\id RUT - Tucano (Colombia edition) NT+ [tuoC] -Colombia 2015 (DBL 2015) \h RUT \toc1 Rut \toc2 Rut \toc3 Rt \mt1 Rut \is1 Aꞌti pũrĩ aꞌtiro weero ojanoꞌpã nise niꞌi \ip Aꞌti pũrĩ “Rut” Israe curuacjãrãrẽ sʉꞌori nisetiri masã nícũcaterore waꞌaꞌque cjase niꞌi. Titare Israe curuacjãrã ape diꞌtacjãrã meꞌrã aꞌmewẽjẽse yʉꞌrʉacaro niwʉ̃. Aꞌte Rut cjase tojo waꞌari curare Israe curuacjãrã, moabita masã meꞌrã añurõ niseticãrã niwã. \ip Noemí, co marãpʉ, co põꞌrã ʉmʉa Israe curuacjãrã nicãrã niwã. Judá diꞌtapʉre baꞌase marĩcã ĩꞌarã, Moab diꞌtapʉ waꞌacãrã niwã. Beꞌro co põꞌrã ʉmʉa tocjãrã numia Rut, Orfa wãmetirãrẽ nʉmoticãrã niwã. Na marãpʉsʉmʉa wẽ́rĩ́ca beꞌro Noemí co ya macã Belẽpʉ dajatojaaco niwõ. Rut co mañecõrẽ maꞌigõ, co meꞌrã baꞌpatiwãꞌcãco niwõ. Topʉ eja, co mañecõrẽ weetamuco niwõ. Co Belẽpʉ daꞌra niseticũco niwõ. Beꞌro Õꞌacʉ̃ Noemí acaweregʉ diacjʉ̃, peje cʉogʉ Booz wãmetigʉre Rure marãpʉticã weecʉ niwĩ. Na pãrãmi macʉ̃pʉ wiogʉ Davi nicʉ niwĩ. Beꞌropʉta na pãrãmi nituriagʉpʉ Jesucristo nimi majã. \c 1 \s1 Elimelec niꞌcʉ̃ põꞌrã ye cjase niꞌi \p \v 1-2 Israe curuacjãrãrẽ wiorã sʉꞌori nisetiri masã narẽ wejepeocaterore ti diꞌtapʉre acoro pejatiyucã, ʉpʉtʉ ʉjʉaboase nicaro niwʉ̃. Tojo weegʉ titare niꞌcʉ̃ Belẽcjʉ̃ Judá ya curuacjʉ̃ Elimelec wãmetigʉ “Marĩ Moab diꞌtapʉ yoaticã nisetirã waꞌarã”, nicʉ niwĩ. Cʉ̃ nʉmo Noemí, cʉ̃ põꞌrã ʉmʉa Mahlón, Quelión meꞌrã waꞌacʉ niwĩ. Na efrateo masã Belẽcjãrã nicãrã niwã. Moapʉ eta, topʉ niseticãrã niwã. \fig |alt="map of Rut" src="GPS_Ruth.tif" size="span" loc="(Rut 1.2-6)" \fig* \p \v 3 Topʉ na nirĩ cura Elimelec, Noemí marãpʉ, wẽrĩweꞌo waꞌacʉ niwĩ. Co niꞌcõta co põꞌrã pʉarã meꞌrã tojaco niwõ. \v 4 Beꞌro na pʉarãpʉta moabita masã numiarẽ nʉmoticãrã niwã. Niꞌcõ Orfa, apego Rut wãmeticãrã niwã. Topʉre diez cʉ̃ꞌmarĩ nisetica beꞌro \v 5 Mahlón, Quelión na quẽꞌrã wẽrĩa waꞌacãrã niwã. Tojo weego Noemí wapewio, põꞌrãmarĩgõ niꞌcõta tojaco niwõ. \s1 Noemí, Rut na Belẽpʉ waꞌaꞌque niꞌi \p \v 6 Beꞌro Noemí Moapʉ nirĩ curare Õꞌacʉ̃ cʉ̃ yarã masã Israe curuacjãrãrẽ weetamusere tʉꞌoco niwõ. Narẽ weetamugʉ̃, na otese añurõ pĩꞌrĩ dʉcaticã weeꞌquere tʉꞌoco niwõ. \v 7 Tere tʉꞌoꞌco niyugo, “Apaturi Judá diꞌtapʉ dajatojaagoti tja”, ni wãcũco niwõ. Tojo weego co põꞌrã nʉmosãnumia níꞌcãrã meꞌrã na níꞌcaropʉ wija, Judá tiro waꞌari maꞌapʉ waꞌarã weecãrã niwã. \p \v 8 Maꞌapʉ waꞌago, Noemí na numiarẽ aꞌtiro nico niwõ: \p —Mʉsã pacosãnumia tiropʉ dajatojaaya. Mʉsã yʉꞌʉre, yʉꞌʉ põꞌrã ʉmʉarẽ añurõ weeꞌcaronojõta Õꞌacʉ̃ mʉsãrẽ añurõ weeato. \v 9 Tojo nicã, cʉ̃ mʉsãrẽ tocjãrãrẽ apaturi marãpʉti, eꞌcati nimeꞌrĩcã weeato, nico niwõ. \p Tojo nitojanʉꞌcõ, Noemí narẽ weꞌeritigo, miꞌmico niwõ. Na peꞌe ʉpʉtʉ uticãrã niwã. \v 10 Utirã, aꞌtiro nicãrã niwã: \p —Niweꞌe. Ʉ̃sã quẽꞌrã mʉꞌʉ meꞌrãta mʉꞌʉ ya diꞌtapʉ dajatojaarãti, nicãrã niwã. \p \v 11 Noemí peꞌe narẽ ninemoco niwõ tja: \p —Yʉꞌʉ põꞌrã nʉmosãnumia níꞌcãrã, mʉsã ye wiꞌseripʉ tojaarãsaꞌa. ¿Deꞌro weeajã yʉꞌʉ meꞌrã waꞌasĩꞌrĩti? Yʉꞌʉ mʉsãrẽ nʉorẽdutigo, põꞌrãtinemosome. \v 12 Waꞌarãsaꞌa. Mʉsã ye wiꞌseripʉ dajatojaaya. Yʉꞌʉ bʉcʉo niꞌi. Apaturi marãpʉtimasĩtisaꞌa. Niꞌcãcã ñami yʉꞌʉ marãpʉti, ʉmʉarẽ põꞌrãticãma, \v 13 ¿na bʉcʉari curare yoacã coꞌtebosari? ¿Ãpẽrãrẽ nʉorẽtimirã, narẽ coꞌtebosari? Niweꞌe, yʉꞌʉ põꞌrã nʉmosãnumia, aꞌtenojõrẽ tojo weeticãꞌrõʉaꞌa. Õꞌacʉ̃ yʉꞌʉre ʉpʉtʉ piꞌeticã weeami. Mʉsã piꞌeticã ĩꞌagõ, nemorõ ñaꞌarõ tʉꞌoñaꞌbosaꞌa. \p \v 14 Tere tʉꞌorã, apaturi pũrõ uticãrã niwã. Beꞌro Orfa co mañecõrẽ weꞌeritigo, core miꞌmico niwõ. Tojo weetoja, dajatojaa waꞌaco niwõ. Rut peꞌe waꞌasĩꞌrĩtigo, co mañecõ meꞌrã tojaco niwõ. \v 15 Co tojo weecã ĩꞌagõ, Noemí core aꞌtiro nico niwõ: \p —Ĩꞌaña. Mʉꞌʉ peꞌsu níꞌco co acawererã tiro, co ẽjõpeorã tiropʉ dajatojaago weemo. Co meꞌrãta mʉꞌʉ quẽꞌrã dajatojaagosaꞌa. \p \v 16 Rut peꞌe aꞌtiro ni yʉꞌtico niwõ: \p —Yʉꞌʉre “Tojaagosaꞌa”, niticãꞌña. Yʉꞌʉre mʉꞌʉ meꞌrã waꞌadutiya. Mʉꞌʉ noꞌo waꞌaro waꞌagoti. Mʉꞌʉ noꞌo macãrĩtiro mejãrõta macãrĩtigosaꞌa. Mʉꞌʉmasã, yarã masã nirãsama. Mʉꞌʉ wiogʉ Õꞌacʉ̃ yʉꞌʉ wiogʉ nigʉ̃sami. \v 17 Noꞌo mʉꞌʉ wẽrĩ yaanoꞌrõ, yʉꞌʉ quẽꞌrã wẽrĩgõti. Topʉta yʉꞌʉ quẽꞌrãrẽ yaarãsama. Yʉꞌʉ “Tojo weegoti” níꞌquere weeticãma, Õꞌacʉ̃ yʉꞌʉre buꞌiri daꞌreato. Wẽ́rĩ́gõpʉ mʉꞌʉrẽ cõꞌagõti, nico niwõ Rut. \p \v 18 Co tojo baꞌpati yapatisĩꞌrĩcã ĩꞌagõ, Noemí core “Yʉꞌʉ meꞌrã waꞌaticãꞌña” ninemotico niwõ majã. \fig Noemí co põꞌrã nʉmosãnumia níꞌcãrã Rut, Orfa meꞌrã níꞌque niꞌi|alt="Rut, Naomi talking, Orpah leaving" src="CO00956B.TIF" size="col" ref="Rt 1.12-18" \fig* \p \v 19 Tojo weerã na pʉarãpʉta waꞌa, téé Belẽpʉ etacãrã niwã. Belẽpʉ sãjãcã, nipeꞌtirã ti macãcjãrã numia ĩꞌamarĩa, aꞌmerĩ sẽrĩtiñaꞌcãrã niwã: \p —¿Sico Noemí mejẽta nitiba? nicãrã niwã. \p \v 20 Co peꞌe: “Yʉꞌʉre Noemí\f + \fr 1.20 \ft Noemí “eꞌcatigo” nisĩꞌrĩrõ weeꞌe.\f* pisuticãꞌña majã. Yʉꞌʉre Mara\f + \fr 1.20 \ft Mara “bʉjawetigo, tʉꞌsatigo” nisĩꞌrĩrõ weeꞌe.\f* pisuya majã. Õꞌacʉ̃ tutuayʉꞌrʉnʉꞌcãgʉ̃ yʉꞌʉre ñaꞌarõ tojacã weeami. \v 21 Aꞌti macãrẽ wijago, peje cʉomiwʉ̃. Niꞌcãrõacãma ne apeyenojõacã moogõ Õꞌacʉ̃ yʉꞌʉre miitojátiami. Õꞌacʉ̃ tutuayʉꞌrʉnʉꞌcãgʉ̃ ‘Buꞌiri cʉomo’ nígʉ̃, yʉꞌʉre piꞌeticã weeami. Tojo weerã yʉꞌʉre Noemí pisuticãꞌña”, nico niwõ. \p \v 22 Aꞌtiro wee Noemí Moapʉ níꞌco co macʉ̃ nʉmo níꞌco Rut, moabita masõ meꞌrã dajaco niwõ. Na Belẽpʉ etácaterore masã na oteꞌque cebadare tʉ̃ꞌrẽnʉꞌcãrĩ cura nicaro niwʉ̃. \c 2 \s1 Rut Booz ya wesepʉ daꞌraꞌque niꞌi \p \v 1 Noemí co marãpʉ Elimelec níꞌcʉ mijĩ Booz wãmetigʉre acaweregʉtico niwõ. Cʉ̃ peje cʉogʉ, añugʉ̃ ninoꞌgʉ̃wioro nicʉ niwĩ. \p \v 2 Niꞌcã nʉmʉ Rut Noemírẽ aꞌtiro nico niwõ: \p —Yʉꞌʉre cãpũpʉ na oteꞌcaropʉ waꞌacã weeya. Apetero weegʉ niꞌcʉ̃ te põꞌrãrĩ dʉteri masʉ̃ yʉꞌʉre añurõ wéégʉ, cʉ̃ beꞌro cebada dʉtestedijosere “Mʉꞌʉ seesirutucã añurõsaꞌa”, nibosami. \p Co mañecõ peꞌe: “Jaʉ, yʉꞌʉ macʉ̃ nʉmo níꞌco, waꞌagosaꞌa”, ni yʉꞌtico niwõ. \p \v 3 Tojo weego Rut na dʉteropʉ waꞌa, cebada dʉterã beꞌro te põꞌrãrĩrẽ seesirutugo waꞌaco niwõ. Core añurõ waꞌacaro niwʉ̃. To oteꞌcaro Booz, Elimelec ya curuacjʉ̃ yaro nicaro niwʉ̃. \v 4 Co tojo daꞌrari cura Booz, Belẽpʉ níꞌcʉ ejacʉ niwĩ. Cebada daꞌrarãrẽ añuduticʉ niwĩ: \p —Õꞌacʉ̃ mʉsã meꞌrã niato, nicʉ niwĩ. \p Na peꞌe quẽꞌrã “Õꞌacʉ̃ mʉꞌʉrẽ añurõ weeato”, ni yʉꞌticãrã niwã. \p \v 5 Beꞌro Booz, Rure ĩꞌagʉ̃, cʉ̃ yarã daꞌrarã wiogʉre sẽrĩtiñaꞌcʉ niwĩ: \p —¿Sico nuꞌmio noa acawerego niti? nicʉ niwĩ. \p \v 6 Daꞌrari masã wiogʉ cʉ̃rẽ yʉꞌticʉ niwĩ: \p —Co moabita masõ nimo. Ti diꞌtapʉ níꞌco Noemí meꞌrã aꞌtico niamo, nicʉ niwĩ. \v 7 Co yʉꞌʉre, “¿Yʉꞌʉ cebada dʉterã beꞌro na dʉtestedijosere seesirutucã añusari?” ni sẽrĩamo. Co