\id ACT \h HECHOS \toc2 HECHOS \toc1 HECHOS \mt1 JA' SMELOL C'U X'ELAN LA SPUCBEIC SC'OPLAL CAJVALTIC LI JCHOLC'OPETIC TI ITACATIC BATELE \c 1 \s1 Ja' smelol c'alal laj yal Jesús ti ta xtal li Ch'ul Espíritue \p \v 1 Teófilo, li vun la jts'ibabot tal, vu'un li Lucasune, laj xa calbot ava'i scotol c'usitic la spas li Jesuse xchi'uc li c'usitic ichanubtasvane. \v 2 C'alal to ista sc'ac'alil ibat ta vinajele, laj xa calbot o scotol. Li' ta orae yan xa o c'usi chacalbot tal. C'alal mu'yuc to'ox ta xbat ta vinajel li Jesuse, ta sventa Ch'ul Espíritu laj yalbe ya'yic comel mantal li jcholc'opetic yu'une, ja' li yajchanc'optac ti t'ujbilic ono'ox yu'une. \v 3 C'alal cha'cuxem xae, laj yac' sba ta ilel ta stojolic. Cha'vinic c'ac'al laj yaq'uilan sba ta ilel ta stojolic jech la sna'ic ti ta melel cha'cuxeme. Laj yalbe ya'yic c'u x'elan ta sventainic li yabtel Diose. \p \v 4 C'alal tey to'ox xchi'uc yajchanc'optac li Jesuse, jech laj yalbe: \p ―Mu to me xaloq'uic batel li' ta Jerusalene. Malaic ti chavich'ic li Ch'ul Espíritu ti yaloj ono'ox Jtotic chacac'boxuc jech chac c'u cha'al calojboxuc ono'oxe. \v 5 Li Juane ja' laj yac'boxuc avich'ic vo'. Pero jutuc xa sc'an sta yorail chacac'boxuc avich'ic Ch'ul Espíritu li vu'une ―xi li Jesuse. \s1 Ja' smelol c'alal imuy ta vinajel li Jesuse \p \v 6 C'alal tey stsoboj sbaic xchi'uc jcholc'opetic yu'un li Jesuse, jech ijac'bat: \p ―Cajval, ¿me ista xa yorail ti jchi'ilcutic xa chispasuncutic ta mantal yan velta, vu'uncutic li israeluncutique? ―xutic. \p \v 7 Itac'ov li Jesuse: \p ―Li vo'oxuque mu'yuc c'usi aventaic. Ja' sna' stuc li Jtotique yu'un ja' sventainoj scotol. \v 8 Pero c'alal me laj avich'ic li Ch'ul Espíritue, jech chata o stsatsal avo'ntonic ta stojol Dios. Jech chacholbicun jc'oplal li' ta Jerusalén, xchi'uc li' ta Judea banamil, xchi'uc ta Samaria banamil, xchi'uc ta sbejel banamil. Ja' no'ox aventaic le'e ―xi comel li Jesuse. \p \v 9 C'alal laj yal jech li Jesuse, li jcholc'opetic yu'une laj yilic itoy batel li Jesuse. Laj yilic ich'amat muyel ta toc, jech muc xa xilic yu'un imac ta toc. \v 10 C'alal sq'uelojic muyel vinajel ti bu itoy batel li Jesuse, ta ora laj yilic tey xchi'uquic chib xco'laj xchi'uc viniquetic. Saquil c'u'il slapojic. \v 11 Li chibique jech laj yalic: \p ―Galilea viniquetic, ¿c'u yu'un chaq'uelic vinajel? Li Jesús laj avilic ibat ta vinajele ja' no'ox jech ta xcha'sut tal noxtoc jech chac c'u cha'al laj avilic ibate ―x'utatic. \s1 Ja' smelol c'alal it'ujat Matías ta xq'uexol Judas \p \v 12 C'alal ibat ta vinajel li Jesuse, tey oyic ta vits Olivatic xchi'uc li jcholc'opetic yu'une. Li vits Olivatique noch' no'ox xil sbaic xchi'uc li Jerusalene. Ja' no'ox jech snamal jech chac c'u cha'al snamal xu' chanovic ta sc'ac'alil ta xcux yo'ntonic li israeletique. Jech tey isutic batel ta Jerusalén li jcholc'opetique. \v 13 C'alal ic'otic ta Jerusalene, tey i'ochic ta na yo' bu xch'amanojique, imuyic batel ta xcha'cojal jolna. Ja' li Pedro, xchi'uc Jacobo, xchi'uc Juan, xchi'uc Andrés, xchi'uc Felipe, xchi'uc Tomás, xchi'uc Bartolomé, xchi'uc Mateo, xchi'uc li yan Jacoboe, ja' li xnich'on Alfeoe. Xchi'uc Simón, ja' ti xchi'inoj to'ox zeloteetique. Xchi'uc Judas, ja' yits'in Jacobo. \v 14 Jmoj la stsob sbaic, co'ol yo'nton la sc'opanic Dios jujun c'ac'al. Tey xchi'uquic noxtoc jayibuc antsetic, xchi'uc li María sme' Jesuse, xchi'uc yits'inab li Jesuse. \p \v 15 C'alal ja' o tey la stsob sbaique, tey lic sva'an sba ta o'lol quermanotactic li Pedroe. Oy van vacvinicuc (120) ta scotolic ti tey stsoboj sbaique. Tey lic c'opojuc li Pedroe: \p \v 16 ―Quermanotac, ic'ot ono'ox ta pasel c'usi ts'ibabil comel ta sc'op Dios ta vo'one ti c'alal la xch'amanbe ye David li Ch'ul Espíritue. Ja' laj yal li c'usi ic'ot xa ta pasel ta stojol li Judase. Ja' li Judas ti laj yic' batel li boch'otic bat stsaquic li Jesuse. \v 17 Ja' jlajchabalcutic to'ox li Judase. Co'ol to'ox quich'oj cabtelcutic yu'un li Jesuse ―xi li Pedroe. \p \v 18 C'alal laj yac' ta c'abal Jesús li Judase, i'ac'bat taq'uin. Pero ts'acal to ibat sutes li taq'uine, ja' la smanic o osil. Li Judase ja' tey bat smil sba. Pero muc teyuc joc'ol ic'ot jech chac c'u cha'al snopoje. Ibaj ta banamil, pajal ic'ot sjol, it'om xch'ut, iloc' scotol sbiquil. \v 19 Laj ya'yic scotolic li boch'otic tey nacajtic ta Jerusalene, jech Acéldama ic'ot sbi yu'unic li osile. Ja' yosil ch'ich' sbi ta alel. \p \v 20 Jech laj yal noxtoc li Pedroe: \p ―Jech ono'ox ts'ibabil sc'oplal ta svunal jq'ueojtic: \q1 Ac'o yavnaicuc sna, \q1 ac'o mu'yucuc boch'o tey ta xnaqui o, \m xi ts'ibabil. Jech ts'ibabil noxtoc ti ac'o ich'batuc ta yan li yabtele. \p \v 21-22 ’Jech ta persa ta jt'ujbetic xq'uexol. Ja' ta jt'ujtic junuc li boch'o li' ono'ox jchi'uctique, ti scotol c'ac'al la jchi'incutic li Cajvaltic Jesuse, ti co'ol lixanovcutic jchi'uccutique. Yu'un jech co'ol ta jcholbecutic batel sc'oplal ti cha'cuxem xa li Jesuse. Ja' ta jt'ujtic junuc li boch'o co'ol laj quilcutic ti i'ac'bat yich' vo' yu'un Juan li Jesuse xchi'uc ti c'alal to laj quilcutic ibat ta vinajele ―xi li Pedroe. \p \v 23 Jech tey la st'ujic chib. Ja' José Barsabás, Justo yan sbi. Li yane Matías sbi. \v 24 Jech tey lic sc'opanic Dios: \p ―Cajval, vo'ot avilojbe yo'nton scotol cristianoetic. Li chibic li'i ac'bun jna'cutic boch'o junucal ti t'ujbil avu'une. \v 25 Yu'un ta x'och ta avabtel, ta x'och ta jcholc'op avu'un. Yu'un ja' ta stsacbe yabtel li Judase. Yu'un li Judase la scomtsan avabtel jech ibat o ta ch'ayel sbatel osil ―xi la sc'opanic Dios. \p \v 26 Tey lic spasic canal tajimol, ja' ic'ot ta stojol li Matíase. Ja' xchi'ilic ic'ot li buluchibique. \c 2 \s1 Ja' smelol c'alal ital li Ch'ul Espíritue \p \v 1 C'alal ista yorail q'uin Pentecostese, tey jmoj stsoboj sbaic ta jun na li lajchabique xchi'uc scotol li jch'unolajeletique. \v 2 Ta ora no'ox laj ya'yic oy c'usi tsots ibac' ta vinajel. Toj xvo'et laj ya'yic jech chac c'u cha'al tsots ic'. Scotolic laj ya'yic ti bu chotolique. \v 3 Xco'laj xchi'uc yat c'oc' laj yilic. Tey ivul spuc sba ta sjolic jujunic. \v 4 Scotolic i'och ta yo'ntonic li Ch'ul Espíritue. Lic c'opojicuc ta yantic c'opetic ti i'ac'bat sna'ic yu'un Ch'ul Espíritue. \p \v 5 Tey batemic ta Jerusalén noxtoc li israeletic ti boch'otic spucoj sbaic ta yantic banamile. Ja' li boch'otic lec yich'ojic ta muc' Diose. \v 6 C'alal laj ya'yic c'usi ibaq'ue, la stsob sbaic scotolic. Mu xa sna' c'usi chalic yu'un ta jujuchop laj yich'ic c'opanel ta sc'op stuquic. \v 7 Toj ch'ayel ic'ot yo'ntonic. Jech laj yalbe sbaic: \p ―Scotol li boch'otic li' ta xc'opojique, ¿me muc ja'uc jchi'iltic tey liquemic tal ta Galilea? \v 8 ¿C'u yu'un ta xca'itic ta jc'op jtuctic jujuchoputic ti bu voq'uemutique? ¿C'uxi la xchanbutic jc'optic? \v 9 Yu'un ep ta chop li' jtaoj jbatique. Oy liquemutic tal ta Partia banamil, oy liquemutic tal ta Media banamil, xchi'uc ta Elam banamil, xchi'uc oy tey liquemutic tal ta Mesopotámia banamil, xchi'uc li' ta Judea banamil, xchi'uc ta Capadócia banamil, xchi'uc ta Ponto banamil, xchi'uc ta Asia banamil. \v 10 Xchi'uc oy liquemutic tal ta Frígia banamil, xchi'uc ta Panfilia banamil, xchi'uc ta Egipto banamil, xchi'uc ta Africa banamil tey ta jelovel lum Ciréne. Oy tey liquemic tal ta lum Roma ti jech xch'unojic jech chac c'u cha'al jch'unojtic vu'utique. Oy talemic ec li jchi'iltactic ti tey xa nacajtic ta Romae. \v 11 Oy boch'o liquemic tal ta Creta banamil xchi'uc ta Arábia banamil. Pero jcotoltic ta xca'itic ta jc'optic li c'usitic lec ti ja' to no'ox la spas Diose ―xiic. \p \v 12 Toj ch'ayel ic'ot yo'ntonic scotolic, mu sna'ic c'u yu'un jech ic'ot ta pasel. Jech laj yalbe sbaic: \p ―¿C'usi smelol xana'? ―xut sbaic. \p \v 13 Oy yantic ja' no'ox ilabanvanic, jech laj yalic: \p ―Ja' jyacubeletic ―xiic. \s1 Ja' smelol c'alal la xch'unic oxmil ta jun no'ox c'ac'al \p \v 14 Li Pedroe tey la sva'an sbaic xchi'uc li buluchib xchi'iltaque, jech tey tsots lic c'opojuc li Pedroe: \p ―Jchi'iltac, vo'oxuc ti li' nacaloxuc ta Judea banamile xchi'uc vo'oxuc ti li' talemoxuc ta Jerusalene, a'yic c'usi ta xcal. \v 15 Mu'yuc chiyacubcutic jech chac c'u cha'al chavalique yu'un ja' to ista baluneb ora li c'ac'ale. \v 16 Li c'usi chavilique yu'un ja' ic'ot xa ta pasel li c'usi laj yal li j'alc'op Joel ta vo'onee. Jech laj yal: \q1 Jech laj yalbun li Diose, xi li Joele. \q1 \v 17 C'alal po'ot xa slajebal c'ac'ale, \q1 ta xcac'be yich'ic Ch'ul Espíritu cu'un ep cristianoetic ta sbejel banamil. \q1 Ta to xlic xcholbicun jc'op amomnich'nabic, ac'o me querem me tseb. \q1 Li sva'lej squeremique ta to xcac'be yilic ta xch'ulelic li c'usi lec ta spasique. \q1 Li moletic yu'unique oy c'usi ta xcac'be yil ta xvayechic. \q1 \v 18 Ta to xcac'be yich'ic Ch'ul Espíritu cu'un li boch'otic chiyich'icun ta muq'ue, ac'o me vinic me ants. \q1 Ta to xcholbicun jc'op. \q1 \v 19 Ta to xcac' xch'ayubil o'ntonil ta vinajel xchi'uc ta banamil. \q1 Oy ep ch'ich', xchi'uc c'oc', xchi'uc ep xch'ayilal. \q1 Ep ta xi'ic yu'un li cristianoetique. \q1 \v 20 Ta to x'ic'ub li c'ac'ale. \q1 Li ue ta to stsajub jech chac c'u cha'al ch'ich'. \q1 Ja' jech ta x'ech' c'alal po'ot xa ta sta sc'ac'alil chtal chapanvancune. \q1 Ta melel ta ono'ox sta yorail ti chtal chapanvancune. \q1 Ja' tsots sc'oplal sc'ac'alil le'e. \q1 \v 21 Scotol li boch'o ta sc'anic coltael cu'une ja' chcolic, \m xi laj yal li Diose, xi li Joele. \p \v 22 ’Jchi'iltac, a'yo ava'yic c'usi ta xcal. Vu'utic li israelutique, ac'o jna'tic ti ep sq'uelubil stsatsal la spas li Jesús ti tey liquem tal ta Nazarete. Laj quiltic la spas ta jotojoltic. Toj ch'ayel ic'ot co'ntontic yu'un. Tey laj quiltic ti ta melel ja' ac'bil yabtel yu'un Diose, yu'un scotol ivu' yu'un ta sventa stsatsal Dios. \v 23 Li Jesuse i'ac'at ta c'abal yu'un jech ono'ox snopoj Dios ta vo'one. Vo'oxuc laj atsaquic, laj ajoc'anic ta cruz. Laj avaq'uic ta milel ta stojol li boch'otic mu'yuc yich'ojic ta muc' Diose. \v 24 Pero Dios la xcha'cuxes loq'uel ta smuquinal yu'un mu xu' ti j'ech'el ta xcham oe. \v 25 Yu'un li jmoltotic David ta vo'onee jech ono'ox laj yalbe li Diose: \q1 Achi'inojun scotol c'ac'al. \q1 Li' oyot ta jts'el jech mu'yuc chixi'. \q1 \v 26 Jech xcuxet no'ox co'nton chcal alequilal. \q1 Ac'o me chicham pero ta jna' ti chacha'cuxesune. \q1 \v 27 Mu'yuc chacomtsan jch'ulel yo' bu oy xch'ulelic li boch'otic mu'yuc xch'unojique. \q1 Mu'yuc chavac' c'a'uc jbec'tal, vu'un li anich'onune, yu'un lec ac'anojun. \q1 \v 28 Laj xa avac'bun jna' ti chicuxi sbatel osil ta aventae, \q1 jech xcuxet no'ox co'nton ta atojol sbatel osil, \m xi la sc'opan Dios li Davide. \p \v 29 ’Jchi'iltac, ta jna'tic ti mu ja'uc sc'oplal stuc laj yal li Davide yu'un li stuque icham, imucat. Ta jna'tic ti li' oy li smuquinale. Ja' sc'oplal Cajvaltic laj yal yu'un jech la sc'opan Stot li Cajvaltique. \v 30 Ja' no'ox ich'amanbat ye li Davide yu'un ja' j'alc'op yu'un Dios. Xchi'uc albil ono'ox yu'un Dios ti jun smomnich'on ta xcom ta xq'uexole yu'un ja' ta x'och ta ajvalilal cu'untic, vu'utic li israelutique. \v 31 Ja' yu'un laj yalbe sc'oplal ti ta persa ta xcha'cuxi li Cristoe, ti mu'yuc ta xcom xch'ulel yo' bu oy xch'ulelic li boch'otic mu'yuc xch'unojique, ti mu'yuc ta xc'a' sbec'tale. Jech ono'ox ic'ot ta pasel. \v 32 Dios la xcha'cuxes li Jesuse. Vu'uncutic laj quilcutic jcotolcutic. \v 33 Ta stsatsal Dios i'ic'at muyel ta vinajel li Jesuse. Jech tey xa chotol ta sbats'ic'ob Dios. Albil xa ono'ox yu'un Jtotic Dios ti ta to stac tal li Ch'ul Espíritue. Ja' ti laj xa quich'cutic li' ta orae. Jech laj xa avilic, laj xa ava'yic ec li vo'oxuque. \v 34 Ac'o me muc xtoy batel ta vinajel xchi'uc sbec'tal li Davide, pero jech laj yal: \q1 Li Jtotic Diose jech laj yalbe li Cajvale: \q1 “Ta to xlic chotlan ta jbats'ic'ob. \q1 \v 35 Vo'ot chapas mantal c'alal to ta jtsalbot scotol li avajcontrae”, \m xut, xi li Davide. \p \v 36 ’Ac'o jna'tic jcotoltic, vu'utic li israelutique, li Jesús ti laj amilic ta cruze ja' t'ujbil ono'ox yu'un Dios ti ch‑och ta muc'ta Ajvalile xchi'uc ta x'och ta Jcoltavanej yu'un scotol cristianoetic ―xi li Pedroe. \p \v 37 C'alal laj ya'yic c'usi laj yal li Pedroe, tsots laj yat yo'nton yu'un smulic. Jech la sjac'beic li Pedroe xchi'uc li xchi'iltac ta jcholc'ope: \p ―Jchi'iltac, viniquetic, ¿c'usi tsc'an ta jpascutic? ―xiic. \p \v 38 Li Pedroe jech laj yalbe: \p ―Comtsanic scotol li c'usitic chopol chapasique. Ich'ic vo' ta jujunoxuc ta sventa Jesucristo, jech chaspasboxuc perdón yu'un amulic. Jech chavich'ic li amotonique, ja' li Ch'ul Espíritue. \v 39 Yu'un li Dios cu'untique yaloj ono'ox ti ja' ta xich'ic Ch'ul Espíritu li boch'otic ta xch'unic iq'uel yu'un Diose. Jech xu' chavich'ic ec. Xu' ta xich'ic jnich'nabtic. Xu' ta xich'ic ec c'alal me la xch'unic iq'uel yu'un Dios li boch'otic mu ja'uc jchi'iltic ta israelale ―xi li Pedroe. \p \v 40 Oy to ep c'usi yan laj yal li Pedroe. Jech laj yalbe mantal scotolic: \p ―Ac' abaic ta ventainel yu'un Dios jech mu co'oluc chabatic ta ch'ayel achi'uquic li boch'otic mu sc'an xch'unique ―xi. \p \v 41 Li boch'otic la xch'unic c'usi laj yal Pedroe laj yich'ic vo'. Ja' oxmil la xch'unic ta jun no'ox c'ac'al. Jech i'epajic o li jch'unolajeletique. \v 42 Scotol yo'ntonic la xchanic ti c'u x'elan ichanubtasatic yu'un jcholc'opetique. Co'ol yo'nton scotolic jech xcuxet no'ox yo'ntonic. Tey la xchi'in sbaic ta sc'opanel Dios. Scotol yo'ntonic la spasic jech chac c'u cha'al la spas Cajvaltic ti c'alal la svoc' li pane xchi'uc c'alal laj yuch' li ya'lel ts'usube. \s1 Ja' smelol ti co'ol yo'nton la scolta sbaic scotol li jch'unolajeletique \p \v 43 Scotolic la sna'ic ti tey oy Dios ta stojolique yu'un ep sq'uelubil stsatsal Dios i'ac'bat spasic li jcholc'opetique. \v 44 Li boch'otic la xch'unic ti ja' Jcoltavanej yu'unic li Cajvaltique, co'ol yo'ntonic la scolta sbaic. Boch'otic mu'yuc c'usi oy yu'unique laj yac'beic. Xchi'uc la scoltaic li me'onetique. \v 45 C'alal chilic ti mu'yuc xa c'usi oy yu'unic li yantique, me oy yosilique bat xchonic. Xchi'uc me oy c'usitic oy yu'unic jujunique la xchonic. Li stojole ja' laj yac'beic li boch'otic mu'yuc c'usi oy yu'unique. \v 46 Scotol c'ac'al la stsob sbaic ta yamaq'uil templo tey ta Jerusalén. Tey ta snaic la svoq'uic pan xchi'uc laj yuch'ic ya'lel ts'usub. Yu'un ja' tsna'ic ti ja' ta scojic icham li Cajvaltique. Xcuxet no'ox yo'nton scotolic co'ol ive'ic. Jun yo'nton scotolic. \v 47 Laj yalilanic slequilal Dios. Lec i'ilatic yu'un scotol cristianoetic. Ta jujun c'ac'al i'epajic yu'un i'ic'atic yu'un Cajvaltic li boch'otic tsc'an ta xcolique. \s1 Ja' smelol c'alal icol jun coxo vinic tey chotol ta sti' yamaq'uil templo \c 3 \p \v 1 Li Pedro xchi'uc Juane bat sc'opanic Dios ta yamaq'uil templo ta Jerusalén. Oxib ora sts'ebujel c'ac'al ibatic yu'un ja' yorail ta sc'opanic Dios scotol li xchi'iltaquique. \v 2 Tey cuchbil ital jun xchi'ilic coxo ono'ox voq'uem. Scotol c'ac'al tey ta xcuchic batel ta yamaq'uil templo, tey chc'ot xchotanicta sti' ti bu Alac' sba sbie. Yu'un ja' ta sc'anbe limosna li boch'otic tey ta x'ochique. \v 3 Li coxoe c'alal laj yil tey ta x'ochic ta yamaq'uil templo li Pedro xchi'uc Juane, la sc'anbe limosna. \v 4 Li Pedro xchi'uc Juane la sq'uelbeic sat li vinique, jech laj yal li Pedroe: \p ―Q'ueluncutic ―xi. \p \v 5 Li vinique la sq'uel, la smala me yu'un oy c'usi ta xich' ac'bel. \v 6 Jech laj yal li Pedroe: \p ―Mu'yuc taq'uin cu'un pero oy c'usi cu'un chacac'bot. Ja' ta scoj Jesucristo ti liquem tal ta Nazarete va'lan, xanovan ―xut. \p \v 7 Li Pedroe la stsacbe sbats'ic'ob, la snit liquel. Ta ora itsatsub xchibal li yacane. \v 8 Ibit, va'al ic'ot, lic xanovuc. Tey la xchi'inic ochel ta yamaq'uil templo. Tey xbitbun batel yu'un toj xcuxet yo'nton. Tey laj yalilan slequilal Dios. \v 9 Scotol cristiano laj yilic ti ta xanov xa li vinique, xchi'uc ti chalilan xa slequilal Diose. \v 10 Laj yotquinic ti ja' li jc'anlimosna ti tey ono'ox chotol ta sti' yamaq'uil templo ti bu Alac' sba sbie. Toj ch'ayel ic'ot yo'ntonic ti c'alal laj yilic colem xae. \s1 Ja' smelol c'alal la xchol sc'op Dios Pedro yo' bu stentennail templo, Salomón sbi \p \v 11 Tey ta stentennail templo, Salomón sbi, ja' tey va'ajtic li Pedro xchi'uc Juane. Tey xchi'uquic li coxo ti colem xae yu'un mu scomtsanvan o. Li cristianoetique toj ch'ayel ic'ot yo'ntonic ti colem xae. Anil la stsob sbaic scotolic. \v 12 C'alal laj yil Pedro ti tey xa stsoboj sbaic scotolique, jech laj yalbe: \p ―Jchi'iltac, ¿c'u yu'un ch'ayel ic'ot avo'ntonic? ¿C'u yu'un chaq'ueluncutic? Mu me xanopic ti vu'un ta jtsatsalcutic, ti vu'un ta jlequilalcutic icol li vinique, ti ta xanov xae. \v 13 Li Dios yu'unic jmoltotactic ta vo'onee, ja' li Abraáme, xchi'uc li Isaaque, xchi'uc li Jacove, laj yac' ta ilel ti tsots yabtel yich'oj li Xnich'one, ja' li Jesuse. Ja' ti laj avaq'uic ta c'abal ta stojol Pilatoe. C'alal laj yal Pilato ti tsc'an tscolta batele, li vo'oxuque muc xac'anic. \v 14 Muc xac'anic li boch'o mu'yuc smule, ti tuc' yo'ntone. Ja' laj ac'anic coltabel li jmilvaneje. \v 15 Ja' laj amilic li boch'o ta xac' cuxicutic sbatel osile. Pero icha'cuxesat yu'un Dios. Melel xcalcutic yu'un vu'uncutic laj quilcutic. \v 16 Jch'unojcutic ti scotol xu' yu'un li Jesuse. Ja' ta sventa stsatsal Jesús icol li coxo li' chavilic ti avotquinojic ono'oxe. Yu'un la jch'uncutic ti chcol yu'un li Jesuse, jech icol o li vinic li' va'al chavilique. \p \v 17 ’Jchi'iltac, ta jna' ti yu'un muc xana'beic smelol ti jech laj apasbeic li Jesuse. Jech noxtoc muc sna'beic smelol ec li jchapanvanejetic cu'untique. \v 18 Yu'un ja' ic'ot ta pasel c'usi yaloj ono'ox Dios c'alal la xch'amanbe ye li yaj'alc'optac ta vo'onee. Laj ono'ox yalic ti ta persa ta xcham li Cristo ti t'ujbil yu'un Dios chisventainutique. \v 19 Ja' lec comtsanic scotol li c'usi chopol chapasique. Ac' abaic ta ventainel yu'un li Diose. Jech ta spasboxuc perdón yu'un amulic. Jech ta xac' xcuxetel avo'ntonic li Cajvaltique. \v 20 Li Diose ta to stac tal yan velta li Jesuse, ja' ti t'ujbil yu'un Dios chisventainutique. \v 21 Li Jesucristoe tey xa oy ta vinajel. Ja' to ta xtal c'alal me la sta sc'ac'alil chlecub scotol yan velta yu'un li Diose jech chac c'u cha'al laj yalic yaj'alc'optac ta vo'onee. \v 22 Li Moisese jech laj yalbe li jmoltotactic ta vo'onee: “Li Dios cu'untique ta to st'ujboxuc jun j'alc'op avu'unic. Ta st'uj jun jchi'iltic jech chac c'u cha'al la st'ujun. Xavich'beic me ta muc' li c'usi chayalboxuque. \v 23 Boch'o mu xich' ta muc' c'usi chale ac'o loc'uc batel ti bu nacaloxuque”, xi li Moisese. \p \v 24 ’Jech ono'ox laj yal ec li j'alc'op Samuel ta vo'onee ti jech ta xc'ot ta pasel jech chac c'u cha'al ic'ot xa ta pasel ta jtojoltique. Jech laj yalic noxtoc li yantic yaj'alc'optac Dios ti ts'acal to italique. \v 25 Vu'utic smomnich'onutic li yaj'alc'optac Dios ta vo'onee ja' yu'un ja' cu'untic ec li c'usi laj yalbe jmoltotactic ta vo'one li Diose. Yu'un li Diose jech laj yalbe li Abraáme: “Ta sventa amomnich'on ta xich'ic bendición cristianoetic ta sbejel banamil”, x'utat. \v 26 Jech ba'yuc li' la stac tal ta jtojoltic Xnich'on li Diose yu'un tal scoltautic, jech xu' ta jcomtsantic li c'usitic chopol ta jpastic jujunutique ―xut xchi'iltac li Pedroe. \c 4 \s1 Ja' smelol c'alal laj yich'ic chapanel yu'un jchapanvanejetic li Pedro xchi'uc Juane \p \v 1 C'alal tey to ta xchi'inic ta lo'il cristianoetic li Pedro xchi'uc Juane, tey italic jayibuc paleetic xchi'uc banquilal yu'unic li boch'otic ta xchabiic temploe. Xchi'uc italic jayibuc boch'otic xch'unojic saduceo, ja' ti chalic mu'yuc cha'cuxesele. \v 2 Soquem sjolic ta sventa c'usi ta xchanubtasvanic li Pedro xchi'uc Juane. Yu'un chalic ti ta xcha'cuxi ánimaetic jech chac c'u cha'al icha'cuxi li Jesuse. \v 3 Jech tey la stsaquic li Pedro xchi'uc Juane, la stiq'uic ta chuquel. La snopic ti ta yoc'omal to ta xchapanique yu'un mal xa'ox c'ac'al. Li chuquinab yu'unique tey stsacoj sba xchi'uc templo. \v 4 Pero ep boch'otic laj ya'yic li sc'op Dios laj yalic Pedro xchi'uc Juane, la xch'unic. Jech ic'otic xa ta vo'mil ta scotol li viniquetique xchi'uc li boch'otic xch'unojic ono'oxe. \p \v 5 Ta yoc'omal la stsob sbaic ta Jerusalén li jchapanvanejetic yu'un israeletique. Li j'o'lole ja' jchanubtasvanejetic ta smantal Dios yalojic. \v 6 Tey ital ec li Anase, ja' li más banquilal pale to'oxe, xchi'uc li Caifase. Xchi'uc yan chib paleetic, Juan sbi xchi'uc Alejandro. Xchi'uc scotol xchi'iltac li banquilal palee. \v 7 Laj yiq'uic loq'uel tal ta chuquinab li Pedro xchi'uc Juane. Tey la scacanic ta o'lol, jech la sjac'beic: \p ―¿Boch'o ta svu'el, boch'o ta scoj ti jech chapasique? ―xutic. \p \v 8 Li Pedroe ventainbil yo'nton yu'un li Ch'ul Espíritue jech laj yal: \p ―A'yo me ava'yic, j'abteletic, moletic. \v 9 Yu'un ti chachapanuncutic ta sventa ti icol cu'uncutic li coxo vinique, \v 10 jech chacalboxuc ava'yic acotolic. Vu'utic li israelutique, ac'o jna'tic ti ja' ta scoj Jesucristo liquem tal ta Nazaret icol li vinic li' oy ta atojolique. Ja' li boch'o laj amilic ta cruze. Pero icha'cuxesat yu'un Dios. \v 11 Li vo'oxuque ja' jechoxuc jech chac c'u cha'al jpasnaetic ti muc sc'anic li ton ti la st'uj yajval na sventa chac' ta chiquin nae. Ja' jechoxuc ec li vo'oxuque. Muc xac'anic li boch'o t'ujbil yu'un Diose, ja' li Jesuse, pero li Diose laj xa yac'be tsots yabtel. \v 12 Mu'yuc boch'o yan xu' chiscoltautic, ja' no'ox Jesucristo. Yu'un mu'yuc boch'o yan albil sc'oplal yu'un Dios ti xu' chijcolutic yu'une ―xut jchapanvanejetic li Pedroe. \p \v 13 C'alal laj yilic jchapanvanejetic ti oy lec stsatsal yo'ntonic li Pedro xchi'uc Juane, labal laj ya'yic yu'un sna'ojic ti mu'yuc xchanubtasojic ta smantaltac Diose, xchi'uc ti mu'yuc yabtelique. Jech la sna'ic ti ja' la xchi'inic to'ox li Jesuse. \v 14 Yu'un tey xchi'uquic li vinic ti colem xae, jech mu'yuc c'usi xu' chalbeic li Pedro xchi'uc Juane. \v 15 Jech laj yalbeic yoxibalic ti ac'o loq'uicuc batel jliqueluque. Jech iloq'uic batel ti bu tsobolique. Li jchapanvanejetique lic snopic c'usi ta spasbeic li Pedro xchi'uc Juane. \v 16 Jech laj yalbe sbaic: \p ―¿C'usi ta jpasbetic li viniquetique? Yu'un laj xa spasic sq'uelubil stsatsal Dios yu'un icol yu'unic li vinique. Laj xa ya'yic scotol li boch'otic li' nacalic ta Jerusalene. Mu xu' ta xcaltic ti mu jechuque. \v 17 Pero ti c'u cha'al mu xpuc batel ta scotol cosilaltique, ja' lec tsots ta xcalbetic ti mu xa me spucbeic batel sc'oplal li Jesuse ―xut sbaic. \p \v 18 Jech laj yiq'uic ochel yan velta li Pedro xchi'uc Juane. Tsots laj yalbeic ti mu xa me boch'o xalbeic sc'oplal li Jesuse, xchi'uc mu xa me xchanubtasvanic ta sventa li Jesuse. \v 19 Itac'ovic li Pedro xchi'uc Juane: \p ―Nopo ava'yic bu junucal tsots sc'oplal ta ch'unel. ¿Me ja' más tsots sc'oplal ta jch'uncutic li amantalique, o me ja' más tsots sc'oplal ta jch'unbecutic smantal Dios? \v 20 Yu'un mu xu' ta jcomtsancutic xcholel li c'usitic quilojcutique xchi'uc li c'usitic ca'yojcutique ―xiic. \p \v 21 Li jchapanvanejetique laj yalic yan velta ti mu xa me xcholic batele, jech la scoltaic batel. Muc spas xac'beic castigo li Pedro xchi'uc Juane yu'un ixi'ic yu'un li xchi'iltaquic ta israelale. Yu'un scotol xchi'iltac laj yalbeic slequilal Dios ta sventa ti laj yilic colem xa li coxo vinique. \v 22 Yu'un ech'em xa ta cha'vinic jabil yich'oj li vinic ti icol ta sventa sq'uelubil stsatsal Diose. \s1 Ja' smelol c'alal la sc'opanic Dios jch'unolajeletic yu'un ac'o tsatsubtasbatuc yo'ntonic \p \v 23 C'alal icoltaatic batel li Pedro xchi'uc Juane, ibat sc'opanic li xchi'iltaquic ta abtele. C'ot yalbeic scotol li c'usitic i'albatic yu'un paleetic xchi'uc jchapanvanejetique. \v 24 C'alal laj ya'yique, jmoj yo'ntonic la sc'opanic Dios: \p ―Cajval, vo'ot Diosot ti laj apas vinajel banamile, xchi'uc li nabe, xchi'uc scotol li c'usitic oye. \v 25 Vo'ot laj ach'amanbe ye li avajtunel David ta vo'onee. Ta sventa Ch'ul Espíritu jech la sts'iba: \q1 Altic ti chlic stoy sbaic li cristianoetique. \q1 Altic ti mu lecuc c'usi ta snopique. \q1 \v 26 Li ajvaliletic xchi'uc jchapanvanejetique co'ol chc'ot sc'opic. \q1 Jmoj yo'ntonic chlic scontrainic li Diose xchi'uc li boch'o t'ujbil yu'un chisventainutique, \m xi ono'ox. \p \v 27 ’Ta melel jech ic'ot ta pasel yu'un li' la stsob sbaic ta lum Jerusalén li Erodese, xchi'uc li Poncio Pilatoe, xchi'uc li yantic cristianoetic ti muc ja'uc jchi'ilcutic ta israelale, xchi'uc li jchi'iltaccutic ta israelale. Jmoj la snopic ti ta smilic li Ach'ulnich'on Jesús ti avac'ojbe yabtel yu'un chiscoltauncutique. \v 28 Ja' la spasbeic li c'usi anopoj ono'ox ta vo'onee yu'un jech la sc'an avo'nton. \v 29 Cajval, tana li'i tsc'an chispajesuncutic, vu'uncutic li avajtuneluncutique. Ac'bun stsatsal co'ntoncutic ti c'u cha'al mu xixi'cutic c'alal ta jcholcutic ac'ope. \v 30 Ac'o ta ilel atsatsal ti scotol xu' avu'une, ac'o coluc cu'uncutic jchameletic. Ac'bun jpascutic sq'uelubil atsatsal ta sventa li Ach'ulnich'on Jesuse ―xi la sc'opanic Dios. \p \v 31 C'alal ilaj yo'ntonic ta sc'opanel Diose, laj ya'yic inic li na yo' bu tsobolique. Scotolic iventainbat yo'ntonic yu'un li Ch'ul Espíritue. Jech itsatsub o yo'ntonic, jamal la xcholic batel li sc'op Diose. \s1 Ja' smelol ti co'ol yu'unic scotolic li c'usitic oy yu'unique \p \v 32 Ti c'u yepal xch'unojique co'ol yo'nton scotolic. Boch'o oy c'usi oy yu'un muc xal ti ja' yu'un stuque, ja' co'ol yu'unic scotolic. \v 33 Li jcholc'opetic yu'un Jesuse la