\id 2CO March 17, 1992 2 Corintios. Tzutujil-Santiago ps \h 2 CORINTIOS \toc1 2 Corintios \toc2 2 Corintios \toc3 2 Co \mt1 2 CORINTIOS \c 1 \s1 • • • • • \p \v 1 Anen en Pablo, Dios rey-on chwa che enocnak apóstol rxin Jesucristo. Anen wexbil kch'alal Timoteo quentz'ibaj jawra carta y quentak ela ewq'uin wch'alal jnemol ewi' prubi' Dios chpam tnamet Corinto. Y quentak ela cuq'uin chka' conjelal kch'alal jeyonan che e rtnamet Dios jec'ola chpam jle' chic tnamet jc'ola chpam departamento Acaya. \v 2 Ja utzil je nsipaj Dios chka ruq'uin jun anm jkas qui'il nec'je'a chwech, jara' ta xtecochij más tzra Kadta' Dios y tzra Kajaw Jesucristo. \s1 • • • • • \p \v 3 Nte xtya' wa' ruk'ij Dios je Ttixel rxin Kajaw Jesucristo, arja' jun Ttixel je nruq'uin ranm c'o wa' che npoknaj kawech, arja' jun Dios je nyukba' kac'u'x. \v 4 Tak nokoc'je'a chpam lowlo' chka bechnak opech lowlo', arja' nyukba' kac'u'x. Cara' nuban chka ch-utz c'ara' ajoj tak nquekatz'et wnak jec'ola chpam lowlo' chka bechnak lowlo' opech, nokocwina nekyukba' quec'u'x arj-e' chka'. Ajni' nuban Dios chka, arja' nyukba' kac'u'x ajoj y cara' c'a nkaban chca wnak, ajoj nokyukbana quec'u'x arj-e' chka'. \v 5 Congan nkataj lowlo' ajni' xuban Cristo, per tak congan lowlo' nkataj chkajni' nyukba' más kac'u'x ja' Dios per xe rmal je xjun kabnon ruq'uin Cristo tak nuban cara' chka. \v 6 Ajoj tak nkataj lowlo' jara' c'ola rec'mon ta chewa ixix com nokocwina nekyukba' más ec'u'x y nquixtotaja más rmal Dios. Tak Dios nyukba' kac'u'x ajoj jara' nokocwina nekyukba' chic ec'u'x ixix y nquixtotaja más rmal Dios. Jawra je c'ja' xenbij kaja chewa ra congan nquixruto' che rcoch'ic njelal lowlo' ajni' nokk'axa ajoj chpam. \v 7 Ajoj bien kutkin che nquixcwina necoch', com kutkin tak ixix jun netaj lowlo' jara' ixix jun chka' nyukba' ec'u'x Dios. \v 8 Cara' quenbij chewa wch'alal com ajoj nkajo' che newutkij nak rbanic nimlaj lowlo' je xkataj chpam departamento Asia, ne ktzij wa' chjun nimlaj lowlo' y congan xturtaja kac'u'x rmal: —Camic tak xtokcoma, cara' xekbij kaja. \v 9 Tak xkach'ob che c'o chic cmic chkawech jara' xec'tuwa chkawech che nc'atzina che xruyon ruq'uin Dios neyke' wa' kac'u'x, jun Dios jneycowa cxin cnomki' chpam cmic, bien xch'obtaja kmal che majo'n noc wa' xteyke' kta kac'u'x kuq'uin kaja ajoj kayon. \v 10 Com Dios arja' xokruto' chpam cmic per jun cmic congan lowlo', arja' remjon kto'ic camic y ne ykul wa' kac'u'x ruq'uin che nokruto' na chwak cabij chka'. \v 11 Ixix chka' wch'alal, ko'et-o' tzra oración. Tak e q'uiy chewa nqueban oración pkacwent y tak nc'axaxa c-oración rmal Dios y noktotaja rmal, tzra' c'ara' e q'uiy nquemeltioxina tzra Dios com arja' net-owa kxin. \s1 • • • • • \p \v 12 Perc ajoj wch'alal congan nokquicota com majo'n achnak kabnon xtti'on ta kanm rmal, ch'ajch'oj rij rwech kabnon, nmajo'n nak kwiwan ptak kanm. Ncawara' kabnon chquewech wnak, y peor c'ara' chewech ixix. Me kna'oj ta ajoj kacsan per utzil je nsipaj Dios chka jara' nesmaja ptak kanm che rbanic njelal je nkaban. \v 13 Jawra carta nmajo'n tz'koj tzij rc'an, ncara' nbij carta ajni' nesiq'uij, bien nquixecwina nech'ob je nbij. Je ngan anen, kas ta xtch'obtaj ta ewmal junlic. \v 14 Ec'ola chewa bien ch'obtanak chic cmal che ajoj ok utzlaj ajsmajma' rxin Jesucristo y congan nquequicota chkij, y ajoj congan nokquicota chewij chka', ncawara' kabnon ewq'uin tak xtpet chic jmul Kajaw Jesús. \v 15 Tak xench'ob chquenban jun viaje y com ykula nuc'u'x ewq'uin rmal c'ara' tak xench'ob che ewq'uin quenk'ax wa' nabey mul y quenk'ax chic jmul ewq'uin tak xquenmloj pchic. Jquenwajo' anen, nquixquicota rmal tak jcamul xtenk'axa ewq'uin. \v 16 Cawra xench'ob ra, quenk'axa ewq'uin nabey mul, c'jara' quenba chic chpam departamento Macedonia, c'jara' quenk'ax chic jmul ewq'uin, c'jara' cneto' el chic tak xtenba pJudea. Cara' xench'ob. \v 17 Per com majo'n xenba ta ¿me rbeyal ta xenban nech'ob ixix, xe ngan anen xenban kaja nech'ob ixix? ¿Chek nutzij nech'ob ixix tak xenbij che quenba ewq'uin? Anen me en cara' ta. \v 18 Ajni' tzra Dios nuban wa' cumplir je ntzujuj, arja' rutkin che mchek tkatzij nekbij chewa. \v 19 Com je xkaya' rbixic chewa jara' Jesucristo je Rlec'wal Dios, cara' xenban anen y chka' cara' xqueban wexbil Silvano ruq'uin Timoteo. Ja' Jesucristo nexte wjic xbij ta jun tzij je nchek truchi' xbina per nuban wa' cumplir je ntzujuj. \v 20 Cara' quenbij chewa com ruq'uin Jesucristo nkawil wa' njelal je rtzujun ta Dios chka y rmal ja' Jesucristo tak nekbij amén, com jara' nekyabej ruk'ij Dios. \v 21 Ja' Dios cow okretcon ruq'uin Cristo y cara' rebnon chewa ixix chka', okrech-on che nkaban rsamaj. \v 22 Chka' c'ola jun rital rey-on chka jnec'tuwa kxin che ok rxin Dios, retkon ta Espíritu Santo ptak kanm y jara' kseguro chnuya' chka njelal herencia je rtzujun chka. \v 23 Chwech Dios xtenbij wa' chewa ra, com anen majo'n ngan quenba ewq'uin che quixnebna' castigar xe rmal tak majo'n xenba ta ewq'uin pCorinto. \v 24 Per mtech'ob ta chkij che ajoj nkajo' nquixkaban mandar tzrij yukbal ec'u'x ruq'uin Jesucristo, mcara' ta, com xe rmal yukbal ec'u'x ruq'uin tak cow ixpa'la camic. Per jkamjon rbanic jara' noktajina nokosmaja pnecwent ch-utz c'ara' chnewil más quicotemal rxin Dios. \c 2 \p \v 1 Cara' rbanic wch'alal, anen bien xench'ob che majo'n chic quenban ta jun chic viaje ewq'uin je xbis rec'mon ta chewa. \v 2 Cara' xench'ob wch'alal, wanen xe pbis quixnuya' wa' jara' xquenbisona anen chka', y ¿nak c'a nyowa quicotemal chwa? Ne ixix wa' wch'alal. \v 3 Rmal c'ara' tak xentz'ibaj jawra carta chewa ch-utz c'ara' me pbis ta queneya' wa' tak xtquenekaja ewq'uin com yatanak chewa che neya' quicotemal chwa. Cara' quenbij chewa com anen c'ola nconfianza ewq'uin chixconjelal, tak quenquicota anen, ixix jun chka' nquixquicota wq'uin. \v 4 Com anen tak xentz'ibaj carta jxentak ela ewq'uin congan ok'ej ruq'uin bis nemjon rij tak xentz'ibaj. Jxentz'ibaj chpam carta me rmal ta chnuya' bis chewa per xentz'ibaj ch-utz c'ara' netz'et chcongan quixnwajo'. \s1 • • • • • \p \v 5 Per je kch'alal jxetcowa bis, mnuyon ta anen xenruya' pbis per xixbisona chixconjelal rmal chka'. Cara' quenbij chewa com majo'n quenwajo' ta congan ta xtnech'ja' pnewá' rmal. \v 6 Per camic nuban la' jdisciplina xeya' tzrij kch'alal. \v 7 Jneban tzra camic, tecyu' y tyukba' ruc'u'x. Cara' ta neban tzra ch-utz c'ara' majo'n nuk'ut ta ri' ranm rmal bis. \v 8 Rmal c'ara' congan quenwajo' quenbij chewa, lok' ten-a' kch'alal ch-utz c'ara' nutz'et chcongan newajo'. \v 9 Com anen quenwajo' quixnuban probar wch'alal, quenwajo' quenwutkij wnenimaj njelal jquenbij chewa y rmal c'ara' chka' tak xentak ela jun chic carta ewq'uin. \v 10 We ixix necuy kch'alal quencuy c'ara' anen chka'. Wc'ola jun necyun jara' ewmal ixix tak necyun, y chka' Cristo rutkin che necyun. \v 11 Ne nc'atzin wa' che nkacuy kch'alal ch-utz c'ara' majo'n nokruch'ec ta Satanás, com ajoj bien kutkin rna'oj Satanás che nrajo' wa' nokruban engañar. \s1 • • • • • \p \v 12 Jxenban wch'alal, tak xnekaja chpam tnamet Troas che rbixic utzlaj tzij rxin Cristo c'ola jun bey xjaktaja chenwech chquenban rsamaj Kajaw Jesucristo. \v 13 Per nmajo'n qui' ta nuc'u'x rmal jmajo'n xenwil ta tzra' je kch'alal Tito. Rmal c'ara' tak xnel ela chquecjol kch'alal jec'ola pe Troas y xenba chic chpam departamento Macedonia. \v 14 Per quenmeltioxij tzra Dios com arja' nokerc'an wa' y nokch'ecmaja chka' per xe rmal xjun kabnon ruq'uin Cristo rmal c'ara' tak nokch'ecmaja. Meltiox tzra Dios chka' com arja' rey-on chka che nokba nat nkaj che nekay-a' rbixic