\id ROM - Tunebo NT [tuf] (Colombia) -2011 bd. \h Romanos \toc1 La carta del apóstol San Pablo a los Romanos \toc2 Romanos \toc3 Rom \mt2 La carta del apóstol San Pablo a los \mt1 Romanos \c 1 \s1 Pablo escribe a la iglesia de Roma \p \v 1 As Pábloatan ba acu ayin carit uch cuihsuro. Asan Jesucristo acu cacumró. Sirat asan Jesucristo chihtá ehcuquib yehn áyjacro. Sirat ima chihtá ehcwayta acu asan imáy cájacro. \p \v 2 Chihtá aját ehcúc ey Sirat imát récaji wac bahjacro. Imát uw cuitar waquín wac bahjacro. Uchicria ima chihtá ehcuquin quin chihtá ey carit cuitar cuihsú áyjacro. \v 3 Chihtá ey cuitar Sir ima waquíj ojcor tew̃ro. Sir waquíj uw eyta yehnyat úchicria cara Davidat bomcarin cohná bic sícara bin yehnjacro. \v 4 Carit ey cuitar wajacro, wacj ey ójcoran. Sir ima waquíj quéneyro, wajacro. Eya ajcan urán cuít étarwan Sir ima waquíj quéneyro. Eyra chiníc cuar Sir Ajcan Cámuran Eyat sicor estají yehn áyjacro. Eyta yehnjác étarwan Sir ima waquijró. Is Cara Jesucristo eyan eyro. \v 5 Jesucrístoat as sehnác etar Sirat asan ima chihtá ehcuquib yehn áyjacro. Cajc istiy uwat cat, cajc istiy uwat cat, bahnáquinat Sir chihtá rahcuayta acu, cácayta acu asan eyta yehn áyjacro. Bahnáquinat ey tamo síhw̃ayta acu asan eyta yehn áyjacro. \v 6 “Bahnaquin” wacáyatra, ba ojcor cat wacaro. Ba cat Jesucristo uwro. Sirat ba cat ima uw jaquin ac cájacro. \p \v 7 Aját ba acu ayin cuihsuro. Ba Roma pueblo cuitar itquin acu ayin cuihsuro. Sirat ba sehnác rehquít, ima uw jaquin acu ba cájacro. Sirat Tetát cat Cara Jesucrístoat cat ba sehnác etar aját ba cuitar conro. Ba obir yajcayta acu ba ohbac ítayta acu conro. \s1 Pablo quiere visitar Roma \p \v 8 Aját ba bahnaquin tamo sehw̃ar Sir quin ay wacaro: “Oquéy,” wacaro. Jesucristo chihtá cut aját Sir quin “oquéy,” wacaro. Cajc bahnác cuitar binat ba ojcor tew̃ro. Baat Sir chihtá cájaquey ojcor tew̃ro. Baat Sir tamo ay síhw̃aquey ojcor tew̃ro. Eyta tew̃yat, asan ahniro. Sir quin “oquéy,” wacaro. \v 9 Sir ub cahmar ba quin wacaro. Sir aját racar rehquír ey wacját yajaquey uw quin ehcuro. Aját ey quin conyat ba cuitar tan chinti conro. \v 10 Aját Sir quin etiti conro. Sir quin ba wahitay ben acu chícaro. It bica rehquít Sirat as ba quin áyayta acu chícaro. \v 11 Asan ba quin be rácatro. Ba quin bicayat as cuitar cham cuáquira Sirat ba quin urá wícataro. Etar ba quin be rácatro. Ba urán cuít rehcayta acu be rácatro. \v 12 Ba quin bicayat, baat cat, aját cat Sir chihtá cajac ojcor rahra rahra tan wan tew̃átaro. Ba cat as cat ohbac tew̃ín acu be rácatro. \p \v 13 Rábinu, asan erar ba quin be racar chihtá baat istayta acu ehcuro. As búcoyan, búcoyan ba quin ben sehw̃ac cuar áhajira bitách béjetro. Ba quin etar ehcuro. Aját ehcwayat judío bár binat Sir tamo sihw̃ay yinjacro. Etar ba cahujinat cat Sir tamo síhw̃ayta acu ba quino be rácatro. \v 14 Sirat ey chihtá ehcún wajacro. Bahnaquin quin ehcún wajacro. Eyta cuácayat aját griégoin quino cat, griego cuw tew̃ti bin quino cat, urá cuít bin quino cat, urá conu bin quino cat ehcwata biro. \v 15 Eyta chihtara ba Roma bin quino catum aját chihtá ey ehcwá rácatro. \s1 El poder del evangelio \p \v 16 Jesucristo chihtá aját uw cahmar rooti ehcuro. Chihtá eyan Sir imáy quéneyro. Bíyinatan chihtá ey cácayatan Sirat eyin bahnaquin síwayqueyra. Judíointara, judío bár bíntara, bíyinat cácayatan, eyin síwayqueyra. \v 17 Ey chihtá cuitaran isat uch itro. Bitara cuácayat Sirat uw cuitar tayar bár cháctara, isat ey itro. Jesucristo chihtá im eya rahcuír yajcáyatan Sir owár tan wan chácaro. Sir carit úchicri bi cuitar im eyta wac bahjacro. “Bíyinatan Sir chihtá caquir car tayar bár waacáyatan, cuacúr Sir im owár ítayqueyra,” wacaro. Eyta étara chihtá eyan rooti ehcuro. \s1 La culpa de la humanidad \p \v 18 Uwat Sir tamo síhw̃atiro. Sir tayar yajcaro. Sir tayar yajquíc rehquít, chihtá uní eyra istiti rehcaro. Eyinat tayar yajquíc rehquít Sir chihtá ráhctiro. Cahujín quino cat rahcua áytiro. Eyta cuácayat Sir cuacúr binat ey ques técuaro. Uw acu ima turir car cuécuro. \v 19 Uch síhw̃awi: Récaji Sirat iman bitáratara ehcú bahjáquinro. Eyta ehcujác etar uwat Siran bitáratara caba istátaro. \v 20 Récaram cabar cuanír cuitar ah acat tas Sira bitáratara ey istata rehjecro. Ub cuitar Sitra uchta istá báreyra. Cuat cajcan, ican, rihan, bówaran, ruwan raban bita chájactara ey istír car síhw̃ataro. Sirat ey bahnác chajac étarwan ajcan urán cuitro. Siran quéneyro, síhw̃ataro. Sirat eyta chajac étara uwat “Aját istiti rehquít tayar yajacro,” bitách wácajatro. “As ajc táyari batro,” bitách wácajatro. \v 21 Uwat Sirat chájaquey it cuar, Sir tamo síhw̃atiro. Ey quino “oquéy, as obir yajacro,” wátiro. Cuat imár ur icar cuayar síhw̃ajacro. Imár bow̃ ca téjecro. Ay séhw̃ati rehjecro. \v 22 Eyinat imár ojcor, “urán tahnác,” waquíc cuar, cuayir rehjecro. \v 23 Sir queney tamora, yárajar ey tamora síhw̃ati cuar, sirir órojoquey tamo sihw̃ay yinjacro. Uwir órojoc tamo, ruwásiran wan órojoc tamo, ruwan wan órojoc tamo, ricumán wan órojoc tamo sihw̃ay yinjacro. “Sir quéneyro,” sihw̃ay yinjacro. \p \v 24 Eyta chíhtara Sirat eyin ria bár etí téjecro. Eyin quin “tayar yajti jaw̃i,” waquíc etchacro. “Rahra rahra isár yajti jaw̃i,” waquíc etchacro. Imár urá cut ay bár yajcayta acu etí téjecro. Uw imár urá cut rahra, rahra isár yajcayta acu ria bár etí téjecro. \v 25 Uwat Sir chihtá uní ey tehmojocro. Tehmár car chihtá uní bár ey rahjacro. Cajcan teyan chájaquib tamo síhw̃atiro. Cuat cajc cutara, ica cutar chájaquey tamoa síhw̃ajacro. Cajcan teyan chájaquib ojcor etiti ay tew̃ata bin cuar ey tamo síhw̃atiro. \p \v 26 Eyta chíhtara Sirat eyin quin “cahujín besir yajti jaw̃i,” waquíc bar etchacro. Isaran tahnác rehquít wiw̃ín serin owár questa camic bar tehmojocro. Tehmár wiw̃ín imár wiw̃ín owár questa camay yinjacro. \v 27 Eta jaw̃ serin wiw̃ín owár camic cat bar tehmojocro. Tehmár sérinan imár serin owár isár yajca racar isóy yinjacro. Isár yajca racar rehcayat imár serin owár questa camay yinjacro. Eyta cuácayat eyta tayar yajcayat imár sibár cat, urá cat bahnác ruhw̃ujacro. Tayar yajác ques ruhw̃ujacro. \p \v 28 Uw éyinat Sir ajcá bár chajac etar, Sirat rahra cat eyin ajcá bár chájacro. Imár chihtá cut ur ay bár yajcayat síuti chájacro. \v 29 Eyta chácayat éyinat uw besir yajquíc cat etítiro. Bitara útara urá ay bár yajquíc cat etítiro. Cajcan oyan imár ístiray chaca racar isóc cat etítiro. Cuayin urir síhw̃aro. Es cat abáy binro. Uw cat yaúquinro. Tecuas cat to binro. Cahujín cayar cat yájquinro. Urá cat ahsín binro. Uw cat ríoquinro. \v 30 Cahujín cahm icar sucuar cat téw̃quinro. Sir cat quehsí binro. Eyinat carin quin ajcai bár cat téw̃quinro. Imaran bahnaquin cuitar cat síhw̃aro. Imaran bahnaquin cuitar sihw̃ar cat téw̃quinro. Imár chihtá cuitar ur ay bár yajquín cat síhw̃aquinro. Tetín abín cat ajcá bár béquinro. \v 31 Cuayir cat síhw̃aquinro. Urá bucáy cat síhw̃aquinro. Imarat yajquín wajác éytara cat yajti binro. Uw cat sehnác bár binro. Uw tamo cat síhw̃ati ruhw̃úquinro. \v 32 Bíyinatan eyta yajcáyatan, Sirat sutáyqueyra. Sirat eyta sutín wac bahjacro. Eyta wac bahjacan éyinat itro. Eyinat sutata it cuaquir, im eyta etiti yajcaro. Acsar cat cahujinat cat eyta yajcayat, caba yajc síhw̃aro. \c 2 \s1 Dios juzga conforme a la verdad \p \v 1 Uwinu, ¿baat bitara rehquít cahujín cahm icar tew̃qui? Baat bi tayar yajác ques tew̃ic cuaquir, behmarat cat im eyta yajcaro. Cahujín ojcor eyta tew̃a rabar, behmár cahm icar chi tew̃ro. \v 2 Eyta yajca rabar tew̃íctara is bahnáquinat ítitan, Sirat yarsa cuécwataro. Yarsa ruhw̃átaro. \v 3 Baatán cahujinat ur ay bár yajác cahmí icar tew̃íc cuar, baat cat im eyta ur ay bár yajcaro. ¿Eyta yajca rabar Sirat ba cuécwajar síhw̃aqui? ¿Ba tanra eyta síhw̃aqui? ¿Eyta sihw̃a rabar eyta yajqui? \v 4 Sirat ba ac ay yajquíc cuar, ¿baatrá eyta yajquíc tamo síhw̃atiqui? Baat Sir tayar yajác ques Sirat cuécuti cuar ay yajcaro. Turti cuar obir yajcaro. Sirat eyta yajquíc cuaquir, ¿baat acsar ur ay baran echí yajquín síhw̃aqui? ¿Baat tanra eyta síhw̃aqui? Sirat récaji cuécuti rehcaro, ba ur ay bár yajquíc etayta acu. \v 5 Eyta cuar ba urá tehmótiro. Sir chihtá rahcti yajca rabar acsar acsar ur ay baran echí yajcaro. Eyta yajcayat Sir tec chícaro. Bíyinatan it cuar acsar ur ay bár yajcáyatan, cuecuc cab cucayat, Sirat éyinan cuít cuécwayqueyra. Cuecuc cab cucayat acat Sir imat uw bahnaquin quin ur ay bár yajác ques cuecun acu waquír chájacro. \p \v 6 Uwat bitara yajáctara, Sirat itro. Etar ay yajáctara, obir yajcáyqueyra. Cuat ay bár yajáctara, cuécwayqueyra. \v 7 Cahujinat sihw̃at, “Sirat asan im owár cara yehn áyata” síhw̃aro. “Sirat asan im owár itay beyata” síhw̃aro. “Cuacúr bur cut suw cut asan itay beyata,” síhw̃aro. Uw éyinat ur ay yajca rabar eyta síhw̃aro. Bíyinatan ur ay yajca rabar eyta síhw̃ayatan, Sir ima owár cuacúr itay beyáyqueyra. \v 8 Cuatán cahujinat imár támoa síhw̃aro. Eyta sihw̃ar étarwan Sir chihtá yajti ruhw̃uro. Yajti cuat ur ay bár etiti yajcaro. Bíyinatan eyta yajcayat, Sirat eyin cuécwayqueyra. Eyin ruhw̃áyqueyra. \v 9 Bíyinatan urá ay bár yajcayat, eyin abáy ruhw̃áyqueyra. Abáy cuécwayqueyra. Judíoin cat, judío bár bin cat im eyta cuécwayqueyra. \v 10 Cuatán bíyinatan ur ay yajcáyatan, éyinan ohbac ítayqueyra. Sirat eyin im owár carin yin áyayqueyra. Eyin ajcá ji chácayqueyra. Judíoin cat, judío bár bin cat eyta chácayqueyra. \v 11 Uchta síhw̃awi. Sirat urá istanác cuitar judíoin cat, judío bár bin cat im eyta cuécuro. Obir yajquíc cat urá istanác cuitar im eyta obir yajcaro. \p \v 12 Cahujín quin bachan chihtán ehcuti cuácayat, Sir tayar yajcaro. Eyinat bachan chihtán istiti rabar Sir tayar yajquíc etar cab oc icar téyqueyra. Cuatán biyin quínoan bachan chihtán ehcwayat, cati cuácayatan, eyin cat cab oc icar téyqueyra. Ehcuti tacat ehcujác tacat, cati cuácayat cab oc icar téyqueyra. \v 13 Uch síhw̃awi. Bachan chihtán cucajá cuitar rahcuí tecut Sir ub cahmor urá ay waájatro. Cuatán Sir ub cahmor ay waanra, ey chihtá caba yajcáyatan Sir ub cahmor ay waátaro. \v 14 Eyta cuácayat judío bár bin tamo síhw̃awi. Eyin quin bachan chihtán siw̃ti yajacro. Eyta cuar isat ítitan, judío bár binat imár urá cut ur ay bár yajquíc itro. Bachan chihtán eyin quin siw̃ti cuaquir Moisesat yajác eyta yajcaro. \v 15 Eyta yajc étarwan imár urá cut bitar yajcata bíntara ey itro. Ey urá sihw̃at, imarat ur ay bár yajác tamo sihw̃at, Sir táyatro. Imarat ur ay yajác tamo sihw̃at cat tayar bár síhw̃aro. Eyinat imár urá cutar itro. \v 16 Aját bahnaquin quin chihtá uch ehcuro. Cábara tinyat acat Jesucristo ajc cut Sirat uw urá istáyqueyra. Eyta istír uwat urá cut bitara síhw̃ajactara bahnác istáyqueyra. Eyta istír ur ay bár bin cab oc icar téyqueyra. \s1 Los judíos y la ley de Moisés \p \v 17 Ba cahujinat imár ójcoran wacaro: “Asan judío uwro,” wacaro. Ba eyta wáqueyinat bachan chihtán abir cuit Sir sasá yinjác síhw̃aro. Cahujín quino “asra Sir sasaro,” wacaro, baat cahujín quino. \v 18 Ba eyta wáqueyinat bachan chihtán abjacro. Abjac rehquít, Sir chihtá caba yajquíc síhw̃aro. Biyan ay bártara, biyan áytara, yarsa istíc síhw̃aro. \v 19 Ba tan sihw̃at, uwa istiti bin quin baat yarsa ehcúc síhw̃aro. Chihtá sinti bin quin baatán yarsa siw̃ic síhw̃aro. \v 20 Sasá quin chihtá yarsa ehcúc síhw̃aro. Cuayir yajquín quin ay yajc ayic