\id ROM - Tucano (Colombia edition) NT+ [tuoC] -Colombia 2015 (DBL 2015) \h ROMANOS \toc1 Pablo Romacjãrãrẽ ojaꞌque niꞌi \toc2 Romanos \toc3 Ro \mt1 Pablo Romacjãrãrẽ ojaꞌque niꞌi \is1 Aꞌti pũrĩ aꞌtiro weero ojanoꞌpã nise niꞌi \ip Pablo aꞌti pũrĩrẽ Corintopʉ nígʉ̃, Romacjãrã Jesucristore ẽjõpeorãrẽ ojacʉ niwĩ. Cʉ̃ ne waropʉre Jesucristore ẽjõpeoticʉ niwĩ. Tojo weegʉ cʉ̃rẽ ẽjõpeorãrẽ ñaꞌarõ weesĩꞌrĩgʉ̃ sirutucʉ niwĩ. Beꞌro Õꞌacʉ̃ Pablore dʉcayucã weecʉ niwĩ. Tojo wééca beꞌro cʉ̃ Jesucristo ye quetire wereri masʉ̃ sãjãcʉ niwĩ. \ip Pablo Romacjãrã tiropʉ waꞌasĩꞌrĩcʉ nimiwĩ. Cʉ̃ aꞌti pũrĩrẽ ojacaterore waꞌaticʉ niwĩ yujupʉ. Iꞌtia cʉ̃ꞌma beꞌro na tiropʉre waꞌacʉ niwĩ. \ip Cʉ̃ papera ojagʉ, aꞌtiro ojaseticʉ niwĩ. “Yʉꞌʉ Pablo mʉsãrẽ ojaꞌa” nitojaca beꞌro añudutiwʉacʉ niwĩ. Beꞌro “Õꞌacʉ̃rẽ mʉsã ye cjasere eꞌcatise oꞌoꞌo”, nicʉ niwĩ. Tojo nicã “Aꞌtere ʉasãgʉ̃, mʉsãrẽ aꞌti pũrĩrẽ ojaꞌa,” nicʉ niwĩ. Beꞌropʉta “Õꞌacʉ̃ ye añuse quetire aꞌtiro nirõ weeꞌe”, ni ojacʉ niwĩ. Yapapʉta majã añudutitʉosere ojacʉ niwĩ. \ip Pablo aꞌti pũrĩrẽ marĩ nipeꞌtirã buꞌiritirã niꞌi nisere ojacʉ niwĩ. Tojo nicã Õꞌacʉ̃ meꞌrã añurõ nisĩꞌrĩrã, Jesucristore ẽjõpeose meꞌrã diaꞌcʉ̃ tojo nita basioꞌo nisere ojacʉ niwĩ. Apeye, Romacjãrãrẽ niꞌcãrõ meꞌrã nisetidutigʉ, narẽ “Añurõ aꞌmerĩ pajañaꞌña, ejerisãjãse meꞌrã niña,” ni ojacʉ niwĩ. \c 1 \s1 Pablo Romacjãrã Jesure ẽjõpeorãrẽ ojaꞌque niꞌi \p \v 1 Yʉꞌʉ Pablo mʉsã Roma wãmetiri macãcjãrã Jesucristore ẽjõpeorãrẽ ojaꞌa. Jesucristo dutiro weewãꞌñacoꞌtegʉ niꞌi. Cʉ̃ yʉꞌʉre Õꞌacʉ̃ masãrẽ yʉꞌrʉose quetire weredutigʉ besecṹúwĩ. \p \v 2 Dʉporopʉ Õꞌacʉ̃ cʉ̃ ye queti weremʉꞌtãrĩ masã meꞌrã “Yʉꞌʉ masãrẽ yʉꞌrʉogʉti”, ni wereyucʉ niwĩ. Tojo weerã te quetire tʉꞌorã, Õꞌacʉ̃ ye queti ojáca pũrĩpʉ ojacãrã niwã. \v 3 Na ojaꞌque marĩ wiogʉ Jesucristo Õꞌacʉ̃ macʉ̃ ye queti niꞌi. Cʉ̃ aꞌti nucũcãpʉre marĩ weronojõ upʉtigʉ bajuacʉ niwĩ. Masʉ̃ nígʉ̃, dʉporocjʉ̃pʉ wiogʉ Davi pãrãmi nituriagʉpʉ nicʉ niwĩ. \v 4 Cʉ̃ marĩ weronojõ upʉtimigʉ̃, Õꞌacʉ̃ macʉ̃ niyugʉ, ñaꞌase moogʉ̃ waro nicʉ niwĩ. Cʉ̃ wẽ́rĩ́ca beꞌro cʉ̃ pacʉ Espíritu Santu tutuaro meꞌrã cʉ̃rẽ wẽrĩꞌcʉpʉre masõcʉ niwĩ. Tojo weese meꞌrã masãrẽ yʉꞌʉ macʉ̃ nimi nisere ĩꞌocʉ niwĩ. \v 5 Cʉ̃ yʉꞌʉ Pablore añurõ wéégʉ, cʉ̃ ye quetire weredutigʉ besewĩ. Nipeꞌtiropʉ masã Jesucristore ẽjõpeoato nígʉ̃ tojo weewĩ. Ẽjõpeotjĩarã, cʉ̃ ʉaro weerãsama. \p \v 6-7 Mʉsã Romacjãrã quẽꞌrã cʉ̃ tojo ninoꞌcãrãta niꞌi. Tojo weegʉ mʉsãrẽ Õꞌacʉ̃ mairãrẽ aꞌti pũrĩrẽ ojaꞌa. Õꞌacʉ̃ Jesucristo yarã sãjãdutigʉ mʉsãrẽ besecʉ niwĩ. Marĩ pacʉ Õꞌacʉ̃, tojo nicã marĩ wiogʉ Jesucristo mʉsãrẽ añurõ weeato. Mʉsãrẽ ejerisãjãcã weeato. \fig Roma wãmetiri macã niꞌi|alt="Roman street scene" src="HK00242B.TIF" size="span" \fig* \s1 Pablo Romapʉ waꞌasĩꞌrĩmiꞌque niꞌi \p \v 8 Aꞌtere mʉsãrẽ weremʉꞌtãgʉ̃ti. Nipeꞌtirocjãrãpʉ mʉsã Jesucristore ẽjõpeosere ucũseꞌsama. Tere tʉꞌogʉ, Jesucristo weetamuse meꞌrã Õꞌacʉ̃rẽ eꞌcatise oꞌoꞌo. \v 9 Yʉꞌʉ ñubuesetirinʉcʉ̃ mʉsã ye cjasere sẽrĩbosanuꞌcũcãꞌa. Yʉꞌʉ tojo weesere Õꞌacʉ̃ “Diacjʉ̃ta tojo weemi”, nisami. Yʉꞌʉ añurõ ejeripõꞌrãtise meꞌrã cʉ̃ ʉaro weeꞌe. Tere wéégʉ, añuse queti cʉ̃ macʉ̃ yere wereꞌe. \v 10 Apeye quẽꞌrãrẽ Õꞌacʉ̃rẽ aꞌtiro sẽrĩnuꞌcũcãꞌa. “Mʉꞌʉ ʉaro nicã, yʉꞌʉre Romapʉ waꞌadutigʉ duꞌuoꞌoya. Ti macãcjãrã mʉꞌʉrẽ ẽjõpeorãrẽ ĩꞌasĩꞌrĩsaꞌa”, ni sẽrĩꞌi. Yoa waꞌaꞌa yʉꞌʉ mʉsã tiropʉ waꞌasĩꞌrĩmiꞌcaro. \v 11 Mʉsãrẽ nemorõ wãcũtutuacã ʉasãgʉ̃, Espíritu Santu yʉꞌʉre masĩse oꞌoro weronojõ mʉsãrẽ oꞌoturiasĩꞌrĩsaꞌa. Tojo weegʉ topʉre waꞌasĩꞌrĩsaꞌa. \v 12 Mʉsãrẽ aꞌtiro nigʉ̃ti. Marĩ pʉ́aperi aꞌmerĩ weetamurãsaꞌa. Mʉsã yʉꞌʉ ẽjõpeocã ĩꞌarã, nemorõ wãcũtutuarãsaꞌa. Yʉꞌʉ quẽꞌrã mʉsã ẽjõpeocã ĩꞌagʉ̃, mejãrõta weegʉsaꞌa. \p \v 13 Acawererã, mʉsãrẽ aꞌtere masĩcã ʉasaꞌa. Pejetiri mʉsã tiropʉ waꞌasĩꞌrĩmiꞌi. Apesecjãrãmarĩcã judío masã nitirã yʉꞌʉ Jesucristo ye quetire werecã, ẽjõpeowã. Mʉsã ya macãcjãrã quẽꞌrãrẽ Jesucristore ẽjõpeocã ʉasãgʉ̃, weregʉ waꞌasĩꞌrĩsaꞌa. Tojo weesĩꞌrĩmicã, basioweꞌe yujupʉ. \v 14 Õꞌacʉ̃ cʉ̃ ye quetire nipeꞌtirãrẽ yʉꞌʉre weredutiwĩ. Yé uurãrẽ, uutirã quẽꞌrãrẽ weredutiwĩ. Buꞌeꞌcãrãrẽ, buꞌetiꞌcãrãrẽ weredutiwĩ. \v 15 Tojo weegʉ mʉsã ya macãcjãrã Jesucristore ẽjõpeotirãrẽ cʉ̃ ye quetire pũrõ weresĩꞌrĩsaꞌa. \s1 Jesucristo ye quetire tʉꞌorã cʉ̃rẽ ẽjõpeose niꞌi \p \v 16 Masã Jesucristo ye quetire tʉꞌorã, cʉ̃rẽ ẽjõpeonʉꞌcãsama. Yʉꞌʉ masĩꞌi, Õꞌacʉ̃ cʉ̃ tutuaro meꞌrã nipeꞌtirã Jesucristore ẽjõpeorãrẽ pecameꞌepʉ waꞌaboꞌcãrãrẽ yʉꞌrʉosami. Tojo weegʉ masãrẽ te quetire ne bopoyasãweꞌe. Ne waro cʉ̃rẽ ẽjõpeorã judío masã nirãrẽ yʉꞌrʉosami. Judío masã nitirã cʉ̃rẽ ẽjõpeorã quẽꞌrãrẽ mejãrõta yʉꞌrʉosami. \v 17 Te queti aꞌtiro niꞌi. Õꞌacʉ̃ Jesucristore ẽjõpeorãrẽ “Buꞌiri marĩrã, añurã nima”, ni ĩꞌasami. Jesucristore ẽjõpeorã diaꞌcʉ̃rẽ tojo ĩꞌasami. Te cjasere Õꞌacʉ̃ ye queti ojáca pũrĩpʉ aꞌtiro ojanoꞌwʉ̃: \q1 Õꞌacʉ̃ cʉ̃rẽ ẽjõpeorãrẽ “Añurã nima”, ni ĩꞌasami. \q1 Cʉ̃ meꞌrã ninuꞌcũrãsama, niwʉ̃. \s1 Nipeꞌtirã masã buꞌiritima nise niꞌi \p \v 18 Õꞌacʉ̃ ʉꞌmʉsepʉ nigʉ̃́ masã ñaꞌarõ weesetisere ĩꞌagʉ̃, buꞌiri daꞌresami. Ñaꞌarõ weenuꞌcũrã diacjʉ̃ cjasere cãꞌmotaꞌasama. Tojo weegʉ narẽ ʉpʉtʉ buꞌiri daꞌresami. \v 19 Õꞌacʉ̃ cʉ̃ nisetise masĩta basiosere masã añurõ masĩsama. Õꞌacʉ̃ cʉ̃ basu tere masĩcã weecʉ niwĩ. \v 20 Marĩ Õꞌacʉ̃ bajusere ĩꞌatimirã, cʉ̃ weeꞌque meꞌrã cʉ̃ tutuasere, cʉ̃ nisetisere masĩnoꞌo. Cʉ̃ tutuase, cʉ̃ nisetise ninuꞌcũcãꞌrõsaꞌa. Ne waro cʉ̃ aꞌti turire weenʉꞌcãcateropʉta cʉ̃ Õꞌacʉ̃ niꞌi nisere masĩnoꞌo. Tojo weerã masã “Mʉꞌʉrẽ masĩtisaꞌa. Tojo weerã buꞌiri mooꞌo”, nímasĩtisama. \v 21 Cʉ̃ nisetisere masĩmirã, cʉ̃rẽ ẽjõpeotisama. Ne cʉ̃rẽ eꞌcatise oꞌotisama. Noꞌo ʉaro wãcũmaꞌa, siape meꞌrã nemorõ ñaꞌarõ wãcũsãjãsama. \v 22 Na masĩyʉꞌrʉaꞌa nimirã, tʉꞌomasĩtirã dojosama. \v 23 Tojo weerã Õꞌacʉ̃ catinuꞌcũgʉ̃rẽ ẽjõpeotisama. Na apeyenojõ masã yeeꞌque boadijatje peꞌere ẽjõpeosama. Masã queose, mirĩcʉ̃a queose, waꞌicʉrã queose, pĩrõa queosere yee, ẽjõpeosama. Ne waropʉta tere weemʉjãti, niꞌcãrõacã quẽꞌrãrẽ mejãrõta weenuꞌcũma. \p \v 24 Na tojo weeꞌque buꞌiri Õꞌacʉ̃ na ñaꞌarõ weesĩꞌrĩsere weeato nígʉ̃ cõꞌawãꞌcãcʉ niwĩ. Na bopoyose ñaꞌasere aꞌmerĩ weecãrã niwã. Tere wéérã, na basu na upʉre dojorẽrã weecãrã niwã. \v 25 Diacjʉ̃ cjasere ẽjõpeoboronojõ oꞌorã, mejõ nisoowioritima. Cʉ̃rẽ ẽjõpeoronojõ oꞌorã, cʉ̃ daꞌreꞌque aꞌti nucũcã cjase peꞌere ẽjõpeoma. Õꞌacʉ̃ nipeꞌtise weeꞌcʉre eꞌcatipeonuꞌcũcãꞌrõʉaꞌa. Tojota weenoꞌato. \p \v 26 Õꞌacʉ̃ bopoyose na ʉaripejasere weeato nígʉ̃ narẽ cõꞌawãꞌcãcʉ niwĩ. Numiapʉta ʉmʉa meꞌrã na weewʉasenojõrẽ na basu numia seꞌsaro ñaꞌarõ weesama. \v 27 Ʉmʉa quẽꞌrã na basu ñaꞌarõ aꞌmerĩ weesama. Ʉmʉa numia meꞌrã weewʉasenojõrẽ duꞌurã, ʉmʉa seꞌsaro ʉaripeja, ñaꞌarõ weesama. Tojo weegʉ Õꞌacʉ̃ narẽ ñaꞌarõ weese wapa, buꞌiri daꞌresami. Narẽ buꞌiri daꞌregʉ, na upʉpʉre piꞌeticã weesami. \p \v 28 Cʉ̃ weeꞌquere ĩꞌamirã, Õꞌacʉ̃rẽ ẽjõpeosĩꞌrĩtisama. Tojo weegʉ na wãcũmaꞌasere weeato nígʉ̃ cõꞌawãꞌcãcʉ niwĩ. Cʉ̃ narẽ cõꞌacã, totá na ñaꞌarõ weeꞌquere nemopeosama. \v 29 Nipeꞌtise ñaꞌarõ weesere yʉꞌrʉocãꞌsama. Pajañaꞌrõ marĩrõ ãpẽrãrẽ ñaꞌarõ weesĩꞌrĩsama. Apeyenojõ cʉomirã, cʉonemosãjãsĩꞌrĩsama. Aꞌte nipeꞌtise ñaꞌasere weesama. Doesama. Aꞌmewẽjẽsama. Aꞌmetuꞌtisama. Weesoosama. Ñaꞌarõ weesĩꞌrĩrõ bajuro ñaꞌarõ weesama. Ucja, queti poosama. \v 30 Ãpẽrãrẽ ñaꞌarõ weesĩꞌrĩrã, diacjʉ̃ nitimicã, weresãsama. Õꞌacʉ̃rẽ ʉatisama. Ãpẽrãrẽ ĩꞌamuisama. “Yʉꞌʉ peꞌe ãpẽrã yʉꞌrʉoro niyʉꞌrʉnʉꞌcãꞌa”, nisama. Ñaꞌasere weebocasama. Na pacʉsʉmʉarẽ yʉꞌrʉnʉꞌcãsama. \v 31 Tʉꞌomasĩtisama. Na “Weerãti” níꞌquere weetisama. Aꞌmetuꞌtica beꞌro aposĩꞌrĩtisama. Na acawererãpʉreta maꞌitisama. Ãpẽrãrẽ pajañaꞌtisama. \v 32 Õꞌacʉ̃ tojo weerãrẽ queoro wéégʉ, “Pecameꞌepʉ cõꞌabajuriogʉti”, nicʉ niwĩ. Cʉ̃ tojo níca beꞌro nimicã, ñaꞌarõ weenuꞌcũsama. Tojo nicã ãpẽrãrẽ ñaꞌarõ weecã ĩꞌarã, “Añurõ wéérã, tojo weema”, nisãjãsama. \c 2 \s1 Õꞌacʉ̃ ñaꞌarõ weerãrẽ buꞌiri daꞌregʉ, queoro weemi nise niꞌi \p \v 1 Mʉsã ãpẽrãrẽ “Na ñaꞌarã nima” ni, ĩꞌabeseticãꞌña. Mʉsã quẽꞌrã na weronojõ ñaꞌarõ weesetisaꞌa. Na buꞌiritima nírã, ʉ̃sã quẽꞌrã buꞌiritiꞌi nírõnojõ waꞌaꞌa mʉsãrẽ. Mʉsã niꞌcãrõnojõ buꞌiri cʉoꞌo. \v 2 Õꞌacʉ̃ ñaꞌarõ weerãrẽ buꞌiri daꞌregʉ, queoro weegʉ weemi nisere masĩnoꞌo. \v 3 Mʉsã ãpẽrãrẽ “Ñaꞌarõ weema” nimirã, na weronojõta weeꞌe. Tojo weerã “Õꞌacʉ̃ ʉ̃sãrẽ buꞌiri daꞌresome”, niticãꞌña. Daꞌregʉsami. \v 4 Ñaꞌarõ weemicã, Õꞌacʉ̃ mʉsãrẽ pajañaꞌgʉ̃, maata buꞌiri daꞌretisami. Tojo weerã mʉsã “Ʉ̃sãrẽ buꞌiri daꞌresome”, nimisaꞌa. Tojo niweꞌe. Mʉsã ñaꞌarõ weesere bʉjaweti dʉcayuato nígʉ̃ añurõ wee, maata buꞌiri daꞌretisami. \p \v 5 Cʉ̃ tojo weemicã, mʉsã ñaꞌarõ weesere bʉjaweti dʉcayusĩꞌrĩtisaꞌa. Mʉsã siape meꞌrã ñaꞌasere weenemorã, buꞌiri daꞌresere seeneocũunemorã weeꞌe. Beꞌro masãrẽ buꞌiri daꞌreatji nʉmʉ nicã, Õꞌacʉ̃ uagʉ, mʉsãrẽ queoro bese, ʉpʉtʉ buꞌiri daꞌregʉsami. \v 6 Masã na weeꞌquenʉcʉ̃rẽ queoro wapayegʉsami. \v 7 Õꞌacʉ̃ aꞌtiro weerãrẽ cʉ̃ tiropʉ catinuꞌcũatjere oꞌogʉsami. “Cʉ̃ meꞌrã dʉcayu ninuꞌcũrãsaꞌa” nirãrẽ, tojo nicã cʉ̃ “Añurõ weeapʉ” nisere aꞌmarãnojõrẽ oꞌogʉsami. Tojo nicã ape upʉ boatiri upʉ suꞌtiwetisĩꞌrĩrãrẽ tojo oꞌogʉsami. Na catinuꞌcũsere ʉarã, añurõ weenuꞌcũrãsama. \p \v 8 Ãpẽrã peꞌe Õꞌacʉ̃rẽ yʉꞌrʉnʉꞌcãrã, na ʉaro weesetisama. Diacjʉ̃ cjasere ʉatirã, ñaꞌase peꞌere weesirutusama. Õꞌacʉ̃ ua, narẽ ʉpʉtʉ buꞌiri daꞌregʉsami. \v 9 Nipeꞌtirã ñaꞌarõ weesetirã piꞌeti, ñaꞌarõ tʉꞌoñaꞌrãsama. Judío masãrẽ ne waro tojo waꞌamʉꞌtãrõsaꞌa. Judío masã nitirã quẽꞌrãrẽ mejãrõta waꞌarosaꞌa. \v 10 Añurõ weesetirã peꞌere Õꞌacʉ̃ añurõ weegʉsami. Narẽ “Mʉsã añurõ weewʉ”, nigʉ̃sami. Tojo nicã ejerisãjãcã weegʉsami. Ne waro judío masãrẽ tojo ejerisãjãcã weemʉꞌtãgʉ̃sami. Judío masã nitirã quẽꞌrãrẽ mejãrõta weegʉsami. \v 11 Õꞌacʉ̃ judío masãrẽ, judío masã nitirãrẽ ĩꞌa dʉcawaanʉꞌcõtisami. \p \v 12 Judío masã nitirã Õꞌacʉ̃ Moisére dutiꞌquere masĩtisama. Na ñaꞌarõ weeꞌquere te dutise meꞌrã mejẽta Õꞌacʉ̃ besegʉsami. Ñaꞌarõ weeꞌque wapa meꞌrã peꞌe narẽ pecameꞌepʉ cõꞌabajurio besegʉsami. Judío masã pũrĩcã Õꞌacʉ̃ Moisére dutiꞌquere masĩsama. Tere masĩmirã, ñaꞌarõ weesama. Tojo weegʉ Õꞌacʉ̃ náma te dutise meꞌrã na yʉꞌrʉnʉꞌcãꞌque wapare buꞌiri daꞌregʉsami. \v 13 Moisé dutisere tʉꞌose meꞌrã diaꞌcʉ̃ Õꞌacʉ̃ “Buꞌiri marĩrã nima”, nitisami. Cʉ̃ dutisere weerã́ peꞌere “Buꞌiri marĩrã nima”, nisami. \v 14 Judío masã nitirã Moisé dutisere moomirã, na añurõ wéérã, Õꞌacʉ̃ dutisereta weerã weema. Na basu Moisé dutisere masĩrã weronojõ weesama. \v 15 Añurõ weese meꞌrã na diacjʉ̃ wãcũsere ĩꞌosama. Moisé dutisere masĩrã weronojõ nima. Tojo weerã queoro weetíca beꞌro ñaꞌarõ tʉꞌoñaꞌsama. Añurõ wééca beꞌro buꞌiri moorã tʉꞌoñaꞌsama. \v 16 Yʉꞌʉ Jesucristo ye quetire wereronojõta aꞌtiro waꞌarosaꞌa. Õꞌacʉ̃ masãrẽ buꞌiri daꞌreatji nʉmʉ nicã, nipeꞌtirã wãcũsere, ãpẽrã ĩꞌatiropʉ weesere besegʉsami. Jesucristo ñaꞌarõ wãcũrãrẽ, ñaꞌarõ weerãrẽ buꞌiri daꞌregʉsami. Añuse wãcũrãrẽ, añurõ weerãrẽ añurõ weegʉsami. \s1 Õꞌacʉ̃ Moisére dutise cũuꞌque niꞌi \p \v 17 Mʉsã aꞌtiro wãcũmisaꞌa: “Ʉ̃sã judío masã Õꞌacʉ̃ Moisére dutise cũuꞌquere ẽjõpeorã niꞌi. Õꞌacʉ̃ yarã niꞌi. Tojo weerã judío masã nitirã yʉꞌrʉoro añuyʉꞌrʉnʉꞌcãꞌa”, nimisaꞌa. \v 18 Tojo nicã aꞌtiro ninemosaꞌa. “Ʉ̃sã Õꞌacʉ̃ ʉasenojõrẽ masĩꞌi. Moisé dutiꞌquere masĩyurã, ʉ̃sã añuse diaꞌcʉ̃rẽ besemasĩꞌi. \v 19 Caperi bajutirãrẽ tʉ̃awãꞌcãrã weronojõ Õꞌacʉ̃ yere masĩtirãrẽ buꞌemasĩꞌi. Naꞌitĩꞌarõpʉ nirãrẽ sĩꞌorã weronojõ ñaꞌarõ weerãrẽ añurõ weedutiꞌi”, nisaꞌa. \v 20 “Moisé cʉ̃ dutiꞌquere cʉorã, diacjʉ̃ cjasere queoro masĩꞌi. Tojo weerã tʉꞌomasĩtirãrẽ, Õꞌacʉ̃ yere ne waro buꞌewãꞌcõrãrẽ buꞌemasĩꞌi”, nimisaꞌa. \v 21 Mʉsã “Ãpẽrãrẽ buꞌemasĩꞌi” nirãtirã, mʉsã basu peꞌe buꞌemʉꞌtãrõʉaꞌa. Ãpẽrãrẽ “Yajaticãꞌña” nimirã, ãpẽrã yere yajasaꞌa. \v 22 Mʉsã, “Mʉsã nʉmosãnumia, marãpʉsʉmʉa nitirãrẽ aꞌmetãrãticãꞌña”, nisaꞌa. Tojo nimirã, aꞌmetãrãsaꞌa. “Queose yeeꞌquere ẽjõpeoticãꞌña” nimirã, narẽ ẽjõpeose wiꞌseri cjasere yajasaꞌa. \v 23 “Ʉ̃sã Moisé dutiꞌquere cʉotjĩarã, ãpẽrã yʉꞌrʉoro niꞌi”, ni wãcũmisaꞌa. Tojo nimirã, tere weetirã, cʉ̃ dutiꞌquere yʉꞌrʉnʉꞌcãrã weeꞌe. Tojo weerã ãpẽrãrẽ Õꞌacʉ̃rẽ bujicãꞌcã weerã weeꞌe. \v 24 Õꞌacʉ̃ ye queti ojáca pũrĩpʉ mʉsã tojo weesere aꞌtiro ojanoꞌwʉ̃: “Mʉsã Õꞌacʉ̃ dutiꞌquere yʉꞌrʉnʉꞌcãse buꞌiri judío masã nitirã Õꞌacʉ̃rẽ ñaꞌarõ ucũsama”, niwʉ̃. \p \v 25 Mʉsã Õꞌacʉ̃ Moisére dutise cũuꞌquere weecã, mʉsã judío masã weesetise, õꞌrẽcjʉ yapa caserore yejecõꞌase wapatiꞌi. Weeticãma, mʉsã judío masã nise wapamarĩꞌi. Tojo weerã cʉ̃ cũuꞌquere weetirã, judío masã nitirã weronojõ tojacãꞌa. Õꞌacʉ̃ yarã weronojõ nitisaꞌa. \v 26 Judío masã nitirã õꞌrẽcjʉ yapa caserore yejecõꞌanoꞌña marĩma. Na Õꞌacʉ̃ Moisére dutiꞌquere wéérã, judío masã weronojõ nisama. Õꞌacʉ̃ narẽ “Yarã nima”, nisami. \v 27 Mʉsã judío masã Õꞌacʉ̃ Moisére dutiꞌquere cʉomiꞌi. Õꞌrẽcjʉ yapa caserore yejecõꞌamirã, cʉ̃ dutiꞌquere weeweꞌe. Ãpẽrã, judío masã nitirã õꞌrẽcjʉ yapa caserore yejecõꞌatimirã, tojo nicã Õꞌacʉ̃ Moisére dutiꞌquere masĩtimirã, cʉ̃ dutisere weesama. Na tojo weecã, mʉsã buꞌiri cʉosere masĩnoꞌo. \v 28 Judío masʉ̃ waro buꞌipʉ diaꞌcʉ̃ weesetitimi. Cʉ̃ upʉ diaꞌcʉ̃rẽ õꞌrẽcjʉ yapa caserore yejecõꞌase mejẽta niꞌi. \v 29 Moisé dutisere yʉꞌtigʉ mejẽta Õꞌacʉ̃ yagʉ nimi. Espíritu Santure wãcũse dʉcayunoꞌcʉ peꞌe judío masʉ̃ waro nimi. Cʉ̃́ta Õꞌacʉ̃ yagʉ nimi. Cʉ̃rẽ Õꞌacʉ̃ “Añugʉ̃ nimi” ni ĩꞌasami. Masã mejẽta tojo ĩꞌasama. \c 3 \p \v 1 Yʉꞌʉ tojo nicã tʉꞌorã, mʉsã “¿To pũrĩcãrẽ judío masã nise wapamarĩsari? ¿Õꞌrẽcjʉ yapa caserore yejecõꞌase quẽꞌrã wapamarĩsari?” nisaꞌa. \v 2 Wapatiyʉꞌrʉaꞌa. Ne warore aꞌtiro niꞌi. Õꞌacʉ̃ judío masãrẽ cʉ̃ ye quetire weedutigʉ, ãpẽrãrẽ weredutigʉ cũucʉ niwĩ. Tojo weero judío masã nise wapatiꞌi. Mʉsãrẽ aꞌtiro ninemogʉ̃ti. \v 3 Ãpẽrã judío masã Õꞌacʉ̃ ucũsere ẽjõpeotisama. Na tojo ẽjõpeotimicã, Õꞌacʉ̃ narẽ cʉ̃ “Tojo weegʉti” níꞌquere “Weeweꞌe”, nitisami. \v 4 Õꞌacʉ̃ nipeꞌtise cʉ̃ “Weegʉti” níꞌquere queoro weegʉsami. Marĩ nipeꞌtirã nisoosepijarã nimicã, Õꞌacʉ̃ cʉ̃ níꞌcaronojõta queoro weegʉsami. Õꞌacʉ̃rẽ cʉ̃ ye queti ojáca pũrĩpʉ aꞌtiro ojanoꞌwʉ̃: \q1 Õꞌacʉ̃, mʉꞌʉ ucũsere “Diacjʉ̃ta niꞌi”, ninoꞌo. \q1 Mʉꞌʉrẽ nisoose marĩꞌi. \q1 Tojo weero mʉꞌʉrẽ ãpẽrãpʉre ne weresãta basioweꞌe. \q1 Na weresãcãma, yʉꞌrʉwetimʉjãgʉ̃saꞌa, ni ojacʉ niwĩ dʉporocjʉ̃pʉ. \p \v 5 Tere tʉꞌorã, ãpẽrã aꞌtiro nimaꞌasama. “Ʉ̃sã ñaꞌarõ weecã, Õꞌacʉ̃ añurõ weesere nemorõ ĩꞌonoꞌrõsaꞌa.” ¿To pũrĩcãrẽ “Õꞌacʉ̃ ʉ̃sã ñaꞌarõ weesere buꞌiri daꞌregʉ, queoro weetimi”, nirã weesari? \v 6 Tojo niweꞌe. Na tojo nise queoro nicãma, Õꞌacʉ̃ ne niꞌcʉ̃rẽ buꞌiri daꞌremasĩtibosami. \p \v 7 Apeyema ãpẽrã aꞌtiro ninemomaꞌasama. “Ʉ̃sã nisoocã, Õꞌacʉ̃ queoro ucũsere ĩꞌonoꞌrõsaꞌa. Tojo weerã masã cʉ̃rẽ ‘Añuyʉꞌrʉami, diacjʉ̃ ucũnuꞌcũgʉ̃ nimi’, nirãsama. Tojo nicãma, ¿deꞌro weegʉ Õꞌacʉ̃ marĩrẽ ‘Mʉsã ñaꞌarõ weesebʉcʉrã niꞌi’, nisari? Cʉ̃ tojo nígʉ̃, queoro weetimi”, nisama. Na tojo nise nimaꞌase niꞌi. \v 8 Na “Ʉ̃sã ñaꞌarõ weecã, Õꞌacʉ̃ añurõ weesere nemorõ masĩrãsama”, nisama. Tojo weerã “Añuse waꞌato nírã ñaꞌasere weerã”, nisama. Ãpẽrã yʉꞌʉre, yʉꞌʉ meꞌrãcjãrãrẽ mejẽcã wãcũato nírã, “Pablo aꞌtere buꞌemi”, nisoosama. Na tojo nisoose wapa Õꞌacʉ̃ narẽ buꞌiri daꞌregʉ, queoro weegʉsami. \s1 Nipeꞌtirã buꞌiritirã nima nise niꞌi \p \v 9 ¿Marĩ judío masã ãpẽrã yʉꞌrʉoro añurã niyʉꞌrʉnʉꞌcãti? Niweꞌe. Marĩ masĩtojaꞌa. Nipeꞌtirã judío masã, judío masã nitirã ñaꞌarõ weerã́ niyurã, niꞌcãrõnojõ buꞌiritirã diaꞌcʉ̃ niꞌi. \v 10 Õꞌacʉ̃ ye queti ojáca pũrĩpʉre marĩrẽ aꞌtiro niwʉ̃: \q1 Ne niꞌcʉ̃nojõpʉta añugʉ̃ marĩmi. \q1 \v 11 Ne niꞌcʉ̃ Õꞌacʉ̃ ye cjasere tʉꞌomasĩgʉ̃ marĩmi. \q1 Ne niꞌcʉ̃pʉta Õꞌacʉ̃rẽ masĩsĩꞌrĩgʉ̃, wãcũnʉrʉ̃tisami. \q1 \v 12 Nipeꞌtirã Õꞌacʉ̃ yere duꞌurã, dojopeꞌtia waꞌasama. \q1 Nipeꞌtirã ñaꞌarõ weema. \q1 Ne niꞌcʉ̃nojõpʉta ãpẽrãrẽ añurõ weegʉ́ marĩmi. \q1 \v 13 Na ucũse masãpe susuripe weronojõ niꞌi. \q1 Ti pe ʉ̃rĩwijaasaꞌa. \q1 Te ʉ̃rĩwijaase weronojõ masã ñaꞌarõ ucũsama. \q1 Nisoonuꞌcũsama. \q1 Aña ʉseropʉ nímá cʉogʉ weronojõ pũrĩrõ ucũsama. \q1 \v 14 Ãpẽrãrẽ doja, ʉpʉtʉ tuꞌtisama. \q1 \v 15 Na masãrẽ wẽjẽcõꞌasema ĩꞌaduꞌayʉꞌrʉasama. \q1 \v 16 Noꞌo na waꞌaro masãrẽ ñaꞌarõ weewãꞌcãsama. \q1 Na yere dojorẽ, pajasecʉorã tojacã weesama. \q1 \v 17 Ãpẽrãrẽ ejerisãjãcã weesere moosama. \q1 \v 18 Õꞌacʉ̃rẽ wiopesase meꞌrã ĩꞌatisama. \q1 Cʉ̃rẽ uitisama, ni ojanoꞌwʉ̃. \p \v 19 Marĩ masĩꞌi, Moisé cʉ̃ dutisere ʉ̃sã judío masãrẽ cũucʉ niwĩ. Ʉ̃sã te dutisere masĩmirã, tere weetirã, buꞌiritirã tojasaꞌa. Cʉ̃ dutise cũuꞌque aꞌtiro niꞌi. Nipeꞌtirã judío masãrẽ, judío masã nitirãrẽ buꞌiritirã nima, ni masĩdutiro tojo niꞌi. \v 20 Ne niꞌcʉ̃ Moisé dutiꞌquere weepeꞌomasĩtisami. Tojo weegʉ “Moisé dutisere weepeꞌocã, ‘Õꞌacʉ̃ yʉꞌʉre buꞌiri marĩgʉ̃ nimi’, nigʉ̃sami”, nímasĩtisami. Moisé dutiꞌque marĩrẽ “Ñaꞌarã niꞌi”, ni masĩdutiro cũunoꞌcaro niwʉ̃. \s1 Jesucristore ẽjõpeose meꞌrã yʉꞌrʉrãsaꞌa nise niꞌi \p \v 21-22 Niꞌcãrõacãrẽ majã Õꞌacʉ̃ marĩrẽ buꞌiri marĩrã nicã weese quetire ĩꞌomi. Te quetire Moisé cʉ̃ dutiꞌquere weetimirã, masĩnoꞌo. Marĩrẽ Jesucristore ẽjõpeose meꞌrã Õꞌacʉ̃ ĩꞌorõpʉre buꞌiri marĩrã nita basioꞌo. Dʉporopʉ Moisé, tojo nicã Õꞌacʉ̃ ye queti weremʉꞌtãrĩ masã Õꞌacʉ̃ tojo weeatjere cʉ̃ ye queti ojáca pũrĩpʉ ojacãrã niwã. Õꞌacʉ̃ nipeꞌtirã Jesucristore ẽjõpeorãrẽ “Buꞌiri marĩrã, añurã nima”, nisami. Ne dʉcawaanʉꞌcõtisami. \v 23 Marĩ nipeꞌtirã ñaꞌarõ weerã́ niꞌi. Ne niꞌcʉ̃ Õꞌacʉ̃ ʉaronojõ weegʉ́ marĩmi. \v 24 Tojo nimicã, Õꞌacʉ̃ marĩrẽ maꞌígʉ̃, cʉ̃ macʉ̃rẽ oꞌócʉ niwĩ. Marĩ ñaꞌarõ weeꞌquere wẽrĩ wapayedutigʉ tojo weecʉ niwĩ. Tojo weero marĩ wapayetimicã, aꞌtiro niꞌi. Jesucristore ẽjõpeose meꞌrã Õꞌacʉ̃ marĩrẽ “Buꞌiri marĩrã, añurã nima”, ni ĩꞌasami. \v 25 Cʉ̃ macʉ̃ Jesucristore marĩ ñaꞌarõ weeꞌquere wẽrĩ wapayecã weecʉ niwĩ. Cʉ̃ wẽrĩgʉ̃ dí oꞌmabʉroꞌque meꞌrã marĩ cʉ̃rẽ ẽjõpeocã, acobojosami. Tere wéégʉ, Õꞌacʉ̃ queoro cʉ̃ weesere ĩꞌosami. Dʉporocjãrãpʉre na ñaꞌarõ weecã, Õꞌacʉ̃ pajañaꞌgʉ̃, buꞌiri daꞌreticʉ niwĩ. Tojo tʉꞌoñaꞌcãꞌcʉ̃ niwĩ. \v 26 Aꞌtiro nicãrẽ Jesucristo marĩ ñaꞌarõ weeꞌquere wẽrĩ wapayeꞌque meꞌrã Õꞌacʉ̃ cʉ̃ queoro weesere ĩꞌosami. Mejãrõta tja cʉ̃ macʉ̃ Jesucristore ẽjõpeorãrẽ buꞌiri marĩrã, añurã waꞌacã weesami. \p \v 27 Tojo weerã Õꞌacʉ̃ ĩꞌorõpʉre marĩ basu “Añurã niꞌi”, nímasĩtisaꞌa. Moisé dutiꞌquere wéérã mejẽta, añurã niꞌi. Jesucristore ẽjõpeocã peꞌe, Õꞌacʉ̃ marĩrẽ “Añurã nima”, ni ĩꞌasami. \v 28 Tojo weerã aꞌtiro nímasĩꞌi. Marĩ Jesucristore ẽjõpeocã, Õꞌacʉ̃ “Buꞌiri marĩrã nima”, ni ĩꞌasami. Moisé dutiꞌquere weecã mejẽta, tojo waꞌaꞌa. \p \v 29 Õꞌacʉ̃ judío masã wiogʉ seꞌsaro nitimi. Judío masã nitirã quẽꞌrãrẽ wiogʉ nimi. \v 30 Nipeꞌtirã niꞌcʉ̃rẽta Õꞌacʉ̃tima. Cʉ̃ judío masã Jesucristore ẽjõpeorãrẽ “Buꞌiri marĩrã, añurã nima”, nisami. Cʉ̃rẽ ẽjõpeorã judío masã nitirã quẽꞌrãrẽ mejãrõta nisami. \v 31 ¿To pũrĩcãrẽ marĩ “Jesucristore ẽjõpeose meꞌrã Moisé dutiꞌque peꞌere wapamarĩꞌi”, nirã weeti? Niweꞌe. Aꞌtiro peꞌe weeꞌe. Marĩ “Jesucristore ẽjõpeose meꞌrã Õꞌacʉ̃ Moisére dutiꞌquere wapatirota weeꞌe”, ninoꞌo. \c 4 \s1 Abrahã Õꞌacʉ̃rẽ ẽjõpeoꞌque niꞌi \p \v 1 Niꞌcãrõacã mʉsãrẽ Abrahã marĩ ñecʉ̃ ye quetire weregʉti. Mʉsã masĩrõnojõta cʉ̃ judío masʉ̃ nimʉꞌtãꞌcʉ nicʉ niwĩ. \v 2 Õꞌacʉ̃ Abrahã weesere ĩꞌagʉ̃ mejẽta, cʉ̃rẽ “Añugʉ̃ nimi”, nicʉ niwĩ. Tojo nicãma, Abrahã cʉ̃ añurõ weeꞌque wapa “Yʉꞌʉ añugʉ̃ niꞌi”, nímasĩbopĩ. Õꞌacʉ̃ ĩꞌorõpʉ peꞌere tojo nita basioweꞌe. \v 3 Cʉ̃ ẽjõpeocã peꞌe, cʉ̃rẽ Õꞌacʉ̃ “Buꞌiri marĩmi”, nicʉ niwĩ. Õꞌacʉ̃ ye queti ojáca pũrĩpʉ aꞌtiro ojanoꞌwʉ̃: \q1 Abrahã Õꞌacʉ̃rẽ ẽjõpeocʉ niwĩ. \q1 Tojo weegʉ Õꞌacʉ̃ cʉ̃rẽ “Añugʉ̃, buꞌiri marĩgʉ̃ nimi”, nicʉ niwĩ. \p \v 4 Queose meꞌrã mʉsãrẽ weregʉti. Niꞌcʉ̃ apeyenojõ daꞌracã, cʉ̃rẽ wapayerã, tojo oꞌorã mejẽta weema. Cʉ̃ daꞌraꞌque wapa wapayerã weema. \v 5 Õꞌacʉ̃ peꞌe tojo weetimi. Marĩ añurõ weese wapa mejẽta “Buꞌiri marĩrã, añurã nima”, nisami. Cʉ̃rẽ ẽjõpeocã peꞌere, tojo nisami. Masã ñaꞌarõ weerãrẽ yʉꞌrʉweticã weegʉ́ nimi. \v 6 Dʉporocjʉ̃pʉ Davi quẽꞌrã yʉꞌʉ níꞌcaronojõta nicʉ niwĩ. Õꞌacʉ̃ masã weesere ĩꞌatimigʉ̃, cʉ̃rẽ ẽjõpeocã, “Añurã, buꞌiri marĩrã nima”, nisami. Tojo ninoꞌrãnojõ eꞌcatisama. \v 7 Aꞌtiro ni ojacʉ niwĩ te cjasere: \q1 Noꞌo Õꞌacʉ̃rẽ yʉꞌrʉnʉꞌcãꞌquere acobojonoꞌcãrã eꞌcatima. \q1 Tojo nicã ñaꞌarõ weesere cõꞌanoꞌcãrã eꞌcatima. \q1 \v 8 Noꞌo Õꞌacʉ̃ “Ãꞌrĩ buꞌiri marĩgʉ̃ nimi”, ninoꞌgʉ̃nojõ cʉ̃ quẽꞌrã eꞌcatimi, ni ojacʉ niwĩ Davi. \p \v 9 Judío masã õꞌrẽcjʉ yapa caserore yejecõꞌaꞌcãrã diaꞌcʉ̃ eꞌcatitisama. Yejecõꞌanoꞌña marĩrã judío masã nitirã quẽꞌrã eꞌcatisama. Marĩ Abrahã ye cjasere wãcũnemorã tja. Õꞌacʉ̃ Abrahãrẽ cʉ̃rẽ ẽjõpeocã ĩꞌagʉ̃, “Añugʉ̃, buꞌiri marĩgʉ̃ nimi”, nicʉ niwĩ. \v 10 ¿Deꞌro nicã Õꞌacʉ̃ Abrahãrẽ “Añugʉ̃ nimi”, nipari? Cʉ̃ õꞌrẽcjʉ yapa caserore yejecõꞌanoꞌse dʉporo Õꞌacʉ̃ Abrahãrẽ “Añugʉ̃, buꞌiri marĩgʉ̃ nimi”, nitojacʉ niwĩ. \v 11 Abrahã Õꞌacʉ̃rẽ ẽjõpeoca beꞌropʉ cʉ̃ õꞌrẽcjʉ yapa caserore yejecõꞌacãrã niwã. Cʉ̃ yejecõꞌanoꞌse meꞌrã Õꞌacʉ̃ cʉ̃rẽ todʉporopʉ “Mʉꞌʉ añugʉ̃, buꞌiri marĩgʉ̃ niꞌi” níꞌquere masĩcʉ niwĩ. Aꞌtiro wéégʉ, Abrahã nipeꞌtirã ẽjõpeorã ñecʉ̃ tojacʉ niwĩ. Na ẽjõpeose meꞌrã Õꞌacʉ̃ nipeꞌtirã cʉ̃rẽ ẽjõpeorãrẽ “Añurã nima”, nicʉ niwĩ. Na õꞌrẽcjʉ yapa caserore yejecõꞌacã mejẽta, tojo nicʉ niwĩ. \v 12 Mejãrõta judío masãrẽ Abrahã na ñecʉ̃ nimi. Na õꞌrẽcjʉ yapa caserore yejecõꞌacã mejẽta, na Abrahã weronojõ ẽjõpeorãta cʉ̃ pãrãmerã nima. Abrahãmarĩcã cʉ̃ yejecõꞌanoꞌse dʉporo Õꞌacʉ̃rẽ ẽjõpeotojacʉ niwĩ. \s1 Abrahã ẽjõpeose cʉoyucã, Õꞌacʉ̃ “Tojo weegʉti” níꞌque queoro waꞌacaro niwʉ̃ \p \v 13 Õꞌacʉ̃ Abrahãrẽ “Mʉꞌʉrẽ, mʉꞌʉ pãrãmerã nituriarãrẽ aꞌti diꞌtare oꞌogʉti”, nicʉ niwĩ. Õꞌacʉ̃ cʉ̃ dutisere wééca beꞌro mejẽta tojo nicʉ niwĩ. Abrahã cʉ̃rẽ ẽjõpeocã peꞌe, cʉ̃rẽ “Añugʉ̃, buꞌiri marĩgʉ̃ nimi”, nicʉ niwĩ. Tojo weegʉ cʉ̃rẽ “Aꞌti diꞌtare oꞌogʉti”, nicʉ niwĩ. \v 14 Õꞌacʉ̃ cʉ̃ dutise cũuꞌquere weerã́ diaꞌcʉ̃rẽ “Tojo weegʉti” níꞌquere oꞌocãma, marĩ ẽjõpeose wapamarĩbopã. Tojo nicã cʉ̃ Abrahãrẽ “Mʉꞌʉrẽ añuse oꞌogʉti” níꞌque wapamarĩyapaticãꞌbopã. \v 15 Marĩ Õꞌacʉ̃ Moisére dutise cũuꞌquere weepeꞌomasĩtisaꞌa. Tojo weegʉ cʉ̃ dutisere masĩmirã