\id 1TH - Saveeŋ (Tuam dialect) NT -Papua New Guinea 2011 (web 2014) \h 1 Tesalonika \toc1 Rau Tau Paulus Iboode Pa Yes Tesalonika Imin Maata \toc2 1 Tesalonika \toc3 1Tes \mt1 Rau Tau Paulus Iboode Pa Yes Tesalonika Imin Maata \mt2 1 Tesalonaika—1 Thessalonians \c 1 \p \v 1 Yau Paulus. Yeiru Silas ve Timoti nibood rau tane ilat pa lupuuŋ to Krisi tau aleep izi nugh Tesalonika. Yam tau apaak Tamaan Maaron ve Tiina toit Yesu Krisi, ve aleep ila toozi na. \x * \xo 1:1 \xt Mbaŋ 17:1-13\x* \p Poia to Maaron izaa tsiam, ve iŋgin gham aleep poia toman lolomim luuma. Onoon. \s1 Yes Tesalonika titotoi ghuruuŋ ila toozi ivot ighazooŋ \p \v 2-3 Saawe isov, yei nipapait Tamaan Maaron pa yam asov toman lolomai poia kat, ve nighurghur gham ila suŋuuŋ tsiei, ve matamai iŋgalŋgal ŋgar popoia tau yam aghamgham zi na. Pasaa, yam aghur ila to Krisi ariaaŋ, tauta ipaburigin gham pa ghamuuŋ uraat popoia naol. Ve lolomim pa tamtamon ve aghe agham poghani zi, tauta aghamgham uraat tiina pa uleeŋ zi. Ve yam awatagh aghe Tiina toit Yesu Krisi pale imuul ilam ve igham mulin gham. Tauta ayooz ariaaŋ pa badooŋ pataŋani, ve aghurghur matamim pa muleeŋ tooni. \x * \xo 1:2-3 \xt 1Kor 13:13; Kol 1:4+; 1Tes 4:14+\x* \p \v 4 Yam toŋvetaz, yei niwatagh: Maaron loolo igheen tsiam kat, ve isiigh gham amin i le wa. \x * \xo 1:4 \xt 2Tes 2:13\x* \m \v 5 Pasaa, saawe tau nilam ve nivotia vaaru poia payam, ene saveeŋ mon tau ilat ne mako. Saawe tana, Maaron itotoi tauu tapiri payam, ve Avuvu Patabuyaaŋ igham uratoi gham. Ve aghilaal aghe saveeŋ tau nisavia payam na, yei nighur ila kat. Ve yam taumim awatagh: Saawe tau nileep tomani gham, yei nitotoi ŋgar to Krisi payam, leso niuul gham to ataghoni. \x * \xo 1:5 \xt Ro 1:16+; 1Kor 2:4, 4:20\x* \m \v 6 Onoon, saawe tau yam alooŋ saveeŋ tsiei ve aghur ila, tamtamon tigham pataŋani tiina payam. Eemon Avuvu Patabuyaaŋ igham gham lolomim poia le poia kat. Ve yam ataghon katin ŋgar tsiei, ve ŋgar to Tiina toit Krisi paam. \p \v 7 Tauvene yam amin totoyaaŋ poia ee pa tamtamon tisov to Masedonia ve Akaia tau tighur ila to Krisi na. \x * \xo 1:7 \xt 1Tes 4:10\x* \m \v 8 Yam amin belo tau tiseŋi gha luutu irau nugh. Pasaa, yam agham saveeŋ to Tiina toit, ve asakia ila irau taan sirivu to Masedonia ve Akaia. Ve tane mon mako. Ghuruuŋ ila tsiam tau iŋarui Maaron na, ene vaaru ilaan irau nugh tisov. Tauvene lemai saveeŋ eta to nisavia pazi muul mako. Pasaa, varumim ta tilooŋa wa. \x * \xo 1:8 \xt Ro 1:8\x* \m \v 9 Tauvene eval tiina tisasavia varumim tighe saawe tau nilat ve nileep tomani gham, yam alooŋ saveeŋ tsiei, ve aghur murimim pa maaron karomŋa, leso