\id JHN - Tunebo NT [tuf] (Colombia) -2011 bd. \h San Juan \toc1 El santo evangelio según San Juan \toc2 San Juan \toc3 Jn \mt2 El santo evangelio según \mt1 San Juan \c 1 \s1 La palabra de Dios hecha hombre \p \v 1 Sira bitáratara, icúr yájctara, ima wacját bahnác ehcuro. Récaram anto cajc chati cuat Sir wacjá ésatro. Eyan Sir jor ítchacro. Eyan Sir im owáraro. \v 2 Récaram echian eyan Sir jotro. \v 3 Eyat bahnác waquír chájacro, Sir chihtá cut. Chájaquey, cuanjaquey, Sirat ey bár cuatra icrí chátiro. Bahnác eyat waquír chájacro, Sir chihtá cut. \v 4 Sir ima wacjá chihtá cut uwa ohbac etiti itro. Eya ohbac it áyqueyro. Ohbac it áyqueyat uw quin urá wícaro. Urá wícayat eyin ur icar cuanír éytaan wan chácaro. Urá wíqueya, cuan áyqueyro. \v 5 Checúm tinyat uwat ístajar eyta Sisramat uw urá bár chácayat eyta ístajatro. Uwat ístajar cuácayat urá wíquibat cuan áyquibat uw quin urá wícaro. Urá wícayat Sisramat urá wiquib burbar yájcajatro. \p \v 6 Sirat ser istiy áyjacro. Ser ey ajca Juáncuano. \v 7 Sirat ima wacjá ojcor tew̃ín acu Juan áyjacro. Sirat ayat Juan yehnjacro. Bahnáquinat urá wiquib ojcor rahcuín acu Juanat tew̃ay yehnjacro. Uwat urá wiquib tamo sehw̃ay yinayta acu yehnjacro. \v 8 Juanra cuan áyqueyi, urá wíqueyi batro. Urá wiquey ojcor tew̃ay yehjáquinro. \v 9 Cuan áyquiban, urá wíquiban cajc uch cutar rajacro. Urá wiquib quéneyro. Ey wicayat uw bahnaquin quin urá wícaro. \p \v 10 Eya Sir ima waquijiró. Ey ajca Jesucrístoro. Jesucristo yehnár cajc uch cutar ítchacro. Eyat cajca waquír chájacro, Sir chihtá cut. Cajc chajac cuara, cajc cutar ítquinat eyat cajc chajac síhw̃atiro. \v 11 Ima cajc cut wijacro. Ima cajc cut wijác cuara, im uw bahnáquinat ey quin ténatiro. Ajcá ji bétiro. \v 12 Cahujinat ey quin ténajacro. Ajcá ji béjecro. Ey tamo síhw̃ajacro: “Eya is Síuquibro,” síhw̃ajacro. Bíyinat eyta síhw̃ajactara Sirat eyin ima sasá waan acu ajc waajacro. \v 13 Sasá ab ohc cut bin yehnár eyta Sir ima sasá waan acu éytara yéhntiro. Uw tetát wiya ohc cut sasá cohnár éytara cóhntiro. Sir ima sasá éytara waátiro. Sir ima urá cut ima sasá waacaro. \p \v 14 Sira bitáratara bahnác ehcuquib ima cajc cut wiquír uw waajacro. Uw ohc cut yehnjacro. Yehnár is owár ítchacro. Is owár ityat isat ítitan, ey ayan tahnacro. Sir Tetá ima wacjá istanác biro. Eyta rehquít ayan tahnacro. Isat ey itchacro. Ititan, wacját uw sehnár yajc báhnajatro. Eyat uní tew̃ro. \v 15 Juan yehnár ey ojcor tew̃jacro. Juanat cohwjacro: \p —Uchan eyro. Aját as yahncút wiquín wajacan uchan eyro. Aját wajacro: “Eyra as yahncút wicata cuara, eyra ayan as cuitro. As anto yehnti cuat eyra Sir jor chájacro. Etar ayan cuitro,” wajacro. \p \v 16 Eyat is sehnár yajc étajar rehquít is bahnaquin acu ay yajacro. Bucoy cat, bucoy cat is acu ay yajacro. \v 17 Sirat Moisés cut cuar bach cáritan, chihtá cáritan wíjacro. Moisés cut cuar bach wijac cuara Jesucrístoat ajc uní tew̃ro. Jesucrístoat uw sehnár yajc eta báreyra. \v 18 Istiyati imár ub cut Siran istítiro. Wacjá istán biat, Tet owár ítquibat, téw̃quibat eyat Sir bitáratara bahnác ehcujacro. \s1 Juan el Bautista habla en favor de Jesucristo \r (Mt 3.11-12; Mr 1.7-8; Lc 3.15-17) \p \v 19 Pueblo Jerusalén cutar judío cárinat sacerdótein cat, levitin cat Juan quin áyjacro. Ayat sacerdótein cat, levitin cat Juan quin béjecro. Cur car táyojocro. \p —¿Baha rehrcá? ¿Bitara binca? táyojocro. \p \v 20 Táyoyat Juanat eyin cahmar ruhcti cuar uní wajacro: \p —Asra Sirat Cara Ayin Wajaquin eyi batro, wajacro. \p \v 21 Etat éyinat wajacro: \p —Ey bártara, ¿rehrcá? táyojocro. ¿Bah Elíasqui? \p Juanat wajacro: \p —Asra eyi batro. \p —¿Bahan Sir chihtá ehcuquib yehnata quenéyica? \p —Asra eyi cat batro, wajacro. \p \v 22 Etat éyinat wajacro: \p —Baha rehrtara is quin ehcuwi, -wajacro-. Is áyjaquin quin chihtá beyin ac ehcuwi, -wajacro-. ¿Behmát waquít bah rehrcá? wajacro. \p \v 23 Etat Sir chihtá ehcuquib Isaíasat bitara wajáctara Juanat im eyta wajacro: \p —Asan uyro. “Serat ubach bár cut cohwro. Eyat wacaro: ‘Cara wiquín cahmor bahnác órowa,’ wacaro.” Eyta téw̃queyan asan eyro. \p \v 24 Juanat eyta wacayat fariséoinat áyjaquinat \v 25 Juan ey quin wajacro: \p —Ba Sirat Cara Ayin Wajaquin bártara, Elías bártara ¿bitara reht uw rih sar siw̃ca? wajacro. \p \v 26 Juanat wajacro: \p —Ajatrá uw rih sar siw̃ro. Eyta cuar ba tac icar sera istiyró. Eyan rehrtara baat istítiro. \v 27 As yahncút rac cuar eya ayan as cuitro. Ey ayan as cuít etar aját ey bútajatro. Aját ey ques barcát chistár cat rícuajatro, wajacro. \p \v 28 Sacerdóteinat cat, levítinat cat Juan quin eyta táyojocro, Betania cutar, rih Jordán erar rahs raquíc wihár. Erar Juanat uw rih sar siw̃ro. \s1 Jesús, el Cordero de Dios \p \v 29 Eyta táyojoc cuanmí cut Juanat Jesús itchacro. Jesús ey raquíc itchacro. Istír Juanat wajacro: \p —Ser uch wahítuwi. Uyan Sir obas sahan wan rehcáyqueyra. Uwat ay bár yajác tayar tunin obas sah yauwir eyta ser uch cat eyta yauwáyqueyra. Eyta chinír cut uyat bahnáquinat ay bár yajác tayar túnayqueyra. \v 30 Aját uy ojcor wajacro: “As yahncút wic cuar uyra ayan as cuitro. As anto yehnti cuat uyra Sir jor chájacro,” wajacro. \v 31 “Ajatrá uy rehrtara istiti binro. Ajmarát uy anto istiti cuara, uw rih sar siw̃ rajacro. Israélinat uy rehrtara istayta acu uw rih sar siw̃ rajacro,” wajacro, Juanat. \p \v 32 Acsar Juanat uchta wajacro: \p —Aját ítitan, Ajcan Cámuran Eya cuacúr bin átcurir rajacro. Raquír car uy cutar chihrjacro. \v 33 Eyta chihrín cahmor aját uyan rehrtara istítiro. Aját istiti cuar Sirat uw rih sar siw̃in as récaji áyjacro. As ayir as quin wacárora: “Ajcan Cámuran Eya uw istiy cutar chihráyqueyra. Bi cutar chihryat, uw ur icar Ajcan Cámuran Eya eyat chácayqueyra,” wacárora, Sirat as quin. \v 34 Ajcan Cámuran Eya átcurir uy cutar chihrjacro. Chihryat aját itchacro, -wajacro, Juanat-. Aját ba quin uní wacaro. Eya Sir waquijró, wajacro, Juanat. \s1 Los primeros discípulos de Jesús \p \v 35 Cuanmí cuit Juan bucoy im érara chihrjacro. Sinquin bucáy owár chihrjacro. \v 36 Erara chihrír Jesús bic itchacro. Istír wajacro: \p —Uw racaro. Uya Sirat ima obas sahan wan áyjacro. Uwat ay bár yajác tayar tunin obas sah yauwir eyta uy cat eyta yauwáyqueyra, wajacro. \p \v 37 Juan chiwa bucáy binat eyta rahcuír, Jesús questoc béjecro. \v 38 Jesús questoc bécayat, Jesús eyin wihár ac wari istír cat wajacro: \p —¿Baat icúr wahitqui? \p Eyinat wajacro: \p —Síw̃quibu, ¿Baha biscán itqui? \p \v 39 Jesusat eyin quin wajacro: \p —Bar jaw̃, wahitay. \p Jesusat “bar jaw̃,” wacayat, eyin Jesús owár béjecro. Jesús birar ítictar itchacro. Rahsan bui jat erar rahsan tui tas ítchacro. \p \v 40 Juanat wajaquey rahcuír Jesús questoc béqueyin istiy ajca Andréscuano. Andrés eya Simón Pedro rabro. \v 41 Itay ocuajacan rahsan tui tas itir car, Andresra Simón wahitay bijacro. Istír car Simón quin wajacro: \p —Sirat Cara Ayin Wajaquin isat bar itchacro, wajacro. \p Cara Ayin Wajaquin ajc istiy Crístoro. \p \v 42 Simón quin Sirat Cara Ayin Wajaquin itchác waquír, Andresat Simón Jesús quin béjecro. Jesús quin cucayat, Jesusat Simón wahitchacro. Istír wajacro: \p —Bahan Juan wacjá, Simonro. Aját bah ajca Cefas cháquinro, wajacro. Griego cuw cutar ajc Cefas “Pedro” wacaro. Ajc eyta eyan “aca” wacaro. \s1 Jesús llama a Felipe y Natanael \p \v 43 Simón istír cuanmí cut Jesús cajc Galilea ben séhw̃ajacro. Bicayat Felipe itchacro. Istír Felipe quin wajacro: \p —As jor biwi, wajacro. \p \v 44 Felipe eya pueblo Betsaida binro. Andrés cat, Pedro cat im erar binro. \v 45 Jesusat “As jor biwi” wacayat, Felípeat Natanael wahitay bijacro. Istír Natanael quin wajacro: \p —Sir bacha cáritan chihtá cáritan cutar Moisesat cuihsujaquey ojcor isat ey itchacro. Sir chihtá ehcúquibat cat ey ojcor cuihsujacro. Isat ey itchacro, -wajacro-. Eya Jesusro. José waquijró. Nazaret binro, wajacro. \p \v 46 Etat Natanaelat uní batro, séhw̃ajacro. Eyta séhw̃ajac rehquít wajacro: \p —Nazaret binra ay bi icuri ístajatro. \p Etat Felípeat wajacro: \p —Wahitay bar jaw̃, wajacro. \p \v 47 Eyta waquír Jesús quin béjecro. Cucayat Jesusat Natanael itchacro. Istír Natanael ojcor wajacro: \p —Israelin ur ay bin racaro. Eyat uw cayar yájtiro. Israélinat yajcata bin eyat bahnác ay yajcaro, wajacro. \p \v 48 Etat Natanaelat séhw̃ajacro: “Jesusat as istítiro. ¿As urá bitáratara bitara ityi?” séhw̃ajacro. Eyta sehw̃ar wajacro: \p —¿As bitara ityi? táyojocro. \p Etat Jesusat wajacro: \p —Aját bah higuera caruc cahmor itchacro. Felípeat bah anto chiti cuat itchacro, wajacro. \p \v 49 Etat Natanaelat Jesusan urán to istír wajacro: \p —Síw̃quibu, bah Sir waquijró. Bah israelin rey cáracuano, wajacro. \p \v 50 Jesusat wajacro: \p —Aját “Bah higuera caruc cahmor itchacro,” wacayat, bahat sehw̃at, as israel rey cara séhw̃aro, -wajacro, Jesusat Natanael quin-. Aját bah quin wacaro. Bahat aha uchta istiey acsar wan ayan cuít istáyqueyra, wajacro. \p \v 51 Etar cat Jesusat wajacro: \p —Aját ba quin wacaro. Bahat uchta istáyqueyra. Sirat cuacúr aba waacayat, bahat ima cuacúr cacmín istáyqueyra. Ititan Sir cacmín erar cuar ísuwar rocaro. Roquír sicor Sir quin bécaro. Uw Síuquib cutar roquíc bequic istáyqueyra. \c 2 \s1 Una boda en Caná de Galilea \p \v 1 Bay cuanyat pueblo Caná cajc Galilea cutar fiesta yajacro. Uwat wiya yehw̃íc fiesta yajacro. Jesús ab cat fiesta cutar ésatro. \v 2 Jesús cat, Jesús chiwa cat chíjacro, fiesta yajcayta acu. Eyin cat ésatro. \v 3 Fiesta anto bahnti cuat, chistár ub rihar bacú bar bahnajacro. Bahnyat Jesús abát Jesús quin wajacro: \p —Ahra chistár ub rihar bacú batro, wajacro. \fig |src="CN01667B.TIF" size="span" copy="© 1978 David C. Cook Publishing Co." ref="San Juan 2.3" \fig* \p \v 4 Etat Jesusat ab quin wajacro: \p —¿Bitara reht as quin “chistár ub rihar bacú bar bahnajacro,” waquí? Aját bahnác bar yajcata ehcún acu anto cab cutiro, wajacro. \p \v 5 Etat Jesús abát cacmín quin wajacro: \p —Jesusat ba quin icúr yajc áyictara baat eyta yajw̃i, wajacro. \p \v 6 Judíoin bach cutar Sir ub cahmor ay rehquín acu sucro. Eyta sucuín acu rih cumít sar yajc chácaro. Ac cumít rih eyta cháquinan teray ésatro. Cúmacan cuitro. Cumít istiy cat, cumít istiy cat, litro cincuéntatara, litro seséntatara rauro. \v 7 Jesús abát cacmín quin Jesusat ayic eyta yajquín wacayat, Jesusat eyin quin wajacro: \p —Cumít sar rih cuin tijcawi. \p Eyta wacayat éyinat cumít bahnác sar rih cuin tijcajacro. \v 8 Etar eyin quin wajacro: \p —Ahra rih ey sicar bin toc istiy uw̃i. Uquir ira tahw̃uquib quin béowi, wajacro. \p Eyta wacayat, éyinat rih újacro. Uquir ira tahw̃uquib quin béjecro. \v 9 Ira tahw̃uquib yahn acu wíjacro. Wícayat eyat yahjacro. Chistár ub rihar bacú eya biscán bíntara istítiro. Istiti cuar yahjacro. Ira tahw̃úquibat istiti cuar cacminát itchacro. Eyinat ítitan, Jesús urá cut rihan bacú arjacro. \v 10 Ira tahw̃úquibat bisar bíntara istiti rehquít, wiya yehw̃jaquey chíjacro. Chiír wicayat ey quin wajacro: \p —Cahujinat bacuá ayan cuít bi uw quin ibtu wícaro. Ay bi wiquir uwat bacuan to yahr cutar bacuá ayan étai cuti ey wícaro. Eyta cuara baat éytara wítiro. Bahat ayan cuít bi ubar ojcor wícaro, wajacro. \p \v 11 Jesusat rihan chistár ub rihar bacú eyta arjacro. Pueblo Caná cajc Galilea cutar eyta arjacro. Eyta aríc cutar, imát Sir urá cut bahnác bar yajcata ehcujacro. Anto ehcuti bin ehcujacro. Erara ima ayan tahnác eyta ehcujacro. Rih aryat, ima chiwat Jesús tamo síhw̃ajacro: “Sirat Cara Ayin Wajaquin uyan eyro,” síhw̃ajacro. \v 12 Fiesta yahncút Jesús abín owár, rabin owár, imát siw̃quin owár pueblo Capernaum bejecro. Eraran boni bay cuanjacro. \s1 Jesús purifica el templo \r (Mt 21.12-13; Mr 11.15-18; Lc 19.45-46) \p \v 13 Bach ajca chéycara aracat bijaquey biráy bár cuanyat yajcáy yehnátaro. Uchicrias Siran cohtín ubach aracat uw yauti bijacro. Siran aracat uw yauti bijác ey sihw̃an acu judíoinat bach yájcuano. Cheycar aracat bijaquey bach ajc istiy cut Pascua fiesta aw̃uro. Biráy bár cuanyat bach yajcáy yehnata rehquít Jesús Jerusalén bijacro. \p \v 14 Jerusalén cur car Sir usar raújacro. Rauwir ítitan, uwat vaca racaro. Obas cat, atcur cat racaro. Cahujinra mesa acor itro, ray tehmón acu. \v 15 Eyta istír Jesusat bucach yehw̃ír órojocro. Oror car ey cuitar bahnaquin sicor watur áyjacro. Obas cat, vaca cat sicor watur áyjacro. Ray tehmóquinay rayra bahnác ica sar quihu téjecro. Mesa cat ab cuijacro. \v 16 Atcur raquib quin wajacro: \p —Atcur watur béowi, -wajacro-. As Tet ubach ruwa ran acura batro. Usatra rati jaw̃i, wajacro. \p \v 17 Watar ayat, ray tehmoquin mesa ab cuicayat, Jesús chiwat síhw̃ajacro. Sir carit cutar wacaro: “Siru, aját bah ubach sehnacro. Bah ubach sehná rehquít as bar cuácataro,” wacaro. Jesús chiwat eyta waquíc tamo síhw̃ajacro. \p \v 18 Etat judío cárinat Jesús quin wajacro: \p —Sirat bahat eyta yajquín acu áyjactara, is quin ehcuwi. Bahat Sir urá cut bahnác yajcata ey ehcún acu yajw̃i. Bahat biyan bahnacan yájcajatrum bár is quin ehcuwi. \p \v 19 Etat Jesusat wajacro: \p —Baat uch ubach, Sir ubach bahnác ruhw̃ú tewi. Bahnác ruhw̃ú técayat aját sicor oro yehnár riya bay cuaninro, wajacro. \p \v 20 Etat éyinat wajacro: \p —Uch ubach riya bay bitách túw̃ajatro. Uch tuw̃ín acu bara cuarenta y seis rehjecro. Riya bay bitách túw̃ajatro, wajacro. \p \v 21 Eyta cuara Jesusat Sir ubach ojcor téw̃tiro. Ima sibár ojcor tew̃jacro. Im eya Sir úbachcuano. \v 22 Yájcajareht Jesús chinír bay cuanyat sicor estají yehnjacro. Yehnyat chiwat Jesusat wajác tamo síhw̃ajacro. Sir ubach sicor oron ac riya bay cuanín wajác tamo síhw̃ajacro. Eyta sihw̃ar Sir carit cutar cuihsujác im eyta rehjéc, síhw̃ajacro. Jesusat wajác im eyta rehjéc, síhw̃ajacro. \s1 Jesús conoce a todos \p \v 23 Jesús pueblo Jerusalén cutar Pascua fiesta cutar eyta yajacro. Eyta yajca rabar uwan to binat ey tamo sihw̃ay raújacro. Jesusat imát bahnác yajcata ehcujacro. Cuercurin tan chájacro. Ub bár bin quin ub wíjacro. Eyta yajcayat Jesusat icuran biyan bahnacan yájcajatrum bár bar ehcujacro. Uwat eyta ityat “Sirat Cara Ayin Wajaquin Jesusan eyro,” síhw̃ajacro. \v 24 Eyinat eyta síhw̃ajac cuara Jesusat uw urá bitáratara itro. Jesusat séhw̃ajacro. Eyinat ima tamo sihw̃ay yinjác cuar, bár waca tétaro, séhw̃ajacro. \v 25 Jesusat cahujín quin táyotiro, uwan bitáratara istín acu. Imát uw urá itro. \c 3 \s1 Jesús y Nicodemo \p \v 1 Fariseo istiy ajca Nicodémoro. Nicodemo judíoin cáracuano. \v 2 Nicodemo chéycara cutar Jesús quin tew̃ay bijacro. Cur wajacro: \p —Síw̃quibu, isat ítitan, Sirat bah áyjacro, is siwin acu. Sirat bah áytiir waquít bahat yajquíc bitách yájcajatro. Bahat bahnác bar yajcátaro. Sirat cuitar yájtieyra bahat yajacan bitách yájcajatro, wajacro. \fig |src="CN01670b.tif" size="span" copy="© 1978 David C. Cook Publishing Co." ref="San Juan 3.2" \fig* \p \v 3 Etat Jesusat wajacro: \p —Aját wacaro. Bíyinan bucoy yéhntieyra eyin Sir quin béyajatro. Sir cara rehquey cutar béyajatro. \p \v 4 Etat Nicodémoat wajacro: \p —Bihtín bucoy bitách yéhnajatro. Bucoy yehnín acu ab ohcuá sar búcoyra bitách raúwajatro, wajacro. \p \v 5 Etat Jesusat wajacro: \p —Rih cuitar cat, Sir Ajcan Cámuran Ey cuitar cat bucoy yehnátaro. Rih cuitar yéhntieyra, Sir Ajcan Camur Ey cuitar yéhntieyra Sir cara rehquey cutar béyajatro, -wajacro-. \v 6 Uw ab ohc cut bin yehnyat, uw sibár sicar binro. Uw ohc cut yehnro. Uw eyta yehníc cuar, Sir Ajcan Camur Eyat Sir ima sasá yehn ayro. Sir Ajcan Camur Eyat uwan Sir sasá yehn ayat, Sir im Ajcan Cámuran Eya uw eyin ur ícatro, -wajacro-. \v 7 Aját bah quin wacaro. Bahnaquin bucoy yehnátaro. Aját eyta wacayat, “uní tew̃ti” séhw̃ati jaw̃i, -wajacro-. \v 8 Baat ítitan, sero rahray wihár, rahray wihár cac cac bicaro. Baat sero biquey cucách cut rahcro. Cucách cut rahcuí cuara biscán bíntara istítiro. Sir Ajcan Cámuran Eyat éytaan wan uwa Sir sasá yin ayro. \p \v 9 Etat Nicodémoat wajacro: \p —Eyta tew̃quey bitáratara aját ay ráhctiro, wajacro. \p \v 10 Etat Jesusat wajacro: \p —Bah israelin síw̃quibro. ¿Bahat eyta tew̃quey bitáratara ráhctica? -wajacro, Nicodemo quin-. \v 11 Aját bah quin uní wacaro. Isat it bin ojcor tew̃ro. Ijmarat ub cut itchác ojcor ehcuro. Eyta ehcúc cuar bahat is chihtá ráhctiro, -wajacro, Jesusat-. \v 12 Aját cajc uch ojcor tew̃yat, bahat uní séhw̃atiro. Cajc uch ojcor tew̃yat, bahat ráhctieyra, aját cuacúr Sir quin bitáratara, ehcwayatwat cuar, bahat bitách ráhcuajatro, -wajacro, Nicodemo quin-. \v 13 Istiyati cuacúr Sir quin cu bah cutiro. Uw Síuquib asan cuacúr Sir jor bin cajc uch cutar rajacro. Sicor erar bétaro, -wajacro-. \v 14 Cajc buru catu cut ricmát uw cohcayat uw sácajacro. Eyta sácati ac Moisesat Sir chihtá cut yera ricumír caruc ojcor cuacúr yehw̃ jájacro. Moisesat ricumír caruc ojcor cuacúr yehw̃ír eyta asa Uw Síuquib caruc ojcor eyta cuacúr yehw̃áyqueyra, wajacro. \s1 El amor de Dios para el mundo \p \v 15 ’Caruc ojcor yehw̃ír yauyat bíyinat “Eyat as bar síwataro,” síhw̃ayatan eyin Sir owár etiti ohbac ítayqueyra, -wajacro-. \v 16 Síratan uw bahnaquin sehnacro. Uw sehnác rehquít, ima wacjá istán ey áyjacro. Caruc ojcor yehw̃ír yauwayta acu áyjacro. Etar bíyinat “eyat as bar síwataro,” síhw̃ayatan eyin sutá báreyra. Sir owár etiti ohbac ítayqueyra, -wajacro-. \v 17 Sirat ima wacjá cajc uch cutar uwat táyara yajác ques tecuan acui áytiro. Uw siwin acu áyjacro. Ay bár yajác táyara tunin acu áyjacro. \v 18 Bíyinat “eya Sir waquíj etar as bar síwataro,” síhw̃ayat, eyin ay bár yajác táyara bár chácaro, -wajacro-. Bíyinat “eyra Sir waquíj batro,” síhw̃ayat eyin quin táyara chícaro. Sir wacjá úbisti ey tamo síhw̃ati rehquít, táyara chícaro. \v 19 Uch ques icar tayar chícaro. Urá wiquey, cuan ayquey cajc uch cutar itay rajacro. Wiquír uw quin imarat ay bár yajquey ehcuro. Imarat ay bár yajcáy ocuajác ey ehcujác etar urá wiquey rácari batro. Checúm cutar istiti eyta uw cat imarat ay bár yajaquey éytaan wan istiti it cunro. Ey ques icar tayar chícaro, -wajacro-. \v 20 Bíyinat ay bár yájctara éyinat cuan ayquey, urá wiquey quehsuro. Urá wiquey quin rátiro. Imarat icúr ay bár yajác ehcwata etar urá wiquey quin rátiro, -wajacro-. \v 21 Urá wíqueyat icuran biyan Sir chihtá cutar yajc ey ehcuro. Etar bíyinat ur ay yájctara eyin urá wiquey quin racaro. Sir chihtá cutar bahnác yajc ehcwayta acu racaro, wajacro, Jesusat. \s1 Juan el Bautista vuelve a hablar de Jesús \p \v 22 Nicodemo Jesús quin wiquíc yahncút, Jesusra ima chiwa owár Jerusalén bin ácubar béjecro, cajc Judea cutar. Acubar cur car chiwa owár ítchacro. Erar ita rabar chiwat uw rih sar siw̃jacro, Jesús chihtá cut. \v 23 Juanat cat pueblo Enón cutar uw rih sar siw̃ro. Pueblo Enón bin pueblo Salim cuwayta biráy batro. Erar rihan toro. Etar Juanat erar uw rih sar siw̃ro. Uwan Juan quin béjecro. Cucayat Juanat eyin rih sar siw̃jacro. \v 24 Ey ricar Juan cárcel icar anto túntiro. \v 25 Juanat pueblo Enón cutar uw rih sar siw̃á rabar Juan chiwat judíoin owár tecuay yinjacro. Sir ub cahmor restá bitara sucuátatara ey ques técuajacro. \v 26 Tecuar Juan chiwat Juan quin wacay béjecro. Cur wajacro: \p —Síw̃quibu, rih Jordán rahray istiy bah jor jájacro. Bah jor chájaqueyan bahat ey ojcor uw quin ehcujacro. Eyat cat uch cut uw rih sar siw̃ro. Bahnaquin ey quin chihtá rahcuay bécaro, wajacro. \p \v 27 Etar Juanat eyin quin wajacro: \p —Sir imát eyta yajquín ajc waátieyra bitách yájcajatro. \v 28 Aját wajacan behmá cucách cut rahjacro. Aját wánora: “Sirat Cara Ayin Wajaquin asra eyi batro. Sirat ey cahmor as áyjacro,” wánora. \v 29 Uchtaan wanro. Uwat wiya yehw̃jacro. Yehw̃ír wíyara éyayro. Eyta cuar wiya yehw̃quib íw̃oquey cat ahní rehcaro, uw eyat wiya yehw̃jác rahcuír. Uw iw̃oc ahní rehquír eyta ahra as cat eyta ahní rehcaro, -wajacro-. \v 30 Acsar uwan cuít binan ey chiwa yináyqueyra. Eyta cuar as chiwat as ria yajti etáyqueyra, wajacro. \s1 El que viene de arriba \p \v 31 Cuacúr bin wijaquey ayan bahnaquin cuitro. Cajc uch cutar uwra cajc uwro. Cajc uwat cajc uch cutar yajquey ojcor tew̃ro. Eyta cuar cuacúr bin eyra bahnaquin cutatro. \v 32 Eyat cuacúr Sir owár ita rabar, itchác ojcor tew̃ro. Cuacúr Sir owár ita rabar rahjác ojcor tew̃ro. Ey ojcor tew̃ cuar uwat ráhctiro. Uní síhw̃atiro. \v 33 Bíyinat ey chihtá rahcuíctara Sirat wajacan uní wajac ehcuro. \v 34 Sirat áyjaqueyat Sir ajca tew̃ro. Sirat ey quin ima Ajcan Cámuran Eya es yajti wíjacro. \v 35 Tetát wacjá sehnacro. Ey bahnác cutar rehquín acu, eyat bahnác ayin acu wíjacro. \v 36 Bíyinat síhw̃ayat: “Sir wacját as bár síwataro,” síhw̃ayat, eyin Sir owár etiti ítayqueyra. Bíyinat “Sir wacját as síwajatro,” síhw̃ayat, Sir wacjá chihtá yajti jácayat, eyin Sir quin béyajatro. Eyinat Sir tayar yajác tun báhnajatro. Sir tecat eyin cuácayqueyra. \c 4 \s1 Jesús y la mujer de Samaria \p \v 1 Uwat tew̃ic fariséoinat rahjacro. Ráhcuitan, Jesusat chiwa cuít sécuaro. Juan chíwara Jesusay owara cutiro. Jesusat uwan cuít rih sar siw̃ro. \v 2 Uwat eyta wajác cuara, Jesús imát uw rih sar síw̃tiro. Ey chiwat uw rih sar siw̃jacro. \v 3 Uwat eyta tew̃ic Jesusat cat rahjacro. Rahcuír cajc Judea bin sicor Galilea cun béjecro. \v 4 Cajc Galilea cuwayta Samaria tiw̃ bétaro. \v 5 Jesús Samaria cajc cutar bicayat, pueblo ajc Sicar cutar cujacro. Sicar pueblo cohtín Jacob yaric cajc íntacro. Cajc eya, Jacobat úchicri José yaric quin wic bahjáquinro. \v 6 Jacob yaric rih iscán cajc ey cutatro. Jesús Jacob yaric rih iscán acor cujacro. Cucáyatra rahsan uraró. Ibitat bar cuájacro. Etar rih iscán acor chihrjacro. \v 7-8 Ima chíwara pueblo cutar ira wahy béjecro. Jesús erar ityat Samaria wiw̃á rih ucay wijacro. Wicayat Jesusat Samaria wiw̃á quin wajacro: \p —As yahn acu rih wiw̃i, wajacro. \p Judíoinat Samaria uway toca sar bin yahti báchuro. \v 9 Etar Jesusat riha yahn acu chícayat wiw̃át wajacro: \p —¿Uniqui? ¿Bah judíoin uw cuar as toca cut rih yahn chiqui? Asra Samaria uwro, wajacro. \p \v 10 Etat Jesusat wajacro: \p —Bahat Sirat icúr wíctara istír waquít, bahat rehr jor tew̃íctara istír waquít, as quin rih chiata binro. As quin chiquir waquít, aját bah quin rih ay bi wícataro. Rih ey bah ur icar bicayat, bah ohbac ítayqueyra, wajacro. \p \v 11 Etat wiw̃át wajacro: \p —Bah rih soya batro. Rih iscán ucha únruran cuántiro. ¿Rih ay bi as ohbac itin acu biscán istátaca? -wajacro-. \v 12 Is cohtín Jacobat uch rih iscán is acu cha bahjacro. Jacobat cat, ima sasát cat, ima ruwat cat bahnáquinat uch rih iscán sar bin rih uquir yahjacro. ¿Baha urán is cohtín Jacob cuiti séhw̃aca? \p \v 13 Etat Jesusat wajacro: \p —Bíyinat uch iscán sar bin yahcayat bucoy cuc wini rehcátaro. \v 14 Eyta cuara bíyinat rih aját wiquey yahcayat, éyinra búcoyra cuc wini rehca báreyra. Aját ey quin rih ay bi wícayat, ey ur icar rih béncachan wan yehnáyqueyra. Rih bencach yehnár eyta ey ur icar éytaan wan yehnyat eya ohbac ítayqueyra. Sir owár etiti ítayqueyra, wajacro. \p \v 15 Etat wiw̃át wajacro: \p —Rih eyta ey as quin wiw̃i, -wajacro-. As bucoy cuc wini rehti acu wiw̃i, -wajacro-. Etar as bucoy cat, bucoy cat rih ucay uch cut rati ítinro, wajacro. \p \v 16 Etat Jesusat wajacro: \p —Bah ra chiay biwi. Chiír buca jor as quin raw̃i, wajacro. \p \v 17 Etat chaunát wajacro. \p —Asra ra batro, wajacro. \p Jesusat wajacro: \p —Bah ra bár wacayat, bahat uní wacaro. \v 18 Bah serin esí cuájacro, -wajacro-. Ahra sera istiy jor itro. Ey jor it cuar yéhw̃tiro. Etarwan bahat uní wacaro. \p Etat wiw̃át wajacro: \p \v 19 —Aját ítitan, bah Sir chihtá ehcúquibro, -wajacro-. \v 20 Ijmár cohtín cajc Samaria binro. Is cohtín Samaria binat cubar uch cutar Sir tamo síhw̃ajacro. Eyta cuara baat judíoinat waquít, pueblo Jerusalén cutar Sir tamo síhw̃ataro, wacaro. \p \v 21 Etat Jesusat wajacro: \p —Chaucu, aját bah quin wacaro. Biráy bár cuanyat uwat cubar uch cutara cat, Jerusalén cutar cat beya báreyra, Sir tamo sihw̃an acu. \v 22 Ba Samaria úwatra istiti bin tamo síhw̃aro. Eyta cuar is judíoinat it bin tamo síhw̃aro. Sirat judío istiy cutar uw síwataro. Etar it bin tamo síhw̃aro. \v 23 Biráy bár cuanyat, Jerusalén beti, uch cubar rati Sir tamo quen síhw̃aquin éyinat im ur icar Tet tamo “Siran ayro,” síhw̃ayqueyra. Ur istán cut eyta síhw̃ayqueyra. Sirat uwat ima tamo eyta sihw̃a cunro. \v 24 Sira uchta batro. Eyra ajcan cámuran quen eyro. Etar bíyinat ey tamo síhw̃ayat, imár urá cut ey tamo síhw̃ataro. Ur istán cut ey tamo síhw̃ataro. \p \v 25 Etat chaunát ey quin wajacro: \p —Aját ítitan, Sirat Cara Ayin Wajaquin yehnátaro. Cara Ayin Wajaquin Cristo aw̃uro. Cristo yehnyat is quin bahnác ehcwáyqueyra, wajacro. \p \v 26 Etat Jesusat wajacro: \p —Asan eyro. Behmá jor téw̃queyan eyro, wajacro. \p \v 27 Etat acat Jesús chiwa sicor behjecro. Behquir itit, Jesús wiw̃á jor tew̃ro. Eyta istír ub yehw̃jacro. Ub yehw̃jác cuara wiw̃á quin “¿Bah icúr rácarica?” táyotiro. Jesús quin “¿Bah bitán ey jor tew̃qui?” táyotiro. \v 28 Etat wiw̃át rih soya erar cham bahr car sicor pueblo cun bijacro. Pueblo cur car uw quin wajacro: \p \v 29 —Aját uw istiy itchacro. Eyat aját icúr yajáctara as quin bahnác ehcujacro. Eyan Sirat Cara Ayin Wajaquin óraro, -wajacro-. Bar jaw̃ wahitay, wajacro. \p \v 30 Eyta waquír uwan to bin pueblo acsar waar car Jesús quin rojocro. \v 31 Wiw̃á pueblo bi yiror Jesús chiwat Jesús quin seo tew̃jacro: \p —Síw̃quibu, ira yawi, wajacro. \p \v 32 Eyta waquít Jesusat wajacro. \p —As iran chero. Baat ir eyta eyra istiti binro, wajacro. \p \v 33 Jesusat iran che wacayat, chiwat rahra imár owár wajacro: \p —Uwan Jesús quin rajác óraro. Ira wijac óraro, wajacro. \p \v 34 Chiwat uwat ira rojóc waquít Jesusat wajacro: \p —Aját as ayquey chihtá yajcaro. Eyta yajquey as acu iran wanro. As áyqueyat as quin icúr yajc áyjactara ey yajc bahninro, -wajacro-. Eyta yajcata ey as acu iran wanro, -wajacro-. \v 35 Baat waquít: “Ritút ehsú cuitar cab cuwín acu sihyór bacáy rehcátaro,” wacaro. Eyta cuara aját ba quin wacaro. Uw bar rocaro. Uw wahítuwi. Eyin ritút bar tám rehjequinan wanro. Eyinat as chihtá caquin acu bar cab cujacro, -wajacro-. \v 36 Ritút ehsúc tehmár uw quin tunro. Eyta tunir eyta Sirat cat uw túnayqueyra. Bíyinat cahujín quin as tamo “Eya Sir waquíj etar as bar síwataro,” sehw̃ay ayat aját ey quin túnayqueyra. Bíyinat as tamo “Eya Sir waquíj etar as bar síwataro,” séhw̃ayat eyin Sir owár etiti ohbac ítayqueyra. Eyta cuácayat Sir chihtá récaji ehcuquib cat, yahncút as tamo sehw̃ ayquib cat buca jor ahní rehcáyqueyra. \v 37 Uwat waquey úchtaro: “Istiyát ira ricaro. Cahujinat ir ey ehsuro.” Eyta tew̃quey uní wacaro. \v 38 Aját ba uw quin áyjacro. Baat uw quin as tamo sihw̃ ayin acu ba áyjacro, -wajacro-. Cahujinat récaji eyin quin Sir chihtá ehcujáquinro. Acsar baat im eyin quin as tamo sihw̃ áyjacro, wajacro, Jesusat chiwa quin. \p \v 39 Wiw̃á pueblo cuwi cutara, Samaria uwan to binat Jesús tamo síhw̃ajacro. Chaunát uw quin “Eyat aját icúr yajáctara as quin bahnác ehcujacro,” wacayat, uwan to binat Jesusan Sir wacjá sihw̃ay yinjacro. \v 40 Eyta cuácayat uwat Jesús quin behquir conjacro: \p —Is owár ítuwi, wajacro. \p Eyta wacayat Jesús eyin owár boni cuanjacro. \v 41 Eyin síw̃jacro. Siw̃quey rahcuír uwan cuít binat Jesús tamo sihw̃ay yinjacro. \v 42 Uwat wiw̃á quin wajacro: \p —Ahra bahat wajaquey chihtá cutarai isat Jesús tamo síhw̃atiro, -wajacro-. Ahra ijmarat rahcuír ítitan eya uw bahnaquin Síuquibro, wajacro. \s1 Jesús sana al hijo de un empleado del gobierno \p \v 43 Jesús pueblo Sicar cutar boni cuanír acsar Galilea cun béjecro. \v 44 Jesús imát wajacro: “Sir chihtá ehcuquib im cajc cutatra uwat ajcá ji bétiro.” Eyta rehquít Galilea béjecro. \v 45 Galilea cur car uwat ey quin ténajacro. Uw éyinat pueblo Jerusalén cutar Pascua fiesta yajcáy cu bah cujacro. Jesusat Jerusalén cutar yajaquey uwat bahnác itchacro. Etar ey quin ténajacro. \v 46 Jesús bucoy pueblo Caná cajc Galilea cutar bijacro. Cahmor erar bijacan riha chistár ub bacú arjacro. Pueblo Caná cutar gobierno cara istiyrá ésatro. Ey wacjá yatro. Waquíj eya pueblo Capernaum cutatro. \v 47 Gobierno carat Jesús Judea bin cajc Galilea wijaquey chihtá rahjacro. Eyta rahcuír Jesús quin bijacro. Jesús quin cur wajacro: \p —As wacjá bar yarátaro. Pueblo Capernaum bar jaw̃. Ey tan chaw̃i, wajacro. \p \v 48 Jesusat gobierno cara ey quin wajacro: \p —Aját uw tan chácayat, bahat asan Sir wacjá séhw̃ataro, -wajacro-. Cuatán aját icúr biyan yájcajatrum bár ehcútitara bahat ey itir as tamo séhw̃atiro, wajacro. \p \v 49 Etat gobierno carat wajacro: \p —Werjayú, as wacjá anto yarti cuat asi jor biwi, wajacro. \p \v 50 Jesusat ey quin wajacro: \p —Biwi. Bah wacjá yara báreyra. Bar tan jájacro, wajacro. \p Jesusat eyta wacayat, ser eyat Jesusat uní wajác séhw̃ajacro. Eyta sehw̃ar ria cájacro. Capernaum cun bijacro. \v 51 Usi cun bicayat im cacminát ey ibt aw̃at tihrjacro. Tihrír wajacro: \p —Bah wacjá bar tán jájacro, wajacro. \p \v 52 Etat carat wajacro: \p —¿As wacjá bítajat tan chayi? \p Cacminát wajacro: \p —Baquira quéswarijat tíuquey etchacro. Tan jájacro, wajacro. \p \v 53 Eyta wacayat tetát séhw̃ajacro: “Baquira quéswarijat Jesusat as quin wacárora: ‘Bah wacjá bar tan jájacro,’ wacárora.” Tetát Jesusat wajác ojcor eyta séhw̃ajacro. Eyta séhw̃ayat tetát cat, ey wiyat cat, ey sasát cat Jesús tamo síhw̃ajacro. “Jesús Sir wacjiró,” síhw̃ajacro. \v 54 Cara wacjá tan jácayat, Jesusat eyta yajaquey cutar imát Sir urá cut bahnác bar yajcátaro, bucoy ehcujacro. Judea bin cajc Galilea cutar wicayat, eyta ehcujacro. \c 5 \s1 Jesús sana al paralítico de Betesda \p \v 1 Itchareht, yájcajareht Jesús Jerusalén bijacro. Judíoin bach yajcáy bijacro. \v 2 Jerusalén cutar obas querat cutar riw órojocan ésatro. Hebreo cuw cutar riw órojoqueya Betzata aw̃uro. Riw órojoc rúhracat ubach quer bar bin esiro. \v 3 Ey ubach cahmor yárqueyin ricán to ica sar itro. Ub bár bin cat, cuercurin cat, ojc questár yarquin cat ésatro. Eyin rih soboc acor itro. \v 4 Cab istiy cut, cab istiy cut cuacúr bin Sir cacmát riw cata cat soboso yajcaro. Sir cacmát riw cata cat soboyat uwan riw ey sar rauyat tan chácaro. Biyan ibtu riw sar raúwictara, ey bitara yárictara, tan jácaro. \v 5 Ser istiy ésatro. Ser eya yar bijacan bara treinta y ochoro. \v 6 Jesús Jerusalén cut riw órojoquey Betzata cut cujacro. Cur itit, cuercúr ey ésatro. Ey quin táyojocro: \p —¿Bah tan jaca rácarica? táyojocro. \p \v 7 Etat yárqueyat wajacro: \p —Bíyati as riw sar chácajatro. As uw batro. Riw cata cat soboyat bíyati as riw sar chácajatro. As riw sar rauwin yajquít cahujín as cahmor riw sar rauro. Etar as tan chátiro. \p \v 8 Etat Jesusat yarquey quin wajacro: \p —Cui yehnwi, -wajacro-. Bah aw̃at secuar biwi, wajacro. \p \v 9 Jesusat eyta wacayat yarquey tan jájacro. Tan jácayat cui yehnjacro. Aw̃at secuar yehw̃jacro. Yehw̃ír bijacro. Canar yájcajar rícara eyta yajacro. \v 10 Canar yájcajar ricar eyta yajcayat, judío cárinat tan jájaquey quin wajacro: \p —Ahra canar yájcajar ricar cuanjacro. Bahat canar yájcajar ricar bach auro. Aw̃at bitách yéhw̃ajatro. Bachro, wajacro. \p \v 11 Eyta wacayat tan jájaqueyat wajacro: \p —Uw istiyát as bar tan jájacro. Eyat as quin “aw̃at secuar biwi,” wajacro. \p \v 12 Etat judío cárinat táyojocro: \p —¿Biyat bah quin “aw̃at secuar biwi,” wacyi? \p \v 13 Eyta táyojoc cuara tan jáqueyat biyat ima tan chájactara istítiro. Erar uw ricán toro. Etar istítiro. Jesús ricán to tac icar car jin bijác rehquít istítiro. \v 14 Yahncút Jesusat eyra Sir usar itchacro. Itir wajacro: \p —Wahítuwi. Bah bár tan jájacro. Ahra bah ay bár yajc etwi. Etítieyra bahan cuít cuácayqueyra, wajacro. \p \v 15 Etat tan jájaquey judío carin quin bijacro. Cur wajacro: \p —Jesusat as bar tan jájacro, wajacro. \p \v 16 Eyta cuácayat judío cárinat Jesús quehsujacro. Canar yájcajar ricar yarquey tan chajac etar ríojocro. \v 17 Etat Jesusat eyin quin wajacro: \p —As Tetát canar yajquíc etítiro. Aját cat canar yajcaro, wajacro. \p \v 18 Jesusat eyta wajác rehquít, judío cárinan cuít túrjacro. Jesús yauwin cuít síhw̃ajacro. Eyat canar yájcajar ricar bach cat aujacro. Etara cat “Siran as Tetró,” wajacro. Eyta waquí cuitara iman Sir im owáraro wacaro. Iman Sir im owáraro wajác rehquít, Judío cárinat cuít quehsujacro. \s1 La autoridad del Hijo de Dios \p \v 19 Acsar Jesusat wajacro: \p —Aját ba quin wacaro. Sir wacját ima chihtá yájtiro. Wacját Tet wahitro. Wahitír Tetát icúr yájctara wacját cat eyta yajcaro, -wajacro. Jesusat im ojcor eyta wajacro-. \v 20 Tetát wacjá sehnacro. Etar imát icúr yájctara, eya waquíj quin bahnác ehcuro. Cahmor uw tan jájaquey ehcujacro. Yahncút ayan cuít ehcwátaro. Eyta ehcwayat wacját cat eyta yajcátaro. Yajcayat ba ub yehw̃átaro -wajacro-. \v 21 Tetát uw chein sicor estají yehn ayro. Wacját cat im eyta uw estají yehn ayro. Wacját biyin estají yehn ay cúntara eyin estají yehn ayro. \v 22 Tetát uw urá wahitítiro. Eyta cuara waquíj quin wajacro: “Bahat uw urá wahítuwi,” wajacro, waquíj quin. \v 23 Eyta cuácayat bíyinat wacjá ajcá ji bécayat, éyinat Tet cat ajcá ji bécaro. Bíyinat wacjá ajcá ji bétitara éyinat Tet cat ajcá ji bétiro, wajacro, Jesusat im ojcor. \p \v 24 ’Aját ba quin wacaro. Biyat as ajc rahcyat, biyat Sirat as ima siwin ayjac séhw̃ayat, ey Sir jor etiti ohbac ítayqueyra. Eyat ay bár yajác tayar ques cuécwajatro. Eyat tayar yajác ques sácata binan táyara bár chájacro, Sir owár ítayta acu, -wajacro, Jesusat Judío carin quin-. \v 25 Aját ba quin wacaro. Biráy bár cuanyat uwat Sir wacjá chihtá rahcuáyqueyra. Sir chihtá sinti éyinra urá bár chéinan wanro. Eyinat Sir chihtá rahcuín acu ahra bar cabro. Bíyinat Sir wacjá chihtá rahcuír yajcayat, eyin ohbac ítayqueyra. Sir owár etiti ohbac ítayqueyra, -wajacro, Jesusat judío carin quin-. \v 26 Tet urá cut uwan im owár etiti ítayqueyra. Etar cat Tet imát cat wacj ey quin ajc waajacro, uwan ey urá cut Tet owár itin acu. \v 27 Wacjá Uw Síuquibro. Etarwan Tetát waquíj quin ajc waajacro, uw urá wahitín acu. \v 28 Uch chihtá uní batra síhw̃ati jaw̃i, -wajacro-. Biráy bár cuanyat, chéinat Uw Síuquib ajc rahcuáyqueyra. Chéinat imár ruhjaquey cutar rahcuáyqueyra. \v 29 Rahcyat éyinan ruhjaquey cajc cutar bin waar bétaro. Waar car ay yajáquinra Sir owár etiti ítayqueyra. Eyta cuar ay bár yájqueyin tayar yajác ques técuayqueyra, wajacro. \s1 Pruebas de la autoridad de Jesús \p \v 30 ’Ajmár chihtá cutar aját icrí yájcajatro. Sirat as quin wajacro: “Bahat uw urá wahítuwi,” wajacro. Eyta rehquít aját uw urá wahitír uw cayar yájtiro. Ajmár chihtá cutar icúr yaj cun réhctara yájtiro. Tetát as áyqueyat icúr yaj cun réhctara ey yajcaro. Etarwan aját uw urá wahitír uw cayar yájtiro. \v 31 Ajmár chihtá cutar ajmár ojcor tew̃quir waquít, aját tew̃quey uwat rahcua báreyra, -wajacro-. \v 32 Eyta cuar istiyát as ojcor tew̃ro. As Tetát as rehrtara ehcuro. Aját ítitan, as Tetát as ojcor uní wacaro. \v 33 Baatrá behmár chiwa Juan quin tayoy áyjacro. Táyoyat Juanat eyin quin as ojcor uní tew̃jacro, -wajacro, Jesusat, judío carin quin-. \v 34 Eyta cuara “aját uní tew̃ro,” waquín acu asra uw táyotiro. Ba siwin acu Juanat wajaquey ojcor aját tew̃ro. Juanat as ojcor wajác tamo baat eyan uniro, síhw̃ayat bar síwayqueyra, -wajacro-. \v 35 Juanat tew̃jaquey ocan wanro. Uw oca sir acat secuar eyta, Juanat tew̃yat ey acor uwan eyta sécuajacro. Secuar Juanat tew̃quey rahcuír inic ahní rehjecro, -wajacro-. \v 36 Aját uw tan chájaquey cutar aját uní wac ehcuro. Juanat as ojcor ehcujacra cutiro. Aját yajaquey cut cuít ehcuro. As Tetát as eyta yajc áyjacro. Eyta yajquír cutar Tetát as ayjac ehcuro. \v 37 Tetát as áyqueyat cat as ojcor uní tew̃ro. Baat Tet ajc cucách cut anto ráhctiro. Ey ac cat ub cut istítiro. \v 38 Ba ur icar cat ey chihtá cátiro. Sirat as behmár siwin ayjac baat síhw̃atiro. Sirat áyjaquey tamo as tamo síhw̃ati rehquít, Sir chihtá yájtiro, -wajacro-. \v 39 Baat Sir carit ehchí wahitro. Sir owár etiti ohbac itin acu bitara yajcátatara, Sir carit ehchí wahitro. Sir carit as ojcor tew̃ro. \v 40 Sir carit as ojcor tew̃ cuar, baat as quínoi Sir owár etiti ohbac itin acu cóntiro, -wajacro-. \v 41 Uwat ajmár quin “Bah ayro,” waquíc acor ítitiro. \v 42 Eyta cuar ba urá bitáratara aját itro. Ititan baat Sir sehnác batro. \v 43 Sirat as ayjac cuar, baat as quin ténatiro. Ajcá ji bétiro. Uw ima chihtá cutar wicayat, baat ey quin ténayqueyra. Ajcá ji beyáyqueyra, -wajacro, Jesusat judío carin quin-. \v 44 Behmár ojcor rahra rahra ay wacayat ba ahní rehcaro. Eyta cuar Sir im istir binat ba ojcor ay wacayta acu baat icrí yájtiro. Sirat ay wacayta acu baat icrí yajti rehquít, aját ítitan, baat Sir tamo síhw̃atiro, -wajacro-. \v 45 Eyta cuar, baat ay bár yajác as Tet cac cahmar ajati wacata síhw̃ati jaw̃i. Ajatrá wátiro. Baat sihw̃at, Moisesat ba cuitar wacata síhw̃aro. Eyta cuara Moisesat ba cahm icar tew̃ro. \v 46 Baat Moisés bachan chihtán ay cájaquir waquít as tamo cat síhw̃ata binro. Eyat cat as ojcor cuihsujacro. \v 47 Eyta cuar baat eyat cuihsujác ay ráhctiro. Moisesat cuihsujác ráhctitara aját tew̃ic cat bitách ráhcuajatro, wajacro. Jesusat judío carin owár eyta tew̃jacro. \c 6 \s1 Jesús da de comer a cinco mil hombres \r (Mt 14.13-21; Mr 6.30-44; Lc 9.10-17) \p \v 1 Itchareht, yájcajareht Jesús sicor Galilea riw rahray bijacro. Riw Galilea ajc istiy riw Tiberiasro. \v 2 Jesús bi questoc ricán to bin béjecro. Jesusat Sir urá cut icúr bár sicar uw tan chaquic éyinat itchacro. Jesusat eyta yajaquey cutar bahnác bar yajcata ehcujacro. Uwat eyta itchác rehquít, ey questoc béjecro. \v 3 Jesús ima chiwa owár cuhs cutar beyar chihrjacro. \v 4 Erara bijacan biráy bár cuanyat Pascua fiesta yajquín cuanátaro. Pascua judíoin fiéstaro. \v 5 Chihrír Jesusat wahitchacro. Ititan uw ricán to ima quin rocaro. Eyta istír Felipe quin wajacro: \p —¿Uch uw bahnáquinat yayín acu ira biscán wáhtaca? táyojocro. \p \v 6 Felípeat bitara wacátatara ey istín acu Jesusat eyta táyojocro. Jesús imát icúr yajquíntara it cuar táyojocro. \v 7 Etat Felípeat wajacro: \p —Bahnáquinat conu yayín acu doscientos denario ahuyat cat tíhrajatro, wajacro. \p Canarán sihyór abi ruoyat doscientos denario tunro. \p \v 8 Istiy chiwa Andrésa Simón Pedro tanát wajacro: \p \v 9 —Sah istiy usatro. Eyay cebada pan conu bin esí étanro. Rih ruwa cat bucáy étanro. Eyta cuar uch ricán cuít bin yayín acu utan uyra cúwajatro, wajacro. \p \v 10 Eyta wacayat Jesusat chiwa quin wajacro: \p —Uw chihr aywi, wajacro. \p Erara quetoc tihw̃ár cutar chihrín áyjacro. Etar uw bahnaquin chihrjacro. Serin cinco mílcuano. \v 11 Chíhryatan Jesusat pan yehw̃jacro. Yehw̃ír Sir quin “Bahat is ira wícaro. Bah ur ayro,” wajacro. Eyta waquír uw chihryat, bahnaquin quin tahw̃ú áyjacro. Pan bahnaquin owár tahw̃uyat, rih ruwa cat yehw̃jacro. Yehw̃ír Sir quin “Bahat is ruwa wícaro. Bah ur ayro,” wajacro. Eyta waquír rih ruwa uw