\id EPH - Southeast Ambrym NT with Ruth and Jonah [tvk] -Vanuatu (DBL 2015) \h Efeses \toc1 Efeses \toc2 Efes \mt2 Sepinien xa diamu te \mt1 Efeses \is1 ?Visi iaxa tetis uvei ak? \ip Pol, eloheoh tei na Iesu Kristo, iaxa tetis uvei ak\x + \xo 1:0 \xt Efes 1:1\x* e huram 60 AD (huram xil tetutou ni poten na Iesu) e melele xa tete nim te xeih e taon xa mahulong te hal Rom.\x + \xo 1:0 \xt Efes 4:1; 6:20; Pol 28:30-31\x* \is1 ?Visi iaxa tevuli uvei ak tetiamu? \ip Pol tetis sepinien ak teha mi Kristin xil xa lateti e taon te hal Efeses,\x + \xo 1:0 \xt Efes 1:1\x* e tekila xa Kristin xil te rute sav xil mun ti livuli. Pol teha tepol rohon tetel moletin xil te hal Efeses e 53 AD, e hoxalite te kakaoen nan xa be valu nen.\x + \xo 1:0 \xt Pol 15:36–18:22\x* Rut moletin xil te hal Efeses latesisi tengan vata vatel xil, e Pol tenamaen ni ti vengan xa di tehusil suse nan tengan vahe Serusalem, e ien ti tenavei tengan vahas melengien vahe holu e rute ak. Di, e kakaoen nan xa tehe vatol nen,\x + \xo 1:0 \xt Pol 18:23–21:16\x* Pol tetilomun ba tete visal mol‑Efeses xil ak\x + \xo 1:0 \xt Pol 19:1-20\x* e tepispisi kuhi mi xil huram tehe tol.\x + \xo 1:0 \xt Pol 20:31\x* Di, Pol teling Timoti tengan vapol vatel Kristin xil te hal Efeses.\x + \xo 1:0 \xt 1Tim 1:3\x* Di, tetutou ni melele nen ak, melele xa Pol teha tengan vasa sanien tei mi hoeo xil e sias te hal Serusalem, vat xil te sias te hal Efeses latemei latesao ni Pol e taon te hal Maelitas xa tave sotin pupu ti ra taon te hal Efeses. E rute ak, latesep kor tetel Pol e latemuis vengan xa Pol tehiteni mi xil xa linapus ti mun.\x + \xo 1:0 \xt Pol 20:17-38\x* Ma, Pol tenatis uvei ak ti tengan vamal ni neta tei xa tenamal ti. E tetis uvei ak tengan vapispisi mi xil usil polien xati te Sias na Iesu Kristo. E tetisi mun tengan vasel xat xil xi lixulehi ti lisoh ixeih e neketen nae, e lixuxou kuhi xa sexien nae xil imal tevi. \is1 ?Pol tetis uvei ak veneh? \im \bd Pol ien tehei tengan vapispisi ni xa lingxatien na Hi bos mak mu\bd* - Pol tepispisi ni mi xil xa eheien hos na Hi mahulong pupu,\x + \xo 1:0 \xt Efes 1:7; 2:7\x* longeongen hos di bit usil holesok xil xa bos pupu xa mei be nae nggo naha xa Kristo tepol ni e rin nae,\x + \xo 1:0 \xt Efes 3:8\x* e minehinen te xeihen na Hi eilep pupu.\x + \xo 1:0 \xt Efes 3:16\x* Pol tehiteni mun tehit, “Hi tehosei xamim tengan muleh holesok xil xa bos pupu xa xi tehit xati tengan isa ni mi ngenen xil.”\x + \xo 1:0 \xt Efes 1:18\x* Texo sepinien nan, mei rakila xa Pol tenemi xa holesok xil xa Hi teling xati bos pupu. \ib \im \bd Pol ien tehei tengan vapispisi ni xa Iesu Kristo be vatite te holesok xil xa Hi teling xati tengan vapol ni\bd* - Pol tepispisi ni xa, texo Iesu Kristo, Hi tehosei xir tengan mei rihe horamue nan xil,\x + \xo 1:0 \xt Efes 1:4-5\x* e tepisen kila xa iling holesok nan xil vus e he Kristo e he ngan xil mun xa labisti vituei dela.\x + \xo 1:0 \xt Efes 1:10-11\x* Texo naha xa Kristo kestang tepol ni, Hi teteh meulien e xir e tesak ni xir rameul.\x + \xo 1:0 \xt Efes 2:5-10\x* Texo Kristo, Siu xil e ngan xil xa latave Siu ti mei labe vanut moletin tei takes.\x + \xo 1:0 \xt Efes 2:16\x* E Ninin na Kristo de tine Kristin xil e di misak ni xil lapol ni sexien nae xil vus del eheien.\x + \xo 1:0 \xt Efes 3:16-17\x* \ib \im \bd Pol ien tehei tengan vapispisi ni xa Kristin xil labe Sias na Iesu Kristo e di lapol vituei nggoni tenben tei takes\bd* - Neta sav xa Kristin xil langgo rute savsav xil, di lasepin ni sepinien tesav xil, e sexien nae xil misav, Kristin xil labe vanut moletin tei takes\x + \xo 1:0 \xt Efes 4:3\x* vengan xa Ninin Eo nae tei takes\x + \xo 1:0 \xt Efes 4:4\x* e neketen nae tei takes.\x + \xo 1:0 \xt Efes 4:5\x* E Ninin Eo di misa sanien mi Kristin xil vus te sias tengan vatutou ni Kristin sav xil mei lixeih mu e neketen nae tengan mei lixoni Kristo tang.\x + \xo 1:0 \xt Efes 4:11-13\x* \ib \im \bd Pol ien tehei tengan vapispisi ni xa momal xa Kristin xil liling nenemien nae ihe tan tengan lipol ihusil nenemien na Kristin sav xil\bd* - Pol tehiteni xa momal xa Kristin xil liling nenemien nae ihe tan. Atou xil itel tiramue nae xil,\x + \xo 1:0 \xt Efes 5:22-33\x* horamue xil itel tamexil e ninexil,\x + \xo 1:0 \xt Efes 6:1-4\x* e slev xil itel masta nae xil mun.\x + \xo 1:0 \xt Efes 6:5-9\x* \ib \im \bd Pol ien tehei tengan vapispisi ni xa itep iaxa neketen na Kristin xil mikila mei ixeih mu\bd* - Pol tepispisi ni xa Kristin xil livue xat xil ve vaeen te neketen ixoni ngan xa labe moletin xil te vaeen. E xil livae itel reitinen, momalen, tomat, nenesien, neketen, kilakilen xa Hi di miteh meulien e xil, e sepinien na Hi. \is1 Vatit nenemien tei te uvei ak de Efeses 4:4-6 \ipq Io, xir xa raneket rabe tenben tei takes e Ninin Eo xa di iexir be tei takes. E, del nenemien xa be teviei, ranggur nenesien tei takes xa be reitin xa Hi tekes xir tengan riti vituei itela e ut nesao. Di ranggusil Suv tei takes xa be Kristo, di ranggusil xat pispisien tei takes, e labaptaes ni xir tengan ramos e neketen tei takes. Hi tei takes xa be Tame holesok xil vus. Xi be eilep mili holesok xil vus, di pol e meulien na moletin xil, e di meul e tine moletin xil. \is1 ?Naha iaxa di e uvei ak? \io1 1. Pol pispisi ni xa Iesu Kristo iaxa be vatit lingxatien xil