\id JHN \h SAN JUAN \toc1 JAꞌ SCꞌOPLAL LI CAJVALTIC JESUCRISTO LI LA STSꞌIBA LI JUANE \toc2 SAN JUAN \toc3 Jn. \mt1 JAꞌ SCꞌOPLAL LI CAJVALTIC JESUCRISTO LI LA STSꞌIBA LI JUANE \c 1 \s1 Jaꞌ scꞌoplal ti ipas ta crixchano li Snichꞌon li Diose \p \v 1 Cꞌalal muꞌyuc toꞌox vinajel balumile, te onoꞌox oy li Jesucristoe, jaꞌ li buchꞌu a yalbutic li cꞌu sba yoꞌon li Jtotic Diose. Te onoꞌox schiꞌuc sbaic schiꞌuc li Jtotic Diose. Li Jesucristoe jaꞌ Dios stuc. \v 2 Cꞌalal muꞌyuc toꞌox li vinajel balumile, te onoꞌox schiꞌuc sbaic schiꞌuc li Jtotic Diose. \v 3 Li Jesucristoe jaꞌ la spas scotol li cꞌustic oye. Mu jechuc noꞌox iꞌayan stuc li cꞌustic oye. \v 4 Jaꞌ sventainoj cuxlejal sventa sbatel osil. Jech ta jnaꞌtic o ti xuꞌ chijcuxiutic o sbatel osil ta sventae jech chac cꞌu chaꞌal cuxul o li stuque. Jaꞌ sjamobil jsatic jchiquintic yoꞌ ta jtatic o jcuxlejaltic sbatel osil, joꞌotic ti oyutic ta mulil liꞌ ta balumile. \v 5 Jaꞌ jech chac cꞌu chaꞌal xojobal cꞌocꞌ li te xojobian ta acꞌubal ti mu xtupꞌ li cꞌalal te tsanale. Jaꞌ noꞌox jech eꞌuc li Jesucristoe, acꞌo mi mu scꞌan xichꞌic ta mucꞌ li crixchanoetic li cꞌalal iꞌay liꞌ ta balumile, ta onoꞌox xal ti chijcuxiutic o sbatel osil ta sventae, joꞌotic ti jchꞌunojtic ti jaꞌ Cajcoltavanejtique. \p \v 6 Oy toꞌox jun jchiꞌilcutic ta israelal, Juan sbi. Jaꞌ iꞌacꞌbat yabtel yuꞌun li Diose. \v 7 Tal yal ti ta xtal xa li Jesucristoe, jaꞌ li Cajcoltavanejtic ti ta xacꞌ jcuxlejaltic sventa sbatel osile, yoꞌ jech acꞌo schꞌunic li crixchanoetique. \v 8 Maꞌuc jcoltavanej li Juane. Jaꞌ noꞌox ti yichꞌoj tsots yabtel sventa ta xalbe scꞌoplal li Jcoltavaneje. \v 9 Cꞌalal yacal ta xalbe scꞌoplal li Jcoltavanej li Juane, jaꞌ o te iyacꞌ sba ta ilel li Jesucristoe. Jaꞌ ti ta xacꞌ jnaꞌtic ti jaꞌ noꞌox ta sventa stuc ti xuꞌ chijcuxiutic o sbatel osile. \p \v 10 Li Jesucristoe jaꞌ la spas li crixchanoetique schiꞌuc scotol li cꞌustic oye. Pero cꞌalal iꞌay liꞌ ta balumile, muc bu schꞌunic li crixchanoetic ti jaꞌ la spas scotole. \v 11 A schiꞌinuncutic, joꞌoncutic li jꞌisraeluncutique, yuꞌun voꞌone onoꞌox tꞌujbiluncutic yuꞌun li Diose. Pero ep jchiꞌiltac ti muc bu xichꞌic ta muqꞌue. \v 12 Jcotolcutic li jayvoꞌ la jchꞌuncutic ti jaꞌ acꞌbil yabtel yuꞌun Dios ti jaꞌ Cajcoltavanejtique, snichꞌnaboxuc xa Dios, xijyutcutic. \v 13 Ti jech snichꞌnaboxuc xa Dios xijyutcutique, yuꞌun lijchaꞌvocꞌcutic xa ta achꞌ. Pero mu jechuc jech chac cꞌu chaꞌal chijꞌvocꞌutic ta jtot ta jmeꞌtique. Ti chijꞌvocꞌutic ta achꞌe, jaꞌ ta sventa li Diose yuꞌun chisjeltabutic li coꞌontique. \p \v 14 Li Jesucristoe toj lec yoꞌon yuꞌun jaꞌ Snichꞌon li Jtotic Diose. Cꞌajomal jun Snichꞌon. A pasuc ta crixchano jech chac cꞌu chaꞌal li joꞌotique. La schiꞌinuncutic ta naclej, joꞌoncutic li jꞌisraeluncutique. Iquilcutic ti toj lec yoꞌone yuꞌun lec la scꞌuxubinuncutic, schiꞌuc melel scotol li cꞌustic laj yalbuncutique. \v 15 Li Juan li iyacꞌ ta ichꞌel joꞌe, jech laj yalbe scꞌoplal li Snichꞌon Dios ta stojol li jchiꞌiltacutique: \p ―Jaꞌ liꞌi li buchꞌu laj calboxuc ti tsꞌacal to ta xtale. Jech laj cal: “Jaꞌ tsots yabtel yichꞌoj. Li joꞌone muc bu tsots cabtel quichꞌoj. Cꞌalal muc toꞌox bu voqꞌuemune, te onoꞌox oy li stuque”, xichi onoꞌox ―xi li Juane. \p \v 16 Li Snichꞌon Diose toj lec yoꞌon. Joꞌotic ti quichꞌojtic xa ta muqꞌue, iquiltic xa ti oy slequil yoꞌon ta jtojoltique. Yuꞌun scotol cꞌacꞌal ta xquiltic ti chiscoltautique, ti chijyacꞌbutic slequil coꞌontique. \v 17 Ta sventa li Moisese laj caꞌitic li smantaltac li Diose, pero muc bu xchꞌun cuꞌuntic. Ta sventa li Jesucristoe lec xa chijyilutic li Diose yuꞌun la schꞌaybutic o ta jꞌechꞌel li jmultique. \v 18 Mu junuc buchꞌu yiloj li Diose. Li Diose cꞌajomal jun Snichꞌon, pero coꞌol yoꞌonic. Li Dios Nichꞌonile jaꞌ laj yacꞌ ta ilel ti cꞌu sba li Stote. \s1 Jaꞌ scꞌoplal ti laj yalbe scꞌoplal Jesús li Juan li iyacꞌ ta ichꞌel joꞌe \r (Mt. 3.11–12; Mr. 1.7–8; Lc. 3.15–17) \p \v 19 Cꞌalal lic yalbe scꞌoplal Jesucristo li Juan li iyacꞌ ta ichꞌel joꞌe, te icꞌotic ta stojol jayvoꞌ paleetic schiꞌuc li buchꞌutic la scoltaic ta yabtelic li paleetique. Tacbilic talel yuꞌun li jꞌabteletic cuꞌuncutic li te ta Jerusalene, joꞌoncutic li jꞌisraeluncutique. Jaꞌ tal sjacꞌbeic li Juan li iyacꞌ ta ichꞌel joꞌe: \p ―¿Buchꞌuot? ¿Mi joꞌot ti scꞌoplal onoꞌox chatale? ―xutic cꞌotel. \p \v 20 Itacꞌav li Juane, jamal laj yal: \p ―Mu joꞌcun Cristoun ti tꞌujbil yuꞌun Dios ti scꞌoplal onoꞌox chtal ventainvanuque ―xi. \p \v 21 La schaꞌjacꞌbeic nojtoc: \p ―¿Buchꞌuot chaꞌa? ¿Mi joꞌot li Elíasote? ―xutic. \p Itacꞌav li Juane: \p ―Mu joꞌcun ―xi. \p La sjacꞌbeic nojtoc: \p ―¿Mi mu joꞌcot li buchꞌu ta jmalacutic ti chtal yal li scꞌop Diose? ―xutic. \p Itacꞌav li Juane: \p ―Mu joꞌcun ―xi. \p \v 22 La sjacꞌbeic nojtoc: \p ―Pero ¿buchꞌuot chaꞌa? Albun caꞌicutic yoꞌ jech chcꞌot calbecutic li buchꞌutic la stacuncutic talele. ¿Cꞌusi avabtel chaꞌa? Albun caꞌicutic ―xutic. \p \v 23 Itacꞌav li Juane: \p ―Joꞌon jcꞌoplal li laj yal li Isaías li iyal scꞌop Dios ta voꞌonee. Jech laj yal: “Ta xlic jun jchiꞌiltic ta israelal, tsots ta xcꞌopoj ta taqui jamaltic. Jech chal: Ta xa xtal li Cajvaltique. Jaꞌ lec ictaic scotol li cꞌustic chopol chapasique, xi ta xalbe li jchiꞌiltactique”, jech onoꞌox laj yal li Isaíase ―xi itacꞌav li Juane. \p \v 24 Li buchꞌutic itaqueic talele jaꞌ ochemic ta fariseoal. \v 25 Jech la sjacꞌbeic nojtoc li Juane: \p ―¿Cꞌu chaꞌal chavacꞌ ta ichꞌel joꞌ mi mu joꞌcot ti tꞌujbilot yuꞌun li Dios ti chaventainuncutique, mi mu joꞌcot li Elíasote, mi mu joꞌcot li buchꞌu ta jmalacutic ti chtal yal li scꞌop Diose? ―xutic. \p \v 26 Itacꞌav li Juane: \p ―Li joꞌone jaꞌ noꞌox cabtel chcacꞌbe yichꞌic joꞌ li buchꞌutic chictaic li cꞌustic chopol tspasique. Yan li buchꞌu más tsots yabtel yichꞌoje jaꞌ te achiꞌuquic pero mu to xavojtaquinic. \v 27 Jaꞌ li buchꞌu tsꞌacal ta xtale. Li joꞌone muc bu tsots cabtel quichꞌoj. Mu cꞌusi xuꞌ cuꞌun ta jcolta o. Acꞌo mi slocꞌbeel xonob, mu xuꞌ chcaꞌi yuꞌun mu cꞌusi xitun o ―xi li Juane. \p \v 28 Jaꞌ jech icꞌot ta pasel te ta jteclum Betábara li te ta jot ucꞌum Jordane, jaꞌ te li yoꞌ bu laj yacꞌ ta ichꞌel joꞌ li Juane. \s1 Jaꞌ scꞌoplal ti coꞌol schiꞌuc schij Dios yaꞌel li Jesuse \p \v 29 Ta yocꞌomal laj yil Juan ti te ta xtal Jesús li yoꞌ bu oye. Li Juane jech laj yalbuncutic, joꞌoncutic li te jchiꞌucutique: \p ―Qꞌuelavilic, leꞌ xa xtal li buchꞌu acꞌbil tsots yabtel yuꞌun li Diose. Jaꞌ coꞌol schiꞌuc schij Dios yaꞌel yuꞌun ta xmile, jech ta xtoj o jmultic jcotoltic ta spꞌejel balumil. \v 30 Leꞌe jaꞌ li buchꞌu laj calboxuc scꞌoplale. Jech laj cal: “Jaꞌ tsꞌacal ta xtal li buchꞌu tsots yabtel yichꞌoje. Li joꞌone muc bu tsots cabtel quichꞌoj. Cꞌalal muc toꞌox bu voqꞌuemune, te xa onoꞌox oy li stuque”, xacutic onoꞌox. \v 31 Li joꞌone mu toꞌox xcojtaquin ti jaꞌ Cajcoltavanejtic li vinique. Jaꞌ to icojtaquin li cꞌalal laj yacꞌbun quil li Diose. Ti baꞌi tal cacꞌ ta ichꞌel joꞌ li joꞌone yoꞌ jech acꞌo xavojtaquinic eꞌuc, joꞌotic li jꞌisraelutique ―xijyutcutic li Juane. \p \v 32 Jech laj yal nojtoc li Juan li iyacꞌ ta ichꞌel joꞌe: \p ―Iquil iyal talel ta vinajel li Chꞌul Espíritue coꞌol schiꞌuc jculajteꞌ yilel. Te icꞌot ta sba, jech iyichꞌ o li Chꞌul Espíritue. \v 33 Li joꞌone mu toꞌox xcojtaquin. Li Dios li laj yacꞌbun cabtel ti tal cacꞌ ta ichꞌel joꞌe, jech onoꞌox yalojbun: “Li buchꞌu chavil ti chjul li Chꞌul Espírtu ta sbae, jaꞌ li buchꞌu chayacꞌboxuc avichꞌic li Chꞌul Espíritue”, xiyut. \v 34 Li joꞌone iquil xa. Laj calboxuc xa ti jaꞌ Snichꞌon li Diose ―xijyutcutic li Juane. \s1 Jaꞌ scꞌoplal li buchꞌutic baꞌi laj yicꞌ ta yajchanbalajeltac li Jesuse \p \v 35 Ta yocꞌomal te jchiꞌucutic nojtoc li Juane jchaꞌvaꞌalcutic yuꞌun yajchanbalajeltacuncutic toꞌox. \v 36 Li Juane iyil ti te xbat li Jesuse, jech laj yalbuncutic: \p ―Qꞌuelavilic, jaꞌ li coꞌol schiꞌuc schij Dios yaꞌel leꞌe yuꞌun ta xmile ta scoj jmultic ―xijyutcutic li Juane. \p \v 37 Cꞌalal laj caꞌicutic ti jech laj yal li Juane, jaꞌ ba jchiꞌincutic li Jesuse. \v 38 Li Jesuse la sqꞌuel svalapat, iyil ti te tijiluncutic batel ta spate. Jech la sjacꞌbuncutic: \p ―¿Cꞌusi chasaꞌic? ―xijyutcutic. \p La jtacꞌbecutic: \p ―Jchanubtasvanej, ¿bu nacalot? ―xcutcutic. \p \v 39 Itacꞌav li Jesuse: \p ―Batic, ba qꞌuelavilic li bu nacalune ―xijyutcutic. \p La jchiꞌincutic batel, ba jqꞌuelcutic li bu nacale. Te jchiꞌucutic iꞌoch acꞌubal yuꞌun mal xaꞌox cꞌacꞌal lijcꞌotcutic. \p \v 40 Li jchiꞌil li coꞌol laj caꞌibecutic scꞌop li Juane, ti coꞌol la jchiꞌincutic batel li Jesuse, jaꞌ Andrés sbi. Li Andrese oy sbanquil, jaꞌ Simón Pedro sbi. \v 41 Li Andrese ba scꞌopon ta ora li sbanquile, jaꞌ li Simone. Xi cꞌot yalbe: \p ―Ijtacutic xa li buchꞌu tꞌujbil yuꞌun Dios ti chisventainutique ―xut. \p \v 42 Li Andrese laj yicꞌ talel ta stojol Jesús li sbanquile. Li Jesuse la sqꞌuelbe sat li Simone, jech laj yalbe: \p ―Joꞌot Simonot, snichꞌonot Jonás. Cefas chacacꞌbe abi ―xut. \p Cefas sbi ta jcꞌopcutic, jaꞌ Pedro sbi ta griego cꞌop. \s1 Jaꞌ scꞌoplal ti laj yicꞌan ta yajchanbalajeltac Felipe schiꞌuc Natanael li Jesuse \p \v 43 Ta yocꞌomal la snop Jesús ti chijbatcutic ta Galilea balumile. Cꞌalal muc toꞌox bu batemuncutique, te la sta jun jchiꞌilcutic ta israelal. Felipe sbi li vinique. Li Jesuse jech laj yalbe: \p ―Laꞌ chiꞌinun batel ―xut. \p \v 44 Li Felipee jaꞌ te liquem talel ta jteclum Betsaida. Jaꞌ coꞌol slumalic schiꞌuc li Andrese schiꞌuc li Pedroe. \v 45 Li Felipee ba saꞌ ta ora li Natanaele. Jech cꞌot yalbe: \p ―Ijtacutic xa li buchꞌu tsꞌibabil comel scꞌoplal ta sjunic li jtotic jmeꞌtic Moisese schiꞌuc li yan li buchꞌutic iyalic scꞌop Dios ta voꞌonee. Jaꞌ Jesús, snichꞌon José li te ta jteclum Nazarete ―xut. \p \v 46 Itacꞌav li Natanaele: \p ―Muc bu caꞌiojtic mi oy buchꞌu lec te chlic talel ta Nazarete ―xi. \p Itacꞌav li Felipee: \p ―Batic, ba jqꞌueltic avil ―xut. \p \v 47 Li Jesuse iyil ti nopol xa xtal li Natanaele, jech laj yal: \p ―Qꞌuelavilic, li jchiꞌiltic li leꞌ xa xtale jaꞌ lequil vinic, mu snaꞌ xloꞌlovan ―xi li Jesuse. \p \v 48 Itacꞌav li Natanaele: \p ―¿Cꞌuxi avojtaquinun? ―xi. \p Itacꞌav li Jesuse: \p ―Iquilot li cꞌalal te oyot ta yolon higo teꞌe li cꞌalal muc toꞌox bu batem yicꞌot talel li Felipee ―xut. \p \v 49 Itacꞌav li Natanaele: \p ―Jchanubtasvanej, joꞌot Snichꞌonot li Diose. Joꞌot chaꞌoch ta ajvalilal cuꞌuncutic, joꞌoncutic li jꞌisraeluncutique ―xi. \p \v 50 Li Jesuse jech laj yalbe: \p ―Ti jech laj calbot ti iquilot li cꞌalal te oyot ta yolon higo teꞌe, jech chachꞌun o ti oy juꞌele. Lec ti chachꞌune. Ta yan cꞌacꞌal más to chavil ti scotol xuꞌ cuꞌun ta jpase ―xut. \p \v 51 Li Jesuse jech laj yalbuncutic jcotolcutic: \p ―Melel li cꞌusi chacalbeique, joꞌon li coꞌol crixchanoutique chavilic ti ta jventa joꞌon ti chabatic ta stojol li Diose ―xijyutcutic. \c 2 \s1 Jaꞌ scꞌoplal ti iꞌay ta qꞌuin nupunel li te ta jteclum Caná li Jesuse \p \v 1 Cꞌalal yoxibal xaꞌox cꞌacꞌal jcꞌotelcutic ta Galilea balumil schiꞌuc li Jesuse, oy buchꞌu chnupun li te ta jteclum Caná li te ta Galilea balumile. Te tal sqꞌuel li qꞌuin nupunel eꞌuc li smeꞌ li Jesuse. \v 2 Li Jesuse schiꞌuc joꞌoncutic li yajchanbalajeltacuncutique lijꞌiqꞌuecutic ta sqꞌuelel li qꞌuin nupunel eꞌuque. \v 3 Cꞌalal te oyuncutic ta qꞌuine, ilaj li yuchꞌobique, jaꞌ li yaꞌlel tsꞌusube. Jech iꞌalbat Jesús yuꞌun li smeꞌe: \p ―Ilaj xa yuꞌunic li yuchꞌobique ―xi li smeꞌ li Jesuse. \p \v 4 Li Jesuse jech laj yalbe: \p ―¿Cꞌu chaꞌal jech chtal avalbun? Muc to bu cꞌotem scꞌacꞌalil chlic jpas li cabtele ―xut li smeꞌe. \p \v 5 Li smeꞌe jech ba yalbe li jꞌacꞌveꞌliletique: \p ―Li cꞌustic chayalbeic li cole chꞌunic me ―xut. \p \v 6 Te juchajtic vacpꞌej spꞌinal yaꞌalic pasbilic ta ton, jaꞌ sventa ta spoc o scꞌobic. Yuꞌun jech jtalelcutic ti persa jal ta jpoc jcꞌobcutic, joꞌoncutic li jꞌisraeluncutique, yoꞌ jech lec chijyilcutic li Dios ti calojcutique. Li jujun pꞌinal joꞌe xꞌoch o joꞌpꞌej vacpꞌej qꞌuib joꞌ. \v 7 Li Jesuse jech laj yalbe li jꞌacꞌveꞌliletique: \p ―Nojesic ta joꞌ scotol li pꞌinal joꞌetique ―xut. \p La snojesic lec. \v 8 Li Jesuse jech laj yalbe: \p ―Lupic batel jsetꞌuc, ba acꞌbeic yaꞌi li buchꞌu yichꞌoj ta venta sqꞌuelel li veꞌlile ―xut. \p La slupic batel, ba yacꞌbeic. \v 9 Li buchꞌu yichꞌoj ta venta sqꞌuelel scotol li veꞌlile, cꞌalal laj yaꞌi ti más to leque, mu snaꞌ bu ital yuꞌun batsꞌi joꞌ noꞌox ti ipas ta yaꞌlel tsꞌusube. Stuc noꞌox snaꞌojic li jꞌacꞌveꞌliletic ti batsꞌi joꞌ li cꞌalal la slupic batele. Li buchꞌu yichꞌoj ta venta sqꞌuelel scotol li veꞌlile, laj yicꞌ talel li jnupunel quereme. \v 10 Jech laj yalbe: \p ―Li joꞌotique jech jtaleltic ti jaꞌ baꞌi ta xcacꞌtic ta uchꞌel li bu más lec li yaꞌlel tsꞌusube. Cꞌalal mi ep xaꞌox laj yuchꞌique, jaꞌ to ta xcacꞌtic ta uchꞌel li bu siclamane. Li joꞌote jaꞌ la anacꞌ li bu más leque, jaꞌ to chavacꞌ ta uchꞌel ―xut. \p \v 11 Jaꞌ jech icꞌot ta pasel te ta jteclum Caná li te ta Galilea balumile. Jaꞌ sba to velta laj yacꞌ ta ilel stsatsal sjuꞌel li Jesuse. Joꞌoncutic li yajchanbalajeltacuncutique la jchꞌuncutic ti jaꞌ Snichꞌon li Diose. \p \v 12 Tsꞌacal to te iyal batel ta jteclum Capernaum li Jesuse. La jchiꞌincutic batel, joꞌoncutuc li yajchanbalajeltacuncutique, schiꞌuc li smeꞌe, schiꞌuc li yitsꞌinabe. Chib oxib noꞌox cꞌacꞌal te lijocꞌtsajcutic li ta Capernaume. \s1 Jaꞌ scꞌoplal ti la snutsan loqꞌuel jpꞌolmaletic ta yamaqꞌuil mucꞌta chꞌulna li te ta Jerusalén li Jesuse \r (Mt. 21.12–13; Mr. 11.15–18; Lc. 19.45–46) \p \v 13 Poꞌot xaꞌox scꞌacꞌalil li qꞌuin Coltael cuꞌuncutique, joꞌoncutic li jꞌisraeluncutique. Li Jesuse ibat ta Jerusalén. La jchiꞌincutic batel, joꞌoncutic li yajchanbalajeltacuncutique. \v 14 Ta yamaqꞌuil li mucꞌta chꞌulna ta Jerusalene te cꞌot jtacutic jchonvacaxetic, schiꞌuc jchonchijetic, schiꞌuc jchonjculajteꞌetic. Te chotolic nojtoc li jeltaqꞌuinetique yuꞌun jech tspasic o canal. \v 15 Li Jesuse la schapulan chꞌojon sventa stsitsob. Jaꞌ la sibtesan o loqꞌuel scotol li jchonchijetique, schiꞌuc li jchonvacaxetic li te oyic ta yamaqꞌuil li mucꞌta chꞌulnae. Li jchoncꞌusticuque sibtesbilic iloqꞌuic batel schiꞌuc li schijique schiꞌuc li svacaxique. Li Jesuse la svalcꞌunbe smexaic li jeltaqꞌuinetique, itanij yalel li staqꞌuinique. \v 16 Jech laj yalbe li jchonjculajteꞌetique: \p ―Iqꞌuic loqꞌuel la amutique. Li sna Jtote mu me xapasic ta nail chꞌivit ―xut. \p \v 17 Cꞌalal jech la spas li Jesuse, joꞌoncutic li yajchanbalajeltacuncutique, ijul ta jolcutic ti jech onoꞌox tsꞌibabil ta scꞌop li Diose: “Tata, ta sventa ti ta sloqꞌuel coꞌon ta jcꞌan ti acꞌo xaꞌichꞌe ta mucꞌ li te ta chꞌulna li bu scꞌoplal onoꞌox chaꞌichꞌe ta muqꞌue, jaꞌ yuꞌun chlic quichꞌ contrainel”, xi onoꞌox tsꞌibabil. \p \v 18 Li jꞌabteletic cuꞌuncutic li te ta mucꞌta chꞌulnae, jech tal sjacꞌbeic li Jesuse: \p ―¿Buchꞌu laj yacꞌbot avabtel ti xuꞌ chatac loqꞌuel liꞌ ta yamaqꞌuil mucꞌta chꞌulna li jpꞌolmaletique? Acꞌbun quilcutic atsatsal ajuꞌel yoꞌ jech ta jnaꞌcutic o ti jaꞌ yacꞌojbot avabtel li Diose ―xutic. \p \v 19 Itacꞌav li Jesuse: \p ―Jinesic li chꞌulna liꞌi, ta oxib cꞌacꞌal ta jchaꞌvaꞌan ―xut. \p \v 20 Li jꞌabteletique jech laj yalbeic li Jesuse: \p ―Ta vaquib yoxvinic (46) jabil ivaꞌi li chꞌulna liꞌi. ¿Cꞌu chavut ti avaloje ti ta oxib noꞌox cꞌacꞌal chachaꞌvaꞌane? ―xutic. \p \v 21 Li chꞌulna ti laj yal li Jesuse, jaꞌ laj yal ta sventa li sbecꞌtal stuque, yuꞌun cꞌalal ta xchame, ta xchaꞌcuxi ta yoxibal cꞌacꞌal. \v 22 Jech cꞌalal ichaꞌcuxi ta yoxibal cꞌacꞌal li Jesuse, joꞌoncutic li yajchanbalajeltacuncutique jaꞌ to te ijul ta jolcutic ti jech onoꞌox laj yalbe li jꞌabteletique. Jaꞌ to ijchꞌuncutic ti jech onoꞌox tsꞌibabil comel scꞌoplal ta scꞌop Dios ti persa ta xchame schiꞌuc ti ta xchaꞌcuxi loqꞌuel ta smuquenale. Jaꞌ to ijchꞌuncutic o ti melel li cꞌusi laj yalbe li jꞌabteletique. \s1 Jaꞌ scꞌoplal ti sqꞌuelojbe cꞌu sba yoꞌonic scotol crixchanoetic li Jesuse \p \v 23 Te xaꞌox oy ta Jerusalén li Jesús li cꞌalal ilic li qꞌuin Coltaele. Te jchiꞌucutic, joꞌoncutic li yajchanbalajeltacuncutique. Ep jchiꞌiltacutic ta israelal la schꞌunic ti jaꞌ tꞌujbil yuꞌun Dios ti chventainvan li Jesús li cꞌalal iyilbeic stsatsal sjuꞌele. \v 24 Li Jesuse snaꞌoj ti mu scotoluc li jchiꞌiltaque ti ta sloqꞌuel yoꞌonic ta xacꞌ sbaic ta ventainele. \v 25 Yuꞌun mu persauc ti oy buchꞌu ta xꞌalbun li cꞌu sba yoꞌonic li crixchanoetique. Li stuque sqꞌuelojbe onoꞌox li cꞌu sba yoꞌonic li crixchanoetique. \c 3 \s1 Jaꞌ scꞌoplal ti a scꞌopon Jesús li Nicodemoe \p \v 1 Oy toꞌox jun jchiꞌilcutic ta israelal, Nicodemo sbi. Ochem ta fariseoal. Jaꞌ jun jꞌabtel li te ta mucꞌta chꞌulna cuꞌuncutic li te ta Jerusalene. \v 2 Li Nicodemoe a scꞌopon ta acꞌubal li Jesuse. Jech laj yalbe: \p ―Jchanubtasvanej, jnaꞌojcutic ti jaꞌ stacojot talel li Diose ti tal achanubtasuncutique. Ti manchuc chiꞌinbilot yuꞌun li Diose, mu xuꞌ chavacꞌ ta ilel atsatsal ajuꞌel ti jechuque ―xi li Nicodemoe. \p \v 3 Itacꞌav li Jesuse: \p ―Melel li cꞌusi chacalbee, li buchꞌu muc bu chaꞌvoqꞌuem ta achꞌe, mu xuꞌ ta xꞌoch li yoꞌ bu ta spas mantal li Diose ―xut. \p \v 4 Li Nicodemoe jech la sjacꞌbe li Jesuse: \p ―¿Cꞌu sba xuꞌ ta xchaꞌvocꞌ ta achꞌ li buchꞌu mol xae? Yuꞌun mu xa xuꞌ ta xchaꞌoch ta yut schꞌut smeꞌ nojtoc yoꞌ jech xuꞌ ta xchaꞌvocꞌ ta achꞌ ―xi. \p \v 5 Itacꞌav li Jesuse: \p ―Melel li cꞌusi chacalbee, mi jaꞌ noꞌox chavichꞌic li joꞌe, ti mi muc bu jeltajem avoꞌonic yuꞌun li Chꞌul Espíritue, mu xuꞌ chaꞌochic li yoꞌ bu ta spas mantal li Diose. \v 6 Cꞌalal lavoqꞌuic liꞌ ta balumile, jpasmuliloxuc jech chac cꞌu chaꞌal la atot ameꞌique. Pero mi chachaꞌvoqꞌuic ta sventa li Chꞌul Espíritue, chjeltaj la avoꞌonique, mu xa xapasic li cꞌusi chopole. \v 7 Mu me toj chꞌayeluc o avoꞌon ti laj calbot ti ta persa chachaꞌvocꞌ ta achꞌe. \v 8 Buyuc noꞌox ta xbat li iqꞌue. Chavaꞌi ti xjumumet noꞌoxe pero mu xanaꞌ bu ilic talel, mu xanaꞌ bu chbat. Jaꞌ jech ta xꞌabtej ta yoꞌon crixchanoetic li Chꞌul Espíritue. Mu xanaꞌic cꞌu sba ch‐abtej jaꞌ to mi avilic ti jeltajem xa yoꞌon jun crixchanoe ―xi li Jesuse. \p \v 9 Li Nicodemoe jech la sjacꞌbe li Jesuse: \p ―¿Cꞌu sba ta xcꞌot ta pasel taje? ―xut. \p \v 10 Itacꞌav li Jesuse: \p ―Joꞌot jchanubtasvanejot yuꞌun li jchiꞌiltactique pero mu xavaꞌibe smelol li cꞌusi chacalbee. \v 11 Melel li cꞌusi chacalbee, li joꞌone jaꞌ chcal li cꞌusi jnaꞌe schiꞌuc li cꞌusi quiloje. Li joꞌoxuque mu xavichꞌic ta mucꞌ li cꞌusi chcale. \v 12 Mi mu xachꞌun li cꞌusi ta spas Dios li liꞌ ta balumil jech chac cꞌu chaꞌal laj calbote, ¿mi la jaꞌ xa chachꞌun mi chacalbe li cꞌusi ta spas Dios li te ta vinajele? \p \v 13 Mu junuc buchꞌu ayem sqꞌueloj ta vinajel li cꞌu sba li teye yoꞌ jech xuꞌ chayalbeic. Jtuc noꞌox xuꞌ chacalbeic yuꞌun te liquemun talel, joꞌon li coꞌol crixchanoutique. \v 14 Jaꞌ jech chac cꞌu chaꞌal la sjocꞌan ta teꞌ slocꞌol chon ta taqui jamaltic li jtotic jmeꞌtic Moisés ta voꞌonee, jaꞌ noꞌox jech eꞌuc chijocꞌanat ta cruz, joꞌon li coꞌol crixchanoutique. \v 15 Scotol buchꞌu ta schꞌunic ti jaꞌ sventa chcolic o ti chijocꞌanat ta cruze, ta xcuxiic o sbatel osil. \s1 Jaꞌ scꞌoplal ti toj cꞌux ta yoꞌon scotol crixchanoetic li Diose \p \v 16 ’Li Jtotic Diose toj cꞌux ta yoꞌon scotol crixchanoetic liꞌ ta balumile jaꞌ yuꞌun listac talel, joꞌon li Snichꞌonune. Yepal o junun li Snichꞌonune. Scotol buchꞌutic ta schꞌunic ti joꞌon ta jcoltaique, jaꞌ muc bu chchꞌayic o sbatel osil. Ta xcuxiic o sbatel osil. \v 17 Li Jtotic Diose listac yalel talel liꞌ ta balumile, pero muc bu tal cacꞌbe yichꞌic vocol li crixchanoetic ta scoj li smulique. Yuꞌun tal jcoltaic ta scoj smulic scotol li crixchanoetique. \p \v 18 ’Li buchꞌutic ta schꞌunic ti joꞌon ta jcoltaique, jaꞌ muc bu ta xichꞌic vocol yuꞌun li smulique. Li buchꞌutic mu scꞌanic coltaele, icom xa scꞌoplal ti ta xichꞌic vocole yuꞌun mu schꞌunic ti joꞌon Yajcoltavanejicune, joꞌon li Snichꞌonun li Diose. Yepal o junun li Snichꞌonune. \v 19 Li buchꞌutic mu schꞌunique ta xichꞌic vocol yuꞌun liꞌ xa lital ta balumile, joꞌon li Snichꞌonun li Diose. Jaꞌ jech chac cꞌu chaꞌal cꞌalal mi isacub xa li osile ta xvinaj scotol mi oy cꞌusi chopol iyichꞌ pasel, jaꞌ noꞌox jech eꞌuc li cꞌalal lital liꞌ ta balumile, joꞌon li Snichꞌonun li Diose, jaꞌ ivinaj o ti oy smulic scotol li crixchanoetique. Li crixchanoetique mu scꞌan xiyichꞌic ta mucꞌ yuꞌun chopol scotol li cꞌustic ta spasique. Jaꞌ lec chaꞌiic spasel li cꞌustic chopole. \v 20 Scotol li buchꞌutic chopol li cꞌusi ta spasique mu scꞌan ti acꞌo vinajuc li smulique, jaꞌ yuꞌun mu scꞌan xiyichꞌic ta mucꞌ, joꞌon li Snichꞌonun li Diose. \v 21 Yan li buchꞌutic ta spasic li cꞌusi yaloj li Diose, jaꞌ chiyichꞌic ta mucꞌ, jaꞌ ta xvinaj o ti jaꞌ yichꞌojic ta mucꞌ li Diose ―xi li Jesuse. \s1 Jaꞌ scꞌoplal ti laj yalbe scꞌoplal Jesús li Juan li iyacꞌ ta ichꞌel joꞌe \p \v 22 Tsꞌacal to ilocꞌ batel ta jteclum Jerusalén li Jesuse. Jchiꞌucutic batel, joꞌoncutic li yajchanbalajeltacuncutique. Te lijxanavcutic ta Judea balumil. Te lijocꞌtsajcutic jayib cꞌacꞌal. Te iyichꞌic joꞌ scotol li buchꞌutic coꞌol te jchiꞌucutic li Jesuse. \v 23 Jech eꞌuc li Juane te chacꞌ ta ichꞌel joꞌ te ta jteclum Enón yuꞌun oy lec ucꞌum tey. Li Enone nopol xil sbaic schiꞌuc jteclum