\id EPH \h Efesios \toc1 Efesios \mt1 Nihánj me ꞌo̱ yanj cartá quiꞌyaj síí cuꞌna̱j Pabló caꞌnéé soꞌ rihaan nij yuvii̱ noco̱ꞌ man Diose̱ ya̱nj chumanꞌ cuꞌna̱j Efeso a \c 1 \p \v 1 Síí cuꞌna̱j Pabló mej, ne̱ cuneꞌ Jesucristó mán ꞌu̱nj guún ꞌu̱nj apóstol nataꞌ se‑na̱na̱ soꞌ rihaan nij yuvii̱, cheꞌé se da̱nj me rá Diose̱ qui̱ꞌyáj a. ꞌYáá ꞌu̱nj yanj cartá nihánj caꞌne̱j ꞌu̱nj rihaan nij soj si̱j sa̱ꞌ rihaan Diose̱ ya̱nj chumanꞌ cuꞌna̱j Efeso si̱j amán rá niꞌya̱j man Jesucristó a. \v 2 Me rá ꞌu̱nj quiꞌya̱j ndoꞌo Rej níꞌ Diose̱ do̱ꞌ, quiꞌya̱j Jesucristó si̱j ꞌni̱j raꞌa man níꞌ do̱ꞌ, se lu̱j cheꞌé nij soj, ne̱ me rá ꞌu̱nj ga̱a̱ xe̱j nimán nij soj, quiꞌya̱j ro̱j soꞌ a. \s1 Nana̱ nihánj taj xnaꞌanj cheꞌé nu̱ꞌ se lu̱j quiꞌyaj ndoꞌo Diose̱ cheꞌé nij yuvii̱ israelitá do̱ꞌ, cheꞌé níꞌ si̱j yaníj do̱ꞌ a \p \v 3 Ina̱nj sa̱ꞌ uxrá vaa Diose̱ Rej Jesucristó si̱j ꞌni̱j raꞌa man níꞌ, ne̱ veꞌé ndoꞌo quiꞌyaj soꞌ cheꞌé níꞌ, ne̱ rqué ndoꞌo soꞌ se sa̱ꞌ man níꞌ, ne̱ se sa̱ꞌ cavii rej xta̱ꞌ cavii maꞌa̱n ya̱ Nimán Diose̱ me rqué Diose̱ man níꞌ, cheꞌé se síí noco̱ꞌ man Jesucristó me níꞌ a. \v 4 Ne̱ dan me se cheꞌé se si̱j noco̱ꞌ man Jesucristó me níꞌ, cheꞌé dan me asi̱j ataa quiꞌya̱j Diose̱ chumii̱ nihánj me narii soꞌ man níꞌ gu̱un níꞌ síí sa̱ꞌ rihaan maꞌa̱n soꞌ, ne̱ se̱ tumé níꞌ cacunꞌ, rá soꞌ a̱ maꞌ. Ne̱ dan me se cunuu ꞌe̱e̱ rá soꞌ man níꞌ, \v 5 ne̱ cuneꞌ soꞌ man níꞌ canoco̱ꞌ níꞌ man Jesucristó ne̱ gu̱un taꞌni̱j maꞌa̱n soꞌ man níꞌ, nda̱a vaa quirii nimán maꞌa̱n soꞌ quiꞌya̱j soꞌ cheꞌé níꞌ, \v 6 ga̱a ne̱ cheꞌé dan veꞌé caꞌmi̱i̱ níꞌ ni̱ꞌyaj níꞌ man Diose̱, ne̱ cata̱j níꞌ se vaa veꞌé ndoꞌo quiꞌyaj soꞌ se lu̱j cheꞌé níꞌ, cheꞌé se noco̱ꞌ níꞌ man Jesucristó síí ꞌe̱e̱ rá soꞌ man ado̱nj. \p \v 7 Ne̱ cheꞌé se caviꞌ Jesucristó cheꞌé níꞌ roꞌ, cheꞌé dan navij cacunꞌ xráá níꞌ, cheꞌé se sa̱ꞌ uxrá vaa rá Diose̱ niꞌya̱j Diose̱ man níꞌ, \v 8 ne̱ Diose̱ roꞌ, me síí quiꞌyaj ndoꞌo se lu̱j cheꞌé níꞌ se vaa rqué ndoꞌo soꞌ nana̱ cu̱u man níꞌ, ne̱ xcaj ndoꞌo níꞌ cuentá, quiꞌyaj soꞌ ado̱nj. \v 9 ꞌO̱ se soꞌ me síí quiꞌyaj xcaj níꞌ cuentá cheꞌé nana̱ naca̱ nana̱ aꞌmii cheꞌé da̱j me rá maꞌa̱n soꞌ quiꞌya̱j soꞌ cheꞌé níꞌ si̱j noco̱ꞌ man Jesucristó, \v 10 asa̱ꞌ quisíj güii caꞌna̱ꞌ uún Jesucristó rihaan chumii̱ nihánj a. Dan me se güii yoꞌ me se gu̱un chij Jesucristó rihaan cunuda̱nj rasu̱u̱n, quiꞌya̱j Diose̱, ne̱ gu̱un chij Jesucristó rihaan taranꞌ nij rasu̱u̱n ma̱n rej xta̱ꞌ do̱ꞌ, rihaan cunuda̱nj nij rasu̱u̱n ma̱n rihaan chumii̱ nihánj do̱ꞌ a. \p \v 11-12 Ne̱ cheꞌé Jesucristó me se narii Diose̱ man núj si̱j israelitá si̱j amán rá niꞌya̱j man Jesucristó, ne̱ dan me se narii soꞌ man núj cheꞌé se a̱j cuneꞌ soꞌ man núj gu̱un núj nij síí ga̱a̱ nucua̱j rá ga̱a asino ya̱a̱n man Jesucristó, cheꞌé rej veꞌé nata̱ꞌ núj se vaa sa̱ꞌ uxrá vaa Diose̱ a. Dan me se ina̱nj da̱nj guun rá Diose̱ quiꞌya̱j soꞌ, ne̱ soꞌ me síí avii ndoꞌo raa̱ da̱j quiꞌya̱j, ne̱ soꞌ me síí ꞌyaj nu̱ꞌ nda̱a vaa avii raa̱ soꞌ quiꞌya̱j soꞌ ado̱nj. \p \v 13 Ne̱ vaa nij soj si̱j yaníj uún, ne̱ cuno soj nana̱ ya̱ se vaa caꞌve̱e cavi̱i̱ sa̱ꞌ uxrá níꞌ quiꞌya̱j Jesucristó, ne̱ cuchumán rá soj niꞌya̱j soj man Jesucristó, ne̱ cheꞌé Jesucristó me se caꞌnaꞌ Nimán Diose̱ catúj Nimán Diose̱ nimán soj, ne̱ Nimán Diose̱ me se caꞌnaꞌ rihaan níꞌ si̱j noco̱ꞌ man Diose̱, nda̱a vaa cataꞌ tuꞌva Diose̱ ga̱a naá, ne̱ cheꞌé se nu̱u̱ Nimán Diose̱ nimán níꞌ roꞌ, cheꞌé dan neꞌen ya̱ níꞌ se vaa me níꞌ taꞌníí Diose̱ \v 14 ne̱ ya̱ rque̱ ndoꞌo Diose̱ se sa̱ꞌ man níꞌ vaa güii na̱nj ado̱nj. Dan me se rqué Diose̱ Nimán Diose̱ rihaan níꞌ, cataj Diose̱ se vaa ya̱ naca̱j Diose̱ man níꞌ vaa güii, ne̱ quinani̱i̱ níꞌ rihaan sayuun, cheꞌé rej veꞌé nata̱ꞌ taranꞌ níꞌ se vaa sa̱ꞌ uxrá vaa Diose̱ a. \s1 Nana̱ nihánj taj xnaꞌanj se vaa achíín niꞌya̱j Pabló rihaan Diose̱ se vaa xca̱j sa̱ꞌ doj nij síí ma̱n Efeso cuentá cheꞌé Jesucristó quiꞌya̱j Diose̱ a \p \v 15 Dan me se cunó ꞌu̱nj nana̱ se vaa amán rá nij soj niꞌya̱j nij soj man Jesucristó si̱j ꞌni̱j raꞌa man níꞌ, ne̱ cunó ꞌu̱nj nana̱ se vaa ꞌe̱e̱ rá soj man taranꞌ nij síí sa̱ꞌ noco̱ꞌ man Diose̱, ne̱ cheꞌé se vaa quiꞌyaj Diose̱ cheꞌé níꞌ si̱j noco̱ꞌ man Jesucristó roꞌ, cheꞌé dan \v 16 yoꞌo̱ nagóꞌ ꞌu̱nj graciá rihaan Diose̱ cheꞌé soj ga̱a achíín ni̱ꞌyáá ꞌu̱nj cheꞌé soj rihaan Diose̱ ado̱nj. \v 17 Dan me se Diose̱ me síí caꞌnéé man Jesucristó si̱j ꞌni̱j raꞌa man níꞌ caꞌna̱ꞌ soꞌ rihaan chumii̱, ne̱ Rej níꞌ nicu̱nꞌ xta̱ꞌ me uún Diose̱, ne̱ síí uun chij sa̱ꞌ uxrá me soꞌ, ne̱ cheꞌé dan achíín ni̱ꞌyáá ꞌu̱nj rihaan Diose̱ se vaa rque̱ ndoꞌo soꞌ nana̱ cu̱u sa̱ꞌ nimán soj, ne̱ achíín ni̱ꞌyáá ꞌu̱nj se vaa gu̱un nucua̱j soj nari̱ꞌ soj nu̱ꞌ nana̱ naca̱ tihaa̱n soꞌ man níꞌ, ga̱a ne̱ sa̱ꞌ doj xca̱j maꞌa̱n soj cuentá cheꞌé soꞌ ei. \p \v 18 Dan me se xca̱j soj cuentá sa̱ꞌ doj, ne̱ queneꞌe̱n soj me cheꞌé nacúún Diose̱ man soj, ne̱ queneꞌe̱n soj nu̱ꞌ se vaa quiꞌya̱j Diose̱ cheꞌé soj, ne̱ gu̱un rá soj se vaa vaa cheꞌé ndoꞌo canocoꞌ soj man Jesucristó ado̱nj. Queneꞌe̱n soj se vaa sa̱ꞌ uxrá vaa se quiꞌya̱j Diose̱ cheꞌé taranꞌ níꞌ si̱j sa̱ꞌ noco̱ꞌ man soꞌ, \v 19 ne̱ queneꞌe̱n soj se vaa gu̱un nucua̱j ndoꞌo Diose̱ ra̱cuíj Diose̱ man níꞌ si̱j amán rá niꞌya̱j man soꞌ a. Nucua̱j ndoꞌo Diose̱ ado̱nj. \p \v 20 Cheꞌé se nucua̱j