\id ROM Tutsa: Bible Translation 1st Edition \ide UTF-8 \ide Unicode (UTF8) \h Roomte \toc1 ROOMTE suh Pool ih raang arah Le \toc2 Roomte \toc3 Rom \mt1 ROOMTE \mt2 Suh Pool Ih Raang Arah Le \imt Ephangjatjih \ip \bk Pool ih Roomte suh le maat raangta\bk* ah langla heh ih neng hah nah kah ano Room mina loong damdoh menjat hoon suh nyia neng Rangsoomnok nah Rangte tiit baat suh thunta. Heh tenthun ah langla neng damdoh rekam than roongtong ano, neng hah nawa ih Spain hadaang ko ih wangsuh chungta. Erah raangta ah langla Rangte tiit mathan jatte loong asuh we toom nyoot suh nyia Kristo hasong nah mootkaat reeraang lam ih mamet maak theng ah loong ah nyoot soot suh thunta. Arah leedap adi Pool ih mathan jat ha loong thoontang raang ha. Pool ih Room nok hate suh jengse ah jen ra ano nyia rangsoom tiit ah jen baat rum ano, heh ih le raangta hesot hemat tiit ah jatthuk rumta: “Ruurang Ese rah ih Rangte damdoh mame jen pun song theng rah baat hali: erah langla seng hanpi hephang dowa ih hethoon tuk ih ah.” (1:17) \ip Pool ih erah hesot hemat tiit ah huk punbaat rumta. Mirep Jehudi loong nyia Ranglajatte loong ah, Rangte damdoh naririh toom ih pun songtong rum ah ih baatta, tumeah loongtang mina rah rangdah ni tongla. Mina loong ah Rangte damdoh jen pun song suh Jisu Kristo suh laalom theng. Erah lilih Pool ih baatta Kristo damdoh roong songtong thaang ah Rangte damdoh sano ih hoon ah. Rangte suh hanpiite loong ah semroongroong ang ah nyia Rangte moong achaang nawa ih rangdah ih khak arah dowa jen jaahaat et ah. Leedaap 5 dowa 8 adi Pool ih Rangte Hootthe ah tumjih raang ih baat ha nyia Rangte chaan aphaan ah hanpiite loong roidong ni mame moli loong tiit ah baat ha. Eno Rangte ih danjeeta kaamwah loong ah ih Rangte damdoh mina loong Jehudi ang koja oh nyia Ranglajatte loong ang koja oh mina loong ah Rangte damdoh mamah ih jen pun song theng ah erah loong ah baat ha. Pool ih hethoonko di raangha, Jehudi loong ih Jisu Kristo thaangju rumta langla Rangte mongtham ju angta mina loong ah Jisu Kristo men dowa ih Rangte tenthet nah thoksiit suh ah, eno Pool ih hanpi ha Jehudi loong ah ih erah dowa ba saarookwih takah thaaju rumka. Pool ih mina loong Kristo roidong nah mame songtongjih tiit ah raangha, ehan thoon ah mina chamchi nah mongnook sano toom je ah eah. Erah hesot hemat ah Rangte mootkaat tiit, Kristaan loong mootkaat deek akaan nyia mina esiit esiit damdoh, nyia thung atak nah chengmui tiit ah raangha. Heh ih heteewah tiitwaan nyia Rangte rangphoong jengkhaap lam ih thoon raangha. \iot Hemong Dowa Jatjih \io1 Ephangjatjih nyia hesot hemat\ior (1:1-17)\ior* \io1 Mina warep ih jamha khopiiroidong rah\ior (1:18—3:20)\ior* \io1 Rangte khopiiroidong lam\ior (3:21—4:25)\ior* \io1 Kristo hasong ni roidong ena \ior (5:1—8:39)\ior* \io1 Ijirel ni Rangte kaankoong\ior (9:1—11:36)\ior* \io1 Kristaan Hasong\ior (12:1—15:13)\ior* \io1 Hethoon adi heteewah jengkhaapse \ior (15:14—16:27)\ior* \c 1 \p \v 1 Jisu Kristo laksuh Pool, Rangte ih heh Ruurang Ese ah tumbaat suh heh kaamwah ih danje ano poonta erah jiin nawa arah tiit ah. \p \v 2 Esa Rangteele ni raangthiinta jun ih, Ruurang Ese ah Rangte ih teewadi khowah loong suh thoomhoon lam ih baat rumta. \v 3 Erah heh Sah, Teesu Jisu Kristo tiit: hansi mina jun ih heh ah Dewid sutoom ih dongta; \v 4 esa moong achaang lamko ih we ang ano, heh ih elong chaan aphaan lam ih tek nawa ngaaksaat ano Rangte Sah ih noisokta. \v 5 Rangte ih ngasuh uh Jisu Kristo thoi ih heh kaamwah ih mootkaat suh saapoot ah kohalang, deek akaan mina loongtang suh Jisu tiit ah hanpi thuk suh nyia heh jengchaatchaat etthuk suh ah. \v 6 Arah jengkhaap ah Rangte ih sen Room hadaang nawa mina loong suh nep baat halan, Jisu Kristo mina toom ih hoon rum ah eah. \p \v 7 Erah thoih ngah ih sen Room nawa mina loongtang suh raangkoh rumhala o mina Rangte ih minchan halan nyia poon halan loong asuh ah: \p Seng Wah Rangte nyia Teesu Jisu Kristo ih sen suh heh tenthet nyia semroongroong roidong ah toom kohan. \s Lakookmi rangsoom \p \v 8 Jaakhothoon, Jisu Kristo jun ih Rangte suh sen loong raangtaan ih lakookmi liihang, tumeah mongrep nawa loongtang ih sen tuungmaang ah chaat et rumha. \v 9 Marah ngah ih amiisak tiit baat hang, adi Rangte ah nga haaki—Rangte raang ih ngaaten ngaamong ah koh angno Ruurang Ese tiit nyia heh Sah tiit ah baat suh nyootsoot hang. Ngah ih saarookwih samthun rumhala nyia rangsoom korumhala ah \v 10 Rangte ih jat eha. Ngah ih saarookwih nga Rangte suh sen damdoh jen chomui raang ih lamlaang kotsuh rangsoom tang. \v 11 Tumeah, ngah ih sen japtup suh rapne ih ramlang, sen suh moong achaang lam ih romseetam ah choh anno tarong ih tongjih tiit ah roongwaan suh ah. \v 12 Ngah ih sen suh baat thunhang ah langla, seng loong ah eroom ih toom chosokmui ih, sen ah nga tuungmaang nawa ih, ngah ah sen tuungmaang nawa ih ah. \p \v 13 \x - \xo 1:13 \xo*\xt Esm 19:21\xt*\x*Ngaaphoh ngaano loong, sen ih jat etheng, ngah sen hah nah raak suh saarookwih taat thuntang, ang abah uh jihoh nawa ih lamtang hangno tajen ra tahang. Ngah ih sengdung nawa uh eleksiit et suh thunhang, Ranglajatte loong leksiit rumtang ah likhiik ah. \v 14 Tumeah mina loong asuh baat kot ah ngah sak ni chaat hala, jatwah angkoja bah uh lajat angkoja bah uh, Leewette angkoja oh lawette angkoja oh. \v 15 Erah raang ih, ngah ih sen Room mina loong suh nep uh Ruurang Ese tiit ah baat kotsuh rapne ih ramlang. \s Ruurang ese chaan aphaan \p \v 16 \x - \xo 1:16 \xo*\xt Mk 8:38\xt*\x*Ruurang Ese ah baat suh ngah tarakriikang; Rangte chaan nawa ih ba hanpiite loongtang puipang ah, jaakhoh ah Jehudi loong erah lilih Ranglajatte loong anep. \v 17 \x - \xo 1:17 \xo*\xt Hbk 2:4 \xt*\x*Tumeah, Rangte tiitkhaap ih mina heh teewah damdoh epun lam ih mame tongthaajih ah erah dongbaat ha: erah langla mina neng tuungmaang ah ephang dowa ih ethoon tuk ih eje angtheng. Rangteele ni liiha, “O mina Rangte damdi tuungmaang jun ih epun ih tongla aba khopui tong ah.” \s Mina moongtaang \p \v 18 Rangte tenkhat ah rang nawa rangdah nyia ethih mina loong raang ih raaha, marah mina ih neng reeraang ethih nawa ih amiisak tiit ah tajat thuk rumka loong raang ih ah. \v 19 Rangte ih neng ah chamnaang etthuk ah, tumeah neng ih Rangte tiit ah jatcho ang rumta, Rangte heh teeteewah ih jatthuk cho ang rumta. \v 20 Rangte ih mongrep hoonta dowa ih, latupjih hemoong hechaang ah, babah uh lathoonjih, nyia esa dang ajang ah jatririh ih japtup rumta; erah loong ah Rangte ih hoonta huk akhaak loong ah thoidi jat hi. Erah thoih erah mina loong ah babah uh tajen leek rumka! \v 21 \x - \xo 1:21 \xo*\xt Eph 4:17,18\xt*\x* Neng ih Rangte ah jatcho, ang abah uh Rangte soomtuujih angta rah, neng ih tasoomtu rumka, adoleh heh suh lakookmi uh tali rumka. Erah nang ih bah neng ah thungko taklo, nyia neng tenthun ah laamang ni hahuung ih tongla. \v 22 Neng ih neng teeteewah suh jatwah ih thiik rumha, emah ih bah neng ah thungko mina loong; \v 23 \x - \xo 1:23 \xo*\xt Hodb 4:16-18\xt*\x* Ething Rangte ah soom dakbi, neng ih mina, phih awoh, hi awak nyia changkom daangraat loong laaphaang ah soomtu rumha. \p \v 24 Eno Rangte ih neng suh jootthih reeraang loong ah neng ten ih jamha jun ih reethuk rumla, eno neng chamchi ni erakriijih reeraang loong ah re rumla. \v 25 Neng ih eleek tiit loong ah ih Rangte amiisak tiit ah lenglek rumha; edongsiite Rangte ah lalek soom thang ih heh lakmaak loong ah soomtu rumha, heh ah roitang phoongpha theng lek ang kano ah! Amen. \p \v 26 Neng erah re thoidi, Rangte ih neng suh erakriijih reeraang asuh laan lungwaang thuk rumla. Minuh loong ah uh neng khoopiin ah minuh damdi marah doh lah angjih erah lam adi muungtuung thuk rumla. \v 27 Erah likhiikkhiik miwah loong ah banlam doh bah minuh damdoh khoopiinjih angta rah ah thiinhaat ano miwah damdam di we luungla likhiik ih muungtuung rumla. Miwah loong ah erakriijih nengneng muungtuungla, erah thoidi neng thetre thaang chamchojih angta rah nengneng ih jam rumha. \p \v 28 Tumeah erah miloong ah ih Rangte mongtham neng thung ni tathiin rumka, erah thoidi Rangte ih neng ah ethih lam ni reethuk rumla, eno neng loong ah lareejih ah re rumla. \v 29 Neng tenthun ah jaatrep ethih ih me thuk rumla, ethih reeraang, nyamnyook, nyia jootthih; neng tenthun ni emiksuk mui, etek haatmui, changrook, mokwaan mui, nyia chamnaang di cham thuk rumla. Neng chamchi ni ejoobaat mui \v 30 nyia esiit esiit ih thetbaat mui; neng ih Rangte ah miksuk rum, jeng lachaat thang, engaampo, nyia elonghoon noisok; neng ih lamthih rah ehan han ih boot jam rumha; neng ih nengnuh nengwah jeng uh takap rumka; \v 31 nengdi nengthung nengtak ah tajeeka; neng ih neng kakham jengkhaap ah takapka, nyia nengdi wahoh suh tenthet minchan ah tajeeka. \v 32 Neng ih jat eha arah mina loong tongsong rumla likhiik ah Rangte Hootthe ni tekcho eah. Ang abah uh, neng ah amadi re ruh ih rumla, eno wahoh suh nep noisok leh reethuk et rumha. \c 2 \s Rangte ih dande \p \v 1 \x - \xo 2:1 \xo*\xt Mat 7:1; Luk 6:37 \xt*\x*Nga joonwah, an ih mihoh edande nikah et uh? Erah ang abah, an o angkoh ju bah uh tachiim ru. Tumeah an ih wahoh ah dande uno, neng reela jun ih re ubah, an teeteewah dut haat et hu. \v 2 Seng ih jat et hi Rangte ih erah likhiik mih abah epun dande et ha. \v 3 Enoothong, nga joonwah an ih mih ah dande uno an teewah ah erarah ah reelu! An ih Rangte dande nawa epui eh ang ih nih thunhu? \v 4 Adoleh an ih heh elong minchan, enaanjih nyia ten lakhatjih jengkhaap loong ah thaaju heh et kohu. An ih kamkam ih jat et hu Rangte ah minchan Rangte, tumeah heh ih an suh esekthun lam ah taatwoot sui kohalu. \v 5 Enoothong an ten ah jong ajaan likhiik lajat thang ih anglu, nyia an ih an teeteewah Rangte tenkhat nyia kateng lampo Dandeeja thok ha doh ehan ih boot chamnaang suh jam hu. \v 6 \x - \xo 2:6 \xo*\xt Rsb 62:12; Tittk 24:12\xt*\x*Tumeah Rangte ih seng esiit esiit suh seng reeraang jun ih hethaang ah kohe. \v 7 Mararah mina ah ese mootkaat moh ela, eno hemen raksiit ah jam et ha, soomtu et ha, nyia latek roidong ah jam et ha; Erah loong asuh Rangte ih lathoonka roidong ah korum ah. \v 8 Rukho rah ih emoong