\id ACT \h HECHOS \toc1 SJUNAL HECHOS JAꞌ SCꞌOPLAL CꞌU SBA LA SPUCBEIC SCꞌOPLAL LI CAJVALTIC LI YAJTACBALALTAQUE \toc2 HECHOS \toc3 Hch. \mt1 SJUNAL HECHOS \mt2 JAꞌ SCꞌOPLAL CꞌU SBA LA SPUCBEIC SCꞌOPLAL LI CAJVALTIC LI YAJTACBALALTAQUE \c 1 \s1 Jaꞌ scꞌoplal ti laj yal Jesús ti ta stac talel li Chꞌul Espíritue \p \v 1 Teófilo, li jun li la jtsꞌibabot baꞌie, joꞌon li Lucasune, laj calbot xa scotol li cꞌustic sba la spas li Jesuse schiꞌuc li cꞌu sba ichanubtasvan cꞌalal liꞌ toꞌox oy ta balumile. \v 2 Li avie yan xa o li cꞌusi chacalbee. Cꞌalal muc toꞌox bu muyem batel ta vinajel li Jesuse, ta sventa li Chꞌul Espíritue laj yalbe comel mantal li yajtacbalaltaque, jaꞌ li yajchanbalajeltac ti tꞌujbil onoꞌox yuꞌune. \v 3 Cꞌalal chaꞌcuxiem xaꞌoxe, laj yacꞌ sba ta ilel ta stojolic li yajchanbalajeltaque. Chaꞌvinic cꞌacꞌal laj yacꞌulan sba ta ilel ta stojolic, jaꞌ isnaꞌic o ti ta melel chaꞌcuxieme. Iꞌalbatic cꞌu sba ta sventainic li yabtel li Diose. \p \v 4 Cꞌalal te toꞌox schiꞌuc li yajchanbalajeltac li Jesuse, xi laj yalbe: \p ―Mu to me xaloqꞌuic batel liꞌ ta Jerusalene. Malaic chavichꞌbanic li Chꞌul Espíritu ti yaloj onoꞌox li Jtotic ti chacacꞌbeic jech chac cꞌu chaꞌal calojboxuc onoꞌoxe. \v 5 Li Juane jaꞌ laj yacꞌboxuc avichꞌic joꞌ. Pero jutuc xa scꞌan xcꞌot scꞌacꞌalil chacacꞌbe avichꞌic li Chꞌul Espíritue ―xi li Jesuse. \s1 Jaꞌ scꞌoplal ti imuy batel ta vinajel li Jesuse \p \v 6 Cꞌalal te tsobolic schiꞌuc li yajtacbalaltac li Jesuse, jech la sjaqꞌuic: \p ―Cajval, ¿mi ista xa scꞌacꞌalil ti chavacꞌ ta jpas jbacutic ta mantal jtuccutic nojtoc, joꞌoncutic li jꞌisraeluncutique? ―xiic. \p \v 7 Itacꞌav li Jesuse: \p ―Li joꞌoxuque mu aventaicuc cꞌu ora. Jaꞌ snaꞌoj stuc li Jtotique yuꞌun jaꞌ sventainoj scotol. \v 8 Pero cꞌalal mi la avichꞌic xa li Chꞌul Espíritue, jaꞌ chata o stsatsal avoꞌonic ta stojol li Diose. Chapucbecun jcꞌop liꞌ ta jteclum Jerusalene, schiꞌuc liꞌ ta Judea balumile, schiꞌuc ta Samaria balumil, ta spꞌejel balumil. Jaꞌ noꞌox chapasic liꞌi ―xi comel li Jesuse. \p \v 9 Cꞌalal iyal jech li Jesuse, li yajtacbalaltaque iyilic imuy batel li Jesuse. Iyilic imaque muyel ta toc, jech muc xa bu xilic yuꞌun imac ta toc. \v 10 Cꞌalal sqꞌuelojic muyel ta vinajel li bu imuy batel li Jesuse, iyilic ta ora te vaꞌajtic chaꞌvoꞌ viniquetic yilel, jaꞌ yajꞌangeltac Dios. Sac scꞌuꞌ schaꞌvaꞌalic. \v 11 Li chaꞌvoꞌique xi laj yalic: \p ―Jgalileal viniquetic, ¿cꞌu chaꞌal chaqꞌuelic muyel li vinajele? Li Jesús li avilic imuy batel ta vinajele, jaꞌ noꞌox jech ta xchaꞌsut talel nojtoc jech chac cꞌu chaꞌal imuy batel avilique ―xꞌutatic. \s1 Jaꞌ scꞌoplal ti itꞌuje Matías ta sventa sqꞌuexol li Judase \p \v 12 Li cꞌalal imuy batel ta vinajel li Jesuse, jaꞌ o te oyic ta vits Olivatic schiꞌuc li yajtacbalaltaque. Li vits Olivatique nopol noꞌox xil sbaic schiꞌuc li Jerusalene. Jaꞌ noꞌox jech snamal jech chac cꞌu chaꞌal li snamal ti xuꞌ chanavic ta scꞌacꞌalil chcuxic li jꞌisraeletique. Jech isutic batel ta Jerusalén li jtacbalaletique. \v 13 Cꞌalal icꞌotic ta Jerusalene, te iꞌochic batel ta schaꞌcojol na ti bu schꞌamunojique. Jaꞌ li Pedro, schiꞌuc Jacobo, schiꞌuc Juan, schiꞌuc Andrés, schiꞌuc Felipe, schiꞌuc Tomás, schiꞌuc Bartolomé, schiꞌuc Mateo, schiꞌuc li otro jun Jacobo nojtoque, jaꞌ li snichꞌon Alfeoe. Schiꞌuc Simón, jaꞌ li la schiꞌin toꞌox li jzeloteetique. Schiꞌuc Judas, jaꞌ yitsꞌin li Jacoboe. \v 14 Jmoj tsobolic, coꞌol yoꞌonic la staic ta naꞌel Dios ta jujun cꞌacꞌal. Te schiꞌuquic nojtoc jayvoꞌ antsetic, schiꞌuc María li smeꞌ li Jesuse, schiꞌuc li yitsꞌinab li Jesuse. \p \v 15 Ta yan o cꞌacꞌal cꞌalal te tsobolic li buchꞌutic coꞌol quichꞌojtic ta mucꞌ Cajvaltic jchiꞌuctique, oy nan vacvinicuc (120) li te tsobolique, la svaꞌan sba ta oꞌlol li Pedroe, jech laj yal: \p \v 16 ―Jchiꞌiltac, icꞌot onoꞌox ta pasel li cꞌusi tsꞌibabil comel ta scꞌop Dios ta voꞌone li cꞌalal ichꞌamunbat ye David yuꞌun li Chꞌul Espíritue. Jaꞌ laj yal li cꞌusi icꞌot xa ta pasel ta stojol li Judase. Jaꞌ li buchꞌu ti laj yicꞌ batel li buchꞌutic la schuquic li Jesuse. \v 17 Jaꞌ jununcutic li yajchanbalajeltacuncutic toꞌox Jesús li Judase. Coꞌol toꞌox quichꞌoj cabtelcutic yuꞌun li Jesuse ―xi li Pedroe. \p \v 18 Cꞌalal laj yacꞌ ta cꞌabal Jesús li Judase, iꞌacꞌbat taqꞌuin. Pero más to tsꞌacal ba sutes li taqꞌuine, jaꞌ la smanic o osil. Li Judase jaꞌ te ba sjocꞌan sba lajuc. Jaꞌ noꞌox ti muc bu te xjipet icom jech chac cꞌu chaꞌal snopoje. Itsꞌuj yalel ta balumil, pajal icꞌot sjol. Itꞌom schꞌut, toj loqꞌuel scotol sbiquil. \v 19 Iyaꞌianic scotolic li buchꞌutic te nacalic ta Jerusalene, jech Acéldama laj yacꞌbeic sbi li osile. Jaꞌ yosil chꞌichꞌ smelol. \p \v 20 Jech laj yal nojtoc li Pedroe: \p ―Jech onoꞌox tsꞌibabil scꞌoplal ta scꞌop Dios ta Salmos: \q1 Acꞌo mu xnaquiic tey, \q1 acꞌo pasuc o ta yavna, \m xi tsꞌibabil. Jech tsꞌibabil nojtoc ti acꞌo batuc ta yan li yabtele. \p \v 21-22 ’Jaꞌ yuꞌun persa ta jtꞌujbetic sqꞌuexol. Jaꞌ ta jtꞌujtic junuc li buchꞌutic ti liꞌ onoꞌox jchiꞌuctique, ti scotol cꞌacꞌal la jchiꞌincutic schiꞌuc li Cajvaltic Jesuse, ti coꞌol lijxanavcutic jchiꞌucutique, yoꞌ jech coꞌol ta jpucbecutic batel scꞌoplal ti chaꞌcuxiem xa li Jesuse. Jaꞌ ta jtꞌujtic junuc li buchꞌutic coꞌol iquilcutic ti iꞌacꞌbat yichꞌ joꞌ yuꞌun Juan li Jesuse, schiꞌuc ti cꞌalal to iquilcutic imuy batel ta vinajele ―xi li Pedroe. \p \v 23 La stꞌujic chaꞌvoꞌ. Jaꞌ José Barsabás, Justo li schaꞌmojol sbie. Li june Matías sbi. \v 24-25 Xi la staic ta naꞌel Dios: \p ―Cajval, joꞌot aqꞌuelojbe yoꞌonic scotol li crixchanoetique. Li chaꞌvoꞌic liꞌi acꞌbun quilcutic buchꞌu junucal ti tꞌujbil avuꞌune, yoꞌ jech ta xꞌoch ta avabtel sventa ta spuc acꞌop. Yuꞌun jaꞌ ta stsacbe li yabtel toꞌox li Judase. Yuꞌun li Judase laj yicta avabtel jech ichꞌay o sbatel osil ―xi laj yalbeic Dios. \p \v 26 Lic spasic canal tajimol, jaꞌ icꞌot ta stojol li Matíase. Jech icom ta schiꞌilic li buluchvoꞌique, jaꞌ jech ipasic ta lajchavoꞌ. \c 2 \s1 Jaꞌ scꞌoplal ti ital li Chꞌul Espíritue \p \v 1 Cꞌalal icꞌot scꞌacꞌalil qꞌuin Pentecostese, te jmoj tsobolic ta jun na li lajchavoꞌique schiꞌuc scotol li buchꞌutic schꞌunojic ti jaꞌ Jcoltavanej li Cajvaltique. \v 2 Iyaꞌiic ta ora ti oy cꞌusi tsots inic ta vinajele. Solel xjumumet iyaꞌiic jech chac cꞌu chaꞌal tsatsal icꞌ. Scotolic iyaꞌiic ti bu chotolique. \v 3 Coꞌol schiꞌuc yat cꞌocꞌ iyilic, te cꞌot spuc sba ta sjolic jujunic. \v 4 Scotolic iꞌoch ta yoꞌonic li Chꞌul Espíritue. Lic cꞌopojicuc ta yan o cꞌopetic ti iꞌacꞌbat snaꞌic yuꞌun li Chꞌul Espíritue. \p \v 5 Te talemic ta Jerusalén nojtoc li jꞌisraeletic li spucoj sbaic batel ta yantic o balumile, jaꞌ li lec yichꞌojic ta mucꞌ li Diose. \v 6 Cꞌalal iyaꞌiic li cꞌusi xjumumete, la stsob sbaic talel scotolic ta ora. Toj chꞌayel yoꞌonic yuꞌun naca ta scꞌop jujuntal stuquic icꞌoponatic. \v 7 Laj yalbe sbaic: \p ―Scotolic li buchꞌutic liꞌ ta xcꞌopojique, ¿mi maꞌuc jchiꞌiltic li te liquemic talel ta Galileae? \v 8 ¿Cꞌu chaꞌal ta xcaꞌitic ta jcꞌop jtuctic jujuntalutic li bu voqꞌuemutique? ¿Cꞌuxi ischanic li jcꞌoptique? \v 9 Yuꞌun ep ta chop liꞌ talemutic ta qꞌuine. Oy liquemutic talel ta Partia balumil, oy liquemutic talel ta Media balumil, schiꞌuc ta Elám balumil, schiꞌuc oy te liquemutic talel ta Mesopotamia balumil, schiꞌuc liꞌ ta Judea balumil, schiꞌuc ta Capadocia balumil, schiꞌuc ta Ponto balumil, schiꞌuc ta Asia balumil. \v 10 Schiꞌuc oy liquemutic talel ta Frigia balumil, schiꞌuc ta Panfilia balumil, schiꞌuc ta Egipto balumil, schiꞌuc ta Africa balumil li te ta jelavel jteclum Cirenee. Oy te liquemic talel ta jteclum Roma ti jech schꞌunojic jech chac cꞌu chaꞌal jchꞌunojtic li joꞌotique. Oy talemic eꞌuc li jchiꞌiltactic li te xa nacalic ta Romae. \v 11 Oy buchꞌutic liquemic talel ta Creta balumil schiꞌuc ta Arabia balumil. Pero jcotoltic ta xcaꞌitic ta jcꞌoptic li cꞌustic lec ti achꞌ to la spas li Diose ―xiic. \p \v 12 Toj chꞌayel noꞌox yoꞌonic scotolic, mu snaꞌic cꞌu chaꞌal ti jech icꞌot ta pasele. Xi laj yalbe sbaic: \p ―¿Cꞌusi smelol xanaꞌ? ―xut sbaic. \p \v 13 Oy yan ti ilabanvanique, xi laj yalic: \p ―Yuꞌun nan chyacubic ―xiic. \s1 Jaꞌ scꞌoplal ti la schꞌunic oxmil crixchanoetic ta jun noꞌox cꞌacꞌale \p \v 14 Li Pedroe la svaꞌan sbaic schiꞌuc li buluchvoꞌ schiꞌiltaque, jech tsots lic yal li Pedroe: \p ―Jchiꞌiltac, joꞌoxuc li liꞌ nacaloxuc ta Judea balumile schiꞌuc joꞌoxuc li liꞌ talemoxuc ta Jerusalene, aꞌiic li cꞌusi chcale. \v 15 Muc bu chijyacubcutic jech chac cꞌu chaꞌal chavalique yuꞌun jaꞌ to ista baluneb ora li cꞌacꞌale. \v 16 Li cꞌusi chavilique yuꞌun jaꞌ icꞌot xa ta pasel li cꞌusi laj yal Joel li iyal scꞌop Dios ta voꞌonee. Jech laj yal: \q1 Jech laj yalbun li Diose, xi li Joele. \q1 \v 17 Cꞌalal poꞌot xa slajeb cꞌacꞌale, \q1 chcacꞌbe yichꞌanic li Chꞌul Espíritu ep crixchanoetic ta spꞌejel balumil. \q1 Chlic spucbecun jcꞌop la anitilul atsacalulique. \q1 Li bu svaꞌlej xa squeremique chcacꞌbe yilic li cꞌusi lec ti acꞌo spasique. \q1 Li moletic yuꞌunique oy cꞌusi chcacꞌbe yilic ta svaychilic. \q1 \v 18 Chcacꞌbe yichꞌic li Chꞌul Espíritu cuꞌune li buchꞌutic chiyichꞌic ta muqꞌue, acꞌo mi vinic, mi ants. \q1 Chispucbeic li jcꞌope. \q1 \v 19 Ta xcacꞌ talel ti vocole, ti labale, ta vinajel schiꞌuc ta balumil; \q1 jaꞌ chꞌichꞌ, schiꞌuc cꞌocꞌ, schiꞌuc ep schꞌailal. \q1 Chlaj xiꞌuquic o li crixchanoetique. \q1 \v 20 Ta xmac sat li cꞌacꞌale, chcom ta icꞌal acꞌubal. \q1 Li ue ta stsajub jech chac cꞌu chaꞌal chꞌichꞌ. \q1 Jaꞌ jech ta xcꞌot ta pasel cꞌalal poꞌot xa chcꞌot scꞌacꞌalil chquichꞌbe scꞌop scotol li crixchanoetique. \q1 Jaꞌ xa o chvinaj li buchꞌutic chcolique schiꞌuc li buchꞌutic ta xchꞌayic o sbatel osile. \p \v 21 Scotol li buchꞌutic ta scꞌanic coltaele jaꞌ chcolic, xi laj yal li Diose, xi li Joele. \p \v 22 ’Jchiꞌiltac, aꞌiic li cꞌusi ta xcale. Joꞌotic li jꞌisraelutique, acꞌo jnaꞌtic ti ep laj yacꞌ ta ilel stsatsal sjuꞌel li Jesús ti te liquem talel ta Nazarete. Iquiltic la spas ta jtojoltic. Toj chꞌayel o coꞌontic. Te iquiltic o ti melel jaꞌ acꞌbil yabtel yuꞌun li Diose, yuꞌun scotol ijuꞌ yuꞌun ta sventa stsatsal sjuꞌel Dios. \v 23 Li Jesuse iꞌaqꞌue ta cꞌabal yuꞌun jech onoꞌox snopoj ta voꞌone li Diose. Joꞌoxuc la atsaquic, la avaqꞌuic ta milel ta cruz ta stojol li buchꞌutic muc bu yichꞌojic ta mucꞌ li Diose. \v 24 Pero li Diose la schaꞌcuxes loqꞌuel ta smuquenal yuꞌun mu xlaj o ta jꞌechꞌel. \v 25 Yuꞌun li jtotic jmeꞌtic David ta voꞌonee xi laj yalbe li Diose: \q1 Achiꞌinojun scotol cꞌacꞌal. \q1 Liꞌ oyot ta jpat ta jxocon, jech mu cꞌu chal coꞌon. \q1 \v 26 Jech ximuybaj noꞌox chcalbe yaꞌiic jchiꞌiltac ti quiloj ta alequilale. \q1 Acꞌo mi xicham pero jnaꞌoj ti chachaꞌcuxesune. \q1 \v 27 Muc bu te chavicta li jchꞌulel li yoꞌ bu oy schꞌulelic li buchꞌutic muc bu yichꞌojicot ta muqꞌue. \q1 Muc bu chavacꞌ xcꞌaꞌ li jbecꞌtale, joꞌon la anichꞌonune, yuꞌun toj cꞌuxun ta avoꞌon. \q1 \v 28 La avacꞌbun xa jnaꞌ ti chicuxi o sbatel osil ta aventae. \p Jech ximuybaj noꞌox ta atojol sbatel osil, \m xi la scꞌopon Dios li Davide. \p \v 29 ’Jchiꞌiltac, jnaꞌojtic ti maꞌuc scꞌoplal stuc li iyal li Davide yuꞌun li Davide icham, la smuquic. Jnaꞌojtic ti liꞌ oy li smuquenale. Li cꞌusi iyal David li cꞌalal la sta ta naꞌel li Diose, jaꞌ scꞌoplal li Cajvaltique yuꞌun jech la scꞌopon Stot li Cajvaltique. \v 30 Li Davide yuꞌun noꞌox ichꞌamunbat ye, yuꞌun jaꞌ jun li buchꞌu iyal scꞌop Dios ta voꞌonee. Schiꞌuc iꞌalbat yuꞌun Dios ti jun snitilul ta xcom ta sqꞌuexole yuꞌun jaꞌ ta xꞌoch ta ajvalilal cuꞌuntic, joꞌotic li jꞌisraelutique. \v 31 Jaꞌ yuꞌun laj yalbe scꞌoplal ti ta persa ta xchaꞌcuxi li Cristoe, ti muc bu ta xcom schꞌulel li yoꞌ bu oy schꞌulelic li buchꞌutic muc bu yichꞌojic ta mucꞌ li Diose, schiꞌuc ti muc bu ta xcꞌaꞌ li sbecꞌtale. Jech onoꞌox icꞌot ta pasel. \v 32 Dios la schaꞌcuxes li Jesuse. Joꞌoncutic iquilcutic jcotolcutic. \v 33 Ta stsatsal sjuꞌel Dios iꞌiqꞌue muyel ta vinajel li Jesuse. Te xa chotol ta sbatsꞌicꞌob li Diose. Albil xa onoꞌox yuꞌun li Jtotic Dios ti ta stac talel li Chꞌul Espíritue. Jaꞌ li laj xa quichꞌcutique. Avilic xa, avaꞌiic xa eꞌuc li joꞌoxuque. \v 34-35 Li Davide muc bu xmuy batel ta vinajel schiꞌuc sbecꞌtal, pero jech laj yal: \q1 Li Cristoe xi iꞌalbat yuꞌun li Jtotic Diose: \q1 “Chachoti ta jbatsꞌicꞌob, chapas mantal \q1 jaꞌ to mi la jpas ta canal scotol la avajcontrataque”, \m xꞌutat li Cristoe, xi li Davide. \p \v 36 ’Acꞌo jnaꞌtic jcotoltic, joꞌotic li jꞌisraelutique, li Jesús ti la avaqꞌuic ta milel ta cruze, jaꞌ tꞌujbil onoꞌox yuꞌun Dios ti ta xꞌoch ta mucꞌta ajvalilal schiꞌuc ta Jcoltavanej yuꞌun scotol crixchanoetic ―xi li Pedroe. \p \v 37 Cꞌalal iyaꞌiic li schiꞌiltac li cꞌusi laj yal li Pedroe, toj echꞌem iyat o yoꞌonic ta scoj li smulique. Jech ijacꞌbatic li Pedro schiꞌuc li schiꞌiltac ta puc‐cꞌope: \p ―Jchiꞌiltac, ¿cꞌusi scꞌan ta jpascutic? ―xiic. \p \v 38 Li Pedroe xi iyal: \p ―Ictaic scotol li cꞌustic chopol chapasique. Ichꞌic joꞌ ta jujuntal ta sventa li Jesucristoe, jech chaspasboxuc perton yuꞌun amulic. Jech chayacꞌboxuc li Chꞌul Espíritu li Diose. \v 39 Yuꞌun li Dios cuꞌuntique yaloj onoꞌox ti jaꞌ ta xichꞌic li Chꞌul Espíritu li buchꞌutic ta schꞌunic iqꞌuel yuꞌun li Diose. Jech xuꞌ chavichꞌic eꞌuc. Xuꞌ ta xichꞌic li jnichꞌnabtique. Xuꞌ ta xichꞌic eꞌuc cꞌalal mi la schꞌunic iqꞌuel yuꞌun Dios li buchꞌutic maꞌuc jchiꞌiltic ta israelale ―xi li Pedroe. \p \v 40 Oy to ep cꞌusi yan laj yal li Pedroe. Xi laj yalbe mantal scotolic: \p ―Acꞌ abaic ta scꞌob li Diose yoꞌ cꞌuxi mu xachꞌayic o sbatel osil jech chac cꞌu chaꞌal ti ta xchꞌayic o li buchꞌutic mu xacꞌ sbaic ta scꞌob li Diose ―xi. \p \v 41 Li buchꞌutic la schꞌunic li cꞌusi laj yal li Pedroe laj yichꞌic joꞌ. Oxmil schiꞌiltac la schꞌunic ta jun noꞌox cꞌacꞌal. Jech iꞌepajic li buchꞌutic iyichꞌic ta mucꞌ li Cajvaltique. \v 42 Ta sloqꞌuel yoꞌonic la schanic ti cꞌu sba iꞌalbatic yuꞌun li yajtacbalaltac li Jesuse. Jmoj yoꞌonic scotolic jech xmuybajic noꞌox. Te la schiꞌin sbaic ta stael ta naꞌel Dios. Ta sloqꞌuel yoꞌonic la spasic jech chac cꞌu chaꞌal laj yacꞌ ta ilel li Cajvaltic ti cꞌalal la xut li pane schiꞌuc ti cꞌalal iꞌacꞌbatic yuchꞌic li yaꞌlel tsꞌusub li yajchanbalajeltaque. Jaꞌ noꞌox jech la spasic eꞌuc yuꞌun snaꞌic ti jaꞌ ta scojic ti ichame. \s1 Jaꞌ scꞌoplal ti coꞌolcoꞌol la scoltaan sbaic scotol li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltique \p \v 43 Scotolic yacꞌoj ta yoꞌonic ti te oy Dios ta stojolique, yuꞌun li yajtacbalaltac li Jesuse ep laj yacꞌbeic ta ilel stsatsal sjuꞌel Dios. \v 44 Li buchꞌutic la schꞌunic ti jaꞌ Jcoltavanej li Cajvaltique, coꞌolcoꞌol la scoltaan sbaic, la spuquilanbe sbaic li cꞌustic oy yuꞌunic jujunique. \v 45 Cꞌalal iyilic ti mu cꞌusi oy yuꞌunic li yanetique, li buchꞌutic oy yosilique la schonic. Schiꞌuc mi oy cꞌustic yan yuꞌunic li jujunique, la schonanic. Li stojole jaꞌ laj yacꞌanbeic li buchꞌutic mu cꞌusi xꞌayan yuꞌunique. \v 46 Scotol cꞌacꞌal la stsob sbaic ta yamaqꞌuil li mucꞌta chꞌulna li te ta Jerusalene. Te ta snaic la xutic pan schiꞌuc laj yuchꞌic yaꞌlel tsꞌusub. Jaꞌ snaꞌobil ti icham li Cajvaltic ta scoj li jmultique. Xmuybajic noꞌox scotolic, coꞌol iveꞌic. Jun yoꞌon scotolic. \v 47 Laj yalbeic slequilal Dios. Lec iꞌileic yuꞌun scotol li buchꞌutic muc to bu schꞌunojique. Ta jujun cꞌacꞌal iꞌepajic yuꞌun iꞌiqꞌueic yuꞌun li Cajvaltic li buchꞌutic iscꞌanic coltaele. \c 3 \s1 Jaꞌ scꞌoplal ti icol jun pecꞌa vinic li te chotol ta stiꞌ smacol li mucꞌta chꞌulnae \p \v 1 Li Pedro schiꞌuc li Juane ba staic ta naꞌel Dios ta yamaqꞌuil li mucꞌta chꞌulnae. Ta oxib ora stsꞌepꞌujel cꞌacꞌal ibatic, yuꞌun jaꞌ yorail ta staic ta naꞌel Dios scotol li schiꞌiltaquique. \v 2 Te istaic jun schiꞌilic pecꞌa yuꞌun jech onoꞌox voqꞌuem. Cuchbil talel yuꞌunic. Scotol cꞌacꞌal te ta scuchic talel ta mucꞌta chꞌulna. Te ta schotanic ta stiꞌ smacol li mucꞌta chꞌulna ti Toj Lec Sba sbie. Yuꞌun te chcꞌanolaj. \v 3 Li pecꞌae cꞌalal iyil ti te ta xꞌochic ta yamaqꞌuil li mucꞌta chꞌulna li Pedro schiꞌuc li Juane, la scꞌan smoton taqꞌuin. \v 4 Li Pedro schiꞌuc li Juane la sqꞌuelbeic sat li pecꞌae, jech laj yal li Pedroe: \p ―Qꞌueluncutic ―xi. \p \v 5 Li pecꞌae la sqꞌuel, la smala mi oy cꞌusi ta xꞌacꞌbat. \v 6 Jech laj yal li Pedroe: \p ―Muꞌyuc jtaqꞌuin pero oy cꞌusi chacacꞌbe. Jaꞌ ta sventa li Jesucristo li liquem talel ta Nazarete vaꞌlan, xanavan ―xut. \p \v 7 Li Pedroe la stsacbe sbatsꞌicꞌob li pecꞌae, la snit liquel. Itsatsub ta ora schibal li yoque. \v 8 Ipꞌit, vaꞌal icꞌot, lic xanavuc. La schiꞌinelic ochel ta yamaqꞌuil li mucꞌta chꞌulna yuꞌun li pecꞌae. Te xpꞌitpꞌun ochel yuꞌun xmuybaj tajmec. Te iyalulan ti iyilbe xa slequilal li Diose. \v 9 Li cꞌu yepal te oyic li crixchanoetique iyilic ti ta xanav xa li pecꞌa vinic toꞌoxe, schiꞌuc ti ta xalulanbe slequilal Dios. \v 10 Iyojtaquinic ti jaꞌ li jcꞌanolajel li te onoꞌox xchotet ta stiꞌ smacol li mucꞌta chꞌulna ti Toj Lec Sba sbie. Toj chꞌayel noꞌox yoꞌonic li crixchanoetic li cꞌalal iyilic ti colem xa li pecꞌa toꞌoxe. \s1 Jaꞌ scꞌoplal ti laj yal scꞌop Dios Pedro li yoꞌ bu stentennail mucꞌta chꞌulna li Salomón sbie \p \v 11 Te ta stentennail li mucꞌta chꞌulna li Salomón sbie, jaꞌ te vaꞌalic li Pedro schiꞌuc li Juane. Te schiꞌuquic li pecꞌa ti colem xae yuꞌun muc bu xꞌictavan. Li crixchanoetique toj chꞌayel noꞌox yoꞌonic ti colem xae. Istsob sbaic ta ora scotolic. \v 12 Cꞌalal iyil Pedro ti te xa tsobol scotolique, xi laj yal: \p ―Jchiꞌiltac, ¿cꞌu chaꞌal toj chꞌayel o avoꞌonic? ¿Cꞌu chaꞌal chapajuncutic ta qꞌuelel? Mu me xanopic ti ta jtsatsalcutic, ta jlequilalcutic jtuccutic ti icol li vinic li ta xanav xae. \v 13 Li Dios yuꞌunic li jtotic jmeꞌtic ta voꞌonee, jaꞌ li Abrahame, schiꞌuc li Isaaque, schiꞌuc li Jacove, laj yacꞌ ta ilel ti tsots yabtel yichꞌoj li Snichꞌone, jaꞌ li Jesús ti la avaqꞌuic ta scꞌob li Pilatoe. Cꞌalal iyal Pilato ti ta scoltae, li joꞌoxuque muc xachꞌunic. \v 14 Muc bu la acꞌanbeic scolel li buchꞌu muꞌyuc smule, ti tucꞌ yoꞌone. Jaꞌ la acꞌanbeic scolel li jmilvaneje. \v 15 Jaꞌ la avaqꞌuic ta milel li buchꞌu chijyacꞌbutic jcuxlejaltic sbatel osile. Pero ichaꞌcuxesat yuꞌun li Diose. Melel li cꞌusi chcalcutique yuꞌun joꞌoncutic iquilcutic. \v 16 Jchꞌunojcutic ti scotol xuꞌ yuꞌun li Jesuse. Jaꞌ ta sventa stsatsal sjuꞌel Jesús ti icol o li pecꞌa li liꞌ chavilic ti xavojtaquinic onoꞌoxe. Yuꞌun la jchꞌuncutic ti chcol yuꞌun li Jesuse, jech icol o li vinic li liꞌ vaꞌal chavilique. \p \v 17 ’Jchiꞌiltac, jnaꞌoj ti tscoj ti muc bu xavaꞌibeic smelol ti jech la avaqꞌuic ta milel li Jesuse. Jech nojtoc muc bu xaꞌibeic smelol eꞌuc li jꞌabteletic cuꞌuntique. \v 18 Yuꞌun jaꞌ icꞌot ta pasel li cꞌusi yaloj onoꞌox Dios cꞌalal la schꞌamunbe ye li buchꞌutic iyalic scꞌop Dios ta voꞌonee. Iyalic onoꞌox ti ta persa ta xcham li Cristo li tꞌujbil yuꞌun Dios ti chisventainutique. \v 19 Jaꞌ lec ictaic scotol li cꞌustic chopol chapasique. Acꞌ abaic ta scꞌob li Diose jech chaspasbeic perton yuꞌun la amulique. Jech ta xacꞌ li Cajvaltic ti xamuybajic noꞌoxe. \v 20 Li Diose ta stac talel nojtoc li Jesuse, jaꞌ li tꞌujbil yuꞌun Dios ti chisventainutique. \v 21 Li Jesucristoe te xa oy ta vinajel. Jaꞌ to ta xtal cꞌalal mi icꞌot scꞌacꞌalil ta spas ta achꞌ scotol yuꞌun li Diose, jech chac cꞌu chaꞌal iyalic li buchꞌutic iyalic scꞌop Dios ta voꞌonee. \v 22 Li Moisese xi laj yalbe li jtotic jmeꞌtic ta voꞌonee: “Li Dios cuꞌuntique ta xlic yuꞌun jun li buchꞌu ta xal li scꞌop Dios li ta jchiꞌiltique jech chac cꞌu chaꞌal listꞌuje. Ichꞌbeic me ta mucꞌ li cꞌusi chayalbeique. \v 23 Li buchꞌu mu xichꞌ ta mucꞌ li cꞌusi ta xale, acꞌo locꞌuc ti bu nacaloxuque”, xi li Moisese. \p \v 24 ’Jech onoꞌox iyal eꞌuc li Samuel li iyal scꞌop Dios ta voꞌonee, ti jech ta xcꞌot ta pasel jech chac cꞌu chaꞌal icꞌot xa ta pasel ta jtojoltique. Jech iyalic nojtoc li yan li buchꞌutic iyalic scꞌop Dios ti tsꞌacal to italique. \v 25 Joꞌotic jaꞌ snitilulutic li buchꞌutic iyalic scꞌop Dios ta voꞌonee, jaꞌ cuꞌuntic eꞌuc li cꞌusi iꞌalbatic li jtotic jmeꞌtic ta voꞌone yuꞌun li Diose. Yuꞌun li Diose xi laj yalbe li Abrahame: “Ta sventa anitilul chichꞌ slequil yutsilalic li crixchanoetic ta spꞌejel balumile”, xꞌutat Abraham yuꞌun li Diose. \v 26 Jech li Diose baꞌi la stac talel liꞌ ta jtojoltic li Snichꞌone, yuꞌun tal scoltautic yoꞌ xuꞌ chquictatic li cꞌustic chopol ta jpastic jujunutique ―xut schiꞌiltac li Pedroe. \c 4 \s1 Jaꞌ scꞌoplal Pedro schiꞌuc Juan li cꞌalal te oyic ta stojol li jꞌabteletique \p \v 1 Cꞌalal te toꞌox yacalic ta loꞌil schiꞌuquic li crixchanoetic li Pedro schiꞌuc li Juane, te italic jayvoꞌ paleetic schiꞌuc li banquilal yuꞌunic li yajmayoltac li paleetique. Italic eꞌuc jayvoꞌ jsaduceoetic, jaꞌ li buchꞌutic chalic ti muꞌyuc chaꞌcuxesele. \v 2 Soquet o sjolic ta sventa li cꞌusi ta xchanubtasvanic o li Pedro schiꞌuc li Juane. Yuꞌun chalic ti ta xchaꞌcuxi li ánimaetic jech chac cꞌu chaꞌal ichaꞌcuxi li Jesuse. \v 3 Te la stsaquic li Pedro schiꞌuc li Juane, la stiqꞌuic ta chuquel. La snopic ti ta yocꞌomal to ta smeltsanbeic scꞌoplale yuꞌun mal xaꞌox cꞌacꞌal ti la schuquique. Li chucvanab yuꞌunique te tsacal ta mucꞌta chꞌulna. \v 4 Pero ep li buchꞌutic ischꞌunic li scꞌop Dios li laj yalic li Pedro schiꞌuc li Juane. Jech ipasic xa ta joꞌmil ta scotol li viniquetique schiꞌuc li buchꞌutic schꞌunojic xa onoꞌoxe. \p \v 5 Ta yocꞌomal la stsob sbaic ta Jerusalén li jꞌabteletic yuꞌunic li jꞌisraeletique. Li jꞌolole spꞌisoj sbaic ta jchanubtasvanej ta smantaltac li Diose. \v 6 Te ital eꞌuc li Anase, jaꞌ li loqꞌuem banquilal palee, schiꞌuc li Caifase. Schiꞌuc otro chaꞌvoꞌ paleetic, Juan sbi schiꞌuc Alejandro. Schiꞌuc scotol schiꞌiltac li banquilal palee. \v 7 La sloqꞌuesic ta chucvanab li Pedro schiꞌuc li Juane. La scacanic ta oꞌlol, jech la sjacꞌbeic: \p ―¿Buchꞌu ta smantal, buchꞌu ta sjuꞌel ti jech chapasique? ―xutic. \p \v 8 Li Pedroe iꞌacꞌbat spꞌijil yuꞌun li Chꞌul Espíritue, xi laj yal: \p ―Aꞌiic me, jꞌabteletic, juntotac. \v 9-10 Ti chajacꞌbuncutic ti cꞌu sba icol cuꞌuncutic li pecꞌa vinique, jaꞌ yuꞌun chacalbeic acotolic. Joꞌotic li jꞌisraelutique, acꞌo jnaꞌtic ti jaꞌ ta sjuꞌel li Jesucristo li liquem talel ta Nazarete ti icol li vinic li liꞌ oy ta atojolique. Jaꞌ li buchꞌu la avaqꞌuic ta milel ta cruze. Pero ichaꞌcuxesat yuꞌun li Diose. \v 11 Li joꞌoxuque jaꞌ jechoxuc jech chac cꞌu chaꞌal li jvaꞌanejnaetic ti la spꞌajic li ton ti la stꞌuj li yajval na sventa ta xacꞌ ta chiquin nae. Jaꞌ jechoxuc eꞌuc li joꞌoxuque. Muc bu xacꞌanic li buchꞌu tꞌujbil yuꞌun li Diose, jaꞌ li Jesuse, pero iꞌacꞌbat xa tsots yabtel yuꞌun li Diose. \v 12 Muc buchꞌu yan xuꞌ chiscoltautic, jaꞌ noꞌox li Jesucristoe. Yuꞌun muc buchꞌu yan albil scꞌoplal yuꞌun Dios ti xuꞌ chijcolutic yuꞌune ―xut li jꞌabteletic li Pedroe. \p \v 13 Cꞌalal iyilic li jꞌabteletic ti oy lec stsatsal yoꞌonic li Pedro schiꞌuc li Juane, toj chꞌayel noꞌox yoꞌonic yuꞌun snaꞌojic ti muc bu chanubtasbilic ta sventa smantaltac li Diose, schiꞌuc ti muc bu acꞌbilic yabtelique. Jaꞌ ijul o ta sjolic ti jaꞌ la schiꞌinic toꞌox li Jesuse. \v 14 Yuꞌun te schiꞌuquic li vinic ti colem xa li pecꞌa toꞌoxe, jaꞌ yuꞌun mu cꞌusi xuꞌ ch‐albatic yuꞌun li jꞌabteletique li Pedro schiꞌuc li Juane. \v 15 Iꞌalbatic ti acꞌo loqꞌuicuc batel jliqueluque. Iloqꞌuic batel ta pana. Li jꞌabteletique lic snopic cꞌusi ta spasbeic li Pedro schiꞌuc li Juane. \v 16 Xi laj yalbe sbaic: \p ―¿Cꞌusi ta jpasbetic li viniquetique? Yuꞌun laj yacꞌbeic xa ta ilel stsatsal sjuꞌel Dios, yuꞌun icol yuꞌunic li vinique. Iyaꞌiic xa scotolic li buchꞌutic liꞌ nacalic ta Jerusalene. Mu xuꞌ chcaltic ti altique. \v 17 Pero yoꞌ acꞌo mu xpuc batel ta spꞌejel cosilaltique, jaꞌ lec tsots chcalbetic ti mu xa me spucbeic batel li scꞌoplal li Jesuse ―xut sbaic. \p \v 18 Laj yiqꞌuic ochel nojtoc li Pedro schiꞌuc li Juane. Tsots iꞌalbatic ti mu xa me xalic ba li scꞌoplal li Jesuse, schiꞌuc mu xa me xchanubtasvanic o ta sventa li Jesuse. \v 19 Itacꞌavic li Pedro schiꞌuc li Juane: \p ―Alic li bu jchopucal ti persa ta jchꞌuncutique. ¿Mi jaꞌ ta jchꞌuncutic la amantalique, mi jaꞌ ta jchꞌunbecutic smantal li Diose? \v 20 Yuꞌun mu xuꞌ ta xquictacutic ta yalel li cꞌustic quilojcutique schiꞌuc li cꞌustic caꞌiojcutique ―xiic. \p \v 21 Li jꞌabteletique laj yalic nojtoc ti mu xa me spucbeic batel scꞌoplal li Jesuse, la scoltaic ba. Mu xuꞌ xꞌacꞌbat yichꞌic vocol li Pedro schiꞌuc li Juane yuꞌun li jꞌabteletique, yuꞌun ixiꞌic li ta schiꞌiltaquic ta israelale. Yuꞌun scotol schiꞌiltac laj yalic coliyal Dios ta sventa ti iyilic ti colem xa li pecꞌa vinique. \v 22 Yichꞌoj xa más ta chaꞌvinic (40) jabil li vinic ti icol ta sventa stsatsal sjuꞌel li Diose. \s1 Jaꞌ scꞌoplal ti la staic ta naꞌel Dios yoꞌ acꞌo tsatsubtasbatuc sjol yoꞌonic \p \v 23 Cꞌalal icoltaatic batel li Pedro schiꞌuc li Juane, cꞌot slabanbeic li schiꞌiltaquic ta puc‐cꞌop scotol li cꞌustic iꞌalbatic yuꞌun li paleetique schiꞌuc li jꞌabteletique. \v 24 Cꞌalal iyaꞌiic jeche, jmoj xa yoꞌonic la staic ta naꞌel Dios: \p ―Cajval, joꞌot Diosot li la apas vinajel balumile, schiꞌuc li nabe, schiꞌuc scotol li cꞌustic oye. \v 25 Joꞌot la achꞌamunbe ye la avajtunel David ta voꞌonee. Ta sventa li Chꞌul Espíritue jech la stsꞌiba: \q1 Altic ti chlic stoy sbaic li crixchanoetique. \q1 Altic li cꞌustic chlic snopic stuquique. \q1 \v 26 Li ajvaliletique schiꞌuc li jꞌabteletic liꞌ ta balumile ta spas ta jmoj scꞌopic. \q1 Chlic scontrainic li Diose schiꞌuc li buchꞌu tꞌujbil yuꞌun Dios ti chisventainutique, \m xi onoꞌox. \p \v 27 ’Ta melel jech icꞌot ta pasel yuꞌun liꞌ la stsob sbaic ta jteclum Jerusalén li Herodese, schiꞌuc li Poncio Pilatoe, schiꞌuc li yan crixchanoetic li maꞌuc jchiꞌiltacutic ta israelale, schiꞌuc li jchiꞌiltacutic ta israelale. La spas ta jmoj scꞌopic ti ta smilic la Achꞌulnichꞌon Jesús li avacꞌojbe yabtel ti chiscoltauncutique. \v 28 Jaꞌ la spasbeic li cꞌusi anopoj onoꞌox ta voꞌonee yuꞌun jech la acꞌan atuc. \v 29 Cajval, tanae ta scꞌan chispajesuncutic, joꞌoncutic la avajtuneluncutique. Acꞌbun stsatsal jol coꞌoncutic ti mu xijxiꞌcutic ta yalel la acꞌope. \v 30 Acꞌo ta ilel atsatsal ti scotol xuꞌ chapase, acꞌo coluc cuꞌuncutic li jchamelajeletique. Acꞌbun cacꞌcutic ta ilel atsatsal ajuꞌel ta sventa la Achꞌulnichꞌon Jesuse ―xi la staic ta naꞌel Dios. \p \v 31 Cꞌalal ilaj yoꞌonic ta stael ta naꞌel Diose, iyaꞌiic scotolic inic li na li yoꞌ bu tsobolique. Itsatsubtasbatic sjol yoꞌon scotolic yuꞌun li Chꞌul Espíritue. Jaꞌ yuꞌun jamal laj yalic echꞌel li scꞌop Diose. \s1 Jaꞌ scꞌoplal ti ta comón yuꞌunic li cꞌustic oy yuꞌunique \p \v 32 Li cꞌu yepal schꞌunojique jmoj yoꞌonic scotolic. Li buchꞌutic oy cꞌustic yuꞌunique muc bu xalic ti jaꞌ yuꞌun stuquique, ta comón yuꞌunic scotolic. \v 33 Li yajtacbalaltac li Jesuse laj yalic ti ta melel ichaꞌcuxi li Cajvaltique. Oy smelol oy stuqꞌuil li scꞌopique jech icꞌot ta yoꞌonic