\id JHN - Kayapó NT -Brazil 2011 (DBL -2013) \h Djuão rax \toc1 Djuão memã Jeju'ã ujarẽnh rax ne ja. \toc2 Djuão rax \toc3 Dju r \mt1 Djuão memã Jeju'ã ujarẽnh rax ne ja. \ip Djuão ne Jeju'ã ajarẽ. Jeju kute amijo ĩ ne rwỳk kêtri Bãmmẽ ro'ã kàjkwakam ar bari kumrẽx memã arẽ. Ne kam atãri Jeju kute amijo amirĩt ne kute meo mex ne kute memã amikabẽn jarẽnh ja'ã ujarẽnh tẽn àbir djàmã kumẽ. Nãm prĩne gwaj bamã Jeju kabẽn jarẽ. Jeju kute kukràdjà'ã mỳjja jakre kunĩ ne arẽ. Me kute tu amim Jeju kamnhĩxkumrẽx ne kam tĩn rã'ã rã'ãmã ne gwaj bamã arẽ. \ip Djuãomẽ kamybê Xijagu ne Ar kubê tep pynênh djwỳnh nhym Jeju arkum kabẽn nhym ar tu mỳjja kunĩmã iren Jeju kôt mõn kôt bikamẽnh rã'ã nhym Jeju wabi. Nhym memã Jeju jarẽ nhym me kôt kum kurên pa 'ãbyn apêxtimã kumẽ. Kamã ne ajte memã \it Mỳjja Apôx Kêtri Kukãm 'ã Ujarẽnh\it* jadjwỳ'ã pi'ôk no'ôk ne. \c 1 \s1 Me'õ nhidjibê kabẽn'ã ujarẽnh kadjy ne ja. \r Kar 10.36; Pir 2.6; Kor 2.9; Idja 1.2 \p \v 1 Mỳjja kunĩ kêtri ne arỳm me'õ nhidjibê Kabẽn. Me'õ nhidjibê Kabẽn kàjkwakam Metĩndjwỳnhmẽ ro'ã nhỹn adjwỳnhdjwỳ kubê Metĩndjwỳnh. \v 2 Ta ne mỳjja kunĩ kêtri Metĩndjwỳnhmẽ ro'ã nhỹ. \p \v 3 Kubê ne mỳjja kunĩ nhipêx djwỳnh. Ne ren kêt nhym ren mỳjja katorjadjwỳ kunĩ ren kêtkumrẽx. \v 4 Me'õ nhidjibê Kabẽnjabê ne mỳjja kunĩ tĩn djwỳnhkumrẽx. Ne kam kôt kute mrãmri ne me kurwỳ djà pyràk. Ga, ngônhpôk kute akamàt kô tyk kurwỳ nhym me kute akamàtkam mỳjja kunĩ pumũnh ne katàt mrãnhja pumũ. Me jadjwỳ ne me axwen kam mrãnh punu. Nhym kam me memã me'õ nhidjibê Kabẽnja'ã ajarẽ nhym me kwỳ arỳm amim tu markumrẽx. Kubê mỳjja kunĩ tĩn djwỳnhkam ne me kwỳ amim tu markumrẽx ne kam arỳm axwe kêt ne katàt amijo ba. \v 5 Ga, akamàt kô tykkam me kute mỳjja pumũnh kêt ne ba punuja pumũ. Me kwỳ jadjwỳ ne me axwen ba punu. Nhym kam me memã me'õ nhidjibê Kabẽnja'ã ajarẽ. Memã 'ã ajarẽ nhym me axweja kute akamàt kô tykkam baja pyràk ne me amim mar kêt. \p \v 6 Be, atemã me'õbê ne Djuão. Ngômã me angjênh djwỳnhja. Metĩndjwỳnh ne Djuão jano nhym arỳm kukwakam ujarẽnh tẽ. \p \v 7 Me'õ nhidjibê Kabẽnja kute mrãmri ne me kurwỳ djà pyràk nhym Djuão arỳm 'ã ujarẽnh tẽ. Kôt me kunĩ kute tu amim me'õbê Kabẽnja markumrẽx kadjy ne 'ã ujarẽnh tẽ. \v 8 Be, djãm Djuão ta kute me kurwỳ djàja pyràk? Kati. Kukãm kute 'ã ujarẽnh kadjy ne tẽ. \v 9 Me'õ nhidjibê Kabẽnja ne mrãmri kute amijo ba mexkumrẽx ne katàt kute memã kabẽn jarẽnhkumrẽx. Nãm me kunĩmã arẽnhkumrẽx. Kute mrãmri ne me kurwỳ djà kute memã pry kurwỳ pyràk. \p \v 10 Me'õ nhidjibê Kabẽnja ne amikadjy me kunĩ nhipêx ne tũmràm me'ỳr bôx ne me ro'ã ar ba. Ta ne amikadjy me kunĩ nhipêx. Nãm te me ipêx ne te me ro'ã ar ba nhym me kute amim mar kêt. \v 11 Õ me wỳnh'ỳr ne bôx nhym õ me wỳnh kute o aminhõ bẽnjadjwỳr kêt. \v 12 Nhym be, me kwỳ ne me apỹnh ĩ djàri arỳm o aminhõ bẽnjadjwỳrkumrẽx. Me ja ne me me'õ nhidjibê Kabẽnja'ã amim, \p —Mrãmri ne kubê Metĩndjwỳnh Krakumrẽx, ane. Nãm me amim anen arỳm o aminhõkumrẽx. Nhym kam arỳm apỹnh me ĩ djàri memã kum, \p —Mrãmri ne arỳm abê Metĩndjwỳnh krakumrẽx, ane. \v 13 Mebê Metĩndjwỳnh krakam arỳm umar djà ny. Umar djà nyo kute mrãmri ne me prĩre bixadjwỳr nykam umar djà ny pyràk. Djãm me my kute me niremã kra jadjwỳrkôt me umar djà ny? Kati. Nàr, djãm me my kute me nireo ikwã prãmkôt ne me umar djà ny? Kati. Nàr, djãm me kute kra'ã amim karõkôt me umar djà ny? Kati. Metĩndjwỳnh kute memã amak bônhkôt me umar djà ny. \p \v 14 Be, me'õ nhidjibê Kabẽnja ne arỳm amijo ĩ ne me baro'ã ar ba. Nãm mexo uman ar ba. Ar ba ne bar prĩne mexo umakôt omũnho iba. Bãm pyma o ne uma. Kubê Metĩndjwỳnh Kra djwỳnh. Pydji. Kam ne prĩne mexo uma. Ta ne tu kum me kaprĩ:kumrẽx\f + \fr 1:14 \ft Djãm me ta ne me axwe kêt nhym pãnh kum me kaprĩ Kati. Me ta te axwe kêtmã nhym ta arỳm tu kum me kaprĩ.\f* ne kabẽn pỹnh ne arẽn me baro'ã ar ba. \p \v 15 Be, ngômã me angjênh djwỳnhbê Djuão ne kàj bê 'ã ajarẽn memã kum, \p —Arỳm ne ba ar amã me'õ ja'ã ajarẽn 'ã ar amã, “Me'õ dja ikôt bôx. Nãm raxo katàt ijakre. Be, mỳkam? Bir, amrẽbê: ikêtri ne ar ba tũm. Kam ne raxo katàt ijakre”, ane. Arỳm ne ba ã ar amã ane. Nãm ã Djuão memã ane. \v 16 Be, mỳjja kunĩ ne õ. Ta ne ukaprĩo ukaprĩn õ mỳjja kunĩmẽ me bakunĩo djuw mexo nhỹ. \v 17 Môjdjê ne Metĩndjwỳnh kukwakam me kute katàt amijo ba'ã memã karõ. Me axwe kêt kadjy memã karõ. Nhym be, Jeju Kritu ta ne tu kum me kaprĩn kabẽn pỹnh ne arẽ. \v 18 Be, djãm me'õ ne kute Metĩndjwỳnh pumũnh got? Arkati. Kra djwỳnh pydjibit ne kute omũnh. Bãmmẽ ro'ã ne nhỹ. Krabit kute omũnh ne arỳm memã 'ã ajarẽ. \s1 Djuão kute memã amijarẽnh kadjy ne ja. \r Mat 3.1; Mak 1.1; Ruk 3.1 \p \v 19 Be, Djeruxarẽkam mebê idjaer rũnhja ne me Djuãomã me kwỳ jano. Ne me kadjy Metĩndjwỳnh mar djwỳnh kwỳ jano. Ne mebê Rewidjwỳ kwỳ jano. Me kute abej Djuão kukjêr kadjy ne me me kwỳja jano nhym me arỳm 'ỳr mõ. 'Ỳr mõ:n kam arỳm 'ỳr bôx ne kum, \p —Mỳj me ajõ ga nã? Djãm abê me inhõ Bẽnjadjwỳrbê kumkatibê Kritu? ane. \v 20 Nhym Djuão memã 'êx kêt ne mrãmri tu memã arẽnhkumrẽx ne memã kum, \p —Ba ibê Kritu kêt. Metĩndjwỳnh kute ijã me õ Bẽnjadjwỳrbê kumkati mẽnh kêt, ane. \p \v 21 Nhym me kum, \p —Be, abê Kritu kêtkam mỳj me ajõ ga nã? Djãm abê Metĩndjwỳnh kukwakam kabẽn jarẽnh djwỳnh? Djãm abê Erij? ane. \p Nhym memã kum, “Kati”, ane. \p Nhym me kum, \p —Metĩndjwỳnh kute me imã kukwakam kabẽn jarẽnh djwỳnh'õ janormã. Djãm ga? ane. \p Nhym memã kum, “Kati”, ane. \p \v 22 Nhym me kum, \p —Bir, dja ga me imã amijarẽ. Me ije memã akabẽn jarẽnh kadjy. Me kute awỳr me ijanor ba me ije memã akabẽn jarẽnh nhym me kute amar kadjy on me imã amijarẽ, ane. \p \v 23 Nhym memã kum, \p —Be, amrẽbê: ne Metĩndjwỳnh kukwakam kabẽn jarẽnh djwỳnhbê Idjaij ijã kabẽn jarẽn me bakukãmãremã kum, \q1 “Kapôt kukritkam dja me'õ kàj bê me akren memã kum, \q1 ‘Bẽnjadjwỳr djwỳnh kutêp wãnh ajaxwemã anhiren kum amex. Kute mrãmri ne me kute me bẽnjadjwỳr rũnhmã katàt pry jadjwỳr nhym mexja pyràk. Dja gar ã kutêp amexo ane’, ane.” \m Ba ijã ne Idjaij memã ane, ane. Djuão ã memã ane. \p \v 24 Be, mebê idjaer rũnh kute Djuão'ỳr me kwỳ janorja, kute kukjêrjabê ne mebê pardjêu. \v 25 Djuão amijã memã ane nhym me kum, \p —Be, abê Bẽnjadjwỳrbê kumkatibê Kritu kêt ne abê Erij kêt ne abê Metĩndjwỳnh kukwakam kabẽn jarẽnh djwỳnh'õ kêt ne kam Metĩndjwỳnhmã ngômã me angjênho aba. Mỳkam? ane. \p \v 26 Nhym memã kum, \p —Bir, ba ikajgo me:xi. Ije Metĩndjwỳnhmã me arẽnh kadjy ba ngômãbit me angjênho iba. Ikajgo nhym be, me'õ ra:x arỳm bôx. Ne kam ar me banhipôkri ba ga me aje mar kêt. \v 27 Tãmwã 'ã ne ba me amã, “Me'õ gêdja ikôt bôx. Nãm raxo katàt ijakre”, ane. Bãm te irax ne 'ã inhibôn ije kum parkà 'ãpre bônh ne o itẽm prãmje. Be, ãm irax ba ren arỳm kum apê. Nhym be, kati. Ãm ingrire. Nãm raxo ijakrenh mex ne. Nãm ã Djuão memã ane. \p \v 28 Ngô raxbê Djodão nhikjê'ã krĩbê Betanhakam ne ã memã ane. Ngômã kute me angjênh djàkam ne ã memã ane. Djeruxarẽ kurũm me bôxjamã ã ane. \s1 Djuão kute arkum Metĩndjwỳnh Kra jakre kadjy ne ja. \r Mat 3.11; Mak 1.10; Ruk 3.22 \p \v 29 Nhym kam arỳm akamàt ne akati. Nhym Djuão ar jãnh dja nhym nĩnh Jeju Djuão kutã tẽ. Nhym omũn 'ã memã kum, \p —Ota, Metĩndjwỳnh nhõ Mrykĩ'ãtomti jabatành ny tẽ. Tãm ne Metĩndjwỳnh me bawỳr ano nhym me kute bĩn nhym kute me kunĩ jaxweo pãnhmã. \v 30 Tãmwã 'ã ne ba ar amã, “Me'õ dja ikôt bôx. Nãm raxo katàt ijakre. Be, mỳkam? Bir, amrẽbê: ikêtri ar ba tũm. Kam ne raxo katàt ijakre”, ane. \v 31 Be, djãm ba ne ba amrẽbê nokre pumũ? Kati. Ije amrẽbê omũnh kêt. Metĩndjwỳnh kabẽnkôt ije me abê idjaermã Kritu'ã idjujarẽnh ga me aje marmã. Jabit ne ba kuma. Me aje Kritu marmã ne ba ngômã me ajangjênho iba, ane. \p \v 32-33 Ne kam Djuão ajte memã kum, \p —Djãm amrẽbê ije nokre pumũnh got? Kati. Metĩndjwỳnh amrẽbê ngômã me angjênh'ã imã karõ. Ne kam ije Kritu nokre pumũnh kadjy ta ajte imã, “Be, me'õ'ã dja Ikarõ ruw ne arek kam nhỹ ga omũ. Tãmja ta gêdja memã Ikarõ jano nhym arỳm meo ba”, ane. Kute imã anhỹr kôt ne ba kam arỳm nokre pumũ. Metĩndjwỳnh Karõ kute tut pyràk arỳm Jeju'ã ruw ne arek kam nhỹ ba arỳm omũn kam nokre pumũ. \v 34 Ije nokre pumũnhkam ba arỳm memã arẽnhkumrẽx ne memã kum, “Be, mrãmri tãmwãbê Metĩndjwỳnh Krakumrẽx”, ane. Jeju kutã tẽmkam Djuão ã memã ane. \s1 Ar kumrẽx kute Jeju kôt amijo bikamẽnh'ã ujarẽnh. \p \v 35-36 Nhym kam ajte akati nhym Djuãomẽ kôt ba djwỳnh amãnhkrut ar Jeju tẽmkôt omũnho dja nhym arỳm arkum, \p —Ota, Metĩndjwỳnh nhõ Mrykĩ'ãtomti jabatành ny tẽ, ane. \v 37 Nhym Djuãokôt ba djwỳnh ar kuman mã Jeju kôt ajkamẽ. \v 38 Nhym Jeju ar'ỳr akẽx nhym ar kôt tẽ nhym ar omũn arkum, \p —Mỳj nã? Mỳj ne gar amã kĩnh ne ikôt tẽ? ane. \p Nhym ar kum, \p —Rabi, nhỹnh ne ga anhũrkwãja? ane. Ujarẽnh djwỳnh'ã ne ar kum, “Rabi”, ane. \p \v 39 Nãm ar ũrkwã jabej kukij nhym arkum, \p —Amrẽ ar ikôt tẽn omũ, ane. \p Nhym ar arỳm kôt tẽ. Kôt tẽ:n arỳm ũrkwã'ỳr bôx ne arỳm omũ. Ne kam arek kam nhỹ. Arỳm ar'ã amykrykam ar arek kam nhỹ. Nhỹ: nhym ar'ã akati. \p \v 40 Be, ar amãnhkrut kute Djuão kabẽn mar ne mã Jeju kôt bikamẽnhja nhikjê nhidjibê ne Ãngre. Ãngremẽ Ximão Pedru ar axikôt apôx. \v 41 Nãm ar ỹr'ã akati nhym Ãngre kamy Ximão kumrẽx jabej tẽn arỳm kum katon kum, \p —Arỳm ne bar Mexijmã ikato, ane. Me õ Bẽnjadjwỳrbê kumkatibê Kritu'ã ne me kum Mexij jarẽ. \p \v 42 Nãm Ximãomã anen arỳm Jeju'ỳr o tẽn 'ỳr o bôx ne kum akre. Nhym kam Jeju arek omũnho djan kum, \p —Ga abê Ximão. Djônaj ne adji. Dja ba jakam amã Xepa jarẽ, ane. Be, kẽn'ã ne kum Xepa jarẽ. Me bakabẽnkam ne kum Pedru jarẽ. \p \v 43 Nhym ajte ar'ã akati nhym Jeju pykabê Garrêja'ỳr tẽmmã. Ne 'ỳr tẽm kêtri Piripi kumrẽxmã katon kum, \p —Amrẽ mã ikôt ajkamẽ, ane. \p \v 44 Krĩraxbê Bexadakam ne Piripi nhũrkwã. Kamdjwỳ ne Ãngremẽ Pedru ar ũrkwã. \v 45 Nãm Jeju Piripimã kabẽn nhym kam arỳm tẽn Natanajeumã kum, \p —Arỳm ne bar kum ikato. Me bakukãmãre Môjdjê kute me bakukràdjà'ã pi'ôk no'ôkkam kute tãmwã'ã pi'ôk no'ôk. Metĩndjwỳnh kukwakam kabẽn jarẽnh djwỳnh 'õdjwỳ ar kute tãmwã'ã pi'ôk no'ôk. Bar pi'ôk kôt kum ikato. Kubê ne Nadjarekam Jeju, ane. \p \v 46 Nhym Natanajeu kum, \p —Tô nhỹnh, djãm Nadjare kurũm mỳjja mex'õ kator prãm got? ane. \p Nhym kum, “Amrẽ ikôt tẽn omũ”, ane. \p \v 47 Ne kam arỳm 'ỳr o tẽ. 'Ỳr o tẽ:n 'ỳr o bôx. Nhym Jeju arỳm Natanajeu tẽmkôt omũn kum, \p —Be, ga abê idjaerkumrẽx. Ajêxnhĩ kêtkumrẽx, ane. \p \v 48 Nhym Natanajeu kum, \p —Je, nhỹnh ne ga arỳm ima? ane. \p Nhym kum, \p —Be, Piripi kute iwỳr ajwỳr kêtri ne ba arỳm apumũ. Pĩbê pigêre parbê anhỹrri ne ba arỳm apumũ, ane. \p \v 49 Nhym kum, \p —Ujarẽnh djwỳnh, mrãmri ne abê Metĩndjwỳnh Krakumrẽx. Abê mebê idjaer nhõ bẽnjadjwỳr rax, ane. \p \v 50 Nhym Jeju kum, \p —Ba ije amã, “Pigêre parbê anhỹrri ba arỳm apumũ”, anhỹrbit. Ga kam arỳm tu amim imarkumrẽx. Adjỹm, dja ba ajte mỳjja pumũnh kêt kwỳ nhipê:x ga omũ. Mỳjja raxo kute ajbir ije amã arẽnhja jakrenh mex dja ga omũ, ane. \v 51 Ne kam ajte kum, \p —Ba ije amijo inhĩ dja ĩ ijã kàjkwa abenbê ajkij nhym Metĩndjwỳnh kadjy mrãnh djwỳnh arỳm ikurũm wabin ijã axidjuw gar arỳm omũ. Mrãmri ne ba ar amã ja jarẽnhkumrẽx, ane. \c 2 \s1 Kute ngôo pidjô kangô. \p \v 1 Nhym akatin akatin akati nhym onĩj Garrêjakam krĩraxbê Kanakam me'õ myja me'õ nire'ỳr mõrmã. Nhym me me kukràdjà kôt arỳm ar'ã akuprõn kute abenã ar mẽnhmã o dja. Nhym Jeju nã me kôt kam ar ba. \v 2 Nhym me Jejumẽ kôt ba djwỳnh arkum krà nhym ar arỳm me'ỳr bôx. \v 3 Me'ỳr bôx nhym uba kangô arỳm mebê apêx. Nhym nãja Jejumã kum, \p —Uba kangô ne arỳm mebê apêx, ane. \v 4 Nhym kum, \p —Adjỹm me'õ nire. Djãm arỳm idjàpênh'ã myt bôx got ga imã arẽ? ane. \p \v 5 Nhym kam nã kikrekam me õ àpênhmã kum, \p —Gêdja ar amã arẽ gar kabẽn kôt apê. Nãm ã nã arkum ane. \p \v 6 Nhym kam kẽno ngônhbê 6 ne ku'ê. Me kute amiku'õnh djà kadjy ne ngônhja. Mebê idjaer kute Metĩndjwỳnhmã amiku'õnh djà kadjy. Ngônh kre rũnh kute ngônhti pyràk. Kẽno ngônh pydji kre'ã akrekam ne kute ngônhkrõkrõkti ipuo amãnhkrut ne amãnhkrut pyràk. \p \v 7 Nã me àpênh djwỳnhmã kabẽn nhym kam Jeju arkum, “Ar ngôo ipu”, ane. Nhym kam ar ngô runho tẽn o ipu mex ne. \p \v 8 Nhym arkum, \p —Ar kwỳ run memã ỹr djwỳnhmã o tẽ, ane. \p \v 9 Nhym arỳm ar kwỳ run memã ỹr djwỳnhmã o tẽ nhym arỳm kakin amim, \p —Je tô, nhỹnh ne uba kangôja? ane. Ne kam amiwỳr me'õ my kute ni'ỳr mõrja 'uw nhym 'ỳr bôx nhym kum, \p \v 10 —E kum, uba kangô mexkumrẽx ne ga o apdjun ajbir o akato. Djãm me kute ã o anhỹr got? Kati. Me kute abenã me rẽnhkam ne me kute memã kangô djànhkumrẽxja kumrẽxo apôx. Ne me kute o kõm kumexkambit kute memã kàjbê kangô djànho apôx. Be, ga ne ga atemã ne ajbir kangô djànhkumrẽx jao akato, ane. \p \v 11 Be, me kute raxmã kator kadjy mỳjja pumũnh kêt nhipêx krax ne ja. Garrêjakam krĩraxbê Kanakam ne ngô kajgoo uba kangô nhipêx ne o memã amiraxo amirĩt. Nhym kam kôt ba djwỳnh ar kute omũnhkam tu amim markumrẽx. \p \v 12 Nhym kam Jeju krĩraxbê Kapana'ỳr rwỳk tẽ. Nãmẽ kamymẽ kôt ba djwỳnhmẽ ne ar kôt mõ. Ar 'ỳr rwỳk mõ:n arỳm 'ỳr bôx. Ne Kapanakam ar ba: nhym ar'ã akati ngrêrebit apêx. Nhym kam ar ajte mõ. \s1 Kute Metĩndjwỳnh nhõ kikreti nêje me anor. \r Mat 21.12; Mak 11.15; Ruk 19.45 \p \v 13 Djeruxarẽkam mebê idjaer kute aben pydji 'ỳr. Me kute aben kajmã'ã Metĩndjwỳnh me bê idjaer kukãmãre nhirôbê mrãnhja mar kadjy ne me aben pydji 'ỳr. Nhym Jeju arỳm mekôt 'ỳr tẽ. 'Ỳr tẽ:n kam arỳm 'ỳr bôx. \v 14 Ne kam Metĩndjwỳnh nhõ kikretimã wadjà. Nhym me kumex. Me kute pi'ôk kaprĩ pãnh memã mry nhõr djwỳnh kumex. Mry bàri, mrykĩ'ãtomti, tut nhõr djwỳnh kumex. Nhym me kute me õ pi'ôk kaprĩ pãnh memã kikreti nhõ pi'ôk kaprĩja nhõr kadjy me kumex. Nhym arỳm me omũ. \v 15 Ne kam me kadjy arỳm djudjêdjêo me kaprêprêk djà nhipêx ne arỳm me aêro tẽn bõm me kurẽ. Nãm me kunĩmẽ me õ mrykĩ'ãtomtimẽ me õ mry bàri jano. Nãm me kute me õ pi'ôk kaprĩ pãnh memã kikreti nhõ pi'ôk kaprĩ nhõr djwỳnhjabê pi'ôk kaprĩ ngràn mebê pĩponh ikjêo rẽnho tẽ. \fig |src="CN01787B.TIF" size="span" copy="© 1978 David C. Cook Publishing Co." ref="Djuão rax 2.15" \fig* \v 16 Ne tut nhõr djwỳnhmã kum, \p —Mũm me mỳjjao akato. Djãm Ibãm nhõ kikreo bikẽnh got ga me kikre kreo àpnu? Kwãrĩk wãnh Ibãm nhõ kikrekam mỳjja pãnh abenmã pi'ôk kaprĩ nhõr kêt, ane. \p \v 17 Nhym kôt ba djwỳnh omũn arỳm pi'ôkkam Metĩndjwỳnh kabẽn ma. Amrẽbê: Kra kute Bãmmã kum, \q1 “Dja ba anhõ kikre'ã ino tỳx nhym me arỳm ibĩ”, \m anhỹr ja ne ar arỳm kuma. \p \v 18 Nhym kam mebê idjaer rũnh Jejumã kum, \p —Goja on mỳjja pumũnh kêt'õ nhipêx bar omũ. Ne kam arỳm abẽnjadjwỳr rax ma. Aje mỳj me'õ kabẽnkôt kikretikam me anoro abaja ma, ane. \p \v 19 Nhym memã kum, \p —Ã. Dja ba ĩ me amã mỳjja pumũnh kêt'õ nhipêx. Dja me Metĩndjwỳnh nhõ kikretija ngrà ba kam akubyn ipêx. Ije ipêxo idjãm'ã gêdja akati amãnhkrut ne ikjêkêt apêx ba arỳm ipêx pa, ane. \p \v 20 Nhym me kum, \p —Tô nhỹnh? Djãm kikre ja nhipêx'ã akati amãnhkrut ne ikjêkêt apêx got? Kati. Be, me kute kikreti ja nhipêxo ku'ê'ã amex krãptĩ:bê 46 apêx nhym me arỳm ipêx pa, ane. \v 21 Be, djãm Metĩndjwỳnh nhõ kikreti wã'ã ne memã kabẽn jarẽ? Kati. Aminhĩ'ã ne Metĩndjwỳnh nhõ kikreti jakren memã arẽ. Be, Jeju nhĩ kute mrãmri ne Metĩndjwỳnh nhõ kikre pyràk. Dja ty nhym me adjà. \v 22 Nhym kam arỳm akubyn tĩn. Nhym kôt ba djwỳnh akubyn tĩnkôt omũn akubyn amijo tẽn arỳm Jeju kabẽn ja ma. Kute aminhĩ'ã kikreti jakreja man amim, \p —Be, mrãmri ne Metĩndjwỳnh amrẽbê: pi'ôkkam Jeju kônh kabẽn dji. Mrãmri ne Jeju kabẽnkumrẽx, ane. Dja kôt ba djwỳnh ar kikreti'ã kabẽn man ã amim ane. \p \v 23 Me krãptĩ kute aben pydji djà nhõ akatikam ne Jeju Djeruxarẽkam ar ba. Me kute aben kajmã'ã Metĩndjwỳnh me bê idjaer kukãmãre nhirôbê mrãnhja mar kadjy ne me aben pydji. Nhym Jeju mekam ar ban arỳm mỳjja pumũnh kêt kwỳ nhipê:x. Nãm me punu krãptĩ:o mex nhym me arỳm omũ. Me krãptĩ ne me omũn arỳm amim, \p —Be, mrãmri ne Jejubê Metĩndjwỳnh Krakumrẽx. Mrãmri kubê me banhõ Bẽnjadjwỳrbê kumkatibê Kritukumrẽx, ane. \v 24 Nhym Jeju arỳm me kabẽn man amim, \p —Be, djãm mrãmri me krãptĩja kute tu amim imarkumrẽx got, ba on meo iba? Kati. Me krãptĩ kabẽn kajgo, ane. Be, djãm Jeju kute me mar kêt got? Nãm kute me kunĩ mar. \v 25 Djãm kute me'õmã, “Mỳj ne me kuma”? anhỹr prãm got? Kati. Kute prĩne me õkre kadjwỳnhbê me kabẽn mar. Kute me kwỳ kabẽn kajgo mar. \c 3 \s1 Nikodemumã umar djà ny'ã ujarẽnh. \p \v 1 Be, me'õ, idjibê Nikodemu. Kubê pardjêu'õ. Me rũnhmẽ ro'ã ne mebê idjaer kunĩmã nhỹ. \v 2 Akamàtkam ne Jeju'ỳr tẽn 'ỳr bôx ne kum, \p —Ujarẽnh djwỳnh, mrãmri ne Metĩndjwỳnh ajano. Aje memã kukràdjà'ã adjujarẽnh kadjy ajano ga bôx. Arỳm ba me ije amar. Ga ne ga aje mỳjja pumũnh kêt kwỳ nhipê:x, me punu krãptĩ:o mex. Kam ne ba me arỳm kôt ije amar. Djãm me'õ kajgo kute ã meo anhỹrmã got? Kati. Be, Metĩndjwỳnh amẽ amijo kajkep. Kam ne ga ã meo ane. Nãm ã Nikodemu Jejumã ane. \fig |src="CN01670b.tif" size="span" copy="© 1978 David C. Cook Publishing Co." ref="Djuão rax 3.1-16" \fig* \p \v 3 Nhym kum, \p —Ẽ, djãm aje Metĩndjwỳnh rax ne kute meo bajamã akator ne aje marmã ne ga tẽ? Be, ga ne ga te aje kum akatormã. Adjumar djà nykambit. Adjumar djà ny kute me prĩre bixadjwỳr nykam umar djà ny pyràk. Kambit dja ga kum akaton ama. Mrãmri ne ba amã ja jarẽnhkumrẽx, ane. \p \v 4 Nhym kum, \p —Je, mỳj dja ba idjumar djà ny kadjy on? Djãm arỳm ijabatànhkam ije inã tikkremã idjàr ne ajte ikator got ba idjumar djà nymã? ane. \p \v 5 Nhym kum, \p —Djãm ja ne ba amã arẽ? Kati. Dja me amim Metĩndjwỳnh kabẽn ma. Metĩndjwỳnh kabẽn ne kute ngô pyràk. Dja me amim kabẽn ma nhym Karõ arỳm memã amak bô nhym me arỳm umar djà ny kute me prĩre bixadjwỳr nykam umar djà ny pyràk. Nhym kam Metĩndjwỳnh arỳm amim me utàn ar meo ba. Mrãmri ne ba amã ja jarẽnhkumrẽx. \p \v 6 Djãm me my kute memã kra jadjwỳr nhym me bixadjwỳrkam Metĩndjwỳnh kôt umar? Kati. Me kôt umar kêtkumrẽx. Nhym be, Metĩndjwỳnh Karõ kute meo ny kôt ne me mrãmri umar djà nykumrẽx ne arỳm kôt umar. \v 7 Ba amã, “Dja ga adjumar djà ny kute mrãmri ne me prĩre bixadjwỳr nykam umar djà ny pyràk”, ane. Ije amã anhỹrkam kwãrĩk wãnh te aje marmã ikam ano tyk ne anhỹr kêt. \v 8 Be, ga, kôkreja pumũ. Djãm ga aje àbêrja kraxkôt omũnh ne nhĩ'ãm prõtkôt aje omũnh? Kati. Metĩndjwỳnh Karõdjwỳ djãm aje omũnh? Kati. Kute memã umar djà ny jangjênhdjwỳ djãm aje kôt omũnh? Kati. Aje kôt omũnh ne mar kêtkumrẽx, ane. \p \v 9 Nhym Nikodemu kum, \p —Kon. Bir, mỳj dja kute memã umar djà ny jangjênh on? ane. \p \v 10 Nhym kum, \p —Be, ga ne ga mebê idjaerkam me kukràdjà'ã adjujarẽnh djwỳnh ne ren aje ikabẽn mar. Nhym be, kati. Aje imar kêt, ane. \v 11 Mrãmri amrẽbê ar ije mỳjja mar ne omũnhkumrẽx. Ne kam arỳm me amã arẽ ga me kam aje amim ar imar kêt rã'ã. \v 12 Pykakam me kukràdjà kôt ba arỳm amã ikabẽn jarẽ ga aje amim imar kêt. Ne ba ren kàjkwakam ikukràdjà kôt amã ikabẽn jarẽ. Djãm kam ga ren tu amim imarkumrẽx? Kati. Ga ren kamdjwỳ aje amim imar kêtkumrẽx. \p \v 13 Be, nhỹnh ne me'õ kute kàjkwakam kukràdjà marmã 'ỳr wabin 'ỳr bôx? Ne kuman akubyn ruwn arỳm memã arẽ. Kati. Pykakam me'õ kute kadjy àbir kêtkumrẽx. Ba ije amijo inhĩbit ne ba arỳm kàjkwa kurũm ruw. Ba ne ba kam inhỹr tũm. Ne kam arỳm me amã arẽ. \p \v 14 Be, me bakukãmãre Môjdjê kapôt kukritkam kryto kangã karõ nhipêx. Ipêx ne pĩ'ã kunhôn arỳm kàjmã kudja. Kudja nhym kangã karõ kỳjrũm pĩ'ã wajêt. Badjwỳ, ije amijo inhĩdjwỳ, dja me pĩ'ã inhô ba arỳm kỳjrũm ã ijêto ane. \v 15 Mỳj kadjy dja ba kỳjrũm wajêt? Bir, dja me kwỳ ĩ pỹnhkôt tu amim imarkumrẽx ne arỳm Metĩndjwỳnh kôt tĩn ne ar ba rã'ã: rã'ã ne. Ja kadjy dja ba kỳjrũm wajêt. Nãm ã Jeju Nikodemumã ane. \p \v 16 Metĩndjwỳnh ne kum pykakam me kunĩ jabê:. Mỳj ne kum me abê on? Bir, nãm me kadjy Kra djwỳnh jano. Kra pydji jano nhym arỳm pykamã bôx ne me kadjy ty. Mỳj kadjy ne ty? Bir, dja me kwỳ ĩ pỹnhkôt tu amim Kra markumrẽx nhym arỳm me utà. Dja me biknor tokry djàkam me biknorbê me utà nhym kam me Metĩndjwỳnhkôt tĩn ne ar ba rã'ã: rã'ã ne. Ja kadjy ne ty. Nãm ã Metĩndjwỳnh kum me kunĩ jabêo ane. \p \v 17 Mỳj kadjy ne Metĩndjwỳnh pykamã Kra jano? Djãm kute memã axwe pãnh jarẽnh nhym me me biknor tokry djàkam biknor kadjy? Kati. Kute kubê me kunĩ pytàrmã ne ano. \v 18 Be, me kute arỳm tu amim Kra markumrẽxja Metĩndjwỳnh kute memã axwe pãnh jarẽnh kêtkumrẽx nhym me biknor kadjy kêtkumrẽx. Nhym be, me kute amim mar prãm kêtjamã ne arỳm kute memã axwe pãnh jarẽnhkumrẽx. Arỳm kute me'ã amim, \p —Tãmwã dja axwe pãnh me biknor tokry djàkam akuno, anhỹrkumrẽx. Mỳkam? Bir, Metĩndjwỳnh Kra djwỳnh me kute amim mar prãm kêtkam dja me arỳm akuno. \p \v 19 Mỳj ne Metĩndjwỳnh amim arẽn kam arỳm memã me biknor tokry djàkam biknor jarẽ? Bir, nãm amim, \p —Ba arỳm pykakam memã Jeju jano nhym bôx. Jeju ne kute memã pry kurwỳ djà pyràk. Jejukôt me katàt amijo ban tĩnkumrẽx. Nã bãm memã ano nhym me kum kĩnh kêt. Ga, akamàt kô tykkam me kute mỳjja pumũnh kêt ne ba punuja pumũ. Me jadjwỳ ne me kum arĩk ar baja kĩnh. Mỳkam? Bir, me axwe'ã maje kum katàt amijo ba kĩnh kêt. Nãm ã me'ã amim ane. \p \v 20 Ga, me kunĩ arĩk ar baja kum Jeju kurê ja pumũ. Jeju kute memã pry kurwỳ djà pyràk me kum kurê. Djãm me kute amim Jeju mar ne kôt kute amijo ba prãm? Kati. Ren me amim Jeju ma nhym ren arỳm memã apỹnh axwe jarẽ. Axwe pãnh kute memã bẽn tỳx pymaje ne me kute amim mar prãm kêt. \v 21 Nhym be, me katàt kute amijo baja ne me kute Jeju kôt amijo ba prãm. Jeju kute memã pry kurwỳ djà pyràk ja ne me kute kôt amijo ba prãm. Mỳj kadjy? Bir, dja me kôt ar amijo ba nhym me arỳm omũ. Kôt me ukaprĩja pumũ. Metĩndjwỳnh djukaprĩ kôt me ukaprĩ dja memã amirĩtkumrẽx nhym me arỳm omũ. Ja kadjy ne me kute Jeju kôt amijo ba prãm. \s1 Djuão Jeju'ã ujarẽnh. \p \v 22 Jeju Nikodemumã kabẽn pan kam kôt ba djwỳnhmẽ arỳm