lam adoh khoom suh liirum ano, neng nyamnyook nyia epun lam ah chiik rumha; Rangte ih erah loong asuh heh tenkhat rapne ih korum ah. \v 9 Ethih mootkaatte loong raang ih echam ejih nyia sattiiti angjih eje ang ah, jaakhoh ah Jehudi loong raang ih ang ah eno Ranglajatte loong raang ih nep ang ah. \v 10 Enoothong ese mootkaatte loong asuh Rangte ih soongraang, esoomtu, nyia semroongroong ah korum ah, jaakhoh ah Jehudi loong suh erah lidoh Ranglajatte loong suh nep koh ah. \v 11 \x - \xo 2:11 \xo*\xt Hodb 10:17\xt*\x*Tumeah Rangte ih warep ah eliili ih dande ah. \p \v 12 Ranglajatte loong adi Moses Hootthe tajeeta; neng ah rangdah ni tong rum ano Moses Hootthe laje thang ih mah rumta. Jehudi loong adi bah Hootthe ah eje angta; neng rangdah ah erah Hootthe rah ih dande rum ah. \v 13 Hootthe ah mina ih boichaat ruh ih thaang ih Rangte damdi epun ela ih liijih tah angka, erah nang ih bah Hootthe jun ih re adoh ba ang ah. \v 14 Ranglajatte loong adi Hootthe tajeeta; enoothong nengdi Hootthe lataat jeeta bah uh, neng tumjih re rum ah nengte nengwah banlam ah nengdi neng ngiija Hootthe angta. \v 15 Hootthe ih baat ha jengdang neng ten ni raangha ah neng reeraang nawa ih noisok rumha. Nengthung nengtak nawa eh uh amiisak ah dongjat rumta, mamah liidi mararah sa adi neng mat et joha eno mararah sa adi epang et rumha. \v 16 Erah thoih Ruurang Ese tiit jun ih ngah ih arah mamet baat rumhala, saasiit Rangte ih Jisu Kristo jengkhaap jun ih warep mina husah tenthun ah dande Sa doh dong rikri rum ah. \s Jehudi loong nyia Hootthe \p \v 17 Sendi mamah ah? Sen ih sen teeteewah suh Jehudi et liitan; eno Hootthe adi laalom anno Rangte damdi ejun ih tongsongli et thun anno ngaampo lan; \v 18 sen ih jat et han Rangte ih sen suh tumjih reethukjih angta rah ah; nyia sen ih Hootthe nawa marah epun ah erah danje ah ejat et han; \v 19 sen ih kamkam ih jat han edook loong raang ih sen ah lamsiitte nyia rangnak mong ni tongte loong raang ih sen ah weephaak, \v 20 thungko loong suh hukrenbaatte, nyia lajatte loong raang ih nyootte eah. Tumeah sen ih Hootthe nawa amiisak tiit loong ah jaatrep ah kamkam et jat han. \v 21 Mihoh loong asuh sen ih rapne ih nyootsoot han—enoothong sen teeteewah asuh mamah lanyoot ehan? Sen ih “Hot lahuh theng” et nyoot han—enoothong sensen ih maakah huh jan oh? \v 22 Sen ih nyoot han, “Mih sanuh sawah damdoh nak roomjup theng eah,”—enoothong sen maakah roomjup jan oh? Sen ih tongmih soom ah daan anno—erah soomtheng dowa hot maakah hukah jan oh? \v 23 Sen ih Rangte hootthe phan et hi et thun ano ngaampo lan—enoothong hootthe ah thet haat anno Rangte rakriijih maakah reejan oh? \v 24 \x - \xo 2:24 \xo*\xt Isa 52:5 (LXX)\xt*\x*Rangteele ni liiha, “Jehudi sen loong thoi ih, Ranglajatte loong ah ih Rangte tiit ah ethih lam ni thetbaat rum koha.” \p \v 25 Sen ih Hootthe lam ah phan an bah, sen khoopkhan banlam ah maak doh chap eah, enoothong sen ih hootthe lamok kap kanbah khoopkhanmuite loong likhiik ang an. \v 26 Ranglajatte, o khoopkhan cho lah angka bah uh, hootthe lam ah naririh et phan abah, Rangte ih erah mina ah khoopkhanchoite loong likhiik tanih jen thiikka? \v 27 Enoothong sen Jehudi loong ah, Ranglajatte loong ih dut haatte ang halan, tumeah sen ih marah Hootthe raang thiintan nyia sen khoop taat khantan ah phaaki et han; eno neng ih bah hootthe ah naririh et phan rumha, neng hansi ah lataat khan rumka bah uh ah. \v 28 Erah ang abah, amiimi Jehudi khoopkhan cho ah o ang ah? Rangkhoh khoopkhante loong ah laklak Jehudi tala angja. \v 29 \x - \xo 2:29 \xo*\xt Hodb 30:6 \xt*\x* Erah thatnang ih bah, mina heten hemong ni lekla loong abah amiimi Jehudi khoopkhanchoite loong jun ih ang ah, erah ah Rangte Chiiala mola, Hootthe ni raangthiin arah tah angka. Erah likhiik mina ah Rangte ih phoongpha ah, mina ih taphoongphaaka. \c 3 \p \v 1 Erah ang abah, Jehudi loong ah Ranglajatte tokkhodi tumjih dak seela? Adoleh khoopkhan banlam hoon thaang ah tumjih dak jeela? \v 2 Om, jaatrep ni dak jeela! Jaakhothoon ah Rangte ih Jehudi loong suh heh jengkhaap ah kap thukta. \v 3 Enoothong mararah ih lamok tuungmaang rumka bah mamah ang ah? Erah loong asuh Rangte ah tatam tuungmaang rumka? \v 4 \x - \xo 3:4 \xo*\xt Rsb 51:4 (LXX)\xt*\x*Emah tah angka! Mina loongtang khoonglap ang abah uh, Rangte abah amiisak jaatjaat, Rangteele ni amah liiha, \q1 “Sen jeng an doh epunjih ah jaatjaat dongjeng etheng; \q2 sen mat ih johan doh sen ih ejen jaatjaat etheng.” \p \v 5 Enoothong seng ethih re ih di uh Rangte ah epun jaatjaat ih boot jatthuk hali bah, seng ih mamet li ih? Heh ih chamnaang nyia tenkhat kohe doh Rangte ah emoong re ela ih emi li nih et ih? (Erah ah jojang ih cheng etjih tiit.) \v 6 Emah babah uh tah angka! Rangte ih epun lamdoh lamok dande ri bah, mongrep ah tang heh ih mamet jen dande ah? \p \v 7 Enoothong lapunkang bah uh Rangte mootkaat ah moh angno heh amiisak tiit ah ehan ih boot jatthuk ang bah, rangdah mina likhiik ngah ah mamah ma ih dut haat hang? \v 8 Emah ang abah amah tatam maaliike, “Raahan ethi ah re ih, ese ah toom thok ha suh ah?” Amiimi di mararah mina ih nga ah kaanju hangno emamah mat ih jootcho! Erah loong ah dut haat et ah, tumeah neng ah edut haatjih jaatjaat. \s O uh kateng tah angka \p \v 9 Ese, erah ang abah, Jehudi seng loong ah Ranglajatte nang ih tumjaat di dak se li? Tumjih di uh tadak seeke! Ngah ih ejen noisok ettang, Jehudi nyia Ranglajatte loongtang mina eliili rangdah ih panha, \v 10 \x - \xo 3:10-12 \xo*\xt Rsb 14:1-3 (LXX); Rsb 53:1-3 (LXX)\xt*\x* Rangteele ni liiha: \q1 “Wasiit taan o uh kateng tajeeka, \q2 \v 11 wasiit taan uh thungsek amuk \q2 adoleh Rangte rangsoomte amuk. \q1 \v 12 Thoontang Rangte jiin nawa doksoon eta; \q2 neng thoontang ethih lam ni kala; \q2 o uh tapun reeka, wasiit taan uh tapun reeka. \q1 \v 13 \x - \xo 3:13 \xo*\xt Rsb 5:9; Rsb 140:3\xt*\x* Neng jengkhaap ah mangbeng luung likhiik; \q2 neng tuuhih ah eleek tiit baat theng, \q2 neng tuikhoop nawa jengkhaap loong ah echo ejih pu jik likhiik; \q2 \v 14 \x - \xo 3:14 \xo*\xt Rsb 10:7\xt*\x*neng tiitwaan adi khadikdik etamjam jengkhaap ih meela. \q1 \v 15 \x - \xo 3:15 \xo*\xt Isa 59:7,8\xt*\x*Neng loong ah ethet haat nyia etek haat suh sukramram; \q2 \v 16 neng maanah khoom ah neng pho adi ethih totoh. \q1 \v 17 Neng ih semroongroong lampo ah tajatka, \q2 \v 18 \x - \xo 3:18 \xo*\xt Rsb 36:1\xt*\x*adoleh Rangte raacho ah neng ih tajatka.” \p \v 19 Amadi seng ih jat ih di Hootthe dowa jaatrep ah, o mina erah Hootthe khu adi songtongte loong asuh ba baat ha, eno mina loong ah takah jeng thukka ang ah, nyia mongrep ah Rangte suh dande thuk ah. \v 20 \x - \xo 3:20 \xo*\xt Rsb 143:2; Gal 2:16\xt*\x*Erah thoih o Hootthe jun ih mola loong abah Rangte damdoh tapunka ang ah; Hootthe ih bah seng ah rangdah mina ih dongjat thuk suh ba liiha. \s Rangte damdoh mame jen pun ih \p \v 21 Enoothong amadi Rangte ih mina heh damdoh mame pun songtongjih rah dongjat etthuk hali. Erah raangtaan ih Moses Hootthe nyia Khowah loong ih haaki taat korum abah uh, Hootthe ah tumjih takah etke. \v 22 \x - \xo 3:22 \xo*\xt Gal 2:16 \xt*\x*Mina loong ah Jisu Kristo suh laalom rumla jun ih Rangte ih kateng ang thuk rumla. Rangte ih erah Jisu Kristo suh laalomte loong raangtaan ih reeta, tumeah erah di edandeejih jihoh tumjih takah jeeka: \v 23 mirep ah rangdah ni ang thoidi Rangte ih puipang thengta dowa haloh ih hoon rumla. \v 24 Enoothong marah mina suh thaangmuh lakkot minchan korumha loong ah heh damdi neng pongwan angthukte Jisu Kristo jun ih kateng ang thuk rumla. \v 25-26 Rangte ih Jisu Kristo ah loongtang khosa ih kokaat taha, heh sih janhaatta asuh laalom rum ano mina rangdah biin anaan raangtaan ih lampo ih hoon ah. Rangte ih Heh ah kateng ih noisok suh reeta. Teewadi bah mina rangdah ah hiiksok nyi enaan kah etta, amadoh bah ethih ese ah dande et ah, tumeah heh kateng ah noisok ah. Emamah ih Rangte ih heh ah kateng ih jatthuk hali erah raang ih o mina Jisu Kristo suh hanpiite loong ah uh kateng et hoon thukla. \p \v 27 Erah ang abah, seng ngaampojih tumjih jeela? Tumjih uh tajeeka! Erah tumjih thoilam di hoonla? Hootthe lamphan kino tam angla? Tah angka! Seng hanpi jun ih angla. \v 28 Hethoondi seng ih jat idi, mina ih hanpi ehi jun ih ba Rangte ih kateng ih hoon thuk hali, Hootthe ih baat hali raangtaan ih tah angka. \v 29 Adoleh Rangte ah Jehudi loong Rangte laklak tam ang koka? Heh ah Ranglajatte Rangte tatam ang koka? Neng Rangte elang ju eah. \v 30 \x - \xo 3:30 \xo*\xt Hodb 6:4; Gal 3:20\xt*\x*Rangte ah esiit, heh ih Jehudi nyi Ranglajatte loongtang neng laalom jun ih ba Rangte ngathong nah kateng ih hoon rum ah. \v 31 Emah ang abah laalom thoidoh Hootthe ah chiik haat tam et ih? Emah babah uh tah angka; erah nang ih bah Hootthe ah emaak etheng. \c 4 \s Abraham ah nyootbaat theng \p \v 1 Erah ang abah, sengte sengwah jih ajaat Abraham asuh seng ih tumjih li ih? Heh ih jatje arah tumjijih rah ah? \v 2 Heh reeraang dang ajang jun ih Rangte ngathong nah Abraham ah kateng angta bah, heh ah engaampo jih angta—enoothong Rangte miksok dobah tajen ngaampooka. \v 3 \x - \xo 4:3 \xo*\xt Rangph 15:6; Gal 3:6\xt*\x* Rangteele ni liiha, “Abraham ih Rangte ah tuungmaang etta, erah tuungmaang jun ih Rangte ih heh ah kateng et thiikta” \v 4 Marah mina moot ni kala abah lakbi thaang ah chola, erah suh thaangmuh lakkot liijih tah angka; erah chola ah heh lakniik thaang. \v 5 Enoothong, marah mina heh mookaat suh lah angthang ih heh hanpi suh laalomte ah, ethih ah ese et jenlekte wah Rangte suh hanpiila, eno erah hanpiila thaang ah kateng mina et thiik ah. \v 6 Erah raang ih Dewid ih, o mina neng mootkaat muh taat ang abah uh, Rangte ih kateng et thiik rum ano tenroon chote loong asuh amet liiha: \q1 \v 7 \x - \xo 4:7: \xo*\xt Rsb 32:1,2\xt*\x* “O thetre biin anaan ha loong ah tenroon ang ah, \q2 nyia neng rangdah biin anaan ha loong uh tenroon ang ah! \q1 \v 8 Marah mina rangdah Teesu ih larookweka loong ah tenroon ang ah!” \p \v 9 Erah tenroon tiit ah Dewid ih baat ha rah khoopkhan banlam hoonchoote loong suh laklak tam baat ha? Emah tah angka! Erah khoopkhan banlam hoon mute loong suh nep