bahnaquin owár tahw̃ujacro. Tahw̃uyat bahnáquinat yarís cohjocro. Bita ya cun rehquítara eyta yájacro. \v 12 Bahnáquinat yarsa cohcayat, Jesusat ima chiwa quin wajacro: \p —Cajcar sécuawi, ira ruhw̃uti acu, wajacro. \fig |src="cn01717B.tif" size="span" copy="© 1978 David C. Cook Publishing Co." ref="San Juan 6.12" \fig* \p \v 13 Eyta wacayat chiwat cajcar sicor sécuajacro. Ira cajcar chocha doce cuin tas sécuajacro. Cebada pan conu bin esí tahw̃uyat, uw bahnáquinat yarsa yayar cutar, pan cajcar chocha doce cuinjacro. \v 14 Jesús chihtá cut pan esí bin sicar pan cohní chájacro. Eyta chácayat uw erar sécuajaqueyinat itchacro. Eyta istír wajacro: \p —Isat uní wacaro. Sir chihtá ehcuquib ayin wajaquin uyan eyro, wajacro. \p \v 15 Eyta cuácayat Jesusat ítitan, uwat ima cara ahár chaquin yajquíc itchacro. Eyta istír uw eyin tamar cubar cut im istir bijacro. \s1 Jesús camina sobre el agua \r (Mt 14.22-27; Mr 6.45-52) \p \v 16 Rahs rauyat Jesús chiwa riw cut béjecro. \v 17 Riw cut cur canó sar raújacro. Rauwir sicor riw rahray pueblo Capernaum cun béjecro, canó cutar. Riw arcút becayat bahnác tínjacro. Eyta cuar Jesús anto wítiro, eyin quin. \v 18 Tinyat acat séroan abáy cácaro. Riw cat sero canarát ayar soboro. \v 19 Chiwat riw eyan canó canelét cuitar cuicajacro. Cuica rabar kilometro esítara, téraytara riw arcút béjecro. Etat éyinat ítitan, Jesús racaro. Ica cuitar sahu sahu bir eyta Jesús riw arcutar eyta sahu sahu racaro. Riw arcút sahu sahu raquíc istír ojc sijacro. \v 20 Etat Jesusat wajacro: \p —Rooti jaw̃i, -wajacro-. Asró, wajacro. \p \v 21 Eyta wacayat Jesús canó sar rauwin ajc waajacro. Jesús rauyat cab rehti, icúr bár sicar riw rahray birar cun béctara érara cujacro. \s1 La gente busca a Jesús \p \v 22 Jesusat uw quin pan tahw̃uyat, pan cohjóqueyinra riw rahray beti im érara cuanjacro. Eyinat ítitan Jesús chiwa canó istanác ey sar riw rahray béjecro. Chiwat Jesusra canó sar beti bahjacro. \v 23 Chiwa bey yiror canó Tiberias bin istiy cat, istiy cat wijacro. Jesusat pan wíjaquey awat intac béhjecro. Jesusat Sir quin “bah ur ayro” waquír cat uw ric quin pan wíjaquey awat intac béhjecro. \v 24 Cuanjat uwat ítitan, Jesús érari batro. Jesús istiti rehquít, Jesús ima chiwa cat istiti rehquít pueblo Capernaum béjecro, Jesús wahitay. \s1 Jesús, el pan de la vida \p \v 25 Uwan canó sar cuar riw rahray cujacro. Cur car Jesús itchacro. Istír Jesús quin wajacro: \p —Síw̃quibu, ¿Bah usár bitat wicyi? wajacro. \p \v 26 Jesusat wajacro: \p —Aját ba quin wacaro. Baat bita yayíntara yayín acu aját ba quin wijac etar, baat as úroro. Aját icúr ehcún acu, pan conu bin sicar cohní chájactara baat ey tamo síhw̃atiro, -wajacro-. \v 27 Ira ohnata bi eyi rácara canar yajti jaw̃i. Sir owár etiti ohbac itin acu cat canar yajw̃i. Sir owár etiti ityat ira óhnajar binan wanro. Ir eyta biyan asa Uw Síuquibat wícayqueyra. Aját Sir owár etiti ohbac itin ajc waáyqueyra. Sir owár etiti ohbac itin ajc waacayat, ir ohnajar bin wíquiran wanro. Sirat Tetát aját eyta yajquín acu ajc waajacro. \p \v 28 Jesusat eyta wacayat, éyinat táyojocro: \p —¿Isat Sir canar yajquín acu icúr yajcátaca? táyojocro. \p \v 29 Etat Jesusat eyin quin wajacro: \p —Sirat baat uchta yajca rácatro. Imát ayjac as tamo sihw̃a rácatro. Aját ba síwata sihw̃a rácatro, wajacro. \p \v 30 Etat éyinat táyojocro: \p —Bahat Sir urá cut bahnác yajcata ehcún acu is ub acat bitar utar yajw̃i, isat ey istín acu. ¿Bahat Sir urá cut icúr yajca? ¿Bahat is bar síwata síhw̃ayta acu icúr yajca? -wajacro-. \v 31 Is cohtinát cajc buru cutar maná yájacro. Sir carit cutar uchta wacaro: “Sirat cuacúr bin pan is yayín acu wíjacro,” Sir carit cutar eyta cuihsú bahjacro, wajacro. \p \v 32 Etat Jesusat wajacro: \p —Aját ba quin wacaro. Moisésati ba quin cuacúr bin pan wítiro. Cuat as Tetatrá ba quin cuacúr pan queney wícaro, -wajacro-. \v 33 Sirat pan wiquey úchtaro. Sirat cuacúr bin Uw Síuquib áyjacro. Eya Sir cuacúr panro. Eyat Sir owár etiti ohbac itin ajc waacaro, wajacro. \p \v 34 Etat éyinat wajacro: \p —Pan eya is quin bucoy cat, bucoy cat etiti wiw̃i, wajacro. \p \v 35 Etat Jesusat wajacro: \p —Asan pan eyro, -wajacro-. Biyin as chiwa chácayat, eyin etiti ohbac ítayqueyra. Uwat bucoy bucoy ira yarsa yayar yayí bár itir eyta eyin cat éytaan wan etiti ohbac ítayqueyra. Bíyinat “Jesusat as bar síwata,” síhw̃ayat eyin etiti ohbac ítayqueyra. Uwat bucoy bucoy rih yarsa yahr cuc wini rehti itir eyta, eyin éytaan wan etiti ohbac ítayqueyra. \v 36 Eyta cuar aját ba quin wajacro: “Baat as bar itchacro. Itchác cuar as tamo síhw̃atiro.” \v 37 As Tetát as quin uw wícaro. Uw éyinat as quin “bah chiwa cháquinro,” wacaro. As quin chiwa chaquin wáqueyinra aját eyin bayuti cácaro. Ubisti quínoi “as chiwa chati jaw̃i,” wátiro. Bahnaquin cácaro. \v 38 As cuacúr bin rajacro. Ajmár chihtá yajcáy rátiro. As áyjaquey chihtá yajcáy rajacro. \v 39 As áyjaqueyat uwan eyta caquin wajacro, uw as quin wíjaquey úbistii chiw̃ti acu. Cabar tinyat aját ey bahnaquin sicor estají yinayta acu as quin eyin cac áyjacro, -wajacro-. \v 40 As Tetát uchta rácatro. Uw im owár etiti ita rácatro. Bíyinat ima wacjá istír, “Eyat as bar síwataro,” síhw̃ayat, as Tetát eyin im owár etiti ita rácatro, -wajacro-. Eyta ítayta acu aját eyin cabar tinyat, sicor estají yin áyinro, wajacro, Jesusat uw quin. \p \v 41 Jesusat “asan Sir pan cuacúr bin wijác,” wacayat, judíoinat Jesús icar ajc semar cuach cuach túrjacro. \v 42 Cuach cuach tura rabar rahra rahra wajacro: \p —Eya Jesúscuano. José yaric waquíjcuano. Isat ey tet cat, ab cat itro. ¿Bitara reht “As cuacúr Sir owár bin rajacro,” waquí? wajacro. \p \v 43 Etat Jesusat eyin quin wajacro: \p —As icar cuach cuach turti jaw̃i, -wajacro-. \v 44 Tetát as áyqueyat uw quin as chiwa chaquin ayro. Tetát áytieyra uwat as chiwa chácajatro. Etar cat cabar tinyat as chiwa chájaqueyin aját sicor estají yin áyinro, Sir owár etiti ohbac ítayta acu. \v 45 Sir chihtá ehcúquibat cuihsú bahjacro: “Sirat bahnaquin síw̃ayqueyra.” Bíyinat Sir chihtá rahcyat, Sirat siw̃quey sinyat, eyin as chiwa chácaro, -wajacro, Jesusat-. \p \v 46 Eyta cuar uwat ub cut Sir istítiro. Sirat áyjaqueyat ajmár ístirat Sir itchacro, -wajacro-. \v 47 Aját ba quin wacaro. Bíyinat as tamo “Sirat ayjac” síhw̃ayat, eyin Sir owár etiti ohbac ítayqueyra. \v 48 Aját Sir owár itin ajc waacaro. Asan Sir owár etiti itin panro, -wajacro-. \v 49 Ba cohtinát cajc buru cut maná yajacro. Eyta cuar eyin sácajacro. \v 50 Sirat áyjaquey pan eyra cuacúr binro. Ey cohr Sir owár sácati ítataro. \v 51 Asan uw cuar Sirat cuacúr bin pan estají bi áyjaquey asan eyro. Bíyinat im ur icar Sirat as ayjac síhw̃ayat, eyin Sir owár sácati ítayqueyra. Uwat pan cohr yayat chinti eyta eyin éytaan wan Sir owár sácati ítayqueyra. Pan ey as suraro. Aját ajmár sura wícaro, uw Sir owár sácati ítayta acu, wajacro. \p \v 52 Jesusat eyta wacayat, judíoinat rahra rahra ey ques tecuar wajacro: \p —¿Eyat ima sura uwat cohn acu bitara wícataca? wajacro. \p \v 53 Etat Jesusat wajacro: \p —Aját bah quin wacaro. Baat asa Uw Síuquib sura cóhtieyra, as ab yáhtieyra ba ohbac ita báreyra, -wajacro-. \v 54 Bíyinat as sur cohcayat, bíyinat as ab yahcayat eyin Sir owár etiti ohbac ítayqueyra. Cábara tinyat aját eyin Sir owár sácati itin acu yin áyinro. \v 55 As sur eya ira quéneyro. As ab eya yahn acu quéneyro. \v 56 Bíyinat as sura cohcayat, bíyinat as ab yahcayat, eyin urá as icar chácaro. Rahra cat as urá eyin icar chácaro, -wajacro, Jesusat-. \v 57 It áyqueyat as Tetát as áyjacro. Ey urá cut as cat itro. Bíyinat as sura cocayat, eyin as urá cut ítayqueyra. Asa Tet urá cut itir eyta eyin cat eyta as urá cut ítayqueyra. \v 58 Eytaan cuacúr bin Sir panro. Ba cohtinát maná yájaquey ajquitro. Eyinat maná yajac cuar sácajacro. Eyta cuar bíyinat pan uch cohcayat, Sir owár etiti ítayqueyra, wajacro, judíoin quin. \p \v 59 Jesusat pueblo Capernaum cutar secuac usi siw̃a rabar eyta wajacro. \s1 Palabras de vida eterna \p \v 60 Jesusat eyta wacayat, sinquin ricán to binat wajacro: \p —Chihtá ey caquin acu chauwan abayro, -wajacro-. Bíyati cácajatro, wajacro. \p \v 61 Jesús quin eyta wati cuar, sínquinat turir rahra rahra ajc cuach cuach eyta tew̃jacro. Sínquinat icúr tew̃íctara Jesusat ima urá cut itchacro. Istír eyin quin wajacro: \p —¿Aját tew̃yey ba cut tec yar wíniqui? -wajacro-. \v 62 Eyta túrictara ¿baat as uw síuquey sicor cuacúr biquic istátair waquít, baat icúr síhw̃ataca? wajacro. \p \v 63 ’Sir Ajcan Cámuran Ey cut uwa Sir owár sácati itro. Behmár urá cut ba Sir owár etiti ohbac ita báreyra. Aját ba quin wajáqueyan Sir owár etiti ohbac ítayta acu Sir Ajcan Cámuran Eya ba ur icar chácata ojcor tew̃ro. Ba cac sar as sura cohtá ojcor téw̃tiro, -wajacro-. \v 64 Eyta cuar ba sicar bin cahujinat as tamo síhw̃atiro, wajacro. \p Jesusat ima tamo síhw̃ati eyin récaji itchacro. Iman quehsí bin at icar wícata eya récaji itchacro. \p \v 65 Eyta waquír cat uchta wajacro: \p —Baat as tamo síhw̃ati etar aját ba quin wajacro: “Sirat baan as chiwa chac áytieyra baan as chiwa chácajatro,” wajacro. \p \v 66 Ey yahncút sinquin to binat Jesús ria yajti yehw̃ téjecro. Ey owár beti chájacro. \v 67 Etarwan Jesusat sinquin doce quin wajacro: \p —¿Sinquin to binat as ria yajti yehw̃ ter eyta baat cat eyta yehw̃ te cuni rehqui? wajacro. \p \v 68 Etat Simón Pédroat wajacro: \p —Caru, isan rehr quinoi béyajatro. Bahat is quin Sir owár etiti ohbac itin acu chihtá siw̃ro. \v 69 Ahra isat ítitan, Sir imáy ur ay biyan bahan eyro. Isat bah tamo eyta síhw̃aro, wajacro. \p \v 70 Etat Jesusat wajacro: \p —Aját baan doce bin cájacro. Eyta cuar ba úbistira Sisrám chihtá cuitar itro, wajacro. \p \v 71 Jesusat Simón Iscariote wacjá Judas ojcor tew̃jacro. Júdasan doce owár bin cuar, eyat Jesús quehsí bin at icar wícata ojcor tew̃jacro. \c 7 \s1 Los hermanos de Jesús no le creían \p \v 1 Ricán to binat Jesús ria yajti yehw̃ técayat, Jesús Galilea cajc cutar birar urar bijacro. Judío cárinat ey yau cun rehquít, Jesús Judea cajc cut it cun bár rehjecro. \v 2 Biráy bár cuanyat chohcha cahmor itic bach yajcáy yinátaro. Ey bach yajca rabar judíoin chohcha cahmor itro. \v 3 Etarwan Jesús taninát ey quin wajacro: \p —Bah usár ítiti jaw̃i -wajacro-. Cajc Judea biwi. Bahat síw̃queyinat bahat yajquey istayta acu Judea cajc cut biwi, -wajacro-. \v 4 Biyat cahujín quin ima it ay cun rehcayat, eyat imát yajquíc ey rúhctiro. Eyta rehquít bahat uw tan chácayat, uw bahnaquin ub acat yajw̃i, wajacro. \p \v 5 Jesús ima taninát “Eya Sir wacjá” síhw̃atiro. \v 6 Etar Jesusat ima tanín quin wajacro: \p —As ben acu anto cab cutiro. Bara bítajat bi cúntara, ba eta jatan bar beyátaro, -wajacro-. \v 7 Cajc uch cutar uw bahnáquinat baan quéhswajatro. Eyta cuar asra quehsuro. Bucoy cat, bucoy cat uw eyin quino “Baat ay bár yajcaro,” wac etar as quehsuro. \v 8 Baan Judea cajc cutar bach yajcáy béowi. Asra bach uch yajcáy bitiro, -wajacro-. As acu anto cab cutiro. Etar bitiro, wajacro. \p \v 9 Jesusat eyta waquír, Galilea cutar ítchacro. \s1 Jesús en la fiesta de las chozas \p \v 10 Etar Jesús taninán bach yajcáy béjecro. Eyin bejec ques cut Jesús cat bijacro. Bijác cuar uw quin ima rehrtara it ayti bijacro. \v 11 Erar bach yajquíc cutar judío cárinat Jesús úroro. Eyinat táyojocro: \p —¿Jesusra biscántara? \p \v 12 Bach yajquíc cutar uwat rahra rahra Jesús ojcor tew̃jacro. Cahujinat wajacro: \p —Ey ur ayro, wajacro. \p Cuatán cahujinat ey ojcor wajacro: \p —Eyat uw cayar yajcaro, wajacro. \p \v 13 Rahra rahra eyta tew̃ic cuar, uw bahnaquin cucajá acat icrí wátiro. Judíoin cahmor ay wini rehquít icrí wátiro. \v 14 Bach bitác yajcayat, Jesús Sir usar raújacro. Rauwir uw síw̃jacro. \v 15 Jesusat siw̃yat judío cárinat Jesusat siw̃quey rahjacro. Rahcuír ub yehw̃ír wajacro: \p —¿Uniqui? -wajacro-. Eyra sinay biti binro. Eyta cuar urán bow̃an tahnacro, wajacro. \p Etat Jesusat wajacro: \p \v 16 —Aját ajmár chihtá síw̃tiro. Sirat as áyjaquey chihtá siw̃ro, -wajacro-. \v 17 Bíyinat Sir chihtá yaj cun réhctara éyinat uch istátaro. Aját Sir chihtá cut síw̃ictara, ajmár chihtá cut síw̃ictara ey istátaro, -wajacro-. \v 18 Biyat ima chihtá cut tew̃yat, eyat im ojcor cahujinat ay wacayta acu tew̃ro. Eyta cuar biyat im ayquey ojcor cahujinat ay wacayta acu tew̃yat, eyat uní tew̃ro. Ay batra icrí yájtiro, wajacro. \p \v 19 ’Moisesat ba quin Sirat wajaquey ehcujacro. Sir bach cáritan, chihtá cáritan baat yacayta acu wíjacro. Moisesat Sir bachan chihtán ehcujác cuar, ba úbisti bíyati ay báchutiro, -wajacro-. ¿Bitara reht as yau cun rehqui? wajacro. \p \v 20 Etat uw ricát wajacro: \p —Behmá cuicát isó bicaro. Rehrát bah yauwin séhw̃atiro, wajacro. \p \v 21 Etat Jesusat wajacro: \p —Aját icar istiy canar yájcajar ricar uw tan jácayat, ba bahnáquinat ub yehw̃jacro. \v 22-23 Baat cat tan jaquin rícara canar yajcaro. Moisés bach cáritan chihtá cáritan cut wacaro: “Sera saha yehnár abi cuanyat ey umá ehswátaro,” wacaro. Moisés cahmor ba bihtinát cat récaji eyta ehsujacro. Eyta waquíc rehquít, Moisés chihtá ruhw̃uti acu sera sah yehnár abi cuanyat baat umá ehsuro. Eyta cuar sera sah cahujín yehnár abi cuanyat, im ey rícara canar yájcajar rícara cuanata óraro. Eyta cuaníc tacat, baat ey rícara cat ehsuro. Eyta cuar ba as ac tutro. ¿Bitara reht as ac turqui, aját canar yájcajar ricar uw orac jajac ques? \v 24 Baat cahujinat icúr ay bár yajáctara anto ay istiti cuaquir ay bár yajác tayar chiti jaw̃i. Ay bár yajác ay ityat, ay uro úcayat etat uní tew̃i. Anto ay istiti cuaquir chiti jaw̃i. \s1 Jesús habla de su origen \p \v 25 Jerusalén itquin cahujinat wajacro: \p —Ser uchra cárinat yauwin acu úroro, -wajacro-. \v 26 Wahítuwi. Eyat uw bahnaquin cac cahmar tew̃ro. Eyta tew̃ic cuar, bíyati ey quin icrí wátiro, -wajacro-. Cárinat eyan uní Sirat Cara Ayin Wajaquin sihw̃ac óraro, -wajacro-. \v 27 Eyta cuar Sirat Cara Ayin Wajaquin biscán bin wicátatara uwat istiti rehcáyqueyra. Is bahnáquinat ser uchra biscán bíntara itro, wajacro. \p \v 28 Etat Jesusat Sir usar siw̃a rabar cohwjacro: \p —¿Uniqui? ¿Baat as rehrtara itqui? -wajacro-. ¿As biscán bíntara itqui? -wajacro-. Eyta cuar asra ajmár chihtá cut rátiro. As áyjaquey eyan Sir quéneyro, -wajacro-. Baatrá ey istítiro. \v 29 Baat istiti cuar aját ey itro. Eyat as áyjacro. As ey owár bin rajacro. Etar aját ey itro, -wajacro-. \v 30 Eyta wacayat, Jesús caquir questán yinjacro. Eyta cuar bíyati Jesús catótiro. Ey caquir questár beyin acu anto cab cutiro. \v 31 Ey caquir questán yinjác cuar cahujinat ricán to sicar bin Jesús tamo “Sirat Cara Ayin Wajáquinan eyan eyro,” síhw̃ajacro. Eyta sihw̃ar wajacro: \p —Baat sihw̃at, “¿Sirat Cara Ayin Wajaquin yehnyat, ser uchat Sir urá cut yajaquey cuít yajcata,” síhw̃aqui? wajacro. \s1 Los fariseos mandan policías a llevarse preso a Jesús \p \v 32 Uwat rahra rahra Jesús ojcor eyta tew̃jaquey fariséoinat cat rahjacro. Rahcuír sacerdote carin owár Sir usi policia Jesús caquir questáy áyjacro, cárcel sar chaquin acu. \v 33 Eyta ayic tacat, Jesusat uw quin wajacro: \p —As ba owár inic rehcátaro. Etat as áyjaquey quin sicor benro, -wajacro-. \v 34 Erar bicayat, baat as wahityat, ístajar rehcáyqueyra. As birar bíctara ba erar béyajar rehquít, as ístajar rehcáyqueyra, wajacro. \p \v 35 Etat Judío cárinat rahra rahra wajacro: \p —¿Birar bétatara, isat ey istiti acu? -wajacro-. ¿Judíoin cahujín uw pueblo cutar itquin quin bétayitara? ¿Pueblo eyin cutar griégoin siw̃ay bétayitara? -wajacro-. \v 36 Eyat wacaro: “Baat as wahityat ístajar rehcáyqueyra.” Etar cat wacaro: “As birar bíctara ba érara béyajatro,” wacaro. Eyta wacayat isat ráhctiro. ¿Bitara wáctara? wajacro. \s1 Ríos de agua viva \p \v 37 Bach waan rícatra eya ayan cuít yajacro. Ey rícara Jesusan uw ubot cui yehnjacro. Cui yehnár cohwjacro. \p —Biyin cuc wini réhctara as quin racátaro, yahn acu, -wajacro-. \v 38 Sir carit cutar uchta wacaro: “Bíyinat as tamo síhw̃ayat, ey ur icar rih ay bi waar cuin rac éytaro,” wacaro. \p \v 39 Jesusat eyta wajacro. Ur icar rih ay bi waar cuin rac wacayat, Sir Ajcan Cámuran Ey ojcor wacaro. Jesús tamo síhw̃aqueyin ur icar Sir Ajcan Cámuran Eya chácataro. Jesusat eyta waquíc cutar anto cuacúr bitiro. Cuacúr Sirat Jesús ojcor ay wacáyqueyra. Jesús anto cuacúr biti rehquít, Sir Ajcan Cámuran Eya uw ur icar anto chátiro. \s1 División entre la gente \p \v 40 Jesusat eyta wacayat, uw ricán to binat rahjacro. Rahcuír ey sicar bin cahujinat wajacro: \p —Uniro. Ser eyra Sir chihtá ehcuquib racata wajaquin eyro, wajacro. \p \v 41 Cahujinat cat wajacro: \p —Eyra Sirat Cara Ayin Wajaquin eyro, wajacro. \p Eyta cuar cahujinat wajacro: \p —Sirat Cara Ayin Wajaquin Galilea bini yéhnajatro, -wajacro-. \v 42 Sir carit cutar wacaro: “Sirat Cara Ayin Wajaquin David bomcar yehnátaro,” wacaro. “Pueblo Belén cutar yehnátaro. Cara David itchac pueblo cutar yehnátaro,” wacaro. Etar Jesús eyi batro, wajacro, fariséoinat. \p \v 43 Eyta rehquít uw ricán wahw̃ujacro, Jesús ques. \v 44 Cahujinat Jesús caquir questa beyin síhw̃ajacro, cárcel icar chaquin acu. Eyta cuar bíyati catótiro. \s1 Las autoridades no creen en Jesús \p \v 45 Sir usar policia sicor sacerdote carin quin, fariseo quin béjecro. Cucayat sacerdote cárinat cat, fariséoinat cat eyin quin táyojocro: \p —¿Bitara reht Jesús roti bahyi? wajacro. \p \v 46 Etat éyinat wajacro: \p —Jesusat urán bow̃an to tew̃ír eyta cahmora uw istiyati éytara téw̃tiro, wajacro. \p \v 47 Etat fariséoinat eyin quin wajacro: \p —¿Eyat ba cat cayar yajcyi? -wajacro-. \v 48 Behmarat ítitan is carin ubistanati, fariséoin cat ubistanati ey tamo síhw̃atiro, -wajacro-. \v 49 Uch uw ricát Moisés bach cáritan chihtá cáritan síntiro. Moisés bach cáritan chihtá cáritan sinti rehquít, Sirat eyin técuayqueyra, wajacro. \p \v 50 Etat imár fariséoin owár bin Nicodémoat wajacro. Nicodemo eyra cahmor icar istiy Jesús quin wijáquinro. Jesús owár tew̃jáquinro. Eyat wajacro: \p \v 51 —Is bach cáritan chihtá cáritan cutar wacaro: “Uw ima quin táyowi, ima cuitar waquín acu. Uw imát eyta wátieyra isat ay ráhctieyra, ey quin tayar chíajatro,” wacaro. \p \v 52 Nicodemo eyta wacayat fariseo sicar bin cahujinat Nicodemo quin wajacro: \p —¿Baha cat Galilea uwqui? -wajacro-. Sir carit ay sinwi. Sinir itit Sir chihtá ehcuquib Galilea binra úbisti yéhntiro, wajacro. \p \v 53 Etat uw bahnaquin imár usi béjecro. \c 8 \s1 La mujer adúltera \p \v 1 Eyta cuar Jesusra Olivo terá cut bijacro. Erara cu bah cur \v 2 cuan racayat, sicor Sir usi wijacro. Esar wicayat, uw bahnaquin Jesús quemir sécuajacro. Sécuayat Jesús chihrjacro. Chihrír eyin síw̃jacro. \v 3 Siw̃yat icar bachan chihtán síw̃quinat, fariséoin owár wiw̃á rojocro. Wiw̃á eya ima sera bár bin jor cuic cut questa cámjacro. Eyta camyat uwat itchacro. Ityat bachan chihtán síw̃quinat fariséoin owár wiw̃á eya cac béjecro. Cac beyar Jesús quin rojocro. Roquír uw bahnaquin cac cahmar chájacro. \v 4 Etar éyinat Jesús quin wajacro: \p —Síw̃quibu, uch wiw̃á ima ra bár bin jor camic uwat itchacro, wajacro. \p \v 5 ’Is bach cáritan chihtá cáritan cutar Moisesat wajacro: “Wiw̃á ima ra bár bin jor camic ityat, yauwátaro. Yauwin acu ac tétaro,” wajacro, Moisesat. ¿Ahra bahat bitara wacátaca? wajacro. \p \v 6 Fariséoinat Jesús cayar yajquín acu eyta táyojocro, Jesús rion acu. Fariseo imarat, “Jesusat ay bár wajác,” waquín acu eyta táyojocro. Eyta táyoyat, Jesús ic icar