\id GAL Tutsa: Bible Translation 1st Edition \ide UTF-8 \h Galatiite \toc1 GALATIITE suh Pool ih raang arah Le \toc2 Galatiite \toc3 Gal \mt1 GALATIITE \mt2 Suh Pool Ih Raang Arah Le \imt Ephangjatjih \ip Ruurang ese Jisu tiit ah phang tumbaat rumta, Jehudi lah angka loong ah nep tenroon lam ih poon rumta, erah raangtaan ih jengkhaap dongta ami kristaan angsuh nyia hanpiite angsuh Moses Hootthe ah ekap theng tam lakap theng ah. Pool ih li rumta erah ekap jaatjaat etheng ngeh tah angka—elang mok ih ah, roidong raangtaan ibah Jisu suh tuungmaang je theng, erah doba Rangte thung puntheng ang ah. Enoothong Galati chaas loong, Esia mong nawa Room juungkhuung esiit dowa mina loong ah ih Pool jeng ah daan rum ano li rumta thoontang ih ese hanpiite ang suba Moses Hootthe uh echaat wak ih theng, erah doba Rangte re nah epun ejun ang ah. \ip \bk Pool ih Galatiite loong suh leeraang raang maatta ah langla\bk* Rangte ko neng tuungmaang ah ese ih toomlek rum ah nyia amiisak lam nah toom khoom rum ah ngeh ah, mamah liidoh neng loong suh eki nyootte loong ih kiinyoot rum kano raang korumta. Pool ih heh teeteewah ah mina loong suh ngah Jisu Kristo Kaamwah ngeh noisok rumta. Heh ah Rangte jiin nawa ra taha Kaamwah ih poon theng ngeh angta, mina chaan nawa ih tah angka, heh mootkaat ah langla Jehudi lah angte loong raang ih angta. Eno heh ih laat dong nyootsoot rumta tuungmaang luulu ibah Rangte re nah epun ejun ang thuk ah. Leedaap ethoon ko adi Pool ih noisok ha hanpiite dang ajang abah minchan nyia Kristo suh tuungmaang nawa dongha. \iot Hemong Dowa Jatjih \io1 Ephangjatjih \ior (1:1-10)\ior* \io1 Pool ah Kaamwah \ior (1:11—2:21) \ior* \io1 Ruurangese ah Rangte minchan \ior (3:1—4:31) \ior* \io1 Hanpiite pongwan nyia banlam esuh neng mat angta \ior (5:1—6:10)\ior* \io1 Hethoon \ior (6:11-18)\ior* \c 1 \p \v 1 Pool taangnawa le, marah mih rah kaamwah raangtaan ih poon theng ngeh angta warah, mina taangnawa tah angka nyia mina thung ih tah angka, Enoothong erah Jisu taangnawa ra taha nyia Jisu Kristo tek nawa ngaaksaat siitte Rangte taangnawa ra taha. \v 2 Ani wa hanpiite loong enep nga damdi Galati chaaste loong suh jengseera ah maat hi: \p \v 3 Seng loong Wah Rangte nyia Teesu Jisu Kristo ih minchan koh hanno semroongroong toomtong thuk han. \p \v 4 Seng loong ah charangneng ethih roidong dowa puipang suh Kristo ih heh teeteewah sak ah, seng loong rangdah raang ih kota, Rangte nyia heh Wah lih jen phan suh ah. \v 5 Rangte ah roitang raangtaan ih phoongpha theng toom ang ah! Amen. \s Esiit Ruurangese \p \v 6 Sen thung ah seek ih mamah lek lan ngeh rapne paatja lang! Sen ah Kristo minchan\f + \fr 1:6 \fr*\fq Mararah adi he minchan nawa ih raangha\fq*\f* nawa ih taat poon tahan eno sen ih ‘ruurangese ehoh ah chaat han. \v 7 Amiisak diibah ruurangese tiit ah ehoh amukka, enoothong sen loong thung thet hoomte nyia Kristo ruurangese ah leksiit suh woot chungte mih eje, erah thoi ngah ih baat rumhala. \v 8 Enoothong seng ih baat ibah uh rangmong nawa rangsah ih baat abah uh Jisu tiit marah baatti erah lah ang thang ih mok we baat han bah, erah mih ah dut haat ano soolam nah toom wang thuk ah. \v 9 Jaakhoh ni uh seng ih baat choi, amadi uh ngah ih we baat rumhala: Ngo ih ang abah uh ruurangese tiit jaakhoh ni marah kapchaat tan erah lah ang thang ih ehoh mok baat han bah, erah mih ah dut haat ano soolam nah toom wang thuk ah! \p \v 10 Arah jenglang ah mina loong laktung nah ngah suh toom seechoh hang likhiik tam jeng lang? Emabah tah angka! Ngah ih jamhang abah Rangte ih toom seechoh ah liihang! Mina loong ih seechoh suh tam liihang? Ngah