abees pa Maaron tauu. I Maaron tau ileep maata yaryaare irau saawe. \x * \xo 1:9 \xt Mbaŋ 14:15\x* \m \v 10 Ve tisavi gham tighe yam asasaŋan Maaron Naatu tau i ipaburigini pa mateegh na. I pale ipul sambam ve izilam to igham mulin ghiit pa aatyavyav to Maaron tau murei pale ivot. \x * \xo 1:10 \xt Ro 5:9; Pil 3:20; 1Tes 5:9; Tit 2:13\x* \c 2 \s1 Paulus maata iŋgal uraat tau i ighamu izi Tesalonika na \p \v 1 Yam toŋvetaz, yam awatagh: Saawe tau nilat itiŋa taleep, nirav taumai sorok pa uraat mako. Uraat tsiei ighur anooŋa. \x * \xo 2:1 \xt 1Tes 1:5, 9\x* \m \v 2 Yam aat matamim iŋgal. Saawe tau nigham uraat izi nugh Pilipai, tighur yavyavuuŋ tiina payei ve tipamayaŋin ghei kat. Ve saawe tau nilat gha nigham uraat izi nugh tsiam, tamtamon katini tizoor saveeŋ tsiei, ve tigham pataŋani tiina payei muul. Eemon Maaron ipalot ghei, tauta niroi mako, ve niyooz ariaaŋ pa votiaaŋ vaaru poia payam. \x * \xo 2:2 \xt Mbaŋ 16:19, 17:1-10\x* \m \v 3 Uraat tsiei to palotiiŋ tamtamon leso tighur ila to Krisi, ene ŋgar yoŋgaaŋa eta igheen ila loolo mako. Yei nipaghau tamtamon pa eez to Maaron mako, ve nigham karom eta mako. Yei nisasavia saveeŋ onoon mon, ve nisavsaav toman lolomai. \x * \xo 2:3 \xt 2Kor 2:17, 4:2\x* \m \v 4 Maaron ighit ghei ighe yei nirau uraat. Tauta inumeer ghei, ve ighur uraat to votiaaŋ vaaru poia ila nimamai. I igagabiiz ghei, ve ighita ŋgar isov tau igheen ila lolomai. Tauvene saawe tau nivotia vaaru poia pa tamtamon, ighe lolozi poia pa uraat tsiei, ma lolozi poia pani mako, ene nigham ŋgar pa gabua tauvene mako. Yei nighe Maaron ighita uraat tsiei ve loolo poia pani. \x * \xo 2:4 \xt 1Kor 4:1+; Ga 1:10; Tit 1:3\x* \p \v 5 Ve yam awatagh: Saawe tau itiŋa talepleep, yei nigham saveeŋ ŋgoreeŋ payam to nigham lolomim mako. Ve nipamir taumai pa uraat, leso agham lemai gabua ne mako. Ila Maaron maata, saveeŋ tsiau tane, ene onoon. \x * \xo 2:5 \xt Mbaŋ 20:33; 2Kor 2:17\x* \m \v 6 Ve yei nigham uraat tane leso yam, ma tamtamon siriv apait ezamai ne mako. \x * \xo 2:6 \xt Yo 5:41, 44; 2Kor 4:5\x* \p \v 7 Onoon, yei mbaŋooŋa to Krisi. Tauvene yei irau niyaryaaŋ payam to ataghon ŋgar tsiei ve agham uleeŋ siriv payei. Eemon nigham tauvene mako. Saawe tau nileep ila sosomim, yei niŋgin gham poi, imin payamyam tinazi tau irarar pa tauu natŋa. \v 8 Pasaa, lolomai igheen tsiam kat. Tauta nighe le nivotia vaaru poia to Maaron payam. Ve tane mon mako. Yei nighe nirei taumai pa uleeŋ gham paam. Pasaa, lolomai payam kat. \x * \xo 2:8 \xt 2Kor 12:15; Pil 2:17\x* \m \v 9 Yam toŋvetaz, yam aat matamim iŋgal. Saawe tau itiŋa talepleep ve nivotia vaaru poia