\id TIT - Vasui (Tinputz) NT [tpz] -Papua New Guinea 2004 (DBL 2014) 
\h TAËTUS 
\toc1 Taëtus 
\toc2 Taëtus 
\toc3 Taët 
\mt1 TAËTUS  
\ip E Taëtus to hikta teꞌ non pan eꞌ a to Jiuꞌ. Ivëhkëk, manih pa ma vavaasis pe Pöl neꞌ to vaman en pe Ieesuꞌ Kristo. Manih pa ma pah nö vatvus soe voh pe Pöl, e Taëtus to nönö vaꞌpeh vah me voh non poan. E Taëtus vëh to nö vaꞌpeh me voh e Pöl manuh Jerusalëm po vatötönun apuh po aposol, (Aposol 15:2). E Pöl to vanö e Taëtus, keꞌ nö en Körin pa poa tëëm, (2 Körin 7:6-7; 8:6, 16). Vasuksuk ne Pöl to vateꞌ e Taëtus, keꞌ matop non a napan va po vaman to teꞌ ne manih pa to va Krit, (Taëtus 1:5).  
\c 1  
\s1 A Ma Tah Ne Taëtus Se Nok Manih Pa To Va Krit  
\p
\v 1 Eöꞌ e Pöl, eöꞌ a teꞌ kikiu pe Sosoenën, me eöꞌ a teꞌ kikiu ne Ieesuꞌ Kristo to vanö. Eꞌ to vanö voh a neoꞌ pa vakikis o vaman pa napan kurus varih, neꞌ to vateꞌ voh a ma napan koman peꞌ, pa ö nee to vavatet ne poë. Me pa vaꞌaus raoe pa kon o nat pa nat in a soe man, me a vatet a taateꞌ pe Sosoenën.  
\v 2 Eöꞌ to vavaꞌaus noꞌ raoe pa ö nee se vaman vakis, ko anoeh ne e Sosoenën se heꞌ raoe o toꞌtoꞌ tamoaan. Moaan rakah voh ne Sosoenën to meꞌ avoeꞌ voh e non pa nok ta pah tah, eꞌ to soe vovoh voh en, pa ö neꞌ se heꞌ o toꞌtoꞌ pamëh manih pea. Keꞌ hikta onöt non a ö seꞌ piuk.  
\v 3 Ka murin in o poen ne eꞌ koman to vateꞌ voh, e Sosoenën koman to kunkuin o nat pa ma pah teꞌ marën a vatvus a soe va po toꞌtoꞌ tamoaan manih pa ma napan kurus. Ka manih pa taateꞌ pamëh, neꞌ to vatvus vateeraꞌ a soe peꞌ. E Sosoenën, eꞌ a teꞌ va pa kon hah a ra, eꞌ to soe köꞌ kon a kiu va pa vatvus a soe.   
\p
\v 4 Eöꞌ to kiun nös o kiun vëh manih pën Taëtus, eën to teꞌ va nom manih pe koaꞌ rakah peöꞌ manih pa taateꞌ va po vaman, parën teꞌ me nom o pöh vu vaman nemöm to teꞌ me nem. Eöꞌ to hinhin noꞌ pan, e Sosoenën Taman, me e Ieesuꞌ Kristo a teꞌ va pa kon hah a ra, ee pon se ururuan a oah, ko heꞌ a oah a taateꞌ moomo.   
\s1 A Kiu Ne Taëtus Se Nok Manuh Pa To Va Krit  
\p
\v 5 Eöꞌ to këh voh maꞌ oah pa to va Krit, pan eën se vahik a kiu pea manem, parën vateꞌ a nap susunön va po rotuꞌ pa ma vöön apaꞌpuh kurus varih, no o teꞌ va po vaman to teꞌ ne. Eën se nat nom anoe a soe pa ö nöꞌ to heꞌ vavoh ka oah.  