boꞌreacã aꞌtiꞌco daꞌranaꞌiamo. Niꞌcãrõacãpʉta soori uꞌtupʉ cãꞌrõ soogo aꞌtiamo, ni yʉꞌticʉ niwĩ. \p \v 8 Tere tʉꞌogʉ, Booz Rure aꞌtiro nicʉ niwĩ: \p —Acawerego, yʉꞌʉ ucũsere añurõ tʉꞌoya. Ãpẽrã na oteꞌque nirõpʉ otese dʉca põꞌrãrĩrẽ seego waꞌaticãꞌña. Yʉꞌʉre daꞌracoꞌterã numia meꞌrã tojayá. \v 9 Noꞌo dʉterã na daꞌrarore ĩꞌagõ, numiarẽ sirutuya. Yʉꞌʉre daꞌracoꞌterã ʉmʉarẽ mʉꞌʉrẽ “Cariboticãꞌña”, nitojapʉ. Mʉꞌʉ acowʉogo, te sĩꞌrĩsepaa dujise tiro waꞌa, na aco waaꞌquere sĩꞌrĩña, nicʉ niwĩ. \p \v 10 Tere tʉꞌogo, Rut co ẽjõpeosere ĩꞌogõ, paamuꞌrĩqueꞌaco niwõ. Beꞌro Boore sẽrĩtiñaꞌco niwõ: \p —¿Deꞌro weegʉ yʉꞌʉ aperocjõ nimicã, yʉꞌʉre tocãꞌrõ añurõ weeti? \p \v 11 Core yʉꞌticʉ niwĩ: \p —Mʉꞌʉ marãpʉ wẽ́rĩ́ca beꞌro mʉꞌʉ mañecõrẽ añurõ weesetisere tʉꞌopeꞌocãꞌpʉ. Tojo nicã mʉꞌʉ pacʉsʉmʉarẽ, mʉꞌʉ ya diꞌtare duꞌucũu, aꞌto mʉꞌʉ todʉporo masĩtiꞌcãrã tiropʉ, macãrĩ aꞌtico niapʉ. \v 12 Õꞌacʉ̃ mʉꞌʉ tojo weeꞌquere wapayeato. Mʉꞌʉ Õꞌacʉ̃, Israe curuacjãrã ẽjõpeogʉ cʉ̃ coꞌtesere aꞌmagõ aꞌtiapã. Cʉ̃ta mʉꞌʉrẽ añurõ weeato, nicʉ niwĩ. \p \v 13 Cʉ̃rẽ yʉꞌtico niwõ: \p —Mʉꞌʉ yʉꞌʉre añurõ weeapʉ. Mʉꞌʉ ucũse yʉꞌʉre wãcũtutuacã weeꞌe. Mʉꞌʉrẽ daꞌracoꞌterã numia weronojõ nitimicã, yʉꞌʉre añurõ maꞌise meꞌrã ucũꞌu. \p \v 14 Baꞌaritero ejacã, Booz Rure pijicʉ niwĩ: “Aꞌto aꞌtia. Pã́rẽ cãꞌrõ míí, na yosobaꞌasere yosobaꞌaya.” \p Rut daꞌrari masã tiropʉ ejanujãco niwõ. Booz core cebada peri pʉ̃ꞌoꞌque perire baꞌadutigʉ oꞌocʉ niwĩ. Co tere baꞌa, co baꞌasĩꞌrĩrõ põtẽorõ baꞌaco niwõ. Baꞌase core oꞌoꞌque dʉꞌsacãꞌcaro niwʉ̃. \v 15 Beꞌro co apaturi cebada perire seego waꞌáca beꞌro Booz cʉ̃rẽ daꞌracoꞌteri masãrẽ aꞌtiro duticʉ niwĩ: \p —Co cebada dotori waꞌteropʉ te põꞌrãrĩrẽ seecã quẽꞌrãrẽ, ne core cãꞌmotaꞌaticãꞌña. \v 16 Mejõ peꞌe apeye noꞌo mʉsã ñeꞌese dotoripʉreta core seedutirã, cũuña. Core ne tuꞌtiticãꞌña, nicʉ niwĩ. \p \v 17 Tojo weego Rut, Booz ya cãpũpʉ cebadare seenaꞌitõꞌoqueꞌa waꞌaco niwõ. Beꞌro co seeꞌquere suꞌtiweeco niwõ. Te veinte kilo waꞌtero nʉcʉ̃caro niwʉ̃. \v 18 Beꞌro co suꞌtiweeꞌque perire wʉa, macãpʉ dajatojaaco niwõ. Tere co mañecõrẽ ĩꞌoco niwõ. Tojo nicã, co baꞌadʉꞌaꞌquere Noemírẽ oꞌoco niwõ. \p \v 19 Noemí core sẽrĩtiñaꞌco niwõ: \p —¿Niꞌcãcãrẽ noꞌopʉ daꞌrati? ¿Noꞌopʉ te pejere ticʉse seeati? Mʉꞌʉrẽ tojo weetamuꞌcʉre añurõ waꞌato, nico niwõ. \p Rut co mañecõrẽ wereco niwõ: \p —Yʉꞌʉ Booz wãmetigʉ meꞌrã daꞌrapʉ, nico niwõ. \p \v 20 Noemí core yʉꞌtico niwõ: \p —Õꞌacʉ̃ cʉ̃rẽ añurõ weeato. Õꞌacʉ̃ todʉporo wẽrĩꞌcãrãrẽ pajañaꞌcaronojõta niꞌcãrõacã catirã meꞌrã quẽꞌrãrẽ añurõ pajañaꞌa weetamunuꞌcũapĩ. Booz marĩ acaweregʉ waro nimi. Tojo weegʉ marĩrẽ añurõ coꞌtemasĩmi. \fig Rut co cebada see, suꞌtiweeꞌque perire co mañecõ Rure oꞌoꞌque niꞌi|alt="Rut shows grain to Naomi" src="CO00968B.TIF" size="col" ref="Rt 2.17-20" \fig* \p \v 21 Rut peꞌe apeye werenemoco niwõ: \p —Cʉ̃ yʉꞌʉre cʉ̃rẽ daꞌracoꞌterã numia meꞌrã daꞌradutiami. Téé cebadare seepeꞌocãpʉ daꞌraduꞌudutiami. \p \v 22 Co tojo nicã tʉꞌogo, Noemí Rure aꞌtiro yʉꞌtico niwõ: \p —Cʉ̃rẽ daꞌracoꞌterã numia meꞌrã mʉꞌʉrẽ tojacã añu nitʉꞌsaꞌa. Ãpẽrã ye weseripʉ seego waꞌaticãꞌña. Ãpẽrã mʉꞌʉrẽ caribobosama, nico niwõ. \p \v 23 Tojo wee Rut, Boore daꞌracoꞌterã numia meꞌrã te põꞌrãrĩrẽ seego waꞌaco niwõ tja. Téé trigo põꞌrãrĩrẽ, tojo nicã cebada põꞌrãrĩrẽ tʉ̃ꞌrẽpeꞌocãpʉ daꞌratʉoco niwõ. Co topʉ daꞌrase nʉmʉrĩrẽ co mañecõ meꞌrã nisetico niwõ. \c 3 \s1 Booz cʉ̃ weetamuꞌque niꞌi \p \v 1 Niꞌcã nʉmʉ Noemí Rure aꞌtiro nico niwõ: \p —Niꞌcʉ̃ mʉꞌʉ marãpʉ niacjʉre aꞌmabosagoti. Cʉ̃ mʉꞌʉrẽ añurõ eꞌcati niseticã weegʉsami. \v 2 Mʉꞌʉ masĩsaꞌa. Booz marĩ acaweregʉ nimi. Mʉꞌʉ cʉ̃rẽ daꞌracoꞌterã numia meꞌrã daꞌraco niapʉ. Niꞌcãcã ñami cãpũpʉ cʉ̃ trigo, cebada perire suꞌtiweegʉ waꞌagʉsami. \p \v 3 Mʉꞌʉ aꞌtiro weeya. Uꞌaya. Mʉꞌʉ upʉre ʉꞌmʉtise meꞌrã waꞌre, mʉꞌʉ yaro suꞌtiro añurõ niyʉꞌrʉnʉꞌcãrõrẽ sãñaña. Tuꞌajanʉꞌcõ, cʉ̃ suꞌtiweeropʉ waꞌaya. Mejõ cʉ̃ baꞌa, sĩꞌrĩ tuꞌajati dʉporo mʉꞌʉrẽ ĩꞌacã weeticãꞌña. \v 4 Cʉ̃ noꞌo cãrĩatjore añurõ ĩꞌaweꞌoya. Beꞌro cʉ̃ tiro waꞌa, cʉ̃ dʉꞌpocãrĩ omaꞌcarore pãaña.\f + \fr 3.4 \ft Cʉ̃ dʉꞌpocãrĩ omaꞌcarore pãagõ, cʉ̃ coꞌtesere sẽrĩgõ weeco niwõ.