Salim. Li buchꞌutic te ibatic li yoꞌ bu oy li Juane, iꞌacꞌbatic yichꞌic joꞌ yuꞌun li Juane. \v 24 Muc toꞌox bu ochem ta chuquel li Juane. \p \v 25 Oy jayvoꞌ li yajchanbalajeltac li Juane lic yalulanbe sbaic schiꞌuc jayvoꞌ jchiꞌilcutic ta israelal ti te coꞌol jchiꞌucutic li Jesuse, ti mu xuꞌ ti jaꞌ te chba yichꞌic joꞌ ta stojol Jesús li jchiꞌiltacutique. \v 26 Jech ba yalbeic li Juane: \p ―Jchanubtasvanej, li buchꞌu te ital ta atojol li leꞌ ta jot ucꞌum Jordán li la avalbe scꞌoplale, ta xacꞌ ta ichꞌel joꞌ eꞌuc. Scotol crixchanoetic te chba schiꞌinic ―xutic li Juane. \p \v 27 Itacꞌav li Juane: \p ―Jaꞌ ta smantal stuc Dios ti cꞌusi abtelal chijyacꞌbutic li jujunutique. \v 28 Li joꞌoxuque avaꞌiic li cꞌalal jech laj cale: “Mu joꞌcun ti tꞌujbilun yuꞌun Dios ti chajventainique. Li joꞌone jaꞌ noꞌox laj yacꞌbun cabtel Dios ti baꞌi tal cal ti ta xa xtal li buchꞌu chisventainutique”, xcut li jchiꞌiltactique. \v 29 Xanaꞌic li cꞌalal ta xicꞌ yajnil jun vinique, li antse maꞌuc ta xicꞌ sba schiꞌuc li buchꞌu yutsꞌ yalal li slecom vinique. Jaꞌ ta xicꞌ sbaic schiꞌuc li slecom vinique. Li yutsꞌ yalaltac li slecom vinique naca noꞌox ta sqꞌuelic ti ta xnupunique. Cꞌalal chaꞌiic ti lec scꞌanoj sbaique, xmuybajic noꞌox. Jaꞌ noꞌox jechun eꞌuc, ximuybaj noꞌox ti jaꞌ chba schiꞌinic Jesús li crixchanoetique. \v 30 Persa ta xpuc batel scꞌoplal li Jesuse. Li joꞌone ta onoꞌox xlaj jcꞌoplal ―xi li Juan li iyacꞌ ta ichꞌel joꞌe. \s1 Jaꞌ scꞌoplal li cꞌu sba yabtel li buchꞌu talem ta vinajele \p \v 31 Li Jesuse jaꞌ tacbil yalel talel yuꞌun li Diose, jaꞌ yichꞌoj ta venta scotol. Li buchꞌu liꞌ onoꞌox oy ta balumile, jaꞌ noꞌox oy yabtel liꞌ ta balumile. Jaꞌ noꞌox ta xal li cꞌustic chil liꞌ ta balumile. Li Jesuse jaꞌ te liquem talel ta vinajel, jaꞌ scotol xuꞌ yuꞌun. \v 32 Jaꞌ ta xal li cꞌustic yiloj te li yoꞌ buꞌ oy li Diose schiꞌuc li cꞌustic yaꞌioje. Pero mu epuc li buchꞌutic ta xichꞌbeic ta mucꞌ li scꞌope. \v 33 Yan li buchꞌutic ta schꞌunic li cꞌustic ta xal li Jesuse, jaꞌ svinajeb ti ta schꞌunic ti icꞌot xa ta pasel ti yaloj onoꞌox Dios ti ta stac talel li Snichꞌone. \v 34 Li Jesuse jaꞌ ti itaque yalel talel yuꞌun li Diose, jaꞌ ta xal scꞌop Dios yuꞌun iꞌacꞌbat ta jꞌechꞌel yuꞌun Dios li Chꞌul Espíritue. \v 35 Li Jtotic Diose toj cꞌux ta yoꞌon li Snichꞌone. Jaꞌ yacꞌojbe sventain scotol. \v 36 Scotol buchꞌutic ta schꞌunic ti chcolic ta sventa li Snichꞌon li Diose, ta xcuxiic o sbatel osil. Scotol buchꞌutic mu schꞌunique mu xcuxiic o sbatel osil. Ta xꞌacꞌbatic yichꞌic tsots vocol yuꞌun li Diose. \c 4 \s1 Jaꞌ scꞌoplal ti la schiꞌin ta loꞌil jun jsamariail ants li Jesuse \p \v 1 Li Jesuse laj yaꞌi ti jech iꞌalbatic li jfariseoetique: \p ―Jaꞌ más epic xa li buchꞌutic ta schiꞌinic li Jesuse yuꞌun ep ta xacꞌ ta ichꞌel joꞌ. Jaꞌ jutuc xa li buchꞌutic ta schiꞌinic li Juane ―xꞌutatic li jfariseoetique. \p \v 2 Pero muc bu xacꞌ ta ichꞌel joꞌ li Jesuse. Joꞌoncutic noꞌox laj cacꞌcutic ta ichꞌel joꞌ, joꞌoncutic li yajchanbalajeltacuncutique. \v 3 Cꞌalal jech iyaꞌi li Jesuse, jech laj yalbuncutic: \p ―Jaꞌ lec locꞌcutic batel li liꞌ ta Judea balumile ―xijyutcutic. \p Lijlocꞌcutic batel li ta Judeae, te lijsutcutic batel ta cosilalcutic ta Galilea balumil. \p \v 4 Cꞌalal lijsutcutic batel ta Galilea schiꞌuc li Jesuse, la snop Jesús ti persa te chijelavcutic ta Samaria balumile, jaꞌ yuꞌun te lijelavcutic. \v 5 Lijcꞌotcutic ta jun jteclum te ta Samaria, Sicar sbi. Jaꞌ te nopol xil sba schiꞌuc li yosil li ánima José ta voꞌone li iꞌacꞌbat comel yuꞌun li ánima stote, jaꞌ li Jacove. \v 6 Te oy jun jocꞌbil ucꞌum, jaꞌ sjocꞌbil ucꞌum li ánima Jacov ta voꞌonee. Li Jesuse te ichoti ta nopol li jocꞌbil ucꞌume yuꞌun lubem xa ta xanbal. Poꞌot xaꞌox oꞌlol cꞌacꞌal. \v 7 Te tal slup yaꞌal jun jsamariail ants. Li Jesuse jech laj yalbe: \p ―Acꞌbun jsetꞌuc avaꞌal chcuchꞌ ―xut. \p \v 8 Joꞌoncutic li yajchanbalajeltacuncutique batemuncutic xaꞌox ta yut jteclum yuꞌun ba jmancutic talel jveꞌelcutic. \v 9 Li jsamariail antse jech itacꞌav: \p ―¿Cꞌu chaꞌal chacꞌanbun joꞌ avuchꞌ yuꞌun jꞌisraelal vinicot? Li joꞌone jsamariail antsun ―xut. \p Ti jech laj yal li antse, yuꞌun mu xil sbaic ta lec li jsamariaetic schiꞌuc li jchiꞌiltac ta israelale. \v 10 Itacꞌav li Jesuse: \p ―Ti xanaꞌuc li cꞌusi ta scꞌan chayacꞌbe li Diose schiꞌuc ti avojtaquinucun onoꞌox li cꞌalal la jcꞌanbot avaꞌal cuchꞌe, joꞌot baꞌi la acꞌanbun joꞌ ti jechuque. Ti acꞌanbucune, laj cacꞌbot li joꞌ ta sventa ti chacuxi o sbatel osile ―xut. \p \v 11 Li antse jech laj yal: \p ―Tata, mu cꞌusi xalup o li joꞌe yuꞌun toj nat li jocꞌbil ucꞌume. ¿Bu chata li joꞌ ti chavacꞌbun cuchꞌ yoꞌ chicuxi o sbatel osil chavale? \v 12 Li jtotic jmeꞌtic Jacov ta voꞌonee jaꞌ laj yacꞌbuncutic li jocꞌbil ucꞌum liꞌi. Li joꞌ liꞌi jaꞌ laj yuchꞌic schiꞌuc snichꞌnabtac, schiꞌuc svacaxic, schiꞌuc schijic. ¿Mi joꞌot más tsots avabtel avichꞌoj? ―xi li antse. \p \v 13 Itacꞌav li Jesuse: \p ―Scotol buchꞌutic ta xuchꞌic li joꞌ liꞌi ta to xtaquij yoꞌonic. \v 14 Pero li buchꞌutic ta xuchꞌic li joꞌ ti chcaqꞌue jaꞌ mu xa xtaquij o yoꞌonic. Li joꞌ ti chcaqꞌue jaꞌ jech chac cꞌu chaꞌal nioꞌ ti mu xꞌule, ti te xnixnun o ta yoꞌonique jech ta xcuxiic o sbatel osil ―xi li Jesuse. \p \v 15 Li antse jech laj yal: \p ―Tata, acꞌbun cuchꞌ li joꞌ chavale yoꞌ jech mu xa xtaquij o coꞌon, jech mu xa xtal jlup o caꞌal liꞌi ―xi. \p \v 16 Itacꞌav li Jesuse: \p ―Batan, ba icꞌo talel amalal ―xut. \p \v 17 Itacꞌav li antse: \p ―Muꞌyuc jmalal ―xi. \p Itacꞌav li Jesuse: \p ―Melel ti muꞌyuc amalale. \v 18 Yuꞌun yoꞌvaꞌal xa amalal la avicta. Yan li buchꞌu avicꞌoj aba achiꞌuc li avie maꞌuc amalal, aloꞌlobil vinic noꞌox. Melel li cꞌusi la avale ―xut. \p \v 19 Li antse jech laj yal: \p ―Tata, jaꞌ avabtel chaval scꞌop Dios chcaꞌi. \v 20 Li jtotic jmeꞌtic ta voꞌonee laj yichꞌic ta mucꞌ Dios li liꞌ ta jol vitse. Joꞌoxuc li jꞌisraeloxuque chavalic ti persa te chba quichꞌcutic ta mucꞌ Dios li ta jteclum Jerusalene ―xi li antse. \p \v 21 Li Jesuse jech laj yalbe li antse: \p ―Chꞌuno li cꞌusi chacalbee. Ta xcꞌot scꞌacꞌalil ti chlaj scꞌoplal ti chavichꞌic ta mucꞌ li Jtotic Dios li liꞌ ta vitse schiꞌuc li te ta Jerusalene. \v 22 Joꞌoxuc li liꞌ nacaloxuc ta Samariae, mu cꞌusi xtun o avuꞌunic li cꞌustic la stsꞌibaic comel li buchꞌutic iyalic scꞌop Dios ta voꞌonee. Jech mu xanaꞌic ti jech onoꞌox yaloj Dios ti jaꞌ jun jchiꞌilcutic ta israelal li buchꞌu ta scoltaan ta scoj smulic scotol li crixchanoetique. \v 23 Poꞌot xa ta xcꞌot scꞌacꞌalil ti buyuc noꞌox xuꞌ chichꞌic ta mucꞌ Dios li buchꞌutic ti ta melel yichꞌojic ta muqꞌue. Yuꞌun li Jtotic Diose ta saꞌ li buchꞌutic ti jech ta xꞌichꞌe ta muqꞌue. \v 24 Muꞌyuc sbecꞌtal stacupal li Jtotic Diose, te onoꞌox oy ta spꞌejel balumil. Jaꞌ jech li buchꞌutic ti ta sloqꞌuel yoꞌonic yichꞌojic ta muqꞌue, buyuc noꞌox xuꞌ chichꞌic ta mucꞌ, mi ta snaic, mi ta be, mi ta yabtelic. Jaꞌ jech scꞌan ti chquichꞌtic ta mucꞌ li Diose ―xꞌutat li ants yuꞌun li Jesuse. \p \v 25 Li antse jech laj yal: \p ―Caꞌioj onoꞌox ti chtal li buchꞌu tꞌujbil yuꞌun Dios ti chisventainutique. Cꞌalal ta xtale, jamal chijyalbutic scotol li cꞌusi ta scꞌan li Diose ―xi. \p \v 26 Itacꞌav li Jesuse: \p ―Joꞌon li liꞌ chajcꞌopone ―xut. \p \v 27 Cꞌalal yaquic ta loꞌil schiꞌuc li ants li Jesuse, jaꞌ o lijulcutic talel, joꞌoncutic li yajchanbalajeltacuncutique. Toj chꞌayel noꞌox coꞌoncutic cꞌalal iquilcutic ti chloꞌilaj schiꞌuc jun jsamariail ants li Jesuse. Pero muc buchꞌu la sjacꞌ junucal cuꞌuncutic ti cꞌusi tsjacꞌbe li antse schiꞌuc ti cꞌu chaꞌal chloꞌilaj schiꞌuque. \v 28 Li antse te laj yicta ta jocꞌbil ucꞌum li sqꞌuibe. Isut batel ta yut jteclum. Jech cꞌot yalbe li crixchanoetique: \p \v 29 ―Batic, ba jqꞌueltic avilic jun vinic te ta jocꞌbil ucꞌum ti laj yalbun scotol li cꞌustic jpasanoje. Jaꞌ xa nan li buchꞌu tꞌujbil yuꞌun Dios li scꞌoplal onoꞌox chtal sventainutique ―xi li antse. \p \v 30 Iloqꞌuic talel ta ora li crixchanoetic li te ta jteclume, tal sqꞌuelic li Jesuse. \v 31 Cꞌalal ibat xaꞌox li antse, joꞌoncutic li yajchanbalajeltacuncutique jech laj calbecutic li Jesuse: \p ―Jchanubtasvanej, veꞌan ―xcutcutic. \p \v 32 Itacꞌav li Jesuse: \p ―Oy jveꞌel, pero mu xanaꞌic cꞌusi ―xijyutcutic. \p \v 33 Li joꞌoncutique jech laj calbe jbacutic: \p ―¿Mi yuꞌun nan oy buchꞌu a acꞌbatuc sveꞌel? ―xcut jbacutic. \p \v 34 Li Jesuse jech laj yalbuncutic: \p ―Jaꞌ jveꞌel ti ta jpasbe li cꞌusi ta scꞌan li Diose, jaꞌ ti listac talele. Jaꞌ ta jneles li cabtel ti yacꞌojbune. \v 35 Jech chavalic: “Cꞌalal to chanib u tsta yora ta tuchꞌel li trigoe”, xachiic. Aꞌiic me li cꞌusi chacalbeique. Qꞌuelavilic li crixchanoetic li leꞌ xa xtalique. Jaꞌ jechic jech chac cꞌu chaꞌal li trigo li cꞌalal taquin xae, jaꞌ xa yora ta tuchꞌel. \v 36 Li buchꞌutic ta stsꞌunic trigoe ta xichꞌ stojolic. Jech eꞌuc li buchꞌutic ta stuchꞌique ta xichꞌ stojolic. Jaꞌ noꞌox jech eꞌuc li buchꞌutic ta spuquic batel li jcꞌope ta xichꞌ stojolic. Li buchꞌutic baꞌi ta xalbeic jcꞌop li crixchanoetic ti mu schꞌunique, ta onoꞌox xichꞌ stojolic. Li buchꞌutic tsꞌacal to ta xalbeic li jcꞌop ti jaꞌ to ta schꞌunic li crixchanoetique, ta xichꞌ stojolic eꞌuc. Coꞌol xmuybajic schiꞌuc li buchꞌutic baꞌi laj yalic li jcꞌope, yuꞌun li jayvoꞌ ta schꞌunique ta xcuxiic o sbatel osil. \v 37 Jech ta xcꞌot ta pasel jech chac cꞌu chaꞌal ta xalique: “Yan o buchꞌu ta stsꞌun, yan o buchꞌu ta stuchꞌ”, xiic. \v 38 Li antse joꞌon laj calbe jtuc. Li crixchanoetique jaꞌ xa iꞌalbatic yuꞌun li antse. Joꞌoxuc xa ta abaic ti chachanubtasic leque yoꞌ jech acꞌo schꞌunic ti joꞌon ta jcoltaique ―xijyutcutic li Jesuse. \p \v 39 Ep jsamariail crixchanoetic li te nacalic ta jteclume la schꞌunic ti jaꞌ tꞌujbil yuꞌun Dios li Jesús ti chventainvan li cꞌalal jech laj yal li antse: “Laj yalbun scotol li cꞌustic jpasanoje”, xi. \v 40 Jech li crixchanoetique tal sqꞌuelic li Jesuse, yuꞌun tal scꞌanbeic vocol ti acꞌo jocꞌtsajuque. Te lijocꞌtsajcutic chib cꞌacꞌal schiꞌuc li Jesuse. \v 41 Cꞌalal iyaꞌiic li cꞌu sba ichanubtasvan li Jesuse, ep buchꞌutic la schꞌunic ti ta melel jaꞌ li Cristo ti tꞌujbil yuꞌun Dios ti chventainvane. \v 42 Jech laj yalbeic li antse: \p ―Maꞌuc noꞌox ta sventa ti cꞌu sba la avalbuncutic ti la jchꞌuncutique. Icaꞌicutic jtucutic li cꞌu sba ta xchanubtasvane. Jech ta jnaꞌcutic o ti jaꞌ tꞌujbil yuꞌun Dios ti chiscoltautic yuꞌun jmultic jcotoltic ta spꞌejel li balumile ―xiic. \s1 Jaꞌ scꞌoplal ti iscoltabe snichꞌon yajꞌabtel jun ajvalil li Jesuse \p \v 43 Cꞌalal iꞌechꞌ li chib cꞌacꞌale, ilocꞌ batel ta Samaria balumil li Jesuse, te ibat ta cosilalcutic ta Galilea balumil. Te jchiꞌucutic batel, joꞌoncutic li yajchanbalajeltacuncutique. \v 44 Ti isut batel ta cosilalcutic li Jesuse, yuꞌun jaꞌ muc buchꞌu ta xcontrainat tey. Yuꞌun muc buchꞌu ta xꞌichꞌbat ta mucꞌ li scꞌope. Jech chac cꞌu chaꞌal yaloj onoꞌox li Jesuse: “Li buchꞌu ta xal li scꞌop Diose jaꞌ mu xꞌaqꞌue ta venta li yoꞌ bu ichꞌie”, xi onoꞌox. \v 45 Cꞌalal icꞌot ta Galilea balumil li Jesuse, xmuybajic xa li jchiꞌiltacutic ta israelal teye, yuꞌun yilojic xa onoꞌox li cꞌustic la spas Jesús li cꞌalal iꞌayic ta qꞌuin Coltael li te ta Jerusalene. \p \v 46 Li Jesuse te ichaꞌcꞌot nojtoc li ta jteclum Caná li te ta Galilea balumile, jaꞌ te li yoꞌ bu la scꞌatajes ta yaꞌlel tsꞌusub li joꞌe. Te oy ta jteclum Capernaum jun yajꞌabtel li ajvalile. Jaꞌ jchiꞌilcutic ta israelal. Ip snichꞌon. \v 47 Li yajꞌabtel li ajvalile iyaꞌi ti icꞌot xa Jesús li te ta Galilea balumile. Tal scꞌanbe vocol li Jesuse ti acꞌo ba coltabatuc li snichꞌone yuꞌun ta xa xcham. \v 48 Li Jesuse jech laj yalbe: \p ―Li joꞌoxuque jaꞌ to chachꞌunic ti joꞌon Jcoltavanejun ti cꞌalal mi la avilic ti ta xcacꞌ ta ilel jtsatsal juꞌele ―xut li jayvoꞌ li te nopol vaꞌalique. \p \v 49 Li yajꞌabtel li ajvalile jech laj yalbe li Jesuse: \p ―Tata, batic ta ora yoꞌ to cuxul to li jnichꞌone ―xi. \p \v 50 Li Jesuse jech iyal: \p ―Batan. Icol xa la anichꞌone ―xut. \p Li vinique ischꞌun li cꞌusi iꞌalbat yuꞌun li Jesuse, isut batel ta sna. \v 51 Cꞌalal cꞌotebal xaꞌox ta snae, tal nupeuc ta be yuꞌun li yajtuneltaque. Jech iꞌalbat: \p ―Icol xa la anichꞌone ―xꞌutat. \p \v 52 Jech isjacꞌ li vinique: \p ―¿Cꞌu ora icol? ―xi. \p Itacꞌav li yajtuneltaque: \p ―Volje ta jun ora stsꞌepꞌujel cꞌacꞌal itupꞌ li scꞌacꞌale ―xiic. \p \v 53 Li vinique ijul ta sjol ti jech onoꞌox ora iꞌalbat yuꞌun li Jesuse ti icol xa li snichꞌone. Jaꞌ te ischꞌunic o ti jaꞌ Yajcoltavanejic li Jesuse schiꞌuc scotolic li te ta snailique. \p \v 54 Ti cꞌalal ijul xa talel ta judeajel icꞌot ta Galilea balumil li Jesuse, jaꞌ o laj yacꞌ ta ilel schibal velta li stsatsal sjuꞌele, jaꞌ ti la scoltabe snichꞌon li yajꞌabtel li ajvalile. \c 5 \s1 Jaꞌ scꞌoplal ti icol yuꞌun Jesús jun vinic ti mu xnic jun yoc scꞌob li te puchꞌul ta nopol stanqueal joꞌe \p \v 1 Tsꞌacal to icꞌot scꞌacꞌalil jun qꞌuin cuꞌuncutic, joꞌoncutic li jꞌisraeluncutique. Jaꞌ yuꞌun ibat ta Jerusalén li Jesuse. Jchiꞌucutic batel, joꞌoncutic li yajchanbalajeltacuncutique. \v 2 Li ta Jerusalene oy jun stiꞌ smacol, jaꞌ li bu ta xꞌoch li chijetic sventa ta xtun li ta mucꞌta chꞌulnae. Li ta nopol tiꞌ moque oy jun stanqueal joꞌ Betesda sbi ta jcꞌopcutic. Schiꞌuc oy joꞌpꞌej cotcot na ta stiꞌ li stanqueal joꞌe. \v 3 Jaꞌ te puchꞌajtic ep jchamelajeletic. Oy maꞌsatetic schiꞌuc coxoetic. Oy buchꞌutic muꞌyuc yipal jun yoc scꞌobic. Jaꞌ te tsmalaic mi chlic yuqꞌuilajuc li joꞌe. \v 4 Li jchiꞌiltaque jech schꞌunojic ti baqꞌuintic ta xyal talel ta stanqueal joꞌ jun yajꞌangel Dios yoꞌ ta syuqꞌuilan li joꞌe. Schꞌunojic nojtoc ti cꞌalal chlic yuqꞌuilajuc li joꞌe, cꞌusiuc noꞌox chamelal ip chaꞌi li buchꞌu baꞌi ta sjip sba ochel li ta joꞌe, jaꞌ ta xcol o. \v 5 Te oy jun jchiꞌilcutic ta israelal ti vaxaclajuneb schaꞌvinic (38) xa jabil tsacbil ta chamele. \v 6 Li Jesuse, cꞌalal iyil ti te puchꞌule, snaꞌoj ti oy xa sjabilal ti ip li vinique. Jech la sjacꞌbe: \p ―¿Mi chacꞌan chacol? ―xut. \p \v 7 Itacꞌav li jchamelajele: \p ―Tata, muc buchꞌu oy cuꞌun ti xuꞌ chisticꞌ ochel li cꞌalal ta xyuqꞌuilaj li joꞌe. Cꞌalal chibate, oy xaꞌox buchꞌu baꞌi ochem ―xi. \p \v 8 Li Jesuse jech laj yalbe: \p ―Totsan, balo apop, xanavan ―xut. \p \v 9 Icol ta ora li vinique. La sbal li spope, ixanav batel. Cꞌalal icoltaat li jchiꞌilcutique, jaꞌ o scꞌacꞌalil ta jcuxcutic, joꞌoncutic li jꞌisraeluncutique. \v 10 Li jꞌabteletic cuꞌuncutique jech laj yalbeic li vinic ti colem xae: \p ―Li avie jaꞌ scꞌacꞌalil ta jcuxtic. Mi chavichꞌ batel la apope, chapꞌajbe smantal li Diose ―xutic. \p \v 11 Itacꞌav li vinique: \p ―Li buchꞌu liscoltae jech laj yalbun: “Balo apop, xanavan”, xiyut ―xi. \p \v 12 Jech la sjacꞌbeic li vinique: \p ―¿Buchꞌu ti jech laj yalbote: “Balo apop, xanavan”, ti xayute? ―xutic. \p \v 13 Li vinic ti colem xae mu snaꞌ buchꞌu icoltaun yuꞌun la svocꞌ sba loqꞌuel ta ora li Jesuse, jech muc xa bu xil. Yuꞌun toj ep crixchanoetic te stsoboj sbaic. \v 14 Tsꞌacal to te itae yuꞌun Jesús ta yamaqꞌuil li mucꞌta chꞌulna li vinic ti la scoltae. Jech iꞌalbat yuꞌun li Jesuse: \p ―Qꞌuelavil, colemot xa. Pero ictao me scotol li cꞌusi chopol chapase naca me más to ep chavichꞌ vocol ―xut. \p \v 15 Li vinique ba yalbe li jꞌabteletic cuꞌuncutique ti jaꞌ icoltaat yuꞌun li Jesuse. \v 16 Ta scoj ti la scolta jun vinic li Jesús li ta scꞌacꞌalil ta jcuxcutique, lic contrainatuc yuꞌun li jꞌabteletic cuꞌuncutique. Chac smilic o. \v 17 Li Jesuse jech laj yalbe li jꞌabteletique: \p ―Scotol cꞌacꞌal ta xꞌabtej li Jtote. Jaꞌ noꞌox jechun eꞌuc xuꞌ chiꞌabtej ―xi li Jesuse. \p \v 18 Cꞌalal laj yal jech li Jesuse, li jꞌabteletic cuꞌuncutique más to isoc sjolic, chac smilic tajmec li Jesuse. Pero maꞌuc noꞌox ta sventa ti mu schabi li scꞌacꞌalil ta jcuxcutique. Jaꞌ ta sventa nojtoc ti la scoꞌoltajes sba jech chac cꞌu chaꞌal li Diose, yuꞌun laj yal ti jaꞌ Stot li Diose. \s1 Jaꞌ scꞌoplal ti jaꞌ acꞌbil sventain cuxlejal sventa sbatel osil li Snichꞌon li Diose \p \v 19 Li Jesuse jech laj yalbe: \p ―Melel li cꞌusi chacalbeique, joꞌon Snichꞌonun li Diose mu cꞌusi xuꞌ ta jpas jtuc. Li cꞌu sba ta spas li Jtote jaꞌ noꞌox jech ta jpas eꞌuc. \v 20 Li joꞌone toj cꞌuxun ta yoꞌon li Jtote. Scotol chiyacꞌbe quil li cꞌustic ta spase. Li avie jutuc noꞌox chavilic, pero ep to chiyacꞌbe jpas li Jtote. Cꞌalal mi la jpase, más to ta xchꞌay o avoꞌonic. \p \v 21 Jaꞌ jech chac cꞌu chaꞌal ta schaꞌcuxes ánimaetic li Jtote, jaꞌ noꞌox jechun eꞌuc, xuꞌ ta jchaꞌcuxes li buchꞌutic ta jcꞌan ta jchaꞌcuxesique. \v 22-23 Li Jtote muc bu ta xichꞌbe scꞌopic li crixchanoetique. Joꞌon li Snichꞌonune yalojbun ti ta xquichꞌbe scꞌopique, yoꞌ jech acꞌo yichꞌicun ta mucꞌ scotol crixchanoetic jech chac cꞌu chaꞌal ta xꞌichꞌe ta mucꞌ li Jtote. Li buchꞌutic mu xiyichꞌic ta muqꞌue, mu xichꞌic ta mucꞌ eꞌuc li Jtot yaꞌele, jaꞌ ti listac talele. \p \v 24 ’Melel li cꞌusi chacalbeique, li buchꞌutic ta xaꞌibecun li jcꞌope, mi ta schꞌunic ti jaꞌ ta xcoltaatic yuꞌun li buchꞌu listac talele, ta xcuxiic o sbatel osil. Muc bu ta xichꞌic vocol yuꞌun iloqꞌuic xa li bu sventa ta xchꞌayic o sbatel osile. \v 25 Melel li cꞌusi chacalbeique, joꞌoxuc li chamemoxuc chaquilique, ista xa scꞌacꞌalil chavaꞌibecun li jcꞌope, joꞌon li Snichꞌonun li Diose. Li buchꞌutic ta schꞌunic ti joꞌon Yajcoltavanejicune ta xcuxiic o sbatel osil. \v 26 Jech chac cꞌu chaꞌal sventainoj cuxlejal sventa sbatel osil li Jtote, jaꞌ noꞌox jechun eꞌuc li joꞌone, yacꞌojbun jventain li cuxlejal sventa sbatel osil li Jtote. \v 27 Yacꞌojbun cabtel sventa ta xquichꞌbe scꞌopic scotol li crixchanoetique yuꞌun li joꞌone coꞌol crixchanoutic. \v 28 Mu me toj chꞌayeluc o avoꞌonic ta sventa ti jech laj calboxuque. Yuꞌun ta me xcꞌot scꞌacꞌalil ta xaꞌiic jcꞌopojel scotol li ánimaetique. \v 29 Jech ta xchaꞌcuxiic loqꞌuel ta smuquenalic. Li buchꞌutic ti lec li cꞌustic la spasique ta xcuxiic o sbatel osil. Yan li buchꞌutic ti chopol li cꞌustic la spasique ta xꞌacꞌbat yichꞌic vocol sbatel osil. \s1 Jaꞌ scꞌoplal ti laj yal Jesús ti buchꞌutic li yajtexticoe \p \v 30 ’Li joꞌone mu cꞌusi xuꞌ ta jpas jtuc. Maꞌuc ta jpas li cꞌusi ta jnop jtuque. Li cꞌu sba laj yalbun li Jtote, jaꞌ noꞌox jech ta xquichꞌbe scꞌopic scotol li crixchanoetique. Tucꞌ ta xquichꞌbe scꞌopic yuꞌun jaꞌ ta jpas li cꞌusi ta scꞌan li Jtote, jaꞌ ti listac talele. \v 31 Ti jtucuc noꞌox ta xcal li jcꞌoplale, li joꞌoxuque xuꞌ chanopic ti muꞌyuc sbalil li cꞌusi chacalbeique. \v 32 Li joꞌone oy cajtextico, jaꞌ li buchꞌu chal jcꞌoplale. Jaꞌ melel li jcꞌoplal li ta xale. \v 33 Li joꞌoxuque la ataquic ta jaqꞌuel ta stojol Juan li iyacꞌ ta ichꞌel joꞌe. Li cꞌu sba laj yal jcꞌoplal li Juane, jaꞌ melel. \v 34 Pero maꞌuc to persa ti jech laj yal jcꞌoplale. Jaꞌ noꞌox ta julesboxuc ta ajolic yoꞌ acꞌo xachꞌunic o, jech chacolic. \v 35 Li Juane coꞌol schiꞌuc xojobal cꞌocꞌ yaꞌel ti ta xacꞌ ta ilel li bee, yuꞌun jaꞌ laj yalboxuc li cꞌusi lec ta pasele. Li cꞌusi laj yalboxuque jliquel noꞌox xamuybajic o. \v 36 Ta sventa li Juane jaꞌ noꞌox la avaꞌibecun jcꞌoplal. Li ta cabtel ti chacꞌ jpas li Jtote, jech ta xvinaj o ti tacbilun talel yuꞌun li Jtote. \v 37 Li Jtote, jaꞌ ti listac talele, jaꞌ cajtextico nojtoc yuꞌun laj xa yal jcꞌoplal eꞌuc. Muc bu avaꞌiojic jutuc li cꞌu sba li scꞌopojele, muc bu avilojic cꞌu sba li Jtote. \v 38 Schiꞌuc muꞌyuc ta avoꞌonic li scꞌope yuꞌun mu xachꞌunic ti joꞌon Avajcoltavanejicun li tacbilun talel yuꞌun li Jtote. \v 39 Chaqꞌuelic li scꞌop Diose, chanopic ti jech chacuxiic o sbatel osile. Pero mu jechuc ta xal li scꞌop Diose. Jaꞌ te tsꞌibabil jcꞌoplal ti ta jventa joꞌon chacuxiic o sbatel osile. \v 40 Pero mu xacꞌan xavichꞌicun ta mucꞌ yoꞌ jech chacuxiic o sbatel osil. \p \v 41 ’Ti litale, yoꞌ acꞌo xavichꞌicun ta mucꞌ jech chacuxiic o sbatel osil; maꞌuc noꞌox ti lec xa aveic ta jtojole. \v 42 Pero jqꞌueloj li cꞌu sba avoꞌonique. Jnaꞌoj ti muꞌyuc onoꞌox ta avoꞌonic li Diose. \v 43 Li joꞌone jaꞌ listac talel li Jtote pero mu xavichꞌicun ta mucꞌ. Yan li buchꞌu jech noꞌox ta xtal stuque jaꞌ chavichꞌic ta mucꞌ. \v 44 Mu xuꞌ chachꞌunic yuꞌun jaꞌ noꞌox chacꞌanic ti lec xa yeic ta atojolic la achiꞌiltaquique. Maꞌuc chacꞌanic ti lec chayilic li Diose. \v 45 Mu me xanopic ti joꞌon chajticꞌbeic amulic ta stojol li Jtote. Ta sventa ti jaꞌ ta sloqꞌuel avoꞌonic chachꞌunic scotol li smantaltac Dios ti avalojic ti laj yal Moisés ta voꞌonee, jaꞌ amulic o, yuꞌun mu xchꞌun avuꞌunic. \v 46 Ti achꞌunojicuc li cꞌusi la stsꞌiba li Moisés ta voꞌonee, jech chachꞌunic eꞌuc ti joꞌon Avajcoltavanejicun ti jechuque. Yuꞌun jaꞌ jcꞌoplal li la stsꞌiba comel li Moisese. \v 47 Mi mu xachꞌunic li cꞌusi tsꞌibabil comel yuꞌun li Moisese, ¿mi la jaꞌ xa chachꞌunic nojtoc li cꞌusi chacalbeique? ―xꞌutatic yuꞌun Jesús li jꞌabteletique. \c 6 \s1 Jaꞌ scꞌoplal ti la smacꞌlan joꞌmil viniquetic li Jesuse \r (Mt. 14.13–21; Mr. 6.30–44; Lc. 9.10–17) \p \v 1 Ta tsꞌacal ibat ta jot nab li Jesuse. Jchiꞌucutic batel, joꞌoncutic li yajchanbalajeltacuncutique. Galilea sbi li nabe, Tiberias sbi nojtoc. \v 2 Ep crixchanoetic jchiꞌucutic batel schiꞌuc li Jesuse yuꞌun iyilic ti ep iyacꞌ ta ilel stsatsal sjuꞌele, jaꞌ ti la scoltaan jchamelajeletique. \v 3 Li Jesuse laj yicꞌuncutic muyel ta jun biqꞌuit vits. Te ichoti. Lijchoticutic eꞌuc, joꞌoncutic li yajchanbalajeltacuncutique. \v 4 Poꞌot xaꞌox li qꞌuin Coltael cuꞌuncutic, joꞌoncutic li jꞌisraeluncutique. \v 5 Cꞌalal iyil Jesús ti te chtal ta stojol epal crixchanoetique, jech ijacꞌbat Felipe yuꞌun li Jesuse: \p ―¿Bu chba jmantic talel pan sventa chcacꞌbetic sveꞌic li epal crixchanoetic ti liꞌ xa oyique? ―xi li Jesuse. \p \v 6 Li Jesuse snaꞌoj onoꞌox li cꞌu sba tspase, pero jech la sjacꞌbe yuꞌun tsqꞌuel cꞌu sba ta xtacꞌav li Felipee. \v 7 Itacꞌav li Felipee: \p ―Ti oyuc lajunvinic (200) denario taqꞌuin sventa ta jmantic o li pane, acꞌo mi jutuc noꞌox chcacꞌbetic, pero mu xloqꞌuic o ―xi. \p \v 8 Li Jesuse jech iꞌalbat yuꞌun jun jchiꞌilcutic ta yajchanbalajeltac li Jesuse, jaꞌ li Andrese, jaꞌ yitsꞌin li Simón Pedroe: \p \v 9 ―Oy jun querem liꞌi yichꞌoj talel joꞌpꞌej pan. Yichꞌoj talel chaꞌcot choy nojtoc. Pero mu xloqꞌuic o, yuꞌun toj epic li crixchanoetique ―xi. \p \v 10 Li Jesuse jech laj yalbuncutic: \p ―Albeic li crixchanoetique acꞌo chotlicuc ―xijyutcutic. \p Yuꞌun naca yaxaltic noꞌox te ichotiic. Oy nan joꞌmiluc li viniquetique. Yan li antsetique schiꞌuc li unetique muc bu xichꞌic atel. \v 11 Li Jesuse la stsac li pane, laj yalbe coliyal Dios. La xutilan, laj yacꞌbuncutic, joꞌoncutic li yajchanbalajeltacuncutique. Joꞌoncutic la jpucbecutic li buchꞌutic te chotolique. Jech nojtoc la jpucbecutic ba li choye ti cꞌu yepal la scꞌanic li crixchanoetique. \v 12 Cꞌalal inojic scotolique, li Jesuse jech laj yalbuncutic, joꞌoncutic li yajchanbalajeltacuncutique: \p ―Tsobbeic scotol li scomenal li pane schiꞌuc li scomenal li choye. Mu me xquictatic ―xijyutcutic. \p \v 13 La jtsobcutic scotol. Inoj lajchamoch li scomenal li joꞌpꞌej pane. \v 14 Li crixchanoetique, cꞌalal iyilic ti la spꞌoles pan li Jesuse, jech laj yalbe sbaic: \p ―Melel li vinic liꞌi jaꞌ xa li buchꞌu ta xal scꞌop Dios ti scꞌoplal chtal sventainutique ―xut sbaic. \p \v 15 Li Jesuse snaꞌanojbe yoꞌonic li jchiꞌiltaque ti chiqꞌuic batel ta persa yoꞌ ta stiqꞌuic ta ajvalilal cuꞌuncutic, joꞌoncutic li jꞌisraeluncutique. Jaꞌ yuꞌun la svocꞌ sba batel ta vits li Jesuse. \s1 Jaꞌ scꞌoplal ti ixanav ta yoc ta ba nab li Jesuse \r (Mt. 14.22–27; Mr. 6.45–52) \p \v 16 Xtupꞌet xaꞌox osil li cꞌalal lijyalcutic batel ta tiꞌ nab, joꞌoncutic li yajchanbalajeltacuncutic li Jesuse. \v 17 Te lijꞌochcutic ta canava yuꞌun chijbatcutic ta jteclum Capernaum li te ta jot nabe. Jliquel xaꞌox acꞌubal te yacuncutic ta xanbal ta ba nab. Muc toꞌox bu staojuncutic li Jesuse. \v 18 Toj tsots ital icꞌ. Lic syuqꞌuilan sba li nabe. \v 19 Cꞌalal oy xaꞌox nan oꞌloluc schibal reva lijxanavcutic batel ta ba nabe, iquilcutic te yac talel ta xanbal ta yoc ta ba nab li Jesuse. Inopoj talel li ta jcanavacutique. Lijxiꞌcutic tajmec. \v 20 Li Jesuse jech laj yalbuncutic: \p ―Mu me xaxiꞌic, joꞌon me ―xijyutcutic. \p \v 21 Xijmuybajcutic xa laj quicꞌcutic ochel ta canava li Jesuse. Lijcꞌotcutic ta ora ta jot nab li bu jnopojcutic onoꞌox ti chijbatcutique. \s1 Jaꞌ scꞌoplal ti la saꞌic Jesús li crixchanoetique \p \v 22-23 Li crixchanoetic li te icomic ta jot nabe iyilic ti muꞌyuc yan canavae, jaꞌ noꞌox jun li bu lijꞌochcutic o batele. Iyilic nojtoc ti muc bu xꞌoch ta canava li Jesuse, jaꞌ noꞌox jtuccutic lijꞌochcutic, joꞌoncutic li yajchanbalajeltacuncutique. Ta yocꞌomal italic yan canavaetic li te liquemic talel ta jteclum Tiberiase. Jaꞌ te nopol iꞌechꞌic li yoꞌ bu la sveꞌic pan li crixchanoetique li cꞌalal laj yalbe coliyal Dios li Cajvaltic Jesuse. \v 24 Iyilic li crixchanoetique ti muc xa bu te li Jesuse, schiꞌuc muc xa bu te oyuncutic eꞌuc, joꞌoncutic li yajchanbalajeltacuncutique, jaꞌ yuꞌun te iꞌochic ta canava eꞌuc. Te italic ta Capernaum, jaꞌ tal saꞌic li Jesuse. \s1 Jaꞌ scꞌoplal ti jaꞌ vaj yaꞌel li Jesuse yuꞌun jaꞌ chijcuxiutic o sbatel osil \p \v 25 Cꞌalal te la staic ta jot nab li Jesuse, jech la sjacꞌbeic: \p ―Jchanubtasvanej, ¿cꞌu ora lajul liꞌi? ―xutic. \p \v 26 Itacꞌav li Jesuse: \p ―Melel li cꞌusi chacalbeique, ti tal asaꞌicune, maꞌuc sventa ti laj cacꞌ ta ilel li jtsatsal juꞌele. Jaꞌ noꞌox tal asaꞌicun o ti lec lanojic ta pane. \v 27 Mu me jaꞌuc noꞌox batem ta avoꞌonic ta saꞌel la aveꞌelic ti xlaj noꞌoxe. Jaꞌ scꞌan ti chasaꞌic la aveꞌelic li muꞌyuc slajeb ti chacuxiic o sbatel osile. La aveꞌelic ti chacalbeique, joꞌon chacacꞌbeic, joꞌon li coꞌol crixchanoutique, yuꞌun jaꞌ jech acꞌbil cabtel yuꞌun li Diose, jaꞌ li Jtote ―xi li Jesuse. \p \v 28 Li jchiꞌiltaque jech la sjacꞌbeic li Jesuse: \p ―¿Cꞌu chcutcutic ta jpasbecutic li cꞌusi ta scꞌan li Diose? ―xiic. \p \v 29 Itacꞌav li Jesuse: \p ―Li cꞌusi ta scꞌan Dios ti chapasique, jaꞌ ti acꞌo xachꞌunic ti joꞌon Avajcoltavanejicune, joꞌon ti liꞌ tacbilun talel yuꞌun li Diose ―xi li Jesuse. \p \v 30 Jech la sjaqꞌuic nojtoc li jchiꞌiltaque: \p ―¿Cꞌusi senyail chavacꞌbun quilcutic o ti tacbilot talel yuꞌun li Diose yoꞌ jech ta jchꞌuncutic o li cꞌusi chavale? ¿Cꞌusi abtelal chavacꞌbun quilcutic o? \v 31 Li jtotic jmeꞌtic ta voꞌonee la sveꞌic li manavaj li te ta taqui jamaltique. Jech tsꞌibabil ta scꞌop Dios: “Li Moisese laj yacꞌ ta veꞌel vaj li talem ta vinajele”, xi tsꞌibabil. Acꞌbuncutic jech eꞌuc ―xiic li jchiꞌiltaque. \p \v 32 Li Jesuse jech laj yalbe: \p ―Melel li cꞌusi chacalbeique, maꞌuc Moisés ti laj yacꞌ li vaj ti la sveꞌic li jtotic jmeꞌtic ta voꞌonee. Dios laj yacꞌ talel li vaje. Li vaj ti la sveꞌic li jtotic jmeꞌtique jaꞌ noꞌox sventa icuxiic o li liꞌ ta balumile. Yan li avie li vaj ti chayacꞌbeic li Jtote, jaꞌ sventa chacuxiic o sbatel osil. \v 33 Li vaj ti chayacꞌbeic li Diose, liquem talel ta vinajel. Jaꞌ sventa chacuxiic o sbatel osil, joꞌoxuc ti liꞌ oyoxuc ta balumile ―xꞌutatic yuꞌun li Jesuse. \p \v 34 Laj yalic li jchiꞌiltaque: \p ―Cajval, acꞌbuncutic scotol cꞌacꞌal li vaj chavale ―xiic. \p \v 35 Itacꞌav li Jesuse: \p ―Li liꞌ ta balumile ta vaj cuxuloxuc. Jaꞌ noꞌox jech nojtoc ta jventa joꞌon xuꞌ chacuxiic o sbatel osil yuꞌun joꞌon vajun yaꞌel. Li buchꞌutic chiyichꞌic ta muqꞌue, mi ta schꞌunic ti joꞌon ta jcoltaique, mu xa cꞌusi yan ta scꞌanic, xmuybajic noꞌox. \v 36 Pero li joꞌoxuque mu xacꞌan xachꞌunic ti joꞌon chajcoltaique, jaꞌ yuꞌun laj calboxuc ti muꞌyuc jbalil chavilicune. \v 37 Scotol buchꞌutic ti tꞌujbilic onoꞌox yuꞌun Jtot ti chiyichꞌic ta muqꞌue, jaꞌ chiyichꞌic ta mucꞌ. Ximuybaj noꞌox ta xquicꞌan. Mu xcacꞌ xchꞌayic o sbatel osil. \v 38 Ti liyal talel liꞌ ta balumile, maꞌuc tal jpas li cꞌusi ta jcꞌan jtuque. Jaꞌ tal jpas li cꞌusi ta scꞌan li Jtot ti listac talele. \v 39 Li Jtote jaꞌ tscꞌan ti mu xchꞌay junuc cuꞌun li cꞌu yepal tꞌujbilic onoꞌox yuꞌun ti acꞌo xiyichꞌic ta muqꞌue. Mi ichamique, ta jchaꞌcuxesanic scotolic ta slajeb cꞌacꞌal. \v 40 Yuꞌun jaꞌ jech sba tscꞌan li Jtote ti acꞌo cuxiicuc o sbatel osil scotol li buchꞌutic ta schꞌunic ti joꞌon Snichꞌonun li Diose, schiꞌuc ta schꞌunic ti joꞌon Yajcoltavanejicune. Mi ichamique, ta jchaꞌcuxesanic scotolic ta slajeb cꞌacꞌal ―xi li Jesuse. \p \v 41 Li jchiꞌiltac ta israelale muc bu schꞌunic li cꞌalal laj yal Jesús ti jaꞌ vaj yaꞌel ti te liquem talel ta vinajele. \v 42 Jech laj yalbe sbaic: \p ―Jaꞌ snichꞌon José li Jesús liꞌi. Xcojtaquinbetic li stot smeꞌe. ¡Cꞌu ma sba ti chal ti liquem talel ta vinajele! ―xut sbaic. \p \v 43 Itacꞌav li Jesuse: \p ―¿Cꞌu chaꞌal mu xachꞌunic li cꞌusi laj cale? \v 44 Muc buchꞌu xuꞌ chiyichꞌ ta mucꞌ mi muc bu tijbil sjol yoꞌon yuꞌun li Jtote, jaꞌ ti listac talele. Li buchꞌutic chiyichꞌic ta muqꞌue, mi ichamique, ta jchaꞌcuxesanic ta slajeb cꞌacꞌal. \v 45 Jech la stsꞌibaic comel li buchꞌutic iyalic scꞌop Dios ta voꞌonee: “Scotolic ch‐acꞌbat snaꞌic yuꞌun Dios ti buchꞌu ta xcoltavane”, xi onoꞌox tsꞌibabil. Jech scotol buchꞌutic tscꞌan tsnaꞌique, jaꞌ ta xꞌacꞌbat spꞌijilic yuꞌun li Jtote jech chiyichꞌic ta mucꞌ. \p \v 46 ’Muc buchꞌu yiloj li Diose. Jtuc noꞌox quiloj yuꞌun te liquemun talel ta stojol. \v 47 Melel li cꞌusi chacalbeique, li buchꞌutic ta schꞌunic ti tacbilun talel yuꞌun li Diose jaꞌ ta xcuxiic o sbatel osil. \v 48 Joꞌon vajun yaꞌel yuꞌun ta jventa joꞌon chacuxiic o sbatel osil. \v 49 Cꞌalal la sveꞌic manavaj li te ta taqui jamaltic li jtotic jmeꞌtic ta voꞌonee, muc bu xcuxiic o sbatel osil. \v 50 Li vaj ta xcale jaꞌ te liquem talel ta vinajel. Li buchꞌutic ta sveꞌique jaꞌ ta xcuxiic o sbatel osil. \v 51 Joꞌon li vajun yaꞌele yuꞌun te liquemun talel ta vinajel. Ta jventa joꞌon chacuxiic o sbatel osil. Scotol buchꞌutic ta sveꞌic li vaj ta xcale, jaꞌ ta xcuxiic o sbatel osil. Li vaj li chcaqꞌue jaꞌ li jbecꞌtale. Ta xcacꞌ ta sventa xuꞌ ta xcuxiic o sbatel osil scotol li crixchanoetique ―xi li Jesuse. \p \v 52 Li jchiꞌiltac ta israelale jech laj yalbe sbaic: \p ―¡Cꞌu ma sba chijyacꞌbutic jlajestic li sbecꞌtale! ―xut sbaic. \p \v 53 Li Jesuse jech itacꞌav: \p ―Melel li cꞌusi chacalbeique, mi muc bu alajesojic li jbecꞌtale, joꞌon li coꞌol crixchanoutique, mi muc bu avuchꞌojic li jchꞌichꞌele, mu xacuxiic o sbatel osil. \v 54 Li buchꞌutic ta slajesic li jbecꞌtale schiꞌuc ta xuchꞌic li jchꞌichꞌele ta xcuxiic o sbatel osil. Mi ichamique, ta jchaꞌcuxesanic ta slajeb cꞌacꞌal. \v 55 Li jbecꞌtale coꞌol schiꞌuc lequil veꞌlil yaꞌel. Li jchꞌichꞌele coꞌol schiꞌuc lequil joꞌ yaꞌel jech chacuxiic o sbatel osil. \v 56 Li buchꞌutic ta slajesic li jbecꞌtale schiꞌuc ta xuchꞌic li jchꞌichꞌele jaꞌ te jchiꞌuquic o, jech te oyun o ta yoꞌonic eꞌuc. \v 57 Li Jtot ti listac talele cuxul o sbatel osil. Jaꞌ noꞌox jechun eꞌuc, cuxulun o sbatel osil ta sventa li Jtote. Jaꞌ noꞌox jechic eꞌuc li buchꞌutic chislajesique, ta jventa joꞌon ta xcuxiic o sbatel osil. \v 58 Li vaj ta xcale jaꞌ te liquem talel ta vinajel. Maꞌuc jech sba jech chac cꞌu chaꞌal li manavaj ti la sveꞌic li jtotic jmeꞌtic ta voꞌonee. Cꞌalal la sveꞌic manavaj li jtotic jmeꞌtic ta voꞌonee, muc bu xcuxiic o sbatel osil. Yan li avie li buchꞌutic ta sveꞌic li vaj ta xcale jaꞌ ta xcuxiic o sbatel osil ―xi li Jesuse. \p \v 59 Jaꞌ jech laj yal Jesús li cꞌalal ichanubtasvan ta schꞌulnaic li jchiꞌiltac ta israelal li te ta Capernaume. \s1 Jaꞌ scꞌoplal ti jaꞌ noꞌox Jesús chijyalbutic ti cꞌu sba chijcuxiutic o sbatel osile \p \v 60 Ep li jchiꞌiltac ta israelal la schiꞌinic jujun cꞌacꞌal li Jesuse, pero cꞌalal iyaꞌiic li cꞌu sba ichanubtasvane, jech laj yalic: \p ―Altic chal ti liquem talel ta vinajele. Mu jchꞌuntic ti avaꞌi sba chale ―xiic. \p \v 61 Li Jesuse snaꞌoj ti oy jchiꞌiltac ti mu schꞌunic li cꞌusi laj yale. Jech la sjacꞌbe: \p ―¿Mi chopol avaꞌiic li cꞌusi laj cale? \v 62 ¿Cꞌu chavalic mi la avilic ti chimuy batel li bu liquemun talele, joꞌon li coꞌol crixchanoutique? \v 63 Jaꞌ persa scꞌan chachꞌunic li cꞌusi chcale yoꞌ jech chacuxiic o sbatel osil. Jaꞌ jech smelol li cꞌusi laj calboxuque. Maꞌuc to uts li cꞌustic chapasique. \v 64 Pero mu acotolicuc chachꞌunic ―xꞌutatic yuꞌun li Jesuse. \p Cꞌalal lic stsac yabtel li Jesuse, snaꞌoj xa onoꞌox li buchꞌutic mu schꞌunic ti jaꞌ Jcoltavaneje schiꞌuc li buchꞌu ta xꞌacꞌvan ta cꞌabale. \v 65 Li Jesuse jech laj yalbuncutic jcotolcutic: \p ―Laj onoꞌox calboxuc ti muc buchꞌu xuꞌ chiyichꞌ ta mucꞌ mi muc bu tijbil sjol yoꞌon yuꞌun li Jtote ―xijyutcutic. \p \v 66 Jaꞌ yuꞌun ep jchiꞌiltac laj yictaic comel li Jesuse, jaꞌ li buchꞌutic coꞌol toꞌox la jchiꞌincutique. Mu xa bu la schiꞌinic batel. \v 67 Li Jesuse jech la sjacꞌbuncutic, joꞌoncutic li lajchavoꞌuncutique: \p ―Li joꞌoxuque ¿mi chacꞌan chavictaicun eꞌuc? ―xijyutcutic. \p \v 68 Itacꞌav li Simón Pedroe: \p ―Cajval, ¡bu xa chba jacꞌcutic ta yan! Atuc noꞌox xanaꞌ li cꞌu sba chijcuxicutic o sbatel osile. \v 69 Li joꞌoncutique jchꞌunojcutic. Jnaꞌcutic ti joꞌot li Cristoote, ti tꞌujbilot yuꞌun Dios ti chaventainuncutique. Joꞌot Snichꞌonot li cuxul Diose ―xi li Pedroe. \p \v 70 Itacꞌav li Jesuse: \p ―Joꞌon la jtꞌujoxuc li lajchavoꞌoxuque pero oy junoxuc ti jaꞌ ventainbil yuꞌun li pucuje ―xijyutcutic. \p \v 71 Jaꞌ Judas li laj yalbe scꞌoplale, jaꞌ li snichꞌon Simón Iscariotee, yuꞌun jaꞌ ta xꞌacꞌvan ta cꞌabal. Li Judase jaꞌ jchiꞌilcutic ta yajchanbalajeltac Jesús ti lajchavoꞌuncutique. \c 7 \s1 Jaꞌ scꞌoplal ti muc bu xꞌichꞌe ta mucꞌ yuꞌun yitsꞌinabtac li Jesuse \p \v 1 Ta tsꞌacal ixanav ta scotol jteclumetic li ta Galilea balumil li Jesuse. Jchiꞌucutic batel, joꞌoncutic li yajchanbalajeltacuncutique. Li Jesuse mu scꞌan chbat ta Judea balumil yuꞌun li jꞌabteletic cuꞌuncutique te yacal tsnopbeel scꞌoplal cꞌu sba tsmilic. \v 2 Poꞌot xaꞌox jun qꞌuin yuꞌun li jchiꞌiltac ta israelale li te ta Jerusalene. Jaꞌ li qꞌuin ti ta smeltsanan syaxnaic ti ta xꞌochic o li jchiꞌiltaque. \v 3 Li Jesuse jech iꞌalbat yuꞌun li yitsꞌinabe: \p ―Mu xavicta aba, batic ta Judea. Yuꞌun cꞌalal ta xilic ti ep chavacꞌ ta ilel atsatsal ajuꞌel li te ta qꞌuine, jech más chayichꞌic o ta mucꞌ li buchꞌutic schꞌunojic xa la acꞌope. \v 4 Li buchꞌu ta scꞌan ta xpuc scꞌoplale mu ta muculuc ta spas li cꞌu sba yabtele. Mi jaꞌ avabtel o ti jech chapase, acꞌ aba ta ilel ta stojol scotol crixchanoetic ―xiic. \p \v 5 Li yitsꞌinabtaque mu schꞌunic eꞌuc ti jaꞌ tꞌujbil yuꞌun Dios ti chventainvan li sbanquilique. \v 6 Li Jesuse jech laj yalbe: \p ―Muc to bu tsta scꞌacꞌalil ti chibat ta qꞌuine. Li joꞌoxuque cꞌuc noꞌox ora xuꞌ chabatic. \v 7 Li crixchanoetique muc bu chopol chayilic li joꞌoxuque. Yan li joꞌone chopol chiyilic yuꞌun joꞌon ta xcalbeic ti chopol li cꞌustic ta spasique. \v 8 Li joꞌoxuque batanic li ta qꞌuine. Yan li joꞌone muc to bu chibat yuꞌun muc to bu tsta scꞌacꞌalil ti chibate ―xi li Jesuse. \p \v 9 Cꞌalal jech laj yalbe li yitsꞌinabtac li Jesuse, te lijocꞌtsajcutic ta Galilea schiꞌuc Jesús, joꞌoncutic li yajchanbalajeltacuncutique. \s1 Jaꞌ scꞌoplal ti iꞌay ta qꞌuin li Jesuse, jaꞌ li qꞌuin ti ta xꞌochic ta syaxnaique \p \v 10 Batemic xaꞌox ta qꞌuin li te ta Jerusalén li yitsꞌinabtac li Jesús li cꞌalal lijbatcutic eꞌuc schiꞌuc li Jesuse. Muc bu la jchiꞌincutic batel li crixchanoetique. Jtuccutic noꞌox lijbatcutic yuꞌun mu scꞌan xacꞌ sba ta ilel li Jesuse. \v 11 Li jꞌabteletic cuꞌuncutic, joꞌoncutic li jꞌisraeluncutique, te oyic ta qꞌuin ta saꞌic li Jesuse. Jech ta sjacꞌulanbeic li crixchanoetique: \p ―¿Bu oy xanaꞌic li Jesuse? ―xiic. \p \v 12 Scotol li jꞌilqꞌuinetique naca jaꞌ sbel yeic li Jesuse. Oy buchꞌutic jech laj yalic: \p ―Toj lec yoꞌon ―xiic. \p Oy yan jech laj yalic: \p ―¡Muc bu lec! Jaꞌ jloꞌlovanej ―xiic. \p \v 13 Pero mu junuc buchꞌu tsjamalꞌal li Jesuse yuꞌun ta xiꞌic li ta jꞌabteletic cuꞌuncutique. \p \v 14 Cꞌalal yoxibal xaꞌox cꞌacꞌal liquem qꞌuine, ibat ta mucꞌta chꞌulna li Jesuse. Cꞌot chanubtasvanuc ta yamaqꞌuil li mucꞌta chꞌulnae. Te jchiꞌucutic ti yajchanbalajeltacuncutique. \v 15 Li jꞌabteletique toj chꞌayel noꞌox yoꞌonic li cꞌu sba ichanubtasvan li Jesuse. Jech laj yalic: \p ―¿Bu ischan li jchiꞌiltic liꞌi yuꞌun muc buchꞌu la schanubtas cuꞌuntic? ―xiic. \p \v 16 Li Jesuse jech laj yal: \p ―Maꞌuc jcꞌop jtuc li liꞌ chichanubtasvan oe. Jaꞌ scꞌop stuc li Diose, jaꞌ ti listac talele. \v 17 Li buchꞌu tscꞌan tspas li cꞌusi ta scꞌan li Diose, ta xꞌacꞌbat snaꞌ mi jaꞌ scꞌop Dios li chcale, mi jcꞌop noꞌox jtuc. \v 18 Li buchꞌu ta xchanubtasvan o li cꞌusi ta snop stuque, jaꞌ noꞌox ta scꞌan ichꞌel ta mucꞌ stuc. Li joꞌone ta xcacꞌ ta ichꞌel ta mucꞌ li Diose, jaꞌ ti listac talele. Muc bu chiloꞌlovan. Jaꞌ melel li cꞌusi chcale. \p \v 19 ’Li Moisés li iyal scꞌop Dios ta voꞌonee la stsꞌibaboxuc comel li mantaletique. Pero mu junuc buchꞌu schꞌunoj jech chac cꞌu chaꞌal ta xal li mantaletique. Ti achꞌunojicuc li mantaletique, muc bu chanopic chamilicun ti jechuque ―xi li Jesuse. \p \v 20 Jech itacꞌavic li jchiꞌiltaque: \p ―Ochem pucuj ta ajol taje. ¿Buchꞌu chac smilot? ―xutic. \p \v 21 Itacꞌav li Jesuse: \p ―Jun noꞌox vinic la jcolta ta scꞌacꞌalil ta jcuxtic pero acotolic toj chꞌayel noꞌox o avoꞌonic. \v 22 Li Moisese laj yalboxuc ti chavaqꞌuic ta ichꞌel circuncisione, pero maꞌuc baꞌi iꞌalbat li Moisese. Jaꞌ baꞌi iꞌalbat li jtotic jmeꞌtic ta más voꞌonee. Li joꞌoxuque acꞌo mi ta scꞌacꞌalil ta jcuxtic, chavacꞌbeic yichꞌ circuncisión li unetic li yichꞌojic xa vaxaquib cꞌacꞌale. \v 23 Ti chavaqꞌuic circuncisión ta scꞌacꞌalil ta jcuxtique yoꞌ jech mu xapꞌajbeic smantal li Moisese, ¿cꞌu chaꞌal chopol chavilicun ti la jcolta jun jchiꞌiltic li ta scꞌacꞌalil ta jcuxtique? \v 24 Muc bu lec mi chaticꞌbeic smul ta ora jun vinique. Jaꞌ scꞌan chanopic mi melel ti chopol li cꞌusi la spase ―xi li Jesuse. \s1 Jaꞌ scꞌoplal ti mu jmojuc yoꞌonic li crixchanoetic ta stojol li Jesuse \p \v 25 Oy jayvoꞌ li jchiꞌiltac li te nacalic ta Jerusalene jech laj yalic: \p ―¿Mi maꞌuc li vinic liꞌi ti ta saꞌic li jꞌabteletic cuꞌuntic ti chac smilique? \v 26 Qꞌuelavilic, liꞌ to ta xchanubtasvan ta jtojoltique. Pero mu cꞌusi ta xꞌalbat yuꞌun li jꞌabteletique. ¿Mi yuꞌun schꞌunojic xa ti jaꞌ li tꞌujbil yuꞌun Dios ti scꞌoplal onoꞌox chtal sventainutique? \v 27 Li joꞌotique jnaꞌojtic ti bu liquem talel li vinic liꞌi. Cꞌalal ta xtal li buchꞌu tꞌujbil yuꞌun Dios ti chisventainutique, muc buchꞌu snaꞌ bu ta xlic talel ―xut sbaic. \p \v 28 Li Jesuse tsots icꞌopoj li te ta yamaqꞌuil li mucꞌta chꞌulna ta Jerusalén li cꞌalal ichanubtasvane. Jech iyal: \p ―Xavojtaquinicun ti avalojique. Anaꞌojic li bu liquemun talel ti avalojique. Pero mu ta jmantaluc jtuc ti litale. Jaꞌ listac talel li Diose, jaꞌ melel li scꞌope. Pero mu xavojtaquinic li joꞌoxuque. \v 29 Li joꞌone xcojtaquin yuꞌun jaꞌ te liquemun talel ta stojol. Jaꞌ listac talel liꞌi ―xi li Jesuse. \p \v 30 Chac stiqꞌuic o ta chuquel li Jesuse, pero muc buchꞌu tstsac yuꞌun muc to bu cꞌotem scꞌacꞌalil ta stsaquic. \v 31 Pero oy ep buchꞌutic la schꞌunic ti jaꞌ xa li buchꞌu tꞌujbil yuꞌun Dios ti scꞌoplal onoꞌox chtal ventainvanuque. Jech laj yalic: \p ―Li jchiꞌiltic liꞌi chacꞌ ta ilel ep stsatsal sjuꞌel jech chac cꞌu chaꞌal scꞌoplal ta spas li buchꞌu scꞌoplal onoꞌox chtal sventainutique. Jaꞌ xa li liꞌ oye ―xiic. \s1 Jaꞌ scꞌoplal ti laj yalbeic yajmayoltaquic li jꞌabteletic ti acꞌo stsaquic li Jesuse \p \v 32 Li jfariseoetique iyaꞌiic ti jaꞌ jech ta xloꞌilajic li buchꞌutic la schꞌunic xa ti jaꞌ Jesús li buchꞌu tꞌujbil yuꞌun Dios ti scꞌoplal onoꞌox chtal ventainvanuque. Jaꞌ yuꞌun li banquilal paleetique schiꞌuc li jfariseoetique laj yalbeic jayvoꞌ yajmayolic ti acꞌo stsaquic li Jesuse. \v 33 Li Jesuse jech laj yalbe li jchiꞌiltaque: \p ―Mu xa jaluc liꞌ jchiꞌucoxuque. Ta xa xibat li yoꞌ bu oy li buchꞌu listac talele. \v 34 Li joꞌoxuque chasaꞌicun pero mu xataicun. Li yoꞌ bu chibate mu xuꞌ chabatic tey eꞌuc li joꞌoxuque ―xi li Jesuse. \p \v 35 Li jꞌabteletic cuꞌuncutique jech lic yalulanbe sbaic: \p ―¿Bu chbat ti yaloj ti mu xa jtatique? ¿Mi jaꞌ nan te chbat li yoꞌ bu oy li jchiꞌiltactic li spucoj sbaic batel ta yosilal li jgreciaetique? ¿Mi jaꞌ nan chba schanubtas li jgreciaetique? \v 36 ¿Cꞌu sba smelol taje ti jech laj yale: “Chasaꞌicun pero mu xataicun. Li yoꞌ bu chibate mu xuꞌ chabatic tey eꞌuc li joꞌoxuque”, ti xijyututique? ―xut sbaic. \s1 Jaꞌ scꞌoplal ti jech chac cꞌu chaꞌal nioꞌ ta xvinaj slequil yoꞌonic li buchꞌutic ta schꞌunique \p \v 37 Ta mucꞌta qꞌuine la svaꞌan sba ta oꞌlol crixchanoetic li Jesuse. Tsots icꞌopoj, jech laj yalbe li jchiꞌiltaque: \p ―Li buchꞌutic ta saꞌulanic li cꞌu sba xuꞌ ta xtuqꞌuibic jech chac cꞌu chaꞌal ta saꞌulan joꞌ yuchꞌ mi chtaquij stiꞌe, acꞌo yichꞌicun ta mucꞌ. Joꞌon ta jtuqꞌuibtasbe yoꞌonic. \v 38 Li buchꞌutic ta schꞌunic ti joꞌon ta jcoltaique, jech ta xcꞌot ta pasel jech chac cꞌu chaꞌal tsꞌibabil ta scꞌop li Diose: “Li slequil li yoꞌonique jaꞌ jech chac cꞌu chaꞌal li nioꞌ ti te xnixnun oe”, xi tsꞌibabil ―xi li Jesuse. \p \v 39 Ti jech laj yal Jesuse, jaꞌ laj yalbe scꞌoplal yabtel li Chꞌul Espíritu li scꞌoplal onoꞌox ta xꞌacꞌbat ta yoꞌonic li buchꞌutic ta schꞌunic ti jaꞌ Yajcoltavanejic li Jesuse. Pero muc toꞌox bu talem li Chꞌul Espíritue yuꞌun muc toꞌox bu sutem batel ta vinajel li Jesuse. \s1 Jaꞌ scꞌoplal ti la svoqꞌuilan sbaic ta cꞌop li jꞌisraeletic ta stojol li Jesuse \p \v 40 Cꞌalal iyaꞌiic li jchiꞌiltac ta israelal li cꞌusi laj yal li Jesuse, oy buchꞌutic jech laj yalic: \p ―Ta melel jaꞌ xa li buchꞌu ti scꞌoplal onoꞌox chtal yal li scꞌop Diose ―xiic. \p \v 41 Oy yan jech laj yalic: \p ―Liꞌi jaꞌ xa li buchꞌu tꞌujbil yuꞌun Dios ti scꞌoplal onoꞌox chtal sventainutique ―xiic. \p Oy yan jech laj yalic: \p ―Mu teuc chlic talel ta Galilea li buchꞌu scꞌoplal chtal sventainutique. \v 42 Chal ta scꞌop Dios ti te ta xvocꞌ ta Belene yuꞌun jaꞌ snitilul David ta voꞌonee. Jaꞌ te ta xvocꞌ li yoꞌ bu ivocꞌ li Davide ―xiic. \p \v 43 Jaꞌ yuꞌun la svoqꞌuilan sbaic ta cꞌop li jchiꞌiltac ta stojol li Jesuse. \v 44 Oy buchꞌutic chac stsaquic li Jesuse pero muc buchꞌu stsac. \s1 Jaꞌ scꞌoplal ti laj yalic li mayoletic ti muc buchꞌu jech ta xloꞌilaj jech chac cꞌu chaꞌal chloꞌilaj li Jesuse \p \v 45 Li mayoletique isutic ta stojol li banquilal paleetique schiꞌuc li jfariseoetique. Jech ijacꞌbatic: \p ―¿Cꞌu chaꞌal muc bu xatsaquic talel? ―xꞌutatic. \p \v 46 Itacꞌavic li mayoletique: \p ―Yuꞌun muc buchꞌu jech chloꞌilaj jech chac cꞌu chaꞌal chloꞌilaj li vinique ―xiic. \p \v 47 Jech iꞌalbatic yuꞌun li jfariseoetique: \p ―¿Mi