li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltique. Iꞌacꞌbat ep slequil yoꞌonic scotolic. \v 34 Jaꞌ yuꞌun mu xa buchꞌu chichꞌ vocol yuꞌun scotol li buchꞌutic ti oy yosilique schiꞌuc li buchꞌutic ti oy snaique, ba schonic li cꞌalal iyilic ti mu xa cꞌusi oy yuꞌunic li schiꞌiltaquique. Laj yichꞌbeic talel li stojol li cꞌusi la schonique. \v 35 Te cꞌot yacꞌbe ta scꞌob li yajtacbalaltac li Jesuse. Li buchꞌutic mu xa cꞌusi oy yuꞌunique, jaꞌ iꞌacꞌbatic. \v 36 Te oy jun vinic, José sbi. Jaꞌ Bernabé iꞌacꞌbat sbi yuꞌun li yajtacbalaltac li Jesuse. Jaꞌ chistsatsubtasbutic coꞌontic, xi smelol li sbie. Jaꞌ jchipreal vinic. Li smucꞌta moltot ta voꞌonee Leví sbi. \v 37 Li Bernabée oy toꞌox yosil pero la schon. Laj yichꞌbe talel li stojol li yosile, laj yacꞌbe ta scꞌob li yajtacbalaltac li Jesuse. \c 5 \s1 Jaꞌ scꞌoplal ti isjutic cꞌop schiꞌuc yajnil li Ananíase \p \v 1 Oy jun vinic nojtoc, Ananías sbi. Safira sbi li yajnile. La schon jsetꞌ yosilic. \v 2 Coꞌol la snopic schiꞌuc li yajnil ti mu tsꞌacluc ta xaqꞌuic li stojol li yosilique. Jech muc xichꞌ ba scotol li cꞌalal ba yacꞌbe ta scꞌob li yajtacbalaltac li Jesuse. \v 3 Li Pedroe xi laj yalbe li Ananíase: \p ―Ananías, ¿cꞌu chaꞌal la achꞌunbe smantal li banquilal pucuje, jaꞌ li Satanase, yuꞌun muc bu tsꞌacal la avacꞌ li stojol avosilique? La ajut cꞌop ta stojol li Chꞌul Espíritue. \v 4 Li osile jaꞌ avuꞌun atuc, jech mu persauc la achon ti jechuque. Ti la achone, joꞌot la anop atuc ti chavacꞌ li stojole. ¿Cꞌu chaꞌal la anop ti chavocꞌbe li stojole? Maꞌuc la ajut cꞌop ta stojol crixchano; jaꞌ la ajut cꞌop ta stojol Dios ―xut. \p \v 5 Cꞌalal iyaꞌi li Ananíase, iyal ta lum, ilocꞌ schꞌulel ta ora. Toj xiꞌel icꞌotic scotolic li buchꞌutic iyaꞌiic ti ichame. \v 6 Iliquic jayvoꞌ querem viniquetic, la spixbeic li sbecꞌtal stacupale, la scuchic loqꞌuel, ba smuquic. \p \v 7 Oy xaꞌox ta oxib ora jaꞌ o iꞌoch talel eꞌuc li yajnile, jaꞌ li Safirae. Mu snaꞌ mi chamem xa li smalale. \v 8 Li Pedroe jech la sjacꞌbe: \p ―Albun mi jaꞌ noꞌox jech yepal li stojol avosilic li la achonique ―xut. \p ―Jaꞌ noꞌox jech yepal ―xi itacꞌav li antse. \p \v 9 Li Pedroe xi laj yalbe: \p ―¿Cꞌu chaꞌal toj jmoj anopic achiꞌuc la amalale yuꞌun la atoy abaic ta stojol li Chꞌul Espíritu ti junic schiꞌuc li Cajvaltique? Aꞌio, te xa xtalic ta patna li buchꞌutic a smuquic la amalale. Jaꞌ noꞌox jech chascuchic loqꞌuel eꞌuc ―xꞌutat. \p \v 10 Cꞌalal iyaꞌi li antse, iyal ta lum ta ora eꞌuc, ilocꞌ schꞌulel. Cꞌalal iꞌochic li querem viniquetique, chamem xa istaic nojtoc li antse. La scuchic loqꞌuel, ba smuquic. Jun schꞌenal schiꞌuc li smalale. \v 11 Ixiꞌic scotolic li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltique schiꞌuc li buchꞌutic yan ti iyaꞌiique. \s1 Jaꞌ scꞌoplal ti ep iyacꞌbeic ta ilel stsatsal sjuꞌel Dios li yajtacbalaltac li Jesuse \p \v 12 Li yajtacbalaltac li Jesuse ep iyacꞌbeic ta ilel stsatsal sjuꞌel Dios ta stojol li crixchanoetique. Scotol cꞌacꞌal te la stsob sbaic ta stentennail li mucꞌta chꞌulna li yoꞌ bu Salomón sbie. \v 13 Mu junuc buchꞌu icontrainvan. Scotolic lec iyilic li cꞌusi la spasic li yajtacbalaltac li Jesuse. \v 14 Ta jujun cꞌacꞌal iꞌepajic li buchꞌutic la schꞌunic ti jaꞌ Jcoltavanej li Cajvaltique. Ep viniquetic schiꞌuc antsetic la schꞌunic. \v 15 Scotol jchamelajeletic la sloqꞌuesic talel schiꞌuc stemic schiꞌuc spopic, tal spuchꞌanic ta caya. Yuꞌun ta scꞌanic ti te ch‐echꞌ coltabaticuc yuꞌun li Pedroe. Yuꞌun la snopic mi mu xpaj li Pedroe, jaꞌ noꞌox la smalaic mi ta xcꞌot snacꞌubal ta sbaic li jchamelajeletique yoꞌ jech chcolic o. \v 16 Ep italic nojtoc te ta Jerusalén li buchꞌutic te noꞌox nacalic ta yan jteclumetic ta nopol Jerusalene. Laj yiqꞌuic talel jchamelajeletic schiꞌuc li buchꞌutic ta xꞌilbajinatic yuꞌun li pucujetic ti ochem ta yoꞌonique. Pero icol scotolic. \s1 Jaꞌ scꞌoplal ti itiqꞌueic ta chuquel li yajtacbalaltac li Jesuse \p \v 17 Li más banquilal palee schiꞌuc li buchꞌutic te schiꞌuc ti coꞌol jsaduceoetique, xtiꞌet noꞌox yoꞌonic. \v 18 La stsaquic li yajtacbalaltac li Jesuse, la yiqꞌuic batel ta cavilto, la stiqꞌuic ta chuquel. \v 19 Pero ta acꞌubaltic ital jun yajꞌangel li Cajvaltique, la sjam li tiꞌ chucvanabe. La sloqꞌues batel li yajtacbalaltac li Jesuse, xi laj yalbe: \p \v 20 ―Batanic, ba vaꞌan abaic ta yamaqꞌuil li mucꞌta chꞌulnae. Albeic la achiꞌiltaquic ti xuꞌ ta xcolic sbatel osil ta sventa li Jesuse ―xꞌutatic. \p \v 21 Cꞌalal iyaꞌiic li cꞌusi iꞌalbatique, ta sacubel noꞌox osil iꞌochic ta yamaqꞌuil li mucꞌta chꞌulnae, te ichanubtasvanic. \p Li más banquilal palee schiꞌuc li jsaduceoetique la stsobic scotol li jꞌabteletic yuꞌunic li te ta mucꞌta chꞌulnae. La staquic batel jayvoꞌ yajmayoltac, ba sloqꞌuesic talel ta chuquel li yajtacbalaltac li Jesuse. \v 22 Cꞌalal icꞌotic ta chucvanab li mayoletique, mu xa bu te istaic li jchuqueletique, isutic batel. \v 23 Xi cꞌot yalic: \p ―Lec macal ijtacutic li tiꞌ chucvanabe. Te vaꞌalic ta tiꞌ chucvanab li soltaroetique. Cꞌalal la jamcutique, muc buchꞌu te ijtacutic ―xiic cꞌotel li mayoletique. \p \v 24 Cꞌalal jech iyaꞌiic li banquilal paleetique schiꞌuc li banquilal mayole, icꞌopoj yoꞌonic ti jech icꞌot ta pasele. Iyal yoꞌonic ti mu stacꞌ pajesel li Pedro schiꞌuc li schiꞌiltaque. \v 25 Oy jun buchꞌu ba albatuc li banquilal palee: \p ―Li viniquetic ti la atiqꞌuic ta chuquele te xa oyic ta yamaqꞌuil li mucꞌta chꞌulnae. Te xa ta xchanubtasvanic ―xi cꞌotel. \p \v 26 Cꞌalal iyaꞌi li banquilal mayole schiꞌuc li svinictaque, ibatic ta ora. Ba yiqꞌuic talel li yajtacbalaltac li Jesuse, pero muc bu laj yilbajinic yuꞌun ixiꞌic mi ta xꞌacꞌbatic ton yuꞌun li crixchanoetique. \v 27 Cꞌalal icꞌot yuꞌunic ta stojol li jꞌabteletique, li más banquilal palee xi laj yal: \p \v 28 ―Tsots laj calboxuc mantal ti mu xa me xachanubtasvanic ta sventa li Jesuse. Pero qꞌuelavilic, vinajem xa avuꞌunic ta spꞌejel li Jerusalene. Joꞌoncutic ta jcuchcutic avuꞌunic nojtoc smilel li vinic ti chavalique ―xi. \p \v 29 Itacꞌav li Pedro schiꞌuc li schiꞌiltaque: \p ―Persa ta jchꞌunbecutic smantal Dios, maꞌuc ta jchꞌunbecutic smantal crixchano. \v 30 Li Dios yuꞌun li jtotic jmeꞌtic ta voꞌonee jaꞌ la schaꞌcuxes loqꞌuel ta smuquenal li Jesuse. Jaꞌ li la avaqꞌuic ta milel ta cruze. \v 31 Li Diose laj yacꞌ xa ta ichꞌel ta mucꞌ li Jesuse, la xa schotan ta sbatsꞌicꞌob. Jaꞌ mucꞌta Ajvalil xa cuꞌuntic ta comón. Jaꞌ Jcoltavanej cuꞌuntic. Jaꞌ chiscoltautic yoꞌ jech xuꞌ ta xquictatic li cꞌustic chopol ta jpastic, joꞌotic li jꞌisraelutique, jech chispasbutic perton yuꞌun li jmultique. \v 32 Joꞌoncutic ta xcalcutic ti melel acꞌbil yabtel yuꞌun Dios li Jesuse. Jaꞌ jech ta xal eꞌuc li Chꞌul Espíritu ti acꞌbilic xa ta yoꞌonic yuꞌun Dios scotol li buchꞌutic ta spasic xa li cꞌusi ta scꞌan li Cajvaltique ―xiic. \p \v 33 Cꞌalal iyaꞌiic ti jech itacꞌbatique, iꞌilinic tajmec, chac ox smilic. \v 34 Te la svaꞌan sba ta ora jun vinic ochem ta fariseoal, jaꞌ jꞌabtel eꞌuc, Gamaliel sbi. Jaꞌ jun li buchꞌutic spꞌisoj sbaic ta jchanubtasvanej ta smantaltac li Diose. Lec ichꞌbil ta mucꞌ yuꞌun scotol schiꞌiltac ta israelal. Jaꞌ laj yal mantal ti acꞌo loqꞌuesatuc jliqueluc li yajtacbalaltac li Jesuse. \v 35 Xi lic yalbe scotol li jꞌabteletic li te schiꞌuque: \p ―Jchiꞌiltac, joꞌotic li jꞌisraelutique, scꞌan me jnoptic lec baꞌi li cꞌusi ta jpasbetic li viniquetique. \v 36 Naꞌic me li cꞌu sba scꞌoplal li Téudas ta voꞌonee. La snop ti xuꞌ ta spojbe yabtel li ajvalile. Oy chanib ciento svinictac. Pero imile li Téudase. Jech la svoqꞌuilan sbaic batel scotol li svinictaque, te ilaj o cꞌop yuꞌunic. \v 37 Tsꞌacal to ilic jun vinic, Judas sbi. Liquem talel ta Galilea balumil. Jaꞌ o yora yaloj mantal li ajvalil ti acꞌo stsacan sbiic scotol li crixchanoetique. Ep buchꞌu la schꞌunan li cꞌusi laj yal li Judase. Pero imile nojtoc li Judase. Jech la svoqꞌuilan sbaic batel scotolic li buchꞌutic la schꞌunanic li cꞌusi laj yale. \v 38 Jaꞌ yuꞌun chacalbeic, mu me cꞌusi xapasbeic li viniquetic liꞌi. Acꞌo spasic li cꞌusi ta scꞌanique. Mi jaꞌ noꞌox ta sventa crixchano li scꞌopique schiꞌuc li cꞌustic ta spasique, xlaj noꞌox. \v 39 Yan mi jaꞌ ta sventa Dios li scꞌopique, mu xlaj maꞌ leꞌe. Jaꞌ yuꞌun qꞌuelo me abaic naca me jaꞌ ta jcontraintic li Diose ―xi li Gamaliele. \p \v 40 La schꞌunic scotolic li cꞌusi laj yal li Gamaliele. Jech cꞌalal laj yiqꞌuic ochel li yajtacbalaltac Jesuse, jaꞌ noꞌox la stsitsic ta nucul schiꞌuc tsots laj yalbeic mantal ti mu xa me xalic batel li cꞌop ta sventa li Jesuse. La scoltaic batel. \v 41 Cꞌalal iloqꞌuic batel ta stojol li jꞌabteletic li yajtacbalaltac li Jesuse, xmuybajic noꞌox ti jech la scꞌan stuc Dios ti chichꞌic vocol ta sventa li Cajvaltique. \v 42 Muc bu xictaic ta yalel li scꞌop li Jesucristoe. Scotol cꞌacꞌal ichanubtasvanic li te ta yamaqꞌuil li mucꞌta chꞌulnae schiꞌuc li ta naetique. \c 6 \s1 Jaꞌ scꞌoplal ti itꞌujeic jucvoꞌ jpucveꞌliletique \p \v 1 Cꞌalal epic xaꞌox li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltique, te oyic jꞌisraeletic ti schanojic griego cꞌope, schiꞌuc te oyic eꞌuc jꞌisraeletic ti hebreo li scꞌopique, jaꞌ li scꞌopic onoꞌox li jꞌisraeletique. Li buchꞌutic ti griego li scꞌopique chopol icꞌopojic ta stojolic li buchꞌutic ti hebreo li scꞌopique. Laj yalic ti muc bu xichꞌic cꞌuxubinel li meꞌanal antsetic yuꞌunic li cꞌalal iꞌacꞌbat sveꞌelic ta jujun cꞌacꞌale. \v 2 Li lajchavoꞌ yajtacbalaltac li Jesuse la stsobic talel scotol li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltique. Xi laj yalbeic: \p ―Li joꞌoncutique mu lecuc mi ta xquictacutic ta yalel li scꞌop Diose ta sventa ti ta jventaincutic li veꞌlile. \v 3 Jaꞌ lec, quermanotac, tꞌujic jucvoꞌuc viniquetic li bu lec scꞌoplal avaꞌiojique, ti pꞌijique, jaꞌ li buchꞌutic ventainbil yoꞌonic yuꞌun li Chꞌul Espíritue, jaꞌ ta xichꞌ yabtelic. \v 4 Li joꞌoncutique jaꞌ cabtelcutic ta jcꞌoponcutic Dios schiꞌuc ta jpuccutic li scꞌop Diose ―xiic. \p \v 5 Lec iyaꞌiic scotolic li cꞌusi iꞌalbatique. La stꞌujic Esteban, jaꞌ jun vinic ti lec yichꞌoj ta mucꞌ li Cajvaltique. Ventainbil yoꞌon yuꞌun li Chꞌul Espíritue. La stꞌujic otro vacvoꞌ. Jaꞌ Felipe, schiꞌuc Prócoro, schiꞌuc Nicanor, schiꞌuc Timón, schiꞌuc Parmenas, schiꞌuc Nicolás. Li Nicolase liquem talel ta jteclum Antioquía. Maꞌuc jꞌisraelal vinic, pero coꞌol toꞌox schꞌunoj jech chac cꞌu chaꞌal li jꞌisraeletique. \v 6 Cꞌalal la stꞌujique, laj yiqꞌuic talel ta stojol li yajtacbalaltac li Jesuse. Li yajtacbalaltac li Jesuse la scꞌoponbeic Dios ta stojolic ti acꞌo coltaatuc yuꞌun li Diose. Laj yacꞌanbe scꞌob ta sjolic li jucvoꞌique, jaꞌ senyail ti laj yichꞌ yabtelique. \p \v 7 Ipuc batel li scꞌop li Cajvaltique. Jech más iꞌepajic li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltic li te ta Jerusalene. Oy ep paleetic la schꞌunic eꞌuc. \s1 Jaꞌ scꞌoplal ti itsaque li Estebane \p \v 8 Li Estebane iꞌacꞌbat ep slequil yoꞌon schiꞌuc stsatsal jech ep iyacꞌbe ta ilel stsatsal sjuꞌel Dios ta stojol li crixchanoetique. \v 9 Te oyic jayvoꞌ jꞌisraeletic li liquemic talel ta chꞌulna li bu Coltabilic xa ta Jtunel sbie. Jaꞌ te liquemic talel ta jteclum Cirene, schiꞌuc ta jteclum Alejandría, schiꞌuc ta Cilicia balumil, schiꞌuc ta Asia balumil. Te lic sbicꞌtalcꞌoponic li Estebane. \v 10 Pero li jsaꞌcꞌopetique muc bu spasic ta canal yuꞌun icꞌopoj ta sventa li Chꞌul Espíritu li Estebane. \v 11 La saꞌic li buchꞌutic ta saꞌic mulil ta sjutic cꞌop ta stojol li Estebane, la stojic. Lec ichanubtasatic li cꞌu sba ta xalique: \p ―Jech me xcꞌot avalic: “Caꞌiojcutic ti chopol ta xcꞌopoj ta stojol li Moisese schiꞌuc ta stojol li Diose”, chianic me ―xꞌutatic. \p \v 12 Ti jech iyalique, xvulajetic noj liquel scotol li jꞌisraeletique, schiꞌuc jayvoꞌ jꞌabteletic yuꞌunic, schiꞌuc jayvoꞌ li buchꞌutic spꞌisoj sbaic ta jchanubtasvanej ta smantaltac li Diose. Te chꞌayal yoꞌon istaic cꞌalal istsaquic li Estebane. Laj yiqꞌuic batel ta stojol li jꞌabteletique. \v 13 Laj yiqꞌuic talel li jtojeletique ti jaꞌ la sjutbeic smul li Estebane. Xi laj yalic: \p ―Li vinic liꞌi chopol chcꞌopoj ta sventa li mucꞌta chꞌulnae schiꞌuc ta sventa li chꞌul mantale. Mu xicta ta yalel. \v 14 Yuꞌun caꞌiojcutic ti xi chale: “Li Jesús li te liquem talel ta Nazarete ta sjines li mucꞌta chꞌulna liꞌi, schiꞌuc ta sjel li cꞌu sba jtaleltic ti laj yal li Moisés ta voꞌonee”, xi chal ―xi la sjutbeic smul li Estebane. \p \v 15 Scotol li jꞌabteletic li te chotolique la sqꞌuelbeic sat li Estebane. Coꞌol schiꞌuc sat yajꞌangeltac Dios iyilic. \c 7 \s1 Jaꞌ scꞌoplal ti cꞌu sba itacꞌav Esteban li cꞌalal ijutbat smule \p \v 1 Li más banquilal palee jech ijacꞌbat li Estebane: \p ―¿Mi melel li cꞌusi laj yalic li viniquetic liꞌi? ―xut. \p \v 2 Itacꞌav li Estebane: \p ―Jbanquil quitsꞌinab, aꞌiic me li cꞌusi chacalbeique. Li Diose, jaꞌ li oy sjuꞌel oy xojobale, laj yacꞌ sba ta ilel ta stojol li jtotic jmeꞌtic Abraham ta voꞌone li cꞌalal te toꞌox nacal ta Mesopotamia balumile, ti cꞌalal muc toꞌox bu batem ta naclej ta jteclum Harane. \v 3 Xi iꞌalbat yuꞌun Dios li Abrahame: “Locꞌan batel ta avosilal, ictao atot ameꞌ schiꞌuc scotol avutsꞌ avalal. Batan ta yan o balumil li bu chcacꞌ avile”, xꞌutat yuꞌun li Diose. \v 4 Jech ilocꞌ batel ta yosilalic li jcaldeal crixchanoetic li Abrahame. Te cꞌot nacluc ta Harán. Cꞌalal icham stot li Abrahame, iꞌalbat yuꞌun Dios ti ta persa ta xlocꞌ talele. Jaꞌ liꞌ itaque talel ta cosilaltic, jaꞌ li yoꞌ bu oyutic li avie. \v 5 Li Diose muc bu xacꞌbe yichꞌ li osil liꞌi. Mu jsetꞌuc iꞌacꞌbat yichꞌ li Abrahame. Li bu inaquie yuꞌun noꞌox la schꞌamun. Jaꞌ noꞌox ti baꞌi iꞌalbat yuꞌun Dios ti jaꞌ ta xichꞌ comel li snitilultaque. Pero muꞌyuc toꞌox snichꞌon ti cꞌalal jech iꞌalbate. \v 6 Iꞌalbat nojtoc yuꞌun Dios ti chba naclicuc ta yan o balumil li snitilultaque. Te chba ochicuc ta jtunel chanib ciento jabil, te chichꞌic ilbajinel. Te tspasic tsots abtel pero muc bu tojbilic. \v 7 Li Abrahame xi iꞌalbat nojtoc yuꞌun li Diose: “Joꞌon ta xcacꞌbe yichꞌ vocol li buchꞌutic chastiqꞌuic ta yajtunele. Tsꞌacal to ta xloqꞌuic talel scotol la anitilultaque. Liꞌ chjul tunicuc cuꞌune”, xꞌutat yuꞌun Dios li Abrahame. \v 8 Li Diose laj yalbe Abraham ti persa ta xichꞌic li circuncisione. Jech cꞌalal ivocꞌ li snichꞌon li Abrahame, jaꞌ li Isaaque, ta svaxaquibal toꞌox cꞌacꞌal svoqꞌuel laj yacꞌbe yichꞌ circuncisión. Jaꞌ jech la spasulanic o. Cꞌalal ivocꞌ snichꞌon li Isaaque, jaꞌ li Jacove, laj yacꞌbe yichꞌ circuncisión eꞌuc. Cꞌalal ivocꞌ snichꞌnab li Jacove, jaꞌ noꞌox jech la spasbe eꞌuc li snichꞌnabe, jaꞌ li lajchavoꞌ jtotic jmeꞌtic ta voꞌonee. \p \v 9 ’Li snichꞌnab Jacove, jaꞌ li jtotic jmeꞌtic ta voꞌonee, xtiꞌet o yoꞌonic li yitsꞌinique, jaꞌ li Josee. La schonic batel ta Egipto balumil. Pero li Josee qꞌuelbil chabibil yuꞌun li Diose. \v 10 Cꞌalal iꞌilbajinat li Josee, icoltaat yuꞌun Dios. Iꞌacꞌbat spꞌijil jech lec iꞌile yuꞌun li faraone, jaꞌ li mucꞌta ajvalil li ta Egiptoe. Te iꞌoch ta gobernador li Josee, jaꞌ itsꞌinal ajvalil icꞌot. Iꞌacꞌbat yichꞌ ta venta scotol li jꞌegiptoal crixchanoetique. Iꞌacꞌbat sventain nojtoc sna li faraone. \p \v 11 ’Ta tsꞌacale ital tsots viꞌnal ta spꞌejel li Egipto balumile schiꞌuc li ta Canaán balumile. Yan sba iyichꞌic vocol li crixchanoetique. Li jtotic jmeꞌtic ta voꞌonee mu xa sta sveꞌelic. \v 12 Iyaꞌi Jacov ti oy trigo te ta Egiptoe, te la stac batel li jtotic jmeꞌtic ta voꞌonee. Jaꞌ sba toꞌox la stac batel. \v 13 Cꞌalal ibatic ta schibal veltae, li Josee laj yacꞌ sba ta ojtaquinel ta stojol li sbanquiltac schiꞌuc li yitsꞌine. Jech li faraone iyojtaquinanbe sbanquiltac schiꞌuc yitsꞌin li Josee. \v 14 Li Josee la stac ta iqꞌuel li stote, jaꞌ li Jacove, schiꞌuc scotol li schiꞌiltac ta voqꞌuele. Jaꞌ joꞌlajuneb schanvinic (75) icꞌot ta scotolic cꞌalal ta snichꞌnabic. \v 15 Te inaqui ta Egipto li Jacove, te icham. Te ichamic eꞌuc li jtotic jmeꞌtic ta voꞌonee, jaꞌ li snichꞌnab Jacove. \v 16 La scuchbeic talel li sbecꞌtal stacupalique. Mu junuc buchꞌu te mucul icom li ta Egiptoe. Liꞌ la smuquic ta nail chꞌen ta jteclum Siquem li bu smanoj onoꞌox li Abrahame. Jaꞌ ti la smanbe li snichꞌnab Hamor li te ta Siqueme. \p \v 17 ’Cꞌalal poꞌot xaꞌox chcꞌot scꞌacꞌalil ta xichꞌic li osil ti albil onoꞌox yuꞌun Dios li Abrahame, ep xaꞌox pꞌolemic te ta Egipto li jtotic jmeꞌtic ta voꞌonee. Epic xa tajmec. \v 18 Iꞌoch achꞌ faraón te ta Egipto pero muc xa bu xꞌojtaquine li Josee. \v 19 Li achꞌ faraone iloꞌlovan. Laj yilbajinan li jtotic jmeꞌtic ta voꞌonee. Laj yal mantal ti acꞌo sloqꞌues ta snaic scotol li bicꞌtal queremutique yoꞌ jech acꞌo chamicuc. Ti jech laj yal li faraone, yuꞌun jaꞌ mu scꞌan ti ta xpꞌolic li jtotic jmeꞌtic ta voꞌonee. \v 20 Cꞌalal jech yaloj mantal li faraone, jaꞌ o ivocꞌ li Moisese. Toj lec iꞌile yuꞌun Dios li Moisese. Oxib noꞌox u te oy ta sna stot smeꞌ. \v 21 Cꞌalal iloqꞌuesat ta sna stot smeꞌ yoꞌ acꞌo chamuque, te itae yuꞌun stseub li faraone. La stsꞌites, la spꞌis ta yol. \v 22 Lec laj yichꞌ chanubtasel li Moisese, jaꞌ laj yichꞌbe spꞌijilic li jꞌegiptoal crixchanoetique. Toj lec snaꞌ xcꞌopoj, toj lec ital schꞌulel. \p \v 23 ’Cꞌalal yichꞌoj xaꞌox chaꞌvinic jabil li Moisese, chac scꞌopon li schiꞌiltaque, jaꞌ li jtotic jmeꞌtic ta voꞌonee. \v 24 Te iyil ta xmajbat jun schiꞌil yuꞌun jun jꞌegiptoal vinic. Li Moisese ba smil li jꞌegiptoal vinique, jaꞌ la spoj li schiꞌile. \v 25 La snop Moisés ti snaꞌojic li schiꞌiltac ti jaꞌ tꞌujbil yuꞌun Dios ti jaꞌ chcoltaatique, pero mu snaꞌic. \v 26 Ta yocꞌomal nojtoc iyil Moisés ti ta xut sbaic chaꞌvoꞌ schiꞌiltac. Li Moisese ba spajes. Xi laj yalbe: “¿Cꞌu chaꞌal chavut abaic yuꞌun achiꞌil noꞌox abaic?” xut. \v 27 Li Moisese inetꞌe loqꞌuel yuꞌun li buchꞌu la sliques cꞌope. Xi iꞌalbat: “¿Buchꞌu laj yacꞌbot avabtel ti tal aticꞌ abae? Mu joꞌcot ajvalilot cuꞌuncutic. Mu joꞌcot jmeltsanejcꞌopot cuꞌuncutic. \v 28 ¿Mi chacꞌan chamilun eꞌuc jech chac cꞌu chaꞌal la amil li jꞌegiptoal vinic voljee?” xꞌutat. \v 29 Cꞌalal iyaꞌi Moisés ti vinajem xa ti milvaneme, ijatav batel. Te cꞌot nacluc ta Madián balumil. Te la saꞌ yajnil, te iyil chaꞌvoꞌ schꞌamal. \p \v 30 ’Cꞌalal oy xaꞌox ta chaꞌvinic jabil scꞌotel ta Madián balumil li Moisese, te iyil ti chtil jtecꞌ biqꞌuit chꞌix ta vits Sinaí te ta taqui jamaltic. Li ta yat cꞌoqꞌue te ivinaj Dios jech chac cꞌu chaꞌal jun yajꞌangel. \v 31 Cꞌalal iyil Moisés ti mu xcꞌacꞌ li biqꞌuit chꞌixe, toj chꞌayel noꞌox yoꞌon. Inopoj batel, ba sqꞌuel. Te iyaꞌi icꞌopoj li Diose, xi laj yal: \v 32 “Joꞌon Diosun yuꞌun la atot ameꞌic ta voꞌonee, jaꞌ li Abrahame, schiꞌuc li Isaaque, schiꞌuc li Jacove”, xi. Li Moisese inic ta xiꞌel jech muc bu xnopoj ba más. \v 33 Pero xi iꞌalbat nojtoc yuꞌun li Diose: “Locꞌ axonob yuꞌun liꞌ xa vaꞌalot ta jtojol, joꞌon li Diosune. \v 34 Quiloj ti ep ta xichꞌic vocol la achiꞌiltac li te ta Egiptoe, joꞌoxuc li coꞌol tꞌujbiloxuc cuꞌune. Icaꞌi ti ep xꞌavetique. Jaꞌ yuꞌun liyal talel yuꞌun tal jcoltaic loqꞌuel li ta svocolique. Batic ta Egipto”, xꞌutat yuꞌun Dios li Moisese. \p \v 35 ’Jaꞌ li Moisés ti muc bu ichꞌbil ta mucꞌ yuꞌun li schiꞌiltac ta israelale, ti xi laj yalbeique: “¿Buchꞌu laj yacꞌbot avabtel ti tal aticꞌ abae? Mu joꞌcot ajvalilot cuꞌuncutic, mu joꞌcot jmeltsanejcꞌopot cuꞌuncutic”, ti xutic toꞌoxe. Pero li Diose la stac batel yuꞌun jaꞌ ta xcꞌot ta banquilal yuꞌunic schiꞌuc ta jcoltavanej yuꞌunic. Jaꞌ o itaque batel yuꞌun Dios ti cꞌalal te ivinaj ta jtecꞌ biqꞌuit chꞌixe. \v 36 Jaꞌ li Moisés ti la sloqꞌuesan talel ta Egipto li jtotic jmeꞌtic ta voꞌonee, ti ep laj yacꞌbe ta ilel stsatsal sjuꞌel Dios li te ta Egipto balumile. Tsꞌacal to laj yacꞌbe ta ilel nojtoc stsatsal sjuꞌel Dios li te ta Tsajal Nabe. Schiꞌuc nojtoc chaꞌvinic jabil laj yacꞌbe ta ilel stsatsal sjuꞌel Dios li te ta taqui jamaltique. \v 37 Jaꞌ li Moisés ti jech laj yalbe li jtotic jmeꞌtic ta voꞌonee: “Li Diose ta xlic yuꞌun jun li buchꞌu ta xal li scꞌop Dios li ta jchiꞌiltique jech chac cꞌu chaꞌal listꞌuj ti chacalbeic li scꞌope. Ichꞌbeic me ta mucꞌ li cꞌusi chayalboxuque”, xi onoꞌox li Moisese. \v 38 Jaꞌ li Moisés li te ta taqui jamaltic schiꞌuc li jtotic jmeꞌtic ta voꞌonee. Li jtotic jmeꞌtique te la stsob sbaic ta yoc vits Sinaí. Li Moisese te icꞌoponat yuꞌun li Diose. Cꞌalal iyaꞌi li cꞌusi iꞌalbat yuꞌun li Diose, laj yalbe scotol li jtotic jmeꞌtique. Jaꞌ laj yalbe ti cꞌu sba tscꞌan Dios ti cꞌustic tspasique yoꞌ jech ta xcuxiic o sbatel osil. Jaꞌ ta sventa Moisés ti icaꞌitic eꞌuc li joꞌotique. \p \v 39 ’Li jtotic jmeꞌtic ta voꞌonee muc bu xacꞌ ta yoꞌonic li cꞌusi iyal li Moisese, muc bu schꞌunic. Chac suticuc ba nojtoc ta Egipto balumil. \v 40 Xi laj yalbeic li Aarone: “Pasbuncutic cajrioxcutic yoꞌ jaꞌ sbabe ta xbat cuꞌuncutic. Yuꞌun mu jnaꞌcutic cꞌusi ispas li Moisés ti yoquel to mu sut talele, jaꞌ li buchꞌu la sloqꞌuesuncutic talel ta Egiptoe”, xiic. \v 41 Jech la spasbeic slocꞌol jcot chexel tot vacax. La smilbeic smoton. Xmuybajic noꞌox ta sventa li cꞌusi meltsanbil noꞌox ta scꞌobique. \v 42 Iteneic comel yuꞌun li Diose. Jaꞌ iꞌacꞌbat yichꞌic ta mucꞌ li cꞌustic xojobian ta vinajele, jech chac cꞌu chaꞌal tsꞌibabil onoꞌox yuꞌun li buchꞌutic iyalic li scꞌop Dios ta voꞌone ti jech onoꞌox yaloj li Diose: \q1 Jꞌisraeletic, cꞌalal laxanavic talel chaꞌvinic jabil ta taqui jamaltique, \q1 altic la avacꞌbecun ta sventa jmoton li vacaxe schiꞌuc li chije \q1 yuꞌun te noꞌox yalel muyel la avoꞌonique. \q1 \v 43 Yuꞌun la acuchic talel avajrioxic, Moloc sbi, ti tiqꞌuil talel ta scaxaile. \q1 Schiꞌuc la avichꞌic talel li slocꞌol cꞌanal ti jaꞌ avajrioxique, jaꞌ li Renfán sbie. \q1 Jaꞌ apasojic yuꞌun jaꞌ chavichꞌic ta mucꞌ. \q1 Ta scoj ti jech chapasique jech chajtaquic loqꞌuel li ta avosilalique. \q1 Te chabatic ta jelavel Babilonia balumil, \m xi onoꞌox tsꞌibabil. \p \v 44 ’Cꞌalal te oyic ta taqui jamaltic li jtotic jmeꞌtic ta voꞌonee, jaꞌ itun yuꞌunic li chꞌulna ti meltsanbil jech chac cꞌu chaꞌal carpae yuꞌun jaꞌ te icꞌoponatic yuꞌun li Diose. Li chꞌulnae jaꞌ jech la spasic jech chac cꞌu chaꞌal iꞌacꞌbat yil yuꞌun Dios li Moisese. \v 45 Cꞌalal iꞌiqꞌueic talel yuꞌun Josué liꞌ ta cosilaltique, la scuchic talel li chꞌulna ti jech sba meltsanbil jech chac cꞌu chaꞌal carpae. Jaꞌ o laj yichꞌic yosilic li cꞌalal iꞌacꞌbat smilic yuꞌun Dios li yajvaltac toꞌox li osile. Cꞌalal iꞌoch ta ajvalilal li Davide, yoquel to jaꞌ chtun yuꞌunic li chꞌulna ti jech chac cꞌu chaꞌal carpae. \v 46 Li Davide lec iꞌile yuꞌun Dios. La scꞌanbe Dios ti acꞌo acꞌbatuc svaꞌanbe schꞌulnae, jaꞌ li Dios yuꞌun li jtotic jmeꞌtic Jacov ta voꞌonee. \v 47 Pero maꞌuc la svaꞌan li Davide; jaꞌ la svaꞌan li snichꞌone, jaꞌ li Salomone. \v 48 Li Diose mu xnaqui ta svaꞌanbil na crixchano yuꞌun te oy ta vinajel. Jech laj yal cꞌalal la schꞌamunbe ye jun li buchꞌu iyal scꞌop Dios ta voꞌonee: \p \v 49 Joꞌon ta jpas mantal liꞌ ta vinajel schiꞌuc ta balumil. \q1 ¿Cꞌu chaꞌal jech chavalic ti chavaꞌanbecun jnae, yuꞌun mu jnaꞌ jcux coꞌon? \q1 \v 50 Joꞌon la jpas scotol li cꞌustic oye, \m xi li Diose, xi li buchꞌu iyal scꞌop Dios ta voꞌonee. \p \v 51 ’Li joꞌoxuque toj tsots avoꞌonic. Coꞌol avoꞌonic achiꞌuquic li buchꞌutic mu xojtaquinic li Diose. Mu xacꞌan xavaꞌiic li scꞌop Diose. Scotol cꞌacꞌal chapꞌajic li Chꞌul Espíritue. Jaꞌ jech chapasic eꞌuc jech chac cꞌu chaꞌal la spasic la atot ameꞌic ta voꞌonee. \v 52-53 La atot ameꞌic ta voꞌonee la scontrainic scotol li buchꞌutic iyalic scꞌop Dios ta voꞌonee. La smilic li buchꞌutic iyalic ti chtal li buchꞌu tucꞌ yoꞌone. Pero cꞌalal ital li buchꞌu ti tucꞌ yoꞌone, la avaqꞌuic ta cꞌabal, la avaqꞌuic ta milel, joꞌoxuc ti avaꞌiojic li mantaletic li laj yalic li yajꞌangeltac Dios ta voꞌonee, pero mu xachꞌunic ―xut li jꞌabteletic li Estebane. \s1 Jaꞌ scꞌoplal ti la smilic ta ton li Estebane \p \v 54 Cꞌalal jech laj yal li Estebane, isoc tajmec sjolic. Xcꞌuxuxet yeic ta scꞌacꞌal yoꞌonic. \v 55 Li Estebane ventainbil yoꞌon yuꞌun li Chꞌul Espíritue la sqꞌuel muyel ta vinajel. Iyilbe xojobal sjuꞌel Dios. Iyil nojtoc ti te vaꞌal ta sbatsꞌicꞌob Dios li Jesuse. \v 56 Li Estebane xi iyal: \p ―Jamal chquil li vinajele. Te oy ta sbatsꞌicꞌob Dios chquil li Jesuse, jaꞌ li coꞌol crixchanoutic jchiꞌuctique ―xi. \p \v 57 Li jꞌabteletique chopol iyaꞌiic ti jech laj yal li Estebane. Tsots lic cꞌopojicuc. La smac schiquinic yuꞌun mu scꞌan xaꞌiic li cꞌusi laj yal li Estebane, yuꞌun la snopic ti chopol ta xil Dios li cꞌusi laj yal li Estebane. Ba stsaquic ta ora scotolic li Estebane. \v 58 Laj yiqꞌuic loqꞌuel ta tiꞌ jteclum, te laj yacꞌbeic ton. Li buchꞌutic ta xaqꞌuic tone la sloqꞌuic spuychijic. Laj yacꞌbeic schabi jun querem, Saulo sbi. \v 59 Cꞌalal yacal ch‐acꞌbat tone, la sta ta naꞌel Dios li Estebane, xi laj yal: \p ―Cajval Jesús, icꞌbun ba li jchꞌulele ―xi. \p \v 60 La squejan sba, tsots icꞌopoj, xi laj yalbe li Diose: \p ―Cajval, pasbo perton li jchiꞌiltac liꞌi yuꞌun mu snaꞌic li a sba lispasbeique ―xi. \p Cꞌalal jech laj yale, jaꞌ o ilocꞌ schꞌulel. \c 8 \s1 Jaꞌ scꞌoplal ti laj yilbajin li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltic li Sauloe \p \v 1 Cꞌalal iyil Saulo ti icham xa li Estebane, xmuybaj xa o. Ta ora noꞌox lic ilbajinaticuc li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltic li te ta Jerusalene. La spuc sbaic batel scotolic ta Judea balumil schiꞌuc ta Samaria balumil. Jaꞌ xa noꞌox te icomic ta Jerusalén li lajchavoꞌ yajtacbalaltac li Jesuse. \v 2 Oy jayvoꞌ viniquetic ti lec yichꞌojic ta mucꞌ li Diose, jaꞌ ba smuquic li Estebane. Yan sba iyoqꞌuitaic. \v 3 Yan li Sauloe tscꞌan ta schꞌaybe scꞌoplal li scꞌop Jesús ti schꞌunojique. Iꞌoch ta naetic, la stsacan loqꞌuel viniquetic schiꞌuc antsetic, la sticꞌan ta chuquel. \s1 Jaꞌ scꞌoplal ti iꞌalbatic scꞌop Cajvaltic li jsamariail crixchanoetique \p \v 4 Li buchꞌutic la spuc sbaic batele, buyuc noꞌox iyalic batel ti jaꞌ noꞌox chijcolutic o ta sventa li Cajvaltique. \v 5 Li Felipee te icꞌot ta jun jteclum te ta Samaria balumil. Cꞌot yalbe crixchanoetic ti iꞌay xa li buchꞌu tꞌujbil yuꞌun Dios sventa chiscoltautique, jaꞌ li Jesuse. \v 6 Li crixchanoetic li te ta jteclume la stsob sbaic scotolic yuꞌun tal yaꞌiic li cꞌustic ta xal li Felipee. Cꞌalal iyilic ti ep laj yacꞌbe ta ilel stsatsal sjuꞌel Dios li Felipee, la stsꞌean lec schiquinic li cꞌustic laj yale. \v 7 Yuꞌun ep icolic li buchꞌutic ochem pucuj ta yoꞌonique. Cꞌalal ilocꞌ li pucujetique, tsots iꞌavanic. Icolic nojtoc li buchꞌutic ti mu xnic jun yoc scꞌobique schiꞌuc li coxoetique. \v 8 Jech xmuybajic noꞌox scotolic li crixchanoetic li te ta jteclume. \p \v 9 Te oy jun vinic, Simón sbi. Jaꞌ jꞌilvanej toꞌox. Ep la sloꞌloan crixchanoetic li te ta Samaria balumile yuꞌun laj yal ti oy sjuꞌele. \v 10 Scotol crixchanoetic, cꞌalal ta mucꞌ ta biqꞌuit, iyaꞌiic li cꞌusi iyal li jꞌilvaneje. Xi iyalic: \p ―Li vinic liꞌi jaꞌ yichꞌojbe sjuꞌel li Diose ―xiic. \p \v 11 Jaꞌ xa te batem o yoꞌonic ta yaꞌiel li