Jesucristo chca wnak, jara' ajni' rexla' jun ak'om nekaja cuq'uin per jun ak'om congan qui' rexla'. \v 15-16 Com ajoj tak nkaya' rbixic Jesucristo ok cara' ok ajni' jun achnak jcongan qui' rexla' nuna' Dios per c-e' quewech wnak jnec'axana kxin. Ec'ola ntajina nquewil totanem rxin Dios y tak nkaya' rbixic Jesucristo chca jara' utzlaj c'aslemal rxin Dios rec'mon ta chca. Per ec'ol chic jle' ntajina nqueba chpam nimlaj lowlo' y tak nkaya' rbixic Jesucristo chca jara' xe cmic rec'mon ta chca. Jawra samaj rxin Dios jxenbij kaja chewa ¿nak jun xtecwin ta xtrejkaj ela ruyon kaja? \v 17 Per ajoj nkaban jawra samaj com me ok junam ta cuq'uin jle' chic wnak xpor interés nquexol rtzojbal Dios ruq'uin jle' itzel tak tijonem. Per ajoj tak nkaya' rbixic rtzojbal Dios ne njelal kac'u'x y ne njelal kanm nkaya', Dios nyowa chka jnekbij, arja' nokrutz'et, xjun kabnon ruq'uin Cristo che rbixic. \c 3 \s1 • • • • • \p \v 1 Jcamic mexla nech'ob chic jmul chkij che xkamjon recomendar ki' kayon. Owe xnech'ob che ajoj nc'atzina jle' carta de recomendación chka tak nokba ewq'uin y tak nok-el ela ewq'uin, ajni' chca jle' chic wnak jxeba ewq'uin. \v 2 Per ixix mism ixocnak ix ajni' jun carta jnokrbanbej recomendar chca wnak, jun carta jtz'ibtanak ptak kanm, jun carta je nsiq'uisa cmal conjelal wnak com bien cutkin che conjelal ajni' utzlaj samaj rxin Dios jkabnon checjol. \v 3 Bien k'alaj ix ajni' jun carta per jun carta bnon rmal Cristo, y ajoj xokojchowa jcarta chca wnak. Per mtint ta csan che rtz'ibxic carta per c'aslic Dios xucsaj Espíritu Santo che rtz'ibxic, jun carta jtz'ibtanak ptak canm wnak y me chwech ta tz'lem tak abaj tz'ibtanak wa'. \v 4 Ajoj bien kutkin che xkaban jun utzlaj samaj rxin Dios checjol per xe rmal Cristo tak xokocwina xkaban jsamaj, y Dios rutkin chcara' xkaban. \v 5 Per wexte xkayon jara' nte majo'n nak nokocwina nkaban, mesquier nokocwina xtekbij ta chc'ola jun rsamaj Dios xekwankersaj kayon kaja, per jara' xruyon ruq'uin Dios npe wa' njelal jnokocwina nkaban. \v 6 Com Dios arja' rey-on chka che nokocwina nquektijoj wnak tzrij c'ac' chuminem rxin Dios, jun chuminem je nnataj Espíritu Santo chka, mjara' ta nnataj chka jun ley rxin Dios jchek tz'ibtanak. Cara' c'a rbanic com rley Dios jchek tz'ibtanak jara' xnuc'ut chkawech che nokcoma rmal kil kamac, per Espíritu Santo jara' nuya' jun c'ac' c'aslemal chka. \v 7 Jnabey chuminem xe cmic rec'mon ta, xe chwech tz'lem tak abaj tz'ibtanak wa'. Per c'ola ruch'a' Dios rexbilan ta chuminem y ruplaj Moisés ch'a'an rmal, y rmal c'ara' me xc'och'taj ta cmal aj Israel xquetz'et ruplaj. Per ruch'a' Dios jrexbilan ta nabey chuminem jara' xe nq'uisa ruk'ij. \v 8 Wc'ola ruch'a' Dios rexbilan ta jun chuminem rxin nabey peor c'ara' jsamaj je ntajina nuban Espíritu Santo chpam jawra jun c'ac' tiemp jokc'ol wa', jara' más chna k'axnak na ruch'a' Dios nrexbilaj. \v 9 Cara' rbanic com jchuminem je ncatruc'om ela chpam nimlaj rpoknal wcongan ruch'a' Dios rec'mon ta peor c'ara' jc'ac' chuminem je nchumsana awxin ruq'uin Dios y ja' Dios nbij chawa che rbeyal chic awc'an, jara' más k'axnak na ruch'a' Dios rec'mon ta. \v 10 Jchuminem jcongan ruch'a' Dios rexbilan ta nabey per camic xe mnim ta ruk'ij chwech jc'ac' chuminem, com jc'ac' chuminem más k'axnak na ruch'a' Dios rec'mon ta. \v 11 Jchuminem je nk'axa ruk'ij wcongan ruch'a' Dios rec'mon ta peor c'ara' jc'ac' chuminem je nmajo'n nk'ax ta ruk'ij jara' ajni'la k'axnak ruch'a' Dios rec'mon ta. \v 12 Com ajoj ykula kac'u'x ruq'uin jun chuminem jmajo'n nk'ax ta ruk'ij rmal c'ara' tak bien nekk'alsaj na je c'tun chkawech. \v 13 Moisés ojer arja' xwiwaj ruplaj y xubutz tzra jun tziak per ajoj camic majo'n chic nc'atzin ta chka che nekwiwaj kaplaj. Ja' Moisés xubutz ruplaj ch-utz c'ara' jruch'a' Dios jc'ola chuplaj me ttz'a'ta cmal aj Israel tak nk'axa ruk'ij. \v 14 Je aj Israel arj-e' xsa'cha cna'oj, nmajo'n xch'obtaj ta cmal nak rbanic. Com arj-e' camic tak necsiq'uij jtz'ibtanak cana chpam jun chuminem rxin nabey per nmajo'n nch'obtaj ta cmal nak rbanic, ajni' c'c'o na tziak je nwiwana chquewech. Wneyke'a quec'u'x ruq'uin Cristo tzra' c'ara' nch'obtaj wa' cmal nak rbanic jun chominem rxin nabey. \v 15 Per nmajo'n ch'obtanak ta cmal camic com tak nsiq'uisa pquexquin rley Dios jtz'ibtanak cana rmal Moisés jara' com ajni' c'ola jun tziak butzben rwech canm je nwiwana chquewech nak rbanic. \v 16 Per tak neyke'a quec'u'x ruq'uin Kajaw Jesucristo jara' nela tziak jbutzben rwech canm y nch'obtaj chic cmal nak rbanic. \v 17 Y camic quenbij chewa, jKajaw Jesucristo xjun quebnon ruq'uin Espíritu y wc'ola Espíritu awq'uin je rxin Kajaw Jesucristo jara' atelsan chic libre pruk'a il mac. \v 18 Y ajoj konjelal je ykula kac'u'x ruq'uin Kajaw Jesucristo majo'n nak ta butzben kaplaj, kamjon rtz'etic camic jKajaw Jesucristo más k'axnak na ruch'a' Dios ruq'uin. Y com kamjon rtz'etic chcongan nim ruk'ij rmal c'ara' tak noktajina nokq'uextaja, ntajina noca kna'oj ajoj ajni' rna'oj ja', chka ajni' npe más y más ruch'a' ptak kanm. Y njelal jawrara ruq'uin Espíritu npe wa' je rxin Kajaw Jesucristo. \c 4 \p \v 1 Rmal c'ara' quenbij chewa, jawra samaj jkamjon rbanic ra jun cochinem rxin Dios, rmal c'ara' nmajo'n nturtaj ta kac'u'x che rbanic. \v 2 Per jkabnon, ne kch'ojquin wa' chca jle' chic wnak je nqueban tzra csamaj, com c'ol je'a xe pnalak' nqueban wa', xq'uixbal rbanic, per ajoj nmajo'n jun tz'koj tzij nkaban y tak nkaya' rbixic rtzojbal Dios nmajo'n nak nkaxol ruq'uin. Per je nkaban, nekk'alsaj kas mer rtzojbal Dios chquewech wnak, y nkajo' nkaya' ptak canm che conjelal ch-utz c'ara' ncutkij che ne ktzij wa' jnekbij, y bien kutkin che Dios rutkin njelal je nkaban. \v 3 Per utzlaj tzij rxin Cristo je nkaya' rbixic, wec'ola wnak mesquier nch'obtaja cmal xqueyon wara' j-e' nquetajina nqueba chpam nimlaj lowlo'. \v 4 Mesquier nch'obtaja cmal com diablo jrecsan ri' dios chpam jawra tiemp rxin rwech ruch'lew arja' rmoyirsan rwech canm. Cara' nuban diablo chca wnak je mteyke'a quec'u'x ruq'uin Jesucristo ch-utz c'ara' jluz rxin Dios mtekaja ptak canm. Jluz jara' utzlaj tzij rxin Dios jnec'tuwa che ajni'la nim ruk'ij Cristo. Ja' Cristo njunam cna'oj ruq'uin Dios. \v 5 Com nja' wa' Jesucristo neknataj tak nkaya' rbixic utzlaj tzij, arja' Rajaw njelal achnak, cara' nekbij tzra, majoj ta neknataj ki' kayon kaja. Ajoj xe ok ilinel ewxin per rmal Jesús tak kabnon cara'. \v 6 Cara' kabnon com ja' Dios arja' c'ola jun luz retkon ta ptak kanm ajni' xuban ojer tak cawra xbij: —Twankera luz, y xwankera luz chpam k'ejkumal. Cara' rebnon chka ch-utz c'ara' che nch'a'ana rluz Dios ptak kanm y rmal c'ara' je' wnak xtcutkij na che ruq'uin Jesucristo natz'et wa' che ajni'la nim ruk'ij Dios. \s1 • • • • • \p \v 7 Jawra luz rxin Dios jxenbij kaja chewa jun nimlaj mibil kc'an per ajoj xa ok ulew, xa ok ajni' jle' bjoy c'lon jle' nmak tak mibil chpam. Cara' c'a rebnon Dios chka ch-utz c'ara' jnimlaj poder jnesmaja ptak kc'aslemal nk'alaj wa' chruq'uin Dios penak wa' y mkayon kta ajoj xokwankersana. \v 8 Je' lowlo' nc'o wa' penak chkij chkawech per xerwara' okcwinnak okelnak chpam. Nc'o wa' lowlo' npeta chkij: —¿Nak nkaban c'a wa'? cara' nekbij, per nmajo'n yojtanak ta kac'u'x rmal. \v 9 Ne ec'o wa' jneccanoj nak nqueban chka per Dios arja' nmajo'n wa' okrey-on cta. C'o je'a okch'akin ptak ulew per majo'n ecwinnak ta okccamsan. \v 10 Com npe cmic wa' okc'ol wa' rmal c'ara' tak noktajina kamjon rna'ic ajni' rec-il jrecmic Jesús. Cara' kabnon ch-utz c'ara' che bien nk'aljina ajni' rc'aslemal Jesús je ntajina nesmaja chpam