\id ACT \h HECHOS \toc2 HECHOS \toc1 HECHOS \mt1 Hechos \c 1 \p \v 1 Teófilo, ti lec xquil jbatique, ti ta baꞌyel libro ti laj jtsꞌibabote, jaꞌ laj calbot avaꞌi scotol ti cꞌu sꞌelan ilic abtejuc, ti cꞌu sꞌelan ichanubtasvan ti Jesuse, \v 2 jaꞌ to ti cꞌalal ista scꞌacꞌalil imuy batel ta vinajele. Cꞌalal mu to ox ta xmuy batel ta vinajele, laj stꞌuj ti yajcholcꞌoptaque. Laj sbijubtas ta sventa ti Chꞌul Espíritue ti cꞌu sꞌelan xuꞌ ta spasique. \v 3 Cꞌalal ichaꞌcuxi xa ti Jesuse, laj yacꞌ sba iluc stuc ta stojol ti yajcholcꞌoptaque. Chaꞌvinic (40) cꞌacꞌal, ep ta tos ti cꞌu sꞌelan laj yacꞌ sba iluc ta stojolique, yoꞌ jech ta snaꞌic ti chaꞌcuxiem xae. Jaꞌ jech xtoc tey laj yal ti ventainel yuꞌun ti Diose. \p \v 4 Ti Jesuse cꞌalal tey to schiꞌuc ti yajcholcꞌoptaque, laj yalbe yaꞌi ti mu to xloqꞌuic batel ta jteclum Jerusalene. Jech laj yal: \p ―Malaic liꞌe, jaꞌ to ti mi laj avichꞌic ti cꞌusi yaloj onoꞌox ti Jtot ti ta xaqꞌue jech chac cꞌu chaꞌal laj calboxuc avaꞌiique. \v 5 Ta melel, ti Juane voꞌ laj yacꞌ ta ichꞌel. Yan ti voꞌoxuque jutuc xa scꞌan ti ta xavichꞌic ti Chꞌul Espíritue ―xi ti Jesuse. \s1 Ti Jesuse ta xmuy batel ta vinajel \p \v 6 Cꞌalal tey to ox tsobolic schiꞌuc ti Jesuse, jech laj sjaqꞌuic ti yajcholcꞌoptaque: \p ―Cajval, ¿mi jaꞌ xa yorail liꞌe ti ta xavacꞌ jventain jba jtuccutic yan velta ti jꞌisraeluncutique? ―xutic ti Jesuse. \p \v 7 Jech laj stacꞌ ti Jesuse: \p ―Leꞌe, jaꞌ yabtel stuc ti Jtote. Yuꞌun snaꞌoj stuc ti cꞌusi ora ta spase. Maꞌuc aventaic ti voꞌoxuque. \v 8 Pero cꞌalal ta xavichꞌic ti Chꞌul Espíritue, ta xacꞌboxuc atsatsalic yoꞌ jech ta xaloqꞌuic batel ta yalel ti jcꞌoplale. Ta xavalic liꞌ ta Jerusalene, ti ta sjunul slumal ti Judeae, ti ta sjunul slumal ti Samariae, ti ta sjoylej banomile ―xi ti Jesuse. \p \v 9 Cꞌalal jech laj yoꞌnton ta yalel taje, ti yajcholcꞌoptaque tey laj yilic ti icꞌbil imuy batel ta vinajel ti Jesuse. Jaꞌ o tey tal voliatuc ta toc. Tey ichꞌay batel ta satic ti Jesuse. \v 10 Cꞌalal jech sqꞌuelojic ti ta xmuy batel ta vinajel ti Jesuse, jaꞌ o laj yilic ti tey vaꞌal ta stsꞌelic chaꞌvoꞌ viniquetic ti saquic ti scꞌuꞌique. \v 11 Ati chaꞌvoꞌ viniquetique jech laj yalic: \p ―Galilea viniquetic, ¿cꞌu chaꞌal tey vaꞌaloxuc ta sqꞌuelel muyel ti vinajele? Ti Jesús ti liꞌ imuy batel ta atojolique, jaꞌ noꞌox jech ta xchaꞌsut talel jech chac cꞌu chaꞌal laj avilic ti imuy batel ta vinajele ―xꞌutatic. \s1 Ta xichꞌ tꞌujel ti Matíase yoꞌ ta xꞌoch ta sqꞌuexol ti Judase \p \v 12 Ti stuquique iloqꞌuic batel ti ta vits ti jaꞌ sbiinoj Olivose. Sutic batel ta Jerusalén. Mu nomuc ta xil sbaic. Jaꞌ noꞌox jech snatil ixanavic jech chac cꞌu chaꞌal ta xal smantalil ti scꞌacꞌalil cuxob oꞌntonale. \v 13 Cꞌalal icꞌotic ta Jerusalene, tey imuyic batel ta schaꞌcojal na ti bu oyic onoꞌoxe. Ti ta scotolic taje, tey oyic ti Pedroe, ti Jacoboe, ti Juane, ti Andrese, ti Felipee, ti Tomase, ti Bartolomee, ti Mateoe, ti Jacoboe, jaꞌ ti snichꞌon ti Alfeoe, ti Simone, jaꞌ ti buchꞌu tiqꞌuil to ox ta partido cananistae, schiꞌuc ti Judase, jaꞌ ti schiꞌil ta voqꞌuel ti Jacoboe. \v 14 Scotolic ti vaꞌi yepalic taje jun yoꞌnton ta stsob sbaic yoꞌ ta staic ta cꞌoponel ti Diose jmoj schiꞌuc ti Maríae ti jaꞌ smeꞌ ti Jesuse, ti schiꞌiltac ta voqꞌuel ti Jesuse, schiꞌuc yan antsetic. \p \v 15 Ti jech ta stsobilan sbaique, tey lic vaꞌiuc ti Pedro ta oꞌlol ti jchꞌunolajeletique, ti nopol van vacvinic (120) ta voꞌe. Jech laj yal: \p \v 16 ―Quermanotac, tsots scꞌoplal ti jech icꞌot ta pasel jech chac cꞌu chaꞌal laj stsꞌiba ta scꞌop Dios ti Davide ta sventa ti ventainbil yuꞌun ti Chꞌul Espíritue. Laj stsꞌiba scꞌoplal ti Judase, ti jaꞌ itun ta jꞌicꞌvanej ti cꞌalal laj xchuquic batel ti Jesuse. \v 17 Yuꞌun ti Judase jaꞌ jchiꞌilcutic ti jmoj quichꞌoj cabtelcutique. \v 18 Ti taqꞌuin ti itojbat yuꞌun ti cꞌusi chopol laj spase, laj smanic o jsep banomil. Tsꞌacal to un, ti Judase pajal sjol ibaj yalel. Tey itꞌom. Ilocꞌ scotol ti sbeel schꞌute. \v 19 Cꞌalal jech laj yaꞌiic ti jnaclejetic ta Jerusalene, laj yacꞌbe sbiin Acéldama ti banomile. Ti smelol ta scꞌop stuquique, jaꞌ osilal chꞌichꞌ. \v 20 Yuꞌun ti ta libro Salmoe jech ta xal: \q1 Xocluc comuc o ti snae. \q1 Muꞌyuc buchꞌu xnaqui o tey, \m ti xie. Jech ta xal xtoc: \q1 Vaꞌiuc yan yajval ti yabtele, \m ti xie. \p \v 21 ’Oy liꞌ viniquetic ta jtojoltique ti chiꞌinvanic onoꞌox cꞌalal liꞌ to ox jchiꞌuccutic ti Cajvaltic Jesuse. \v 22 Ti viniquetic taje jaꞌ yilojic scotol cꞌalal iꞌacꞌbat yichꞌ voꞌ ti Jesús yuꞌun ti Juane schiꞌuc ti cꞌalal to imuy batel ta vinajele. Tsots scꞌoplal ti acꞌo yichꞌic tꞌujel junuc ti buchꞌu yilojic taje yoꞌ jech ta jchiꞌincutic, yoꞌ jech ta xcꞌot ta rextigo ti ichaꞌcuxi ti Jesuse ―xi ti Pedroe. \p \v 23 Cꞌalal jech laj yaꞌiique, jaꞌ o tey laj svaꞌanic chaꞌvoꞌ viniquetic, jaꞌ ti Matíase schiꞌuc ti José Barsabase. Ti yan sbi xtoc ti Josee jaꞌ Justo. \v 24 Jech lic scꞌoponic ti Diose: \p ―Cajval, xavojtiquinbe yoꞌnton scotol cristianoetic. Acꞌbun quilcutic buchꞌu junucal laj atꞌuj ti chaꞌvoꞌ liꞌe. \v 25 Ti buchꞌu laj atꞌuje, jaꞌ ta xichꞌbe yabtel ti Judase ti ichꞌay yabtel ta scoj ti smule, ti tey ibat ti bu onoꞌox jech laj scꞌane ―xutic ti Diose. \p \v 26 Tsꞌacal to un, lic sqꞌuelic suerte ti buchꞌue. Jaꞌ icꞌot ta stojol ti Matíase. Tey icom ta abtel schiꞌuc ti buluchvoꞌ yajcholcꞌoptac ti Jesuse. \c 2 \s1 Ta xtal ti Chꞌul Espíritue \p \v 1 Cꞌalal sta scꞌacꞌalil ti qꞌuin Pentecostese, ti jchꞌunolajeletique tey tsobolic ti bu onoꞌox ta stsob sbaique. \v 2 Jaꞌ o ta jech yepal laj yaꞌiic ti oy cꞌusi tsots xjumet ti ilic talel ta vinajele jech chac cꞌu chaꞌal xjumet tsots icꞌ. Tey xjumet icꞌot ta yut na ti bu chotajtic ti jchꞌunolajeletique. \v 3 Tey laj yilic ti coꞌol sꞌelan leb cꞌocꞌ ti laj xchꞌacan sba batel ta stojolic ta jujun ti cꞌu yepal tey tsobolique. \v 4 Scotol ti jchꞌunolajeletique noj icꞌotic ta yoꞌntonic ti Chꞌul Espíritue. Tey lic cꞌopojicuc ta yan cꞌopetic, jaꞌ ti cꞌu sꞌelan ta xꞌacꞌbat snaꞌic yuꞌun ti Chꞌul Espíritue. \p \v 5 Ti jech icꞌot ta pasele, jaꞌ o tey talemic ta Jerusalén ep jꞌisraeletic ti ta spasic onoꞌox smantal ti Moisese, ti liquemic talel ta jujun lum ti oyic ta sjoylej banomile. \v 6 Cꞌalal jech laj yaꞌiic ti oy cꞌusi tsots xjumete, tey ibat stsob sbaic ti jꞌisraeletique. Mu stacꞌ aꞌyeluc cꞌusi ta xalic. Yuꞌun ta xcꞌoponatic ta scꞌop stuquic jujun. \v 7 Ti jꞌisraeletique toj elom laj yaꞌiic. Chꞌayal icꞌot yoꞌntonic ta jmec. Jech lic yalbe sbaic ta jujuntal: \p ―¿Mi mu jaꞌuc van liquemic talel ta Galilea scotolic ti vaꞌi sꞌelan ta xcꞌopojique? \v 8 ¿Cꞌusi xutic ti ta xcꞌopojic ta jcꞌop jtuctic ti liquemotic ta jujun lume? \v 9 Yuꞌun ep ta chop liꞌ jtaoj jbatique. Oy jlomotic liquemotic talel ta Partia, ta Media, ta Elam, ta Mesopotamia, ta Juda, ta Capadocia, ta Ponto, ta Asia. \v 10 Oy jlomotic liquemotic ta Frigia, ta Panfilia, ta Egipto, ta Africa tey ta jelavel lum Cirene. Oy jlom liquemic talel ta Roma ti xchꞌunojic xa jech chac cꞌu chaꞌal ti jchꞌunojtique. Oy jlom jchiꞌiltic ti tey voqꞌuemic ta Romae. \v 11 Oy jlom liquemic talel ta Creta, ta Arabia. Pero jcotoltic ta xcaꞌitic ta jcꞌop jtuctic ti yutsilal ti Diose ―xut sbaic. \p \v 12 Scotolic chꞌayal yoꞌntonic. Mu stacꞌ aꞌyeluc ta xaꞌiic cꞌusi ta snopic. Jech o xal jech ta sjacꞌanbe sbaic: \p ―¿Cꞌusi xal o ti jech leꞌe? ―xut sbaic. \p \v 13 Pero oy jlom lic labanvanuc. Jech ta xalic: \p ―Yuꞌun ta xyacubic ―xut sbaic. \s1 Ti Pedroe jech laj yalbe ti cristianoetique \p \v 14 Ti Pedroe tey lic vaꞌiuc schiꞌuc ti yan buluchvoꞌ jcholcꞌopetique. Jech tsots lic cꞌopojuc ti Pedroe: \p ―Jchiꞌiltac ti liꞌ ta Judeae schiꞌuc ti voꞌoxuc ti talemoxuc ta Jerusalene, aꞌyic avaꞌiic lec ti cꞌusi ta xcalboxuque. \v 15 Maꞌuc jyacubeluncutic jech chac cꞌu chaꞌal ta xanopique, yuꞌun naca to baluneb ora icꞌluman. \v 16 Ti jech liꞌe, jaꞌ icꞌot ta pasel jech chac cꞌu chaꞌal laj yal ti jꞌalcꞌop Joele: \q1 \v 17 Jech laj yal ti Diose: \q1 Cꞌalal poꞌot xa sta ti slajebaltic batel cꞌacꞌale, ta xcacꞌbe yichꞌic ti Jchꞌul Espíritu scotol ti cristianoetique. \q1 Ti avalab anichꞌnabique ta xalbeicun jcꞌoplal. \q1 Ti jvaꞌlej viniquetique oy cꞌusi xlic cacꞌbe yilic. \q1 Ti moletique oy cꞌusi ta xcacꞌbe yilic ta svayichic. \q1 \v 18 Ti jech cꞌacꞌal taje, ta xcacꞌbe yichꞌic ti Jchꞌul Espíritu ti cajꞌabteltac viniquetique, ti antsetique, yoꞌ jech ta xalbeicun jcꞌoplal. \q1 \v 19 Oy cꞌusi ta xcacꞌ iluc ta vinajel ti chꞌayal ta xcꞌot yoꞌntonique. \q1 Ti liꞌ ta banomile, ta xcacꞌ iluc chꞌichꞌ, cꞌocꞌ, chꞌayil ti capal ta toque. \q1 \v 20 Ti cꞌacꞌale ta xꞌicꞌub. Ti ue ta stsajub jech chac cꞌu chaꞌal chꞌichꞌ cꞌalal poꞌot xa sta scꞌacꞌalil ti ta xchaꞌsut talel ti Cajvaltique. \q1 Ti cꞌacꞌal taje, jaꞌ jun mucꞌ ta cꞌacꞌal ti yan yutsile. \q1 \v 21 Scotol ti buchꞌutic ta scꞌanbeic vocol ti Cajvaltique, jaꞌ ta xcolic, \m xi ti Diose, xi. \p \v 22 ’Aꞌyio avaꞌiic lec, Jchiꞌiltac, ti cꞌusi ta xcale. Ti Jesús ti liquem talel ta Nazarete, anaꞌojic lec ti jaꞌ jun vinic ti acꞌbat yabtel yuꞌun ti Dios ta atojolique. Yuꞌun ep ta tos laj yacꞌ iluc ti tsots xuꞌ yuꞌune ta sventa smucꞌul stsatsal ti Diose. \v 23 Acꞌo mi jech, pero cꞌalal laꞌacꞌbatic ta avoc ta acꞌobique, ti voꞌoxuque achucojic batel yoꞌ laj avaqꞌuic ta milel ta cruz jmoj schiꞌuc ti viniquetic ti toj chopolique. Ti jech taje, jaꞌ icꞌot ta pasel ti snopoj stꞌujoj onoꞌox ti Diose. \v 24 Pero ti Diose laj xchaꞌcuxes ti Jesuse. Yuꞌun mu xuꞌ ti ta xlaj o ta jꞌechꞌele. \v 25 Yuꞌun ti ajvalil Davide jech laj yalbe scꞌoplal ti Jesuse: \q1 Tey onoꞌox vaꞌal ta xquil ti Dios ta jtojole. \q1 Ti stuque tey onoꞌox oy ta jbatsꞌi xocon, jech mu xixiꞌ. \q1 \v 26 Jech o xal xmuyubaj ti coꞌntone. \q1 Jun yutsil ti cꞌusitic ta xlocꞌ ta quee. \q1 Jech o xal un, jun coꞌnton ta xicham. \q1 \v 27 Yuꞌun jnaꞌoj, ti voꞌote mu xavacꞌ comuc o ti jchꞌulel ti bu oy ti animaetique. \q1 Mi jaꞌuc ta xavacꞌ cꞌaꞌuc sbecꞌtal ti avajtunel ti cꞌux ta xavaꞌie. \q1 \v 28 Laj avacꞌbun quil ti sbeelal cuxlejale. \q1 Jech xtoc ximuyubaj xa ti oyun ta atojole, \m xi ti Davide. \p \v 29 Jchiꞌiltac, jnaꞌojtic lec ta melel ti icham ti jmolmucꞌtotic Davide. Laj yichꞌ muquel. Ti smuquinale tey to ta xquiltic. \v 30 Pero ti Davide jaꞌ jun jꞌalcꞌop. Jech o xal snaꞌoj lec ti iꞌalbat yuꞌun ti Diose ti oy jun snitilul ta xcom ta sqꞌuexole, ti jaꞌ Cristoe. \v 31 Ti Davide coꞌol sꞌelan ti yiloj xa ta voꞌnee ti laj yal ti ta xchaꞌcuxi ti Cristoe. Laj yal xtoc ti mu xcꞌaꞌ ti sbecꞌtale, ti mu xcom o schꞌulel ti Jesús ti bu oy schꞌulelic ti animaetique. \v 32 Ti Jesús taje ichaꞌcuxesat yuꞌun ti Diose. Vuꞌun rextigouncutic scotol taje. \v 33 Ta smucꞌul stsatsal ti Diose icꞌat muyel ta vinajel. Tey cꞌot chotluc ta sbatsꞌi cꞌob. Laj yichꞌ ti Chꞌul Espíritu ti albil onoꞌox yuꞌun ti Dios ti ta xaqꞌue. Scotol ti vi sꞌelan ti laj avilique, ti laj avaꞌiique, jaꞌ liquem talel ta stojol ti Jesuse. \v 34 Maꞌuc stuc ti David ti imuy batel ta vinajele. Yuꞌun ti Davide jech laj yal: \q1 Ti Diose jech laj yalbe ti Cajvale: \q1 “Laꞌ chotlan ta jbatsꞌi jcꞌob, \q1 \v 35 jaꞌ to mi sta yorail ta xcacꞌbot ta avoc ta acꞌob ti avajcrontae”, \m xut, xi ti Davide. \p \v 36 Jech o xal, acꞌo jnaꞌtic lec jcotoltic ti jꞌisraelotique, ti Jesús ti Buchꞌu laj avaqꞌuic ta milel ta cruze, ti Diose laj xa svaꞌan ta Ajvalil ta Jcoltavanej. ¿Cꞌu chaꞌal xijnaꞌetotic? ―xi ti Pedroe. \p \v 37 Cꞌalal jech laj yaꞌiic taje, jech o xal lic yaꞌiic ta yoꞌntonic ti oy smulique. Jech lic sjacꞌbeic ti Pedroe schiꞌuc ti yan jcholcꞌopetique: \p ―Jchiꞌiltac, ¿cꞌusi scꞌan ta jpascutic? ―xiic. \p \v 38 Jech laj stacꞌ ti Pedroe: \p ―Ictaic ti chopol avoꞌntonique. Sutanic talel ta stojol ti Diose. Ichꞌic voꞌ ta sventa ti Jesucristoe yoꞌ jech ta xaꞌacꞌbatic perdón yuꞌun ti amulique. Jech ti Diose ta xacꞌboxuc ti Chꞌul Espíritue. \v 39 Yuꞌun jech onoꞌox albil yuꞌun ti Diose ti ta xavichꞌic schiꞌuc ti avalab anichꞌnabique. Jaꞌ jech xtoc ta xichꞌic ti buchꞌutic nom oyique. Yuꞌun ti Chꞌul Espíritue jaꞌ sventa scotolic ti buchꞌutic ta xꞌicꞌatic yuꞌun ti Cajvaltic Diose ―xi ti Pedroe. \p \v 40 Jaꞌ jech yepal laj yal ti Pedroe. Pero oy to yan ti jech laj sbijubtas ti schiꞌiltaque: \p ―Qꞌuelo me abaic. Mu me xachanbe yoꞌntonic ti chꞌayemal cristianoetic liꞌe ―xi. \p \v 41 Jech o xal ti cristianoetic ti buchꞌutic laj xchꞌunic ti cꞌusi laj yal ti Pedroe, laj yichꞌic voꞌ. Ti jech cꞌacꞌal taje iꞌepajic más nopol oxmil ti jchꞌunolajeletique. \v 42 Scotolic jun yoꞌntonic xchꞌunojic batel ti cꞌu sꞌelan ta xchanubtasatic yuꞌun ti yajꞌcholcꞌoptac ti Jesuse. Jmoj yoꞌntonic scotolic. Jun yoꞌntonic ta staic ta cꞌoponel ti Diose. Ta stsob sbaic ta spasel snaꞌobil ti Cajvaltique. \s1 Stalelic ti baꞌyel jchꞌunolajeletique \p \v 43 Scotol ti cristianoetique labal xiꞌel ta xaꞌiic ti cꞌalal ta sqꞌuelic ti ta xaqꞌuic iluc smucꞌul stsatsal ti Diose schiꞌuc ti ta xaqꞌuic señailetic ti yajcholcꞌoptac ti Jesuse. \v 44 Scotol ti buchꞌutic xchꞌunojique jmoj yoꞌntonic ta scoltaan sbaic ti cꞌusitic oy yuꞌunique. \v 45 Yuꞌun ta xchonic ti cꞌusitic oy yuꞌunique yoꞌ jech ta scoltaic ti buchꞌu abol sbaique. \v 46 Jujun cꞌacꞌal ta stsob sbaic ta templo. Jech xtoc ta stsob sbaic ta naetic ta spasic snaꞌobil ti Cajvaltique. Xmuyubajic noꞌox ta xveꞌic scotolic. Biqꞌuit yacꞌoj sbaic. \v 47 Scotolic ta xalbeic slequilal ti Diose. Lec xꞌilatic yuꞌun ti yan cristianoetique. Ti Cajvaltique yantic ta sboles batel jujun cꞌacꞌal ti jchꞌunolajeletic ti buchꞌutic ta staic ti coltaele. \c 3 \s1 Icol ti jun coxov vinique \p \v 1 Oy jun cꞌacꞌal ti nopol xa batel oxib ora mal cꞌacꞌale, ibatic ta templo ti Pedroe schiꞌuc ti Juane. Yuꞌun jaꞌ xa yorail ti ta xichꞌ tael ta cꞌoponel ti Diose. \v 2 Ti ta stiꞌ temploe, scotol cꞌacꞌal, tey chotol jun vinic ti coxov onoꞌox ivoqꞌue. Tey chba xchotanic ta tiꞌ templo ti Alacꞌ sba ti sbie, yoꞌ ta scꞌanbe limoxna ti buchꞌu tey ta xꞌoche. \v 3 Ti coxov vinique cꞌalal laj yil ti ta xꞌochic batel ta templo ti Pedroe schiꞌuc ti Juane, tey lic syeꞌ scꞌob yoꞌ ta scꞌanbe limoxna. \v 4 Ti Pedroe schiꞌuc ti Juane tey laj sqꞌuelic ti coxov vinique. Ti Pedroe jech lic yalbe: \p ―Qꞌueluncutic talel ―xut. \p \v 5 Ti coxov vinique tey lic stoy muyel sat. Yacꞌtouc ti oy cꞌusi ta xꞌacꞌbate. \v 6 Jech laj yal ti Pedroe: \p ―Muꞌyuc jtaqꞌuin. Muꞌyuc jcꞌulejal ta xcacꞌbot. Pero oy yan ti cꞌusi xuꞌ ta xcacꞌbote. Ta sventa ti Jesucristo ta Nazarete, vaꞌlan, xanavan ―xut. \p \v 7 Jech ti Pedroe laj snitbe liquel sbatsꞌi cꞌob ti coxov vinique. Cꞌalal jech laj spase, ta ora noꞌox tey itsatsub ti yacane schiꞌuc ti sat yoque. \v 8 Jech ti coxove bit, ivaꞌi. Tey lic xanavuc. Tey iꞌoch batel schiꞌuquic ta templo. Xbitbun noꞌox ta xanav batel. Xmuyubaj xa ta xalbe slequilal ti Diose. \v 9 Scotol ti cristianoetique laj yilic ti lec xa ta xanave schiꞌuc ti tey ta xalbe slequilal ti Diose. \v 10 Toj chꞌayl icꞌot yoꞌntonic ta xiꞌel ti jech icꞌot ta pasele. Yuꞌun ti cristianoetique xojtiquinic lec ti jaꞌ ti coxov vinic ti buchꞌu tey ta xichꞌ chotanel ta stiꞌ templo ti Alacꞌ sba sbie, yoꞌ jech tey ta scꞌan ti limoxnae. \s1 Oy cꞌusi ta xal ti Pedro ta coreol ti jaꞌ Salomón sbie \p \v 11 Ti coxov ti buchꞌu icole tey xnabet batel ta spat ti Pedroe, ti Juane. Mu xꞌictavan. Scotol ti cristianoetique tey chꞌayal yoꞌntonic bat sqꞌuelic ti bu ti Pedroe schiꞌuc ti Juane ti ta scoreolal templo ti jaꞌ Salomón ti sbie. \v 12 Ti cꞌalal jech laj yil ti Pedroe, jech lic yalbe ti cristianoetique: \p ―Jchiꞌiltac, ¿cꞌu chaꞌal ti toj elom ta xavaꞌiique? ¿Cꞌu chaꞌal ti ta xaqꞌueluncutic ta jmeque? ¿Mi yuꞌun ta xanopic ti ta jtsatsalcutic ta jlequilalcutic ti jech icol ti jech ta xanav ti vinic liꞌe? \v 13 Ti jech liꞌe, jaꞌ laj scolta ti Dios yuꞌun ti jmolmucꞌtotique, jaꞌ ti Abrahame, ti Isaaque, ti Jacobe. Yuꞌun laj xa yacꞌ ta ichꞌel ta mucꞌ ti Snichꞌone, jaꞌ ti Jesuse, ti Buchꞌu laj avaqꞌuic ta yoc ta scꞌob ti jchapanvanejetique. Cꞌalal ta scolta ox yaꞌi batel ti Pilatoe, pero mu jechuc laj acꞌanic. \v 14 Jaꞌ laj acꞌanic ti acꞌo coluc batel ti jmilvaneje. Maꞌuc laj acꞌanic ti acꞌo coluc batel ti Chꞌul vinique. \v 15 Jaꞌ jech laj avaqꞌuic ta milel ti jꞌacꞌ-cuxlejale. Pero ichaꞌcuxesat yuꞌun ti Diose. Ti jech ichaꞌcuxie, rextigouncutic. \v 16 Ti jech icol ti coxove, jaꞌ ta sventa ti Jesús ti quichꞌojcutic ta muqꞌue. Jaꞌ stuc Jesús laj yacꞌbe yip yacan ti vinic ti xavojtiquinique. Ti jech jchꞌunojcutic ti Jesuse, jaꞌ jech colem icꞌot jech chac cꞌu chaꞌal ti ta xavilique. \p \v 17 ’Jnaꞌoj lec, Jchiꞌiltac, ti voꞌoxuque schiꞌuc ti jpasmantal avuꞌunique, cꞌalal laj avaqꞌuic ta milel ti Jesuse, mi jaꞌuc laj anaꞌic ta melel ti cꞌusi ta xapasique. \v 18 Ti jech laj apasique, jaꞌ icꞌot ta pasel yuꞌun ti Diose ti jech onoꞌox laj yalic comel ti jꞌalcꞌopetique ti ta onoꞌox xichꞌ svocol ti Cristo Jcoltavaneje. \v 19 Jech o xal, Jchiꞌiltac, ictaic ti chopol avoꞌntonique. Sutanic talel ta stojol ti Diose, yoꞌ jech chꞌaybil ta xcꞌot ti amulique. Jech ti Cajvaltique ta xacꞌboxuc scuxobil avoꞌntonic. \v 20 Ti Diose laj stacboxuc talel ti Jesucristoe, ti jech onoꞌox albil scꞌoplal ta voꞌne ti ta xcom ta Avajcoltavanejique. \v 21 Manchuc mi jaꞌ jech albil scꞌoplal ti Jesucristoe, pero mu to ta xtal ta ora. Tey to ta xcom ta vinajel jaꞌ to ti mi sta yorail ti ta xcom ta achꞌ scotol yuꞌun ti Diose jech chac cꞌu chaꞌal yalojic onoꞌox comel ti chꞌul jꞌalcꞌopetic ta voꞌnee. \v 22 Ti Moisese jech onoꞌox laj yalbe ti jmolmucꞌtotic ta voꞌnee: “Ti Cajvaltic Diose ta stacboxuc talel jun jꞌalcꞌop ti ta xꞌayan liꞌ ta atojolique jech chac cꞌu chaꞌal ti vuꞌune. Ichꞌbeic ta mucꞌ ti cꞌusi ta xayalboxuque. \v 23 Yuꞌun scotol ti buchꞌutic mu xichꞌic ta mucꞌ ti jꞌalcꞌop taje, acꞌo yichꞌ chꞌaquel loqꞌuel ta stojol ti yalab snichꞌnab ti Diose, yoꞌ jech ta xichꞌ svocolic”, xi. \p \v 24 ’Ti cꞌusi icꞌot ta pasel ta jtojoltic liꞌ ta orae, jech onoꞌox lic yal tal ti jꞌalcꞌop Samuele. Jaꞌ jech xcholet laj yalic talel scotol ti jꞌalcꞌopetic ti cꞌu yepal laj echꞌuc talele. \v 25 Scotol ti cꞌusi laj yalbe ti jꞌalcꞌopetic ti oy cꞌusi ta xacꞌ ti Diose, jaꞌ avuꞌunic. Ta sventa yoꞌ lec oyoxuc, jech ti Diose laj spas trate schiꞌuc ti jmolmucꞌtotic Abrahame, ti jech laj yal ti Diose: “Ta sventa anitilultac ta staic bendición scotol ti cristianoetic ti oyic ta sjoylej banomile”, xi. \v 26 Cꞌalal laj xchaꞌcuxes Snichꞌon ti Diose, baꞌyel laj stac talel ta atojolic, yoꞌ jech ta scoltaoxuc, yoꞌ jech ta xavictaic ta spasel ti chopole ―xi ti Pedroe. \c 4 \s1 Ti Pedroe schiꞌuc ti Juane oyic ta stojol ti jchapanvanejetique \p \v 1 Ti Pedroe schiꞌuc ti Juane yacalic ta xcꞌopojic ta stojol ti cristianoetique, cꞌalal jaꞌ o talic ti paleetique schiꞌuc ti banquilal yuꞌunic ti jchabiej temploe, schiꞌuc ti jsaduceoetique. \v 2 Toj capem tal ti sjolique. Yuꞌun ti Pedroe schiꞌuc ti Juane ta xalbe yaꞌi ti cristianoetique ti ta xchaꞌcuxi ti animaetique jech chac cꞌu chaꞌal ichaꞌcuxi ti Jesuse. \v 3 Jech o xal laj stsaquic batel, laj stiqꞌuic comel ta chuquel. Ta yocꞌlomal to laj sloqꞌuesic. Yuꞌun mal xa ti cꞌacꞌale. \v 4 Ti buchꞌutic laj yaꞌiic ti cꞌu sꞌelan laj yal ti Pedroe ep laj xchꞌunic. Iꞌepajic ti jchꞌunolajeletic nopol voꞌmil ti jaꞌ noꞌox viniquetique. \p \v 5 Ta yocꞌlomal tey laj stsob sbaic ta Jerusalén ti banquilaletic yuꞌun ti jꞌisraeletique, schiꞌuc ti moletic ti ichꞌbil yeique, schiꞌuc ti jchanubtasvanejetic yuꞌun ti mantale. \v 6 Jaꞌ jech xtoc tey oy ti Anas ti banquilal pale to oxe, ti Caifase, ti Juane, ti Alejandroe. Talic xtoc scotolic ti buchꞌutic jaꞌic yutsꞌ yalaltac ti banquilal paleetique. \v 7 Tey laj yalic mantal ti acꞌo sloqꞌuesic talel ta chuquinab ti Pedroe schiꞌuc ti Juane. Tsꞌacal to tey lic svaꞌanic ta oꞌlol. Jech lic sjacꞌbeic: \p ―¿Buchꞌu ta sventa, buchꞌu laj yacꞌboxuc avabtelic ti jech ta xapasique? ―xutic. \p \v 8 Ti Pedroe ta sventa ti ventainbil yoꞌnton yuꞌun ti Chꞌul Espíritue, jech laj yal: \p ―Banquilal jꞌabteletic, moletic yuꞌun ti jlumaltique, \v 9 yuꞌun ti jech ta xajaqꞌuic ti ta xacꞌan xanaꞌic ti cꞌu sꞌelan icol ti coxov vinique, \v 10 jamal ta xcalboxuc avaꞌiic yoꞌ jech ta xanaꞌic, yoꞌ jech ta snaꞌic scotol ti jchiꞌiltique. Ti vinic ti colem xa ti ta xavilic ti liꞌ vaꞌal ta atojolique, jaꞌ coltaat yuꞌun ti Jesucristo ta Nazarete, jaꞌ ti Buchꞌu laj ajocꞌanic ta cruze. Pero ichaꞌcuxesat yuꞌun ti Diose. \v 11 Ti Jesús taje jaꞌ ti jbej ton ti laj ajipic loqꞌuel ti voꞌoxuc jꞌabteloxuque. Pero jaꞌ itun ta sliquebal ti nae. \v 12 Muꞌyuc xa yan ti bu ta jta ti jcoltaeltique. Yuꞌun muꞌyuc laj svaꞌan yan Jcoltavanej ti Dios liꞌ ta banomile. Jaꞌ noꞌox ta sventa Jesús ta jtatic ti jcoltaeltique ―xi ti Pedroe. \p \v 13 Ti jchapanvanejetique laj yilic ti muꞌyuc xiꞌel ta xaꞌiic cꞌalal ta xcꞌopojic ti Pedroe, ti Juane. Laj yilic xtoc ti jaꞌ viniquetic ti muꞌyuc yichꞌojic chanubtasele, ti jaꞌ cristiano noꞌoxe. Jech o xal tey labal ta xaꞌiic. Tey ivul ta yoꞌntonic ti jaꞌic ti jmoj to ox ixanavic schiꞌuc ti Jesuse. \v 14 Jaꞌ jech xtoc ti coxov vinic to oxe tey jmoj vaꞌajtic schiꞌuc ti Pedroe schiꞌuc ti Juane. Jech o xal ti jchapanvanejetique muꞌyuc cꞌusi xuꞌ ta stabeic ti smulique. \v 15 Tey itacatic loqꞌuel ti bu tsobolique. Stuquic xa noꞌox tey xvulajetic comic. \v 16 Jech ta xalbe sbaic: \p ―¿Cꞌusi ta xcutic ti viniquetic leꞌe? Yuꞌun scotol ti jnaclejetic liꞌ ta Jerusalene laj xa snaꞌic lec ti laj xa yaqꞌuic iluc ti smucꞌul stsatsal ti Diose. Mu xa xuꞌ ta jmuctic. \v 17 Jaꞌ lec, laꞌ jsibtastic yoꞌ jech mu xꞌepajic ti cristianoetic ti buchꞌutic ta xichꞌic albel scꞌoplal ti Jesuse ―xiic. \p \v 18 Jech o xal itaatic ta iqꞌuel yan velta. Tsots iꞌalbatic ti mu xa xalbeic scꞌoplal ti Jesuse. \v 19 Pero ti Pedroe, ti Juane jech laj staqꞌuic: \p ―Jchiꞌiltac, nopo avaꞌiic lec, ¿mi jaꞌ lec ta xil ti Diose ti jaꞌ ta jchꞌuncutic ti amantalique, mi jaꞌ lec ti jaꞌ ta jchꞌunbecutic smantal ti Diose? \v 20 Yuꞌun ti vuꞌuncutique mu xuꞌ xquicta jbacutic ta yalel ti cꞌusi quilojcutique, ti cꞌusi caꞌyiojcutique ―xiic. \p \v 21 Manchuc mi laj yichꞌic sibtasel yuꞌun ti jchapanvanejetique, pero icoltaatic batel. Yuꞌun mu snaꞌic cꞌusi ta xut yoꞌ ta xacꞌbeic castigo. Jaꞌ ti scotol ti cristianoetique ta xalbeic slequilal ti Diose ti cꞌusi icꞌot ta pasele. \v 22 Ti vinic ti buchꞌu icol ta sventa smucꞌul stsatsal ti Diose más ta chaꞌvinic (40) jabil yichꞌoj. \s1 Ti jchꞌunolajeletique ta scꞌanic yip yoꞌntonic ta stojol ti Diose \p \v 23 Ti Pedroe schiꞌuc ti Juane ti cꞌalal icoltaatic batele, tey ibatic ti bu oy ti yan schiꞌiltaque. Tey laj yalic ti cꞌu sꞌelan iꞌalbatic yuꞌun ti banquilal paleetique schiꞌuc ti moletique. \v 24 Cꞌalal jech laj yaꞌiique, scotolic jech laj yalic ti laj staic ta cꞌoponel ti Diose: \p ―Cajval, voꞌot Diosot ti laj apas ti vinajele, ti banomile, ti nabe, scotol ti cꞌusitic oye. \v 25 Ta sventa ti Chꞌul Espíritu avuꞌune, laj sjam ye ti avajtunel Davide ti jech laj avale: \q1 Muꞌyuc cꞌusi bal o ti xvochvun ti cristianoetic ta sjoylej banomile. \q1 Muꞌyuc cꞌusi bal o ti cꞌusi ta snop stuquique. \q1 \v 26 Ti ajvaliletique schiꞌuc ti jpasmantaletic liꞌ ta banomile laj stsob sbaic, \q1 yoꞌ jech ta xiscrontainic ti Diosune schiꞌuc ti Buchꞌu tꞌujbil cuꞌune, Jaꞌ ti Cristoe, \m xachi ta acꞌop, xi. \p \v 27 ’Ti Herodese, ti Poncio Pilatoe, melel, laj stsob sbaic liꞌ ta Jerusalene schiꞌuc ti jyanlum cristianoetique, schiꞌuc ti jchiꞌilcutique ta scrontainel ti Achꞌul Nichꞌon Jesuse, ti jaꞌ vaꞌanbil avuꞌun ta Jcoltavaneje. \v 28 Ti jech taje, jaꞌ laj spasic scotol jech chac cꞌu chaꞌal anopoj ti ta xcꞌot ta pasel onoꞌoxe. \v 29 Avi tana un, Cajval, qꞌuel avi sꞌelan ta sibtasvanic. Acꞌbun yip coꞌntoncutic ti avajꞌabteluncutique yoꞌ jech mu ta xiꞌeluc ta xcalcutic ti acꞌope. \v 30 Ta sventa amucꞌul atsatsal, coleso ti jchameletique. Acꞌo iluc ti tsots xuꞌ avuꞌun ta sventa ti Achꞌul Nichꞌon Jesuse ―xiic. \p \v 31 Cꞌalal jech laj yoꞌntonic ta scꞌoponel ti Diose, tsots inic ti bu stsoboj sbaic ti jchꞌunolajeletique. Scotolic iventainbatic yoꞌntonic yuꞌun ti Chꞌul Espíritue. Oy yip yoꞌntonic ta yalel batel ti scꞌop Diose. \s1 Ti cꞌusi oy yuꞌunique, jaꞌ yuꞌun scotolic \p \v 32 Ti epal jchꞌunolajeletique jmoj yoꞌntonic scotolic. Mi jaꞌuc oy bu ta xalic ti jaꞌ yuꞌun stuquic ti cꞌusi oy yuꞌunique. Yuꞌun ti cꞌusitic oy yuꞌunique, ta xalic ti jaꞌ yuꞌun scotolic. \v 33 Ti jcholcꞌopetique tsots xuꞌ yuꞌunic. Ta xalbeic scꞌoplal ti ichaꞌcuxi ti Cajvaltic Jesuse. Scotolic ep ta xꞌacꞌbatic bendición yuꞌun ti Diose. \v 34 Muꞌyuc buchꞌu junucal ta xichꞌ svocol yuꞌunic. Yuꞌun