cꞌusi ta xal li jꞌilvaneje yuꞌun voꞌone xa caj loꞌloaticuc. \v 12 Pero cꞌalal iꞌalbatic yuꞌun Felipe ti ista xa scꞌacꞌalil ta xventainatic yuꞌun li Diose, schiꞌuc iꞌalbatic nojtoc ti jaꞌ Cajcoltavanejtic schiꞌuc ti jaꞌ Ajvalil cuꞌuntic li Jesucristoe, oy ep viniquetic schiꞌuc antsetic la schꞌunic. Jech iꞌacꞌbat yichꞌic joꞌ yuꞌun li Felipee. \v 13 Li Simone la schꞌun eꞌuc, iyichꞌ joꞌ eꞌuc, jech lic schiꞌin batel li Felipee. Cꞌalal iyil li Simón ti ep laj yacꞌbe ta ilel stsatsal sjuꞌel Dios li Felipee, toj chꞌayel o yoꞌon. \p \v 14 Cꞌalal iyaꞌiic li yajtacbalaltac Jesús li te ta Jerusalén ti la schꞌunic xa scꞌop Dios li jsamariaetique, la staquic batel ta Samaria balumil li Pedro schiꞌuc li Juane. \v 15 Cꞌalal icꞌotique, la scꞌoponbeic Dios ta stojol li buchꞌutic yichꞌojic xa ta mucꞌ li Cajvaltique ti acꞌo yichꞌic eꞌuc li Chꞌul Espíritue. \v 16 Yuꞌun muc to bu yichꞌojic li Chꞌul Espíritue, jaꞌ to noꞌox yichꞌojic joꞌ ta sventa li Cajvaltic Jesucristoe. \v 17 Li Pedro schiꞌuc li Juane laj yacꞌanbe scꞌob ta sjolic jujun li buchꞌutic yichꞌojic xa ta mucꞌ li Cajvaltique, jech iꞌoch ta yoꞌonic li Chꞌul Espíritue. \p \v 18 Cꞌalal iyil Simón ti laj yichꞌic li Chꞌul Espíritu li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltic li cꞌalal laj yacꞌan scꞌobic li yajtacbalaltac li Jesuse, jech chac yacꞌbe taqꞌuin li yajtacbalaltac li Jesuse. \v 19 Xi laj yal li Simone: \p ―Acꞌbecun jech juꞌel eꞌuc yoꞌ jech xuꞌ ta xichꞌic li Chꞌul Espíritu li buchꞌutic ta xcacꞌbe jcꞌob ta sjolic eꞌuque ―xi. \p \v 20 Xi itacꞌav li Pedroe: \p ―Batan ta chꞌayel achiꞌuc la ataqꞌuine yuꞌun chanop ti stacꞌ manel li Chꞌul Espíritu li chijyacꞌbutic li Diose. \v 21 Li joꞌote mu xuꞌ chaꞌabtej yuꞌun li Diose. Mu aventauc yuꞌun muc bu lec tucꞌ avoꞌon ta stojol li Diose. \v 22 Ictao li cꞌusi chopol chanope. Cꞌopono Dios, jqꞌueltic mi chaꞌacꞌbat to perton ta scoj li cꞌusi chopol chanope. \v 23 Yuꞌun ta to xapas chquil li cꞌusi chopole. Oyot to ta mulil ―xut li Pedroe. \p \v 24 Itacꞌav li Simone: \p ―Cꞌoponbecun Dios ta jtojol yuꞌun naca me chꞌaycun o sbatel osil jech chac cꞌu chaꞌal la avalbune ―xi. \p \v 25 Cꞌalal ilaj yoꞌonic ta yalbeel li crixchanoetic scotol ti cꞌu sba yilojbeic stsatsal sjuꞌel li Diose, schiꞌuc cꞌalal ilaj yoꞌonic ta yalel li scꞌop Diose, isutic batel ta Jerusalén li Pedro schiꞌuc li Juane. Te echꞌ spuquic nojtoc li scꞌop Jesús ta jujun colonia yuꞌun li jsamariaetique. \s1 Jaꞌ scꞌoplal ti laj yalbe scꞌop Dios jun jꞌetiopial vinic li Felipee \p \v 26 Cꞌalal ta xꞌepaj xa li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltic li te ta Samariae, tal cꞌoponatuc Felipe yuꞌun jun yajꞌangel li Cajvaltique. Xi iꞌalbat: \p ―Batan ta xocon vinajel ta sur. Te chba anupbe sbelel li jteclum Gazae, jaꞌ li te chlic talel ta Jerusalene ―xꞌutat Felipe yuꞌun li yajꞌangel li Cajvaltique. \p Li sbelel Gazae jaꞌ te xꞌechꞌ ta taqui jamaltic. \v 27 Ibat li Felipee. Cꞌalal ixanav batele, te la sta ta be jun jꞌetiopial vinic. Li vinique pasbil ta capón yuꞌun yichꞌoj yabtel yuꞌun li meꞌajvalil li te ta Etiopía balumile. Candace sbi li meꞌajvalile. Li vinique jaꞌ yabtel ta schabibe staqꞌuin schiꞌuc scotol li cꞌustic oy yuꞌun li meꞌajvalile. A yacꞌbe smoton Dios ta Jerusalén li vinique. \v 28 Isut xa ba ta slumal. Te chotol batel ta scarreta nitbil ta caaꞌ. Yacal ta sqꞌuel ba li scꞌop Dios li la stsꞌiba li Isaíase. \v 29 Li Felipee xi iꞌalbat ta sjol ta yoꞌon yuꞌun li Chꞌul Espíritue: \p ―Nopojan batel, ba chiꞌino li vinic li leꞌ tiqꞌuil batel ta scarretae ―xꞌutat. \p \v 30 Li Felipee inopoj batel li ta scarreta li vinique. Iyaꞌi ti yacal ta xapta li scꞌop Dios li la stsꞌiba li Isaías li iyal scꞌop Dios ta voꞌonee. Li Felipee jech la sjacꞌbe li vinique: \p ―¿Mi xavaꞌibe smelol li cꞌusi chaqꞌuele? ―xut. \p \v 31 Itacꞌav li vinique: \p ―Mu xcaꞌibe lec smelol yuꞌun muc buchꞌu xiyalbe caꞌi ―xi. \p Iꞌiqꞌue ochel ta carreta li Felipee. La schiꞌin ba ta chotlej li vinique. \p \v 32 Li scꞌop Dios ti yacal yaptaele jech chal: \q1 Ta xꞌaqꞌue ta milel jech chac cꞌu chaꞌal jcot chexel chij pero mu cꞌusi chal. \q1 Jech chac cꞌu chaꞌal chexel chij ti chꞌanxi li cꞌalal ta xichꞌ locꞌbeel stsotsile, \q1 jaꞌ noꞌox jech eꞌuc li buchꞌu chtal stojbutic li jmultique, \q1 mu cꞌusi chal li cꞌalal ta xmilee. \q1 \v 33 Yan sba chichꞌ vocol yuꞌun muc bu lec noꞌox ta smeltsanbeic scꞌoplal. \q1 Chalic noꞌox ti chbatsꞌichꞌay o scꞌoplal ta jꞌechꞌel mi la smilique, \m xi chal li scꞌop Dios ti ta xapta li vinique. \p \v 34 Li Felipee jech ijacꞌbat: \p ―Albun caꞌi buchꞌu scꞌoplal li liꞌ tsꞌibabil comele. \m ¿Mi jaꞌ scꞌoplal stuc li Isaías ti laj yale, mi yan o buchꞌu scꞌoplal? ―xi. \p \v 35 Li Felipee iyal ti jaꞌ scꞌoplal li Jesuse. Lic yalbe scotol li cꞌu sba scꞌoplal li Jesuse. \v 36 Ixanavic batel ta be, te ijelavic ta nopol ucꞌum. Xi iyal li vinique: \p ―Qꞌuelavil, oy ucꞌum liꞌi. ¿Mi mu xuꞌ xavacꞌbun quichꞌ joꞌ? ―xi. \p \v 37 Itacꞌav li Felipee: \p ―Mi achꞌunoj ta sloqꞌuel avoꞌone, xuꞌ chavichꞌ joꞌ ―xi. \p Itacꞌav li vinique: \p ―Jchꞌunoj ti jaꞌ Snichꞌon Dios li Jesucristoe ―xi. \p \v 38 Li vinique laj yal mantal ti acꞌo cotluc li scarretae. Iloqꞌuic, ibatic ta ucꞌum schaꞌvaꞌalic. Li Felipee laj yacꞌbe yichꞌ joꞌ li vinique. \v 39 Cꞌalal iloqꞌuic talel ta ucꞌume, li Felipee iꞌiqꞌue batel yuꞌun li Chꞌul Espíritu ti junic schiꞌuc li Cajvaltique. Li vinique jech noꞌox muc xil bu ibat li Felipee. Pero xmuybaj noꞌox isut batel ta slumal yuꞌun la schꞌun xa ti jaꞌ Yajcoltavanej li Cajvaltique. \v 40 Li Felipee te to cꞌot vinajuc ta jteclum Azoto. Te lic xanavuc batel ta yoc. Echꞌ spucbe scꞌop Jesús ta jujun jteclum te to cꞌalal icꞌot ta jteclum Cesarea. \c 9 \s1 Jaꞌ scꞌoplal ti ijeltabat yoꞌon yuꞌun Dios li Sauloe \r (Hch. 22.6–16; 26.12–18) \p \v 1 Pero li Sauloe mu xlaj ta yoꞌon ta scontrainel li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltique. Yuꞌun chac smil ti mi mu xictaic ta yichꞌel ta mucꞌ li Cajvaltique. Solel ba scꞌopon li más banquilal pale li te ta Jerusalene. \v 2 La scꞌanbe sjunal ta sventa yoꞌ cꞌuxi oy lec stsatsal li cꞌalal chcꞌot yacꞌbe sqꞌuel li buchꞌutic sventainojic li chꞌulnaetic yuꞌun li schiꞌiltac ta israelal li te ta jteclum Damascoe. Yuꞌun chba sqꞌuel mi oy buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltic li te ta schꞌulnaique. Mi viniquetic, mi antsetic, scꞌoplal ta schucan ba ta Jerusalén. Cꞌalal laj yichꞌbe xa li sjunale, ibat ta Damasco. \v 3 Cꞌalal jutuc xaꞌox scꞌan xcꞌot ta Damascoe, ta ora noꞌox xlebluj talel xojobal ta vinajel, joybil icꞌot ta xojobal li Sauloe. \v 4 Iyal ta lum, te iyaꞌi ta xcꞌoponat: \p ―Saulo, ¿cꞌu chaꞌal chacontrainun? ―xꞌutat. \p \v 5 Itacꞌav li Sauloe: \p ―Cajval, ¿mi joꞌot? ―xi. \p Iꞌalbat yuꞌun li Cajvaltique: \p ―Joꞌon Jesusun. Joꞌon li chacontrainune. Altic ti jech chapase yuꞌun noꞌox chasaꞌ avocol atuc ―xꞌutat. \p \v 6 Inic ta xiꞌel li Sauloe. Xi laj yal: \p ―Cajval, ¿cꞌusi ti chacꞌan ta jpase? ―xi. \p Xi iꞌalbat yuꞌun li Cajvaltique: \p ―Lican, ochan batel ta Damasco. Te chaꞌalbat li cꞌusi ta jcꞌan ti chapase ―xꞌutat. \p \v 7 Li schiꞌiltac ta xanbal li Sauloe ivaꞌiic yuꞌun ixiꞌic tajmec. Yuꞌun iyaꞌiic ti oy buchꞌu icꞌopoje pero muc bu xilic. \v 8 Ilic li Sauloe. Cꞌalal la svicꞌ li sate, mu xa xil osil. Jech nitbil batel yuꞌun schiꞌiltac ti cꞌalal iꞌoch ta Damascoe. \v 9 Oxib cꞌacꞌal mu xil osil. Mu cꞌusi la slajes, mu cꞌusi laj yuchꞌ. \p \v 10 Te nacal ta Damasco jun vinic ti yichꞌoj ta mucꞌ li Cajvaltique, Ananías sbi. Li Cajvaltique laj yacꞌ sba ta ilel ta stojol li Ananíase, xi laj yalbe: \p ―Ananías ―xꞌutat. \p Itacꞌav li Ananíase: \p ―¿Cꞌusi? Cajval ―xi. \p \v 11 Xi iꞌalbat yuꞌun li Cajvaltique: \p ―Lican, batan li yoꞌ bu Tuqꞌuil caya sbie. Te xabat ta sna Judas. Te chcꞌot ata jun achiꞌil, Saulo sbi, liquem talel ta jteclum Tarso. Yacal ta stael ta naꞌel Dios. \v 12 Laj cacꞌbe yil ti chcꞌot avacꞌbe acꞌob ta sjole yoꞌ jech ta xjam o li sate ―xꞌutat li Ananías yuꞌun li Cajvaltique. \p \v 13 Cꞌalal iyaꞌi li Ananíase, xi laj yal: \p ―Cajval, oy ep buchꞌu yalojbecun li cꞌu sba scꞌoplal li vinic taje. Caꞌioj ti ta xilbajinan li buchꞌutic schꞌunojic li te ta Jerusalén ti joꞌot Yajcoltavanejicote. \v 14 Li avie yichꞌoj talel mantal ta sventa li banquilal paleetic ti ta schucan batel scotol li buchꞌutic schꞌunojic ti joꞌot Jcoltavanejote ―xi li Ananíase. \p \v 15 Pero jech iꞌalbat nojtoc yuꞌun li Cajvaltique: \p ―Batan. Yuꞌun li Sauloe tꞌujbil cuꞌun yuꞌun jaꞌ ta spuc batel jcꞌop ta stojol li buchꞌutic maꞌuc achiꞌiltac ta israelale, schiꞌuc ta stojol li mucꞌtic ajvaliletique, schiꞌuc ta atojolic eꞌuc, joꞌoxuc li coꞌol jꞌisraeloxuque. \v 16 Joꞌon chcacꞌbe snaꞌ ti ep ta xichꞌ vocol ta jventae ―xꞌutat li Ananíase. \p \v 17 Ibat li Ananíase. Te icꞌot ta sna li Judase. Cꞌalal iꞌoche, laj yacꞌbe scꞌob ta sjol li Sauloe, xi laj yalbe: \p ―Hermano Saulo, listac talel li Cajvaltic Jesuse, jaꞌ li buchꞌu laj yacꞌ sba ta ilel ta atojol li cꞌalal te xatal ta bee. Listac talel yoꞌ chjam o la asate schiꞌuc acꞌo sventainot li Chꞌul Espíritue ―xut cꞌotel Saulo li Ananíase. \p \v 18 Ilocꞌ ta ora li cꞌusi macbil o li sate, jech xil xa osil. Iꞌacꞌbat yichꞌ joꞌ. \v 19 Lic veꞌuc jech iꞌayan stsatsal. Te to la schiꞌin jayib cꞌacꞌal li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltic li te nacalic ta Damascoe. \s1 Jaꞌ scꞌoplal ti lic yal scꞌop Dios li te ta jteclum Damasco li Sauloe \p \v 20 Li Sauloe lic yal ta ora ta jujun schꞌulnaic li schiꞌiltac ta israelal ti melel jaꞌ Snichꞌon Dios li Jesuse. \v 21 Scotol li buchꞌutic iyaꞌiic li cꞌusi laj yal li Sauloe toj chꞌayel noꞌox yoꞌonic. Xi laj yalic: \p ―Li vinic liꞌi jaꞌ li buchꞌu laj yilbajinan li buchꞌutic te oyic ta Jerusalén ti yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltique. Jaꞌ liꞌ xa talem nojtoc yuꞌun ta scꞌan ta schucan batel li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltique. Te chcꞌot yacꞌ ta stojol li banquilal paleetique ―xiic. \p \v 22 Cꞌalal jech laj yalic li schiꞌiltaque, li Sauloe más to itsatsub yoꞌon ta yalel li scꞌop li Cajvaltique. Laj yacꞌanbe snaꞌ li schiꞌiltac li te nacalic ta Damascoe ti jaꞌ Jesús ti scꞌoplal onoꞌox chtal ventainvanuque. Jech xa noꞌox mu snaꞌic cꞌu sba ta xtacꞌavic. \s1 Jaꞌ scꞌoplal ti muc bu xtae ta milel yuꞌun schiꞌiltac li te ta Damasco li Sauloe \p \v 23 Cꞌalal oy xaꞌox scꞌacꞌalile, lic snopic li jꞌisraeletic li te nacalic ta Damasco li cꞌu sba ta smilic li Sauloe. \v 24 Li cꞌusi iyalique iyaꞌi li Sauloe. Li schiꞌiltaque cꞌacꞌal acꞌubal te vaꞌalic ta jujun stiꞌ smacol li jteclume. Li smacol li jteclume meltsanbil ta ton. Te tsmalaic li Sauloe yuꞌun chac smilic. \v 25 Li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltique, ta acꞌubaltic la stiqꞌuic ta yut mucꞌta moch li Sauloe, la schechic yalel ta pat moc. Jech icol o batel li Sauloe. \s1 Jaꞌ scꞌoplal ti isut batel ta Jerusalén li Sauloe \p \v 26 Cꞌalal icꞌot ta Jerusalén li Sauloe, chac ba stsob sba schiꞌuc li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltique. Pero scotolic ta xiꞌic o, yuꞌun mu snaꞌic mi ta melel ti schꞌunoj xa eꞌuque. \v 27 Pero li Bernabée iyicꞌ batel ta stojol li yajtacbalaltac Jesús li Sauloe. Li Bernabée laj yalanbe ti iyil ta be li Cajvaltic li Sauloe, ti icꞌoponate. Laj yal nojtoc ti jamal laj yalbe scꞌoplal Jesús li te ta Damascoe. \v 28 Jech li Sauloe la schiꞌin li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltic li te ta Jerusalene. Coꞌol xa ixanavic schiꞌuc. \v 29 Li Sauloe jamal iyal echꞌel li scꞌop li Cajvaltique. Te lic yalulanbe sbaic scꞌoplal Cajvaltic schiꞌuc schiꞌiltac ta israelal ti schanojic griego cꞌope, yuꞌun tscꞌan ti acꞌo yichꞌic ta mucꞌ eꞌuc li Cajvaltique. Pero ta saꞌic cꞌu sba ta smilic li Sauloe. \v 30 Cꞌalal iyaꞌiic li buchꞌutic ti coꞌol quichꞌojtic ta mucꞌ li Cajvaltic jchiꞌuctique, laj yiqꞌuic batel ta jteclum Cesarea li Sauloe. Te la staquic batel ta slumal li yoꞌ bu ivocꞌ, jaꞌ li jteclum Tarsoe. \p \v 31 Li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltic li te ta Judea balumile, schiꞌuc ta Galilea balumile, schiꞌuc ta Samaria balumile, muc xa bu xichꞌic ilbajinel. Jun xa yoꞌonic laj yichꞌic ta mucꞌ li Cajvaltique. Iꞌacꞌbat stsatsal yoꞌonic yuꞌun li Chꞌul Espíritue, jech más iꞌepajic o. \s1 Jaꞌ scꞌoplal ti icol jun vinic Eneas sbie \p \v 32 Li Pedroe ba sjulaꞌan scotol li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltique. Echꞌ sqꞌuel nojtoc li buchꞌutic te nacalic ta jteclum Lidae. \v 33 Te ista jun vinic, Eneas sbi. Vaxaquib xa jabil staꞌiel yuꞌun mu xnic jun yoc scꞌob. \v 34 Li Pedroe xi laj yalbe: \p ―Eneas, chascolta li Jesucristoe. Lican, tots avayeb ―xut. \p Ilic ta ora li Enease. \v 35 Scotol li buchꞌutic te nacalic ta jteclum Lidae schiꞌuc ta jteclum Sarone iyilic ti icol xa li Enease, jech laj yictaic li cꞌustic schꞌunojic toꞌoxe. Jaꞌ to ischꞌunic o ti jaꞌ Yajcoltavanejic li Cajvaltique. \s1 Jaꞌ scꞌoplal ti ichaꞌcuxi li Dorcase \p \v 36 Cꞌalal jech icꞌot ta pasele, te oy jun ants ta jteclum Jope ti yichꞌoj ta mucꞌ li Cajvaltique, Tabita sbi. Dorcas sbi ta jcꞌoptic. Lec icꞌuxubinvan. Ep la scoltaan ta taqꞌuin li buchꞌutic muꞌyuc staqꞌuinique. \v 37 Cꞌalal te oy ta jteclum Lida li Pedroe, itsaque ta chamel li Dorcase, icham. La spoquic la yatintasic, te ba stelanic ta jcꞌol o na ta schaꞌcojol na. \v 38 Li Jopee nopol xil sbaic schiꞌuc li jteclum Lidae. Li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltic li te ta Jopee, iyaꞌiic ti te oy ta Lida li Pedroe. La staquic batel ta ora chaꞌvoꞌ viniquetic yoꞌ chba yiqꞌuic talel li Pedroe. Jech cꞌot yalbeic: \p ―Batic la ta ora te ta Jope ―xutic cꞌotel li Pedroe. \p \v 39 Ischꞌun li Pedroe, ibat ta ora. Cꞌalal icꞌote, laj yiqꞌuic muyel ta schaꞌcojol na li yoꞌ bu telel li ánima Dorcase. Te tsobol scotolic li meꞌanal antsetique, te choqꞌuitaic li ánima Dorcase. Laj yacꞌbeic yil Pedro li scꞌuꞌ schiꞌuc li stsequic ti ipasbatic yuꞌun li ánima Dorcas li cꞌalal cuxul toꞌoxe. \v 40 Li Pedroe la stac loqꞌuel scotol li buchꞌutic te oyique. La squejan sba, la sta ta naꞌel Dios. Cꞌalal ilaj yoꞌon ta stael ta naꞌel li Diose, la sqꞌuelbe sat li ánimae, xi laj yalbe: \p ―Tabita, lican ―xut. \p La svicꞌ sat ta ora li Dorcase, iyil ti te oy li Pedroe, ichoti. \v 41 Li Pedroe la stsacbe scꞌob, la snit liquel. Laj yicꞌan ochel li meꞌanal antsetique schiꞌuc li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltique. Laj yacꞌbe yil scotolic ti ichaꞌcuxi xa yuꞌune. \v 42 Scotolic li crixchanoetic li te nacalic ta Jopee iyaꞌiic, jech ep la schꞌunic ti jaꞌ Jcoltavanej li Cajvaltique. \v 43 Li Pedroe jal te ijocꞌtsaj ta jteclum Jope ta sna jun vinic, Simón sbi. Jaꞌ jcꞌaꞌesejnucul. \c 10 \s1 Jaꞌ scꞌoplal ti ba scꞌopon Cornelio li Pedroe \p \v 1 Te talem ta jteclum Cesarea jun jyanlum vinic, Cornelio sbi. Jaꞌ banquilal jpasmantal yuꞌun joꞌvinic (100) soltaroetic. Li joꞌvinic soltaroetique Italiano sbiic. \v 2 Li Cornelioe lec yichꞌoj ta mucꞌ Dios spꞌejelic ta na. La scꞌuxubinan ep jꞌisraeletic, jaꞌ li buchꞌutic abol sbaique. Scotol cꞌacꞌal la sta ta naꞌel Dios. \v 3 Ta oxib ora stsꞌepꞌujel cꞌacꞌal iꞌacꞌbat yil ti iꞌoch jun yajꞌangel Dios li yoꞌ bu oye. Xi iꞌalbat: \p ―Cornelio ―xꞌutat. \p \v 4 Li Cornelioe la sqꞌuel li yajꞌangel Diose, ixiꞌ tajmec. La stacꞌbe: \p ―¿Cꞌusi? Cajval ―xut. \p Jech iꞌalbat: \p ―Li Diose xabin ti chata ta naꞌele. Sqꞌueloj nojtoc ti chacꞌuxubinan li buchꞌutic abol sbaique. \v 5 Jech taco me batel avinictac ta Jope, acꞌo ba yiqꞌuic talel jun vinic Simón sbi, jaꞌ li Pedro schaꞌmojol sbie. \v 6 Jaꞌ te oy ta sna jun vinic Simón sbi eꞌuc. Jaꞌ jcꞌaꞌesejnucul, te oy sna ta nopol tiꞌnab. Jaꞌ chtal yalbot li cꞌusi lec ta pasel li Pedroe ―xꞌutat Cornelio yuꞌun li yajꞌangel Diose. \p \v 7 Jaꞌ noꞌox jech iyal comel li yajꞌangel Diose. Li Cornelioe laj yicꞌ jun yajsoltaro ti te onoꞌox schiꞌuc scotol cꞌacꞌal ti lec yichꞌoj ta mucꞌ Dios eꞌuque. Schiꞌuc laj yicꞌ chaꞌvoꞌ yajtunel. \v 8 Laj yalanbe scotol li cꞌustic iꞌalbat yuꞌun li yajꞌangel Diose, jech la stacan batel ta Jope. \p \v 9 Ta yocꞌomal cꞌalal poꞌot xaꞌox xcꞌotic ta Jope li oxvoꞌique, jaꞌ o imuy ba ta jolna li Pedroe. Oꞌlol xaꞌox cꞌacꞌal. Yuꞌun ba sta ta naꞌel Dios. \v 10 Li Pedroe chviꞌnaj xaꞌox jech la scꞌan sveꞌel. Cꞌalal jaꞌ toꞌox tsmeltsanbat li sveꞌele, oy cꞌusi iꞌacꞌbat yil yuꞌun li Diose. \v 11 Iyil ti ijam li vinajele. Iyil cꞌusi iyal talel, coꞌol schiꞌuc mucꞌta saquil pocꞌ. Lec chucul schanjotol schiquin iyal talel ta balumil. \v 12 Iyil ti te chupul talel ta saquil pocꞌ ep ta chop chonetic ti chanib yoc scꞌobique, schiꞌuc quiletan chonetic, schiꞌuc mutetic. \v 13 Iyaꞌi icꞌoponat li Pedroe: \p ―Lican, Pedro, milo alajes liꞌi ―xꞌutat. \p \v 14 Itacꞌav li Pedroe: \p ―Moꞌoj, Cajval. Yuꞌun mu bacꞌne jlajes li cꞌusi chopol ti avalojbuncutic ti mu xuꞌ ta jlajescutique ―xi. \p \v 15 Pero icꞌoponat nojtoc: \p ―Li cꞌusi chacacꞌbee mu me xaval ti chopole ―xꞌutat. \p \v 16 Oxib velta jech iꞌalbat. Tsꞌacal to iꞌichꞌe muyel ta vinajel li mucꞌta saquil poqꞌue. \v 17 Li Pedroe lic cꞌopojuc yoꞌon yuꞌun muc xaꞌibe smelol. Cꞌalal jaꞌ o yacal ta snopel li cꞌusi iꞌacꞌbat yile, jaꞌ o icꞌotic ta jteclum Jope li viniquetic li tacbilic talel yuꞌun li Cornelioe. Jech cꞌot sjaqꞌuic: \p ―¿Bu nan nacal li Simón, jaꞌ li jcꞌaꞌesejnucule? ―xiic cꞌotel. \p Icꞌotic ta sna li Simone. \v 18 La sjaqꞌuic mi te oy li Simone, jaꞌ li Pedro schaꞌmojol sbie. \v 19 Cꞌalal te to yacal ta snopel li cꞌusi laj yil li Pedroe, jech iꞌacꞌbat ta sjol ta yoꞌon yuꞌun li Chꞌul Espíritue: \p ―Oy oxvoꞌ viniquetic tal saꞌicot. \v 20 Yalan ba, chiꞌino batel. Mu me cꞌusi xal avoꞌon yuꞌun joꞌon jtacoj talel ―xꞌutat. \p \v 21 Iyal ba li Pedroe, ba scꞌopon li viniquetic li tacbilic talel yuꞌun li Cornelioe. Jech laj yalbe: \p ―Joꞌon ti chasaꞌicune. ¿Cꞌusi chavalic? ―xut. \p \v 22 Itacꞌavic: \p ―Jaꞌ listacuncutic talel li banquilal soltaro, jaꞌ li Cornelioe. Jaꞌ lequil vinic. Lec yichꞌoj ta mucꞌ li Diose. Lec ta xꞌile yuꞌun scotolic la achiꞌiltac ta israelale. Iꞌalbat yuꞌun jun yajꞌangel Dios ti acꞌo xayicꞌ batel ta snae, ta xaꞌi ti cꞌusi chavalbee ―xiic. \p \v 23 Li Pedroe iyicꞌ ochel ta sna Simón, te ivayic jvoy, te la smacꞌlan. Ta yocꞌomal to la schiꞌin batel li viniquetique. Li Pedroe ichiꞌinat batel yuꞌun jayvoꞌ li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltic li te nacalic ta Jopee. \p \v 24 Ta schibal to cꞌacꞌal icꞌotic ta Cesarea. Li Cornelioe te xa ta xmalavan. Stsoboj talel scotol li yutsꞌ yalaltaque schiꞌuc li buchꞌutic lec scꞌopon sbaic schiꞌuque. \v 25 Cꞌalal nopolic xaꞌox batel schiꞌuc schiꞌiltac li Pedroe, ba nupatuc ta ora yuꞌun li Cornelioe. La squejan sba ta stojol Pedro yuꞌun chichꞌ ta mucꞌ. \v 26 Li Pedroe la snit liquel, jech laj yalbe: \p ―Vaꞌlan yuꞌun coꞌol crixchanoutic ―xut. \p \v 27 Te chloꞌilajic ochel ta sna li Cornelioe. Ep buchꞌutic te tsobolic cꞌot sta li Pedroe. \v 28 Li Pedroe jech laj yalbe yaꞌiic: \p ―Li joꞌoxuque anaꞌojic li cꞌu sba jtalelcutic, joꞌoncutic li jꞌisraeluncutique. Xanaꞌic ti mu xuꞌ chijꞌochcutic ta sna li buchꞌutic maꞌuc jchiꞌilcutic ta israelale. Mu xuꞌ ta jcꞌoponcutic. Pero laj yalbun Dios ti mu lecuc mi ta xcal ti mu jcꞌan jchiꞌin li buchꞌutic maꞌuc jchiꞌil ta israelale. \v 29 Li cꞌalal la atacun ta iqꞌuele, ximuybaj noꞌox lital. Jech chajacꞌboxuc ti cꞌu chaꞌal la ataquicun ta iqꞌuele ―xut. \p \v 30 Itacꞌav li Cornelioe: \p ―Oy xa ta schanibal cꞌacꞌal liꞌalbat jaꞌ jech ora chac liꞌi. Liꞌ oyun ta jna, jaꞌ o quictaoj quixim, yac ta jta ta naꞌel Dios. Liꞌ ivinaj ta jtojol coꞌol schiꞌuc jun vinic yilel. Sac tajmec spacꞌal, oy xojobal. \v 31 Jech laj yalbun: “Cornelio, li Diose xabin ti chata ta naꞌele. Sqꞌueloj nojtoc ti chacꞌuxubinan li buchꞌutic abol sbaique. \v 32 Taco me batel avinictac ta Jope, acꞌo ba yiqꞌuic talel jun vinic Simón sbi, jaꞌ li Pedro schaꞌmojol sbie. Jaꞌ te schꞌamunojbe sna jun vinic, Simón sbi eꞌuc. Jaꞌ jcꞌaꞌesejnucul. Te oy sna ta nopol tiꞌnab. Cꞌalal mi ital li Pedroe, oy cꞌusi chayalbe”, xiyut li yajꞌangel Diose. \v 33 Jaꞌ yuꞌun la jtacot ta iqꞌuel ta ora. Lec xaꞌi Dios mi latale. Tscꞌan Dios ti liꞌ xa tsoboluncutic yuꞌun chavalbun caꞌicutic li cꞌu sba laj yalbote ―xi li Cornelioe. \p \v 34 Jech lic yal li Pedroe: \p ―Ta melel jnaꞌ xa ti muc bu ta stꞌuj li buchꞌu ta scꞌuxubin li Diose. \v 35 Buyuc noꞌox balumilal lec ta xꞌileic yuꞌun Dios li buchꞌutic ta xichꞌic ta muqꞌue, ti ta spasic li cꞌusi ta scꞌan li Diose. \v 36 Li Diose la stac talel ta jtojolcutic li Jesucristoe yuꞌun tal yal ti jaꞌ ta sventa stuc ti lec chijyilutic li Diose. Yuꞌun li Jesuscristoe jaꞌ yichꞌojutic ta venta jcotoltic ta spꞌejel balumil. \v 37 Li joꞌoxuque avaꞌiojic cꞌu sba iyal batel scꞌop ta spꞌejel jlumalcutic li Jesuse. Xanaꞌic ti baꞌi la sliques ta Galilea balumil li cꞌalal yacꞌoj xaꞌox ta ichꞌel joꞌ li Juane. Tsꞌacal to iyal batel scꞌop ta Judea balumile. \v 38 Avaꞌiojic ti iꞌacꞌbat li Chꞌul Espíritu ti junic schiꞌuc Diose, jech iyichꞌ o stsatsal sjuꞌel li Jesús li te liquem talel ta Nazarete. Buyuc noꞌox ixanav batel la scꞌuxubinan crixchanoetic. La scoltaan li buchꞌutic ochem pucuj ta yoꞌonique. Scotol ijuꞌ yuꞌun, yuꞌun chiꞌinbil yuꞌun li Diose. \v 39 Joꞌoncutique iquilcutic scotol li cꞌusi la spas li Jesuse. Iquilcutic cꞌusi la spas li te ta Jerusalene schiꞌuc ta scotol jlumalcutic. Li jchiꞌiltaque laj yaqꞌuic ta jocꞌanel ta cruz, laj yaqꞌuic ta milel. \v 40 Pero li Diose la schaꞌcuxes ta yoxibal cꞌacꞌal. Cꞌalal chaꞌcuxiem xaꞌoxe, te laj yacꞌ sba ta ilel ta jtojolcutic yuꞌun jech la scꞌan li Diose. \v 41 Pero muc bu laj yacꞌ sba ta ilel ta stojol scotol jchiꞌiltacutic. Jaꞌ noꞌox laj yacꞌ sba ta ilel ta jtojolcutic, joꞌoncutic ti tꞌujbiluncutic onoꞌox yuꞌun Dios ti ta xcalcutic ti ta melel cuxul li Jesuse. Te la jchiꞌincutic ta veꞌel li cꞌalal chaꞌcuxiem xaꞌoxe. \v 42 Laj yalbuncutic comel mantal ti ta xcalbecutic scotol crixchanoetic ti jaꞌ acꞌbil yabtel yuꞌun li Diose ti jaꞌ Cajcoltavanejtique schiꞌuc ti jaꞌ jꞌichꞌcꞌop cuꞌuntique, buchꞌutic cuxul, buchꞌutic chamem. \v 43 Yuꞌun jech onoꞌox laj yalic li buchꞌutic iyalic scꞌop Dios ta voꞌonee, ti jaꞌ ta sventa Jesús ta spasbatic perton yuꞌun smulic scotol li buchꞌutic ta schꞌunic ti jaꞌ Yajcoltavanejique ―xi li Pedroe. \s1 Jaꞌ scꞌoplal ti laj yichꞌic li Chꞌul Espíritu li buchꞌutic maꞌuc jꞌisraeletique \p \v 44 Cꞌalal yac toꞌox ta loꞌil li Pedroe, te jul ochuc ta yoꞌonic li Chꞌul Espíritu scotol li buchꞌutic te tsobolique. \v 45 Li schiꞌiltac ta israelal ti la schiꞌinan batel li Pedroe, toj chꞌayel noꞌox yoꞌonic li cꞌalal iyilic ti iyichꞌic xa eꞌuc li Chꞌul Espíritu li buchꞌutic maꞌuc jꞌisraeletique. \v 46 Yuꞌun iyaꞌiic ti ta ora noꞌox icꞌopojic ta yan o cꞌopetique schiꞌuc ti lec ibat scꞌoplal yuꞌunic li Diose. \v 47 Jech la sjacꞌ li Pedroe: \p ―Li cꞌu yepal liꞌ tsobolique laj yichꞌic xa li Chꞌul Espíritu jech chac cꞌu chaꞌal laj quichꞌtique. ¿Cꞌu xachiic? ¿Mi mu xuꞌ ta xichꞌic joꞌ eꞌuc? ―xi li Pedroe. \p Itacꞌavic: \p ―Lec, acꞌo yichꞌic ―xiic. \p \v 48 Laj yal mantal li Pedroe ti acꞌo yichꞌic joꞌ ta sventa li Cajvaltic Jesuse. Cꞌalal iyichꞌic xaꞌox li joꞌe, jech laj yalbeic li Pedroe: \p ―Avocoluc pajan to jayibuc cꞌacꞌal liꞌi ―xutic. \c 11 \s1 Jaꞌ scꞌoplal ti laj yalbe schiꞌiltac ta spuquel scꞌop Dios li Pedro li cꞌu sba la spas Dios ta stojolic li buchꞌutic maꞌuc jꞌisraeletique \p \v 1 Li yajtacbalaltac Jesús schiꞌuc li quermanotactic, jaꞌ li buchꞌutic coꞌol quichꞌojtic ta mucꞌ li Cajvaltic jchiꞌuctic li te ta Judeae, iyaꞌiic ti la schꞌunbeic xa scꞌop Dios eꞌuc li buchꞌutic maꞌuc jꞌisraeletique. \v 2 Jech cꞌalal isut batel ta Jerusalén li Pedroe, isaꞌbat smul yuꞌun li quermanotactic li schꞌunojic to ti persa ta xichꞌic li circuncisione. Yuꞌun chalic ti persa ta xichꞌic circuncisión eꞌuc li jyanlum crixchanoetic ti ta xichꞌic ta mucꞌ li Cajvaltique. \v 3 Jech laj yalbeic li Pedroe: \p ―¿Cꞌu chaꞌal a acꞌopon li buchꞌutic maꞌuc jchiꞌiltic ta israelal ti muc bu yichꞌojic circuncisione? ¿Cꞌu chaꞌal la achiꞌin ta veꞌel? ―xutic. \p \v 4 Li Pedroe xchapet iyal scotol li cꞌusi laj yichꞌ pasbeele. Jech laj yal: \p \v 5 ―Cꞌalal te oyun ta jteclum Jopee, yacun ta stael ta naꞌel Dios, oy cꞌusi iyacꞌ quil. Iquil ti iyal talel ta vinajel jech chac cꞌu chaꞌal mucꞌta saquil pocꞌ. Chucajtic schanjotol schiquin te ijul ta jtuqꞌuil. \v 6 Cꞌalal la jqꞌuelbe li yute, iquil ti te chupul talel ep ta chop chonetic ti chanib yoc scꞌobique, schiꞌuc quiletan chonetic, schiꞌuc mutetic. \v 7 Icaꞌi ti oy buchꞌu liscꞌopon: “Lican, Pedro, milo alajes liꞌi”, xiyut. \v 8 Jech laj calbe: “Moꞌoj, Cajval. Yuꞌun mu bacꞌne jlajes li cꞌusi chopol ti avalojbuncutic ti mu xuꞌ ta jlajescutique”, xcut. \v 9 Liscꞌopon nojtoc: “Li cꞌusi chacacꞌbee mu me xaval ti chopole”, xiyut. \v 10 Oxib velta jech laj yalbun. Jaꞌ o iꞌichꞌe muyel ta vinajel. \v 11 Jaꞌ o icꞌotic oxvoꞌ viniquetic te ta na li yoꞌ bu jchꞌamunoje. Jaꞌ te liquemic talel ta Cesarea. Tacbilic talel yuꞌun tal yiqꞌuicun. \v 12 Li Chꞌul Espíritue laj yacꞌbun jnaꞌ ti acꞌo jchiꞌin batel li viniquetique, schiꞌuc ti junuc coꞌon chibate. Lischiꞌinic batel eꞌuc li vacvoꞌ liꞌi ti coꞌol quichꞌojtic ta mucꞌ li Cajvaltic jchiꞌuctique. Te lijcꞌotcutic ta sna li vinic li buchꞌu listac ta iqꞌuele. \v 13 Li vinique laj yalbun ti iyil jun yajꞌangel Diose. Iyil ti te vaꞌal icꞌot ta xocon li te ta yut snae. Jech iꞌalbat: “Taco batel avinictac ta Jope. Acꞌo ba yiqꞌuic talel jun vinic Simón sbi, jaꞌ li Pedro schaꞌmojol sbie. \v 14 Jaꞌ chtal yalbot ti cꞌu sba xuꞌ chacolic apꞌejelic ta nae, xiyut li yajꞌangel Diose”, xi li vinique. \v 15 Cꞌalal lic jcꞌopone, iyichꞌic eꞌuc li Chꞌul Espíritu jech chac cꞌu chaꞌal laj quichꞌtic li cꞌalal toj itale. \v 16 Jech ijul ta jol ti jech onoꞌox laj yalbuncutic comel li Cajvaltique: “Li Juane jaꞌ laj yacꞌboxuc avichꞌic joꞌ. Pero li joꞌone jutuc xa scꞌan xcꞌot scꞌacꞌalil chacacꞌbe avichꞌic li Chꞌul Espíritue”, xijyutcutic onoꞌox. \v 17 Li Diose laj yacꞌbe yichꞌic eꞌuc li Chꞌul Espíritu li buchꞌutic li te tsobolic ti maꞌuc jchiꞌiltic ta israelale. Laj yichꞌic eꞌuc jech chac cꞌu chaꞌal laj yacꞌbutic quichꞌtique, yuꞌun coꞌol quichꞌojtic ta mucꞌ li Cajvaltic Jesucristoe. Jech mu cꞌusi xuꞌ chcal li joꞌone. Mu jcꞌan jpajesbe yabtel li Diose ―xi li Pedroe. \p \v 18 Cꞌalal iyaꞌiic li cꞌusi laj yal Pedro li quermanotactic ti schꞌunojic to ti persa ta xichꞌic li circuncisione, ipajic. Lec ibat scꞌoplal yuꞌunic li Diose. Xi laj yalic: \p ―Jech la scꞌan Dios ti ta xictaic smulic eꞌuc li buchꞌutic maꞌuc jchiꞌiltactic ta israelale yoꞌ jech ta xcuxiic o sbatel osil eꞌuc ―xiic. \s1 Jaꞌ scꞌoplal ti jcristoetic iꞌacꞌbat sbiic li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li Jesucristo li te ta Antioquíae \p \v 19 Li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li Jesucristo ti spuquilanoj sbaic batel