laloꞌloatic eꞌuc li joꞌoxuque? \v 48 Mu junuc jꞌabteletic cuꞌuntic schꞌunojic ti jaꞌ xa li buchꞌu scꞌoplal ti chisventainutique. Mi joꞌcuncutic muc bu jchꞌunojcutic. \v 49 Li jchiꞌiltactic li te tsobolic ta stojol li Jesuse mu snaꞌic li cꞌusi ta xal li mantaletique. Ichꞌayic xa o ―xiic li jfariseoetique. \p \v 50 Te oy eꞌuc li Nicodemoe, jaꞌ li buchꞌu a scꞌopon ta acꞌubal li Jesuse, yuꞌun ochem ta fariseoal eꞌuc. Li Nicodemoe jech laj yal: \p \v 51 ―Mu xuꞌ ta xcacꞌbetic yichꞌ vocol jun jchiꞌiltic mi muc bu caꞌiojtic li cꞌusi ta xale, schiꞌuc mi mu to jnaꞌtic ti cꞌusi smule. ¿Mi mu jechuc ta xal li mantaletic cuꞌuntique? ―xi li Nicodemoe. \p \v 52 Jech laj yalbeic li Nicodemoe: \p ―¿Mi yuꞌun te liquemot talel ta Galilea eꞌuc li joꞌote? Qꞌuelo li scꞌop Diose jech chanaꞌ o ti mu junuc li buchꞌu ta xal scꞌop Dios ti te chlic talel ta Galileae ―xutic. \p \v 53 Isutic batel ta snaic. \c 8 \s1 Jaꞌ scꞌoplal ti laj yiqꞌuic talel ta stojol Jesús jun jmulivajel antse \p \v 1 Li Jesuse ibat ta vits Olivatic. Jchiꞌucutic batel, joꞌoncutic li yajchanbalajeltacuncutique. \v 2 Ta sob ta yocꞌomal lijsutcutic talel schiꞌuc li Jesuse, te lijbatcutic nojtoc li ta mucꞌta chꞌulna li ta Jerusalene. Ep jchiꞌiltac italic ta stojol Jesús. Ichoti li Jesuse, lic chanubtasvanuc. \v 3 Te italic eꞌuc jayvoꞌ li buchꞌutic spꞌisoj sbaic ta jchanubtasvanej ta smantaltac li Diose schiꞌuc jayvoꞌ li jfariseoetique. Te yicꞌojic talel jun ants. Li antse yacal ta mulivajel istaic. Cꞌot yaqꞌuic ta stojol Jesús ta oꞌlol crixchanoetic. \v 4 Jech laj yalbeic li Jesuse: \p ―Jchanubtasvanej, li ants liꞌi yacal ta mulivajel ijtacutic. \v 5 Li Moisés li iyal scꞌop Dios ta voꞌonee yalojbutic mantal ti acꞌo acꞌbatuc ton li buchꞌu jech ta spase. ¿Cꞌusi chanop eꞌuc li joꞌote? ―xutic. \p \v 6 Ti jech laj yalbeic li Jesuse, yuꞌun tsqꞌuelbeic yoꞌon yuꞌun chac saꞌbeic smul. Li Jesuse la snijan sba, la stsꞌiba balumil ta sbicꞌtal scꞌob. \v 7 Ti mu xlaj yoꞌonic ta sjaqꞌuele, jech la stuqꞌuibtas sba li Jesuse, jech laj yal: \p ―Mi oy buchꞌu junucal ti muꞌyuc amulique, jaꞌ baꞌi acꞌo yacꞌbe ton li antse ―xut. \p \v 8 La schaꞌnijan sba nojtoc li Jesuse, la schaꞌtsꞌiba nojtoc li balumile. \v 9 Cꞌalal iyaꞌiic ti jech laj yal Jesús li jꞌabteletique, icꞌopoj yoꞌonic ta scoj li smulique. Ta jujuntal iloqꞌuic batel. Jaꞌ baꞌi iloqꞌuic batel li buchꞌutic más molic xae. Jaꞌ xa noꞌox te icom li Jesús schiꞌuc li ants li te ta oꞌlol crixchanoetique. \v 10 Li Jesuse la schaꞌtuqꞌuibtas sba, iyil ti muc xa bu te oyic li buchꞌutic laj yiqꞌuic talel li antse, jaꞌ xa noꞌox stuc te oy li antse. Li Jesuse jech laj yalbe li antse: \p ―Li buchꞌutic laj yalic amule ibatic xa. Muc buchꞌu laj yacꞌbot ton ta scoj la amule ―xut. \p \v 11 Itacꞌav li antse: \p ―Muꞌyuc, tata ―xi. \p Li Jesuse jech laj yalbe: \p ―Jaꞌ jechun eꞌuc, muc bu chacacꞌbe avichꞌ vocol ta scoj la amule. Batan, mu xa me xasaꞌ amul ―xꞌutat batel li antse. \s1 Jaꞌ scꞌoplal ti laj yal Jesús: “Li joꞌone coꞌol schiꞌuc xojobal cꞌocꞌun yaꞌel”, xi \p \v 12 Li Jesuse ichanubtasvan nojtoc, jech laj yal: \p ―Li joꞌone coꞌol schiꞌuc xojobal cꞌocꞌun yaꞌel ta atojolic, joꞌoxuc ti oyoxuc ta icꞌal acꞌubal yaꞌel ta scoj li mulile. Li buchꞌutic chiyichꞌic ta muqꞌue ta xictaic spasel li mulile. Jaꞌ xa ta spasic li cꞌustic leque yuꞌun joꞌon ta jcoltaic, jech ta xcuxiic o sbatel osil ―xi. \p \v 13 Li Jesuse jech iꞌalbat yuꞌun li jfariseoetique: \p ―Li joꞌote atuc noꞌox chaval acꞌoplal. Muꞌyuc avajtextico jech mu jchꞌuncutic li cꞌusi chavale ―xutic. \p \v 14 Itacꞌav li Jesuse: \p ―Acꞌo mi chavalic ti jtuc noꞌox ta xcal jcꞌoplale, pero jaꞌ melel li cꞌusi chcale. Yuꞌun jnaꞌoj ti bu liquemun talele, jnaꞌoj ti bu chibate. Li joꞌoxuque mu xanaꞌic ti bu liquemun talele, jech mu xanaꞌic bu chibat nojtoc. \v 15 Li joꞌoxuque chanopic ti crixchanoun noꞌoxe jech chasaꞌbecun jmul. Li joꞌone muc buchꞌu ta jsaꞌbe smul. \v 16 Mi oy buchꞌu ta xcalbe ti oy smule, yuꞌun xa onoꞌox oy smul. Yuꞌun mu jtucuc noꞌox ta jnop ti oy smule; jaꞌ coꞌol ta xcalcutic jchiꞌuc li Jtote, jaꞌ ti listac talele. \v 17 Li mantaletic li avichꞌojique ta xal ti jaꞌ to xuꞌ chachꞌunic mi jmoj scꞌopic li chaꞌvoꞌ texticoetique. \v 18 Li joꞌone ta xcal jcꞌoplal jtuc. Pero jaꞌ jech ta xal jcꞌoplal eꞌuc li Jtote, jaꞌ ti listac talele ―xi li Jesuse. \p \v 19 Li jfariseoetique jech la sjacꞌbeic li Jesuse: \p ―¿Bu oy la atot chavale? ―xutic. \p Itacꞌav li Jesuse: \p ―Mu xavojtaquinicun, jech mu xavojtaquinic eꞌuc li Jtote. Ti xavojtaquinicune, jech xavojtaquinic eꞌuc li Jtote ―xut. \p \v 20 Jaꞌ jech laj yal Jesús li cꞌalal ichanubtasvan li ta yut jcꞌol chꞌulna li yoꞌ bu laj yaqꞌuic smoton Dios li jchiꞌiltaque. Pero muc buchꞌu tal stsaquic li Jesuse yuꞌun muc to bu cꞌotem scꞌacꞌalil ti ta stsaquee. \s1 Jaꞌ scꞌoplal ti laj yal Jesús: “Li bu chibate mu xuꞌ chabatic tey eꞌuc”, xi \p \v 21 Li Jesuse jech laj yalbe nojtoc li jchiꞌiltac ta israelale: \p ―Li joꞌone chibat. Chasaꞌicun pero mu xataicun. Te acuchoj amulic chachamic. Li bu chibate mu xuꞌ chabatic te li joꞌoxuque ―xi. \p \v 22 Jech laj yalbe sbaic li jchiꞌiltaque: \p ―¿Mi yuꞌun nan ta smil sba stuc ti avaꞌi sba chale: “Li bu chibate mu xuꞌ chabatic tey li joꞌoxuque”, ti xijyututique? ―xut sbaic. \p \v 23 Li Jesuse jech iyal: \p ―Li joꞌoxuque liꞌ lachꞌiic lacꞌopojic ta sba balumile; li joꞌone liquemun talel ta vinajel, jaꞌ yuꞌun mu coꞌoluc ta jnoptic. \v 24 Ti laj calboxuc ti te acuchoj amulic chachamique, yuꞌun mu xachꞌunic ti joꞌon chajcoltaique, jaꞌ yuꞌun te acuchoj o amulic chachamic ―xi li Jesuse. \p \v 25 Jech lic sjaqꞌuic nojtoc li jꞌabteletique: \p ―¿Buchꞌuot chaꞌa? ―xutic. \p Itacꞌav li Jesuse: \p ―Jaꞌ noꞌox jech chac cꞌu chaꞌal laj calboxuc ta baꞌie. \v 26 Acꞌo mi oy ep li cꞌusi xuꞌ chacalbeique, acꞌo mi oy amulic ti xuꞌ chacalbeique pero muc to bu chacalbeic. Yuꞌun jaꞌ noꞌox chacalbeic li cꞌusi albilun yuꞌun li Jtote, jaꞌ ti listac talele. Li Jtote jaꞌ melel li cꞌusi chale ―xi li Jesuse. \p \v 27 Ta sventa ti mu schꞌunic ti te liquem talel ta vinajel li Jesuse, jech muc bu xaꞌibeic o smelol ti jaꞌ laj yalbe scꞌoplal li Jtotic Diose. \v 28 Li Jesuse jech laj yalbe nojtoc: \p ―Cꞌalal chajocꞌanicun ta cruz, joꞌon li coꞌol crixchanoutique, jaꞌ to te chanaꞌic o ti joꞌon Avajcoltavanejicune. Schiꞌuc chanaꞌic ti jaꞌ noꞌox laj calboxuc li cꞌu sba yalojbun li Jtote, jaꞌ ti listac talele. \v 29 Li Jtote liꞌ jchiꞌuque, mu xiyicta yuꞌun scotol cꞌacꞌal ta jpasbe li cꞌusi ta scꞌane ―xi li Jesuse. \p \v 30 Cꞌalal jech laj yal li Jesuse, ep buchꞌutic la schꞌunic ti jaꞌ xa li buchꞌu scꞌoplal onoꞌox chtal ventainvanuque. \s1 Jaꞌ scꞌoplal li buchꞌutic snichꞌnab li Diose schiꞌuc li buchꞌutic snichꞌnab li pucuje \p \v 31 Li Jesuse jech laj yalbe li jchiꞌiltac ta israelal ti la schꞌunic ti jaꞌ tꞌujbil yuꞌun Dios ti chventainvane: \p ―Mi chachꞌunic ta jꞌechꞌel li cꞌusi laj calboxuque, jech ta xvinaj ti ta melel cuꞌunoxuque. \v 32 Jech chanaꞌic ti jaꞌ melel li cꞌusi laj cale. Ta sventa li jcꞌop ti jaꞌ melele jech chaloqꞌuic o ta jtunel ―xi li Jesuse. \p \v 33 Itacꞌavic: \p ―Li joꞌoncutique jaꞌ jnitilulcutic li Abrahame. Mu junuc buchꞌu ochem ta jtunel cuꞌuncutic. ¿Cꞌu chaꞌal jech chaval: “Jech chaloqꞌuic o ta jtunel”, ti xachie? ―xutic. \p \v 34 Itacꞌav li Jesuse: \p ―Melel li cꞌusi chacalbeique, scotol li buchꞌutic ta saꞌulan smulique jaꞌ te oyic ta jtunel yuꞌun li smulique. \v 35 Li buchꞌutic ochemic ta jtunele mu cꞌusi ta xꞌacꞌbatic yuꞌun li yajvalique, jaꞌ noꞌox jayib cꞌacꞌal ta xꞌacꞌbat sventainic. Yan li nichꞌoniletique ta xꞌacꞌbatic o ta jꞌechꞌel scotol li cꞌustic oy yuꞌun li stotique. \v 36 Joꞌon li snichꞌonun li Diose, mi joꞌon chajloqꞌuesic ta jtunel yuꞌun li mulile, ta melel chaloqꞌuic o ta jꞌechꞌel. \v 37 Melel jaꞌ anitilulic li Abrahame pero mu coꞌoluc avoꞌonic achiꞌuquic yuꞌun chac amilicun. Naca milvanej noꞌox batem ta avoꞌonic ta scoj ti mu xcꞌot ta avoꞌonic li jcꞌope. \v 38 Li joꞌone jaꞌ noꞌox ta xcal li cꞌustic quiloj ta stojol li Jtote. Li joꞌoxuque jaꞌ chapasic li cꞌusi chayalbeic la atotique ―xꞌutatic yuꞌun li Jesuse: \p \v 39 Itacꞌavic: \p ―Jaꞌ coꞌol jchꞌunojcutic jech chac cꞌu chaꞌal li jnitilulcutic Abrahame ―xiic. \p Li Jesuse jech laj yalbe: \p ―Ti jechuc achꞌunojic jech chac cꞌu chaꞌal li Abrahame, chapasic jech chac cꞌu chaꞌal la spas li Abraham ti jechuque. \v 40 Li avie chacꞌan chamilicun yuꞌun laj calboxuc avaꞌiic li cꞌusi melel ti laj yalbun talel li Diose. Li Abrahame muc bu jech la spas. \v 41 Joꞌoxuque jaꞌ chapasbeic yabtel la atotique ―xut. \p Itacꞌavic: \p ―Li joꞌoncutique maꞌuc tsobbil unenuncutic. Jun noꞌox li jtotcutique, jaꞌ li Diose ―xiic. \p \v 42 Li Jesuse jech laj yalbe: \p ―Ti jaꞌuc atotic li Diose, cꞌuxun ta avoꞌonic ti jechuque. Yuꞌun te liquemun talel ta stojol li Diose. Mu ta jmantaluc jtuc ti litale; jaꞌ listac talel li Diose. \v 43 Ti mu xavaꞌibeic smelol li jcꞌope, yuꞌun mu onoꞌox xacꞌan xavaꞌiic. \v 44 Li joꞌoxuque jaꞌ atotic li pucuje. Jaꞌ noꞌox batem ta avoꞌonic chapasic li cꞌustic ta scꞌan li pucuje. Yuꞌun li stuque jmilvanej onoꞌox li cꞌalal ilic li balumile, jaꞌ jech cꞌalal tana. Mu scꞌan li cꞌusi melele yuꞌun chopol onoꞌox li yoꞌone. Stalel onoꞌox ti jutcꞌope. Jaꞌ banquilal jutcꞌop o. \v 45 Li joꞌone jaꞌ melel li cꞌusi chacalbeique, pero mu xachꞌunic. \v 46 Li joꞌoxuque mu xatabecun jmul. Melel li jcꞌop li laj calboxuque. ¿Cꞌu chaꞌal mu xachꞌunbecun? \v 47 Li buchꞌutic snichꞌnabtac li Diose ta xichꞌbeic ta mucꞌ li scꞌop li Diose. Ti mu xavichꞌic ta mucꞌ li scꞌop Diose, yuꞌun maꞌuc snichꞌnaboxuc li Diose ―xꞌutatic yuꞌun li Jesuse. \s1 Jaꞌ scꞌoplal ti laj yal Jesús: “Li cꞌalal muc toꞌox bu voqꞌuem li Abrahame, te onoꞌox oyun”, xi \p \v 48 Itacꞌavic li jchiꞌiltac ta israelale, jech laj yalbeic li Jesuse: \p ―Jaꞌ melel li cꞌusi la jnopcutique. Li joꞌote jsamariail vinicot. Ochem pucuj ta avoꞌon ―xi la snaꞌleic li Jesuse. \p \v 49 Itacꞌav li Jesuse: \p ―Muc bu ochem pucuj ta coꞌon. Jaꞌ ta xcacꞌ ta ichꞌel ta mucꞌ li Jtote. Li joꞌoxuque mu xavichꞌicun ta mucꞌ. \v 50 Pero mu jtucuc noꞌox ta xcacꞌ jba ta ichꞌel ta mucꞌ. Jaꞌ chiyacꞌ ta ichꞌel ta mucꞌ eꞌuc li Jtote. Li buchꞌutic mu xiyichꞌic ta muqꞌue jaꞌ ch‐ichꞌbat scꞌopic yuꞌun li Jtote. \v 51 Melel li cꞌusi chacalbeique, li buchꞌutic ta xacꞌ ta yoꞌonic li jcꞌope jaꞌ muc bu ta xcham ―xi li Jesuse. \p \v 52 Li jchiꞌiltaque jech laj yalbeic li Jesuse: \p ―Jnaꞌojcutic xa ti ta melel ochem pucuj ta avoꞌone. Li jnitilulcutic Abrahame icham. Ichamic eꞌuc li buchꞌutic iyalic scꞌop Dios ta voꞌonee. Li joꞌote chaval ti muc bu ta xcham li buchꞌutic ta xacꞌ ta yoꞌonic la acꞌope. \v 53 ¿Mi yuꞌun joꞌot más tsots avabtel avichꞌoj ti avaloje? Li jnitilulcutic Abrahame más tsots yabtel iyichꞌ pero icham. Ichamic eꞌuc li buchꞌutic iyalic scꞌop Dios ta voꞌonee. Li joꞌote ¿bu talemot ti avaloje? ―xutic. \p \v 54 Itacꞌav li Jesuse: \p ―Ti jtucuc noꞌox ta xcacꞌ jba ta ichꞌel ta muqꞌue, xuꞌ mu xachꞌunic. Pero moꞌoj. Jaꞌ chiyacꞌ ta ichꞌel ta mucꞌ li Jtote, jaꞌ li Dios avuꞌunic ti avalojique. \v 55 Pero mu xavojtaquinic. Li joꞌone xcojtaquin. Mi ta xcal ti mu xcojtaquine, ta jut cꞌop jech chac cꞌu chaꞌal chajutic cꞌop li joꞌoxuque. Li joꞌone xcojtaquin li Diose, ta jchꞌunbe li cꞌustic chiyalbune. \v 56 La anitilulic Abraham ti chavalique, xmuybaj noꞌox yuꞌun yaꞌiojbun jcꞌoplal ti chitale. Ischꞌun ti chitale jech xmuybaj o ―xi li Jesuse. \p \v 57 Li jꞌabteletic cuꞌuncutique jech laj yalbeic li Jesuse: \p ―Muc to bu avichꞌoj lajuneb yoxvinic (50) jabil. ¿Cꞌuxi xavojtaquin li Abrahame yuꞌun queremot to? ―xutic. \p \v 58 Li Jesuse jech itacꞌav: \p ―Melel li cꞌusi chacalbeique, cꞌalal muc toꞌox bu voqꞌuem li Abrahame, te onoꞌox oyun li joꞌone ―xi. \p \v 59 La stamic ton li jchiꞌiltaque yuꞌun chac smilic ta ton li Jesuse. Li Jesuse ijelav batel ta oꞌlol crixchanoetic jech muc bu xilic ilocꞌ ta stiꞌ smacol li mucꞌta chꞌulnae, ibat. \c 9 \s1 Jaꞌ scꞌoplal ti la sjambe sat jun maꞌsat vinic li Jesuse \p \v 1 Li yoꞌ bu lijelavcutic batel schiꞌuc li Jesuse, te iquilcutic jun jchiꞌilcutic ta israelal, maꞌsat onoꞌox ivocꞌ li vinique. \v 2 Joꞌoncutic li yajchanbalajeltacuncutique jech la jacꞌbecutic li Jesuse: \p ―Jchanubtasvanej, ¿buchꞌu ta smul ti jech maꞌsat ivocꞌ li vinic liꞌi? ¿Mi ta smul stuc, mi ta smul stot smeꞌ? ―xcutcutic. \p \v 3 Itacꞌav li Jesuse: \p ―Mu ta smuluc stuc, mu ta smuluc stot smeꞌ. Ti jech maꞌsat ivocꞌ li jchiꞌiltique, yoꞌ jech acꞌo vinajuc o sjuꞌel Dios. \v 4 Yoꞌ to cuxulun liꞌ ta balumile, persa ta jpasbe yabtel li Jtote, jaꞌ ti listac talele. Yuꞌun poꞌot xa chimile. \v 5 Ti jayib to cꞌacꞌal liꞌ oyun ta balumile, jaꞌ jechun jech chac cꞌu chaꞌal xojobal cꞌocꞌ ta atojolic, joꞌoxuc li liꞌ oyoxuc ta balumile, yuꞌun joꞌon chacacꞌbe avilic ti xuꞌ chacolic ta jventae ―xi li Jesuse. \p \v 6 Cꞌalal laj yal jech li Jesuse, la stubta balumil, la spas jsetꞌ achꞌel. Jaꞌ la sbonbe o schaꞌpꞌejel sat li maꞌsat vinique. \v 7 Jech laj yalbe: \p ―Batan, ba poco la asate li te ta stanqueal joꞌ, Siloé sbie ―xꞌutat. Li Siloée jaꞌ “tacbil” xi smelol. \p Ibat li maꞌsate, ba spoc li sate. Cꞌalal isute, lec xa xil osil yuꞌun ijam xa li sate. \v 8 Jech laj yalbe sbaic li buchꞌutic te nopol nacalic schiꞌuque, schiꞌuc li buchꞌutic yilojic ti jech onoꞌox maꞌsat ivoqꞌue: \p ―Li vinic liꞌi ¿mi maꞌuc li buchꞌu te onoꞌox chotol ta xcꞌanolaje? ―xut sbaic. \p \v 9 Oy jayvoꞌ jech laj yalic: \p ―Jaꞌ leꞌe ―xiic. \p Oy yan jech laj yalic: \p ―Maꞌuc, yuꞌun noꞌox toj jmoj satic ―xiic. \p Jech laj yal li vinique: \p ―Joꞌon chavilicune ―xi. \p \v 10 Jech la sjacꞌbeic: \p ―¿Cꞌuxi ijam la asate? ―xutic. \p \v 11 Itacꞌav li vinique: \p ―Oy jun jchiꞌiltic, Jesús sbi, la spas jsetꞌ achꞌel, jaꞌ la sbonbun ta jsat. Cꞌalal la sbonbune, jech laj yalbun: “Batan li yoꞌ bu stanqueal joꞌ Siloé sbie, ba poco la asate”, xiyut. Ba jpoc li jsate, jech ijam o. Li avie xquil xa osil ―xi li maꞌsat toꞌoxe. \p \v 12 Jech la sjacꞌbeic: \p ―¿Bu oy li vinic chavale? ―xutic. \p Itacꞌav: \p ―Mu jnaꞌ bu ibat ―xi. \s1 Jaꞌ scꞌoplal ti ijacꞌulanbat yuꞌun li jfariseoetic ti cꞌu sba ijam sat li vinique \p \v 13 Laj yiqꞌuic batel li vinic li maꞌsat toꞌoxe, te ba yaqꞌuic ta stojol li jfariseoetique. \v 14 Jaꞌ o scꞌacꞌalil ta jcuxcutic li cꞌalal la spas jsetꞌ achꞌel li Jesuse ti la sjambe o sat li maꞌsate. \v 15 Li jfariseoetique la sjacꞌbeic nojtoc li vinique: \p ―¿Cꞌu sba ijam la asate? ―xutic. \p Itacꞌav li vinique: \p ―La sbonbun achꞌel ta jsat. Tsꞌacal to ba jpoc li jsate. Jaꞌ yuꞌun xquil xa osil ―xi. \p \v 16 Oy jayvoꞌ jfariseoetic jech laj yalic: \p ―Muc bu yichꞌoj ta mucꞌ Dios li vinic chavale yuꞌun mu schabi li scꞌacꞌalil ta jcuxtique ―xꞌutat. \p Oy yan jech laj yalic: \p ―Li buchꞌu oy smule mu xuꞌ ta sjambe sat maꞌsatetic jech chac cꞌu chaꞌal ta spas li vinic taje ―xiic. \p Yantic o iyalic jujunic li jfariseoetique. \v 17 La schaꞌjacꞌbeic nojtoc li vinique: \p ―Li joꞌote ¿buchꞌu ti avaloj li la sjambot asate? ―xutic. \p Itacꞌav li vinique: \p ―Li joꞌone ta xcal ti jaꞌ jun li buchꞌutic ti jaꞌ yabtelic ta xalic li scꞌop Diose ―xi. \p \v 18 Li jfariseoetique muc bu schꞌunic ti jaꞌ li maꞌsat toꞌoxe li vinic ti ijam xa sate. Jaꞌ to cꞌalal ba yicꞌbeic talel li stot smeꞌe, jaꞌ to ischꞌunic ti jaꞌ li maꞌsat toꞌoxe. \v 19 Cꞌalal icꞌot li stot smeꞌe, jech la sjacꞌbeic: \p ―¿Mi jaꞌ avol anichꞌonic liꞌi li maꞌsat onoꞌox ivocꞌ ti chavalique? ¿Cꞌu sba ijam li sat ti xil xa osile? ―xutic. \p \v 20 Itacꞌav li stot smeꞌe: \p ―Jaꞌ col jnichꞌoncutic, jaꞌ li maꞌsat onoꞌox ivoqꞌue. \v 21 Pero mu jnaꞌcutic cꞌu sba ijam sat ti xil xa osile. Mu jnaꞌcutic nojtoc ti buchꞌu ijambat li sate. Jacꞌbeic stuc yuꞌun oy xa schꞌulel ―xiic. \p \v 22 Ti jech laj yalic li stot smeꞌe, yuꞌun ta xiꞌic o li ta jꞌabteletic cuꞌuncutique. Yuꞌun li jꞌabteletic cuꞌuncutique smeltsanojbeic xa scꞌoplal ti ta jꞌechꞌel mu xuꞌ ta xꞌochic ta chꞌulna li buchꞌu jamal ta xalbeic scꞌoplal li Jesuse ti jaꞌ xa li buchꞌu scꞌoplal onoꞌox chtal ventainvanuque. \v 23 Jaꞌ yuꞌun ti jech laj yalic li stot smeꞌ li maꞌsat toꞌoxe: “Oy xa schꞌulel, jacꞌbeic stuc”, ti xiic noꞌoxe. \p \v 24 Li jꞌabteletique laj yiqꞌuic talel nojtoc li vinic ti maꞌsat toꞌoxe. Jech laj yalbeic: \p ―Jaꞌ alo ti Dios la scoltaote. Li vinic chavale jnaꞌojcutic ti mu xichꞌ ta mucꞌ li Diose ―xutic. \p \v 25 Itacꞌav li vinique: \p ―Mu me jnaꞌ junbi mi mu xichꞌ ta mucꞌ Dios li vinique. Jaꞌ noꞌox me jaꞌ ti ijam xa jsat yuꞌune ―xi. \p \v 26 Jech la sjacꞌbeic nojtoc: \p ―¿Cꞌu laj yut la sjambot la asate? ―xutic. \p \v 27 Itacꞌav li vinique: \p ―Laj xa calboxuc. Mu xachꞌunic. ¿Cꞌu chaꞌal ti chacꞌan chavaꞌiic nojtoque? ¿Mi yuꞌun chacꞌan chatijletaic eꞌuc? ―xi. \p \v 28 Lic snaꞌleic, jech laj yalbeic: \p ―Li joꞌote jaꞌ xa chatijleta li buchꞌu mu xichꞌ ta mucꞌ li Diose. Li joꞌoncutique jaꞌ ta jchꞌunbecutic li cꞌusi yaloj Moisés ta voꞌonee. \v 29 Jnaꞌojcutic ti la scꞌopon sbaic schiꞌuc Dios li Moisese. Li buchꞌu chavale mu jnaꞌcutic bu liquem talel ―xiic. \p \v 30 Itacꞌav li vinique: \p ―Labal chcaꞌi ti mu xanaꞌic bu liquem talele. Yuꞌun chavilic ti jaꞌ la sjambun li jsate. \v 31 Jnaꞌojtic ti mu xꞌacꞌbat ta venta scꞌop yuꞌun Dios li buchꞌutic mu xichꞌic ta muqꞌue. Li buchꞌu ta xichꞌ ta mucꞌ li Diose, ti ta spasbe li cꞌusi ta scꞌane, ta xꞌaꞌibat scꞌop yuꞌun li Diose. \v 32 Cꞌalal ilic li balumile, jech cꞌalal to tana, muc buchꞌu jech caꞌiojbetic scꞌoplal ti xuꞌ ta sjambe sat li buchꞌu maꞌsat onoꞌox ivoqꞌue. \v 33 Ti manchuc te liquem talel ta stojol Dios li buchꞌu ta xcale, mu cꞌusi xuꞌ ta spas ti jechuque ―xi li vinique. \p \v 34 Cꞌalal jech iyaꞌiique, la snaꞌleic: \p ―Li joꞌote ta scoj ti toj chopolote jaꞌ yuꞌun maꞌsat lavocꞌ. Pero li avie joꞌot xa chacꞌan chachanubtasuncutic ―xutic. \p Jaꞌ yuꞌun la snutsic o loqꞌuel li ta schꞌulnaique. \s1 Jaꞌ scꞌoplal ti laj yal Jesús ti maꞌsatic yaꞌel li buchꞌutic xojtaquinic Dios ti yalojique \p \v 35 Li Jesuse laj yaꞌibe scꞌoplal li vinic ti inutse o loqꞌuel ta chꞌulnae. Ital li Jesuse, tal scꞌopon li vinique. Jech la sjacꞌbe: \p ―Li joꞌote ¿mi achꞌunoj ti talem xa li Snichꞌon Diose? ―xut. \p \v 36 Itacꞌav li vinique: \p ―Tata ¿bu oy? Ta jchꞌun ―xi. \p \v 37 Li Jesuse jech laj yalbe: \p ―Liꞌ xa aqꞌuelojbe sate yuꞌun joꞌon li liꞌ chajcꞌopone ―xut. \p \v 38 Cꞌalal iyaꞌi li vinique, la squejan sba ta stojol Jesús, jech laj yalbe: \p ―Cajval, ta jchꞌun ti joꞌot Snichꞌonot li Diose ―xi li vinique. \p \v 39 Li Jesuse jech laj yalbe li vinique: \p ―Lital liꞌ ta balumile yoꞌ acꞌo vinajuc o li cꞌu sba yoꞌonic li crixchanoetique. Li buchꞌutic ta scꞌan onoꞌox xojtaquinic li Diose, jaꞌ ta xjambat satic yaꞌel yuꞌun ta xojtaquinic. Yan li buchꞌutic xojtaquinic Dios ti yalojique, jaꞌ ta spasic ta maꞌsat yaꞌel yuꞌun mu xuꞌ chojtaquinic o ―xi. \p \v 40 Oy jayvoꞌ jfariseoetic te schiꞌuquic li Jesuse. Cꞌalal iyaꞌiic ti jech laj yal li Jesuse, jech la sjacꞌbeic: \p ―¿Mi yuꞌun maꞌsatuncutic ti avaloje? ―xutic. \p \v 41 Itacꞌav li Jesuse: \p ―Ti maꞌsatucoxuque, muꞌyuc amulic ti jechuque. Ta scoj ti chavalic ti xavojtaquinic li Diose, jaꞌ amulic o ―xi li Jesuse. \c 10 \s1 Jaꞌ loꞌil sventa jchabiejchij schiꞌuc jꞌelecꞌchij \p \v 1 Li Jesuse jech laj yal nojtoc: \p ―Melel li cꞌusi chacalbeique, li buchꞌutic mu ta tiꞌ corral ta xꞌochique, mi ta xpꞌitic ochel ta ba corrale, jaꞌ jꞌelecꞌchijetic. \v 2 Yan li buchꞌutic ta xꞌochic ta tiꞌ corrale jaꞌ jchabiejchijetic. \v 3 Li jchabiej tiꞌcorrale ta sjambe stiꞌ li corrale yoꞌ acꞌo ochuc li jchabiejchijetique. Li chijetique xaꞌibeic cꞌu sba scꞌopojel li yajchabivanejique. Li jchabiejchijetique ta sbiiltasanic li schijtaquique li cꞌalal ta sloqꞌuesic batele. \v 4 Cꞌalal mi la sloqꞌuesic scotol li jaycot schijtaquique, jaꞌ sbabe ta xbatic li jchabiejchijetique. Te tijil ta xbatic ta spatic li schijique yuꞌun ta xꞌaꞌibatic li cꞌu sba scꞌopojelic yuꞌun li schijique. \v 5 Yan mi ta xaꞌiic ti maꞌuc scꞌopojel li yajchabivanejiique, mu xbatic. Ta xjatavic comel yuꞌun ta xaꞌiic ti maꞌuc scꞌopojel li yajchabivanejique ―xi li Jesuse. \p \v 6 Jaꞌ jech laj yal ta loꞌil li Jesuse. Li jchiꞌiltaque muc bu xaꞌibeic smelol li cꞌusi iꞌalbatic yuꞌun li Jesuse. \s1 Jaꞌ scꞌoplal ti laj yal Jesús ti lec ta schabian li buchꞌutic ch‐ichꞌe ta muqꞌue \p \v 7 Li Jesuse jech laj yalbe nojtoc li jchiꞌiltaque: \p ―Melel chacalbeic, li buchꞌutic ta xꞌochic ta stojol li Diose, ta jventa joꞌon ta xꞌochic, jech chac cꞌu chaꞌal chijetic li cꞌalal ta xꞌochic ta corrale, ta tiꞌ corral ta xꞌochic. \v 8 Scotol buchꞌutic spꞌisoj sbaic ta avajchabivanejic ti baꞌi liꞌ onoꞌox oyique, naca jloꞌlovanejetic. Jaꞌ jechic jech chac cꞌu chaꞌal jꞌelecꞌchijetic yuꞌun chac spojbecun li buchꞌutic ta scꞌan chiyichꞌic ta muqꞌue. Li buchꞌutic chiyichꞌic ta muqꞌue jaꞌ muc bu xacꞌbeic ta venta li scꞌop li jloꞌlovanejetique. \v 9 Li joꞌone coꞌol schiꞌuc tiꞌcorralun yaꞌel yuꞌun scotol buchꞌutic ta schꞌunic ti ta xcolic ta jventae, jaꞌ schij Dios yaꞌel. Jaꞌ jech chac cꞌu chaꞌal chijetic ti lec chabibilic li cꞌalal ta xloqꞌuique schiꞌuc cꞌalal ta xꞌochique, yoꞌ jech ta sta lec sveꞌelic, jaꞌ noꞌox jechic eꞌuc li buchꞌutic jaꞌ xa schijtac Dios yaꞌele, lec ta jchabian. Xmuybajic noꞌox, mu cꞌusi