bahujacro. Bahúr at ub cut ic icar cuihsujacro. \v 7 Jesusat ic icar cuihsuyat, éyinat bucoy cat, bucoy cat ey quin seo táyojocro: \p —¿Bahat bitara wacátaca? ¿Wiw̃ eya ac cut yauwátayica? táyojocro. \p Etat Jesús sicor cuih yehnár eyin quin wajacro: \p —Biyat Sir tayar anto icar istiy yajti eyat récaji ac tewi, wajacro. \p \v 8 Etat eyat bucoy bahúr ic icar cuihsujacro. \v 9 Biyat Sir tayar anto icar istiy yajti eyat ibtu ac teta wacayat, uw istiy cat, istiy cat, suca béjecro. Werjayín cahmor suca béjecro. Yahncut istiy cat, istiy cat bahnaquin sicor béjecro. Jesús im istir bahjacro. Wiw̃á cat áhajira erar cuihro. \v 10 Uw bey yiror Jesús sicor cuih yehnjacro. Yehnár wiw̃á quin wajacro: \p —¿Wiw̃ú, uw biscanca, bah cahm icar tew̃jáquina? -wajacro-. ¿Uw istiyati bah ay bár yajác tayar chítiica? wajacro. \p \v 11 —Uw batro. Istiyati chítiro, wajacro. \p Etat Jesusat wajacro: \p —Ihyú, éytatara aját cat bah quin ay bár yajác tayar chítiro, -wajacro-. Ahra biwa. Acsar ur ay bár yajti jaw̃i, wajacro. \s1 Jesús, la luz del mundo \p \v 12 Jesusat bucoy Sir usar uw sécuajaquin quin tew̃ír wajacro: \p —Cajc bahnác cutar urá wíqueyra, cuan áyqueyra asan eyro. Biyin as chiwa chácayat, eyin ur icar aját cuanír éytaan wan chácaro. Eyin quin urá wícaro. Sir owár etiti ohbac itin ac ajc waacaro. Urá bár béquinan tinjac cutar beyar éytaro. Urá wícayat, eyin bucoy éytara beya báreyra, wajacro, Jesusat. \p \v 13 Jesusat eyta waquít fariséoinat wajacro: \p —Ahra bahat behm ojcor tew̃ro. Behm ojcor tew̃quey icr acui batro, wajacro. \p \v 14 Etat Jesusat wajacro: \p —Ajmár ojcor tew̃ cuar aját uní wacaro. As biscán bíntara, birar béntara ajmarát itro, -wajacro-. Baatrá as biscán bíntara, birar béntara istítiro, -wajacro-. \v 15 Baatrá uw urá bitáratara istiti cuar, uwat yajc istír car eyin quin ay bár yajác tayar chícaro. Cuat ajatrá uw quin tayar chítiro. \v 16 Ajatrá tayar chiquir waquít, uní chiátaro. As Tetatán, as áyjaqueyatan as jor chiata rehquít, aját uní chiátaro. \v 17 Bach cáritan chihtá cáritan cutaran uchta cuihsujacro, “Cuisa bucáy binat chihtán istán téw̃yatan, uniro,” cuihsujacro. \v 18 Ajatrá ajmár ojcor tew̃ro. Tetatán as áyqueyatan cat as ojcor tew̃ro, wajacro. \p \v 19 Etat uwat Jesús quin wajacro: \p —¿Bah Tetrá biscanca? táyojocro. \p Etat Jesusat eyin quin wajacro: \p —Baat as istítiro, -wajacro-. As Tet cat istítiro, -wajacro-. As istír waquít, as Tetá cat it chácata binro, -wajacro-. \v 20 Jesusat Sir usar siw̃a rabar eyta wajacro. Sir usar ray chaquic cajón ésatro. Ey ecsar ita rabar eyta wajacro. Eyta wajác cuar, istiyati ey cárcel sar chaquin acu cátiro. Ey cárcel sar chaquin acu anto cab cutiro. \s1 “A donde yo voy, ustedes no pueden ir” \p \v 21 Jesusat bucoy eyin quin wajacro: \p —As bar bicaro. Bi yahncút baat as wahitátaro. Eyta wahitic cuar, ba ay bár yajác tayar ques sácayqueyra. As birar bíctara ba erar béyajatro, wajacro. \p \v 22 Eyta waquít judío cárinat wajacro: \p —Jesusat wacaro: “As birar bíctara ba erar béyajatro,” wacaro. ¿Eyta wacayat imát yaúwini séhw̃actara? wajacro. \p \v 23 Etat Jesusat wajacro: \p —Ba usár cahm binro. Asra cuacúr binro. Ba cajc uch cutar binro. As cajc uch cutar bini batro, -wajacro-. \v 24 Etarwan aját ba quin wajacro: “Behmár ay bár yajác tayar chi sácataro,” wajacro. Aját ba quin as rehrtara ehcujacro. Eyta ehcujaquin baat asan ey síhw̃atiro. Asan ey síhw̃ati rehquít, ba ay bár yajác tayar chi sácataro, wajacro. \p \v 25 Etat éyinat wajacro: \p —¿Bah rehrcá? táyojocro. \p Etat Jesusat wajacro: \p —Aját asan rehrtara récajian aha ocso tas cuar, bucoy cat, bucoy cat ba quin bar ehcujacro, wajacro. \p \v 26 Baat ur ay bár yajác ojcor aját chiht istiy, chiht istiy tew̃ata cuar téw̃tiro. Ba ay bár yajác tayar chiata cuar, aját chítiro. Aját as ayquey chihtá ehcuro. Eyat uní wacaro. Eyat as quin tew̃jác uw bahnaquin quin ehcuro. Chihtá istiyrá téw̃tiro, wajacro, Jesusat uw quin. \p \v 27 Jesusat Tetá ojcor tew̃jác uwat ráhctiro. \v 28 Eyta rehquít Jesusat uw quin wajacro: \p —Baat asa Uw Síuquib caruc ojcor cuacúr yehw̃áyqueyra. Cuacúr yehw̃yat, aját behmár quin asan rehrtara ehcujaquey istáyqueyra. Asan eyro, istáyqueyra. Etat baat istáyqueyra. Aját ajmár chihtá cutar icrí yájtiro. Tetát as síw̃jaquey chiht ey tew̃ro. Chiht istiyrá téw̃tiro. Baat eyta istáyqueyra, -wajacro-. \v 29 As áyjaqueya as jotro. Eyat icúr yaj cun réhctara aját eyta yajcaro. Eyta yajc rehquít, eyat as istir báhtiro. Baat as caruc ojcor cuacúr yehw̃yat, eyta istáyqueyra, wajacro. \p \v 30 Jesusat eyta wacayat, uwan to binat ey tamo síhw̃ajacro. “Eyat is síwataro,” síhw̃ajacro. \s1 Los hijos de Dios y los esclavos del pecado \p \v 31 Etar Jesusat judíoin ima tamo síhw̃aquin quin wajacro: \p —Aját siw̃quey yajw̃i. Eyta yajcayat, as chiwa quen bin rehcáyqueyra, -wajacro-. \v 32 Baat uní queney istáyqueyra. Ey ityat ba ohbac ítayqueyra. Uwat cacmá esclavo caquir questár sicor ricuayat ricuajáqueyan ohbac itro. Ohbac itir eyta ba cat uní queney istíc rehquít ricuajáqueyan wan ohbac ítayqueyra. \p Etat éyinat wajacro: \p \v 33 —Isan Abraham bómcatro. Isra cacmá esclavo bíyati caquir questátiro, -wajacro-. “Is ricuajáqueyan wan ohbac ítayqueyra,” wacayat, ¿bahat bi ojcor tew̃qui? wajacro. \p \v 34 Etat Jesusat eyin quin wajacro: \p —Bíyinat ay bár yajcayat, eyin Sisrám esclávoro. Sisrám cacumró. Eyinat imár chihtá cut ay bár yajquíc étajatro. \v 35 Cacmá esclavo cara im ey owár etiti ítajatro. Eyta cuar wacjeyra ima tet owár etiti ítataro, -wajacro-. \v 36 Etar asan Sir wacját Sisrám ohnor ba síuyat, ba ohbac ítayqueyra. Sisramat ba bucoy síwajatro, -wajacro-. \v 37 Baan Abraham bómcarin aját itro. Abraham bomcar cuar, baat as yauwin úroro. Aját siw̃quey chihtá rácari bár rehquít, as yauwin úroro, -wajacro-. \v 38 As Tetát as quin ehcujác ey ehcuro. Eyta cuar baat behmár tetát wajaquey yajcaro, wajacro. \p \v 39 Etat éyinat wajacro: \p —Abraham is tetró, wajacro. \p Eyta waquít Jesusat wajacro: \p —Ba unian Abraham sasá rehquír waquít Abrahamat yajquír eyta bahat eyta yajcátaro, -wajacro-. \v 40 Sirat as quin wajác ey uniro. Sirat as quin uní wajác eyra aját ba quin ehcujacro. Eyta ehcujác cuar baat as yauwin úroro, -wajacro-. Abrahámatra éytara yájtiro, -wajacro-. \v 41 Ba tetát yajquír eyta baat eyta yajcaro, wajacro. \p Etat éyinat wajacro: \p —Isra besir bini batro. Sir iman is tetró. Tet ístira batro, wajacro. \p \v 42 Etat Jesusat eyin quin wajacro: \p —Siran unian ba tetír waquít, baat cat as sehnác chácata biro. As Sir jor bin usar wijác rehquít, as sehnác chácata biro, -wajacro-. Ahra as usatro. Ajmár chihtá cut rátiro. Sirat as áyjacro, -wajacro-. \v 43 ¿Bitara reht aját wajác ey ráhctiqui? -wajacro-. Baat rahcuí cun bár rehquít ráhctiro. \v 44 Behmár tet Sisramro. Baan Sisrám sasaro. Behmár tet urá cutan baatán icúr yajca rácaratara baatán eyta yaj cun rehcaro. Sisramat récaji yaujacan áhajira im eyta yauro. Icúr unítara síntiro. Im ur icar uní síntiro. Sisrama tew̃yat sínquibro. Etar uní téw̃tiro. Eya tew̃yat sini tútcuatro, -wajacro-. \v 45 Ajatrá ba quin uní wacaro. Aját ba quin uní wajác rehquít, baat aját wajaquey ráhctiro, -wajacro, Jesusat-. \v 46 As ojcor aját ay bár yajác bíyati wácajatro. Aját uní wajacro. Eyta cuar as chihtá ráhctiro. ¿Bitara reht, as chihtá ráhctiqui? -wajacro-. \v 47 Sir sasatra Sir ajca rahcro. Eyta cuar bara Sir sasáy batro. Eyta rehquít baat ráhctiro, wajacro. \s1 Jesucristo existió antes que Abraham \p \v 48 Etat judíoinat Jesús quin wajacro: \p —Isat wajacro: “Bah Samaria binro. Bah cuicát isó bicaro,” wajacro. Isat wajacan uní wajacro. \p \v 49 Etat Jesusat wajacro: \p —Asra cuicát isótiro, -wajacro-. Aját as Tetá ajcá ji bécaro. Eyta cuar batra as ajcá ji bétiro, -wajacro-. \v 50 Ajmár chihtá cutari uw quin as ajcá ji beyin wátiro. Cuatán Síratan Tetatán uwat as ajcá ji beya rácatro. Etar cat bíyinat as ajcá ji bétieyra, Tetát eyin quin tayar chiáyqueyra, -wajacro-. \v 51 Aját bah quin uní wacaro. Bíyinat as ajc rahcuír yajcayat, eyin Sir owár sácati ítayqueyra, wajacro. \p \v 52 Etat judíoinat Jesús quin wajacro: \p —Ahra isat ítitan, behmá cuicát isó bicaro, -wajacro-. Abraham yarjacro. Sir chihtá ehcuquin cat sácajacro. Eyta cuar bahat waquít: “Bíyinat as ajc rahcuír yajcayat, eyin sácati ítataro,” -wajacro-. \v 53 Is tetá Abraham yarjacro. ¿Bah urán Abraham cuiti séhw̃aca? Sir chihtá ehcuquin cat sácajacro. ¿Bahan rehr séhw̃aca? táyojocro. \p \v 54 Etat Jesusat wajacro: \p —Ajatrá ajmár ojcor “As ayro,” waquír waquít, eyta tew̃quey icr acui batro, -wajacro-. Eyta cuar as Tetát as ojcor ay wacaro. Baat im ey ojcor “Eyan is Sitro,” wacaro. \v 55 Eyta waquíc cuara baat eyra istítiro. Ajatrá ey itro. Aját “eyra istítiro,” waquír waquít aját tew̃yat sínataro. Baat tew̃yat sinir eyta aját cat eyta tew̃yat sínataro. Aját ey ajc rahcuír yajcaro, -wajacro-. \v 56 Bah tet Abrahamat as yehnata itchacro. As yehnata istír, ahní rehjecro, wajacro, Jesusat judíoin quin. \p \v 57 Etat judíoinat wajacro: \p —Bah yehnjác anto bara cincuenta cutiro. Eyta cuar ¿Bahat “aját Abraham itro,” waquí? wajacro. \p \v 58 Etat Jesusat wajacro: \p —Aját ba quin wacaro. Abraham anto yehnti cuat as ítchacro, wajacro. \p \v 59 Jesusat eyta wacayat, éyinat ac yehw̃jacro. Jesús cut ten acu ac yehw̃jacro. Eyta cuar Jesusra ruhcuír éyinat istiti Sir usar bin watar bijacro. \c 9 \s1 Jesús sana a un hombre que nació ciego \p \v 1 Jesús be rabar ub bár bin itchacro. Ser eya ub bár yehnjacro. \v 2 Ityat Jesús chiwat ey quin táyojocro: \p —Síw̃quibu, ¿Eya rehr chihtá rehquír ub bár yehnyi? ¿Ey tetinát ay bár yajác chihtá rehquíritara? ¿Imát ay bár yajác chihtá rehquíritara? táyojocro. \p \v 3 Etat Jesusat wajacro: \p —Imát ay bár yajác oquisi batro. Ey tetinát ay bár yajác oquisi batro. Sir imát ajcan urán ehcún acu ser eya ub bár yehnjacro, -wajacro-. \v 4 As áyjaqueyat yajcata wajác ey isat yajcátaro. Aha eyta yajcata cab cuácayat cutar yajcátaro. Biráy bár cuat eyta yajquín acu cab waa béyqueyra, -wajacro-. \v 5 As cajc cutar ita rabar asan cuan áyquibro. Urá wíquibro, wajacro. \p \v 6 Jesusat eyta waquír, caná rihar ic icar tijcajacro. Caná rihar ica cut rihnojocro. Eyta rihnór ub bár bin ub cutar ánjacro. \fig |src="Cn01739B.tif" size="span" copy="© 1978 David C. Cook Publishing Co." ref="San Juan 9.6" \fig* \v 7 Anir ey quin wajacro: \p —Riw órojoc ajca Siloé cutar sucuáy biwi, wajacro. \p Siloé ajc istiy cut “áyjacro” aw̃uro. Jesusat ayat, ser eya sucuáy bijacro. Sucuír wicayat, sicor ub ji wijacro. \v 8 Ub ji wicayat, ecsar ítquinat cat, ray chiquic itcháqueyinat cat táyojocro: \p —¿Eyra ray buw̃ún acu usár chihrír itchac éyica? táyojocro. \p \v 9 Etat cahujinat wajacro: \p —Ee, eyan ray chi yarjáqueyro, wajacro. \p Eyta cuar cahujinat wajacro: \p —Eyan wan cuar, eyra eyi batro, wajacro. \p Uwat eyta wacayat, imát wajacro: \p —Asan eyro. Asan ub bár usár chihrír ítchaqueyro, wajacro. \p \v 10 Etat éyinat wajacro: \p —¿Bah ub ji rehquín acu bitara yajcyi? táyojocro. \p \v 11 Etat eyat wajacro: \p —Ser ajc Jesusat caná rihar ica cut tijcár rihnojocro. Rihnór as ub cutar ánjacro. Anir as quin wacárora: “Siloé riw cut sucuáy biwi,” wacárora. Eyta wacayat, as érara sucuáy bijacro. Sucyat as ub ji rehjecro, wajacro. \p \v 12 Etat éyinat wajacro: \p —¿Ahra Jesusra bírarca? wajacro. \p Eyat wajacro: \p —Ajatwán istítiro. \s1 Los fariseos interrogan al ciego que fue sanado \p \v 13 Etat éyinat récaji ub bár ítchaqueyan fariséoin quin yehw̃ béjecro. \v 14 Jesusat ub bár ey ub ji chájacan tan jaquin ricar cuanjacro. Tan jaquin ricar cuayat caná rihar ica cut rihnór ub bár ey ub cutar ánjacro. \v 15 Fariséoin quin cucayat, fariséoinat ub ji chájaquey quin wajacro: \p —¿Bah ub ji rehquín acu bitara yajcyi? táyojocro. \p Etat eyat wajacro: \p —Jesusat as ub cutar caná rihar ica cut rihnór ánjacro. Anyat as sujacro. Sucuír ahra as ub jiro, wajacro. \p \v 16 Etat fariséoin cahujinat wajacro: \p —Ser eyta yajáqueyra Sirat ayjac bini batro. Eyat canar yájcajar ricar bach auro, wajacro. \p Eyta cuar cahujinat wajacro: \p —Ay bár yájqueyat uw ub ji bitách chácajatro, wajacro. \p Fariséoin ey ques wahw̃ujacro. \v 17 Etar fariséoinat bucoy ub ji chájaquey quin wajacro: \p —Bahat waquít, Jesusat bah ub ji chájacro. ¿Bahat ítitan, ser eya rehrcá? táyojocro. \p Etat ub ji rehjéqueyat wajacro: \p —Eya Sir chihtá ehcúquibro, wajacro. \p \v 18 Judío cárinat ser ey ria cac cun bár rehjecro. Ser ey ub bár yehnjác síhw̃atiro. Ub bár bi ub ji chajac síhw̃atiro. Eyta rehquít tetín abín chíjacro. \p \v 19 Chiír cucayat eyin quin wajacro: \p —¿Uyan ba waquijquí? Behmarat waquít, ¿eya ub bár yehnyi? ¿Ub bár bi yehnjáctara, ahra bitara cuácayat itqui? táyojocro. \p \v 20 Etat tetinát wajacro: \p —Isat ítitan, eya is waquijró. Ub bár yehnjacro, -wajacro-. \v 21 Eyta cuar ahra bitara cuácayat, ub cut istíctara, isat istítiro. Rehrát ey ub ji chájactara, isat istítiro, -wajacro-. Ima quin táyowi, -wajacro-. Eyan bihtro. Imát bar tew̃átaro, wajacro. \p \v 22 Tetinát judío carin cahmar ay wini rehquít eyta wajacro. Judío cárinat imár owár tew̃ír wajacro: “Bíyinat ‘Sirat Cara Ayin Wajaquin Jesusan eyro,’ wacayat, eyin secuac usar rauw áyajatro,” wajacro. \v 23 Judío cárinat eyta wajác rehquít, ub ji chájaquey tetinát “Eyan bihtro. Ima quin táyowi,” wajacro. \p \v 24 Etar judío cárinat bucoy ub bár yehnjaquey chíjacro. Bucoy wícayat, ey quin wajacro: \p —Sir ub cahmor is quin uní waw̃i. Isat ítitan, Jesusan ur ay bár yájquibro, wajacro. \p Etat ub bár yehnjáqueyat wajacro: \p \v 25 —Jesusat ay bár yájctara, yájtitara ajatwán istítiro. Ajatrá uch itro. As ub bár yehnjacro. Ahra aját ub cuitar itro. Ub jiro, wajacro. \p \v 26 Etat cárinat wajacro: \p —¿Bah acu icúr yajcyi? -wajacro-. ¿Bah ub ji rehquín acu bitara yajcyi? táyojocro. \p \v 27 Etat ub bár yehnjáqueyat wajacro: \p —Aját icar istiy ba quin bar ehcujacro. Ehcwayat baat as ria cátiro, -wajacro-. ¿Bitara etar bucoy rahcuí cun rehqui? ¿Ba cat ey chiwa cha cun rehca? wajacro. \p \v 28 Etat éyinat ub bár bi yehnjaquey ajc ahsín técuajacro. Uch cat wajacro: \p —Bahan ser ey chíwaro, -wajacro-. Cuatán isra Moisés chíwaro, -wajacro-. \v 29 Isat ítitan, Sirat Moisés quin tew̃jacro. Ser eyra biscán bíntara istítiro, wajacro. \p \v 30 Etat ub bár yehnjáqueyat wajacro: \p —¿Bahat istiti waátaqui? -wajacro-. Baat as quin wacárora: “Eyra biscán bíntara isat istítiro,” wacárora. Eyta wajác cuara eyat as ub ji orac chájacro, wajacro. \p Acsar cat ub bár yehnjaqueyat wajacro: \p \v 31 —Isat ítitan, Sirat ur ay bár yajquey ráhctiro. Im ajcá ji béqueyin chihtá rahcro. Im chihtá yájqueyin rahcro, -wajacro-. \v 32 Récaram cajc chajac aha ocso tas cuar, ub bár bin yehnjác istiyati ub ji chátiro, -wajacro-. Ub chi chajac ojcor tew̃ic istiyati ráhctiro, -wajacro-. \v 33 Eyra Sirat áytiir waquít uw ub ji bitách chácajatro, wajacro. \p \v 34 Etat éyinat wajacro: \p —Baha ur ay bár yehnjacro. Bah yehnár aha ocso tas cuar ur ay bár yajcaro, -wajacro-. ¿Bahat is siw̃ini séhw̃aqui? \p Judío cárinat eyta waquír, ub bár bin yehnjaquey secuac usar bin ay bo téjecro. \s1 Ciegos espirituales \p \v 35 Eyta áyjaquey chihtá Jesusat cat rahjacro. Rahcuír ub ji chájaquey wahitchacro. Istír ey quin wajacro: \p —¿Bahat Uw Síuquib tamo séhw̃aqui? táyojocro. \p \v 36 Etat eyat wajacro: \p —Uw Síuquib rehrtara as quin ehcuwi, -wajacro-. Aját ey tamo séhw̃ayta acu ehcuwi, wajacro. \p \v 37 Etat Jesusat ey quin wajacro: \p —Bahat ey bar itchacro. Asan eyro. Bah jor téw̃queyan eyro, wajacro. \p \v 38 Etat eyat wajacro: \p —Caru, aját eyta séhw̃aro: “Uw Síuquib bahan eyro,” séhw̃aro, wajacro. \p Eyta waquír Jesús cac cahm cuscar cut chihrjacro, “Jesusan ayro,” sehw̃ac ehcún acu. \v 39 Etat Jesusat wajacro: \p —Uwat Sir tayar yajác imár quin ehcún acu as cajc uch cutar rajacro, -wajacro-. Eyta ehcwayat uw cahujinat imár ojcor síhw̃ayqueyra. “Ub bár bin birar bíctara istiti eyta, imarat cat eyta Sir tayar istiti rabara yajacro,” síhw̃ayqueyra. Eyta síhw̃aqueyin aját ub bár bin ub ji chaquir eyta eyin éytaan wan urá ji chácayqueyra. Eyta cuar cahujinat ay bár yajc cuar, imaran urá ji síhw̃aro. Eyta síhw̃aqueyin aját ub ji bin ub bár chaquir eyta eyin eyta urá bár chácayqueyra, wajacro. \p \v 40 Etat fariséoin cahujinat Jesusat eyta wacayat, rahjacro. Rahcuír wajacro: \p —Bahat sehw̃at ¿is ub bár binan wanqui? wajacro. \p \v 41 Etat Jesusat wajacro: \p —Baat ub bár bin eyta urá barir waquít, ay bár yajác tacat tayar chíyajatro. Eyta cuar behmarat waquít, isan ub ji cháquiran wan urá jiro. Eyta rehquít, baat ay bár yajác tayar chiyátaro, wajacro. \c 10 \s1 El ejemplo del corral \p \v 1 Acsar Jesusat wajacro: \p —Aját ba quin wacaro. Uwan biyan obas querá sar querat cutar rauti cuar, bi icar, bi icar rauyat eya bésibro. Eyatra bes yajcaro. \v 2 Uwan biyan querat cutar rauyat, eyra obas cayibro. \v 3 Querat úroquibat cayíb acu querat waacaro. Obasat cayíb ey ajc rahcro. Eyat im óbasan imár ajc chájaquey cut cohw chícaro. Querá sar bin watar eyin uquin acu cat cahmor bicaro. \v 4 Watar waar car eyin cohcarcám bicaro. Obasan ey questoc bécaro. Ey ajc rahcuír, rehrtara istíc rehquít, ey questoc bécaro. \v 5 Obasan cahujín quéstocra bétiro. Beti cuar cahujín ayot quinátaro. Cahujín ajc istiti rehquít quinátaro, wajacro. \p \v 6 Jesusat uw siw̃in obas ojcor eyta ehcujacro. Eyta cuar bi ojcor síw̃ictara, uwat ráhctiro. \s1 Jesús, el buen pastor \p \v 7 Etat Jesusat acsar wajacro: \p —Aját ba quin wacaro. Obasa querat cutar rauwir eyta uwan eyta as cutar raúwayqueyra. \v 8 Tew̃yat sínquinat as cahmor wijacro. Eyinat wajacro: “Sirat is áyjacro.” Eyta tew̃yat sínjacro. Eyinan bésiban wanro, -wajacro-. \v 9 Asan quératan wanro. Biyin as cutar rauyat, as tamo síhw̃ayat, eyin bar síwayqueyra. Ohbac ítayqueyra. Síuyat óbasan wan imaran bitat quer sar rau cuntar etat rauro. Imaran bitat ira yayay watar waa cuntar etat waacaro. Banar ay bi cutar itro. Aját uw éytaan wan obir yajcaro. \v 10 Bésinat ay yajquín séhw̃ari rátiro. Bes yajquín acu, quehwín acu, chiw̃ín acu racaro. Ajatrá eyta yajquín acui rátiro. Asan uw ohbac ítayta acu rajacro. Sir owár etiti ítayta acu rajacro. \v 11 Obas cayíb ay biyan wan, asan eyro. Obas cayíb ay biyat, obas sehná reht chinátaro. \v 12 Cacumatrá obas obir yajcayat, bowar bayar técuasan abáy bin raquíc istír quinro. Obas ajcá bár cham bahr quinro. Obas cham bahcayat, bowar báyarat obas cácaro. Cácayat obas cahujinra ayot cui bécaro. \v 13 Cacúm eyra obas imáy bár rehquít bowar bayar ayot quinro. Obas ajcá ji bétiro. \p \v 14-15 Obas cayíb ay biyan wan asan eyro. As chihtá cájaquin as óbasan wanro. As Tetát as itro. Aját cat ajmár Tet cat itro. Tetát as istír eyta, aját ajmár óbasin eyta itro. Aját as Tet istír eyta, as óbasinat cat as eyta itro. Aját eyin obir yajquín acu chinátaro, -wajacro-. \v 16 As obas cahujín cat chero. Eyinra uch quer sar anto raútiro. Aját eyin cat sécuataro. Eyinat as ajc rahcuátaro. Eyinan cahmor eyin owár istán cutar sécuataro. Eyin acu cayíb istán rehcáyqueyra. \v 17 As bucoy yehnín acu as bar chinata etar, Tetát as sehnacro. \v 18 As bíyati yau áyajatro, aját ajc waátieyra. As yauwin ajmarát ajc waátaro. Ajmár urá cut sicor yehnátaro. Tetát aját eyta yajquín wajacro. \p \v 19 Jesusat eyta wacayat, judíoinat rahcuír bucoy ey chihtá ques