síhw̃aro. Baatán uw eyta siw̃ic síhw̃aro. Bachan chihtán abir cuitar urán cuít rehquíc síhw̃aro. Bahnác caba yajquíc síhw̃aro. Ba urá eyta síhw̃aro. \v 21 Ba judío binat cahujín siw̃ro. Eyta siw̃ic cuaquir, ¿bitara rehquít behmát síntica? Uw quino “bes yajti jaw̃i” wacaro. Eyta waquíc cuaquir, ¿bitar rehquít bes yajca? \v 22 Bah judío binat uw quino wacaro: “Cahujín wiya besir yajti jaw̃i,” wacaro. Eyta waquíc cuaquir, ¿bitara rehquít uw wiya besir yajca? Baatán sirir órojoquey tamo, “restán abáy” sihw̃ar quehsuro. Eyta sehw̃ac cuaquir, ¿bitara rehquít ey ohnor bes yajca? \v 23 Baat behmár ojcor wacaro: “Isat bachan chihtán caba cájacro,” wacaro, behmár ojcor. Eyta cajac waquíc cuaquir, ¿bitara rehquít ey yajti auca? Eyta yajti cuácayat Sir ima ajcá bár bécaro. \v 24 Baat eyta yajc ojcor Sir carit cuitar úchicri wac bahjacro: “Ba oquís judío bár binat Sir ojcor ahsín tew̃ro.” Sir carit cuitar eyta wac bahjacro. \p \v 25 Ba judíoin umá cuicaro. Umá cuiquír car Moisés bachan chihtán cácayatan, ayro. Cuatán bachan chihtán cati ruhw̃ayat, umá cuayar cuicaro. Bah umá cuiti binan wanro. Bah Sir sasá batro, bachan chihtán cati cuácayat. \v 26 Etarwan umá cuiti bínatra Moisés bachan chihtán yajcáyatan, Sirat eyin itit, umá cuijaquin urán wanro. Sirat eyin itit, ima sasaro. Umá cuiti cuar, umá cuijáquinan wanro. \v 27 Umá cuiti binat bachan chihtán yajquíc etar ba judíoin cahm icar tew̃átaro. Baat bachan chihtán sinjac cuar baat éytara yájtiro. Umá cuijác cuar éytara yájtiro. Eyta yajti ques judío bár binat bah cahmí icar tew̃átaro. \v 28 Judío quéneyin úchtaro. Judío quéneyin ojcor wacayat ojc ey ojcori wátiro. Umá cuijác ojcori wátiro. \v 29 Cuatán ur ojcor wacaro. Urá cutar judío quéneyin rehcata binro. Bíyinatan ur ay bár yajquíc etí técayatan, éyinan Sir sasá quéneyro. Imár urá cuitar Sir ima tamo síhw̃ayat, judío quéneyin rehcátaro. Cuatán chihtá cuihsujaquey abyat, cabach batro. Biyin urá cutar judío quéneyin rehcayat, Sirat eyin ojcor ay tew̃áyqueyra. Uwat eyin ojcor ay tew̃ti tacat, Sirat ay tew̃áyqueyra. \c 3 \p \v 1 Eyta wacayat, uw tan sihw̃at, judíoin ojcor uch síhw̃ata óraro: “Sirat judíoin acu cat judío bár bin acu cat ayan owara yajacro,” síhw̃ata óraro. “Judíoin ac ayan cuitra yájtiro,” síhw̃ata óraro, uw tan síhw̃atra. “Uwat umá cuiquíc tacat, Sir eyin acura ayan cuitra yájtiro,” síhw̃ata óraro, uw tan síhw̃atra. \v 2 Eyta sihw̃ac cuar eyta cat batro. Uch síhw̃awi. Sirat judíoin ay obir yajacro. Sirat eyin ac ayan cuít yajacro. Récaji ima chihtá eyin quin ehcujacro. Tehmoti síhwayta acu ehcujacro. \v 3 Eyta ehcujác cuar judío cahujinat ey chihtá síhw̃ati wácajacro. Judío eyin ey chihtá wácajac cuar, Sitra tehmoti rehjecro. \v 4 Aját ba quin uní wacaro. Sir imát wac bahjác ey tehmó báreyra. Uw bahnáquinat sucuar tew̃ic tacat, Síratra urá istanác cuitar uní wacaro. Sir quin wajác Sir carit cuitar Davidat uchta cuihsú bahjacro: \q1 Bahnáquinat itit, bahat uní wacaro. Bahnáquinat bah urá wahítitan, bah tayar batro, cuihsú bahjacro, Sir ojcor. \p \v 5 Cahujín tan sihw̃at uchta síhw̃aro. Isat ur ay bár yajcayat, uwat Sir tamo Siran ayan cuít síhw̃aro. Siran ur ayan uw tahnác síhw̃ata síhw̃aro. Etarwan ur ay bár yajác ques Sirat cuécwajar bin cuecuc síhw̃aro. Aját uw tan sihw̃ac ojcor wacaro. \v 6 Uwat eyta sihw̃a cuar, eyta cat batro. Sirat isat tayar yajác ques cuécutira yájcajatro. Cuécwajar rehquír waquít, uw bahnaquin tayar yajác ques cuécwajatro. \v 7 Cahujín tan sihw̃at, imarat sucuar tew̃yat, uwat ítitan, Siran ayan cuitro. Sirat sucuar téw̃tiro. Eyta tew̃ti rehquít ur ayan uwa cuitro. Eyin tan sihw̃at imár chihtá cuít uwat Sir tamo ay sihw̃ac etar imarat sucuar tew̃jác ques Sirat cuécwajar síhw̃aro. Eyta sihw̃a cuar éyinat cuayir síhw̃aro. \v 8 Eyin tan sihw̃at, éyinat ur ay bár yajcata binro. Eytair báreyra ur ay bár yájtieyra uwat Sir tamo síhw̃ati chácata síhw̃aro. Uw imár tan sihw̃ar eyta tew̃ro. Cahujinat waquít, aját eyta wac bahjác wacaro. Eyinat eyta waquíc cuar, tew̃yat sinro. Ajatrá éytara wátiro. Eyta waquíc ques, Sirat eyin cuécwayqueyra. \s1 Todos somos culpables \p \v 9 Sirat judíoin at icar ima chihtá wijac étarwan Sir ub cahmor urá ay waajacra, síhw̃ati jaw̃i. Sir tayar batra, síhw̃ati jaw̃i. Aját récaji ba quin wajacro. Bahnaquin Sir tayar yajác, wajacro. Judíoinat cat, judío bár binat cat Sir tayar yajác wajacro. \v 10 Sir carit cuitar ey ojcor wacaro: \q1 Istiyati Sir ub cahmor ur ay bár yajti ita báreyra. Ubistiri batro. \v 11 Ur ay yajquíc cat úbistiyati síntiro. Bahnáquinat Sir chihtá yaj cun batro. \v 12 Bahnáquinat Sir chihtá yajti wácajacro. Cuis istiyati ur ay yajti bahnáquinat Sir tayar yajcaro. Istiyati ur ay yájtiro. Cuis istanati yájtiro. \v 13 Eyin téw̃queyan chein soncuar sícara restá waar éytaan wanro. Eyin cuw cutar uw cayar yajcaro. Eyinat téw̃queyan cumoroát cohr yar éytaro. \v 14 Eyinat ajc ahsín tew̃ro. Téw̃ajar bin tew̃ro. \v 15 Eyinat uwa yauwa rácatro. \v 16 Uw ruhw̃uro. Uw cuécuro. Eyinat uw ríoro. \v 17 Eyinan ohbac ítajatro. Tecuas yajquíc báhntiro. \v 18 Eyinan Sir ub cahmor ayú batro. Sir ajcá bár bécaro. \m Sir carit cuitar eyta wac bahjacro. \v 19 Isat itit, bachan chihtán judíoin acu wac bahjacro. Moisesat icúr wac bahjacan, éyinat rahcuayta acu wac bahjacro. Uw bahnaquin ajc sácayta acu eyta wac bahjacro. Cajc bahnác cutar uw bahnáquinat imarat Sir tayar yajác ey istayta acu eyta wac bahjacro. \v 20 Eyta chíhtara bachan chihtán sinir car uwat imár oquís tayar yajác istáyqueyra. Bachan chihtán yajquír cuitara Sir ub cahmor táyari bár waájatro. \s1 La salvación es por medio de la fe \p \v 21 Uw bahnaquin urá eyta cuácayat chihtá istiy bar ehcujacro, Sir tayar bár chácayta acu. Moisesat bachan chihtán récaji ehcujacro. Cuatán Sir tayar bár chaquic chihtá ajquitro. Ajquír cuar, Moisesat cat, úchicri Sir chihtá ehcúquinat cat im ey ojcor cat ehcujacro. \v 22 Chihtán úchtaro: Jesucristo chihtá caquir car Sir ub cahmor tayar bár waátaro. Bíyinatan “Jesucrístoat as síwata,” sihw̃ar ey chihtá cácayatan, éyinan tayar bár chácayqueyra. Judíoin cat, judío bár bin cat imár owara tayar bár chácayqueyra. \v 23 Owara binat Sir ub cahmor ur ay bár rehjecro. Etarwan Sir owár itay béyajar rehjéquinro. \v 24 Eyta béyajar tacat Sirat eyin racar rehquít eyin acu tayar bár chácaro. Sehnác rehquít eyta chácaro. Jesucrístoat éyinat ur ay bár tayar yajác tunjac chihtá cuitar Sirat sicor tayar bár chácaro. \v 25 Síratan Jesucrístoan uwat tayar yajác ques tunin acu chinín waquír chájacro. Jesucristo ab cuitar tunin waquír chájacro. Etar uwat Jesucristo chihtá cácayat, Sir ub cahmor tayar bár chácaro. Sirat récaji uwat tayar yajác ques cuécuti etchacro. Uwat tayar yajác Sirat itchacro. It cuaquir istiti bin eyta cuécuti yajacro. Eyta cuácayat Sir imát caba yajác ehcún acu Jesucristo uw cuitar tunin waquír chájacro. Uw cuitar chinín waquír chájacro. \v 26 Cuat ah rícara Sirat ima urá istanác cuitar yarsa yajcaro. Bíyinat Jesucristo chihtá cácayat Sirat tayar bár chácaro. Jesucristo chihtá cuitar tayar bár chácata bi chácaro. \p \v 27 Eyta cuácayat isat ijmár ojcor, “ayan bahnaquin cuitatro,” waquíc etátaro. Cahujín quin eyta waquíc etátaro. Isat Sir ub cahmor ay waan acura bachan chihtán yajquít cat caba yájcajatro. Eyta cuar Jesucristo ajc rahcuír cuitar Sir ub cahmor ay waátaro. Eyta bira isat ijmár ojcor ayan cuít tew̃ic ey etátaro. \v 28 Is bahnáquinat ítitan, uwat bachan chihtán yajquír cuitar Sir ub cahmor ay waájatro. Cuat Jesucristo chihtá rahcuír cuitatrun ur ay waacaro. Eyta bira isat ijmár ojcor ayan cuít tew̃ic etátaro. \v 29 Chihtá cuayar bi síhw̃ati jaw̃i. Sirat cajc uch cutar uw istir bini obir yájtiro. Judíoin istir bini obir yájtiro. Judío bár bin cat obir yajcaro. \v 30 Sitra istanacro. Istirum batro. Eyta cuácayat isat itit, judíoin tacat, judío bár bin tacat Sir imát bahnaquin obir yajcaro. Etarwan bíyinatan Jesucristo chihtá ráhcyatan, Sirat eyin ítitan, tayar batro. Judíoin tacat, judío bár bin tacat eyta ráhcyatan, Sirat tayar bár chácaro. Eyta cuácayat is judíoinat ijmár ojcor “ayan bahnaquin cuitatro,” wácajatro. \v 31 Isat Jesucristo chihtá cajac cuar bachan chihtán ajcá bár yehw̃ tétiro. Cuatán Jesucristo chihtá caquir cuitar isat waquít, bachan chihtán caba ehcujacro. \c 4 \s1 El ejemplo de Abraham \p \v 1 Acsar uch síhw̃awi, Abraham tamo, is cohtín tamo. Abraham eyat ima sibará sicar bin acsar acsar isan ima bomcar cohná bahjacro. \v 2 Abrahamat ima chihtá cuitatra ur ay yajaquir waquít, ima urá cutra Sir ub cahmar tayar bár chájaquir waquít, im ojcor “as ayan bahnaquin cuitatro,” wacata binro. Eyta cuara Sir ub cahmotra eyta bitách wácajatro. Etarwan tayar bár chájaquey, ima urá cuitari chátiro. \v 3 Sir carit úchicri wac bahjác cuitar Abraham ojcor wacaro. \q1 Abrahamat Sir chihtá uní quen rahjacro. Eyta rahjác etar Sirat ey ítitan, tayar batro. \p \v 4 Uch cat síhw̃awi. Uwat canar ruoyat ray tunro. Ray eyan rácari wítiro. Canar yajquíc tayar tunro. Eytaan wan uw ima urá cuitatra Sirat yajc ayquey caba yajcátair waquít, Sirat eyin túnata binro. Eyta yajcátair waquít, Sirat wíqueyan rácari witi rehcata binro. Tayar etar wícata binro, ey yajcátair waquít. \v 5 Eyta cuar bíyinat imár urá cuitatra Sirat yajc ayquey caba yajti cuaquir, Sir chihtá rahcyat Sirat eyin acu tayar bár chácaro. Sir ima chihtá bahnác yajti cuaquir, Sirat sehnác rehquít ima ub cahmar éyinan tayar bár chácaro. Imár tan sihw̃at, Sirat síwata sihw̃ac etar tayar bár chácaro. \v 6 Uchicri Israelin cara Davidat cat ey ojcor tew̃jacro. Uwat ima urá cuitar bachan chihtán yajti tacat, ey chihtá yajti cuaquir Sirat tayar bár chácaro, wacayat, ey ojcor tew̃jacro, Davidat. Uw eyan ohbac waquín ac Davidat uchta cuihsú bahjacro: \q1 \v 7 Biyat tayar yajacan Sirat sicor tayar bár chácayatan, ey uwan óhbacro. Biyat tayar yajacan Sirat tayar bár jácayatan, eyan óhbacro. \v 8 Bi quínoan Sirat “bahra tayar batro,” wacáyatan eyan ahniro. \p \v 9 Davidat judíoin umá cuijác bin istir ójcori wátiro. Acsar umá cuiti bin ojcor cat judío bár bin ojcor cat wacaro. Isat waquít, Abrahamat Sir chihtá rahjác etar Sirat tayar bár chájacro. \v 10 Anto umá cuiti cuácayat, tayar bár chájacro. Etar ey yahncút umá cuijacro. Umá cuijác étari Sir ub cahmar tayar bár chátiro. \v 11 Sirat Abraham quin umá cuic áyjacro. Abrahamat, Sir chihtá cajac ehcún acu Sirat ey quin umá cuic áyjacro. Cajac etar Sirat tayar bár chajac ehcún acu umá eyta cuic áyjacro. Anto umá cuiti cuat, Sir chihtá cácayat Sir ub cahmar tayar bár chájacro. Etarwan uwa umá cuiti cuaquir, Sir chihtá cácayatan, Sirat tayar bár chácaro. Sirat ima chihtá ráhcuiquin acu umá cuiti bin tacat, umá cuijác bin tacat, judío bár bin tacat, judíoin tacat, Abrahaman eyin ac tetír cohtír chaquin ac eyta yajacro. \v 12 Abrahama tetír cohtír umá cuiti bin istir acui batro. Umá cuijác bin acu cat cohtaró. Umá cuiquír cat Sir chihtá ráhcuiquin acu cat cohtaró. Abrahamat Sir chihtá rahcuír ria caquir eyta, bíyinatan Sir chihtá eyta cácayatan, eyin ácuan cohtaró. \s1 La promesa es cumplida por medio de la fe \p \v 13 Sirat Abraham quin ey bómcarin quin cajc wiquin wac bahjacro. Eyta cuar Abrahamat bachan chihtán yajác étari wiquin wátiro. Abrahamat Sirat wajaquey uní séhw̃ajac etar wiquin wac bahjacro. Abrahamat eyta séhw̃ajac etar Sirat