ar tẽ. Tẽ:n kam arỳm pykabê Djudêjakam bôx. Bôx ne arek ar kam ba. Metĩndjwỳnhmã ngômã me angjênho ba. \v 23 Nhym Djuãodjwỳ amũ ngômã me angjênho ba. Amũ krĩraxbê Xarĩ kuri pykabê Inõkam ne ngômã me angjênho ba. Kam ngô kumexkam ne meo ba. Nhym me 'ỳr bôxo ku'ê nhym ngômã me angjênho ku'ê. \v 24 Me kute Djuãobê ijê kêtri ne meo ku'ê. \p \v 25 Nhym kam Djuãokôt ba djwỳnhmẽ mebê idjaermẽ ar arỳm aktã kabẽno aben japanho dja. Nãm ar abenmã kum, \p —Mỳj godja me ngôo me on nhym Metĩndjwỳnh memã mex jarẽ? anen \v 26 arỳm Djuão'ỳr tẽn 'ỳr bôx ne Jeju'ã kum, \p —Ẽ, ujarẽnh djwỳnh, aje ngôbê Djodão nhijukri me'õmẽ ro'ã aban aje 'ã adjujarẽnh ar aba. Be, adjwỳnhdjwỳ arỳm ngômã me angjênho ba nhym me kunĩ arỳm mũm abê tẽn 'ã kume:x, ane. \p \v 27 Nhym Djuão memã kum, \p —Kwãrĩk wãnh rã'ã. Metĩndjwỳnh kute me'ã kum karõja ne me arỳm mũm 'ỳr bôx. \v 28 Ba arỳm me amã amijarẽ ga me ikabẽn ma. Ba me amã, “Djãm ibê me banhõ Bẽnjadjwỳrbê kumkati got? Djãm ibê Kritu got? Kati. Kukãm ne Metĩndjwỳnh ijano ba tẽ”, ane. Ba arỳm me amã ja jarẽ ga me arỳm ama. \p \v 29 Djãm me wã ne inhõ me? Kati. Me wã ne Jeju nhõ me. Ga, me mjênbit kute prõo baja pumũ. Jeju kute prõo ba mãn pràbê me wão ba. Jejubit ne me wão aminhõn meo ba. Ba ne inhõ me kêt. Be, ba ne ba amybỳm kam ikĩnhkumrẽx. Ga, me mjên prõ'ỳr baja pumũ. Nhym amybỳm mjên nhõbikwa kajgo arỳm mjên kabẽn ma. Kabẽn man kam arỳm kĩnhkumrẽx ne. Jeju'ã me krãptĩkam ne ba arỳm ã ikĩnho ane. \v 30 Mrãmri dja raxo amũ ijakrenho tẽ. Nãm ã Djuão memã ane. \p \v 31 Kàjkwa kurũm rwỳkja ne raxo kute me kunĩ jakrenh. Nhym be, pykabê me bixadjwỳrja ne me pykabê ar ba. Pykabê ar ban pykabê mỳjjabit jarẽ. Nhym be, kàjkwa kurũm rwỳkja raxo kute me kunĩ jakrenh. \v 32 Kute kàjkwakam mỳjja pumũnh ne mar ne memã 'ã amijarẽnho ba. Nhym me krãptĩ: kute amim kabẽn mar kêt. \v 33 Nhym be, me kwỳ kute amim, \p —Mrãmri ne Jeju kabẽn katàtkumrẽx, anhỹrkam djãm Jejubit ne me amim kuma? Kati. Kàjkwakam Metĩndjwỳnhdjwỳ ne me amim kuma. Nãm me amim, \p —Mrãmri ne Metĩndjwỳnh kabẽn katàtkumrẽx, ane. \p \v 34 Metĩndjwỳnh kute anorkam ne Kra arỳm Metĩndjwỳnh kukwakam kabẽn jarẽnho ba. Kute kubê Karõ nê kêtkumrẽx nhym kute 'amỳnh tỳx ne o ba. \v 35 Kàjkwakam Bãm kum Kra jabê. Ne kam arỳm Kramã õ mỳjja'ã kum karõn kam kum kunĩ kanga nhym ar o ba. \v 36 Kra Bãm nhõ mỳjja kunĩo ba nhym kam me kute tu amim Kra markumrẽxja arỳm Metĩndjwỳnhkôt tĩn ne ar ba rã'ã: rã'ã ne. Nhym be, me kute amim Kra mar kêtja dja me tĩnkumrẽx'ỳr bôx kêtkumrẽx. Metĩndjwỳnh dja mekam ngryk rã'ã ne. \c 4 \s1 Xamarijkam me'õ nire ja'ã ujarẽnh. \p \v 1-3 Nhym kam Bẽnjadjwỳr djwỳnh Jeju arỳm pykabê Djudêja kurũm tẽ. Mỳkam ne tẽ? Bir, arỳm kute õ me jao Djuão jakrenhkam. Jeju amikôt me kamẽn ngômã me angij nhym me arỳm kume:x. Nhym mebê pardjêu arỳm me kumex jarẽnh ma. Nhym kam arỳm amim, \p —Be, me arỳm kute ijã me kumex jarẽnh mar. Ba on, ane. Ne kam arỳm mebê tẽ. Djãm Jeju ta ne ngômã me angjênho ba? Kati. Kôt ba djwỳnh ne ar ngômã me angjênho ba. Nãm Jeju Djudêja kurũm tẽn kam ajte pykabê Garrêja'ỳr tẽmmã. \p \v 4 Ne kam arỳm tu Garrêja'ỳr pykabê Xamarijkôt tẽm prãm. \v 5 Nãm Xamarijkôt tẽ:n kam arỳm krĩrax'õ'ỳr bôx. Idjibê ne Xika. Kuri ne Jôdje nhõ pyka. Amrẽbê: me bakukãmãre Djako kra Jôdjemã pyka kwỳ tan kum kungã. \v 6 Õ pykakam ne Djako nhõ ngômkwati. Nãm Jeju krĩrax'ỳr bôx ne arỳm pykakôt tẽm kurêje katy. Ne kam tẽn arỳm ngômkwati jakà'ã nhỹ. Arỳm kàjkwa nhipôkri myt nhỹrkam ne 'ã nhỹ. \p \v 7 Nhỹ: nhym nĩnh Xamarijkam me'õ nire arỳm 'ỳr tẽ. Kute kam ngô kwỳ jadjàrmã ne 'ỳr tẽn 'ỳr bôx. Nhym kam kum, “Ba ikõ”, ane. \v 8 Be, arỳm kôt ba djwỳnh mã krĩraxmã mõrkam. Kute ar õ kwỳ krẽn djà byrmã ne ar tẽ. \p \v 9 Nãm kum, “Ba ikõ”, ane. \p Nhym kum, \p —E 'õ. Mỳkam ne ga me ajõbê idjaerkam ngô'ã ijuw? Ba ibê pykabê Xamarijkam me'õ nire ne ga ngô'ã ijuw, ane. Be, mebê idjaer ne me kum mebê Xamarij kĩnh kêt. \p \v 10 Nãm nireja ã kum ane nhym Jeju kum, \p —Ga aje Metĩndjwỳnh kute meo kĩnh djà mar kêt ne ba ije ngô'ã ajwỳr djwỳnh aje imar kêt. Ne ga ren iman ren ba ngô'ã ijuw ba ren amã me tĩnkumrẽx kadjy ngô ren amã kungã, ane. \p \v 11 Nhym kum, \p —Ô kum bẽnjadjwỳr, anhõ ngôo àbir djà kêt nhym ngômkwati kre ry:. Nhỹnh ne me tĩnkumrẽx kadjy anhõ ngôja? \v 12 Me banhingêt kukãmãre Djako kukwakam ne ngômkwatija. Ta ne kute kam o kõmo ku'ê nhym kramẽ õ mrymẽ kute kam o kõmo ku'ê. Djãm araxo aje me banhingêt Djako jakrenh? ane. \p \v 13 Nhym kum, \p —Gêdja me ngô kajgo jao ikõn akubyn kum kôr. \v 14 Nhym be, ba ije amã ngô jarẽnhja gêdja me kwỳ ĩ pỹnhkôt o ikõn akubyn kum kôr kêtkumrẽx. Ije amã ngô jarẽnh ja gêdja me o ikõ nhym mã mekam apôx kute mrãmri ne ngômkwatikam ngô mã apôx pyràk. Nhym kam me arỳm Metĩndjwỳnhkôt tĩn ne ar ba rã'ã: rã'ã ne, ane. \p \v 15 Nhym kam kum, \p —Bẽnjadjwỳr goja amrẽ imã aje ngô jarẽnhwã ngã ba o ikõn goja imã kôr kêt ne amrẽ ngôo imrãnh kêt, ane. Djãm ngôkumrẽx'ã ne kute kum me tĩnkumrẽx kadjy ngô 'ã ajarẽ? Kati. Metĩndjwỳnh Karõ'ã ne ngô jakren kum 'ã ajarẽ. Nãm ã nire ngô'ã Jeju 'wỳro ane. \v 16 Nhym kum, \p —Tẽn amjênmã arẽ gê amrẽ tẽ, ane. \p \v 17 Nhym kum, “Imjên kêt”, ane. \p Nhym kum, \p —Nà. Mrãmri amjênkumrẽx kêt. \v 18 Amrẽbê ne aben totokmã amjên amãnhkrut ne amãnhkrut ne ikjêkêt ga kanga. Ne kam ajbir awỳr bao ku'êja ne kubê amjên kêt. 'Ã ne aje mrãmri imã, “Imjên kêt”, anhỹrja. \p \v 19 Nhym kum, \p —Bẽnjadjwỳr, ga abê Metĩndjwỳnh kukwakam kabẽn jarẽnh djwỳnh'õ ba arỳm ama. \fig |src="LB00302B.TIF" size="span" copy="Louise Bass ©The British & Foreign Bible Society, 1994." ref="Djoão rax 4.19" \fig* \v 20 Krãnh wã'ã ne me ikukãmãre kute Metĩndjwỳnhmã rax jarẽnh djà. Nhym me abê idjaer ne ga me atemã ne aje memã kum, \p —Krĩraxbê Djeruxarẽkambit ne me kute Metĩndjwỳnhmã amijarẽnh djà, anhỹro aba, ane. \p \v 21 Nhym Jeju kum, \p —Djãm me aje krãnh wã'ã me Bãm djwỳnhmã rax jarẽnh rã'ãmã? Nàr djãm me aje Djeruxarẽkam kum amijarẽnh rã'ãmã? Kati. Gêdja ga me ĩ kam kum amijarẽnh kêt. Kam kum amijarẽnh kêt'ã ne amrẽ akati mõr rã'ã. Mrãmri ne ba ije amã arẽnhkumrẽx. Dja ga tu amim ikabẽnja markumrẽx. \v 22 Me abê pykabê Xamarijkam me kra ne ga me aje we apytàr djwỳnhja, aje kum rax jarẽnhja aje mar kêt. Nhym be, me ibê idjaerkam ne ba me ije Metĩndjwỳnhmã amijarẽnhja arỳm ije mar. Ije me utàr djwỳnhkumrẽx mar. Me ibê idjaerkam ne me utàr djwỳnh kato. Kam ne ba me ije mar. \p \v 23 Me kute markumrẽx dja me ĩ me Bãm djwỳnhmã rax jarẽnhkumrẽx ne 'êx kêtkumrẽx. Me kadjwỳnhbê Metĩndjwỳnh Karõ kôt dja me mrãmri amijo ngriren raxmã katorkumrẽx ne kum rax jarẽnhkumrẽx. 'Ã akati amrẽ mõr rã'ãn arỳm bôx 'ỳr. Me Bãm djwỳnh kum me ja kĩnh. \v 24 Djãm kàjkwakam Metĩndjwỳnh kute me bapyràk? Djãm ĩmẽ 'imẽ kute me bapyràk? Kati. Karõbit. Nhym me kute omũnh kêtkumrẽx. Me kute omũnh kêtkam dja me tu amikadjwỳnhbê karõ kôt mrãmri amijo ngriren raxmã katorkumrẽx. Kum katorkumrẽx ne kum rax jarẽnhkumrẽx. Nãm Jeju ã me'õ niremã ane. \p \v 25 Jejubê ne Bẽnjadjwỳrbê kumkatibê Kritu nhym kute mar kêt. Kritu nhidji 'õdjwỳbê ne Mexij. Me'õ nire kute mar kêt ne kum, \p —Tukwa, gêdja Mexij bôx ne me imã mỳjja kunĩ jarẽ ba me kuma. Ja ne ba arỳm ije mar, ane. \p \v 26 Nhym kum, \p —E kum, ba ne ba arỳm amã ikabẽno nhỹ. Ibê ne Mexij, ane. \p \v 27 Nãm nirejamã ja jarẽnho nhỹ nhym kôt ba djwỳnh arỳm 'ỳr bôx ne ar omũ. Jeju kute kum kabẽno ỹrkôt arỳm ar omũ. Ne te kute ar marmã arkam no tyn dja. Ne bit kute nija'ã kukjêr ne kute kum, \p —Mỳj ne ga kum arẽnho nhỹ? Mỳkam ne ga kum akabẽno nhỹ? anhỹrmã ne arkum uman arek ku'ê. \p \v 28 Nãm kôt ba djwỳnh Jeju'ỳr bôx nhym nire arỳm õ ngyo ngônhmã iren mã: krĩraxbê Xikamã tẽn wadjà. Ne kam memã kum, \p \v 29 —Ô kum onĩj me'õ. Ije amijo ibaja kunĩkôt ipumũn imã arẽ. Bãrãm mrãmri kubê me banhõ Bẽnjadjwỳrbê kumkatibê Kritukumrẽx. Gwaj 'ỳr gar omũ, ane. \v 30 Nhym me arỳm krĩrax kurũm katon 'ỳr tẽn arỳm 'ỳr bôx. \p \v 31 Me 'ỳr bôx kêtri ne kôt ba djwỳnh arỳm kum, \p —Ujarẽnh djwỳnh, gop anhõ kwỳ krẽ, ane. \p \v 32 Nhym arkum, \p —Be, atemã inhõ kwỳ krẽn djàja ar aje mar kêt, ane. Be, djãm mrãmri õ kwỳ krẽn'ã ne arkum ane? Kati. Nãm Metĩndjwỳnhmã àpênho õ kwỳ krẽn djà. Metĩndjwỳnhmã àpênh ar ba'ã ne arkum ane. \v 33 Nãm arkum ane nhym ar arỳm abenmã kum, \p —Djã ne me'õ arỳm kum mỳjja'õ ngã nhym kukrẽ? ane. \p \v 34 Nhym arkum, \p —Be, kàjkwakam Metĩndjwỳnh kute amrẽ pykamã ijanor arỳm ijã amim karõ. Kute idjàpênh djà'ã amim karõ kôt dja ba amijo iban arỳm inomã kumẽ. Be, idjàpênh jakam ikĩnho inhõ kwỳ krẽnkam ikĩnh jakrenh mex ne. 'Ã ne ba ije ar amã, “Atemã inhõ kwỳ krẽn djà”, anhỹrja. Nãm ã Jeju arkum ane. \p \v 35 Ne kam ajte arkum, \p —Kwãrĩk wãnh gar amim, “Dja bàygogo'ã mytyrwỳ amãnhkrut ne amãnhkrut apêx bar kam êo mõ”, anhỹr kêt. Be, ba ne ba ar amã, “Ar kàjmã akrãn me kute ikabẽn mar prãmja pumũ. Me krãptĩ kute bàygogo pyràk wã pumũ. Dja gar memã ijã ajarẽ nhym me arỳm tu amim imarkumrẽx. Ja kadjy ne me mexkumrẽx. Me mexkumrẽx kute mrãmri ne bàygogo prỳ ngràn akakam ê kadjy mexja pyràk. \p \v 36 Dja gar on jakam memã arẽ nhym me amim ima ba arỳm ar amã o pãnh. Nhym kam me ikôt tĩn ne ar ba rã'ã: rã'ã ne. Ba ar amã o pãnh gar arỳm akĩnh rã'ã: rã'ã ne. Djãm ar gajbit dja gar akĩnh? Kati. Me kute amrẽbê memã arẽnhdjwỳ dja me ar aro'ã kĩnh. Ga, me kumrẽx kute bàygogo kre nhym ate me ja kute tũmràm bàygogo djêja pumũ. Me kute ê parkam me ro'ã kĩnhkumrẽx. Inhõ àpênh tũmmẽ dja gar aro'ã akĩnhkumrẽx. \p \v 37 Be, me memã kum, ‘Gêdja me'õ 'y kre nhym me'õ arỳm ê’, anhỹro ba. Be, ikabẽnja kônh ne me kabẽn ja dji. \v 38 Ar aje o atom ne êmã ne ba 'ỳr ar ajano. Amrẽbê ne gar bàygogokam adjàpênh kêt. Me'õ kumrẽx ne arỳm kam apên kam 'y krebito ba. Gar inhõ me àpênh tũm kôt ajbir adjàpênh 'amỳ”, ane. Ar kute memã 'ã ujarẽnhmã nhym me kute tu amim markumrẽxmã ne Jeju ã kôt ba djwỳnhmã ane. \p \v 39 Nãm me'õ nire krĩraxbê Xikakam Xamarij kramã kum, \p —Nãm prĩne ije amijo iba kunĩkôt imã arẽnh mex, anhỹro tẽ. Nhym me krãptĩ kuman arỳm tu amim Jeju markumrẽx. \v 40 Ne kam Jeju'ỳr tẽn 'ỳr bôx ne kum, \p —Gop arek me iro'ã ar aba, ane. Nhym arỳm arek mekam ar ba. Ar ba nhym arỳm 'ã akati amãnhkrut apêx. \v 41 Nhym kam me kute Jeju ta kabẽn markam ne krãptĩ tu amim markumrẽx. \p \v 42 Ne kam nijamã kum, \p —Jakam bar tu amim Jeju markumrẽx. Djã ne bar akabẽnbit man amim tu markumrẽx? Kati. Arỳm ne bar Jeju ta kabẽn kôt amim kuman amim, “Be, mrãmri ne Jejubê Bẽnjadjwỳrbê kumkatibê Kritukumrẽx. Mrãmri kubê pykakam me axwe kunĩ pytàr djwỳnhkumrẽx.” Nã bãm ar ã amim ane. Nãm me ã nire jamã ane. \s1 Kute me'õ bẽnjadjwỳr krao mex. \p \v 43 Be, Jeju'ã akati amãnhkrut apêx nhym arỳm amũ ajte tẽ. Tẽn arỳm abatành djà, õ pykabê Garrêjakam bôx. \v 44 Jeju ta ne amrẽbê memã kum, \p —Djãm Metĩndjwỳnh kukwakam kabẽn jarẽnh djwỳnh'õ ne abatành djàkam bôx nhym me kum rax jarẽnh got? Kati. Nãm me aprỳ, ane. \v 45 Jeju abatành djàbê Garrêja jakam bôx. \p Nhym kam me kum kabẽn mex jarẽ. Me kute amrẽbê amũ Djeruxarẽkam Jeju pumũnhkam ne me kum kabẽn mex jarẽ. Me krãptĩ kute amikukràdjà tũm mar kadjy aben pydji djà nhõ akatikam ne me Djeruxarẽ'ỳr tẽn 'ỳr bôx. 'Ỳr bôx ne arỳm kam mekôt Jeju pumũ. Nhym mỳjja pumũnh kêt krãptĩ nhipêx nhym me arỳm omũ. Omũn kam akubyn Garrêjakam bôx. Nhym Jejudjwỳ kam bôx ne me'ỳr bôx. Nhym me kam kum kabẽn mex jarẽ. \p \v 46 Jeju Garrêjakam bôx ne ajte krĩraxbê Kanakam bôx. Kam ne amrẽbê kute ngô kajgoo uba kangô nhipêx. Jeju bôx nhym onĩj Kapanakam me'õ bẽnjadjwỳr kra arỳm kanê. \v 47 Nhym me arỳm bẽnjadjwỳrmã arẽn kum, \p —Onĩj, Jeju arỳm Djudêja kurũm katon Garrêjakam bôx, ane. \p Nhym kuman arỳm Kana'ỳr tẽn kam Jeju'ỳr bôx. 'Ỳr bôx ne kum, \p —Ẽ, gu 'ỳr ga imã ikrao mex gê kanê kum ire, ane. Nãm mã 'ỳr kum krà. Arỳm kra tyk 'ỳrkam ne mã 'ỳr kum krà. \p \v 48 Nhym Jeju kum, \p —Ga me aje amim imar kêtkumrẽx. Ije mỳjja pumũnh kêt nhipêx ga me aje omũnhkambit ne amim ima. Mỳkam? ane. \v 49 Nhym bẽnjadjwỳr Jejumã kum, \p —Bẽnjadjwỳr, amibêx, tyk kêtri gu 'ỳr tẽ, ane. \p \v 50 Nhym kum, \p —Aj mã. Arỳm ne akra tĩn ne, ane. Nhym arỳm tu amim kabẽn markumrẽx ne arỳm 'ỳr tẽ. Amim kamnhĩxo tẽ. \v 51 Tẽ: nhym kam arỳm 'ã akamàt. Nhym akati nhym ajte tẽ: nhym õ àpênh ar arỳm kutã tẽn kajpa. Ne kum, “Arỳm ne akra tĩn ne”, ane. \p \v 52 Nhym arkum, \p —Nhỹnh ne myt nhỹ nhym mexmo krax ne? ane. \p Nhym kum, \p —Amũja'ã myt akẽxkam ne arỳm kanê kum ire, ane. \p \v 53 Nhym amim, \p —Be, Jeju kute imã, “Arỳm ne akra tĩn”, anhỹr majmã ne arỳm kanê kum ire, ane. Ne arỳm tu amim Jeju markumrẽx. Õ kikrekam ar kunĩdjwỳ tu amim markumrẽx. \p \v 54 Jeju Djudêja kurũm tẽn Garrêjakam bôxkam ne ajte mỳjja pumũnh kêt ja nhipêx. Me kute raxmã kator kadjy ne arỳm bẽnjadjwỳr krao mex. \c 5 \s1 Ngô mỳrri me'õ punu nõr. \p \v 1 Jeju bẽnjadjwỳr krao mex. Nhym kam onĩj krĩraxbê Djeruxarẽkam arỳm mebê idjaer kute aben pydji djà nhõ akati 'ỳr. Nhym Jeju arỳm 'ỳr tẽ. 'Ỳr tẽn kam arỳm 'ỳr bôx. \p \v 2 Be, Djeruxarẽkam ne ngô'õ nõ. Me kute krĩraxmã mrykĩ'ãtomtio ngjêx djà kuri ne ngô'õ nõ. Mebê idjaer kabẽnkam ne me ngômã Bexeda jarẽ. Ngô bu'ã ne kikre kre kênh amãnhkrut ne amãnhkrut ne ikjêkêt. \v 3 Kikrekam ne me punu krãptĩ ikwã. Me no rãmẽ me mrãnh punumẽ me akrymẽ ikwã. Ngô kute amingrẽk ne me kam amako ikwã. \v 4 Mỳjkôt ne ngô amingrẽk? Bir, Metĩndjwỳnh kadjy mrãnh djwỳnh ne ngô'ỳr ban me aêrbê ngômã wangij, ngômã ngjêx pỹnh. Nhym arỳm kôt ngô amingrẽk ne. Amingrẽk nhym me'õ punu kumrẽx kute memã wan noxja ne arỳm mex ne. Pydjibit mex. \p \v 5 Be, Jeju Djeruxarẽ'ỳr bôx ne ngô ja'ỳr bôx. Nhym me'õja me punu kôt nõ. Punu'ã ne amex krãptĩ:bê 38 apêx. \v 6 Nhym arỳm omũn amim, \p —Be, amrẽbê ne me'õwã punu, ane. Ne kam kum, “Djãm amã amex prãm”? ane. \p \v 7 Nhym punuja kum, \p —Be, ngô kute amingrẽkkam djãm inhõbikwa'õ got ijo tẽn ngômã imẽ ba on imex ne? Kati. Nã bãm te ngô'ỳr amibêx ne nhym arỳm me'õ imã wan nox ne. Ba kam imex prãm kêt ne, ane. \p \v 8 Nhym kum, \p —Be, kàjmã djan anhikwã djà krãn amỳn o tẽ, ane. \v 9 Nhym arỳm kabẽnmẽ ro'ã mex ne ikwã djà krãn kumỳn o tẽ. Pi'ôk ràràrkam, me tyk djà kêt djà nhõ akatikam ne mex ne. \p \v 10 Nhym mebê idjaer rũnh omũn kum kabẽn ne kum, \p —E kum pi'ôk ràràr ne ja. Djãm aje kam kukràdjà mar kêt ne ate anhikwã djà mỳn o tẽ? ane. \p \v 11 Nhym aminêje memã kum, \p —Me'õ kute ijo mex ne imã, “Anhikwã djà krãn amỳn o tẽ”, anhỹr kôt ne ba arỳm inhikwã djà mỳn o tẽ, ane. \p \v 12 Nhym me kum, \p —Mỳj me'õ ne amã, “Anhikwã djà krãn amỳn o tẽ”, ane ga kam o tẽ? ane. \v 13 Nhym, “Kon, ije mar kêt”, ane. Be, ar bu'ã ne me krãptĩ: ajkarê. Nhym Jeju arỳm me katikôt mã tẽ nhym arỳm omũnh kêt ne. \p \v 14 Nhym kam Jeju Metĩndjwỳnh nhõ kikretikam kum katon kum, \p —Ẽ, arỳm amexkam on ajaxwe krãta. Dja ga ajte ajaxwe nhym mỳjja'õ ajte ajo ajkẽ. Mỳjja punu kute apunu tũm jakrenh mex dja ajte ajo ajkẽ, ane. \v 15 Nhym arỳm mebê idjaer rũnh'ỳr tẽn memã arẽn memã kum, \p —Be, Jeju ne ijo mex, ane. \s1 Kute me rũnhmã amikôt amijarẽnh. \r Dju r 10.30 \p \v 16 Jeju kute pi'ôk ràràrkam meo mexo bakam ne mebê idjaer rũnh kum kurêo ba. Ne kam arỳm abenmã kum, “Gwaj on kubĩ”, anhỹro ba. \v 17 Nhym Jeju arỳm memã kum, \p —Be, Ibãm ne pi'ôk ràràrkam àpênh ar ba. Ba kudjwa kam idjàpênh ar iba, ane. \v 18 Nhym me arỳm abenmã kum, \p —Be, Jeju gwaj bapãnh pi'ôk ràràrkam àpênh ba. Djãm jabit? Kati. Tãmwã ta ne amijo 'êx ne Metĩndjwỳnho bãm ne raxo amiptàro ba, ane. Me abenmã anen arỳm we Metĩndjwỳnho ngryk ne kute Jeju bĩnmã kangrônh tỳx ne. \p \v 19 Nhym kam Jeju amipãnh memã kum, \p —E kum, mrãmri ne ba ibê Metĩndjwỳnh Krakumrẽx. Djãm ba ipydji ne ba idjàpênh got? Kati. Ibãmmẽ ne bar idjàpênh'ã ajkrut. Ne ba ren ipydjin ren ije meo mex kêt. Ibãm djàpênh ne ba omũn arỳm àpênh o idjàpênh. Ibãm djàpênh kunĩkôt ne ba kudjwa ã idjàpênho ane. \v 20 Be, mỳkam? Bir, Ibãm kum ijabêkam. Ne kam arỳm imã amidjàpênh kunĩ jakre ba kôt ipêx. Dja ĩ imã mỳjja pumũnh kêt ra:x kwỳ jakre ba arỳm ipêx ne. Dja mỳjja raxo ajbir ije ipêxja jakrenh mex ne. Dja ba ipêx ga me te aje marmã kam ano tyn aku'ê. \v 21 Ba Ibãm kôt akubyn me tyko tĩn. Kute Ibãm ta kute akubyn me tyko tĩn pyràk ne ba ã meo ane. Dja ba imã me tyk akubyn o tĩn kĩnh ne arỳm ã meo ane nhym me arỳm akubyn tĩn. \v 22 Dja ba me axwe kukjan memã ikaton kam memã axwe pãnh jarẽnhdjwỳ. Ibãm kute me'õmã axwe pãnh jarẽnh kêt. Ta ne imã, \p “Ga dja ga me kunĩmã axwe pãnh jarẽ”, ane. \p \v 23 Be, mỳj kadjy ne ijã memã axwe pãnh jarẽnh djwỳnh mẽ? Bir, dja ba memã axwe pãnh jarẽ nhym me arỳm ijo bẽnjadjwỳr ra:x ne. Dja me ijo bẽnjadjwỳr ra:x mrãmri me kute Ibãmo bẽnjadjwỳr rax pyràk. Ja kadjy ne ijã memã axwe pãnh jarẽnh djwỳnh mẽ. Be, djãm me kute imã ikajgo jarẽnhkam kute Ibãmmã rax jarẽnh got? Kati. Dja me imã irax jarẽnh kêt ne arỳm Ibãmdjwỳmã rax jarẽnh kêt. Ta ne ijano ba tẽ. \p \v 24 Dja me tu amim ikabẽn markumrẽx ne tu amim kute ijanor djwỳnh markumrẽx ne arỳm kunĩ Metĩndjwỳnhkôt tĩn ne ar ba rã'ã: rã'ã ne. Dja ba me jamã axwe jarẽnh kêtkumrẽx. Amrẽbê ne me ja Metĩndjwỳnhbê amakkre kêt kute mrãmri ne me tyk amakkre kêt pyràk. Ne kam arỳm jakam Metĩndjwỳnhkôt tĩn ne ar ba rã'ã: rã'ã ne. Mrãmri ne ba me amã ja jarẽnhkumrẽx. \v 25 Dja me tyk ĩ ikabẽn ma. Ibê Metĩndjwỳnh Kraja ikabẽn ma. Ne kam me kute ikabẽn mar kunĩ dja me akubyn tĩn. 'Ã akati arỳm me bajo rãm ne ja. Arỳm ije kum o kraxmã. Mrãmri ne ba me amã ja jarẽnhkumrẽx. \p \v 26 Be, mỳj ne ikam kute ba memã ikabẽn nhym me akubyn tĩn? Bir Ibãmmẽ ije aben pyràk. Kam ne ba memã ikabẽn nhym me akubyn tĩn. Ibãm ta ne tĩn ne ta kute mỳjja kunĩmã tĩn jangjênho ba. Ibãm kabẽn kôt ne ba kudjwa itĩn ne ije mỳjja kunĩmã tĩn jangjênho iba. \v 27 Ne Ibãm kabẽnkôt dja ba memã axwe pãnh jarẽnhdjwỳ. Arỳm ije amijo inhĩkam dja ba ã meo ane. \p \v 28 Be, ije me amã, “Dja me tyk ikabẽn man akubyn tĩn”, anhỹrkam kwãrĩk wãnh te aje marmã ikam ano tyk kêt. Mrãmri dja pyka krãkam me tyk kunĩ ikabẽn man akubyn kato. \v 29 Me mex ne ukaprĩ dja me akubyn tĩn. Dja me Metĩndjwỳnhkôt tĩn ne ar ba rã'ã: rã'ã ne. Nhym me axwedjwỳ dja me akubyn tĩn. Ije memã axwe pãnh jarẽnh kadjy dja me akubyn tĩn. \p \v 30 Be, djãm ipydji ne ba ar iba? Kati. Ba ipydji, idjàpênh ne ikabẽn kêt. Ibãm kabẽn o ne ba ikabẽn. Ibãm ne imã me axwe jakre ba kôt me axwemã ikaton kam memã pãnh jarẽ. Djãm ije amidjwỳnhbito kĩnhmã? Kati. Ibãm kute ijanor ne ba ije o kĩnhmã. Kabẽnkôt ije katàt me axwemã ikatorn kam pãnh jarẽnhkumrẽx. \p \v 31 Be, djãm ipydji ne ba me amã amijarẽ? Kati. Ba ren ipydjin me amã amijarẽ ga me ren mrãmri ijã, “Kati. Kabẽn kajgo”, ane. \v 32 Nhym be, kati. Me'õdjwỳ ne ikukãm ijã me amã ujarẽnhkumrẽx. Katàt me amã ijã ujarẽnhkumrẽx. Ja ne ba arỳm ije mar. \p \v 33 Be, me ga ne ga me amrẽbê Djuão'ỳr me akwỳ jano. Nhym me Djuão'ỳr bôx ne kukij. Nhym arỳm katàt me amã ijã ujarẽnhkumrẽx ga me arỳm ama. \v 34 Be, djãm kute kabẽno Ibãm jakrenh got ba me amã Djuão jarẽ? Kati. Pykakam me'õ kute kabẽno Ibãm jakrenh kêt. Be, mỳj kadjy ne ba me amã Djuão jarẽ? Bir, me aje amijã Djuão kabẽn markumrẽx nhym Metĩndjwỳnh kute me ajaxwebê me apytàrmã ne ba me amã arẽ. \v 35 Djuão ne kute mrãmri ne ngônhpôk nhirã pyràk ne ar ba. Nãm me amã kabẽn mex jarẽnho ba. Ga me ren tu amim kabẽn markumrẽx ne ren amijo aba mex rã'ã. Nhym be, kati. Djuão kute me amã arẽnho bakam ga me aje mar 'ikrãn ne akĩnh 'ikrãn ne. \p \v 36 Be, Ibãmdjwỳ ne kute imã, \p “Ije amã adjàpênh djà jarẽnhja dja ga inomã amẽ”, anhỹr ne kute prĩne imã 'ã karõ ba arỳm kôt idjàpênh iba. Ba mỳjja pumũnh kêt nhipêxo iba ga me arỳm omũ. Idjàpênh ja kute iraxo amirĩto Djuão jakrenh mex. Ga me ren aje idjàpênh pumũnhkam ren arỳm mrãmri iraxmã akatorkumrẽx. Ibãm kute ijanorkôt ne ga me ren imã akatorkumrẽx. \p \v 37 Ibãm ta kute ijanor ne arỳm ijã ajarẽ. Djãm me aje õkre mar ne ĩ pumũnh got? Arkati. \v 38 Ga me ren aje amim Ibãm kabẽn mar prãm ne ren tu amim imarkumrẽx. Nhym be, kati. Ibãm kute ijanor djwỳnh ta ne arỳm mã amã ijã ajarẽ ga me aje amim kabẽn 'amỳnh kêt ne mar prãm kêt. \v 39 Goja prĩne Metĩndjwỳnh kabẽn'ã pi'ôk no'ôk pumũ. Me ga ne ga me 'ã amim, “Dja ba arẽnho iban Metĩndjwỳnhkôt itĩn ne ar iba rã'ã: rã'ã ne”, anhỹro aba. Me aje amim anhỹrkam goja prĩne amim omũn ama. Pi'ôk tãmkam ne Metĩndjwỳnh ba ijã ajarẽ. \v 40 Nãm te pi'ôkkam ijã ajarẽ ga me ikôt abikamẽnh kêt. Ga me ren Metĩndjwỳnhkôt atĩn kadjy ren ikôt ajkamẽ. Nhym be, kati. Me aje ikôt abikamẽnh prãm kêtkumrẽx. \p \v 41 Djãm me aje imã, “Araxkumrẽx”, anhỹrmã? Djãm irax ja ne ba abej? Kati. \v 42 Be, mỳkam? Bir, me amã kàjkwakam Metĩndjwỳnh jabê kêtkam ije irax ja jabej kêt. Arỳm ije me amar. \v 43 Ibãm kukwakam ba tẽn me awỳr bôx ga me aje amim imar kêt. Me'õ kàtàm ta dja tẽn me awỳr bôx ne ta amiraxo àmra ar ba ga me arỳm tu amim markumrẽx. \p \v 44 Be, me ga ne ga me amirax jabej mã amim, “Ba gêt ba amibẽn gê me imã irax jarẽ”, anhỹro aba. Ne kam aje amim, “Ba Metĩndjwỳnhmãbit amijarẽ gê ta ijo rax”, anhỹr kêtkumrẽx. Aje amim, “Ba gêt irax. Ba gêt irax”, anhỹro abakam aje amim Metĩndjwỳnh mar prãm kêtkumrẽx. \p \v 45 Djãm ba dja ba Ibãmmã me ajaxwe jarẽ? Kati. Ga me akukãmãre Môjdjê kanàrràm ar amijo aba. Ta ne arỳm Metĩndjwỳnhmã me ajaxwe jarẽnho dja. \v 46 Djãm mrãmri ne ga me aje tu amim akukãmãre Môjdjê kabẽn markumrẽx? Kati. Ga me ren tu amim Môjdjê kabẽn markumrẽx ne ren badjwỳ tu amim imarkumrẽx. Ta ne ikukãm ijã ajarẽn ijã pi'ôk no'ôk. Kam ga me ren amim kabẽn jarẽn ren tu amim imarkumrẽx. \p \v 47 Nhym be, kati. Me aje amim Môjdjê kabẽn mar kêt ne aje kôt amim badjwỳ ikabẽn mar kêt. Nãm ã Jeju pi'ôk ràràrkam kute me'õ punuo mexkam mebê idjaer rũnhmã ane. \c 6 \s1 Kute djwỳo mebê 5.000o djuw mex. \r Mat 14.13; Mak 6.30; Ruk 9.10 \p \v 1 Nãm memã anen kam arỳm amũ tẽ. Tẽ:n kam arỳm imôtibê Garrêja nhikjêmã rê. Imôti nhidji 'õdjwỳbê Xiberij. \v 2 Nhym kam me krãptĩ kôt mõ. Õbê Jeju kute mỳjja pumũnh kêt kwỳ nhipêx nhym me kute omũnhkam ne me kôt mõ. Nãm me punu krãptĩo mex nhym me omũn arỳm kôt mõ. \v 3 Kôt mõ nhym Jejumẽ kôt ba djwỳnh ar me kukãm mõ. Mõ:n krãnh'ã wabi. Àbir tẽ:n arỳm kam nhỹ. \v 4 Be, arỳm ne Djeruxarẽkam mebê idjaer kute aben pydji djà nhõ akatija bôx 'ỳr. Me kute Metĩndjwỳnh me kukãmãre nhirôbê mrãnhja mar kadjy ne arỳm õ akati 'ỳr. \p \v 5 Ar krãnh'ã nhỹ nhym kam Jeju amipãnh rĩt. Nhym nĩnh me krãptĩ: kôt mõ nhym me omũ. Ne kam Piripimã kum, \p —Jãm dja gwaj tẽn me kadjy djwỳ kwỳ by? ane. \v 6 Be, djãm kute amikukãm amimar kêt ne Piripi kukij? Kati. Kute prĩne amikukãm amimar. Be, mỳkam ne kukij? Bir, Piripi kute mrãmri amim tu markumrẽx jabej ne kukij. \v 7 Nãm kukij nhym Piripi kum, \p —Tô gêt kon. Gwaj banhõ pi'ôk kaprĩ'ã akrekam kubê denarjuo 200bit. Ne gwaj ren pi'ôk kaprĩ jao ren me kadjy djwỳ by nhym ren me krãptĩ abenmã kokjêr kryre nhym ren me krãptĩ:'ã djwỳ kêt, ane. \p \v 8 Nhym Jejukôt ba djwỳnh 'õdjwỳja nhidjibê Ãngre. Ximão Pedrumẽ ar axikôt apôx. Ãngreja kum, \p \v 9 —Ota jakam me'õ bôktire nhõ djwỳmẽ tepprãremẽ. Xewadao djwỳ nhipêx amãnhkrut ne amãnhkrut ne ikjêkêt. Ne tepprãre amãnhkrut. Nhym be, me krãptĩ:. Mỳj dja gwaj djwỳ ngrirejao me on? ane. \p \v 10 Nhym Jeju arkum, \p —Ar memã arẽ gê me nhỹ, ane. Be, bõre ne pyka wãkam kumex ne. Jeju arkum ane nhym ar arỳm memã arẽ. Nhym me arỳm bõrekam nhỹ. Me krãptĩ: kubê 5.000 ne me nhỹ. \v 11 Nhym kam Jeju arỳm djwỳ jamỳ. Ne kam arỳm o Metĩndjwỳnhmã amikĩnh jarẽ. O kum amikĩnh jarẽn arỳm kôt ba djwỳnhmã kungã. Nhym ar me krãptĩmã kungã. Nãm ã tepprãredjwỳo ane. \p \v 12 Nhym me õ kwỳ krẽ:n arỳm ajne. Nhym Jeju kôt ba djwỳnhmã kum, \p —Dja gar djwỳ janhy karwà. O bikẽnh kêt kadjy, ane. \v 13 Nhym kam ar karwàn kaxnokai pỹnh djàri kam kungij. Nhym kam kaxnokaibê 12 ipu. Be, xewadao djwỳ amãnhkrut ne amãnhkrut ne ikjêkêt janhy 'ã kàtàm ne ja. \p \v 14 Nhym me arỳm kute mỳjja pumũnh kêtja pumũnhkam abenmã kum, \p —Be, Metĩndjwỳnh kukwakam kabẽn jarẽnh djwỳnh ja ne me amrẽbê arẽ. Me memã kum, “Dja pykamã bôx”, anhỹro ba. Be, kôt ne Jeju arỳm jakam bôxkumrẽx, ane. \p \v 15 Nhym Jeju arỳm me kuman amim, \p —Got ba ren arek dja nhym ren me tu ijo tỹm ne ijã bẽnjadjwỳr rax mẽ. Djãm on pykakam memã inhỹr prãm got? ane. Ne kam arỳm mebê tẽn amũ krãnh'ã wabin ate ar ba. \p \v 16 Nhym kam arỳm para. Nhym kôt ba djwỳnh tẽn arỳm imôti'ỳr ruw. \v 17 Ne kam arỳm kà'õkam wadjàn nox ne. Amũ akàx nhikjêmã krĩraxbê Kapana'ỳr mõrmã ar arỳm nox ne. 