ih emah mok thun tang bah ngah Kristo laksuh tah ang thengtang. \s Pool ah Kaamwah mamah ih hoonta \p \v 11 Phoh ano loong, ngah ih baat rum thaak ha, ruurangese marah baat rumhala erah, mina thung nawa ih tah angka. \v 12 Ngah ih mina jiin nawa chothaang ang rah tah angka, edoleh nyootsoot rum hang rah tah angka, erah bah Jisu Kristo heh teeteewah ih dong baat hang rah. \p \v 13 \x - \xo 1:13 \xo*\xt Esm 8:3; 22:4,5; 26:9-11\xt*\x*Sen loong suh baat choi nga Jehudi thooroom kap angno songtong tang adi ngah ih Rangte chaas mina loong ah minchan laje thang ih mamah thet haat tang, edoleh siiwi rum tang nyia mathan jen thet haat suh thuntang erah than ih thet haat tang. \v 14 \x - \xo 1:14 \xo*\xt Esm 22:3 \xt*\x*Nga roite dung ni Jehudi thooroom soomtuute wahoh nang ih phangkhoh thoon ah ngah angtang, nyia sengte sengwah banlam loong ah rapne ih soomtuute angtang. \p \v 15 \x - \xo 1:15,16 \xo*\xt Esm 9:3-6; 22:6-10; 26:13-18 \xt*\x* Enoothong ngah maang tupsom rang di dook Rangte ih heh minchan nawa ih heh mootkaat raangtaan ih juuje tahang. Eno heh ih erah chungta adi \v 16 heh Sah ah noisok tahang, Ranglajatte loong suh Ruurang Ese baat raangtaan ih ah, eno ngah ih ngo suh uh tah jamcheng tang, \v 17 Jerusalem ni uh nga jaakhoh ni Jisu kaamwah loong ang rumta damdoh chomui suh tajook wangtang, enoothong ngah echaan ih Arabia ko ih katang eno erah lini Damaskas ko we ngaak tahang. \v 18 \x - \xo 1:18 \xo*\xt Esm 9:26-30 \xt*\x*Eno ngah paang jom lini Jerusalem ni Pitar jinni ethoithak jat esuh wangtang, erah ni heh damdi asi sa baji roongtong wangtang. \v 19 Ngah ih kaamwah wahoh ngo uh tah tuptang enoothong Teesu suh heno angta Jeems ah ba tuptang. \f + \fr 1:19 \fr*\ft Ngah ih wahoh etup muh enoothong ngah ih tuptang ah langla Jeems. \ft*\f* \p \v 20 Ngah ih ma raanghang ah amiisak. Ngah laleek kang rah Rangte ih jat eha! \p \v 21 Erah lih adi ngah Sairia nyia Silisia hah ni wangtang. \v 22 Erah tokdi Judia chaas loong nawa mina loong ih ngah tah samjat rum tahang. \v 23 Neng iba mih jeng arah chaat rum ano ba jat rum tahang: “Marah seng siiwiite kah angta wah ih amadi laalom tiit ah tumbaat ha, marah tiit heh ih thet haat taat chungta rah tiit ah!” \v 24 Ngah angthoi ih neng loong ih Rangte ah phoongpha rumta. \c 2 \s Pool nyia Kaamwah ehoh loong \p \v 1 \x - \xo 2:1 \xo*\xt Esm 11:30; 15:2 \xt*\x*Asi paang baji lini ngah Barnabas damdi Jerusalem ni we ngaak wangtang, Taitaas nep nga damdi wang taha. \v 2 Ngah suh Rangte ih ewang etheng ngeh dongbaat hangno wangtang. Ngah ih ruurangese tiit ah Ranglajatte loong suh baattang jengkhaap ah Mihak phokhoh loong damdi hotsu ih chomui angno choroong waantang. Nga mootkaat ehak dowa nyia belam molang rah lajen angsuh tah nook kang. \v 3 Nga jiiwah Taitaas, Grik ang abah uh heh khoopkhan banlam ah ekhan etheng ngeh talaat baatta, \v 4 marah marah ih heh suh khoopkhan banlam hoon thung ang rumta. Hanpiite likhiik diip ang rum ano nyia jengmi jengte diip ang rum ano seng dung ni roong nop rum taha, Jisu Kristo damdi seng pongwan ih tongli rah jat suh nop rum taha. Neng ih neng dah ih hoon suh thun tahe, \v 5 enoothong amiisak ruurangese tiit ah sen raangtaan ih thinsuh, neng suh erah nye suh saapoot amasah uh ekot muh. \p \v 6 \x - \xo 2:6 \xo*\xt Hodb 10:17 \xt*\x*Enoothong neng ah lamsiitte likhiik diip ang rumla—ngah ih liihang neng loong ah hephopho ang rumla timdi uh tadan rumka; Rangte ih erah lamsiitte loong ah rangkhoh ah sok ano tah dande ka—ngah ih neng taangnawa ena mongtham ah choh muh. \v 7 Erah thaknang ibah, neng ih sok rum tahang ngah suh Rangte ih