kacuerpo chka'. \v 11 Cara' quenbij chewa com ajoj ja okc'asla ne ncanox wa' rij kawech nak nba'na chka che nokcamsasa per rmal Jesús tak cara' nba'na chka. Cara' nba'na chka ch-utz c'ara' che bien nk'aljina ajni' rc'aslemal Jesús che ntajina nesmaja chpam kc'aslemal mesque xok ulew. \v 12 Cara' rbanic, ajoj npe cmic wa' okc'ol wa', per chewa ixix jara' utzlaj c'aslemal rec'mon pa chewa. \v 13 Per ajoj c'ola Espíritu Santo kuq'uin, arja' rey-on chka chc'ola yukbal kac'u'x ruq'uin Dios. Jara' mism Espíritu Santo jc'ola ruq'uin ajsmajma' rxin Dios ojer tak xtz'ibaj cana jle' tzij chpam rtzojbal Dios jcawrara nbij: —Anen ykula nuc'u'x ruq'uin Dios y majo'n xenpoknaj ta xenya' rbixic, cara' nbij. Y com jara' mism Espíritu Santo c'ola kuq'uin camic rmal c'ara' tak ykula kac'u'x ruq'uin Dios y majo'n nekpoknaj ta nkaya' rbixic chka'. \v 14 Cara' quenbij chewa com bien kutkin che Dios arja' nokruyic chpam cmic. Com ja' Dios arja' xeycowa rxin Kajaw Jesucristo chpam cmic y nokruyic na ajoj chka' rmal je xjun kabnon ruq'uin Jesús, y nuya' na chka che nokekaj na chwech per ix kaxbil chic tzra' chka'. \v 15 Cara' quenbij chewa com njelal jnoktajina nokk'axa chpam camic ch-utz c'ara' c'ola rec'mon pa chewa ixix. Cara' nkaban ch-utz c'ara' jutzil je nsipaj Dios jara' nba más y nba más cuq'uin wnak, y tak nba más cuq'uin jara' más chna e q'uiy nquemeltioxina tzra Dios y njelal jara' noca yabal ruk'ij Dios. \v 16 Rmal c'ara' nmajo'n nyojtaj ta kac'u'x. Jkacuerpo jara' ne ktzij wa' remjon rajixem, xe ntajina nq'uisa rchuk'a' per c'ola jun c'ac' c'aslemal jc'ola ptak kanm jara' k'ij k'ij chkajni' nba'na más c'ac' tzra. \v 17 Cara' quenbij chewa com jlowlo' jkamjon rtijic wawe' chwech ruch'lew jara' majo'n a'l ta, xjurat nq'uisa com jlowlo' je nkataj cawra rec'mon ta chka ra, nyataj na chka regloria Dios per jun gloria ajni'la nim ruk'ij y rxin junlic, y nmajo'n abar tzra' xtekjumsaj chwa'. \v 18 Cara' c'a xtkaban we mruq'uin ta rxin rwech ruch'lew tz'el wa' kk'awech jxe ntz'ettaj ta. Cara' c'a xtkaban wtz'ela kk'awech tzrij jmajo'n ntz'ettaj ta. Cara' rbanic com je ntz'ettaja ruq'uin kk'awech jara' xe nq'uisa, per jmajo'n ntz'ettaj ta ruq'uin kk'awech jara' nec'je'a rxin junlic. \c 5 \p \v 1 Jkacuerpo jara' ocnak ruchoch kanm wawe' chwech ruch'lew y wxe nyojtaja jara' bien kutkin che c'o chna jun ruchoch kanm chcaj je nyataj chna chka rmal Dios per jun jay je me wnak ta banyona y nec'je'a rxin junlic. \v 2 Com jkacuerpo je kc'an wawe' chwech ruch'lew ajni'la nokti'ona rmal y camic congan tz'el pona kawech tzrij jun chic ruchoch kanm je rxin chcaj che nyataja chka. \v 3 Tak xtyataja chka jara' ajni' jun tziak xtucsasa tzra kanm ch-utz c'ara' chmajo'n nech'ne' ta kanm tzra'. \v 4 Jkacuerpo je kc'an wawe' chwech ruch'lew arja' ne nokti'on wa' rmal, congan lowlo' nkaban rmal per ajoj mjara' ta nkajo' je nmajo'n ta cuerpo kc'an, per kas nkajo' ajoj che nyataja chka jun chic cuerpo je rxin chcaj ch-utz c'ara' jcuerpo je kc'an camic je xc'ola cmic tzrij jara' nq'uisa y nyataj chic chka jun chic jmajo'n cmic tzrij. \v 5 Per jara' Dios nebnowa, ja' chumsyona kxin ch-utz c'ara' chnuya' chka jun chic cuerpo je nmajo'n cmic tzrij y c'ola jun seguro rey-on chka che nuban wa' cumplir jawrara, com Espíritu Santo jretkon ta ptak kanm jara' kseguro. \v 6 Rmal c'ara' ne ykul wa' kac'u'x ruq'uin Dios che arja' nuya' chka jun chic cuerpo je rxin chcaj. Ajru' tiemp kas xtokc'je'a chpam cuerpo je kc'an wawe' chwech ruch'lew jara' majo'n nutz'et ta ri' kawech ruq'uin Kajaw Jesucristo rmal. \v 7 Cara' rbanic com chpam kc'aslemal wawe' chwech ruch'lew jyukbal kac'u'x ruq'uin Dios jara' nc'ana kxin, mjara' ta nc'ana kxin je nkatz'et ruq'uin kk'awech. \v 8 Per ne ykul wa' kac'u'x ruq'uin Dios y com kutkin chmajo'n nutz'et ta ri' kk'awech ruq'uin Kajaw Jesucristo tak okc'o na chpam jawra cuerpo je kc'an camic xe rmal c'ara' tak más kgan nkaya' cana jawra cuerpo je kc'an y nokba ruq'uin Kajaw Jesucristo jabar c'o wa' kas mer kuchoch. \v 9 Cara' rbanic, wnokoc'je' na wawe', o wnokba ruq'uin, per xerwara' ncongan kacsan kchuk'a' che rbanic je nrajo' ranm ja' ch-utz c'ara' nquicota chkij. \v 10 Cara' quenbij chewa com nc'atzina che nokekaj na konjelal chwech Cristo abar nekajcha' wa' cwent ch-utz c'ara' tzra' nokk'aljin wa' nak kabnon chpam kacuerpo je kc'an wawe' chwech ruch'lew ch-utz c'ara' che nyataj na chka che kjujnel rtojbalil jkabnon wutzil o wxe rtzilal kabnon. \s1 • • • • • \p \v 11 Rmal c'ara' quenbij chewa, com ajoj nekxibej ki' chwech Kajaw Jesucristo rmal c'ara' congan nkacsaj kchuk'a' che rbixic chca wnak che necxibej qui' chwech chka', per Dios bien k'alaj chwech nak rbanic samaj jnoktajina nkaban y c'ola nseguro che bien k'alaj chewech ixix chka'. \v 12 Mtech'ob xta jmul chkij che xkamjon recomendar ki' kayon chewech ixix. Mcara' ta, per njelal jawra jnemjon rbixic chewa ra ch-utz c'ara' che nquixquicota tzrij rsamaj Dios jnoktajina nkaban ch-utz c'ara' chc'ola nech'ojquij chca wnak jcongan neck'alsaj qui' che e ajsmajma' rxin Dios per jara' xe nquetzij oca per majo'n ocnak ta ptak canm. \v 13 We okch'jornak noktz'e'ta ajoj, o wme okch'jornak ta, per xerwara' nkaban samaj ch-utz c'ara' chc'ola yabal ruk'ij Dios rec'mon ta y chc'ola rec'mon ta chewa ixix chka'. \v 14 Cara' c'a nkaban com xruyon ojben ri'il rxin Cristo nc'ana kxin chpam kc'aslemal. Com bien kutkin che Cristo xcoma pkacwent konjelal tbij tzij c'ara' konjelal ajoj xokcoma ruq'uin chka'. \v 15 Cara' c'a xuban, xcoma pkacwent konjelal ch-utz c'ara' ja okc'astanak chic chpam jun c'ac' c'aslemal mjara' xta nkaban je nrajo' kaja kanm kayon, je nkaban jara' nkamaj el chic rbanic je nrajo' ranm ja' com xcoma pkacwent y kmal chka' tak xc'astaja chquecjol cnomki'. \v 16 Rmal c'ara' quenbij chewa, jcamic chic tak nkamaj rch'obic ajni' rc'aslemal jun wnak, chka bechnak wnak opech, mcara' xta nkach'ob tzrij ajni' nquech'ob je' wnak jec'an na rmal tzbuklaj tak na'oj rxin rwech ruch'lew. Mesque cara' nkach'ob tzrij Cristo nabey je ajni' nquech'ob je' wnak ja ec'an rmal tzbuklaj tak na'oj per mcara' xta nkach'ob camic ajoj tzrij. \v 17 Cara' c'a rbanic, we xjun abnon ruq'uin Cristo jara' at c'ac' wnak chic, je tzbuklaj tak na'oj jawc'an nabey jara' k'axnak can chic, camic c'ac' chic njelal. \v 18 Njelal jawrara jxenbij kaja chewa ra ruq'uin Dios penak wa' y camic ja' Dios rey-on chka che okchumtanak chic ruq'uin per rmal Cristo, y c'ola jun samaj rey-on chkakul ajoj jara' che nkach'ob chquewech je' wnak nak rbanic tak nquechumtaja ruq'uin. \v 19 Cara' c'a rbanic, ja' Dios xjun quebnon ruq'uin Cristo, xjun quebnon ruq'uin chwech cruz rmal c'ara' tak nokchumtaja ruq'uin ja ok wnak y rmal c'ara' chka' tak ncu'ya kil kamac, y camic chkakul ajoj rey-on wa' che nkaya' rbixic nak rbanic tak ncatchumtaja ruq'uin. \v 20 Y camic ajoj oktkon ela rmal Cristo che prubi' arja' nkaban wa' rsamaj com Dios arja' nucsaj kachi' che rbixic chca wnak nak nrajo' chka che nkaban. Prubi' c'a Cristo congan nkajo' nekbij chewa che nquixchumtaj ta ruq'uin Dios. \v 21 Cara' ta neban com ja' Dios tzrij Cristo xuya' wa' kil kamac ja ok wnak per kmal ajoj tak xuban cara' tzra, com ja' Cristo majo'n ril rumac. Cara' xuban ch-utz c'ara' nyataja chka che nekc'aj rbeyal rxin Dios tak xjun nkaban ruq'uin Cristo. \c 6 \p \v 1 Com ajoj xjun kabnon ruq'uin Dios che rbanic samaj rmal c'ara' tak congan nkaya' rbixic chewa, mtetz'ila' ta utzil je nsipaj Dios chewa. \v 2 Ajni' rbin cana Dios chpam rtzojbal jcawra nbij: —Tak xerla' tiemp rxin chquensipaj wutzil xenwc'axaj oración