'Ỳr mõ: nhym ar'ã arỳm akamàt ne. Nhym kraxje Jeju ar'ỳr bôx kêt rã'ã. \p \v 18 Ar mõ: nhym arỳm kôk 'itỳx wabê nhym kam ngô amijapĩn tỳx ne. \v 19 Nhym ar ngô rẽnho mõn arỳm ajbubê tỹm ne. Ar mõr'ã arỳm kirometubê 5 apêx. Nhym Jeju nĩnh arkôt tu ngô'ã tẽ nhym ar omũ. Nhym arỳm aro rãm ne ja nhym ar arỳm tĩn prãm ne. \v 20 Nhym arkum, \p —Ar atĩn prãm kêt. Ba ne ba ar akôt tẽ, ane. \v 21 Nhym ar kabẽn man arỳm kĩnh ne. Ne kum, \p —Amrẽ ar ikôt kàmã wadjà, ane. Nhym arỳm wadjàn nhỹ. Nhym ỹrmẽ ro'ã ar arỳm akàx nhikjê'ỳr bôx. Kapanakam ar bôx. \p \v 22 Jeju ar akàx nhikjêkam bôx nhym arỳm ar'ã akati. Nhym kam amũ akàx nhikjêbê me te ar õ kà jabej. Me krãptĩ kute amũja'ã djwỳ krẽnja ne te ar õ kà jabej ne abenmã kum, \p —Be, amũja'ã kà pydjibit nõ nhym ar o mõ. Kôt ba djwỳnhbit mã o mõ nhym Jeju arkôt kàkam ỹr kêt. Nãm me krãptĩ te ar õ kà jabejn kam ã abenmã ane. \p \v 23-24 Ne kam me kute Jeju ar omũnh kêtkam arỳm ar'ỳr mõ. Me kà kwỳkam wadjàn akàx nhikjêmã Kapana'ỳr nox ne mõ. Be, nhỹnh kà ja'õkam ne me mõ? Bir, krĩraxbê Xiberijkam kà 'õkam ne me mõ. Xiberijkam kà kwỳ arỳm me ku'ê djà'ãnh mõ. Bẽnjadjwỳr djwỳnh kute Metĩndjwỳnhmã amikĩnh jarẽnh nhym me kute djwỳ krẽn djà'ãnh ne arỳm kà mõ. Kà kwỳ jamã ne me wadjàn amũ kôt mõ. Me kute Jeju jabej kadjy ne me Kapana'ỳr mõ. \s1 Kute amijã djwỳ jakren 'ã ujarẽnh. \p \v 25 'Ỳr mõ:n kam imôti nhikjêmã bôx. Bôx ne abej ne arỳm kum kato. Jejumã katon arỳm kum, \p —Ujarẽnh djwỳnh, tô nhỹnh ne myt nhỹ ga jakam bôx? ane. \p \v 26 Nhym memã kum, \p —Be, mỳkam ne ga me ijabej mõ? Djãm amũja'ã ije mỳjja pumũnh kêt kwỳ nhipêx ga me aje omũnhkam? Djãm arỳm me aje kôt iraxmã akatorkam? Djãm me aje ajte irax marmã ne ga me ijabej mõ? Arkati. Be, me ajajnekam. Me aje djwỳ krẽn ne me ajajnekam ne ga me ijabej mõ. Mrãmri ne ba me amã ja jarẽnhkumrẽx. \p \v 27 Kwãrĩk wãnh djwỳkôtbit ajamak bẽn kêt. Tãm dja akuno. Nhym be, atemã mỳjja kute djwỳ pyràk. Jakôt dja ga me ajamak bẽn. Tãm ne mex rã'ã nhym ô'ã me Metĩndjwỳnhkôt tĩn ne ar ba rã'ã: rã'ã ne. Ba ije amijo inhĩ dja ba me amã kungã ga me atĩn ne ar aba rã'ã: rã'ã ne. Bir, Ibãm kute imã 'ã karõ. Kabẽnkôt dja ba me amã kungã. Kàjkwakam Ibãm, Metĩndjwỳnh ta ne mrãmri kute 'ã imã karõ mãmdji, ane. \p \v 28 Nhym me kum, \p —Be, mỳj dja ba me Metĩndjwỳnhmã idjàpênh o nhym arỳm kum me ikĩnh? ane. \p \v 29 Nhym, \p —Metĩndjwỳnh ne ijano ba tẽ. Kôt dja ga tu amim imarkumrẽx. Kum adjàpênh ne ja. Dja ga me ã ane nhym arỳm kum me akĩnh, ane. \p \v 30 Nhym me kum, \p —Goja mỳjja pumũnh kêt'õ nhipêx ba me omũ. Ba me ije araxmã ikator kadjy omũn kam goja tu amim amarkumrẽx. \v 31 Be, me bakukãmãre ne me kapôt kukritkam djwỳbê mỳj ne ja krẽ. Me bakukãmãre ne me 'ã pi'ôk no'ôk ne kamã memã kum, \q1 “Me kute krẽn kadjy ne memã kàjkwa kurũm djwỳ ngã”, ane. \m Goja kudjwa ã me imã o ane ba me omũ, ane. \p \v 32-33 Nhym amijã djwỳkumrẽx jakren memã kum, \p —Be, Môjdjê kute me akukãmãremã kàjkwa kurũm djwỳ nhõr kêt. Nhym be, Ibãm kute me amã kàjkwa kurũm atemã djwỳkumrẽx nhõr. Me'õ ne arỳm kàjkwa kurũm ruw ne kute me kunĩmã tĩn jangjênh. Kute memã tĩn jangjênh nhym me tĩn ne ar ba rã'ã: rã'ã ne. 'Ã ne ije me amã, \p —Metĩndjwỳnh kute me amã atemã djwỳkumrẽx nhõr, anhỹr. Mrãmri ne ba me amã ja jarẽnhkumrẽx. Nãm Jeju ã memã ane. \p \v 34 Nhym me kum, \p —Bẽnjadjwỳr djwỳnh, goja mã me imã djwỳ ja nhõro nhỹ, ane. \p \v 35 Nhym Jeju memã kum, \p —E kum, ba. Ba ne ba ije atemã djwỳ pyràk. Ba ne ba ije memã tĩn jangjênh nhym me tĩn ne ar ba rã'ã: rã'ã ne. Dja me mã ikôt ajkamẽn arỳm kĩnhkumrẽx rã'ã kute mrãmri ne me arỳm kum prãm kêtkam kĩnh pyràk. Dja me tu amim imarkumrẽx ne arỳm kĩnhkumrẽx rã'ã kute mrãmri ne me arỳm kum kôr kêtkam kĩnh pyràk. \v 36 Be, djãm me aje tu amim imarkumrẽx got? Kati. Ba ne ba arỳm me amã, “Nã gãm me te ipumũn amim imar kêt”, ane. \p \v 37 Be, Ibãm kute ikadjy memã amak bônhja kunĩ dja me tu amim imarkumrẽx ne arỳm mã ikôt ajkamẽ. Ba kam me'õ kanga kêtkumrẽx. \v 38 Mỳkam dja ba me'õ kanga kêtkumrẽx? Bir, Ibãm kute me'ã imã karõ kôt dja ba me'õ kanga kêt. Be, djãm ba ije amijã amim karõ kôt ne ba kàjkwa kurũm ruw ne ar iba? Kati. Ibãm kute ijanor djwỳnh kabẽn kôt ne ba ruw ne ar iba. \p \v 39 Ibãm kute ijanor djwỳnh ta ne ijã amim karõn amim, “Be, ije kadjy memã amak bônhja dja ikra mã meo ban 'õo biknor kêt nhym me akubyn tĩn ne. Pykakam me kunĩ kute aminhinomã amimẽnh djà nhõ akatikam dja ikra akubyn õ me jao tĩn”, ane. \v 40 Ibãm kute ijanor djwỳnh ajte ijã amim karõn amim, “Me kute ikra pumũnh ne tu amim markumrẽxja dja me kunĩ ikôt tĩn ne ar ba rã'ã: rã'ã ne”, ane. Ibãm kute ijã amim karõ ne ja. Pykakam me kunĩ kute aminhinomã amimẽnh djà nhõ akatikam dja ba akubyn inhõ me jao tĩn, ane. \p \v 41 Nhym kam mebê idjaer rũnh arỳm kàxã kabẽn kumex ne arẽ. Kute memã, “Ba ibê kàjkwa kurũm djwỳ”, anhỹrkam ne me kabẽn kumex jarẽ. \v 42 Ne abenmã kum, \p —Be, djãm kubê Metĩndjwỳnh Kra got? Kati. Jôdje ne kudji. Idjibê ne Jeju. Ba me ije nãmẽ bãm pumũnh tũm. Nhym amijo 'êx ne gwaj bamã, \p —Kàjkwa kurũm ne ba ruw, anhỹro ba. Kati:. Nãm 'êx. Nãm me ã abenmã ane. \p \v 43 Nhym Jeju me kabẽn man memã kum, \p —Kwãrĩk wãnh ikàxã akabẽn kumex ne arẽnh kêt. \v 44 Be, djãm me ga dja ga me ikôt ajkamẽ? Kati. Ibãm kute ijanor djwỳnh kute memã amak bônhkambit ne me mã ikôt ajkamẽ. Mã ikôt ajkamẽ ba arỳm akubyn meo tĩn. Pykakam me kunĩ kute aminhinomã amimẽnh djà nhõ akatikam dja ba akubyn meo tĩn. \p \v 45 Amrẽbê: ne me bakukãmãre Metĩndjwỳnh kukwakam kabẽn jarẽn memã kum, \q1 “Metĩndjwỳnh ta dja memã amikabẽn jarẽ nhym me arỳm kabẽn markumrẽx”, ane. \m Be, me bakukãmãre kute memã anhỹr ne 'ã pi'ôk no'ôk kôt mỳj xê dja mã ikôt ajkamẽ? Bir, Ibãm kute memã kabẽn jarẽnh nhym me arỳm kute kabẽn markumrẽx. Me kute mỳjja'ã kute kabẽn jarẽnhja markumrẽx. Me ja dja me mã ikôt amijo bikamẽnhkumrẽx. Nãm ã Jeju memã ane. \p \v 46 Ne kam ajte memã kum, \p —Be, djãm me'õ ne arỳm Ibãm pumũ got? Kati. Bajbit ne ba arỳm kàjkwakam Metĩndjwỳnh pumũn arỳm kurũm tẽn bôx. Bajbit ne ba arỳm Ibãm pumũ. \v 47 Me kute tu amim imarkumrẽx arỳm Metĩndjwỳnhkôt tĩn ne ar ba rã'ã rã'ã ne. Mrãmri ne ba me amã ja jarẽnhkumrẽx. \v 48 Ba ne ba ije atemã djwỳ pyràk. Ba ne ba memã tĩn jangij nhym me Metĩndjwỳnhkôt tĩn ne ar ba rã'ã rã'ã ne. \p \v 49 Be, me bakukãmãre ne me kapôt kukritkam djwỳbê mỳj ne ja ku nhym mebêngêt tũmràm me kupa. \v 50 Ije me amã atemã djwỳ jarẽnhja ne kubê kàjkwa kurũm djwỳ. Dja me kukun tyk kêt. \v 51 Ba ne ba ije atemã djwỳ pyràk. Ba ne ba memã tĩn jangij. Dja me djwỳ ja krẽn Metĩndjwỳnhkôt tĩn ne ar ba rã'ã: rã'ã ne. Djwỳ ije memã õrja ne kubê inhĩ. Me kunĩ tĩn kadjy dja ba memã kungã, ane. \p \v 52 Nhym kam mebê idjaer rũnh arỳm kabẽno aben japan abenmã kum, \p —Je tô, mỳj dja memã aminhĩ nhõr on nhym me ajmã krẽnja on? ane. \p \v 53 Be, djãm mrãmri ne me kute ĩkumrẽx krẽnmã? Kati. Atemã. Be, mrãmri me kute tu amim Jeju markumrẽxo bamã. 'Ã ne Jeju me kute ĩ krẽn jakren 'ã me kute kamrôo kõm jakre. 'Ã ne memã kum, \p —Be, ba ije amijo inhĩ dja ga me inhĩ krẽn kêt ne ikamrôo akõm kêt ne kam atĩnkumrẽx prãm kêt. Mrãmri ne ba me amã ja jarẽnhkumrẽx. \v 54 Me kute inhĩ krẽn ne ikamrôo kõm ne me mrãmri Metĩndjwỳnhkôt tĩn ne ar ba rã'ã: rã'ã ne. Pykakam me kunĩ kute aminhinomã amimẽnh djà nhõ akatikam dja ba akubyn meo tĩn. \v 55 Mrãmri ne inhĩbê djwỳ ne ikamrôbê me kõm djà. \v 56 Me kute inhĩ kur ne ikamrôo kõmja, me jamẽ ne ba me ije aben mar tỳx ne ije aben jamỳnh tỳx ne abenã idjukanga kêt ne ar abeno iba. \v 57 Mrãmri Ibãm tĩnkumrẽx ne ijano ba tẽ. Kam ne ba Ibãm tĩn o itĩnkumrẽx. Nhym me kute inhĩ kurdjwỳ dja me ba itĩn jao tĩnkumrẽx. \p \v 58 Ije amã atemã djwỳ jarẽnh ja ne kàjkwa kurũm ruw. Djãm kute djwỳbê mỳj ne ja pyràk? Kati. Nãm me te mỳj ne ja ku nhym mebêngêt arỳm me kupa. Nhym be, ate dja me atemã djwỳ ja kun arỳm Metĩndjwỳnhkôt tĩn ne ar ba rã'ã: rã'ã ne. Nãm ã Jeju memã ane. \p \v 59 Mebê idjaer bikprõnh djàkam ne Jeju memã ja jarẽ. Kapanakam me bikprõnh djàkam. \v 60 Kute memã aminhĩ'ã djwỳ jarẽnh ne memã 'ã ujarẽnhkam ne me kôt baja krãptĩ arỳm amim, \p —Je, djãm me ije kabẽn wã mar got? ane. \s1 Me krãptĩ kute Jeju kanga. \p \v 61 Nhym Jeju ta arỳm me kuman memã kum, \p —Ba arỳm me amã atemã djwỳ jarẽ ga me aje amim imar kêt ne arỳm apijàm ne. \v 62 Dja ba ĩ ikrĩ djà tũmmã wabi ga me idjàbirkôt ipumũ. Mỳj dja ga me arỳm kam nẽ? \v 63 Be, atemã kàjkwakam ikabẽn kukràdjà ne ba me amã arẽ. Metĩndjwỳnh Karõ kute meo bakambit ne me kute ikabẽn mar. Me ga ne ga me aje amidjwỳnho kĩnh prãm. Kam me aje imar kêtkumrẽx. Nã bãm me amã ikabẽn jarẽ, me amã Metĩndjwỳnh Karõ jarẽ. Tãm ne kute meo ban memã tĩn jangij nhym me Metĩndjwỳnhkôt tĩn ne ar ba rã'ã: rã'ã ne. \p \v 64 Be, djãm me akunĩ ne ga me aje tu amim imarkumrẽx? Kati. Me akwỳ ne ga me aje amim imar kêt, ane. Nãm Jeju ã memã ane. Be, mỳj ne me mar on kam ã memã ane? Bir, amrẽbê mỳjja kunĩ kêtri ne Jeju kute amikukãm me mar. Apỹnh me ĩ djàri kute amim mar kêtja arỳm kute me mar. Djudadjwỳ dja ĩ kurê djwỳnhmã Jeju kanga. Nhym arỳm kute adjwỳnhdjwỳ mar. Kukãm kute mar. \v 65 Ne kam memã kum, \p —Me akwỳ ne ga me aje amim imar kêt. Ba kam arỳm me amã, “Djãm me ga dja ga me ikôt ajkamẽ? Kati. Ibãm kute memã amak bônhkambit dja me mã ikôt ajkamẽ.” Nãm ã Jeju memã ane. \p \v 66 Nhym kam me kôt baja krãptĩ arỳm kubê amijo akẽx ne ajte kôt ba kêt. \p \v 67 Nhym kam Jeju kute ar anorjabê 12mã kum, \p —Djãm ar gadjwỳ dja gar ikanga? ane. \v 68 Nhym ar 'õbê Ximão Pedru kum, \p —Kati. Bẽnjadjwỳr djwỳnh, mỳj me'õkôt dja bar ar iba? Arkati. Gajbit ne ga akabẽno meo tĩn ne 'ã ar imã adjujarẽnh ar aba. Metĩndjwỳnhkôt me tĩn ne ar ba rã'ã: rã'ãja'ã ar imã adjujarẽnh ar aba. \v 69 Ar ba ne bar tu amim amarkumrẽx. Mrãmri abê me inhõ Bẽnjadjwỳrbê kumkatibê Kritu. Mrãmri abê Metĩndjwỳnh Kra. Metĩndjwỳnh tĩnkumrẽx Kra. Ar ba ne bar tu amim amarkumrẽx. \p \v 70 Nhym Jeju arkum, \p —Be, mrãmri ne ba amijo ar apytàrkumrẽx. Ije ar ajanorbê 12 ne ba amijo ar apytàrkumrẽx. Be, djãm ar akunĩ ne gar amex? Kati. Ar ajõ apydji ne abê Xatanaj nhõ àpênh, ane. \v 71 Djuda'ã ne kabẽn. Djuda Ikadji. Ximão 'õdjwỳ kute irja. Dja ĩ kurê djwỳnhmã Jeju kanga. Kute ar anorjabê 12'õ ja dja kanga. \c 7 \s1 Djeruxarẽkam me krãptĩmã 'ã ujarẽnh. \p \v 1 Jeju memã anen kam arek Garrêjakambit ar ba. Be, mỳkam ne Djudêjakam arek ar ba kêt? Bir, mebê idjaer kute kam bĩnmã ar abej bakam. \v 2 Nhym kam arỳm Djeruxarẽkam mebê idjaer krãptĩ kute aben pydji djà nhõ akati 'ỳr. Me kute aben kajmã'ã me bakukãmãre kukràdjà mar kadjy bô mjỳrkam krĩ djà nhõ akati 'ỳr. \p \v 3 Nhym kam Jeju kamy ar axikôt apôxja kum, \p —E kum, goja amũ pykabê Djudêja'ỳr tẽ. Dja wãkam akôt me ba djwỳnh adjàpênh kôt apumũ. \v 4 Djãm me'õ kute me kunĩmã amiraxo amirĩt prãmkam kute mebê amijo bipdjur prãm got? Aje mrãmri mỳjja pumũnh kêt nhipêx jabej goja pyka kunĩkôt me kunĩmã amijo amirĩt, ane. \v 5 Be, nãm ar te Jejumẽ axikôt apôx ne amim mar kêt. Kam ne ar ã kum ane. \p \v 6 Nhym Jeju arỳm arkum, \p —Je djãm kraxje me kute ijo tỹm djà nhõ akati iwỳr bôx kêtjakam gar kam imã arẽ? Kati. Ar gajbit akati kunĩkôt ar adjumar mex rã'ã. \v 7 Nhỹnh ne pykakam me axwe 'õ kum akurêmã? Arkati. Nhym be, ba, me kum ikurêkumrẽx. Ije me axwe'ã memã idjujarẽnh ar ibakam me kum ikurêkumrẽx. \v 8 Ar gajbit dja gar Djeruxarẽkam me krãptĩ kute aben pydji djà'ỳr mõ. Inhõ akati iwỳr bôx kêt rã'ãkam 'ỳr itẽm prãm kêt. \v 9 Nãm arkum anen arek Garrêjakam ar ba. \p \v 10 Nhym kam kamy ar arỳm tẽ. Nhym ar ba:n kam amipdjun arỳm me kute aben pydji djà'ỳr tẽ. 'Ỳr tẽ:n arỳm 'ỳr bôx. \v 11 Nhym arỳm 'ã me kute aben pydji djà nhõ akati bôx nhym mebê idjaer rũnh arỳm abej ne memã kum, “Nhỹnh ne Jeju dja”? ane. Nhym me “Kon”, ane. \p \v 12 Nhym me me kàxã abenmã Jeju jarẽnho kumex. Me kwỳ ne me abenmã kum, “Kati. Jeju mexkumrẽx”, ane. \p Nhym me kwỳ arĩk abenmã kum, \p —Kati. Nãm Jeju amijo 'êx ne me noo biknoro ba, ane. \v 13 Nhym be, nãm me me ipôkri memã Jeju'ã ujarẽnho amirĩt kêt ne. Mebê idjaer rũnh pymaje ne me me ipôkri 'ã ujarẽnho amirĩt kêt ne. \p \v 14 Nhym kam arỳm me kute aben pydji djà nhõ akati nhõkre djà kôt Jeju arỳm Metĩndjwỳnh nhõ kikreti'ỳr tẽn wadjàn kam arỳm memã kukràdjà jarẽnho dja. \v 15 Nhym kam mebê idjaer rũnh te kute Jeju marmã kam no tyn kumex ne abenmã kum, \p —Je tô djãm tãmwã kute mekôt pi'ôk jarẽnh tũm got ã me kukràdjà jarẽnh mexo ane? \p \v 16 Nhym Jeju memã kum, \p —Djãm ba ikukràdjà ne ba me amã arẽnho iba? Kati. Kute ijanor djwỳnh kukràdjà ne ba me amã arẽnho iba. \v 17 Gêdja ga me ajõ ga aje kukràdjà kôt amijo aba prãm jabej arỳm ama. Me'õ kute ikukràdjà jarẽnhmo krax djwỳnhja dja ga me ama. Djãm ba ne ba ije me amã ikukràdjà jarẽnhmo krax djwỳnh? Kati. Kàjkwakam Metĩndjwỳnh ne kute arẽnhmo krax ba kam kôt me amã arẽ. Ja dja ga me ama. Me aje kukràdjà kôt amijo aba prãm jabej ama. \v 18 Ne ga ren me ajõ ga amirax jabej ne ren 'ã memã amijarẽn memã amijo adjàmra ar aba. Nhym be, kati. Kute ijanor djwỳnh ne ba ije rax jarẽnh. Ije ajbit rax jarẽnh ne kam katàt ije ikabẽn jarẽnhkumrẽx ne ijêxnhĩ kêtkumrẽx. \p \v 19 Me bakukãmãre Môjdjê kute me amã Metĩndjwỳnh kukràdjà jarẽnhja djã ne ga me kôt ar amijo aba? Kati. Ga me ajõ aje kukràdjà kôt ar amijo aba kêt. Ne kam aje ibĩnmã ijabej ar aba. Mỳkam? ane. \p \v 20 Nhym me kum, \p —Je tô nhỹnh me'õja ne kute abĩnmã ajabej ar ba? Be, me karõ punu'õ ne ajo ba, ane. \p \v 21 Nhym Jeju arỳm memã kum, \p —Be, ba amrẽbê me'õ punu pydjio mex ga me te aje mỳjja marmã ikam ano tyn akumex. \v 22-23 Nã bãm pi'ôk ràràrkam me'õo mex ga me arĩk ijã abenmã kum, \p —Pi'ôk ràràrkam ne apê. Axwekumrẽx, anhỹro aban arỳm ikam angryk ne. Djãm bajbit ne ba kam idjàpênh iba ga me bajbit imã ijaxwe jarẽ? Kati. Me gadjwỳ ne ga me pi'ôk ràràrkam adjàpênh aba. Môjdjê ne me amã me my nhinhu kà rênh jarẽ. Djãm ta ne kumrẽx arẽ? Kati. Me bakukãmãre Abraão ar kumrẽx ne ar arẽ. Ga me kam aje katàt Môjdjê kukràdjà kôt amijo aba kadjy pi'ôk ràràrkam adjàpênh ne me my kà rênho aba. Mỳkam ne ga me bajbit imã ijaxwe jarẽ? Ije kam prĩne me'õ punuo mexkam imã ijaxwe jarẽ. Ga me ren imã ijaxwe jarẽnh kêt. \v 24 Kwãrĩk wãnh ga me arĩk me axwe kêt'ã axwe janhôr kêt. Dja ga me mrãmri me axwekumrẽxkôt memã ajapôxkumrẽx ne kam arỳm katàt memã axwe jarẽnhkumrẽx. Nãm ã Jeju memã ane. \s1 Mebê idjaer kum kurê. \p \v 25 Nhym kam Djeruxarẽkam me ar ba tũm kwỳ Jeju jabej aben kukij ne abenmã kum, \p —Je, djãm mrãmri me kute tãmwã bĩnmã ar abej ba? \v 26 Nhym kam kum me uma kêt ne memã kabẽn ne. Nhym me arỳm kutã kute kum mỳjja'õ jarẽnh prãm kêtkumrẽx. Bãrãm me rũnh arỳm kute tãmwã'ã amim, “Jejubê ne me banhõ Bẽnjadjwỳrbê kumkatibê Kritu”, anhỹrkam ne me anhikrên kabẽn maro dja. \v 27 Tô nhỹnh? Be, kati. Djãm me kute kraxkôt Bẽnjadjwỳrbê kumkatibê Kritu mar got? Kati. Me kute kraxkôt mar kêtkumrẽx. Nhym be, bãm kute Jeju djir ne gu me baje arỳm omũnh. Kôt ne gu me arỳm Jeju 'êxnhĩmã bakato. Nãm me kwỳ ã Jeju'ã abenmã ane. \p \v 28 Nhym kam Jeju kute Metĩndjwỳnh nhõ kikretikam memã kukràdjà jarẽnho ãmkam kàj bê memã kum, \p —Be, mrãmri ne ga me aje imar. Nhỹnhja kurũm ne ba itẽm ne ibôx ja ne ga me arỳm aje mar. Djãm ba ne ba amikabẽn kôt amrẽ tẽ? Kati. Me'õ kute ijanor djwỳnh ne mrãmri. Tãmwã ne ga me aje mar kêt. \v 29 Nhym be, ba ne ba ije omũnh tũm. Tãm ne ijano ba amrẽ kurũm tẽn bôx, ane. \p \v 30 Nhym kam me bit kute o tỹm ne pa 'amỳnhmã. Ne te: o ane. Me kute o tỹm'ã myt bôx kêt rã'ãkam ne me te: o ane. \v 31 Nhym me kwỳ krãptĩ arỳm tu amim markumrẽx ne abenmã kum, \p —Me baje raxmã bakator kadjy ne Jeju arỳm mỳjja pumũnh kêt krãptĩ nhipêx ne. Me punu krãptĩo mex. Djãm me'õdjwỳ bôx ne kute àpênh mexo kute akrenh got? Kati. Be, mrãmri tãmwãbê ne me banhõ Bẽnjadjwỳrbê kumkatibê Kritukumrẽx, ane. \p \v 32 Me rũnh kàxã ne me ã abenmã anhỹro ku'ê nhym mebê pardjêumẽ me kadjy Metĩndjwỳnh mar djwỳnh nhõ bẽnjadjwỳr arỳm me kuma. Me kuman arỳm Jeju'ỳr me krãkamngônh kwỳ jano. Me kute pa 'amỳnhmã ne me me ano. \p \v 33 Nhym kam Jeju arỳm memã kum, \p —Be, me aro'ã ar iba ne arỳm 'ã akati ngrêre. Dja ba kam arỳm kute ijanor djwỳnh'ỳr tẽ. \v 34 Ga me kam arỳm te ijabej. Te ijabej ne imã akator kêt. Ne kam ikrĩ djà'ỳr te abôx prãmje, ane. \p \v 35 Nhym mebê idjaer rũnh abenmã kum, \p —Je tô, jãm dja tẽ gu me kum bakator kêt. Djãm apỹnh me bajtem ba djàkam me bimành tũm'ỳr ne tẽmmã? Djãm kam kute me bajtemmã kukràdjà jarẽnhmã? \v 36 Kute me bamã, “Dja ba tẽ ga me arỳm te ijabej. Te ijabej ne imã akator kêt. Ne kam ikrĩ djà'ỳr te abôx prãmje”, anhỹr. Mỳj gêdja kam nẽ? ane. \p \v 37 Nhym kam me kute amikukràdjà kôt amijo mõr ne kute 'ã aminhinomã amimẽnh nhõ akati arỳm bôx. Akati raxja bôx. Me kukãmãre kukràdjà kôt me kute bô mjỳrkam krĩ'ã aminhinomã amimẽnh kadjy akati ne arỳm bôx. Nhym Jeju arỳm kàjmã djan memã kum, \p —Me ajõ ar amã kôr jabej amrẽ iwỳr tẽn ikõ. \v 38 Me kute tu amim imarkumrẽxja gêdja ĩ me kadjwỳnhbê ngô kute meo tĩnja mã mekam apôx. Me bakukãmãre kute pi'ôkkam memã arẽnh kôt ne ba ar amã arẽ. \p \v 39 Nãm Jeju Metĩndjwỳnh Karõ'ã ã memã ane. Dja me tu amim Jeju markumrẽx nhym Metĩndjwỳnh Karõ arỳm me'ỳr bôx ne meo ba. Djãm arỳm ne meo ba? Kati. Metĩndjwỳnh kute memã Karõ janor djwỳnhràm ne Jeju memã ane. Dja Metĩndjwỳnh amiwỳr Jejuo wabin akubyn o rax. Ne kambit arỳm memã Karõ jano nhym bôx ne meo ba. \p \v 40 Jeju memã ane nhym me krãptĩ kute kabẽnja markam 'ã abenmã kum, \p —Be, mrãmri ne tãmwãbê Metĩndjwỳnh kukwakam kabẽn jarẽnh djwỳnh. Me bakukãmãre ne me amrẽbê: arẽ, ane. \p \v 41 Nhym me kwỳ Jeju'ã abenmã kum, \p —Be, tãmwã ne mrãmri kubê Kritukumrẽx. Mrãmri kubê me banhõ Bẽnjadjwỳrbê kumkatibê Kritukumrẽx, ane. \p Nhym me kwỳ arĩk 'ã abenmã kum, \p —Be kati. Jejubê ne Bẽnjadjwỳrbê kumkatibê Kritu kêt. Abatành djà ne pykabê Garrêja. \v 42 Nhym be, me banhõ Bẽnjadjwỳrbê kumkatibê Kritukumrẽx krĩbê Berẽkam abatành. Kubê ne me bakukãmãre Dawi tàmdjwỳ. Bẽnjadjwỳr rax Dawi jabatành djàkam ne Kritu abatành djà. Amrẽbê: ne me bakukãmãre pi'ôkkam arẽ. Nhym be, kati. Djãm Jejubê Bẽnjadjwỳrbê kumkatibê Kritu got? Jeju ate Garrêjakam abatành, ane. \v 43 Me kute ã abenmã anhỹrkam me kute Jeju'ã axikôt kabẽn jadjwỳr kêt. \v 44 Nhym me ja kwỳ bit kute o tỹm ne pa 'amỳnhmã. Ne kam te: kute o anhỹrmã. \p \v 45 Nhym kam me krãkamngônh kikreti nêje ku'êja me rũnh'ỳr akẽx ne me'ỳr bôx. Metĩndjwỳnh mar djwỳnh nhõ bẽnjadjwỳrmẽ mebê pardjêu'ỳr bôx. Nhym kam me rũnh me krãkamngônhmã kum, \p —Je tô mỳkam ne ga me Jejuo abôx kêt? ane. \p \v 46 Nhym me krãkamngônh memã kum, \p —Djãm me'õ pykakam kabẽn mexo kute tãmwã pyràk? Kati. Nãm prĩne kabẽn mexo kute katàt me kunĩ jakrenh. Ba me kam te ije o itỹm ne pa 'amỳnhmã, ane. \p \v 47 Nhym mebê pardjêu memã kum, \p —Je tô djãm arỳm ne me gadjwỳ me anoo akno? \v 48 Ẽ, ba me amã arẽ. Djãm me irax'õ, nàr me ibê pardjêu'õ ije amim tãmwã mar got? Kati. \v 49 Be, djãm me kàtàmwã kute Môjdjê kukràdjà mar got? Me kute me bakukãmãre kukràdjà mar kêtkam dja Metĩndjwỳnh arỳm me kanga, ane. \p \v 50 Nhym Nikodemu. Tãm ne akamàtkam Jeju'ỳr