baat ha. Tumeah Rangteele ni amet liiha, “Abraham ih Rangte suh hanpiita, erah thoidi heh ah Rangte ih kateng et thiikta.” \v 10 Erah babah angta? Abraham heh khoopkhan banlam maang hoon di tam angta, tamale erah lini angta? Erah heh khoopkhan banlam maang hoon di angta, lini tah angka. \v 11 \x - \xo 4:11 \xo*\xt Rangph 17:10\xt*\x* Abraham khoopkhanta banlam ah sin esiit angta heh ah Rangte suh hanpiite ang kano laalek heh ah kateng ih thiikjih angta. Erah thoidi Abraham ah deek akaan ni chiiala pan loongtang raangtaan ih hewah roop angta, mina loong neng khoopkhan banlam hoon muh taat ang abah uh, Rangte suh hanpiite loong abah heh ih kateng et thiik ah. \v 12 Abraham ah khoopkhan banlam hoonchoote loong raangtaan ih uh neng waroop, erah langla khoopkhan luulu lah angthang ih, sengte sengwah Abraham heh khoopkhan banlam maang hoon di laalomta ah likhiik neng loong ah uh emamah ih laalomla. \s Rangte kakham ah tuungmaang jun ih choh ah \p \v 13 \x - \xo 4:13 \xo*\xt Rangph 17:4-6; 22:17,18; Gal 3:29\xt*\x*Rangte ih Abraham nyia heh sutoom satoom loong suh kakhamta adi mongrep ah heh raangtaan ang ah ih baatta, eno amiimiisak langta, erah langla Abraham ih Hootthe liphan thaang ih tah angta, enoothong heh hanpi nyia Rangte ih heh ah kateng et thiik thoidi angta. \v 14 \x - \xo 4:14 \xo*\xt Gal 3:18\xt*\x*Tumeah Rangte kakham ah Hootthe lathong ni songtongte loong raangtaan ih mok ang abah, heh suh tuungmaang nyia heh kakham ah thaangmuh ih hoon ah. \v 15 Hootthe ih Rangte tenkhat ah datpoon ah; enoothong marah di hootthe tajeeka, erah doh hootthe thaangju theng uh tajeeka ang ah. \p \v 16 \x - \xo 4:16 \xo*\xt Gal 3:7\xt*\x* Erah thoidi kakham ah tuungmaang jun ih ang ah, tumeah Rangte kakham ah Abraham sutoom loong suh thaangmuh ih kottheng thiinta—Hootthe lathong ni songtongte loong suh laklak lah angthang ih, Abraham ih hanpiita likhiik o ih hanpiiha erah loong suh nep koha. Erah thoidi Abraham ah chiiala lam ni seng waroop; \v 17 \x - \xo 4:17 \xo*\xt Rangph 17:5\xt*\x*Rangteele ni liiha likhiik ah, “Ngah ih an deek akaan rep raangtaan ih waroop ang thuk ha.” Erah kakham ah, marah Abraham ih hanpiita Rangte miksok di ese—tek nawa ngaakthing thukte nyia heh jengkhaap nawa ih jaatrep maangdi lajeeta loong ah jen dongsiitte Rangte suh ah. \v 18 \x - \xo 4:18 \xo*\xt Rangph 15:5\xt*\x*Laalomjih lah angka di, Abraham ih hanpi nyia laalom etta, erah thoih “deek akaan rep waroop ang thukta.” Rangteele ni liiha likhiik ah, “An sutoom satoom loong ah reksih thanthan ih jaatjaang ah.” \v 19 \x - \xo 4:19 \xo*\xt Rangph 17:17\xt*\x*Erah tok adi Abraham ah paang chaasiit angta; enoothong teekaang taat ang abah uh heh tuungmaang ah kamkam angta, amiidi heh ah tek nanah angta eno heh minuh Saara uh heh sah tajeeta. \v 20 Heh tuungmaang jun ih Rangte kakham asuh tenchi tah angta; heh tuungmaang adi chaan aphaan eje angta, eno heh ih Rangte rangphoong ruh eta. \v 21 Rangte kakhamta asuh Abraham ah kamkam ih laalomta. \v 22 Erah thoidi Abraham ah, heh tuungmaang jun ih “Rangte ih kateng ih thiikta.” \v 23 Marah Abraham suh “Kateng et liita” erah langla heh suh luulu li tiit taraangka \v 24 Seng loong o kateng et thiik he erah loong raangtaan ih nep raangha nyia Jisu Kristo tek nawa we ngaakthing thukta ih hanpiihi loong ah suh nep raangha. \v 25 \x - \xo 4:25 \xo*\xt Isa 53:4,5\xt*\x*Tumeah seng rangdah thoi ih heh roidong ah tek haat thukta, eno Rangte ngathong nah seng loong ah kateng angsuh we ngaakthing thukta. \c 5 \s Rangte damdi epun \p \v 1 Eno amadi bah seng ah Rangte jiinko ni seng tuungmaang jun ih epun angli, Teesu Jisu Kristo mendi seng Rangte damdi semroongroong ih tongli. \v 2 Amadi marah seng ih Rangte minchan jat jahali ah langla Jisu Kristo minchan nyia heh suh tuungmaang ih no baajen tongsongli. Erah thoih seng ah Rangte chaan aphaan asuh laalom ih no tenroon angli! \v 3 Cham anaang di nep seng tenroon angli, tumeah chamnaang nawa ih ba ejen naan etjih chaan ah dongla, \v 4 enaan et hi rah ih Rangte ah dongjat thuk hali, eno heh dongjat hi rah ih seng suh laalom ah dongsiit kohali. \v 5 Erah laalom rah ih seng tahaamtaam thukri, tumeah Rangte ih heh minchan ah seng ten ni Esa Chiiala jun ih thunthuk hali, erah ah seng suh Rangte heh thaangmuh lakkot. \p \v 6 Seng larooklata angtokdi Kristo ah Rangte ih danje thoi ih rangdah mina loong raangtaan ih ti ra taha. \v 7 Kateng mina raang ih tek suh o bah uh echaan cho ah. Nyia ese mina raang ih uh etek ah echoojih angla. \v 8 Enoothong Rangte ih seng tumthan et minchan hali rah noisok et hali—erah langla seng loong rangdah mong ni tong tokdi Jisu Kristo ih heh roidong ah seng loong raang ih koja taha! \v 9 Heh sih jan tungthoidi \f + \fr 5:9\fr*\fq Heh sih jan tungthoidi;\fq*\ft adoleh\ft*\fq heh roidong kot thoidi\fq*\f* seng ah Rangte ngathong ni epun ang thuk hali; eno seng loong ah Rangte tenkhat nawa ehanko ah puipangte ang hali! \v 10 Seng loong ah Rangte piiara angti, enoothong heh Sah tiita jun ih seng ah heh joonte ih hoon hali. Amadi seng ah Rangte joonte angli bah, Kristo roidong ih seng ah hantek et puipangte ang hali! \v 11 Enoothong erah luulu tah angka; Rangte ih Teesu Jisu Kristo jun ih seng ah heh joonte ih hoon thuk heeno amadi tumthan tenroon angli. \s Adam nyia Kristo \p \v 12 \x - \xo 5:12 \xo*\xt Rangph 3:6 \xt*\x*Mongrep ni rangdah ah wasiit tungthoidi thok taha, eno heh rangdah thoi tek ah nep thok taha. Erah thoidi laalek, mina ah rangdah thoidi etekjih ih hoonla tumeah mirep ah rangdah ni totoh. \v 13 Hootthe maang koka jaakhoni rangdah ah mongrep ni eje angta; enoothong marah di Hootthe tajeeta erah di rangdah uh tarookweta. \v 14 Eno Adam tok dowa ih Moses tuk ih, Adam thetreeta likhiik mina loong ah lataat thetre rumta bah uh neng ah etek ih pan ruh ih rumta. \p Adam ah mih wasiit lakngah nah eraak ete wah ah likhiik angta. \v 15 Enoothong erah wanyi ah eliili tah angka, tumeah Rangte thaangmuh lakkot ah Adam rangdah likhiik tah angka. Elang eah warep mina ah wasiit rangdah tungthoidi tekla. Ang abah uh Rangte minchan ah erah tokkhodi elongthoon, erah thoidi Jisu Kristo wasiit luulu minchan jun ih heh thaangmuh lakkot ah warep mina suh chokoha. \v 16 Erah damdi Rangte thaangmuh lakkot nyia mina wasiit rangdah ah maama dook angla. Rangdah esiit lini, “Moong ataang” loong ah edande rikri jih hoonta; enoothong rangdah hantek ih hoon lidi “Lamoongtaang” thaangmuh lakkot ah thok taha! \v 17 Elang eah amiimiidi mih wasiit rangdah tungthoidi mina jih ah etek ih panta. Enoothong Jisu Kristo wasiit luulu moh ra taha rah ah tumthan elongthoon tiit ah! Rangte minchan ehan ih chote loongtang nyia heh ngathong ni thaangmuh ih epun ang thukla loong ah Kristo ih neng roidong doh pan et rum ah. \p \v 18 Erah raang ih, wasiit rangdah thoidi loongtang mina ah dut haatta, erah likhiikkhiik kateng wasiit reeraang nawa ih uh warep mina roidong ah jen pang et ah eno roidong ah koh ah. \v 19 Wasiit thetre thoidi mih rep ah rangdah ih hoonta, emamah mina wasiit Rangte jengchaatchaat ih thoidoh uh mirep kateng ih hoon ah. \p \v 20 Hootthe ah ethih reeraang jaatjaang suh dong thukta; enoothong marah di rangdah jaatjaang ah, erah doh Rangte minchan ah ehanthoon ih jaatla. \v 21 Eno erah raangtaan ih, Rangdah ih pan thoidi tek ah chola bah, Rangte minchan reh uh kateng ang thoidoh epan et ah, eno seng Teesu Jisu Kristo jun ih lathoonka roidong adoh thoksiit he. \c 6 \s Etek ah rangdah ni khothing ah Kristo Damdi \p \v 1 Erah ang abah, seng ih mamet li ih? Seng ah rangdah nah Rangte minchan ah boot chosuh tongruh ejih tamang ah? \v 2 Babah uh Tatongke! Seng ah rangdah thoi laalek tiili—erah doh mamah maakah ih tong ih? \v 3 Tumeah sen ih ejat jaatjaat ehan seng loong ah Jisu Kristo damdi roop ih no juungtem ti adi, heh tektheng adi roongroop temti. \v 4 \x - \xo 6:4 \xo*\xt Kol 2:12\xt*\x*Erah thoidi seng juungtem nawa ih ba, heh mangbeng adi roong beng heeno he damdi roong tekli, mamah liidi Kristo tek nawa heh Wah chaan phaakjaaja dowa ih ngaaksaatta ah likhiik, seng uh emamah ena roidong ah toom choh ih liihi. \p \v 5 Seng ah heh tiita adi roongti liibah, heh tek nawa ngaakthingta adoh uh seng ah eroong ngaakthing eh ih. \v 6 Eno seng ih jat ehi seng ehak dowa roidong ah Kristo damdi banphak ni tek haatta, mamah liidi ehak roidong dowa rangdah chaan aphaan ah thet haat suh, eno rangdah suh seng ah heh dah lakah ang raang ih ah. \v 7 Erah thoih, seng etek eidi seng loong ah rangdah chaan nawa epui eli. \v 8 Seng Kristo damdi tekli bah, seng ih hanpi ehi heh damdoh eroong tong nep eh ih. \v 9 Tumeah seng ih jat et hi Kristo ah tek nawa engaakthing eta eno heh babah uh takah we tiika—etek ih heh ah takah panka. \v 10 Heh ah etek thoih, rangdah chaan aphaan rah ih heh ah takah jenka, amadi heh Rangte damdi heh roidong ah ething tongla. \v 11 Erah likhiikkhiik, sen ih rangdah ah je toktok dobah, senteewah tekcho ih samthun an, enoothong Rangte damdoh Jisu Kristo jun ih roomtong anno ba thingtong an. \p \v 12 Sen hansi tenthun ah phomok kap an suh sen sakpuh ah adowa ih rangdah ih nak jaatjaat toom panhan. \v 13 Adoleh anlak an lah ah ethih nah rangdah suh lajaatjaat maak thuk theng. Erah nang ih bah, etek nawa ngaak saatsiit choi likhiik senteewah ah Rangte suh koh an nyia senpuh sensak ah kateng lampo nah heh suh maak thuk an. \v 14 Rangdah ah sen changte nak jaatjaat toom ang ah; tumeah sen ah hootthe jun ih tasongtong kan, erah nang ih bah Rangte minchan ni tonglan. \s Kateng dah loong \p \v 15 Emah ang abah? Seng rangdah ah dah ruh tame ih, tumeah seng ah Hootthe lathong ni lah angthang ih Rangte minchan ni tongthoih eah? Babah uh tah angka! \v 16 Sen ih amiimi jat ehan, sen puh ah dah ang raangtaan ih o suh bah uh koh anbah, sen ah erah changte wah jengchaatchaat dah elang jaatjaat ete—etek thukte rangdah ang koja oh, adoleh Rangte jengchaatchaat eah ano Rangte damdoh kateng tongte ang koja oh. \v 17 Enoothong Rangte suh lakookmi! Tumeah pootsiit sen rangdah suh heh dah taat angtan bah uh, sen suh nyootsoot tahan amiisak tiit adi senthung sentak ah koh anno chokap han. \v 18 Sen loong ah rangdah