Ranglajatte loong asuh ruurangese tiit ah baat suh mootkaat koh tahang ngeh ah, heh ih Pitar suh mootkaat kota ah likhiikkhiik Jehudi loong asuh ruurangese tiit ah baat raangtaan ih kota. \v 8 Rangte chaan aphaan nawa ibah ngah Ranglajatte loong raangtaan ih kaamwah jen hoonthuk halang, Pitar Jehudi loong raang ih kaamwah hoon thuk rumta likhiikkhiik ah. \v 9 Phansiitte likhiik ang rumta Jeems, Pitar, eno Joon, loong ih ngah suh Rangte ih mootkaatse thoon koh tahang rah dongjat rumta; eno neng ih Barnabas seknyi suh lak ah pak eh tahe tih, lak pak ah langla seng loong ah mootkaat room mootte ngeh jat suh pak tahe tih. Seng thoontang tungwaan eti, sek Barnabas rah Ranglajatte loong damdoh moottheng eno neng rah Jehudi loong damdoh moottheng ngeh ah. \v 10 Neng ih li rumta seng dung dowa changthih ah dokthun etheng, eno ngah uh erah reeraang suh ju ramtang.\f + \fr 2:10 \fr*\ft Mararah adi rumtang ngeh raangha\ft*\f* \s Pool ih Entiok ni Pitar suh choophaanta \p \v 11 Enoothong Pitar Entiok ni wang taha di, ngah ih Pitar ah midung ni choophaan tang, timnge liidih heh ah jatririh tah punta. \v 12 Jeems ih kaatthuk rumta mina loong ah maang thokdi Pitar ih Ranglajatte hanpiite loong damdi phaksat ah ejen roong phaksat ih kata. Enoothong erah mih loong thok lidih bah heh ih Ranglajatte loong damdi phaksat lawe roong phak sah theng ih ngaakta. Timnge liidih, khoopkhan banlam ah ese ngeh liite loong ra choota. \v 13 Pitar damdi Jehudi hanpiite loong nep choophak likhiik ih reeraang suh phang noisok rumta; eno Barnabas nep uh neng damdi roongroop kata. \v 14 Neng loong ah amiisak ruurangese lam ni lah khoom rumka rah tup angno, ngah ih Pitar suh thoontang ngathong ni baattang, “Sen loong ah Jehudi ang abah uh Jehudi likhiik lah ang thang Ranglajatte likhiik mamah ih tonglan. Erah ang abah, Ranglajatte loong asuh Jehudi likhiik jaatjaat ih tongtheng ngeh jen baat nih eh an?” \s Tuungmaang nawa ih puipang \p \v 15 Seng loong ah tup tahe dowa ih Jehudi elang eli, “Ranglajatte rangdah mih loong” kah poon ah likhiik seng loong ah tah angke. \v 16 \x - \xo 2:16 \xo*\xt Rsb 143:2; Rom 3:20; Rom 3:22 \xt*\x*Ang abah uh seng ih ejat ehi Jisu Kristo suh laalom adoh ba Rangte damdoh jen pun eh ih, mabah uh Hootthe ih jamha jun ih tajen punke. Timnge liidih ngo uh Hootthe ih jamha jun ih moh abah Rangte damdoh epun tah angka. \v 17 Erah ang abah Jisu damdoh roongtong jun ih seng ah Rangte damdoh epun angsuh chung ibah, seng ah uh Ranglajatte loong dala thanthan ih dah ih rah kapjoh hali—enoobah Kristo ah rangdah raangtaan ih mola ngeh tam liiha? Tah angka! \v 18 Marah ngah ih jaakhoh ni thetsiit tang Hootthe ah mok we dongsiit ang bah, nga teewah Hootthe thetsiitte likhiik ih noisok hang. \v 19 Hootthe ni liiha jun ibah ngah etek choi—Hootthe rah ih tek haat ih halang—Rangte raangtaan ih thingtong suh ah. Ngah Kristo damdi heh bangphak adi eroong tekbot eh tahang, \v 20 erah raangtaan ih nga teeteewah jen tonglang ngeh tajen li kang, enoothong Kristo ah nga sak ni tongla. Amadi nga roidong thingtong lang ah, Jisu Kristo Rangte Sah hanpi angno thingtong lang, heh ih minchan tahang nyia heh roidong ah nga raangtaan ih kota. \v 21 Rangte minchan ah ngah ih tah dut haat kang. Enoothong mina Hootthe jun ih Rangte damdoh ejen pun mok ih abah, Kristo tek ah thaangmuh ang ah! \c 3 \s Hootthe tam aleh tuungmaang \p \v 1 Thungko Galati mina loong! Ngo moontoro ih me tahan? Jisu Kristo bangphak ni tiita rah sen mik ih jatririh tup etan! \v 2 Jaatsiit than baat thaak he: Rangte Chiiala ah Hootthe ih jamha jun ih re anno tam cholan tam aleh