tẽ. Kubê ne mebê pardjêu'õ. Nãm arỳm memã kum, \p \v 51 —Je gêdja gwãm kraxje me baje axwe jabej me kukjêr kêtkam memã axwe jarẽ? Kati. Be, Jeju kute kraxje me bamã amijarẽnh kêtkam gu me arỳm 'ã axwe nhôro nhỹ, me bakukràdjà kupa'ã ne gu me 'ã nhôro nhỹ, ane. \p \v 52 Nhym me arĩk kum, \p —Djãm gadjwỳ pykabê Garrêjakam ajabatành djà ne ga nêje akabẽno dja? Be, pi'ôkkam ne Metĩndjwỳnh kukwakam kabẽn jarẽnh djwỳnh'õ Garrêjakam abatành kêtkumrẽx. Dja ga amim pi'ôk jarẽn arỳm kôt ikabẽnkumrẽxmã akato. Jejubê Bẽnjadjwỳrbê kumkati kêt. Tãm dja ga pi'ôk jarẽn ama, ane. \p \v 53 Nhym kam me kunĩ ajmàn aminhũrkwãmã apêx. \c 8 \s1 Me'õ nire kute me'õbê mjêno àkĩnh. \p \v 1 Jeju arỳm krãnhbê Oriwêre 'ỳr tẽ. Tẽ:n arỳm 'ỳr bôx nhym 'ã akamàt nhym nõ. Nõ: nhym arỳm õkrẽn'ãnh kà. \v 2 Nhym kam Metĩndjwỳnh nhõ kikreti'ỳr tẽn kam bôx. Nhym kam me kunĩ ajte 'ỳr bôx nhym arỳm nhỹ. Nhỹn arỳm memã kukràdjà jarẽnho nhỹ. \v 3 Nhym kam me arỳm Jeju'ỳr me 'õ nireo bôx ne me ipôkri kudja. Arỳm ne mjên ne kam ajte me'õbê mjêno akĩn ar ro'ã nõ. Nhym me arỳm omũn o tỹm ne pa 'amỳn Jeju'ỳr o bôx. \v 4 Ne kum, \p —Ẽ, ujarẽnh djwỳnh. Be, me'õ nire ja arỳm mjên ne arỳm me'õ myo akĩn ar ro'ã nõ. Ba me ar nõrkôt ar omũn aro tỹm ne arỳm awỳr o bôx. \v 5 Be, me ja jaxwe pãnh ne Môjdjê arỳm memã arẽ. Kute me bakukràdjà jarẽnhkam Môjdjê arỳm 'ã memã kum, \p —Ga me axwe pãnh kẽno titik ne abĩ gê ty, ane. Be, gadjwỳ ar imã axwe pãnh'õ jarẽ bar kuma. Mỳj gêdja bar on? Nãm me ã Jejumã ane. \p \v 6 Mỳj kadjy ne me kum ane? Bir, godja kukràdjà kupa'ã mỳjja jarẽnh jabej nhym me arỳm kôt kum axwe jarẽ. Ja kadjy ne me kum ane. \p Nhym Jeju ate idjao nhỹn arek ikrao pyka no'ôko nhỹ. \v 7 Nhym me mã kum tãmja jarẽ nhym arek pyka no'ôko nhỹ. Nhym kam kàjmã djan memã kum, \p —Goja me ajõ apydji ajaxwe kêtkumrẽx jabej ga akumrẽx kẽn'õ byn o titik ne abĩ, ane. \v 8 Nãm anen ajte nhỹ, pyka no'ôko nhỹ. \p \v 9 Nhym me arỳm amima:ro djan amijaxwedjwỳ ma. Ne kam arỳm pijàm ne mã apôxo dja. Me abatànhja kumrẽx ne me kato. Nhym mekôt me abatành nydjwỳ apôxo dja. Nhym ajbir abatành nyre meo ino ren kato. Arỳm ne me kunĩ apêx. Nhym kam Jeju arỳm ate nhỹ nhym niredjwỳ arỳm ate dja. \v 10 Nhym kàjmã djan nire ate ãmkôt omũn kum, \p —Me'õ nire, nhỹnh ne me kute amã ajaxwe jarẽnhja ku'ê? Djãm me'õ kute ajaxwe pãnh kẽno atitik prãm kêtkumrẽx? ane. \v 11 Nhym kum, \p —Ã bẽnjadjwỳr. Me'õ kute pãnh ititik prãm kêt, ane. \p Nhym kum, \p —Badjwỳ. Ajaxwe pãnh ije kẽno atitik prãm kêt. Aj mã. Kwãrĩk wãnh ga ajte ajaxwe kêt, ane. \s1 Kute katàt memã amijarẽnh. \r Dju r 1.4; Rô 13.12; Ep 5.8; Tex k 5.5 \p \v 12 Nhym kam Jeju ajte memã kum, \p —Be, apỹnh me ba djà kunĩkôt me axwe kunĩ katàt kute amijo ba kadjy ne ije mrãmri ne memã pry kurwỳ djà pyràk. Ga, me kurwỳ djà kute akamàtkam memã pry kurwỳ nhym me kute akamàtkam mỳjja kunĩ pumũnh ne katàt baja pumũ. Badjwỳ dja me tu amim imarkumrẽx ne arỳm katàt amijo ba. Ga, akamàt kô tykkam me kute mỳjja pumũnh kêt ne ba punuja pumũ. Me axwedjwỳ ne me kute mỳjja mar kêt ne amijo ba punu. Djãm me kute tu amim imarkam axwe ne amijo ba punu? Kati. Ba ije mrãmri ne memã pry kurwỳ djà pyràk. Dja me tu amim imarkumrẽx ne arỳm katàt amijo ban kam arỳm ikôt tĩn ne ar ba rã'ã: rã'ã ne, ane. \p \v 13 Nhym mebê pardjêu kum, \p —Je, djã nãm me'õ akôt kabẽn dji? Kati. Ga apydji aje memã amijarẽnho aba nhym me'õ kute akôt kabẽn djir kêt. Ba me kam arỳm amã akabẽn kajgo jarẽ. Akabẽn kajgo nhym me kute amar kêt, ane. \p \v 14 Nhym memã kum, \p —Kati. Ipydji ije memã amijarẽnhkam ije memã amijarẽnh kajgo kêt. Kàjkwakam Metĩndjwỳnh ne ijano ba amrẽ kabẽn kôt tẽ. Be, 'ỳr dja ba akubyn tẽ. Ja ne ije markumrẽx. Kam ikabẽn kajgo kêt. Nhym be, me ga ne ga me aje imar kêt. Nhỹnhja kurũm ne ba itẽmja ne ga me aje mar kêt. Nhĩ'ãm itẽmdjwỳ ga me aje mar kêt. \p \v 15 Me ga ne ga me aje amidjwỳnho kĩnh prãm ne aje memã axwe jarẽnho aba. Djãm ba ne ba ije amidjwỳnho kĩnh prãm ne memã axwe jarẽnh got? Kati. \v 16 Godja ba memã axwe jarẽnh jabej arỳm katàt memã arẽnhkumrẽx. Djãm ipydji dja ba arẽ? Kati. Ibãm kute ijanor djwỳnhmẽ dja bar axikôt ikabẽn ne memã axwe jarẽ. Kam ne ije katàt memã axwe jarẽnhkumrẽx. \v 17 Nhym be, amrẽbê: me bakukãmãre kute me akukràdjà'ã pi'ôk no'ôkdjwỳ. Me akukràdjàja kôt ba ije Ibãmmẽ axikôt memã amijarẽnho iba. Me akukràdjà jakam me'õ ar amãnhkrut ne kute me omũnhkôt kute axikôt me arẽnh nhym me kunĩ kute mar ne kute memã kum, “Mrãmri katàt ar kute me arẽnhkumrẽx”, anhỹrmã. Ja ne ga me arỳm aje mar. \p \v 18 Be, ja kôt ne ba Ibãmmẽ ã me amã amijarẽnho ane. Ba ije me amã amijarẽnh. Nhym Ibãm kute ijanor djwỳnh ikôt kute me amã ijarẽnh. Ba Ibãmmẽ ar ije axikôt me amã amijarẽnhkam ne ga me ren me akukràdjà kôt ijã, “Mrãmri ne katàt kute memã amijarẽnhkumrẽx”, ane. Ba Ibãmmẽ ar ije axikôt me amã amijarẽnhkam dja ga me ar ikabẽn katàtjamã akaton ama. Me akukràdjà'ã pi'ôk no'ôk kôt dja ga me ima, ane. \p \v 19 Nãm ã Jeju memã ane nhym me arỳm kum, \p —Tô nhỹnh ne abãmja? ane. \p Nhym memã kum, \p —Me aje imar kêt ne aje Ibãmdjwỳ mar kêt. Ne ga me ren iman ren Ibãmdjwỳ ma. Nhym be, kati. Aje mar kêt, ane. \v 20 Be, Metĩndjwỳnh nhõ kikretikam me kute Metĩndjwỳnhmã pi'ôk kaprĩo atom djàkam ne Jeju ã memã ane. Nhym me'õ kute o tỹm ne pa 'amỳnh kêtkumrẽx. Pa 'amỳnh'ã myt bôx kêt rã'ãkam. \p \v 21 Nhym kam ajte memã kum, \p —Dja ba ĩ mã tẽ ga me arỳm te ijabej. Te ijabej ne kam arỳm ty. Nhym kam Metĩndjwỳnh me amã ajaxwe jarẽnh rã'ã. Mũm itẽmmã 'ỳr ikràja dja ga me te ikôt 'ỳr atẽm ne 'ỳr abôx prãmje, ane. \p \v 22 Nhym mebê idjaer rũnh abenmã kum, \p —Je tô mỳj dja nẽ? Birãm, dja amibĩ. Nãm me ã abenmã ane. Kute memã kum, \p —Dja ba ĩ mã tẽ ga me arỳm te ijabej, anhỹrkam ne me ã abenmã ane. \p \v 23 Nhym memã kum, \p —Be, me ga ne ga me pykakam ajapôx ne ar aba. Nhym be, ba ne ba kỳjrũm kàjkwakam ar iba tũm. Me ga ne ga me aje pykakam mỳjjabit mar. Ba ne ba ije kàjkwakam mỳjja mar. \v 24 Me aje pykakam mỳjjabit markam ne ba me amã, “Dja ga me ty nhym Metĩndjwỳnh amã ajaxwe jarẽnh rã'ã”, ane. Ne me amã, “E kum ba. Ba ne ba arỳm bôx”, ane. Dja ga me kam amim imar kêt rã'ã jabej arỳm ty nhym Metĩndjwỳnh me amã ajaxwe jarẽnh rã'ã, ane. \p \v 25 Nhym me kum, \p —Bir, mỳj me ajõ ga nã? Gop me imã amijarẽnhkumrẽx, ba me ama, ane. \p Nhym Jeju memã kum, \p —Be, amrẽbê ne ba me amã amijarẽnho iba. Nã bãm me amã, \v 26 “Be, ije me ajaxwe kumex markam ba ren memã me ajaxwe jarẽn ajte me amã pãnh jarẽ. Be, ijanor djwỳnh kute katàt kabẽn jarẽnhkôt ne ba me kunĩmã arẽnho iba.” Nãm bãm ã me amã ane, ane. \p \v 27 Kute memã kum, “Kute ijanor djwỳnh”, anhỹrkam me kute mar kêt. Kute memã Bãm jarẽnhja me kute mar kêt. \p \v 28 Nhym kam Jeju memã kum, \p —Ba ije amijo inhĩ ne ibôxja dja ga me kỳjrũm inhô. Kam dja ga me arỳm ima. Ba ije amikabẽnkôt amijo iba kêtkumrẽx. Ibãm kute imã kabẽn jarẽnh kôt ne ba memã arẽnho iba. Ja dja ga me aje kỳjrũm inhôrkam ama. \v 29 Kute ijanor djwỳnh ne imẽ amijo kajkep. Djã nãm imã kàx ba ate ar iba? Kati. Be, mỳkam ne imã kàx kêt? Bir, ije o kĩnh kadjy ne ba kum idjàpênh mex rã'ã. Kam imã kàx kêt. Nãm ã Jeju memã ane. \v 30 Kute memã ja jarẽnhkam ne me kumex arỳm tu amim markumrẽx. \s1 Abraão tàmdjwỳ'ã ujarẽnh. \p \v 31 Nhym kam mebê idjaer kute tu amim markumrẽxja Jeju memã kum, \p —Dja ga me mã ikabẽn kôt ar amijo aban 'ã adjukanga kêt ne arỳm me abê ikôt aba djwỳnhkumrẽx. \v 32 Ne kam arỳm mrãmri ikabẽnkumrẽxmã akaton ijã amim, “Be, mrãmri ne kabẽn katàtkumrẽx”, anhỹro aba. Ne kam ikabẽn katàtkumrẽxmã akato ba kam arỳm me apytà. Me'õja kute me apa 'amỳnh ga me kum adjàpênh kajgoo abaja ba kubê me apytà. Ga me kam ikôt adjumar mexkumrẽx ne ar aba. Nãm ã Jeju me axwe nhõ bẽnjadjwỳr'ã memã ane. \p \v 33 Nhym ajte me kwỳ kum, \p —Tô nhỹnh ne kam me'õ kute me ipa 'amỳnh ba me kum idjàpênh kajgoo ibaja? Kati. Me ba ne ba me ibê me bakukãmãre Abraão tàmdjwỳ. Nhym kam me'õ kute me ipa 'amỳnh kêtkumrẽx. Mỳkam ne ga, \p —Ba me'õbê me apytà? ane. \p \v 34 Nhym Jeju memã kum, \p —Mrãmri me ajaxwe prãmkam ne me ajo ba djwỳnhja arỳm kute me apa 'amỳnh ga me arỳm kum adjàpênh kajgokumrẽx. \v 35 Ba me amã arẽ ga me ama. Djãm me'õ nhõ kikrekam õ àpênh djwỳnh djãm kubê õ àpênhkam kum àpênh rã'ãmã? Kati. Gêdja ĩ atemã me'õmã apê. Nhym be, kam me'õ krakumrẽxja dja kam kra rã'ã ne. \v 36 Ba ibê Metĩndjwỳnh Kra rã'ãkam ibê me apytàr djwỳnh. Me apa 'amỳnh djwỳnhbê me apytàr djwỳnh. Dja ba me apa 'amỳnh djwỳnhbê me apytà ga me kam mrãmri adjumar mexkumrẽx ne ar aba. \p \v 37 We me abê Abraão tàmdjwỳ, ba ije kôt me amar. Ga we me te abê Abraão tàmdjwỳ ne me aje ibĩnmã. Me amã ikabẽn kĩnh kêtkumrẽxkam ne ga me aje ibĩnmã. \v 38 Be, Ibãmmẽ ro'ã ar ibari ije mỳjja pumũnh ne mar. Tãm ne ba me amã arẽ. Me ga ne ga me anhingêt kute amã arẽnh kôt ar amijo aba. \p \v 39 Nhym me kum, \p —Be, mrãmri me inhingêtbê Abraãokumrẽx, ane. \p Nhym memã kum, \p —Ga ren me abê Abraão tàmdjwỳkumrẽx ne ren Abraão djàpênh kôt adjàpênh ar aba. \v 40 Nhym be, kati. Ga me jakam aje ibĩnmã. Kàjkwakam Metĩndjwỳnh kute imã kabẽn katàt jarẽnh kôt ije katàt me amã arẽnhkumrẽxkam ne ga me aje ibĩnmã. Djãm ã Abraão meo ane? Kati. \v 41 Ne ren Abraãobê me anhingêtkumrẽx ga ren me adjàpênh mex. Nhym be, kati. Atemã me anhingêt djàpênh kôt ne ga me atemã adjàpênh ar aba. \p Nhym me kum, \p —Djãm krô'ã me'õ kute akudjwa me ijadjwỳr? Kati. Be, me Ibãm djwỳnh pydji. Kàjkwakam Metĩndjwỳnh, ane. \s1 Kute memã Xatanaj tàmdjwỳ jarẽnh. \p \v 42 Nhym Jeju memã kum, \p —Ne ga me ren mrãmri kàjkwakam Metĩndjwỳnho Abãm ne ren amã ijabê. Be, mỳkam? Bir, kàjkwakam Metĩndjwỳnh kurũm ne ba tẽn bôx. Be, djãm ba ne ba tẽ? Kati. Tãm ne ijano ba amrẽ tẽ. Kam ga me ren amã ijabê. \v 43 Be, mỳkam ne ga me aje ikabẽn mar kêt? Bir, me ajamakkre kêt prãmkam. \v 44 Be, me anhingêtbê Xatanaj ne ar me ajo ba. Me anhingêt kum axwe prãm kôt ne ga me amã ajaxwe prãm. Kute amikrax totokbê kubê me par djwỳnh. Ta kabẽn katàt kêtkam kute Metĩndjwỳnh kabẽn katàt 'amỳnh tỳx kêt ne kôt kute amijo ba kêt. Ta 'êxnhĩ kôt memã 'êx ba. Mrãmri 'êxnhĩkumrẽxkam kubê me 'êxnhĩ nhingêt. \v 45 Kubê me 'êxnhĩ nhingêtkam ba te me amã katàt ikabẽn jarẽnhkumrẽx ga me aje amim imar kêt. \v 46 Be, mỳj me ajõ ga ne ga me aje mrãmri ijaxwe'õmã akatorkumrẽx? Kati. Ga me te: aje ijaxwe'õmã akator prãmje. Ijaxwe'õ kêtkam mỳkam ne ga me aje imar kêt? Ba te ije me amã katàt Metĩndjwỳnh kabẽn jarẽnhkumrẽx ga me aje imar kêt. Be, mỳkam? \v 47 Bir, ne ga ren me abê Metĩndjwỳnh kra ne ren amim kabẽn markumrẽx. Nhym be, kati. Me abê Metĩndjwỳnh kra kêtkam ne ga me aje amim kabẽn mar kêt. Nãm ã mebê idjaer rũnhmã ane. \s1 Kute mebê idjaer rũnhmã amijarẽnh. \p \v 48 Nhym mebê idjaer rũnh arĩk kum, \p —Be, abê pykabê Xamarijkam me kra'õ ba me arỳm ama. Me karõ punu ne ari ajo ba, ane. \p \v 49 Nhym Jeju memã kum, \p —Kati. Me karõ punu kute ijo ba kêt. Ba ne ba Ibãm rax jarẽnho iba. Ga me kam imã ikajgo jarẽnho aba. \v 50 Be, djãm ba ne ba amirax jabej? Kati. Atemã 'õ kute irax jabej ne kute me ajaxwe mar. \v 51 Mrãmri dja me ikabẽn man kôt ar amijo ban arỳm tykkumrẽx'ỳr bôx prãm kêt. Mrãmri ne ba me amã ja jarẽnhkumrẽx. Nãm ã Jeju memã ane. \p \v 52 Nhym mebê idjaer rũnh kum, \p —Tô nhỹnh? Be, me bakukãmãre Abraão arỳm ty. Metĩndjwỳnh kukwakam kabẽn jarẽnh djwỳnhdjwỳ ne me arỳm aben kukãm ty. Tô nhỹnh dja me akabẽn man kôt ar amijo ban tyk kêt? Akabẽn jakôt ba me arỳm amã ikaton amarkumrẽx. Mrãmri ne me karõ punu ajo ba. \v 53 Djãm aje araxo me bakukãmãre Abraão jakrenh ne ga aje, “Dja me ikabẽn man kôt ar amijo ban tyk kêt”, anhỹr? Abraão arỳm ty. Metĩndjwỳnh kukwakam kabẽn jarẽnh djwỳnh ar arỳm ty. Mỳj me'õ rax ne ga arĩk o amiptàrn 'ã amimẽnho dja? ane. \p \v 54 Nhym Jeju memã kum, \p —Ne ba ren arĩk amijã me'õ rax mẽn ren mrãmri ikajgo. Nhym be, kati. Ibãm ne kute ijã irax mẽnhkumrẽx. 'Ã ne ga me aje abenmã, “Me Batĩndjwỳnh”, anhỹr kajgoo aban \v 55 aje mar kêtkumrẽx. Nhym be, bajbit ije markumrẽx. Ne ren ijêxnhĩ ne ren me amã, “Ije mar kêt”, ane. Ne kam ren me akudjwa memã ijêx iba. Nhym be, kati. Mrãmri ije markumrẽx ne kabẽn kôt ar amijo iban ijêxnhĩ kêt. \v 56 Be, me anhingêt Abraão arỳm amikukãm iman arỳm ikam kĩnhkumrẽx, ane. \p \v 57 Nhym mebê idjaer rũnh kum, \p —Je tô, djãm kraxje ajã amex krãptĩbê 50 apêx kêtjakam djãm ga ne ga arỳm me bakukãmãre Abraão pumũ got? ane. \p \v 58 Nhym Jeju memã kum, \p —Be, me akukãmãre Abraão amirĩt kêtri ne ba ar iba tũm, ane. \v 59 Nhym me arỳm kẽn kwỳ jamỳ, kute o titik ne bĩn kadjy. Nhym Jeju arỳm amijo apdjun mã tẽ. Metĩndjwỳnh nhõ kikreti kurũm katon mã tẽ. \c 9 \s1 Kute me'õ adjàkamã no rãjao mex. \p \v 1 Tẽ: nhym arỳm me'õ no rã nhỹ. Adjàkamã ne me'õ no rã. Nãm nhỹ nhym arỳm omũ. \v 2 Nhym kôt ba djwỳnhdjwỳ omũn Jeju kukij ne kum, \p —Ujarẽnh djwỳnh, mỳkam ne me'õja adjàkamã no rã? Djãm ta axwe pãnh ne adjàkamã no rã? Nàr nãmẽ bãm ar axwe djô'ã ne no rã? Mỳj ne kam kute? ane. \p \v 3 Nhym arkum, \p —Kati. Ta axwe pãnh no rã kêt. Ne nãmẽ bãm ar axwe djô'ã no rã kêt. Be, Metĩndjwỳnh kute no rãkam àpênh nhym me kute kôt raxmã kator kadjy ne no rã. \p \v 4 Be, jakam imexri idjàpênh prãmkumrẽx kute mrãmri ne a'uri me àpênh prãm pyràk. Kute ijanor djwỳnh kute idjàpênh'ã imã karõ kôt idjàpênh prãmkumrẽx. Adjỹm, dja me ĩ ijo bikẽnho tẽn ibĩ ba te idjàpênh prãmje. Kute mrãmri ne me akamàt kô tykkam te àpênh prãm pyràk. \v 5 Pykakam me axwemẽ ro'ã ar ibari ba ije mrãmri memã pry kurwỳ djà pyràk. Ga, me kute akamàtkam memã pry kurwỳ nhym me katàt baja pumũ. Badjwỳ ne ba memã Metĩndjwỳnh kabẽn jarẽ nhym me arỳm kôt katàt ar amijo ba. Ne tu amim kabẽn markumrẽx ne arỳm katàt ar amijo ba. \p \v 6 Nãm anen arỳm pykakam aptôn kam o ajrên arỳm o me'õ no rãja no djy. Ne kam kum, \p \v 7 —'Ỳr tẽn ngô nhidjibê Xirôwekam amino ku'õ, ane. Me bakabẽnkam ne me ren ngômã, kute anor jarẽ. Nãm kum ane nhym arỳm 'ỳr tẽn kam amino ku'õ. Ku'õn arỳm no mex ne. No mex ne kam ũrkwã'ỳr tẽn arỳm 'ỳr bôx. \p \v 8 Nhym ũrkwã bu'ã me krĩ kute me'õ no rã pumũnh tũm abenmã kum, \p —Djãm tãmwã ne amijo à'wỳro krĩ? ane. \p \v 9 Nhym me kwỳ memã kum, “Nà, tãm”, ane. Nhym me kwỳ memã kum, \p —Kon, kute tãmwã pyràk, ane. \p Nhym ta memã kum, “Nà, ba”, ane. \p \v 10 Nhym me kum, \p —Tô mỳj me'õ ne amã ano mex jadjà? ane. \p \v 11 Nhym memã kum, \p —Be, me'õbê Jeju ne pykakam aptôn kam o ajrên arỳm o ino djy. Ino djyn arỳm imã, “'Ỳr tẽn ngôbê Xirôwekam amino ku'õ”, ane. Ba kam 'ỳr tẽn amino ku'õn arỳm ino mex ne irĩt mexkumrẽx, ane. \p \v 12 Nhym me kum, “Nhỹnh ne dja”? ane. \p Nhym memã kum, “Kon”, ane. \p \v 13 Nhym kam me arỳm mebê pardjêu'ỳr o bôx. Me'ỳr me'õ no rãn arỳm no mexjao bôx. \v 14 Be, me tyk djà kêt djà nhõ akatikam, pi'ôk ràràrkam ne Jeju pykakam aptôn o ajrên o me'õ no djyn o noo mex. \v 15 Nãm me mebê pardjêu'ỳr o bôx nhym me ajte kukij ne kum, \p —Mỳj ne ga arĩt mex kadjy nẽ? ane. \p Nhym memã kum, \p —Nãm pykakam aptôn o ajrên o ino djy ba ku'õn arỳm ino mex ne irĩt mexkumrẽx, ane. \p \v 16 Nhym mebê pardjêu kwỳ abenmã kum, \p —Djãm Metĩndjwỳnh ne tãmwã jano got? Be, me bakukràdjà pãnh ne pi'ôk ràràrkam ari àpênh ba. Axwekumrẽx, ane. \p Nhym me kwỳ 'ã abenmã kum, \p —Nhym bê ne me'õ jaxwe kute ã mỳjja pumũnh kêt nhipêxo anhỹr. Kute ã me'õ no rão mexo anhỹr. Nãm me ã Jeju'ã kabẽno aben japanho ane. \v 17 Ne kam me'õ no rãn arỳm no mexjamã kum, \p —Kute amã anoo mexkam 'ã akabẽn'õ jarẽ ba me ama, ane. \p Nhym memã kum, \p —Be, kubê Metĩndjwỳnh kukwakam kabẽn jarẽnh djwỳnh'õ, ane. \p \v 18 Nhym mebê idjaer rũnh amim mar kêt ne. Nãm me amim, \p —Je tô djãm mrãmri ne me'õja adjàkamã no rã? Be, kati, ane. Ne kam arỳm bãmmẽ nã ar'ỳr me ano. Nhym me ar'ỳr tẽn arỳm aro bôx. \p \v 19 Nhym me arkum, \p —Be, gar memã kum, “Ikra adjàkamã no rã”, anhỹro aba. Djãm tãm ne ja? Mỳj ne rĩt mex kadjy nẽ? ane. \p \v 20 Nhym ar memã kum, \p —Be, mrãmri ar ikrakumrẽx ne ja. Mrãmri ne adjàkamã no rãkumrẽx. \v 21 Ne kam mỳj ne arỳm no mex on, ar ije mar kêt. Mỳj me'õ ne kum noo mex nhym rĩt mex, ar ije mar kêt. Be, ta ne arỳm abatành ne. Dja ga me kukja nhym arỳm me amã amijarẽ, ane. \v 22 Be, mỳkam ne ar kute memã kum, \p —Jeju ne ar ikra noo mex, anhỹr kêt? Bir, arkum mebê idjaer rũnh pymakam. Nãm me arỳm abenmã Jeju'ã kabẽn djin abenmã kum, \p —Dja me'õ memã kum, “Be, mrãmri ne Jejubê me banhõ Bẽnjadjwỳrbê kumkatibê Kritukumrẽx”, ane gwaj kôt me nêje kanga gê ajte me bikprõnh djàkam me baro'ã krĩ kêt, ane. \v 23 Kam ne me kute ar kanga pymaje ar memã, \p —Be, ta ne arỳm abatành. Dja ga me tãmwã kukja, ane. \p \v 24 Nhym kam me ajte amiwỳr me'õ no rãn arỳm no mexja 'uw nhym arỳm 'ỳr bôx. 'Ỳr bôx nhym kum, \p —Be, me ba ne ba me ije Jeju jaxwekôt mar. Kwãrĩk wãnh ga mex jarẽnh kêt. Kàjkwakam Metĩndjwỳnh ta ne anoo mex. Tãm dja ga kum mex jarẽ, ane. \p \v 25 Nhym memã kum, \p —Be, mỳj Jeju axwe nã? Ije mar kêt. Mrãmri ne arỳm ino rãkumrẽx. Ne arỳm jakam ba mrãmri irĩt mexkumrẽx. Jabit ne ba mrãmri ije markumrẽx, ane. \p \v 26 Nhym kam me ajte kum, \p —Mỳj ne ajo, ga arỳm ano mex ne arĩt mex ne? ane. \p \v 27 Nhym memã kum, \p —Je, arỳm ne ba me amã arẽ. Djãm me aje imar kêt got ga me ajte: ikukij? Be, mỳj kadjy dja ba ajte me amã arẽ ga me ajte ama. Djãm me aje me kudjwa mã kôt abikamẽnhmã got ga me ikukjêro dja? ane. \p \v 28 Nhym me arỳm kum kurên kum, \p —Be, kati. Ga ne ga arỳm kôt aba djwỳnh. Me ba ne ba me atemã. Me bakukãmãre Môjdjêkôt ne ba me amijo iba. \v 29 Be, Metĩndjwỳnh mrãmri me bakukãmãre Môjdjêmã kabẽnkumrẽx. Ja ne ba me ije markumrẽx. Nhym be, tãmwã. Djãm me kute kator djà mar got? ane. \p \v 30 Nhym amipãnh memã kum, \p —Be:, Jeju ne imã irĩt mex jadjà ga me aje kator djà mar kêtja pumũ. Djãm me ano mex got? \v 31 Ba me amã arẽ ga me ama. Djãm me axwe ne Metĩndjwỳnh kute me mar ne kôt àpênh? Kati. Ja ne gu me arỳm baje mar. Nhym be, me kute mrãmri Metĩndjwỳnhmã rax jarẽnh ne kute kabẽn mar ne kôt kute amijo bakumrẽxja Metĩndjwỳnh arỳm kute me mar ne me kôt àpênhkumrẽx. \v 32 Be, djãm Metĩndjwỳnh Jeju kôt àpênh ngri got ga me 'ã akabẽn ne? Mỳj me'õ ne adjàkamã no rã nhym me arỳm kute kum rĩt mex jadjàr ga me amrẽbê aje mar? Kati. Me bakukãmãre kute arẽnh kêt. Me kunĩ kute arẽnh kêtkumrẽx. Jejubit ne ajbir bajbit ijo mex ga me arỳm aje ipumũnh. \v 33 Metĩndjwỳnh ren kute anor kêt nhym ren kabẽnkôt àpênh kêt ba ren ino mex kêt ne. Nhym be, kati. Mrãmri Metĩndjwỳnh kute anorkumrẽx. \p \v 34 Nhym me kum, \p —Be, djãm akudjwa adjàkamã me ijaxwe? Djãm ajaxwekam aje me ijakre got? ane. Nãm me kum anen kangan arỳm me nêje bõm kumẽ. \p \v 35 Nhym kam Jeju me kute bõm mẽnhkôt arỳm kuman 'ỳr tẽn kum katon kum, \p —Djãm arỳm ga tu amim Metĩndjwỳnh Kra markumrẽx? ane. \p \v 36 Nhym kum, \p —Bẽnjadjwỳr, dja ga imã Metĩndjwỳnh Kra jakre ba tu amim markumrẽx, ane. \p \v 37 Nhym kum, \p —Arỳm ga ipumũ. Ba. Ba ne ba amã ikabẽno dja, ane. \p \v 38 Nhym kum, \p —Nà, Bẽnjadjwỳr djwỳnh, arỳm ne ba tu amim amarkumrẽx, ane. Ne arỳm kute Metĩndjwỳnh Kramã katorkam amikajgo man parbê ibôn nhỹ. \p \v 39 Nhym Jeju memã kum, \p —Be, mỳj kadjy ne ba pykakam bôx ne ar iba? Bir, dja ba me kukijn me axwemã ikaton arỳm memã pãnh jarẽ. Be, me kwỳ kute amijo àmran arĩk amim, “Djãm ije Metĩndjwỳnh kabẽn mar ngri got”? anhỹrja dja ba te memã kukràdjà jarẽ nhym me arỳm mar kêt ne arỳm amakkre kêt mex ne ar ba. Me kute mrãmri ne me rĩt mex arỳm no rãn ba pyràk. Nhym be, me kwỳ kute kukràdjà mar kêt ne mar prãm dja ba memã arẽ nhym me arỳm tu amim markumrẽx. Tu amim markumrẽx ne arỳm kôt kute amijo ba mexkumrẽx. Me kute mrãmri ne me no rã arỳm rĩt mex ne katàt ba pyràk. Ja kadjy ne ba pykakam bôx ne ar iba, ane. \p \v 40 Nhym mebê pardjêu bu'ã ku'êja arỳm kabẽn man kum, \p —Je, djãm me badjwỳ ne ba me ije me no rã pyràk? Kati. Djãm me ije Metĩndjwỳnh kukràdjà mar ngri got? ane. \p \v 41 Nhym memã kum, \p —Ne ga ren me aje Metĩndjwỳnh kukràdjà mar prãm ne ren aje mrãmri ne me no rã rĩt mex prãm pyràk. Ne kam ren ajaxwe kêt ne. Nhym be, kati. Me aje, “Me badjwỳ djãm me ije Metĩndjwỳnh kukràdjà mar ngri got”? anhỹrkam me ajaxwe rã'ã. Nãm ã Jeju memã ane. \c 10 \s1 Mrykĩ'ãtomtio ba djwỳnh'ã ujarẽnh. \r Idja 13.20; Ped k 5.4 \p \v 1 Ne kam mrykĩ'ãtomti'ã memã ajarẽn õ me ja'ã mrykĩ'ãtomti jakren memã kum, \p —Be, õ kôkayrkam mrykĩ'ãtomti ar bakam nhym me ngjêx prãmkam me kwỳ ajkwa krekrekôt ngjêx kêt ne ate kôkayr nhibũm kôt wangij. Be, me ja ne me mryo àkĩnh prãm nhym me me'ã memã kum, “Me àkĩnhĩ”, ane nàr, “Mebê mỳjjao prõt djwỳnh”, ane. Mrãmri ne ba me amã ja jarẽnhkumrẽx. \v 2 Nhym be, me kute katàt ajkwa krekrekôt ngjêxjabê ne õ mryo ba djwỳnhkumrẽx. \p \v 3 Nhym 'ã ijê djà nêje ku'ê djwỳnh arỳm o ba djwỳnhmã 'ã ijê djà'ã kurê nhym arỳm wangij. Ne kam mrymã kabẽn nhym arỳm amim kabẽn ma. Kute apỹnh mrymã idji jarẽnh djàri aben totokmã mrymã arẽ nhym arỳm kute apỹnh aminhidji jarẽnh mar kôt bõm rôrôk. Bõm rôrôk nhym o ba djwỳnh arỳm kapôtmã mryo apôx. \v 4 Mryo apôx ne arỳm mry kukãm mrã nhym mry arỳm kôt ba. Kute amim o ba djwỳnh kabẽn markam kôt ba. Nãm mry ã o ba djwỳnh kôt ane. \v 5 Nhym be, atemã me bajtem mry'ỳr bôx ne te mrymã kabẽn nhym kôt ba kêt ne tu mã kubê prõt ne. Kute amim me bajtem kabẽn mar kêtkam amijã no tỳx ne tu mã kubê prõt ne. Mrãmri ne ba me amã ja jarẽnhkumrẽx, ane. \p \v 6 Be, mrykĩ'ãtomti'ã ujarẽnhja ne Jeju kute amikabẽn kukràdjà'ã akre nhym me mrybit man kukràdjà mar kêt. Nãm me te: kute mỳj'ã ujarẽnh kute amijakre marmãn te: kute kukràdjà marmã. \p \v 7-9 Nhym ajte memã kum, \p —Mrãmri ije mrykĩ'ãtomti nhõ kôkayrkôt ajkwa krekre pydji pyràk. Ga, mryo ba djwỳnh kute ajkwa krekrekôt mryo ngjêxja pumũ. Nhym kôkayr tỳx arỳm kute mỳjja djàkrêbê mry pytàr nhym umar mexja pumũ. Badjwỳ ije ajkwa