\id HEB - Kayapó NT -Brazil 2011 (DBL -2013) \h Mekbê idjaer \toc1 Mekbê idjaer kute amikajmã'ã Jeju mar nhõ pi'ôk no'ôk ne ja. \toc2 Mekbê idjaer \toc3 Idja \mt1 Mekbê idjaer kute amikajmã'ã Jeju mar nhõ pi'ôk no'ôk ne ja. \ip Me'õ ne Jeju'ã pi'ôk no'ôk ne kam mekbê idjaer kute amikajmã'ã Jeju markumrẽx jamã ano, ar kute mrãmri Jeju'ã ngràkumrẽxmã. Mekbê idjaer kwỳ ne ar amikajmã'ã Jeju man kam arỳm kute ari mỳjjakôt akẽxmã. Nãm ar abenmã, \ip —Gwaj akubyn Môjdjê kukràdjà tũmjakôt amijo baba. \ip Ne ajte, \ip —Gwaj akubyn Metĩndjwỳnhmã mry bôn kamrô kapĩ. Birãm Jeju kamrô me bajaxweo bingrành mãnhkutã kêt, gwaj akubyn mry kamrôdjwỳ me bajaxwe pãnh ajte Metĩndjwỳnhmã kungã ane. Kam ne me'õ arkum pi'ôk no'ôk ne arkum, \ip —Kati, Jeju pydji kute me bajaxweo bingrành djwỳnh. Kwãrĩk wãnh atemã ibej mỳjja 'õ jabej kêt. Jeju kamrô pydji ne me bajaxwe mãnhkutã. Kwãrĩk wãnh Jeju kamrô nhibej mry kamrô nhõr kêt, ane. Nãm ã anen kam arkum Jeju mex jarẽ. Jejubê ne Metĩndjwỳnh kra. Jeju ne mỳjja kunĩ kuràm mexkumrẽx. Ne kadjy mrãnh djwỳnh kuràm raxi. Ne Môjdjê kuràm raxi. Ne me kute me kadjy Metĩndjwỳnh mar djwỳnhja kuràm raxi. Jeju kamrô ne mry kamrô kuràm mexkumrẽx ne kam kute o me axweo bingrành kadjy mexkumrẽx. Nhym Jeju kukràdjà nyja ne Môjdjê kukràdjà tũm jakàjbê bôx ne kuràm mexkumrẽx. Kam gêdja me mrãmri Jeju'ã ngràkumrẽx ne mã 'amỳn kanga kêtkumrẽx ne mã kôt ajkamẽn õ pykakam bôx, kàjkwakam õ pykakam bôx. \c 1 \s1 Metĩndjwỳnh kra kute raxo kadjy mrãnh djwỳnh jakrenh. \r Kor 1.15 \p \v 1 Amrẽbê ne Metĩndjwỳnh me bakukãmãremã kabẽn. Me kute kabẽn jarẽnh djwỳnhkôt ne memã kabẽn, ne apỹnh mỳjja djàri kôt memã amijo amirĩto tẽ. Nãm memã kabẽn tẽm tãmtã ĩ amũ kamingrãnymã kabẽn ba. \v 2 Nhym bep ajbir ne Krakôtbit me bamã kabẽn ne. Ajbir ne akati kute o ino rerkambit Krakôt me bamã kabẽn ne me bamã amijo amirĩt ne. \p Bir be, arỳm kute Kramã mỳjja kunĩ kangaja pumũ. Nhym kam Kra arỳm pykamẽ kàjkwamẽ mỳjja kunĩ 'y. Metĩndjwỳnh djô'ã ne mỳjja kunĩ 'y. \v 3 Nãm Metĩndjwỳnh jadjênho adjênh ne. Kubê Metĩndjwỳnh tãm. Ar kute aben pyràk. Nãm 'itỳxkumrẽx ne kam ta amikabẽnkôt mỳjja pumũnh 'ãno dja. Kute mỳjja kunĩ nhipêxja pumũnh 'ãno dja. Djãm kabẽn ngri got. Nãm ta amikabẽn pymao mỳjja kunĩ pytàn 'ãno djan ar o ba. \p Bir be, tãwã ne me babê me bajaxweo pôx ne me bajo mex ne kam arỳm mã tẽ, mã kàjkwamã tẽn kam nhỹ, Metĩndjwỳnh djubôk'ãnh nhỹ. Metĩndjwỳnh kubê kumkati djubôk'ãnh nhỹ. Djãm me kàtàm ne me me bẽnjadjwỳr rũnh djubôk'ãnh krĩ? Kati, ãm me bẽnjadjwỳr rũnhbit. Me bẽnjadjwỳr rũnh ne me me ubôk'ãnh krĩ. \p \v 4 Nà, kra ne ra:xi. Raxo kute kadjy mrãnh djwỳnh jakrenh mexi. Ne umaodjwỳ kute kadjy mrãnh djwỳnh jakrenh. Bãm ne 'ã bẽnjadjwỳr mẽ nhym uma: ne. \v 5 Nhỹnh ne Metĩndjwỳnh kadjy mrãnh djwỳnh 'õmã kum, \q1 “Mrãmri abê ikrakumrẽx. Jakam ne ba arỳm ajo ikrakumrẽx ga amipãnh ijo Abãmkumrẽx”, ane got. \m Kati, kramãbit ne ã kabẽn ane. Nàr kon, nhỹnh ne Metĩndjwỳnh kadjy mrãnh djwỳnh 'õ'ã memã kum, \q1 “Dja ba o ikra nhym ijo Bãm”, ane got. \m Kati, Kra'ãbit ne ã kabẽn ane. \v 6 Ne kam ajte, kute pykamã kra janorkam memã kum, \q1 “Gora gê ikadjy mrãnh djwỳnh kunĩ ikramã rax jarẽ”, ane. \m Be, kubê Metĩndjwỳnh krakam arỳm kum mỳjja kunĩ re nhym rax ne. \p \v 7 Nhym bep kadjy mrãnh djwỳnh'ãbit ne, \q1 “Nã bãm amikadjy mrãnh djwỳnh nhipêx nhym kute kôkmẽ kuwy pyràk. \q1 Akrànmã imã mrãnh ne ikadjy àpênhmã”, ane. \m \v 8-9 Nhym bep Kramãbit ne kum, \q1 “Be, Metĩndjwỳnh, mrãmri dja ga meo aba rã'ã rã'ã ne. \q1 Nã gãm katàt meo aban amã mỳjja mexbit kĩnh ne katàt amijo aba ne amã mỳjja punu kurê. \q1 Kam ne ba ibê anhõ Metĩndjwỳnh ne amijo apytàn arax kadjy adja. Ga kam akĩnhkumrẽx ne. Nã gãm araxmẽ akĩnho anhõbikwa kunĩ jakrenh mex ne”, ane. \m Nãm ã Kramã ane ne kam ajte kum, \q1 \v 10 “Ga, Bẽnjadjwỳr, ga ne ga krax kurũm pyka nhipêx ne anhikrao kàjkwa nhipêx. \q1 \v 11-12 Dja ĩ apêx. Nhym bep kati, gajbit dja ga arã'ã: rã'ã rã'ã. \q1 Nhym bep kati, dja ĩ kute kubẽkà pyràk ne tũm ne. \q1 Mrãmri ne me kute kubẽkà, mỳjja tũm, inôkà tũm nhym me kute krãn o mrãnh ne 'ê'ã rẽnhja pyràk. Dja ga ĩ ã kàjkwamẽ pyka tũm krãn o atẽm ne mẽnho ane. Ne kam arỳm pãnh ny nhô. \q1 Nhym bep ga dja ga tũmràm arã'ã rã'ã ne. Ga adjwỳnh tãmo dja ga amũ arã'ã: rã'ã ne. Dja ga atemã kêtkumrẽx”, ane. \m Bir be, nãm ã Kramã ane. \p \v 13 Nhỹnh got kadjy mrãnh djwỳnh 'õmã kum, \q1 “Amrẽ idjubôk'ãnh nhỹ, abẽnjadjwỳr raxkam idjubôk'ãnh nhỹ. \q1 Ikutêp nhỹ ba 'ỳr amrẽ awỳr akurê djwỳnho mõ ga kwỳ o apardjan kwỳ nhimex”, ane. \m Djãm kute kadjy mrãnh djwỳnhmã ã anhỹr got? Arkati, Kramãbit ne ã kabẽn ane. \v 14 Nhym bep kadjy mrãnh djwỳnh ne Metĩndjwỳnh nhõ àpênh kajgo. Djãm mebêngôkre got\f + \fr 1:14 \ft Apỹnh me õ pyka djàri kunĩkôt ne me kunĩ bêngôkre. Kubẽkà jakamẽ me kakrãtykmẽ me babêngôkremẽ ne me kunĩ: bêngôkre.\f* amirĩt ne? Kati, me kute noo omũnh kêt nhym Metĩndjwỳnh me bakadjy ano. Me ba ba, Metĩndjwỳnh kute me bapytàr ne kute ar me bajo bamã, me bawỳr ne anoro dja, kute me bapumũnh ne kute me bajãno ãmmã ne me bawỳr ano. \c 2 \s1 Me kute Metĩndjwỳnh kabẽn mar 'ãno ãmmã. \p \v 1 Bir be, kam, Metĩndjwỳnh kute me bamã krabê kumkati janorkam dja gwaj tu amijamakkrekam nhôrkumrẽx. Me kute gwaj bamã katàt arẽnh gwaj baje marja tãm dja gwaj tu amijamakkrekam nhôrkumrẽx ne 'amỳnh tỳx, gwaj baje o babiknor karõ. Dja gwaj ate ar bakrãn baban kam ĩ o babiknor mex ne, o babiknor mexo tẽ. \p \v 2 Amrẽbê ne kadjy mrãnh djwỳnh memã Môjdjê kukràdjà jarẽ, me kute kôt amijo bamã. Nhym me'õ kôt kute amijo ba kêt nàr kon kubê binhirênh katã nhym kam arỳm kum o pãnh ne. Katàt kum o pãnh ne. \v 3 Bir be, dja gwaj badjwỳ ate bakrãn ar baba djãm kute gwaj bamã o pãnh kêtmã? E kum kati, gêdja gwaj bamãdjwỳ o pãnh ne. Amrẽbê ne Metĩndjwỳnh memã kukràdjàbit jarẽ. Nhym me ate krãn ar ba nhym arỳm memã o pãnh ne. Nhym bep ajbir, ajbir ne me bamã kra ngã, krabê me bapytàr djwỳnh me bamã kungã. Djãm ate gwaj bakrãjamã kute o pãnh kêtmã? E kum kati ne. Dja gwaj bamãdjwỳ o pãnh ne. Bẽnjadjwỳr ta ne kumrẽx memã amijarẽ, kute me utàrmã amijarẽ. Nhym kam kute ar meo baja, me kôt baja ne me kuman kam ô'ã gwaj bamã kôt arẽ, kabẽno kabẽn ne gwaj bamã arẽ. \p \v 4 Nhym Metĩndjwỳnhdjwỳ kôt mỳjja kwỳo amirĩt, me kute kôt kum kator kadjy ne umao apôx ne o mỳjja 'yro ba, apỹnh mỳjja pumũnh kêt 'yro ba, me kôt baja ne me uma proo mỳjja 'yro ba. Nãm me me akrymẽ me kanêo mex, me tyk kwỳo tĩn, bõm me nêje me karõ rẽ, ã ar meo anhỹro ba. Nhym kam Metĩndjwỳnh ajte kôt memã ta Karõ jano, apỹnh àpênh djàri ne kadjy tu ukabikôt memã kungrà. Nãm ã Metĩndjwỳnh kute meo bao ane, me kute Jejumã kator kadjy. \s1 Jeju amijo kubêngôkren kute me bapyràk. \p \v 5 Djãm kadjy mrãnh djwỳnh Metĩndjwỳnh kute amim umjỳr got? Kute ar pykao ba kadjy, kute amim umjỳr got? Ije ar amã pyka ny jarẽnhja tãm, djãm kute ar o bamã? Kati, Jejubit ne kute ar pykao ba kadjy Metĩndjwỳnh amim kudja. Kute mỳjja kunĩo ba kadjy ne amim kudja. \v 6 'Ã ne me'õ Metĩndjwỳnh kabẽnkam, \q1 “Ẽ, Metĩndjwỳnh, djãm me ibêngôkre imex got ga aje me imar rã'ãmã? Mỳkam ne ga me ikakritjao djuw mex ne? \q1 \v 7 Nã gãm o kàtàm, akadjy mrãnh djwỳnh kôpdji'ã o kàtàm. O kàtàm 'iry kêt ga ajte umamẽ raxo utà \v 8 nhym ajte mrãmri bẽnjadjwỳr rax ne mỳjja kunĩo ba”, ane. \m Nãm ã Metĩndjwỳnh kabẽnkam ane. Ga kute mỳjja kunĩo baja pumũ. Nhỹnh ne mỳjja'õ kubê 'ã kàtàm ne? Kati. Djãm me babêngôkre'ã ne kabẽnja? E kum kati, Jeju'ã ne ã ane. Mebêngôkre kute mỳjja kunĩo ba kêtja pumũ. \p \v 9 Nhym bep Jeju'ã ne ã ane. Mrãmri ne kadjy mrãnh djwỳnh kuràm kàtàm 'ikrãn mex ne, nhym Metĩndjwỳnh ajte 'ã raxmẽ umamẽ kumẽ. Nãm me bapãnh ty nhym kam pãnh Metĩndjwỳnh 'ã kute raxmẽ umamẽ mẽnho ane. Metĩndjwỳnh me bakam ukaprĩ kôt ne amim kra'ã karõ nhym kam me bapãnh ty, me bakunĩ pãnh ty. Djã nãm tyk kadjy tokry kêt ne ty? Kati, nãm tyk kadjy tokry: ne. Nhym kam pãnh Bãmja 'ã umamẽ ra:xmẽ kumẽ. \p \v 10 Djãm Metĩndjwỳnh kute kra tokry'ã amim karõja punu got? Kati, mrãmri katàt. Metĩndjwỳnh kute mỳjja kunĩ 'yr ne kute ar o baja tãm ne krabê Jeju'ã amim karõ, kute tokry maro tẽm ne inomã mẽnh ne kam mrãmri kubê me bapytàr djwỳnhkumrẽxmã. Tokrykôtbit ne me bapytà. O ne Metĩndjwỳnh me bakrãptĩ pytàn me bajo kra, kute õ kàjkwa mextiremã me bajo tẽm gu me kramẽ baro'ã arkam babamã. Jeju ne me bamã wan me bamã pryo mõn kàjkwamã wadjà. Dja gu me ĩ kôt pry'ã mõn wadjà. \p \v 11 Bir be, ta Bãm ne kubê me Babãm pydji. Ta, kute me bajo mex ar o bajamẽ gu me bamẽ ne gu meo Babãm pydji. Kam ne me bajo kamy. Me bakam pijàm kêt ne tu me bajo kamy. \v 12 Nãm Bãmmã kum, \q1 “Dja ba ikamyremẽ ikanikwỳnhremã ajo amirĩt. \q1 Me kute aben pydji nhipôkri dja ba memã amex jarẽ”, ane. \m \v 13 Ne kam ajte, \q1 “Metĩndjwỳnh kanàrràm dja ba ar amijo iba”, ane. \m Ne kam ajte, \q1 “Ota ba dja. Metĩndjwỳnh kute imã ikra nhõrjamẽ ro'ã ne bar dja”, ane. \m Nãm ã Jeju gwaj bajo õbikwao ane. \v 14 Bir be, Metĩndjwỳnh krabê ne gu me babaja. Ga me banhĩja pumũ. Me barerek, me bakatyk, me bakanê, me batokryja pumũ. Kam ne Jeju amijo kubêngôkren\f + \fr 2:14 \ft Kritu ne amijo kubêngôkre kute mrãmri ne apỹnh me õ pyka djàri kunĩkôt me kunĩ: bêngôkreja pyràk. Kubẽ kà jakamẽ me kakrãtykmẽ me babêngôkremẽ ne me kunĩ: bêngôkre. Me kamrômẽ me kukràdjà kunĩ kubêngôkreo aben pyràk. Jakam dja ga Karõ 17.26 jarẽn ama.\f* kute me bapyràkà. Ne kam amitykkôt Xatanajo ajkẽ. Xatanaj kute memã tyk jarẽnh nhym me kabẽnkôt tykja tãm ne prĩne o ajkẽ. Kadjy ne amijo kubêngôkren ty. \p \v 15 Ta amitykkôt Xatanajo ajkẽn kubê me bakaba. Nã gu me bamã batyk pyma: ne. Me batĩnri bamã batyk pyma: ne. Nhym kam Jeju ne me bakadjy tyn kam o me bamã me batyk pymajao ajngrà, gu me arỳm bamã uma kêt ne. \p \v 16 Djã nãm amijo kadjy mrãnh djwỳnh ne ruw ne me utà? Kati, nãm amijo kubêngôkren ruw. Nãm amijo Abraão tàmdjwỳ 'õn ruwn me utà. \p \v 17 Kam ne me bajo kamykumrẽx ne kam kamymẽ kute aben pyràk. Nãm me banhĩo ĩ, ne kam me bakôt tokry, me bakôt mỳjja maro ba, me bakôt muw, me bakôt kĩnh. Bir be, nãm prĩne kute kamy bêngôkre pyràk, kute me bapyràk ne kam arỳm kubê Metĩndjwỳnh mar djwỳnh nhõ bẽnjadjwỳr rax djukaprĩkumrẽx ne Metĩndjwỳnhmã àpênhkumrẽx ar ban kute kanga kêt. Nãm me bakadjy Metĩndjwỳnhmã amijarẽ, me bajaxwe pãnh tyk jarẽ, nhym arỳm me bajaxweo ajngràn me bajaxweo akno. \p \v 18 Djãm me banhõ Metĩndjwỳnh mar djwỳnh nhõ bẽnjadjwỳr kute gwaj bamar kêt, kute gwaj batokry mar kêt? Kati, kute gwaj bamar. Xatanaj kute gwaj bajo baja mar. Djãm kute adjwỳnhdjwỳmã mỳjja jarẽnh kêt, axwe'ã àpnênh kêt. Pykabê ar baridjwỳ ne kum axwe'ã apnê nhym adjwỳnhdjwỳ tokry: ne. Kute tokrydjwỳ mar. Kute mỳjja kunĩ mar. Kam dja gwaj bakam ukaprĩ: ne gwaj bawỳr prõt ne kubê gwaj bapytà. Xatanaj kute gwaj bamã axwe'ã àpnênhkam dja gwaj bawỳr prõt ne kubê gwaj bapytà. \c 3 \s1 Jeju kute raxo Môjdjê jakrenh. \p \v 1 Nà, akmere ar, àpnhĩre ar, ar abê Metĩndjwỳnh nhõ me mextireja, Metĩndjwỳnh kute kàjkwa kadjy gwaj baro'ã amijo gwaj bapytàr, on ar Jejukôt ajamak bẽn. Ẽ, dja ba ar amã Jeju rax jarẽ. Arỳm ne Metĩndjwỳnh me bawỳr Krabê Jeju jano, me bakadjy ano nhym bôx. Ne kam mrãmri ne kubê me banhõ Metĩndjwỳnh mar djwỳnh nhõ bẽnjadjwỳr rax. Tãm ne gwaj tu amim kamnhĩxkumrẽx ne kam memã arẽnh ar o baba. \v 2 Nhym kam Jeju bôx ne kum àpênhkumrẽx ar ba. Metĩndjwỳnh kute anorjamã àpênh ar ba ne kanga kêtkumrẽx. Kute Môjdjê pyràk. Môjdjêdjwỳ ne prĩne kute anor djwỳnhjamã àpênh ar ba ne Metĩndjwỳnh nhõ me jao ban meo djuw mexkumrẽx ne kute me kanga kêtkumrẽx. \p \v 3 Nhym bep Jeju ne Môjdjê kuràm