xcholbeic jch'unolajeletic ti ta melel icha'cuxi li Cajvaltique. Oy lec stsatsal li sc'opique jech ic'ot ta yo'ntonic li jch'unolajeletique. Jech i'ac'bat ep slequil yo'ntonic scotolic. \v 34 Jech mu'yuc xa boch'o abul sba, yu'un scotol li boch'o oy yosilique, xchi'uc boch'o oy snaique, bat xchonic ti c'alal laj yilic mu'yuc xa c'usi chtun yu'unique. Laj yich'beic tal stojol li c'usi la xchonique. \v 35 Tey c'ot yac'beic ta sc'ob li jcholc'opetic yu'un Jesuse. Li boch'otic mu'yuc xa c'usi oy yu'unique, tey i'ac'batic. \v 36 Tey oy jun vinic, José sbi. Ja' Bernabé i'ac'bat sbi yu'un li jcholc'opetic yu'un Jesuse. Ja' jpat‑o'ntonil, xi smelol. Tey voq'uem ta Chipre banamil. Ja' smoltot ta vo'one li Levíe. \v 37 Oy to'ox yosil pero la xchon. Laj yich'be tal stojol li yosile, laj yac'be ta sc'ob li jcholc'opetic yu'un Jesuse. \c 5 \s1 Ja' smelol c'alal i'epalc'opojic xchi'uc yajnil li Ananíase \p \v 1 Oy yan vinic noxtoc, Ananías sbi. Safíra sbi li yajnile. La xchon juteb yosil. \v 2 Co'ol la snopic xchi'uc yajnil ti mu ts'acaluc chaq'uic li stojol yosilique. Jech mu scotoluc laj yich' batel ti c'alal bat yac'beic ta sc'ob li jcholc'opetique. \v 3 Li Pedroe jech laj yalbe li Ananíase: \p ―Ananías, ¿c'u yu'un laj ach'unbe smantal li Satanase yu'un muc ts'acaluc laj avac' li stojol avosile? La'epalc'opoj ta stojol li Ch'ul Espíritue. \v 4 Li osile ja' avu'un atuc, jech mu persauc laj achon ti jechuque. Yu'un ti laj achone, vo'ot laj anop atuc ti chavac'be stojole. ¿C'u yu'un laj anop ti chavoc'be stojole? Mu ja'uc la'epalc'opoj ta stojol cristiano, ja' la'epalc'opoj ta stojol Dios ―xut. \p \v 5 C'alal laj ya'i li Ananíase, iyal ta lum, ta ora iloc' xch'ulel. Toj xi'el ic'ot scotol li boch'otic laj ya'yic ichame. \v 6 Iliquic jayibuc queremetic. La xpixbeic sbec'tal, la xcuchic loq'uel, bat smuquic. \p \v 7 Ijelov xa'ox van oxibuc ora, ja' o i'och tal ec li yajnile, ja' li Safírae. Mu sna' me chamen xa li smalale. \v 8 Li Pedroe jech la sjac'be: \p ―Albun ca'i me ja' no'ox jech yepal li stojol avosil laj achonique ―xut. \p ―Ja' no'ox jech yepal ―xi itac'ov li antse. \p \v 9 Li Pedroe jech laj yalbe: \p ―¿C'u yu'un co'ol laj anopic achi'uc li amalale yu'un ja' no'ox laj asa'beic sc'ac'al yo'nton li Ch'ul Espíritu ti junic xchi'uc Cajvaltique? A'yo ava'i, li' xa xtalic ta patna li boch'otic ay smuquic amalale. Ja' no'ox jech chaxcuchicot loq'uel ec ―x'utat. \p \v 10 C'alal laj ya'i li antse, ta ora iyal ta lum, iloc' xch'ulel. C'alal i'ochic li queremetique, chamen xa c'ot staic li antse. Jech la xcuchic loq'uel, bat smuquic ta sts'el yo' bu la smuquic li smalale. \v 11 Ixi'ic scotol li jch'unolajeletique xchi'uc li boch'otic yan laj ya'yique. \s1 Ja' smelol ti ep sq'uelubil stsatsal Dios la spasic li jcholc'opetique \p \v 12 Li jcholc'opetic yu'un Jesuse la spasic ep sq'uelubil stsatsal Dios ta stojol li cristianoetique. Scotol c'ac'al tey la stsobilan sbaic ta stentennail templo yo' bu Salomón sbie. \v 13 Me junuc mu'yuc boch'o icontrainvan yu'unic, scotolic lec laj yilic c'usi la spasic li jcholc'opetique. \v 14 Ta jujun c'ac'al i'epajic li boch'otic la xch'unic ti ja' Jcoltavanej yu'unic li Cajvaltique. Ep viniquetic xchi'uc antsetic la xch'unic. \v 15 Scotol jchameletic la sloq'uesic tal xchi'uc svayabic xchi'uc spopic, tal xmochanic ta calle. Yu'un ta sc'anic ti tey ta x'ech' coltabaticuc yu'un li Pedroe. Yu'un la snopic me mu xpaj tey li Pedroe, ja' no'ox la smalaic me ta xc'ot snac'ubal ta sbec'tal li jchameletique yu'un jech chcolic. \v 16 Ep italic tey ta Jerusalén li boch'otic tey no'ox nacajtic ta yantic lumetic ta noch' Jerusalene. Laj yiq'uic tal jchameletic xchi'uc boch'otic ta x'uts'intaatic yu'un pucujetic ti ochem ta yo'ntonique. Pero scotolic icolic. \s1 Ja' smelol c'alal itic'atic ta chuquel li jcholc'opetic yu'un Jesuse \p \v 17 Li más banquilal palee xchi'uc li boch'otic tey xchi'inoj ti co'ol xch'unojic saduceo xchi'uque, xti'et ic'ot yo'ntonic. \v 18 La stsaquic li jcholc'opetique, la stiq'uic ta chuquel ta cabildo. \v 19 Pero ta ac'ubaltic ital jun yaj'almantal Cajvaltic, la sjam li ti' chuquinabe. La sloq'ues batel li jcholc'opetique, jech laj yalbe: \p \v 20 ―Bat va'ano abaic ta yamaq'uil templo. Cholbo ya'yic achi'iltaquic ti xu' chcolic sbatel osil ta sventa li Jesuse ―x'utatic. \p \v 21 C'alal laj ya'yic c'usi i'albatique, ta sacubel osil i'ochic ta yamaq'uil templo, tey ichanubtasvanic. \p Li más banquilal palee xchi'uc li saduceoetique la stsobic scotol li jchapanvanejetic yu'unic tey ta temploe. La staquic batel jayibuc jchabitemplo yu'un chbat sloq'uesic tal ta chuquel li jcholc'opetique. \v 22 C'alal ic'otic li boch'otic ta xchabiic temploe, mu'yuc xa tey oy la staic li jchuqueletique, jech isutic batel. \v 23 Jech c'ot yalic: \p ―Lec macal la jtacutic li ti' chuquinabe. Tey va'ajtic ta ti' chuquinab li soldadoetique. C'alal la jamcutique, mu'yuc boch'o tey oy la jtacutic ―xiic c'otel. \p \v 24 C'alal laj ya'yic li banquilal paleetique xchi'uc li banquilal jchabitemploe, ilo'ilaj yo'ntonic yu'un ti jech ic'ot ta pasele. Ixi'ic me mu xu' yu'unic ta spajesic li Pedro xchi'uc xchi'iltaque. \v 25 Oy boch'o bat yalbe li banquilal palee: \p ―Li viniquetic laj atiq'uic ta chuquele tey xa oyic ta yamaq'uil templo. Tey xa ta xchanubtasvanic ―xi c'otel. \p \v 26 C'alal laj ya'i banquilal jchabitemplo xchi'uc svinictaque, ta ora ibatic. Bat yiq'uic tal li jcholc'opetique, pero mu'yuc laj yuts'intaic tal yu'un ixi'ic me ta x'ac'batic ton yu'un li cristianoetique. \v 27 C'alal ivul yu'unic ta stojol jchapanvanejetique, li más banquilal palee jech laj yal: \p \v 28 ―Tsots laj calboxuc mantal ti mu xa me xachanubtasvanic ta sventa li Jesuse. Pero q'uelavilic, vinajem xa avu'unic ta sjunul lum li' ta Jerusalene. Chavaq'uic jcuchincutic noxtoc ti vu'uncutic la jmilcutic li vinic chavalique ―xi. \p \v 29 Itac'ov li Pedro xchi'uc xchi'iltaque: \p ―Ta persa ta jch'unbecutic smantal Dios, mu ja'uc ta jch'unbecutic smantal cristianoetic. \v 30 Li Dios yu'un jmoltotactic ta vo'onee ja' la xcha'cuxes loq'uel ta smuquinal li Jesuse. Ja' ti laj amilique, ti laj ajoc'anic ta cruze. \v 31 Li Diose laj xa yac' ta ich'el ta muc' li Jesuse, laj xa xchotan ta sbats'ic'ob. Ja' muc'ta Ajvalil ic'ot yu'un scotol cristianoetic. Ja' Jcoltavanej cu'untic ic'ot. Ja' chiscoltautic yu'un jech xu' cu'untic ta jcomtsantic c'usitic chopol ta jpastic, vu'utic li israelutique, jech chispasbutic perdón yu'un jmultic. \v 32 Vu'uncutic ta jcholcutic ti ta melel ac'bil xa yabtel yu'un Dios li Jesuse. Ja' jech chal ec li Ch'ul Espíritu ti ac'bilic xa ta yo'ntonic yu'un Dios scotol li boch'otic laj xa xch'unic c'usi tsc'an li Cajvaltique ―xiic. \p \v 33 C'alal laj ya'yic jech itac'batique, tsots i'ilinic, tsc'an ox ta smilic. \v 34 Jech tey lic sva'an sba jun vinic xch'unoj fariseo, ja' jchapanvanej ec, Gamaliel sbi. Ja' jchanubtasvanej ta smantal Dios yaloj. Lec ich'bil ta muc' yu'un scotol xchi'iltac ta israelal. Ja' laj yal mantal ti ac'o sloq'uesic jliqueluc li jcholc'opetique. \v 35 Jech lic yalbe ya'yic scotol li jchapanvanejetic tey xchi'uque: \p ―Jchi'iltac, vu'utic li israelutique, ac'o me jnoptic lec c'usi ta jpasbetic li viniquetique. \v 36 Na'ic me ti oy ilic jun vinic ta vo'one, Téudas sbi. Banquilal la scuy sba. Oy chanib ciento svinictac. Pero imilat li Téudase. Jech la svoq'uilan sbaic batel scotol li svinictaque, tey ilaj c'op o yu'unic. \v 37 Ts'acal to ilic yan vinic noxtoc, Judas sbi. Tey liquem tal ta Galilea banamil. Ja' o yorail yaloj mantal ajvalil ti ac'o yac' ta tsaquel sbiic scotol li cristianoetique. Ep boch'o la xch'unic c'usi laj yal li Judase. Pero imilat noxtoc li Judase. Jech la svoq'uilan sbaic batel scotol li boch'otic la xch'unic c'usi laj yale. \v 38 Jech chacalboxuc. Mu me c'usi xapasbeic li viniquetic li'i. Ac'o spasic li c'usi tsc'anique. Me ja' no'ox ta sventa cristiano li sc'opique xchi'uc li c'usitic tspasique, ta ono'ox xlaj. \v 39 Yan me ja' ta sventa Dios li sc'opique, mu xlaj. Ja' lec q'uelo me abaic naca me ja' ta jcontraintic li Diose ―xi li Gamaliele. \p \v 40 Scotolic la xch'unic c'usi laj yal li Gamaliele. Jech c'alal laj yiq'uic ochel li jcholc'opetique ja' no'ox laj yac'beic nucul xchi'uc laj yalbeic tsots mantal ti mu xa me xcholic batel li c'op ta sventa Jesuse. Jech la scoltaic batel. \v 41 C'alal iloq'uic batel ta stojol jchapanvanejetic li jcholc'opetique, xcuxet no'ox yo'ntonic yu'un la sna'ic ti jech la sc'an Dios chich'ic uts'intael ta sventa Cajvaltique. \v 42 Pero muc scomtsanic yalel. Scotol c'ac'al ichanubtasvanic ta sventa Jesucristo tey ta yamaq'uil templo xchi'uc ta naetic. \c 6 \s1 Ja' smelol c'alal it'ujatic vucub jpucve'liletic \p \v 1 C'alal i'epajic xa li jch'unolajeletique, tey oyic israeletic ti xchanojic griego c'ope. Tey oyic ec ti ebreo sc'opique, ja' li sc'op ono'ox israeletique. Li boch'otic xchanojic griego c'ope chopol ic'opojic ta stojol li boch'o ebreo sc'opique. Laj yalic ti muc xich'ic c'uxubinel me'on antsetic yu'unic ti c'alal i'ac'bat sve'elic ta jujun c'ac'ale. \v 2 Li lajchab jcholc'opetic yu'un Jesuse la stsobic tal scotol li jch'unolajeletique, jech laj yalbeic: \p ―Li vu'uncutique mu lecuc me ja' ta jcomtsancutic xcholel sc'op Dios ta scoj ti vu'uncutic ta jventaincutic ve'lile. \v 3 Ja' lec, quermanotac, t'ujic vucub viniquetic ti bu lec sc'oplal ava'yojique, ti bijique, ja' li boch'otic ventainbil yo'ntonic yu'un Ch'ul Espíritue, yu'un ja' ta xich' yabtelic. \v 4 Li vu'uncutique ja' cabtelcutic ta jc'opancutic Dios, ta jcholcutic sc'op Dios ―xiic. \p \v 5 Scotolic lec laj ya'yic li c'usi i'albatique. Jech la st'ujic Esteban. Ja' jun vinic ti lec xch'unoj Cajvaltique. Ventainbil yo'nton yu'un Ch'ul Espíritu. La st'ujic yan vaquib. Ja' Felipe, xchi'uc Prócoro, xchi'uc Nicanór, xchi'uc Timón, xchi'uc Parménas, xchi'uc Nicolás. Li Nicolase mu ja'uc israel vinic, ja' tey liquem tal ta lum Antioquía. Ja' co'ol to'ox xch'unoj xchi'uc li israeletique. \v 6 C'alal la st'ujique, laj yiq'uic tal ta stojol li jcholc'opetique. Li jcholc'opetique la sc'opanbeic Dios ta stojol. Laj yac' sc'obic ta sjol li vucub it'ujatique. Ja' senyail ti laj yich' yabtelique. \p \v 7 Li jch'unolajeletic ta Jerusalene más i'epajic. Oy ep paleetic la xch'unic ec. \s1 Ja' smelol c'alal itsacat li Estebane \p \v 8 Li Estebane i'ac'bat ep slequil yo'nton xchi'uc stsatsal jech la spas ep sq'uelubil stsatsal Dios ta stojol li cristianoetique. \v 9 Tey oyic jayibuc israeletic liquemic tal ta nail tsobobbail ti bu Coltabilic ta Mozoil sbie. Ja' tey liquemic tal ta lum Ciréne, xchi'uc ta lum Alejandría, xchi'uc ta Cilícia banamil, xchi'uc ta Asia banamil. Tey lic yutic li Estebane. \v 10 Pero muc xu' yu'unic yu'un ic'opoj ta sbijil Ch'ul Espíritu li Estebane. \v 11 Jech la stojic tal boch'otic ta x'epalc'opojic ta sventa Esteban. Lec la xchanubtasic tal c'usi ta xalic: \p ―Jech me xc'ot avalic. “Ca'yojcutic ti chopol chc'opoj ta stojol li Moisese xchi'uc ta stojol li Diose”, xachiic me ―x'utatic. \p \v 12 Ta sventa ti jech laj yalique tey iliquic ta vochlajetel scotol li israeletique, xchi'uc jayibuc jchapanvanejetic yu'unic, xchi'uc jayibuc jchanubtasvanejetic ta smantal Dios yalojic. Tal stsaquic ta mucul li Estebane. Laj yiq'uic batel ta stojol scotol li jchapanvanejetique. \v 13 Laj yiq'uic tal li j'epalc'op testigoetique, jech la snopbeic smul li Estebane: \p ―Li vinic li'i chopol chc'opoj ta sventa li templo li'i xchi'uc ta sventa li ch'ul mantale. Mu scomtsan o yalel. \v 14 Yu'un ca'yojcutic jech chal: “Li Jesús tey liquem tal ta Nazarete ta svuq'ues li templo li'i xchi'uc ta sjel ti c'u x'elan jtaleltic yaloj Moisés ta vo'onee”, xi chal ―xi la snopbeic ye li Estebane. \p \v 15 Scotol li jchapanvanejetic tey chotolique la sq'uelbeic sat li Estebane. Xco'laj xchi'uc sat yaj'almantal Dios laj yilic. \c 7 \s1 Ja' smelol c'u x'elan itac'ov Esteban ti c'alal inopbat smule \p \v 1 Li más banquilal palee jech la sjac'be li Estebane: \p ―¿Me melel li c'usi laj yalique? ―xut. \p \v 2 Itac'ov li Estebane: \p ―Jchi'iltac, a'yo me ava'yic li c'usi chacalboxuque. Li Diose, ja' ti oy xojobale, laj yac' sba ta ilel ta stojol li jmoltotic Abraám c'alal tey to'ox nacal ta Mesopotámia banamile, ti mu'yuc to'ox chbat nacluc ta lum Arane. \v 3 Jech laj yalbe: “Loc'an batel ta avosilal, comtsano atot ame' xchi'uc scotol avuts' avalal, batan ta yan banamil ti bu chacac'bot avile”, x'utat yu'un Dios. \v 4 Jech iloc' batel ta yosilal caldea cristianoetic li Abraáme. Tey c'ot nacluc ta Arán. C'alal icham stot li Abraáme, i'albat yu'un Dios ti ta persa ta xloc' tale. Ja' li' itacat tal ta cosilaltic yo' bu oyutic li' ta orae. \v 5 Li Diose muc xac'be yich' li osil li'i. Me jutebuc mu'yuc x'ac'bat yich' li Abraáme. Ti bu inaquie ja' no'ox la xch'aman. Ja' no'ox ba'yuc i'albat yu'un Dios ti ja' ta xich' comel li smomnich'nabe. Pero mu'yuc to'ox xnich'on ti c'alal jech i'albate. \v 6 I'albat noxtoc yu'un Dios ti ta to xbat naclicuc ta yan banamil li smomnich'nabe. Tey chbat ochicuc ta mozoil chanib ciento jabil, tey ta xich'ic uts'intael. Tey tsots ta x'abtejic pero mu'yuc chich'ic tojel. \v 7 Li Abraáme jech i'albat noxtoc yu'un li Diose: “Vu'un ta xcac'be castigo li boch'otic ta smozoinvane. Ts'acal to ta xloq'uic tal scotol li amomnich'nabe. Li' ta xvul tunicuc cu'un”, x'utat yu'un Dios li Abraáme. \v 8 Li Diose la xchapan xchi'uc Abraám ti tsots sc'oplal chcom li circuncisione. Jech c'alal ivoc' xnich'on li Abraáme, ja' li Isaaque, ta xvaxquibal c'ac'al svoq'uel laj yac'be yich' circuncisión. Ja' jech la spasilanic o. C'alal inich'naj ec li Isaaque, laj yac'be yich' circuncisión li xnich'one, ja' li Jacove. C'alal inich'naj li Jacove, ja' no'ox jech la spasbe ec li xnich'nabe, ja' li lajchab jmoltotactic ta vo'onee. \p \v 9 ’Li xnich'nab Jacove, ja' li jmoltotactic ta vo'onee, xti'et yo'ntonic yu'un li yits'inic Josée. Jech la xchonic batel ta Egipto banamil. Pero li Josée chi'inbil yu'un Dios. \v 10 C'alal i'uts'intaat li Josée, icoltaat yu'un Dios. I'ac'bat sbijil jech lec i'ilat yu'un li faraón tey ta Egiptoe. Jech tey i'och ta gobernador li Josée, ja' its'inal ajvalil ic'ot. I'ac'bat yich' ta venta scotol li egipto cristianoetique. I'ac'bat sventain noxtoc c'usitic oy yu'un ta sna li faraone. \p \v 11 ’Ts'acal to ital tsots vi'nal ta scotol Egipto banamil xchi'uc ta Canán banamil. Ep vocol laj ya'yic li cristianoetique. Li jmoltotactic ta vo'onee mu'yuc xa bu tsta sve'elic. \v 12 Laj ya'i Jacov ti oy trigo tey ta Egiptoe. Jech tey la stac batel li jmoltotactic ta vo'onee. Ja' sba to velta la stac batel. \v 13 C'alal ibatic xchibal veltae, li Josée tey laj yac' sba ta otquinel ta stojol sbanquiltac xchi'uc yits'in. Jech li faraone tey laj yotquinbe o sbanquiltac xchi'uc yits'in li Josée. \v 14 Li Josée la stac ta iq'uel li stote, ja' li Jacove, xchi'uc scotol li xchi'iltac ta voq'uele. Ja' vo'lajuneb xchanvinic (75) ic'ot ta scotolic c'alal ta xnich'nabic. \v 15 Jech tey inaqui ta Egipto li Jacove, tey icham. Tey ichamic ec li jmoltotactic ta vo'onee, ja' li xnich'nabe. \v 16 La xcuchbeic tal li sbec'talique. Me junuc mu'yuc boch'o tey xmuc ta Egipto. Li' la smuquic ta nail ch'en ta lum Siquem ti bu smanoj ono'ox li Abraáme. Ja' ti la smanbe smomnich'nab Amor tey ta Siqueme. \p \v 17 ’C'alal po'ot xa tsta yorail ta xich'ic li osil ti albil ono'ox yu'un Dios li Abraáme, ep xa'ox bolemic tey ta Egipto li jmoltotactic ta vo'onee. Bats'i epic xa. \v 18 I'och yan faraón tey ta Egipto pero muc xa xotquin li Josée. \v 19 Li ach' faraone ilo'lavan. Jech tey lic yuts'inta scotol li jmoltotactic ta vo'onee. Laj yal mantal ti ac'o sloq'ues ta snaic scotol li yunin queremique yu'un jech ac'o chamicuc. Yu'un ja' mu sc'an faraón ti ta xbolic li jmoltotactic ta vo'onee. \v 20 C'alal jech yaloj mantal li faraone, ja' o yorail ivoc' li Moisese. Lec i'ilat yu'un Dios. Jech oxib u icom ta sna stot li Moisese. \v 21 C'alal iloq'uesat yu'un ac'o chamuque, tey itaat yu'un stseb li faraone. La sts'ites, la scuy ta yol stuc. \v 22 Lec laj yich' chanubtasel li Moisese, la xchanbe scotol c'u x'elan sbijilic li egipto cristianoetique. Lec xu' yu'un c'usi chal xchi'uc c'usi tspas. \p \v 23 ’C'alal yich'oj xa cha'vinic jabil li Moisese, tsc'an ta sc'opan li xchi'iltaque, ja' li jmoltotactic ta vo'onee. \v 24 Tey laj yil ta xmajat jun xchi'il, ja' ta xmajvan jun egipto vinic. Li Moisese bat smil li egipto vinique, ja' la spoj li xchi'ile. \v 25 Snopoj Moisés ti tsna'ic xchi'iltac ti ja' t'ujbil yu'un Dios ta scolta li xchi'iltaque, pero mu sna'ic. \v 26 Ta yoc'omal noxtoc laj yil Moisés ta xut sbaic chib xchi'iltac. Li Moisese tsc'an ta spajes. Jech laj yalbe: “¿C'u yu'un chavut abaic yu'un achi'il no'ox abaic?” xut. \v 27 Li Moisese inet'at loq'uel yu'un li boch'o la sliques c'ope. Jech i'albat: “¿Boch'o laj yac'bot avabtel? Mu vo'ocot ajvalilot cu'uncutic. Mu vo'ocot jchapanvanejot cu'uncutic. \v 28 ¿Me chac'an chamilun ec jech chac c'u cha'al laj amil jun egipto vinic voljee?” x'utat. \v 29 C'alal laj ya'i Moisés ti vinajem xa ti imilvane, ijatov batel. Tey c'ot nacluc ta Madián banamil. Tey la sa' yajnil, tey ivoc' chib xnich'on. \p \v 30 ’C'alal ech'em xa'ox cha'vinic jabil sc'otel li Moisese, tey laj yil tsanem jtec' biq'uit ch'ix ta vits Sinaí tey ta xocol banamil. Tey ta yat c'oc' laj yil li Diose, xco'laj xchi'uc j'almantal laj yil. \v 31 C'alal laj yil ti mu xc'ac' li biq'uit ch'ixe, ch'ayel ic'ot yo'nton. Tey inoch'aj batel bat sq'uel. Tey laj ya'i ic'opoj li Diose, jech laj yal: \v 32 “Vu'un Diosun yu'un li amoltotac ta vo'onee, ja' li Abraáme, xchi'uc li Isaaque, xchi'uc li Jacove”, xi. Li Moisese inic ta xi'el jech muc xbat sq'uel o. \v 33 Pero jech to i'albat yu'un li Diose: “Loq'ueso axonob yu'un li' xa va'alot ta jtojol, vu'un li Diosune. \v 34 Quiloj ti ep svocolic li achi'iltac tey ta Egiptoe, vo'oxuc ti co'ol t'ujbiloxuc cu'une. Laj xa ca'i ti ep x'ayetique. Jech liyal tal yu'un tal jcolta loq'uel ta svocolic. Batic ta Egipto”, x'utat yu'un Dios li Moisese. \p \v 35 ’Ja' li Moisés ti muc to'ox xich'ic ta muq'ue, ti jech laj yalbeique: “¿Boch'o laj yac'bot avabtel? Mu vo'ocot ajvalilot cu'uncutic, mu vo'ocot jchapanvanejot cu'uncutic”, xutic. Pero Dios la stac batel yu'un ja' chc'ot ta banquilal xchi'uc ta jcoltavanej yu'unic. Ja' o itacat batel yu'un Dios ti c'alal tey ivinaj ta jtec' biq'uit ch'ixe. \v 36 Ja' la sloq'ues tal ta Egipto li jmoltotactic ta vo'onee. La spas ep sq'uelubil stsatsal Dios tey ta Egipto banamil. Ts'acal to la spas noxtoc sq'uelubil stsatsal Dios tey ta Tsajal Nab. Xchi'uc noxtoc cha'vinic jabil la spas ep sq'uelubil stsatsal Dios tey ta xocol banamil. \v 37 Ja' ono'ox Moisés ti jech laj yalbe li jmoltotactic ta vo'onee: “Li Diose ta to st'ujboxuc jun j'alc'op avu'unic. Ta st'uj jun jchi'iltic jech chac c'u cha'al la st'ujun. Xavich'beic me ta muc' li c'usi chayalboxuque”, xi ono'ox. \v 38 Ja' ono'ox Moisés ti tey xchi'uc ta xocol banamil scotol li jmoltotactic ta vo'onee. Li jmoltotactique tey la stsob sbaic ta yoc vits Sinaí. Li Moisese tey ic'opanat yu'un Dios. C'alal laj ya'i c'usi i'albat yu'un Diose, laj yalbe scotol li jmoltotactique. Ja' laj yalbe c'usi tsc'an Dios chaq'uic yu'un jech chcuxiic sbatel osile. Ja' ta sventa Moisés laj ca'itic ec li vu'utique. \p \v 39 ’Li jmoltotactic ta vo'onee muc xich'ic ta muc' c'usi laj yal li Moisese, muc xch'unic. Tsc'an ta sutic batel yan velta ta Egipto banamil. \v 40 Jech laj yalbeic li Arone: “Pasbun cajsantocutic yu'un ja' ba'yucbe ta xbat cu'uncutic. Yu'un mu jna'cutic c'usi la spas li Moisés ti yoquel mu sut tale, ja' ti la sloq'uesuncutic tal ta Egiptoe”, xiic. \v 41 Jech lic spasic sloc'obbal jcot ch'ium tot vacax. La smilbeic smoton. Xcuxet no'ox yo'ntonic yu'un li c'usi pasbil ta sc'obique. \v 42 Jech icomtsanatic yu'un li Diose. Ja' i'ac'bat yich'ic ta muc' li c'usitic xojoban ta vinajele jech chac c'u cha'al ts'ibabil ono'ox ta svun li yaj'alc'op Dios ta vo'onee: \q1 Israeletic, c'alal laxanovic tal cha'vinic jabil ta xocol banamile, \q1 laj avac'bicun jmotonin li vacaxe xchi'uc li chije. \q1 Pero altic, yu'un mu junuc avo'ntonic ta jtojol. \q1 \v 43 Yu'un laj acuchic batel avajsantoic, Moloc sbi, tiq'uil batel ta sna pasbil ta nucul. \q1 Xchi'uc laj avich'ic batel li sloc'obbal c'anal apasojic ta avajsantoique, ja' li Renfán sbie. \q1 Ja' apasojic yu'un ja' chavich'ic ta muc'. \q1 Ta scoj ti jech chapasique jech chajtacoxuc loq'uel li' ta avosilalique. \q1 Tey chabatic ta jelovel Babilonia banamil, \m xi ono'ox ts'ibabil. \p \v 44 ’C'alal tey oyic ta xocol banamil li jmoltot jyame'tic ta vo'onee, ja' itun yu'unic li templo nucule yu'un ja' tey ic'opanatic yu'un li Diose. Li templo nucule ja' jech la spasic jech chac c'u cha'al i'ac'bat yil senyail yu'un Dios li Moisese. \v 45 C'alal i'ic'atic ochel tal yu'un Josué li' ta cosilaltique, laj yich'ic tal li templo nucule. Ja' o yorail laj yich' yosilic ti c'alal i'ac'bat smilic yu'un Dios li yajval to'ox cosilaltique. C'alal i'och ta ajvalilal li Davide, yoquel to ja' itun yu'unic li templo nucule. \v 46 Li Davide lec i'ilat yu'un Dios. La sc'anbe Dios ti ac'o ac'batuc spasbe stemploe, ja' li Dios yu'un jmoltotic Jacove. \v 47 Pero muc ja'uc la spas li Davide. Ja' la spas li xnich'one, ja' li Salomone. \v 48 Li Diose mu xnaqui ta temploetic ti pasbil ta sc'ob cristianoetique. Li stuque nacal ta vinajel. Jech laj yal c'alal la xch'amanbe ye jun yaj'alc'op ta vo'one: \q1 \v 49 Vu'un ta jpas mantal li' ta vinajel xchi'uc ta sbejel banamil. \q1 Jech ¿c'u yu'un chavalic ti chapasbicun jtemploe yu'un mu jna' jcux co'nton? \q1 \v 50 Vu'un la jpas scotol li c'usitic oye, \m xi li Diose, xi li j'alc'ope. \p \v 51 ’Li vo'oxuque toj tsots avo'ntonic. Co'ol avo'nton achi'uquic li boch'otic mu xotquinic Diose. Mu xac'an xava'yic li sc'op Diose. Scotol c'ac'al chacontrainic li Ch'ul Espíritue. Ja' jech chapasic ec jech chac c'u cha'al la spasic li amoltot ayame'ic ta vo'onee. \v 52 Li amoltot ayame'ic ta vo'onee la scontrainic scotol li yaj'alc'optac Diose. La smilic li boch'otic laj yalic ti ta to xtal li boch'o tuc' yo'ntone. C'alal ital li boch'o tuc' yo'ntone, laj avaq'uic ta c'abal, laj amilic, \v 53 vo'oxuc ti ava'yojic li mantaletic ti laj yal yaj'almantaltac Dios ta vo'onee, pero mu xach'unic ―xut jchapanvanejetic li Estebane. \s1 Ja' smelol c'alal i'ac'bat ton li Estebane jech tey icham o \p \v 54 C'alal jech laj yal li Estebane, isoc o sjolic, tsots i'ilinic. Xc'uxet yeic ta sc'ac'al yo'ntonic yu'un chilintaic li Estebane. \v 55 Li Estebane ventainbil yo'nton yu'un Ch'ul Espíritu jech la sq'uel muyel vinajel. Laj yilbe xojobal Dios. Laj yil noxtoc tey va'al ta sbats'ic'ob Dios li Jesuse. \v 56 Li Estebane jech laj yal: \p ―Jamal xa vinajel ta xquil. Tey oy ta sbats'ic'ob Dios ta xquil li Jesuse, ja' ti co'ol cristianoutic jchi'uctique ―xi. \p \v 57 Li jchapanvanejetique chopol laj ya'yic jech tsots lic avanicuc. La smac xchiquinic yu'un mu sc'an xa'yic c'usi laj yal li Estebane, yu'un la snopic ti chopol cha'i Dios c'usi laj yal li Estebane. Jech scotolic la stsaquic ta ora li Estebane. \v 58 Laj yiq'uic loq'uel ta pat lum. Tey laj yac'beic ton. Li boch'otic ta xaq'uic tone la sloc' xaquitaic. Laj yac'beic xchabi jun querem, Saulo sbi. \v 59 C'alal ja' o chac'beic tone, la sc'opan Dios li Estebane, jech laj yal: \p ―Cajval Jesús, ic'bun jch'ulel ―xi. \p \v 60 La squejan sba, tsots i'avan, jech laj yalbe li Diose: \p ―Cajval, mu me xavac'be xcuch smulic li jchi'iltac li'i ―xi. \p C'alal laj yal jeche, icham. \c 8 \s1 Ja' smelol c'alal laj yuts'inta jch'unolajeletic li Sauloe \p \v 1 C'alal laj yil Saulo ti icham Estebane, xcuxet xa yo'nton. \p Jech ta ora no'ox lic uts'intaaticuc li jch'unolajeletic tey tsobolic ta Jerusalene. Scotolic la spuc sbaic batel ta Judea banamil xchi'uc ta Samaria banamil. Ja' xa no'ox tey icomic ta Jerusalén li lajchab jcholc'opetique. \v 2 Oy jayibuc viniquetic ti lec yich'ojic ta muc' Diose, ja' bat smuquic li Estebane. Ep laj yoc'taic. \v 3 Yan li Sauloe tsc'an ac'o lajuc sc'oplal li sc'op Jesús xch'unojique. I'ochan ta naetic, la stsacan loq'uel viniquetic xchi'uc antsetic, la stic'an ta chuquel. \s1 Ja' smelol c'alal icholbatic sc'op Cajvaltic li samaria cristianoetique \p \v 4 Li boch'otic la spuc sbaic batele buyuc no'ox la xcholic batel ti ja' no'ox chijcol ta sventa Cajvaltique. \v 5 Li Felipee tey ic'ot ta jun lum tey ta Samaria banamil. Tey c'ot xcholbe ya'yic cristianoetic ti i'ay xa li boch'o t'ujbil yu'un Dios chiscoltautique, ja' li Jesuse. \v 6 Li cristianoetic tey ta lume la stsob sbaic scotolic yu'un tal ya'yic c'usitic chal li Felipee. C'alal laj yilic la spas ep sq'uelubil stsatsal Dios li Felipee, scotol yo'ntonic laj ya'yic li c'usitic laj yale. \v 7 Yu'un ep icolic li boch'otic ochem pucuj ta yo'ntonique. C'alal iloc' li pucujetique, tsots i'avanic. Icolic noxtoc li boch'otic aluben yacanique xchi'uc li coxoetique. \v 8 Jech xcuxet no'ox yo'ntonic scotol li cristianoetic tey ta lume. \p \v 9 Tey oy jun vinic, Simón sbi. Ja' j'ilol li Simone. Ep la slo'laan cristianoetic tey ta Samaria banamil yu'un laj yal ti stuc no'ox xu' yu'une. \v 10 Scotol cristianoetic c'alal ta biq'uit ta muc' lec laj ya'yic c'usi laj yal li j'ilole. Jech laj yalic: \p ―Li vinic li'i ja' yich'ojbe stsatsal Dios ―xiic. \p \v 11 Ja' xa tey yac'oj o yo'ntonic ta ya'yel