\id ACT - Vasui (Tinputz) NT [tpz] -Papua New Guinea 2004 (DBL 2014) 
\h APOSOL 
\toc1 Aposol 
\toc2 Aposol 
\toc3 Ap 
\mt1 APOSOL  
\ip A ëhnan o puk vëh, ‘Aposol’, ke eꞌ o vapöök puk kiun pe Luk. Eꞌ to vavaato suk non a kiu pa ma papaeh aposol manih po puk vëh. A ma pah vahutët manih neꞌ ee koman to soe ke Luk keꞌ kiun, ivëhkëk, a ma meh neꞌ eꞌ koman to nat e non. Suk ataeah, eꞌ to nönö vaꞌpeh vah me voh e non pe Pöl kee pët teꞌ e ne pa ma pah ö teꞌteꞌ. Ivëh, ka manih po sapta 16, ea to ep e no pan e Luk to soe vamanih pan, ‘Emöm to vos’. A ma pah teꞌ to sosoe ne pan, ‘E Pöl to teꞌ voh non pa nohnoh manih Room, ke Luk kiun o puk vëh.’  
\ip A ma kokoman pe Luk to teꞌ va ne manih. A Tuvuh Vasio to heꞌ o kikis peꞌ manih po aposol me a napan va po vaman pan, eꞌe se vavatvus ne a soe va pe Sunön pea Ieesuꞌ. Manih pa ëhnan e Ieesuꞌ, o aposol to nok a ma moeh tah vamamaneꞌ me a ma vëknöm ka napan va pa ma muhin peo rakah to vaman ee pe Ieesuꞌ. A havun me ra poa aposol pe Ieesuꞌ to taneo a vatvus a soe peꞌ manih Jerusalëm. Vasuksuk no a ma meh teꞌ vamanih pe Filip to nö manuh pa muhin va Samëriaꞌ, ko vavatvus e ne pa soe pe Ieesuꞌ nën. E Pöl me a ma vamomhë peꞌ to nö ee pa ma muhin peo rakah pare vavatvus vavah e ne pa soe va pe Ieesuꞌ.  
\ip O meoh kokoman va po puk vëh ivëh pan, vamomoaan voh no Jiuꞌ varoe to vaman ne. Ko upöm teꞌ varih to hikta teꞌ ne pan ee ro Jiuꞌ to hikta vaman ne. Ivëhkëk, vasuksuk no teꞌ varih to hikta teꞌ ne pan ee ro Jiuꞌ to vaman e pe Ieesuꞌ. Moaan voh o Jiuꞌ me ro teꞌ varih to hikta teꞌ ne ro Jiuꞌ to hikta pët teꞌ vaꞌpeh voh ne. Ivëhkëk, manih po vaꞌaus pa Tuvuh Vasioꞌ, ee to vatös vavih ee, pare teꞌ e ne po pöh kum.  
\ip E Luk me to iu non pan, a kaman va Room se nat va non manih pan, a napan varih to vaman ne Ieesuꞌ to hikta vakihat me ne a kaman. Ivëhkëk, ee to vavatet rakah e ne pa ma taateꞌ pa kaman va Room. A nap susunön po Jiuꞌ to vavateꞌ voh kov e ne po aposol manih po vahutët. O teꞌ susunön va Room to iu nat e ne pa ma hat taeah nee to sun suk po vahutët. Ivëhkëk, ee to hikta taum ta hat manih pee.  
\ip Manih po puk vëh no vahutët va pa kiu pa Tuvuh Vasioꞌ to kiun non. A Tuvuh vëh to vakikis non a napan pe Ieesuꞌ, pareꞌ heꞌ non raoe a ma kokoman totoopin. Ivëh, ka se keh pokaꞌ o puk vëh, a kiu pa Tuvuh Vasioꞌ, eꞌ to teꞌ vih e non.  
\ip Ka ma kiun varih to tataki va ne manih pan.  
