\id REV March 19, 1992 APOCALIPSIS TZUTUJIL SANTIAGO PSP \h APOCALIPSIS \toc1 Apocalipsis \toc2 Apocalipsis \toc3 Ap \mt1 APOCALIPSIS \c 1 \s1 • • • • • \p \v 1 Anen en Juan, y jawra je xtentz'ibaj ra Jesucristo k'alsyona chenwech. Ja' Jesucristo xyataja tzra rmal Dios che nk'alsaj jawrara ch-utz c'ara' chjara' nc'utbej chkawech ja ok ajsmajma' rxin nak xtbantaj na cumplir chanim. Jxucsaj che rk'alsic, c'ola jun ángel xutak wq'uin anen ja en ajsmajma' rxin. \v 2 Anen ney-on testig-il tzrij rtzojbal Dios y ney-on testig-il tzrij jk'alsan rmal Jesucristo, njelal jxentz'et ney-on testig-il tzrij. \v 3 Ajni'la quicotemal tzra je xtsiq'uina jawra je xtentz'ibaj ra jk'alsan tzrij je xtbantaj na cumplir, y congan quicotemal chca chka' je nquec'axana y necnimaj com xe nkajin ta tiempo. \s1 • • • • • \p \v 4 Jawra jnemjon rtz'ibxic quentak ela ewq'uin ixix ja ix wku' iglesia jixc'ola chpam departamento Asia. Jutzil je nsipaj Dios rexbil je qui'il nec'je'a awanm chwech, jara' ta xtecochij más tzra. Jara' Dios nmajo'n jmul mquita c'ola, arja' c'ola camic, nc'o wa' iwir cubjir, nc'ola chwak cabij y nc'ola rxin junlic. Y xtecochij ta utzil chca chka' je e wku' espíritu jec'ol oca chwech retrono Dios, \v 5 y xtecochij ta tzra Jesucristo chka'. Ja' Jesucristo ocnak testigo rxin Dios y ne ktzij wa' testig-il jnuya', ja' Nabey-al je xc'astaja chquecjol cnomki' y c'ola ruk'a' chca je' reyes rxin rwech ruch'lew che nqueruban mandar. Arja' ajni'la xokrajo' y xokrch'ach'jorsaj chpam kil kamac tzra recq'uiel, \v 6 y chka' xuya' chka ajoj che xok-oca ok reyes y ok sacerdote ch-utz c'ara' nkaban rsamaj Dios jredta'. Nte xtya' wa' ruk'ij, nte ja' wa' xtebnowa mandar camic y rxin junlic chpam je' tiemp rxin je' tiemp. Amén. \v 7 Bien tewc'axaj, arja' penak c'mon ta rmal jle' sutz' y ne conjelal wnak nquetz'et na rwech, y je' wnak jxemnowa lanza prupox arj-e' nquetz'et na chka'. Je tnamet jec'ola chwech ruch'lew ajni'la jun ok'ej xtqueban rmal. Cara' nbantaj na. Amén. \v 8 Cawra nbij Kajaw ra: —Anen enc'o chic tak xwankera rwech ruch'lew y enc'ola tak xtq'uisa rwech ruch'lew chka', anen en Nabey y anen en Q'uisbal, cara' nbij. Jara' Dios majo'n ra mquita c'ola, arja' c'ola camic, nc'ola ojer y nc'ola chwak cabij y ne rxin junlic, arja' nmajo'n poder mquita c'ola pruk'a'. \s1 • • • • • \p \v 9 Anen en Juan en ewch'alal. Anen en ewexbil che rtijic lowlo', en ewexbil chpam gobierno rxin Dios, y chka' en ewexbil che rcoch'ic je njelal npeta chkij rmal xjun kabnon ruq'uin Jesucristo. Tak xk'alsasa chenwech jxentz'ibaj chewa ra jara' tak xenc'je'a chpam lwar Patmos jc'ola pmar. Rmal rtzojbal Dios tak xenc'je'a chpam jawra lwar y rmal rbixic Jesucristo. \v 10 Jxenban pjun domingo xenc'je'a pruk'a' Espíritu Santo, y c'ola jun nimlaj kul xenc'axaj cana chwij ajni' rukul jun trompeta, \v 11 y cawra xbij chwa ra: —Anen enc'o chic tak xwanker ta rwech ruch'lew y ne enc'o wa' tak xtq'uisa rwech ruch'lew chka', anen en Nabey y anen en Q'uisbal. Njelal je xtatz'et ttz'ibaj chpam jun libro y natak ela cuq'uin e wku' iglesia jec'ola chpam e wku' tnamet jc'ola chpam departamento Asia. J-ewra e wku' tnamet ra: Efeso, Esmirna, Pérgamo, Tiatira, Sardis, Filadelfia ruq'uin Laodicea. Cara' xbij chwa. \v 12 C'jara' xenya' volt che rtz'etic je ntzijona wq'uin, y jxentz'et c'ola wku' candelero oro ocnak. \v 13 Y c'ola jun pa'la checjol wku' candelero y je nca'ya cara' ajni' nca'ya rlec'wal jun wnak. Jretziak rucsan elnak ta chukul y kanak che rkan, y c'ola jun xembal rucsan xe' rpam y q'ue chwech ruruc'u'x ponnak wa', oro ocnak. \v 14 Jresmal rwá' congan sak sak, y pe rk'arwech ajni' ruxak k'ak'. \v 15 Je rkan congan nc'ac'ota ajni' bronce ja c'a nel ta p-horno y bien s-un rij ch-utz c'ara' congan nc'ac'ota, y jrukul congan nim nc'axaxa ajni' jle' ya' congan nerjoja. \v 16 Prejquenk'a' ec'ola e wku' ch'umil, y c'ola jun espada elnak ta pruchi' congan is rutza'm y ne c-e' c'o wa' réy, y jreplaj ajni'la ruch'a' ajni' nuban k'ij tak congan ruch'a'. \v 17 Tak xentz'et xenkaja penlew chwech ajni' xencoma. Per arja' xenruchap tzan rejquenk'a' y cawra xbij chwa ra: —Mtaxibej ta awi' com anen en Nabey y anen en Q'uisbal. \v 18 Anen enc'as wa', xenya' wi' pe cmic per enc'as chic, y quenc'se' na rxin junlic chpam je' tiemp rxin je' tiemp, amén. Y c'ola nuk'a' tzrij cmic, y c'ola nuk'a' chka' tzrij je' lwar abar nec'je' wa' canm cnomki'. \v 19 Camic quenbij chawa, jxatz'et ttz'ibaj, ttz'ibaj je ntajina nbantaja camic y ttz'ibaj chka' jq'uemjana tbantaja. \v 20 Camic quenk'alsaj chawech nak cbanic je wku' ch'umil jxe'atz'et pwejquenk'a', y quenk'alsaj chawech chka' nak rbanic je wku' candelero j-oro ocnak. Je wku' ch'umil j-era' e wku' ángel je nquechajina cxin e wku' iglesia y je wku' candelero jxatz'et jara' e wku' iglesia, cara' xbij Jesucristo chwa. \c 2 \p \v 1 Cawra xbij chic chwa: —J-ángel jnechjalbena rxin iglesia jc'ola p-Efeso cawra ttz'ibaj ela tzra ra: —Jesucristo jc'ola wku' ch'umil prejquenk'a' y nbina checjol wku' candelero j-oro ocnak, arja' cawra nbij tzra iglesia ra: \s1 • • • • • \p \v 2 —Anen bien wutkin jebnon, wutkin che ajni'la pen rsamaj Dios jemjon rbanic y wutkin che ajni'la ecch'on ewech chpam. Wutkin chka' che nmajo'n egan cuq'uin itzel tak wnak, y xe'eban probar wnak je nquebina che e apóstol per me e apóstol ta y xewutkij che e tz'koy tak tzij. \v 3 Ecch'on jpenak je' chewij y c'ola epaciencia che rcoch'ic, y nmal anen congan ixsmajnak y nmajo'n yojtanak ta ec'u'x. \v 4 Per quenwajo' quench'ojquij jun chewa camic ra, com ixix ey-on cana ojben ri'il rxin Dios jnesmaja ptak ewanm nabey. \v 5 Kas bien terkaja pnewá' abar ixtzaknak wa', tec'xa' ena'oj y tebna' ajni' ebnon ta nabey. We mteban cara' quenba anen ewq'uin chanim y quenlsaj ela ja ecandelero chpam rc'olibal. Cara' quenban chewa we mteq'uex ena'oj. \v 6 Per utz ebnon tak itzel netz'et je nqueban je' wnak jnicolaítas quebi', y anen chka' itzel quentz'et je nqueban. \v 7 Jc'ola quexquin tecc'axaj je ntajina nbij Espíritu Santo chca iglesia. Achnak nquech'ecmaja y majo'n nqueya' ta qui' pruk'a' rtzilal che xqueruch'ec ta, anen quenya' na chca che nquetaj rwech che' jrec'mon ta utzlaj c'aslemal je rxin junlic. Jara' che' jc'ola pnic'aj paraíso jabar c'o wa' Dios. Cara' natz'ibaj ela tzra ángel rxin iglesia jc'ola p-Efeso, cara' nbij chwa. \s1 • • • • • \p \v 8 Y cawra xbij chic chwa: —J-ángel je nechjalbena rxin iglesia jc'ola chpam Esmirna cawra natz'ibaj ela tzra: —Jesucristo, ja' Nabey y ja' Q'uisbal, y ja' xcoma per xc'astaja rwech y cawra nbij tzra iglesia ra: \v 9 —Anen bien wutkin jebnon y wutkin chcongan lowlo' etjon. Wutkin chka' chcongan ix ch'tak mibi', per ix byoma' chwech Dios rmal jyukbal ec'u'x ruq'uin. Y wutkin chka' chcongan itzel tak tzij nbixa chewa cmal wnak je nquebina che aj Israel per majo'n cc'an ta jun anm ajni' yatanak chca aj Israel che necc'aj. Per arj-e' xjun molbal ri'il rxin Satanás e'ocnak wa'. \v 10 Mtexibej ta ewi' chwech lowlo' je nquixk'axa chpam. Bien tewc'axaj je xtenbij chewa ra, ec'ola chewa nquixecsasa pcars rmal diablo, jara' nquixertakchbej che neya' cana yukbal ec'u'x ruq'uin Dios, y ljuj k'ij nquixec'je' na chpam lowlo'. Nte xteyke' wa' ec'u'x junlic ruq'uin Dios, nte cara' ebnon tak xtquixcoma. Wcara' neban c'ola jun corona nyataja chewa, jara' utzlaj c'aslemal je rxin junlic. \v 11 Jc'ola quexquin tecc'axaj je ntajina nbij Espíritu Santo chca iglesia. Achnak nquech'ecmaja y majo'n nqueya' ta qui' pruk'a' rtzilal che nqueruch'ec ta, arj-e' majo'n ruk'a' rucab cmic chquij je xtuban ta lowlo' chca. Cara' natz'ibaj ela tzra ángel rxin iglesia jc'ola chpam Esmirna, cara' xbij chwa. \s1 • • • • • \p \v 12 Y cawra xbij chic chwa: —J-ángel jnechjalbena rxin iglesia jc'ola chpam Pérgamo cawra ttz'ibaj ela tzra ra: —Jesucristo jc'ola jun espada elnak ta pruchi', per jun espada jcongan ch'ut rutza'm y ne c-e' c'o wa' réy, arja' cawra nbij tzra iglesia ra: \v 13 —Anen bien wutkin jebnon. Mesque tzra' ixc'o wa' abar c'o wa' retrono Satanás per nmajo'n eney-on cta, y tak xbixa chewa chneya' cana yukbal ec'u'x wq'uin per nmajo'n xeya' cta. Y nmajo'n xeya' cta yukbal ec'u'x wq'uin chka' tak xcomsasa Antipas, arja' jun testigo wxin y nmajo'n xuya' cta yukbal ruc'u'x wq'uin, y xcomsasa checjol tzra' chpam lwar abar c'o wa' Satanás. \v 14 Per camic c'ola jun achnak quench'ojquij chewa ra. Ec'ola jujun checjol nquetajina necnimaj tijonem rxin Balaam. Com Balaam ojer arja' xuch'ob chwech Balac nak nuban che nquerkasaj tnamet Israel chpam rtzilal. Cara' xuban y rmal c'ara' tak tnamet Israel c'ola xquetaj jtzujun chquewech tioxa', y chka' xe'oca cuq'uin jle' ixki' jme quexkilal ta. \v 15 Y cara' ebnon ixix chka', ec'ola chewa je ntajina necnimaj tijonem cxin nicolaítas y jara' tijonem congan itzel quentz'et anen. \v 16 Tec'xa' c'a ena'oj, per wmajo'n neq'uex ta quenba anen ewq'uin chanim cnech'ojquij cuq'uin je nquebnowa cara', y ja espada jelnak ta pnuchi' jara' quencsaj chquij. \v 17 Jc'ola quexquin cc'axaj je ntajina nbij Espíritu Santo chca iglesia. Achnak nquech'ecmaja y majo'n nqueya' ta qui' pruk'a' rtzilal che nqueruch'ec ta, anen quenya' na chca che nquetaj maná jwewtanak, y quenya' na jun abaj sak chca chka' y jara' abaj c'ola jun bi'aj c'ac' tz'ibtanak chwech jmajo'n ojtakyona, xjara' notkina achnak xtya'a jara' abaj tzra. Cara' natz'ibaj ela tzra ángel rxin iglesia jc'ola chpam Pérgamo, cara' nbij chwa. \s1 • • • • • \p \v 18 Y cawra xbij chic chwa: —J-ángel jnechjalbena rxin iglesia jc'ola chpam Tiatira cawra ttz'ibaj ela tzra: —Jesucristo je Rlec'wal Dios, je rk'arwech ajni' ruxak k'ak' y rkan jcongan nc'ac'ota ajni' jun ch'ech' bronce je bien bnon rchumilal che nc'ac'ota, cawra nbij tzra iglesia ra: \v 19 —Anen bien wutkin jebnon y wutkin chc'ola ojben ri'il rxin Dios ewq'uin. Wutkin chka' che ykula ec'u'x ruq'uin Dios y wutkin che e'et-on jc'ola cnecesidad. Wutkin che ecch'on njelal jpenak je' chewij y wutkin che más chna nim samaj rxin Dios neban camic que chwech ajni' ebnon ta nabey. \v 20 Per c'ola quench'ojquij chewa camic ra, jara' tak majo'n nech'ojquij ta rtzilal jnuban ixak Jezabel rubi'. Arja' nbij chc'ola nk'alsaxa chwech rmal Dios. Per xe m-utz ta nuc'ut chquewech ajsmajma' wxin, xe nqueruban engañar y nuc'ut chquewech ch-utz nque'oca ach-i' cuq'uin ixki' jme quixkilal ta, y utz chka' nquetaj je' achnak jtzujun chquewech tioxa'. \v 21 Anen ney-on tiempo tzra chnuq'uex rna'oj per arja' nmajo'n nrajo' ta nuq'uex, c'remjon na rbanic il mac cuq'uin ach-i'. \v 22 Bien tewc'axaj je xtenban tzra, quenkasaj chpam jun yubil, y jquenban chca jxebnowa il mac ruq'uin quenuya' na chpam jun nimlaj lowlo' wmajo'n xtqueya' cta rtzilal ajni' nuc'ut ja' ixak chquewech. \v 23 Je xtenban chca ral jara' que'encamsaj, y njelal iglesia bien xtch'obtaja cmal che anen quencwina quentz'et achnak jc'ola ptak cpensar y ptak canm wnak, nmajo'n wewtanak ta chenwech anen, y anen quenya' na rtojbalil chewa ajni' ebnon chixjujnel, jebnon jara' nc'utuna ajni' rtojbalil xtenya' chewa. \v 24 Per chewa ixix y chca jle' chic jec'ola Tiatira jmajo'n eniman ta tijonem rxin Jezabel y majo'n etijon ta ewi' tzrij je nmak tak tijonem rxin Satanás nbixa tzra, cawra quenbij chewa camic, anen majo'n chic jun ejka'n xtenya' ta chewij. \v 25 Per xerwara', jutzlaj tijonem jc'ola ewq'uin tnimaj wa', ne tcara' ebnon tak xtenpet chic jmul. \v 26 Achnak nquech'ecmaja y majo'n nqueya' ta qui' pruk'a' lowlo' che xqueruch'ec ta y majo'n nqueya' cta nmandamiento, anen quenya' na chca che nque'oca e k'toy tak tzij pquewá' wnak jec'ola ptak je' nación. \v 27 Congan jun nimlaj poder nec'je'a pquek'a' jara' nquecsaj chquij wnak chcow nquequechap tzra y che nquecc'abej cxin, ajni' poder rxin jun ch'ech' nya'a pruk'a' jun acha che npaxij jun bjo'y tzra y nquiraj ri' bjo'y. Cara' poder je xtyataja chca ajni' xyataja chwa anen rmal Nedta' Dios. \v 28 Chka' xtenya' chca jch'umil rxin rsakric. \v 29 Jc'ola