yʉꞌrʉnʉꞌcãcã, marĩrẽ buꞌiri daꞌregʉsami. Te dutise marĩcã pũrĩcãrẽ, te dutisere yʉꞌrʉnʉꞌcãse marĩbopã. \p \v 16 Õꞌacʉ̃rẽ ẽjõpeorã diaꞌcʉ̃rẽ Abrahãrẽ “Tojo weegʉti” níꞌquere oꞌogʉsami. Cʉ̃ marĩrẽ maꞌitjĩagʉ̃, marĩ basu weetutuacã mejẽta, tere oꞌosami. Moisé dutise cũuꞌquere weerã́ diaꞌcʉ̃rẽ oꞌosome. Nipeꞌtirã Abrahã weronojõ ẽjõpeorãrẽ oꞌogʉsami. Abrahã nipeꞌtirã ẽjõpeose cʉorã ñecʉ̃ nimi. \v 17 Õꞌacʉ̃ ye queti ojáca pũrĩpʉ aꞌtiro niwʉ̃ Abrahãrẽ: “Mʉꞌʉrẽ peje cururicjãrã ñecʉ̃ sõrõwʉ̃”, nicʉ niwĩ Õꞌacʉ̃. Cʉ̃ tojo nicã tʉꞌogʉ, Abrahã ẽjõpeocʉ niwĩ. Abrahã Õꞌacʉ̃ ĩꞌorõpʉre cʉ̃rẽ ẽjõpeoyugʉ, marĩ ñecʉ̃ nicʉ niwĩ. Õꞌacʉ̃ta nipeꞌtisere weemasĩpeꞌocãꞌmi. Wẽrĩꞌcãrãpʉreta masõsami. Cʉ̃ dutiro meꞌrã noꞌo marĩsepʉreta weebajurẽsami. \p \v 18 Õꞌacʉ̃ Abrahãrẽ “Mʉꞌʉ pãrãmerã nituriarã pãjãrã nirãsama” nirĩ curare ne põꞌrãmarĩcʉ niwĩ. Põꞌrãmarĩmigʉ̃, Õꞌacʉ̃ cʉ̃rẽ níꞌquere “Queoro weegʉsami”, ni ẽjõpeocʉ niwĩ. Tojo weegʉ Õꞌacʉ̃ níꞌcaronojõta peje cururicjãrã ñecʉ̃ waꞌacʉ niwĩ. \v 19 Abrahã cien cʉ̃ꞌmarĩ waꞌtero cʉocʉ niwĩ. Cʉ̃ nʉmo Sara quẽꞌrã bʉcʉo waro nico niwõ. Tojo nimicã, Abrahã “Ʉ̃sã põꞌrãtimasĩtisaꞌa, bʉcʉrã waro niꞌi”, niticʉ niwĩ. Õꞌacʉ̃ cʉ̃ níꞌcaronojõ “Ʉ̃sãrẽ põꞌrãticã weegʉsami” nígʉ̃, cʉ̃rẽ ẽjõpeoduꞌuticʉ niwĩ. \v 20 “Apetero weegʉ cʉ̃ ‘Weegʉti’ níꞌquere weetisami”, niticʉ niwĩ. Tojo weronojõ oꞌogʉ, Õꞌacʉ̃rẽ ẽjõpeonemocʉ niwĩ. Wãcũtutua, cʉ̃rẽ nicʉ niwĩ: “Añuyʉꞌrʉami, tutuayʉꞌrʉgʉ nimi”, nicʉ niwĩ. \v 21 “Õꞌacʉ̃ yʉꞌʉre cʉ̃ ‘Weegʉti’ nisere weemasĩpeꞌocãꞌsami”, ni ẽjõpeocʉ niwĩ. \v 22 Cʉ̃ tojo ẽjõpeocã ĩꞌagʉ̃, Õꞌacʉ̃ Abrahãrẽ, “Añugʉ̃, buꞌiri marĩgʉ̃ nimi”, nicʉ niwĩ. \p \v 23 Õꞌacʉ̃ tojo níꞌquere Abrahã diaꞌcʉ̃rẽ Õꞌacʉ̃ ye queti ojáca pũrĩpʉ ojanoꞌticaro niwʉ̃. \v 24 Marĩ quẽꞌrãrẽ ojanoꞌcaro niwʉ̃. Marĩ Õꞌacʉ̃rẽ ẽjõpeocã, Abrahãrẽ níꞌcaronojõta marĩrẽ “Añurã, buꞌiri marĩrã nima”, nisami. Cʉ̃́ta marĩ wiogʉ Jesú wẽrĩꞌcʉpʉre masõcʉ niwĩ. \v 25 Jesú marĩ ñaꞌarõ weeꞌque wapare wẽrĩcʉ niwĩ. Cʉ̃ wẽ́rĩ́ca beꞌro Õꞌacʉ̃ marĩrẽ buꞌiri marĩrã tojadutigʉ cʉ̃rẽ masõcʉ niwĩ. \c 5 \s1 Marĩ buꞌiritirã niweꞌe nise cjase niꞌi \p \v 1 Marĩ buꞌiri cʉomiꞌcãrãrẽ marĩ wiogʉ Jesucristore ẽjõpeocã, Õꞌacʉ̃ “Mʉsã añurã niꞌi”, ni ĩꞌasami. Tojo weerã marĩ ñaꞌarõ weeꞌquere wẽrĩ wapayeyucã, Õꞌacʉ̃ meꞌrã wãcũqueꞌtiro marĩrõ añurõ nicãꞌa. \v 2 Jesucristore ẽjõpeocã, Õꞌacʉ̃ marĩrẽ maꞌígʉ̃, cʉ̃ meꞌrã niato nígʉ̃ yʉꞌrʉosami. Cʉ̃ tiropʉ cʉ̃ añuyʉꞌrʉagʉ nisere buꞌipejatamurãsaꞌa. Marĩrẽ “Añurõ weewʉ”, nigʉ̃sami. Cʉ̃ tojo weegʉsami nírã, eꞌcatise meꞌrã coꞌteꞌe. \p \v 3 Apeyema tja piꞌetirã, eꞌcatimasĩꞌi. Marĩ piꞌetirã, nemorõ wãcũtutuarãsaꞌa. \v 4 Marĩ wãcũtutuacã, Õꞌacʉ̃ “Mʉsã añurõ weewʉ”, nigʉ̃sami. Tere masĩrã, cʉ̃ marĩrẽ añurõ weeatjere wãcũrã, eꞌcatiyutojaꞌa. \v 5 Õꞌacʉ̃ Espíritu Santure marĩ meꞌrã ninuꞌcũdutigʉ oꞌócʉ niwĩ. Tojo weerã cʉ̃ meꞌrã nírã, Õꞌacʉ̃ marĩrẽ maꞌisere masĩnoꞌo. Tere masĩrã, “Queorota marĩrẽ ‘Añurõ weegʉti’ níꞌquere weegʉsami”, ninoꞌo. \p \v 6 Õꞌacʉ̃ marĩrẽ marĩ basu deꞌro yʉꞌrʉta basioticã ĩꞌacʉ niwĩ. Tojo weegʉ cʉ̃ besecatero ejacã, Jesucristo marĩ ñaꞌarãrẽ wẽrĩbosacʉ niwĩ. \v 7 Marĩ pũrĩcã ne ãpẽrãrẽ wẽrĩbosasĩꞌrĩtisaꞌa. Noꞌo niꞌcʉ̃ queoro weegʉ́ nimicã, ne wẽrĩbosamasĩtisaꞌa. Apetero weegʉ niꞌcʉ̃ añugʉ̃ warore wẽrĩbosagʉ, wẽrĩbosabosami. \v 8 Õꞌacʉ̃ pũrĩcã marĩ ñaꞌarã nimicã, cʉ̃ maꞌisere ĩꞌocʉ niwĩ. Tere ĩꞌogʉ̃, Jesucristore marĩrẽ wẽrĩbosacã weecʉ niwĩ. \v 9 Jesucristo marĩrẽ wẽrĩbosase meꞌrã cʉ̃ ye dí oꞌmabʉrose meꞌrã Õꞌacʉ̃ cʉ̃ ĩꞌorõpʉre marĩrẽ buꞌiri marĩrã tojacã weecʉ niwĩ. Tojo weegʉ cʉ̃ Jesucristo meꞌrãta tja nemorõ weetamugʉ̃sami. Õꞌacʉ̃ masãrẽ buꞌiri daꞌreri nʉmʉ nicã, marĩrẽ yʉꞌrʉweticã weegʉsami. Marĩrẽ buꞌiri daꞌresome. \v 10 Marĩ Õꞌacʉ̃rẽ ʉatirã nimicã, cʉ̃ macʉ̃rẽ marĩrẽ wẽrĩbosacã weecʉ niwĩ. Jesucristo wẽ́rĩ́gʉ̃ dí oꞌmabʉrose meꞌrã Õꞌacʉ̃ marĩrẽ cʉ̃ meꞌrãcjãrã sãjãcã weecʉ niwĩ. Tojo weerã marĩ niꞌcãrõacãrẽ cʉ̃ meꞌrãcjãrã niyurã, aꞌtiro masĩꞌi. Jesucristo wẽrĩ, cʉ̃ masãꞌque meꞌrãma majã marĩ buꞌiri daꞌrenoꞌboꞌcãrãrẽ yʉꞌrʉcã weegʉsami. \v 11 Apeyema tja marĩ wiogʉ Jesucristo meꞌrã Õꞌacʉ̃ marĩrẽ maꞌisere wãcũrã, eꞌcatiyʉꞌrʉaꞌa. Marĩ cʉ̃ wẽrĩꞌque meꞌrã Õꞌacʉ̃ yarã sãjãꞌa. \s1 Adã́, tojo nicã Jesucristo queti niꞌi \p \v 12 Niꞌcʉ̃ ʉmʉ Adã́ wãmetigʉ meꞌrã ñaꞌarõ weese nʉꞌcãcaro niwʉ̃. Te meꞌrã wẽrĩse bajuanʉꞌcãcaro niwʉ̃. Nipeꞌtirã masãnʉcʉ̃pʉre marĩ ñaꞌarõ weerã́ niyucã, pẽꞌrĩpejapeꞌtia waꞌacaro niwʉ̃. Tojo weero aꞌti ʉmʉcopʉre wẽrĩse seꞌsapeꞌtia waꞌapã. \v 13 Masã Õꞌacʉ̃ Moisére dutise cũuatji dʉporopʉ ñaꞌasere weetojacãrã niwã. Na ñaꞌarõ weemicã, Õꞌacʉ̃ dutise marĩyucã, cʉ̃ narẽ “Yʉꞌʉ dutise cũuꞌquere yʉꞌrʉnʉꞌcãꞌa”, niticʉ niwĩ. Narẽ buꞌiri daꞌreticʉ niwĩ. \v 14 Tojo nimicã, Adã́ beꞌrocjãrã téé Moisé nícaterocjãrãpʉ wẽrĩcãrã niwã. Na Adã́ Õꞌacʉ̃ dutiꞌquere yʉꞌrʉnʉꞌcãꞌcaronojõ weetimirã, ñaꞌarõ weeꞌque wapa wẽrĩcãrã niwã. \p Adã́ dʉꞌpocã́ticʉ niwĩ ñaꞌarõ weesere. Jesucristo peꞌe aꞌti turipʉ aꞌtigʉ, añurõ weesere cʉ̃ quẽꞌrã dʉꞌpocã́ticʉ niwĩ. \p \v 15 Marĩ Adã́ yʉꞌrʉnʉꞌcãꞌquere, Õꞌacʉ̃ marĩrẽ maꞌígʉ̃ añurõ weeꞌquere aꞌtiro nímasĩꞌi. Adã́ niꞌcʉ̃ cʉ̃ yʉꞌrʉnʉꞌcãꞌque buꞌiri nipeꞌtirã wẽrĩsirutuma. Õꞌacʉ̃ peꞌe marĩrẽ maꞌígʉ̃, añubutiaro weemi. Marĩ wapayetimicã, niꞌcʉ̃ ʉmʉ Jesucristo meꞌrãta tja nipeꞌtirãrẽ añubutiaro weemi. Pecameꞌepʉ waꞌaboꞌcãrãrẽ cʉ̃ meꞌrã catinuꞌcũcã weemi. \v 16 Õꞌacʉ̃ marĩrẽ añurõ weeꞌquere, niꞌcʉ̃ ʉmʉ Adã́ cʉ̃ ñaꞌarõ weeꞌquere “Aꞌtiro niꞌi”, ninemomasĩꞌi. Adã́ niꞌcãtiacã cʉ̃ yʉꞌrʉnʉꞌcãꞌque meꞌrã marĩ nipeꞌtirãrẽ buꞌiritirã tojacã weecʉ niwĩ. Õꞌacʉ̃ marĩrẽ yʉꞌrʉose peꞌe aꞌtiro niꞌi. Marĩ pejetiri yʉꞌrʉnʉꞌcãmicã, Õꞌacʉ̃ marĩrẽ maꞌígʉ̃, buꞌiri marĩrã, añurã tojacã weecʉ niwĩ. Marĩ wapayetimicã, tojo weecʉ niwĩ. \v 17 Niꞌcʉ̃ yʉꞌrʉnʉꞌcãꞌque meꞌrã wẽrĩse seꞌsa waꞌapã. Tojo weero Jesucristo wẽrĩꞌque peꞌe totá yʉꞌrʉoquejoꞌo. Õꞌacʉ̃ marĩrẽ pajañaꞌgʉ̃, wapayetimicã, marĩrẽ buꞌiri marĩrã tojacã weecʉ niwĩ. Jesucristo niꞌcʉ̃ meꞌrãta tja marĩrẽ ʉꞌmʉsepʉ catinuꞌcũatjere oꞌocʉ niwĩ. \p \v 18 Niꞌcãtiacã Adã́ yʉꞌrʉnʉꞌcãꞌque meꞌrã nipeꞌtirã buꞌiri daꞌrenoꞌajã tojacãrã niwã. Jesucristo queoro wéégʉ, cʉ̃ wẽrĩse meꞌrã peꞌe nipeꞌtirã buꞌiri marĩrã tojata basioꞌo. Tojo nicã catinuꞌcũsere bocata basioꞌo. \v 19 Aꞌtiro niꞌi. Niꞌcʉ̃ Õꞌacʉ̃rẽ yʉꞌrʉnʉꞌcãꞌque meꞌrã nipeꞌtirã cʉ̃ beꞌrocjãrã marĩ quẽꞌrã ñaꞌarã ni, buꞌipejasirutuꞌu. Mejãrõta tja niꞌcʉ̃ Õꞌacʉ̃ dutisere yʉꞌtigʉ Jesucristo meꞌrã nipeꞌtirã cʉ̃rẽ ẽjõpeorãrẽ Õꞌacʉ̃ “Añurã, buꞌiri marĩrã nima”, nisami. \p \v 20 Õꞌacʉ̃ Moisére dutise cṹúgʉ̃, marĩ ñaꞌarã niꞌi nisere masĩdutigʉ cũucʉ niwĩ. Cʉ̃ tojo weemicã, ñaꞌarõ weenemopeocãrã niwã. Õꞌacʉ̃ peꞌe ñaꞌase weenemocã, nemorõ pajañaꞌnemopeocʉ niwĩ. \v 21 Ñaꞌarõ weeꞌque wapa wẽrĩse nipeꞌtirãpʉre seꞌsabiꞌacaro niwʉ̃. Te seꞌsaꞌcaro weronojõ Õꞌacʉ̃ marĩrẽ maꞌígʉ̃ añurõ weese quẽꞌrã seꞌsabiꞌacaro niwʉ̃. Marĩ wiogʉ Jesucristo wẽrĩse meꞌrã marĩrẽ añurã, buꞌiri marĩrã tojacã weecʉ niwĩ. Tojo nicã cʉ̃ meꞌrã catinuꞌcũatjere oꞌocʉ niwĩ. \c 6 \s1 Wẽrĩꞌcãrã weronojõ nimiꞌcãrã Jesucristo meꞌrã yʉꞌrʉonoꞌo nise niꞌi \p \v 1 Yʉꞌʉ níꞌcaronojõta ñaꞌase weenemocã, Õꞌacʉ̃ nemorõ pajañaꞌnemopeosami. ¿To pũrĩcãrẽ marĩrẽ maꞌígʉ̃ pajañaꞌnemoato nírã ñaꞌarõ weenuꞌcũrãsari? \v 2 Tojo niweꞌe. Jesucristo curusapʉ wẽrĩcã, marĩ quẽꞌrã cʉ̃ meꞌrã wẽrĩꞌcãrã weronojõ waꞌacãrã niwʉ̃. Wẽrĩꞌcãrã, catirã na weeꞌquere weetisama. ¿Deꞌro weerã marĩ todʉporo ñaꞌarõ weeꞌcaronojõ weenuꞌcũbosaʉ? \v 3 Mʉsã masĩsaꞌa, marĩ Jesucristore ẽjõpeorã nitjĩarã, wãmeyenoꞌo. Wãmeyenoꞌrã, cʉ̃ wẽrĩꞌquere buꞌipejatamurã weronojõ niꞌi nisere ĩꞌoꞌo. \v 4 Jesucristo wẽ́rĩ́ca beꞌro yaanoꞌcʉ niwĩ. Marĩ wãmeyenoꞌrã, cʉ̃rẽ yaaꞌcaro weronojõ marĩ ñaꞌarõ weesere duꞌucãrã niwʉ̃. Marĩ pacʉ cʉ̃ tutuase meꞌrã Jesucristore wẽrĩꞌcʉpʉre masõcʉ niwĩ. Cʉ̃rẽ masõꞌcaro weronojõ marĩ quẽꞌrãrẽ ape upʉ sãjãcã weecʉ niwĩ. \p \v 5 Marĩ Jesucristo meꞌrã niyurã, cʉ̃ wẽrĩꞌquere buꞌipejatamuꞌcãrã weronojõ niꞌi. Mejãrõta cʉ̃ wẽrĩꞌcʉpʉ masãꞌcaro weronojõ marĩ quẽꞌrã masãrãsaꞌa. \v 6 Aꞌtiro masĩꞌi. Marĩ todʉporopʉ ñaꞌarõ nisetiꞌquere Jesucristo wẽrĩse meꞌrã curusapʉ paabiꞌpecõꞌanoꞌrõ weronojõ waꞌacaro niwʉ̃. Marĩ ñaꞌarõ weeꞌquere duꞌudutiro tojo waꞌacaro niwʉ̃. Tojo weerã ñaꞌasere weeticãꞌrõʉaꞌa. Marĩrẽ te wejeñeꞌenʉꞌcõrõ weronojõ weeweꞌe majã. \v 7 Wẽrĩꞌcʉpʉ cʉ̃ catigʉ ñaꞌarõ weeꞌquere weetimimiba majã. Tojo weerã marĩ quẽꞌrã cʉ̃ weronojõ te ñaꞌarõ weesere yʉꞌrʉwetiꞌcãrãpʉ nírã, weeticãꞌrõʉaꞌa. \v 8 Marĩ Jesucristo meꞌrã wẽrĩbuꞌipejatamuꞌcãrã niyurã, aꞌtiro masĩꞌi. Cʉ̃ wẽrĩ masãꞌcaro weronojõ marĩ quẽꞌrã mejãrõta cʉ̃ meꞌrã cʉ̃ weronojõ masãrãsaꞌa. \v 9 Apeyere aꞌtiro masĩꞌi. Jesucristo wẽrĩꞌcʉpʉ masãcʉ niwĩ. Cʉ̃ ne wẽrĩnemosome. Cʉ̃rẽ wẽrĩse ne põtẽosome majã. \v 10 Jesucristo masã ñaꞌarõ weeꞌque wapare wẽrĩbosagʉ, niꞌcãtita wẽrĩcʉ niwĩ. Niꞌcãrõacãrẽ majã cʉ̃ masã́ca beꞌro Õꞌacʉ̃ meꞌrã añurõ ninuꞌcũmi. \v 11 Te weronojõ marĩ Jesucristo meꞌrã wẽrĩꞌcãrã weronojõ tʉꞌoñaꞌrã. Cʉ̃ yarã niyucã, ñaꞌarõ weese marĩrẽ dutimasĩtisaꞌa majã. Tereta marĩrẽ yʉꞌrʉotojacʉ niwĩ. Tojo weerã Õꞌacʉ̃ ʉaronojõ weesetirã. Ñaꞌasere weeticãꞌrã. \p \v 12 Marĩ upʉ boatji upʉre ñaꞌase weesĩꞌrĩcã, cãꞌmotaꞌarã. Ti upʉ ñaꞌarõ ʉaripejasere weeticãꞌrã. \v 13 Marĩ ĩꞌase, ucũse, wãcũse nipeꞌtise marĩ upʉpʉ nise meꞌrã ñaꞌarõ weeticãꞌrã. Ñaꞌasere weeronojõ oꞌorã, Õꞌacʉ̃ ʉaro weesetirã, marĩ upʉpʉ nisere cʉ̃pʉre oꞌorã. Wẽrĩ masãꞌcãrã weronojõ añuse peꞌere weerã. \v 14 Moisé dutiꞌque doca nírã, tere weetirã, buꞌiri daꞌrenoꞌrãsama. Marĩ cʉ̃ dutise doca niweꞌe. Õꞌacʉ̃ marĩrẽ buꞌiri daꞌreronojõ oꞌogʉ, marĩrẽ maꞌígʉ̃, acobojocʉ niwĩ. Tojo weero ñaꞌarõ weese marĩrẽ deꞌro põtẽomasĩtisaꞌa. \s1 Marĩ daꞌracoꞌterã weronojõ nise niꞌi \p \v 15 “Marĩ Moisé dutise doca niweꞌe. Õꞌacʉ̃ marĩrẽ maꞌígʉ̃, acobojocʉ niwĩ”, niꞌi. ¿To pũrĩcãrẽ marĩ ñaꞌarõ weecã, añusari? Niweꞌe. \v 16 Mʉsã masĩsaꞌa, marĩ apĩ dutiro wéérã, cʉ̃rẽ daꞌrawãꞌñacoꞌterã sãjãrã weeꞌe. Cʉ̃ marĩ wiogʉ tojagʉ weesami. Te weronojõ marĩ ñaꞌasere wéérã, ñaꞌase weewãꞌñacoꞌterã weronojõ nisaꞌa. Ñaꞌarõ weese wapa wẽrĩsere bocarãsaꞌa. Marĩ Õꞌacʉ̃ dutiro wéérã pũrĩcã, cʉ̃rẽ daꞌrawãꞌñacoꞌterã weronojõ niꞌi. Marĩ cʉ̃ dutisere wéérã, ñaꞌase weero marĩrõ nirãsaꞌa. \p \v 17-18 Todʉporopʉ mʉsã ñaꞌasere wéérã, daꞌrawãꞌñacoꞌterã weronojõ nicãrã niwʉ̃. Niꞌcãrõacãrẽ ãpẽrã mʉsãrẽ Jesucristo ye quetire werecã tʉꞌorã, añurõ ẽjõpeocãrã niwʉ̃. Tojo weerã ñaꞌarõ weesere yʉꞌrʉonoꞌtjĩarã, añusere weewãꞌñaꞌa. Mʉsã tojo weecã wãcũgʉ̃, yʉꞌʉ Õꞌacʉ̃rẽ eꞌcatise oꞌoꞌo. \v 19 Mʉsãrẽ tʉꞌomasĩcã ʉagʉ, masã na ucũwʉasenojõ meꞌrã wereꞌe. Mʉsã todʉporopʉre ñaꞌasere mʉsã upʉre wiapecãrã niwʉ̃. Siape meꞌrã ñaꞌarõ weedojacãrã niwʉ̃. Niꞌcãrõacã peꞌere añusere wiarã, Õꞌacʉ̃rẽ mʉsã upʉre wiaya. Cʉ̃ meꞌrã nibutiarã, siape meꞌrã cʉ̃ ʉaro diaꞌcʉ̃rẽ weeya. \p \v 20 Mʉsã todʉporopʉre ñaꞌarõ weewãꞌñarã, ñaꞌase dutise doca níniꞌwʉ̃ yujupʉ. Tojo weerã añurõ weeroʉasato nirṍ marĩrõ nicãꞌwʉ̃. \v 21 Mʉsã ñaꞌarõ wéérã, ¿ñeꞌenojõ añusere bocari? Todʉporopʉre mʉsã ñaꞌarõ weeꞌquere wãcũrã, niꞌcãrõacãrẽ bopoyasaꞌa. Te ñaꞌarõ weeꞌque wapare pecameꞌepʉ buꞌiri