na Hi. (1:1–3:21) \io1 2. Pol pispisi ni xa momal tengan Kristin xil mei lipol vituei e lipol vuol ni naha xa Hi ien bei tengan xil lipol ni. (4:1–6:24) \c 1 \s1 Sepkilaen na Pol usil uvei ak \p \v 1 Inou \w Pol\w*, xa Hi tehosei nou mei nabe \w eloheoh\w* tei na Iesu Kristo, ieok bei tengan nasa sepinien navan vahat mi xamim, moletin xil na Hi xa mudi e taon te hal Efeses. Xamim di mupisen ni xa neketen namim nggeih e mubisti del xat Iesu Kristo. \x + \xo 1:1 \xt 1Kor 1:1; Kol 1:1\x* \p \v 2 Di nasis xa eheien hos e tomat na Hi Tamer xal Suv Iesu Kristo iti mi xamim. \s1 Holesok xil xa Iesu tepol ni di misak ni xir rabe moletin xil xati na Hi \p \v 3 Ti risa memesien iha mi Hi xa be Tame Iesu Kristo, Suv nar. Ve vitueien nar del Iesu Kristo, Hi duxol xat xir del sanien xil vus xa nggo ut nesao. \x + \xo 1:3 \xt Efes 2:6\x* \v 4 Tetiamu tamu nousav, melele xa Hi tenapeas ni ut etan ti mu, eheien na Hi teta ngamu e xir e xi tehosei xir tengan ihistin xir itel xat Kristo. Xi tepol ni temak tengan xir rihe moletin eo xil e meulien nar mun imal tevi pe meten. \x + \xo 1:4 \xt Sion 15:16; 17:24; 2Tes 2:13; Efes 5:27; Kol 1:22\x* \v 5 Hi teling xati nousav ngamu xa ileh rerat xir mei rihe horamue nan xil ixo holesok xil xa Iesu Kristo tepol ni. Hi tepol ni temak tehusil xat nenemien nan vengan xa tehesi xi pupu tengan vapol ni. \x + \xo 1:5 \xt Sion 1:12\x* \v 6 Reitin, Hi tehosei xir tengan ripet rat hisen ihe nesao ve eheien hos xa di pisen ni mi xir. Tave ti neta xa xir ratapol ni ti neta tengan ravur eheien hos nan, e tepisen ni mi xir ve holesok xil xa Natneli tepol ni, Natneli xa eheien nan di en. \x + \xo 1:6 \xt Mat 3:17; Kol 1:13\x* \p \v 7 Hi di pisen ni xa eheien hos nan mahulong pupu nggo rin xa texal rat xir ra longpangasien ve tesaen nar texo re Natneli. Ve rin ak, xosali, xi di miketeh bos mi xir. \x + \xo 1:7 \xt Kol 1:14,20; Efes 2:7\x* \v 8 Reitin, eheien hos nan xa di pisen ni mi xir eilep pupu. Hi be metisou e mikil holesok xil vus. \v 9 Ve rin ak, besi xi tengan vapisen kil nenemien xuxus nan mi xir xa teling xati tengan ipol ni ixo Iesu Kristo. \x + \xo 1:9 \xt Rom 16:25; Efes 3:3,9\x* \v 10 Vengan Hi teling xati ngamu xa melele xa melengien teni ipin, xi ileh viton holesok xil vus xa di ut nesao e ut etan, e iling Kristo vari iaxa ihe vat teni. \x + \xo 1:10 \xt Kal 4:4; Kol 1:16,20\x* \p \v 11 Hi di misak ni holesok xil vus mei mistal nggusil lingxatien e nenemien nan. E nggusil nenemien nan, Hi tehosei xamem, Siu xil, mei mabisti del xat Kristo. E ve rin ak, di bosei xamim tengan mei muve moletin nan xil xati. \x + \xo 1:11 \xt Rom 8:28-29\x* \v 12 Ma pol ni mak tengan xamem xa mateneket e Kristo tetiamu, mukila mumeul tengan mupet rat his Hi ihe nesao. \p \v 13 E xamim mun, xa mutave Siu ti, mei mutelong longeongen hos te reitinen usil Kristo, e muteke reitin en. Mak, ma Hi teteh meulien e xamim e tesa \w Ninin Eo\w* mi xamim xa xi tehit xati tengan isa ni. E Ninin Eo ak di pisen reitinen teni xa xamim mube nan. \x + \xo 1:13 \xt Kol 1:5; Efes 4:30\x* \v 14 Reitin, melele xa Hi misa Ninin Eo ak mi xamim, di pisen ni xa ti imaen holesok xa di hen mi xir. E di pisen ni mun xa Hi nggal rat xir ngamu, e vatova, ileh xir ha riti vituei itela ixoni moletin nan xati xil. Mak, ma rimeul e riti itela tengan ripet rat hisen ihe nesao. \x + \xo 1:14 \xt 2Kor 1:22; 5:5\x* \s1 Pol misis ve mol‑Efeses xil tengan lipus kil holesok xil xa Hi di pol ni e rin nae \p \v 15 Inou natelong usil neketen namim e Suv Iesu e sexien te eheien xa di mupisen ni mi moletin na Hi xil. E ve holesok xil ak xa bos xa Hi di pol ni e rin namim, di nasis ve xamim. \x + \xo 1:15 \xt Kol 1:4; 1:3; 1Tes 1:2\x* \v 16 Reitin, e melele xil vus xa di nanem xat xamim e sisen xil navan, vehakut, dit nasa memesien ba mi Hi ve xamim. \v 17 Di nasis tengan Hi, Tame Iesu Kristo, Suv nar xa eilep pupu, ti isak ni xamim mupolu ni metisouen ixo Ninin Eo nan. E di nasis tengan Ninin Eo nan isak ni xamim mei mukil kuh xi ihe holu mu. \x + \xo 1:17 \xt Kol 1:9-10; Aes 11:2\x* \v 18 Ma melele xa Hi isah nenemien namim xil, xamim mei mukil kuh hosien nan e holesok hos xil xa xi tehit xati tengan isa ni mi moletin nan xil e melele xa ti imei, e mukila munesi en vatel nenemien namim xa be teviei. \x + \xo 1:18 \xt Efes 4:4; Kol 1:12\x* \v 19 E nasis mun tengan mukil kuh xeihen nan xa eilep pupu xa di pol dela e meulien nar xa di raneket e Kristo. \x + \xo 1:19 \xt 2Kor 13:4; Kol 2:12\x* \p \v 20 E texo xeihen ak xa mahulong pupu, xi tepol ni Kristo temea rilomun ra maten, e telingi tetotan e rin metu e ut nesao. \x + \xo 1:20 \xt Sam 110:1; Mat 22:44; Mak 16:19; Pol 2:34; Hib 1:3; 8:1; 10:12; 12:2\x* \v 21 Mak, ma Kristo be eilep mak mu mili eilep savsav xil: ngan xil xa labe vat xil e ut nesao, e ngan xil mun xa labe vat xil e ut etan; suv toto xil xa lalaxat ut xa mahulong, e suv xil xa di lalaxat rute xil xa hokorong. Hisen be nesao pupu mili his eilep xil xa di latehur xeihen tetiamu, mu ngan xil mun xa langguri xosali. Hisen di mili his ngan xil mun xa ti lihur xeihen e melengien xil xa ti imei. \x + \xo 1:21 \xt Kol 1:16; 2:10\x* \v 22 Hi teling holesok xil vus te ut etan lateti pe he Kristo, e tesak ni mei be eilep te holesok xil e mei be vat na moletin nan xil xa labe Sias