c'usi ta xal li j'ilole yu'un vo'one xa ilo'laatic. \v 12 Pero c'alal icholbatic yu'un Felipe ti yorail xa xu' chventainbat yo'ntonic yu'un Diose, xchi'uc icholbatic noxtoc ti ja' Jcoltavanej cu'untic xchi'uc ti ja' Ajvalil cu'untic li Jesucristoe, oy ep viniquetic xchi'uc antsetic la xch'unic. Tey i'ac'bat yich'ic vo' yu'un li Felipee. \v 13 Li Simone la xch'un ec. Tey laj yich' vo' ec, jech lic xchi'in batel li Felipee. C'alal laj yil Simón ti ep sq'uelubil stsatsal Dios la spas li Felipee, toj labal sba laj yil. \p \v 14 C'alal laj ya'yic jcholc'opetic tey ta Jerusalén ti laj xa xch'unic sc'op Dios li samáriaetique, jech la staquic batel ta Samaria banamil li Pedro xchi'uc Juane. \v 15 C'alal ic'otique, la sc'opanbeic Dios ta stojol li jch'unolajeletique ti ac'o yich'ic ec li Ch'ul Espíritue. \v 16 Yu'un mu'yuc to yich'ojic li Ch'ul Espíritue, ja' no'ox yich'ojic vo' ta scoj li Cajvaltic Jesuse. \v 17 Li Pedro xchi'uc Juane lic yac' sc'obic ta sjol li jujun jch'unolajeletique jech ivul ochuc ta yo'ntonic li Ch'ul Espíritue. \p \v 18 C'alal laj yil Simón ti laj yich'ic Ch'ul Espíritu jch'unolajeletic c'alal laj yac' sc'obic li jcholc'opetique, tey xa chac yac'be ya'i taq'uin li jcholc'opetique. \v 19 Jech laj yal: \p ―Ac'bicun jech jvu'el ec yu'un jech xu' ta xich'ic Ch'ul Espíritu cu'un li boch'otic ta xcac' jc'ob ta sjolique ―xi. \p \v 20 Li Pedroe jech laj yalbe: \p ―Batan ta ch'ayel achi'uc ataq'uin yu'un chanop ti oy ta manel li Ch'ul Espíritu chijyac'butic Diose. \v 21 Li vo'ote mu xu' cha'abtej yu'un Dios. Mu aventauc yu'un muc tuc'uc avo'nton ta stojol. \v 22 Comtsano li c'usi chopol laj anope. C'opano Dios, jq'ueltiquic me cha'ac'bat perdón yu'un li c'usi chopol laj anope. \v 23 Yu'un ta to xac'upin c'usi chopol ta xquil. Chucbilot to yu'un mulil ta xquil ―xut li Pedroe. \p \v 24 Itac'ov li Simone: \p ―C'opanbicun Dios ta jtojol yu'un naca me ch'ayel chibat jech chac c'u cha'al laj avalbune ―xi. \p \v 25 C'alal ilaj yo'ntonic ta yalbel jch'unolajeletic scotol ti c'u x'elan yilojbeic stsatsal Diose, xchi'uc c'alal laj yo'ntonic ta yalel li sc'op Diose, isutic batel ta Jerusalén li Pedro xchi'uc Juane. Tey i'ech' xcholic noxtoc sc'op Jesús ta tsobtsobnaetic ta yosilal samáriaetic. \s1 Ja' smelol c'alal la xcholbe sc'op Dios jun etiopía vinic li Felipee \p \v 26 C'alal ta xa x'epaj li jch'unolajeletic tey ta Samariae, li Felipee ital c'opanatuc yu'un jun yaj'almantal Cajvaltic. Jech i'albat: \p ―Batan ta stuq'uil sur. Tey ta xc'ot anup li sbelal lum Gaza tey xlic tal ta Jerusalene ―x'utat. \p Li sbelal Gazae ja' tey x'ech' ta xocol banamil. \v 27 Jech ibat li Felipee. C'alal ixanov batele, tey la sta ta be jun etiopía vinic. Li vinique pasbil ta capón yu'un ja' yich'oj yabtel yu'un ajvalil ants tey ta Etiopía banamil. Candáce sbi li antse. Li capón vinique ja' yabtel ta xchabibe staq'uin xchi'uc scotol c'usitic oy yu'un li ajvalil antse. Li vinique i'ay yac' ta chic'bel smoton Dios ta Jerusalén. \v 28 Sutel xa batel ta yosilal. Tey chotol batel ta scarreta nitbil ta ca'. Tey chapta c'usi ts'ibabil ta sc'op Dios yu'un j'alc'op Isaías. \v 29 Li Felipee jech i'albat yu'un li Ch'ul Espíritue: \p ―Noch'ajan batel, bat chi'ino li vinic le' tiq'uil ta scarretae ―x'utat. \p \v 30 Li Felipee la snuts batel ta anil li vinique. Laj ya'i ti tey chapta li sc'op Dios ts'ibabil yu'un j'alc'op Isaías ta vo'onee. Li Felipee jech la sjac'be li vinique: \p ―¿Me chava'ibe smelol li c'usi chaq'uele? ―xut. \p \v 31 Itac'ov li vinique: \p ―Mu xca'ibe smelol yu'un mu'yuc boch'o chiyalbun ca'i ―xi. \p Jech tey i'ic'at ochel li Felipee. La xchi'in ta chotlej li vinique. \p \v 32 Li sc'op Dios ta sq'uele jech chal: \q1 Ta x'ac'at ta milel jech chac c'u cha'al jcot ch'ium chij pero mu'yuc c'usi ta xal. \q1 Jech chac c'u cha'al ch'ium chij ti ch'an xi c'alal ta xich' loc'bel stsotsile. \q1 Ja' no'ox jech ec li boch'o ta to xtal stojbutic jmultique, mu'yuc c'usi ta xal. \q1 \v 33 Ep ta x'ac'bat yich' vocol yu'un mu tuc'uc ta xich' chapanel. \q1 Tsnopic ti mu'yuc xnich'on ta xcom c'alal ta smilique. \q1 J'ech'el ta x'ul o yalojic, \m xi ta xal li sc'op Dios ta xapta li vinique. \p \v 34 Li vinique jech la sjac'be li Felipee: \p ―Albun ca'i boch'o sc'oplal ti li' ts'ibabil comele. ¿Me ja' sc'oplal stuc laj yal li Isaíase o me yan boch'o sc'oplal laj yalbe? ―xi. \p \v 35 Li Felipee laj yalbe ya'i ti ja' sc'oplal li Jesuse. Jech lic xcholbe ya'i scotol c'u x'elan sc'oplal li Jesuse. \v 36 Ixanovic batel ta be, tey ijelovic ta ts'el vo'. Jech laj yal li vinique: \p ―Q'uelavil, oy vo' li'i. ¿Me mu xu' chavac'bun quich' vo'? ―xi. \p \v 37 Itac'ov li Felipee: \p ―Me ach'unoj ta scotol avo'ntone, xu' chavich' vo' ―xi. \p Itac'ov li vinique: \p ―Jch'unoj ti ja' Xnich'on Dios li Jesucristoe ―xi. \p \v 38 Li vinique la spas mantal ti ac'o cotiuc li scarretae. Jech iloq'uic, ibatic ta vo' xchibalic. Li Felipee laj yac'be yich' vo' li vinique. \v 39 C'alal iloq'uic tal ta vo'e, li Felipee i'ic'at batel yu'un Ch'ul Espíritu ti junic xchi'uc Cajvaltique. Li vinique muc xil ibat li Felipee. Pero xcuxet no'ox yo'nton isut batel ta slumal yu'un laj xa xch'un li Cajvaltique. \v 40 Li Felipee tey to ic'ot vinajuc ta lum Azoto. Tey lic xanovuc batel ta yacan. Tey ech' xchol sc'op Jesús ta jujun lum c'alal to ic'ot ta lum Cesarea. \c 9 \s1 Ja' smelol c'alal ijelbat yo'nton yu'un Dios li Sauloe \r (Hech. 22.6‑16; 26.12‑18) \p \v 1 Pero li Sauloe mu xlaj yo'nton ta scontrainel li boch'otic xch'unojic Cajvaltique. Yu'un tsc'an tsmil ti me mu scomtsanic xch'unel li Cajvaltique. Jech bat sc'opan li más banquilal pale tey ta Jerusalene. \v 2 La sc'anbe svunal ta sventa ti oy lec stsatsal c'alal chc'ot yac'be sq'uel li boch'otic sventainojic li nail tsobobbailetic yu'un israeletic tey ta lum Damascoe. Yu'un chbat sq'uel me oy boch'otic xch'unojic Cajvaltic ti tey oy ta nail tsobobbail yu'unique. Me viniquetic, me antsetic, sc'oplal ta xchucan, ta xic' tal ta Jerusalén. C'alal laj xa yich'be lec svunale, ibat ta Damasco. \v 3 C'alal jutuc xa'ox sc'an xc'ot ta Damascoe, ta ora oy c'usi xleblej tal ta vinajel, joyibtabil ic'ot li Sauloe. \v 4 Iyal ta lum. Tey laj ya'i ic'opanat: \p ―Saulo, ¿c'u yu'un chacontrainun? ―x'utat. \p \v 5 Itac'ov li Sauloe: \p ―¿Boch'oot? Cajval ―xi. \p ―Vu'un Jesusun. Vu'un ti chacontrainune. Altic ti jech chapase yu'un ja' no'ox chasa' avocol atuc ―x'utat. \p \v 6 Tey inic ta xi'el li Sauloe. Jech laj yal: \p ―Cajval, ¿c'usi chac'an ta jpas? ―xi. \p Jech i'albat yu'un li Cajvaltique: \p ―Lican, ochan batel ta Damasco. Tey cha'albat c'usi chapas ―x'utat. \p \v 7 Li xchi'iltac ta xanubal Sauloe iva'iic yu'un toj xi'el ic'otic. Yu'un laj ya'yic ti xco'laj xchi'uc oy boch'o ic'opoje pero mu'yuc boch'o laj yilic. \v 8 Itots li Sauloe. C'alal la svic' sate mu xa xil osil. Jech nitbil xa batel yu'un xchi'iltac ti c'alal i'och ta Damascoe. \v 9 Oxib c'ac'al mu xil osil. Mu'yuc c'usi la sve', mu'yuc c'usi laj yuch'. \p \v 10 Oy jun jch'unolajel tey nacal ta Damasco, Ananías sbi. Li Cajvaltique laj yac' sba ta ilel ta stojol li Ananíase. Jech laj yalbe: \p ―Ananías ―xut. \p ―¿C'usi chaval? Cajval ―xi itac'ov. \p \v 11 Jech i'albat yu'un li Cajvaltique: \p ―Lican, batan yo' bu Tuq'uil calle sbie. Tey ta sna Judas ta xc'ot ata jun achi'il, Saulo sbi. Tey liquem tal ta lum Tarso. Tey ta sc'opan Dios. \v 12 Laj xa cac'be yil ti chc'ot avac' ac'ob ta sjole yu'un jech ta xjam o li sate ―x'utat. \p \v 13 C'alal laj ya'i li Ananíase, jech laj yal: \p ―Cajval, oy ep boch'o yalojbicun c'u x'elan sc'oplal li vinic le'e. Ca'yoj ti ta xuts'inta li boch'otic xch'unojic ta aventa tey ta Jerusalene. \v 14 Li' ta orae yich'oj tal stsatsal ta stojol banquilal paleetic ti ta xchucan batel scotol li boch'otic xch'unojic ta aventae ―xi li Ananíase. \p \v 15 Pero jech i'albat yu'un li Cajvaltique: \p ―Batan me. Yu'un li vinique t'ujbil cu'un yu'un ja' ta xchol batel jc'op ta stojol li boch'otic muc ja'uc achi'iltac ta israelale, xchi'uc ta stojol muc'tic ajvaliletic, xchi'uc ta atojolic ec, vo'oxuc ti co'ol israeloxuque. \v 16 Vu'un chcac'be sna' ti ep to ta xich' vocol ta jventae ―x'utat li Ananíase. \p \v 17 Jech ibat li Ananíase. Tey ic'ot ta sna li Judase. C'alal i'oche, laj yac' sc'ob ta sjol li Sauloe, jech laj yalbe: \p ―Quermano Saulo, la stacun tal li Cajvaltic Jesuse, ja' li boch'o la svinajes sba ta atojol c'alal laxanov tal ta bee. La stacun tal ta sventa yu'un jech chavil yan velta osil, xchi'uc ac'o sventainbot avo'nton li Ch'ul Espíritue ―xut c'otel. \p \v 18 Ta ora iloc' li c'usi macbil o sate jech laj yil xa osil. Tey xa i'ac'bat yich' vo'. \v 19 Tey lic ve'uc jech i'ayin lec stsatsal. Tey to la xchi'in jayibuc c'ac'al li jch'unolajeletic tey nacajtic ta Damascoe. \s1 Ja' smelol c'alal ilic xchol sc'op Dios tey ta lum Damasco li Sauloe \p \v 20 Li Sauloe ta ora no'ox tey lic xchol ta nail tsobobbailetic yu'un xchi'iltac ta israelal ti ta melel ja' Xnich'on Dios li Jesuse. \v 21 Scotol boch'otic laj ya'yic c'usi laj yal li Sauloe toj labal sba laj ya'yic. Jech laj yalic: \p ―Li vinic li'i ja' ti laj yuts'intaan li boch'otic tey oyic ta Jerusalén ti xch'unojic Cajvaltique. Ja' li' talem noxtoc yu'un tsc'an ta xchucan batel li boch'otic xch'unojique, tey ta xc'ot yac'an ta stojol li banquilal paleetique ―xiic. \p \v 22 Ac'o me jech laj yalic li xchi'iltaque, pero más to itsatsub yo'nton ta xcholel li Sauloe. Li xchi'iltac tey nacajtic ta Damascoe laj yac'be sna'ic ti ja' Jesús ti sc'oplal ono'ox chtal ventainvanuque. Jech muc xa xtac'ovic ic'otic. \s1 Ja' smelol ti muc xtaat ta milel yu'un xchi'iltac tey ta Damasco li Sauloe \p \v 23 C'alal ech'em xa'ox ep c'ac'ale, lic xchapan sbaic li israeletic tey nacajtic ta Damascoe yu'un tsc'an ta smilic li Sauloe. \v 24 Li c'usi la xchapanique laj ya'i li Sauloe. Li xchi'iltaque ta c'ac'al ta ac'ubal tey va'ajtic ta jujuch'oj ti' corralton yu'un li lume. Tey tsmalaic li Sauloe yu'un tsc'an ta smilic. \v 25 Li jch'unolajeletique ta ac'ubaltic la stiq'uic ta yut muc'ta moch li Sauloe, la xchechic yalel ta pat corralton. Jech icol o batel li Sauloe. \s1 Ja' smelol c'alal isut batel ta Jerusalén li Sauloe \p \v 26 C'alal ic'ot ta Jerusalén li Sauloe, chac xchi'in ya'i li jch'unolajeletique. Pero li jch'unolajeletique scotolic ta xi'ic yu'un, yu'un mu sna'ic me xch'unoj xa ec. \v 27 Yan li Bernabée laj yic' batel ta stojol jcholc'opetic li Sauloe. Li Bernabée laj yalbe ya'yic jcholc'opetic ti laj yil ta be Cajvaltic li Sauloe, ti ic'opanate. Laj yal noxtoc ti jamal la xcholbe smelol Jesús tey ta Damascoe. \v 28 Jech tey xa la xchi'in jch'unolajeletic ta Jerusalén li Sauloe. Co'ol xa ixanovic xchi'uc. \v 29 Tsots yo'nton jamal la xcholbe batel sc'op Cajvaltic li Sauloe. Tey la stsaquilan sbaic ta lo'il ta sventa sc'op Dios xchi'uc xchi'iltac ta israelal ti xchanojic griego c'ope yu'un tsc'an ac'o xch'unic. Jech tey c'an milatuc li Sauloe. \v 30 C'alal laj ya'yic li quermanotactique, laj yiq'uic batel ta lum Cesarea li Sauloe. Tey la staquic batel ta slumal yo' bu ivoq'ue, ja' li Tarsoe. \p \v 31 Li jch'unolajeletic tey ta Judea banamil, xchi'uc ta Galilea banamil, xchi'uc ta Samaria banamile, mu'yuc xa uts'intael laj ya'yic. Jech jun xa yo'ntonic laj yich'ic ta muc' li Cajvaltique. I'ac'bat stsatsal yo'ntonic yu'un li Ch'ul Espíritue jech más i'epajic o. \s1 Ja' smelol c'alal icol jun vinic, Enéas sbi \p \v 32 Li Pedroe ibat svu'lan scotol jch'unolajeletic. Ech' sq'uel noxtoc li boch'otic tey nacajtic ta lum Lidae. \v 33 Tey la sta jun vinic, Enéas sbi. Vaxquib xa jabil tey mochol ta svayab yu'un aluben yacan. \v 34 Li Pedroe jech laj yalbe: \p ―Enéas, chascoltaot li Jesucristoe. Lican, liqueso avayab ―x'utat. \p Ta ora ilic li Enéase. \v 35 Scotol li boch'otic tey nacajtic ta lum Lidae xchi'uc ta lum Sarone laj yilic ti colem xa li Enéase. Jech la scomtsanic li c'usitic xch'unojic to'oxe, ja' xa la xch'unic ec li Cajvaltique. \s1 Ja' smelol c'alal icha'cuxi Dorcas \p \v 36 C'alal jech ic'ot ta pasele, tey oy jun jch'unolajel ants ta lum Jope, Tabíta sbi. Dorcas sbi ta jc'optic. Lec ic'uxubinvan. Ep la scoltaan ta taq'uin li boch'otic mu'yuc staq'uinique. \v 37 C'alal tey oy ta lum Lida li Pedroe, itsacat ta chamel li Dorcase, icham. La spocbeic sbec'tal, tey laj yaq'uic comel ta jun cuarto ta xcha'cojal jolna. \v 38 Li Jopee noch' xil sbaic xchi'uc li lum Lidae. Li jch'unolajeletic tey ta Jopee laj ya'yic ti tey oy ta Lida li Pedroe, jech la staquic batel chib viniquetic yu'un bat yiq'uic tal. \p ―Batic la ta ora tey ta Jope ―xutic c'otel. \p \v 39 Ta ora la xch'un li Pedroe, jech ibat. C'alal ic'ote, laj yiq'uic muyel ta xcha'cojal jolna yo' bu telel li Dorcase. Tey tsobol scotolic li me'on antsetique, tey ta xoc'taic li Dorcase. Laj yac'beic yil Pedro li sc'u' xchi'uc stsequic ti ipasbatic yu'un Dorcas c'alal cuxul to'oxe. \v 40 Li Pedroe la stac loq'uel scotol li boch'otic tey oyique. La squejan sba, la sc'opan Dios. C'alal laj yo'nton ta sc'opanel Diose, la sq'uel li ánimae, jech laj yalbe: \p ―Tabita, lican ―xut. \p Ta ora la svic' sat li Dorcase, laj yil ti tey oy li Pedroe, jech ichoti. \v 41 Li Pedroe la stsacbe sc'ob, la snit liquel. Laj yic'an tal li me'on antsetique xchi'uc li jch'unolajeletique. Cuxul xa laj yac'be yil scotolic. \v 42 Li cristianoetic tey nacajtic ta Jopee laj ya'yic scotolic. Jech ep boch'o la xch'unic Cajvaltic. \v 43 Li Pedroe ep c'ac'al tey icom ta lum Jope. Ja' tey i'och ta sna jun vinic, Simón sbi. Ja' jc'a'esejnucul. \c 10 \s1 Ja' smelol c'alal bat sc'opan Cornelio li Pedroe \p \v 1 Tey talem ta lum Cesarea jun vinic, Cornelio sbi. Ja' capitán yu'un vo'vinic soldadoetic. Li vo'vinic soldadoetique Italiano sbiic. \v 2 Li Cornelioe lec yich'ojic ta muc' Dios scotolic tey ta sjunul sna. Ep israeletic la xc'uxubin, ja' li boch'o me'onique. Scotol c'ac'al ta sc'opan Dios. \v 3 Ta oxib ora sts'ebujel c'ac'al, i'ac'bat yil jun yaj'almantal Dios tey i'och yo' bu oye. Jech i'albat: \p ―Cornelio ―x'utat. \p \v 4 Li Cornelioe la sq'uel li j'almantale, toj xi'el ic'ot. La stac'be: \p ―¿C'usi chaval? Cajval ―xut. \p Jech i'albat yu'un li j'almantale: \p ―Li Diose cha'i ti chac'opane. Sna'oj noxtoc ti chac'uxubin me'onetique. \v 5 Jech taco me batel avinictac ta Jope. Ac'o bat yiq'uic tal jun vinic, Simón sbi, ja' li Pedro xchibal sbie. \v 6 Ja' tey oy ta sna jun vinic, Simón sbi noxtoc. Ja' jc'a'esejnucul. Tey oy sna ta noch' ti'nab. Ja' ta xtal yalbot c'usi lec ta pasel li Pedroe ―x'utat yu'un j'almantal li Cornelioe. \p \v 7 Jech ibat li j'almantale. Li Cornelioe laj yic' jun yajsoldado ti tey xchi'inoj scotol c'ac'al ti lec yich'oj ta muc' Dios eq'ue. Xchi'uc laj yic' tal chib smozo. \v 8 Laj yalbe ya'yic scotol li c'usitic i'albat yu'un j'almantale, jech la stac batel ta Jope. \p \v 9 Ta yoc'omal c'alal jutuc xa'ox sc'an xc'otic ta Jope li oxibique, li Pedroe tey imuy batel ta jolna. O'lol xa'ox c'ac'al. Yu'un bat sc'opan Dios. \v 10 Li Pedroe ivi'naj jech tey la sc'an sve'el. C'alal ja' to ta smeltsanbat sve'ele, oy c'usi i'ac'bat yil yu'un Dios. \v 11 Laj yil ijam li vinajele. Laj yil oy c'usi iyal tal ta vinajel xco'laj xchi'uc muc'ta manta. Lec chucanbil xchanjotal xchiquin iyal tal ta banamil. \v 12 Laj yil tey chupul tal ta manta ep ta chop chon bolometic xchi'uc mutetic. \v 13 Laj ya'i ic'opanat li Pedroe: \p ―Lican, Pedro, milo ati' li'i ―x'utat. \p \v 14 Itac'ov li Pedroe: \p ―Mo'oj, Cajval. Yu'un mu baq'uin jti' ti bu avalojbuncutic ti mu xu' ta jti'cutique ―xi. \p \v 15 Pero ic'opanat to yan velta: \p ―Li c'usi chacac'bote mu me xaval ti chopole ―x'utat. \p \v 16 Oxib velta jech i'albat. Ts'acal to i'ich'at muyel ta vinajel li muc'ta mantae. \v 17 Li Pedroe lic lo'ilajuc yo'nton yu'un muc xa'ibe smelol. C'alal ja' o tsnopbe smelol li c'usi i'ac'bat yile, ja' o ic'otic ta lum li viniquetic ti tacbilic batel yu'un Cornelioe. Tey la sjaq'uic: \p ―¿Bu sna xana' li jc'a'esejnucul Simone? ―xiic c'otel. \p Jech tey ic'otic yo' bu oy sna li Simone. \v 18 La sjaq'uic me tey oy li Simone, ja' li Pedro xchibal sbie. \v 19 C'alal tey to tsnopbe smelol c'usi laj yil li Pedroe, jech i'albat yu'un li Ch'ul Espíritue: \p ―Oy oxib viniquetic tal sa'icot. \v 20 Yalan, chi'ino batel. Mu me xlo'ilaj avo'nton yu'un ja' tacbilic tal cu'un ―x'utat yu'un li Ch'ul Espíritue. \p \v 21 Jech iyal li Pedroe, bat sc'opan li viniquetic ti tacbilic tal yu'un Cornelioe. Jech laj yalbe: \p ―Vu'un ti chasa'icune. ¿C'usi tal asa'ic? ―xut. \p \v 22 Itac'ovic: \p ―Ja' la stacuncutic tal li capitán soldadoe, ja' li Cornelioe. Ja' lequil vinic. Lec yich'oj ta muc' Dios. Lec ch‑ilat yu'un scotol li achi'iltac ta israelale. I'albat yu'un jun yaj'almantal Dios ti ta xic'ot batel ta snae yu'un ta xa'i c'usi chavalbe ―xiic. \p \v 23 Li Pedroe laj yic' ochel ta sna, tey ivayic jvoy, tey la smac'lin. Ta yoc'omal to la xchi'in batel li viniquetique. Li Pedroe ichi'inat batel yu'un jayibuc quermanotic tey ta Jope. \p \v 24 Ta xchibal to c'ac'al ic'otic ta Cesarea. Li Cornelioe tey xa ta xmalavanic. Tey stsoboj tal scotol yuts' yalaltac xchi'uc li boch'otic lec sc'opan sba xchi'uque. \v 25 C'alal noch' xa x'ech' batel li Pedroe, iloc' nupatuc ta be yu'un li Cornelioe. La squejan sba ta stojol yu'un ta xich' ta muc'. \v 26 Li Pedroe la snit liquel, jech laj yalbe: \p ―Va'lan yu'un co'ol vinicutic ―xut. \p \v 27 Tey chlo'ilajic batel ti c'alal i'ochic ta nae. Ep boch'otic tey stsoboj sbaic c'ot sta li Pedroe. \v 28 Li Pedroe jech laj yalbe ya'yic: \p ―Vo'oxuque ana'ojic ti c'u x'elan ta jpascutic, vu'uncutic li israeluncutique. Xana'ic ti mu xu' ta xi'ochcutic ta sna li boch'otic muc ja'uc jchi'ilcutic ta israelale. Mu xu' ta jc'opancutic. Pero laj yalbun Dios ti mu lecuc me ta xcal ti mu jc'an jchi'in li boch'otic mu ja'uc israeletique. \v 29 Jech c'alal laj ataquicun ta iq'uele, xcuxet no'ox co'nton lital. Ta jac'boxuc c'u yu'un ti laj ataquicun ta iq'uele ―xut. \p \v 30 Itac'ov li Cornelioe: \p ―Xchanibal xa c'ac'al laj quich' c'opanel ja' jech ora jech chac c'u cha'al li'i. Li'oyun ta jna, quictaoj ixim, ja' o ta jc'opan Dios. Li' ivinaj ta jtojol xco'laj xchi'uc vinic yilel. Sac li sc'u'e, oy xojobal. \v 31 Jech laj yalbun: “Cornelio, li Diose cha'i ti chac'opane. Sna'oj noxtoc ti chac'uxubin me'onetique. \v 32 Jech taco me batel avinictac ta Jope. Ac'o bat yic' tal jun vinic Simón sbi, ja' li Pedro xchibal sbie. Ja' tey xch'amanojbe sna jun vinic, Simón sbi noxtoc, ja' jc'a'esejnucul. Tey oy sna ta noch' ti'nab. C'alal me ital li Pedroe, oy c'usi chayalbot”, xiyutun li j'almantale. \v 33 Jech ta ora la jtacot ta iq'uel. Lec ti latale. Li' xa tsoboluncutic ta stojol Dios yu'un ta jc'an ta xca'icutic c'usi yalojbot Dios ti chavalbun ca'icutique ―xi li Cornelioe. \p \v 34 Jech tey lic c'opojuc li Pedroe: \p ―Ta melel laj xa jna' ti mu'yuc tst'uj boch'o ta xc'uxubin li Diose. \v 35 Buyuc no'ox banamilal oy li cristianoetique lec ta x'ilatic yu'un Dios li boch'otic ta xich'ic ta muq'ue, ti tspasic c'usi tsc'an Diose. \v 36 Vu'uncutic li israeluncutique Dios la stac tal ta jtojolcutic li Jesucristoe yu'un tal yal ti ja' ta sventa lec chijyilutic Diose. Yu'un li Jesucristoe ja' sventainoj scotol cristianoetic ta sbejel banamil. \v 37 Li vo'oxuque ana'ojic c'u x'elan la spuc batel sc'op Jesús ta scotol cosilalcutic. Xana'ic ti ja' ba'yuc la sliques ta Galilea banamil ti c'alal yac'oj xa'ox vo' li Juan j'ac'vanej ta vo'e, ti ts'acal to la spuc batel ta Judea banamile. \v 38 Ava'yojic ti i'ac'bat Ch'ul Espíritu yu'un Dios li Jesús tey liquem tal ta Nazarete, jech la sta o ep stsatsal. Buyuc no'ox ixanov batel la xc'uxubinan cristianoetic. La scolta li boch'otic ochem pucuj ta yo'ntonique. Scotol ivu' yu'un, yu'un chi'inbil yu'un Dios. \v 39 Vu'uncutique laj quilcutic scotol c'usi la spas li Jesuse. Laj quilcutic c'usi la spas tey ta Jerusalén xchi'uc ta scotol cosilalcutic. Li jchi'iltaque la sjoc'anic ta cruz, la smilic. \v 40 Pero li Diose la xcha'cuxes ta yoxibal c'ac'al. Jech la sc'an Dios ti laj yac' sba ta ilel ta jtojolcutique. \v 41 Pero mu'yuc laj yac' sba ta ilel ta stojol scotol jchi'iltaccutic. Ja' no'ox laj yac' sba ta ilel ta jtojolcutic, vu'uncutic ti t'ujbiluncutic ono'ox yu'un Dios ti ta xcalcutic ti ta melel cuxul li Jesuse. Jech la jchi'incutic ta ve'el ti c'alal cha'cuxem xa'oxe. \v 42 Laj yalbuncutic comel mantal ti ta xcalbecutic ya'yic scotol cristianoetic ti ja' ac'bil yabtel yu'un Diose. Yu'un ja' jchapanvanej ta xc'ot ta sventa li boch'otic chamenic xae xchi'uc li boch'otic cuxajtic toe. \v 43 Yu'un jech ono'ox laj yalic yaj'alc'optac Dios ta vo'one ti ja' ta sventa Jesús xu' ta spasbatic perdón yu'un smulic scotol li boch'otic ta xch'unic ti ja' Jcoltavanej yu'unique ―xi li Pedroe. \s1 Ja' smelol c'alal laj yich'ic Ch'ul Espíritu li boch'otic muc ja'uc israeletique \p \v 44 C'alal ja' o chlo'ilaj li Pedroe, vul ochuc ta yo'ntonic Ch'ul Espíritu scotol li boch'otic tey stsoboj sbaique. \v 45 Li jch'unolajeletic ti la xchi'inic batel Pedroe, ja' li xchi'iltac ta israelale, labal laj ya'yic ti c'alal laj yilic i'ac'batic Ch'ul Espíritu ec li jchi'iltactic ti muc ja'uc israeletique. \v 46 Yu'un laj ya'yic ti ta ora no'ox ic'opojic ta yantic c'opetique xchi'uc ti laj yalic slequilal Diose. \v 47 Li Pedroe jech laj yalbe li xchi'iltaque: \p ―Li c'u yepal li' oyique, ¿me oy boch'o junucal avu'unic ti mu sc'an ac'o yich'ic vo'e? Yu'un laj xa yich'ic Ch'ul Espíritu ec jech chac c'u cha'al quich'ojtique ―xi. \p ―Ja' lec ac'o yich'ic ―xiic. \p \v 48 Jech laj yal mantal ti ac'o yich'ic vo' ta scoj li Cajvaltic Jesuse. Scotol ti c'u yepal tey stsoboj sbaique jech laj yalbeic li Pedroe: \p ―Avocoluc chi'inuncutic to jayibuc c'ac'al li'i ―xutic. \c 11 \s1 Ja' smelol c'alal laj yalbe xchi'iltac ta abtel Pedro c'u x'elan i'abtej stsatsal Dios ta stojolic li boch'otic muc ja'uc israeletique \p \v 1 Li jcholc'opetique xchi'uc li quermanotactic tey ta Judeae laj ya'yic ti laj xa xch'unbeic sc'op Dios ec li jchi'iltic ti muc ja'uc israeletique. \v 2 Jech c'alal isut batel ta Jerusalén li Pedroe, isa'bat smul yu'un li quermanotactic ti tsots to sc'oplal cha'yic li circuncisione. Yu'un chalic ti ta persa chich'ic circuncisión ec li yanlum cristianoetic ti ta xch'unic Cajvaltique. \v 3 Jech laj yalbeic li Pedroe: \p ―¿C'u yu'un ay ac'opan li boch'otic muc ja'uc jchi'iltic ta israelal ti mu'yuc yich'ojic circuncisione? ¿C'u yu'un laj achi'in ta ve'el? ―xutic. \p \v 4 Li Pedroe xquechet lic yalbe ya'yic ta sliqueb li c'usi laj yich' pasbele. Jech laj yal: \p \v 5 ―C'alal tey oyun ta lum Jopee, oy c'usi laj yac'bun quil Dios ti c'alal ja' o ta jc'opane. Laj quil oy c'usi iyal tal ta vinajel jech chac c'u cha'al manta yilel. Chucajtic xchanibal xchiquin. Tey ivul ta jtuq'uil. \v 6 C'alal la jq'uelbe yute, laj quil tey chupul yalel tal ep ta chop chon bolometic xchi'uc mutetic. \v 7 Laj ca'i oy boch'o la sc'opanun: “Lican, Pedro, milo ati' li'i”, xiyutun. \v 8 Jech laj calbe: “Mo'oj, Cajval. Yu'un mu baq'uin jti' li c'usi avaloj ti mu xu' ta jti'cutique”, xcut. \v 9 La sc'opanun yan velta: “Li c'usi chacac'bote mu me xaval ti chopole”, xiyutun. \v 10 Oxib velta jech laj yalbun. Ja' o i'ich'at muyel ta vinajel. \v 11 Ja' o ic'otic oxib viniquetic tey ta na yo' bu jch'amanoje. Ja' tey liquemic tal ta Cesarea. Tacbilic batel yu'un bat yiq'uicun. \v 12 Li Ch'ul Espíritue laj yalbun ti ac'o jchi'in batel li viniquetique, xchi'uc ti junuc co'nton chibate. La xchi'inicun batel noxtoc li vaquib quermanotic li'i. Jech tey lic'otcutic ta sna li vinic boch'o la stacun ta iq'uele. \v 13 Li vinique laj yalbun ca'icutic ti laj yil jun yaj'almantal Diose. Laj yil tey va'al ic'ot ta sts'el tey ta yut sna. Jech i'albat: “Taco me batel avinictac ta Jope. Ac'o bat yiq'uic tal jun vinic Simón sbi, ja' li Pedro xchibal sbie. \v 14 Ja' chtal yalbot ava'i c'u x'elan xu' chacol acotolic ta sjunul ana, xiyutun li j'almantale”, xi li vinique. \v 15 C'alal lic jc'opane, laj yich'ic ec li Ch'ul Espíritu jech chac c'u cha'al laj quich'tique. \v 16 Jech ivul ta jol ti jech ono'ox laj yalbuncutic comel li Cajvaltique: “Li Juane ja' laj yac'boxuc avich'ic vo'. Pero li vu'une jutuc xa sc'an sta yorail chacac'boxuc avich'ic li Ch'ul Espíritue”, xiyutuncutic. \v 17 Li Diose laj yac'be yich'ic Ch'ul Espíritu ec li boch'otic tey stsoboj sbaic ti muc ja'uc jchi'iltic ta israelale. Laj yich'ic ec jech chac c'u cha'al laj yac'butic quich'tique, yu'un co'ol jch'unojtic li Cajvaltic Jesucristoe. Jech mu'yuc c'usi xu' chcal li vu'une. Mu jc'an jmacbe yabtel li Diose ―xi li Pedroe. \p \v 18 C'alal laj ya'yic c'usi laj yal Pedro li quermanotactic ti tsots sc'oplal cha'yic li circuncisione, jech ipajic ta lo'il. Tey xa laj yalic slequilal Dios. Jech laj yalic: \p ―Yu'un jech la sc'an Dios ti xu' ta scomtsan smulic ec li boch'otic muc ja'uc jchi'iltic ta israelale yu'un jech xu' ta xcuxiic sbatel osil ec ―xiic. \s1 Ja' smelol ti cristoetic i'ac'bat sbiic li jch'unolajeletic tey ta Antioquíae \p \v 19 Li jch'unolajeletic ti spucoj sbaic batel ta yantic banamil ta scoj ti laj yich'ic uts'intael c'alal imilat li Estebane, oy ibatic c'alal to ta Fenícia banamil, xchi'uc ta Chipre banamil, xchi'uc ta lum Antioquía tey ta Siria banamil. C'alal ixanovic batele, la xcholic batel li sc'op Cajvaltique. Pero ja' no'ox laj yalbeic li xchi'iltaquic ta israelale. \v 20 Oy jayibuc jch'unolajeletic liquemic