daꞌrenoꞌbopã. \v 22 Niꞌcãrõacãrẽ majã marĩ ñaꞌarõ weesere yʉꞌrʉwetiꞌcãrãpʉ niꞌi. Ñaꞌarõ weese doca niweꞌe. Õꞌacʉ̃ dutisere daꞌrawãꞌñacoꞌterã niꞌi. Te pũrĩcã añurõ yapatisaꞌa. Marĩ, marĩ wiogʉ Õꞌacʉ̃ meꞌrã niꞌi. Siape meꞌrã cʉ̃ ʉaronojõ wéérã, añuse, cʉ̃ tiropʉ catinuꞌcũsere bocarãsaꞌa. \v 23 Ñaꞌarõ weeꞌque wapare pecameꞌepʉ buꞌiri daꞌrenoꞌo, wẽrĩdojasere bocanoꞌsaꞌa. Õꞌacʉ̃ marĩrẽ wapamarĩrõ oꞌose peꞌe catinuꞌcũatjere bocatje niꞌi. Marĩ wiogʉ Jesucristo meꞌrã tere oꞌogʉsami. \c 7 \s1 Omocã dʉꞌtese cjase queose niꞌi \p \v 1 Acawererã, mʉsã Õꞌacʉ̃ Moisére dutise cũuꞌquere masĩsaꞌa. Marĩ catiri ʉmʉcopʉ diaꞌcʉ̃rẽ te dutiꞌquere yʉꞌtisaꞌa. \v 2 Queose meꞌrã mʉsãrẽ weregʉti. Marĩrẽ dutiꞌque aꞌtiro niꞌi. Niꞌcõ omocã dʉꞌteꞌco co marãpʉ catiro ejatuaro cʉ̃ nʉmo nimo. Cʉ̃ wẽ́rĩ́ca beꞌro na dʉꞌteꞌque peꞌtia waꞌasaꞌa. Co marãpʉ moogõ tojasamo tja. \v 3 Co marãpʉ catimicã, apĩrẽ nʉorẽgõ, ñaꞌarõ weego weesamo. Õꞌacʉ̃ dutisere yʉꞌrʉnʉꞌcãgõ weesamo. Co marãpʉ wẽ́rĩ́ca beꞌro pũrĩcãrẽ apĩrẽ nʉorẽcã, ñaꞌase mejẽta niꞌi. Õꞌacʉ̃rẽ yʉꞌrʉnʉꞌcãtisamo. \p \v 4 Co marãpʉ wẽrĩꞌcaro weronojõ marĩrẽ niꞌcãrõacãrẽ aꞌtiro waꞌaꞌa. Todʉporopʉre Moisé dutiꞌquere yʉꞌtiniꞌwʉ̃ yujupʉ. Jesucristo cʉ̃ wẽrĩcã, marĩ quẽꞌrã wẽrĩꞌcãrã weronojõ waꞌacãrã niwʉ̃. Tojo weerã Jesucristo wẽrĩse meꞌrã marĩ Moisé dutise doca níꞌquere duꞌunoꞌwʉ̃. Niꞌcãrõacãrẽ Jesucristo wẽrĩ masãse meꞌrã cʉ̃ yarã niꞌi. Marĩrẽ Õꞌacʉ̃ ʉaro weeato nígʉ̃, cʉ̃ yarã sãjãcã weecʉ niwĩ. \v 5 Todʉporopʉ marĩ tʉꞌsasenojõ ñaꞌasere ʉaripejawʉ. Moisé dutiꞌquere marĩrẽ cãꞌmotaꞌacã, weeya nírõnojõ waꞌawʉ. Nipeꞌtise marĩ upʉpʉ nise meꞌrã marĩ ñaꞌarõ ʉaripejasere weewʉ. Te ñaꞌasere wéérã, pecameꞌepʉ buꞌiri daꞌrenoꞌo, yapatidijabopã. \v 6 Todʉporopʉ Moisé cʉ̃ dutise doca níniꞌwʉ̃ yujupʉ. Niꞌcãrõacãrẽ majã marĩ Jesucristo meꞌrã nírã, Moisé dutise doca niweꞌe. Tere yʉꞌrʉwetiꞌcãrãpʉ niꞌi. Tojo weerã marĩ Espíritu Santu meꞌrã ape upʉ sãjãꞌa. Cʉ̃ weetamurõ meꞌrã Õꞌacʉ̃ ʉaro weesetimasĩꞌi. \s1 Añurõ weesĩꞌrĩmigʉ̃, ñaꞌase buꞌiri põtẽotisaꞌa nise niꞌi \p \v 7 ¿To pũrĩcãrẽ “Moisé dutiꞌque ñaꞌa niꞌi”, nirãsari? Niweꞌe. Te dutise marĩcãma, yʉꞌʉ ñaꞌagʉ̃ niꞌi nisere masĩtibopã. Cʉ̃ dutise aꞌtiro niꞌi. “Ãpẽrã yere ʉoticãꞌña”, niꞌi. Te marĩcãma, yʉꞌʉ te ʉosere “Ñaꞌase niꞌi”, ni masĩtibopã. \v 8 Te dutise “Weeticãꞌña” nimicã, yʉꞌʉ peꞌere nipeꞌtise noꞌo ʉaro ʉaripejasere weeya nírõnojõ waꞌawʉ. Dutise marĩcãma, “Ñaꞌase niꞌi”, ni masĩnoꞌña marĩbopã. \p \v 9 Dʉporopʉ yʉꞌʉ Moisé dutiꞌquere sõꞌowaro masĩtigʉ, wãcũqueꞌtiro marĩrõ nicãꞌmiwʉ̃. “Añurõ weegʉ́ niꞌi”, ni wãcũmiwʉ̃. Beꞌro te dutise masĩ́ca beꞌro naꞌirõ ãpẽrã yere ʉoya nírõnojõ waꞌawʉ. Yʉꞌʉ ñaꞌarõ wéégʉ, “Ñaꞌagʉ̃ niꞌi”, ni tʉꞌoñaꞌwʉ̃. \v 10 Marĩ Õꞌacʉ̃ dutisere wéérã, añurõ nicãꞌbosaꞌa. Yʉꞌʉ peꞌe te dutise deꞌro weepeꞌomasĩtigʉ, buꞌiritigʉ tojawʉ. Te dutise masãrẽ Õꞌacʉ̃ meꞌrã añurõ tojacã weeboronojõ nírõ, yʉꞌʉ peꞌere buꞌiritigʉ tojacã weewʉ. \v 11 Ñaꞌase yʉꞌʉpʉre nírõ, Õꞌacʉ̃ dutisere yʉꞌrʉnʉꞌcãcã weewʉ. Te ñaꞌase yʉꞌʉre nisoowioritiqueꞌawʉ. Tojo weegʉ yʉꞌʉ te dutise niyucã, ñaꞌarõ wéégʉ, buꞌiritigʉ tojawʉ. Õꞌacʉ̃ meꞌrã aꞌpepũrĩgʉ̃ tojawʉ. \p \v 12 Õꞌacʉ̃ Moisére dutiꞌque añuse warota niꞌi. Diacjʉ̃ weremeꞌrĩcãꞌa. Te dutise marĩ ye niatjere weetamuꞌu. \v 13 To pũrĩcãrẽ Õꞌacʉ̃ dutise añuse nimirõ, ¿deꞌro weero marĩrẽ buꞌiritirã tojacã weesari? Weetisaꞌa. Marĩ ñaꞌase wapa peꞌe buꞌiritirã tojasaꞌa. Tojo weero te dutise añuse meꞌrã ñaꞌasere “Ñaꞌaseta niꞌi”, ni masĩnoꞌo. Tojo weerã marĩ ñaꞌarõ wéérã, Õꞌacʉ̃rẽ yʉꞌrʉnʉꞌcãrã weeꞌe nírã, marĩrẽ cʉ̃ buꞌiri daꞌreatje quẽꞌrãrẽ masĩwʉ̃. \p \v 14 Marĩ masĩꞌi, Moisé cʉ̃ dutiꞌquere Espíritu Santu meꞌrã Õꞌacʉ̃ta cũucʉ niwĩ. Tojo weero añuse diaꞌcʉ̃ niꞌi. Marĩ peꞌe ñaꞌarã ẽjãnʉꞌcãtjĩarã, ñaꞌase marĩpʉre nise doca niꞌi. \v 15 Yʉꞌʉ, yʉꞌʉ weesĩꞌrĩsere weeweꞌe. Yʉꞌʉ ne weesĩꞌrĩtise peꞌere weeꞌe. Yʉꞌʉ aꞌtere masĩtisaꞌa. Deꞌro weegʉ tojo weesasaꞌa. \v 16 Yʉꞌʉ weesĩꞌrĩtise peꞌere wéégʉ, aꞌtiro masĩꞌi. “Õꞌacʉ̃ dutise añuseta niꞌi”, niꞌi. \v 17 Yʉꞌʉ mejẽta ñaꞌarõ weeꞌe. Yʉꞌʉpʉre ñaꞌase niyuro, yʉꞌʉre ñaꞌarõ weecã weeꞌe. \v 18 Yʉꞌʉ añurõ weesĩꞌrĩmigʉ̃, weepõtẽotisaꞌa. Tojo weegʉ aꞌtiro masĩꞌi. Yʉꞌʉpʉre ne añuse marĩꞌi. \v 19 Añuse yʉꞌʉ weesĩꞌrĩsere weeboronojõ oꞌogʉ, ñaꞌase yʉꞌʉ weesĩꞌrĩtise peꞌere weeꞌe. \v 20 Yʉꞌʉ weesĩꞌrĩtisere wéégʉ, yʉꞌʉ basu mejẽta tojo weeꞌe. Yʉꞌʉpʉre ñaꞌase nise peꞌe yʉꞌʉre sʉꞌori weeꞌe. \p \v 21 Tojo weero aꞌtiro waꞌaꞌa yʉꞌʉre. Yʉꞌʉ añurõ weesĩꞌrĩcã, ñaꞌase diaꞌcʉ̃ waꞌawioritiꞌi. Ñaꞌase peꞌe ʉꞌmʉtãqueꞌaꞌa. \v 22 Yʉꞌʉ basu peꞌe Õꞌacʉ̃ dutisere tʉꞌsayʉꞌrʉamiꞌi. \v 23 Tojo nimicã, ñaꞌase yʉꞌʉ upʉpʉ nise peꞌe ñaꞌarõ weedutiꞌi. Yʉꞌʉ wãcũse meꞌrã añurõ weesĩꞌrĩꞌi. Ñaꞌarõ wéégʉ, añurõ weeboꞌquere weetisaꞌa. Tojo weero ñaꞌarõ weese yʉꞌʉre wejeñeꞌese weronojõ niꞌi. \v 24-25 Ñaꞌarõ weesere duꞌumasĩtigʉ, ñaꞌabutiaro tʉꞌoñaꞌsaꞌa. ¿Noa yʉꞌʉre te ñaꞌasere, buꞌiritigʉ tojacã weesere yʉꞌrʉweticã weesari? Õꞌacʉ̃ niꞌcʉ̃ta marĩ wiogʉ Jesucristo meꞌrã yʉꞌʉre yʉꞌrʉweticã weegʉsami. Tojo weegʉ Õꞌacʉ̃rẽ eꞌcatise oꞌoꞌo. Yʉꞌʉ ucũꞌquere aꞌtiro neonʉꞌcõ, weregʉti. Yʉꞌʉ basu Õꞌacʉ̃ dutisere weesĩꞌrĩmiꞌi. Tojo weesĩꞌrĩmicã, ñaꞌase yʉꞌʉpʉre nise peꞌe yʉꞌʉre ñaꞌarõ sʉꞌori weeꞌe. \c 8 \s1 Espíritu Santu weetamurõ meꞌrã Õꞌacʉ̃ meꞌrã añurõ nita basioꞌo nise niꞌi \p \v 1-2 Jesucristo marĩrẽ ñaꞌarõ nisetiꞌquere yʉꞌrʉweticã weecʉ niwĩ. Tojo weerã niꞌcãrõacãrẽ marĩ Jesucristo yarã buꞌiri daꞌrenoꞌsome majã. Espíritu Santu marĩrẽ Õꞌacʉ̃ meꞌrã añurõ nicã weemi. Niꞌcãrõacãrẽ Espíritu Santu dutisere wéérã, ñaꞌarõ weeweꞌe. Tojo weerã pecameꞌepʉ waꞌasome. \v 3 Marĩ ñaꞌarõ weerã́ niyucã, Moisé dutiꞌque deꞌro weepeꞌota basiotipã. Moisé dutiꞌque meꞌrã yʉꞌrʉmasĩweꞌe. Õꞌacʉ̃ peꞌe yʉꞌrʉomasĩmi. Cʉ̃ marĩ ñaꞌarõ weeꞌquere wẽrĩ wapayedutigʉ cʉ̃ macʉ̃rẽ oꞌócʉ niwĩ. Cʉ̃ macʉ̃ marĩ ñaꞌarõ weerã́ upʉtiro weronojõ upʉticʉ niwĩ. Ti upʉ meꞌrã wẽrĩgʉ̃, ñaꞌasere cõꞌawapayepeꞌocãꞌcʉ niwĩ. \v 4 Tere cõꞌagʉ̃, marĩrẽ Õꞌacʉ̃ dutiro weemasĩato nígʉ̃, tojo weecʉ niwĩ. Marĩ ʉaro weesĩꞌrĩsere weeweꞌe majã. Niꞌcãrõacãrẽ Espíritu Santu tutuaro meꞌrã cʉ̃ ʉaro weesetiꞌi. \p \v 5 Marĩ ʉaro weesĩꞌrĩsere weesetirã, marĩ ʉasenojõ diaꞌcʉ̃rẽ wãcũsaꞌa. Espíritu Santu meꞌrã nisetirã, cʉ̃ ʉasenojõ peꞌere weesaꞌa. \v 6 Marĩ ʉaronojõ diaꞌcʉ̃rẽ weesetirã, pecameꞌepʉ waꞌarãsaꞌa. Espíritu Santu ʉaronojõ wéérã, marĩ ejeripõꞌrãpʉ añurõ tʉꞌoñaꞌa. Tojo nicã Õꞌacʉ̃ meꞌrã añurõ catinuꞌcũcãꞌrãsaꞌa. \v 7 Marĩ ʉaronojõ diaꞌcʉ̃rẽ weesetirã, Õꞌacʉ̃ meꞌrã aꞌpepũrĩrã weesaꞌa. Cʉ̃ dutiro ne weesĩꞌrĩti, ne weemasĩtisaꞌa. \v 8 Marĩ ʉaro weesetirã, Õꞌacʉ̃rẽ eꞌcaticã weemasĩtisaꞌa. \p \v 9 Marĩ ʉaro weesĩꞌrĩsere weetisaꞌa majã. Niꞌcãrõacãrẽ Espíritu Santu marĩpʉre nimi. Tojo weerã cʉ̃ tutuaro meꞌrã cʉ̃ ʉaronojõ weeꞌe. Espíritu Santu marĩ meꞌrã niticã, cʉ̃ ʉaro weetisaꞌa. Jesucristo yarã nitisaꞌa. \v 10 Marĩ ñaꞌarõ weese wapa marĩ upʉ boadijatji upʉ niꞌi. Tojo boadijatji upʉ nimicã, Jesucristo marĩpʉre niyucã, Õꞌacʉ̃ marĩrẽ “Añurã, buꞌiri marĩrã nima”, ni ĩꞌasami. Tojo weero marĩ upʉ boamicã, marĩ ejeripõꞌrã ʉꞌmʉsepʉ catinuꞌcũcãꞌrõsaꞌa. \v 11 Õꞌacʉ̃ Jesucristo wẽrĩꞌcʉpʉre masõcʉ niwĩ. Cʉ̃́ta tja Espíritu Santu marĩpʉre nicã, marĩ upʉ wẽ́rĩ́ca upʉre masõgʉ̃sami. Espíritu Santu tutuaro meꞌrã tojo weegʉsami. \p \v 12 Tojo weerã acawererã, marĩ Espíritu Santure cʉorã, cʉ̃ dutisere weeroʉaꞌa. Marĩ ʉaro weesĩꞌrĩsenojõ peꞌere weeroʉasato niweꞌe. \v 13 Marĩ ʉaro weesetirã, pecameꞌepʉ buꞌiri daꞌre bajurionoꞌrãsaꞌa. Te ñaꞌasere Espíritu Santu weetamurõ meꞌrã weeduꞌurã pũrĩcã, catinuꞌcũrãsaꞌa. \p \v 14 Nipeꞌtirã Espíritu Santu wãcũse oꞌosere weesiruturãnojõ Õꞌacʉ̃ põꞌrã nima. \v 15 Õꞌacʉ̃ Espíritu Santure marĩrẽ oꞌócʉ niwĩ. Tojo weerã niꞌcãrõacãrẽ daꞌracoꞌterã na wiogʉre uirã weronojõ niweꞌe. Marĩrẽ Õꞌacʉ̃ põꞌrã sãjãcã weesami. Tojo weerã cʉ̃ weetamurõ meꞌrã marĩ Õꞌacʉ̃rẽ “Pacʉ”, nímasĩꞌi. \v 16 Espíritu Santu marĩ wãcũsepʉ “Õꞌacʉ̃ põꞌrã nitojaꞌa”, ni tʉꞌoñaꞌcã weemi. \v 17 Marĩ Õꞌacʉ̃ põꞌrã niyurã, cʉ̃ “Yʉꞌʉ põꞌrãrẽ añuse oꞌogʉti” níꞌquere ñeꞌerãsaꞌa. Jesucristo cʉ̃ pacʉ oꞌoatjere ñeꞌegʉ̃sami. Marĩ quẽꞌrã cʉ̃ meꞌrã tere ñeꞌerãsaꞌa. Marĩ niꞌcãrõacãrẽ Jesucristo piꞌetisere buꞌipejatamurã, beꞌropʉ cʉ̃ wiogʉ nise quẽꞌrãrẽ buꞌipejatamurãsaꞌa. \s1 Õꞌacʉ̃ marĩrẽ añurõ weeatje cjase niꞌi \p \v 18 Marĩ aꞌti nucũcãpʉ piꞌetiꞌi, piꞌetirã. Beꞌropʉ Õꞌacʉ̃ marĩrẽ ʉꞌmʉsepʉ añusere oꞌoatjere wãcũcãma, niꞌcãrõacã marĩ piꞌetise mejõ niseacã niꞌi. \v 19 Beꞌro niꞌcã nʉmʉ Õꞌacʉ̃ “Ãꞌrã yʉꞌʉ põꞌrã nima. Narẽ añuse oꞌogʉti”, nigʉ̃sami. Nipeꞌtise cʉ̃ weeꞌque ʉꞌmʉarõ cjase, aꞌti turi cjase cʉ̃ tojo weeatjere masã apeyenojõrẽ ʉpʉtʉ ĩꞌasĩꞌrĩrõ weronojõ coꞌtewapamoꞌo. \v 20-21 Ne waropʉre Õꞌacʉ̃ weeꞌque añuse diaꞌcʉ̃ nicaro nimiwʉ̃. Beꞌro Adã́ Õꞌacʉ̃rẽ yʉꞌrʉnʉꞌcãꞌque buꞌiri aꞌti turi cjase doja waꞌacaro niwʉ̃. Aꞌti turi basu dojoticaro niwʉ̃. Õꞌacʉ̃ nírõnojõta dojocaro niwʉ̃. Tojo weerã waꞌicʉrã, yucʉpagʉ, nipeꞌtise aꞌti turi cjase boadijasaꞌa. Tojo boadijamicã, beꞌropʉ añurõ apogʉsami tja. Õꞌacʉ̃ niꞌcã nʉmʉ besecʉ niwĩ. Queoro ti nʉmʉ nicã, cʉ̃ põꞌrãrẽ añurã waro waꞌato nígʉ̃ dʉcayugʉsami. Apeye cʉ̃ weeꞌque quẽꞌrãrẽ dʉcayugʉsami. Tojo weecã, cʉ̃ ne waropʉ weeꞌcaro weronojõ añurõ nirõsaꞌa tja. Boadijasome majã. \v 22 Marĩ aꞌtiro masĩꞌi. Niꞌcãrõacãpʉta nipeꞌtise Õꞌacʉ̃ cʉ̃ weeꞌque boadijasere peꞌticã ʉaro, pũrĩsere tʉꞌoñaꞌrõ weronojõ tʉꞌoñaꞌa. Niꞌcõ numio wĩꞌmagʉ̃ wʉago pũrĩse tʉꞌoñaꞌrõ weronojõ tʉꞌoñaꞌa. \v 23 Aꞌti ʉmʉco seꞌsaro tere tʉꞌoñaꞌweꞌe. Marĩ Espíritu Santure cʉorã wiori quẽꞌrã piꞌetiꞌi. Beꞌropʉ marĩrẽ dʉcayuatjere ʉpʉtʉ waro ñeꞌesĩꞌrĩrã, pũrĩrõ tʉꞌoñaꞌrõ weronojõ yucueꞌe. Marĩ Espíritu Santure cʉocã, nipeꞌtise Õꞌacʉ̃ “Oꞌogʉti” níꞌquere oꞌogʉsami. Beꞌro Õꞌacʉ̃ marĩrẽ, “Yʉꞌʉ põꞌrã nima”, nigʉ̃sami. Tócatero nicã, marĩrẽ maꞌma upʉ, ñaꞌase weetiri upʉre oꞌogʉsami. \v 24 Marĩ Jesucristore ẽjõpeocã, marĩrẽ yʉꞌrʉocʉ niwĩ. Cʉ̃ marĩrẽ beꞌropʉ weeatjere coꞌte ẽjõpeoꞌo. Marĩ ĩꞌaꞌquepʉre deꞌro weeajã coꞌtenemobosaʉ. Ĩꞌaꞌquepʉre coꞌtenoꞌña marĩꞌi. \v 25 Marĩ ĩꞌatise pũrĩcãrẽ coꞌte ẽjõpeorã, sojaro, caributiro marĩrõ coꞌtemeꞌrĩcãꞌa. \p \v 26 Marĩ añusere weetutuatitjĩarã, Õꞌacʉ̃rẽ “¿Deꞌro sẽrĩrõʉasari?” nímasĩtisaꞌa. Tere ĩꞌagʉ̃, Espíritu Santu marĩrẽ weetamusami. Cʉ̃ basu marĩ ye niatjere Õꞌacʉ̃rẽ sẽrĩbosasami. Cʉ̃ tere sẽrĩbosagʉ, masã ucũta basiotise ʉserinojõ meꞌrã sẽrĩsami. \v 27 Õꞌacʉ̃ ʉaronojõta Espíritu Santu marĩrẽ, cʉ̃ yarãrẽ sẽrĩbosasami. Tojo weegʉ Õꞌacʉ̃ nipeꞌtise marĩ wãcũsere ĩꞌabesepeꞌogʉ, Espíritu Santu marĩrẽ sẽrĩbosasere masĩsami. \p \v 28 Õꞌacʉ̃ marĩrẽ cʉ̃ ʉaro weeato nígʉ̃ besecʉ niwĩ. Tojo weerã marĩ aꞌtiro masĩꞌi. Marĩ cʉ̃rẽ mairãrẽ weetamunuꞌcũcãꞌsami. Nemorõ cʉ̃ weronojõ waꞌacã ʉagʉ nipeꞌtise marĩrẽ waꞌasere añurõ yapaticã weesami. \v 29 Õꞌacʉ̃ ne waropʉre ĩꞌabesenʉꞌcõtojagʉpʉ “Ãꞌrã yʉꞌʉ põꞌrã nirãsama”, nicʉ niwĩ. Cʉ̃ macʉ̃ weronojõ nisetiato nígʉ̃ tojo weecʉ niwĩ. Tojo nicã cʉ̃ macʉ̃rẽ “Nipeꞌtirã cʉ̃rẽ ẽjõpeorã masã maꞌmi niato”, nicʉ niwĩ. \v 30 Dʉporopʉ Õꞌacʉ̃ marĩrẽ cʉ̃ yarã niato nígʉ̃ beseyutojacʉ niwĩ. Besetoja, cʉ̃ põꞌrã sãjãcã