im ub cahmar tayar bár chájacro. \v 14 Uch síhw̃awi. Síratan récaji cajcan racar wiquin wajacro. Eyta chihtara bachan chihtán yajquíc tehmár cajc wiquir waquít, Sirat racar wiquin icúr acui wácajar binro. Uwat Sirat wajaquey bitani uní síhw̃ajar binro, eyta yajquíc tehmár wiquir waquít. \v 15 Cuatán bachan chihtán sinic cuar, ey bach auyata, cuít cuécwayqueyra. Eyta cuar bach bár cuácayat, bi aúwajatro. \p \v 16 Etarwan Sirat tew̃jaquey tamo uní quen sihw̃ac etar Sirat racar wícayqueyra. Imát wiquin wac bahjacan racar wícayqueyra. Sirat Abraham bomcarin bahnaquin acu eyta tehmoti wiquin wac bahjacro. Bíyinat bachan chihtán cuitar Sir chihtá uní síhw̃ayatan, eyin acu cat wiquin wac bahjacro. Acsar cat bíyinat Abrahamat Sir chihtá uní sehw̃ar eyta síhw̃ayatan, eyin acu cat wiquin wac bahjacro. Bíyinatan eyta Sir chihtá uní síhw̃ayatan eyin ácuan, is bahnaquin ácuan Abrahaman cohtaró. \v 17 Sirat carit cuitar Abraham ojcor wajacro: “Bahan aját uw ajquír bin acu, ajquír bin acu, uw bahnaquin acu cohtá chájacro.” Etar Sir ub cahmar Abraham is cohtaró. Sir tamo Abrahamat séhw̃ajacro. Síratan sácajaquin sicor estají yin áyquibro. Eyat icúr bi bár sícara bin icúr bi yajcaro. \p \v 18 Sirat Abraham quin récaji wajacro: “Ba bomcar cuacúr abá sar ub ric eyta cháquinro,” wajacro. Abrahamat itit, iman werjayán tahnác chinro. Etar sasá cóhnajar séhw̃ajacro. Eyta cuar Sirat wajaquey tamo uní séhw̃ajacro. “Iman uw ajquír bin acu, ajquír bin acu, uw bahnaquin acu Sir chihtá cuitar cohtá chácata,” séhw̃ajacro, Abrahamat. \v 19 Abrahamat sasá cohn cat ima sibará ítitan, chéinan wanro. Bara ciencuano. Ima wiya Sáraat cat sasá cohn cat chaucan tahnacro. Eyta cuar, Sir chihtá tamo uní quen séhw̃ajacro. \v 20 “Sirat wac bahjacan, eyat wácatiro. Sirat as cayar yájtiro,” séhw̃ajacro. Cuatán Sir tamora cuít séhw̃ajacro. Sehw̃a rabar Sir ojcor ay tew̃jacro. “Sirat uní tew̃ic” séhw̃ajacro. \v 21 “Sir imát yajquín wac bahjacan Sirat caba yajcata,” séhw̃ajacro. Chiht istiy séhw̃ati im ey ojcor séhw̃ajacro. \v 22 Eyat Sir tamo eyta séhw̃ayat, Sir tayar yajác tayar bár chájacro. \p \v 23 “Tayar bár” wacayat, ey istir bin cuitari waquín ac cuihsútiro. \v 24 Sirat ey cuitar chi, is cuitar chi waquín acu eyta cuihsujacro. Is tac icar bin bíyinatan Sir chihtá tamo uní quen síhw̃ayat eyin cuitar cat wacáyqueyra. Sir im eyat is Cara Jesucrístoan sácajaquin tac ícara bin sicor yehn áyjacro. \v 25 Jesucrístoan isat tayar yajác tunin ac yaujacro. Etar isan Sir ub cahmor tayar bár chaquin acu sicor estají yehnjacro. \c 5 \s1 El resultado de ser aceptados como justos \p \v 1 Isat Sir chihtá rahcyat isan tayar bár chájacro. Eyta chajac etar Sir jor ténajacro. Jesucristo chihtá cuitar ohbac ténajacro. \v 2 Jesucristo chihtá isat rahjác etar isat tayar yajác tayar bár chájacro. Eyta chácayat ey chihtá cuitar is ohbac itro. Ahra ohbac cuácayat, yahncutra Sirat is quin ima jor carin yin áyayqueyra. Eyta yiníc acor isan ahní itro. \v 3 Acsar cat is ruhw̃uyat isan ahní itro. Isat ítitan, uwat is ruhw̃uyat isat Sir chihtá wácati itin ac cuít sinro. \v 4 Etar wácati ityat, Sirat is ítitan, urá tehmótiro. Is urá tehmoti rehquít isan ey jor beyin acor itro. \v 5 Etar isat ítitan, eyat is cayar yajti uní beyáyqueyra. Sirat ima Ajcan Cámuran Ey is ur icar wícaro. Eyta wícayat, eyat is siw̃ro. Eyta siw̃yat, isat ítitan, Sirat is sehnacan cuitro. Etarwan is cayar yajti beyáyqueyra. \p \v 6 Récajian ijmár chihtá cuitar isat tayar yajác bitách túnajar rehjecro. Ijmár urá cut bitách túnajatro. Eyta cuaquir caba cucayat, Jesucrístoat isat tayar yajác tunin chinjacro. Isat Sir tamo síhw̃ati cuar is cuitar tayar tunin chinjacro. \v 7 Uch síhw̃awi: Ur istán bin ser istiyát siwin yehnyat, cahujinat síuquib yauwin ahnwata óraro. Eyta ahnwayat ur istán bin síuti waca teta óraro. Cuatán uw ur ay binra siwin acu cahujinat wácati síwata óraro. Síuquib ima yauwata tacat, ur ay bi eyra síwata óraro. \v 8 Cuatán isan ur ay bár tacat Jesucrístoat is siwin acu ima chihtá cuitar chinjacro. Etarwan Sirat is sehnacan toro. \p \v 9 Jesucrístoat isat tayar yajác tunin acu chinjacro. Eyta yajác etar isat itit, ey chihtá cuitar Sirat cuecuc cahmar is síwayqueyra. \v 10 Isa Sira ac quehsí bin cuar, Sir wacját sicor tena áyjacro. Eya chinír cuitar is quin iw̃o áyjacro. Etarwan sicor yehnjác rehquít is bar síwayqueyra. \v 11 Eyta cuácayat isan Jesucristo chihtá cuitar Sir ac ahní rehcaro. Jesucristo is quin iw̃o ayir cat ahní rehcaro. \s1 Adán y Cristo \p \v 12 Eyta cuácayat uch síhw̃awi: cajc uch cutar récaji cuis istir biyat tayar yajacro. Adanat tayar yajacro. Eyat tayar yajác rehquít yarjacro. Etar ey yarir eyta bahnáquinan im eyta sácaro. Bahnáquinat ur ay bár yajác rehquít sácaro. \v 13 Anto Moisesat bachan chihtán ehcuti cuat echí, uwat ur ay bár yajacro. Cuat uwat ítitan, bachan chihtán bár cuácayat, bi auquir báreyra, bi quesi cuécwajatro. \v 14 Bi ques cuécwajar cuar, bahnaquin sácajacro. Adán itchac cab acat cuar Moisés itchac cab acat tas, biyin yinjáctara bahnaquin sácajacro. Adanat Sir imát wajác ria cati ruhw̃ujác rehquít yarjacro. Eyta cuar cahujinat tayar ajquír bi yajác cuar, ey ques sácajacro. \p Adán chihtá cuitar bahnaquin tayar ji chaquir eyta, Jesucristo yehnata bi chihtá cuitar cat uw bahnaquin tayar bár chácata chájacro. \v 15 Cuat Adanat tayar yajaquey cat ajquitro. Yahncút bi Jesucrístoat yajaquey cat ajquitro. Adán istir biyat tayar yajác etar ricán to bin sácajacro. Cuat Jesucrístoat yajquíc eyrun Adanat yajaquey cuitro. Ey istir biyat ricán to binat tayar yajác sicor tayar bár chájacro. Sirat uw sehnác rehquít eyta chájacro. \v 16 Sirat uw acu yajquey cat ajquitro. Cuis istán biyat tayar yajaquey cat ajquitro. Táyaran icar istán yajcayat ques, Sirat uw bahnaquin sac áyjacro. Cuat tayar bucoy bucoy yajquíc cuaquir, Sirat ima chihtá wíjacro. Ey chihtá cuitar sicor tayar bár chájacro. \v 17 Récaji ser istán biyat tayar yajacro. Adanat tayar yajacro. Eyta tayar yajác etar uw bahnaquin sácaro. Eyta cuar Sirat yájquiqueyra Adanat yajaquey cuitro. Sirat biyin sehnác etar racar obir yajcayat, éyinan ser istán ey chihtá cuitar, Jesucristo chihtá cuitar Sir jor cuacúr ítayqueyra. Eyinat tayar yajác tayar bár chácayatan, Sir jor ítayqueyra. \p \v 18 Táyaran icar istán Adanat yajcayat, bahnaquin ur ay bár rehjecro. Ur ay bár rehcayat bahnaquin sácata waquír chájacro. Cuatán chihtá ay biyan icar istán Jesucrístoat yajác cuitar uw bahnaquin tayar bár chácataro. Eyta chácayat cuacúr Sir jor ítataro. \v 19 Ser istán bi Adanat Sir ria cati ruhw̃ujác etar bahnáquinan urá ay bár rehjecro. Im eyta cat ser istán bi Jesucrístoat Sir chihtá caba yajác etar, ricán to binan tayar bár chácayqueyra. \p \v 20 Adán chihtá cuitar bahnaquin tayar ji waacayat, ítchareht yájcajareht bachan chihtán wíjacro. Uw imarat urá ay bár yajác chihtá cuít istayta acu wíjacro. Ey chihtá cuitar uwat imarat tayar yajác chihtá cuít itro. Etar uwat imarat tayar yajác cuít ityat, Sirat cat eyin sehnacan cuít rehquít táyaran caban túnjacro. \v 21 Récaji táyarat uwa sácata rehjecro. Cuatán ahra Sirat uw sehnacan cuít rehcaro. Eyta sehnác rehquít uw cuitar tayar bár chaquir cat, ohbac etiti it áyayqueyra. Is Cara Jesucristo chihtá cuitar eyta it áyayqueyra. Etarwan Sirat uw sehnacan cuít rehjecro. \c 6 \s1 Muertos respecto al pecado pero vivos en Cristo \p \v 1 Sirat uw sehnacan cuitro. Sehnacan cuít etar cahujinat síhw̃ata óraro, “Isat tayar acsar acsar yajcayat, Sirat is sehnacan acsar umás cuít chácayqueyra,” síhw̃ata oraro. “Eyta bira Sirat is sehnacan acsar acsar umás cuít chácayta acu ur ay bár sinjac acsar etiti yajcátaro,” síhw̃ata óraro. Cahujín tan sihw̃at éytaro. \v 2 Eyta sihw̃ac cuar eyta cat batro. Isat urá ay bár yajcata sihw̃ac cuar isan sácajaquinan wanro. Sácajaquinat ur ay bár yajquíc etír eyta is catum éytaan wan chácataro. Eyta bira isat urá ay bár yajquíc etátaro. \v 3 Baat sinjac ey bucoy síhw̃awi. Biyin Jesucristo ajc cut rih sar siw̃yatan ey owáraro. Jesucristo chinjác eyta is cat chinjacan wanro. \v 4 Ey chinír ruhcuír eyta is cat éytaan wanro, ey ajc cut rih sar siw̃yatra. Jesucristo chein ruhcuír, sicor estají yehnjacro. Sir ima Tet ima urá cuít bi cuitar ey yehn áyjacro. Jesucristo sicor yehnár eyta is catum sicor yinjacan wanro, urá ay yajquín acu. Eyta bira isat ur ay bár yajquíc etátaro. \p \v 5 Jesucristo chinír eyta is cat sácajaquinan wanro. Ey urán wan rehquín acu sácajaquinan wanro. Eyta cuácayat, ey urán wan rehquít, is cat sicor estají yinátaro. Ey yehnár eyta is cat sicor eyta yinátaro. \v 6 Uch síhw̃awi. Isat récaji ur ay bár yajca racar rehquíc sicor bar etchacro. Jesucristo cárucui icar quejéc etar isat ur ay bár yajca racar rehquíc etchacro. Isat ur ay bár yajti acu, ay bár yajca racar isoti acu eyta chinjacro. \v 7 Biyin sácayatan, éyinatan acsar ur ay bár yajca báreyra. Eyta cuácayat is cat sácajacan wan chaquin acu, ur ay bár yajti acu, Jesucristo chinjacro. \p \v 8 Isat sihw̃at, Jesucristo chinír eyta isan eyta sácajaquinan wan rehquít, isan Jesucristo urán wan chácayqueyra. \v 9 Etar uch cat síhw̃awi. Jesucristo chinír sicor estají yehnjacro. Eya búcoyra yárajatro. Búcoyra chínajatro. Yarti estají ítayqueyra. \v 10 Jesucristo chinjác ojcor wacayat, ey chinjác rehquít, isat tayar yajác bahnác túnjacro. Icar istán caba túnjacro. Etar ahra sicor yehnár Sir jor estají itro. \v 11 Eyta cuácayat baan uchta chaw̃i. Baat ur ay bár yajc cun rehcayat, baan sácajaquin eyta chaw̃i. Ur ay bár yajti acu eyta chaw̃i. Cuatán Sir tamo sihw̃an acu estají bin ur eyta chaw̃i, Jesucristo chihtá cuitar urán bow̃an cuít chaw̃i. \p \v 12 Ba sibár uchta anto yarti cuat, ba ur ay bár yajca racar rehcaro. Cuatán ur ay bár yajca racar rehc cuar bachuwi. \v 13 Ba ur ay bár yajca racar aw̃í rehc tacat, urá ay bár yajquíc sinti jaw̃i. Cuat ba urá Sir icar chaw̃i. Sirat ba sácajaquinir cuat sicor estají it áyjacro. Eyta cuácayat Sir chihtá yajquín acu ba urá ey icar chaw̃i. Ba ajc chi sibár chi ey at icar wiw̃i, ur ay yajquíc sinin acu. \v 14 Ba bachan chihtá cuitar ítitiro. Cuat Sirat ba racar rehcayat, ur ay yajcáyqueyra. Baat ur ay bár yajca racar rehti ac waquír chájacro. Eyta bira ur ay bár yajquíc sinti jaw̃i. \s1 No hay que seguir pecando \p \v 15 Eyta wacayat, cahujinat sihw̃at, isat ur ay bár yajcayat bitarach batro. Bachan chihtán bar wácajacro, síhw̃aro. Sirat is racar obir yajác chihtá cuitar itro. Eyta bira isat ur ay bár yajcayat bitarach batro. Cahujín tanra eyta síhw̃aro. Eyta sihw̃ac ey urá bár binat sihw̃ar eyta síhw̃aro. \v 16 Uch síhw̃awi. Ba bi chihtá cuitar ítictara, eyan ba cayibro. Ba ac patronro. Baat ur ay bár yajquíctara, Satanás ba cayibro. Ba patronro. Eyta yajquíc rehquít bar sácayqueyra. Cuat Sir chihtá cuitar ítictara, tayar bár rehcáyqueyra. \v 17 Récaji ba acu Satanás cayíb rehjéc tacat, ahra Sir chihtá bar cájacro. Caquir urá istán cuitar yajcáy yinjacro. \v 18 Ba ac Satanás cayíb rehjéc tacat, bar síujacro. Síuyat ur ay yajca racar isóc rehquít eyta yajcáy ocuajacro. Eyta cuácayat, aját Sir quin “oquéy” wacaro. \v 19 Baat orac rahcuayta acu aját ba quin tew̃ro. Eytair báreyra baat ráhcuajar óraro. Baat récaji it cuaquir ur ay bár bachuti yajacro. Eyta yajquír car Sir tayar acsar bucoy bucoy yajacro. Cuatán ahra ur istán cuitar