wahw̃ujacro. \v 20 Uwan to binat wajacro: \p —¿Bitara reht ey chihtá ráhcuiqui? Ima cuicát isó bicaro. Túraritro, wajacro. \p \v 21 Eyta cuar cahujinat wajacro: \p —Cuicát isó bíqueyinat éytara téw̃ajatro, -wajacro-. Cuicát ub bár bin sicor ub ji chácajatro, wajacro. \s1 Los judíos rechazan a Jesús \p \v 22 Sir ac im ubach ajquír chajac tamo sihw̃an acu fiesta yajacro, pueblo Jerusalén cutar. Ey fiesta yajquín acu bar cab cujacro, bara cutar. \v 23 Sir usar ar istiy ajc Salomón aw̃uro. Etat owár Jesús Sir usi cutar Salomón ara cahmor bicaro. \v 24 Salomón ara cahmor bicayat, judíoin ey quemir sécuajacro. Secuar Jesús quin wajacro: \p —Bah Sirat Cara Ayin Wajaquin éytara, ey bártara is quin récaji waw̃i. ¿Bahat is quin ehcún cahmor bita ítataca? wajacro. \p \v 25 Etat Jesusat wajacro: \p —Aját ba quin bar ehcujác cuar, baat aját uní wajác síhw̃atiro, -wajacro-. Tetát yajc áyjaquey yajquír cutar ehcuro. Sirat Cara Ayin Wajaquin asan eyro, ehcuro. Caba ehcuro, -wajacro-. \v 26 Eyta cuar as obas bár eyta baan eyta as uwi batro. As uwi bár rehquít, baat asan ey síhw̃atiro. \v 27 Obasatan ima cayíb ajc rahcuír eyta, as úwatan as ajc eyta rahcro. Aját eyin itro. Etar cat eyin as owár cuiti bécaro. \v 28 Aját eyin quin Sir owár etiti ohbac itin ac ajc waacaro. Eyinra saca báreyra. Aját eyin obir yajcayat, cahujinat eyin as ohnor síwajatro. \v 29 As Tetát eyin as quin wíjacro. As Tetá bahnác cuitatro. Bíyati eyin as Tet at icar bin síwajatro, -wajacro-. \v 30 Tetán as owár im istanro, wajacro. \p \v 31 Jesusat eyta wacayat, judíoinat bucoy Jesús cut ten acu ac yehw̃jacro. \v 32 Etat Jesusat eyin quin wajacro: \p —Aját ba ub acat Sir urá cut bucoy cat, bucoy cat ay yajacro. ¿Aját bi ay yajác ques icar as tecuan acu as cut ac ténica? táyojocro. \p \v 33 Etat judíoinat wajacro: \p —Bahat ay yajác quesi isat bah cut ac teni síhw̃atiro, -wajacro-. Cuatán bahat Sir ojcor téw̃ajar bin tew̃jác ques bah cut ac ten síhw̃aro, -wajacro-. Bahan uwro. Uw cuar bahat waquít: “Sir as owár im istanro,” wacaro. \p \v 34 Etat Jesusat wajacro: \p —Behmár bach cáritan chihtá cáritan cutar uchta cuihsujacro: “Sirat wacaro: ‘Baan sírincuano,’ wacaro.” \p ’Behmár carit cutar eyta cuihsujacro. \v 35 Isat ítitan, Sir carit cutar cuihsujaquey tehmótiro. Uní wacaro. Eyta cuácayat, Sir carit cutar uchta wacaro: “Sirat chihtá wíjaqueyinan sírincuano,” wacaro. \v 36 Etar cat Sirat im acu as ajquír chájacro. Ajquír chaquir, as cajc cutar itin áyjacro. Sir carit “Sirat chihtá wíjaqueyin sírincuano,” wacaro. Sirat as áyjacro. Etara aját “asan Sir wacjá” wacayat, ¿bitara reht aját “Sir ojcor téw̃ajar bin tew̃jacro,” wacyi? \p \v 37 ’As Tetát yajc áyjaquey aját yájtiir waquít, aját uní wac síhw̃ati jaw̃i, -wajacro, Jesusat-. \v 38 Baatán aját uní wac síhw̃ati cuar, aját as Tetát yajc áyjaquey yajcayat, baat eyta yajquey istír uchta síhw̃ataro: “Sir urá ey ícatro. Ey urá Sir ícatro,” síhw̃ataro, wajacro, Jesusat. \p \v 39 Bucoy éyinat Jesús caquir questár beyin yinjacro. Eyta cuar Jesús cati bijacro. \p \v 40 Jesús sicor rih Jordán rahray bijacro. Juanat uw rih sar siw̃jác awat cutar cujacro. Erar ítchacro. \v 41 Uw ricán to Jesús quin rojocro. Roquír wajacro: \p —Juanat Sir urá cut bahnác bár yajcata ehcún acu icrí yájtiro. Eyta cuar Juanat sera uch ojcor wajacan bahnác uní wajacro. \v 42 Erara uw ricán to binat “Sirat Cara Ayin Wajaquin Jesusan eyro,” síhw̃ajacro. \c 11 \s1 Muerte de Lázaro \p \v 1 Riy istiy ser ajca Lázaro yar bijacro. Lázaro pueblo Betania cutar ítchacro. Pueblo Betania cutar Lázaro ima chitín owár ítchacro. María owár, Marta owár ítchacro. \v 2 María eya Jesús quescar ojcor aceite inan ay bi ójoqueyro. Cuis anar cut iw̃jáqueyro. \v 3 Ima coch Lázaro yaryat, chitinát Jesús quin chihtá áyjacro. Chihtá uchta wac áyjacro: \p —Caru, bah íw̃ocan, bah sehnác bin yatro, wac áyjacro. \p \v 4 Jesusat eyta rahcuír wajacro: \p —Eyta yaric cuar ruw̃ár ojcor yarin acu yártiro. Sir ajcan urán ehcún acu yatro, -wajacro-. Eyta yari cutar uwat as Sir wacjá ajcan urán chey istáyqueyra. \p \v 5 Marta cat, ey rab cat, Lázaro cat Jesús íw̃oquinro. \v 6 Iw̃oquin cuar Lázaro yaric chihtá rahcuír, im erar boni cuanjacro. \v 7 Boni cuanír, ima chiwa quin wajacro: \p —Bar jaw̃a, sicor cajc Judea cuwayta. \p \v 8 Etat ima chiwat Jesús quin wajacro: \p —Síw̃quibu, judíoinat bah cut ten acu ac yehw̃jác biráy bár cuanjacro, -wajacro-. ¿Bahat sicor erar ben séhw̃aca? táyojocro. \p \v 9 Etat ima chinic cab anto cuti ey ehcún acu Jesusat uchta wajacro: \p —Rahsa waar car sicor tinín acu doce hora rehcaro, -wajacro-. Uwa ricar cutar bécayat, búnabo tétiro. Ricar cuitar wanquírcuano. Wanquír cuácayat bahnác itro. Etar búnabo tétiro, -wajacro-. \v 10 Eyta cuar cheycar cutar bicayat, búnabo tétaro. Cheycar cutar wanquír bár rehquít ístajatro. Etar búnabo técaro, -wajacro-. Uwa rícara cuitar becayat búnabo teti eyta as cat eyta Judea bicayat, china báreyra. As chinic cab anto cutiro, wajacro. \p \v 11 Etar cat Jesusat wajacro: \p —Is íw̃oquin Lázaro bar cámjacro, -wajacro-. Aját ey quehw̃ay benro, wajacro. \p \v 12 Etat im chiwat wajacro: \p —Caru, Lázaro cámjactara, ima bar tan jácayqueyra, wajacro. \p \v 13 Jesusat Lázaro chinjác ojcor wajacro. Eyta cuar ima chiwat Lázaro inic camjac síhw̃ajacro. \v 14 Etar Jesusat éyinat orac rahcuayta acu wajacro: \p —Lázaro, bahnác chinjacro, -wajacro-. \v 15 Asan erar rehti chájacan ba ácuan yarisro. Ahra baat as tamo cuít síhw̃ataro, -wajacro-. Bar jaw̃i, Lázaro wahitay. \p \v 16 Etat Tomás wisa aw̃ujáqueyat chiwa cahujín quin wajacro: \p —Bar jaw̃i, siw̃quib owár sacan acu, wajacro. \s1 Jesús es la resurrección y la vida \p \v 17 Jesús Betania ima chiwa owár béjecro. Cur rahcuít Lázaro bar chinjacro. Ey chein ruhjacan bacáy cuanjacro. Cucayat \v 18 judíoinan to ésatro. Betania bin Jerusalén cuwayta biráy bárcuano. Kilometro bátacuano. \v 19 Etar judíoin to binat Marta cat, María cat itáy rojocro. Coch chinjác urá cue rehjéc chihrayta acu rojocro. \v 20 Jesús raquíc tew̃íc Mártaat rahjacro. Rahcuír Jesús tihráy bijacro. Eyta cuar María biti usi ítchacro. \v 21 Ibta aw̃at ityat, Mártaat bir Jesús raquíc acat tihrír ey quin wajacro: \p —Caru, bah usár chájaquir waquít, as cochá yarti ítata yajacro, -wajacro-. \v 22 Eyta cuar aját ítitan, bahat icúr chíctara Sirat ey yajcaro, wajacro. \p \v 23 Etat Jesusat wajacro: \p —Bah cochá sicor estají bar yehnáyqueyra, wajacro. \p \v 24 Etat Mártaat wajacro: \p —Aját eyta itro. Cábara tinyat, sácajaqueyin sicor yináyqueyra. Eyta yinyat cat Lázaro cat sicor yehnátaro. Aját itro. \p \v 25 Etat Jesusat wajacro: \p —Asan sácajaquin sicor yin áyqueyro. Asan Sir owár etiti ohbac it áyqueyro. Bíyinat as tamo síhw̃ayat, eyin sicor yin áyinro. Eyin sácajac tacat, aját sicor yin ayir, Sir owár etiti ohbac itin ac ajc waanro, -wajacro-. \v 26 Etar cat biyin Sir owár ohbac ityat, as tamo síhw̃ayat, eyin saca báreyra, -wajacro-. ¿Ey chihtá ráhcuica? \p \v 27 Etat Mártaat wajacro: \p —Ee, caru, aját eyta séhw̃aro, -wajacro-. Aját sehw̃at “Sirat Cara Ayin Wajaquin bahan eyro,” séhw̃aro. Bah Sir waquijró. Sirat cajc uch cutar wacjá ayin wajaquin bahan eyro, wajacro. \s1 Jesús llora junto al sepulcro de Lázaro \p \v 28 Mártaat eyta waquír, sicor María quin rajacro. Wiquír María quin cahujinat rahcti acu cuach cuach wajacro: \p —Siw̃quib bar rajacro. Bah chícaro, wajacro. \p \v 29 Maríat eyta rahcuír, in yehnár, Jesús tihráy bijacro. \v 30 Jesús anto pueblo icar raútiro. Pueblo ácubar Mártaat tihrjác cutar im ératro. \v 31 Judíoin, María coch chinjaquey urá cue rehjéc chihrín rojóqueyin María owár usi ítchacro. María yehnár inchajin biquic ityat, ey questoc béjecro. Eyinat síhw̃ajacro: “María chein ruhcuíc cuitar oy bic,” síhw̃ajacro. Eyta sehw̃ar ey questoc béjecro. \v 32 María Jesús quin cur cuscar cut chihrjacro. Chihrír conjacro: \p —Caru, bah usár chájaquir waquít, as cochá yarti ítata yajacro, wajacro. \p \v 33 Jesusat María conic itchacro. Judíoin María owár rojoquin conic itchacro. Conic istír, ey cat im ur icar to cuécujacro. To cuecur eyin quin wajacro: \p \v 34 —¿Bisar ruhcyi? táyojocro. \p Etat éyinat wajacro: \p —Wahitay bar jaw̃, wajacro. \p \v 35 Etar Jesús catum ojocro. \v 36 Jesús ócayat, judíoinat eyta istír wajacro: \p —Wahítuwi. Jesús Lázaro sehná reht ócaro, wajacro. \p \v 37 Eyta cuar judío cahujinat wajacro: \p —Jesusat ub bár bin ub ji chájacro. Ub bár bin ub ji chájactara, usár chájaquir waquít, Lázaro cat bar tan jácata bin óraro, wajacro. \s1 Resurrección de Lázaro \p \v 38 Jesús cue rehquír bucoy o cun rehjecro. Etat owár chein ruhjaquey cutar bijacro. Chein ac ucar icar ruhjácuano. Ucar cac sar ac ohná chájacro. \v 39 Jesús erar cur wajacro: \p —Ac ohná ucar canó chájaquey waar bo tewi, wajacro. \p Etat chein chitá Mártaat wajacro: \p —Caru, baniran to óraro. Ey chinjác ahra bacáy cuanjacro, wajacro. \p \v 40 Etat Jesusat Marta quin wajacro: \p —Aját bah quin waquiri: “Bahat as tamo séhw̃ayat, Sir ajcan cámuran istátaro,” waquiri. \p \v 41 Jesús chihtá cut aca ucar canó chájaquey waar bo téjecro. Waar bo ter car, Jesusat cuacúr wahitchacro. Cuacúr wahitír wajacro: \p —Tetú, oquéy, bah ur ayro. Bahat as ajc rahcro, -wajacro-. \v 42 Aját ítitan, bahat as ajc etiti rahcro. Eyta cuar aját uch uwat as tamo bahat as ayjac séhw̃ayta acu eyta tew̃ro, wajacro. \p \v 43 Jesusat eyta waquír, ay bar cohwír wajacro: \p —Lázaru, watar waawi, wajacro. \p \v 44 Jesusat eyta wacayat, chein watar waajacro. Watar waar chein átcara oya tamo bacojocan im éytaro. Quescar cat oya tamo bacojóc im éytaro. Ac cutar cat oya cut questajacan im éytaro. Eyta wacayat, Jesusat wajacro: \p —Lázaro oya rícuawi, -wajacro-, ima ben acu. \fig |src="CN01768B.TIF" size="span" copy="© 1978 David C. Cook Publishing Co." ref="San Juan 11.44" \fig* \s1 Conspiración para prender a Jesús \r (Mt 26.1-5; Mr 14.1-2; Lc 22.1-2) \p \v 45 Judíoin María urá cue rehjéc urá chihrín rojóqueyinat cat itchacro. Jesusat chein ruhjaquey sicor estají chajac itchacro. Eyta istír judíoin to binat “Jesusan Sir waquijró,” síhw̃ajacro. \v 46 Cuatán cahujinra fariséoin quin sicor béjecro. Eyin quin cur, Jesusat yajác ey ehcujacro. \v 47 Eyta cuácayat fariséoinat, sacerdote cárinat werjayín carin owár secuan chíjacro. Chiír sécuajacro. Secuar wajacro: \p —¿Isat icúr yajcátaca? Ser eyat bahnác bar yajcata bucoy cat, bucoy cat ehcuro, -wajacro-. \v 48 Isat acsar eyat yajti acu síutieyra, uw bahnáquinat ey tamo sihw̃ay yináyqueyra. Etat romano carin bar rocáyqueyra. Roquír, Sir ubach cat chiw̃áyqueyra. Bahnác butí téyqueyra. Uw bahnaquin cat tíw̃ayqueyra, wajacro. \p \v 49 Etat eyin owár bin istiyá ajca Caifasat wajacro. Caifás eya bara ey cutar sacerdote bahnaquin cáraro. Eyat wajacro: \p —Baan urá batro, -wajacro-. \v 50 ¿Baat síntiqui? Ba acu úchtaan ayan cuitro. Uw ubistán bi uw bahnaquin acu chínyatan, ba acu ayan cuitro, uw bahnaquin tiw̃ti acu, wajacro, Caifasat. \p \v 51 Caifasat im urá cuiti wátiro. Caifasan ey bara cutar sacerdote bahnaquin cara rehquít, Sir urá cut wajacro. Jesús judíoin acu chinata récaji ehcujacro. \v 52 Judíoin istir bin ácua chíntiro. Judíoin acu cat, cajc istiy uw acu cat, cajc istiy uw acu cat chinátaro. Cajc bahnác cutar bin uw ur istán rehcayta acu chinátaro. Caifasat Jesús chinata récaji ehcujacro. \v 53 Im ey ricar yahncút judío cárinat Jesús yauwin acu ríojocro. \p \v 54 Etar Jesús judíoin ub acat bitiro. Pueblo Betania bin acsar bijacro. Cajc buru intac bijacro, pueblo ajca Efraín cuwayta. Erara cur ima chiwa owár ítchacro. \p \v 55 Judíoin Pascua fiesta yajquín acu biráy bár cuanátaro. Etarwan uwan to bin pueblo Jerusalén rojocro. Sir ub cahmar sucuín acu rojocro, bach yajquín cahmor. \v 56 Jerusalén behquír Jesús úrojocro. Sir usar uwat rahra rahra wajacro: \p —¿Baat icúr síhw̃aqui? ¿Jesusat bach yajcáy wicátaitara? ¿wícajaritara? táyojocro. \p \v 57 Sacerdote cárinat, fariséoinat, owár binat uw quin wajacro: \p —Biyat Jesús istíctara eyat is quin ehcwátaro, isat Jesús caquir questán acu, wajacro. \c 12 \s1 Una mujer unge a Jesús \r (Mt 26.6-13; Mr 14.3-9) \p \v 1 Pascua fiesta yajquín acu teray cuanata chájacro. Eyta cuácayat, Jesús sicor pueblo Betania rajacro. Lázaro Betania cutar itro. Lázaro eya chinyat, Jesusat sicor estají chájacro. \v 2 Betania cutar íw̃oquinat Jesús owár yayín acu ira anjacro. Mártaat uw quin ira tahw̃ujacro. Mártaat tahw̃uyat, Lázaro Jesús owár cohjocro. \v 3 Etat Maríat inan ehchí bi rojocro. Perfume libra istiy rojocro. Ey inan ehchí bi acan tócuano. Roquír Jesús quescara cut uhcajacro. Perfume Jesús ques cut uhcár Maríat ima cuis anará cut iw̃jacro. Eyta uhcayat ubach bahnác cutar inan ehchí rehjecro. \v 4 Uhcayat Judas Iscarióteat wajacro. Judas eyan Jesús ima chíwaro. Jesús quehsí bin at icar yahncút wicata eyro. Eyat wajacro: \p \v 5 —Perfume eya rata bin yajacro. Canar bar istiy yajquír ray cácata eyta tres cientos denarios rata bin yajacro. Rar car, ray oya bár bin quin, ray bár bin quin wícata bin yajacro, wajacro. \p \v 6 Júdasat oya bár bin sehnác rehquiti wátiro. Ima besib rehquít eyta wajacro. Júdasan ray chaquic ucu yéhw̃quibro. Ey sar bin bes yajacro. Etar eyta wajacro. \v 7 Etat Jesusat wajacro: \p —Cham jaw̃i, -wajacro-. As chein ruhcuín oron acu inan ehchí bi ey yajc jájacro. Etar cham jaw̃i, -wajacro-. \v 8 Ba acor usar cuayin uwra bahná báreyra. Eyta cuar asra usár ba owár etach ita báreyra. Asra ba owár inic itro, wajacro. \s1 Conspiración contra Lázaro \p \v 9 Jesús pueblo Betania wijác tew̃ic uwan to binat rahjacro. Rahcuír Betania cun béjecro. Jesús itáy béjecro. Lázaro chinjaquey sicor estají chájaquey cat itáy béjecro. \v 10 Eyta cuácayat sacerdote cárinat Lázaro cat yauwin ríojocro. \v 11 Lázaro chein sicor estají yehnjác oquís judíoin to binat imár carin chihtá waca tijcajacro, Jesús tamo sihw̃an acu. \s1 Jesús entra en Jerusalén \r (Mt 21.1-11; Mr 11.1-11; Lc 19.28-40) \p \v 12 Cheycar aracat bijaquey bach yajquín ricán to sécuajacro. Secuar cuanmí cut éyinat Jesús Jerusalén raquíc tew̃íc rahjacro. \v 13 Jesús Jerusalén raquíc rahcuír sincuachir bin cay ehsujacro. Ehsúr yehw̃ír Jesús tihráy béjecro. Beya rabar uchta wac cohwjacro: \p —Bahat is siwin acu conro. Bah Sir chihtá cut rajacro. Sirat bah acu ay rehquín chaw̃i. Bah Israel cara acu Sirat ay rehquín chaw̃i, wac cohwjacro, Jesús quin. \p \v 14 Jesús racayat, asaníc anto síbijin itchacro. Istír ey cutar waar car rajacro. Sir carit cutar úchicrias uchta cuihsú bahjáquinro: \fig |src="Cn01783B.tif" size="span" copy="© 1978 David C. Cook Publishing Co." ref="San Juan 12.14" \fig* \q1 \v 15 Jerusaléninu, icúr bi cahmor rooti jaw̃i. Ba cara bar racaro. Asaníc anto síbijin cutar waar car racaro, cuihsú bahjáquinro. \p \v 16 Jesús asaníc cutar waar racayat, Sir chihtá cutar eyta cuihsú bahjaquey caba rehjecro. Ima chiwat Jesús raquíc itchacro. Ub cut itchác cuara Sir chihtá cutar cuihsú bahjaquey caba rehjéc ey istítiro. Etat owár ey istiti cuar yahncutra Jesús chinír, sicor estají ayan cuít yéhnyatrun, itchacro. Sir carit Jesús ojcor eyta cuihsú bahjaquey caba rehjéc ey itchacro. Uwat Jesús bitara tihrjactar ey tamo síhw̃ajacro. \v 17 Jesús racayat uwan to binat tihrjacro. Jesusat Sir urá cut Lázaro chein cut “Lázaro watur waawi” cohwican uwat itcháquinro. Cohwyat Lázaro sicor estají yehnjác itchacro. Uw ricán to binat itcháquinro. Jesusat yajác istír uwat cahujín quin ehcujacro. \v 18 Eyta ehcwayat, Jesusat Sir urá cut Lázaro chein sicor estají chajac chihtá uwat rahjacro. Eyta rahjác rehquít, Jesús tihráy béjecro. \v 19 Bécayat fariséoinat imár owár rahra rahra wajacro: \p —Isat uw quin “Jesús tamo síhw̃ati jaw̃i,” waquít cat batro. Uw bahnaquin ey wahitay béjecro, wajacro. \s1 Unos griegos buscan a Jesús \p \v 20 Uw ricán to Jerusalén cutar bach yajcáy bejequin sicar cahujinra Griego uwro. \v 21 Griego eyin Felipe quin béjecro. Felípera pueblo Betsaida cajc Galilea cutar binro. Felipe quin cur wajacro: \p —Werjayú, isat Jesús it cunro, wajacro. \p \v 22 Griégoinat Jesús it cun wacayat, Felípeat Andrés quin ehcwáy bijacro. Andrés quin ehcúr buca jor Jesús quin ehcwáy béjecro. Jesús quin cur wajacro: \p —Griégoinat bah it cun wacaro. \p \v 23 Ehcwayat Jesusat eyin quin wajacro: \p —Sirat ima Cara Ayin Wajaquin ayan cuít ehcún acu bar cab cujacro, -wajacro-. \v 24 Aját ba quin wacaro. Ritút sasor yehnyat cucú rijaquey ow̃ro. Eyta cuar ritút yehnjaquey uban cuít chácaro. Cuatán cucú rítieyra óhntiro. Ohntieyra im ubistán rehcaro, -wajacro-. \fig |src="HK067D.tif" size="col" copy="Horace Knowles ©The British & Foreign Bible Society, 1954, 1967, 1972, 1995." ref="San Juan 12.24" \fig* \v 25 Bíyinatan bahnacan im chihtá cutar yaj cun rehcayat, éyinan Sir owár ita báreyra. Bíyinat cajc uch cutar ima chihtá cutar yajti cuar, Sir chihtá cutar yaj cun rehcayat, eyin cuacúr Sir owár etiti ohbac ítayqueyra, -wajacro-. \v 26 Bíyinan as chiwa chac cúntara éyinan as cucách acor cuiti béyataro. Eyta bécayat, as birar jácayat, eyin cat erar jácayqueyra. Biyin as chiwa chácayat, as Tetát eyin ajcá ji bécaro, wajacro. \s1 Jesús anuncia su muerte \p \v 27 Jesusat acsar wajacro: \p —Ahra as urá cuechín chuchinro. Aját icúr séhw̃atatara istítiro, -wajacro-. ¿Aját wacátaica, “Tetú uwat as yau ayti síuwi,” wacátaica? Eyta cuar eyta wácajatro. As yauwayta cajc uch cutar rajacro, -wajacro-. \v 28 Tetú, uw quin ehcuwi. Bahan ayan bahnaquin cuitatro, ehcuwi, wajacro. \p Etat cuacúr bin Sirat wajacro: \p —As ayan bahnaquin cuitar bar ehcujacro. Bucoy cat ehcunro, wajacro. \p \v 29 Uw ricán to binan erar itro. Eyinat cat ajc rahjacro. Rahcuír cahujinat wajacro: \p —Cuir tutro, wajacro. \p Cahujinat wajacro: \p —Sir cuacúr cacmát Jesús jor tew̃jacro, wajacro. \p \v 30 Waquít Jesusat eyin quin wajacro: \p —Ajc eyan as acui téw̃tiro. Cuat baat rahcuín acu tew̃jacro, -wajacro-. \v 31 Ahra Sirat cajc uch uw quin ay bár yajác tayar chiáyqueyra. Sisrám cajc uch cutar ayquib ey uc téyqueyra, -wajacro-. \v 32 Ahra as cajc uch cutar bin cuacúr caruc ojcor yehw̃yat, aját uw bahnaquin as quin roquinro, wajacro. \p \v 33 Eyta wacayat ima bitara chinátatara ey ehcujacro. \v 34 Etat uwat wajacro: \p —Is bach carit cuihsujaquey cutar uchta wacaro: “Sirat Cara Ayin Wajaquin etiti ítataro,” wacaro. ¿Bitara reht Uw Síuquib caruc ojcor yehw̃átaro, waca? ¿Uw Síuquib rehrcá? wajacro. \p \v 35 Etat Jesusat wajacro: \p —Asan cuan áyqueya, urá wíqueyan ba owár inic ítataro. As urá wiquey ba owár ityat, as chihtá caw̃i. As chihtá cácayat, ba Sir owár etiti ohbac ítayqueyra. Biyan as chihtá cátieyra éyinat Sir owár ohbac ítajar istítiro. Biyan tinchat cutar bicayat, eyin birar bíctara istítiro. As chihtá cátieyan éytaan wanro. -wajacro-. \v 36 Etar asa urá wíqueyan ba owár ityat, aját ba urá wícata síhw̃awi. Aját ba quin urá wícayat úchtaan wan rehcáyqueyra. Cuanyat cajc cutar uwat ay istír eyta, aját ba quin urá wícayat, baat eyta ay istáyqueyra. Urá ji rehcáyqueyra, wajacro. \p Eyta waquír Jesús bar bijacro. Eyin cahmor ruhjacro. \s1 Por qué los judíos no creían en Jesús \p \v 37-38 Uchicrias Sir chihtá ehcuquib Isaíasat uchta wajacro: \q1 Caru, isat ba chihtá ehcujacan uwat ráhctiro. \q1 Sirat uw quin im ajcan urán ehcujacro. Isaíasat eyta wajacro. \p Jesusat judíoin ub acat ub bár bin yehnjaquey ub ji chájaquinro. Chein