yan ta scꞌanic. \p \v 10 ’Li jꞌelecꞌchije jaꞌ noꞌox yabtel ta xꞌelcꞌaj, ta xmilvan, ta socvan. Yan li joꞌone jaꞌ tal cacꞌbe scuxlejalic sventa sbatel osil, jech lec oyic o. \v 11 Li buchꞌu yuꞌun stuc li chijetique lec ta schabi. Mu sventauc mi jaꞌ te ta xlaj ta bolom li stuque. Jaꞌ noꞌox jechun eꞌuc li joꞌone, lec ta jchabi li buchꞌutic ta schꞌunic ti joꞌon Yajcoltavanejicune. Ta xcacꞌ jba ta milel ta scojic. \v 12 Li buchꞌu jsaꞌabtel noꞌoxe, cꞌalal ta xtal li bolome, ta xicta comel li sqꞌuelbalal chijtaque, ta xjatav batel. Jech oy jaycot ta xlaj ta bolom. Li yane chlaj jatavuc echꞌel. \v 13 Ti ta xjatavic batel li jsaꞌabteletique, yuꞌun noꞌox tsaꞌ staqꞌuinic, jaꞌ yuꞌun mu cꞌu sventa o li sqꞌuelbalal chijtaque. \p \v 14 ’Li buchꞌu yuꞌun stuc li chije, lec ta schabi li schijtaque schiꞌuc lec xojtaquinan. Jaꞌ noꞌox jechun eꞌuc li joꞌone, lec ta jchabiic li buchꞌutic ta schꞌunic ti ta xcolic ta jventae. Xcojtaquinic, jech xiyojtaquinic eꞌuc. \v 15 Xcojtaquin jbacutic jchiꞌuc li buchꞌutic chiyichꞌic ta muqꞌue jech chac cꞌu chaꞌal xcojtaquin jbacutic jchiꞌuc li Jtote. Xiyojtaquin li Jtote, jech xcojtaquin eꞌuc. Ta xcacꞌ jba ta milel ta scojic li buchꞌutic chiyichꞌic ta muqꞌue. \v 16 Oy buchꞌutic maꞌuc jchiꞌiltactic ta israelal ta xlic schꞌunic ti joꞌon Yajcoltavanejicune. Persa ta xquicꞌan eꞌuc. Ta schꞌunic eꞌuc li cꞌusi ta xcale, jech jmojoxuc xa achiꞌuquic ti jayvoꞌ chachꞌunic ti joꞌon Avajcoltavanejicune. Jun noꞌox Avajchabivanejic acotolic, yuꞌun joꞌon ti Avajchabivanejicune. \p \v 17 ’Toj cꞌuxun ta yoꞌon li Jtote yuꞌun ta xcacꞌ jba ta milel ta scojic li buchꞌutic chiyichꞌic ta muqꞌue. Tsꞌacal to chichaꞌcuxi. \v 18 Muc buchꞌu xuꞌ chismil. Ta slequil coꞌon jtuc ti ta xcacꞌ jba ta milele. Xuꞌ ta xcacꞌ jba ta milel, xuꞌ chichaꞌcuxi nojtoc yuꞌun jech yalojbun li Jtote ―xi li Jesuse. \p \v 19 Li jchiꞌiltaque la svoqꞌuilan sbaic ta cꞌop ta sventa ti jech laj yal li Jesuse. \v 20 Oy ep jech laj yalic: \p ―Ochem pucuj ta yoꞌon. Chjovi leꞌe. ¿Cꞌu chaꞌal lec xa chavaꞌibeic li cꞌusi ta xale? ―xiic. \p \v 21 Oy yan jech laj yalic: \p ―Li buchꞌu ochem pucuj ta yoꞌone muc bu lec ta xcꞌopoj. Mu junuc pucuj xuꞌ ta sjambe sat li maꞌsatetique ―xiic. \s1 Jaꞌ scꞌoplal ti chac smilic Jesús li jꞌisraeletique \p \v 22 Te ta jteclum Jerusalene jaꞌ xa o qꞌuin yuꞌun li jchiꞌiltac ta israelale. Li qꞌuine jaꞌ sventa ta snaꞌic o ti cꞌu ora ichaꞌlic tunuc yuꞌun Dios nojtoc li mucꞌta chꞌulnae. Jaꞌ o yora sictic. \v 23 Li Jesuse te chanav ta stentennail mucꞌta chꞌulna li yoꞌ bu Salomón sbie. \v 24 Li jꞌabteletic cuꞌuncutique te tal set sbaic li yoꞌ bu oy li Jesuse. Jech la sjacꞌbeic: \p ―¿Jayib to cꞌacꞌal liꞌ chavacꞌ xcꞌopoj coꞌoncutique? Mi joꞌot ti tꞌujbilot yuꞌun Dios ti chaventainuncutique, jamal xavalbuncutic ―xutic. \p \v 25 Itacꞌav li Jesuse: \p ―Laj xa calboxuc pero mu xachꞌunic. La avilic nojtoc ti ep laj cacꞌ ta ilel jtsatsal juꞌel ta sventa li Jtote. Jech ta xvinaj o ti joꞌon Snichꞌonun li Diose. \v 26 Ti mu xachꞌunique, yuꞌun mu cuꞌunucoxuc jech chac cꞌu chaꞌal laj calboxuc onoꞌoxe. \v 27 Li buchꞌutic cuꞌune ta xaꞌiic li cꞌusi ta xcalbeique. Xcojtaquinic. Chiyichꞌic ta mucꞌ. \v 28 Chcacꞌ xcuxiic o sbatel osil, jech mu xchꞌayic o sbatel osil. Muc buchꞌu xuꞌ chispojbe loqꞌuel ta jcꞌob. \v 29 Yuꞌun jaꞌ yacꞌojbun ta jcꞌob li Jtot ti scotol xuꞌ yuꞌune. Muc buchꞌu xuꞌ ta spojbeic ta scꞌob li Jtote. \v 30 Li joꞌone jununcutic jchiꞌuc li Jtote ―xi li Jesuse. \p \v 31 Li jꞌabteletique ba schaꞌtamic talel ton nojtoc yuꞌun chac smilic ta ton li Jesuse. \v 32 Jech iꞌalbatic yuꞌun li Jesuse: \p ―Naca lec li cꞌustic laj cacꞌ avilic ta sventa li Jtote. ¿Cꞌusi ti chopol laj cacꞌ avilic ti chac amilicun ta tone? ―xꞌutatic yuꞌun li Jesuse. \p \v 33 Itacꞌavic li jꞌabteletic cuꞌuncutique: \p ―Maꞌuc ta sventa li cꞌusi lec la apas ti chacacꞌbecutic tone. Jaꞌ ta sventa ti chatoy aba ta stojol li Diose. Yuꞌun crixchanoot noꞌox pero chapꞌis aba ta Dios ―xutic. \p \v 34 Itacꞌav li Jesuse: \p ―Jech tsꞌibabil ta scꞌop Dios li te avichꞌojique: “Li joꞌoxuque jqꞌuexoloxuc”, xꞌutatic yuꞌun Dios li jꞌabteletic ta voꞌonee. \v 35 “Jqꞌuexoloxuc”, xi scꞌoplalic li buchꞌutic iꞌacꞌbat yabtelic yuꞌun Dios ta voꞌonee. Mu xlaj scꞌoplal ti jech onoꞌox yaloj ta scꞌop li Diose. \v 36 “Toj lec ti jech iꞌalbatique”, xachiic. Lec ti jech chavalique. Pero ¿cꞌu chaꞌal chavalbecun ti ta jtoy jba ta stojol Dios ti laj cal ti joꞌon Snichꞌonun li Diose? Yuꞌun jech acꞌbil cabtel yuꞌun li Jtot ti lital liꞌ ta balumile. \v 37 Mi maꞌuc yabtel Jtot ta jpas chavilique, mu me xachꞌunic ti joꞌon Snichꞌonune. \v 38 Acꞌo mi mu xachꞌunic ti joꞌon Snichꞌonune, pero chꞌunic me ta sventa li cꞌusi ta jpase yuꞌun jaꞌ yabtel Jtot ti ta jpase. Jech chanaꞌic o ti jununcutic jchiꞌuc li Jtote ―xi li Jesuse. \p \v 39 Li jꞌabteletic cuꞌuncutique chac stsaquic nojtoc li Jesuse. Pero muc bu stsaquic yuꞌun la svocꞌ sba batel ta ora li Jesuse. \p \v 40 Li Jesuse ichaꞌbat nojtoc ta jot ucꞌum Jordán li yoꞌ bu laj yacꞌ ta ichꞌel joꞌ li Juane. Te lijbatcutic eꞌuc. Te lijocꞌtsajcutic jayib cꞌacꞌal schiꞌuc li Jesuse. \v 41 Cꞌalal te oyuncutique, ep jchiꞌiltac ta israelal italic ta stojol li Jesuse. Jech laj yalic: \p ―Acꞌo mi muc bu xacꞌ ta ilel stsatsal sjuꞌel Dios li Juan li iyacꞌ ta ichꞌel joꞌe, pero jaꞌ melel li cꞌusi laj yal ta sventa li jchiꞌiltic liꞌi ―xiic li crixchanoetique. \p \v 42 Li buchꞌutic italique oy ep la schꞌunic ti jaꞌ Yajcoltavanejic li Jesuse. \c 11 \s1 Jaꞌ scꞌoplal ti icham jun vinic, Lázaro sbi \p \v 1 Oy jun jchiꞌilcutic ta israelal, Lázaro sbi. Itsaque ta chamel. Te nacal ta jteclum Betania li te ta Judea balumile. Jaꞌ te nacalic eꞌuc li chaꞌvoꞌ antsetic María schiꞌuc Marta li smuc svix sbaique. \v 2 Li Maríae jaꞌ li tsꞌacal to la smalbe muil vomol ta yoc li Cajvaltique schiꞌuc ti la scusbe yoc ta stsotsil sjole. Jaꞌ yixlel li Lázaroe. \v 3 Li yixleltac Lázaroe la staquic ta iqꞌuel li Jesuse: \p ―Cajval, ip li Lázaroe, jaꞌ li toj cꞌux ta avoꞌone ―xi cꞌotel li buchꞌu la staquic batele. \p \v 4 Cꞌalal iyaꞌi li Jesuse, jech laj yal: \p ―Li schamele mu xcham o. Jaꞌ noꞌox ta sventa acꞌo ichꞌeuc ta mucꞌ li Diose, schiꞌuc acꞌo xiꞌichꞌe ta mucꞌ eꞌuc, joꞌon li Snichꞌonun li Diose ―xi. \p \v 5-6 Li Jesuse, acꞌo mi cꞌux ta yoꞌon li Martae, schiꞌuc li smuque, schiꞌuc li Lázaroe, cꞌalal iyaꞌi ti ip li Lázaroe, chib to cꞌacꞌal te lijocꞌtsajcutic li yoꞌ bu oyuncutic onoꞌoxe. \v 7 Tsꞌacal to jech laj yalbuncutic li Jesuse, joꞌoncutic li yajchanbalajeltacuncutique: \p ―Sutcutic batel nojtoc li ta Judeae ―xijyutcutic. \p \v 8 Jech laj calbecutic: \p ―Jchanubtasvanej, achꞌ to te chac smilicot ta ton li jchiꞌiltactique. ¿Mi chacꞌan chachaꞌsut batel tey? ―xcutcutic. \p \v 9 Itacꞌav li Jesuse: \p ―Li Diose lajchaeb ora yacꞌoj li ta jujun cꞌacꞌale yoꞌ jech xuꞌ chijꞌabtej. Jaꞌ noꞌox jechun eꞌuc li joꞌone, yora to xuꞌ chiꞌabtej. Jech chac cꞌu chaꞌal li buchꞌu ta xanav ta cꞌacꞌaltique mu spꞌosi yoc yuꞌun sac to li osile. \v 10 Yan mi iꞌicꞌub xa li osile, ta spꞌosi yoc yuꞌun mu xa xil sbe. Jech li joꞌone, jaꞌ to mi icꞌot scꞌacꞌalil yuꞌun Dios ti chimilee, jaꞌ to xuꞌ chismilic li jchiꞌiltactique ―xijyutcutic. \p \v 11 Jech laj yal nojtoc li Jesuse: \p ―Li Lázaro ti lec jcꞌopon jbatic jchiꞌuctique vayal xa, pero chba jtij acꞌo julavuc ―xijyutcutic. \p \v 12 Jech laj calbecutic, joꞌoncutic li yajchanbalajeltacuncutique: \p ―Cajval, mi iꞌoch xa svayele, jaꞌ svinajeb ti ta smeltsaje ―xcutcutic. \p \v 13 Ti jech laj yal li Jesuse yuꞌun chamem xa li Lázaroe. Joꞌoncutic li yajchanbalajeltacuncutique la jnopcutic ti yuꞌun noꞌox ta xvaye. \v 14 Li Jesuse jamal laj yalbuncutic ti chamem xa li Lázaroe. Jech laj yal nojtoc: \p \v 15 ―Ximuybaj noꞌox ti muc bu te oyun li cꞌalal ichame yoꞌ jech chachꞌunic o ti joꞌon Avajcoltavanejicune. Batic, ba jqꞌueltic ―xijyutcutic li Jesuse. \p \v 16 Li jun jchiꞌilcutic ta yajchanbalajeltac li Jesuse, jaꞌ li Tomase, jaꞌ li vach xcutcutique, jech laj yalbuncutic: \p ―Batic, coꞌol acꞌo chamcutic jchiꞌuctic li Cajchanubtasvanejtique ―xijyutcutic. \s1 Jaꞌ scꞌoplal ti laj yal Jesús ti oy chaꞌcuxesel schiꞌuc oy cuxlejal sbatel osil ta sventa stuc \p \v 17 La jchiꞌincutic batel li Jesuse. Cꞌalal lijcꞌotcutique, oy xaꞌox schanibal cꞌacꞌal smucojic li Lázaroe. \v 18 Li Betaniae nopol xil sbaic schiꞌuc li Jerusalene. Oy noꞌox nan oꞌloluc reva xil sbaic. \v 19 Oy ep jchiꞌiltac talemic ta spatbeic yoꞌonic li Martae schiꞌuc li Maríae ta scoj ti icham li sbanquilique. \v 20 Li Martae, cꞌalal iyaꞌi ti chtal li Jesuse, ta ora ba snup ta be. Li Maríae te icom ta snaic. \v 21 Li Martae jech iyalbe li Jesuse: \p ―Cajval, ti liꞌuc oyot cꞌalal itsaque ta chamel li jbanquile, muc bu xcham ti jechuque. \v 22 Pero manchuc mi oy xa scꞌacꞌalil ti ichame, jnaꞌoj onoꞌox ti scotol li cꞌusi chacꞌanbe li Diose chayacꞌbe ―xi li Martae. \p \v 23 Li Jesuse jech laj yalbe: \p ―Ta xchaꞌcuxi loqꞌuel ta smuquenal la abanquile ―xut. \p \v 24 Itacꞌav li Martae: \p ―Jnaꞌoj onoꞌox ti ta xchaꞌcuxi loqꞌuel ta smuquenal ta slajeb cꞌacꞌal li cꞌalal ta xchaꞌcuxiic scotol li buchꞌutic chamemique ―xi. \p \v 25 Li Jesuse jech laj yal: \p ―Oy chaꞌcuxesel schiꞌuc oy cuxlejal sbatel osil ta jventa jtuc. Li buchꞌutic ta schꞌunic ti joꞌon ta jcoltaique, acꞌo mi ta xchamic, pero ta xcuxiic sbatel osil. \v 26 Scotol buchꞌutic ta xcuxiic sbatel osile, jaꞌ li buchꞌutic schꞌunojic ti joꞌon ta jcoltaique, ilaj scꞌoplal ti ta xchꞌayic o sbatel osile. ¿Mi achꞌunoj jech? ―xꞌutat yuꞌun Jesús li Martae. \p \v 27 Itacꞌav li Martae: \p ―Jchꞌunoj, Cajval. Jchꞌunoj ti joꞌot Cristoote, ti joꞌot Snichꞌonot li Diose, ti joꞌot tꞌujbilot yuꞌun Dios chacoltauncutic yuꞌun li jmulcutique ―xi li Martae. \s1 Jaꞌ scꞌoplal ti iꞌocꞌ ta smuquenal Lázaro li Jesuse \p \v 28 Cꞌalal laj yal jech li Martae, ba yicꞌ talel ta ora li smuque, jaꞌ li Maríae. Ta mucul laj yalbe: \p ―Ital xa li Jchanubtasvaneje, ta la xastac ta iqꞌuel ―xut. \p \v 29 Cꞌalal iyaꞌi li Maríae, ta ora ilocꞌ batel yuꞌun ba scꞌopon li Jesuse. \v 30 Pero muc toꞌox bu cꞌotemuncutic ta Betania schiꞌuc li Jesuse. Te toꞌox oyuncutic li yoꞌ bu lijcomcutic yuꞌun li Martae. \v 31 Li jchiꞌiltac li te oyic ta na schiꞌuc li Maríae, jaꞌ li jpat‐oꞌonetique, cꞌalal iyilic ti ilocꞌ batel ta anil li Maríae, ibatic eꞌuc. Jech laj yalic: \p ―Yuꞌun chba ocꞌuc ta smuquenal li sbanquile ―xiic. \p \v 32 Cꞌalal icꞌot li María li yoꞌ bu oyuncutic schiꞌuc li Jesuse, iyil ti te vaꞌal li Jesuse, ba spatan sba ta balumil ta stojol. Jech laj yalbe: \p ―Cajval, ti liꞌuc oyot li cꞌalal itsaque ta chamel li jbanquile, muc bu xcham ti jechuque ―xi li Maríae. \p \v 33 Cꞌalal iyil Jesús ti ta xꞌocꞌ li Maríae schiꞌuc ta xꞌoqꞌuic eꞌuc li jchiꞌiltac li te schiꞌuc talele, chopol iyil Jesús ti jech oy at‐oꞌon liꞌ ta balumile. \v 34 Jech la sjacꞌbe: \p ―¿Bu la amuquic? ―xut. \p Itacꞌavic: \p ―Taje. Ba jqꞌueltic avil ―xiic. \p \v 35 Iꞌocꞌ eꞌuc li Jesuse. \v 36 Li jchiꞌiltaque jech laj yalbe sbaic: \p ―Qꞌuelavilic, toj cꞌux ta yoꞌon li Lázaroe ―xut sbaic. \p \v 37 Oy buchꞌutic jech laj yalic: \p ―Li vinic liꞌi xuꞌ ta sjambe sat li buchꞌutic maꞌsatetique. ¿Cꞌu chaꞌal jaꞌ muc scolta li Lázaroe? Ti lajuc scoltae, muc bu xcham ti jechuque ―xiic. \s1 Jaꞌ scꞌoplal ti ichaꞌcuxesat loqꞌuel ta smuquenal li Lázaroe \p \v 38 Cꞌalal lijcꞌotcutic ta smuquenal li Lázaroe, li Jesuse chopol iyaꞌi nojtoc ti jech oy at‐oꞌon liꞌ ta balumile. Li smuquenal li Lázaroe jaꞌ jombil ton. Li smac stiꞌe jaꞌ jun mucꞌta pechpech ton. \v 39 Li Jesuse jech laj yal: \p ―Tselelinic loqꞌuel li tone ―xi. \p Itacꞌav li yixlel Lázaroe, jaꞌ li Martae: \p ―Cajval, tu xa yuꞌun oy xa ta chanib cꞌacꞌal la jmuccutic ―xi. \p \v 40 Li Jesuse jech laj yalbe: \p ―Laj xa calbot ti mi chachꞌun ti joꞌon Jcoltavanejune jech chavil o li cꞌu sba li stsatsal sjuꞌel li Diose ―xi li Jesuse. \p \v 41 La stselelinic loqꞌuel li ton li smacojbeic o stiꞌ li smuquenal li Lázaroe. Li Jesuse la sqꞌuel muyel ta vinajel, la sta ta naꞌel Dios: \p ―Tata, colaval ti chavaꞌibun li jcꞌope. \v 42 Jnaꞌoj ti scotol cꞌacꞌal chavaꞌibun li jcꞌope. Jech chacalbe yoꞌ acꞌo yaꞌiic eꞌuc li buchꞌutic liꞌ nopol vaꞌalique yoꞌ ta schꞌunic o ti joꞌot la atacun talele ―xi. \p \v 43 Cꞌalal laj yal jeche, tsots iyapta li ánimae: \p ―¡Lázaro, locꞌan talel! ―xi. \p \v 44 Jliquel ichaꞌcuxi loqꞌuel yuꞌun. Sutꞌul ta pocꞌ ilocꞌ talel. Li sjole chucul ta panyo. Li Jesuse jech laj yalbe li crixchanoetique: \p ―Jilchꞌunbeic li spixe, acꞌo batuc ―xut. \s1 Jaꞌ scꞌoplal ti la snopic cꞌu sba xuꞌ ta smilic li Jesuse \r (Mt. 26.1–5; Mr. 14.1–2; Lc. 22.1–2) \p \v 45 Li jchiꞌiltac li schiꞌuquic talel li Maríae, ep buchꞌutic la schꞌunic ti jaꞌ Jcoltavanej li Jesuse li cꞌalal iyilic ti la schaꞌcuxes li ánimae. \v 46 Pero oy jayvoꞌ ba yalbeic li jfariseoetic ti la schaꞌcuxes Lázaro li Jesuse. \v 47 Li banquilal paleetique schiꞌuc li jfariseoetique la stsobic li schiꞌilic ta abtele. Jech laj yalic: \p ―¿Cꞌusi ta jpasbetic li vinic taje? Yuꞌun ep ta xacꞌ ta ilel stsatsal sjuꞌel. \v 48 “Te acꞌo spas jech”, mi xijchie, chlic schꞌunic scotol li jchiꞌiltactic ti jaꞌ tꞌujbil yuꞌun Dios ti chisventainutique. Ta stiqꞌuic ta ajvalilal jech ta soc sjol li mucꞌta ajvalil li te ta Romae. Ta stac talel yajsoltarotac. Chtal sjinesic li mucꞌta chꞌulna cuꞌuntique schiꞌuc li jteclumaltique, jech chijpuc batel jcotoltic ―xiic. \p \v 49 Te oy jun schiꞌilic ta abtel, Caifás sbi. Jaꞌ o ochem ta más banquilal pale li Caifase. Jech laj yal: \p ―Li joꞌoxuque mu xanaꞌic snopel. \v 50 Jaꞌ lec mi jun noꞌox jchiꞌiltic ta xchame, jaꞌ chopol mi chijchamutic jcotoltique ―xi. \p \v 51 Pero mu ta sventauc stuc ti jech laj yale. Yuꞌun jaꞌ o ochem ta más banquilal pale, jech ichꞌamunbat ye yuꞌun Dios ta sventa acꞌo yal ti jaꞌ jqꞌuexol jcotolcutic li jꞌisraeluncutic li cꞌalal mi ta xcham ta jcojcutic li Jesuse. \v 52 Pero li Jesuse maꞌuc noꞌox snopoj ti ta xcham ta jcojcutic, joꞌoncutic li jꞌisraeluncutique. Jaꞌ ta xcham ta sventa scotol li buchꞌutic ta xichꞌic ta mucꞌ Dios li butic noꞌox oyic ta spꞌejel li balumile, yoꞌ jech jmojutic xa jcotoltic. \v 53 Cꞌalal jech laj yal li Caifase, li jꞌabteletic cuꞌuncutique lic snopic ta ora cꞌu sba xuꞌ ta smilic li Jesuse. \p \v 54 Li Jesuse muc xa bu xacꞌ sba ta ilel ta stojol scotol li jchiꞌiltac ta israelale. Ibat ta yan o balumil li Jesuse. Jchiꞌucutic batel, joꞌoncutic li yajchanbalajeltacuncutique. Li bu lijbatcutique jaꞌ nopol xil sba schiꞌuc li taqui jamaltique. Te lijcꞌotcutic ta jteclum Efraín. Te lijocꞌtsajcutic schiꞌuc li Jesuse. \p \v 55 Poꞌot xaꞌox li qꞌuin Coltael cuꞌuncutique. Ep jchiꞌiltac baꞌi ibatic ta Jerusalén, ba yacꞌbeic smoton Dios yoꞌ ta xꞌacꞌbatic perton yuꞌun li smulique, yoꞌ jech xuꞌ ta slajesic li chij sventa li qꞌuin Coltaele. \v 56 Cꞌalal icꞌotic ta Jerusalén li jchiꞌiltaque, te lic saꞌic Jesús yuꞌun chac yojtaquinic. Scotol buchꞌutic te xa oyic ta yamaqꞌuil li mucꞌta chꞌulnae, jech lic sjacꞌulanbe sbaic: \p ―¿Cꞌusi chanop? ¿Mi ta xtal ta qꞌuin xanaꞌ li Jesuse yuꞌun yaꞌioj ti ta xichꞌ tsaquele? ―xut sbaic. \p \v 57 Ti jech laj yalbe sbaique, yuꞌun yaloj xaꞌox mantal li banquilal paleetique schiꞌuc li jfariseoetique ti acꞌo yalic mi oy buchꞌutic iyilic bu oy li Jesuse yoꞌ acꞌo ba yichꞌ tsaquel. \c 12 \s1 Jaꞌ scꞌoplal ti imalbat muil vomol ta yoc li Jesús li te ta Betaniae \r (Mt. 26.6–13; Mr. 14.3–9) \p \v 1 Vaquib xaꞌox cꞌacꞌal scꞌan li qꞌuin Coltaele, jaꞌ o ichaꞌbat Jesús li ta jteclum Betaniae. Jaꞌ te li yoꞌ bu nacal li Lázaro ti ichaꞌcuxesat loqꞌuel ta smuquenal yuꞌun li Jesuse. Jchiꞌucutic batel, joꞌoncutic li yajchanbalajeltacuncutique. \v 2 Li Lázaro schiꞌuc li yixleltaque laj yicꞌuncutic ta veꞌel schiꞌuc li Jesuse. Ti jech la spasique, yuꞌun jaꞌ chichꞌic ta mucꞌ li Jesuse. Jaꞌ imacꞌlanvan li Martae. Li Lázaroe te la schiꞌinuncutic ta veꞌel ta mexa. \v 3 Li Maríae laj yichꞌ talel oꞌlol kilo muil vomol, nardo sbi. Toj toyol stojol li nardoe. Te tal smalbe ta yoc li Jesuse. Cꞌalal la smalbee, la scusbe ta stsotsil sjol. Li smuil li vomole ipuc ta spꞌejel yut na. \v 4 Te oy eꞌuc li jun jchiꞌilcutic ta yajchanbalajeltac li Jesuse, jaꞌ li Judas Iscariote ti ta tsꞌacal iyacꞌ ta cꞌabal li Jesuse. Jech laj yal: \p \v 5 ―¿Cꞌu chaꞌal muc bu schon ta oxib ciento denario taqꞌuin li muil vomol liꞌi? Li stojole xuꞌ jaꞌ ta xꞌacꞌbatic li meꞌonetique ―xi li Judase. \p \v 6 Ti jech laj yal li Judase, maꞌuc ta scꞌuxubin li meꞌonetique. Jaꞌ ta scꞌan ta xelcꞌan stuc yuꞌun jaꞌ schabioj li yav jtaqꞌuincutique. Te onoꞌox ta xelcꞌan jutuc li jtaqꞌuincutique. \v 7 Li Jesuse jech laj yalbe li Judase: \p ―Mu me xaval jech. Li muil vomol li liꞌ toꞌox snacꞌoje jaꞌ sventa li cꞌalal chimuquee. \v 8 Li meꞌonetique scotol cꞌacꞌal liꞌ achiꞌuquic onoꞌoxe. Li joꞌone mu scotoluc cꞌacꞌal liꞌ jchiꞌucoxuque ―xi li Jesuse. \s1 Jaꞌ scꞌoplal ti la snopic ti tsmilic Lázaro li jꞌabteletique \p \v 9 Li jchiꞌiltac li te xa tsobolic ta Jerusalene iyaꞌiic ti te xa lijchaꞌcꞌotcutic ta Betania schiꞌuc li Jesuse. Italic ta ora. Pero maꞌuc noꞌox tal sqꞌuelic li Jesuse, jaꞌ tal sqꞌuelic eꞌuc li Lázaroe, jaꞌ li ichaꞌcuxesat loqꞌuel ta smuquenal yuꞌun li Jesuse. \v 10 Jaꞌ yuꞌun li banquilal paleetique la snopic ti ta smilic eꞌuc li Lázaroe. \v 11 Yuꞌun jaꞌ ta sventa ti ep xa jchiꞌiltac laj yictaic li paleetique yuꞌun ischꞌunic xa ti jaꞌ Jcoltavanej li Jesuse. \s1 Jaꞌ scꞌoplal ti ichꞌbil ta mucꞌ cꞌalal iꞌoch ta Jerusalén li Jesuse \r (Mt. 21.1–11; Mr. 11.1–11; Lc. 19.28–40) \p \v 12 Ta yocꞌomal te tsobolic ta Jerusalén scotol li jchiꞌiltac ta israelale yuꞌun jaꞌ xa o qꞌuin. Iyaꞌiic ti te ta xbat ta Jerusalén li Jesuse. \v 13 Jech scotolic la saꞌic talel yanal xan, iloqꞌuic talel ta jteclum. Sbichojic talel li yanal xane tal snupic ta be li Jesuse. Tsots icꞌopojic talel, jech laj yalic: \p ―¡Coliyal Dios toj lec li buchꞌu la stacbutic talele! Jaꞌ ta xꞌoch ta ajvalilal cuꞌuntic, joꞌotic li jꞌisraelutique ―xiic. \p \v 14 Li Jesuse ista jcot burro. Jaꞌ la scajlebin jech chac cꞌu chaꞌal tsꞌibabil onoꞌox comel scꞌoplal ta scꞌop Diose: \p \v 15 Joꞌoxuc li jꞌisraeloxuque, mu me xavat avoꞌonic. \q1 Chtal li ajvalil avuꞌunique. \q1 Cajal ta burro chtal, \m xi onoꞌox tsꞌibabil. \p \v 16 Joꞌoncutic li yajchanbalajeltacuncutique muc bu xcaꞌibecutic smelol li cꞌalal jech cajal ta burro iꞌoch ta Jerusalén li Jesuse. Jaꞌ to cꞌalal imuy batel ta vinajel li Jesuse, jaꞌ to ijul ta jolcutic ti jech onoꞌox tsꞌibabil comel scꞌoplal ti jech ta xꞌichꞌe ta mucꞌ yuꞌun li jchiꞌiltaque. \v 17-18 Ti tal nupvanicuc ta be li jchiꞌiltaque, yuꞌun iyaꞌiic ti la schaꞌcuxes Lázaro li Jesuse. Jaꞌ iꞌalbatic yuꞌun li buchꞌutic te schiꞌuquic Jesús li cꞌalal la schaꞌcuxes loqꞌuel ta smuquenal li Lázaroe. \v 19 Li jfariseoetique jech laj yalbe sbaic: \p ―Qꞌuelavilic, mu xuꞌ ta jpajestic li jchiꞌiltactique yuꞌun ep buchꞌutic lec chilic li Jesuse ―xut sbaic. \s1 Jaꞌ scꞌoplal ti chac scꞌoponic Jesús jayvoꞌ jyanlum viniquetic \p \v 20 Oy jayvoꞌ jgreciaetic te ta xcꞌotilanic ta qꞌuin eꞌuc yuꞌun jaꞌ jech schꞌunojic jech chac cꞌu chaꞌal schꞌunojic li jchiꞌiltac ta israelale. Te tal yacꞌbeic smoton Dios ta qꞌuin eꞌuc. \v 21 La scꞌoponic li Felipee, jaꞌ li jchiꞌilcutic ta yajchanbalajeltac li Jesuse. Jaꞌ te liquem talel ta Galilea balumil li te ta jteclum Betsaidae. Jech laj yalbeic: \p ―Tata, chac jcꞌoponcutic li Jesuse ―xutic li Felipee. \p \v 22 Li Felipee ba yalbe eꞌuc li Andrese. Ibat schaꞌvaꞌalic, ba yalbeic li Jesuse. \v 23 Jech iꞌalbatic yuꞌun li Jesuse: \p ―Ista xa scꞌacꞌalil ta xvinaj ti acꞌbil cabtel ta sventa scotol crixchanoetic, joꞌon li coꞌol crixchanoutique. \v 24 Melel li cꞌusi chacalbeique, persa chimile, jaꞌ jech ep buchꞌutic ta xꞌacꞌbat scuxlejalic ta sventa sbatel osil. Jaꞌ jech chac cꞌu chaꞌal jpꞌej becꞌ trigo, mi muc bu ta xichꞌ muquel leque, stuc o. Yan mi ta xichꞌ muquel leque, ep ta xlic satinuc. \v 25 Jaꞌ noꞌox jech li buchꞌu cꞌux chaꞌi li scuxlejal liꞌ ta balumile, ti mu scꞌan xcham ta jventa joꞌone, jaꞌ ta xchꞌay o sbatel osil. Yan li buchꞌu mu xichꞌ ta cꞌux li scuxlejal liꞌ ta balumile, ti mu sventauc mi te ta xcham ta jventa joꞌone, jaꞌ ta xcuxi o sbatel osil. \v 26 Scotol buchꞌutic ta scꞌan ta xtunic cuꞌune, acꞌo cuchuc yuꞌun li vocole jech chac cꞌu chaꞌal ta xcuch cuꞌune. Te chcꞌot schiꞌinicun o ta naclej ta vinajel. Li buchꞌutic ta xtunic cuꞌune jaꞌ ta xꞌaqꞌueic ta ichꞌel ta mucꞌ yuꞌun li Jtote. \s1 Jaꞌ scꞌoplal ti laj yal Jesús ti ta cruz ta xchame \p \v 27 ’Acꞌo mi mu jcꞌan xicham, pero mu jechuc ta xcalbe li Diose: “Tata, coltaun, mu me xicham”, mu xichi ta stojol. Ti lital liꞌ ta balumile, jaꞌ sventa chicham ―xi li Jesuse. \p \v 28 Jech lic scꞌopon Dios li Jesuse: \p ―Tata, acꞌo xaꞌichꞌe ta mucꞌ ta jventa ―xi. \p Iꞌaꞌibat scꞌop yuꞌun li Diose, jech icꞌopoj talel ta vinajel: \p ―Ichꞌbilun xa ta mucꞌ ta aventa. Pero más to ta xquichꞌ ichꞌel ta mucꞌ ta aventa ―xi. \p \v 29 Li crixchanoetic li te oyique iyaꞌiic ti oy cꞌusi tsots inic ta vinajele. Oy buchꞌutic jech laj yalic: \p ―Ta xꞌavan chauc ―xiic. \p Oy yan jech laj yalic: \p ―Jaꞌ icꞌoponat yuꞌun jun yajꞌangel Dios ―xiic. \p \v 30 Li Jesuse jech laj yal: \p ―Ti jech tsots