quexquin cc'axaj je ntajina nbij Espíritu Santo chca iglesia. Cara' ttz'ibaj ela tzra ángel rxin iglesia jc'ola Tiatira, cara' xbij chwa. \c 3 \s1 • • • • • \p \v 1 Y cawra xbij chic chwa: —J-ángel jnechjalbena rxin iglesia jc'ola Sardis cawra ttz'ibaj ela tzra ra: —Jesucristo jec'ola e wku' espíritu rxin Dios ruq'uin, jec'ola e wku' ch'umil pruk'a', cawra nbij tzra iglesia ra: —Anen bien wutkin jebnon, ixix nquixtz'e'ta ix jun iglesia ixc'asla per chwech Dios ix jun iglesia ixcomnak. \v 2 Quixc'asc'ata. C'c'o na jtz'it ec'aslemal, xjara' jlal xyamer nq'uisa, per jara' tey-a' rchuk'a' ch-utz c'ara' nquixemloj ta. Cara' quenbij chewa com njelal obra jebnon xenwutkij bien che majo'n wen ta chwech Dios. \v 3 Rmal c'ara' quenbij chewa, kas terkaja bien pnewá' jutzlaj tijonem je c'tun ta chewech nabey y xeya' ewexquin tzrij. Camic njara' tijonem tnimaj y tec'xa' ena'oj. Wmajo'n xquixc'asc'at ta anen quenba ewq'uin, per majo'n ewutkin ta nak hor xquenekaja, ajni' nuban jun elk'om je nmajo'n jun ojtakyona nak hor nekaja. \v 4 Per ec'o na jujun chewa jixc'ola pSardis c'a ch'ajch'oj na cc'aslemal y majo'n ctz'ilon ta quetziak. Arj-e' nyataj na chca che quenquexbilaj, sak tziak quecsan etren ela chwij com jara' yatanak wa' chca chcara' nqueban. \v 5 Je nquech'ecmaja y majo'n nqueya' ta qui' pruk'a' rtzilal che xqueruch'ec ta jara' c'ola jle' tziak sak nyataj na chca che nquecsaj, y anen majo'n quenchup ta quebi' chpam libro jabar tz'ibtal wa' quebi' wnak jyatanak chca utzlaj c'aslemal je rxin junlic, y tak xtque'ekaja chwech Nedta' y chquewech r-ángel, ne chquewech nbij wa' che ec'ola pnecwent. \v 6 Nak c'ola quexquin cc'axaj je ntajina nbij Espíritu Santo chca iglesia. Cara' natz'ibaj ela tzra ángel rxin iglesia jc'ola pSardis, cara' nbij chwa. \s1 • • • • • \p \v 7 Y cawra xbij chic chwa: —J-ángel jnechjalbena rxin iglesia jc'ola p-Filadelfia cawra natz'ibaj ela tzra ra: —Jesucristo jSantlaj Alc'walxel jne ktzij wa' njelal je nbij y c'ola llave rxin David pruk'a', y tak c'ola nujak majo'n jun xtecwin ta xttz'apij ta, y tak c'ola ntz'apij majo'n jun xtecwin ta xtujak ta, arja' cawra nbij tzra iglesia ra: \v 8 —Anen bien wutkin jebnon. Camic bien tewc'axaj, c'ola jun puerta jkala jney-on chewech y majo'n jun xtecwin ta xtz'apij. Bien wutkin xe mnim ta echuk'a', per mesque cara' ebnon per majo'n ey-on cta ntzojbal y majo'n nepoknaj ta nebij chwa che anen en Ewajaw. \v 9 Bien tewc'axaj, ec'ola wnak xjun molbal ri'il rxin Satanás e'ocnak wa', j-e' necbij che e aj Israel per majo'n cc'an ta jun anm ajni' yatanak chca aj Israel che necc'aj com xe e tz'koy tak tzij. Tetz'ta' mpa' je xtenban chca, pors nquepe na ewq'uin, que'enkasaj na y nquerexque' na chewech y ncutkij na che anen quixnwajo'. \v 10 Ixix eniman ntzojbal jxenbij chewa che tec'je'a epaciencia che rcoch'ic je npeta chewij, y rmal c'ara' anen chka' quixenchjalbej na chpam nimlaj lowlo' jpenak chwech njelal rwech ruch'lew. Jara' nimlaj lowlo' je xtpet na jara' nquebanbexa probar wnak jec'ola chwech ruch'lew. \v 11 Bien tewc'axaj, anen quenba chic jmul chwech ruch'lew chanim, tebna' cwent jyatanak chic chewa ch-utz c'ara' majo'n nak xtelsan ta chewa jecorona. \v 12 Je nquech'ecmaja y majo'n nqueya' ta qui' pruk'a' rtzilal che xqueruch'ec ta, anen quenya' na chca che nque'oca e ajni' rkan tak jay rxin santlaj rtemplo neDios y junlic nquec'je'a tzra', nmajo'n nak ta xtelsana cxin chpam. Jun chic, quentz'ibaj na rubi' neDios chquij y quentz'ibaj rubi' retnamet neDios chquij chka'. Jawra tnamet jara' jc'ac' Jerusalén je nel ta chcaj ruq'uin neDios y nkaj ta chwech ruch'lew. Y c'ola jun bi'aj c'ac' je wxin anen, jara' quentz'ibaj chquij chka'. \v 13 Jc'ola quexquin cc'axaj je ntajina nbij Espíritu Santo chca iglesia. Cara' natz'ibaj ela tzra ángel rxin iglesia jc'ola Filadelfia, cara' nbij chwa. \s1 • • • • • \p \v 14 Y cawra xbij chic chwa: —J-ángel jnechjalbena rxin iglesia jc'ola chpam tnamet Laodicea cawra natz'ibaj ela tzra ra: —Jesucristo je rbin-an Amén y nuban wa' cumplir njelal je nbij, y njelal je nbij ne ktzij wa', y ruq'uin ja' wankernak twa' njelal je rwankersan Dios, arja' cawra nbij tzra iglesia: \v 15 —Anen bien wutkin jebnon che nexte ix tew nexte ix c'ten. Utz ta wexte ix k'alaj che ix tew owe ix c'ten. \v 16 Per me ix k'alaj ta nak ebanic rmal c'ara' congan itzel quenna' ewmal. Ajni' nuban jun acha xe nxabij ela njelal jretjon tak itzel xuban tzra, y cara' xtenban chewa ixix chka', quixnelsaj ela. \v 17 Cara' quenbij chewa com ixix nebij chcongan ix byoma' y congan bnak pnim emibil y majo'n achnak nc'atzina chewa. Cara' nebij per xmajo'n ewutkin ta je chwech Dios congan lowlo' ebnon, ix ch'tak mibi', ix moya', y nmajo'n etziak chewij. \v 18 Rmal c'ara' quenya' ena'oj, telk'o' wq'uin anen kas mer oro jk'axnak pk'ak' ch-utz c'ara' nquixoca byoma' jne ktzij wa' che ix byoma'. Y telk'o' wq'uin anen je' tziak sak jnecsaj chewij ch-utz c'ara' majo'n ixch'nel ta nquixtz'e'ta y majo'n q'uixbal ta nena'. Y telk'o' wq'uin chka' ak'om jneya' pnek'awech ch-utz c'ara' njaktaja. \v 19 Conjelal wnak jquenwajo' arj-e' quench'ojquij rtzilal chca je nqueban y quenuban castigar. Quixemk'e' c'a tzra ec'aslemal y tec'xa' ena'oj. \v 20 Bien tewc'axaj, anen enpa'la chuchi' puerta rxin ewanm y quenc'ojc'a oca. Achnak nc'axana nukul y nujak chijay rxin ranm chenwech jara' quenoc chpam ranm y junam nokwa' ruq'uin.\fig Anen en pala chuchi chijay rxin ewanm y quencojca oca, cara nbij Jesucristo.|src="cn02107B.tif" size="col" copy="© 1978 David C. Cook Publishing Co." ref="Ap 3.20" \fig* \v 21 Je nquech'ecmaja y majo'n nqueya' ta qui' pruk'a' rtzilal che xqueruch'ec ta, anen quenya' na chca che nque'oca e k'toy tak tzij y quenquexbilaj na chpam netrono, ajni' xenban anen xench'ecmoja y xenwexbilaj Nedta' Dios chpam retrono. \v 22 Jc'ola quexquin cc'axaj je ntajina nbij Espíritu Santo chca iglesia. Cara' natz'ibaj ela tzra ángel rxin iglesia jc'ola chpam Laodicea. Cara' xbij chwa. \c 4 \s1 • • • • • \p \v 1 Tak xtz'ettaja njelal jawra nmal chek q'uenjlal xentzu' chic jun je xc'u'ta chenwech. C'ola jun puerta jkala chcaj y xtzijon chic wq'uin jkul je xtzijona wq'uin nabey mul ajni' rukul jun trompeta, cawra xbij chwa ra: —Catojte' ta wawe', anen quenc'ut chawech jq'uemjana tbantaja, cara' xbij chwa. \v 2 C'jara' xenna' xenc'je'a pruk'a' Espíritu Santo y xentz'et jun trono chumin chcaj y c'ola jun tz'bula chpam. \v 3 Je tz'bula chpam trono, je nca'ya cara' ajni' nca'ya c-e' abaj jcongan nmak rjel, jun rbin-an jaspe, jun chic rbin-an cornalina. Y c'ola jun xconk'a' rsutin ri' tzrij trono, y je nca'ya xconk'a' ncara' ajni' nca'ya abaj jcongan nim rejlal rbin-an esmeralda. \v 4 Je trono c'o chic veinticuatro trono rsutin ri' tzrij y ec'ola e veinticuatro anciano e jujun etz'bula chpam. Arj-e' quecsan sak tak tziak y quecsan jujun corona pquewá' oro ocnak. \v 5 Y chpam trono congan k'ak' nuq'uiek ri' y nel ta chpam, y c'ola queypa' congan fuerte nel ta chpam chka'. Je chwech trono c'ola wku' lámpara tzjila, y je wku' lámpara jara' wku' espíritu rxin Dios. \v 6 Y c'ola ajni' jun mar jc'ola chwech trono, per jun mar vidrio ocnak, puro cristal nca'ya. Chka' ec'ola e cji' ec'ola ruq'uin trono, arj-e' csutin qui' tzrij. Arj-e' njelal nqueca'y wa' com congan q'uiy ck'awech. Je ck'awech mruyon ta chqueplaj c'o wa' per c'ola ptak quewá' chka'. \v 7 Jun je nca'ya ajni' nca'ya jun cój, jun chic ajni' nca'ya jun wajquex, jrox cara' ruplaj ajni' ruplaj jun acha, jrucaj arja' nca'ya ajni' jun xi'c nrupina. \v 8 Y c'ola wajki' quexic' chejujnel, y je ck'awech chkabar c'o wa' com c'ola tzrij quexic' y c'ola xuxe' chka', y njunlic quemjon bix che pk'ij y chak'a', cawra necbixaj ra: —Santo, Santo, Santo, cara' rbanic Kajaw Dios. Arja' nmajo'n poder mquita c'ola pruk'a'. Arja' nc'o wa' ojer, nc'o wa' camic y nc'o wa' chwak cabij y rxin junlic, cara' necbixaj. \v 9 Cara' nqueban che cji', ne nqueya' ruk'ij Dios je tz'bula chpam trono y nquemeltioxina tzra, arja' c'aslic Dios y nec'se'a rxin junlic chpam je' tiemp rxin je' tiemp. \v 10 Tak nqueban cara' je e veinticuatro anciano arj-e' nquexque'a chwech Dios je tz'bula chpam trono y nqueya' ruk'ij, com arja' c'aslic Dios y nec'se'a rxin junlic chpam je' tiemp rxin je' tiemp. Nquelsaj ccorona y nqueya' oca chwech trono y cawra necbixaj ra: \v 11 —Atet at Kajaw, atet at kaDios, nyatanak wa' chawa che ncatkaban respetar y nkaya' ak'ij, y nyatanak wa' chawa che neknataj nimlaj poder jc'ola pnak'a'. Cara' nekbij chawa com atet xatwankersana caj ruq'uin rwech ruch'lew, nmajo'n achnak mquita atet xatwankersana. Com ncawara' nrajo' awanm che xawankersaj y xe rmal c'ara' tak c'ola njelal camic y xe rmal c'ara' tak xwankersasa njelal, cara' necbixaj. \c 5 \s1 • • • • • \p \v 1 Y xentz'et je tz'bula chpam trono, arja' rc'an jun wuj rebton ri' y pruk'a' c'o wa' je rxin rejquenk'a'. Jwuj c'ola tz'ibtanak chwech per ne che c-e' praj tz'ibtanak wa'. Jruchi' wuj k'olin tzra wku' rkan sello ch-utz c'ara' majo'n nsoltaj ta. \v 2 Y c'ola jun ángel xentz'et congan rchuk'a' y c'ola ntajina remjon rbixic. Jrukul ángel congan fuerte y cawra nbij ra: —¿Lc'ola jun yatanak tzrij che nelsaj sello y nusol wuj? cara' xc'axaj. \v 3 Nmajo'n jun xecwina xusol ta wuj y xutz'et ta jtz'it, nexte c'o ta jun chcaj nexte c'o ta jun chwech ruch'lew y nexte c'o ta jun xuxe' ulew. \v 4 Anen congan ok'ej quenban rmal je nmajo'n jun yatanak ta tzrij che xtusol ta wuj y xtsiq'uij ta rwech y nexte xtutz'et ta jtz'it. \v 5 C'jara' xpeta jun chca anciano y cawra xbij chwa ra: —Me tcatok' ta, tetz'ta' mpa' c'ola jun, arja' xuch'ec rtzilal, arja' Cój nbixa tzra y arja' jun chca riy rumam Judá, y chka' riy rumam ja ojer rey David. Arja' xch'ecmaja y rmal c'ara' necwina nelsaj je wku' rkan sello je rc'an wuj y nusol. \v 6 Chek q'uenjlal c'ola jun Carne'l xentz'et pa'la pnic'aj abar c'o wa' trono, abar ec'o wa' j-era' e cji' jc'ola wajki' quexic', y abar ec'o wa' anciano. Je nca'ya ajni' nca'ya jun carne'l jsoctanak chic y ocnak jun sacrificio. Wku' rc'o' y wku' rk'arwech. Je wku' rk'arwech jara' wku' espíritu rxin Dios jretkon ela nat nkaj chwech njel ruch'lew. \v 7 Xba Carne'l ruq'uin je tz'bula chpam trono y xuc'om wuj tzra je rc'an pruk'a' je rxin rejquenk'a'. \v 8 Tak xc'omtaja rmal, j-era' e cji' jc'ola wajki' quexic' e quexbil e veinticuatro anciano arj-e' xexque'a chwech. Arj-e' cc'an jujun arpa y chka' cc'an jle' incienso nojnak ptak rc'ulibal, y je rc'ulibal oro ocnak. J-incienso jara' oración je nqueban retnamet Dios. \v 9 Y c'ola jun c'ac' bix necbixaj tzra Carne'l jcawra nbij: —Atet nyatanak wa' chawij chnac'om jwuj y nawsaj je' sello je rc'an. Cara' nekbij chawa com atet xatcomsasa y jacq'uiel jara' xokalok'bej che xok-oca ok rxin Dios. Cara' abnon, chka bechnak opech tribu okc'o wa', chka bechnak opech ktzojbal, chka bechnak opech ketnamet y chka bechnak opech knación. \v 10 Y xaya' chka che ajoj okocnak reyes y okocnak sacerdote che nokosmaja precwent kaDios, y noc na k'atbaltzij pkak'a' chwech ruch'lew. Cara' nbij c'ac' bix jnecbixaj. \v 11 C'jara' xentz'et y xenwc'axaj quekul jle' ángel, arj-e' csutin qui' tzrij lwar abar c'o wa' trono, abar ec'o wa' j-era' e cji' jc'ola wajki' quexic' e quexbil anciano. Je' ángel e congan e q'uiy, e ajru' la mil y mesquier ncatecwina nque'awejlaj. \v 12 Arj-e' quemjon rakic quechi' y cawra necbij ra: —Carne'l je xcomsasa arja' nyatanak wa' tzra che nkaya' ruk'ij rmal rpoder, rmal rmibil, rmal nmak tak rna'oj, y rmal rchuk'a'. Nyatanak wa' tzra che nkaban respetar y nkaya' ruk'ij y nekbij utzlaj tak tzij tzra. Cara' necbij j-e' ángel. \v 13 Y c'c'o na xenwc'axaj. Njelal jwankersan rmal Dios xenwc'axaj quekul chejujnel xabar opech ec'o wa', we chcaj, o chwech ruch'lew, o xuxe' ulew, we pmar, y cawra necbij ra: —Je tz'bula chpam trono ruq'uin Carne'l, njunlic xtbix ta chca je' utzlaj tak tzij, junlic xteba'n ta respetar, junlic xtya'a ta quek'ij y junlic ta