\v 6 Eöꞌ to soe voh ka oah pan, eën se vateꞌ varoe rakah a nap susunön va po rotuꞌ varih to hikta teen ne ta ma hat manih pa napan, me ee to me ne a ma pah köövo ro. Ka ma koaꞌ po teꞌ poë varih se vaman rakah ne e Kristo. Ka napan hikta se vöhioꞌ suk ne ta ma hat nee to nok voh, pare nat ne nonok ne ta ma taateꞌ hat, pare nat ne vavatet ne a taateꞌ vatösoe, a soe pe taman me sinan.  
\v 7 Eën to nat e nom, a teꞌ sunön va po rotuꞌ eꞌ a teꞌ ne Sosoenën to vateꞌ poan pa matop a napan pe Sosoenën. Ivëh, keꞌ se teꞌ vatotoopin rakah non, ka napan hikta se nat ne poë to teen non ta hat. Eꞌ se nat non teꞌ non pa taateꞌ möh, ko kë non a ëhnaneah. Eꞌ se nat non teꞌ non a teꞌ heheve vëhöꞌ. Eꞌ se nat non teꞌ non a teꞌ kakaak, me eꞌ se nat non teꞌ non a teꞌ vavapus. Eꞌ se nat non iu tiroëꞌ non a kon koe ta ma moniꞌ peo manih pa taateꞌ piuk.  
\v 8 Eꞌ se matop vavih non a napan to nö maꞌ pa iuun peꞌ. Eꞌ se iu rakah non a ma taateꞌ vih, pareꞌ vavatet varoe non a ma kokoman vih. Eꞌ se vavatet rakah non a ma taateꞌ totoopin. Eꞌ se teꞌ non pa taateꞌ vivihan. Pareꞌ vöknah non o iu va po sionin.  
\v 9 Eꞌ se öt vakis rakah non a soe man vëh, nee to vavaasis voh poë. Keꞌ se antoen poꞌ non a vakikis o upöm teꞌ po vavaasis man. Pareꞌ vataare non o teꞌ varih to vakihat me ne o vavaasis man, kee se inan vamanih pan, ee to nönö vapiun e ne.   
\s1 Eöm Se Matop Nem Pa Napan Varih, To Mimiröꞌ Ne O Vaman Pa Napan Manuh Pa To Va Krit  
\p
\v 10 Eꞌ to teꞌ non o teꞌ peo to koe ee pa kiu vatös. Ee to teꞌ ne sih pa mokoꞌ rivon akuk, pare meeme vapiun e ne pa napan. Hoe këk non pa napan pe Kristo varih to teꞌ ne paan o vavaasis po Jiuꞌ, a napan varih to eh ne sih pa pe a ö kokoaan.  
\v 11 Eën se soepip rakah a napan poë varih to iu vavaasis ne a taateꞌ pe a ö kokoaan, marën a rëh a ma moniꞌ pa napan. Ee to teꞌ ne sih pa miröꞌ o vaman po upöm teꞌ, me a ma kën tom sinan kurus pee pa taateꞌ pamëh. Ivëh, kee sih nat ne vatvus ne a ma vu vavaasis poë varih.  
\v 12 Moaan voh a pah teꞌ natnat va Krit koman to soe vavoh manih pan, “A napan va Krit ee a nap pikpiuk. Ee a nap hat rakah, ee to teꞌ va ne manih po tah poa ënëën teꞌ, to vavarauꞌ ne a napan. Ee a napan o karauh, to teꞌ varoe ne sih pa ëën.”  
\v 13 A ma soe no a teꞌ natnat pamëh to soe voh to man. Ivëh, kën se heꞌ a soe kikis manih pa nap pikpiuk poë varih, marën a vatotoopin a ma taateꞌ pee. Kee se vaman vamaman e Sosoenën.  
\v 14 Pare nat ne heꞌ tenan ne pa ma vu vöhioꞌ akuk po teꞌ varih, to teꞌ ne paan o vavaasis po Jiuꞌ to heꞌ tonun ne sih a soe man.  
\v 15 A napan koman se keh teꞌ vivihan ne pa matan e Sosoenën, a ma moeh tah me se teꞌ vivihan ke ne pee. Ivëhkëk, a napan se keh vavatet ne a taateꞌ popoen pa matan e Sosoenën, pare hikta vaman ne e Kristo, ahik ta pah tah se teꞌ vivihan ke non raoe. Suk ataeah, a ma kokoman pee, me a ma komëëre to popoen rakah e ne pa matan e Sosoenën.  