scotolic ti buchꞌutic oy yosilique, mi snaique, ta xchonic. Ta xichꞌic talel ti taqꞌuine. \v 35 Tey chba yacꞌbeic ti jcholcꞌopetique yoꞌ jech ti stuquique ta xchꞌacbeic ti jchꞌunolajeletic ti buchꞌutic muꞌyuc cꞌusi oy yuꞌunique. \v 36 Jaꞌ jech laj spas jun vinic ti oy ta stojol ti jchunolajeletique. Ti jun vinic taje, jaꞌ jun levita ti jaꞌ José sbie. Voqꞌuem talel ta Chipre banomil ti joyobtabil ta nabe. Ti jcholcꞌopetique laj yacꞌbeic yan sbi ti Josee, jaꞌ Bernabé, Jpat oꞌntonal, xi ti smelol ta xale. \v 37 Ti vinic taje laj xchon jsep yosil. Ti stojol ti yosile laj yacꞌbe ti jcholcꞌopetique. \c 5 \s1 Ti smul ti Ananíase schiꞌuc ti Safirae \p \v 1 Pero oy jun vinic ti jech laj spas eque, ti jaꞌ Ananías ti sbie. Safira sbi ti yajnile. Laj xchon jsep yosilic. \v 2 Ti vinic taje laj xchꞌac comel oꞌlol ti taqꞌuine. Ti oꞌlole yichꞌoj batel ta stojol ti jcholcꞌopetique coꞌol schiꞌuc ti tsꞌacal ti taqꞌuin yilele. Ti yajnile snaꞌoj scotol ti jech laj snopique. \v 3 Ti Pedroe jech laj yal: \p ―Ananías, ¿cꞌu chaꞌal laj avacꞌ ochuc ta avoꞌnton ti pucuje, ti jech ta xajut cꞌop ta stojol ti Chꞌul Espíritue, ti laj achꞌac comel oꞌlol ti taqꞌuin ti cꞌu yepal latojbat yuꞌun ti avosile? \v 4 Ti avosil ti laj achone, ¿mi yuꞌun maꞌuc avuꞌun? Ti cꞌalal laj achone, ¿mi yuꞌun maꞌuc avuꞌun ti taqꞌuine? Jech o xal, ¿cꞌu chaꞌal jech laj anop? Maꞌuc laj aloꞌla ti cristianoetique. Jaꞌ laj aloꞌla ti Diose ―xi. \p \v 5 Cꞌalal jech laj yaꞌi ti Ananíase, ta ora noꞌox tey yal ta lum. Chamel icꞌot. Scotol ti buchꞌutic laj yaꞌiic taje, lic xiꞌicuc ta jmec. \v 6 Tey italic jun chib jvaꞌlej viniquetic. Laj xpixic ta pocꞌ ti animae. Tey bat smuquic. \p \v 7 Echꞌ xa ox nan oxib ora, jaꞌ o iꞌoch batel yajnil ti Ananíase. Mu snaꞌ ti cꞌusi icꞌot ta pasele. \v 8 Ti Pedroe tey laj sjacꞌbe ti antse: \p ―Albun caꞌi, ¿mi jech onoꞌox yepal stojol ti avosilic jech chac cꞌu chaꞌal laj avalique? ―xi. \p Jech laj yal ti antse: \p ―Jaꞌ jech yepal stojol ―xi. \p \v 9 Ti Pedroe jech laj yal: \p ―¿Cꞌu chaꞌal jech jmoj avoꞌntonic ti ta xalajeltsabeic yoꞌnton ti Chꞌul Espíritu yuꞌun ti Cajvaltique? Leꞌ xtalic ti viniquetic ti buchꞌutic ay smuquic ti amalale. Avi tana ta xayiqꞌuic batel ec ―xut. \p \v 10 Ta ora noꞌox tey iyal ta lum ta yoc ti Pedroe. Chamel icꞌot. Cꞌalal iꞌochic ti jmucvanejetique, chamem xa vul staic ti ants xtoque. Tey laj spoyic loqꞌuel. Tey ba smuquic ta xocon ti smalale. \v 11 Ti jchꞌunolajeletique schiꞌuc ti yan cristianoetique cꞌalal laj yaꞌiic ti cꞌusi icꞌot ta pasele, toj echꞌem ixiꞌic ta jmec. \s1 Ti Diose ep laj yacꞌ iluc smucꞌul stsatsal ta sventa ti jcholcꞌopetique \p \v 12 Ti jcholcꞌopetique ep laj yaqꞌuic iluc smucꞌul stsatsal ti Diose ta stojol ti cristianoetique. Scotolic ta stsob sbaic ta coreol ti jaꞌ Salomón sbie. \v 13 Ti yan cristianoetique oy xiꞌel ta yoꞌntonic ti ta stsob sbaic schiꞌuc ti jchꞌunolajeletique. Pero ta xalic ti toj lec ti stalelique. \v 14 Ep ti cristianoetique laj xchꞌunic ti Cajvaltique, viniquetic, antsetic. \v 15 Ti cristianoetique ta sloqꞌuesic ta calle ti jchameletic yuꞌunique. Tey xtal xpuchꞌanic schiꞌuc stem o mi schiꞌuc svayeb ti jchameletique. Jaꞌ ti spatoj yoꞌntonique, acꞌo mi snacꞌobal noꞌox ti Pedro ta xcꞌot ta stojol ti jchameletique, yoꞌ jech ta xcolic. \v 16 Jaꞌ jech xtoc ti cristianoetic ti nacajtic ta jujun jteclum ti oy ta sjoylej ti Jerusalene, ta xicꞌanic talel ti yajchamelique schiꞌuc ti buchꞌutic ta xꞌilbajinatic yuꞌun ti pucujetique. Scotolic icolic. \s1 Ti Pedroe, ti Juane ta xichꞌic ilbajinel \p \v 17 Ti banquilal palee schiꞌuc ti jsaduceoetic ti jmoj sjolic schiꞌuque lic yitꞌixal yoꞌntonic. \v 18 Jech o xal laj stsaquic, laj stiqꞌuic ta mucꞌ ta chuquinab ti jcholcꞌopetique. \v 19 Pero ti ta acꞌobaltique, tal sjam ti tiꞌ chuquinab jun yajꞌángel ti Cajvaltique. Laj sloqꞌues batel ti jcholcꞌopetique. Jech laj yalbe: \p \v 20 ―Locꞌan batel. Batanic ta mucꞌ ta templo. Ba albeic yaꞌi ti cristianoetique scꞌoplal ti achꞌ cuxlejale ―xi. \p \v 21 Ti cꞌalal jech laj yaꞌiique, sob xa ta yocꞌlomal ibatic ta templo. Tey lic chanubtasvanicuc. \p Yan ti banquilal palee schiꞌuc ti jsaduceoetique laj stsob sbaic talel scotol ti banquilal jchapanvanejetique, jaꞌic ti moletic yuꞌun ti jꞌisraeletique. Tey laj yalic mantal ti acꞌo yichꞌ loqꞌuesel talel ta chuquinab ti jcholcꞌopetique. \v 22 Cꞌalal icꞌotic ta chuquinab ti mayoletique, muꞌyuc xa tey laj staic. Isutic batel, bat yalic ti muꞌyuc xa tey laj staique. \v 23 Jech cꞌot yalic: \p ―Lec bajal laj jtacutic ti tiꞌ chuquinabe. Tey vaꞌajtic ti soldadoetique xchabiojic ti tiꞌ chuquinabe. Pero cꞌalal laj jamcutique, muꞌyuc xa tey laj jtacutic ―xiic. \p \v 24 Cꞌalal jech laj yaꞌiic ti banquilal palee schiꞌuc ti banquilal jchabiej temploe, schiꞌuc ti paleetique, tey lic sjacꞌbe sbaic: \p ―¿Bu to onoꞌox cꞌalal ta xpaj ti cꞌop taje? ―xut sbaic. \p \v 25 Cꞌalal jech ta xalbe sbaique, jaꞌ o tal jun vinic ti jech vul yale: \p ―Ti viniquetic ti laj atiqꞌuic ta chuquele tey xa oy ta templo ta xchanubtas ti cristianoetique ―xi. \p \v 26 Jech ti banquilal yuꞌun ti jchabiej temploe tey ibatic schiꞌuc ti yajmayoltaque. Tey laj stsaquic talel ti jcholcꞌopetique. Pero lec noꞌox laj yiqꞌuic talel. Jaꞌ ti oy xiꞌel ta xaꞌiic mi ta xlajic ta ton yuꞌun ti cristianoetique. \v 27 Cꞌalal laj yiqꞌuic talele, cꞌot yaqꞌuic ta stojol ti banquilal jchapanvanejetique. Jech ti banquilal palee jech laj yal: \p \v 28 ―Ti vuꞌuncutique laj xa calboxuc avaꞌiic ti mu xa xavalbe scꞌoplal ti vinic taje. Pero, ¿bu ibat avuꞌunic ti mantale? Yuꞌun ivinaj xa avuꞌunic sjunul Jerusalén ti cꞌu sꞌelan ta xachanubtasvanique. Pero maꞌuc noꞌox. Yuꞌun ta xacajan ta jbacutic ti jech icham ti vinic taje ―xi. \p \v 29 Jech ti Pedroe schiꞌuc ti yan jcholcꞌopetique jech itacꞌavic: \p ―Jaꞌ cabtelcutic ti ta jchꞌunbecutic smantal ti Diose manchuc mi mu scꞌanic ti cristianoetique. \v 30 Ti Dios yuꞌun ti jmolmucꞌtotique laj xchaꞌcuxes ti Jesuse, jaꞌ ti Buchꞌu laj ajipanic ta cruze. \v 31 Ti Diose laj xa yacꞌ ta sbatsꞌi cꞌob ti Jesuse. Jaꞌ xa banquilal Ajvalil. Jaꞌ xa Jcoltavanej cuꞌuntic ti jꞌisraelotique, yoꞌ xuꞌ to ta xquictatic ti chopol coꞌntontique, yoꞌ jech ta jtatic perdón yuꞌun ti jmultique. \v 32 Ti jech taje, rextigouncutic schiꞌuc ti Chꞌul Espíritue ti iꞌacꞌbat ti buchꞌutic ta xchꞌunbeic ti cꞌusi ta scꞌan ti Cajvaltique ―xiic. \p \v 33 Cꞌalal jech laj yaꞌiique, icap sjolic. Ta scꞌan ta smilic yaꞌiic. \v 34 Ti ta scotolic ti jchapanvanejetique oy tey jun jfariseo vinic ti Gamaliel ti sbie. Jaꞌ jun banquilal jchanubtasvanej yuꞌun ti mantale, ti ichꞌbil ta mucꞌ yuꞌun ti cristianoetique. Laj yal mantal ti acꞌo yichꞌ loqꞌuesel jliqueluc ti jcholcꞌopetique. \v 35 Tsꞌacal to un, jech lic yalbe ti jchapanvanejetique: \p ―Jchiꞌiltac, bijanic me ti cꞌusi ta xapasbeic ti viniquetic liꞌe. \v 36 Vuleso me ta avoꞌntonic scꞌoplal ti Teudas ta voꞌnee. Ti Teudase laj snop ti cajal xaꞌi sbae. Tey tsꞌacliat yuꞌun nopol chanib ciento (400) viniquetic. Pero ilaj ta milel. Jech ti schiꞌiltaque tan puc ibat. Tey laj o scꞌoplal. \v 37 Tsꞌacal to un, jaꞌ jech laj spas ti Judas xtoque, jaꞌ ti buchꞌu liquem talel ta Galilea banomile. Cꞌalal ista sjabilal ti tsacobbiile, ep viniquetic laj stsꞌacliic batel. Pero jech xtoc ilaj ta milel. Ti schiꞌiltaque tey laj stani sbaic batel. \v 38 Jech o xal chꞌan utic ti viniquetic liꞌe. Mu xaticꞌ abaic ta stojolic. Yuꞌun ti mi jaꞌ noꞌox smantal cristiano ti cꞌusi ta spasique, tey ta xlaj scꞌoplal. \v 39 Pero mi jaꞌ yabtel Dios ti cꞌusi ta spasique, mu xuꞌ ta xachꞌaybeic scꞌoplal. Jaꞌ lec, bijanic me, naca me jaꞌuc ta xacrontainic ti Diose ―xi ti Gamaliele. \p \v 40 Scotol ti jchapanvanejetique oy smelol laj yaꞌiic ti cꞌusi laj yal ti Gamaliele. Tey laj yiqꞌuic ochel ti jcholcꞌopetic ta stojol ti jchapanvanejetique. Tey laj yacꞌbeic nucul. Jaꞌ jech xtoc tey laj yalbeic ti mu xa xuꞌ ta xalbeic scꞌoplal ti Jesuse. Tsꞌacal to laj scoltaic batel. \v 41 Ti jcholcꞌopetique xmuyubajic xa iloqꞌuic batel ta stojol ti jchapanvanejetique. Jaꞌ ti jech laj scꞌan ti Dios ti ta xichꞌic qꞌuexlal ta sventa ti Jesuse. \v 42 Pero mu xicta sbaic ta yalel scꞌoplal ti Jesucristoe. Tey onoꞌox ta xchanubtasvanic jujun cꞌacꞌal tey ta templo schiꞌuc ta naetic. \c 6 \s1 Ta xichꞌic vaꞌanel vucvoꞌ diaconoetic \p \v 1 Tsꞌacal to un, cꞌalal iꞌepajic ti jchꞌunolajeletique, lic cꞌop yuꞌunic. Ti jsaꞌcꞌopetique, jaꞌic ti jꞌisraelal jchꞌunolajeletic ti ta xcꞌopojic ta griego cꞌope. Lic yalic ti jaꞌ cꞌuxubinbil ti meꞌunal antsetic ti ta xcꞌopojic ta hebreo cꞌope, ti jaꞌ muꞌyuc cꞌuxubinbil ti meꞌunal antsetic yuꞌunique ti cꞌalal ta xichꞌ chꞌaquel ti veꞌlil jujun cꞌacꞌale. \v 2 Jech o xal ti lajchaꞌvoꞌ jcholcꞌopetique lic stsobic talel scotol ti jchꞌunolajeletique. Jech lic yalic: \p ―Mu lecuc ti mi jaꞌ ta jpajtsan jbacutic ta yalel ti lequil achꞌ cꞌop yuꞌun ti Diose, yoꞌ jech ta jventaincutic ta xchꞌaquel ti veꞌlile. \v 3 Jech o xal, Quermanotac, jaꞌ lec, tꞌujic vucvoꞌ viniquetic ti liꞌ oy ta jtojoltique, ti ojtiquinbil lec avuꞌunique, ti oy sbijilique, ti ventainbil yoꞌntonic yuꞌun ti Chꞌul Espíritue. Jaꞌ acꞌo sbainic ti abtel liꞌe. \v 4 Jech ti vuꞌuncutique jaꞌ noꞌox ta jtacutic ta cꞌoponel ti Diose schiꞌuc ta xcalcutic ti scꞌop Diose ―xiic. \p \v 5 Lec laj yaꞌiic scotolic ti jech taje. Tey lic stꞌujic: \p Ti Estebane (Jaꞌ jun vinic ti xchꞌunoj ti Cajvaltique, ti ventainbil yuꞌun ti Chꞌul Espíritue.) \p Ti Felipee \p Ti Prócoroe \p Ti Nicanore \p Ti Timone \p Ti Parmenase \p Ti Nicolase (Jaꞌ jun jyanlum vinic ti liquem talel ta Antioquíae, ti xchꞌunoj to ox cꞌu sꞌelan xchꞌunojic ti jꞌisraeletique.) \p \v 6 Cꞌalal laj stꞌujique, tey yicꞌojic batel ta stojol ti jcholcꞌopetique. Tey laj scꞌoponbeic Dios ta stojolic. Tey laj scajan scꞌobic ta sbaic. \p \v 7 Jech ti scꞌop Diose yantic ta xbol batel. Jaꞌ jech xtoc yantic ta xꞌepajic batel ti jchꞌunolajeletic ti ta Jerusalene. Jech xtoc ep paleetic yuꞌun ti jꞌisraeletique laj xchꞌunic ti Cajvaltique. \s1 Itsacat ti Estebane \p \v 8 Ti Estebane jaꞌ jun vinic ti yichꞌojbe smucꞌul stsatsal slequilal ti Diose. Jech o xal ep laj yacꞌ iluc smucꞌul stsatsal Dios ta stojol ti cristianoetique. \v 9 Oy jayvoꞌ jꞌisraeletic ti ta stsob sbaic ta chꞌul na ti Colemic xa ta mosovil sbie. Jaꞌic tey liquemic talel ta jteclum Cirene, ta jteclum Alejandría, ta Cilicia, ta Asia. Ti vaꞌi yepalic taje tey lic stsaquic ta cꞌop ti Estebane. \v 10 Pero mu xuꞌ ta stsalic ta cꞌop ti Estebane. Jaꞌ ti acꞌbil sbijil yuꞌun ti Chꞌul Espíritue. \v 11 Jech o xal ti jsaꞌcꞌopetique laj stojic jun chib viniquetic yoꞌ acꞌo yalic ti laj yaꞌiic ti chopol ta xcꞌopoj ta stojol ti Moisese, ta stojol ti Diose. \v 12 Jech o xal tey xvochlajetic xa liquel ti cristianoetique, ti moletique, ti jchanubtasvanejetic yuꞌun ti mantale. Jech o xal tey ibatic, laj stsaquic ti Estebane. Laj yiqꞌuic batel ta stojol ti banquilal jchapanvanejetique. \v 13 Jaꞌ jech xtoc laj saꞌic yan jutcꞌop rextigoetic ti jech laj yalique: \p ―Ti vinic liꞌe mu xicta sba ti chopol ta xcꞌopoj ta stojol ti chꞌul templo cuꞌuntique schiꞌuc ti mantale. \v 14 Laj caꞌicutic xtoc ti jech ta xale: “Ti Jesús ta Nazarete ta slilin ti temploe. Ta syanijes ti cꞌu sꞌelan liquem cuꞌuntic ti laj yacꞌbotic comel ti Moisese”, xi ta xal ―xiic ti jutcꞌopetique. \p \v 15 Scotolic ti jchapanvanejetique schiꞌuc ti cristianoetic ti cꞌu yepal tey chotolique, cꞌalal laj sqꞌuelbeic batel sat ti Estebane, tey laj yilic ti coꞌol sꞌelan sat jun ángele. \c 7 \s1 Ti cꞌu sꞌelan itacꞌav ti Estebane \p \v 1 Ti banquilal palee jech lic sjacꞌbe ti Estebane: \p ―¿Mi jech scotol taje? ―xi. \p \v 2 Ti Estebane jech laj stacꞌ: \p ―Jtot meꞌoxuc, Jchiꞌiltac, aꞌyibeicun avaꞌiic lec ti cꞌusi ta xcalboxuque. Ti Chꞌul Dios cuꞌuntique laj yacꞌ sba iluc ta stojol ti jmolmucꞌtotic Abrahame ti cꞌalal nacal to ox ta Mesopotamia banomile, cꞌalal muꞌyuc to ox ta xbat nacluc ta Harane. \v 3 Jech laj yal ti Diose: “Ictao comel ti avosile, scotol ti avutsꞌ avalaltaque. Batan ta banomil ti bu ta xcacꞌbot avile”, xꞌutat. \v 4 Jech o xal ti Abrahame ilocꞌ batel ti jech nacal to ox ta Caldea banomile. Ibat nacluc ta Harán. Tey icham ti stote. Tsꞌacal to un, ti Abrahame icꞌat talel yuꞌun ti Diose liꞌ ta jlumaltic ti liꞌ nacalotic avi tanae. \v 5 Pero mi jaꞌuc jun ta yav acꞌanil laj sta ti srexto osil ti iꞌacꞌbat ti Abraham yuꞌun ti Diose. Pero iꞌalbat yuꞌun ti Diose ti cꞌalal ta xcham ti Abrahame, jaꞌ ta xꞌacꞌbat yichꞌic ti snichꞌnabtaque manchuc mi muꞌyuc to ti snichꞌnabe. \v 6 Jaꞌ jech xtoc ti Abrahame iꞌalbat yuꞌun ti Diose ti coꞌol sꞌelan jyanlumetic ta xanavic ta yan banomil ti snitilultaque, ti ta xꞌochic ta mosovil chanib ciento (400) jabil ti ta xꞌilbajinatique. \v 7 Jaꞌ jech xtoc ti Abrahame jech iꞌalbat yuꞌun ti Diose: “Pero vuꞌun ta jchapan ti jteclum ti buchꞌu ta smosovinvane. Tsꞌacal to un, ta xloqꞌuic talel ti anitilultaque, yoꞌ jech xtal yichꞌicun ta mucꞌ ta banomil liꞌe”, xi. \v 8 Ti Diose laj spasic jun trate schiꞌuc ti Abrahame. Svinajeb ti tratee, jaꞌ ti circuncisione. Jech o xal cꞌalal ivocꞌ snichꞌon ti Abrahame, jaꞌ ti Isaaque, laj yacꞌbe yichꞌ circuncisión cꞌalal yichꞌoj xa ox svaxaquibal cꞌacꞌal svoqꞌuele. Jaꞌ jech laj spas xtoc ti Isaaque schiꞌuc ti snichꞌone, jaꞌ ti Jacobe. Jaꞌ jech laj spas xtoc ti Jacobe schiꞌuc ti snichꞌnabtaque, jaꞌ ti lajchaꞌvoꞌ totil meꞌiletic ti bu lijꞌayanotic talele. \p \v 9 ’Ti snichꞌnabtac ti Jacob taje, ti jaꞌic ti jtotic jmeꞌtic ta voꞌnee, lic yitꞌixal yoꞌntonic yuꞌun ti schiꞌilic ta voqꞌuele, jaꞌ ti Josee. Jech o xal laj xchonic yoꞌ ta xꞌicꞌat batel ta Egipto banomil. Pero ti Josee chiꞌinbil yuꞌun ti Diose. \v 10 Scotol svocol ti Josee, icoltaat yuꞌun ti Diose. Iꞌacꞌbat sbijil. Jech o xal laj sta ti lec iꞌilat yuꞌun ti Faraone, ti jaꞌ ajvalil yuꞌun ti Egipto banomile. Jech ti Faraone laj svaꞌan ti Josee yoꞌ ta sventain ti Egipto banomile schiꞌuc ti laj sventainbe sna stuc ti ajvalil Faraone. \p \v 11 ’Jech xtoc lic mucꞌ ta viꞌnal. Tey laj yichꞌ svocolic scotol ti cristianoetic ti oyic ta Egipto banomile, ti oyic ta Canaan banomile. Jech o xal ti jmolmucꞌtotique muꞌyuc xa bu ta sta ti sveꞌelique. \v 12 Cꞌalal laj yaꞌi ti Jacob ti oy trigo ta Egipto banomile, tey laj stac batel ti snichꞌnabtaque, jaꞌic ti jmolmucꞌtotic ta voꞌnee. Jaꞌ sba velta ti ibatic taje. \v 13 Ti cꞌalal ibatic ta schibal veltae, ti Josee laj yacꞌ sba ta ojtiquinel ta stojol ti sbanquiltaque. Jech ti ajvalil ti oy ta Egiptoe laj snaꞌ ti jaꞌ jun hebreo vinic ti Josee. \v 14 Jech ti Josee laj stac ta iqꞌuel ti stote, jaꞌ ti Jacobe schiꞌuc ti yutsꞌ yalaltaque. Ti ta scotolique, oy voꞌlajuneb schanvinic (75) ta voꞌ. \v 15 Jaꞌ jech sꞌelan icꞌot ta pasel ti ba nacluc ta Egipto banomil ti Jacobe. Tey icham ta Egipto. Tey chamic xtoc ti jmolmucꞌtotic ta voꞌnee. \v 16 Tsꞌacal to un, ti sbaquil ti jmolmucꞌtotic Jacobe laj xcuchbeic loqꞌuel ti ta Egiptoe. Tey bat smuquic ta osil ti bu laj sman ti Abrahame, ti jaꞌ yosilic to ox ti snichꞌnabtac ti Hamor ti oy ta Siqueme. \p \v 17 ’Cꞌalal poꞌot xa sta yorail ti ta xcꞌot ta pasel ti cꞌusi yaloj onoꞌox ti Dios ta stojol ti Abrahame, jech ti jꞌisraeletic ti tiqꞌuilic ta Egipto banomile ta xꞌepajic ta jmec. \v 18 Tey och jun ajvalil ti ta Egiptoe ti muꞌyuc laj yojtiquin ti anima Josee. \v 19 Ti ajvalil taje laj sloꞌla laj yutilan ti jmolmucꞌtotic ta voꞌnee. Laj yalbe mantal ti acꞌo sjipic ti achꞌ voqꞌuel ololetique yoꞌ jech ta xchamic. \v 20 Ti jech yorail taje, jaꞌ o ivocꞌ ti Moisese, ti jaꞌ jun querem ti lec ta xil ti Diose. Ti stot smeꞌ ti neneꞌ Moisese tey laj stsꞌitesic oxib u ta yut snaic. \v 21 Cꞌalal sta yorail ti bat sjipique, jaꞌ stuc ti yantsil nichꞌon ti ajvalile laj stam, laj stsꞌites jech chac cꞌu chaꞌal junuc yol stuc. \v 22 Jech o xal un, ti Moisese ichanubtasat scotol ti cꞌu sꞌelan sbijilic ti jꞌepicio cristianoetique. Oy yip ti scꞌop ti cꞌusi ta xale schiꞌuc ti cꞌusi ta spase. \p \v 23 ’Cꞌalal yichꞌoj xa chaꞌvinic (40) jabile, ti Moisese bat svuꞌlan ti schiꞌiltaque, jaꞌ ti jꞌisraeletique. \v 24 Jaꞌ o tey laj yil ti ta xmajat yuꞌun jun jꞌejipcio vinic ti jun schiꞌile. Jech o xal ti Moisese ba sticꞌ sba yoꞌ jech ta spoj, yoꞌ ta spac sutel ti cꞌusi ta spasbat ti schiꞌile. Tey laj smil comel ti jꞌepicio vinique. \v 25 Yuꞌun laj snop ti Moisese ti acꞌo yilic ti schiꞌiltaque ti ta xcoltaatic yuꞌun ti Dios ta sventa ti stuque. Pero ti schiꞌiltaque muꞌyuc laj snaꞌic. \v 26 Ta yocꞌlomal un, tey laj yil ti Moisese ti ta smaj sbaic chaꞌvoꞌ jꞌisraeletic. Jech o xal ti Moisese ba sticꞌ sba yoꞌ ta spajtsan ti schiꞌiltaque. Jech laj yalbe: “¿Cꞌu chaꞌal ta xamaj abaic ti jaꞌ achiꞌil abaique?”, xut. \v 27 Ti buchꞌu ta xꞌilbajin ti schiꞌile laj stacꞌolta batel ti Moisese. Jech laj yal: “¿Buchꞌu laj yacꞌbot avabtel yoꞌ jech ta xacom ta ajvalil ti jech ta xachapanuncutique? \v 28 ¿Mi yuꞌun ta xacꞌan ta xamilun avaꞌi jech chac cꞌu chaꞌal volje laj amil ti jꞌepico vinique?”, xi. \v 29 Cꞌalal jech laj yaꞌi ti Moisese, ijatav batel cꞌalal yosilal Madián sbi. Tey inaqui jech chac cꞌu chaꞌal jyanlum cristiano. Tey iꞌayan chaꞌvoꞌ snichꞌon. \p \v 30 ’Cꞌalal chaꞌvinic (40) xa ox jabil snacleje, oy jun cꞌacꞌal ta xanav ta xocol banomil nopol vits Sinaí. Tey laj yil jun ángel ta jpets biqꞌuit teꞌ ti volol ta cꞌocꞌ ti ta xa xcꞌacꞌ yilele. \v 31 Ti Moisese elom laj yaꞌi ti cꞌusi laj yile. Cꞌalal inopaj batel yoꞌ ta sqꞌuel yil leque, jaꞌ o laj yaꞌibe scꞌopojel ti Cajvaltic Dios ti jech laj yale: \v 32 “Vuꞌun Diosun yuꞌun ti amolmucꞌtotaque. Diosun yuꞌun ti Abrahame, yuꞌun ti Isaaque, yuꞌun ti Jacobe”, xi. Cꞌalal jech laj yaꞌi ti Moisese, lic nicuc ta xiꞌel. Mi jaꞌuc xa scꞌan sqꞌuel batel ti cꞌoqꞌue. \v 33 Pero ti Cajvaltic Diose jech laj yal: “Loqꞌueso ti axonobe. Yuꞌun ti bu vaꞌalote, jaꞌ chꞌul banomil. \v 34 Yuꞌun laj xa quil ti oy svocolic ti calab jnichnab ti oy ta Egiptoe. Laj xa caꞌi ti xꞌajlajetic yuꞌun ti svocolique. Jech o xal liyal talel yoꞌ tal jcolta loqꞌuel ta mosovil. Laꞌ chaꞌe, yuꞌun ta jtacot batel ta Egipto”, xꞌutat. \p \v 35 ’Acꞌo mi jech bajbil ti Moisés yuꞌun ti schiꞌiltaque, manchuc mi iꞌalbat: “¿Buchꞌu laj stacot talel yoꞌ ta xacom ta ajvalil ta jchapanvanej cuꞌuncutic?”, ti xꞌutate, pero ti Diose laj stac batel, yoꞌ ta xcom ta ajvalil, yoꞌ ta xcom ta jcoltavanej. Jaꞌ jech icoltaat ta sventa ti ángel ti laj yacꞌ sba iluc ta jpets teꞌ ti ta xa xcꞌacꞌ yilele. \v 36 Ti Moisés taje laj sloqꞌues talel ti jmolmucꞌtotic ti oyic to ox ta mosovil ti ta Egiptoe. Tey laj yacꞌ iluc smucꞌul stsatsal Dios ti ta Egiptoe, ti ta Tsajal Nabe, schiꞌuc chaꞌvinic (40) jabil ti tey oyic ta xocol banomile. \v 37 Ti Moisés taje jaꞌ laj yalbe yaꞌi ti jchiꞌiltic ta voꞌnee: “Ti Diose ta stacboxuc talel jun jꞌalcꞌop ti ta xꞌayan ta atojolique jech chac cꞌu chaꞌal ti listacun talel ti vuꞌune. Ichꞌic me ta mucꞌ ti cꞌusi ta xale”, xi. \v 38 Jaꞌ onoꞌox ti Moisés taje ti tey schiꞌuc ti jchiꞌiltic ta xocol banomile. Jaꞌ ta sventa ti Moisese ti ta xaꞌiic ti jchiꞌiltic ti cꞌu sꞌelan icꞌopoj ti ángel ti ta jol vits Sinaie. Jaꞌ jech xtoc laj yichꞌ ti cꞌop ti jaꞌ cuxlejale yoꞌ jech ta xiyetꞌesbotic talel. \p \v 39 ’Pero ti jmolmucꞌtotic ta voꞌnee muꞌyuc laj yichꞌic ta mucꞌ ti Moisese. Laj sbajic. Jaꞌ noꞌox oy ta yoꞌntonic ti ta sutic batel yaꞌiic ta Egipto banomile. \v 40 Jech o xal un, ti jmolmucꞌtotique laj yalbeic ti Aarone: “Ta jcꞌancutic ti ta xameltsanbuncutic jayibuc rioxetic yoꞌ jech ta xiyicꞌotic batel. Yuꞌun mu jnaꞌtic cꞌusi laj spas ti Moisese ti cꞌalal laj sloqꞌuesotic talel ta yosilal Egiptoe”, xiic. \v 41 Jech o xal un, tey laj smeltsanic ti riox yuꞌunique, jaꞌ slocꞌobbail jun neneꞌ vacax. Laj smilbeic smoton. Xmuyubajic xa laj spasbeic sqꞌuinal ti srioxic ti laj smeltsan ta scꞌob stuquique. \v 42 Jech ti Diose tey laj xchꞌac sba batel ta stojolic. Tey laj yacꞌbe comel ta sba ti acꞌo yichꞌic ta mucꞌ ti cꞌanaletic ti oy ta vinajele coꞌol sꞌelan jech chac cꞌu chaꞌal tsꞌibabil ta slibro ti jꞌalcꞌopetique: \q1 Ti voꞌoxuc jꞌisraeloxuque ti chaꞌvinic jabil ti laxanavic ta xocol banomile, \q1 ¿mi jaꞌ laj avaqꞌuic ta jmoton ti animaletic laj amilique? \q1 \v 43 Moꞌoj, yuꞌun jaꞌ noꞌox acuchojic batel ti avajrioxic Moloc ti tiqꞌuil ta caxae schiꞌuc ti slocꞌobbail ti cꞌanal riox Refán sbie. \q1 Jaꞌ noꞌox slocꞌobbail ti laj ameltsan atuquic yoꞌ jech ta xavichꞌic ta mucꞌ. \q1 Jech o xal ta jloqꞌuesoxuc batel ta alumalic. \q1 Ta jtacoxuc batel ta sjelavel to ti Babilonia banomile, \m xi ti tsꞌibabile. \p \v 44 ’Ti ta xocol banomile, ti jmolmucꞌtotique tey yichꞌojic ti templo nucule, ti bu chabibil ti chaꞌpech ton ti jaꞌ tey tsꞌibabil smantal ti Diose. Ti templo nucule jaꞌ jech laj yichꞌ pasel jech chac cꞌu chaꞌal iꞌalbat ti Moisés yuꞌun ti Diose cꞌalal iꞌalbat ti jech sꞌelan acꞌo spas jech chac cꞌu chaꞌal iꞌacꞌbat yile. \v 45 Ti templo nucule xcholet itun yuꞌunic ti jmolmucꞌtotique. Ti jmolmucꞌtotic ti laj xchiꞌinic talel ti Josuee, laj yichꞌic ochel ti templo nucule cꞌalal laj spasic ta canal ti jyanlum cristianoetic ti liꞌ to ox oyic ta jlumaltique. Ti jech taje, jaꞌ stuc ti Diose laj sloqꞌues batel ti jyanlum cristianoetique yoꞌ jech ta xꞌoch naclicuc ti stuquique. Jaꞌ jech sꞌelan xcholet laj sventainic talel ti templo nucul ti jmolmucꞌtotique, jaꞌ to cꞌalal ista yorail ti och ta ajvalil ti Davide. \p \v 46 ’Ti ajvalil Davide laj sta ti lec iꞌilat yuꞌun ti Diose. Jech o xal un, ta ox svaꞌan jun mucꞌ ta templo yoꞌ jech ta xnaqui ti Dios yuꞌun ti Jacobe. \v 47 Pero jaꞌ xa laj smeltsan ti templo yuꞌun ti Diose ti ajvalil Salomone. \v 48 Pero ti cajal Diose mu xnaqui ta templo ti meltsanbil yuꞌun ti cristianoetique jech chac cꞌu chaꞌal laj yal ti jun jꞌalcꞌope: \q1 \v 49 Ti vinajele jaꞌ tey chotolun. \q1 Ti banomile jaꞌ stecꞌleb coc. \q1 Jech o xal un, ¿cꞌusi xa nailal ta jcꞌan ta spasbeicun? \q1 ¿Bu oy ti na ti xuꞌ ta jcux coꞌntone? \q1 \v 50 ¿Mi mu ta jcꞌobuc laj jmeltsan scotol ti cꞌusitic oye? \m xi ti Diose, xi ti jꞌalcꞌope. \p \v 51 ’Pero ti voꞌoxuque staoj yav ti toj yij ti avoꞌntonique. Ti achiquinique, ti avoꞌntonique coꞌol sꞌelan jech chac cꞌu chaꞌal ti buchꞌu mu xojtiquinic ti Diose. Jaꞌ noꞌox ta xacrontainic ti Chꞌul Espíritue jech chac cꞌu chaꞌal laj spasic ti jmolmucꞌtotique. \v 52 ¿Buchꞌu junucal ti jꞌalcꞌopetic ti muꞌyuc laj yilbajinic ti amolmucꞌtotique? Ti stuquique laj smilic ti jꞌalcꞌopetic ti laj yalbeic scꞌoplal ti oy Buchꞌu ta xtal ti lec yoꞌntone. Caꞌlal jech ital ti Buchꞌu lec yoꞌntone, voꞌoxuc laj avaqꞌuic ta cꞌabal. Laj amilic. \v 53 Ti voꞌoxuque laj avichꞌic ti mantale ta sventa ti ángeletique. Pero muꞌyuc laj achꞌunic ―xi ti Estebane. \s1 Icham ti Estebane \p \v 54 Cꞌalal jech laj yaꞌiic ti jchapanvanejetique, cap sjolic. Xcꞌuxuxet xa yeic ta scrontainel ti Estebane. \v 55 Pero ti Estebane, ti ventainbil yoꞌnton yuꞌun ti Chꞌul Espíritue, laj sqꞌuel muyel ti vinajele. Laj yilbe yutsilal ti Diose. Tey laj yil ti Jesús ti vaꞌal ta sbatsꞌi cꞌob ti Diose. \v 56 Jech lic yal: \p ―Qꞌuel avilic, jamal ti vinajel ta xquile. Tey vaꞌal ta sbatsꞌi cꞌob Dios ti Jesús ti coꞌol jꞌelantique ―xi. \p \v 57 Pero ti jchapanvanejetique laj smac ti schiquinique. Xꞌavlajetic xa bat stsaquic ti Estebane. \v 58 Tey laj yiqꞌuic batel ta stiꞌil jteclum. Tey ba yacꞌbeic ton. Ti rextigoetique laj yaqꞌuic comel ta chabiel scꞌuꞌic ta stojol ti querem vinic Sauloe. \v 59 Cꞌalal jech yacal ta xacꞌbeic ton ti Estebane, jech lic sta ta cꞌoponel ti Diose: \p ―Cajval Jesús, ichꞌbun ta aventa ti jchꞌulele ―xi. \p \v 60 Tsꞌacal to un, lic squejan sba. Tsots lic avanuc: \p ―Cajval, mu me xavacꞌ ta avoꞌnton smulic ti cristianoetic liꞌe ―xi. \p Cꞌalal jech laj yale, jaꞌ o icham. \c 8 \s1 Ti Sauloe ta xilbajin ti jchꞌunolajeletique \p \v 1 Ti Sauloe xmuyubaj xa ti jech ilaj ta milel ti Estebane. Jaꞌ o yorail ilic yichꞌic ilbajinel ti jchꞌunolajeletic ti ta Jerusalene. Scotolic ti jchꞌunolajeletique iloqꞌuic ta Jerusalén. Tan puc ibatic. Jlom tey itanijic ta Judea banomil. Jlom tey ibatic cꞌalal Samaria banomil. Jaꞌ xa noꞌox tey icomic ta Jerusalén ti lajchaꞌvoꞌ jcholcꞌopetique. \v 2 Oy jun chib viniquetic ti oy scꞌuxul yoꞌntonique laj smuquic ti Estebane. Ep laj yoqꞌuitaic ti Estebane. \v 3 Yan ti Sauloe tey sujoj sba ta yilbajinel ti jchꞌunolajeletique. Tey ta xjochan loqꞌuel ta jujun naetic viniquetic, antsetic, yoꞌ jech ta stac batel ta chuquel. \s1 Ta xichꞌ alel ti lequil achꞌ cꞌop ti ta Samariae \p \v 4 Ti jchꞌunolajeletic ti buchꞌutic itanijic loqꞌuel ta Jerusalene, buꞌyuc noꞌox ti ta xanavique, ta xalic ti lequil achꞌ cꞌop ti jaꞌ colebale. \v 5 Oy jun ta scotol ti jchꞌunolajeletic ti jaꞌ Felipe sbie. Ti Felipee ibat ta jun jteclum ti oy ta Samaria banomile. Tey lic yalbe yaꞌi ti cristianoetique scꞌoplal ti Cristoe. \v 6 Ti cristianoetic ti ta jteclume laj stsob sbaic. Ta sjunul yoꞌntonic tsꞌetel schiquinic ta xaꞌiic ti cꞌusi ta xal ti Felipee. Jaꞌ jech xtoc laj yilic smucꞌul stsatsal Dios ti laj yacꞌ iluque. \v 7 Yuꞌun ep ti cristianoetic ti ta xꞌilbajinatic yuꞌun ti pucujetique ta xcolic. Ti pucujetic ti cꞌalal ta xlocꞌ batele, tsots ta xꞌavan. Jaꞌ jech xtoc ep jtꞌeltꞌel chameletic, coxovetic laj colicuc. \v 8 Jaꞌ yuꞌun un, xmuyubajic xa scotol ti jteclume. \p \v 9 Oy tey jun vinic, Simón sbi, ti jaꞌ jꞌacꞌchamel to oxe. Ep laj sloꞌla ti cristianoetic ti oyic ta Samaria banomile, yuꞌun ta xal ti tsots xuꞌ yuꞌune. \v 10 Scotol ti cristianoetique, cꞌalal ta biqꞌuit ta mucꞌ, tsꞌijilic ta xaꞌibeic scꞌop ti Simone. Jech ta xalic ti cristianoetique: \p ―Ti vinic leꞌe yichꞌojbe smucꞌul stsatsal ti Diose ―xi scꞌoplal. \p \v 11 Scotolic laj yichꞌic ta mucꞌ ti Simone. Jaꞌ ti jal laj sloꞌla ti cristianoetic yuꞌun ti yacꞌ chamelal to oxe. \v 12 Pero ti cristianoetic ti cꞌalal lic xchꞌunic ti lequil achꞌ cꞌop ti laj yal ti Felipee, scꞌoplal ti Jesucristoe, schiꞌuc scꞌoplal ti ventainele, jech o xal un, laj yichꞌic voꞌ, viniquetic, antsetic. \v 13 Jaꞌ jech xtoc ti Simone laj xchꞌun, laj yichꞌ voꞌ ec. Tey lic xchiꞌin ta xanobal ti Felipee. Toj elom ta xaꞌi ti cꞌu sꞌelan ta xacꞌ ta ilel smucꞌul stsatsal Dios ti Felipee. \p \v 14 Ti jcholcꞌopetic ti oyic ta Jerusalene laj yaꞌiic ti laj xchꞌunic scꞌop Dios ti jsamariaetique. Jech o xal tey laj staquic batel ti Pedroe, ti Juane. \v 15 Cꞌalal icꞌotique, laj scꞌoponbeic Dios ta stojol ti Samaria jchꞌunolajeletique, yoꞌ jech ta xichꞌic ti Chꞌul Espíritue. \v 16 Jech laj spasic, yuꞌun mu to junuc yichꞌojic ti Chꞌul Espíritue. Yuꞌun jaꞌ to noꞌox yichꞌojic voꞌ sventa ti Cajvaltic Jesuse. \v 17 Jech o xal ti Pedroe, ti Juane tey laj scajan scꞌobic ta sba ti jchꞌunolajeletique. Jaꞌ o laj yichꞌic ti Chꞌul Espíritue. \p \v 18 Cꞌalal jech laj yil ti Simone ti ta xichꞌic Chꞌul Espíritu ti jchꞌunolajeletic ti cꞌalal ta scajan scꞌobic ti jcholcꞌopetique, jech o xal ti Simone laj yal ti ta xacꞌ taqꞌuine. Jech lic yal: \p \v 19 ―Acꞌbun quichꞌ ec ti vi sꞌelan tsots xuꞌ avuꞌunique, yoꞌ jech ti vuꞌune cꞌalal ta jcajan jcꞌob ta sba ti cristianoetique, ta xichꞌic ti Chꞌul Espíritu cuꞌun eque ―xi. \p \v 20 Jech laj yal ti Pedroe: \p ―Mu baluc xcaꞌi ti ataqꞌuine. Batan ta chꞌayel schiꞌuc. ¿Mi yuꞌun xavacꞌtouc ti stacꞌ manel ta taqꞌuin ti cꞌusi ta xacꞌ ti Diose? \v 21 Ti voꞌote maꞌuc aventa ta xaticꞌ aba ta yabtel ti Diose, yuꞌun muꞌyuc tucꞌ avoꞌnton ta stojol ti Diose. \v 22 Ictao ti jech chopol ta xanope. Cꞌanbo vocol ti Diose, jqꞌueltic quic mi ta to van xata perdón yuꞌun ti Dios ti cꞌusi laj anop ta avoꞌntone. \v 23 Yuꞌun quiloj ti noj ta yitꞌixal ti avoꞌntone, ti toj chuculot yuꞌun ti mulile ―xꞌutat. \p \v 24 Ti Simone jech laj stacꞌ: \p ―Cꞌoponbeicun Dios ta jtojol yoꞌ jech mu xcꞌot ta pasel ta jtojol ti vaꞌi sꞌelan laj avalbeicune ―xi. \p \v 25 Cꞌalal laj yoꞌntonic ta yalbe yaꞌi ti cristianoetic ti cꞌu sꞌelan icoltaatic yuꞌun ti Diose schiꞌuc ti laj yalic ti lequil achꞌ cꞌope, tsꞌacal to un, isutic batel ta Jerusalén ti Pedroe, ti Juane. Tey echꞌ yalic ti lequil achꞌ cꞌop ta stojol ti cristianoetic ti oyic ta jujun jteclum ti ta Samaria banomile. \s1 Ti Felipee schiꞌuc ti jꞌetiopia vinique \p \v 26 Tsꞌacal to un, tal jun yajꞌángel ti Cajvaltique ti jech laj yalbe ti Felipee: \p ―Lican, batan ta be ti oy ta xocon smaleb cꞌacꞌale ti ta xyal talel ta Jerusalene, ti ta xcꞌot ta jteclum Gazae ―xi. \p Ti be taje, jaꞌ ti ta xꞌechꞌ ta xocol banomile. \v 27 Tey ibat ti Felipee. Cꞌalal jech ta xanav batele, laj snup sbaic ta be schiꞌuc jun vinic ti liquem talel ta Etiopía banomile. Ti vinic taje jaꞌ jun capon ti tsots yabtel yichꞌoje. Yuꞌun sventainojbe staqꞌuin ti meꞌ ajvalil Candace ti ta Etiopíae. Ti vinique iꞌay ta Jerusalén. Ay sta ta cꞌoponel ti Diose. \v 28 Ti vinic taje ta xa sut batel ta slumal. Tey chotol batel ta carreta. Ta sqꞌuel batel ti scꞌop Dios ti stsꞌibaoj ti jꞌalcꞌop Isaíase. \v 29 Ti chꞌul Espíritue jech laj yalbe ti Felipee: \p ―Nopajan batel ta stsꞌel ti carreta leꞌe ―xꞌutat. \p \v 30 Cꞌalal jech inopaj batel ti Felipee, tey laj yaꞌi ti ta sqꞌuel ti libro ti tsꞌibabil yuꞌun ti Isaíase. Jech lic sjacꞌbe ti vinique: \p ―¿Mi xavaꞌibe smelol ti cꞌusi ta xaqꞌuele? ―xut. \p \v 31 Ti vinique jech laj stacꞌ: \p ―¿Cꞌusi chcut ta xcaꞌibe ti smelol ti cꞌalal muꞌyuc buchꞌu ta xalbune? ―xi. \p Jech ti vinique tey laj yalbe ti Felipee ti acꞌo muyuc xchiꞌin ta chotleje. \p \v 32 Ti bu ta sqꞌuel batel scꞌop Dios ti vinique, jaꞌ jech ta xal: \q1 Jech chac cꞌu chaꞌal chij ti icꞌbil batel ta smilobile, \q1 jech chac cꞌu chaꞌal junuc chij ti muꞌyuc cꞌusi snaꞌ ta xal cꞌalal ta xichꞌ locꞌbel ti stsotsile, \q1 jaꞌ jech sꞌelan ti vinique, muꞌyuc bu icꞌopoj jbeluc. \q1 \v 33 Ti stuque iꞌacꞌat ta qꞌuexlal. \q1 Muꞌyuc laj xchapanbeic lec scꞌoplal. \q1 ¿Buchꞌu xuꞌ ta xal ti ta xbol ti yalab snichꞌnabe ti cꞌalal imilate? \m xi. \p \v 34 Ti vinic taje jech laj sjacꞌbe ti Felipee: \p ―Avocoluc, albun caꞌi, ¿buchꞌu scꞌoplal ti vaꞌi sꞌelan ta xal ti jꞌalcꞌope? ¿Mi jaꞌ scꞌoplal stuc, mi scꞌoplal yan? ―xi. \p \v 35 Jech ti Felipee tey lic yalbe smelol ti jaꞌ scꞌoplal ti Jesús ti bu ta sqꞌuel ti vinique. Tey xcholet laj yalbe batel scꞌoplal ti Jesuse ti butic tsꞌibabil ta scꞌop Diose. \v 36 Cꞌalal tey iꞌechꞌic ti bu oy voꞌe, jech laj yal ti vinique: \p ―Oy voꞌ liꞌe, ¿mi xuꞌ ta xquichꞌ voꞌ xanaꞌ? ―xi. \p \v 37 Jech laj stacꞌ ti Felipee: \p ―Mi achꞌunoj ta sjunul avoꞌnton ti Cajvaltique, xuꞌ umbi ―xi. \p Ti vinique jech itacꞌav: \p ―Jchꞌunoj ti jaꞌ Snichꞌon Dios ti Jesucristoe ―xi. \p \v 38 Jech o xal ti vinique lic yal mantal ti acꞌo pajuc ta xanobal ti scarretae. Tey jmoj iyalic batel ta voꞌ. Jech ti Felipee laj yacꞌbe yichꞌ voꞌ. \v 39 Cꞌalal isutic muyel talel ta voꞌe, ti Chꞌul Espíritu yuꞌun ti Cajvaltique tey laj yicꞌ batel ti Felipee. Ti vinique muꞌyuc xa bu laj yil ti Felipee. Pero xmuyubaj xa yoꞌnton ti cꞌalal ta xanav batele. \v 40 Ti Felipee jaꞌ to laj yil ti tey xa oy ta Azoto jteclume. Tey ta xalolan batel ti lequil achꞌ cꞌope. Tey icꞌot cꞌalal to jteclum Cesarea. \c 9 \s1 Ijeltaj yoꞌnton ti Sauloe \r (Hch 22:6‑16; 26:12‑18) \p \v 1 Yan ti Sauloe mu xicta sba ta sibtasel ta smilel ti jchꞌunolajeletic yuꞌun ti Cajvaltique. Jech o xal bat scꞌopon ti banquilal palee. \v 2 Bat scꞌanbe vunetic yoꞌ ta xacꞌbe yil ti paleetic ti oyic ta jujun chꞌul na ti ta jteclum Damascoe. Jech laj spas ti Sauloe yoꞌ jech xuꞌ ta stsacan talel ta chuquel cꞌalal to Jerusalén ti cristianoetic ti buchꞌutic xchꞌunojic ti lequil achꞌ cꞌope, viniquetic, antsetic. \v 3 Cꞌalal jech ta xanav batel ta bee, ti nopol xa scꞌan ta xcꞌot ta jteclum Damasco ti Sauloe, ta jech to yepal joyobtabil icꞌot ta xojobal luz ti ilic talel ta vinajele. \v 4 Jech ti Sauloe iyal ta lum. Laj yaꞌi ti oy Buchꞌu ta xcꞌopoj ti jech ta xale: \p ―Saulo, Saulo, ¿cꞌu chaꞌal ta xacrontainun? ―xi. \p \v 5 Jech laj sjacꞌ ti Sauloe: \p ―¿Buchꞌuot? ―xi. \p Ti Buchꞌu ta xcꞌopoje jech laj stacꞌ: \p ―Vuꞌun Jesusun, ti Buchꞌu ta xacrontaine. Ta xayayijes aba atuc jech chac cꞌu chaꞌal ti vacax ti ta syayijes sba stuc ti cꞌalal ta slic ta teqꞌuel ti yabtejebe ―xi. \p \v 6 Xnicnun xa ta xiꞌel lic sjacꞌ ti Sauloe: \p ―¿Cꞌusi ta xacꞌan ta jpas, Cajval? ―xut. \p Jech laj yal ti Cajvaltique: \p ―Lican, ochan batel ti ta jteclume. Tey ta xaꞌalbat ti cꞌusi xuꞌ ta xapase ―xi. \p \v 7 Ti viniquetic ti xchiꞌinojic ti Sauloe ixiꞌic ta jmec. Jaꞌ ti laj yaꞌiic ti oy Buchꞌu ta xcꞌopoje, pero muꞌyuc buchꞌu laj yilic. \v 8 Ti Sauloe lic vaꞌiuc ti tey puchꞌul ta lume. Cꞌalal ivaꞌie, mu xa xil ti osile. Jech o xal un, nitbil batel scꞌob yuꞌun ti schiꞌiltaque cꞌalal to jteclum Damasco. \v 9 Cꞌalal tey oye, oxib cꞌacꞌal macal ti sate. Muꞌyuc bu iveꞌ. Muꞌyuc cꞌusi laj yuchꞌ. \p \v 10 Ti ta jteclum Damascoe tey nacal jun jchꞌunolajel ti Ananías sbie. Ti Cajvaltique laj yacꞌ sba iluc ta stojol. Jech laj yal: \p ―Ananías ―xi. \p Jech laj stacꞌ ti Ananíase: \p ―Liꞌ oyun, Cajval ―xut. \p \v 11 Ti Cajvaltique jech laj yalbe ti Ananíase: \p ―Lican, batan tey ta calle ti jaꞌ Tuqꞌuil calle sbie. Tey ta xajacꞌ ta sna ti Judase mi tey oy jun vinic ti liquem talel ta jteclum Tarso ti jaꞌ Saulo ti sbie. Yuꞌun ti Sauloe yacal ta scꞌopon ti Diose. \v 12 Yuꞌun ti Sauloe iꞌacꞌbat xa yil ti ta xcꞌot jun vinic Ananías ti sbie, ti ta scajan scꞌob ta sbae yoꞌ jech ta xjam ti sate ―xi. \p \v 13 Cꞌalal jech laj yaꞌi ti Ananíase, jech laj yal: \p ―Cajval, ep ti buchꞌu yalojbun scꞌoplal ti vinic taje, ti toj chopol ti cꞌusi ta spase, ti ta xilbajin ti cristianoetic ti oy ta Jerusalene ti buchꞌutic ta xa xchꞌunote. \v 14 Aviloj, Cajval, ti ital liꞌ ta jteclum Damascoe, ti yichꞌojbe talel ye ti banquilal palee, yoꞌ jech tal xchucan batel scotol ti buchꞌutic ta scꞌanic coltael ta atojole ―xi. \p \v 15 Ti Cajvaltique jech laj yal: \p ―Batan ta stojol ti vinic taje. Yuꞌun tꞌujbil xa cuꞌun yoꞌ ta xalbun ti jcꞌoplal ta stojol ti jyanlum cristianoetique schiꞌuc ti ajvalil yuꞌunique, schiꞌuc ti jꞌisraeletique. \v 16 Ta xcacꞌbe yil ti vinic taje ti ep ta xichꞌ svocol ta jventae ―xi. \p \v 17 Jech o xal ti Ananíase ibat ta na ti bu tiqꞌuil ti Sauloe. Iꞌoch batel ta yut na. Icꞌot scajan scꞌob ta sba. Jech laj yalbe: \p ―Quermano Saulo, ti Cajvaltic Jesuse ti Buchꞌu laj yacꞌ sba iluc ta be ti cꞌalal latal liꞌe, laj yalbun talel ti liꞌ ta xital ta atojole, yoꞌ jech ta sjam ti asate, yoꞌ jech ta sventainbot avoꞌnton ti Chꞌul Espíritue ―xut. \p \v 18 Cꞌalal jech laj yal ti Ananíase, ta jech to yepal laj pochuc loqꞌuel ta sat jech chac cꞌu chaꞌal junuc smicꞌal choy. Jaꞌ o tey ijam ti sate. Jech o xal ti Sauloe lic vaꞌluc. Tey laj yichꞌ voꞌ. \v 19 Tsꞌacal to ti Sauloe lic veꞌuc. Itsatsub ti sbecꞌtale. Tey icom jun chib cꞌacꞌal ta stojol ti jchꞌunolajeletic ti nacalic ta jteclum Damascoe. \s1 Ti Sauloe ta xal ti lequil achꞌ cꞌop ti ta jteclum Damascoe \p \v 20 Tsꞌacal to ti Sauloe tey lic yal ta jujun chꞌul na ti jaꞌ Snichꞌon Dios ti Jesuse. \v 21 Scotol ti buchꞌutic ti ta xaꞌibe scꞌop ti Sauloe toj elom noꞌox ta xaꞌi ta jmec. Jech ta xalbe sbaic: \p ―Ti vinic leꞌe, ¿mi mu jaꞌuc ti ta xilbajin ti buchꞌutic ta scꞌanic coltael ta stojol ti Jesús ti tey ta Jerusalene? Jaꞌ jech xtoc, ¿mi mu jaꞌuc ti tal liꞌ xtoc yoꞌ jech ta xchucan batel, yoꞌ jech ta xba yacꞌ ta stojol ti banquilal pale ti buchꞌutic ta scꞌanic coltael ta stojol ti Jesuse? ―xut sbaic. \p \v 22 Pero ti Sauloe muꞌyuc xiꞌel ta xaꞌi ta xacꞌ ta naꞌel ti jaꞌ Jcoltavanej ti Jesuse. Ti jꞌisraeletic ti nacajtic ta jteclum Damascoe mu stacꞌ aꞌyeluc ta xaꞌi cꞌusi xuꞌ ta staqꞌuic. \s1 Ti Sauloe icol batel ta yoc ta scꞌob ti jꞌisraeletique \p \v 23 Echꞌ xa ox jaylajuneb cꞌacꞌal, ti jꞌisraelal cristianoetique lic scomonopic ti ta smilic ti Sauloe. \v 24 Cꞌalal jech ta snopic ti jꞌisraelal cristianoetique, laj yaꞌi ti Sauloe. Cꞌacꞌal acꞌobal ta smalaic tey ta jujun stiꞌ smacal ti jteclume yoꞌ ta smilic ti Sauloe. \v 25 Pero ti jchꞌunolajeletique ta acꞌobaltic laj sjatbiltasic ti Sauloe. Laj stiqꞌuic ochel ta mucꞌ ta moch. Tey laj xchechic yalel ta chꞌojon ta pat moc ti jaꞌ smacoj ti jteclume. Jaꞌ jech icol batel. \s1 Ti Sauloe tey oy ta Jerusalén \p \v 26 Cꞌalal icꞌot ta Jerusalén ti Sauloe, ta stsob sba yaꞌi schiꞌuc ti jchꞌunolajeletique. Pero ti jchꞌunolajeletique ep ta xiꞌic yuꞌun. Yuꞌun mu snaꞌic mi jaꞌ xa jchꞌunolajel ec. \v 27 Acꞌo mi jech ta xiꞌic, pero ti Bernabee laj yicꞌ batel ta stojol ti jcholcꞌopetique. Cꞌot yalbe yaꞌiic ti cꞌu sꞌelan laj yil ti Cajvaltic ta be ti Sauloe schiꞌuc ti cꞌu sꞌelan icꞌoponat yuꞌun ti Cajvaltique, ti ta sjunul yoꞌnton ti Sauloe laj yalbe scꞌoplal Jesús ti ta Damascoe. \v 28 Jech o xal ti Sauloe tey icom ta Jerusalén. Jmoj lic xanavicuc schiꞌuc ti jcholcꞌopetique. \v 29 Ti Sauloe muꞌyuc xiꞌel ta xaꞌi ta xalbe scꞌoplal ti Cajvaltique. Ta xloꞌilajic ta stacꞌolanbe sbaic schiꞌuc ti jꞌisraeletic ti buchꞌutic ta xcꞌopojic ta griego cꞌope. Pero ti stuquique ta smilic yaꞌi ti Sauloe. \v 30 Cꞌalal jech laj yaꞌiic ti jchꞌunolajeletique, laj yiqꞌuic batel ti Sauloe cꞌalal to Cesarea. Cꞌalal tey icꞌotique, tey laj staquic batel cꞌalal to jteclum Tarso. \p \v 31 Tey paj yilbajinelic ti jchꞌunolajeletic ti oyic ta Judeae, ti ta Galileae, ti ta Samariae. Tey itsatsub ti yontonique. Scotolic ti jchꞌunolajeletique ta xiꞌtaic ti Cajvaltique. Ti jech coltabilic yuꞌun ti Chꞌul Espíritue, yacal ta xꞌepajic batel. \s1 Icol schamel ti Enease \p \v 32 Cꞌalal ta svuꞌlanan jchꞌunolajeletic ti Pedroe, bat sqꞌuel ti jchꞌunolajeletic ti nacajtic ta jteclum Lidae. \v 33 Tey laj sta jun vinic ti jaꞌ Eneas sbie. Oy xa svaxaquibal jabil xpuchꞌlej ta stem. Yuꞌun pasem ta mochꞌ. \v 34 Ti Pedroe jech laj yalbe: \p ―Eneas, Jesucristo ta scoltaot. Lican, vaꞌlan. Toyo ti avayebe ―xut. \p Ti Enease ta ora noꞌox ilic batel. \v 35 Scotol ti cristianoetic ti nacajtic ta jteclum Lidae, ti ta jteclum Sarone, laj yilic ti jech icol ti vinique. Jech o xal laj yictaic comel ti cꞌu sꞌelan liquem yuꞌunic ta voꞌnee. Laj xchꞌunic ti Cajvaltique. \s1 Ichaꞌcuxi ti Dorcase \p \v 36 Ti jech yorail taje, tey nacal ta jteclum Jope jun jchꞌunolajel ants ti Tabita sbie. Yan ti ta griego cꞌope, jaꞌ Dorcas, xi. Ti ants taje stalel jech cuxul ta spas ti leque, yuꞌun ta scolta ti buchꞌu abol sbaique. \v 37 Pero ti Dorcase itsacat ta chamel, icham. Cꞌalal jech laj yichꞌ poquele, tey bat stutsꞌanic ta schaꞌcojal na. \v 38 Ti jteclum Jopee nopol xil sbaic schiꞌuc ti jteclum Lidae ti bu oy ti Pedroe. Ti jchꞌunolajeletic teye yaꞌbinojic ti tey oy ti Pedroe. Jech o xal ti jchꞌunolajeletique laj staquic batel chaꞌvoꞌ viniquetic ti jech cꞌot yalic ta stojol ti Pedroe: \p ―Batic ta ora ta Jopee ―xutic. \p \v 39 Ti Pedroe jmoj ibatic schiꞌuc ti chaꞌvoꞌ viniquetique. Cꞌalal icꞌot ta jteclum Jopee, ti jchꞌunolajeletique yicꞌojic batel ti Pedro ta schaꞌcojal na ti bu tutsꞌul ti animae. Cꞌalal tey xa oye, xꞌocꞌlajetic xa talel ti meꞌlal antsetique, tal yacꞌbeic yil ti Pedroe ti cꞌuꞌil ti jaꞌ smeltsanoj ti anima Dorcas cꞌalal cuxul to oxe. \v 40 Ti Pedroe laj stacꞌ loqꞌuel ti cꞌu yepal tey oyique. Tey lic squejan sba ta scꞌoponel ti Diose. Sqꞌueloj batel ti anima antse. Jech laj yalbe: \p ―Tabita, lican talel ―xut. \p Jech ti animae lic svicꞌ ti sate. Tey laj yil ti Pedroe. Tey lic chotluc. \v 41 Jech ti Pedroe laj snitbe liquel scꞌob. Jaꞌ jech xtoc tey laj yicꞌ talel ti jchꞌunolajeletique schiꞌuc ti meꞌlal antsetique. Tey laj yacꞌ iluc ti cuxul xa ti Dorcase. \v 42 Ti jech taje puc scꞌoplal ta jteclum Jope. Jech o xal ep ti buchꞌutic laj xchꞌunic ti Cajvaltique. \v 43 Ti Pedroe icom jayibuc cꞌacꞌal ti ta jteclume ta sna jun vinic, Simón sbi, ti jaꞌ jcꞌaꞌesej-nucule. \c 10 \s1 Ti Pedroe oy ta stojol ti Cornelioe \p \v 1 Ti tey ta jteclum Cesareae oy jun vinic, Cornelio sbi. Jaꞌ capitán yuꞌun ti jvocꞌ soldado ti Italiano sbie. \v 2 Jaꞌ jun vinic ti yichꞌojic ta mucꞌ ti Diose schiꞌuc ti cꞌu yepal tey ta snae. Ta xiꞌtaic ti Diose. Jaꞌ jech xtoc ti Cornelioe ta xcꞌuxubin ti jꞌisraeletic ti buchꞌu abol sbaique. Mu xicta sba ta scꞌoponel ti Diose. \v 3 Oy jun cꞌacꞌal, nopol xa batel oxib ora mal cꞌacꞌal, laj yil jun yajꞌángel ti Diose ti iꞌoch batel ti bu oye. Jech laj yal: \p ―Cornelio ―xi. \p \v 4 Ti Cornelioe tsꞌijil icom ta xiꞌel ta sqꞌuel batel ti ángele. Jech laj sjacꞌbe: \p ―¿Cꞌusi, Cajval? ―xut. \p Ti ángele jech laj stacꞌ: \p ―Ti ta xata ta cꞌoponel ti Diose, ti ta xacolta ti buchꞌu abol sbaique, ichꞌbil xa ta venta yuꞌun ti Diose. \v 5 Jech o xal un, taco batel avinictac ta jteclum Jope yoꞌ jech xba yiqꞌuic talel ti Simone, ti jaꞌ Pedro ti yan sbi xtoque. \v 6 Ti stuque xchꞌamunojbe sna ti Simone, ti jaꞌ jcꞌaꞌesej-nucule, ti nopol ta tiꞌ nab ti snae. Ti Pedro taje jaꞌ ta xalbot avaꞌi ti cꞌusi xuꞌ ta xapase ―xi ti ángele. \p \v 7 Cꞌalal jech ibat ti ángel ti icꞌopoje, ti Cornelioe lic sta ta iqꞌuel chaꞌvoꞌ svinic schiꞌuc jun yajsoldado ti lec xil sbaic schiꞌuque, ti jaꞌ xchꞌunoj ti Diose. \v 8 Lic yalbe scotol ti cꞌu sꞌelan laj yile. Tsꞌacal to un, laj stac batel cꞌalal to jteclum Jope. \p \v 9 Ta yocꞌlomal un, cꞌalal nopol xa scꞌan xcꞌot ti ta jteclum Jope ti svinictaque, jech ti Pedroe jaꞌ o imuy batel ta schaꞌcojal na yoꞌ jech ta sta ta cꞌoponel ti Diose. Jaꞌ ti nopol xa scꞌan oꞌlol cꞌacꞌale. \v 10 Ti Pedroe ta xviꞌnaj. Ta xveꞌ yaꞌi. Cꞌalal yacal to ta xichꞌ meltsanel ti veꞌlile, oy cꞌusi laj yil. \v 11 Laj yil ti ijam ti vinajele, ti jun to mucꞌ ta manta ti xlichꞌet yalel talel ta banomile. Chucajtic schanjotal ti sba sniꞌtaque. \v 12 Ti tey ta mantae tey ticꞌajtic ep ta tos chonetic ti chanib yacꞌane schiꞌuc ti yan chonetique, schiꞌuc ti mutetique. \v 13 Jaꞌ o tey laj yaꞌi ti oy Buchꞌu ta xcꞌopoj ti jech ta xale: \p ―Lican, vaꞌlan, Pedro. Milo, tiꞌan ―xꞌutat. \p \v 14 Ti Pedroe jech laj stacꞌ: \p ―Mu jcꞌan, Cajval. Yuꞌun muꞌyuc bu jtiꞌ o ti cꞌusi chopole, ti cꞌusi mu stacꞌ tiꞌele ―xi. \p \v 15 Ti Buchꞌu ta xcꞌopoje jech lic yal xtoc: \p ―Ti cꞌusi lecubtasbil yuꞌun ti Diose, mu xuꞌ xaval ti chopole ―xꞌutat. \p \v 16 Oxib velta ti jech iꞌalbat ti Pedroe. Tsꞌacal to un, ti mantae imuy batel ta vinajel. \v 17 Cꞌalal jech chꞌayal yoꞌnton ti Pedro ta snopel ti cꞌusi xal o ti jech laj yile, jaꞌ o icꞌotic ta tiꞌ na svinictac ti Cornelioe, ti ta sjacꞌolanic talel sna ti Simone. \v 18 Cꞌalal icꞌotique, jamal yeic cꞌot sjaqꞌuic: \p ―¿Mi liꞌ oy ta xchꞌamun ana jun vinic ti jaꞌ Simón sbie, ti yan sbie jaꞌ Pedro? ―xiic. \p \v 19 Cꞌalal jech chꞌayal to yoꞌnton ti Pedro ta snopilanel ti cꞌusi laj yile, jech iꞌalbat yuꞌun ti Chꞌul Espíritue: \p ―Qꞌuel avil, tal saꞌot oxib viniquetic. \v 20 Vaꞌlan, yalan batel ta olon. Chiꞌino batel ti jꞌicꞌvanejetique. Mu xanaꞌetuc. Yuꞌun vuꞌun laj jtac talel ―xꞌutat. \p \v 21 Ti Pedroe iyal batel ti bu oy ti viniquetic ti jaꞌ tacbilic talel yuꞌun ti Cornelioe. Jech laj yalbe: \p ―Vuꞌunun ti buchꞌu ta xasaꞌique. ¿Cꞌu chaꞌal tal asaꞌicun? ―xut. \p \v 22 Ti viniquetique jech laj staqꞌuic: \p ―Tacbiluncutic talel yuꞌun ti capitán Cornelioe. Jun lequil vinic ti xiꞌtaoj ti Diose, ti jaꞌ cꞌuxubinbil yuꞌun ti jꞌisraeletique. Yuꞌun iꞌalbat yuꞌun yajꞌángel ti Diose ti acꞌo avichꞌ iqꞌuel batele yoꞌ jech ta xabat ta sna, yoꞌ jech ta xaꞌi ti cꞌusi ta xavalbee ―xiic. \p \v 23 Jech o xal ti Pedroe laj yacꞌ ochicuc batel ta na ti viniquetique. Tey icomic jun acꞌobal. Ta yocꞌlomal un, ti Pedroe ibatic schiꞌuc ti jꞌicꞌvanejetique, schiꞌuc jun chib jchꞌunolajeletic ti nacajtic ta jteclum Jopee. \p \v 24 Ta yan cꞌacꞌal un, icꞌotic ta Cesarea ti bu ta xmalavan ti Cornelioe. Tey xa tsobolic schiꞌuc yutsꞌ yalaltac, schiꞌuc ti buchꞌu lec xil sbaic schiꞌuque, ti jaꞌ laj staan talel ta iqꞌuele. \v 25 Cꞌalal icꞌot ta na ti Pedroe, jech ti Cornelioe ilocꞌ batel. Ba snup talel ta be. Laj squejan sba ta stojol yoꞌ jech ta xichꞌ ta mucꞌ. \v 26 Ti Pedroe jech laj yal: \p ―Mu xaquejan aba ta jtojol. Vaꞌlan. Vinicun noꞌox jech chac cꞌu chaꞌal ti voꞌote ―xut. \p \v 27 Cꞌalal jech jmoj ta xloꞌilajic batele, ochic batel ta yut na. Tey laj sta noj ta cristianoetic. \v 28 Ti Pedroe jech lic yal: \p ―Ti voꞌoxuque xanaꞌic lec ti cꞌu sꞌelan liquem yuꞌunic ti jꞌisraeletique, ti mu xuꞌ ta jtsob jbacutic schiꞌuc ti jyanlum cristianoetique. Mi jaꞌuc xuꞌ ta xiꞌochcutic ta yut snaic. Pero laj xchanubtasun ti Diose ti mu junuc cristiano ti ta jbis ta chopole. \v 29 Jech o xal muꞌyuc cꞌusi laj cal ti cꞌalal laj ataicun ta iqꞌuele. Ta ora noꞌox liꞌ lital ta atojolique. Jech o xal un, albun caꞌi, ¿cꞌu chaꞌal ti laj ataicun ta iqꞌuele? ―xi. \p \v 30 Jech laj stacꞌ ti Cornelioe: \p ―Oy xa chanib cꞌacꞌal, jech ora jech chac cꞌu chaꞌal liꞌe, yuꞌun jaꞌ o liꞌ oyun ta jna. Quictaoj cot yoꞌ jech ta jta ta cꞌoponel ti Diose ta sventa mal cꞌacꞌal. Jaꞌ o laj quil jun vinic ti xnobobet xojobal ti scꞌuꞌ slapoje. \v 31 Jech laj yalbun: “Cornelio, laj xa yaꞌibot acꞌop ti Diose. Yiloj ti jech ta xacolta ti buchꞌu abol sbaique. \v 32 Jech o xal un, Cornelio, taco batel avinictac cꞌalal to jteclum Jope yoꞌ jech ta xba yiqꞌuic talel ti Simone, ti jaꞌ Pedro ti yan sbie. Tey xchꞌamunojbe sna jun vinic jcꞌaꞌesej-nucul ti jaꞌ Simón sbie, ti nopol ta tiꞌ nab nacale. Cꞌalal ta xtale, ta xachiꞌin abaic ta loꞌil”, xiyutun. \v 33 Jech o xal un, ta ora noꞌox laj jtac batel jvinictac ta saꞌelot. Lec ti jech latale. Avi tana un, tsobolotic liꞌ ta stojol ti Diose. Ta jcꞌan ta xcaꞌicutic scotol ti cꞌu sꞌelan laꞌacꞌbat anaꞌ yuꞌun ti Cajvaltique ―xi ti Cornelioe. \s1 Jech ta xal ti Pedro ta sna ti Cornelioe \p \v 34 Jech lic yal ti Pedroe: \p ―Avi tana ta jnaꞌ lec, ti Diose mu jeltosuc yoꞌnton ta stojol ti cristianoetique. \v 35 Buꞌyuc noꞌox slumal ti cristianoetique ichꞌbilic ta mucꞌ yuꞌun ti Diose cꞌalal ta xiꞌtaique, ti lec ta spasique. \v 36 Ti vuꞌuncutic jꞌisraeluncutique laj yacꞌbun jnaꞌcutic ti Diose ti ta jtacutic jun coꞌntoncutic ta sventa ti Jesucristoe, ti jaꞌ Jcoltavanej cuꞌuntic jcotoltique. \v 37 Cꞌalal laj yoꞌnton ti Juan ta yalel ti lequil achꞌ cꞌope, ta yacꞌbel yichꞌ voꞌ ti cristianoetique, anaꞌojic lec ti cꞌusi icꞌot ta pasel ta sjunul Judea banomile, ti ilic talel ti ta Galilea banomile. \v 38 Anaꞌojic lec, ti Diose laj yacꞌbe yichꞌ ti Chꞌul Espíritu ti Jesús ti liquem talel ta Nazarete, yoꞌ jech tsots xuꞌ yuꞌun ta spas ti cꞌusi leque, ti ta scoltaan ti buchꞌutic ta xꞌilbajinatic yuꞌun ti pucuje. Jaꞌ jech sꞌelan laj spas, jaꞌ ti chiꞌinbil coltabil yuꞌun ti Diose. \v 39 Yuꞌun rextigouncutic ti jech laj spas ti Jesús ti ta sjoylej Judea banomile schiꞌuc xtoc ti ta jteclum Jerusalene. Tsꞌacal to un, jipil ta cruz icham yuꞌunic ti cristianoetique. \v 40 Pero ti Diose laj xchaꞌcuxes ta yoxibal cꞌacꞌal. Jech laj scꞌan ti Diose ti laj yacꞌ quilcutique. \v 41 Muꞌyuc laj yacꞌ sba iluc ta stojol scotol ti cristianoetique. Jaꞌ noꞌox laj yacꞌ sba iluc ta jtojolcutic. Jaꞌ ti jech onoꞌox nopbil jcꞌoplalcutic yuꞌun ti Diose ti jech ta xicomcutic ta yajrextigoe. Jmoj liveꞌcutic, laj cuchꞌcutic voꞌ schiꞌuc ti Jesuse ti cꞌalal chaꞌcuxiem xae. \v 42 Laj stacuncutic ta yalel ti lequil achꞌ cꞌop ta stojol ti cristianoetique. Jaꞌ jech xtoc ti iꞌacꞌbat xa yabtel yuꞌun Dios ti jaꞌ Jchapanvanej yuꞌun ti buchꞌu cuxule, ti buchꞌu chamemique. \v 43 Jaꞌ jech xtoc scotol ti jꞌalcꞌopetique laj yalic talel scꞌoplal ti Jesuse. Ti buchꞌu ta xichꞌic ta muqꞌue, ta xichꞌic perdón yuꞌun smulic ta sventa ti Jesuse ―xi ti Pedroe. \s1 Ta xichꞌic ti Chꞌul Espíritu ti jyanlum cristianoetique \p \v 44 Cꞌalal jech syaquil ta xcꞌopoj ti Pedroe, jaꞌ o ital ti Chꞌul Espíritu ta stojol ti cꞌu yepal ta xaꞌibeic ti scꞌope. \v 45 Ti jꞌisraelal jchꞌunolajeletic ti jaꞌ xchiꞌinojic talel ti Pedroe, toj elom laj yaꞌiic ti jech laj yichꞌic Chꞌul Espíritu ti jyanlumetique. \v 46 Yuꞌun laj yaꞌiic ti ta xcꞌopojic ta yan cꞌopetique schiꞌuc ti ta xlequil-cꞌopojic ta stojol ti Diose. \v 47 Jech o xal ti Pedroe jech laj yal: \p ―Laj xa yichꞌic ti Chꞌul Espíritue jech chac cꞌu chaꞌal ti voꞌotique. ¿Mi oy buchꞌu ta xmacbun yoꞌnton ta yichꞌel voꞌ ti jyanlumetic xanaꞌic liꞌe? ―xi. \p \v 48 Jech o xal ti Pedroe laj yal ti acꞌo yichꞌic voꞌ ta sventa ti Jesucristoe. Tsꞌacal to un, ti jyanlumetique laj scꞌanbe vocol ti Pedroe ti acꞌo comuc jun chibuc cꞌacꞌal teye. \c 11 \s1 Jech ta xal ti Pedro ta stojol ti jchꞌunolajeletic ti oyic ta Jerusalene \p \v 1 Ti yan jcholcꞌopetique schiꞌuc ti jchꞌunolajeletic ti oyic ta Judea banomile laj yaꞌibeic scꞌoplal ti jyanlumetic ti laj xa xchꞌunic ti scꞌop Diose. \v 2 Cꞌalal jech isut batel ta Jerusalén ti Pedroe, tey isaꞌbat smul yuꞌun ti jchꞌunolajeletic ti buchꞌutic ta xalic ti tsots scꞌoplal ta xichꞌ circuncisión ti jyanlumetique. Jech lic sjaqꞌuic: \p \v 3 ―¿Cꞌu chaꞌal ay atsob abaic, jmoj laveꞌ schiꞌuc ti jyanlumetique? ―xutic. \p \v 4 Jech ti Pedroe xcholet lic xchap scotol ti cꞌusi laj yil ti icꞌot ta pasele. Jech lic yal: \p \v 5 ―Ti jech tey oyun ta jteclum Jopee, cꞌalal ta jta ta cꞌoponel ti Diose, laj quil ti coꞌol sꞌelan jun mucꞌ ta mantae, ti xlichꞌet yal talel ta vinajele. Chucbil schanjotal ti sbae. Tey ivul ti bu oyune. \v 6 Cꞌalal laj jqꞌuel lec ti cꞌusi tiqꞌuil ta