tal ta Chipre banamil xchi'uc ta lum Cirene, tey ic'otic ta Antioquía. Tey la xchi'inic ta lo'il li jchi'iltactic ti muc ja'uc israeletique. Laj yalbe ya'yic ti ja' no'ox chijcol ta sventa li Cajvaltic Jesuse. \v 21 Ta sventa ti i'abtej stsatsal Cajvaltic ta stojol li jchi'iltactique, jech ep la scomtsanic li c'usitic xch'unojique. Ja' la xch'unic ti ja' Jcoltavanej yu'unic li Cajvaltique. \p \v 22 Jech ipuc batel sc'oplalic ta stojol jch'unolajeletic ta Jerusalén. Jech la staquic batel ta Antioquía li Bernabée. \v 23 C'alal ic'ot ta Antioquía li Bernabée, laj yil ti ac'bil xa lec xch'unic yu'un li Diose. Jech xcuxet ic'ot yo'nton li Bernabée. Tey laj yalbe ti ac'o junuc yo'ntonic o ta stojol Cajvaltique. \v 24 Ja' lequil vinic li Bernabée. Ventainbil yo'nton yu'un Ch'ul Espíritu xchi'uc lec xch'unoj Cajvaltic. Jech bats'i ep cristianoetic la xch'unic Cajvaltic ta sventa li Bernabée. \p \v 25 Ts'acal to ibat ta lum Tarso li Bernabée yu'un bat sa' li Sauloe. C'alal la stae, laj yic' batel xchi'in ta Antioquía. \v 26 Jun jabil tey la xchi'inic li jch'unolajeletic ta Antioquíae. Bats'i ep boch'otic tey la xchanubtasic. Li jch'unolajeletic tey ta Antioquíae isa'bat sbiic yu'un li cristianoetique. Cristoetic i'ac'bat sbiic. Ja' sliqueb to jech isa'bat sbiic li jch'unolajeletique. \p \v 27 C'alal tey oyic ta Antioquía li Bernabé xchi'uc Sauloe, ja' o tey ic'otic ta Antioquía jayibuc j'alc'opetic yu'un Dios. Tey liquemic ta Jerusalén. \v 28 June Agábo sbi. Ta sbijil Ch'ul Espíritu laj yal ta stojol quermanotactic ti ta xtal tsots vi'nal ta scotol banamile. C'alal ital li vi'nale, ja' o ochem ta ajvalilal tey ta Roma li Claudioe. \v 29 Li jch'unolajeletic tey ta Antioquíae la snopic ti ta staquic batel taq'uin sventa ta scoltaic li quermanotactic tey ta Judea banamile. Yu'un jech oy xa sve'elic ti c'alal tsta yorail vi'nale. Ta jujuntal la snopic ti c'u yepal xu' yu'un ta xaq'uique. \v 30 Jech lic sjapoic stsobel. C'alal itsob yu'unique, la xch'amanbeic sc'ob Bernabé xchi'uc Saulo yu'un ja' ac'o bat yac'beic li jchabivanejetic yu'un jch'unolajeletic tey ta Jerusalene. \c 12 \s1 Ja' smelol c'alal imilat li Jacoboe xchi'uc itic'at ta chuquel li Pedroe \p \v 1 C'alal ja' o batem yaq'uic li taq'uine, li ajvalil Erodes tey ta Judeae lic yuts'inta jayibuc jch'unolajeletic. \v 2 Laj yal mantal ti ac'o milatuc ta machita li Jacoboe, ja' li sbanquil Juane. \v 3 C'alal icham li Jacoboe, lec laj ya'yic li israeletic li boch'otic mu'yuc xch'unojic ti i'ay xa li boch'o sc'oplal chtal ventainvanuque. C'alal laj yil Erodes ti lec laj ya'yique, la stsac noxtoc li Pedroe. C'alal jech la spas li Erodese, ja' o yorail q'uin yu'un israeletic c'alal ta sve'ic pan ti mu'yuc yich'oj svolesubil xch'ute. \v 4 C'alal la stsac li Pedroe, la stic' ta chuquel. Tey ichabiat yu'un chanib soldadoetic. Chanib velta la sjelilan sbaic ta jun c'ac'al. Ta chanchan ta xic' sbaic. La snop Erodes ti ta sloq'ues ta chuquel Pedro c'alal me laj c'op q'uine. Yu'un tsc'an tey ta smil ta stojol scotol cristianoetic. \v 5 C'alal tey tiq'uil ta chuquel li Pedroe, li jch'unolajeletique scotol yo'ntonic la sc'opanbeic Dios ta stojol li Pedroe. \s1 Ja' smelol c'alal iloq'uesat ta chuquel yu'un yaj'almantal Dios li Pedroe \p \v 6 Li Erodese la snop ti ta yoc'omal ta sloq'ues ta chuquel li Pedroe. Ta ac'ubaltic tey vayem ta chuquinab li Pedroe chucbil ta cha'lic cadena. Oy jujun soldado ta jujujot xocon. Li cadena ti chucul o li Pedroe, chucajtic ta sc'obic ec li soldadoetique yu'un jech xu' ta xa'yic c'alal me ta xjatov batele. Oy yan soldadoetic noxtoc ta xchabiic li ti'nae. \v 7 Tey ta yut chuquinab ivinaj jun yaj'almantal Cajvaltic. Toj sacubel ic'ot li yut chuquinabe. Li j'almantale la stijbe xocon li Pedroe yu'un ta stij liquel. Jech laj yalbe: \p ―Lican ta ora ―xut. \p Li cadena ti chucajtic o sc'ob li Pedroe, ta ora itituj. Jech ilic. \v 8 Jech i'albat yu'un li j'almantale: \p ―Chuco ach'ut, lapo axonob ―x'utat. \p C'alal la spas jech li Pedroe, jech i'albat yan velta: \p ―Lapo axaquita, chi'inun batel ―x'utat. \p \v 9 Jech tey nabal ibat li Pedroe. Pero muc sna' Pedro me ta melel ti icoltaat yu'un li j'almantale. La snop ti ta xvayech no'ox laj yile. \v 10 Tey ijelovic batel yo' bu va'al ta xchabivan jun soldadoe, ts'acal ijelovic batel ta xchibal. C'alal ic'otic xa ta ti' chuquinab ta callee, ta ora ijam stuc li smaque. Pero pasbil ta tsatsal taq'uin. Jech iloq'uic batel. Ijelovic ta jun calle. Li Pedroe tey icomtsanat yu'un li j'almantale. \v 11 Li Pedroe ivul lec xch'ulel, jech laj yal ta yo'nton: “Li' ta orae ta jna' ti ta melel la stacbun tal yaj'almantal li Cajvaltique. La scoltaun loq'uel ta sc'ob li Erodese xchi'uc ta sc'ob li jchi'iltac ti chac smilicun ya'yique”, xi ta yo'nton. \p \v 12 C'alal jech laj yal ta yo'nton li Pedroe, tuc' ibat ta sna María, ja' li sme' Juan ti Marcos xchibal sbie. Yu'un ep tey tsobolic ta sc'opanic Dios. \v 13 C'alal ic'ot stij ti'na ta calle li Pedroe, iloc' tal jun tseb, Rode sbi. Bat sq'uel boch'o ta stij li ti'nae. \v 14 C'alal laj ya'ibe ta snuc' ti ja' Pedroe, xcuxet ic'ot yo'nton. Muc xa sna' sjam comel li ti'nae. Anil i'och batel ta yut na, bat yalbe ya'yic yantic ti ja' Pedro tey va'al ta ti'nae. \v 15 Pero muc xch'unic. Jech laj yalbeic: \p ―Jeche' chaval yu'un ilic achuvaj ―xutic no'ox. \p Li tsebe jech laj yal: \p ―Ta melel ja' li Pedroe ―xi. \p ―Mu ja'uc. Ja' van li j'almantal ti ta xchabi Pedroe ―xiic. \p \v 16 Li Pedroe tey to ta stijulan li ti'nae. Jech bat sjamic. C'alal laj yilic ti ja' li Pedroe, toj ch'ayel ic'ot yo'ntonic. \v 17 Li Pedroe ta sc'ob laj yac' ta ilel ti ac'o ch'an xiicuque. Jech tey lic yalbe ya'yic c'u x'elan iloq'uesat ta chuquel yu'un li Cajvaltique. Jech laj yal noxtoc: \p ―Albo ya'yic Jacobo xchi'uc yantic quermanotactic ti liloc' xa ta chuquele ―xi. \p Jech iloc' batel, ibat ta yan lum. \p \v 18 C'alal isacube, iliquic ta vochlajetel li soldadoetique yu'un mu'yuc xa tey oy li Pedroe. \v 19 Li Erodese laj yal mantal ti ac'o st'unic li Pedroe. C'alal laj yil ti muc staic ta t'unele, laj yic'an li yajsoldadotac ti la xchabiic xchuquinabe. La sjac'be c'u yu'un ti jech ic'ot ta pasele. Ts'acal laj yal mantal ti ac'o milaticuque. Ts'acal to iloc' batel ta Judea banamil li Erodese yu'un isut batel ta sna tey ta lum Cesarea. \s1 Ja' smelol c'alal icham li Erodese \p \v 20 Li Erodese ilinem ta stojol li tiroetic xchi'uc sidonetique. Pero li tiroetic xchi'uc sidonetique jmoj la snopic ti chtal sc'opanic li Erodese. Jech la xch'amanbeic ye jun vinic, Blasto sbi, yu'un ja' yich'oj yabtel ta stojol li Erodese. Jech bat slequilc'opanic li Erodese yu'un ac'o lecubuc yo'nton, yu'un jech xu' tey ta xbat sman tal sve'elic tey ta yosilal yo' bu ta spas mantale. \v 21 Li Erodese laj yal ti bu ora xu' ta xtalique. C'alal la sta sc'ac'alile, li Erodese la slap lec sc'u' sventa ajvalil, bat chotluc yo' bu ta xchapanvane. Jech lic sc'opan li cristianoetic tey batemique. \v 22 C'alal laj ya'yic c'usi laj yal li Erodese, tsots i'avanic: \p ―Muc vinicuc no'ox ti chc'opoje, ja' Dios ―xiic. \p \v 23 Li Erodese ta ora itsacat ta chamel yu'un yaj'almantal Cajvaltic yu'un muc ja'uc laj yac' ta ich'el ta muc' li Diose. Jech icham o ta scoj slucum. \p \v 24 Jech tey i'epajic o boch'otic la xch'unic Cajvaltic. \p \v 25 C'alal laj yaq'uic comel taq'uin tey ta Jerusalén li Bernabé xchi'uc Sauloe, isutic batel ta Antioquía. Laj yic' batel xchi'inic li Juane, ja' li Marcos xchibal sbie. \c 13 \s1 Ja' smelol c'alal lic stsac yabtelic li Bernabé xchi'uc Sauloe \p \v 1 Li jch'unolajeletic tey ta Antioquíae oy j'alc'opetic xchi'uc jchanubtasvanejetic yu'unic. Ja' Bernabé xchi'uc Simón ti Negro xchibal sbie. Xchi'uc Lucio tey voq'uem ta Cirene. Xchi'uc Manaen ti co'ol ts'itesbil ich'iic xchi'uc li ajvalil Erodes ti ach' to ichame. Xchi'uc li Sauloe. \v 2 C'alal ja' o tsc'opanic Diose xchi'uc yictaojic ixime, jech i'ac'bat sna' ta yo'ntonic yu'un Ch'ul Espíritu: \p ―Coltabicun batel li Bernabé xchi'uc Sauloe yu'un ta xcac'be yabtelic ―xi. \p \v 3 C'alal laj yo'ntonic ta sc'opanel Diose xchi'uc laj yictaic ixime, li xchi'iltac ti co'ol chtunic yu'un Diose laj yac' sc'obic ta sjol li Bernabé xchi'uc Sauloe. Jech la staquic batel. \s1 Ja' smelol c'alal icholbatic sc'op Dios li boch'otic tey nacajtic ta Chipre banamile \p \v 4 C'alal itacatic batel yu'un Ch'ul Espíritu li Bernabé xchi'uc Sauloe, tey ibatic ta lum Seléucia. Tey i'ochic ta barco, ibatic ta Chipre banamil, ja' cacal ta nab. \v 5 Tey ic'otic ta lum Salamina ta Chipre banamil. Tey lic xcholic sc'op Dios ta nail tsobobbailetic yu'un li xchi'iltaquic ta israelale. Jech tey bat xchi'inic ec li Juane yu'un tey ta xcoltaatic jutuc. \v 6 Li Bernabé xchi'uc Sauloe ixanovic ta scotol Chipre banamil. Tey ic'otic ta lum Pafos. Tey la staic jun xchi'ilic ta israelal, ja' j'ilol. Ja' jlo'lavanej j'alc'op, Barjesús sbi. \v 7 Ja' xchi'il ta abtel li ajvalile. Li ajvalile Sergio Paulo sbi. Lec bij. La stac ta iq'uel li Bernabé xchi'uc Sauloe yu'un tsc'an ta xa'i sc'op Dios. \v 8 Li j'ilole Elímas yan sbi laj yac'beic ta sventa ti sna' x'ilolaje. Li vinic le'e la scontrain li Bernabé xchi'uc Sauloe. La xchibajesbe yo'nton li ajvalile yu'un naca me xch'un li sc'op Diose. \v 9 Li Sauloe, ja' ti Pablo sbi ta jc'optique, ventainbil yo'nton yu'un Ch'ul Espíritu la sq'uelbe lec sat li j'ilole. \v 10 Jech laj yalbe: \p ―Jlo'lavanejot, toj chopolot. Vo'ot xnich'onot pucuj yu'un chacontrain scotol c'usi lec. Chasoquesbe yo'nton li boch'o tsc'an tstam li tuq'uil be yu'un Cajvaltique. \v 11 Ta ora li'i chayac'bot castigo li Cajvaltique. Chacom ta ma'sat. Mu xavil osil jayibuc c'ac'al ―xut li Pabloe. \p Ta ora imac li sate, jech mu xa xil o osil. Tey xjoyet ta sa'el boch'o ta xnitat batel. \v 12 C'alal laj yil ajvalil ti imacbat sat yu'un Cajvaltic li j'ilole, jech la xch'un o li Cajvaltique. Ich'ay yo'nton ta sventa ti toj lec laj ya'i sc'op Cajvaltic ti i'albat yu'un Pabloe. \s1 Ja' smelol c'alal ic'otic Pablo xchi'uc Bernabé ta Antioquía tey ta Pisidia banamil \p \v 13 Li Pablo xchi'uc xchi'iltac ta abtele iloq'uic batel ta Pafos. I'ochic ta barco. Tey to c'ot loq'uicuc ta lum Perge tey ta Panfília banamil. Li Juane la scomtsan li xchi'iltaque, stuc isut batel ta Jerusalén. \v 14 Li Pablo xchi'uc Bernabée ijelovic batel ta lum Perge, tey ic'otic ta lum Antioquía tey ta Pisidia banamil. C'alal ja' o sc'ac'alil ta xcux yo'ntonique tey i'ochic ta nail tsobobbail yu'un li xchi'iltaquic ta israelale, tey ichotiic. \v 15 Li boch'otic oy yabtelic tey ta nail tsobobbaile tey laj yaptaic li smantaltac Diose xchi'uc li c'usitic ts'ibabil yu'un j'alc'opetic ta vo'onee. C'alal ilaj yo'ntonique, la stac batel boch'o chbat yalbe Pablo xchi'uc Bernabé ti me oy c'usi tsc'an ta xalbe ya'yic cha'oxbeluc li cristianoetique, xu' chc'opojic. \p \v 16 Jech iva'i li Pablo. La spas sc'ob ti ac'o ch'an xiicuque, jech laj yal: \p ―Jchi'iltac, vu'utic ti co'ol israelutique, xchi'uc vo'oxuc ti muc israelucoxuc ti chavich'ic ta muc' ec li Diose, a'yo me ava'yic. \v 17 Li Dios cu'untic, vu'utic li israelutique, ja' la st'uj li jmoltotactic ta vo'onee. C'alal tey oyic ta Egipto banamile, ep ibolesatic yu'un Dios. Ts'acal to iloq'uesatic tal ta stsatsal Dios yu'un muc ja'uc ono'ox yosilic li Egiptoe. \v 18 Cha'vinic jabil its'icbat sbolil yo'ntonic li jmoltot jyame'tic ta vo'one ti c'alal tey xjoyetic ta xocol banamile. \v 19 Li' ta Canán banamile oy to'ox vucchop cristianoetic. Pero i'ac'bat ta sc'obic yu'un li Diose, jech ivu' yu'un la smilic. Li yosilic boch'o imilatique ja' i'ac'batic yu'un Dios li jmoltot jyame'tic ta vo'onee. \v 20 O'lol yo'bal ciento (450) jabil i'ac'batic jchapanvanejetic yu'un Dios li jmoltot jyame'tic ta vo'onee yu'un ja' ta spasatic ta mantal. Ja' jech o c'alal to i'och ta jchapanvanej li j'alc'op Samuele. \v 21 C'alal ja' o ochem ta jchapanvanej li Samuele, lic sc'anic ajvalil yu'unic li jmoltot jyame'tic ta vo'onee. Li Diose ja' laj yac' ochuc ta ajvalil yu'unic li Saule, ja' li xnich'on Cise. Ja' smoltot ta vo'one li Benjamine. Cha'vinic jabil i'och ta ajvalilal li Saule. \v 22 Ts'acal to iloq'uesat ta ajvalilal yu'un Dios li Saule. Ja' laj yac' ochuc ta ajvalil yu'unic li Davide. Yu'un jech ono'ox albil sc'oplal ta vo'one yu'un li Diose: “Li Davide, ja' li xnich'on Isaíe, co'ol co'nton jchi'uc yu'un ja' chispasbun scotol li c'usi chcale”, xi ono'ox. \v 23 Laj ono'ox yal Dios ti ta x'och ta Jcoltavanej cu'untic jun smomnich'on li Davide. Pero ic'ot xa ta pasel. Ja' li Jesuse. \v 24 C'alal mu'yuc to'ox chvinaj me talem xa li Jesuse, ja' Juan la xcholbe ya'yic scotol jchi'iltactic ta israelal ti ac'o scomtsanic li c'usitic chopol ta spasique, ti ac'o yich'ic vo'e. \v 25 C'alal jutuc xa'ox sc'an xcham li Juan j'ac'vanej ta vo'e, jech laj yal: “Li vu'une mu vu'cun chajventainoxuc jech chac c'u cha'al chavalique. Oy boch'o ts'acal ta xtal, ja' más tsots yabtel yich'oj. Li vu'une mu c'usi xu' cu'un ta jcolta. Ac'o me stitunbeluc yaq'uil xonob, mu xu' cu'un”, xi li Juane. \p \v 26 ’Jchi'iltac, vu'utic ti smomnich'nabutic Abraáme, xchi'uc vo'oxuc ti muc israelucoxuc ti chavich'ic ta muc' ec li Diose, ivul xa ta jtojoltic li a'yej sventa chijcolutic oe. \v 27 Li jchi'iltactic tey nacajtic ta Jerusalene xchi'uc li banquilaletic yu'unique muc xich'ic ta muc' li Jesuse, xchi'uc muc xich'ic ta muc' c'usi laj yalic li yaj'alc'optac Diose, ja' ti chca'yilantic ta jujun sc'ac'alil ta jcux co'ntontique. Ja' yu'un la smilic li Jesuse. Jech ic'ot o c'usi laj yalic li yaj'alc'optac Dios ta vo'onee. \v 28 Ac'o me mu'yuc la stabeic smul Jesús ti xu' ta xcham oe, pero la sc'anbeic Pilato ti ac'o yac' ta milel li Jesuse. \v 29 C'alal laj xa spasbeic scotol jech chac c'u cha'al ts'ibabil ono'ox sc'oplale, la syalesbeic ta cruz li sbec'tale, la smuquic. \v 30 Pero li Diose la xcha'cuxes loq'uel ta smuquinal. \v 31 Ts'acal to ibat ta Galilea banamil ti c'alal cha'cuxem xa'oxe. Ep c'ac'al tey laj yaq'uilan sba ta ilel ta stojol yajchanc'optac xchi'uc li boch'otic xch'unojique. Ts'acal to la xchi'inic batel ta Jerusalén ti c'alal ta xa'ox xbat ta vinajele. Ja' yabtelic icom ti ta xalbeic cristianoetic ti laj yilic cha'cuxem li Jesuse. \p \v 32-33 ’Vu'uncutic ta xcalcutic ava'yic ec ti ic'ot xa ta pasel ta jtojoltic li c'usi i'albatic ono'ox yu'un Dios li jmoltotactic ta vo'onee. Yu'un laj ono'ox yal Dios ti ta xcha'cuxes li boch'o st'ujoj ti chtal ventainvanuque. Pero ic'ot xa ta pasel yu'un icha'cuxesat xa yu'un Dios li Jesuse. Yu'un jech ts'ibabil ta xchibal salmo, ja' ti xcha'cojal q'ueoje: “Vo'ot Jnich'onot. Ta sta yorail chcac' ta ilel ti vo'ot Jnich'onote”, xi li Diose. \v 34 Yu'un icha'cuxesat yu'un Dios li Jesuse, jech mu xa xcham yan velta. Yu'un jech ono'ox i'albatic yu'un Dios li jchi'iltactic ta vo'onee: “Ta xcac' ochuc ta pasmantal sbatel osil jun smomnich'on David jech chac c'u cha'al calojbe ono'ox li amoltotic David ta vo'onee”, x'utat. \v 35 Ja' yu'un jech la sts'iba ta yan q'ueoj li Davide: “Mu'yuc chavac' c'a'uc jbec'tal, vu'un li anich'onun ti mu'yuc jmule”, xi li Davide. \v 36 Pero muc ja'uc sc'oplal stuc David ti jech laj yale. Yu'un li Davide ja' no'ox lec itun yu'un Dios ti jayib c'ac'al icuxi li' ta banamile, ts'acal to icham. Tey imucat yo' bu mucul li stot sme'e. Pero ic'a' li sbec'tale. \v 37 Yan li Jesús ti icha'cuxesat yu'un Diose mu'yuc xc'a' sbec'tal. \v 38 Ja' yu'un, jchi'iltac, tsc'an chana'ic ti ja' ta sventa Jesús xu' chijpasbat perdón yu'un jmultique. \v 39 Scotol boch'o ta xch'un ti ja' Jcoltavanej yu'un li Jesuse, ta sta perdón yu'un scotol smul. Ta sventa li smantaltac Dios laj yal Moisese mu jtatic o perdón yu'un jmultic. \v 40 Jech q'uelo me abaic, mu me vo'ocoxuc xc'ot ta atojolic jech chac c'u cha'al laj yalic li yaj'alc'optac Dios ta vo'onee. Jech laj yalic: \q1 \v 41 A'yo me ava'yic, vo'oxuc li jlabanvanejoxuque. \q1 Oy jun muc' sq'uelubil jtsatsal ta jpas ta atojolic pero mu xach'unic. \q1 Ac'o me oy boch'o ta xalboxuc ava'yic, ja' no'ox chalabanic. \q1 Ta sventa ti mu xach'unique jech ch'ayel chabatic o, \m xi li Diose, xi laj yal li j'alc'opetic ta vo'onee ―xi li Pabloe. \p \v 42 C'alal iloq'uic ta nail tsobobbail scotolique, oy jayibuc jchi'iltic ti muc ja'uc israeletique, la sc'anbeic Pablo ti ja' no'ox ac'o cholbaticuc ya'yic yan velta c'alal vaxquib c'ac'al li c'usi la xchole. \v 43 C'alal la spuc sbaic batel li boch'otic tey tsobolique, ep israeletic xchi'uc jchi'iltactic ti yich'ojic ta muc' Dios jech chac c'u cha'al li israeletique, la xchi'inic batel li Pablo xchi'uc Bernabée. Li Pablo xchi'uc Bernabée laj yalbeic ti j'ech'el ac'o xch'unic ti yutsil yo'nton Dios chiscoltautic ta sventa li Jesuse. \p \v 44 C'alal la sta yan vaxquib c'ac'ale, ep la stsob sbaic tal li boch'otic tey nacajtic ta lume, jutuc mu scotoluc italic. Yu'un tal ya'yic yan velta li sc'op Diose. \v 45 Li israeletic ti mu'yuc xch'unojic ti i'ay xa li boch'o sc'oplal chtal ventainvanuque, xti'et ic'ot yo'ntonic ti c'alal laj yilic ep la stsob sbaic tal cristianoetic tey ta nail tsobobbaile. Laj yalbeic Pablo ti mu meleluc c'usi ta xale xchi'uc ti mu sna'e. \v 46 Li Pablo xchi'uc Bernabée muc xi'ic, jech laj yalbeic: \p ―Vo'oxuque, ba'yuc la jcholcutic ava'yic li sc'op Diose yu'un jech tsc'an li Diose. Yu'un ti mu xac'an xach'unique, ja' svinajeb ti mu xac'an xavich'ic li ach' cuxlejal sventa sbatel osile. Li'i ja' xa chbat jcholbecutic ya'yic li yantic cristianoetic ti muc ja'uc jchi'iltic ta israelale. \v 47 Yu'un jech laj yalbuncutic li Cajvaltique: \q1 Yu'un ti vo'oxuc ba'yuc chajcoltaoxuque, \q1 yu'un ac'o bat avalbeic scotol cristianoetic ta sbejel banamil ti xu' ta xcolic ta jventa eq'ue, \m xiyutuncutic li Jesuse ―xiic li Pablo xchi'uc Bernabée. \p \v 48 C'alal laj ya'yic jech laj yal Pablo li jchi'iltactic, vu'utic ti muc israeluticuque, xcuxet no'ox ic'ot yo'ntonic. Laj yalic ti toj lec c'usi laj yal comel li Cajvaltique. Scotolic la xch'unic li boch'otic t'ujbilic ono'ox yu'un Dios ta xcuxiic sbatel osile. \v 49 Li boch'otic la xch'unique la xcholic batel sc'op Dios ta scotol Pisidia banamil. \v 50 Li israeletic ti mu'yuc xch'unojic ti i'ay xa li boch'o sc'oplal chtal ventainvanuque, bat yalbeic li boch'otic banquilal yu'unic tey ta slumalique, xchi'uc li antsetic ti scotol yo'nton xch'unojbeic smantaltac Diose xchi'uc ti ich'bilic ta muc' yu'un cristianoetique. Jech tey lic yuts'intaic li Pablo xchi'uc Bernabée. La staquic loq'uel ta yosilalic. \v 51 Li Pablo xchi'uc Bernabée la slilin comel spucucal yacanic. Ja' senyail ti ja' xa icom ta sventa stuquic ti muc xch'unique. Jech tey ibatic ta lum Iconio. \v 52 Li jch'unolajeletic tey ta Pisidia banamile lec xcuxet yo'nton icomic yu'un ventainbil xa yo'ntonic yu'un li Ch'ul Espíritue. \c 14 \s1 Ja' smelol c'alal ic'otic ta Iconio li Pablo xchi'uc Bernabée \p \v 1 C'alal tey xa'ox oyic ta Iconio li Pablo xchi'uc Bernabée, tey i'ochic ta nail tsobobbail yu'un li xchi'iltaquic ta israelale. Oy lec stsatsal li c'usi laj yalique jech bats'i ep xchi'iltac la xch'unic. Xchi'uc oy ep la xch'unic ec li jchi'iltactic ti muc ja'uc israeletique. \v 2 Li yan xchi'iltac ta israelal ti mu'yuc xch'unojic ti i'ay xa li boch'o sc'oplal chtal ventainvanuque, la xchap sc'opic xchi'uc jchi'iltactic ti ac'o scontrainic li Pablo xchi'uc Bernabée. \v 3 Ta sventa ti ep boch'otic la xch'unique, jech ep c'ac'al tey ijoc'tsajic li Pablo xchi'uc Bernabée. I'ac'bat lec stsatsal yo'ntonic yu'un li Cajvaltique, jech jamal laj yalbeic li sc'ope. Li Cajvaltique laj yac' ta ilel ti ja' melel li c'usi laj yalique, ja' ti slequil yo'nton chiscoltautique. Jech laj yac'be svu'elic ti ac'o spasic ep sq'uelubil stsatsale. \v 4 Li cristianoetic tey ta lume cha'voc' ic'otic. Jvoc' la xch'unic c'usi laj yalic li israeletique, jvoc' la xch'unic c'usi laj yal li jcholc'opetique. \v 5 Li israeletic ti muc xch'unique la stsob sbaic xchi'uc jchi'iltactic xchi'uc li banquilaletic yu'un israeletique. La snopic ti tsc'an chuts'intaic li Pablo xchi'uc Bernabée xchi'uc tsc'an ta smilic ta ton. \v 6 C'alal laj ya'i Pablo xchi'uc Bernabée, ta ora iloq'uic batel, ibatic ta lum Listra tey ta Licaónia banamil. Ts'acal to tey ibatic ta lum Derbe tey no'ox ta Licaónia banamil noxtoc. Ts'acal to ixanovic ta scotol yosilal li chib ta lume. \v 7 Tey la xcholic batel ti ja' no'ox chijcol ta sventa Cajvaltique. \s1 Ja' smelol c'alal i'ac'bat ton Pablo tey ta Listra \p \v 8 Tey nacal ta lum Listra jun vinic, mu'yuc stsatsal yacan. Coxo ono'ox c'alal ivoc'. Mu xu' chanov o. \v 9 Tey ta xa'i c'usi ta xal li Pabloe. Li Pabloe la sq'uelbe lec sat. Laj yil ti xch'unoj ti xu' ta xcol oe. \v 10 Tsots ic'opoj li Pabloe, jech laj yalbe li vinique: \p ―Lican, tuc' xava'i ―xut. \p Ta anil iva'i li vinique, lic xanovuc. \v 11 C'alal laj yilic li epal cristianoetic tey oyique, tsots i'avanic. Jech laj yalic ta licaónia c'op: \p ―Yalem tal diosetic ta jtojoltic. Xco'laj xchi'uc viniquetic yilel ―xiic. \p \v 12 Li Bernabée Júpiter laj yac'beic sbi. Yan li Pabloe Mercurio laj yac'beic sbi yu'un ja' ep ilo'ilaj. \v 13 Tey oy jun ch'ulna ta pat lum yo' bu tiq'uil li yajsantoic Júpiter sbie. Li pale yu'un santoe laj yic' loq'uel tot vacaxetic ta ti' corralton yu'un li lume. Yac'anojbe tal lec xnichimal snuc' li vacaxetique. Li pale xchi'uc cristianoetique ja' c'an smilbeic smotonin li Pablo xchi'uc Bernabée yu'un tsc'an ta xich'ic ta muc'. \v 14 C'alal laj ya'yic jech li jcholc'op Pablo xchi'uc Bernabée, la sli' sc'u'ic yu'un chopol laj ya'yic ti ta x'ich'atic ta muc' yu'un cristianoetique. Ta anil bat stic' sbaic ta o'lol cristianoetic. Tsots i'avanic: \p \v 15 ―Viniquetic, ¿c'u yu'un jech chapasic? Co'ol cristianoutic, co'ol oy jbec'taltic. Ti litalcutic li'i, ja' tal calcutic ava'yic ti tsc'an chacomtsanic li c'usitic avich'ojic ta muq'ue. Ja' ich'ic ta muc' li cuxul Diose. Yu'un ja' la spas li vinajel banamile, xchi'uc li nabe, xchi'uc scotol li c'usitic oye. \v 16 Ta vo'onee Dios laj yac'boxuc apasic li c'usi tsc'an avo'ntonic jujunoxuc, vo'oxuc ti muc israelucoxuque. \v 17 Li Diose mu yu'unuc mu xavilic ti cuxule. Yu'un oy c'usi lec tspas ta atojolic ja' svinajeb ti cuxule. Ta xac' tal vo'. Ta xac' satinuc li c'usitic chats'unique yu'un jech chata o ave'elic. Jech xcuxet no'ox avo'ntonic ―xutic li cristianoetique. \p \v 18 Ac'o me i'albatic ti mu spasic jeche, pero vocol la xch'unic yu'un persa tsc'an tsmilbeic li smotone. \p \v 19 Tey italic jayibuc israeletic ti mu xch'unic ti i'ay xa li boch'o sc'oplal chtal ventainvanuque. Tey liquemic tal ta lum Antioquía xchi'uc ta lum Iconio. La socbeic yo'nton li cristianoetique jech lic yac'beic ton li Pabloe. La xjochic loq'uel ta ti'lum yu'un la snopic ti icham xa yu'unique. \v 20 Pero c'alal c'ot sjoyibtaic Pablo li jch'unolajeletique, ilic li Pabloe, i'och batel yan velta ta lum. Ta yoc'omal iloq'uic batel xchi'uc Bernabé, ibatic ta Derbe. \p \v 21 Tey c'ot xcholbeic cristianoetic ti ja' no'ox chijcol ta sventa Jesuse. Ep boch'otic la xch'unic. Ts'acal to isutic batel ta Listra, xchi'uc ta Iconio, xchi'uc ta Antioquía ta Pisidia banamil. \v 22 Ech' stsatsubtasbeic yo'nton li jch'unolajeletic ta jujun lum bu ijelovique. Laj yalbeic ti j'ech'eluc ac'o xch'unic oe. Xchi'uc laj yalbeic ti ta persa ta jtatic ep vocol me ta jc'antic chbat jchi'intic ta slequilal li Diose. \v 23 Ta jujun nail tsobobbail yu'unic jch'unolajeletique la st'ujic boch'o xu' ta x'och ta jchabivanej yu'unic. Laj yictaic ixim ti c'alal la sc'opanic Diose, jech tey la st'ujic. C'alal t'ujbil xa yu'unique, la sc'opanbeic Dios ta stojolic ti ac'o chi'inaticuc yu'un Diose, yu'un yich'ojic ta muc'. \s1 Ja' smelol c'alal isutic batel ta Antioquía tey ta Siria banamil li Pablo xchi'uc Bernabée \p \v 24 Ts'acal to tey ixanovic tal ta Pisidia banamil, tey ivulic yan velta ta Panfília banamil li Pablo xchi'uc Bernabée. \v 25 Tey la xcholic sc'op Dios ta lum Perge. Ts'acal to ibatic ta lum Atalia. \v 26 Tey i'ochic ta barco. Isutic batel yan velta ta Antioquía yo' bu ic'opanbatic Dios ta stojolic c'alal lic stsac yabtelique. Yu'un laj xa spasic scotol li c'usitic tsc'an Diose, jech isutic batel ta Antioquía yo' bu ono'ox iliquic tale. \v 27 C'alal ic'otic ta Antioquíae, la stsobic scotol li jch'unolajeletique, ja' li israeletique xchi'uc oy j'o'lol jchi'iltactic ec. Li Pablo xchi'uc Bernabée tey lic yalbe ya'yic scotol li c'usitic i'ac'bat spasic yu'un Diose, xchi'uc ti butic itacatic batel ta xcholel sc'ope. Laj yalbeic noxtoc ti c'u x'elan i'ac'bat xch'unic Cajvaltic li jchi'iltactic ti muc ja'uc israeletique. \v 28 Ep c'ac'al tey icomic, tey la xchi'inic li jch'unolajeletique. \c 15 \s1 Ja' smelol c'alal la xchapanic c'op sventa circuncisión li jchabivanejetic yu'un jch'unolajeletic tey ta Jerusalene \p \v 1 Oy jayibuc viniquetic liquemic tal ta Judea banamil jech vul yalbeic li quermanotactic tey ta Antioquía ti muc ja'uc israeletique: \p ―Me mu xavich'ic circuncisión jech chac c'u cha'al laj yal Moisese, mu xacolic ―xiic. \p \v 2 Li Pablo xchi'uc Bernabée ep lic spasic c'op xchi'uc li viniquetique pero muc ono'ox xchapaj yu'unic. Li jch'unolajeletic tey ta Antioquíae jmoj la xchapanic ti ta staquic batel ta Jerusalén li Pablo xchi'uc Bernabée xchi'uc jayibuc quermanotic, yu'un chbat ya'yic me yu'un jech yalojic mantal li jcholc'opetique xchi'uc li jchabivanejetic yu'un jch'unolajeletique. \p \v 3 Jech itacatic batel yu'un