\v 16 A rivoeere to sosoe va non sih manih pan, “Eöꞌ to nat e noꞌ pe Sosoenën.” Ivëhkëk, a ma taateꞌ pee to vataare va e non manih pee, to heꞌ tonun voh e peꞌ. Ee a nap rërës teꞌ, ee to hikta iu pënton ne, pare hikta antoen rakah ne a nok ta pah tah vih.   
\c 2  
\s1 A Nap Mamanot Se Vatet Vavih Rakah Ne A ma Taateꞌ Ne Sosoenën To Iu Non  
\p
\v 1 Ivëhpëhkëk, eën se vatvus rakah ke ra napan a soe, kee vavatet rakah ne a ma vavaasis vamaman pe Sosoenën.  
\v 2 Eën se soe ke ra kën voe mamanot, kee nat ne kakaak ne. Ee se teꞌ ne po kokoman natsean, pare vavatet varoe ne a ma kokoman vih. Ee se vaman rakah ne a soe man pe Sosoenën, me a taateꞌ iu o upöm teꞌ, me a taateꞌ sun vakis manih po vaman, me a teꞌ a ma punis kurus.   
\p
\v 3 Parën soe pet ke ra kën köövo mamanot, kee vavatet ne a taateꞌ vivihan pe Sosoenën. Ee se nat ne sosoe vahat ne ro upöm teꞌ. Ee se nat ne vavovoh ne pa taateꞌ kaak voaën vatëh. Ee se vavaasis rakah ne o upöm teꞌ pa taateꞌ vih.  
\v 4 Pare vavaasis pet ne a kën köövo vaen varuꞌ, kee nat vavih ne a taateꞌ va pa iu rakah a ma voe pee, me a ma koaꞌ pee.  
\v 5 Ko vavaasis raoe pa matop vavih a ma kokoman pee, me a ma vaen pee pa matan e Sosoenën. Ee se nat vavih a taateꞌ va pa matop vavih a ma iuun pee, me a ma kën tom taman pee, pare teꞌ ne paan a ma voe pee. Ee se keh nonok ne a ma taateꞌ poë varih, a napan hikta se vavovoeak ne o vavaasis pe Sosoenën vëh, nemöm to vavaasis nem.   
\s1 E Taëtus Se Nonok Non A Ma Taateꞌ Vih No A Nap Sesekaꞌ Se Suksuk Ne  
\p
\v 6 Eën e Taëtus se vavaasis pet a nap sesekaꞌ kee pënton soe, ko këh maꞌ o iu va pa sionin.  
\v 7 Ko vataare varoe nom a ma taateꞌ vih pa ma tah kurus nën to nonok nom. Ka napan se ep a taateꞌ pën ko vatet.  
\v 8 Ko vatvus vamaaka a soe man, ka napan se nat ne vavovoeak ne oah. Ka napan varih to vakihat me ne oah, se poet ee, suk ahikta hat nee se vavaato suk me a rora.   
\s1 A Nap Kikiu Akuk Se Vavatet Rakah Ne A Ma Soe Po Teꞌ Susunön Pee  
\p
\v 9 Soe ke ra nap kikiu akuk manih komön o kum peöm, kee teꞌ tamoaan rakah ne paan a ma teꞌ susunön pee, pare punöꞌ pa heꞌ vaeö a ma teꞌ susunön pee. Ee se nat ne vapinpiun soe me ne a ma teꞌ susunön pee.  
\v 10 Pare nat ne kakaveo ne ta ma tah po teꞌ susunön pee. Ahik, ee se vavatet vavih rakah ne a ma soe po teꞌ susunön, ko teꞌ susunön se vaeö rakah me ne a ma taateꞌ pee. Ivëh, ka ma tah kurus nee to nonok ne, ee se kunkuin ne o kokoman pa napan pa ta o vavaasis vëh, ne ea to vavatvus no sih. Eꞌ o vavaasis pe Sosoenën, A Teꞌ Va Pa Hehe A Ra.   
