\id 2PE \h 2 Pedro \toc1 2 Pedro \mt1 Nihánj me síj vi̱j yanj cartá quiꞌyaj síí cuꞌna̱j Pedró caꞌnéé soꞌ rihaan nij yuvii̱ noco̱ꞌ man Diose̱ a \c 1 \p \v 1 ꞌU̱nj roꞌ, me síí cuꞌna̱j Simón Pedró síí ꞌyaj suun rihaan Jesucristó, ne̱ apóstol cuneꞌ soꞌ nata̱ꞌ rihaan yuvii̱ cheꞌé soꞌ mej, ne̱ qui̱ꞌyáá ꞌu̱nj yanj nihánj caꞌne̱j ꞌu̱nj rihaan soj si̱j noco̱ꞌ man Jesucristó, ne̱ dan me se cuya̱a̱n yuꞌvee nó soj ga̱ núj rihaan Diose̱ ei. Dan me se síí nica̱ nimán me Jesucristó, ne̱ amán rá soj ga̱ núj niꞌya̱j soj man Diose̱, quiꞌyaj Jesucristó, ne̱ soꞌ roꞌ, me Diose̱ síí noco̱ꞌ níꞌ, ne̱ soꞌ me síí tinanii man níꞌ rihaan sayuun ado̱nj. \p \v 2 Me rá ꞌu̱nj xca̱j ndoꞌo soj cuentá cheꞌé Diose̱ do̱ꞌ, cheꞌé Jesucristó si̱j ꞌni̱j raꞌa man níꞌ do̱ꞌ, ga̱a ne̱ caꞌve̱e quiri̱ꞌ ndoꞌo soj se lu̱j ne̱ ga̱a̱ xe̱j nimán soj, quiꞌya̱j ro̱j soꞌ ei. \s1 Nana̱ nihánj taj xnaꞌanj da̱j quiꞌya̱j níꞌ ne̱ canoco̱ꞌ raan níꞌ man Jesucristó a \p \v 3 Dan me se canacúún Diose̱ man níꞌ cavi̱i̱ sa̱ꞌ uxrá níꞌ ne̱ gu̱un chij níꞌ ga̱ maꞌa̱n soꞌ, ne̱ Jesucristó me se yaꞌa̱nj ndoꞌo rá soꞌ, ne̱ soꞌ me síí quiꞌyaj xcaj níꞌ cuentá cheꞌé Diose̱, ne̱ cheꞌé dan caꞌve̱e ca̱yáán sa̱ꞌ níꞌ ga̱ Diose̱, ne̱ veꞌé canoco̱ꞌ níꞌ man Diose̱, ne̱ taj a̱ doj rasu̱u̱n cachi̱in man níꞌ, quiꞌya̱j soꞌ maꞌ. \v 4 Ne̱ cheꞌé dan cataꞌ tuꞌva soꞌ cheꞌé nij se lu̱j quiꞌya̱j ndoꞌo soꞌ cheꞌé níꞌ, cheꞌé rej caꞌve̱e quinani̱i̱ soj rihaan se chiꞌi̱i̱ nu̱u̱ nimán nij síí ma̱n rihaan chumii̱ nihánj, ne̱ ase vaa maꞌa̱n Diose̱ roꞌ, da̱nj ga̱a̱ soj ei. \p \v 5 Ne̱ cheꞌé dan soj si̱j amán rá niꞌya̱j man Jesucristó me se yoꞌo̱ naquiꞌya̱j cu̱u soj cheꞌé se‑tucua̱nj Diose̱, ne̱ naquiꞌya̱j sca̱ꞌ ndoꞌo soj nimán soj, ne̱ asa̱ꞌ guun sca̱ꞌ nimán soj, ga̱a ne̱ te̱rquee̱ soj xca̱j soj cuentá sa̱ꞌ doj cheꞌé se‑na̱na̱ Diose̱, \v 6 ne̱ asa̱ꞌ queneꞌen sa̱ꞌ soj se‑na̱na̱ Diose̱, ga̱a ne̱ te̱rquee̱ soj gu̱un soj síí tumé sa̱ꞌ man maꞌa̱n da̱j quiꞌya̱j maꞌa̱n, ne̱ asa̱ꞌ quisíj tumé sa̱ꞌ soj man maꞌa̱n soj, ga̱a ne̱ te̱rquee̱ soj gu̱un nucua̱j nimán soj rihaan sayuun, ne̱ asa̱ꞌ quisíj guun nucua̱j nimán soj rihaan sayuun, ga̱a ne̱ te̱rquee̱ soj quiꞌya̱j soj nda̱a vaa me rá Diose̱ quiꞌya̱j soj, \v 7 ne̱ asa̱ꞌ quisíj nariꞌ soj quiꞌya̱j soj nda̱a vaa me rá Diose̱, ga̱a ne̱ te̱rquee̱ soj cunu̱u niꞌya̱nj nimán soj, ne̱ asa̱ꞌ quisíj cunuu niꞌya̱nj nimán