krekre pydjimãn pràbê dja me tu amim imarkumrẽx ba arỳm axwebê me utà. Nhym kam me arỳm ikôt tĩn ne ar ba rã'ã: rã'ã ne. Atemã me'õkôt ne me tĩn kêtkumrẽx. Dja me tu amim bajbit imarkumrẽx ba arỳm me utà. \p Ga, mryo ba djwỳnh kute kôkayr kurũm mryo apôxja pumũ. Nhym mry àkur ban ajte akubyn ngjêxja pumũ. Badjwỳ dja ba me utàro iba nhym me ikôt umar mex ne ar ba. \p Nhym be, amrẽbê ibôx kêtri ne me kwỳ Metĩndjwỳnh'ã 'êx ne memã kum, “Metĩndjwỳnh ne imã arẽ ba kukwakam amã kabẽn jarẽnho iba”, ane. Me Metĩndjwỳnh'ã 'êxja kunĩ ne me àkĩnhĩ. Me kute amiwỳr inhõ me jao akẽxmãn te meo ane nhym me kute me kabẽn mar kêt. \fig |src="LB00014B.TIF" size="span" copy="Louise Bass ©The British & Foreign Bible Society, 1994." ref="Djoão rax 10.1-18" \fig* \v 10 Be, me àkĩnhĩ ne me kute mryo àkĩnh ne par kadjy bôx. Nhym be, kati. Ba ne ba atemã. Me tĩnkumrẽx ne umar mexkumrẽx kadjy ne ba bôx. \p \v 11 Ije me kute mrykĩ'ãtomtio ba djwỳnh mex pyràk. Dja ba me kadjy ty. Ije me utàr kadjy ty. \v 12 Nhym be, me mrykam àpênh djwỳnh ne me atemã. Gêdja rop'õ mry'ỳr bôx nhym arỳm tĩn prãmje tu mry kangan prõt ne. Kubê õ mry djwỳnh kêtkam ne tu mry kangan mã prõt ne. Nhym rop arỳm mryo rôrôk nhym mry abenbê ajmà. \v 13 Me mrykam àpênh djwỳnh kute pi'ôk kaprĩbit markam ne me kum mry jabê kêt. Nhym kam rop bôx nhym kum mry jabê kêtkam arỳm mry kangan prõt ne. \p \v 14-15 Ba ije me kute mryo ba djwỳnh mex pyràk. Ibãm kute imarkumrẽx. Badjwỳ ije Ibãm markumrẽx. Inhõ me jadjwỳ ije ã me maro ane. Nhym inhõ me jadjwỳ kute imar. Ba dja ba me kadjy ty. Ije me utàr kadjy ty. \v 16 Djãm kôkayr jakambit inhõ krit? Kati. Onĩj inhõ krit rã'ã. Me wãdjwỳ dja me amim ikabẽn ma. Dja ba inhõ me jamẽ me wãdjwỳo aben pydji. Kam arỳm inhõ me kunĩo iba. \v 17 Be, mỳkam ne Ibãm kum ijabê? Bir, ije kabẽn kôt amijo ibakam. Kam ne kum ijabê. Ba dja ba ty. Akubyn itĩn kadjy dja ba ty. \v 18 Djãm me ta dja me ibĩ? Kati. Ba dja ba amikabẽnkôt tyn kam amikabẽnkôt akubyn itĩn ne. Ibãm ta ne ityk ne akubyn itĩn'ã imã karõ, ane. \p \v 19 Nãm Jeju memã ane nhym kam mebê idjaer rũnh ajte kabẽno aben japanho dja. \v 20 Me krãptĩ ja ne me arĩk memã kum, \p —Be, me karõ punu ne o ba. Ga, kute kukwakam kabẽn kajgo krãptĩ jarẽnhja pumũ. Mỳkam ne ga me kabẽn maro dja? ane. \p \v 21 Nhym me kwỳ ja ne memã kum, \p —Nhym bê ne me karõ punu kute o ba nhym ã kabẽn kute anhỹr. Be, kati. Kabẽn mexkumrẽx. Djãm me karõ punu kute me no rã noo mex mar got? ane. \s1 Mebê idjaer rũnh kum kurê'ã ujarẽnh. \r Dju r 5.18, 8.59, 12.32 \p \v 22 Be, krĩraxbê Djeruxarẽkam, me krãptĩ kute aben pydji djà nhõ akatikam, arỳm na nhõ mytyrwỳkam, Jeju me'ỳr tẽn bôx ne arỳm Metĩndjwỳnh nhõ kikretikam ar mrã. Me kute aben kajmã'ã me bakukãmãre kute amrẽbê: Metĩndjwỳnhmã kikreti ny nhipêx mar kadjy ne me krãptĩ akati jakam aben pydji. \p \v 23 Jeju kikreti bu'ã kikre kre kênhkam ar mrã. Kikre kre kênhjamã ne me kum, “Xaromão nhõ”, ane. \v 24 Nãm kam ar mrã nhym mebê idjaer rũnh arỳm omũn kam kum ipôk ne kum, \p —Aje. Ga mrãmri abê me inhõ Bẽnjadjwỳrbê kumkatibê Kritukumrẽx jabej tu me imã amijarẽnho amirĩtkumrẽx. Mỳkam ne ga me ibê amipdju? ane. \p \v 25 Nhym Jeju memã kum, \p —E kum arỳm ne ba me amã amijo amirĩt ga me aje amim imar kêt. Ibãm kukwakam ije apỹnh mỳjja pumũnh kêt nhipêx djàri. Tãm ne kute me amã ijo amirĩt mexkumrẽx ga me aje amim imar kêt. \v 26 Be, me abê inhõ krit kêtkam ne ga me aje amim imar kêt. Arỳm ba me amã ja jarẽ ga me arỳm ama. \v 27 Inhõ krit ar kute amim ikabẽn mar. Badjwỳ ije inhõ krit ar mar nhym ar mã ikôt ar amijo ba. \v 28 Dja ba memã tĩn jadjà nhym me Metĩndjwỳnhkôt tĩn ne ar ba rã'ã: rã'ã ne. Ne me biknor tokry djàkam biknor kêtkumrẽx. Ba mã meo iba nhym me'õ kute ibê me pa 'amỳnh ne ibê me ikô rênh prãm kêt. \p \v 29 Ibãm kute ikôt me kamẽnhja ne tỳxo kute me kunĩ jakrenh. Tãm ne mã meo ba nhym me'õ kute kubê me pa 'amỳnh ne kubê me ikô rênh prãm kêt. \v 30 Ibãmmẽ ro'ã ne bar itipdjin ar iba. Nãm ã memã ane. \p \v 31 Nhym mebê idjaer rũnh ajte kadjy kẽn jamỳ. Kute o titik ne bĩnmã kẽn jamỳ. \v 32 Nhym memã kum, \p —Ibãm kukwakam ne ba mỳjja mex krãptĩ nhipêx ne me amã o amirĩt ga me omũ. Nhỹnh idjàpênh mexja pãnh dja ga me kẽno ititik ne ibĩ? ane. \p \v 33 Nhym me kum, \p —Djãm adjàpênh mex pãnh ne ba me ije kẽno atitik ne abĩnmã? Kati. Metĩndjwỳnh ne ga arỳm aprỳ. Abê pykakam me'õkam ne ga ga amijo ajêx ne amijo Metĩndjwỳnh Kra ne amijo Metĩndjwỳnh pyràk. Aje Metĩndjwỳnh raxo amiptàrkam ne ba me arỳm Metĩndjwỳnho ingryk ne ije abĩnmã, ane. \v 34 Nhym amipãnh memã kum, \p —Tô nhỹnh ne ba aprỳ? Be, kukwakam kabẽn jarẽnh djwỳnh ne me bakukãmãremã Metĩndjwỳnh kabẽn jarẽn memã kum, \q1 “Nã bãm memã kum, ‘Me abê metĩndjwỳnh’, ane.” \m Nãm ã me bakukãmãremã anen arỳm 'ã pi'ôk no'ôk ne. \v 35 Metĩndjwỳnh kabẽn ne ga me te akabẽno aje o adjàpanhmã. Ga, Metĩndjwỳnh ta kute memã kum, “Me abê metĩndjwỳnh”, anhỹrja pumũ. \v 36 Metĩndjwỳnh ta ne imã idjàpênh djà jarẽn pykamã ijano ba kabẽn kôt amrẽ tẽn bôx. Djori kam ibê Metĩndjwỳnh Kra kêt? Kati, ibê Metĩndjwỳnh Krakumrẽx. Djori kam ba aprỳ. Arkati. \p \v 37 Ne ba ren Ibãm djàpênh o idjàpênh kêt ga ren me aje katàt imã ikajgo jarẽnhkumrẽx. \v 38 Nhym be, kati. Mrãmri Ibãm djàpênh o idjàpênhkumrẽx. Kam ga me ren amim idjàpênhbit ma. Aje amim ba imar kêtkam ga ren idjàpênhbit man ren Ibãm djàpênh o idjàpênhja man ren arỳm kam ima. Ibãmmẽ ne bar itipdjin ar iba ga me ren kam arỳm ama, ane. \v 39 Nãm memã ane nhym me arỳm kute pa 'amỳnhmã te o ane nhym mã mebê katon tẽ. \p \v 40 Ne kam arỳm mã ngô raxbê Djodão nhijukri tẽ. Tẽ:n arỳm Djuão kute ngômã me angjênhmo krax djàkam bôx ne arek kam ar ba. \v 41 Ar ba nhym me krãptĩ 'ỳr bôx ne abenmã kum, \p —Be, Djuão ne me kute raxmã kator kadjy kute mỳjja pumũnh kêt'õ nhipêx kêt. Kute me punuo mex kêt. Ne kam mrãmri katàt me'õja kukãm 'ã ujarẽnhkumrẽx. Nhym kam arỳm kute kukãm 'ã ujarẽnh kôt prĩne kôt amijo bakumrẽx, ane. \v 42 Nhym kam me krãptĩ pyka jakam tu amim Jeju markumrẽx. \c 11 \s1 Kute akubyn Radjaruo tĩn. \p \v 1 Be, me'õ nhidjibê Radjaru ne arỳm kanê bĩno mõ. Kanikwỳnh ne ar amãnhkrut. Ar idjibê ne Marijmẽ Mata ar. Ne ar kunĩ krĩbê Betanhakam ũrkwã. \v 2 Marij ja kute Bẽnjadjwỳr djwỳnh par'ã me kudjỳ djà kangô kapĩ. 'Ã me tyk kadjy kudjỳ djà kangô kapĩn kam kute amikĩo 'ã kangô ngrà tãm. \v 3 Nãm kamy Radjaru arỳm kanê bĩno mõ: nhym kanikwỳnh ar arỳm Bẽnjadjwỳr djwỳnh'ỳr me'õ jano. Onĩ:j. Nhym arỳm 'ỳr tẽ:n 'ỳr bôx ne arỳm kum arẽn kum, \p —Bẽnjadjwỳr djwỳnh, onĩj amã anhõbikwa jabêja arỳm kanê: nhym kanikwỳnh ar amã arẽ, ane. \p \v 4 Nhym Jeju arỳm kuman kum, \p —Djãm tu tyk rã'ã kadjy ne kanêja? Kati. Dja me kàjkwakam Metĩndjwỳnh raxmã katon ba ibê Metĩndjwỳnh Kra iraxmã kato. Ja kadjy ne kanê raxja, ane. \v 5 Be, Matamẽ kanikwỳnhmẽ Radjarumẽ ne Jeju kum ar abê. \v 6 Nãm Jeju kabẽn man kam tu arek ỹr djàkam nhỹ nhym 'ã akati amãnhkrut apêx. \p \v 7 Nhym kam kôt ba djwỳnhmã kum, \p —Gwaj on pykabê Djudêjamã tẽ, ane. \p \v 8 Nhym ar kum, \p —E kum, ujarẽnh djwỳnh, wãkam ajbir mebê idjaer rũnh kute kẽno atitik ne abĩnmã ga ajte 'ỳr atẽmmã, ane. \p \v 9 Nhym Jeju arkum, \p —Djãm arngro pydjikam kàxdjàkênh pa ipôkbê 12bit. Nà tãm. Djãm ori me arngrokam mrã nhym mỳjja'õ me par tok? Kati. Arngrokam ne mỳjja amirĩt nhym me omũn aà'ã mrã. \v 10 Nhym be, akamàtkambit ne me ba punu, arĩk rôrôk ba, me nokrekam irã kêtkam, ane. Me kute o tỹm ne bĩn kêtri tẽmbê kute àpênh inomã mẽnhmã ne amijã arngro jakreo tẽn me kute o tỹm ne bĩn'ã akamàt jakre. \p \v 11 Nãm arkum anen kam arkum, \p —Be, gwaj banhõbikwa Radjaru arỳm õto nõ. Arỳm ba ije tokmã ne ba 'ỳr tẽ, ane. \p \v 12 Nhym ar kum, \p —Dja õto nõrkam akubyn mex, ane. \v 13 Be, djãm mrãmri õtkumrẽx'ã ne arkum ane? Be, kati. Arỳm tyk'ã ne arkum ane. Nhym ar arĩk amim, \p —Be, õtkam tyk djà kêt'ã ne ã ar imã ane, ane. \p \v 14 Nhym kam arkum arẽnho amirĩtkumrẽx ne arkum, \p —Be, Radjaru ne arỳm ty. \v 15 Wãkam idjãm kêt nhym arỳm ty. Kam idjãm kêtkam ar akadjy ikĩnh. Jakam dja gwaj wãkam tẽn bôx gar arỳm mỳjja pumũn arỳm tu amim imarkumrẽx. Ar akadjy ne ikĩnh. Aj gwaj on 'ỳr, ane. \p \v 16 Nhym kam Jejukôt ba djwỳnh 'õ nhidjibê Tôme Djidjimuja kôt ba djwỳnh 'õdjwỳmã kum, \p —Gwaj on badjwỳ kôt ty, ane. \p \v 17 Nhym kam Jeju ar arỳm 'ỳr tẽ. 'Ỳr tẽ:n arỳm 'ỳr bôx. \p Nhym me arỳm kum arẽn kum, \p —Be, arỳm ne ty ba me adjà. Nhym arỳm 'ã akati amãnhkrut ne amãnhkrut apêx ga bôx, ane. \v 18 Be, krĩbê Betanhamẽ krĩraxbê Djeruxarẽmẽ ne aben jatãri. Abenwỳr pry'ã akrebê kirometu amãnhkrut ne ikjêkêtbit. \v 19 Kam ne mebê idjaer krãptĩ Matamẽ Marij ar'ỳr bôx. Ar kamy arỳm tykkam me kute ar kaprĩ, ar mỳr, ar amakbê arkum kabẽnmã ar'ỳr bôx. \v 20 Nhym Jeju ar bôx 'ỳr nhym me'õ arỳm Matamã arẽ. Nhym kàjmã djan ate kutã tẽ. Nhym be, Marij arek nhỹ. \p \v 21 Mata Jeju kutã tẽn arỳm kajpan kum, \p —Bẽnjadjwỳr djwỳnh, ga ren pyka jakam arek ar aba nhym ren ikamy tyk kêtkumrẽx. \v 22 Gêdja ga mỳjja'õo Metĩndjwỳnhmã a'uw nhym arỳm akabẽn man prĩne akabẽn kôt ipêx ne. Tãm ne arỳm ije mar, ane. \p Nhym kum, \p \v 23 —Dja atõ akubyn tĩn, ane. \p Nhym kum, \p \v 24 —Nà, me kunĩ kute aminhinomã amimẽnh djà nhõ akatikam dja me tyk akubyn tĩn. Nhym mekôt dja ikamy akubyn tĩn. Tãm ne arỳm ije mar, ane. \p Nhym kum, \p \v 25 —E kum, ba ne ba ibê akubyn me tyko tĩn djwỳnh ne ije memã tĩn jangjênh djwỳnh. Me kute tu amim ikamnhĩxkumrẽx dja me tĩn ne. Dja te tyn Metĩndjwỳnhkôt tĩn ne ar ba rã'ã: rã'ã ne. \v 26 Nhym me tĩn ne ar ba kute tu amim ikamnhĩxkumrẽx dja me Metĩndjwỳnhkôt tĩn ne tyk kêtkumrẽx. Djã ne ga tu amim ikabẽnja markumrẽx? ane. \p Nhym kum, \p \v 27 —Nà, Bẽnjadjwỳr djwỳnh, abê Kritukumrẽx. Mrãmri ne Metĩndjwỳnh ajã me inhõ Bẽnjadjwỳrbê kumkati mẽnhkumrẽx. Me bakukãmãre kute amrẽbê: memã kum, “Gêdja ĩ Metĩndjwỳnh Kra pykamã bôx”, anhỹr kôt ga arỳm bôx ne kam abê Metĩndjwỳnh Krakumrẽx. Tãm ne ba tu amim markumrẽx. \p \v 28 Nãm ã kum anen kam akubyn kanikwỳnh'ỳr tẽ. 'Ỳr tẽ:n arỳm 'ỳr bôx ne me kàxã kum, \p —Arỳm ne memã ujarẽnh djwỳnh bôx ne amã kabẽn. \v 29 Nãm kum ane nhym kàjmã djan amibêx ne 'ỳr tẽ. \v 30 Be, kraxje Jeju krĩmã àr kêt. Nãm arek Mata kute kajpar djàkam arek dja. \v 31 Nhym Marij kàjmã djan amibêx ne tẽ nhym kikrekam mebê idjaer kute ar kaprĩbê arkum kabẽno ãmja arỳm abenmã kum, \p —Be, ar mỳrmã ne ar kẽnkre'ỳr tẽ, ane. Nãm me anen arỳm kôt tẽ. \p \v 32 Nhym be, Marij Jeju'ỳr tẽ nhym arek kam dja nhym arỳm 'ỳr bôx. Ne omũn arỳm kõnkrão nhỹn kum, \p —Bẽnjadjwỳr djwỳnh, ga ren pyka jakam ar aba nhym ren ikamy tyk kêtkumrẽx, ane. \p \v 33 Nãm mỳro nhỹ nhym kôt mebê idjaer mõrja kôt mỳro dja. Nhym Jeju me omũn arỳm rerekren tik ngyo dja. \v 34 Ne kam memã kum, \p —Nhỹnh ne ga me adjà? ane. \p Nhym me kum, \p —Bẽnjadjwỳr djwỳnh, amrẽ ar ikôt tẽn omũ, ane. \p \v 35 Nhym Jeju arỳm muw. \p \v 36 Nhym mebê idjaer abenmã kum, \p —Be, kum abêkumrẽx. Ga, arỳm mỳrja pumũ, ane. \p \v 37 Nhym me kwỳ abenmã kum, \p —E kum, me no rãmã ne rĩt mex jangij. Nok ren Radjarudjwỳo mex nhym ren tyk kêt ne, ane. \p \v 38 Nhym kam Jeju 'ỳr tik ngy tẽn arỳm kẽnkre'ỳr bôx. Kẽnpotio ne me arỳm kẽnkre'ã ijê. \v 39 Nãm kẽnkre'ỳr bôx ne memã kum, “Me 'ã kẽnpoti kaba”, ane. \p Nhym tyk kanikwỳnh Mataja kum, \p —Ô kum arỳm kro:. Tyk'ã arỳm akati amãnhkrut ne amãnhkrut apêx, ane. \p \v 40 Nhym Jeju kum, \p —Ẽ, arỳm ne ba amã, “Dja ga tu amim ikamnhĩxkumrẽx ne arỳm Metĩndjwỳnh raxmã akato”, ane. \p \v 41 Nhym me arỳm kẽnkre'ã jãm kẽnpoti dja. Nhym Jeju kàjmã krãn kàjkwa jabẽn Bãmmã kum, \p —Djũnwã. Ga ne ga arỳm aje ikabẽn mar. Kam ikĩnhkumrẽx. \v 42 Amã ikabẽn kunĩkôt ne ga arỳm aje ikabẽn mar. Be, me ibu'ã ku'ê ja amã ikabẽnkôt kute imar kadjy ne ba amã ikabẽn. Dja me tu amim imarkumrẽx ne ijã amim, “Be, mrãmri ne Metĩndjwỳnh kute anorkumrẽx”, anhỹro ba. Ja kadjy ne ba amã ikabẽn, ane. \p \v 43 Nãm anen arỳm kàj bê kabẽn ne kum, “Radjaru, amrẽ akato”, ane. \v 44 Nhym arỳm me aêrbê akubyn tĩn ne kato. Arỳm tu tykkumrẽx ne jakam arỳm akubyn tĩn ne kato. Prĩne kubẽkào ikramẽ par'ã kupu rã'ãn kato. Kubẽkào nokre kupu rã'ãn kato. \p Nhym Jeju memã kum, \p —Me 'ã kubẽkà bô gê tẽ, ane. \fig |src="CN01768B.TIF" size="span" copy="© 1978 David C. Cook Publishing Co." ref="Djoão rax 11.1-44" \fig* \s1 Me kute bĩn kadjy kute o aben mar. \r Mat 12.14; Ruk 6.11 \p \v 45 Jeju akubyn Radjaruo tĩn nhym mebê idjaer omũ nhym arỳm kwỳ krãptĩ tu amim Jeju markumrẽx. Marijkôt me mõrja tu amim markumrẽx. \v 46 Nhym me kwỳ ja arỳm amũ mebê pardjêu'ỳr mõn memã Jeju jarẽ. \p \v 47 Nhym kam me kadjy Metĩndjwỳnh mar djwỳnh nhõ bẽnjadjwỳrmẽ mebê pardjêu arỳm me rũnho akuprõ. Nhym kam me abenmã kum, \p —Be, mỳjja pumũnh kêt kwỳ rax ne ipêx. Me kute raxmã kator kadjy ne ipêx. Nãm me punu krãptĩo mex ne akubyn me tyko tĩn. Mỳj dja gu me nẽ? \v 48 Dja gu me amitô nhym me kunĩ arỳm tu amim markumrẽx ne kôt ar amijo ba. Dja me ane nhym krĩraxbê Rômakam me õ me ja arỳm me bawỳr prõt ne pyka mẽ Metĩndjwỳnh nhõ kikretio amràn aben bê me babê idjaer kunĩ ngrà, ane. \p \v 49 Nhym me kadjy Metĩndjwỳnh mar djwỳnh nhõ bẽnjadjwỳr raxbê Kajbajja ne amexja tãmkam memã nhỹ. Kajbaj memã kum, \p —E kum, me aje mỳjja mar kêt. \v 50 Me'õ pydji dja me babê idjaer kunĩ pãnh ty. Kam dja me abenbê me bangrành kêt gu me arỳm badjumar mex. Me aje ja mar kêt, ane. \p \v 51 Be, djãm Kajbaj ta ne amikabẽn jarẽ? Kati. Metĩndjwỳnh kukwakam ne kabẽn jarẽ. Amexja tãmkam ne kubê me kadjy Metĩndjwỳnh mar djwỳnh nhõ bẽnjadjwỳr rax. Bẽnjadjwỳr rax ne Metĩndjwỳnh mar djwỳnh kunĩmã nhỹ. Kunĩmã ỹrkam ne arỳm memã Metĩndjwỳnh kabẽn jarẽ. Kute memã Jeju mebê idjaer kunĩ pãnh tyk jarẽnhkam ne memã Metĩndjwỳnh kabẽn jarẽ. \v 52 Be, djãm mebê idjaerbit pãnh dja ty? Kati. Metĩndjwỳnh kraja amrẽbê abenbê me bimành. Apỹnh me bajtem ba djàkam me bimành. Jeju kute amikôt me jao aben pydjimã. Me jadjwỳ pãnh dja ty. 'Ã ne Kajbaj kute Metĩndjwỳnh kukwakam kabẽn jarẽnhja. \p \v 53 Be, krax ne ja. Me kute Jeju bĩn kadjy kute aben kabẽn marmo krax djà ne ja. Jeju kute akubyn Radjaruo tĩn nhõ akati jakam. \p \v 54 Nhym kam Jeju kute ja nhijukri mebê idjaer rũnhmã amijo amirĩto ba kêt. Kapôt kukrit nokà'ã ar bamã ne arỳm tẽ. Kam ne arỳm krĩbê Epraĩmã tẽn bôx ne kôt ba djwỳnhmẽ ro'ã kam ar ba. \p \v 55 Nhym kam mebê idjaer kute aben pydji djà 'ỳr. Me kute me kukãmãre nhirôbê mrãnhja mar kadjy arỳm õ akati 'ỳr. Kam ne me krãptĩ: kadjy krĩraxbê Djeruxarẽ'ỳr àbir mõ. Me kute Môjdjê kukràdjà kôt Metĩndjwỳnhmã amijaxwe jarẽnhmã ne me mõ. \v 56 Ne kam arỳm bôxo dja nhym me rũnh arỳm Jeju jabej. Ne Metĩndjwỳnh nhõ kikretikam abenmã kum, \p —Djãm me krãptĩ kute aben pydji djà nhõ akati kadjy mekôt bôxmã? Djã ne ga me ajõ ama? ane. \v 57 Be, arỳm me kute Jeju'ã memã karõ. Me kadjy Metĩndjwỳnh mar djwỳnh nhõ bẽnjadjwỳrmẽ mebê pardjêumẽ ne me arỳm 'ã memã karõn memã kum, \p —Dja ga me ajõ Jeju pumũn me imã arẽ ba me pa 'amỳ, ane. \c 12 \s1 Marij kute par'ã kangô pãnh rax kapĩn. \r Mat 26.6; Mak 14.3 \p \v 1 Me Djeruxarẽkam Jeju jabej nhym arỳm ajte krĩbê Betanhakam bôx. Betanhakam ne Radjaru ar ba. Amrẽbê ne ty nhym Jeju 'ỳr bôx ne akubyn o tĩn. Ne jakam Jeju ajte Betanhakam bôx. Nhym amũ Djeruxarẽkam Metĩndjwỳnh me irôbê mrãnh nhõ akati bôx 'ỳr. Dja akati amãnhkrut ne amãnhkrut ne amãnhkrut apêx nhym arỳm akati bôx. \p \v 2 Nãm Jeju Betanhakam bôx nhym arỳm amykry. Nhym Mata ar arỳm kum õ kwỳ krẽn djà nhipêx. Ipêx nhym Jeju ar krẽno nhỹ. Mata ne arkum õ kwỳ krẽn djà nhõro dja. Radjarumẽ ro'ã ne ar àkuro nhỹ. \v 3 Àkuro nhỹ nhym Marij arỳm me kudjỳ djà kangô ipuja by. Me tyk kadjy ne kudjỳ djà. Kangô nhidjibê ne nadu. Utĩ'ã akrekam ne kubê kiru kute o katẽ 'ỳr ne kam pãnh raxkumrẽx. Nãm ar àkuro nhỹ nhym Marij arỳm kangôja byn Jeju par'ã kapĩ. 'Ã kapĩ ne amikĩo arỳm par'ã kangô kwỳ ngrà. Nhym kam arỳm amũ kikre krekôt kudjỳ prõt ne. \p \v 4 Nhym Djuda Ikadji. Ximão kute ir ja. Jejukôt ba djwỳnhja. Tãmja dja kurê djwỳnhmã Jeju kanga. \v 5 Marij Jeju par'ã kangô kapĩ nhym Djuda arkum, \p —Je tô, mỳkam ne arỳm kangô mexjao akno? Ne ga ren ar memã kangô ngãn ren pãnh pi'ôk kaprĩ kumex ne aby. Ne ren pãnh'ã akrekam denarju kubê 300 ne ren abyn kam ren me õ mỳjja kêtmã angrà, ane. \v 6 Be, djãm Djuda kum me bikẽnh kaprĩkam ne ã arkum ane? Kati. Àkĩnhĩkam. Kubê ar õ pi'ôk kaprĩo ba djwỳnhkam. Ne kam ta amim kwỳo àkĩnho ba. Kam ne ã arkum ane. \p \v 7 Nhym Jeju arkum, \p —Kwãrĩk wãnh rã'ã. Mỳj kadjy ne amim kangô dji? Bir, dja ba ty nhym me arỳm ijadjà. Kute ijã kangô kapĩnkam dja ba ikudjỳ nhym me ijadjà. Ja kadjy ne amim kangô dji. \v 8 Ar aje memã mỳjja nhõrmã wãnh ne me õ mỳjja kêt ar abu'ã ar ba rã'ã. Dja gar anen arỳm memã mỳjja ngã. Badjwỳ. Djãm arek gwaj baro'ã ar baba rã'ãmã? Kati. Nãm ã Jeju arkum ane. \p \v 9 Jeju Betanhakam ar ba: nhym kam mebê idjaer krãptĩ arỳm kuman 'ỳr bôx. Djãm me kute Jejubit pumũnhmã ne me 'ỳr bôx? Kati. Radjarudjwỳ. Jeju kute Radjaru tyk akubyn o tĩnkam ne me kute adjwỳnhdjwỳ pumũnhmã 'ỳr bôx. \v 10 Nhym be, me kadjy Metĩndjwỳnh mar djwỳnh nhõ bẽnjadjwỳr ne ar atemã. Nãm ar bit kute Radjaru bĩnmã 'ã aben maro nhỹ. \v 11 Be, mỳkam? Bir, Jeju kute akubyn Radjaruo tĩnkôt mebê idjaer krãptĩ arỳm omũn tu amim Jeju markumrẽx. Nhym kam me kute omũnh kêt kadjy ar kute Radjarudjwỳ bĩnmã. Nhym Jeju Betanhakam ar ba nhym kam 'ã akati. 'Ã akati nhym Jeju amũ Djeruxarẽ'ỳr tẽ. \s1 Jeju rax ne Djeruxarẽmã àr. \r Mat 21.1; Mak 11.1; Ruk 19.28 \p \v 12 Nhym kam me Djeruxarẽkam kukãm abenmã kum, \p —Arỳm Jeju bôx 'ỳr. Arỳm Jeju bôx 'ỳr, ane. Me krãptĩ kute aben pydji djà nhõ akati kadjy bôxja ne me ã abenmã ane. \v 13 Ne kam mõn bô kwỳ nhikẽ. Me kute o Jeju kajpar kadjy ne me arỳm kutã mõ. Ne kàj bê abenmã Jeju mexo àkjêr mõn mã memã kum, \p —Jejubê ne me banhõ bẽnjadjwỳr rax. Ãm mexkumrẽx. Kam me bakĩ:nhkumrẽx. Gê on me bapytà. Gê Bẽnjadjwỳr djwỳnh o kĩnh rax. Kukwakam ne arỳm me bakadjy bôx. Ãm mexkumrẽx. Me babê idjaer nhõ bẽnjadjwỳr rax ne arỳm bôx, ane. \p \v 14 Me kute o anhỹr kêtri ne Jeju mry'ã nhỹ. Nãm mry'ã krĩ jabatành nyremã katon 'ã nhỹ. Amrẽbê: ne me Metĩndjwỳnh kukwakam me bakukãmãremã ja jarẽn memã kum, \q1 \v 15 “Ẽ krĩraxbê Xijãokam me ja, kwãrĩk wãnh me atĩn prãm kêt. \q1 Ota, me anhõ bẽnjadjwỳr rax bôxmã. Dja mry'ã krĩ jabatành nyre'ã nhỹn me awỳr bôx.” \m Nãm me ã me bakukãmãremã anen arỳm 'ã pi'ôk no'ôk ne. Nhym me aben djô'ã arẽnho mõ:n arẽnho mõr tãmtã tũ:mràm me bakamingrãnyrekam arỳm 'ỳr o bôx. Jeju mry'ã nhỹn arỳm Djeruxarẽ'ỳr bôxmã tẽmkumrẽx. Djeruxarẽ nhidji nhikjêbê ne Xijão. \p \v 16 Nãm 'ỳr tẽ nhym me o àkjêr mõ. Nhym kôt ba djwỳnh ar kute omũnh totokbê amim, \p —Je tô, mỳj'ã ne me kute Jejuo àkjêrja? anen mar kêt ne. Arỳm Jeju àbir ne ra:xkambit dja ar akubyn pi'ôk kôt amijo tẽn arỳm kuma. Be, pi'ôkkam me kute Jejuo anhỹrmã kôt ne me arỳm jakam ã Jejuo ane. Ja dja ar kuma. \p \v 17 Be, Jeju kutã me mõrja ne me amrẽbê Jeju kute akubyn Radjaruo tĩnkôt omũ. Kute kum kabẽn nhym kẽnkre kurũm katorkôt ne me omũ. Ne kam amũ memã 'ã ajarẽ. \v 18 Nhym me krãptĩ arỳm kute akubyn o tĩnja man kam arỳm adjwỳnhdjwỳ mekôt Jeju kutã mõn kajpa. \v 19 Me krãptĩ: Jeju kutã mõn kajpa. Nhym kam mebê pardjêu arỳm abenmã kum, \p —Be ga, pyka kunĩkôt me kunĩ arỳm kute 'ỳr amijo akẽxja pumũ. Me baje te: mebê Jeju pyma nhym me mã kum kĩnhja pumũ, ane. \s1 Amikukãm amityk'ã ujarẽnh. \r Mak 8.34 \p \v 20 Nhym kam me bajtembê kreguja kwỳ ne me me krãptĩ kôt ar ba. Me kute mekôt me kute aben pydji djà nhõ akatikam Metĩndjwỳnhmã rax jarẽnh kadjy ne me bôx ne mekôt ar ba. \v 21 Ne kam arỳm Piripi'ỳr bôx ne kum, “Ba me Jeju pumũ”, ane. Piripi ne pykabê Garrêjakam krĩraxbê Bexadakam abatành djà. \v 22 Me kum ane nhym amũ Ãngre'ỳr bôx ne kum arẽ. Nhym kam ar ro'ã Jeju'ỳr tẽn kum arẽ. \p \v 23 Nhym Jeju arkum, \p —Be, arỳm ityk'ã akati bôx 'ỳr. Dja ba me kadjy tyn akubyn itĩn. Ne kam arỳm ira:xkumrẽx ne ipyma:. \v 24 Ga, me kute bàygogo 'y krekam arỳm tyk pyràk. Djãm mrãmri ne arỳm ty? Kati. Ga, 'y ingrõt ne abatành nhym arỳm 'ã ô kumexja pumũ. Ne ren me 'y kre kêt nhym ren 'y kajgo rã'ãn àptàr kêtkumrẽx. Ba ije bàygogo 'y pyràk. Badjwỳ dja ba ty nhym me arỳm ijadjà. Nhym kam ityk djô'ã arỳm me krãptĩ tĩn. Mrãmri ne ba ar amã ja jarẽnhkumrẽx. \p \v 25 Be, me arek pykabêbit ar ba kadjy kute amimarja dja me arỳm tyn akuno. Nàr me kadjy kute amimar kêtja, arek pykabêbit ar ba kadjy kute amimar kêtja dja Metĩndjwỳnh me utà nhym me arỳm kôt tĩn ne ar ba rã'ã: rã'ã ne. \v 26 Be, me imã àpênhja gê me mã ikôt amijo bakumrẽx. Kam dja ba nhĩ'ãm ar iba nhym inhõ àpênh arek ikôt ar ba. Dja imã apê nhym Ibãm arỳm kàjmã kum rax kamẽ, ane. \p \v 27 Ne ajte arkum, \p —Be, arỳm idjumar punu iwỳr bôx. Be, mỳj dja ba nẽ? Djãm ije kum, “Djũnwã, arỳm itokry'ã myt bôx 'ỳr. Itokrybê ipytà”, anhỹrmã? Kati. Ije itokry ja markumrẽx kadjy ne ba arỳm tẽn bôx. Nãm ã arkum ane. \v 28 Ne ajte Bãmmã kum, \p —Djũnwã, jakam dja ga memã amiraxo amirĩt gê me araxmã kato, ane. \p Nhym ar arỳm kàjkwa kurũm Bãm kabẽn ma nhym kum, \p —Arỳm ne ba memã iraxo amirĩt. Dja ba ajte memã iraxo amirĩt, ane. \p \v 29 Nhym ar bu'ã me ku'ê kwỳ arĩk abenmã kum, \p —E kum, na ne krikrit, ane. \p Nhym me kwỳ arĩk abenmã kum, \p —Metĩndjwỳnh kadjy mrãnh djwỳnh'õ ne kum kabẽn, ane. \p \v 30 Nhym Jeju memã kum, \p —Djãm ba ije kabẽn mar kadjy ne kabẽn kato? Kati. Me ga aje kabẽn mar kadjy. \v 31 Be, jakam dja Metĩndjwỳnh me kunĩ axwemã kato. Me ĩ pỹnhkôt me axwe djàri kum kato. Jakam dja ba pykakam me axwe nhõ bẽnjadjwỳro apan kujaten kumẽ. \v 32 Dja me kỳjrũm inhô ba arỳm amiwỳr me kunĩo akẽx, ane. \v 33 Pĩte'y'ã jêt'ã ne ã memã ane. \p \v 34 Nhym me kum, \p —Nhym bê ne me kute me inhõ Bẽnjadjwỳrbê kumkatibê Kritukumrẽx bĩnmã. Kritu ne tyk kêtkumrẽxmã nhym