Diose̱ roꞌ, cheꞌé dan cunuu iꞌna̱ꞌ ya̱ uún Jesucristó, quiꞌyaj Diose̱ ga̱a caviꞌ Jesucristó, ne̱ guun chij uxrá Jesucristó rej xta̱ꞌ rej xꞌnu̱j Diose̱, quiꞌyaj uún Diose̱ ado̱nj. \v 21 Veé dan, ne̱ uun chij ya̱ Jesucristó rihaan taranꞌ nij yuvii̱ do̱ꞌ, rihaan taranꞌ nij yaꞌanj rii taꞌngaꞌ rihaan chumii̱ nihánj do̱ꞌ, tza̱j ne̱ ne do̱j cuano̱ me uun chij soꞌ maꞌ. ꞌO̱ se gu̱un chij soꞌ nu̱ꞌ cavii nu̱ꞌ caꞌanj na̱nj ado̱nj. \v 22 Ne̱ uun chij Jesucristó rihaan cunuda̱nj rasu̱u̱n quiꞌyaj Diose̱, ne̱ dan me se Diose̱ me síí quiꞌyaj rii taꞌngaꞌ Jesucristó rihaan cunuda̱nj rasu̱u̱n cheꞌé níꞌ si̱j amán rá niꞌya̱j man soꞌ ado̱nj. \v 23 Ne̱ ase vaa nee̱ man Jesucristó roꞌ, da̱nj vaa níꞌ, uno níꞌ rihaan soꞌ, ne̱ dan me se soꞌ me síí ꞌni̱j raꞌa man cunuda̱nj rasu̱u̱n ma̱n rihaan nu̱ꞌ cachra̱ꞌ chumii̱, ne̱ soꞌ me síí rqué nu̱ꞌ se vaa achiin man nu̱ꞌ nij rasu̱u̱n ma̱n rihaan chumii̱ nihánj ado̱nj. \c 2 \s1 Nana̱ nihánj taj xnaꞌanj da̱j vaa cavii sa̱ꞌ níꞌ si̱j yaníj, quiꞌyaj Diose̱, ne̱ síí cunuu sa̱ꞌ nimán rihaan Diose̱ me níꞌ cuano̱, cheꞌé se lu̱j quiꞌyaj u̱u̱n Diose̱ cheꞌé níꞌ a \p \v 1 Ga̱a rque̱ me se maꞌa̱n nij soj me síí tumé ndoꞌo cacunꞌ, ne̱ cheꞌé dan quiriꞌ nu̱ꞌ nimán nij soj, ne̱ taj se quiꞌyáꞌ caꞌve̱e quinani̱i̱ soj rihaan sayuun a̱ maꞌ. \v 2 Dan me se quiꞌyaj soj nda̱a vaa ꞌyaj yuvii̱ ma̱n rihaan chumii̱ nihánj, ne̱ quiꞌyaj soj nu̱ꞌ rasu̱u̱n chiꞌi̱i̱ rasu̱u̱n niha̱ꞌ rá síí chre̱e síí rii taꞌngaꞌ rihaan chumii̱ nihánj cuano̱ síí chéé uun chij rque nana̱, ne̱ soꞌ me síí rii taꞌngaꞌ rihaan nimán nij yuvii̱ naꞌvej rá cuno̱ rihaan Diose̱ a. \v 3 Ne̱ ase vaa ꞌyaj nij yuvii̱ vaa da̱nj roꞌ, da̱nj quiꞌyaj gue̱e̱ taranꞌ níꞌ ga̱a rque̱, ne̱ quiꞌyaj níꞌ cacunꞌ ga̱ nij soꞌ, ne̱ quiꞌyaj níꞌ ina̱nj se me rá nee̱ man níꞌ quiꞌya̱j níꞌ a. Ina̱nj se cavii raa̱ maꞌa̱n níꞌ quiꞌyaj níꞌ, ne̱ yuvii̱ caꞌmaan rá Diose̱ niꞌya̱j Diose̱ man me níꞌ ga̱a rque̱, ne̱ ase vaa nij yuvii̱ chéé rihaan chumii̱ nihánj cuano̱ roꞌ, taꞌngaꞌ da̱nj vaa níꞌ ga̱a rque̱ ei. \p \v 4 Tza̱j ne̱ cunuu ꞌe̱e̱ ndoꞌo rá Diose̱ man níꞌ, \v 5 ne̱ queneꞌen Diose̱ se vaa a̱j quiriꞌ nu̱ꞌ nimán níꞌ cheꞌé cacunꞌ tumé níꞌ, ne̱ cheꞌé dan, ase vaa cunuu iꞌna̱ꞌ uún Jesucristó, quiꞌyaj Diose̱ roꞌ, taꞌngaꞌ da̱nj vaa uún níꞌ cunuu sa̱ꞌ nimán níꞌ, quiꞌyaj Diose̱, ne̱ cheꞌé dan caꞌve̱e ca̱yáán níꞌ ga̱ Diose̱ nu̱ꞌ cavii nu̱ꞌ caꞌanj na̱nj ado̱nj. (Dan me se ma̱a̱n cheꞌé se lu̱j quiꞌyaj Diose̱ cheꞌé soj me se caꞌve̱e quinani̱i̱ soj rihaan chrej chiꞌi̱i̱ uun chij nimán soj ne̱ cavi̱i̱ sa̱ꞌ soj ei.) \v 6 Ne̱ ase vaa cavii Jesucristó cayáán soꞌ rej xta̱ꞌ, quiꞌyaj Diose̱ roꞌ, da̱nj quiꞌyaj uún Diose̱ cheꞌé níꞌ, cheꞌé se si̱j noco̱ꞌ man Jesucristó me níꞌ, ne̱ vaa güii cavi̱i̱ níꞌ ca̱yáán níꞌ ga̱ soꞌ rej xta̱ꞌ ei. \v 7 Nda̱a síj, ga̱a ne̱ nu̱ꞌ cavii nu̱ꞌ caꞌanj queneꞌe̱n nij yuvii̱ se vaa quiꞌyaj ndoꞌo Diose̱ se lu̱j cheꞌé níꞌ, ne̱ dan me se queneꞌe̱n nij yuvii̱ se vaa cunuu ꞌe̱e̱ ndoꞌo rá Diose̱ man níꞌ cheꞌé se síí noco̱ꞌ man Jesucristó me níꞌ na̱nj ado̱nj. \p \v 8 Dan me se xca̱j nij soj cuentá se vaa ina̱nj cheꞌé se lu̱j quiꞌyaj Diose̱ cheꞌé soj me quinanii soj rihaan chrej chiꞌi̱i̱ uun chij nimán soj ne̱ cavii sa̱ꞌ soj á. Dan me se ma̱a̱n cheꞌé se amán rá soj niꞌya̱j soj man soꞌ me cavii sa̱ꞌ soj ei. Nuveé maꞌa̱n soj me síí ꞌyaj aꞌvee avii sa̱ꞌ soj maꞌ. Ma̱a̱n se Diose̱ racuíj man soj don aꞌvee avii sa̱ꞌ soj na̱nj ado̱nj. \v 9 Nuveé cheꞌe̱ rasu̱u̱n sa̱ꞌ quiꞌyaj soj me cavii sa̱ꞌ soj maꞌ. ꞌO̱ se naꞌvej Diose̱ caꞌmi̱i̱ xta̱ꞌ yuvii̱ cata̱j yuvii̱ se vaa maꞌa̱n nij yuvii̱ me síí quiꞌyaj cavii sa̱ꞌ nij yuvii̱ maꞌ. \v 10 ꞌO̱ se Diose̱ me síí quiꞌyaj man níꞌ, ne̱ quiꞌyaj Diose̱ man níꞌ cheꞌé rej canoco̱ꞌ níꞌ man Jesucristó ne̱ veꞌé quiꞌya̱j suun níꞌ suun sa̱ꞌ, rá Diose̱, ne̱ cheꞌé maꞌa̱n Diose̱ me aꞌvee quiꞌya̱j suun níꞌ suun sa̱ꞌ yoꞌ na̱nj ado̱nj. \p \v 11 Dan me se neꞌen soj se vaa nuveé yuvi̱i̱ israelitá me soj maꞌ. ꞌO̱ se yuvii̱ yaníj me soj, ne̱ dan me se cataj núj si̱j israelitá se vaa nij vaa nee̱ man soj ado̱nj. Tza̱j ne̱ cutaꞌ núj taꞌngaꞌ man nee̱ man maꞌa̱n núj, ne̱ cheꞌé dan me síí ata̱ taꞌngaꞌ me núj, taj yuvii̱ niꞌya̱j yuvii̱ man núj ado̱nj. Yoꞌo̱ xca̱j soj cuentá \v 12 se vaa ga̱a rque̱ roꞌ, nuveé si̱j noco̱ꞌ man Jesucristó me nij soj maꞌ. ꞌO̱ se si̱j yaníj rihaan núj si̱j israelitá me soj ga̱a naá na̱nj ado̱nj. Dan me se nuveé si̱j no̱ xcúún a̱ ꞌó xcoꞌ canoco̱ꞌ man Diose̱ me soj ga̱a rque̱ maꞌ. Ma̱a̱n se si̱j ꞌyaj rmaꞌa̱n rihaan chumii̱ me soj na̱nj ado̱nj. Dan me se ya̱ cataꞌ tuꞌva Diose̱ cheꞌé núj si̱j israelitá se vaa cavi̱i̱ sa̱ꞌ núj, tza̱j ne̱ taj nana̱ cataꞌ tuꞌva Diose̱ cheꞌé nij soj ga̱a rque̱ maꞌ. Dan me se a̱j queneꞌen nij soj se vaa se̱ cavii sa̱ꞌ nij soj do̱ꞌ, se̱ racuíj Diose̱ man nij soj do̱ꞌ, ga̱a̱ man ado̱nj. Ma̱a̱n se chéé u̱u̱n nij soj rihaan chumii̱ ga̱a rque̱ na̱nj ado̱nj. \v 13 Tza̱j ne̱ ya̱j me se nda̱ꞌ se ne queneꞌe̱n uxrá soj man Diose̱, tza̱j ne̱ caꞌnaꞌ Jesucristó caviꞌ Jesucristó cheꞌé soj, ne̱ guun cheꞌe̱ soj canocoꞌ soj man Diose̱, quiꞌyaj Jesucristó, ne̱ guun cheꞌe̱ Jesucristó naquiꞌyaj chre̱ꞌ soꞌ man nij soj cheꞌé ton cayanj man soꞌ rihaan rcutze̱ na̱nj ado̱nj. \p \v 14 Ne̱ Jesucristó roꞌ, me síí naquiꞌyaj dínj man núj si̱j israelitá ga̱ soj si̱j