jxaban. Chka' tak xerla' tiemp rxin totanem xatnuto'. Cara' rbin cana ja' Dios. Bien c'a tewc'axaj je xtenbij chewa ra, ja' Dios ntajina nsipaj utzil chpam jawra tiemp ja okc'o wa', camic okc'ol chic chpam tiemp rxin totanem. \v 3 Ajoj nkaban cwent kc'aslemal chquewech wnak com majo'n nkajo' ta xe kmal ta ajoj tak mtecnimaj rtzojbal Dios. Kabnon cwent ki' ch-utz c'ara' chmajo'n itzel ta xtquetzijona tzrij rsamaj Dios jnoktajina nkaban. \v 4 Per njelal jkamjon rbanic jara' nk'alsana kxin che ne ktzij wa' che ok ajsmajma' rxin ja' Dios. Congan kacch'on kawech chpam jpenak je' chkij, okc'jenak chpam je' lowlo', okc'jenak chpam je' pen y c'ola je'a mesquier nch'obtaja kmal abar le tzra' nok-el wa'. \v 5 C'ola okch'yon cmal je' wnak, c'ola okc'jenak pcars, c'ola eyictanak wnak chkij, c'ola congan oketkula chpam je' samaj, kacch'on je' wranm y katjon wyejal. \v 6 Ne kc'an wa' jun ch'ajch'oj anm, bien nch'obtaja kmal rtzojbal Dios, c'ola kpaciencia, kac'tun kutzil chquewech wnak, okc'an rmal Espíritu Santo y c'ola jun ojben ri'il rxin Dios kuq'uin per ne ktzitzij wa', mchek tkatzij nekbij. \v 7 Kay-on rbixic rtzojbal Dios y c'ola rpoder Dios kuq'uin. Com Dios nbina che kc'an rbeyal rxin ja' y jara' ajni' jun banbal ch'oj rey-on chka che nektobej ki' chwech je' achnak je npeta chkij. \v 8 C'ola nkaban kas lok' nokquena' wnak per ec'ola je'a majo'n lok' ta nokquena'. C'ola utz ktzojxic nba'na per c'ola nbixa chka che ok itzel tak wnak. C'ola nbixa chka xe ok bnoy tak engaño per ajoj ne ktzij wa' nekbij chca wnak. \v 9 C'ola nba'na chka cmal wnak com ajni' majo'n cutkin ta kawech per ec'ola majo'n necpoknaj ta necbij che bien cutkin kawech. Npe cmic wa' okc'o wa' per okc'as wan. Oky-on chpam lowlo' che ktojxic per majo'n okcamsan ta. \v 10 C'ola nokbisona per jquicotemal rxin Dios arja' nc'ola kuq'uin. Xe ok ch'tak mibi' per e q'uiy e'ocnak byoma' rmal rmibil Dios jnekpaxij chquewech. Xe kk'eten kak'a' per nmajo'n nak ta mquita kxin. Njelal jawrara jxenbij chewa ra jara' nk'alsana kxin che ne ktzij wa' che ok ajsmajma' rxin Dios. \v 11 Majo'n achnak nekwiwaj chewech wch'alal je ix aj Corinto, majo'n ra mquita nekbij chewa, congan kay-on kanm chewa. \v 12 Ajoj bien kajkon kanm chewech ch-utz c'ara' nquixkac'ul chpam per chewa ixix mkas ta okec'lun ptak ewanm. \v 13 Camic quentzijona ewq'uin ajni' nuban jun ttixel tak ntzijona cuq'uin ch'tak rlec'wal, ajni' kabnon ajoj chewa cara' ta neban ixix chka ajoj chka', nejak ta más ewanm chkawech. \s1 • • • • • \p \v 14 Mteban ta jun cuq'uin wnak jmajo'n ykul ta quec'u'x ruq'uin Jesucristo com jara' mesquier nuc'om ri'. Cara' quenbij chewa com utzlaj rbeyal rxin Dios jewc'an jara' mesquier nuc'om ri' ruq'uin je rbeyal ja me rxin ta Dios. Jun chic, jluz nmajo'n wa' nuc'om ta ri' ruq'uin k'ejku'm. \v 15 Jun chic, je rna'oj Cristo nmajo'n wa' nuc'om ta ri' ruq'uin rna'oj diablo. Jun chic, je ykula kac'u'x ruq'uin Jesucristo jara' m-utz ta je xjun ta nkaban cuq'uin jmajo'n ykul ta quec'u'x ruq'uin. \v 16 Jun chic, je' tioxa' je nquexque'a wnak chquewech nme rbeyal twa' xtquecsaj ta chpam santlaj rtemplo Dios. Cara' quenbij chewa com ixix ix santlaj templo rxin c'aslic Dios ajni' bitanak cana rmal Dios jcawra nbij: —Noc na wuchoch jcanm y quenc'je' na chquecjol. Tak xterla' ri' tiemp anen quenoca queDios y j-e' nque'oca netnamet, cara' nbij. \v 17 Rmal c'ara' tak c'o chic jun rbin cana Dios jcawrara: —Quixel ta chquecjol wnak jme e ntnamet ta, tech'ro' ewi'. Mteban ta jxe ntz'ilora ec'aslemal rmal. We xtenimaj jxenbij chewa ra quixnuc'ul, \v 18 quenoc na Ttixel ewxin y nquixoc na ch'tak wlec'wal, y nquixoc na ch'tak nmi'al. Cara' bitanak cana rmal Kajaw Dios je nmajo'n poder mquita c'ola pruk'a'. \c 7 \p \v 1 Quilaj tak wch'alal, njelal jawrara je c'ja' xenbij kaja chewa com tzujun chic chka rmal Dios rmal c'ara' tak quenbij chewa, kay-a' cana je' achnak je ntz'ilorsaj kc'aslemal ajni' tzra ntz'ilorsaj kacuerpo y ntz'ilorsaj kanm chka'. Kxibej ki' chwech Dios, tq'uiya y twachina jun ch'ajch'ojlaj kc'aslemal. \s1 • • • • • \p \v 2 Wch'alal, xtejak ta jtz'it ewanm chkawech. Ajoj majo'n jun wnak kabnon ta lowlo' tzra, majo'n jun wnak kayjon ta rc'aslemal y nexte c'o ta jun wnak kabnon ta engañar chka'. \v 3 Per tak quenbij cara' chewa me rmal ta che quixnuban condenar com anen nbin chic chewa che nixc'o wa' ptak kanm. Wnokcoma o wnokoc'se' na más per xerwara' nixc'o wa' ptak kanm. \v 4 Je ntajina quenbij chewa congan ney-on wanm tzrij che rbixic. Camic congan quenquicota chewij wch'alal. Jwanm camic nexte nbison chic jtz'it mesque congan okc'ola chpam lowlo', per jwanm camic más chna k'axnak quicotemal rxin Dios chpam. \v 5 Ne okc'o wa' chpam lowlo' wch'alal com tak xokorkaja wawe' chpam departamento Macedonia nexte jtz'it xokoxle'n ta, nc'o wa' je' problema xkawil. C'ola je' achnak xekch'ojquij rmal rsamaj Dios y c'o je'a xekxibej ki' mal-il ntz'iloxa samaj. \v 6 Per Dios arja' nyukba' quec'u'x je' wnak je turtanak canm y cara' xuban chka ajoj chka' xyukba' kac'u'x, jara' tak xerkaja Tito kuq'uin. \v 7 Congan xokquicota tak xutz'et chic ri' kawech ruq'uin Tito y mruyon ta ra' com ixix congan xeyukba' ta ruc'u'x, jara' xuya' jun quicotemal chka ajoj chka'. Com arja' xerbij chka chcongan egan nutz'et chic ri' kawech ewq'uin. Y jun chic chka' je xbij chcongan nquixbison chic rmal je m-utz ta xeban. Jun chic chka' je xebij chcongan newajo' nenimaj chic je nbin chewa. Cara' xerbij chka y más chna xenquicota rmal. \v 8 Xenquicota com je pkonlaj carta jxentak ela ewq'uin xentz'et che xuban rsamaj. Mesque xuya' bis chewa per camic majo'n itzel ta quenna' rmal tak xentak ewq'uin. Per tak xentak ela carta cawra xenmaj chic rch'obic: —Mexla utz mquita xentak ela carta cuq'uin, cara' xenbij kaja. Com quentz'et camic chcart xuya' bis chewa per jara' bis xjurat xk'axa. \v 9 Jcamic congan quenquicota per me rmal ta je xixya'a pbis. Per com jbis xuban rsamaj y xq'uextaja ena'oj rmal xe rmal c'ara' tak quenquicota. Cara' rbanic com Dios xyowa bis chewa ch-utz c'ara' c'ola utzil rec'mon ta chewa jcarta jxentak ela ewq'uin. \v 10 Cara' quenbij chewa com jbis tak Dios nyowa chawa rmal awil amac jabnon jara' jun bis jnecwina nuq'uex ana'oj y ncatruc'om ela chpam totanem rxin Dios y ncatquicota rmal. Per tak nquebisona je' wnak je xruq'uin rwech ruch'lew ykul wa' quec'u'x jara' jun bis mesquier necwina nuq'uex ana'oj y xpe cmic ncatruc'om el wa'. \v 11 Per bien tech'bo' wch'alal, jbis xuya' Dios chewa c'ola jun nimlaj samaj xuban ptak ec'aslemal jcawrara: jun, bien xechumsaj problema je xbantaja checjol, jun chic, congan xecsaj echuk'a' che rbixic chwa che xechumij eproblema, jun chic, congan xti'ona ewanm je xbantaja y ajni'la xexibej ewi' rmal, jun chic, congan chic egan chnutz'et chic jmul ri' kawech ewq'uin, jun chic, congan xixemk'e'a che rbanic je nrajo' ranm Dios y chanim xeya' pdisciplina jxebnowa rtzilal. Nmajo'n achnak mquita xechumsaj tzrij problema, majo'n chic achnak nquixchapbexa rmal. \v 12 Cara' rbanic, xentak ela carta ewq'uin per me rmal ta jxebnowa rtzilal tak xentak ela ewq'uin, y mkas ta rmal chka' je xba'na rtzilal tzra. Xentak ela carta ewq'uin ch-utz c'ara' chwech Dios nkac'ut wa' chewech che ajni'la nkacsaj kchuk'a' che nquixkaban cwent. \v 13 Rmal c'ara' congan xexq'ue'a kac'u'x com xexq'ue'a ec'u'x ixix chka'. Y mruyon ta jara' per más chna xokquicota rmal Tito com arja' congan nquicot chic ranm rmal jxeban ta tzra chixconjelal. \v 14 Com ja' Tito tak q'uemjana tentak ela ewq'uin xenya' jtz'it ek'ij chwech, y camic majo'n chic