ta yantic o balumil ta scoj ti iyichꞌic ilbajinel cꞌalal imile li Estebane, ibatic cꞌalal ta Fenicia balumil, schiꞌuc ta Chipre balumil, schiꞌuc ta jteclum Antioquía li te ta Siria balumile. Cꞌalal ibatique, la spuquic batel li scꞌop li Cajvaltique. Pero jaꞌ noꞌox laj yalbeic li schiꞌiltaquic ta israelale. \v 20 Oy jayvoꞌ ti liquemic talel ta Chipre balumil schiꞌuc ta jteclum Cirenee, te icꞌotic ta Antioquía. Te la schiꞌinic ta loꞌil li jchiꞌiltactic ti maꞌuc jꞌisraeletique. Laj yalbeic ti jaꞌ noꞌox chijcolutic ta sventa li Cajvaltic Jesuse. \v 21 Ta sventa ti iꞌabtej stsatsal sjuꞌel Cajvaltic ta stojolic li jchiꞌiltactique, jech ep la schꞌunic ti jaꞌ Yajcoltavanejic li Cajvaltique. \p \v 22 Jech ipuc batel scꞌoplalic ta stojolic li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltic li te ta Jerusalene. La staquic batel ta Antioquía li Bernabée. \v 23 Cꞌalal icꞌot ta Antioquía li Bernabée, iyil ti acꞌbilic xa slequil yoꞌonic yuꞌun li Diose. Jech xmuybaj noꞌox li Bernabée. Laj yalbe ti acꞌo junuc yoꞌonic o ta stojol li Cajvaltique. \v 24 Jaꞌ lec vinic li Bernabée. Ventainbil yoꞌon yuꞌun li Chꞌul Espíritu schiꞌuc lec schꞌunoj ti scotol xuꞌ yuꞌun li Cajvaltique. Jech ep crixchanoetic la schꞌunic ti jaꞌ Jcoltavanej li Cajvaltic ta sventa li Bernabée. \p \v 25 Tsꞌacal to ibat ta jteclum Tarso li Bernabée yuꞌun ba saꞌ li Sauloe. Cꞌalal istae, laj yicꞌ batel ta Antioquía. \v 26 Jun jabil te la schiꞌinic li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltic li te ta Antioquíae. Te la schanubtasic ep crixchanoetic. Li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltique, jaꞌ jcristoetic iꞌacꞌbat sbiic yuꞌun li crixchanoetic li te ta Antioquíae. Jaꞌ te ilic li sbiic ti iꞌacꞌbatique. \p \v 27 Cꞌalal te oyic ta Antioquía li Bernabé schiꞌuc li Sauloe, jaꞌ o te icꞌotic ta Antioquía jayvoꞌ li buchꞌutic ta xalic li scꞌop Diose. Te liquemic talel ta Jerusalén. \v 28 Li june Agabo sbi. Iꞌacꞌbat spꞌijil yuꞌun li Chꞌul Espíritue jech laj yal ta stojol li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltic ti ta xtal mucꞌta viꞌnal ta spꞌejel balumile. Cꞌalal ital li viꞌnale, jaꞌ o ochem ta mucꞌta ajvalilal te ta Roma li Claudioe. \v 29 Li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltic li te ta Antioquíae, la snopic ti ta staquic batel taqꞌuin ta sventa ta scoltaic li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltic li te ta Judea balumile, yoꞌ jech mu xichꞌic o vocol ta viꞌnal li cꞌalal ta xtal li mucꞌta viꞌnale. Ta jujuntal la snopic li cꞌu yepal xuꞌ ta xaqꞌuique. \v 30 Lic stsobic. Cꞌalal istsobique, la schꞌamunbeic scꞌob Bernabé schiꞌuc Saulo ti acꞌo ba yacꞌbe li yajchabivanejic li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltic li te ta Jerusalene. \c 12 \s1 Jaꞌ scꞌoplal ti imile li Jacoboe schiꞌuc ti itiqꞌue ta chuquel li Pedroe \p \v 1 Cꞌalal jaꞌ o scꞌacꞌalil ba yaqꞌuic o li taqꞌuin li te ta Jerusalene, li ajvalil Herodes li te ta Judeae jaꞌ o lic yilbajin jayvoꞌ li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltique. \v 2 Laj yal mantal ti acꞌo mileuc ta machita li Jacoboe, jaꞌ li sbanquil li Juane. \v 3 Cꞌalal icham li Jacoboe, jaꞌ xmuybajic o li schiꞌiltac ta israelal ti muc bu schꞌunojic ti iꞌay xa li buchꞌu scꞌoplal chtal ventainvanuque. Cꞌalal iyil Herodes ti xmuybajic oe, la stac ta tsaquel nojtoc li Pedroe. Cꞌalal jaꞌ jech sba la spas li Herodese, jaꞌ o yacal o qꞌuin yuꞌun li jꞌisraeletic li cꞌalal ta sveꞌic pan ti muc bu yichꞌoj svochesobile. \v 4 Cꞌalal la stsaquic li Pedroe, la stiqꞌuic ta chuquel. Ichabiat ta chanvocꞌ soltaroetic li yicꞌanoj sbaic ta chanchanvoꞌe. Ta vacvac ora ta sjel sbaic juvocꞌ. La snop Herodes ti ta sloqꞌues ta chuquel li Pedro ta yechꞌel qꞌuine yuꞌun tscꞌan chacꞌ ta milel ta sat scotol li crixchanoetique. \v 5 Cꞌalal te tiqꞌuil ta chuquel li Pedroe, li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltique ta sloqꞌuel yoꞌonic la scꞌoponbeic Dios ta stojol li Pedroe. \s1 Jaꞌ scꞌoplal ti iloqꞌuesat ta chuquel yuꞌun yajꞌangel Dios li Pedroe \p \v 6 Li Herodese la snop ti ta yocꞌomal ta sloqꞌues ta chuquel li Pedroe. Ta acꞌubaltic te vayal ta chucvanab li Pedroe, chucul ta chaꞌlic carena. Oy jujun soltaro ta jujot xocon. Li carena ti chucul o li Pedroe, chucajtic ta scꞌobic eꞌuc li soltaroetique jaꞌ yoꞌ xaꞌiic o mi ta xjatav batele. Te otro chaꞌvoꞌ soltaroetic ta schabiic li stiꞌtac li chucvanabe. \v 7 Ta yut chucvanabe te ivinaj jun yajꞌangel li Cajvaltique. Toj sacubel noꞌox spꞌejel li yut chucvanabe. Li chꞌul ángele la stijbe xocon li Pedroe yuꞌun ta stij liquel. Xi laj yalbe: \p ―Lican ta ora ―xut. \p Li carena ti chucajtic o scꞌob li Pedroe, ijituj ta ora. Itots li Pedroe. \v 8 Jech iꞌalbat yuꞌun li chꞌul ángele: \p ―Acꞌ achuquil nucul, lap axonob ―xꞌutat. \p Cꞌalal ispas jeche, iꞌalbat nojtoc: \p ―Lap apuychij, tijlan talel ―xꞌutat yuꞌun li yajꞌangel Diose. \p \v 9 Tijil ilocꞌ ba ta ora li Pedroe pero mu snaꞌ mi ta melel ti icoltaat yuꞌun li chꞌul ángele. Iyal ti yuꞌun noꞌox ta xvaychine. \v 10 Te ijelavic batel li yoꞌ bu vaꞌal ta xchabivan jun soltaroe, tsꞌacal ijelavic batel ta schaꞌvaꞌale. Cꞌalal icꞌotic xa ta tiꞌ chucvanab ta cayae, ijam ta ora stuc li tsatsal taqꞌuin tiꞌnae. Iloqꞌuic batel. Ibatic ta jun o caya. Li Pedroe te iꞌictaat yuꞌun li chꞌul ángele. \v 11 Li Pedroe iyil xa ti mu ta svaychiluc noꞌoxe, jech iyal ta yoꞌon: “Li avie jnaꞌ ti ta melel la stacbun talel li yajꞌangel li Cajvaltique. Liscolta loqꞌuel ta scꞌob li Herodese schiꞌuc ta scꞌob li jchiꞌiltac ti chac smilicune”, xi. \p \v 12 Cꞌalal jech iyal ta yoꞌon li Pedroe, tucꞌ ibat ta sna María, jaꞌ li smeꞌ li Juan ti Marcos schaꞌmojol sbie. Yuꞌun ep te tsobolic ta staic ta naꞌel Dios. \v 13 Cꞌalal cꞌot stij stiꞌ smacol amacꞌ li Pedroe, ilocꞌ talel jun tseub, Rode sbi. Ba sqꞌuel buchꞌu ta stij li tiꞌmoque. \v 14 Cꞌalal iyaꞌibe ti jaꞌ scꞌopojel li Pedroe, xmuybaj xa. Muc xa sjam comel ta anil li tiꞌmoque. Iꞌoch batel ta anil ta yut na, ba yalbe li yanetic ti te vaꞌal ta tiꞌmoc li Pedroe. \v 15 Pero muc bu schꞌunic. Jech laj yalbeic: \p ―Altic chaval yuꞌun ilic achuaj ―xutic noꞌox. \p Li tseube jech laj yal: \p ―Ta melel jaꞌ li Pedroe ―xi. \p Itacꞌavic: \p ―Maꞌuc li Pedroe, jaꞌ nan li chꞌul ángele li yajchabivanej li Pedroe ―xiic. \p \v 16 Li Pedroe te to ta stijulan li tiꞌmoque. Ta cꞌun to ba sjamic. Jaꞌ to iyilic ti jaꞌ li Pedroe. Toj chꞌayel noꞌox yoꞌonic. \v 17 Li Pedroe la syeꞌ scꞌob ti acꞌo chꞌan xiicuque. Te lic slaban li cꞌu sba iloqꞌuesat ta chuquel yuꞌun li Cajvaltique. Jech laj yal nojtoc: \p ―Alanbeic Jacobo schiꞌuc li buchꞌutic yan ti coꞌol quichꞌojtic ta mucꞌ li Cajvaltic jchiꞌuctique, ti lilocꞌ xa ta chuquele ―xi. \p Ilocꞌ batel li Pedroe, ibat ta yan jteclum. \p \v 18 Cꞌalal isacube, xꞌupꞌetic noꞌox liquel li soltaroetique yuꞌun mu xa bu te oy li Pedroe. \v 19 Li Herodese iyal mantal ti acꞌo saꞌic li Pedroe. Cꞌalal iyil ti muc bu staic ta saꞌele, laj yicꞌan li yajsoltarotaque, jaꞌ li buchꞌutic la schabiic li Pedroe. La sjacꞌbe cꞌu chaꞌal ti jech icꞌot ta pasele. Tsꞌacal to iyal mantal ti acꞌo mileicuque. Ta más tsꞌacal ilocꞌ batel ta Judea balumil li Herodese yuꞌun te isut batel ta sna li te ta jteclum Cesareae. \s1 Jaꞌ scꞌoplal ti abol sba ilaj li Herodese \p \v 20 Li Herodese ilinem ta stojolic li jtiroetic schiꞌuc li jsidonetique. Pero li jtiroetic schiꞌuc li jsidonetique coꞌol la snopic ti chba scꞌoponic li Herodese. La schꞌamunbeic ye jun vinic, Blasto sbi, yuꞌun jaꞌ yichꞌoj yabtel ta stojol li Herodese. Jech ba slequilcꞌoponic li Herodese yoꞌ acꞌo lajuc yoꞌon, yoꞌ jech xuꞌ chba smanic talel sveꞌelic li yoꞌ bu yichꞌoj ta venta li Herodese. \v 21 Li Herodese iyal ti cꞌu ora xuꞌ ta xtalique. Cꞌalal icꞌot scꞌacꞌalile, li Herodese la slap slequilcꞌuꞌ sventa ajvalil, ba chotluc ta schotleb li yoꞌ bu ta xichꞌ cꞌope. Jech lic scꞌopon li crixchanoetic li te talemique. \v 22 Cꞌalal iyaꞌiic cꞌusi iyal li Herodese, tsots icꞌopojic: \p ―Maꞌuc crixchano noꞌox li liꞌ ta xcꞌopoje, jaꞌ Dios ―xiic. \p \v 23 Li Herodese itsaque ta chamel ta ora, iꞌilbat svocol yuꞌun yajꞌangel li Cajvaltique, yuꞌun maꞌuc laj yacꞌ ta ichꞌel ta mucꞌ li Diose. Jech volbil ta xuvit icham. \p \v 24 Jaꞌ iꞌepajic o li buchꞌutic la schꞌunic ti jaꞌ Jcoltavanej li Cajvaltique. \p \v 25 Cꞌalal laj yaqꞌuic comel li taqꞌuin li te ta Jerusalén li Bernabé schiꞌuc li Sauloe, isutic batel ta Antioquía. Laj yiqꞌuic batel li Juane, jaꞌ li Marcos schaꞌmojol sbie. \c 13 \s1 Jaꞌ scꞌoplal ti lic stsac yabtelic li Bernabé schiꞌuc li Sauloe \p \v 1 Li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltic li te ta Antioquíae, oy jayvoꞌic iyalic scꞌop Dios, ichanubtasvanic. Jaꞌ Bernabé, schiꞌuc Simón, jaꞌ Negro li schaꞌmojol sbie. Schiꞌuc Lucio li te voqꞌuem ta Cirenee. Schiꞌuc Manaen ti coꞌol itsꞌitesatic schiꞌuc li ajvalil Herodes ti achꞌ to ilaje. Schiꞌuc li Sauloe. \v 2 Cꞌalal jaꞌ o yaquic tstael ta naꞌel li Diose, schiꞌuc jaꞌ o yictaoj yiximic, jech iꞌacꞌbat snaꞌic yuꞌun li Chꞌul Espíritue: \p ―Vocꞌbecun me comel li Bernabé schiꞌuc li Sauloe yuꞌun ta xcacꞌbe yabtelic ―xi. \p \v 3 Cꞌalal ilaj yoꞌonic ta stael ta naꞌel li Diose, li schiꞌiltac ti coꞌol ta xtuneic yuꞌun li Diose, laj yacꞌbe scꞌob ta sjol li Bernabé schiꞌuc ta sjol li Sauloe, la staquic batel. \s1 Jaꞌ scꞌoplal ti ipuc scꞌop Dios li te ta Chipre balumile \p \v 4 Cꞌalal itaqueic batel yuꞌun li Chꞌul Espíritu li Bernabé schiꞌuc li Sauloe, ibatic ta jteclum Seleucia. Te iꞌochic ta barco, ibatic ta Chipre balumil, jaꞌ li te cacal ta nabe. \v 5 Te icꞌotic ta jteclum Salamina ta Chipre balumil. Te lic yalic li scꞌop Dios ta schꞌulnaic li schiꞌiltaquic ta israelale. Te ibat eꞌuc li Juane, ba coltavanuc. \v 6 Li Bernabé schiꞌuc li Sauloe la xanic spꞌejel Chipre balumil. Te icꞌotic ta jteclum Pafos. Te istaic jun schiꞌilic ta israelal, jaꞌ jꞌilvanej, schiꞌuc spꞌisoj sba ta yalel li scꞌop Diose. Jaꞌ Barjesús sbi. \v 7 Li Barjesuse jaꞌ yajcoltaob li ajvalil Sergio Pauloe. Li Sergio Pauloe jaꞌ jun ajvalil ti lec pꞌije. La stacan ta iqꞌuel li Bernabé schiꞌuc li Sauloe yuꞌun tscꞌan chaꞌi li scꞌop Diose. \v 8 Li Barjesuse jaꞌ Elimas isbiin. Jꞌilvanej, xi smelol. Li vinic taje laj yilan ta contra li Bernabé schiꞌuc li Sauloe. Taꞌox schibajesbe yoꞌon li ajvalile naca me schꞌun li scꞌop Diose. \v 9 Li Sauloe, jaꞌ li Pablo sbi nojtoque, ventainbil yoꞌon yuꞌun li Chꞌul Espíritue, la spaj ta qꞌuelel li jꞌilvaneje. \v 10 Xi laj yalbe: \p ―Jloꞌlovanejot, toj chopol cꞌu chapas. Joꞌot snichꞌonot pucuj yuꞌun chacontrain scotol li cꞌustic leque. Chasocbe yoꞌon li buchꞌu tscꞌan ta spas li cꞌusi ta scꞌan li Cajvaltique. \v 11 Li avie chayacꞌbe avichꞌ vocol li Cajvaltique. Chapas ta maꞌsat. Mu xavil osil jayib cꞌacꞌal ―xut li Pabloe. \p Imac ta ora li sate, jech mu xa xil osil. Te xmaꞌet ta saꞌel buchꞌu ta xnite batel. \v 12 Cꞌalal iyil li ajvalil ti imacbat sat li jꞌilvanej yuꞌun li Cajvaltique, la schꞌun ti jaꞌ Jcoltavanej li Cajvaltique. Toj lec ibat ta yoꞌon li scꞌop li Cajvaltic ti iꞌalbat yuꞌun li Pablo schiꞌuc li Bernabée. \s1 Jaꞌ scꞌoplal ti te icꞌotic Pablo schiꞌuc Bernabé ta Antioquía li te ta Pisidia balumile \p \v 13 Li Pablo schiꞌuc li schiꞌiltac ta spuquel li scꞌop Diose, iꞌochic ta barco li te ta Pafose. Te to cꞌot loqꞌuicuc ta barco ta jteclum Perge li te ta Panfilia balumile. Li Juane te laj yicta li schiꞌiltaque, stuc isut batel ta Jerusalén. \v 14 Li Pablo schiꞌuc li Bernabée te iꞌechꞌic ta jteclum Perge, icꞌotic ta jteclum Antioquía li te ta Pisidia balumile. Cꞌalal jaꞌ o scꞌacꞌalil ta xcuxic li jꞌisraeletique, te iꞌochic ta schꞌulnaic li schiꞌiltaquic ta israelale, ichotiic. \v 15 Li buchꞌutic oy yabtelic li te ta chꞌulnae, laj yaptaic li smantaltac Dios schiꞌuc li cꞌustic tsꞌibabil yuꞌun li buchꞌutic iyalic li scꞌop Dios ta voꞌonee. Cꞌalal ilaj yoꞌonic ta yaptaele, la stac batel buchꞌu chba yalbe Pablo schiꞌuc Bernabé ti mi oy cꞌusi ta scꞌan ta xalbe chaꞌoxpꞌeluc li crixchanoetique, xuꞌ chcꞌopojic. \p \v 16 Ivaꞌi li Pabloe. La syeꞌ scꞌob ti acꞌo stsꞌean schiquinique, xi laj yal: \p ―Jchiꞌiltac, schiꞌuc joꞌoxuc li maꞌuc jꞌisraeloxuc ti avichꞌojic ta mucꞌ eꞌuc li Diose, aꞌiic me. \v 17 Li Dios cuꞌuntic, joꞌotic li jꞌisraelutique, itꞌujeic li jtotic jmeꞌtic ta voꞌonee. Cꞌalal te oyic ta Egipto balumile, ep ipꞌolesatic yuꞌun li Diose. Tsꞌacal to iloqꞌuesatic talel ta sjuꞌel Dios yuꞌun maꞌuc onoꞌox yosilalic li Egiptoe. \v 18 Chaꞌvinic (40) jabil itsꞌicbat stalelic yuꞌun Dios li jtotic jmeꞌtic ta voꞌone li cꞌalal te xjoyetic ta taqui jamaltique. \v 19 Li ta Canaán balumile oy toꞌox juc‐chop crixchanoetic. Pero li jtotic jmeꞌtique iꞌacꞌbat ta scꞌobic yuꞌun Dios jech la smilic. Li yosilique jaꞌ iꞌacꞌbatic yuꞌun Dios li jtotic jmeꞌtic ta voꞌonee. \v 20 Chanib ciento schiꞌuc lajuneb yoxvinic (450) jabil iꞌacꞌbat spas sbaic ta mantal stuquic li jtotic jmeꞌtic ta voꞌonee. Iꞌechꞌ jayvoꞌ jmeltsanejcꞌopetic yuꞌunic ti tꞌujbilic yuꞌun li Diose. Jaꞌ tspaseic ta mantal. Jaꞌ jech toꞌox cꞌalal iꞌoch ta jmeltsanejcꞌop li Samuel li iyal scꞌop Dios ta voꞌonee. \v 21 Cꞌalal jaꞌ o ochem ta jmeltsanejcꞌop li Samuele, lic scꞌanic ajvalil yuꞌunic li jtotic jmeꞌtic ta voꞌonee. Li Diose iyal ti acꞌo ochuc ta ajvalil yuꞌunic li Saule, jaꞌ li snichꞌon Cise. Li Saule jaꞌ snitilul li Benjamín ta voꞌonee. Chaꞌvinic jabil iꞌoch ta ajvalilal li Saule. \v 22 Tsꞌacal to iloqꞌuesat ta ajvalil yuꞌun Dios li Saule. Jaꞌ itiqꞌue ta ajvalil li Davide. Yuꞌun jech albil onoꞌox scꞌoplal yuꞌun li Diose: “Li Davide, jaꞌ li snichꞌon Isaíe, jmoj coꞌon jchiꞌuc yuꞌun jaꞌ ta spas li cꞌustic ta jcꞌane”, xi onoꞌox. \v 23 Iyal onoꞌox Dios ti ta xꞌoch ta Jcoltavanej cuꞌuntic jun snitilul li Davide. Ital xa li Jcoltavaneje, jaꞌ li Jesuse. \v 24 Cꞌalal muc toꞌox bu vinajem ti talem xa li Jesuse, li Juane laj yalanbe scotol jchiꞌiltactic ta israelal ti acꞌo yictaic li cꞌustic chopol ta spasique, ti acꞌo yichꞌic joꞌe. \v 25 Cꞌalal poꞌot xaꞌox xcham li Juan li iyacꞌ ta ichꞌel joꞌe, jech iyal: “Li joꞌone mu joꞌcun li buchꞌu tꞌujbil yuꞌun Dios ti scꞌoplal onoꞌox chtal sventainoxuque. Ta to xtal li buchꞌu más tsots yabtel yichꞌoje. Li joꞌone mu cꞌusi xuꞌ cuꞌun ta jcolta o. Acꞌo mi slocꞌbeel xonob, mu xuꞌ chcaꞌi yuꞌun muꞌyuc jbalil”, xi li Juane. \p \v 26 ’Jchiꞌiltac, joꞌotic ti snitilulutic li Abrahame, schiꞌuc joꞌoxuc ti maꞌuc jꞌisraeloxuc ti avichꞌojic ta mucꞌ eꞌuc li Diose, oy xa ta jtojoltic li lequil achꞌ cꞌop ti chijcolutic oe. \v 27 Li jchiꞌiltactic li te nacalic ta Jerusalene schiꞌuc li banquilaletic yuꞌunique, muc bu xichꞌic ta mucꞌ li Jesuse, schiꞌuc muc bu xaqꞌuic ta venta li cꞌusi iyalic li buchꞌutic iyalic scꞌop Dios ta voꞌonee, jaꞌ ti ta xcaꞌitic ta scꞌacꞌalil ta jcuxtique. Jaꞌ yuꞌun laj yaqꞌuic ta milel li Jesuse. Jaꞌ icꞌot ta pasel li cꞌusi tsꞌibabil onoꞌox yuꞌunic li buchꞌutic iyalic scꞌop Dios ta voꞌonee. \v 28 Acꞌo mi muc bu stabeic smul Jesús ti ta xmile oe, pero laj yalbeic Pilato ti acꞌo yacꞌ ta milel li Jesuse. \v 29 Cꞌalal la spasbeic xa scotol jech chac cꞌu chaꞌal tsꞌibabil onoꞌox scꞌoplale, la syalesic ta cruz, ba smuquic. \v 30 Pero li Diose la schaꞌcuxes loqꞌuel ta smuquenal. \v 31 Tsꞌacal to ibat ta Galilea balumil li cꞌalal chaꞌcuxiem xaꞌoxe. Jal to te iyacꞌulan sba ta ilel ta stojol li yajchanbalajeltac schiꞌuc li buchꞌutic yichꞌojic ta muqꞌue. Ta tsꞌacale la schiꞌinic batel ta Jerusalén li cꞌalal ta xa xbat ta vinajele. Jaꞌ yabtelic icom ti ta xalic ba ti iyilic ti chaꞌcuxiem li Jesuse. \p \v 32-33 ’Joꞌoncutic chacalbecutic eꞌuc ti icꞌot xa ta pasel ta jtojoltic li cꞌusi iꞌalbatic onoꞌox yuꞌun Dios li jtotic jmeꞌtic ta voꞌonee. Yuꞌun laj yal onoꞌox Dios ti ta schaꞌcuxes li buchꞌu stꞌujoj ti chtal ventainvanuque. Icꞌot xa ta pasel li cꞌusi iyale yuꞌun ichaꞌcuxesat xa yuꞌun Dios li Jesuse. Yuꞌun jech tsꞌibabil ta schibal salmo: “Joꞌot Jnichꞌonot. Ta xcꞌot scꞌacꞌalil ta xcacꞌ ta ilel ti joꞌot Jnichꞌonote”, xi onoꞌox li Diose. \v 34 Yuꞌun ichaꞌcuxesat yuꞌun Dios li Jesuse, jech mu xa xcham. Yuꞌun jech iꞌalbatic onoꞌox yuꞌun Dios li jchiꞌiltactic ta voꞌonee: “Ta xcacꞌ xꞌoch ta pasmantal sbatel osil jun snitilul David jech chac cꞌu chaꞌal laj calbe onoꞌox la atot ameꞌic David ta voꞌonee”, xꞌutatic onoꞌox. \v 35 Jaꞌ yuꞌun jech la stsꞌiba nojtoc ta sjunal Salmos li Davide: “Muc bu chavacꞌ xcꞌaꞌ jbecꞌtal, joꞌon la anichꞌonun ti muꞌyuc jmule”, xi li Davide. \v 36 Pero maꞌuc scꞌoplal stuc David ti jech laj yale. Yuꞌun li Davide jaꞌ noꞌox itune yuꞌun Dios ti jayib cꞌacꞌal icuxi liꞌ ta balumile, icham. Te imuque li yoꞌ bu mucul li stot smeꞌe. Pero te icꞌaꞌ li sbecꞌtale. \v 37 Yan li Jesús ti ichaꞌcuxesat yuꞌun li Diose, muc bu xcꞌaꞌ li sbecꞌtale. \v 38 Jaꞌ yuꞌun, jchiꞌiltac, scꞌan ti xanaꞌic ti jaꞌ ta sventa Jesús ti xuꞌ chijpasbatutic perton yuꞌun li jmultique. \v 39 Scotol li buchꞌutic ta schꞌunic ti jaꞌ Yajcoltavanejic li Jesuse, ta spasbatic perton yuꞌun li smulique. Ta sventa li smantaltac Dios ti iyal li Moisese mu xijꞌacꞌbat o perton yuꞌun jmultic. \v 40 Jaꞌ yuꞌun qꞌuelo me abaic, mu me xcꞌot ta atojolic jech chac cꞌu chaꞌal iyalic li buchꞌutic iyalic scꞌop Dios ta voꞌonee. Jech iyalic: \q1 \v 41 Aꞌiic me, joꞌoxuc li jpꞌajvanejoxuque. \q1 Chcacꞌ ta ilel más li jtsatsal juꞌele pero mi jaꞌuc o xachꞌunic. \q1 Manchuc mi oy buchꞌu chayalbeic, \q1 jaꞌ noꞌox chalabanic chanaꞌleic. \q1 Ta scoj ti mu xachꞌunique jech chachꞌayic o sbatel osil, \m xi li Diose, xi laj yalic li buchꞌutic iyalic scꞌop Dios ta voꞌonee ―xi li Pabloe. \p \v 42 Cꞌalal iloqꞌuic ta chꞌulna scotolique, oy jayvoꞌ jchiꞌiltic li maꞌuc jꞌisraeletique laj yalbeic Pablo ti acꞌo albaticuc nojtoc cꞌalal vaxaquib cꞌacꞌal li cꞌu sba iꞌalbatique. \v 43 Cꞌalal la svocꞌ xa sbaic batel li buchꞌutic te tsobolic schiꞌuquic toꞌoxe, ep jꞌisraeletic schiꞌuc li jchiꞌiltactic ti yichꞌojic ta mucꞌ Dios eꞌuque, la schiꞌinic batel li Pablo schiꞌuc li Bernabée. Iꞌalbatic yuꞌun li Pablo schiꞌuc li Bernabé ti acꞌo schꞌunic o ta jꞌechꞌel ti ta yutsil noꞌox yoꞌon Dios chiscoltautic ta sventa li Jesuse. \p \v 44 Cꞌalal ilocꞌ vaxaquib cꞌacꞌale, ep la stsob sbaic talel li buchꞌutic te nacalic ta jteclume, jutuc xa mu scotoluc italic. Yuꞌun tal yaꞌiic nojtoc li scꞌop Diose. \v 45 Li jꞌisraeletic ti muc bu schꞌunojic ti iꞌay xa li buchꞌu scꞌoplal chtal ventainvanuque, itꞌix iyaꞌiic li cꞌalal iyilic ti la stsob sbaic talel ep crixchanoetic li te ta chꞌulnae. Laj yalbeic Pablo ti mu meleluc li cꞌusi ta xale schiꞌuc ti mu snaꞌe. \v 46 Li Pablo schiꞌuc li Bernabée muc bu xiꞌic, jech laj yalbeic: \p ―Joꞌoxuque, baꞌi laj calboxuc li scꞌop Diose yuꞌun jech tscꞌan li Diose. Ta scoj ti mu xachꞌunique, jaꞌ svinajeb ti mu xacꞌan xavichꞌic li achꞌ cuxlejal sventa sbatel osile. Li avie jaꞌ xa chba calbecutic li yan crixchanoetic ti maꞌuc jchiꞌiltic ta israelale. \v 47 Yuꞌun jech laj yalbuncutic li Cajvaltique: \q1 Li joꞌoxuque baꞌi chajcoltaic \q1 yoꞌ acꞌo xba avalbeic scotol crixchanoetic ta spꞌejel balumil ti xuꞌ ta xcolic eꞌuc ta jventae, \m xijyutcutic li Jesuse ―xiic li Pablo schiꞌuc li Bernabée. \p \v 48 Cꞌalal iyaꞌiic li jchiꞌiltactic li maꞌuc jꞌisraeletique ti jaꞌ jech sba laj yal li Pabloe, xmuybajic xa. Iyalic ti toj lec li cꞌusi laj yal li Cajvaltique. Ischꞌun scotolic li buchꞌutic tꞌujbilic onoꞌox yuꞌun Dios ti ta xcuxiic o sbatel osile. \v 49 Li buchꞌutic la schꞌunique la spuquic batel li scꞌop Cajvaltic ta spꞌejel Pisidia balumile. \v 50 Li jꞌisraeletic ti muc bu schꞌunojic ti iꞌay xa li buchꞌu ti scꞌoplal chtal ventainvanuque, ba yalbeic li banquilal yuꞌunic li te ta slumalique, schiꞌuc jayvoꞌ antsetic ti ta sloqꞌuel yoꞌonic schꞌunojic li smantaltac li Diose, schiꞌuc ti ichꞌbilic ta mucꞌ yuꞌun li crixchanoetique. Jech lic ilbajinaticuc li Pablo schiꞌuc li Bernabée. Itaqueic loqꞌuel ta yosilalic. \v 51 Li Pablo schiꞌuc li Bernabée la slilinic comel spucucal yoquic; jaꞌ senyail ti jaꞌ xa icom ta sba stuquic ti muc bu schꞌunique. Te ibatic ta jteclum Iconio. \v 52 Li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltic li te ta Pisidia balumile, xmuybaj noꞌox icomic yuꞌun ventainbil xa yoꞌonic yuꞌun li Chꞌul Espíritue. \c 14 \s1 Jaꞌ scꞌoplal ti te icꞌotic ta Iconio li Pablo schiꞌuc li Bernabée \p \v 1 Cꞌalal te xaꞌox oyic ta Iconio li Pablo schiꞌuc li Bernabée, iꞌochic ta schꞌulnaic li schiꞌiltaquic ta israelale. Oy stsatsal oy stunel li cꞌusi iyalique, jaꞌ yuꞌun toj ep schiꞌiltac ischꞌunic. Schiꞌuc ep ischꞌunic li jchiꞌiltactic li maꞌuc jꞌisraeletique. \v 2 Li yan schiꞌiltac ta israelal ti muc bu schꞌunojic ti iꞌay xa li buchꞌu ti scꞌoplal chtal ventainvanuque, la spas ta jmoj scꞌopic schiꞌuc li jchiꞌiltactic ti acꞌo scontrainic li Pablo schiꞌuc li Bernabée. \v 3 Ta sventa ti ep buchꞌutic lic yichꞌic ta mucꞌ li Cajvaltique, jaꞌ yuꞌun te ijocꞌtsajic li Pablo schiꞌuc li Bernabée. Iꞌacꞌbat lec stsatsal yoꞌonic yuꞌun li Cajvaltique, jech jamal laj yalbeic li scꞌope. Li Cajvaltique iyacꞌ ta ilel ti jaꞌ melel li cꞌusi iyalique, jaꞌ ti ta slequil noꞌox yoꞌon chiscoltautique. Iꞌacꞌbat sjuꞌelic ti acꞌo yacꞌbe ta ilel stsatsal sjuꞌel li Cajvaltique. \v 4 Li crixchanoetic li te ta jteclum Iconioe la spas sbaic ta chaꞌvocꞌ. Jvocꞌ la schꞌunic li cꞌusi iyalic li yajtacbalaltac li Jesuse. Li jvoqꞌue muc schꞌunic. \v 5 Li jꞌisraeletic ti muc bu schꞌunique la stsob sbaic schiꞌuc li jvocꞌ ti muc bu schꞌunic eꞌuque, schiꞌuc li banquilaletic yuꞌunic li jꞌisraeletique. La snopic ti ta smajic ta smilic ta ton li Pablo schiꞌuc li Bernabée. \v 6 Cꞌalal iyaꞌiic Pablo schiꞌuc li Bernabée, iqꞌuejic loqꞌuel ta ora, ibatic ta jteclum Listra li te ta Licaonia balumile. Tsꞌacal to te ibatic ta jteclum Derbe li te noꞌox ta Licaonia balumil nojtoque. Te ixanavic ta scotol yosilal li chib jteclume. \v 7 Te laj yalic batel ti jaꞌ noꞌox chijcolutic ta sventa li Cajvaltic Jesucristoe. \s1 Jaꞌ scꞌoplal ti iꞌacꞌbat ton li Pablo li te ta Listrae \p \v 8 Te nacal ta jteclum Listra jun pecꞌa vinic, yuꞌun jech onoꞌox ivocꞌ. \v 9 Te xabin li cꞌusi chal li Pabloe. Li Pabloe la sqꞌuelbe sat ti schꞌunoj ti chcol eꞌuque. \v 10 Tsots icꞌopoj li Pabloe, jech laj yalbe li vinique: \p ―Lican, vaꞌlan ―xut. \p Ivaꞌi ta ora li vinique, lic xanavuc. \v 11 Cꞌalal iyilic li crixchanoetic ti icol xa li pecꞌa vinique, tsots icꞌopojic. Jech laj yalic ta licaonia cꞌop: \p ―Yalemic talel rioxetic ta jtojoltic chaꞌa. Viniquetic noj yilel ―xut sbaic. \p \v 12 Li Bernabée Júpiter isbiin yuꞌunic. Yan li Pabloe Mercurio isbiin yuꞌunic yuꞌun más ep icꞌopoj. \v 13 Te oy jun chꞌulna ta tiꞌ jteclum li yoꞌ bu tiqꞌuil li yajrioxic li Júpiter sbie. Li pale yuꞌun li yajrioxique laj yicꞌ loqꞌuel toroetic ta stiꞌ smacol li jteclume. Li smacol li jteclume meltsanbil ta ton. Yacꞌanojbe snichmal snucꞌ li toroetique. Li pale schiꞌuc li crixchanoetique jaꞌ chac smilic li toroetic sventa smotonic li Pablo schiꞌuc li Bernabée yuꞌun chichꞌic ta mucꞌ. \v 14 Ti cꞌalal iyaꞌiic jeche, li Pablo schiꞌuc li Bernabée la sjatan scꞌuꞌic ta ora yuꞌun qꞌuexlal sba chaꞌiic ti ta xꞌichꞌeic ta mucꞌ yuꞌun li crixchanoetique. Ba yacꞌ sbaic ta oꞌlol crixchano ta anil. Tsots icꞌopojic: \p \v 15 ―Viniquetic, ¿cꞌu chaꞌal ti jech chapasique? Coꞌol crixchanoutic, coꞌol oy jbecꞌtaltic. Ti lijtalcutic liꞌi, jaꞌ tal calcutic avaꞌiic ti scꞌan chavictaic li cꞌustic avichꞌojic ta muqꞌue. Jaꞌ ichꞌic ta mucꞌ li cuxul Diose. Yuꞌun jaꞌ la spas vinajel balumil, schiꞌuc li nabe, schiꞌuc scotol li cꞌustic oye. \v 16 Ta voꞌonee Dios la stsꞌicboxuc li cꞌu sba la atalelic ti jaychopoxuc ta spꞌejel balumile, joꞌoxuc li maꞌuc jꞌisraeloxuque. \v 17 Li Diose laj yacꞌ onoꞌox avilic ti cuxule. Yuꞌun oy cꞌusi lec ta spas ta atojolic, jaꞌ svinajeb ti cuxule. Chacꞌ talel joꞌ. Ta satinan yuꞌun li cꞌustic chatsꞌunique yoꞌ jech chataic o aveꞌelic. Jech xamuybajic noꞌox ―xꞌutatic li crixchanoetique. \p \v 18 Acꞌo mi iꞌalbatic ti mu spasic jeche, pero vocol ischꞌunic yuꞌun persa ta scꞌan tsmilbeic li smotone. \p \v 19 Te italic jayvoꞌ jꞌisraeletic li liquemic talel ta jteclum Antioquía schiꞌuc ta jteclum Iconio. Lic socanbe sjol li crixchanoetic li te ta Listrae, jech lic yacꞌbeic ton li Pabloe. La sjochic loqꞌuel ta tiꞌ jteclum yuꞌun iyalic ti chamem xae. \v 20 Pero cꞌalal te sjoyletaoj icꞌotic Pablo li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltique, itots li Pabloe, ichaꞌoch ba nojtoc li ta jteclume. Ta yocꞌomal iloqꞌuic batel schiꞌuc Bernabé, ibatic ta Derbe. \p \v 21 Te cꞌot yalbeic li crixchanoetic ti jaꞌ noꞌox chijcolutic ta sventa li Jesuse. Ep buchꞌutic la schꞌunic. Tsꞌacal to isutic batel ta Listra, schiꞌuc ta Iconio, schiꞌuc ta Antioquía ta Pisidia balumil. \v 22 Echꞌ stsatsubtasanbeic yoꞌonic li buchꞌutic yichꞌojic xa ta mucꞌ li Cajvaltic li ta jujun jteclum li bu onoꞌox echꞌemic xae. Laj yalanbeic ti acꞌo schꞌunic ta jꞌechꞌele. Schiꞌuc laj yalanbeic ti persa ta xquichꞌtic ep vocol mi ta jcꞌan chba jchiꞌintic ta lequilal li Diose. \v 23 Ta jujun schꞌulnaic la stꞌujic buchꞌu ta xꞌoch ta jchabivanej yuꞌunic li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltique. Laj yicta yiximic li cꞌalal la staic ta naꞌel Dios, jech la svaꞌanic li jchabivaneje. Cꞌalal vaꞌanbilic xaꞌox yuꞌunique, la scꞌoponbeic Dios ta stojolic ti acꞌo chiꞌinaticuc yuꞌun Dios ti jaꞌ yichꞌojic xa ta muqꞌue. \s1 Jaꞌ scꞌoplal ti isutic batel ta Antioquía li te ta Siria balumil li Pablo schiꞌuc li Bernabée \p \v 24 Tsꞌacal to te ixanavic ta Pisidia balumil, te ichaꞌcꞌotic ta Panfilia balumil li Pablo schiꞌuc li Bernabée. \v 25 Te la spucbeic scꞌop Dios ta jteclum Perge. Tsꞌacal to ibatic ta jteclum Atalia. \v 26 Te iꞌochic ta barco. Isutic batel nojtoc ta Antioquía li yoꞌ bu icꞌoponbatic Dios ta stojolic li cꞌalal lic stsac yabtelique. Yuꞌun la spasic xa scotol li cꞌustic tscꞌan Dios, jech isutic batel ta Antioquía li yoꞌ bu iliquic talel onoꞌoxe. \v 27 Cꞌalal icꞌotic ta Antioquíae, la stsobic scotol li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltique, jaꞌ li jꞌisraeletique schiꞌuc li jchiꞌiltactic eꞌuque. Li Pablo schiꞌuc li Bernabée te laj yalbe scotol li cꞌustic iꞌacꞌbat spasic yuꞌun Dios, schiꞌuc ti butic itaqueic batel ta spuquel li scꞌope. Laj yalbeic nojtoc ti cꞌu sba iꞌacꞌbat schꞌunic ti jaꞌ Jcoltavanej li Cajvaltic li jchiꞌiltactic li maꞌuc jꞌisraeletique. \v 28 Jal te ijocꞌtsajic, te la schiꞌinic li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltique. \c 15 \s1 Jaꞌ scꞌoplal ti la smeltsanbeic scꞌoplal li circuncisión li jchabivanejetic yuꞌunic li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltique \p \v 1 Oy jayvoꞌ viniquetic liquemic talel ta Judea balumil jech cꞌot yalbeic li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltic li te ta Antioquía ti maꞌuc jꞌisraeletique: \p ―Mi muc chavichꞌic li circuncisión jech chac cꞌu chaꞌal iyal li Moisese, mu xacolic o sbatel osil ―xiic. \p \v 2 Li Pablo schiꞌuc li Bernabée tsots te istsac sbaic ta cꞌop schiꞌuc li viniquetic ti talemic ta Judeae, pero muc bu smeltsaj yuꞌunic. Li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltic li te ta Antioquíae, la snopic ta jmoj ti ta staquic batel ta Jerusalén li Pablo schiꞌuc li Bernabée, schiꞌuc jayvoꞌ li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltique. Yuꞌun chba yaꞌiic mi jech yalojic mantal li yajtacbalaltac li Jesuse schiꞌuc li jchabivanejetic yuꞌunic li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltique. \p \v 3 Jech itaqueic batel yuꞌun li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltic li te ta Antioquíae. Te iꞌechꞌic ba ta Fenicia balumil schiꞌuc ta Samaria balumil. Echꞌ yalbeic li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltique ti oy ep jyanlum crixchanoetic ti laj xa yictaic eꞌuc li cꞌu sba stalelic toꞌoxe. Cꞌalal iyaꞌiique, xmuybajic xa scotolic. \p \v 4 Cꞌalal icꞌotic ta Jerusalene, xmuybajic xa scotolic li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltique, schiꞌuc li jchabivanejetic yuꞌunique, schiꞌuc li yajtacbalaltac li Jesuse. Li Pablo schiꞌuc li Bernabée laj yalanbe scotol li cꞌustic iꞌacꞌbat spasic yuꞌun li Diose, schiꞌuc ti butic itaqueic batel ta spucbeel li scꞌope. \v 5 Te oy jayvoꞌ jfariseoetic ti schꞌunojic xa ti jaꞌ Jcoltavanej li Cajvaltique pero muc to bu yictaojic scotol ti cꞌu sba scuxlejique. Ivaꞌiic, jech laj yalic: \p ―Persa ta xichꞌic circuncisión li buchꞌutic yichꞌojic xa ta mucꞌ li Cajvaltic ti maꞌuc jchiꞌiltactic ta israelale. Persa chavalbeic nojtoc ti acꞌo schꞌunic li smantaltac Dios li iyal li Moisese ―xiic. \p \v 6 Jaꞌ yuꞌun la stsob sbaic li yajtacbalaltac li Jesuse schiꞌuc li jchabivanejetique yoꞌ tsmeltsanbeic scꞌoplal. \v 7 Cꞌalal jal xaꞌox te xloꞌlajetique, ivaꞌi li Pedroe, xi laj yal: \p ―Quermanotac, xanaꞌic ti oy xa sjabilal la stꞌujun Dios ti ta xcalanbeic scꞌop li Cajvaltic li buchꞌutic maꞌuc jchiꞌiltactic ta israelale, yoꞌ jech acꞌo schꞌunic eꞌuc ti jaꞌ ta xcolic ta sventa li Cajvaltique. \v 8 Li Diose sqꞌuelojbutic coꞌontic jcotoltic. Iyil ti ischꞌunic li buchꞌutic maꞌuc jchiꞌiltactic ta israelale, jech laj yacꞌbe yichꞌic li Chꞌul Espíritu eꞌuc jech chac cꞌu chaꞌal iyacꞌ quichꞌtic li joꞌotique. \v 9 Li Diose coꞌol la scꞌuxubinutic jcotoltic schiꞌuc li buchꞌutic maꞌuc jchiꞌiltic ta israelale. Jech coꞌol la spocbutic coꞌontic yuꞌun coꞌol la jchꞌuntic ti jaꞌ Jcoltavanej li Cajvaltique. \v 10 ¿Cꞌu chaꞌal ti chatoy abaic ta stojol li Diose? Jaꞌ noꞌox chavilbeic svocol ti chavalbeic ti persa ta schꞌunic li mantaletic li jyanlum crixchanoetic ti yichꞌojic xa ta mucꞌ li Cajvaltique. Li jtotic jmeꞌtic ta voꞌonee muc bu xchꞌun yuꞌunic li mantaletique. Jaꞌ noꞌox jechutic eꞌuc li joꞌotique, mu xchꞌun cuꞌuntic. \v 11 Li joꞌotique jchꞌunojtic xa ti ta slequil yutsil noꞌox yoꞌon li Cajvaltic Jesús ti chijcolutique, maꞌuc ta sventa li mantaletique. Jaꞌ jech chijcolutic jcotoltic, joꞌotic li jꞌisraelutique schiꞌuc li jyanlum crixchanoetique ―xi li Pedroe. \p \v 12 Ichꞌab scotolic. Li Pablo schiꞌuc li Bernabée lic yalic eꞌuc ti ep laj yacꞌbeic ta ilel stsatsal sjuꞌel Dios ta stojol li buchꞌutic ti maꞌuc jꞌisraeletique. \v 13 Cꞌalal ilaj yoꞌonic ta loꞌile, lic cꞌopojuc eꞌuc li Jacoboe: \p ―Quermanotac, aꞌiic li cꞌusi ta xcale. \v 14 Li Simón Pedroe laj yalbutic xa cꞌu sba lic iqꞌueicuc yuꞌun Dios li buchꞌutic maꞌuc jchiꞌiltactic ta israelale, yoꞌ acꞌo yichꞌic ta mucꞌ. \v 15 Jech onoꞌox la stsꞌibaic li buchꞌutic iyalic scꞌop Dios ta voꞌone ti jech laj yal li Diose: \q1 \v 16 Ta xcꞌot ta pasel ti chiyichꞌic ta mucꞌ la anitilultaque, \q1 jech chac cꞌu chaꞌal ichꞌbilun toꞌox ta mucꞌ li cꞌalal jaꞌ toꞌox tiqꞌuil ta ajvalilal la atot ameꞌic Davide. \q1 Ta xtunic cuꞌun. \q1 \v 17 Jech ta jpas yoꞌ acꞌo yichꞌicun ta mucꞌ li jyanlum crixchanoetic li ta spꞌejel balumile. \q1 Ta xtunic cuꞌun eꞌuc, xi li Diose. \q1 \v 18 Cꞌalal muꞌyuc toꞌox vinajel balumile, \q1 jech onoꞌox snopoj Dios ti jech ta spase, \m xiic onoꞌox li buchꞌutic iyalic scꞌop Dios ta voꞌonee. \p \v 19 ’Joꞌon chcal ti jaꞌ lec ti mu me xquilbetic svocolic li buchꞌutic maꞌuc jchiꞌiltic ta israelale. Yuꞌun laj xa yictaic li scuxlejique, jaꞌ xa ta xichꞌic ta mucꞌ li Diose. \v 20 Jaꞌ lec mi ta jtsꞌibabetic scartaique. Jaꞌ noꞌox ta jtsꞌibabetic echꞌel ti mu me slajesic li cꞌustic acꞌbil ta sventa smoton li rioxetique, ti mu me xmulivajique, ti mu me stiꞌic li cꞌusi michꞌbil noꞌox snucꞌ chchame, ti mu me stiꞌic chꞌichꞌ jech chac cꞌu chaꞌal jchꞌunojtic ti mu xuꞌ ta jlajestique. \v 21 Jech mu soc o yoꞌonic li jchiꞌiltactic ta israelal ti schꞌunojic ti jaꞌ Jcoltavanej li Cajvaltique. Yuꞌun ta jujun jteclum cꞌalal jaꞌ scꞌacꞌalil ta xcuxique, jaꞌ ta sqꞌuelic ta chꞌulna li smantaltac Dios ti iyal comel Moisés jech chac cꞌu chaꞌal la sqꞌuelic ta voꞌonee ―xi li Jacoboe. \p \v 22 Li yajtacbalaltac li Jesuse, schiꞌuc scotol li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltic li te ta Jerusalene, schiꞌuc li yajchabivanejtaquique, la snopic ti jaꞌ lec acꞌo stꞌujic chaꞌvoꞌuc li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltic ti ta staquic batel ta Antioquía schiꞌuc Pablo schiꞌuc li Bernabée. La stꞌujic Judas, jaꞌ Barsabás li schaꞌmojol sbie, schiꞌuc Silas. Jaꞌ ichꞌbilic ta mucꞌ yuꞌun scotolic. \v 23 La stsꞌibaic li cartae yuꞌun ta xichꞌic batel li Judas schiꞌuc li Silase. Jech la stsꞌibaic: \p “Quermanotac, joꞌoxuc ti maꞌuc jꞌisraeloxuc li te nacaloxuc ta jteclum Antioquía schiꞌuc ta spꞌejel Siria balumile, schiꞌuc ta Cilicia balumile, ti avichꞌojic xa ta mucꞌ li Cajvaltic Jesucristoe, chajcꞌoponic ta carta liꞌi, joꞌoncutic li yajtacbalaluncutic li Jesuse, joꞌoncutic li yajchabivanejuncutic yuꞌun scotol li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltic liꞌ ta Jerusalene. \v 24 Icaꞌicutic ti oy jayvoꞌ li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltic ti te icꞌotic ta atojolic ti liꞌ iliquic batele. Pero muc bu la jtaccutic batel. Jaꞌ noꞌox a schibajes avoꞌonic yuꞌun laj yalboxuc ti persa chavichꞌic li circuncisione, schiꞌuc ti persa chachꞌunic scotol li smantaltac Diose. Yuꞌun chalic ti jaꞌ to jech chacolic o sbatel osile. Pero muc bu jech calojcutic. \v 25 Jaꞌ yuꞌun liꞌ la jtsob jbacutic ta smeltsanbeel scꞌoplale. La jtꞌujcutic xa jayvoꞌ li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltique ti ta jtaccutic batel ta atojolique chba scꞌoponoxuc. Jaꞌ ta schiꞌinic batel li Bernabée schiꞌuc li Pabloe, jaꞌ ti lec cꞌanbilic cuꞌuncutique. \v 26 Li Pablo schiꞌuc li Bernabée jaꞌ li ep ta velta jutuc mu ilajic ta milel ta sventa li Cajvaltic Jesucristoe. \v 27 Jaꞌ jech ta jtaccutic batel ta atojolic li Judase schiꞌuc li Silase. Jaꞌ chba yalboxuc li cꞌusi la jnopcutique. \v 28 Yuꞌun jech la scꞌan li Chꞌul Espíritue ti muꞌyuc xa yan mantal ti chacacꞌbeic achꞌunique. Jech lec icaꞌicutic eꞌuc li joꞌoncutique. Jaꞌ noꞌox scꞌan chachꞌunic li cꞌusi chacalbeic batel liꞌi. \v 29 Mu me xalajesic li cꞌustic acꞌbil ta sventa smoton li rioxetique. Mu me xatiꞌic chꞌichꞌ, mu me xatiꞌic li cꞌusi michꞌbil noꞌox snucꞌ chchame, mu me xamulivajic. Mi chachꞌunic scotol liꞌi, jech lec xavil abaic. Jaꞌ noꞌox jech chacalbeic li ta carta liꞌi”, xi la stsꞌibaic batel ta carta. \p \v 30 Ibatic li buchꞌutic itꞌujeique. Te icꞌotic ta Antioquía, cꞌot stsobic scotol li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltique. Laj yacꞌbeic li cartae. \v 31 Cꞌalal la sqꞌuelic li cartae, xmuybajic ti jech itacbatic talel spatobil yoꞌonique. \v 32 Li Judas schiꞌuc li Silase chꞌamunbil noꞌox yeic eꞌuc yuꞌun Dios sventa ta xalbeic li scꞌope. La schiꞌinic ta loꞌil li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltique, xpatet xa yoꞌon icomic. \v 33 Li Judas schiꞌuc li Silase jal te ijocꞌtsajic. Tsꞌacal to jech iꞌalbatic yuꞌun li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltic li te ta Antioquíae: \p ―Tequeꞌ chaꞌa, sutanic batel ta stojolic li buchꞌutic la stacoxuc talele. Chiꞌinic ba Dios ti mu cꞌusi xapasique ―xꞌutatic. \p \v 34 Pero li Silase la snop ti te to ta xcom ta Antioquíae. \v 35 Te icomic eꞌuc ta Antioquía li Pablo schiꞌuc li Bernabée. Te ichanubtasvanic schiꞌuc la spucbeic scꞌop li Cajvaltique. Oy ep buchꞌutic la spuquic eꞌuc. \s1 Jaꞌ scꞌoplal ti nom ba spucbe scꞌop Cajvaltic schibal velta li Pabloe \p \v 36 Ta yan o cꞌacꞌal li Pabloe jech laj yalbe li Bernabée: \p ―Ba xa julaꞌantic li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltique ta scotol li jteclumetic li butic a calbetic scꞌop li Cajvaltique. Ba jqꞌueltic cꞌu xꞌelanic ―xi. \p \v 37 Li Bernabée tscꞌan chicꞌ batel li Juane, jaꞌ li Marcos li schaꞌmojol sbie. \v 38 Pero li Pabloe mu scꞌan xicꞌ batel. Yuꞌun cꞌalal te toꞌox oyic ta Panfiliae, te iꞌictaatic yuꞌun li Marcose. Muc bu xba scolta sba li ta abtele. \v 39 Ta scoj ti mu jmojuc la snopic ti ta xiqꞌuic batel li Marcose, jech la svocꞌ sbaic. Li Bernabée jaꞌ laj yicꞌ batel li Marcose. Iꞌochic ta barco, ibatic ta Chipre balumil. \v 40 Li Pabloe jaꞌ laj yicꞌ batel li Silase, ibatic. Li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltic li te ta Antioquíae, laj yalbeic Cajvaltic ti acꞌo schiꞌin ba, ti acꞌo sqꞌuel ba li chaꞌvoꞌique. \v 41 Te iꞌechꞌic batel ta Siria balumil schiꞌuc ta Cilicia balumil. Echꞌ stsatsubtasanbe yoꞌonic li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltic li ta jujun jteclume. \c 16 \s1 Jaꞌ scꞌoplal ti lic schiꞌin sbaic Pablo schiꞌuc Silas schiꞌuc Timoteoe \p \v 1 Ta más tsꞌacal icꞌotic Pablo schiꞌuc Silas ta jteclum Derbe schiꞌuc ta jteclum Listra. Te istaic jun querem ta Listra, Timoteo sbi. Jaꞌ jꞌisraelal ants li smeꞌe, yichꞌoj ta mucꞌ li Cajvaltic schiꞌuc li yole. Yan li stot li Timoteoe, jaꞌ jgreciail vinic. \v 2 Li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltic li te ta Listrae schiꞌuc li ta Iconioe, chalic ti jaꞌ lequil querem li Timoteoe. \v 3 Li Pabloe tscꞌan chicꞌ batel li Timoteoe. Jaꞌ yuꞌun laj yacꞌbe yichꞌ circuncisión yoꞌ acꞌo lec ta xꞌaꞌibat li cꞌusi ta xale. Yuꞌun oy ep jꞌisraeletic li yoꞌ bu ta xbatique, schiꞌuc snaꞌojic scotolic ti jaꞌ jgreciail vinic li stote. \v 4 Cꞌalal ixanavic batel ta jujun jteclume, laj yalbeic li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltique li cꞌu sba la smeltsanbeic scꞌoplal li yajtacbalaltac li Jesuse schiꞌuc li jchabivanejetic li te ta Jerusalene, yoꞌ jech acꞌo yaꞌibeic smelol eꞌuc. \v 5 Jaꞌ jech itsatsub yoꞌonic li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltic li ta jujun jteclume, jech más iꞌepajic ta jujun cꞌacꞌal. \s1 Jaꞌ scꞌoplal ti isvaychin jun jmacedoniail vinic li Pabloe \p \v 6 Li Pablo schiꞌuc li Silase te ijelavic ta Frigia balumil schiꞌuc ta Galacia balumil yuꞌun ipajesbat yoꞌonic yuꞌun li Chꞌul Espíritu ti mu to xuꞌ chba yalic li scꞌop Dios li ta Asia balumile. \v 7 Cꞌalal icꞌotic ta stsꞌaquilal Misia balumile, ta xaꞌox xbatic ta Bitinia balumil, pero ipajesbat yoꞌonic nojtoc yuꞌun li Chꞌul Espíritue. \v 8 Jaꞌ yuꞌun te ijelavic ta Misia balumil. Te icꞌotic ta jteclum Troas li te ta tiꞌnabe. \v 9 Li Pabloe iyil ta svaychil ta acꞌubaltic jun jmacedoniail vinic te vaꞌal. Jaꞌ jech iꞌalbat ta svaychil yuꞌun li vinique: “Batanic ta Macedonia balumil yoꞌ chtal acoltauncutic”, xꞌutat ta schꞌulel yuꞌun li vinique. \v 10 Cꞌalal jech ivaychine, la jmeltsan jbacutic. La jsaꞌcutic mi oy barco ti chbat ta Macedonia balumile yuꞌun te ta jchiꞌin batel eꞌuc li Pabloe, joꞌon li Lucasune. Yuꞌun la jnaꞌcutic ti jech ta scꞌan Dios ti te chba jpucbecutic ti jaꞌ noꞌox chijcolutic ta sventa li Cajvaltique. \s1 Jaꞌ scꞌoplal ti iꞌochic ta chuquel li Pablo schiꞌuc Silas li ta jteclum Filipose \p \v 11 Te ta Troas lijꞌochcutic batel ta barco. Te tucꞌ lijbatcutic ta Samotracia balumil ti cacal ta nabe. Ta yocꞌomal lijxanavcutic ta barco nojtoc, te lijcꞌotcutic ta jteclum Neápolis. Jaꞌ te lijlocꞌcutic ta barco. \v 12 Ta coccutic lijbatcutic ta jteclum Filipos, jaꞌ jun mucꞌta jteclum li te ta Macedonia balumile. Li ajvaliletic li te ta Macedonia balumile jaꞌ jromail viniquetic. Te lijocꞌtsajcutic jayib cꞌacꞌal li ta Filipose. \v 13 Jaꞌ o scꞌacꞌalil ta xcuxic li jꞌisraeletique lijlocꞌcutic batel ta tiꞌ jteclum. Lijbatcutic ta nopol ucꞌum, yuꞌun ba jqꞌuelcutic mi te tsobolic ta staic ta naꞌel Dios li jꞌisraelal crixchanoetique jech chac cꞌu chaꞌal stalelic onoꞌoxe. Pero jaꞌ noꞌox antsetic te tsobol ijtacutic. Te lijchoticutic, laj calbecutic scꞌop li Jesucristoe ti jaꞌ noꞌox chijcolutic ta sventae. \v 14 Oy jun ants lec iyaꞌi li cꞌusi icalcutique, Lidia sbi. Te liquem talel ta jteclum Tiatira. Jaꞌ yabtel schonel yaxꞌelan pocꞌ ti toyolic stojole. Lec yichꞌoj ta mucꞌ li Jtotic Diose. Itijbat yoꞌon yuꞌun li Cajvaltique, la schꞌun li cꞌusi iyal li Pabloe ti jaꞌ Cajcoltavanejtic li Jesucristoe. \v 15 Li Lidiae laj yichꞌ joꞌ schiꞌuc scotolic li te ta snailique. Cꞌalal laj yichꞌic joꞌe, jech laj yalbuncutic li Lidiae: \p ―Mi xanaꞌic ti ta melel cacꞌoj xa jba ta scꞌob li Cajvaltique, abolajanic, ochanic ta jna. Xuꞌ liꞌ chacomic jayibuc cꞌacꞌale ―xi. \p La scꞌan ta persa ti te chijcomcutic ta snae jaꞌ yuꞌun te lijpajcutic. \p \v 16 Ta yan o cꞌacꞌal te lijbatcutic li yoꞌ bu ta staic ta naꞌel li Diose. Te ijtacutic ta be jun tseub ochem pucuj ta yoꞌon. Xꞌechꞌ sat yuꞌun snaꞌoj xa onoꞌox li cꞌustic ta to xcꞌot ta pasele. Li tseube ochem ta mozoil. Li yajvaltaque ep la spasic canal ta sventa ti xꞌechꞌ sate, ti tsvinajesanbe scꞌoplal li cꞌustic ta to xcꞌot ta pasele. \v 17 Te tijil talel ta jpatcutic jchiꞌuc li Pabloe. Toj tsots icꞌopoj li tseube: \p ―Li viniquetic liꞌi jaꞌ yajtuneltac Dios ta vinajel ti scotol xuꞌ ta spase. Jaꞌ chayalbeic li cꞌu sba xuꞌ chacolic yuꞌun la amulique ―xi li tseube. \p \v 18 Oy jayib cꞌacꞌal jech la spas. Chopol iyaꞌi li Pabloe. Ijoypꞌij, jech iyalbe li pucuje: \p ―Chajtac loqꞌuel ta sjuꞌel li Jesucristoe. Locꞌan ta yoꞌon li tseube ―xut. \p Ilocꞌ ta ora li pucuje. \p \v 19 Li yajvaltac li tseube iyilic ti muc xa bu ta spasic o canal ta sventa li tseube yuꞌun ilocꞌ xa li pucuj li ochem toꞌox ta yoꞌon li tseube. Jaꞌ yuꞌun la stsaquic li Pablo schiꞌuc li Silase. Laj yiqꞌuic batel ta stojol li jꞌabteletic li ta chꞌivite yuꞌun jaꞌ te ta smeltsanic cꞌop. \v 20 Cꞌalal icꞌotic ta stojol li jꞌabteletique, jech laj yalic: \p ―Li viniquetic liꞌi jaꞌ jꞌisraeletic. Ep ta socanbe yoꞌon li crixchanoetic li liꞌ ta jlumaltique. \v 21 Oy cꞌusi yan ta xaqꞌuic ta chanel pero mu xuꞌ ta jchantic. Mu xuꞌ ta jpastic jech yuꞌun acꞌbilutic ta venta yuꞌun li ajvalil te ta Romae ―xiic. \p \v 22 Li crixchanoetique iꞌilinic ta stojol li Pablo schiꞌuc li Silase. Li jꞌabteletique iyalic mantal ti acꞌo locꞌbaticuc scꞌuꞌique, ti acꞌo majeicuc ta teꞌe. \v 23 Ep laj yacꞌbeic teꞌ. Tsꞌacal to la stiqꞌuic ta chuquel. Laj yalbeic li jchabiejchucvanabe ti acꞌo schabi lec li Pablo schiꞌuc li Silase. \v 24 Cꞌalal jech iyichꞌ mantal li jchabiejchucvanabe, la sticꞌ ochel li ta más yut to tajmec li chucvanabe. La slotsꞌanbe yoc ta teꞌ. \p \v 25 Ta oꞌlol acꞌubal te ta staic ta naꞌel Dios li Pablo schiꞌuc li Silase, schiꞌuc ta sqꞌueojintabeic sqꞌueoj Dios. Te xabinic li yan jchuqueletique. \v 26 Jaꞌ o ital tsatsal niquel. Inic spꞌejel li chucvanabe. Ijam ta ora scotol li stiꞌtaque. Toj jitujel noꞌox li carena li chucbil o scꞌobique. \v 27 Cꞌalal inic li balumile, ijulav li jchabiejchucvanabe. Iyil ti jamajtic xa li tiꞌ chucvanabe, la sloqꞌues smachita ta ora, taꞌox smil sba stuc yuꞌun iyal ti ijatavic xa scotol li jchuqueletique. \v 28 Tsots icꞌopoj li Pabloe: \p ―Mu xamil aba, liꞌ oyuncutic jcotolcutique ―xut. \p \v 29 Li jchabiejchucvanabe la scꞌan scꞌocꞌ. Iꞌoch ta anil li ta más yut li chucvanabe li bu oy li Pablo schiꞌuc li Silase. Xtꞌeltꞌun xa ba ta xiꞌel. La spatan sba ta stojol li Pablo schiꞌuc li Silase. \v 30 Li Pablo schiꞌuc li Silase iloqꞌuesatic ta ora yuꞌun li jchabiejchucvanabe. Jech ijacꞌbatic li Pablo schiꞌuc li Silase: \p ―Tata, ¿cꞌusi ta jpas yoꞌ cꞌuxi xuꞌ chicol oe? ―xi. \p \v 31 Itacꞌavic li Pablo schiꞌuc li Silase: \p ―Chꞌuno ti jaꞌ Avajcoltavanej li Cajvaltic Jesucristoe, jaꞌ noꞌox jech xuꞌ chacolic o acotolic li ta anailique ―xutic. \p \v 32 Laj yalbeic li scꞌop li Cajvaltique. Iyaꞌiic scotolic li te ta snailique. \v 33 Li jchabiejchucvanabe la spoxtaanbe ta ora ta acꞌubal li bu yaijemic ta majele. Iꞌacꞌbat yichꞌic joꞌ li jchabiejchucvanabe schiꞌuc scotol li te ta snailique. \v 34 Ta tsꞌacal to li jchabiejchucvanabe laj yicꞌan muyel ta sna li Pablo schiꞌuc li Silase, laj yacꞌanbe sveꞌel. Xmuybajic noꞌox scotolic ta snailic li jchabiejchucvanabe yuꞌun laj xa yichꞌic ta mucꞌ li Cajvaltique. \p \v 35 Cꞌalal isacube, li jꞌabteletique la staquic batel jayvoꞌ mayoletic. Jech laj yalbeic batel: \p ―Ba albo li jchabiejchucvanabe ti acꞌo scolta batel li chaꞌvoꞌ viniquetique ―xutic. \p \v 36 Li jchabiejchucvanabe laj yalbe Pablo li cꞌusi iyalic li jꞌabteletique: \p ―Li jꞌabteletique laj yalbun talel mantal ti xuꞌ chajcoltaic batele. Jaꞌ yuꞌun xuꞌ xabatic. Muybajanic batel ―xꞌutatic. \p \v 37 Li Pabloe jech laj yal: \p ―Li jꞌabteletic liꞌi muc bu la smeltsanbun jcꞌoplalcutic. Ta sat scotol crixchanoetic la smajuncutic ta teꞌ. Jaꞌ ta smantalic nojtoc ti lijtiqꞌuecutic ta chuquele. Mu jechuc o smelol ti tspasic jeche yuꞌun ichꞌbiluncutic ta venta yuꞌun li Romae. Pero li avie tscꞌan chisloqꞌuesuncutic ta mucul. Pero mu jechuc o smelol. Acꞌo tal sloqꞌuesuncutic stuquic ―xi li Pabloe. \p \v 38 Isutic batel li mayoletique, ba yalbeic li jꞌabteletic li cꞌu sba laj yal li Pabloe. Cꞌalal iyaꞌiique, uts to ixiꞌic yuꞌun iyaꞌiic ti ichꞌbilic ta venta yuꞌun Roma li Pablo schiꞌuc li Silase. \v 39 Italic li jꞌabteletique, tal slequilcꞌoponic li Pablo schiꞌuc li Silase. La sloqꞌuesic ta chuquel. La scꞌanbeic vocol ti acꞌo loqꞌuicuc batel li ta jteclume. \v 40 Cꞌalal iloqꞌuic ta chucvanab li Pablo schiꞌuc li Silase, te ibatic ta sna li Lidiae. Te echꞌ stsatsubtasanbe yoꞌonic scotolic li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltique li te ta jteclume, iloqꞌuic batel. Yan li joꞌone te to licom ta Filipos. \c 17 \s1 Jaꞌ scꞌoplal ti ilic ep cꞌop li ta Tesalónicae \p \v 1 Cꞌalal ibatic li Pablo schiꞌuc li Silase, te iꞌechꞌic ba ta jteclum Anfípolis schiꞌuc ta jteclum Apolónia. Te icꞌotic ta jteclum Tesalónica. Te oy jpꞌej schꞌulnaic li schiꞌiltac ta israelale. \v 2 Yuꞌun jech onoꞌox stalel Pablo ti ta xꞌoch ta jujun schꞌulna li schiꞌiltaque, jech ba ochuc oxib savaro ta schꞌulnaic li schiꞌiltac li cꞌalal scꞌacꞌalil ta xcuxique. Te lic yalulanbe sbaic ta sventa li scꞌop Dios schiꞌuc li schiꞌiltaque. \v 3 Li Pabloe laj yal ti jech onoꞌox tsꞌibabil ta scꞌop Dios ti persa ta xcham li buchꞌu tꞌujbil yuꞌun Dios ti scꞌoplal chtal ventainvanuque, schiꞌuc ti persa ta xchaꞌcuxie. Schiꞌuc laj yal ti jaꞌ Jesús ti tꞌujbil yuꞌun Dios ti chventainvane. \p \v 4 Oy jayvoꞌ jꞌisraeletic la schꞌunic ti jaꞌ Jcoltavanej li Cajvaltique, la schiꞌinic li Pablo schiꞌuc li Silase. Schiꞌuc ep ischꞌunic eꞌuc li buchꞌutic ti maꞌuc jꞌisraeletique, jaꞌ li buchꞌutic coꞌol yichꞌojic ta mucꞌ Dios schiꞌuc li jꞌisraeletique. Ep antsetic la schꞌunic nojtoc, jaꞌ li buchꞌutic ti ichꞌbilic ta mucꞌ yuꞌun li crixchanoetique. \v 5 Pero li jꞌisraeletic ti mu schꞌunic ti iꞌay xa li buchꞌu tꞌujbil yuꞌun Dios ti scꞌoplal chtal ventainvanuque, xtiꞌet noꞌox yoꞌonic. Jech ba saꞌ tal schiꞌilic jayvoꞌ chꞌajil viniquetic ti jech noꞌox bu xvaꞌetique, ti chopol yoꞌonique. Ba saꞌbeic scꞌacꞌal yoꞌonic li crixchanoetique, jaꞌ jech isoc sjolic scotol li crixchanoetic li te ta jteclume. Ibat scotolic ta sna jun vinic, Jasón sbi, yuꞌun tscꞌan tsjochic loqꞌuel li Pablo schiꞌuc li Silase yuꞌun chaqꞌuic ta scꞌob li crixchanoetique. \v 6 Pero muc bu te istaic. Jaꞌ yuꞌun la stsaquic loqꞌuel li Jasone schiꞌuc jayvoꞌ li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltique. Cꞌot yaqꞌuic ta stojol li jꞌabteletique. Tsots icꞌopojic, jech laj yalic: \p ―Liꞌ xa oyic ta jlumaltic li buchꞌutic ta socanbe yoꞌon li crixchanoetic ta spꞌejel li balumile. \v 7 Li Jasón liꞌi laj yotes ta sna. Scotolic ta spꞌajbeic smantal li Césare yuꞌun chalic ti oy yan mucꞌta ajvalile, jaꞌ la Jesús sbi ―xiic. \p \v 8 Cꞌalal iyaꞌiic scotol li crixchanoetique schiꞌuc li jꞌabteletic li te ta jteclume, xꞌupꞌetic noꞌox liquel scotolic. \v 9 Li Jasón schiꞌuc li schiꞌiltaque icꞌanbatic taqꞌuin. Jaꞌ yoꞌ persa ta staquic batel li Pablo schiꞌuc li Silase. Mi ischꞌunique, ta xichꞌic sutel li staqꞌuinique. Icoltaatic batel. \s1 Jaꞌ scꞌoplal ti itaqueic batel ta Berea li Pablo schiꞌuc li Silase \p \v 10 Li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltic li ta Tesalónicae, istaquic batel ta ora ta acꞌubal ta jteclum Berea li Pablo schiꞌuc li Silase. Cꞌalal icꞌotic ta Bereae, te iꞌochic ta schꞌulnaic li schiꞌiltaquic ta israelale. \v 11 Li schiꞌiltaquic li te ta Bereae jaꞌ más lec yoꞌonic. Muc bu jech sba yoꞌonic jech chac cꞌu chaꞌal li schiꞌiltaquic li te ta Tesalónicae. Ta sloqꞌuel yoꞌonic iyaꞌiic li cꞌusi iyal li Pabloe. Scotol cꞌacꞌal la sqꞌuelic li scꞌop Diose. Ta sqꞌuelic mi coꞌol schiꞌuc li cꞌusi ta xal li Pabloe. \v 12 Jech ep la schꞌunic li schiꞌiltaquic ta israelale. Schiꞌuc ep jchiꞌiltactic la schꞌunic eꞌuc. Cꞌalal ta vinic ta ants ischꞌunic. Li antsetique oy jayvoꞌic ti ichꞌbilic ta mucꞌ yuꞌun li crixchanoetique. \v 13 Li jꞌisraeletic li te ta Tesalónicae iyaꞌiic ti te ta xal scꞌop Dios nojtoc ta Berea li Pabloe, ba saꞌbeic scꞌacꞌal yoꞌonic li crixchanoetic li te ta Bereae. \v 14 Li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltic li te ta Bereae, la staquic batel ta ora li Pabloe. Te icꞌot ta tiꞌnab. Li Silas schiꞌuc li Timoteoe te to icomic ta Berea. \v 15 Li buchꞌutic ba yaqꞌuic li Pabloe te to cꞌalal ba yaqꞌuic ta jteclum Atenas. Cꞌalal isutic li jꞌacꞌvanejetique, li Pabloe istac mantal ti acꞌo talicuc ta ora li Silas schiꞌuc li Timoteoe mi xuꞌ xtalique. \s1 Jaꞌ scꞌoplal ti la spucbe scꞌop Dios ta Atenas li Pabloe \p \v 16 Cꞌalal te oy ta Atenas li Pabloe, yuꞌun te ta smala li Silas schiꞌuc li Timoteoe, chopol iyil ti oy ep yajrioxic li crixchanoetic li te ta jteclume. Iyil ti naca rioxetic yichꞌojic ta muqꞌue. \v 17 Jech li Pabloe te lic yalulanbe sbaic ta sventa scꞌop Dios schiꞌuc li schiꞌiltac ta israelal li te oyic ta chꞌulnae, schiꞌuc li jchiꞌiltactic ti coꞌol yichꞌojic ta mucꞌ Dios schiꞌuc li jꞌisraeletique. Schiꞌuc ta jujun cꞌacꞌal laj yalbe scꞌop Dios li buchꞌutic te la sta ta chꞌivite. \v 18 Te italic jayvoꞌ jchanubtasvanejetic yuꞌun li jꞌepicúroetique schiꞌuc jayvoꞌ jchanubtasvanejetic yuꞌunic li jꞌestóicoetique. Tal staic ta loꞌil li Pabloe. Oy buchꞌutic jech laj yalbe sbaic: \p ―¿Cꞌusi ta xal li vinic li liꞌ xjoviloꞌlune? ―xut sbaic. \p Oy yanetic ti jech laj yalique: \p ―Jaꞌ jpuc‐cꞌop yuꞌun yan rioxetic ―xiic. \p Ti jech iyalique, yuꞌun li Pabloe laj yalbe scꞌoplal li Jesuse schiꞌuc li Jtotic Dios ti jaꞌ la schaꞌcuxes li Jesuse. \v 19 Laj yiqꞌuic batel Pablo li bu onoꞌox ta stsob sbaic li jchanubtasvanejetique. Areópago sbi li vitse. Jech laj yalbeic li Pabloe: \p ―¿Mi mu xaꞌabolaj xavalbuncutic eꞌuc li cꞌusi jaꞌ to yacot yalele? \v 20 Yuꞌun mu bacꞌne xcaꞌicutic li cꞌusi chavale. Jaꞌ yuꞌun ta jcꞌan chcaꞌibecutic cꞌu sba smelol ―xiic. \p \v 21 Yuꞌun scotol li jꞌatenas crixchanoetique schiꞌuc li jyanlum crixchanoetic li te nacalique, jaꞌ noꞌox te ta schꞌayulanic cꞌacꞌal ta loꞌil. Mi iyaꞌiic yan achꞌ loꞌile, jaꞌ te xloꞌlajetic o. \p \v 22 Jaꞌ yuꞌun ba svaꞌan sba Pablo ta oꞌlol crixchanoetic li yoꞌ bu tsobolic li ta Areópagoe. Jech laj yalbe: \p ―Jꞌatenas viniquetic, jqꞌueloj ti ta sloqꞌuel avoꞌonic chataic ta naꞌel li rioxetique. \v 23 Cꞌalal la jxan la alumalique, iquil ti ep ta chop li cꞌustic chataic ta naꞌele. Iquil nojtoc jun scajleb matanal. Jech tsꞌibabil te: “Oy to nan yan riox ti mu xcojtaquintique. Jaꞌ scajleb smoton liꞌi”, xi tsꞌibabil. Li Dios ti chavacꞌbeic smoton ti mu xavojtaquin chavalique, pero li joꞌone xcojtaquin. Jaꞌ yuꞌun chacalbeic cꞌu sba. \p \v 24 ’Li Dios li la spas balumile schiꞌuc scotol li cꞌustic oye, jaꞌ yajval li vinajel balumile. Jaꞌ yuꞌun mu xnaqui ta chꞌulnaetic ti meltsanbil ta scꞌob crixchanoetique. \v 25 Mu cꞌusi xuꞌ ta xcacꞌbetic li Diose. Mu cꞌusi chiscꞌanbutic. Li stuque jaꞌ chijyacꞌbutic scotol. Jaꞌ chijyacꞌbutic jcuxlejaltic. Jaꞌ chijyacꞌbutic quichꞌtic icꞌ. Jaꞌ chijyacꞌbutic scotol li cꞌustic ta xtun cuꞌuntique. \p \v 26 ’Ta sliqueb li balumile li Diose la spas jun vinic schiꞌuc jun ants. Jaꞌ jech ipꞌol o li crixchanoetic li liꞌ ta balumile, schiꞌuc ipas ta ep ta chop. Pero jun noꞌox jtotic jmeꞌtic jcotoltic. Li Diose laj yacꞌ jnaclebtic ta spꞌejel balumil. Jaꞌ snopoj onoꞌox ti cꞌu ora chlic nacluc liꞌ ta balumil li juchop crixchanoetique, schiꞌuc li bu yosil ta xacꞌbe juchope, schiꞌuc ti cꞌu sjalil xuꞌ ta spasic mantale. \v 27 Ti la spasutic li Diose, yuꞌun jaꞌ tscꞌan ti chcacꞌ jbatic ta scꞌobe. Mu nomuc oy ta jtojoltic li Diose acꞌo mi mu xquiltic. \v 28 Yuꞌun jaꞌ ta sventa Dios ti cuxulutique, ti chijꞌabtejutique, ti ta jpastic scotol li cꞌustic ta jpastique. Jaꞌ jech sba laj yalic jayvoꞌ achiꞌiltac ti pꞌijique: “Li joꞌotique snichꞌnabutic li Diose yuꞌun jaꞌ la spasutic”, xiic. \v 29 Ta melel snichꞌnabutic li Diose, jaꞌ yuꞌun mu xuꞌ ta jchꞌuntic ti jaꞌ Dios li cꞌustic pasbil ta cꞌanal taqꞌuine, schiꞌuc li cꞌustic pasbil ta saquil taqꞌuine, schiꞌuc li cꞌustic pasbil ta tone. Yuꞌun stuc noꞌox la snopic li crixchanoetic ti jech la spasique. Pero li cuxul Diose mu pasbiluc ta scꞌob crixchanoetic. \v 30 Ta voꞌonee itsꞌicbatic yuꞌun Dios li stalelique schiꞌuc li cꞌu sba cuxulique. Pero li avie oy smantal Dios ta sventa scotol li crixchanoetic ta spꞌejel balumil yoꞌ jech acꞌo yictaic li cꞌustic schꞌunojique, jaꞌ acꞌo yichꞌic ta mucꞌ stuc li cuxul Diose. \v 31 Yaloj xa onoꞌox li Diose ti ta xcꞌot scꞌacꞌalil ta xichꞌbe scꞌop scotol li crixchanoetique. Tucꞌ ta xichꞌbe scꞌop ti cꞌu sba la spasic jujunique. Tꞌujbil xa yuꞌun Dios li vinic li buchꞌu ta xichꞌbe scꞌop scotol li crixchanoetique, jaꞌ li Jesuse. Yuꞌun la schaꞌcuxes xa loqꞌuel ta smuquenal, jaꞌ ivinaj o ti jaꞌ tꞌujbil yuꞌune ―xi li Pabloe. \p \v 32 Cꞌalal iyaꞌiic ti iyal Pablo ti ichaꞌcuxi li Jesuse, oy jayvoꞌ inaꞌlevanic. Oy yan jech laj yalic: \p ―Yanuc to cꞌacꞌal xaval caꞌicutic li cꞌusi chavale ―xiic. \p \v 33 Jech li Pabloe ilocꞌ li yoꞌ bu oyique. \v 34 Oy jayvoꞌ ischꞌunic ti jaꞌ Jcoltavanej li Cajvaltique, la schiꞌinic batel li Pabloe. Oy jun vinic ischꞌun, jaꞌ Dionisio sbi. Jaꞌ oy yabtel li yoꞌ bu ta stsob sbaic li jꞌabteletic li te ta Areópagoe. Oy jun ants ischꞌun nojtoc, jaꞌ Dámaris sbi. Oy to yan li buchꞌutic la schꞌunique. \c 18 \s1 Jaꞌ scꞌoplal ti ibat ta jteclum Corinto li Pabloe \p \v 1 Ta tsꞌacale ilocꞌ batel ta Atenas li Pabloe, ibat ta jteclum