ur ay yajquíc sinwi. Siran ba acu cayíb chaquin acu eyta sinwi. \p \v 20 Récaji ur ay bár icar ityat, behmár tanra ur ay yajc cun bár rehjecro. \v 21 Ba ur ay bár ityat icúr acui batro. Ahra eyta yajác tamo sihw̃ar baan uw cahmar ehurán abayro. Ur ay bár yajquíc táyarat sácataro. \v 22 Cuatán Satanás at icar bin ba bar síujacro. Síuyat baat ur ay bár yajquíc etchacro. Etír Sir chihtá cuitar itro. Sir chihtá cuitar itic etar Sirat imáy chácaro. Ey chihtá cuitar ur ay yajcaro. Etar semar ey jor cuacúr itay beyáyqueyra. \v 23 Isat ur ay bár yajquíc tehmár sácayqueyra. Cuat Sirat is sehnác rehquít, táyara chiti ima jor cuacúr bur cut suw cut itay beyáyqueyra. Cara Jesucrístoat isat tayar yajaquey tunjac etar, cuacúr itay beyáyqueyra. \c 7 \s1 Un ejemplo tomado del matrimonio \p \v 1 Rábinu, ba cohtín chihtá sínjaquin quin uch wacaro. Uch síhw̃awi. Uwan cohtín chihtá cuitar ítictara, éyinat sihw̃at, imár sacac ocso tas ey chihtá cuitara ítata binro. Cuat isat ítitan, saca waaneyra acsar ey chihtá cuitar ítitiro. \v 2 Baat sinin acu aját uch waquinro. Serat wiya yehw̃yat ra jor ítataro, cohtín chihtá cuitar. Cuat ra ey chínyatra, sera istiy jor chaca rácartara bitarach batro. \v 3 Ra anto chinti cuácayat, sera istiy jor chácajar binro. Cuat ser istiy jor chácyeyra, wiw̃ ey ojcor “isarib,” wacátaro. “Eyta yájcajar bin yajcaro,” wacátaro. Cuat ra chinyat, ser istiy jor chácayatra, cohtín chihtá ruhw̃útiro. \v 4 Eytaan wan baat bachan chihtán yajcata sihw̃ac cuar, baan sácajaquinan wanro. Jesucristo sibár chinír cuitar ba cat ey jor sácajaquinan wanro. Bachan chihtán acsar yajquín ácuan sácajaquinan wanro. Baan Jesucristo acu chiwa yinín acu bachan chihtán yajquín acura sácajaquinan wanro. Chein tac icar bin estají yehnjaquey chiwa yinín acu sácajaquinan wanro. Isat Sir acu caba yajquín acu ey chiwa rehcátaro. \v 5 Récaji isat bítara útara ur ay bár yajca rácartara eyta yajca rabar ítchacro. Eyta ita rabar bachan chihtán yajcayat owár, ur ay bár yajca rácaran cuít rehjecro. Etar táyaran cuít yajacro, ijmár chihtá cuitar. Eyta tayar yajác rehquít bar sácataro. \v 6 Bachan chihtát is cuácata yajác cuar, ahra ey yajquín acura is sácajaquinan wanro. Eyta cuácayat, bachan chihtán úchicrias cuihsú bahjác cuitar ítata bini batro. Cuat Sirat ima Ajcan Camur Ey is urá icar wíjacro. Ey chihtá cuitar isat Sir chihtá yajcaro. \s1 El pecado que está en mí \p \v 7 Eyta wacayat, cahujinat sihw̃at, bachan chihtán ay bár biro. Eyta sihw̃a cuar eyta cat batro. Ey ojcor uch síhw̃awi. Aját bachan chihtán síntiir waquít, biyan Sir táyartara, biyan Sir tayar bártara, aját ístajar binro. Bachan chihtán cuitara “Cahujinay ey racar isoti jaw̃i,” wátiir waquít, cahujinay racar istiti rabar isojóc óraro. Tayar bár sehw̃ar istiti isojóc óraro. \v 8 Aját bachan chihtán it cuar cahujinay rácaran cuít isoro. As urá ay bár rehquít eyta isoro. Récaji bachan chihtán síntiir waquít, ur ay bár yajca rácara táhnaqui ísojor binro. \v 9 Bachan chihtán anto sinti cuat aját ur ay bár yajc tacat istítiro. Etar bachan chihtán sínyatra ajmarát ur ay bár yajquíc tayar itchacro. \v 10 Ur ay bár yajquíc ques icar as chinín ac chájaquinro. Sir ub cahmor as ohbac itin ac bach yajquín sehw̃at cat caba yájcajar rehjecro. Caba yajti ques as chinín ac chájaquinro. \v 11 As ur ay bár rehquít cuayir séhw̃ajacro. Aját bachan chihtán cuitar ohbac ítata séhw̃ajacro. Eyta cuar eyta cat batro. Ur ay bár yajác táyarat as chinín ac chájaquinro. \v 12 Etarwan bachan chihtán ayan cuít binro. Icúr yajc áyatan, eyan ayan cuitro. Chihtá eyan uniro. Tayar yajc áytiro. \p \v 13 Etar cahujinat waquít, chihtá ay bi sinjac etar bar chinín ac chájaquinro. Eyta tew̃yat cuayar tew̃ro. Chihtá ay bi sinjac étari uw chinátai batro. Cuat urá ay bár yajác etar chinín ac chácaro. Chihtá ey cuitar ajmarát ítitan, Sir tayar yajacro. Isat ijmár táyaran abáy yajác istayta acu chihtá ey wiquir chájacro. \v 14 Isat ítitan, bachan chihtá Sir Ajcan Cámuran Eyat wíjacro. Eyta cuar asra cajc uch cutar binro. Ur ay bár yájquibro. \v 15 Aját bitara rehquít eyta yájctara istítiro. Ajmár ur icar ay yajc cun cuar eyta cat yájtiro. Cuat ur ay bár yajc cun bár cuar eyta ay bár yajcaro. \v 16 Ur istiy cuitar eyta yajc cun bár cuar eyta yajcaro. Cuatán as ur cuitar bachan chihtá cuitatra it cunro. Chihtá ey ay sehw̃ar ey cuitar it cunro. \v 17 Etarwan ur istiy cuitatra eyta yájtiro. As bitara útara ur ay bár yajca racar rehcayat eyta yajcaro. \v 18 Aját ítitan, ajmár chihtá cuitar urán ayra caba yajca báreyra, ajmár ur istiy sihw̃a cuitar. As urá cuitatra ur ay itin sehw̃ac cuar eyta cat ítitiro. \v 19 Urá cuitar chihtá ay yajc cun cuar yájtiro. Cuat chihtá ay bár bin yajc cun bár cuar aját ey yajcaro. \v 20 Etarwan bitara útara yajc cun bár bi yajquíc étarwan ajmár urá cuitari yájtiro. Cuat as ur istiy cuitar ur ay bár yajca racar rehquít yajcaro. \p \v 21 Eyta cuácayat aját ítitan, aját ur ay yajquín sehw̃at cat yájtiro. Cuat ur istiy cut ur ay bár yajca racar rehquít ay yájtiro. \v 22 Ajmár urá cuitar Sir chihtá yajca rácatro. \v 23 Ajmár urá cut eyta yajca racar cuaquir as icar urá bucáy binan wanro. Ur istiy cutar aját ur ay bár yajca rácatro. As urá eyta sehw̃ac rehquít, ur ay yájcajar rehcaro. \v 24 Eyta cuácayat ajmár itit, cuayan wanro. As tan icar ur istiy cut ur ay bár yajca racar aw̃úr yar ey bíyati cuícajatro. Ajmarát tayar yajquín yehnyat, bíyati síwajatro. \v 25 Bíyati cuícajar ey, rehratí síwajar ey Jesucrístoatrun bar síwataro. Eyat cuicátaro. Eyta cuácayat aját Sir quin “oquéy” waquinro. Etarwan ajmár urá icar Sir chihtá yajca rácatro. Cuatán ur istiy cut chihtá ay bár bi yajca rácatro. \c 8 \s1 La vida que es por el Espíritu de Dios \p \v 1 Etarwan bíyinatan Jesucristo ajca ráhcyatan, éyinan Sira tayar yajác ques cuecwa báreyra. Rahcuíc etar éyinan ur istiy cuitar ur ay bár yajca racar cuaquir ur ay bár yájtiro. Cuatán Sir Ajcan Cámuran Ey chihtá cuitar itro. \v 2 Uch síhw̃awi. Isat Jesucristo ajca ráhcyatan Sir Ajcan Cámuran Eyat is quin ohbac it ayro. Ur ay bár yajquín sihw̃a áytiro. Ur ay bár yajquín sihw̃a ayti rehquít isan sácati itro. \v 3 Récaji uwat bachan chihtá caba yájcajar rehjecro. Ur istiy cut ur ay bár yajca racar rehquít caba yájcajar rehjecro. Etar bachan chihtán ey yajquír cuitar tayar yajquíc étajatro. Ur istiy cut ur ay bár yajca racar rehquít eyta étajatro. Cuat Sirat ima wacjá áyjacro. Is uw sibarán wan yehn áyjacro. Eya is sibarán wan cuar uwat tayar yajác tunin acu yau áyjacro. Eyta yauyat, uwat urá ay bár yajquíc etátaro. Ey chinjác etar, uwat ur ay bár yajquíc et cúntara, bar etátaro. \v 4 Is cahujinat ur istiy cut ur ay bár yajca racar rehquíc cuar urá ay bár icar áytiro. Cuatán Sir Ajcan Cámuran Eya chihtá cuitar itro. Eyta ítyatan, urá ay bár yajquíc etátaro. Eyta etír cuitar, bachan chihtán caba yajcaro. \p \v 5 Cahujinat imár urá cut ur ay bár yajca racar rehquít ur ay bár yajcaro. Eyinan ur ay bár icar ayjac etar eyta yajcaro. Ur ay bár yajquín sihw̃ac etar yajcaro. Cuat bíyinan Sir Ajcan Cámuran Ey chihtá cuitar ítyatan, eyin urán Sir ima Ajcan Cámuran ey ícara bar chájacro. \v 6 Bíyinan urá ay bár icar áyiyatan, éyinan sácayqueyra. Cuatán bíyinan Sir Ajcan Cámuran Ey chihtá cuitar ítyatan, éyinan Sir jor cuacúr ítayqueyra. Sir jor ohbac ténayqueyra. \v 7 Bíyinan imár urá cut ur ay bár yajca racar rehcayat, ur ay bár icar áyiyat, éyinan Sir jor tena báreyra. Rahcuí cat Sir chihtá rahcua báreyra. Ur ay bár icar ayjac etar ráhcuajatro. \v 8 Bíyinan imár urá cut ur ay bár icar áyiyat, eyin ácuan Sira ahní chácajatro. \p \v 9 Cuat baara ur ay bár icar áytiro. Sir Ajcan Cámuran Ey chihtá cuitar itro. Ba urá icar Sir Ajcan Cámuran Ey chajac rehquít ey chihtá cuitar itro. Biyin ur icar Jesucristo Ajcan Cámuran Ey chati rehcáyatra, éyinra Jesucristo owár bini batro. Ey chíwai batro. \v 10 Cuat ba urá Jesucristo icar chácayat, ba estají rehcaro. Sir tayar yajác ques ba sibár sácata tacat, ba ajcan estají rehcaro. Jesucrístoat ba cuitar caba yajác etar ba ajca estají itro. \v 11 Sir im Ajcan Cámuran Ey ba ur icar etar Sirat ba sicor estají yin áyata síhw̃ataro. Sirat Jesucristo sicor estají yehn áyjacro. Eyat Jesucristo yehn ayir eyta im Ajcan Cámuran Ey chihtá cuitar ba sibár cat sicor eyta yin áyayqueyra. Ima Ajcan Cámuran Ey ba urá icar chajac rehquít sicor yin áyata síhw̃ataro. \p \v 12 Eyta cuácayat, rábinu, isan ur ay bár icar ayin acui batro. Isan urá ay bár yajquín acui batro. \v 13 Ur ay bár icar áyeyra bar sácayqueyra. Cuat Sir Ajcan Cámuran Ey chihtá cuitar ur ay bár yajquíc etín acu chájacro. Eyta yajquíc etyat Sir jor cuacúr ítayqueyra. \v 14 Bíyinan Ajcan Cámuran Ey chihtá cuitar ítyatan, éyinan Sir sasaro. \v 15 Ba urá icar Ajcan Cámuran Ey chácayat, ba ayú réhtiro. Cacumát ay bár yajquír, ima patrón cahm ay wíniro. Cuat baara Sir cahmar etach batro. Sir cahmar ba ey sasaro. Baatán ey quin “tetú” wacaro. \v 16 Ima Ajcan Cámuran Eyat is urá icar chihtá wícaro. Is quin “baan Sir sasaro,” wacaro. \v 17 Isan Sir ima sasá etar Sirat is quin wícata ey wícayqueyra. Jesucristo quin wiquir eyta, is quino cat eyta wícayqueyra. \p Jesucristo ruhw̃ujác eyta is cat eyta ruhw̃ata óraro. Eyta ruhw̃ayat is cat carin yin áyayqueyra. Jesucristo cara yehnár eyta is cat ey jor eyta yin áyayqueyra. Eyta yinyat uwat is tamo ay síhw̃ayqueyra. \p \v 18 Ah uch cutar is ruhw̃uro. Eyta cuar yahncút isan carin yin áyayqueyra. Yahncút carin yinata síhw̃atra, ah uch cutar ruhw̃úc cuar bitarach batro. \v 19-20 Sirat bita chájactara bówaran, rirarán, rihan, ruwan, bahnacan anto bahnác óraqui batro. Anto Sir sasá carin yíntieyra orac chácajatro. Eyta cuácayat orac rehquín ac bówaran, rirarán, rihan, ruwan, bahnacan Sir sasá carin yiníc acor itro. Sirat chájacan bówaran, rirarán, rihan, ruwan, bahnacan óraqui batro. Oraqui bár cuar imár chihtá cuitari batro. Cuat Sir chihtá cuitar eyta rehquín chájacro. Uwat ur ay bár yajác etar Sirat eyta rehquín acu waquír chájacro. Chájareht sicor orac chaquin sehw̃ar eyta rehquín acu chájacro. \v 21 Icuran, biyan, bówaran, rirarán, rihan, ruwan yarata bi, ohnata bi, sicor yárajar bi, óhnajar bi orac chácayqueyra. Sir sasá Sir jor carin yinyat, orac chácata eyta icúr bi cat, bowar cat, ruwa cat eyta chácayqueyra. \p \v 22 Isat ítitan, áhajira icuran biyan, bówaran, ruwan, bahnacan óraqui batro. Ab ojc cut sasá yehnín cab cucayat cuaquir eyta, bowar cat, ruwa cat, bahnác cat eyta cuácaro. \v 23 Is catum eyta cuácaro. Is ur icar Sirat récaji ima Ajcan Cámuran Ey chajac cuar eyta cuácaro. Is ur icar ima Ajcan Cámuran Ey chajac étarwan isat uchta síhw̃aro. Sirat isan ima sasá chácata síhw̃aro. Is cuitar tayar tunyat, isan sibará ji cuacúr beyata síhw̃aro. Cuat anto is beti cuat is catum óraqui batro. Cuat cuacúr beya rácarat is sácaro. \v 24 Is ur icar sihw̃at, Sir imát yajquín wajaquey sicor cat imát tehmoti yajcáyqueyra. Isat eyta síhw̃ayat Sirat siwin wajacro. Eyta sihw̃ar, eyta is bequic acor itro. “Bequic acor itro,” wacayat, bi ojcor wáctara aját ey ehcunro. Uwat bar itchác ójcori wátiro. Bejequir waquít bar itchaquir waquít ey acor icúr acui ítajar binro. \v 25 Cuat ísatra anto istiti cuat síhw̃aro: “Sirat is beyata,” síhw̃aro. Eyta sihw̃ar, isan eyta bequic acor séoti itro. \p \v 26 Isan eyta cuac cuar, Sir Ajcan