\f* Topʉ cũñaña. Beꞌro cʉ̃ basu mʉꞌʉ weeatjere weregʉsami, nico niwõ. \p \v 5 Rut core yʉꞌtico niwõ: \p —Nipeꞌtise mʉꞌʉ níꞌcaronojõta weegoti, nico niwõ. \p \v 6 Tojo weego Rut na suꞌtiweeropʉ waꞌa, nipeꞌtise co mañecõ dutiꞌcaronojõta weeco niwõ. \p \v 7 Booz baꞌa, sĩꞌrĩ, añurõ eꞌcatigʉ nicʉ niwĩ. Tojo wééca beꞌro na suꞌtiwééca mesã tiro cãrĩgʉ̃ ejaqueꞌacʉ niwĩ. Beꞌro Rut diꞌtamarĩrõacã waꞌa, cʉ̃ dʉꞌpocãrĩ omáca caserore pãa, topʉ ejaqueꞌa, cũñaco niwõ. \v 8 Ñami deco ʉcʉamajã wãꞌcã, majãmiqueꞌamigʉ̃, niꞌcõ numio cʉ̃ dʉꞌpocãrĩ tiro cũñacã ĩꞌamarĩacʉ niwĩ. \p \v 9 Booz core “¿Noa niti mʉꞌʉ?” ni sẽrĩtiñaꞌcʉ niwĩ. \p —Yʉꞌʉ Rut, mejõ nigṍ niꞌi. Mʉꞌʉ yʉꞌʉ acaweregʉ diácjʉ̃, yʉꞌʉre coꞌtegʉnojõ niꞌi. Tojo weego mʉꞌʉ yʉꞌʉre nʉmoticã ʉasaꞌa, nico niwõ. \p \v 10 Booz core yʉꞌticʉ niwĩ: \p —Õꞌacʉ̃ mʉꞌʉrẽ añurõ weeato. Mʉꞌʉ marãpʉ mijĩ wẽ́rĩ́ca beꞌrore mʉꞌʉ mañecõrẽ añurõ weesetiapʉ. Mʉꞌʉ niꞌcãrõacã yʉꞌʉre sẽrĩse peꞌe mʉꞌʉ mañecõrẽ weese nemorõ añuꞌu. Mʉꞌʉ apĩ yʉꞌʉ nemorõ maꞌmʉrẽ aꞌmaboapã. Noꞌo peje cʉogʉnojõrẽ o pajasecʉogʉnojõrẽ aꞌmaboapã. Tojo weetiapã. \v 11 Ne uiticãꞌña. Nipeꞌtirã yá macãcjãrã mʉꞌʉ numio queoro weesetisere masĩpeꞌtitojama. Tojo weegʉ yʉꞌʉ nipeꞌtise mʉꞌʉ sẽrĩsere weegʉti. \v 12 Diacjʉ̃ta yʉꞌʉ mʉꞌʉ acaweregʉ waro, mʉꞌʉrẽ coꞌtegʉnojõ niꞌi, nígʉ̃ peꞌe. Tojo nimicã, apĩ yʉꞌʉ nemorõ mʉꞌʉ acaweregʉ waro nimi. \v 13 Aꞌti ñamirẽ aꞌtopʉta tojáníña. Ñamiacã cʉ̃ mʉꞌʉ acaweregʉ nisetisere queoro weecã, añurõsaꞌa. Cʉ̃ mʉꞌʉrẽ nʉmotigʉsami. Cʉ̃ weeticãma, Õꞌacʉ̃ tʉꞌoropʉ “Yʉꞌʉ mʉꞌʉrẽ nʉmotigʉti”, nigʉ̃ti. Niꞌcãrõacãrẽ aꞌtopʉta cãrĩboꞌretõꞌoña. \p \v 14 Tojo weego ti ñamirẽ Rut Booz dʉꞌpocãrĩ tiropʉ cãrĩco niwõ. Booz aꞌtiro ucũtojacʉ niwĩ: “Numio aꞌto cebada suꞌtiweeropʉ aꞌticã, ne niꞌcʉ̃ masĩticãꞌto”. Tojo weego ape nʉmʉ peꞌere ñamiñaꞌcũrõ boꞌrequeꞌati dʉporo wãꞌcãco niwõ. \p \v 15 Booz core aꞌtiro nicʉ niwĩ: \p —Mʉꞌʉ buꞌicjãrõ suꞌtiro sãñarõrẽ tuwee, añurõ sẽeo cʉoya. Co ti caserore tojo cʉonuꞌcũrĩ cura Booz peꞌe veinte kilos cebadare ṍrẽ́sãacʉ niwĩ. Beꞌro core wʉadutigʉ miipeocʉ niwĩ. Co te meꞌrã macãpʉ piꞌaco niwõ. \p \v 16 Rut co mañecõ tiropʉ etacã, core aꞌtiro sẽrĩtiñaꞌco niwõ: \p —¿Yʉꞌʉ macʉ̃ nʉmo níꞌco, mʉꞌʉrẽ añurõ waꞌamiatito? \p Rut core nipeꞌtise Booz añurõ weetamuꞌquere wereco niwõ. \v 17 Apeye quẽꞌrãrẽ werenemoco niwõ: \p —Aꞌte peje cebada yʉꞌʉre oꞌoami. Yʉꞌʉre aꞌtiro niami: “Mʉꞌʉ mañecõ tiropʉre apeyenojõ moogõ dajaticãꞌña”, niami, ni wereco niwõ. \p \v 18 Tere tʉꞌogo, Noemí core nico niwõ: \p —Coꞌteniña