li jch'unolajeletic tey ta Antioquíae. Tey ijelovic batel ta Fenicia banamil xchi'uc ta Samaria banamil. Ech' yalbeic jch'unolajeletic ti oy jchi'iltactic laj xa scomtsanic ec li c'usitic xch'unojic to'oxe. C'alal laj ya'yique, xcuxet ic'ot yo'nton scotol li quermanotactique. \p \v 4 C'alal ic'otic ta Jerusalene, xcuxet yo'nton scotol li jch'unolajeletique xchi'uc li jchabivanejetic yu'unique, xchi'uc li jcholc'opetique. Li Pablo xchi'uc Bernabée laj yalbe ya'yic scotol li c'usitic i'ac'bat spasic yu'un Diose xchi'uc ti butic itacatic batel ta xcholel sc'ope. \v 5 Tey oy jayibuc jch'unolajeletic ti xch'unojic to fariseoe. La sva'an sbaic, jech laj yalic: \p ―Ta persa ta xich'ic circuncisión li jch'unolajeletic ti muc ja'uc jchi'iltactic ta israelale. Ta persa chavalbeic noxtoc ti ac'o xch'unic li smantaltac Dios laj yal Moisese ―xiic. \p \v 6 Jech tey la stsob sbaic ta xchapanel li jcholc'opetique xchi'uc li jchabivanejetic yu'un jch'unolajeletique. \v 7 C'alal ep xa'ox ilo'ilajique, tey la sva'an sba Pedro, jech laj yal: \p ―Quermanotac, xana'ic ti ep xa c'ac'al la st'ujun Dios yu'un ta jcholbe ya'yic sc'op Cajvaltic li boch'otic muc ja'uc jchi'iltic ta israelale yu'un jech ac'o xch'unic ec ti ja' chcolic ta sventae. \v 8 Li Diose xotquinbutic co'ntontic jcotoltic. Laj yil ti la xch'unic li boch'otic muc ja'uc jchi'iltic ta israelale, jech laj yac'be yich'ic Ch'ul Espíritu ec jech chac c'u cha'al laj yac'butic quich'tic li vu'utique. \v 9 Li Diose co'ol la xc'uxubinutic jcotoltic. Jech co'ol la spocbutic co'ntontic yu'un co'ol laj xa jch'untic Cajvaltic xchi'uc li boch'otic muc ja'uc jchi'iltic ta israelale. \v 10 Jech ¿c'u yu'un chasa'beic sc'ac'al yo'nton li Diose? Yu'un ja' no'ox chavac'beic xch'un mantal li jch'unolajeletique. Li jmoltot jyame'tic ta vo'onee muc xch'un yu'unic li mantaletique, ja' no'ox jech ec li vu'utique mu xch'un cu'untic. \v 11 Li vu'utique jch'unojtic xa ti ja' chijcolutic yu'un c'usi la spas Cajvaltic Jesuse, ma'uc ta sventa c'usi ta jpastic jtuctic ti jech chijcolutique. Ja' jech chijcolutic jcotoltic, vu'utic li israelutique, xchi'uc li boch'otic muc ja'uc jchi'iltic ta israelale ―xi li Pedroe. \p \v 12 Jech ich'aniic scotolic. Laj ya'yic ti laj yal Pablo xchi'uc Bernabé ti ep sq'uelubiltac stsatsal Dios i'ac'bat spasic ta stojol li jchi'iltactic ti muc ja'uc israeletique. \v 13 C'alal ilaj yo'ntonic ta lo'ile, lic c'opojuc ec li Jacoboe: \p ―Quermanotac, a'yo ava'yic c'usi ta xcal. \v 14 Li Simón Pedroe laj xa yalbutic ca'itic c'u x'elan lic ic'aticuc yu'un Dios li boch'otic muc ja'uc jchi'iltic ta israelale, yu'un ac'o yich'ic ta muc'. \v 15 Jech ono'ox la sts'ibaic li yaj'alc'optac Dios ta vo'onee: \q1 \v 16 Ta to xc'ot ta pasel chiyich'icun ta muc' amomnich'nabic \q1 jech chac c'u cha'al ich'bilun to'ox ta muc' \q1 c'alal ja' to'ox ochem ta ajvalilal li amoltotic Davide. \q1 Jech ta xtunic cu'un. \q1 \v 17 Jech ta jpas yu'un ac'o yich'icun ta muc' li yan lum cristianoetic ta sbejel banamile. \q1 Jech ta xtunic cu'un ec, xi li Diose. \q1 \v 18 Jech ono'ox snopoj Dios ta spas ti c'alal mu'yuc to'ox vinajel banamile, \m xiic ono'ox li j'alc'opetique. \p \v 19 ’Vu'un chcal ti ja' lec mu me xcac'betic yat yo'ntonic li boch'otic muc ja'uc jchi'iltic ta israelale. Yu'un laj xa scomtsanic li c'usitic xch'unojic to'oxe, ja' xa laj yich'ic ta muc' li Diose. \v 20 Ja' lec ta jpasbetic scartaic. Ja' no'ox ta xcalbetic batel ti mu me sti'ic li c'usi ac'bil ta stojol santoetique, ti mu me xmulivajique, ti mu me sti'ic li c'usi mich'bil ta snuc' ta xchame, ti mu me sti'ic ch'ich' jech chac c'u cha'al jch'unojtic ti mu xu' ta jpastique. \v 21 Jech mu soc yo'ntonic li jchi'iltactic ta israelal ti xch'unojic Cajvaltique. Yu'un ta jujun lum c'alal ja' sc'ac'alil ta xcux yo'ntonique ja' ta sq'uelic ta nail tsobobbail yu'unic li smantaltac Dios ti laj yal comel Moisés jech chac c'u cha'al la spasic ta vo'onee ―xi li Jacoboe. \p \v 22 Li jcholc'opetic xchi'uc jchabivanejetic yu'un jch'unolajeletique, xchi'uc scotol li jch'unolajeletic tey ta Jerusalene, la snopic ti ja' lec ac'o st'ujic chib quermanotic yu'un ta staquic batel ta Antioquía xchi'uc li Pablo xchi'uc Bernabée. Jech tey la st'ujic Judas, ja' Barsabás xchibal sbi, xchi'uc Silas. Ja' ich'bilic ta muc' yu'un scotol quermanotic. \v 23 Jech la spasic batel li cartae yu'un ja' ta xich'ic batel li Judas xchi'uc Silase. Jech laj yalic batel ta carta: \p “Quermanotac, vo'oxuc ti muc israelucoxuc tey nacaloxuc ta lum Antioquía ta Siria banamile, xchi'uc vo'oxuc ti tey nacaloxuc ta scotol Siria banamile, xchi'uc ta Cilícia banamile, ta jc'opancuticot tal ta carta, vu'uncutic li jcholc'opuncutique, vu'uncutic li jchabivanejuncutic yu'un jch'unolajeletique, xchi'uc scotol li quermanotactique. \v 24 Laj ca'icutic ti oy jayibuc quermanotic tey italic ta atojolic ti li' iliquic batele. Pero muc tacbiluc tal cu'uncutic. Ja' no'ox tal yac' lo'ilajuc avo'ntonic yu'un chayalboxuc ti ta persa chavich'ic circuncisione, xchi'uc ti ta persa chach'unic scotol li smantaltac Diose. Yu'un chalic ti ja' to jech xu' chacolique. Pero mu'yuc jech calojcutic. \v 25 Jech li' la jtsob jbacutic ta xchapanel. Laj xa jt'ujcutic quermanotic ti ta jtaccutic tal ta atojolique yu'un ja' chtal sc'opanoxuc. Ja' ta xchi'inic tal li Bernabé xchi'uc Pablo ti lec c'anbil cu'uncutique. \v 26 Xchi'uc ti ep ta velta c'an milaticuc ta scoj Cajvaltic Jesucristoe. \v 27 Ja' ta jtaccutic tal ta atojolic li Judase xchi'uc li Silase. Ja' chtal yalboxuc lec ta yeic noxtoc li c'usi la jnopcutique. \v 28 Yu'un jech la sc'an Ch'ul Espíritu ti mu'yuc xa yan mantal ta xcac'cutic ach'unique. Jech lec laj ca'icutic ec li vu'uncutique. Ja' no'ox tsc'an chach'unic li c'usi chacalboxuc tal li'i. \v 29 Mu me xati'ic li c'usitic ac'bil ta stojol santoetique, mu me xati'ic ch'ich', mu me xati'ic li c'usi mich'bil ta snuc' ta xchame, mu me xamulivajic. Me chach'unic scotol le'e, jech lec chavil abaic. Ja' no'ox jech chacalboxuc tal ta carta”, xi laj yalic batel ta carta. \p \v 30 Jech ibatic li boch'otic it'ujatique. Tey ic'otic ta Antioquía, c'ot stsobic scotol li jch'unolajeletique. Laj yac'beic li cartae. \v 31 C'alal la sq'uelic li cartae, xcuxet ic'ot yo'ntonic ti jech i'ac'batic batel spatubil yo'ntonique. \v 32 Li Judas xchi'uc Silase ja' ch'amanbil yeic yu'un Dios ec yu'un chalic li c'usi ch‑ac'bat sna'ique. Tey la xchi'inic ta lo'il li quermanotactique, jech imuq'uib yo'nton yu'unic. Jech más itsatsubic o ta stojol Dios. \v 33 Li Judas xchi'uc Silase ep c'ac'al tey ijoc'tsajic. Ts'acal to jech i'albatic yu'un li jch'unolajeletic tey ta Antioquíae: \p ―Lec oy, sutanic batel ta stojol li boch'o la stacoxuc tale. Ac'o xchi'inoxuc batel Cajvaltic ―x'utatic. \p \v 34 Pero li Silase la snop ti tey to ta xcom ta Antioquíae. \v 35 Tey icomic ta Antioquía ec li Pablo xchi'uc Bernabée. Tey ichanubtasvanic. Tey laj yalic sc'op Cajvaltic. Oy ep boch'otic yan la xcholic ec. \s1 Ja' smelol c'alal nom bat xchol sc'op Dios xchibal velta li Pabloe \p \v 36 Ta yan to c'ac'al li Pabloe jech laj yalbe li Bernabée: \p ―Bat xa jvu'lantic yan velta li quermanotactic ta scotol lumetic ti bu c'alal ay jcholbetic sc'op Cajvaltique. Bat jq'ueltic c'u x'elanic ―xi. \p \v 37 Li Bernabée tsc'an ta xic' batel xchi'inic li Juane, ja' li Marcos xchibal sbie. \v 38 Li Pabloe mu sc'an xic' batel. Yu'un c'alal tey oyic ta Panfíliae, tey icomtsanvan li Marcose. Muc xchi'inatic batel ta abtel. \v 39 Ta scoj ti muc jmojuc la snopic ti chiq'uic batel li Juane, jech tey la svoc' sbaic o. Li Bernabée ja' laj yic' batel xchi'in li Marcose. Jech i'ochic ta barco, ibatic ta Chipre banamil. \v 40 Li Pabloe ja' laj yic' batel xchi'in li Silase. Jech ibatic. Li jch'unolajeletique la sc'anbeic Cajvaltic ti ac'o xchi'in batel li chibique. \v 41 Tey ijelovic batel ta Siria banamil xchi'uc ta Cilícia banamil. Ech' stsatsubtasbeic yo'nton li jch'unolajeletic ta jujun lume. \c 16 \s1 Ja' smelol c'alal lic xchi'inic Timoteo li Pablo xchi'uc Silase \p \v 1 Ts'acal to ic'otic Pablo xchi'uc Silas ta lum Derbe xchi'uc ta lum Listra. Oy jun jch'unolajel la staic tey ta Listra, Timoteo sbi. Ja' israel ants li sme'e, ja' jch'unolajel. Yan li stote ja' grecia vinic. \v 2 Li jch'unolajeletic tey ta Listra xchi'uc ta Iconioe chalic ti ja' lequil vinic li Timoteoe. \v 3 Li Pabloe tsc'an chic' batel xchi'in li Timoteoe. Jech laj yac'be yich' circuncisión ti c'u cha'al lec ta x'a'ibat c'usi ta xale. Yu'un oy ep israeletic ti bu ta xbatique xchi'uc sna'oj scotolic ti ja' grecia vinic li stote. \v 4 C'alal ijelovic batel ta jujun lume, laj yalbe ya'yic jch'unolajeletic li c'usi la xchapanic jcholc'opetique xchi'uc li jchabivanejetic yu'un jch'unolajeletic tey ta Jerusalene, yu'un jech ac'o xch'unic ec. \v 5 Jech itsatsub yo'ntonic li jch'unolajeletic ta jujun lume. Jun yo'nton la xch'unic Cajvaltic, jech más i'epajic ta jujun c'ac'al. \s1 Ja' smelol c'alal i'ac'bat yil jun macedónia vinic li Pabloe \p \v 6 Li Pablo xchi'uc Silase tey ijelovic ta Frigia banamil xchi'uc ta Galacia banamil yu'un ipajesatic yu'un Ch'ul Espíritu ti mu to xu' chbat xcholic sc'op Dios ta Asia banamile. \v 7 C'alal ic'otic ta sts'aquil Misia banamile, ta xa'ox xbatic ta Bitinia banamil. Pero ipajesatic yu'un Ch'ul Espíritu. \v 8 Jech tey ijelovic ta Misia banamil. Tey ic'otic ta lum Troas tey ta ti'nab. \v 9 Li Pabloe ta ac'ubaltic i'ac'bat yil yu'un Dios jun macedónia vinic. Laj yil tey va'al ta stojol ta xc'opanat: “Batic ta Macedónia banamil yu'un chbat acoltauncutic”, x'utat yu'un li vinique. \v 10 C'alal jech laj yile, la jchapan jbacutic. La jsa'cutic me oy barco ti chbat ta Macedónia banamile yu'un tey chibatcutic jchi'uc Pablo, vu'un li Lucasune. Yu'un la jna'cutic ti jech ta sc'an Dios ti tey ta xbat jcholbecutic cristianoetic ti ja' no'ox chijcol ta sventa Cajvaltique. \s1 Ja' smelol c'alal i'ochic ta chuquel Pablo xchi'uc Silas ta Filipos \p \v 11 Tey ta Troas li'ochcutic batel ta barco. Tuc' libatcutic ta Samotracia banamil, ja' cacal ta nab. Ta yoc'omal tey lic'otcutic ta lum Neápolis. \v 12 Ts'acal to libatcutic ta lum Filipos, ja' jun muc'ta lum tey ta Macedónia banamil. Ta cacancutic lixanovcutic batel. Li ajvaliletic tey ta Macedónia banamile ja' roma viniquetic. Ep c'ac'al tey lijoc'tsajcutic ta Filipos. \v 13 Ta sc'ac'alil ta xcux yo'ntonic li israeletique, liloc'cutic batel ta pat lum. Libatcutic ta ti' uc'um yu'un bat jq'uelcutic me tey tsobolic ta sc'opanic Dios jech chac c'u cha'al tspasic ono'oxe. Pero ja' no'ox antsetic tey tsobol la jtacutic. Tey lichoticutic, la jcholbecutic sc'op Dios. \v 14 Oy jun ants laj ya'i li c'usi laj calcutique, Lidia sbi. Tey liquem tal ta lum Tiatíra. Ja' yabtel ta xchon yax'elan poc'. Lec yich'oj ta muc' Dios. La xch'un c'usi laj yal li Pabloe yu'un itijbat yo'nton yu'un Cajvaltic. \v 15 Jech laj yich'ic vo' scotolic tey ta sna. C'alal laj xa yich'ic vo'e, jech laj yalbuncutic li Lidiae: \p ―Me chana'ic ti ta melel laj xa jch'un Cajvaltique, avocolicuc la' ochanic ta jna. Li' no'ox xanaquiique ―xi. \p La sc'an ti ta persa tey chicomcutic ta snae jech la jch'uncutic. \p \v 16 Ta yan c'ac'al tey libatcutic yan velta yo' bu ono'ox ta sc'opanic Diose. Tey la jtacutic ta be jun tseb ochem pucuj ta yo'nton. Lec sna' xt'unulaj xchi'uc lec sna' c'usitic ta xc'ot ta pasel. Li tsebe ochem ta mozoil. Li yajvaltaque ep la spasic canal ta sventa ti lec sna' xt'unulaje xchi'uc ti lec sna' c'usitic ta xc'ot ta pasele. \v 17 Tey nabal ibat ta jpatcutic jchi'uc li Pabloe. Tsots i'avan li tsebe: \p ―Li viniquetic li'i ja' yajtunelic Dios ta vinajel ti scotol xu' yu'une. Ja' ta xalboxuc ava'yic c'u x'elan xu' chacol yu'un amulic ―xi li tsebe. \p \v 18 Ep c'ac'al jech la spas. Chopol laj ya'i li Pabloe. Ijoyij, jech laj yalbe li pucuje: \p ―Ta jtacot loq'uel ta svu'el Jesucristo. Loc'an ta yo'nton tseb ―xut. \p Jech ta ora iloc' li pucuje. \p \v 19 Li yajvaltac tsebe laj yilic ti mu'yuc xa ta spasic o canal ta sventa li tsebe yu'un iloc' xa li pucuj ochem ta yo'ntone. Jech la stsaquic li Pablo xchi'uc Silase. Laj yiq'uic batel ta stojol j'abteletic ta ch'ivit yu'un ja' tey ta xchapanvanic. \v 20 C'alal ic'otic ta stojol j'abteletique, jech laj yalic: \p ―Li viniquetic li'i ja' israeletic. Ep ta socbeic sjol cristianoetic li' ta jlumaltique. \v 21 Oy yan c'usi ta xaq'uic ta chanel, pero mu stac' ta jchantic, mu stac' ta jpastic jech. Yu'un ich'bilutic ta venta yu'un Roma ―xiic. \p \v 22 Li cristianoetique isoc sjolic ta stojol li Pablo xchi'uc Silase. Li j'abteletique la sloc'beic sc'u'ic, laj yalic mantal ti ac'o yich'ic majel ta te'e. \v 23 Ep laj yac'beic te'. Ts'acal to la stiq'uic ta chuquel. Laj yalbeic jchabi chuquinab ti ac'o xchabi leque. \v 24 C'alal jech laj yich' mantal li jchabi chuquinabe, la stic' ochel ta más to yut chuquinab. La stic'be ochel yacanic ta lats'ubte'. \p \v 25 Ta o'lol ac'ubal tey ta sc'opanic Dios li Pablo xchi'uc Silase xchi'uc ta xq'uejinic ta sq'ueoj Dios. Tey laj ya'yic li yan jchuqueletique. \v 26 Ja' o ta ora ital tsots niquel. Inic c'alal ta snacleb li chuquinabe. Ta ora ijam scotol li ti' chuquinabe. Toj titujel ic'ot li cadena ti chucbil o sc'obique. \v 27 C'alal inic li banamile, ijulov li jchabi chuquinabe. Laj yil ti jamajtic xa li ti' chuquinabe jech la sloq'ues xmachita, ta xa'ox smil sba stuc. Yu'un la snop ti jatovenic xa scotol li jchuqueletique. \v 28 Tsots i'avan li Pabloe: \p ―Mu xamil aba, li'oyuncutic jcotolcutique ―xut. \p \v 29 Li jchabi chuquinabe la sc'an sc'oc'. I'och batel ta anil ta más yut chuquinab ti bu oyique. Xt'elt'un xa ta xi'el. La spatan sba ta stojol li Pablo xchi'uc Silase. \v 30 Li Pablo xchi'uc Silase ta ora iloq'uesatic yu'un jchabi chuquinab ti bu tiq'uilique. Jech ijac'batic: \p ―Tata, ¿c'usi ta jpas ti xu' chicol oe? ―xi. \p \v 31 Itac'ovic: \p ―Ch'uno ti ja' Jcoltavanej avu'unic li Cajvaltic Jesucristoe, ja' no'ox jech xu' chacol acotolic ta sjunul ana ―xutic. \p \v 32 Tey laj yalbe ya'yic sc'op Cajvaltic. Laj ya'yic scotolic tey ta sjunul sna. \v 33 Li jchabi chuquinabe ta ora la xpoxtabe ta ac'ubaltic ti bu tuch'emique. Tey i'ac'bat yich' vo' scotolic tey ta sjunul sna. \v 34 Ts'acal to laj yic' muyel ta sna li Pablo xchi'uc Silase, laj yac'be sve'elic. Xcuxet no'ox yo'nton scotolic tey ta sjunul sna li jchabi chuquinabe yu'un laj xa yich'ic ta muc' li Diose. \p \v 35 C'alal isacube, li j'abteletique la staquic batel jayibuc mayoletic. Jech laj yalbeic batel: \p ―Bat albo li jchabi chuquinabe ac'o scolta batel li chib viniquetique ―xutic. \p \v 36 Li jchabi chuquinabe laj yalbe Pablo li c'usi laj yalic tal li j'abteletique: \p ―Li j'abteletique laj yalbun tal mantal ti xu' chajcoltaoxuc batele. Jech xu' chabatic. Cuxetuc avo'ntonic batel ―x'utatic. \p \v 37 Li Pabloe jech laj yal: \p ―Li j'abteletic li'i mu'yuc la xchapanuncutic. Ta stojol scotol cristianoetic laj yac'buncutic te'. Ja' ta smantalic noxtoc ti li'ochcutic ta chuquele. Mu'yuc sc'oplal ti ta spasic jeche yu'un ich'biluncutic ta venta yu'un Roma. Pero tana tsc'an chisloq'uesuncutic ta mucul. Pero mu jechuc smelol. Ac'o tal sloq'uesuncutic stuquic ―xi li Pabloe. \p \v 38 Isutic batel li mayoletique, bat yalbeic j'abteletic c'usi laj yal li Pabloe. C'alal laj ya'yique, toj xi'el ic'otic yu'un laj ya'yic ti ich'bilic ta venta yu'un Roma li Pablo xchi'uc Silase. \v 39 Jech italic li j'abteletique, tal slequilc'opanic li Pablo xchi'uc Silase. Jech la sloq'uesic ta chuquel. Laj yalbeic ti ja' lec ac'o loq'uicuc batel ta lume. \v 40 C'alal iloq'uic tal ta chuquinab li Pablo xchi'uc Silase tey ibatic ta sna li Lidiae. Tey ech' stsatsubtasbeic yo'nton scotol li quermanotique, jech ibatic. Yan li vu'une tey to licom ta Filipos. \c 17 \s1 Ja' smelol c'alal ilic ep c'op ta Tesalónica \p \v 1 C'alal ibatic li Pablo xchi'uc Silase, tey ijelovic batel ta lum Anfípolis xchi'uc ta lum Apolónia. Tey ic'otic ta lum Tesalónica. Tey oy jun nail tsobobbail yu'un li xchi'iltac ta israelale. \v 2 Yu'un jech ono'ox stalel Pablo ti ta x'och ta jujun nail tsobobbaile, jech bat ochuc oxib sábado ta nail tsobobbail yu'un xchi'iltac ti c'alal yorail ta xcux yo'ntonique. Tey la stsac sbaic ta lo'il ta sventa sc'op Dios xchi'uc li xchi'iltaque. \v 3 Li Pabloe laj yalbe ya'yic ti jech ono'ox ts'ibabil ta sc'op Dios ti ta persa ta xcham li boch'o t'ujbil yu'un Dios chventainvane, xchi'uc ti ta persa ta xcha'cuxie. Xchi'uc laj yalbe ti ja' Jesús ti t'ujbil yu'un Dios chventainvane. \p \v 4 Oy jayibuc israeletic la xch'unic Cajvaltic jech la xchi'inic li Pablo xchi'uc Silase. Xchi'uc ep la xch'unic ec li jchi'iltic ti muc ja'uc israeletique. Ja' li boch'otic co'ol yich'ojic ta muc' Dios xchi'uc li israeletique. Ep antsetic la xch'unic noxtoc, ja' ti ich'bilic ta muc' yu'un cristianoetique. \v 5 Pero li israeletic ti mu xch'unic ti i'ay xa li boch'o sc'oplal chtal ventainvanuque, xti'et ic'ot yo'ntonic. Jech bat yiq'uic tal jayibuc ch'ajil viniquetic ti tey no'ox xva'etic ta ch'ivite. Chopol yo'ntonic. Ja' bat stic'beic sc'ac'al yo'ntonic scotol li cristianoetique, jech isoc sjolic scotol li cristianoetic tey ta lume. Jech scotolic ibatic ta sna jun vinic, Jasón sbi. Yu'un tsc'an ta snitic loq'uel li Pablo xchi'uc Silase yu'un chaq'uic ta sc'ob li cristianoetique. \v 6 Pero mu'yuc tey la staic. Ja' yu'un ja' la stsaquic loq'uel li Jasone xchi'uc jayibuc quermanotic. C'ot yaq'uic ta stojol li j'abteletic tey ta lume. Tsots i'avanic, jech laj yalic: \p ―Vulemic xa li' ta jlumaltic li boch'o ta socbeic sjol scotol cristianoetic ta sbejel banamile. \v 7 Li Jasón li'i laj yic' ochel ta sna. Scotolic ta sbajbeic smantal li Césare yu'un ta xalic ti oy yan muc'ta ajvalile, ja' la Jesús sbi ―xiic. \p \v 8 C'alal laj ya'yic scotol li cristianoetique xchi'uc li j'abteletic tey ta lume, iliquic ta vochlajetel scotolic. \v 9 Li Jasón xchi'uc xchi'iltaque ic'anbatic taq'uin. Ja' svinajeb ti ta persa ta staquic batel li Pablo xchi'uc Silase. Me la xch'unique, sc'oplal ta xich'ic sutel li staq'uinique. Jech icoltaatic batel. \s1 Ja' smelol c'alal itacatic batel ta Berea Pablo xchi'uc Silas \p \v 10 Li jch'unolajeletique ta ora la staquic batel ta ac'ubaltic ta lum Berea li Pablo xchi'uc Silase. C'alal ic'otic ta Bereae, tey i'ochic ta nail tsobobbail yu'un li xchi'iltaquic ta israelale. \v 11 Li xchi'iltaquic tey ta Bereae ja' lec yo'ntonic. Mu jechuc yo'ntonic jech chac c'u cha'al li xchi'iltaquic tey ta Tesalónicae. Ta scotol yo'ntonic laj ya'yic c'usi la xchol li Pabloe. Scotol c'ac'al ta sq'uelic li sc'op Diose. Ta sq'uelic me xco'laj xchi'uc c'usi ta xchol li Pabloe. \v 12 Jech oy ep la xch'unic li xchi'iltaquic ta israelale. Xchi'uc ep jchi'iltic la xch'unic ec. Xchi'uc oy la xch'unic ec li antsetic ti ich'bilic ta muc' yu'un cristianoetique. Ja' jchi'iltic noxtoc. \v 13 Li israeletic tey ta Tesalónicae laj ya'yic ti tey ta xchol sc'op Dios ta Berea noxtoc li Pabloe, jech bat socbeic yo'ntonic li cristianoetic tey ta Bereae. \v 14 Li quermanotactic teye ta ora la staquic batel li Pabloe. Tey ic'ot ta ti' nab. Yan li Silas xchi'uc Timoteoe tey to icomic ta Berea. \v 15 Li boch'otic bat yaq'uic Pabloe tey to ay yaq'uic comel ta lum Atenas. C'alal isutic li j'ac'vanejetique, li Pabloe la stac batel mantal ti ac'o talicuc ta ora li Silas xchi'uc Timoteo me xu' yu'unique. \p ―Ac'o tal xchi'inicun ―xut batel. \s1 Ja' smelol c'alal la xchol sc'op Dios ta Atenas li Pabloe \p \v 16 C'alal tey oy ta Atenas li Pabloe yu'un tey ta smala li Silas xchi'uc Timoteoe, mu lecuc yo'nton laj ya'i yu'un laj yil ti ep yajsantoic li cristianoetic tey ta lume. Laj yil ti puro santo yich'ojic ta muq'ue. \v 17 Jech tey ta nail tsobobbail la stsac sbaic ta lo'il ta sventa sc'op Dios xchi'uc xchi'iltac, xchi'uc jchi'iltactic ti co'ol yich'ojic ta muc' Dios xchi'uc li israeletique. Xchi'uc jujun c'ac'al tey laj yalbe sc'op Dios li boch'otic tey la sta ta ch'ivite. \v 18 Tey italic jayibuc jchanubtasvanejetic yu'un li epicúroetique xchi'uc jchanubtasvanejetic yu'unic li estóicoetique. Tal xchi'inic ta lo'il li Pabloe. Oy boch'otic jech la sjac'be sbaic: \p ―¿C'usi ta xal li vinic li'i ti ep ta xlo'ilaje? ―xiic. \p Oy yantic jech laj yalic: \p ―Ja' jcholc'op yu'un yan diosetic ―xiic. \p Yu'un li Pabloe ja' la xcholbe sc'oplal li Jesuse xchi'uc li Jtotic Dios ti ja' la xcha'cuxes li Jesuse. \v 19 Jech tey laj yiq'uic batel ta jun biq'uit vits li Pabloe yu'un ja' tey ta stsobilan ono'ox sbaic li jchanubtasvanejetique. Areópago sbi li vitse, tey no'ox oy ta yut lum. Jech laj yalbeic li Pabloe: \p ―¿Me mu xa'abulaj xavalbun ca'icutic ec li c'usi ach' chachanubtasvan oe? \v 20 Yu'un mu'yuc ono'ox bu jech xca'icutic li c'usi chavale. Jech ta jc'an chca'ibecutic c'usi smelol ―xiic. \p \v 21 Yu'un scotol li atenas cristianoetique xchi'uc li yanlum cristianoetic tey nacajtique jeche' no'ox tey ta xch'ayic c'ac'al ta lo'il. Mu'yuc c'usi yan ta xalic. Ja' no'ox me laj ya'yic yan ach' lo'ile, ja' no'ox ta xalilanic o. \p \v 22 Jech tey lic sva'an sba Pablo ta o'lol yo' bu stsoboj sbaic ta Areópagoe. Jech laj yalbe: \p ―Atenas viniquetic, ta xquil ti scotol avo'ntonic chac'an chach'unic diosetique. \v 23 C'alal lixanov li' ta alumalique, laj quil ti ep ta chop c'usitic avich'ojic ta muq'ue. Laj quil noxtoc jun scajleb matanal. Jech ts'ibabil tey: “Oy to van yan dios ti mu xcotquintique. Ja' scajleb smoton li'i”, xi ts'ibabil. Li Dios chavac'beic smoton ti mu xavotquinique, li vu'une xcotquin. Jech chacalboxuc ava'yic c'u x'elan. \p \v 24 ’Li Dios ti la spas banamil xchi'uc scotol c'usitic oye ja' yajval li vinajel banamile. Jech mu xnaqui ta ch'ulnaetic ti pasbil ta sc'ob cristianoetique. \v 25 Mu'yuc c'usi xu' ta xcac'betic ti ta xipane. Mu'yuc c'usi ta sc'an. Li stuque ja' ta xac' scotol. Ja' ta xac' chijcuxiutic. Ja' ta xac' quich'tic ic'. Ja' ta xac'butic scotol li c'usitic ta xtun cu'untique. \p \v 26 ’Li Diose jun no'ox vinic la spas jech ep ta chop ibat li cristianoetic li' ta banamile. Pero jun no'ox totil cu'untic jcotoltic. Li Diose laj yac' naclicutic ta scotol banamil. Vo'one ono'ox snopoj ti c'usi ora chlic nacluc li' ta banamil li jujuchop cristianoetique, xchi'uc ti bu yosil chac'be jujuchope, xchi'uc ti c'u sjalil xu' yu'un tspasic mantal jujuchope. \v 27 Yu'un ti la spas cristianoetic li Diose, yu'un jech ac'o sa'ic Dios scotol li cristianoetique. Pero li Diose mu xquiltic, jech mu jtatic ac'o me mu nomuc oy ta jtojoltic. \v 28 Yu'un ja' ta sventa ti cuxulutique, xchi'uc ti chij'abtejutique, xchi'uc scotol li c'usitic ta jpastique. Oy laj yalic jech jayibuc jpasvunetic avu'unic. “Vu'utique xnich'nabutic Dios yu'un ja' la spasutic”, xiic. \v 29 Ta melel xnich'nabutic Dios jech mu xu' ta jch'untic ti ja' Dios li c'usitic pasbil ta c'anal taq'uine, xchi'uc li c'usitic pasbil ta saquil taq'uine, xchi'uc li c'usitic pasbil ta tone. Yu'un la snop no'ox stuc cristianoetic ti jech la spasique. Yu'un mu pasbiluc ta sc'ob cristianoetic li bats'i cuxul Diose. \v 30 Ta vo'onee its'icbat sbolil yo'ntonic yu'un Dios. Pero li' ta orae oy smantal Dios ta sventa scotol cristianoetic ta sbejel banamil yu'un jech ac'o scomtsanic li c'usitic xch'unojique, ja' ac'o yich'ic ta muc' stuc li cuxul Diose. \v 31 Yaloj xa Dios ti tsta sc'ac'alil ta xchapanatic scotol li cristianoetique. Tuc' ta xchapanatic ta sventa ti c'u x'elan la spasic jujunique. Li Diose t'ujbil xa yu'un li vinic boch'o ta xchapan scotol cristianoetique. Laj xa xcha'cuxes loq'uel ta smuquinal, ja' li Jesuse, jech ivinaj ti ja' t'ujbil yu'une ―xi li Pabloe. \p \v 32 C'alal laj ya'yic laj yal Pablo ti cha'cuxem li Jesuse, oy jayibuc ja' no'ox ilabanvanic. Oy yantic jech laj yalic: \p ―Xtal to me avalbun ca'icutic yan velta li c'usi laj avale ―xiic. \p \v 33 Jech ilaj yo'nton li Pabloe, iloc' batel yo' bu oyique. \v 34 Oy jayibuc la xch'unic Cajvaltic jech la xchi'inic li Pabloe. Oy jun vinic la xch'un, ja' Dionisio sbi. Ja' oy yabtel tey yo' bu ta stsob sbaic li j'abteletic tey ta Areópagoe. Oy jun ants la xch'un noxtoc, ja' Dámaris sbi. Oy to yantic ti la xch'unique. \c 18 \s1 Ja' smelol c'alal ibat ta Corinto li Pabloe \p \v 1 Ts'acal to iloc' batel ta Atenas li Pabloe, ibat ta lum Corinto. \v 2 Tey c'ot sta jun xchi'il ta israelal, Aquila sbi. Tey voq'uem ta Ponto banamil. Ach' to iloq'uic tal ta Italia banamil xchi'uc li yajnile, Priscila sbi. Yu'un laj yal mantal li muc'ta ajvalil Claudio tey ta Roma ti ac'o loq'uicuc scotol li israeletique. Jech iloc' batel xchi'uc yajnil li Aquilae. Tey c'ot naclicuc ta Corinto. Li Pabloe ibat svu'lan li Aquilae. \v 3 Li Pablo xchi'uc Aquilae co'ol yabtelic jech tey la xchi'in sbaic ta naclej. La sts'isic jalbil tsotsil tentsun sventa naetic yu'un jech yabtelic o. \v 4 Ta scotol sc'ac'alil ta xcux yo'ntonic li israeletique tey ibat Pablo ta nail tsobobbail. Tey la xchi'in ta lo'il li xchi'iltaque xchi'uc jchi'iltactic ti co'ol xch'unojic xchi'uc li israeletique. Yu'un li Pabloe tsc'an ja' ac'o xch'unic ti ja' t'ujbil yu'un Dios chventainvan li Jesuse. \p \v 5 C'alal ilaj yo'ntonic ta xcholel sc'op Dios tey ta Macedónia banamil li Silas xchi'uc Timoteoe, tey italic ta Corinto. Tey yac'ojbe yipal xcholel sc'op Dios istaic li Pabloe. Chalbe ya'yic xchi'iltac ti tsventainbe xa yo'ntonic cristianoetic li boch'o t'ujbil yu'un Dios chventainvane, ja' li Jesuse. \v 6 Li Pabloe lic contrainatuc yu'un li xchi'iltaque. Lic