payam, mboŋ ve mataaz, nirav taumai pa uraat. Leso nigham maet rig to iuul ghei pa lepoogh tsiei, ve nigham pataŋani payam sov. \x * \xo 2:9 \xt Mbaŋ 18:3, 20:34; 1Kor 4:12; 2Tes 3:8\x* \p \v 10 Tauvene ŋgar tau nigham payam na, taumim aghita ve irau asavia. Ve Maaron ighita paam. Yam tau aghur ila to Krisi na, nigham sosor eta payam mako. Yei nigham ŋgar patabuyaaŋ mon tau iduduuŋ ila Maaron maata, ve iduduuŋ ila tamtamon matazi paam. \v 11 Yam awatagh: Yei nigham ŋgar payam imin ŋgar tau tamaanŋa tighamgham pait. \v 12 Pasaa, yei nipalot gham, leso ayooz tuŋia. Ve saawe tau pataŋani igham gham, yei nirav atemim. Ve avomai iyaryaaŋ payam nighe: Maaron igham poghani gham, ve ipoi gham to aleep ila pooz tooni loolo. Leso murei aleep ila mbonari loolo izi nugh sambam. Tauvene yam aat ataghon ŋgar tau Maaron loolo pani, o laghooŋ tsiam iduduuŋ pa poia tooni tiina tau izaa tsiam na. \x * \xo 2:12 \xt Ep 4:1; Pil 1:27; Kol 1:10\x* \s1 Yes Tesalonika tiyooz ariaaŋ pa badooŋ pataŋani \p \v 13 Puughu ite tau nipait Maaron toman lolomai poia, ene vene: Saawe tau nivotia Maaron aliiŋa payam, yam aghita saveeŋ tsiei imin saveeŋ sorok to tamtamon ne mako. Yam aghur taliŋamim pani poi, ve aghilaal aghe ene Maaron tauu aliiŋa. Tauta aghur ila. Ve aazne, saveeŋ tana ighamgham uraat tiina ila yam tau aghur ila na lolomim. \x * \xo 2:13 \xt Ga 1:11+; 1Tes 1:5\x* \p \v 14 Yam toŋvetaz, ŋgar tau ivot payam, ene raraate imin ŋgar tau ivot pa yes tau titaghon Yesu Krisi ve tileep ila lupuuŋ to Maaron izi Yudea. Pasaa, zeran tau yamŋa nugh eemon na, yes tighurghur pataŋani payam, raraate imin yes Yuda tighamgham pa lupuuŋ to Krisi tau tileep izi nugh toozi. \x * \xo 2:14 \xt Mbaŋ 17:5+; Hib 10:33+\x* \m \v 15 Aghita. Muuŋ, yes Yuda tirav propet siriv timatmaat, ve tirav Tiina toit Yesu imaat paam. Ve yei paam, tighur pataŋani payei, ve tiziir ghei nighau pa nugh toozi. Yes tighur koi pa tamtamon tisov. Tauvene ŋgar tau tighamghamu na, ene irau Maaron loolo mako. \x * \xo 2:15 \xt Mt 23:34+; Mbaŋ 2:23\x* \m \v 16 Ve gabua ite. Yei nighe nivotia Maaron aliiŋa pa yes tau Yuda mako na, leso Maaron igham mulin zi paam. Eemon yes Yuda lolozi pa ŋgar tane mako. Tauta titovtoova to tipoon eez payei, leso nivotia Maaron aliiŋa pazi sov. Ŋgar sasaghati tau tighamgham zi na, indoundouu ila ila le ipas puughu. Tauta aatyavyav to Maaron izaa toozi wa. \x * \xo 2:16 \xt Mbaŋ 13:45, 50, 17:5\x* \s1 Paulus ighe ighita yes Tesalonika muul \p \v 17-18 Yam toŋvetaz, yam awatagh: Yes Yuda tireu ghiit, tauta rekia mon yei nipul gham, ve sooso rig tane, taleep soghan soghan pa tauun. Eemon lolomai, ene