xtnataxa che ajni'la nim cchuk'a'. Ncara' ta xtba'na chca camic y rxin junlic chpam je' tiemp rxin je' tiemp, cara' necbij. \v 14 Tak xbitaja cara' cmal, j-era' e cji' jc'ola wajki' quexic' xecbij amén. Je veinticuatro anciano arj-e' xexque'a y xqueya' ruk'ij c'aslic Dios jnec'se'a rxin junlic chpam je' tiemp rxin je' tiemp. \c 6 \s1 • • • • • \p \v 1 Y xentz'et Carne'l tak xelsaj jun tzra wku' rkan sello. Y xpeta jun chca j-era' e cji' jc'ola wajki' quexic', arja' xtzijona y xenc'axaj rukul ajni' rukul jun queypa': —Catjo', tetz'ta' mpa', cara' xbij. \v 2 Y chek q'uenjlal xentz'et jun quiej sak rij, y c'ola jun tz'bula tzrij rc'an jun arco je nbanbej ch'oj. C'ola jun corona xja'cha tzra. Tak xjachtaj ela tzra c'jara' xba xumaj cch'aquic rec'lel ch-utz c'ara' nqueruch'ec per ne rxin junlic. \v 3 Ja' Carne'l xelsaj chic jun sello. Tak xlestaja rmal c'o chic jun chca e cji' jc'ola wajki' quexic' xenc'axaj tak xtzijona y cawra xbij: —Catjo', tetz'ta' mpa'. \v 4 Y xel ta jun quiej chic quiek rij, y c'ola jun tz'bula tzrij yatanak tzra che arja' nutic ch'oj chwech ruch'lew ch-utz c'ara' je' wnak neccamsaj qui' rmal. Y c'ola jun nimlaj espada xja'cha tzra. \v 5 Ja' Carne'l xelsaj chic jun sello. Tak xlestaja rmal c'o chic jun chca j-era' e cji' jc'ola wajki' quexic' xenc'axaj tak xtzijona y cawra xbij: —Catjo', tetz'ta' mpa'. Y chek q'uenjlal xentz'et jun quiej k'ak rij, y c'ola jun tz'bula tzrij rc'an jun lipr pruk'a'. \v 6 Y c'ola jun kul xenc'axaj chquecjol j-era' e cji' jc'ola wajki' quexic' y cawra xbij ra: —Jpak jnach'ec jun k'ij xjun libra trigo nya'a chwech, xwajki' libra cebada nulok'. Per mtecomsaj ta je' tejco'n jnuya' aceite ruq'uin vino. \v 7 Ja' Carne'l xelsaj chic jun sello. Tak xlestaja rmal c'o chic jun chca j-era' e cji' jc'ola wajki' quexic' xenc'axaj tak xtzijona y cawra xbij: —Catjo', tetz'ta' mpa'. \v 8 Chek q'uenjlal tak xentz'et jun quiej k'an rij, y c'ola jun tz'bula tzrij, Cmic rubi'. Y c'o chic jun trena tzrij, Cc'ulibal Cnomki' rubi'. Arj-e' xyataja chca che nqueccamsaj wnak jec'ola chwech ruch'lew. Je nqueccamsbej jara' tzra espada, tzra wyejal, tzra itzel tak yubil, y tzra itzel tak chcop jec'ola chwech ruch'lew. Arj-e' xyataja chca chc'ola quek'a' tzrij la cuarta parte rxin rwech ruch'lew je nqueban wa' cmic. \v 9 Ja' Carne'l xelsaj chic jun sello. Tak xlastaja rmal anen xenutz'et canm je wnak jecamsan rmal rtzojbal Dios y rmal testimonio jquey-on. Xuxe' altar c'o wa' canm. \v 10 Arj-e' congan xquerak quechi' y cawra xecbij tzra Dios ra: —Kajaw, atet nch'ajch'oj wa' awanm, naban wa' cumplir jnabij. ¿Nak k'ij nak'et tzij chquij jec'ola chwech ruch'lew jxecamsana kxin? ¿Nak k'ij naya' rjel rec'xel chca? cara' xecc'axaj. \v 11 C'jara' c'ola jun tziak sak xja'cha chca y cawra xbixa chca ra: —Quixexla'n chna jun tiemp com ec'o na más ajsmajma' jewch'alal nquecomsas na ajni' bnon chewa ixix. Tak xtquecomsasa conjelal c'jara' c'a xtbantaja je ajni' nebij. \v 12 Ja' Carne'l xelsaj chic jun sello. Tak xlestaja rmal chek q'uenjlal xentz'et c'ola jun nimlaj cbarkan xuban, xoca k'ejku'm jk'ij ajni' xucsaj jun tziak rxin bis, y chka' j-ic' xoca ajni' quic' per ne pnenter. \v 13 Jch'umil xetzak ta chcaj ajni' nuban jun che' higuera tak q'uemjana tek'nera rwech y tak npeta jun nimlaj k'ek' ne nmulij rwech. \v 14 Jcaj xsa'cha, abar le tzra' xoc wa', cara' xuban ajni' jun wuj nbo'ta. Njelal jyu' xk'ax chic chpam jun lwar y cara' xuban je' lwar chka' jc'ola ptak mar. \v 15 Je' wnak arj-e' xecwiwaj qui' ptak jul y checjol nmak tak abaj ruq'uin ptak je' k'ayis. Cara' xqueban je' reyes jec'ola chwech ruch'lew, y cara' xqueban chka' jle' chic e nmak tak wnak ajni' chca je' cjefe ejército, je' byoma', y jle' chic jcongan cchuk'a'. Cara' xqueban conjelal, che esclavo y che e libre. \v 16 Y cawra xecbij ra: —Camic ttzak pa chkij je' jyu', ttzak pa chkij nmak tak abaj y korwiwaj chwech je tz'bula chpam trono ch-utz c'ara' chmajo'n nkatz'et ta rwech, y korwiwaj chwech ryiwal Carne'l, \v 17 com camic xerla' nimlaj k'ij rxin ryiwal y nmajo'n jun achnak xtecwin ta xtpe'a chwech, cara' xecbij. \c 7 \s1 • • • • • \p \v 1 Tak xtz'ettaja nmal jawrara c'jara' xentz'et chic ec'ola e cji' ángel. Jun ángel tzra' pa'l wa' abar nel twa' k'ij, jun chic abar nkaj wa' k'ij, jun chic tzra' pal wa' pnorte, y jun chic psur. Y c'ola cji' nmak tak k'ek' rxin rwech ruch'lew quechpon ch-utz c'ara' chmajo'n nkaj ta k'ek' chewech ruch'lew nexte tzrij mar nexte tzrij ta jun che'. \v 2 Y c'o chic jun ángel xentz'et, arja' xel ta abar nel twa' k'ij y rc'an jun sello rxin c'aslic Dios. Y xurak ruchi' chquij j-era' e cji' ángel jyatanak poder pquek'a' che nqueban cmic chwech ruch'lew y pe rwá' mar chka'. \v 3 Y cawra xbij chca ra: —Mteban ta cmic chwech ruch'lew nexte pe rwá' mar y nexte tzra jun che'. C'jara' xteban cmic tak xtkaya' sello chqueplaj ajsmajma' rxin Dios, cara' xbij chca. \v 4 Y xenwc'axaj ajru' xya'a sello chca, e ciento cuarenticuatro mil, j-era' epenak chquecjol e cbeljuj tribu rxin Israel. \v 5 Checjol jun tribu Judá ec'ola e cbeljuj mil xya'a csello, chquecjol tribu rxin Rubén ec'ola e cbeljuj mil, chquecjol tribu rxin Gad ec'ola e cbeljuj mil, \v 6 chquecjol tribu rxin Aser ec'ola e cbeljuj mil, chquecjol tribu rxin Neftalí ec'ola e cbeljuj mil, chquecjol tribu rxin Manasés ec'ola e cbeljuj mil, \v 7 chquecjol tribu rxin Simeón ec'ola e cbeljuj mil, chquecjol tribu rxin Leví ec'ola e cbeljuj mil, chquecjol tribu rxin Isacar ec'ola e cbeljuj mil, \v 8 chquecjol tribu rxin Zabulón ec'ola e cbeljuj mil, chquecjol tribu rxin José ec'ola e cbeljuj mil, y chquecjol tribu rxin Benjamín ec'ola e cbeljuj mil. J-ewra xya'a je' csello. \s1 • • • • • \p \v 9 Tak xtz'ettaja nmal anen jawrara ec'o chic jle' wnak xenutz'et per ncongan e q'uiy, nmajo'n jun wnak xecwin ta xerilaj. J-era' wnak njelal nación epenak wa', njelal tribu, y njelal tnamet, y chka' njelal tzojbal nquetzijon wa'. Arj-e' epa'l oca chewech trono y chwech Carne'l, quecsan jle' tziak sak y cc'an rxak tak palma pquek'a'. \v 10 Arj-e' congan nquerak quechi' y cawra necbij ra: —Jtotanem ruq'uin kaDios npet wa' je tz'bula chpam trono y rexbil je Carne'l. \v 11 Conjelal je' ángel arj-e' epa'la, csutin qui' tzrij lwar abar c'o wa' trono abar ec'o wa' anciano y abar ec'o wa' j-era' e cji' jc'ola wajki' quexic'. Xexque'a chewech trono y xquemaj rya'ic ruk'ij Dios. \v 12 Cawra necbij ra: —Amén. Ne tbix wa' utzlaj tak tzij tzra kaDios, nte xtya' wa' ruk'ij, nte xtnatax wa' che ajni'la nim ruk'ij y ajni'la nim rna'oj, xtmeltioxix ta tzra njelal achnak, nte xtba'n wa' respetar, nte xtnatax wa' jnimlaj rpoder y ajni'la nim rchuk'a'. Nte cara' xtba'na tzra camic y rxin junlic chpam je' tiemp rxin je' tiemp. Amén. Cara' xecbij. \v 13 Je' anciano c'ola jun chca cawra xc'axaj chwa ra: —J-ela wnak jquecsan sak tziak ¿nak cbanic y abar epenak wa'? Cara' xc'axaj chwa. \v 14 —Señor, jara' atet atojtakyona, cara' xenbij tzra. Cawra xbij chic chwa: —J-e' c'ala' jek'axnak ta chpam nimlaj lowlo', y quetziak sak com quech'jon chic chpam recq'uiel Carne'l. \v 15 Rmal c'ara' tak ec'ol oca chwech retrono Dios, y che pk'ij chak'a' nquesmaja precwent Dios chpam santlaj rtemplo, y je tz'bula chpam trono ne arja' wa' nec'je'a cuq'uin che cchajxic. \v 16 Tzra' majo'n chic nquetaj ta wyejal, majo'n nquetaj xta chkichi', majo'n chic xtquec'at ta chwech reyk'ij, majo'n chic c'ten xtquena' ta. \v 17 Cara' xtqueban com ja' Carne'l jc'ola kas mer pnic'aj jabar c'o wa' trono arja' xtyuk'una cxin. Arja' xquerc'aj abar c'o wa' tz'ucnel ya', per jara' ya' rec'mon ta utzlaj c'aslemal rxin Dios. Ja' Dios nes-uwa njelal ri'al ck'awech. \c 8 \s1 • • • • • \p \v 1 Ja' Carne'l xelsaj rq'uisbal sello. Tak xlestaja rmal majo'n chic achnak nc'axaxa chcaj, y nc'aj hor xuban cara'. \v 2 Anen xenutz'et e wku' ángel epa'la chwech Dios, y c'ola jujun trompeta xja'cha chca chejujnel. \v 3 Y xpet chic jun ángel arja' xpe' oca chwech altar, rc'an jun rc'ulibal incienso oro ocnak. Y q'uiy incienso xja'cha tzra chnuya' pe rwá' altar j-oro ocnak jc'ola chwech Dios, com incienso nrexbilaj oración je nqueban conjelal retnamet Dios. \v 4 Jresbel incienso xel ta pruk'a' ángel rexbil oración cxin retnamet Dios y xojte'a, c'a chwech Dios xekaj wa'. \v 5 J-ángel xuc'om rc'ulibal incienso y xuc'om rchak'ak' jc'ola pe rwá' altar, xnojsaj chpam y xutix chwech ruch'lew. Tak xtixtaja rmal c'ola jle' queypa' xuban jcongan fuerte rukul y c'ola k'ak' nuq'uiek ri', y chka' xuban jun cbarkan. \s1 • • • • • \p \v 6 Je wku' ángel c'ola jun trompeta cc'an, arj-e' xecchumsaj qui' che necxulaj. \v 7 Jnabey ángel xulaj trompeta. Tak xultaja rmal c'ola jle' sajbech ruq'uin k'ak' reyjun ri' chpam jle' quic' y jara' xti'xa chwech ruch'lew. Je' che' jc'ola chwech ruch'lew xc'ata tercera parte, y xc'ata jrex tak k'ayis per ne njelal. \v 8 Jun chic ángel xulaj trompeta. Tak xultaja rmal c'ola ajni' jun nimlaj jyu' remjon c'atem xq'uie'k ela pmar, y jmar xoca quic' tercera parte. \v 9 Je' chcop jec'ola pmar xecoma tercera parte, y jle' lanch jc'ola pe rwá' mar xyojtaja tercera parte chka'. \v 10 Jun chic ángel xulaj trompeta. Tak xultaja rmal c'ola jun nimlaj ch'umil xtzak ta chcaj, remjon c'atem ajni' nuban k'ak' y xkaja chpam tercera parte rxin binel ya' y chpam tercera parte rxin tz'ucnel ya' chka'. \v 11 Jrubi' ch'umil, Ajenjo nbixa tzra, y jya' xoca q'uey tercera parte rmal. E q'uiy wnak xecoma rmal ya' com xoca q'uey. \v 12 Jun chic ángel xulaj trompeta. Tak xultaja rmal, jk'ij xyojtaja tercera parte rmal, y cara' tzra ic' y chca ch'umil chka' xyojtaja tercera parte. Jk'ij rexbil ic' ruq'uin je' ch'umil xyojtaja jquech'a' y majo'n chic xch'a'an ta tercera parte. Je pk'ij ruq'uin chak'a' majo'n chic xch'a'an ta tercera parte rxin k'ij nexte tercera parte cxin ch'umil ruq'uin ic'. \v 13 Anen xentz'et, c'ola jun ángel mer pe nc'aj caj nrupin wa' y nurak ruchi' xenwc'axaj, cawra nbij ra: —Congan lowlo' chca wnak jec'ola chwech ruch'lew rmal jle' chic trompeta jq'uemjana txulaxa cmal e oxi' ángel, com oxi' rwech lowlo' xtba'na chca je nlowlo', cara' xbij. \c 9 \p \v 1 Jun chic ángel xulaj trompeta. Tak xultaja rmal xentz'et, c'ola jun ch'umil xtzak ta chcaj y xkaja chwech ruch'lew. Jch'umil xja'cha jun llave tzra je njakbej ruchi' nimlaj jul je nq'ue c'nat nekaj wa' xuxe' ulew je chpam nimlaj k'ejkumal. \v 2 Xujak ruchi' jul y xel ta jle' seb chpam ajni' seb nel ta chpam jun nimlaj horno. Jk'ij majo'n chic ntz'e't ta rmal seb y majo'n chic achnak natz'et chcaj rmal. \v 3 Ec'ola jle' sac' xe'el ta chpam seb y xec'je'a chwech ruch'lew. Jsac' c'ola jun poder xyataja chca ajni' yatanak chca je' xca' ja e rxin rwech ruch'lew. \v 4 Y xbixa chca che me tqueban ta cmic tzra rex tak k'ayis rxin rwech ruch'lew nexte tzra tejco'n nexte tzra jun che', y xruyon chca wnak nqueban wa' lowlo' per xruyon jmajo'n y-on ta sello rxin Dios chqueplaj. \v 5 Xya'a c'as chca che j-o' ic' nqueban lowlo' chca wnak per majo'n xyataj ta chca che nqueccamsaj. Je rbanic lowlo' nqueban chca wnak jara' ajni' ruquiy jun xca' tak ncatruti'. \v 6 Chpam jara' tiemp je' wnak neccanoj nak nqueban che nquecoma per majo'n nquecom ta, congan necyarij nquecoma per xmajo'n nquecom ta. \v 7 Jsac' nqueca'ya e ajni' jle' quiej echumsan chic che nqueba pch'oj. Quecsan pquewá' ajni' corona ntz'e'ta j-oro ocnak, y queplaj ajni' queplaj wnak. \v 8 Jresmal quewá' ajni' resmal quewá' ixki', y jquéy ajni' réy jun cój. \v 9 Quey-on chwech quec'u'x ajni' tobal ruruc'u'x jun soldado jch'ech' ocnak. Jrukul quexic' nc'axaxa ajni' rukul jle' caret, per jle' caret jcherren cmal jle' quiej tak ebnak alnak pch'oj. \v 10 Chka' c'ola quejey ajni' quejey xca' y c'ola quetobal chutza'm quejey y jara' nquecsaj jnecbanbej lowlo' chca wnak chpam j-o' ic'. \v 11 Y c'ola jun ángel ocnak rey pquewá', jara' ángel c'nat c'o wa' chuxe' ulew chpam nimlaj k'ejku'm. Jrubi' ángel nbixa chpam tzojbal hebreo jara' Abadón, y nbixa Apolión tzra