\id JON - Saveeŋ (Tuam dialect) NT -Papua New Guinea 2011 (web 2014) \h Yona \toc1 Yona \toc2 Yona \toc3 Yona \mt1 Yona \mt2 Jona—Jonah \c 1 \s1 Yona izoor Maaron aliiŋa \p \v 1 Ŋeer ee, eeza Yona. I Amitai naatu. Saawe ee, Yoova aliiŋa ila pani ighe: \v 2 “Uburig ula pa nugh tiina Ninive, \f + \fr 1:2 \ft Ninive, ene nugh tiina to yes Asiria. Igheen malau kat pa Israel. Yes Israela lolozi pa yes Asiria rigta mako, ve tiroiroi pazi. Pasaa, yes Asiria tirau kat pa ghamuuŋ malmal.\f* \m ve uvotia aliŋag pazi. Usaav pazi ughe: Ŋgar toozi sasaghati, yau Yoova naghit zi isov. Tauvene yau aat naghur atuya pazi pa sosor toozi.” \p \v 3 Eemon Yona itaaru, ve loolo pa ila Ninive mako. Tauvene ighe iyooŋ pa Yoova ve ighau ila pa nugh malau ee eeza Tarsis. Tauvene ilaagh izila nari le ila peria nugh Yoppa. Ra ighita waaŋ ee tau ighe ila pa nugh Tarsis. \f + \fr 1:3 \ft Nugh Tarsis igheen malau kat pa Israel ziige ila pa aaz izila, ve nugh Ninive igheen ila pa aaz izaa. Tauvene tivagharau zi mako. Tigheen soghan soghan kat.\f* \m I ighol waaŋ atuya le isov, ra izaa waaŋ tawe, leso ighau pa Yoova gha ila. \x * \xo 1:3 \xt Mbo 139:7\x* \p \v 4 Tiraav gha tila, ve Yoova igham yaghur tiina iburig le ipei dibom izaa toman tapiri. Ve rigmon kanaŋ waaŋ imbiriis. \v 5 Tauvene roiŋ tiina igham uraata to waaŋ, ve yes eŋaeŋa titaŋ rarai maaron toz toz, leso tiuul zi. Eemon te isaghat le isaghat kat. Tauta tisik yauyauŋ isov ila pa te, leso waaŋ iraurau. Yona, i ikankaan pa pataŋani tau ivot ne. Pasaa, izila waaŋ loolo ta siiŋa we, ve izi igheen le loolo iveegh kat. \p \v 6 Tauvene ŋeer to ghamuuŋ pooz pa waaŋ izila tooni, ve isaav pani ighe: “Wai, ukaria ghenooŋ wa! Uburig ve anam utoov utaŋ rarai maaron tsio ve taghita! Pale irau iuul ghiit ma mako. Pa paita talaleen tane.” \p \v 7 Ra yes uraata to waaŋ tivasavo zi tighe: “Ai! Iit aat tapayooz mbuur, leso taghita sei kat ta imin puughu pa pataŋani tane!” Tauvene tipayooz mbuur le mbuur itotoi ighe Yona ta imin puughu pa pataŋani tane. \v 8 Tauvene tighasoni tighe: “Usaav ghazooŋa payei lak! Puughu mindai ta pataŋani tane ivot pait? Ve yo ulaagh pa saa uraat? Yo to saa nugh? Uleep sindei ta ulam?” \p \v 9-10 Tauvene Yona iyol aliŋazi ighe: “Yau to Hibru. Nabesbees pa Yoova. I Maaron to sambam tau ighur te ve taan. Eemon naghau pani ta nalam.” Tilooŋ saveeŋ tane, le roiŋ tiina igham zi. Tauvene tisaav pani tighe: “Wai, yo ugham sosor tiina kat! \v 11 Pale nigham mindai payo, leso te imaat ve taun izi pait?” Pasaa, te isaghat le isaghat kat. \p \v 12 Yona iyol aliŋazi ighe: “Ait ghau ve asik ghau nazila pa te. Leso taun izi. Pasaa, ene yau sosor tsiau, tauta pataŋani tane ivot.” \v 13 Yes uraata to waaŋ lolozi pa tisiki izila te rekia mako. Tighe ileep, ve titoov goraaŋ, leso tilooŋ tila pa taan. Tigoor tigoor, eemon tirao mako. Pasaa, nugh isaghat le isaghat kat. \v 14 Tauvene tighe tisik Yona izila pa te. Eemon tiroi pa tigham tauvene. Tauta titaŋ rarai Yoova tighe: “O Yoova, isaav ighe nisik ŋeer tane izila te gha imaat, na uvaghamun ghei nimaat sov. Ughit ghei ughe yei nigham sosor sov. Pa yei lolomai pa ravuuŋ ŋeer tane mako. Yo ta ugham gabua tane ivot itaghon taum lolom ve ŋgar tsio.” \p \v 15 Ra