soj, ga̱a ne̱ te̱rquee̱ soj cunu̱u ꞌe̱e̱ rá soj ni̱ꞌyaj soj tuviꞌ soj ei. \p \v 8 Dan me se sese doj a̱ nari̱ꞌ soj quiꞌya̱j soj nu̱ꞌ da̱nj daj a̱ güii, ga̱a ne̱ se̱ caꞌvee gu̱un soj síí niꞌyo̱n síí ne neꞌen quiꞌya̱j suun cheꞌé Diose̱ a̱ maꞌ. Tana̱nj sa̱ꞌ uxrá doj queneꞌe̱n soj man Jesucristó si̱j ꞌni̱j raꞌa man níꞌ ado̱nj. \v 9 Tza̱j ne̱ síí ataa nari̱ꞌ quiꞌya̱j nu̱ꞌ nda̱a vaa taj ꞌu̱nj nihánj me se ase vaa síí ne ruviꞌ ga̱nꞌ niꞌya̱j vaa soꞌ, se vaa síí tuchri̱i vaa soꞌ, ne̱ nichru̱nꞌ yáj tacúún soꞌ ruviꞌ niꞌya̱j soꞌ, ne̱ taj se ꞌyáꞌ xca̱j soꞌ cuentá cheꞌé nij rasu̱u̱n noco̱o doj a̱ man ado̱nj. Ne̱ dan me se quiniꞌyón soꞌ nu̱ꞌ cacunꞌ naruvii xráá soꞌ ga̱a rque̱ na̱nj ado̱nj. \p \v 10 Cheꞌé dan me doj a̱ tana̱nj te̱rquee̱ ndoꞌo soj canoco̱ꞌ raan soj man Diose̱, tinu̱j, nocoj. Dan, ga̱a ne̱ queneꞌe̱n ya̱ soj se vaa nacúún Diose̱ man soj ne̱ narii Diose̱ man soj cavi̱i̱ sa̱ꞌ soj ga̱ soꞌ, ne̱ daj chiha̱a̱ míj se̱ quiriꞌ soj rihaan Diose̱ maꞌ. \v 11 Ga̱a ne̱ Jesucristó si̱j ꞌni̱j raꞌa man níꞌ síí tinanii man níꞌ rihaan sayuun roꞌ, veꞌé uxrá nucui̱ꞌ sa̱ꞌ soj rej gu̱un chij soꞌ nu̱ꞌ cavii nu̱ꞌ caꞌanj, quiꞌya̱j soꞌ chugua̱nj. \p \v 12 Cheꞌé dan nda̱ꞌ se a̱j neꞌen soj nana̱ nihánj, ne̱ nda̱ꞌ se a̱j guun cheꞌe̱ soj canocoꞌ soj se‑na̱na̱ Diose̱ nana̱ ya̱ vaa rihaan soj, tza̱j ne̱ nano̱ niga̱nj ꞌu̱nj nana̱ nihánj rihaan soj se̱ gaa na̱nj quiniꞌyo̱n soj ei. \v 13 Vaa cheꞌé ndoꞌo nano̱j nana̱ nihánj rihaan soj ya̱j ga̱a vaa iꞌna̱ꞌ ꞌu̱nj rihaan chumii̱ nihánj, raj chugua̱nj. \v 14 ꞌO̱ se a̱j neꞌenj se vaa nichru̱nꞌ cavi̱ꞌ ꞌu̱nj, nda̱a vaa cataj Jesucristó si̱j ꞌni̱j raꞌa man níꞌ rihanj, \v 15 ne̱ cheꞌé dan yoꞌo̱ qui̱ꞌyáj nda̱a daj a̱ caꞌvee maꞌa̱n, ga̱a ne̱ nda̱ꞌ se cavi̱j, tza̱j ne̱ yoꞌo̱ cu̱nuû rá soj nana̱ sa̱ꞌ nihánj ei. \s1 Nana̱ nihánj taj xnaꞌanj se vaa queneꞌen nij tuvi̱ꞌ Pedró se vaa síí uun chij me Jesucristó a \p \v 16 ꞌO̱ se ga̱a cataj xnaꞌanj núj rihaan soj se vaa caꞌna̱ꞌ uún Jesucristó si̱j ꞌni̱j raꞌa man níꞌ rihaan chumii̱ nihánj ne̱ ga̱a̱ nucua̱j ndoꞌo soꞌ asa̱ꞌ caꞌnaꞌ soꞌ, ne̱ nuveé cue̱ntó avii raa̱ maꞌa̱n núj me yoꞌ maꞌ. Rihaan maꞌa̱n núj queneꞌen núj se vaa síí sa̱ꞌ uxrá me soꞌ ado̱nj. \v 17 Ya̱ si̱j uun chij me soꞌ, cataj Diose̱, ga̱a caꞌmii Diose̱ nana̱ nihánj rihaan soꞌ a: “Taꞌníí ꞌu̱nj síí ꞌe̱e̱ ndoꞌo raj man mé so̱ꞌ, ne̱ niha̱ꞌ ndoꞌo raj niꞌya̱j mán so̱ꞌ ado̱nj”, taj Diose̱ rihaan soꞌ ado̱nj. \v 18 Xréé maꞌa̱n núj cuno núj nana̱ nihánj nana̱ cavii rej xta̱ꞌ ga̱a cumán núj xráá quij gue̱e̱ ga̱ soꞌ ei. \p \v 19 Cheꞌé se queneꞌen núj nda̱a vaa guun chij Jesucristó quiꞌyaj Diose̱, cheꞌé dan doj a̱ cuchumán rá núj nana̱ cachrón nij síí nataꞌ se‑na̱na̱ Diose̱ ga̱a naá chugua̱nj. Ne̱ sa̱ꞌ quiꞌya̱j soj, sese xca̱j maꞌa̱n soj cuentá cheꞌé nana̱ caꞌmii nij soꞌ ei. ꞌO̱ se ase vaa yaꞌan chuguu̱n racuíj man nij síí ya̱nj rej rmi̱ꞌ roꞌ, da̱nj vaa se‑na̱na̱ nij soꞌ, racuíj yoꞌ man níꞌ ga̱a yáán níꞌ chumii̱ nihánj ado̱nj. Tza̱j ne̱ vaa güii queneꞌe̱n soj man maꞌa̱n Jesucristó, ne̱ se̱ cachiin uún se‑na̱na̱ nij síí ma̱n ga̱a naá rihaan soj maꞌ. ꞌO̱ se ase vaa yatiꞌ xtaꞌngaa chuguu̱n ga̱a rej nichru̱nꞌ rá ranga̱ꞌ roꞌ, da̱nj ga̱a̱ soꞌ, queneꞌe̱n nimán soj rej sa̱ꞌ, quiꞌya̱j soꞌ a. \v 20 Ma̱a̱n se asino ya̱a̱n xca̱j soj cuentá cheꞌé se‑na̱na̱ nij síí nataꞌ se‑na̱na̱ Diose̱ ga̱a naá, ne̱ nuveé ra̱a̱ maꞌa̱n nij soꞌ cavii nana̱ cachrón nij soꞌ rihaan yanj maꞌ. \v 21 ꞌO̱ se a̱ ꞌó yuvii̱ quiꞌyaj caꞌnaꞌ se‑na̱na̱ Diose̱ rihaan chumii̱ nihánj cuno̱ yoꞌó nij yuvii̱ maꞌ. Ma̱a̱n se Nimán Diose̱ me síí quiꞌyaj caꞌmii nij yuvii̱ nana̱ cavii rihaan maꞌa̱n ya̱ Diose̱ ado̱nj. \c 2 \s1 Nana̱ nihánj taj xnaꞌanj cheꞌé nij síí nago̱ꞌ tucuáán ne̱ a \p \v 1 Tza̱j ne̱ cumán uxrá nij síí ne̱ nataꞌ se‑na̱na̱ Diose̱ ga̱a naá rihaan nij síí israelitá, ne̱ nda̱a rá se vaa nij síí ne̱ ga̱a naá roꞌ, taꞌngaꞌ da̱nj vaa nij síí ne̱ cuchi̱ꞌ rihaan soj narque̱ tucuáán ne̱ rihaan soj ado̱nj. Ne̱ sese cuchuma̱n rá soj, ne̱ caꞌa̱nj soj rihaan yaꞌan ga̱ nij soꞌ a. Dan me se Jesucristó si̱j ꞌni̱j raꞌa man níꞌ roꞌ, caviꞌ soꞌ cheꞌé rej caꞌve̱e quinani̱i̱ nij soꞌ rihaan sayuun, tza̱j ne̱ maꞌa̱n nij soꞌ me se ina̱nj nana̱ ne̱ aꞌmii nij soꞌ cheꞌé Jesucristó, ne̱ cheꞌé dan quira̱nꞌ raꞌya̱nj ya̱ nij soꞌ sayuun, quiꞌya̱j Diose̱ a. \v 2 Tza̱j ne̱ canoco̱ꞌ queꞌe̱e̱ nij síí amán rá niꞌya̱j man Jesucristó man nij síí ne̱ yoꞌ, ne̱ quiꞌya̱j ndoꞌo nij soꞌ nu̱ꞌ tucuáán chiꞌi̱i̱, ne̱ cheꞌé tucuáán chiꞌi̱i̱ ꞌyaj nij soꞌ roꞌ, cheꞌé dan caꞌmi̱i̱ nij síí ne amán rá niꞌya̱j man Diose̱ nana̱ nij cheꞌé se‑tucua̱nj Diose̱ tucuáán ya̱ ei. \v 3 Gu̱un rá nij síí narque̱ tucuáán ne̱ yoꞌ quiꞌya̱j canaán ndoꞌo nij soꞌ saꞌanj, ne̱ cheꞌé dan nano̱ꞌ nij soꞌ nana̱ ne̱ caꞌmi̱i̱ nij soꞌ rihaan nij soj, tza̱j ne̱ asi̱j naá cataj Diose̱ se vaa quira̱nꞌ ndoꞌo nij soꞌ sayuun vaa güii, ne̱ ya̱ uxrá quira̱nꞌ nij soꞌ sayuun ei. \p \v 4 Dan me se a̱j neꞌen soj se vaa ne cara̱a̱ xꞌnaa Diose̱ a̱ rihaan maꞌa̱n nij se‑mo̱zó soꞌ ga̱a quiꞌyaj nij soꞌ cacunꞌ a̱ maꞌ. Ya̱ caꞌnéé Diose̱ man nij soꞌ rej quira̱nꞌ nij soꞌ sayuun, ne̱ numíj Diose̱ agaꞌ ne̱ꞌ man nij soꞌ, nagoꞌ Diose̱ man nij soꞌ rej rmi̱ꞌ quira̱nꞌ nij soꞌ sayuun, ne̱ dan me se da̱nj ga̱a̱ cuma̱n nij soꞌ nda̱a güii caꞌne̱ꞌ Diose̱ cacunꞌ cheꞌé nij soꞌ ado̱nj. \v 5 Ne̱ a̱j neꞌen soj se vaa ne cara̱a̱ xꞌnaa Diose̱ a̱ rihaan nij síí cumán ga̱a naá maꞌ. Ma̱a̱n tu̱nj gue̱e̱ nij tuvi̱ꞌ síí cuꞌna̱j Noé síí caꞌmii natáj nana̱ sa̱ꞌ rihaan yuvii̱ se vaa caꞌve̱e cunu̱u sa̱ꞌ nij yuvii̱ rihaan Diose̱ roꞌ, ina̱nj nij soꞌ me nij síí quinanii rihaan sayuun quiꞌyaj Diose̱, ga̱a caꞌneꞌ rá Diose̱ caꞌna̱ꞌ na yaꞌa̱nj, ne̱ canó xráá nij síí chiꞌi̱i̱ ma̱n rihaan chumii̱ nihánj, cheꞌé se ne cuno̱ nij soꞌ rihaan Diose̱ ado̱nj. \v 6 Tana̱nj uún, ne̱ neꞌen soj se vaa yu̱u̱n cheꞌe̱ cacaa nu̱ꞌ ro̱j chumanꞌ cuꞌna̱j Sodoma ga̱ Gomorra, quiꞌyaj Diose̱ uún, ne̱ dan me se cataj Diose̱ se vaa daj chiha̱a̱ míj se̱ cumán uún yuvii̱ ro̱j chumanꞌ yoꞌ, ne̱ da̱nj quiꞌyaj Diose̱ cheꞌé se guun rá Diose̱ xca̱j níꞌ cuentá da̱j quira̱nꞌ nu̱ꞌ nij síí naꞌvej rá cuno̱ rihaan Diose̱ a. \v 7 Tza̱j ne̱ tinanii Diose̱ man síí cuꞌna̱j Lot rihaan sayuun yoꞌ, cheꞌé se síí nica̱ nimán me síí cuꞌna̱j Lot yoꞌ, ne̱ quiriꞌ rá síí cuꞌna̱j Lot cheꞌé se chiꞌi̱i̱ quiꞌyaj nij síí tucuáá rihaan Diose̱ nij síí cumán ro̱j chumanꞌ yoꞌ a. \v 8 Dan me se ga̱a cayáán síí nica̱ nimán yoꞌ chiháán nij soꞌ, ne̱ daj a̱ güii queneꞌen soꞌ se chiꞌi̱i̱ quiꞌyaj nij síí chiꞌi̱i̱ yoꞌ, ne̱ cuno soꞌ nu̱ꞌ nana̱ chiꞌi̱i̱ caꞌmii nij soꞌ a. Veé dan, ne̱ quiriꞌ ndoꞌo rá soꞌ a. \p \v 9 Tza̱j ne̱ síí ꞌni̱j raꞌa man níꞌ me se nacaj soꞌ man nij síí noco̱ꞌ man soꞌ, ne̱ ti̱nanii soꞌ man nij soꞌ rihaan sayuun, ne̱ veé da̱nj gu̱un nucua̱j soꞌ tu̱mé soꞌ man nij síí chiꞌi̱i̱, ne̱ yoꞌo̱ quira̱nꞌ nij síí chiꞌi̱i̱ yoꞌ sayuun nda̱a se quisi̱j güii caꞌne̱ꞌ soꞌ cacunꞌ cheꞌé nij soꞌ ado̱nj. \v 10 Dan me se táá a̱ quiꞌya̱j soꞌ man nij síí chéé se‑tucua̱nj maꞌa̱n, ne̱ ꞌyaj nij soꞌ nda̱a vaa me rá nee̱ man maꞌa̱n nij soꞌ, ne̱ nachriꞌ nij soꞌ niꞌya̱j nij soꞌ man Jesucristó