chpam tzojbal griego. \v 12 Camic xk'axa jnabey lowlo', tetz'ta' mpa' c'o chna c-e' penak. \v 13 Jun chic ángel xulaj trompeta. Tak xultaja rmal c'ola jun kul xenc'axaj xel ta checjol je cji' ac'o' je rc'an altar j-oro ocnak jc'ola chwech Dios. \v 14 Jkul cawra xbij tzra ángel je xxulana trompeta: —Que'acra je cji' ángel jexmila chuchi' nimlaj binel ya' rbin-an Eufrates, cara' xbij tzra. \v 15 Y cara' xuban xeruquir e cji' ángel. Ja' Dios ne rchumin twá' nak hor, nak k'ij, nak ic', y nak juna' nquequir wa' je cji' ángel che nqueba y nqueccamsaj jun tercera parte chca wnak. \v 16 Ec'ol c'a jun nimlaj ejército etz'bula chquij tak quiej per ncongan e q'uiy soldado, y xenwc'axaj e c-e' cient millones quebnon conjelal. \v 17 Je' quiej xec'u'ta chenwech y jetz'bula chquij quecsan nic'aj achnak jnectobej ruquec'u'x. Jtobal ruquec'u'x oxi' rwech rcolor-il, jun quiek ajni' rcolor-il k'ak', y jun chic azul ajni' rcolor abaj zafiro, jun chic k'an ajni' rcolor azufre. Jquewá' quiej ajni' quewá' cój, y c'ola k'ak' nel ta pquechi' rexbil seb ruq'uin azufre. \v 18 Ja c'a wa' oxi' rwech lowlo' je xecamsbesa tercera parte chca wnak, jara' k'ak' rexbil seb ruq'uin azufre jnel ta pquechi' quiej. \v 19 Com jpoder je cc'an j-ewra quiej pquechi' c'o wa', y quejey rc'an poder chka'. Jquejey cara' rbanic ajni' rbanic jun cmetz y tzra rwá' quejey necbanbej lowlo' chca wnak. \v 20 Je jle' chic wnak jmajo'n xecomsas ta rmal jawra oxi' rwech lowlo', j-e' nmajo'n xqueq'uex ta jtz'it cna'oj com majo'n xequeya' cta je' tioxa' je j-e' ebanyona, nexte xqueya' cana y-oj quek'ij itzel tak espíritu, nexte xqueya' cana y-oj quek'ij je' tioxa' j-oro e'ocnak, owe plata, bronce, abaj, owe che', per com j-e' tioxa' xjic rechbal je' achnak rmal c'ara' majo'n nqueca'y ta, nexte necc'axaj je nbixa chca, nexte nquebina. \v 21 Chka' je' wnak majo'n xqueya' cta bnoj cmic, y majo'n xqueya' cta bnoj tak samaj cxin aj-itza', y majo'n xqueya' cta bnoj il mac je' ach-i' nque'oca cuq'uin ixki', y nexte bnoj alak' xqueya' cana chka'. \c 10 \s1 • • • • • \p \v 1 C'o chic jun ángel xentz'et congan rchuk'a', arja' ntajina nkaj ta chcaj, c'o pa chpam sutz' y c'ola jun xconk'a' pe rwá'. Je nca'ya ruplaj ajni' nca'ya k'ij y je rkan ajni' k'ak' ocnak. \v 2 Y c'ola jun ch'it libro jkala je rc'an pruk'a'. Je rkan rxin rejquenk'a' jara' xuya' pe rwá' mar, jrexquen jara' xuya' chwech ruch'lew. \v 3 Xurak ruchi' per congan fuerte rukul, ajni' rukul jun cój tak nurak ruchi'. Tak xurak ruchi' ángel c'jara' xtzijona wku' c'koljay. \v 4 Tak xec'choja tzij rmal wku' c'koljay, anen xatra xentz'ibaj je xbij per c'ola jun kul xenwc'axaj jpenak chcaj jcawra xbij chwa ra: —Tec'je'a pnawanm je xbij wku' c'koljay, mtak'alsaj ta y mtatz'ibaj ta, cara' xbij chwa. \v 5 J-ángel xentz'et jrey-on jun rkan pe rwá' mar y jun rey-on chwech ruch'lew arja' xuyic ruk'a' chcaj \v 6 y xuban jun juramento prubi' Dios. Jara' caslic Dios jnec'se'a rxin junlic chpam je' tiemp rxin je' tiemp, ja' xwankersana caj y njelal je rc'an, y ja' wankersyona rwech ruch'lew y njelal jc'ola chwech, y ja' wankersyona mar y njelal jc'ola chpam chka'. Cawra juramento jxuban ángel: —Je Dios arja' majo'n nuya' xta más tiemp tzra nimlaj juicio \v 7 per nutak ta chanim. Tak xterla' k'ij tak nc'axaxa rukul trompeta y xtxulaxa rmal q'uisbal ángel, tzra' c'ara' xtk'aljin wa' njelal je rchumin ta Dios jwewtanak nabey y xtbantaja cumplir njelal ajni' xbij cana chca profeta je ajsmajma' rxin. Cara' xbij ángel. \v 8 Jkul jxenwc'axaj jpenak chcaj arja' xtzijon chic jmul wq'uin y cawra xbij chwa ra: —Camic jat ac'ma' libro jc'ola pruk'a' ángel jc'ola jun rkan rey-on pe rwá' mar y jun rey-on chwech ruch'lew, cara' xbij chwa. \v 9 Y cara' xenban, xenba ruq'uin ángel xenbij tzra chnuya' chwa jlibro, y cawra xbij chwa ra: —Tec'ma' libro y tetja'. Tak xtitaja awmal congan q'uey xtuna' apam per pnachi' jara' qui' nuna', ajni' ri'al che', cara' nbij chwa. \v 10 C'jara' xenc'om libro tzra y xentaj. Tak xtitaja nmal, je pnuchi' congan qui' xuna', ajni' ri'al che' xentaj, per che npam jara' congan q'uey xuna'. \v 11 Y cawra xbij chwa: —Atet nc'atzina che namaj chic jmul rbixic jq'uemjana tbantaja. Ajni' chca tnamet jq'uiy je' quewech jnaya' na rbixic chca je xtqueban na y ajni' chca nación, ajni' chca je nquetzijona ptak tzojbal y ajni' chca je' reyes, cara' xbij chwa. \c 11 \s1 • • • • • \p \v 1 C'jara' xja'cha jun aj chwa ajni' jun ejtbal y cawra xbixa chwa ra: —Catyictaja y twejtaj santlaj rtemplo Dios, twejtaj altar y que'awejtaj chka' jec'ola chpam templo jquemjon rya'ic ruk'ij Dios. \v 2 Per jchujay jc'ola chwech santlaj templo jara' mtawejtaj ta, com jara' jchon pquek'a' jme aj Israel ta y arj-e' cuarentidos ic' nquec'je'a chwech jsantlaj retnamet Dios y nquepak' tzra ckan. \v 3 Anen ec'ola e c-e' testigo wxin quenya' na chca che nqueya' rbixic ntzojbal, jun mil doscientos sesenta k'ij nqueya' rbixic y arj-e' quecsan jle' tziak rxin banbal bis. Cara' xbij chwa. \v 4 Je c-e' testigo arj-e' e junam ruq'uin e c-e' che' olivo ruq'uin e c-e' candelero jpa'la chwech Rajaw ruch'lew. \v 5 Je c-e' testigo, achnak ncajo' nqueban lowlo' chca arj-e' c'ola k'ak' nel ta pquechi' y jara' nquecc'atsbej je nquetzelana cxin. Achnak ncajo' nqueban lowlo' chca arj-e', j-e' chka' cara' nba'na chca, k'ak' nquecamsbexa. \v 6 Arj-e' c'ola quek'a' tzrij caj che nectz'apij ch-utz c'ara' majo'n jab nkaj ta. Ajru' tiemp xtqueya' rbixic rtzojbal Dios nc'o wa' quek'a' tzra che nqueban cara'. Chka' c'ola quek'a' tzra ya' che nqueyoj y noca quic', y c'ola quek'a' tzra rwech ruch'lew che nqueya' njelal rwech yubil chwech. Cara' nqueban y jara' nquecwina nqueban xajru' ta mul ncajo' nqueban. \v 7 Je c-e' testigo tak xtetz'kata tiempo rxin testig-il je nqueya', c'jara' nel ta ja itzel chcop chpam lwar jq'ue c'nat c'o wa' xuxe' ulew chpam k'ejkumal, y ja' itzel chcop necwina chquij y nquercamsaj. \v 8 Jquecuerpo nepne'a pbey chpam nimlaj tnamet abar xcomsas wa' Kajaw Jesucristo chwech cruz. Jara' tnamet nc'ambexa tzij ruq'uin c-e' tnamet Sodoma ruq'uin Egipto. \v 9 Je' wnak oxi' k'ij ruq'uin nic'aj chek jic nquetz'et je cuerpo. J-era' wnak epenak ptak je' tnamet, ptak je' tribu, epenak chpam njelal rwech tzojbal y epenak chpam je' nación. Chek jic nquetz'et je cuerpo y majo'n nqueya' ta c'as che xtmu'k ta. \v 10 Jec'ola chwech ruch'lew arj-e' congan nquequicota rmal che xecomsasa e c-e' testigo, nqueban nim k'ij rmal y nqueya' cregalo chbil tak qui'. Cara' nqueban com je c-e' profeta congan ruquiy xqueban chca jec'ola chwech ruch'lew. \v 11 Tak xetz'kata oxi' k'ij ruq'uin nic'aj, xoca Espíritu cuq'uin je c-e' testigo, jara' Espíritu je nyowa c'aslemal je tkon ta rmal Dios. C'jara' xyataja chca che xepe'a y congan xecxibej qui' jxetz'towa cxin. \v 12 C'ol c'a jun nimlaj kul xecc'axaj jpenak chcaj, cawra xbij chca e c-e' testig: —Quixojte' ta wawe', cara' xbij chca. Y xejte'a chcaj, xec'mar ela rmal jle' sutz', per ne chquewech je nquetzelana cxin tak nqueban cara'. \v 13 Njara' hor c'ola jun nimlaj cbarkan xuban y jun décima parte rxin tnamet xba ptak ulew rmal, e wku' mil xecoma rmal cbarkan. Je jle' chic congan xecxibej qui' y xquemaj rya'ic ruk'ij Dios jc'ola chcaj. \v 14 Camic xk'axa rucab lowlo', tetz'ta' mpa' c'o chna jun penak. \s1 • • • • • \p \v 15 Jun chic ángel xulaj trompeta. Tak xultaja rmal c'ola jle' nmak tak kul xc'axaxa tzra' chcaj, cawra nbij ra: —Je' gobierno jec'ola chwech ruch'lew, ocnak pruk'a' Kajaw Dios camic y pruk'a' Cristo jrech-on. Camic arja' nebnowa mandar com ja' Rey y nuban wa' mandar camic y rxin junlic chpam je' tiemp rxin je' tiemp, cara' nbij. \v 16 Je veinticuatro anciano jetz'bul oca chwech Dios chpam quetrono arj-e' xexque'a y xquemaj rya'ic ruk'ij Dios \v 17 y cawra xecbij tzra ra: —Kajaw Dios, atet nmajo'n poder mquita c'ola pnak'a', atet ne atc'o wa' camic, atc'o wa' ojer, y ne atc'o wa' chwak cabij y ne rxin junlic. Camic nekmeltioxij chawa che xacsaj jnimlaj poder jc'ola pnak'a' y atet chic ncatebnowa mandar com at Rey. \v 18 Je' nación congan xyictaja cyiwal chawij per camic xerla' k'ij che atet xyictaja awyiwal chquij j-e'. Camic xerla' k'ij che nk'e'ta tzij chquij je' cnomki', y xerla' k'ij je nyataj wa' rtojbalil chca je' ajsmajma' awxin ajni' chca je' profeta, ajni' chca jle' chic tnamet awxin, ajni' chca conjelal je nqueban respetar abi' che nmak quek'ij y che me nmak ta quek'ij. Camic xerla' k'ij cxin je nqueyjowa rxin rwech ruch'lew che nqueyo'ja j-e' chka'. Cara' xecbij tzra. \v 19 C'jara' xejke'a santlaj rtemplo Dios chcaj y xtz'ettaja jcax je rxin rchuminem chpam templo. Congan k'ak' nuq'uiek ri', c'ola je' kul nc'axaxa congan nim rukul, c'ola jle' c'koljay xuban, xuban cbarkan y nmak tak sajbech xkaj ta. \c 12 \s1 • • • • • \p \v 1 Y c'ola jun nimlaj rital xwankera chcaj: c'ola jun ixak rewkon ri' tzan k'ij, ic' ocnak rpalibal y c'ola jun corona rey-on pe rwá' rc'an cbeljuj ch'umil. \v 2 Ja' ixak yawa' chic, majtanak rmal ruquiy y nurak ruchi' com xyamer nalexa ch'it ral. \v 3 Y c'o chna jun rital xwankera chcaj: chek q'uenjlal xwankera jun nimlaj chcop, jun itzel chcop rbin-an dragón, quiek rij, wku' rwá' y ljuj rc'o'. Jujun rwá' c'ola jun corona rc'an. \v 4 Arja' xucsaj rujey y xerkasaj ta chwech ruch'ulew tercera parte chca je' ch'umil jec'ola chcaj. C'jara' xpaba' ri' chwech ixak je xyamer nec'je'a ral ch-utz c'ara' nutaj alnak ch'tac'al tak xtec'je'a. \v 5 Ja' ixak xec'je'a ch'it ral ala'. Jral ixak c'ola jun nimlaj poder rc'an jnucsaj na chquij conjelal wnak chcow nquerchapbej y che nquerc'abej, chka bechnak opech nación ec'o wa'. Chek q'uenjlal tak xyataja tzra ral che xojte'a chcaj abar tz'bul wa' Dios chpam retrono. \v 6 Ja' ixak xnanmaja, xba chpam jun tenlic lwar jabar c'o wa' jun rc'olibal jchumin rmal Dios y tzra' xba'n wa' cwent jun mil doscientos sesenta k'ij. \v 7 C'ol c'a jun nimlaj ch'oj xbantaja chcaj. Miguel e rexbil jle' chic ángel nquech'ojina ruq'uin dragón y cuq'uin je' itzel tak ángel jec'ola ruq'uin. \v 8 Per xech'a'ca dragón y majo'n xyataj ta chca che xec'je' ta chcaj. \v 9 Ja' nimlaj dragón xch'akix ta. Jara' dragón ja ojer cmetz, y diablo nbixa tzra, y c'o chic jun rubi' chka' jara' Satanás. Arja' nebnowa engañar cxin conjelal wnak jec'ola chwech ruch'lew. Xch'akix ta chwech ruch'lew e rexbil e itzel tak ángel jec'ola ruq'uin. \v 10 Y c'ola jun kul xenc'axaj chcaj, congan fuerte rukul y cawra nbij ra: —Camic xerla' k'ij che nyataja jtotanem rxin Dios chca wnak y ntz'ettaja jnimlaj rpoder, y xerla' k'ij che noca rgobierno y nujach njelal pruk'a' Cristo jrech-on. Cara' xbantaja com xch'akix ta diablo je nbina quil kch'alal chwech Dios, com ja' diablo arja' che pk'ij chak'a' nremjon twa' rya'ic quil kch'alal chwech Dios. \v 11 Per j-e' kch'alal xech'cowa rxin diablo, y jxecch'ecbej jara' recq'uiel Carne'l ruq'uin je' testig-il xqueya' tzrij Jesucristo, y jun chic, majo'n xecpoknaj ta xqueya' qui' pe cmic rmal. \v 12 Camic congan quicotemal chcaj, quixquicot c'a jixc'ola tzra'. Per congan lowlo' chewa jixc'ola chwech ruch'lew y jixc'ola pe rwá' mar com camic kanak ta diablo checjol y congan yictanak ryiwal, com arja' rutkin che xmajru' ta tiemp nyataja tzra che nec'je'a chwech ruch'lew. Cara' xbij jkul. \v 13 Je dragón tak xutz'et che xch'akix ta chwech ruch'lew arja' xumaj rsalujxic ixak jxec'je'a ch'it ral ala' y nrajo'nuban lowlo' tzra. \v 14 Per ja' ixak xyataja c-e' ruxic' ajni' rxin jun nimlaj xi'c ch-utz c'ara' nrupina y nnanmaj ela chwech cmetz che nba chpam tenlic lwar y nekaja chpam rc'ulibal jabar nba'n wa' cwent oxi' juna' ruq'uin nic'aj. \v 15 Je cmetz xelsaj ta jle' ya' pruchi' ajni' binel ya', cara' xuban ch-utz c'ara' jya' nba y nuc'om ela ixak. \v 16 Per je rwech ruch'lew xuto' ixak, xjaktaja jun jul y xkaja binel ya' chpam, jara' ya' jxel ta pruchi' dragón. \v 17-18 Je dragón congan xpeta ryiwal tzrij ixak y xba che nerebna' ch'oj cuq'uin jle' chic ral ixak, j-era' jnecnimaj