tikis Yona ve tisiki izila te, ve rekia mon yaghur tomania dibom isov, ve taun izi. \v 16 Yes uraata to waaŋ tighita gabua tana, le tiroi kat pa Yoova. Ve tigham watooŋrau pani, tomania saveeŋ mbuaaŋ ariaaŋa siriv paam. \p \v 17 Ra Yoova imbaaŋ iigh tiina ee ila ve itoon Yona. Tauvene Yona ileep ila iigh aapo loolo irau mboŋ tol. \x * \xo 1:17 \xt Mt 12:40, 16:4\x* \c 2 \s1 Suŋuuŋ to Yona \p \v 1 Yona ilepleep ila iigh tiina aapo loolo, ve isuŋ pa Maaron tooni Yoova ighe: \q1 \v 2 “Saawe tau nalepleep ila pataŋani tiina loolo, yau nataŋ rarai Yoova. \q2 Ve i ilooŋ aliŋag ve iuul ghau. \q2 Yoova, yau nalepleep ila nugh to yes mateegha, ve taŋiiz tsiau iŋarui ghom naghe uul ghau. \q2 Ve yo ulooŋ taŋiiz tsiau. \b \q1 \v 3 Yo upazalia ghau le nazila \q2 mazavan ta siiŋa kat we. \q2 Ve te itavtav ghau, \q2 ve waŋaar igherev ghau nala nalam, \q2 ve dibom tsio tintiina ipol izala pavog. \b \q1 \v 4 Yau nagham ŋgar naghe yo aat uziir ghau pa naghom wa. \q2 Eemon yau naghur ila naghe yau aat naghita rumei tsio patabuyaaŋ muul. \b \q1 \v 5 Dibom ipol izala pavog ve itav ghau, \q2 ve waŋaar to te loolo imbeluut ghau. \q2 Ve pon aniiŋa ikaukau dabag. \b \q1 \v 6 Yau nazila loloz puughu ta siiŋa we. \q2 Nugh saghati tawe ikis ghau le nagham ŋgar naghe irau nazaa muul mako. \q2 Eemon Maaron tsiau Yoova, yo undai ghau nazaa. Tauta namaat gha nazila mateegha niazi mako, \q2 ve aazne naleep matag iyaryaar. \q1 \v 7 “Yoova, saawe tau tapirig ighe isov, yau matag iŋgal ghom ve suŋuuŋ tsiau iŋarui ghom. \q2 Ve yo ulepleep ila rumei tsio patabuyaaŋ loolo, ve ulooŋ ghau. \q1 \v 8 “Yes tau tibesbees pa maaron karomŋa na, tighur murizi pa Maaron poia tooni. \q2 Tauta irau tighita anooŋa eta mako. \q1 \v 9 “Eemon yau lolog poia pa uleeŋ tsio. Tauvene nambou to napakur ghom, ve nagham watooŋrau payo. \q2 Ve gabua naol isov tau nambu saveeŋ to naghamu, yau aat naghamu. \q2 Yoova, yo mon ta Uleeŋa tsiau.” \p \v 10 Ra Yoova isaav pa iigh tiina tawe gha ila iluaar Yona izi nari. \c 3 \s1 Yona itaghon Maaron aliiŋa ve ila pa nugh tiina Ninive \p \v 1-2 Ra Yoova aliiŋa ilam muul pa Yona imin pai ru. Isaav pani ighe: “Uburig, ve ula pa nugh tiina Ninive, ve uvotia aliŋag tau yau nasavia payo na pazi.” \v 3 Tauvene Yona itaghon Yoova aliiŋa ve iburig gha ila pa Ninive. Ninive, ene nugh tiina kat. Isaav ighe tala taliiv pa nugh ziige ite, ene pale talaagh mataaz tol ma vene. \p \v 4 Yona ila peria ve iloŋ ila nugh tiina. Ilaagh irau aaz ee, ve ibobai Yoova aliiŋa tauvene: “Mboŋ tamoot ru tane ighe isov, Yoova aat ireu nugh Ninive le imbiriis.” \p \v 5 Yes Ninivea tilooŋ saveeŋ tawe, le tighur ila to Maaron. Yes tighilaal sosor toozi ve lolozi ipataŋan pani. Tauvene tighur saveeŋ tighe yes tisov aat tiŋgun tauzi pa ghaniiŋ aniiŋ, ve tinonogh zi pa nonoghiiŋa to moŋiiŋ. Yes tau ezazi tintiina ve itaghon taghon izi pa yes tau ezazi mako na paam. \x * \xo 3:5 \xt Mt 12:41; Lu 11:32\x* \p \v 6 Kinik to Ninive ilooŋ Yona vaaru, ve i paam ipul niia to ghamuuŋ pooz, ve izuzuum nonoghiiŋa tooni poia izi, ve inonogh ghi pa uuli to moŋiiŋ, ra mboole izi ila ŋgaupup loolo. \p \v 7 Ve aliiŋa ila pa yes Ninivea ighe: “Yau kinik yeŋa daaba tsiau nighur tutuuŋ ariaaŋa tauvene: Iit