Cámuran Eyat is cuitar conro. Is urá bár etar is cuitar conro. Isat Sir ojcor conic síntiro. Icúr chiátatara isat istítiro. Eyta cuácayat, Sir Ajcan Cámuran Eyat is cuitar Sir ojcor conro. Uwat ima ajc cutar Sir quin caba téw̃ajar etar eyat is cuitar conro. \v 27 Eyta conyat, Sirat rahcro. Síratan Ajcan Cámuran Eyat urá cut séhw̃aquey itro. Isat urá cut síhw̃aquey cat itro. Ititan, Sir Ajcan Cámuran Eyat Sir sasá cuitar conro. Sir im chihtá cuitar eyta conro. Eyta conyat rahcro. \s1 Más que victoriosos \p \v 28 Isat ítitan, bíyinatan Sir sehnác jácayatan, bíyinan Sir chihtá yajquín ac chiwa yínyatan, Sir urá cut eyin acu bahnác ay waátaro. Eyin acam bítara utar rehcata cuar Sirat eyin acu bahnác ay wa áyayqueyra. \v 29 Sirat anto cabar cuanti echí itchacro. Bíyinatan ey chihtá yahncút rahcuátatara itchacro. Eyta istír rahcuata éyinan ima wacjá urán wan rehquín acu waquír chájacro. Ima quesmát urán wan rehquín acu waquír chájacro. Eyta rehcayat ey quesmát tanín chiwan to chácataro. \v 30 Wacj urán wan rehquín waquír car, eyin eyta yin áyjacro. Eyta yinyat éyinat tayar yajác tayar bár chájacro. Eyta chaquir car eyin carin yin ayin wac bahjacro. Etarwan Sirat imáy eyin cuitar wacáyqueyra, ohbac ítayta acu. \p \v 31-32 Eyta cuácayat uch síhw̃awi. Sirat is acu ay yajcaro. Eyat is tamo sehw̃ar ima wacjá síutiro. Síuti cuat is bahnaquin cuitar tayar tunin ac ima wacjá yauwin acu ajc waajacro. Eyta yauwin acu ajc waajác étarwan acsar is quin ay bi es yajti icúr bi wícayqueyra. Eyta chihtara, uwat is quehsí rehcayat, is ruhw̃uyat, bitarach batro. \v 33 Sirat ima sasá cajac eyin acu tayar bár chájacro. Tayar bár chajac etar rehratí is cahmí icar téw̃ajatro. \v 34 Isat Sir tayar yajaquey Jesucrístoat tunin chinjacro. Chinír sicor yehnjacro. Yehnár Sir owár itro. Sir owár Jesusan uw cáraro. Erar ita rabar Sir cac cahm is cuitar wacaro. Is cuitar eyta wacayat, rehratí bíyati is cahm icar téw̃ajatro. \p \v 35 Jesucrístoat is sehnác etar isan ey ohnor cuícajatro. Is ohbac rehti tacat, is cuac bec tacat, is ruhw̃úc tacat, eyat is sehnác jácayqueyra. Eyat is obir yajcáyqueyra. Yayí tacat, oya bár tacat, is ahnúc tacat, yauwata tacat, eyat is sehnác jácayqueyra. Eyat is obir yajcáyqueyra. Ey at icar bin bíyati cuícajatro. \v 36 Sir carit cuitar wacaro: \q1 Isat bah tamo sihw̃ac ques uwat is yauwin ahnuro. Eyinat is ítitan, óbasa séhw̃ati yauwir eyta is cat eyta yauwata síhw̃aro. \m \v 37 Eyta cuar is Jesucristo at icar bin cuícajatro. Ey at icar bin chíw̃ajatro. Cuat is ahnúc cuar ísatra caba burbar yajcáyqueyra. Jesucrístoat is sehnác rehcayat, isat burbar yajcáyqueyra. \v 38 Aját uní síhw̃aro. Isan Sir at icar bin bíyati cuícajatro. Is estají tacat, is sácajac tacat, ey at icar bin cuícajatro. Sir cuacúr cacminát cat, ricminát cat, cuiquinát cat Sir quin is sehnár yajquíc et áyajatro. Aha uch cutar cat, yahncút cat Sir quin is sehnár yajquíc et áyajatro. Cámuran cuít binat cat, carin cuít binat cat Jesucristo at icar bin is cuícajatro. \v 39 Cuacúr abá cut binat cat, wahntar cajc cut binat cat Sir quin is sehnár yajquíc et áyajatro. Is Cara Jesucristo chihtá cuitar Sirat is sehnác jájacro. Eyta sehnác jácayat, cuacúr abá cutar binat, cajcan teyan bahnác cutar binat, rehratí, bíyati ey at icar bin bitách síwajatro. Bitách cuic béyajatro. \c 9 \s1 Dios ha escogido a los de Israel \p \v 1 Aját Jesucristo ub cahmar uní wacaro. Aját sucuar téw̃tiro. Sir Ajcan Cámuran Ey bow̃ cuitar cuar aját tew̃ro. \v 2 As Israelin rácaran cuít conro. Israélinat Sir chihtá waca técayat, asan cueat urá sequir yar éytaro. \v 3 Aját ajmár uw cuitar Sir tayar túnatair waquít, eyta tunin acu ajmár cab oc icar wahnata binir waquít eyta wahnata bin óraro. Ajmár uw sehnác rehquít ajmár chihtá cuitar eyta wahnata bin óraro. Asan ajmár chihtá cuitar Jesucristo at icar bin siu teta bin óraro. \v 4 Uw éyinan israélinro. Eyta rehquít israelin eyin Sir sasír rehjéquinro. Eyin cahmoran Sir iman oca tebir cuar bijáquinro. Eyin cuitar imát waquín wajáquinro. Eyin at icar bachan chihtá wíjaquinro. Eyin quin ima tamo sihw̃an acu bitara yajcátatara ehcujáquinro. Eyin quin bomcara cuít wiquin wajáquinro. \v 5 Eyinan úchicrias Abraháminat cohná bahjáquinro. Israel eyin sicar bin Jesucristo uchta sibará ji yehnjáquinro. Jesucristo Sir quéneyro. Ey ojcor uwat ay wacátaro. Amén. \p \v 6 Sir imát eyin cuitar yajquín wajaquey cahujinat sihw̃at, Sirat yajti wácajac síhw̃ata óraro. Eyta sihw̃ac cuar eyta cat batro. Cuat uch síhw̃awi: Israelat bomcar cohná bahjaquin cahujinra israelin quen bini batro. \v 7 Abrahamat bomcara cohná bahjaquin cat cahujinra Abrahamay quen bini batro. Sir carit cuitar wacaro: “Abrahamu, bah bomcaran Isaac sícara binra cohnáyqueyra,” wacaro. \p \v 8 Etarwan, sibará uchta bi yehnár cuitari Sir sasá chácajatro. Cuat Sir imát eyta chaquin wac bahjác rehquít Sir sasá chácataro. Sir chiwa chácataro. \v 9 Sirat récaji Abraham quin wac bahjacro: “As bar istiy cuácayat wiquinro. Sara wacjá yahnor cuácayat wiquinro,” wajacro. \p \v 10 Rebeca sasá cat éytaro. Rebeca ohc cut Isaacay sasá bucáy cohnajáquinro. \v 11-12 Sasá eyin ojcor Sirat wajacro. Anto yinti ohcuá sar cuat wajacro. Anto bitara útara áytara, ay bártara yajti cuat, eyin ojcor uchta wajacro: “Cahmor eyan yahncút ey acu cacúm chácayqueyra,” wajacro. Sir ima chihtá cuitar, ima urá cuitar uw caquic ojcor wacaro. Cuatán Sirat eyta jaw̃ wátieyra uwat cuayir síhw̃ata óraro. Uw imát ur ay yajác étatra Sirat eyin cajac, síhw̃ata óraro. Eyta cuar eyta cat batro. Sir im urá cuitar uw cácaro. \v 13 Eyta cuácayat Sir carit cuitar wacaro: “Jacobra aját rácatro. Cuat Esaú etach rácari batro,” wajacro. \p \v 14 Sirat eyta yajc ojcor “Sirat eyta yájcajar bi yajcaro,” bitách wácajatro. \v 15 Uchta síhw̃awi. Sirat Moisés quin wajacro: “Aját biyin cuitar wac cúntara, eyin cuitar waquinro. Biyin siu cúntara eyin síwinro,” wajacro. \p \v 16 Etarwan uw chihtá cuitari yájtiro. Uwat ur ay yajác étari yájtiro. Cuat Sir ima istir chihtá cuitar uw cuitar wacaro. \v 17 Sirat Egipto cara Faraón quin wajaquey carit cuitar cuihsujacro. Uchta wajacro: “Ajmár chihtá cuitar bah cara yehn áyjaquinro,” wajacro, Sirat Faraón quin. “Bah cara yehnyat as urán to bi cuitar ba ruhw̃ujacro. Eyta ruhw̃uyat uwat itit, as urán toro. Uwat eyta istayta acu bah yehn áyjacro,” wajacro, Sirat Faraón quin. “Eyta bira cajc bahnác cuitar uwat aját yajác chihtá tew̃ic rahcuáyqueyra,” wajacro. \p \v 18 Etarwan Sir imát biyin cuitar yajc cúntara eyin cuitar yajcaro. Cuatán biyin quin rahcua ay cun bártara, eyin quin rahcua áytiro. \p \v 19 Eyta cuácayat istiyát wacata óraro. “Bahnacan Sir ima chihtá cuitar yájctara, is úwatra Sir ima chihtá bár cuatra icúr bi yájcajatro,” wacata óraro. “Eyta chihtara Sirat isat ur ay bár yajcayat ques cuécwajatro,” wacata óraro. \v 20 Eyta wacátatara bucoy uchta síhw̃awi. Baan uwro. Baan Siri batro. Sir ima ojcor cuáyitra tew̃ti jaw̃i. Tabir oroc tamo síhw̃awi. Rucat tew̃átair waquít, tabir óroquib quin “¿Bitara reht asan ayan cuít órotica?” wácajar binro. Eyta wácajar bin eyta baat cat Sir quin eyta wácajar binro. \v 21 Tabir oroquib ima chihtá cuitar bitara órontara eyta óroro. Tabir quest istiy sícara bin ruca óriquenan ehchí bíntara, ayan eta cuti bíntara bar órotaro. Tabir óroquibat ima chihtá cuitar tabir oror eyta Sirat cat ima chihtá cuitar uwan bitar útara yehn áyataro. \fig |src="HK033E.tif" size="col" copy="Horace Knowles ©The British & Foreign Bible Society, 1954, 1967, 1972, 1995." ref="Romanos 9.21" \fig* \p \v 22 Uch cat síhw̃awi. Cahujín uw cab oc icar áyata cuar, Sirat récaji áytiro. Eyin eta jaw̃ cuécwata cuar, cab oc icar ayti bachuro. Sirat uw récaji cuécujaquir waquít uwat ey urán ajcan to bi istata yajác óraro. Uw quin eyta istá ay cun cuar récaji uw cuécuti báchuro. Cab oc icar ayti báchuro. \v 23 Cahujín racar cue rehquít eyta ayti báchuro. Récaji cuécuti cuácayat, uwat ítitan, Siran uw racar cue rehcaro. Eyta cuácayat, uwat eyta istayta acu Sirat eyta báchuro. Uw racar cuean cuít rehquíc istayta acu báchuro. Uw eyin anto cabar cuanti echí jáquitan ima jor cuacúr ítayta acu caquir chájacro. \v 24 Cuacúr beyin acu isan ey caquir chájacro. Sir imát cájaquinan isan éyinro. Judíoin sicar bin étani cátiro. Judío bár bin sicar bin cat caquir chájacro, imáy chaquin acu. \s1 Los judíos y el evangelio \p \v 25 Oseasat ey ojcor úchicri cuihsú bahjacro: Sirat wajaquey cuihsú bahjacro. \q1 Uwa ajáy bár bin ojcor waquinro: “Ahra uyin ajmár uwro,” waquinro. Uw aját racar bár bin ojcor waquinro. “Ahra eyin aját rácatro,” waquinro. \v 26 Bi cutar itquin ojcor “As uw batro,” wajáctara, im ey cutar eyin ojcor uwat wacáyqueyra: “Ahra baan Sir estají ey sasaro,” wacáyqueyra, uwat. \m Oseat Sir chihtá cuitar eyta cuihsú bahjacro. \p \v 27 Isaíasat cat israelin ojcor úchicrias wac bahjacro: \q1 Umít saw̃ú báhnajar eyta Israelin cat saw̃ú báhnajatro. Eyta cuar síwicra ricá conu bin síwayqueyra. \v 28 Tayar yajác ques Sir imát cab rehti cuécwayqueyra. \p \v 29 Isaíasat uchta cat wajacro: \q1 Sirat is bomcar sicar bin síutiir waquít, Sodomin sutír eyta, Gomorrin sutír eyta is cat eyta sutata binro. \m Isaíasat eyta cuihsú bahjáquinro. \p \v 30 Etarwan judío bár bin Sir ub cahmar tayar bár chájacro. Eyinat tayar bár chaquin acu icúr yajti cuar, Sir imát tayar bár chájacro. Sir chihtá rahcyat, eyin ácuan tayar bár chájacro. \v 31 Cuatán israélinat imarat tayar yajác sicor tayar bár chaquin sihw̃ar, bachan chihtán yajquín síhw̃ajacro. Eyta cuar bach yajquít cat caba yájtiro. Caba yajti etar im eyta tayar chi rehjecro. \v 32 Eyinat imár chihtá cuitar caba yajcata síhw̃ajacro. Eyta síhw̃ajac etar Jesucrístoat eyin síwata cuar síutiro. Eyinat ey chihtá rahcti etar síutiro. Uw ibit aw̃at bicayat ac cuitar búnabo ter eyta judíoinat cat Jesucristo chihtá cati etar imár ruhw̃uro. \v 33 Sir carit cuitar úchicri wac bahjacro. Jesucristo ojcor wajacro: \q1 Ac eyan uw buno yarata bi chájaquinro. Jerusalén pueblo icar chájaquinro. Ac ey cuitaran uw yau yarata bi chájaquinro. Bíyinatan aját chájaquey chihtá ráhcyatan, cuáyari rahcua báreyra. \m Sir carit cuitar eyta wacaro. \c 10 \s1 La salvación por fe \p \v 1 Rábinu, ajmár tan bahnác cuitar sehw̃a rabar, asan israelin racar conro. Israelin cuitar Sir quin etiti conro, Sirat eyin síwayta acu. \v 2 Aját ba quin wacaro. Israel éyinat Sir chihtá caba yajca rácatro. Eyta cuar chihtá ey yajquít cat batro. Chihtá quen ey istiti etar caba yájtiro. \v 3 Sir imát uwat tayar yajacan sicor tayar bár chajac chihtá istítiro. Istiti etar Sir chihtá cati cuar imár chihtá cuitar tayar bár chaquin síhw̃ajacro. \v 4 Cuat Jesucrístoat bachan chihtán caba yajacro. Ima chihtá ráhcuiquin tayar bár jaquin acu caba yajacro. \p \v 5 Moisesat uwan tayar bár chaquin acu bacha yajquíc ojcor uchta wac bahjacro, “Bíyinat bach caba yajquíctara ohbac ítayqueyra,” wac bahjacro. \p \v 6 Cuatán chihtá uyra istiró. Chihtá uy rahcuír cuitar tayar bár chácataro. Chihtá uyan úchtaro. “Ba cuayir síhw̃ati jaw̃i.” Cahujinat tan sihw̃at, uwat cuacúr bin ucay bítieyra, Cristo usár rácajar síhw̃aro. Cahujín tan eyta sihw̃ac cuar eyta cat batro. Cristo cajc uch cut bar wijacro. \v 7 Cahujín tan sihw̃at cat, uwat wahntará cajc cut Cristo ucay bítieyra, Cristo sácajaquin tac icar bin sicor