chopolc'opojtaatuc. Jech la slilin sc'u' ta stojolic ja' senyail ti ja' xa icom ta sventa stuquic ti muc xch'unique. Jech laj yalbe: \p ―Vo'oxuc ta amul atuquic me ch'ayel labatic yu'un ti mu xac'an xach'unique. Li vu'une mu xa jventaucoxuc. Tana li'i chiloc' batel. Ja' xa chbat jcholbe ya'yic li boch'otic muc ja'uc jchi'iltic ta israelale ―xut. \p \v 7 Jech iloc' batel ta nail tsobobbail li Pabloe. Tey la xquechan o xcholel li sc'op Dios ta nail tsobobbaile. Tey ibat ta sna jun vinic, Justo sbi. Ja' jchi'iltic, mu ja'uc israel vinic, lec yich'oj ta muc' Dios. Tey oy sna ta sts'el nail tsobobbail yu'un li israeletique. Ja' tey c'ot chanubtasvanuc li Pabloe. \v 8 Tey ital jun vinic, Crispo sbi. Ja' banquilal tey ta nail tsobobbail yu'un li israeletique. La xch'unic Cajvaltic scotolic tey ta sjunul sna. Ep corinto cristianoetic la xch'unic ec jech tey laj yich'ic vo'. \v 9 Li Pabloe ta jun ac'ubal laj yil li Cajvaltique. Jech i'albat: \p ―Mu me xaxi', cholo ono'ox li jc'ope, mu me xacomtsan xcholel. \v 10 Vu'un ta jchi'inot. Mu'yuc boch'o xu' chayuts'intaot yu'un oy to ep cristianoetic t'ujbilic cu'un li' ta lume ―x'utat li Pabloe. \p \v 11 Jech tey ijoc'tsaj o'lol xchibal jabil li Pabloe. Tey ichanubtasvan ta sc'op Dios. \p \v 12 I'och yan ajvalil ta Acaya banamil, Galión sbi. Li israeletique lic stsob sbaic, lic scontrainic li Pabloe. Laj yiq'uic batel ta stojol li ajvalile. \v 13 Jech c'ot yalbeic li ajvalile: \p ―Li vinic li'i mu'yuc lec c'u x'elan ta xac'be yich' ta muc' Dios li cristianoetique. Mu xch'un c'usi chal li leye ―xiic. \p \v 14 C'alal ta ox xc'opoj li Pabloe, li Galione jech lic yalbe li israeletique: \p ―Israeletic, ti yu'unuc muc xch'un li leye xchi'uc ti oyuc tsots smul staoje, xu' chajchapanboxuc ti jechuque. Pero ta sventa le'e mu xcac' o jvocol. \v 15 Yu'un ta scoj no'ox c'usi c'opal, xchi'uc c'usi biiletic, xchi'uc c'usi mantalil avu'un atuquic, jech chapano atuquic. Vu'une mu'yuc ta jtic' jba ta xchapanel yu'un ma'uc jech cabtel ―xi. \p \v 16 Jech la stacan batel scotolic pero muc xbatic. \v 17 Scotol li jchi'iltactic tey oyique la stsaquic jun israel vinic, Sóstenes sbi. Ja' banquilal tey ta nail tsobobbail yu'un li israeletique. La smajic tey yo' bu ta xchapanvan li ajvalile. Pero li Galione mu'yuc la stuc'ulan. \p \v 18 Ep to c'ac'al tey ijoc'tsaj ta Corinto li Pabloe. Ts'acal to la sc'opan comel scotol li quermanotique. Iloc' batel, tey bat stsac barco ta lum Cencrea yu'un ta sut batel yan velta ta Siria banamil. Tey bat xchi'in li Aquila xchi'uc Priscilae. Tey ta Cencrea c'ot yac' ta loq'uel sjol li Pabloe, ja' senyail ti laj xa spas scotol li c'usi yaloj ta stojol Diose. Jech i'ochic ta barco, iloq'uic batel ta Cencrea. \v 19 C'alal ic'otic ta lum Efesoe, li Pabloe tey no'ox la scomtsan li Aquila xchi'uc Priscilae. Stuc i'och batel ta nail tsobobbail yu'un li xchi'iltaque. Tey c'ot sc'opan li boch'otic mu'yuc xch'unojic ti i'ay xa li boch'o sc'oplal chtal ventainvanuque. \v 20 Li Pabloe i'albat ti tey ac'o comuc ep c'ac'ale, pero muc sc'an. \v 21 Jech la sc'opan comel: \p ―Ta persa chibat ta Jerusalén, yu'un ta jc'an tey oyun c'alal ta sta yorail li q'uine. Me jech tsc'an Diose, ta to xtal jq'ueloxuc ―xut. \p Jech i'och ta barco li Pabloe, iloc' batel ta Efeso. \s1 Ja' smelol c'alal ic'ot ta Antioquía li Pabloe, ts'acal to iloc' batel yoxibal velta ta xcholel sc'op Dios \p \v 22 C'alal ic'ot ta lum Cesarea li Pabloe, tey iloc' ta barco. Ibat ta Jerusalén. Tey c'ot sc'opan li jch'unolajeletique. Ts'acal to ibat ta Antioquía ti bu ono'ox ilic batele. \v 23 Tey ijoc'tsaj jayibuc c'ac'al. Ts'acal to iloc' batel. Tey ijelov batel ta jujun lum ta Galacia banamil xchi'uc ta Frigia banamil. Tey ech' stsatsubtasbe yo'ntonic li jch'unolajeletique. \s1 Ja' smelol c'alal la xchol sc'op Dios tey ta Efeso li Apólose \p \v 24 C'alal ja' o jech ta spas li Pabloe, tey ic'ot ta Efeso jun israel vinic, Apólos sbi. Ja' Alejandría sbi slumal. Lec sna' xlo'ilaj. Lec sna' c'usi oy ta sc'op Dios. \v 25 Lec sna' li c'usitic ya'yoj ta sventa Cajvaltic ti laj yal Juan j'ac'vanej ta vo'e. Ta scotol yo'nton la xchol li c'u yepal ya'yoje, ac'o me ja' no'ox ya'yoj ti laj yac' ich' vo' li Juane. Mu'yuc ya'yoj ti oy ich' vo' ta sventa li Jesuse. \v 26 Li Apólose tsots yo'nton jamal la xchol sc'op Dios tey ta nail tsobobbail yu'un li xchi'iltac ta israelale. C'alal laj ya'yic c'usi la xchol Apólos li Aquila xchi'uc Priscilae, laj yic' batel ta snaic, jech tey i'albat lec smelol ti c'u x'elan chijcol ta sventa Cajvaltique. \v 27 Li Apólose tsc'an ta xbat ta Acaya banamil. Li jch'unolajeletique lec laj ya'yic ti tey ta xbat li Apólose. Jech la sts'ibabeic batel scarta li jch'unolajeletic tey ta Acayae ti ac'o yich'ic ta muc' li Apólose. C'alal ic'ot ta Acaya li Apólose, ep la scolta li jch'unolajeletic ti xch'unojic ta sventa slequil yo'nton Diose. \v 28 Tsots yo'nton jamal la xchol sc'op Dios ta stojol li xchi'iltac ta israelale. Laj yac'be yilic ti i'ay xa li boch'o ts'ibabil ono'ox sc'oplal ta sc'op Dios ti t'ujbil yu'un Dios chventainvane, ja' li Jesuse. Oy lec stsatsal li c'usi laj yale jech muc xtac'ovic jbeluc. \c 19 \s1 Ja' smelol c'alal ibat ta Efeso li Pabloe \p \v 1 C'alal laj xa sq'uel jch'unolajeletic ta vitsetic ta Frigia banamil li Pabloe, iyal batel ta lum Efeso tey ta ti'nab. Li Apólose batem xa'ox ta lum Corinto. C'alal ic'ot ta Efeso li Pabloe, tey c'ot sta jayibuc jch'unolajeletic. \v 2 Jech la sjac'be: \p ―¿Me laj avich'ic Ch'ul Espíritu ti c'alal laj ach'unic Cajvaltique? ―xut. \p Itac'ovic: \p ―Mu'yuc ca'yojcutic me oy Ch'ul Espíritu ―xiic. \p \v 3 Jech la sjac'be yan velta: \p ―¿Boch'o ta sventa laj avich'ic vo' cha'e? ―xut. \p Itac'ovic: \p ―Ti laj quich'cutic vo'e, yu'un jech laj yal comel li Juan j'ac'vanej ta vo'e ―xiic. \p \v 4 Li Pabloe jech laj yalbe: \p ―Li ich' vo' laj yac' Juane ja' senyail ti scomtsanojic xa c'usitic chopol ta spasic li boch'otic laj yac'be yich'ic vo'e. Laj yalbe ti ac'o xch'unic li boch'o ts'acal to ta xtale, ja' li Jesús ti t'ujbil yu'un Dios chventainvane ―xi li Pabloe. \p \v 5 C'alal laj ya'yic jech laj yal li Pabloe, laj yich'ic vo' ta sventa li Cajvaltic Jesuse. \v 6 Li Pabloe laj yac' sc'ob ta sjolic jech i'och ta yo'ntonic li Ch'ul Espíritue. Ta ora no'ox ic'opojic ta yan c'opetic, laj yalic sc'op Dios. \v 7 Ti c'u yepal tey oyique, oy van lajchabuc. \p \v 8 Li Pabloe oxib u tey i'och ta nail tsobobbail yu'un li xchi'iltaque. Tsots yo'nton jamal laj yal ti tsventainbe xa yo'ntonic cristianoetic li boch'o t'ujbil yu'un Diose, ja' li Jesucristoe. Jech laj yalbe ya'yic ti ac'o yac' sbaic ta ventainel yu'un li Jesucristoe. \v 9 Oy jayibuc tsots yo'ntonic mu sc'an xch'unic. Ta stojol scotol cristianoetic lic chopolc'opojicuc ta sventa ti laj yal Pablo ti ja' no'ox chijcol ta sventa Cajvaltique. Jech iloc' batel li Pabloe. Laj yic' batel li jch'unolajeletique. Tey bat stsob sbaic ta jun chanuvuntic. Tiranno sbi li yajval chanuvuntique. Jujun c'ac'al tey ichanubtasvan ta sc'op Dios li Pabloe. \v 10 Chib jabil jech la spas li Pabloe. Ep cristianoetic laj ya'ibeic sc'op Cajvaltic ti tey nacajtic ta Asia banamile. Tey oy israeletic, xchi'uc tey oy jchi'iltactic ec. \v 11 Li Diose ta sventa Pablo laj yac' ta ilel sq'uelubil stsatsal ti mu'yuc boch'o xu' yu'un jech ta spase. \v 12 Yu'un oy boch'otic ja' no'ox laj yich'beic batel spanyo, o me sc'u' li Pabloe, c'ot yac'beic ta sbec'tal li jchameletique jech icolic o. Oy iloc' o pucujetic ta yo'nton cristianoetic noxtoc. \p \v 13 Oy israeletic tey ic'otic, ja' yabtel ta xanovic ta jujun lum yu'un ta sloq'uesic pucuj ta yo'nton cristianoetic yalojic. C'alal laj yilic c'u x'elan la spas li Pabloe, jech la xchanic ec. C'alal ta staquic loq'uel li pucuje, ta st'abbeic sbi Cajvaltic ec. Jech chalic: \p ―Ta jtacot loq'uel ta scoj Jesús, ja' li boch'o ta xcholbe sc'op li Pabloe ―xiic. \p \v 14 Vucubic ti jech la spasique. Ja' xnich'nab jun israel vinic, Esceva sbi. Ja' banquilal yu'un paleetic. \v 15 C'alal jech la spasique, itac'batic yu'un li pucuje: \p ―Xcotquin li Jesuse. Ta jna' boch'o noxtoc li Pablo chavalique. Pero li vo'oxuque, ¿boch'ooxuc chacuy abaic? ―x'utatic yu'un li pucuje. \p \v 16 Li vinic ti ochem pucuj ta yo'ntone la sjip sba batel ta sba yac'olic li xnich'nab Escevae. Toj ech'em stsatsal jech itsalatic scotolic. Iyalic ta lum yu'un li pucuje. T'anajtic xa ijatovic loq'uel ta sna li vinique. Ep ituch'ic batel. \v 17 Scotol li boch'otic tey nacajtic ta Efesoe laj ya'yic c'usi ipasbat li vucub viniquetique. Tey oy li israeletique xchi'uc li jchi'iltactic ti muc ja'uc israeletique. Toj xi'el ic'ot scotolic. Jech scotolic laj yalic slequilal li Cajvaltic Jesuse. \p \v 18 Ep boch'otic xch'unojic Cajvaltic ibat yalic ta stojol Pablo ti tsc'an tscomtsanic li c'usitic chopol xchanojic spasele. \v 19 Li boch'otic xchanojic mágicoe ep boch'otic laj yich'beic batel li svunal yu'unique. Ta stojol scotol cristianoetic la xchiq'uic ta c'oc'. Lic yich'ic ta venta c'u yepal lajem staq'uinic c'alal la smanic li vune. Ja' lajuneb yoxvinic ta mil ($50,000) iloc' yu'unic. \v 20 Jech más i'epaj batel li boch'otic la xch'unic Cajvaltique. Tey ivinaj ti ech'em stsatsal li sc'ope. \p \v 21 Ts'acal to la snop Pablo ti ja' ba'yuc ta xjelov tey ta Macedónia banamil xchi'uc ta Acaya banamile, ts'acal ta xbat ta Jerusalén. Jech la snop: “Me lic'ot ta Jerusalene, ta persa chibat ta Roma noxtoc”, xi. \v 22 Ba'yuc la stac jelovel ta Macedónia chib yajcoltaubbail li Pabloe, ja' Timoteo xchi'uc Erasto. Yan li Pabloe tey to icom jayibuc c'ac'al ta Asia banamil. \s1 Ja' smelol c'alal iliquic ta vochlajetel cristianoetic tey ta Efeso \p \v 23 C'alal tey oy ta Efeso li Pabloe, la sliquesic c'op li cristianoetic teye. Xvochlajetic no'ox liquel yu'un chopol laj ya'yic ti i'epaj xa batel li sc'op Cajvaltique. \v 24 Li boch'o la sliques c'ope ja' Demétrio sbi. Ja' yabtel ta smeltsan ta saquil taq'uin li c'usitic tsc'an cristianoetique. Ta spasbe sloc'obbal xch'ulna sjalalme'ic, Diana sbi. Li boch'otic co'ol ch‑abtejic xchi'uc li Demétrioe ep la spasic o canal. \v 25 Li Demétrioe la stsob li svinictac ta abtele xchi'uc li boch'otic yan jech co'ol yabtelique. Jech laj yalbe: \p ―Jchi'iltac, chana'ic ti ta sventa cabteltic ta jtatic o ep taq'uine. \v 26 Pero avilojic xa c'usi ta spasilan li Pabloe. Ava'yojic xa c'usi ta xalbe li cristianoetique. Ta xalbe ti mu ja'uc Dios li c'usitic pasbil ta sc'ob cristianoetique. Ep xa boch'otic la xch'unic. Mu ja'uc no'ox li' ta lum Efesoe, ep xa cristiano xch'unojic noxtoc li' ta Asia banamile. \v 27 Ja' chopol le'e. Yu'un ja' jeche' ch‑ech' li cabteltique yu'un mu'yuc xa stu chc'ot yu'unic. Jech noxtoc mu'yuc xa stu chc'ot yu'unic li ch'ulna yo' bu tiq'uil jalalme'tic Dianae. Jech mu xa x'ich'at ta muc' noxtoc li jalalme'tic Diana ti ich'bil ta muc' yu'un scotol cristianoetic li' ta Asia banamile xchi'uc ta sbejel banamile ―xi li Demétrioe. \p \v 28 C'alal laj ya'yic jech ti c'u yepal tey stsoboj sbaique, isoc sjolic. Tsots i'avanic: \p ―Ja' ac'o ich'atuc ta muc' li jalalme'tic Dianae, vu'utic li éfesoutique ―xiic. \p \v 29 Jech iliquic ta vochlajetel scotol li cristianoetic tey ta lum Efesoe. La stsin sbaic ochel ta jun muc'ta na, teatro sbi. Yu'un ja' tey stsobobbailic li cristianoetique. Tey la xjochic ochel chib macedónia viniquetic, ja' Gayo xchi'uc Aristarco sbiic. Ja' xchi'iltac ta xanubal li Pabloe. \v 30 Li Pabloe tsc'an ta x'och batel, chbat sc'opan li cristianoetique. Pero muc x'ac'at batel yu'un li jch'unolajeletique. \v 31 Tey oy jayibuc j'abteletic liquemic batel ta yantic lumetic ta Asia banamil. Lec sc'opan sbaic xchi'uc li Pabloe. La staquic batel jun vinic yu'un ac'o bat yalbe Pablo ti mu me x'och batel yo' bu stsoboj sbaic li cristianoetique. \v 32 Li cristianoetique tey no'ox xvontolvochetic liquel scotolic. Yantic o c'usitic chalic, mu xa stac' a'yel yu'un xvochetic no'ox. Pero ja' más epic ti muc sna'beic smelol c'u yu'un ti tey stsoboj sbaique. \v 33 Li israeletic tey oyic ti mu'yuc xch'unojic ti i'ay xa li boch'o sc'oplal chtal ventainvanuque, mu sc'anic ti co'ol chcontrainatic xchi'uc Pabloe. Jech la st'ujic jun xchi'ilic ta israelal, Alejandro sbi. Yu'un ja' ac'o yalbe li éfeso cristianoetic ti mu co'oluc xch'unojic xchi'uc li Pabloe. Jech lic spas sc'ob li Alejandroe yu'un ac'o ch'aniicuc scotolic. \v 34 C'alal laj yilic ti ja' israel vinic li Alejandroe, muc xaq'uic c'opojuc. Tsots lic avanuc scotolic: \p ―Ja' ac'o ich'atuc ta muc' li jalalme'tic Dianae, vu'utic li éfesoutique ―xiic. \p Oy van chibuc ora jech i'avanic. \p \v 35 Li secretario tey ch‑abtej ta cabildoe la spajes li cristianoetique. Jech laj yalbe: \p ―Jchi'iltac, vu'utic li éfesoutique, scotol cristianoetic sna'ojic ti vu'utic ochem ta cac'oltic xchabiel li jalalme'tic Diana ti ibaj yalel tal ta vinajele, xchi'uc li xch'ulnae. \v 36 Mu'yuc boch'o xu' ta xal ti mu jechuque. Ja' lec ch'anchanic. Mu me ta aniluc xanopic li c'usi chac'an chapasique. \v 37 Li chib viniquetic avic'ojic tal li'i mu'yuc smulic. Mu'yuc c'usi chopol la spasbeic li jalalme'tique, mu'yuc c'usi chopol ta xalic ta stojol. \v 38 Li Demétrio xchi'uc li boch'otic co'ol yabtelique, me ta xalic ti oy boch'o oy smule, ac'o yalic. Oy bu xu' ta xchapaj yu'un oy j'abteletic, oy ajvaliletic. Ja' lec ac'o bat yalbeic me oy boch'o oy smul yu'unique. \v 39 Me oy to c'usi yan chac'an chachapanic li' ta orae, persa ja' to ta jchapantic ti bu ora sc'ac'alil ta stsob sbaic scotol cristianoetic jech chac c'u cha'al ta xal li leye. Yu'un mu'yuc ta mantal ti laj atsob abaic tal li'i. \v 40 Ja' chopol me tey ta jta o jmultic yu'un ti ep xavochlajetic li'i, ti ilic c'op avu'unique. Mu'yuc c'uxi xu' ta jpoj jbatic o, yu'un mu'yuc smelol ti c'u yu'un la jtsob jbatic li'i ―xi. \p \v 41 C'alal laj yo'nton ta yalel jeche, la stacan loq'uel scotol li cristianoetic tey stsoboj sbaique. \c 20 \s1 Ja' smelol c'alal ibat Pablo ta Macedónia banamil xchi'uc ta Grecia banamil \p \v 1 C'alal ilaj yo'ntonic ta vochlajetel li cristianoetique, li Pabloe laj yic' li jch'unolajeletique. Laj yalbe comel c'usi lec ta pasel. La sc'opan comel, jech iloc' batel, ibat ta Macedónia banamil. \v 2 C'alal ijelov ta Macedónia banamile, tey ech' sq'uel jch'unolajeletic ta jujun lum. Ep c'usitic laj yalbe jech itsatsub comel yo'ntonic. Ts'acal to ibat ta Grecia banamil. \v 3 Oxib u tey ijoc'tsaj li Pabloe. Ts'acal to la snop ti ta sut batel yan velta ta Siria banamil ti bu ono'ox ilic batele. La snop ti ta barco ta xbate. Pero c'alal laj ya'i ti tsc'an ta stsacat yu'un xchi'iltac ti mu'yuc xch'unojic ti i'ay xa li boch'o sc'oplal chtal ventainvanuque, jech la snop ti ta yacan chbate. Tey ta xjelov batel yan velta ta Macedónia banamil. \v 4 La xchi'in batel jun quermanotic, Sópater sbi, tey voq'uem ta Berea. Xchi'uc chib quermanotic tey liquemic tal ta Tesalónica, ja' Aristarco xchi'uc Segundo sbiic. Xchi'uc li Gayo tey liquem tal ta lum Derbee. Xchi'uc li Timoteoe, xchi'uc yan chib quermanotic, Tíquico xchi'uc Trófimo sbiic. Ja' tey liquemic tal ta Asia banamil. \v 5 C'alal ic'otic ta Filipose, tey c'ot staun li Pabloe, vu'un li Lucasune. Yan li xchi'iltaque ba'yuc ijelovic batel. Tey to c'ot smaluncutic ta lum Troas. Yan li vu'uncutique tey to licomcutic ta Filipos. \v 6 C'alal ilaj c'op li q'uin yu'un israeletique, ja' li q'uin c'alal ta sve'ic pan ti mu'yuc yich'oj svolesubil xch'ute, liloc'cutic batel ta Filipos. Vo'ob c'ac'al lixanovcutic batel ta barco. Tey lic'otcutic ta lum Troas ti bu smalaojuncutic li yantique. Tey lijoc'tsajcutic vucub c'ac'al. \s1 Ja' smelol c'alal la xchol sc'op Dios tey ta lum Troas li Pabloe \p \v 7 Ta sliquebal semana, ja' li domingoe, la jtsob jbacutic yu'un ta jpascutic jech chac c'u cha'al laj yac' ta ilel Cajvaltic ti c'alal la svoc' pane xchi'uc ti laj yuch' ya'lel ts'usube. Ja' jech la jpascutic yu'un ja' sna'ubil cu'uncutic ti icham cu'untic li Cajvaltique. Tey ichanubtasvan li Pabloe c'alal to ta o'lol ac'ubal. Yu'un ta yoc'omal xa ta xbat. \v 8 Ep candil stsanojic tey yo' bu jtsoboj jbacutic ta yoxcojal jolnae. \v 9 Tey oy jun jilum querem, Eutíco sbi. Tey chotol ta ti' ventana. Ta sventa ti toj jal la xchol sc'op Dios li Pabloe, jech ital svayel li quereme. Tey ipitc'uj yalel ta yoxcojal jolna. Chamen xa ti c'alal la spetic liquele. \v 10 Iyal batel li Pabloe, la spet li quereme. Jech laj yalbe li quermanotactic tey stsoboj sbaique: \p ―Mu xavat avo'ntonic, icha'cuxi xa li quereme ―xi. \p \v 11 Imuy batel yan velta li Pabloe. La svoc' li pane, la jve'cutic jcotolcutic. Tey to ichanubtasvan Pablo c'alal to isacub osil. C'alal isacube, libatcutic. \v 12 Cuxul xa laj yiq'uic batel li quereme. Solel xcuxet no'ox yo'nton scotolic. \s1 Ja' smelol c'alal ibatic ta Mileto xchi'uc xchi'iltac li Pabloe \p \v 13 Li Pabloe tey to icom ta Troas. Vu'uncutique li'ochcutic batel ta barco yu'un chibatcutic ta lum Asón. Yu'un la jchapcutic jchi'uc Pablo ti ja' to tey ta xc'ot ochuc ta barco ta lum Asone. Yu'un tsc'an chanov batel ta yacan. \v 14 Jech tey c'ot jta jbacutic ta Asón. Tey laj quic'cutic ochel ta barco, la xchi'inuncutic batel. Tey lic'otcutic ta Mitilene banamil, ja' cacal ta nab. \v 15 Liloc'cutic batel noxtoc. Ta yoc'omal tey lic'otcutic ta stuq'uil Quío banamil, ja' cacal ta nab. Ta yoxibal c'ac'al tey lijelovcutic ta Samos banamil, ja' cacal ta nab noxtoc. Tey lic'otcutic ta lum Trogilio ta Asia banamil. Ta yoc'omal to liloc'cutic batel, libatcutic ta lum Mileto. \v 16 Li Pabloe tsc'an tuc' ta xbat ta Jerusalén, mu sc'an tey ta xjelov ta lum Efeso yu'un naca me tey ijoc'tsaj ta Asia banamil. Yu'un tsc'an ta xc'ot ta ora ta Jerusalén ti me xu' yu'une. Tsc'an tey xa oy ti c'alal tsta yorail q'uin Pentecostese. \s1 Ja' smelol c'alal la sc'opan comel jchabivanejetic yu'un jch'unolajeletic tey ta Efeso li Pabloe \p \v 17 C'alal tey oy ta lum Mileto li Pabloe, la stac ta iq'uel li jchabivanejetic yu'un jch'unolajeletic tey ta lum Efesoe. \v 18 C'alal ivulique, jech laj yal li Pabloe: \p ―Vo'oxuque ana'ojic c'u x'elan la jpas ti c'alal sba to velta tal jchi'inoxuc li' ta Asia banamile, jech ta jpas o c'alal to tana. \v 19 Biq'uit laj cac' jba c'alal litun yu'un li Cajvaltique. Mu'yuc la jtoy jba. Ep li'oc' ta sventa ti mu sc'an xch'unic li cristianoetique. Ep laj quich' contrainel noxtoc, yu'un tsc'an ta smilicun li jchi'iltaque. Ja' li jchi'iltic vu'utic li israelutique. \v 20 Scotol laj calboxuc ava'yic ti c'u x'elan xu' chatsatsubic oe. Jamal laj calboxuc ava'yic ta stojol cristianoetic xchi'uc ta anaic. \v 21 Jech laj calbe ya'yic scotol jchi'iltactic ta israelal xchi'uc achi'ilic, vo'oxuc ti muc israelucoxuque. Jamal laj calbe ti ac'o scomtsanic li c'usitic chopol tspasique, ti ja' ac'o xch'unic li Cajvaltic Jesucristoe. \v 22 Li' ta orae sujbil co'nton chca'i ti chibat ta Jerusalene. Mu jna' c'usi chipasbat tey. \v 23 Ja' no'ox ta jna' c'usi yalojbun Ch'ul Espíritu ta jujun lum ti bu lijelov tale. Yalojbun ti tey chc'ot quich' chuquele, ti tey chc'ot jta ep uts'intael ta Jerusalene. \v 24 Pero le'e mu xcac' ta co'nton. Mu'yuc sc'oplal chca'i me tey chicham. Ja' tsots sc'oplal chca'i ta jvu'es scotol li cabtel yac'ojbun Cajvaltic Jesuse yu'un jech xcuxet no'ox co'nton. Ja' cabtel ta jchol li lequil a'yeje, ja' ti mu'yuc jmultic chijyilutic Dios ta sventa Cajvaltique. \p \v 25 ’Tana li'i ta jna' ti mu'yuc xa chavilbicun jsat yan velta acotolic, vo'oxuc ti la jcholboxuc ava'yic c'u x'elan chventainvan li Diose. \v 26 Li' ta orae jamal chacalboxuc acotolic ti mu xa jventaucoxuque. \v 27 Yu'un laj xa calboxuc ava'yic scotol c'usitic tsc'an li Diose. Mu'yuc bu la jmuc ta co'nton. \v 28 Jech chabio me aba atuquic. Chabiic noxtoc li jch'unolajeletique yu'un ja' avabtelic la'ac'batic yu'un li Ch'ul Espíritue. Jech tsc'an chachabiic yu'un manbilic ta xch'ich'al Cajvaltic. \v 29 Yu'un c'alal batemun xa'oxe, ta jna' ti chtal jlo'lavanejetic ta atojolique. Ja' ta socbe yo'nton li jch'unolajeletique. Chopol yo'ntonic jech chac c'u cha'al oq'uil ti tsc'an tsti' li chijetique. \v 30 Oy tey no'ox ta xloc' ta atojolic li boch'otic ta socbeic yo'ntonic jch'unolajeletique, yu'un tsc'anic ti ja' ac'o ch'unbatuc c'usi chal stuquique. \v 31 Q'uelo me abaic cha'e, viq'uiluc me asatic, mu me xalajic ta lo'lael. Na'ic me ti oxib jabil ta c'ac'al ta ac'ubal laj calboxuc ava'yic c'usi lec ta pasel li jujunoxuque. Ep la coc'taoxuc. \p \v 32 ’Quermanotac, ac'o xchi'inoxuc comel li Diose. J'ech'el me ch'unic o ti slequil no'ox yo'nton sc'anojutique. Jech ta stsatsub o avo'ntonic yu'un. Jech co'ol chacolic achi'uquic li boch'otic yan lecubtasbilic xa yu'un Diose. \v 33 Vu'une mu'yuc boch'o la jc'upinbe staq'uin. Mu'yuc boch'o la jc'upinbe sc'u'. \v 34 Vo'oxuque xana'ic ti ta jc'ob jtuc li'abtej c'alal la jsa' li c'usitic itun cu'uncutic jchi'uc li boch'otic la xchi'inune. \v 35 Jech laj avilic li c'usi lec ta pasele, ti ja' más lec cha'abtejique, jech xu' avu'un chacoltaic li me'onetique. Ac'o vuluc ta ajolic c'usi laj yal comel Cajvaltic Jesús. Jech laj yal: “Boch'o ta xc'uxubinvane ja' más xcuxet yo'nton. Yan li boch'o ta xich' c'uxubinele, ja' jutuc xcuxet yo'nton”, xi ―xi laj yal li Pabloe. \p \v 36 C'alal laj yal jeche, la jquejan jba jcotolcutic, la sc'opan Dios li Pabloe. \v 37 Li jchabivanejetique ep i'oq'uic, la smeyic li Pabloe, la sts'uts'ic. \v 38 Ep laj yat yo'ntonic yu'un i'albatic ti mu'yuc xa ta xilbeic sat yan veltae. Jech la xchi'inuncutic batel c'alal ta ti'nab yo' bu chi'ochcutic ta barco jchi'uc li Pabloe. \c 21 \s1 Ja' smelol c'alal ibat ta Jerusalén li Pabloe \p \v 1 C'alal la jc'opancutic comel li jchabivanejetic yu'un jch'unolajeletique, li'ochcutic ta barco. Tuc' libatcutic c'alal to ta Cos banamil, ja' cacal ta nab. Ta yoc'omal lic'otcutic ta Rodas banamil, ja' cacal ta nab noxtoc. Jech tey libatcutic ta lum Pátara tey ta Lícia banamil. \v 2 Tey la jtacutic yan barco chbat ta Fenícia banamil. Ja' tey li'ochcutic batel. \v 3 Tey lijelovcutic ta stuq'uil Chipre banamil, ja' cacal ta nab. Tey icom ta stuq'uil jts'etc'obcutic. Tey libatcutic ta Siria banamil. Tey lic'otcutic ta lum Tiro, jech tey liloc'cutic ta barco yu'un tey ta scomtsan yicats li barcoe. \v 4 Tey la jsa'cutic jch'unolajeletic. C'alal la jtacutique, tey la jchi'incutic vucub c'ac'al. Li jch'unolajeletique ac'bil xa sna'ic yu'un Ch'ul Espíritu ti ta sta uts'intael tey ta Jerusalén li Pabloe. Jech tey laj yalbeic ti mu me xbat ta Jerusalene. \v 5 C'alal its'aqui vucub c'ac'ale, liloc'cutic batel ta Tiro. Li jch'unolajeletique la xchi'inuncutic batel xchi'uc yajnil xnich'nabic c'alal to ta ti'lum. Tey la jquejan jbacutic ta ti'nab, la jc'opancutic Dios. \v 6 C'alal laj co'ntoncutic ta sc'opanel Diose, la jc'opancutic comel li quermanotactique. Tey li'ochcutic batel ta barco. Yan li stuquique isutic ta snaic. \p \v 7 Jech liloc'cutic batel ta lum Tiro, lixanovcutic batel ta barco, tey lic'otcutic ta lum Tolemáida. Tey c'ot jc'opancutic li quermanotactique. Jun c'ac'al tey la jchi'incutic. \v 8 Ta yoc'omal liloc'cutic batel jchi'uc li Pabloe xchi'uc li boch'otic tey jchi'uccutique. Ta cacancutic xa libatcutic. Tey lic'otcutic ta lum Cesarea. Tey li'ochcutic ta sna jcholc'op Felipe. Ja' li Felipe ti jpucve'lil to'ox ti vucub it'ujatique. \v 9 Oy chanib stseb li Felipee, mu'yuc to malijemic. Ja' j'alc'opetic yu'un Dios ec. Ja' chalic c'usi chc'ot ta pasel ti ch‑ac'bat sna'ic yu'un Diose. \v 10 C'alal tey oyuncutique, tey ic'ot jun yaj'alc'op Dios, Agabo sbi. Ja' tey ilic tal ta Judea banamil. \v 11 Tey c'ot sc'opanuncutic. Ic'anbat xchuc li Pabloe, lic xchuc yoc sc'ob stuc. Jech laj yal: \p ―Li Ch'ul Espíritue laj yalbun ti ja' jech ta xc'ot yich' chuquel tey ta Jerusalén li yajval chuquil li'i. Ja' ta xchucvanic li jchi'iltactic ta israelale. Ta xaq'uic ta sc'ob li boch'otic muc ja'uc jchi'iltic ta israelale ―xi li Agaboe. \p \v 12 C'alal laj ca'icutic jech i'albat sc'oplal li Pabloe, laj calbe jcotolcutic xchi'uc quermanotactic tey ta Cesarea ti mu me xbat ta Jerusalene. \v 13 Itac'ov li Pabloe: \p ―¿C'u yu'un chavoc'taicun? ¿C'u yu'un chavaq'uic cat co'nton? Xu' tey chichucat, ac'o me tey chicham ta Jerusalén ta scoj li Cajvaltic Jesuse ―xi li Pabloe. \p \v 14 Laj quilcutic ti mu xpaj cu'uncutique, jech tey laj co'ntoncutic ta yalbel. \p ―Lec oy, ac'o spas c'usi tsc'an stuc li Cajvaltique ―xcutcutic. \p \v 15 Jech lic jchapan jbacutic yu'un chibatcutic ta Jerusalén. \v 16 La xchi'inuncutic batel jayibuc li jch'unolajeletic tey ta Cesareae. Oy jun quermanotic tey xchi'uquic, Nasón sbi, tey voq'uem ta Chipre banamil. Sc'oplal ti ja' tey chic'otcutic ta snae. C'alal lic'otcutic ta Jerusalene, laj yic'uncutic batel ta sna li Nasone. Vo'one xa xch'unoj Cajvaltic. Tey li'ochcutic ta sna. \s1 Ja' smelol c'alal bat sc'opan Jacobo li Pabloe \p \v 17 C'alal lic'otcutic ta Jerusalene, xcuxet no'ox yo'ntonic la sc'opanuncutic li quermanotactique. \v 18 Ta yoc'omal libatcutic jchi'uc Pablo, bat jc'opancutic li Jacoboe, ja' li más banquilal yu'un jchabivanejetic yu'un scotol jch'unolajeletique. Tey tsobol scotolic xchi'uc xchi'iltac c'ot jtacutic. \v 19 Li Pabloe la sc'opan. Laj yalbe scotol c'usi la spas Dios ta stojol jchi'iltactic ti muc ja'uc israeletic ti c'alal la xcholbe sc'op Diose. \v 20 C'alal laj ya'yic li jchabivanejetique laj yalic slequilal Dios. Jech laj yalbeic li Pabloe: \p ―Quermano, li'i aviloj ti bats'i ep xa