si̱j ꞌni̱j raꞌa man níꞌ, ne̱ síí aꞌmii xta̱ꞌ ndoꞌo me nij soꞌ, ne̱ a̱ ꞌó xcoꞌ ne naꞌa̱j nij soꞌ a̱ maꞌ. Ne̱ ne chuꞌviꞌ nij soꞌ caꞌmi̱i̱ nij soꞌ nana̱ nij cheꞌé nij yaꞌanj uun chij rihaan nij rasu̱u̱n ma̱n rihaan chumii̱ nihánj a̱ maꞌ. \v 11 Ne̱ na̱nj si̱j nucua̱j doj me nij se‑mo̱zó Diose̱ nij síí noco̱ꞌ sa̱ꞌ man soꞌ, tza̱j ne̱ ne quisi̱j rá nij soꞌ cuchi̱ꞌ nij soꞌ rihaan síí ꞌni̱j raꞌa man níꞌ ne̱ cuta̱ꞌ nij soꞌ cacunꞌ xráá nij yaꞌanj yoꞌ maꞌ. \p \v 12 Tza̱j ne̱ ase vaa xcuu ne acaj cuentá, ne̱ taꞌaa nii, ne̱ ticaviꞌ nii man roꞌ, da̱nj vaa nij síí narqué tucuáán ne̱ yoꞌ ei. Ne acaj nij soꞌ cuentá da̱j vaa nij yaꞌanj, tza̱j ne̱ aꞌmii nij soꞌ nana̱ nij cheꞌé nij yaꞌanj yoꞌ, ne̱ cheꞌé dan quira̱nꞌ nij soꞌ sayuun nda̱a vaa quira̱nꞌ maꞌa̱n nij yaꞌanj yoꞌ vaa güii, quiꞌya̱j Diose̱, \v 13 ne̱ dan me se na̱ruꞌvee Diose̱ sayuun rihaan nij soꞌ cheꞌé sayuun quiꞌyaj nij soꞌ man tuviꞌ nij soꞌ ado̱nj. Niha̱ꞌ rá nij soꞌ quiꞌya̱j nij soꞌ se nij rej ranga̱ꞌ, ne̱ veé da̱nj niha̱ꞌ ndoꞌo rá nij soꞌ ga̱a chá nij soꞌ chraa ga̱ soj, ne̱ cheꞌé dan tiriꞌ nij soꞌ man soj ga̱a nuu chre̱ꞌ soj cha̱ soj chraa ado̱nj. \v 14 Ina̱nj me rá nij síí narqué tucuáán ne̱ ni̱ꞌyaj nij soꞌ man chana̱ niha̱ꞌ rá, ne̱ ne aꞌneꞌ rá nij soꞌ ga̱ suun ꞌyaj cacunꞌ a̱ maꞌ. Tihaꞌ yuꞌunj nij soꞌ man nij síí ne nica̱j raan se‑tucua̱nj Diose̱, ne̱ yoꞌo̱ vaa nimán nij soꞌ me rá nij soꞌ quiri̱ꞌ ndoꞌo nij soꞌ saꞌanj ei. Ase vaa xnii mañá ndoꞌo roꞌ, da̱nj vaa nij soꞌ, ne̱ ya̱ quira̱nꞌ ndoꞌo nij soꞌ sayuun vaa güii chugua̱nj. \p \v 15 Tanáj nij soꞌ se‑tucua̱nj Diose̱ tucuáán nica̱, ne̱ canocoꞌ nij soꞌ tucuáán ne̱, ne̱ ase vaa quiꞌyaj síí cuꞌna̱j Balaam taꞌníí Beor ga̱a naá roꞌ, da̱nj quiꞌyaj nij soꞌ ei. Ne̱ síí cuꞌna̱j Balaam me se cheꞌé se guun rá soꞌ niꞌya̱j soꞌ saꞌanj, ne̱ quiꞌyaj soꞌ cacunꞌ, \v 16 tza̱j ne̱ ase vaa aꞌmii yuvii̱ roꞌ, da̱nj caꞌmii daán soꞌ burró rihaan soꞌ, ne̱ cutaꞌ daán soꞌ burró cacunꞌ xráá soꞌ, ne̱ dan me se caráán daán soꞌ burró chrej rihaan soꞌ quiꞌya̱j chiꞌi̱i̱ rmaꞌa̱n soꞌ rihaan Diose̱, quiꞌyaj Diose̱ ado̱nj. \p \v 17 Ne̱ ase vaa curuj na utunꞌ roꞌ, da̱nj vaa nij soꞌ, ne̱ ase vaa ngaa achén rmaꞌa̱n ꞌyaj nana̱ ne̱ ne amanꞌ maa̱n ꞌyaj roꞌ, da̱nj vaa nij síí narqué tucuáán ne̱ yoꞌ, ne̱ gu̱un naꞌa̱j ndoꞌo nij yuvii̱ nucua̱j rá man nij soꞌ ei. A̱j cataj Diose̱ se vaa cune̱ꞌ Diose̱ man nij soꞌ rej rmi̱ꞌ ndoꞌo nu̱ꞌ cavii nu̱ꞌ caꞌanj ado̱nj. \p \v 18 Dan me se aꞌmii xta̱ꞌ ndoꞌo nij soꞌ nana̱ nij rmaꞌa̱n, ne̱ uno nij síí cuchumán naca̱ rá niꞌya̱j man Jesucristó, ne̱ nda̱ꞌ se tiha̱j guun yaníj nij soꞌ rihaan nij síí ne acaj cuentá ma̱n rihaan chumii̱ nihánj, tza̱j ne̱ nanica̱j nij soꞌ, ne̱ tanáj nij soꞌ chrej sa̱ꞌ, ne̱ ꞌyaj uún nij soꞌ se chiꞌi̱i̱ nda̱a vaa me rá maꞌa̱n nij soꞌ quiꞌya̱j nij soꞌ, \v 19 ne̱ taj nij síí narqué tucuáán ne̱ rihaan yuvii̱, ne̱: “Caꞌve̱e quiꞌya̱j soj me maꞌa̱n se me rá soj ei”, taj nij síí narqué tucuáán ne̱ rihaan nij síí cuchumán naca̱ rá yoꞌ, tza̱j ne̱ maꞌa̱n nij soꞌ roꞌ, me mozó ꞌyaj suun cheꞌé rej quiri̱ꞌ nu̱ꞌ nimán yuvii̱ ado̱nj. ꞌO̱ se me maꞌa̱n rasu̱u̱n ꞌyaj canaán rihaan níꞌ roꞌ, yoꞌ me rasu̱u̱n ꞌyaj suun níꞌ rihaan, ne̱ mozó me níꞌ rihaan yoꞌ ado̱nj. \v 20 ꞌO̱ se ga̱a rque̱ me se xcaj nij soꞌ cuentá cheꞌé Jesucristó si̱j ꞌni̱j raꞌa man níꞌ síí tinanii man níꞌ rihaan chrej chiꞌi̱i̱ uun chij nimán níꞌ do̱ꞌ, rihaan cunuda̱nj chrej chiꞌi̱i̱ ma̱n rihaan chumii̱ nihánj do̱ꞌ, tza̱j ne̱ ya̱j me se nanica̱j nij soꞌ quiꞌyaj uún nij soꞌ chiꞌii̱, ne̱ nda̱a quiꞌyaj canaán chrej chiꞌi̱i̱ yoꞌ rihaan nij soꞌ, ne̱ dan me se asino ya̱a̱n me se ma̱a̱n taꞌngaꞌ nij vaa nij soꞌ, tza̱j ne̱ ya̱j me se chiꞌi̱i̱ doj vaa nij soꞌ ado̱nj. \v 21 Cavi̱i̱ sa̱ꞌ nij soꞌ doj sese ne queneꞌe̱n nij soꞌ se‑tucua̱nj Diose̱ tucuáán nica̱ se vaa ya̱j queneꞌen nij soꞌ se‑tucua̱nj Diose̱, ga̱a ne̱ nanica̱j uún nij soꞌ tanáj nij soꞌ tucuáán sa̱ꞌ nagoꞌ Diose̱ man nij soꞌ sa̱j ado̱nj. \v 22 Ase vaa ꞌyaj nij soꞌ vaa nana̱ ya̱ nihánj a: “Uchráán chuvee, ga̱a ne̱ anica̱j uún xoꞌ chá xoꞌ se‑cuchra̱nj xoꞌ a”, ne̱ vaa se‑na̱na̱ xcáá uún taj: “Quisíj cane xcáá na sa̱ꞌ, ga̱a ne̱ anica̱j uún xoꞌ natúj xoꞌ rá siguiꞌ a”, vaa yoꞌó nana̱ taj xnaꞌanj da̱j ꞌyaj nij síí narqué tucuáán ne̱ yoꞌ a. \c 3 \s1 Nana̱ nihánj taj xnaꞌanj se vaa taj niꞌyón caꞌna̱ꞌ uún Jesucristó rihaan chumii̱ nihánj a \p \v 1 Nihánj me yanj vi̱j caꞌne̱j ꞌu̱nj rihaan soj, tinu̱j, nocoj. Rihaan ro̱j yanj nihánj nanoj se‑na̱na̱ Diose̱ rihaan soj cheꞌé se me raj xca̱j soj cuentá cheꞌé rej sa̱ꞌ ei. ꞌO̱ se si̱j me ya̱ rá canoco̱ꞌ man Diose̱ me soj, \v 2 ne̱ me raj ninu̱j rá soj nana̱ caꞌmii nij síí vaa sa̱ꞌ rihaan Diose̱ síí nataꞌ se‑na̱na̱ Diose̱ ga̱a naá, ne̱ me raj ninu̱j