rmandamiento Dios y nqueya' testig-il tzrij Jesucristo. \c 13 \s1 • • • • • \p \v 1 Anen xenpe'a chuchi' mar psenyi' y c'o chna jun itzel chcop xentz'et, ntajina nel ta pmar. Wku' rwá' je chcop y ljuj rc'o'. Ja jujun rc'o' rc'an jun corona, y jujun rwá' rc'an jun bi'aj jcongan nim ruk'ij, per xruyon tzrij ja' Dios tkal wa' jawra bi'aj. \v 2 Ja' itzel chcop xentz'et ajni' rbanic jun rlusil bajlam, y je rkan ajni' rkan oso, y jréy ajni' réy cój. Je dragón xujach rpoder ruq'uin retrono tzra itzel chcop y congan nim k'atbaltzij xujach tzra chka'. \v 3 Jitzel chcop c'ola jun rwá' soctanak, y xentz'et anen rec'mon ta cmic tzra per xec'choja. Je' wnak congan xel ta quec'u'x tak xquetz'et chcop y conjelal xetre' ela tzrij. \v 4 Y xexque'a chwech dragón rmal jnimlaj poder jrejchon tzra itzel chcop, y xexque'a chwech itzel chcop chka', cawra necbij tzra ra: —Je chcop majo'n chic abar nekjumsaj wa' y majo'n achnak necwina tzrij, cara' necbij. \v 5 Jitzel chcop xya'a c'as tzra che nbij jle' nmak tak tzij je nyabej ruk'ij ruyon kaja ruq'uin jle' tzij xruyon trij Dios tkal wa', y nya'a c'as tzra che cuarentidos ic' noca k'atbaltzij pruk'a'. \v 6 Y cara' xuban, xbij jle' tzij tzrij Dios jcongan itzel nc'axaxa, xruyon ncanoj kaja rubi' per xruyon Dios tkal wa' bi'aj je ncanoj, y xitzel chka' jtzij je nbij tzrij ruchoch Dios y chquij je nquec'je'a chcaj. \v 7 Y xya'a c'as tzra chka' che nch'ojquina ruq'uin retnamet Dios, xya'a c'as tzra che necwina chquij y xercomsaj. Y xya'a c'as tzra chka' che nque'oca conjelal wnak pruk'a' chka bechnak opech tribu ec'o wa', chka bechnak opech tnamet ec'o wa', chka bechnak opech tzojbal nquetzijon wa', y chka bechnak opech nación ec'o wa'. \v 8 Y conjelal jec'ola chwech ruch'lew xexque'a chwech, cara' xqueban conjelal jmajo'n tz'ibtanak ta quebi' chpam libro abar tz'ibtanak wa' quebi' jyatanak chca utzlaj c'aslemal je rxin junlic. Jawra libro jara' libro rxin ja' Carne'l jxoca jun sacrificio y xcomsasa, y q'uemjana twankersasa rwech ruch'lew tak nchumin chwa' chnoca sacrificio. \v 9 Jc'ola quexquin cc'axaj c'a je nbij jawra tzij. \v 10 Je nquechpowa cxin wnak che nque'oca preso pquek'a', j-era' nquecha'pa chka' y nque'oc na preso. Jxecsana espada che ccamsic wnak, chka' j-e' tzan espada nquecomsas wa'. Wawe' c'a nkatz'et wa' che retnamet Dios nc'atzina nquecoch' quewech chpam lowlo', nc'atzina che neyke'a quec'u'x ruq'uin Jesucristo. \v 11 C'jara' c'o chna jun itzel chcop xentz'et, ntajina nel ta ptak ulew. Je chcop c'ola c-e' rc'o' ajni' rc'o' jun carne'l, per je ntzijona ajni' ntzijona jun dragón. \v 12 Jawra chcop ra congan nim k'atbaltzij xja'cha pruk'a' rmal jun chic itzel chcop je ljuj rc'o' y ne chwech ja' chcop nucsaj wa' rk'atbaltzij. Njelal k'atbaltzij jc'ola pruk'a' necsaj ch-utz c'ara' npors nuban chca conjelal wnak jec'ola chwech ruch'lew che nquexque'a chwech jitzel chcop jsoctanak. Jsoctanem je rc'an rec'mon ta cmic tzra per xec'choja y majo'n xcom ta. \v 13 Chka' nuban nmak tak milagro, y c'o nara' nuban nkasaj ta k'ak' chcaj per ne chquewech wnak nuban wa'. \v 14 Y nqueruban engañar wnak jec'ola chwech ruch'lew. Je nquerbanbej engañar jara' jmilagro nuban je'a jyatanak tzra chnuban, y ne chwech itzel chcop nuban wa'. Y nqueruban mandar je' wnak jec'ola chwech ruch'lew che nqueban rechbal itzel chcop jsoctanak tzan espada nabey per xec'se'a. \v 15 Y xyataja tzra che xecwina xuya' tzra rechbal itzel chcop che ntzijona y nuya' orden che nquecomsasa wnak jmajo'n nquexque' ta chwech jrechbal itzel chcop. \v 16 Chka' nqueruban mandar conjelal wnak che nya'a quital chquek'a' je rxin rejquenk'a', o chqueplaj, per nche conjelal wnak nba'na cara' chca che e nmak tak wnak, che e cocoj tak wnak, y chka' che e byoma', che e ch'tak mibi', y chka' che e libre, che esclavo. \v 17 Cara' nbantaja, je' wnak wmajo'n quital y-on ta rmal chcop jara' majo'n nya' ta c'as chca che nquelok'moja nexte nya'a c'as chca chka' che nqueban c'ayinem. Jrital nya'a chca wnak jara' rubi' chcop, owe rnúmero rubi'. \v 18 Jawra nc'atzina che nelsaj ena'oj tzrij. Nak c'ola rna'oj telsaj c'a rna'oj tzrij jnúmero rxin chcop, jara' je rnúmero wnak y jara' wajki' cient ruq'uin sesenta y seis. \c 14 \s1 • • • • • \p \v 1 Y c'c'o na más xentz'et, chek q'uenjlal xentz'et Carne'l, arja' pa'la pe rwá' jyu' je Sion rubi', e rexbil ciento cuarenticuatro mil wnak. J-era' wnak c'ola jun quital tz'ibtala chqueplaj, jquital jara' jrubi' Carne'l y rubi' redta' chka'. \v 2 Y c'ola jun kul xenc'axaj chka' penak chcaj, y jrukul je nc'axaxa congan nim ajni' jle' ya' jnerjoja, ajni' rukul jun c'koljay. Jkul xenwc'axaj ajni' quekul jle' wnak je ntajina nqueban arpa \v 3 y necbixaj jun c'ac' bix. Je lwar abar nquebixan oc wa' jara' chwech retrono Dios y chquewech j-era' e cji' jc'ola wajki' quexic' y chquewech anciano. Majo'n nak chic xecwin ta xrutkij ta jc'ac' bix jnecbixaj, xqueyon j-era' e ciento cuarenti cuatro mil wnak xe'otkina, j-era' jxelo'k'a y xetotaja chquecjol wnak jec'ola chwech ruch'lew. \v 4 J-era' jmajo'n xemajcun ta cuq'uin ixki' com arj-e' ch'ajch'oj cc'aslemal. Arj-e' netren wa' tzrij Carne'l chkabar opech nqueba wa'. Arj-e' xelo'k'a xetotaja chquecjol je' wnak y xe'oca e ajni' nabey tak csech je ntzujuxa tzra Dios y tzra Carne'l. \v 5 Arj-e' nmajo'n tz'koj tzij xqueban, nmajo'n nak nquechapbexa, epa'l oca chwech retrono Dios. \s1 • • • • • \p \v 6 C'o chic jun ángel xentz'et mer pe nc'aj caj nrupin wa', arja' rec'mon ta utzlaj tzij rxin Jesucristo je rxin junlic chnuya' rbixic chca wnak jec'ola chwech ruch'lew chka bechnak opech nación ec'o wa', chka bechnak opech tribu ec'o wa', chka bechnak opech tzojbal nquetzijon wa', y chka bechnak opech tnamet ec'o wa', \v 7 cow xtzijona y cawra nbij chca ra: —Txibej ewi' chwech Dios y tey-a' ruk'ij com xerla' hor chnutak ta nimlaj juicio. Chwech Dios quixexque' wa' com arja' wankersyona caj ruq'uin rwech ruch'lew, ja' wankersyona mar ruq'uin tz'ucnel tak ya', cara' nbij. \v 8 Y xpet chic jun ángel cawra nbij ra: —Xkaja nimlaj tnamet Babilonia, xturtaja. Cara' rebnon Babilonia com arja' ajni' jun itzel ixak, xe nqueruban engañar wnak jec'ola njelal tak nación, npors xuban chca che jun chwa' xeyke' wa' quec'u'x y mruq'uin ta Dios jne ktzij wa' che Dios, y ja' Dios xpeta ryiwal cmal j-e'. \v 9 Xpet chic jun ángel, cow xtzijona y cawra nbij ra: —Achnak nquexque'a chwech itzel chcop y chwech rechbal, y we nqueya' c'as che nya'a quital chqueplaj, o we chquek'a', \v 10 wcara' nqueban jara' congan lowlo' nba'n na chca y npeta ryiwal Dios chquij, per nmajo'n jtz'it ryiwal mquita nucsaj chquij. Congan nquetaj na lowlo' pk'ak' ruq'uin azufre, per ne chquewech santlaj tak ángel y chwech Carne'l tak xtba'na cara' chca. \v 11 Congan seb nela chpam lwar abar nquetaj wa' lowlo'. Jseb nojte'a y nojte'a rxin junlic chpam je' tiemp rxin je' tiemp. Nmajo'n nquexle'n ta jtz'it, che pk'ij chak'a' ne ec'o wa' chpam lowlo'. Cara' c'a nba'na chca wnak je nquexque'a chwech itzel chcop y chwech rechbal chka', cara' nba'na chca conjelal je nqueya' c'as tzra che nya'a rital rubi' ja' itzel chcop chca. \v 12 Wawe' nkatz'et wa' je rtnamet Dios jnecnimaj rmandamiento y ne ykula quec'u'x ruq'uin Jesucristo, arj-e' congan nc'atzina chca cpaciencia che nquecoch' quewech chpam jpenak chquij. \v 13 Y c'ola jun kul xenc'axaj penak chcaj jcawra xbij chwa ra: —Ttz'ibaj je xtenbij chawa ra, tzra jawra tiemp jnumaj ela rij camic congan wen chca wnak je nquecoma je xjun quebnon ruq'uin Kajaw Jesucristo tak nquecoma. Ja' Espíritu rxin Dios nbij che ne ktzij wa' jawrara com j-e' wnak majo'n chic nquecos ta, nquexle'na tzrij csamaj y j-obra jquebnon ta nyataj na rtojbalil chca abar xque'ekaj wa', cara' nbij. \s1 • • • • • \p \v 14 Y c'c'o na más xentz'et, chek q'uenjlal xentzu' jle' sutz' sak y tz'bula jun pe rwá', je nca'ya cara' ajni' nca'ya rlec'walxel jun wnak. Arja' c'ola jun corona rucsan oro ocnak y c'ola jun woz rc'an ch'ut rutza'm. \v 15 C'o chic jun ángel xel ta chpam santlaj templo, arja' nurak ruchi' tzrij je tz'bula pe rwá' sutz' y xbij tzra che nquerumol wnak, ajni' nba'na tzra csech tak nmo'la ruchi', y cawrara xbij tzra: —Jwoz jawc'an tucsaj che rmolic csech, com xerla' hor che nmo'la csech com k'an chic jtejco'n jc'ola chwech ruch'lew, cara' xbij tzra. \v 16 Y cara' xuban je tz'bula pe rwá' sutz', arja' xumaj rcusic woz chwech ruch'lew, y je csech rxin rwech ruch'lew xmo'la ruchi'. \v 17 Y c'o chic jun ángel xel ta chpam santlaj templo jc'ola chcaj, arja' chka' rc'an jun woz congan ch'ut rutza'm. \v 18 Y c'o chic jun ángel xel ta abar c'o wa' altar, arja' c'ola ruk'a' tzrij k'ak' jc'ola pe rwá' altar. Arja' nurak ruchi' tzrij jun chic ángel je rc'an woz jcongan ch'ut rutza'm, y xbij tzra che nquerumol wnak je xtkaj pa lowlo' chquij jnutak ta Dios, cawra xbij tzra ra: —Jwoz awc'an tucsaj che rmolic uva jc'ola chwech ruch'lew com k'an chic j-uva, cara' xbij tzra. \v 19 Y cara' xuban ángel, xucsaj woz chwech ruch'lew, y xumol ruchi' uva. J-uva xuq'uiek chpam nimlaj lwar abar npa'k' wa' chakan cmal wnak che rlisic ri'al, jara' nc'ambej tzij tzrij ryiwal Dios je xtkaja chquij wnak. \v 20 Je lwar abar xpa'k' wa' j-uva chakan jara' che nkaj ruq'uin tnamet, me chpam ta. Congan jun nimlaj quic' xel ta abar xpa'k' wa' uva chakan, congan nim rpam jquic' xela, y tak nkaja jun quiej chpam c'a tzra' nekaj wa' abar c'o wa' freno pruchi', y abar xerme' wa' c'o la la' oxi' cient kilómetro rkan. \c 15 \s1 • • • • • \p \v 1 C'o chic jun xentz'et jc'ola chcaj ncongan xel ta wanm tak xentz'et. Ec'ola e wku' ángel xenutz'et, wku' rwech rpoknal c'ola pquek'a', jara' rq'uisbal tak poknal. Tak xtq'uisa jawra wku' rwech rpoknal c'jara' nk'axa ryiwal Dios, y rmal c'ara' tak nbixa q'uisbal tak poknal tzra. \v 2 Y xentz'et ajni' jun mar vidrio ocnak y ajni' k'ak' reyjun ri' ruq'uin. Y xenutz'et wnak jxech'ecmaja jmajo'n xecwersas ta rmal itzel chcop y majo'n xexque' ta chwech rechbal, y majo'n xqueya' ta c'as tzra che nya'a rital chca, y nexte rnúmero rubi' xya' ta chca chka', arj-e' epa'la chuchi' mar jvidrio ocnak y cc'an je' arpa rxin Dios. \v 3 Arj-e' quemjon jun bix, jara' bix rxin Moisés y rxin ja' Carne'l, cawra necbixaj ra: —Kajaw Dios, ajni'la poder c'ola pnak'a' y nmajo'n achnak mquita ncatecwina naban, congan nim ruk'ij samaj jnaban y ajni'la nel ta kanm tak nkatz'et. Atet at Rey cxin wnak ja e'ayonan che e'ocnak atnamet. Ne rbeyal wa' njelal jnaban y ne ktzij wa' chka'. \v 4 Kajaw ¿nak tc'a mquita necxibej qui' chawech? ¿Nak tc'a ja che mquita lok' xtquena' abi'? Com ayon oca atet jmajo'n mquita ch'ajch'oj je' ana'oj. Y je' wnak jec'ola njelal tak nación arj-e' nquepe na, nquerexque' na chawech. Cara' xtqueban com njelal jabnon bien k'alaj che ne rbeyal wa'. Cara' bix jnecbixaj. \v 5 Tak xtz'ettaja nmal jawra cawra xentz'et chic: xjaktaja santlaj rtemplo Dios jc'ola chcaj jmer abar tzra' c'o wa' Dios. \v 6 Je wku' ángel jc'ola wku' rwech rpoknal pquek'a' arj-e' xe'el ta chpam santlaj lwar. Jquetziak quecsan lino rubi', bien ch'ajch'oj, congan nruprota y c'ola jujun xembal quecsan chwech quec'u'x j-oro ocnak. \v 7 Xpeta jun chca j-era' e cji' jc'ola wajki' quexic', xujach jujun copa oro ocnak chca je wku' ángel. Jcopa nojnak ryiwal Dios chpam, jara' c'aslic Dios y nec'se'a rxin junlic chpam je' tiemp rxin je' tiemp. \v 8 Jsantlaj lwar ne xnoja seb chpam, cara' xuban rmal ruch'a' Dios ajni'la nch'a'ana chpam santlaj lwar y rmal chka' nimlaj poder jc'ola ruq'uin. Nmajo'n wnak xecwin ta xoca chpam santlaj lwar, c'jara' nque'oca chpam tak xtq'uisa wku' rwech lowlo' jc'ola pquek'a' e wku' ángel. \c 16 \s1 • • • • • \p \v 1 C'o chic jun kul xenc'axaj congan nim, penak chpam santlaj lwar y cawra xbij chca e wku' ángel ra: —Jax, tec'ma' ela wku' copa jewc'an jnojnak ryiwal Dios chpam, etxa' chwech ruch'lew. \v 2 Xba nabey ángel, xeretxa' chwech ruch'lew jcopa jc'ola ryiwal Dios chpam. Je' wnak je y-on rital itzel chcop chca y