Corinto. \v 2 Te cꞌot sta jun schiꞌil ta israelal, Aquila sbi. Te voqꞌuem ta Ponto balumil. Achꞌ to iloqꞌuic talel ta Italia balumil schiꞌuc li yajnile, Priscila sbi. Yuꞌun iyal mantal li mucꞌta ajvalil Claudio li te ta Roma ti acꞌo loqꞌuicuc scotol li jꞌisraeletique. Jech ilocꞌ batel schiꞌuc yajnil li Aquilae. Te cꞌot nacluc ta Corinto. Li Pabloe ba sjulaꞌan li Aquilae. \v 3 Li Pabloe schiꞌuc li Aquilae jmoj snaꞌ yabtelic, te la schiꞌin sbaic ta naclej. La spasic carpaetic yuꞌun jaꞌ yabtelic. \v 4 Ta scꞌacꞌalil chcuxic li schiꞌiltac ta israelale, li Pabloe jaꞌ o chcꞌotilan li ta schꞌulnaique. Te la schiꞌin ta loꞌil li schiꞌiltaque schiꞌuc li jchiꞌiltactic ti coꞌol schꞌunojic schiꞌuc li jꞌisraeletique. Yuꞌun li Pabloe jaꞌ tscꞌan ti acꞌo schꞌunic ti jaꞌ tꞌujbil yuꞌun Dios li Jesús ti chventainvane. \p \v 5 Cꞌalal ilaj yoꞌonic ta yalel scꞌop Dios li te ta Macedonia balumil li Silas schiꞌuc li Timoteoe, te italic ta Corinto. Jaꞌ o yacꞌojbe yipal yalel scꞌop Dios istaic li Pabloe. Laj yalbe schiꞌiltac ta israelal ti ta sventain xa crixchanoetic li buchꞌu tꞌujbil yuꞌun Dios ti chventainvane, jaꞌ li Jesuse. \v 6 Li Pabloe lic contrainatuc yuꞌun li schiꞌiltaque. Lic chopolcꞌopojicuc ta stojol li Pabloe. Jech li Pabloe la slilin scꞌuꞌ ta stojolic, jaꞌ svinajeb ti jaꞌ xa ta sba icom stuquic ti muc bu schꞌunique. Jech laj yalbe: \p ―Joꞌoxuc xa ta amulic atuquic mi lachꞌayic o sbatel osile yuꞌun mu xacꞌan xachꞌunic. Li joꞌone mu xa cꞌu jventaucoxuc o. Li avie chilocꞌ batel. Jaꞌ xa chba calbe yaꞌiic li buchꞌutic maꞌuc jchiꞌiltic ta israelale ―xi. \p \v 7 Ilocꞌ batel ta chꞌulna li Pabloe. La squechan o comel yalel scꞌop Dios li ta chꞌulnae. Te ibat ta sna jun vinic, Justo sbi. Maꞌuc jꞌisraelal vinic li Justoe. Lec yichꞌoj ta mucꞌ Dios. Te nacal ta stsꞌeel schꞌulnaic li jꞌisraeletique. Jaꞌ te cꞌot chanubtasvanuc Pablo li ta sna li Justoe. \v 8 Te ital jun vinic, Crispo sbi. Jaꞌ banquilal yuꞌunic li te ta schꞌulnaic li jꞌisraeletique. Scotolic li te ta snailique la schꞌunic ti jaꞌ Jcoltavanej li Cajvaltique. Ep jcorintoal crixchanoetic ischꞌunic eꞌuc schiꞌuc iyichꞌic joꞌ. \v 9 Li Pabloe isvaychin jun acꞌubal li Cajvaltique. Jech iꞌalbat: \p ―Mu xaxiꞌ, alulano li jcꞌope, mu me xavicta ta yalel. \v 10 Joꞌon chajchiꞌin. Muc buchꞌu xuꞌ chayilbajin yuꞌun oy to ep crixchanoetic ti tꞌujbilic cuꞌun li liꞌ ta jteclume ―xꞌutat li Pabloe. \p \v 11 Jaꞌ yuꞌun te ijocꞌtsaj oꞌlol schibal jabil ta Corinto li Pabloe. Te ichanubtasvan ta scꞌop li Diose. \p \v 12 Ijeltaj li ajvalil ta Acaya balumile. Galión sbi li achꞌ ajvalile. Li jꞌisraeletique lic stsob sbaic, la scontrainic li Pabloe. Laj yiqꞌuic batel ta stojol li ajvalile. \v 13 Jech cꞌot yalbeic li ajvalile: \p ―Liꞌi jaꞌ jpꞌajmantal, yuꞌun muc bu lec li cꞌu sba ta xalbe li jchiꞌiltacutique ―xiic. \p \v 14 Cꞌalal ta xaꞌox xlic cꞌopojuc li Pabloe, li Galione jech lic yalbe ta ora li jꞌisraeletique: \p ―Jꞌisraeletic, ti ta sventauc ti muc schꞌunbe smantal li ajvalile, ti oyuc tsots smul staoje, xuꞌ jmeltsan acꞌopic ti jechuque. Pero mi jaꞌ noꞌox taje mu xcacꞌ o jvocol. \v 15 Yuꞌun ta scoj noꞌox li cꞌusi cꞌopal, schiꞌuc li cꞌusi biiletic, schiꞌuc li cꞌusi amantal atuquique, te meltsano atuquic. Joꞌone muc bu ta jticꞌ jba ta smeltsanel yuꞌun maꞌuc cabtel ―xi. \p \v 16 La stacan batel scotolic. \v 17 Li crixchanoetic li te oyique la stsaquic jun jꞌisraelal vinic, Sóstenes sbi. Jaꞌ banquilal yuꞌunic li te ta schꞌulnaic li jꞌisraeletique. Te lic smajic li yoꞌ bu ta smeltsan cꞌop li ajvalile. Pero li ajvalil Galione muc bu xacꞌ ta venta. \p \v 18 Jal to ijocꞌtsaj ta Corinto li Pabloe. Ta tsꞌacale la scꞌopon comel scotol li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltique, ilocꞌ batel. Te ba stsac barco ta jteclum Cencrea yuꞌun ta xchaꞌsut batel ta Siria balumil. Te schiꞌuc sbaic batel Pablo schiꞌuc li Aquila schiꞌuc li Priscilae. Li te ta Cencreae laj yacꞌ ta loqꞌuel sjol li Pabloe, jaꞌ svinajeb ti la spas xa scotol li cꞌusi yalojbe Dios ti tspase. Te iꞌochic ta barco, iloqꞌuic batel. \v 19 Cꞌalal icꞌotic ta jteclum Efesoe, li Pabloe te laj yicta li Aquila schiꞌuc li Priscilae. Stuc noꞌox iꞌoch ta schꞌulnaic li schiꞌiltaque. Te cꞌot scꞌopon li buchꞌutic ti muc bu schꞌunojic ti iꞌay xa li buchꞌu tꞌujbil yuꞌun Dios ti scꞌoplal chtal ventainvanuque. \v 20 Li Pabloe icꞌanbat vocol yuꞌun li schiꞌiltac ti acꞌo pajuc jayibuc cꞌacꞌale, pero li Pabloe muc bu schꞌun. \v 21 La scꞌopon comel: \p ―Persa chibat ta Jerusalén, yuꞌun ta jcꞌan ti te oyun cꞌalal ta sta scꞌacꞌalil li qꞌuine. Mi tscꞌan li Diose, chtal jqꞌueloxuc ―xut. \p Iꞌoch ta barco li Pabloe, ilocꞌ batel. \s1 Jaꞌ scꞌoplal ti icꞌot ta Antioquía li Pabloe, ta tsꞌacale ilocꞌ batel yoxibal velta ta spuquel li scꞌop li Cajvaltique \p \v 22 Cꞌalal icꞌot ta jteclum Cesarea li Pabloe, te ilocꞌ ta barco. Ibat ta Jerusalén. Te cꞌot scꞌopon li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltique. Ta tsꞌacal ibat ta Antioquía li te ta Siria balumil li bu ilic batele. \v 23 Te ijocꞌtsaj jayib cꞌacꞌal. Ta tsꞌacale ilocꞌ batel. Te iꞌechꞌ ba ta jujun jteclum ta Galacia balumil schiꞌuc ta Frigia balumil. Echꞌ stsatsubtasanbe yoꞌon li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltique. \s1 Jaꞌ scꞌoplal ti iyal scꞌop Dios li te ta Efeso li Apolose \p \v 24 Cꞌalal jech la spas li Pabloe, jaꞌ o icꞌot ta Efeso jun jꞌisraelal vinic, Apolos sbi. Alejandría sbi li slumale. Lec snaꞌ xcꞌopoj schiꞌuc lec snaꞌ li scꞌop Diose. \v 25 Li Apolose oy bu ichanubtasat ta scꞌoplal li Cajvaltic Jesuse. Tsloqꞌuel yoꞌon ichanubtasvan o ta scꞌoplal li Jesuse, acꞌo mi jaꞌ noꞌox yaꞌioj ti laj yacꞌ ta ichꞌel joꞌ li Juane. Muc bu yaꞌioj ti scꞌan ta xquichꞌtic joꞌ ta sventa li Jesuse. \v 26 Li Apolose muc bu xal yoꞌon, jamal laj yal li scꞌop Dios li te ta schꞌulnaic li schiꞌiltac ta israelale. Cꞌalal iyaꞌiic li cꞌusi laj yal Apolos li Aquila schiꞌuc li Priscilae, laj yiqꞌuic batel ta snaic. Laj yalbeic lec stuqꞌuil li cꞌu sba chijcolutic ta sventa li Cajvaltique. \v 27 Li Apolose tscꞌan chbat ta Acaya balumil. Li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltique lec xa iyaꞌiic ti te ta xbat li Apolose. La stsꞌibabeic batel scarta li buchꞌutic te ta Acayae ti acꞌo yaqꞌuic ta venta li Apolose. Cꞌalal icꞌot ta Acaya li Apolose, ep la scoltaan li buchꞌutic ti ta slequil noꞌox yoꞌon Dios yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltique. \v 28 Muc bu xal yoꞌon, jamal laj yal scꞌop Dios ta stojol li schiꞌiltac ta israelale. Laj yalanbe yaꞌiic ti iꞌay xa li buchꞌu tsꞌibabil onoꞌox scꞌoplal ta scꞌop Dios ti tꞌujbil yuꞌun Dios ti chventainvane, jaꞌ li Jesuse. Oy smelol li cꞌusi laj yale jech muc bu xtacꞌavic jpꞌeluc li schiꞌiltaque. \c 19 \s1 Jaꞌ scꞌoplal ti ibat ta Efeso li Pabloe \p \v 1 Cꞌalal laj xa yilan ti cꞌu sba oyic li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltic li te ta jteclumetic li ta vitstic ta Frigia balumil li Pabloe, iyal batel ta jteclum Efeso te ta tiꞌnab. Li Apolose batem xaꞌox ta jteclum Corinto. Cꞌalal icꞌot ta Efeso li Pabloe, te cꞌot sta jayvoꞌ li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltique. \v 2 Jech la sjacꞌanbe: \p ―¿Mi la avichꞌic li Chꞌul Espíritu li cꞌalal la achꞌunic ti jaꞌ Avajcoltavanejic li Cajvaltique? ―xut. \p Itacꞌavic: \p ―Muc bu caꞌiojcutic mi oy li Chꞌul Espíritue ―xiic. \p \v 3 Jech la schaꞌjacꞌanbe nojtoc: \p ―¿Buchꞌu ta sventa la avichꞌic joꞌ chaꞌa? ―xut. \p Itacꞌavic: \p ―Laj quichꞌcutic joꞌ jech chac cꞌu chaꞌal laj yal li Juan li iyacꞌ ta ichꞌel joꞌe ―xiic. \p \v 4 Li Pabloe jech laj yalbe: \p ―Li ichꞌ joꞌ li laj yacꞌ li Juane, jaꞌ senyail ti laj yictaic xa li cꞌustic chopol ta spasic li buchꞌutic laj yacꞌanbe yichꞌ joꞌe. Laj yalbe ti acꞌo yichꞌic ta mucꞌ li buchꞌu tsꞌacal to chtale, jaꞌ li Jesús ti tꞌujbil yuꞌun Dios ti chventainvane ―xi li Pabloe. \p \v 5 Cꞌalal iyaꞌiic li cꞌusi iyal li Pabloe, iyichꞌic joꞌ ta sventa li Cajvaltic Jesuse. \v 6 Li Pabloe la yacꞌbe scꞌob ta sjolic jech iꞌoch ta yoꞌonic li Chꞌul Espíritue. Icꞌopojic ta ora ta yan cꞌopetic, iyalic scꞌop Dios. \v 7 Li cꞌu yepal te oyique, oy nan lajchavoꞌuc. \p \v 8 Li Pabloe oxib u te chcꞌotilan ta schꞌulnaic li schiꞌiltaque. Muc bu xal yoꞌon, jamal iyal ti ta sventainan xa crixchanoetic li buchꞌu tꞌujbil yuꞌun li Diose, jaꞌ li Jesucristoe. Laj yalanbe ti acꞌo yacꞌ sbaic ta scꞌob li Jesucristoe. \v 9 Oy jayvoꞌ toj tsots yoꞌonic, mu scꞌan schꞌunic. Ta stojol scotol li crixchanoetique lic chopolcꞌopojicuc ti jaꞌ noꞌox chijcolutic ta sventa li Cajvaltique. Solel la svocꞌ sba batel li Pabloe. Laj yicꞌ batel li buchꞌutic schꞌunojic ti jaꞌ Jcoltavanej li Jesucristoe. Te ba stsob sbaic ta jun chanobjun. Tiranno sbi li yajval li chanobjune. Scotol cꞌacꞌal te ichanubtasvan ta scꞌop Dios li Pabloe. \v 10 Chib jabil jech ichanubtasvan li Pabloe. Ep crixchanoetic li te nacalic ta Asia balumile iyaꞌibeic scꞌop li Cajvaltique. Te oy jꞌisraeletic, schiꞌuc te oy eꞌuc li jyanlum crixchanoetique. \v 11 Li Pabloe iꞌacꞌbat ti acꞌo yacꞌ ta ilel stsatsal sjuꞌel Dios ti muc buchꞌu xuꞌ tspas jeche. \v 12 Oy buchꞌutic jaꞌ noꞌox laj yichꞌbeic batel spanyo, mi scꞌuꞌ li Pabloe, cꞌot yacꞌbeic ta sba li jchamelajeletique, jech icolic o. Oy ilocꞌ o pucujetic ta yoꞌonic li crixchanoetic nojtoque. \p \v 13 Te icꞌotic jayvoꞌ jꞌisraeletic ti jaꞌ yabtel ta xanavic ta sloqꞌuesic pucuj ta yoꞌonic li crixchanoetic ti yalojique. Cꞌalal iyilic ti cꞌu sba la spas li Pabloe, jaꞌ ischanic eꞌuc. Cꞌalal ta staquic loqꞌuel li pucuje, ta stꞌabbeic sbi li Cajvaltic Jesuse. Jech chalic: \p ―Chajtac loqꞌuel ta sventa Jesús, jaꞌ li buchꞌu scꞌop ta xal li Pabloe ―xiic. \p \v 14 Jucvoꞌic ti jech la spasique. Jaꞌ snichꞌnabtac jun jꞌisraelal vinic, Esceva sbi. Jaꞌ banquilal pale. \v 15 Cꞌalal jech la spasique, itacꞌbatic yuꞌun li pucuje: \p ―Xcojtaquin li Jesuse. Jnaꞌ buchꞌu nojtoc li Pabloe. Pero li joꞌoxuque, ¿buchꞌuoxuc apꞌisoj abaic chaꞌa? ―xꞌutatic yuꞌun li pucuje. \p \v 16 Li vinic li ochem pucuj ta yoꞌone la sjip sba ta sbaic li snichꞌnab Escevae. Toj echꞌem stsatsal jech ipasatic ta canal scotolic. Ijipeic ta lum yuꞌun li pucuje. Tꞌanalic xa ijatavic loqꞌuel ta sna li vinique. Ep laj yaijanicuc. \v 17 Scotol li buchꞌutic te nacalic ta Efesoe iyaꞌiic li cꞌusi ipasbatic li jucvoꞌ viniquetique. Te oy li jꞌisraeletique schiꞌuc li buchꞌutic maꞌuc jꞌisraeletique. Ixiꞌic tajmec scotolic. Jech scotolic iyalic slequilal li Cajvaltic Jesuse. \p \v 18 Ep li buchꞌutic ti ischꞌunic ti jaꞌ Jcoltavanej li Cajvaltique, ba yalic ta stojol Pablo ti tscꞌan chictaic li cꞌustic chopol schanojic spasele. \v 19 Ep li buchꞌutic schanojic oracione laj yichꞌic batel li sjunique. Ta sat scotol crixchanoetic la schiqꞌuic. Lic schapic cꞌu yepal lajem staqꞌuinic cꞌalal la smanic li june. Jaꞌ lajuneb yoxvinic ta mil (50,000) stojol ilocꞌ ta chapel yuꞌunic. \v 20 Jech más iꞌepaj li buchꞌutic ischꞌunic ti jaꞌ Jcoltavanej li Cajvaltique. Te ivinaj ti oy stsatsal xiꞌelal li scꞌop li Cajvaltique. \p \v 21 Tsꞌacal to isnop Pablo ti baꞌi ta xjelav te ta Macedonia balumil schiꞌuc ta Acaya balumile, ta tsꞌacale ta xbat ta Jerusalén. Jech la snop: “Mi licꞌot ta Jerusalene, persa chibat ta Roma nojtoc”, xi. \v 22 Baꞌi la stac jelavel ta Macedonia chaꞌvoꞌ yajcoltaob li Pabloe, jaꞌ Timoteo schiꞌuc Erasto. Li Pabloe te to icom jayib cꞌacꞌal ta Asia balumil. \s1 Jaꞌ scꞌoplal ti iliquic ta upꞌetel li crixchanoetic li te ta Efesoe \p \v 23 Cꞌalal te oy ta Efeso li Pabloe, la sliquesic cꞌop li crixchanoetic li teye. Xꞌupꞌetic noꞌox liquel yuꞌun chopol iyaꞌiic ti ep ipuc xa batel scꞌop li Cajvaltique. \v 24 Li buchꞌu la sliques cꞌope jaꞌ Demetrio sbi. Jaꞌ yabtel tsmeltsanel ta saquil taqꞌuin li cꞌustic ta scꞌan li crixchanoetique. La spasbe slocꞌol li schꞌulna li yajrioxic li Diana sbie. Li buchꞌutic coꞌol ta xꞌabtejic schiꞌuc li Demétrioe, ep la spasic o canal ti jech la smeltsanic locꞌoletique. \v 25 Li Demétrioe la stsob li svinictac ta abtel schiꞌuc li buchꞌutic ti coꞌol snaꞌic spasel locꞌoletique. Jech laj yalbe: \p ―Jchiꞌiltac, xanaꞌic ti ta sventa li cabteltic liꞌi ta jtatic o ep taqꞌuin. \v 26 Pero avilojic xa li cꞌusi ta spasulan li Pabloe. Avaꞌiojic xa li cꞌusi ta xalanbe li crixchanoetique. Ta xalanbe ti maꞌuc Dios li cꞌustic pasbil ta scꞌob li crixchanoetique. Ep xa buchꞌutic la schꞌunic. Maꞌuc noꞌox liꞌ ta Efesoe, ep xa crixchanoetic schꞌunojic nojtoc liꞌ ta spꞌejel Asia balumile. \v 27 Toj chopol li a sba tspase. Yuꞌun ta xchꞌay li cabteltique, mu xa cꞌusi chtun o yuꞌunic. Jech nojtoc mu xa xaqꞌuic ta venta li chꞌulna li yoꞌ bu tiqꞌuil li jchꞌulmeꞌtic Dianae. Jech mu xa xꞌichꞌe ta mucꞌ nojtoc li jchꞌulmeꞌtic Diana li ichꞌbil ta mucꞌ yuꞌun scotol li crixchanoetic liꞌ ta Asia balumile schiꞌuc ta spꞌejel balumile ―xi li Demétrioe. \p \v 28 Cꞌalal iyaꞌiic jech li cꞌu yepal te stsoboj sbaique, isoc o sjolic. Tsots icꞌopojic: \p ―Jaꞌ acꞌo ichꞌeuc ta mucꞌ li jchꞌulmeꞌtic Dianae, joꞌotic li jꞌéfesoutique ―xiic. \p \v 29 Jech xꞌupꞌetic liquel scotol li crixchanoetic li te ta jteclum Efesoe. La stsin sbaic ochel ta jun mucꞌta na, teatro sbi, yuꞌun jaꞌ stsobobbailic. Te la sjochic ochel chaꞌvoꞌ jmacedoniail viniquetic, jaꞌ Gayo schiꞌuc Aristarco sbiic. Jaꞌ schiꞌiltac ta xanbal li Pabloe. \v 30 Li Pabloe chac ochuc eꞌuc chba scꞌopon li crixchanoetique, pero mu xꞌaqꞌue xꞌoch yuꞌun li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltique. \v 31 Te oyic jayvoꞌ jꞌabteletic li liquemic talel ta yantic o jteclumetic ta Asia balumile. Lec xil sbaic schiꞌuc li Pabloe. La staquic batel jun vinic acꞌo ba yalbe Pablo ti mu me xꞌoch li yoꞌ bu tsobolic li crixchanoetique. \v 32 Li crixchanoetique te xjoviloꞌlajetic scotolic. Yantic o li cꞌustic ta xalique, mu xa stacꞌ aꞌiel yuꞌun xꞌupꞌetic tajmec. Pero jaꞌ más epic li buchꞌutic mu snaꞌic cꞌu sventa ti te tsobolique. \v 33 Li jꞌisraeletic li te oyic ti muc bu schꞌunojic ti iꞌay xa li buchꞌu scꞌoplal chtal ventainvanuque, mu scꞌanic ti te capal ta xcontrainatic schiꞌuc li Pabloe. Jaꞌ yuꞌun la stꞌujic jun schiꞌilic ta israelal, Alejandro sbi, yoꞌ acꞌo yalbe li jꞌéfesoal crixchanoetic ti muc bu jech schꞌunojic jech chac cꞌu chaꞌal schꞌunoj li Pabloe. La syeꞌ scꞌob li Alejandroe yoꞌ acꞌo chꞌabicuc scotolic. \v 34 Cꞌalal iyilic ti jaꞌ jꞌisraelal vinic li Alejandroe, muc xaqꞌuic xcꞌopoj. Tsots lic cꞌopojicuc scotolic: \p ―Jaꞌ acꞌo ichꞌeuc ta mucꞌ li jchꞌulmeꞌtic Dianae, joꞌotic li jꞌéfesoutique ―xiic. \p Oy nan chibuc ora jech tsots icꞌopojic. \p \v 35 Li jtsꞌibajom li te ta xꞌabtej ta caviltoe la spajesan li crixchanoetique. Xi laj yalbe: \p ―Jchiꞌiltac, joꞌotic li jꞌéfesoutique, scotol crixchanoetic snaꞌojic ti joꞌotic ochem ta jbatic schabiel li jchꞌulmeꞌtic Diana ti yalem talel ta vinajele. Schiꞌuc nojtoc jaꞌcabteltic ta jchabibetic li schꞌulnae. \v 36 Muc buchꞌu xuꞌ chijyalbutic ti muc bu jeche. Mu me cꞌusiuc noꞌox xanopic ta anil. Lecanic noꞌox me. \v 37 Li chaꞌvoꞌ viniquetic li avicꞌojic talel liꞌi muꞌyuc smulic. Mu cꞌusi chopol la spasbeic li jchꞌulmeꞌtique, mu cꞌusi chopol ta xalbeic ta stojol. \v 38 Li Demétrioe schiꞌuc li buchꞌutic ti coꞌol snaꞌic spasel locꞌoletique, mi chavalic ti buchꞌu junucal ti oy smul ta atojolique, alic. Oy bu ta meltsanbeel scꞌoplal, jaꞌ yuꞌun oy jꞌabteletic, oy ajvaliletic. Jaꞌ lec ba albeic mi oy buchꞌu oy smul ta atojolique. \v 39 Mi oy to cꞌusi yan chacꞌan chameltsanbeic scꞌoplal li avie, jaꞌ to ta jmeltsanbetic scꞌoplal cꞌalal ta jtsob jbatic jcotoltique jech chac cꞌu chaꞌal ta xal li smantal li ajvalile. Yuꞌun maꞌuc ta smantal ajvalil ti la atsob abaique. \v 40 Jaꞌ chopol mi jaꞌ noꞌox ta jta o jmultic ta scoj ti liꞌ xaꞌupꞌetique, ti ilic cꞌop avuꞌunique. Mu cꞌuxi xuꞌ ta jpoj jbatic yuꞌun muꞌyuc sventa ti cꞌu chaꞌal la jtsob jbatic liꞌi ―xi. \p \v 41 Cꞌalal ilaj yoꞌon ta yalel jeche, la stac loqꞌuel scotol li crixchanoetic li te tsobolique. \c 20 \s1 Jaꞌ scꞌoplal ti ibat Pablo ta Macedonia balumil schiꞌuc ta Grecia balumil \p \v 1 Cꞌalal ilaj li cꞌope, li Pabloe laj yicꞌan li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltique. Laj yalbe comel li cꞌusi lec ta pasele. La scꞌoponan comel, ilocꞌ batel, ibat ta Macedonia balumil. \v 2 Cꞌalal iꞌechꞌ ta Macedonia balumile, te echꞌ sqꞌuel li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltic li ta jujun jteclume. Ep cꞌustic laj yalbe, xpatet xa icom yoꞌonic. Ta tsꞌacale ibat ta Grecia balumil. \v 3 Oxib u te ijocꞌtsaj li Pabloe. Ta tsꞌacal la snop ti ta sut batel nojtoc ta Siria balumil li bu onoꞌox ilic batele. La snop ti ta barco toꞌox ta xbate. Pero cꞌalal iyaꞌi ti tscꞌan tstsaque yuꞌun li schiꞌiltac ti muc bu schꞌunojic ti iꞌay xa li buchꞌu scꞌoplal chtal ventainvanuque, solel ta yoc ibat. Te ch‐echꞌ batel nojtoc ta Macedonia balumil. \v 4 La schiꞌin batel jayvoꞌ li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltique. Li june Sópater sbi, li te liquem ta jteclum Bereae. Schiꞌuc chaꞌvoꞌ li te liquemic ta jteclum Tesalónicae, jaꞌ Aristarco schiꞌuc Segundo sbiic. Schiꞌuc li Gayo li te liquem talel ta jteclum Derbee. Schiꞌuc li Timoteoe, schiꞌuc otro chaꞌvoꞌ nojtoc, Tíquico schiꞌuc Trófimo sbiic. Jaꞌ te liquemic ta Asia balumil. \v 5 Cꞌalal icꞌotic ta Filipose, te cꞌot staun li Pabloe, joꞌon li Lucasune. Yan li schiꞌiltac ta xanbale ijelavic batel. Te cꞌot smalauncutic ta jteclum Troas. Yan li joꞌoncutique te to lijcomcutic ta Filipos. \v 6 Cꞌalal iꞌechꞌ xaꞌox qꞌuin yuꞌunic li jꞌisraeletique, jaꞌ li qꞌuin cꞌalal ta sveꞌic pan ti muc bu yichꞌoj svochesobile, lijlocꞌcutic batel ta Filipos. Joꞌob cꞌacꞌal lijxanavcutic batel ta barco. Lijcꞌotcutic ta jteclum Troas li bu chismalauncutic li yanetique. Te lijocꞌtsajcutic jucub cꞌacꞌal. \s1 Jaꞌ scꞌoplal ti iyal scꞌop Dios li te ta jteclum Troas li Pabloe \p \v 7 Ta sba cꞌacꞌal xemanae, jaꞌ li romincoe, la jtsob jbacutic yuꞌun la jpascutic jech chac cꞌu chaꞌal laj yacꞌ ta ilel li Cajvaltic li cꞌalal la xut li pane schiꞌuc laj yacꞌ ta uchꞌel li yaꞌlel tsꞌusube. Jaꞌ jech la jpascutic yuꞌun jaꞌ snaꞌobil cuꞌuntic ti icham ta scoj jmultic li Cajvaltique. Te ichanubtasvan li Pabloe. Jaꞌ to ilaj yoꞌon ta oꞌlol acꞌubal yuꞌun ta yocꞌomal xaꞌox ta xbat. \v 8 Ep cantiletic stsanojic li yoꞌ bu tsoboluncutic ta yoxcojol nae. \v 9 Te oy jun querem staebal vaꞌlej, Eutico sbi. Te chotol ta ventana. Ta sventa ti toj jal laj yal scꞌop Dios li Pabloe, iꞌoch snicabal li quereme. Te itsꞌuj yalel ta yoxcojol na. Chamem xa istaic cꞌalal ba stotsique. \v 10 Iyal batel li Pabloe, ba spet li quereme. Jech laj yalbe li buchꞌutic te tsobolique: \p ―Mu xavat avoꞌonic, icuxi xa li quereme ―xi. \p \v 11 Ichaꞌmuy batel nojtoc li Pabloe. La xut li pane, la jveꞌcutic jcotolcutic. Te to ichanubtasvan li Pablo jaꞌ to ti cꞌalal isacub osile. Cꞌalal isacube, lijbatcutic. \v 12 Cuxul xa laj yiqꞌuic batel li quereme. Xmuybajic xa tajmec scotolic. \s1 Jaꞌ scꞌoplal ti ibatic ta jteclum Mileto schiꞌuc schiꞌiltac li Pabloe \p \v 13 Li Pabloe te to icom ta Troas. Li joꞌoncutique lijꞌochcutic ta barco yuꞌun chijbatcutic ta jteclum Asón. Yuꞌun la jnopcutic schiꞌuc li Pabloe ti jaꞌ to te chcꞌot ochuc ta barco ta Asone. Yuꞌun chac batuc ta yoc li Pabloe. \v 14 Te cꞌot jta jbacutic ta Asón. Te iꞌoch ta barco, la schiꞌinuncutic batel. Te lijcꞌotcutic ta Mitilene balumil li cacal ta nabe. \v 15 Lijlocꞌcutic batel nojtoc li ta Mitilene balumile. Ta yocꞌomal te lijꞌechꞌcutic ta stuqꞌuil Quío balumil li cacal ta nabe. Ta yoxibal cꞌacꞌal te lijꞌechꞌcutic ta stuqꞌuil Samos balumil li cacal ta nab nojtoque. Te lijcꞌotcutic ta jteclum Trogilio ta Asia balumil. Ta yocꞌomal to lijlocꞌcutic batel, lijbatcutic ta jteclum Mileto. \v 16 Li Pabloe tscꞌan ti tucꞌ noꞌox chbat ta Jerusalene. Mu scꞌan xꞌechꞌ ta jteclum Efeso yuꞌun naca me te jocꞌtsanatuc ta Asia balumil. Yuꞌun chac cꞌotuc ta ora ta Jerusalén. Yuꞌun jaꞌ tscꞌan mi te xaꞌox oy li cꞌalal ta xcꞌot scꞌacꞌalil li qꞌuin Pentecostese. \s1 Jaꞌ scꞌoplal ti la scꞌoponan comel li jchabivanejetic yuꞌunic li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltic ta Efeso li Pabloe \p \v 17 Cꞌalal te xaꞌox oy ta jteclum Mileto li Pabloe, la stacan ta iqꞌuel li jchabivanejetic yuꞌunic li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltic li te ta jteclum Efesoe. \v 18 Cꞌalal icꞌotique, jech laj yal li Pabloe: \p ―Joꞌoxuque anaꞌojic cꞌu sba la jpas li cꞌalal sba toꞌox velta a jchiꞌinoxuc liꞌ ta Asia balumile, jech yacun spasel cꞌalal tana. \v 19 La jbicꞌtajes jba li cꞌalal litun yuꞌun li Cajvaltique. Muc bu la jtoy jba. Ep liꞌocꞌ ta scoj ti mu scꞌan schꞌunic li crixchanoetique. Iquichꞌ contrainel nojtoc, yuꞌun chac smilicun li jchiꞌiltactic ta israelale. \v 20 Scotol laj calboxuc li cꞌu sba xuꞌ chatsatsubic oe. Jamal laj calboxuc ta satic li crixchanoetique schiꞌuc ta anaic. \v 21 Jech laj calbeic scotolic li jchiꞌiltactic ta israelal schiꞌuc la achiꞌiltaquic ti maꞌuc jꞌisraeletique. Jamal laj calbeic ti acꞌo yictaic li cꞌustic chopol ta spasique, ti jaꞌ acꞌo schꞌunic ti jaꞌ Jcoltavanej li Cajvaltic Jesucristoe. \v 22 Li avie sujbil ti jol coꞌon yuꞌun li Chꞌul Espíritue ti acꞌo xibat ta Jerusalene. Mu jnaꞌ cꞌusi chipasbat tey. \v 23 Jaꞌ noꞌox jnaꞌoj ti yalojbun ta jol ta coꞌon li Chꞌul Espíritu ta jujun jteclum li bu liꞌechꞌ talele ti te chcꞌot quichꞌ chuquele, ti te ta jta ep ilbajinel ta Jerusalene. \v 24 Pero mu xcacꞌ ta coꞌon. Mu xixiꞌ o mi te chicham. Jaꞌ noꞌox persa ta jneles li cabtel li yacꞌojbun li Cajvaltic Jesuse yoꞌ jech ximuybaj o. Jaꞌ cabtel ta xcal li lequil achꞌ cꞌope, jaꞌ ti muꞌyuc jmultic chijyilutic li Dios ta sventa li Cajvaltique. \p \v 25 ’Li avie jnaꞌoj ti mu xa bu chavilbecun jsat li joꞌoxuc ti laj calboxuc li cꞌu sba chventainvan li Diose. \v 26 Li avie jamal chacalbeic acotolic ti mu xa cꞌu jventaoxuc oe. \v 27 Yuꞌun laj xa calboxuc scotol li cꞌustic ta scꞌan li Diose. Mu cꞌusi la jmuc. \v 28 Jaꞌ yuꞌun chabio me aba atuquic. Chabiic nojtoc li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltique yuꞌun jaꞌ avabtelic laꞌacꞌbatic yuꞌun li Chꞌul Espíritue. Jech scꞌan chachabiic yuꞌun manbilic ta schꞌichꞌel li Cajvaltique. \v 29 Cꞌalal batemun xaꞌoxe, jnaꞌoj ti ta xtal jloꞌlovanejetic ta atojolique. Jaꞌ chtal socbe yoꞌonic li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltique. Chopol yoꞌonic jech chac cꞌu chaꞌal oqꞌuil ti chac stiꞌ li chijetique. \v 30 Oy te noꞌox ta xlic ta atojolic li buchꞌutic ta socbeic yoꞌonic li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltique, yuꞌun ta scꞌanic ti jaꞌ acꞌo chꞌunbiluc li cꞌustic chalique. \v 31 Qꞌuelo me abaic chaꞌa, vicꞌluc noꞌox me asatic, mu me xaloꞌloatic. Naꞌic me ti oxib jabil ti cꞌacꞌal acꞌubal laj calboxuc jujunoxuc li cꞌustic lec ta pasele. Ep liꞌocꞌ ta atojolic. \p \v 32 ’Quermanotac, chiꞌinic comel Dios. Chꞌunic me o ta jꞌechꞌel ti ta slequil noꞌox yoꞌon ti cꞌuxutic ta yoꞌone, jaꞌ ta stsatsub o ajol avoꞌonic. Jech coꞌol chacolic achiꞌuquic li buchꞌutic yan ti tuqꞌuibtasbilic xa yuꞌun li Diose. \v 33 Li joꞌone muc buchꞌu la jpichꞌ o coꞌon staqꞌuin. Muc buchꞌu la jpichꞌ o coꞌon scꞌuꞌ. \v 34 Xanaꞌic ti ta jcꞌob jtuc liꞌabtej li cꞌalal la jsaꞌ li cꞌustic itun cuꞌuncutic jchiꞌuc li buchꞌutic la schiꞌinune. \v 35 Jech la avilic li cꞌusi lec ta pasele, ti jaꞌ más lec ti mi chaꞌabtejique, jech xuꞌ chacoltaic li buchꞌutic mu cꞌusi oy yuꞌunique schiꞌuc li buchꞌutic abol sbaique. Acꞌo juluc ta ajolic li cꞌusi laj yal comel li Cajvaltic Jesuse. “Li buchꞌu ta xcꞌuxubinvane jaꞌ más xmuybaj. Yan li buchꞌu ta xichꞌ cꞌuxubinele, jaꞌ jutuc noꞌox xmuybaj”, xi li Cajvaltique ―xi laj yal li Pabloe. \p \v 36 Cꞌalal laj yal jech li Pabloe, la jquejan jba jcotolcutic, la scꞌopon Dios li Pabloe. \v 37 Li jchabivanejetique ep iꞌoqꞌuic, la smeyic li Pabloe, la stsꞌutsꞌunic. \v 38 Iyat tajmec yoꞌonic yuꞌun iꞌalbatic ti mu xa bu chilbeic sate. La schiꞌinuncutic batel cꞌalal ta tiꞌnab li yoꞌ bu chijꞌochcutic ta barco jchiꞌuc li Pabloe. \c 21 \s1 Jaꞌ scꞌoplal ti ibat ta Jerusalén li Pabloe \p \v 1 Cꞌalal la jcꞌoponcutic comel li jchabivanejetic yuꞌunic li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltique, lijꞌochcutic ta barco. Laj quichꞌbecutic stuqꞌuil li Cos balumil li cacal ta nabe, te lijꞌechꞌcutic batel. Ta yocꞌomal lijꞌechꞌcutic ta stuqꞌuil Rodas balumil li cacal ta nab nojtoque. Te lijbatcutic ta jteclum Pátara li te ta Licia balumile. \v 2 Te la jtacutic yan barco chbat ta Fenicia balumil, jaꞌ te lijꞌochcutic o ba. \v 3 Li cꞌalal lijbatcutic ta Fenicia balumile, te lijꞌechꞌcutic ta stuqꞌuil Chipre balumil li cacal ta nabe, ta tsꞌetcꞌob icom. Tucꞌ lijbatcutic cꞌalal ta Siria balumil. Te lijcꞌotcutic ta jteclum Tiro. Te lijlocꞌcutic ta barco yuꞌun te la syales scotol yicats li barcoe. \v 4 Te la jsaꞌcutic li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltique. Cꞌalal ijtacutique, la jchiꞌincutic jucub cꞌacꞌal. Li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltique acꞌbil xa snaꞌic yuꞌun li Chꞌul Espíritu ti ta sta ilbajinel ta Jerusalén li Pabloe. Laj yalbeic ti mu me xbat ta Jerusalene. \v 5 Cꞌalal itsꞌaqui li jucub cꞌacꞌale, lijlocꞌcutic li ta Tiroe. Li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltique la schiꞌinuncutic batel schiꞌuc yajnilic, schiꞌuc snichꞌnabic, cꞌalal ta tiꞌ jteclum. Te la jquejan jbacutic ta tiꞌnab, la jtacutic ta naꞌel Dios. \v 6 Cꞌalal ilaj coꞌoncutic ta stael ta naꞌel li Diose, la jcꞌoponcutic comel li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltique, lijꞌochcutic ta barco. Stuc xa isutic batel ta snaic. \p \v 7 Jech lijlocꞌcutic li ta jteclum Tiroe. Ta barco lijbatcutic, lijcꞌotcutic ta jteclum Tolemáida. Te cꞌot jcꞌoponcutic li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltic teye. Jun cꞌacꞌal te la jchiꞌincutic. \v 8 Ta yocꞌomal lijlocꞌcutic batel jchiꞌucutic li Pabloe. Ta coc xa lijbatcutic. Lijcꞌotcutic ta jteclum Cesarea. Lijꞌochcutic ta sna Felipe li buchꞌu chal scꞌop Diose. Li Felipee jaꞌ jun li jpucveꞌlil toꞌox ti jucvoꞌic itꞌujeique. Te lijcomcutic ta sna li Felipee. \v 9 Oy chanvoꞌ stsebetic li Felipee, muc to bu malijemic. Li tsebetique jaꞌ ta xalic scꞌop Dios eꞌuc. Jaꞌ chal caꞌitic li cꞌusi ta xcꞌot ta pasel ta tsꞌacale ti ta xꞌacꞌbat snaꞌic yuꞌun li Diose. \v 10 Cꞌalal te oyuncutique, jaꞌ o te icꞌot otro jun li ta xal scꞌop Diose, Agabo sbi. Jaꞌ te liquem talel ta Judea balumil. \v 11 Cꞌot scꞌoponuncutic. Icꞌanbat schuquil nucul li Pabloe, la schuc yoc scꞌob stuc. Jech laj yal: \p ―Li Chꞌul Espíritue jech laj yalbun ta jol ta coꞌon ti jaꞌ jech chcꞌot yichꞌ chuquel ta Jerusalén li yajval li chuquil nucul liꞌi. Jaꞌ ta xchucvanic li jchiꞌiltactic ta israelale. Ta xꞌacꞌbat ta scꞌob li buchꞌutic maꞌuc jchiꞌiltactic ta israelale ―xi li Agaboe. \p \v 12 Cꞌalal jech icaꞌibecutic scꞌoplal li Pabloe, laj calbe