nan. \x + \xo 1:22 \xt Sam 8:6; Rom 12:5; 1Kor 12:27; Efes 4:15; Kol 1:18\x* \v 23 \x + \xo 1:23 \xt Efes 4:10; Kol 1:19\x*Sias ak be tenben. E Kristo di mise xat Sias nan del meulien e xeihen nan nggusil vatit sexien xa di mise xat holesok xil vus del meulien e xeihen nan. \c 2 \s1 Hi misa meulien hu mi xir xa rabisti del Iesu Kristo \p \v 1 Tetiamu, Hi tepus xamim texoni ngan xa mulel tuei vengan xa mutelong ras raen e \w tesaen\w* xil teti xat meulien namim. \x + \xo 2:1 \xt Efes 2:5; Kol 2:13\x* \v 2 E melele nen ak, mutehusil xat sexien tesa xil te ut etan e mutepol ni holesok xil xa Temat ien tehei. Xi be suv toto na \w ninin tesa\w* xil xa di langga xolol e tilang hat, e xi di pol e meulien na ngan xil xa di latalong xat Hi ti. \x + \xo 2:2 \xt Kol 3:7; Taet 3:3; Sion 12:31; Efes 6:12; 5:6\x* \v 3 Xir vus ratexoni xil tang xa ekaten na Hi di xat xir, vengan xa ratehusil xat naha xa iexir tehei tengan vapol ni tenbexir valonge vahos ni. Reitin, tetiamu, ekaten na Hi teti mi xir vengan, melele xa latepes rohon ni xir tang, nenemien xil te tesaen teti ngamu e xir texoni moletin sav xil vus e ut etan, e momal tengan rihur pangasien ven. \x + \xo 2:3 \xt Kol 3:6\x* \p \v 4 E vengan xa esaeen na Hi mahulong pupu e eheien nan mi xir be eilep mak mu, xi teteh meulien e xir. \v 5 Misak ni, melele xa di tamu ratelel pe meten ve longrasien nar, xi tesak ni xir ratehisti tetel Kristo. E pe met Hi, vengan xa ratehisti tetel Kristo, nggoni ngan xa tesak ni xir ratemeul tetela. Reitin, ve eheien hos nan kestang iaxa Hi teteh meulien e xamim. \x + \xo 2:5 \xt Efes 2:1; Kol 2:13; Luk 15:24,32; Rom 6:13; Pol 15:11; Efes 2:8\x* \v 6 E vengan xa di rameul vituei dela, nggoni ngan taxa tesak ni xir ratemea rilomun ra maten tetela, xi teling xir di radotan del Iesu Kristo e ut nesao tengan ti rilaxat holesok xil vus itela. \x + \xo 2:6 \xt Kol 2:12\x* \v 7 Hi tepol ni temak tengan, e melengien xil xa ti imei, ikila ipisen ni xa eheien hos nan mahulong pupu e di pol bos mi xir xa rabisti del xat Iesu Kristo. \x + \xo 2:7 \xt Efes 1:7\x* \p \v 8 Io, texo eheien hos na Hi kestang, xi teteh meulien e xamim vengan xa di muling nenesien namim e Kristo. Mutahur meulien sal ti vaxo neta tova xa xamim tang di mupol ni. E‑e, meulien sal ak be sanien tei xa Hi vari iaxa di misa ni. \x + \xo 2:8 \xt Pol 15:11; Kal 2:16; Efes 2:5; Sion 4:10; Hib 6:4; Rom 2:28; 2Tim 1:9; Taet 3:5; 1Kor 1:29\x* \v 9 Reitin, meulien ak tave huit polien na moletin ti tengan ti vasep koai ven. \v 10 Hi pol kuhi ni xir mei rabe neta hu rilomun mak vengan xa rabisti del Iesu Kristo. Hi pol ni mak tengan ti ripol ni polien hos nan xil xa teling xati tuei tengan ti ripol ni. \x + \xo 2:10 \xt Taet 2:14\x* \s1 Nggo Iesu Kristo, moletin xil vus lapin tang pe met Hi \p \v 11 Bos xa xamim, mol‑Efeses xil, munem xati xa, melele xa latepes xamim, mutnave Siu ti. E Siu xil latekes xamim ni ‘ngan xil xa latave \w vexahu\w* ti.’ E di lasep usil vexahu xa moletin tang di pol ni del hen e rut tenbe moletin xil. \x + \xo 2:11 \xt Efes 5:8\x* \v 12 Munem pisi xa mutehe visi tetiamu, e melele xa mutnavisti ti mu tenatel Kristo. Vengan xa, e melele nen ak, xamim mutehe ngan halesav xil e mutnave moletin xil na Hi ti vengan xa mutnave hortan xati ti vatel mol‑Isrel xil. Tesak ni, rin namim tehe tovuol e \w hitxatien te xeih\w* xa Hi tepol ni tetel moletin nan xil. Xamim mutemeul muteti e ut etan ak, e neta tehe tovuol tengan muling nenesien namim vati en vengan xa mutnakil ti Hi. \x + \xo 2:12 \xt Rom 9:4; Kol 1:21; 1Tes 4:13\x* \v 13 Reitin, tetiamu, xamim muteti sotin ra Hi e moletin nan xil. E taxeak, vengan xa mubisti del Iesu Kristo, Hi tesak ni xamim mumei sangas visali. Pol ni mak vengan xa muling nenesien namim di e Kristo xa temaen ren teleh ve rin nar. \x + \xo 2:13 \xt Aes 57:19; Kol 1:20\x* \p \v 14 Re Iesu iaxa tekas moten metexir tengan vasak ni xir riti vituei e tomat e ti rinaketeh ti mun nasa mi xir. Io, tetiamu, texoni vioh tei xa eilep teta pas xamem, Siu xil, ra xamim xa mutave Siu ti. E maten na Iesu tehu lelen vioh ak tengan rakila mei rave vanut moletin tei takes. \x + \xo 2:14 \xt Aes 9:6; 1Kor 12:13; Kal 3:28; Kol 2:14\x* \v 15 Melele xa Iesu temat, tesak ni \w rae\w* xil na Siu xil mei labe neta sav tang, del holesok sav xil xa moletin xil di lapol pisi ni tengan mei lamal pe met Hi. E Iesu tehistin xi tetel tatit moletin lu tengan vapol ni tomat vatel xat xalu, e vasak ni xalu mei lalohe vanut moletin tei takes xa ihe neta hu. \x + \xo 2:15 \xt 2Kor 5:17\x* \v 16 Texo maten nan e eivave, Iesu teserev ketehen tesa nalu. Io, texo naha xa tepol ni e eivave, Iesu tehistin xalu mei lube vanut moletin tei takes e misak pilei rin nalu pe met Hi. \x + \xo 2:16 \xt Kol 1:20,22\x* \v 17 Ma Kristo temei e tehithiten longeongen hos te tomat mi moletin xil vus: teha mi xamim xa mutave Siu ti xa muteti sotin ra Hi, e teha mi xamem mun, Siu xil xa mateti sangas visali. \x + \xo 2:17 \xt Aes 57:19; 52:7; Sak 9:10\x* \v 18 E nggo Kristo, xir vus, Siu xil e ngan xil xa latave Siu ti, rakila ramei pe valnao Hi Tamer vengan xa \w Ninin\w* tei takes de xir vus. \x + \xo 2:18 \xt Rom 5:2; Efes 3:12\x* \p \v 19 Mak, ma xamim xa mutave Siu ti, mutave ngan halesav ti mun. Taxeak, mudi e vatimol xati na Hi e mube