yute, tey laj quil ti tey oy chonetic ti chanib yacane schiꞌuc yan chonetic, schiꞌuc mutetic. \v 7 Laj caꞌi ti oy Buchꞌu ta xcꞌopoj ti jech ta xalbune: “Pedro, lican. Milo, tiꞌan”, xiyut. \v 8 Pero jech laj cal: “Mu jcꞌan, Cajval. Mu bacꞌniuc jnaꞌ jtiꞌ ti cꞌusi chopole”, xcut. \v 9 Jech laj yalbun ti Buchꞌu ta xcꞌopoj talel ta vinajele: “Ti cꞌusi lecubtasbil yuꞌun ti Diose, mu xuꞌ xaval ti chopole”, xiyut. \v 10 Oxib velta jech laj yalbun. Tsꞌacal to un, scotol imuy batel ta vinajel. \v 11 Cꞌalal jech laj quile, jaꞌ o tey icꞌotic oxib viniquetic tey ta na ti bu oyune. Ta Cesarea to tacbilic talel yoꞌ tal saꞌicun. \v 12 Ti Chꞌul Espíritue laj yalbun ti junuc coꞌnton acꞌo batcun schiꞌuc ti jꞌicꞌvanejetique. Jaꞌ jech xtoc laj xchiꞌinun batel ti vaquib jchꞌunolajeletic ti liꞌ oyique. Jcotolcutic liꞌochcutic batel ta sna ti jun vinique. \v 13 Tey laj yalbuncutic ti laj yil ti tey vaꞌal icꞌot jun ángel ta sna ti jech iꞌalbate: “Taco batel avinictac ta jteclum Jope yoꞌ jech ta xiqꞌuic talel ti Simone, ti jaꞌ Pedro ti yan sbie. \v 14 Jaꞌ ta xayalbot avaꞌi ti stuque cꞌu sꞌelan ta xata ti coltael schiꞌuc ti cꞌu yepal oy ta anae”, xꞌutat la ti vinique, xiyut. \v 15 Cꞌalal lic calbe yaꞌiic ti coltaele, jaꞌ o ital ti Chꞌul Espíritu ta stojolic coꞌol sꞌelan jech chac cꞌu chaꞌal ital ta jtojoltic ta baꞌyele. \v 16 Cꞌalal jech laj quile, jaꞌ o tey ivul ta coꞌnton jech chac cꞌu chaꞌal laj yal ti Cajvaltic Jesuse: “Laj yacꞌ ichꞌ voꞌ ti Juane. Pero ti voꞌoxuque ta xavichꞌic ti Chꞌul Espíritue”, ti xie. \p \v 17 ’Ti mi jech laj spas ti Dios ti laj yacꞌbe yichꞌ Chꞌul Espíritu ti jyanlumetique jech chac cꞌu chaꞌal laj quichꞌtic ti voꞌotic cꞌalal laj jchꞌuntic ti Cajvaltic Jesucristoe, ¿buchꞌuun yaꞌyel ta jmacbe yabtel ti Diose? ―xi ti Pedroe. \p \v 18 Ti jchꞌunolajeletic ta Jerusalene, cꞌalal laj yaꞌiic ti vaꞌi sꞌelan taje, tsꞌijil icomic. Jech lic lequil cꞌopojicuc ta stojol ti Diose: \p ―Ati chcaltic un chaꞌe, ti jyanlumetique xuꞌ ta xictaic ti chopol yoꞌntonique yoꞌ jech ta staic ti scuxlejalic sbatel osil yuꞌun ti Diose ―xiic. \s1 Ti jchꞌunolajeletic ti oyic ta jteclum Antioquíae \p \v 19 Ti jꞌisraelal jchꞌunolajeletic ti laj tanijicuc batel ti cꞌalal laj yichꞌ milel ti Estebane, oy jlom ibatic ta Fenicia banomil, ta Chipre banomil, ta Antioquía jteclum. Tey lic yalic ti lequil achꞌ cꞌop ta stojol ti schiꞌil sbaic ta jꞌisraele. Muꞌyuc laj yalbeic ti jyanlumetique. \v 20 Pero oy jlom jchꞌunolajeletic ti liquemic talel ta Chipre ta Cirene ti icꞌotic ta jteclum Antioquíae. Ti jchꞌunolajeletic taje tey lic yalbeic yaꞌi xtoc ti lequil achꞌ cꞌop yuꞌun ti Cajvaltic Jesuse, ti jyanlumetique. \v 21 Ti chꞌunolajeletic taje coltabilic yuꞌun smucꞌul stsatsal ti Cajvaltique. Jech o xal ep ti jyanlumetique laj yictaic comel ti cꞌu sꞌelan xchꞌunojic to oxe. Jaꞌ laj xchꞌunic ti Cajvaltique. \p \v 22 Cꞌalal jech laj yaꞌiic ti jchꞌunolajeletic ti oyic ta Jerusalene, jech o xal laj staquic batel ti Bernabee cꞌalal to Antioquía. \v 23 Cꞌalal icꞌot ti Bernabee, laj yil ti ta melel laj xa svaꞌan sba ti Dios ta stojolic ti jyanlumetique. Jech o xal xmuyubaj xa. Tey laj sbijubtas scotol ti jchꞌunolajeletique ti staojuc o yav junuc yoꞌntonic ta stojol ti Cajvaltique. \v 24 Ti Bernabee jaꞌ jun lequil vinic. Ventainbil yoꞌnton yuꞌun ti Chꞌul Espíritue, ti xchꞌunoj ti ta xcoltavan ti Cajvaltique. Jech o xal un, ep laj xchꞌunic Cajvaltic ta sventa ti Bernabee. \p \v 25 Tsꞌacal to un, ti Bernabee ibat ta jteclum Tarso ta saꞌel ti Sauloe. Cꞌalal laj stae, laj yicꞌ batel cꞌalal to Antioquía. \v 26 Tey icomic jun jabil schiꞌuc ti jchꞌunolajeletique. Laj xchanubtasic ep ti cristianoetique. Jaꞌ tey ilic talel ti laj sbiinic jaꞌ cristoetic ti jchꞌunolajeletique. \p \v 27 Ti jech yorail taje, oy jun chib viniquetic ta Jerusalén ti ta xalic ti cꞌusi ta xꞌacꞌbat snaꞌic yuꞌun ti Diose. Tey ibatic ta Antioquía. \v 28 Oy jun yuꞌunic ta scotolic ti jaꞌ Agabo sbie. Tey lic svaꞌan sba ta stojol ti jchꞌunolajeletique. Ta sventa ti iꞌacꞌbat snaꞌ yuꞌun ti Chꞌul Espíritue, laj yal ti ta xtal mucꞌ ta viꞌnal ta sjunul banomile. Jech onoꞌox icꞌot ta pasel cꞌalal tiqꞌuil ta ajvalil ti Claudioe. \v 29 Jech ti jchꞌunolajeletic ti oyic ta jteclum Antioquíae iꞌayan ta yoꞌntonic ti ta scoltaic ti jchꞌunolajeletic ti oyic ta Judeae, jaꞌ ti cꞌu yepal xuꞌ yuꞌunic ta jujun tale. \v 30 Jaꞌ jech laj spasic. Ti cꞌusi laj stsobique, laj yacꞌbeic ti Bernabee, ti Sauloe, yoꞌ jech ta xacꞌbeic ti ancianoetic ti oyic ta Judeae. \c 12 \s1 Ta xcham ti Jacoboe schiꞌuc ta xichꞌ chuquel ti Pedroe \p \v 1 Ti jech yorail taje, jaꞌ o lic yilbajin jlom jchꞌunolajeletic ti ajvalil Herodese. \v 2 Laj yacꞌ ta milel ta espada ti Jacoboe, ti jaꞌ yitsꞌin ti Juane. \v 3 Ti jech laj spas ti ajvalil Herodese, toj lec laj yaꞌiic ti jꞌisraeletique. Jech o xal laj stsac ta chuquel ti Pedroe. Ti jech taje, jaꞌ o yorail ti qꞌuin ti ta sveꞌic pan ti chꞌabal yichꞌoj ti spajubtasobile. \v 4 Cꞌalal jech tsacbil xa ox batel ti Pedroe, ti ajvalil Herodese laj sticꞌ ta chuquel ti bu lec chabibil ta chanchop soldadoetic ti oy chanib soldado ti jujuchope. Yuꞌun laj snop ta yoꞌnton ti ta svaꞌan ta sba ta sat ti cristianoetique ti cꞌalal mi iꞌechꞌ ti qꞌuin Colele. \v 5 Jaꞌ yuꞌun ti Pedroe lec chabibil ti tey ta chuquinabe. Pero ti jchꞌunolajeletique yacꞌojbeic yipal ta stael ta cꞌoponel ti Dios ta sventa ti Pedroe. \s1 Ti Diose ta scolta loqꞌuel ti Pedro ti jech tiqꞌuil ta chuquinabe \p \v 6 Ta yacꞌobalil ti cꞌalal yocꞌlomal xa ti ta xichꞌ vaꞌanel ta sba ta sat ti cristianoetic yuꞌun ti Herodese, ti Pedroe lec chabibil ta chaꞌvoꞌ soldado ta xvay. Chucul lec ta chib cadena. Ti yan soldadoetique lec xchabiojic ti tiꞌ chuquinabe. \v 7 Ta jech to yepal icꞌot jun yajꞌángel ti Cajvaltique. Jech sac jaman ta xojobal icom ti yut chuquinabe. Ti ángele laj svuyilanbe xocon ti Pedroe yoꞌ stij. Jech laj yal: \p ―Lican ta ora ―xi. \p Ta jech to yepal ijituj ti cadena ti oy ta scꞌob ti Pedroe. \v 8 Ti ángele jech laj yal: \p ―Chuco achꞌut. Lapo axonob ―xut. \p Cꞌalal jech laj spas ti Pedroe, jech laj yal ti ángele: \p ―Lapo ti acꞌuꞌ ti smacobil sique. Tijlan talel ta jpat ―xi. \p \v 9 Ti Pedroe tijil batel ta spat ti ángele. Batsꞌi mu aꞌyibajuc ta xaꞌi mi ta melel jech ta spas ti ángele, mi moꞌoj. Yacꞌtouc ti jaꞌ noꞌox oy cꞌusi ta xꞌacꞌbat yile. \v 10 Tey ijelavic batel ti bu oy ti sliqueb jchabivanejetique. Iꞌechꞌic batel ti bu oy ti schibal jchabivanejetique. Cꞌalal icꞌotic ta mucꞌ ta tiꞌ chuquinab taqꞌuin ti ta sventa callee, ta jech to yepal ijam stuc. Tey iloqꞌuic batel. Cꞌalal ixanavic batel jun callee, tey ictaat comel stuc ti Pedro yuꞌun ti ángele. \v 11 Jaꞌ to tey laj yil ti Pedro ti melel onoꞌoxe. Jech laj yal ta yoꞌnton: \p ―Avi tana ta xquil ti ta melel laj stac talel yajꞌángel ti Cajvaltique, yoꞌ jech tal scoltaun ta yoc ta scꞌob ti ajvalil Herodese schiꞌuc ti cꞌusi snopoj ta spasbun ti jꞌisraeletique ―xi. \p \v 12 Cꞌalal jech ta snopilan batel ti Pedroe, ibat ta sna María ti jaꞌ smeꞌ ti Juane, ti jaꞌ Marcos ti yan sbi xtoque. Yuꞌun ti teye ep stsoboj sbaic ti jchꞌunolajeletic ti ta staic ta cꞌoponel ti Diose. \v 13 Cꞌalal jech icꞌot scꞌoj ti tiꞌ nae, jaꞌ o tal jun tseb, Rode ti sbie. Tal sqꞌuel buchꞌu ta scꞌojilan ti tiꞌ nae. \v 14 Cꞌalal laj yaꞌibe scꞌopojel ti Pedroe, pero muꞌyuc bu laj sjam ti tiꞌ nae. Cajomal xmuyubaj xa ibat ta anil. Ba yalbe yaꞌi ti jchꞌunolajeletic ti tey xa vaꞌal ta tiꞌ na ti Pedroe. \v 15 Pero ti stuquique jech laj yalic: \p ―Xlic achuvaj ―xutic. \p ―Melel ti cꞌusi ta xcale ―xi ti tsebe. \p Manchuc mi jech laj yaꞌiic, pero ti jchꞌunolajeletique jech laj yalic: \p ―Maꞌuc. Jaꞌ schꞌulel ―xiic. \p \v 16 Pero ti Pedroe tey xcꞌojcun o ta tiꞌ na. Cꞌalal bat sjamique, tey laj yilic. Tey ixiꞌic. \v 17 Pero ti Pedroe laj spas señail ta scꞌob ti acꞌo chꞌaniicuque. Tey lic yal ti cꞌu sꞌelan iloqꞌuesat ta chuqinab yuꞌun ti Cajvaltique. Jech laj yal: \p ―Albeic yaꞌi ti Jacoboe schiꞌuc ti yan quermanotique ―xi. \p Jech o xal ti Pedroe ibat ta yan parte. \p \v 18 Cꞌalal sacub ti osile, mu stacꞌ aꞌyeluc ta xaꞌiic ti soldadoetic ti cꞌusi icꞌot ta pasel ti chꞌabal xa ti Pedroe. \v 19 Ti Herodese laj yal mantal ti acꞌo yichꞌ saꞌel bu ta jmec ti Pedroe. Cꞌalal muꞌyuc laj yichꞌ taele, lic xchapan cuenta schiꞌuc ti soldadoetique. Tey laj yal mantal ti acꞌo yichꞌ milel ti soldadoetique. Tsꞌacal to un, ti Herodese ilocꞌ batel ta Judea. Bat nacluc ta jteclum Cesarea. \s1 Ta xcham ti Herodese \p \v 20 Ti ajvalil Herodese isoc sjol schiꞌuc ti cristianoetic ti nacalic ta jteclum Tiroe schiꞌuc ti ta jteclum Sidone. Pero ti stuquique laj scomonop scꞌopic ti jaꞌ xlocꞌ venta ti mi ta xtalic ta stojol ti ajvalil Herodese. Yuꞌun tey ta xlic talel sveꞌelic ta banomil ti bu smacoj ti Herodese. Jech o xal un, ti stuquique lic smatantasic ti Blastoe ti jaꞌ yichꞌoj tsots yabtel yuꞌun ti ajvalil Herodese. Yuꞌun ta scꞌanic ti ta sventa ti Blastoe yoꞌ jech ta staic ti ta xcomic ta lec schiꞌuc ti ajvalil Herodese. \v 21 Jech o xal ti Herodese oy jun cꞌacꞌal ti laj sta ta iqꞌuel ti cristianoetic taje. Ti jech cꞌacꞌal taje, ti ajvalil Herodese lic slap ti slequil cꞌuꞌe. Bat chotluc ta schotleb ti bu ta xchapanvane. Tey laj yalbe ti cꞌusi ta xale. \v 22 Ti cristianoetique jech lic avanicuc: \p ―Ti buchꞌu ta xcꞌopoj liꞌe, maꞌuc jun vinic. Jaꞌ jun riox ―xiic. \p \v 23 Ta ora noꞌox iꞌacꞌbat chamel ti ajvalil Herodese yuꞌun jun yajꞌángel ti Cajvaltique. Yuꞌun maꞌuc laj yacꞌ ta ichꞌel ta mucꞌ ti Diose. Jech o xal bolol ta xuvit icham. \p \v 24 Pero ti scꞌop Diose yantic ta xtanij batel. Ta xꞌepajic ti jchꞌunolajeletique. \p \v 25 Ti Bernabee, ti Sauloe, cꞌalal tsuts yuꞌunic ti cꞌusi ta scꞌan pasel ta Jerusalene, isutic batel. Laj yiqꞌuic batel ti Juane, ti jaꞌ Marcos ti yan sbie. \c 13 \s1 Ti Bernabee, ti Sauloe lic stsac ti yabtelique \p \v 1 Ti ta stojol ti jchꞌunolajeletic ti oyic ta jteclum Antioquíae, oy jꞌalcꞌopetic, oy jchanubtasvanejetic. Jaꞌic ti Bernabee, ti Sauloe, ti Simone, Negro ti yan sbi xtoque, ti Lucioe ti liquem talel ta Cirene banomile, ti Manaene ti ichꞌi talel ta stojol ti ajvalil Herodes ta Galileae. \v 2 Oy jun cꞌacꞌal ti viniquetic taje ti scomtsanoj yotic ta staic ta cꞌoponel ti Diose. Jech iꞌalbatic yuꞌun ti Chꞌul Espíritue: \p ―Tꞌujbun loqꞌuel ti Bernabee, ti Sauloe, yoꞌ jech ta xichꞌic ti yabtel ti vuꞌun ta xcacꞌbee ―xi. \p \v 3 Cꞌalal laj yoꞌntonic ta scomtsanel ti yotique, ti ta scꞌoponel ti Diose, laj scajan scꞌobic ta sbaic. Tsꞌacal to tey laj staquic batel. \s1 Ti jcholcꞌopetique ta xalic ti lequil achꞌ cꞌop ti ta Chipre banomile \p \v 4 Jech o xal ti Bernabee, ti Sauloe itacatic batel yuꞌun ti Chꞌul Espíritue. Icꞌotic ta Seleucia jteclum. Tsꞌacal to un, iꞌochic batel ta jun barco yoꞌ jech ta xcꞌotic ta Chipre banomil. \v 5 Cꞌalal icꞌotic teye, lic yalic ti scꞌop Dios ta jujun chꞌul na yuꞌun ti jꞌisraeletic tey ta jteclum Salamina ti bu xpaj ti barcoe. Jaꞌ tey batem xtoc ti Juane ti jaꞌ yajcoltobbaique. \v 6 Tey lic xanobtaic ti cꞌu sjamlej ti Chipre banomile. Tey icꞌotic ta jteclum Pafos. Tey laj staic jun jꞌilol jꞌisraelal vinic, Barjesús ti sbie. Ta xal ti ta xcꞌopoj ta sventa ti Diose ti cꞌalal jaꞌ jun jutcꞌope. \v 7 Ti jꞌilol taje, jaꞌ svinic ti bijil ajvalil Sergio Pauloe. Ti ajvalile laj stac ta iqꞌuel ti Bernabee, ti Sauloe. Yuꞌun ta scꞌan ta xaꞌi ti scꞌop Diose. \v 8 Ti jꞌilol taje, jaꞌ Elimas ti yan sbi xtoque, laj yacꞌ persa ta spajesel ti jcholcꞌopetique yoꞌ jech mu xchꞌun scꞌop Dios ti ajvalil Sergio Pauloe. \v 9 Jech o xal ti Sauloe, ti jaꞌ Pablo sbi xtoque, ti ventainbil yoꞌnton yuꞌun ti Chꞌul Espíritue, tey laj sqꞌuel batel ti jꞌilol vinique. \v 10 Jech laj yalbe: \p ―Jtiꞌoꞌnton, Jloꞌlavanej, Snichꞌon pucuj, ta xacrontain scotol ti cꞌusi leque. ¿Cꞌu chaꞌal mu xavicta aba ta soquesel yabtel ti Cajvaltique? \v 11 Avi tana un, ta xayacꞌbot castigo ti Cajvaltique. Maꞌsat ta xacom. Mi jaꞌuc xuꞌ ta xavil ti saquilal osil ti jayib cꞌacꞌale ―xut. \p Ta jech to yepal imac ti sate. Mu xa xil ti saquilal osile. Jech o xal lic saꞌolan buchꞌu ta xnitbat batel scꞌob. Yuꞌun mu xa xil. \v 12 Cꞌalal jech laj yil ti ajvalile, laj xchꞌun ti Cajvaltique. Yuꞌun yan yutsil ta xaꞌi ti ta xꞌalbat scꞌoplal ti Cajvaltique. \s1 Ti Pabloe, ti Bernabee oyic ta jteclum Antioquía ti oy ta Pisidia banomile \p \v 13 Ti Pabloe schiꞌuc ti schiꞌiltaque tey iꞌochic batel ta jun barco ta jteclum Pafos. Tey ibatic ta jteclum Perge ti oy ta Panfilia banomile. Yan ti Juan Marcose ictavan comel. Isut batel ta Jerusalén. \v 14 Tsꞌacal to un, iloqꞌuic batel ta jteclum Pergee. Ibatic ta jteclum Antioquía ti oy ta Pisidia banomile. Ti teye, ochic batel ta chꞌul na ti cꞌalal jaꞌ o scꞌacꞌalil ti cuxob oꞌntonale. Tey ichotiic. \v 15 Ti jpasmantaletic yuꞌun ti chꞌul nae, cꞌalal laj yoꞌntonic ta sqꞌuelel ti vun sventa ti mantale schiꞌuc ti svun ti jꞌalcꞌopetique, laj staquic batel jꞌalmantal ti jech laj yale: \p ―Jchiꞌiltac, mi oy ta avoꞌnton ti cꞌusi ta xacꞌan xaval yoꞌ ta xabijubtas ti cristianoetique, xuꞌ xaval avi liꞌe ―xi. \p \v 16 Tey lic vaꞌiuc ti Pabloe. Laj spas seña ta scꞌob ti acꞌo stsꞌijliicuque. Jech laj yal: \p ―Aꞌyio avaꞌiic, Jchiꞌiltac, schiꞌuc voꞌoxuc jyanlumoxuc ti ta xaxiꞌtaic ti Diose. \v 17 Ti Dios cuꞌuntic jꞌisraelotique laj stꞌuj ti jmolmucꞌtotic ta voꞌnee. Laj spas ta jun mucꞌ ta jteclum ti cꞌalal tiqꞌuilic to ox ta mosovil ta Egipto banomile. Pero ta sventa stsatsal stuc laj sloqꞌues talel ta mosovil. \v 18 Ti Diose, chaꞌvinic (40) jabil laj stsꞌicbe stalel yoꞌntonic ti jmolmucꞌtotic ta voꞌnee ti cꞌalal jech xjoyetic talel ta xocol banomile. \v 19 Jaꞌ jech xtoc ti Diose laj slilin vuc-chop lumetic ti nacalic ta Canaán banomile, yoꞌ jech ta xticꞌatic ochel ta yosilic ti jmolmucꞌtotique. \v 20 Oy nan oꞌlol yoꞌobal ciento (450) jabil ti jmolmucꞌtotique iventainatic yuꞌun ti Dios ta sventa ti jchapanvanejetique. Jaꞌ jech sꞌelan iventainatic jaꞌ to cꞌalal sta yorail ivaꞌi ti jꞌalcꞌop Samuele. \v 21 Ti jmolmucꞌtotique lic scꞌanic jun ajvalil. Tey iꞌacꞌbatic jun ajvalil yuꞌun ti Diose. Jech o xal iventainatic chaꞌvinic (40) jabil yuꞌun ti Saule, ti jaꞌ snichꞌon ti Cise, ti jaꞌ jun vinic snitilul ti Benjamine. \v 22 Tsꞌacal to un, ti Diose laj sloqꞌues ta yabtel ti Saule. Jaꞌ iꞌoch ta ajvalil ti Davide. Yuꞌun jech laj yal ti Diose: “Laj xa jta jun vinic ti ximuyubaj xa yuꞌune, ti ta spas scotol ti cꞌusi ta jcꞌane, ti jaꞌ snichꞌon ti Isaie”, xi ti Diose. \v 23 Yoꞌ jech ta xcꞌot ta pasel ti yaloj onoꞌox ti Dios ti ta scoltaotique, jech o xal un, laj svaꞌan jun snitilul ti Davide, jaꞌ ti Jesuse. \v 24 Cꞌalal mu to xtal ti Jesuse, ti Juane laj yalbotic ti acꞌo jelta ti coꞌntontique yoꞌ jech xuꞌ ta xquichꞌtic voꞌ. \v 25 Cꞌalal poꞌot xa xlaj yabtel ti Juane, jech laj yal: “Moꞌcun jech chac cꞌu chaꞌal ti ta xanopique. Pero oy Buchꞌu tsꞌacal to ta xtal ti mi jaꞌuc juteb oy jlequil jtuqꞌuil ta jitunbel ti yaqꞌuil xonobe”, ti xi laj yale. \p \v 26 ’Jchiꞌiltac ti snitiluloxuc ti Abrahame schiꞌuc ti voꞌoxuc jyanlumoxuc ti ta xaxiꞌtaic ti Diose, jaꞌ avuꞌunic ti lequil achꞌ cꞌop taje, ti jaꞌ colebale. \v 27 Ti jchiꞌiltic ti nacalic ta Jerusalene schiꞌuc ti banquilaletic yuꞌunique mi jaꞌuc laj snaꞌic Buchꞌu ti Jesuse. Mi jaꞌuc laj yaꞌibeic smelol ti scꞌop Dios ti laj stsꞌibaic ti jꞌalcꞌopetic ti ta sqꞌuelic ta chꞌul na ti jujun scꞌacꞌalil cuxob oꞌntonale. Ti jech laj yaqꞌuic ta milel ti Jesuse, jaꞌ icꞌot ta pasel yuꞌunic ti cꞌusi laj stsꞌibaic ti jꞌalcꞌopetique. \v 28 Manchuc mi muꞌyuc laj stabeic smul yoꞌ ta xaqꞌuic ta milel, pero ti jchiꞌiltique laj scꞌanbe ti Pilatoe ti acꞌo yal mantal ti acꞌo yichꞌ milele. \v 29 Cꞌalal jech laj xa spasic scotol jech chac cꞌu chaꞌal tsꞌibabil scꞌoplal ti Jesús ta scꞌop Diose, tey laj syalesic talel ta cruz. Laj smuquic. \v 30 Pero ti Diose laj xchaꞌcuxes ti jech ichame. \v 31 Jech o xal ti Jesuse ep cꞌacꞌal laj yacꞌ sba iluc ta stojol ti buchꞌutic laj xchiꞌinic ta xanobal ti ilic talel ta Galileae, ti icꞌot ta Jerusalene. Jaꞌic avi tana liꞌe ti ta xalbeic yaꞌi ti cristianoetic scꞌoplal ti Jesuse. \p \v 32 ’Jech o xal ti vuꞌuncutique jaꞌ ta xcalcutic avaꞌiic ti lequil achꞌ cꞌope, jaꞌ ti yalojbe onoꞌox ti jmolmucꞌtotic ti oy cꞌusi ta xacꞌ ti Diose. \v 33 Avi tana un, ti voꞌotic smamamtacotic ti jmolmucꞌtotique, lijꞌacꞌbatotic yuꞌun ti Dios ti yaloj onoꞌox ti ta xaqꞌue. Yuꞌun laj xa xchaꞌcuxes ti Jesuse jech chac cꞌu chaꞌal tsꞌibabil ta schibal Salmoe: “Voꞌot Jnichꞌonot, ti cꞌacꞌal liꞌe laj xa cacꞌbot acuxlejal”, ti xie. \v 34 Spocoꞌaloj onoꞌox ti Diose ti ta xchaꞌcuxes, yoꞌ jech mu xcꞌaꞌ ti sbectale: “Ta xcacꞌboxuc avichꞌic ti cꞌuxubinel ti caloj onoꞌox ta xcacꞌbe ti Davide”, ti xi ta xal ti scꞌop Diose. \v 35 Jech o xal ta xal ti yan Salmoe: “Mu xavacꞌ cꞌaꞌuc sbecꞌtal ti avajtunel ti cꞌux ta xavaꞌie”, ti xie. \v 36 Ta melel, ti Davide itunesat yuꞌun ti Dios cꞌalal cuxul to oxe. Tsꞌacal to icham. Ba xchiꞌin ti stot smeꞌe. Tey icꞌaꞌ ti sbecꞌtale. \v 37 Pero ti sbecꞌtal ti Buchꞌu ichaꞌcuxesat yuꞌun ti Diose, muꞌyuc xcꞌaꞌ. \v 38 Jech o xal un, Jchiꞌiltac, ta xavichꞌic albel scꞌoplal ti Jesuse, yoꞌ jech ta xanaꞌic ti ta xataic perdón yuꞌun ti amulique. \v 39 Buchꞌuuc noꞌox ti ta xchꞌunic ti Jesuse ta xꞌacꞌbatic perdón cꞌalal mu xuꞌ staic perdón yuꞌun smantal ti Moisese. \v 40 Bijanic me. Mu me jechuc xcꞌot ta atojolic jech chac cꞌu chaꞌal laj stsꞌiba comel ti jꞌalcꞌopetic ti jech laj yalique: \q1 \v 41 Qꞌuel avilic, Jnaꞌlevanejetic, tey chꞌayal avoꞌntonic xacham xalajic. \q1 Vuꞌun Diosun oy cꞌusi mucꞌtic ta jpas ta atojolic ti mu xachꞌunique manchuc mi oy buchꞌu ta xalboxuc avaꞌiic ti smelole, \m xi ti scꞌop Diose ―xi ti Pabloe. \p \v 42 Cꞌalal iloqꞌuic batel ta chꞌul na yuꞌun ti jꞌisraeletic ti Pabloe schiꞌuc ti schiꞌiltaque, jech ti jyanlumetique laj scꞌanbeic ti Pabloe ti acꞌo chanubtasvanuc yan velta cꞌalal scꞌacꞌalil ti cuxob oꞌntonale. \p \v 43 Cꞌalal ilaj yoꞌntonic ti jech tsobolic ta chꞌul nae, ep ti jꞌisraeletique schiꞌuc ti jyanlumetic ti jun yoꞌntonic xchꞌunojic jech chac cꞌu chaꞌal xchꞌunojic ti jꞌisraeletique, laj stsꞌacliic batel ti Pabloe, ti Bernabee. Jech ti stuquique laj sbijubtasic ti mu me xchꞌac sbaic loqꞌuel ta scꞌuxul yoꞌnton ti Diose. \p \v 44 Cꞌalal sta ti yan xemunae, scꞌacꞌalil ti cuxob oꞌntonale, jutuc mu scotoluc ti jteclum tal yaꞌiic ti scꞌop Diose. \v 45 Pero ti jꞌisraeletique, ti cꞌalal laj yilic ti ep laj stsob sbaic talel ti cristianoetique, lic yitꞌixal yoꞌntonic. Jech o xal lic babacꞌopojicuc, lic saꞌbeic smul ti Pabloe. \v 46 Pero ti Pabloe, ti Bernabee mu ta xiꞌeluc ti jech laj yalique: \p ―Tsots ox scꞌoplal ti baꞌyel ta xcalboxuc avaꞌiic ti scꞌop Dios ta atojolic ti voꞌoxuc jchiꞌil jbatique. Pero ta xquil ti mu xacꞌan xachꞌunique, ti muꞌyuc cꞌusi bal o ta xavaꞌiic ti cuxlejal sbatel osile. Jech o xal ta xibatcutic ta stojol ti jyanlumetique. \v 47 Jech ta jpascutic jech chac cꞌu chaꞌal laj yalbuncutic ti Cajvaltic ti jech ta xale: \q1 Coꞌol sꞌelan luz laj cacꞌbot avabtel ta stojol ti jyanlum cristianoetique. \q1 Ta aventa voꞌot ta staic scolelic ti cristianoetic ta sjoylej banomile, \m xiyutuncutic, ―xi ti Pabloe. \p \v 48 Cꞌalal jech laj yaꞌiic ti jyanlumetique, xmuyubajic xa laj yalic ti yan yutsil ti scꞌop Cajvaltique. Laj xchꞌunic scotolic ti buchꞌutic oy scꞌoplalic ta xichꞌic ti cuxlejal sbatel osile. \v 49 Jaꞌ jech itanij ti scꞌop Cajvaltic ti ta scotol banomil tey taje. \v 50 Pero ti jꞌisraeletique laj saꞌic jun chib antsetic ti xchꞌunojic Dios ta spas sbaique, ti ichꞌbilic ta muqꞌue, schiꞌuc viniquetic ti ichꞌbil yeic tey ta jteclume. Jaꞌic laj sliquesbeic sjolic ti cristianoetique, ti acꞌo yichꞌ crontainel ti Pabloe schiꞌuc ti Bernabee, yoꞌ jech ta snutsic loqꞌuel ti ta slumalique. \v 51 Jech o xal ti stuquique lic slilinic spucuquil ti xonobique yoꞌ jech ta xvinaj ti oy smulic ta stojol Dios ti cristianoetique. Tsꞌacal to un, ibatic ta jteclum Iconio. \v 52 Pero ti jchꞌunolajeletique xmuyubajic noꞌox, ventainbil yoꞌntonic yuꞌun ti Chꞌul Espíritue. \c 14 \s1 Ti Pablo, ti Bernabee oyic ta Iconio Jteclum \p \v 1 Ti Pabloe, ti Bernabee ibatic ta chꞌul na yuꞌun ti jꞌisraeletic ti tey ta Iconioe. Oy yip ti scꞌop Dios ti laj yalique. Jech o xal ep laj xchꞌunic ti jꞌisraeletique schiꞌuc ti jyanlumetique. \v 2 Pero ti jꞌisraeletic ti mu scꞌan xchꞌunique laj stijbeic sjol ti jyanlumetique yoꞌ jech acꞌo socuc sjolic ta stojol ti Pabloe, ti Bernabee. \v 3 Pero ti stuquique jal tey icomic. Mu ta xiꞌeluc ta xalic ti scꞌop Diose, jaꞌ ti spatoj yoꞌntonic yuꞌun ti Cajvaltique. Cꞌalal ta xalic ti cꞌux ta xaꞌiotic ti Diose, jaꞌ stuc ti Cajvaltique laj yacꞌ ta ilel ti melel ti cꞌusi ta xalique ta sventa ti iꞌacꞌbatic ti tsots xuꞌ yuꞌunique schiꞌuc ti oy cꞌusi señail laj yaqꞌuic ta ilel ti jcholcꞌopetique. \v 4 Pero ti cristianoetic tey ta jteclum Iconioe chaꞌchꞌac spasoj sbaic. Oy jlom ta xchꞌunic ti cꞌusi ta xal ti jꞌisraeletique. Oy jlom ta xchꞌunic ti cꞌusi ta xalic ti jcholcꞌopetique. \v 5 Jech o xal ti jꞌisraeletique, ti jyanlumetique laj scomonop scꞌopic schiꞌuc ti jꞌopisialetique yoꞌ jech ta xilbajinic, ta xacꞌbeic ton ti jcholcꞌopetique. \v 6 Pero ti Pabloe, ti Bernabee, cꞌalal jech laj yaꞌiique, ijatavic batel. Ibatic ta jteclum Listra, ta jteclum Derbe ti oy ta Licaonia banomile. Tsꞌacal to tey ixanavic ta sjoylej ti Licaonia banomile. \v 7 Tey laj yalic ti lequil achꞌ cꞌop xtoque. \s1 Iꞌacꞌbat ton ti Pablo ti ta Listra jteclume \p \v 8 Ti tey ta Listrae oy jun vinic ti tey chotol ti mu xanave. Yuꞌun coxov ivocꞌ. \v 9 Ti coxov taje tsꞌetel schiquin ta xaꞌi ti cꞌusi ta xal ti Pabloe. Ti Pabloe laj sqꞌuelbe lec ti sate. Laj yil ti oy ta yoꞌnton ta xcole. \v 10 Jech tsots jech laj yalbe: \p ―Lican, tucꞌ xavaꞌan aba ―xi. \p Ti coxov vinique toj bitel vaꞌal icꞌot. Tey lic xanavuc. \v 11 Cꞌalal laj yilic ti cristianoetic ti jech laj spas ti Pabloe, tey lic avanicuc ti jech laj yalique: \p ―Coꞌol sꞌelan viniquetic iyal talel ti rioxetic ta jtojoltique ―xiic. \p \v 12 Ta xalic, ti Bernabee jaꞌ la ti riox Júpitere. Ti Pabloe, ta xalic, jaꞌ la ti riox Mercurioe, yuꞌun jaꞌ toj ep snaꞌ xcꞌopoj. \v 13 Ti pale ti jaꞌ sventainoj ti chꞌul na yuꞌun ti riox Júpitere, ti oy ta sliquebal jteclume, laj yichꞌ talel nichimetic, vacaxetic. Ti palee schiꞌuc ti cristianoetique ta ox smilic ti vacaxetique, ta ox xchiqꞌuic ta sventa matanal, yoꞌ jech ta squejan sbaic ta yichꞌel ta mucꞌ ti jcholcꞌopetique. \p \v 14 Cꞌalal jech laj yilic ti Pabloe, ti Bernabee, lic xchꞌiꞌ ta jatel ti scꞌuꞌique. Tey xꞌavetic xa laj sticꞌ sbaic ochel ta stojol ti cristainoetique: \p \v 15 ―Chiꞌiltactic, ¿cꞌu chaꞌal jech ta xapasic leꞌe? Ti vuꞌuncutique vinicuncutic noꞌox jech chac cꞌu chaꞌal ti voꞌoxuque. Litalcutic liꞌe yoꞌ jech tal calboxuc avaꞌiic ti ictaic xa leꞌe ti jech ta xapasique. Yuꞌun muꞌyuc cꞌusi xtun o. Ichꞌic ta mucꞌ ti cuxul Diose, ti Buchꞌu laj spas ti vinajele, ti banomile, ti nabe, schiꞌuc scotol ti cꞌusitic oye. \v 16 Acꞌo mi oy bu laj spas ti Diose ti laj yacꞌbe comel ta sba ti cristianoetic ta spasel ti cꞌusi scꞌan ti yoꞌntonique, \v 17 pero tey onoꞌox ta xacꞌ avilic Buchꞌu ti stuque, yuꞌun ti cꞌusi lec ta spase. Ti Diose jaꞌ ta xacꞌbotic talel ti voꞌe, ti lec ta xchꞌi ti tsꞌunobaletique. Ta xacꞌbotic lec jveꞌeltic yoꞌ jech xijmuyubajotic ―xiic. \p \v 18 Manchuc mi jech laj yalic ti jcholcꞌopetique, pero toj vocol ipajtsaj yuꞌunic ta smilel ti vacaxetique ti ta xꞌichꞌatic ta muqꞌue. \p \v 19 Tsꞌacal to un, tey icꞌotic jun chib jꞌisraeletic ti liquemic talel ta Antioquíae, ti ta Iconio jteclume. Ti jꞌisraeletic taje jaꞌic lic syanijesbeic yoꞌntonic ti cristianoetic teye yoꞌ jech ta xacꞌbeic ton ti Pabloe. Yacꞌtoicuc ti chamem xa yuꞌunic ti Pabloe. Jech o xal laj xjochic loqꞌuel ta stiꞌil xa jteclum. \v 20 Cꞌalal laj stsob sbaic talel ti jchꞌunolajeletic ti bu bitsil ti Pabloe, lic vaꞌiuc. Tey iꞌoch batel ta jteclum yan velta xtoc. Ta yocꞌlomal un, iloqꞌuic batel schiꞌuc ti Bernabee. Ibatic ta Derbe jteclum. \p \v 21 Ti ta jteclum Derbee ep ti cristianoetic laj xchꞌunic ti lequil achꞌ cꞌop ti iꞌalbatique. Tsꞌacal to un, ti jcholcꞌopetique isutic batel yan velta xtoc ta Listra, ta Iconio, ta Antioquía jteclum. \v 22 Tey iꞌechꞌ stsatsubtasbe yoꞌntonic ti jchꞌunolajeletque. Laj yalbe yaꞌi ti junuc yoꞌntonic ta yichꞌel ta mucꞌ ti Cajvaltique. Jaꞌ jech xtoc laj yalbe yaꞌi ti oy ilbajinel ta stojolic ti buchꞌutic ta scꞌan ta staic ti ventainel yuꞌun ti