jchi'iltactic la xch'unic Cajvaltique. Pero scotolic tsots to sc'oplal cha'yic li smantaltac Dios laj yal Moisés ta vo'onee. \v 21 Ya'yojic la ac'oplal ti mu'yuc lec chachanubtas scotol li jchi'iltactic ti tey nacalic ta yosilal li boch'otic mu ja'uc jchi'iltic ta israelale. Ta la xavalbe ti ac'o scomtsanic c'usi laj yal comel Moisese. Xchi'uc ta la xavalbe ti mu persauc ta xac'beic yich' circuncisión li xnich'nabique. Xchi'uc ti mu la persauc jech ta spasic jech chac c'u cha'al jtaleltic ono'oxe. \v 22 ¿C'usi chcutic? Yu'un ta persa ono'ox ta xa'yic jchi'iltactic ti talemot xae. \v 23 Ja' lec ch'uno li c'usi ta xcalcutique. Oy chanib jchi'iltic li'i. Oy c'usi laj yalic ta stojol Dios ti sc'oplal ta spasique. \v 24 Ic'o batel achi'in ta templo li chanib jchi'iltic chcale. Bat ac' abaic ta lecubtasel ta stojol pale. Vo'ot chaloq'uesbe stojol li c'usi chaq'uic ta smoton Dios jujunique. Loq'uesbo noxtoc stojol sventa chac' ta loq'uel sjolic. Jech tsna'ic o scotol jchi'iltactic ti mu meleluc li c'usi albil ta aventae. Jech ta sna'ic o ti chach'un scotol li smantaltac Diose. \v 25 Li boch'otic muc ja'uc jchi'iltic ta israelal ti xch'unojic xa Cajvaltique, calojbetic xa batel ta carta ti mu persauc ta spasic scotol jech chac c'u cha'al ta jpastic ono'oxe. Ja' no'ox laj calbetic ti mu me sti'ic li c'usitic ac'bil ta stojol santoetique, ti mu me sti'ic ch'ich'e, ti mu me sti'ic li c'usi mich'bil ta snuc' ta xchame, ti mu me xmulivajique ―x'utat yu'un jchabivanejetic yu'un jch'unolajeletic li Pabloe. \s1 Ja' smelol c'alal itsacat ta yamaq'uil templo li Pabloe \p \v 26 Jech li Pabloe ta yoc'omal laj yic' batel li chanib xchi'ile, laj yac' sbaic ta lecubtasel yu'un pale tey ta yamaq'uil templo. Li Pabloe laj yalbe pale bu ora chac' ta loq'uel sjolic li chanibique yu'un jech xu' ta xac'beic smoton Dios jujunic. \p \v 27 C'alal jutuc xa'ox sc'an sts'aqui vucub c'ac'al jech chac c'u cha'al yalojique, oy israeletic tey liquemic tal ta Asia banamil laj yilic ti i'ochic ta yamaq'uil templo li Pabloe. Jech la socbeic yo'nton scotol li cristianoetic tey oyique. Jech la stsaquic li Pabloe. \v 28 Tsots i'avanic: \p ―¡Jchi'iltac, la' coltauncutic! Li jchi'iltic li'i ja' ti chalbe scotol cristianoetic ti mu lecuc c'u x'elan jtaleltique, xchi'uc ta scontrain li mantaletic cu'untique, xchi'uc mu'yuc xa stu chil noxtoc li templo cu'untic li'i. Jech noxtoc oy laj yic' ochel li' ta yamaq'uil templo li boch'otic muc ja'uc jchi'iltic ta israelale. Mu xich' ta muc' li templo cu'untique ―xiic. \p \v 29 Ti jech laj yalique, yu'un yilojic ti oy la xchi'in sbaic ta xanubal tey ta Jerusalén xchi'uc Trófimo li Pabloe. Li Trófimoe ja' yan lum vinic tey voq'uem ta Efeso. Jech la snopic ti laj yic' ochel ta yamaq'uil temploe. \p \v 30 Scotol li cristianoetic tey ta lume iliquic ta vochlajetel. Anil la stsob sbaic scotolic, la stsaquic li Pabloe. La snitic loq'uel ta spat corralton yu'un templo. Ta ora la smaquic li ti' corraltone. \v 31 Ta sc'an ox ta smilic li Pabloe pero oy boch'o bat yalbe ta anil li tribunoe, ja' li banquilal yu'un lajuneb ciento soldadoetique. Li tribunoe laj ya'i ti liquemic xa ta vochlajetel scotol li cristianoetic tey ta lume. \v 32 Jech ta ora laj yic' batel ep yajsoldadotac xchi'uc jayibuc capitán soldado. Ibatic ta anil yo' bu oyic li cristianoetique. C'alal laj yilic cristianoetic ti tey chbat xchi'uc yajsoldadotac li tribunoe, mu'yuc xa la smajic li Pabloe. \v 33 C'alal ic'ot li tribunoe, la stsac li Pabloe. Laj yal mantal ti ac'o yich' chuquel ta cha'lic cadenae. Tey la sjac' c'usi sbi xchi'uc c'usi smul li Pabloe. \v 34 Li cristianoetique i'avanic. Pero mu co'oluc c'usi laj yalic. Jech muc xa'ibe smelol li tribunoe yu'un xvochlajetic no'ox. Li tribunoe laj yalbe soldadoetic ti ac'o yiq'uic batel ta snaic li Pabloe. \v 35 C'alal ic'otic ta tec'ubal sventa bu ta xmuyic batel ta snaic li soldadoetique, li soldadoetique la xchechic muyel ta ora li Pabloe yu'un toj ech'em ta x'uts'intaat yu'un li cristianoetique. \v 36 Li cristianoetic ti ts'acalpat chtalique tsots i'avanic: \p ―¡Milic! ―xiic. \s1 Ja' smelol c'alal la sc'opan xchi'iltac li Pabloe \p \v 37 C'alal mu'yuc to ta xotesic Pablo ta snaic li soldadoetique, li Pabloe jech la sjac'be li tribunoe: \p ―¿Me xu' ta jc'opanot cha'oxbeluc? ―xut. \p Jech laj yal li tribunoe: \p ―¡Aa, xana' griego c'op ec! ―xut―. \v 38 ¿Me mu vo'ocot li egipto vinicot ti ach' to no'ox laj aliques c'ope, ti laj avic' batel ta xocol banamil chanmil (4,000) jmilvanejetique? ―xi ijac'bat yu'un li tribunoe. \p \v 39 Itac'ov li Pabloe: \p ―Mu vu'cun. Vu'une israel vinicun. Tey voq'uemun ta muc'ta lum Tarso tey ta Cilícia banamil. Jech avocoluc ac'bun jc'opan li jchi'iltaque ―xi li Pabloe. \p \v 40 Jech i'ac'bat sc'opan li xchi'iltac ta israelale. Tey iva'i ta slajeb tec'ubal. Laj yac' ta ilel ta sc'ob ti ac'o ch'an xiicuque. C'alal ch'an xa xiique, lic c'opojuc ta sc'opic li Pabloe, ja' li ebreo c'ope. \c 22 \p \v 1 ―Moletic, jchi'iltac, a'yo ava'yic c'usi ta xcal ―xi. \p \v 2 C'alal laj ya'yic ti ta sc'op stuquic ic'opoj li Pabloe, más to ich'aniic. Jech lic yal li Pabloe: \p \v 3 ―Vu'une jvinquilal jbatic. Tey livoc' ta lum Tarso ta Cilícia banamil. Pero li' lich'i ta Jerusalén. Li' la jchan vun, ja' la xchanubtasun li Gamaliele. Lec la xchanubtasun ta scotol li mantaletic yu'un jmoltot jyame'tic ta vo'onee. Ja' to'ox batem co'nton ta xch'unbel smantal Dios ec jech chac c'u cha'aloxuc li' ta orae. \v 4 Jech to'ox laj cuts'inta ec li boch'otic xch'unojbeic sc'op Jesuse. Ta jc'an ti ac'o chamicuc oe. La jtsacan batel li viniquetique xchi'uc li antsetique, la jtic'an ta chuquel. \v 5 Li banquilal palee xchi'uc scotol li jchapanvanejetic cu'untique lec sna'ic ti ta melel jech la jpase. Yu'un ja' laj yac'bicun batel svunal ta sventa li jch'unolajeletic tey ta Damascoe. Ta jc'an ti chbat jchucan tal scotole, chquic' tal li' ta Jerusalén. Yu'un ta jc'an li' ac'o yich'ic castigo. \s1 Ja' smelol c'alal laj yal Pablo c'u x'elan ijelbat yo'nton yu'un Dios \r (Hech. 9.1‑19; 26.12‑18) \p \v 6 ’C'alal o'lol xa'ox c'ac'ale, noch' xa xi'ech' batel ta Damasco. Ta ora oy c'usi xleblej yalel tal ta vinajel. Bats'i sac ta jyalel. Sjoyibtaojun lic'ot. \v 7 Jech tey liyal ta lum. Laj ca'i oy boch'o chisc'opanun: “Saulo, ¿c'u yu'un chacontrainun?” xiyutun. \v 8 Jech la jac'be: “¿Boch'oot? Cajval”, xcut. Jech laj yalbun: “Vu'un Jesusun ti liquemun tal ta Nazarete. Vu'un ti chacontrainune”, xiyutun. \v 9 Li boch'otic la xchi'inun batele laj yilbeic xojobal ec, jech ixi'ic. Pero muc xa'yic c'usi laj yal li boch'o la sc'opanune. \v 10 Jech la jac'be li Cajvaltique: “¿C'usi chac'an ta jpas? Cajval”, xcut. Jech laj yalbun: “Lican, batan ta Damasco. Tey chc'ot avich' albel li c'usi jnopoj chapase”, xiyutun. \v 11 Toj sac xojobal li c'usi laj quile jech lipas ta ma'sat yu'un. Jech nitbilun xa batel yu'un jchi'iltac ta Damasco. \p \v 12 ’Tey ta Damasco oy jun jchi'iltic ta israelal, Ananías sbi. Scotol yo'nton xch'unojbe smantal Dios. Lec ch‑ilat yu'un scotol li jchi'iltactic tey nacajtic ta Damascoe. \v 13 Ja' ital sq'uelun. Va'al ivul ta jts'el, jech laj yalbun: “Quermano Saulo, ac'o jamuc asat”, xiyutun. Jech ta ora ijam li jsate, laj quilbe sat li Ananíase. \v 14 Jech laj yalbun: “Li Dios yu'un jmoltot jyame'tic ta vo'onee la st'ujot yu'un ac'o ana' c'usi tsc'an, xchi'uc ac'o avilbe sat li Jesuse, ja' ti tuc' yo'ntone, xchi'uc ac'o ava'ibe sc'op. \v 15 Vo'ot ta xlic avalbe ya'yic cristianoetic li c'usi laj avile xchi'uc li c'usi laj ava'ye. \v 16 Li' ta orae ich'o vo'. Jamal xaval ti chavich' ta muc' li Cajvaltique, jech chaspocbot amul”, xiyutun li Ananíase. \s1 Ja' smelol c'alal laj yal Pablo c'u x'elan i'ic'at yu'un Dios ta xcholbel sc'op \p \v 17 ’C'alal lisut tal li' ta Jerusalene, bat jc'opan Dios ta yamaq'uil templo. Pero oy c'usi laj yac'bun quil li Diose. \v 18 Laj quil ital sc'opanun li Cajvaltique. Jech laj yalbun: “Ac'bo yipal loq'uel ta ora li' ta Jerusalene. Yu'un li achi'iltac li'i mu xich'ic ta muc' li c'usi chavalbe ya'yic ta jventae”, xiyutun. \v 19 Jech laj calbe: “Cajval, ta jc'an to li' oyun, yu'un sna'ic scotol jchi'iltac li c'usi la jpasilan ta scotol nail tsobobbailetique. Sna'ic ti la jtic'an ta chuquel, ti la jmajan li boch'otic xch'unojic ac'ope. \v 20 C'alal imilat li avajtunel Estebane, tey va'alun la jq'uel ec. Toj lec laj ca'i ti ichame. Vu'un la jchabibe xaquitaic li boch'otic imilvanique”, xcut. \v 21 Pero jech laj yalbun li Cajvaltique: “Ta persa chabat yu'un ta jtacot batel ta nom ta stojol li boch'otic muc ja'uc achi'iltac ta israelale”, xiyutun ―xut xchi'iltac ta israelal li Pabloe. \s1 Ja' smelol c'alal laj yal banquilal soldado ti ac'o chucatuc li Pabloe \p \v 22 C'alal jech laj yal li Pabloe, mu lecuc laj ya'yic li xchi'iltaque, i'ilinic. Tsots i'avanic: \p ―¡Milic li vinic le'e! ¡Mu me xacoltaic! ―xiic. \p \v 23 Tey x'avetic. La slilin xaquitaic, la sjipic muyel ts'u'ilum ta toyol. \v 24 Ta sventa ti tey x'avetic oe, li tribunoe laj yal mantal ti ac'o ic'atuc ochel ta snaic soldadoetic li Pabloe. Laj yal noxtoc ti ac'o yich' ac'bel nucule yu'un jech ac'o yal c'usi smelol ti ta xich' contrainel yu'un xchi'iltaque. \v 25 Jech la xchucbeic yoc sc'ob ta nucul yu'un ta xac'beic nucul. Li Pabloe jech laj yalbe li capitán soldado tey va'ale: \p ―Vu'une ich'bilun ta venta yu'un Roma jech mu'yuc sc'oplal chavac'bicun nucul, yu'un mu'yuc to achapanojicun. Mu'yuc to chvinaj me oy jmul, me mu'yuc jmul ―xi li Pabloe. \p \v 26 C'alal laj ya'i li capitane, bat yalbe li tribunoe: \p ―Q'uelo me aba c'usi chapasbe li vinic ti ta amantal ichucate. Yu'un ich'bil la ta venta yu'un Roma ―xi. \p \v 27 Ta ora ital li tribunoe. Jech la sjac'be li Pabloe: \p ―¿Me melel ti vo'ot ich'bilot ta venta yu'un Romae? ―xut. \p ―Melel ―xi itac'ov li Pabloe. \p \v 28 Li tribunoe jech laj yal: \p ―Vu'une ep taq'uin laj cac' ti jech ich'bilun ta venta yu'un Roma lic'ote ―xi. \p Itac'ov li Pabloe: \p ―Pero vu'une ich'bilun ono'ox ta venta yu'un Roma c'alal livoc' ―xi. \p \v 29 Li soldadoetic ti c'an xa yaq'uic nucule ta ora la scomtsanic li Pabloe yu'un ixi'ic. Jech ixi' ec li tribunoe yu'un laj ya'i ti ich'bil ta venta yu'un Roma li Pabloe. Yu'un ja' laj yal mantal ti ichucbat yoc sc'obe. \s1 Ja' smelol c'alal tey va'al ta stojol jchapanvanejetic li Pabloe \p \v 30 Ta yoc'omal tsc'an cha'i tribuno c'u yu'un ta x'albat yu'un xchi'iltac ti oy smul li Pabloe, jech la stitunbe li yoc sc'obe. La stac ta iq'uel li banquilal paleetique xchi'uc scotol li jchapanvanejetic yu'un israeletique. C'alal ivulique, li tribunoe la sloq'ues li Pabloe, laj yic' tal ta stojolic. \c 23 \p \v 1 Li Pabloe la sq'uelbe lec sat scotol li jchapanvanejetique, jech laj yalbe: \p ―Jchi'iltac, li vu'une scotol co'nton jch'unojbe smantal li Diose. Ja' jechun o c'alal to ―xi. \p \v 2 Li banquilal palee ja' Ananías sbi, laj yal mantal ti ac'o smajbeic ye Pablo li boch'otic tey noch' va'ajtique. \v 3 Li Pabloe jech laj yalbe: \p ―Ta xac'bot castigo li Diose yu'un jlo'lavanejot. Yu'un ta sventa smantaltac Dios chachapanun avaloj. Pero altic. Vo'ot laj xa abajbe smantal Dios yu'un laj aval ti ac'o smajbicun quee ―xut. \p \v 4 Li boch'otic tey va'ajtique jech laj yalbeic li Pabloe: \p ―¿C'u yu'un chopol chac'opoj ta stojol li banquilal palee? Yu'un ja' ac'bil yabtel yu'un Dios ―xiic. \p \v 5 Itac'ov li Pabloe: \p ―Jchi'iltac, muc jna' me ja' banquilal pale le'e. Ti jna'uque, mu jechuc laj calbe ti jechuque. Yu'un ts'ibabil ta sc'op Dios ti mu xu' chijchopolc'opoj ta stojol li boch'o banquilal cu'untique ―xi li Pabloe. \p \v 6 Li Pabloe la sna' ti mu co'oluc xch'unojic scotol li jchapanvanejetique. Oy xch'unojic saduceo, oy xch'unojic fariseo. Jech tsots lic c'opojuc li Pabloe: \p ―Jchi'iltac, vu'une jch'unoj fariseo. Xnich'onun fariseo noxtoc. Ja' no'ox ta xchapanicun ta sventa ti jch'unoj ti ta xcha'cuxiic ánimaetique ―xi. \p \v 7 C'alal laj yal jech li Pabloe, li jchapanvanejetique lic stsaquilan sbaic ta lo'il ta sventa ti c'u x'elan xch'unojique. Jech cha'voc' ic'otic. \v 8 Yu'un li boch'otic xch'unojic saduceoe ta xalic ti mu'yuc j'almantale, xchi'uc ti mu'yuc boch'o ta xcha'cuxie. Yu'un chalic ti j'ech'el chijcham o c'alal ta jch'uleltic c'alal me lijchame. Yan li fariseoetique xch'unojic ti oy yaj'almantal Diose, xchi'uc ti oy boch'o ta xcha'cuxiique, xchi'uc me lijchame mu'yuc ta xcham c'alal ta jch'uleltic. \v 9 Jech tey iliquic o ta vochlajetel. Tey lic sva'an sbaic jayibuc jchanubtasvanejetic ta smantal Dios yalojic ti xch'unojic fariseoe. Jech laj yalic: \p ―Mu'yuc la jtabecutic smul li vinic li'i. Me oy ic'opanat yu'un yaj'almantal Dios, mu xu' c'usi chcaltic naca me ja' ta jcontraintic li Diose ―xiic. \p \v 10 Jech tsots lic yut sbaic o. Li tribunoe ixi' me tsmilic ta ora li Pabloe, jech la stac batel soldadoetic yu'un ac'o bat yiq'uic loq'uel tal ta anil ta stojol li jchapanvanejetique. Jech laj yiq'uic ochel yan velta ta snaic li soldadoetique. \p \v 11 Ta ac'ubaltic laj yac' sba ta ilel Cajvaltic ta stojol li Pabloe, jech i'albat: \p ―Pablo, mu me xavat avo'nton. Ti c'u cha'al lac'opoj ta jventa li' ta Jerusalene, ja' no'ox me jech chac'opoj ta jventa tey ta Roma noxtoc ―xi li Cajvaltique. \s1 Ja' smelol c'alal la xchapan sbaic yu'un tsc'an ta smilic ox li Pabloe \p \v 12 Ta yoc'omal la stsob sbaic jayibuc israeletic, la xchapanic c'u x'elan xu' ta smilic li Pabloe. Laj yalic ti ac'o milaticuc yu'un Dios me muc xcham yu'unique. La snopic ti mu'yuc ta xve'ic xchi'uc mu'yuc c'usi ta xuch'ique ja' to me icham yu'unique. \v 13 Ech'em ta cha'vinic viniquetic ti jech la xchapanique. \v 14 Jech bat yalbeic li banquilal paleetique xchi'uc li jchapanvanejetic yu'unique: \p ―Vu'uncutique laj xa jnopcutic ti mu'yuc chive'cutic xchi'uc mu'yuc c'usi ta xcuch'cutique ja' to me icham cu'uncutic li Pabloe. Me muc xcham cu'uncutique, chapajem cu'uncutic ti ac'o smiluncutic li Diose. \v 15 Vo'oxuc ti c'u avepal oy avabtelique, avocolicuc albeic tribuno ti oc'om ac'o yic' loq'uel tal li Pabloe. Jech xavalbeic: “Ic'o tal li' ta jtojolcutic li Pabloe yu'un oy c'usi lec ta jac'becutic”, utic. C'alal ta xa xtal li Pabloe, vu'uncutique chapaluncutic xa yu'un ta jmaccutic ta be ―xiic. \p \v 16 C'alal jech la snopique, tey laj ya'i yichoc' li Pabloe. Jech i'och batel ta snaic li soldadoetique, bat yalbe ya'i li svome. \v 17 Li Pabloe laj yic' jun capitán soldado, jech laj yalbe: \p ―Ic'o batel ta stojol tribuno li querem li'i yu'un oy ya'yej ta xalbe ―xut. \p \v 18 Li capitane laj yic' batel ta stojol tribuno li quereme. Jech c'ot yal li capitane: \p ―Li Pablo tey tiq'uil ta chuquele laj yic'un. Laj yalbun ti chquic' tal ta atojol li querem li'i yu'un oy la c'usi chayalbot ―xut. \p \v 19 Li tribunoe la stsacbe sc'ob li quereme, laj yic' batel jutuc, jech laj sjac'be: \p ―¿C'usi chavalbun? ―xut. \p \v 20 Itac'ov li quereme: \p ―Li jchi'iltac ta israelale oy c'usi la xchapanic. Ta la xtal sc'anbicot ti oc'om chavic' batel ta stojol jchapanvanejetic tey ta templo li Pabloe. Ta la snopic ti oy c'usi lec ta sjac'beique. \v 21 Pero mu me xach'un li c'usi ta xalique. Yu'un ech'em ta cha'vinic vinic la xchapanic ti ta smaquic ta be li Pabloe. Laj yalic ti ac'o milaticuc yu'un Dios me muc xcham yu'unique. Sc'oplal mu'yuc ta xve'ic xchi'uc mu'yuc c'usi ta xuch'ic ja' to me icham yu'unique. Ta ora le'e chapalic xa. Ja' xa no'ox ta smalaic me chaloq'ues mantale ―xi li quereme. \p \v 22 Li tribunoe la stac batel li quereme, jech laj yalbe: \p ―Mu me boch'o xavalbe li c'usi laj avalbune ―xut. \s1 Ja' smelol ti itacat batel ta stojol ajvalil Felics li Pabloe \p \v 23 Li tribunoe la stac ta iq'uel chib capitán soldado. Jech laj yalbe: \p ―Chapanic chib ciento avajsoldadoic ta xanov batel ta yacanic, xchi'uc lajuneb xchanvinic cajajtic ta ca', xchi'uc chib ciento oy slanzaic. Yu'un chabatic ta Cesarea ta baluneb ora ac'ubal tana. \v 24 Chapanic ca'etic noxtoc sventa ta xcaji batel ec li Pabloe. Yu'un chaviq'uic batel ta stojol li ajvalil Felicse. Pero lec me ac'o c'otuc avu'unic ―xut. \p \v 25 Li tribunoe la stacbe batel carta noxtoc li Felicse. Jech laj yal batel ta carta: \p \v 26 “Ajvalil Felics, ta jc'opanot tal ta carta. Vo'ot ich'bilot ta muc' cu'uncutic jcotolcutic. Chabanucot chacalbot tal, vu'un Claudio Lisiasun. \v 27 Li israeletique la stsaquic li jun xchi'ilic li'i. La smajic, ta sc'an ta smilic. Pero c'alal laj ca'i ti ich'bil ta venta yu'un Romae, vu'uncutic la jcoltacutic loq'uel ta sc'obic jchi'uc li cajsoldadotaque. \v 28 Bat cac' ta stojol li jchapanvanejetic yu'unique yu'un ta jc'an chca'i c'usi smul yu'unic. \v 29 Pero laj ca'i ti ja' no'ox tsc'an ta stic'beic smul ta sventa ti mu xch'un li mantaletic yu'unique. Pero mu'yuc smul ti ta xmilate, mu'yuc smul ti ta xchucate. \v 30 C'alal laj ca'i ti chapal xa yu'unic c'u x'elan xu' ta smilique, jech la jnop ti ta jtacbot tal ta atojol li vinique. Li jtic'muliletique laj xa calbeic ti tey ta xtal yalic ta atojol li c'usi smul yu'unique. Ja' no'ox jech ta jc'opanot tal ta carta”, xi laj yal batel ta carta. \p \v 31 Li soldadoetique laj yiq'uic batel li Pabloe, jech la spasic ti c'u cha'al i'albatique. Ta ac'ubaltic ic'otic ta lum Antípatris. \v 32 Ta sacubel osil isutic tal ta snaic li soldadoetic ti chanov ta yacanique. Ja' xa no'ox la xchi'inic batel Pablo li boch'otic cajajtic ta ca'e. \v 33 C'alal ic'otic ta Cesareae, c'ot yac'beic carta li ajvalile. Laj yaq'uic ta sc'ob ajvalil noxtoc li Pabloe. \v 34 C'alal la sq'uel carta li ajvalile la sjac'be bu slumal li Pabloe. C'alal laj ya'i ti ta Cilícia banamil voq'ueme, \v 35 jech laj yalbe: \p ―Tey ta xca'i c'usi chaval c'alal me ivulic li boch'otic ta stiq'uic amule ―xut. \p Laj yal mantal ti ac'o yich' chabiel ta cabildo ti smeltsanoj ono'ox li ajvalil Erodese. \c 24 \s1 Ja' smelol c'alal tey oy ta stojol Felics li Pabloe \p \v 1 Ta svaquibal to c'ac'al ic'ot ta Cesarea li banquilal palee, ja' li Ananíase. Tey xchi'uc c'otel jayibuc jchapanvanejetic yu'un li israeletique. Xchi'uc oy jun vinic yic'ojic c'otel, Tértulo sbi, yu'un ja' lec sna' xlo'ilaj. C'ot sc'opanic li ajvalile yu'un ta stic'beic smul li Pabloe. \v 2-3 C'alal i'ic'at loq'uel tal li Pabloe, li Tértuloe lic stic'be smul li Pabloe. Jech laj yalbe li ajvalile: \p ―Vo'ot ajvalil Felicsot. Colavalbe li viniquetic li' italique, vo'ot ta aventa ti xcuxet xa yo'ntonique, ti mu'yuc xa pleito li' ta yosilalique. Scotol chlecub ta sventa abijil. \v 4 Pero mu jc'an jal ta jch'aybot ac'ac'al. Avocoluc a'ibun jliqueluc jc'op ta slequil avo'nton. \v 5 Li vinic li'i ja' ta socbe sjol xchi'iltac ti buticuc no'ox nacajtic ta scotol banamile. Ja' banquilal yu'un scotol li boch'otic xch'unojbeic sc'op li Jesús liquem tal ta Nazarete. \v 6 Yu'un muc xich' ta muc' li templo yu'unic tey ta Jerusalene, jech itsacat yu'un li xchi'iltaque. Tey xa'ox ta xchapanic ta sventa li mantaletic yu'unique. \v 7 Pero li capitán soldado Lísiase la stic' sba. Tsots la spas, la spojbe loq'uel ta sc'obic. \v 8 Jech laj yalbe: “Me yu'un chasa'beic smule, ta persa ja' chbat ac'opanic li Felicse”, xi. Xu' chajac'be ava'i c'usi smul li vinic li'i. Tey chava'i ti ja' melel scotol li c'usi laj calbote ―xi li Tértuloe. \p \v 9 Li israeletic tey oyique laj yalic ti ja' melel scotol c'usi laj yal li Tértuloe. \v 10 Li ajvalile la spas senyail ti xu' ac'o c'opojuc li Pabloe. Jech lic c'opojuc li Pabloe: \p ―Ajvalil, xcuxet no'ox co'nton ta xcalbot ava'i ti mu'yuc jmule yu'un ta jna' ti ep xa jabil ochemot ta ajvalilal cu'uncutic, vu'uncutic li israeluncutique. \v 11 Mu to tsta lajchab c'ac'al jc'otel ta Jerusalén ta sventa bat jc'opan Dios tey ta templo. Xu' chajac' jech chava'i ti ja' melel c'usi chcale. \v 12 Mu'yuc boch'o ta jliques c'op jchi'uc ti c'alal la staicune. Mu'yuc bu ta jsocbe sjol cristianoetic, me ja'uc ta yamaq'uil templo cu'uncutic, me ja'uc ta nail tsobobbailetic cu'uncutic, me ja'uc ta jlumalcutic, mu'yuc c'usi chopol la jpas. \v 13 Altic ti chistic'bicun jmule, mu xu' yu'unic yu'un mu'yuc bu jech jpasoj. \v 14 Jamal ta xcalbot ti vu'un jch'unojbe sc'op li Jesuse. Ta sventa ti jech jch'unoje, laj xa jcomtsan o Dios yalojic li jchi'iltaque. Pero mu jechuc. Ja' chitun yu'un li Dios yu'un jmoltot jyame'cutic ta vo'onee. Ta jpas jech chac c'u cha'al chal li smantaltac Diose xchi'uc ta jch'un li c'usitic ts'ibabil comel yu'un yaj'alc'optac Dios ta vo'onee. \v 15 Jch'unoj noxtoc ti ta xcha'cuxes ánimaetic li Diose. Pero ja' jech xch'unojic ec li jchi'iltaque. Jch'unojcutic ti ta xcha'cuxiic li boch'otic lequique xchi'uc li boch'otic chopolique. \v 16 Jech scotol c'ac'al tsots sc'oplal chca'i ti mu jta jmul ta stojol li Diose xchi'uc ta stojol li cristianoetique. \p \v 17 ’Oy jayibuc jabil lixanov ta yantic banamil. Ts'acal to lisut batel ta jlumalcutic ta Jerusalén, yu'un bat cac' matanal ta sventa jchi'iltac xchi'uc bat cac' smoton Dios. \v 18 C'alal ja' o jech ta jpase, tey c'ot staicun jayibuc jchi'iltac ta israelal liquemic ta Asia banamil. Pero lecubtasbilun xa'ox ta yamaq'uil templo la staicun. Mu'yuc ep boch'o tey jchi'uc. Mu'yuc jliquesoj c'op la staicun. \v 19 Li jchi'iltac ti tey la staicune ja' lec ac'o talicuc ta atojol. Me oy la stabicun jmule, ac'o tal yalic li c'usi jmule. \v 20 Jech noxtoc li jchi'iltac li' oyique ac'o yalic li c'usi jmule. Me oy la stabicun jmul ti c'alal lic'ot ta stojolic tey ta templo ta Jerusalene, ac'o yalic. \v 21 Mu jna' me ja' van jmul yu'unic yu'un oy tsots lic'opoj ta stojolic, jech laj calbeic: “Li' ta orae chavalbicun ti ja' jmul yu'un jch'unoj ti ta xcha'cuxiic ánimaetique”, xcutic ―xi li Pabloe. \p \v 22 Li Felicse ya'yoj xa ono'ox c'usi xch'unoj li boch'otic xch'unojic Cajvaltique, jech c'alal laj ya'i c'usi laj yal li Pabloe, jech laj yalbe li cristianoetique: \p ―Ja' to ta jchapan c'alal me ital li tribunoe, ja' li Lísiase ―xut. \p Jech tey to quechel icom, mu'yuc xvinaj me oy smul li Pabloe. \p \v 23 Li Felicse laj yalbe capitán soldado ti ac'o xchabi lec li Pabloe. Laj yalbe ti ac'o scolta jutuque. Xu' ac'o tal q'uelatuc yu'un xchi'iltac, ac'o tal mac'linatuc. \p \v 24 I'ech' jayibuc c'ac'al, ital yan velta xchi'uc yajnil li Felicse. Drusila sbi li yajnile. Ja' israel ants. Li Felicse laj yic' loq'uel li Pabloe, ilo'ilaj xchi'uc. Yu'un tsc'an cha'ibe smelol c'u x'elan ta ch'unel li Jesucristoe. \v 25 Li Pabloe laj yalbe ti tsc'an Dios tuc' co'ntontique, ti ac'o jcomtsantic c'usitic chopole. Laj yalbe noxtoc ti ta to sta yorail ta xchapan scotol cristianoetic ta slajebal c'ac'al li Diose. Jech toj xi'el ic'ot li Felicse, jech laj yal: \p ―Bat xa ochan yan velta. C'alal me xocolune, tey chaquic'ot loq'uel tal yan velta ―xut. \p \v 26 Li Felicse ep ta velta laj yic' li Pabloe yu'un chlo'ilajic xchi'uc, yu'un tsc'an ac'o ac'batuc taq'uin jech xu' tscolta batel. \v 27 C'alal ijelov chib jabile, iloc' ta ajvalil li Felicse. It'uj yan xq'uexol, Porcio Festo sbi. Li Felicse tsc'an lec ch‑ilat yu'un li israeletique jech tey tiq'uil ta chuquel la scomtsan li Pabloe. \c 25 \s1 Ja' smelol c'alal tey oy ta stojol Festo li Pabloe \p \v 1 C'alal c'ot stsac yabtel ta Cesarea li Festoe, oxib no'ox c'ac'al tey ijoc'tsaj. Ts'acal ibat ta Jerusalén. \v 2 Li banquilal paleetique xchi'uc li boch'otic más ich'bilic ta muc' yu'un israeletique, laj yilic ti tey xa oy ta Jerusalén li Festoe, jech bat sc'opanic ta sventa li Pabloe. \v 3 La sc'anbeic ti ac'o yic' tal ta Jerusalén li Pabloe yu'un xchapanojic xa ti ta smilic ta bee. \v 4 Pero laj yal Festo ti tey chucul ta Cesarea li Pabloe. Jech laj yalbe: \p ―Mu'yuc jal li' oyune, po'ot xa chisut batel ta Cesarea noxtoc. \v 5 Ja' lec co'ol ta jchi'in jbatic batel ta Cesarea ti jayib oy avabtelique. Me yu'un oy c'usi chopol spasoj li achi'ilique, xu' tey chc'ot avalbicun c'usi smul ―xut. \p \v 6 Li Festoe ja' no'ox vaxquib o lajuneb c'ac'al tey ijoc'tsaj ta Jerusalén yu'un isut batel ta Cesarea. Ta yoc'omal ichoti yo' bu ta xchapanvane. La stac batel boch'o bat sloq'ues tal ta chuquinab li Pabloe. \v 7 C'alal ic'ot ta stojol Festo li Pabloe, tal sjoyibtaic ta ora li israeletic ti liquemic tal ta Jerusalene. Ep la stic'beic smul. Pero mu meleluc li c'usi laj yalique. \v 8 Li Pabloe laj yal ti mu'yuc smule. Jech laj yal: \p ―Mu'yuc la jsa' jmul. Mu'yuc la jbaj li mantaletic cu'uncutic, vu'uncutic li israeluncutique. Mu'yuc c'usi chopol la jpas tey ta yamaq'uil templo cu'uncutic. Me ja'uc ta stojol muc'ta ajvalil César ta Roma, mu'yuc la jta jmul ―xi. \p \v 9 Li Festoe tsc'an ti lec ac'o ilatuc yu'un li israeletique, jech la sjac'be li Pabloe: \p ―¿Me chac'an chabat ta Jerusalén yu'un ja' tey ta xc'ot jchapan me oy amule? ―xi. \p \v 10 Itac'ov li Pabloe: \p ―Persa li' no'ox chachapanun yu'un li' oyun ta atojol, vo'ot ti oy avabtel yu'un li muc'ta ajvalil César ta Romae. Yu'un vo'ot lec xana' ti mu'yuc jmul ta stojol li jchi'iltaque. \v 11 Me oy c'usi chopol la jpase, me oy jmul yu'un chicham oe, xu' chicham. Pero me mu meleluc li jmul ta xalic jchi'iltaque, mu'yuc boch'o xu' chiyac'un ta sc'ob li jchi'iltaque. Xu' ta xbat jc'opan muc'ta ajvalil ta Roma. Tey ta xchapanun César me oy jmule ―xi li Pabloe. \p \v 12 C'alal la sc'opan scotol xchi'iltac ta abtel li Festoe, jech laj yalbe li Pabloe: \p ―Laj aval ti chac'an ja' ta xchapanot li Césare. Lec oy, tey chabat ―xut. \s1 Ja' smelol c'alal i'ic'at tal ta stojol ajvalil Agripa li Pabloe \p \v 13 C'alal ech'em xa'ox jayibuc c'ac'ale, tey