nawa doksoon thuk hanno kateng dah ih hoonlan. \v 19 (Sen loong ah hansi ni larooklata ang thoi ih jojang jengkhaap lam ih baat rumhala.) Pootsiit sen ih senteewah ah ethih nyi esot suh koh anno ethih suh dah thuktan. Erah likhiik amadoh sen sakpuh putang ih esa ang raang ih koh anno kateng dah jaatjaat ih hoon an. \p \v 20 Sen loong ah rangdah suh heh dah angtan adi, kateng ih tapan tahan. \v 21 Ehak di reetan dowa thaang ah tumjih chotan amadoh erakri eesuh ah? Erah tok dowa thaang abah etek ba hanih! \v 22 Enoothong amadi sen ah rangdah nawa puipang hanno Rangte dah ih hoon lan. Erah thaang ah sen ih esa roidong nyia lathoon theng roidong cholan. \v 23 Tumeah rangdah thaang ah—etek koha; enoothong Rangte di heh thaangmuh lakkot ah seng Teesu Jisu Kristo damdoh roop jun ih lathoon theng roidong ah. \c 7 \s Kuhoon tiit di toobaat \p \v 1 Nga joonte loong, ngah ih baat rumha jengkhaap ah sen ih esamjat jaatjaat ete, tumeah sen ih Hootthe tiit ah ejat ehan. Hootthe ih mina ah ethingtong pootdoh luulu pan ah. \v 2 Jengthaak ih, minuh nookcho ah, heh sawah ething mathan ih tong ah erah pootdoh ba song ah; enoothong heh sawah ah ti ano ba, minuh ah hootthe jun ih heh sawah damdi songta dowa ah sakchaak ih hoon ah. \v 3 Lah angka bah, heh sawah ething tokdoh wahoh damdoh mok chosong abah, erah nuh asuh Hootthe jun ih roomjup matkapte et li ah; enoothong heh sawah ah ti abah, heh ah sakchaak ih hoon ah eno wahoh damdoh we chosong abah roomjup mat ah takah jeeka. \v 4 Nga joonte loong, sen doh uh emamah angla, maatok doh Hootthe ah je ah, sen loong nep uh etek ejih ang an, tumeah sen ah Kristo hepuh hesak ni esiit; eno amadi sen ah tek nawa ngaakthingte wah heh raangtaan ih hoon lan, Rangte mootkaat adoh seng loong chap suh ah. \v 5 Tumeah seng hansi tenthun jun ih tongsongti adi, seng sak nawa rangdah tenthun loong ah Hootthe ih boot jatthuk ha, eno seng moti loong ah thoontang etek nah thoon ah. \v 6 Enoothong amadi bah, seng ah Hootthe nawa epui eti, tumeah seng phaatak ni sak tahe ah etek nawa ih jenti. Seng loong ehak Hootthe raangthiinta jun ih takah moke, erah nang ih bah ena Chiiala lam ih moh ih. \s Hootthe nyia rangdah \p \v 7 \x - \xo 7:7 \xo*\xt Hpkt 20:17; Hodb 5:21\xt*\x*Erah ang abah ah, rangdah ah Hootthe ni ejen li tam et ih? Tami liike! Erah nang ih bah rangdah ah tumjih ah ih Hootthe ih thong jatthuk halang. Hootthe ih, “Mih hukkhaak suh nak lungwaang uh,” ih lamok baatta bah, erah likhiik tenthun ah lajat thang ih moktong thengtang. \v 8 Erah jengdang thoih ba rangdah rah ih jat ano nga ten ni jaatrep nyamnyook tenthun ah hukdong thukla. Hootthe ah lah angta bah, rangdah abah tekmang. \v 9 Ngah teeteewah uh ehak di Hootthe muh ih tongtang; enoothong jengdang ah dong haano, rangdah ah dongthingta, \v 10 eno ngah ah tekmang ih dongjat tang. Eno marah jengdang ih ngah suh roidong kotjih angta rah ih, etek ah jatthuk tahang. \v 11 \x - \xo 7:11 \xo*\xt Rangph 3:13\xt*\x*Rangdah rah ih lampo ah choh ano, nyia jengdang jun ih mokwaan hangno tek haat tahang. \p \v 12 Erah ang abah, Hootthe nyi jengdang ah esa, kateng, nyia ese nep. \v 13 Enoothong marah ese rah ih tekthuk halang ih liijih tama? Emah tah angka! Erah reete ah Rangdah angta; jengdang ah maak ano rangdah ih tekthuk tahang, tumthoi ah liidi rangdah ah rangdah jaatjaat ih noisok suh ah. Erah raang ih rangdah ah echoojih ehan han ih hoonla ih jengdang nawa ih noisok hali. \s Seng laktung ni daanmui \p \v 14 Seng ih jat ehi Hootthe ah moong achaang; enoothong ngah hansi mina, rangdah suh heh dah ang raangtaan ih sang tahang rah. \v 15 \x - \xo 7:15 \xo*\xt Gal 5:17\xt*\x*Ngah ih nga tumjaat reeraanglang rah tasamjat kang; erah thoidi ngah marah reejih angta rah lareethang ih; marah ngah ih chiik hang erah ah reelang. \v 16 Ngah lareejih ah reekang no Hootthe ah epun ju angka ih thang hang. \v 17 Erah thoidi marah ngah ethih reelang erah ngah tareekang; nga sak ni tongte rangdah rah ih reethuk halang. \v 18 Ngah ih jat ehang— nga hansi dang ajang adi ese ah taroong tong ra. Nga ese reethung taat angang bah uh, erah ah ngah tajen reekang. \v 19 Eseejih re suh ngah taat nooktang ah tareekang; erah nang ih bah marah ethih re suh lataat nooktang ah reelang. \v 20 Ngah marah lareejih ah mok re ang bah; erah langla nga teewah tareekang nga sak ni tongla rangdah rah ih reethuk halang. \p \v 21 Eno arah hootthe ah nga roidong di moh ruh ela: mabah ngah ih ese reeraang ah taatthun koleh ethih ah reejih ih hoonla. \v 22 Nga chiiala ah Rangte Hootthe asuh rapne ih roonla. \v 23 Enoothong ngaapuh ngaasak ni Hootthe jaat hoh moh arah japtup hang marah ngaathung ngaatak ni thunhang adi daan muila ra ah. Erah ih ngaapuh ngaasak ah rangdah hootthe phaatak adi tangsak halang. \v 24 Ngah ah tumthan thungjoong theng ah! Arah puh asak ah ih tek lam nah siit hang adoh o ih jen panghang? \v 25 Rangte suh lakookmi liihang, Teesu Jisu Kristo jun ih arah reekot thoi ah! \p Erah thoidi, ngah di amangla: nga teewah ih Rangte hootthe ah ngaathung ngaatak jun ih jen moh ang, rangdah hootthe abah nga hansi puh asak nawa ih moh ah. \c 8 \s Chiiala roidong \p \v 1 Amadi o mina Jisu Kristo damdi roongroopla loong abah tadut haatka. \v 2 Tumeah Chiiala hootthe, seng roidong kotte rah ih Jisu Kristo damdi roongroop thuk hangno etek nyi rangdah hootthe dowa puipang halang.\f + \fr 8:2 \fr*\fq halang; \fq*\ft mararah leedap adi \ft*\fq halan; \fq*\ft rukho adi \ft*\fq halih et raangha.\fq*\f* \v 3 Hootthe jun ih marah mina hansi ah larooklata ang thoidi tajen reeta, erah ah Rangte jen reeta. Rangte ih heh Sah ah mina jun ih daapkaat haano rangdah ah dut haat ra taha, heh Sah ah rangdah mina seng likhiik ih daapkaat haano seng rangdah saasiit tahe. \v 4 Rangte ih erah reeta ah langla, Hotthe ih marah baat ha erah seng toom re ih seng hansi tenthun lam ih lah angthang Chiiala jeng ah chaat lam ih ah. \v 5 O mina hansi dang ajang ih baat ha jun ih tongsongla loong ah, nengthung nengtak ah hansi dang ajang ih ju maak ah. O mina Chiiala ih baat ha jun ih tongsongla loong ah ih nengthung nengtak uh Chiiala suh maak thuk ah. \v 6 Hansi dang ajang ih maak ha loong ah etek choh ah; Chiiala ih maak ha loong ah latek roidong nyi tengmangmang roidong ah choh ah. \v 7 Erah thoidi mina hansi dang ajang ni tongte loong ah Rangte piiara ih hoonla; tumeah Rangte hootthe ah neng ih tachaat rumka nyia tabaam miichaat rumka. \v 8 O hansi dang ajang jeng ah chaat ha loong ah ih Rangte ah tami roon thukka. \p \v 9 Enoothong, sen sak nah Rangte Chiiala ah roong tongha bah—hansi ih jamha jun ih sen tatong kan ang an; erah nang ih bah Chiiala ih baat ha jun ih tong an. O mina di Kristo Chiiala tajeeka erah mih ah heh mina tah angka. \v 10 Enoothong Kristo sen damdi tong abah, rangdah thoi taat tek anbah uh, Chiiala ah sen roidong\f + \fr 8:10 \fr*\fq Chiiala ah sen roidong ang ah\fq*\ft adoleh\ft*\fq sen chiiala ah ething ang ah.\fq*\f* ang ah, tumeah sen ah Rangte damdi epun ang thoidi, sen hansi puh asak ah rangdah nah taat ti ang abah uh ah. \v 11 \x - \xo 8:11 \xo*\xt 1Kr 3:16\xt*\x* Jisu Kristo tek nawa ngaakthing thukte Rangte Chiiala ah sen damdoh roongtong ha bah, Kristo tek nawa ngaaksaat thukte rah ih, sen etek etheng puh asak adoh heh Chiiala ah sen damdoh roong jeeha, eno sen suh roidong ah kohan. \p \v 12 Erah thoih ngaapho ngaano loong, seng ah seng hansi ih jamha jun doh lajaatjaat tongtheng. \v 13 Tumeah sen hansi jun ih tongtha anbah etek ean; enoothong Esa Chiiala jun ih sen rangdah reeraang ah tek haat anbah ething tong an. \v 14 O mina Rangte Chiiala ih siit ha abah, Rangte sah ang ah. \v 15 \x - \xo 8:15-17 \xo*\xt Gal 4:5-7 \xt*\x*\x - \xo 8:15 \xo*\xt Mk 14:36; Gal 4:6\xt*\x*Tumeah, Rangte ih kohalan Chiiala rah ih sen dah tahoon thuk ran nyia tacho thuk ran; erah nang ih bah, Chiiala ih Rangte suh asah ih hoon halan, eno erah Chiiala moong achaang jun ih Rangte suh, “Ewah! Ewah!” ih eriing eno ejen poon et ih. \v 16 Rangte Chiiala ah sengchi sengla damdi roongroop haano seng ah Rangte suh asah ih dongjat thuk hali. \v 17 Seng ah Rangte sah angli bah, marah Rangte ih heh mina raangtaan ih romseetam ha rah seng chojih ang ah, erah dam ih Rangte ih Kristo suh marah thiinha rah uh seng eroong choh eh ih; tumeah Kristo ih chamnaang huita rah seng ih jen roonghui ih bah, heh rangka sa doh uh seng eroong rangka et he. \s Lakngah nah rangka \p \v 18 Ngah ih jat angdi seng amadi marah chamnaangli erah ah lakngah ni seng suh erangkaajih bantongla loong dam adoh tajen toobaatke. \v 19 Jaatrep dongsiitta loong ah ih Rangte ih heh saloong maatok doh dong ra thuk ha ih bantho rumha. \v 20 \x - \xo 8:20 \xo*\xt Rangph 3:17-19\xt*\x* Tumeah heh lakmaak loong asuh neng tum raangtaan ih dongsiitta rah lah ang thuk suh dut haat rumta, enoothong neng thung nawa ih lah angthang, Rangte thung jun ih dut haat rumta. Ang abah uh laalomjih eje \v 21 sa siit mathan dongsiitta loong ah neng mih dah ang rumta dowa edoksiit et rum ah, eno Rangte suh asah rangka sa doh neng ah uh eroong rangka et rum ah. \v 22 Amadi tuk ih heh ih dongsiitta loong ah noonuh neng sah tupdi kacham arah likhiik ih chamnaang rumla. \v 23 \x - \xo 8:23 \xo*\xt 2Kr 5:2-4\xt*\x*Enoothong erah dongsiitta loong laklak tachamka; seng loong suh Rangte Esa Chiiala phangkhothoon lakkot kotahe loong anep seng cham chamchi nah roong chamnaangte angli, tumeah seng ih Rangte ih heh sah toom ih hoonhe ih bantho hi nyia sengpuh sengsak ah rangdah nawa doksiit hali. \v 24 Tumeah seng laalom jun ih ba seng ah puiti; enoothong seng ih marah seng mik ih japtup ih no laalom hi asuh bah seng ih amiisak laalom ih tajen liike. O mina kalaalom ah marah heh mik ih japtup ha asuh ah? \v 25 Enoothong marah seng mik ih lajaptupke asuh juuba laalomli; erah thoidi naan ih no ban sok hi. \p \v 26 Erah likhiik Chiiala rah uh seng hansi ah larook lata tokdi, seng chosok suh ra hala. Tumeah seng ih Rang mamet soom ah erah uh tajatke; Chiiala heh teeteewah ih rangsoom kohali eno erah jengkhaap nawa ih tami dongjengta. \v 27 Eno Rangte, seng tenthun mongtham jatte warah ih Chiiala ih tumjih thunha erah jat