me me imã arẽ, Môjdjê kukràdjà'ã pi'ôk no'ôk kôt ne me imã arẽ ba me kuma. Be, ga ne ga atemã. Aje me imã, “Ba ije amijo inhĩja dja me kỳjrũm inhô”, anhỹr kôt ba me arỳm akajgo ma. Be, we aje amijo anhĩjakam mỳj me ajõ ga nã? ane. \p \v 35 Nhym Jeju memã kum, \p —Ga, akamàt kô tykkam me ba punuja pumũ. Me kute amikukãm mỳjja pumũnh kêtkam ne me ba punure. Ba ije memã pry kurwỳ djà pyràk ne memã Metĩndjwỳnh kabẽn jarẽnh nhym me arỳm tu amim markumrẽx ne ba mexkumrẽx. Arek me aro'ã ar ibari dja ga me tu amim imarkumrẽx ne ikabẽn kôt ar amijo aba. Nok ga ren kôt amijo aba kêt ne ren me axwe kôt ajaxwen arỳm aje ajte me akamàt kô tykkam ba punu pyràk. \v 36 Arek me aro'ã ar ibari dja ga me tu amim imarkumrẽx. Ne kam arỳm aje mrãmri ne pry kurwỳ djàkôt me ba mex pyràk, ane. Nãm Jeju memã anen arỳm mã tẽn mebê amijo apdju. \s1 Me kute amim Jeju mar kêt. \p \v 37 Kute amijo bipdjur kêtri ne me nokrekam mỳjja krãptĩ nhipêx. Nãm te me punu krãptĩo mex nhym me kute amim mar kêtkumrẽx. \v 38 Be, amrẽbê: Metĩndjwỳnh kukwakam kabẽn jarẽnh djwỳnhbê Idjaij kute me bakukãmãremã arẽnh kôt ne me kute amim mar kêt. Nãm memã kum, \q1 “Bẽnjadjwỳr djwỳnh, mỳj me'õ ne kute amim ar ikabẽn mar got? \q1 Mỳj me'õ ne kute Bẽnjadjwỳr djwỳnh djàpênh pumũnhkam amim mar got?” \m Nãm ã me bakukãmãremã ane. Nhym me arỳm aben djô'ã arẽnho mõ:n arẽnho mõr tãmtã arỳm tũ:mràm me bakamingrãnyrekam arỳm 'ỳr o bôx. Jeju te me punu krãptĩo mex nhym me me omũn amim Jeju mar kêtkumrẽx. \p \v 39 Idjaij kute me bakukãmãremã arẽnh kôt ne me me omũn amim Jeju mar kêt. Be, djãm me ta ne me kute tu amim markumrẽxmã? Kati. Me ta ne me te: kute amim marmã. Be, mỳkam? Bir, Metĩndjwỳnh ta kute me nomẽ me amako bimràkkam. Kôt ne Idjaij ajte me bakukãmãremã kum, \q1 \v 40 “Metĩndjwỳnh ne mebê nomẽ amako amrà. \q1 Nhym kam me te memã mỳjja jakre nhym me kukràdjà pumũnh kajgon mã omũnhkumrẽx kêt. \q1 Nhym me te memã mỳjja jarẽ nhym me mar kumrẽx kêt ne. Mã kukràdjà'ã mỳjja kute amijakreja mar kêt. Ne kam iwỳr amijo akẽx kêt ba kam memã axwe jarẽnh rã'ã ne kam ije meo mex kêt. \q1 Me amakkre kêt prãmkam ne ã meo ane”, ane. \m \v 41 Idjaij ne Jeju mexo umakôt omũ ne 'ã me bakukãmãremã ujarẽnh ba. Ne kam ã memã ane. Kam me ta te kute amim Jeju marmã. \p \v 42-43 Be, djãm me rũnh kunĩ ne me amakkre kêt prãm? Kati. Me kwỳ kute tu amim markumrẽx. Djãm me kwỳ ja kute memã amijo amirĩt? Djãm me kute memã kum, \p —Arỳm ne ba tu amim Jeju markumrẽx, anhỹro amijo amirĩt? Kati. Mebê pardjêu kabẽn pymaje ne me kute memã amijarẽnh kêt. Be, mỳkam? Bir, me amim, \p —Dja ba amijarẽnh kêt nhym me imã imex jarẽnh rã'ã. Ba ren Jeju'ã memã amijarẽ nhym ren me arỳm imã ijaxwe jarẽn me nêje bõm imẽ. Ne ren kam ajte me bikprõnh djàkam me ro'ã ikrĩ kêt, anhỹro ba. Me kute amim anhỹrkam ne me kute memã amijarẽnh kêt ne. Djã ne Metĩndjwỳnhbit kute memã mex jarẽnhja me kum kĩnh? Kati. Pykakam me axwe kute memã mex jarẽnhja ne me kum kĩnh. Jabit ne me kum kĩnh. \p \v 44 Nhym kam Jeju kàj bê memã kum, \p —Djãm me aje tu amim imarkumrẽxkam ne ga me aje bajbit imar? Kati. Me aje amim imar o ne ga me aje amim ijanor djwỳnh mar. \v 45 Me aje ipumũnh o ne ga me aje ijanor djwỳnhdjwỳ pumũnh. \v 46 Ga, me kute akamàt kô tykkam pry kurwỳ nhym pry arỳm amirĩtkumrẽxja pumũ. Nhym me arỳm ba mexkumrẽx. Badjwỳ ne ba memã Metĩndjwỳnh kabẽn jarẽ. Nhym me kwỳ ĩ pỹnhkôt kute tu amim kabẽn markumrẽx ne kôt kute amijo baja ne me arỳm axwe kêt ne kute amijo ba mexkumrẽx. Ne ajte kute akamàt kô tykkam me ba punuja pyràk prãm kêtkumrẽx. \p \v 47 Me ajõ aje ikabẽn mar kajgon amim imar kêtkam djãm on ije amã ajaxwe pãnh jarẽnhmã? Me anhĩ pỹnhkôt ajaxwe djàri pãnh jarẽnhmã? Djãm on pãnh atokrymã? Kati. Djãm ije memã axwe pãnh jarẽnh nhym me pãnh tokrymã ne ba bôx? Kati. Ije pykakam me kunĩ axwebê me utàrmã ne ba bôx. \v 48 Be, me ajõ aje ikangan amim ikabẽn mar kêtkam me'õ dja amã ajaxwe pãnh jarẽ. Me kunĩ kute aminhinomã amimẽnh djà nhõ akatikam dja kàjkwakam Metĩndjwỳnh amã, “Aje amim Ikra mar kêtkam ajaxwekumrẽx”, ane. Dja amã ane ga arỳm ajaxwe pãnh atokry. \p \v 49 Mỳkam dja ã amã ane? Bir, djãm ba ikabẽn ne ba me amã arẽ? Kati. Ibãm ne ikabẽn'ã imã karõ ba arỳm me amã arẽ. Kam dja Ibãm ta amikabẽno ngryk ne me ajõmã ajaxwe pãnh jarẽ. \v 50 Ibãm ne imã, “Dja me tu amim amarkumrẽx ne arỳm ikôt tĩn ne ar ba rã'ã: rã'ã ne”, ane. Tãm ne ba ije markumrẽx. Kam Ibãm kute imã kabẽn jarẽnh kôt ne ba memã arẽ. Nãm ã Jeju memã ane. \c 13 \s1 Kute ar par ku'õnh. \p \v 1 Be, arỳm Metĩndjwỳnh me bakukãmãre nhirôbê mrãnh nhõ akati 'ỳr. Mebê idjaer kunĩ kute aben kajmã'ã me irôbê mrãnh djà mar kadjy aben pydji djà nhõ akati 'ỳr. Jeju arỳm kute pykakam mebê àbir 'ỳr. Bãm'ỳr àbir 'ỳr. Ja ne arỳm kute mar. Arỳm ne kum pykakam õ me ja jabê:. Nhym te me amakkre kêt arỳm kute bĩn 'ỳr nhym kum õ me abê rã'ã. \p \v 2 Arỳm ar kute õ kwỳ krẽn parkam nhym Djuda kute Jeju kanga 'ỳr. Ximão ne Djuda dji. Djuda ja nhidji nhikjêbê ne Ikadji. Nãm kute kurê djwỳnhmã kanga 'ỳr. Xatanaj ne 'ã kum apnê nhym kute memã kanga 'ỳr. \v 3 Bãm arỳm kute Jejumã õ mỳjja kunĩ kanga nhym arỳm Bãmbê Metĩndjwỳnh kurũm rwỳk ne kam akubyn 'ỳr àbir 'ỳr. Ja ne Jeju arỳm kute mar. \v 4 Nãm kuman kam kàjmã dja. Ar õ kwỳ krẽn parkam kàjmã djan õ kubẽkà krãkào pôx ne adjuw. Ne me'ã ngô ngrà djà byn arỳm o amikrax kupu. \v 5 Ne kam arỳm ngônh purortikam ngô run kam arỳm kôt ba djwỳnh par ku'õnhmo krax. Ar par ku'õnho tẽ:n mã me'ã ngô ngrà djào ar par'ã ngô ngrà. O amikrax kupu rã'ãn o ar par'ã ngô ngrà. \p \v 6 Nãm ar par ku'õnho tẽ:n kam arỳm Ximão Pedru'ỳr bôx. Nhym kum, \p —Je, djãm ba dja ga ipar ku'õ? ane. \p \v 7 Nhym Jeju kum, \p —Jakam aje idjàpênh mar kêt. Dja ba ĩ amã arẽ ga ama, ane. \p \v 8 Nhym kum, \p —Be kati. Aje ipar ku'õnh prãm kêtkumrẽx, ane. \p Nhym kum, \p —Dja ba apar ku'õnh kêt ga arỳm ikôt aba kêt, ane. \p \v 9 Nhym kum, \p —Bẽnjadjwỳr djwỳnh. Djãm iparbit? Inhikramẽ ikrãdjwỳ dja ga ku'õ, ane. \p \v 10 Nhym kum, \p —Be, gar arỳm adjwỳrkam arỳm ar anhĩ mex ba kam ije ar aparbit ku'õnhmã, ane. Ne kam ar axwe kêt'ã arkum, \p —Be, arỳm ar amex. Djãm ar akunĩ ne gar amex? Kati. Ar ajõ apydji ne ga amex kêt, ane. \v 11 Arỳm kute amikukãm kurê djwỳnhmã kanga djwỳnh markam ne arkum, \p —Djãm ar akunĩ ne gar amex? Kati, ane. \p \v 12 Ne kam arỳm ar par ku'õnh pan kam kà jangijn kam nhỹn arkum, \p —Be, mỳkam ne ba ar apar ku'õ? Djã ne gar ama? \v 13 Bir, gar imã, “Ujarẽnh djwỳnh, Bẽnjadjwỳr djwỳnh”, anhỹro aba. Be, mrãmri ne gar imã arẽ. Ibê tãm. \v 14 Ibê ar anhõ Bẽnjadjwỳr djwỳnh ne ibê ar anhõ ujarẽnh djwỳnhkam ne ba arỳm amijo ingrin amijo ikàtàm ne arỳm ar amã apê. Ar akajgo mex, ar akàtàmmã ne ba apên arỳm ar apar ku'õ. Djãm ar ajõ aje, “Be, ba ne ba irax. Ije me kajgomã idjàpênh prãm kêt”, anhỹrmã? Kati. Ar gadjwỳ aben par ku'õ. \p \v 15 Be, mỳj kadjy ne ba ar apar ku'õ? Bir, dja gar ipumũn ikudjwa arỳm amijo angriren akàtàm ne abenmã apê. Ja kadjy ne ba ar apar ku'õ. \v 16 Imã adjàpênhkam djãm aje araxo ijakrenh got? Ije ajanorkam djãm aje araxo ijakrenh got? \v 17 Ar aje araxo ijakrenh kêtkam dja gar amijã ije ar apar ku'õnhja man ikudjwa amijo angriren amijo akàtàm ne abenmã apê. Dja gar amijo anen arỳm akĩnhkumrẽx. \s1 Djuda kute memã Jeju kanga kukãm arkum 'ã ujarẽnh. \r Mat 26.21; Mak 14.18; Ruk 22.21 \p \v 18 Be, djã ne ba ar akunĩmã ikabẽn jarẽ? Kati. Djãm ar akunĩ amex? Kati. Ije ar anhĩ pỹnhkôt amijo ar apytàr ba arỳm ije ar amar. Nhym be, ar ajõ dja ga amã ikurê. Amrẽbê: ije amikukãm arẽnh kôt dja ga amã ikurê. Nã bãm me bakukãmãremã kum, \q1 “Gwaj baro'ã badjàkur'õ dja kum ikurê”, ane. \m Nã bãm ã memã ane nhym me arỳm 'ã pi'ôk no'ôk ne. Nhym me aben djô'ã arẽnho mõ:. Arẽnho mõr tãmtã tũ:mràm arỳm iwỳr o bôx. Gwaj baro'ã badjàkur'õ dja kum ikurê. \v 19 Ar ajõ amã ikurê kêtri ba arỳm pi'ôkkam ar amã ikabẽn jarẽ. \p Be, mỳj kadjy? Bir, dja gar ajõ amã ikurê kôt arỳm omũn kam arỳm akubyn amijo tẽn pi'ôkkam ikabẽnja ma. Anhỹr djwỳnhràm ikabẽn ja ma. Ne kam arỳm amim, “Mrãmri kôt ne amikukãm arẽnhkumrẽx. Jejubê ne Bẽnjadjwỳrbê kumkatibê Kritukumrẽx”, ane. Dja gar ã anen tu amim imarkumrẽx. \p \v 20 Be, godja ba amũ me ano nhym me me'ỳr bôx nhym me arỳm amim me kabẽn man kam arỳm kôt badjwỳ amim ima. Ne kam arỳm kôt amim kute ijanor djwỳnhdjwỳ ma. Mrãmri ne ba ar amã ja jarẽnhkumrẽx, ane. \p \v 21 Jeju arkum anen arỳm umar punure ne. Ne kam arkum arẽnho amirĩtkumrẽx ne arkum, \p —Be, mrãmri dja gar ajõ ikurê djwỳnhmã ikanga. Mrãmri ne ba ar amã ja jarẽnhkumrẽx, ane. \p \v 22 Nhym kôt ba djwỳnh te kute marmã abenkam no tyn nhỹn amim, \p —Je tô, mỳj me'õ'ã ne ane? ane. \v 23 Be, kôt ba djwỳnh'õ ne Jeju tãri nhỹ. Jeju kum abêja. \v 24 Nhym Ximão Pedru jãnh nhỹn amũ Jeju tãri ỹrja'ỳr akẽx ne ar aktã aben pumũ. Ne kam kute ar 'õ jabej Jeju kukjêrmã Pedru kum inhuo Jeju jakre. \p \v 25 Nhym arỳm Jeju'ỳr ajkamẽn kum, \p —Bẽnjadjwỳr djwỳnh, nhym nã? Ar imã arẽ bar kuma, ane. \p \v 26 Nhym kum, \p —Dja ba õmrõmã djwỳ jadjàn amũ kum kungã ga arỳm ar 'õ pumũ, ane. Ne kam arỳm kum adjàn amũ Djudamã kungã. Djuda nhidji 'õdjwỳbê ne Ikadji. Ximão 'õdjwỳ ne Djuda dji. \v 27 Nãm kum kungã nhym Xatanaj arỳm Djudamã wadjàn 'amỳnh tỳx ne. Nhym kam Jeju arỳm kum, “Ajrã, amibêx”, ane. \p \v 28 Nhym kôt ba djwỳnh kute kabẽn mar kajgon mỳjja'ã Jeju kute kum kabẽn jarẽnhja ar kute mar kêt. \v 29 Djudabê ne ar õ pi'ôk kaprĩo ba djwỳnh. Ne kam ar kwỳ arĩk amim, \p —Bãrãm kute gwaj banhõ kwỳ krẽn djà'õ byrmã ne ano. Me krãptĩ kute aben pydji djà nhõ akati kadjy kute mỳjja byrmã ne ano. Nàr, kute me õ mỳjja kêtmã mỳjja kwỳ nhõrmã ne ano, ane. \v 30 Nãm Jeju kum djwỳ ngã nhym arỳm kubyn mã kadjy katon tẽ. Arỳm akamàtkam ne tẽ. \s1 Pedru 'êxnhĩ kukãm kute kum arẽnh. \r Mat 26.31; Mak 14.26; Ruk 22.31 \p \v 31 Djuda kato nhym Jeju arỳm kôt ba djwỳnhmã kum, \p —Ije amijo inhĩ ne ar ibaja dja me jakam arỳm iraxmã kato ba memã irax. Nhym kam me arỳm ikôt kàjkwakam Metĩndjwỳnh raxmã kato. \v 32 Nhym kam arỳm memã ra:x ne uma:n kam arỳm amiraxo badjwỳ ijo rax. On dja ijo ra:x ba ipyma:. \p \v 33 Akmere ar, gwaj baro'ã ar babaja arỳm kêt 'ỳr. Dja gar ijabej ar aban te idjãm djà'ỳr abôx prãmje. Nã bãm ã mebê idjaer rũnhmãdjwỳ ane. Ar gadjwỳ ba arỳm ã ar amã ane. \p \v 34 Be, ba ar amã 'ã karõ. Ikabẽn ny ne ba ije ar amã arẽnhmã. Dja gar aman mã kôt amijo aba mex ne amã aben jabê. Kute imã ar ajabê pyràk ã ar amã aben jabêo ane. \v 35 Nhym kam me kàtàm kunĩ arỳm ar ajã abenmã kum, “Be, Jejukôt ba djwỳnhkumrẽx ne wã. Ga, arkum aben jabêwã pumũ.” Dja me ã ar ajã abenmã ane. Nãm ã Jeju arkum ane. \p \v 36 Nhym Ximão Pedru kum, \p —Bẽnjadjwỳr djwỳnh, jãm ne ga atẽmmã? ane. \p Nhym kum, \p —Bir, dja ba tẽ ga arỳm te on idjãm djà'ỳr ikôt atẽm prãmje. Kam dja ga tũmràm arỳm ikôt tẽ, ane. \p \v 37 Nhym Pedru arĩk kum, \p —Bẽnjadjwỳr djwỳnh, mỳkam dja ba te on adjãm djà'ỳr akôt itẽm prãmje? Dja me kum abĩn prãm ne ikumrẽx ibĩn kam abĩ, ane. \p \v 38 Nhym kum, \p —Djãm me kute akumrẽx abĩn ne kam ibĩnmã got? Be, dja me ijo mõ, ga õkrẽn'ãnh kàr kêtri amijã maje ajêxo amãnhkrut ne ikjêkêt ne ijã memã kum, “Kati. Ije me'õwã pumũnh kêtkumrẽx”, ane. Nhym arỳm ajã õkrẽn'ãnh kà. Mrãmri ne ba amã ja jarẽnhkumrẽx. Nãm ã kum ane. \c 14 \s1 Kute kôt ba djwỳnhmã tỳx jadjàr. \p \v 1 Ne kam ajte arkum, \p —Kwãrĩk wãnh ba ar akadjy tẽ gar axwe amikam adjumar kêt. Dja gar tu amim Metĩndjwỳnh markumrẽx. Badjwỳ dja gar tu amim imarkumrẽx. \v 2 Onĩj Ibãm nhõ kikretikam me ũrkwã krãptĩ. Djã ne ren kêt ba ren arỳm ar amã, “Kati, kêt”, ane. Nhym be, kati. Mrãmri ne Ibãm nhõ kikretikam me ũrkwã krãptĩkumrẽx. Ba arỳm 'ỳr itẽmmã. Dja ba 'ỳr tẽn 'ỳr bôx ne arỳm ar akutêp ar amã anhũrkwão mex. \v 3 Dja ba ar anhũrkwão mex kadjy tẽ:n kam akubyn ajte ar awỳr bôx. Ne kam arỳm mã amikôt ar adjan ar ajo tẽ. Be, mỳj kadjy? Bir gwaj arek baro'ã ar baba kadjy. \v 4 Be, idjãm djà gar arỳm ama. 'Ỳr ipry gar arỳm ama. Kwãrĩk wãnh axwe amikam adjumar kêt, ane. \s1 Memã pry'ã ujarẽnh. \r Kar 4.12 \p \v 5 Nhym Tôme arỳm kum, \p —Jãm atẽmmã ja ar ije mar kêt ne ar ije apry kraxdjwỳ omũnh kêt. Mỳj dja bar nẽn kum ikato? ane. \p \v 6 Nhym Jeju kum, \p —Bir, ba mrãmri ije 'ỳr me pry pyràk. Dja me tu amim imarkumrẽx ba arỳm Ibãm'ỳr meo bôx. Bajbit ije memã katàt ikabẽn jarẽnhkumrẽx ne ije memã tĩn jangjênh nhym me Ibãmkôt tĩn ne ar ba rã'ã: rã'ã ne. Djãm Ibãm'ỳr me o bôx kadjy me'õdjwỳ? Kati. Bajbit ne ba 'ỳr meo bôx. \v 7 Ne ga ren ar aje imarkumrẽx ne ren arỳm Ibãmdjwỳ ma. Be, arỳm ba ar amã arẽ gar arỳm aman omũ, ane. \p \v 8 Nhym Piripi kum, \p —Bẽnjadjwỳr djwỳnh, ar imã Abãm jakre bar omũ. Ne kam arỳm ikĩnh ne, ane. \p \v 9 Nhym Jeju kum, \p —E kum Piripi, djãm gormã ne ga ikôt ar aban aje imarn ipumũnhja kêt? Be, me kute ipumũnh o ne me arỳm Ibãmdjwỳ pumũ. Mỳkam ne ga imã, “Ar imã Abãm jakre bar omũ”? ane. \v 10 Be, Ibãmmẽ ne bar itipdjin ar iba. Djãm aje amim imar kêt? Ije ar amã ikabẽn jarẽnhja ba ba ije arẽnh kêt. Djãm ba ne ba idjàpênh ar iba? Kati. Ibãm ne ar ijo ban àpênh ar ba. \v 11 Be, Ibãmmẽ ne bar abenã itypdjin ar iba. Ja dja gar aman tu amim imarkumrẽx. Nàr idjàpênhkôt imã akaton tu amim imarkumrẽx. \p \v 12 Me kute tu amim ikamnhĩxkumrẽx gêdja me idjàpênh o apê. Gêdja me àpênho ijakre. Be, mỳkam? Bir, arỳm Ibãm'ỳr itẽmkam dja me àpênho ijakrenh mex ne. Mrãmri ne ba ar amã ja jarẽnhkumrẽx. \v 13 Dja gar amijo Metĩndjwỳnhmã a'wỳ. Tu amim imarkumrẽx ne kum amijo a'wỳ ba kam ar aje kum arẽnh kôt ã ar amã o ane. Be, mỳj kadjy? Bir, dja ba kôt memã Ibãm ra:xo amirĩt. Ja kadjy dja ba ar aje kum arẽnh kôt ã ar amã o ane. \v 14 Ikukwakam dja gar kum mỳjja kunĩo a'wỳ ba kam ar aje kum arẽnh kôt ã ar amã o ane. \s1 Arkum Metĩndjwỳnh Karõ'ã ujarẽnh. \r Kar 2.2 \p \v 15 Gar mrãmri amã ijabê jabej mã ikabẽn man kôt ar amijo aba. Ije amrãnh mex'ã ar amã karõ kôt dja gar amijo aba. \v 16 Dja ba kam arỳm ar ajo Ibãmmã a'uw nhym arỳm ar amã ajo kĩnh djwỳnh 'õdjwỳ jano. Nhym kam arỳm arek ar aro'ã ar ba rã'ã: rã'ã ne. \v 17 Karõ dja ar amã ano. Karõ kute katàt memã ikabẽn jarẽnhkumrẽx. Me kum Metĩndjwỳnh kĩnh kêtjamã dja Karõ janor kêt. Be, mỳkam? Bir, mebê Karõ bipdjur nhym me kute mar kêtkam dja memã anor kêt. Ar ga ne gar atemã. Arỳm aje mar. Karõ arek ar aro'ã ar bakam aje mar. Dja arek ar aro'ã ar ba rã'ã. \p \v 18 Djãm ije ar amã inhirer gar aje me 'uwtĩ pyràk ne akaprĩn ar abamã? Kati. Ba dja ba mrãmri ar awỳr ibôxkumrẽx. \p \v 19 Dja ijã akati ngrêre ba arỳm me kum ikĩnh kêtjabê amijo apdju. Ar gajbit dja ba ar abê amijo ibipdjur kêt. Itĩnkôt dja gar gadjwỳ atĩnkumrẽx. \v 20 Kam dja gar amim, “Be, mrãmri ne Jeju Bãmmẽ tipdjin ar ba. Badjwỳ ne ba Jejumẽ itipdjin ar iba. Jejudjwỳ ne imẽ tipdjin ar ba.” Djã gãm ar ã amim ane. \v 21 Mỳj me'õ ne mrãmri kum ijabêkumrẽx? Bir, ba ne ba me kute katàt amijo ba'ã memã karõ. Dja me kam amim ikabẽn man kôt ar amijo ba. Me ja ne me mrãmri kum ijabêkumrẽx. Dja me mrãmri kum ijabêkumrẽx nhym Ibãmdjwỳ arỳm kum me abê. Badjwỳ dja ba imã me abên arỳm ikabẽno memã amijo amirĩt nhym me arỳm mrãmri imarkumrẽx, ane. \p \v 22 Nhym Djuda 'õdjwỳ. Djãm Djuda Ikadji? Kati. Djuda 'õdjwỳ Jejumã kum, \p —Be, mỳkam dja ga ar bajbit ar imã amijo amirĩt? Mỳkam dja ga me kunĩmã amijo amirĩt kêt? ane. \p \v 23 Nhym Jeju kum, \p —Bir, me kum ijabê dja me ikabẽn man kôt ar amijo ba. Nhym kam Ibãm arỳm kum me abê bar kam arỳm me'ỳr bôx ne ar meo iba. \v 24 Nhym be, me kum ijabê kêtja dja me ikabẽn mar kêt ne kôt amijo ba kêt ne tu ate krãn amidjwỳnhbit ma. Be, ije ar amã ikabẽn jarẽnh gar aje marja djãm ba ikabẽn? Kati. Ibãm kute ijanor djwỳnh kabẽn ne ja. \p \v 25 Gwaj baro'ã ar babari ne ba ar amã ikabẽn ja jarẽ. \v 26 Dja ba mã tẽ nhym ar ajo kĩnh djwỳnh arỳm ar amã ikabẽn jarẽ. Metĩndjwỳnh Karõja tãm dja arỳm ar amã arẽ. Ije amrẽbê ar amã ikabẽn jarẽnh ja kunĩkôt dja ar amã arẽ. Kàjkwakam Ibãm dja ar amã Karõ jano nhym arỳm bôx ne ar amã ikabẽn jarẽ. \v 27 Itẽm tekrekam dja gar ikabẽnkôt adjumar mex. Idjumar mex kôt adjumar mex. Djãm me kum ikĩnh kêtja kabẽnkôt adjumar mexmã? Kati. Tãm ne kajgo. Ba ikabẽn kôt dja gar adjumar mex ne mrãmri adjumar mexkumrẽx. Kwãrĩk wãnh amikukãm axwe adjumar ne atĩn prãm kêt. \p \v 28 Õbê ne ba arỳm ar amã, “Dja ba mã tẽn kam akubyn ajte ar awỳr tẽn bôx”, ane. Ga ren ar mrãmri amã ijabêkumrẽx ne ren akĩnhkumrẽx. Ije ar amã Ibãm'ỳr idjàbir jarẽnh ar aje markam ne gar ren akĩnhkumrẽx. Be, mỳkam? Bir, kàjkwakam Ibãm kute raxo ijakrenhkam. \v 29 Be, jakam ba arỳm ar amã arẽ. Idjàbir kêtri ba ar amã arẽ. Dja ba wabi gar kam ikabẽnja man arỳm tu amim imarkumrẽx. \p \v 30 Jakam dja ba arỳm ar amã ikabẽn jarẽnh kwỳ ngri. Be, mỳkam? Bir, arỳm Xatanaj bôx 'ỳr. Me kum ikĩnh kêtja nhõ bẽnjadjwỳr iwỳr bôx 'ỳr. Djãm iwỳr bôxkam kute ijo bamã? Arkati. \v 31 Dja ba Ibãm kabẽn kôt ar amijo iba. Ibãm kute imã 'ã karõ kôt ar amijo iba nhym kam me kum ikĩnh kêtja arỳm ima. Dja me amim, “Mrãmri kum Bãm jabêkumrẽx”, ane. Tãm dja me kuma. Kàjmã ar dja. Gwaj on 'ỳr. Nãm Jeju ã kôt ba djwỳnhmã ane. \c 15 \s1 Kute amikukràdjà'ã akrô jakren 'ã ujarẽnh. \p \v 1 Ne kam apỹnh akrô kukràdjà'ã ajarẽn arkum, \p —Be ga, atemã akrô djôja pumũ. Ba ne ba ije akrô bàri pyràk. Ibãm ne kute akrôo djuw mex djwỳnh pyràk. Ar ga ne gar aje akrô bàrikam apỹnh pa pyràk. \p \v 2 Ga, akrôo djuw mex djwỳnh kute akrô pa kajgo rênhja pumũ. Pakam ô kêtkam ne kurê. Ibãmdjwỳ kum me kute imar kajgo kĩnh kêt ne wãnh me kanga. Mỳkam? Bir, me kute imar kajgo ne ukaprĩ kêt ne axwe ar ba. Kute mrãmri ne akrô pakam ô kêt pyràk. Kam ne wãnh me kanga. Ga, akrô pa kwỳkam ôja pumũ. Nhym o djuw mex djwỳnh kute 'ã ingrã kajgodjwỳ rênh. Akrô pakam ôbit krãptĩ kadjy ne kurê. Ibãmdjwỳ kum me kute tu amim imarkumrẽxja kĩnh. Ne kam arỳm mebê mỳjja kajgo kunĩ kurê. Mỳj kadjy? Bir, dja me amim imar 'ãno djan mỳjja kajgo mar kêt. Ne kam arỳm ukaprĩ:n katàt ar amijo ba. Ne kam mexkumrẽx kute akrô pakam ô kumexkam mexkumrẽx pyràk. Ja kadjy ne mebê mỳjja kajgo kunĩ kurê. \p \v 3 Be, ar aje akrô bàrikam apỹnh pa pyràk. Arỳm ar amex. Ije ar amã ikabẽn jarẽnhkôt arỳm ar amex. \v 4 Dja gar arek ijamỳnh tỳxkumrẽx ne tu amim imar tỳxkumrẽx ne ijã adjukanga kêtkumrẽx. Badjwỳ dja ba arek ar ajamỳnh tỳxkumrẽx. Djãm akrô pa arek akrô bàri 'amỳnh kêtkam ô got? Arkati. Ar gadjwỳ dja gar ijamỳnh kêt ne ijã adjukanga djãm kam amex? Kati. Te amex prãmje kute akrô pakam ô kêtkam mex kêt pyràk. \fig |src="HK00112B.TIF" size="span" copy="Horace Knowles ©The British & Foreign Bible Society, 1954, 1967, 1972, 1995." ref="Djoão rax 15.1-10" \fig* \p \v 5 Ba ije akrô bàri pyràk. Ar ga ne gar aje bàrikam apỹnh pa pyràk. Dja gar arek ijamỳnh tỳx ne tu amim imar tỳxkumrẽx ne ijã adjukanga kêtkumrẽx. Ba badjwỳ dja ba arek ar ajamỳnh tỳx. Kam dja gar katàt ar amijo aban adjukaprĩn amexkumrẽx kute akrô pakam ô mexkumrẽx ne kumexja pyràk. Djãm aje amim imar kêtkam amex prãm got? Dja ga ijã adjukangan arỳm te amex prãmje. \v 6 Dja me amim imar rerekren ijã ukanga nhym Metĩndjwỳnh arỳm wãnh me kanga. Ga, akrô pa ate bàri'ã arij nhym o djuw mex djwỳnh kute rênh ne wãnh rẽnh nhym arỳm ngràja pumũ. Nhym kam me kute o atom ne kuwykam rẽnh nhym xêtja pumũ. \p \v 7 Gêdja gar arek ijamỳnh tỳx ne tu amim imarkumrẽx ne ijã adjukanga kêt ne tu amim ikabẽn mar tỳxkumrẽx nhym kam Ibãm arỳm akabẽnkôt ã amã o ane. Dja gar amã mỳjja kĩnh ne kum o a'uw nhym arỳm akabẽnkôt ã amã o ane. \v 8 Dja gar amexkumrẽx ne katàt ar amijo aban adjukaprĩ kute akrô pakam ô mexkumrẽx ne kumexja pyràk. Nhym me amex ja pumũn arỳm Ibãm raxmã kato. Dja gar ã amijo anen arỳm abê ikôt aba djwỳnhkumrẽx. \p \v 9 Imã ar ajabê kute mrãmri ne Ibãm kum ijabê pyràk. Dja gar tu imã ar ajabêja markumrẽx ne ar amã ijabê'ã adjukanga kêt. \v 10 Gêdja gar mã ikabẽnja man kôt ar amijo aba. Ije ar amã katàt aje amijo aba'ã karõkam ikabẽnja man kôt ar amijo aba. Ne kam arỳm ar amã ijabê'ã adjukanga kêt. Ga, ije Ibãm kabẽn kôt amijo ibaja pumũ. Ba kam imã Ibãm jabê'ã idjukanga kêt. \p \v 11 Be, mỳj kadjy ne ba ar amã ikabẽn ja jarẽ? Bir, dja gar ikabẽn man arỳm ikĩnho akĩnh. Akĩnh ne akĩnh rã'ãn akĩnhtire. \v 12 Be, ar amã aben jabêmã ne ba abenã ar amã karõ. Amã aben jabê kute mrãmri ne imã ar ajabê pyràk. \v 13 Djãm ije inhõbikwa kadjy itykkam imã inhõbikwa jabê ngri got? Imã abêo katàt me kunĩ jakre. \v 14 Dja ba ar amã katàt aje amijo aba'ã karõ gar ikabẽn man kunĩkôt ar amijo aba ba arỳm ar ajo inhõbikwakumrẽx. \p \v 15 Djãm jakam ije ar amã, “Inhõ àpênh”, anhỹrmã? Kati. Ne ga ren ar abê inhõ àpênhbit ba ren ar amã adjàpênh djàbit jarẽ gar ren jabit man ren kam aje ikabẽn kunĩ mar kêt. Nhym be, kati. Ibãm kute imã kabẽn jarẽnh ja ba arỳm ar amã kunĩ jarẽ. Ije ar amã Ibãm kabẽn kunĩ jarẽnhkam arỳm ije jakam ar amã, “Inhõbikwa”, anhỹrmã. \p \v 16 Djãm ar ga ne gar amijo ipytà? Kati. Ba ne ba amijo ar apytàn arỳm ar adjàpênh djà'ã ar amã karõ. Be, mỳj kadjy? Bir, dja gar katàt ar amijo aban adjukaprĩkumrẽx ne memã ijã adjujarẽnh mõ. Ne kam arỳm Metĩndjwỳnhmã amexkumrẽx rã'ã. Kum amexkumrẽx rã'ã ne arỳm aje mrãmri ne akrô pakam ô mexkumrẽx ne kumexja pyràk. Ja kadjy ne ba adjàpênh djà'ã ar amã karõ. Mỳj kadjy dja gar ã amexo ane? Bir, dja gar ikukwakam mỳjja'ã Ibãmmã a'uw nhym arỳm ã ar amã o ane. Ar aje kum arẽnh kôt ã ar amã o ane. Ja kadjy dja gar ã kum amexo ane. \v 17 Ar amã aben jabêmã ne ba abenã ar amã karõ. \s1 Me kum Metĩndjwỳnh kĩnh kêtja'ã ujarẽnh. \r Mat 10.16,22; Dju r 7.7; Pir 1.29; A Xim 3.12; Dju k 3.13 \p \v 18 Be, dja me kum Metĩndjwỳnh kĩnh kêtja kum ar akurê jabej. Ikumrẽx ne me ã kum ikurêo ane. Ja dja gar ama. \v 19 Ne ga ren ar me kum ikĩnh kêtja jaxwe kôt ajaxwe nhym ren me kum ar ajabê ne. Nhym be, kati. Me axwe kôt ajaxwe kêt. Ba ne ba amijo ar apytàn