q'uixbal ta quenna' tak xenban cara' com njelal jxekyabej ek'ij chwech bien k'alaj camic che ne ktzij wa'. Ajni' tzra njelal jxekbij chewa ixix jara' ne ktzij wa' chka'. \v 15 Tito arja' más chna nel ta ruc'u'x chewij camic com bien nerkaja pe rwá' che nquixnimana chixconjelal, bien nerkaja pe rwá' ajni'la rc'ulic xeban chc'ola respeto ewq'uin y nexibej ewi' chwech Dios. \v 16 Ajni'la quenquicota ewmal camic wch'alal, c'ol chic nconfianza ewq'uin tzrij njelal. \c 8 \s1 • • • • • \p \v 1 Jcamic wch'alal, nkajo' nkach'ob chewech nak rbanic utzil je nsipaj Dios je smannak ptak canm iglesia jec'ola wawe' chpam departamento Macedonia. \v 2 Com arj-e' c'ola jun nimlaj ayuda xquemol je nquetak ela cuq'uin kch'alal jc'ola cnecesidad. Xquemol ayuda mesque c'ola jun nimlaj lowlo', c'ola nimlaj prueba nquetajina nquek'axa chpam. Per com c'ola jun nimlaj quicotemal rxin Dios ptak canm y com congan e ch'tak mibi' y bien cutkin necpoknaj quewech je' wnak jc'ola cnecesidad, rmal c'ara' congan jun ayuda xquemol. \v 3 Com j-e' congan xquecsaj cchuk'a' xqueya' ajni' nquecwina nqueya'. Anen en testigo chquij chcara' xqueban. C'ol nara' xuban falta chca j-e' rmal congan rwá' xqueya'. Per jara' majo'n xekbuchij ta, cgan j-e' xqueya'. \v 4 Congan xecc'utuj chka y cawra xecbij ra: —Tebna' jun utzil tey-a' privilegio chka che ajoj jun nkatak ela jun ayuda chca rtnamet Dios, cara' xecbij chka. \v 5 Más chna xqueya' je chwech ajni' kach'bon ajoj chquij che nqueya' com je xqueban, nabey mul xqueya' qui' pruk'a' Kajaw Dios che rbanic jnak njo'xa chca rmal che nqueban, y xqueya' qui' pkak'a' ajoj chka', y xe rmal je nrajo' ranm Dios tak xqueban cara'. \v 6 Cara' quebnon kch'alal y rmal c'ara' congan xkaya' rchuk'a' Tito che arja' nba chic jmul ewq'uin. Com ja' Tito c'ola jun mloj ayuda xumaj rij checjol rmal c'ara' tak xekbij tzra che nba chic jmul ewq'uin che nerec'sa' rmolic com ayuda jneya' jara' nec'tuwa utzil je rsipan Dios chewa jnesmaja ptak ewanm. \v 7 Ixix congan bnak pnim ewmal njelal rwech utzil rxin Dios jyatanak chewa, ajni' tzra yukbal ec'u'x ruq'uin Jesucristo congan nim, jun chic, congan neya' rbixic rtzojbal Dios y bien nch'obtaja ewmal chka', jun chic, congan necsaj echuk'a' che rbanic je nrajo' ranm Dios, jun chic, chcongan nokewajo'. Jcamic quenbij chewa, com congan bnak pnim checjol njelal jawra utzil rxin Dios jxenbij kaja chewa, tba c'a pnim checjol chka' utzil rxin Dios che rmolic ayuda. \v 8 Per majo'n quixnuban ta mandar wch'alal. Kas quenwajo' chewa chcara' ta neban tzra mloj ayuda ajni' nqueban jle' chic kch'alal ch-utz c'ara' tzra' ntz'e't wa' chne ktzij wa' che nesmaja ojben ri'il rxin Dios ptak ewanm. \v 9 Com ixix bien ewutkin che Kajaw Jesucristo congan xesmaja pranm ja' jutzil je nsipaj Dios. Com arja' mesque ncongan byom nabey per majo'n xpoknaj ta xuya' cana rebyomal, majo'n xpoknaj ta xoca miba' per ewmal ixix tak xuban cara'. Arja' xoca miba' ch-utz c'ara' che xe rmal rpobres tak nyataja chewa ixix rebyomal Dios. \v 10-11 Y camic quenwajo' quenya' jun paxbanem chewa tzrij ayuda com je xtenbij chewa ra c'ola rec'mon ta chewa. Tec'sa' rmolic ayuda jxetaj rmolic junabir. Com ixix xemaj rmolic ayuda y mruyon ta jara' per ne njelal ec'u'x y njelal ewanm xeban cara'. Jcamic quenbij chewa, com congan egan nabey tak xech'ob che nemol ayuda cara' tc'a neban camic chka' che rq'uisic, per xerwara' ajni' nquixecwina neya' xjara' tey-a'. \v 12 Cara' quenbij chewa com tak njelal ac'u'x y njelal awanm naya' jun ayuda jara' utz nutz'et Dios y nuc'om chawa, y ajni' ncatecwina naya' jara' nc'utuj chawa, mjara' ta nc'utuj chawa jmesquier ncatecwina naya'. \v 13 Com anen mjara' ta quenbij chewa che xque'eto' ta jle' chic chpam cpobres y xtquixoc ta ixix pobr rmal. \v 14 Kas quenwajo' junam ta nkaban nkato' ta ki' chbil tak ki', ajni' chewa ixix camic com c'ola rsobr ewq'uin xe rmal c'ara' congan wen we nque'eto' kch'alal chpam cpobres ch-utz c'ara' j-e' chic nquet-owa ewxin chwak cabij tak c'o chic enecesidad ixix y tak c'ol chic sobr cuq'uin j-e' che nquixctobej. Cara' rbeyal ch-utz c'ara' junam nkaban nkato' ki' chbil tak ki'. \v 15 Ajni' tz'ibtanak cana ojer chpam rtzojbal Dios tzrij maná je xta'k ta chcaj cuq'uin aj Israel che nquetaj y cawra nbij ra: —Je' wnak jq'uiy maná xquemol majo'n nak xquecol cana. Y je' wnak je mq'uiy ta xquemol, xeruban. Cara' tz'ibtanak cana. \s1 • • • • • \p \v 16 Per anen congan quenmeltioxij tzra Dios com arja' rey-on pranm Tito chcongan nucsaj rchuk'a' che rbanic cwent ewxin, ncara' nuban Tito che echjalbxic ajni' quentajina quenban anen. \v 17 Cara' quenbij chewa com arja' tak xekbij tzra che nba chic jmul ewq'uin y com arja' ncongan rgan nba y njara' nrajo' ranm ja' che nba chic jmul ewq'uin. \v 18 C'ol chic jun kch'alal nkatak ela tzrij che nrexbilaj ela. Jara' kch'alal jcongan wen rtzojxic nba'na cmal conjelal jle' chic kch'alal jec'ola chpam njelal iglesia, com arja' congan jun samaj rebnon che rbixic utzlaj tzij rxin Jesucristo. \v 19 Chka' arja' ch-on cmal kch'alal jec'ola ptak iglesia che nkexbilaj tzrij mloj ayuda jnoktajina kamjon rmolic camic. Ajoj kamjon rmolic ayuda ch-utz c'ara' chjara' noca yabal ruk'ij Kajaw Jesucristo ch-utz c'ara' chka' che bien nk'aljina che ixix c'ola egan nque'eto' kch'alal jc'ola cnecesidad. \v 20 Per bien kabnon cwent jawrara ch-utz c'ara' majo'n tzij npeta chkij rmal jnimlaj ayuda jkamjon rmolic. \v 21 Congan kabnon cwent samaj je nkaban je'a ch-utz c'ara' bien k'alaj chquewech wnak chka' chmajo'n engaño nkaban y mruyon ta chwech Dios. \v 22 C'ol chna jun kch'alal nkatak ela chquij Tito, jun kch'alal jq'uiylaj mul katz'ton chcongan nutaj ruk'ij che rbanic rsamaj Dios, y peor c'ara' camic ncongan rgan nba ewq'uin com congan rconfianza ewq'uin. \v 23 Ruq'uin Tito kc'an ki' che nokesmaja pnecwent. Y je c-e' chic kch'alal arj-e' ech-on cmal jle' chic kch'alal jec'ola ptak iglesia, y je cc'aslemal jara' ocnak yabal ruk'ij Cristo. \v 24 Rmal c'ara' quenbij chewa, tak xtque'ekaja ewq'uin kas ta qui'il cc'ulic neban ch-utz c'ara' j-e' e quexbil jle' chic kch'alal jec'ola ptak iglesia bien nk'aljina chquewech che ixix ne ktzij wa' chc'ola ojben ri'il rxin Dios nesmaja ptak ec'aslemal ch-utz c'ara' chka' che bien nquetz'et che ne ktzij wa' njelal je kbin chca kch'alal je kyaben ek'ij. \c 9 \s1 • • • • • \p \v 1 Com anen wch'alal, bien wutkin chmajo'n nc'atzin ta quenbij chewa che neya' jun ayuda chca e rtnamet Dios. \v 2 Cara' quenbij chewa com wutkin chc'ola egan neya' y rmal c'ara' tak quentajina quenya' ek'ij chquewech kch'alal jec'ola wawe' chpam departamento Macedonia, com anen quenbij chca che ixix jixc'ola chpam departamento Acaya ix list chic junabir chneya' ayuda, y jun chic, com ixix congan egan neya' xe rmal c'ara' tak congan e q'uiy xpeta cgan che nqueya' j-e' chka'. \v 3 Per ec'ola kch'alal jquenutak ela ewq'uin ch-utz c'ara' bien nechumij pona je mloj ayuda com nbin chic chca kch'alal che ix list chic chneya'. Com anen ney-on chic ek'ij chquewech j-e' kch'alal per congan lowlo' ra we nmajo'n xtoc wa' jxenyabej ek'ij chquewech. \v 4 Tak xtquenekaja anen ewq'uin, wec'ola jle' kch'alal aj Macedonia etren chwij congan lowlo' ra wq'uemjana techumsaj ewi' tzra rmolic ruchi' ayuda. Jara' congan q'uixbal chka ajoj y chewa ixix chka' com kay-on chic ek'ij chquewech che ix list chic chneya' ayuda. \v 5 Rmal c'ara' tak xench'ob che nc'atzina nquenuban animar kch'alal che j-e' nqueba ewq'uin nabey mul ch-utz c'ara' che nquecchumsaj pona ewq'uin nak neban tzra ayuda je etzujun chneq'uis rmolic ch-utz