Diose. \p \v 23 Tey laj svaꞌanic xtoc ancianoetic ta jujun tsobobbaile. Cꞌalal laj yoꞌntonic ta scomtsanel ti yotique, ta scꞌoponel ti Diose, laj yaqꞌuic comel ta scꞌob ti Cajvaltique, jaꞌ ti com xa ta yajvalique. \s1 Ti Pabloe, ti Bernabee isutic batel ta Antioquía jteclum ti oy ta Siria banomile \p \v 24 Tsꞌacal to un, tey iꞌechꞌic ta Pisidia banomil yoꞌ jech ta xcꞌotic ta Panfilia banomil. \v 25 Tey laj yalic ti lequil achꞌ cꞌop ta Perge jteclume. Tsacal to un, ibatic ta Atalia jteclum. \v 26 Tey iꞌochic ta jun barco yoꞌ jech ta sutic batel ta Antioquía jteclum. Jaꞌ ti jteclum ti bu icꞌubunatic ta yoc ta scꞌob ti Diose yoꞌ ta spasic ti yabtelic ti avi tsuts xa yuꞌunique. \v 27 Cꞌalal icꞌotic ta jteclum Antioquíae, laj stsobic ti jchꞌunolajeletique. Laj yalbeic yaꞌi ti cꞌu sꞌelan iꞌabtej ti Dios ta stojolique. Jaꞌ jech xtoc laj yalic ti cꞌu sꞌelan laj sjam batel be stuc ti Dios ta stojol ti jyanlumetique, yoꞌ jech ta xchꞌunic ec. \v 28 Ti Pabloe, ti Bernabee ijocꞌtsajic jal schiꞌuc ti jchꞌunolajeletic teye. \c 15 \s1 Ti tsobajel ta Jerusalene \p \v 1 Ti jech yorail taje, oy jun chib viniquetic ti iloqꞌuic batel ta Judea banomile, ibatic ta Antioquía jteclum. Tey laj yalbeic ti jchꞌunolajeletique ti tsots scꞌoplal ta xichꞌ circuncisión jech chac cꞌu chaꞌal ta xal smantal ti Moisese ti mi ta scꞌan ta xcolique. \v 2 Ti Pabloe, ti Bernabee tsots lic stsac sbaic ta cꞌop schiꞌuc ti viniquetic taje. Tsꞌacal to un, ivaꞌanatic ti Pabloe, ti Bernabee, schiꞌuc jayib schiꞌiltac, yoꞌ jech ta xbatic cꞌalal to Jerusalén, yoꞌ jech ta xchapanic ti cꞌop taje. Ta xichꞌ chapanel schiꞌuc ti jcholcꞌopetique schiꞌuc ancianoetic yuꞌun ti jchꞌunolajeletic ti tey ta jteclume. \p \v 3 Jech o xal ti jchꞌunolajeletic ta Antioquíae laj staquic batel ti jchapanejcꞌopetique. Cꞌalal jech ta xbatique, tey iꞌechꞌic ta Fenicia, ta Samaria banomil. Tey ta xalic batel scꞌoplal ti jyanlumetic ti laj xa yictaic comel ti cꞌu sꞌelan xchꞌunojic to ox ta baꞌyele, yoꞌ jech ta stsꞌacliic ti Diose. Cꞌalal jech laj yaꞌiic ti jchꞌunolajeletique, xmuyubajic xa. \p \v 4 Cꞌalal jech icꞌotic ta Jerusalén ti Pabloe, ti Bernabee, ichꞌbilic ta mucꞌ icꞌotic yuꞌun ti jchꞌunolajeletique schiꞌuc ti jcholcꞌopetique, schiꞌuc ti ancianoetique. Lic yalic ti cꞌu sꞌelan iꞌabtej ti Dios ta stojolique. \v 5 Pero oy tey jun chib jfariseoetic ti jaꞌ jchꞌunolajeletic xae tey ivaꞌiic. Jech laj yalic: \p ―Qꞌuel avilic, ti jyanlum jchꞌunolajeletique tsots scꞌoplal acꞌo yichꞌic ti circuncisione. Jaꞌ jech xtoc acꞌo spasic ti cꞌu sꞌelan ta xal smantal ti Moisese ―xiic. \p \v 6 Jech ti jcholcꞌopetique schiꞌuc ti ancianoetique lic stsob sbaic yoꞌ ta scomonchapanic ti cꞌop taje. \v 7 Cꞌalal jech jal xvulajetic ta scomonopele, tey ivaꞌi ti Pedro ti jech laj yale: \p ―Quermanotac, ti voꞌoxuque anaꞌojic lec ti oy xa sjabilal ti laj stꞌujun ti Dios ti liꞌ ta atojolique, yoꞌ jech ta xcal ti lequil achꞌ cꞌop ti jaꞌ colebale ta stojol ti jyanlumetique, yoꞌ jech ta xchꞌunic. \v 8 Ti Dios ti ta xojtiquin ti coꞌntontique laj yacꞌ ta ilel ti lec ta xil ti jyanlumetique. Jech o xal laj yacꞌbe yichꞌic ti Chꞌul Espíritue jech chac cꞌu chaꞌal laj yacꞌbotique. \v 9 Ti Diose mu snaꞌ jeltos yoꞌnton ta jtojoltic. Ti jyanlumetique pocbat xa yoꞌntonic yuꞌun ti Dios eque ta sventa ti laj xchꞌunic ti Cajvaltique. \v 10 Avi tana un, ¿cꞌu chaꞌal xanaꞌetic to yuꞌun ti cꞌusi laj xa spas ti Diose? ¿Cꞌu chaꞌal ta xavacꞌbeic ol yicats ti jyanlum jchꞌunolajeletique cꞌalal ti voꞌotique schiꞌuc ti jmolmucꞌtotique muꞌyuc xuꞌ cuꞌuntic yicatsinel? \v 11 Yuꞌun ti voꞌotique laj xa jchꞌuntic ti ta matanal colemotic ta sventa yutsil yoꞌnton ti Cajvaltic Jesuse. Jaꞌ jech ta xcol ti stuquique ―xi. \p \v 12 Cꞌalal jech laj yaꞌiique, tsꞌijil icom scotolic. Jaꞌ jech xtoc tey tsꞌetel schiquin laj yaꞌiic cꞌalal ta xloꞌilaj ti Bernabee, ti Pabloe ti cꞌu sꞌelan laj yacꞌ iluc smucꞌul stsatsal ti Dios ta stojolique ti cꞌalal iꞌayic ta stojol ti jyanlumetique. \v 13 Cꞌalal laj yoꞌntonic ta cꞌopojele, jaꞌ o jech lic yal ti Jacoboe: \p ―Quermanotac, aꞌyio avaꞌiic lec liꞌe. \v 14 Ti Simón Pedroe laj xa yalbotic caꞌitic ti cꞌu sꞌelan ti Diose lic yichꞌ ta cꞌux ti jyanlumetique, ti laj stꞌuj loqꞌuel xtoc yoꞌ jech ta xcom ta yalab snichꞌnabe. \v 15 Ti jech taje, jaꞌ coꞌol schiꞌuc jech chac cꞌu chaꞌal laj stsꞌibaic comel ti jꞌalcꞌopetic ta voꞌne ti ta scꞌop Diose: \q1 \v 16 Tsꞌacal to ta xital yoꞌ jech ta jchaꞌmeltsanbe sna ti ajvalil David ti ililij xae. \q1 Ta jchaꞌmeltsan ta achꞌ ti cꞌu yepal icom stꞌujbenale. \q1 \v 17 Jaꞌ jech ta jpas yoꞌ jech scotol ti yane ta xlic saꞌic ti Cajvaltique, \q1 jaꞌ ti cristianoetic ti oy ta sjoylej banomile ti laj yichꞌicun ta muqꞌue. \q1 \v 18 Ti jech ta xal ti Cajvaltic taje, ta voꞌne xa laj yacꞌbotic jnaꞌtic ti jech onoꞌox ta spase, \m xi. \p \v 19 ’Jech o xal ti vuꞌun ta xcale, chꞌancutic ti jyanlumetique. Yuꞌun laj xa yictaic comel ti cꞌusi xchꞌunojic to oxe, yoꞌ ta stsꞌacliic ti Diose. \v 20 Jaꞌ noꞌox laꞌ calbetic yaꞌiic ta carta ti mu xa stiꞌic ti beqꞌuet ti acꞌbil ta smoton ti cꞌusi meltsanbil ta cꞌabale, ti mu xmulivajique, ti mu stiꞌbeic sbecꞌtal ti cꞌusi michꞌbil snucꞌ ta xchamique, ti mu stiꞌic ti chꞌichꞌ xtoque. \v 21 Jech ta xcaltic, yuꞌun ta voꞌne onoꞌox, buꞌyuc noꞌox ta jujun lum ta xalic smantal ti Moisés ti ta jujun chꞌul na ti cꞌalal scꞌacꞌalil ti cuxob oꞌntonale ―xi ti Jacoboe. \p \v 22 Jech ti jcholcꞌopetique, ti ancianoetique, ti jchꞌunolajeletique lic stꞌujic jayibuc jchꞌunolajeletic ti oy ta stojolique, yoꞌ jech ta staquic batel ta jteclum Antioquía schiꞌuc ti Pabloe, ti Bernabee. Ti buchꞌu ti laj stꞌujique, jaꞌ ti Judas Barsabase, ti Silase, ti jaꞌ ichꞌbilic ta mucꞌ yuꞌun ti jchꞌunolajeletique. \v 23 Tey laj yichꞌic batel ti carta ti laj smeltsanic ti jech ta xale: \p “Ti jcholcꞌopuncutique, ti ancianouncutique, chabanucoxuc ta xcalboxuc avaꞌiic ti voꞌoxuc jyanlum jchꞌunolajeloxuc ti nacaloxuc ta Antioquíae, ti ta Siriae, ti ta Cilicia banomile. \v 24 Ti vuꞌuncutique laj caꞌicutic ti tey icꞌot ta atojolic viniquetic ti maꞌuc tacbil batel cuꞌuncutique. Ti viniquetic taje ta xilbajinoxuc, ta xacꞌoxuc ta vul oꞌnton yuꞌun ti scꞌop ti ta xalique ti tsots scꞌoplal ta xavichꞌic ti circuncisione, ti ta xapasic smantal ti Moisese. \v 25 Jech o xal lec laj caꞌicutic ti laj jcomonop jcotolcutic ti ta jvaꞌancutic viniquetic yoꞌ jech jmoj xtal sqꞌueloxuc schiꞌuc ti quermanotic Pabloe, ti Bernabee. \v 26 Jaꞌic ti buchꞌutic stenojic ti scuxlejal ta sventa ti Cajvaltic Jesucristoe. \v 27 Jech o xal tey ta jtaccutic talel ta atojolic ti Judase, ti Silase, yoꞌ jech ti stuquique ta xalboxuc avaꞌiic ta asatic ti cꞌu sꞌelan laj xa jcomonopcutic liꞌ ta cartae. \v 28 Lec laj yaꞌi ti Chꞌul Espíritue schiꞌuc ti vuꞌuncutique ti mu xcacꞌcutic avicatsic más. Yuꞌun jaꞌ noꞌox jech yepal ta scꞌan xapasic: \v 29 Mu xatiꞌic ti beqꞌuet ti acꞌbil ta smoton ti cꞌusitic meltsanbil ta cꞌabale. Mu xatiꞌic ti chꞌichꞌe. Mu xatiꞌic sbecꞌtal ti animaletic ti michꞌbil snucꞌ ta xchame. Mu xamulivajic. Ti mi jech ta xapasique, lec ta xapasic. Jaꞌ noꞌox jech yepal ta xcalboxuc avaꞌiic. Acꞌo xchiꞌinoxuc ti Diose”, xi ti cartae. \p \v 30 Cꞌalal jech itacatic batele, batic ta Antioquía. Tey laj stsobic ti jchꞌunolajeletique. Laj yacꞌbeic ti cartae. \v 31 Cꞌalal laj sqꞌuelic ti cartae, xmuyubajic xa yuꞌun ti jech ipatbat yoꞌntonique. \v 32 Ti Judase, ti Silase ta sventa ti xuꞌ yuꞌunic ta xalic ti cꞌusi ta xꞌacꞌbat snaꞌic yuꞌun ti Diose, tey laj spatbe laj stsatsubtasbe yoꞌntonic ti jchꞌunolajeletique. \v 33 Cꞌalal ilaj yoꞌntonic ti cꞌu sjalil ijocꞌtsajic teye, tey iꞌalbatic yuꞌun ti jchꞌunolajeletique ti junuc yoꞌntonic acꞌo baticuque, yoꞌ jech ta sutic batel ta stojol ti buchꞌutic itacatic talele. \p \v 34 Yan ti Silase tey lic snop ti tey ta xcome. \v 35 Jaꞌ jech xtoc ti Pabloe, ti Bernabee tey icomic ta Antioquía. Jech o xal ti stuquique schiꞌuc ti yan jchꞌunolajeletique tey laj yaqꞌuic persa ta chanubtasvanej, ta yalel scꞌop ti Cajvaltique. \s1 Ti Pabloe ta xbat yan velta ta yalel ti lequil achꞌ cꞌope \p \v 36 Tsꞌacal to un, ti Pabloe jech laj yalbe ti Bernabee: \p ―Batic yan velta ta sqꞌuelel ti jchꞌunolajeletic tey ta jteclumetic ti bu echꞌ caltic scꞌop ti Cajvaltique, yoꞌ ta jnaꞌtic cꞌu sꞌelanic quil ―xi. \p \v 37 Ti Bernabee oy ta yoꞌnton ti ta xicꞌ batel ti Juane, ti sbiinoj Marcos xtoque. \v 38 Pero ti Pabloe mu lecuc ta xaꞌi ti ta xiqꞌuic batele. Jaꞌ ti ictavan comel ta Panfilia banomile. Muꞌyuc ichiꞌinvan ta stsutsesel ti yabtelique. \p \v 39 Tey tsots laj svul sbaic. Jech o xal laj xchꞌac sbaic. Ti Bernabee laj yicꞌ batel ti Juan Marcose. Iꞌochic batel ta barco. Ibatic cꞌalal to Chipre. \v 40 Yan ti Pabloe jaꞌ lic stꞌuj ti Silase. Cꞌalal muꞌyuc to ta xloqꞌuic batele, ti jchꞌunolajeletique laj yalbeic ti Cajvaltique ti acꞌo cꞌuxubinaticuc yuꞌune. Tsꞌacal to tey ibatic. \v 41 Tey echꞌ stsatsubtasbe yoꞌntonic ti jchꞌunolajeletic ti oyic ta Siriae, ta Cilicia banomile. \c 16 \s1 Ti Timoteoe ta xchiꞌin batel ti Pabloe schiꞌuc ti Silase \p \v 1 Ti Pabloe, ti Silase icꞌotic ta jteclum Derbe schiꞌuc ta jteclum Listra. Tey laj staic jun jchꞌunolaj, Timoteo ti sbie, ti jaꞌ squerem ol jun jꞌisraelal jchꞌunolajel ants. Ti stote jaꞌ griego. \v 2 Ti jchꞌunolajeletic ti nacalic ta Listrae, ti ta Iconio jteclume, lec ta xilic ti Timoteoe. \v 3 Ti Pabloe ta scꞌan ta xchiꞌin ta xanobal ti Timoteoe. Jech o xal ti Pabloe laj yacꞌbe yichꞌ circuncisión yoꞌ jech mu soc yoꞌntonic ti jꞌisraeletic ti tey nacalique. Yuꞌun snaꞌojic lec ti jaꞌ griego ti stote. \v 4 Scotol ti jteclumetic ti bu laj echꞌicuque, laj yalbeic yaꞌi ti jchꞌunolajeletique ti cꞌu sꞌelan laj scomonopic ti jcholcꞌopetique schiꞌuc ti ancianoetic ti oyic ta Jerusalene. \v 5 Jech o xal ti jchꞌunolajeletique iꞌayan yip yoꞌntonic ta yichꞌel ta mucꞌ ti Cajvaltique. Jaꞌ jech xtoc jujun cꞌacꞌal yantic ta xꞌepajic batel ti jchꞌunolajeletique. \s1 Coꞌol sꞌelan jun jmacedonia vinic iꞌacꞌbat yil ti Pabloe \p \v 6 Ti Chꞌul Espíritue mu laj yacꞌ ochuc batel ti Pabloe, ti Silase ta yalel scꞌop ti Cajvaltic ti ta Asia banomile. Jech o xal jelavel ijelavic ta Frigia, ta Galacia banomil. \v 7 Cꞌalal icꞌotic ta stsꞌac Misia banomile, laj snop ti tey ta xꞌochic ta Bitinia banomile. Pero ti Chꞌul Espíritu yuꞌun ti Jesuse muꞌyuc bu laj yacꞌ ochicuc. \v 8 Jech o xal jelavel ijelavic ta Misia banomil. Iyalic batel ta Troas jteclum ti bu ta xpaj ti barcoe. \v 9 Ti Pabloe tey iꞌacꞌbat yil ta acꞌobaltic coꞌol sꞌelan jun jmacedonia vinic ti vaꞌal ta scꞌan vocole: “Ba coltauncutic ta Macedonia”, xi laj yil. \v 10 Cꞌalal jech laj yil ti Pabloe, lic jmeltsan jbacutic yoꞌ jech ta xibatcutic ta Macedonia banomil. Yuꞌun laj jnaꞌcutic ti jaꞌ stuc ti Diose ta xiyicꞌuncutic batel ta yalel ti lequil achꞌ cꞌope. \s1 Ti Pabloe, ti Silase oyic ta Filipos jteclum \p \v 11 Tey liꞌochcutic ta barco ta Troas. Tucꞌ libatcutic ta Samotracia banomil ti joyobtabil ta nabe. Ta yocꞌlomal xtoc un licꞌotcutic ta Neápolis jteclum. \v 12 Ti teye libatcutic cꞌalal to Filipos jteclum, ti jaꞌ jun colonia yuꞌun ti jromanoetique, ti jaꞌ jun mucꞌ ta jteclum ti oy ta Macedonia banomile. Tey licomcutic jayib cꞌacꞌal. \v 13 Sta jun cꞌacꞌal ti jaꞌ o scꞌacꞌalil ti cuxob oꞌntonale, lilocꞌcutic batel ta stiꞌil jteclum ti bu nopol ch-echꞌ ti ucꞌume, ti bu nopem xaꞌiic ta staic ta cꞌoponel ti Diose. Tey lichoticutic. Tey laj calbecutic yaꞌi ti lequil achꞌ cꞌop ta stojol ti antsetic ti tey tsobolique. \v 14 Oy jun ta scotolic ti jaꞌ Lidia sbie ti liquem talel ta jteclum Tiatirae. Jaꞌ jun jchon lequil pocꞌ ti icꞌicꞌ losantic sba stsajale. Ti ants taje, ti ta xichꞌ ta mucꞌ ti Diose, tsꞌetel schiꞌquin ta xaꞌi ti lequil achꞌ cꞌope. Pero ijambat yoꞌnton yuꞌun ti Cajvaltique yoꞌ ta xcꞌot ta yoꞌnton ti cꞌusi ta xal ti Pabloe. \v 15 Jech o xal tey laj yichꞌ voꞌ schiꞌuc ti yalab snichꞌnabe. Tsꞌacal to un, jech laj scꞌanbuncutic vocol: \p ―Mi ta xavil ti jchꞌunolajelun ta melel yuꞌun ti Cajvaltique, laꞌic, comanic ta jna ―xi. \p Laj sujancutic yoꞌ jech ta xicomcutic ta sna. \p \v 16 Oy jun velta ti cꞌalal ta xibatcutic ti bu ta stsob sbaic ti ta staic ta cꞌoponel ti Diose, laj jtacutic ta be jun tseb ti ventainbil yuꞌun ti pucuje, ti snaꞌ xtꞌunvane. Ti tseb taje mosovinbil. Ti yajvaltac ti tsebe ep ta spasic canal taqꞌuin ta sventa ti jech snaꞌ xtꞌunvan ti tsebe. \v 17 Ti tseb taje xꞌavet xa lic stsꞌacliuncutic batel ti vuꞌuncutique schiꞌuc ti Pabloe: \p ―Ti viniquetic liꞌe, jaꞌ yajtuneltac ti cuxul Dios ti oy ta vinajele. Ta xalboxuc avaꞌiic ti cꞌu sꞌelan ta xata ti acolelique ―xi. \p \v 18 Ep cꞌacꞌal ti jech laj spas ti tsebe. Pero oy bu jun cꞌacꞌal ti taꞌlo laj yaꞌi ti Pabloe. Jech o xal tey joybij. Jech laj yalbe ti pucuj ti oy ta stojol ti tsebe: \p ―Ta sventa ti Jesucristoe ta xcalbot avaꞌi, locan batel ta stojol ti tsebe ―xut. \p Ti pucuje ta ora noꞌox laj yicta comel ti tsebe. \p \v 19 Cꞌalal laj yilic ti yajvaltac ti tsebe, ti muꞌyuc xa ta xꞌoch ti taqꞌuin ta scꞌobique, laj stsaquic ti Pabloe, ti Silase. Bat yaqꞌuic ta stojol ti jꞌopisialetic ti bu ta xchapanvanique. \v 20 Tey bat yaqꞌuic ta stojol ti juezetique. Jech laj yalic: \p ―Ti viniquetic liꞌe, ti jaꞌ jꞌisraeletique, jaꞌ noꞌox ta soquesbe yoꞌnton ti cristianoetic liꞌ ta jlumaltique. \v 21 Yuꞌun yan ti cꞌusi ta xchanubtasvanique. Mi jaꞌuc spas cuꞌuntic, mi jaꞌuc xchꞌun cuꞌuntic, yuꞌun jromanootic ―xiic. \p \v 22 ―Jech ti cꞌusi ta xalique ―xiic scotol ti cristianoetique. \p Ti juezetique laj yalic mantal ti acꞌo yichꞌ loqꞌuesbel ti scꞌuꞌique, yoꞌ jech ta xichꞌic tsitsel ta vachꞌ. \v 23 Cꞌalal laj stsitsique, laj sjipic ochel ta chuquel. Laj yalbe mantal ti jchabiej chuquinabe ti acꞌo xchabi leque. \v 24 Cꞌalal laj yichꞌ mantal ti jchabiej chuquinabe, tey laj sticꞌ ochel ta yut to chuquinab ta jꞌechꞌel. Laj slatsꞌbeic comel ta chꞌojbil teꞌ ti yacanique. \p \v 25 Pero ta oꞌlol acꞌobal, ti Pabloe, ti Silase ta scꞌoponic ti Diose, ta xqꞌuejinic ta sqꞌuejoj Dios. Ti yan jchuqueletique tey ta xaꞌiic. \v 26 Ta jech to yepal tal tsots niquel. Laj scꞌuyilan yibeltac ti chuquinabe. Ta ora noꞌox ijam scotol ti tiꞌ chuquinabe. Scotol ti jchuqueletique icolic ti jech chucajtic ta cadenae. \v 27 Cꞌalal ijulav ti jchabiej chuquinabe, laj yil ti jamajtic xa ti tiꞌ chuquinabe. Laj snit loqꞌuel ti yespadae yoꞌ jech ta smil sba stuc. Yuꞌun laj snop ti jatavic xa batel ti jchuqueletique. \v 28 Pero ti Pabloe jech lic yavta: \p ―Mu xamil aba. Yuꞌun liꞌ oyuncutic jcotolcutique ―xi. \p \v 29 Ti jchabiej chuquinabe laj stac ta cꞌanel scꞌocꞌ. Xnicnun xa ta xiꞌel iꞌoch batel ta anil. Ba quejluc ta yoc ti Pabloe, ti Silase. \v 30 Tey laj sloqꞌues batel ti jcholcꞌopetique. Jech laj sjacꞌbe: \p ―Jbanquiltac, ¿cꞌusi xuꞌ ta jpas yoꞌ jech ta xicol? ―xi. \p \v 31 Ti stuquique jech laj stacꞌbeic: \p ―Chꞌuno ti Cajvaltic Jesucristoe. Jech ta xacolic schiꞌuc ti avalab anichꞌnabe ―xutic. \p \v 32 Jaꞌ jech xtoc tey laj yalbeic scꞌop ti Cajvaltique schiꞌuc ti cꞌu yepal oy ta snae. \v 33 Manchuc mi syijil to acꞌobal, pero ti jchabiej chuquinabe lic spocbe syayijemalic ti jcholcꞌopetique. Jech ti stuque schiꞌuc ti yalab snichꞌnabe iꞌacꞌbat yichꞌic voꞌ. \v 34 Tsꞌacal to un, ti jchabiej chuquinabe yicꞌoj batel ta sna ti Pabloe, ti Silase. Tey laj smalqꞌuin. Jech ti stuque schiꞌuc ti yalab snichꞌnabe xmuyubajic xa ti jech laj xchꞌunic ti Diose. \p \v 35 Ta yocꞌlomal un, ti juezetique laj staquic batel mayoletic ta stojol ti jchabiej chuquinabe ti acꞌo loqꞌuesaticuc batele. \v 36 Ti jchabiej chuquinabe jech laj yalbe yaꞌi ti Pabloe: \p ―Laj xa quichꞌ mantal yuꞌun ti juezetique ti ta jloqꞌuesoxuc batele. Jech o xal un, junuc avoꞌntonic locꞌanic batel ―xi. \p \v 37 Pero ti Pabloe jech laj yalbe ti mayoletique: \p ―Ti vuꞌuncutique jromano cristianouncutic. Ta sba ta satic ti cristianoetique laj stsitsuncutic ti juezetique cꞌalal muꞌyuc chapajem ti jmulcutique. Jaꞌ jech xtoc lisjipuncutic ta chuquinab. ¿Mi yuꞌun ta mucul ta sloqꞌuesuncutic ta chuquel? Mu xilocꞌcutic. Acꞌo taluc sloqꞌuesuncutic ti stuquique ―xi. \p \v 38 Ti mayoletique ibat yalbeic yaꞌi ti juezetique. Jech ti stuquique ep ixiꞌic ta jmec cꞌalal laj yaꞌiic ti jaꞌ jromano cristianoetique. \v 39 Jech o xal ti juezetique ibatic xchꞌay smulic ta stojol ti Pabloe, ti Silase. Tey iloqꞌuesatic. Icꞌanbatic vocol ti acꞌo loqꞌuicuc batel ta jteclume. \v 40 Cꞌalal jech iloqꞌuic ta chuquele, ibatic ta sna ti Lidiae. Tsꞌacal to un, bat sqꞌuelic ti jchꞌunolajeletique. Tey laj stsatsubtasbe yoꞌntonic. Iloqꞌuic batel. \c 17 \s1 Xvochlajetic ti cristianoetic ti oy ta Tesalónica jteclume \p \v 1 Cꞌalal iloqꞌuic ti Pabloe schiꞌuc ti Silase, tey iꞌechꞌic ta Anfípolis jteclum schiꞌuc ta Apolonia jteclum. Tsꞌacal to un, tey icꞌotic ta jteclum Tesalónica. Ti teye oy jun chꞌul na yuꞌun ti jꞌisraeletique. \v 2 Ti Pabloe stalel onoꞌox jech ti ta xbat ta chꞌul nae. Jech o xal oxib xemuna tey laj xchanubtas ti cristianoetic ta scꞌacꞌalil ti cuxob oꞌntonale. \v 3 Ti Pabloe ta scꞌop Dios ta sloqꞌues cꞌalal ta xalbe scꞌoplal ti Cristoe, ti ta onoꞌox xichꞌ svocole, ti tsꞌacal to ta xchaꞌcuxie. Jech o xal jech laj yal: \p ―Ti Jesús taje, ti ta xcalboxuc scꞌoplale, jaꞌ ti Cristo Jcoltavaneje ―xi. \p \v 4 Jech o xal un, oy jlom jꞌisraeletic laj xchꞌunic ti Cajvaltique. Laj stsob sbaic schiꞌuc ti Pabloe, ti Silase. Jaꞌ jech xtoc ep jyanlumetic ti xchꞌunojic ti Diose, laj xchꞌunic ec ti Cajvaltique, schiꞌuc ep antsetic ti ichꞌbilic ta muqꞌue. \v 5 Pero ti jꞌisraeletic ti mu xchꞌunique lic yitꞌixal yoꞌntonic. Jech o xal laj stsobic jayibuc chopol chꞌajil viniquetic ti ta xanavic ta calletique. Tey lic soqꞌuesbe yoꞌntonic ti cristianoetique. Tey xvochvun liquel yuꞌun ti jteclume. Jech o xal tey laj svol sbaic ta sna ti Jasone yoꞌ ta saꞌic ti Pabloe, ti Silase, yoꞌ jech ta xjochic loqꞌuel talel, yoꞌ chba yaqꞌuic ta yoc ta scꞌob ti cristianoetique. \v 6 Cꞌalal laj yilic ti muꞌyuc tey laj staique, jaꞌ laj xjochic loqꞌuel talel ti Jasone schiꞌuc jun chib jchꞌunolajeletic. Bat yaqꞌuic ta stojol ti jchapanvanejetic yuꞌun ti jteclume. Jech iꞌavanic: \p ―Ti viniquetic liꞌe ta soqꞌuesbe yoꞌnton ti cristianoetic ti buꞌyuc noꞌox oy ta sjoylej banomile. Jaꞌ jech xtoc liꞌ xa italic ta jlumaltique. \v 7 Ti Jasone toj lec xa xaꞌi ti tey ta sticꞌ ta sna ti viniquetic taje. Scotolic jaꞌ noꞌox ta sbajbeic smantal ti ajvalil romano cuꞌuntique. Yuꞌun ta xalic ti oy la yan ajvalile. Jaꞌ la ajvalil ti Jesuse ―xiic. \p \v 8 Cꞌalal jech laj yaꞌiic taje, ti cristianoetique, ti jꞌopisialetique xvochetic xa liquel. \v 9 Pero ti Jasone schiꞌuc ti schiꞌiltaque laj yaqꞌuic comel taqꞌuin sventa sqꞌuexolic yoꞌ jech ta xcolic batel. \s1 Ti Pabloe schiꞌuc ti Silase oyic ta Berea jteclum \p \v 10 Ti jchꞌunolajeletique ta ora noꞌox laj sjatbiltasic loqꞌuel ta acꞌobaltic ti Pabloe, ti Silase, yoꞌ jech ta xbatic ta Berea jteclum. Cꞌalal icꞌotic teye, ibatic ta chꞌul na yuꞌun ti jꞌisraeletique. \v 11 Ti jꞌisraeletic teye más lec yoꞌntonic. Jaꞌ mu sta ti tey oyic ta Tesalónicae. Ti stuquique ta yutsil yoꞌntonic laj yichꞌic ta mucꞌ ti lequil achꞌ cꞌope. Jaꞌ jech xtoc jujun cꞌacꞌal ta saꞌic ta scꞌop Dios yoꞌ jech ta snaꞌic mi melel ti cꞌusi ta xꞌalbatique. \v 12 Jech o xal un, ep laj xchꞌunic ti Cajvaltique. Jaꞌ jech xtoc ti jyanlumetique ep laj xchꞌunic, viniquetic, antsetic ti ichꞌbilic ta muqꞌue. \v 13 Cꞌalal laj yaꞌiic ti jꞌisraeletic ti nacalic ta Tesalónica ti ta xalic scꞌop Dios ti Pablo ta Bereae, tey bat soqꞌuesbe yoꞌntonic ti cristianoetique. \v 14 Pero ti jchꞌunolajeletic teye ta ora noꞌox laj staquic batel ta tiꞌ nab ti Pabloe. Ti Silase, ti Timoteoe jaꞌ tey to icomic ta Berea. \v 15 Ti buchꞌutic laj xchiꞌinic batel ti Pabloe laj yiqꞌuic batel cꞌalal to jteclum Atenas. Tsꞌacal to un, tey laj yichꞌic talel mantal ti ta ora noꞌox acꞌo baticuc ti Silase, ti Timoteoe, yoꞌ tey chba stsob sbaic schiꞌuc ti Pabloe. \s1 Ti Pabloe oy ta Atenas jteclum \p \v 16 Ti Pabloe ti cꞌalal jech ta smala ta xcꞌotic ti Silase, ti Timoteoe ti tey ta Atenase, tey iꞌoch ta at oꞌnton yuꞌun toj chopol laj yil ti oy ep yajrioxic ti cristianoetic teye. \v 17 Jech o xal ti Pabloe ta xloꞌilaj ta chꞌul na schiꞌuc ti jꞌisraeletique, schiꞌuc ti jyanlumetic ti xchꞌunojic ti Diose. Jaꞌ jech xtoc jujun cꞌacꞌal ta xloꞌilaj schiꞌuc ti cristianoetic ti buꞌyuc noꞌox ta sta ta chꞌivite. \v 18 Oy jlom viniquetic tey ta xchanic ti cꞌu sꞌelan xchanojic ti epicureoetique schiꞌuc ti buchꞌutic ta xchanic ti cꞌu sꞌelan xchanojic ti estoicoetique. Ti viniquetic taje tey lic xchiꞌin sbaic ta loꞌil schiꞌuc ti Pabloe. Oy jlom ti viniquetic taje jech laj yalic: \p ―¿Cꞌusi ta xal ti vinic liꞌe ti jech noꞌox xjovilvulvune? ―xiic. \p Ti yan xtoque jech laj yalic: \p ―Jaꞌ nan ta spucbe scꞌoplal yan rioxetic ―xiic. \p Jech ta xalic, yuꞌun ti Pabloe ta xal ti lequil achꞌ cꞌop yuꞌun ti Jesuse schiꞌuc xtoc ti ichaꞌcuxie. \v 19 Jech o xal ti viniquetique tey laj yiqꞌuic batel ta jun tsobobbail ti jaꞌ Areópago sbie ti bu nopem xaꞌi ta sbijubtas sbaique. Jech laj sjacꞌbeic: \p ―¿Mi mu xacꞌan xavacꞌ jnaꞌcutic ti cꞌusi achꞌ ta xachanubtasvane? \v 20 Yuꞌun ti cꞌusi ta xavalbuncutique toj yan ta aꞌyiel. Ta jcꞌan ta jnaꞌcutic cꞌusi smelol scotol taje ―xutic. \p \v 21 Jaꞌ jech laj yalic, yuꞌun scotol ti yajval lum teye schiꞌuc ti jyanlum tey nacalique muꞌyuc cꞌusi yan ti batem yoꞌntonique. Yuꞌun jaꞌ noꞌox ta scꞌan ta xaꞌiic ti cꞌusi achꞌ ta xichꞌ alele. \p \v 22 Jech o xal ti Pabloe tey lic svaꞌan sba ta stojolic ti tey ta Areópagoe. Jech laj yal: \p ―Viniquetic ti liꞌ nacaloxuc ta Atenase, ta xquil ti jaꞌ avichꞌojic ta mucꞌ ti rioxetique. \v 23 Yuꞌun ti cꞌalal tey echꞌ jqꞌuelolan ti bu ta xavichꞌic ta mucꞌ ti rioxetique, tey laj jta jun altar ti tsꞌibabil sletrail ti jech ta xale: “Jaꞌ sventa ti Dios ti mu ojtiquinbaje”, xi. Lec oy un chaꞌe, ti Dios ti voꞌoxuc ta xavichꞌic ta mucꞌ ti mu xavojtiquinique, jaꞌ ti vuꞌun ta xcalboxuc avaꞌiic ti scꞌoplale. \p \v 24 ’Ti Dios ti laj smeltsan ti banomile, scotol ti cꞌusitic oy ta banomile, jaꞌ yajval ti vinajele, ti banomile. Mu xnaqui ta chꞌul naetic ti meltsanbil yuꞌun ti cristianoetique. \v 25 Mi jaꞌuc ta scꞌan coltael yuꞌun ti cristianoetique. Oy yuꞌun scotol. Yuꞌun jaꞌ stuc ta xacꞌ ti jcuxlejaltique, ti icꞌ ta xquichꞌtique, schiꞌuc scotol ti cꞌusitic ta xtun cuꞌuntique. \v 26 Scotol ti cristianoetique ibolaj talel ta jun noꞌox vinic ti laj smeltsan ti Diose, yoꞌ ta xnaqui ta sjoylej banomil. Yuꞌun snopoj stuc ti bu ta xacꞌ naquiuc ti jujutos cristianoetique schiꞌuc ti cꞌu sjalil ta xcuxiique. \v 27 Ti jaꞌ jech laj spase, yoꞌ acꞌo saꞌic Dios ti cristianoetique. Xuꞌ van ta staic ti mi ta xvaxvax piquic ta saꞌele, acꞌo mi mu nomuc oy ti Dios ta jtojoltique. \v 28 Yuꞌun ta sventa ti Diose, cuxulotic, ta xijxanavotic, ti liꞌ oyotique. Jech laj yalic xtoc ti bijil viniquetic avuꞌunique: “Yalab snichꞌnabotic ti Diose”, ti xiique. \v 29 Ti jech yalab snichꞌnabotic ti Diose, jech o xal un, mu xuꞌ ta jnoptic ti jaꞌ Dios ti cꞌusitic locꞌtabil ta oroe, ti ta platae, ti ta tone, ti pasbil yuꞌun ti cristianoetic ti cꞌu sꞌelan ta xvul ta sjolique. \v 30 Ti Diose laj stsꞌicbe sbolil yoꞌntonic ti cristianoetic cꞌalal mu snaꞌic to oxe. Pero avi tana un, ta xalbe sbejel banomil ti acꞌo sjelta ti jech chopol yoꞌntonique. \v 31 Yuꞌun ti Diose oy xa bu xchapanoj jun cꞌacꞌal ti ta yutsil yoꞌnton ta xchapan ti cristianoetic ta sventa ti jun vinic ti laj stꞌuje. Jaꞌ svinajeb ti tꞌujbil ti vinic taje, jaꞌ ti ichaꞌcuxesat yuꞌun ti Diose ―xi ti Pabloe. \p \v 32 Cꞌalal jech laj yaꞌiic scꞌoplal ti chaꞌcuxiele, tey naꞌlevanic ti jlome. Ti jlom xtoque jech laj yalbeic: \p ―Tey to xavalbuncutic yan velta ―xutic. \p \v 33 Ti Pabloe tey laj yicta comel ti cristianoetique. \v 34 Pero oy jlom laj stsꞌacliic batel ti Pabloe. Laj xchꞌunic. Ti ta scotole, oy jun vinic, Dionisio sbi, ti yichꞌoj yabtel tey ta tsobobbail Areópagoe. Jaꞌ jech xtoc oy jun ants ti jaꞌ Dámaris sbie schiꞌuc yan ti laj xchꞌunique. \c 18 \s1 Ti Pabloe tey oy ta Corinto jteclum \p \v 1 Tsꞌacal to un, ti Pabloe ilocꞌ batel ti tey ta Atenase. Ibat ta jteclum Corinto. \v 2 Tey laj sta jun jꞌisraelal vinic, Aquila ti sbie, ti liquem talel ta Ponto banomile. Achꞌ to tey svulelic ti Aquilae schiꞌuc ti yajnil, Priscila sbie, jaꞌ ti iloqꞌuic talel ta Italia banomile. Laj yictaic comel ti Italia banomile yuꞌun laj yal mantal ti ajvalil Claudioe ti acꞌo loqꞌuicuc batel ta Roma jteclum scotol ti jꞌisraeletique. Jech ti Pabloe tey bat svuꞌlan ti Aquilae schiꞌuc ti Prisilae. \v 3 Ti jech coꞌol yabtelic ta smeltsanel ti axibaletique, jech o xal ti Pabloe tey com abtejuc schiꞌuc. \v 4 Cꞌalal ta sta jujun scꞌacꞌalil ti cuxob oꞌntonale, jech ti Pabloe ta xbat ta chꞌul na. Tey ta xacꞌ persa ta xacꞌbe snaꞌ scꞌoplal Jesús ti schiꞌiltaque schiꞌuc ti jyanlumetique. \v 5 Cꞌalal icꞌotic ta Corinto ti Silase schiꞌuc ti Timoteoe ti iliquic talel ta Macedoniae, jech ti Pabloe jaꞌ lic yabtelan o ta yalel ti lequil achꞌ cꞌope. Jamal laj yalbe yaꞌi ti jꞌisraeletique, ti Cristo ti ta smalaique, jaꞌ ti Jesuse. \v 6 Pero ti jꞌisraeletique lic yichꞌic ta cronta ti Pabloe. Chopol ti cꞌusitic laj yalbeique. Jech ti Pabloe lic slilin ti scꞌuꞌe, señail ti ta xlocꞌ batel teye. Jech laj yal: \p ―Ta amul atuquic ti ta xabatic ta chꞌayele. Maꞌuc xa jmul ti vuꞌune. Avi liꞌ tanae, ta xibat ta stojolic ti jyanlumetique ―xi. \p \v 7 Tey ilocꞌ batel ta chꞌul na. Tey ibat ta sna jun vinic ti jaꞌ ta xichꞌ ta mucꞌ ti Diose ti jaꞌ Justo sbie. Tey nacal ta xocon ti chꞌul nae. \v 8 Jaꞌ jech xtoc ti Crispoe, ti jaꞌ banquilal yuꞌun ti chꞌul nae, laj xchꞌun ti Cajvaltique schiꞌuc ti yalab snichꞌnabe. Jaꞌ jech xtoc ti jcorintoetique, ti cꞌalal laj yaꞌiic ti achꞌ cꞌope, ep laj xchꞌunic ti Cajvaltique. Laj yichꞌic voꞌ. \v 9 Ti Pabloe, oy jun acꞌobal, iꞌacꞌbat yil yuꞌun ti Cajvaltique ti jech iꞌalbate: \p ―Mu xaxiꞌ. Acꞌbo yipal ta yalel ti lequil achꞌ cꞌope. Mu xapajtsan aba. \v 10 Yuꞌun liꞌ jvaꞌanoj jba ta atojole. Muꞌyuc buchꞌu ta xayilbajinot. Yuꞌun ep to ti tꞌujbil cuꞌun ti cristianoetic liꞌ ta jteclume ―xi. \p \v 11 Jech o xal un, ti Pabloe tey ijocꞌtsaj oꞌlol schibal jabil ti ta Corintoe. Tey ichanubtasvan ti ta scꞌop Diose. \p \v 12 Cꞌalal yorail ti ochem ta gobernador ta Acaya banomil ti Galione, ti jꞌisraeletique lic stsob sbaic ta scrontainel ti Pabloe. Laj yiqꞌuic batel ta stojol ti ajvalil ti bu ta xchapanvane. \v 13 Jech laj yalbeic ti ajvalile: \p ―Ti vinic liꞌe ta xalbe yaꞌi ti cristianoetique ti acꞌo yichꞌic ta mucꞌ ti Dios ti mu xcoꞌolaj schiꞌuc ti mantal cuꞌuncutique ―xiic. \p \v 14 Ta xa ox xlic cꞌopojuc ti Pabloe, cꞌalal jaꞌ o jech laj yal ti Galión ta stojol ti jꞌisraeletique: \p ―Ti mi jaꞌ jun jbajmantale, o mi tsots smul ti staoje, jech o xal xuꞌ ta xcaꞌiboxuc acꞌopic ti voꞌoxuc jꞌisraeloxuque. \v 15 Pero mi yuꞌun jaꞌ noꞌox acꞌop atuquic, mi jaꞌ noꞌox biiletic, mi jaꞌ noꞌox amantal atuquique, mu jcꞌan jchapan jech cꞌop taje. Chapano atuquic ―xi. \p \v 16 Tey laj stacan loqꞌuel ti bu ta xchapanvane. \v 17 Scotol ti jgriegoetique laj stsaquic ta majel ta sba ta sat ti Galione ti jun vinic, Sóstenes sbie, ti jaꞌ yichꞌoj ta sventa ti chꞌul nae. Pero ti ajvalil Galione mu sventauc. \s1 Ti Pabloe ta sut batel ta Antioquía ta sliques yoxibal velta ti yabtele \p \v 18 Ep to cꞌacꞌal ijalij ta Corinto ti Pabloe. Tsꞌacal to un, tey laj scꞌopon comel ti jchꞌunolajeletique. Och batel ta barco. Bat ta Siria banomil schiꞌuc ti Aquilae, ti Priscilae. Cꞌalal mu to ta xꞌoch ta barco ta Cencrea jteclume, lic stꞌanbun ti sjole, yoꞌ jech ta xcꞌot ta pasel ti strate schiꞌuc ti Diose. \v 19 Cꞌalal icꞌotic ta jteclum Efesoe, ti Pabloe tey laj xchꞌac sba ta stojol ti Aquilae, ti Priscilae. Tey ibat ta chꞌul na. Tey laj scꞌopon ti jꞌisraeletic ti tey ta stsob sbaique. \v 20 Ti jꞌisraeletique laj scꞌanbe vocol ti acꞌo jalijuc teye. Pero ti Pabloe mu jechuc laj scꞌan. \v 21 Jech o xal ti Pabloe jech laj yal ti cꞌalal laj scꞌopon comele: \p ―Ta xibat ta Jerusalén. Tsots scꞌoplal ti tey ch-echꞌ cuꞌun ti qꞌuin ti ta xa xtale. Pero mi jech ta scꞌan ti Diose, ta xisut talel jqꞌueloxuc yan velta ―xi. \p Tey iꞌoch ta barco ti Pabloe. Ilocꞌ batel ta Efeso. \v 22 Cꞌalal icꞌot ta Cesareae, ibat ta Jerusalén ti Pabloe. Bat scꞌoponan ti jchꞌunolajeletique. Tsꞌacal to un, iyal batel ta Antioquía. \v 23 Tey ijalij ta Antioquía. Tsꞌacal to un, lic xanavuc ta stsatsubtasbel yoꞌnton ti jchꞌunolajeletic ti buꞌyuc noꞌox oyic ta Galacia, ta Frigia banomile. \s1 Ti Apolose tey ta xal scꞌop Dios ta Efeso jteclum \p \v 24 Ti jech ora taje, jaꞌ o icꞌot ta Efeso jteclum jun jꞌisraelal vinic, Apolos ti sbie, ti liquem talel ta Alejandría jteclume. Ti Apolos taje lec xojtiquin ti scꞌop Diose. Xtojob lec ta yalel. \v 25 Ti stuque chanubtasbil lec yuꞌun scꞌoplal ti Cajvaltique. Sjunul yoꞌnton lec tucꞌ ta xchanubtasvan ti cꞌu yepal ta snaꞌbe scꞌoplal ti Jesuse, acꞌo mi jaꞌ noꞌox snaꞌ ti cꞌu sꞌelan ichanubtasvan ti Juan jꞌacꞌ-ichꞌ-voꞌe. \v 26 Cꞌalal laj yaꞌiic ti Aquilae, ti Priscilae ti ta sjunul yoꞌnton ta xchanubtasvan ti Apolos ta chꞌul nae, tey laj yiqꞌuic batel, yoꞌ jech ta xalbeic yaꞌi ta jamal ti cꞌu sꞌelan scꞌoplal ti Cajvaltique. \v 27 Cꞌalal jech ta xbat ta Acaya banomil ti Apolose, ti jchꞌunolajeletic ta Efesoe laj stsꞌibaic batel carta ta stojol ti jchꞌunolajeletic ti ta Acayae, yoꞌ jech ichꞌbil ta mucꞌ ta xcꞌot ti Apolose. Cꞌalal icꞌot ta Acayae, ep laj scolta ti jchꞌunolajeletic ti icoltaatic yuꞌun ti Dios ti xchꞌunojic xa onoꞌoxe. \v 28 Ti stuque laj yacꞌbe snaꞌ ti jꞌisraeletique ti muꞌyuc stuqꞌuil ti cꞌu sꞌelan ta snopique. Yuꞌun lec tucꞌ ta sloqꞌues ta scꞌop Dios ti bu ta xale, ti Cristo ti ta smalaique, jaꞌ ti Jesuse. Jech o xal ti jꞌisraeletique mu xuꞌ ta xalic ti mu jechuque. \c 19 \s1 Ti Pabloe oy ta Efeso jteclum \p \v 1 Cꞌalal jech oy ta Corinto ti Apolose, jech ti Pabloe iꞌechꞌ ta vitsetic. Tey icꞌot ta Efeso jteclum. Tey laj sta jchꞌunolajeletic. \v 2 Jech laj sjacꞌbe: \p ―Cꞌalal laj achꞌunic ti Jesuse, ¿mi laj xa avichꞌic ti Chꞌul Espíritue? ―xi. \p Jech laj staqꞌuic ti jchꞌunolajeletique: \p ―Muꞌyuc caꞌbinojcutic mi oy Chꞌul Espíritu ―xiic. \p \v 3 Jech laj sjacꞌ ti Pabloe: \p ―¿Buchꞌu ta sventa ti laj avichꞌic voꞌ un chaꞌe? ―xi. \p Jech laj yalic: \p ―Jaꞌ ti ichꞌob voꞌ yuꞌun ti Juane ―xiic. \p \v 4 Jech laj yal ti Pabloe: \p ―Melel, ti Juane laj yacꞌbe yichꞌic voꞌ ti buchꞌutic ta xicta ti chopol yoꞌntonique. Pero jaꞌ jech xtoc laj yalbe yaꞌi ti tsots scꞌoplal ti acꞌo xchꞌunic ti Buchꞌu ta to xtale, jaꞌ ti Jesuse, jaꞌ ti Jcoltavaneje ―xi. \p \v 5 Cꞌalal jech laj yaꞌiic taje, ti jchꞌunolajeletique lic yichꞌic voꞌ ta sventa ti Cajvaltic Jesuse. \v 6 Cꞌalal ti Pablo laj scajan scꞌob ta sbaic ti jchꞌunolajeletique, tal ti Chꞌul Espíritu ta stojolique. Tey lic cꞌopojicuc ta yan cꞌopetic. Tey lic yalic ti cꞌusitic ta xꞌacꞌbat snaꞌic yuꞌun ti Diose. \v 7 Ti ta scotolique, jaꞌ nan lajchaꞌvoꞌ viniquetic. \p \v 8 Oxib u tey ta xcꞌotilan ta chꞌul na ti Pabloe. Sjunul yoꞌnton ta xacꞌbe snaꞌ ti cristianoetic ti ventainel yuꞌun ti Diose. \v 9 Pero oy jlom cristianoetic lic yijubuc ti yoꞌntonique. Mu scꞌan xchꞌunic. Tey lic chopol cꞌopojicuc ta stojol ti lequil achꞌ cꞌope. Jech o xal ti Pabloe tey laj xchꞌac sba batel. Tey laj yicꞌ batel ti jchꞌunolajeletic ta jun escuela ti jaꞌ yuꞌun jun vinic ti Tiranno sbie. Tey ichanubtasvan scotol cꞌacꞌal. \v 10 Chib jabil ti jech laj spas ti Pabloe. Jech o xal un, buꞌyuc noꞌox ti nacal ti cristianoetic ta Asia banomile laj yaꞌiic ti lequil achꞌ cꞌop yuꞌun ti Cajvaltique, jꞌisraeletic, jyanlumetic. \v 11 Laj yacꞌ iluc smucꞌul stsatsal ti Diose ta sventa ti Pabloe. \v 12 Jech o xal un, manchuc mi spocꞌ, mi scꞌuꞌ ti tunemic yuꞌune, ta xichꞌic batel ta stojol ti jchameletique. Jech ti jchameletique ta xcolic. Jaꞌ jech xtoc ti pucujetique ta xlocꞌ batel ta stojolic. \p \v 13 Oy jun chib jꞌechꞌel-be jꞌisraelal viniquetic ti jaꞌ yabtelic ti ta sloqꞌuesic ti pucuj ti oy ta yoꞌnton ti cristianoetique. Jech o xal ta spicbe sbi Jesús ti jech ta xalic ta stojol ti pucuje: \p ―Ta xcalbot avaꞌi, locꞌan batel ta sventa Jesús jech chac cꞌu chaꞌal ti Pablo ta xalbe scꞌoplale ―xiic. \p \v 14 Jaꞌ jech sꞌelan laj spasic ti vucvoꞌ snichꞌnab jun pale ti jaꞌ Esceva sbie. \v 15 Cꞌalal jech laj spasique, jech itacꞌbatic yuꞌun ti chopol pucuje: \p ―Jnaꞌ Buchꞌu ti Jesuse. Jnaꞌ buchꞌu ti Pabloe. Pero ti voꞌoxuque, ¿buchꞌuoxuc? ―xꞌutat. \p \v 16 Jech o xal ti vinic ti buchꞌu uninbil yuꞌun ti pucuje, sjunul yip ibit batel. Tey laj stsal scotol. Mu noꞌox albajuc laj sbal ta majel. Yayijemic tꞌanajtic jatavic batel ta snaic. \v 17 Jech o xal scotol ti cristianoetic ti nacalic ta Efesoe, ti jꞌisraeletique, ti jyanlumetique ixiꞌic ti cꞌalal jech laj yaꞌiique. Jech o xal un, ti cristianoetique laj yalic ti oy smucꞌul ti Cajvaltic Jesucristoe. \p \v 18 Jaꞌ jech xtoc ti buchꞌutic laj xchꞌunique ta xalic ta jamal ti cꞌusi chopol laj xa spasic ta baꞌyele. \v 19 Jaꞌ jech xtoc ti buchꞌutic laj xchanic to ox ta yaqꞌuel ti chamele laj yichꞌic talel ti slibroique. Ta sba ta sat ti cristianoetique laj xchiqꞌuic. Cꞌalal laj xchapic stojol ti slibroique, loc nopol ta lajuneb yoxvinic ta mil (50,000) plata taqꞌuin. \v 20 Jaꞌ yuꞌun un, tey itanij batel scꞌop ti Cajvaltique. Tey ta xacꞌ iluc ti smucꞌul stsatsale. \p \v 21 Cꞌalal jech icꞌot ta pasele, tsꞌacal to un, ti Pabloe lic snop ti ta scꞌan chba sqꞌuel ti jchꞌunolajeletic ta Macedoniae, ti ta Acaya banomile. Jaꞌ jech xtoc ta xbat ta Jerusalén. Cꞌalal mi laj yoꞌnton ti ta Jerusalene, laj yal ti ta xbat cꞌalal to Roma. \v 22 Jech o xal un, laj stac jelavel ta Macedonia ti Timoteoe, ti Erastoe, ti jaꞌ chaꞌvoꞌ scoltobbae. Yan ti stuque tey to ijalij ta Asia banomil. \s1 Xvochlajet ti cristianoetic ti ta Efeso jteclume \p \v 23 Ti jech yorail taje, jaꞌ o lic ta vochlajetel ti cristianoetic yuꞌun ti lequil achꞌ cꞌope. \v 24 Jaꞌ laj sliques jun vinic ti Demétrio sbie, ti jaꞌ jun plateroe. Yuꞌun ti vinic taje ta slocꞌta ta plata yuni chꞌul nail ti jmeꞌtic Dianae. Ti jech yabtelic taje lec ta spasic canal schiꞌuc ti schiꞌiltaque. \v 25 Jech o xal un, ti stuque lic stsob ti schiꞌiltac ti jmoj ti yabtelique schiꞌuc ti yan cristianoetic ti coꞌol sꞌelan ti yabtelique. Jech laj yal: \p ―Jchiꞌiltac, ati vi sꞌelan ti cabteltique xanaꞌic ti muꞌyuc cꞌusi jnaꞌtic schiꞌuque. \v 26 Pero ti voꞌoxuque avilojic avaꞌyiojic ti ta xalolan ti Pabloe ti maꞌuc rioxetic ti cꞌusitic meltsanbil ta cꞌabale. Jech o xal laj xa xchꞌun yuꞌun ep ti cristianoetique. Pero maꞌuc noꞌox liꞌ ta Efesoe, yuꞌun buꞌyuc noꞌox ti liꞌ ta Asia banomile. \v 27 Ti jech taje, toj xiꞌbal sba. Xuꞌ ta xchꞌay ti jbolomaltique. Jaꞌ jech xtoc ti schꞌul na ti jmucꞌ ta chꞌul meꞌtic Dianae xuꞌ ta xchꞌay scꞌoplal ti jech ichꞌbil ta muqꞌue. Jech o xal xuꞌ ti bajbil ta xcꞌot yutsil ti jmeꞌtique ti cꞌalal ichꞌbil ta mucꞌ liꞌ ta Asiae schiꞌuc scotol ti banomile ―xi ti Demétrioe. \p \v 28 Cꞌalal jech laj yaꞌiique, jech lic avanicuc ta scapemal sjolic: \p ―Mu xcom ta be smucꞌul ti jchꞌul meꞌtic Diana liꞌ ta Efesoe ―xiic. \p \v 29 Buꞌyuc noꞌox xvochlajetic ti cristianoetic ti ta sjunul jteclume. Jech o xal tey laj stsaquic ti Gayoe, ti Aristarcoe, ti jaꞌ chib viniquetic ti liquemic talel ta Macedoniae, ti jaꞌ schiꞌiltac ti Pabloe. Tey laj xjochic batel ta jun mucꞌ ta na ti bu ta stsob sbaique. \v 30 Ti Pabloe tey ta sticꞌ sba ox ochel yaꞌi ta scꞌoponel ti cristianoetique, pero ti jchꞌunolajeletique muꞌyuc xaqꞌuic ochuc. \v 31 Jaꞌ jech xtoc oy jun chib jꞌopisialetic ta Asia banomil ti lec xil sbaic schiꞌuc ti Pabloe, laj staquic mantal ti mu xꞌoch tey ti Pabloe. \v 32 Ti bu stsoboj sbaic ti cristianoetique jeltos ti cꞌu sꞌelan ta xꞌavanique. Yuꞌun tey noꞌox xvochvun ti cristianoetique. Pero ti yepalique mu snaꞌic ti cꞌu chaꞌal ti tey tsobolique. \v 33 Oy jlom cristianoetic tey ta xalic ti jaꞌ jsaꞌcꞌop ti Alejandroe, yuꞌun laj yilic ti xujbil iꞌoch yuꞌun ti jꞌisraeletique. Ti Alejandroe tey lic svaꞌan scꞌob yoꞌ ta spajtsan ti cristianoetique, yoꞌ ta spac ti cꞌope. \v 34 Pero cꞌalal laj yilic ti jaꞌ jun jꞌisraele, jech lic avanicuc nopol chib ora: \p ―Mu xcom ta be ti jchꞌul meꞌtic Diana liꞌ ta Efesoe ―xiic. \p \v 35 Cꞌalal cuch yuꞌun ta spajtsanel ti cristianoetic ti jtsꞌibajob teye, jech laj yal: \p ―Jchiꞌiltac liꞌ ta Efesoe, sjoylej banomil snaꞌojic lec ti voꞌotic liꞌ ta Efesoe ta jchabitic ti chꞌul na yuꞌun ti jalal meꞌtic Dianae, schiꞌuc ti slocꞌobbail ti yal talel ta vinajele. \v 36 Jech o xal un, muꞌyuc buchꞌu xuꞌ ta xal ti mu jechuque. Jech o xal un, tsꞌijlanic. Muꞌyuc cꞌusi xapasic cꞌalal muꞌyuc nopbil leque. \v 37 Yuꞌun ti viniquetic ti ajochojic talele, muꞌyuc cꞌusi chopol laj spasic. Muꞌyuc chopol ta xcꞌopojic ta stojol ti jmeꞌtic avuꞌunique. \v 38 Mi jaꞌ oy cꞌusi ta scꞌan meltsanbel ti Demétrioe schiꞌuc ti schiꞌiltaque, jech o xal oy jꞌopisialetic, oy jchapanvanejetic. Xuꞌ ta scꞌan parte ta stojolic, yoꞌ jech xuꞌ ta saꞌbe scꞌoplal ti cꞌusi ta xtun yuꞌunique. \v 39 Mi yan ti cꞌusi ta xacꞌanic chapanele, jaꞌ o xavalic cꞌalal tsobol scotol ti jchapanvanejetique. \v 40 Ati vi sꞌelan xavochlajetique, toj xiꞌbal sba. Yuꞌun naca mi xijꞌalbatotic ti jsaꞌletootique. Mu me jaꞌuc xuꞌ jpac jcꞌoplaltic ti mi lisjacꞌbotic ti ajvaliletic ti jech xijvochlajete ―xi ti jtsꞌibajobe. \p \v 41 Cꞌalal jech laj yale, tey laj stacan loqꞌuel scotol ti cristianoetique. \c 20 \s1 Ti Pabloe ta stam batel sbe ta Macedonia schiꞌuc ta Grecia banomil \p \v 1 Cꞌalal laj yoꞌntonic ta vochlajetel ti cristianoetique, jech ti Pabloe laj stac ta iqꞌuel ti jchꞌunolajeletique yoꞌ jech ta sbijubtas. Cꞌalal jech laj spas ti Pabloe, tey laj scꞌopon comel, laj smey. Tey ibat cꞌalal to Macedonia banomil. \v 2 Echꞌ stsatsubtasbe yoꞌntonic ti jchꞌunolajeletic ti bu iꞌechꞌe. Tsꞌacal to icꞌot ta Grecia banomil. \v 3 Ijocꞌtsaj oxib u tey. Smeltsanoj xa sba yoꞌ jech ta stsac ti barcoe yoꞌ jech ta xbat ta Siria banomile, cꞌalal laj yaꞌi ti Pabloe ti chapanbil scꞌoplal ti ta xmilat yuꞌun ti jꞌisraeletique. Jech o xal ixanav ta yoc yoꞌ jech ta xꞌechꞌ yan velta xtoc ta Macedonia banomil. \v 4 Tey laj xchiꞌin batel ti Sópatere ti liquem talel ta Berea jteclume, ti Aristarcoe, ti Segundoe ti liquemic talel ta Tesalónica jteclume, ti Gayoe ti liquem talel ta Derbe jteclume, ti Timoteoe, ti Tíquicoe, ti Trófimose ti liquemic talel ta Asia banomile. \v 5 Ti jchiꞌilcutic taje ijelavic batel. Tey laj smalauncutic ta Troas jteclum. \v 6 Cꞌalal echꞌ ti qꞌuin ti ta xichꞌ veꞌel ti pan ti chꞌabal yichꞌoj ti spajubtasobile, jech o xal ti vuꞌuncutique liꞌochcutic batel ta barco ti ta Filipos jteclume. Ta yoꞌobal to cꞌacꞌal, tey cꞌot jtacutic ta Troas jteclum ti buchꞌu jelavemique. Tey lijocꞌtsajcutic vucub cꞌacꞌal. \s1 Ti Pabloe oy ta Troas jteclum \p \v 7 Ti sba cꞌacꞌal ti sliqueb xemunae, lic jtsob jbacutic yoꞌ jech ta xichꞌ pasel snaꞌobil ti Cajvaltique. Ti Pabloe tey lic xchanubtas ti jchꞌunolajeletique. Yuꞌun ta xlocꞌ batel ta yocꞌlomal, jech o xal un, ti Pabloe tey ista oꞌlol acꞌobal yuꞌun ta scꞌoponel ti jchꞌunolajeletique. \v 8 Tey tsoboluncutic ta yoxcojal to na ti yoꞌ bu ep tsanajtic ti lamparetique. \v 9 Ti jech ijalij ta loꞌil ti Pabloe, oy jun querem, Eutíco sbi, ti chotol ta tiꞌ ventana itsacat ta vayele. Vayem ibaj yalel ti ta yoxcojal nae. Chamem laj stamic ti quereme. \v 10 Jech ti Pabloe iyal batel tey. Cꞌot spatan sba ta stojol ti quereme. Tey laj smey. Jech laj yalbe ti jchꞌunolajeletique: \p ―Mu xaxiꞌic. Cuxul ―xi. \p \v 11 Jech ti Pabloe tey ichaꞌsut muyel. Tey lic sveꞌic pan ti jchꞌunolajeletique. Tey yichꞌoj sacub ti ta xloꞌilaj ta stojol ti jchꞌunolajeletique. Tsꞌacal to un, ilocꞌ batel ti Pabloe. \v 12 Ti quereme cuxul laj yiqꞌuic batel. Scotolic xpatet yoꞌntonic icomic. \s1 Ti Pabloe ta xlocꞌ batel ta Troas jteclum, ta xbat ta Mileto jteclum \p \v 13 Ti vuꞌuncutique liꞌochcutic batel ta barco yoꞌ jech ta xijelavcutic cꞌalal to Asón jteclum, yoꞌ jech tey ta jmalacutic ti Pabloe. Yuꞌun jech laj snop ti ta xanav ta yoque. \v 14 Cꞌalal jech laj stauncutic ti Pablo ti ta Asóne, jmoj liꞌochcutic batel ta barco. Libatcutic cꞌalal to Mitilene jteclum. \v 15 Tey lilocꞌcutic batel. Ta yocꞌlomal liꞌechꞌcutic ta yelobal Quio banomil. Ta yocꞌlomal licꞌotcutic ti bu xlocꞌ chpaj ti barco ti ta Samos banomile. Tey laj jcux coꞌntoncutic ta Trogilio jteclum. Ti ta yocꞌlomal une, licꞌotcutic ta Mileto jteclum. \v 16 Jaꞌ jech icꞌot ta pasel, jaꞌ ti mu scꞌan ta xjocꞌtsaj más ta Asia banomil ti Pabloe. Jech o xal muꞌyuc xa bu iꞌechꞌ ti ta Efeso jteclume. Yuꞌun ta scꞌan yaꞌi ti Pabloe ti tey xa oy ta Jerusalén ti cꞌalal sta scꞌacꞌalil ti qꞌuin Pentecostese ti mi jech xuꞌe. \s1 Ti Pabloe ta scꞌopon comel ti ancianoetic ti ta Efeso jteclume \p \v 17 Cꞌalal jech oyuncutic ta Mileto jteclume, ti Pabloe laj stac ta iqꞌuel ti ancianoetic yuꞌun ti jchꞌunolajeletic ti tey ta Efeso jteclume. \v 18 Cꞌalal tey xa oyique, jech laj yalbe: \p ―Quermanotac, ti voꞌoxuque anaꞌojic lec ti cꞌu sꞌelan laj jtucꞌulan jba ti cꞌalal livul ta sba cꞌacꞌal liꞌ ta Asiae. \v 19 Ti cꞌu sjalil ti liꞌ oyun ta atojolique, biqꞌuit laj cacꞌ jba ta tunel yuꞌun ti Cajvaltique. Liꞌocꞌ yuꞌun ti buchꞌu mu scꞌan xchꞌunique. Avilojic ti ep laj jta jvocol yuꞌun ti cꞌusi ta scꞌan ta spasbeicun yaꞌiic ti jꞌisraeletique. \v 20 Pero muꞌyuc laj quicta jba ta yalel scotol ti cꞌusi ta xtun avuꞌunic ti jaꞌ alequilalique. Buꞌyuc noꞌox laj jchanubtasoxuc ta sba ta satic ti cristianoetique schiꞌuc tey ta anaic. \v 21 Laj calbe yaꞌi ti jꞌisraeletique, ti jyanlumetique, ti acꞌo yictaic ti chopol yoꞌntonic ta stojol ti Diose, yoꞌ jech ta xchꞌunic ti Cajvaltic Jesucristoe. \v 22 Avi tana un, sujbilun yuꞌun ti Chꞌul Espíritue ti ta xibat ta Jerusalene. Mi jaꞌuc juteb jnaꞌ cꞌusi xuꞌ ta xcꞌot ta jtojol tey. \v 23 Cꞌajomal noꞌox jnaꞌ ti ta jujun jteclum ti bu ta xiꞌechꞌe, ta xacꞌbun jnaꞌ ta coꞌnton ti Chꞌul Espíritue, ti jaꞌ ta smalaun ti chuquele, ti ilbajinele, ti ep ta xquichꞌ jvocole. \v 24 Ti jech taje, muꞌyuc cꞌusi xal o coꞌnton yuꞌun. Yuꞌun maꞌuc ta jtunes jtuc ti jcuxlejale. Jaꞌ noꞌox ximuyubaj ti ta jtabe spajeb ti cabtel ti laj yacꞌbun ti Cajvaltic Jesuse, ti ta xcalbe yaꞌi ti cristianoetic ti lequil achꞌ cꞌope, ti jaꞌ scꞌuxul yoꞌnton ti Diose. \p \v 25 ’Ta ora tana un, jnaꞌoj xa lec ti cꞌu avepalic ti voꞌoxuc ti laj xa calboxuc avaꞌiic ti ventainel yuꞌun ti Diose, muꞌyuc jun avuꞌunic ti ta xavilbeicun ti jsat yan veltae. \v 26 Jech o xal un, ta xcalboxuc avaꞌiic, avi liꞌ tanae, mi oy buchꞌu muꞌyuc laj sta ti lec oye, maꞌuc xa jmul. \v 27 Yuꞌun laj xa calboxuc avaꞌiic ti cꞌu sꞌelan ta snop ti Dios ta atojolique. Jamal lec laj cal. \v 28 Jech o xal ti voꞌoxuque, ichꞌo me abaic ta cꞌacꞌal. Bijanic me. Jaꞌ jech xtoc tucꞌulanic me ti jchꞌunolajeletic ti laꞌacꞌbatic ta abaic yuꞌun ti Chꞌul Espíritue, yoꞌ jech ta xaventainic ti jchꞌunolajeletic yuꞌun ti Cajvaltique, ti jaꞌ laj xa sman ta schꞌul chꞌichꞌele. \v 29 Yuꞌun cꞌalal mi libate, ta jnaꞌ ti oy buchꞌu ta xtale ti ta soqꞌues ti jchꞌunolajeletique jech chac cꞌu chaꞌal junuc jtiꞌoval oqꞌuil ti ta slilin ta tiꞌel ti chije. \v 30 Ti jech taje, mu yanuc bu ta xlocꞌ talel. Liꞌ noꞌox ta xlocꞌ ta atojolique. Ta xloꞌlavanic. Mu ta xchanubtasoxuc ti melele. Yuꞌun jaꞌ noꞌox ta scꞌanic ti ta stsꞌacliatic yuꞌun ti jchꞌunolajeletique. \v 31 Bijanic me un chaꞌe. Jaꞌ me vuleso ta avoꞌntonic ti cꞌu sꞌelan lichanubtasvan ti oxib jabil ti liꞌ oyun ta atojolique. Yuꞌun cꞌacꞌal acꞌobal, ta yaꞌlel jsat, laj jbijubtasoxuc acotolic. \p \v 32 ’Avi tana un, Quermanotac, ta jcꞌubanoxuc comel ta scꞌob ti Diose schiꞌuc ti lequil achꞌ cꞌop ti jaꞌ scꞌuxul yoꞌntone. Yuꞌun jaꞌ oy smucꞌul stsatsal ti ta xacꞌboxuc yip avoꞌntonique, yoꞌ jech ta xaꞌacꞌbatic ti amotonique jech chac cꞌu chaꞌal ta xꞌacꞌbat ti buchꞌu tꞌujbilic xa yuꞌune. \v 33 Muꞌyuc laj jcꞌanboxuc ataqꞌuinic, mi jaꞌuc acꞌuꞌic yoꞌ jech ta xtun cuꞌun. \v 34 Voꞌoxuc xanaꞌic ti liꞌabtej ta coc ta jcꞌob yoꞌ jech ta jmalqꞌuin jba, yoꞌ jech ta jmalqꞌuin ti jchiꞌiltac xtoque. \v 35 Laj cacꞌ avilic ti liꞌabteje, yoꞌ jech ta xachanic ti abtel eque, yoꞌ jech xuꞌ xacoltaic ti buchꞌu abol sbaique. Mu xachꞌay ta avoꞌntonic ti jech laj yal ti Cajvaltique: “Jaꞌ más xmuyubaj yoꞌnton ti buchꞌu ta xaqꞌue. Jaꞌ mu sta ti buchꞌu ta xichꞌe”, ti xie ―xi ti Pabloe. \p \v 36 Cꞌalal jech laj yal ti Pabloe, tey iquejiic scotolic. Tey laj sta ta cꞌoponel ti Diose. \v 37 Scotolic iꞌoqꞌuic. Laj smeyic. Laj sbutsꞌic ti Pabloe. \v 38 Ta xat yoꞌntonic. Yuꞌun iꞌalbatic ti muꞌyuc ta xilbeic ti sat yan veltae. Tsꞌacal to un, tey xchiꞌinojic batel ti bu ta xꞌoch batel ta barco ti Pabloe. \c 21 \s1 Ti Pabloe ta xbat ta Jerusalén \p \v 1 Cꞌalal laj quictacutic comel ti ancianoetique, liꞌochcutic batel ta barco. Tucꞌ libatcutic ta Cos banomil. Ta yocꞌlomal liꞌbatcutic ta Rodas banomil. Ti teye libatcutic ta Pátara jteclum. \v 2 Ti ta Pátarae laj jtacutic jun barco ti ta xbat ta Fenecia banomile. Tey liꞌochcutic, libatcutic. \v 3 Cꞌalal libatcutique, ta jtsꞌet cꞌob icom cuꞌuncutic ti Chipre banomil ti joyobtabil ta nabe. Tey libatcutic cꞌalal to Siria banomil. Yuꞌun ti barcoe ta xꞌechꞌ yacꞌ yicats ta Tiro jteclum, jech o xal tey liꞌochcutic ta jteclum ti bu chpaj ti barcoe. \v 4 Tey laj jtacutic jchꞌunolajeletic. Tey licomcutic vucub cꞌacꞌal schiꞌuquic. Ti jchꞌunolajeletique iꞌacꞌbat snaꞌic yuꞌun ti Chꞌul Espíritue ti mu xbat ta Jerusalén ti Pabloe. \v 5 Pero cꞌalal ista ti vucub cꞌacꞌale, lilocꞌcutic batel. Scotol ti jchꞌunolajeletique, viniquetic, antsetic, ololetic, laj xchiꞌinuncutic loqꞌuel cꞌalal to ta stiꞌil jteclum. Ti tey ta tiꞌ nabe laj jquejan jbacutic, laj jcꞌoponcutic ti Diose. \v 6 Tsꞌacal to un, laj jcꞌoponcutic comel ti jchꞌunolajeletique. Laj jmey jbacutic. Tsꞌacal to un, liꞌochcutic batel ta barco. Ti jchꞌunolajeletique isutic batel ta snaic. \p \v 7 Cꞌalal lilocꞌcutic ta Tiro jteclume, lixanavcutic batel ta barco cꞌalal to Tolemaida jteclum. Tey laj jtacutic ti jchꞌunolajeletique. Tey licomcutic jun cꞌacꞌal. \v 8 Ta yocꞌlomal un, ti vuꞌuncutique tey lilocꞌcutic batel. Libatcutic cꞌalal to Cesarea jteclum. Ti teye, libatcutic ta sna ti Felipee, jaꞌ ti jxanvil-cholcꞌope, ti jaꞌ jun ta yucubal diacanoetique. Tey licomcutic ta sna. \v 9 Ti Felipee oy chanvoꞌ yantsil nichꞌon ti muꞌyuc malijemique. Xuꞌ yuꞌunic ta xalic cꞌu sꞌelan ta xꞌacꞌbat snaꞌic yuꞌun ti Diose. \v 10 Oy xa jayib cꞌacꞌal ti tey oyuncutique cꞌalal jaꞌ o icꞌot jun yajꞌalcꞌop Dios, Agabo sbi, ti liquem talel ta Judeae. \v 11 Ti stuque tal svuꞌlanuncutic. Tey laj stsacbe schuc ti Pabloe. Tey lic xchuc yoc scꞌob ti jech laj yale: \p ―Ti Chꞌul Espíritue ta xal ti tey ta Jerusalene jech ta xichꞌ chuquel ti yajval chuquil liꞌe yuꞌun ti jꞌisraeletique. Ta xaqꞌuic batel ta scꞌob ti jyanlumetique ―xi. \p \v 12 Cꞌalal jech laj caꞌicutique, ti vuꞌuncutique schiꞌuc ti jchꞌunolajeletic ta Cesareae laj jcꞌanbecutic vocol ti Pabloe ti mu xbat ta Jerusalene. \v 13 Pero ti Pabloe jech laj stacꞌbuncutic: \p ―Ta xavaqꞌuicun ta at oꞌnton chquil ti jech ta xaꞌoqꞌuique. Ti vuꞌune jchapanoj xa jba ti ta xquichꞌ chuquele, ti jech ta xquichꞌ milel ta Jerusalén ta sventa ti Cajvaltic Jesuse ―xi. \p \v 14 Laj quilcutic ti mu scꞌan pajtsanel ti Pabloe, jech laj calbecutic: \p ―Cꞌotuc ta pasel ti cꞌusi ta scꞌan ti Dios ta atojole ―xcutcutic. \p \v 15 Tsꞌacal to un, tey lic jchapan jbacutic, libatcutic ta Jerusalén. \v 16 Tey laj xchiꞌinuncutic batel jun chib jchꞌunolajeletic ti ta Cesarea jteclume. Laj yicꞌuncutic batel ta xchꞌamunel sna jun vinic, Mnasón sbi, ti liquem talel ta Chipre banomile, ti voꞌne xa xchꞌunoj ti Cajvaltique. \s1 Ti Pabloe ta svuꞌlan ti Jacoboe \p \v 17 Cꞌalal jech licꞌotcutic ta Jerusalene, xmuyubajic xa laj scꞌoponuncutic ti jchꞌunolajeletique. \v 18 Ta yocꞌlomal un, laj xchiꞌinuncutic batel ti Pablo ta svuꞌlanel ti Jacoboe. Ti teye, tey laj jtacutic scotol ti ancianoetique. \v 19 Ti Pabloe cꞌot scꞌopon ti ancianoetique. Tsꞌacal to un, xcholet lic yal ta stojolic ti cꞌu sꞌelan laj spas ti Dios ta stojol ti jyanlumetic ta sventae. \v 20 Cꞌalal jech laj yaꞌiique, lequil-cꞌopojic ta stojol ti Diose. Jech laj yalbeic ti Pabloe: \p ―Yan yutsil, Quermano, jech ti jchiꞌiltique ep ta mil laj xa xchꞌunic ec. ¡Cꞌu stu un! ti jchiꞌiltique tsots to scꞌoplal ta xaꞌiic ti ta spasic smantal ti Moisese. \v 21 Ti jchiꞌiltique ta xꞌalbatic ti voꞌot ta xachanubtas ti jchiꞌiltic ti capalic ta naclej ti ta yan lume, ti mu xa tsotsuc scꞌoplal ti ta spasic smantal ti Moisese, ti mu xa xacꞌbeic yichꞌ circuncisión ti snichꞌonique, ti mu xa tsotsuc scꞌoplal ti ta xichꞌic ta mucꞌ ti cꞌu sꞌelan liquem cuꞌuntique. Jech la ta xaval ta xalique. \v 22 ¿Cꞌusi xcutic taje? Yuꞌun ta stsob sbaic ti jchiꞌiltic ti mi laj yaꞌiic ti liꞌ xa oyot ta Jerusalene. \v 23 Jaꞌ lec ti jech ta xapase. Oy liꞌ chanvoꞌ viniquetic ta jtojolcutic ti ta xcꞌot ta