hortan xati del moletin sav nan xil. \x + \xo 2:19 \xt Efes 3:6; Hib 12:22-23\x* \v 20 Moletin nan xil langgoni nim tei xa xi di mikili ni. \w Eloheoh\w* xil na Iesu Kristo e \w provet\w* xil na Hi, xil langgoni pos xil teni. E Iesu Kristo vari iaxa be seteman teni. \x + \xo 2:20 \xt Rev 21:14; Mat 16:18; Aes 28:16; 1Pit 2:6\x* \v 21 Kristo iaxa di misuv xat nim ak e misak ni bisti kuhi. Xi pol ni mei be \w Nim Eo\w* xa pipin tengan Hi mei ita kat en. \x + \xo 2:21 \xt Efes 4:15-16; Kol 2:19; 1Kor 3:16; 2Kor 6:16\x* \v 22 \x + \xo 2:22 \xt 1Pit 2:5\x*E xamim xa mubisti ngamu del Kristo, xi di pol ni xamim del moletin sav xil na Hi mei mube vanut moletin tei takes. Nggo xeihen na Ninin Eo, xamim mei munggoni Nim Eo xa Hi da en. \c 3 \s1 Pol misep usil polien nan del ngan xil xa latave Siu ti \p \v 1 Ve holesok xil vus xa Hi di tepol ni e rin namim, inou di nasis ve xamim. E xosali, nade nim te xeih ve polien xa Iesu Kristo tesa ni minou tengan nihithiten longeongen hos mi xamim xa mutave Siu ti. \x + \xo 3:1 \xt Efes 4:1; Plp 1:7,13; Flm 1:9\x* \v 2 Nanemi xa xamim mutelongeong ni ngamu xa Hi tepisen eheien hos nan minou e suse xa tesa polien ak minou tengan nihat nihit mesen longeongen hos nan mi xamim. \x + \xo 3:2 \xt Kol 1:25\x* \v 3 Xi tepisen nenemien xuxus nan minou tengan nikila. Ngan ak be naha xa natetis usili vuteili ngamu e uvei ak. \x + \xo 3:3 \xt Efes 1:9-10; Kol 1:26\x* \v 4 E vahit xamim mule usil naha xa natetisi, ma mukil kuh kilakilen xa natehuri usil nenemien xuxus na Hi usil Kristo. \v 5 Tetiamu, Hi tenavit kil ti nenemien xuxus ak mi moletin xil te ut etan. E taxeak, nggo \w Ninin\w* nan, Hi pisen ni mi \w eloheoh\w* eo xil na Iesu del \w provet\w* nan xil te xosali ak tengan lakila. \v 6 Nenemien xuxus na Hi mak: nggo longeongen hos nan usil naha xa Iesu Kristo tepol ni, ngan xil xa latave Siu ti di lamos del Siu xil mei labe vanut moletin tei takes nggoni ngan xa labe tenben tei takes. Xil vus mei labe horamue xil xati na Hi e ti lileh holesok xil xa di e hen xa tehit xati tengan isa ni mi ngenen xil. \x + \xo 3:6 \xt Efes 2:13,18-19\x* \p \v 7 E rin te longeongen hos ak, Hi tesak ni nou napol mini del xeihen nan tengan nihithiteni. Reitin, Hi tepisen eheien hos minou nggoni sanien tei nan minou melele xa tesak ni nou mei nabe moletin te polien nan. \x + \xo 3:7 \xt Kol 1:23,25\x* \v 8 Neta sav xa inou nabe hokorong mu ni moletin sav xil vus na Hi, e ve eheien hos nan di e nou, xi temaen nou nanggur polien hos ak. Io, xi temaen nou tengan niha mi ngan xil xa latave Siu ti e nihithiten longeongen hos mi xil. Di nabit usil holesok xil vus xa bos pupu xa nggo visal Kristo xa moletin tovuol mikila vaxale. \x + \xo 3:8 \xt 1Kor 15:9-10; Kal 1:16; Efes 1:7\x* \v 9 Hi tepeas ni holesok xil vus, e tepol ni nenemien xuxus nan tetiamu nousav. E xi di maen nou tengan nihithiteni mi moletin xil vus mei lilong kila. \x + \xo 3:9 \xt Rom 16:25; Kol 1:26\x* \v 10 Taxeak, Hi di pol nggo Sias nan tengan vapisen suse xil te metisouen e xeihen nan mi ninin tesa xil e vat nae xil xa langgur xeihen xa ladi e tilang hat. \x + \xo 3:10 \xt 1Pit 1:12; Rom 11:33\x* \v 11 Hi pol ni mak nggusil nenemien xa xi teling xati tetiamu nousav, xa mei testal tehe reitin texo Iesu Kristo, Suv nar. \v 12 E vengan xa raling neketen nar e Iesu Kristo e rabisti dela, rakila ramei pe valnao Hi e ulixir nakan ni ekaten nan ti. \x + \xo 3:12 \xt Rom 5:2; Hib 4:16; 10:19\x* \p \v 13 Misak ni, di nasis tengan nenemien namim namot ti ve longpangasien xil xa di nangguri ve xamim e nim te xeih ak. Bos xa musep koai ven, vengan di nangguri tengan vatutou ni rin namim. \x + \xo 3:13 \xt Kol 1:24\x* \s1 Pol misis rilomun xa mol‑Efeses xil lipus kil holesok xil xa bos xa Hi tepol ni e rin nae \p \v 14 Melele xa nanem usil holesok xil xa Hi Tamer tepol ni, di natingeiril e sisen pe meten. \v 15 Vengan xi be Tame ngan xil vus xa di laneket e langgur hisen: na ngan xil xa ladi e ut nesao, e na ngan xil xa ladi e ut etan. \v 16 Hi, holesok xil xa di lastal langgo en ve minehinen te xeihen nan labe holu xa labe holu pupu. E di nasisi tengan Ninin Eo nan isak ni tinemim ixeih mu ixo xeihen nan. \x + \xo 3:16 \xt Kol 1:11\x* \v 17 Nasis tengan Kristo imeul e tinemim vengan xa muling neketen namim di en. E nasis mun tengan musak ni suse te eheien mei ihe vatite te meulien namim, e sexien namim xil vus ipisen ni. \x + \xo 3:17 \xt Sion 14:23; Kol 1:23; 2:7\x* \v 18 Imak, ma xamim e moletin sav xil mun na Hi likila likil kuhi xa eheien na Kristo eilep xa eilep pupu. \x + \xo 3:18 \xt Kol 2:2\x* \v 19 Reitin, neta sav xa eheien nan eilep pupu mili naha xa moletin xil lakila lanem usili, nasis Hi tengan isak ni xamim mukila. Imak, ma nenemien e sexien xil na Hi mei ise xat meulien namim. \x + \xo 3:19 \xt Kol 2:10\x* \p \v 20 !Imak, ma ripet rat his Hi! Nggo xeihen xa di pol dela e meulien nar, xi mikila ipol ni holesok xil hao ili naha xa xir rakila ranem usili mu rasisi ven. \x + \xo 3:20 \xt Kol 1:29\x* \v 21 Ti ripet rat hisen ihe nesao vengan xa xi be eilep, e di pol ni holesok xil xa tellep e Sias nggo Iesu Kristo. Xosali e melengien xil xa ti imei, moletin xil vus ti lipet rat hisen ihe nesao iha vuma … navus ti. Reitin. \c 4 \s1 Selxatien tengan Kristin xil ti lipol vituei itel