ruurangese ah chaat anno hanpi han jun ih cholan? \v 3 Sen erah than thungko mamah ma lah angtan! Rangte Chiiala nawa ih phang motan ah; amadoh senchaan senphaan nawa ih thoon moot ih tam jam han? \v 4 Sen ih timjih jat han erah nawa ih reetan abah tim uh tah angka? Amiisak timjaat bah uh eje mok ang ah! \v 5 Hootthe jun ih re kanno tam aleh ruurangese ah hanpi kanno Chiiala ih sen dung ni mih paatja theng jen re hala? \p \v 6 \x - \xo 3:6 \xo*\xt Rangph 15:6; Rom 4:3 \xt*\x*Abraham ih jatta ah taat jat thaak an; Rangteele ni raangha likhiik ah, “Heh ih Rangte ah hanpi eta, timnge liidih heh tuungmaang jeethoi Rangte ih heh ah kateng eh thiikta.” \v 7 \x - \xo 3:7 \xo*\xt Rom 4:16\xt*\x*An ih ejat ejih, marah jinni tuungmaang jeela erah mina loong ah Abraham sutoom satoom. \v 8 \x - \xo 3:8 \xo*\xt Rangph 12:3 \xt*\x*Rangteele ni ban baatta Rangte ih Ranglajatte loong ah neng tuungmaang jun ih heh damdoh jen punthuk ah. Erah thoi Rangteele ni Ruurang Ese ah Abraham suh amah ih baatta: “An jun ih mina loong suh romseetam ah korum ah.” \v 9 Abraham ih hanpiita eno romseetam ah chota; erah raangtaan ih ngo ih heh ah hanpiiha loong asuh romseetam korumta. \p \v 10 \x - \xo 3:10: \xo*\xt Hodb 27:26\xt*\x*Marah mina ih Hootthe ah tuungmaang ano tongla erah mina ah romthitam\f + \fr 3:10 \fr*\fq romthitam \fq*\ft etam eha suh liiha\ft*\f* khuinah tong ah. Rangteele ni emah liiha, “Ngo ang ah bah uh saarookwe Hootthe le ni raangha rah lamok kapka bah Rangte jinnah wa romthitam ah choh ah!” \v 11 \x - \xo 3:11 \xo*\xt Heb 2:4\xt*\x*Amadi jatririh angla, Hootthe jun eh Rangte damdoh ngo uh tapunka, mamah liidoh Rangteele ni liiha, “Ngo taang ni laalom jeela erah jun ibah Rangte damdoh epun, erah loong aba thingtong ah.” \v 12 \x - \xo 3:12 \xo*\xt Lew 18:5 \xt*\x*Enoothong Hootthe ih tuungmaang asuh tim etheng uh tah jeeka. Erah thaknang ibah, Rangteele ni raangha jun ih, “Marah Hootthe jun ih raangha thoontang jen mote mina abah thingtong ah.” \p \v 13 \x - \xo 3:13 \xo*\xt Hodb 21:23 \xt*\x*Kristo ih seng cham chojih jaatjaat angti dowa ngaak doksiit tahe; Rangteele ni liiha, “Ngo ang abah uh bang nah mok chiiti abah, erah suh Rangte ih romthih ah tam koh ah.” \v 14 Kristo ih arah reeta ah langla, Rangte ih Abraham suh kakhamta, romseetam ah Ranglajatte loong suh Jisu Kristo jun ih toom koh ah ngeh ah, erah thoi seng suh kot suh Rangte ih kakhamta Chiiala ah seng tuungmaang jun ih choh ih. \s Hootthe nyia kakham \p \v 15 Ngaaphoh ngaano loong, ngah ih saarookwe di eto baat eh hang: wanyi ih sen thung ah room pun thun nyia punroong waan an bah, ngo ih uh edaan uh tajen daan ka ebaat uh tajen wak baatka ang ah. \v 16 Rangte ih Abraham nyia heh sutoom satoom suh kakhamta, Rangteele ni mina hantek “Sutoom satoom loong” suh tah raangka, enoothong esiit luulu “Sutoom satoom” suh liiha, heh men ah, Kristo. \v 17 \x - \xo 3:17 \xo*\xt Hpkt 12:40 \xt*\x*Ngah ih liihang ah langla Rangte ih Abraham suh nuumiijeng\f + \fr 3:17 \fr*\ft Nuumiijeng ah Inglis di covenant liiha. Rangte nyia mina jaachi ni jeng khakhamha suh liiha.\ft*\f* rah thiinta suh kakhamta ah suh liihang. Hootthe ah paang cha baji paang rookjom lini kota, erah kakham ah tajen phaang ka nyia Rangte nuumiijeng kakhamta ah tah ngaak daan ka ang ah. \v 18 \x - \xo 3:18 \xo*\xt Rom 4:14 \xt*\x*Mamah liidih Rangte lakkot rah Hootthe doh mok nyaang abah, heh kakham adoh takah nyaang ka ang ah. Mamah ang abah uh erah bah Rangte ih kakhamta thoidi lakkot ah Abraham suh kota. \p \v 19 Erah ang abah, Hootthe ah timjih raangtaan ih angta? Hootthe ah ethih mootkaat loong ah noisok suh angta. Kakham hoonchoi Abraham sutoom satoom maang thokthok hootthe tong ruh eh ah. Hootthe ah rangsah loong jun ih jaachi ni kaamwah likhiik ang thuk rum ano piijah thuk rum taha. \v 20 Enoothong, wasiit ah luulu mootkaat ah moh ah bah kaamwah ah tajamka ang ah, eno wasiit luulu ba moh ah; eno Rangte ah esiit.