eha; tumeah Chiiala ih heh mina raangtaan ih heh ten ni tumjih thunha loong ah Rangte suh jatthuk ha. \p \v 28 Seng ih jat ih di Rangte ah, jaatrep di heh suh nookte raang ih ese ih reela, o heh motkaat jun ih poonta loong raang ih ah. \v 29 O mina Rangte ih maangdi heh mina danjeecho ih thiikta loong ah heh samiimi likhiik maama ih danthiinha, eno ba heh Sah ah hanpiite wahoh loong nang ih thiikkhoh et thiik ah. \v 30 Eno marah, Rangte ih danthiinha loong ah poon rum ano; heh damdoh epun ejun ang rum ah, eno neng loong Rangte damdoh roong rangka rum ah. \s Jisu Kristo jiinni rangte minchan \p \v 31 Emah ang abah arah loong tiit asuh, seng ih tumjih li ih? Rangte ah seng damdi ang hala bah, o ih we jen siikhaam he? \v 32 Rangte ih bah tabaam siikhaam ri, heh Sah botseh lachiim thang ih seng loong raang ih daapkaat taha! Heh ih heh Sah kotahe—erah ang abah seng suh uh jaatrep thaangmuh ih taba jen kori? \v 33 Rangte ih danjeeha mina ah o ih jen joonnaam ah? Rangte heh teeteewah ih botseh tathika liiha! \v 34 Erah ang abah neng ah o ih jen dut haat ah? Jisu Kristo marah tek nawa ngaakthingta, eno heh wah reeni jaawako adi tongwang ano seng raang ih rangsoom wangla rah ih uh tadut haatka! \v 35 Erah ang abah, Jisu Kristo minchan nawa seng ah o ih maajen pheehoom he? Cham anaang ih tamjen pheehoom he, tama kaatthet ih ah, tama phate joonnaam ih ah, tama ramtek ih ah, tama changthet ih ah, tama echoojih reh ah, tama etek ih ah? \v 36 \x - \xo 8:36 \xo*\xt Rsb 44:22 \xt*\x*Rangteele ni liiha, \q1 “Sen loong raangtaan ih seng saarookwih choophaan phaan ih tekjih ni tongli; \q2 Seng ah saapsah ebit suh ban thiin arah likhiik et thiik hali.” \m \v 37 Emah tah angka, erah loong abah seng minchante wah men nawa ih seng loong ih ejen jen etti! \v 38 Erah thoih ih ngah ih kamkam ih tuungmaang lang, heh mongnook dowa tumjih eh uh tajen pheehoom ri: etek ih uh adoleh roidong ih uh, rangsah loong ih uh, adoleh Rangmong nawa jaat hoh chaan aphaan eh uh, amah dowa hasong eh uh adoleh lakngah nawa hasong eh uh, \v 39 mongrep khoh nawa eh uh, adoleh mongrep khu nawa eh uh—jaatrep dongsiitta loong dowa tumjih reh uh seng Teesu Jisu Kristo jun ih Rangte mongnook nawa tajen paaksiit ri. \c 9 \s Rangte nyia heh mina \p \v 1 Ngah ih ami tiit baat hang; ngah Kristo mina eno ngah ih eleek tiit tabaat kang. Ngaathung ngaatak ah, Esa Chiiala ih maak halang, erah damdi ngah suh eleek tiit tabaat thuk rang \v 2 nga chamnaang tumthan ehan ah ih taatli ang bah uh, adoleh ngah ten sat ah lathoon thang taat ang abah uh, \v 3 nga mina ngaasi ngaahan loong raangtaan ih ah! Neng tungthoih nga ih Rangte tenkhat nep chote ih thuntang nyia Kristo jiin nawa haloh nah angte nep ih thuntang. \v 4 \x - \xo 9:4 \xo*\xt Hpkt 4:22\xt*\x* Neng loong ah Rangte mina; heh ih neng hesuh hesah ih thiik rumha eno heh rangkaajih ah dongjat thuk rumha, heh ih neng damdi jengdang ah hoon ano Hootthe ah thiin korumta; neng ih amiimi ih Rangte ah soom rum ano Rangte jeng kakham ah choh rumta; \v 5 neng ah Hebruute awah sutoom satoom ang rumta; eno Kristo uh mina jun ih neng jaat ju angta. Erah loong panchante wah seng Rangte ajuuba roitang phoongpha theng ju angka! Amen. \p \v 6 Nga ih Rangte jeng kakham tapunka ih taliikang, tumeah Ijirel nawa mina loongtang ah Rangte mih tah angka. \v 7 Adoleh Abraham sutoom satoom loongtang ah Rangte sutoom satoom tah ang rumka. Rangte ih Abraham suh amet baatta, “An damdi khakham hala langla, Isak puh asak nawa ih ba an sutoom satoom ah tup uh.” \v 8 Erah langla marah noodek jojang ih tup ha loong abah Rangte sah tami angka; erah nang ih noodek marah Rangte jeng kakham jun ih tup ha loong abah amiimi Abraham sutoom satoom ang ah. \v 9 \x - \xo 9:9 \xo*\xt Rangph 18:10\xt*\x*Tumeah Rangte jeng kakham ah arah jengkhaap jun ih angta: “Anoong arah tokdoh ngah ngaak ra ehang, eno Saara ih miwasah dong tup ah.” \p \v 10 Enoothong erah luulu tah angka. Tumeah Rebika sah khaangpeh wanyi ah seng loong te awah Isak wasiit sah angta. \v 11-12 \x - \xo 9:11 \xo*\xt Rangph 25:23\xt*\x*Heh sah wanyi dowa wasiit abah Rangte mootkaat raang ih jaat danje arah, Rebika suh Rangte ih amet baatta, “Phokhoh rah noolih jeng chaatte ang ah.” Rangte ih erah nyi maangtupka di nyi ethih ese maang danjat nyuuka jaakhoh ih dook banbaatta; erah thoih Rangte ih neng mootkaat pakna ah sok ano tadan poonka erah nang ih heh thunghaanla jun danpoon ha. \v 13 \x - \xo 9:13 \xo*\xt Mal 1:2,3\xt*\x* Rangteele ni liiha likhiik, “Jaakob ah nook ehang, Esau ah echiik ehang.” \p \v 14 Erah ang abah, seng ih Rangte ah asuh tapunka ih emi li tam et ih? Seng ih tami liike. \v 15 \x - \xo 9:15 \xo*\xt Hpkt 33:19 \xt*\x* Tumeah Rangte ih Moses suh uh amet baatta, “Ngah ih nga thung o suh pun ah erah mih ah minchan ang nyia nga thung o suh haan ang erah tenthet et ang.” \v 16 Erah thoih jaatrep ah seng reeraang nyia ejam et hi jun ih tami angka, erah nang ih Rangte minchan tenthet luulu nawa ih ba jen ang ah. \v 17 \x - \xo 9:17 \xo*\xt Hpkt 9:16 (LXX)\xt*\x* Ijip luungwang raang ih Rangteele ni amet liiha, “An luungwang ih hoon thuk taha ah langla, nga chaan nga phaan ah an sak nawa ih arah mongrep mina loong suh noisok raangtaan ih.” \v 18 Eno laalek Rangte ih heh thungthung jun ih mararah ah minchan eha nyia mararah asuh jong ajaan tenthun likhiik ang thuk ah. \s Rangte tenkhat nyia heh minchan \p \v 19 Enoothong sengdung nawa wasiit than ih ngah suh liite, emah ang abah Rangte ih o ang abah uh ethetreete ah mamet mi jatjoh ah? Rangte thung atak ah o ih jen daan ah?” \v 20 \x - \xo 9:20 \xo*\xt Isa 29:16; 45:9\xt*\x* Enoothong joon awaan loong, Rangte damdoh jen daakwaan theethe sen o ah? Paaktek ih heh hoon teewah mina asuh miicheng nih et ah, “An ih nga arah likhiik mamet hoon tahang?” \v 21 Erah nang ih bah tek hoonte warah ih heh mame thunghaan ah erah jun ih ba maak ah, erarah paakkon dowa reh tek enyi ah hoon ano, esiit ah hoondak rangwuung doh jen maak ah, eno esiit ah jojang rangteng doh jen maak ah. \p \v 22 Eno amiisak di erah likhiik Rangte ih hoonha. Heh ih heh tenkhat nyia hechaan hephaan ah dongjat thuk suh ah. Enoothong o suh heh tenkhat jih taat angta nyia thet haatjih taat angta bah uh rapne ih naanta. \v 23 Erah dam ih uh, heh ih minchan hali seng loong asuh hechaan hephaan ah noisok thuk suh liiha, seng loong ah hechaan hephaan chosuh maang ih dook ban khookham he rah angti. \v 24 Tumeah seng loong ah heh ih poonhe rah noksong, enoothong seng loong ah Jehudi dung nawa luulu lah angthang ih Ranglajatte dung nawa nep. \v 25 \x - \xo 9:25 \xo*\xt Hos 2:23\xt*\x* Hosia leedap ni heh ih aradi amet liiha: \q1 “Marah mina loong nga mih tah angta \q2 Erah loong ah ‘Nga mina ih poon ang.’ \q1 Marah deek akaan nga ih tah minchan tang \q2 Erah loong ah ‘Nga mongnook’ ih poon ang. \q1 \v 26 \x - \xo 9:26 \xo*\xt Hos 1:10\xt*\x* Marah dowa ih ngah ih neng suh ‘Nga mina tah ang kan’ ih baat rumtang, \q2 erah dowa ih neng ah ething Rangte suh asah et poon rum ang.” \m \v 27 \x - \xo 9:27 \xo*\xt Isa 10:22,23 (LXX) \xt*\x*Erah dam ih Isaia ih Ijirel hadaang tiit baatta: Ijirel mina loong ah juungsih dowa phisaang thanthan taat ang ang abah uh neng dung dowa eneeko mina ah ba pi ah; \v 28 tumeah Teesu ih mongrep nawa heh mootkaat ah echaan ih phansiit raaha.” \v 29 \x - \xo 9:29 \xo*\xt Isa 1:9 (LXX)\xt*\x*Jaakhoh ni Isaia ih banbaatta likhiik, “Teesu Elongthoon ih mararah heh sutoom satoom loong dowa lamok thingtong thukta bah, seng uh Sodom nyi Gomora likhiik ih ang thengti.” \s Ijirel nyia ruurangese \p \v 30 Erah thoih seng ih liihi Ranglajatte loong ah ih Rangte damdi kateng angsuh tathun rumta, neng loong ah neng tuungmaang jun ih kateng ih hoon thuk rumta adi; \v 31 Rangte mina o ih Rangte damdoh kateng angsuh hootthe jam rumta loong ah ih tachoh jam rumta. \v 32 Mamah lachoh eta? Tumeah neng ih neng tuungmaang asuh lalaalom thang ih, neng mootkaat asuh laalom rumta. Erah thoidi neng lam ngah nawa “ebanbot theng jong” adi banbot rumta. \v 33 \x - \xo 9:33 \xo*\xt Isa 28:16 (LXX)\xt*\x* Erah tiit ah Rangteele ni baatcho: \q1 “Sok an ngah ih Jaion hadaang ni jong thiin hang \q2 erah doh mina loong ah banbot rum ah, \q2 erah jong adoh banbot leh datti ih rum ah. \q1 Enoothong o mina heh suh hanpiiha loong abah tathungjoongka. \c 10 \p \v 1 Ngaaphoh ngaano loong, nga tenthun nyia nga rangsoom bah warep Ijirel mina loong ah epi toom ih rum ah ih thunhang. \v 2 Nga ih jen baat et ang neng ih Rangte suh kamkam ih samthun rumha, ang abah uh neng ih marah samthun rumha erah amiisak epun mongtham nawa tah angka. \v 3 Rangte ih mina heh damdoh epun ang thuk suh marah lampo thiinha rah neng ih tajat rumka, erah nang ih, neng ngiijaaja lamtan taatwoot thun rumha; erah thoidi Rangte ih epun lampo et thiik ha lam adi neng takhoom rumka. \v 4 Kristo ih Hotthe ah ethoonsiit et ha, eno ba hanpiite loong ah Rangte damdoh epun ih tong rum ah. \s Khopiiroidong ah mirep raangtaan ih \p \v 5 \x - \xo 10:5 \xo*\xt Lew 18:5\xt*\x*Rangte damdoh Hootthe jun ih epun ih tongte loong tiit ah Moses ih amet raangta: “O ih Hootthe Jengdang ah kap ha loong ah ba khothing tong ah.” \v 6 \x - \xo 10:6-8 \xo*\xt Hodb 30:12-14\xt*\x* Enoothong Rangte damdi laalom jun ih epun angla rah tiit ah Rangteele ni amet raangha: “Sen ih sen teeteewah suh lamok chengtheng, Rangmong nah o jen wang ah?” (Erah langla, Kristo datthiin suh ah). \v 7 “Adoleh sen ih lamok chengtheng, mongrep hakhu nah o jen nop ah eah?” (erah langla Kristo ah tek nawa ngaaksaat suh ah). \v 8 Erah tiit ah amet raangha: “Rangte tiitkhaap ah sen reeni sen tuikhoop nyia senten senmong ni” —erah langla, tuungmaang theng jengkhaap seng ih tumbaat hi tiit ah. \v 9 Sen ih Jisu asuh Teesu ih dongjeng an doh nyia heh tek nawa Rangte ih ngaaksaat thukta ih hanpi an doh, ba sen ah pui an. \v 10 Tumeah seng tuungmaang jun ih ba Rangte damdi epun angli; nyia seng rangdah dokbaat thaang ih bah seng khoh ah pui ih. \v 11 \x - \xo 10:11 \xo*\xt Isa 28:16 (LXX)\xt*\x*Rangteele ni liiha, “O heh suh hanpiiha loong abah tathungjoongka.” \v 12 Arah jengkhaap adi warep suh roop baat ha, tumeah Jehudi mina nyia