rax ne. Kam dja me mã abenmã Jeju pymamẽ rax jarẽnh ar o ba. Ga me kute amim kikreja pumũ. Kikre nhipêx djwỳnh ne raxo, tỳxo kikre jakre. Nãm ã Jeju kute kikre nhipêx ar o ba pràbê Môjdjê nhipêxo ane ne kam raxo Môjdjê jakrenh mex ne. \v 4 Nhỹnh ne kikre 'õ ta kute aminhipêx got? Kati, kikre 'yr djwỳnh ta ne ikrao kikre 'y. Bir be, nãm ã Metĩndjwỳnh mỳjja kunĩ 'yro ane. Nà, mỳjja kunĩ nhipêx djwỳnhbê ne Metĩndjwỳnh. Ta ne Môjdjêdjwỳ nhipêx ne. \p \v 5 Mrãmri ne Môjdjê prĩne Metĩndjwỳnh nhõ me ja kunĩo ban meo djuw mexkumrẽx ne kute me kanga kêt ne memã Metĩndjwỳnh kute amũ tũmràm amikukràdjào amirĩtja kajmã'ã memã arẽnho ba. Kubê Metĩndjwỳnh nhõ àpênh. Õ àpênh kajgo. \p \v 6 Nhym bep Kritu kubê Metĩndjwỳnh kra. Kubê Metĩndjwỳnh kra ne ta õ me jao ban prĩne meo djuw mexo ban kute me kanga kêtkumrẽx. Ẽ, gwaj ba ne gwaj babê ta õ me ja. Nhym Metĩndjwỳnh arỳm gwaj bamã mỳjja mex dji. Gwaj batĩn prãm kêt ne baje amim kamnhĩxbê mỳjja mexja kam amak ne kam bakĩnh rã'ã jabejmã. Dja gwaj o anhỹro bamõr ne inomã mẽnh jabej babê ta õ me ja. \s1 Me amakkre kêt ne ar ba nêje memã kabẽn. \r Kô k 10.1; Djuda 5 \p \v 7-8 Kam ne Metĩndjwỳnh Karõ memã kum, \q1 “On me akati jakam on aje Metĩndjwỳnh kabẽn mar jabej gê on wãm ajamakkre kêt on wãm nõ. \q1 Amrẽbê ne me akukãmãre amakkre kêtkumrẽx ne kapôt kukritkam jãm Metĩndjwỳnho akẽx ne 'ã kabẽn ne. Me kute ngryk jabejmã ne me, \q1 ‘Kati, Metĩndjwỳnh dja me bajo bikẽnh kêt. Dja gu me te kam amikrà ar o baba nhym me bajo bikẽnh kêt. Kute me bajo krakam dja tu ate krã’, ã ar anhỹr ba. \q1 Nãm me ã me kute Metĩndjwỳnh ngryk jabejmã ã ane.” \m Nãm ã Metĩndjwỳnh ane ne kam ajte memã kum, \q1 \v 9 “Nà, wãnh ne me akukãmãre kute amim ikakinhmã, kute ingryk jabejmã ar ikam amikrà:o ba. Nã bãm te me nokam memã mỳjja kwỳo amirĩt ar o iba nhym me ãm ate kute we ingryk jabejmã ar we ã anhỹr ba. Me kute we ingryk jabejmã 'ã amexbê 40. \q1 \v 10 Kam ne ba me jakam ingry:ky ne memã kum, \q1 ‘Mrãmri ne me ja ajte ikam amikràn ibê binhirênh mõ. Ne ikabẽn mar prãm kêtkumrẽx’, ane. \q1 \v 11 Kam ne ba ingry:ky ne mrãmri ikabẽn pydjin arẽ. Nã bãm memã kum, \q1 ‘Aj, me ja dja me inhõ pyka'ỳr bôx kêtkumrẽx ne ikôt me tyk djà kêt djàkam tyk djà kêt kêtkumrẽx’, ane.” \m Nãm ã Metĩndjwỳnh kabẽn ane. \p \v 12 Ẽ, akmere ar, àpnhĩre ar, kam ne ba ar amã, gora ar amijãno dja. Ar akadjwỳnhbê ajaxwe 'õ, apunu 'õ ar akam kator ga kam arỳm ar aje amim Jeju kamnhĩx kêt ne aje Metĩndjwỳnh tĩnja kanga karõ dja gar mrãmri amijãno dja. \v 13 Kwãrĩk wãnh gar amikam ajamak kêt kati kêt. Dja gar akati kunĩkôt abenmã akabẽn ne o abenmã tỳx jadjà. On akati jakam, Metĩndjwỳnh kute ar amã, \p —On jakam, anhỹr ja ma. Metĩndjwỳnh kute me amakkre kêto tỹm kêtri. Gêdja mỳjja punu 'êxri kute mex pyràk ne arỳm ar anoo akno. Kute ar anoo biknor gar ajamakkre kêt karõ dja gar on abenmã tỳx jadjà. \p \v 14 Gwaj bakunĩ baro'ã babê Kritu nhõ me ja dja gwaj 'ã bangrà tỳx. Amrẽbê gwaj baje amim kamnhĩx nyrekam batỳxja dja gwaj o batẽm rã'ã o tẽn o tẽn o tẽn inomã kumẽ. Gwaj gop mrãmri ã o anhỹr jabej kam arỳm babê Metĩndjwỳnh nhõ me jakumrẽx. \p \v 15 Bir be, on dja gar ã amijo ane. Ga Metĩndjwỳnh Kabẽn kute, \q1 “On me akati jakam on aje Metĩndjwỳnh kabẽn mar jabej gê on wãm ajamakkre kêt on wãm nõ. \q1 Amrẽbê ne me akukãmãre amakkre kêtkumrẽx ne kapôt kukritkam jãm Metĩndjwỳnho akẽx ne 'ã kabẽn ne”, anhỹrja pumũ. \m \v 16 Nhỹnh me ja ne me Metĩndjwỳnh kabẽn mar kajgon kam jãm o akẽx ne? Je kum Môjdjê kute pykabê Edjitu kurũm meo kator ne kute meo baja kunĩ, me tãm. \p \v 17 Nhym nhỹnh me ja ne Metĩndjwỳnh mekam ngryk ne? Mekam ngryko tẽm rã'ã'ã amex krãptĩbê 40? Je kum, me tãm, me kute Metĩndjwỳnhkam amikrào ba ne kam wãnh kapôt kukritkam apỹnh rôrôk ban wãnh tyko ikwã, me tãm. \p \v 18 Nhym nhỹnh me ja'ã ne Metĩndjwỳnh memã kabẽn pydjin arẽ ne memã kum, \q1 “Aj, me ja dja me inhõ pyka'ỳr bôx kêtkumrẽx ne ikôt me tyk djà kêt djàkam tyk djà kêt kêtkumrẽx”, ane. \m E kum me tãm, me kute Metĩndjwỳnh kabẽn mar kêt ne ar baja, me'ã ne ane. \v 19 Bir be, ga me kute amim Metĩndjwỳnh mar prãm kêtkam 'ỳr bôx kêtja pumũ. \c 4 \s1 Metĩndjwỳnh memã me tyk djà kêt djà jarẽ. \p \v 1 Ẽ, gwaj amijãno dja. Gwaj bajõ 'ỳr babôx kêt karõ dja gwaj amijãno dja. Metĩndjwỳnh kute õ pyka'ỳr memã kràn kute memã tyk djà kêt djà jarẽnhja tãm ne gwaj bamã nõr rã'ãã. Kam dja gwaj amijãno dja, gwaj bajõ 'ỳr babôx kêt karõ. \v 2 Ẽ, 'ã ujarẽnhja, 'ã ujarẽnh mexkumrẽxja ne arỳm gwaj bawỳrdjwỳ bôx, gwaj arỳm me kudjwa kuma. Me bakukãmãre kumrẽx 'ỳr bôx nhym me kuma. Nãm me mar kajgokumrẽx ne. Djã nãm me kuman amikajmã'ã tu kamnhĩxkumrẽx? Kati, nãm me ãm mar kajgon ate krã. \v 3 Nhym bep gwaj ba ne gwaj baje tu amim markumrẽx ne baje amijã kamnhĩxkumrẽxja, gwaj ba dja gwaj 'ỳr babôxkumrẽx ne kam kam batyk djà kêt ne. Nhym bep me amakkre kêt'ã ne Metĩndjwỳnh memã kum, \q1 “Nã bãm ingry:k ne mrãmri ikabẽn pydjin arẽn memã kum, \q1 ‘Aj, me kute ikabẽn mar kêtja dja me inhõ pyka'ỳr bôx kêtkumrẽx ne ikôt me tyk djà kêt djàkam tyk djà kêt kêtkumrẽx’, ane.” \m Djãm kam me tyk djà kêt djà kêt got me 'ỳr bôx kêtmã. Je kum amrẽbê ne Metĩndjwỳnh pyka nhipêxo tẽn inomã kumẽn kam me kukãm tyk djà kêtmo krax ne te memã tyk djà kêt djà jarẽn te mekam ama. \v 4 Be, Metĩndjwỳnh kabẽnkam ne pi'ôk ràràr'ã memã, \q1 “Nãm pi'ôk tyk to ino rerkam àpênho ino ren kam pi'ôk ràràrkam tyk djà kêto nõ”, ane. \m \v 5 Ne kam ajte me tyk djà kêt djà jarẽ, ne, \q1 “Aj, me ja dja me inhõ pyka'ỳr bôx kêtkumrẽx ne ikôt me tyk djà kêt djàkam tyk djà kêt kêtkumrẽx”, ane. \p \v 6 Me bakukãmãre kumrẽx kute 'ã ujarẽnh mar kajgoja me tãm ne me 'ỳr bôx kêtkumrẽx, me kute amim Metĩndjwỳnh mar kêtkam. Tãm, me tyk djà kêt djà, ne arek me ja kadjy nõr rã'ã, atemã me ja kadjy nõr rã'ã. \v 7 Kam ne Metĩndjwỳnh ajte akati 'õ jarẽ ne memã, \q1 “Akati jakam on ajamakkre kêtwã on wãm nõ ga me ikabẽn man kam ikôt atyk djà kêt djà'ỳr bôx.” \m Nãm amũ tũmràm Dawimã kabẽn nhym ô'ã memã arẽ, ajbir ije me amã arẽnhja tãm, ne memã, \q1 “On me akati jakam on aje Metĩndjwỳnh kabẽn mar jabej gê on wãm me ajamakkre kêt on wãm nõ”, ane. \p \v 8 Bir be, nãm ren Djodjuwe ren me tyk djà kêt djà'ỳr meo bôx nhym ren Metĩndjwỳnh ren ajte tũmràm akati 'õ jarẽnh kêtkumrẽx, me tyk djà kêt djà kadjy akati 'õ jarẽnh kêtkumrẽx. \p \v 9 Nhym bep kati, 'ỳr kute meo bôx kêtkam memã nõr rã'ã. Metĩndjwỳnh nhõ me ja kadjy, kadjy ne nõr rã'ãã, gwaj bamã nõr rã'ãã. Kute pi'ôk ràràrkam Metĩndjwỳnh kôkam kôto nõr ja pyràk. Dja gwaj ã kudjwao ane. \v 10 Kôt dja gwaj badjàpênh jakàn kam Metĩndjwỳnh kudjwa bakôkam kôto banhikwã. \v 11 Ajrã, gora gwaj batỳx ne kudjwa 'ỳr bôx ne kudjwa bakôkam kôto nõ. Gwaj bajõ baje me bakukãmãre'ã amijakren bajamakkre kêt ne arĩk ar baban 'ỳr babôx kêt karõ ne ba ar amã, \p —Gora gwaj batỳx ne kudjwa 'ỳr bôx, ane. \p \v 12 Djãm Metĩndjwỳnh kabẽn kajgo got. Kabẽn kute mỳjja tĩn ne àdjônh pyràk. Dji tĩnkêt. Dji kute mỳjja kyxkêt. Ga mrãmri me kute kàx aktã irêkôt prĩne wa ngrành nhym kute mỳjja kyx tỳxja pumũ. \p Nãm ã Metĩndjwỳnh kabẽn kute kàx pyràk ne wa mexo kàx jakrenh mexo ane. Mrãmri me kute kàx djwa mexo mrymã ukabêr ne kute o mry toprik ne kute amũ katàt o 'i jakàr nhym kre kamrêk ne ikwã nhym 'i kanhĩnja amirĩt mex ne ikwãja pyràk. \p Nãm ã Metĩndjwỳnh kàx'ã amikabẽn jakreo ane ne kabẽno ã gwaj bajo ane. Nãm ta kabẽno gwaj bakadjwỳnhbê prõt ne gwaj badjumar djà'ã kurên gwaj bakamũnho ane. Ne kam gwaj banhõkre kadjwỳnhbê baje amim mỳjja'ã karõja, baje mỳjja mar ar o babajao amirĩt ne mỳjja kabi. Gwaj Metĩndjwỳnh kabẽn mar ar o baba nhym Metĩndjwỳnh gwaj badjumar djàkam gwaj bamã kabẽn ne, \p —Mexkumrẽx, ikabẽnkôt ne ga amijo aba, ane. \p Nàr kon, \p —Ẽ, nã gãm aje ikabẽnkôt amijo aba kêt, ane. \p Nãm ã Metĩndjwỳnh Kabẽn kute kàx pyràk ne gwaj bakadjwỳnhbê: prõto ane. \v 13 Bir be, nhỹnh ne mỳjja 'õ Metĩndjwỳnhbê apdju? Arkati, kute mỳjja nhipêx kunĩ ne amirĩtkumrẽx ne nõ. Irãri kum nõ. Noo kute mỳjja kunĩ pytàr. Kumã dja gu me amijarẽ, kubê mỳjja 'õ biknor kêtkumrẽx. \s1 Metĩndjwỳnh mar djwỳnh nhõ bẽnjadjwỳr rax'ã ujarẽnh. \p \v 14 Ije ar amã arẽnh ja ma. Ije õbê ar amã Jeju rax'ã idjujarẽnhja dja ba akubyn ar amã arẽ. Gora gwaj baje amim Jeju mar ne 'ã ar memã badjujarẽnh babaja gora gwaj 'ã bangrà tỳx. Ga gwaj banhõ Metĩndjwỳnh mar djwỳnh nhõ bẽnjadjwỳr ra:xja pumũ. Nãm kàjkwamã wadjàn amũ kajônhkôt katon kam ỹtã Metĩndjwỳnh'ỳr bôx. Kubê ne Jeju. Kubê ne Metĩndjwỳnh kra. \p \v 15 Gwaj banhõ Metĩndjwỳnh mar djwỳnh nhõ bẽnjadjwỳr rax djukaprĩkumrẽx. Djãm kute gwaj barerek mar kêt got? Kati, nãm te Xatanaj axwe'ã kum apnê nhym ãm tu ate krã. Gwaj apỹnh bajaxwe djàri kute 'ã gwaj bamã àpnênh, 'ã ne kum apnê nhym ãm tu ate krãn axwe kêtkumrẽx ne. \p \v 16 Bir be, gora gwaj amikam bapijàm kêt ne tu Metĩndjwỳnhmã amijarẽ. Õdjànhkumrẽx gwaj kam tu kum amijarẽ. Dja gwaj bakam ukaprĩkumrẽx. Gêdja mỳjja kute ar gwaj bajo baja, gwaj bajaxwe, gwaj barerek, gwaj bakaprĩ, gwaj batĩn prãm kute ar gwaj bajo baja, kam dja gwaj tu bapijàm kêt ne Metĩndjwỳnhmã amijã ajarẽ nhym kam ta ukaprĩkôt prĩne gwaj bajo djuw mexkumrẽx ne. \c 5 \p \v 1 Ẽ, Metĩndjwỳnh kute amim me kadjy Metĩndjwỳnh mar djwỳnh nhõ bẽnjadjwỳr rax, bẽnjadjwỳr bêngôkre 'õ\f + \fr 5:1 \ft Apỹnh me õ pyka djàri kunĩkôt ne me kunĩ bêngôkre.\f* djarmãja pumũ. Kute amim 'õ djar kadjy ne amijo me bajõ, me babêngôkre 'õ pytàn amim kudja, nhym kam ta, me kadjy Metĩndjwỳnh mar djwỳnh ta ne me ô'ã Metĩndjwỳnh ma. Nhym me kàtàmja amijaxwe pãnh me kadjy Metĩndjwỳnh mar djwỳnhjamã mryo mrãn kungã nhym me axwe pãnh Metĩndjwỳnhmã kubô, me ô'ã kubô. Nhym kam Metĩndjwỳnh me ja jaxweo ajngràn tu o akno. Nãm ã me kadjy Metĩndjwỳnh mar djwỳnh memã Metĩndjwỳnh maro ane. \p \v 2 Djã nãm me no kêtja, me kute Metĩndjwỳnhbê ikô màtjamã àkrêmã got? Kati, adjwỳnhdjwỳ axwe prãmkam mekam ukaprĩn memã àkrê kêt ne tu memã kabẽn rerek jarẽ. \v 3 Ne ta me kudjwa axwe prãmkam adjwỳnhdjwỳ ta amijaxwe pãnh kum mry bô. Djã nãm me ajbit axwe pãnh kum mry bô? Kati, ta, adjwỳnhdjwỳ amijaxwe pãnh kum mry bô. \p \v 4 Djã nãm me kadjy Metĩndjwỳnh mar djwỳnh nhõ bẽnjadjwỳr ta amijã bẽnjadjwỳr rẽ got, ta o amiptàn amijã me kadjy Metĩndjwỳnh mar djwỳnh nhõ bẽnjadjwỳr rẽ got? Kati, Metĩndjwỳnhbit ne amijo utàn amim 'ã bẽnjadjwỳr rẽ ne amim umjuw. Ga Metĩndjwỳnh ajbit kute Arão'ã me kadjy Metĩndjwỳnh mar djwỳnh nhõ bẽnjadjwỳr mẽnhja pumũ. Metĩndjwỳnhbit ne me'ã bẽnjadjwỳr rẽ. \p \v 5 Bir be, nãm ã Kritudjwỳ o ane. Ta kute amijo rax ne kute o amiptàr ne amijã me kadjy Metĩndjwỳnh mar djwỳnh nhõ bẽnjadjwỳr rax mẽnh kêtkumrẽx. Nhym bep kati, Metĩndjwỳnh ta ne amim kudjan kum, \q1 “Mrãmri abê ikrakumrẽx. Jakam ne ba arỳm ajo ikrakumrẽx ga amipãnh ijo Abãmkumrẽx”, ane. \m Nãm ã Metĩndjwỳnh nhõ pi'ôk no'ôkkam ã kum ane. \v 6 Ne kam ajte kum, \q1 “Abê me kadjy Metĩndjwỳnh mar djwỳnh rã'ã rã'ã rã'ã ne. Merkixatek ne akajmã'ã Metĩndjwỳnh mar djwỳnh. \q1 Ga kam Merkixatek nhijuk'ã gadjwỳ abê me kadjy Metĩndjwỳnh mar djwỳnh”, ane. \m \v 7 Mrãmri ne Jeju me kuràm me kadjy Metĩndjwỳnh mar djwỳnh mexkumrẽx. Kute amijo kubêngôkren\f + \fr 5:7 \ft Kritu ne amijo kubêngôkre kute mrãmri ne apỹnh me õ pyka djàri kunĩkôt me kunĩ: bêngôkreja pyràk. Kubẽ kà jakamẽ me kakrãtykmẽ me babêngôkremẽ ne me kunĩ: bêngôkre. Me kamrômẽ me kukràdjà kunĩ kubêngôkreo aben pyràk. Jakam dja ga Karõ 17.26 jarẽn ama.