\f + \fr 3:20 \fr*\fq eno Rangte ah esiit; \fq*\fq lah angka bah \fq*\fq eno Rangte heteete wah reela ngeh raangha. \fq*\f* \s Hootthe ah tim raang ih langla \p \v 21 Rangte ih kakhamta ah Hootthe damdi miksuk angla ngeh tam liiha? Emah tah angka! Mina loong ih roidong jen choh raangtaan ih Hootthe mok jam rum abah, Hootthe jun ih thoontang Rangte damdoh ejen pun et thengta. \v 22 Rangteele ih liiha mongrep thoontang ah rangdah mong ni angla; eno Rangte ih heh lakkot kot suh kakhamta ah ngo ih Jisu Kristo suh tuungmaang ah erah suh koh ah. \p \v 23 Enoothong tuungmaang saapoot maangthok raadi, Hootthe ih seng loong ah phaatak ni tang khak tahe, tuungmaang saapoot maang thokthok ah. \v 24 Eno laanglek Kristo maang raakraak Hootthe ah Rangte damdoh seng tuungmaang jun ih pun jun suh seng loong ban pante changte ban ang ra taha. \v 25 Amadi juuba tuungmaang saapoot ah, Seng loong ah belam bah Hootthe lak ni takah angke. \p \v 26 Sen loong thoontang Rangte suh asah ih hoon lan Jisu suh tuungmaang nyia heh dam di ang jun ih ah. \v 27 Sen loong ah Jisu damdi juung roongtem an rah mina, amadi sen loong nyuh na kapchoi ang lan, erah langla Kristo roidong di angsuh liiha. \v 28 Erah raangtaan ih Jehudi nyia Grik loong ah joonsiitsiit, dasah nyia dasah lah ang ka loong ah uh tah danka, minuh miwah uh tah danka; sen loong thoontang Kristo Jisu damdi joonsiitsiit. \v 29 \x - \xo 3:29: \xo*\xt Rom 4:13 \xt*\x*An Kristo mina ang ubah, an Abraham sutoom satoom anglu, eno Rangte ih marah suh kakhamta erah echoh eh uh. \c 4 \p \v 1 Belam toombaat ibah—hewah nyamka chote ah nodek tokdi jirep ah khomchoh abah uh dah likhiik ih ang ah. \v 2 Heh noodek ang tokdi, heh wah ih saapoot thiin kota ah maang langlang, heh sokboite mina loong rah ih tim jamha erah jam koh ah. \v 3 Erah likhiikkhiik seng loong ah chiiala ni maang hak hak mongrep pante chiiala dah angti. \v 4 Eno saapoot ah chang kano, Rangte ih heh Sah miimi daapkaat taha. Heh ah mina nuh lam ih raaha no Jehudi Hootthe mong ni tong ra taha, \v 5 \x - \xo 4:5-7 \xo*\xt Rom 8:15-17\xt*\x*Hootthe mong ni tongte loong ah dokrik ra taha, timnge liidih seng loong ah Rangte suh asah jen ang raangtaan ih ah. \p \v 6 Rangte ih heh susah ngeh noisok halan raangtaan ih Rangte ih Chiiala seng ten ni daapkaat taha, marah Chiiala “Ewah, Ewah” kah riinghuungta rah ih ah. \v 7 Erah ang abah, sen loong ah dasah lakah ang thang heh sah ih hoon lan. Eno amadi sen heh sah angthoi, Rangte ih heh jinni heh susah loong suh kot suh jeela erah kohan. \s Pool ih Galati mih suh esootsaam eta \p \v 8 Jaakhoh ni bah sen ih Rangte ah tajattan, eno sen loong ah Rangte lah angka loong dasah ang tan. \v 9 Enoothong belam bah sen ih Rangte ah ejat ehan—ngah ih jen li eh ang Rangte ih sen loong ah ejat ih halan—enooba sen loong larook lata nyia menmi chanke panha chiiala loong jinnah mamah ih ngaakkaat suh thun han? Erah doh dasah we hoonkaat suh mamah ih thun han? \v 10 Sen loong ih mararah heh rangwuung, heh la, rangkuh, nyia heh paang ah hoondak ih bansok han. \v 11 Ngah sen suh esootsaam elang! Ngah sen raangtaan ih molang ah thaangmuh doh tam ang kah ah? \p \v 12 Phoh ano loong, sen lasih joh rumhala, nga likhiik ang we an. Mamah liidoh ngah uh sen likhiik ang lang. Sen ih nga raang ih timjih