tamtamon tasov aat taŋgun tauun pa ghaniiŋ aniiŋ ve ghunuuŋ yaa. Ve ŋgai toit tauvene paam. Makau, sipsip, ve ŋgai maata maata ta naol ne, tilaagh sov, tighan ve tighun sov. Tasov taleep sorok tauvene. \v 8 Ve iit tamtamon tomania ŋgai toit aat tatav ghiit pa uuli to moŋiiŋ, ve iit eŋaeŋa tataŋ rarai Maaron ariaaŋ. Ve taghur muriin pa ŋgar toit sasaghati, ve tapul taliiŋzizi toit tomania ŋgar to ravuuŋ tamtamon ileple. \v 9 Ve taghita. Maaron pale itoor ŋgar tooni, ma mako? Isaav ighe i itatan aatyavyav tooni, ve loolo isaghatin ghiit, ene aat tamaat mako.” \p \v 10 Maaron ighita yes Ninivea tipul ŋgar toozi sasaghati ve titoor gabuazi, tauta loolo isaghatin zi, ve ivaghamun zi mako. Atuya tau muuŋ i ighe ighuru pazi na, ighamu mako. \x * \xo 3:10 \xt Igham 32:14\x* \c 4 \s1 Yona aate yavyav, tauta Maaron ipaghazoŋaini pa poia tooni \p \v 1 Yona ighita gabua tau ivot na, le irau loolo mako. Aate yavyav kat pasaa, Yoova loolo isaghatin yes Ninivea ve irav zi mako. \p \v 2 Tauvene isuŋ pa Yoova ighe: “O Yoova, saawe tau nalepleep izi nugh tsiau soone, yau nawatagh wa. Yo pale ugham tauvene. Tauta naghe naghau rekia mon nala pa nugh Tarsis. Pasaa, yau nawatagh: Yo Maaron tau lolom isasaghatin tamtamon, ve ughamgham poghani zi. Atem yavyav rekrekia mako. Yo lolom isaghav tamtamon, ve ughe ughur poia tsio izaa toozi. Tauvene isaav ighe tamtamon tipul ŋgar toozi sasaghati ileple, yo irau ughur atuya pazi mako. \x * \xo 4:2 \xt Igham 34:6\x* \m \v 3 Tauvene Yoova, naghe poia to namaat ve ugham ghau nalat ta aazne. Lolog pa naleep muul mako.” \p \v 4 Eemon Yoova iyol aliiŋa ighe: “Yona, ughita. Aatyavyav tsio tana iduduuŋ?” \v 5 Eemon Yona isavia saveeŋ eta mako. Ineneeŋ mon. Ve ipul nugh tiina, ve ivot ila muuri, ve ila ileep Ninive ziige tau ila pa aaz izaa na. Ra ipayooz le dur izi ta sewe, leso ileep ila saamba ve imariau. Ve isasaŋan ighe ighita saa gabua ta pale ivot pa nugh tiina Ninive. \p \v 6 Mako Maaron igham waar ee itum izaa, leso imin yavyaav pa Yona ve ipoona pa aaz. Yona ighita waar tawe, le loolo poia kat. \p \v 7 Eemon mboŋ le nughizau, ra Maaron imbaaŋ motmoot tighan waar tana le igorgor. \v 8 Saawe tau aaz izaa, Maaron igham yaghur kaaguragh izaa toman tuntunu. Ve aaz ighaaz Yona daaba, le tapiri isov, ve ipasawal ighe le imaat o poi. Tauvene isaav ighe: “Lolog pa naleep muul mako. Namaat, o poi!” \p \v 9 Eemon Maaron isaav pani ighe: “Waar tana igorgor, tauta igham atem yavyav ve uŋooŋ ne? Ughita. Ŋoŋaaŋ tsio tane, ene iduduuŋ?” \p Tauta Yona iyol aliiŋa ighe: “Vee, aatyavyav tsiau, ene iduduuŋ. Tauta naghe namaat, o poi.” \p \v 10 Tauvene Yoova isaav pani muul ighe: “Waar tana, itum izaa ve imin tiina pa mboŋ eemon. Ve mboŋ ite ila nughizau, ene igorgor. Yo ugham uratoini mako. I tauu ta itum izaa. Eemon yo lolom isaghatin waar tana sorok, ve ugham ŋgar tiina pani. \v 11 Yau lolog saghatin yes Ninivea, eemon yo uŋooŋ ve ughe ŋgar tsiau iduduuŋ mako. Ughita. Ninive, ene nugh tiina kat, ve tamtamona eval le eval kat tiliiv 120,000. Yes lezi ghilalooŋ mako. Ŋgar toozi imin yes geegeu tau irau tighilaal ŋgar saghati ma ŋgar poia mako. Ve ŋgai toozi paam, katini. Mindai, irau nagham ŋgar pazi ve lolog saghatin zi mako?”