\f* pykakam ar bari Metĩndjwỳnhmã kabẽn ne amijo a'uw. Kàj bê kum kabẽn ne amra. Metĩndjwỳnh pydji kute tykbê utàr kadjy nàràm kum kabẽnkam muw. Nhym Metĩndjwỳnh arỳm kabẽn ma, Jeju jaxwe kêt ne kute Metĩndjwỳnh kabẽn mar ne kôt ar amijo bakam Metĩndjwỳnh arỳm kabẽn ma. \p \v 8 Be, djã nãm kubê Metĩndjwỳnh Krakam kute tokrymẽ kaprĩ mar kêt got? Kati, nãm te kubê Metĩndjwỳnh kra, te axwe kêt ne mã tokry man kaprĩ ma. Nãm tokry katikôt Bãm kabẽn man kôt ar amijo ba. Te tokryn mã Bãm kabẽn mar 'ãno dja. Kam ne kute kabẽnkôt ar amijo baja mar mexkumrẽx. \v 9 Ne kam arỳm mrãmri tokryo ino re. Tokryo ino ren kam arỳm kubê me utàr djwỳnhkumrẽx ne. Me kute Jeju kabẽn mar ne kute kôt ar amijo ba, me ja ne me utàn kam kute ar meo ba rã'ã rã'ã rã'ãmã. \p \v 10 Be, kute me utàrkumrẽx ne kute meo ba rã'ã rã'ã nhym kam kôt Metĩndjwỳnh kum, \q1 “Abê me kadjy Metĩndjwỳnh mar djwỳnh nhõ bẽnjadjwỳr rax. Merkixatek nhijuk'ã gadjwỳ abê me kadjy Metĩndjwỳnh mar djwỳnh nhõ bẽnjadjwỳr rax”, ane. \m Nãm ã Metĩndjwỳnh kute amim arkam ã kum ane. \s1 Me abatành kute me prĩre pyràk. \r Kô k 3.1; Ep 4.14 \p \v 11 Nã bãm bit ar ije ar amã Merkixatek jarẽnhmãn kam ajte akubyn ar amã arẽnh kêt. Nã bãm ren ar ar amã kunĩ jarẽ ga ren ar mar kêtkumrẽx ne, ar ajamakkre kêtkam, ar ajamak'ã tomkam. Dja gar on amijamak'ã tom tan gop mỳjja ma. \v 12 Nã gãm ar amrẽbê memã Metĩndjwỳnh kabẽn'ã adjujarẽnhmãn ajte mar kêt ne. \p Nhym bep kati, me'õ gêdja akubyn ar amã Metĩndjwỳnh kukràdjà kraxkôt arẽ. Nã gãm ar aje me bixadjwỳr ny pyràk. Me bixadjwỳr ny ne me kute kà kaôrbit mar ne kute me õkumrẽx kur kêt. Gar gadjwỳ aje mỳjja mar kêt rã'ãkam aje me bixadjwỳr ny pyràk. \v 13 Ar aje mỳjja mar kêtkam aje me prĩre pyràk. Ar aje kà kaôr rã'ã. Nhym bê ne ga gop ar ajabatànhkam aje gop mỳjja mar. Ar aje Metĩndjwỳnh kabẽn katàtja o amipràk kêt rã'ã. \p \v 14 Bep ate ne me abatành. Me abatành ne me kute me õkumrẽx kur. Nã gãm ar ren Metĩndjwỳnh kabẽn maro tẽn ren o amipràk ne ren arek maro tẽn o tẽn o tẽn ren marja amũ o abikamẽnho tẽn kam ren aje me abatành pyràk ne kam ren prĩne ren mỳjja kabi, prĩne mỳjja punumẽ mỳjja mexmẽ prĩne ren kabin mỳjja man kam ren aje me abatành pyràk. \c 6 \p \v 1-3 Gwaj Kritukôt babikamẽnhmo kraxkam arỳm Kritu kukràdjà kwỳ ma. Nãm me Kritu kukràdjà kraxbit gwaj bamã arẽ gwaj kuma. Mỳj kukràdjà krax ne gwaj arỳm kuma? \p Me batyk kadjy bamã bajaxwe kĩnhja wãnh kum banhirer ne kam baje amikajmãtã Metĩndjwỳnh mar ja. Nhym ajte me kute ngômã me bajangjênh'ã ujarẽnhjadjwỳ. Ne kam ajte me kute Metĩndjwỳnhmã me bapymjỳr gu me kum badjàpênh kadjy me kute me bajã ikra jadjwỳr ja. Ne kam ajte me batyk ne akubyn batĩn ne bakator nhym Metĩndjwỳnh kute me bamã bajaxwe pãnh jarẽnhmã ne kute me jamã me tĩn rã'ã rã'ãmã arẽnh ne ate me jamã me biknor rã'ã rã'ã jarẽnh ja. Ja ne mar tũm, kukràdjà krax. \p Djãm ajbit ne gwaj baje marmã? Kati, kwỳ rax ne gwaj baje mar kêt rã'ã. Gwaj on ajte amũ ijukri on mỳjja 'õdjwỳ man gop amũ maro babikamẽnho mõ. Nã gãm ar te o anen te aje kàjmã mar kamẽnhmãn kam mã akubyn ama, akubyn kraxbit maro mõ. \p Nhym bep kati, dja gwaj on amũ ijukri on mỳjja 'õdjwỳ ma. Gwaj baje mỳjja marmã ne Metĩndjwỳnh amim gwaj bajã karõ, gwaj on kuma, kute gwaj bamã no mex jadjàr jabej dja gwaj on ã o ane. \s1 Me kute Metĩndjwỳnhbê amijo akẽx karõ memã kabẽn. \r Idja 10.26 \p \v 4 Nhym bep ate ne me kute Jeju kangaja. Tô mã dja me me on akubyn Metĩndjwỳnh'ỳr meo akẽxmã? Kati, gêdja me te meo ane. Arỳm ne Metĩndjwỳnh me ja no bônh pydji nhym me arỳm amim kuma. Jeju kute me utàrmã kàjkwa kurũm bôxja ne me arỳm amim kuma. Nhym Metĩndjwỳnh ta memã Karõja ngrà nhym meo ba. \v 5 Nhym me kam arỳm mrãmri Metĩndjwỳnh Kabẽn mexkumrẽxmã kato. Ne arỳm amim mỳjja pyma kwỳ pumũ. Jeju akati 'õkam akubyn bôx ne kute meo ba kajmã'ã mỳjja pymaja kwỳ pumũ. Omũnh kajgon kam ate amibê kanga, amibê kurê ar o ba. \p \v 6 Be, me ja, me kute bit amim Jeju marmãn ajte jãm kute kubê amijo akẽx ne kangaja, djãm me kute akubyn Metĩndjwỳnh'ỳr meo akẽxmã? Arkati, gêdja me te meo ane, dja me te akubyn 'ỳr kute meo akẽxmã te meo ane. Mỳkam? Bir, me kute Jeju kangaja ne me o ajkẽ. Nãm kute mrãmri ne me kute Metĩndjwỳnh krao bikẽnh ne kute akubyn pĩte'y'ã nhôrkam o bikẽnhja pyràk. Nhym kam me kàtàm Jeju japrỳo kumex. \p \v 7 Ẽ, gop ar pyka mexja pumũ. Na ne pyka jakam bixadjwỳr krãptĩ ne kam amũ pyka ja mã prõt ne. Nhym me kam kam mỳjja kren prĩne 'ã karên o djuw mex nhym kam ingrõt ne abatành. Õ wỳnh kute krẽn ne tỳxmã ne ingrõt ne ôn kumex. Pyka mex ne ja. Pyka mex ja ne Metĩndjwỳnh arỳm kum kĩnh ne õkre kadjwỳnhbê amim, \p —Pyka ja ne mexkumrẽx. Ba kum kĩnh jadjà ne kum djwỳ jarẽ gê mã arek kam djwỳ nhingrõt ne ôn kumex, ane. \p \v 8 Nhym bep ate ne pyka punu. Nãm te na axidjuw nhym me te karê nhym mã mrỳnhĩmẽ mjêxêtte nhĩbit apôx ne kumex. Pyka kajgo mexi. Me te kam mỳjja nhingrõt jabej, djwỳ nhingrõt jabej ne kam õkre kadjwỳnhbê amim, \p —Axuk wãnh nõre. Ba tu kanga gê wãnh nõre. Mỳj kadjy dja ba prĩne karên 'ãno dja? Gê me'õ tu kum adjà gê prĩne xêt. Kê, ane. \p Dja ã Metĩndjwỳnh me kute akubyn kubê akẽxjamã anen kuwyo imôkam me kurẽ. \p \v 9 E kum ar ga, akmere ar, àpnhĩre ar, ar imã ar akĩnhja, djãm ar amã ne bar ikabẽn ja jarẽnho iba? Kati, arỳm ne bar ar amexkôt ar ama. Ar ga ne gar tu amim Jeju markumrẽx nhym arỳm ar apytà. Ga kam ar aje pyka mexja pyràk. \p \v 10 Djãm Metĩndjwỳnh punu got. Djãm kute ar amar kêt got. Kati, dja katàt ar adjàpênh man o biknor kêt ne. Nã gãm ar amã Metĩndjwỳnh kĩnhkumrẽx ne kam ô'ã õ me mex jadjwỳo djuw mex ar o aba. Ne arek ar o aba rã'ã ne. Kam dja Metĩndjwỳnhdjwỳ ar amar rã'ã ne. \p \v 11 Bir be, gora ar 'ãno dja. Nã bãm ar inhõkre kadjwỳnhbê, \p —Gora gê ar ĩ pỹnhkôt kum Jejuwã kĩnh ne kam kĩnh rã'ã rã'ãn kôt ar amijo ban inomã kumẽ, ane. \p Nà, dja gar ã anen inomã amẽn kam arỳm 'ỳr bôx. Ar aje amim kam amakja ne aje amim kamnhĩxja arỳm 'ỳr bôx. \p \v 12 Nà, gora ar amã adjukanga kêt ne 'ãno djan inomã amẽn kam 'ỳr bôx. Kwãrĩk wãnh ar amã adjukanga kêt. Ẽ, me kute amim Jeju mar ne kute akrànmã arek amiwỳr kam amakja, me tãmbit dja me 'ỳr bôx. Mỳjja mex, Metĩndjwỳnh kute 'ã memã katàt kabẽn pydjin arẽnhja'ỳr dja me bôx. Bir be, gora on ar ja'ã amijakren me kudjwa mỳjja ja kunĩ 'ỳr bôx. \s1 Metĩndjwỳnh kute Abraãomã tàmdjwỳ jarẽnh mãmdji. \p \v 13-16 Ar me bakukãmãrebê Abraãoja pumũ. Amrẽbê Metĩndjwỳnh Abraãomã kabẽn pydjin arẽ. Nãm kum, \q1 “Ẽ, mrãmri dja ba ajo kĩnh ne amã atàmdjwỳ krãptĩ ngã nhym aptàn kumex. \q1 Ba ibê Metĩndjwỳnh ne ba amã ikabẽn. Mrãmri ne ikabẽnja”, ane. \m Be, Metĩndjwỳnh kute Abraãomã kabẽn pydjin arẽnh ne ja. Nãm Abraão akrànmã arek amiwỳr kam aman kam 'ỳr bôx. Metĩndjwỳnh kute kum kabẽn pydjin arẽnhja'ỳr bôx ne arỳm kran arỳm tàmdjwỳ. \p Me babêngôkre baje memã bakabẽn pỹnh ne arẽnh kadjy ne atemã me'õ'ỳr mrã. Me'õ kute raxo me bajakrenh ne kute me bakabẽn marmã 'ỳr tẽn kum arẽ, kute adjwỳnhdjwỳ me bakabẽn mar ne kute ar o bamã. Gu me kum bajêx karõ, kum bajêx nhym kute o ngrykmã ajte atemã me'õ'ỳr mrãn kum me bakabẽn ja jarẽ. \p Nhym bep Metĩndjwỳnh kute Abraãomã kabẽn pydjin arẽnhkam nhỹnh ne atemã me'õ Metĩndjwỳnh kuràm rax got kute adjwỳnhdjwỳ kabẽn marmã? Kati, Metĩndjwỳnhbê kumkati pydjii. Kam ne ta tu aminhidji jarẽn Abraãomã kabẽn pydjin arẽn kum, \q1 “Ẽ, mrãmri dja ba ajo kĩnh ne amã atàmdjwỳ krãptĩ ngã nhym aptàn kumex. Ba ibê Metĩndjwỳnh ne ba amã ikabẽn. Mrãmri ne ikabẽnja”, ane. \m \v 17 Nãm kabẽn pydjin arẽn kam ta aminhidji jarẽ. Nãm arỳm 'ã amim karõn kôt kabẽn pydjin arẽ. Nãm akubyn atemã kabẽn 'õ jarẽnh kêtkumrẽx. Nãm ta arỳm amim pry pydji jarẽ. Ne kam me kute prĩne amim mar tỳxmã, Metĩndjwỳnh kute memã kabẽn pydji jarẽnh nhym me kute amim mar tỳxjamã ne kabẽn pydjin arẽn kam ta memã aminhidji jarẽ. \p \v 18 Bir be, kumrẽx ne kabẽn pydjin arẽn kam adjwỳnhdjwỳ ta aminhidji jarẽn memã, \p —Ba ibê Metĩndjwỳnh dja ba ajo kĩnh, ane. \p Dja akubyn atemã kabẽn 'õ jarẽnh kêtkumrẽx ne. Dja 'êxnhĩ kêtkumrẽx. Djãm Metĩndjwỳnh kabẽnkam 'êxnhĩn kute akubyn memã kabẽn 'õ jarẽnhmã got. Arkati. Kam dja gar ja man kam ajte atỳxkumrẽx, ajte akĩnhkumrẽx. Atỳx ne tu amim kamnhĩxkumrẽx ne mã kam ama. Metĩndjwỳnh arỳm gwaj bakukãm gwaj bamã mỳjja mex jarẽ gwaj mã kam ama. Kute gwaj bapytàrmã ne gwaj arỳm 'ỳr baprõt nhym arỳm gwaj bapytàn gwaj bamã mỳjja mex jarẽ, kàjkwa jarẽ. \p \v 19 Gora gwaj kam batỳx ne tu amim kamnhĩxkumrẽx ne mã kam ama. Mrãmri dja gwaj 'ỳr bôx. Kam ne gwaj bakadjwỳnhbê badjumar mex ne baku'ê tỳx ne. Mrãmri ne me kute ngômã kẽn rẽnh nhym kà arek arij tỳx nhym ngô kute o ba kêt ja pyràk. Dja gwaj ã bakadjwỳnhbê badjumar mex ne batỳxo ane. Gwaj baje amim Metĩndjwỳnh kabẽn kamnhĩx ar o babakam dja gwaj ã bakadjwỳnhbê badjumar mex ne batỳxo ane. \p Metĩndjwỳnh nhõ kikreti ja ma. Kadjwỳnhbê Metĩndjwỳnh nhõ mỳjja nêje kubẽkàti wajêt. Nhym me kadjy Metĩndjwỳnh mar djwỳnh nhõ bẽnjadjwỳr raxbit 'ỳr ngjênh. \p \v 20 Nhym bep Jeju ne ta kàjkwakam ũrkwãti djwỳnhjamã wadjà. Me bakukãm ne 'ỳr wabin kum wadjà. Kute me banhirãr ne me bajo djuw mex ne me bakadjy Metĩndjwỳnhmã kabẽnmã. Dji kubê Metĩndjwỳnh mar djwỳnh djwỳnhkêt. Kubê Metĩndjwỳnh mar djwỳnh nhõ bẽnjadjwỳr rax dja rã'ã rã'ã ne. Merkixatek ne kajmã'ã Metĩndjwỳnh mar djwỳnh nhym kam Jeju ijuk'ã kubê Metĩndjwỳnh mar djwỳnh ne me bakadjy Metĩndjwỳnhmã kabẽn ne. \c 7 \s1 Jeju kute raxo Merkixatek jakrenh. \p \v 1-3 Be, mỳj me'õbê ne Merkixatekja? Nãm krĩbê Xarẽkam me ja nhõ bẽnjadjwỳr ne adjwỳnhdjwỳ kubê Metĩndjwỳnh pymao kubê kumkati mar djwỳnh. Idji kutewa ne katàt me mrãnh nhõ bẽnjadjwỳr, Merkixatek. Idji jatãri jadjwỳ ne me umar mex nhõ bẽnjadjwỳr. Krĩ nhidjibê ne Xarẽ. Me umar mex ne ar bakam ne me tu 'ã kum idji. Me õ bẽnjadjwỳrjamã, Merkixatekmã ne me me umar mex nhõ bẽnjadjwỳr ane. \p Ije nhym mã ne bãmmẽ nã ar kute? Kati, e kum bep me kute bãmmẽ nã noo ar omũnh kêtkumrẽx ne me kute ar arẽnh kêtê. Kon ne. Ingêtmẽ kwatynhmẽ me kute omũnh kêt mexi. Me kute rwỳkkôt mar kêt, nã 'õ kurũm rwỳkkôt mar kêt ne ajte kute tyk djà kôt mar kêtkumrẽx. Nãm tu nhĩ'ãnh tẽ. Kute Metĩndjwỳnh Kra pyràk ne me kadjy Metĩndjwỳnh mar djwỳnh rã'ã rã'ã ne. \p Be, ta ne Abraão kutã tẽn kajpan kum kabẽn jarẽnho kĩnhkumrẽx ne. Abraão arỳm mỳj bẽnjadjwỳrja ar'ỳr prõt ne ar kubĩn kam akubyn tẽ nhym Merkixatek kutã tẽn kajpan o kĩnh ne. \p Nhym kam kum mỳjja kwỳo ajkij. Kute mỳjja kwỳo mõrjao ajkij nhym mã o mõ. Abraão õ mỳjja kunĩ kryre ne kurên aben kadjy kum kungã. Merkixatekmã apỹnh aben kadjy o pôxo tẽn kum kungã nhym abenã rẽnhkam arỳm rax nhym kam mã o mõ. \p \v 4 Bir be, me Merkixatek raxja pumũ. Te Abraão bẽnjadjwỳr rax ne kute nêkrêx pytàrja tu kute kum kwỳ o bikjêrja pumũ. Djãm Merkixatek ngri got. \p \v 5 Atũmã ne mekbê Rewi me õ mỳjja jamỳnho ba. Môjdjê ne kukràdjàkôt mekbê idjaermã kum, \p —Gora me amũ anhõ mỳjja wã kwỳo ajkjên amũ mekbê Rewibê me kadjy Metĩndjwỳnh mar djwỳnhmã angã, amũ amikutã memã kwỳ ngã gê me ta õ nêkrêxkôt amim amỳ, ane. Nhym me kam ã anen õ mỳjja kwỳo ajkijn kam amũ amikutã mekbê Rewimã õro tẽ, me ta õ krôkam me jamã kungã nhym me amim amỳ. Amẽ kubê Abraão tàmdjwỳ nhym mekbê Rewi kute amim amỳnhja tãm ne kubê õ nêkrêx. \p \v 6 Nhym bep atemã ne Merkixatek. Mekbê Rewi 'õ kêtê. Nãm te kubê mekbê Rewi kêt ne kam tu Abraãobê nêkrêx kwỳo ajkijn kum kĩnh jadjà. Metĩndjwỳnh arỳm Abraãomã kabẽn pydjin arẽn kum mỳjja mex jarẽ nhym Merkixatek arỳm kuman kam kôt Abraãoo kĩnh ne. \v 7 Be, mrãmri ne me'õ kute meo kĩnhja ne raxo tãmja jakre. Me rũnh ne me meo kĩnh. \p Kam ne ba ar amã, \p —Me Merkixatek raxja pumũ. \p \v 8 Mekbê Rewibê Metĩndjwỳnh mar djwỳnh ne me õ nêkrêxo ba. O ban kêt nhym me pãnh kamingrãny amũ ijuk'ã ajte Metĩndjwỳnhmã àpênh ba nhym me ajte