c'ara' mlon pon chic ruchi' njelal tak xtquenekaja anen. Per njelal ta ec'u'x y njelal ta ewanm neya', mchek ta ixpors-in. \v 6 Per bien c'a tewsaj ena'oj tzrij jun ejemplo jquenya' chewech ra. Tak ncatba pe tcoj tejco'n y wxe naxuyaj ija'tz natic, mnim tc'ara' cosecha nuya' ra. Wmajo'n naxuyaj ta jara' congan cosecha nuya'. \v 7 Ajni' neya' chixjujnel xe nxerwara' nalexa ptak ewanm chneya'. Mtebisoj ta jneya', mteban ta pors. Cara' quenbij chewa com Dios arja' nquerajo' wnak nquequicota nqueya' ayuda. \v 8 Dios arja' necwina nuya' chewa njelal rwech mibil je nque'etobej jc'ola cnecesidad. Más nk'axaj rwá' jnecwina nuya' chewa ch-utz c'ara' che nc'o wa' ewq'uin jachnak nc'atzina chewa ch-utz c'ara' chka' chc'ola sobr ewq'uin che nque'etobej wnak jc'ola cnecesidad. \v 9 Ajni' tz'ibtanak cana chpam rtzojbal Dios tzrij jun utzlaj acha jcawra nbij ra: —Congan ayuda rey-on, eret-on ch'tak mibi'. Je rbeyal rxin Dios rc'an arja' ne rxin junlic. \v 10 Ja' Dios nyowa ija'tz chca ja e tcoy tak tejco'n, ja' nyowa kaway. Ja' mism Dios xtyowa chewa jmibil je nque'etobej jc'ola cnecesidad y xtq'uiyersaj ta más chewech. Arja' nesmaj na chpam utzil jneban ixix y tak xtq'uisbena más chna nwachina utzil rmal. \v 11 Ja' Dios majo'n jun achnak mquita xtecwina xtuya' chewa, nquixoc na ix byoma' rmal, ch-utz c'ara' nc'o wa' ewq'uin je nque'etobej kch'alal. Je' kch'alal tak xtekajcha' ayuda pquek'a' ajni'la xtecmeltioxij tzra Dios ewmal ixix. \v 12 Cara' quenbij chewa com jayuda neya' mjun ta rsamaj. Mruyon ta nqueruto' rtnamet Dios jc'ola cnecesidad per ajni'la nmeltioxixa tzra Dios rmal chka'. \v 13 Tak xteya' ayuda chca jara' nuc'ut chquewech ajni' ena'oj y nqueya' na ruk'ij Dios ewmal ixix. Nqueya' na ruk'ij tak xtquetz'et che ne ktzij wa' jnebij che eniman utzlaj tzij rxin Cristo y nqueya' na ruk'ij chka' tak xtquetz'et che nim ayuda neya' chca j-e' y chca conjelal. \v 14 Y arj-e' nqueban na orar pnecwent y congan lok' nquixquena' com nquetz'et na utzil jecochin tzra Dios más k'axnak nesmaja ptak ewanm. \v 15 Congan quenmeltioxij tzra Dios com arja' c'ola jun sipanem kcochin tzra je mtecneya tzij kmal che rbixic com ajni'la nim ruk'ij. \c 10 \s1 • • • • • \p \v 1 Camic quenwajo' quentzijona ewq'uin chquij wnak je nquetajina nquelsaj ntzojxic jcawra necbij ra: —Ja' Pablo tak c'ola chkacjol congan co'l nuban, per tak majo'n chkacjol c'jara' nucsaj cowlaj tak tzij chkij, cara' necbij. Per anen en Pablo congan quenwajo' quenbij chewa, kas terkaja pnewá' ejemplo jxuya' cana Cristo com arja' xuban co'l, njelal xujach pruk'a' Dios y congan rpaciencia cuq'uin wnak. \v 2 Per camic quenwajo' quenbij chewa, kas tchumsaj ewi' ch-utz c'ara' tak xtquenekaja anen ewq'uin majo'n nc'atzin ta xtencsaj ta chewij rpoder Dios jc'ola pnuk'a'. Com jara' poder jc'ola pnuk'a' nech'bon chic chquencsaj chquij wnak ja xe ntajina nquelsaj ntzojxic je nquebina chka ajoj xe cna'oj wnak nkacsaj. \v 3 Com ajoj mesque xa ok wnak per me kna'oj ta ajoj nkacsaj kayon kaja tak nkaban ch'oj ruq'uin rtzilal. \v 4 Cara' quenbij chewa com ajoj tak nokch'ojquina ruq'uin rtzilal mjara' ta nkacsaj jle' banbal ch'oj ja xe cxin wnak, per je nkacsaj jara' jle' banbal ch'oj je ajni'la nim rchuk'a' chwech Dios. Cara' c'a nkaban ch-utz c'ara' che nokcwina nkayoj rtzilal mesque ncongan rchuk'a'. \v 5 Ajoj nkayoj tijonem je nqueya' wnak je kas e nmak nquena' kaja, nkayoj nmak tak na'oj je nquecsaj che necwiwaj je kas mer rna'oj Dios. Nokch'ojina ruq'uin cna'oj wnak chka bechnak opech nquech'ob y nkach'ec ch-utz c'ara' majo'n chic jun na'oj jche mquita nuc'om ri' ruq'uin je nrajo' ranm Cristo. \v 6 Jun chic, kchumin chic ki' che nquekaban castigar achnak jmesquier nquenimana, per c'jara' xque'ekaban castigar tak echumsan chic ewi' tzrij jnak jmajo'n etz'katsan ta tzrij jnimanem. \v 7 Ixix xjara' neya' cwent tzrij jnetz'et ruq'uin ek'awech per majo'n neya' ta cwent tzrij jc'ola ptak canm wnak. Wc'ola jun wnak nbij chewa che bien rutkin che arja' ocnak jun apóstol rxin Cristo per kas bien tch'obtaja rmal che ajoj ok apóstol rxin Kajaw Jesucristo chka'. \v 8 Ok apóstol rxin Jesucristo com arja' rey-on chka chc'ola kak'a' chewa y majo'n q'uixbal ta quenna' jcongan quennataj chewa njelal jrey-on pkak'a' com ne ktzij wa'. Per ixrecsan pkak'a' che nquixkato' ch-utz c'ara' nquixq'uiya, me rmal ta che nquixkayoj. \v 9 Cara' quenbij chewa ch-utz c'ara' bien nch'obtaja ewmal che jcarta jxentak ela ewq'uin mjara' ta rsamaj jchek nquixerxibej. \v 10 Com je' wnak je nquetajina nquelsaj ntzojxic arj-e' cawra necbij chwa ra: —Ja' Pablo tak nuban ta jun carta congan cow nchapona y congan cowlaj tak tzij nbij chpam chka', per tak c'ola chkacjol xjun acha débil y tak ntzijona nmajo'n noc wa' je nbij, cara' necbij. \v 11 Je' wnak je nquebina cara' chwa kas bien quech'bo', ajni' nekbij chpam carta tak ok majo'n checjol ncara' nekabna' cumplir tak xko'ekaja ewq'uin. \v 12 Ajoj nmajo'n wa' kgan xtkaban ta ajni' nqueban jle' wnak jxe nqueya' kaja quek'ij queyon. Arj-e' xe e necnak tak wnak com jocnak yabal quek'ij xe cna'oj kaja j-e' queyon. \v 13 Per ajoj m-utz ta nkaban ajni' nqueban j-e' xtkaya' kta kak'ij rmal jun samaj jmajo'n kak'a' tzra jmajo'n yatanak ta chka rmal Dios che nkaban. Per jsamaj jyatanak rmal Dios che nkaban xruyon jara' neknataj y arja' rey-on chka che nokosmaja checjol. \v 14 Cara' quenbij chewa com ajoj majo'n kamnon ta ki' chpam jun samaj jmajo'n yatanak ta chka rmal Dios che nkaban com arja' yoyona chka che nokosmaja checjol. Com ajoj xokekaja ewq'uin nabey mul che rbixic chewa utzlaj tzij rxin Jesucristo. \v 15 Ajoj majo'n nkaban ta ajni' nqueban jle' xtkaya' ta kak'ij rmal jun samaj jme kxin ta, jmajoj ta okbanyona. Per ja kas keyben che nq'uiya más yukbal ec'u'x ruq'uin Jesucristo y noketo' ch-utz c'ara' nokba nat nkaj che nekay-a' más rbixic Jesucristo, per xerwara' nokba ptak lwar jabar nokrutak el wa' Dios chnokba. \v 16 Nkajo' nokba nekay-a' rbixic utzlaj tzij rxin Jesucristo chpam jle' chic tnamet jmás c'nat c'o wa' chwech jabar ixc'o wa' ixix. Majo'n nkajo' ta ajoj nok-oca chpam jun samaj junwa' banyona y xtkaya' ta kak'ij rmal. \v 17 Majo'n jun xtuya' kta ruk'ij ruyon, mejor ruk'ij Kajaw Dios tuya'. \v 18 Cara' quenbij chewa com jun acha we xnuya' kaja ruk'ij ruyon per jara' me nbij ta tzij ra chnim ruk'ij ntz'e'ta rmal Kajaw Dios, per ja' Dios tbina wnim ruk'ij wmajo'n. \c 11 \s1 • • • • • \p \v 1 Jquenwajo' chewa camic, tec'je'a epaciencia che rc'axic jun c-e' tzij je xtenbij chewa. Je xtenbij chewa ra mesque xnecnak tak na'oj chenwech anen per kas cnecch'o'. \v 2 Per jtzij je xtenbij chewa mchek ta ngan quenbij, rmal jyatanak chwa rmal Dios chcongan nquixti'ona chwa perc majo'n quenwajo' ta chjun chwa' neyke' wa' ec'u'x. Cara' quenbij chewa com anen xruyon tzra Cristo xixnujach wa' ch-utz c'ara' xruyon ruq'uin ja' neyke' wa' ec'u'x, y tak xtpet chic jmul bien ch'ajch'oj ewanm quixnuban presentar chwech com ajni' nba'na presentar jun k'poj xtan chwech rechjil. \v 3 Per anen quenxibej wi', nerkaja pe nwá' je xba'na tzra Eva ojer tak xba'na engañar rmal cmetz com ja' cmetz congan list, mal-il cara' xtba'n chic chewa ixix y jun chwa' xtech'ob y mruyon xta ruq'uin Cristo xteyke' wa' ec'u'x. \v 4 Cara' quenbij chewa com ixix qui' chewa tak ec'ola wnak nque'ekaja ewq'uin, nqueya' rbixic jun Jesús chewa jun chwa' chwech je xkaya' rbixic ajoj chewa, y jun chic jneban, chek qui' chewa wnoca jun chic espíritu ewq'uin jun chwa' chwech Espíritu Santo je xkaj ta ewq'uin nabey, y jun chic, kas qui' chewa chka' wnenimaj jun