Ranglajatte loong chamchi ni tumjih uh edandeejih tajeeka; Rangte ah loongtang Teesu, eno Rangte ih o poonha erah ih romseetam ah choh ah. \v 13 \x - \xo 10:13 \xo*\xt Jol 2:32 \xt*\x* Rangteele ni amet liiha, “O ih bah uh Teesu ah heh chosok raang ih jampoon et ah erah epui eah.” \p \v 14 Enoothong neng ih heh suh lahanpi rumka bah neng chosok suh mamet chopoon rum ah? Erah dam ih neng ih heh tiit ah lajap chaat rumka bah mamet hanpi rum ah? Nyia neng ih heh tiit ah latoom baat rumka bah mamet japchaat rum ah? \v 15 \x - \xo 10:15 \xo*\xt Isa 52:7\xt*\x* Erah dam ih tiit ah mamet toombaat rum ah tiitbaatte ah ladaapkaat ra bah ah? Rangteele ni raangha likhiik, “Ruurang Ese thok huikaatte ra hala ah tumthan epaatja theng ah!” \v 16 \x - \xo 10:16 \xo*\xt Isa 53:1 (LXX) \xt*\x* Enoothong Ijirel mina thoontang ih erah Ruurang Ese ah takap rumta. Isaia heh teeteewah ih liita, “Teesu, seng tiit ah o ih hanpi ah?” \v 17 Erah raangtaan ih, tiitkhaap chaat lidi tuungmaang ah je ah, adoleh tiitkhaap ah Kristo tiit baat jun ih ba japchaat ah. \p \v 18 \x - \xo 10:18 \xo*\xt Rsb 19:4 (LXX)\xt*\x*Enoothong Ngah ih chenghang: Neng ih tiitkhaap ah amiimi tatam chaat rumta? Echaat ju et rumta tumeah Rangteele ni raang eha: \q1 “Neng root ah mongrep thoontang ni thok chaatta; \q2 neng jengkhaap ah hatoh ethoon adi thokta.” \m \v 19 \x - \xo 10:19 \xo*\xt Hodb 32:21\xt*\x* Eno ngah ih we cheng rumhala: Ijirel mina loongtang ih tatam samjat rumta? Moses heh teeteewah ih jaakhothoon phang ngaakbaat rumta: \q1 “Ngah ih deek akaan ehoh loong ah maak angno \q2 nga mina loong ah lungwaang thuk rum ang; \q1 nyia thungko taklo deek akaan ang thoidoh \q2 Nga mina loong ah tenkhat thuk rum ang.” \m \v 20 \x - \xo 10:20 \xo*\xt Isa 65:1 (LXX)\xt*\x*Eno Isaia ih lacho laphaan ih boot baat rumta, \q1 “Ngah o ih tajam sok rum tahang erah mina loong rah ih chojam rum tahang; \q2 Ngah o ih tajam cheng rum tahang erah mina loong jiinni dong tahang.” \m \v 21 \x - \xo 10:21 \xo*\xt Isa 65:2 (LXX) \xt*\x* Enoothong Ijirel loong tiit ah heh ih amet baat ha, “Ngah ih henih nitang ih jeng lachaatte nyia changrookte mina loong ah noppoon suh nga lak ah janghaat ruh ehang.” \c 11 \s Ijirel suh Rangte minchan \p \v 1 \x - \xo 11:1 \xo*\xt Phl 3:5\xt*\x*Eno bah, ngah ih chenghang: Rangte ih heh mina ah edut haat tam et ah? Tabaam dut haatka! Nga teewah ah Ijirel mina Abraham sutoom, nyia Benjamin jih ajaat. \v 2 Marah mina Rangte ih jaakhodi danjeeta heh mina ah tadut haatka. Sen ih ejat ehan Rangteele ni raangha rah ah, Elija ih Ijirel mina tiit Rangte suh baatta rah ah: \v 3 \x - \xo 11:3 \xo*\xt 1Lu 19:10,14\xt*\x* “Teesu, neng ih an rangsoom theng romthong nyia khowah loong ah thet haat et rumta; nga luulu ba dak lang, eno amadi neng ih nga uh etek haat chung rum halang.” \v 4 \x - \xo 11:4 \xo*\xt 1Lu 19:18 \xt*\x*Rangte ih heh suh tumjih ngaakbaatta? “Ngah ih nga teewah raangtaan ih haajaat sinet mina lalangka Baal rang lasoomte loongdung nawa ban thiin hang.” \v 5 Erah likhiik amadi angla: Rangte ih marah heh minchan nawa ih danjeeta dowa ene ko mina loong aba dakla. \v 6 Heh ih marah suh tenthet ha erah ba danjeeha, neng reeraang thoi tah angka. Tumeah Rangte ih mina reeraang jun ih mok juuje abah, heh tenthet ah amiisak tenthet tah angka ang ah. \p \v 7 Erah ang abah mamah ah? Ijirel mina loong ih neng ih tumjih jamta erah tachotup rumta. Ineeko mina Rangte ih juujeeta loong ah ih ba chojamta; wahoh loong abah Rangte jeng lachaat ih boot tong rumta. \v 8 \x - \xo 11:8 \xo*\xt Hodb 29:4; Isa 29:10\xt*\x*Rangteele ni liiha likhiik, “Rangte ih nengthung nengtak ah thungko ih hoonha; erah thoidi amadi uh neng ih tachaat rumka nyia tatup rumka.” \v 9 \x - \xo 11:9 \xo*\xt Rsb 69:22,23 (LXX)\xt*\x*Erah dam ih Dewid ih liita, \q1 “Neng sadung phaksat tokdoh phoong abe nah toom nyaan rum ah; \q2 neng ah ethet toom ih rum ah; neng echamnaang toom ih rum ah! \q1 \v 10 Neng mik ih lakah tup suh edook toom ang rum ah; \q2 nyia neng ah roitang ih toom ngookcham rum ah.” \p \v 11 Eno, nga ih chengtang: Jehudi loong banbot rumta adi neng etekdat tam ih rumta? Tatek dat rumka! Tumeah neng rangdah dah rumta adi, khopiiroidong ah Ranglajatte suh thok taha, eno Jehudi loong ah lungwaang thukta. \v 12 Jehudi loong rangdah rah ih mongrep adi ehan romseetam thokthuk taha, erah dam ih neng chiiala lam ni chiike rumla thoi ba Ranglajatte loong asuh romseetam ah chojih angla. Erah ang abah, tumthan ehan ang ah romseetam rah ah loongtang Jehudi loong roongroop abah ah! \s Ranglajatte loong khopiiroidong \p \v 13 Ngah amadi sen Ranglajatte loong damdi waan halang: Ngah Ranglajatte loong damdoh kaamwah mootkaat ah maangthoon momoh, nga mootkaat asuh khuungpook elang. \v 14 Mararah ngaanok ngaatang loong ah neng khoh pui suh ma lungwaang rumjaoh eah. \v 15 Tumeah neng loong dut haatta adoh, wahoh loong ah Rangte damdi puiara ang rumta rah heh joonte ih hoonta. Emah ang abah, neng Rangte ih ethang et rumta ah mamah ang ah? Emah ang abah etek ah roidong ih hoon ah! \p \v 16 Baanlo chep chepkhothoon ah Rangte suh koh abah, baanlo pupan ah nep uh hedoh ang ah; nyia bangheng ah Rangte suh koh abah, heh phaak loong ah nep hedoh ang ah. \v 17 Mararah olip bangphook phek ni jiha dowa heh phaak ah kheehaat ano, woma olip bangphaak ah wakrap wan ah. Ranglajatte sen loong ah erah woma olip bang likhiik, eno amadi sen Jehudi loong chiilam laalam ni rongkopkop angla adi roong rooplan. \v 18 Erah thoih, bangphaak kheehaat eta likhiik loong ah nak jaatjaat kaanju an. Sen mamah maajen ih ngaam an? Sen ah bangphaak ba hanih; heh hing ah sen ih tarongthuung kan—heh hing rah ih sen ah rongthuung halan. \p \v 19 Enoothong sen ih li an, “Elang eah, bangphaak loong abah nga tongtheng hoon suh kheehaatta.” \v 20 Elang eah erah ami tiit. Heh phaak loong kheehaat eta ah langla neng ih Rangte suh lahanpi thoidi, amadi sen tonglan abah hanpi et kanno tonglan. Enoothong erah suh nak ngaam an; erah nang ih bah echo thong ean. \v 21 Rangte ih Jehudi loong ah tachiimta marah bangphaak hedongdong ela ah likhiik abah ah; seng bah chiim ehe ih maamok thun jan o? \v 22 Aradi seng ih sok ih di Rangte ah echoojih uh elang eah eno mih minchan Rangte uh elang eah. Ethetreete mina loong raang ih bah echoojih ang ah, enoothong sen loong raang ih bah minchan Rangte—saarookwih heh minchan nah ban tongruh ih anbah ah. Enoothong sen emah lamok angkan bah, sen uh kheehaat et han. \v 23 Erah dam ih Jehudi loong ah Rangte kowe ih ngaak wangha bah, neng maradi tong rumta erah doh we ngaak tongthuk ah; tumeah Rangte ah emah uh ejen re eah. \v 24 Sen Ranglajatte loong ah woma olip hedongdong ih arah bangphaak kheehaat cho ang arah, eno ejih et arah olip bang damdi we rap wan arah likhiik ang an. Jehudi loong ah langla ejih et arah olip bang likhiik; eno Rangte raangtaan ih bah tumthan elaang ang ah heh phaak kheehaat cho loong ah heh bang bang nah we ngaak rap wan rah ah. \s Thoontang suh Rangte minchan \p \v 25 Nga joonte loong, ngah ih sen suh amiisak husah tiit esiit jatthuk suh nooklang, erah ih senteewah suh tumthan jatwah ah ih naktoom samthun thuk han suh ah. Erah langla Ijirel mina loong jong ajaan tenthun nah roitang tatong rumka, enoothong Ranglajatte loong ah Rangte jiinnah tomthok tuk ih luulu ba tong rum ah. \v 26 \x - \xo 11:26 \xo*\xt Isa 59:20,21 (LXX) \xt*\x* Emamah ih Ijirel mina loong ah puirum ah. Rangteele ni amet raangha: \q1 “Khopuipangte ah Jaion nawa raaha \q2 eno Jaakob sutoom loong jiin nawa ethih loong ah thoontang matsiit ah. \q1 \v 27 \x - \xo 11:27 \xo*\xt Isa 27:9 (LXX)\xt*\x* Arah nuumi jengdang ah ngah ih neng damdoh kakham ang \q2 neng rangdah ah matsiit angdoh ah.” \m \v 28 Neng ih Ruurang Ese ah duhaat tungthoidi Jehudi loong ah Rangte puiara ih hoon rum kola, Ranglajatte sen loong tungthoidi ah. Enoothong Rangte thung angthaang di nengte nengwah thoidi neng loong ah Rangte joon awaan ang rumla. \v 29 Tumeah Rangte ih o mina romseetam kota nyia danjeeta rah suh hethung talengliika. \v 30 Sen Ranglajatte loong ehak di sen ih Rangte jeng ah takap tan; ang abah uh amadi sen Rangte minchan ah choh elan, tumeah Jehudi loong ih Rangte jengkhaap takap rumka. \v 31 Erah likhiik, sen ih minchan tungthoidi, Jehudi loong ih Rangte jeng ah daan rumha, erah langla neng ih uh amadoh \f + \fr 11:31 \fr*\ft Mararah leedaap adi \ft*\fq amadoh\fq*\ft ah taraangka\ft*\f* Rangte minchan ah toom chorum ah. \v 32 Tumeah Rangte ih mirep ah heh jeng daante totoh ang thukta, eno ba heh minchan ah loongtang suh je ah. \s Rangte rangphoong \p \v 33 \x - \xo 11:33 \xo*\xt Isa 55:8 \xt*\x*Rangte tenthun ah tumthan elong nyia changteng ah! He tenthun mongtham ah tumthan loot ah! Heh kaanthot ah o ih jen jangbaat ah? Heh lampo ah o ih jen samjat ah? \v 34 \x - \xo 11:34 \xo*\xt Isa 40:13 (LXX)\xt*\x*Rangteele ni amet liiha, \q1 “Teesu thung atak o ih jen jat ah? \q2 O ih heh suh jen reenbaat ah? \q1 \v 35 \x - \xo 11:35 \xo*\xt Jb 41:11\xt*\x*O ih heh suh tumjih bah uh jen kot nih eta, \q2 heh suh we ngaak themjih ah?” \m \v 36 \x - \xo 11:36 \xo*\xt 1Kr 8:6\xt*\x*Jaatrep ah heh ih dongsiit arah, heh jun ih nyia heh raangtaan ih dong arah. \p Rangte men ajuuba roitang ih raksiit theng! Amen. \c 12 \s Rangte mootkaat ni roidong \p \v 1 Nga joonte loong, Rangte ih seng suh heh minchan ehan kot thoidi, ngah ih sen suh baat rumhala: Senteewah puh asak ah Rangte suh ething lakkot et koh an, heh mootkaat ah naririh kah anno heh tenroon thuk an. Erah langla amiimi lam ih soomtuujih. \v 2 Mongrep hasong banlam ah nakthun an, erah nang ih bah Rangte suh senthung sentak naririh ih leksiit thuk an. Eno ba sen Rangte tenthun ah jat an—marah ese nyia epun heh tenroon theng ah. \p \v 3 Eno Rangte ih ngah suh uh heh tenthet lakkot ah je tungthoidi sen loong warep suh arah tiit ah baat rumhala: Sen ih sen teeteewah suh sen mamah angtheng ah, erah tokkhodoh elong nak et thiik an. Erah nang ih bah, sen tenthun ah hethaakthaak chang ih thuntheng, eno Rangte ih an suh mathan jen hanpi theng kohalu erah jun ih an teewah ah rikri theng. \v 4 \x - \xo 12:4,5 \xo*\xt 1Kr 