\s1 Ea Se Vatet No A Taateꞌ Pe Sosoenën Ko Anoeh No E Kristo  
\p
\v 11 Eën se vavaasis o teꞌ va po vaman, kee se vavatet ne a ma taateꞌ vih, nöꞌ to vavaasis voh a oah, suk o ururuan pe Sosoenën to tavus vateeraꞌ voh en, pareꞌ vamatop a hanan pa napan kurus se kon o toꞌtoꞌ voon.  
\v 12 O ururuan pamëh to vavaasis a rora sih pa këh ke a taateꞌ va pa heꞌ tonun e Sosoenën, me a këh a ma iu va po sionin to teꞌ non pea manih po oeh vëh. Eꞌ to vavaasis a rora pa kokoman vavih para nö vatotoopin. Oman, ea to teꞌ topnin no a ma napan va po oeh vëh, ivëhkëk, o ururuan pe Sosoenën to vavaasis e non pea, pa vatet a taateꞌ pe Sosoenën.  
\v 13 Ko vaman vakis, ko anoeh no a tah vih pamëh, na se vaeö rakah pa ep in. Ea to anoeh no a hah pe Ieesuꞌ Kristo, eꞌ e Sosoenën, A Teꞌ Va Pa Hehe A Ra, me eꞌ se vatvus vateeraꞌ o vatëk vih peꞌ.   
\p
\v 14 E Kristo to heꞌ koman hah voh o toꞌtoꞌ peꞌ, marën a hehe a ra, ka teꞌ taihan no ko koe a nok hah a ma taateꞌ hat na to nonok no sih. Ka se teꞌ voon rakah no para teꞌ no a ma teꞌ koman peꞌ. Para kiu vakis pa nok a ma vu taateꞌ vih.   
\p
\v 15 Eën a teꞌ susun pee, ivëh, kën se vatvus ke nom raoe a soe kikis vaꞌih manih pa napan. A soe se kunkuin rakah non raoe pa vatet a soe pamëh, parën heꞌ a soe kikis manih pa ma nap vatösoe marën a vatotoopin a ma taateꞌ hat pee. A napan se nat nee vaörakuk ne a ma soe pën.   
\c 3  
\s1 E Sosoenën To Nok Vavih Rakah Voh A Ra, Ivëh, Ka Se Nonok No A Ma Taateꞌ Vih  
\p
\v 1 Eën se sosoe vanat tamoaan ke nom o teꞌ va po vaman, kee teꞌ rakah ne paan a ma teꞌ susunön, me a ma kaman, kee se vavatet ne a ma soe pee. Ka ma poen kurus nee se vamatop ne a nok a ma kiu vih.  
\v 2 Ee se nat ne vöhioꞌ tonun ne ta pah teꞌ, pare nat ne a vasosöëri ne. Ee se teꞌ vatö ne, ko kamöꞌ ne o upöm teꞌ.   
\p
\v 3 Eën to nat e nom, moaan voh ea me to hikta teꞌ voh no to kokoman vih, para pënton varo voh e no pa soe pe Sosoenën. E susun po oraꞌ hat to piuk voh ka ra, ko iu hat va pa komaara to matop voh e non pea pa nok a ma tah hat. A ma toꞌtoꞌ pea to puh voh non pa ma taateꞌ hat, me a taateꞌ manin pa kon a ma tah peo vamanih pa ö no upöm teꞌ to öt va ne. Ea to teꞌ voh no pa rës o upöm teꞌ, kee teꞌ voh ne pa rës varuꞌ ka ra.   
\p
\v 4 Ivëhkëk, e Sosoenën, eꞌ A Teꞌ Va Pa Hehe A Ra to iu rakah a rora, pareꞌ ururuan a ra ko nok en pa taateꞌ vih manih pea. Ko poen no a taateꞌ iu peꞌ to tavus vateeraꞌ,  
\v 5 eꞌ to hehe a ra po ururuan koman peꞌ. Eꞌ to hikta hehe a ra, suk a ma taateꞌ totoopin na to nok voh. Ahik, eꞌ to pupui a ra ka tavus va ee manih po koaꞌ voon, ka Tuvuh Vasioꞌ heꞌ a ra o toꞌtoꞌ voon.  