cat sicor estají chájaquinro. Eyta yajác cuar, Isaíasat wajác uní rehquín acu éyinat Jesús tamo Sirat Cara Ayin Wajaquin Jesusan eyro, síhw̃atiro. \v 39-40 Isaíasat uchta cat wajacro: \q1 Sirat eyin ub anjacro. Eyin urá bár chájacro. Eyta chátiir waquít éyinat ub cut wahitír istátaro. Urá ji rehquír cácataro. Eyta caquir urá tehmóyqueyra. Eyta tehmoyat, Sirat imár tayar bár chácayta acu conáyqueyra. \p Isaíasat eyta wajacro. Eyta rehquít éyinat Jesús tamo “Sirat cara ayin wajaquin eyan eyro,” síhw̃ajatro. \m \v 41 Isaíasat Jesús ojcor eyta wajacro. Jesusan ayan cuít rehcata récaji itchacro. Eyta itchác rehquít Jesús ojcor tew̃jacro. \v 42 Ey rícaran judío carin to binat Jesús tamo síhw̃ajacro. “Sirat Cara Ayin Wajaquin Jesusan eyro,” síhw̃ajacro. Ur ícatra Jesús tamo eyta síhw̃ajac cuar fariséoin cahmar ay wini rehjecro. Ay wini rehquít uw quin ehcútiro, secuac usar rauwic síuti acu. \v 43 Uwat eyin ajcá ji be cunan cuít síhw̃ajacro. Sirat eyin ajcá ji beyin acura etach síhw̃atiro. \s1 Las palabras de Jesús juzgarán a la gente \p \v 44 Jesusat uchta wac cohwjacro: \p —Bíyinat as tamo Sirat Cara Ayin Wajaquin asan ey síhw̃ayat, éyinat as istir tamo síhw̃atiro. As áyjaquey tamo cat síhw̃aro, -wajacro-. \v 45 Bíyinat as ityat, éyinat as áyjaquey cat itro, -wajacro-. \v 46 Asan cuan áyqueyro. Urá wíqueyro. As cajc uch cutar rajacro. Uwa tinjac cutar ístajar eyta aját uw quin urá wítieyra éyinat cat éytaan wan ístajatro. Urá batro. Biyin as tamo síhw̃ayat, eyin urá bár seo ítitiro. As uwan urá bár ítiti acu as rajacro. \v 47 Uw siwin acu rajacro. Bíyinat as chihtá cucách cut rahcuír yájtieyra, eyin quin ah cutar ajatrá tayar chítiro. Ajatrá uw quin ay bár yajác tayar chiín acui rátiro. Cuatán cajc cutar uw siwin acura rajacro. \v 48 Aját chihtá tew̃jacro. Chihtá tew̃jác uwat cati etar cábara tinyat, aját tayar chiáyqueyra. Bíyinat as ria yájtieyra, as chihtá cátieyra, eyin quin tayar chiáyqueyra. \v 49 Ajmár urá cut téw̃tiro. Tetát as áyjaqueyat as quin wajacro: “Uchta waw̃i. Uchta ehcuwi,” wajacro. \v 50 Aját ítitan, Tetát wac ayjac ey uwat cácayat, im owár etiti ohbac ítataro. Etarwan Sirat as quin icúr waquín áyjactara aját eyta wacaro. \c 13 \s1 Jesús lava los pies de sus discípulos \p \v 1 Cuanmí cut Pascua fiesta yajquín cuanata cuanjacro. Eyta jat Jesusat ítitan, ima cajc uch cutar bin cuacúr ben bar cab cujacro. Tet quin ben bar cab cujacro. Ben acu cab cucayat, Jesusat cajc uch cutar ima chiwa sehnacro. Récaji sehnacan áhajira im eyta etiti sehnacro. \p \v 2 Bach yajquín tino Jesús ima chiwa owár ira yayay yinjacro. Anto yayay yinti cuat Sisramat Judas Iscariote urá bar tan téjecro, Jesús quehsí bin at icar chácayta acu. \v 3 Jesusat ítitan, Tetát ima quin bahnác yajquín acu ajcan urán wíjacro. Imát ítitan, Sir owár bin rajacro. Sicor cat Sir quin bétaro. \v 4 Eyta istiran Jesús mesa acor chihrjacan sicor yehnjacro. Yehnár oya cuitchiney sutchacro. Oya cuitchiney sutír im ur acat toalla questajacro. \v 5 Questár rih soya sar rih bahjacro. Rih bahr car ima chiwa istiyáy cat, istiyáy cat ques timá sucuáy yehnjacro. Sucuír oya im urá acat questajác cut iw̃jacro. \v 6 Istiyáy cat, istiyáy cat suc raquian Simón Pedro quin wijacro. Wicayat Simón Pédroat Jesús quin wajacro: \p —Caru, bah caran to etar bah quin as ques timá suc ay cun batro, wajacro. \p \v 7 Etat Jesusat wajacro: \p —Ahajira aját icúr yájctara bahat istítiro. Cuatán yahncút itchácayqueyra, wajacro. \p \v 8 Etat Pédroat wajacro: \p —Caru, bahatra as ques timara sucti jaw̃i, wajacro. \p Etat Jesusat wajacro: \p —Aját bah ques timá súctieyra bah as chiwa chácajatro. \p \v 9 Etat Pédroat wajacro: \p —Caru, súctieyra bah chiwa chácajartar, as ques timá cat, as atum cat, as cuisa cat sucwi, wajacro. \p \v 10 Etat Jesusat wajacro: \p —Biyin bar sujáctara eyin timá batro. Ques timá etac sucuátaro, -wajacro-. Ques timá sucuír eyta, ba bahnaquin urá ay bár éytaan wan órojocro. Urá órotian istanác étanro, wajacro. \p \v 11 Jesusat bíyatan ima quehsí bin at icar chácatatar ey bar itchacro. Eyta itchác rehquít, “urá órotian istanacro,” wajacro. \p \v 12 Jesusat ima chiwa bahnáquinay ques timá sucuír, oya sutchacan sicor chájacro. Chaquir sicor mesa acor chihrjacro. Chihrír wajacro: \p —Aját eyta yájquican bitán yajquíctara, ba quin ehcuro, -wajacro-. \v 13 Baat as quin wacaro: “Caru, síw̃quibu,” wacaro. Eyta wacayat, yarsa tew̃ro. Asan eyro, -wajacro-. \v 14 Asan ba acu cara cuar, ba acu siw̃quib cuar, aját ba ques timá bar sujacro, -wajacro-. Etar aját ba ques timá sucuír eyta, baat cat eyta rahra rahra ques timá sucuátaro, -wajacro, ima chiwa quin-. \v 15 Baat eyta yajc sinin acu ajatán eyta ehcujacro, baat aját yajaquey im eyta yajcayta acu. \v 16 Aját ba quin wacaro. Carin cacmán ima cara owárara cutiro. Chihtá béquibra ima ayquib owárara cutiro, -wajacro-. \v 17 Ahra baat ey chihtá cucách cut rahjacro. Acsar chihtá rahjaquey yajquír, ahní rehcáyqueyra, wajacro. \p \v 18 ’Aját “urá óroti” wacayat, ba bahnaquin ojcori téw̃tiro. Ajmarát chiwa cájacan ajatán eyin itro. Eyta cuácayat Sir carit cutar uchta cuihsujacan uní rehcátaro. Uchta cuihsúr wajacro: “Ser istiyát as owár ira cohjocro. As owár cohc cuar as quehsí waajacro.” Sir carit cutar eyta cuihsujacro. \v 19 Aját ba quin istiyát quehsí waata récaji ehcuro. Etat eyta rehcayat, baat síhw̃ataro, aját ba quin asan rehrtara ehcujacan asan eyro, síhw̃ataro, -wajacro, Jesusat ima chiwa quin-. \v 20 Aját ba quin wacaro. Bíyinat aját ayquey ajcá ji bécayat, éyinat as cat ajcá ji bécaro. Bíyinat as ajcá ji bécayat, as áyjaquey cat ajcá ji bécaro, wajacro. \s1 Jesús anuncia que Judas lo traicionará \r (Mt 26.20-25; Mr 14.17-21; Lc 22.21-23) \p \v 21 Eyta waquír cuean to rehjecro. Cuean to rehquír ima chiwa quin ruhcti ehcujacro: \p —Aját ba quin wacaro. Ba sicar bin úbistiyat as quehsí bin at icar wícataro, wajacro, Jesusat. \p \v 22 Jesusat eyta wacayat, chiwat síhw̃ajacro: “¿Biyat Jesús quehsí bin at icar wícatatara?” síhw̃ajacro. Eyta sihw̃a rabar rahra rahra imár owár wahitchacro. \v 23 Asa uch cuihsuquey Jesús ima chíwaro. Asan Jesús ecsar chihrír ítchacro. Jesusat asan sehnacan cuitro. \v 24 Jesusat “istiyát as quehsí bin at icar wícataro,” wacayat, Simón Pédroat as quin at bácabac yajacro, tayon acu. As quin wajacro: \p —¿Rehr ojcor tew̃qui? táyowi, wajacro. \p \v 25 Etat as Jesús ecor ihtíc bir car Jesús quin táyojocro: \p —Caru, ¿Rehrát bah quehsí bin at icar chácataca? wajacro. \p \v 26 Etat Jesusat wajacro: \p —Aját pan rihar sar siw̃inro. Siw̃ír aját istiy quin wíquinro. Bi quino wíctara, eyan eyro, wajacro. \p Eyta waquír Jesusat pan yehw̃jacro. Yehw̃ír rihar sar siw̃jacro. Siw̃ir Judas Simón Iscariote waquíj quin wíjacro. \v 27 Wícayat Júdasat pan cájacro. Etat Sisrám Satanás Judas ur icar raújacro. Pan wiquir Jesusat Judas quin wajacro: \p —Bahat icúr yajquíntara, in yajw̃i, wajacro. \p \v 28 Jesusat Judas quin eyta wacayat, cahujinat Jesusat bitán eyta tew̃jáctara istítiro. \v 29 Chiwa cahujinat síhw̃ajacro: “Judas ray ucu yéhw̃quibro. Etar Jesusat ey bach yajquín acu icúr táyoctara ey wahy ayjac óraro,” síhw̃ajacro. “Eyta bártara cuayin quin ray wiquin ayjac óraro,” síhw̃ajacro. \v 30 Judas pan caquir inchajin watar waajacro, cheycar cutar. \s1 El nuevo mandamiento \p \v 31 Judas bi yiror Jesusat wajacro: \p —Ahran uwat asan Uw Síuquiban ayan tahnác istáyqueyra. Sir cat ayan tahnác asa Uw Síuquib cutar istáyqueyra. \v 32 Asa Uw Síuquib cutar Sir ayan tahnác ehcúctara, Sirat rahra as Uw Síuquib ayan tahnác ehcwáyqueyra. As Uw Síuquib ayan tahnác ehcún acu bar cab cujacro, -wajacro-. \v 33 As sasú, as ba owár biráy ítajatro, -wajacro-. Baat as úroyqueyra, -wajacro-. Uro cuar aját judíoin quin wajacan ba quino cat wacáyqueyra. As birar bíctara ba erar béyajatro, -wajacro-. \v 34 Aját ba quin uchta yajc áyinro. Baat anto rahcti bin chihtá uchta yajc áyinro. Rahra rahra sehnác chaw̃i. Aját ba sehnác eyta, baat cat eyta rahra rahra sehnác chaw̃i. \v 35 Baat rahra rahra sehnác chácayat, bahnáquinat istír síhw̃ataro: “Eyin Jesús chíwaro,” síhw̃ataro, wajacro, Jesusat chiwa quin. \s1 Jesús anuncia que Pedro le negará \r (Mt 26.31-35; Mr 14.27-31; Lc 22.31-34) \p \v 36 Jesusat eyta wacayat, Simón Pédroat wajacro: \p —Caru, ¿ba birar benca? wajacro. \p Etat Jesusat wajacro: \p —Ahra as birar bíctara, bah erar as owár récaji béjetro, -wajacro-. Eyta cuar yahncutrun bah as owár béyqueyra, wajacro. \p Etat Pédroat wajacro: \p \v 37 —Caru, ¿bitara reht récaji bah owár béjerqui? -táyojocro-. As bah sehná reht bar yarátaro, wajacro. \v 38 Etat Jesusat wajacro: \p —¿Uní waca? ¿As quesan yarátayica? Aját bah quin uní wacaro. Cohcarám cohwín cahmor bahat as ojcor wacáyqueyra. “Asra Jesús chíwai batro,” wacáyqueyra. Icar bay eyta wacáyqueyra, wajacro. \c 14 \s1 Jesús, el camino al Padre \p \v 1 Jesusat chiwa quin wajacro: \p —As bírara bíctara baat sihw̃a sácati jaw̃i. Cue rehti jaw̃i. Ba urá Sir icar chaw̃i. Ba urá as icar cat chaw̃i, -wajacro-. \v 2 As Tet itic cutar úbachan toro. Aját ba cahmor ba itic oroy benro, -wajacro-. Eyta barir waquít aját eyta wácajatro, -wajacro-. \v 3 Bir car, ba cahmor bahnác oror car as sicor wiquinro. Sicor wiquír ba as owár béyinro. As birar ítictara, ba cat im erar itin acu sicor ba ucay wiquinro, wajacro. \p \v 4 As birar bíctara erar cuwín ibit baat itro, wajacro. \p \v 5 Etat Tomasat wajacro: \p —Caru, bah birar bíctara isat istítiro. Birar bíctara istiti etar, erar cuwín ibit bitách ístajatro, wajacro. \p \v 6 Etat Jesusat Tomás quin wajacro: \p —As cutar bétaro. Sir quin cuwín acu asan íbitan wanro. Ajc uní téw̃queyan asan eyro. Ohbac it áyqueyan asan eyro. As cutar bétieyra Sir quino cúwajatro, -wajacro-. \v 7 Ahra baat as itchác rehquít, as Tet cat istáyqueyra. Aha yahncút as Tet bar itro. As Tet bar itchacro, wajacro. \p \v 8 Etat Felípeat Jesús quin wajacro: \p —Caru, is quin Tet ehcuwi, -wajacro-. Tet ehcwáyatan eyan cábaro, wajacro. \p \v 9 Etat Jesusat wajacro: \p —As ba owár úchicri rehjecro. Felípeu, bah owár úchicri rehjéc cuar, ¿bahat asa Tetá urá im eyta séhw̃atiqui? Bíyinat as istíctara, éyinat as Tet cat itro, -wajacro-. Eyta cuácayat, as quin “Tet ehcuwi,” wacayat, cuayir tew̃ro, -wajacro-. \v 10 Felípeu, ¿Bahat uchta séhw̃atiqui? As urá as Tet ícatro. Tet urá as ícatro. ¿Bahat eyta séhw̃atiqui? -wajacro, Felipe quin. Acsar Jesusat chiwa quin wajacro-. Aját ba quin wajaquey ajmár chihtá cut wátiro. Tetán as ur ícatro. Tetát as cutar ima chihtá yajcaro, -wajacro-. \v 11 Aját bah quin “as urá Tet ícatro” wacayat, “Tet urá as ícatro” wacayat, aját uní wac síhw̃awi. Aját wajaquey rahcuír aját uní wajác síhw̃atitara, aját yajaquey tamo síhw̃awi. Ey tamo sihw̃ar aját uní wac síhw̃awi. \v 12 Aját bah quin wacaro. Bíyinat as tamo “Sir wacjá Jesusat as cuitar yajcáyqueyra,” síhw̃ayat, éyinat aját yajquey cat yajcáyqueyra. Aját Sir urá cut yájqueyan éyinat Sir urá cut ayan cuít yajcáyqueyra. Asan Tet quin bic rehquít, éyinat Sir urá cut ayan cuít yajcáyqueyra. \v 13 Aját ba conquey rahcuáyqueyra. Ba as chiwa etar baat icúr chíctara, aját ba acu ey yajquinro. As Sir wacját eyta yajc etar uwat as Tet ojcor ay tew̃áyqueyra. \v 14 Ba as chiwa etar icúr chíctara aját ey yajquinro. \s1 Jesús promete enviar el Espíritu Santo \p \v 15 ’Baat as sehnáctara as chihtá yajcáyqueyra. \v 16 Aját ba cuitar Tet quin coninro. Conyat Tetát ba quin cuitar yajquib istiy áyayqueyra. Ba owár etiti itin acu áyayqueyra. \v 17 Cuitar yajquib eya Ajcan Cámutro. Ajcan Camur Eyat Siran bitáratara uw quin tehmoti ehcuro. As chiwa bár éyinat Ajcan Cámuran Ey ístajatro. Ajcan Camur Ey istiti rehquít, éyinat imár urá sar rau áyajatro. Eyta cuar Ajcan Cámuran Eya ba owár itro. Ba ur icar ítayqueyra. Eyta rehquít baat Ajcan Cámuran Eya itro. \p \v 18 ’Aját ba istir báhtiro. As sicor ba quin wiquinro, -wajacro, Jesusat ima chiwa quin-. \v 19 Biráy bár cuat as chiwa bár éyinatra as bucoy istiti rehcáyqueyra. Eyta cuar baatán asan bucoy istáyqueyra. As sicor yehnár yarti itic etar ba cat Sir owár etiti ohbac ítayqueyra. \v 20 As bucoy ityat, baat uchta istáyqueyra. As urá Tet ícatro. Eyta cat as urá ba ícatro. As urá ba icar eyta, ba urá eyta as ícatro. As bucoy ityat, baata éytaan istáyqueyra, -wajacro, Jesusat chiwa quin-. \v 21 Bíyinat as ajc rahcuír yájctara, éyinat as sehnacro. Bíyinat as sehnactar, as Tetát cat eyin sehnacro. Aját cat eyin sehnác cháquinro. Eyinat as ítayta eyin quin wiquinro, wajacro. \p \v 22 Júdasat wajacro. Judas eya istiró. Simón Iscariote waquíj batro. Judas eyat wajacro: \p —Caru, ¿bitara etar bah istayta is quin wiquínica? ¿Bitara etar behmá chiwa bár éyinat bah istayta eyin quin wítica? táyojocro. \p \v 23 Etat Jesusat wajacro: \p —Bíyinat as sehnáctara éyinat as ajc rahcro. As ajc rahcuíc éyinan as Tetát sehnacro. Eyin quin Tet cat, as cat roquinro, eyin owár itin acu. \v 24 As sehnác bár éyinat as ajc ráhctiro. Ajc eya ajmár urá cut téw̃tiro. Tetát aját eyta waquín áyjacro, -wajacro-. \v 25 As ba owár ita rabar aját ba quin eyta wacaro. \v 26 Cuitar yajquib eya, Sir Ajcan Cámuran Eya Tetát áyayqueyra. As ajc cut áyayqueyra. Eyat ba quin bahnác síw̃ayqueyra. Aját ba quin ehcujacan tan chinti síhw̃ayta acu bow̃ wícayqueyra. \v 27 As bicayat, as chihtá cut ba tan wan ítayqueyra. As tan wan itir eyta, aját ba cat eyta tan wan itin ac cháquinro. As chiwa bár éyinat tan wan itin chácayatra cútiro. As bic rehquít, cuitra síhw̃ati jaw̃i. Cue rehti jaw̃i. Ayuí rehti jaw̃i, -wajacro-. \v 28 Baat as ben tew̃jác bar rahjacro. As sicor ba quin wiquin tew̃jác cat bar rahjacro. Baat as sehnactar, asa Tet quin bic etar ba ahní rehcátaro. As Tetán ayan as cuitro. Etar as Tet quin bic rehquít, ba ahní rehcátaro, -wajacro, Jesusat chiwa quin-. \v 29 Baatán aját uní wajác síhw̃ayta ac aját ba quin récaji eyta wajacro. Eyta rehcayat, baat aját uní wajác síhw̃ataro. \v 30 Ahra acsar ajatrá ba owár biráy téw̃ajatro. Cajc uch cutar ayquib, Sisrama bar racaro. Eyan as áyquibi batro. As icrí yajc áyajatro, -wajacro-. \v 31 Cajc uch cutar ítquinat aját Tet sehnác istayta acu aját Tet chihtá bahnác yajcaro, -wajacro-. Bar jaw̃. Usár bin acsar béyataro, wajacro. \c 15 \s1 La planta de uva y sus ramas \p \v 1 ’Asan chistár cúcara ayan cuít biyan wanro. Ba as cuicaran wanro, -wajacro, Jesusat ima chiwa quin-. Chistár cayibat imát rijaquey ay obir yajquír eyta as Tetát is eyta ay obir yajcaro. \v 2 Chistár cayibat ub chati cuicar éyinra ehsú tijcár eyta as Tetát eyta yajcaro. Bíyinat as Tet chihtá yajti jácayat, éyinan ub chati cuicaran wanro. As Tetát eyin cuicaro. Etar cat cayibat cuicar ub cháqueyin ehchí oron acu quétara ay bár eyin ehsú tijcaro, uban cuít chácayta acu. As chihtá yájqueyin cuicar ub cháqueyin wanro. As Tetát eyin urá éytaan wan óroro, ima chihtán ayan cuít yajcayta acu. \v 3 Eyta cat aját ba quin chihtá ehcúr cuitar ba urá bar órojocro. Ur ay chájacro. \v 4 As owár cuiiti ítuwi. As ba owár cuiiti itir eyta, as owár eyta cuiiti ítuwi. Chistár cucar ojcor bin cuicár cuic tijcayat, ub bitách chácajatro. Ba cat éytaro. As owár bin cuicayat, baat Sir ub cahmor ayra yájcajatro. \v 5 Asan chistár cúcaran wanro. Baan as cuicaran wanro. Bíyinan as owár cuiiti ityat, as cat eyin owár cuiiti ityat, cuicaran uban to chaquir eyta éyinat éytaan wan as chihtán bucoy bucoy yajcaro. Baat as batra eyta yájcajatro, -wajacro, Jesusat-. \v 6 Bíyinan as owár ítiti éyinra cuicaran ay bár biyan wanro. Cuicaran ay bár bin ínayta acu ter eyta eyin cat eyta técaro. Inyat sécuaro. Secuar oc cut wahnro, wajacro. \p \v 7 ’Ba as owár cuiiti ítictara, aját síw̃jaquey yájctara, as Tet quin icúr chi cúntara chiwi. Chícayat Tetát bar wícayqueyra. \v 8 Uchtaan as Tet ayan tahnác ehcuro. Cuicaran uban to chaquir eyta, ba cat éytaan wan as chihtá cutar ítuwi. Eyta ityat, as chiwa rehquey uw quin ehcuro. Eyta ehcwayat as Tetán ayan tahnác ehcuro. \v 9 As Tetát as sehnacro. As Tetát as sehnác eyta, aját cat eyta baan sehnacro. Aját ba sehnár yajc etiti acu as owár cuiiti ítuwi. \v 10 Aját as Tet chihtá yajcaro. Chihtá yajcayat, as Tetát as sehnár yajc etítiro. Baat cat eyta as chihtá yajcayat, aját ba sehnár yajc eta báreyra, wajacro. \p \v 11 ’Ajmár ahní rehquír eyta, ba cat eyta ahní rehcayta acu eyta wacaro. Behmaran ahní yarsa rehcayta acu eyta wacaro. \v 12 Aját baatán uchta yajquín wacaro. Rahra rahra sehnác chaw̃i. Aját ba sehnác eyta, baat cat eyta rahra rahra sehnác chaw̃i, -wajacro-. \v 13 Bíyinan ima íw̃oquin yarti acu chinyat, éyinat íw̃oquin sehnacan cuitro. Cahujín íw̃oquin sehnác ey owár cutiro. -wajacro-. \v 14 Baan as íw̃oquinro, as chihtá caquir yajcayat. \v 15 Acsar aját baan cacúm aw̃útiro. Cacumát ima cara icúr yajquín séhw̃actara istítiro. Etarwan acsar baan cacúm aw̃útiro. Iw̃oquin aw̃unro. As Tetát as quin ehcujác ey aját ba quin bahnác ehcujacro. Etar íw̃oquin aw̃unro. \v 16 Baatrá asra cátiro. Cuat aját ba cájacro. Caquir, cuicár ub cháquiran wan, baat bucoy cat, bucoy cat Sirat yajc áyjaquey yajquín acu áyjacro. Eyta yajquey úchicri rehcáyqueyra. Etar cat ba as chiwa etar icúr chíctara, Tetát wícayqueyra. \v 17 Eyta cuácayat aját ba quin uchta yajc ayro. Rahra rahra sehnác chaw̃i. \s1 El mundo odia a Jesús y a los suyos \p \v 18 ’Cajc cutar as chiwa bár éyinat ba quehsuyat, uchta síhw̃awi: “Eyinat récaji Jesús quehsujacro,” síhw̃awi, -wajacro, Jesusat ima chiwa quin-. \v 19 Ba as chiwa barir waquít, as chiwa bár éyinat ba imaray sehnác jácataro. Eyta cuar aját baan ajmár chiwa ajquír chájacro. Ba as chiwa bár eyin owár batro. Eyin owár bár rehquít, éyinat ba quehsuro. \v 20 Aját ba quin wajaquey síhw̃awi: “Cacumán ima cara owárara cutiro.” Cahujinat as ruhw̃ujactar, ba cat ruhw̃áyqueyra. As chihtá yajactar, ba chihtá cat yajcáyqueyra. \v 21 Baan as chiwa rehquít, eyta ruhw̃áyqueyra. Eyinat as ayquib istiti rehquít, ba eyta ruhw̃áyqueyra, -wajacro-. \v 22 Aját eyin quin tew̃ay rátiir waquít, eyin ay bár yajác tayar bár rehcáyqueyra. Eyta cuar aját eyin quin tew̃ay rajác rehquít, éyinatra “Isat istiti rehquít, Sir tayar yajacro,” bitách wácajatro. \v 23 Bíyinat as quehsuyat, éyinat as Tet cat quehsuro. \v 24 Aját eyin ub acat ub bár bin yehnjaquey ub ji chájacro. Chein cat sicor estají chájacro. Cahmor cahujinat yajti ey aját eyin ub acat Sir urá cut bahnác bar yajcata ehcujacro. Eyin ub acat eyta yájtiir waquít, eyin ay bár yajác tayar bár rehcata binro. Eyta cuar éyinat aját yajaquey bar wahitchacro. Itchác cuar, as cat, as Tet cat quehsuro. \v 25 As cat, as Tet cat quehsujác cuar, Sir carit cutar cuihsujác uní rehcayta acu eyta yajcaro. Sir carit cutar uchta cuihsujacro: “Aját eyin acu ay batra icrí yájtiro. Eyta cuar éyinat as quehsujacro.” \p \v 26 ’Cuitar yajquib, Ajcan Cámuran Eya Tet quin bin wicáyqueyra. Aját Ajcan Camur Eya áyinro. Eyat Siran bitáratara uw quin uní ehcuro. Eyat as ojcor tew̃áyqueyra. \v 27 Baat cat as ojcor tew̃áyqueyra. Aját uw siw̃ay yehníc cutar echí ah ocso tas baan as owár rehcaro. Etar baat as ojcor tew̃áyqueyra, wajacro. \c 16 \p \v 1 ’Baat as waca teti acu aját ba quino eyta wajacro. \v 2 Secuac usar ba rau ayti jácayqueyra. Etar cat bíyinat ba yauyat, éyinat síhw̃ataro: “Sir ub cahmor ay yajcaro,” síhw̃ataro. \v 3 Uwat as istiti rehquít, as Tet cat istiti rehquít, ba eyta ruhw̃áyqueyra. \v 4 Aját ba quin eyta ruhw̃ata