ic'ot ta Cesarea yan ajvalil, Agripa sbi. Ibat xchi'uc yajnil, Berenice sbi. Yu'un ja' bat sc'opanic li ach' ajvalil Festoe. \v 14 Ep c'ac'al tey ijoc'tsajic. Li Festoe laj yalbe Agripa c'u x'elan li Pabloe: \p ―Oy jun vinic li' tiq'uil ta chuquel icom yu'un li Felicse. \v 15 C'alal li'ay ta Jerusalene, italic ta jtojol li banquilal paleetique xchi'uc li jchapanvanejetic yu'un israeletique. Laj yalbicun ti tsc'anic ta jchapane. \v 16 Jech laj calbe: “Mu'yuc jech jtalel ta jpascutic, vu'uncutic li romauncutique. Ja' to me tey oy ec li boch'o oy smul avu'unique, ja' to tey chvinaj c'usi smul. Me oy smule, ja' to xu' ta xmilat”, xcutic. \v 17 Jech c'alal italic li'i, mu jaluc la jmala. Ta yoc'omal no'ox la jchapan. Laj cal mantal ti ac'o loc'uc tal ta chuquel li vinique. \v 18 Tey oyic li boch'otic ta stic'beic smule. Pero mu jechuc smul yu'unic jech chac c'u cha'al la jnope. \v 19 Ja' no'ox smul yu'unic ti oy c'usi yan xch'unoje. Yu'un oy jun vinic ta xcholbe sc'oplal li Pabloe, ja' Jesús sbi. Ta xalic ti chamen oe pero ta xal Pablo ti cha'cuxeme. \v 20 Jech mu jna' c'usi lec ta jpas. La jac'be Pablo me tsc'an chbat ta Jerusalén yu'un tey ac'o bat yich' chapanel me oy smule. \v 21 Pero mu sc'an xbat. Laj yalbun ti ja' tsc'an chapanel yu'un li muc'ta ajvalil César ta Romae. Jech laj cal mantal ti tey ac'o tiq'uiluc o ta chuquele, xchi'uc ti ac'o yich' chabiele ja' to me la jtac batel ta stojol li César ta Romae ―xi li Festoe. \p \v 22 Li Agripae jech laj yalbe li Festoe: \p ―Ta jc'an ta xca'i ec c'usi ta xal li vinic chavale ―xi. \p ―Oc'om xu' chava'i c'usi ta xal ―xi itac'ov li Festoe. \p \v 23 Ta yoc'omal ital li Agripae xchi'uc li Berenicee. Toj lec sc'u'ic slapojic tal scotolic xchi'uc xchi'iltac. Tey i'ochic yo' bu ta xchapanvanique. Tey xchi'inoj tal li banquilaletic yu'un soldadoetique xchi'uc li boch'otic más ich'bilic ta muc' viniquetic tey ta lum Cesareae. Li Festoe la stac batel boch'o chbat sloq'ues tal ta chuquinab li Pabloe. \v 24 C'alal tey xa oy li Pabloe, jech laj yal li Festoe: \p ―Ajvalil Agripa, oy c'usi chacalbot achi'uc li achi'iltac ti li' jmoj tsobolutic jchi'uctique. Q'uelavilic li vinic li'i. Laj yalbicun xchi'iltac tey ta Jerusalén xchi'uc li' ta Cesarea ti tsots smule, ti ta persa ta xchame. Laj yalic ti mu xu' ta jcoltae. \v 25 Li vu'une mu'yuc la jtabe smul ti xu' ta xcham oe. Li stuque laj yalbun ti tsc'an chbat chapanatuc yu'un muc'ta ajvalil César ta Romae, jech la jnop ti ja' lec tey ta jtac batele. \v 26 Pero li vinique mu'yuc smul ta jts'ibabe batel li muc'ta ajvalil cu'untique. Jech laj quic' tal li' ta atojolic. Ajvalil Agripa. Ja' lec me ta xca'itic c'usi ta xal li vinique, jech ta jna'tic c'usi ta jts'ibatic batel ta carta. \v 27 Yu'un mu smeloluc me ta jtac batel jun jchuquel me mu'yuc svunal c'usi smul ti ichucate ―xi li Festoe. \c 26 \s1 Ja' smelol c'alal tey oy ta stojol Agripa li Pabloe \p \v 1 Li Agripae jech laj yalbe li Pabloe: \p ―Alo ca'icutic ava'yej ec ―xut. \p Li Pabloe la stoy sc'ob, ja' svinajeb ti laj yich' ta muc' li ajvalil Agripae. Jech lic lo'ilajuc: \p \v 2 ―Ajvalil Agripa, lec xcuxet co'nton ti vo'ot xu' ta xcalbot ava'i c'u yepal sa'ojbicun jmul li jchi'iltactique. \v 3 Yu'un li vo'ote lec xana' scotol c'u x'elan jtaleltic, vu'utic li israelutique. Xana' ti ta jtsaquilan ono'ox jbatic ta lo'il ta sventa ti mu co'oluc c'u x'elan jch'unojtic Diose. Jech avocoluc a'ibun li c'usi ta xcalbote. \s1 Ja' smelol c'alal laj yal Pablo ti ja' to'ox xch'unoj fariseoe \p \v 4 ’Scotol li jchi'iltactique sna'ojic c'u x'elan lich'i tal ta jlumal xchi'uc tey ta Jerusalén. \v 5 Jech xu' ta xalic c'usi la jpas ta vo'one. Yu'un sna'ojic ti biq'uitun lic jch'un fariseoe. Ja' ti más tsots sc'oplal ta jch'uncutic li smantaltac Diose. \v 6 Vu'une jch'unoj ti ic'ot xa ta pasel li c'usi i'albatic yu'un Dios li jmoltot jyame'tic ta vo'onee. “Tey ta atojolic ta xloc' li boch'o t'ujbil cu'un chasventainoxuque”, x'utatic. Ta sventa jch'unoj ti tsventainbe xa yo'ntonic cristianoetic li boch'o t'ujbil yu'un Diose, ta xalic ti ja' jmule. Ja' ta sventa ti li' ta xquich' chapanele. \v 7 Vu'utic li israelutique lajcha'choputic. Pero scotolic yoquel to tsmalaic chtal li boch'o t'ujbil yu'un Dios chventainvane. Jech ta c'ac'al ta ac'ubal scotol yo'nton ta xch'unbeic smantal Dios yalojic. Ajvalil Agripa, ja' no'ox jmul yu'unic jchi'iltactic ti ta jchol ti tsventainbe xa yo'ntonic cristianoetic li boch'o t'ujbil yu'un Diose, ja' li Jesuse. \v 8 Vo'oxuque xana'ic ti xu' yu'un ta xcha'cuxes ánimaetic li Diose. Jech ¿c'u yu'un vocol chach'unic ti la xcha'cuxes li Jesuse? \s1 Ja' smelol c'alal laj yal Pablo ti laj yuts'inta to'ox jch'unolajeletique \p \v 9 ’Li vu'une jech to'ox co'nton ta jcontrain li boch'otic yich'ojic ta muc' li Jesús tey liquem tal ta Nazarete yu'un la jnop ti ja' yabtel Dios ta jpase. \v 10 Jech la jpas tey ta Jerusalén. La jtic'an ta chuquel li boch'otic xch'unojique. Quich'oj batel jtsatsal ta stojol banquilal paleetic. C'alal chapanbil xa ta xmilatique, laj cal ec ti ja' lec ac'o chamicuque. \v 11 Ta nail tsobobbailetic laj cac'anbe castigo. Ep ta velta jech la jpas. Laj calbeic ti ac'o yalic ta persa ti ja' jlo'lavanej li Jesuse. Cimarronun. La jsa'an ta yantic lumetic li boch'otic xch'unojique yu'un ta jc'an ta xcuts'intaan. \s1 Ja' smelol c'alal laj yal Pablo ti c'u x'elan la sutes yo'ntone \r (Hech. 9.1‑19; 22.6‑16) \p \v 12 ’Jech libat ta Damasco, quich'oj batel jtsatsal ta stojol banquilal paleetic. \v 13 Ajvalil Agripa, ta o'lol c'ac'al oy c'usi laj quil ta be. Bats'i tsots xojobal ivul ta jtojol ti bu chixanove. Ja' más jutuc xojobal icom li c'ac'ale. Joyibtabilun lic'otcutic jchi'uc li jchi'iltac ta xanubale. \v 14 Tey liyalcutic ta lum jcotolcutic. Laj ca'i oy boch'o chisc'opanun ta jc'optic, ja' li ebreo c'ope. Jech laj yalbun: “Saulo, ¿c'u yu'un chacontrainun? Altic ti jech chapase, ja' no'ox chasa' avocol atuc”, xiyutun. \v 15 Jech la jtac'be: “¿Boch'oot? Cajval”, xcut. Jech laj yalbun: “Vu'un Jesusun, vu'un ti chacontrainune. \v 16 Lican. Ti jech laj cac' jba ta ilel ta atojole, oy smelol. Yu'un cha'och ta cajtunel. Yu'un chbat acholbe ya'yic cristianoetic li c'usi laj avil li'i xchi'uc li c'usi ta to xacac'bot avil ta ts'acale. \v 17 Ta jtacot batel ta stojol li achi'iltac ta israelale xchi'uc ta stojol li boch'otic muc ja'uc israeletique. Ac'o me ta xuts'intaicot, vu'un ta jcoltaot. \v 18 Yu'un vo'ot chc'ot avac'be yilic ti chopol c'usitic ta spasique yu'un jech ac'o scomtsanic. Ja' ta xlic spasic li c'usitic leque. Jech ta xloq'uic ta sc'ob li Satanase, ta x'ochic ta sc'ob Dios. Jech ta xch'unicun. Jech ta spasbatic perdón yu'un smulic. Ta xlecub yo'ntonic jech chac c'u cha'al li boch'otic lecuben xa yo'ntonic ta jventae”, xiyutun li Cajvaltique. \s1 Ja' smelol c'alal laj yal Pablo ti mu'yuc la sbajbe smantal Cajvaltique \p \v 19 ’Ja' yu'un, Ajvalil Agripa, la jch'un c'usi laj yalbun Cajvaltic ti c'alal laj quile. Mu'yuc la jbajbe smantal. \v 20 Ba'yuc la jcholbe ya'yic li boch'otic tey nacajtic ta Damascoe. Ts'acal to bat jcholbe ya'yic li boch'otic tey nacajtic ta Jerusalene xchi'uc ta scotol Judea banamil. Ts'acal to bat jcholbe ya'yic li boch'otic muc ja'uc israeletique. Laj calbe ti ac'o scomtsanic li c'usitic chopol ta spasique, ti ac'o yac' sbaic ta ventainel yu'un Diose, ti ac'o spasic c'usitic leque, yu'un jech ta xvinaj o ti scomtsanojic xa li c'usitic chopol ta spasique. \v 21 Ta sventa ti jech la jcholbe li boch'otic muc ja'uc israeletique, la stsaquicun tey ta yamaq'uil templo ta Jerusalén li jchi'iltactique. Ta sc'an ox ta smilicun o. \v 22 Pero la scoltaun li Diose, jech li' to oyun ta ora. Buyuc no'ox chibat ta ono'ox jcholbe ya'yic scotol li cristianoetique ac'o me oy yabtelic, o me mu'yuc yabtelic. Pero muc jc'opuc jtuc ti chcalbeique. Ja' ta xcalbe ya'yic c'usitic laj yalic li yaj'alc'optac Dios ta vo'onee xchi'uc c'usitic laj yal li Moisese. \v 23 Ja' laj yalic ti ta persa ta xcham li Cristoe. Laj yalic noxtoc ti ta xcha'cuxie yu'un jech ta xilic o li jchi'iltactic ta israelale xchi'uc li boch'otic muc ja'uc jchi'iltic ta israelal ti xu' ta xcolic ta sventae ―xi li Pabloe. \s1 Ja' smelol ti tsc'an Pablo ac'o xch'un Cajvaltic li ajvalil Agripae \p \v 24 C'alal jech laj yal li Pabloe, tsots i'avan li Festoe: \p ―Soquem ajol, Pablo, yu'un toj ep laj achan vun ―xi. \p \v 25 Li Pabloe jech laj yal: \p ―Mu'yuc soquem jol, Ajvalil Festo. Ja' melel li c'usi ta xcalbote. Oy lec smelol. \v 26 Li ajvalil Agripae sna' ti melel scotol c'usi laj cale. Jech muc xixi' ti laj calbe scotole. Scotol cristianoetic sna'ojic ti icham icha'cuxi li Jesuse yu'un muc ta muculuc ic'ot ta pasel. Jech ta jna' ti scotol sna'oj ec li ajvalil Agripae ―xut Festo li Pabloe. \p \v 27 Li Pabloe jech laj yalbe li Agripae: \p ―Ajvalil Agripa, ta jna' ti chach'un c'usitic yaloj li yaj'alc'optac Diose ―xut. \p \v 28 Li Agripae jech laj yalbe li Pabloe: \p ―Jutuc xa me mu ta jch'un avu'un ya'yel ti ayem xa li Cristo chavale ―xi. \p \v 29 Li Pabloe jech laj yal: \p ―Lec me jutuc xa mu xach'une. Lec noxtoc me ja' to c'usi orae. Ja' no'ox ta jc'anbe Dios ti ac'o yac'bot ach'un jech chac c'u cha'al jch'unoje. Pero muc ja'uc no'ox vo'ot ti jech ta jc'an chach'une. Ta jc'an ti jech ac'o xch'unic ec ti jayib li' laj ya'yic c'usi laj cale. Ja' no'ox mu jc'an ti chachucatic ta cadena jech chac c'u cha'al lichucat vu'une ―xi li Pabloe. \p \v 30 C'alal laj yal jech li Pabloe, la sva'an sba li Festoe, xchi'uc li Agripae, xchi'uc li Berenicee, xchi'uc scotol li boch'otic tey xchi'inojic ta chotleje. \v 31 La svoc' sba stuquic li ajvaliletique, jech laj yalbe sbaic: \p ―Mu'yuc smul li vinic li'i ti xu' ta xcham oe. Mu'yuc smul ti ta xchucate ―xut sbaic. \p \v 32 Li Agripae jech laj yalbe li Festoe: \p ―Ti manchuc yaloj tsc'an chbat yich' chapanel ta stojol César ta Romae, xu' li' no'ox ta jcoltatic ti jechuque ―xi. \c 27 \s1 Ja' smelol c'alal itacat batel ta Roma li Pabloe \p \v 1 La xchapanic ti ta stiq'uic batel ta barco li Pabloe yu'un ac'o batuc ta Italia banamil. Tey libat ec, vu'un li Lucasune, la jchi'in batel li Pabloe. Li Pablo xchi'uc yan jchuqueletique i'ochic ta sc'ob jun capitán soldado, Julio sbi. Ja' capitán yu'un vo'vinic soldadoetic. Li vo'vinic soldadoetique Augusto sbiic. \v 2 Tey oy jun barco liquem tal ta lum Adramítio. Li capitane laj ya'i ti tey ta xjelov batel ta lumetic ta ti'ti' nab ta Asia banamile. Jech tey li'ochcutic batel. La xchi'inuncutic batel li Aristarco ti tey voq'uem ta lum Tesalónica ta Macedónia banamile. \v 3 Ta yoc'omal lic'otcutic ta lum Sidón tey ta ts'el ti'nab. Li Julioe lec la xc'uxubin li Pabloe. La scolta yu'un ac'o bat svu'lan li boch'otic xotquin tey ta lume, yu'un tey ac'o yich' mac'linel xchi'uc ac'o pasbatuc li c'usi tsc'ane. \v 4 Jech liloc'cutic batel ta Sidón. La snitic muyel li poc' sventa chanov o barcoe yu'un ac'o net'atuc batel ta ic'. Pero ti bu ta jc'an chibatcutique, ja' tey iloc' tal tsots ic', jech mu xa xu' chanov batel li barcoe. Jech tey libatcutic ta spat Chipre banamil yu'un ja' macal jutuc ic' tey. Li Chipre banamile ja' cacal ta nab, tey icom ta stuq'uil jts'etc'obcutic. \v 5 Tey lixanovcutic batel ta nab ta stuq'uil Cilícia banamil xchi'uc ta stuq'uil Panfília banamil. Tey lic'otcutic ta lum Mira tey ta Lícia banamil. \p \v 6 Li capitán soldadoe tey la sta jun barco liquem tal ta lum Alejandría. Ja' tey ta xbat ta Italia banamil. Jech tey la stic'uncutic batel. \v 7 Ep c'ac'al c'unc'un ixanov batel li barcoe yu'un ta xnet'at sutel ta ic'. Vocol lic'otcutic ta stuq'uil lum Gnido. Muc xu' cu'uncutic ti tuc' chibatcutique yu'un tsots li iq'ue. Jech tey lijelovcutic batel ta spat Creta banamil ta ts'el vits Salmón sbi, yu'un ja' macal jutuc ic' tey. \v 8 Ta ti'ti' nab no'ox libatcutic pero vocol lijelovcutic batel. Tey lic'otcutic ta scotleb barcoetic tey ta noch' muc'ta lum Lasea tey ta Creta banamil. \p \v 9 C'unc'un ixanov li barcoe jech ep c'ac'al ich'ay cu'uncutic. La jna'cutic ti xi'bal xa sba xanubal ta barco ta ba nabe, yu'un i'ech' xa yorail ta xictaic ixim li israeletique, jech ja' xa tey ta xlic o yorail sictic. \v 10 Li Pabloe laj yal ti más lec mu xibatcutique. Jech laj yal: \p ―Viniquetic, más lec mu xijbat yu'un ta jta ep jvocoltic li' ta barcoe yu'un mu xa ja'uc yorail xanubal. Me chijbatutique, ta xch'ay ochel ta nab li icatsile xchi'uc li barcoe. Jech xu' tey chijchamutic ec ―xi. \p \v 11 Li capitán soldadoe muc xch'un c'usi laj yal li Pabloe. Ja' la xch'un c'usi laj yal li jtijbarcoe xchi'uc li yajval barcoe. \v 12 Yu'un tey yo' bu oyuncutique mu'yuc lec scotleb barco ti xu' tey ta jmalacutic ta x'ech' yorail sictique, jech oy epic la sc'anic ti ac'o jelovicuc batele. La snopic me xu' ta xc'otic ta lum Fenice tey no'ox ta Creta banamil, yu'un tey ta jmalacutic ta x'ech' yorail sictic. Yu'un ja' oy lec scotleb barco xchi'uc ja' mu xjelov ic' tey. \s1 Ja' smelol c'alal inet'at yu'un tsots ic' li barcoe \p \v 13 C'alal laj yilic ti ital jutuc ic' ta xocon vinajel ta sure la snopic ti yu'un xa ta xq'uepe. Jech la squilic loq'uel li anclataq'uin tey stic'ojic ochel ta yut nabe yu'un jech ac'o xanovuc batel li barcoe. Tey lijelovcutic ta noch' sti' Creta banamil. \v 14 Ts'acal ital tsots ic' noxtoc ta xocon sloq'ueb c'ac'al ta noreste. \v 15 Jech lic net'atuc sutel ta ic' li barcoe. Mu xa xu' chanov batel. C'alal laj quilcutic ti mu xa xu' cu'uncutique, jech tey laj cac' snet'uncutic batel li iq'ue. \v 16 Jech la jtacutic jun biq'uit banamil cacal ta nab, Clauda sbi. Tey lijelovcutic batel ta spat yu'un ja' macal jutuc ic' tey. Li barcoe snitoj batel jun biq'uit canova chucul ta lazo. Lixi'cutic me chcom ta nab li biq'uit canovae, jech la jcajancutic ta sba li muc'ta barcoe. Pero toj vocol icajtsaj cu'uncutic. La jchuccutic lec. \v 17 C'alal ichuc cu'uncutique, la xpech'beic lec xch'ut ta lazo li muc'ta barcoe yu'un naca me voc'uc. Yu'un ixi'ic me ta xc'ot yo' bu oy ep yi'tique yu'un toj nat li yi'tic teye. Sirte sbi li yi'tique. Jech la syalesic li poc' sventa xaneb barco ti c'u cha'al mu teyuc ta xnet'at batel ta yi'tique. Jech buyuc xa no'ox inet'at batel ta ic' li barcoe. \v 18 Ta scoj ti toj tsots iq'ue jech ep vocol laj ca'icutic. Ta yoc'omale lic sjipic yalel ta nab j'o'lol li yicats barcoe. \v 19 Ta yoxibal c'ac'ale stuquic la sjipic yalel ta nab scotol li yabtejebic ti chtun yu'unic ta sventa barcoe. Ac'o me chac mu sjip ya'yic pero persa la sjipic yalel scotol. \v 20 Ep c'ac'al muc xvinaj li c'ac'ale xchi'uc ep ac'ubal muc xvinaj li c'analetique yu'un but'ul. Bats'i tsots noxtoc li iq'ue. Mu'yuc xa xcuxet co'ntoncutic yu'un la jnopcutic ti mu xa xicolcutique. \p \v 21 Ep c'ac'al muc xive'cutic. Li Pabloe la sva'an sba ta o'lol, jech laj yal: \p ―Viniquetic, ti lajuc ach'unic ti laj cal mu xijloc'utic tal ta Creta banamile, mu jechuc oy jvocoltic tana ti jechuque. Mu'yuc c'usi ep ich'ay comel avu'unic ti jechuque. \v 22 Li' ta orae tsatsubtaso avo'ntonic. Mu me xavat avo'ntonic. Mu'yuc boch'o ta xcham junuc cu'untic li'i. Ja' no'ox li barcoe ta ono'ox xlaj. \v 23 Yu'un c'alal i'ic'ub naxe, i'ay sc'opanun jun yaj'almantal Dios. Ja' li Dios ti oyun ta stojole, ti chitun yu'une. \v 24 Jech laj yalbun li yaj'almantal Diose: “Pablo, mu me xaxi'. Ta persa chac'ot ta stojol muc'ta ajvalil César ta Roma. Dios ta scoltaoxuc achi'uc scotol li boch'otic achi'inoj tey ta barcoe”, xiyutun. \v 25 Jech tsatsubtaso avo'ntonic. Vu'une jch'unoj ti ta xc'ot ta pasel li c'usi laj yalbun Diose. \v 26 Ja' no'ox li barcoe ta persa ta xc'ot mats'tsajuc ta yi'tic ta jun banamil cacal ta nab ―xi li Pabloe. \p \v 27 Oxlajuneb ac'ubal ti ta c'ac'al ta ac'ubal net'biluncutic batel ta iq'ue. Ta o'lol xchanlajunebal ac'ubal tey net'biluncutic batel ta muc'ta nab, Adria sbi. Li jtijbarcoe xchi'uc li boch'otic ja' no'ox ta xlechuic batele, la sna'ic ti jutuc xa sc'an jtacutic juteb banamil cacal ta nabe. \v 28 Jech tey la sbisic c'u snatil li chac nabe. Jtob ta jov la staic. Lijelovcutic batel jutuc, la sbisic noxtoc. Vo'lajunjov xa la staic. \v 29 Jech ixi'ic me chc'ot sta ton li barcoe jech ta xvoc' o. Yu'un mu'yuc xa nat li chac nabe. Tey ta chac barco la xchechic yalel chanib anclataq'uin ta yut nab ti c'u cha'al mu xa xanov o li barcoe. Li slazoal anclataq'uine tey chucbil ta barco. Tey chat yo'ntonic yu'un chac sacubuc ya'yic. \v 30 Li jtijbarcoe xchi'uc li boch'otic ja' no'ox ta xlechuic batele chac jatovicuc loq'uel ya'yic ta barco, jech la syalesic ta ba nab li sbiq'uit canovaique. Jech laj yalic: \p ―Ta xbat cac'cutic yan anclataq'uin le' ta sjol barcoe ―xi i'epalc'opojic. \p \v 31 Li Pabloe jech laj yalbe li capitane xchi'uc li soldadoetique: \p ―Me muc li'uc ta xcomic ta yut barco xchi'uc xchi'iltac li boch'o ta stije, ta xachamic li vo'oxuque ―xut. \p \v 32 C'alal laj ya'yic li soldadoetique, la xtuch'beic yaq'uil li biq'uit canovae, jech tey icom o ta nab. \p \v 33 C'alal ta xa sacube, li Pabloe laj yalbe ti ac'o ve'icuc scotolique. Jech laj yalbe: \p ―Xchanlajunebal xa c'ac'al mu'yuc chave'ic lec ta scoj ti chamalaic c'usi chc'ot ta pasel ta jtojoltique. \v 34 Jech ta xcalboxuc, avocolicuc ve'anic jech ta x'ayin atsatsalic. Me junuc mu'yuc chijchamutic. Me jbejuc stsotsil joltic mu xch'ay comel ―xi li Pabloe. \p \v 35 C'alal laj yal jech li Pabloe, la stsac pan, la stojbe ta vocol Dios ta stojol scotolic. La svoc' li pane, lic ve'uc. \v 36 Jech itsatsub yo'nton scotolic, lic ve'icuc ec. \v 37 Ti c'u quepalcutic tey oyuncutic ta barcoe, oy vaclajuneb xchanlajunvinic (276) ta jcotolcutic. \v 38 C'alal inoj xch'utic scotolique, la sjipic ochel ta yut nab scotol li trigo ti xcuchoj barcoe. Jech mu'yuc xa ol icom li barcoe. \s1 Ja' smelol c'alal ivoc' li barcoe \p \v 39 C'alal isacube, muc xotquinic bu banamilal oyuncutic li jtijbarcoe xchi'uc li boch'otic ja' no'ox ta xlechuic batele. Ja' no'ox laj yilic ta nom ti oy bu xu' ta xcoti ta ti'nab li barcoe. La snopic ti ja' tey ta xbatic me xu' yu'unique. \v 40 Jech la xtuch'beic yaq'uil li anclataq'uinetique. Jech tey icoman o ta chac nab. La stitunbeic yaq'uil noxtoc li stijubiltac barcoe yu'un tstijic batel. La smuyesic noxtoc li poc' sventa xanebe yu'un jech xu' chnet'at batel ta ic'. Jech tey inoch'aj batel ta ti' nab. \v 41 Pero muc xc'ot yu'un la sta yi'tic ti bu mu'yuc xa nat li nabe, ja' tey yo' bu ta snup sbaic chib nabe. Jech tey mats'al ic'ot ta yi'tic sjol li barcoe. Li chac barcoe ivoc' ta stsatsal nab. \v 42 Li soldadoetique la snopic ti ja' lec ta smilic scotol li jchuqueletique yu'un naca me jatovicuc batel li boch'otic sna'ic nuxe. \v 43 Li capitán soldadoe la spajes li yajsoldadotaque yu'un mu sc'an ta xlaj ta milel li Pabloe. Jech laj yal: \p ―Li boch'otic sna'ic nuxe ja' ba'yuc ac'o ochicuc batel ta nab yu'un ac'o bat staic banamil. \v 44 Li yantique ac'o cajiicuc batel ta tenalte'etic xchi'uc ta svoc'olil barco ―xut yajsoldadotac li capitane. \p Jech jcotolcutic liloc'cutic ta barco, bat jtacutic banamil. Jech licol o jcotolcutic. \c 28 \s1 Ja' smelol c'alal ic'ot ta Malta banamil li Pabloe \p \v 1 C'alal loq'uemuncutic xa ta nabe, ja' to laj ca'icutic ti ja' Malta sbi li banamil yo' bu lic'otcutique. Ja' cacal ta nab. \v 2 Lec la xc'uxubinuncutic li yajvaltac banamile. Tey la snobic c'oc' yu'un toj ech'em sic, xchi'uc oy vo'. Tey laj yic'uncutic ta c'atimol jcotolcutic. \v 3 Li Pabloe bat stsob tal jq'uech vach', laj yac' ta c'oc'. Tey oy ta si' jcot jti'val chon. C'alal laj ya'ibe sc'ac'al li c'oq'ue, ijatov loq'uel. Tey cats'bil ic'ot sc'ob li Pabloe. \v 4 C'alal laj yilic yajvaltac banamil ti cats'bil ic'ot sc'ob li Pabloe, jech laj yalbe sbaic: \p ―Yu'un jmilvanej li vinic li'i, ja' yu'un iti'at ta chon. Ac'o me icol loq'uel tal ta nab, pero ta persa ono'ox ta xcham ―xut sbaic. \p \v 5 Li Pabloe la slilin ochel ta c'oc' li chone. Pero mu'yuc c'usi ipasbat. \v 6 Tey la smalaic me ta situb ta ora sc'ob li Pabloe, me ta xcham ta ora. Jal la smala yilic pero laj yilic ti mu'yuc c'usi ipasbate. Jech oy xa c'usi yan la snopic: \p ―Ja' jun dios le'e ―xiic xa. \p \v 7 Ti bu oyuncutique tey noch' oy sna li ajvalil yu'un Malta banamile, Publio sbi. Tey laj yic'uncutic ochel ta sna. Oxib c'ac'al tey la smac'linuncutic. Xcuxet no'ox yo'nton ti c'alal tey oyuncutic ta snae. \v 8 Ip cha'i stot li Publioe. Tey mochol ta svayab. C'ac'ubel xchi'uc ch'ich'al tsa'nel ip cha'i. Li Pabloe i'och batel, bat sq'uel. La sc'opanbe Dios ta stojol. Laj yac' sc'ob ta sbec'tal jech icol o. \v 9 C'alal laj ya'yic cristianoetic ti jech ic'ot ta pasele, tey italic yan jchameletic ti tey nacajtic ta Maltae, jech icol scotolic. \v 10 Li cristianoetique ep jmotoncutic laj yac'buncutic. C'alal li'ochcutic batel yan velta ta barcoe, laj yac'buncutic batel c'usitic ta xtun cu'uncutic ta sventa be. \s1 Ja' smelol c'alal ic'ot ta Roma li Pabloe \p \v 11 Oxib u tey lijalijcutic ta Malta banamil. Ts'acal to la jtsaccutic batel yan barco tey liquem tal ta lum Alejandría. Yu'un tey ta smala ch‑ech' yorail sictic ta Malta banamil ec. Tey oy chib sloc'obbal yajsantoic ta sjol li barcoe, ja' Cástor xchi'uc Polucs sbiic. \v 12 Lixanovcutic batel ta barco, tey lic'otcutic ta lum Siracusa. Tey lijalijcutic oxib c'ac'al. \v 13 Liloc'cutic batel noxtoc ta Siracusa, ta ti'ti'nab lixanovcutic batel ta barco. Tey lic'otcutic ta lum Regio tey xa ta Italia banamil. Ta yoc'omal ital ic' ta xocon vinajel ta sur. La snet'uncutic batel, jech ta chib no'ox c'ac'al lic'otcutic ta lum Puteóli tey no'ox ta Italia banamil. Jech tey liloc'cutic ta barco. \v 14 Tey la jtacutic jayibuc quermanotic. Laj yalbuncutic ti ac'o jchi'incutic vucubuc c'ac'ale. Ts'acal to libatcutic ta Roma. Ta cacancutic xa lixanovcutic batel. \v 15 Li quermanotactic tey ta Romae laj ya'yic ti tey xa chibatcutique. Jech tal snupuncutic ta be tey ta ch'ivit Apio sbi, xchi'uc yo' bu Oxbej Na sbie. C'alal laj yil Pablo ti tal nupvanicuc ta be li quermanotactique, ital xcuxetel yo'nton. La stojbe ta vocol Dios. \v 16 C'alal lic'otcutic ta Romae, li capitán soldadoe c'ot yac' ta sc'ob banquilal soldado scotol li jchuqueletique. Li Pabloe i'albat ti xu' slecoj ta sa' sna stuque, pero ta xchabiat yu'un jun soldado. \s1 Ja' smelol c'alal la xchol sc'op Dios ta Roma li Pabloe \p \v 17 C'alal yoxibal xa c'ac'al sc'otel ta Roma li Pabloe, laj yic'an tal li boch'otic más ich'bilic ta muc' yu'un xchi'iltac ta israelal tey ta Romae. C'alal italique, jech laj yalbe: \p ―Jchi'iltac, ac'o me mu'yuc c'usi chopol la jpas ta stojol li jchi'iltactique, ac'o me mu'yuc la jcontrain c'u x'elan stalel li jmoltot jyame'tic ta vo'onee, pero li jchi'iltactique laj yaq'uicun ta sc'ob roma ajvaliletic tey ta Jerusalén. Jech chucbil lital li'i. \v 18 C'alal la xchapanun li ajvaliletique, mu'yuc la stabicun jmul ti xu' chicham oe. Jech ta xa'ox scoltaicun. \v 19 Pero ta sventa ti mu xlaj yo'ntonic ta stiq'uel jmul li jchi'iltactique, jech la jc'an ti persa ja' ac'o xchapanun li muc'ta ajvalil César li'i. Pero ma'uc ta sventa yu'un tal jtic'be smul li jchi'iltactique. \v 20 Jech laj quic'oxuc tal li'i yu'un ta jc'an ta jc'opanoxuc. Ti li' chuculun ta cadena chavilique, ja' ta sventa ti jch'unoj ti tsventainbe xa yo'ntonic cristianoetic li boch'o jmalaojtic ono'ox chtale, ja' li Jesuse ―xi li Pabloe. \p \v 21 Jech laj yalbeic li Pabloe: \p ―Mu'yuc xca'icutic ac'oplal ta carta ti tey liquem tal ta Judeae. Mu'yuc boch'o ay yal ti oy amul ta stojol li jchi'iltactique. \v 22 Pero ta jc'an chca'icutic li c'op ach'unoje. Yu'un ca'yojcutic ti scotol jchi'iltactic chopol ta xc'opojic ta sventa li Jesuse ―xiic. \p \v 23 Tey la xchapanic ti c'usi c'ac'alil ta xtalique. C'alal la sta sc'ac'alile, ep italic yo' bu nacal li Pabloe. Li Pabloe laj yalbe ya'yic ti tsventainbe xa yo'ntonic cristianoetic li boch'o t'ujbil ono'ox yu'un Diose, ja' li Jesús ti i'ay xae. Laj yalbe ti ja' ono'ox sc'oplal la sts'iba comel li Moisés ta vo'onee xchi'uc li yantic yaj'alc'optac Diose, yu'un jech ac'o c'otuc ta yo'ntonic. Ta sob la sjapoic, pero tey oyic o c'alal to ich'ay c'ac'al. \v 24 Oy j'o'lol la xch'unic c'usi laj yal li Pabloe. Oy j'o'lol muc xch'unic. \v 25 Ta sventa ti muc co'oluc yo'nton tsutic batele, jech lic yal li Pabloe: \p ―Li Ch'ul Espíritue ja' melel c'usi laj yalbe li j'alc'op Isaías ta sventa jmoltot jyame'tic ta vo'onee. Jech i'albat: \q1 \v 26 Batan, jech xc'ot avalbe ya'yic li achi'iltaque: \q1 “Chava'yilanic pero mu xava'ibeic smelol. \q1 Chavililanic pero mu xach'unic. \q1 \v 27 Yu'un atsatsubtasoj avo'ntonic jech mu xu' chach'unic o. \q1 Yu'un mu ono'ox xac'an xach'unic li c'usi chava'yique xchi'uc li c'usi chavilique, \q1 jech mu xava'ibeic o smelol. \q1 Yu'un mu ono'ox xac'an xacomtsanic li c'usitic chopol chapasique, \q1 jech mu xacolic cu'un”, \m xi li Ch'ul Espíritue, xi ono'ox li Isaíase. \v 28 Na'ic me ti ja' xa ic'ot ta stojolic yan lum cristianoetic ti xu' ta xcolic yu'un smulique. Ja' xa ta xich'ic cholbel, pero ta xch'unic ―xi li Pabloe. \p \v 29 C'alal laj yal jech li Pabloe, iloq'uic batel li xchi'iltaque. Xvochetic xa batel ta lo'il. \p \v 30 Li Pabloe ts'acal chib jabil tey icom ti bu sloc'bil nae. Laj yic' ochel ta sna scotol li boch'otic tey chc'ot c'opanatuque. \v 31 Jamal la xcholbe ya'yic ti tsventainbe xa yo'ntonic cristianoetic li boch'o t'ujbil ono'ox yu'un Diose, ja' li Cajvaltic Jesucristoe. Jamal laj yalbe scotol sc'oplal. Mu'yuc boch'o ipajesat ta xcholel.