waajar, síhw̃aro. Cahujín tan eyta sihw̃ac cuar eyta cat batro. Jesucristo sácajaquin tac icar bin estají bar yehnjacro. Eyta chihtara cahujinat sihw̃ar eyta baatán éytara síhw̃ati jaw̃i. \p \v 8 Cuat chihtá queney úchtaro: “Chihtá eyan cajc istiy ucay ben sihw̃a cat usár behmár ácotro. Behmár ur ícatro. Behmár cuw cutar chihtá ey tata binro.” Isat ehcúc uyan ey chihtaró. Ey chihtá rahcyat, ba síwataro. \p \v 9 Eyta chihtara baat cuw cutar, “Jesús as cáraro,” wacata binro. Ur icar cat “Sirat Jesús sicor estají yehn ayjac,” síhw̃ata binro. Eyta wacayat, eyta síhw̃ayat ba bar síwayqueyra. \v 10 Uwat ur icar Jesucristo chihtá rahcyat tayar bár chácaro. Cuw cutar uw quin “as Jesús chíwaro,” wacayat bar síwayqueyra. \v 11 Sir carit cuitar wacaro: “Bíyinatan ey chihtá ráhcyatan, cuayar rahjác sihw̃a báreyra,” wacaro. \p \v 12 Sirat ítitan, judíoin cat, judío bár bin cat owáraro. Cara istanác bin bahnaquin acu cara yehnjacro. Cara istanác binat bahnaquin obir yajcaro. Bíyinatan ey ojcor cónyatan, eyin obir yajcaro. \v 13 Sir carit cuitar wacaro: “Bíyinat Sir ojcor cónyatan, eyin síwayqueyra,” wacaro. \p \v 14 Cuatán ey ojcor conín acu ey tamo síhw̃ataro. Ey tamo síhw̃atieyra, bitách cónajatro. Eyta cat ey tamo sihw̃an acu uwat ey ojcor tew̃quey rahcuátaro. Ey ojcor tew̃quey ráhctieyra, bitách síhw̃ajatro. Eyta cat ey ojcor tew̃quey rahcuín acu cahujinat uw quin ehcwátaro. Uw quin ehcútieyra, uwat bitách ráhcuajatro. \v 15 Eyta cat ehcwáy beyin acu uwa ehcwáy áyataro. Ehcwáy áytieyra, bitách béyajatro. Etar uch síhw̃awi, Sir carit cuitar wacaro: “Uwat chihtá ay bi ehcwáy racayat, uwat ítitan, yarsa racaro,” wacaro. \p \v 16 Eyta cuar quir binat ria cati yajcaro. Ey ojcor Isaíasat Sir carit cuitar wajacro, “Siru, isat ehcuquey uwat ráhctiro,” wajacro. \v 17 Eyta wajác étarwan Sir chihtá ráhctitara, Sir tamo síhw̃ajatro. Cuat ey rahcuír car Sir tamo síhw̃ataro. Cahujinat Jesucrístoat yajác chihtá ehcwayat rahcuír car Sir tamo síhw̃ataro. \p \v 18 Etar aját uní wacaro. Eyin quin chihtá ey ehcwayat cucách cuitar rahjacro. Uch Sir carit cuitar wac bahjác síhw̃awi: \q1 Sir ajcan, Sir urán cajcan teyan bahnác cutar, Sirat yajác chihtá ehcuro. Ehcwayat uwat ey itro. \p \v 19 Aját bucoy cat ba quin wacaro. Israélinat it binro. It cuaquir ria cati yajacro. Moisesat israelin quin wac bahjacro: \q1 Sirat im chihtá sinti bin obir yajcayat, baan Sir sicar es yajcáyqueyra. Baan uw urá bár bin acu túrayqueyra. \p \v 20 Isaíasat cat rooti tew̃jacro. Uchta wajacro: \q1 Sir it cun bár binat Sir itchacro. Ey istiti bin ubot Sir ima bar waajacro. \p \v 21 Cuatán Israelin ojcor Sirat wajacro: \q1 Aját eyin quin tenat cat rahra éyinat as chihtá rahcti jájacro. Eyinat chihtá ay bi quehsujác binro, wajacro. \c 11 \s1 Los de Israel que son salvos \p \v 1 Eyta cuar aját ba quin wacaro. Sirat israelin cájaquin bahnaquin ajcá bár etítiro. Uch síhw̃awi. Asan Israel uwro. Asan Benjaminin cut Abrahamin bomcatró. \v 2 Sirat israelin récaji istír car imáy cájacro. Etar Sirat eyin ajcá bár etítiro. Elíasat úchicria Sir jor tew̃jác chihtá rahcwi. Israelin cahmí icar tew̃jác chihtá rahcwi. Sir carit cuitar wacaro. \q1 \v 3 “Elíasat wajacro: ‘Siru, bah úwatan behmá chihtá ehcuquin bahnaquin tíw̃jacro. Yera acar behmá tamo sihw̃an acu chajac ey cat butí téjecro. Eyta cuácayat, as istír binat ba tamo séhw̃aro. Etar éyinat as cat yauwin ahnuro,’ wajacro, Elíasat.” \p \v 4 Etar Sirat ey quin wajacro: “Bah ístiri batro. Cajc Israel cutar uwat as tamo síhw̃aquinan cuisa siete milro. Sirir Baal ojcor conti binan cuisa siete milro,” wajacro, Sirat Elías quin. \p \v 5 Uchicri israelin sicar bin uw birách bár binat Sir chihtá wácati eyta aha cat judíoin sicar uw birách bár binat cat Sir chihtá wácatiro. Sirat ima chihtá cuitar biyin cájactara, éyinat wácatiro. Sir ima chihtá cuitaran uw birách bár bin sehnác etar cájacro. \v 6 Etarwan uwat bach yajác étari, ur ay yajác étari imáy cátiro. Bach yajquíc etar imáy cájaquir waquít, urá ay yajquíc etar imáy cájaquir waquít, “Sir imát uw sehnác rehquít cajac,” wácajatro. \p \v 7 Eyta bira israélinat imár chihtá cuitar Sir ub cahmar ur ay rehquín acu yajquít cat batro. Cuat Sirat ima chihtá cájaquin itit, ur ayro. Cahujinra urá bár, bow̃ bár rehjecro. Sir chihtá ráhcuajar rehjecro. \v 8 Sir carit cuitar wajacro: \q1 Sirat eyin urá bár bow̃ bár chájacro. Cucáj bár chájacro. Aha acat tas im éytaro. \m \v 9 Davidat cat Sir carit cuitar cuihsú bahjacro: \q1 Eyinat ur ay bár yajca rabar ira cat ruwa cat ahní cohcaro. Eyta coh rabar ur ay bár yajquíc istayta acu cuécuwi. Uchta cohquíc cuar, Siru, ir ey cut ruw ey cut sicor imár cuécuwi. Ruwasir chich icar questár eyta, quibachít cahm yauwir eyta uw eyin cat éytaan wan cuécuwi. Eyinat ur ay bár yajác ques eyta cuécuwi. \v 10 Eyinat istiti acu eyta chaw̃i. Eyinat canar etiti yajquín acu ahár aywi, wajacro, Davidat. \s1 La salvación de los que no son judíos \p \v 11 Judíoinat Jesucristo chihtá cati rehjéc cuar sicor urá ay téhmojor bini batro. Uch síhw̃awi. Judíoinat Jesucristo chihtá cati cuácayat, Sirat acsar judío bár bin quino ima chihtá ehcú áyjacro. Eyin siwin acu ima chihtá ehcú áyjacro. Ehcú ayir car, judíoinan chihtá ey sicar es yajcata sehw̃ar, judío bár bin quino ehcú áyjacro. \v 12 Acsar uch síhw̃awi. Judíoinat Sir tayar yajcayat, judío bár bin Sirat síuro. Judíoinat chihtá cati waca técayat, judío bár bin acam ay rehjecro. Eyta bira judíoinat Sir chihtá sicor cácayatwat, Síratan uw cuitar ayan cuít yajcáyqueyra. \p \v 13 Ahra aját ba judío bár bin quino tew̃inro. Judío bár bin quino siw̃in acu Sirat asan ima chihtá ehcuquib yehn áyjacro. Eyta cuácayat aját uwan to bin quin bucoy cat bucoy cat wacaro: “Judío bár bin quin aját Sir chihtá ehcuro,” wacaro. \v 14 As uw judíoinat ey chihtá sicar es yajcayta acu eyta ehcúc wacaro. Es yajquír éyinat cat rahcuayta acu eyta wacaro. \v 15 Sirat judíoin ajcá bár etchacro. Eyinat ey chihtá rahcti etar ajcá bár etchacro. Judíoinat ey chihtá rahcti rehquít sácajaquinan wanro. Etar Sirat eyin ajcá bár etír car, judío bár bin imáy chaquin cácaro. Sirat judíoinat ima chihtá cati cuácayat judío bár bin acu ay yajacro. Eyta chihtara judíoinat Sir chihtá cácayatwat, ayan cuit yajcátaro. Eyin sácajaquinan wan chajac cuar, Sir chihtá cácayat sicor estají yinír eyta rehcáyqueyra. \v 16 Uwat cuna yajquín eb tacayat cahujéy Sir acu ajquír chácaro. Eyta chácayat, Sirat ítitan, eban bahnacan imáy ajquír chaquir éytaro. Caruc cat éytaan wanro. Caruc sihyán restá bár orac rehquíctara, caruc cat bahnacan éytaro. Cuicar cat restá bár orac rehcaro. “Eb” wacayat eb ojcor wátiro. Abraham ojcor wacaro. “Caruc sihyá” wacayat cat Abraham ojcor wacaro. Abraham Sir jor tan wan etar ey bomcar cat Sir jor tan wan rehcátaro. \p \v 17 Judíoin etí tejec chihtá ehcún acu caruc cuicar chihtá tew̃inro. Caruc cuicar uba chati cuácayat taquir te sicaro. Caruc cuicar taquir te siquir eyta, Sirat judíoin cat ajcá bár etí téjecro. Ajcá bár etí ter car baan imáy cájacro. Etar baan úchtaan wanro. Uwat bowar bin oliva caruc cuicar rocaro. Roquír at cut rijác oliva cuicar ojcor cuicar bówara bin rojóc ey questaro. At cut rijác ey ojcor sucón acu questaro. Eytaan wan bowar oliva cuicar at cut rijác bi ojcor questár eyta, ba cat Sir uw bár cuar Sirat baan ima uw yinín acu cácaro. \p \v 18 Eyta cuácayat behmaran judíoin cuitra síhw̃ati jaw̃i. Eyin cuayin síhw̃ati jaw̃i. Cuat uch síhw̃awi. Judíoinat Sir chihtá rahcyat ba chihtá cuitari ráhctiro. Cuat baatrá eyin chihtá rehquír rahjacro. \v 19 Baat wacata óraro: “Cuicar bowar bin rojóc ey questán acu caruc rijác ima cuicar taquír ter éytaan wan, isan Sir uw yinín acu Sirat judíoin cat ajcá bár etí téjecro,” wacata óraro. \v 20 Eyta wacayat uniro. Judíoinat Sir chihtá rahcti etar, ajcá bár etí téjecro. Cuat baat ey chihtá rahcyat, ba cácaro. Eyta bira baat Sir tamo yají síhw̃awi. Behmaran uw bahnaquin cuitra síhw̃ati jaw̃i. \v 21 Baan bahnaquin cuít sihw̃ar, Sir tamo síhw̃atieyra, ¿Sirat ba cat ajcá bár etí téjeca? Récaji judíoin etí ter eyta ¿ba cat etí téjeca? \p \v 22 Behmár tamoan cuít síhw̃ati cuar, Sir tamo síhw̃awi. Sirat uw siwic cat síuro. Cuat uw cuecuc cat cuécuro. Uwat Sir chihtá waca tijcác eyin Sirat cuít cuécuro. Cuat ba Sirat síuro. Baat ey chihtá rahcyat, ba síuro. Cuat rahcti cuácayat, ba cat cuécwayqueyra. \v 23 Judíoin cat éytaro. Eyin Sir chihtá sicor rahcyat, Sirat eyin cat síwayqueyra. Sirat ima urá cuitar eyin sicor ima uwa yin áyayqueyra. \v 24 Oliva caruc tamo bucoy síhw̃awi. Bowar oliva cuicar roquír car at cut rijác ey ojcor questár sucoyat ayro. Cuatán oliva ima cuicar tac tejec ey sicor questáyatwat yarsa sucótaro. Eta jaw̃ ba Sir uw bár bin cuar, Sir uw cáquictara, Sir uwa ajcá bár etí téjequinwat sicor yarsa cácataro. \s1 La salvación final de los de Israel \p \v 25 Rábinu, Sirat as quin síw̃jaquey rahcwi. Eytair báreyra behmár urá bahnaquin cuít síhw̃ata óraro. Uch rahcwi. Judíoin Sir chihtá cac cun bár rehquít urá tehmótiro. Judío bár binan Jesús chiwa caba yiníc ocso tas judíoinan eyta tehmoti rehcaro. \v 26 Etar judío bár bin Jesús chiwa caba yinyat judío bahnáquinat cat Sir chihtá rahcuáyqueyra. Eyta rahcyat, Sirat eyin cuitar cat wacáyqueyra. Sirat carit cuitar ey ojcor wacaro: \q1 Uw Síuquib Jerusalén pueblo itquin tac icar bin yehnáyqueyra. Yehnár israelin Jacobin ur ay tehmóyqueyra. Ur ay bár yajti acu síwayqueyra, wacaro. Bucoy cat Sirat wacaro. \v 27 Aját uchta yajquinro. Eyinat as tayar yajác aját tayar bár cháquinro, wacaro. \p \v 28 Judíoinat Jesucristo chihtá rahcti etar éyinan Sir acu quehsí waajacro. Ba judío bár bin cuitar Sirat wacayta acu eyta waajacro. Cuatán Sirat récaji eyin cohtín quin Abrahamin quin eyin bomcara ima uw chaquin wac bahjacro. Eyta chihtara éyinan sehnác binro. Cohtín sehnác rehquít eyin cat sehnác binro. \v 29 Sir imat uw at icar cajc wiquin wac bahcayat, imáy caquin wac bahcayat, eyta tew̃quey tehmó báreyra. Chihtá ajquitra tew̃a báreyra. Etarwan éyinan sehnác binro. \v 30 Ba judío bár binat récaji Sir chihtá rahcti cuaquir ahra Sirat ba cuitar wacaro. Judíoinat ey chihtá cati waca técayat, ba cuitara wacaro. \v 31 Ahra éyinat rahcti wácajacro. Ba cuitar waquír eyta eyin cuitar cat eyta waquín sehw̃ar Sirat récaji síuti yajacro. Ima chihtá cati etar, síuti yajacro. \v 32 Eyta rahcti etar Sirat uw bahnaquin ur ay bár icar ayjac istír wajacro: “Uw imár chihtá cuitatra síwajatro,” wajacro. Eyta waquír uw etchacro. Judíoin cat judío bár bin cat “imár chihtá cuitatra síwajatro,” waquír uw etchacro. Bahnaquin cuitar cue rehquín sehw̃ar bahnaquin siwin sehw̃ar eyta waquír etchacro. \q1 \v 33 Bahnacan Sir im at ícatro. \q1 Eya urán ajcan chihtán tahnacro. \q1 Bíyati Sir urá sin báhnajatro. \q1 Sirat yájqueyan uwat bahnác istá báreyra. \q1 \v 34 Sirat ima urá cuitar icúr séhw̃actara rehratí ístajatro. Sir cuitar bíyati síhw̃ajatro. \q1 \v 35 Uwat Sir quin icurí wícajatro. Etar Sirat uw quin táyari batro. \q1 \v 36 Bahnacan Sir chihtá cuitar chácaro. \q1 Bahnác Siray binro. \q1 Ey tamo sehw̃an acu bahnác waquír chájacro. \q1 Ey ojcor waw̃i, “Siran bahnác cuitatro. Cabar tinic tacat bur cut suw cut Siran bahnaquin cuitar rehcáyqueyra,” waw̃i. \q1 Amén. \c 12 \s1 La vida consagrada a Dios \p \v 1 Rábinu, aját ba quin conro. Sirat ba tamo