jcotolcutic schiꞌuc li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltic li te ta Cesareae, ti mu me xbat ta Jerusalene. \v 13 Itacꞌav li Pabloe: \p ―Altic ti chaꞌoqꞌuic ta jtojole. Altic ti chavat avoꞌonique. Xuꞌ mi te lichuque, xuꞌ mi te licham ta Jerusalén ta sventa li Cajvaltic Jesuse ―xi li Pabloe. \p \v 14 Iquilcutic ti mu xpaj cuꞌuncutique, jech ilaj coꞌoncutic ta spajesel. Jech laj calbecutic: \p ―Tequeꞌ chaꞌa, acꞌo spas li cꞌusi tscꞌan stuc li Cajvaltique ―xcutcutic. \p \v 15 Lic jmeltsan jbacutic yuꞌun chijbatcutic ta Jerusalén. \v 16 La schiꞌinuncutic batel jayvoꞌ li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltic li te ta Cesareae. Cꞌalal lijcꞌotcutic ta Jerusalene, laj yicꞌuncutic batel ta sna jun li buchꞌu yichꞌoj ta mucꞌ li Cajvaltique, Nasón sbi, yuꞌun jaꞌ chacꞌ jchꞌamunbecutic li snae. Li Nasone te voqꞌuem ta Chipre balumil. Oy xa sjabilal ti schꞌunoj ti jaꞌ Yajcoltavanej li Cajvaltique. \s1 Jaꞌ scꞌoplal ti ba scꞌopon Jacobo li Pabloe \p \v 17 Cꞌalal lijcꞌotcutic ta Jerusalene, xmuybajic xa li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltique. \v 18 Ta yocꞌomal lijbatcutic jchiꞌuc li Pabloe, ba jcꞌoponcutic li Jacoboe, jaꞌ li más banquilal jchabivanej yuꞌunic scotol li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltique. Te tsobol scotolic schiꞌuc schiꞌiltac ta abtel cꞌot jtacutic. \v 19 Li Pabloe cꞌot scꞌopon li jchabivanejetique. Laj yalbe scotol li cꞌusi la spas Dios ta stojol li buchꞌutic maꞌuc jꞌisraeletic li laj yalbe li scꞌop Dios li Pabloe. \v 20 Cꞌalal iyaꞌiic li jchabivanejetique, laj yalic coliyal Dios. Jech laj yalbeic li Pabloe: \p ―Aviloj xa ti ep ta mil jchiꞌiltactic schꞌunojic xa ti jaꞌ Jcoltavanej li Cajvaltique. Pero scotolic ta snopic ti persa to ta schꞌunbeic li smantaltac Dios ti laj yal Moisés ta voꞌonee. \v 21 Yaꞌiojic la acꞌoplal ti muc bu lec chachanubtas scotol li jchiꞌiltactic li te nacalic ta yosilalic li buchꞌutic maꞌuc jchiꞌiltic ta israelale. Ta la xaval ti acꞌo yictaic li cꞌustic laj yal comel li Moisese. Schiꞌuc ta la xaval ti mu persauc ta xacꞌbe yichꞌ circuncisión li snichꞌnabique, schiꞌuc ti mu persauc ti ta spasic jech chac cꞌu chaꞌal jtaleltic onoꞌoxe. \v 22 ¿Cꞌu ta jpastic chaꞌa yuꞌun ta onoꞌox xaꞌiic li jchiꞌiltactic ti talemot xae? \v 23 Jaꞌ lec chꞌuno li cꞌusi ta xcalcutique. Oy chanvoꞌ jchiꞌiltic liꞌi. Oy cꞌusi yalojbeic yaꞌi Dios ti ta spasique. \v 24 Batanic achiꞌuc ta mucꞌta chꞌulna li chanvoꞌ jchiꞌiltic li ta xcale. Ba acꞌ abaic ta lecubtasel ta stojol li palee. Joꞌot chaloqꞌuesbe stojol li cꞌusi ta xaqꞌuic ta sventa smoton li Diose. Loqꞌuesbo nojtoc li stojol slocꞌobil sjolique. Jaꞌ ta xvinaj o ti mu meleluc li cꞌu sba albil acꞌoplale. Jaꞌ ta snaꞌ o scotolic ti chachꞌun scotol li smantaltac Diose. \v 25 Li buchꞌutic maꞌuc jchiꞌiltic ta israelal ti schꞌunojic xa ti jaꞌ Jcoltavanej li Cajvaltique, calojbetic xa onoꞌox batel ta carta ti mu persauc ta spasic scotol jech chac cꞌu chaꞌal ta jpastic onoꞌoxe. Jaꞌ noꞌox laj calbetic ti mu me slajesic li cꞌustic acꞌbil ta sventa smoton li rioxetique, ti mu me stiꞌic chꞌichꞌe, ti mu me stiꞌic li cꞌusi michꞌbil noꞌox snucꞌ chchame, ti mu me xmulivajique ―xꞌutat Pablo yuꞌun li jchabivanejetique. \s1 Jaꞌ scꞌoplal ti itsaque ta yamaqꞌuil mucꞌta chꞌulna li Pabloe \p \v 26 Li Pabloe ta yocꞌomal laj yicꞌ batel li chanvoꞌ schiꞌile, laj yacꞌ sbaic ta lecubtasel ta stojol pale te ta yamaqꞌuil li mucꞌta chꞌulnae. Li Pabloe laj yalbe li pale ti cꞌu ora ta xacꞌ ta loqꞌuel sjolic li chanvoꞌique yoꞌ jech xuꞌ ta xacꞌbeic smoton Dios li jujunique. \p \v 27 Cꞌalal jutuc xaꞌox scꞌan stsꞌaqui jucub cꞌacꞌale jech chac cꞌu chaꞌal yalojique, oy jꞌisraeletic te liquemic talel ta Asia balumil iyilic ti iꞌoch ta yamaqꞌuil mucꞌta chꞌulna li Pabloe. La sliquesic cꞌop. La stsaquic li Pabloe. \v 28 Tsots icꞌopojic: \p ―¡Jchiꞌiltac, laꞌ coltauncutic! Li jchiꞌiltic liꞌi jaꞌ ti ta xalbe scotol crixchanoetic ti mu lecuc li cꞌu sba jtaleltique, schiꞌuc ta scontrain li mantaletic cuꞌuntique. Schiꞌuc mu xa cꞌusi ta xtun o chil li mucꞌta chꞌulna cuꞌuntic liꞌi. Jech nojtoc laj yicꞌ ochel liꞌ ta yamaqꞌuil li mucꞌta chꞌulna li buchꞌutic maꞌuc jchiꞌiltic ta israelale. Mu xichꞌ ta mucꞌ li jmucꞌta chꞌulnatique ―xiic. \p \v 29 Ti jaꞌ jech sba laj yalique, yuꞌun yilojic ti la schiꞌin sbaic ta xanbal te ta Jerusalén schiꞌuc Trófimo li Pabloe. Li Trófimoe jaꞌ jyanlumal vinic te voqꞌuem ta Efeso. Jech la snopic ti laj yicꞌ ochel ta yamaqꞌuil li mucꞌta chꞌulnae. \p \v 30 Scotol li crixchanoetic li te ta jteclume iliquic ta cꞌop. Istsob sbaic ta ora scotolic, la stsaquic li Pabloe. La sjochic loqꞌuel ta pat macol mucꞌta chꞌulna. La smaquic ta ora li tiꞌ moque. \v 31 Ta xaꞌox sbatsꞌimilic li Pabloe pero oy buchꞌu ba yalbe ta anil li mucꞌta banquilal soltaroe. Li mucꞌta banquilal soltaroe iyaꞌi ti liquemic xa ta saꞌcꞌop scotol li crixchanoetic li te ta Jerusalene. \v 32 Laj yicꞌ ba ta ora ep yajsoltarotac schiꞌuc jayvoꞌ banquilal soltaro. Ibatic ta anil li yoꞌ bu oyic li jsaꞌcꞌopetique. Cꞌalal iyilic li crixchanoetic ti te xtal schiꞌuc yajsoltarotac li mucꞌta banquilal soltaroe, laj yictaic smajel li Pabloe. \v 33 Cꞌalal icꞌot li mucꞌta banquilal soltaroe, ba stsac li Pabloe. Laj yal mantal ti acꞌo yichꞌ chuquel ta chaꞌlic carenae. La sjacꞌ cꞌusi sbi schiꞌuc cꞌusi smul li Pabloe. \v 34 Li crixchanoetique tsots ye icꞌopojic pero mu jmojuc li cꞌusi laj yalique, jech mu xaꞌibe smelol li mucꞌta banquilal soltaroe yuꞌun xꞌupꞌetic tajmec. Jech laj yalbe mantal li yajsoltarotac ti acꞌo yiqꞌuic batel li Pablo li ta snailique. \v 35 Cꞌalal icꞌotic ta tecꞌobal li ta sventa bu ta xmuyic batel ta snailic li soltaroetique, li soltaroetique la schechic muyel li Pabloe yuꞌun toj echꞌem ch‐ilbajinat yuꞌun li crixchanoetique. \v 36 Li crixchanoetique te tijilic talel, tsots ye chcꞌopojic: \p ―¡Milic ta jꞌechꞌel! ―xiic. \s1 Jaꞌ scꞌoplal ti la scꞌopon schiꞌiltac li Pabloe \p \v 37 Cꞌalal muc toꞌox bu ta stiqꞌuic Pablo li ta snailic li soltaroetique, li Pabloe jech laj yalbe li mucꞌta banquilal soltaroe: \p ―Pasbun perton, chajcꞌopon chaꞌoxpꞌeluc ―xut. \p Itacꞌav li mucꞌta banquilal soltaroe: \p ―¡Aa, xanaꞌ ma xacꞌopoj ta griego cꞌop! ―xi―. \v 38 ¿Mi mu joꞌcot li jꞌegiptoal vinic li achꞌ to la sliques cꞌope, ti laj yicꞌ batel ta taqui jamaltic chanmil jmilvanejetique? ―xi itacꞌbat Pablo yuꞌun li mucꞌta banquilal soltaroe. \p \v 39 Itacꞌav li Pabloe: \p ―Mu joꞌcun. Joꞌone jꞌisraelal vinicun. Te voqꞌuemun ta mucꞌta jteclum Tarso li te ta Cilicia balumile. Jaꞌ yuꞌun avocoluc yuꞌun ta jcꞌopon li jchiꞌiltaque ―xi li Pabloe. \p \v 40 Iꞌacꞌbat scꞌopon li schiꞌiltac ta israelale. Ivaꞌi ta slajeb tecꞌobal. La syeꞌ scꞌob ti acꞌo chꞌabicuque. Cꞌalal ichꞌabique, lic cꞌopojuc ta scꞌopic li Pabloe, jaꞌ li hebreo cꞌope. \c 22 \p \v 1 ―Jbanquil quitsꞌinab, aꞌiic li cꞌusi chcale ―xi. \p \v 2 Cꞌalal iyaꞌiic ti icꞌopoj ta scꞌopic li Pabloe, más to ichꞌabic. Jech lic yal li Pabloe: \p \v 3 ―Joꞌone jchiꞌil jbatic ta israelal. Te voqꞌuemun ta jteclum Tarso ta Cilicia balumil pero liꞌ lichꞌi ta Jerusalene. Liꞌ la jchan june, jaꞌ lischanubtas li Gamaliele. Lec la schanubtasun ta scotol li mantaletic yuꞌun li jtotic jmeꞌtic ta voꞌonee. Jaꞌ toꞌox batem ta coꞌon eꞌuc ta schꞌunbeel li smantaltac Dios jech chac cꞌu chaꞌal joꞌoxuc li avie. \v 4 Jech toꞌox laj quilbajin eꞌuc li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li Jesuse. Ta jcꞌan ti acꞌo chamicuc oe. La jtsac batel li viniquetic antsetique, la jticꞌan ta chuquel. \v 5 Li banquilal palee schiꞌuc scotol li jꞌabteletic cuꞌuntique lec snaꞌic ti ta melel jech la jpase. Yuꞌun jaꞌ laj yacꞌbecun batel sjunal ta sventa li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li Jesuse li te ta Damascoe. Ta toꞌox xba jchucan talel scotolic, ta xquicꞌ talel liꞌ ta Jerusalene. Yuꞌun ta jcꞌan ti acꞌo yichꞌic vocol liꞌ ta Jerusalene. \s1 Jaꞌ scꞌoplal ti laj yal Pablo li cꞌu sba ijeltabat yoꞌon yuꞌun li Diose \r (Hch. 9.1–19; 26.12–18) \p \v 6 ’Cꞌalal oꞌlol xaꞌox cꞌacꞌale, nopol xaꞌox xibat ta Damasco. Oy cꞌusi xlebluj xa iyal talel ta vinajel. Batsꞌi sac tajmec. Joybil licꞌot ta xojobal. \v 7 Liyal ta lum ta ora. Icaꞌi ti oy buchꞌu chiscꞌopone: “Saulo, ¿cꞌu chaꞌal chacontrainun?” xiyut. \v 8 La jtacꞌbe: “Cajval, ¿mi joꞌot?” xcut. Jech laj yalbun: “Joꞌon Jesusun li liquemun talel ta Nazaret ti chacontrainune”, xiyut. \v 9 Li buchꞌutic jchiꞌuc batele iyilbeic xojobal eꞌuc, ixiꞌic eꞌuc. Pero muc bu xaꞌiic li cꞌusi liyalbe li buchꞌu la scꞌoponune. \v 10 Jech la jacꞌbe li Cajvaltique: “¿Cꞌusi ti chacꞌan ta jpase? Cajval”, xcut. Jech laj yalbun: “Lican, batan ta Damasco. Te chaꞌalbat li cꞌusi jnopoj ti chapase”, xiyut. \v 11 Toj sac xojobal li cꞌusi laj quile, jliquel imac jsat yuꞌun. Nitbil xa libat ta Damasco yuꞌun li jchiꞌiltaque. \p \v 12 ’Li te ta Damascoe oy jun jchiꞌiltic ta israelal, Ananías sbi. Ta sloqꞌuel yoꞌon schꞌunojbe smantaltac li Diose. Lec ch‐ile yuꞌun scotol li jchiꞌiltactic li te nacalic ta Damascoe. \v 13 Li Ananíase tal sqꞌuelun. Jech laj yalbun: “Hermano Saulo, acꞌo jamuc la asate”, xiyut. Ijam ta ora li jsate, iquilbe sat li Ananíase. \v 14 Jech laj yalbun: “Li Dios yuꞌunic li jtotic jmeꞌtic ta voꞌonee la stꞌujot yoꞌ acꞌo xanaꞌ cꞌusi ta scꞌan, schiꞌuc ti acꞌo xavilbe sat li Jesuse, jaꞌ ti tucꞌ yoꞌone, schiꞌuc acꞌo xavaꞌibe li scꞌope. \v 15 Joꞌot chlic avalbe li crixchanoetic li cꞌusi laj avile schiꞌuc li cꞌusi laj avaꞌie. \v 16 Ichꞌo joꞌ ta ora. Jamal me xaval ti avichꞌoj xa ta mucꞌ li Cajvaltique, jech chaschꞌaybe la amule”, xiyut li Ananíase. \s1 Jaꞌ scꞌoplal ti laj yal Pablo li cꞌu sba itaque batel yuꞌun Dios ta stojol li jyanlum crixchanoetic sventa ta xalbe li scꞌope \p \v 17 ’Cꞌalal lisut talel liꞌ ta Jerusalene, ba jta ta naꞌel Dios ta yamaqꞌuil li mucꞌta chꞌulnae. Pero oy cꞌusi laj yacꞌbun quil li Diose. \v 18 Iquil ital scꞌoponun li Cajvaltique. Jech laj yalbun: “Acꞌbo yipal locꞌan ta ora liꞌ ta Jerusalene. Yuꞌun la achiꞌiltac liꞌi mu xichꞌic ta mucꞌ li cꞌusi chavalbe ta jventae”, xiyut li Cajvaltique. \v 19 Jech laj calbe: “Cajval, ta jcꞌan ti liꞌ to oyune, yuꞌun snaꞌic scotol li jchiꞌiltaque li cꞌusi la jpasulan ta scotol chꞌulnaetique. Snaꞌojic ti la jticꞌan ta chuquele, ti la jmajan li buchꞌutic yichꞌojicot ta muqꞌue. \v 20 Cꞌalal imile la avajtunel li Estebane, te vaꞌalun jqꞌueloj eꞌuc. Toj lec laj caꞌi ti ichame. Joꞌon la jchabibe spuychijic li buchꞌutic imilvanique”, xcut. \v 21 Pero jech laj yalbun li Cajvaltique: “Persa chabat yuꞌun chajtacot batel ta nom ta stojol li buchꞌutic maꞌuc achiꞌiltac ta israelale”, xiyut li Cajvaltique ―xut schiꞌiltac ta israelal li Pabloe. \s1 Jaꞌ scꞌoplal ti laj yal li mucꞌta banquilal soltaro ti acꞌo chuqueuc li Pabloe \p \v 22 Cꞌalal jech laj yal li Pabloe, muc bu lec iyaꞌiic li schiꞌiltaque, iꞌilinic. Tsots icꞌopojic: \p ―¡Milic li vinic leꞌe! ¡Mu me xacoltaic! ―xiic. \p \v 23 Te xꞌavetic. La slilinic scꞌuꞌic, la sjipic muyel lum ta toyol. \v 24 Ta sventa ti te xꞌavetic oe, li mucꞌta banquilal soltaroe laj yal mantal ti acꞌo yiqꞌuic ochel ta snailic li soltaroetic li Pabloe. Laj yal nojtoc ti acꞌo yichꞌ tsitsel ta nucule, ti jaꞌ acꞌo yal o li cꞌusi smelol ti ta xichꞌ contrainel yuꞌun li schiꞌiltaque. \v 25 Cꞌalal chucbil xa yoc scꞌob ti ta stsitsique, li Pabloe jech laj yalbe li banquilal soltaro li te vaꞌale: \p ―Li joꞌone ichꞌbilun ta venta yuꞌun Roma jech mu xuꞌ chatsitsicun ta nucul yuꞌun muc to bu ameltsanojbecun jcꞌoplal. Mu to xanaꞌic mi oy jmul, mi muꞌyuc jmul ―xi li Pabloe. \p \v 26 Cꞌalal iyaꞌi li cꞌusi laj yal Pablo li banquilal soltaroe, ba yalbe li mucꞌta banquilal soltaroe: \p ―Pꞌijan me. Li vinic ti ta amantal ichuquee, ichꞌbil la ta venta yuꞌun Roma ―xi. \p \v 27 Ital ta ora li mucꞌta banquilal soltaroe, la sjacꞌbe li Pabloe: \p ―¿Mi melel ti ichꞌbilot ta venta yuꞌun li Romae? ―xut. \p ―Melel ―xi itacꞌav li Pabloe. \p \v 28 Li mucꞌta banquilal soltaroe jech laj yal: \p ―Li joꞌone ep taqꞌuin laj cacꞌ ti jech ichꞌbilun o ta venta yuꞌun li Romae ―xi. \p Itacꞌav li Pabloe: \p ―Pero li joꞌone ichꞌbilun onoꞌox ta venta yuꞌun Roma li cꞌalal livoqꞌue ―xi. \p \v 29 Li soltaroetic ti taꞌox xaqꞌuic nucule laj yictaic ta ora li Pabloe yuꞌun ixiꞌic. Jech ixiꞌ eꞌuc li mucꞌta banquilal yuꞌun li soltaroetique, yuꞌun jaꞌ laj yal mantal ti ichucbat yoc scꞌobe. \s1 Jaꞌ scꞌoplal ti te vaꞌal ta stojol jꞌabteletic yuꞌunic li jꞌisraeletic li Pabloe \p \v 30 Ta yocꞌomal li mucꞌta banquilal soltaroe tscꞌan chaꞌi ti cꞌu chaꞌal ta xꞌalbat yuꞌun schiꞌiltac ti oy smul li Pabloe, jech la sjitunbe li yoc scꞌobe. La stacan ta iqꞌuel li banquilal paleetique schiꞌuc scotol li jꞌabteletic yuꞌunic li jꞌisraeletique. Cꞌalal ijulique, li mucꞌta banquilal soltaroe la sloqꞌues li Pabloe, laj yicꞌ talel ta stojol. \c 23 \p \v 1 Li Pabloe la sqꞌuelanbe lec sat scotol li jꞌabteletique, jech laj yalbe: \p ―Jchiꞌiltac, li joꞌone ta sloqꞌuel coꞌon jchꞌunojbe smantaltac li Diose. Jaꞌ jechun o cꞌalal tana ―xi. \p \v 2 Li banquilal palee, jaꞌ Ananías sbi, laj yal mantal ti acꞌo smajbeic ye Pablo li buchꞌutic te nopol vaꞌalique. \v 3 Li Pabloe jech laj yal: \p ―Chacꞌ avichꞌ vocol li Diose yuꞌun jloꞌlovanejot. Yuꞌun ta sventa smantaltac Dios chameltsanbun jcꞌoplal apꞌisoj aba pero altic. Joꞌot la apꞌajbe smantal Dios yuꞌun la aval mantal ti acꞌo smajbecun quee ―xut. \p \v 4 Li buchꞌutic te vaꞌalique jech laj yalbeic li Pabloe: \p ―¿Cꞌu chaꞌal chopol chacꞌopoj ta stojol li banquilal palee? Yuꞌun jaꞌ acꞌbil yabtel yuꞌun li Diose ―xiic. \p \v 5 Itacꞌav li Pabloe: \p ―Jchiꞌiltac, mu jnaꞌ mi jaꞌ li banquilal palee. Ti jnaꞌojuque, muc bu jech laj calbe ti jechuque. Yuꞌun tsꞌibabil ta scꞌop Dios ti mu xuꞌ chijchopolcꞌopoj ta stojol li buchꞌu banquilal cuꞌuntique ―xi li Pabloe. \p \v 6 Li Pabloe snaꞌoj ti mu jmojuc schꞌunojic scotolic li jꞌabteletique. Oy jsaduceoetic, oy jfariseoetic. Jech tsots lic cꞌopojuc li Pabloe: \p ―Jchiꞌiltac, li joꞌone ochemun ta fariseoal. Jaꞌ li ochem ta fariseoal li jtote. Jaꞌ noꞌox ta jmulin avuꞌunic ti jchꞌunoj ti ta xchaꞌcuxiic li ánimaetique ―xi. \p \v 7 Cꞌalal laj yal jech li Pabloe, li jꞌabteletique lic yalulanbe sbaic ta sventa ti cꞌu sba schꞌunojique. Ipasic ta chaꞌvocꞌ. \v 8 Yuꞌun li buchꞌutic ochemic ta saduceoale ta xalic ti muꞌyuc chꞌul ángele schiꞌuc ti muc buchꞌu ta xchaꞌcuxie. Yuꞌun ta xalic ti ta jꞌechꞌel lijcham o schiꞌuc jchꞌuleltic mi lijchame. Yan li jfariseoetique schꞌunojic ti oy yajꞌangel Diose, schiꞌuc ti chijchaꞌcuxiutique, schiꞌuc mi lijchame, muc bu ta xcham o li jchꞌuleltique. \v 9 Jech iliquic o ta upꞌetel. Te lic svaꞌan sbaic jayvoꞌ li buchꞌutic spꞌisoj sbaic ta jchanubtasvanej ta smantaltac li Diose ti jaꞌ jfariseoetique. Jech laj yalic: \p ―Muc bu jtabecutic smul li vinic liꞌi. Mi oy icꞌoponat yuꞌun yajꞌangel Dios, mu xuꞌ cꞌusi chcaltic naca me jaꞌ ta jcontraintic li Diose ―xiic. \p \v 10 Te lic yutilan o sbaic. Li mucꞌta banquilal soltaroe iyal yoꞌon mi smilic li Pabloe, jaꞌ yuꞌun la stac batel soltaroetic ti acꞌo ba yiqꞌuic loqꞌuele. Jech laj yiqꞌuic ochel ta snailic li soltaroetique. \p \v 11 Ta acꞌubal laj yacꞌ sba ta ilel li Cajvaltic ta stojol li Pabloe, jech iꞌalbat: \p ―Pablo, mu me xavat avoꞌon. Li cꞌu sba lacꞌopoj ta jventa liꞌ ta Jerusalene, jaꞌ noꞌox me jech xacꞌopoj ta jventa te ta Roma nojtoc ―xi li Cajvaltique. \s1 Jaꞌ scꞌoplal ti la smeltsanbeic scꞌoplal Pablo yuꞌun taꞌox scꞌan tsmilique \p \v 12 Ta yocꞌomal la stsob sbaic jayvoꞌ jꞌisraeletic, la smeltsanbeic scꞌoplal cꞌu sba xuꞌ ta smilic li Pabloe. Laj yalic ti tscꞌan slajel schamelic yuꞌun Dios mi muc xmil yuꞌunic li Pabloe. Laj yalic ti muc bu ta xveꞌic schiꞌuc mu cꞌusi ta xuchꞌique jaꞌ to mi ispasic ta canal li Pabloe. \v 13 Más ta chaꞌvinic viniquetic ti jech la snopique. \v 14 Ba yalbeic li banquilal paleetique schiꞌuc li jꞌabteletic yuꞌunique: \p ―Joꞌoncutique laj xa jnopcutic ti muc bu chijveꞌcutic schiꞌuc mu cꞌusi ta xcuchꞌcutic jaꞌ to mi la jmilcutic li Pabloe. Mi mu xmil cuꞌuncutique, calojcutic onoꞌox ti jcꞌanoj jlajelcutic yuꞌun li Diose. \v 15 Li joꞌoxuc ti cꞌu avepalic oy avabtelique, avocolicuc albeic li mucꞌta banquilal soltaroe ti acꞌo yicꞌ talel ocꞌob li Pabloe. Acꞌo yicꞌ talel liꞌ ta atojolique. Pꞌis abaic ti yuꞌun chameltsanbeic scꞌoplale. Cꞌalal ta xa xtal li Pabloe, joꞌoncutique chapaluncutic xa yoꞌ ta jmaccutic ta be ―xiic. \p \v 16 Cꞌalal jech la snopique, iyaꞌi sjunichꞌon li Pabloe, jaꞌ li yol svixe. Jech iꞌoch batel ta snailic li soltaroetique, ba yalbe yaꞌi li sjuntote. \v 17 Li Pabloe laj yapta jun banquilal soltaro, jech laj yalbe: \p ―Icꞌo batel ta stojol li mucꞌta banquilal soltaro li querem liꞌi, yuꞌun oy cꞌusi ta xalbe ―xut. \p \v 18 Li banquilal soltaroe laj yicꞌ batel ta stojol li mucꞌta banquilal soltaro li quereme. Jech cꞌot yalbe li banquilal soltaroe: \p ―Li Pablo li te tiqꞌuil ta chuquele xi liyalbe ti ta xquicꞌ talel ta atojol li querem liꞌi yuꞌun oy cꞌusi chayalbe ―xut. \p \v 19 Li mucꞌta banquilal soltaroe la stsacbe scꞌob li quereme, qꞌuejel laj yicꞌ ba, la sjacꞌbe: \p ―¿Cꞌusi chavalbun? ―xut. \p \v 20 Itacꞌav li quereme: \p ―Li jchiꞌiltac ta israelale oy cꞌusi la smeltsanbeic scꞌoplal. Ta la xtal scꞌanbecot ti acꞌo xavicꞌ batel ocꞌob ta stojol li jꞌabteletic li te ta mucꞌta chꞌulna li Pabloe. Ta la spꞌis sbaic ti ta smeltsanbeic scꞌoplale. \v 21 Pero mu me xachꞌun li cꞌusi chalique. Yuꞌun más ta chaꞌvinic viniquetic la smeltsanbeic scꞌoplal ti ta smaquic ta be li Pabloe. Laj yalic ti tscꞌan slajel schamelic ta jꞌechꞌel yuꞌun Dios mi muc xmil yuꞌunique. Scꞌoplal muc bu ta xveꞌic schiꞌuc mu cꞌusi ta xuchꞌic jaꞌ to mi la smilique. Li avie chapalic xa. Jaꞌ xa noꞌox ta smalaic mi chaval mantale ―xi li quereme. \p \v 22 Li mucꞌta banquilal soltaroe la stac batel li quereme, jech laj yalbe: \p ―Mu me buchꞌu xavalbe li cꞌu sba la avalbune ―xut. \s1 Jaꞌ scꞌoplal ti itaque batel Pablo ta stojol li ajvalil Félixe \p \v 23 Li mucꞌta banquilal soltaroetique la stac ta iqꞌuel chaꞌvoꞌ banquilal soltaroetic. Jech laj yalbe: \p ―Chapanic lajunvinic (200) ta voꞌ avajsoltaroic ti ta yoc chbatique, schiꞌuc lajuneb schanvinic (70) cajalic ta caaꞌ, schiꞌuc lajunvinic (200) ta voꞌ oy slanzaic. Yuꞌun chabatic ta Cesarea ta baluneb ora ta acꞌubaltic tana. \v 24 Chapanic jaycot caaꞌ nojtoc sventa ta xcaji batel eꞌuc li Pabloe. Yuꞌun chaviqꞌuic batel ta stojol li ajvalil Félixe. Chabiic lec, mu me cꞌusi spas snuptan ta be avuꞌunic ―xut. \p \v 25 Li mucꞌta banquilal soltaroe la stacbe batel carta li Félixe. Jech laj yal batel ta carta: \p \v 26 “Ajvalil Félix, chajcꞌopon batel ta carta. Joꞌot ichꞌbilot ta mucꞌ cuꞌuncutic jcotolcutic. Chabanucot chacalbe, joꞌon Claudio Lisiasune. \v 27 Li jꞌisraeletique la stsaquic li jun schiꞌilic liꞌi. La smajic, chac ox smilic. Pero cꞌalal icaꞌi ti ichꞌbil ta venta yuꞌun Romae, la jcoltacutic loqꞌuel ta scꞌobic jchiꞌuc li cajsoltarotaque. \v 28 Laj cacꞌbeic ta stojolic li jꞌabteletic yuꞌun li jꞌisraeletique yuꞌun ta jcꞌan ta xcaꞌi cꞌusi smul yuꞌunic. \v 29 Pero icaꞌi ti jaꞌ noꞌox ta scꞌan ta sticꞌbeic smul ta scoj ti mu schꞌun li mantaletic yuꞌunique. Pero muꞌyuc smul ti ta xmilee, muꞌyuc smul ti ta xchuquee. \v 30 Cꞌalal icaꞌi ti meltsajem xa scꞌoplal yuꞌunic li cꞌu sba xuꞌ ta smilique, jaꞌ yuꞌun la jnop ijtac talel ta atojol li vinique. Laj xa calbeic li jticꞌmuliletique ti acꞌo tal yalic ta atojol li cꞌusi smul yuꞌunic li vinique. Jaꞌ noꞌox jech chajcꞌopon ta carta”, xi la stsꞌiba batel. \p \v 31 Li soltaroetique laj yiqꞌuic batel li Pabloe, jaꞌ la spasic ti cꞌu sba iꞌalbatique. Ta acꞌubal icꞌotic ta jteclum Antípatris. \v 32 Ta sacubel osil isutic talel ta snailic li soltaroetic ti ta yoc ibatique. Jaꞌ xa noꞌox la schiꞌinic batel Pablo li buchꞌutic cajalic ta caaꞌe. \v 33 Cꞌalal icꞌotic ta Cesareae, laj yacꞌbeic li carta li ajvalile. Laj yaqꞌuic nojtoc ta scꞌob ajvalil li Pabloe. \v 34-35 Cꞌalal la sqꞌuel li carta li ajvalile, ijacꞌbat bu slumal li Pabloe. Cꞌalal iyaꞌi ti ta Cilicia balumil voqꞌueme, jech laj yalbe: \p ―Jaꞌ to chcaꞌi lec cꞌusi chaval cꞌalal mi ijulic li buchꞌutic ta stiqꞌuic amule ―xut. \p Laj yal mantal ti acꞌo yichꞌ chabiel ta cavilto ti jaꞌ smeltsanoj li ajvalil Herodese. \c 24 \s1 Jaꞌ scꞌoplal ti te oy ta stojol Félix li Pabloe \p \v 1 Ta svaquibal to cꞌacꞌal icꞌot ta Cesarea li banquilal palee, jaꞌ li Ananíase. Schiꞌuc batel jayvoꞌ jꞌabteletic yuꞌunic li jꞌisraeletique. Schiꞌuc yicꞌojic batel jun yajcꞌopojelic, Tértulo sbi. Cꞌot scꞌoponic li ajvalile ti ta sticꞌbeic smul li Pabloe. \v 2-3 Cꞌalal iꞌiqꞌue loqꞌuel li Pabloe, li Tértuloe lic sticꞌbe smul li Pabloe. Jech laj yalbe li ajvalile: \p ―Mucꞌta ajvalil Félix, colavalbe li viniquetic li liꞌ italique joꞌot ta aventa ti xmuybajic noꞌoxe, ti muꞌyuc xa cꞌop liꞌ ta slumalique. Scotol ilecub ta apꞌijil. \v 4 Avocoluc mi maquel nan chavaꞌi yuꞌun chacalbe jpꞌeluc. \v 5 Li vinic liꞌi jaꞌ ta socanbe yoꞌon li schiꞌiltac ti butic nacalic ta spꞌejel li balumile. Jaꞌ banquilal yuꞌunic li buchꞌutic schꞌunojbeic scꞌop Jesús li te toꞌox liquem talel ta Nazarete. \v 6 Yuꞌun mu xa xacꞌ ta venta li mucꞌta chꞌulna yuꞌunic li te ta Jerusalene, jaꞌ yuꞌun itsaque yuꞌun li schiꞌiltaque. Taꞌox smeltsanbeic scꞌoplal ta sventa li mantaletic yuꞌunique. \v 7 Pero li banquilal soltaro Lisiase la sticꞌ sba, jech la spojbe loqꞌuel ta scꞌobic. \v 8 Li Lisiase jech laj yalbe: “Mi chasaꞌbeic smul li vinique, persa chba acꞌoponic li Félixe”, xi. Xuꞌ chajacꞌbe cꞌusi smul li vinic liꞌi. Te chavaꞌi ti jaꞌ melel scotol li cꞌusi laj calbote ―xi li Tértuloe. \p \v 9 Li jꞌisraeletic li te oyique laj yalic ti jaꞌ melel scotol li cꞌusi laj yal li Tértuloe. \v 10 Li ajvalile laj yacꞌ ta ilel ta scꞌob ti acꞌo cꞌopojuc li Pabloe. Jech lic cꞌopojuc li Pabloe: \p ―Ajvalil, lec oy chcaꞌi ti chapacbun jcꞌoplale. Jnaꞌoj ti lequil jmeltsanejcꞌopote, ti oy xa sjabilal ochemot ta ajvalilal cuꞌuncutic, joꞌoncutic li jꞌisraeluncutique. \v 11 Mu to sta lajchaeb cꞌacꞌal jcꞌotel ta Jerusalén ti ba jta ta naꞌel Dios te ta mucꞌta chꞌulna. Xuꞌ chajacꞌbe mi melel li cꞌusi ta xcale. \v 12 Muc buchꞌu ta jsaꞌ ta cꞌop li cꞌalal listaique. Muc bu ta jliques ta cꞌop crixchanoetic ta oꞌlol jlumalcutic, mi ta yamaqꞌuil li mucꞌta chꞌulna cuꞌuncutique, mi ta yan chꞌulnaetic cuꞌuncutic, mu cꞌusi chopol la jpas. \v 13 Altic ti chisticꞌbeic jmule yuꞌun muc bu jech jpasoj. \v 14 Pero jamal chacalbe ti jchꞌunojbe scꞌop li Jesuse. Ta sventa ti jech jchꞌunoje, laj xa quicta o schꞌunel li mantaletic ti yalojic li jchiꞌiltaque. Pero mu jechuc yuꞌun yajtunelun Dios, jaꞌ li Dios yuꞌunic li jtot jmeꞌcutic ta voꞌonee. Ta jpas jech chac cꞌu chaꞌal ta xal li smantaltac Diose, schiꞌuc ta jchꞌun li cꞌustic tsꞌibabil comel yuꞌun li buchꞌutic iyalic scꞌop Dios ta voꞌonee. \v 15 Jchꞌunoj nojtoc ti ta schaꞌcuxes ánimaetic li Diose. Jchꞌunoj ti ta xchaꞌcuxiic li buchꞌutic lequique schiꞌuc li buchꞌutic chopolique. Jech schꞌunojic eꞌuc li jchiꞌiltaque. \v 16 Jech scotol cꞌacꞌal mu jcꞌan jsaꞌ jmul ta stojol li Diose schiꞌuc ta stojol li crixchanoetique. \p \v 17 ’Oy jayib jabil lixanav ta yantic o balumil. Tsꞌacal to lisut batel ta jteclumalcutic, jaꞌ li Jerusalene, yuꞌun ba cacꞌ matanal ta stojol li jchiꞌiltaque, schiꞌuc ba cacꞌbe smoton li Diose. \v 18 Cꞌalal jaꞌ o jech la jpase, te cꞌot staicun jayvoꞌ jchiꞌiltac ta israelal ti liquemic talel ta Asia balumil. Pero lecubtasbilun xaꞌox ta yamaqꞌuil mucꞌta chꞌulna listaic. Muc buchꞌu ep te jchiꞌuc. Muc bu yacun ta saꞌcꞌop listaic. \v 19 Li jchiꞌiltac ti te listaique jaꞌ lec ti acꞌo talicuc ta atojole. Mi listabeic jmule, acꞌo tal yalic. \v 20 Jech nojtoc li jchiꞌiltac li liꞌ oyique acꞌo yalic li cꞌusi jmule. Mi listabeic jmul li cꞌalal licꞌot ta stojolic li te ta mucꞌta chꞌulna ta Jerusalene, acꞌo yalic. \v 21 ¿Mi jaꞌ nan la jmulin yuꞌunic ti tsots licꞌopoj ta stojolic, jech laj calbeic: “Li avie chavalbecun ti jaꞌ jmul ti jchꞌunoj ti ta xchaꞌcuxiic li ánimaetique”? ti xcutique ―xi li Pabloe. \p \v 22 Li Félixe yaꞌioj xa onoꞌox li cꞌu sba schꞌunoj li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltic Jesucristoe, jech cꞌalal iyaꞌi li cꞌusi laj yal li Pabloe, jech laj yalbe li crixchanoetique: \p ―Jaꞌ to ta jmeltsan cꞌalal mi ital li mucꞌta banquilal soltaroe, jaꞌ li Lisiase ―xut. \p Jech te to quechel icom, muc bu xvinaj mi oy smul li Pabloe. \p \v 23 Li Félixe laj yalbe mantal li banquilal soltaro ti acꞌo schabiic lec li Pabloe. Laj yalbe nojtoc ti acꞌo colemuc noꞌox jutuc yuꞌune. Xuꞌ acꞌo xtal cꞌoponatuc yuꞌun li schiꞌiltaque, acꞌo xtal macꞌlanatuc. \p \v 24 Cꞌalal iꞌechꞌ xaꞌox jayib cꞌacꞌale, ital nojtoc schiꞌuc yajnil li Félixe. Drusila sbi li yajnile. Jaꞌ jꞌisraelal ants. Li Félixe laj yicꞌ loqꞌuel li Pabloe, iloꞌilaj schiꞌuc yuꞌun chac yaꞌibe smelol li coltael ta sventa li Jesucristoe. \v 25 Li Pabloe laj yalbe ti ta scꞌan Dios ti tucꞌ coꞌontique, ti acꞌo xquictatic li cꞌustic chopole. Laj yalbe nojtoc ti ta xcꞌot scꞌacꞌalil ta xichꞌbe scꞌop scotol li crixchanoetic ta slajeb cꞌacꞌal li Diose. Jech toj xiꞌel icom li Félixe, jech laj yal: \p ―Tequeꞌ, tec oyan. Ti cꞌalal xocolun oe, chaquicꞌ loqꞌuel nojtoc ―xut. \p \v 26 Li Félixe ep ta velta laj yicꞌulan loqꞌuel li Pabloe yoꞌ ta xloꞌilajic schiꞌuc yuꞌun tscꞌan ta xꞌacꞌbat taqꞌuin yuꞌun li Pabloe yoꞌ jech xuꞌ ta scolta batel. \v 27 Cꞌalal iꞌechꞌ chib jabile, ilocꞌ ta ajvalil li Félixe. Ijeltaat, iꞌoch yan sqꞌuexol, Porcio Festo sbi. Li Félixe ta scꞌan ti lec ta xꞌile yuꞌun li jꞌisraeletique, jaꞌ yuꞌun te tiqꞌuil ta chuquel iyicta li Pabloe. \c 25 \s1 Jaꞌ scꞌoplal ti te oy ta stojol Festo li Pabloe \p \v 1 Cꞌalal cꞌot stsac yabtel ta Cesarea li Festoe, oxib noꞌox cꞌacꞌal te ijocꞌtsaj. Tsꞌacal to ibat ta Jerusalén. \v 2 Li banquilal paleetique schiꞌuc li buchꞌutic más ichꞌbilic ta mucꞌ yuꞌun li jꞌisraeletique, laj yilic ti te xa oy ta Jerusalén li Festoe, ba yalbeic ti acꞌo smeltsanbe scꞌoplal li Pabloe. \v 3 La scꞌanbeic ti acꞌo yicꞌ talel ta Jerusalén li Pabloe yuꞌun snopojic xa ti ta smilic ta bee. \v 4 Pero laj yal Festo ti te chucul ta Cesarea li Pabloe. Jech laj yalbe: \p ―Muc bu chijocꞌtsaj liꞌi. Chisut ba ta oratic noꞌox ta Cesarea nojtoc. \v 5 Jaꞌ lec coꞌol chijbat ta Cesarea ti jayvoꞌ oy avabtelique. Mi oy cꞌusi chopol spasoj la achiꞌilique, te chcꞌot avalbecun cꞌusi smul ―xut. \p \v 6 Li Festoe jaꞌ noꞌox vaxaquib mi lajuneb cꞌacꞌal te ijocꞌtsaj ta Jerusalén, isut batel ta Cesarea. Ta yocꞌomal ichoti ta schotleb li yoꞌ bu ta smeltsan cꞌope. La stac ta iqꞌuel li Pabloe. \v 7 Cꞌalal icꞌot ta stojol Festo li Pabloe, sjoyojic icꞌot ta ora li jꞌisraeletic li liquemic talel ta Jerusalene. Ep la sticꞌbeic smul. Pero mu meleluc li cꞌusi laj yalique. \v 8 Li Pabloe laj yal ti muꞌyuc smule. Jech laj yal: \p ―Muc bu la jsaꞌ jmul. Muc bu la jpꞌaj li