yaníj, ga̱a ne̱ o̱rúnꞌ ya̱ chumanꞌ me taranꞌ níꞌ cuano̱, quiꞌyaj soꞌ a. ꞌO̱ se tiriꞌ soꞌ chingá caꞌneꞌ tanu̱u̱ man níꞌ ga̱ tuviꞌ níꞌ, ga̱a caviꞌ maꞌa̱n soꞌ rihaan rcutze̱, \v 15 ne̱ dan me se chingá yoꞌ roꞌ, me se‑tucua̱nj Moisés, ne̱ yoꞌo̱ tinavij Jesucristó tucuáán yoꞌ na̱nj ado̱nj. Cheꞌé dan me ꞌo̱ cuya̱a̱n vaa taranꞌ níꞌ cuano̱, ne̱ cunuu ꞌe̱e̱ rá níꞌ man tuviꞌ níꞌ, quiꞌyaj Jesucristó, ne̱ yoꞌo̱ cunuu naca̱ nimán níꞌ, quiꞌyaj Jesucristó, ne̱ dínj vaa nimán taranꞌ níꞌ, quiꞌyaj ya̱ soꞌ ado̱nj. \v 16 Cheꞌé se caviꞌ Jesucristó rihaan rcutze̱ roꞌ, cheꞌé dan o̱rúnꞌ ya̱ chumanꞌ me níꞌ cuano̱, ne̱ yoꞌo̱ quiꞌyaj canaán Jesucristó man nu̱ꞌ se aꞌmaan rá ma̱n nimán taranꞌ níꞌ, ne̱ dan me se cunuu rcuaꞌa̱a̱n taranꞌ níꞌ ga̱ Diose̱, quiꞌyaj Jesucristó a. \p \v 17 Dan me se caꞌnaꞌ Jesucristó, ne̱ nataꞌ soꞌ rihaan nu̱ꞌ soj si̱j yaníj do̱ꞌ, rihaan núj si̱j israelitá si̱j nica̱j se‑tucua̱nj Diose̱ do̱ꞌ, se vaa dínj cuma̱n taranꞌ níꞌ rihaan Diose̱ á. \v 18 ꞌO̱ se cheꞌé Jesucristó me se nu̱u̱ Nimán Diose̱ nimán taranꞌ níꞌ, ne̱ cheꞌé dan vaa yaꞌnúj rihaan taranꞌ níꞌ cachi̱nj niꞌya̱j maꞌa̱n níꞌ rihaan Rej níꞌ Diose̱ ado̱nj. \p \v 19 Cheꞌé dan nuveé si̱j ma̱n yoꞌó chumanꞌ me soj a̱ maꞌ. ꞌO̱ se si̱j neꞌen man Diose̱ me nij soj cuano̱ na̱nj ado̱nj. Nuveé si̱j noco̱ꞌ yoꞌó tucuáán me soj maꞌ. Ma̱a̱n se maꞌa̱n soj me síí cunuu sa̱ꞌ nimán, ne̱ nocoꞌ nu̱ꞌ taranꞌ níꞌ man Diose̱ ya̱j ado̱nj. \v 20 Xa̱ꞌ tucuáán noco̱ꞌ taranꞌ níꞌ cuano̱ roꞌ, ase vaa ꞌo̱ veꞌ sa̱ꞌ ꞌyaj nii xráá yuvej sa̱ꞌ ina̱nj roꞌ, da̱nj vaa níꞌ, ne̱ nij yuvej sa̱ꞌ yoꞌ roꞌ, me núj si̱j apóstol cuneꞌ Jesucristó do̱ꞌ, nij síí nataꞌ se‑na̱na̱ Diose̱ ga̱a naá do̱ꞌ, ne̱ yuvej sa̱ꞌ doj rihaan taranꞌ nij yuvej na̱j tacóó veꞌ yoꞌ, tza̱j ne̱ maꞌa̱n ya̱ Jesucristó me yoꞌ vaa na̱nj chugua̱nj. \v 21 Dan me se yoꞌo̱ chre̱ꞌ ga̱a̱ níꞌ si̱j noco̱ꞌ man Jesucristó, ga̱a ne̱ yoꞌo̱ cuya̱a̱n na̱xcaj nuvií ei. Ne̱ nuvií yoꞌ roꞌ, me nu̱ꞌ níꞌ si̱j noco̱ꞌ man síí ꞌni̱j raꞌa man níꞌ na̱nj ado̱nj. \v 22 Ne̱ maꞌa̱n nij soj roꞌ, me se cheꞌé se noco̱ꞌ soj man síí ꞌni̱j raꞌa man níꞌ, cheꞌé dan cunuu rcuaꞌa̱a̱n soj ga̱ yoꞌó nij síí guun nuvií, ne̱ nihánj me se maꞌa̱n ya̱ Nimán Diose̱ yáán scaꞌnúj taranꞌ níꞌ ei. \c 3 \s1 Nana̱ nihánj taj xnaꞌanj se vaa caꞌneꞌ Diose̱ suun rihaan Pabló nata̱ꞌ soꞌ se‑na̱na̱ Diose̱ nana̱ sa̱ꞌ rihaan níꞌ si̱j yaníj a \p \v 1 Neꞌen nij soj se vaa ꞌni̱j ꞌu̱nj tagaꞌ cheꞌé se nocóꞌ ꞌu̱nj man Jesucristó, ne̱ ꞌyaj suun ꞌu̱nj aꞌmii natáj ꞌu̱nj rihaan nij soj si̱j yaníj cheꞌé soꞌ, \v 2 ne̱ a̱j neꞌen soj se vaa atá ꞌu̱nj suun quiꞌyaj Diose̱ cheꞌé soj si̱j yaníj na̱nj ado̱nj. Dan me se quiꞌyaj ndoꞌo Diose̱ se lu̱j cheꞌé ꞌu̱nj, ne̱ caꞌneꞌ soꞌ suun rihanj quiꞌya̱j sunj cheꞌé soj ei. \v 3 Dan me se tihaa̱n naca̱ Diose̱ rihanj da̱j me rá Diose̱ quiꞌya̱j Diose̱ cheꞌé nij yuvii̱ ma̱n rihaan chumii̱ nihánj, ne̱ a̱j cachrón ꞌu̱nj do̱j nana̱ cheꞌé se vaa tihaa̱n Diose̱ manj rihaan yanj cartá caꞌnéé ꞌu̱nj rihaan soj ga̱a rque̱ ado̱nj. \v 4 Naya̱a̱ soj yanj cartá yoꞌ, ne̱ xca̱j soj cuentá cheꞌé nu̱ꞌ nana̱ naríꞌ ꞌu̱nj nana̱ cheꞌé nu̱ꞌ se vaa quiꞌyaj Jesucristó cheꞌé yuvii̱ ei. \v 5 Ga̱a rque̱ roꞌ, ne cata̱j xnaꞌanj Diose̱ nana̱ yoꞌ rihaan yuvii̱ maꞌ. Tza̱j ne̱ nda̱a ya̱j roꞌ, me tihaa̱n Nimán Diose̱ nana̱ yoꞌ rihaan núj si̱j apóstol si̱j sa̱ꞌ cuneꞌ Jesucristó man nata̱ꞌ se‑na̱na̱ soꞌ rihaan yuvii̱, ne̱ tihaa̱n soꞌ nana̱ yoꞌ rihaan yoꞌó nij síí nataꞌ se‑na̱na̱ Diose̱ rihaan yuvii̱ a. \v 6 Dan me se tihaa̱n soꞌ nana̱ se vaa cuno̱ nij soj si̱j yaníj se‑na̱na̱ Diose̱ nana̱ sa̱ꞌ, ne̱ cunu̱u sa̱ꞌ soj ga̱ núj si̱j israelitá ado̱nj. Ne̱ nana̱ cataꞌ tuꞌva Diose̱ cheꞌé nij síí canoco̱ꞌ man Jesucristó roꞌ, quisíj ya̱ nu̱ꞌ nana̱ yoꞌ cheꞌé nij soj si̱j yaníj ga̱ núj si̱j israelitá na̱nj chugua̱nj. \p \v 7 Ne̱ vaa ndoꞌo suun rihanj nata̱ꞌ ꞌu̱nj nana̱ sa̱ꞌ yoꞌ, ne̱ yoꞌ me se lu̱j quiꞌyaj Diose̱ cheꞌej ado̱nj. Nda̱ꞌ se ne nó xcúún ꞌu̱nj quiri̱ꞌ ꞌu̱nj se lu̱j nihánj, tza̱j ne̱ maꞌa̱n ya̱ Diose̱ me síí rqué se lu̱j nihánj manj na̱nj ei. Soꞌ me síí nucua̱j ndoꞌo, ne̱ guun nu̱cuáj quiꞌyaj sunj, quiꞌyaj Diose̱ na̱nj chugua̱nj. \v 8 Nda̱ꞌ se síí nica̱ꞌ doj rihaan taranꞌ nij síí sa̱ꞌ noco̱ꞌ man Diose̱ mej, tza̱j ne̱ quiꞌyaj Diose̱ se lu̱j yoꞌ rihanj, ne̱ caꞌneꞌ soꞌ suun rihanj nata̱j nana̱ sa̱ꞌ rihaan nij soj si̱j yaníj se vaa sa̱ꞌ uxrá vaa se quiꞌyaj Jesucristó cheꞌé níꞌ ado̱nj. \v 9 Ne̱ me rá Diose̱ cata̱j xnaꞌanj ꞌu̱nj rihaan yuvii̱ nu̱ꞌ se vaa quiꞌya̱j soꞌ cheꞌé nij yuvii̱ a. Dan me se Diose̱ me síí quiꞌyaj nu̱ꞌ rasu̱u̱n, ne̱ a̱j neꞌen soꞌ da̱j quiꞌya̱j soꞌ cheꞌé yuvii̱, tza̱j ne̱ ne cata̱j xnaꞌanj soꞌ rihaan yuvii̱ nu̱ꞌ cavii nu̱ꞌ caꞌnaꞌ maꞌ. \v 10 Tza̱j ne̱ nij yaꞌanj ma̱n rej xta̱ꞌ roꞌ, me rá Diose̱ xca̱j nij soꞌ cuentá cuano̱ se vaa ina̱nj nana̱ cu̱u sa̱ꞌ ndoꞌo avii raa̱ Diose̱, ne̱ queneꞌe̱n nij soꞌ man taranꞌ níꞌ si̱j noco̱ꞌ man Jesucristó, ne̱ xca̱j nij soꞌ cuentá se vaa avii ndoꞌo raa̱ Diose̱ ado̱nj. \v 11 Dan me se guun rá Diose̱ nu̱ꞌ cavii nu̱ꞌ caꞌnaꞌ se vaa quiꞌya̱j soꞌ da̱nj tió ma̱n níꞌ, ne̱ guun rá soꞌ se vaa caꞌne̱j soꞌ man Jesucristó si̱j ꞌni̱j raꞌa man níꞌ rihaan chumii̱ nihánj a. \v 12 Ne̱ cheꞌé se amán rá níꞌ niꞌya̱j níꞌ Jesucristó roꞌ, cheꞌé dan caꞌve̱e cachi̱nj niꞌya̱j maꞌa̱n níꞌ rihaan Diose̱, ne̱ taj cheꞌé cuchuꞌvi̱ꞌ níꞌ caꞌmi̱i̱ níꞌ ga̱ Diose̱ maꞌ. \p \v 13 Cheꞌé dan cata̱j xnaꞌanj ꞌu̱nj rihaan soj se vaa se̱ cuchuꞌviꞌ nimán soj queneꞌe̱n soj sayuun quiránꞌ ꞌu̱nj cheꞌé soj maꞌ. Ma̱a̱n se tana̱nj a̱ cavi̱i̱ sa̱ꞌ soj doj cheꞌé sayuun ránꞌ ꞌu̱nj nihánj na̱nj ado̱nj. \s1 Nana̱ nihánj taj xnaꞌanj se vaa achíín niꞌya̱j Pabló rihaan Diose̱ se vaa sa̱ꞌ doj xca̱j nij síí ma̱n Efeso cuentá se vaa ꞌe̱e̱ ndoꞌo rá Jesucristó man níꞌ a \p \v 14 Cheꞌé se cavii sa̱ꞌ ndoꞌo nij soj ga̱ núj, cheꞌé dan canicunꞌ ru̱j ꞌu̱nj, ne̱ achíín ni̱ꞌyáá ꞌu̱nj rihaan Rej níꞌ Diose̱ cheꞌé soj ado̱nj. \v 15 Dan me se Diose̱ me Rej nu̱ꞌ taranꞌ nij xꞌneꞌ nij síí ma̱n rej xta̱ꞌ do̱ꞌ, Rej nu̱ꞌ taranꞌ nij xꞌneꞌ níꞌ si̱j ma̱n rihaan chumii̱ nihánj do̱ꞌ, \v 16 ne̱ achíín ni̱ꞌyáj rihaan soꞌ cheꞌé soj se vaa nari̱ꞌ nucuaj nimán soj quiꞌya̱j Nimán Diose̱ ado̱nj. \v 17 Ne̱ achíín ni̱ꞌyáj se vaa cuchuma̱n doj rá soj queneꞌe̱n soj man Jesucristó, ne̱ yoꞌo̱ natu̱u̱ Jesucristó nimán soj quiꞌya̱j Diose̱, ga̱a ne̱ yoꞌo̱ cunu̱u ꞌe̱e̱ rá soj man taranꞌ tinúú soj ado̱nj. \v 18-19 Nda̱a síj, ga̱a ne̱ nari̱ꞌ nucuaj ndoꞌo nimán soj, ne̱ gu̱un nucua̱j soj xca̱j sa̱ꞌ soj cuentá se vaa ꞌe̱e̱ uxrá rá Jesucristó man níꞌ, ne̱ queneꞌe̱n taranꞌ níꞌ si̱j cunuu sa̱ꞌ nimán rihaan Diose̱ se vaa ꞌe̱e̱ uxrá rá Jesucristó man níꞌ ado̱nj. Taj a̱ ꞌó síí gu̱un nucua̱j maꞌa̱n queneꞌe̱n se vaa ꞌe̱e̱ uxrá rá Jesucristó man níꞌ maꞌ. Tza̱j ne̱ guun nucua̱j níꞌ xcaj níꞌ cuentá se vaa ꞌe̱e̱ uxrá rá Jesucristó man níꞌ, quiꞌyaj Diose̱, ne̱ quiꞌyaj ndoꞌo Diose̱ se lu̱j cheꞌé níꞌ, ne̱ dan me se cunu̱u sa̱ꞌ ina̱nj níꞌ, nda̱a vaa maꞌa̱n Diose̱ ado̱nj. \p \v 20 Dan me se ya̱j me se síí sa̱ꞌ uxrá me Diose̱, ne̱ uun nucua̱j soꞌ rque̱ soꞌ nu̱ꞌ rasu̱u̱n achíín níꞌ ga̱a̱ rihaan níꞌ a. Tza̱j ne̱ ne rqué soꞌ ma̱a̱n ina̱nj nij rasu̱u̱n achíín niꞌya̱j níꞌ ga̱a̱ rihaan níꞌ maꞌ. ꞌO̱ se rqué soꞌ nu̱ꞌ rasu̱u̱n achíín níꞌ rihaan soꞌ, ne̱ rqué soꞌ yoꞌó doj a̱ rasu̱u̱n rihaan níꞌ ei. \v 21 Cheꞌé dan cata̱j níꞌ si̱j noco̱ꞌ man Jesucristó se vaa ina̱nj sa̱ꞌ uxrá vaa Diose̱, ne̱ yoꞌo̱ da̱nj caꞌmi̱i̱ níꞌ ga̱ taꞌníí níꞌ nu̱ꞌ cavii nu̱ꞌ caꞌanj cheꞌé Jesucristó a. Veé da̱nj ga̱a̱ ya̱ ei. \c 4 \s1 Nana̱ nihánj taj xnaꞌanj se vaa veꞌé quiꞌya̱j níꞌ rihaan tinúú níꞌ, cheꞌé se ase vaa nee̱ man yoꞌo̱ yuvii̱ roꞌ, da̱nj vaa taranꞌ nij tinu̱j níꞌ a \p \v 1 Neꞌen nij soj se vaa ꞌni̱j ꞌu̱nj tagaꞌ cheꞌé se nocóꞌ ꞌu̱nj man síí ꞌni̱j raꞌa man níꞌ, ne̱ cata̱j xnaꞌanj ꞌu̱nj rihaan nij soj se vaa veꞌé quiꞌya̱j maꞌa̱n soj rihaan Diose̱ á. Diose̱ me síí canacúún man soj canoco̱ꞌ soj man soꞌ, ne̱ cheꞌé dan veꞌé canoco̱ꞌ soj man soꞌ ga̱a chéé soj rihaan chumii̱ nihánj á. \v 2 Ne̱ gu̱un nij soj síí niꞌya̱nj aꞌmii, ne̱ veꞌé quiꞌya̱j soj ga̱ tinúú soj, ne̱ se̱ guun yuva̱a̱ soj man tinúú soj maꞌ. Ma̱a̱n se ina̱nj cunu̱u ꞌe̱e̱ rá soj man tinúú soj, ne̱ ga̱a̱ ina̱j nimán soj ga̱ tinúú soj á. \v 3 Ne̱ se̱ cunuꞌ soj ga̱ tuviꞌ soj, ne̱ se̱ quitáá riꞌyunj soj tuviꞌ soj maꞌ. Ma̱a̱n se dínj cuma̱n soj ga̱ tinúú soj á. Veꞌé cuno̱ taranꞌ soj rihaan Nimán Diose̱, ne̱ ase vaa nimán o̱rúnꞌ yuvii̱ roꞌ, da̱nj ga̱a̱ nimán soj ga̱ tinúú soj á. \v 4 Dan me se o̱rúnꞌ ya̱ yuvii̱ me níꞌ vaa, ne̱ o̱rúnꞌ ya̱ nimán níꞌ vaa, ne̱ dan me se o̱rúnꞌ ya̱ Nimán Diose̱ me nuû nimán ya̱ níꞌ, ne̱ guun ya̱ rá taranꞌ níꞌ se vaa canacúún Diose̱ man taranꞌ níꞌ, ne̱ ꞌo̱ cuya̱a̱n cavi̱i̱ sa̱ꞌ taranꞌ níꞌ, quiꞌya̱j Diose̱ ado̱nj. \v 5 O̱ruun síí ꞌni̱j raꞌa man níꞌ, ne̱ o̱ruun nana̱ sa̱ꞌ amán rá níꞌ, ne̱ si̱j cataꞌ ne cheꞌé Jesucristó me taranꞌ níꞌ, \v 6 ne̱ o̱rúnꞌ Rej taranꞌ níꞌ Diose̱ uún a. Nica̱j yuꞌunj soꞌ man taranꞌ níꞌ, ne̱ ꞌyaj suun soꞌ nimán taranꞌ níꞌ, ne̱ ya̱nj soꞌ ga̱ taranꞌ níꞌ na̱nj ado̱nj. \p \v 7 Tza̱j ne̱ nda̱a ꞌo̱ ꞌo̱ níꞌ rqué Jesucristó ꞌo̱ ꞌo̱ suun sa̱ꞌ rihaan a. Dan me se yoꞌ me rsu̱u̱n sa̱ꞌ rqué Jesucristó, nda̱a vaa me rá soꞌ rque̱ soꞌ man níꞌ ei. Ne̱ quiꞌyaj ndoꞌo Diose̱ se lu̱j rihaan ꞌo̱ ꞌo̱ níꞌ se vaa guun nucua̱j ꞌo̱ ꞌo̱ níꞌ quiꞌya̱j suun níꞌ suun caꞌneꞌ Jesucristó rihaan níꞌ a. \v 8 ꞌO̱ cuya̱a̱n vaa nana̱ nihánj ga̱ nana̱ no̱ rihaan danj Diose̱, ne̱ dan me se nana̱ no̱ rihaan danj Diose̱ taj se vaa quiꞌyaj canaán Jesucristó rihaan nij síí ta̱j riꞌyunj man soꞌ, ga̱a ne̱ caꞌanj nica̱j soꞌ man nij soꞌ rej xta̱ꞌ, ga̱a ne̱ rqué soꞌ se sa̱ꞌ rihaan nij yuvii̱ a. Da̱nj taj danj Diose̱ a. \v 9 (Ne̱ nana̱ yoꞌ taj se vaa cavii soꞌ xta̱ꞌ, ne̱ neꞌen níꞌ se vaa asino ya̱a̱n nanij soꞌ rej ma̱n nij síí caviꞌ rque yoꞌóó a. \v 10 Ne̱ o̱rúnꞌ soꞌ me síí nanij rej ma̱n nij síí caviꞌ, ne̱ o̱rúnꞌ soꞌ me síí cavii rej xta̱ꞌ uún ado̱nj. Dan me se xta̱ꞌ doj cavii soꞌ rihaan daj a̱ rasu̱u̱n, ga̱a ne̱ guun soꞌ síí nica̱j yuꞌunj man daj a̱ rasu̱u̱n ado̱nj.) \p \v 11 Ne̱ maꞌa̱n soꞌ me síí cuneꞌ man taꞌa̱j níꞌ gu̱un taꞌa̱j níꞌ apóstol nata̱ꞌ se‑na̱na̱ soꞌ rihaan cunuda̱nj nij yuvii̱ ma̱n rihaan chumii̱, ne̱ yoꞌó taꞌa̱j níꞌ me síí cuneꞌ soꞌ nata̱ꞌ nana̱ tihaa̱n naca̱ Diose̱ rihaan soꞌ, ne̱ yoꞌó taꞌa̱j níꞌ me síí cuneꞌ soꞌ nata̱ꞌ se‑na̱na̱ Diose̱ nana̱ sa̱ꞌ rihaan nij síí ataa cuchuma̱n rá ni̱ꞌyaj man soꞌ, ne̱ yoꞌó taꞌa̱j níꞌ me síí nica̱j yuꞌunj man nij síí amán rá niꞌya̱j man soꞌ, quiꞌyaj soꞌ, ne̱ yoꞌó taꞌa̱j níꞌ me síí tichaꞌnuu̱ se‑na̱na̱ Diose̱ rihaan nu̱ꞌ tinúú