liscꞌopon li Jtote, maꞌuc sventa ti acꞌo jnaꞌ ti laj yaꞌibun li jcꞌope. Jaꞌ sventa ti acꞌo xanaꞌic li joꞌoxuque. \v 31 Ista xa scꞌacꞌalil ti ta xvinaj ti oy smulic li buchꞌutic mu scꞌan xiyichꞌic ta muqꞌue. Icꞌot xa scꞌacꞌalil ti ta jchꞌaybe stsatsal li yabtel li pucuj ti jaꞌ sventainoj scotol li crixchanoetique. \v 32 Ti chicham ta cruze, yoꞌ jech ta xquicꞌan scotol li buchꞌutic tscꞌan chiyichꞌic ta mucꞌ ta spꞌejel li balumile ―xi li Jesuse. \p \v 33 Jech laj yacꞌbun jnaꞌcutic ti ta cruz ta xmilee. \v 34 Itacꞌav li jchiꞌiltaque: \p ―Caꞌiojbecutic onoꞌox scꞌoplal li buchꞌu tꞌujbil yuꞌun Dios ti chtal sventainutique. Tsꞌibabil comel ta scꞌop Dios ti cuxul o sbatel osile. Mi joꞌot chaventainuncutique, ¿cꞌu chaꞌal jech chaval: “Persa chicham ta cruz, joꞌon li coꞌol crixchanoutique”, ti xachie? ¿Buchꞌuot chaꞌa? ―xutic. \p \v 35 Itacꞌav li Jesuse: \p ―Mu xa epuc cꞌacꞌal liꞌ chajchanubtasoxuque. Jaꞌ lec ichꞌic ta mucꞌ li cꞌusi ta xcale yuꞌun yorail to chavichꞌic ta mucꞌ. Jaꞌ jech chacolic o sbatel osil. Jech chac cꞌu chaꞌal li buchꞌu ta xanav ta bee, mi jliquel xa noꞌox sac li osile, ta xacꞌbe yipal yoꞌ jech mu xꞌicꞌub osil ta be yuꞌun. Yuꞌun mi iꞌicꞌube, mu xa xil osil, mu xa snaꞌ bu ta xbat. \v 36 Jaꞌ noꞌox jechoxuc eꞌuc li joꞌoxuque, yoꞌ to liꞌ jchiꞌucoxuque, chꞌunic ti joꞌon tꞌujbilun yuꞌun Dios sventa chajcoltaique, jech snichꞌnaboxuc xa Dios ―xi li Jesuse. \p Cꞌalal laj yal jech li Jesuse, la svocꞌ sba batel. \s1 Jaꞌ scꞌoplal ti ep jꞌisraeletic muc bu schꞌunic ti jaꞌ acꞌbil yabtel yuꞌun Dios li Jesuse \p \v 37 Altic ti ep laj yacꞌ ta ilel stsatsal sjuꞌel ta stojolic li jchiꞌiltac ta israelale, yuꞌun muc bu schꞌunic ti jaꞌ tꞌujbil yuꞌun Dios sventa Cajcoltavanejtique. \v 38 Yuꞌun jaꞌ icꞌot ta pasel li cꞌusi la stsꞌiba li Isaías li iyal scꞌop Dios ta voꞌonee. Jech la stsꞌiba: \q1 Acꞌo mi ep chacꞌ ta ilel stsatsal sjuꞌel, \q1 pero li jchiꞌiltactique mu schꞌunic ti jaꞌ acꞌbil yabtel yuꞌun Dios ti jaꞌ Cajcoltavanejtique, \m xi onoꞌox laj yal li Isaíase. \v 39 Mu xuꞌ schꞌunic li jchiꞌiltaque yuꞌun jaꞌ icꞌot ta pasel li cꞌusi la stsꞌiba nojtoc li Isaíase: \q1 \v 40 Ta jmacbe satic, ta jtsatsubtasbe yoꞌonic yoꞌ jech mu xilic, \q1 jech mu xcꞌot ta yoꞌonic. \q1 Yuꞌun mu onoꞌox scꞌan xictaic li cꞌustic chopol tspasique, \q1 jech mu xcolic o cuꞌun, \m xi li Diose, jech iyal onoꞌox li Isaíase. \v 41 Ti jech laj yal li Isaías ti ep ta xacꞌ ta ilel stsatsal sjuꞌele, yuꞌun iꞌacꞌbat xa yil ti oy sjuꞌel li buchꞌu tꞌujbil yuꞌun Dios ti chventainvane. Jaꞌ yuꞌun jech iyalbe scꞌoplal. \p \v 42 Acꞌo mi ep li jchiꞌiltac ti muc bu la schꞌunique, pero oy jꞌoꞌlol la schꞌunic ti jaꞌ tꞌujbil yuꞌun Dios li Jesuse. Schiꞌuc oy jayvoꞌ li jꞌabteletique la schꞌunic eꞌuc. Pero muc bu iyalic ta jamal ti schꞌunojique naca me mu xꞌaqꞌueic ochicuc li ta schꞌulnaique. \v 43 Li jꞌabteletique más la scꞌanic ti lec ta xꞌileic yuꞌun li crixchanoetique. Jaꞌ mu másuc la scꞌanic ti lec acꞌo ileicuc yuꞌun li Diose. \s1 Jaꞌ scꞌoplal ti ta xꞌichꞌbat scꞌopic li buchꞌutic mu xichꞌic ta mucꞌ li Jesuse \p \v 44 Li Jesuse la scꞌopon nojtoc li jchiꞌiltaque. Tsots icꞌopoj, jech laj yalbe: \p ―Scotol buchꞌutic ta schꞌunic ti joꞌon ta jcoltaique, jaꞌ schꞌunojic ti ta xcoltaatic yuꞌun li Jtote yuꞌun jaꞌ listac talel. \v 45 Scotol buchꞌutic liyojtaquinic xae, ojtaquinbil xa li Jtote, jaꞌ ti listac talele. \v 46 Li joꞌone xojobal cꞌocꞌun avuꞌunic yaꞌel, joꞌoxuc li liꞌ to oyoxuc ta balumile. Scotol buchꞌutic ta schꞌunic ti joꞌon Yajcoltavanejicune, ta xpꞌijubic, jaꞌ ta xojtaquinic o li Diose. \v 47 Li buchꞌutic laj yaꞌibecun xa li jcꞌope, mi mu schꞌunic ti joꞌon Yajcoltavanejicune, muc to bu ta xquichꞌbe scꞌopic. Yuꞌun maꞌuc tal quichꞌbe scꞌopic li crixchanoetique; jaꞌ noꞌox tal jcoltaanic. \v 48 Li buchꞌutic mu schꞌunic ti joꞌon Yajcoltavanejicune, ta xcꞌot scꞌacꞌalil ta xꞌichꞌbat scꞌopic ta slajeb cꞌacꞌal. Jaꞌ ta xꞌichꞌbat o scꞌopic ti muc bu la schꞌunic li cꞌusi laj cale, jech ta xichꞌic o vocol. \v 49 Mu jtucuc noꞌox ta jnop li cꞌusi ta xcale. Jaꞌ laj yalbun li Jtote, jaꞌ ti listac talele. Jaꞌ laj yalbun li cꞌusi ta xcale schiꞌuc li cꞌu sba chitacꞌave. \v 50 Jaꞌ smantal Jtot ti chacuxiic o sbatel osile. Li cꞌusi ta xcale jaꞌ scꞌop li Jtote. Jaꞌ noꞌox ta xcal li cꞌusi yalojbune ―xi li Jesuse. \c 13 \s1 Jaꞌ scꞌoplal ti la spocanbe yoc li yajchanbalajeltac li Jesuse \p \v 1 Cꞌalal ta xa xlic li qꞌuin Coltaele, snaꞌoj onoꞌox Jesús ti jaꞌ xa scꞌacꞌalil ta xicta li balumile yuꞌun ta xa sut batel ta stojol li Stote. Li Jesuse toj cꞌuxuncutic ta yoꞌon onoꞌox, joꞌoncutic li yajchanbalajeltacuncutique. Pero más to liyacꞌbe quilcutic ti toj cꞌuxuncutic ta yoꞌone. \p \v 2 Te tsoboluncutic ta veꞌel schiꞌuc li Jesuse. Li Judase, jaꞌ li snichꞌon Simón Iscariotee, acꞌbil xa onoꞌox ta yoꞌon yuꞌun li banquilal pucuj ti jaꞌ ta xacꞌ ta cꞌabal li Jesuse. \v 3 Li Jesuse snaꞌoj onoꞌox ti jaꞌ acꞌbil sventain scotol yuꞌun li Jtotic Diose. Snaꞌoj onoꞌox ti jaꞌ itaque talel yuꞌun li Jtotic Diose, snaꞌoj onoꞌox nojtoc ti ta xꞌiqꞌue sutel ta stojole. \v 4 Acꞌo mi ta stojol Dios liquem talel li Jesuse pero la sbicꞌtajes sba eꞌuc. La spas jech chac cꞌu chaꞌal jtunel. Ivaꞌi, la slocꞌ spuychij schiꞌuc scꞌuꞌ, la schuc schꞌut ta cusobbail sventa atimol. \v 5 La sqꞌueb joꞌ ta pocob‐cꞌabal, la spocbun coccutic, joꞌoncutic li yajchanbalajeltacuncutique. Cꞌalal la spocbuncutique, la scusbuncutic li ta cusobbail sventa atimol ti schucoj ta schꞌute. \p \v 6 Cꞌalal ta xa spocbe yoc li Simón Pedroe, li Pedroe jech laj yalbe li Jesuse: \p ―Cajval, mu jechuc o smelol ti joꞌot chapocbun coque ―xut. \p \v 7 Itacꞌav li Jesuse: \p ―Li cꞌusi ta jpase mu xavaꞌibe smelol ta ora. Tsꞌacal to chavaꞌi ―xut. \p \v 8 Li Pedroe jech laj yal: \p ―Li joꞌone mu xcacꞌ ti chapocbun li coque ―xut. \p Itacꞌav li Jesuse: \p ―Mi muc bu chajpoque, mu xuꞌ chba achiꞌinun ―xꞌutat. \p \v 9 Itacꞌav li Simón Pedroe: \p ―Cajval, maꞌuc noꞌox xapocbun li coque. Pocbun eꞌuc li jcꞌobe, tsebeltasun nojtoc ―xut. \p \v 10 Li Jesuse jech laj yalbe: \p ―Li buchꞌu atinem xae mu xa persauc ta xichꞌ poquel sjunul. Xuꞌ ti yoc noꞌox ta xpocbate yuꞌun atinem xa onoꞌox. Li joꞌoxuque pocbil xa la avoꞌonique pero mu acotolicuc ―xijyutcutic. \p \v 11 Snaꞌoj onoꞌox li Jesuse ti jaꞌ ta xꞌacꞌvan ta cꞌabal li Judase. Jaꞌ yuꞌun ti laj yalbuncutic ti mu jcotolcuticuc pocbil coꞌoncutique. \p \v 12 Cꞌalal la spocbun coc jcotolcutique, la schaꞌlap nojtoc li scꞌuꞌe schiꞌuc li spuychije. Ichaꞌchoti ta mexa. Jech la sjacꞌbuncutic: \p ―¿Mi xanaꞌic cꞌu chaꞌal ti la jpocboxuc avoquique? \v 13 Li joꞌoxuque jech chavalbecun: “Jchanubtasvanej, Cajval”, xavuticun. Lec ti jech chavalbecune yuꞌun melel ti joꞌon Avajvalicune. \v 14 Acꞌo mi joꞌon Avajvalicun, acꞌo mi joꞌon Avajchanubtasvanejicun, pero la jpocboxuc avoquic. Jech me xapasbe abaic eꞌuc li joꞌoxuque. Mu me xatoy abaic, coltao me abaic. \v 15 Ti jech laj cacꞌboxuc avilique, yuꞌun ta jcꞌan ti jech chapasic eꞌuque. \v 16 Melel li cꞌusi chacalbeique, li buchꞌu jtunel noꞌoxe muc bu tsots yabtel yichꞌoj. Jaꞌ tsots yabtel yichꞌoj li yajvale. Li buchꞌu ta mantal noꞌox oye muc bu tsots yabtel yichꞌoj. Jaꞌ tsots yabtel yichꞌoj li buchꞌu ta spasvan ta mantale. \v 17 La avaꞌiic xa. Mi jech chapasulanique, xamuybajic noꞌox. \p \v 18 ’Mu acotolicuc ti jech chacalbeique. Xacojtaquinic, joꞌoxuc ti tꞌujbiloxuc cuꞌun sventa chavalbecun batel li jcꞌope. Oy jun li joꞌoxuc ti la jtꞌujoxuque, jaꞌ noꞌox la jtꞌuj ta sventa acꞌo cꞌotuc ta pasel jech chac cꞌu chaꞌal tsꞌibabil onoꞌox comel jcꞌoplal ta scꞌop li Diose: “Li buchꞌu coꞌol chiveꞌ jchiꞌuque jaꞌ chiscontrain”, xi onoꞌox tsꞌibabil. \v 19 Jaꞌ yoꞌ xanaꞌic oe baꞌi laj calboxuc. Jech cꞌalal ta xcꞌot ta pasele jaꞌ chachꞌunic o ti joꞌon Avajcoltavanejicune. \v 20 Melel li cꞌusi chacalbeique, li buchꞌutic chichꞌic ta mucꞌ li jcꞌop ti chavalic, joꞌoxuc ti chajtaquic batele, joꞌon chiyichꞌic ta mucꞌ. Mi chiyichꞌic ta muqꞌue, jaꞌ ta xꞌichꞌe o ta mucꞌ li Jtot yaꞌele, jaꞌ ti listac talele ―xijyutcutic li Jesuse. \s1 Jaꞌ scꞌoplal ti laj yal Jesús ti jaꞌ ta xꞌaqꞌue ta cꞌabal yuꞌun li Judase \r (Mt. 26.20–25; Mr. 14.17–21; Lc. 22.21–23) \p \v 21 Cꞌalal laj yalbuncutic jech li Jesuse, vocol isjamalꞌalbuncutic ti buchꞌu ta xꞌacꞌvan ta cꞌabale yuꞌun chat tajmec yoꞌon. Jech laj yalbuncutic: \p ―Melel li cꞌusi chacalbeique, oy junoxuc li joꞌoxuque ti jaꞌ chiyacꞌ ta cꞌabale ―xijyutcutic. \p \v 22 Joꞌoncutic li yajchanbalajeltacuncutique la jqꞌuelbe jba jsatcutic. Mu jnaꞌcutic buchꞌu junucal cuꞌuncutic ti jech scꞌoplale. \v 23 Joꞌon ti toj cꞌuxun ta yoꞌon li Jesuse, te chotolun ta xocon te ta mexa. \v 24 Li Simón Pedroe laj yacꞌbun quil ta scꞌob ti acꞌo jacꞌbe Jesús buchꞌu junucal ti jech scꞌoplale. \v 25 Yuꞌun te nopol oyun ta xocon li Jesuse, jech la jacꞌbe: \p ―Cajval, ¿buchꞌu junucal cuꞌuncutic? ―xcut. \p \v 26 Itacꞌav li Jesuse: \p ―Jaꞌ li buchꞌu ta xcacꞌbe tsꞌajbil pan sveꞌe ―xiyut. \p Lic stsꞌaj jsetꞌ li pane, jaꞌ laj yacꞌbe li Judase, jaꞌ snichꞌon li Simón Iscariotee. \v 27 Cꞌalal la stsac li pan li Judase, iventainbat o yoꞌon ta ora yuꞌun li banquilal pucuje, jaꞌ li Satanase. Li Jesuse jech laj yalbe li Judase: \p ―Li cꞌusi anopoj chapase, ba paso ta ora ―xut. \p \v 28 Ti jayvoꞌ te oyuncutic ta mexae, mu junuc buchꞌu ijul ta sjol cuꞌuncutic ti cꞌu chaꞌal jech laj yalbee. \v 29 Yuꞌun jaꞌ schabioj yav jtaqꞌuincutic li Judase, la jnopcutic ti albil xa onoꞌox yuꞌun Jesús ti acꞌo xba sman talel li cꞌusi ta xtun cuꞌuncutic ta sventa li qꞌuine. Oy la jnopcutic ti albil xa onoꞌox yuꞌun Jesús ti oy cꞌusi acꞌo xba yacꞌbe li meꞌonetique. \v 30 Cꞌalal la sveꞌ pan li Judase, ilocꞌ batel ta ora. Acꞌubal xaꞌox cꞌalal ilocꞌ batele. \s1 Jaꞌ scꞌoplal ti laj yal achꞌ mantal li Jesuse \p \v 31 Cꞌalal loqꞌuem xaꞌox batel li Judase, jech lic yalbuncutic li Jesuse: \p ―Ista xa yora chiꞌaqꞌue ta ichꞌel ta mucꞌ, joꞌon li coꞌol crixchanoutique. Jech ta xꞌichꞌe ta mucꞌ ta jventa li Diose. \v 32 Ti mi iꞌichꞌe ta mucꞌ ta jventa li Diose, jaꞌ noꞌox jech chiyacꞌ ta ichꞌel ta mucꞌ ta ora eꞌuc. \v 33 Jnichꞌnabtac, mu xa epuc cꞌacꞌal liꞌ jchiꞌucoxuque. Chasaꞌicun. Jech chac cꞌu chaꞌal laj calbe li jchiꞌiltactique, jaꞌ noꞌox jech chacalbeic eꞌuc li joꞌoxuque. Li yoꞌ bu chibate mu to xuꞌ chachiꞌinicun batel ta ora. \v 34 Chacalbeic achꞌ mantal, cꞌuxubinano me abaic. Jech chac cꞌu chaꞌal la jcꞌuxubinoxuque, jaꞌ jech sba xacꞌuxubinan abaic acotolic. \v 35 Mi chacꞌuxubinan abaique, jech ta snaꞌic o scotol crixchanoetic ti joꞌoxuc cajchanbalajeloxuque ―xijyutcutic li Jesuse. \s1 Jaꞌ scꞌoplal ti iꞌalbat Pedro yuꞌun Jesús ti chal ti mu xojtaquine \r (Mt. 26.31–35; Mr. 14.27–31; Lc. 22.31–34) \p \v 36 Li Simón Pedroe jech la sjacꞌbe li Jesuse: \p ―Cajval, ¿bu chabat? ―xut. \p Itacꞌav li Jesuse: \p ―Li bu chibate mu to xuꞌ chachiꞌinun batel ta ora. Tsꞌacal to xuꞌ chabat ―xꞌutat. \p \v 37 Li Pedroe jech la sjacꞌbe: \p ―Cajval, ¿cꞌu chaꞌal ti mu to xuꞌ chajchiꞌin batel ta orae? Xuꞌ chimile ta aventa ―xut. \p \v 38 Itacꞌav li Jesuse: \p ―Mu to xuꞌ chavacꞌ aba ta milel ta jventa. Melel li cꞌusi chacalbee, tana cꞌalal muc toꞌox bu oqꞌuem jcotse, oxib xaꞌox velta avaloj ti mu xavojtaquinune ―xꞌutat yuꞌun li Jesuse. \c 14 \s1 Jaꞌ scꞌoplal ti ta sventa Jesús xuꞌ chijbatutic li yoꞌ bu oy li Diose \p \v 1 Li Jesuse jech laj yalbuncutic, joꞌoncutic li yajchanbalajeltacuncutique: \p ―Mu me xcꞌopoj avoꞌonic. Chꞌunic me ti chascoltaic li Jtote. Jech chꞌunic me ti chajcoltaic eꞌuque. \v 2 Lec mucꞌ sna li Jtote, oy jaycꞌol. Jaꞌ te chacꞌotic. Ti manchuc lec muqꞌue, mu jechuc chacalbeic. Jaꞌ yuꞌun baꞌi chba jchapan li bu chacꞌotique. \v 3 Tsꞌacal to chital nojtoc, chtal quicꞌoxuc muyel. Te chachiꞌinicun o sbatel osil. \v 4 Xanaꞌic xa li bu chibate, xanaꞌic xa onoꞌox ti xuꞌ chabatic tey eꞌuc li joꞌoxuque ―xijyutcutic. \p \v 5 Li Tomase jech laj yalbe: \p ―Cajval, mu jnaꞌcutic bu chabat, jech mu jnaꞌcutic cꞌuxi chijbatcutic eꞌuc ―xut. \p \v 6 Li Jesuse jech laj yal: \p ―Ta jventa joꞌon chabatic li yoꞌ bu oy li Jtote. Li joꞌone xcojtaquin li Jtote, jaꞌ melel li cꞌu sba laj calboxuc scꞌoplale. Li buchꞌutic ta schꞌunic ti joꞌon Yajcoltavanejicune chcuxiic o sbatel osil ta jventa. Yan li buchꞌutic mu schꞌunic ti joꞌon Yajcoltavanejicune mu xuꞌ ta xojtaquinic li Jtote. \v 7 Ti avojtaquinicun ta melele, jech xavojtaquinic eꞌuc li Jtote. Pero chlic xa avojtaquinic li Jtote yuꞌun chlic xa avilic li cꞌu sba chascoltaic ta spasel li yabtele ―xijyutcutic. \p \v 8 Li Felipee jech laj yal eꞌuc: \p ―Cajval, acꞌbun cojtaquincutic li Jtotic Diose jech xijmuybajcutic o ―xut. \p \v 9 Li Jesuse jech laj yalbe: \p ―Ep xa cꞌacꞌal liꞌ jchiꞌucoxuque. ¿Mi mu to xavojtaquinun? Felipe. Li buchꞌutic liyojtaquinic xae, iyojtaquinic xa eꞌuc li Jtotic Diose. ¿Cꞌu chaꞌal jech chavalbun: “Acꞌbun cojtaquincutic li Jtotic Diose”, ti xachie? \v 10 ¿Mi muc to bu achꞌunoj ti jununcutic jchiꞌuc li Jtote? Li cꞌusi chacalbeique mu jcꞌopuc jtuc ti ta xcale, jaꞌ scꞌop li Jtote yuꞌun ta cabtel ta xvinaj o ti jununcutique. \v 11 Chꞌunic me ti jununcutic jchiꞌuc li Jtote. Mi mu xcꞌot ta avoꞌonic li cꞌusi laj cal liꞌi, jaꞌ me xachꞌunic o ta sventa ti laj cacꞌ ta ilel li juꞌele. \v 12 Melel li cꞌusi chacalbeique, mi chachꞌunic ti joꞌon chajcoltaique, xuꞌ chavacꞌbeic ta ilel sjuꞌel Dios jech chac cꞌu chaꞌal ta jpase. Schiꞌuc más to ep chlic yichꞌicun o ta mucꞌ li crixchanoetic ta aventaic li cꞌalal te oyun xa li yoꞌ bu oy li Jtote. \v 13 Cꞌusiuc noꞌox chacꞌanbeic li Diose, joꞌon chacacꞌbeic scotol mi jaꞌ chacꞌanic li cꞌusi ta jcꞌane. Jech lec o scꞌoplal li Jtot ta sventa ti chajcoltaique. \v 14 Yuꞌun mi jaꞌ chacꞌanic li cꞌusi ta jcꞌane, jech chacacꞌbeic li cꞌustic chacꞌanbecune. \s1 Jaꞌ scꞌoplal ti laj yal Jesús ti ta stac talel li Chꞌul Espíritue yoꞌ acꞌo chiꞌinaticuc \p \v 15 ’Mi tsloqꞌuel avoꞌonic cꞌuxun ta avoꞌonique, chachꞌunbecun scotol li jmantale. \v 16-17 Ta jcꞌanbe li Jtote ti acꞌo stacboxuc talel li Chꞌul Espíritue yoꞌ chtal scoltaoxuc. Jaꞌ chaschiꞌinic sbatel osil. Jaꞌ sventainoj eꞌuc li cꞌop ti jaꞌ melele. Li buchꞌutic mu schꞌunic ti joꞌon Jcoltavanejune, mu xuꞌ ta xichꞌic li Chꞌul Espíritue yuꞌun mu schꞌunic ti oy li Chꞌul Espíritue. Mu snaꞌic li cꞌu sba ta xꞌabteje. Yan li joꞌoxuque chlic avilic li cꞌu sba ta xꞌabteje yuꞌun chtal schiꞌinoxuc. Ta xꞌoch o ta avoꞌonic. \v 18 Muc bu chaquictaic o. Chtal jchiꞌinoxuc. \v 19 Li crixchanoetic li liꞌ oyic ta balumile mu xa jaluc liꞌ chiyilique. Mi la sta scꞌacꞌalil chichame, muc xa bu chiyilic nojtoc. Yan li joꞌoxuque ta to xavilicun. Ti jech cuxulun o sbatel osile, jech chacuxiic o sbatel osil ta jventa eꞌuc. \v 20 Cꞌalal mi iꞌoch ta avoꞌonic li Chꞌul Espíritue, jech chachꞌunic o ti jununcutic jchiꞌuc li Jtote, schiꞌuc ti jmojutic xa eꞌuque. \v 21 Li buchꞌutic ta schꞌunic li jmantaltaque jaꞌ tsloqꞌuel yoꞌonic cꞌuxun ta yoꞌonic. Mi tsloqꞌuel avoꞌonic cꞌuxun ta avoꞌonique, jaꞌ noꞌox jech cꞌuxoxuc ta yoꞌon li Jtote. Jech cꞌuxoxuc ta coꞌon eꞌuc, schiꞌuc más chacacꞌbe anaꞌic cꞌu sba li coꞌone ―xijyutcutic li Jesuse. \p \v 22 Jech ijacꞌbat yuꞌun li Judase, pero maꞌuc li Judas Iscariote, jaꞌ li yan o Judase: \p ―Cajval, ¿cꞌu chaꞌal ti jtuccutic noꞌox chavacꞌbun jnaꞌcutic ti cꞌu sba la avoꞌone? ¿Cꞌu chaꞌal mu xavacꞌbe snaꞌic li crixchanoetique? ―xi. \p \v 23 Itacꞌav li Jesuse: \p ―Li buchꞌu oyun ta yoꞌone ta schꞌun li cꞌusi chcalbee. Jaꞌ noꞌox jech li Jtote cꞌux ta yoꞌon. Chtal jchiꞌincutic. Chiꞌochcutic ta sjol ta yoꞌon. \v 24 Yan li buchꞌu mu cꞌuxucun ta yoꞌone, mu schꞌun li cꞌusi chcalbee. Maꞌuc jcꞌop jtuc li liꞌ chacalbeique; jaꞌ scꞌop li Jtote, jaꞌ ti listac talele. \p \v 25 ’Jaꞌ jech chacalbeic yoꞌ to liꞌ jchiꞌucoxuque. \v 26 Cꞌalal mi libate, chastacbeic talel li Chꞌul Espíritu li Jtote, jaꞌ chtal scoltaoxuc. Chaschanubtasic o scotol, chasjulesboxuc ta ajolic scotol li cꞌusi laj calboxuque. \p \v 27 ’Chajpasboxuc ta jun avoꞌonic comel. Li cꞌustic oy liꞌ ta balumile mu spas o ta jun avoꞌonic. Li joꞌone chajpasboxuc ta jun avoꞌonic jech chac cꞌu chaꞌal jun coꞌon li joꞌone. Mu me xavat avoꞌonic ti chibate. Mu me xaxiꞌic. \v 28 Laj xa calboxuc ti chibate. Laj xa calboxuc nojtoc ti chtal jchiꞌinoxuque. Ti cꞌuxucun ta avoꞌonique, xamuybajic noꞌox ti chisut batel ta stojol li Jtote. Yuꞌun jaꞌ más tsots yabtel yichꞌoj onoꞌox li Jtote. \v 29 Jaꞌ jech chacalbeic yoꞌ to muc bu batemun, yoꞌ jech mu xchibaj avoꞌonic ta jtojol li cꞌalal mi libate. \p \v 30 ’Mu xa jaluc chajcꞌoponic yuꞌun poꞌot xa chtal ta jtojol li pucuje, jaꞌ li sventainoj li balumile. Pero mu cꞌusi xuꞌ chispasbe. \v 31 Jaꞌ noꞌox ta jchꞌun li cꞌusi yalojbun li Jtote. Jech ta snaꞌic o scotol crixchanoetic ti oy ta coꞌon li Jtote. Licanic, batic xa ―xijyutcutic li Jesuse. \c 15 \s1 Jaꞌ scꞌoplal ti laj yal Jesús: “Li joꞌone jaꞌ jechun jech chac cꞌu chaꞌal smucꞌta aqꞌuil tsꞌusub”, xi \p \v 1 Li Jesuse jech laj yalbuncutic, joꞌoncutic li yajchanbalajeltacuncutique: \p ―Ti cꞌu sba xuꞌ chatunic cuꞌune, jaꞌ scꞌan ti jaꞌ jechoxuc jech chac cꞌu chaꞌal li scꞌobtac li tsꞌusub ti tsacal ta smucꞌta aqꞌuile. Yuꞌun li joꞌone jaꞌ jechun jech chac cꞌu chaꞌal smucꞌta aqꞌuil li tsꞌusube. Li Jtote jaꞌ jech chac cꞌu chaꞌal jchabiejtsꞌusub. \v 2 Li joꞌoxuque jaꞌ jechoxuc jech chac cꞌu chaꞌal li scꞌobtac li tsꞌusube. Li buchꞌutic ta xaꞌiic li jcꞌope, mi maꞌuc ta spasic li cꞌustic ta scꞌan li Jtote, jaꞌ jechic jech chac cꞌu chaꞌal li scꞌob tsꞌusub ti bu mu xacꞌ sate. Li jchabiejtsꞌusube ta stuchꞌan loqꞌuel scotol scꞌob li bu mu xacꞌ sate. Jaꞌ noꞌox jech eꞌuc li buchꞌutic mu scꞌan spasic li cꞌusi ta scꞌan li Jtote, mu xcꞌaneic yuꞌun li Jtote. Yan li buchꞌutic ta xaꞌiic li jcꞌope, mi jaꞌ ta spasic li cꞌustic ta scꞌan li Jtote, más ta xtuqꞌuibtaseic yuꞌun li Jtote jech chac cꞌu chaꞌal ta slecubtasbe scꞌob tsꞌusub li jchabiejtsꞌusube. Li jchabiejtsꞌusube ta sjaxbe loqꞌuel li bu chopol ta xile yoꞌ acꞌo satinuc o más. \v 3 Li joꞌoxuque tuqꞌuibtasbiloxuc xa yuꞌun laj xa avichꞌic ta mucꞌ li jcꞌope. \v 4 Ichꞌicun o me ta mucꞌ jech chajcoltaic. Naꞌic me, ti manchuc tsacal ta smucꞌta aqꞌuil li scꞌob tsꞌusube, mu satin ti jechuque. Jaꞌ jechoxuc eꞌuc li joꞌoxuque, mu xuꞌ chapasic li cꞌusi leque mi mu xavichꞌicun ta muqꞌue. \p \v 5 ’Li joꞌone jaꞌ jechun jech chac cꞌu chaꞌal li smucꞌta aqꞌuil li tsꞌusube. Li joꞌoxuque jaꞌ jechoxuc jech chac cꞌu chaꞌal li scꞌobtac li tsꞌusube. Mi chavichꞌicun o ta muqꞌue, jech chajcoltaic, jech xuꞌ chapasic li cꞌusi ta scꞌan li Jtote. Mi muc bu chajcoltaique, mu cꞌusi xuꞌ chapasic atuquic. \v 6 Li buchꞌu mu scꞌan chiyichꞌ ta muqꞌue, jaꞌ jech chac cꞌu chaꞌal li scꞌob tsꞌusub ti mu xacꞌ sate, ta xichꞌ tuchꞌel loqꞌuel. Li scꞌob tsꞌusub ti ituchꞌe loqꞌuele ta xtaquij o. Ta tsꞌacal ta xichꞌ tsobel, ta xichꞌ chiqꞌuel ta cꞌocꞌ. \p \v 7 ’Mi chavichꞌicun o ta muqꞌue, mi te oy o ta avoꞌonic li jcꞌope, xuꞌ chacꞌanbeic Dios scotol li cꞌusi chacꞌanique jech chayacꞌbeic. \v 8 Mi jaꞌ chapasic li cꞌustic leque, jaꞌ ta xꞌichꞌe o ta mucꞌ li Jtote. Jech ta xvinaj ti la achꞌunic jech chac cꞌu chaꞌal la jchanubtasoxuque. \v 9 Toj cꞌuxoxuc ta coꞌon jech chac cꞌu chaꞌal toj cꞌuxun ta yoꞌon li Jtote. Ichꞌicun o me ta mucꞌ yuꞌun toj cꞌuxoxuc ta coꞌon. \v 10 Mi chachꞌunbecun scotol li cꞌusi chacalbeique, jaꞌ chanaꞌic o ti toj cꞌuxoxuc ta coꞌone, jech chac cꞌu chaꞌal toj cꞌuxun ta yoꞌon li Jtote yuꞌun ta jchꞌunbe scotol li cꞌusi chiyalbee. \p \v 11 ’Ti laj calboxuc ti scꞌan chavichꞌicun o ta muqꞌue, jaꞌ yoꞌ acꞌo muybajanic noꞌox jech chac cꞌu chaꞌal ximuybaj noꞌoxe. Jech xamuybajic noꞌox scotol cꞌacꞌal, mu xa cꞌusi chal avoꞌonic. \v 12 Jech jmantal chacalbeic. Cꞌuxubino me abaic jech chac cꞌu chaꞌal la jcꞌuxubinoxuque. \v 13 Li buchꞌu ta xacꞌ sba ta milel ta sqꞌuexol li buchꞌu lec scꞌopon sbaic schiꞌuque, yuꞌun toj cꞌux ta yoꞌon li schiꞌile. Jaꞌ jech cꞌuxoxuc ta coꞌon. Jaꞌ scꞌan ti acꞌo jechuc avoꞌonic eꞌuc li joꞌoxuque. \v 14 Li joꞌoxuque jmoj xa coꞌontic mi chapasic scotol li cꞌustic chacalbeique. \v 15 Li joꞌoxuque maꞌuc xa jtuneloxuc chcaꞌi, jmoj xa coꞌontic yuꞌun laj xa cacꞌboxuc anaꞌic scotol li cꞌustic caꞌioj ta stojol li Jtote. Li buchꞌu jtunel noꞌoxe muc bu ta xꞌalbat li cꞌustic ta snop li yajvale. Yan li joꞌone laj calboxuc xa scotol. \v 16 Li joꞌoxuque muc bu la atꞌujicun, joꞌon la jtꞌujoxuc. Laj cacꞌboxuc avabtelic yoꞌ chba apasic li cꞌusi ta scꞌan li Diose. Mu alticuc ti chapasic li cꞌusi ta scꞌan li Diose yuꞌun jaꞌ sventa sbatel osil. Ti chatunic cuꞌune jech scotol li cꞌustic chacꞌanbeic li Jtote chayacꞌbeic mi jaꞌ chacꞌanic li cꞌusi ta jcꞌane. \v 17 Jaꞌ jech sba jmantal chacalbeic: Cꞌuxubino me abaic acotolic. \s1 Jaꞌ scꞌoplal ti laj yal Jesús: “Chopol chayilic li crixchanoetique”, xi \p \v 18 ’Mi chopol chayilic li crixchanoetique, mu me xchibaj avoꞌonic. Naꞌic me ti joꞌon chopol onoꞌox liyilique. \v 19 Ti jaꞌuc to jech chapasic li cꞌustic chopol jech chac cꞌu chaꞌal ta spasic li crixchanoetique, lec chayilic ti jechuque. Li joꞌoxuque muc xa bu chapasic jech, yuꞌun laj quicꞌoxuc xa. Jaꞌ yuꞌun chopol chayilic li crixchanoetique. \v 20 Naꞌic me ti jech onoꞌox calojboxuque: “Li buchꞌu jtunel noꞌoxe muc bu tsots yabtel yichꞌoj. Jaꞌ tsots yabtel yichꞌoj li