sexien te eheien \p \v 1 Hi tesak ni xamim mei mube vanut moletin hu tei takes nan. Misak ni, inou Pol xa nade nim te xeih vengan xa napol mi Suv Iesu, di nasel xat xamim nggeih tengan musak ni meulien namim ipin ni ngan xil xa Hi tekes xil labe nan. \x + \xo 4:1 \xt Efes 3:1; Plp 1:7,13; Flm 1:1,9; Kol 1:10\x* \v 2 Vehakut, mupol ni nenemien namim ihe tan e sexien namim imerou tang. Mupol ihos mi xamim mun tang itel eheien e nenemien xa teviei. \x + \xo 4:2 \xt Kol 3:12-13\x* \v 3 \w Ninin Eo\w* tesak ni xamim mei mube vanut moletin tei takes ngamu. Misak ni, musak pisi e rin xil vus tengan muti vituei e tomat. \x + \xo 4:3 \xt Kol 3:14-15\x* \v 4 Io, xir xa raneket rabe tenben tei takes, e Ninin Eo xa de iexir be tei takes. E, del nenemien xa be teviei, ranggur nenesien tei takes xa be reitin xa Hi tekes xir tengan riti vituei itela e ut nesao. \x + \xo 4:4 \xt Rom 12:5; Efes 2:16; 2:18\x* \v 5 Di ranggusil Suv tei takes xa be Kristo, di ranggusil xat pispisien tei takes, e labaptaes ni xir tengan ramos e neketen tei takes. \x + \xo 4:5 \xt Sion 10:16; 1Kor 8:6\x* \v 6 Hi tei takes xa be Tame holesok xil vus. Xi be eilep mili holesok xil vus, di pol e meulien na moletin xil, e di meul e tine moletin xil. \x + \xo 4:6 \xt 1Kor 12:6\x* \p \v 7 E mi xir kekes, Kristo di miti sanien te xeihen tesav xil nggusil nenemien nan. \x + \xo 4:7 \xt Rom 12:3,6; 1Kor 12:11\x* \v 8 Ngan ak nggoni sepinien xa de Vanuvei Eo xa bit, \q1 \qt “Melele xa be nesao e von merereen nan,\qt* \q2 \qt xi diamu ni ngan xil xa tevae teli xil xa ladi pe hen.\qt* \q2 \qt E mi moletin nan xil, xi misa sanien hos xil mi xil.”\qt* \rq (Sam 68:18)\rq*\x + \xo 4:8 \xt Kol 2:15\x* \m \v 9 Melele xa sepinien ak biteni xa xi \qt “be nesao e von merereen nan”\qt* di pisen ni xa, tetiamu, Kristo teta ngamu e ut etan. \x + \xo 4:9 \xt Sion 3:13\x* \v 10 E xi xa tete ut etan, be xi vari tang iaxa be ut nesao e ba be von merereen xa mili ut sav xil te ut nesao tengan mei vahe eilep vali holesok xil vus. \v 11 E Kristo tesa \qt “sanien hos xil”\qt* mi moletin nan xil tengan rute mei lihe \w eloheoh\w* xil, rute mei lihe \w provet\w* xil te xosali, rute ha lisetu ni longeongen hos, e rute ha lilaxat kuh vanut Kristin xil e ti lipispisi kuhi mi xil. \x + \xo 4:11 \xt 1Kor 12:28\x* \v 12 Kristo tesa sanien hos xil mi moletin nan xil ak tengan vasak mesen Kristin xil vus mei lapol ni polien hos xil tengan vatutou ni mosav xil. Nggo suse ak, ma Sias, xa be tenbe Kristo, mei ixeih mu e neketen. \x + \xo 4:12 \xt 2Tim 3:17; 1Pit 2:5\x* \v 13 Imak, ma ngan xil te Sias limei vituei tengan likil Nat Hi e liling neketen nae en, mei limatu kuhi e neketen nae, e limeul e rin xil vus iha vuma … mei limal tevi ixoni Kristo tang. \x + \xo 4:13 \xt Kol 1:28\x* \p \v 14 Rinaxoni tutut horamue xil ti mun e neketen nar xa latemanon tengan lake reitin e pispisien sav xil vus xa di lamei. E rinaxoni bot tei ti xa di miloh xolol tang e melele xa votiang sav xil lamei e di labuhi. Ma, rinamaen moletin te luvosen xil ti linamei linaluvos xir natel sepinien nae xil xa mikas. \x + \xo 4:14 \xt 1Kor 14:20\x* \v 15 E‑e, namak ti. Xir risepin usil reitinen na Hi e ti rihithiteni itel sexien te eheien. Imak, ma mei rimatu kuhi e rin xil vus e mei rixoni Kristo xa be Vat te Sias nan. \x + \xo 4:15 \xt Efes 1:22; 5:23; Kol 1:18; 2:19\x* \v 16 Xi di bistin moletin nan xil nggoni ngan xa labe rut tenben xil xa di labistin xil labe tei takes. E melele xa rut tenben xil ak di lapol ni polien xati nae xil, ma tenben ak mei ixeih e imatu kuhi. Misak ni, xosxa moletin xil te Sias ti lipol sen polien nae xil itel sexien te eheien, ma Sias mei ixeih mu e imatu kuhi. \s1 Pol misel xat Kristin xil tengan listokovein meulien matu nae e lihur meulien hu xa Hi di misa ni mi xil \p \v 17 Vengan xa xamim mube rut tenbe xil te Sias na Iesu Kristo, ieok bei tengan nisel xat xamim itel xeihen xa Suv Iesu tesa ni minou. Nasel xat xamim tengan munahusil ti mun sexien na ngan xil xa latakil ti Hi. Vengan nenemien nae bon, e di lanem usil holesok xil xa be neta sav tang. \x + \xo 4:17 \xt Rom 1:21\x* \v 18 Ladi tamu e maluxoluken e lasakras lanem kil holesok xil na Hi. Xil ladi sotin ra meulien hu xa Hi di misa ni vengan xa vatixil nggeih e iexil ti tavei lakil suse nan. \x + \xo 4:18 \xt Efes 2:12; Kol 1:21; 1Pit 1:14\x* \v 19 Melele xa di lapol ni tesaen, latave unoun ti ven. Xil latesa xil tengan lihusil sexien xil xa tenbexil tang iexil bei, di lapol ni holesok hao xa misa pupu, e iexil bei pupu tengan lixulehi ti lipol ni isa mak mu. \x + \xo 4:19 \xt Kol 3:5\x* \p \v 20 E ngan ak tave sexien xil ti xa mutepol ni melele xa latepispisi mi xamim usil Iesu Kristo. \v 21 Reitin li, latepispisi mi xamim usil reitinen na Iesu melele xa mutelong usili e mutevisti tetela. \v 22 Latepispisi mi xamim tengan mustokovein meulien matu namim del sexien tesa xil teni, ixoni ngan xa muso rat talmusu tei ba. Vengan, e melele nen ak, muteluvos xamim mun tang mutehit holesok xil xa tenbemim ien tehei tehos mak mu. E holesok xil ak di tepurun meulien namim tang. \x + \xo 4:22 \xt Kol 3:9; Kal 6:8\x* \v 23 Latepispisi mi xamim tengan mumaen Hi ihiles sexien te nenemien namim, e isak ni mei ihe neta hu. \x + \xo 4:23 \xt Rom 12:2\x* \v 24 E latepispisi mi xamim