chic tijonem ja utzlaj tzij rxin Jesucristo nbixa tzra per jun chwa' chwech jxenimaj nabey. \v 5 Per j-era' wnak je nquena' kaja chcongan e nmak tak apóstol per majo'n nmak ta quek'ij que chenwech anen. \v 6 Anen tak quentzijona mesque mtencwina quenban rbanic je' tzij, per je rtzojbal Dios jara' bien ch'obtanak nmal y bien kk'alsan chewech ixix nak nbij je rtzojbal Dios. \v 7 Owe xe xjan xenban nech'ob ixix jmajo'n xenc'utuj ta chewa jquentzukbej wi' tak xenya' rbixic chewa utzlaj tzij rxin Dios. Com anen ruq'uin nuk'a' xensmaja ch-utz c'ara' ixix newil totanem rxin Dios. \v 8 C'ola je'a xenc'am pak chca kch'alal jec'ola chpam jle' chic iglesia ch-utz c'ara' che quixntijoj ixix tzrij rtzojbal Dios. Arj-e' xeyowa chwa jxentzukbej wi'. \v 9 Tak xenc'je'a checjol ixix y tak c'ola nnecesidad majo'n achnak xenc'utuj chewa ixix com je' kch'alal jec'ola wawe' chpam departamento Macedonia arj-e' xeba wq'uin xequey-a' chwa jnak nc'atzina chwa. Cara' xenban, nmajo'n achnak xenya' chekul chquentzukbej wi' y ncawara' xtenban chwak cabij chka'. \v 10 Ne ktzij wa' je xtenbij chewa ra com Cristo arja' c'ola wq'uin che rbixic. Ixix jixc'ola chpam departamento Acaya next jun chewa xtek'low ta wxin che rbixic che majo'n achnak ney-on chekul jquentzukbej wi'. \v 11 Per ¿nak tzra tak nebnon cara' chewa nech'ob ixix? ¿Lxe rmal majo'n quixnwajo' ta? Mcara' ta wch'alal com Dios bien rutkin che quixnwajo'. \v 12 Per ajni' nebnon ta tzrij jquentzukbej wi' ncawara' xtenban chwak cabij ch-utz c'ara' majo'n cbase jle' chic wnak je ncajo' necbij che junam rbanic samaj nqueban j-e' ruq'uin ajni' nkaban ajoj, com arj-e' congan nqueya' ruk'ij samaj je nqueban. \v 13 Com j-era' wnak e apóstol nbixa chca, per me e apóstol ta rxin Cristo, arj-e' e jle' ajsmajma' ja xe e bnoy tak engaño, xe nquecsaj qui' e ajni' apóstol rxin Cristo per me ktzij ta. \v 14 Per mtel pta ec'u'x tzrij jawrara jnewc'axaj jxenbij chewa com Satanás xe bnoy engaño chka', nucsaj ri' com ajni' jun ángel je nsakersana kabey chkawech. \v 15 Rmal c'ara' tak quenbij chewa, mtel ta ec'u'x tzrij tak newc'axaj che je ajsmajma' rxin Satanás nquecsaj qui' com e ajni' jle' ajsmajma' e bnoy utzil, per xerwara' nerla' na jun k'ij tak xtya'a rtojbalil chca ajni' rtzilal quebnon. \s1 • • • • • \p \v 16 Camic quenbij chic jmul chewa, kas cnecch'o' tzrij jun c-e' tzij je xtenbij chewa. Majo'n jun chewa xtuch'ob ta chwij che necnak tak tzij quenbij. Wnech'ob chwij che xnecnak tak tzij quenbij per tey-a' ewexquin tzrij je xtenbij chewa com ajni' xeya' ewexquin tzrij jxecbij chewa jle' chic wnak je xnecnak tak tzij necbij. Com anen quenwajo' quenya' jtz'it nuk'ij chewech chka'. \v 17 Per mcara' ta ntzijona Kajaw Jesucristo je ajni' quentajina quentzijona camic, com jnemjon rbanic camic xquentajina nemjon rya'ic nuk'ij ajni' nuban jun acha xnecnak tak tzij nbij. \v 18 Com e q'uiy wnak xe nqueya' quek'ij rmal achnak cbanic wawe' chwech ruch'lew rmal c'ara' tak anen chka' quenya' na jtz'it nuk'ij camic. \v 19 Quenya' jtz'it nuk'ij com ixix kas nquixquicota nque'eya' cas wnak je xnecnak tak tzij necbij y kas neya' cas che rc'axic jnecbij chewa. \v 20 Com ixix qui' ec'u'x tak c'ola jun wnak chek jic nquixruban mandar y nuban chewa com ix ajni' esclavo pruk'a', o wnuq'uis chewech njelal jc'ola ewq'uin, o wnelk'aj ela njelal ewachnak, o wnucsaj ri' ruyon chcongan nim ruk'ij arja' chewech ixix, o wnuya' je' k'a' cheplaj. \v 21 Ajoj kas q'uixbal quenna' quenbij chewa che xe ok débil com mxokocwin ta xkaban cara' chewa. Per camic quenbij chewa, j-era' wnak chka bechnak jnecbij chewa jnecyabej quek'ij chewech, jara' quencwina anen quenbij chewa chka' jquenyabej nuk'ij chewech per xerwara' jquentajina quenbij chewa camic com xe en ajni' en necnic. \v 22 Arj-e' kas nqueya' quek'ij che aj hebreo per anen chka' en aj hebreo. Arj-e' kas nqueya' quek'ij che aj Israel per anen chka' en aj Israel. Arj-e' kas nqueya' quek'ij che e riy rumam Abraham per anen chka' en riy rumam Abraham. \v 23 Arj-e' kas nqueya' quek'ij che e ajsmajma' rxin Cristo per anen más chna en ajsmajma' rxin Cristo que chquewech j-e'. Per jquentajina quenbij chewa camic xnecnak tak tzij. Anen más chna samaj rxin Cristo nebnon, q'uiylaj mul ench'yon rmal rtzojbal Dios, q'uiylaj mul enc'jenak pcars, q'uiylaj mul xyamer xencamsasa. \v 24 Je nwinak aj Israel arj-e' xenquech'ay tzan asiar, treintinueve jub asiar xqueya' chwa y j-o' mul cara' xqueban chwa. \v 25 Oxmul bnon chwa xc'a'y ench'ayben y xenban jmul xenq'uie'ka tzan abaj. Oxmul xenba pya' rmal lanch xjok'taja pe rwá' ya', y xenban jmul jun k'ij y jun ak'a' xenc'je'a pe nc'aj mar. \v 26 Q'uiy viaje nebnon y nc'o wa' lowlo' xenwil chpam. C'ola rkan tak ya' xenruya' plowlo', ec'ola elk'oma' xenqueya' plowlo', ec'ola nwinak aj Israel xenqueya' plowlo', ec'ola wnak jme aj Israel ta xenqueya' plowlo'. C'ola je' lowlo' xenwil ptak tnamet, c'ola je' lowlo' xenwil ptak je' lwar jabar emajo'n wa' je' wnak, xenwil je' lowlo' pe rwá' mar. Ec'ola chka' xenqueya' plowlo' je' wnak je nquebina che e kch'alal per me ktzij ta necbij. \v 27 Congan jun samaj nebnon y congan xencosa rmal chka'. Q'uiylaj mul majo'n xenwar ta, xentaj wyejal y xentaj chkij chi'ij. Q'uiylaj mul majo'n xenwa' ta, xentaj pen rmal tew y jnetziak kas congan lowlo' chwij. \v 28 C'c'o na más ja enk'axnak chpam per mruyon ta ra' com k'ij k'ij nc'o wa' chnukul che quenuban cwent njelal iglesia. \v 29 Wc'ola jun kch'alal yawa' jara' ne anen jun quenna' kaja chka' che en yawa'. Wc'ola jun kch'alal nchajtixa y we nkaja p-il mac rmal jara' congan nti'ona wanm rmal chka'. \v 30 We npors quenya' na nuk'ij chewech mejor cawra quenban ra, njelal jnebnon jara' nec'tuwa che en jun acha en débil y jara' quenyabej nuk'ij. \v 31 Ja' Dios Ttixel rxin Kajaw Jesucristo arja' bien rutkin che ne ktzij wa' jnemjon rbixic chewa, arja' ajni'la nim ruk'ij camic y rxin junlic chpam je' tiemp jpenak. \v 32 Tak xenc'je'a pDamasco c'ola jun gobernador jxesmaja chpam rgobierno rey Aretas. Jara' gobernador xuya' jun orden che nechjalbexa tnamet ch-utz c'ara' chquencha'pa, \v 33 y anen xenya'a chpam jun chquech y xenkasas ta pjun ventana tzrij tz'ak jk'otben rij tnamet, y cara' xenban tak xento' wi' pruk'a'. \c 12 \s1 • • • • • \p \v 1 Tak xnuk'ij kaja anen quenya' jara' bien k'alaj che nmajo'n noc wa' chwa. Per camic quentzijon chic tzrij jyatanak chwa rmal Kajaw Jesucristo, ajni' tzrij jnetz'ton pnachic' ruq'uin jk'alsan chenwech rmal Dios. \v 2 Anen c'ola jun acha wutkin rwech, arja' xjun quebnon ruq'uin Cristo. Jara' acha tuban catorce juna' tak xuban jun achnak, chek q'uenjlal xec'mar ela chcaj y c'a prox caj xekaj wa'. Ja we nrexbil recuerpo xec'mar ela o wmajo'n jara' majo'n wutkin ta, xruyon Dios ojtakyona. \v 3-4 Xerwara' bien wutkin che jara' acha chpam paraíso xec'mar el wa' jabar c'o wa' quicotemal rxin Dios per majo'n wutkin ta wrexbil recuerpo o we mrexbil ta, xruyon Dios ojtakyona. Tak xekaja c'ola jle' tzij xc'axaj tzra' per jle' tzij jmesquier ncatecwina nabij chpam jle' tzojbal wawe' chwech ruch'lew, jle' tzij jmajo'n yatanak ta chka ja ok wnak che xtektzijoj ta. \v 5 Ja acha jxenbij chewa jara' quenya' ruk'ij, per xtenya' kta nuk'ij anen nuyon jara' majo'n. Xerwara' njelal jnebnon jara' nec'tuwa che xe en jun acha en débil y jara' quenyabej nuk'ij. \v 6 We xtuya' gan chwa chquenya' nuk'ij chewech jara' ne ktzij wa' chc'ola nbase jquenyabej nuk'ij. Per camic majo'n quenya' ta nuk'ij chewech com anen majo'n ngan chc'o ta jun wnak xtuban ta más nim chwa, per xerwara' xttz'ettaj ta ajni' nc'aslemal