memã õro ba. Nhym bep Merkixatek pydji ne tĩn rã'ã rã'ã ne kubê õ mỳjjao mõ. Ga me Metĩndjwỳnh nhõ pi'ôk no'ôkkam Merkixatek'ã kute tĩn rã'ã: rã'ã, anhỹrja pumũ. Be, Merkixatek raxja pumũ. \p \v 9-10 Nhym kam Merkixatek Abraão kutã tẽn kajpa nhym kum õ mỳjja kwỳo ajkij nhym mã o mõ. Nhym kam Rewidjwỳ kute kum õr pyràk. Rewibê ne Abraão tàmdjwỳ. Rewi ne ingêt kukãmãrebê Abraão ngrekam nõr rã'ã, kraxje kadjy kute Rewi bãm djir kêt, ngrekam nõr rã'ãkam ne Abraão Merkixatekmã õ mỳjja kwỳo ajkij. Nhym kam Rewidjwỳ kute kum õr pyràk. Nhym kam amũ atũmã Rewi wajêt ne ruw ne kam amũ abatành nhym kam tàmdjwỳ amim mỳjja jamỳnho ba, õ nêkrêxkôt me õ mỳjja jamỳnho ba. Nhym bep Merkixatek mekbê Rewi kajmã'ã nêkrêxo mõ, Abraão nhõ mỳjjao mõ. \p \v 11 Arão kôpdji'ã mekbê Rewibê me kadjy Metĩndjwỳnh mar djwỳnhja ne memã Môjdjê kukràdjà jarẽnho tẽ. Arão ne kubê me kadjy Metĩndjwỳnh mar djwỳnho kutewa nhym kam tàmdjwỳ mekbê Rewija amũ aben nhijuk'ã kubê Metĩndjwỳnh mar djwỳnh ne Arão kôpdji'ã memã Môjdjê kukràdjà jarẽn me kadjy Metĩndjwỳnh ma. Nhym me te: kôt kute amijo ba mexmã. Nhym kam atemã me kadjy Metĩndjwỳnh mar djwỳnh 'õ ne kato. Atemã. Arãokôt kêtê. Merkixatekkôt ne kato. Nãm ren me mekbê Rewikôt mex nhym ren atemã ny 'õ kator kêtkumrẽx ne. Nãm me te: amimex ne te: axwe kêt nhym kam kadjy nyja kato. \p \v 12 Bir be, atemã ne me kadjy Metĩndjwỳnh mar djwỳnh ny 'õ kato nhym kukràdjàdjwỳ ne kôt atemã. \v 13 Gwaj banhõ Bẽnjadjwỳr'ã ne idjujarẽnhja. Ã mũm me ja kurũm ne kato. Ãm atemã. Djãm me ja 'õ kubê me kadjy Metĩndjwỳnh mar djwỳnh got? Ne kute Metĩndjwỳnh nhõ ngônho ki'ã kum mry bôr got. Arkati. \p \v 14 Mekbê Djuda kurũm ne kato. Me ja, mekbê Djuda ne me Metĩndjwỳnhmã àpênh kêtkumrẽx. Nhym me kunĩ arỳm kôt omũ. Djã nãm Môjdjê me jamã kum, \p —Me ga dja ga me abê me kadjy Metĩndjwỳnh mar djwỳnh, ane got? Kati, mekbê Rewimãbit ne arẽ. \p \v 15 Be, arỳm kute amirĩt tẽmja pumũ. Atemã me kadjy Metĩndjwỳnh mar djwỳnh 'õ ne kato. Mekbê Rewi kurũm kator kêtê. Ne kam kute Merkixatek pyràk. \v 16 Mỳjkôt ne kubê me kadjy Metĩndjwỳnh mar djwỳnh? Djã nãm mebêngôkre ta Môjdjê kukràdjàkôt kute amũ aben nhijuk'ã abenmã rero tẽn kam Jeju'ỳr bôx ne kum kure nhym kam arỳm kubê me kadjy Metĩndjwỳnh mar djwỳnh? Djãm mekbê Rewi 'õ? Kati. Bir, mỳjkôt? Mỳjja tỳxkumrẽx kôt. Ta tu tĩn rã'ã:n kute tĩn o ino rer kêtkumrẽx. Kam ne Metĩndjwỳnh 'ã me kadjy Metĩndjwỳnh mar djwỳnh nhõ bẽnjadjwỳr mẽ. \v 17 Metĩndjwỳnh nhõ pi'ôk no'ôkkam kute, \q1 “Abê me kadjy Metĩndjwỳnh mar djwỳnh rã'ã rã'ã rã'ã ne. Merkixatek ne akajmã'ã Metĩndjwỳnh mar djwỳnh. \q1 Ga kam Merkixatek nhijuk'ã gadjwỳ abê me kadjy Metĩndjwỳnh mar djwỳnh”, anhỹrja pumũ. \m \v 18 Be, Môjdjê kukràdjà tũmkôt mekbê Rewi kute aben nhijuk'ã abenmã Metĩndjwỳnh mar djwỳnh rerja ne arỳm tũm ne wãnh nõ. Arỳm kajgo mexi. Kute me utàr kêt. Kam ne Metĩndjwỳnh wãnh kudji nhym nõ. \p \v 19 Môjdjê kukràdjà kute mỳjjao mex kêt. Nãm me te: kute kôt amijo ba ne te: kôt kute amijo mexmã. Nhym bep ajbir ne Metĩndjwỳnh me bawỳr mỳjja mex jano, Jeju jano. Tãm ne gwaj kamnhĩxbê ar baban kôt Metĩndjwỳnh'ỳr bôx. Nhym prĩne raxo, mexo Môjdjê kukràdjà tũm jakre. Kôtbit ne gwaj Metĩndjwỳnh'ỳr bôx. \p \v 20-21 Be, gwaj banhõ Metĩndjwỳnh mar djwỳnh ny, mextireja pumũ. Kumã ne Metĩndjwỳnh kabẽn pydjin arẽ. Bep me ja, me kadjy Metĩndjwỳnh mar djwỳnh tũmja ne Metĩndjwỳnh amim me umjỳr kajgon kute memã kabẽn pỹnh jarẽnh kêt. Nhym bep ate ne Jeju. Metĩndjwỳnh kute amim arkam kum kabẽn pydjin arẽn kum, \q1 “Ba ibê Bẽnjadjwỳr ne ba arỳm amã ikabẽn pydjin arẽ. Dja ba atemã ikabẽn 'õ jarẽnh kêt. \q1 Ga dja ga abê me kadjy Metĩndjwỳnh mar djwỳnh rã'ã: rã'ã ne”, ane. \m \v 22 Be, Jeju kukràdjà nyja mexo kute tũm jakrenh mexi. Nhym Metĩndjwỳnh kute kukràdjà nykôt me bamã mỳjja mex jarẽnhja dja mrãmri me bawỳr bôx. Jeju ta dja Metĩndjwỳnh kabẽnkôt mỳjja mex nêje omũnh 'ãno djan me bamã kungã. \p \v 23 Nà, Jeju mexo kute me kadjy Metĩndjwỳnh mar djwỳnh tũm jakrenhja pumũ. \p Ẽ, mỳjja 'õdjwỳ. Me ja ne me krãptĩ. Nãm me aben nhijuk'ã tyk tẽ. Te kute àpênh 'ãno ãm rã'ãmãn mã aben nhijuk'ã kubêngêtte ne tyk tẽ. \p \v 24 Nhym bep Jeju pydji ne mã: tĩn rã'ã rã'ãn kam mã kubê me kadjy Metĩndjwỳnh mar djwỳnh rã'ã rã'ãn atemã amidjô'ã me'õmã rer kêtkumrẽx. \v 25 Ajbit ne tĩn rã'ã rã'ãkam arek Metĩndjwỳnhmã me banêje kabẽn ne me bajo à'wỳr ar ba 'ãno dja. Nãm me bapytàn ar me bajo ba. Nhỹnh me baja? Bir me baje tu amim Jeju kamnhĩxkôt baje Metĩndjwỳnh'ỳr amijo akẽxja, me batãm ne ar me bapytàn me bajo ba. Gêdjãm ar me bajo ba rã'ã ne. Gêdja me bapytàr rã'ã: ne, rã'ã rã'ã. \p \v 26 Bir be, me kadjy Metĩndjwỳnh mar djwỳnh nhõ bẽnjadjwỳr rax ã kute anhỹr ne gwaj bamãnhkutã. Nãm mexo uma. Kute axwe 'õ mar kêtkumrẽx. Punu 'õ kam nõr kêtkumrẽx. Nãm mũm mexo amiptà nhym ate me axwe wãnh ar ba nhym Metĩndjwỳnh o rax ne kàjkwamã amiwỳr o wabin kàjkwa nhiby ỹr nhym kam ar ro'ã ar ba. \p \v 27 Nà, atemã. Kute me kadjy Metĩndjwỳnh mar djwỳnh nhõ bẽnjadjwỳr tũmja pyràk kêt. Djãm kute Metĩndjwỳnh mar djwỳnh nhõ bẽnjadjwỳr tũm kudjwa myt kunĩkôt ta amijaxwe pãnh Metĩndjwỳnhmã mry par ne bôr ne õr got. Me tãm ne me kumrẽx amijaxwe pãnh kum mry pan kubôn kungãn kam atãri me kunĩ jaxwe pãnh kum mry pan kubôn kungã. Djã nãm ã Jeju me kudjwa ane got? Arkati, nãm ta Metĩndjwỳnhmã me axwe pãnh tyk pydji. Nãm me axwe pãnh Metĩndjwỳnhmã amikanga pydji nhym tũmràm dja ajte memã tyk kêt ne. \p \v 28 Môjdjê kukràdjàkôt ne me axwe prãm nhym me amim me umjuw. Nhym bep tũmràm, Môjdjê kukràdjà arỳm tũmkam ne Metĩndjwỳnh amim krao katon amim kudja. Nhym kam prĩne Metĩndjwỳnh kabẽnkôt amijo ba. Axwe prãm kêtkumrẽx. Dja amũ tũmràm axwe 'õ kêtkumrẽx rã'ã rã'ã, tãm ne amim kudjan kam kum kabẽn pydjin arẽ. Ne kam adjwỳnhdjwỳ aminhidji jarẽn kum, \p —Ba ne ba amijo apytàn amim adja. Ga abê imar djwỳnh nhõ bẽnjadjwỳr rax, ane. Be, nãm ã anen kam amim Kra dja. \c 8 \s1 Me kadjy Metĩndjwỳnh mar djwỳnh nhõ bẽnjadjwỳr ny ne Jeju. \p \v 1 Bir be, ije ar amã arẽnh ja ma. Arỳm gwaj banhõ Metĩndjwỳnh mar djwỳnh nhõ bẽnjadjwỳr rax ã kute anhỹrja pumũ. Nãm kàjkwakam Metĩndjwỳnhbê kumkati krĩ djàtikam ubôk'ãnh ikô'ã nhỹ, kubê bẽnjadjwỳr raxkam ubôk'ãnh nhỹ. \v 2 Kubê Metĩndjwỳnh mar djwỳnh nhõ bẽnjadjwỳr ne kam Metĩndjwỳnh nhũrkwãti kadjwỳnhbê kumoka'êkam àpênh ar ba. Ũrkwãti djwỳnhkam àpênh ar ba. Djãm me ikrao ne me kum kikre got? Kati, Bẽnjadjwỳr djwỳnh ta ne amim kikre nhym kàjkwakam dja. Ũrkwã djwỳnh ne ja. Nhym kadjwỳnhbê kumoka'êkam Metĩndjwỳnh nhõ mỳjja nêje kubẽkàti wajêt. 'Ỳr ne arỳm wadjàn kam kam àpênh ar ba. \p \v 3 Me kadjy Metĩndjwỳnh mar djwỳnh nhõ bẽnjadjwỳr rax kunĩ ne Metĩndjwỳnhmã mry bôn kum kungãn kôt kum kĩnh djà ngã. Kadjy ne amim me umjuw. Nhym gwaj banhõ Metĩndjwỳnh mar djwỳnhdjwỳ mỳj ne kum kungã? Kati, ãm ta ne kum amingã. \p \v 4 Nãm ren jakam, pyka jakam ar ban ren kubê me kadjy Metĩndjwỳnh mar djwỳnh kêtkumrẽx ne. Ga me kadjy Metĩndjwỳnh mar djwỳnh kumex ne kute Môjdjê kukràdjàkôt Metĩndjwỳnhmã kĩnh djà nhõr rã'ãja pumũ. Kam ne ren jakam ar ban ren arỳm kubê me kadjy Metĩndjwỳnh mar djwỳnh kêt. \p \v 5 Pyka jakam Metĩndjwỳnh nhõ kikreja ne kàjkwakam ũrkwãti djwỳnhja'ã amijakre nhym me kam kam àpênh ar ba. Ô'ã ne pykabê õ kikreja. Nãm Môjdjê kute kikre nhipêxmã nhym kam Metĩndjwỳnh prĩne kôt kum 'ã karõ, kute kum 'ã karõ nhym kute kôt kum ipêxmã. Kute kàjkwakam ũrkwãti ja'ã akren kute kôt kum ipêxmã ne kum 'ã karõn kum, \q1 “Gora prĩne inhũrkwãti djwỳnh'ã akren imã ipêx, ane. \q1 Krãnhre'ã ije amã akrejakôt dja ga ipêx”, ane. \m Be, mỳjja kàjbê mex ne ja. Kàjkwakam ũrkwã djwỳnh ne mexkumrẽx, nhym bep ja, pykabê ja ne ô'ã. Ô'ã ne kam kàjbê mex. \p Nhym bep ũrkwã djwỳnh ne mrãmri wỳnh, mextire. \fig |src="co00844b.tif" size="span" copy="© 1978 David C. Cook Publishing Co." ref="Mekbê idjaer 8.5" \fig* \v 6 Nhym àpênhdjwỳ mextire. Metĩndjwỳnh ne kum àpênh ny jarẽ nhym àpênhja prĩne mexo kute me kadjy Metĩndjwỳnh mar djwỳnh tũm djàpênh tũm jakrenh. Nhym kukràdjà nydjwỳ prĩne mexo kute tũm jakrenh. O ne Jeju Metĩndjwỳnh'ỳr mebêngôkreo bôx. Nhym Metĩndjwỳnh me bamã kabẽn pydjin arẽn kam me bamã mỳjja mex jarẽ. Mỳjja mexja ne mexo tũmja jakrenh mex ne. Kôt kukràdjà nydjwỳ mexo tũmja jakrenh mex ne. \p \v 7 Nãm ren Môjdjê kukràdjà ajmã kute kêt nhym ren ajte kukràdjà ny kator kêtkumrẽx ne. Nãm ren kutewaja mex nhym ren ijukri ny 'õ kator kêtkumrẽx ne. \p \v 8 Nhym bep kati, nãm kukràdjà tũmja kute me utàr kêt nhym kam pãnh Metĩndjwỳnh kukràdjà ny kute me utàrja pãnh o kato. Nãm mekam kĩnh kêt ne memã kum, \q1 “Adjỹm, amũ akati 'õkam dja ba mekbê idjaer kunĩmã atemã ikabẽn ny 'õ jarẽnh mãmdji, atemã kukràdjà ny 'õ. \q1 Nà, Djuda aben nhijuk'ã tàmdjwỳjamã gêdja ba atemã kukràdjà ny 'õ jarẽ. Ba ibê Bẽnjadjwỳr ne ba me amã ikabẽn ne. \q1 \v 9 Ate ne nyja. Ate ne tũm, ije me akukãmãremã arẽnhja, tãm ne tũm. \q1 Amrẽbê ne ba me akukãmãre pa 'ãbyn pykabê Edjitu kurũm meo ikaton kam ar meo iban memã ikukràdjà ja jarẽ. \q1 Nhym be nãm me ikabẽn mar prãm kêt ne arĩk ar ba. Ba kam amipãnh tu me kanga. \q1 Ibê Bẽnjadjwỳr ne ba me amã ikabẽn ne. \q1 \v 10 Bep jakam dja ba mekbê idjaermã ikukràdjà ny jarẽ. Amũ akati 'õkam dja ba memã ny 'õ jarẽ. \q1 Ba ibê Bẽnjadjwỳr ne ba me amã ikabẽn ne. \q1 Me õkre kadjwỳnhbê dja ba ikukràdjà jao adjàn me ajamak krekre'ãdjwỳ pi'ôk no'ôk ne. \q1 Ne kam meo inhõ me jakumrẽx nhym me amipãnh Metĩndjwỳnho ipytàn kam amim ijo Metĩndjwỳnhkumrẽx. \q1 \v 11 Djãm me õbikwamẽ kute abenmã kum, nàr me kamy kute abenmã kum, \q1 ‘On amim Bẽnjadjwỳr djwỳnh ma’, anhỹrmã. \q1 Kati, me kunĩ dja arỳm amim ima. Me kàtàmmẽ me rũnhmẽ me kunĩ dja me amim ima. \q1 \v 12 Ba kam me kute ikam amikràjakam idjukaprĩ ne kam me ikam axweja tu o akno”, ane. \m Nãm ã Metĩndjwỳnh kukràdjà ny'ã ujarẽnh ane. \v 13 Kute kukràdjà ny jarẽnhkam arỳm õbê jao tũm ne. Be, ga mỳjja arỳm tũm tẽm ne arỳm biknor 'ỳrja pumũ. \c 9 \s1 Kute pykakam Metĩndjwỳnh nhõ kikreti jarẽnh. \p \v 1 Amrẽbê ne Metĩndjwỳnh prĩne kukràdjà tũmja, kukràdjà kutewaja'ã memã karõ, kôt me kute ar amijo ba ne kum kabẽn ne kum àpênh kadjy. Nãm me pykabê kum kikren kam kam kum kabẽno ku'ê. \p \v 2 Nãm me kubẽkàmẽ mrykàmẽ pĩponho kikren ajkwa krekre'ã kubẽkà nhô. Kikrebê kumkati ne ja. Kam ne ngônhpôktimẽ pĩponh ku'ê. Nhym djwỳ me kute Metĩndjwỳnhmã õr ne pĩponhkam adjwỳrjadjwỳ ikwã. Apỹnh mỳjja ku'ê djàri ne ja. \fig |src="HK077C.tif" size="span" copy="Horace Knowles ©The British & Foreign Bible Society, 1954, 1967, 1972, 1995." ref="Mekbê idjaer 9.2" \fig* \p \v 3 Kadjwỳnhbê ne kumoka'ê. Nhym kam nêje kubẽkà wajêt. \v 4 Kam ne kẽn karỳro kikre kudjỳ djà bôr djàmẽ kẽn karỳro pĩo rara krãkà djyjamẽ ku'ê. Nhym kẽn karỳrreo pĩo rara krãkà djy kam ne ngônh dja. Kẽn karỳro ngônhkam djwỳ nhidjibê “Mỳj ne ja” nỳt ne dja. Nhym kam kam Arão nhõ kô me aêrbê ingrõt ne ôja nõ. Nhym kam kamdjwỳ Metĩndjwỳnh kute amikabẽn'ã kẽn no'ôkja amẽ nõ. \fig |src="HK078B.tif" size="span" copy="Horace Knowles ©The British & Foreign Bible Society, 1954, 1967, 1972, 1995." ref="Mekbê idjaer 9.4" \fig* \p \v 5 Nhym kẽn karỳro pĩo rara krãkà djyja'ã Metĩndjwỳnh kadjy mrãnh djwỳnh amẽ ar karõ kàjbê prêkja aben kutã dja. Metĩndjwỳnhbê kumkatiti:, Metĩndjwỳnh pymati, Metĩndjwỳnh mexo tuknĩ kadjy mrãnh djwỳnh karõ nhipêx ja dja. Pĩo rara 'ã ijê djà'ã dja. 