récaji ehcuro. Etat uwat ba eyta ruhw̃ún acu cab cucayat, baat aját récaji tew̃jaquey tamo síhw̃ayqueyra, wajacro. \s1 Lo que hace el Espíritu Santo \p ’Aját anto uw siw̃ay yehnyat, ba quino eyta ehcútiro. As ba owár itic rehquít, éytara ehcútiro. \v 5 Eyta cuar ahra as áyjaquey quin benro. Eyta cuar bíyati as quino “¿Bah bir biqui?” wátiro. \v 6 Aját ba quin eyta wajác rehquít, ba cue rehcaro. \v 7 Aját ba quin wacaro. As bicayat wan ba acu ayan cuitro. As biti rehcáyatra, cuitar yajquib eya ba quino wícajatro. As bíyeyra aját cuitar yajquib ba quino áyinro, -wajacro, Jesusat ima chiwa quino-. \v 8 Cuitar yajquib ba quin wicáyqueyra. Wicayat eyat uw quin ehcwáyqueyra. Uw imarat ay bár yajác istayta acu ehcwáyqueyra. Ay yajquín acu ay bitara yajcátatara ey cat ehcwáyqueyra. Uwat Sir tayar yajác Sirat tayar chiyata ey cat ehcwáyqueyra. Cuitar yajquib wicayat, uw quin eyta ehcwáyqueyra. \v 9 Eyta ehcwayat uwat as tamo síhw̃ati rehquít, imarat ay bár yajác istáyqueyra. \v 10 As Tet quin benro. Bicayat baat acsar as istá báreyra. Etar ay yajquín acu bitara yajcátatara ehcwáyqueyra. \v 11 Cajc uch cutar ayquib, Sisrám quin Sirat tayar bar chíjacro. Etar uwat Sir tayar yajác Sirat tayar chiyata istáyqueyra. Cuitar yájquibat ehcwayat, eyta istáyqueyra, wajacro. \p \v 12 ’Aját ba quin chihtán ehcú báhnajatro. Eyta cuar aha ehcwayat, ba ur icar bahnác sínajatro. Etar aha ehcútiro. \v 13 Eyta rehquít, Sir Ajcan Camur Eya wicáyqueyra. Eya Siran bitáratara tehmoti ehcúquibro. Wicayat baat ey chihtá cut uní eyan bahnác istáyqueyra. Ima chihtai ba quino tew̃a báreyra. Cuat Tetát tew̃ic rahcuíc eyra ba quin ehcwáyqueyra. Yahncút bitara rehcátatara, eyat récaji ehcwáyqueyra. \v 14 Sir Ajcan Camur Eyat as ayan tahnác ba quin ehcwáyqueyra. Aját tew̃quey acsar ba quin ehcwáyqueyra. Eyta ehcúc rehquít, as ayan tahnác ehcwáyqueyra. \v 15 Tetát as quin bahnác ehcuro. Etar aját ba quin wánora: “Aját icúr tew̃ictar Sir Ajcan Camur Eyat acsar ba quin ehcwáyqueyra,” wánora. \p \v 16 ’Biráy bár cuat baat as istá báreyra. Etar bucoy biráy bár cuat as bucoy istáyqueyra, wajacro, Jesusat ima chiwa quin. \s1 La tristeza se cambiará en alegría \p \v 17 Eyta wacayat Jesús chiwat rahra rahra imár owár táyojocro: \p —¿Jesusat bitara ojcor tew̃qui? Is quin wacárora: “Biráy bár cuat baat as istá báreyra. Etar bucoy biráy bár cuat as bucoy istáyqueyra,” wacárora. Etar cat Jesusat is quin wacárora: “As Tet quin ben etar, baat as istá báreyra,” wacárora. \v 18 “Biráy bar cuanyat,” wacayat, ¿bi ojcor tew̃qui? Isat ráhctiro, wajacro, ijmár owár. \p \v 19 Chiwat ima quin ey ojcor tayo cun rehquíc Jesusat itchacro. Etar eyin quin wajacro: \p —Aját ba quin wánora: “Biráy bár cuat baat as istiti rehcáyqueyra. Etat bucoy biráy bár cuat as istáyqueyra,” wánora. ¿Baat behmár owár rahra rahra aját eyta wajác ojcor táyoqui? -wajacro-. \v 20 Aját ba quin wacaro. Ba óyqueyra. Cue rehquír conáyqueyra. Eyta cuar as chiwa bár eyin ahní rehcáyqueyra. Ba récaji cue rehcata cuar, yahncút ahní rehcáyqueyra. \v 21 Saha yehnín isó yehnyat, abán yaran abáy cuácayat, cue rehcaro. Eyta cuar sah yehnyat, yaran abáy jajac ojcor séhw̃atiro. Sah cajc uch cutar yehnjác rehquít, ahní rehcaro. \v 22 Sah yehnín isó yehnyat, aba cue rehquír eyta, ahra ba éytaan wan cue rehcaro. Eyta cuar aját ba bucoy tihrinro. Bucoy tihryat, sah yehnyat aba ahní rehquír eyta ba ur icar éytaan wan ahní rehcáyqueyra. Ahní rehcayat, cahujinat ba ahní rehc cuica báreyra, -wajacro, Jesusat chiwa quin-. \v 23 As bucoy ityat, baat as quinoi icrí chiya báreyra. Tet quin chiáyqueyra. Baat Tet quin as chiwa rehquít, icúr coníctara Tetát wícayqueyra. \v 24 As chiwa rehquít baat chiata cuar áhajira icrí chítiro. Ahra chiwi, -wajacro-. Chícayat bar wícayqueyra, ba ahnian cuít rehquín acu. \s1 Jesucristo, vencedor del mundo \p \v 25 ’Aját ba quin chihtá siw̃in acu icúr bi ojcor tew̃jacro. Eyta cuar biráy bár cuat aját ba quin icúr bi ojcor tew̃a báreyra. Icúr bi ojcor tew̃ti cuar Tet ojcor ba quin ruhcti ehcunro. \v 26 As bucoy ityat, as chiwa rehquít, baat Tet quin chiáyqueyra. Ajatrá ba cuitar chiinro, wátiro. Behmarat chiáyqueyra, as chiwa rehquít. \v 27 As Tetát ba sehnác etar, chiáyqueyra. Baat as sehnác etar, baat asan Tet quin bin wijác sihw̃ac etar Tetát ba sehnacro. \v 28 As Tet quin bin wijacro. Cajc uch cutar wijacro. Ahra as cajc uch cutar bin bar bicaro. Sicor Tet quin benro, wajacro, Jesusat ima chiwa quin. \p \v 29 Etat chiwat Jesús quin wajacro: \p —Ahra bahat is quin chihtá siw̃in acu icúr bi ojcor téw̃tiro. \v 30 Isat ítitan, bahat bahnác itro. Cahujinat anto bah quin táyoti cuat, bahat éyinat icúr tayon síhw̃actara itro. Eyta cuácayat isat sihw̃at, bah Sir owár bin wijacro, wajacro. \p \v 31 Etat Jesusat chiwa quin wajacro: \p —¿Ahra baat as Sir owár bin wijác síhw̃aqui? -táyojocro-. \v 32 Ba cui beyin acu bar cab cucaro. Ba bahnaquin behmár usi beyin acu bar cab cujacro. Baat as istir báhtaro. Eyta cuar as ístiri batro. Tetá as jor rehcayat, as ístiri batro. \v 33 Aját ba tan wan rehquín acu eyta wajacro. Ba urá as icar chácayat, tan wan rehcáyqueyra. As chiwa bár éyinat ba cuaquin acu ruhw̃áyqueyra. Eyta cuar cuécuti jaw̃i. Aját as chiwa bár eyin bar burbar yajacro, wajacro, Jesusat. \c 17 \s1 Jesús ora por sus discípulos \p \v 1-2 Jesusat ima chiwa quin eyta waquír, cuacúr wahitchacro. Cuacúr wahitír, Tet ojcor conjacro: \p —Tetú, ahra bar cab cujacro. As bah wacjá ayan cuít uw quin ehcuwi, -wajacro-. Bahatan aját uw bahnaquin ayin acu ajc waajacro. Eyta rehquít bahat as ayan cuít uw quin ehcuwi, aját cat bah ayan cuít uw quin ehcwayta acu. Uwa baat as quin áyjacro, -wajacro, Jesusat Sir quin-. Uw eyin behm owár etiti ohbac itin acu aját ajc waanro. Behmát as quin eyta yajquín wajacro. \v 3 Bahan Sir queney istán eyro. Bahat as áyjacro. As ajcan Jesucrístoro. Uwat bahan ítara, as cat ítara, bah owár etiti ohbac ítayqueyra, wajacro, Tet quin. \p \v 4 ’Bahat as quin yajc áyjaquey bahnác bar yajacro. Aját yajaquey cutar baha ayan cuít cajc cutar bar ehcujacro. \v 5 Tetú, bah ub acat asa ayan cuít chaw̃i. Anto cajc chati cuat bah ub acat asa ayan cuít chájacro. Ah cat bucoy ayan cuít im eyta chaw̃i, wajacro. \p \v 6 ’Bahat cajc uch cutar uwa as chiwa rehquín acu as quin wíjacro. Aját eyin quin bah rehrtara bar ehcujacro. Eyinan behmá chíwaro. Behmáy etar eyin as quin wíjacro. Wícayat éyinat bah chihtá wácati yajacro. \v 7 Wácati yajquír car ahra éyinat uchta itro. Bahat as quin wíjaqueyin bah at icar binro. Ahra eyta itro. \v 8 Bahat as quin chihtá ehcujaquey aját eyin quin ehcujacro. Ehcwayat éyinat rahjacro. Rahcuír éyinat ítitan, as bah owár bin rajacro. Etar cat éyinatan bahat as ayjac, síhw̃aro, wajacro, Jesusat Tet quin. \p \v 9 ’Aját eyin cutar conro. As chiwa bár bin cutari cóntiro. Bahat as quin wíjaqueyin cutar conro. Eyin behmáy rehquít, aját eyin cutar conro, -wajacro, Jesusat-. \v 10 As chiwa bahnáquinan ba chíwaro. Ba chiwa bahnáquinan as chíwaro. Eyinat as ehchian cuít ehcuro, -wajacro-. \v 11 Ahra as bah quin bicaro. Biráy bár cuanyat, asra cajc cutar ítajatro. Eyta cuar as chiwa cajc cutar acsar ítayqueyra. Tetú, bah ayro. Behmá ajcan urán cutar chiwa obir yajw̃i. As quin ajcan urán wijac ey cutar obir yajw̃i, -wajacro-. Ba asi jor urá istanacro. As chiwa cat eyta rahra rahra ur istán rehquín acu eyin obir yajw̃i, -wajacro-. \v 12 Eyin owár ita rabar, aját eyin obir yajacro, bah ajc cutar. Bahat as quin wíjaqueyin obir yajacro. Aját eyin tiw̃ áytiro. Eyin bahnáquinat as waca tétiro. Bah chihtá cuihsujaquey uní rehquín acu uw ubistán eyat as waca ter chinátaro, -wajacro, Jesusat Tet quin-. \v 13 Ahra as bah quin bicaro. Bah quin anto biti cuat aját eyta conro. As chiwa imár ur icar ahní rehcayta acu eyta conro, eyin ahní caba rehcayta acu. \v 14 Aját eyin quin ba chihtá bar ehcujacro. Asra ajmár chiwa bár bin owárai batro. Eyta cat as chiwa cat eyta as chiwa bár bin owárai batro. Owárai bár rehquít, as chiwa bár binat as chiwa quehsuro, -wajacro, Jesusat Tet quin-. \v 15 Bahat eyin cajc cutar bin cuacúr beyin acu cóntiro. Eyta conti cuar, bahat eyin ur ay bár yajc ayquey cahm siwin acu conro, -wajacro-. \v 16 Asa ajmár chiwa bár bin owárai bár eyta, as chiwa cat eyta as chiwa bár bin owárai batro. \v 17 Behmá chihtá yajquín acu eyin behmáy caw̃i, behmá chihtá cutar. Bah chihtá uniro. Ey cutar cuar as chiwa behmáy caw̃i. \v 18 Bahat asa cajc uch cutar uw quin wiquín acu áyjacro. Bahat as cajc uch cutar ayjac eyta aját eyin cat eyta ayro, as chihtá uw quin ehcún acu. \v 19 As behmáy yehnjacro. Eyin behmáy yinayta acu as behmáy yehnjacro, bah chihtá yajquín acu. Eyin behmáy queney yinayta acu asa behmáy yehnjacro, wajacro, Jesusat Tet quin. \p \v 20 ’Aját ajmár chiwa eyin cuitar étani cóntiro. Uyin acu cat conro. Etar cat acsar eyin chihtá rahcuír cácata eyin cutar cat, asan Sirat ayjac síhw̃ata eyin cutar cat conro. \v 21 Eyin bahnaquin rahra rahra urá istán rehcayta acu conro. Tetú, éyinan is owár ur istán chácayta acu, aját bah quin conro. Bah urá as icar chájacro. As urá cat bah icar chájacro. Eyinat cat eyta imár urá éytaan wan is icar chácayta acu conro. As chiwa rahra rahra urá istán rehcayta acu conro, as chiwa bár binat bahat as ayjac síhw̃ayta acu. \v 22 Bahat as ayan cuít chájacro. Bahat as ayan cuít chaquir eyta aját cat eyin éytaan wan ayan cuít chájacro. Eyin rahra rahra ur istán rehcayta acu ayan cuít chájacro. Asa bah owár ur istán rehquír eyta, eyin cat éytaan wan rahra rahra ur istán rehcayta acu ayan cuít chájacro. \v 23 As urá eyin ícatro. Bah urá as ícatro, eyin imár owár ur istán wácati rehcayta acu. Eyin imár owár urán istán rehcayat, as chiwa bár binat bahat as ayjac, síhw̃ataro. Bahat as sehnác eyta as chiwa cat im eyta sehnac, síhw̃ataro. \v 24 Tetú, bahat as chiwa as quin wíjacro. Aját as birar ítatatara eyin cat erar as owár it cunro, éyinat as ayan cuít istayta acu. Bahat as ayan cuít chájacro. Bahat anto cajc chati cuat echí as sehná rehquít ayan cuít chájacro, wajacro, Jesusat Tet quin. \p \v 25 ’Tetú, bahat uw cayar yájtiro. Bah chiwa bár binat bah istítiro. Eyta cuar aját bah itro. As chiwat ítitan, bahat as áyjacro. \v 26 Aját bah rehrtara eyin quin ehcujacro. Acsar cat ehcunro. Bahat as sehnár yajc eyta, éyinat cat im eyta rahra rahra sehnár yajcayta acu ehcunro. As cat eyin ur icar rehquín acu ehcunro. \c 18 \s1 Llevan preso a Jesús \r (Mt 26.47-56; Mr 14.43-50; Lc 22.47-53) \p \v 1 Jesusat Tet quin eyta conár, ima chiwa owár watar waa béjecro. Watar waar rih ajca Cedrón rahray béjecro. Erar caruc oliva ques itay béjecro. \v 2 Jesús ima chiwa owár caruc oliva im ey ques cutar bucoy cat, bucoy cat béjecro. Eyta beyar ítqueyan, Júdasat cat itro. Judas éyatan Jesús quehsí bin at icar chaquin tew̃jáqueyro. Eyat cat erar beyar ítqueyan itro. \v 3 Eyta cuácayat, Judas cat caruc oliva im ey ques bijacro. Ey owár soldádoin cat, Sir usar bin policiáin cat béjecro. Sacerdote cárinat, fariséoinat cat eyin áyjacro. Jesús quin bécayat cahujinat cárucuan ator, cahujinat espadan ator, cahujinat aceite oca soy sar anir ator, cahujinat rey cas ocan ator béjecro. \v 4 Jesusat ima acam bitara rehcata ey bar itchacro. Etarwan Jesús ima chiwa tac icar bin eyin acat bijacro. Bir wajacro: \p —¿Baat rehr úroqui? táyojocro. \p \v 5 Etat éyinat wajacro: \p —Jesús pueblo Nazaret bin úroro, wajacro. \p Etat Jesusat wajacro: \p —Asan eyro, wajacro. \p Judas Jesús quehsí bin at icar chaquey cat soldádoin owár ésatro. \v 6 Jesusat “Asan eyro,” wacayat, soldádoin ícarich ic icar quihujacro. \v 7 Etat Jesusat bucoy eyin quin wajacro: \p —¿Baat rehr úroqui? táyojocro. \p Etat éyinat wajacro: \p —Jesús pueblo Nazaret bin úroro, wajacro. \p \v 8 Etat Jesusat wajacro: \p —Aját ba quin bar ehcujacro: “Asan eyro,” waquira. As úroctara cahujín uchin imár beyayta ac ajc waawi, wajacro. \p \v 9 Jesusat imát wajác uní rehquín acu eyta wajacro. Jesusat récaji wajacro, “Tetú, uw bahat as quin wíjaquey ubistani yar áytiro,” wajacro. Eyta wajác uní rehquín acu “cahujín beyayta ac ajc waawi,” wajacro. \p \v 10 Etat Simón Pédroa espada chi rehquít, espada újacro. Uquir sacerdote cara cacmá ey cut tajacro. Tajcyat, bajít tajqui wihár cucajá cuic téjecro. Sacerdote cara cacmá ajca Malco cucajá cuic téjecro. \v 11 Pédroat eyta tajcyat, Jesusat Pedro quin wajacro: \p —Bah espada sicor umá sar yahníc chaw̃i, -wajacro-. Tetát uwat as ruhw̃ata wajacro. Tetát uwat as ruhw̃ata wacayat, as ruhw̃uti acu síutiro. Bahat tan séhw̃atan, ¿asan ruhw̃ú ayti acui séhw̃aca? Eytai batro, wajacro. \s1 Jesús ante el jefe de los sacerdotes \r (Mt 26.57-58; Mr 14.53-54; Lc 22.54) \p \v 12 Etat soldádoinat, imár soldado car owár, judíoin policiáin owár Jesús cájacro. Caquir car atcar ey questajacro. Questár béjecro. \v 13 Ibtu Anás quin béjecro. Anás eya Caifás siw̃aro. Caifás eya ey bar icar sacerdote cáraro. \v 14 Caifasat récaji judíoin quin wajacro: “Ba acu úchtaan ayan cuitro. Uw ubistán ey uw bahnaquin acu chínyatan eyta ba acu ayan cuitro, uw bahnaquin sácati acu.” Caifasat récaji eyta wajacro. \s1 Pedro niega conocer a Jesús \p \v 15 Jesús caquir becayat, Simón Pedro cat, chiwa istiy cat Jesús questoc béjecro. Chiwa istiy eya sacerdote cara íw̃oquinro. Etarwan eya Jesús owár sacerdote usi cara ubach tan sar awat cutar raújacro. \v 16 Pedro rauti cuar querat acor ítchacro. Etat chiwa istiy sacerdote cara íw̃ojoquey sicor watar bijacro. Watar bir querat cuitar cahbár quin tew̃jacro. Cahbár eya querat cuitar itic cacumró. Ey jor tew̃ír Pedro rau ayin acu chíjacro. Tew̃ír Pedro cat usar raújacro. \v 17 Rauyat querat acor itic cahbár eyat Pedro quin táyojocro: \p —¿Bah cat Jesús chíwaiqui? táyojocro. \p —Batro. Asra eyi batro, wajacro. \p \v 18 Usar rauyat cacúm cat, policiáin cat oc ow̃ro. Séroan abáy rehquít, éyinat cucúr oc anir ow̃ay ocuajacro. Etar Pedro eyin acor bir ítchacro. Eyin owár oc ow̃jacro. \s1 El jefe de los sacerdotes interroga a Jesús \r (Mt 26.59-66; Mr 14.55-64; Lc 22.66-71) \p \v 19 Sacerdote carat Jesús quin ima chiwa ojcor táyojocro. Imát icúr síw̃ictara ey ojcor táyojocro. \v 20 Táyoyat Jesusat wajacro: \p —Aját uw bahnaquin cac cahmar bahnác ehcujacro. Aját bahnacan secuac usar cat, Sir usar cat síw̃jacro. Judíoin bahnaquin secuac cutar cat síw̃jacro. Aját ruhcuír icrí síw̃tiro, -wajacro-. \v 21 Eyta rehquít, as quino ¿bitara reht aját icúr síw̃jactar táyoqui? Uw aját siw̃ic rahjaquin quin táyowi. Eyinat itro. Aját bitara wajactar eyin quin táyowi, wajacro. \p \v 22 Jesusat eyta wacayat, erar policia istiyát Jesús at tar ey cutar bujacro. At tar ey cutar buquír wajacro: \p —Sacerdote cara quin ¿bitara reht eyta tew̃qui? \p \v 23 Etat Jesusat wajacro: \p —Aját ay bár wajactar, icúr ay bár wajactar uw usár sécuajaquin cac cam ehcuwi. Eyta cuar aját ay batra wátitar ¿bitara reht as bucyi? táyojocro. \p \v 24 Etat Anasat Jesús Caifás quin áyjacro. Caifás eya sacerdote carin cáraro. Jesús atcar questajacan anto ricuátiro. \s1 Pedro niega otra vez a Jesús \r (Mt 26.71-75; Mr 14.69-72; Lc 22.58-62) \p \v 25 Pedro erar oc ow̃ayat, cahujinat Pedro quin wajacro: \p —¿Bah cat Jesús chíwaiqui? táyojocro. \p Eyta táyoyat, Pédroat Jesús ima chiwa wati cuar wajacro: \p —Asra Jesús chíwai batro, wajacro. \p \v 26 Eyta wacayat, sacerdote cara cacúm cat ésatro. Cacúm eya Pédroat ser istiy cucáj cuic téjequey cáyinro. Cacúm eyat wajacro: \p —Aját ítitan, caruc oliva ques bahan Jesús owárcuayra, wajacro. \p \v 27 Etat Pédroat bucoy wajacro: \p —Asra Jesús chíwai batro, wajacro. \p Pédroat eyta wacayat, cohcarám cohwjacro. \s1 Jesús delante de Pilato \r (Mt 27.1-2, 11-14; Mr 15.1-5; Lc 23.1-5) \p \v 28 Cuan racayat, policíainat Jesús Caifás usar bin gobernador usi béjecro. Gobernador úbachan cúmacro. Esara judíoin raútiro, bach awuti acu. Cheycar aracat bijaquey bach waar, ruwa yayata etar, gobernador usar raútiro. \v 29 Etar Pilato watar eyin quin bijacro. Watar waar táyojocro: \p —Baat ítitan, ¿ser uyat icúr ay bár yajaca? \p \v 30 Etat judíoinat wajacro: \p —Ay bár yájtiir waquít, ba quínora rócajar binro, wajacro. \p \v 31 Etat Pilátoat eyin quin wajacro: \p —Behmarat béowi. Behmár chihtá cuihsujaquey cutar tayar bitara chiátatar wahítuwi, wajacro. \p Etat judíoinat wajacro: \p —Ijmarat quenra uwat ay bár yajác tayar quesra yaúwajatro. Romano gobierno cárinat ajc waátiro, wajacro. \p \v 32 Jesús imát bitara chinata wajaquey uní rehquín acu eyta yajacro. \p \v 33 Etat Pilato sicor im usar raújacro. Rauwir Jesús chíjacro. Wicayat táyojocro: \p —¿Bahan judío cáraica? ¿Judíoin rey cáraica? táyojocro. \p \v 34 Etat Jesusat wajacro: \p —¿Behmá tan séhw̃ari eyta táyoqui? ¿Cahujinat bah quin as ojcor ehcujác etar, as quin eyta táyoqui? \p \v 35 Etat Pilátoat wajacro: \p —¿Bitara reht as quin eyta táyoqui? Asra judíoini batro. Behmá uwat sacerdote carin owár bah as quin questár rojocro. ¿Bahat icúr yajcyi? \p \v 36 Etat Jesusat wajacro: \p —Asra cajc uch cutar cárai batro. As cajc uch cutar bin cárair waquít, as chiwat as sicar tecuay yinátaro, as judíoin at icar chati acu. Eyta cuar as cajc uch cutar cárai batro, wajacro. \p \v 37 Jesusat eyta wacayat, Pilátoat wajacro: \p —¿Eytaira bahan rey cáraica? táyojocro. \p Etat Jesusat wajacro: \p —Ee, bahat táyocan cábaro. Asan eyro. As cajc uch cutar eyta yehnín acu rajacro. Cajc uch cutar uchta yajquín acu yehnjacro. Uní waquín acu yehnjacro. Biyin uní sin cuntar éyinat as chihtá rahcro, wajacro, Jesusat. \p \v 38 Etat Pilátoat wajacro: \p —¿Icuran unica? táyojocro. \s1 Jesús es sentenciado a muerte \r (Mt 27.15-31; Mr 15.6-20; Lc 23.13-25) \p Etat Pilato sicor watar judío quin waajacro. Watar waar wajacro: \p —Aját tayar ítitan, Jesús quin bi tayar yajác quesi chíajatro, -wajacro-. \v 39 Eyta cuácayat aját ba acu baat Pascua fiesta yajca rabar cárcel icar tunjaquin úbisti uc ayro, -wajacro-. Búcoyan, búcoyan, bar istiy, bar istiy bach yajquíc cutar eyta úcaro. ¿Ahra aját judío cara ba acu uc áyataica? táyojocro. \p \v 40 Etat uwat Pilato quin cohwjacro: \p —Eyra uc ayti jaw̃i, cohwjacro. Barrabás uc aywi, wajacro. \p Barrabás eya bésibcuano. \c 19 \p \v 1 Etat Pilátoat Jesús be áyjacro. Beyar soldádoat chistár cutar bucoy, bucoy icar cutar ay bar bujacro, Pilato ajc cut. \v 2 Buquír soldádoat cachá churot cuijacro. Cuiir cachá churot Jesús cuis otar chájacro. Cárinat ow̃quin wiricasá buw bi cat Jesús ojcúm chájacro. \v 3 Eyta cháquiran soldádoin Jesús cac cahmar bucoy bucoy rojocro. Roquír wajacro: \p —¡Judíoin caru! ¡Judíoin caru! buror sisín acu eyta wajacro. \p Eyta waquír, at cut Jesús ac tar bujacro. \p \v 4 Etat Pilato sicor watar waajacro. Watar waar uw ricán to bin quin wajacro: \p —Aját ítitan, Jesusat ay bár bitarach yájtiro. Eyta ehcún acu ba cac cahm rocaro, wajacro. \p \v 5 Eyta wacayat, Jesús cat watar waajacro. Cachá churot tas cuar, oya buw bi tas cuar watar waajacro. Jesús watar waacayat, Pilátoat uw quin wajacro: \p —Wahítuwi, -wajacro-. Ser uyan ba cac cahm usatro, wajacro. \fig |src="cn01828B.tif" size="span" copy="© 1978 David C. Cook Publishing Co." ref="San Juan 19.5" \fig* \p \v 6 Sacerdote cárinat cat, úroquinat cat Jesús istír cohwjacro: \p —Eyta yauwin caruc ojcor quejcátaro. Yauwin caruc ojcor quejcátaro, wajacro. \p Etat Pilátoat wajacro: \p —Baat ey caquir béowi. Yauwin caruc ojcor