níꞌ, quiꞌyaj soꞌ, ne̱ dan me se nda̱a ino̱ vaa ꞌo̱ ꞌo̱ suun sa̱ꞌ nica̱j ꞌo̱ ꞌo̱ níꞌ, quiꞌyaj Jesucristó a. \v 12 Dan me se da̱nj quiꞌyaj Jesucristó, cheꞌé se me rá Jesucristó gu̱un nucua̱j níꞌ si̱j cunuu sa̱ꞌ rihaan Diose̱ quiꞌya̱j suun níꞌ ra̱cuíj níꞌ man tinúú níꞌ, ga̱a ne̱ veꞌé doj cuma̱n taranꞌ níꞌ si̱j noco̱ꞌ man Jesucristó, ne̱ sa̱ꞌ doj quiꞌya̱j suun níꞌ rihaan soꞌ na̱nj ado̱nj. \v 13 Ne̱ sa̱ꞌ doj cuchuma̱n rá níꞌ queneꞌe̱n níꞌ taꞌníí Diose̱, ne̱ sa̱ꞌ doj queneꞌe̱n níꞌ da̱j vaa soꞌ, ne̱ veꞌé cunu̱u rcuaꞌa̱a̱n taranꞌ níꞌ ado̱nj. Chij ina̱nj ga̱a̱ rá níꞌ, ga̱a ne̱ da̱j se sa̱ꞌ ndoꞌo vaa Jesucristó roꞌ, da̱nj ga̱a̱ sa̱ꞌ taranꞌ níꞌ na̱nj ado̱nj. \p \v 14 Tza̱j ne̱ cuano̱ roꞌ, me se ase vaa xnii vaa níꞌ, ne̱ vaa yuvii̱ tihaꞌ yuꞌunj ndoꞌo man níꞌ, ne̱ dan me se nuchruj ra̱a̱ ndoꞌo nij yuvii̱ da̱j quiꞌya̱j nij soꞌ, ne̱ tihaꞌ yuꞌunj nij soꞌ man níꞌ, ne̱ tucuꞌyón ndoꞌo nij síí tihaꞌ yuꞌunj nana̱ naca̱ man níꞌ, ne̱ amán rá níꞌ uno níꞌ náá guun nana̱ tihaꞌ yuꞌunj yoꞌ, ꞌyaj nij soꞌ a. Tza̱j ne̱ asa̱ꞌ quisíj cunuu chij rá níꞌ, ne̱ se̱ cuno níꞌ nana̱ tihaꞌ yuꞌunj yoꞌ a̱ maꞌ. \v 15 Ma̱a̱n ina̱nj nana̱ ya̱ caꞌmi̱i̱ níꞌ rihaan tinúú níꞌ, cheꞌé se ꞌe̱e̱ rá níꞌ man tinúú níꞌ, ga̱a ne̱ sa̱ꞌ doj queneꞌe̱n níꞌ canoco̱ꞌ níꞌ man Jesucristó, nu̱ꞌ se vaa quiꞌya̱j níꞌ ado̱nj. Dan me se ase vaa rii taꞌngaꞌ cúú yave̱ yuvii̱ rihaan nu̱ꞌ nee̱ man yuvii̱ roꞌ, da̱nj vaa rii taꞌngaꞌ Jesucristó rihaan níꞌ ado̱nj. \v 16 Ne̱ ma̱a̱n cheꞌé soꞌ roꞌ, me ase vaa oro̱ꞌ tuviꞌ nu̱ꞌ cúú man yoꞌo̱ yuvii̱ roꞌ, da̱nj vaa nocoꞌ tuviꞌ níꞌ ga̱ tinúú níꞌ, ne̱ narqué Jesucristó se nucua̱j achiin rihaan nu̱ꞌ nij tinu̱j níꞌ, ne̱ cheꞌé dan veꞌé doj cuma̱n taranꞌ níꞌ, ne̱ veꞌé doj cunu̱u ꞌe̱e̱ rá níꞌ tinúú níꞌ ado̱nj. \s1 Nana̱ nihánj taj xnaꞌanj se vaa caꞌne̱ꞌ rá níꞌ ga̱ suun ꞌyaj nda̱a vaa ꞌyaj nij síí ne amán rá niꞌya̱j man Jesucristó, ne̱ veꞌé quiꞌya̱j níꞌ ga̱ tinúú níꞌ do̱ꞌ, ga̱ síí ꞌni̱j raꞌa man níꞌ do̱ꞌ ei \p \v 17 Cheꞌé dan me cata̱j xnaꞌanj yá ꞌu̱nj ꞌo̱ nana̱ rihaan soj, cheꞌé se noco̱ꞌ níꞌ man síí ꞌni̱j raꞌa man níꞌ ei. Dan me se quisíj quiꞌyaj soj se vaa ꞌyaj yoꞌó nij síí yaníj nij síí ne amán rá niꞌya̱j man Jesucristó na̱nj ei. Nij síí yaníj yoꞌ me se noco̱ꞌ nij soꞌ nana̱ snúú rmaꞌa̱n nana̱ avii raa̱ maꞌa̱n nij soꞌ, \v 18 ne̱ ne uun nucua̱j nij soꞌ xca̱j sa̱ꞌ nij soꞌ cuentá a̱ maꞌ. Se̱ cavii sa̱ꞌ nimán nij soꞌ, quiꞌya̱j Diose̱ maꞌ. Ma̱a̱n se quira̱nꞌ nij soꞌ sayuun cheꞌé se síí niꞌyo̱n me nij soꞌ ne̱ nichra̱j ndoꞌo rá nij soꞌ ado̱nj. \v 19 Ne rihuun rá nij soꞌ cheꞌé cacunꞌ ꞌyaj nij soꞌ maꞌ. Tana̱nj yoꞌo̱ nocoꞌ nij soꞌ tucuáán chiꞌi̱i̱, ne̱ ꞌyaj ndoꞌo nij soꞌ cacunꞌ se vaa me rá nee̱ man nij soꞌ quiꞌya̱j nij soꞌ, ne̱ niha̱ꞌ ndoꞌo rá nij soꞌ quiꞌya̱j nij soꞌ cacunꞌ yoꞌ a. Ne aꞌneꞌ rá nij soꞌ ga̱ suun ꞌyaj cacunꞌ a̱ maꞌ. \p \v 20 Tza̱j ne̱ ino̱ uxrá vaa nana̱ nariꞌ soj asi̱j guun cheꞌe̱ soj canocoꞌ soj man Jesucristó ei. \v 21 Ya̱ uxrá cuno nij soj se‑na̱na̱ Jesucristó, ne̱ nariꞌ nij soj nana̱ ya̱ ado̱nj. \v 22 Nana̱ nariꞌ nij soj taj se vaa no̱ xcúún soj ta̱náj soj chrej chiꞌi̱i̱ chrej canocoꞌ soj asino ya̱a̱n a. Dan me se ina̱nj se me rá nee̱ man soj quiꞌyaj soj asino ya̱a̱n, ne̱ cheꞌé dan tihaꞌ yuꞌunj síí chre̱e man soj, ne̱ veé da̱nj vaj soj, ne̱ caꞌa̱nj soj rihaan yaꞌan na̱nj á. \v 23 Tza̱j ne̱ cuano̱ nihánj no̱ xcúún soj caꞌve̱j soj cunu̱u sa̱ꞌ nimán soj, ne̱ xca̱j naca̱ soj cuentá ei. \v 24 Ne̱ caꞌve̱j soj gu̱un soj yuvii̱ naca̱ quiꞌya̱j Diose̱ á. Dan me se Diose̱ me síí quiꞌya̱j cunu̱u nica̱ ya̱ nimán soj, ne̱ cunu̱u sa̱ꞌ ya̱ nimán soj, quiꞌya̱j soꞌ ado̱nj. \p \v 25 Cheꞌé dan caꞌne̱ꞌ rá soj ga̱ nana̱ ne̱, ne̱ ina̱nj nana̱ ya̱ caꞌmi̱i̱ soj rihaan tinúú soj, cheꞌé se ase vaa nee̱ man maꞌa̱n soj roꞌ, vaa nee̱ man taranꞌ nij tinu̱j níꞌ a. \v 26 Nda̱ꞌ se aꞌmaan ndoꞌo rá soj, tza̱j ne̱ se̱ quiꞌyaj soj cacunꞌ maꞌ. Ne̱ raꞌya̱nj naꞌma̱a̱n rá uún soj cuaj ei. Se̱ caꞌvej rá soj yoꞌo̱ ga̱a̱ yuva̱a̱ nimán soj cunu̱ꞌ güii maꞌ. \v 27 Se̱ gaa yaꞌnúj rihaan síí chre̱e caxri̱i̱ síí chre̱e chrej chiꞌi̱i̱ rque soj, quiꞌya̱j soj mei. \v 28 Sese vaa síí itu̱u̱ ꞌni̱j scaꞌnúj soj, ne̱ caꞌne̱ꞌ rá nij soꞌ ga̱ suun ꞌyaj itu̱u̱ rasu̱u̱n ei. Ma̱a̱n se veꞌé quiꞌya̱j suun maꞌa̱n nij soꞌ suun sa̱ꞌ, ga̱a ne̱ sese achiin rasu̱u̱n rihaan tinúú soꞌ, ne̱ gu̱un nucua̱j soꞌ rque̱ maꞌa̱n soꞌ rasu̱u̱n rihaan tinúú soꞌ ei. \v 29 Se̱ caꞌvej soj caꞌmi̱i̱ soj nana̱ quij maꞌ. Ma̱a̱n se ina̱nj gu̱un rá soj veꞌé caꞌmi̱i̱ soj, ne̱ nana̱ sa̱ꞌ nana̱ achiin man tinúú soj roꞌ, yoꞌ me nago̱ꞌ soj rihaan tinúú soj á. Ne̱ cavi̱i̱ sa̱ꞌ doj taranꞌ nij síí cuno̱ nana̱ caꞌmi̱i̱ soj, sese sa̱ꞌ caꞌmi̱i̱ soj ei. \p \v 30 Ne̱ se̱ guun quinano̱ rá Nimán Diose̱, quiꞌya̱j soj maꞌ. Cheꞌé se ya̱nj Nimán Diose̱ ga̱ soj roꞌ, cheꞌé dan neꞌen ya̱ soj se vaa cavi̱i̱ sa̱ꞌ soj asa̱ꞌ quisíj güii ti̱nanii Diose̱ man níꞌ rihaan sayuun ado̱nj. Cheꞌé se Nimán Diose̱ yáán nimán soj roꞌ, cheꞌé dan me neꞌen Diose̱ se vaa taꞌni̱j ya̱ Diose̱ me soj ado̱nj. \v 31 Caꞌne̱ꞌ rá soj ga̱ suun nachriꞌ niꞌya̱j tinúú á. Caꞌne̱ꞌ rá soj ga̱ suun axríj yuva̱a̱ man tinúú á. Caꞌne̱ꞌ rá soj ga̱ suun aꞌmaan rá á. Se̱ caguáj soj doj rihaan tinúú soj maꞌ. Se̱ caꞌmii soj doj nana̱ nij cheꞌé tinúú soj maꞌ. Quiriꞌi̱j soj cunuda̱nj chrej chiꞌi̱i̱ yoꞌ á. \v 32 Dan me se veꞌé quiꞌya̱j soj rihaan tinúú soj á. Ga̱a̱ ꞌe̱e̱ rá soj ni̱ꞌyaj soj tinúú soj á. Neꞌen soj se vaa caráj xꞌnaa Diose̱ cheꞌé cacunꞌ tumé níꞌ, cheꞌé se caviꞌ Jesucristó cheꞌé níꞌ a. Cheꞌé dan no̱ xcúún ya̱ soj cara̱a̱ xꞌnaa soj ni̱ꞌyaj soj tinúú soj ado̱nj. \c 5 \p \v 1 Neꞌen nij soj se vaa taꞌni̱j Diose̱ me soj cuano̱, ne̱ ꞌe̱e̱ uxrá rá Diose̱ man soj, ne̱ cheꞌé dan ase vaa ꞌyaj maꞌa̱n Diose̱ roꞌ, da̱nj ga̱a̱ quiꞌya̱j uún maꞌa̱n soj ei. \v 2 Ga̱a̱ ꞌe̱e̱ rá soj man tinúú soj ga̱a chéé soj rihaan chumii̱ nihánj á. Ina̱nj da̱nj quiꞌyaj Jesucristó, cunuu ꞌe̱e̱ rá soꞌ man níꞌ, ne̱ caꞌvej soꞌ cavi̱ꞌ soꞌ cheꞌé níꞌ, ne̱ ase vaa se lu̱j nagoꞌ yuvii̱ rihaan Diose̱ roꞌ, taꞌngaꞌ da̱nj vaa Jesucristó cheꞌé níꞌ na̱nj chugua̱nj. \p \v 3 Se̱ quiꞌyaj soj cacunꞌ ga̱ chana̱ maꞌ. A̱ ꞌó se chiꞌi̱i̱ se̱ quiꞌyaj soj maꞌ. Ne̱ se̱ guun niha̱ꞌ rá soj quiri̱ꞌ ndoꞌo soj rasu̱u̱n maꞌ. Síí sa̱ꞌ noco̱ꞌ man Diose̱ me soj, ne̱ daj chiha̱a̱ míj se̱ quiꞌyaj soj a̱ doj cacunꞌ vaa da̱nj mei. \v 4 Ne̱ se̱ caꞌmii soj nana̱ chiꞌi̱i̱ do̱ꞌ, nana̱ nij do̱ꞌ maꞌ. Se̱ caꞌmii soj nana̱ snúú rmaꞌa̱n maꞌ. ꞌO̱ se taj cheꞌé caꞌmi̱i̱ soj nana̱ vaa da̱nj mei. Ma̱a̱n se no̱ xcúún soj nago̱ꞌ ina̱nj soj graciá rihaan Diose̱ ei. \v 5 Dan me se síí ꞌyaj cacunꞌ ga̱ chana̱ roꞌ, quira̱nꞌ soꞌ sayuun, ne̱ síí niha̱ꞌ rá quiri̱ꞌ ndoꞌo rasu̱u̱n roꞌ, quira̱nꞌ soꞌ sayuun ado̱nj. ꞌO̱ se ase vaa síí naꞌvíj rihaan yaꞌanj cacój yuvii̱ roꞌ, da̱nj vaa uún síí niha̱ꞌ rá quiri̱ꞌ ndoꞌo rasu̱u̱n ei. Xca̱j ya̱ soj cuentá se vaa a̱ ꞌó síí ꞌyaj cacunꞌ yoꞌ se̱ cayáán ga̱ Diose̱ asa̱ꞌ quisíj güii gu̱un chij Jesucristó do̱ꞌ, gu̱un chij Diose̱ do̱ꞌ, rihaan chumii̱ nihánj a̱ maꞌ. \p \v 6 Se̱ caꞌvej rá soj caꞌmi̱i̱ yuvii̱ nana̱ ne̱ rihaan soj ne̱ tiha̱ꞌ yuꞌunj nij yuvii̱ man soj maꞌ. Se̱ quiꞌyaj soj se chiꞌi̱i̱ me rá nij yuvii̱ quiꞌya̱j soj maꞌ. Ma̱a̱n se yoꞌ me se ꞌyaj nij síí naꞌvej rá cuno̱ rihaan Diose̱, ne̱ cheꞌé dan axríj yuva̱a̱ Diose̱ man nij soꞌ ado̱nj. \v 7 Cheꞌé dan naxu̱u̱n yaníj soj man soj rihaan nij síí ꞌyaj da̱nj ei. \v 8 Asi̱j rque̱ roꞌ, ase vaa nij síí chéé rej rmi̱ꞌ roꞌ, da̱nj vaa maꞌa̱n soj, ne̱ nuviꞌ cuentá nica̱j soj maꞌ. Tza̱j ne̱ ya̱j roꞌ, canocoꞌ soj man síí ꞌni̱j raꞌa man níꞌ, ne̱ cheꞌé dan ase vaa síí chéé rej ranga̱ꞌ roꞌ, da̱nj vaa soj, nica̱j ndoꞌo soj cuentá, ne̱ cheꞌé dan veꞌé quiꞌya̱j soj ga̱a chéé soj rihaan chumii̱ nihánj ei. \v 9 Síí chéé rej ranga̱ꞌ roꞌ, sa̱ꞌ ꞌyaj soꞌ, ne̱ nica̱ vaa rá soꞌ, ne̱ nana̱ ya̱ ina̱nj aꞌmii soꞌ ado̱nj. \v 10 Dan me se nuchru̱j ra̱a̱ soj da̱j quiꞌya̱j soj, ne̱ gu̱un niha̱ꞌ rá síí ꞌni̱j raꞌa man níꞌ queneꞌe̱n soꞌ man soj ado̱nj. \p \v 11 Tza̱j ne̱ se̱ guun gu̱un tuvi̱ꞌ soj ga̱ nij síí chiꞌi̱i̱ ne acaj cuentá ne̱ quiꞌya̱j soj se chiꞌi̱i̱ ga̱ nij soꞌ maꞌ. ꞌO̱ se xa̱ꞌ se vaa ꞌyaj nij soꞌ, tza̱j ne̱ taj se gu̱un yoꞌ rihaan nij soꞌ a̱ maꞌ. ꞌO̱ se tana̱nj a̱ gu̱un rá soj ti̱haa̱n soj man nij síí ꞌyaj da̱nj se vaa ne sa̱ꞌ vaa se ꞌyaj nij soꞌ a. \v 12 ꞌO̱ se xa̱ꞌ se vaa ꞌyaj yuve̱ nij soꞌ, tza̱j ne̱ nda̱a uun naꞌa̱j yáꞌ caꞌmi̱ꞌ cheꞌé se vaa ꞌyaj yuve̱ nij soꞌ chugua̱nj. \v 13 Tza̱j ne̱ sese ti̱haa̱n níꞌ rihaan nij yuvii̱ da̱j vaa nu̱ꞌ rasu̱u̱n ꞌyaj yuve̱ nij soꞌ, ga̱a ne̱ queneꞌe̱n nij soꞌ da̱j vaa yoꞌ, ne̱ xca̱j ya̱ nij soꞌ cuentá se vaa nij vaa quiꞌyaj nij soꞌ ei. \v 14 ꞌO̱ se yaꞌan chuguu̱n me se ya̱ ruviꞌ nu̱ꞌ nij rasu̱u̱n, ꞌyaj yaꞌan ado̱nj. Cheꞌé dan taj nana̱ nihánj: “Nari̱i̱ soj nej, si̱j otoj scaꞌnúj nij xnangá, ne̱ na̱xagaa soj, canicu̱nꞌ caya̱ soj, ne̱ Cristó me síí quichugu̱u̱n rihaan soj a”, taj nana̱ yoꞌ a. \p \v 15 Cheꞌé dan tu̱mé uxrá nij soj da̱j vaa ꞌyaj soj ga̱a chéé soj rihaan chumii̱ nihánj ei. Se̱ quiꞌyaj soj se vaa ꞌyaj nij síí ne neꞌen maꞌ. Tana̱nj quiꞌya̱j soj nda̱a vaa ꞌyaj síí cu̱u raa̱ á. \v 16 Ne̱ se̱ caꞌneꞌ u̱u̱n rá soj cache̱n ndoꞌo orá rihaan soj maꞌ. ꞌO̱ se uun ndoꞌo cacunꞌ cuano̱ nihánj, ne̱ cheꞌé dan no̱ xcúún soj quiꞌya̱j suun ndoꞌo soj ya̱j ga̱a vaa yaꞌnúj rihaan soj chugua̱nj. \v 17 Ne̱ se̱ guun soj síí niꞌyo̱n maꞌ. Tana̱nj xca̱j soj cuentá da̱j me rá síí ꞌni̱j raꞌa man níꞌ quiꞌya̱j soj ei. \v 18 Ne̱ se̱ guun xno̱ soj maꞌ. Cheꞌé se uun xno̱ yuvii̱ roꞌ, cheꞌé dan ꞌyaj ndoꞌo nij yuvii̱ cacunꞌ chiꞌi̱i̱ ndoꞌo ado̱nj. Tza̱j ne̱ yoꞌo̱ cu̱nuû Nimán Diose̱ nimán soj ei. \v 19 Ase vaa nana̱ achráá soj rihaan Diose̱ roꞌ, da̱nj ga̱a̱ nana̱ caꞌmi̱i̱ soj rihaan tinúú soj á. Ne̱ cachra̱a̱ nimán soj chraꞌ rihaan síí ꞌni̱j raꞌa man níꞌ á. \v 20 Ne̱ niga̱nj nago̱ꞌ soj graciá rihaan Diose̱ cheꞌé cunuda̱nj rasu̱u̱n, cheꞌé se síí noco̱ꞌ man taꞌníí Diose̱ Jesucristó si̱j ꞌni̱j raꞌa man níꞌ me soj á. \v 21 Ne̱ veꞌé quiꞌya̱j cunuda̱nj soj nda̱a vaa me rá tuviꞌ soj, ne̱ yoꞌo̱ cu̱nuû rá soj se vaa Jesucristó me síí caꞌne̱ꞌ cacunꞌ cheꞌé níꞌ vaa güii a. \s1 Nana̱ nihánj taj xnaꞌanj da̱j quiꞌya̱j ꞌo̱ ꞌo̱ níꞌ rihaan tuviꞌ níꞌ a \p \v 22 Dan me se veꞌé quiꞌya̱j nij chana̱ nda̱a vaa me rá nica̱ noꞌ á. Dan me se da̱j se uun rá níꞌ niꞌya̱j níꞌ man síí ꞌni̱j raꞌa man níꞌ roꞌ, da̱nj gu̱un rá chana̱ ni̱ꞌyaj chana̱ nica̱ noꞌ á. \v 23 Dan me se Jesucristó me síí quiꞌyaj cavii sa̱ꞌ níꞌ si̱j noco̱ꞌ man soꞌ rihaan sayuun, ne̱ guun chij soꞌ rihaan níꞌ, ne̱ cheꞌé dan da̱j se uun rá níꞌ niꞌya̱j níꞌ man soꞌ roꞌ, da̱nj ina̱nj gu̱un