'Ã ijê djà ja ne me kadjy Metĩndjwỳnh mar djwỳnh nhõ bẽnjadjwỳr mry kamrôo kaprêprêk nhym Metĩndjwỳnh apỹnh me axwe djàri tu o akno. Aj, djãm on ije ar amã prĩne ja jarẽnhmã got. Ba ar amã mỳjja 'õdjwỳ jarẽ. \fig |src="HK078D.tif" size="span" copy="Horace Knowles ©The British & Foreign Bible Society, 1954, 1967, 1972, 1995." ref="Mekbê idjaer 9.5" \fig* \p \v 6 Be, nãm ã Metĩndjwỳnh nhõ kikrekam apỹnh mỳjja ku'ê djàri ku'ê ane. Nhym me kadjy Metĩndjwỳnh mar djwỳnh kàtàm myt kunĩkôt kikrebê kumkatikam wangij ne kam kam àpênh ar ba. \p \v 7 Nhym bep me kadjy Metĩndjwỳnh mar djwỳnh nhõ bẽnjadjwỳr rax pydji ne kadjwỳnhbê kumoka'êjamã wangij. Djãm myt kunĩkôt? Arkati, kum ngorekambit. 'Ỳr ngjênh nhõ akati apôxkambit ne 'ỳr ngjênh pỹnh ne. Nhym ajte kum ngore nhym ajte 'ỳr wadjà. Akati pỹnhkambit. Djã nãm ỹkam 'ỳr wangij? Kati, mry kamrô ne 'ỳr o wangijn Metĩndjwỳnhmã kungã. Ta amijaxwemẽ me kàtàmja jaxwe pãnh ne kum kungã. Me kute mar kêt ne kute Metĩndjwỳnhkam amikrào ba pãnh ne me ô'ã o mrãn o wangijn kum kungã. \p \v 8 Jakôt ne Metĩndjwỳnh Karõ memã o amirĩt, me kute me kàtàm Metĩndjwỳnh'ỳr ngjênh kêt kôt mar kadjy. Metĩndjwỳnh nhõ kikrebê kumkati ãm rã'ã nhym me kute kukràdjà tũmjao ba rã'ãri ne me kàtàmja Metĩndjwỳnh'ỳr ngjênh kêtkumrẽx, kumoka'êjamã ngjênh kêtkumrẽx. Me kàtàmja kraxje 'ỳr ngjênh kêt. \p \v 9 Be, pykabê Metĩndjwỳnh nhõ kikremẽ kôt kukràdjà tũmja ne Kritu kukràdjà djwỳnh'ã amijakre nhym me Kritu kajmã'ã ar o ba. Kukràdjà tũmja ne me ĩ krãkàbito mex. Nãm me kukràdjà tũmkôt te Metĩndjwỳnhmã mry bôn kum kungãn te kum kĩnh djà ngãn mã amikam kute axwe mar rã'ã. Me kute kum mry nhõr djwỳnhja te kum mry bôn kum kungãn kadjwỳnhbê mex kêt rã'ã ne. \v 10 Kukràdjà tũmkôt ne me me õ kwỳ krẽn djàmẽ mỳjjao kõm djà'ã memã karõn mekbê uma. Ne kam ajte me kute apỹnh amiku'õnh djàri memã 'ã karõ, me kute kôt amijo bamã. Apỹnh kukràdjà ja ne me ĩ krãkàbito mex. Metĩndjwỳnh kute mỳjja kunĩo ny kajmã'ã ne memã kukràdjà tũmja'ã karõ nhym me ar o ba. \s1 Kritu kamrô'ã ujarẽnh. \r Xim k 2.5; Idja 8.6, 12.24 \p \v 11 Nhym arỳm Kritu bôx ne arỳm kukràdjà ny, kukràdjà mexo kato. Ne kute kukràdjà nyo kator kadjy kubê me kadjy Metĩndjwỳnh mar djwỳnh nhõ bẽnjadjwỳr rax ne arỳm Metĩndjwỳnh nhũrkwã djwỳnhmã wadjà. Metĩndjwỳnh nhũrkwãti prĩne kute raxo, mexo pykabê ja jakrenh mexjamã wadjà. Mebêngôkre kute ipêx kêt. Me banhõ pykabê mỳjja, pĩ, bô, bànhõr jao kikre nhipêx kêt. \p \v 12 Be, tãm, Metĩndjwỳnh nhũrkwã djwỳnhbê kumkatimã wadjàn kam amũ kadjwỳnhbê kumoka'ê'ỳr àr pydji. Djã nãm 'ỳr wangij ne akubyn apôx ne 'ỳr ngjênh krãptĩ got? Kati, nãm 'ỳr àr pydji. Djãm mokaàk kamrô nàr mryti jabatành nyre kamrô ne o wadjà, kute Metĩndjwỳnhmã õrmã? Arkati, nãm ta amikamrôo wadjà. Ne o me bapytà. Me bapytàrkumrẽx. Gu me batĩn rã'ã rã'ã ne baje o ino rer kêt kadjy. \p \v 13 Amrẽbê kukràdjà tũmkôt ne me mry kamrôo me kamĩ, me akubyn mex kadjy. Nãm me Metĩndjwỳnhkam amikràn kam punu. Nhym kam Metĩndjwỳnh mar djwỳnh mryti djũmre kamrômẽ mokaàk kamrôo me kamĩ. Ne mryti jabatành nyre, kaãnhre bĩn kum adjàn kam prà byn o me punu kaprêprêk. Nhym me kam akubyn mex. \p \v 14 Be, ga mry kamrô kute kàjbê meo mexja pumũ. Bep Kritu kamrô ne mrãmri meo mexkumrẽx. Metĩndjwỳnh Karõ tĩn o ino rer kêtja tãm ne Krituo ban o tỳx nhym kam kôt Metĩndjwỳnhmã amingã. Djãm punu ne me kubĩ? Kati, nãm mexo mextire, ajmã kute kêt ne ta Metĩndjwỳnhmã amingãn kam kamrô ajkapĩ. Ta kamrô ne prĩne me bajo mex. Me batyk ne baje Metĩndjwỳnhmã bakre rax ne nĩjar baba kadjy ne gu me bamã bajaxwe kĩnh ne o baba. Nhym kam ta kamrôo prĩne me bakadjwỳnhbê me bajo mex gu me kam arỳm bakadjwỳnhbê bapijàm kêt ne amikam bajaxwe'õ mar kêt ne Metĩndjwỳnhmã badjàpênh ar baba, Metĩndjwỳnh tĩnjamã apê. \p \v 15 Kadjy, Kritu kamrô prĩne kute me bajo mex gu me Metĩndjwỳnhmã badjàpênh kadjy ne Kritu kukràdjà nyo kato. Metĩndjwỳnh kute amiwỳr me bajwỳr ne kute me bamã kabẽn pydjin arẽnh ne kute me bamã mỳjja mex jarẽnh gu me 'ỳr babôxmã. Nhym me banhõ mỳjja mexja dja rã'ã rã'ãn o ino rer kêtkumrẽx. Mrãmri dja Kritu ã memã o ane. Kadjy ne arỳm me axwe pãnh ty. Me kute kukràdjà tũmja ar o bari ne me Metĩndjwỳnhkam axwe nhym kam arỳm Jeju amityko o pãnh ne. \p \v 16-17 Bir be, nãm tykkôtbit o pãnh. Nhym kam ajte mỳjja tykkôtbit ne mỳjja amirĩt. Ga me õbikwa tyk kutã kute abenmã õ mỳjja'ã karõja pumũ. Õbikwaja tyk kutã õbikwamã õ mỳjja'ã karõ ne, \p —Godja ba ty ga kam inhõ mỳjja jao mõ. \p Ne kam kum õ mỳjja nhidji jarẽn kum, \p —Tãm dja ga o tẽ, ane. \p Gêdja kute kum 'ã karõja ty nhym kam õbikwaja amũ ajte kudjwa ô'ã ar o ba. Me tykkambit ne me ajmãn aben nhõ mỳjja jamỳn mã amũ abendjô'ã o ba. Me tĩn rã'ãkam ne me kute aben nhõ mỳjja jamỳnh kêt. Me tykkambit ne me kute me õ mỳjja kajgo jamỳnh. Bir be, me tykkôtbit ne mỳjja amirĩt. Nhym kukràdjà tũmjadjwỳ ajte tãm ne. \p \v 18 Nãm me kute kukràdjà tũm kutewaja o bao kurê'ukmã ne Môjdjê mry kamrôo me kamĩ. Mỳjja tyk ne kamrô bikapĩnkôtbit ne mỳjjao mex djà. \p \v 19 Nãm Môjdjê memã Metĩndjwỳnh kabẽn kukràdjà kunĩ'ã ujarẽnh kumrẽx arẽ. Metĩndjwỳnh kute mekbê mỳjja pymaja memã arẽnho djan memã kunĩ jarẽnh pan kam mry kamrô by, mryti jabatành nyremẽ mokaàk kamrô run kam iby ngô run kam pi'ô nhikwỹr ne kadjàt kamrêk jakritare jao krax 'ãpren kam pi'ôja mry kamrômã adjàn kam o me kaprêprêk. Metĩndjwỳnh kabẽn kukràdjà'ã pi'ôk no'ôkja kumrẽx ne kamĩn kam mebêngôkrejadjwỳ kamĩ. \v 20 Me kamĩn kam mekmã kum, \q1 “Be, Metĩndjwỳnh kute me amã amikukràdjà jarẽnh mãmdji ga me aje kôt amijo aba kadjy kamrô ne ja. Gora me 'ãno dja”, ane. \m \v 21 Ne kam ajte Metĩndjwỳnh nhõ kikre kamĩ. Nãm kapôtã kukràdjàja kumrẽx kamĩn kam kikre kadjwỳnhbêja'ỳr o wadjàn kam adjwỳnhdjwỳ o kamĩ, kukràdjàja kunĩ kamĩ. \v 22 Bir be, Môjdjê kukràdjàkôt ne me mry kamrôobit mỳjjao mexo ba. Kamrô kapĩnkôtbit ne apỹnh me axwe djàri Metĩndjwỳnh tu me axweo aknon mar kêtkumrẽx ne. \p \v 23 Bir be, pykabê Metĩndjwỳnh nhõ kikremẽ õ kikrekam kukràdjàja ne kàjkwakam mỳjja djwỳnh'ã amijakre. Kam ne Môjdjê mry kamrôobit ã mỳjjao mexo ane. Nhym bep kàjkwakam mỳjja djwỳ:nh kadjy ne me mỳjja mexbit kum kubĩn kungã. Kàjkwakam mỳjja djwỳnhja kadjy ne me mỳjja mexbit kum kubĩn kungã. Mỳjja mexo kute pykabê mỳjja ja jakrenh. Mỳj ne mex nhym me Metĩndjwỳnhmã kubĩn kungã? Je kum Jeju. Jejubit ne mexkumrẽx ne kam Metĩndjwỳnhmã amingã nhym me kubĩ. \p \v 24 Djã nãm me Metĩndjwỳnhmã kikre nhym kam Kritu kadjwỳnhbê kumoka'êja'ỳr wadjà? Kàjkwakam õ kikre djwỳnhja'ã kute amijakre djãm kumã ne wadjà? Kati, nãm tu kàjkwamã wadjà. Kum wadjàn arỳm Metĩndjwỳnh kabem djan kum me bajarẽnho djan me banêje kukrào dja. \p \v 25 Djã nãm Metĩndjwỳnhmã aminhõr krãptĩ? Kute pykabê Metĩndjwỳnh mar djwỳnh nhõ bẽnjadjwỳr rax kikremã ngjêx krãptĩja pyràk? Kum ngore kunĩkôt kute mry kamrôbito mrãnh ne Metĩndjwỳnh nhõ kikre kadjwỳnhbê kumoka'êmã o ngjêxja pyràk? \v 26 Arkati, nãm ren kum aminhõr krãptĩn ren arỳm tokry krãptĩ. Ren pyka nhipêx totokbê ren arỳm apỹnh tokry krãptĩ. Bep kati, arỳm pyka kute o ino rerkam arỳm kator ne kute mekbê axweo apêxmã kute Metĩndjwỳnhmã aminhõr mãmdji. \p \v 27 Ga Metĩndjwỳnh kute me kunĩ'ã amim karõja pumũ. Me kunĩ dja me tyk pydji nhym ijukri dja Metĩndjwỳnh memã axwe pãnh jarẽ. \p \v 28 Bir be, nãm ã Kritudjwỳ tyk pydjio ane. Kute Metĩndjwỳnhmã aminhõr nhym me kute bĩn mãmdji. Nãm amijã me krãptĩ jaxwe mẽn kam me pãnh Metĩndjwỳnhmã amingã nhym me kubĩ. Dja ajte me bawỳr kato. Djãm kute axweo pãnhmã? Kati, kute õ me ja pytàr ne kute meo mõrmã. Pykabê me kute abej ajkam amakja pytàr ne ar meo bamã dja ajte kato. \c 10 \s1 Kritu pĩte'ykam tyk pydji. \p \v 1 Bir be, Môjdjê kukràdjà ne mỳjja mextireja kukãm bôx. Kubê wỳnh kêt. Mỳjja mextire bôx kêtri ne Metĩndjwỳnh Môjdjê kukràdjàjao kato. Nãm mỳjja mex djwỳnh'ã amijakre kajgo. Kam kute meo mex kêt. Metĩndjwỳnh kute me axweo bingrành kadjy ne me kum mry pan kubôn kungã. O anhỹro ba tãmtã: ĩ arek amũ namẽ amex kunĩkôt o anhỹro tẽ. Nãm me te mry pan kamrô kapĩn te kute o amikam axweo apêx ne mexmã te o amijo ane. Me kute Metĩndjwỳnh'ỳr bikamẽnh prãmja ne me te amijaxwe kêtmã amijo ane. \v 2 Nãm ren me kute Metĩndjwỳnhkôt amijo ba prãmja mry kamrôo ren amikam axweo apêx ne ren mrãmri amikam axwe'õ mar kêtkumrẽx ne ren tu mry par krãta. \p \v 3-4 Nhym bep kati, nãm me te o amijaxweo ane. Mryti djũmre kamrômẽ mokaàk kamrôo mrãmri me kute amijaxweo apêx kêt. Nãm me te o amijo anen mã axwe. Mry kamrô kute memã axweo apêx kêt. Nãm tu amex kunĩkôt memã axweo amirĩto tẽ. \p \v 5-6 Kam ne Kritu pykamã rwỳk kutã Bãmmã kum, \q1 “Nã gãm arỳm amã mry kamrô kapĩnmẽ me kute amã djwỳ nhõrja kĩnh kêt. \q1 Nhym me kute amijaxweo apêx kadjy nàràm kute mry par ne rã'ã ngônho kikam rẽnh ne kute kum angjênh ne kute amã õrja tãm ne ga arỳm abê kĩnh no kati. \q1 Ne kam aje ijo inhĩmã ijã amim karõ. \q1 \v 7 Ba kam amã, \q1 ‘Metĩndjwỳnh, ota ba dja. Aje amim ijã karõkôt ne ba jãnh dja. Amrẽbê anhõ pi'ôk no'ôkkam aje ijarẽnhkôt ne ba jãnh dja’, ane.” \m Nãm ã Kritu Bãmmã ane. \v 8 Nãm kum, \q1 “Mry kamrô kapĩnmẽ me kute amã djwỳ nhõrjamẽ me kute amim axweo apêx kadjy nàràm mry par ne kute ngônho kikam rã'ã rẽnh ne kute kum angjênh ne kute amã õrja tãm ne ga amã kĩnh kêt ne abê kĩnh no kati”, ane. \m Djã nãm me kupa'ã ar o ba? Kati, mrãmri ne Môjdjê memã kôt 'ã karõ nhym me kute kôt ar o ban kute Metĩndjwỳnhmã mry par ne kute õro ba. Nhym Kritu Bãmmã kum, \q1 “Ga abê kĩnh no kati”, ane. \m \v 9 Nãm kum kabẽn ja kumrẽx jarẽn kam atãri kum, \q1 “Metĩndjwỳnh, ota ba dja. Aje amim ijã karõkôt ne ba jãnh dja”, ane. \p Bir be, nãm me kute mry par ne kum õrja arỳm o apêx. Kute pãnh nyjao katormã ne arỳm tũmjao apêx. \v 10 Metĩndjwỳnh kute 'ã amim karõkôt ne Jeju Kritu tẽn ruwn ta Metĩndjwỳnhmã amidjwỳnh ngã nhym me kubĩ. Nãm kute kum aminhõrkam me bĩn mãmdji. O ne prĩne me bajo mex, prĩne me bajo mexo mexkumrẽx ne. \p \v 11 Me ĩ pỹnhkôt me kadjy Metĩndjwỳnh mar djwỳnh aben nhijuk'ã myt kunĩkôt ngônho ki kabem ku'ên mry kupê. Nãm me kute Metĩndjwỳnhmã mry par ne bôr ne kum õrmã bôro ku'ê. Nhym akati nhym tãm ne. Nhym akati nhym ajte tãm ne. Nãm memã axweo apêx kêtkumrẽx ne. \p \v 12 Nhym bep ate ne Kritu Metĩndjwỳnhmã mỳjja pydji ngã. Nãm kum amingã nhym me bĩn pydji. Nãm amijã me axwe mẽ nhym me kam bĩn pydji. Nãm me kubĩ nhym kam tu amijã me axweo apêxkumrẽx. Jakôt ne Metĩndjwỳnh djubôk'ãnh nhỹ, kubê bẽnjadjwỳr raxkam ubôk'ãnh nhỹ. \v 13 Ne kam arek kam amako nhỹ. Metĩndjwỳnh kute kurê djwỳnho bikẽnh mex nhym me kam umaje kuka kônh terteto ku'ên kam tu mỳrbê rôrôk nhym kute kwỳ o pardjan kwỳ nhimex, ja ne kam amako nhỹ. \p \v 14 Bir be, kute Metĩndjwỳnhmã aminhõr pydjijakôt arỳm mrãmri tu me'ã mex mẽnhkumrẽx nhym me mrãmri mex rã'ã rã'ã rã'ã. Kute me bajo mex ne kute me bajaxwe kêto tẽmja, me bajã ne tu mex mẽnhkumrẽx. \v 15-16 Nhym Metĩndjwỳnh Karõdjwỳ kôt arẽ, \q1 “Bep jakam dja ba memã ikukràdjà ny jarẽ. Amũ akati 'õkam dja ba memã ny'õ jarẽnh mãmdji. \q1 Ba ibê Bẽnjadjwỳr ne ba me amã ikabẽn ne. \q1 Me õkre kadjwỳnhbê dja ba ikukràdjàjao adjàn kunhô. Ne me amak krekrekamdjwỳ kunhô”, ane. \m Nãm kabẽn ja kumrẽx jarẽn kam atãri memã kum, \q1 \v 17 “Apỹnh me ikam ajaxwe djàri, me aje ikam amikrà ar o abajadjwỳ gêdja ba tu mar krãtan o akno.” \m \v 18 Bir be, mrãmri ne Metĩndjwỳnh arỳm o akno. Kam ne me kute amijaxwe pãnh Metĩndjwỳnhmã mry par ne kum õrja arỳm apêx. Arỳm kêt. Arỳm Metĩndjwỳnh kute kam me axweja kunĩo biknorjakam ajte we amijaxwe pãnh mry par ne ar Metĩndjwỳnhmã õro ba. Kati, arỳm kêt. \s1 Me kute Kritu mar'ã ukanga kêtmã. \r Ep 3.11 \p \v 19 Ẽ, akmere ar, àpnhĩre ar, mrãmri dja gwaj tu bapijàm kêt ne Metĩndjwỳnh nhõ kikre kadjwỳnhbê kumoka'êmã wangij ne Metĩndjwỳnh 'ỳr bôx ne tu kum amijarẽ. Mỳjkôt dja gwaj bapijàm kêt ne tu 'ỳr wangij? Jejukôt. Gwaj bakadjy tyk ne kamrô bikapĩnkôt dja gwaj bapijàm kêt ne Metĩndjwỳnh'ỳr bôx ne tu kum amijarẽ ne kum bakabẽn. \p \v 20 Pykabê Metĩndjwỳnh nhõ kikre kadjwỳnhbê kumoka'ê nêje, Metĩndjwỳnh krĩ djà nêje ne kubẽkàti wajêt nhym me 'ỳr ngjênh kêtkumrẽx. Nhym bep ajbir Jeju ne me bakadjy Metĩndjwỳnh'ã kutan 'ỳr pry ny dji. Pry kubê Jeju. Kute Metĩndjwỳnhmã ta aminhõr nhym me kute bĩn nhym ajte tĩnkôt ne gwaj tu Metĩndjwỳnh'ỳr mrãn bôx ne wangij ne tu kum bakabẽn. \p \v 21 Be, gwaj banhõ Metĩndjwỳnh mar djwỳnh nhõ bẽnjadjwỳr raxkumrẽx. Nãm prĩne Metĩndjwỳnh nhõ me jao ban meo djuw mex ar o ba. \p \v 22 Gora gwaj kam tu Metĩndjwỳnh'ỳr mrãn bôx ne tu kum bakabẽn, on batĩnri 'ỳr mrãn bôx ne kum bakabẽn. Amrẽbê ne Môjdjê Metĩndjwỳnh kukràdjàkôt kute meo mex kadjy mry kamrôo me kamĩ nhym me kam akubyn mex ne. Ne kam ajte me kute amijo mex kadjy ngô mexkambit djuwn o jãm amijã ngrã rẽ. Gwaj baje tu amim Jeju kamnhĩxkam dja gwaj Metĩndjwỳnh kadjy bamex. Jeju ne gwaj bajo mex. Ã gwaj bamex tanhỹrkam dja gwaj Metĩndjwỳnh'ỳr mrãn bôx ne tu kum bakabẽn, on batĩnri 'ỳr mrãn bôx ne kum bakabẽn. Kwãrĩk wãnh gar ajõ anhõkre kadjwỳnhbê amim, \p —Djãm Metĩndjwỳnh imã mex? anhỹr kêt. Dja gwaj tu amim kamnhĩxkumrẽx ne katàt bakabẽnkam tu 'ỳr mrãn kum bakabẽn. Pykabê gwaj ar babari dja gwaj ã o ane. \p \v 23 Gora gwaj mã 'ãno dja. Metĩndjwỳnh kute gwaj bamã mỳjja mex jarẽnh gwaj baje tu amiwỳr kamnhĩxbê ar babaja ne gwaj arỳm memã arẽ nhym me kuma. Gwaj gop mã 'ãno djan gop arek amiwỳr kamnhĩxbê ar baba. Kwãrĩk wãnh gwaj 'ã badjukanga kêt. Metĩndjwỳnh ne arỳm gwaj bamã kabẽn pydjin arẽ. Mrãmri ne kabẽnkumrẽx. 