tengan muhur sexien hos xil te meulien hu namim ixoni ngan xa di musing ni eising hu tei xa bos xa bos. Misak ni, momal tevi xa sexien namim xil ti ipisen ni xa meulien hu xa Hi tesa ni mi xamim be eo e momal tevi, nggoni ngan xa xi vari be eo e momal tevi. \x + \xo 4:24 \xt Kol 3:10; Sen 1:26\x* \s1 Pol misel xat Kristin xil tengan sexien nae xil ipisen ni xa langgur meulien hu \p \v 25 Vengan xa ratehur meulien hu xa Hi tesa ni mi xir, rinaluvos ti mun. Bos xa holesok xil vus xa di rasep usili del tua nar xil e neketen ihe reitin. Ripol ni imak vengan xa xir vus rabe rut tenbexil te Sias tei takes. \x + \xo 4:25 \xt Sak 8:16; Kol 3:8-9\x* \v 26 Momal tengan iemim ikat e melele xa mupus moletin tei di pol misa, e muxuxou kuhi tengan ekaten namim nasak ni xamim ti munamot e \w tesaen\w*. E xosxa iemim nggat mosav tei, e melele nen tak, itiamu ni melele xa eai inu, mutemanon ha mumal ni rin namim. \x + \xo 4:26 \xt Sam 4:4; Tem 1:19-20\x* \v 27 Mak, ma munasa mesal ti mi \w Temat\w* tengan natiamu ni xamim munahusil suse nan te tesaen. \v 28 Xosxa tei e xamim be moletin te kanen, ma istokovein sexien te kanen ak, e ha ipol itel hen xalu ihusil sexien hos tei. Imak, ma ikila isa tutouen mi ngan xil xa holesok nae tovuol. \x + \xo 4:28 \xt 1Tes 4:11\x* \v 29 Munaso ti sepinien xa misa, e musa kes ni sepinien hos te tutouen mi xil xa ipisen eheien hos na Hi. Imak, ma melele xa mupusi momal tengan mupol ni, musa sepinien hos xa ti isak ni ngan xil xa lalonge, nenemien nae mei ixeih mu. \x + \xo 4:29 \xt Efes 5:4; Kol 3:8; 4:6\x* \v 30 Munapol ni sexien xil ti xa nasak ni \w Ninin Eo\w* na Hi nalonge nasa. Vengan Hi tesa Ninin nan mi xamim tengan vapisen ni xa tesikoe xol xamim e texal rat xamim ngamu mube moletin nan xil e, e melele tei xa ti imei, ileh rerat xamim ra ut etan xa polu ni longpangasien. \x + \xo 4:30 \xt Aes 63:10; 1Tes 5:19; Efes 1:13-14\x* \v 31 Ma mustokovein sexien tesa xil ak. Munanem ti nasa, iemim naat xamim ti, e munaso ti sepinien te xeih naha xat xamim mun tang. Munavae ti natel xamim, munaseputut ni xamim ti, e munapol ni ti holesok sav xil mi xamim natel nenemien xa misa. \x + \xo 4:31 \xt Kol 3:8\x* \v 32 \x + \xo 4:32 \xt Kol 3:12-13; Mat 6:14; 18:22-35\x*Momal xa mupol ihos e mupisen esaeen mi xamim mun tang. Muketeh ihos mun mi xamim ixoni ngan xa Hi di miketeh bos rilomun mi xamim ve holesok xil xa Kristo tepol ni. \c 5 \s1 Pol misel xat Kristin xil tengan linahusil ti mun sexien matu nae xil \p \v 1 Vengan xa mube horamue xil xati na Hi xa eheien nan di e xamim, sexien namim ihusil xat sexien hos nan xil. \x + \xo 5:1 \xt Mat 5:48\x* \v 2 Mupisen eheien namim mi mosav xil ixo sexien xil vus namim. Reitin, mupol ni itel eheien ixoni ngan xa Kristo tepol ni melele xa temaen tasen ni meulien nan mi Hi tengan vamat vahinat xir. E Hi tehesi xi ve maten nan nggoni ngan xa, tetiamu, tehesi xi melele xa latehas sipsip tei tengan vahe sanien eo tei e rin na moletin xil. \x + \xo 5:2 \xt Rom 14:15; Kal 2:20; Sam 40:6; Hib 10:10; Eks 29:18; Esek 20:41\x* \p \v 3 E vengan xa xamim mube moletin eo xil na Hi, sexien tesa xil ak ihe tovuol vari e xamim: munapat ti natel mosav xil xa mutateli ti vatela, munapol ni ti sexien tesa xil te suse, e munaso viton holesok namim xil ti nave holu. \x + \xo 5:3 \xt Kol 3:5\x* \v 4 Munasuhol ti, munasep talang ti, e munaso sepinien sav xil ti xa misa. Vengan tamal ti tengan moletin xil na Hi lasepin vamak. Ihos mak mu xa musa sepinien te memesien iha mi Hi ve holesok xil xa di pol ni e rin namim. \x + \xo 5:4 \xt Efes 4:29; Kol 3:8\x* \v 5 Bos xa mukil kuhi xa ngan xil xa di lapol ni sexien tesa xil ak linava ti e rute xa Hi xal Iesu Kristo lube suv toto en e xi nahur ti neta xa bos xa da en. Io, ngan xil xa di lapat del moletin tei xa latateli ti vatela, e ngan xil xa di lapol ni sexien xil te suse, xil linava ti rute ak. E ngan xil mun xa di laso viton holesok nae tengan vahe holu linava ti en vengan xa sexien nae di pisen ni xa di lamot mi holesok nae xil nggoni ngan xa be hi nae. \x + \xo 5:5 \xt 1Kor 6:9-10; Kol 3:5\x* \p \v 6 Munamaen moletin xil ti tengan mei linaluvos xamim linahit Hi nasa pangasien ti mi ngan xil xa di lapol ni hisit tesaen xil ak, vengan xa be reitin xa Hi ien nggat ngan xil xa di lalong ras raen e isa pangasien mi xil. \x + \xo 5:6 \xt Kol 2:4,8; Rom 1:18; Kol 3:6\x* \v 7 Misak ni, munamos ti natel hisit moletin xa di lapol ni sexien xil ak. \v 8 Vengan, tetiamu, melele xa mutnakil ti mu Hi, xamim mun muteti e maluxoluken. E xosali, mubisti del Suv Iesu e mudi e miehen na Hi. Misak ni, sexien xil te meulien namim ti ipisen ni xa mube horamue nan xil. \x + \xo 5:8 \xt Efes 2:11,13; Kol 1:13; 1Pit 2:9; Luk 16:8; Sion 13:36\x* \v 9 Vengan ngan xil xa ladi e miehen, sexien xil te meulien nae ipisen hosien, momalen, e reitinen. \v 10 Misak ni, musak pisi tengan mukil sexien eah xa isak ni Hi ihesi xi ven, e ti mupol ni. \x + \xo 5:10 \xt Rom 12:2\x* \p \v 11 Melele xa moletin sav xil di lapol ni sexien tesa xil te maluxoluken, rin namim ihe tovuol en, vengan xa neta ti xa bos nastal naxo en. Bos mak mu tengan muhit kila mi moletin xil xa hisit sexien xil ak tavos ti. \x + \xo 5:11 \xt Rom 16:17; 2Tes 3:6; 2Sion 1:10-11\x* \v 12 Vengan xa hisit sexien tesa xil ak xa ngan xil xa di lalong ras Hi di lapol xuxus ni, xir rinapol ni ti e rihe unoun tengan ti risep usili. \v 13 E melele xa miehen na Hi mei ileluv xati, ma ipisen kila tengan moletin xil vus ti lipus kila. \x + \xo 5:13 \xt Sion 3:20-21\x* \v 14 Reitin, miehen di misak ni moletin xil lapus kil reitinen te holesok xil vus. Ngan ak nggoni kikeien tei nar xa bit, \q1 “Xamim xa mupat, mutamea mulale. \q1 Xamim xa mumat, mumeul rilomun ra maten. \q1 Melele xa mudi e maluxoluken, \q2 miehen na Kristo ileluv e xamim.”