\v 6 Manih pa kiu pe Ieesuꞌ Kristo, eꞌ A Teꞌ Va Pa Hehe A Ra, e Sosoenën to koep maꞌ o kikis pa Tuvuh Vasioꞌ manih pea.  
\v 7 E Kristo to ururuan a ra ko nok a ra, ka tavus ee a nap totoopin pa matan e Sosoenën. Ka manih pa taateꞌ pamëh ne Sosoenën to vateꞌ a ra, marën a kon o toꞌtoꞌ tamoaan. Keꞌ o toꞌtoꞌ pamëh ne ea to anoeh no a kon vamanih po pus koaꞌ peꞌ.   
\p
\v 8 A soe vaꞌih to man. Eöꞌ to iu noꞌ pan, eën se to tavus vakis a ma tah varih, ka napan to vaman ne e Sosoenën, ee se antoen ne a kiu vakis pa nok a ma taateꞌ vih. O vu taateꞌ pamëh to vih, pareꞌ vaꞌaus non sih a napan.   
\p
\v 9 Ivëhkëk, eën se nat nom heꞌ tenan nom pa ma soe piuk pa napan to iu vörep ne sih a vaato vaheve, me a vaato vasukaꞌ po rivon, me a vaato suk a ma taateꞌ pa ma kën sipuiire, me a vapus manih pa vaato suk a pusun in a ma soe to teꞌ ne po Vavaasis pe Mosës. Ea to nat e no, a ma vu soe poë varih to hikta onöt ne a vaꞌaus a ra pa vateꞌ a taateꞌ vih.  
\v 10 Ta pah teꞌ se keh nok a taateꞌ va pa kök o kum teꞌ varih to vaman ne e Sosoenën, eën se heꞌ eah a soe, marën a vatotoopin o kokoman peꞌ. Parën heꞌ eah a soe pa pah tëëm, keꞌ a poa tëëm, keꞌ se keh hikta pënton, a, eën se heꞌ tonun eom peꞌ.  
\v 11 Eën to nat e nom, a pap teꞌ poë varih to këh voh ee pa hanan, pare tavus ee o teꞌ nonok hat. Ka hat koman pee se vateꞌ raoe po vahutët.   
\s1 E Taëtus Se Nö Rakah Maꞌ Pa Ep E Pöl  
\p
\v 12 Eöꞌ se keh vanö nös e Atemus, keꞌ e Takikus manem pën, eën se punöꞌ vëhvaꞌ rakah pa nö maꞌ manih peöꞌ manih pa vöön va Nikopolis. Suk ataeah, eöꞌ to iu teꞌ noꞌ manih Nikopolis, pa tëëm tutuvuh me a tuvuh apuh.  
\v 13 Eën se matop vavih rakah nom e Apölos, me e Sënas. E Sënas, eꞌ a teꞌ natnat va pa taateꞌ va Room. Eën se vaꞌaus raoe pa ma tah varih, nee se teꞌ manih pa nö pee.  
\v 14 A napan pea varih to vaman ne, nën se vavaasis raoe, kee kon vavih rakah o nat pa taateꞌ va pa nok a kiu vih, marën a vaꞌaus a napan to kökööt ne pa ma tah. A pop pa napan to vaman ne e Ieesuꞌ Kristo se pu vaꞌpuh po vaman, kee se vavatet vavih ne a taateꞌ pe Sosoenën.   
\p
\v 15 A napan kurus to teꞌ me a no neoꞌ, to vanö nös a potan avih pee manem pën, kën se heꞌ a potan avih pemöm manem pa napan to vaman ne e Ieesuꞌ, pare iu ne sih a möm  
\p Eöꞌ to hinhin noꞌ pan e Sosoenën se heꞌ a neöm kurus o ururuan peꞌ.