mebê amikôt ar apumjuw. Kam ne me kum ikĩnh kêtja kum ar akurê. \p \v 20 Ba arỳm ar amã, “Ar abê inhõ àpênhkam djãm aje araxo ijakrenh got”? ane. Djãm ar aje araxo ijakrenh got gar amim, “Kati. Dja me ijo bikẽnh kêt”, anhỹro aba? Kati. Ikôt dja me ar ajo bikẽnhkumrẽx. Nhym be, me kwỳ kute amim ikabẽn mar kôt dja me amim ar akabẽndjwỳ ma. \v 21 Be, mỳkam dja me ar ajo ajkẽ? Bir, ikôt ar abakam. Me kute ijanor djwỳnh mar kêtkam dja me ar ajo ajkẽ. \v 22 Ne ba ren me'ỳr ibôx kêt ne ren memã ikabẽn jarẽnh kêt nhym Metĩndjwỳnh ren memã axwe jarẽnh kêt. Nhym be, kati. Arỳm ne ba me'ỳr bôx ne memã ikabẽn jarẽ nhym me kute amim imar kêt. Kam dja mrãmri memã axwe jarẽnhkumrẽx. Jakam dja me te Metĩndjwỳnhmã kum, “Kati. Ijaxwe kêt”, anhỹrmã. \p \v 23 Be, me kum ikurêja kum Ibãmdjwỳ kurê. \v 24 Ne ba ren ije me nokrekam mỳjja pumũnh kêt kwỳ nhipêx kêt nhym ren me omũnh kêt nhym Metĩndjwỳnh ren memã axwe jarẽnh kêt. Nhym be, kati. Arỳm me kute omũnhkam ne me kum ikurên kum Ibãmdjwỳ kurê. \p \v 25 Me kum ikurêja'ã ne me bakukãmãre amrẽbê: pi'ôk no'ôk ne. Ba ne ba kam amikukãm memã kum, \q1 “Ajmã ije meo kêtkam ne me kum ikurê.” \m Nã bãm ã memã ane nhym me arỳm kukràdjàkam 'ã pi'ôk no'ôk ne. Nhym kam me aben djô'ã arẽnho mõ:n arẽnho mõr tãmtã arỳm iwỳr o bôx. Tũ:mràm iwỳr o bôx. Nhym me kamingrãnyre arỳm kum ikurê. Ajmã ije meo kêtkam me kum ikurê. \p \v 26 Be, dja ba Ibãm 'ỳr wabin 'ỳr bôx ne arỳm ar amã ar ajo kĩnh djwỳnh jano, ar amã Metĩndjwỳnh Karõ jano. Ta dja katàt memã kabẽn jarẽnhkumrẽx. Ibãm kurũm dja tẽ. Dja ba ar amã ano nhym bôx. Ne kam kute ipumũnh kôt arỳm ar amã ijã ajarẽ. \v 27 Ar gadjwỳ gêdja gar ijã memã adjujarẽnh aba. Idjàpênh kraxkôt iro'ã ar abakam aje ipumũnh kôt memã ijã adjujarẽnh aba. \c 16 \p \v 1 Ar aje ibê amijo akẽx kêt kadjy ne ba ar amã ikabẽn jarẽ. \v 2 Me bikprõnh djàkam dja me ar akangan me nêje bõm ar amẽ. Ne arĩk ar ajã amim, “Dja ba ar kupa nhym kôt Metĩndjwỳnh arỳm kum ikĩnhkumrẽx”, anen arỳm ar abĩ. \v 3 Me kute Ibãmmẽ ar imar kêtkam dja me ã ar ajo ane. \p \v 4 Djãm amrẽbê ne ba ar amã ikabẽn ja jarẽnho tẽ? Kati. Gwaj baro'ã ar babari ne ije ar amã arẽnh kêt. Ajbir ne ba ar abê idjàbir kutã ar amã arẽ. Dja ba wabi nhym me arỳm ar ajo bikẽnho ba. Kam dja gar akubyn ije ar amã ikabẽn jarẽnh ja'ỳr amijo bôx ne arỳm aman amim, “Be, mrãmri kute imã arẽnh kôt ne me arỳm jakam ã ijo bikẽnho bao ane”, ane. \s1 Metĩndjwỳnh Karõ kute õ me jao bamã. \p \v 5 Jakam ba arỳm kute ijanor djwỳnh'ỳr idjàbirmã. Kam ne gar aje imã, “Jãm dja ga tẽ”? anhỹr kêt. \v 6 Be, mỳkam? Bir, ba ije ar amã idjàbir jarẽnh gar akaprĩ raxkam ne gar aje ikukjêr kêt. \v 7 Kwãrĩk wãnh ar akaprĩ kêt. Dja ba wabin arỳm ar amã ajo kĩnh djwỳnh 'õdjwỳ jano. Metĩndjwỳnh Karõ jano nhym ar awỳr bôx gar adjumar mexkumrẽx. Ba ren idjàbir kêt nhym ren Karõ ar awỳr bôx kêt. Nhym be, kati. Dja ba idjàbirkumrẽx ne ar awỳr anorkumrẽx. Mrãmri ne ba ar amã ja jarẽnhkumrẽx. \p \v 8-11 Mrãmri dja Metĩndjwỳnh Karõ pykakam bôxkumrẽx. Ne kam ta arỳm mã pykakam me axwemã kum, “Mrãmri ajaxwekumrẽx”, anhỹro ba. Nhym kam me arỳm kôt amijaxwe maro ba. Be, mỳkam? Bir, me kute amim imar kêtkam ne me axwe. Dja Metĩndjwỳnh Karõ ta arỳm mã memã kum, “Jeju katàt kute amijo bakumrẽx”, anhỹro ba. Nhym kam me arỳm kôt ikatàtkumrẽx maro ba. \p Be, mỳkam? Bir, Ibãm'ỳr idjàbir gar aje ipumũnh kêtkam dja me mrãmri ikatàtkumrẽx maro ba. Dja Metĩndjwỳnh Karõ ta arỳm mã memã kum, “Dja ga ajaxwe pãnh atokry”, ane. Nhym kam me arỳm kôt amimaro ba. Be, mỳkam? Bir, dja me kum ikĩnh kêtja nhõ bẽnjadjwỳrbê Xatanaj tokry. Axwe pãnh tokry. Dja me ja man arỳm amimaro ba, amijaxwekam pãnh tokrymã maro ba. \p \v 12 Be, ba te ije ar amã ikukràdjà kumex jarẽnh prãmje. Ar aje ikukràdjà kumex mar kadjy ne gar ajamak mex kêt rã'ã. \v 13 Kwãrĩk wãnh rã'ã. Dja ĩ Metĩndjwỳnh Karõ bôx. Kute memã katàt kabẽn jarẽnhkumrẽxja bôx. Ne kam arỳm ar ajo ba gar ikabẽn katàt kunĩ ma. Djãm ta ne kute amikabẽn jarẽnhmã? Kati. Ba dja ba kum arẽ nhym arỳm ar amã kute ikabẽn marja jarẽ gar arỳm ama. Dja ar akukãm apỹnh mỳjja apôx djwỳnhràm ar amã arẽ gar arỳm ama. \v 14 Ba dja ba kum ikabẽn jarẽ nhym kuman arỳm ar amã arẽ. Kute ar amã ikabẽn jarẽnhkam dja ijo rax gar arỳm ira:xmã akaton ama. \v 15 Be, ba Ibãm kabẽn o ikabẽnkam ne ba ar amã, “Ba dja ba Karõmã ikabẽn jarẽ nhym kuman arỳm ar amã arẽ”, ane. \p \v 16 Arỳm itẽm 'ỳr. Dja ba tẽ gar arỳm ipumũnh kêt. Nhym kam ijã akati ngrêre gar ajte ipumũ. Ibãm'ỳr idjàbir 'ỳr. Kam dja gar ajte ipumũ. Nãm ã Jeju kôt ba djwỳnhmã ane. \s1 Ar'ỳr ar kĩnh djà bôx kadjy kute arkum arẽnh. \p \v 17 Nhym kôt ba djwỳnh kwỳ ar abenmã kum, \p —Nãm gwaj bamã, “Arỳm itẽm 'ỳr. Dja ba tẽ gar arỳm ipumũnh kêt. Nhym kam ijã akati ngrêre gar arỳm ajte ipumũ”, ane. Ne, “Ibãm'ỳr idjàbir 'ỳr. Kam dja gar ajte ipumũ”, ane. Be, mỳj'ã ne gwaj bamã ja jarẽ? ane. \v 18 Ne kam, \p —Kute gwaj bamã, “Akati ngrêre”, anhỹrkam mỳj'ã ne kute gwaj bamã ja jarẽ? Gwaj te baje mar prãmje, ane. \p \v 19 Be, ar kute kukjêr prãmkôt ne Jeju arỳm ar kuma. Ne kam arkum, \p —Djã ne gar bit aje ikukjêrmã? Ije ar amã, “Arỳm itẽm 'ỳr. Dja ba tẽ gar arỳm ipumũnh kêt. Kam dja ijã akati ngrêre gar arỳm ajte ipumũ”, anhỹr. Ije ar amã anhỹrkam djã ne gar aje bit abej ikukjêrmã? \p \v 20 Ba ar amã arẽ gar ama. Dja gar muw ne akaprĩ rax. Nhym be, me kum ikĩnh kêtja dja me kĩnh. Dja gar akaprĩ tẽn kam ĩ arỳm akĩnhkumrẽx. Mrãmri ne ba ar amã ja jarẽnhkumrẽx. \p \v 21 Be, me nire kra àkam kaprĩre. Me kra bixadjwỳr 'ỳr nhym me kaprĩre. Ne kam me kra bixadjwỳrkam arỳm kaprĩo aknon mar kêt ne. Me kĩnhkam ne me arỳm kaprĩo akno. \v 22 Dja gar ã akaprĩn ajte akĩnho ane. Jakam gar akaprĩ. Kwãrĩk wãnh rã'ã. Dja gwaj ajte aben pumũ gar akĩnhkumrẽx. Nhym kam me arỳm te kute ar amã akaprĩ jadjàr prãmje. \p \v 23 Gwaj baje ajte aben pumũnhkam dja gar imã adjà'wỳr prãm kêt. Ne kam ikukwakam Ibãm tamã mỳjjao a'uw nhym arỳm ã ar amã o ane. Mỳjja kunĩo ikukwakam kum adjà'wỳrja dja ã ar amã o ane. Mrãmri ne ba ar amã ja jarẽnhkumrẽx. \v 24 Kraxje ar aje ikukwakam Ibãmmã adjà'wỳr kêt rã'ã. Ikukwakam kum a'wỳ nhym arỳm ã ar amã o ane. Ar akĩnhtire kadjy dja ã ar amã o ane. \p \v 25 Be, Ibãm kukràdjà'ã ne ba pykakam apỹnh mỳjja jakren ar amã arẽ nhym kukràdjà kwỳ ar abê bipdjur. Adjỹm, dja ba ĩ ar amã ã arẽnho anhỹr kêt. Dja ba ar amã Ibãm kukràdjà jarẽ nhym ar amã amirĩtkumrẽx ne ar abê bipdjur kêt. \v 26 Amrẽ akati mõrjakam ije ar ajo Ibãmmã idjà'wỳr prãm kêt. Ar ga dja gar ikukwakam kum a'uw nhym arỳm ar ama. \p \v 27 Be, mỳkam? Bir, ta kum ar ajabêkam. Ar amã ijabêkam ne ta kum ar ajabê. Ije ar amã, “Ta ne ijano ba tẽ”, anhỹr gar aje tu amim ikabẽn markumrẽxkam ne ta kum ar ajabê. Dja gar kum a'uw nhym ta arỳm ar ama. \v 28 Ibãm kurũm ne ba amrẽ tẽn pykamã bôx. Dja ba jakam pyka kurũm Ibãm'ỳr tẽn arỳm 'ỳr bôx, ane. \p \v 29 Nhym kôt ba djwỳnh kum, \p —Be, jakam ne ga arỳm imã akabẽn jarẽnho amirĩtkumrẽx. Aje akukràdjà'ã pykakam mỳjja'ã adjujarẽnhja jakre kêt. Ga tu akukràdjà jarẽnho amirĩtkumrẽx. \v 30 Jakam bar arỳm amim ama. Mrãmri ne aje mỳjja kunĩ markumrẽx. Jakam ar ije ajte akabẽn jabej akukjêr prãm kêtkumrẽx. Be, mrãmri ne ga kàjkwakam Metĩndjwỳnh kurũm tẽn abôxkumrẽx, ane. \p \v 31 Nhym Jeju arkum, \p —Djãm jakam ne gar mrãmri tu amim imar tỳxkumrẽx? Kati. \v 32 Adjỹm, dja gar amidjwỳnhbit man ĩ ibê ajmà. Me umaje ibê ajmà ba arỳm ate dja. Be, djãm mrãmri ba ate idjãmmã? Kati. Ibãm kute imẽ amijo kajkepkam dja ba ate idjãm kêt. \p \v 33 Be, mỳj kadjy ne ba ã ar amã ane? Bir, dja gar ĩ ije ar amã ikabẽn jarẽnhja man arỳm tu amim markumrẽx. Ne kam arỳm ikanàrràm adjumar mex ne ar aba. Be, me kum ikĩnh kêtja kôt dja gar arek ar aba nhym me ar ajo bikẽnho ba. Kwãrĩk wãnh kam ar akaprĩ kêt. Ba ne ba itỳxo ije me kum ikĩnh kêtja jakrenh mex ne. Nãm ã Jeju kôt ba djwỳnhmã ane. \c 17 \s1 Jeju Metĩndjwỳnhmã amijo à'wỳr. \p \v 1 Nãm arkum anen kam kàjmã õkren kàjkwa jabẽn Bãmmã kum, \p —Djũnwã, arỳm itokry'ã myt bôx. Dja ga memã iraxo amirĩt gê me iraxmã kato. Dja me iraxmã kato ba arỳm memã araxo amirĩt nhym me gadjwỳ araxmã kato. \v 2 Be, mỳjkôt dja me gu baraxmã kato. Bir, aje me kadjy ijã Bẽnjadjwỳr djwỳnh mẽnhkôt. Apỹnh pyka djàri kunĩkôt dja ba me kunĩmã nhỹ. Ne kam arỳm me kwỳmã tĩn jadjà. Aje mã ikôt me kamẽnhja kunĩmã tĩn jadjà nhym me arỳm gu bakôt tĩn ne ar ba rã'ã: rã'ã ne. Ja kadjy ne ga ijã Bẽnjadjwỳr djwỳnh mẽ. Kôt dja me kum gu bakĩnhkumrẽx. \p \v 3 Be, mỳj ne me kute marmãn arỳm gu bakôt tĩn ne ar ba rã'ã: rã'ã ne? Bir, dja me amim, “Kàjkwakam Metĩndjwỳnh pydji. Mrãmri ne kubê Metĩndjwỳnhkumrẽx. Mrãmri ne kute pykamã Jeju janorkumrẽx”, anhỹro ba. Ja ne me kute marmã. Me kute mar ne tu amim gu bamarkumrẽxmã. Dja me tu amim gu bamarkumrẽx ne arỳm gu bakôt tĩn ne ar ba rã'ã: rã'ã ne. \p \v 4 Pykakam ar ibari ba arỳm memã araxo amirĩt nhym me kwỳ arỳm kum akĩnhkumrẽx. Aje adjàpênh djà'ã imã karõ kôt ba apên arỳm 'ã aminhinomã amimẽ. \v 5 Jakam badjwỳ dja ga memã iraxo amirĩt gê me ira:xmã kato. Adjàkam mỳjja kunĩ kator kêtri gu ar baba. Kam gu bara:x. Amrẽbê: gu baraxja kôt dja ga jakam ijo rax. \s1 Kute Bãmmã kôt ba djwỳnho à'wỳr. \p \v 6 Ga ne ga arỳm mebê anhõ me kwỳo akẽx. Me kum akĩnh kêtja bê anhõ me kwỳo akẽx ne mã ikôt me kamẽ. Ba kam arỳm memã ajo amirĩtkumrẽx ne. Nhym kam me arỳm akabẽn man kôt ar amijo ba. \v 7 Arỳm me kute imarn arỳm ijã amim, “Jeju ne Metĩndjwỳnh kukwakambit àpênh ne kabẽn jarẽnho ba”, anhỹro ba. Ja ne me kute mar. \v 8 Aje akabẽn'ã imã karõ kôt ba memã arẽ nhym me arỳm tu amim markumrẽx ne mã kôt ar amijo ba. Ne mã ijã amim, “Mrãmri kàjkwakam Metĩndjwỳnh kurũm ne tẽn bôx. Mrãmri ta ne kute anorkumrẽx nhym arỳm tẽn bôx”, ane. \p \v 9 Djãm pykakam me kum akĩnh kêtjao ne ba amã a'uw? Kati. Aje ikôt me kamẽnhjao ne ba amã a'uw. \v 10 Ga ne ga arỳm inhõ me kunĩo anhõ. Badjwỳ ne ba arỳm anhõ me kunĩo inhõ. Gu baro'ã arỳm meo banhõ. Nhym me arỳm memã iraxo amirĩt. \v 11 Djũnwã, amexti:ren akatàtkumrẽx. Jakam dja ba arỳm awỳr tẽn arỳm pykakam me kum akĩnh kêtjamẽ ro'ã ar iba kêt. Nhym be, gu banhõ me ne me pykakam me kum akĩnh kêtjamẽ ro'ã ar ba rã'ã. \p Djũnwã, prĩne amexkam dja ga amim gu banhõ me utàn meo aba. Ga ne ga ikôt me kamẽ. Me kum aben jabên axikôt kabẽn kadjy dja ga me utàn meo aba. Gu bamã aben jabên baje axikôt bakabẽn pyràk gê me ã kum aben jabên ã axikôt kabẽno ane. \v 12 Pykakam me kum akĩnh kêtjamẽ ro'ã ar ibari ne ba akukwakam me utàn ar meo iba. Aje ikôt me kamẽnhja ne ba me utàn ar meo iba nhym 'õ biknor kêtkumrẽx. Ikôt ba djwỳnhbê Djuda pydji ne axwekumrẽx. Pydjibit dja arỳm akuno. Amrẽbê me ikukãmãre kute 'ã pi'ôk no'ôk kôt dja akuno. \p \v 13 Be, jakam ne ba arỳm awỳr idjàbir 'ỳr. Pykakam ar ibari ba amã ikabẽn ja jarẽ. Me kute amã ikabẽnja mar kadjy ba amã arẽ. Dja me kuman arỳm mrãmri ikĩnho kĩnhkumrẽx. \v 14 Arỳm me kum akĩnh kêtja kum gu banhõ me kurê. Be, mỳkam? Bir, nã bãm memã akabẽn jarẽ nhym me arỳm tu amim markumrẽx. Ne kam arỳm ate mebê amijo ba. Me kum akĩnh kêtjabê amijo ba. Ije ate mebê amijo iba kôt ne me ate mebê amijo ba. Kam ne me kum akĩnh kêtja kum gu banhõ me kurê. \p \v 15 Djãm ije amã, “Me kum akĩnh kêtja bê dja ga amim gu banhõ meo wabi”, anhỹrmã? Kati. Dja me arek me ro'ã ar ba. Dja ga mã me utàn ar meo aba gê gu banhõ me ja me axwe kôt axwe kêt. \v 16 Me arỳm mebê amijo ba. Me kum akĩnh kêtja bê amijo ba. Ate ije mebê amijo iba kôt ne me ate mebê amijo ba. \p \v 17 Mrãmri akabẽn katàtkumrẽx. Aje memã akabẽn katàt jarẽnhkôt dja ga amimexo meo mex gê me katàt ar amijo ba. \v 18 Ga ne ga arỳm idjàpênh djà'ã imã karõn arỳm pykakam me kum akĩnh kêtja'ỳr ijano ba tẽ. Badjwỳ ne ba akudjwa arỳm me àpênh djà'ã gu banhõ me jamã karõn arỳm me kum akĩnh kêtja'ỳr me ano. \v 19 Imã me abêkam ne ba itykmã. Dja ba akabẽnkôt me kadjy ty nhym me arỳm amexo mex. Dja me tu amim ikabẽn katàt markumrẽx ne arỳm amexo mex. \s1 Kute Bãmmã me kute mar kunĩo à'wỳr. \p \v 20 Djãm me jabit ne ba amã meo a'uw? Kati. Dja me ĩ amũ memã ikabẽn jarẽ nhym me kwỳ ikabẽn man tu amim imarkumrẽx. Amũ me jaodjwỳ ba amã a'uw. \p \v 21 Be, mỳj kadjy ne ba amã meo a'uw? Bir, dja ga ikabẽn man arỳm memã amak bô nhym me arỳm akabẽnkôt kum aben jabên axikôt kabẽn. Dja me axikôt kabẽn kute gu bamã aben jabên axikôt bakabẽn pyràk. Be, mỳj kadjy dja me kum aben jabên axikôt kabẽn? Bir, gêdja amũ me kum akĩnh kêtja me omũn arỳm kum gu bakĩnh ne arỳm tu amim imarkumrẽx. Ne kam ijã amim, “Be, mrãmri ne Metĩndjwỳnh Jeju jano nhym arỳm pykakam bôx ne ar ba”, ane. Ja kadjy dja me kum aben jabê. \p \v 22 Ga ne ga ijo rax ba arỳm gu banhõ meo rax. Nã bãm memã gu bakukràdjà jarẽ nhym me arỳm tu amim markumrẽx ar o ba. Ar o ba:n arỳm rax ne. Be, mỳj kadjy ne ba meo rax? Bir, dja me kum aben jabên axikôt kabẽn kute gu bamã aben jabên axikôt bakabẽn pyràk. Ja kadjy ne ba meo rax. \v 23 Bamẽ gu banhõ me jamẽ ne me itipdjin ar iba. Gu badjwỳ batipdjin ar baba. Gora gê me prĩne kum aben jabên axikôt kabẽn. Nhym kam me kum akĩnh kêtja me omũn arỳm amim, “Mrãmri ne Metĩndjwỳnh Jeju jano nhym arỳm pykakam bôx ne ar ba. Ga, Metĩndjwỳnh kum me abêja pumũ. Kum me abê kute kum Jeju jabê pyràk”, ane. Dja me kum akĩnh kêtja me omũn ã amim ane. \p \v 24 Djũnwã, mỳjja kunĩ kator kêtri ne ga amã ijabê. Kam dja ba wabi ga arỳm ijo ra:x ne. Aje mã ikôt me kamẽnhdjwỳ dja ga o wabi gê me iro'ã ar ba. Dja me iro'ã ar ba:n irax pumũnh ar o ba. Ja ne ba imã kĩnh. \p \v 25 Djũnwã, ga ne ga akatàt ne ajaxwe kêtkumrẽx nhym me kum akĩnh kêtja kute amar kêt. Bajbit ije amar nhym me jadjwỳ arỳm kute amim, “Mrãmri ne Metĩndjwỳnh Jeju jano nhym arỳm pykakam bôx ne ar ba”, anhỹro ba. Tãm ne me kute amim tu markumrẽx. \v 26 Ba kam arỳm memã ajã ajarẽ. Dja ba memã ajã idjujarẽnh rã'ã ne. Be, mỳj kadjy dja ba memã ajã idjujarẽnh rã'ã? Bir, amã me abê kute amã ijabê pyràk. Amã me abêja'ã dja ba memã idjujarẽnh rã'ã nhym me arỳm mar rã'ãn kam arỳm kum ajabê:. Ba kam arỳm meo iba. Ja kadjy dja ba memã ajã idjujarẽnh rã'ã. Nãm ã Jeju Bãmmã kabẽno ane. \c 18 \s1 Me kute Jeju pa 'amỳnh ne o mõr. \r Mat 26.47; Mak 14.43; Ruk 22.47 \p \v 1 Jeju Bãmmã kabẽn pan kam arỳm kôt ba djwỳnhmẽ ro'ã katon mõ. Mõ:n kam arỳm pakretibê Kedõ'ỳr bôx ne 'ã rê. Ne kam mõn pidjôkô'ỳr bôx ne arỳm 'ỳr wadjàn kam nhỹ. \p \v 2 Nhym onĩj Djuda dja. Kute Jeju kurê djwỳnhmã kangaja dja. Djuda ne arỳm kute ar ỹr djà pumũnh. Amrẽbê ne Jejumẽ kôt ba djwỳnh ar pidjôkô'ỳr mrãnho ku'ê nhym kam Djuda arỳm kute ar ỹr djà pumũnh. \v 3 Kam ne arỳm me rũnh'ỳr bôx ne memã arẽ. Nhym me arỳm aminhõ krãkamngônhmẽ aminhõ àpênhmã kum, \p —Me Djudakôt mõn Jeju pa 'amỳn amrẽ o mõn o bôx. Nãm ã me kadjy Metĩndjwỳnh mar djwỳnh nhõ bẽnjadjwỳrmẽ mebê pardjêumẽ memã ane. Nhym Djuda arỳm kute omũnhkôt katàt Jeju'ỳr meo mõ. Nãm me Jeju kadjy ngônhpôkmẽ kuwymẽ àbêr djàmẽo mõ. Me 'ỳr o mõ:n arỳm pidjôkô'ỳr o bôx. \p \v 4 Nhym Jeju ta kàjmã djan me'ỳr kato. Ta ne kute amikukãm mỳjja kunĩ markam amikukãm me krãkamngônh ma. Ta me'ỳr katon memã kum, \p —Mỳj me'õ jabej ne ga me mõ? ane. \p \v 5 Nhym kam me kum, \p —Be, Nadjarekam Jeju jabej ne ba me mõ, ane. \p Nhym Jeju memã kum, “E kum, ba”, ane. Be, Djuda ne krãkamngônhmẽ ro'ã dja. \v 6 Nãm Jeju, “E kum, ba”, ane. Nhym me tu umaje ajkran akubyn ajkamẽn arỳm tỹm ne nõ. \p \v 7 Nhym kam ajte me kukij ne memã kum, \p —Mỳj me'õ jabej ne ga me mõ? ane. \p Nhym me kum, \p —Be, Nadjarekam Jeju jabej ne ba me mõ, ane. \p \v 8 Nhym memã kum, \p —E kum, arỳm ne ba me amã, “Ba”, ane. Kwãrĩk wãnh ga me bajbit ijabej gê ar ja mã tẽ, ane. Be, mỳkam ne Jeju ã krãkamngônhmã ane? \v 9 Bir, kute ajbir Bãmmã kabẽnkam ar'ã ujarẽnh kôt. Kute kum, \p —Aje ikôt me kamẽnhja ne ba ije 'õo ibiknor kêt, anhỹr kôtô. Kôt ne Jeju jakam ar nêje me krãkamngônhmã kabẽn ne arỳm o mebê ar utà. \p \v 10 Nhym kam Ximão Pedru, Jejukôt ba djwỳnhja arỳm õ kàxdjwa kajgo. Ne kam arỳm kaban o akabên arỳm o bẽnjadjwỳr nhõ àpênh jamak ta. Me kadjy Metĩndjwỳnh mar djwỳnh nhõ bẽnjadjwỳr rax nhõ àpênhja jamak ta. Bẽnjadjwỳr rax nhõ àpênh nhidjibê ne Maku. \p \v 11 Nãm bẽnjadjwỳr rax nhõ àpênh jamak ta nhym Jeju arỳm Pedrumã kum, \p —Kwãrĩk wãnh. Akubyn àkam anhõ kàx jadjà. Djãm itokry kêtmã ne ga inêje me tak ne? Ibãm kute itokry'ã imã karõ kôt dja ba itokry, ane. \p \v 12 Nhym kam me arỳm Jeju pa 'amỳn uwpre. Me krãkamngônhmẽ me õ bẽnjadjwỳr ar pa 'amỳ. Mebê idjaer rũnh nhõ àpênhdjwỳ pa 'amỳ. \s1 Me kute bẽnjadjwỳr Ananh'ỳr o bôx. \p \v 13 Nãm me uwpren kam arỳm bẽnjadjwỳr rax Ananh kumrẽx'ỳr o mõ. Bẽnjadjwỳr rax Kajbaj ne Ananho umrengêt. Kajbaj ne amex tãmkam kubê me kadjy Metĩndjwỳnh mar djwỳnh nhõ bẽnjadjwỳr rax. \v 14 Amrẽbê ne Jeju'ã memã kabẽn jarẽn memã kum, \p —Me'õ pydji dja me babê idjaer kunĩ pãnh ty. Kam dja gu me arỳm badjumar mex, ane. Be, me krãkamngônh bẽnjadjwỳr rax Ananh kumrẽx'ỳr Jejuo mõ. O mõn arỳm õ kikreti'ỳr o wadjà. \s1 Pedru kute aminêje memã 'êx. \r Mat 26.69; Mak 14.66; Ruk 22.55 \p \v 15 Nhym Ximão Pedru kôt tẽ. Jejukôt ba djwỳnh 'õdjwỳmẽ ro'ã ne ar Jeju kôt tẽ. Kôt tẽ:n arỳm kre tã dja. Nhym Pedru nhikjêja memã kum, \p —Ba wadjà. Bẽnjadjwỳr kute ipumũnh tũmũ, ane. Ne kam arỳm Jeju kôt wadjà. Bẽnjadjwỳr nhõ kikreti nhipôkri ne kênh ngrire. Kam ne wadjàn dja. \v 16 Nhym Pedru bõm kre tã arek dja. Nhym Pedru nhikjêja akubyn 'ỳr akẽx ne. Ne kam bẽnjadjwỳr nhõ àpênh nire kre tã ku'ê djwỳnhjamã Pedru jarẽ. Ne kam amikôt Pedruo wadjà. \p \v 17 Nhym kam bẽnjadjwỳr nhõ àpênh nija tẽn Pedrumã kabẽn ne kum, \p —Djãm ga ne ga abê Jejukôt aba djwỳnh 'õ? ane. \p Nhym kum, “Kati”, ane. \p \v 18 Nhym wãnh me ànhũnho kumex. Bẽnjadjwỳr nhõ àpênhmẽ õ me krãkamngônh ànhũnho kumex. Me arek kryje pĩ prào amim kuton ànhũnho kumex. Nhym Pedru me'ỳr tẽn mekôt ànhũnho dja. \s1 Bẽnjadjwỳr rax kute axwe'õ jabej kukjêr. \r Mat 26.59; Mak 14.55; Ruk 22.66 \p \v 19 Nhym kam me arỳm bẽnjadjwỳr rax'ỳr Jejuo bôx. Me kadjy Metĩndjwỳnh mar djwỳnh nhõ bẽnjadjwỳr rax'ỳr ne o bôx nhym arỳm kabem dja. Nhym kam arỳm kukij ne kum, \p —Imã akôt me ba djwỳnh'ã ajarẽ. Mỳj akukràdjà ne ga memã arẽnho aba? ane. \p \v 20 Nhym kum, \p —Djãm me kàxã ne ba memã ikukràdjà jarẽ? Kati. Arỳm ne ba me kunĩmã ikukràdjà jarẽnho amirĩt ne. Ne apỹnh me bikprõnh djàmẽ Metĩndjwỳnh nhõ kikretikam arẽ. Kikretikam ne mebê idjaer kunĩ bikprõnh djà. Ba arỳm kunĩkôt memã ikukràdjà jarẽnho amirĩt ne. \v 21 Mỳj kadjy ne ga ba ikukij? Me wã dja ga me kukja nhym me arỳm kute ikabẽn mar kôt arỳm amã arẽ, ane. \p \v 22 Jeju bẽnjadjwỳrmã ane nhym krãkamngônh'õ, kuri ãmja ikra poo Jeju kurwan kum, \p —Djãm me ã bẽnjadjwỳr raxmã kabẽn kute anhỹr? Me kadjy Metĩndjwỳnh mar djwỳnh nhõ bẽnjadjwỳr raxmã ne ga akabẽn ne, ane. \p \v 23 Nhym Jeju kum, \p —Ikabẽn punu kêt ne ga ikurwa. Ne ba ren ikabẽn punu ga ren aje mỳj ikabẽn punu'õ markôt ren memã ijarẽnho amirĩt ne kôt ren arỳm ikurwa. Nhym be, kati. Ikabẽn katàt ne ba arẽ ga ikurwa, ane. \v 24 Nãm ane nhym Ananh amũ Metĩndjwỳnh mar djwỳnh nhõ bẽnjadjwỳr raxbê Kajbajja'ỳr Jeju jano. Uwpre rã'ã ne ano. Nhym me arỳm Kajbaj'ỳr o mõn o bôx. \s1 Pedru ajte aminêje 'êx ne ajte aminêje 'êx. \r Mat 26.71; Mak 14.69; Ruk 22.58 \p \v 25 Nhym Ximão Pedru wãnh me krãkamngônh kôt ànhũnho dja. Ànhũnho dja: nhym me arỳm kukij ne kum, \p —Djãm gadjwỳ abê Jeju kôt ba djwỳnh'õ? ane. \p Nhym memã kum, “Kati”, ane. \p \v 26 Nhym kam bẽnjadjwỳr nhõ àpênh'õ ajte kum kabẽn ne kum, \p —E kum, amũ pidjôkôkam Jejukôt me'õja anokre o nokre ba arỳm omũ. Djãm ga? ane. Pedru kute me'õbê õbikwa jamak 'yrja ã Pedrumã ane. Nãm, “Djãm ga”? ane. \v 27 Nhym Pedru ajte kum, “Kati”, ane. Nãm kum anhỹr totokbê nhym õkrẽn'ãnh arỳm kà. \s1 Me kute Piratu'ỳr o bôx. \r Mat 27.1; Mak 15.1; Ruk 23.1 \p \v 28 Nãm õkrẽn'ãnh kà nhym me arỳm Kajbaj kurũm Jejuo mõ. O mõ:n kam kikreti 'õdjwỳ'ỳr o bôx. Piratu nhõ kikreti'ỳr o bôx. Me bajtemkam bẽnjadjwỳr nhidjibê Piratu. Kikreti jakam ne Piratu kute memã axwe pãnh jarẽnh djà. Nãm me Piratu nhõ kikreti'ỳr Jejuo bôx ne amijã maje bõm arek kumex. Nãm me abenmã kum, \p —Kwãrĩk wãnh gu me Piratu nhõ kikretimã badjàr kêt. Dja gu me me bajtem nhõ kikremã wadjàn arỳm bapunuren te baje mry krẽnmã. Me kute Metĩndjwỳnhmã mrykĩ'ãtomti bĩnja te baje krẽnmã, ane. Me kute aben bê me bajtem nhõ kikre pymakam ne me ã abenmã anen bõm arek kumex. \v 29 Me bõm kumex nhym kam bẽnjadjwỳr Piratu arỳm me'ỳr katon dja. Ne kam Jeju'ã memã kum, \p —Be, mỳj ne me'õja axwe kute? Mỳj ne o ajkẽ? ane. \p \v 30 Nhym me kum, \p —Je, ne ren axwe kêt ba me ren amã arẽnh kêtkumrẽx. Nhym be, kati. Mrãmri axwekumrẽx, ane. \p \v 31 Nhym Piratu memã kum, \p —Me ga dja ga me amũ o mõn me akukràdjà kôt mỳj axwe'õmã akaton kam arỳm pãnh ajmã on, ane. \p Nhym mebê idjaer rũnh kum, \p —Be, kati. Me akukràdjà kôt me ije me axwe pãnh me'õ par kêt. Ga ne ga aje me axwe pãnh me par djwỳnh, ane. \v 32 Be, amrẽbê Jeju kute amikukãm memã, “Dja me pĩte'y'ã inhô ba kỳjrũm wajêt”, anhỹr kôt ne me arỳm jakam ã Jeju'ã Piratumã àpnênho ane. Kute pĩte'y'ã nhôr ne bĩn'ã ne me kum apnê. \p \v 33 Nhym kam Piratu arỳm õ kikretimã wadjà. Ne kam amiwỳr Jeju 'uw nhym 'ỳr bôx. Nhym arỳm kukij ne kum, \p —Djãm abê mebê idjaer nhõ bẽnjadjwỳr rax? ane. \p \v 34 Nhym kum, \p —Djãm ga ne ga ima? Nàr kon. Djãm me'õ ne amã ijarẽ ga ikukij? ane. \p \v 35 Nhym ajte kukij ne kum, \p —Djãm ibê me abê idjaer'õ got? Anhõ me wỳnhmẽ me kadjy Metĩndjwỳnh mar djwỳnh nhõ bẽnjadjwỳrmẽ ne me imã akanga, ane. \p \v 36 Nhym kum, \p —Be, djãm ibẽnjadjwỳr rax kute pykakam me bẽnjadjwỳr rax pyràk? Kati. Ne ba ren amijo ane nhym ren inhõ àpênh arỳm inêje me'ỳr prõt ne. Kam ren mebê idjaerkam me rũnhbê aptà. Nhym be, kati. Ibẽnjadjwỳr rax kute pykakam me bẽnjadjwỳr rax pyràk kêt, ane. \p \v 37 Ã kute kum anhỹrkam Piratu