12:12\xt*\x* Seng sak ni hephaan dowa lak alah jirep jeela, eno neng pakna rah uh hephan di mola. \v 5 Erah likhiik, seng ah hantek tek ang ih bah uh, Kristo mendi roop eno loongtang ah pusiit ih hoonli, eno heh sakpuh esiit ni hephan dowa roong roopli. \v 6 \x - \xo 12:6-8 \xo*\xt 1Kr 12:4-11\xt*\x*Erah raangtaan ih Rangte ih seng suh heh lakkot ah hephan dowa kohali, eno erah kohali ah heh minchan jun ih seng ih heh mootkaat nah maakkaat theng. Heh lakkot ah seng suh heh jengkhaap toombaat theng ang abah, seng ih heh mathan hanpi hi erah jun ih baat etheng; \v 7 mootkaat theng kohali bah, seng ah moh ih kaat theng; mih suh nyootsoot theng kohali bah, enyootsoot etheng; \v 8 mih suh chaankot jengkhaap miijeng theng ang abah, ejeng etheng. O ih mih suh minchan ih kohu erah tenroon lam ih koh uh; o ngoong awang anglu ehanhan ih pakna theng; o mina ih mih suh minchan noisok hu, erah ah tenroon lam ih noisok theng. \p \v 9 Minchan ah rapne toongtang lam ih angtheng. Ethih ah chiik anno, marah ese ah kap an. \v 10 Kristo mina jun ih sen ah esiit esiit suh minchan ih tong an, eno saarookwih sen chamchi nah wasiit ih wasiit suh boichaat mui an. \v 11 Sen ladem laju ih sapre an. Teesu ah senthung sentak kamkam ih koh anno soomtu an. \v 12 Sen laalom ih tenroon toom ih thiinhan, cham anaang thok ha bah uh enaan etheng, eno saapoot rookwih sen rangsoom nah tong an. \v 13 Sen joonte Kristo mina suh sen hukkhaak ah chokot ih an, erah dam ih sen nok adoh wenwah ah noptong ih thuk an. \p \v 14 \x - \xo 12:14 \xo*\xt Mat 5:44; Luk 6:28\xt*\x*Sen siiwiite raang ih, Rangte romseetam ah sukoh an—amiisak ih romseetam ah suh koh an, etam nak et an. \v 15 O tenroon angla damdoh sen uh tenroon angtheng, o ehuung ela loong damdoh sen uh eroong huung etheng. \v 16 \x - \xo 12:16 \xo*\xt Tittk 3:7\xt*\x* Warep damdoh eliili ih angtheng. Sen lah ngaampo theng, erah nang ih bah toongtang lam ih reetheng.\f + \fr 12:16 \fr*\fq toongtang lam ih reetheng.; \fq*\ft adoleh \ft*\fq toongtang loong damdoh joonte angtheng. \fq*\f* Sen teeteewah suh jatwah ih lasamthun theng. \p \v 17 O mina sen damdoh thetreeha bah, nakmok ngaak thetre an. Warep ih ese liijih adoh re suh thuntheng. \v 18 Jirep doh sen loong ah mirep damdoh semroongroong ih tongtheng. \v 19 \x - \xo 12:19 \xo*\xt Hodb 32:35 \xt*\x* Joon awaan loong, babah uh phuulek nakthun an, erah nang ih bah Rangte tenkhat ih toomjat ah. Tumeah Rangteele ni liiha, “Phulek ah Ngah ih lek ang, ngah ih ngaakthem ang, Teesu ih liiha.” \v 20 \x - \xo 12:20 \xo*\xt Tittk 25:21,22 (LXX) \xt*\x*Erah nang ih Rangteele ni amet liiha: “Sen puiara ah ramtek ang abah ah, phaksat ekot et an; neng khamle angla bah joong koh an; erah reeraang anno ba nengneng naang rakri rum ah.” \v 21 Ethih ih sen naktoom jen han; erah nang ih bah ethih ah ese lam nawa ih sen ih jen an. \c 13 \s Deek akaan Ngoong awang damdoh Mootkaat \p \v 1 Warep ih deek akaan nawa ngoong awang tiit ah ekap jaatjaat etheng, tumeah Rangte jengkhaap mudoh bah o ngoong awang uh tatongka, eno amah dowa ngoong awang loong ah uh Rangte ih dongthiin arah. \v 2 O ih bah uh amah dowa ngoong awang loong tiit ah daanha, erah ih Rangte jeng daanha; eno erah daante rah ih heh teeteewah ah dande thuk suh jamha. \v 3 Ese ih reete loong abah ngoong awang loong ra choojih tajeeka, enoothong ethih reete loong ba cho ah. Sen ngoong awang ra lacho thang ih tong suh enook tam elan? Erah ang abah, ese marah ah erah moh an, eno ba neng ih egu et han, \v 4 tumeah neng uh Rangte laksuh sen ese raang ih mola. Enoothong sen ethih re anbah, sen neng ra echoojih, tumeah neng ih chamnaang thuktheng chaan ah amiisak ih jeela. Ngoong awang loong ah Rangte laksuh eno ethih reete loong asuh Rangte ih chamnaang thuk ah. \v 5 Erah raangtaan ih sen ih ngoong awang jeng ah ekap etheng—Rangte ih chamnaang thuk asuh laklak lah angthang ih, sen thung nawa ih nep jatjih. \p \v 6 \x - \xo 13:6,7 \xo*\xt Mat 22:21; Mk 12:17; Luk 20:25 \xt*\x*Sokse ah uh erah thoidi kohan, tumeah maatok di ngoong awang loong ah neng mootkaat morumla erah Rangte raangtaan ih mola. \v 7 Erah raang ih sokse mathan kotjih ah ekot et an; sen ngiija nyam acham sokse anep koh anno neng asuh sen ih choomwu nyia soomtu et anrah noisok an. \s Esiit esiit damdoh mootkaat pakna \p \v 8 O doh uh thaangthemjih naktoom je ah—sen chamchi nah esiit esiit ih minchan mui thaangthemjih aba jeela. O bah uh emah ih reela loong ah ih Hootthe ah kap ha. \v 9 \x - \xo 13:9 \xo*\xt Hpkt 20:14; Hodb 5:18; Hpkt 20:13; Hodb 5:17; Hpkt 20:15; Hodb 5:19; \xt*\xt Hpkt 20:17; Hodb 5:21; Lew 19:18\xt*\x* Jengdang ah arah loong ah, “Mih minuh damdoh nak roomjup theng; mih nak tek haat theng; hot nak hutheng; mih hukkhaak suh nak mongmat theng,” erah dam ih jaat hoh tiit loong anep jengdang esiit ni roopla, “Khuung atok ah senteewah thanthan ih minchan an.” \v 10 Sen ih mihoh asuh minchan et an bah; neng raang ih babah uh tathet reekan ang an; erah thoih, minchan mui ajuuba, Hootthe loongtang kap hi ah. \p \v 11 Sen erah loong ah ereejih jaatjaat, tumeah sen ih jat ehan jup nawa saat suh rangkuh saapoot ah thok ih hala. Jaakhoh ni seng ih kah hanpiiti tok dowa nang ih amadi seng khopui saapoot ah haniik ih thok hala. \v 12 Rangphe ah ethoon nanah ela rangwuung ah ejen thok ih hala. Erah raangtaan ih rangnak mootkaat ah etoohaat etheng, eno rangwuung nawa lang apah ah kap ih no rangwuung nah mui theng. \v 13 Rangwuung ni tongte loong phaakla likhiik, seng teewah ah pakna reeraang thaak ih—ethih nyi khomok khaampaang lah angtheng, raandi baaji lare theng, miksuk nyi changrook laje thang eah. \v 14 Erah nang ih bah Teesu Jisu Kristo lang apah ah kap anno, rangdah tenthun nyia dang ajang loong ah toohaat etheng. \c 14 \s Mihoh nak dande uh \p \v 1 \x - \xo 14:1 \xo*\xt Kol 2:16\xt*\x* O neng tuungmaang ni larooklata angte loong ah noppoon et an, neng ngiija tenthun loong asuh nak thaam daanmu an. \v 2 Mararah mina tuungmaang ih jaatrep phaksat ah ejen phaksah etthuk ha, enoothong rukhookho tuungmaang ah larook lata ang thoidi polak luulu phak thuk ha. \v 3 Mina jaatrep phaksatte ih laphaksatte ah lathaangju theng; erah dam ih polak luulu phakte ih jaatrep phaksatte ah ladande theng; tumeah Rangte ih erah mina ah ethang eha. \v 4 Mih laksuh dandeete sen o ah? Neng ejen tam tajen reeka neng Changte eba jen jat ah. Eno neng ejen re eah, tumeah Teesu ih jen reethuk rum ah. \p \v 5 Mararah sa ah saahoh loong nang ih hoondak rangwuung ih thiik ha, eno rukho loong ih thunha loongtang rangwuung ah eliili ang ah. Seng esiit esiit ih tenthun mamet thunjih ah erah naririh et thuntheng. \v 6 O ih mararah rangwuung ah hoondak rangwuungse ih thiik ha erah ih Rangte men raksiit thunha; o ih jaatrep phaksat phaksatte eh uh Rangte men ju raksiit ha, tumeah heh phaksat raangtaan ih Rangte suh lakookmi ju liiha. O mina erah phaksat ah edaan et ha erah eh uh Rangte soomtu suh ju daanha, nyia Rangte suh lakookmi ju liiha. \v 7 Seng ethingtong ih bah uh, adoleh etek eh ih bah uh seng teewah luulu raang ih tah angka. \v 8 Seng ethingtong ih bah uh Teesu raang ih thingtongli, adoleh etek eh ih bah uh Teesu raang ih ju tekli. Erah thoih seng ething angkoji oh, etek ih koji oh seng ah Teesu raangtaan ih. \v 9 Tumeah Kristo ah langla ething nyia tekchoite loong Teesu angsuh tek nawa ngaakthingta. \v 10 \x - \xo 14:10 \xo*\xt 2Kr 5:10 \xt*\x*Erah ang abah, sen polak luulu phakte loong sen ih sen joonte ah mamet juuje han? Erah dam ih, sen jaatrep phaksatte loong—hanpiite wahoh tumet suh thaaju han? Seng loong thoontang Rangte nganah saasiit dande sa doh thokchap ete angli. \v 11 \x - \xo 14:11 \xo*\xt Isa 45:23 (LXX)\xt*\x*Tumeah Rangteele ni amet liiha, \q1 “Teesu ih liiha, Ngah amiisak ething Rangte, \q2 warep nga nganah neng lakuh doh tong rum ah, \q2 eno Rangte ah Ngah ih mirep ih dongjat rumhang.” \m \v 12 Erah raangtaan ih, seng loong ih seng reeraang pakna ah Rangte jiinnah noisok wanjih ang ah. \s Mihoh nakdat thuk uh \p \v 13 Erah thoih, seng wasiit wasiit rikri mui ah etoohaat et ih. Erah nang ih bah, wahoh lakhothut theng nyia rangdah nah ladat theng lampo thong reejih. \v 14 Teesu Jisu damdi joon angno jatthuk halang, tumjaat phaksat ang abah uh banlam ih esot tah angka, enoothong mararah phaksat et suh esot ih hanpi ubah erah an raangtaan ih esot ju ehoon ah. \v 15 Mararah sen phaksat thoi wahoh tenthun ah thetthun thuk anbah, sen ah minchan nawa ih tareekan. Sen ih marah phaksah han erah ih mih lathetsiit thuk theng, tumeah Jisu ah erah mina loong raang ih tiita! \v 16 Sen ih marah suh ese ih liihan erah men ah lathetsiit theng. \v 17 Tumeah Rangte Hasong ah ejok ephak raang ih tah angka, erah nang ih bah Esa Chiiala ih koha abah kateng, nyia semroongroong eno tenroonjih loong ah. \v 18 Eno sen ah erah likhiik ih Kristo mootkaat ah moh anbah, Rangte ah eroon eah nyia wahoh ih uh elang ekah ih liihan. \p \v 19 Erah thoih, seng ih saarookwih ih semroonroong jih nyia mina chamchi nah chosokmuijih tenthun loong ah ban chungjih. \v 20 Rangte mootkaat ah, phak asat tungthoih tathika. Jaatrep ah ejen phaksat et ah, enoothong marah phak asat ih seng joonte rangdah ni datsiit ha abah emoong reeraang. \v 21 Hanpiite wahoh rangdah nah datsiit nang ih bah siiphak khamjok loong ah ethiinhaat et ih bah epun ang ah. \v 22 Erah tiit loong ah hanpi han bah Rangte nyia sen chamchi nah naririh ih thiin an. O mina mongchi lah angthang ih epun ih re elang ih thunte aba tenroon ang ah! \v 23 Enoothong, marah phaksat neng ih mongchi lam ih phaksah ha, Rangte eh uh erah phaksatte ah dut haat ah, tumeah heh reeraang ah heh tuungmaang jun ih tah angka. Eno tumjaat ang abah uh, tuungmaang jun ih lah angka bah, erah ah rangdajih ang ah. \c 15 \s Mihoh roonthuk an \p \v 1 O Rangte damdi seng tuungmaang ah rongtangtang angli loong ah ih, larooklata ih tongla loong ah neng huijih ah roong huitheng. Seng teeteewah laroon theng. \v 2 Erah nang ih bah, hanpiite wahoh loong ah ese raang ih eroon et thuktheng tumeah neng tuungmaang ah rongtangtang toom ang ah. \v 3 \x - \xo 15:3 \xo*\xt Rsb 69:9\xt*\x* Kristo ih botseh heh teewah taroon