uh tathet reetan. \v 13 Ngah ih sen suh hephang di ruurangese ah tim suh nyootsoot rum taha ah taat dokthun et thaak an, ngah esat thoidi ruurangese ah nyootsoot rum taha. \v 14 Enoothong ngah khoisat ah sen suh lase kaabah uh sen ih tah chiik tahe, tah phanhaat tahe, erah thaknang ibah sen ih Rangte taangnawa rangsah tam ra hala ngeh banpoon tahe; sen ih Kristo Jisu suh kah banpoon ah jih banpoon tahe. \v 15 Sen loong rapne ih roon tan ah! Mamah angta? Ngah ih jen baat mok erumha sen mik ah ejen doklot choi ang abah ngah suh kohe ngeh ah. \v 16 Amiisak tiit ah baat rumha no ngah sen damdi piiara tam ehoon lang? \p \v 17 Wahoh loong ih sen suh neng thung ah koh ano sok halan, enoothong neng tenthun ah ese tah angka. Neng ih sen ah nga taangnawa pheehoom suh thun rumha, mamah liidih neng ih mongnook lam ih thun halan erah likhiik sen eh uh emamah toomwe ngaak thun an suh ah. \v 18 Sok thaak an, sen loong raangtaan ih timthan ese ang ah marah sen raangtaan ih ese ang ah erah doh senthung sentak ah mok koh an bah ah—arah bah saarookwe amiimi, ngah sen damdoh je ang doh luulu tah angka. \v 19 Nga mongnook suh asah loong, Kristo dang ajang ah sen damdoh maang dongdong ngah noonuh nootup suh kasat ah likhiik, nga ten uh emamah ih sat lang. \v 20 Ngah amadoh sen damdoh angtang bah timthan ese ang thengta, ngah ih sen ah toongtang lam ih lamse nah siit theng rum taha. Ngah sen suh rapne ih sootsaam lang! \s Hagar nyia Saara tiit di toobaat \p \v 21 Ngah ih jengkhaap cheng rum thaak ha, ngo ngo ah Hootthe lalih nah tong suh nook thaak ah: Hootthe ih timjih kali ah tatam kachaat kan? \v 22 \x - \xo 4:22 \xo*\xt Rangph 16:15; \xt*\xt Rangph 21:2 \xt*\x*Eradi liiha Abraham suh heh sah enyi angta, wasiit ah danuh dowa sah angta, wasiit ah heh minuh mi dowa sah angta. \v 23 Heh sah dah nuh nawa tupta ah jojang ih tupta, enoothong heh minuh mi nawa tupta abah Rangte ih kakhamta jun ih tupta. \v 24 Arah nyi tiit ah tiitthaak ngeh samthun theng: nunyi ah nuumiijeng enyi di toobaat ha. Noodek esiit tupta danuh men ah Hagar eno he ah langla Sinai hakong adi jengdang kakhamta rah to baatta. \v 25 Hagar ah Arabia hah nawa Senai kong raangtaan ih ngoot baat ha ah langla amadi Jerusalem samnuthung raang ih angla, erah samnuthung nyia erah ni tong rum ano dah rumla loong ah nyoot baat ha. \v 26 Enoothong rangmong dowa Jerusalem abah dah lakmong ni tah angka, heh ah seng loong nuh. \v 27 \x - \xo 4:27 \xo*\xt Isa 54:1\xt*\x* Mamah liidih Rangteele ni liiha, \q1 “Tenroon ang an, ngo sumuh ang lan long ah! \q2 Tenroon ih riing araak an, ngo satup di lah thaak satte loong o! \q1 Mamah liidih neng miwah ih amah sah uh ladaap haatka minuh \q2 thaknang ibah neng miwah muh loong taangnah neng sah ehan ang ah.” \p \v 28 Nga joonte loong Rangte ih kakhamta jun ih sen loong ah Rangte suh asah, Isak angta likhiik ah. \v 29 \x - \xo 4:29 \xo*\xt Rangph 21:9 \xt*\x*Erah tokdoh marah Rangte Chiiala jun ih tupta miwasah rah, jojang ih tupta miwasah rah ih siiwi ah; erah amadi emamah angla. \v 30 \x - \xo 4:30 \xo*\xt Rangph 21:10 \xt*\x*Enoothong rangteele ni mamah raangha? Eradi amah raangha “Danuh nyi heh sah miwah sah rah dok phanhaat ih an; mamah liidih danuh mong nawa dong taha miwasah rah heh wah jinnah wa nyamka ah tah choka, changte wah minuh mi dowa tupta miwah sah kah choh ah likhiik ah.” \v 31 Erah raangtaan ih nga joonte loong, seng loong ah danuh sah ah tah angke enoothong changte minuh mi suh, seng loong ah heh sah. \c 5 \s An pongwan tiit ah lah thinhaat theng \p \v 1 Seng pongwan ih tongli loong ah langla—Kristo ih dokja tahe rah! Erah