yajvale”, xacutic onoꞌox. Ilbaj liyilic li joꞌone, jaꞌ noꞌox jech ilbaj chayilic eꞌuc. Muc bu xiyichꞌbeic ta mucꞌ li jcꞌope, jaꞌ noꞌox jech mu xayichꞌbeic ta mucꞌ eꞌuc la acꞌopique. \v 21 Jaꞌ ta jventa joꞌon scotol li cꞌustic chaspasbeique yuꞌun mu xojtaquinic li Jtot ti listac talele. \p \v 22 ’Ti manchuc tal jcꞌoponic li crixchanoetique, muc bu xvinaj mi chopol li yoꞌonique. Li avie mu xa xuꞌ chalic ti lec yoꞌonique yuꞌun chopol chiyilic. \v 23 Li buchꞌutic chopol chiyilique, chopol ta xilic eꞌuc li Jtote. \v 24 Ti manchuc laj cacꞌbe yilic jtsatsal juꞌel ti muc buchꞌu yan xuꞌ jech ta spase, muc bu xvinaj mi chopol li yoꞌonic ti jechuque. Li avie mu xa xuꞌ chalic ti lec yoꞌonique yuꞌun chopol iyilic li cꞌustic la jpascutic schiꞌuc li Jtote. \v 25 Ti jech chopol chiyilique, jaꞌ icꞌot ta pasel ti jech onoꞌox tsꞌibabil comel jcꞌoplal ta scꞌop Dios li te yichꞌojique: “Altic ti chopol chiyilique yuꞌun muꞌyuc jmul”, xi onoꞌox tsꞌibabil. \p \v 26 ’Cꞌalal mi ital li Chꞌul Espíritu ti chajtacbeic talel sventa chascoltaique, jaꞌ jcꞌoplal chayalbeic. Melel li cꞌusi chayalbeique yuꞌun te chlic talel ta stojol li Jtote. \v 27 Li joꞌoxuque chavalic jcꞌoplal eꞌuc yuꞌun la achiꞌinicun li cꞌalal lic jpas li cabtele, schiꞌuc cꞌalal to tana. \c 16 \p \v 1 ’Jaꞌ jech laj calboxuc ti chopol chayilic li crixchanoetique yoꞌ mu xchibaj avoꞌonic li cꞌalal muc xa bu liꞌ oyune. \v 2 Chasloqꞌuesic ta schꞌulnaic li jchiꞌiltactic ta israelale. Ta xcꞌot scꞌacꞌalil ti chasmilic jayvoꞌoxuque yuꞌun ta snopic ti jaꞌ jech tscꞌan Dios ti chasmilique. \v 3 Ti chasmilique, yuꞌun mu xojtaquinic li Jtotic Diose. Jech mu xiyojtaquinic eꞌuc. \v 4 Jaꞌ jech laj calboxuc ti chopol chayilic li crixchanoetique yuꞌun cꞌalal chascontrainique, jaꞌ ta xjul o ta ajolic ti jech onoꞌox calojboxuc comele. Cꞌalal laj quicꞌanoxuc ta jtojole, muc bu jech laj calboxuc yuꞌun liꞌ to jchiꞌucoxuque. \s1 Jaꞌ scꞌoplal ti cꞌu sba yabtel li Chꞌul Espíritue \p \v 5-6 ’Chisut xa batel ta stojol li Jtote, jaꞌ ti listac talele. Pero jaꞌ noꞌox at‐oꞌon batem ta avoꞌonic li cꞌalal jech laj calboxuque. Muc un jaꞌ o chajacꞌbecun ti bu chibate. \v 7 Melel li cꞌusi chacalbeique, joꞌot acꞌuxubinelic ti chisut batel ta vinajele. Yuꞌun mi muc bu chisut batele, muc bu chtal scoltaoxuc li Chꞌul Espíritue. Ti chisut batele, jaꞌ chajtacbeic talel li Chꞌul Espíritue. \v 8 Cꞌalal mi itale, ch‐acꞌbat yilic scotol crixchanoetic ti oy smulique, schiꞌuc ti muꞌyuc jmul li joꞌone, schiꞌuc ti ta xꞌacꞌbat yichꞌic vocol ta scoj li smulique. \v 9 Li smul ti ch‐acꞌbat yilique, jaꞌ ti mu schꞌunic ti joꞌon Yajcoltavanejicune. \v 10 Ch‐acꞌbat snaꞌic ti tucꞌ coꞌone jaꞌ yuꞌun liyicꞌ muyel ta stojol li Jtote. Yuꞌun muc xa bu chavilicun li ta balumile. \v 11 Ch‐acꞌbat snaꞌic ti ta xichꞌic vocol ta scoj li smulique ta sventa ti jech onoꞌox yaloj Dios ti ta xichꞌ vocol sbatel osil li buchꞌu ta spas ta mantal li crixchanoetic liꞌ ta balumile, jaꞌ li banquilal pucuje. \p \v 12 ’Acꞌo mi oy to cꞌusi yan chacalbeique, pero mu xavaꞌibeic smelol scotol li avie. \v 13 Cꞌalal chtal li Chꞌul Espíritue, jaꞌ melel scotol li cꞌusi ta xal eꞌuque. Jaꞌ chacꞌ anaꞌic chacꞌ avilic scotol li cꞌustic melele. Pero maꞌuc scꞌop stuc ti chale. Jaꞌ chal scotol li cꞌustic ch‐albat yuꞌun li Jtote. Jaꞌ chacꞌ anaꞌic scotol li cꞌustic ta xcꞌot ta pasele. \v 14 Jaꞌ chiyacꞌ ta ichꞌel ta mucꞌ yuꞌun jaꞌ yabtel o ti ta sjules ta ajolic scotol li cꞌusi la jpase schiꞌuc li cꞌusi laj cale. \v 15 Ti jech laj cale, mu jtucuc chiyacꞌ ta ichꞌel ta mucꞌ. Yuꞌun jununcutic jchiꞌuc li Jtote, jech coꞌol chijyacꞌuncutic ta ichꞌel ta mucꞌ. \s1 Jaꞌ scꞌoplal ti laj yal Jesús: “Jliquel noꞌox chavat avoꞌonic pero xamuybajic xa ta tsꞌacal”, xꞌutatic \p \v 16 ’Mu xa jaluc liꞌ chavilicune. Oy jun chib cꞌacꞌal ti muc bu chavilicune. Tsꞌacal to chavilicun nojtoc. Ta tsꞌacal chisut batel li yoꞌ bu oy li Jtote ―xi li Jesuse. \p \v 17 Oy chaꞌoxvoꞌuncutic, joꞌoncutic li yajchanbalajeltacuncutique, jech laj calbe jbacutic: \p ―¿Cꞌu sba smelol ti jech laj yalbutique: “Mu xa jaluc liꞌ chavilicune. Oy jun chib cꞌacꞌal ti muc bu chavilicune. Tsꞌacal to chavilicun nojtoc. Ta tsꞌacal chisut batel li yoꞌ bu oy li Jtote”, ti xijyututique? \v 18 ¿Cꞌu sba smelol ti “mu xa jaluc” ti xie? Mu xcaꞌibetic smelol li cꞌusi ta xale ―xcut jbacutic. \p \v 19 Li Jesuse snaꞌoj ti chac jacꞌbecutic li cꞌu sba smelole, jech laj yalbuncutic: \p ―Jnaꞌoj ti chajacꞌbe abaic ta sventa ti jech laj cale: “Mu xa jaluc liꞌ chavilicune. Oy jun chib cꞌacꞌal ti muc bu chavilic jsate. Tsꞌacal to chavilicun nojtoc”, ti xacutique. \v 20 Melel li cꞌusi chacalbeique, li joꞌoxuque chaꞌoqꞌuic, chavat avoꞌonic. Yan li buchꞌutic mu xiyichꞌic ta muqꞌue jaꞌ xmuybajic o ti chimilee. Pero li joꞌoxuque jliquel noꞌox ti chavat avoꞌonique. Xamuybajic xa ta tsꞌacal. \v 21 Anaꞌojic li cꞌu sba li cꞌalal ta xcux jun antse, oy svocol. Pero cꞌalal mi ixcuxe, ta xchꞌay ta yoꞌon ti yan sba svocol iyaꞌie. Xmuybaj xa yuꞌun ispet xa yol. \v 22 Jaꞌ noꞌox jechoxuc eꞌuc li joꞌoxuque, li avie chavat avoꞌonic, pero cꞌalal chavilic jsat nojtoque, xamuybajic xa. Muꞌyuc xa at‐oꞌon chavaꞌiic. \p \v 23 ’Cꞌalal chavilicun nojtoc jech chac cꞌu chaꞌal laj calboxuque, muꞌyuc xa cꞌusi chajacꞌbecun yuꞌun icꞌot xaꞌox ta pasel li cꞌustic laj calboxuque. Melel chacalbeic, scotol li cꞌusi chacꞌanbeic li Jtotic Diose chayacꞌbeic mi jaꞌ chacꞌanic li cꞌusi ta jcꞌan joꞌone. \v 24 Muc to bu acꞌanojbeic li Jtotic Dios li cꞌusi ta jcꞌane. Cꞌanbeic, jech chayacꞌboxuc. Jech xamuybajic noꞌox scotol cꞌacꞌal, mu xa cꞌusi yan chacꞌanic. \s1 Jaꞌ scꞌoplal ti laj yal Jesús: “Laj xa jpas ta canal scotol li cꞌustic oy liꞌ ta balumile”, xi \p \v 25 ’Scotol li cꞌustic laj calboxuque oy bu ta loꞌil noꞌox laj calboxuc. Pero chcꞌot scꞌacꞌalil ti jamal chacalbeic li scꞌoplal li Jtotic Diose. \v 26 Cꞌalal chcꞌot scꞌacꞌalil ti jamal chavaꞌibeic scꞌoplal li Jtotic Diose, atuquic xa noꞌox chacꞌanbeic Dios li cꞌusi chacꞌanique yuꞌun xanaꞌic ti jech ta jcꞌane. Mu xa persauc ti joꞌon ta jcꞌanbe li Jtotic Dios li cꞌusi chacꞌanique. \v 27 Yuꞌun toj cꞌuxoxuc ta yoꞌon li Jtotic Diose. Ti toj cꞌuxoxuc ta yoꞌone, jaꞌ ta sventa ti toj cꞌuxun ta avoꞌonic eꞌuque schiꞌuc achꞌunic xa ti te liquemun talel ta stojol li Jtotic Diose. \v 28 Melel ti te lilic talel ta stojol li Jtotic Dios li cꞌalal lital liꞌ ta balumile. Ta xa xquicta li balumile, chisut xa batel li yoꞌ bu oy li Jtotic Diose ―xijyutcutic li Jesuse. \p \v 29 Joꞌoncutic li yajchanbalajeltacuncutique jech laj calbecutic: \p ―Tana lec jamal la avalbuncutic. \v 30 Jnaꞌcutic xa ti xanaꞌ scotole. Yuꞌun anaꞌoj xa onoꞌox ti oy cꞌusi ta jcꞌan chajacꞌbecutic li cꞌalal muc toꞌox bu jacꞌojbotcutique. Jaꞌ ta jchꞌuncutic o ti te liquemot talel li yoꞌ bu oy li Diose ―xcutcutic. \p \v 31 Itacꞌav li Jesuse: \p ―Lec mi chachꞌunic ti liquemun talel li yoꞌ bu oy li Diose. Pero scꞌan ti ta sloqꞌuel avoꞌonic chachꞌunic ti joꞌon Avajcoltavanejicune. \v 32 Yuꞌun ta jliquel xa chavictaicun, chavoqꞌuilan abaic batel. Pero muc bu ictabilun, liꞌ schiꞌucun li Jtotic Diose. \v 33 Li cꞌu yepal laj calboxuque, jaꞌ sventa ti acꞌo xamuybajic o ta jventa li cꞌalal chavichꞌic vocol liꞌ ta balumile. Laj xa jpas ta canal scotol li cꞌustic oy liꞌ ta balumile, jech ta jventa joꞌon chapasic ta canal eꞌuc ―xijyutcutic li Jesuse. \c 17 \s1 Jaꞌ scꞌoplal ti la scꞌoponbe Dios ta stojolic li yajchanbalajeltac li Jesuse \p \v 1 Cꞌalal laj yal jech li Jesuse, la sqꞌuel muyel ta vinajel, la sta ta naꞌel Dios. Jech laj yal: \p ―Tata, ista xa scꞌacꞌalil ti chicham jech chac cꞌu chaꞌal avaloj onoꞌoxe. Ta sventa ti ta jchꞌun li cꞌusi avaloje, jech acꞌun ta ichꞌel ta mucꞌ, joꞌon la Anichꞌonune. Chaꞌichꞌe ta mucꞌ eꞌuc. \v 2 La avacꞌbun xa jventain scotol crixchanoetic ta spꞌejel balumil yoꞌ chcacꞌ ti chcuxiic o sbatel osil li cꞌu yepal atꞌujoj ti chiyichꞌic ta muqꞌue. \v 3 Ti chcuxiic sbatel osile, yuꞌun xayojtaquinic, joꞌot li cuxul Diosote, schiꞌuc xiyojtaquinic eꞌuc, joꞌon li Yajcoltavanejicun ti la atacun talele. \p \v 4 ’Laj xa cacꞌot ta ichꞌel ta mucꞌ ta stojol li crixchanoetique. Nelebal xa cuꞌun li cabtel li avacꞌojbun jpase. \v 5 Tata, tanae acꞌun xa ta ichꞌel ta mucꞌ li te ta atojol jech chac cꞌu chaꞌal ichꞌbilun onoꞌox ta mucꞌ li te ta atojol li cꞌalal muc toꞌox bu meltsajem li balumile. \p \v 6 ’Laj cacꞌot xa ta ojtaquinel ta stojol li viniquetic liꞌi, jaꞌ li la avacꞌ yichꞌicun ta muqꞌue. Baꞌi onoꞌox atꞌujoj ti chiyichꞌic ta muqꞌue, jech laj yichꞌic xa ta mucꞌ la acꞌope. \v 7 Snaꞌic xa ti joꞌot ta ajuꞌel la jpas scotol li cꞌustic la jpase schiꞌuc li cꞌustic laj cale. \v 8 Laj xa calbe yaꞌiic la acꞌope. Snaꞌic xa ti ta melel te liquemun talel ta atojole. Ischꞌunic xa ti joꞌot la atacun talele. \p \v 9 ’Chajcꞌopon ta stojolic. Maꞌuc chajcꞌopon ta stojol scotol li crixchanoetique. Jaꞌ chajcꞌopon ta stojolic li buchꞌutic la avacꞌ yichꞌicun ta mucꞌ yoꞌ jech chcolic o sbatel osil ta jventae yuꞌun jaꞌ avuꞌun. \v 10 Scotol li buchꞌutic chcolic ta jventa joꞌone jaꞌ cuꞌun. Jaꞌ avuꞌun eꞌuc. Coꞌol cuꞌuntic. Jaꞌ chiyaqꞌuic ta ichꞌel ta mucꞌ. \p \v 11 ’Stuquic xa chcomic liꞌ ta balumile yuꞌun chisut xa talel ta atojol. Tata, joꞌot ti mu cꞌusi chopol li te ta atojole, abolajan chabibun scotol li buchꞌutic la avacꞌ yichꞌicun ta muqꞌue yoꞌ jech mu spaseic ta canal yuꞌun li cꞌustic oy liꞌ ta balumile. Jech jmoj yoꞌonic scotolic jech chac cꞌu chaꞌal jmoj coꞌontique. \v 12 Cꞌalal la jchiꞌinic liꞌ ta balumile ti jayvoꞌ la avacꞌ yichꞌicun ta muqꞌue, joꞌot ta atsatsal ajuꞌel ti mu junuc ichꞌay cuꞌune. Lec la jchabi, liꞌ schiꞌuquicun scotolique. Jaꞌ noꞌox li jun li buchꞌu scꞌoplal onoꞌox ta xchꞌay o sbatel osile, muc xa bu liꞌ jchiꞌuque. Yuꞌun jaꞌ icꞌot ta pasel li cꞌusi tsꞌibabil onoꞌox comel ta acꞌope. \p \v 13 ’Chital xa ta atojol, Tata. Cꞌalal liꞌ to jchiꞌuquic liꞌ ta balumil li buchꞌutic avacꞌojbune, chajcꞌopon ta stojolic yoꞌ acꞌo xmuybajic jech chac cꞌu chaꞌal xijmuybaj noꞌoxe. \v 14 Laj calbeic xa la acꞌope, pero chopol ta xꞌileic yuꞌun li buchꞌutic mu xiyichꞌic ta muqꞌue. Yuꞌun mu jmojuc yoꞌonic schiꞌuc li crixchanoetique, jech chac cꞌu chaꞌal mu jmojuc coꞌon jchiꞌuc li crixchanoetique. \v 15 Mu me jaꞌuc chajcꞌanbe ti acꞌo xavicꞌ ta atojol li avie; jaꞌ chajcꞌanbe ti acꞌo xachabibune yoꞌ jech mu spaseic ta canal yuꞌun li pucuje. \v 16 Yuꞌun mu xa jechuc yoꞌonic jech chac cꞌu chaꞌal yoꞌonic li crixchanoetique, jech chac cꞌu chaꞌal mu jechuc coꞌon jech chac cꞌu chaꞌal yoꞌonic li crixchanoetique. \v 17 Acꞌo yacꞌ ta yoꞌonic la acꞌope yuꞌun jaꞌ melel, yoꞌ jech mu snopic mu spasic li cꞌusi ta snopic ta spasic li crixchanoetique. \v 18 Jaꞌ jech chac cꞌu chaꞌal la atacun talel liꞌ ta balumile yoꞌ tal calbeic la acꞌope, jaꞌ noꞌox jechun eꞌuc ta jtaquic batel yoꞌ acꞌo ba yalbeic acꞌop li crixchanoetique. \v 19 Ta slequil yutsil coꞌon ta jpas li cꞌusi chacꞌane, jech ta jventa joꞌon ti ta slequil yutsil yoꞌonic ta spasic eꞌuc li cꞌusi chacꞌane. \p \v 20 ’Maꞌuc noꞌox chajcꞌopon ta stojolic li viniquetic liꞌi. Chajcꞌopon ta stojolic eꞌuc li buchꞌutic chlic yichꞌicun ta mucꞌ ta sventa li viniquetic liꞌi. \v 21 Chajcꞌanbe ti acꞌo jmojuc yoꞌonic scotolic li buchꞌutic chiyichꞌic ta muqꞌue jech chac cꞌu chaꞌal jmoj coꞌontique. Jech ta schꞌunic o scotol crixchanoetic ti joꞌot la atacun talele. \v 22 Ta xcacꞌbe slequil yoꞌonic jech chac cꞌu chaꞌal slequil coꞌon li avacꞌojbune yoꞌ jech acꞌo jmojuc yoꞌonic jech chac cꞌu chaꞌal jmoj coꞌontique. \v 23 Jaꞌ jech tspasic ta jmoj schiꞌuc li joꞌone. Li joꞌotique junutic onoꞌox. Jaꞌ jech tspasic ta jmoj scotolic jchiꞌuctic. Jaꞌ ta snaꞌic o scotol crixchanoetic ti joꞌot la atacun talele. Ta snaꞌic nojtoc ti toj cꞌux ta avoꞌon scotol li buchꞌutic jmojuncutic jchiꞌuque jech chac cꞌu chaꞌal toj cꞌuxun ta avoꞌone. \p \v 24 ’Tata, ti jayvoꞌ la avacꞌ yichꞌicun ta muqꞌue, ta jcꞌan ti acꞌo xischiꞌinic o sbatel osil li yoꞌ bu oyote, jaꞌ te ta xilic o li cꞌu sba chavacꞌun ta ichꞌel ta muqꞌue. Yuꞌun cꞌuxun onoꞌox ta avoꞌon li cꞌalal muꞌyuc toꞌox li balumile. \v 25 Tata, joꞌot ti tucꞌ avoꞌone, muc bu xavacꞌ xchꞌay li buchꞌutic xayojtaquinic xae. Li crixchanoetique mu xayojtaquinic. Li joꞌone xacojtaquin. Li jayvoꞌ li liꞌ oyique ischꞌunic xa ti joꞌot la atacun talele. \v 26 Laj yojtaquinicot xa cuꞌun. Pero más to chayojtaquinic cuꞌun, jech ta snaꞌic ti toj cꞌuxic ta avoꞌone jech chac cꞌu chaꞌal toj cꞌuxun ta avoꞌone. Schiꞌuc ta snaꞌic ti jmojuncutic xae ―xi iyal cꞌalal ista ta naꞌel Dios li Jesuse. \c 18 \s1 Jaꞌ scꞌoplal ti iꞌaqꞌue ta cꞌabal Jesús yuꞌun li Judase \r (Mt. 26.47–56; Mr. 14.43–50; Lc. 22.47–53) \p \v 1 Cꞌalal ilaj yoꞌon ta stael ta naꞌel Dios li Jesuse, ilocꞌ batel. Te tijil lijbatcutic eꞌuc, joꞌoncutic li yajchanbalajeltacuncutique. Lijelavcutic batel ta jot ucꞌum, Cedrón sbi. Te lijcꞌotcutic schiꞌuc Jesús ta tsꞌunbal olivatic. \v 2 Li Judase, jaꞌ li buchꞌu spasoj xa trato ti chacꞌ ta cꞌabal li Jesuse, yiloj onoꞌox li bu tsꞌunbaltique yuꞌun te onoꞌox chijcꞌotilancutic jcotolcutic schiꞌuc li Jesuse. \v 3 Jech li Judase laj yicꞌ batel soltaroetic ti te liquemic talel ta Romae, schiꞌuc jayvoꞌ yajmayoltaquic li banquilal paleetique schiꞌuc li jfariseoetique. Jaꞌ jchiꞌiltac ta israelal li mayoletique. Cꞌalal ibatique, tsꞌaclomic xa batel ta smachitaic, ta stojic, ta slamparaic. \v 4 Li Jesuse snaꞌoj scotol li cꞌusi tspasbate. Inopoj batel, jech la sjacꞌbe li jchucvanejetique: \p ―¿Buchꞌu chasaꞌic? ―xꞌutatic. \p \v 5 Itacꞌavic: \p ―Jaꞌ ta jsaꞌcutic li Jesús li te liquem talel ta Nazarete ―xiic. \p Itacꞌav li Jesuse: \p ―Joꞌon li liꞌ oyune ―xi. \p Te vaꞌal eꞌuc li Judase, jaꞌ li jꞌacꞌvanej ta cꞌabale. \v 6 Cꞌalal laj yal jech li Jesuse: “Joꞌon li liꞌ oyune”, ti xie, li jchucvanejetique ta valapat ibatic, iyalic ta lum. \v 7 Li Jesuse la schaꞌjacꞌbe: \p ―¿Buchꞌu chasaꞌic? ―xꞌutatic. \p Itacꞌavic: \p ―Jaꞌ ta jsaꞌcutic li Jesús li te liquem talel ta Nazarete ―xiic. \p \v 8 Itacꞌav li Jesuse: \p ―Laj calboxuc xa ti joꞌon li liꞌ oyune. Mi jtuc noꞌox chasaꞌicune, li jchiꞌiltac liꞌi acꞌo baticuc ―xi li Jesuse. \p \v 9 Ti jech laj yale, yoꞌ acꞌo cꞌotuc ta pasel ti jech onoꞌox laj yalbe li Stote: “Ti jayvoꞌ la avacꞌ yichꞌicun ta muqꞌue mu junuc ichꞌay cuꞌun”, xi onoꞌox laj yal. \v 10 Te yichꞌoj smachita li Simón Pedroe. La sloqꞌues, la sjaxbe ta bojel sbatsꞌichiquin li yajtunel li más banquilal palee. Malco sbi li jtunele. \v 11 Li Jesuse jech laj yalbe li Pedroe: \p ―Ticꞌo ta sna la amachitae. Mi chapojune, mu xquichꞌ vocol jech chac cꞌu chaꞌal laj yal li Jtote ―xut. \s1 Jaꞌ scꞌoplal ti laj yiqꞌuic batel ta stojol Anás li Jesuse \r (Mt. 26.57–58; Mr. 14.53–54; Lc. 22.54) \p \v 12 Li banquilal soltaro schiꞌuc li yajsoltarotaque, schiꞌuc li yajmayoltaquic li banquilal paleetique, la stsaquic li Jesuse, la schuquic. \v 13 Baꞌi laj yiqꞌuic batel ta stojol li loqꞌuem banquilal palee, Anás sbi. Oy jun sniꞌ li Anase, jaꞌ Caifás sbi, ti jaꞌ o ochem ta más banquilal pale li cꞌalal icham li Jesuse. \v 14 Li Caifase jaꞌ onoꞌox ti jech laj yalbe schiꞌiltac ta abtele: “Jaꞌ lec mi jun noꞌox vinic ta xcham cuꞌuntique; jaꞌ chopol mi chijcham jcotoltique”, ti xi onoꞌoxe. \s1 Jaꞌ scꞌoplal ti laj yal Pedro ti mu xojtaquin li Jesuse \r (Mt. 26.69–70; Mr. 14.66–68; Lc. 22.55–57) \p \v 15 Li joꞌone jchiꞌuc li Simón Pedroe nomnom tijiluncutic batel ta spat li Jesuse. Li joꞌone xiyojtaquin li loqꞌuem banquilal palee, jech cꞌalal iꞌoch ta yamaqꞌuil sna li banquilal pale li Jesuse, te liꞌoch eꞌuc. \v 16 Li Pedroe te vaꞌal icom ta pat tiꞌmoc. Li joꞌone yuꞌun ojtaquinbilun onoꞌox yuꞌun li banquilal palee, jaꞌ yuꞌun la jcꞌopon li jchabiejtiꞌmoque yoꞌ acꞌo otesatuc eꞌuc li Pedroe. Iꞌotesat li Pedroe. \v 17 Li jchabiejtiꞌmoc tseube la sjacꞌbe li Pedroe: \p ―¿Mi mu joꞌcot yajchanbalajelot li vinique? ―xut. \p Itacꞌav li Pedroe: \p ―Mu joꞌcun ―xi. \p \v 18 Li jtuneletic li te oyique schiꞌuc li mayoletique te snopꞌojic lec scꞌoqꞌuic ta acꞌal yuꞌun toj sic. Te vaꞌalic ta xcꞌatinic. Te vaꞌal ta xcꞌatin eꞌuc li Pedroe. \s1 Jaꞌ scꞌoplal ti jaꞌ baꞌi iꞌichꞌbat scꞌop yuꞌun Anás li Jesuse \r (Mt. 26.59–66; Mr. 14.55–64; Lc. 22.66–71) \p \v 19 Li Jesuse ijacꞌbat yuꞌun li loqꞌuem banquilal palee: \p ―¿Buchꞌutic la avajchanbalajeltaque? ¿Cꞌusi ti chavacꞌ ta chanele? ―xꞌutat. \p \v 20 Itacꞌav li Jesuse: \p ―Ta satilal laj calanbe li crixchanoetique. Scotol cꞌacꞌal lichanubtasvan ta chꞌulnaetic schiꞌuc te ta yamaqꞌuil li mucꞌta chꞌulna li yoꞌ bu ta stsob sbaic scotol li jchiꞌiltactique. Muc bu ta mucul lichanubtasvan. \v 21 ¿Cꞌu chaꞌal chajacꞌbun? Jaꞌ jacꞌanbo li buchꞌutic laj yaꞌiic li cꞌusi laj calbeique. Jaꞌ snaꞌojic li cꞌusi laj calbeique ―xi li Jesuse. \p \v 22 Cꞌalal laj yal jech li Jesuse, ta ora iꞌacꞌbat majel yuꞌun jun mayol li te vaꞌale. Jech laj yal li mayole: \p ―¿Cꞌu chaꞌal jech chatacꞌbe li banquilal palee? ―xꞌutat li Jesuse. \p \v 23 Itacꞌav li Jesuse: \p ―Mi yuꞌun chopol li cꞌusi laj cale, albun ti cꞌusi chopol ical avaꞌie. Mi lec li cꞌusi laj cale, ¿cꞌu chaꞌal la amajun? ―xut. \p \v 24 Li Anase, jaꞌ li loqꞌuem banquilal palee, laj yacꞌbe ta chucbeel scꞌob li Jesuse, la stac batel ta stojol li sniꞌe, jaꞌ li Caifás li jaꞌ to iꞌoch ta más banquilal palee. \s1 Jaꞌ scꞌoplal ti la schaꞌal Pedro ti mu xojtaquin li Jesuse \r (Mt. 26.71–75; Mr. 14.69–72; Lc. 22.58–62) \p \v 25 Cꞌalal jech ijacꞌbat te ta yut na li Jesuse, li Pedroe te vaꞌal ta xcꞌatin ta amacꞌ. Jech ijacꞌbat yuꞌun li buchꞌutic te coꞌol ta xcꞌatinic schiꞌuque: \p ―¿Mi mu joꞌcot yajchanbalajelot li vinique? ―xꞌutat. \p Itacꞌav li Pedroe: \p ―Mu joꞌcun ―xi. \p \v 26 Te oy jun yajtunel li banquilal palee. Jaꞌ yutsꞌ yalal li buchꞌu ilaj ta bojbeel schiquine. Li Pedroe jech ijacꞌbat yuꞌun li jtunele: \p ―¿Mi mu joꞌcot ti te laj quilot achiꞌuc li vinic li te ta tsꞌunbaltique? ―xꞌutat. \p \v 27 Li Pedroe laj yal nojtoc ti mu xojtaquin li Jesuse. Jaꞌ xa o iꞌocꞌ schaꞌoqꞌuelal jcots. \s1 Jaꞌ scꞌoplal ti ba yacꞌbeic ta scꞌob Pilato li Jesuse \r (Mt. 27.1–2, 11–14; Mr. 15.1–5; Lc. 23.1–5) \p \v 28 Laj yiqꞌuic loqꞌuel ta stojol Caifás li Jesuse, ba yacꞌbeic ta scꞌob gobernador li te ta snae. Pretorio sbi li snae. Jaꞌ te ta xichꞌ meltsanbeel scꞌopic li crixchanoetique. Naca noꞌox xvinaj li cꞌalal icꞌotique. Li paleetic schiꞌuc li schiꞌiltaque muc bu xꞌochic li ta Pretorioe. Yuꞌun schꞌunojic ti ta sta o smulic ta stojol Dios mi ta scap sbaic schiꞌuc li buchꞌutic maꞌuc jchiꞌiltacutic ta israelale, jech mu xuꞌ tstiꞌic li chexel chij ta sventa li qꞌuin Coltaele. \v 29 Jaꞌ yuꞌun ilocꞌ talel li Pilatoe, jaꞌ li gobernadore. Jech la sjacꞌbe li jꞌabteletic cuꞌuncutique: \p ―¿Cꞌusi smul avuꞌunic li vinic li liꞌ aviqꞌuic talele? ―xꞌutatic. \p \v 30 Itacꞌavic: \p ―Ti muꞌyucuc smul li vinique, muc bu tal cacꞌcutic ta acꞌob ti jechuque ―xiic. \p \v 31 Li Pilatoe jech laj yal: \p ―Iqꞌuic batel, ba meltsanbeic scꞌoplal ta sventa la amantal atuquique ―xꞌutatic. \p Li jꞌabteletique jech laj yalbeic li Pilatoe: \p ―Li joꞌoncutique muc bu quichꞌojcutic mantal avuꞌunic ti chijmilvancutique. Joꞌot chanop atuc yuꞌun jaꞌ avabtel ―xutic. \p \v 32 Ti jaꞌ iꞌoch ta scꞌob Pilato li Jesuse, yuꞌun jaꞌ icꞌot ta pasel li cꞌusi laj yal Jesús ti persa ta xcham ta cruze. \v 33 Li Pilatoe iꞌoch batel li yoꞌ bu ta smeltsan cꞌope. Laj yicꞌ ochel li Jesuse, jech la sjacꞌbe: \p ―¿Mi joꞌot ajvalilot yuꞌun la achiꞌiltac ta israelale? ―xut. \p \v 34 Itacꞌav li Jesuse: \p ―¿Mi atuc noꞌox la anop taje, mi yuꞌun oy buchꞌu laj yalbot? ―xut. \p \v 35 Itacꞌav li Pilatoe: \p ―Li joꞌone mu cꞌu jventa o yuꞌun maꞌuc jꞌisraelun. La achiꞌiltaque schiꞌuc li banquilal paleetic avuꞌunique jaꞌ laj yaqꞌuicot ta jcꞌob. ¿Cꞌusi chopol apasoj? ―xꞌutat. \p \v 36 Itacꞌav li Jesuse: \p ―Li buchꞌu laj yacꞌbun cabtel ti ta jpas mantale, mu crixchanouc. Ti crixchanouc laj yacꞌbun cabtele, la scoltaicun li jvinictaque yoꞌ jech muc xiꞌoch ta scꞌob li jchiꞌiltaque, jech muc xital liꞌ ta atojol eꞌuc ti jechuque. Li cabtel quichꞌoje mu crixchanouc laj yacꞌbun ―xut. \p \v 37 Li Pilatoe jech laj yalbe: \p ―Yuꞌun joꞌot ajvalilot chaꞌa ―xut. \p Itacꞌav li Jesuse: \p ―Joꞌon ajvalilun. Ti tal vocꞌcun liꞌ ta balumile, yoꞌ tal cal li cꞌop ti jaꞌ melele. Scotol buchꞌutic tscꞌan chaꞌiic li cꞌusi melele, jaꞌ chaꞌibecun li jcꞌope ―xut. \p \v 38 Li Pilatoe jech laj yalbe li Jesuse: \p ―¿Cꞌusi xa ti melel ti avaloje? ―xi. \s1 Jaꞌ scꞌoplal ti imeltsaj scꞌoplal ti chmile li Jesuse \r (Mt. 27.15–31; Mr. 15.6–20; Lc. 23.13–25) \p Cꞌalal laj yal jech li Pilatoe, ilocꞌ batel nojtoc, ba schaꞌcꞌopon li jꞌabteletic cuꞌuncutique. Jech laj yalbe: \p ―Muc bu jtabe smul li vinique. \v 39 Pero ta sventa ti nopem xavaꞌiic ti chajloqꞌuesbeic ta chuquel jun achiꞌilic ta jujun qꞌuin Coltaele, ¿mi jaꞌ chacꞌanic ti chajcoltabeic li ajvalil avuꞌunic, joꞌoxuc li jꞌisraeloxuque? ―xut. \p \v 40 Toj tsots itacꞌavic scotolic: \p ―¡Mu me xacolta leꞌe! ¡Jaꞌ loqꞌueso li Barrabase! ―xiic. \p Li Barrabase jaꞌ jun jꞌelecꞌ. \c 19 \p \v 1 Li Pilatoe laj yalbe li yajsoltarotaque ti acꞌo stsitsic ta nucul li Jesuse. La stsitsic. \v 2 Tsꞌacal to la xotic chꞌix, la xojbeic ta sjol sventa scorona. La slapbeic natil cꞌuꞌil, icꞌpocꞌan