tsꞌaquiel yuꞌun ti oy cꞌusi yalojbeic ti Diose. \v 24 Icꞌo batel ta templo. Acꞌo abaic ta lecubtasel. Tey ta xatojbe ti cꞌusitic xtun yuꞌunique. Tsꞌacal to un, xuꞌ ta xacꞌ ta tꞌaxbunel ti sjolique. Cꞌalal ta xilic ti jchiꞌiltic ti jech ta xapase, tey ta snop ta yoꞌntonic ti mu jechuc ta xapas jech chac cꞌu chaꞌal yaꞌbinojique. Tey ta xilic ti muꞌyuc achꞌayoj jbeluc ti mantale. \v 25 Yan ti jyanlumetic ti laj xa xchꞌunique mu xa xat yoꞌntonic yuꞌun. Yuꞌun laj xa calbetic yaꞌi ta carta ti mu stiꞌic ti beqꞌuet ti acꞌbil ta smoton ti cꞌusitic meltsanbil ta cꞌabale, ti mu stiꞌic ti chꞌichꞌe, ti mu stiꞌic sbecꞌtal ti animaletic ti michꞌbil snucꞌ ta xchame, ti mu xmulivajique ―xiic. \s1 Ta stsaquic ti Pablo tey ta temploe \p \v 26 Jech o xal ti Pabloe laj yicꞌ batel ti chanvoꞌ viniquetique. Ta yocꞌlomal un, jmoj laj yacꞌ sbaic ta lecubtasel. Tsꞌacal to un, ti Pabloe iꞌoch batel ta templo yoꞌ ta xal ti cꞌusi ora ta xlaj yoꞌntonic ta slecubtasel sbaique, ti yorail xtoc ti ta xaqꞌuic ti matanal ta jujun tale. \p \v 27 Cꞌalal ta xa stsꞌaqui yuꞌunic ti vucub cꞌacꞌale, tey ta templo oy jun chib jꞌisraeletic ti liquemic talel ta Asia banomile. Tey laj yilic ti Pabloe. Tey laj sliquesbeic sjol scotol ti jꞌisraeletique. Tey laj stsaquic ti Pabloe. \v 28 Jech lic avanicuc: \p ―Jchiꞌiltac, laꞌ coltauncutic. Ti vinic liꞌe, jaꞌ ti buchꞌu ta xanav ta scotol banomil ti ta xchanubtasvan ti mu xtun ta xal ti jlumaltique, ti smantal ti Moisese, ti templo liꞌe. Pero avi tana un, laj sticꞌ ochel tal jyanlumetic, yoꞌ tal soqꞌues ti chꞌul templo liꞌe ―xiic. \p \v 29 Jaꞌ jech laj yalic taje, jaꞌ ti oy bu laj yilic tey ta jteclum ti jmoj ta xanav ti Pablo schiꞌuc ti Trófimoe, ti jaꞌ jun jꞌefeso vinique. Jech o xal ti jꞌisraeletique laj snop ta yoꞌntonic ti jaꞌ icꞌvan ochel ti Pablo tey ta temploe. \p \v 30 Jech o xal un, scotol ti jteclum Jerusalene xvochlajetic talel, tal stsob sbaic ta anil ta stsaquel ti Pabloe. Tey laj xjochic loqꞌuel, tey laj smaquic ta ora ti stiꞌtac ti temploe. \v 31 Ti jꞌisraeletique ta smilic yaꞌiic ti Pabloe. Laj yaꞌi ti jpasmantal yuꞌun ti soldadoetique ti scotol ti jteclum xvochvun ta jmeque. \v 32 Jech o xal un, ti jpasmantal yuꞌun ti soldadoetique laj stsob ta ora ti yajsoldadotaque schiꞌuc ti jtsobvanejetic yuꞌun ti soldadoetique. Tey ibatic ta anil ti bu xvochvun ti cristianoetique. Cꞌalal laj yilic ti jꞌisraeletic ti icꞌotic ti jpasmantal yuꞌun ti soldadoetique schiꞌuc ti soldadoetique, laj yictaic ta smajel ti Pabloe. \v 33 Ti jpasmantal yuꞌun ti soldadoetique inopaj batel ta stojol ti Pabloe. Laj yal mantal ti acꞌo yichꞌ chuquel ta chib cadena. Tsꞌacal to un, laj sjacꞌ: “¿Buchꞌu liꞌe? ¿cꞌusi laj spas?”, xi. \v 34 Pero ti cristianoetique yalel toyol ti cꞌu sꞌelan ta xꞌavanique. Ta scoj ti xvochvun ta jmeque, jech o xal ti jpasmantal yuꞌun ti soldadoetique mi jaꞌuc juteb ta xaꞌibe smelol ti cꞌusi ta xalique. Jech o xal laj yal mantal ti acꞌo yiqꞌuic batel ta cuartel ti Pabloe. \v 35 Cꞌalal icꞌotic ta scojol cojol tecꞌobal yuꞌun ti cuartele, ti soldadoetique laj xcuchic batel ti Pabloe. Jaꞌ ti ta smilic yaꞌi ta majele. \v 36 Yuꞌun scotolic xꞌavlajetic talel ta patil: \p ―¡Acꞌo chamuc! ―xiic ta jmec. \s1 Ti Pabloe ta spac scꞌoplal ta stojol ti cristianoetique \p \v 37 Cꞌalal ta xa ox xticꞌat ochel ta cuartel ti Pabloe, jech laj yalbe yaꞌi ti jpasmantal yuꞌun ti soldadoetique: \p ―¿Mi xuꞌ xicꞌopoj jbeluc? ―xi. \p Ti jpasmantal yuꞌun ti soldadoetique jech laj stacꞌ: \p ―¿Mi xanaꞌ xacꞌopoj ta griego cꞌop chaꞌe? \v 38 ¿Mi moꞌcot ti jꞌegipcio vinic un chaꞌe, ti leꞌ xa batel laj sliques jun mucꞌ ta cꞌop ti laj stsob batel chanmil (4000) jmilvanejetic ti ta xocol banomile? ―xꞌutat. \p \v 39 Jech laj stacꞌ ti Pabloe: \p ―Moꞌcun. Ti vuꞌune jꞌisraelun. Voqꞌuemun ta Tarso, ti jaꞌ jun jteclum ti ichꞌbil ta mucꞌ ti ta Cilicia banomile. Avocoluc, acꞌbun ave ti xuꞌ ta jcꞌopon ti jchiꞌiltaque ―xi. \p \v 40 Ti jpasmantal yuꞌun ti soldadoetique laj yacꞌ cꞌopojuc ti Pabloe. Jech ti stuque tey lic svaꞌan sba ta tecꞌobal. Tey laj svaꞌan scꞌob ti acꞌo tsꞌijlicuc ti cristianoetique. Cꞌalal jech tsꞌijilic xae, jech laj yal ta scꞌop stuquic: \c 22 \p \v 1 ―Jtot jmeꞌoxuc, Jchiꞌiltac, aꞌyio avaꞌiic ti jech ta jpac ti jcꞌoplale ―xi. \p \v 2 Cꞌalal laj yaꞌiic ti ta xcꞌoponatic ta hebreo cꞌope, más to itsꞌijiic. Jech o xal ti Pabloe jech laj yal: \p \v 3 ―Ti vuꞌune jchiꞌil jbatic. Voqꞌuemun ta Tarso ti oy ta Cilicia banomile. Pero liꞌ lichꞌi ta Jerusalene. Laj quichꞌ chanubtasel yuꞌun ti Gamaliele coꞌol sꞌelan jech chac cꞌu chaꞌal ti mantal iꞌacꞌbatic ti jmolmucꞌtotique. Ti vuꞌune tey onoꞌox cacꞌoj persa ti ta xitun yuꞌun ti Dios ta sjunul coꞌntone jech chac cꞌu chaꞌal ta xapasic ti voꞌoxuc avi ti cꞌacꞌal liꞌe. \v 4 Ta voꞌne laj quilbajin, laj cacꞌ ta milel ti buchꞌutic ta xchꞌunic ti achꞌ cꞌope. Jech o xal un, tey laj jchucan batel ti viniquetique, ti antsetique, laj jtsacan talel ta chuquel. \v 5 Jaꞌ rextigoetic ti banquilal palee, ti moletique, ti laj yacꞌbeicun carta yoꞌ jech ta xquilbajin ti jchiꞌiltic ti oy ta Damascoe. Tey libat ta saꞌel ti jchꞌunolajeletique yoꞌ jech ta xquicꞌ talel liꞌ ta Jerusalene, yoꞌ jech ta xichꞌic castigo. \s1 Ti Pabloe ta xal ti cꞌu sꞌelan ijeltabat ti yoꞌntone \r (Hch 9:1‑19; 26:12‑18) \p \v 6 ’Cꞌalal libat ta bee, nopol xa scꞌan xicꞌot ti ta Damascoe, nopol van batel oꞌlol cꞌacꞌal, ta jech to yepal iyal talel ta vinajel ti yan noꞌox sꞌelan xojobal ti joyobtabil licom yuꞌune. \v 7 Tey liyal ta lum. Tey laj caꞌi ti oy Buchꞌu ta xiscꞌopon ti jech ta xale: “Saulo, Saulo, ¿cꞌu chaꞌal ta xacrontainun?”, xiyut. \v 8 Ti vuꞌune jech laj jacꞌbe: “¿Buchꞌuot?”, xcut. Jech laj stacbun: “Vuꞌun Jesusun ta Nazaret, jaꞌ ti Buchꞌu ta xacrontaine”, xiyut. \v 9 Ti jchiꞌiltaque laj yilic ti xojobal ti lic talel ta vinajele. Ep ixiꞌic. Pero muꞌyuc laj yaꞌibeic scꞌopojel ti Buchꞌu ta scꞌoponune. \v 10 Ti vuꞌune laj calbe: “¿Cꞌusi ta xacꞌan ta jpas, Cajval?”, xcut. Ti Cajvaltique jech laj stacꞌbun: “Lican, tamo batel abe ta Damasco. Tey ta xaꞌalbat scotol ti cꞌusi xuꞌ ta xapase”, xiyutun. \v 11 Ti jech laj smacbun ti jsat ti xojobale, jech o xal ti jchiꞌiltaque snitojbun batel jcꞌob cꞌalal to Damasco. \p \v 12 ’Ti teye, tey nacal jun vinic, Ananías ti sbie, ti jaꞌ jun jchꞌunej mantal yuꞌun smantal ti Moisese. Scotol ti jchiꞌiltic ti tey ta Damascoe, lec scꞌoplal yuꞌunic. \v 13 Ti Ananíase bat sqꞌuelun ti bu tiqꞌuilune. Jech laj yalbun: “Quermano Saulo, acꞌo jamuc yan velta ti asate”, xi. Cꞌalal jech laj yale, ta ora noꞌox ijam ti jsate. Laj quil ti tey vaꞌale. \v 14 Ti stuque jech laj yalbun: “Ti Dios yuꞌun ti jmolmucꞌtotique laj stꞌujot talel yoꞌ jech xanaꞌ cꞌusi ta scꞌan ti yoꞌntone, yoꞌ jech ta xavilbe sat, yoꞌ jech ta xavaꞌibe scꞌopojel ti Buchꞌu stalel tucꞌ yoꞌntone. \v 15 Ti voꞌote ta xavalbe yaꞌi ti cristianoetique scꞌoplal ti Buchꞌu laj avile, ti Buchꞌu laj avaꞌibe scꞌopojele. \v 16 Mu liꞌuc xanaꞌete. Vaꞌlan. Lican. Ichꞌo voꞌ. Pato avoꞌnton ta stojol ti Cajvaltique ti ta xchꞌay ti amule”, xiyut. \s1 Ti Pabloe ta xal ti cꞌu sꞌelan itacat batel ta stojol ti jyanlumetique \p \v 17 ’Cꞌalal lisut talel liꞌ ta Jerusalene, libat ta templo ta stael ta cꞌoponel ti Diose. Oy cꞌusi laj quil tey. \v 18 Tey laj quil ti Cajvaltique. Jech laj yalbun: “Locꞌan batel ta ora ti liꞌ oyot ta Jerusalene. Yuꞌun ti achiꞌiltaque mu xchꞌunic ti ta xavalbe ti jcꞌoplale”, xiyutun. \v 19 Ti vuꞌune jech laj jtacꞌbe: “Pero, Cajval, snaꞌic ti stuquique ti lixanav ta jujun chꞌul na ta smajel ta xchuquel batel ti buchꞌu ta xchꞌunote. \v 20 Cꞌalal laj yichꞌ milel ti avajtunel Estebane, tey vaꞌalun. Lec laj caꞌi ti jech ta xichꞌ milele. Jaꞌ jech xtoc vuꞌun laj jchabibe scꞌuꞌic ti jmilvanejetique”, xichiꞌ \v 21 Pero ti Cajvaltique jech laj yalbun: “Lican. Yuꞌun ta jtacot batel ta nom ta stojol ti jyanlumetique”, xiyut. \s1 Ti Pabloe oy ta scꞌob ti jpasmantal yuꞌun ti soldadoetique \p \v 22 Jaꞌ noꞌox tey cꞌalal lec laj yaꞌiic ti jꞌisraeletique. Pero jech lic avanicuc: \p ―Altic ti jech ta xcuxi ti vinic liꞌe. Acꞌo chamuc ―xiic. \p \v 23 Ti jech xꞌavlajetique, ti jech ta sjipolan ti scꞌuꞌique, ti jech xvajet noꞌox yuꞌunic ti pucuque, \v 24 jech o xal ti jpasmantal yuꞌun ti soldadoetique laj yal mantal ti acꞌo yichꞌ tiqꞌuel ochel ta cuartel ti Pabloe. Laj yal xtoc ti acꞌo yichꞌ nucul yoꞌ jech ta sjam ye ti Pabloe, yoꞌ jech ta xal ti cꞌu chaꞌal ti jech xꞌavlajetic o ti schiꞌiltac ta stojole. \v 25 Cꞌalal jech chucul xa yuꞌunic ti ta xacꞌbeic ti nucule, ti Pabloe jech laj yalbe ti capitan ti tey vaꞌale: \p ―¿Mi avichꞌoj mantal ti ta xatsits jun jromano vinic ti cꞌalal muꞌyuc to chapajem ti smule? ―xut. \p \v 26 Cꞌalal jech laj yaꞌi ti capitane, bat yalbe yaꞌi ti jpasmantal yuꞌun ti soldadoetique: \p ―Bijan me ti jech ta xapase. Yuꞌun ti vinique jaꞌ jun jromano ―xi. \p \v 27 Jech o xal ti jpasmantal yuꞌun ti soldadoetique tey ibat ti bu oy ti Pabloe. Jech laj sjacꞌbe: \p ―¿Mi melel ti jromanoote? ―xut. \p Jech laj stacꞌ ti Pabloe: \p ―Romanoun ―xi. \p \v 28 Ti jpasmantal yuꞌun ti soldadoetique jech laj yal: \p ―Ti vuꞌune ep jtaqꞌuin laj jlajes yoꞌ jech libisat ta jromano ―xi. \p Jech laj yal ti Pabloe: \p ―Pero ti vuꞌune, yuꞌun voqꞌuemun ta yosil ti Romae ―xut. \p \v 29 Jech o xal ti soldadoetic ti buchꞌutic ta ox xacꞌbeic nucul ti Pabloe laj sqꞌuej sbaic batel. Jaꞌ jech xtoc ti jpasmantal yuꞌun ti soldadoetique, ti cꞌalal laj yaꞌi ti jaꞌ jromano ti Pabloe, ep ixiꞌ ti jech laj xa yacꞌ ta chucbel ti scꞌobe. \s1 Ti Pabloe oy ta stojol ti banquilal jchapanvanejetic yuꞌun ti jꞌisraeletique \p \v 30 Ta yocꞌlomal un, ti jpasmantal yuꞌun ti soldadoetique ta scꞌan ta xaꞌi yaꞌi cꞌusi smul ti Pablo yuꞌun ti schiꞌiltaque. Jech o xal laj sjitunbe ti cadenae. Jaꞌ jech xtoc laj stac ta iqꞌuel ti banquilal palee schiꞌuc ti banquilal jchapanvanejetique. Tsꞌacal to un, laj sloqꞌues batel ti Pabloe. Laj svaꞌan ta stojol ti jchapanvanejetique. \c 23 \p \v 1 Ti Pabloe tey laj sqꞌuel batel ti jchapanvanejetique. Jech laj yalbe: \p ―Jchiꞌiltac, ti cꞌusi laj xa jpas talele, muꞌyuc jmul xcaꞌi ta stojol ti Diose ―xi. \p \v 2 Jech ti banquilal pale Ananíase laj yalbe mantal ti buchꞌutic tey nopol vaꞌalic ta stsꞌel ti Pabloe ti acꞌo spacꞌbe ta majel ti yee. \v 3 Ti Pabloe jech laj stacꞌ: \p ―Ti voꞌote jecheꞌ ta xapacꞌta aba. Dios jech ta spacꞌot ta majel. Yuꞌun tey chotolot ta xabis aba ti ta xachapanun yuꞌun ti mantale cꞌalal mu xavacꞌ ta aventa ti mantale. Yuꞌun laj aval mantal ti acꞌo quichꞌ majele ―xi. \p \v 4 Ti buchꞌutic tey vaꞌalique jech laj yalic: \p ―¿Mi jaꞌ jech ta xatoy ave ta stojol ti banquilal pale yuꞌun ti Diose? ―xiic. \p \v 5 Ti Pabloe jech laj yal: \p ―Jchiꞌiltac, mu jnaꞌ mi jaꞌ ti banquilal palee. Yuꞌun ta xal ti scꞌop Diose: “Mu xachopol-cꞌopoj ta stojol ti jchapanvanejetic yuꞌun ti alumale”, ti xie ―xi ti Pabloe. \p \v 6 Ti Pabloe laj yil ti oy jlom jsaduceoetic ti cꞌu yepal tsobolic ti jchapanvanejetique schiꞌuc tey oy jlom jfariseoetic xtoc. Jech tsots lic cꞌopojuc ti jech laj yale: \p ―Jchiꞌiltac, ti vuꞌune jfariseoun. Ti jtot jmeꞌe, jfariseoetic. Jaꞌ noꞌox ta xachapanicun o ti jech jpatoj coꞌnton ti ta xchaꞌcuxi ti animaetique ―xi. \p \v 7 Cꞌalal jech laj yal ti Pabloe, jech o xal ti jfariseoetique, ti jsaduceoetique lic stsac sbaic ta cꞌop stuquic. Mu xa jmojuc yoꞌntonic ti cꞌu yepal tey stsoboj sbaique. \v 8 Yuꞌun ti jsaduceoetique ta xalic ti muꞌyuc ta xchaꞌcuxi ti animaetique, ti muꞌyuc ti ángeletique, ti muꞌyuc ti chꞌulelaletique. Yan ti jfariseoetique xchꞌunojic ti ta xchaꞌcuxi ti animaetique, ti oy ángeletique, ti oy chꞌulelaletique. \v 9 Jech o xal scotolic xꞌavlajetic ta jmec. Oy jun chib jchanubtasvanejetic yuꞌun ti mantale ti coꞌol sjolic schiꞌuc ti jfariseoetique tey ivaꞌiic. Jech laj yalic: \p ―Muꞌyuc cꞌusi chopol spasoj ti vinic liꞌe. Yical nan oy bu icꞌoponat yuꞌun jun ángel o yuꞌun jun chꞌulelal. Jech o xal naca mi jaꞌuc ta jcrontaintic ti Diose ―xiic. \p \v 10 Ti jech mu noꞌox albajuc xvochvun ti jꞌisraeletique, jech o xal ti jpasmantal yuꞌun ti soldadoetique ixiꞌ ti xuꞌ ta xjecholanic ta milel ti Pabloe. Jech o xal un, laj stac ta iqꞌuel yajsoldadotac yoꞌ jech ta xchꞌaquic loqꞌuel ti Pablo ti bu tsobolique, yoꞌ jech ta xbat yan velta ta cuartel. \p \v 11 Ta yacꞌobalil un, tey laj yacꞌ sba iluc ti Cajvaltic ta stojol ti Pabloe. Jech laj yal: \p ―Mu xaxiꞌ, Pablo. Ti cꞌu sꞌelan laj xa aval ti jcꞌoplal liꞌ ta Jerusalene, jaꞌ jech ta xbat aval ti jcꞌoplal ti ta Romae ―xi. \s1 Chapbil scꞌoplal ti ta xmilat ti Pabloe \p \v 12 Ta yocꞌlomal un, oy jun chib jꞌisraeletic ti laj scomonopic ti ta scꞌan schamelic ti mi muꞌyuc xmil yuꞌunic ti Pabloe. Jech o xal laj yalic ti mu xveꞌic ti mu xuchꞌic voꞌ ti mi mu to ta xcꞌot ta pasel yuꞌunique. \v 13 Más jutuc ta chaꞌvinic (40) ti jech laj snopique. \v 14 Jech o xal ti stuquique ibatic ta stojol ti banquilal paleetique, ti moletic yuꞌun ti jꞌisraeletique. Jech laj yalic: \p ―Ti vuꞌuncutique laj xa jcꞌan jchamelcutic ta stojol ti Diose ti mi mu to xmil cuꞌuncutic ti Pabloe. Jech o xal mu xiveꞌcutic cꞌalal mu to xlaje. \v 15 Jech o xal un, ti voꞌoxuque schiꞌuc ti yan banquilal jchapanvanejetique, ti ocꞌome cꞌanbeic ti jpasmantal yuꞌun ti soldadoetique ti acꞌo yicꞌ talel ta atojolic ti Pabloe. Albeic yaꞌi ti ta xacꞌan xachaꞌmeltsanbeic ti smule. Jaꞌ jech ti vuꞌuncutique tey chapaluncutic ta jmilcutic ta be yoꞌ jech mu xcꞌot ta atojolic ―xiic. \p \v 16 Pero ti squerem ol ti schiꞌil ta voqꞌuel ti Pabloe laj yaꞌi ti cꞌop taje. Jech o xal bat ta cuartel, bat yalbe yaꞌi ti Pabloe. \v 17 Jech o xal ti Pabloe laj stac ta iqꞌuel jun ta scotol ti capitanetique. Jech laj yalbe: \p ―Icꞌo batel ti querem liꞌe ta stojol ti jpasmantal avuꞌunique. Yuꞌun oy cꞌusi ta xal ―xut. \p \v 18 Ti capitane laj yicꞌ batel ti quereme. Jech laj yal: \p ―Ti jchuquel Pabloe laj scꞌanbun vocol ti ta xquicꞌbot talel ta atojol ti querem liꞌe. Yuꞌun la oy cꞌusi ta scꞌan ta xalbot ―xi. \p \v 19 Ti jpasmantal yuꞌun ti soldadoetique snitojbe batel scꞌob ti quereme. Tey laj sqꞌuej sbaic batel. Jech laj sjacꞌbe: \p ―¿Cꞌusi ta xavalbun? ―xut. \p \v 20 Ti quereme jech laj yal: \p ―Ti jꞌisraeletique laj xa scomonopic, ti ocꞌome ta xtal scꞌanbot ti acꞌo avicꞌ batel ti Pablo ta stojol ti jchapanvanejetique. Yuꞌun la ta scꞌan ta snaꞌic lec cꞌusi ti smule. \v 21 Pero mu xachꞌun. Yuꞌun jecheꞌ ta xalic. Yuꞌun más jutuc ta chaꞌvinic (40) svinictac ti jchapanvanejetique ti tey nacal ta xmalavanic ta bee. Yuꞌun laj xa scꞌan schamelic ti mu xveꞌic ti mu xuchꞌic voꞌ ti mi mu to ta xcham yuꞌunic ti Pabloe. Jaꞌ xa noꞌox smalaojic ti cꞌusi ta xavale ―xi ti quereme. \p \v 22 Ti jpasmantal yuꞌun ti soldadoetique laj yalbe ti quereme ti mu me buchꞌu xalbe yaꞌi taje. Tey laj stac batel. \s1 Ti Pabloe tacbil batel ta stojol ti gobernador Felixe \p \v 23 Ti jpasmantal yuꞌun ti soldadoetique laj stac ta iqꞌuel chaꞌvoꞌ yajcapitanetic. Laj yalbe mantal ti acꞌo xchapanic chib ciento (200) soldadoetic ti ta xanavic ta yoquique, lajuneb schanvinic (70) ta voꞌ soldadoetic ti cajal ta caꞌ ta xbatique, ti chib ciento (200) soldadoetic ti ta xichꞌic slanzaique, yoꞌ jech ta xloqꞌuic batel ta baluneb ora acꞌobal, yoꞌ jech ta xbatic ta Cesarea jteclum. \v 24 Jaꞌ jech xtoc laj yal mantal ti acꞌo chapanbatuc scaꞌ ti Pabloe yoꞌ jech ta xcaji batel. Laj yal mantal xtoc ti acꞌo lecuc cꞌotuc ta stojol ti gobernador Felixe. \p \v 25 Ti capitanetique laj yichꞌic batel jun carta ti laj spas ti jpasmantal yuꞌun ti soldadoetic ti jech ta xale: \p \v 26 ―Ajvalil Felix, ti ichꞌbilot ta mucꞌ cuꞌuncutique, chabanucot ta xcalbot ti vuꞌun Claudio Lisiasune. \v 27 Ti jꞌisraeletique laj stsaquic, ta scꞌan ta smilic yaꞌi ti vinic liꞌe. Pero cꞌalal laj caꞌi ti jaꞌ jromano cristianoe, jech o xal libat jpoj schiꞌuc ti cajsoldadotaque. \v 28 Ti jech laj jcꞌan ti ta xcaꞌi cꞌusi smul ti ta saꞌbat yuꞌun ti jꞌisraeletique, jech o xal ti vuꞌune laj quicꞌ batel ti vinic liꞌe ta stojol ti jchapanvanejetic yuꞌun ti jꞌisraeletique. \v 29 Pero laj caꞌi ti jaꞌ noꞌox smul ta saꞌbat yuꞌun ti smantal stuquique. Pero ivinaj ti maꞌuc smul yoꞌ ta xichꞌ milele. Mi jaꞌuc ti tiqꞌuil ta xcom ta chuquele. \v 30 Pero ti cꞌalal laj caꞌi ti chapal xa scꞌoplal ti ta xmilat yuꞌun ti schiꞌiltaque, liꞌ laj jtacbot talel ta atojole. Jaꞌ jech xtoc laj xa calbe yaꞌi ti buchꞌutic ta saꞌbeic smul ti vinic liꞌe, ti acꞌo talicuc liꞌ ta atojole, yoꞌ jech ta xalbot avaꞌi cꞌusi ti smule. Jaꞌ noꞌox jech yepal ta xcalbot avaꞌi, ―xi ti cartae. \p \v 31 Ti cꞌu sꞌelan iꞌalbatic yuꞌun ti jpasmantal yuꞌunique, jech laj spasic ti soldadoetique. Laj yiqꞌuic batel ta acꞌobaltic ti Pabloe cꞌalal to Antípatris jteclum. \v 32 Ta yocꞌlomal un, ti soldadoetic ti ta xanavic batel ta yoquique isutic batel ta cuartel. Yan ti cajajtic ta caꞌe tey stam batel sbeic schiꞌuc ti Pabloe. \v 33 Cꞌalal icꞌotic ta stojol ti gobernador tey ta Cesarea jteclume, laj yaqꞌuic ti cartae. Laj yaqꞌuic comel ti Pablo xtoque. \v 34 Cꞌalal laj yoꞌnton ta sqꞌuelel carta ti gobernadore, tey laj sjacꞌbe ti Pablo ti bu liquele. Cꞌalal jech laj yaꞌi ti liquem talel ta Cilicia banomile, \v 35 jech laj yalbe: \p ―Jaꞌ to ta xcaꞌi acꞌop cꞌalal mi talic ti buchꞌu ta saꞌic amule ―xut. \p Tey laj yal mantal ti acꞌo yichꞌ chabiel lec ti Pablo tey ta cabilto yuꞌun ti Herodese. \c 24 \s1 Ti Pabloe ta spac scꞌoplal ta stojol ti gobernador Felixe \p \v 1 Voꞌob cꞌacꞌal xa ox yechꞌel cꞌalal jaꞌ o tey icꞌot ti banquilal pale Ananíase, schiꞌuc jun chib ti moletique, schiꞌuc jun licenciado ti jaꞌ Tértulo sbie. Ti stuquic taje tey icꞌotic ta stojol ti gobernador Felixe, yoꞌ jech ta xalbeic smul ti Pabloe. \v 2 Cꞌalal icꞌbil talel ti Pabloe, ti licenciado Tértuloe jech laj yal ti lic saꞌbe smul ti Pablo ta stojol ti gobernador Felixe: \p ―Colavalbuncutic, Gobernador, ti ta aventa voꞌot ti muꞌyuc cꞌusi jnaꞌcutique, ti muꞌyuc cꞌope, ti lec oyuncutic ta sventa abijile. \v 3 Colavalbuncutic ti voꞌot ta aventa ti jcotolcutic jech ta jtacutique. \v 4 Pero mu jcꞌan ta jchꞌay ep avoꞌnton. Ta jcꞌanbot vocol ti aꞌyibuncutic jliqueluc ti yatel coꞌntoncutique. \v 5 Jaꞌ schamel jteclum ti vinic liꞌe. Yuꞌun buꞌyuc noꞌox ta xanav ta sjoylej ti banomile ta sliques cꞌop. Jaꞌ yuꞌun ta xchꞌacan sbaic ti jchiꞌiltaque. Pero maꞌuc noꞌox jech taje. Jaꞌ banquilal totil yuꞌunic ti buchꞌutic xchꞌunojic ti Nazareno sbie. \v 6 Jaꞌ jech xtoc oy bu laj yacꞌ persa ti ta stsꞌiꞌle ti temploe. Jech o xal ti vuꞌuncutique laj jtsacutic. Ta ox jchapancutic jech chac cꞌu chaꞌal ta xal ti jmantalcutique. \v 7 ¡Cꞌu stu un! ti Lisiase, ti jaꞌ banquilal jpasmantal yuꞌun ti soldadoetique, laj sticꞌ sba ochel ta jtojolcutic. Ta persa laj spojbuncutic ta coc ta jcꞌobcutic ti vinic liꞌe, \v 8 Jaꞌ jech xtoc laj yal, ti buchꞌutic ta saꞌbe smul ti vinic liꞌe ti acꞌo talicuc liꞌ ta atojole. Jech o xal un, jacꞌbo avaꞌi atuc ti smule yoꞌ jech xanaꞌ ti jaꞌ melel jech chac cꞌu chaꞌal ta xcalcutique ―xi ti Tértuloe. \p \v 9 Ti jꞌisraeletic ti tey vaꞌajtique scotol laj yalic ti jaꞌ melele. \v 10 Jech o xal ti gobernador Felixe laj spasbe seña ti Pabloe ti xuꞌ ta xcꞌopoje. Ti Pabloe jech lic yal: \p ―Lec ta xcaꞌi ti jech ta jpac jcꞌoplal liꞌ ta atojole. Yuꞌun jnaꞌoj ti jal xa jabil jchapanvanejot yuꞌun ti banomil liꞌe. \v 11 Oy xa slajchebal cꞌacꞌal ti licꞌot ta Jerusalén yoꞌ jech ta xquichꞌ ta mucꞌ ti Diose. Xuꞌ xajacꞌ avaꞌi ta yan mi melel ti cꞌusi ta xcale. \v 12 Muꞌyuc yacalun ta saꞌ cꞌop laj staicun ti viniquetic liꞌe. Mi jaꞌuc xvochvun cuꞌun ti cristianoetic tey ta temploe, mi jaꞌuc ta chꞌul naetic, mi jaꞌuc ti ta jteclume. \v 13 Ti viniquetic liꞌe mu xuꞌ ta staic ti jmule. \v 14 Pero ti cꞌusi jamal ta xcal avaꞌie, jaꞌ ti ta xquichꞌ ta mucꞌ ti Dios yuꞌun ti jmolmucꞌtotaque, ti coꞌol schiꞌuc jech chac cꞌu chaꞌal ti achꞌ cꞌop ti toj chopol sbiinoj yuꞌunique. Yuꞌun ta jchꞌun scotol ti cꞌusi ta xal ti mantale schiꞌuc ti cꞌusitic laj stsꞌiba comel ti jꞌalcꞌopetique. \v 15 Jech jpatoj coꞌnton ta stojol ti Diose jech chac cꞌu chaꞌal ti stuquique, ti ta xchaꞌcuxi ti animaetique, ti buchꞌu lec iꞌechꞌ ta sba banomile schiꞌuc ti buchꞌu chopolique. \v 16 Jech o xal un, ti cꞌusi ta jpase ta xcacꞌ persa ti lec ta xbat cuꞌune, yoꞌ jech mu jta jmul ta stojol ti Diose schiꞌuc ta stojol ti cristianoetique. \p \v 17 ’Cꞌalal laj coꞌnton ta xanobal jayib jabil ta yan lumetique, lisut talel ta jlumal, yoꞌ tal cacꞌbe smotonic ti buchꞌu abol sbaique. Jaꞌ jech xtoc tal cacꞌbe smoton ti Diose. \v 18 Jaꞌ jech yacal ta jpas ta templo cꞌalal jaꞌ o tey laj staicun jun chib jꞌisraeletic ti liquemic talel ta Asia banomile. Mi jaꞌuc ep cristianoetic xvochvun ti cꞌalal laj coꞌnton ta slecubtasel jbae. \v 19 Jaꞌ acꞌo talicuc taje yoꞌ jech ta xalic ti jmul liꞌ ta atojole, ti mi oy ti jmul ta xilique. \v 20 Mi moꞌoje, acꞌo yalic ti jchiꞌiltac liꞌe cꞌusi ti jmul laj stabeicun ti banquilal jchapanvanejetic cuꞌuncutique cꞌalal oyun ta stojolique. \v 21 Mu jnaꞌ mi jaꞌ van jmul laj yaꞌi ti jchiꞌiltac ti jech tsots laj calbe yaꞌiique: “Ta xachapanicun yuꞌun ti jech jchꞌunoj ti ta xchaꞌcuxi ti animaetique”, ti xichie ―xi ti Pabloe. \p \v 22 Ti gobernador Felixe yaꞌbinoj lec ti cꞌu sꞌelan xchꞌunojic ti buchꞌutic ta xichꞌic ta mucꞌ ti Cajvaltique. Jech o xal cꞌalal laj yaꞌi ti cꞌusi laj yal ti Pabloe, tey quechel ta be com scꞌoplal. Jech laj yal: \p ―Jaꞌ to ta xcaꞌi lec acꞌopic cꞌalal mi tal ti Lisiase ti jaꞌ jpasmantal yuꞌun ti soldadoetique ―xꞌutatic. \p \v 23 Jech o xal un, ti gobernador Felixe laj yal mantal ta stojol ti capitane ti acꞌo ba yichꞌ tiqꞌuel ta chuquel yan velta ti Pabloe. Pero ti teye xuꞌ ta xꞌoch vuꞌlanatuc ti Pabloe. \p \v 24 Echꞌ jayibuc cꞌacꞌal, ti gobernador Felixe schiꞌuc ti yajnil, Drusilae, ti jaꞌ jꞌisraelal antse, laj staic ta iqꞌuel ti Pabloe, yoꞌ jech ta xꞌalbatic scꞌoplal ti cꞌu sꞌelan ta chꞌunel ti Jesucristoe. \v 25 Pero cꞌalal laj yal ti Pabloe scꞌoplal ti tuqꞌuil oꞌntonale, ti pajtsanobbaile, ti chapanel ta slajebal cꞌacꞌale, ixiꞌ ti gobernador Felixe. Jech o xal jech laj yal: \p ―Avi liꞌe, batan. Tey ta jtaot ta iqꞌuel cꞌalal mi oy bu xocolune ―xut. \p \v 26 Jaꞌ jech xtoc ti gobernador Felixe ta smala ti ta xꞌacꞌbat taqꞌuin yuꞌun ti Pabloe, yoꞌ jech ta scolta batel. Jech o xal ep ta velta laj staolan ta iqꞌuel. \v 27 Iꞌechꞌ chib jabil ti muꞌyuc imeltsaj scꞌoplal ti Pabloe. Ti gobernador Felixe sta yorail ti ilocꞌ ta yabtele. Jaꞌ icom ta sqꞌuexol ti Porcio Festoe. Ti Felixe ta scꞌan ti lec scꞌoplal yuꞌun ti jꞌisraeletique. Jech o xal tey tiqꞌuil ta chuquel laj yicta comel ti Pabloe. \c 25 \s1 Ti Pabloe oy ta stojol ti gobernador Festoe \p \v 1 Jech o xal ti Festoe lic yichꞌ ti yabtele, yoꞌ jech ta xꞌoch ta gobernador tey ta Cesarea. Echꞌ xa ox yoxibal cꞌacꞌal tey imuy batel ta Jerusalén. \v 2 Ti banquilal paleetic teye, ti jꞌisraeletic ti ichꞌbil yeique tey laj yacꞌbe snaꞌ ti Festoe ti acꞌo to yichꞌ chapanel ti Pabloe. \v 3 Ti stuquique laj scꞌanbeic vocol ti gobernadore ti acꞌo taluc yuꞌun ta Jerusalén ti Pabloe. Ti jech ta scꞌanic taje, jaꞌ ti oy onoꞌox ta yoꞌntonic ti ta smilic yaꞌiic ta bee. \v 4 Pero ti gobernador Festoe laj yal ti tiqꞌuil ta chuquel ta Cesarea ti Pabloe. Laj yal xtoc ti Festoe ti snopoj xa ti ta xbat teye. \v 5 Jech o xal jech laj yal: \p ―Ti buchꞌutic yichꞌoj yabtelic avuꞌunique acꞌo xchiꞌinun batel ta Cesarea. Yuꞌun mi oy smul ti vinic taje xuꞌ ta xavalic teye ―xi. \p \v 6 Ti gobernador Festoe jaꞌ noꞌox ijocꞌtsaj vaxaquib o mi lajuneb cꞌacꞌal tey ta Jerusalén. Tsꞌacal to un, tey isut batel ta Cesarea jteclum. Ta yocꞌlomal un, bat chotluc ti bu ta xchapanvane. Tey laj stac ta iqꞌuel ti Pabloe. \v 7 Cꞌalal iꞌoch batel ti Pabloe, jech o xal un, ti jꞌisraeletic ti liquemic talel ta Jerusalene inopajic batel. Tey ep ta tos cꞌu sꞌelan lic saꞌbeic smul ti Pabloe. Pero muꞌyuc smelol ti cꞌusi ta xalique. \v 8 Ti Pabloe jech laj yal ti ta spac scꞌoplale: \p ―Ti vuꞌune muꞌyuc cꞌusi jtaoj jmul, mi jaꞌuc ti mantal yuꞌun ti jchiꞌiltaque, mi jaꞌuc ti ta temploe, mi jaꞌuc ti banquilal ajvalil ti oy ta Romae ―xi. \p \v 9 Pero ti gobernador Festoe ta scꞌan ti lec ta xꞌilat yuꞌun ti jꞌisraeletique. Jech o xal jech laj sjacꞌbe ti Pabloe: \p ―¿Mi ta xacꞌan ta xabat ta Jerusalén yoꞌ jech ta jchapanot tey? ―xut. \p \v 10 Ti Pabloe jech laj stacꞌ: \p ―¿Cꞌu chaꞌal, Gobernador, ti cꞌalal liꞌ vaꞌalun ta chapanobbail yuꞌun ti ajvalil ta Roma ti bu ta scꞌan ta xquichꞌ chapanele? Xanaꞌ ti muꞌyuc jtaoj tsots jmul ta