'Êxnhĩ kêtkumrẽx ne kute gwaj bakanga kêtkumrẽx. Kam dja gwaj amiwỳr kamnhĩx tỳxbê ar baba. \p \v 24 Gora gwaj aben ma ne amidjwỳnhbit mar kêt. Dja gwaj bamã aben jabêmãbit abenmã karõ ne ajte bamã mỳjja mexbit kĩnh ne baje o baba'ã abenmã karõ. \p \v 25 Gora gwaj abeno babikprõnh rã'ã. Nhym bep me kwỳ ne me arỳm kum abeno bikprõnh kanga. Nhym bep kati, gwaj ba dja gwaj o anhỹr kêtkumrẽx. Gwaj ba dja gwaj abenmã tỳx jangij, mã Jejukôt gwaj babikamẽnh rã'ã kadjy. Metĩndjwỳnh nhõ akati arỳm o rãm ne ja. Kam gêdja gwaj mã abenmã tỳx jangjênh ar o baba. \p \v 26 Me kute me bamã Metĩndjwỳnh kabẽn 'êxnhĩ kêt jarẽnhja ne gu me baje amim marmãn ate mã bamã bajaxwebit kĩnh ne, nhỹnh ne mỳjja 'õ ajte me bajaxwe pãnh tykmã got gu me bamã bajaxwebit kĩnh ne. Arkati, Jeju pydji ne me bajaxwe pãnh ty. Atemã mỳjja 'õ kêtkumrẽx. Mỳjja 'õ kute me bajaxwe pãnh tyk ne kute me bamã me bajaxweo bingrành kêt. \v 27 Nhym bep ãm mỳjja ti, mỳjja punuti, mỳjja pymati: wã pydji ne me jamã nõ. Me kum Metĩndjwỳnh kurêjamã ne nõ. Memã gêdja axwe pãnh jarẽ ne kam kuwy pôktijamã me kurẽ. Kumã dja me kurẽ nhym me prĩne xêr. Me kajmã'ã ne nõ. Kumã dja me kurẽ. Djãm uma ngri? Gora ar amikam ajkam ama. \p \v 28 Ẽ, amrẽbê me'õ kute Môjdjê kukràdjàkôt amijo ba kêtja nhym me'õ axwekôt omũ. Birãm me'õ amãnhkrut nàr kon amãnhkrut ne ikjêkêt me'õ jaxwekôt arỳm noo omũn arẽ nhym me arỳm pãnh kubĩ, kum kaprĩ kêt ne tu kubĩ, axwe pãnh. \p \v 29 Bir be, kam dja me'õ kute Metĩndjwỳnh kra japrỳkam mrãmri arỳm o bikẽnh rax ne. Me kute Môjdjê kukràdjào bikẽnhkam ne me kute tu bĩn kajgomã. Bep me kute Metĩndjwỳnh krao bikẽnhkam dja pãnh rax. Pãnh raxo prĩne kute Môjdjê kukràdjàkôt me kute me bĩn kajgoja jakrenh mex ne. \p Nãm me Metĩndjwỳnh kra japrỳ ne kam ajte Metĩndjwỳnh kukràdjà ny kadjy kamrôjao mỳjja punu, Metĩndjwỳnh kute memã kukràdjà ny jarẽnh mãmdji kadjy kamrô jao mỳjja punu. Kra ne tyn amikamrô kapĩ gu me kam arỳm Metĩndjwỳnh kukràdjà nykôt amijo baba. Kamrô jao ne me mỳjja punu, o mỳjja kakrit ne kubê kanga. Jeju kute kamrô kapĩnkôt ne Metĩndjwỳnh memã me axweo ajngrà ne meo mex nhym be nãm me tu kamrô jao mỳjja kakrit ne kanga. \p Ne kam ajte Metĩndjwỳnh Karõ japrỳn kum ngryk jadjà. Metĩndjwỳnh Karõ me bakam ukaprĩja, gu me baje te kam amikrà ar o baba nhym mã me bakam ukaprĩ, ja tãm ne me aprỳ. Djãm ja pãnh kêt got? Mrãmri gêdja prĩne Metĩndjwỳnh me jao bikẽnh mex ne. \v 30 Nhỹnh me'õja kute memã kum, \q1 “Bajbit dja ba memã amijo pãnh ne. Ba dja ba me axwe pãnh meo ajkẽ”, \m anhỹrja ne gwaj arỳm mar mexkumrẽx. Nhym ta ajte memã kum, \q1 “Bẽnjadjwỳr djwỳnh ta dja õ me jamã pãnh jarẽ”, ane. \m \v 31 Metĩndjwỳnh tĩn ne ar ba tãm dja pao meo bikẽnh mex ne. Kute pao meo pãnh ja tãm ne uma:kumrẽx. Djãm mỳjja wã pyma ngri got. \p \v 32 Ẽ, amrẽbê Metĩndjwỳnh kute ar ano bônh totokbê ja gora ar ama. Nãm me te ar ajo bikẽnho ba gar mã 'ã angrà tỳx ne, ne te atokryn mã 'ã angrà tỳx ne. \v 33 Nãm me me ipôkri ar ajaprỳn ar akamjêro ba. Nãm ã me ar akwỳo ane gar anhitepato ar kuri aku'ên ar omũnho aku'ên kam ar ô'ã akà djàn akaprĩn ar omũnho aku'ê. \v 34 Nhym me ajte ar akwỳbê ijê gar ar ô'ã arerek ne akaprĩn ar omũnho aku'ê. Nhym me te ar anhõ nêkrêxo prõt gar kam mã akĩnh. Mrãmri arỳm kàjkwakam anhõ mỳjja mextirekôt ajamak bẽn kam tu ate akrã. Kàjkwakam anhõ mỳjja me:xkumrẽx. Mexo kute pykabê ja jakrenh mexi. Tãm gêdja rã'ã rã'ã rã'ã. Nhym me te pykabê mỳjja jao ar ajo ajkẽ, gar kam kàjmã mỳjja ja man mã akĩnh. \p \v 35 Bir be, gora ar amã me uma kêt ne atỳx ne kôt amijo aba rã'ã. Kwãrĩk wãnh gar amã kanga kêt. Mrãmri dja Metĩndjwỳnh pãnh ar amã mỳjja mextire ngã. \v 36 Dja gar arek akrànmã amijo aba 'ãno dja. Metĩndjwỳnh kute ar ajã amim karõ ne kute ar amã mỳjja jarẽnhja kôt dja gar amijo mõ. Dja gar 'ãno djan akrànmã o amõr rã'ãn arỳm kôt 'ỳr bôx. Kute me bamã kabẽn pydji jarẽnh ne kute me bamã mỳjja mex jarẽnhja 'ỳr bôx. 'Ỳr bôx ne amim aby. \v 37 Metĩndjwỳnh kabẽnkam ne krabê Jeju akubyn me bawỳr bôx'ã, \q1 “Adjỹm ngrire, dja ĩ me awỳr tẽn bôx. Amrẽbê ne tẽmmã krà ne kam arỳm amrẽ tẽm 'ỳr. Dja tebê amikrà kêt ne. \q1 \v 38 Me kute amikajmã'ã imar ba arỳm ije memã axwe kêt jarẽnh nhym me katàt mrãnhja dja me mã imar rã'ãn ar ikôt ba. \q1 Gêdja me'õ me umaje akubyn ibê akẽx ba kam arỳm ibê kĩnh no kati”, ane. \m Nãm ã Metĩndjwỳnh ane. \v 39 Nhym bep gwaj ba ne gwaj baje ã anhỹr kêtkumrẽx. Djãm gwaj bamã me uman baje kubê amijo akẽx ne kam tu babiknorkumrẽxmã? Arkati, gwaj ba ne gwaj tu amikajmã'ã markumrẽx nhym arỳm Metĩndjwỳnh gwaj bapytàn ar gwaj bajo ba. \c 11 \s1 Me tũmre kute amikajmãtã Metĩndjwỳnh mar. \p \v 1 Ije, mỳjbê ne me kute amikajmã'ã mỳjja mar? Mã ne kute? Bir, me baje amikajmã'ã mỳjja markam ne gu me tu amim kamnhĩxkumrẽx ne amiwỳr kam amakbê ar baba. Ne tu amim markumrẽx ne banhõkre kadjwỳnhbê amim, \p —Nà, mrãmri dja iwỳr bôxkumrẽx, ane. Ne kam ajte me baje banoo mỳjja pumũnh kêtkam tu amim markumrẽx ne banhõkre kadjwỳnhbê amim, \p —Nà, mrãmri dja ba ĩ amũ akati 'õkam omũ, ane. Nã gu me ã amikadjwỳnhbê amikajmã'ã mỳjja maro ane. \v 2 Nãm ã amrẽbê me bakukãmãre tu amikajmã'ã Metĩndjwỳnh maro ane nhym arỳm mekam kĩnh ne. \p \v 3 Nã gu me badjwỳ ã amikajmã'ã Metĩndjwỳnh kute pyka nhipêxkôt maro ane. Nãm kabẽno pyka nhipêx nhym kato. Me kute noo mỳjja pumũnh kêto ne pyka nhipêx. Nhym arỳm apôx ne amirĩt gu me arỳm kôt omũ. Ne kam amikajmã'ã kute pyka nhipêxkôt kuma, amikajmãtã arẽnh ma. \p \v 4 Nãm ã Abeu amikajmã'ã Metĩndjwỳnh maro anen kam õ krit bĩn kugan kum kungã. Nãm kum mỳjja mex ngã. Mexo kute kamybê Kaĩ nhõ mỳjja ja jakrenh. Nhym kam kam kĩnh ne. Ne kum, \p —Ga ne ga ajaxwe kêtkumrẽx. Aje imã õrja ne ba imã kĩnhkumrẽx, ane. \p Be, nãm tu amikajmã'ã Metĩndjwỳnh ma. Amrẽbê ne ty. Nãm te tyn mã me bamã mỳjja jarẽ. Tĩn mãn pràbê mã me bamã arẽ ne, \p —Dja ga me ã ikudjwa amim Metĩndjwỳnh maro ane. \p \v 5 Nãm ã Enokidjwỳ amikajmã'ã Metĩndjwỳnh maro anen kam tyk kêt. Nãm Metĩndjwỳnh tu tĩn rã'ão wabi. Nhym me te noo abej aprã. Nhym kêtkumrẽx, Metĩndjwỳnh kute tu tĩno àbirkam. Kute o àbir kêtri ne 'ã memã kum, \p —Tãmjakam ne ba ikĩnhkumrẽx, ane. \p Nãm ã Metĩndjwỳnh ane. \v 6 Bir be, nhỹnh ne me'õ amikajmã'ã Metĩndjwỳnh mar kêt nhym we kam kĩnh? Kati, me kute amikajmã'ã Metĩndjwỳnh marbit ne mekam kĩnh ne kum me kĩnh. Godja me'õ Metĩndjwỳnh'ỳr bôx prãm jabej gora amikajmã'ã Metĩndjwỳnh ma. Metĩndjwỳnh ne tĩn ne ar ban kam mekam ukaprĩkumrẽx ar ba, me kute Metĩndjwỳnh mar prãm ne kute abejja mekam ne ukaprĩ. Ja dja me amikajmã'ã kuman kam kôt Metĩndjwỳnh'ỳr bôx. \p \v 7 Nãm ã Nôwedjwỳ amikajmã'ã Metĩndjwỳnh maro ane. Metĩndjwỳnh ne kum tĩn jadjà. Anhỹr djwỳnhràm kute amirĩt kêtri ne kum ngô tàm jarẽ. Nhym kam Nôwe umaje kà rax nhipêx ne kam kum prõmẽ kramẽ upãnhmẽ aro wadjàn ar utàn ar aro ba. Nhym ate me kum mã axwe kĩnhja ne me tu ate krãn ar ban kam tu biknorkumrẽx ne. Nhym bep Nôwe pydji ne amikajmã'ã kuma nhym Metĩndjwỳnh arỳm kum axwe kêt jarẽ. \p \v 8 Nãm ã Abraãodjwỳ amikajmã'ã Metĩndjwỳnh maro ane. Nãm Metĩndjwỳnh atemã kum pyka ny jarẽn 'ỳr ano nhym tẽ. Nãm kum kabẽn pydjin arẽn kum, \p —Dja ba amã kungã ga tu o anhõ pykakumrẽx ne kam kam ar aba, ane. \p Nhym kabẽn man kam tu 'ỳr tẽ, kute amikajmã'ã pyka pumũnh kêt 'ỳr ne tu tẽ. \v 9 Nãm tu amikajmã'ã Metĩndjwỳnh ma. Amikajmã'ã kuman pyka nyja kam ar ba. Metĩndjwỳnh kute kum pyka jarẽnh ja kam ar ba. Me bajtem nhõ pykakam ar ba. Nãm mrykào kikrekam ar ba. Krabê Idjakmẽ tàmdjwỳbê Djakomẽ ro'ã mrykào kikrekam ar ba. Metĩndjwỳnh kute Idjakmẽ Djako ar adjwỳnhdjwỳmã kute pyka jarẽnhjamẽ ro'ã mrykào kikrekam ar ba. \v 10 Mỳkam ne Abraão mrykào kikrekambit ar ba? Bir, kỳjrũm Metĩndjwỳnh kute amim krĩ mex'ã karõn kute prĩne ipêxja kamnhĩxbê ne pykabê mrykào kikre jakam ar ba. Krĩ mex rã'ã rã'ã, krĩ mõr ne tũm ne rôrôk kêt, tãm ne amim kamnhĩxbê ar ban mar ar o ba. \p \v 11-12 Nãm ã Xaramẽ mjênbê Abraãodjwỳ amikajmã'ã Metĩndjwỳnh maro ane. Nãm ar te kra prãme ar ba nhym arỳm Xara bêngêxte. Te kubêngêxte nhym kam kra wajêt ne ruw nhym amim kumỳ. Metĩndjwỳnh arỳm kum kabẽn pydjin arẽn kum kra jarẽ nhym kam Xara amikajmã'ã kuman kam, \p —Metĩndjwỳnh ne kabẽnkumrẽx, ane. \p Nhym kam kute kum kra jarẽnhja wajêt ne ruw nhym kumỳ. Te kubêngêxte ne amim kra mỳ. Kam ne Abraão pydji kurũm me kamingrãny apôx ne kumex. Arỳm kubêngêtte kute amikam kô krãn mexo tẽmkam ne kra dji. Nhym amũ aben nhijuk'ã kam tàmdjwỳ aptàn kumex. Tãwã pydji kurũm ne me krãptĩ apôx ne kam kam aptàn kumex ne kute mrãmri kàjkwakam kanhêtire pyràk. Ne kute ngô rax mỳrri pykati ngrà ja pyràk. Pykati ngrà tãm ne me o itun te kute abenã akremã nhym krãptĩ: anen amũ ajkamẽ nhym me te o ane. Nãm ã kam tàmdjwỳ amũ àptàr ne kumex o ane. \p \v 13 Ije ar amã ar tũmre jarẽnhja ne ar kunĩ amikajmã'ã Metĩndjwỳnh mar rã'ãn ty. Metĩndjwỳnh kute kabẽn pỹnho memã mỳjja jarẽnhja, kabẽn ja jarẽnh ja ne ar kraxje kute amim byr kêt ne ty. Nãm ar kute amybỳm noo omũnhmãn pràbê amikukãm kuman tu amikam kĩnhkumrẽx. Ne memã kum, \p —Me bajtemkam ne bar iba. Me õ pyka prokam ne bar iba. Pyka ja ne inhõ pyka djwỳnh kêtkumrẽx, ane. \p \v 14 Me ja ne me kute õ pyka jabej rã'ã, kute kàjkwakam õ pyka djwỳnhja jabej rã'ã kam ã kabẽn ane. \v 15 Nãm ren ar õ pyka kurũm kator ja tẽn o aman arỳm ren mã ajte akubyn 'ỳr tẽ. \v 16 Nhym bep kati, kàjkwakam ar õ pyka mextire ja ne ar o aman kam 'ỳr tẽm prãmã ne kam ã kabẽn jarẽnho ane. Kam ne Metĩndjwỳnh kum ar kĩnhkumrẽx. Nhym ar kute Metĩndjwỳnhmã kum, \p —Ar imã akĩnhkumrẽx. Apydji ne ga abê ar itĩn djwỳnh, anhỹrkam djãm kam Metĩndjwỳnh jãm Ar kubê krãmã got, arkam pijàmmã got. E kum kati, kum ar kĩnh raxkam ne ar kutêp krĩ mex nhipêx ne. \p \v 17-18 Nãm ã Abraão amikajmã'ã Metĩndjwỳnh maro ane. Nãm Metĩndjwỳnh Abraão kute Metĩndjwỳnhkôt ar amijo ba jabej kabin kra'ã ku'uw. Nhym bit kute krabê Idjak bĩnmã, kute bĩn ne kum õrmã bit kute bĩnmã. Amrẽbê Metĩndjwỳnh kute kum