y xtc'axtaj ta ajni' quentzijona. \v 7 Com anen congan je' achnak xk'alsasa chenwech rmal Jesucristo rmal c'ara' tak c'ola xuban Dios chwa ch-utz c'ara' majo'n nim ta quenna' kaja rmal. Jxuban chwa, xuya' c'as tzra Satanás chc'ola ajni' jun q'uix xutak ta chnerebna' lowlo' tzra necuerpo. Cara' xuban chwa ch-utz c'ara' mquita kas nim quenna' kaja. \v 8 Anen oxmul xenc'utuj tzra Kajaw Jesucristo che arja' nelsaj chwa jbanyona lowlo' tzra necuerpo. \v 9 Per arja' cawra xbij chwa: —Majo'n quenlsaj ta chawa com anen quensipaj wutzil chawa y majo'n chic jun achnak xtc'atzin ta chawa. Cara' quenbij chawa com npoder más chna tz'kat nuban chawa tak bien nch'obtaja awmal che at jun acha débil, cara' xbij chwa. Rmal c'ara' tak congan quenquicota quenya' nuk'ij rmal ndebilidad jc'ola chwa ch-utz c'ara' che nesmaj wa' rpoder Cristo chpam nc'aslemal. \v 10 Rmal c'ara' tak quenquicota y bien ch'obtanak nmal che en jun acha en débil, ajni' tzra tak quentz'u'ja y quenyo'k'a rmal jsamaj rxin Dios, ajni' tak c'ola nnecesidad rmal nsamaj, ajni' tak nba'na lowlo' chwa y tak quenc'je'a ppen rmal Cristo. Quenquicota com tak bien nch'obtaja nmal che xa en débil jara' congan nesmaja rpoder Cristo chpam nc'aslemal. \s1 • • • • • \p \v 11 Jnebnon chewech camic ajni' nuban jun acha je xnecnak tak tzij nbij com xenya' nuk'ij chewech. Per ewmal ixix tak npors xenban cara'. Cara' quenbij chewa com kas rbeyal, ixix tnara' xeya' ta nuk'ij chquewech jle' chic wnak je nquena' kaja chcongan e nmak tak apóstol. Anen mesque quenna' kaja com ajni' en majo'n per arj-e' nmajo'n wa' nmak ta quek'ij que chenwech anen. \v 12 C'ola njelal rwech nmak tak milagro xenban checjol jara' nec'tuwa che en jun apóstol y congan xec'je'a npaciencia che rbanic samaj. \v 13 ¿Lc'o tc'a jun samaj xenban chquecjol jle' chic iglesia jmajo'n xenban ta checjol ixix chka'? Per xerwara', nmajo'n achnak xenya' ta chekul jxentzukbej wi'. ¿Le xjan c'ara' tak xenban cara' chewa nech'ob ixix? ¡Kas tecyu' numac jxenban chewa! \v 14 Roxmul jawra je xquenba ewq'uin ra wch'alal y nmajo'n achnak xtenya' ta chekul jquentzukbej wi'. Cara' quenbij chewa com mja' ta emibil quencanoj, ixix quixnwajo'. Com ixix ix ajni' ix wlec'wal y je alc'walxela' mrubey ta xtquemol ta ruchi' cmibil y xtqueya' ta chca ttixela' per kas rubey j-e' ttixela' nquemol ruchi' cmibil y nqueya' chca clec'wal. \v 15 Je' achnak jc'ola wq'uin en conform quensach pnecwent che eto'ic, y congan quenquicota quenya' wi' pnecwent chka'. We anen más quixnwajo' y ixix majo'n kas ta cnewajo', per mesque cara' neban chwa per ne en conform wa' quenya' wi' pnecwent che eto'ic. \v 16 Per mex cawra nebij chic chwa ra: —Ja' Pablo mesque majo'n achnak xuya' chkakul che ntzukbej ri' per com congan list xe engaño nuban chka, xc'ola jun tramp rchumin che rlasic pak chka, mex cara' nebij. \v 17 Je' ajsmajma' jxenutak ela ewq'uin ¿lc'o tc'a jun chca xixrebna' kta engañar? ¿Lc'o tc'a pak xkalsaj chewa? \v 18 Anen xenc'utuj jun utzil tzra Tito che arja' nba ewq'uin, y c'ola jun kch'alal xentak ela tzrij chka'. ¿Lc'o c'a jun engaño xuban Tito chewa? ¿Le mja' tc'a mism Espíritu Santo c'ayona kxin che ok c-e' xetz'et? ¿Le mjun tc'a bey kc'an ruq'uin che ok c-e' nech'ob ixix? \v 19 Jnoktajina nekbij chewa mexla nech'ob ixix chjara' nektobej ki' chewech per mcara' ta. Njelal jkamjon rbixic chewa, chwech Dios nekbij wa' y xjun kabnon ruq'uin Cristo che rbixic. Quilaj tak wch'alal, njelal jnekbij chewa ch-utz c'ara' che nq'uiya más yukbal ec'u'x ruq'uin Jesucristo rmal. \v 20 Cara' quenbij chewa com anen quenxibej wi' ewmal, com tak xquenekaja ewq'uin mexla mcara' ta emjon rbanic ajni' quenwajo' chewa chneban y mexla xme qui'il ta xtnebna' ewq'uin com ajni' newajo' chwa che cnebna'. Mexla ch'oj emjon rij tzra', owe nk'utlina ewanm chquij chic nic'aj, owe ayiwal o bnoj tak división, owxe emjon rtzojxic ewi' owxe nquixwexweta chquij ewch'alal, owxe ek'ij kaja ixix emjon rya'ic, mexla ixyojtanak tak xtquenekaja. \v 21 Anen quenxibej wi' ewmal com tak xtquenekaj chic jmul ewq'uin mex cawra xtuban Dios chwa ra, mex q'uixbal xtenna' chic chewech rmal jebnon. Mexla xtc'atzina quenok'a cmal jec'ola ewq'uin je nc'o wa' il mac xqueban ojer y nc'o na rtzilal quemjon rij camic, ajni' cbanic wnak je nqueban je' achnak jxe ntz'ilora cc'aslemal rmal, y ajni' chca ach-i' je nquemajcuna cuq'uin ixki', y chca wnak je nmajo'n queq'uix nqueban rtzilal chquewech je' wnak. \c 13 \s1 • • • • • \p \v 1 Roxmul jawrara xtquenba ewq'uin. Tak xtquenekaja ewq'uin cawra nkaban ra, wc'ola jun kch'alal c'ola ril xuban nc'atzina che ec'ola e c-e' o e oxi' testig jxetz'towa jril jxuban. \v 2 Tak xenc'je'a checjol tak xenba per rcab viaje xenbij chca jquemjon rbanic rtzilal chcow quenuchap na, y cara' quenbij chic chca chka' ja jle' chic jquemjon rbanic rtzilal camic, mesque en majo'n ewq'uin per nmajo'n ra che mquita cow xquenuchap tak xtquenekaj chic ewq'uin. \v 3 Com ixix newajo' cneban probar, com newajo' newutkij we ktzij che Cristo nbina chwa jquenbij chic chewa ixix, per jara' bien netz'et na. Cristo arja' majo'n débil ta, congan poder c'ola ruq'uin che nquerbanbej castigar jec'ola checjol je nquebnowa rtzilal. \v 4 Cara' quenbij chewa com arja' mesque xdébil tak xcomsasa chwech cruz per camic c'asla rmal rpoder Dios jc'ola ruq'uin. Y cara' c'a chka ajoj chka', xa ok débil rmal je xjun kabnon ruq'uin Cristo per tak xtokba ewq'uin che echomsic jara' majo'n ok débil ta, okc'as chic ruq'uin ja' rmal rpoder Dios jc'ol chic kuq'uin. \v 5 Bien c'a tebna' kaja probar je' ewi' eyon, ixix c'a quixetz'towa we ktzij chc'ola yukbal ec'u'x ruq'uin Jesucristo. ¿Lmajo'n c'a ewutkin ta chc'ola Jesucristo ptak ewanm? Cara' rbanic ja wne ktzij wa' che ix rxin Cristo. \v 6 Per tak xko'ekaja ewq'uin c'ola nseguro che bien netz'et na che ajoj ne ktzij wa' che ok apóstol rxin Cristo. \v 7 Per jcamic kamjon rc'utxic tzra Dios che nquixruto' ch-utz c'ara' mteban je' rtzilal. Per mjara' ta nkajo' che nkacsaj chewij jpoder jnuc'ut chewech che ne ktzij wa' che ok apóstol rxin Cristo. Kas nkajo' chewa che neban utzil. Cara' nkajo' chewa mesque ajoj xnoktz'e'ta com ajni' majo'n rpoder Cristo pkak'a'. \v 8 Cara' quenbij chewa com ajoj majo'n achnak nkaban je mquita nuc'om ri' ruq'uin utzlaj tzij rxin Jesucristo, achnak nuc'om ri' ruq'uin jara' nkaban. \v 9 Com ajoj congan nokquicota tak majo'n nc'atzin ta nkacsaj chewij rpoder Cristo jc'ola pkak'a' y tak c'ola poder ewq'uin ixix che rbanic utzil. Congan kamjon rbanic oración pnecwent ch-utz c'ara' che nq'uiya y nwachina utzil rxin Dios ptak ewanm. \v 10 Rmal c'ara' tak cow xixnuchap chpam jawra jun carta jquentak ela ewq'uin com tak xtquenekaja ewq'uin majo'n qui'il ta ja we xcow xtquixnuchap y quencsaj chewij jpoder je y-on pnuk'a' rmal Kajaw Jesucristo. Com jara' poder yatanak chwa chquencsaj che eto'ic ch-utz c'ara' che nquixq'uiya, me rmal ta che quixnuyoj. \v 11 Camic quenbij chewa wch'alal, quixquicota. Tchumsaj c'a je m-utz ta emjon rbanic, Dios ta xtyukbana ec'u'x, xjun ta xteban, qui'il quixec'je'a. Wnenimaj jxenbij kaja chewa jara' nec'je'a Dios ewq'uin, arja' nyowa ojben ri'il ptak kanm y nuya' chewa che qui'il nec'je'a ewanm chwech. \v 12 Tey-a' rutzil ewech chbil tak ewi' per ruq'uin ta ojben ri'il rxin Dios. \v 13 Conjelal rtnamet Dios jec'ola wq'uin arj-e' nquetak ela rutzil ewech. \v 14 Ja utzil je nsipaj Kajaw Jesucristo rexbil ojben ri'il rxin Dios jara' xtec'je' ta ewq'uin che ixconjelal y xtec'je' ta Espíritu Santo ewq'uin chka', xjun ta xtuban chewa che ixconjelal. Amén.