rá soj se‑na̱na̱ Jesucristó si̱j ꞌni̱j raꞌa man níꞌ síí tinanii man níꞌ rihaan sayuun nana̱ narqué núj si̱j apóstol cuneꞌ soꞌ man rihaan soj a. \p \v 3 Tza̱j ne̱ vaa cheꞌé ndoꞌo xca̱j nij soj cuentá, ne̱ caꞌna̱ꞌ síí aꞌngaꞌ naco̱o̱ ni̱ꞌyaj man soj asa̱ꞌ nichru̱nꞌ caꞌna̱ꞌ uún Jesucristó rihaan chumii̱ nihánj, ne̱ náá guun se nij gu̱un rá nij soꞌ quiꞌya̱j nij soꞌ a. \v 4 Ga̱a ne̱ cata̱j nij soꞌ nana̱ nihánj rihaan soj a: “Cataj nij síí nataꞌ se‑na̱na̱ Diose̱ ga̱ naá rihaan xi̱i níꞌ se vaa caꞌna̱ꞌ uún Jesucristó rihaan chumii̱ nihánj, tza̱j ne̱ ne caꞌna̱ꞌ uún soꞌ chiha̱ꞌ. Veé da̱nj vaa caviꞌ xi̱i níꞌ, ne̱ taj va̱j soꞌ caꞌna̱ꞌ man asanj. Veé ase vaa chumii̱ ga̱ asino curuviꞌ chumii̱ roꞌ, veé da̱nj vaa gue̱e̱ chumii̱ nda̱a cuano̱ na̱nj asanj”, cata̱j nij soꞌ caꞌnga̱ꞌ naco̱o̱ nij soꞌ rihaan soj a. \p \v 5 Dan me se da̱nj cata̱j nij soꞌ cheꞌé se naꞌvej rá nij soꞌ xca̱j nij soꞌ cuentá nda̱a vaa curuviꞌ chumii̱ ga̱a naá quiꞌyaj Diose̱ ei. Tza̱j ne̱ caꞌmii Diose̱, ne̱ guun rej xta̱ꞌ, ne̱ curiha̱nj yoꞌóó naco̱o̱ rque na yaꞌa̱nj chugua̱nj. \v 6 Ga̱a ne̱ ga̱a naá me se caꞌanj niꞌya̱ nij yuvii̱ ma̱n rihaan chumii̱, quiꞌyaj maa̱n do̱ꞌ, na yaꞌa̱nj do̱ꞌ ei. \v 7 Tza̱j ne̱ xta̱ꞌ ga̱ yoꞌóó ma̱n níꞌ cuano̱ me se maꞌa̱n Diose̱ caꞌmii, ne̱ cataj Diose̱ se vaa quina̱j ro̱j yoꞌ nda̱a se quisi̱j güii caꞌne̱ꞌ Diose̱ cacunꞌ cheꞌé nij síí chiꞌi̱i̱, ga̱a ne̱ nu̱ꞌ cheꞌe̱ caca̱a̱ nij soꞌ chugua̱nj. Ne̱ güii yoꞌ me se caꞌne̱j Diose̱ yaꞌan, ne̱ caca̱a̱ nu̱ꞌ xta̱ꞌ ga̱ yoꞌóó ma̱n níꞌ cuano̱, ne̱ caꞌa̱nj niꞌya̱ uún yoꞌ ado̱nj. \p \v 8 Se̱ quiniꞌyón soj nana̱ nihánj, man tinu̱j, man nocoj. Ase vaa ꞌo̱ míj yoꞌ vaa o̱rúnꞌ güii rihaan síí ꞌni̱j raꞌa man níꞌ, ne̱ ase vaa o̱rúnꞌ güii vaa ꞌo̱ míj yoꞌ rihaan soꞌ ei. \v 9 Taꞌa̱j nij yuvii̱ me se gu̱un ra̱a̱n ndoꞌo Diose̱ quiꞌya̱j Diose̱ nda̱a vaa cataj soꞌ ga̱a naá, rá nij soꞌ, tza̱j ne̱ se̱ guun ra̱a̱n Diose̱ mei. Ma̱a̱n se ina̱j nimán Diose̱ niꞌya̱j Diose̱ man soj, ne̱ naꞌvej rá Diose̱ cavi̱ꞌ nimán a̱ doj tuviꞌ soj mei. Tana̱nj me rá soꞌ ca̱nica̱j nimán taranꞌ soj ne̱ ta̱náj xco̱ soj tucuáán chiꞌi̱i̱ chugua̱nj. \p \v 10 Tza̱j ne̱ taj niꞌyón quisi̱j güii caꞌne̱ꞌ Diose̱ cacunꞌ cheꞌé yuvii̱ ei. Dan me se ca̱ri̱i̱n ndoꞌo caꞌa̱nj niꞌya̱ xta̱ꞌ, ne̱ quinavi̱j nu̱ꞌ nij se ma̱n rej xta̱ꞌ caca̱a̱, ne̱ caꞌa̱nj niꞌya̱ yoꞌóó ga̱ nu̱ꞌ se ma̱n rihaan