mantaletic cuꞌuncutic, joꞌoncutic li jꞌisraeluncutique. Mu cꞌusi chopol la jpas li te ta yamaqꞌuil li mucꞌta chꞌulna cuꞌuncutique. Schiꞌuc muc bu jtaoj jmul ta stojol li mucꞌta ajvalil César ta Romae ―xi li Pabloe. \p \v 9 Li Festoe ta scꞌan ti lec acꞌo ileuc yuꞌun li jꞌisraeletique, la sjacꞌbe li Pabloe: \p ―¿Mi chacꞌan chabat ta Jerusalén yoꞌ cꞌuxi te chcꞌot jmeltsan mi oy amule? ―xi. \p \v 10 Itacꞌav li Pabloe: \p ―Persa liꞌ noꞌox chameltsanbun jcꞌoplal, yuꞌun liꞌ oyun ta atojol, joꞌot ti oy avabtel yuꞌun li mucꞌta ajvalil César ta Romae. Yuꞌun joꞌot lec xanaꞌ ti muꞌyuc jmul ta stojol li jchiꞌiltaque. \v 11 Mi oy cꞌusi chopol la jpase, mi oy jmul ti chicham oe, xuꞌ chicham. Pero mi mu meleluc li jmul li ta xalic li jchiꞌiltaque, muc buchꞌu xuꞌ chiyacꞌ ta scꞌob li jchiꞌiltaque. Xuꞌ chba jcꞌopon li mucꞌta ajvalil César ta Romae. Te ta smeltsanbun jcꞌoplal mi oy jmule ―xi li Pabloe. \p \v 12 Cꞌalal la scꞌopon scotol schiꞌiltac ta abtel li Festoe, jech laj yalbe li Pabloe: \p ―La aval ti chacꞌan ti jaꞌ ta smeltsanbot acꞌoplal li Césare. Lec, te chabat ―xut. \s1 Jaꞌ scꞌoplal ti iꞌiqꞌue talel ta stojol li ajvalil Agripa li Pabloe \p \v 13 Cꞌalal iꞌechꞌ xaꞌox jayib cꞌacꞌale, te icꞌot ta Cesarea yan ajvalil, Agripa sbi. Ibat schiꞌuc yajnil, Berenice sbi. Yuꞌun ba scꞌoponic li achꞌ ajvalil Festoe. \v 14 Ep cꞌacꞌal te ijocꞌtsajic. Li Festoe la slabanbe yaꞌi Agripa li scꞌoplal li Pabloe: \p ―Oy jun vinic liꞌ tiqꞌuil ta chuquel icom yuꞌun li Félixe. \v 15 Cꞌalal liꞌay ta Jerusalene, italic ta jtojol li banquilal paleetique schiꞌuc li jꞌabteletic yuꞌun li jꞌisraeletique. Laj yalbecun ti ta scꞌanic ti acꞌo jmeltsanbe scꞌoplale. \v 16 Jech laj calbe: “Joꞌoncutic li jromauncutique, muc bu jech jtalelcutic ti chcacꞌ ta milel jun vinic mi muc bu te oy eꞌuc li buchꞌu ta sticꞌ mulile, yoꞌ jech xuꞌ ta spac scꞌoplal eꞌuc li buchꞌu ta xticꞌbat smule. Jaꞌ to te chvinaj cꞌusi smul. Mi oy smule, jaꞌ to xuꞌ ta xmile”, xcutic. \v 17 Jech cꞌalal italic liꞌi, muc bu jal la jmala. Ta yocꞌomal noꞌox laj quichꞌbe scꞌop. Laj cal mantal ti acꞌo locꞌuc talel ta chuquel li vinique. \v 18 Te oyic li buchꞌutic ta sticꞌbeic smule. Ti caloj joꞌone, oy yan sba smul. \v 19 Pero jaꞌ noꞌox tsmulin yuꞌunic ti oy cꞌusi yan schꞌunoje. Yuꞌun oy jun vinic ti ta xalbe scꞌoplal li Pabloe, jaꞌ Jesús sbi. Ta xalic ti chamem oe. Pero ta xal Pablo ti chaꞌcuxieme. \v 20 Jech mu jnaꞌ cꞌusi lec ta jpas. La jacꞌbe Pablo mi ta scꞌan chbat ta Jerusalén yoꞌ te acꞌo ba yichꞌ meltsanbeel scꞌoplal. \v 21 Pero mu scꞌan xbat. Liyalbe ti ta scꞌan meltsanbeel scꞌoplal yuꞌun li mucꞌta ajvalil César ta Romae. Jech laj cal mantal ti te acꞌo ticꞌluc o ta chuquele, schiꞌuc ti acꞌo yichꞌ chabiele jaꞌ to mi la jtac batel ta stojol li César ta Romae ―xi li Festoe. \p \v 22 Li Agripae xi itacꞌav: \p ―Ta jcꞌan chcaꞌi eꞌuc li cꞌusi ta xal li vinic chavale ―xi. \p Itacꞌav li Festoe: \p ―Ocꞌob chavaꞌi cꞌusi ta xal ―xi. \p \v 23 Ta yocꞌomal ital li Agripae schiꞌuc li Berenicee. Toj lec scꞌuꞌic slapojic talel scotolic schiꞌuc li schiꞌiltaque. Te iꞌochic li yoꞌ bu ta xichꞌic cꞌope. Te schiꞌinoj talel li banquilaletic yuꞌun li soltaroetique schiꞌuc li buchꞌutic más ichꞌbilic ta mucꞌ li te ta jteclum Cesareae. Li Festoe la stac ta iqꞌuel li Pabloe. \v 24 Cꞌalal te xa oy li Pabloe, jech laj yal li Festoe: \p ―Ajvalil Agripa, oy cꞌusi chacalbe achiꞌuc la achiꞌiltac ti liꞌ tsobolutic jchiꞌuctique. Qꞌuelavilic li vinic liꞌi. Laj yalbecun li schiꞌiltac li te ta Jerusalene schiꞌuc li liꞌ ta Cesareae ti tsots smule, ti persa ta xchame. Laj yalic ti mu xuꞌ ta jcoltae. \v 25 Li joꞌone muc bu ijtabe smul ti xuꞌ ta xmilee. Li stuque liyalbe ti ta scꞌan meltsanbeel scꞌoplal yuꞌun li mucꞌta ajvalil César ta Romae, jech la jnop ti jaꞌ lec te ta jtac batele. \v 26 Pero muc bu jtaojbe smul li vinique ti ta jtsꞌibabe batel li mucꞌta ajvalil cuꞌuntique, jaꞌ yuꞌun laj quicꞌ talel liꞌ ta atojolique. Ajvalil Agripa, jaꞌ caꞌitic li cꞌusi ta xal li vinique, jaꞌ jech ta jnaꞌ o li cꞌusi ta jtsꞌiba batel ta cartae. \v 27 Yuꞌun mu jechuc o smelol mi ta jtac batel ta stojol li mucꞌta ajvalil jun jchuquel mi mu xcaltic li cꞌusi smul ti ichuquee ―xi li Festoe. \c 26 \s1 Jaꞌ scꞌoplal ti te oy ta stojol Agripa li Pabloe \p \v 1 Li Agripae jech laj yalbe li Pabloe: \p ―Xuꞌ chacꞌopoj yoꞌ chapac acꞌoplal ―xut. \p Li Pabloe la stoy scꞌob, jaꞌ svinajeb ti laj yichꞌ ta mucꞌ li ajvalil Agripae. Lic cꞌopojuc: \p \v 2 ―Ajvalil Agripa, jaꞌ lec chcaꞌi ti chapacbun jcꞌoplal ti ta saꞌbecun jmul li jchiꞌiltactique. \v 3 Yuꞌun li joꞌote lec xanaꞌ scotol cꞌu sba jtaleltic, joꞌotic li jꞌisraelutique. Xanaꞌ ti ta jtsaculan onoꞌox jbatic ta cꞌop ta scoj ti mu coꞌoluc li cꞌu sba quichꞌojtic ta mucꞌ li Diose. Jech avocoluc aꞌibun li cꞌusi chacalbee. \s1 Jaꞌ scꞌoplal ti laj yal Pablo li cꞌu sba stalel toꞌoxe \p \v 4 ’Scotol li jchiꞌiltactique snaꞌojic li cꞌu sba lichꞌi talel ta jlumal schiꞌuc li te ta Jerusalene. \v 5 Jaꞌ yuꞌun acꞌo yalic li cꞌusi la jpas ta voꞌonee. Yuꞌun snaꞌojic ti cꞌalal biqꞌuitune jfariseoun onoꞌox. Jaꞌ ti persa ta jchꞌuncutic li smantaltac Diose. \v 6 Joꞌone jchꞌunoj ti icꞌot xa ta pasel li cꞌusi iꞌalbatic yuꞌun Dios li jtotic jmeꞌtic ta voꞌonee. “Te ta atojolic ta xlic li buchꞌu tꞌujbil cuꞌun ti chasventainique”, xꞌutatic onoꞌox. Ta sventa ti jchꞌunoj ti ta sventainan xa crixchanoetic li buchꞌu tꞌujbil yuꞌun li Diose, jaꞌ ta jmulin o yuꞌunic. Jaꞌ yuꞌun liꞌ chiyichꞌbeic jcꞌope. \v 7 Joꞌotic li jꞌisraelutique lajchachoputic, pero scotolic yoquel to ta smalaic chtal li buchꞌu tꞌujbil yuꞌun Dios ti chventainvane. Jech cꞌacꞌal acꞌubal ta sloqꞌuel yoꞌonic ta schꞌunbeic smantal Dios ti yalojique. Ajvalil Agripa, jaꞌ noꞌox jmul yuꞌunic li jchiꞌiltactic ti ta jpuc ti ta sventainan xa crixchanoetic li buchꞌu tꞌujbil yuꞌun li Diose, jaꞌ li Jesuse. \v 8 Joꞌoxuque xanaꞌic ti xuꞌ ta schaꞌcuxes ánimaetic li Diose. Jech ¿cꞌu chaꞌal mu xachꞌunic ti la schaꞌcuxes li Jesuse? \s1 Jaꞌ scꞌoplal ti laj yal Pablo ti laj toꞌox yilbajinan li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltique \p \v 9 ’Li joꞌone jech toꞌox la jcontrain eꞌuc li Jesús li te liquem talel ta Nazarete, yuꞌun la jnop ti jaꞌ yabtel Dios ti jech ta jpase. \v 10 Jech la jpas te ta Jerusalén. A quichꞌ tal mantal ta stojol banquilal paleetic ti xuꞌ jticꞌan ta chuquel li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li Jesuse. Cꞌalal meltsanbil xa scꞌoplal ti ta xmileique, joꞌon laj cal eꞌuc ti acꞌo chamicuque. \v 11 Ta chꞌulnaetic laj cacꞌanbe yichꞌic vocol. Ep ta velta jech la jpas. Laj calbeic ti acꞌo yalic ti jaꞌ jloꞌlovanej li Jesuse. Toj chopolun. La jsaꞌan ta yantic o jteclum li buchꞌutic schꞌunojique yuꞌun ta xquilbajinan. \s1 Jaꞌ scꞌoplal ti laj yal Pablo ti cꞌu sba ijeltaj li yoꞌone \r (Hch. 9.1–19; 22.6–16) \p \v 12 ’Jaꞌ yuꞌun libat ta Damasco, quichꞌoj batel mantal yuꞌun li banquilal paleetique. \v 13 Ajvalil Agripa, ta oꞌlol cꞌacꞌal oy cꞌusi laj quil ta be. Tsots tajmec xojobal ijul ta jtojol li bu chixanav batele. Jaꞌ mu sta jech xojobal li cꞌacꞌale. Joybilun ta xojobal jchiꞌuc li jchiꞌiltac ta xanbale. \v 14 Te lijyalcutic ta lum jcotolcutic. Laj caꞌi cꞌopojel ta jcꞌoptic, jaꞌ li hebreo cꞌope. Jech laj yalbun: “Saulo, ¿cꞌu chaꞌal chacontrainun? Altic ti jech chapase, yuꞌun noꞌox chasaꞌ avocol atuc”, xiyut. \v 15 Jech la jtacꞌbe: “Cajval, ¿mi joꞌot?” xcut. Jech liyalbe: “Joꞌon Jesusun ti chacontrainune. \v 16 Lican. Ti laj cacꞌ jba ta ilel ta atojole, oy smelol. Yuꞌun chaꞌoch ta cajtunel. Yuꞌun chba apucbe crixchanoetic li cꞌusi la avil liꞌi schiꞌuc li cꞌusi chacacꞌbe avil ta tsꞌacale. \v 17 Chajtac batel ta stojol la achiꞌiltac ta israelale schiꞌuc ta stojol li buchꞌutic maꞌuc jꞌisraeletique. Acꞌo mi chayilbajinic pero joꞌon chajcolta. \v 18 Yuꞌun joꞌot chcꞌot avacꞌbe yilic ti chopol li cꞌustic ta spasique yoꞌ jech acꞌo yictaic ta spasel. Jaꞌ chlic spasic li cꞌustic leque. Ta xloqꞌuic ta scꞌob li Satanase, jaꞌ ta xꞌochic ta scꞌob li Diose. Chiyichꞌic ta mucꞌ. Jech ta spasbatic perton yuꞌun li smulique, ta xjeltabat li yoꞌonique. Ta xtuqꞌuib yoꞌonic eꞌuc jech chac cꞌu chaꞌal li buchꞌutic tuqꞌuibem xa yoꞌonic ta jventae”, xiyut li Cajvaltique. \s1 Jaꞌ scꞌoplal ti laj yal Pablo ti muc bu la spꞌajbe smantal li Cajvaltique \p \v 19 ’Jaꞌ yuꞌun, Ajvalil Agripa, la jchꞌun li cꞌusi liyalbe li Cajvaltic li cꞌalal iyacꞌ sba ta ilel ta jtojole. Muc bu la jpꞌajbe smantal. \v 20 Baꞌi laj calbeic li buchꞌutic te nacalic ta Damascoe. Tsꞌacal to a calbeic li buchꞌutic te nacalic ta Jerusalene schiꞌuc ta spꞌejel Judea balumil. Tsꞌacal to a calbeic li buchꞌutic maꞌuc jꞌisraeletique. Laj calbeic ti acꞌo yictaic li cꞌustic chopol ta spasique, ti acꞌo yacꞌ sbaic ta scꞌob li Diose, ti acꞌo spasic li cꞌustic leque yoꞌ jech ta xvinaj o ti yictaojic xa li cꞌustic chopol ta spasique. \v 21 Ta sventa ti jech laj calbeic li buchꞌutic maꞌuc jꞌisraeletique, listsaquic te ta yamaqꞌuil li mucꞌta chꞌulna ta Jerusalén li jchiꞌiltactique. Taꞌox xismilic. \v 22 Pero liscolta li Diose, jaꞌ yuꞌun liꞌ to oyun li avie. Buyuc batcun ta xcalbeic onoꞌox li crixchanoetique. Ta xcalbeic li buchꞌutic ichꞌbilic ta muqꞌue schiꞌuc li buchꞌutic ti muc bu ichꞌbilic ta muqꞌue. Pero mu jcꞌopuc jtuc ti ta xcalbeique. Jaꞌ ta xcalbeic li cꞌustic laj yalic li buchꞌutic iyalic scꞌop Dios ta voꞌonee schiꞌuc li cꞌustic laj yal li Moisese. \v 23 Jaꞌ laj yalic ti persa ta xcham li Cristoe. Laj yalic nojtoc ti ta xchaꞌcuxie, yoꞌ jech ta xilic o li jchiꞌiltactic ta israelale schiꞌuc li buchꞌutic maꞌuc jchiꞌiltic ta israelal ti xuꞌ ta xcolic ta sventae ―xi li Pabloe. \s1 Jaꞌ scꞌoplal ti tscꞌan Pablo ti acꞌo yichꞌ ta mucꞌ Cajvaltic li ajvalil Agripae \p \v 24 Cꞌalal jech laj yal li Pabloe, tsots icꞌopoj li Festoe: \p ―Chajovi, Pablo, ta scoj ti toj ep la achan june ―xi. \p \v 25 Li Pabloe jech laj yal: \p ―Muc bu chijovi, Ajvalil Festo. Jaꞌ melel li cꞌusi chacalbee. Oy lec smelol. \v 26 Li ajvalil Agripae snaꞌoj ti jech scotol li cꞌustic laj cale. Jech muc bu chixiꞌ, laj calbe scotol. Scotol crixchanoetic snaꞌojic li cꞌustic la spas li Jesuse, schiꞌuc ti icham ichaꞌcuxie, yuꞌun muc ta muculuc icꞌot ta pasel. Jech jnaꞌoj ti scotol snaꞌoj eꞌuc li ajvalil Agripae ―xut Festo li Pabloe. \p \v 27 Li Pabloe jech laj yalbe li Agripae: \p ―Ajvalil Agripa, jnaꞌoj ti chachꞌun li cꞌustic yaloj li buchꞌutic iyalic scꞌop Dios ta voꞌonee ―xut. \p \v 28 Itacꞌav li Agripae: \p ―Baqꞌuintic jchꞌun avuꞌun chcaꞌi ti ayem xa li Jcoltavaneje ―xi. \p \v 29 Li Pabloe jech laj yal: \p ―Acꞌo mi mu xachꞌun lec, pero li joꞌone jaꞌ noꞌox ta jcꞌanbe Dios ti acꞌo yacꞌbot achꞌun jech chac cꞌu chaꞌal jchꞌunoje. Pero maꞌuc noꞌox ta jcꞌan ti joꞌot chachꞌune. Ta jcꞌan ti acꞌo schꞌunic eꞌuc li jayvoꞌic li liꞌ iyaꞌiic li cꞌusi laj cale. Jaꞌ noꞌox mu jcꞌan ti chachuqueic ta carena jech chac cꞌu chaꞌal chuculune ―xi li Pabloe. \p \v 30 Cꞌalal iyal jech li Pabloe, ivaꞌiic li Festoe, schiꞌuc li Agripae, schiꞌuc li Berenicee, schiꞌuc scotol li buchꞌutic te schiꞌinojic ta chotleje. \v 31 La svocꞌ sba stuquic li ajvaliletique, jech laj yalbe sbaic: \p ―Muꞌyuc smul li vinic liꞌi ti ta xmilee. Muꞌyuc smul ti ta xchuquee ―xut sbaic. \p \v 32 Li Agripae jech laj yalbe li Festoe: \p ―Ti manchuc yaloj ti tscꞌan chba yichꞌ meltsanbeel scꞌoplal ta stojol César ta Romae, xuꞌ liꞌ noꞌox ta jcoltatic ti jechuque ―xi. \c 27 \s1 Jaꞌ scꞌoplal ti itaque batel ta Roma li Pabloe \p \v 1 La snopic ti ta stiqꞌuic ta barco li Pabloe yoꞌ acꞌo batuc ta Italia balumil. Te libat eꞌuc, joꞌon li Lucasune, te ba jchiꞌin li Pabloe. Li Pablo schiꞌuc li yan jchuqueletique iꞌochic ta scꞌob jun banquilal soltaro, Julio sbi. Jaꞌ banquilal yuꞌun joꞌvinic (100) soltaroetic. Li joꞌvinic soltaroetique Augusto sbiic. \v 2 Te oy jun barco talem ta jteclum Adramitio. Li banquilal soltaroe iyaꞌi ti te ch‐echꞌ ta jteclumetic ta tiꞌtiꞌnab ta Asia balumile, jaꞌ lijꞌochcutic o batel. La schiꞌinuncutic batel li Aristarco li liquem talel ta jteclum Tesalónica ta Macedonia balumile. \v 3 Ta yocꞌomal lijcꞌotcutic ta jteclum Sidón te ta nopol tiꞌnab. Li Julioe toj cꞌux ta yoꞌon li Pabloe, la scolta ba ti acꞌo ba sjulaꞌan li buchꞌutic xojtaquin li te ta jteclume ti acꞌo macꞌlanatuc, ti acꞌo pasbatuc li cꞌusi tscꞌane. \v 4 Jech lijlocꞌcutic li ta Sidone. La snitic muyel li pocꞌ li sventa ta xanav o li barcoe yoꞌ acꞌo netꞌatuc batel ta icꞌ. Pero li bu ta jcꞌan chijbatcutique, te ijnupcutic tsots icꞌ jech mu xa xuꞌ xanav batel li barcoe. Jaꞌ yuꞌun te lijbatcutic ta spat Chipre balumil yuꞌun jaꞌ macal jutuc li icꞌ teye. Li Chipre balumile cacal ta nab, te icom ta stuqꞌuil jtsꞌetcꞌobcutic. \v 5 Te lijxanavcutic batel ta nab ta stuqꞌuil Cilicia balumil schiꞌuc ta stuqꞌuil Panfilia balumil. Te lijcꞌotcutic ta jteclum Mira te ta Licia balumil. \p \v 6 Li banquilal soltaroe te la sta jun barco li talem ta jteclum Alejandría ti ta xbat ta Italia balumile. Te la sticꞌuncutic batel. \v 7 Ep cꞌacꞌal cꞌuncꞌun ixanav batel li barcoe yuꞌun chnetꞌe sutel ta icꞌ. Vocol lijcꞌotcutic ta stuqꞌuil jteclum Nido. Mu xuꞌ ti tucꞌ chijbatcutique yuꞌun toj tsots li iqꞌue. Te echꞌ joycutic ta spat Creta balumil te ta yoc vits Salmón sbi yuꞌun jaꞌ macal jutuc li icꞌ teye. \v 8 Ta tiꞌtiꞌnab noꞌox lijbatcutic pero vocol lijꞌechꞌcutic batel. Lijcꞌotcutic ta scotleb barcoetic li ta nopol mucꞌta jteclum Lasea li te ta Creta balumile. \p \v 9 Tscoj ti cꞌuncꞌun ixanav li barcoe jaꞌ yuꞌun ep cꞌacꞌal ichꞌay cuꞌuncutic. Jnaꞌojcutic ti xiꞌel xa sba xanbal ta mucꞌta nab ta barcoe yuꞌun iꞌechꞌ xa scꞌacꞌalil ta xicta yiximic li jꞌisraeletique, jaꞌ yuꞌun jaꞌ xa o yora chlic sictic. \v 10 Li Pabloe laj yal ti más lec mu xijbatcutique. Jech laj yal: \p ―Viniquetic, más lec mu xijbatutic yuꞌun ta xquichꞌtic ep vocol liꞌ ta barcoe, yuꞌun maꞌuc xa yorail xanbal ta barco. Mi lijbate, oy yicꞌal xmuquij ta nab li barcoe. Altic ta xchꞌay li barco schiꞌuc li yicatse. Oy yicꞌal xijchamutic eꞌuc ―xi. \p \v 11 Li banquilal soltaroe muc bu schꞌun li cꞌusi iyal li Pabloe. Jaꞌ la schꞌun li cꞌusi iyalic li jpasmantal yuꞌunic li jxanubtasej barcoetique schiꞌuc li yajval barcoe. \v 12 Yuꞌun li yoꞌ bu lijcꞌotcutique muc bu lec scotleb barco ti yoꞌ xuꞌ ta jmalacutic xꞌechꞌ li yora sictique, jaꞌ yuꞌun ep laj yalic ti acꞌo batcuncutique. La snopic mi xuꞌ ta xcꞌotic ta jteclum Fenice li te noꞌox ta Creta balumile, xuꞌ te ta jmalacutic xꞌechꞌ yora sictic. Yuꞌun jaꞌ oy lec scotleb barco tey, yuꞌun jaꞌ mu xꞌechꞌ o icꞌ. \s1 Jaꞌ scꞌoplal ti inetꞌe ba ta icꞌ li barcoe \p \v 13 Cꞌalal iyilic ti ital jutuc icꞌ ta xocon vinajel ta sur, iyalic ti ta xa xqꞌuepe. Jech la sloqꞌuesic muyel ta yut nab li ancla‐taqꞌuine ti acꞌo xanavuc batel li barcoe. Lijꞌechꞌcutic ta nopol tiꞌtiꞌ Creta balumil. \v 14 Tsꞌacal to ital tsots icꞌ nojtoc ta sloqꞌueb cꞌacꞌal li ta norestee. \v 15 Lic netꞌatuc sutel ta icꞌ li barcoe. Mu xa xuꞌ xanav batel. Cꞌalal iquilcutic ti mu cꞌusi xuꞌ jpascutique, te lisnetꞌuncutic batel li iqꞌue. \v 16 Te lijcꞌotcutic ta jun biqꞌuit balumil cacal ta nab, Clauda sbi. Lijelavcutic batel ta spat yuꞌun jaꞌ macal jutuc icꞌ tey. Li barcoe sjochoj batel jun canava. Lijxiꞌcutic mi ta xmuquij ta nab li canavae, solel la jcajancutic ta sba li mucꞌta barcoe. Toj vocol icajtsaj cuꞌuncutic. La jchuccutic lec. \v 17 Cꞌalal ichuc cuꞌuncutique, la spechꞌbeic lec ta yijiquil chꞌojon li schꞌut li mucꞌta barcoe yuꞌun naca me vocꞌuc. Ixiꞌic mi te matsꞌal chcom li yoꞌ bu oy jiꞌtique yuꞌun toj nat li jiꞌtic teye. Sirte sbi li jiꞌtic teye. La syalesic li pocꞌ sventa xaneb li barcoe yoꞌ acꞌo mu xnetꞌe batel ta icꞌ yoꞌ bu li jiꞌtique. Jech mu xa stam sbe li barcoe, buyuc xa noꞌox inetꞌe ba ta icꞌ. \v 18 Ta scoj ti toj tsots li iqꞌue yan sba iquichꞌcutic vocol. Jech ta yocꞌomal muc bu chꞌabem isacub, solel lic sjipic ta nab jꞌoꞌlol li yicats li barcoe. \v 19 Ta yoxibal cꞌacꞌale la sjipic ta nab scotol li yabtejebaltac li barcoe. Acꞌo mi chac ma sjipic, pero cꞌan ma scꞌan isjipic. \v 20 Toj jal muc xvinaj sat cꞌacꞌal yuꞌun toj butꞌul. Jaꞌ noꞌox jech ta acꞌubaltique, butꞌul nojtoc, mu xvinaj cꞌanaletic. Mu xpaj tajmec li iqꞌue. Icalcutic ti te xa chijlajcutique. \p \v 21 Ep cꞌacꞌal muc bu xijveꞌcutic. Li Pabloe la svaꞌan sba ta oꞌlol, xi laj yal: \p ―Viniquetic, ti achꞌunicuc ti cꞌusi ical ti manchuc lijlocꞌ talel ta Creta balumile, muc bu jech ta xquichꞌtic vocol ti jechuque. Mu cꞌusi ichꞌay comel avuꞌunic ti jechuque. \v 22 Li avie paso ta tsots avoꞌonic. Mu me xavat avoꞌonic. Muc buchꞌu chcham cuꞌuntic liꞌi. Jaꞌ noꞌox li barcoe ta onoꞌox xchꞌay o. \v 23 Yuꞌun li samele a scꞌoponun jun yajꞌangel Dios. Jaꞌ li Dios li oyun ta scꞌobe, ti chitun yuꞌune. \v 24 Jech laj yalbun li yajꞌangel Diose: “Pablo, mu me xaxiꞌ. Persa chacꞌot ta stojol li mucꞌta ajvalil César ta Romae. Li Diose chascolta achiꞌuc scotol li buchꞌutic te achiꞌuc ta barcoe”, xiyut. \v 25 Jaꞌ yuꞌun mu xavat avoꞌonic. Li joꞌone jchꞌunoj ti ta xcꞌot ta pasel li cꞌusi liyalbe li Diose. \v 26 Jaꞌ noꞌox li barcoe persa chcꞌot matsꞌiuc ta jiꞌtic ta jun balumil cacal ta nab ―xi li Pabloe. \p \v 27 Oxlajuneb cꞌacꞌal acꞌubal netꞌbiluncutic batel ta icꞌ. Ta oꞌlol schanlajunebal acꞌubal te netꞌbiluncutic batel ta mucꞌta nab, Adria sbi. Li jxanubtasej barcoetique schiꞌuc li jpasmantal yuꞌunique, iyalic ti yuꞌun xa chloqꞌuic ta tiꞌnabe. \v 28 La spꞌisic cꞌu snatil li nabe. Vaclajuneb schaꞌvinic (36) metro snatil istaic. Lijbatcutic jutuc, ispꞌisic nojtoc. Jucub schaꞌvinic (27) metro xa snatil istaic. \v 29 Ixiꞌic mi chcꞌot smaj sba ta ton li barcoe, jaꞌ ti mi xvoqꞌue, yuꞌun mu xa bu nat li nabe. Ta chac barco la sjipanic yalel chanib ancla‐taqꞌuin ta yut nab yoꞌ cꞌuxi mu xa xanav o li barcoe. Te yatel yoꞌonic yuꞌun mu xa smalaic tsacub osil. \v 30 Pero li jxanubtasej barcoetique schiꞌuc li jpasmantal yuꞌunique chac jatavicuc. Lic syalesic ta ba nab li scanavaique. Xi laj yalic: \p ―Chba cacꞌbecutic schiꞌil li ancla‐taqꞌuine liꞌ ta sjol barcoe ―xi isjutic cꞌop. \p \v 31 Li Pabloe jech laj yalbe li banquilal soltaro schiꞌuc li yan soltaroetique: \p ―Mi mu xcomic liꞌ ta yut barco li jxanubtasej barcoetique schiꞌuc li jpasmantal yuꞌunique, li joꞌoxuque muc chacolic eꞌuc, ta xachamic ―xut. \p \v 32 Cꞌalal iyaꞌiic li soltaroetique, la stuchꞌbeic yaqꞌuil li canavae, itsꞌuj yalel ta nab. \p \v 33 Cꞌalal yuꞌun xa tsacube, li Pabloe laj yalbe ti acꞌo veꞌicuc scotolique. Xi laj yalbe: \p ―Schanlajunebal xa cꞌacꞌal ti muc bu chaveꞌic leque ta scoj ti chamalaic li cꞌusi chcꞌot ta pasel ta jtojoltique. \v 34 Jech chacalbeic, avocolicuc veꞌanic jech ta xꞌayan avipalic. Mu junuc buchꞌu chcham cuꞌuntic. Mu jpꞌejuc stsotsil joltic chchꞌay comel ―xi li Pabloe. \p \v 35 Cꞌalal iyal jech li Pabloe, la stam jpꞌej pan, laj yalbe coliyal Dios ta stojol scotolic. La xut li pane, la sveꞌ. \v 36 Itsatsub yoꞌon scotolic, lic veꞌicuc eꞌuc. \v 37 Li cꞌu quepalcutic ta barcoe, oy vaclajuneb schanlajunvinic (276) ta jcotolcutic. \v 38 Cꞌalal inojic scotolique, la sjipic ochel ta nab scotol li trigo ti scuchoj li barcoe. Jech mu xa bu ol icom li barcoe. \s1 Jaꞌ scꞌoplal ti ivocꞌ li barcoe \p \v 39 Cꞌalal isacube, mu xojtaquinic bu balumilal oyuncutic li jxanubtasej barcoetic schiꞌuc li jpasmantal yuꞌunique. Iyilic ta nom ti oy bu xuꞌ ta xcoti ta tiꞌnab li barcoe. Isnopic ti jaꞌ te ta xanubtasic batel li barco mi xcꞌotique. \v 40 Jech la stuchꞌanbeic yaqꞌuil li ancla‐taqꞌuinetique. Te laj comuc ta chac ucꞌum. La sjitunbeic yaqꞌuil nojtoc li xanubtasobil li barcoe. La smuyesic nojtoc li pocꞌ sventa xaneb li barcoe yoꞌ jech ta xnetꞌe batel ta icꞌ. Te inopoj batel ta tiꞌnab. \v 41 Pero muc bu xcꞌot yuꞌun te matsꞌal icꞌot sniꞌ ta jiꞌtic li barcoe, jaꞌ te yoꞌ bu ta snup sbaic chib yoc li nabe. Li chac barcoe ivocꞌ ta stsatsal li nabe. \v 42 Li soltaroetique isnopic ti jaꞌ lec mi ta smilic scotol li jchuqueletique naca me jatavicuc batel li buchꞌutic snaꞌic nuxe. \v 43 Li banquilal soltaroe la spajes li yajsoltarotaque yuꞌun mu scꞌan ti ta xlaj ta milel li Pabloe. Jech laj yal: \p ―Li buchꞌutic snaꞌic nuxe jaꞌ baꞌi acꞌo jelavicuc yoꞌ jech ta xloqꞌuic ta tiꞌnab. \v 44 Li yanetique acꞌo cajiicuc batel ta tenelteꞌetic schiꞌuc ta svocꞌolil li barcoe ―xut yajsoltarotac li banquilal soltaroe. \p Jech jcotolcutic lijlocꞌcutic ta tiꞌnab. Muc buchꞌu icham cuꞌuncutic. \c 28 \s1 Jaꞌ scꞌoplal ti icꞌot ta Malta balumil li Pabloe \p \v 1 Cꞌalal loqꞌuemuncutic xa ta tiꞌnabe, jaꞌ to icaꞌicutic ti Malta sbi li balumil li yoꞌ bu lijcꞌotcutique. Te cacal ta nab. \v 2 Lec liscꞌuxubincutic li crixchanoetic li te nacalique. Ta ora la snopꞌic cꞌocꞌ yuꞌun toj echꞌem sic, schiꞌuc yacal joꞌ. Lijyicꞌcutic ta cꞌatimol jcotolcutic. \v 3 Li Pabloe ba stsob talel vachꞌ, laj yacꞌ ta cꞌocꞌ. Te oy jcot jtiꞌaval chon ta siꞌ. Cꞌalal iyaꞌibe scꞌacꞌal li cꞌoqꞌue, ijatav loqꞌuel, itiꞌbat scꞌob li Pabloe. \v 4 Cꞌalal iyilic li crixchanoetique ti itiꞌbat scꞌob Pablo yuꞌun li chone, xi laj yalbe sbaic: \p ―Jaꞌ jmilvanej nan li vinic liꞌi, jaꞌ yuꞌun itiꞌe ta chon. Acꞌo mi icol toꞌox loqꞌuel ta nab, pero persa onoꞌox ta xcham ―xut sbaic. \p \v 5 Li Pabloe la slilin ochel ta cꞌocꞌ li chone. Pero mu cꞌusi ipasbat. \v 6 La smalaic mi ta situb scꞌob li Pabloe, mi ta xcham ta ora. Jal ismalaic pero iyilic ti mu cꞌusi ipasbate. Jech iyalic nojtoc: \p ―Jaꞌ jun riox leꞌe ―xiic xa. \p \v 7 Li bu oyuncutique te nopol sna li ajvalil yuꞌun li Malta balumile, Publio sbi. Laj yicꞌuncutic ochel ta sna. Oxib cꞌacꞌal te lismacꞌlancutic. Xmuybaj noꞌox ti te oyuncutique. \v 8 Li stot li Publioe ip. Te puchꞌul ta stem. Cꞌacꞌal sic schiꞌuc cuxul simnacꞌal ta xaꞌi. Li Pabloe och sqꞌuel. La scꞌoponbe Dios ta stojol. Laj yacꞌbe scꞌob ta sba, icol. \v 9 Cꞌalal iyaꞌiic li crixchanoetic li te ta Malta ti icol yuꞌun Pablo li stot li Publioe, italic ep jchamelajeletic li te nacalic ta Maltae, laj coluc scotolic. \v 10 Ep iyacꞌ jmotoncutic. Cꞌalal lijchaꞌochcutic batel ta barcoe, lijyacꞌbuncutic batel li cꞌustic ta xtun cuꞌuncutic ta bee. \s1 Jaꞌ scꞌoplal ti icꞌot ta Roma li Pabloe \p \v 11 Oxib u te lijocꞌtsajcutic ta Malta balumil. Tsꞌacal to la jtsaccutic batel yan barco li talem ta jteclum Alejandríae. Yuꞌun te ta smala ch‐echꞌ yora sictic ta Malta balumil eꞌuc. Oy chib slocꞌol yajrioxic ta sniꞌ li barcoe, jaꞌ Cástor schiꞌuc Pólux sbiic. \v 12 Lijxanavcutic batel ta barco, te lijcꞌotcutic ta jteclum Siracusa. Te lijocꞌtsajcutic oxib cꞌacꞌal. \v 13 Lijlocꞌcutic nojtoc li ta Siracusae, ta tiꞌtiꞌnab lijxanavcutic batel ta barco. Lijcꞌotcutic ta jteclum Regio te ta Italia balumil. Ta yocꞌomal ital icꞌ ta xocon vinajel ta sur. Lisnetꞌcutic batel, jech ta chib noꞌox cꞌacꞌal lijcꞌotcutic ta jteclum Puteóli li te ta Italia balumil eꞌuque. Te lijlocꞌcutic ta barco. \v 14 Te ijtacutic jayvoꞌ li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltique. Liscꞌanbecutic vocol ti acꞌo pajcuncutic jucubuc cꞌacꞌale. Tsꞌacal to lijbatcutic ta Roma. Ta coccutic xa lijxanavcutic batel. \v 15 Li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltic li te ta Romae, iyaꞌiic ti te xa chijbatcutique. Tal snupuncutic ta be li te ta chꞌivit Apio sbie, schiꞌuc li yoꞌ bu Oxpꞌej Na sbie. Cꞌalal iyil Pablo ti tal nupvanicuc li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltique, itsatsub yoꞌon, xmuybaj xa. Iyalbe coliyal Dios. \v 16 Cꞌalal lijcꞌotcutic ta Romae, li banquilal soltaroe laj yacꞌbe ta scꞌob li más banquilal soltaro li te ta Romae scotol li jchuqueletique. Li Pabloe iꞌalbat ti xuꞌ slecoj ta slocꞌ jpꞌej na, pero ta xchabiat yuꞌun jun soltaro. \s1 Jaꞌ scꞌoplal ti laj yal scꞌop Dios ta Roma li Pabloe \p \v 17 Cꞌalal yoxibal xa cꞌacꞌal scꞌotel ta Roma li Pabloe, laj yicꞌan talel li buchꞌutic más ichꞌbilic ta mucꞌ yuꞌun li schiꞌiltac ta israelal li te ta Romae. Cꞌalal italique, jech laj yalbe: \p ―Jchiꞌiltac, acꞌo mi mu cꞌusi chopol la jpas ta stojol li jchiꞌiltactique, acꞌo mi muc bu la jcontrain li cꞌu sba stalel li jtotic jmeꞌtic ta voꞌonee, pero li jchiꞌiltactique liyaqꞌuic ta scꞌob li jromail ajvaliletic li te ta Jerusalene. Jech chucbil lital liꞌi. \v 18 Cꞌalal la smeltsanbun jcꞌoplal li ajvaliletique, muc bu la stabecun jmul ti ta xaꞌox xismilique, jech ta xaꞌox xiscoltaic. \v 19 Pero ta scoj ti mu xlaj yoꞌonic ta stiqꞌuel jmul li jchiꞌiltactique, solel laj cal ti acꞌo smeltsanbun jcꞌoplal li mucꞌta ajvalil César liꞌi. Pero maꞌuc tal jticꞌbeic smul li jchiꞌiltactique. \v 20 Jaꞌ yuꞌun laj quicꞌoxuc talel liꞌi yuꞌun ta jcꞌan chajcꞌoponic. Ti liꞌ chuculun ta carena chavilique, jaꞌ ta sventa ti jchꞌunoj ti ta sventainan xa crixchanoetic li buchꞌu jmalaojtic onoꞌox ti ta xtale, jaꞌ li Jesuse ―xi li Pabloe. \p \v 21 Jech itacꞌavic: \p ―Muc bu xcaꞌicutic acꞌoplal ta carta ti te imeltsaj tal ta Judea balumil li cartae. Muc buchꞌu a yal ti oy amul ta stojol li jchiꞌiltactique. \v 22 Pero ta jcꞌan chcaꞌicutic li cꞌop ti achꞌunoje. Yuꞌun caꞌiojcutic ti scotol jchiꞌiltactic chopol ta xcꞌopojic ta sventa li Jesuse ―xiic. \p \v 23 Laj yalic ti cꞌusi cꞌacꞌalil ta xtalique. Cꞌalal icꞌot scꞌacꞌalile, ep icꞌotic li yoꞌ bu schꞌamunoj na li Pabloe. Li Pabloe laj yalbeic ti ta sventainan xa crixchanoetic li buchꞌu tꞌujbil onoꞌox yuꞌun li Diose, jaꞌ li Jesús ti iꞌay xae. Laj yalbe ti jaꞌ noꞌox scꞌoplal Jesús ti la stsꞌiba comel li Moisés ta voꞌonee schiꞌuc li buchꞌutic yan iyalic scꞌop Dios ta voꞌonee, yoꞌ jech acꞌo cꞌotuc ta yoꞌonic ti jaꞌ Jcoltavanej li Jesuse. Sob lic yal, jaꞌ to ilaj yoꞌonic ti ichꞌay cꞌacꞌale. \v 24 Oy buchꞌutic ischꞌunic li cꞌusi iyal li Pabloe; oy jꞌoꞌlol muc schꞌunic. \v 25 Ta scoj ti mu jmojuc yoꞌonic tsutic batele, jech iꞌalbatic yuꞌun li Pabloe: \p ―Li Chꞌul Espíritue jaꞌ melel li cꞌusi laj yalbe li Isaíase ta sventa li jtotic jmeꞌtic ta voꞌonee. Jech iꞌalbat: \q1 \v 26 Batan, jech xcꞌot avalbe la achiꞌiltaque: \q1 “Ep xa ta velta avaꞌiic avilic pero mu xavaꞌibeic smelol, mu xachꞌunic. \q1 \v 27 Yuꞌun toj tsots avoꞌonic jech mu xuꞌ chachꞌunic o. \q1 Yuꞌun mu onoꞌox xachꞌunic li cꞌusi chavaꞌiique schiꞌuc li cꞌusi chavilique, \q1 jech mu xavaꞌibeic o smelol. \q1 Yuꞌun mu onoꞌox xacꞌan xavictaic li cꞌustic chopol chapasique, \q1 jech mu xacolic o cuꞌun, xi li Chꞌul Espíritue”, \m xi onoꞌox li Isaíase. \v 28 Naꞌic me ti jaꞌ xa icꞌot ta stojolic li buchꞌutic maꞌuc jꞌisraeletic ti xuꞌ ta xcolic yuꞌun li smulique. Jaꞌ xa ta xichꞌic albeel, jaꞌ ta schꞌunic ―xi li Pabloe. \p \v 29 Cꞌalal iyal jech li Pabloe, iloqꞌuic batel li schiꞌiltaque. Xꞌupꞌetic xa batel ta loꞌil. \p \v 30 Li Pabloe chib jabil te icom ti bu tslocꞌ li nae. Laj yotes ta sna scotol li buchꞌutic te chcꞌot cꞌoponatuque. \m \v 31 Jamal laj yalbe ti ta sventainan xa crixchanoetic li buchꞌu tꞌujbil onoꞌox yuꞌun li Diose, jaꞌ li Cajvaltic Jesucristoe. Jamal laj yalbe scꞌoplal li Cajvaltic Jesucristoe. Muc buchꞌu ipajesat ta yalel.