\x + \xo 5:14 \xt Aes 26:19; 51:17; 52:1; 60:1; Rom 13:11\x* \p \v 15 Misak ni, mungguxou kuhi ve kakaoen te meulien namim. Munapol ni ti sexien xil naxoni ngan xa mube unu xil, e muhe metisou. \v 16 Reitin, mupol ihos e melele xil vus xa di mupus mesal tengan mupol ni. Vengan xa radi e melengien xil xa moletin xil di lapol misa vehakut. \x + \xo 5:16 \xt Kol 4:5; Amos 5:13\x* \v 17 Munave unu ti, e mukil naha xa Hi ien bei tengan mupol ni, e ti mupol ni sung. \x + \xo 5:17 \xt Rom 12:2; Kol 1:9\x* \v 18 Munatalang ni uaen ti, vengan melele xa mupolu ni uaen, musakras muvur xat sexien namim xil. E mupolu ni \w Ninin Eo\w* tang. \x + \xo 5:18 \xt Pro 23:31\x* \v 19 Vengan melele xa mupolu ni Ninin Eo mukila mupet rat his Suv Iesu melele xa mukikei vituei ni sam xil, sisien sav xil te neketen, e kikeien sav xil xa Ninin Eo di misa ni mi xamim tengan mumesi ixo tinemim tevi. \x + \xo 5:19 \xt Kol 3:16; Sam 33:2,3\x* \v 20 Mukila mumes Hi Tamer vehakut ve holesok xil vus xa di pol ni e rin nar nggo Iesu Kristo, Suv nar. \x + \xo 5:20 \xt Kol 3:17\x* \v 21 E mukila muling nenemien namim ihe etan tengan mupol ihusil nenemien na Kristin sav xil. Xosxa mupol ni imak, ma di mupisen ni xa di mumerere ni Kristo. \x + \xo 5:21 \xt 1Pit 5:5\x* \s1 Pol misel xat Kristin xil tengan liti vituei e hosien \p \v 22 Atou xil, xamim ti mupol ni nenemien namim ihe etan tengan mupol ihusil nenemien na tiramue namim xil. Muhusil nenemien nae ixoni ngan xa di mupol ni mi Suv Iesu Kristo. \x + \xo 5:22 \xt Sen 3:16; Kol 3:18; 1Pit 3:1\x* \v 23 Vengan tiramue namim xil labe vat namim nggoni ngan xa Kristo be vat te Sias nan. Sias ak be tenben, e moletin xil xa labe nan xati ladi en. E xi di miteh meulien e xil vus. \x + \xo 5:23 \xt 1Kor 11:3\x* \v 24 E hisit sexien xa Kristin xil te Sias di laling nenemien nae be tan tengan lipol ihusil nenemien na Kristo, momal tengan atou xil mun ti liling nenemien nae ihe tan tengan lipol ihusil nenemien na tiramue nae xil. \p \v 25 Tiramue xil, eheien namim iti mi atou namim xil. Eheien namim ixoni eheien xa Kristo tepisen ni mi Sias nan melele xa tesa xoteh meulien nan tengan vahinati. \x + \xo 5:25 \xt Kol 3:19; 1Pit 3:7; Efes 1:22; Kol 1:18\x* \v 26 \x + \xo 5:26 \xt Taet 3:5\x*Iesu temat ve moletin xil te Sias nan tengan vapol ni xil mei limese tevi. Xi temotin xil texo oei te baptaes e texo sepinien nan xil. \x + \xo 5:26 \xt Hib 10:10,14; 13:12\x* \v 27 Temotin ni tengan vasak ni Sias nan mei vamese tevi e vaminehin, e vasak ni tesaen e holesok xil xa be muis vahe tovuol en. Ien bei vapol ni vamak tengan vasak ni vamei vamese tevi pe meten. \x + \xo 5:27 \xt 2Kor 11:2; Kol 1:22\x* \v 28 E vatit sexien ak, tiramue tei ipisen eheien mi atou nan e ilaxat kuhi ixoni ngan xa ien bei tasen ni tenben e di milaxat kuhi. Vengan xa tiramue xa di ien bei atou nan, nggoni ngan xa di ien bei xi tasen. \v 29 Moletin tovuol xa ien vat tenben xati, vengan xi di misa anien mini e di misikoe xol kuhi. E Kristo mun di pol ni hisit sexien xil ak mi Sias nan \v 30 vengan xa xir rabe rut tenben xil. \x + \xo 5:30 \xt Rom 12:5; 1Kor 6:15; 12:27; Efes 1:22-23; Kol 1:18\x* \v 31 Vanuvei Eo na Hi di misep usili melele xa bit, \qt “Ve rin ak, tiramue imea reling tamen xal ninen, e ihisti itel atou nan, e xalu mei lalihe tei takes.”\qt* \rq (Sen 2:24)\rq* \x + \xo 5:31 \xt Mat 19:5\x* \v 32 Vatit nenemien tei di minggus e sepinien ak, vengan xa di misepin mun usil vitueien na Kristo xal Sias nan. \x + \xo 5:32 \xt Rev 19:7\x* \v 33 E, e rin namim tiramue xil, iemim ihei atou namim xil ixoni ngan xa iemim bei tenbemim tang. E xamim, atou xil, ti muling nenemien namim ihe tan e mupol ihusil nenemien na tiramue namim xil. \c 6 \s1 Selxatien ba mi horamue xil del tamexil e ninexil \p \v 1 Xamim, horamue xil xa di mubisti del Kristo, mulong xat tamemim e ninemim xil vengan xa ngan ak momal. \x + \xo 6:1 \xt Kol 3:20\x* \v 2 Ngan ak be rae xa Hi tesa ni melele xa tehit, \qt “Mumerere ni tamemim e ninemim xil.”\qt* \rq (Eks 20:12)\rq*\x + \xo 6:2 \xt Dut 5:16; Mat 15:4\x* E nggo rae xil, ngan ak vari Hi tesa kokot ni rae ak vari tetel hitxatien tei tehit, \v 3 \qt “Imak, ma mupus hosien e meulien namim ihe teviei e ut etan.”