sehw̃ar cue rehquít ba obir yajcaro. Sirat ba ac eyta yajc tehmár ba urán ey icar chaw̃i. Moisés chihtá cuitar uwat Sir tamo sihw̃an acu ruw yauwir eyta, baat cat Sir tamo sihw̃an acu éytaan wan ba urán ey icar chaw̃i. Sir ima tamo wácati sihw̃an acu eyta chaw̃i. Ey ahní rehcayta acu eyta chaw̃i. Sirat eta jaw̃ ima tamo sihw̃an acu waquír chájacro. \v 2 Sir tamo síhw̃ati binat sihw̃ar éytara síhw̃ati jaw̃i. Cuat Sirat ba urá tehmayta acu conwi. Eyta conyat Sirat ba urá ay chácayqueyra. Etar baat Sir chihtá cuitar yajquíc sínayqueyra. Baat ey chihtá yajquír ítitan, ayro. Cábaro. Eyta yajcayat, Siran ahniro. \p \v 3 Sirat ima chihtá cuitar asan Jesucristo chihtá ehcuquib yehn áyjacro. Eyta cuácayat aját ba quin wacaro. Istiy quin, istiy quin, istiy quin wacaro. Behmár tamoan baan cahujín cuitra síhw̃ati jaw̃i. Behmár tamo síhw̃ajar bi síhw̃ati jaw̃i. Cuat ay síhw̃awi. Sirat ba quin icúr yajcayta acu urá wícayatan, eyta yajquín síhw̃awi. \v 4 Aját uch waquinro. Sibár ojcor síhw̃awi. Sibará istanác cuar at ub cat, quescara cat, ub cat ajquitro. At ub cuitar cat canar istiy yajcaro. Quescara cuitar cat canar istiy cat yajcaro. Eyta jaw̃ bahnacan ajquitro. Ajquír rehquít quescarat yajquír eyta at ubatra éytara yájtiro. \v 5 Uw sibarán bitáratara is chiwa cat éytaro. Isan bahnáquinan ricá quir binro. Quir bin cuar Jesucristo chihtá cuitar urán istanacro. At ub cat quescara cat ajquír cuar, sibár istanacro. Is cat rahra rahra ijmaran uw istán rehcaro. \v 6 Ur istanác cuaquir Sirat istiy quin canar istiy, istiy quin canar istiy, istiy quin canar istiy yajc ayro. At ubat canar istiy yajquír eyta, quescarat canar istiy yajquír eyta uwat cat eyta yajcaro. Canar bahnacan owárai batro. Eyta cuácayat bi canar yajcayta acu urá wícayat eyta ay yajw̃i. Sirat ur icar chihtá anto ehcuti bi ehcwayta acu wícayat, bita wíjactara, eyta ehcuwi. \v 7 Cahujín cuitar yajcayta acu urá wícayat, cahujín cuitar ay yajw̃i. Uw síw̃ayta acu urá wícayat, eyta siw̃i. \v 8 Cuécuquin tan wan chácayta acu urá wícayat, eyta tan wan chaw̃i. Ira cat, ray cat, oya cat uw quin wícayta acu Sirat ba at icar wícayat, es yajti wiw̃i. Uw ayin acu urá wícayat, ay sihw̃a rabar aywi. Cuayin obir yajcayta acu urá wícayat, eyin tan wan obir yajw̃i. \s1 Deberes de la vida cristiana \p \v 9 Urá istanác cuitar uw sehnác chaw̃i. Chihtá ay bár eyra wácawi. Ay bi eyra wácati caw̃i. \v 10 Rabin rahra rahra sehnác eyta ba cat rahra rahra eyta sehnác chaw̃i. Cahujín ajcá ji béowi. \v 11 Sir acu canar ohca sinti yajw̃i. Ey yajca racar rehw̃i. \v 12 Sirat ba ima jor itay beyata etar ahní rehw̃i. Uwat ba ruhw̃uyat ajc sacac tan uw̃i. Sir ojcor séoti conwi. \v 13 Sir chiwa icúr táyoctara, racar wiw̃i. Iratara, úbachtara wiw̃i. \p \v 14 Bíyinatan Jesús chihtá ques ba ruhw̃úyatan, Sirat eyin ruhw̃ayta acui conti jaw̃i. Cuatán eyin cuitar Sir ojcor conwi. \p \v 15 Bíyinan ahní rehcáyatan, eyin owaran ahní chaw̃i. Bíyinan cue rehcáyatan, eyin owaran cue cat chaw̃i. \p \v 16 Ba rahra rahra tan wan chaw̃i. Cahujinan ba owara cúwajatra síhw̃ati jaw̃i. Cuat cuayin owár ténawi. Behmaran cahujín cuitra síhw̃ati jaw̃i. \p \v 17 Uwat ba ruhw̃uyat sicor rahra ay batra yajti jaw̃i. Cuat urá ayan tahnác chaw̃i. Bahnáquinat ítitan, bitara yajcáyatan áytara, eyta yajw̃i. \v 18 Behmár cuitatrun bahnaquin owár tan wan ítuwi. \v 19 Rábinu, aját baan sehnacro. Uwat ba ruhw̃uyat ques técuati jaw̃i. Sir imát eyin cuécwata sehw̃ar técuati jaw̃i. Sir carit cuitar wacaro: “Sirat wacaro: ‘Tayar yajác ques as ístirat cuécwata binro. Tayar yajác ques ajmarát cuécunro,’ wacaro.” \p \v 20 Cuat Sir carit cuitar wajác chihtá yajw̃i. “Ba quehsí bin yayí rehcayat, yayín acu wiw̃i. Cuc wini rehcayat, yahn acu wiw̃i. Eyta wícayat éyinat im ur icar síhw̃ataro. ‘Aját ay bár yajacro. Eyta cuaquir eyat as obir yajcaro,’ séhw̃ataro. Etar imát ur ay bár yajác sehw̃ar cue rehcátaro.” \p \v 21 Ur ay bár binat ba quin ur ay bár yajc ayit cat baat éytara yajti jaw̃i. Cuatán ur ay yajw̃i. Ur ay yajquír cuitar burbar yajcáyqueyra. Baat eyta yajcayat éyinat istír ur ay tehmóyqueyra. \c 13 \s1 Obediencia a los poderes públicos \p \v 1 Ba bahnáquinat gobierno carin chihtá rahcwi. Gobierno carin Sir chihtá cuitar yinjác etar rahcwi. Sir imát gobierno cárinat uw eyta ayin waquír chájacro. \v 2 Gobierno carin chihtá uwat ráhctieyra, éyinat uw ruhw̃áyqueyra. Sirat chajac carin chihtá rahcti wácayat ojcor cuécwayqueyra. \v 3-4 Uwat urá ay yajcayat, gobierno cahmar ayú batro. Cuat urá ay bár yajcayat eyin cahmar ay wíniro. Sirat ba tamo sehw̃ar eyin yin áyjacro. Eyta cuácayat ur ay yajw̃i. Ur ay yajcayat, gobierno cahmar ayú bár rehcáyqueyra. Gobierno cárinat ba ojcor cat ay tew̃áyqueyra. Cuatán urá ay bár yajcayat, eyin cahmar ay wini rehcáyqueyra. Eyinat icúr ay bár yajti cuatra tecua báreyra. Síratan uwat tayar yajquíc ques técuayta acu eyin yin áyjacro. \v 5 Eyta bira eyin chihtá rahcwi. Eyinat ba cuécuti acu eyin ajc rahcwi. Cuatán acsar behmarat Sir chihtá cuitar ur ay yajquíc sinjac etar eyta rahcwi. \p \v 6 Ey chihtá sihw̃ar cat, gobiérnoat ray ba at cut ey sicar cahují ey chícayat, baatán túnata binro. Gobierno cárinat Sir acu ruóc etar eyta túnata binro. Gobierno cárinat uw quin ur ay yajc áyquinro. Etarwan éyinat eyta ruoro. \v 7 Eyta cuácayat baatán bita túnata bíntara, eyin quin eyta tunwi. Biyin quin ray túnata bíntara, eyin quin ray tunwi. Biyin tamo ay síhw̃ata bíntara, eyin tamo ay síhw̃awi. Biyin ajcá ji béyata bíntara, eyin ajcá ji béowi. \p \v 8 Tayar tunic cab cucayat, túntira yajti jaw̃i. Rahra ráhrarun sehnác jaw̃i. \v 9 Moisesat carit cuitar uch yajti ac chihtá wac bahjacro: “Cahujín wiya besir yajti jaw̃i. Cahujín sera cat besir yajti jaw̃i. Uw cat yauti jaw̃i. Istiy ohnor bes cat yajti jaw̃i. Istiy at cut ey racar cat isoti jaw̃i,” wac bahjacro. Eyta bita wac bahjacro. Eyta wac bahjaquey bahnác caba yajquín acu uch yajw̃i. Uch yajcayat, ey bahnacan cábaro. Uch chihtá istanác bi yajw̃i. “Bahat behmá sibár ajcá ji beyar eyta cahujín cat eyta ajcá ji béowi,” wacaro. \v 10 Bíyatan cahujín sehnác rehcáyatan, bíyatan cahujín eyta ajcá ji bécayatan, ruhw̃á báreyra. Eyta sehnác chácayat Moisés chihtá caba yajcáyqueyra. \p \v 11 Acsar síhw̃awi. Ah uch cutar bitara útara rehquey tamo síhw̃awi. Baat ítitan, Jesucrístoat is cuacúr beyin ac bar cab cu racaro. Récaji isat chihtá rahcyat is cuacúr beyin ac anto cab cutiro. Cuat ahra bar cab cu racaro. Beyin ac cab cu rac etar Sir tamo síhw̃ataro. \v 12 Uwat ur ay bár yajquíc ey etíc bar cab cu rajacro. Eyta cat is cuacúr beyin acu cat bar cab cu rajacro. Eyta cuácayat isat ur ay bár yajquíc etátaro. Cuat ur ay yajcátaro. Ur ay yajcayat, Sisramat is burbar yajca báreyra. \v 13 Isat ur ay yajcátaro. Ur ay yajcata bin yajcátaro. Simat yin sácati ítataro. Isár sinti ítataro. Rahra rahra técuati es yajti ítataro. \v 14 Cuat Cara Jesucrístoat yajquír eyta isat cat eyta yajcátaro. Ur ay bár yajquín sihw̃ac etátaro. Ur ay bár yajca racar isóc etátaro. \c 14 \s1 No critiques a tu hermano \p \v 1 Ahra chiwa ima urá icar Sir chihtá caba sinti bin ojcor waquinro. Eyin quin ay ténawi. Cuatán uw ima ur icar sihw̃ac chihtá ques rahra rahra wayuti jaw̃i. Ey chihtá ques wayún acui batro. \v 2 Uw cahujinat imár ur icar ajc bahnác cohtá síhw̃aro. Cuatán urá bow̃ conu éyinatra ajc bahnác cohti bachwata síhw̃aro. \v 3 Eyta cuácayat ba bíyinat ajc bahnác bachuti cohcayat, cahujín ajcá bár chati jaw̃i. Icúr bi cohti bachúc eyin ajcá bár chati jaw̃i. Rahra cat ba bach yájquinat cat ajc bahnác cohc eyin ajcá bár chati jaw̃i. Cohjor bin cohquíc síhw̃ati jaw̃i. Cuatán uch síhw̃awi. Sir imát eyin cat ajcá jiro, síhw̃awi. Sirat eyin cat ajcá ji etar baat cat eyin ajcá ji béowi. \v 4 ¿Ba bitara rehquít istiy cacúm urá wahitqui? Ima cáratrun ey urá uní wahitátaro. Ay yájctara, ay yájtitara urá uní wahitátaro. Eyta cuácayat baatán eyin urá wahitín acui batro. Sir imát éyinat ay yajcayta acu urá wícayqueyra. Wícayat ay yajcáyqueyra. \p \v 5 Uw cahujinat síhw̃atan, semán icar riy istiy ayan cuít síhw̃aro. Cuat cahujinat síhw̃atan, riy bahnacan owáraro. Eyta cuácayat uwat bi chihtá síhw̃actara, bahnác owárara síhw̃actara, riy istiy ayan cuít síhw̃actara, imár ur icar bitara síhw̃actara eyta wácati yajcátaro. \v 6 Bíyinatan riy istiy cuitar bach yajcáyatan, éyinatan Sir tamo sihw̃ar eyta yajcaro. Bíyinatan icuran biyan ajc bahnác cohcáyatan, Sir quin “oquéy,” waquír cohcaro. Sir tamo sihw̃ar eyta cohcaro. Bíyinatan bach icar ruwa cohti jácayatan, éyinat cat Sir quin “oquéy,” wacaro. Eyat cat Sir tamo sihw̃ar ruwa cohti bachuro. \v 7 Síratan ijmár istir chihtá cuitar itin acui chátiro. Isan estají réhctara, ijmár chihtá cuitar itin acui batro. Chiníctara ijmár chihtá cuitar chinín acui batro. \v 8 Cuatán isan estají rehquíctara, Sir tamo sihw̃a rabar ítata binro. Isan chiníctara, chiníc tacat, en bic tacat Sir tamo tehmoti síhw̃ata binro. Etarwan estají rehquíc tacat, chiníc tacat, isan Siray chácayqueyra. \v 9 Jesucristo chinír sicor estají yehnjacro. Eyan sácajaquin acu cat, estají bin acu cat cara rehquín acuan eyta chinír yehnjacro. \p \v 10 ¿Bitara rehquít rabin cahm icar tew̃qui? ¿Bitara rehquít rabin tamo cuayin síhw̃aqui? Is bahnáquinan Sir cac cahmar chácayqueyra. Eyta chácayat, is urá istáyqueyra. \v 11 Sir carit cuitar wacaro: \q1 Sirat wacaro: “Asan Sitro. Aját uní wacaro. Uw bahnaquin as cac cahma chácayqueyra. As tamoan caran cuít síhw̃ayqueyra. Bahnáquinat as ojcor ay wacáyqueyra,” wacaro. \p \v 12 Etarwan bahnáquinat istiyát cat, istiyát cat imát bitara yajáctara Sir ca cahm ehcwáyqueyra. \s1 No hagas tropezar a tu hermano \p \v 13 Eyta chíhtara isat rahra rahra istiy cahmí icar tew̃ti ítataro. Tew̃ti cuar uchta yajti jaw̃i. Baat icúr bi yajquíc etar ba rábinat Sir chihtá ruhw̃átatara, eyta yajti jaw̃i. ¿Rábinat ba oquís Sir chihtá wácajaqui? \v 14 Cara Jesucristo chihtá cuitar aját ítitan, icuran coh cohc bíntara ey bachuti cóhtaro. Cuat bíyinatan cohjor bin sihw̃a rabar cohcayat, éyinat Sir tayar yajcaro. \v 15 Uch síhw̃awi: baatán icúr bi bachuti cohcayat, rabin cuecwata óraro. Eyat síhw̃atra cohjor bin sehw̃ar cuecwata óraro. Eyta cuácayat, baat rab cac cahm eyta cóhctara, rabin racar bár rehquít eyta cohta óraro. Eyta cuácayat rabin ruhw̃uti acu, baat cat rabat bachuquey cohti etwi. Jesucristo eyin cuitar cat tayar tunin acu chinjác etar eyin ruhw̃uti ac cohti bachuwi. \v 16 Baat ítitan, bachuti rehcáyatan ayro. Cuat cahujinat ítitan, bachuti rehcáyatan ay batro. Eyta cuácayat cahujinat baat yajquey ojcor ay bár tew̃ti acu bachutira yajti jaw̃i. \v 17 Uwa Sir cara rehquey chihtá cuitar itquin acura ir eyan, ruw eyan, bacú eyan bachuti tacat bachúc tacat bitarach batro. Cuatán bíyinan Sir cara rehquey chihtá cuitar eyta ítyatan, éyinat ur ay yajcaro. Rahra rahra tan wan itro. Sir Ajcan Cámuran Ey chihtá cuitar ahní itro. \v 18 Bíyinan Jesucristo tamo sihw̃ar eyta ítyatan, Sirat éyinan rácatro. Uwat itit cat, éyinan ur ayro. \p \v 19 Eyta bira isat rahra rahra tan wan jaquin acu bitara útara ur ay yajcátaro. Rahra rahra istiy quin Sir chihtá waca ayti acu ur ay yajcátaro. \v 20 Baat icúr bi ira bunar rehquíc oquís rábinat Sir chihtá wácata óraro. Eyta cuácayat eyin quin Sir chihtá waca ayti jaw̃i. Sir ub cahmar icúr bi iran ajc bahnacan restá batro. Eyta