\io1 A taneo me a pu po kum teꞌ varih to vaman ne. 1:1-26; 2:1-47; 3:1-26; 4:1-37; 5:1-42  
\io1 A napan va po vaman to kon kamis suk a kiu pee, ivëhkëk, ee to sun vakis e ne. 6:1-15; 7:1-60; 8:1-40; 9:1-31  
\io1 A soe va pa ö ne Pitaꞌ to vavatvus vah non a soe. 9:3-43; 10:1-48; 11:1-30; 12:1-35  
\io1 A vavih vamomoaan pe Pöl. 13:1-52; 14:1-28  
\io1 O teꞌ susun pa napan va po vaman to tönun vaꞌpeh manih Jerusalëm. 15:1-41  
\io1 A vapöök vavih pe Pöl. 16:1-40; 17:1-34; 18:1-23  
\io1 A vakön vavih pe Pöl. 18:24-28; 19:1-41; 20:1-38; 21:1-14  
\io1 Ee to öt e Pöl me a nö peꞌ manuh Room. 21:15-40; 22:1-30; 23:1-35; 24:1-27; 25:1-27; 26:1-32; 27:1-44; 28:1-31  
\c 1  
\s1 E Ieesuꞌ To Soe Vaman Pa Vanö A Tuvuh Vasioꞌ  
\p
\v 1 Eöꞌ e Luk to kiun ka nös oah Tiopiras, eën a teꞌ apuh.  
\p Manih po puk va momoaan nöꞌ to kiun, eöꞌ to kiun suk voh a ma tah kurus ne Ieesuꞌ to nok voh, pareꞌ vavaasis voh non a ma napan.  
\v 2 Eöꞌ to kiun suk rakah a pop pe Ieesuꞌ pa taneo, keꞌ öök maꞌ po poen ne Sosoenën to me hah en peꞌ manuh pa vöön va kin. Momoaan in a peah peꞌ eꞌ to vavaasis a ma teꞌ varih neꞌ to vateꞌ, pareꞌ vëhnan raoe o aposol peꞌ. Pa vaꞌaus pa Tuvuh Vasioꞌ eꞌ to soe ke raoe a ma tah nee se nonok ne.  
\v 3 Vasuksuk in a kamis me a mët peꞌ, eꞌ to nok a ma tah peo to vataare non raoe pan, eꞌ to teꞌ toꞌtoꞌ e non. O aposol to epep voh ne e Ieesuꞌ komön o 40 poen. Ke Ieesuꞌ vaato me non raoe suk a Matop Vih pe Sosoenën.  
\v 4 Po poen neꞌ to vaënëën me non raoe, eꞌ to soe ke raoe pan, “Nat nem këh a vöön Jerusalëm, eöm se anoeh nem o heꞌ vëh va pa Tuvuh Vasioꞌ ne Tamön to soe vaman voh a ö neꞌ se heꞌ a maꞌ neöm pa ö nöꞌ to soe vavoh ka neöm.  
\v 5 E Jon Tövapupui to pupui voh a ma napan pa ruen, ka hikta ma poen peo to teꞌ ne nöm se kon a pupui manih pa Tuvuh Vasioꞌ.”   
\s1 E Ieesuꞌ To Peah Pa Vöön Va Kin  
\p
\v 6 Manih po poen pamëh o aposol to tönun pa Tope Öliv, pare hi poë pan, “Apuh, kuru eën se pöꞌ ununun hah eom po vakum va Israël, ha?” Ee to hi, suk ee to koman ne pan, e Ieesuꞌ to se kon hah këh a matop pa Kaman va Room ko heꞌ a napan va Israël.  
\v 7 Ke Ieesuꞌ soe ke raoe pan, “Eꞌ hikta teꞌ non pan, eöm se nat nem po poen me a potan, e Tamön koman to vateꞌ maꞌ, pareꞌ matop non.  
\v 8 Ivëhkëk, a Tuvuh Vasioꞌ se nö maꞌ manih peöm ko vakikis a neöm pa vatvus a soe peöꞌ manih Jerusalëm, me pa moeh Jiutiaꞌ, me pa moeh Samëriaꞌ, me po oeh avoes.”   
\p
\v 9 E Ieesuꞌ to soe vahik a soe pamëh, kee ep e ne peꞌ to peah. Ka unöh koaan en peꞌ, kee hikta ep hah i ne na poë.  
\v 10 Eꞌ to nö en kee kuteꞌ suk e ne na, ka varuꞌ vakomanih a poa teꞌ to sun vaꞌpeh me e ne pee, ee to ohop ne a ma ohop kakaare.  
\v 11 Ka poa teꞌ soe ke raoe pan, “Topa voe va Galiliꞌ, suk ataeah, köm kuteꞌ nem na akis? E Ieesuꞌ vëh ne Sosoenën to me këh a neöm manuh pa vöön va kin, eꞌ se hah va en maꞌ manih pa ö nöm to ep va nem eah to nö.”   