thukta. Erah nang ih bah, Rangteele ni amet raangha, “O ih sen kaanju halan, erah kaanju ah nga sak ni dat hala.” \v 4 Rangteele ni jaatrep ah seng suh nyootsoot suh raangthiinta, seng loong ah roonsiit mui nyia naan mui ju eh ih seng laalom Rangteele ni raangha likhiik ah angsuh ah. \v 5 Eno enaan jen etheng nyia eroonsiit mui theng chaan kotte Rangte ih, sen suh erah chaan ah sen chamchi nah toom kohan, Jisu Kristo ih enyootsoot etheng reeta loong ah phan anno ah. \v 6 Rangte nyia Teesu Jisu Kristo Wah ah sen eroom ih jengsiit kongsiit nawa ih toom phoongpha an suh ah. \s Ranglajatte suh Ruurang Ese \p \v 7 Erah raangtaan ih, Rangte men raksiit suh Kristo ih sen kap tahan a likhiik sen chamchi nah uh emamah ih tongtha an. \v 8 Ngah ih baat rumhala, Kristo roidong dowa mookaat Jehudi loong raang ih angta erah langla nengte nengwah suh kakhamta ah amiisak angkah ih Rangte ah tuungmaang theng ih noisokta, \v 9 \x - \xo 15:9 \xo*\xt Rsb 18:49\xt*\x*nyia Ranglajatte loong eh uh Rangte minchan ah toom mi phoongpha rum ah. Rangteele ni raangha jun ih ah, \q1 “Eno erah raang ih Ranglajatte loong dung nah ngah ih phoongpha ha; \q2 ngah ih an rang phoongpha boongkaat boong koha.” \m \v 10 \x - \xo 15:10 \xo*\xt Hodb 32:43\xt*\x*Amah nep et liiha, \q1 “Ranglajatte loong, Rangte mina damdoh tenroon ang an!” \m \v 11 \x - \xo 15:11 \xo*\xt Rsb 117:1\xt*\x*Eno amah nep we liiha, \q1 “Teesu phoong an, Ranglajatte loongtang ih; \q2 Warep mina ih heh phoongpha an!” \m \v 12 \x - \xo 15:12 \xo*\xt Isa 11:10 (LXX)\xt*\x*Isaia ih we liita, \q1 Jiisi sutoom ah dong raaha; \q2 “Ranglajatte loong ah pansuh raaha, \q2 eno neng ih heh suh laalom rum ah.” \p \v 13 Laalom kotte Rangte ih, sen tuungmaang jun ih sen loong ah tenroon nyia semroongroong toom ang thuk han, tumeah sen laalom ah Esa Chiiala nawa ih ehak toom etthuk ah. \s Pool ih lacho laphaan ih raangta \p \v 14 Ngaaphoh ngaano loong: nga teewah ih jat angdi sen mongtham nyia esiit suh esiit ih jen nyootsoot mui suh sen loong ah ese totoh. \v 15 Enoothong arah le adi mararah tiit ah lacho thang ih raanghang sen suh jaakhoh dowa loong ah we dokthun thuk suh ah. Rangte ih saapootse kot thoih ih ba sen suh lacho laphaan ih raangkoh rumhala \v 16 Ranglajatte loong damdoh Jisu Kristo laksuh jun ih mootkaat suh ah. Rangte jiin nawa Ruurang Ese ah Ranglajatte suh baat kot raang ih ngah ah romwah likhiik ih reelang, tumeah Ranglajatte loong ah Esa Chiiala ih saasiit rum ano Rangte suh koh arah ethang etjih toom ang rum ah. \v 17 Erah lidoh Jisu Kristo damdoh roop angno ba ngah ih heh mootkaat ah molang ih jen hangbaat ang. \v 18 Ranglajatte loong asuh Rangte jeng kap thuk suh Kristo ih nga mamet maak tahang erah tiit ah baat suh bah nga tachookang. Arah loong ah Kristo ih heh jengkhaap nyia heh reeraang nawa ih mokata, \v 19 nyia apaatjaajih chaan aphaan nawa ih, adoleh Rangte Esa Chiiala chaan aphaan nawa ih mokata. Erah thoih, Jerusalem nawa Ilirikam hadaang adi lengkhoom angdi, lam jangtang ih, Kristo Ruurang Ese tiit ah loongtang nyootsoot rumtang. \v 20 Saarookwih ngah thung ah langla marah di Jisu Kristo tiit lataat japchaatka Ruurang Ese ah tumbaat suh ramlang, tumeah mihoh ih baatcho hadaang adoh baatkaat suh tanookkang. \v 21 \x - \xo 15:21 \xo*\xt Isa 52:15 (LXX)\xt*\x* Rangteele ni liiha likhiik ah, \q1 “O suh heh tiit ah tabaat korumta erah loong ih japtup rum ah, \q2 nyia o ih tajap chaatta loong ih samjat rum ah.” \s Room nah kaat suh Pool kaankoong \p \v 22 \x - \xo 15:22 \xo*\xt Rom 1:13\xt*\x*Nga ih hedop hedop sen reenah kaat suh taatthun leh kaatthet thoih tajen ra tahang. \v 23 Enoothong amadi bah arah deek akaan adi nga mootkaat ah ejen etang, nyia ngah ih paang rookwih sen japtup suh banthun tang thoih, \v 24 amadoh re eang ih laalom lang. Ngah sen damdoh Spain Deek akaan nah wang angdoh lam nah dootsiit roongngit ih lidoh, sen ih ngah erah nah thoksiit rumhang ih laalom lang. \v 25 \x - \xo 15:25 \xo*\xt 1Kr 16:1-4\xt*\x*Amadi, bah ngah Jerusalem dowa Rangte mina loong raangtaan kalang. \v 26 Tumeah Mesidonia nyia Akaia Chaaste ih Jerusalem dowa Rangte mina marah changthih loong ah chosok suh thaangmuh lakkot ah lomse kotsuh roongwaan rumta. \v 27 \x - \xo 15:27 \xo*\xt 1Kr 9:11\xt*\x*Erah tiit ah neng neng ih paatta, enoothong amiimiidi neng ih chosokjih angta. Tumeah Jehudi loong ih chiilam laalam nawa neng romseetam ah Ranglajatte suh roong chothuk ha bah, Ranglajatte loong eh uh neng hansi nyamka roomseetam cho rumla rah eh Jehudi loong ah chosok etheng. \v 28 Ngah ih neng suh ngun lomse rumta ah thoontang kothiin rum angno, ngah Spain nah wang lamdi sen jiinnah dong khoom hang. \v 29 Ngah ih jat ehang sen jiinnah raahang doh Kristo romseetam ah hantek ih huijah hang. \p \v 30 Nga phoh nga no long, seng Teesu Jisu Kristo nyia Esa Chiiala minchan kohalang ah baat korumhala: nga damdoh nga raangtaan ih Rangte rang ah rongrong ih roong soomhan. \v 31 Judia dowa lahanpiite jiinnah semroongroong angsuh rangsoom kohe nyia Jerusalem nah reeraang pakna ah erah nawa Rangte mina loong ih raang ih ethang etjih toom ang ah. \v 32 Erah thoih Rangte thung ang abah, ngah sen damdoh rapne tenroonroon ih dong wanghang. \v 33 Seng Rangte, semroongroong kotte wah ah, sen loongtang damdam toomroong tong ha. Amen. \c 16 \s Ngiija jengseera \p \v 1 Senkeria Chaas ni mote sengno Phobi ah sen jiinni kaat thuk hang. \v 2 Rangte mina sen loong ih Teesu mendoh noppoon anno heh tumjaat doh mok bootbe abah uh sen ih chosok et weetheng, tumeah heteenuh ah warep damdi joonte totoh nga damdi uh joonte. \p \v 3 \x - \xo 16:3 \xo*\xt Esm 18:2\xt*\x* Ngah ih Prisila nyia Ekuila nga damdi Kristo Jisu mootkaat roong reete wanyi asuh jengkhaapse maat halang; \v 4 nga raangtaan ih nengnyi roidong ah koh nyu ano moh nyuuta. Nga nengnyi suh rapne ih roonlang—Nga laklak lah angthang ih, Ranglajatte chaas dowa mina loong anep roon rumla. \v 5 Chaaste neng nok ni rangsoom lomtong rumla asuh uh jengkhaapse maat halang. \p Nga joonwah Epanitus, Esia deek ni Jisu suh phang hanpiite wah asuh uh jengkhaapse maat halang. \v 6 Sen raangtaan ih sapre pakna kotte nuh Meeri suh jengkhaapse kohang. \v 7 Jehudi wanyi Endronikas nyia Junia,\f + \fr 16:7 \fr*\fq Junia; \fq*\ft or \ft*\fq Junias; \fq*\ft mararah leedap \ft*\fq Julia et raangha\fq*\f* nga damdi phaatak ni roongtong nyuute; nyia kaamwah loongdung ni warep suh menjat, erah dam ih ngah maang hoon jaakhodi Kristaan ehoon nyuute wanyi suh uh jengkhaapse ah maat halang. \p \v 8 Nga joonte Teesu hanpiite wah Amplitus suh ngah ih jengkhaapse ah maat halang. \v 9 Kristo mootkaatte wah Urbanas nyia Staches nga joonwah nyi suh nep jengkhaapse ah konyu hang. \v 10 Apillis suh jengkhaapse kohang, heh ih toongtang lam ih Jisu mootkaat ah jatsok thukta. Jengkhaapse ah Aristobulus nyia heh changka loong asuh nep kohang. \v 11 Jehudi phono Hirodion, nyia Narsisas jaatang Kristaan pho awah suh jengkhaapse kohang. \p \v 12 Teesu mootkaatte, Triphana nyia Triphosa suh jengkhaapse ah kohang, erah dam ih nga joonwah Persis Teesu raangtaan ih sapreete wah suh nep jengkhaapse kohang. \v 13 \x - \xo 16:13 \xo*\xt Mk 15:21\xt*\x*Ngah ih Ruphus suh Teesu mootkaat rapne ese ih motte asuh jengkhaapse maat halang, nyia heh nuh ngah heh sah thanthan et thiikte nuh asuh jengkhaapse ah maat hang. \v 14 Ngah ih Asinkritas, Pheligon, Hermes, Patrobas, Hermes, neng dam dowa Kristo phoh awah loong suh uh jengkhaapse ah korum hang. \v 15 Philologus nyia Julia, Nereus nyia heh no, Olimpas nyia Rangte mina loong neng damdi o ah erah loong asuh jengkhaapse ah korum hang. \p \v 16 Phoh ano sen chamchi nah semroongroong ih tong an. Kristo Chaas nawa loongtang ih jengkhaapse ah maat halan. \s Lithoon jengkhaap \p \v 17 Phoh ano loong, ngah ih baat rumhala: mih pheehoomte nyia mina tuungmaang thetsiitte adoleh sen ih kap han tiitkhaap loong ah kiinyootsootte ah ban sok et an. Erah loong re nawa haloot ih tong an! \v 18 Tumeah, eme reete loong ah seng Teesu Kristo mootkaatte tah ang rumka, neng tui neng wok raangtaan ih ba moh rumla. Neng jengkhaap sumdaakdaak nyia mih ih guuji ih diipjeng rum ano nokbaang loong ah mokwaan rumha. \v 19 Sen ih Ruurang Ese ah kap thoidi, warep ih chaat halan eno erah suh ngah uh rapne ih roonlang. Ngah ih sen ah ese lam nah jatwah toom ang an ih liihang, nyia ethih ah lajat thang ih tong an. \v 20 Eno semroongroong kotte wah Rangte ih Soitaan ah sen lathong nah kharok ih soopnak ah. \p Seng Teesu Jisu minchan ah sen damdoh toom angha.\f + \fr 16:20 \fr*\ft Mararah leedap adi arah jeng taraangka\ft*\f* \p \v 21 \x - \xo 16:21 \xo*\xt Esm 16:1\xt*\x* Nga damdi roong moh teewah, Timothi, Lusias, Jason nyia Sosipater loong ih sen suh jengkhaapse maat halan. \p \v 22 Ngah arah le raangte wah Tertius ih, sen suh Kristaan jengkhaapse maat rumhala. \p \v 23 \x - \xo 16:23 \xo*\xt Esm 19:29; 1Kr 1:14; 2Tim 4:20\xt*\x* Ngah tongthukte nyia Kristo mina loong heh nok ni khuba teewah Gaius, re nawa jengkhaapse kohalan; Erastas nok atang ngun thiinte wah, nyia Kartas seng phono eh uh sen suh jengkhaapse ah maat halan. \v 24 Teesu Jisu Kristo minchan ah sen loong damdoh jeeha.\f + \fr 16:24 \fr*\ft Mararah leedap adi wethiin 24 ah eraang et ha rukho adi: \ft*\fq Teesu Jisu Kristo minchan ah sen loong damdoh je ha. Amen; \fq*\ft ah wethin 27 lini wakraangha 27\ft*\f* Amen. \s Hethoon rangphoong rangsoom \p \v 25 Rangte men ah raksiit ih! Heh ih sen tuungmaang nah rongtangtang ih jen tongthuk han, Jisu Kristo Ruurang Ese tiit nyootsoot rum taha nyia teewah dowa ih dook amiisak husah tiit huthiinta ah dongjat thuk hali jun ih. \v 26 Eno amadi, amiisak tiit ah khowah loong ih raang rum ano dongjat thuk ha; nyia lathoonka Rangte ih baat jun ih heh tiit ah deek akaan rep ni dongjat thuk rumha, eno thoontang ih toom hanpi rum ah nyia toomchaat rum ah eah. \p \v 27 Esiit heh luulu jaatrep jatte Rangte, Jisu Kristo jun ih heh ah roitang raang ih raangka ah! Amen \f + \fr 16:27 \fr*\ft Mararah leedap adi wethin 25-27 aradi nyia 14:23 lini raangha; rukho loong adi 14:23 lini luulu raangha; esiit ni ba 15:33 lini raangha\ft*\f*