igheen tsiam, imin tamtamon tau naatu ileep soghan pani, ve ipasawal pani ighe le ighita. Tauvene ŋgar tsiei iyaryaaŋ nighe nilat nighita naghomim muul, o poia. Saawe naol, yau Paulus natovtoova naghe nalat naghit gham. Eemon Ŋeer Saghati iponpoon eez payei. \x * \xo 2:17-18 \xt Ro 1:13, 15:22\x* \p \v 19 Aghita. Saawe tau Tiina toit Yesu Krisi imuul ilam, yei pale nighur matamai pa saa gabua? Ve saa ta pale nipakur ghei pani, ve igham ghei tintinmai ila i naagho? Ve saa ta pale imin puughu, leso i igham lemai atuya poia? Ene yam! Pasaa, uraat tsiei anooŋa, ene yam tau! \x * \xo 2:19 \xt Pil 2:16, 4:1\x* \m \v 20 Onoon kat. Yam ta agham ghei nipakur ghei, ve tintinmai kat. \c 3 \s1 Paulus ipaes pa puughu tau imbaaŋ Timoti ila igig yes Tesalonika \p \v 1-2 Saawe tau nilepleep izi nugh Atens, yei nigham ŋgar naol payam nighe: Yam aleep poi, ma mako? Nileep le mako, tauta nimbaaŋ toŋvetaz toit Timoti ilat payam. Ve yei siriv, nileep izi ta sene. Timoti yeŋa niluplup ghei pa uraat to Maaron, ve nivovotia Krisi vaaru. Tauta nimbaaŋo ilat payam, leso ipalot ghuruuŋ ila tsiam, ve ayooz ariaaŋ. \x * \xo 3:1-2 \xt Mbaŋ 17:15\x* \m \v 3 Pasaa, niroi pa pataŋani tau ighamgham gham na, pale itok tamtamon tsiam siriv, ve tipul ghuruuŋ ila toozi. Eemon yam awatagh: Iit tau tataghon eez to Maaron ne, aat tabaad pataŋani tauvene. \x * \xo 3:3 \xt Yo 16:33; Mbaŋ 14:22; 2Tim 3:12\x* \m \v 4 Pasaa, saawe tau itiŋa talepleep na, yei nisaav payam pataghaaŋ wa nighe: “Ayamaan gham. Pa tamtamon pale tighur pataŋani pait.” Saveeŋ tsiei tana ighur anooŋa gha aghita wa. \v 5 Tauvene saawe tau naleep izi Atens, yau nagham ŋgar naol payam. Naleep le mako, tauta nambaaŋ Timoti ilat. Leso igabiiz ghuruuŋ ila tsiam: Iyaryaaŋ, ma mako? Pasaa, naroi kat. Pa ighe Ŋeer To Tovaaŋ \f + \fr 3:5 \ft Ŋeer To Tovaaŋ ene Sadan eeza ite.\f* \m itoov gham ve atap, ene pale uraat tsiei ighur anooŋa mako. \x * \xo 3:5 \xt Pil 2:16\x* \s1 Paulus ilooŋ yes Tesalonika varuzi le loolo poia kat \p \v 6 Tauta Timoti ilat igig gham. Ve ŋgarig gha i ilam ivot tsiei muul, ve ipaesia varumim poia payei ighe yam akis ghuruuŋ ila tsiam tuŋia, ve lolomim igheen to Maaron ve tamtamon paam. Ve isaav payei ighe yam lolomim poia pa saawe tau nilat nileep tomani gham ve itiŋa taluplup ghiit na. Tauta apasawal payei irau saawe aghe le aghit ghei muul, raraate imin yei paam lolomai nighe le nighit gham. \x * \xo 3:6 \xt Mbaŋ 18:5\x* \m \v 7-8 Tauvene yam toŋvetaz, onoon, aazne pataŋani tiina igham ghei, le niil eez kat. Eemon saawe tau nilooŋ varumim tighe yam ayooz tuŋia, ve aghur ila to Tiina toit ariaaŋ, ene ipalot ghei, ve igham ghei lolomai poia kat. \p \v 9 Tauvene saawe isov tau nisuŋ ila Maaron toit maata, ve matamai iŋgal gham, yei nipaiti pa poia tooni toman lolomai poia kat. Eemon nilil pa savsaveeŋ. Pale nisavia saa saveeŋ, leso itotoi lolomai poia tane? Pasaa, saveeŋ eta irao mako. \v 10 Mboŋ ve mataaz, yei nisuŋsuŋ Maaron ariaaŋ nighe igham eez eta ivot, leso nilat nighit gham muul, ve nipalot ghuruuŋ ila tsiam. Ve isaav ighe yam ambool pa ŋgar siriv, mako nipaghazoŋai gham pani. \x * \xo 3:10 \xt Ro 1:10+\x* \s1 Paulus ighason Maaron to ipalot yes Tesalonika \p \v 11 Tauvene yau nasuŋ Tamaan Maaron yesuru Tiina toit Yesu naghe tigham lemai eez, leso nilat tsiam. \v 12 Ve naghe Tiina toit ipalot gham, leso lolomim pa taumim, ve lolomim pa tamtamon tisov. Naghe ŋgar tane ivot imin tiina le raraate imin yei lolomai payam. \x * \xo 3:12 \xt 1Pe 1:22\x* \m \v 13 Leso ŋgar patabuyaaŋ to Maaron igheen ariaaŋ ila lolomim. Ve saawe tau Tiina toit Yesu imuul ilam tomania tamtamon tooni patabuyaaŋa tisov, ve yam ayooz ila Tamaan Maaron naagho to igabiiz gham, i aat ighit gham ighe yam lemim sosor eta mako. \x * \xo 3:13 \xt 1Kor 1:8+; 1Tes 5:23\x* \c 4 \s1 Taghur boog sov \p \v 1 Aiyo, yam toŋvetaz, yau naghe nasavia saveeŋ tane, ve isov. Ŋgar tau Maaron loolo pani na, yei nisavia payam gha awataghi wa. Tauta laghooŋ tsiam, yam aat ataghon ŋgar tana. Ve aazne, nighe nipalot gham pani muul ila Tiina toit Yesu eeza, leso ataghoni le ataghoni kat. \x * \xo 4:1 \xt Kol 1:10\x* \m \v 2 Tutuuŋ tau nisavi zi payam ila Tiina toit Yesu eeza na, yam awataghiir zi wa. \v 3 Maaron ighe yam ataghon ŋgar patabuyaaŋ imin i tauu. Tauvene ŋgar to ghuruuŋ boog, yam aleep soghan pani. \x * \xo 4:3 \xt 1Kor 6:18; 2Kor 7:1; Ep 5:3\x* \m \v 4 Yam tamtamon eŋaeŋa, aat matamim iŋgal taumim azuwamimŋa ve aleep tomani zi. Leso ataghon ŋgar patabuyaaŋ tau poia ila Maaron maata, ve tamtamon matazi paam. \f + \fr 4:4 \ft Eez ite to tatoor ziiri tane ene vene: “Yam tamtamon eŋaeŋa, aat matamim iŋgal taumim, ve aŋgin ghaara tsiam poi. Leso ataghon ŋgar patabuyaaŋ tau poia ila Maaron maata, ve ila tamtamon matazi paam.”\f* \m \v 5 Yes tau tiwatagh Maaron mako na, matazi saghati, ve monmon ghaara toozi ipapazaagh zi. Yam ataghon zi pa ŋgar toozi tawe sov. \x * \xo 4:5 \xt Ep 4:17+; Kol 3:5\x* \m \v 6 Aghita. Isaav ighe aghur boog pa toŋvetaz tsiam azuwazŋa, yam agham sosor pa toŋvetaz tsiam tana, ve agham karom pazi. Tamtamon tisov tau ighe tigham sosor tauvene, Tiina toit pale ighur atuya pazi. Saveeŋa, yei nisavia payam gha alooŋa wa. Pa muuŋ, nisaav ariaaŋ payam pa ŋgar tane. \x * \xo 