yujupʉ. Deꞌro waꞌaro waꞌarosaꞌa. Cʉ̃ niꞌcãcãrẽ tere apotuꞌajanʉꞌcõgʉ̃pʉ, soogʉsami, nico niwõ. \c 4 \s1 Booz Rure nʉmotiꞌque niꞌi \p \v 1 Beꞌro Booz ti macã sãjãrĩ sope pʉꞌtopʉ waꞌa, dujicʉ niwĩ. Topʉ masã nerẽwʉacãrã niwã. Cʉ̃ topʉ dujiri curare Booz Rure “Apĩ mʉsã acaweregʉ waro mʉsãrẽ coꞌteacjʉ nisami” níꞌcʉ yʉꞌrʉacʉ niwĩ. \p Booz cʉ̃rẽ ĩꞌagʉ̃, “Aꞌto dujigʉ aꞌtia”, nicʉ niwĩ. Cʉ̃ tojo nicã tʉꞌogʉ, cʉ̃ tiro waꞌa, ejanujãcʉ niwĩ. \v 2 Beꞌro Booz diez bʉcʉrã wiorãrẽ, ti macãcjãrãrẽ pijio, dujiduticʉ niwĩ. Na dujíca beꞌro Booz cʉ̃ acaweregʉre aꞌtiro nicʉ niwĩ: \p \v 3 —Noemí Moab diꞌtapʉ níꞌco dajamo. Co marĩ acaweregʉ Elimelec mijĩ ya diꞌta níca diꞌtare duasĩꞌrĩgõ weeamo. \v 4 Tere masĩdutigʉ, mʉꞌʉrẽ wereꞌe. Mʉꞌʉ ti diꞌtare duusĩꞌrĩgʉ̃, ãꞌrã bʉcʉrã, ãpẽrã aꞌto dujirã tʉꞌoro “Duugʉti”, niña. Mʉꞌʉta Elimelec acaweregʉ waro niꞌi. Tojo weegʉ ti diꞌtare duumasĩꞌi. Mʉꞌʉ duusĩꞌrĩtigʉ, yʉꞌʉre wereya. Mʉꞌʉ ti diꞌtare duumʉꞌtãmasĩꞌi. Mʉꞌʉ beꞌrocjʉ̃ yʉꞌʉta niꞌi, nicʉ niwĩ Booz. \p Tojo nicã tʉꞌogʉ, Booz acaweregʉ peꞌe: “Ti diꞌtare duugʉti”, ni yʉꞌticʉ niwĩ. \p \v 5 Booz cʉ̃rẽ apeyere werecasanʉꞌcõcʉ niwĩ: \p —Mʉꞌʉ Noemí ya diꞌtare dúúgʉ pũrĩcã, Rut quẽꞌrãrẽ nʉmotigʉsaꞌa. Co moabita masõ wapewio nimo. Mʉꞌʉ tojo weecã, co meꞌrã mʉsã macʉ̃tigʉre, ti diꞌta wẽrĩꞌcʉ mijĩ Mahlṍrẽ wãmepeosirutunoꞌrõsaꞌa. \p \v 6 Tere tʉꞌogʉ, Booz acaweregʉ yʉꞌticʉ niwĩ: \p —Tojo nicãma, ti diꞌtare duumasĩtisaꞌa. Beꞌropʉ yʉꞌʉ põꞌrãrẽ cũuatje to waꞌatibosaꞌa. Mʉꞌʉ duusĩꞌrĩgʉ̃, duuya. Yʉꞌʉ duumasĩtisaꞌa, nicʉ niwĩ. \p \v 7 Titapʉre Israe curuacjãrã tiropʉre aꞌtiro weesetise nicaro niwʉ̃. Niꞌcʉ̃ diꞌtare duagʉ o oꞌoyʉꞌrʉogʉ, diꞌta cʉogʉ cʉ̃ ya sapature tuwee, apĩ duugʉre oꞌoturiamʉjãcʉ niwĩ. Na duusere, duasere ĩꞌorã, tojo weecãrã niwã. \v 8 Na weesetiꞌcaronojõta wéégʉ, Booz acaweregʉ cʉ̃ ya sapature tuwee, Boore oꞌocʉ niwĩ. Beꞌro cʉ̃rẽ nicʉ niwĩ: \p —Mʉꞌʉ peꞌe duuya. \p \v 9 Cʉ̃ tojo nicã tʉꞌogʉ, bʉcʉrãrẽ, ãpẽrã topʉ dujirãrẽ Booz aꞌtiro nicʉ niwĩ: \fig Diꞌta cʉogʉ apĩrẽ cʉ̃ diꞌta duasere ĩꞌogʉ̃, cʉ̃ weeseticũꞌque niꞌi|alt="Boaz talks to relative" src="CO00971B.TIF" size="col" ref="Rt 4.3-9" \fig* \p —Mʉsã tʉꞌoro niꞌcãcã yʉꞌʉ Noemírẽ co marãpʉ mijĩ Elimelec, cʉ̃ põꞌrã Quelión, Mahlón ye diꞌtare duugʉ weeꞌe. \v 10 Tojo nicã Rut moabita masõ, Mahlón mijĩ nʉmo níꞌco quẽꞌrãrẽ nʉmotigʉti. Tojo weecã, co marãpʉ wẽrĩꞌcʉ mijĩ wãme ninuꞌcũcãꞌrõsaꞌa. Cʉ̃ wãmerẽ cʉ̃ acawererã waꞌteropʉre, tojo nicã ti macãpʉre ne acobojosome. Niꞌcãcã mʉsã ʉ̃sã tojo weeꞌquere ĩꞌapʉ. Beꞌropʉre “Tojota queoro weewã”, nímasĩrãsaꞌa, nicʉ niwĩ. \p \v 11 Bʉcʉrã, nipeꞌtirã ãpẽrã topʉ nirã́ aꞌtiro yʉꞌticãrã niwã: \p —Ʉ̃ʉ, ʉ̃sã mʉsã weeꞌquere queorota tʉꞌoapʉ. Õꞌacʉ̃ mʉꞌʉ nʉmo mʉꞌʉ ya wiꞌipʉ miisãjãacjore pãjãrã põꞌrãticã weeato. Raquel, tojo nicã Lea weronojõ niato. Marĩ Israe curuacjãrã na numia pãrãmerã nisirutudijatirã niꞌi. \p Efratapʉre tocjãrãrẽ wiopesase meꞌrã ĩꞌanoꞌgʉ̃ niña. Belẽpʉre masʉ̃ bajuyoagʉ niña. \v 12 Õꞌacʉ̃ mʉꞌʉrẽ co meꞌrã pãjãrã põꞌrãticã weeato. Mʉꞌʉ põꞌrã pãjãrã waro masãputiato. Tamar, Judá na macʉ̃ Fares waꞌaꞌcaronojõ waꞌato. \p \v 13 Booz cʉ̃ níꞌcaronojõta, Rure cʉ̃ ya wiꞌipʉ miaa, core nʉmoticʉ niwĩ. Beꞌro co meꞌrã nicã, Õꞌacʉ̃ core nijĩpaco waꞌacã weecʉ niwĩ. Tojo wee niꞌcʉ̃ põꞌrãtico niwõ. \v 14 Tojo waꞌacã ĩꞌarã, Belẽ́cjãrã numia Noemírẽ aꞌtiro nicãrã niwã: \p —Õꞌacʉ̃rẽ “Añuyʉꞌrʉami”, ni eꞌcatipeorã. Niꞌcãcã mʉꞌʉrẽ pãrãmiticã weeami. Cʉ̃rẽ mʉꞌʉrẽ coꞌtedutigʉ oꞌoami. Israe curuacjãrã cʉ̃rẽ añurõ ucũyʉꞌrʉnʉꞌcãto. \v 15 Cʉ̃ mʉꞌʉ pãrãmi mʉꞌʉrẽ wãcũtutuacã weegʉsami. Mʉꞌʉ bʉcʉo nirĩ curare mʉꞌʉrẽ coꞌtegʉsami. Mʉꞌʉ macʉ̃ nʉmo níꞌco cʉ̃rẽ põꞌrãtiamo. Co mʉꞌʉrẽ ʉpʉtʉ waro maꞌimo. Mʉꞌʉ siete põꞌrãtiboꞌcaro nemorõ wapatimo, nicãrã niwã. \p \v 16 Beꞌro Noemí wĩꞌmagʉ̃rẽ wʉamii, cʉ̃rẽ ĩꞌanʉrʉ̃, coꞌte masõco niwõ. \v 17 Numia co ya wiꞌi pʉꞌtocjãrã aꞌtiro nicãrã niwã: \p —Niꞌcãrõacãrẽ Noemí niꞌcʉ̃ wĩꞌmagʉ̃ pãrãmitimo, nicãrã niwã. \p Cʉ̃rẽ Obed wãme õꞌocãrã niwã. Beꞌropʉre cʉ̃ Isaí pacʉ nicʉ niwĩ. Isaí peꞌe Davi pacʉ nicʉ niwĩ. \s1 Davi ñecʉ̃sʉmʉa wãme niꞌi \p \v 18 Aꞌticʉrã Fares pãrãmerã nisirutudijarã nicãrã niwã: \p Fares Hezrón pacʉ nicʉ niwĩ. \p \v 19 Hezrón Ram pacʉ nicʉ niwĩ. Ram Aminadab pacʉ nicʉ niwĩ. \p \v 20 Aminadab Naasón pacʉ nicʉ niwĩ. Nahasón Salmón pacʉ nicʉ niwĩ. \p \v 21 Salmón Booz pacʉ nicʉ niwĩ. Booz Obed pacʉ nicʉ niwĩ. \p \v 22 Obed Isaí pacʉ nicʉ niwĩ. Isaí Davi pacʉ nicʉ niwĩ.