yoꞌóó ado̱nj. \v 11 Cheꞌé se caꞌa̱nj niꞌya̱ chumii̱, cheꞌé dan se̱ guun nano̱ rá soj cheꞌé rasu̱u̱n ma̱n rihaan chumii̱ nihánj maꞌ. Tana̱nj xca̱j soj cuentá cheꞌé rej da̱j quiꞌya̱j soj canoco̱ꞌ raan soj man Diose̱ ei. \v 12 Na̱ꞌvi̱j soj quisi̱j güii yoꞌ, ne̱ veꞌé canoco̱ꞌ soj man Diose̱ cheꞌé rej raꞌya̱nj doj quisi̱j güii yoꞌ chugua̱nj. Ne̱ güii yoꞌ me se quinavi̱j nu̱ꞌ xta̱ꞌ caca̱a̱, ne̱ nacune̱ nu̱ꞌ nij rasu̱u̱n ma̱n rej xta̱ꞌ yoꞌ ei. \v 13 Tza̱j ne̱ a̱j cataj Diose̱ se vaa ya̱ ga̱a̱ yoꞌó yoꞌóó naca̱, ne̱ ga̱a̱ yoꞌó rej xta̱ꞌ naca̱, ne̱ ina̱nj se sa̱ꞌ quiꞌya̱j nij síí cuma̱n rej yoꞌ asa̱ꞌ quisíj ei. Dan me se naꞌvi̱j ndoꞌo níꞌ quisi̱j güii yoꞌ cuaj ei. \p \v 14 Cheꞌé se naꞌvi̱j níꞌ güii yoꞌ roꞌ, cheꞌé dan te̱rquee̱ soj doj quiꞌya̱j soj se sa̱ꞌ ina̱nj rihaan Diose̱, ne̱ se̱ gaa na̱nj cu̱tumé soj cacunꞌ asa̱ꞌ caꞌnaꞌ uún Jesucristó ei. Ne̱ dínj ga̱a̱ nimán soj, tinu̱j, nocoj. \v 15 Xca̱j soj cuentá se vaa naꞌvi̱j Diose̱ na̱nj cheꞌé se me rá soꞌ quinani̱i̱ nij yuvii̱ rihaan sayuun chugua̱nj. Veé da̱nj taj uún nij nana̱ cachrón tinúꞌ Pabló rihaan yanj caꞌnéé soꞌ rihaan soj, nda̱a vaa chrej cu̱u narqué Diose̱ rihaan soꞌ a. \v 16 Dan me se daj a̱ nij yanj cartá quiꞌyaj Pabló roꞌ, caꞌmii soꞌ cheꞌé rasu̱u̱n nihánj, ne̱ vaa do̱j nana̱ cu̱u sayu̱u̱n cu̱nóꞌ nó rihaan yanj quiꞌyaj soꞌ, ne̱ dan me se nij síí ne neꞌen do̱ꞌ, nij síí uun vi̱j rá me se tinica̱j nij soꞌ se‑na̱na̱ Pabló, ne̱ aꞌmii ne̱ nij soꞌ cheꞌé Pabló, taj nij soꞌ se vaa ino̱ vaa tucuáán tucuꞌyón soꞌ a. Ne̱ da̱nj ꞌyaj nij soꞌ ga̱ yoꞌó nij nana̱ no̱ rihaan danj Diose̱ uún, ne̱ cheꞌé dan quira̱nꞌ ndoꞌo nij soꞌ sayuun vaa güii ado̱nj. \p \v 17 A̱j cataj xnaꞌanj ꞌu̱nj rihaan soj cheꞌé nij síí narqué tucuáán ne̱ caꞌna̱ꞌ rihaan soj vaa güii, tinu̱j, nocoj. Cheꞌé dan tadó uxrá soj se̱ gaa na̱nj canoco̱ꞌ soj tucuáán ne̱ narque̱ nij síí naꞌvej rá cuno̱ rihaan Diose̱ yoꞌ ei. Sese canoco̱ꞌ soj se‑na̱na̱ nij soꞌ, ne̱ gu̱un vi̱j rá soj, quiꞌya̱j nij soꞌ ei. \v 18 Cheꞌé dan yoꞌo̱ gu̱un rá soj ni̱ꞌyaj soj se lu̱j rqué Diose̱ rihaan soj, ne̱ yoꞌo̱ gu̱un rá soj xca̱j soj cuentá sa̱ꞌ doj cheꞌé Jesucristó si̱j ꞌni̱j raꞌa man níꞌ síí tinanii man níꞌ rihaan sayuun ado̱nj. Vaa cheꞌé ndoꞌo cata̱j níꞌ se vaa si̱j sa̱ꞌ ndoꞌo me soꞌ ne̱ si̱j sa̱ꞌ ndoꞌo gu̱un soꞌ nu̱ꞌ cavii nu̱ꞌ caꞌanj ado̱nj. Veé da̱nj ga̱a̱ ya̱ ei.