weecʉ niwĩ. Beꞌro “Buꞌiri marĩrã, añurã nima”, nicʉ niwĩ. Marĩ tojo ninoꞌrãrẽ ʉꞌmʉsepʉ cʉ̃ weronojõ niseticã weegʉsami. \p \v 31 Marĩ tere masĩrã, ¿ñeꞌenojõ ninemobosari? Õꞌacʉ̃ marĩrẽ weetamuyucã, ãpẽrã marĩrẽ ñaꞌarõ weemicã, wãcũqueꞌtiweꞌe. Marĩrẽ na ñaꞌarõ weedojamasĩtisama. \v 32 Õꞌacʉ̃ cʉ̃ macʉ̃ waromarĩcãrẽ oꞌócʉ niwĩ. Ne “Oꞌosome” nitigʉta, marĩ nipeꞌtirã ye niatjere wẽrĩbosadutigʉ tojo oꞌócʉ niwĩ. Apeyepʉma tjãsami majã. Deꞌro weeacjʉ cʉ̃ macʉ̃ Jesucristore marĩrẽ oꞌoꞌcʉ nimigʉ̃, apeye nipeꞌtisere oꞌotibosabe. Oꞌogʉsami. \v 33 Õꞌacʉ̃ cʉ̃ beseꞌcãrãrẽ ne niꞌcʉ̃nojõpʉta masã besewʉaropʉ weresãrõ weronojõ “Ãꞌrã ñaꞌarã nima”, nita basioweꞌe. Õꞌacʉ̃ cʉ̃ basuta “Ãꞌrã buꞌiri marĩma” nigʉ̃samigʉ. \v 34 Ne niꞌcʉ̃ “Ãꞌrãrẽ buꞌiri daꞌreroʉaꞌa”, nímasĩtisami. Aꞌtiro niꞌi. Jesucristota marĩrẽ wẽrĩbosacʉ niwĩ. Wẽrĩtoja, masãcʉ niwĩ. Niꞌcãrõacã cʉ̃ pacʉ diacjʉ̃ peꞌe wiogʉ dujiri cũmurõpʉ marĩ ye niatjere sẽrĩbosagʉ weesami. Tojo weegʉ ne niꞌcʉ̃ marĩ Õꞌacʉ̃ beseꞌcãrãrẽ “Buꞌiri daꞌreroʉaꞌa”, nímasĩtisami. \v 35 Jesucristo marĩrẽ maꞌisere ne niꞌcʉ̃nojõ cãꞌmotaꞌamasĩtimi. Marĩ piꞌeticã, marĩ diasaro tʉꞌoñaꞌcã, ãpẽrã ñaꞌarõ weequenʉꞌcõcã, Jesucristo maꞌinuꞌcũcãꞌsami. Tojo nicã baꞌase moocã, suꞌti moocã, wiose waꞌtero nicã, ãpẽrã marĩrẽ wẽjẽcã, Jesucristo marĩrẽ maꞌinuꞌcũsami. \v 36 Õꞌacʉ̃ ye queti ojáca pũrĩpʉ nírõnojõta Õꞌacʉ̃ yarãrẽ aꞌtiro niꞌi: \q1 Mʉꞌʉrẽ ẽjõpeose buꞌiri ʉmʉcorinʉcʉ̃ ãpẽrã ʉ̃sãrẽ wẽjẽtawioro niꞌi. \q1 Ovejare wẽjẽrãtirã aperopʉ miarã weronojõ ʉ̃sãrẽ weema, tojo ni ojanoꞌcaro niwʉ̃. \m \v 37 Marĩ ñaꞌarõ yʉꞌrʉrã, Jesucristo marĩrẽ maꞌigʉ̃ weetamuse meꞌrã nipeꞌtise ñaꞌasere docaqueꞌacã weemasĩsaꞌa. Tojo nicã cʉ̃ weetamuse meꞌrã nemorõ wãcũtutuanemomasĩꞌi. \p \v 38 Yʉꞌʉ aꞌtere “Diacjʉ̃ta nirõ weeꞌe”, niꞌi. Õꞌacʉ̃ marĩrẽ maꞌisere ne apeyenojõ cãꞌmotaꞌamasĩtisaꞌa. Wẽrĩse, catise cãꞌmotaꞌamasĩtisaꞌa. Tojo nicã Õꞌacʉ̃rẽ werecoꞌterã ʉꞌmʉsecjãrã, wãtĩa, na wiorã Õꞌacʉ̃ marĩrẽ maꞌisere cãꞌmotaꞌamasĩtisama. Apeye quẽꞌrã niꞌcãrõacã nise, beꞌropʉ niatje ne cãꞌmotaꞌamasĩweꞌe. \v 39 Tojo nicã ʉꞌmʉarõpʉ cjase, ʉ̃ꞌcʉ̃arõpʉ cjase, Õꞌacʉ̃ weeꞌquenojõ quẽꞌrã ne Õꞌacʉ̃ marĩrẽ maꞌisere cãꞌmotaꞌamasĩweꞌe. Õꞌacʉ̃ marĩ wiogʉ Jesucristo yarã niyucã, marĩrẽ maꞌinuꞌcũsami. \c 9 \s1 Israe curuacjãrã ye queti niꞌi \p \v 1-3 Yʉꞌʉ acawererã Israe curuacjãrã Jesure ẽjõpeoticã, ñaꞌabutiaro ejeripõꞌrãtigʉcoro. Ya curuacjãrã Jesucristore ẽjõpeocã ʉagʉ, na pecameꞌepʉ buꞌiri daꞌrenoꞌboꞌquere dʉcayusĩꞌrĩgʉ̃, yʉꞌʉ peꞌe wapayebosasĩꞌrĩmiꞌi. Yʉꞌʉ tojo weegʉ Jesucristore ne ĩꞌanemotibosaꞌa majã. Yʉꞌʉ Jesucristore ẽjõpeotjĩagʉ̃, nisooweꞌe. Diacjʉ̃ tere wereꞌe. Espíritu Santu quẽꞌrã yʉꞌʉ nisere “Diacjʉ̃ta niꞌi”, nisami. \v 4 Israe curuacjãrã Israe wãmetigʉ pãrãmerã nituriarãpʉ nima. Õꞌacʉ̃ yʉꞌʉ põꞌrã niato nígʉ̃ narẽ besecʉ niwĩ. Cʉ̃ na meꞌrã nígʉ̃, cʉ̃ tutuasere, cʉ̃ asistesere narẽ ĩꞌocʉ niwĩ. “Yʉꞌʉ mʉsã wiogʉ niꞌi. Mʉsã, yá curuacjãrã niꞌi”, nicʉ niwĩ. Narẽ añurõ nisetimasĩato nígʉ̃ cʉ̃ dutisere Moisére cũucʉ niwĩ. Narẽ Õꞌacʉ̃ wiꞌipʉ cʉ̃rẽ ẽjõpeosere cũucʉ niwĩ. Õꞌacʉ̃ narẽ “Mʉsã pãrãmerã nituriarãrẽ añurõ weegʉti”, nicʉ niwĩ. \v 5 Ʉ̃sã ñecʉ̃sʉmʉa Israe curuacjãrã nimʉꞌtãꞌcãrã pãrãmerã nituriarãpʉ niꞌi. Abrahã, Isaa, Jacob, cʉ̃ põꞌrã doce pãrãmerã nituriarãpʉ niꞌi. Jesucristo quẽꞌrã masʉ̃ niyugʉ, ti curuapʉ bajuasirutugʉ, Israe curuacjʉ̃ na acaweregʉ nicʉ niwĩ. Cʉ̃ Õꞌacʉ̃ nimi. Nipeꞌtise yʉꞌrʉoro nimi. Cʉ̃rẽ “Mʉꞌʉ añuyʉꞌrʉagʉ niꞌi” ni, eꞌcatise oꞌonuꞌcũcãꞌrõʉaꞌa. Tojota weeroʉaꞌa. \p \v 6 Õꞌacʉ̃ Israe curuacjãrãrẽ añurõ weemicã, pãjãrã cʉ̃rẽ ẽjõpeotima. Na ẽjõpeoticã, “Õꞌacʉ̃ Israe curuacjãrãrẽ ‘Añurõ weegʉti’ níꞌquere weetimi”, nigʉ̃ mejẽta weeꞌe. Õꞌacʉ̃ cʉ̃ níꞌquere queoro weemi. Aꞌtiro niꞌi. Nipeꞌtirã Israe pãrãmerã nituriarã Õꞌacʉ̃ põꞌrã nitima, nisĩꞌrĩrõ weeꞌe. \v 7 Õꞌacʉ̃ Abrahãrẽ “Mʉꞌʉ pãrãmerã nituriarãrẽ añuse oꞌogʉti”, nicʉ niwĩ. Cʉ̃ tojo níꞌquere nipeꞌtirã Abrahã pãrãmerã nituriarã ñeꞌetisama. Õꞌacʉ̃ Abrahãrẽ aꞌtiro nicʉ niwĩ: “Isaa pãrãmerã nituriarã diaꞌcʉ̃ mʉꞌʉ pãrãmerã waro nirãsama.” \v 8 Aꞌtiro nisĩꞌrĩrõ weeꞌe. Nipeꞌtirã Abrahã ya curuapʉ bajuasiruturã, Õꞌacʉ̃ põꞌrã nitima. Õꞌacʉ̃ cʉ̃ “Añuse weegʉti” níꞌquere ẽjõpeorã, Õꞌacʉ̃ põꞌrã nima. Náta Abrahã pãrãmerã waro nima. \v 9 Õꞌacʉ̃ Abrahãrẽ níꞌque aꞌtiro nicaro niwʉ̃: “Ape cʉ̃ꞌma aꞌtocateronojõ aꞌtigʉti tja. Titare Sara macʉ̃titojagosamo”, nicʉ niwʉ̃. \p \v 10 Aꞌte diaꞌcʉ̃ niweꞌe. Apeye totá nemoquejoꞌo. Na macʉ̃ Isaa bʉcʉa, beꞌro Rebecare nʉmoticʉ niwĩ. Beꞌro co nijĩpaco nirĩ curare Õꞌacʉ̃ co quẽꞌrãrẽ ucũcʉ niwĩ. Co põꞌrã sʉꞌrʉaꞌcãrã, Isaa niꞌcʉ̃ põꞌrãta nicãrã niwã. \v 11-12 Na bajua añuse, ñaꞌasere weese dʉporo Õꞌacʉ̃ niꞌcʉ̃rẽ beseyutojacʉ niwĩ. Tojo weese meꞌrã Õꞌacʉ̃ cʉ̃ ʉaro besesere ĩꞌocʉ niwĩ. Cʉ̃ noꞌo besesĩꞌrĩrãrẽ besesami. Na weesere ĩꞌagʉ̃ mejẽta, besesami. Tojo weegʉ Rebecare nicʉ niwĩ: “Masã maꞌmi cʉ̃ acabijire daꞌracoꞌtegʉ sãjãgʉ̃́sami.” \v 13 Aꞌte Õꞌacʉ̃ ye queti ojáca pũrĩpʉ nírõnojõta queoro niꞌi. “Jacore besewʉ. Esaú peꞌere besetiwʉ”, nicʉ niwĩ Õꞌacʉ̃. \p \v 14 To pũrĩcãrẽ marĩ ¿deꞌro peꞌe nirãsari? “Õꞌacʉ̃ niꞌcʉ̃rẽ apĩ yʉꞌrʉoro besegʉ, queoro weetimi”, ¿nirãsari? Niweꞌe. \v 15 Aꞌtiro peꞌe niꞌi. Dʉporopʉ Õꞌacʉ̃ Moisére aꞌtiro nicʉ niwĩ: “Noꞌo yʉꞌʉ pajañaꞌsĩꞌrĩgʉ̃rẽ pajañaꞌgʉ̃ti”, nicʉ niwĩ. \v 16 Tojo weerã marĩ masĩꞌi. Õꞌacʉ̃ basu cʉ̃ pajañaꞌsĩꞌrĩrãrẽ pajañaꞌsami. Masã pajañaꞌduticã mejẽta pajañaꞌsami. Tojo nicã añurõ weese wapa mejẽta pajañaꞌsami. \v 17 Õꞌacʉ̃ ye queti ojáca pũrĩpʉ Õꞌacʉ̃ cʉ̃ níꞌquere aꞌtiro ojanoꞌwʉ̃. Dʉporocjʉ̃pʉ Egipto dutigʉ wiogʉ faraṍrẽ aꞌtiro nicʉ niwĩ: “Yʉꞌʉ tutuasere mʉꞌʉ meꞌrã ĩꞌogʉ̃ti nígʉ̃, mʉꞌʉrẽ wiogʉ sõrõwʉ̃. Nipeꞌtirocjãrã yʉꞌʉ tutuagʉ nisere masĩdutigʉ tojo weewʉ”, nicʉ niwĩ Õꞌacʉ̃. \v 18 Tojo weegʉ Õꞌacʉ̃ noꞌo cʉ̃ pajañaꞌsĩꞌrĩrãrẽ pajañaꞌsami. Noꞌo ejeripõꞌrã bʉtirãrẽ ejeripõꞌrã bʉticã weesami. Na ʉaro nemorõ ñaꞌarõ weeato nígʉ̃ tojo weesami. \p \v 19 Yʉꞌʉ tojo nisere tʉꞌorã, mʉsã aꞌtiro nibosaꞌa: “Õꞌacʉ̃ cʉ̃ basuta ejeripõꞌrã bʉticã weemigʉ̃, ¿deꞌro weegʉ masãrẽ ‘Buꞌiritirã nima’, nisari? Õꞌacʉ̃ weesĩꞌrĩsere cãꞌmotaꞌata basioweꞌe”, nibosaꞌa. \v 20 Niweꞌe. Mʉsã tojo bʉsʉrãnojõ masã niꞌi. Õꞌacʉ̃ mʉsãrẽ weeꞌcʉre yeꞌsuticãꞌrõʉaꞌa. Sʉtʉwʉ yéécarʉ tirʉ yeeꞌcore “¿Deꞌro weeacjo yʉꞌʉre aꞌtiro bajutjʉ yeeri?” nímasĩtisaꞌa. \v 21 Diꞌi yeeri masõ co ʉaro yeemasĩsamo. Noꞌo sʉtʉwʉ añutjʉ bosenʉmʉ nicã co miiwĩrõatjʉre yeemasĩsamo. Aperʉ quẽꞌrãrẽ mejõ nitjʉ noꞌo ʉaro co cʉoatjʉre yeemasĩsamo. \p \v 22 Masã ñaꞌarõ weecã, Õꞌacʉ̃ cʉ̃ buꞌiri daꞌreatjere, cʉ̃ tutuasere narẽ masĩcã ʉacʉ niwĩ. Tojo weegʉ cʉ̃rẽ uarosãjãcã weeꞌcãrãrẽ, cʉ̃ buꞌiri daꞌre bajurioajãrẽ tojo ĩꞌacãꞌcʉ niwĩ yujupʉ. \v 23 Marĩrẽ, cʉ̃ pajañaꞌrã peꞌere cʉ̃ añubutiaro nisetisere, cʉ̃ tutuasere masĩcã ʉacʉ niwĩ. Dʉporopʉ marĩrẽ cʉ̃ weronojõ añurã niato nígʉ̃, tojo nicã cʉ̃ tutuasere cʉoato nígʉ̃ beseyucʉ niwĩ. \v 24 Tojo marĩrẽ besegʉ, niꞌcãrẽrã judío masã waꞌteropʉ nirãrẽ, ãpẽrã judío masã nitirãrẽ besedʉcawaanʉꞌcõcʉ niwĩ. \v 25 Õꞌacʉ̃ ye queti ojáca pũrĩpʉ dʉporocjʉ̃pʉ Osea Õꞌacʉ̃ ye quetire weremʉꞌtãrĩ masʉ̃ judío masã nitirã ye cjase Õꞌacʉ̃ ucũꞌquere aꞌtiro ojacʉ niwĩ: \q1 Yarã masã nitimiꞌcãrãrẽ “Yarã masã nima”, nigʉ̃saꞌa. \q1 Yʉꞌʉ maꞌitimiꞌcãrãrẽ “Yʉꞌʉ mairã nima”, nigʉ̃saꞌa. \q1 \v 26 “Mʉsã, yarã mejẽta niꞌi” ninoꞌca diꞌtapʉta tja narẽ “Õꞌacʉ̃ catinuꞌcũgʉ̃ põꞌrã nima”, ninoꞌrõsaꞌa, ni ojacʉ niwĩ Osea. \p \v 27 Israe curuacjãrã ye peꞌema Isaía aꞌtiro ojacʉ niwĩ: \q1 Israe põꞌrã nucũporo dia pajiri maa sumutopʉ nise weronojõ pãjãrã nimirã, pejetirãcã yʉꞌrʉonoꞌrãsama. \q1 \v 28 Õꞌacʉ̃ cʉ̃ níꞌcaronojõta cʉ̃ ucũꞌquere queoro weegʉsami. \q1 Tere wéégʉ, sojaro meꞌrã aꞌti nucũcãcjãrãrẽ buꞌiri daꞌregʉsami, nicʉ niwĩ. \m \v 29 Cʉ̃ Isaíata apeye ojamʉꞌtãcʉ niwĩ tja: \q1 Õꞌacʉ̃ nipeꞌtise buꞌipʉ nigʉ̃́ marĩ pãrãmerãrẽ pejetirãcã dʉꞌaticãma, dʉporocjãrãpʉ Sodoma, Gomorracjãrãrẽ weronojõ peꞌodijobopĩ. \q1 Tojo weecã, marĩ ya curua marĩbosaꞌa majã, ni ojacʉ niwĩ. \p \v 30 To pũrĩcãrẽ ¿deꞌro nirõʉati? Aꞌtiro niꞌi. Judío masã nitirã Õꞌacʉ̃ meꞌrã na añurõ niatjere aꞌmaticãrã niwã. Tere aꞌmatimirã, Jesucristore ẽjõpeose meꞌrã bocacãrã niwã. Na ẽjõpeocã, Õꞌacʉ̃ narẽ “Añurã, buꞌiri marĩrã nima”, ni ĩꞌacʉ niwĩ. \v 31 Judío masã peꞌe Moisé dutise meꞌrã Õꞌacʉ̃ meꞌrã añurõ nisĩꞌrĩcãrã nimiwã. Tojo wãcũmirã, Moisé dutiꞌquere weeticãrã niwã. Tojo weerã Õꞌacʉ̃ meꞌrã añurõ niticãrã niwã. \v 32 ¿Deꞌro weerã Õꞌacʉ̃ meꞌrã añurõ nitipari? Aꞌtiro niꞌi. Jesucristore ẽjõpeose meꞌrã mejẽta Õꞌacʉ̃ meꞌrã añurõ nisĩꞌrĩcãrã nimiwã. Na basu weetutuase meꞌrã peꞌe tojo nisĩꞌrĩcãrã niwã. Tojo weerã Õꞌacʉ̃ cũuꞌcʉ Jesucristore ẽjõpeotirã Õꞌacʉ̃ tiropʉ waꞌasome. \v 33 Tojo weero Õꞌacʉ̃ ye queti ojáca pũrĩpʉ ojaꞌque queoro waꞌacaro niwʉ̃. Aꞌtiro ojanoꞌcaro niwʉ̃ Õꞌacʉ̃ macʉ̃rẽ: \q1 Niꞌcãgã ʉ̃tãgã dʉpogʉ weronojõ niꞌcʉ̃rẽ Jerusalẽ́pʉre dʉpogʉti. \q1 Tigapʉ ʉꞌtayuria bʉrʉqueꞌarã weronojõ yʉꞌʉ dʉpoꞌcʉre ẽjõpeotirã, buꞌiri daꞌre bajurionoꞌrãsama. \q1 Cʉ̃rẽ ẽjõpeorã peꞌe “Mejõ waro ẽjõpeocãti”, nisome, ni ojanoꞌcaro niwʉ̃. \c 10 \p \v 1 Acawererã, Israe curuacjãrãrẽ na yʉꞌrʉonoꞌcã pũrõ ʉasãꞌa. Tojo weegʉ ʉpʉtʉ Õꞌacʉ̃rẽ sẽrĩbosaꞌa. \v 2 Na Õꞌacʉ̃ ʉaro añurõ weesĩꞌrĩmima. Tojo weesĩꞌrĩmirã, añurõ tʉꞌomasĩnʉꞌcõpeꞌotima. \v 3 Õꞌacʉ̃ marĩrẽ Jesucristore ẽjõpeose meꞌrã “Añurã nima”, nisami. Cʉ̃ tojo nisere ẽjõpeosĩꞌrĩtirã, judío masã peꞌe na basu weetutuase meꞌrã añurã nisĩꞌrĩmisama. Tojo weerã Õꞌacʉ̃ cʉ̃ “Weeya” níꞌquere weetisama. \v 4 Dʉporopʉ Moisé ojaꞌquepʉ “Õꞌacʉ̃ cʉ̃ beseꞌcʉ masã ñaꞌarõ weeꞌquere yʉꞌrʉogʉsami”, ni ojanoꞌcaro niwʉ̃. Jesucristota nipeꞌtise Moisé cʉ̃ dutiꞌquere weetuꞌajanʉꞌcõpeꞌocʉ niwĩ. Tojo weerã Jesucristore ẽjõpeose meꞌrã diaꞌcʉ̃ Õꞌacʉ̃ meꞌrã añurõ nita basioꞌo. Cʉ̃rẽ ẽjõpeocã, Õꞌacʉ̃ “Añurã, buꞌiri marĩrã nima”, ni ĩꞌasami. \p \v 5 Moisé dutise meꞌrãma Õꞌacʉ̃ ĩꞌorõpʉ buꞌiri marĩrã nidutisere Moisé aꞌtiro ojacʉ niwĩ: “Nipeꞌtise te dutiꞌquere weepeꞌogʉ Õꞌacʉ̃ meꞌrã ninuꞌcũcʉ̃sami”, nicʉ niwĩ. \v 6 Ẽjõpeose meꞌrã peꞌere Õꞌacʉ̃ ĩꞌorõpʉ buꞌiri marĩrã nidutise aꞌtiro niꞌi. Marĩ Jesucristore ẽjõpeocã, Õꞌacʉ̃ marĩrẽ “Añurã, buꞌiri marĩrã nima”, ni ĩꞌasami. Moisé tere aꞌtiro ojacʉ niwĩ: “ ‘Õꞌacʉ̃ beseꞌcʉre marĩrẽ yʉꞌrʉodutirã ʉꞌmʉsepʉ mʉjãa, cʉ̃rẽ pijidijatiroʉaꞌa’, ni wãcũticãꞌña. \v 7 Tojo nicã ‘Wẽrĩꞌcãrã nirõpʉ niꞌcʉ̃ dijaa, Õꞌacʉ̃ beseꞌcʉre pijimʉjãatiroʉaꞌa’, ni wãcũticãꞌña”, nicʉ niwĩ Moisé. Marĩ basu weetutuase meꞌrã tere weeta basioweꞌe. Jesucristo ʉꞌmʉsepʉ níꞌcʉ dijatitojacʉ niwĩ. Tojo nicã, wẽrĩꞌcãrã nirõpʉ níꞌcʉ masãmʉjãatitojacʉ niwĩ. \v 8 Õꞌacʉ̃ ye queti ojáca pũrĩpʉ te cjasere aꞌtiro niꞌi: “Õꞌacʉ̃ ye queti tʉꞌota basioꞌo. Tereta ucũꞌu. Marĩ tere ẽjõpeotojaꞌa”, nicʉ niwĩ Moisé. Ʉ̃sã te queti Jesucristore ẽjõpeoroʉaꞌa nise quetireta wereꞌe. \v 9 Marĩ aꞌtiro wéérã, yʉꞌrʉrãsaꞌa. “Jesucristo marĩ wiogʉ nimi” nírã, “Õꞌacʉ̃ Jesucristo wẽrĩꞌcʉpʉre masõcʉ niwĩ” ni ẽjõpeorã, yʉꞌrʉrãsaꞌa. \v 10 Marĩ Jesucristore ẽjõpeocã, Õꞌacʉ̃ marĩrẽ “Añurã, buꞌiri marĩrã nima”, nimi. Marĩ cʉ̃rẽ ẽjõpeosere ãpẽrãrẽ wereꞌe. Te meꞌrã yʉꞌrʉrãsaꞌa. \p \v 11 Õꞌacʉ̃ ye queti ojáca pũrĩpʉ aꞌtiro ojanoꞌcaro niwʉ̃: “Ne niꞌcʉ̃ cʉ̃rẽ ẽjõpeogʉ ‘Mejõ warota cʉ̃rẽ ẽjõpeocãti’, nisome”, ninoꞌcaro niwʉ̃. \v 12 Õꞌacʉ̃ nipeꞌtirãrẽ niꞌcãrõnojõ ĩꞌasami. Judío masãrẽ, judío masã nitirãrẽ ne dʉcawaanʉꞌcõse marĩꞌi. Õꞌacʉ̃ nipeꞌtirã wiogʉ niꞌcʉ̃ta nimi. Nipeꞌtirã cʉ̃rẽ ẽjõpeose meꞌrã sẽrĩrãrẽ peje oꞌoyʉꞌrʉo oꞌogʉsami. \v 13 Õꞌacʉ̃ ye queti ojáca pũrĩpʉ aꞌtiro ojanoꞌwʉ̃: “Nipeꞌtirã noꞌo Õꞌacʉ̃rẽ na ñaꞌarõ weeꞌquere acobojose sẽrĩrãnojõ yʉꞌrʉonoꞌrãsama. Narẽ buꞌiri daꞌresome”, niwʉ̃. \p \v 14 Tojo nimicã, Jesucristore ẽjõpeotirã ¿deꞌro wee acobojose sẽrĩbosabaʉ? Cʉ̃ ye quetire tʉꞌotimirã, ¿deꞌro wee na ẽjõpeobosabaʉ? ¿Narẽ wererã marĩcã, deꞌro na te quetire tʉꞌobosabaʉ? \v 15 Õꞌacʉ̃ weredutigʉ oꞌóticã, ãpẽrãrẽ wererã waꞌatibosama. Õꞌacʉ̃ ye queti ojáca pũrĩpʉ nírõnojõta aꞌtiro niꞌi: “Ãpẽrã marĩrẽ ejerisãjãse queti, añuse quetire miiejacã, pũrõ eꞌcatiꞌi”, ni ojanoꞌo. \p \v 16 Aꞌte añuse quetire pãjãrã tʉꞌomirã, nipeꞌtirã Israe curuacjãrã ẽjõpeotima. Isaía cʉ̃ ojaꞌcaronojõta aꞌtiro niꞌi: “Õꞌacʉ̃, ʉ̃sã wiogʉ, ʉ̃sã weresere pejetirãcã ẽjõpeoma”, ni ojacʉ niwĩ. \v 17 Jesucristo ye quetire werecã, masã tere tʉꞌoma. Te quetire tʉꞌóca beꞌro ẽjõpeoma. \p \v 18 Yʉꞌʉ mʉsãrẽ sẽrĩtiñaꞌgʉ̃ti: ¿Israe curuacjãrã tʉꞌomirĩba te quetire? Tʉꞌopã. Õꞌacʉ̃ ye queti ojáca pũrĩpʉ aꞌtiro ojanoꞌwʉ̃: \q1 Na werese quetire nipeꞌtirocjãrã tʉꞌobiꞌacãꞌsama. \q1 Na werese aꞌti ʉmʉco nipeꞌtiropʉ bʉsʉseꞌsasaꞌa. \m \v 19 Mʉsãrẽ sẽrĩtiñaꞌnemogʉ̃ti tja. ¿Israe curuacjãrã añuse quetire tʉꞌomirã, tʉꞌomasĩwetine? Tʉꞌomasĩcãrã nimiwã. Yʉꞌʉ tere ninemogʉ̃, Moisé cʉ̃ níꞌquere weremʉꞌtãgʉ̃ti. Õꞌacʉ̃ ucũꞌquere aꞌtiro nicʉ niwĩ: \q1 Yarã masã mejẽtare yʉꞌrʉogʉti. \q1 Tojo narẽ weecã, mʉsã doerãsaꞌa. \q1 Noꞌo mʉsã “Tʉꞌomasĩtima” nirãrẽ yʉꞌʉ yʉꞌrʉocã, mʉsã uarãsaꞌa, ni ojacʉ niwĩ Moisé. \m \v 20 Beꞌro Isaía quẽꞌrã Õꞌacʉ̃ cʉ̃ ucũꞌquere “To nibosaʉ” nirṍ marĩrõ ninemopeocʉ niwĩ: \q1 Ne aꞌmatiꞌcãrã peꞌe yʉꞌʉre bocacoꞌtecãꞌma. \q1 Yʉꞌʉ nisetisere yʉꞌʉre sẽrĩtiñaꞌtiꞌcãrã peꞌere ĩꞌowʉ̃, tojo ni ojacʉ niwĩ Isaía. \m \v 21 Israe curuacjãrã peꞌere Isaía Õꞌacʉ̃ ucũꞌquere aꞌtiro nicʉ niwĩ: “Ʉmʉcorita yóacã, narẽ põtẽrĩ ñeꞌegʉ̃ti nígʉ̃, omocãrĩ sẽemiwʉ̃. Na tʉꞌoti, yʉꞌrʉnʉꞌcãsepijarãrẽ tojo weemiwʉ̃”, ni ojaturiacʉ niwĩ Isaía. \c 11 \s1 Niꞌcãrẽrã Israe curuacjãrãrẽ Õꞌacʉ̃ beseꞌque niꞌi \p \v 1 Mʉsãrẽ sẽrĩtiñaꞌnemogʉ̃ti tja. ¿Õꞌacʉ̃ Israe curuacjãrã yʉꞌrʉnʉꞌcãꞌcãrãrẽ, yarã masã nisome majã nígʉ̃, cõꞌawãꞌcãpari? Cõꞌawãꞌcãticʉ niwĩ. Yʉꞌʉ quẽꞌrã Israe curuacjʉ̃ niꞌi. Abrahã pãrãmi nituriagʉ Benjamí ya curuacjʉ̃ niꞌi. \v 2 Dʉporopʉ cʉ̃ yarã masã niato nígʉ̃ Õꞌacʉ̃ Israe curuacjãrãrẽ besecʉ niwĩ. Tojo weegʉ narẽ cõꞌaticʉ niwĩ. Mʉsã masĩsaꞌa Õꞌacʉ̃ ye queti weremʉꞌtãrĩ masʉ̃ Elía cʉ̃ níꞌquere. Cʉ̃ Õꞌacʉ̃pʉre “Israe curuacjãrã buꞌiri cʉoma”, nicʉ niwĩ. Aꞌtiro nicʉ niwĩ: \v 3 “Wiogʉ, Israe curuacjãrã mʉꞌʉ ye queti weremʉꞌtãrĩ masãrẽ wẽjẽcãrã niwã. Mʉꞌʉrẽ ñubuepeorã, waꞌicʉrã ʉ̃jʉ̃amorõpeosere weestedijocãrã niwã. Yʉꞌʉ niꞌcʉ̃ta dʉꞌsaꞌa mʉꞌʉrẽ ẽjõpeogʉ. Yʉꞌʉ quẽꞌrãrẽ wẽjẽsĩꞌrĩrã, aꞌmarã weema”, nicʉ niwĩ Elía. \v 4 Cʉ̃ tojo nicã tʉꞌogʉ, Õꞌacʉ̃ cʉ̃rẽ yʉꞌticʉ niwĩ: “Na tojo weemicã, siete mil masã yarãrẽ dʉꞌapʉ. Na Baal wãmetigʉ queose yeeꞌquere ne ẽjõpeotima”, nicʉ niwĩ Õꞌacʉ̃. Tojo weerã marĩ masĩꞌi. Õꞌacʉ̃ cʉ̃ yarã masãrẽ cõꞌawãꞌcãtisami. \v 5-6 Õꞌacʉ̃ Elía nícatero masãrẽ beseꞌcaro weronojõ niꞌcãrõacã quẽꞌrãrẽ pejetirãcã Israe curuacjãrãrẽ besesami. Na weesere ĩꞌagʉ̃ mejẽta, besecʉ niwĩ. Narẽ pajañaꞌgʉ̃ besecʉ niwĩ. Na añurõ wééca beꞌro narẽ besegʉ, pajañaꞌgʉ̃ mejẽta weebopĩ. Na weetutuaꞌque wapa nibopã. \p \v 7 Aꞌtiro niꞌi. Nipeꞌtirã Israe curuacjãrã Õꞌacʉ̃ meꞌrã añurõ nisĩꞌrĩmicãrã niwã. Tojo nisĩꞌrĩmirã, nipeꞌtirã cʉ̃ meꞌrã añurõ niticãrã niwã. Cʉ̃ beseꞌcãrã pũrĩcã cʉ̃ meꞌrã añurõ nicãrã niwã. Ãpẽrã cʉ̃rẽ ẽjõpeotitjĩarã oꞌmeperi marĩrã, tʉꞌotirã weronojõ tojacãrã niwã. \v 8 Tere ucũrõ, Õꞌacʉ̃ ye queti ojáca pũrĩpʉ aꞌtiro ojanoꞌwʉ̃: “Õꞌacʉ̃ cʉ̃rẽ ẽjõpeotirãrẽ cʉ̃ yere tʉꞌomasĩticã weecʉ niwĩ. Narẽ caperi ĩꞌatirã, tojo nicã oꞌmeperi tʉꞌotirã weronojõ waꞌacã weecʉ niwĩ. Téé aꞌtiro nicãpʉ quẽꞌrãrẽ nidecotiꞌi yujupʉ”, ni ojanoꞌwʉ̃. \v 9 Davi quẽꞌrã Õꞌacʉ̃rẽ aꞌtiro ucũcʉ niwĩ: \q1 Israe curuacjãrã na bosenʉmʉrĩ weewʉase meꞌrã ñaꞌarõ weema. \q1 Na tojo weecã ĩꞌagʉ̃, narẽ buꞌiri daꞌreya. \q1 \v 10 Narẽ tʉꞌomasĩtirã weronojõ, ĩꞌatirã weronojõ waꞌacã weeya. \q1 Peje nʉcʉ̃se wʉarã, sũcũa wejenuꞌarõ weronojõ piꞌeticã weeya, nicʉ niwĩ Davi. \s1 Judío masã nitirãrẽ yʉꞌrʉoꞌque niꞌi \p \v 11 Apeye mʉsãrẽ ninemogʉ̃ti tja. Judío masã Jesucristore ẽjõpeoticã, Õꞌacʉ̃ narẽ cõꞌabutiaticʉ niwĩ. Na Õꞌacʉ̃rẽ yʉꞌrʉnʉꞌcãcã, judío masã nitirã peꞌere yʉꞌrʉogʉti nígʉ̃, tojo weecʉ niwĩ. Õꞌacʉ̃ narẽ añurõ weesere ĩꞌarã, judío masã ʉ̃sã quẽꞌrã tojota ʉasaꞌa, ni ĩꞌacũudutigʉ tojo weecʉ niwĩ. \v 12 Judío masã na Jesucristore ẽjõpeoticã, ãpẽrã aꞌti nucũcãcjãrãrẽ añurõ waꞌacaro niwʉ̃. Judío masã Õꞌacʉ̃ “Yʉꞌʉ põꞌrãrẽ añuse oꞌogʉti” níꞌquere ñeꞌeticãrã niwã. Judío masã nitirã peꞌe ñeꞌecãrã niwã. Judío masã quẽꞌrã Jesucristore ẽjõpeocã, nipeꞌtirã aꞌti nucũcãcjãrãrẽ añurõ waꞌarosaꞌa. \p \v 13 Niꞌcãrõacãma judío masã nitirã seꞌsarore weregʉti. Jesucristo yʉꞌʉre mʉsã judío masã nitirãrẽ cʉ̃ ye quetire weredutigʉ cũuwĩ. Tojo weero yʉꞌʉ ĩꞌacã, yʉꞌʉ daꞌrase mejõ nise mejẽta niꞌi. \v 14 Apetero weegʉ yʉꞌʉ acawererã judío masãrẽ doecã weebosaꞌa. Õꞌacʉ̃ mʉsãrẽ añurõ weesere ĩꞌarã, na quẽꞌrã Jesucristore ẽjõpeobosama. Ẽjõpeorã, yʉꞌrʉonoꞌrãsama. \v 15 Õꞌacʉ̃ judío masã cʉ̃rẽ ẽjõpeotirãrẽ cõꞌacã, ãpẽrã peꞌe cʉ̃ yarã sãjãcãrã niwã. Judío masã peꞌe cʉ̃rẽ ẽjõpeocã, añuyʉꞌrʉarosaꞌa. Masã wẽrĩꞌcãrãpʉ masõnoꞌcãrã weronojõ nirõsaꞌa. \p \v 16 Queose meꞌrã mʉsãrẽ weregʉti. Pã́ wééca beꞌro niꞌcãgã Õꞌacʉ̃rẽ oꞌocã, nipeꞌticjapʉ Õꞌacʉ̃ ye tojasaꞌa. Yucʉgʉ quẽꞌrã tojota niꞌi. Tigʉ nʉꞌcõrĩ Õꞌacʉ̃ ye nicã, te dʉpʉri quẽꞌrã Õꞌacʉ̃ ye niꞌi. Marĩ ñecʉ̃sʉmʉa Abrahã, Isaa, Jacob tigʉ nʉꞌcõrĩ weronojõ Õꞌacʉ̃ yarã nima. Tojo weerã marĩ cʉ̃ pãrãmerã nituriarã mejãrõta “Õꞌacʉ̃ yarã nima”, ni ĩꞌanoꞌsama. \p \v 17 Niꞌcãrẽrã judío masã olivogʉ dʉpʉcjãrã waro weronojõ nima. Ãpẽrã niꞌcãrẽrãrẽ te dʉpʉrire dʉtecõꞌaꞌcaro weronojõ Õꞌacʉ̃ judío masãrẽ cõꞌacʉ niwĩ. Beꞌro te dʉpʉri níꞌcaropʉ apegʉ olivo nʉcʉ̃cjʉ̃ dʉpʉrire pĩꞌrĩwãꞌdutigʉ topʉ yeje dʉꞌreõꞌosami. Tojo weero tigʉ casero wĩꞌtãse meꞌrã nʉcʉ̃cjʉ̃ añurõ pĩꞌrĩwãꞌrõsaꞌa. Tojo weeꞌcaro weronojõ waꞌacaro niwʉ̃ mʉsã judío masã nitirãrẽ. Õꞌacʉ̃ mʉsãrẽ cʉ̃ yarã sãjãcã weecʉ niwĩ. Mʉsã judío masã niweꞌe. Tojo nitimirã, nipeꞌtise Õꞌacʉ̃ Abrahã pãrãmerã nituriarãrẽ “Añuse oꞌogʉti” níꞌquere ñeꞌerãsaꞌa. \v 18 Tojo waꞌaꞌa nírã, “Ʉ̃sã judío masã nemorõ añuyʉꞌrʉnʉꞌcãꞌa”, niticãꞌña. Õꞌacʉ̃ masãrẽ yʉꞌrʉose na meꞌrãta dʉꞌpocã́ticaro niwʉ̃. Mʉsã ñecʉ̃ meꞌrã mejẽta dʉꞌpocã́ticaro niwʉ̃. \p \v 19 Mʉsã aꞌtiro nibosaꞌa: “Niꞌcãrẽ ñaꞌase dʉpʉri dʉtecõꞌanoꞌcaro niwʉ̃. Apeye dʉpʉri yejedʉcayunoꞌrõtiro tojo weenoꞌcaro niwʉ̃”, nibosaꞌa. “Te weronojõ ʉ̃sã judío masã nitirãrẽ Õꞌacʉ̃ yarã waꞌato nígʉ̃ judío masã peꞌere cõꞌacʉ niwĩ”, nibosaꞌa. \v 20 Tojota niꞌi, nirõ. Na ẽjõpeotise ye buꞌiri cõꞌanoꞌcãrã niwã. Mʉsã quẽꞌrã Õꞌacʉ̃rẽ ẽjõpeoticã, yʉꞌrʉonoꞌña marĩbopã. Mʉsã ẽjõpeose meꞌrã diaꞌcʉ̃ cʉ̃ yarã sãjãcãrã niwʉ̃. Tojo weerã “Ʉ̃sã judío masã yʉꞌrʉoro niꞌi”, ni wãcũticãꞌña. Ʉ̃sã quẽꞌrãrẽ cõꞌarĩ nírã, Õꞌacʉ̃rẽ wiopesase meꞌrã tʉꞌoñaꞌña. \v 21 Judío masã Õꞌacʉ̃ yarã nimʉꞌtãꞌcãrã nimiwã. Na ẽjõpeoticã, Õꞌacʉ̃ narẽ cõꞌacʉ niwĩ. Cʉ̃ judío masãrẽ olivo nimʉꞌtãꞌque dʉpʉrire dʉtecõꞌaꞌcaro weronojõ weecʉ niwĩ. Mʉsã judío masã nitirã quẽꞌrãrẽ cʉ̃rẽ ẽjõpeoticã, tojota weegʉsami. \v 22 Õꞌacʉ̃ pajañaꞌsere, tojo nicã tutuaro meꞌrã cʉ̃ buꞌiri daꞌresere wãcũña. Cʉ̃rẽ ẽjõpeotirãrẽ buꞌiri daꞌresami. Mʉsã pũrĩcãrẽ pajañaꞌgʉ̃, añurõ weesami. Mʉsã cʉ̃rẽ ẽjõpeonuꞌcũcã, tojo weegʉsami. Mʉsã weeticã, cʉ̃ ñaꞌase dʉpʉri cõꞌaꞌcaro weronojõ mʉsã quẽꞌrãrẽ cõꞌagʉ̃sami. \v 23 Cõꞌanoꞌcãrã judío masã Jesucristore ẽjõpeocã, na quẽꞌrãrẽ añurõ weegʉsami. Narẽ apaturi tigʉpʉta tja mejã dʉpʉri yeje dʉꞌreõꞌoꞌcaro weronojõ weegʉsami. Cʉ̃ yarã sãjãcã wéégʉ, tojo weegʉsami. Õꞌacʉ̃ tere weemasĩmi. \v 24 Mʉsã judío masã nitirã nʉcʉ̃pʉ nicjʉ olivo weronojõ niꞌi. Tojo nimicã, Õꞌacʉ̃ cʉ̃ yarã sãjãcã weecʉ niwĩ. Judío masã pũrĩcã Õꞌacʉ̃ besemʉꞌtãꞌcãrã waro nima. Olivogʉ warore oteꞌcʉ weronojõ nima. Tojo weerã mʉsã Õꞌacʉ̃ yarã sãjãcã, judío masãpʉa tjãsama. \s1 Judío masãrẽ yʉꞌrʉoatje niꞌi \p \v 25 Acawererã, todʉporopʉ masĩnoꞌña marĩꞌquere masĩcã ʉaꞌa. Ʉ̃sã judío masã yʉꞌrʉoro masĩyʉꞌrʉnʉꞌcãꞌa nirĩ nígʉ̃, tojo nigʉ̃ti. Pãjãrã judío masã Jesucristore ẽjõpeotiniꞌma yujupʉ. Na oꞌmeperi tʉꞌotirã weronojõ nima. Õꞌacʉ̃ “Judío masã nitirã ticʉrã ẽjõpeorãsama” níꞌcaronojõta na ẽjõpeoca beꞌropʉ judío masã ẽjõpeorãsama. \v 26 Tojo waꞌacã, nipeꞌtirã judío masã yʉꞌrʉonoꞌrãsama. Õꞌacʉ̃ ye queti ojáca pũrĩpʉ judío masã na yʉꞌrʉatjere aꞌtiro ojanoꞌwʉ̃: \q1 Masãrẽ yʉꞌrʉoacjʉ judío masʉ̃ Jerusalẽ́ wãmetiri macãpʉre etagʉsami. \q1 Jacob pãrãmerã na ñaꞌasere cõꞌagʉ̃sami. \q1 \v 27 “Narẽ ñaꞌasere acobojocã, queoro waꞌarosaꞌa yʉꞌʉ todʉporopʉ níꞌque”, nicʉ niwĩ Õꞌacʉ̃, ni ojanoꞌcaro niwʉ̃. \p \v 28 Jesucristore ẽjõpeotitjĩarã, pãjãrã judío masã Õꞌacʉ̃rẽ ĩꞌatuꞌtirã weronojõ nima. Mʉsã judío masã nitirã peꞌere ẽjõpeodutigʉ tojo weemi. Tojo weemigʉ̃, aꞌtocatero nirã́ judío masãrẽ Õꞌacʉ̃ maꞌisami. Ne waropʉ na ñecʉ̃sʉmʉarẽ maꞌiꞌcʉ niyugʉ, na quẽꞌrãrẽ maꞌisami. \v 29 Õꞌacʉ̃ cʉ̃ “Añuse oꞌogʉti” níꞌquere dʉcayutisami. Oꞌotojanʉꞌcõ, ẽꞌmatisami. Tojo nicã cʉ̃ beseꞌcãrãrẽ cõꞌabutiatisami. \v 30 Todʉporopʉ mʉsã quẽꞌrã Õꞌacʉ̃rẽ yʉꞌrʉnʉꞌcãcãrã niwʉ̃. Aꞌtocaterore Õꞌacʉ̃ judío masã yʉꞌrʉnʉꞌcãcã ĩꞌagʉ̃, mʉsã peꞌere pajañaꞌmi. \v 31 Beꞌro tojota waꞌarosaꞌa judío masã quẽꞌrãrẽ. Aꞌtiro nicã na Õꞌacʉ̃rẽ yʉꞌrʉnʉꞌcãma. Beꞌro Õꞌacʉ̃ na quẽꞌrãrẽ pajañaꞌgʉ̃sami. Cʉ̃ mʉsãrẽ pajañaꞌcaronojõ na quẽꞌrãrẽ pajañaꞌgʉ̃sami. \v 32 Aꞌtiro niꞌi. Nipeꞌtirã Õꞌacʉ̃rẽ yʉꞌrʉnʉꞌcãcã ĩꞌagʉ̃, “Niꞌcãrõnojõ buꞌiritirã nima”, nicʉ niwĩ. Nipeꞌtirãpʉre pajañaꞌgʉ̃ti nígʉ̃, tojo nicʉ niwĩ. \p \v 33 Õꞌacʉ̃ marĩ ñaꞌarã níꞌcãrãrẽ pajañaꞌyʉꞌrʉami. Tutuayʉꞌrʉami. Nipeꞌtise masĩpeꞌocãꞌmi. Tojo weerã marĩ cʉ̃ wãcũse, cʉ̃ weesere masĩpõtẽotisaꞌa. Cʉ̃ deꞌro weesere tʉꞌomasĩpõtẽotisaꞌa. \v 34 Õꞌacʉ̃ ye queti ojáca pũrĩpʉ aꞌtiro ojanoꞌwʉ̃ Õꞌacʉ̃ masĩsere: “Õꞌacʉ̃ marĩ wiogʉ wãcũsere ne niꞌcʉ̃ masĩtisami. Ne niꞌcʉ̃ cʉ̃rẽ ‘Aꞌtiro peꞌe ʉaꞌa’, nímasĩtisami. \v 35 Ne niꞌcʉ̃ Õꞌacʉ̃rẽ apeyenojõ oꞌo wapamoocã weeta basioweꞌe”, tojo ni ojanoꞌcaro niwʉ̃. \v 36 Nipeꞌtise aꞌti turi cjase, ʉꞌmʉse cjase cʉ̃ weeꞌque diaꞌcʉ̃ niꞌi. Cʉ̃ tutuase meꞌrã nipeꞌtise ninuꞌcũꞌu. Cʉ̃ ye niꞌi. Tojo weerã nipeꞌtirã Õꞌacʉ̃rẽ “Cʉ̃ añuyʉꞌrʉagʉ, tutuayʉꞌrʉagʉ nimi”, ninuꞌcũcãꞌrã. Tojota weerã. \c 12 \s1 Jesucristore ẽjõpeorãrẽ weedutiꞌque niꞌi \p \v 1 Acawererã, Õꞌacʉ̃ marĩrẽ añurõ pajañaꞌnuꞌcũmi. Tojo weerã Õꞌacʉ̃rẽ marĩ basu marĩ upʉ, wãcũse, nipeꞌtise meꞌrã oꞌorã. Mʉꞌʉ yarã diaꞌcʉ̃ niꞌi nírã, Õꞌacʉ̃rẽ wiarã. Cʉ̃ meꞌrã nibutiarã weronojõ weerã. Õꞌacʉ̃ marĩ meꞌrã eꞌcaticã ʉarã, tojo weerã. Marĩ aꞌtiro weese meꞌrã cʉ̃rẽ ẽjõpeosere diacjʉ̃ ĩꞌorãsaꞌa. \v 2 Marĩ aꞌti ʉmʉcocjãrã na weewʉasere ĩꞌarã, na weronojõ weeticãꞌrã. Aꞌtiro peꞌe weerã. Marĩ catiri ʉmʉcore siape meꞌrã Õꞌacʉ̃ marĩ wãcũsere dʉcayunuꞌcũcãꞌto. Cʉ̃ marĩrẽ dʉcayunuꞌcũcã, marĩ Õꞌacʉ̃ ʉasere “Aꞌtiro niꞌi”, nímasĩrãsaꞌa. Cʉ̃ ʉase añuse diaꞌcʉ̃ niꞌi. Te ñaꞌase marĩse niꞌi. Marĩ cʉ̃ ʉaro weecã, eꞌcatisami. \p \v 3 Õꞌacʉ̃ añurõ wéégʉ, yʉꞌʉre mʉsãrẽ cʉ̃ ye quetire weredutigʉ cũuwĩ. Tojo weegʉ mʉsã nipeꞌtirãrẽ nigʉ̃ti. Ne niꞌcʉ̃ marĩ weemasĩtisere “Weecãꞌamasĩꞌi” niticãꞌrõʉaꞌa. Marĩ weemasĩsere queoro wãcũmeꞌrĩcãꞌrõʉaꞌa. Marĩnʉcʉ̃ aꞌtiro wãcũrã. “Jesucristore ẽjõpeoca beꞌro cʉ̃ weemasĩse oꞌoꞌque põtẽorõ weemasĩꞌi”, nírã. \v 4 Queose meꞌrã weregʉti. Marĩ upʉ niꞌcã upʉ nimirõ, peje dʉcawatise cʉoꞌo. Te nipeꞌtise niꞌcãrõnojõ niweꞌe. Mejẽcã diaꞌcʉ̃ niꞌi. Marĩ caperi meꞌrã ĩꞌaꞌa. Marĩ oꞌmeperi meꞌrã tʉꞌoꞌo. Dʉꞌpocãrĩ meꞌrã sijaꞌa. \v 5 Marĩ Jesucristore ẽjõpeorã tojota niꞌi. Pãjãrã nimirã, cʉ̃ meꞌrã niꞌcã upʉ weronojõ niꞌi. Marĩ nipeꞌtirã niꞌcã upʉpʉ aꞌmesʉꞌaꞌa. \p \v 6 Marĩnʉcʉ̃rẽ mejẽcãrĩ diaꞌcʉ̃ weemasĩsere cũucʉ niwĩ. Cʉ̃ noꞌo oꞌosĩꞌrĩsere oꞌosami. Tojo weerã tere añurõ weerã. Ãpẽrãrẽ Õꞌacʉ̃ wereꞌquere wereturiamasĩsere oꞌosami. Cʉ̃ tere cũucã, marĩ ẽjõpeoro ejatuaro ãpẽrãrẽ wererã. \v 7 Ãpẽrãrẽ weetamumasĩsere cũusami. Tojo cʉ̃ weecã, ãpẽrãrẽ añurõ weetamurã. Ãpẽrãrẽ cʉ̃ ye cjasere buꞌedutigʉ cũucã, narẽ añurõ buꞌerã. \v 8 Ãpẽrãrẽ wãcũtutuacã weemasĩgʉ̃nojõ añurõ weeya. Ãpẽrãrẽ niyeru o apeyenojõ oꞌodutise cʉogʉnojõ eꞌcatise meꞌrã oꞌoya. “Ãpẽrãrẽ niyeru oꞌoapʉ” nirṍ marĩrõ oꞌoya. Noꞌo sʉꞌori dutimeꞌrĩgʉ̃nojõ añurõ weeya. Noꞌo pajañaꞌsere cʉogʉnojõ eꞌcatise meꞌrã weetamuña. \s1 Jesucristore ẽjõpeorã aꞌtiro weeroʉaꞌa nise niꞌi \p \v 9 Ãpẽrãrẽ maꞌitaꞌsaticãꞌña. Diacjʉ̃ maꞌiña. Ñaꞌasere yabiya. Ãpẽrãrẽ weetamuse añusenojõ peꞌere sirutuya. \v 10 Jesucristore ẽjõpeorã niꞌcʉ̃ põꞌrã weronojõ aꞌmerĩ maꞌiña. Mʉsã weese meꞌrã ãpẽrã, ãpẽrã peꞌere añurõ wãcũdutirã tojo weeya. Aꞌmerĩ wiopesase meꞌrã ĩꞌaña. \p \v 11 Õꞌacʉ̃ ʉaro wéérã, nijĩsijaticãꞌña. Marĩ wiogʉ dutisere tʉꞌsase meꞌrã weeya. \p \v 12 Õꞌacʉ̃ añurõ weegʉsami nírã, eꞌcatiyuya. Mejẽcã waꞌacã piꞌetirã, wãcũtutuaya. Duꞌucũurõ marĩrõ Õꞌacʉ̃rẽ ñubuenuꞌcũcãꞌña. \p \v 13 Jesure ẽjõpeorãrẽ apeyenojõ dʉꞌsacã, mʉsã cʉosere dʉcawaaya. Mʉsã tiropʉ etarãrẽ añurõ ñeꞌeña. \p \v 14 Mʉsãrẽ ñaꞌarõ weerãrẽ “Õꞌacʉ̃ añurõ weeato”, ni sẽrĩbosaya. “Ñaꞌarõ weeato”, niticãꞌña. \p \v 15 Ãpẽrã eꞌcatirãrẽ eꞌcatitamuña. Ãpẽrã utirãrẽ utitamuña. \p \v 16 Niꞌcãrõnojõ, niꞌcãrõ meꞌrã añurõ nisetibʉroya. “Yʉꞌʉ ãpẽrã yʉꞌrʉoro niꞌi”, ni wãcũticãꞌña. Tojo weronojõ oꞌorã, mejõ nirã meꞌrã niꞌcãrõnojõ nisetiya. “Masĩgʉ̃ waro niꞌi”, niticãꞌña. \p \v 17 Mʉsãrẽ ñaꞌarõ weecã, narẽ aꞌmeticãꞌña. Nipeꞌtirã ĩꞌorõpʉre “Añuse diaꞌcʉ̃ weeroʉasato”, ni wãcũtutuaya. \v 18 Noꞌo mʉsã weepõtẽorõ, nipeꞌtirã meꞌrã añurõ nisetiya. Ejerisãjãse meꞌrã nisetiya. \v 19 Acawererã yʉꞌʉ mairã, mʉsãrẽ weregʉti. Mʉsã basu aꞌmerĩ wapaticãꞌña. Õꞌacʉ̃ mʉsãrẽ ñaꞌarõ weerãrẽ buꞌiri daꞌregʉsami. Cʉ̃ ye queti ojáca pũrĩpʉ aꞌtiro ojanoꞌcaro niwʉ̃: “Yʉꞌʉ niꞌi masãrẽ buꞌiri daꞌreacjʉ. Na ñaꞌarõ weeꞌque wapare queoro buꞌiri daꞌregʉsaꞌa”, nicʉ niwĩ marĩ wiogʉ. \v 20 Apeye ojanemonoꞌwʉ̃: “Mʉꞌʉrẽ ĩꞌatuꞌtigʉ ʉjaboacã, cʉ̃rẽ ecaya. Cʉ̃ acowʉocã, tĩaña. Mʉꞌʉ cʉ̃rẽ tojo añurõ weecã, cʉ̃ ñaꞌarõ weeꞌquere bopoyagʉsami”, ni ojanoꞌwʉ̃. \v 21 Ñaꞌasere mʉsã diꞌócũunoꞌticãꞌña. Aꞌtiro peꞌe weeya. Mʉsã añurõ weese meꞌrã peꞌe ñaꞌasere docaqueꞌacã weeya. \c 13 \p \v 1 Õꞌacʉ̃ diaꞌcʉ̃ aꞌti nucũcãcjãrã wiorã dutirãrẽ sõrõmi. Cʉ̃ cũuꞌcãrã nima. Tojo weerã nipeꞌtirã añurõ yʉꞌtiya narẽ. \v 2 Noꞌo cʉ̃ wiorãrẽ yʉꞌrʉnʉꞌcãgʉ̃, Õꞌacʉ̃ dutiꞌquere yʉꞌrʉnʉꞌcãgʉ̃ta weemi. Mʉsã waꞌtero nirã́ wiorã mʉsãrẽ duticã ʉami. Tojo weegʉ narẽ yʉꞌrʉnʉꞌcãrãrẽ Õꞌacʉ̃ buꞌiri daꞌregʉsami. \v 3 Wiorã añurõ weerãrẽ uise oꞌotima. Ñaꞌarõ weerã́ peꞌere uise oꞌosama. Uitirãta nisetisĩꞌrĩrã, añurõ weeya. Mʉsã tojo weecã, wiorã “Mʉsã añurõ weeꞌe”, nirãsama. \v 4 Õꞌacʉ̃ mʉsã ye niatjere narẽ sõrõcʉ niwĩ. Tojo weerã ñaꞌarõ wéérã pũrĩcã, uiya. Wiorã ñaꞌarõ weerãrẽ buꞌiri daꞌrerã, Õꞌacʉ̃ dutiro weerã weema. Õꞌacʉ̃ ñaꞌarõ weerãrẽ buꞌiri daꞌredutigʉ wiorãrẽ cũucʉ niwĩ. \v 5 Tojo weerã marĩ wiorã dutisere yʉꞌtiroʉaꞌa. Buꞌiri daꞌreri nírã diaꞌcʉ̃, yʉꞌtiticãꞌrõʉaꞌa. Õꞌacʉ̃ marĩrẽ wiorã duticã ʉami nírã peꞌe, na dutisere queoro yʉꞌtimeꞌrĩcãꞌrõʉaꞌa. \v 6 Wiorã na daꞌrasere queoro wéérã, Õꞌacʉ̃rẽ daꞌracoꞌterã weronojõ nima. Tojo weerã na wapayedutisenojõrẽ wapayeya. \p \v 7 Na wiorã dutisereta queoro weeya. Na wapayeduticã, wapayeya. Na wiorã nise buꞌiri wiopesase meꞌrã narẽ ĩꞌaña. Narẽ añurõ wãcũña. \p \v 8 Ãpẽrãrẽ wapamooticãꞌña. Maata wapayepeꞌocãꞌña. Aꞌmerĩ maꞌise peꞌe peꞌtimasĩtisaꞌa. Tojo weerã aꞌmerĩ maꞌinuꞌcũcãꞌña. Noꞌo ãpẽrãrẽ maigʉ̃nojõ Õꞌacʉ̃ dutise cũuꞌquere queoro weegʉ weemi. \v 9 Õꞌacʉ̃ aꞌtere dutise cũucʉ niwĩ. “Mʉsã nʉmosãnumia nitirãrẽ, marãpʉsʉmʉa nitirãrẽ aꞌmetãrãticãꞌña. Ãpẽrãrẽ wẽjẽcõꞌaticãꞌña. Yajaticãꞌña. Ãpẽrã yere ʉoticãꞌña” ni, dutise cũucʉ niwĩ. Aꞌte, tojo nicã nipeꞌtise apeye dutise cũuꞌquere niꞌcãrõpʉta neonʉꞌcõmasĩꞌi. Aꞌtiro niꞌi. Mʉsã, mʉsã basu maꞌirõnojõta mʉsã tiropʉ nirãrẽ maꞌiña, niꞌi. \v 10 Marĩ maꞌise cʉorã, marĩ tiropʉ nirãrẽ ñaꞌarõ weesome. Tojo weerã narẽ maꞌírã, Õꞌacʉ̃ dutise cũuꞌquere weepeꞌocãꞌa. \p \v 11 Aꞌtere niꞌcãrõacã marĩ catiriterore wãcũrõʉaꞌa. Cãrĩrã weronojõ niticãꞌrã. Jesú cʉ̃ apaturi aꞌtiatjere añurõ tʉꞌoñaꞌa, wãcũnʉrʉ̃rã. Marĩ Õꞌacʉ̃ tiropʉ waꞌatjo cãꞌrõacã dʉꞌsasaꞌa. Marĩ ne waro Jesucristore ẽjõpeowãꞌcõrã, “Ʉꞌmʉsepʉ marĩ waꞌatje dʉꞌsayʉꞌrʉaꞌa”, nimiwʉ̃. Niꞌcãrõacãrẽ marĩ masĩꞌi. “Cãꞌrõacã dʉꞌsaꞌa Jesucristo apaturi aꞌtiatje”, niꞌi. \v 12 Aꞌtiro nicãrẽ ñaꞌarõ weese yʉꞌrʉmajã waꞌaꞌa. Niꞌcãrõacãrẽ boꞌremʉjãtiro weronojõ Jesucristo aꞌtiatjo cãꞌrõ dʉꞌsaꞌa. Tojo weerã marĩ ñaꞌasere masã ñamipʉ weewʉasenojõrẽ weeduꞌuroʉaꞌa. Aꞌtiro peꞌe weeroʉaꞌa. Añuse, ʉmʉco masã ĩꞌorõpʉ weesenojõ diaꞌcʉ̃rẽ weeroʉaꞌa. Marĩ Õꞌacʉ̃ yere wéérã, ñaꞌarõ weesere duꞌupeꞌocãꞌrãsaꞌa. \v 13 Ʉmʉco, bajuyoropʉ weesetironojõ weeroʉaꞌa. Bosenʉmʉ nicã queꞌa, caricũticãꞌrã. Numia meꞌrã ñaꞌarõ weeticãꞌrã. Numia quẽꞌrã, ʉmʉa meꞌrã ñaꞌarõ weeticãꞌña. Aꞌpepũrĩse meꞌrã tʉꞌoñaꞌticãꞌrã. Ãpẽrã yere ʉoticãꞌrã. \v 14 Aꞌtiro peꞌe weerã. Marĩ wiogʉ Jesucristo weetamuse meꞌrã cʉ̃ weronojõ añurõ nisetirã. Cʉ̃rẽ nemorõ masĩnemorã. Marĩ ñaꞌarõ ʉaripejasere weesĩꞌrĩrã, “Aꞌtiro weerãti”, ni wãcũticãꞌrã. Tere weeduꞌurã. \c 14 \s1 Ẽjõpeotutuarã, ẽjõpeotutuatirã cjase niꞌi \r (1Co 8.1-13) \p \v 1 Niꞌcʉ̃ Jesucristore ẽjõpeomigʉ̃, cʉ̃ ẽjõpeotutuatigʉ mʉsã meꞌrã nisĩꞌrĩcã, ũrũsãtirãta, cʉ̃rẽ ñeꞌeña. Cʉ̃rẽ “Aꞌtiro weecã ʉaꞌa” nitirãta, ñeꞌeña. Cʉ̃rẽ “To ñeꞌebosaʉ” nitirãta, ñeꞌeña. \v 2 Ãpẽrã Jesucristore ẽjõpeorã “Marĩ nipeꞌtise baꞌacã, añu niꞌi”, nima. Ãpẽrã peꞌe Jesucristore ẽjõpeotutuatirã “Marĩ diꞌiro baꞌarã, Õꞌacʉ̃rẽ yʉꞌrʉnʉꞌcãbosaꞌa”, ni wãcũsama. Tojo weerã otese diaꞌcʉ̃rẽ baꞌasama. \v 3 Nipeꞌtise baꞌagʉ peꞌe diꞌiro baꞌatigʉre ĩꞌacõꞌaticãꞌto. Diꞌiro baꞌatigʉ peꞌe quẽꞌrã nipeꞌtise baꞌagʉre “Mʉꞌʉ diꞌiro baꞌacã, ñaꞌa niꞌi”, niticãꞌto. Nipeꞌtise baꞌagʉre Õꞌacʉ̃ yagʉ sãjãcã weetojacʉ niwĩ. \v 4 Marĩ apĩrẽ daꞌracoꞌtegʉre “Mʉꞌʉ ñaꞌarõ weeꞌe”, nímasĩweꞌe. Cʉ̃ wiogʉ diaꞌcʉ̃ tojo nímasĩsami. Marĩ Jesucristore ẽjõpeorã quẽꞌrãrẽ tojota niꞌi. Ãpẽrã Jesucristore ẽjõpeorãrẽ “Ñaꞌarõ weema”, nímasĩweꞌe. Õꞌacʉ̃ na wiogʉ nimi. Cʉ̃ niꞌcʉ̃ta narẽ “Añurõ weeꞌe”, o “Ñaꞌarõ weeꞌe”, nímasĩsami. Marĩ wiogʉ cʉ̃ yarãrẽ ẽjõpeotutuacã weemasĩmi. \p \v 5 Apeye ninemogʉ̃ti. Niꞌcãrẽrã “Niꞌcãrẽ nʉmʉrĩ yʉꞌrʉoro ape nʉmʉ Õꞌacʉ̃rẽ ñubuepeoroʉaꞌa”, nisama. Ãpẽrã peꞌe “Nipeꞌtise nʉmʉrĩ niꞌcãrõnojõ Õꞌacʉ̃ ye niꞌi”, nisama. Masãnʉcʉ̃ “Õꞌacʉ̃ yʉꞌʉ aꞌtiro weecã ʉasami”, nirõʉaꞌa. \v 6 Niꞌcʉ̃, niꞌcã nʉmʉrẽ “Õꞌacʉ̃ ya nʉmʉ waro niꞌi” nigʉ̃nojõ Õꞌacʉ̃rẽ ẽjõpeoacjʉ tojo nisami. Apĩ nipeꞌtise nʉmʉrĩrẽ niꞌcãrõnojõ wãcũgʉ̃ quẽꞌrã Õꞌacʉ̃rẽ ẽjõpeoacjʉ tojo nisami. Nipeꞌtisere baꞌagʉ quẽꞌrã Õꞌacʉ̃rẽ ẽjõpeoacjʉ tojo weesami. Cʉ̃ baꞌasere eꞌcatise oꞌosami. Apĩ diꞌirore baꞌatigʉ quẽꞌrã Õꞌacʉ̃rẽ ẽjõpeogʉ baꞌatisami. Cʉ̃, cʉ̃ baꞌasenojõrẽ Õꞌacʉ̃rẽ eꞌcatise oꞌosami. \p \v 7 Marĩ catiri ʉmʉcore marĩ seꞌsaro niweꞌe. Wẽrĩrã quẽꞌrã marĩ seꞌsaro nisome. Marĩ catirã, wẽrĩꞌcãrã Jesucristo yarã niꞌi. \v 8 Marĩ catiro põtẽorõ Jesucristo ʉaronojõ weesĩꞌrĩꞌi. Wẽrĩrã quẽꞌrã cʉ̃ meꞌrã catirãti nírã, wẽrĩrãsaꞌa. Tojo weerã catirã, wẽrĩꞌcãrã Jesucristo yarã niꞌi. Cʉ̃ marĩ wiogʉ marĩrẽ sʉꞌori nigʉ̃́ nimi. \v 9 Aꞌtiro niꞌi. Cristo wẽrĩcʉ niwĩ. Wẽrĩtoja, masãcʉ niwĩ. Nipeꞌtirã catirã, wẽrĩꞌcãrã wiogʉ nigʉ̃ti nígʉ̃, tojo weecʉ niwĩ. \p \v 10 Tojo weerã ¿deꞌro weerã mʉsã ãpẽrã Jesucristore ẽjõpeorãrẽ “Ñaꞌarõ weerã weema” niti? ¿Deꞌro weerã narẽ tojo ĩꞌacõꞌati? Marĩ nipeꞌtirã Õꞌacʉ̃ masãrẽ beseri nʉmʉ nicã, marĩ weeꞌquenʉcʉ̃rẽ besenoꞌrãsaꞌa. Tojo weerã Jesucristore ẽjõpeorã marĩ acawererãrẽ “Tojo weema”, niticãꞌrõʉaꞌa. \v 11 Õꞌacʉ̃ ye queti ojáca pũrĩpʉ Õꞌacʉ̃ cʉ̃ níꞌquere aꞌtiro ojanoꞌwʉ̃: \q1 Yʉꞌʉ catigʉ niꞌi. \q1 Yʉꞌʉ ucũse diacjʉ̃ warota niꞌi. \q1 Nipeꞌtirã yʉꞌʉre ejaqueꞌarãsama. \q1 Nipeꞌtirãpʉta yʉꞌʉre “Mʉꞌʉ Õꞌacʉ̃ añugʉ̃, tutuagʉ niꞌi”, nirãsama, ni ojanoꞌwʉ̃. \m \v 12 Te ojaꞌquere tʉꞌorã, marĩ masĩꞌi, marĩnʉcʉ̃ aꞌti turipʉ marĩ weeꞌquere Õꞌacʉ̃rẽ wererãsaꞌa. \s1 Mʉsã acawererã Jesucristore ẽjõpeorãrẽ na ẽjõpeosere dojorẽticãꞌña nise niꞌi \p \v 13 Marĩ, marĩ weeꞌquere Õꞌacʉ̃rẽ wererãsaꞌa nírã, aꞌmerĩ ucjaticãꞌrã. Aꞌtiro peꞌe ʉaꞌa. Ne apeyenojõ na ẽjõpeosere dojorẽcã weeticãꞌrã. Tojo nicã narẽ ñaꞌarõ weecã weeticãꞌrã. \v 14 Yʉꞌʉ marĩ wiogʉ Jesure ẽjõpeotjĩagʉ̃, aꞌtiro masĩꞌi. Nipeꞌtise yʉꞌʉ baꞌase añuse niꞌi. Apĩ peꞌema “Apeyenojõ yʉꞌʉ baꞌase ñaꞌa niꞌi” nicã, cʉ̃rẽ diacjʉ̃ta ñaꞌa nisaꞌa. \v 15 Mʉꞌʉ ãpẽrã na baꞌaya marĩsere baꞌacã, apĩ ñaꞌarõ tʉꞌoñaꞌbosami. Mʉꞌʉ tojo wéégʉ, cʉ̃rẽ maꞌigʉ̃ mejẽta weeꞌe. Cristo cʉ̃ quẽꞌrãrẽ wẽrĩbosacʉ niwĩ. Tojo weegʉ mʉꞌʉ baꞌase meꞌrã apĩrẽ ẽjõpeoduꞌucã weeticãꞌña. \v 16 Mʉꞌʉma mʉꞌʉ weese añu nibosaꞌa. Apĩ peꞌere ñaꞌa nibosaꞌa. Tojo weese meꞌrã ãpẽrãrẽ ñaꞌarõ wãcũcã weeticãꞌña. \v 17 Õꞌacʉ̃ marĩ wiogʉ ye cjase baꞌa, sĩꞌrĩ weese mejẽta niꞌi. Aꞌte peꞌe nibutiaꞌa. Õꞌacʉ̃ ʉaro weenuꞌcũse, tojo nicã ãpẽrã meꞌrã añurõ nicãꞌse, aꞌmerĩ eꞌcaticã weese peꞌe nibutiaꞌa. Te Espíritu Santu weetamuse meꞌrã weenoꞌo. \v 18 Aꞌtiro weegʉ́ Jesucristo ʉaronojõ weegʉ weemi. Õꞌacʉ̃ ĩꞌorõpʉre “Añurõ weegʉ weemi”, ninoꞌsami. Tojo nicã masã quẽꞌrã cʉ̃rẽ “Añurõta weegʉ weemi”, nisama. \p \v 19 Tojo weerã niꞌcãrõ meꞌrã añurõ wejepeo ejerisãjãsenojõrẽ aꞌmarã. Marĩrẽ te niꞌcãrõ meꞌrã nisetise Jesucristore nemorõ ẽjõpeorã, aꞌmerĩ weetamurãsaꞌa. \v 20 Mʉsã baꞌase meꞌrã apĩ Jesucristore ẽjõpeosere dojorẽticãꞌña. Nirõta nipeꞌtise baꞌase añu niꞌi, añurõ peꞌe. Mʉsã ãpẽrã na baꞌaya marĩsenojõrẽ baꞌacã ĩꞌarã, na quẽꞌrã baꞌabosama. “Tere baꞌarã, ñaꞌarõ weeꞌe” ni wãcũmirã, mʉsãrẽ ĩꞌacũurã, tojo weebosama. Tojo wãcũrã, tere baꞌarã, ñaꞌarõ weema. Tojo weerã mʉsã