nquexque'a chwech rechbal, arj-e' xwankera jle' itzel tak ch'a'c chquij jcongan ruquiy. \v 3 Jun chic ángel jcopa rc'an, jc'ola chpam jara' xutix chpam mar. Jmar xoca quic' rmal ajni' recq'uiel jun comnak, y achnak ec'ola chpam mar xecoma, per ne che conjelal. \v 4 Jun chic ángel jcopa rc'an, jc'ola chpam jara' xutix chpam binel tak ya' y chpam tz'ucnel tak ya' chka'. Jya' xoca quic' rmal. \v 5 J-ángel rxin ya' c'ola xbij tzra Dios y xenwc'axaj, cawra xbij: —Wajaw, atet je nmajo'n mquita atc'ola, atc'ola camic y ne atc'o wa' ojer chka'. Atet ne rbeyal wa' jxaban kaja camic ra. \v 6 Cara' quenbij chawa com je' wnak xquetix quecq'uiel je' profeta awxin y xeccamsaj, y cara' xqueban chca jle' chic wnak je awxin chka'. Per camic xaya' rjel rec'xel chca com nquetaj na jya' jxacsaj quic' chquewech, y njara' nyataj wa' chquij chcara' nba'na chca, cara' nbij ja' ángel. \v 7 Y c'o chic jun kul xenwc'axaj, ne tzra' nel twa' abar c'o wa' altar y cawra nbij ra: —Cara' Wajaw Dios, atet at jun Dios je nmajo'n poder mquita c'ola pnak'a', y njelal lowlo' jnatak ta ncara' wa' ajni' abin ta y nrubey wa' chka', cara' nbij. \v 8 Jun chic ángel jcopa rc'an, jc'ola chpam xutix tzrij k'ij. Jk'ij chkajni' xba rchuk'a' y nlowlo' xuban chca wnak rmal c'ten. \v 9 Je c'ten congan lowlo' y xec'ata wnak rmal. Per je' wnak arj-e' xquemaj rbixic jle' tzij tzrij rubi' ja' Dios jxitzel nc'axaxa. Cara' xqueban mesque pruk'a' ja' Dios c'o wa' njelal jawra rpoknal jquemjon rtijic. Per arj-e' majo'n xqueq'uex ta cna'oj, majo'n xqueya' ta ruk'ij ja' Dios. \v 10 Jun chic ángel jcopa rc'an, jc'ola chpam xutix tzrij retrono jitzel chcop. Xoca pk'ejku'm njelal gobierno jc'ola pruk'a' itzel chcop. Je' wnak xeccach'ch'ej cak' rmal jcongan lowlo' quebnon. \v 11 Xquemaj rbixic jle' tzij tzrij Dios je rxin chcaj jxitzel nc'axaxa, cara' xqueban rmal lowlo' jquemjon rtijic y rmal itzel tak ch'a'c jc'ola chquij. Per nmajo'n xqueya' cta rtzilal jquemjon rbanic. \v 12 Jun chic ángel jcopa rc'an, jc'ola chpam xutix chpam nimlaj binel ya' rbin-an Eufrates. Jya' xq'uisa, xechkija rmal. Cara' xuban ya' ch-utz c'ara' je' reyes jepenak ptak lwar jc'ola pnoriente njaktaj ta jun bey chquewech che nquepeta y necrebna' jun nimlaj ch'oj. \v 13 Ec'ol c'a e oxi' itzel tak espíritu xenutz'et e ajni' xpek. Je nque'el twa' itzel espíritu jara' pruchi' dragón, pruchi' itzel chcop, y pruchi' je profeta jme ktzij ta che profeta. \v 14 Xe e itzel tak espíritu com arj-e' e espíritu cxin demonio. Arj-e' c'ola jle' milagro nqueban, nqueba cuq'uin je' reyes jec'ola chwech njelal ruch'lew che nque'equemlo'. Cara' nqueban ch-utz c'ara' j-e' reyes nqueban jnimlaj ch'oj je xtba'na tak xterla' nimlaj k'ij rxin Dios, jara' Dios je nmajo'n poder mquita c'ola pruk'a'. \v 15 Ja' Jesucristo cawra nbij ra: —Bien tewc'axaj, anen quenba chic jmul chwech ruch'lew y je' wnak c'ja' nquena' tak xtquenekaja cuq'uin, ajni' nuban jun elk'om chek q'uenjlal tak nekaja. Ajni'la quicotemal chca wnak je nquec'asc'ata y majo'n nqueya' cta yukbal quec'u'x wq'uin ch-utz c'ara' tak xtquenekaja cuq'uin majo'n q'uixbal ta nquena' chenwech, cara' nbij. \v 16 Y xerumol je' reyes chpam jun lwar rbin-an Armagedón, jara' rubi' nbixa tzra chpam tzojbal hebreo. \v 17 Jun chic ángel jcopa rc'an, jc'ola chpam xutix chcaj y c'ola jun kul xc'axaxa congan nim. Xel ta kul chpam santlaj rtemplo Dios jc'ola chcaj jabar c'o wa' retrono Dios, y cawra xbij ra: —Camic chumtanak chic che npeta rpoknal per ne che njelal, cara' nbij. \v 18 Congan k'ak' nuq'uiek ri', c'ola je' kul nc'axaxa fuerte rukul, y c'ola jle' c'koljay xuban, y chka' xuban jun nimlaj cbarkan per congan nim. Ajru' tiemp ec'ola wnak chwech ruch'lew per nmajo'n jun cbarkan cara' ta rebnon. \v 19 Jnimlaj tnamet oxi' xuban rmal cbarkan, y jle' chic nmak tak tnamet jc'ola ptak nación j-era' xba ptak ulew rmal chka'. Dios arja' xerkaja pe rwá' jnimlaj tnamet Babilonia, ajni'la xc'atsaj ryiwal tzrij. Ja' tnamet Babilonia pors xutaj na njelal lowlo' je rchumsan ta Dios chnutak tzrij. \v 20 Je' lwar jc'ola pmar abar la xoc wa', xsa'cha, y cara' xuban je' jyu' chka', majo'n ntz'ettaj tchic. \v 21 Chka' c'ola nmak tak sajbech xpeta chcaj y xkaj pa chquij wnak. Jsajbech congan rejlal, jujun rk'arwech c'ola la' jun quintal npajona. Je' wnak xquemaj rbixic jle' tzij tzrij Dios jxitzel nc'axaxa. Cara' xqueban rmal lowlo' jxquetaj pruk'a' sajbech, com je rpoknal más chna lowlo'. \c 17 \s1 • • • • • \p \v 1 C'ol c'a jun chca e wku' ángel je cc'an wku' copa, arja' xerkaja wq'uin y cawra xbij chwa ra: —Catjo' wawe', anen quenwajo' quenc'ut chawech je rpoknal je nk'etbexa tzij tzrij jnimlaj itzel ixak je tz'bula pe rwá' tak ya', per q'uiy je' ya' rtz'ulben. \v 2 Je' reyes jec'ola chwech ruch'lew arj-e' quebnon rtzilal ruq'uin jawra itzel ixak, y je' wnak jec'ola chwech ruch'lew eyojtanak rmal rtzilal jquebnon ruq'uin, ajni' ek'bernak rmal rtzilal jnuban itzel ixak. Cara' xbij ángel chwa. \v 3 Anen xenc'je' chic pruk'a' Espíritu Santo, xenc'mar ela rmal ángel y xokba chpam lwar abar tlan wa'. Tzra' xentz'et wa' jun ixak rtz'ulben jun itzel chcop quiek rij ajni' rcolor quic'. Je chcop c'ola jle' bi'aj tz'ibtala tzrij per congan q'uiy, per xruyon tzrij ja' Dios tkal wa' jawra bi'aj. Wku' rwá' ja' chcop y ljuj rc'o'. \v 4 Ja' ixak congan rewkon ri', recsan jle' tziak mrad ruq'uin quiek ajni' rcolor quic', y c'o chic jle' achnak rucsan congan nmak rjel ajni' oro, ajni' perla, ajni' je' abaj jwen rbanic bnon. Ja' ixak c'ola jun copa rc'an puro oro ocnak. Jara' copa nojnak chpam je' rtzilal jrebnon, ixak ajni' je' achnak jrebnon jcongan chuw chwech Dios, ajni' tzra je' achnak jxe ntz'ilora awanm rmal. \v 5 Ja' ixak c'ola jun bi'aj tz'ibtala chuplaj per jara' bi'aj mchek te jic bi'aj, nc'atzina nawsaj ana'oj tzrij je nbij. Cawra jbi'aj ra: —Babilonia jcongan nim ruk'ij, quete' jitzel tak ixki', ruq'uin arja' wankernak twa' jbantanak je'a chwech ruch'lew je xchuw chwech Dios. Cara' nbij jbi'aj. \v 6 Ja' ixak xentz'et jara' k'abrel, per jk'abersyona rxin jara' quecq'uiel retnamet Dios, jara' quecq'uiel jxecoma rmal yukbal quec'u'x ruq'uin Jesús. Anen congan xel ta nuc'u'x tak xentz'et ja' ixak. \v 7 Per cawra xbixa chwa rmal ángel: —¿Nak tzra tak nel ta ac'u'x tak natz'et? Anen quench'ob chawech nak rbanic ja' ixak y nak rbanic itzel chcop je rtz'ulben jc'ola wku' rwá' y ljuj rc'o'. Jcamic xwewtanak per anen quench'ob chawech. \v 8 Jitzel chcop jxatz'et arja' c'asla ojer per camic majo'n chic, per nec'se' chna jmul. Arja' nel ta chpam nimlaj jul jne c'nat nel pwá' xe' ulew. Tak elnak pchic chpam jul nba chna chpam nimlaj lowlo'. Je' wnak jec'ola chwech ruch'lew kas xtel ta quec'u'x tak xtquetz'et itzel chcop. J-era' wnak majo'n quebi' tz'ibtanak ta chpam libro jabar tz'ibtal wa' quebi' je' wnak jyatanak chca utzlaj c'aslemal je rxin junlic, jara' bi'aj tz'ibtanak chpam libro tak q'uemjana twankersasa rwech ruch'lew. Kas xtel ta quec'u'x tak xtquetz'et chcop com arja' c'asla ojer per camic majo'n chic, per nec'se' chna jmul. \v 9 Je xtenbij chic chawa ra nc'atzina che nawsaj ana'oj tzrij. Je wku' rwá' chcop jara' wku' jyu' jtz'ulben rmal ixak. \v 10 Chka' je wku' rwá' jara' e wku' rey. E j-o' chca rey ekanak chic, jun c'ola camic y jun chic q'uemjana twankera, y tak xtwankera nec'je' na jun tiemp. \v 11 Jitzel chcop jc'asla ojer per majo'n chic camic arja' noca rey chka' y nequebna' e waxki' rey conjelal. Arja' cara' rbanic ajni' cbanic e wku' rey, arja' ncanaj cana pquec'xel y nba chpam nimlaj lowlo'. \v 12 Je ljuj rc'o' chcop xatz'et jara' e ljuj rey jq'uemjana tja'cha gobierno pquek'a'. Arj-e' c'ola k'atbaltzij ajni' cxin rey nja'ch na pquek'a', jk'atbaltzij jun hor noca pquek'a' y nquexbilaj itzel chcop chpam rgobierno. \v 13 Xjun nquech'ob che ljuj, njelal poder y njelal k'atbaltzij jc'ola pquek'a' jara' nquejach na pruk'a' itzel chcop. \v 14 Arj-e' nquech'ojin na ruq'uin Carne'l, per ja' Carne'l nch'ecmoja com arja' Jefe cxin e nmak tak jefe, y Rey cxin e nmak tak rey. Je rexbil Carne'l arj-e' esiq'uin rmal Dios, ech-on rmal, y ne ykul wa' quec'u'x ruq'uin. Cara' xbij ángel chwa. \v 15 Chka' cawra xbij chic chwa: —Jya' jxatz'et je rtz'ulben itzel ixak jara' nbij tzij je' wnak congan e q'uiy. Q'uiy je' rwech tnamet epenak wa', q'uiy rwech cnación, y q'uiy rwech tzojbal je nquetzijon wa'. \v 16 Je ljuj rc'o' chcop xatz'et nerla' na jun tiemp tak arj-e' xtquec'om qui' ruq'uin itzel chcop y xitzel xtquetz'et itzel ixak. Xtquelsaj tzra ixak njelal je rwekben ri' y nech'ne' cana ixak cmal. Njelal rmibil nqueq'uis na y ja' ixak necporoj na pk'ak'. \v 17 Mchek te cgan nqueban cara', com Dios nyowa chca che nbantaj na cumplir cmal jrech'bon ta che nbantaj na. Arja' nyowa chca che xjun nquech'ob y je' gobierno jc'ola pquek'a' nquejach na pruk'a' itzel chcop. Cara' xtuban Dios chca, pors nbantaj na cumplir njelal jbitanak cana rmal che nbantaj na. \v 18 Ixak jxatz'et jara' nbij tzij jun nimlaj tnamet, y conjelal tnamet jec'ola chwech ruch'lew arj-e' ec'ola pruk'a' jara' tnamet. \c 18 \s1 • • • • • \p \v 1 C'o chic jun ángel xentz'et ntajina nkaj ta chcaj, congan nim poder c'ola pruk'a'. Arja' congan nch'a'ana y je rwech ruch'lew congan nch'a'ana rmal chka'. \v 2 Congan nurak ruchi' ángel y cawra nbij ra: —Xkaja nimlaj tnamet Babilonia, xturtaja. Congan lowlo' rebnon com xcuchoch chic je' demonio, cc'olibal chic je' itzel tak espíritu, y tzra' nqueban wa' quesoc itzel tak tz'quin. \v 3 Cara' rebnon com arja' ajni' jun itzel ixak xeruban engañar wnak jec'ola chpam njelal nación, junwa' xeyke' wa' quec'u'x rmal, mruq'uin ta Dios jne ktzitzij che Dios, y ja' Dios xpeta ryiwal chquij rmal je xqueban. Chka' je' reyes jec'ola chwech ruch'lew arj-e' quebnon rtzilal ruq'uin Babilonia. Chka' je e bnoy negocio jec'ola chwech ruch'lew arj-e' e'ocnak byoma' rmal jnegocio je nqueban ruq'uin, com jmibil jc'ola ruq'uin nabey congan nim, njelal rwech mibil bkula ruq'uin y arja' congan nuya' ruk'ij rmal. \v 4 Y c'o chna jun kul xenwc'axaj jpenak chcaj y cawra nbij ra: —Ixix je ix netnamet, camic quixel ta chpam itzel tnamet, mexte ixix jun nquixejklena il mac je nba'na chpam y mexte ixix jun chka' xtquixetjowa nimlaj lowlo' je nta'k ta tzrij. \v 5 Cara' quenbij chewa com congan xq'uiya j-il mac jbantanak chpam itzel tnamet, c'a chcaj xekaj wa' y ne chwech ja' Dios c'ol wa' njelal rtzilal jbantanak chpam jara' tnamet. \v 6 Tey-a' rjel rec'xel njelal rtzilal jrebnon chewa xerwara' ncamul ctakra' tey-a' tzra ajni' rebnon chewa. Ajni' lowlo' quetjon wnak rmal, ncamul ctakra' tey-a' tzra chka'. \v 7 Arja' congan nim nuna' kaja y congan quicotnak kaja ruyon ruq'uin nmak tak mibil jc'ola ruq'uin, y camic tey-a' rjel rec'xel, congan nmak tak ruquiy y congan nmak tak bis tey-a' tzra. Cara' ta neban tzra com arja' cawra nbij kaja pranm ra: —Wawe' entz'bul wa', enocnak reina pquewá' je' wnak. Anen me en melca'n ixak ta y nmajo'n achnak xtquenbison ta rmal, cara' nbij. \v 8 Rmal c'ara' tak nerla' na jun k'ij tak xtutaj na lowlo' y chpam jara' k'ij q'uiy rwech lowlo' nkaj ta tzrij. Nkaj ta cmic tzrij, nkaj ta bis, y chka' nkaj ta wyejal tzrij y nporoxa. Cara' xtba'na tzra com Kajaw Dios jnek'towa tzij congan nim poder jc'ola pruk'a'. Cara' nbij kul jpenak tzra' chcaj. \v 9 Je' reyes jec'ola chwech ruch'lew jxebnowa rtzilal ruq'uin itzel tnamet y xerexbilaj che xequicot kaja queyon ruq'uin cmibil, arj-e' tak xtquetz'et chremjon c'atem tnamet y congan seb nela congan ok'ej xtqueban, ajni'la xtquebisona rmal. \v 10 Q'ue c'nat xtquepe' wa' rmal jnecxibej qui' chwech jnimlaj lowlo' jremjon rtijic y cawra xtecbij ra: —Babilonia, congan nokbisona awmal, atet at jun nimlaj tnamet y congan poder c'ola pnak'a', per camic xe pjun hor xatkasas wa' com xk'e'ta tzij chawij, cara' xtecbij. \v 11 Je bnoy negocio jec'ola chwech ruch'lew arj-e' chka' congan ok'ej nqueban y nquebisona rmal com majo'n chic nelk'owa quec'ay. \v 12 Arj-e' q'uiy je' rwech