ang abah, pongwan tongte mina likhiik ih angtheng, dah we ngaak hoon suh lawe nook theng. \p \v 2 Chaat thaak an! Ngah, Pool, ih baat rumhala sen loong ih sen khoopkhan banlam hoon theng mokthun an bah, Kristo abah sen ih tim raangtaan ih ma jam an. \v 3 Ngah ih jaasiit we ban baat rumhala ngo ih heh khoopkhan banlam \f + \fr 5:3 \fr*\fq Khoopkhaan banlam \fq*\fq miwah wothaang khoh khanha suh liiha\fq*\f* ah khan abah, heh ih Hootthe ni timjih liiha erah thoontang ekap etheng. \v 4 Ngo ih an teeteewah suh Hootthe ah jen banlam angno Rangte re nah epun ih ang taat samthun te bah, heh teeteewah Kristo re nawa epheepaak ela. An ah Rangte minchan khui ni tah angko. \v 5 Seng loong bah Rangte ih heh teeteewah damdoh epun ang thuk he ngeh laalomli; eno erah bansok hi, Rangte Chiiala chaan aphaan nawa ih seng loong tuungmaang jun ih seng damdoh moh raaha ngeh ah. \v 6 Seng loong ah Kristo Jisu damdoh roong roopli, khoopkhan banlam khantheng uh tah angke, tim lajeeka bah uh seng suh maama tah angke, enoothong tuungmaang ah seng laktung ni minchan muili adi mola. \p \v 7 Sen ih rapne ese kah ih reetan ah! Amiisak lam nah nak re an ngeh ngo ih baat tahan? Heh ih mamah ih huk baat tahan? \v 8 Marah ih poon tahan erah Rangte taangnawa tah angka. \v 9 \x - \xo 5:9 \xo*\xt 1Kr 5:6 \xt*\x* “Cham hantek ah jen pookphak thuk suh to amasah ang abah uh laaleh ang ah,” neng ih emah ih li rumta. \v 10 Enoothong amadi uh sen loong di laalom eje. Seng loong roidong ah Teesu damdi angli rah sen di laalom lang, sen ih ehoh tenthun tathun kan ang an, sen loong ngo ih thungjoong thuk halan erah loong ah Rangte ih cham thuk ah. \p \v 11 Nga joonte loong, nga tungkaang diibah, ngah ih khoopkhan banlam ah ekhan etheng ngeh baat ruh mok ih rumha bah, amadi tuk ih ngah mamah laat siiwi thuk rum halang? Erah amiisak mok angta bah, Kristo bangphak tiit baat ang doh chamchoh ah tathok theng taha. \v 12 Sen thungjoong thukte loong ah neng ih toom jat ah, neng tiik ah neng neng ih toom khat haat kaat rum ah! \p \v 13 Nga joonte loong, sen loong bah maama pongwan ih tong suh poon tahan. Enoothong maama pongwan tongtheng liiha rah ih hansi ko lam nah nak toom siitkaat han. Erah nang ibah sen laktung nah nong minchan mui an. \v 14 \x - \xo 5:14 \xo*\xt Lew 19:18\xt*\x* Mamah liidih timthan Hootthe loong ah esiit di roopla: “Ankhuung antok ah minchan uh an teeteewah kah minchan uh likhiik ah.” \v 15 Enoothong woma huiawak likhiik moktong an bah, eliilaang mui, sen jaachi nah thet haatmui mok ete anglan, erah raangtaan ih sen loong mongtham ih ban tong an, lah angka bah sen phothoon thet haatmui an. \s Chiiala nyia Mina dangjang \p \v 16 Ngah ih liihang ah langla: Chiiala ih sen roidong doh tom siit han, marah mina sak ih jamha rah ih sen ten tachem kan ang an. \v 17 \x - \xo 5:17 \xo*\xt Rom 7:15-23\xt*\x* Mamah liidih marah seng sak ih jamha erah Chiiala ih tajamka, eno marah Chiiala ih jamha erah seng sak ih tajamka. Arah nyi abah tara nyuika, eno arah baat ha ah langla marah nooklu erah tami re kako. \v 18 Chiiala ih siit hoobah, Hootthe lakhui nah tah angko. \p \v 19 Marah mina thung nawa ih reela ah rangkhoh ni. Erah ih jaaro jaalah ethih tenthun, esot, jaathih reeraang ah noisok thuk ha; \v 20 Tongmih nyia doonthe soom adi ah. Mina loong neng laktung ni ra ih hoon rumleh changrook roong rum; neng jaachi ni miksuk mui, tenkhat eno ekap ejap tenthun. Eno ngah ih totoh kap ang ngeh thunte mina loong hoon rumla. Neng jaachi ni dung jom baji ih hoon rumla; \v 21 Neng loong ah elong baalah angtang ngeh thunte loong, khammokte, ethih ekhah