rá chana̱ ni̱ꞌyaj noꞌ man nica̱ noꞌ a. \v 24 Ne̱ ase vaa uno taranꞌ níꞌ si̱j noco̱ꞌ man Jesucristó rihaan Jesucristó roꞌ, taꞌngaꞌ da̱nj quiꞌya̱j nij chana̱ cuno̱ noꞌ nu̱ꞌ nana̱ sa̱ꞌ aꞌmii nica̱ noꞌ rihaan noꞌ á. \p \v 25 Ne̱ nij snóꞌo roꞌ, me se ga̱a̱ ꞌe̱e̱ uxrá rá nij soꞌ man nica̱ nij soꞌ uún á. Dan me se ase vaa ꞌe̱e̱ rá Jesucristó man taranꞌ níꞌ si̱j noco̱ꞌ man soꞌ roꞌ, da̱nj ga̱a̱ ꞌe̱e̱ rá nij snóꞌo man nica̱ nij soꞌ uún ado̱nj. Neꞌen soj se vaa caꞌnéé nimán Jesucristó cavi̱ꞌ soꞌ cheꞌé níꞌ si̱j noco̱ꞌ man soꞌ, \v 26 cheꞌé se me rá soꞌ cata̱ꞌ ne níꞌ ne̱ naruvi̱i̱ nimán níꞌ ne̱ xꞌne̱e̱ cacunꞌ ta̱j xráá níꞌ ne̱ cuno̱ níꞌ se‑na̱na̱ Diose̱ ne̱ cunu̱u sa̱ꞌ níꞌ rihaan Diose̱, rá Jesucristó a. Da̱nj me rá Jesucristó quiꞌya̱j soꞌ cheꞌé taranꞌ níꞌ si̱j noco̱ꞌ man soꞌ ado̱nj. \v 27 Nda̱a síj, ga̱a ne̱ vaa güii, ne̱ cachro̱n soꞌ man níꞌ si̱j noco̱ꞌ man soꞌ rihaan maꞌa̱n soꞌ, ne̱ veꞌé uxrá ga̱a̱ taranꞌ níꞌ ni̱ꞌyaj soꞌ, ne̱ a̱ ꞌó cacunꞌ do̱ꞌ, a̱ ꞌó se nij do̱ꞌ, se̱ quitáá xráá níꞌ a̱ maꞌ. Ma̱a̱n se ase vaa vaa sa̱ꞌ Diose̱ roꞌ, da̱nj ga̱a̱ sa̱ꞌ taranꞌ níꞌ ado̱nj. \p \v 28 Dan me se ase vaa ꞌyaj Jesucristó cheꞌé níꞌ si̱j noco̱ꞌ man soꞌ roꞌ, da̱nj quiꞌya̱j uún nij snóꞌo cheꞌé nica̱ snóꞌo, ne̱ ase vaa aráyaꞌa̱nj snóꞌo man nee̱ man maꞌa̱n soꞌ roꞌ, da̱nj ga̱a̱ cara̱yaꞌa̱nj soꞌ man nica̱ soꞌ uún á. Dan me se ase vaa nee̱ man maꞌa̱n níꞌ roꞌ, da̱nj vaa chana̱ nica̱ níꞌ rihaan níꞌ, ne̱ cheꞌé dan me se sese aráyaꞌa̱nj snóꞌo man nica̱ snóꞌo, ne̱ síí aráyaꞌa̱nj man maꞌa̱n me uún soꞌ na̱nj chugua̱nj. \v 29 Ne̱ a̱ ꞌó yuvii̱ se̱ quiꞌyaj chiꞌii̱ man nee̱ man maꞌa̱n maꞌ. Tana̱nj sese naꞌaan rque níꞌ, ne̱ riꞌ níꞌ se cha̱ níꞌ, ne̱ aráyaꞌa̱nj uxrá níꞌ man nee̱ man níꞌ na̱nj ado̱nj. Dan me se ase vaa ꞌyaj Jesucristó aráyaꞌa̱nj Jesucristó man taranꞌ níꞌ si̱j noco̱ꞌ man soꞌ roꞌ, da̱nj ina̱nj ꞌyaj uún níꞌ aráyaꞌa̱nj uxrá níꞌ man nee̱ man níꞌ ei. \v 30 Dan me se ase vaa nee̱ man maꞌa̱n Jesucristó roꞌ, da̱nj vaa taranꞌ níꞌ si̱j noco̱ꞌ man soꞌ rihaan soꞌ uún ado̱nj. \v 31 Ne̱ nihánj me nana̱ no̱ rihaan danj Diose̱ a: “Cheꞌé dan ta̱náj snóꞌo man rej soꞌ do̱ꞌ, man nii soꞌ do̱ꞌ, ne̱ veꞌé naca̱j snóꞌo man chana̱ nica̱ soꞌ, ne̱ ase vaa o̱rúnꞌ yuvii̱ roꞌ, da̱nj ga̱a̱ ro̱j soꞌ a”, taj danj Diose̱ a. \p \v 32 Nana̱ noco̱o ndoꞌo me nana̱ nihánj nana̱ tihaa̱n naca̱ Diose̱ rihaan níꞌ, ne̱ aꞌmii nana̱ nihánj cheꞌé Jesucristó do̱ꞌ, cheꞌé taranꞌ níꞌ si̱j noco̱ꞌ man soꞌ do̱ꞌ, na̱nj ado̱nj. \v 33 Dan me se sese snóꞌo me soj, ne̱ no̱ xcúún ꞌo̱ ꞌo̱ soj ga̱a̱ ꞌe̱e̱ rá soj man nica̱ soj, ne̱ ase vaa aráyaꞌa̱nj soj man maꞌa̱n soj roꞌ, da̱nj ga̱a̱ cara̱yaꞌa̱nj soj man nica̱ soj ei. Ne̱ chana̱ roꞌ, no̱ xcúún chana̱ cara̱a̱ cochro̱j chana̱ rihaan nica̱ chana̱ uún ei. \c 6 \p \v 1 Ne̱ nij xnii noco̱ꞌ man síí ꞌni̱j raꞌa man níꞌ roꞌ, no̱ xcúún nij xnii veꞌé cuno̱ nij xnii rihaan rej xnii do̱ꞌ, rihaan nii xnii do̱ꞌ ei. \v 2 Nihánj me ꞌo̱ nana̱ noco̱o taj xnaꞌanj danj Diose̱ rihaan níꞌ a: “Veꞌé cara̱a̱ co̱chróó so̱ꞌ rihaan réé so̱ꞌ do̱ꞌ, rihaan nií so̱ꞌ do̱ꞌ á”, taj danj Diose̱ rihaan níꞌ, ne̱ cataꞌ tuꞌva Diose̱ se vaa sese cuno̱ níꞌ nana̱ nihánj, ne̱ sa̱ꞌ uxrá quiꞌya̱j Diose̱ cheꞌé níꞌ, ne̱ o̱rúnꞌ nana̱ nihánj me nana̱ caꞌmii Diose̱ asino ya̱a̱n rihaan nu̱ꞌ yoꞌó nij tuviꞌ nana̱ nihánj ado̱nj. \v 3 Dan me se cataj Diose̱ se vaa sese da̱nj quiꞌya̱j níꞌ nda̱a nihánj, ga̱a ne̱ cavi̱i̱ sa̱ꞌ níꞌ, ne̱ gu̱un queꞌe̱e̱ doj güii cane̱ níꞌ rihaan chumii̱ nihánj a. Da̱nj quiꞌya̱j Diose̱ cheꞌé níꞌ, sese cuno̱ níꞌ rihaan rej níꞌ do̱ꞌ, rihaan nii níꞌ do̱ꞌ ado̱nj. \v 4 Ne̱ sese rej xnii me soj, ne̱ se̱ caꞌmaan rá taꞌníí soj quiꞌya̱j soj maꞌ. Tana̱nj veꞌé ta̱cuachij soj man taꞌníí soj, ne̱ dan me se tu̱cuꞌyón soj suun man taꞌníí soj, ne̱ tu̱cuꞌyón soj se‑na̱na̱ síí ꞌni̱j raꞌa man níꞌ man taꞌníí soj á. \p \v 5 Ne̱ mozó roꞌ, me se veꞌé cuno̱ soꞌ rihaan se‑ruꞌve̱e̱ soꞌ, ne̱ ga̱a̱ niꞌya̱nj nimán mozó, ne̱ cara̱a̱ cochro̱j uxrá mozó rihaan se‑ruꞌve̱e̱ mozó á. Ase vaa ꞌyaj mozó rihaan maꞌa̱n Jesucristó roꞌ, da̱nj quiꞌya̱j uún mozó rihaan se‑ruꞌve̱e̱ mozó á. \v 6 Ne̱ se̱ quiꞌyaj mozó yoꞌ se vaa ꞌyaj nij síí vaa quij nimán maꞌ. Dan me se nij síí vaa quij nimán roꞌ, me rá nij soꞌ ga̱a̱ niha̱ꞌ rá se‑ruꞌve̱e̱ nij soꞌ ni̱ꞌyaj soꞌ man nij soꞌ, tza̱j ne̱ ina̱nj ga̱a niꞌya̱j ruꞌvee man nij soꞌ ꞌyaj suun nij soꞌ, ne̱ se̱ guun quiꞌya̱j soj da̱nj maꞌ. Tana̱nj ꞌo̱ caꞌne̱j nimán soj quiꞌya̱j suun soj, ne̱ gu̱un rá soj se vaa se‑mo̱zó Jesucristó me soj, ne̱ quiꞌya̱j soj nu̱ꞌ se vaa me rá Diose̱ quiꞌya̱j soj á. \v 7 Gu̱un niha̱ꞌ rá soj quiꞌya̱j suun soj á. Se̱ guun rá soj se vaa rihaan yuvii̱ ꞌyaj suun soj mei. Tana̱nj gu̱un rá soj se vaa mozó ꞌyaj suun rihaan maꞌa̱n síí ꞌni̱j raꞌa man níꞌ me soj á. \v 8 Xca̱j soj cuentá se vaa sese quiꞌya̱j suun sa̱ꞌ níꞌ, ne̱ taj se ꞌyaj sese caꞌve̱e se mozó me níꞌ do̱ꞌ, caꞌve̱e se nuveé mo̱zó me níꞌ do̱ꞌ, taj se ꞌyaj mei. Dan me se ya̱ na̱ruꞌvee síí ꞌni̱j raꞌa man níꞌ cheꞌé suun ꞌyaj suun sa̱ꞌ níꞌ na̱nj ado̱nj. \p \v 9 Ne̱ soj si̱j ruꞌvee roꞌ, me se veꞌé quiꞌya̱j uún soj ga̱ se‑mo̱zó soj ei. Caꞌne̱ꞌ rá soj ga̱ suun axríj yuva̱a̱ man mozó, ne̱ caꞌne̱ꞌ rá soj ga̱ suun tuchuꞌviꞌ man mozó uún á. ꞌO̱ se neꞌen soj se vaa nicu̱nꞌ síí ꞌni̱j raꞌa man soj do̱ꞌ, man se‑mo̱zó soj