jnecc'ayij chpam tnamet ajni' tzra oro, plata, ajni' tzra ch'tak abaj cocoj je nc'ac'ota je bnon rbanic, y ajni' tzra perla. Y c'ola wen tak tziak necc'ayij ajni' tzra lino je nmás wen, ajni' tzra púrpura, ajni' tzra seda y ajni' tzra escarlata. Necc'ayij che' chka' chka bechnak opech che' jcongan qui' rexla', necc'ayij njelal rwech je' achnak jmarfil ocnak, necc'ayij je' che' je nmak rejlal. Y c'ola je ch'ech' necc'ayij ajni' tzra cobre y ajni' tzra hierro. Y c'ola abaj necc'ayij chka' ajni' tzra mármol. \v 13 Y c'ola je' achnak necc'ayij chka' jcongan qui' rexla' ajni' tzra canela, especias, incienso, mirra, olíbano. Necc'ayij vino ruq'uin aceite. Necc'ayij harina, per harina jmás wen. Necc'ayij trigo. Y ec'ola chcop nquecc'ayij chka' ajni' chca je' wajquex, carne'l, quiej. Necc'ayij je' caret jcherren cmal quiej, y ec'o nara' je' wnak nquecc'ayij chka' che nque'oca pquek'a' je' wnak. \v 14 Y cawra nbix na tzra tnamet Babilonia: —Njelal quilaj tak achnak kas xel ta ac'u'x tzrij, jara' majo'n chic camic. Njelal wen tak achnak xatquicot kaja ruq'uin ayon y njelal nmak tak mibil jc'ola awq'uin, camic majo'n chic y nexte wjic xtawil xta, cara' nbix na tzra. \v 15 Je e bnoy negocio jxec'ayina chpam tnamet y xe'oca e byoma' rmal, arj-e' q'ue c'nat xque'epe' twa' tzrij tnamet rmal jnecxibej qui' chwech nimlaj lowlo' jremjon rtijic, congan ok'ej xtqueban y xquebisona rmal, y cawra xtecbij ra: \v 16 —Congan nekbisoj nimlaj tnamet, jara' tnamet ajni' jun ixak jrecsan wen tziak lino ocnak y wen rcolor-il, ajni' púrpura y ajni' escarlata. Congan rewkon ri' tzra oro y tzra jle' abaj ch'tak no'y je nc'ac'ota je bnon rbanic, y ajni' tzra perla chka'. \v 17 Per camic tak wan chpam jun hor xyojtaj wa' njelal nmak tak mibil jc'ola ruq'uin, cara' necbij na. Y xebisona chka' conjelal wnak je nquebina ptak lanch pe rwá' mar che nectzukbej qui', ajni' chca e binsay tak lanch, ajni' e bnoy negocio, y ajni' chca ayudante. Arj-e' c'a c'nat xe'epe' twa'. \v 18 Y tak xquetz'et tnamet remjon c'atem y congan seb nela cawra necbij ra: —¿Abar nekjumsaj wa' nimlaj tnamet je xba'na tzra la'? cara' necbij. \v 19 Congan ok'ej nqueban, congan nquebisona rmal y nqueya' pkok pquewá' jnecc'utbej che nquebisona, y cawra necbij ra: —Congan nekbisoj nimlaj tnamet Babilonia. Conjelal wnak jc'ola clanch jnecbinsaj pe rwá' mar arj-e' xe'oca byoma' rmal nmak tak mibil jc'ola chpam tnamet. Per camic tak wan xe chpam jun hor xyojtaj wa'. Cara' necbij. \v 20 —Per ixix jixc'ola chcaj quixquicota. Je ix apóstol, je ix profeta, ixconjelal je ix rtnamet Dios, quixquicota com ja' Dios rey-on chic rjel rec'xel tzra tnamet Babilonia je' njelal rebnon chewa, cara' xbixa chca. \v 21 C'ol c'a jun ángel xpeta, congan poder c'ola pruk'a', y c'ola jun abaj xuc'om ajni' jun ca' per congan nim, xuq'uiek pmar y cawra xbij ra: —Cara' c'a tzra Babilonia jnimlaj tnamet, lowlo' xtba'n na tzra y nkasaxa per junlic, nmajo'n nyictaj xta. \v 22 Y conjelal e bnoy tak música majo'n chic nquec'axax xta chpam tnamet, ajni' chca e bnoy arpa, je nquebnowa bix, je nquebnowa flauta, y ajni' chca je nquebnowa trompeta, per nmajo'n jun chca nc'axaxa. Chka' je e bnoy tak samaj chpam tnamet chka bechnak opech rwech samaj nqueban, arj-e' mesquier chic nquecneya. Chka' majo'n chic molino nc'axaxa chpam tnamet. \v 23 Chka' jluz nmajo'n chic xttzi'j xta, ne pk'ejku'm nec'je' wa' tnamet junlic. Ajni' tzra jun ala' tak nec'le'a ruq'uin jun xten kas nquequicota nquetzijona, per jara' majo'n chic nquec'axax xta chpam tnamet. Cara' xtba'n na tzra nimlaj tnamet Babilonia, per rmal njelal je nqueban e bnoy negocio ruq'uin e bnoy engaño tak cara' nba'na tzra. Com j-e' e bnoy negocio aj Babilonia xe nquena' kaja che congan e nmak tak wnak wawe' chwech ruch'lew, y jle' chic wnak aj Babilonia xe rtzilal nqueban jxequebanbej engañar je' wnak jec'ola njelal nación. \v 24 Je tnamet Babilonia ajni'la cmic bantanak chpam com tzra' xecomsas wa' je' profeta e quexbil jle' chic rtnamet Dios, y tzra' xecomsas wa' chka' conjelal jecomsan wawe' chwech ruch'lew. Cara' xbij ángel. \c 19 \p \v 1 C'jara' c'ola jle' kul xenwc'axaj chic, quekul jle' wnak jec'ola chcaj per ncongan e q'uiy, cawra necbij ra: —Aleluya. Ruq'uin ja' Kajaw Dios npe wa' totanem, nyatanak wa' tzra che nya'a ruk'ij, nyatanak wa' tzra che nnataxa nimlaj poder jc'ola pruk'a'. \v 2 Com njelal lowlo' jnutak ta ncawara' ajni' rbin ta y nrubey wa' chka'. Com arja' xuk'et tzij tzrij nimlaj ixak jitzel ixak. Jara' ixak xe xuyoj cc'aslemal wnak wawe' chwech ruch'lew, xe rmal ixak tak junwa' xeyke' wa' quec'u'x wnak y mruq'uin ta Dios je ktzij che Dios. Arja' xercomsaj je' ajsmajma' rxin Dios, per camic Dios xuya' rjel rec'xel tzra. Cara' necbij. \v 3 Y c'c'o na más necbij cawrara: —Aleluya. Jseb nela chpam tnamet nojte'a y nojte'a rxin junlic chpam je' tiemp rxin je' tiemp. Cara' necbij. \v 4 Je veinticuatro anciano e quexbil j-era' e cji' jwajki' quexic', arj-e' xexque'a y xquemaj rya'ic ruk'ij Dios je tz'bula chpam trono, cawra necbij tzra ra: —Amén, aleluya, cara' necbij. \s1 • • • • • \p \v 5 C'ol c'a jun kul xel ta tzra' abar c'o wa' trono, cawra nbij ra: —Camic, ixconjelal je ix ajsmajma' rxin Dios congan tey-a' ruk'ij Dios, ixconjelal je nquixebnowa respetar rxin, che nmak ek'ij o che me nmak ta ek'ij, camic tey-a' ruk'ij, cara' nbij. \v 6 C'jara' c'o chic jun kul xenwc'axaj ajni' quekul jle' wnak per congan e q'uiy. Jkul nc'axaxa congan nim, ajni' jle' ya' nerjoja, ajni' rukul jle' nmak tak c'koljay. Cawra nbij kul ra: —Aleluya, com Kajaw Dios jmajo'n poder mquita c'ola pruk'a', arja' chic nebnowa mandar y remjon chic rij rgobierno. \v 7 Koquicota per congan koquicota, kay-a' ruk'ij com jc'ulbic rxin Carne'l xerla' retiempo che nbantaja y jixak je noca rexkayil arja' rewkon chic ri' che nec'le'a ruq'uin. \v 8 Jara' ixak yatanak tzra che rewkon ri' tzra jle' tziak lino, per jle' lino más chna wen, congan ch'ajch'oj y congan nc'ac'ota. Jara' wen lino nbij tzij ja utzil jne rbeyal wa' rxin Dios jquebnon wnak jeyonan che e rtnamet Dios. \v 9 C'jara' ja' ángel cawra xbij chwa: —Je xtenbij chawa ra ttz'ibaj, congan quicotemal chca wnak jebnon invitar tzra nimlaj cena rxin c'ulbic je nbantaja tak nec'le'a Carne'l. Cara' natz'ibaj, xbij chwa. Y cawra xbij chic chwa: —Jawra jxenbij chawa ra Dios nbina y ne nbantaj wa' cumplir, cara' xbij chwa. \v 10 Anen xenxque'a chwech ángel chquenya' ruk'ij per arja' cawra xbij chwa ra: —Mtaban ta cara' com anen xok junam awq'uin, xa ok ajsmajma' rxin Dios e kaxbil je' awch'alal je nqueya' testig tzrij Jesús. Jmás wen jnaban, Dios tey-a' ruk'ij. Cara' quenbij chawa com tak nkaya' testig-il tzrij Jesús jara' nbij tzij che mism Espíritu Santo c'ayona kxin che rbixic jk'alsan je'a rmal Dios. \s1 • • • • • \p \v 11 C'jara' xentz'et caj jkala, y chek q'uenjlal xentz'et jun quiej sak rij y c'ola jun tz'bula tzrij, arja' je nbixa tzra che nuban wa' cumplir je nbij y njelal jnuban ne ktzij wa' chka'. Arja' tak nuban k'toy tzij y tak nuban ch'oj nrubey wa' nuban tzra. \v 12 Jpe rk'arwech ajni' ruxak k'ak' nca'ya, y congan q'uiy corona rucsan pe rwá'. Y c'ola jun bi'aj tz'ibtala chuplaj y jara' bi'aj nmajo'n nak ojtakyona nak rec'mon ta, xruyon arja' ojtakyona nak rbanic. \v 13 C'ola jun tziak rucsan congan quic' tzrij, y jrubi' je nbixa jara' cawrara, Rlec'walxel je Rtzojbal Dios, cara' nbixa tzra. \v 14 Y jec'ola chpam ejército rxin chcaj je nquech'ojina precwent Dios arj-e' etrena tzrij, etz'bula tzrij sak tak quiej, quecsan jle' tziak lino jmás chna wen, congan sak y congan ch'ajch'oj. \v 15 C'ola jun espada elnak ta pruchi' congan ch'ut rutza'm, jara' nucsaj chquij wnak jec'ola ptak nación che nquersocbej. Congan jun nimlaj poder nec'je'a pruk'a' jnucsaj chquij chcow nqueruchap tzra y che nquerc'abej. Arja' nqueruya' wnak chpam jun nimlaj lowlo', nquerupak' pe rkan ajni' nuban jun acha nupak' chakan uva chpam jul abar nelsas wa' ri'al, y ja' Dios jmajo'n poder mquita c'ola pruk'a', arja' ajni'la nc'atsaj ryiwal chquij. \v 16 Je tziak rucsan c'ola jun bi'aj tz'ibtala tzrij y bien k'alaj abar tz'ibtanak wa', cawra nbij jbi'aj ra, Rey cxin je' reyes, Jefe cxin je' jefe. \v 17 C'jara' c'ola jun ángel xentz'et, arja' pa'la chpam k'ij y xumaj rakic ruchi' chquij je' chcop je nquerupina chcaj je nquequetaj camnak tak chcop, cawra nbij chca ra: —Quixjo', tremlo' ewi', c'ola jun nimlaj w-im ewxin rchumin Dios. \v 18 Netaj comnak tak cuerpo cxin rey, cxin capitán, y cxin soldado jcongan cchuk'a'. Netaj quecuerpo quiej y quecuerpo je nquetz'be'a chquij chka'. Netaj quecuerpo wnak chka bechnak wnak opech, che e libre y che esclavo, che nmak quek'ij y che me nmak ta quek'ij chka', cara' nbij chca. \v 19 C'jara' xentz'et itzel chcop e rexbil je' reyes jec'ola chwech ruch'lew e quexbil soldado jec'ola ptak ejército cxin je' reyes. Arj-e' quemlon qui' che nquech'ojin ruq'uin je tz'bula tzrij quiej y cuq'uin soldado jec'ola chpam rejército. \v 20 Jitzel chcop arja' xcha'pa, xoca preso rexbil profeta jme ktzij ta che profeta. Jara' profeta jxuban jle' milagro chwech itzel chcop jxerbanbej engañar wnak. J-era' wnak jxeyowa c'as che nya'a rital itzel chcop chca y xexque'a chwech rechbal. Jitzel chcop rexbil profeta xecha'pa, y ec'asla xeq'uie'k ela chpam nimlaj lwar jnojnak azufre chpam jremjon c'atem. \v 21 Je jle' chic arj-e' xecomsasa, jespada jelnak ta pruchi' je tz'bula tzrij quiej jara' xecamsbexa. Je' chcop je nquerupina je nquequetaj comnak tak chcop, arj-e' xquetaj comnak tak cuerpo, congan xenoja conjelal rmal. \c 20 \s1 • • • • • \p \v 1 C'jara' c'ola jun ángel xentz'et ntajina nkaj ta chcaj, arja' rc'an jun llave y rc'an jun nimlaj cadena chka'. Jara' llave jakbal ruchi' nimlaj jul jq'ue c'nat nekaj wa' xe' ulew chpam nimlaj k'ejkumal. \v 2-3 Tak xkaj ta ángel xuchap dragón. Jara' dragón ojer cmetz y rbin-an diablo, y nbixa Satanás tzra chka'. Tak xchaptaja rmal xubac', xuq'uiek ela chpam nimlaj jul y bien xtz'apij rwá' jul. Je dragón tzra' nec'je' wa' jun mil juna' chpam jul. Cara' nba'na tzra ch-utz c'ara' majo'n chic nqueruban ta engañar wnak jec'ola ptak nación. Tak xtetz'kata jun mil juna' nc'atzina che nsak'pix ela jun tiemp per xe mnim xta. \v 4 C'jara' c'ola jle' trono xentz'et y ec'ola etz'bula chpam, yatanak chca che xe'oca e k'toy tak tzij. Y xentz'et canm wnak jxelsasa quewá' jxecomsasa rmal testig-il je xqueya' tzrij Jesús y rmal rtzojbal Dios. Arj-e' majo'n xexque' ta chwech itzel chcop nexte chwech rechbal, y majo'n xqueya' ta c'as tzra che xya' ta rital chqueplaj y nexte chquek'a' ta chka'. Y xec'astaja, xe'oca e k'toy tak tzij ruq'uin Cristo jun mil juna'. \v 5 Kas j-era' xec'astaja nabey mul chpam cmic. Je jle' chic cnomki' jara' majo'n xec'astaj ta, c'jara' xtquec'astaja tak xtetz'kata jun mil juna'. \v 6 Ajni'la quicotemal chca je nquec'astaja nabey mul, arj-e' eyonan che e rxin Dios, je rcamul cmic majo'n ruk'a' chca. Per je nqueban, ne'oc na sacerdote e rxin Dios. Ne'oc na sacerdote rxin Cristo y nque'oc na e k'toy tak tzij ruq'uin Cristo jun mil juna'. \v 7 Tak xtetz'kata jun mil juna' c'jara' nsak'pix ela Satanás chpam lwar abar ocnak wa' preso. \v 8 Arja' nel ta chpam jara' lwar che nquerebna' engañar wnak jec'ola ptak nación njelal nat nkaj chwech ruch'lew. Jara' nación Gog y Magog nekbij tzra. Satanás arja' nquerumol che nqueban jun nimlaj ch'oj, congan e q'uiy nquerumol y congan pen nque'eltaj wa', ajni' senyi' jc'ola chuchi' tak mar congan pen neltaj wa'. \v 9 Njelal nat nkaj xepe wa' chwech lok'laj rwech ruch'lew. Tak xe'erkaja chpam lwar abar quemlon wa' qui' rtnamet Dios arj-e' xecsutij qui' chquij y xecsutij qui' tzrij tnamet jcongan njo'xa rmal Dios. Per chek q'uenjlal tak c'ola jle' k'ak' rxin chcaj xta'k ta chquij rmal Dios y xeruq'uis conjelal. \v 10 Je diablo jxebnowa engañar cxin je' wnak, arja' xq'uie'k ela chpam nimlaj lwar jnojnak azufre chpam jremjon c'atem. Tzra' xq'uie'k el wa' abar ec'o