kum, \p —Djãm kam mrãmri abê bẽnjadjwỳr rax'õ? ane. \p Nhym kum, \p —Ga ne ga arỳm imã ibẽnjadjwỳr rax jarẽ. Be, mrãmri. Kadjy ne ba pykakam me'ỳr bôx ne inã kurũm ruw. Ije mrãmri katàt memã ikabẽn jarẽnh kadjy ne ba bôx. Nhym me kum ikabẽn kĩnhja ne me ikabẽn man kôt ar amijo ba. \p \v 38 Nhym kum, \p —Tô nhỹnh ne me kabẽn katàt'õ? ane. Nãm kum anen arỳm ajte mebê idjaer'ỳr katon Jeju'ã memã kum, \p —Be, axwe kêtkumrẽx ba arỳm kuma. \v 39 Ba we me abê idjaer nhõ bẽnjadjwỳr raxjamã inhiren ano gê ta arek ar me aro'ã ba. Me irôbê mrãnh nhõ akati jakam me akukràdjà kôt dja ba kum inhiren ano. Amex pỹnhkôt ne ba me pỹnh ne me'ã kurên bõm me kurẽ. Metĩndjwỳnh me irôbê mrãnh nhõ akatikam me akukràdjà kôt ne ba bõm me kurẽ, ane. \p \v 40 Nhym me ajte kàj bê kum kabẽn ne kum, \p —Kati. Kwãrĩk wãnh. Be, atemã Baraba dja ga kum anhiren ano, ane. Be, Baraba ne àkĩnhĩ, axwe, nêkrêxmẽ pi'ôk kaprĩ prãmje kute me paro ba. \c 19 \s1 Me kute pĩte'y'ã nhôr'ã Piratumã àpnênh. \r Mat 27.27; Mak 15.16 \p \v 1 Nãm me Piratumã ane nhym kam arỳm krãkamngônhmã Jeju jarẽ. Me kute kaprêprêk kadjy memã arẽ. Nhym me o tẽn arỳm mrykà punuo kaprêprêk kumex ne. \v 2 Ne kam mrỳnhĩo kajkep ne ikãnh ne o kute bẽnjadjwỳr rax krãdjê pyràk ne kum kutu. Ne kam inôkà ryti kamrêk kute me bẽnjadjwỳr rax kà pyràk kum adjà. \v 3 Ne kam arĩk kum kabẽno kute me me rũnhmã kabẽn pyràk ne kum, \p —Be, ga we abê mebê idjaer nhõ bẽnjadjwỳr rax. Goja kribêm atĩn 'iry, ane. Ne ikrao titik ne. Nãm me ã 'ã bẽno bikẽnho ane. \p \v 4 Nhym kam Piratu ajte me'ỳr katon memã kum, \p —Be, ije kam axwe'õ mar kêt. Axwe kêt. Kam ba ije ajte me amã o ikatormã. Dja ba o ikato ga me kam arỳm ama. Axwe kêtja ma, ane. \v 5 Nhym Jeju arỳm kato. Mrỳnhĩo krãdjêmẽ inôkà ryti kamrêk rã'ã ne 'ã kato. Nhym Piratu memã kum, \p —Ota, tãm ne ja, ane. \p \v 6 Nhym me kadjy Metĩndjwỳnh mar djwỳnh nhõ bẽnjadjwỳrmẽ mebê idjaerkam me krãkamngônhmẽ omũn arỳm kàj bê Piratumã kum, \p —Pĩte'y'ã anhô, ane. \p Nhym memã kum, \p —Kati. Djã ne ba kam axwe'õmã ikato got ba pĩte'y'ã kunhô? Kati. Me ga dja ga me o tẽn pĩte'y'ã anhô, ane. \p \v 7 Nhym mebê idjaer rũnh kum, \p —Be, axwekumrẽx. Kute amijo 'êx ne memã kum, “Ibê Metĩndjwỳnh Kra”, anhỹro bakam axwekumrẽx. Nãm Metĩndjwỳnhbê raxo amiptàro ba. Me ikukràdjà kôt me axwe ja pãnh ne me kute me par, ane. \p \v 8 Nãm Piratu me kabẽn ja man arỳm tĩn prã:m. \v 9 Ne kam akubyn õ kikretimã wadjàn Jeju kukij ne kum, \p —Nhỹnh ne akator djà kraxja? ane. \p Nhym Jeju tu anhikrê. \p \v 10 Nhym kum, \p —Je tô, djãm ikajgo ne ga imã amijarẽnh kêt? Djãm aje imar kêt? Be, ba ikabẽnkôt nhym me kute pĩte'y'ã anhôr jabej nàr ba ikabẽnkôt nhym me amã irer jabej. Djãm aje imar kêt? ane. \p \v 11 Nhym Jeju kum, \p —Be, Metĩndjwỳnh amybỳm ren kute ajã bẽnjadjwỳr mẽnh kêt ga ren akajgon ren akabẽn kêt mex ne. Kam me'õ kute amã ikanga djwỳnh axweo ajakrenh mex ne, ane. \p \v 12 Nãm kum ane nhym Piratu arỳm kam kum irer jabej. Ne ajte me'ỳr katon te memã kabẽn nhym mebê idjaer kum, \p —E kum be, Jeju ne arĩk Xedjabê bẽnjadjwỳr raxo amiptà. Djãm Xedja akam ngryk kêtmã ne ga aje Jejumã anhirermã? ane. Xedjabê ne me bẽnjadjwỳr rũnh kunĩ nhõ bẽnjadjwỳr. \p \v 13 Nãm me ã Piratumã ane nhym arỳm amijã kuman kam ajte memã Jejuo kato. Ne kam arỳm me axwe pãnh jarẽnh djàkam nhỹ. Me krĩ djà jamã ne me Kẽnpoti jarẽ. Mebê idjaer kabẽnkam ne me me krĩ djà jamã Gabata jarẽ. \v 14 Arỳm me irôbê mrãnh nhõ akati nêje akatikam ne me Jejuo kato. Me kute amim mỳjja kupênho kumex djà nhõ akatikam. Kỳjrũm myt nhỹrkam. Nãm me axwe pãnh jarẽnh djàkam nhỹn kam mebê idjaermã kum, \p —Be, ota me anhõ bẽnjadjwỳr rax, ane. \p \v 15 Nhym me kàj bê kum, \p —Rũm o tẽ. Rũm o tẽn pĩte'y'ã anhô, ane. \p Nhym memã kum, \p —Djãm me anhõ bẽnjadjwỳr rax ije pĩte'y'ã nhôrmã? ane. \p Nhym me kadjy Metĩndjwỳnh mar djwỳnh nhõ bẽnjadjwỳr ar kum, \p —Djãm me inhõ bẽnjadjwỳr rax ne wã? Arkati. Atemã. Me inhõ bẽnjadjwỳr raxbê ne Xedja. Pydji. Ajte 'õdjwỳ kêtkumrẽx, ane. \p \v 16 Nhym kam me kute pĩte'y'ã nhôrmã arỳm kadjy õ me jamã arẽ. \s1 Me kute pĩte'y'ã nhôr. \r Mat 27.32; Mak 15.21; Ruk 23.26 \p Nhym kam me Jeju pa 'amỳn mã o mõ. \v 17 Ne kam me kum ikrei'ã pĩte'y dji nhym arỳm ta amikadjy kumỳn o mõ, krãnhre'ỳr o mõ. Krãnhrebê me krã'i'ỳr ne o mõ. Mebê idjaer kabẽnkam ne me me krã'imã Gogota jarẽ. \v 18 Nãm me o mõn arỳm kam o bôx ne arỳm pĩte'y'ã Jejumã o iten kàjmã kudja nhym wajêt. Nhym kam me pĩte'y'ã ar ja amãnhkrutmo ite nhym ar aktã Jeju nhijên wajêt. \p \v 19 Nhym Piratu mỳj Jeju axweja'ã pi'ôk no'ôk ne. Nãm pi'ôkkam memã kum, \p —Mebê idjaer nhõ bẽnjadjwỳr rax ne ja. Krĩraxbê Nadjarekam Jeju. Nãm ã pi'ôkkam no'ôko ane. Nhym me kunĩ kute omũnh kadjy me Jeju nhimõkri kunhô. \v 20 Nhym kam mebê idjaer krãptĩ pi'ôk pumũn arẽ. Krĩrax kuri ne me kute pĩte'y'ã Jeju nhôr djà. Nhym kam me krãptĩ 'ỳr ban bôx ne pi'ôk jarẽ. Apỹnh me kabẽnkam ne no'ôk. Mebê idjaer kabẽnkam no'ôk ne mebê kregu kabẽnkam no'ôk ne me kabẽnbê Raxinakam no'ôk. \v 21 Nhym kam mebê idjaer kadjy Metĩndjwỳnh mar djwỳnh nhõ bẽnjadjwỳr Piratumã kum, \p —Kwãrĩk wãnh pi'ôkkam memã kum, “Mebê idjaer nhõ Bẽnjadjwỳr rax”, anhỹr kêt. Ate gêdja ga pi'ôkkam memã kum, “Nãm amijo 'êx ne memã kum, ‘Ibê mebê idjaer nhõ bẽnjadjwỳr rax’, anhỹro ba.” Dja ga ã pi'ôk no'ôkkam memã anen 'ã anhô gê me omũ, ane. \p \v 22 Nhym Piratu arkum, \p —Kati. Arỳm ne ba mrãmri 'ã pi'ôk no'ôk ne. Kwãrĩk wãnh rã'ã, ane. \p \v 23 Nãm me krãkamngônh ar pĩte'ykam Jeju nhô. Ne kam ar kute abenmã õ kubẽkà ngrànhmã. Nhym ar 'õ amijo õ kubẽkà ja pytà. Nhym ar 'õ amijo ja pytà. Nhym ar 'õ amijo ja pytà. Nhym ar 'õ amijo ja pytà. Ne kam ar inôkàti ja'ỳr bôx. Ne ar kunĩ kum kĩnh. Nhym inôkàti pydji. \v 24 Nhym ar abenmã kum, \p —Kwãrĩk wãnh gwaj abenmã kokjêr kêt. Gwaj pykakam kẽn kryre rẽn kôt kuman bajõ amim inôkàti by, ane. \p Amrẽbê: ne me bakukãmãre ja jarẽ. Me Metĩndjwỳnh Kra kabẽn jarẽn memã kum, \q1 “Dja me abenmã ikà ngràn ikà ja'ã kẽn kryre rẽn kôt 'õ amim kuby.” \m Nãm me bakukãmãre ã memã anen arỳm 'ã pi'ôk no'ôk ne. Nhym me aben djô'ã arẽnho mõ:. Arẽnho mõr tãmtã arỳm 'ỳr o bôx. Tũ:mràm me bakamingrãnyrekam ne arỳm 'ỳr o bôx nhym me arỳm ã Jeju nhõ kubẽkào anhỹrkumrẽx. \p \v 25 Nhym nã kanikwỳnh, nãmẽ ar axikôt apôxjadjwỳ dja. Nhym Marij 'õdjwỳ, mjên nhidjibê Krôpa adjwỳnhdjwỳ dja. Nhym Marij Madarenadjwỳ dja. \v 26 Nhym Jeju arỳm nã, kurũm katorja pumũ. Nhym kôt ba djwỳnh, kum abêja nã kuri dja nhym omũ. Nhym arỳm kôt ba djwỳnh ja'ã nãmã kum, \p —Ẽ, me'õ nire. Be, tãmwãbê ne arỳm akra, ane. \v 27 Ne kam kôt ba djwỳnhmã kum, \p —Ẽ, tãmwãbê ne arỳm anã, ane. Nhym kam arỳm õ kikremã o mõn arỳm o djuw mex ar o ba. \s1 Tyk'ã ujarẽnh. \r Mat 27.45; Mak 15.33; Ruk 23.44 \p \v 28 Nhym kam arỳm kute inomã àpênh djà mẽnhkam memã kum, “Arỳm imã kôr”, ane. Amrẽbê: ne me bakukãmãre Jeju kabẽn ja jarẽn memã kum, \q1 “Arỳm imã kôr.” \m Nãm me ã anen arỳm 'ã pi'ôk no'ôk ne. Nhym me aben djô'ã arẽnho mõ:. Arẽnho mõr tãmtã arỳm 'ỳr o bôx. Tũ:mràm me bakamingrãnyrekam ne Jeju arỳm kum kôrkumrẽx ne arỳm memã kum, “Arỳm imã kôr”, ane. \v 29 Nhym wãnh pidjô kangô kadjà ngônh'õkam ipun dja. Nhym me ngônh puror põnh djà jakritaja kangômã adjà nhym kam ipu. Nhym me pĩbê ixôpu idjamã adjàn kam kàjmã kum kungãn ajkwamã adjà. \v 30 Nhym arỳm kaôn pidjô kangô kadjào ikõ. Ne kam memã kum, \p —Arỳm ne ba idjàpênho tẽn inomã kumẽ, ane. Ne kam ta aparmã krãn tu amitĩnmã iren ta arỳm ty. \p \v 31 Be, pi'ôk ràràr nêje arỳm akamàt 'ỳr nhym mebê idjaer arỳm êje õ mỳjja kupênho kumex. Nhym kam mekam me kwỳ Piratu'ỳr mõn kum, \p —Ẽ, dja me pĩte'y'ã ar arijja 'i kukẽ gê ar on ty. Dja ar on ty nhym me on ar adjà. Ne kam pi'ôk ràràro bikẽnh kêt, ane. \v 32 Nhym arỳm 'ỳr me krãkamngônh jano nhym me 'ỳr mõn 'ỳr bôx. 'Ỳr bôx ne kumrẽx ja te'i kukẽ ne ajte ja te'i kukẽ. \p \v 33 Nhym ar ipôkri Jeju wajêt nhym me 'ỳr bôx. Nhym amrẽbê tyn wajêt nhym me arỳm omũ. Ne kam kute te'i kukẽnh kêt. \v 34 Nhym arỳm krãkamngônh'õ õ kàxo nành jarĩn arỳm o pênàt'ãnh kanhuw. Kanhuw nhym kamrômẽ ngômẽ akàn arỳm prõt ne. \p \v 35 Ba ne ba omũn me amã kôt 'ã ajarẽ. Mrãmri katàt me amã 'ã idjujarẽnhkumrẽx. Mrãmri ije omũnhkumrẽx ne kôt me amã 'ã ajarẽ. Me aje tu amim markumrẽxmã ne ba me amã arẽ. \v 36 Amrẽbê: ne me bakukãmãre tãmja jarẽn memã kum, \q1 “Be, 'i'õ dja me kwỹnh kêtkumrẽx”, ane. \m \v 37 Ne kam ajte arẽn memã kum, \q1 “Dja me kanhuw ne arỳm omũnho dja”, ane. \m Metĩndjwỳnh kukwakam ne me memã anen arỳm 'ã pi'ôk no'ôk ne. Nhym me aben djô'ã arẽnho mõ:. Arẽnho mõr tãmtã arỳm 'ỳr o bôx. Tũ:mràm me bakamingrãnyrekam ne 'ỳr o bôx. Nãm me te'i kukẽnh kêt ne arỳm kanhuw. Me bakukãmãre kute 'ã pi'ôk no'ôk kôtô. \s1 Me kute adjàr. \r Mat 27.57; Mak 15.42; Ruk 23.50 \p \v 38-39 Nhym kam Jôdje Armatê, kubê ne Jeju kôt ba djwỳnh'õ. Mebê idjaer rũnh pymaje kute memã amijarẽnh kêt ne. Kubê Jejukôt ba djwỳnh'ã kute memã amijarẽnh kêt ne. Ne kam arỳm Piratu'ỳr tẽn kum, \p —Ba Jeju kaban o rwỳn o tẽn adjà, ane. Nhym Piratu kum, “Ajrã”, ane. Nhym kam arỳm amũ tẽ. Amũ Nikodemu'ỳr tẽn 'ỳr bôx. Nikodemu ne amrẽbê akamàtkam Jeju'ỳr bôx nhym ar abenmã kabẽno nhỹ. Nikodemu ja'ỳr ne Jôdje bôx nhym ar ro'ã Jeju'ỳr tẽ. 'Ỳr tẽm kêtri ne Nikodemu arỳm Jeju kadjy kudjỳ djào atomkumrẽx. Utĩ'ã akrekam utĩ: kute 50 kiru pyràk. Miramẽ arômẽ ne abenkam o akà. Nãm kudjỳ djà tun arỳm Jôdjemẽ ro'ã Jeju'ỳr o tẽn 'ỳr o bôx. \p \v 40 Ne kam arỳm pĩte'y kurũm Jeju kaban o ruwn arỳm kudji. Ne kam rinhuo kubẽkào prĩne o kupu. Ar kupu djàkôt me kudjỳ djà jadjuw ne o kupu. Mebê idjaer kukràdjà kôt ne me ã me tyko ane. \v 41 Nhym wãnh me kute pĩte'y'ã nhôr djà kuri pidjôkô'õ. Ne kam kẽnkre'õ. Kẽnkre ny. Kraxje me kute kam me'õ jadjàr kêt rã'ã. \v 42 Nãm ar Jeju kupun kumỳn o tẽ. O tẽn arỳm kẽnkrekam adjà. Arỳm pi'ôk ràràr bôx 'ỳr nhym kam ar amibêx ne me kute nhôr djà kuri kẽnkrekam adjà. Kẽnkrekam adjà nhym ar'ã akamàt ne. Nhym kam ajte akati. Nhym kam ajte akamàt ne. \c 20 \s1 Akubyn tĩn ne kator. \r Mat 28.1; Mak 16.1; Ruk 24.1 \p \v 1 Nhym ajte akati 'ỳr, pi'ôk kamrêk 'ỳr nhym Marij Madarena arỳm kẽnkre'ỳr tẽn 'ỳr bôx. 'Ỳr bôx nhym me kute kẽnpoo kẽnkre'ã ijêja arỳm amijã kutan kre jakàja'ã dja nhym Marij arỳm omũ. \v 2 Ne kam akubyn prõt ne arỳm Ximão Pedru'ỳr bôx ne kôt ba djwỳnh'õ jadjwỳ 'ỳr bôx. Jeju kum abêja 'ỳr bôx ne arkum, \p —Arỳm ne me kẽnkre kurũm Bẽnjadjwỳr djwỳnho kato. Nãm me nhỹnh o mõn kudji, ane. \p \v 3-4 Nãm kum ane nhym kam Pedrumẽ kôt ba djwỳnh 'õdjwỳ ar arỳm tu kẽnkre'ỳr prõt ne. Nhym kam kôt ba djwỳnh 'õja arỳm Pedru ren kumrẽx kẽnkre'ỳr bôx. \v 5 'Ỳr bôx ne kẽnkre'ã ibôn te kre kamũnho dja. Nhym rinhuo kubẽkàbit nõ nhym omũ. Ne kam kẽnkremã àr kêt. \p \v 6 Nhym kam Pedru arỳm kôt bôx ne tu kẽnkremã 'ỳr wadjà. Ne kam rinhuo kubẽkà pumũn krã kupu djàja pumũ. \v 7 Nhym krã kupu djàja rinhuo kubẽkàmẽ ro'ã nõr kêt. Jeju ne prĩne krã kupu djà krã mex ne kudji nhym ate nõ. \p \v 8-9 Nhym kam kôt ba djwỳnh kumrẽx bôxja kẽnkremã wadjàn arỳm omũ. Omũn arỳm amim, \p —E kum, mrãmri ne akubyn tĩn ne, ane. Ne tu amim Jeju markumrẽx. Bir, ar kute omũnh kêtri ne ar amim, \p —Mrãmri ne arỳm tyn akubyn tĩn kêt, anhỹro ba. Ne ren mrãmri Metĩndjwỳnh kabẽn'ã pi'ôk no'ôk markumrẽx ne ren amim, \p —Be, mrãmri dja akubyn tĩn, anhỹro ba. Nhym be, kati. Ar kute pi'ôk mar kêt. Kam ne ar kute kupu djà nõrkôt omũnh kêtri amim, “Akubyn tĩn kêt”, anhỹro ba. Ne kam kẽnkremã 'ỳr wadjàn arỳm omũn amim, \p —E kum, mrãmri ne akubyn tĩn ne, ane. Ne tu amim Jeju markumrẽx. \s1 Kute Marijmã amijo amirĩt. \r Mat 28.9; Mak 16.9 \p \v 10 Nãm ar kẽnkre kamũn kam akubyn ar õ kikremã tẽ. \v 11-12 Nhym Marij ar pãnh kẽnkre'ỳr bôx ne bõm arek mỳro dja. Nãm mỳro djan arỳm kẽnkre'ã ibô. Nhym kẽnkre kadjwỳnhbê Metĩndjwỳnh kadjy mrãnh djwỳnh amãnhkrut nhỹ. Ar õ kubẽkà jaka. Jeju nõr djà'ã ar nhỹ. Nhym ja krã nõr djà'ã nhỹ nhym ja te nõr djà'ã nhỹ. Nhym Marij kẽnkre'ã ibôn arỳm ar omũ. \p \v 13 Nhym ar kum, \p —Me'õ nire, mỳkam ne ga amỳro dja? ane. \p Nhym arkum, \p —Inhõ Bẽnjadjwỳr djwỳnh ne me'õ kẽnkre kurũm o katon o mõn nhỹnh kudji. Ije ir djàkôt omũnh kêtkam ne ba imỳro dja, ane. \v 14 Nãm arkum anen arỳm mũm akẽx. Mũm akẽx ne arỳm Jeju pumũ. Djã ne tu omũ? Kati. Kute omũnh kêt. \p \v 15 Nhym kum, \p —Mỳkam ne ga amỳro dja? Mỳj me'õ ne ga abej? ane. \p Nhym Jejuo kute pidjôkô pumũnh djwỳnh pyràk ne kum, \p —Ô kum, ga aje nhỹnh o amõr ne ir jabej imã akre. Dja ba 'ỳr tẽn arỳm amrẽ o tẽ, ane. \p \v 16 Nhym kum, “Marij”, ane. \p Nhym kam 'ỳr akẽx ne kum, “Rabi”, ane. Be, me bakabẽnkam ne gu me ren kum, “Ujarẽnh djwỳnh”, ane. Nãm kum, “Rabi”, anen arỳm o tỹm. \p \v 17 Nhym kum, \p —Kwãrĩk wãnh ijo atỹm kêt. Imã anhire. Kraxje Ibãm'ỳr idjàbir kêt ne ga ijo tỹm. Tẽn ikamyre arkum ikabẽn jarẽn arkum, “Jeju ne ar amã, ‘Arỳm Ibãm'ỳr idjàbirmã. Ibãmbê ne ar Abãm. Arỳm Itĩndjwỳnh'ỳr idjàbir ne itẽmmã. Itĩndjwỳnhbê ne ar Atĩndjwỳnh’, ane. Dja ga tẽn ã ikamy arkum ane.” Nãm ã Jeju Marij Madarenamã ane. \p \v 18 Nhym arỳm kôt ba djwỳnh'ỳr tẽn ar'ỳr bôx. Ne arkum, \p —Arỳm ne ba Bẽnjadjwỳr djwỳnh pumũ, ane. Ne kam Jeju ajbir kute kum kabẽn jarẽnhja kôt arỳm arkum arẽ. \s1 Kôt ba djwỳnhmã kute amijo amirĩt. \r Mat 28.16; Mak 16.14; Ruk 24.36 \p \v 19 Nhym kam arỳm pi'ôk kamrêkkam akamàt. Nhym kam kôt ba djwỳnh ar arỳm prĩne amijã ijên nhỹ. Mebê idjaer rũnh pymaje ne ar ar bikprõnh djàkam amijã ijên nhỹ. Nhym kam Jeju bôx ne tu ar aêrbê ar'ỳr wadjàn ar ipôkri dja. Djan arỳm arkum, “On ar adjumar mex”, ane. \v 20 Nãm arkum anen arỳm arkum ikrakam kàxiràx djwa kre jakren ajte pênàt'ãnh kàxdjwa kre jakre. Nhym ar kute mrãmri ar õ Bẽnjadjwỳr djwỳnh pumũnhkumrẽxkam kĩnhkumrẽx ne. \p \v 21 Nhym kam ajte arkum, \p —On ar adjumar mex. Amrẽbê ne Ibãm me'ã imã karõ. Pykakam me kum kĩnh kêtja'ỳr itẽm'ã ne imã karõ ba amrẽ tẽ. Dja badjwỳ Ibãm kudjwa jakam me'ã ar amã karõ. Ar aje ikudjwa me'ỳr atẽmmã ne ba ar amã me'ã karõ, ane. \v 22 Nãm arkum anen arỳm ar akôn arkum, \p —Gê on Metĩndjwỳnh Karõ ar ajo ba. \v 23 Dja ar ajo ba gar kôt me kwỳ axwe maro akno. Nhym kam Metĩndjwỳnh ar akôt me axwe maro akno. Nàr gar me kwỳ axwe maro abiknor kêt nhym kam Metĩndjwỳnh me axwe maro biknor kêt. Nãm Jeju ã arkum anen arỳm mã tẽ. \s1 Tômemã kute amijo amirĩt. \p \v 24 Nhym Tôme Djidjimu. Jejukôt ba djwỳnhbê 12'õ. Tôme ne kute ar bikprõnh djàkam arkôt ỹr kêt ne kute Jeju pumũnh kêt. Jeju mã tẽ nhym kam ar Tômemã kum, \p \v 25 —Arỳm ne bar Bẽnjadjwỳr djwỳnh pumũ, ane. \p Nhym arkum, \p —Tô nhỹnh? Ne ba ren ikrakam kàxiràx djwa kre pumũn ren kôt inhikra'i jadjàn ren pênàt'ãnh krekôt inhikra jadjà. Be, kambit ne ba ren tu amim markumrẽx ne amim, “Mrãmri ne akubyn tĩnkumrẽx”, ane. Nhym be, kati. Akubyn tĩn kêt. Nãm ã Tôme arkum ane. \v 26 Nhym kam arỳm ar'ã akatibê 8 apêx nhym kôt ba djwỳnh ar ajte bikprõnh djàkam nhỹ. Nhym Tômedjwỳ arỳm ar ikô'ã nhỹ. Nhym ar ajte prĩne mebê kikre'ã ijê. Ar nhỹ nhym kam Jeju ajte tu wadjàn arỳm ar ipôkri djan arkum, “On ar adjumar mex”, ane. \v 27 Ne arỳm Tômemã kum, \p —Ajrã. Amrẽ anhikra 'io goja inhikra kupên omũ. Ne amrẽ ipênàtkam krekôt goja anhikra jadjà. Kwãrĩk wãnh ijã amim, “Kati. Nãm 'êx”, anhỹr kêt. On tu amim imarkumrẽx, ane. \p \v 28 Nhym Tôme kum, \p —Inhõ Bẽnjadjwỳr djwỳnh, Itĩndjwỳnh, ane. \p \v 29 Nhym kum, \p —Tôme, ga aje ipumũnhkôt ne ga arỳm tu amim imarkumrẽx. Nhym be, me kute ipumũnh kêtdjwỳ. Djãm me kute ipumũnh kêt ne tu amim imarkumrẽxkam kaprĩmã? Kati. Dja me te ipumũnh kêt ne tu amim imarkumrẽx ne arỳm kĩnhkumrẽx. Ne kĩnho katàt ajakre. Nãm ã Jeju kum ane. \p \v 30 Be, kôt ba djwỳnh kute omũnh ne kute raxmã kator kadjy ne Jeju kute mỳjja pumũnh kêt krãptĩ nhipêx. Ne me punu krãptĩo mex. Ije ar amã mỳjja kwỳ'ã idjujarẽnh ne ije 'ã pi'ôk no'ôk ne ja. Djãm kunĩ'ã ne ba pi'ôk no'ôk? Kati. Pi'ôk jakam ne ba kwỳbit'ã pi'ôk no'ôk ne. \v 31 Be, mỳj kadjy ne ba ar amã pi'ôk no'ôk ne? Bir, dja gar pi'ôk jarẽn aman arỳm tu amim Jeju markumrẽx ne amim, \p —Mrãmri ne Jejubê gwaj banhõ Bẽnjadjwỳrbê kumkatikumrẽx. Mrãmri kubê Kritukumrẽx. Mrãmri kubê Metĩndjwỳnh Krakumrẽx, ane. Ja dja gar pi'ôkkam arẽn aman tu amim markumrẽx. Tu amim markumrẽx ne arỳm Jejukôt atĩn ne ar aba rã'ã: rã'ã ne. Ja kadjy ne ba ar amã 'ã pi'ôk no'ôk ne. Tãm ne ja. \c 21 \s1 Kôt ba djwỳnh kute kabẽnkôt tep kumex pynênh. \p \v 1 Nãm Jeju ã kôt ba djwỳnhmã amijo amirĩto ane. Tyk ne akubyn tĩnkam ã arkum amijo amirĩto ane. Ne kam ajte kute imôtibê Xiberij'ãnh kute arkum amijo amirĩt kadjy. \v 2 Nhym kôt ba djwỳnh kwỳ imô nokà'ã ar ba. Ximão Pedrumẽ Tôme Djidjimumẽ Natanajeumẽ Djebedêu kute ar adjwỳrmẽ kôt ba djwỳnh amãnhkrut 'õdjwỳ ar ba. Natanajeu ne pykabê Garrêjakam krĩbê Kanakam abatành djà. \v 3 Ar ngô nokà'ã ar ba: nhym Ximão Pedru arkum, \p —Ba on tep kwỳ pynê, ane. \p Nhym ar kum, \p —Bar akôt tẽ, ane. Ne kam tẽn kàkam nhỹn kam nox ne. Ne kam ar kryreti rẽnho ba. Ne ar rẽnho ba: nhym ar'ã akamàt. Nhym ar ar o ba: nhym arỳm ar'ã akati tẽ nhym tep kêt mex ne. \p \v 4 Ar'ã akati tẽ nhym Jeju arỳm bôx ne akàx'ã dja. Nhym ar kute nokre pumũnh kêt ne. \p \v 5 Jeju akàx'ã dja:n kam amũ arkum kabẽn ne arkum, \p —Akmere ar, djã ne gar tep'õ pynê? ane. \p Nhym ar kum, “Kati”, ane. \p \v 6 Nhym arkum, \p —Ar kà djubôk'ãnh ajte kryreti mẽn arỳm kwỳ pynê, ane. Nhym kam ar arỳm kà djubôk'ãnh kryreti mẽ. Nhym arỳm tep kume:x ne. Nãm ar arỳm tep kumex pynê ne arỳm te: kute o àbirmã nhym utĩ: ne. \p \v 7 Nhym kôt ba djwỳnhja, Jeju kum abêja, Pedrumã kum, \p —E kum be, Bẽnjadjwỳr djwỳnh ne dja, ane. Nhym Pedru kuman amikajgo pumũn arỳm õ inôkàti jadjàn kam tu Jeju'ỳr nox ne 'ỳr bôx. \v 8 Nhym kôt ba djwỳnh 'õdjwỳ ar kà ngrire 'õkam arỳm akàx'ỳr mõ. Akàx'ỳr tep kamẽnho mõ. Amybỳm ne akàx nhym ar ar tepo ba. Akàx'ỳr 'ã akrebê 90 metu. \v 9 Nãm ar tep kamẽnho mõ:n arỳm akàx'ỳr o bôx. 'Ỳr o bôx ne arỳm o wabi. Nhym arỳm kute tep prà'ã bôr ikwã nhym ar omũ. Nhym djwỳdjwỳ kuri ikwã nhym ar omũ. \p \v 10 Nhym kam Jeju arkum, \p —Amrẽ ar aje tep pynênh kwỳo tẽ, ane. \p \v 11 Nhym Pedru arỳm 'ỳr tẽ. Kryretikam tep rũnh krãptĩ. 'Ỳr ne tẽ nhym kryretikam tep rã'ã nhym bjêro mõ:n akàx'ã arỳm kumẽ. Nhym tep'ã akrekam kubê 153. Nãm te tep rũnh krãptĩn kute kryreti rênh kêt ne. \v 12 Nhym kam Jeju arkum, \p —Amrẽ ar mõn anhõ kwỳ krẽ, ane. Nhym ar 'ỳr mõn arek dja. Ar arỳm kute amim õ Bẽnjadjwỳr djwỳnhkôt kute markam ar 'õ kute kum, “Bẽnjadjwỳr djwỳnh, djãm ga”? anhỹr prãm kêtkumrẽx. Nãm ar arek umaje dja. \v 13 Nhym kam Jeju arỳm ar'ỳr tẽn arkum djwỳmẽ tep ngã. Nãm ã Jeju arkum amijo amirĩto ane. \v 14 Be, Jeju akubyn tĩn nhijukri ne amũja'ã arkum amijo amirĩt. Ne ajte arkum amijo amirĩt. Ne akati jakam ajte kute arkum amijo amirĩt ne ja. \s1 Kute Pedrumã akubyn kum àpênh kadjy kabẽn jarẽnh. \p \v 15 Jeju arkum kungã nhym ar arỳm o nhỹ, õ kwỳ krẽno nhỹ. Ne kam õ kwỳ krẽn pa nhym Jeju arỳm Ximão Pedru kukij. Djônaj kute Ximão djirja. Nãm kukij ne kum, \p —Ẽ Ximão. Djãm amã ijabê? Djãm amã ijabêo aje ar ja kunĩ jakrenh? ane. \p Nhym kum, \p —Nà Bẽnjadjwỳr djwỳnh, imã ajabê. Ga arỳm ama, ane. \p Nhym kum, \p —Inhõ me ne me kute mrykĩ'ãtomti krare pyràk. Dja ga memã ikabẽn jarẽnho aba. Dja ga memã ikabẽn jarẽnho kute mrãmri ne mrykĩ'ãtomtio ba djwỳnh kute õ krito djuw mexo ba pyràk. Ã memã ikabẽn jarẽnho ane, ane. \p \v 16 Ne kam ajte kum, \p —Ẽ Ximão, djãm amã ijabê? ane. \p Nhym kum, \p —Nà Bẽnjadjwỳr djwỳnh, imã ajabê ga arỳm ama, ane. \p Nhym kum, \p —Inhõ me kute mrykĩ'ãtomti pyràk dja ga ar meo aba, ane. \p \v 17 Ne kam ajte: kum, \p —Ẽ Ximão, Djônaj kra, djãm amã ijabê? ane. \p Nhym arỳm kaprĩre. Kute kum, “Djãm amã ijabê”? anhỹro amãnhkrut ne ikjêkêtkam ne arỳm kaprĩre ne. \p Nãm Jeju kum ane nhym kum, \p —Bẽnjadjwỳr djwỳnh, ga ne ga aje mỳjja kunĩ mar. Imã ajabê ga arỳm ama, ane. \p Nhym Jeju kum, \p —Inhõ me kute mrykĩ'ãtomti pyràkja dja ga memã ikabẽn jarẽnho aba. \v 18 Be, ajabatành nykam ne ga amipre djào amipren kam ga aje amim pry'ã karõ kôt mrã. Nhym be, abêngêttekam dja ga me'õmã apa bẽ nhym apren apa 'amỳn 'ỳr ajo tẽ. Te atẽm prãm kêt nhym 'ỳr ajo tẽ, ane. \v 19 Be, me kute Ximão Pedru bĩn kukãm ne Jeju ã kum ane. Pedru dja me kubĩ nhym arỳm ty. Dja ã tyko ane nhym me arỳm kôt Metĩndjwỳnh raxmã kato. Nãm kum anen ajte kum, \p —Be, dja ga mã ikôt ajkamẽ, ane. \p \v 20 Nãm Ximão Pedrumã ane nhym arỳm akẽx ne kôt ba djwỳnh 'õdjwỳ pumũ. Jeju kum abêja pumũ. Tãm ne amrẽbê ar àkuro ỹrkam Jeju'ỳr ajkamẽn kum, \p —Bẽnjadjwỳr djwỳnh, mỳj me'õ ne kute akurê djwỳnhmã akangamã? ane. \v 21 Nãm Pedru kôt ba djwỳnh ja pumũn kam 'ã Jejumã kum, \p —Bẽnjadjwỳr djwỳnh, mỳj dja tãmwãdjwỳ kam nẽ? ane. \p \v 22 Nhym Jeju Pedrumã kum, \p —Be, dja ba akubyn bôx nhym tĩn rã'ã jabej. Kwãrĩk wãnh rã'ã. Nhym be, ije adjàpênh djà'ã amã karõja dja ga kôtbit ajamak bẽn ne o aba. Ba dja ga mã ikôt ajkamẽ, ane. \v 23 Nhym kam Jeju kukwakam me kute abeno kamyja kute Jeju kabẽn mar kêt ne arĩk 'ã abenmã kum, \p —Be, dja kôt ba djwỳnh wã tyk kêtkumrẽx, ane. Nhym be, kati. Djã ne kum, “Dja tyk kêt”, ane? Kati. Nãm Pedrumã kum, \p —Be, dja ba akubyn bôx nhym tĩn rã'ã jabej. Kwãrĩk wãnh rã'ã. Nhym be, ije adjàpênh djà'ã amã karõ dja ga kôtbit ajamak bẽn ne mã ikôt ajkamẽ, ane. Jabit Jeju Pedrumã arẽ. Tãm ne ja. \p \v 24 Ba Jeju kôt iba djwỳnh ne ba me amã Jeju djàpênh'ã ajarẽ. Ije àpênh pumũnhkôt ne ba katàt me amã 'ã idjujarẽnhkumrẽx ne arỳm 'ã pi'ôk no'ôk ne. Tãm ne bar ije markumrẽx. \p \v 25 Djãm ije apỹnh àpênh djà'ã pi'ôk no'ôkja djãm jabit ne Jeju ipêx? Kati. Ije pi'ôk no'ôk kêtri ne ba amim, \p —Ne ba ren àpênh kunĩ'ã pi'ôk no'ôk nhym ren arỳm pi'ôk kume:x. Ne ren apỹnh pyka djàri kunĩkôt ren pi'ôk me akrenh mex ne. Nhym be, kati. Jeju djàpênh jabit ne ba 'ã pi'ôk no'ôk ne. Tãm ne ja.