4:6 \xt Igham 20:14; Hib 13:4\x* \m \v 7 Maaron ipoi ghiit tamin le to tagham ŋgar saghati mako. I ighe tataghon ŋgar ŋgalaaŋa ve ŋgar patabuyaaŋ imin i tauu. \x * \xo 4:7 \xt 1Pe 1:15+\x* \m \v 8 Tauvene isaav ighe ŋeer eta izoor saveeŋ tane, ene izoor saveeŋ to tamtamon mako. I izoor Maaron tau igham Avuvu Patabuyaaŋ payam ne aliiŋa. \x * \xo 4:8 \xt Lu 10:16; 2Kor 1:22; Ep 4:30\x* \s1 Loloon pa tamtamon \p \v 9-10 Ve ŋgar to loloon pa toŋvetaz to Krisi, lemai saveeŋ eta to niboode payam mako. Pasaa, Maaron tauu ipaghazoŋai gham pa ŋgar tane gha aghazooŋ pani wa. Tauta lolomim igheen to toŋvetaz tisov to Krisi tau tileep irau taan sirivu to Masedonia na. Eemon nighe nipalot gham pani muul, leso ŋgar tane ivot imin tiina kat ila sosomim. \x * \xo 4:9-10 \xt Yo 15:12; Ep 5:2; 1Yo 3:11+\x* \s1 Taleep ila tamtamon siriv nimazi sov. Tauun tagham uraat. \p \v 11-12 Yam aat azuari gham pa taghoniiŋ ŋgar marowa, ve matamim iŋgal uraat tsiam. Aleep ila tamtamon eta niima sov, ve alaagh soroksorok sov. Nimamim iyaryaaŋ pa ghamuuŋ uraat, itaghon tutuuŋ tau muuŋ nisavia payam na. Leso ambool pa gabua eta sov, ve gabuamim iduduuŋ ila yes tau tighur ila mako na matazi. \x * \xo 4:11-12 \xt Ep 4:28; 2Tes 3:10+; 1Pe 2:12\x* \s1 Muleeŋ to Tiina toit ve burigiiŋ to yes mateegha \p \v 13 Yam toŋvetaz, yes tau tighur ila to Krisi ve timaat na, yei nighe yam awatagh gabua tau pale ivot pazi. Leso agham ŋgar naol ve lolomim ipataŋan kat pa mateegha tsiam imin yes tau tighur ila mako na sov. Yes tighurghur matazi pa burigiiŋ to yes mateegha mako. Tauta isaav ighe toozi eta imaat, ene igham zi lolozi ipataŋan kat. \x * \xo 4:13 \xt Ep 2:12\x* \m \v 14 Eemon iit taghur ila taghe Yesu imaat ve iburig pa mateegh wa. Tauvene yes tau tighur ila tooni ve timaat na, Maaron pale ipaburigin zi ila Yesu tapiri, ve iyau zi gha yesŋa Yesu tizala tooni. \x * \xo 4:14 \xt Yo 11:25; 1Kor 15:13+\x* \p \v 15 Alooŋ. Ene Tiina toit Yesu tauu aliiŋa ta nisavia payam: Saawe tau i imuul ilam, iit tau taleep mataan yaryaare ne, irau tamuuŋ pa yes mateegha mako. \x * \xo 4:15 \xt 1Kor 15:51+\x* \m \v 16 Pasaa, saawe tau Tiina toit Yesu ipul sambam ve izilam, Maaron pale isaav ariaaŋ toman aliiŋa tiina, ve daaba to yes aŋela iboob, ve tavuur to Maaron itaŋ. Mako yes tau timin Krisi le ve timaat na, tiburig imin maata. \x * \xo 4:16 \xt Mt 24:30+; 2Tes 1:7+\x* \m \v 17 Mako tiyau iit tau taleep mataan yaryaare ne paam, tomania yes tau tiburig pa mateegh na, ve rekia mon tindai ghiit taloŋ tala taitai loolo ta saaŋa we. Leso taghita Tiina toit, ve itiŋa taleep taghon taghon gha ila. \x * \xo 4:17 \xt Yo 12:26, 14:2+\x* \m \v 18 Tauvene matamim iŋgal saveeŋ tane, ve avapaloti gham pani. \c 5 \s1 Tagharaat tauun ve tasaŋan muleeŋ to Tiina toit \p \v 1 Yam toŋvetaz, saawe duduuŋ to Tiina toit imuul ilam, ene irau nibood saveeŋa eta payam mako. \v 2 Pasaa, taumim awatagh wa. Saawe to Tiina toit imuul ilam, ene pale ipateeŋ ghiit imin umbuuŋa tau ilam pa mboŋ. \x * \xo 5:2 \xt Mt 24:43, 25:13; 2Pe 3:10; Syg 3:3\x* \m \v 3 Tamtamon pale tisaav tighe: “Aa, aazne taleep poia kat. Gabua eta irau ivaghamun ghiit mako.” Pale tisavsaav tauvene, ve rekia mon pataŋani tiina ivot pazi le ivaghamun zi kat. Pale ipateeŋ zi imin yavyavuuŋ tau ighamgham zilivaa pa popaaŋ. Ve irau tighau pani mako. \p \v 4 Eemon yam toŋvetaz, aazne aleep ila ndoroom loolo mako. Tauvene saawe tana irau ipateeŋ gham imin umbuuŋa ne mako. \v 5 Pasaa, yam asov tamtamon to mataaz ve alaagh ila ghazooŋa to Maaron loolo. Iit tamin yes to mboŋ tau tileep ila ndoroom loolo ne mako. \x * \xo 5:5 \xt Ep 5:8+; 1Yo 1:7\x* \m \v 6 Tauvene iit tagheen le loloon iveegh imin tamtamon siriv sov. Tamamaat ve taŋgin tauun poi. \x * \xo 5:6 \xt Mt 25:1-13; Ro 13:11+; Ep 5:14\x* \m \v 7 Iit tawatagh: Yes tau tigheen na, tigheen pa mboŋ. Ve yes tau tighun le tisaghat na, tighun pa mboŋ. \v 8 Eemon iit, tamtamon to mataaz. Tauvene iit aat taŋgin tauun poi. Ve taghur ila ariaaŋ, ve loloon pa Maaron ve tamtamon paam. Pa ŋgar tauvene, ene imin gabua ariaaŋa to ipoon gargariin pa zaab. Ve taghur mataan pa saawe to Maaron igham mulin ghiit ve taleep poi. Pa ŋgar tauvene, ene imin hat ariaaŋa to ipoon dabaan pa zaab. \x * \xo 5:8 \xt Ep 6:13+\x* \m \v 9 Aghita. Maaron ighur ghiit to aatyavyav tooni izaa toit mako. I ighur ghiit pataghaaŋ ighe igham mulin ghiit ila uraat to Yesu Krisi, leso taleep poi. \x * \xo 5:9 \xt Ro 5:9; 1Tes 1:10; 2Tes 2:13+\x* \m \v 10 Krisi igham niaan ve imaat pait, leso igham ghiit tala taleep tomania. Tauvene saawe to muleeŋ tooni, isaav ighe tamaat, ma taleep mataan yaryaare, ene i aat igham ghiit tala itiŋa taleep. \x * \xo 5:10 \xt Ro 14:8+; 2Kor 5:15; 1Tes 4:14\x* \m \v 11 Tauvene yam asov avapaloti gham ve apariaaŋ zeetmimŋa pa ŋgar to Krisi, imin tau aazne yam aghamghamu ne. \x * \xo 5:11 \xt Hib 10:24+\x* \s1 Tutuuŋ siriv \p \v 12 Yam toŋvetaz, ŋginiiŋa tsiam tighamgham uraat tiina ila yam sosomim, ve tipapaduduuŋ gham leso ataghon duduŋai Tiina toit ŋgar tooni. Tauvene yei nighason gham to atandagh pazi, ve aleep ila sambazi. \v 13 Apakur zi, ve lolomim pazi kat. Pa yes tighamgham uraat tiina payam. Ve yam asov alup lolomim imin eemon, ve aleep toman ŋgar luuma. \x * \xo 5:13 \xt 1Tim 5:17; Hib 13:17\x* \p \v 14 Yam toŋvetaz, yei nighe nipalot gham pa ŋgar siriv. Yes tapirgomŋa tau tilepleep sorok na, yam asaav ariaaŋ pazi to tigham uraat. Ve yes tau matazi roiroi, ma lolozi ipataŋan, na apalot zi. Ve yes tau tapirizi imbool ve tirau uraat mako, na auul zi. Ve atotoi ŋgar marowa pa tamtamon tisov. Isaav ighe tamtamon eta igham saghatin gham, na ayai gham ve abaado mon. \x * \xo 5:14 \xt Ga 6:2+; Kol 3:12; 2Tes 3:11+\x* \m \v 15 Tauvene isaav ighe tamtamon eta igham ŋgar saghati payam, na ayatu sov. Saawe isov, atoova to atotoi ŋgar poia pa taumim ve tamtamon tisov. \x * \xo 5:15 \xt Mt 5:39+; Ro 12:17; 1Pe 3:9\x* \p \v 16 Lolomim poia irau saawe. \x * \xo 5:16 \xt Pil 4:4\x* \m \v 17 Ve asuŋ irau saawe. Apuli sov. \x * \xo 5:17 \xt Lu 18:1; Ro 12:12; Ep 6:18; Kol 4:2\x* \m \v 18 Saa gabua tau ighe ivot payam, na lolomim poia mon pa Maaron ve apaiti. Pa i ighe yam tau apaak Krisi ve aleep ila tooni na, agham tauvene. \x * \xo 5:18 \xt Ep 5:20; Kol 3:17\x* \p \v 19 Arav matin yav to Avuvu Patabuyaaŋ sov. \f + \fr 5:19 \ft Ziiri tane, ŋgara tauvene: Isaav ighe Avuvu Patabuyaaŋ ipaburigin ghiit pa ghamuuŋ ŋgar eta, na taghamu mon. Tazoor ŋgar tooni sov. Ve isaav ighe i igham uraat tiina ila zetaanŋa siriv lolozi, ene paam, tayau avoon pazi sov.\f* \x * \xo 5:19 \xt Ep 4:30\x* \m \v 20 Ve Maaron aliiŋa tau propet tooni tisavia payam na, aveleghi, ma aghita imin saveeŋ sorok sov. \v 21 Eemon yam aat agabiiz poghania saveeŋ ve ŋgar ta naol ne. Ighe popoia, na akis zi ve ataghon zi. \x * \xo 5:21 \xt 1Kor 14:29; 1Yo 4:1\x* \m \v 22 Ve ŋgar sasaghati ta naol ne, aleep soghan pazi. \s1 Paulus ipasov saveeŋ tooni \p \v 23 Maaron toit, i ŋgar luuma puughu, ve iŋgin ghiit taleep poia irau saawe. I tauu aat igham gham ataghon ŋgar patabuyaaŋ mon. Ve iŋgin anunumim, lolomim ve ŋgar tsiam, tomania anoŋamim, ve igham gham ataghon ŋgar poia mon le irau muleeŋ to Tiina toit Yesu Krisi. Leso lemim sosor eta ila i maata sov. \x * \xo 5:23 \xt Ro 15:33; 1Kor 1:8+; 1Tes 3:13; 2Tes 3:16\x* \m \v 24 Maaron tau ipoi gham amin le na, i aat igham tauvene. Pasaa, i aavo onoon, ve itataghon saveeŋ mbuaaŋ tooni. \x * \xo 5:24 \xt Pil 1:6; 2Tes 3:3\x* \p \v 25 Yam toŋvetaz, matamim iŋgal ghei, ve aghur ghei ila suŋuuŋ tsiam. \x * \xo 5:25 \xt Ro 15:30; Kol 4:3; 2Tes 3:1\x* \m \v 26 Atak toŋvetaz to Krisi tisov nimazi, ve agham zi toman lolomim poia. \x * \xo 5:26 \xt Ro 16:16\x* \p \v 27 Yau nasaav ariaaŋ payam ila Tiina toit eeza: Awaat rau tane pa toŋvetaz toit tisov tau tighur ila to Krisi na. \p \v 28 Poia to Tiina toit Yesu Krisi izaa tsiam. Onoon.