reeraangte, jihoh loong uh emamah ih re rumte loong. Jaakhoh ni uh ebaat choi amadi uh erah baat rumhala: Erah likhiik ngo re ah erah mina loong ah Rangte Hasong ah tachoka. \p \v 22 Enoothong Chiiala ibah minchan, tenroon, semroongroong, enaan, tenthet, ese, tuungmaang theng ah dong thuk ah, \v 23 toongtang nyia ejen naan loong ah dong thuk ah. Arah loong ah likhiik asuh ba Hootthe ah jam jih tah angka. \v 24 Eno ngo Kristo Jisu mina angla loong ah ih neng dangjang nyia neng ramka, sukram, loong ah thinhaat rum ah. \v 25 Chiiala ih seng roidong ah koh hali; heh ih uh sengtong sengtha adoh hompan eh he. \v 26 Seng loong ah engaam lah etheng, elong tenthun, esiit esiit lah khat haatmui theng eno miksuk mui nak etheng. \c 6 \s Huijih doh chosok muitheng \p \v 1 Nga joonte loong, marah mina ethih reeraang arah chojoh an ba, erah mih asuh chiilam laalam ni tongte sen loong ih lamse nah huksiit an; enoothong sen ih toongtang lam ih re an. Eno sen teeteewah uh esok etheng, erah doba sen loong nep uh naktoom phate han suh ah. \v 2 Sen huijih ah enong chosok mui eh an, erah likhiik Kristo \f + \fr 6:2 \fr*\fq mararah leedap ni amah raangha\fq*\ft Hootthe ah sen ih ekap ete ang lan”\ft*\f*Hootthe ah kap an. \v 3 An timtha uh lah angko no an teeteewah ejat ngeh mok thun ubah, an teeteewah mokwaan hu. \v 4 Maama teeteewah uh dande etheng. An ese mok reeraang ubah erah suh bah ekhuungpook eh uh, mih wahoh loong reela adoh lathaam nyootbaat theng. \v 5 Mamah liidih maama huijih rah maama ih huitheng. \p \v 6 An suh Kristaan ruurang ah nyoot taho bah, an ih ese marah nyootte jin nawa kaptu erah thoontang ebaat etheng. \p \v 7 An teeteewah nak mokwaan uh; Ngo eh uh Rangte ah tajen mok waanka. An ih mamah ih kiitu emah emah ih choh hui uh. \v 8 An ih hansi sukram phek adoh mok ki ubah, chamwi tokdoh etek aba choh wi uh; An ih Chiiala phek adoh mok ki ubah, erah Chiiala dowa chamwi tokdoh lathoon roidong ah choh wi uh. \v 9 Erah raangtaan ih ese jih ah re suh seng loong nak naang wanghan; seng lanaang thang ih re ibah chamwi saapoot ethok eha. \v 10 Erah ang abah, saarookwe saapootse woot choli adoh, thoontang damdoh ese ah re ih, ngo ih Rangte suh hanpi ha damdoh tang aleh ese ih re ih. \s Ethoonbaat nyi jengseera \p \v 11 Sok thaak an erah than rak le ni nga luulu ih sen suh raanghang rah ah! \v 12 Marah mina ih sen loong suh khoopkhan banlam hoon laatbaat halan ah jaasiit neng loong ih miloong ngathong nah neng loong ih elong noisok suh thun rumha. Ang abah uh ere erumta, Kristo bangphak angthoi bah neng loong ah chamnaang ete tah ang rumka. \v 13 Khoopkhan banlam hoon rumha loong ih boseh uh Hootthe ah tah kap rumka; sen suh khoopkhan banlam hoon thuk halan ah langla neng ih seng jengchaat rum heeno khoopkhan banlam ah khan rumha ngeh neng teeteewah rangka baat suh li rumha. \v 14 Nga raangtaan ibah Teesu Jisu Kristo bangphak ah luulu ba nga khuungpook theng ah, heh bangphak thoidi ba mongrep ah nga raangtaan ih tekmang, eno mongrep raangtaan ih ngah ah tekmang. \v 15 Heh khoopkhan banlam choi ang koja ekhan muh ang koja tim uh tah angka; enoothong erah tiit ah langla ena jih ajaat tiit ah baat ha. \v 16 Neng roidong doh arah banlam ah kap ah erah loong raangtaan ih, semroongroong nyia minchan ah toom chorum ah—neng damdoh nyia Rangte mina thoontang damdoh ah! \p \v 17 Ethoon adoh: Ngah suh arah khotok doh nak toom kah cham thuk rum hang, mamah liidih nga sak ni hema dong la rah ih ngah Jisu suh heh dah anglang ngeh jatthuk halang. \p \v 18 Nga joonte loong, Seng loong Teesu Jisu Kristo minchan ah sen loong damdoh toom ang ha. Amen.