quéjquíntara, behmarat béowi, -wajacro-. Aját ítitan, eyat tayar yájtiro, ey quin chiín acu. \p \v 7 Etat judíoinat wajacro: \p —Eyat iman Sir wacjá wajacro. Is bach carit cut chihtá carit cut éytara wácajatro, wacaro. Etar yauwátaro. \p \v 8 Eyinat eyta wacayat, Pilátoat rahjacro. Rahcuír, cuít roojocro. \v 9 Etar sicor usar raújacro. Rauwir Jesús quin táyojocro: \p —¿Bah biscán binca? táyojocro. \p Eyta táyojoc cuara, Jesusat ajc chin chájacro. \v 10 Ajc chin cuácayat, Pilátoat Jesús quin wajacro: \p —¿Bahat as quin icrí téw̃tiqui? Uch séhw̃awi. As chihtá cut bah uc ay cuntar bar uc áyataro. As chihtá cut bah yau ay cuntar bar yau áyataro. Caruc ojcor cat bar quejc áyataro, wajacro, Pilátoat. \p \v 11 Jesusat wajacro: \p —Sirat as bah at icar chaquin ajc waátiir waquít, bahat as áyajatro, -wajacro-. Eyta cuácayat, biyat as bah at icar chájactar, eyan Sir táyaran bah cuitro, wajacro. \p \v 12 Pilátoat eyta rahcuír, Jesús uc ayin acu tew̃jacro. Pilátoat Jesús uc ayin acu tew̃yat, judíoinat Pilato quin ay bár cohwjacro: \p —Bahat Jesús uc ayat, bah romano cajc cut caran cuít bi íw̃oquini batro, -wajacro-. Biyat im ojcor “asan rey cáraro,” wacayat, eyan romano cajc cut caran cuít bi quehsiro. Eyta chihtara Jesús uc ayin ajc waati jaw̃i, wajacro, Pilato quin. \p \v 13 Pilátoat eyta rahcuír, Jesús watar bey áyjacro. Watar bey ayir imara juez cara banco ojcor chihrjacro. Juez banco chájaquey awat hebreo cuw cut “Gabata” aw̃ujacro. Ey awat oron acu ac anjacro. \p \v 14 Ey cuanmí cut Pascua fiesta yajquín cuanátaro. Rahsan urá chac racayat, Pilato juez banco ojcor chihrjacro. Chihrír judíoin quin wajacro: \p —Wahítuwi. Bah rey cara usatro, wajacro. \p \v 15 Etat éyinat wajacro: \p —Yauwin caruc ojcor quejcátaro, wajacro. \p Etat Pilátoat táyojocro: \p —¿Aját bah rey cara caruc ojcor quejc ay cuni rehqui? táyojocro. \p Etat sacerdote cárinat wajacro: \p —Is rey cara istanacro. Romano cajc cut caran cuít bi eyan eyro. Césaran eyro, wajacro. \p \v 16 Eyta wacayat, Pilátoat Jesús ima soldádoin at icar chájacro, caruc ojcor quejquín acu. Soldádoin at icar chácayat, éyinat Jesús béjecro. \s1 La crucifixión \r (Mt 27.32-44; Mr 15.21-32; Lc 23.26-43) \p \v 17 Jesús eyin owár bijacro. Caruc cuitoc cuit béjecro, ima ey cutar quejcayta acu. Caruc eya teb eyta chájacro. Teb ey cutar cuacrár erar ricar cat istiy chájacro. Eyta béyeyan cajc ajcan Cuisa Cárara cut cujacro. Ey cajc ajc Hebreo cuw cut “Gólgota” aw̃uro. \fig |src="cn01833B.tif" size="span" copy="© 1978 David C. Cook Publishing Co." ref="San Juan 19.17" \fig* \v 18 Erar cucayat soldádoinat Jesús yauwin caruc ojcor quejecro. Quejquír Pilátoat chihtá cuihsujaquey Jesús arar caruc ojcor quejc áyjacro. Besin bucáy bin cat istiy caruc istiy ojcor, istiy caruc istiy ojcor quejecro. Quejquír caruc cui canó chájacro. Eyta chaquir Jesusan ubut ojcor chájacro. Bésinan istiy rahray wihár, istiy rahray wihár chájacro. \v 19 Pilátoat chihtá cuihsujaquey Jesús arara caruc ojcor quejequey uchta cuihsujacro: “Jesús Nazaret bin judíoin rey cáracuano,” cuihsujacro, uwat wahitín acu. \v 20 Hebreo cuw cutar cat, latín cuw cutar cat, griego cuw cutar cat eyta cuihsujacro. Jesusan caruc ojcor pueblo intac quejecro. Pueblo intac quejéc chihtara judíoin to binat Pilátoat eyta cuihsujaquey itchacro. Istír tajacro. \v 21 Tar car judío sacerdote cárinat Pilato quin wajacro: \p —“Judío rey cáracuano” cuihsuti jaw̃i. Eyta cuihsuti cuar “Eyat ‘asan judío rey cáraro,’ wajacro,” cuihsuwi, wajacro. \p \v 22 Etat Pilátoat wajacro: \p —Aját cuihsujáqueyan cábaro, wajacro. \p \v 23 Soldádoinat Jesús caruc ojcor quejquír ey oya yehw̃jacro. Yehw̃ír soldádoinat bacáy bin owár tahw̃ujacro. Tahw̃úr istiyát oy istiy, istiyát oy istiy cájacro. Etar cat oya istiy yehw̃jacro. Eya oya bi osoi rícuajatro. \v 24 Ey yehw̃ír soldádoinat rahra rahra wajacro: \p —Eyra rachti jaw̃i. Biyat ey cáquintara ey istín acu at sínataro, wajacro. \p Sir carit cutar uchta cuihsujaquey uní rehquín acu eyta yajacro. “As oya eyin owár tahw̃uro. Bíyinat bi oya cáquintara ey istín acu at sinro.” \p Sir carit cutar eyta cuihsujác etar, soldádoinat eyta yajacro. \p \v 25 Jesús caruc ojcor quejequey acor ima ab María cat ésatro. Ab rab cat ésatro. María Cleofas wiya cat ésatro. María pueblo Magdala bin cat ésatro. \v 26 Jesusat caruc ojcor cuar im ab itchacro. Etar chiwa sehnacan cuít bi as cat im acor itic itchacro. Istír ima ab quin wajacro: \p —Uya bah acu wacján wan chaw̃i, wajacro. \p \v 27 Etat Jesusat ima chiwa as quin wacárora: \p —Uya bah acu abán wan chaw̃i, wacárora. \p Ey yahncút aját Jesús abá ajmár usi béjecro, owár itin acu. \s1 Muerte de Jesús \r (Mt 27.45-56; Mr 15.33-41; Lc 23.44-49) \p \v 28 Etat Jesusat ítitan, bahnác yajcata eyan bar caba yajc tihrjacro. Etar Sir carit cutar cuihsujaquey uní rehquín acu Jesusat wajacro: \p —Asan cuc wíniro, wajacro. \p \v 29 Eyta wacayat acat toca ésatro. Ey toca sar chistár ub rihar bacua ihirán to binro. Jesusat cuc wini wacayat, soldádoinat caros ey bacú cut siw̃jacro. Siw̃ír caruc ajca hisopo úbara ojcor chájacro. Chaquir Jesús cac acat yehw̃jacro. \v 30 Eyta yehw̃yat, Jesusat bacú suhjacro. Suhwír cat wajacro: \p —Bahnác yajcata eyan bar caba yajc tihrjacro, wajacro. \p Eyta waquír, cuisa bahujacro. Cuisa bahúr chinjacro. \s1 Un soldado abre con su lanza el costado de Jesús \p \v 31 Jesús caruc ojcor quejéc tan jaquin acu oroc rícatro. Ey cuanmí cut tan jaquin rícara cutar, Pascua fiesta cat cuanátaro. Etar ayan cuitro. Etar judíoinat uwa sácajaqueyin caruc ojcor tijcati im eyta bah cun batro. Eyta rehquít Pilato quin caruc ojcor quejéqueyin in sacan acu renar cárara quehwín chíjacro. Carar quehwír chein tijcán acu chíjacro. \v 32 Carar quehwín chícayat, Pilátoat ajc waajacro. Etar soldádoinat uw istiyáy cat, istiyáy cat bucáyinay renar cárara quehujacro. \v 33 Etat Jesús carar cat quehway rojocro. Jesús acor bequir ítitan, Jesús bar chinjác itchacro. Etar ey cáratra quéhutiro. \v 34 Eyta cuar soldado istiyát ransit cut Jesús urá rahmaram icar quejecro. Quejéc sicar ab cat, rih cat waajacro. \v 35 Jesús yauwin bitara yajáctara bahnác itcháqueyat ey ojcor cuihsujacro. Baat cat eyta yajác uní síhw̃ayta acu uní cuihsúr ehcuro. Im ub cut itcháqueyat uní ehcuro. \v 36 Sir carit cutar uchta cuihsujaquey uní rehquín acu Jesús carar quéhutiro. “Ey carar úbistii quéhwajatro,” cuihsujacro. \v 37 Sir carit cutar uchta cat cuihsujacro. “Uwat ransit cut imarat quejequey wahitáyqueyra,” cuihsujacro. \s1 Jesús es sepultado \r (Mt 27.57-61; Mr 15.42-47; Lc 23.50-56) \p \v 38 Etat José pueblo Arimatea binan Pilato quin bijacro. Josean Jesús chíwaro. Jesús chiwa cuar, judíoin cahmar ay wini rehquít, uw quin ehcútiro. José Pilato quin bir, Jesús chein beyin chíjacro. Joseat Jesús chein chícayat, Pilátoat ajc waajacro. Ajc waacayat Joseat Jesús chein yehw̃ béjecro. \v 39 Nicodemo cat José owár béjecro. Nicodemo eya cahmor chéycara cut Jesús jor chihtá tew̃ay bijáquinro. Eyin beyar inan ay bi treinta kilo acat béjecro. Inan ay bi ajca mirra cat béjecro. Istiy ajc áloe cat béjecro. Owár rihnojoquey béjecro. \v 40 Jesús chein yehw̃ beyar Joséinat, Nicodémoinat Jesús chein lienzo oya cut inan ay bi cat wir wir bacojocro. Judíoinat chein ruhcuín acu eyta órocuano. \v 41 Jesús caruc ojcor yauwin quejequey awat intac cut caruc rijaquey quesro. Ey caruc rijaquey ques cut chein ruhcuín acu ac ucar ésatro. Ac ucar ey sar chein anto rúhctiro. \v 42 Cuanmí cut tan jaquin rícara cuanata rehquít, ac ucar ey intac rehquít, Jesús chein ey sar ruhjacro. \fig |src="cn01847B.tif" size="span" copy="© 1978 David C. Cook Publishing Co." ref="San Juan 19.42" \fig* \c 20 \s1 La resurrección de Jesús \r (Mt 28.1-10; Mr 16.1-8; Lc 24.1-12) \p \v 1 Tan jaquin rícara waar, semán istiy rauyat cuan racayat, María Magdala bin Jesús chein ruhjaquey cut bijacro. Erar cur ítitan, chein ruhjaquey ucar itchacro. Ucar ac ohná cut tunjaquey waar tejec itchacro. \v 2 Maríat eyta istír Simón Pedro quin, Jesús chiwa istiy quin quinjacro. Chiwa istiy eya asró. Jesusat asan sehnacan toro. María is quin quinír cur wajacro: \p —Is cara chein ruhjaquey bar újacro. Biscán chájactar isat istítiro, wajacro. \p \v 3 Etat Pedro cat, as cat chein ruhjaquey cut béjecro. Buca jor quinjacro. \v 4 Asan cuít quinír ibtu cujacro. \v 5 Chein ruhjác ac ucar cutar cur car bahujacro. Bahúr querat ucar acor cuar wahitchacro. Ititan, lienzo oya ésatro. Wahitic cuar raútiro. \v 6 Wahityat Pedro questoc raquín wiquír, ac ucar sar raújacro. Rauwir ítitan, lienzo oya ésatro. Oya Jesús chein cuisa bacojóc cat ésatro. \v 7 Ey óyara istiy oya cut chátiro. Ajquír bihsúr chajac itchacro. \v 8 Etat ibtu cujaqueya as cat ac ucar sar raújacro. Rauwir oya itchacro. Istír séhw̃ajacro: “Uniro. Jesús sicor yehnjacro,” séhw̃ajacro. \v 9 Isat Sir carit cutar Jesús sicor yehnata cuihsujác ey anto ay ráhctiro. \v 10 Etat is sicor ijmár camjac usi béjecro. \s1 Jesús se aparece a María Magdalena \r (Mr 16.9-11) \p \v 11 Be yiror María chein ruhjaquey ac ucar watar itro. Ocaro. Erar ita rabar bahujacro. Bahúr ac ucar querat acor cuar wahitchacro. \v 12 Ititan Sir cuacúr cacmín bucáy ésatro. Oya cuas bi ojcumro. Jesús chein chájaquey awat cut istiy cuisa chájaquey wihár chihrjacro. Istiy ques chájaquey wihár chihrjacro. \v 13 Wahityat Sir cuacúr cacminát María quin wajacro: \p —Wiw̃ú, ¿icrát oca? \p Maríat wajacro: \p —Uwat as cara chein uc béjecro. Biscán chájactara aját istítiro, wajacro. \p \v 14 Eyta waquír ícarich waar wahitchacro. Icar wihár wahitír Jesús esar itchacro. Itchác cuar eyan Jesús séhw̃atiro. \p \v 15 Etat Jesusat María quin wajacro: \p —¿Wiw̃ú, icrát oqui? ¿Baha rehr uroy wiqui? táyojocro. \p Maríat tan sehw̃at, eya caruc rijaquey obir yajquib, séhw̃ajacro. Eyta sehw̃ar wajacro: \p —Bahat Jesús chein béjectar, biscán chájactar as quin ehcuwi, -wajacro-. Aját chein ucay ben acu as quin biscán chájactar ehcuwi, wajacro. \p \v 16 Etat Jesusat wajacro: \p —¡Maríu! \p Jesusat María im ajc cut aw̃uyat, Maríat eyan Jesús séhw̃ajacro. Jesús acat ac waar cuar wajacro: \p —Ráboni, wajacro. \p Hebreo cuw cut eyta wajacro. Eyta wáqueyan “síw̃quibu,” waquíc ojcor wacaro. \p \v 17 Etat Jesusat wajacro: \p —As bútati jaw̃i, -wajacro-. As anto Tet quin cuacúr biti rehquít bútati jaw̃i, -wajacro-. Bútati cuar as tamo síhw̃aqueyin quin biwi, -wajacro-. Uchta wacay biwi. As sicor cuacúr as Tet quino, eyin Tet quino benro. As cuacúr as Sir quin, eyin Sir quin benro, waw̃i, as tamo síhw̃aqueyin quin. \fig |src="CN01856B.TIF" size="span" copy="© 1978 David C. Cook Publishing Co." ref="San Juan 20.17" \fig* \p \v 18 Etat María Magdala bin Jesús chiwa quin bijacro. Eyin quin cur imat Jesús itchác chihtá ehcujacro. Jesusat wac áyjaquey cat ehcujacro. \s1 Jesús se aparece a los discípulos \r (Mt 28.16-20; Mr 16.14-18; Lc 24.36-49) \p \v 19 Im ey ricar tin bicayat, Jesús chiwa cha bahjaquin sécuajacro. Secuar querat tunír questajacro. Judíoin cahmor ay wini rehquít questajacro. Esar sécuayat Jesús eyin tasar waajacro. Eyin tasar waar ténajacro: \p —As racaro. Ohbac chaw̃i, wajacro. \p \v 20 Eyta waquír, ima atcar quejequey cat, urá rahmaram icar quejequey ehcujacro. Etar éyinat Jesús istír, chiwa ahnian to rehjecro. \v 21 Etat Jesusat bucoy eyin quin wajacro: \p —Ohbac chaw̃i, -wajacro-. As Tetát asan cajc uch cutar uw quin áyjacro. As Tetát asan cajc uch cutar ayjac eyta, aját cat ba eyta áyinro, as chihtá uw quin ehcwayta acu. \v 22 Jesusat eyta waquír, eyin cutar camur cuhjacro. Camur cuhwir wajacro: \p —Aját ba ur icar Sir Ajcan Camur Eya chácaro. Ey chihtá wácati caw̃i, -wajacro-. \v 23 Eya ba ur icar chácayat, baat uchta yajcáyqueyra. Uwat Sir tayar yajcayat, baat cahujín ojcor “sicor tayar bár chájacro,” wacáyqueyra. Eyta wacayat Sirat cat eyin ojcor “tayar bár,” wacáyqueyra. Eyta cuar cahujín ojcor “tayar ji rehcaro,” wacáyqueyra. Eyta wacayat, Sirat cat eyin ojcor “tayar ji rehcaro,” wacáyqueyra, wajacro. \s1 Tomás ve al Señor resucitado \p \v 24 Jesús ima chiwa quin wicayat, Tomasi eyin owár batro. Uwat Tomasan wisa aw̃ujacro. \v 25 Jesús wicayat, Tomás esar bár rehquít, chiwa cahujinat Tomás quin wajacro: \p —Isat cara itchacro, wajacro. \p Eyta wajác cuar Tomasat wajacro: \p —Uní batro. Aját baat ey itchác séhw̃atiro. Ajatrá puntí cut ey atcar quejequey chicha istiti eyra, as at ub ucar icar chati eyra, as atcar ey urá rahmaram ícara chati eyra baat ey itchac séhw̃atiro, wajacro. \p \v 26 Eyta waquír bucoy semán istiy jat chiwa bucoy sécuajacro. Usar secuar querat tunir questajacro. Tomás cat eyin owatro. Querat questajác cuar Jesús eyin tasar waajacro. Eyin tasar waar ténajacro: \p —As racaro. Tan wan chaw̃i, wajacro. \p \v 27 Bahnaquin quin eyta waquír, Tomás quin wajacro: \p —As atcar wahítuwi, -wajacro-. Bah at uba usár ucar icar chaw̃i, -wajacro-. Etar bah atcar tew̃ír as urá rahmaram icar chaw̃i, -wajacro-. Acsar as chinjác sicor yehnti séhw̃ati jaw̃i. As sicor yehnjacro, séhw̃awi, wajacro. \p \v 28 Etat Tomasat Jesús quin wajacro: \p —Bahan as cáraro. Bahan as Sitro, wajacro, Jesús quin. \p \v 29 Etat Jesusat Tomás quin wajacro: \p —Bahat as behmá ub cut istír as sicor yehnjác, séhw̃aro, -wajacro-. Bíyinat as istiti cuar, as sicor yehnjác síhw̃ayatan, éyinan ahnian cuít rehcaro, wajacro. \s1 El porqué de este libro \p \v 30 Jesusat chiwa cac cahmar Sir urá cut bahnác bár yajcata ehcujacro. Bucoy cat, bucoy cat imát Sir urá cut yajaquey eyin quin eyta ehcujacro. Eyta cuar bahnacra carit uch cutar cuihsútiro. \v 31 Carit uch cutar cuihsujaquey baat Sirat Cara Ayin Wajaquin Jesús ayjac síhw̃ayta acu cuihsujacro. Jesús Sir wacjá síhw̃ayta ac cuihsujacro. Jesús tamo eyta sihw̃ar, ba Sir owár etiti ohbac ítayqueyra. Baat eyta sihw̃an acu carit uch cuihsujacro. \c 21 \s1 Jesús se aparece a siete de sus discípulos \p \v 1 Itchareht yájcajareht Jesús bucoy ima chiwa cac cahmar waajacro. Riw Tiberias cajc aw̃at eyin quin bijacro. Uchtaan ey ojcor wacaro. \v 2 Riy istiy Simón Pedro Jesús chiwa cahujín owár sécuajacro. Secuar Tomás cat, Natanael cat, Zebedeo sasá bucáy bin cat, istiy chiwa bucáy cat ésatro. Tomás eya wisa aw̃ujáqueyro. Natanael eya pueblo Caná cajc Galilea cutar binro. \v 3 Secuar Simón Pédroat wajacro: \p —As rih ruwa yajcáy benro, wajacro. \p Pédroat rih ruwa yajcáy ben wacayat, cahujinat cat wajacro: \p —Is cat bah owár béyinro, wajacro. \p Eyta waquír riw cut béjecro. Cur canó sar raújacro. Rauwir riw arcutar canó cut béjecro. Rih ruwa che wan sarac yajquít cat icrí útiro. \v 4 Cuan bicayat, riw cajc aw̃at uw itchacro. Jesús erar cui chájacro. Chiwat ey itchacro. Eyta istír cuar eyan Jesús síhw̃atiro. \v 5 Etat Jesusat eyin cuit cohwjacro: \p —Uwinu, ¿baat rih ruwa icrí útiqui? cohwjacro. \p Etat éyinat wajacro: \p —Batro. Ubistii útiro, wajacro. \p \v 6 Etat Jesusat eyin quin wajacro: \p —Atarrayan cuic bajít tajquíc wihár tewi, -wajacro-. Ey wihár técayat bar siátaro, wajacro. \p Eyta wacayat atarraya cumac bi owár binat téjecro. Técayat rih ruwa to cájacro. Rih ruwan to cajac rehquít, atarraya sicor canó sar yéhw̃ajatro. \v 7 Etat Jesús chiwa sehnacan cuít biyan ajatán Pedro quin wajacro: \p —Eyan is cáraro, wajacro. \p Pédroat eyan is cara chihtá rahcuír car, oya sutchacan sicor chájacro. Chaquir riw icar tu jin bijacro. Etar riw cajc cut waajacro. \v 8 Chiwa cahujín cat canó cut riw cajc cut waajacro. Rih ruwa atarraya cuin tas caquir, canó cut rih cajc cut ruc bejecro. Riw cajc cut cuwayta biráy batro. \v 9 Riw cajc aw̃at cur ítitan, cucúr oca ánjacro. Oca arcút rih ruwa wahnro. Pan cat ésatro. \v 10 Etat Jesusat eyin quin wajacro: \p —Baat rih ruwan awan sijaquey sicar bin cahujéy row̃i, wajacro. \p \v 11 Eyta wacayat, Simón Pedro sicor canó sar raújacro. Rauwir rih ruwa atarraya cuin tas cájaquey rih cajc cut rújacro. Rih ruwa cumac bina cájacro. Saw̃úr ítitan, ciento cincuenta y tres cájacro. To cajac cuar atarraya ráchtiro. Ey sicar bin cahujéy Jesús quin rojocro. \v 12 Etat Jesusat eyin quin wajacro: \p —Ira yayay row̃i, wajacro. \p Eyta wacayat, chiwat Jesús quin “bahan rehrcá” wátiro. Eyinat ítitan, ijmár cáraro. Eyta itchác rehquít “¿bah rehrcá?” tayon acu ehúr wini rehjecro. \v 13 Etar Jesusat pan yehw̃jacro. Yehw̃ír, eyin quin wíjacro. Pan wiquir car, rih ruwa cat yehw̃jacro. Yehw̃ír, eyin quin wíjacro. \v 14 Jesús chinír sicor yehnár ima chiwa ubot waajacro. Icar bawoy cat waar eyin cac cahmar eyta yajacro. \s1 Jesús habla con Simón Pedro \p \v 15 Ira yaya tihryat, Jesusat Simón Pedro quin wajacro: \p —Simonu, Juan waquijú, ¿Bahatan asan sehnacan, cahujinat cuítica? táyojocro. \p —Caru, éytaro. Behmát ítitan, aját bah sehnacan cuitro, wajacro. \p Etat Jesusat Pedro quin wajacro: \p —Eytatara obas sasá obir yajquír eyta as chihtá awan cájaqueyin éytaan wan obir yajw̃i, wajacro. \p \v 16 Etat Jesusat bucoy wajacro: \p —Simonu, Juan waquijú, ¿Bahat as sehnáica? táyojocro. \p —Caru, éytaro. Behmát ítitan, aját bah sehnacan cuitro, wajacro. \p Etat Jesusat wajacro: \p —Eytatara óbasin obir yajquír eyta as chiwan éytaan wan obir yajw̃i, wajacro. \p \v 17 Eyta waquír Jesusat icar bawoy Pedro quin wajacro: \p —Simonu, Juan waquijú, ¿Bahat as sehnáica? táyojocro. \p Jesusat icar bawoy ¿bahat as sehnáica? táyoyat Pedro cue rehjecro. Cue rehquír wajacro: \p —Caru, bahat bahnác itro. Aját bah sehnác cat itro, wajacro. \p Etat Jesusat Pedro quin wajacro: \p —Eytatara óbasin obir yajquír eyta as chiwan éytaan wan obir yajw̃i, -wajacro-. \v 18 Aját bah quin wacaro. Bah síbijin cuácayat bah oya chaquir, biscán bi cúntara erar bijacro, -wajacro-. Eyta cuar bah werjáy rehcayat, bah cuic rucáyqueyra. Cuic rucayat, cahujinat questátaro. Questár bah bi cun bár cut ahár beyátaro, wajacro. \p \v 19 Jesusat eyta wacayat, Pedro bitara chinátatara ey récaji ehcujacro. Pedro chinír cutar Siran ayan cuít ehcwata eyan récaji ehcujacro. Etat Jesusat Pedro quin wajacro: \p —As chiwa chaw̃i, wajacro. \s1 El discípulo amado \p \v 20 Eyta wacayat Pédroat ícarich wari istír chiwa istiy itchacro. Jesusat chiwa eya sehnacan cuitro. Chiwa eya bach yajquín tino Jesús owár yaya rabar Jesús ecor ihtujáqueyro. Ihtúr uchta wajáqueyro. “Caru, ¿Rehrát bah quehsí bin at icar chácataca?” táyojoqueyan eyro. \v 21 Pédroat chiwa ey istír, as istír Jesús quin táyojocro: \p —Caru, ¿Uyra? \p \v 22 Etat Jesusat wajacro: \p —Eyra as sicor wicayca acat tas yarti it ay cúntara ajmár chihtá cut yarti it áyataro. ¿Bahat bitara reht ey tamo sehw̃a yarqui? Bahatra ey tamo sehw̃a yarti jaw̃i. Ey tamo séhw̃ati cuar, as chiwa chaw̃i, wajacro. \p \v 23 “Yarti it ay cuntar yarti it áyataro,” wajác rehquít, Jesús chiwat “chiwa eyra yárajatro,” wajacro. Acsar, acsar chiwa istiy quin, istiy quin eyta wajacro. Eyta cuara Jesusat “Eyra yárajar” ójcori wátiro. Jesusat wajacro: “Eyra as sicor wicayca acat tas yarti it ay cuntar, yarti it áyataro. ¿Bahat bitara reht ey tamo séhw̃aqui?” wajacro. \v 24 As ojcor eyta tew̃jacro. Chiwa eya asan eyro. Ajatán Jesusat yajaquey chihtá ehcuro. Aját ey chihtá cat cuihsujacro. Is bahnáquinat ítitan, aját uní ehcuro. Uní cuihsujacro. \v 25 Jesusat yajaquey ojcor cuihsujác cuar, Jesusat yajaquey bahnác ehcú báhnajatro. Etar aját bahnác cuihsútiro. Jesusat yajáqueyan uwat bahnác cuihsuquir waquít, cáritan cajca teya bahnác cutar raúwajar acat cuihswátaro.