stojol ti jꞌisraeletique. \v 11 Mi laj xa jta jmul ti jaꞌ xtun o ti ta xichame, tey cꞌalal. Mu xuꞌ jpac jcꞌoplal. Pero mi jecheꞌ noꞌox ta xalic ti oy jmule, muꞌyuc buchꞌu ta xiyacꞌ ta yoc ta scꞌob ti jꞌisraeletique. Jaꞌ ta jcꞌan ti acꞌo xchapanun stuc ti ajvalil ti ta Romae ―xi ti Pabloe. \p \v 12 Cꞌalal laj scꞌan bijubtasel yuꞌun ti jtojobtasvanejetique, jech laj yal ti Festoe: \p ―Laj xa acꞌan ti ta xchapanot ti ajvalil ta Romae. Tey ta xabat ―xi. \s1 Ti Pabloe oy ta stojol ti ajvalil Agripae \p \v 13 Echꞌem xa jun chib cꞌacꞌal, ti ajvalil Agripae schiꞌuc ti yajnil, Berenicee, ibatic ta Cesarea ta svuꞌlanel ti gobernador Festoe. \v 14 Tey ijalijic. Jech o xal ti Festoe tey laj yalbe yaꞌi scꞌoplal Pablo ti ajvalil Agripae. Jech laj yal: \p ―Oy liꞌ jun vinic ti tiqꞌuil ta chuquel ti laj yicta comel ti gobernador Felixe. \v 15 Cꞌalal liꞌay ta Jerusalene, ti banquilal paleetique schiꞌuc ti moletic yuꞌun ti jꞌisraeletique laj scꞌanbeicun ti acꞌo jchapan yoꞌ jech ta xichꞌ milel ti vinic taje. \v 16 Pero ti vuꞌune laj jtacꞌbe ti muꞌyuc jtalel ti voꞌotic jromanootique ti ta xcacꞌ ta milel jun vinic ti cꞌalal muꞌyuc ta spac scꞌoplale, ti muꞌyuc ta stsac sbaic ta satilal schiꞌuc ti jsaꞌmuliletique. \v 17 Jech o xal ti cꞌalal italic liꞌe, muꞌyuc laj jaliltas. Yuꞌun ta yocꞌlomal noꞌox bat chotlucun ti ta chapanobbaile. Tey laj jtac ta iqꞌuel ti vinique. \v 18 Pero ti jsaꞌmuliletique mu jechuc laj saꞌbeic ti smule jech chac cꞌu chaꞌal jnopoje. \v 19 Ti smul ti laj saꞌbeique, jaꞌ noꞌox la ta scoj ti cꞌusi xchꞌunojique, schiꞌuc la xtoc ti Jesús ti ichame, pero ti ta xal ti Pabloe ti cuxul la xtoque. \v 20 Tey mu stacꞌ aꞌyeluc laj caꞌi ti cꞌusi xuꞌ ta jpase. Jech o xal laj jacꞌbe ti Pabloe ti mi ta scꞌan ta xba yichꞌ chapanel ta Jerusalén ti vaꞌi sꞌelan ti scꞌoplale. \v 21 Pero ti stuque jaꞌ laj scꞌan ti ta xichꞌ chapanel yuꞌun ti ajvalil Augustoe. Jech o xal un, laj cal mantal ti acꞌo ticꞌluc to ta chuquel jaꞌ to ti mi xuꞌ cuꞌun ta jtac batel ta stojol ti ajvalile ―xi ti Festoe. \p \v 22 Ti ajvalil Agripae jech laj yalbe ti Festoe: \p ―Ta jcꞌan ta xcaꞌibe scꞌop ti vinic taje ―xi. \p Jech laj stacꞌ ti Festoe: \p ―Ocꞌom ta xavaꞌi cꞌusi ta xal ―xut. \p \v 23 Ta yocꞌlomal un, ti ajvalil Agripae schiꞌuc ti Berenicee yan noꞌox yutsil smeltsanoj sbaic ochel, schiꞌuc ti banquilal soldadoetique, schiꞌuc ti buchꞌu ichꞌbilic ta mucꞌ ta jteclum Cesareae. Jech ti Festoe laj stac mantal ti acꞌo yichꞌ loqꞌuesel talel ti Pabloe. \v 24 Jech o xal ti Fesote jech lic yal: \p ―Ajvalil Agripa schiꞌuc ti cꞌu avepalic liꞌ tsoboloxuc Jchiꞌiltac, liꞌ oy vaꞌal ti vinique ti ep ta saꞌbat smul yuꞌun ti jꞌisraeletic tey ta Jerusalene, ti liꞌ ta Cesareae. Ti stuquique mu xictaic ta yalel ti acꞌo chamuc ti vinic liꞌe. \v 25 Pero ti vuꞌune ta xquil ti muꞌyuc cꞌusi chopol spasoj yoꞌ jech ta xchame. Pero ti stuque laj xa scꞌan ti ta xichꞌ chapanel yuꞌun ti ajvalil Augustoe. Jech o xal laj xa jnop ti ta jtac batel ta Romae. \v 26 Pero mu stacꞌ aꞌyeluc ta xcaꞌi cꞌusi xuꞌ ta jtsꞌibabe batel ti ajvalil cuꞌuntique, scꞌoplal smul ti vinic liꞌe. Jech o xal laj jtac ta iqꞌuel yoꞌ jech liꞌ oy vaꞌal ta atojolique. Pero lec ta xcaꞌi ti liꞌ oyot, Ajvalil Agripa, yoꞌ jech ta xavichꞌbe ye ti vinique, yoꞌ jech oy cꞌusi xuꞌ ta jtsꞌibabe scarta ti ajvalile. \v 27 Yuꞌun qꞌuexlaltic sba yaꞌyel ta jtac batel jun jchuquel ti cꞌalal muꞌyuc ta xichꞌ alel cꞌusi ti smule ―xi ti Festoe. \c 26 \s1 Ti Pabloe ta spac scꞌoplal ta stojol ti ajvalil Agripae \p \v 1 Ti ajvalil Agripae jech laj yalbe ti Pabloe: ―Xuꞌ xapac acꞌoplal ―xut. \p Ti Pabloe tey lic svaꞌan scꞌob. Jech lic cꞌopojuc: \p \v 2 Lec ta xcaꞌi ti xuꞌ ta jpac jcꞌoplal liꞌ ta atojol, Ajvalil Agripa, ti cꞌu sꞌelan ta saꞌbeicun jmul ti jchiꞌiltaque. \v 3 Ti voꞌote xanaꞌ lec, xavojtiquin lec scotol ti cꞌu sꞌelan liquem cuꞌuncutique, ti cꞌu sꞌelan ti cꞌop cuꞌuncutic ti vuꞌuncutic jꞌisraeluncutique. Jech o xal ta jcꞌanbot ti tsꞌico avocol aꞌyio ti jcꞌope. \s1 Stalel ti Pablo cꞌalal muꞌyuc to ox jelbil ti yoꞌntone \p \v 4 ’Scotol ti jchiꞌiltaque snaꞌic lec ti cꞌu sꞌelan lichꞌi tey ta jlumale, ti tey ta Jerusalene. \v 5 Jaꞌ jech xtoc ti jchiꞌiltaque snaꞌic lec, xuꞌ ta xalic ti mi ta scꞌanique, ti cꞌalal lichꞌi talele, jfariseoun, ti jaꞌ jun jchꞌunojcutic ti tsots scꞌoplal ta jpascutic ti mantale. \v 6 Ti jmul ta xil ti jchiꞌiltaque, ti liꞌ vaꞌalun ti ta xquichꞌ chapanele, jaꞌ ti jpatoj coꞌnton ti ta xchaꞌcuxes animaetic ti Diose jech chac cꞌu chaꞌal iꞌalbatic ti jmolmucꞌtotcutique. \v 7 Jaꞌ jech spatoj yoꞌntonic ti lajchaꞌchop jmolmucꞌtotcutic ec ti ta xcꞌot ta pasel yuꞌun ti Dios taje. Jech o xal un, ti stuquique, cꞌacꞌal acꞌobal yacꞌoj sbaic ta tunel ta yichꞌel ta mucꞌ ti Diose. Ti jech jpatoj coꞌntone, jaꞌ jmul ta xiyilic ti jchiꞌiltaque, Ajvalil Agripa. \v 8 Ti voꞌoxuc liꞌe, ¿mi mu xachꞌunic ec ti ta xchaꞌcuxes animaetic ti Diose? \s1 Ti Pabloe laj to ox yilbajin ti jchꞌunolajeletique \p \v 9 ’Ta voꞌne, laj jnopilan ti oy cꞌusi tsots scꞌoplal ta jpase yoꞌ jech ta jcrontain ti Jesús ta Nazarete. \v 10 Jaꞌ jech laj jpas tey ta Jerusalén. Ti jech yacꞌojbun ye ti banquilal paleetique, laj jtsac laj jticꞌ ta chuquel ti jchꞌunolajeletique. Cꞌalal jech ta xichꞌic milele, lec laj caꞌi. \v 11 Ep ta velta laj jtsits yoꞌ jech ta xicta sbaic ta xchꞌunel ti Jesuse. Ti vaꞌi sꞌelan laj jpas taje, jech laj jpasolan ta jujun chꞌul na. Batsꞌi capem ti jol yuꞌunique. Jech o xal un, bat jsaꞌolan ti jchꞌunolajeletic ti oyic ta jujun jteclume, cꞌalal to ta yan banomil. \s1 Ti Pabloe ta xchaꞌal ti jeltabil ti yoꞌntone \r (Hch 9:1‑19; 22:6‑16) \p \v 12 ’Tey libat ta jteclum Damasco, jnopoj batel ti chba jtsac talel ti jchꞌunolajeletique. Yuꞌun yacꞌojbun ye stiꞌ ti banquilal paleetique. \v 13 Cꞌalal oyun xa ta bee, ¡cꞌu stu un! Ajvalil Agripa, ti ta oꞌlol cꞌacꞌale, joyobtabil licꞌotcutic schiꞌuc ti jchiꞌiltaque ta jun luz ti lic talel ta vinajele, ti tsots ta jmec ti xojobale, ti jaꞌ mu sta xojobal ti cꞌacꞌale. \v 14 Jcotolcutic libajcutic ta lum. Tey laj caꞌi ti oy buchꞌu ta xcꞌopoj ta hebreo cꞌop ti jech ta xale: “Saulo, Saulo, ¿cꞌu chaꞌal ta xacrontainun? Ta xayayijes aba atuc jech chac cꞌu chaꞌal ta spas ti vacaxe ti ta slic ta teqꞌuel ti yabtejebe”, xiyutun. \v 15 Jech laj jtacꞌbe: ¿Buchꞌuot? xcut. Ti Cajvaltique jech laj yalbun: “Vuꞌun Jesusun, ti Buchꞌu ta xacrontaine. \v 16 Lican, vaꞌlan. Yuꞌun laj cacꞌ jba iluc ta atojol yoꞌ jech ta xatun cuꞌun, yoꞌ jech rextigo ta xacꞌot ti cꞌusi laj avil liꞌe, schiꞌuc ti cꞌusi ta to xavil batele. \v 17 Tey ta jpojot ta yoc ta scꞌob ti achiꞌiltaque, ta yoc ta scꞌob ti jyanlumetique, ti tey ta jtacot batel ta stojolique. \v 18 Ti jech ta jtacot batel ta stojolique, yoꞌ jech ta xajambe satic, yoꞌ jech mu teyuc noꞌox ta xanavic ta icꞌal osil, yoꞌ acꞌo xanavuc ta saquil osil, ti mu staojuc yav ti pasbilic ta mantal yuꞌun ti pucuje, yoꞌ jech ta xischꞌunicun yoꞌ jech ta xichꞌic perdón yuꞌun ti smulique, yoꞌ jech ta xꞌacꞌbat srextoic jmoj schiꞌuc ti buchꞌu tꞌujbilic yuꞌun ti Diose”, xiyut ti Cajvaltique. \s1 Ti Pabloe ta xchꞌunbe smantal ti Cajvaltic ti laj yile \p \v 19 ’Jech o xal un, Ajvalil Agripa, muꞌyuc laj jbajbe smantal ti Buchꞌu laj quil ta vinajele. \v 20 Tey lic cal ti lequil achꞌ cꞌop ta stojol ti cristianoetic tey ta Damascoe. Tsꞌacal to tey laj calolan tey ta Jerusalén schiꞌuc scotol ta Judea banomil, schiꞌuc ti jyanlumetic xtoque. Laj calbe yaꞌi ti acꞌo yictaic ti chopol yoꞌntonique, ti acꞌo suticuc talel ta stojol ti Diose, ti acꞌo spasic ti cꞌusi leque, yoꞌ jech ta xvinaj ti jeltabil ti yoꞌntonique. \v 21 Jaꞌ jech jmul ti laj stsaquicun ti jchiꞌiltac ti tey ta temploe, ti ta xismilic yaꞌiique. \v 22 Ti jech coltabilun yuꞌun ti Diose, liꞌ to vaꞌalun ta yalel ti lequil achꞌ cꞌop ta stojol scotol ti cristianoetique, manchuc mi yalel toyol ti sbijilique. Mi jaꞌuc ta jel jutebuc ti cꞌusi laj yal comel ti jꞌalcꞌopetique schiꞌuc ti cꞌusi laj yal ti Moisese ti oy cꞌusi ta xcꞌot ta pasele. \v 23 Ti jech taje, jaꞌ scꞌoplal ti Cristo ti ta onoꞌox xichꞌ ti svocole. Cꞌalal mi jech chamem xae, jaꞌ baꞌyel ta xchaꞌcuxi, yoꞌ jech ta xaꞌiic scꞌoplal ti saquilal osil ti jaꞌ colebale ti jchiꞌiltaque schiꞌuc ti jyanlumetique ―xi ti Pabloe. \s1 Ti Pabloe ta xacꞌ persa yoꞌ ti acꞌo xchꞌun Cajvaltic ti ajvalil Agripae \p \v 24 Ti jech laj yal ti Pablo ti ta spac ti scꞌoplale, jech o xal ti Festoe jech iꞌavan: \p ―Chuvajot, Pablo. Ti jech ep laj achan ti vune lajoybij ta chuvaj yuꞌun ―xi. \p \v 25 Ti Pabloe jech laj stacꞌ: \p ―¡Bu xata ti chuvajune, Gobernador Festo! Ti cꞌusi ta xcale jaꞌ melel, oy smelol. \v 26 Ti vaꞌi sꞌelan ta xcale, snaꞌ lec ti ajvalil Agripa ti liꞌ oy ta jtojoltique. Jech o xal un, jamal ti que jtiꞌ ta stojole. Yuꞌun jnaꞌ ti ta snaꞌ lec ti ajvalil Agripa scotol taje. Yuꞌun mu ta muculuc ti cꞌusi icꞌot ta pasele. \v 27 ¿Mi ta xachꞌun, Ajvalil Agripa, ti cꞌu sꞌelan laj yalic comel ti jꞌalcꞌopetique? Ta jnaꞌ ti ta xachꞌune ―xi ti Pabloe. \p \v 28 Ti ajvalil Agripae jech laj stacꞌ: \p ―Juteb xa scꞌan ta xicom ta jchꞌunolajel avuꞌun yaꞌyeluc ―xi. \p \v 29 Ti Pabloe jech laj yal: \p ―Mi ep ta bel, mi jutuc noꞌox, pero ta scꞌan ti Diose ti maꞌuc noꞌox voꞌot ta xachꞌune, jaꞌ jech xtoc, acꞌo xchꞌunic ti cꞌu yepal oy ta xaꞌiic avi liꞌe. Acꞌo staic jech chac cꞌu chaꞌal ti vuꞌun laj jtae. Pero maꞌuc ti chuquel ta cadenae ―xi. \p \v 30 Cꞌalal jech laj yal ti Pabloe, tey lic vaꞌiuc ti ajvalil Agripae, ti gobernadore, ti ants Berenicee, schiꞌuc scotolic ti cꞌu yepal tey chotolique. \v 31 Tey laj sqꞌuej sbaic batel yoꞌ ta snopic ti cꞌop taje. Jech laj yalbe sbaic: \p ―Ti vinic leꞌe muꞌyuc cꞌusi chopol spasoj ti jech ta xichꞌ aqꞌuel ta milele, mi jaꞌuc ti jech tiqꞌuil ta xcom ta chuquele ―xut sbaic. \p \v 32 Ti Agripae jech laj yalbe ti Festoe: \p ―Xuꞌ ta xichꞌ coltael batel ti vinic liꞌe ti manchucuc laj xa scꞌan ti ta xichꞌ chapanel yuꞌun ti ajvalil ta Romae ―xi. \c 27 \s1 Ti Pabloe itacat batel cꞌalal to Roma \p \v 1 Cꞌalal ista scꞌacꞌalil ti ta xistacuncutic batel ta Italia banomile, jech o xal ti Pabloe schiꞌuc ti yan jchuqueletique iꞌacꞌbat ta yoc ta scꞌob jun capitán ti Julio sbie, ti jaꞌ totil yuꞌun ti jvocꞌ soldado ti jaꞌ Augusto sbie. \v 2 Tey liꞌochcutic ta jun barco ti liquem talel ta Adramitio jteclume, ti ta xa xlocꞌ batel yoꞌ ta xbat ta Asia banomil. Tey laj xchiꞌinuncutic batel ti Aristarco ti liquem talel ta Tesalónica jteclum ti oy ta Macedonia banomile. \v 3 Ta yocꞌlomal un, licꞌotcutic ta Sidón jteclum ti bu ta xpaj ti barcoe. Ti capitan Julioe tey laj xcꞌuxubin ti Pabloe. Yuꞌun laj yacꞌ ye ti xuꞌ ta svuꞌlan ti cristianoetic ti lec xil sbaic schiꞌuque, yoꞌ jech xuꞌ ta xꞌacꞌbat ti cꞌusi ta xtun yuꞌune. \v 4 Ti cꞌalal lilocꞌcutic batel ta barco ti ta Sidone, ti Chipre banomile icom cuꞌuncutic ta jtsꞌet cꞌobcutic, jaꞌ ti ta xismacuncutic ta be ti iqꞌue. \v 5 Echꞌ jtuchꞌcutic ti nab ti jaꞌ yelobal Cilicia schiꞌuc ti Panfilia banomile. Licꞌotcutic cꞌalal Mira jteclum ti oy ta Licia banomile. \p \v 6 Ti ta Mira jteclume, ti capitane tey laj sta jun barco ti liquem talel ta Alejandría ti ta xbat ta Italiae. Ti capitane tey laj yacꞌ ochcuncutic batel ti ta barco taje, yoꞌ jech ta xibatcutic. \v 7 Ep caꞌcꞌal lixanavcutic yuꞌun cꞌun cꞌun libatcutic. Toj vocol licꞌotcutic ta yelobal jun jteclum Gnido sbi yuꞌun ti iqꞌue ta xismacuncutic ta be. Ta yelobal ti Salmone laj joycutic yalel yoꞌ ta xicꞌotcutic ta Creta. \v 8 Vocol ta jmec liꞌechꞌcutic ta stiꞌil nab ta Creta banomil. Pero licꞌotcutic ti bu ta xlocꞌ ta xpaj ti barcoe, ti jaꞌ Buenos Puertos sbie, ti nopol jteclum Laseae. \p \v 9 Ep xa cꞌacꞌal chꞌay ta jmec yuꞌun cꞌun cꞌun lixanavcutic batel. Jaꞌ jech xtoc xiꞌbal xa sba ti xanobal ta nabe yuꞌun ta xa xnopaj talel yorail ti voꞌtique. Jech o xal jech ibijubtasvan ti Pabloe: \p \v 10 ―Jchiꞌiltac, ta xquil ti toj xiꞌbal xa sba ti jech ta xijxanave. Xuꞌ ta xlilij ti barcoe. Xuꞌ ta xchꞌay scotol ti yicatse. Pero maꞌuc noꞌox. Xuꞌ ta xijchamotic ec ―xi ti Pabloe. \p \v 11 Pero ti capitan yuꞌun ti soldadoetique jaꞌ más laj xchꞌunbe scꞌop ti yajval barcoe schiꞌuc ti capitan yuꞌune. Jaꞌ mu laj xchꞌunbeic scꞌop ti Pabloe. \v 12 Ti tey ta Buenos Puertose mu xuꞌ lec ti ta xꞌechꞌ yuꞌunic ti yorail voꞌtique. Jech o xal un, jutuc xa mu scotoluc ti laj snopic ti jaꞌ lec ti ta xloqꞌuic batel teye, yoꞌ jech mi xuꞌ ta xcꞌotic ta Fenice jteclum ti oy ta Creta banomile. Yuꞌun jaꞌ lec scotleb barco tey ti oy ta yelobal xocon sloqꞌueb smaleb cꞌacꞌale, yoꞌ jech ta xꞌechꞌ yuꞌunic ti yorail voꞌtique. \s1 Ti tsots icꞌ voꞌ ta nabe \p \v 13 Tey lic talel uni icꞌ ti ta xocon smaleb cꞌacꞌale. Jech o xal lic snopic ti xuꞌ van ta xcꞌotic ta Fenice jteclume. Jech o xal laj stamic batel ti stiꞌil-tiꞌil nab ti tey ta Creta banomile. \v 14 Lec xa jliquel ti lixanavcutique cꞌalal ta jech to yepal tal tsots icꞌ ti ilic talel ta xocon yelobal sloqꞌueb cꞌacꞌale. \v 15 Ti iqꞌue tey lic xuj batel ti barco ta yutil nabe. Ti jech mu xa xuꞌ cuꞌuncutic ta stuchꞌel ti iqꞌue, tey jqꞌueloj jbacutic ti xujbil libatcutic yuꞌun ti ique. \v 16 Jech o xal liꞌechꞌcutic ta xocon jun biqꞌuit banomil ti joyobtabil ta nab ti Clauda sbie, ti jaꞌ smacoj jutuc ti iqꞌue. Jech o xal un, laj cacꞌcutic persa ta yotesel ta mucꞌ ta barco ti pojobbail canovae. Pero toj vocol iꞌoch cuꞌuncutic ta jmec, jaꞌ ti xvalcꞌuj sutbij talel ta icꞌ ti canova ti jochbil batele. \v 17 Cꞌalal imuy cuꞌuncutic ta barco ti canovae, tey lic stsꞌinic lec ta chꞌojon ti mucꞌ ta barcoe yoꞌ jech mu xvocꞌ. Ti jech ta xiꞌic ti cristianoetic ti oy bu matsal ta xcꞌot ta Sirte arena ti barcoe, jech o xal un, lic syalesic ti mantaetic ti lichꞌajtique. Tey laj yacꞌ sbaic ti acꞌo icꞌaticuc batel yuꞌun ti iqꞌue. \v 18 Ta yocꞌlomal un, staoj to yav ti tsots ta jmec ti iqꞌue. Jech o xal un, lic sjipic ta nab yicats ti barcoe. \v 19 Ta schaꞌejal xtoc un, ta jcꞌobcutic lic jipcutic yalel ta nab ti cꞌusitic xtun yuꞌun ti barcoe. \v 20 Ep cꞌacꞌal ti muꞌyuc xvinaj xojobal ti cꞌacꞌale, ti cꞌanaletique. Ti jech xjumet ti tsots iqꞌue, ti tsots voꞌe, laj jnopcutic ti mu xa chaꞌbel xicolcutique. \p \v 21 Ti jech ep xa cꞌacꞌal ti muꞌyuc veꞌemcutic jsetꞌuque, jech o xal ti Pabloe tey ivaꞌi. Jech laj yal: \p ―Jchiꞌiltac, más lec ti lajuc achꞌunic ti comcutic ta Creta banomil ti xacutique. Avi tana cꞌajomal noꞌox tal jchꞌaytic ti cꞌusitic oye, tal quichꞌ jvocoltic. \v 22 Pero avi tana, mu xavat avoꞌntonic. Yuꞌun muꞌyuc buchꞌu ta xcham cuꞌuntic junucal. Jaꞌ noꞌox ta xchꞌay ti barcoe. \v 23 Yuꞌun ti acꞌobaltic samele, laj yacꞌ sba iluc jun ángel ti jaꞌ tacbil talel yuꞌun ti Dios cuꞌune ti ta xquichꞌ ta muqꞌue. \v 24 Ti ángele jech laj yalbun: “Mu xaxiꞌ, Pablo, yuꞌun tsots scꞌoplal ti ta onoꞌox xacꞌot ta stojol ti ajvalil tey ta Romae. Ta aventa voꞌot, ti Diose ta xchabi ti cristianoetic ti cꞌu yepal tiqꞌuilic ta barcoe”, xiyut ti ángele. \v 25 Jech o xal un, Jchiꞌiltac, tsotsuc avoꞌntonic. Yuꞌun jpatoj coꞌnton ti jech onoꞌox ta spas ti Diose jech chac cꞌu chaꞌal laj yalbun ti ángele. \v 26 Tey busul ta xijcꞌot ta jun banomil ti joyobtabil ta nabe ―xi ti Pabloe. \p \v 27 Schibal xa xemuna ti lixanavcutic batel ti icꞌbiluncutic batel ta jujot yuꞌun ti iqꞌue, cꞌalal jaꞌ o jun acꞌobal laj caꞌicutic ti oyuncutic ta nab Adria sbie. Ta oꞌlol acꞌobaltic, tey laj yaꞌi ti jꞌabteletic yuꞌun ti barcoe ti ta xijnopajcutic batel ta tiꞌ nabe. \v 28 Ti jꞌabteletique tey lic sbisic snatil ti nabe. Tey laj yilic ti yichꞌoj vaclajuneb schaꞌvinic (36) metro ti snatile. Tey jelavic batel jutuc. Tey lic xchaꞌbisic xtoc. Tey laj yilic ti jaꞌ xa noꞌox yichꞌoj vaquib schaꞌvinic (26) metro ti snatile. \v 29 Xiꞌic ti oy bu xuꞌ ta smaj sba ta ton ti barcoe. Jech o xal laj syalesic ochel ta nab chanib yicobtac ta spat ti barcoe. Tey ta xiꞌel laj smalaic ti cꞌusi ora ta sacub ti osile. \v 30 Ti jꞌabteletic yuꞌun ti barcoe laj snopic ti ta xjatavic loqꞌuel ta barco. Jech o xal un, tey lic syalesic ta nab ti pojobbail canovae, ti coꞌol sꞌelan ta spas sbaic yilel ti jaꞌ ta syalesic ti yicobtac ti barco tey ta sniꞌe. \v 31 Pero ti Pabloe jech laj yalbe yaꞌi ti capitan schiꞌuc ti yajsoldadotaque: \p ―Ti mi mu xcomic ta barco leꞌe, mi jaꞌuc ta xacolic ti voꞌoxuque ―xi ti Pabloe. \p \v 32 Jech ti soldadoetique laj xtuchꞌic yaqꞌuil ti pojobbail canovae. Tey laj yacꞌ bajuc ta nab. \p \v 33 Cꞌalal poꞌot xa ta sacub talele, laj yal ti Pablo ti acꞌo veꞌicuc jujutiꞌuque. Jech laj yal: \p ―Schibal xa xemuna ti muꞌyuc xaveꞌique, ti muꞌyuc xavayique. \v 34 Avocolicuc, veꞌanic jutebuc, yuꞌun tsots scꞌoplal yoꞌ jech mu xalubtsajic. Yuꞌun muꞌyuc buchꞌu ta xcham junucal cuꞌuntic. Mi jaꞌuc jbej stsotsil joltic ta xchꞌay ―xi. \p \v 35 Cꞌalal jech laj yale, jech ti Pabloe laj stsac jun pan. Laj yalbe vocol ti Diose tey ta sba ta satic scotolic. Tey laj xetꞌ ti pane. Tey laj sveꞌ. \v 36 Ti stuquique tey lic tsatsubuc ti yoꞌntonique. Iveꞌic ec. \v 37 Ti oyuncutic ta barco jcotolcutique, chib ciento schiꞌuc vaclajuneb schanvinic (276) ta voꞌ. \v 38 Cꞌalal sta yoꞌntonic ti cꞌu yepal ta scꞌan ta xveꞌique, tey laj sjipic comel ta nab ti trigoe, yoꞌ ta xicub ti barcoe. \s1 Ta xmutꞌij ta nab ti barcoe \p \v 39 Cꞌalal sacub ti osile, ti jꞌabteletic yuꞌun ti barcoe tey mu snaꞌic bu oyic. Pero laj yilic ti bu oy xa ti tiꞌ nabe. Jech o xal tey lic scomonopic mi xuꞌ ta xujic loqꞌuel ti barco teye. \v 40 Tey laj xtuchꞌic yaqꞌuil ti yiclebtac ti barcoe. Tey laj yictaic comel ta nab. Laj xyochic xtoc xujobil ti barcoe. Tey lic smuyesic ta sba sniꞌ barco ti mucꞌ ta mantae. Tey naca sta xcajet batel ta tiꞌ nab ti barcoe. \v 41 ¡Cꞌu stu un! matsal icꞌot ta yiꞌtic sjol ti barcoe ti bu ta xtal chib yoc ti nabe. Mu xa stots sba. Yan ti schac ti barcoe lic xetꞌolanuc ta syucbenal ti nabe. \v 42 Ti soldadoetique laj snopic ti ta smilic ti jchuqueletique, yoꞌ jech mu ta nuxinajeluc ta xjatavic batel. \v 43 Pero ti capitán yuꞌun ti soldadoetique mu scꞌan ti ta xlaj ta milel ti Pabloe. Jech o xal laj spajtsan ti yajsoldadotaque. Laj yalbe mantal ti acꞌo batuc baꞌyel ti buchꞌutic ta snaꞌic xnuxinajique, yoꞌ jech ta xcꞌotic ta tiꞌ nabe. \v 44 Yan ti cristianoetic ti buchꞌutic mu snaꞌic xnuxinajique, ti acꞌo cajicuc ta tenel teꞌ o mi ta xetꞌemal ti barcoe. Jaꞌ jech cuxul icꞌotic ta banomil scotolic. \c 28 \s1 Ti Pabloe oy ta Malta banomil ti joyobtabil ta nabe \p \v 1 Cꞌalal jech cuxul lilocꞌ jcotolcutique, laj caꞌicutic ti jaꞌ Malta sbi ti banomile. \v 2 Ti jnaclejetic teye laj xcꞌuxubinuncutic. Laj stsanic cꞌocꞌ. Yuꞌun toj toyol ti sique ti jech ta xacꞌ ti voꞌe. Laj yicꞌuncutic ta cꞌatimol jcotolcutic yoꞌ jech ta jqꞌuixnaj jbacutic. \v 3 Ti Pabloe laj stam taquin siꞌ. Cꞌalal laj sticꞌ ochel ta cꞌocꞌ ti siꞌe, jcot chon ijatav loqꞌuel talel cꞌalal laj yaꞌibe scꞌacꞌal ti cꞌoqꞌue. Tey tsacbil cꞌot scꞌob ti Pabloe. \v 4 Ti jnaclajetic teye laj yilic ti jocꞌol ti chon ta scꞌob ti Pabloe. Jech lic yalbe sbaic: \p ―Ti vinic liꞌe jaꞌ nan jun jmilvanej. Manchuc mi muꞌyuc icham ta nab, pero mu xcuxi onoꞌox. Ta onoꞌox xichꞌ chapanel ―xiic. \p \v 5 Pero ti Pabloe tey laj slilin ta cꞌocꞌ ti chone. Muꞌyuc cꞌusi ipasbat. \v 6 Jaꞌ onoꞌox ta smala scotolic mi ta situb ti scꞌobe, mi chamem ta xyal ta lum. Cꞌalal jal xa laj smalaic ti laj yilic ti muꞌyuc cꞌusi ta spasbate, tey lic sjelta ti scꞌopique. Tey lic yalic ti jaꞌ jun riox ti Pabloe. \p \v 7 Ti bu tsobol ta xicꞌatincutique, tey oy nopol yosil ti Publioe, ti jaꞌ banquilal yuꞌunic teye. Tey laj xcꞌuxubinuncutic. Tey laj smalqꞌuinuncutic oxib cꞌacꞌal. \v 8 Tey puchꞌul ta stem, yuꞌun tsacbil ta cꞌocꞌ schiꞌuc tsacbil ta chꞌichꞌ stot ti Publioe. Ti Pabloe ibat sqꞌuel ti vinique. Tey laj scꞌoponbe Diose. Tey laj yacꞌ scꞌob ta sba ti jchamele. Icol yuꞌun. \v 9 Jech o xal un, tey italic ta stojol ti Pablo ti yan jchameletic ti nacalic teye. Scotolic icolic. \v 10 Jech o xal un, ti cristianoetique tey laj yichꞌuncutic ta mucꞌ. Cꞌalal ta xa xibatcutic ta barco yan veltae, tey laj yacꞌbuncutic scotol ti cꞌusitic xtun cuꞌuncutic ta bee. \s1 Ti Pabloe ta xcꞌot ta Roma \p \v 11 Tey lijocꞌtsajcutic oxib u ti ta Malta banomile. Tsꞌacal to un, liꞌochcutic batel ta jun barco ti tey iꞌechꞌ yuꞌun ti yorail voꞌtique. Ti jun barco taje, jaꞌ yuꞌun ti Alejandría jteclume. Ti ta sniꞌ ti barcoe yichꞌojbe slocꞌobbail ti riox Cástore schiꞌuc ti riox Póluxe. \v 12 Tey licꞌotcutic ta Siracusa jteclum. Tey lijocꞌtsajcutic oxib cꞌacꞌal. \v 13 Ti teye, stiꞌil-tiꞌil nab libatcutic cꞌalal Regio jteclum. Ta yocꞌlomal un, oy ti icꞌ ta yelobal smaleb cꞌacꞌale. Jech o xal licꞌotcutic ta schibal cꞌacꞌal ti ta Puteoli jteclume. \v 14 Ti teye, tey laj jtacutic jchꞌunolajeletic ti laj yicꞌuncutique. Tey licomcutic jun xemuna schiꞌuquic. Tsꞌacal to un, libatcutic ta coccutic cꞌalal Roma. \p \v 15 Ti jchꞌunolajeletic tey ta Romae yaꞌbinojic xa ti jcꞌoplalcutique. Jech o xal tal snupuncutic ta be ti ta chib jteclume, ti Foro de Apio sbie schiꞌuc ti Oxib Tabernas sbie. Cꞌalal jech laj quilcutique, jech ti Pabloe tey laj yalbe vocol ti Diose. Tey itsatsub ti yoꞌntone. \v 16 Cꞌalal licꞌotcutic ta Romae, ti capitán yuꞌun ti soldadoetique tey cꞌot yacꞌbe ta yoc ta scꞌob ti jchabiej chuquinab ti jchuqueletique. Yan ti Pabloe parte bu ibat. Tey laj yichꞌ chabiel yuꞌun jun soldado. \s1 Ti Pabloe ta xal ti lequil achꞌ cꞌop ti ta Romae \p \v 17 Yoxibal xa cꞌacꞌal jcꞌotelcutic, ti Pabloe laj sta ta iqꞌuel ti jꞌisraeletic ti ichꞌbil yeic tey ta Romae. Cꞌalal tey xa tsobolique, jech laj yal ti Pabloe: \p ―Jchiꞌiltac, manchuc mi mu cꞌusi chopol laj jpas ta stojol ti jchiꞌiltique, manchuc mi muꞌyuc laj jcrontain ti cꞌu sꞌelan liquem yuꞌunic ti jtot jmeꞌtique, pero ti jchiꞌiltic ta Jerusalene laj yaqꞌuicun ta yoc ta scꞌobic ti jromanoetique. \v 18 Cꞌalal jech lijacꞌbat ti jmule, ti stuquique scꞌan ox ta xiscoltaic yuꞌun muꞌyuc laj staic jmul ti xuꞌ ta xquichꞌ milel yuꞌunique. \v 19 Pero ti jchiꞌiltique mu lecuc laj yaꞌiic ti ta xquichꞌ coltaele. Jech o xal laj jcꞌan ti acꞌo quichꞌ chapanel yuꞌun ti ajvalil liꞌ ta Romae. Pero mu yuꞌunuc tal jsaꞌbe smul ti jchiꞌiltique. \v 20 Jech o xal laj jtacoxuc ta iqꞌuel, yuꞌun ta jcꞌan ta jqꞌueloxuc caꞌi. Ta jcꞌan ta jcꞌoponoxuc caꞌi yoꞌ jech ta xavaꞌi ti liꞌ chuculun ta cadena ta sventa ti oy cꞌusi jpatoj coꞌntontic ti voꞌotic jꞌisraelotique ―xi ti Pabloe. \p \v 21 Ti stuquique jech laj yalic: \p ―Ti vuꞌuncutique mi jaꞌuc junuc carta quichꞌojcutic ti ta xal acꞌoplale ti stacojic talel ti jchiꞌiltic ta Judeae. Jaꞌ jech xtoc mi junuc ti jchiꞌiltic ti liquemic talel ta Judeae ti ta xalic ti chopol acꞌoplale. \v 22 Ta jcꞌan ta xcaꞌicutic cꞌusi ta xanop. Yuꞌun caꞌbinojcutic ti buꞌyuc noꞌox ti ta sjoylej banomile ti chopol ta xcꞌopojic ta stojol ti Jesuse ―xiic. \p \v 23 Tey laj stꞌujic jun cꞌacꞌal ti cꞌusi ora ta stsob sbaique. Jech o xal ep cristianoetic icꞌotic ti bu tiqꞌuil ti Pabloe. Sjunul cꞌacꞌal tey laj yalbe yaꞌi ti ventainel yuꞌun ti Diose. Yoꞌ jech ta xcꞌot ta yoꞌntonic scꞌoplal ti Jesuse, tey laj yal ti scꞌop Dios ti tsꞌibabil yuꞌun ti Moisese, ti tsꞌibabil yuꞌun ti jꞌalcꞌopetique. \v 24 Oy jlom laj xchꞌunic ti jech laj yal ti Pabloe. Pero oy jlom muꞌyuc laj xchꞌunic. \v 25 Ti jech mu coꞌoluc ti yoꞌntonic scotolique, tey xa ox ta xloqꞌuic batel ti cꞌalal jech iꞌalbatic yuꞌun ti Pabloe: \p ―Oy smelol ti icꞌopoj ti Chꞌul Espíritu ta stojol ti jmolmucꞌtotic ta voꞌne ta sventa ti jꞌalcꞌop Isaías ti jech laj yale: \q1 \v 26 Batan, jech xavalbe ti cristianoetique: Ti voꞌoxuque ta xavaꞌiic ti jcꞌopojele, pero mu xavaꞌibeic ti smelole. \q1 Ta xavil ta aba ta asatic, pero mu xatucꞌulanic, xachi. \q1 \v 27 Yuꞌun yijuneb xa yoꞌntonic ti cristianoetic liꞌe. \q1 Chopol ta xaꞌi ti cꞌusi leque. \q1 Mutsul ti satique yoꞌ jech mu xilic ta satic ti cꞌusi ta xilique. \q1 Mu xaꞌiic ta schiquinic ti cꞌusi ta xaꞌiique. \q1 Macal ti yoꞌntonique. \q1 Mu scꞌanic ta sutic talel ta jtojol yoꞌ jech ta jpoxta, xi ti Chꞌul Espíritue, \m xi. \v 28 Naꞌic me avaꞌiic lec, ti coltael yuꞌun ti Diose tey ta xba yichꞌic albel ti jyanlumetique. Ti stuquique lec ta xaꞌiic ―xi ti Pabloe. \p \v 29 Cꞌalal jech laj yal ti Pabloe, jech ti jꞌisraeletique tey xvulajetic xa batel ta be schiꞌuc ti cꞌusi laj yaꞌiique. \p \v 30 Ti Pabloe tsꞌacal chib jabil tey icom ta na ti bu xchꞌamunoje. Lec ta xaꞌi ti buchꞌutic ta xbat qꞌuelvanicuque. \v 31 Jamal ti sbe ta yalel ti ventainel yuꞌun ti Diose. Jaꞌ jech xtoc ta xchanubtasvan ti cꞌu sꞌelan scꞌoplal ti Cajvaltic Jesucristoe.