wa' jitzel chcop rexbil profeta jme ktzij ta che profeta. Tzra' xtba'n wa' lowlo' chca che pk'ij chak'a' rxin junlic chpam je' tiemp rxin je' tiemp. \s1 • • • • • \p \v 11 C'jara' c'ola jun nimlaj trono sak xentz'et, y chka' xentz'et je tz'bula chpam. Xq'uisa caj y xq'uisa rwech ruch'lew perc majo'n xquecoch' ta xec'je'a chwech je tz'bula chpam trono, xesa'cha. \v 12 C'jara' xenutz'et cnomki' che nmak quek'ij y jme nmak ta quek'ij, arj-e' epa'l oca chwech Dios y c'ola jle' libro xjaktaja. Y c'o chna jun libro xjaktaja chka', jara' libro abar tz'ibtal wa' quebi' jyatanak chca utzlaj c'aslemal rxin Dios je rxin junlic. Je cnomki' arj-e' xk'a'ta tzij chquij, y je xk'etbexa tzij chquij jara' jtz'ibtanak chpam jle' chic libro jnak quebnon chpam cc'aslemal. \v 13 Xec'astaja conjelal je' cnomki', we pmar ec'o wa' o chka bechnak opech lwar ec'o wa', per xec'astaja conjelal y xk'a'ta tzij chquij. Je xk'etbexa tzij chquij che jujnel jara' jquebnon chpam cc'aslemal. \v 14 Je cmic ruq'uin je lwar abar xec'je' wa' cnomki' jara' xq'uie'k ela chpam nimlaj lwar jc'ola azufre chpam jremjon c'atem. Tak ncatba chpam jawra lwar jara' rcamul cmic. \v 15 Y nak jun majo'n tz'ibtanak ta rubi' chpam libro jabar tz'ibtanak wa' quebi' jyatanak chca utzlaj c'aslemal je rxin junlic, arj-e' xeq'uie'k ela chpam ya' jreyjun ri' ruq'uin azufre jremjon c'atem. \c 21 \s1 • • • • • \p \v 1 C'jara' c'ola jun c'ac' caj, c'ola jun c'ac' rwech ruch'lew xentz'et, com jcaj ruq'uin rwech ruch'lew jc'ola nabey jara' xk'axa y majo'n chic. Cara' tzra mar chka' majo'n chic. \v 2 Anen en Juan xentz'et santlaj retnamet Dios, jara' jc'ac' Jerusalén y ntajina nkaj ta chcaj, ruq'uin Dios penak wa' y congan rwekon ri', ajni' nuban jun xten tak nec'le'a arja' congan nuwek ri' ch-utz c'ara' chrechjil nquicota tzrij. \v 3 C'ol c'a jun kul xenwc'axaj penak chcaj congan nim rukul y cawra nbij ra: —Camic je Dios ne chquecjol wnak nec'je' chwa'. Arja' nec'je'a cuq'uin y arj-e' ne rtnamet wa'. Dios mism nec'je'a cuq'uin, arja' Dios cxin. \v 4 Arja' nusu' njelal ri'al quewech, majo'n chic cmic, nexte bis, nexte ok'ej, nexte je' lowlo' chka', com njelal achnak je xlowlo' rec'mon ta jara' majo'n chic, xk'ax cana, cara' nbij. \v 5 Je tz'bula chpam trono cawra xbij ra: —Camic anen nmajo'n achnak mquita xtenban c'ac' tzra, cara' nbij. Y cawra xbij chwa: —Jxawc'axaj ttz'ibaj com jtzij jxawc'axaj ne ktzij wa', ne nbantaj wa' cumplir, cara' xbij chwa. \v 6 Cawra xbij chic chwa chka': —Bantanak chic njelal. Anen enc'ol chic tak xwankera rwech ruch'lew y ne enc'ola rxin junlic. Anen en Nabey y anen en Q'uisbal. Je' wnak jemajtanak rmal chkij chi' c'ola jle' ya' quenya' chca per majo'n nquetoj ta, xquensipaj chca. Jara' ya' penak ruq'uin tz'ucnel ya' jrec'mon ta utzlaj c'aslemal je rxin junlic. \v 7 Achnak nquech'ecmaja y majo'n nqueya' ta qui' pruk'a' rtzilal che xqueruch'ec ta jara' nyataja chca herencia rxin Dios per ne che njelal, anen ne en Dios wa' cxin y j-e' ne e wlec'wal wa'. \v 8 Per achnak necxibej qui' nqueban ch'oj ruq'uin rtzilal arj-e' nqueba chpam ya' jreyjun ri' ruq'uin azufre jremjon c'atem, jara' je rcamul cmic. Y cara' nba'na chca chka' jmajo'n ykul ta quec'u'x wq'uin, y chca jxe ctz'ilorsan canm chpam rtzilal, ruq'uin chca comsanela', y chca je nquemajcuna, chca aj-itza', chca je nquexque'a chquewech tioxa', y chca conjelal e tz'koy tak tzij. \s1 • • • • • \p \v 9 C'ol c'a jun chca e c-e' ángel je cc'an wku' copa jnojnak chpam wku' q'uisbal tak rpoknal, arja' xerkaja wq'uin y cawra xbij chwa ra: —Catjo' wawe', anen quenwajo' quenc'ut chawech jixak jnec'le'a, je noca rexkayil Carne'l, cara' nbij chwa. \v 10 Anen xenc'je' chic pruk'a' Espíritu Santo y xenc'mar ela rmal ángel pe rwá' jun nimlaj jyu', congan nim jtela chcaj. Tak xokekaja, tzra' xuc'ut wa' chenwech je tnamet Jerusalén jnimlaj retnamet Dios ntajina nkaj ta chcaj, ruq'uin Dios penak wa'. \v 11 Je tnamet congan rec'kon ruch'a' Dios tzrij, congan nc'ac'ota ajni' nuban ch'tak abaj je nc'ac'ota jwen rbanic bnon y más chna nmak rjel ajni' jaspe, y ncatecwina ncatca'ya chpam, ajni' cristal nca'ya. \v 12 C'ola jun nimlaj tz'ak rsutin ri' tzrij tnamet, congan nim jtela chcaj y cbeljuj puerta rc'an y jujun puerta ec'ola jujun ángel echjalbyona rxin. Je cbeljuj puerta c'ola jujun bi'aj tz'ibtala chwech, jara' bi'aj cxin e cbeljuj tribu wnak je rxin tnamet Israel. \v 13 Oxi' puerta tzra' nca'y wa' abar nel twa' k'ij y oxi' chic pnorte nca'y wa', oxi' chic psur nca'y wa', y oxi' chic tzra' nca'y wa' abar nkaj wa' k'ij. \v 14 Jtz'ak jk'otben rij tnamet c'ola cbeljuj rcimiento rtz'ulben y jujun cimiento c'ola jujun bi'aj tz'ibtala chwech, jara' quebi' je cbeljuj apóstol rxin Carne'l. \v 15 Je ntzijona wq'uin arja' c'ola jun ejtbal rc'an puro oro ocnak, jara' nucsaj che rejtxic tnamet rexbil puerta ruq'uin jtz'ak jk'otben rij. \v 16 Je rbanic tnamet jara' cji' praj y jujun praj xjunam medida rc'an. Je rwech ruq'uin rkan xjunam medida rc'an che c-e'. Je ntzijona wq'uin arja' xucsaj rejtbal y xritaj tnamet. Tak xrettaja rmal, cbeljuj mil estadio\f + \fr 21:16 \ft Cbeljuj mil estadio c'ola 2,220 kilómetros rc'an.\f* xuya'. Je rwech ruq'uin rkan y je nojte'a chcaj xjunam medida rc'an che oxi'. \v 17 Xritaj tz'ak jk'otben rij chka'. Tak xettaja rmal, jun cient ruq'uin cuarenticuatro codo\f + \fr 21:17 \ft 144 codo c'ola 64 vara rc'an.\f* xuya'. Ja ejtbal jxucsaj ángel njunam ajni' nkacsaj ajoj ja ok wnak. \v 18 Jtz'ak jk'otben rij jara' jaspe ocnak y je tnamet puro oro ocnak, per jara' oro ncatecwina ncatca'ya chpam ajni' vidrio. \v 19 Je rcimiento tz'ak jk'otben rij tnamet congan wen bnon tzra, kas wen retz'balil, y-on tzra njelal rwech abaj jcongan nc'ac'ota y ncongan nmak rjel. Jnabey cimiento jaspe ocnak, jun chic zafiro ocnak, jun chic ágata, jun chic esmeralda, \v 20 jun chic ónice, jun chic cornalina, jun chic crisólito, jun chic berilo, jun chic topacio, jun chic crisoprasa, jun chic jacinto, y je rq'uisbal jara' amatista. \v 21 Je cbeljuj puerta cbeljuj perla ocnak, jujun puerta jujun perla ocnak, y jbey rxin tnamet puro oro ocnak, per jun oro ncatecwina ncatca'ya chpam ajni' vidrio. \v 22 Je tnamet majo'n santlaj templo xentz'et chpam com Kajaw Dios jmajo'n poder mquita c'ola pruk'a', arja' rexbil Carne'l j-era' e santlaj templo rxin tnamet. \v 23 Je tnamet majo'n nc'atzin ta k'ij tzra nexte ic' chka' je xtyow ta rxin psak, com nimlaj gloria rxin Dios jara' nyowa rxin psak y Carne'l jara' ocnak luz rxin. \v 24 Jluz rxin tnamet jara' nsakersana quebey je' nación jquewlon totanem rxin Dios. Je' reyes rxin rwech ruch'lew arj-e' nquec'om ela chpam tnamet njelal jyaben quek'ij y njelal nmak tak mibil jc'ola cuq'uin. \v 25 Jpuerta rxin tnamet jara' majo'n ntz'apix ta pk'ij, ne jkala junlic com chpam jara' tiemp majo'n chic ak'a' noc ta. \v 26 Njelal jyaben ruk'ij nación y njelal mibil jc'ola chpam jara' nec'mar ela chpam tnamet. \v 27 Per nmajo'n achnak ta itzel xtoc ta chpam. Je bnoy rtzilal e quexbil e tz'koy tak tzij nmajo'n chca xtque'oc ta chpam. Je nque'oca chpam xqueyon jc'ola quebi' tz'ibtala chpam libro rxin Carne'l, jara' libro abar tz'ibtal wa' quebi' je nyataja chca utzlaj c'aslemal je rxin junlic. \c 22 \p \v 1 C'jara' c'ola jun binelya' xuc'ut chenwech, jara' ya' rec'mon ta utzlaj c'aslemal rxin Dios je rxin junlic. Jya' congan ch'ajch'oj, ncatecwina ncatca'y ela chpam, puro cristal. Je lwar abar nel twa' rkan ya' tzra' nel twa' abar c'o wa' retrono Dios y rxin Carne'l. \v 2 Jbinel ya' pe nc'aj bey nbin wa' y c'ola che' tquila chuchi' che c-e' praj, jara' che' rec'mon ta utzlaj c'aslemal je rxin junlic. Jche' cbeljuj mul nuya' rwech chpam jun juna', ic' ic' nuya' rwech. Jruxak che' jara' nquek'ombexa wnak tzra jec'ola ptak je' nación. \v 3 Tzra' majo'n chic achnak jxitzel ntz'e'ta rmal Dios. Jretrono Dios y rxin Carne'l jara' nec'je'a chpam tnamet y je ajsmajma' rxin Dios arj-e' nqueya' na ruk'ij Dios. \v 4 Arj-e' nquetz'et na rwech Dios y jrubi' chqueplaj nec'je' wa'. \v 5 Chpam jara' tiemp majo'n chic ak'a' noc ta y majo'n chic nc'atzin ta lámpara chca, nexte k'ij chka', com Kajaw Dios tzan ruch'a' nqueruya' wa' psak, y arj-e' nque'oca rey rxin junlic chpam je' tiemp rxin je' tiemp. \s1 • • • • • \p \v 6 C'jara' cawra xbij chwa: —Jtzij jxawc'axaj ne ktzij wa', ne nbantaj wa' cumplir. Kajaw Dios, arja' ntzijona ptak canm profeta y arja' retkon ta ángel ch-utz c'ara' chnuc'ut chquewech je' ajsmajma' rxin nak xtbantaja je' cumplir chanim. \v 7 Jesús cawra nbij: —Bien tewc'axaj, anen quenba chic jmul chanim chwech ruch'lew. Ajni'la quicotemal chca wnak jnecnimaj tzij jk'alsan rmal Dios chpam jawra libro ra, cara' nbij. \v 8 Anen en Juan, njelal jawrara jtz'ibtanak chpam jawra libro, anen xenc'axana y xentz'towa chka'. Tak xc'axtaja nmal y tak xtz'ettaja nmal xenxque'a chwech ángel jxec'tuwa chenwech njelal jxentz'et. Anen xatra xenya' ruk'ij ángel, \v 9 per arja' cawra xbij chwa ra: —Mtaban ta cara' com anen xok junam awq'uin, xok ajsmajma' rxin Dios e kaxbil je' awch'alal je profeta rxin Dios, e kaxbil chka' je cniman tzij jtz'ibtala chpam jawra libro. Jmejor jnaban, Dios tey-a' ruk'ij, cara' xbij chwa. \v 10 Cawra xbij chic chwa: —Njelal tzij jk'alsan rmal Dios chpam jawra libro tk'alsaj chic atet com xe nnajin ta tiemp. \v 11 Je e bnoy tak rtzilal arj-e' quebna' seguir bnoj tak rtzilal. Je nquebnowa je' achnak jxe ntz'ilora awanm rmal arj-e' quebna' na seguir chka'. Je e bnoy rbeyal rxin Dios arj-e' quebna' seguir rbeyal. Je e ch'ajch'oj cch'ach'jorsaj más qui'. \v 12 Jesús cawrara nbij: —Bien tewc'axaj, anen quenba chic jmul chanim chwech ruch'lew, nec'mon ta rtojbalil cxin wnak chejujnel jnak quebnon chpam cc'aslemal. \v 13 Anen ne enc'ol chwa' tak xwankera rwech ruch'lew y ne enc'ol wa' chka' tak xtq'uisa rwech ruch'lew. Anen en Nabey y anen en Q'uisbal, cara' nbij. \v 14 Congan quicotemal chca je nquech'aj quetziak chpam recq'uiel Carne'l ch-utz c'ara' chc'ola quek'a' tzra che' jrec'mon ta utzlaj c'aslemal rxin Dios je rxin junlic, ch-utz c'ara' chka' tak nque'ekaja chuchi' puerta rxin tnamet nya'a c'as chca che nque'oca chpam. \v 15 Per je' wnak jxe nectz'ilorsaj canm chpam rtzilal arj-e' majo'n nya' ta c'as chca che xque'oc ta chpam tnamet, y cara' nba'na chca chka' je' aj-itza', chca e bnoy il mac je' ach-i' je nque'oca cuq'uin ixki', chca comsanela', y chca je nquexque'a chquewech tioxa', y chca conjelal je nel ta quec'u'x che rbanic tz'koy tak tzij. \v 16 Jesús cawra nbij ra: —Anen en Jesús, j-ángel wxin netkon ela ewq'uin che nerey-a' rbixic chca iglesia njelal jawrara je nk'alsan ra. Anen je en riy rumam ojer rey David, ruq'uin arja' enelnak twa'. Anen en ch'umil rxin pe rsakric jcongan ruch'a', cara' nbij. \v 17 Je Espíritu Santo rexbil rexkayil Carne'l arj-e' cawra necbij ra: —Catpeta Jesús, cara' necbij. Chka' je nquec'axana cawra ta necbij: —Catpeta Jesús. Je' wnak je majtanak rmal chkichi' quepet c'a, y achnak c'ola rgan npeta tpeta y tertja' ya' jrec'mon ta utzlaj c'aslemal rxin Dios je rxin junlic, y xsipan jya'. \v 18 Conjelal je nquec'axana rtzojbal Dios jk'alsan chpam jawra libro congan quenwajo' quenbij chca che mtqueq'uex ta rbixic. Wc'ola jun xtuya' más rwá' rtzojbal Dios jc'ola chpam, jara' Dios nutak ta nmak tak lowlo' tzrij ajni' tz'ibtanak chpam jawra libro. \v 19 Wc'ola jun nelsaj jtz'it tzra rtzojbal Dios jk'alsan chpam jawra libro, jara' Dios majo'n nuya' ta tzra che ntz'ibaxa rubi' chpam libro jabar tz'ibtanak wa' quebi' je nyataja chca utzlaj c'aslemal rxin Dios je rxin junlic, y majo'n nuya' ta c'as tzra che xtoc ta chpam santlaj rtnamet Dios, y majo'n nuya' ta tzra chka' je rtzujun chpam jawra libro. \v 20 Ja' Jesús k'alsyona njelal jawrara jtz'ibtanak chpam jawra libro y cawra nbij ra: —Quenba chna jmul chwech ruch'lew chanim, cara' nbij Jesús. Amén. Catpet c'a Kajaw Jesús. \v 21 Wch'alal, jutzil je nsipaj Kajaw Jesucristo jara' ta xtec'je'a ewq'uin chixconjelal. Amén.