cuar baat icúr ira cohr ques cahujinat Sir chihtá wácayeyra ay batro. \v 21 Cuat rábinat Sir chihtá wácati acu ruwa cohti bachwáyatra ayan cuitro. Eyta acu bacú yahti cat bachwayat, bitara útara yajti cat bachwayat, ayan cuitro. \p \v 22 Baat ajc bahnác ruwa cohtá síhw̃actara, eyta chihtá Sir ub cahmar síhw̃awi. Behmarat yarsa cohcayat ojcor tayar bár síhw̃ayat, óhbacro. \v 23 Cuat bíyatan cohjor bin sihw̃a rabar cóhyeyra, eyan tayar chi rehcaro. Im ur icar ay bár sihw̃a rabar bachuti cohcayat tayar chi rehcaro. Imár urá icar eyta yájcajar sihw̃a cuar yajcayat tayar chi rehcaro. \c 15 \s1 Agrada a tu prójimo, no a ti mismo \p \v 1 Is Sir chihtá caba cájaquinat caba cati eyin tamo éyinan cuayin síhw̃ati jácataro. Isan ijmár istir ahní itin síhw̃ati cuar, \v 2 isat cahujín tamo cat síhw̃ataro. Eyin tan wan rehcayta acu éyinat Sir chihtá acsar sínayta acu eyin tamo síhw̃ataro. \v 3 Uch síhw̃awi. Jesucrístoat im istir ahní itin acu yájtiro. Sir carit cuitar ey ojcor uchta wacaro: “Bah quin ajc ahsín tew̃ic ora eyan as quino tew̃jacro,” wacaro. \p \v 4 Uchicri Sir carit cuihsú bahjác eyan, is siw̃in ac cuihsú bahjacro. Isat ey sinir cuitar isan chihtá wácati ohbac ítataro. Cuécuti ítataro. Eyta ita rabar Jesucrístoat is cuitar waquíc acor ítataro. \v 5 Aját ba cuitar Sir ojcor conro. Siran is cuitar ima chihtá wácati acu yájquibro. Is tan wan it áyquibro. Aját Sir ojcor conro. Ba quir bin rahra rahra tan wan chácayta acu conro. Jesucristo chihtá cuitar eyta tan wan chácayta acu conro. \v 6 Tan wan chácayat, ba bahnáquinat urá istán cuitar Sir ojcor ay tew̃áyqueyra. Is Cara Jesucristo Tet ojcor ay tew̃áyqueyra. \s1 El evangelio anunciado a los que no son judíos \p \v 7 Baatán rahra rahra ajcá ji béowi. Jesucrístoat ba ajcá ji beyar eyta baat cat rahra rahra ajcá ji béowi. Baat eyta rahra rahra ajcá ji bécayat uwat Sir tamo ay síhw̃ayqueyra. \v 8 Aját ba quin wacaro. Jesucristo judíoin ac cacmír yehnjacro. Sirat récaji Abraham quin wac bahjác caba yajquín acu cacmír yehnjacro. Eyta yajcayat, uwat ítitan, Sirat wac bahjác eyan tehmótiro. \v 9 Judío bár binat cat Sir ojcor ay tew̃ayta acu cacmír yehnjacro. Sirat eyin racar cue rehquír obir yajc ojcor ay tew̃ayta acu Jesucristo eyta yehnjacro. Sir carit cuitar ey ojcor uchta wacaro: \q1 Judío bár bin cucajá acat bah ojcor ay tew̃inro. Bah ajc ojcor tanro. \m \v 10 Bucoy cat wacaro: \q1 Judío bár binu, judíoin owár ba cat ahní chaw̃i. \m \v 11 Bucoy cat wacaro: \q1 Judío bár binu, ba bahnáquinat Sir ojcor ay waw̃i. Uwinu, ba bahnáquinat ey ojcor ay tew̃i. \m \v 12 Acsar Isaíasat cuihsú bahjacro: \q1 Sera ajca Isaí sicar bin cohná bica rehquít ey yehnáyqueyra. Judío bár bin ayin acu yehnáyqueyra. Judío bár binat ey yehníc acor ohbac itro. \p \v 13 Sir imát uw acu ay yajquín wac bahjác acor quir binan itro. Aját Sir ojcor ba cuitar conro. Ba ey tamo síhw̃ayat, eyat ba ohbac ahní chácayta acu conro. Sir Ajcan Cámuran Eyat ba quin ajcan urán wícayta acu conro. Eyta wícayat eyat wac bahjác acor ba séoti ítayqueyra. \p \v 14 Rábinu, ajmarát séhw̃atan, baat caba yajcaro. Ba ur ayan caba yajcaro. Sir chihtá cat ay sínjacro. Ay sinjac etar baat acsar cahujín quino cat ey chihtá yarsa síw̃ataro. \v 15 Eyta cuar aját ba quin ayin acu carit uch rooti cuihsujacro. Ajatán carit cuihsúr ba quin áyata bini bár ora cuar cuihsúr ayro. Sirat as quin urá wijac etar cuihsúr ayro. Chihtá baat récaji rahjác ey bucoy síhw̃ayta acu cuihsujacro. \v 16 Sirat as quin urá wícayat as siw̃quib yehn áyjacro. Judío bár bin Jesucristo chihtá siw̃in acu yehn áyjacro. Eyta cuácayat judío bár binan Sir chiwa yinayta acu aját siw̃ro. Judío bár binan eyta yinyat Siran ahní rehcáyqueyra. Eyinan Jesucristo chiwa yinyat, Sir Ajcan Cámuran Eyat Sir imáy ajquír chácayqueyra. Sir imát asan eyta yehnín wajác etar ba quin carit uch cuihsuro. \p \v 17 Etan Jesucristo chihtá cuitar yajác ojcor ahní ehcwata binro. Ajmarát Sir acu yajác ojcor ahní ehcwata binro. \v 18 Jesucrístoat as cuitar yajác ojcor ehcwáy raújacro. Cuat chihtá ajquír bi ehcútiro. Judío bár bin quin Sir chihtá cac áyayta acu Jesucrístoat as cuitar yajacro. Tew̃ír cuitar cat, canar yajquír cuitar cat, \v 19 icúr bi bár sicar bin yajquír cuitar cat, Sir Ajcan Cámuran Ey chihtá cuitar cat eyta yajacro. Etar Jerusalén cuaquir Iliria cuwayta ibit cajc aw̃at eyin quino aját Jesucristo chihtá caba ehcujacro. \v 20 Bi cajc cutaran Jesucristo chihtá anto ehcútitara, aját ey cajc cutar ehcwá racar rehjecro. Cahujín quin Jesucristo chihtá ehcú bahjác cajc cut ehcú cun batro. Cuatán cahujín quin Jesucristo chihtá ehcuti cuitar ehcwá rácatro. \v 21 Sir carit cuitar wacaro: \q1 Biyin quínoan ey ojcor ehcútitara, éyinat cat ey itchácayqueyra. Bíyinatan ey ojcor tew̃ic ráhctitara, éyinat cat ey chihtá ur icar ay rahcuáyqueyra. \s1 Pablo piensa ir a Roma \p \v 22 Récaji ba quin ben séhw̃ajac cuar bitiro. Jesucristo chihtá anto ehcuti bin quin ehcwá racar rehquít, bitiro. As búcoyan búcoyan ba quin bi cun cuar, récaji erar biti tijcajacro. \v 23 Cuat ahra Iliria cajc cutar tas aját Sir chihtá caba ehcú bahjacro. As búcoyra Iliria cajc cut ínicra icúr obir béjetro. Ba quin úchicri be racar rehjecro. \v 24 Eyta bira asa ba quin tiw̃ España cajc cut cuwín ben séhw̃aro. Ba quin cur erar ba owár inic cuanín séhw̃aro. Baatán as acsar ben acu as icúr táyoctara wícata séhw̃aro. As tanra eyta séhw̃aro. \v 25 Eyta sehw̃ac cuar, ibtu as Jerusalén benro. Jesús chiwa acu ray racar wijac ey Jerusalén bahcay benro. \v 26 Macedonia cajc cut uwat cat, Acaya cajc cut uwat cat ray wica racar rehquít bar sécuajacro. Jerusalén cuitar Jesús chiwa yinjaquin cuayin acu ray sécuajacro. \v 27 Imarat wica racar rehquít sécuajacro. Aját ítitan, éyinat judíoin wícayat yarsa wícata binro. Judíoinat Sir chihtá acsar judío bár bin quin ehcujacro. Eyta ehcujác etar judío bár binat ima ray sicar bin judíoin quin wícata binro. Ray bár bin quin, oya bár bin quin, ira bár bin quin wícata binro. \v 28 Ray bahcay cu bah cur car, sécuajaqueyin at icar caba chaquir car, asa ba quin tiw̃ España cajc cut benro. \v 29 Asa ba quin cucayat, as cuitar chaw̃ cuar Jesucrístoat ba ohbac chácayqueyra. Ba caba obir yajcáyqueyra. \p \v 30 Rábinu, aját Cara Jesucristo chihtá cuitar ba quin wacaro. Sir Ajcan Cámuran Ey chihtá cut ba rahra rahra sehnác etar ba quin wacaro. As cuitar Sir ojcor conwi. Aját ey ojcor conár eyta, baat cat eyta conwi. \v 31 Judea cajc cut Sir tamo séhw̃ati bin at cahmar Sirat as síwayta acu conwi. Aját ray béquican Jerusalén uwat ahní cácayta acu Sir ojcor conwi. \v 32 Eyta conyat, Sir chihtá cuitar asa ba quin ahní cuwáyqueyra. Isa rahra rahra Sir chihtá tan wan tew̃áyqueyra. \v 33 Aját ba cuitar Sir ojcor conro. Sira is urá ohbac cháquibro. Sira ba owár rehcayta acu conro. Amén. \c 16 \s1 Saludos personales \p \v 1 Aját ba quin Jesús chiwa ajca Febe ojcor wacaro. Eya ur ay biro. Eya Cencrea pueblo cuitar chauwícuano. Eya Jesús chiwa yehnjáquinro. \v 2 Ey quin tan wan ténawi. Jesús chiwa quin bitara tenátatara, ey quino eyta ténawi. Eyatan quir bin cuitar cat, as cuitar cat bítara útara ay yajacro. Eyta cuácayat ey cuitar bitara yajcátatara eyta yajw̃i. \p \v 3 Aját Priscila tamo, Aquila tamo sehw̃ac wac ayro. Eyinat as cuitar Jesucristo chihtá cat ehcujacro. \v 4 Eyin as siway yinír cat sácata yajacro. Sácata yajác cuar as síujacro. Eyta síujac etar aját eyin quin “oquéy,” wacaro. Sir uw judío bár binat cat eyin quin “oquéy” wacaro. Eyin bahnáquinat eyta wacaro. \v 5 Priscílain, Aquílain usar Jesús chiwa sécuaquin tamo cat aját eyin tamo sehw̃ac wac ayro. Epeneto tamo cat sehw̃ac wac ayro. Asia cajc cut uw sicar bin eyan récaji Jesucristo chiwa yinjacro. \v 6 María tamo cat sehw̃ac wac ayro. Eyat ba acu canarán cuít yajacro. \v 7 Andrónicoin tamo cat, Júniasin tamo cat sehw̃ac wac ayro. Eyinan as cahujinro. Asi jor cárcel icar tunjác binro. Aját anto chihtá cati cuat éyinat cahmor cájaquinro. Sir uw cárinat sihw̃at, eyin urá ayan cuitro. \v 8 Amplias tamo cat sehw̃ac wac ayro. Sir chihtá cuitar, aját eyan ajcá ji chácaro. \v 9 Urbano tamo cat, Estaquis tamo cat sehw̃ac wac ayro. Estaquis eya aját to íw̃oquinro. Urbano eya as cuitar Jesucristo chihtá ehcúquibro. \v 10 Apeles tamo cat sehw̃ac wac ayro. Eya Jesucristo chihtá ques ruhw̃uyat, wácati tan újacro. Aristóbuloin tamo cat sehw̃ac wac ayro. \v 11 Herodión tamo cat sehw̃ac wac ayro. Ey as cahujinro. Narcísoin owár bin bíyinan Jesucristo chíwatara, eyin tamo cat sehw̃ac wac ayro. \v 12 Trifenin tamo cat, Trifosin tamo cat sehw̃ac wac ayro. Chaunín éyinat Jesucristo acu is cuitar canar yajcaro. Pérsida tamo cat sehw̃ac wac ayro. Wiw̃ eya as acu urá ay tan ay biro. Eyat Jesucristo acu canarán cuít yajacro. \v 13 Rufo tamo cat ey ab tamo cat sehw̃ac wac ayro. Rufo eya Jesús chiwa ayan cuít yehnjáquinro. Ey abá as acu cat abitró. \v 14 Asíncritoin tamo cat, Flegontein tamo cat, Hérmesin tamo cat Patrobasin tamo cat, Hérmasin tamo cat, Sir uw eyin owár itquin tamo cat sehw̃ac wac ayro. \v 15 Filológoin tamo cat, Júliain tamo cat, Néreoin tamo cat, Nereo chitín tamo cat, Olimpasin tamo cat sehw̃ac wac ayro. Eyin owár itquin Sir uw bahnaquin tamo cat sehw̃ac wac ayro. \v 16 Ba rahra rahra tan wan ténawi. Jesucristo chiwa cajc istiy cuitar sécuajaquinat, cajc istiy cuitar sécuajaquinat, ba tamo sihw̃ac wac ayro. \s1 La advertencia final \p \v 17 Rábinu aját ba quin uní cuitar wacaro. Bíyinat ba Jesús chiwa wahw̃ún tew̃íctara, bíyinat ba quin Sir chihtá waca aya rácartara, eyin cahmor yají ítuwi. Eyin íw̃oti jaw̃i. \v 18 Uwa éytainat is Cara Jesucristo ajcá batro. Ey tamo síhw̃atiro. Cuat imár chihtá cuitar itic etar túrarir yajcaro. Imár chihtá cuitar yajca racar eya yajcaro. Eyinat bachabách tew̃a rabar, tew̃yat tew̃a rabar urá bow̃ bár bin cayar yajcaro. Eyta bira eyin íw̃oti jaw̃i. \v 19 Uwa bahnáquinat ítitan, baatán Sir chihtá caquir itro. Eyta cuácayat asan ahniro. Etar acsar ay bi tamo sihw̃an ac urá ji rehw̃i. Cuat ay bár bi tamo síhw̃ati ac behmár cayar yajti ac urá ji chaw̃i. \v 20 Urá ji chácayat Sir imát ba cuitar Satanás burbar yajcáyqueyra. Aját ba cuitar Sir ojcor conro. Is Cara Jesucrístoat ba sehnác chácayta acu conro. Ba ohbac ítayta acu conro. \p \v 21 Timoteo as owár Sir chihtá ehcúquibat ba tamo sehw̃ac wac ayro. Lúcioinat cat, Jasóninat cat, Sosípaterinat cat ba tamo sehw̃ac wac ayro. Eyinan as cahujinro. \p \v 22 As Tércioat Pablo chihtá cuitar carit uch cuihsuro. Aját cat ba tamo séhw̃aro. \p \v 23-24 Gáyoat cat ba tamo sehw̃ac wac ayro. Gayo eyat is acu Jesús chiwa owár bin acu ubach wícaro. Erástoat cat, Cuártoat cat ba tamo sehw̃ac wac ayro. Erasto eyat pueblo ray obir yájquibro. \s1 Alabanza final \p \v 25 Etan aját Sir quin “oquéy,” wacaro. Sirat ba urán to wícaro. Aját Jesucristo chihtá ehcwayat, eyta wícaro. Chihtá eyan anto ehcuti bi awan ehcwáy yinjacro. \v 26 Uwat récaji ehcuti cuat ahra uw bahnáquinat orac rahcuayta acu ehcwáy raújacro. Sirat eyta ehcún ac waquír chájacro. Sir chihtá ehcúquinat récaji cuihsú bahjác siw̃ir cuitar eyta ehcwáy yinjacro. Uwat ey chihtá cácayta acu, Sir tamo síhw̃ayta acu ahra ey ehcwáy yinjacro. \v 27 Sir im ístiran urán cuitro. Ey ojcor uwat ay wacátaro. Cabar tinic tacat bur cut suw cut eyta wacátaro. Jesucristo chihtá cuitar eyta wacátaro. Amén.