tere baꞌarã, narẽ ñaꞌarõ weecã weebosaꞌa. Mʉsã tojo weese ñaꞌa niꞌi. \v 21 Marĩ apĩ ẽjõpeotutuatigʉre Jesucristore ẽjõpeoduꞌucã weebosaꞌa nírã, aꞌtiro weeroʉaꞌa. Cʉ̃ diꞌiro baꞌatisere baꞌaticãꞌrõʉaꞌa. Vino cʉ̃ sĩꞌrĩtisere sĩꞌrĩticãꞌrõʉaꞌa. Noꞌo apeyenojõ cʉ̃rẽ Jesucristore ẽjõpeoduꞌucã weesenojõrẽ weeticãꞌrõʉaꞌa. \v 22 “Nipeꞌtise yʉꞌʉ weese añu niꞌi” ni tʉꞌoñaꞌgʉ̃nojõ Õꞌacʉ̃ seꞌsarore wereya. Ãpẽrã ẽjõpeose dojorẽtigʉ, buꞌiri marĩgʉ̃ tʉꞌoñaꞌgʉ̃ eꞌcatigʉ nimi. \v 23 Apĩ apeyenojõrẽ baꞌagʉ, “To baꞌabosaʉ” ni tʉꞌoñaꞌbaꞌagʉ, buꞌiri cʉomi. Aꞌtiro niꞌi. “Yʉꞌʉ baꞌase Õꞌacʉ̃ ĩꞌorõpʉre añurõsaꞌa” nitimigʉ̃ baꞌacã, ñaꞌa niꞌi. “Nipeꞌtise marĩ weese Õꞌacʉ̃ ĩꞌorõpʉre queoro niꞌi” ni tʉꞌoñaꞌtimirã weese ñaꞌa niꞌi. \c 15 \s1 Marĩ ye diaꞌcʉ̃rẽ wãcũticãꞌrõʉaꞌa nise niꞌi \p \v 1 Marĩ ẽjõpeotutuarã ãpẽrã ẽjõpeotutuatirãrẽ weetamurõʉaꞌa. Marĩ tʉꞌsase diaꞌcʉ̃rẽ weeticãꞌrõʉaꞌa. \v 2 Ãpẽrã ye niatjere wãcũrõʉaꞌa. Narẽ nemorõ ẽjõpeotutuato nírã tojo weeroʉaꞌa. \v 3 Cristomarĩcã cʉ̃ tʉꞌsase diaꞌcʉ̃rẽ weeticʉ niwĩ. Õꞌacʉ̃ ye queti ojáca pũrĩpʉ Cristo cʉ̃ pacʉre níꞌquere aꞌtiro ojanoꞌwʉ̃: \q1 Nipeꞌtise mʉꞌʉrẽ ĩꞌatuꞌtirã mʉꞌʉrẽ ñaꞌarõ ucũrã, yʉꞌʉ peꞌere weequeõꞌorã weema, ni ojanoꞌcaro niwʉ̃. \p \v 4 Nipeꞌtise todʉporopʉ Õꞌacʉ̃ ye queti ojaꞌque marĩrẽ masĩdutiro ojanoꞌcaro niwʉ̃. Marĩ ñaꞌarõ yʉꞌrʉrã, te ojaꞌquere buꞌerã, nʉꞌcãpoꞌo. Wãcũtutuanemoꞌo. Tojo weerã Õꞌacʉ̃ cʉ̃ weeatjere eꞌcatise meꞌrã yucueꞌe. \v 5 Õꞌacʉ̃ marĩrẽ mejẽcã waꞌacã, wãcũtutuacã weesami. Marĩrẽ eꞌcaticã weesami. Cʉ̃ Jesucristo ʉaronojõ mʉsãrẽ niꞌcãrõ meꞌrã niseticã weeato. \v 6 Tojo weerã mʉsã niꞌcãrõpʉta wãcũsetirã, aꞌtiro weerãsaꞌa. Õꞌacʉ̃, marĩ wiogʉ Jesucristo pacʉre niꞌcãrõ meꞌrã “Mʉꞌʉ añuyʉꞌrʉaꞌa”, nirãsaꞌa. \s1 Judío masã nitirãrẽ Jesucristo ye quetire wereꞌque niꞌi \p \v 7 Marĩ Õꞌacʉ̃rẽ niꞌcãrõ meꞌrã ẽjõpeorã nitjĩarã, ãpẽrãrẽ ñeꞌerõʉaꞌa. Jesucristomarĩcã marĩrẽ ñeꞌecʉ niwĩ. Tojo weerã Õꞌacʉ̃rẽ “Añubutiami” nidutirã, marĩ quẽꞌrã ãpẽrãrẽ ñeꞌerõʉaꞌa. \v 8 Yʉꞌʉ ucũgʉ̃, “Õꞌacʉ̃ marĩ ñecʉ̃sʉmʉarẽ cʉ̃ ‘Weegʉti’ níꞌquere queoro weegʉ weemi”, nigʉ̃ weeꞌe. Jesucristota judío masãrẽ weetamugʉ̃ aꞌticʉ niwĩ nígʉ̃, tojo niꞌi. Cʉ̃ tojo weese meꞌrã Õꞌacʉ̃ cʉ̃ diacjʉ̃ nisere ĩꞌocʉ niwĩ. \v 9 Tojo nicã judío masã nitirã “Õꞌacʉ̃ ʉ̃sãrẽ pajañaꞌgʉ̃, añuyʉꞌrʉami” nidutigʉ Jesucristo aꞌticʉ niwĩ. Õꞌacʉ̃ ye queti ojáca pũrĩpʉ Õꞌacʉ̃ beseꞌcʉ Cristo cʉ̃ pacʉre ucũꞌquere aꞌtiro ojanoꞌwʉ̃: \q1 Judío masã nitirã waꞌteropʉ mʉꞌʉrẽ eꞌcatipeogʉti. \q1 Õꞌacʉ̃ masĩyʉꞌrʉagʉ nimi nígʉ̃, basapeogʉti. \m \v 10 Aperopʉ quẽꞌrãrẽ aꞌtiro ojanoꞌwʉ̃: \q1 Judío masã nitirã, Õꞌacʉ̃ yarã judío masã meꞌrã eꞌcatiya. \m \v 11 Aperopʉ quẽꞌrãrẽ ninemowʉ̃: \q1 Nipeꞌtirã judío masã nitirã Õꞌacʉ̃rẽ eꞌcatipeorã, “Mʉꞌʉ añuyʉꞌrʉagʉ niꞌi”, niña. \q1 Nipeꞌtirocjãrãpʉta Õꞌacʉ̃ añubutiasere eꞌcatipeoya, ni ojanoꞌwʉ̃. \m \v 12 Isaía quẽꞌrã aꞌtiro ojacʉ niwĩ: \q1 Isaí pãrãmi nituriagʉ bajuagʉsami. \q1 Cʉ̃ judío masã nitirã wiogʉ niacjʉ nigʉ̃sami. \q1 Na cʉ̃rẽ “Ʉ̃sãrẽ yʉꞌrʉogʉ nimi”, ni ẽjõpeorãsama, ni ojanoꞌwʉ̃. \p \v 13 Õꞌacʉ̃ marĩrẽ cʉ̃ añurõ weeatjere eꞌcatiyusere oꞌogʉ nimi. Mʉsãrẽ cʉ̃rẽ ẽjõpeorãrẽ eꞌcatise, ejerisãjãse oꞌoato. Tojo weerã mʉsã Espíritu Santu weetamurõ meꞌrã ʉpʉtʉ eꞌcatiyurãsaꞌa. \p \v 14 Yʉꞌʉ acawererã, mʉsãrẽ aꞌtiro tʉꞌoñaꞌa. Mʉsã ãpẽrãrẽ añurõ weesaꞌa. Jesucristo yere añurõ masĩsaꞌa. Aꞌmerĩ werecasamasĩsaꞌa. \v 15 Mʉsã tojo weemicã, aꞌti pũrĩpʉre mʉsãrẽ tutuaro meꞌrã ojaꞌa. Mʉsã tʉꞌoꞌquere acobojoticãꞌto nígʉ̃ tojo weeꞌe. Õꞌacʉ̃ yʉꞌʉre añurõ wéégʉ, Jesucristo yere mʉsãrẽ buꞌedutigʉ cũuwĩ. \v 16 Tere weregʉ, judío masã nitirã na Jesucristore ẽjõpeocã ʉasãꞌa. Paꞌia waꞌicʉrãrẽ Õꞌacʉ̃rẽ oꞌoro weronojõta yʉꞌʉ judío masã nitirãrẽ cʉ̃rẽ wiasĩꞌrĩsaꞌa. Espíritu Santu narẽ Õꞌacʉ̃ yarã sãjãcã weegʉsami. Tojo weecã Õꞌacʉ̃ narẽ, “Yarã nima”, ni ñeꞌegʉ̃sami. \p \v 17 Jesucristo weetamurõ meꞌrã Õꞌacʉ̃ cũuꞌquere añurõ weeꞌe. Tojo weegʉ yʉꞌʉ daꞌrasere añurõ tʉꞌoñaꞌa. \v 18 Jesucristo yʉꞌʉ meꞌrã weeꞌque diaꞌcʉ̃rẽ mʉsãrẽ weregʉti. Mʉsã judío masã nitirãrẽ ẽjõpeocã ʉasãgʉ̃ yʉꞌʉre weetamuwĩ. Yʉꞌʉ buꞌese meꞌrã, tojo nicã yʉꞌʉ weeꞌquere ĩꞌarã, mʉsã judío masã nitirãrẽ ẽjõpeocã weewĩ. \v 19 Apeye quẽꞌrãrẽ Õꞌacʉ̃ tutuaro meꞌrã weesere weeĩꞌowʉ̃. Tojo nicã Espíritu Santu tutuase meꞌrã buꞌewʉ. Aꞌtere wéégʉ, Jerusalẽ́ meꞌrã werenʉꞌcãwʉ̃. Téé Ilírico wãmetiropʉ Jesucristo masãrẽ yʉꞌrʉose quetire weretʉogʉ ejawʉ. \v 20 Ãpẽrã buꞌenoꞌña marĩrõpʉre Jesucristo ye quetire weremuꞌsĩ werewʉ. Ãpẽrã na wereꞌquepʉre werebuꞌipeotiwʉ. \v 21 Yʉꞌʉ tojo weese Õꞌacʉ̃ ye queti ojáca pũrĩpʉ ojaꞌcaronojõta waꞌawʉ. Aꞌtiro ojanoꞌcaro niwʉ̃: \q1 Cʉ̃ ye quetire ne niꞌcãti masĩtiꞌcãrã werenoꞌrãsama. \q1 Cʉ̃ yere na tʉꞌotiꞌquere tʉꞌomasĩrãsama, ni ojanoꞌwʉ̃. \s1 Pablo Romapʉ waꞌatje niꞌi \p \v 22 Yʉꞌʉ peje macãrĩpʉ buꞌesijayugʉ, mʉsã tiropʉ waꞌamasĩtisaꞌa yujupʉ. \v 23 Niꞌcãrõacãrẽ te macãrĩpʉ buꞌetojaꞌa. Peje cʉ̃ꞌmarĩ mʉsã tiropʉ waꞌasĩꞌrĩꞌcʉ nitjĩagʉ̃, beꞌrocure topʉre waꞌagʉti. \v 24 Españapʉ waꞌagʉti. Topʉ waꞌagʉ, mʉsã tiro Romapʉ yʉꞌrʉagʉti. Mʉsãrẽ ĩꞌa, eꞌcati, cãꞌrõ niquejogʉti. Beꞌro yʉꞌʉre Españapʉ waꞌatjere weetamuapa. \v 25 Niꞌcãrõacã Jerusalẽ́pʉ waꞌanígʉ̃ti yujupʉ. Jesucristore ẽjõpeorãrẽ weetamugʉ̃ niyeru miagʉ̃ weegʉti. \v 26 Jesucristore ẽjõpeose cururicjãrã Macedonia, tojo nicã Acaya diꞌtacjãrã niyeru sẽrĩneocãrã niwã. Jerusalẽ́pʉ nirã́ pajasecʉorã Jesucristore ẽjõpeorãrẽ oꞌorãtirã tojo weecãrã niwã. Tojo weegʉ te niyerure Jerusalẽ́pʉ oꞌogʉ waꞌagʉti. \v 27 Judío masã nitirã Macedonia, Acayapʉ nirã́ aꞌtiro wãcũcãrã niwã. Judío masã Jerusalẽ́pʉ nirãrẽ weetamurõʉaꞌa. Na tojo wãcũse añu nicaro niwʉ̃. Aꞌtiro niꞌi. Judío masã, judío masã nitirã peꞌere Jesucristo ye quetire werewãꞌcõcãrã niwã. Tojo nicã judío masã nitirã Jesucristore ẽjõpeocã, aꞌtiro waꞌacaro niwʉ̃. Õꞌacʉ̃ judío masãrẽ “Oꞌogʉti” níꞌque peꞌere ñeꞌecãrã niwã. Tojo weerã judío masã nitirã, judío masã pajasecʉorãrẽ niyerure, na cʉosere oꞌoroʉaꞌa. \v 28 Yʉꞌʉ te niyeru Jerusalẽ́cjãrãrẽ oꞌotojagʉ, Españapʉ waꞌagʉ, mʉsãrẽ ĩꞌayʉꞌrʉwãꞌcãgʉ̃ti. \v 29 Yʉꞌʉ mʉsã tiropʉ waꞌagʉ, Jesucristo ye añusere mʉsãrẽ miiejagʉsaꞌa. \p \v 30 Yʉꞌʉ acawererã, mʉsã Jesucristore ẽjõpeoꞌo. Espíritu Santu marĩrẽ aꞌmerĩ maꞌicã weemi. Tojo weegʉ mʉsãrẽ aꞌtiro weecã ʉasaꞌa. Yʉꞌʉre weetamurã, yé niatjere Õꞌacʉ̃rẽ sẽrĩbosaya. \v 31 Aꞌtiro sẽrĩbosaya yʉꞌʉre. Judeapʉ nirã́ Jesucristore ẽjõpeotirã yʉꞌʉre ñaꞌarõ weeticãꞌto. Tojo nicã Jesucristore ẽjõpeorã Jerusalẽ́cjãrã yʉꞌʉ miasere eꞌcatise meꞌrã põtẽrĩ ñeꞌeato. \v 32 Tojo weecã, Õꞌacʉ̃ cʉ̃ ʉacã, mʉsã tiropʉ yʉꞌʉ eꞌcatise meꞌrã etagʉsaꞌa. Topʉ soogʉsaꞌa. \v 33 Õꞌacʉ̃ ejerisãjãsere, añurõ nicãꞌsere oꞌogʉ mʉsã nipeꞌtirã meꞌrã niato. Tojota weeato. \c 16 \s1 Romacjãrãpʉre añudutise oꞌoꞌque niꞌi \p \v 1 Niꞌcõ Jesucristore ẽjõpeogo Febe wãmetigo mʉsã tiropʉ waꞌago weemo. Co Jesucristore ẽjõpeorã Cencrea wãmetiri macãcjãrãrẽ weetamugõ nimo. \v 2 Mʉsã Jesucristore ẽjõpeorã eꞌcatise meꞌrã core ñeꞌeña. Marĩ Jesucristore ẽjõpeorãrẽ añurõ ñeꞌerõʉaꞌa. Co pãjãrãrẽ weetamuco niwõ. Yʉꞌʉ quẽꞌrãrẽ weetamuwõ. Tojo weerã core apeyenojõ dʉꞌsacã, oꞌoya. \p \v 3 Aquila, cʉ̃ nʉmo Priscila añuato. Yʉꞌʉ Jesucristo yere buꞌecã, na quẽꞌrã yʉꞌʉre buꞌetamuwã. \v 4 Ãpẽrã yʉꞌʉre wẽjẽsĩꞌrĩcã, yʉꞌʉre weetamuwã. Na quẽꞌrãrẽ wẽjẽtawiomicã, tojo weewã. Na tojo weeꞌquere yʉꞌʉ diaꞌcʉ̃ eꞌcatise oꞌoweꞌe. Nipeꞌtirã ãpẽrã judío masã nitirã Jesucristore ẽjõpeorã eꞌcatise oꞌoma. \v 5 Jesucristore ẽjõpeorã Aquila ya wiꞌipʉ nerẽwʉarã quẽꞌrã añuato. Apĩ yʉꞌʉ maꞌigʉ̃ Epeneto añuato. Cʉ̃́ta Asiapʉre ãpẽrã dʉporo Jesucristore ẽjõpeomʉꞌtãꞌcʉ nimi. \v 6 María quẽꞌrã añuato. Mʉsã meꞌrã Õꞌacʉ̃ cjasere ʉpʉtʉ daꞌramo. \v 7 Yʉꞌʉ acawererã judío masã Andrónico, Junias añuato. Na quẽꞌrã yʉꞌʉ meꞌrã buꞌiri daꞌreri wiꞌipʉ niwã. Na yʉꞌʉ dʉporo Jesucristore ẽjõpeocãrã niwã. Jesucristo besecṹúꞌcãrã narẽ “Añurã nima”, nisama. \p \v 8 Jesucristore ẽjõpeogʉ yʉꞌʉ maꞌigʉ̃ Ampliato añuato. \v 9 Urbano, ʉ̃sãrẽ Jesucristo ye quetire weretamugʉ̃ añuato. Tojo nicã yʉꞌʉ maꞌigʉ̃ Estaquis añuato. \v 10 Apeles quẽꞌrã añuato. Cʉ̃ Jesucristore añurõ ẽjõpeomi. Nipeꞌtise cʉ̃ weesere ĩꞌarã, “Jesucristore añurõ ẽjõpeogʉ nimi”, ni ĩꞌaꞌa. Aristóbulo ya wiꞌicjãrã quẽꞌrã añuato. \v 11 Apĩ yʉꞌʉ acaweregʉ, judío masʉ̃ Herodión añuato. Tojo nicã Narciso ya wiꞌicjãrã Jesucristore ẽjõpeorã añuato. \v 12 Trifena, Trifosa na quẽꞌrã añuato. Na numia marĩ wiogʉ Jesucristo yere pũrõ daꞌrama. Ʉ̃sã maꞌigõ Pérsida quẽꞌrã marĩ wiogʉ Jesucristo ye cjasere ʉpʉtʉ daꞌramo. Co quẽꞌrã añuato. \v 13 Rufo añuato. Nipeꞌtirã cʉ̃rẽ “Jesucristore añurõ ẽjõpeomi”, nima. Cʉ̃ paco quẽꞌrã añuato. Core yʉꞌʉ pacore weronojõ ĩꞌaꞌa. \v 14 Asíncrito, Flegonte, Hermes, Patrobas, Hermas, ãpẽrã Jesucristore ẽjõpeorã na meꞌrã nirã́ añuato. \v 15 Filólogo, Julia, Nereo, tojo nicã cʉ̃ acabijo Olimpas, nipeꞌtirã Õꞌacʉ̃ cʉ̃ yarãrẽ cũuꞌcãrã na tiropʉ nirã́ añuato. \p \v 16 Aꞌmerĩ maꞌise meꞌrã añudutiya. Nipeꞌtirã Jesucristore ẽjõpeose cururicjãrã mʉsãrẽ añudutima. \p \v 17 Yʉꞌʉ acawererã, niꞌcãrẽrã mʉsã tiropʉ nirã́ dʉcawaticã weesĩꞌrĩsama. Na tojo weeri nírã, tʉꞌomasĩña. Mʉsãrẽ ẽjõpeosere dojorẽsama. Mʉsãrẽ buꞌeꞌque mejẽtare weesama. Tojo weerã narẽ baꞌpatiticãꞌña. Na buꞌesere ne tʉꞌoticãꞌña. \v 18 Na marĩ wiogʉ Jesucristo ʉaro weerã mejẽta weesama. Na noꞌo ʉaro weesĩꞌrĩrõ weesama. Na añurõ ʉꞌsʉaro ucũmeꞌrĩse meꞌrã, diacjʉ̃ ucũrã weronojõ ucũsama. Ʉpʉtʉ waro masĩtutuatirãrẽ weetaꞌsa ẽjõpeocã weesama. \v 19 Mʉsã pũrĩcã añurõ Jesucristo ʉaro weesaꞌa. Nipeꞌtirã tojo nima mʉsãrẽ. Tojo weegʉ mʉsã meꞌrã pũrõ eꞌcatiꞌi. Mʉsãrẽ añusere masĩcã ʉasãꞌa. Ne ñaꞌase peꞌema masĩdutigʉ ʉasãweꞌe. \v 20 Õꞌacʉ̃ ãpẽrã meꞌrã añurõ nicãꞌsere oꞌogʉ nimi. Cãꞌrõacã beꞌro cʉ̃́ta mʉsãrẽ wãtĩrẽ docaqueꞌacã weegʉsami. Jesú marĩ wiogʉ mʉsãrẽ añurõ weeato. \p \v 21 Timoteo yʉꞌʉ meꞌrã Jesucristo ye quetire werecusiatamugʉ̃ mʉsãrẽ añudutimi. Yʉꞌʉ acawererã judío masã Lucio, Jasṍ, Sosípater na quẽꞌrã añudutima. \p \v 22 Yʉꞌʉ aꞌti pũrĩrẽ Pablore ojabosagʉ, Tercio wãmetiꞌi. Yʉꞌʉ Jesucristore ẽjõpeogʉ mʉsãrẽ añudutiꞌi. \p \v 23 Gayo mʉsãrẽ añudutimi. Jesucristore ẽjõpeorã cʉ̃ ya wiꞌipʉ nerẽwʉama. Yʉꞌʉ Pablo ti wiꞌipʉ cãjĩꞌi. Erasto aꞌti macã cjase daꞌrasere dutigʉ, narẽ niyeru coꞌtegʉ añudutimi. Tojo nicã apĩ Jesucristore ẽjõpeogʉ Cuarto añudutimi. \p \v 24 Marĩ wiogʉ Jesucristo mʉsã nipeꞌtirãrẽ añurõ weeato. \p \v 25-26 Marĩ Õꞌacʉ̃rẽ eꞌcatipeorã, “Añuyʉꞌrʉami”, nírã. Marĩ wiogʉ Jesucristo ye queti meꞌrã Õꞌacʉ̃ marĩrẽ nemorõ ẽjõpeocã weemasĩmi. Dʉporopʉre nipeꞌtirã masãrẽ yʉꞌrʉose quetire masĩnoꞌña marĩcaro niwʉ̃. Aꞌtocaterore majã Õꞌacʉ̃ ye queti weremʉꞌtãrĩ masã na ojaꞌque meꞌrã masĩnoꞌo. Õꞌacʉ̃ catinuꞌcũgʉ̃ tojo wereduticʉ niwĩ. Yʉꞌʉ quẽꞌrã Jesucristo ye quetire wereꞌe. Õꞌacʉ̃ nipeꞌtise cururicjãrãrẽ cʉ̃rẽ ẽjõpeo, cʉ̃ ʉaro weecã ʉasami. \p \v 27 Õꞌacʉ̃ niꞌcʉ̃ta nimi. Cʉ̃ niꞌcʉ̃ta nipeꞌtisere masĩpeꞌocãꞌmi. Tojo weerã Jesucristo weetamurõ meꞌrã Õꞌacʉ̃rẽ “Tutuayʉꞌrʉami”, ni ẽjõpeonuꞌcũcãꞌrã. Tojota weerã. \p Tocãꞌrõta ojaꞌa. \p Pablo