\qt* \rq (Eks 20:12)\rq* \p \v 4 E xamim, tata xil, munapol ni ti naxeih pupu mi horamue namim xil tengan iexil naxat xamim ti. E mupispisi kuhi mi xil tengan likil holesok xil na Suv Iesu e itep likila lixuxou kuhi ve sexien nae xil. \x + \xo 6:4 \xt Kol 3:21; Dut 6:7,20-25; Sam 78:4; Pro 19:18; 22:6\x* \s1 Selxatien ba mi slev xil del masta nae xil \p \v 5 Xamim slev xil, ti mulong xat masta namim xil e ut etan ak itel merereen, e mupol mi xil itel nenemien hos. Mulong xat xil e hisit sexien taxa di mulong xat Iesu Kristo nggo en. \x + \xo 6:5 \xt Kol 3:22-23; Taet 2:9-10\x* \v 6 Munalong xat xil ti kestang e melele xa di lapus xamim tengan lavesi xil ve xamim. E ihos mak mu tengan mulong xat xil vengan xa mube slev xil na Kristo, e mubesi xamim tengan ti mupol ni naha xa Hi ien bei xamim tengan mupol ni. \v 7 Reitin, mupol mi masta namim xil itel nenemien hos ixoni ngan xa di mupol mi Suv Iesu, e nave moletin xil ti kestang. \v 8 Ti mupol ni ihos imak vengan rakila xa Suv Iesu isa kekes ni huit polien ihusil naha xa xir di rapol ni, tave ti neta xosxa xir rabe slev mu rameluv tang. \x + \xo 6:8 \xt 2Kor 5:10; Kol 3:24-25\x* \p \v 9 E ihusil vatit sexien xil ak, xamim masta xil, mupol ihos mi slev namim xil. Munaso sepinien te xeih ti naha xat xil munahit ti musa pangasien mi xil xosxa linapol ti nahusil nenemien namim. Munem xati xa Masta nae xa de ut nesao be Masta namim mun. E melele xa ilepis rin namim xil vus, napus ti moletin nave eilep nali ngan tesav. Ipol ni ipin tang mi xamim vus. \x + \xo 6:9 \xt Kol 4:1; Dut 10:17; 2Kron 19:7; Pol 10:34; Kol 3:25\x* \s1 Selxatien mi Kristin xil tengan lisoh ixeih e neketen nae \p \v 10 Tengan nisep kor mi xamim, ieok bei nasel xat xamim tengan muxeih mu e neketen namim. Xeihen namim nggo Suv Iesu vari vengan xa di mubisti dela. \v 11 \fig E vaeen te neketen, rivue xat xir ixoni moletin te vaeen tei xa di bue xat xi.|alt="Fully armed soldier" src="WA04009b.tif" size="col" copy="Graham Wade, authorized by United Bible Societies, 1989" ref="6:11" \fig* Muvue xat xamim ve vaeen te neketen ixoni moletin te vaeen tei xa di bue xat xi. Reitin, musing ni eising xil te vaeen xa Hi di misa ni mi xamim tengan mukila musoh ixeih melele xa \w Temat\w* mei isak pisi tengan valuvos xamim mumot. \x + \xo 6:11 \xt Rom 13:12; 2Kor 10:4\x* \v 12 Vengan, e vaeen te neketen xa radi en, elu nar xil tave moletin xil te ut etan ti. E elu nar xil labe Temat e ninin tesa nan xil xa di langga xolol e tilang hat. Xil iaxa di langgur xeihen e ut etan ak e di lasak tengan lapol ni moletin xil lamot e tesaen, e lapol ni nenemien na moletin xil ak mei vamaluxoluk. \x + \xo 6:12 \xt Sion 14:30; Efes 2:2; 1Pit 5:8-9\x* \v 13 Misak ni, musing kuhi ni eising xil vus te vaeen xa Hi di misa ni. Imak, ma mukila musoh ixeih e melengien xil vus xa Temat e ninin tesa nan xil mei ti lisak purun xamim. E melele xa muvae itel xil iha vuma … ivus, xamim musoh ixeih tamu. \v 14 Misak ni, muvue xat kuh xamim itel eising te vaeen xil xa Hi di misa ni. Mukil kuh reitinen na Hi xa mutehuri ngamu. Reitinen ak mei ixoni atuatu namim xa ihur xat xamim. Munesi xa Hi isak ni xamim mei mumal pe meten, vengan xa imak, ma momalen nan isikoe xol meulien namim. Momalen ak mei ixoni eising te xeih xa di misikoe xol valhasemim. \x + \xo 6:14 \xt Aes 11:5; Luk 12:35; 1Pit 1:13; Aes 59:17; 1Tes 5:8\x* \v 15 Muling neketen namim e longeongen hos xa di misak ni xamim mudi e tomat del Hi. Imak, ma musoh ixeih mu e neketen namim. Longeongen hos ak mei ixoni but tei te xeih xa ivue xat xamim tengan musoh ixeih mu e munamot ti. \x + \xo 6:15 \xt Aes 52:7; Neham 1:15; Rom 10:15\x* \v 16 Itel holesok xil ak, mupol ni neketen namim e Iesu Kristo ixeih mu. Neketen ak mei ixoni eivae tei xa isikoe xol xamim ra tovasing xil vus na Temat xa misa pupu tengan linamei ti e meulien namim. \x + \xo 6:16 \xt Sam 7:13\x* \v 17 Mukil kuhi xa Hi teteh meulien e xamim ngamu. Misak ni, Temat misakras vasak ni nenemien namim ti vamot. Kilakilen ak isikoe xol nenemien namim ixoni eising te xeih tei xa di misikoe xol vatumim. Mukil kuh sepinien na Hi xa \w Ninin Eo\w* di misa ni mi xamim tengan mukila muhithiteni vehakut. Sepinien na Hi ak mei ixoni tiei te vaeen namim. \x + \xo 6:17 \xt Aes 59:17; 1Tes 5:8; Aes 11:4; 49:2; Hos 6:5; Hib 4:12\x* \p \v 18 E melele xa di musing mak, ma vehakut, ti musis mi Hi ihusil naha xa \w Ninin Eo\w* di pisen ni mi xamim. E ti musis mun tengan Hi isa tutouen mi xamim. E melele xa musis, vemim navuol ni ti, e munaling ti sisen namim ve moletin savsav xil na Hi. \x + \xo 6:18 \xt Luk 18:1; Kol 4:2-3; 1Tes 5:17\x* \v 19 Musis ve inou mun tengan nikila nisepin kuhi ni sepinien eah xa Hi isa ni minou. Ieok bei tengan nihit kil koute te nenemien xuxus te longeongen hos nan, e uluk nakan ti. \x + \xo 6:19 \xt Pol 4:29; Kol 4:3; 2Tes 3:1\x* \v 20 Vengan xa inou nabe eloheoh tei tengan ha nihithiten longeongen hos ak na Hi. E ve rin ak, xil labar xat inou ni sen xil te xeih. Musis ve inou tengan nikila nihithiteni ixoni ngan xa momal tengan nipol ni, e uluk nakan ti. \x + \xo 6:20 \xt 2Kor 5:20; Flm 1:9; Kol 4:4\x* \s1 Sepinien kor \p \v 21 Tengan mukil kuh naha xa testal minou e holesok xil xa di napol ni, di nasil Tikikas bat tengan ihit mesen ni mi xamim. Xi be tuxoli hos tei xa di nggusil kuh Suv Iesu. \x + \xo 6:21 \xt Pol 20:4; Kol 4:7-8; 2Tim 4:12; Taet 3:12\x* \v 22 Reitin, di nasila bat mi xamim tengan mukil kuh rin namem, e tengan ipet rat nenemien namim. \p \v 23 Nasis xa tomat na Hi iti mi xamim vus xa di muneket. E nasis tengan Hi isak ni eheien namim mei ihe mahulong mu, e neketen namim e Iesu Kristo mei ixeih mu. \v 24 E nasis tengan Hi ipisen eheien hos nan mi xamim vus xa di mupisen ni xa neta tovuol xa mikila vahiles eheien namim ra Iesu Kristo, Suv nar.\x + \xo 6:24 \xt 1Pit 1:8\x*