kra pydji jarẽnh ja ne bit kute kum bĩnmã. Kra ja'ã, kra pydji ja'ã ne Metĩndjwỳnh kute kum, \q1 “Akrabê Idjak ja gêdja amũ aben nhijuk'ã kam tàmdjwỳ krãptĩkumrẽx”, anhỹrja. \m Kra ja ne Metĩndjwỳnh kum arẽ nhym kam bit kute bĩn ne kum õrmã. \v 19 Nãm õkre kadjwỳnhbê amim, \p —Metĩndjwỳnh dja akubyn imã o tĩn, ane. Ne kam bit kute bĩnmã nhym kam Metĩndjwỳnh nêje kukràn akubyn kum nê ne kam mrãmri kute akubyn o tĩn pyràk. \p \v 20 Nãm ã Idjakdjwỳ amikajmã'ã Metĩndjwỳnh maro ane. Ne kam krabê Djakomẽ Ixau arkum kĩnh djà jarẽ, ar kukãm ne arkum kĩnh djà jarẽ. Ar õ mỳjja kute amirĩt kêtri ne ar kukãm amũ arkum kĩnh djà jarẽ. \p \v 21 Nãm ã Djakodjwỳ amikajmã'ã Metĩndjwỳnh maro ane. Nãm amũ krabê Jôdjekam kra amẽ aro kĩnh. Arỳm kubêngêtte, arỳm bikati mex ne kam mõn amikakêkôt kajpar djà djan kam Metĩndjwỳnhmã rax jarẽn kam tàmdjwỳjamã kum, \p —Gêdja Metĩndjwỳnh ar ajo kĩnh, ane. Nãm ã arkum ane. \p \v 22 Nãm ã Jôdjedjwỳ amikajmã'ã Metĩndjwỳnh maro ane. Tyk kutã ne amũ anhỹr djwỳnhràm mekbê idjaer pykabê Edjitukurũm katormã arẽ. Ne prĩne memã ta amiji'ã karõ, me kute 'io mõrmã ne memã 'ã karõ, me kute 'io mõr ne kute õ pyka djwỳnhkam adjàrmã, Metĩndjwỳnh kute kum pyka jarẽnhjakam kute adjàrmã. \p \v 23 Nãm ã Môjdjê nãmẽ bãmdjwỳ amikajmã'ã Metĩndjwỳnh maro ane. Nãm ar rwỳk totokbê o apdju. Bẽnjadjwỳr raxbê Parao ne me kra my apôx nhym me kute me parmã arẽ. Nhym arkum bẽnjadjwỳr rax kabẽn pyma kêt mex ne tu o apdju, ar kute bĩn kêt ne tu o apdju. Nãm ar kra mextire pumũn kam Metĩndjwỳnh kanàrràm tu o apdju. Nhym o bipdjur'ã mytyrwỳ amãnhkrut ne ikjêkêt nhym kam ar têtêktikam kunhô. \p \v 24 Nãm ã Môjdjêdjwỳ amikajmã'ã Metĩndjwỳnh maro anen kam arỳm abatành ne kam krô'ã nãja kanga. Parao kra kute amim prĩrũm mỳnhja tãm ne nã kanga. \v 25 Nãm, \p —Kwãrĩk wãnh ba ijaxwejao amikĩnh kêt. Kwãrĩk wãnh wãm memã nõ. Godja ba arĩk ar ibaja kwỳ ngrire ne o amikĩnh? Kati, gêdjãm wãm kunĩ nõ. Ba gêdja ba Metĩndjwỳnh nhõ me jakôt itokry, ane. \v 26 Môjdjê ne Kritu kajmã'ã tokry, Bẽnjadjwỳrbê kumkati kajmã'ã tokry. Nhym amũ tũmràm Kritu bôx ne adjwỳnhdjwỳ kôt kudjwa tokry. Nãm me kum kurên aprỳn prĩne o ajkẽ nhym tokry rax ne. Nhym Môjdjêdjwỳ Kritu kajmã'ã kàjbê ã tokry ane. \p Nãm, \p —Kwãrĩk wãnh me kum ikurên wãnh ijaprỳ kwãrĩk wãnh rã'ã. Ba gêdja ba Bẽnjadjwỳrbê kumkati kajmã'ã itokry, nhym bep ate gêdja Edjitukam nêkrêx kumexja wãnh memã nõ. Nhym bep ba dja ba Bẽnjadjwỳrbê kumkati kajmã'ã itokry. Tãmbit ne ba imã kĩnh, ajbit ne imã mex, ane. Nãm amũ amikukãm Metĩndjwỳnh kute kum pãnh mỳjja mextire nhõrmã amikukãm kuman kamnhĩxbê ar ban kam ã o ane. \p \v 27 Nãm ã amikajmã'ã Metĩndjwỳnh maro anen kam kum bẽnjadjwỳr rax pyma kêt mex ne pykabê Edjitu kurũm kato. Bẽnjadjwỳr rax te kam ngry:k. Nhym kam kum uma kêt mex ne tu kurũm tẽ. Kute noo amim Metĩndjwỳnh pumũnh pyràk. Metĩndjwỳnh pumũnh kêtja ne kute noo omũnhmãn pràbê akrànmã amijo ba rã'ã ne akubyn akẽx kêtkumrẽx ne. \p \v 28 Nãm ã amikajmã'ã Metĩndjwỳnh maro anen kam Metĩndjwỳnh me irôbê mrãnh nhõ akati man kam me kute kamrôo kikre'ã ijê djà kamĩnmã memã arẽ. Metĩndjwỳnh kadjy mrãnh djwỳnh kute me imexmã me irôbê mõr ne kute mekbê idjaer kutewa par kêt kadjy. Nãm tu amikajmã'ã kuman kam me kute kamrôo kikre 'ã ijê djà djymã memã arẽ nhym me o amiptàro ba. \p \v 29 Nãm ã mekbê idjaerdjwỳ amikajmã'ã Metĩndjwỳnh maro anen ngô rax nhidjibê Kamrêk'ỳr bôx nhym tu memã ngô ngrà rê nhym me kam 'ã mõn rê. Mrãmri ne kute atỳxkam pyka ngrà ja pyràk, nhym me kam mõn 'ã rê. Nhym mekbê Edjitu mekôt me kudjwa bit 'ã rêrmã mõ nhym tu ngô meo ajkamuw ne me imex ne. \p \v 30 Nãm ã mekbê idjaer amikajmã'ã Metĩndjwỳnh maro anen krĩraxbê Djeriko nêje pyka tỳx nhipôkjamã ipôko dja. Nãm me Metĩndjwỳnh kabẽn man kam kabẽnkôt krĩmã ipôko dja. Nhym akati nhym me ajte tãm ne. Nãm me ã kum ipôko anhỹro dja nhym me'ã akati amãnhkrut ne amãnhkrut ne amãnhkrut ne ikjêkêt nhym arỳm nêje pyka tỳxja te tỳx ne tu ajkaten rôrôk ne kumex. Nhym kam 'ãnh mekbê idjaer kurê djwỳnhja'ỳr wadjàn me'ỳr prõt ne. \p \v 31 Nãm ã me kuprỳ 'õbê Rabe amikajmã'ã Metĩndjwỳnh maro anen kam amiwỳr mekbê idjaer àpkàro mrãnh djwỳnho wadjàn arkum kabẽn mex jarẽn ar udju ne. Kam ne mekbê idjaer me kute Metĩndjwỳnh kabẽn mar prãm kêtja kunĩ nhimex ne kam kute Rabe ar bĩn kêt nhym ar ajbit me kuràm tĩn ne. \p \v 32 Bir be, djãm arek ar amã me'ã idjujarẽnh itẽmmã? Nàr kon, birãm aje. Dja ba Djidjiãomẽ Barakimẽ Xãxãomẽ Djetemẽ Dawimẽ Xamuwemẽ Metĩndjwỳnh kabẽn jarẽnh djwỳnhmẽ me ja kunĩ'ã idjujarẽnh tẽ nhym arỳm ijã akamàt ne. \p \v 33 Nãm me amikajmã'ã Metĩndjwỳnh man kam kurê djwỳnh'ỳr prõt nhym Metĩndjwỳnh memã me kurê djwỳnh rerek mex ne, nhym me mekbê pyka pytà. Nãm me katàt meo ba nhym kam Metĩndjwỳnh kabẽn pỹnho memã mỳjja mextire jarẽ. Nãm me Metĩndjwỳnh kanàrràm kum rop djàkrêbê rijão pyma kêtkumrẽx ne. Rop kute krẽnmã ne me rop nhũrkwãkam kumẽ nhym Metĩndjwỳnh rop jajkwa ajmã o nhym ajkwa pôt ne krẽn kêtkumrẽx ne. \p \v 34 Nãm me Metĩndjwỳnh kanàrràm kum kuwy pyma kêt mex ne. Me kute kuwymã ar rẽnh nhym ar xêt kadjy nàràm ne me kuwy pôk jabatànhmã ar kurẽ nhym Metĩndjwỳnh ar'ã kuwy bĩn ar utà. Nãm me Metĩndjwỳnh kanàrràm ar ba nhym me bit kute pao me imexmã nhym Metĩndjwỳnh me utà. Nãm me Metĩndjwỳnh kanàrràm ar ban katyk mex ne ar ba nhym Metĩndjwỳnh akubyn meo tỳx. Nãm me abenwỳr prõtkam Metĩndjwỳnh kanàrràm ar ban kam amijo aptàn kàjbê kurê djwỳnh rẽ nhym me bajtemja me umaje prõt. \v 35 Nhym me niredjwỳ amikajmã'ã Metĩndjwỳnh ma nhym akubyn memã õbikwa kwỳo tĩn. \p Nhym be nãm me kwỳ amikajmã'ã Metĩndjwỳnh ma nhym me me kupa. Nãm me te memã kum, \p —On me Metĩndjwỳnh kanga ba me me apar kêt. Dja ga me mã 'ã angrà ba kam me prĩne me ajo ajkẽ, ane. Te memã ane nhym me amibê kanga kêtkumrẽx ne 'ãno dja. Metĩndjwỳnh kute akubyn meo tĩn nhym me õ pyka mextirekam ar bamã ne me kanga kêtkumrẽx nhym me prĩne meo ajkẽn me par punu nhym me tokry:n ty. \p \v 36 Nãm me me kwỳ japrỳn me'ã keket ne kam me kaprêprê:k ne prĩne mrykào me kà noxnox nhym kam mrykàkôt me kamrô kukrykry ne. Nãm me me kwỳ djuwpren mekbê ijê djàkam me kurẽ. \v 37 Nãm me kẽno me kwỳ titik ne me kupa. Nãm me pĩ kokjêr djào, kàxkakjêro me kwỳ jakàn me kupa. Ne kàxdjwa kajgoo me kwỳ pa. Nhym me amim mrykĩ'ãtomti, mokaàk kào kubẽkàn kayn angij. Me õ mỳjja kêtkam me õ nêkrêx kêtkam ne me ar ba. Nhym me prĩne meo ajkẽ nhym me tokryn kaprĩre ne ba. \v 38 Nãm me kapôt kukritkam ar ba, krãnhrekam ar ba, kẽnkrekam ar ba, pyka krekam ar ba. Ãm me mexkumrẽx. Pykabê me ja ne me mexo me ja têp kêtkumrẽx ne. \p \v 39 Bir be, me ja kunĩ ne me amikajmã'ã Metĩndjwỳnh ma. Nhym kam Metĩndjwỳnh ne me jamã, \p —Mrãmri me amexkumrẽx. Nã bãm me akam ikĩnhkumrẽx, ane. \p Nhym bep kraxje me tũmre ja kute byr kêt rã'ã. Metĩndjwỳnh kute kabẽn pỹnho memã mỳjja jarẽnhja ne me kute amim byr kêt rã'ã. \v 40 Adjỹm, Metĩndjwỳnh ne arỳm me bakadjy amim mỳjja mex'ã karõ. Me bakunĩ kadjy ne prĩne amim mỳjja'ã karõ mextire. Djã nãm kute me tũmrebit pytàrmã? Kati, arỳm ne me bajãdjwỳ amim karõ. Nhym kam mexkumrẽx. Mexo kute me tũmre pytàrja jakrenh mexi. Kute me tũmre jamẽ ro'ã kute me bajo mexmã. Gu me batipydjin bamexo bamexkumrẽxmã ne amim me bajã karõ. Be, tãm ne ja. \c 12 \s1 Metĩndjwỳnh kra kunĩmã uwẽk màt. \p \v 1-2 Be, me kume:xja pumũ. Me kute amikajmã'ã Metĩndjwỳnh marja me tãm ne me krãptĩĩ. Me tãm ne ne me bamã ipôk ne me banhirãn kumex. Kam dja gwaj me ja kudjwa Jeju 'ãno djan kanga kêt. Ẽ, mrãmri ne me kute aben rerkam mỳjja kute me kukrà nhym me kute o pôx ne amikôt rẽnh ne kajkrit ne prõt mex ja pyràk. Dja gwaj ã mỳjja kute gwaj bakukràja jãm aminêje kunĩ rẽnho ane. Gwaj bajaxwe kute gwaj bajamỳnh tỳxja jãm aminêje kurên kurẽn kam arỳm mrãmri bajaxwe kêtkam katàt ar amijo baba mexkumrẽx ne. Gora gwaj 'ã badjukanga kêt ne mrãmri katàt amijo tẽn inomã kumẽ. Kute mrãmri ne me kute aben rerkam amikukãm mỳjja pumũnh ne kam kambit no pymjỳr tỳx mex ne atemã mỳjja 'õ pumũnh kêt ne 'ỳr prõtja pyràk. \p Dja gwaj ã o anen amikukãm Jejubit man kôtbit bajamak bẽn ne baje ibej atemã mỳjja 'õ mar kêt ne Jeju'ỳrbit baprõt ane. \p Jeju ta ne gwaj bajamak bô gwaj tu amim mar kumrẽx. Nhym ajte gwaj bajamak bônho tẽ gwaj arỳm amim mar rax ne. Tãm dja gwaj 'ãno djan kanga kêt ne. Nãm amũ amikukãm kĩnh djà man kam mete pĩte'ykam bĩnja kum uma kêtkumrẽx. Djãm me pĩte'ykam arijkam pijàm ngri got. Nãm amikam pijàm mar kêt ne tu ate krãn arek amijo tẽ. Kam ne Metĩndjwỳnh arỳm 'ã bẽnjadjwỳr rax mẽ nhym Metĩndjwỳnh krĩ djàtikam ubôk'ãnh ikô'ã nhỹ. \p \v 3 Gora ar amikam Jeju man amikam arerek kêt. Me axwe ne me kum kurên prĩne o ajkẽ nhym kam tu arek dja, tu ate krãn dja. Gora ar aman kudjwa arek o tẽn amikam arerek ne akaprĩ kêt ne arek kôt o tẽ. \v 4 Djã nã gãm ar Jeju kudjwa akamrô ajkapĩn ty got? Kati, ar ajaxwebê aku'ê tỳxkam kraxje ajõ akamrô bikapĩn kêt. Kraxje me kute ar ajõ bĩn kêt rã'ã. \p \v 5 Djãm arỳm ne gar Metĩndjwỳnh kabẽnja o akno? Arỳm kute ar ajo kran kam kute ar amã tỳx jadjàrmã ja. Djã nã gãm ar o akno? Nãm ar amã, \q1 “Ẽ, akmere, gêdja Bẽnjadjwỳr amã uwẽk màt kwãrĩk wãnh ga aprỳ kêt ne kam amikati kêt. Gêdja amã bẽn tỳx ga akaprĩ kêt. Mỳkam? \q1 \v 6 Bir, kum me abêjamã ne uwẽk màt. Ne kute meo krajadjwỳ kunĩmã uwẽk màt ne, me katàt mrãnh kadjy”, ane. \m \v 7 Bir be, Metĩndjwỳnh kute ar amã uwẽk màtkam dja gar tu arek dja. Kôt ne Metĩndjwỳnh kute ar ajo kra. Nhỹnh ne me prĩre 'õ bãm kute kum uwẽk màt kêt? \v 8 Bir be, Metĩndjwỳnhdjwỳ kute kra kunĩmã uwẽk màtja pumũ. Me katàt mrãnh kadjy ne kramã uwẽk màt. Mỳj me ne Metĩndjwỳnh memã uwẽk màt? Kute me bajo kra djwỳnhja. Nãm ren kute gajbit amã uwẽk màt kêt ga ren abê kra djwỳnh kêtkumrẽx ne ren kam abê krô'ã me kute adjir pyràk. \p \v 9 Ga me babãm bêngôkre kute me bamã uwẽk màt gu me bapijàm djàje banhibôn bakrĩn amikam baje kabẽn maro bakrĩja pumũ. Bir be, gwaj pykabê gwaj babãmja kuràm kàjkwakam Babãmja kabẽn maro nhỹ, gwaj badjumar mex ne ar baba kadjy, amikam kabẽn maro nhỹ. \v 10 Pykabê gwaj babãm bêngôkre kute gwaj baprĩrerũm gwaj bamã uwẽk màt. Me ta kute amimarkôt ne gwaj bamã uwẽk màt ne. Nhym bep Metĩndjwỳnh ne gwaj bamex kadjybit gwaj bamã uwẽk màt ne. Ta mexo mexkumrẽx kôt gwaj bamex kadjy. \p \v 11 Djãm me kute memã uwẽk màtkam tokry ngri got. Kam ne me tokry:n kam kaprĩre ne. Nhym bep amũ atũmã gêdja arỳm umar mex ne katàt mrã. Arỳm kute mar ne kôt amijo tẽmkam gêdja umar mex ne katàt mrã. \p \v 12 Bir be, kam dja gar on ajte amikam atỳx ne arek kôt amijo tẽ. Kute mrãmri ne me krĩ'ỳr mrãnh ne katyk me:x ne mrãnh ne kõno birênh mrãnh ne kute krĩo rãm ne jao mrãnh ne arỳm ajte ĩmẽ ikra àdjônh ne arỳm ajte mrãnh tỳx ne arỳm arek mrãnh ja pyràk. Dja gar ã amikam atỳx ne arek kôt amijo atẽm o ane. \v 13 Nà, dja gar kôt amijo tẽn katàt amiprywã djin arek 'ã mõ, katàt ar abenkôt amrãnh kadjy. Gar aje Jeju mar tũmwã arek me kute amim Jeju mar rerekwãmã mõn amõr mexo mõ gê me arek ar akôt mõ. Ar akôt mõn 'õ abenbê màt kêt. Me kute amim Jeju mar rerek ne me kute mrãmri ne me mex mã ba nhym me par tãtãk mekôt 'ok ba pyràk. Gêdja kute mar rerekrewã ar akôt tẽm rerekre ne tẽ:n kam arỳm amũ tẽm tỳx ne arỳm amũ mrãnh mex, arỳm Jeju mar tỳx ne. \s1 Me kute axwebê amijãno ãmmã. \p \v 14 Gora ar amũ me wã kunĩmã akabẽn mexbit jarẽn angryk kêt, gar kam adjumar mex ne ar aba. Gora ar Metĩndjwỳnh mexo amexkumrẽx. Kam dja gar Metĩndjwỳnh pumũ. Dja gar Metĩndjwỳnh mexo amex kêt ne Bẽnjadjwỳr'ỳr abôx ne omũnh kêtkumrẽx ne. \p \v 15 Ẽ, Metĩndjwỳnh ne ukaprĩkôt me utà. Gora ar amijãno dja, ar ajõ Metĩndjwỳnh djukaprĩjabê jãm akrãn 'ỳr abôx kêt karõ. Gora ar amijãno dja. Dja gar ajõ ajaxwemo krax ne kam aje mỳjja djỳ pyràk, aje akrôre djỳ pyràk. Kute mrãmri ne me kute akrôo tep ka'õnh nhym kute prĩne ngô jaêr ne kute tep nhimexo ba ja pyràk. Gora ar amijãno dja. Dja me'õ axwemo krax ne kam amikôt me akrãptĩmã axwe jangij. Gora ar amijãno dja. \p \v 16-17 Ne ajte ar ajõ aprõ prãm karõ nhym me niredjwỳ 'õ mjên prãm karõ gora ar amijãno dja. Kwãrĩk wãnh ar ajõ abê Ixau kêt. Gora ar amijãno dja. Ixau ne pykabê mỳjja kakritjabit kum kĩnh ne kam kỳjrũm mỳjja mextire ja kum kĩnh kêtkumrẽx. Ixau ne kutewa nhym kam kôt bãm kute Metĩndjwỳnhmã kum, \p —Dja ga o rax ne o kĩnh, anhỹr kadjy nàràm kute kum õ nêkrêx kunĩ rer kadjy nàràm bit 'ã no tỳx. \p Nhym Ixau kute àkurbit mar ne kam kamyjamã õ kwỳ krẽn djà pydji pãnh mỳjja kunĩ kanga. Nhym kam tũmràm kum kĩnh ne kam te 'ã o ane. Nhym bãmja nê ne. Nhym amim ngryk ne te mỳrkam 'ã bãmo ane. Nhym tu ate krã. Ja ne gar arỳm ama. Gora ar amijãno dja. \p \v 18 Ẽ, ate ne Metĩndjwỳnh amrẽbê me bakukãmãremã kukràdjà tũmjao kato nhym bep ate ne ajbir me aga akamingrãnydjwỳmã kukràdjà nyo kato. \p Amrẽbê ne me bakukãmãre krãnhbê Xinaj'ỳr mõn bôx. Nhym pô:ko nhỹ nhym kũm kakrãtyk ne kum ipôk nhym kam kam akamàt kô ty:k ne. Nhym nadjwỳ kam krar ne adjênho dja. \v 19 Nhym potidjwỳ kakôr tỳx ne, nhym Metĩndjwỳnhdjwỳ õkreti:rekam kabẽn. Nhym me kuman kam umaje amra:n kum, \p —Kwãrĩk wãnh ga ajte me imã akabẽn kêt, ane. \v 20 Nhym Metĩndjwỳnh arỳm memã, \q1 “Kwãrĩk wãnh me krãnh kupênh kêt. Dja ga me abêngôkre 'õ nàr mry 'õ krãnhreja kupê ga me arỳm kẽno titik ne abĩ”, ane. \m Nhym me kuman kam umaje àmrao kumex. Te ku'ê tỳxmã. \v 21 Nhym Môjdjêdjwỳ omũn kam, \q1 “Ije kum bep imã uma. Nã bãm umaje itertet ne”, ane. \m Djãm uma ngri: got. Nãm ã pykabê Metĩndjwỳnh nhõ krãnh ane. 'Ỳr ne me bakukãmãre bôx. \p \v 22 Nhym bep ajbir ne Metĩndjwỳnh me akamingrãnymã kukràdjà nyo kato ga kam ar krãnhbê Xijão, Metĩndjwỳnh nhõ pyka'ỳr mõn bôx. Kàjkwakam õ pykabê Djeruxarẽ'ỳr bôx. Kam ne Metĩndjwỳnh tĩn ne ar ba, nhym kadjy mrãnh djwỳnhdjwỳ kamã ar ba. Kadjy mrãnh djwỳnh krãptĩ:. Me'ã akre kubê 1.000.000 krãptĩ:. Nãm me'ã akre kute pi'ô pyràk ne kĩnhtire ne kute Metĩndjwỳnhmã rax jarẽnhmã ar aben pydjin ba. \p \v 23 Kamãdjwỳ ne Metĩndjwỳnh nhõ me ja kunĩ aben pydji. Metĩndjwỳnh nhõ me ja kumrẽx kute amikajmã'ã marja ne me aben pydji. Amrẽbê kute kàjkwakam pi'ôk no'ôkkam me idji janhôrja tãm ne arỳm kamã 'ã aben pydji. 'Ỳr ne gar bôx. Bẽnjadjwỳr rax kute me kunĩmã pãnh jarẽnh djwỳnh kubê ne Metĩndjwỳnh, 'ỳr ne ga me bôx. Ne ajte me karõ, me pykakam ar bari katàt mrãnh nhym Metĩndjwỳnh kute me'ã mex rẽnh, me ja karõ'ỳr ne gar bôx. \p \v 24 Be, Jeju'ỳr ne gar bôx. Jeju kute me bamã kukràdjà ny jarẽnh mãmdji ne kute o kator, ne kute ta kamrô bikapĩnkôt me bajo mex, 'ỳr ne gar bôx. Jeju kamrô kute mexo Abeu kamrô jakrenh mexi. Amrẽbê ne me bakukãmãrebê Abeu tyn kamrô ajkapĩ nhym me omũn kam pãnhbit jarẽ, \p —Gora gê on o pãnh, ane. \p Nhym bep me kute Jeju kamrô markam ne me, \p —Metĩndjwỳnh ne Jeju kamrôkôt tu me bajaxweo akno, ane. \p Be, Jeju mextire'ỳr ne gar bôx. \p \v 25 Bir be, kam ne ba ar amã, \p —Gora ar amijãno dja gê Metĩndjwỳnh ar amã kabẽno dja. Kwãrĩk wãnh ar ajõ kabẽnbê jãm akrã kêt. Gora ar ama. \p Ẽ, amrẽbê Môjdjê kute pykabê memã kabẽn jarẽnhkam me'õ kabẽnbê jãm krãn ar ba djãm kute kum o pãnh kêtmã? Kati, Metĩndjwỳnh ne prĩne memã o pãnh. Nhym bep ajbir ne Metĩndjwỳnh kàjkwa kurũm me bamã kabẽn jarẽ. Nhym mexo amrẽbê pykabê kabẽn ja jakrenh mex ne. Be djãm gwaj badjwỳ kabẽnbê jãm bakrã djãm kute gwaj bamãdjwỳ o pãnh kêtmã? Arkati, dja prĩne gwaj bamãdjwỳ o pãnh. Me kute Metĩndjwỳnh kabẽn marbê jãm krãja gêdja meo bikẽnh mex ne, ne kam me kute Môjdjê kabẽn marbê jãm krã ja pãnho akrenh mex ne. \p \v 26 Amrẽbê ne kabẽno pykabit karngrõr kajgo nhym tertet. Nhym bep ajbir ne kabẽn pydjin arẽn memã, \q1 “Djãm pykabit ne ba ije karngrõrmã? Dja ba ĩ ajte kàjkwadjwỳ karngrõ”, ane. \m \v 27 Be, kute “Dja ba ajte” anhỹrja ma. Metĩndjwỳnh kute mỳjja kunĩ nhipêx ja gêdja ajte karngrõ nhym tu apôx ne rôrôk ne kunĩ akuno. Nhym bep mỳjja jarij tỳxjabit dja arek arij. Tãm ne rôrôk prãm kêtkumrẽx. \p \v 28 Be, Metĩndjwỳnh nhõ mỳjja dja rôrôk prãm kêt kumrẽx. Metĩndjwỳnh kute õ pykakam ar me bajo baja gêdja tỹm prãm kêtkumrẽx ne arek gwaj bamã nõr rã'ã rã'ã ne. Tãm ne me bamã arẽ gwaj tu 'ỳr babôxkumrẽx. Kadjy, Metĩndjwỳnh kute õ pykakam ar me bajo baja tỹm prãm kêt tãm ne gwaj bamã nõr rã'ã, kadjy dja gwaj bakĩnhkumrẽx ne ar baban kum amikĩnh jarẽ. Kum amikĩnh jarẽn kum rax jarẽn kam kum badjàpênh mextire gê gwaj bakam kĩnhkumrẽx. Gora gwaj kam bapijàm ne bamã uma. \v 29 Djãm uma ngri got. Dja prĩne meo apêx. Kute mrãmri ne kuwy pôkti kute prĩne mỳjja bôr ne o apêx ja pyràk. Dja ã Metĩndjwỳnh meo apêxo ane. \c 13 \s1 Kute memã 'ã karõo ino rer. \r Kor 1.10; Tex k 4.1; Ped k 2.11 \p \v 1 Gora ar abeno akamyn mã amã aben jabê rã'ã. \v 2 Gora ar me bajtemwã man anhũrkwãmã amiwỳr meo wangjê ne mekam adjukaprĩ. Nãm me kwỳ ã anen aminhũrkwãmã kadjy mrãnh djwỳnh kwỳo wangij ne o djuw mex. Kute kraxkôt mar kêt ne tu o djuw mex. \v 3 Ẽ, gora ar mekbê ijê djàkam ar ku'êja ma. Dja gar gadjwỳ aje ar ro'ã mekbê ijê djàkam aku'ê mãn pràbê ar ô'ã atokryn akà djàn akaprĩn ar aba. Kwãrĩk wãnh gar ate akrã kêt. Dja gar ã arkôt ane. Me kute prĩne aro bikẽnh nhym ar tokryjadjwỳ gora ar ar ama. Dja gar ar ô'ã akà djàn atokry ne. Be, tãm ne ja. Gêdja ba ajte ar amã mỳjja 'õdjwỳ jarẽ. \p \v 4 Me abenwỳr bakam ne mrãmri mỳjja mexkumrẽx. Dja gar aprõ'ỳr aban kam aprõ djwỳ:nh'ỳrbit mrã. Nhym me niredjwỳ mjên djwỳnhbit ma. Me kwỳ ne me me prõ prokam no kêt ne. Nhym bep ar ga. Ar ga dja gar akunĩ me prõ prokam apijàm ne aprõ pỹnh ne. Kwãrĩk wãnh ga ar krô'ã aprõ kêt, gê me nija krô'ã mjên kêt. Me prõ prãm, me mjên prãmja dja Metĩndjwỳnh memã pãnh jarẽ. Me kute me'õbê prõ nàr mjêno àkĩnh jamãdjwỳ pãnh jarẽ. \p \v 5 Kwãrĩk wãnh gar pi'ôk kaprĩ prãmebit ar aba kêt. Dja te ar anhõ mỳjja ngrire gar tu o amikĩnh. Mỳkam? Bir, Metĩndjwỳnh ta dja ar ajo djuw mex. Arỳm ne ar amã, \q1 “Dja ba me akurũm itẽm kêtkumrẽx. \q1 Dja ba me akanga kêtkumrẽx. \q1 Dja ba me ajo iba rã'ã rã'ã ne”, ane. \m Ga Metĩndjwỳnh kute ar gwaj bajo ba rã'ãja pumũ. \v 6 Bir be, kam dja gwaj batỳx ne banhõkre kadjwỳnhbê amim, \q1 “Metĩndjwỳnh ta ne kute ijo ba djwỳnh. \q1 Kam dja ba itĩn prãm kêt. \q1 Mã ne me kute ijomã”? ane. \m Dja gwaj ã amim ane. \p \v 7 Ẽ, gora ar kute ar ajo ba djwỳnh ma, ar kute ar amã Metĩndjwỳnh kabẽn jarẽnhja dja gar ama. Ar kute kôt amijo ba mex rã'ãn ar ty. Ga ar kute amikajmã'ã Jeju mar ne 'ã ngrà tỳx ja pumũ. Ar ta ne ar arỳm ty. Ar ja dja gar amikam ar aman kam ar'ã amijakren ar aba. \v 8 Nà, nãm ar amikajmã'ã Jeju ma. Jeju Kritu pydji. Atemã kêt. Amrẽbê tãmỹ ne ajbir ajte tãm ne. Tãm gêdja rã'ã rã'ã rã'ã ne. \v 9 Kwãrĩk wãnh me kute apỹnh mỳjja'ã ujarẽnh nyo ar anoo biknor ar o baja kwãrĩk wãnh o ar anoo biknor kêt. Metĩndjwỳnh ta ne ukaprĩkôt gwaj bajo tỳx gwaj katàt mrã. Kam ne mexkumrẽx. Bep ate ne me ta kukràdjàkôt mekbê me àkur djà pyma. Kam ne punure. Nãm me te o anen arĩk ar ba. \p \v 10 Ate ne me bakukràdjà ny. Kritu ta ne Bãmmã me bakadjy amingã nhym me kubĩ. Nhym me bajaxwe pãnh ty. Nhym bep me kute kukràdjà tũm ar o ba rã'ãja, me Metĩndjwỳnh nhõ kikrekam àpênh ja kute Jeju me bamã tykja mar kêtkumrẽx, ne Jeju nhõ kukràdjà nyja mar kêtkumrẽx. Nhym Metĩndjwỳnh kute me ja jaxweo biknor kêt ne kute meo kra kêtkumrẽx. \p \v 11 Kukràdjà tũmkôt ne me kadjy Metĩndjwỳnh mar djwỳnh nhõ bẽnjadjwỳr rax mry pan kamrôo atom ne o tẽ. Metĩndjwỳnh nhõ kikre kadjwỳnhbê kumoka'êmã o tẽn o wadjà. Me axwe pãnh ne kum kungã. Metĩndjwỳnh kute omũnh ne me axwekam ngryk kêt kadjy. Nhym bep mry nhĩja ne me atykmã kum angij nhym prĩne xêr. \v 12 Kôt ne Jeju atykmã tokryn ã tyk ane. Ta kamrôo kute prĩne me bajo mex kadjy. \v 13 Kam dja gwaj atykmã jêt djàja'ỳr tẽ. Kôt gwaj batokry nhym me kute kôt gwaj bajaprỳ gwaj kudjwa bapijàmmã. \p \v 14 Djãm pyka jakam ne gwaj banhõ pyka? Kati, nhym bep amrẽ mõr rĩnã ne gwaj kam ama nhym rã'ã rã'ã rã'ãmã. Kam dja me gwaj bajaprỳ gwaj ate bakrã. Kwãrĩk wãnh rã'ã. Mrãmri dja tu ã ane. Kỳjrũm ne gwaj banhõ pykakumrẽx, gwaj banhõ krĩrax djwỳnh. \v 15 Bir be, gwaj banhõ pyka gwaj bamã nõr nĩjkam amakbê mã Metĩndjwỳnhmã mex jarẽnh rã'ã ne. Gwaj baje amikajmã'ã Jeju markam dja gwaj ã Metĩndjwỳnhmã anhỹr ar baba rã'ã ne. Gwaj baje Metĩndjwỳnho aminhõn baje idji jarẽnh ar o babaja dja gwaj õ ane. Kam dja Metĩndjwỳnh gwaj bakam kĩnhkumrẽx nhym kam mrãmri kute amrẽbê mete Metĩndjwỳnhmã mry par ne kum õr nhym mekam kĩnhkumrẽx ja pyràk. \p \v 16 Gora ar abenkam adjukaprĩn aben man ar abeno aban anhõdjànhkôt abenmã mỳjja ngã. Gora ar mã aman 'ãno dja. Gêdja gar ane nhym arỳm ar akam kĩnh. Kute amrẽbê mete mry par ne kum õr nhym mekam kĩnh ja pyràk. \p \v 17 Ar kute Metĩndjwỳnhkôt ar ajo ba djwỳnhja gop ar kabẽnkôt amijo aba. Dja ar ar amã mỳjja'õ jarẽ gar tu abẽn kêt ne akrànmã kôt aba. Nãm ar prĩne Metĩndjwỳnh kabẽno ar ajo djuw mex ne ar ajã ukanga kêtkumrẽx. Mỳkam dja gar arkôt amijo aba? Bir, Metĩndjwỳnh kute ar kukjêr nhym ar kute kum amikôt amijarẽnhmã. Kam dja gar arkôt amijo aba nhym kam ar kĩnhkumrẽx ne. Ar kĩnhkumrẽx ne amikôt kum amijarẽ. Dja gar ã aro anhỹr kêt nhym kam ar kum amijarẽnhkam kaprĩre ne. Gar gadjwỳ axwe amikam adjumar. Be, tãm ne ja. \p \v 18 Gop ar Metĩndjwỳnhmã ar ijarẽnh rã'ã. Ar ije amikam ijaxwe 'õ mar kêt ne ije kôt amijo iba prãmã, Jeju kute imã kukràdjà jarẽnh kunĩkôt ije amijo iba prãm kam gêdja gar kum ar ijarẽnh 'ãno dja. \v 19 Gora ar on kum ar ijo a'wỳ. Dja gar kum ar ijo a'wỳ bar amikrà kêt ne on arỳm wãm ar awỳr bôx. \p \v 20-21 Gê Metĩndjwỳnh ar amã mex jangjê ga kam ar apỹnh mỳjja mex djàri kunĩo amiptàn ar o aba. Metĩndjwỳnh kute memã umar mex jarẽnh djwỳnh ta gêdja ar amã o ane. Gar kam kabẽnkôt akabẽn ne kôt ar amijo aba. Kute ar ajã amim karõkôt ar amijo aba. Metĩndjwỳnh gêdja ar angrẽk gar kôt amijo aba mextire. Nhym kam ar akam kĩnhkumrẽx. Jeju Kritu ta gêdja ar ajo tỳx gar kôt amijo aba. Tãm ne kubê me bapumũnh djwỳnhbê kumkati. Metĩndjwỳnh ne me tyk kurũm akubyn Bẽnjadjwỳr Jejuo tĩn ne o kato. Nhym kam kubê me bapumũnh djwỳnhbê kumkatikam prĩne me bapumũnh 'ãno dja. Mrãmri ne kute mrykĩ'ãtomti pumũnh djwỳnh kute prĩne amim o djuw mexkôt kute omũnh ja pyràk. Nãm ã me bajo mrykĩ'ãtomtin prĩne me bajo djuw mexo ãmo ane. Mỳjkôt ne kubê me bapumũnh djwỳnhbê kumkati ne raxo kute me omũnh djwỳnh kunĩ jakrenh? Bir, kute Metĩndjwỳnhmã aminhõr nhym me kute bĩn nhym kamrô bikapĩnkôt. Be, kamrô bikapĩnkôt ne ajte me bamã kukràdjà ny jarẽnh mãmdji ne o kato. Jeju nhõ kukràdjà nyja dja rã'ã rã'ã rã'ã ne. Ẽ, gora gê me Kritumã kum kubê kumkatiti:, umati, mexo tuknĩ jarẽnh rã'ã rã'ã rã'ã ne. Tãm ne ja. \p \v 22 Ẽ, akmere ar, àpnhĩre ar, gora ar pi'ôk no'ôkkam ikabẽn ja ma. Tu akrànmã maro tẽn inomã amẽ. Ije pi'ôk no'ôko ar amã tỳx jangjênh kadjy ne ba ar amã pi'ôk no'ôk ne. Ije ar amã pi'ôk no'ôk krãnne. \p \v 23 Ẽ, ba ar amã arẽ gar ama. Nãm me gwaj bakamy Ximoxi mekbê ijê djàrũm kaba nhym amrẽ tẽmmã. Gêdja on bôx jabej bar iro'ã wãm tẽn bôx ne ar apumũ. \p \v 24 Nã bãm ar akunĩo ama ne. Gora ar ar kute ar ajo ba djwỳnhwãmã ar ijarẽ. Ne Metĩndjwỳnh nhõ me mextire wãmãdjwỳ ar ijarẽ. Nhym pykabê Itarijkam me kute Jejukôt abeno kamyja ne me ar ajo ama:n ar amã amijarẽ. \p \v 25 Gê Metĩndjwỳnh ukaprĩkôt ar akunĩo djuw mex. Tãm ne ja.