do̱ꞌ, rej xta̱ꞌ, ne̱ ꞌo̱ cuya̱a̱n vaa taranꞌ níꞌ rihaan soꞌ ado̱nj. \s1 Nana̱ nihánj taj xnaꞌanj da̱j quiꞌya̱j níꞌ, ne̱ caꞌve̱e quiꞌya̱j canaán níꞌ rihaan síí chre̱e a \p \v 10 Taj va̱j yoꞌó nana̱ cata̱j xnaꞌanj ꞌu̱nj rihaan soj, man tinu̱j, man nocoj. Yoꞌo̱ ga̱a̱ chre̱ꞌ soj ga̱ síí ꞌni̱j raꞌa man níꞌ ei. Caꞌve̱j soj caꞌne̱j síí ꞌni̱j raꞌa man níꞌ se nucua̱j nimán soj, ne̱ da̱j se vaa se nucua̱j nica̱j maꞌa̱n soꞌ roꞌ, da̱nj ga̱a̱ se nucua̱j ni̱caj maꞌa̱n soj, quiꞌya̱j soꞌ chugua̱nj. \v 11 Dan me se nu̱ꞌ se nucua̱j rqué Diose̱ man soj roꞌ, caꞌne̱j soj se nucua̱j yoꞌ nimán soj, ne̱ gu̱un nucua̱j soj quiꞌya̱j canaán soj rihaan síí chre̱e ga̱a me rá síí chre̱e tiha̱ꞌ yuꞌunj síí chre̱e man soj ei. \v 12 ꞌO̱ se nuveé ina̱nj yuvii̱ ma̱n rihaan chumii̱ nihánj me nij síí unuꞌ ga̱ soj mei. ꞌO̱ se nij yaꞌanj rii taꞌngaꞌ rihaan chumii̱ nihánj me nij síí unuꞌ ga̱ soj, ne̱ ase vaa nimán vaa nij soꞌ, ne̱ va̱j nij soꞌ rque nana̱ va̱j xta̱ꞌ ndoꞌo, ne̱ chiꞌi̱i̱ ndoꞌo vaa nij soꞌ, ne̱ yuvii̱ ma̱n rihaan chumii̱ nihánj cuano̱, tza̱j ne̱ va̱j ndoꞌo nij soꞌ rej rmi̱ꞌ, ne̱ cheꞌé dan rii taꞌngaꞌ ndoꞌo nij yaꞌanj yoꞌ rihaan nij soꞌ ado̱nj. \v 13 Cheꞌé dan caꞌne̱j soj nu̱ꞌ se nucua̱j rqué Diose̱ man soj nimán soj, ne̱ güii quiꞌya̱j ndoꞌo síí chre̱e sayuun rihaan chumii̱ nihánj roꞌ, ne̱ gu̱un nucua̱j soj quiꞌya̱j canaán soj rihaan síí chre̱e ei. Ne̱ asa̱ꞌ cunuꞌ soj ga̱ síí chre̱e yoꞌ, ne̱ síí ga̱a̱ nucua̱j doj rihaan síí chre̱e gu̱un soj ado̱nj. \p \v 14 Dan me se nano̱ꞌ soj da̱j quiꞌya̱j soj cunu̱ꞌ soj ga̱ síí chre̱e yoꞌ á. Uxrá canoco̱ꞌ soj nana̱ ya̱, ne̱ ase vaa nuj ꞌni̱j catuu̱n tanuu roꞌ, da̱nj ga̱a̱ nana̱ yoꞌ rihaan soj, ne̱ gu̱un nucua̱j soj cunu̱ꞌ soj ga̱ síí chre̱e yoꞌ ei. Ne̱ caꞌve̱j soj cunu̱u sa̱ꞌ nimán soj rihaan Diose̱, ne̱ ase vaa agaꞌ aráán nu̱ꞌ rucua̱a̱ tanuu roꞌ, da̱nj ga̱a̱ se ca̱ráán nimán soj, quiꞌya̱j Diose̱, ga̱a ne̱ se̱ guun nucua̱j síí chre̱e quiꞌya̱j chiꞌi̱i̱ síí chre̱e yoꞌ nimán soj a̱ mei. \v 15 Ne̱ ga̱a̱ listó soj, ne̱ cavi̱i̱ soj caꞌa̱nj soj, nata̱ꞌ soj se‑na̱na̱ Diose̱ nana̱ sa̱ꞌ rihaan yuvii̱, ne̱ cuno̱ nij yuvii̱ nana̱ sa̱ꞌ yoꞌ, ne̱ cavi̱i̱ sa̱ꞌ nij yuvii̱, ne̱ veꞌé ca̱yáán nij yuvii̱ ga̱ Diose̱, quiꞌya̱j nana̱ sa̱ꞌ yoꞌ ei. Ne̱ ase vaa canu̱j ꞌni̱j tacóó tanuu roꞌ, da̱nj ga̱a̱ nana̱ sa̱ꞌ yoꞌ rihaan soj a. Quiꞌya̱j canaán soj rihaan síí chre̱e quiꞌya̱j nana̱ sa̱ꞌ yoꞌ ado̱nj. \v 16 Ne̱ niga̱nj ga̱a̱ nucua̱j uxrá rá soj man Jesucristó, ga̱a ne̱ ase vaa tanuu noco̱ꞌ rcuchra̱ꞌ ma̱nj raꞌa roꞌ, da̱nj ga̱a̱ maꞌa̱n soj uún, ne̱ sese go̱ꞌ síí chre̱e chruun ta̱j tanj raa̱ acoꞌ yaꞌan man soj, ne̱ gu̱un nucua̱j soj ti̱naꞌáj soj yaꞌan yoꞌ chugua̱nj. \v 17 Ne̱ gu̱un ya̱ rá soj se vaa quinani̱i̱ soj rihaan sayuun, quiꞌya̱j Diose̱, ne̱ ase vaa nave̱ aga̱ꞌ nu̱u̱ raa̱ tanuu roꞌ, da̱nj ga̱a̱ nana̱ sa̱ꞌ cu̱nuû raa̱ soj, ne̱ se̱ guun nucua̱j síí chre̱e quiꞌya̱j síí chre̱e se chiꞌi̱i̱ man soj, cheꞌé se guun ya̱ rá soj se vaa quinani̱i̱ soj rihaan sayuun ado̱nj. Ne̱ canoco̱ꞌ uxrá soj se‑na̱na̱ Diose̱ nana̱ sa̱ꞌ nana̱ rqué Nimán Diose̱ rihaan níꞌ, ne̱ ase vaa neê espadá noco̱ꞌ raꞌa tanuu roꞌ, da̱nj ga̱a̱ se‑na̱na̱ Diose̱ rihaan soj, ne̱ gu̱un nucua̱j soj go̱ꞌ soj man síí chre̱e, quiꞌya̱j se‑na̱na̱ Diose̱ yoꞌ ado̱nj. \p \v 18 Ne̱ niga̱nj cachi̱nj niꞌya̱j uxrá soj rihaan Diose̱, ne̱ ra̱cuíj Nimán Diose̱ man soj cachi̱nj niꞌya̱j soj ei. Se̱ caꞌneꞌ rá soj maꞌ. Tana̱nj a̱ yoꞌo̱ cachi̱nj niꞌya̱j uxrá soj cheꞌé taranꞌ níꞌ si̱j sa̱ꞌ noco̱ꞌ man Diose̱ ei. \v 19 Ne̱ cachi̱nj niꞌya̱j soj cheꞌé ma̱ꞌán ꞌu̱nj se vaa rque̱ Diose̱ nana̱ cu̱u caꞌmi̱i̱ ꞌu̱nj rihaan yuvii̱, ne̱ sca̱ꞌ ti̱haán ꞌu̱nj nu̱ꞌ se‑na̱na̱ Diose̱ nana̱ sa̱ꞌ rihaan nij yuvii̱ á. Dan me se nana̱ tihaa̱n naca̱ Diose̱ man níꞌ me nana̱ sa̱ꞌ yoꞌ, \v 20 ne̱ nda̱ꞌ se nu̱mií ꞌu̱nj agaꞌ ne̱ꞌ, tza̱j ne̱ ꞌu̱nj me síí quiriꞌ suun nata̱ꞌ nana̱ sa̱ꞌ yoꞌ rihaan yuvii̱, ne̱ cachi̱nj niꞌya̱j soj rihaan Diose̱ se vaa se̱ cuchuꞌvíꞌ ꞌu̱nj caꞌmi̱i̱ ꞌu̱nj nana̱ sa̱ꞌ yoꞌ rihaan yuvii̱, cheꞌé se no̱ xcúún yá ꞌu̱nj caꞌmi̱i̱ sca̱ꞌ yá ꞌu̱nj nana̱ sa̱ꞌ yoꞌ rihaan yuvii̱ ado̱nj. \s1 Nana̱ nihánj taj xnaꞌanj se vaa caꞌnéé Pabló man síí cuꞌna̱j Tíquico cuchi̱ꞌ soꞌ rihaan nij síí ma̱n Efeso a \p \v 21 Cata̱j xnaꞌanj tinúú níꞌ síí cuꞌna̱j Tíquico rihaan soj nu̱ꞌ se vaa quiránꞌ ꞌu̱nj a. ꞌE̱e̱ ndoꞌo rá ꞌu̱nj man soꞌ, ne̱ veꞌé ndoꞌo ꞌyaj suun soꞌ rihaan ꞌu̱nj, cheꞌé se síí noco̱ꞌ man síí ꞌni̱j raꞌa man níꞌ me núj chugua̱nj. Ne aꞌneꞌ rá soꞌ ga̱ suun ꞌyaj suun maꞌ. Tana̱nj ꞌo̱ ꞌyaj suun soꞌ cheꞌé se‑na̱na̱ Diose̱ na̱nj ado̱nj. \v 22 Ne̱ me rá ꞌu̱nj queneꞌe̱n soj nu̱ꞌ se vaa quiranꞌ núj, ne̱ me rá ꞌu̱nj quinari̱ꞌ nucuaj nimán soj, ne̱ cheꞌé dan caꞌne̱j ꞌu̱nj man soꞌ cuchi̱ꞌ soꞌ rihaan soj ei. \s1 Nana̱ nihánj taj xnaꞌanj se vaa me rá Pabló quiꞌya̱j ndoꞌo Diose̱ se lu̱j cheꞌé nij síí cuchumán rá niꞌya̱j man Jesucristó ya̱nj chumanꞌ Efeso a \p \v 23 Me rá ꞌu̱nj ga̱a̱ xe̱j nimán nij tinu̱j nij soj, ne̱ ga̱a̱ ꞌe̱e̱ rá soj tinúú soj, ne̱ ga̱a̱ nucua̱j rá soj man Diose̱, quiꞌya̱j Rej níꞌ Diose̱ do̱ꞌ, quiꞌya̱j Jesucristó si̱j ꞌni̱j raꞌa man níꞌ do̱ꞌ ado̱nj. \v 24 Ne̱ me rá ꞌu̱nj quiꞌya̱j ndoꞌo Diose̱ se lu̱j cheꞌé taranꞌ nij soj si̱j yoꞌo̱ aráj cochro̱j rihaan Jesucristó si̱j ꞌni̱j raꞌa man níꞌ nu̱ꞌ cavii nu̱ꞌ caꞌanj a.