stsajal. \v 3 La snaꞌleic li Jesuse: \p ―¡Toj lec mucꞌta ajvalilot avaꞌuc yuꞌun la achiꞌiltac ta israelale! ―xutic. \p La smajbeic sat. \p \v 4 Ilocꞌ nojtoc li Pilatoe. Jech laj yalbe li jchiꞌiltacutic ta israelale: \p ―Qꞌuelavilic, ta xquicꞌ loqꞌuel talel liꞌ ta atojolique yoꞌ jech chanaꞌic o ti muc bu jtabe smule ―xi. \p \v 5 Cꞌalal ilocꞌ talel li Jesuse, xojojbeic xaꞌox xotbil chꞌix ta sjol. Slapoj li icꞌpocꞌan tsajal cꞌuꞌile. Li Pilatoe jech laj yalbe li jchiꞌiltacutique: \p ―¡Qꞌuelavilic li vinique! ―xi. \p \v 6 Cꞌalal iyilic Jesús li banquilal paleetique schiꞌuc li yajmayoltaquique, toj tsots la stacꞌbeic li Pilatoe: \p ―¡Jocꞌano ta cruz! ¡Jocꞌano ta cruz! ―xutic tajmec. \p Itacꞌav li Pilatoe: \p ―Iqꞌuic batel li joꞌoxuque, ba jocꞌanic ta cruz. Yuꞌun muc bu jtabe smul maꞌ joꞌone ―xi. \p \v 7 Itacꞌav li jꞌabteletic cuꞌuncutique: \p ―Li joꞌoncutique oy mantal cuꞌuncutic ti persa ta xcham li buchꞌu ta spꞌis sba ta Snichꞌon li Diose ―xiic. \p \v 8 Li Pilatoe ta onoꞌox xiꞌ ta sventa li cꞌusi ta spasbeic li Jesuse. Cꞌalal iyaꞌi “ta spꞌis sba ta Snichꞌon Dios” ti xiique, más to ixiꞌ o. \v 9 Ichaꞌochic ta yut Pretorio schiꞌuc li Jesuse. Jech la sjacꞌbe li Jesuse: \p ―¿Bu liquemot talel chaꞌa? ―xut. \p Li Jesuse muc bu xtacꞌav. \p \v 10 Li Pilatoe jech laj yalbe li Jesuse: \p ―¿Cꞌu chaꞌal ti mu xatacꞌbune? ¿Mi mu xanaꞌ ti joꞌon oy cabtele? Xuꞌ chacacꞌ ta jocꞌanel ta cruz, xuꞌ mi chajcolta batel nojtoque ―xi. \p \v 11 Itacꞌav li Jesuse: \p ―Mu cꞌusi xuꞌ chapasbun, jaꞌ noꞌox li cꞌusi chacꞌ apas li Dios ta vinajele yuꞌun jaꞌ yacꞌojbot avabtel. Li joꞌote mu másuc amul. Jaꞌ más ep smul li banquilal pale ti laj yacꞌun ta acꞌobe ―xut. \p \v 12 Cꞌalal iyaꞌi Pilato li cꞌusi iyal li Jesuse, la snop ti cꞌu sba xuꞌ ta scolta batel li Jesuse. Li jchiꞌiltaque tsots laj yalic: \p ―Mi chacolta batel li vinic liꞌi, mu jmojuc avoꞌonic chaꞌa schiꞌuc li mucꞌta ajvalil Césare. Yuꞌun li buchꞌu ta spꞌis sba ta ajvalil stuque, jaꞌ ta scontrain li Césare ―xutic li Pilatoe. \p \v 13 Cꞌalal iyaꞌi Pilato li cꞌusi laj yalic li jchiꞌiltaque, laj yal mantal ti acꞌo yiqꞌuic loqꞌuel ta amacꞌ li Jesuse. Li amaqꞌue pasbil ta ton. Te pasbil lec schotleb ta ton te ta oꞌlol yamacꞌ li gobernadore. Jaꞌ te chba chotluc cꞌalal ta xal ti cꞌu sba ta xcom scꞌoplal li buchꞌu ta smeltsanbe scꞌoplale. Jaꞌ Gabata sbi ta jcꞌopcutic. Li Pilatoe te ba chotluc. \v 14 Jaꞌ xa o scꞌacꞌalil ta smilic li chexel chij sventa li qꞌuin Coltaele. Poꞌot xaꞌox oꞌlol cꞌacꞌal li cꞌalal te ba chotluc li Pilatoe. Jech laj yalbe li jchiꞌiltaque: \p ―¡Qꞌuelavilic li ajvalil avuꞌunique! ―xi. \p \v 15 Li jchiꞌiltaque tsots la stacꞌbeic li Pilatoe: \p ―¡Acꞌo chamuc, acꞌo jocꞌanatuc ta cruz! ―xiic. \p Li Pilatoe jech la sjacꞌbe li jchiꞌiltaque: \p ―¿Mi lec ti ta xcacꞌ ta jocꞌanel ta cruz li ajvalil avuꞌunique? ―xut. \p Itacꞌav li banquilal paleetique: \p ―Maꞌuc ajvalil cuꞌuncutic leꞌe. Jun noꞌox li mucꞌta ajvalil cuꞌuncutique, jaꞌ li Césare ―xiic. \p \v 16 Li Pilatoe la schꞌun li cꞌusi iyalic li jchiꞌiltaque, jech laj yal mantal ti acꞌo ba jocꞌanatuc ta cruz li Jesuse. Li soltaroetique laj yiqꞌuic batel li Jesuse. \s1 Jaꞌ scꞌoplal ti ijocꞌanat ta cruz li Jesuse \r (Mt. 27.32–44; Mr. 15.21–32; Lc. 23.26–43) \p \v 17 Li soltaroetique laj yacꞌbeic xqꞌuech batel scruzal li Jesuse. Te ibatic li yoꞌ bu Baquil Jolil sbie. Jaꞌ Gólgota sbi ta jcꞌopcutic, joꞌoncutic li jꞌisraeluncutique. \v 18 Te la sjocꞌanic ta cruz li Jesuse. Schiꞌuc chaꞌvoꞌ vinic te la sjocꞌanic ta cruz eꞌuc. Jujun cruz ta jujot xocon scruzal li Jesuse. \v 19 Li Pilatoe laj yacꞌ ta tsꞌibael jpech teꞌ. Te la sbajic ta sjol scruzal li Jesuse. “Liꞌi jaꞌ Jesús ti liquem talel ta Nazarete. Jaꞌ mucꞌta ajvalil yuꞌunic li jꞌisraeletique”, xi tsꞌibabil. \v 20 Oy ep jchiꞌiltac iyilic li cꞌusi tsꞌibabile yuꞌun te noꞌox ta tiꞌ jteclum Jerusalén ijocꞌanat ta cruz li Jesuse. Tsꞌibabil ta jcꞌopcutic, schiꞌuc ta griego cꞌop, schiꞌuc ta latin cꞌop. \v 21 Li banquilal paleetique, cꞌalal iyilic li cꞌusi tsꞌibabile, ba yalbeic ta ora li Pilatoe: \p ―¿Cꞌu chaꞌal jech la avacꞌ ta tsꞌibael: “Jaꞌ mucꞌta ajvalil yuꞌunic li jꞌisraeletique”, xi tsꞌibabil iquilcutic? Ta jcꞌancutic ti jech chavacꞌ ta tsꞌibaele: “Liꞌi jaꞌ la spꞌis sba ta mucꞌta ajvalil yuꞌunic li jꞌisraeletique”, xi ―xiic li banquilal paleetique. \p \v 22 Itacꞌav li Pilatoe: \p ―Li cꞌusi laj cacꞌ ta tsꞌibaele, jech acꞌo comuc ―xi. \p \v 23 Cꞌalal la sjocꞌanic xaꞌox ta cruz Jesús li soltaroetique, la svoqꞌuilanbe sbaic li scꞌuꞌ spacꞌaltac li Jesuse. Julic laj yichꞌic li chanvoꞌique. Jaꞌ xa noꞌox icom li scꞌuꞌe yuꞌun muꞌyuc stsꞌis. Yuꞌun jis noꞌox jalbil. \v 24 Li soltaroetique jech laj yalbe sbaic: \p ―Mu jatulantic li jlic liꞌi. Jaꞌ lec jpastic canal tajimol jqꞌueltiquic buchꞌu junucal ta xichꞌ cuꞌuntic ―xiic. \p Ti jech la spasic li soltaroetique, yuꞌun jaꞌ icꞌot ta pasel li cꞌusi tsꞌibabil onoꞌox comel ta scꞌop li Diose. Jech tsꞌibabil: “Ta svoqꞌuilanbe sbaic li jcꞌuꞌ jpacꞌaltaque. Ta spasic canal tajimol yoꞌ jech chilic bu jlicucal li jcꞌuꞌ jpacꞌaltac ti chichꞌic jujunique”, xi onoꞌox tsꞌibabil. \p \v 25 Li smeꞌ Jesuse te nopol vaꞌalic ta yoc scruzal Jesús schiꞌuc smuc, jaꞌ María sbi eꞌuc. Jaꞌ Cleofas sbi li smalale. Te oy otro jun María li te liquem talel ta jteclum Magdalae. \v 26 Joꞌon li yajchanbalajelun li Jesuse ti toj cꞌuxun ta yoꞌone, te vaꞌalun eꞌuc, jaꞌ te jchiꞌuc li smeꞌ Jesuse. Cꞌalal lijyilcutic li Jesuse, jech laj yalbe li smeꞌe: \p ―Jaꞌ coꞌol schiꞌuc avol leꞌe ―xut. \p \v 27 Jech laj yalbun eꞌuc li Jesuse: \p ―Jaꞌ ameꞌ yaꞌel leꞌe ―xiyut. \p Laj quicꞌ batel ta jna li smeꞌ li Jesuse. Te icom o. \s1 Jaꞌ scꞌoplal ti icham li Jesuse \r (Mt. 27.45–56; Mr. 15.33–41; Lc. 23.44–49) \p \v 28 Li Jesuse snaꞌoj ti chcꞌot xa ta pasel scotol li cꞌu sba tsꞌibabil comel scꞌoplale. Jaꞌ xa stsꞌaquieb ti jech laj yale: \p ―Ta xtaquij jtiꞌ ―xi. \p \v 29 Te lechel jboch pajal yaꞌlel tsꞌusub. La stsꞌajic jpꞌej li cꞌusi cꞌunputsane. La xojic ta isopo teꞌ, laj yacꞌbeic muyel ta ye li Jesuse. \v 30 Cꞌalal la stsꞌuꞌ li pajal yaꞌlel tsꞌusub li Jesuse, jech laj yal: \p ―Ijuꞌ xa cuꞌun li cabtele ―xi. \p La stsꞌuyan yalel li sjole, jaꞌ o ilocꞌ schꞌulel. \s1 Jaꞌ scꞌoplal ti ixenbat xocon ta lanza li Jesuse \p \v 31 Joꞌoncutic li jꞌisraeluncutique jaꞌ xa o scꞌacꞌalil ta jcuxcutic ta yocꞌomal. Li jꞌabteletic cuꞌuncutique mu scꞌanic ti te jocꞌajtic ta xcomic ta cruz li sbecꞌtal stacupalic li oxvoꞌique. Yuꞌun jech onoꞌox persa ta schabiic li sábaro ta yechꞌel mucꞌta qꞌuin Coltael li jchiꞌiltaque. Jech la scꞌanbeic Pilato ti acꞌo yichꞌic cꞌasbeel yacanique yoꞌ acꞌo chamicuc ta ora, jech xuꞌ ta syalesic ta cruz. \v 32 Li soltaroetique iyichꞌic mantal ti acꞌo ba scꞌasanbe yacane. Jech ba scꞌasbeic yacan li june. Tsꞌacal to la scꞌasbeic yacan nojtoc li june, jaꞌ li te ijocꞌanatic ta cruz ta jujot xocon scruzal li Jesuse. \v 33 Cꞌalal icꞌotic li yoꞌ bu jocꞌol li Jesuse, chamem xaꞌox iyilic li Jesuse, jaꞌ yuꞌun muc bu la scꞌasbeic li yacane. \p \v 34 Acꞌo mi chamem xaꞌox iyilic li Jesuse pero oy jun soltaro laj to xenbe xocon ta lanza. Ilocꞌ schꞌichꞌel ta ora capal xa ta joꞌ. \v 35 Li joꞌone iquil cꞌu sba icham li Cajvaltique. Melel li cꞌusi ta xcale yuꞌun iquil scotol. Ti jech ta xcale, jaꞌ ta sventa ti acꞌo xachꞌunic eꞌuc ti jaꞌ Avajcoltavanejique. \v 36 Ti jech icꞌot ta pasele, yuꞌun jaꞌ icꞌot ta pasel li cꞌustic tsꞌibabil comel ta scꞌop li Diose: “Mu junuc sbaquil ta scꞌasbat”, xi onoꞌox tsꞌibabil. \v 37 Jech tsꞌibabil comel nojtoc ta scꞌop Dios: “Chavilic li buchꞌu ixenbat xocon avuꞌunique”, xi onoꞌox tsꞌibabil. \s1 Jaꞌ scꞌoplal ti la smuquic li Jesuse \r (Mt. 27.57–61; Mr. 15.42–47; Lc. 23.50–56) \p \v 38 Oy jun jchiꞌilcutic ta israelal, José sbi. Te liquem talel ta jteclum Arimatea. Ta yoꞌon noꞌox schꞌunoj ti jaꞌ Jcoltavanej li Jesuse yuꞌun ta xiꞌ o li yan schiꞌiltac ta meltsanejcꞌope. Cꞌalal iyil ti chamem xa li Jesuse, ba scꞌopon li Pilatoe, ba scꞌanbe li sbecꞌtal stacupal li Jesuse. Li Pilatoe laj yal mantal ti acꞌo syalesbe ta cruz sbecꞌtal stacupal li Jesuse yoꞌ acꞌo xba smuc. Ba syales. \v 39 Te ital eꞌuc li Nicodemoe, jaꞌ li buchꞌu a scꞌopon ta acꞌubal li Jesuse. Yichꞌoj talel chaꞌchop muil vomoletic, oy nan lajunebuc schaꞌvinic (30) kilo yalal. \v 40 La spixic lec ta saquil pocꞌ li Jesuse. Te capal la spixic comel li chaꞌchop muil vomoletique ti yoꞌ mu xtuib oe. Yuꞌun jech onoꞌox jtalelcutic li cꞌalal ta jmuc jbacutic, joꞌoncutic li jꞌisraeluncutique. \v 41 Li yoꞌ bu ijocꞌanat ta cruz li Jesuse te nopol tsꞌunbal olivatic. Li ta tsꞌunbaltique te jun jombil chꞌut chꞌen, yuꞌun jaꞌ sventa te ta xmuque jun ánima. Achꞌ chꞌen to, muꞌyuc to buchꞌu mucbil tey. \v 42 Jaꞌ te ba smuquic li Jesuse yuꞌun nopol noꞌox. Yuꞌun jaꞌ xa scꞌacꞌalil chlic jcuxcutic cꞌalal ibat xaꞌox cꞌacꞌale, jaꞌ yuꞌun la smuquic ta ora. \c 20 \s1 Jaꞌ scꞌoplal ti ichaꞌcuxi loqꞌuel ta smuquenal li Jesuse \r (Mt. 28.1–10; Mr. 16.1–8; Lc. 24.1–12) \p \v 1 Sob ta rominco, jaꞌ li sba cꞌacꞌal xemanae, icꞌ to ibat ta smuquenal Jesús li María li liquem talel ta Magdalae. Iyil ti tselelinbil xa loqꞌuel li ton li macbil toꞌox o stiꞌ li chꞌene. \v 2 Isut talel ta anil, tal yalbuncutic jchaꞌvaꞌalcutic, jaꞌ li Simón Pedroe schiꞌuc joꞌon ti toj cꞌuxun ta yoꞌon li Jesuse. Jech laj yalbuncutic: \p ―Li sbecꞌtal stacupal li Cajvaltique, laj xa sloqꞌuesic batel. Mu jnaꞌcutic bu laj yaqꞌuic ―xijyutcutic. \p \v 3 Lijbatcutic ta ora ta smuquenal Jesús jchiꞌuc li Pedroe. \v 4 Coꞌol lijbatcutic ta anil. Li joꞌone lijelav batel. Joꞌon baꞌi licꞌot ta smuquenal li Jesuse. Li Pedroe tsꞌacal to icꞌot. \v 5 Li joꞌone jaꞌ noꞌox la jcujan jba, la jnachꞌta ochel li yut chꞌene. Iquil ti te xotol li saquil poqꞌue pero muc bu xiꞌoch ta yut chꞌen. \v 6 Cꞌalal icꞌot li Simón Pedroe, iꞌoch ta ora ta yut chꞌen. Iyil eꞌuc ti te xotol li saquil pocꞌ li la spixbeic o li sbecꞌtal stacupal li Jesuse. \v 7 Iyil ti te balbil comel li spix sjole, pero muc bu jmoj oy schiꞌuc li spixobile. \v 8 Li joꞌon ti baꞌi licꞌote tsꞌacal to liꞌoch ta yut li chꞌene. Cꞌalal iquil ti cꞌu sba comem li poqꞌue, ijchꞌun ti chaꞌcuxiem xa li Cajvaltique. \v 9 Pero muc toꞌox bu caꞌiojbecutic smelol li cꞌusi tsꞌibabil ta scꞌop Dios ti persa ta xchaꞌcuxi loqꞌuel ta smuquenal li Cajvaltique. \v 10 Lijsutcutic batel ta jnacutic, joꞌoncutic li yajchanbalajeltacuncutique. \s1 Jaꞌ scꞌoplal ti laj yacꞌ sba ta ilel Jesús ta stojol li María li liquem talel ta Magdalae \r (Mr. 16.9–11) \p \v 11 Li Maríae te vaꞌal icom ta tiꞌ chꞌen, te ta xꞌocꞌ. Cꞌalal te yacal ta oqꞌuele, la scujan sba, la snachꞌta ochel li yut chꞌene. \v 12 Iyil ti te chotol chaꞌvoꞌ yajꞌangel Dios, jun ta sjol, jun ta yoc li bu toꞌox laj yaqꞌuic comel li sbecꞌtal stacupal li Jesuse. Toj sac tajmec li scꞌuꞌique. \v 13 Jech iꞌalbat li Maríae: \p ―Yaa, ¿cꞌu chaꞌal chaꞌocꞌ? ―xꞌutat. \p Itacꞌav li Maríae: \p ―Yuꞌun laj xa sloqꞌuesic batel li sbecꞌtal stacupal li Cajvale. Mu jnaꞌ bu laj yaqꞌuic ―xut. \p \v 14 Cꞌalal laj yal jech li Maríae, la sqꞌuel svalapat. Iyil ti te vaꞌal jun vinique, pero muc bu xojtaquin mi jaꞌ li Jesuse. \v 15 Li Jesuse jech laj yalbe: \p ―Yaa, ¿cꞌu chaꞌal chaꞌocꞌ? ¿Buchꞌu chasaꞌ? ―xi li Jesuse. \p Li Maríae la snop ti jaꞌ li jchabiej tsꞌunbaltique, jech laj yalbe: \p ―Totin, mi joꞌot la aloqꞌues batel li sbecꞌtal stacupal li Cajvale, albun ti bu la avaqꞌue yuꞌun ta jcuch batel ―xut. \p \v 16 Itacꞌav li Jesuse: \p ―¡María! ―xut. \p Li Maríae ijoypꞌij, la scꞌopon ta jcꞌopcutic, jaꞌ li hebreo cꞌope: \p ―¡Raboni! ―xut. “Jchanubtasvanej”, xi smelol. \p \v 17 Li Jesuse jech laj yalbe: \p ―Mu xtal amacun yuꞌun chibat li yoꞌ bu oy li Jtote. Batan, ba albo yaꞌiic li quermanotactique, jaꞌ li buchꞌutic coꞌol quichꞌojtic ta mucꞌ li Jtotic Diose: “Chibat ta stojol li Jtote, jaꞌ Atotic eꞌuc. Jaꞌ li Dios cuꞌune, jaꞌ li Dios avuꞌunic eꞌuque, xiyut”, uto me cꞌotel li yanetique ―xꞌutat li Maríae. \p \v 18 Li María li liquem talel ta Magdalae jech tal yalbuncutic, joꞌoncutic li yajchanbalajeltacuncutic li Jesuse: \p ―Iquil xa li Cajvaltique ―xijyutcutic. \p Scotol li cꞌustic iꞌalbat yuꞌun li Jesuse laj yalbuncutic. \s1 Jaꞌ scꞌoplal ti iyacꞌ sba ta ilel Jesús te ta yut nae \r (Mt. 28.16–20; Mr. 16.14–18; Lc. 24.36–49) \p \v 19 Cꞌalal xtupꞌet xaꞌox osil ta sba cꞌacꞌal xemana, jaꞌ li romincoe, te jlapoj jbacutic ta na, joꞌoncutic li yajchanbalajeltacuncutic li Jesuse. Lec jmacojcutic li tiꞌnae yuꞌun chixiꞌcutic o li jꞌabteletic cuꞌuncutique. Li Jesuse te iyacꞌ sba ta ilel ta oꞌlol yut na li bu tsoboluncutique. Jech laj yalbuncutic: \p ―Junuc avoꞌonic ―xijyutcutic. \p \v 20 Cꞌalal laj yalbuncutic jech li Jesuse, laj yacꞌbun quilcutic li scꞌobe schiꞌuc li xocone. Jech ijnaꞌcutic o ti jaꞌ li Cajvaltique. Xijmuybajcutic xa jcotolcutic. \v 21 Li Jesuse jech laj yalbuncutic nojtoc: \p ―Junuc avoꞌonic. Jaꞌ jech chac cꞌu chaꞌal listac talel li Jtote, jaꞌ jech chajtaquic batel eꞌuc yoꞌ chba apasbecun li cabtele ―xijyutcutic. \p \v 22 Cꞌalal laj yalbuncutic jech li Jesuse, la svuchꞌtauncutic jcotolcutic, jech laj yalbuncutic: \p ―Ichꞌic li Chꞌul Espíritue. \v 23 Li buchꞌutic ti laj xa yictaic li cꞌustic chopol tspasique, albeic ti muꞌyuc xa smulic ta xꞌileic yuꞌun li Diose. Pero li buchꞌutic ti mu xictaic li cꞌustic chopol tspasique, albeic ti oy smulic ta xꞌileic yuꞌun li Diose ―xi li Jesuse. \s1 Jaꞌ scꞌoplal ti iyil Tomás ti chaꞌcuxiem xa li Jesuse \p \v 24 Li Tomás li vach xcutcutique muc toꞌox bu te oy li cꞌalal icꞌot li Jesuse. Li Tomase jaꞌ jununcutic li lajchavoꞌuncutic ta yajchanbalajeltacuncutic li Jesuse. \v 25 Jech laj calbecutic: \p ―Iquilcutic xa li Cajvaltique ―xcutcutic. \p Itacꞌav li Tomase: \p ―Jaꞌ to mi iquil jtuc li yav laux ta scꞌobe, mi la jticꞌ ochel sbicꞌtal jcꞌob ta yav li lauxe, schiꞌuc mi la jticꞌ ochel jcꞌob li ta yav lanza ta xocone, jaꞌ to ta jchꞌun ti melel chaꞌcuxiem xae ―xijyutcutic li Tomase. \p \v 26 Cꞌalal ilocꞌ vaxaquib cꞌacꞌal ti iyacꞌ sba ta ilel ta jtojolcutic li Jesuse, te tsoboluncutic nojtoc ta yut na, joꞌoncutic li yajchanbalajeltacuncutique. Jaꞌ to te xa jchiꞌucutic li Tomase. Lec jmacojcutic li tiꞌnae, pero li Jesuse te iyacꞌ sba ta ilel ta oꞌlol li yoꞌ bu tsoboluncutique. Jech laj yalbuncutic: \p ―Junuc me avoꞌonic ―xijyutcutic. \p \v 27 Li Jesuse jech laj yalbe li Tomase: \p ―Laꞌ ticꞌo ochel sbicꞌtal acꞌob li ta yav laux li ta yut jcꞌobe. Qꞌuelavil li jcꞌobe. Ticꞌo ochel acꞌob li ta yav lanza li ta jxocone. Mu me xachibajes avoꞌon. Chꞌuno me ti lichaꞌcuxi xae ―xꞌutat li Tomás yuꞌun li Jesuse. \p \v 28 Itacꞌav li Tomase: \p ―¡Cajval cuꞌun, Dios cuꞌun! ―xut. \p \v 29 Li Jesuse jech laj yalbe: \p ―Tomás, jaꞌ to la achꞌun ti avil ta asat ti lichaꞌcuxi xae. Pero li buchꞌutic ta schꞌunic acꞌo mi muc bu yilojicune, más to toj lec ―xi li Jesuse. \s1 Jaꞌ scꞌoplal ti cꞌu chaꞌal laj yichꞌ tsꞌibael li jun liꞌi \p \v 30 Li Jesuse ep laj yacꞌ ta ilel stsatsal sjuꞌel ta jtojolcutic, joꞌoncutic li yajchanbalajeltacuncutique, pero muc xichꞌ tsꞌibael scotol liꞌ ta june. \v 31 Li cꞌu yepal iyichꞌ tsꞌibael liꞌi, jaꞌ ta sventa ti acꞌo xachꞌunic ti jaꞌ Cajcoltavanejtic li Jesuse schiꞌuc ti jaꞌ Snichꞌon li Diose. Mi chachꞌunique, jaꞌ chacuxiic o sbatel osil ta sventa. \c 21 \s1 Jaꞌ scꞌoplal ti iyacꞌ sba ta ilel Jesús ta stojol jucvoꞌ yajchanbalajeltac li te ta tiꞌnabe \p \v 1 Li Jesuse iyacꞌ sba ta ilel nojtoc ta jtojolcutic, joꞌoncutic li yajchanbalajeltacuncutique. Te iyacꞌ sba ta ilel ta tiꞌ nab Tiberias. Li cꞌalal iyacꞌ sba ta ilele, jech icꞌot ta pasel jech chac liꞌi: \v 2 Te tsoboluncutic schiꞌuc li Simón Pedroe, schiꞌuc li Tomás li vach xcutcutique. Te oy eꞌuc li Natanaele li liquem talel ta jteclum Caná li te ta cosilalcutic ta Galilea balumile. Te oyuncutic jchaꞌvaꞌalcutic eꞌuc ti jbanquil quitsꞌin jbacutic li Zebedeo sbi jtotcutique, schiꞌuc te oyic yan chaꞌvoꞌ jchiꞌilcutic ta yajchanbalajeltac li Jesuse. \v 3 Li Simón Pedroe jech laj yalbuncutic: \p ―Chibat ta tsac choy ―xijyutcutic. \p Jech lijtacꞌavcutic: \p ―Batic, chba jchiꞌinotcutic eꞌuc ―xcutcutic. \p Lijbatcutic, lijꞌochcutic ta canava. Sjunul acꞌubal la jsaꞌcutic li choye pero mu jcotuc ijtacutic. \v 4 Cꞌalal sac xaꞌox osile, iquilcutic ti te vaꞌal ta tiꞌnab li Jesuse, pero joꞌoncutic li yajchanbalajeltacuncutique muc bu xcojtaquincutic mi jaꞌ li Jesuse. \v 5 Li Jesuse jech laj yalbuncutic: \p ―Queremutic, ¿mi atsaquic xa li choye? ―xijyutcutic. \p Jech lijtacꞌavcutic: \p ―Moꞌoj to ―xcutcutic. \p \v 6 Li Jesuse jech laj yalbuncutic: \p ―Ticꞌo ochꞌel anutiꞌic li stsacobil achoyique li te ta jot xocon acanavaic li ta abatsꞌicꞌobique. Jaꞌ te chataic ―xijyutcutic. \p Cꞌalal la jticꞌcutic ochel ta yut nab li jnutiꞌcutique, muc bu xlic ochel cuꞌuncutic ta yut canava yuꞌun noj tajmec ta choy. \v 7 Joꞌon ti toj cꞌuxun ta yoꞌon li Jesuse, jech laj calbe li Pedroe: \p ―¡Jaꞌ li Cajvaltic li leꞌ oye! ―xcut. \p Cꞌalal iyaꞌi Simón Pedro ti “jaꞌ Cajvaltic” xcute, la slap ta ora scꞌuꞌ yuꞌun tꞌanal toꞌox, la sten sba ochel ta nab, ba sta li Jesuse. \v 8 Li joꞌoncutique ta canava lijbatcutic, te jochojcutic batel li jnutiꞌcutic li noj ta choye. Muc bu nom li tiꞌ nabe, oy noꞌox nan joꞌvinicuc (100) metro snamal. \p \v 9 Cꞌalal lijlocꞌcutic ta canava ta tiꞌnabe, iquilcutic ti te nopꞌol cꞌoqꞌue. Lec xa tilem li cꞌoqꞌue, oy xa lec yacꞌlel. Te yac tsvoel jcot choy. Te oy pan nojtoc. \v 10 Li Jesuse jech laj yalbuncutic: \p ―Ichꞌic talel chaꞌoxcotuc la achoyique ―xijyutcutic. \p \v 11 Iꞌoch ta canava li Simón Pedroe, ba snit loqꞌuel ta nab li jnutiꞌcutique. Noj tajmec ta mucꞌtic choy. Oxlajuneb svaxacvinic (153) ta cot li choye. Acꞌo mi ep li choye pero muc bu xjat li stsacobile. \v 12 Li Jesuse jech laj yalbuncutic: \p ―Laꞌ veꞌanic ―xijyutcutic. \p Joꞌoncutic li yajchanbalajeltacuncutique muc buchꞌu junucal la sjacꞌ cuꞌuncutic ti buchꞌue yuꞌun icojtaquincutic xa ti jaꞌ li Cajvaltique. \v 13 Li Jesuse la stam li pane, laj yacꞌbuncutic, joꞌoncutic li yajchanbalajeltacuncutique. Laj yacꞌbuncutic nojtoc li voꞌbil choye. \p \v 14 Jaꞌ yoxibal xaꞌox velta iyacꞌ sba ta ilel ta jtojolcutic li Jesuse li cꞌalal chaꞌcuxiem xaꞌox loqꞌuel ta chꞌene. \s1 Jaꞌ scꞌoplal ti iꞌalbat Simón Pedro yuꞌun Jesús ti cꞌusi yabtele \p \v 15 Cꞌalal ilaj coꞌoncutic ta veꞌele, li Jesuse jech laj yalbe li Simón Pedroe: \p ―Simón, snichꞌonot Jonás, cꞌuxun ta yoꞌonic la achiꞌiltac ta cajchanbalajeltac liꞌi. ¿Mi joꞌot más chital ta scꞌuxul avoꞌon? ―xut. \p Itacꞌav li Pedroe: \p ―Cajval, xanaꞌ onoꞌox ti cꞌuxot ta coꞌone ―xut. \p Li Jesuse jech laj yalbe: \p ―Alanbo me jcꞌop scotol li buchꞌutic jaꞌ to ta schꞌunic ti joꞌon Yajcoltavanejicune yoꞌ jech acꞌo ayanuc stsatsal yoꞌonic, jech mu xchibaj yoꞌonic ―xut. \p \v 16 Li Jesuse jech la sjacꞌbe schibal velta: \p ―Simón, snichꞌonot Jonás, ¿mi cꞌuxun ta avoꞌon? ―xut. \p Itacꞌav li Pedroe: \p ―Cajval, xanaꞌ onoꞌox ti cꞌuxot ta coꞌone ―xut. \p Li Jesuse jech laj yalbe: \p ―Chabibun me scotol li buchꞌutic schꞌunojic xa ti joꞌon Yajcoltavanejicune ―xut. \p \v 17 Li Jesuse jech la sjacꞌbe yoxibal velta: \p ―Simón, snichꞌonot Jonás, ¿mi cꞌuxun ta avoꞌon? ―xut. \p Li Pedroe iyat yoꞌon yuꞌun yoxibal xa velta ijacꞌbat: “¿Mi cꞌuxun ta avoꞌon?” ti xꞌutate. Itacꞌav li Pedroe: \p ―Cajval, anaꞌoj scotol. Anaꞌoj xa onoꞌox ti cꞌuxot ta coꞌone ―xut. \p Li Jesuse jech laj yalbe: \p ―Alanbo me jcꞌop scotol li buchꞌutic schꞌunojic xa ti joꞌon Yajcoltavanejicune yoꞌ jech acꞌo ayanuc más stsatsal yoꞌonic. \v 18 Melel li cꞌusi chacalbee. Li cꞌalal biqꞌuitot toꞌoxe mu cꞌusi tsots la avaꞌi. Atuc la alap apacꞌal, buyuc noꞌox scꞌan avoꞌon labat. Pero ta sta scꞌacꞌalil ti cꞌalal molot xaꞌoxe, chachuque. Ajavaoj acꞌob ta teꞌ chacham ―xꞌutat. \p \v 19 Li Jesuse jaꞌ laj yacꞌbe snaꞌ li cꞌu sba ta xcham li Pedroe yoꞌ jech ta xacꞌ ta ichꞌel ta mucꞌ li Diose. Li Jesuse jech laj yalbe nojtoc li Pedroe: \p ―Ichꞌun o me ta mucꞌ ―xut. \s1 Jaꞌ scꞌoplal ti melel scotol li cꞌustic la stsꞌiba li Juane \p \v 20 Li Pedroe iyil ti te tijilun talel ta spatique, joꞌon ti toj cꞌuxun ta yoꞌon li Jesuse, joꞌon ti te chotolun ta xocon Jesús li cꞌalal lijveꞌcutique. Jaꞌ o ti cꞌalal la jacꞌbe Jesús ti buchꞌu junucal ta xꞌacꞌvan ta cꞌabale. \v 21 Cꞌalal liyil li Pedroe, jech la sjacꞌbe li Jesuse: \p ―Cajval, li jchiꞌil liꞌi ¿cꞌu sba ta xcham eꞌuc? ―xut. \p \v 22 Itacꞌav li Jesuse: \p ―Mi ta jcꞌan ti cuxul to chjul jta li cꞌalal chichaꞌtal nojtoque, mu aventauc. Li joꞌote ichꞌun o me ta mucꞌ ―xꞌutat. \p \v 23 Ta ora ipuc jcꞌoplal ta stojol li quermanotactic, jaꞌ li buchꞌutic coꞌol quichꞌojtic ta mucꞌ li Jtotic Diose. Iyaꞌiic ti muc bu chicham ti yalojique. Li Jesuse muc bu iyal ti muc bu chichame. Jaꞌ noꞌox jech laj yal: “Mi ta jcꞌan ti cuxul to chjul jta cꞌalal chichaꞌtal nojtoque, mu aventauc”, ti xi li Jesuse. \p \v 24 Scotol li cꞌustic la jtsꞌiba liꞌi iquil jtuc, icaꞌi jtuc, joꞌon li Juanune, joꞌon li yajchanbalajelun li Jesuse. Melel ti jech la spas, ti jech iyal li Jesuse. \p \v 25 Toj ep li cꞌustic la spas li Jesuse. Ti iyichꞌuc tsꞌibael ta jun scotol li cꞌustic la spase, toj ep libroetic oy ti jechuque. Li cꞌu yepal iyichꞌ tsꞌibael liꞌi, xuꞌ chijcolutic o sbatel osil.