\s1 E Matias To Panih E Jiutas  
\p
\v 12 Ka ma aposol hah ee Jerusalëm to këh ee maꞌ pa Tope Öliv, a ö pamëh to hikta teꞌ varo non.  
\v 13 Ee to vos Jerusalëm, ko ho ee pa iuun nee to teꞌ ne, e Pitaꞌ, ke Jon, ke Jëmis, ke Ëndruꞌ, ke Filip, ke Tömas, ke Batromioꞌ, ke Matiu, ke Jëmis e sunaiꞌ Apias, ke Saëmon a teꞌ va po vakum nee to pokaꞌ ne Selöt, me e Jiutas e sunaiꞌ Jëmis.  
\v 14 Tamoaan a ma teꞌ poë varih to teꞌ vatönun ne, pare hinhin ne sih. A ma köövo to teꞌ vaꞌpeh me ne raoe, e Mariaꞌ sinan e Ieesuꞌ, me a ma kea pe Ieesuꞌ.   
\p
\v 15 A ma siꞌ poen to oah ee, ko teꞌ varih to vaman ne a soe pe Ieesuꞌ to öt o ihoꞌ, a napan to onöt va ne manih po 120 teꞌ. Ke Pitaꞌ sun, pareꞌ heꞌ a soe.  
\v 16 E Pitaꞌ to soe pan, “Kën kea, a soe to teꞌ non po Puk Vapenpen to tavus vaman en, moaan voh no a Tuvuh Vasioꞌ to soe voh manih pa rivon e Devit. E Devit to soe suk voh e Jiutas pan, eꞌ a teꞌ vëh to vovoh non pa napan marën a öt e Ieesuꞌ.  
\v 17 E Jiutas a teꞌ vavoh po vakum pea, eꞌ to kon voh a kiu marën a vaꞌaus a ma meh teꞌ to teꞌ ne a punis.”   
\p
\v 18 A moniꞌ ne Jiutas to kon suk a hat neꞌ to nok voh no teꞌ ësës heꞌ to öt, ko voen a ö oeh. E Jiutas to oot ko vuꞌ en po oeh nee to voen ka ma kakomaneah tësvak ee ko tavus kurus ee maꞌ.  
\v 19 A ma napan kurus to teꞌ ne Jerusalëm to tënan a tah vaꞌih, ka manih po to pee, ee to vëhnan a ö oeh pamëh “Akëltamaꞌ”, to soe va non manih pan, “Oeh va po Eraꞌ.”   
\p
\v 20 Ke Pitaꞌ soe vamanih pan, “A soe vëh nee to kiun voh po Puk Vaëhëh eꞌ to teꞌ va non manih pan,  
\q1 ‘A iuun peꞌ se teꞌ upin e non,  
\q2 ahikta teꞌ se teꞌ non manih peꞌ.’ \rq Sng 69:25\rq*  
\m O meoh vaëhëh to soe non pan,  
\q1 ‘A meh teꞌ se kon a kiu peꞌ.’ \rq Sng 109:8\rq*   
\p
\v 21 Ivëh, pa vapuh a soe, ea se vateꞌ ta pah teꞌ manih komön o vakum pea to teꞌ vaꞌpeh me a rora taneo no maꞌ po poen ne Ieesuꞌ to nönö vah me voh a rora.  
\v 22 A teꞌ to teꞌ vaꞌpeh me voh a rora po poen ne Jon to pupui voh non e Ieesuꞌ, keꞌ nö no maꞌ, ko antoen po poen ne Sosoenën to me peah hah e Ieesuꞌ. A teꞌ pamëh to ep voh non a ma tah me a sun hah pe Ieesuꞌ, eꞌ se vavaasis me a soe tavus a ma tah poë varih.”   
\p
\v 23 Ee to vateꞌ ee pa poa teꞌ, e Jeosëp Basabas, pareꞌ teꞌ non o meoh ëhnan, e Jastus. Ka meh teꞌ, e Matias.  
\v 24 Pare hin va ee manih pan, “Apuh, eën to nat nom o kokoman po teꞌ kurus.  
\v 25 Eën se vataare a möm a paeh va pa poa teꞌ varih nën to vateꞌ pa kon a kiu aposol, keꞌ panih non e Jiutas to mët ko nö en pa vöön pa nap hat.”  
\v 26 Kee soe vaonöt poꞌ ee pe Matias se vakorot en po havun me a paeh aposol.   
\c 2  
\s1 A Tuvuh Vasioꞌ To Kunah Maꞌ  
\p
\v 1 O Pëntëkös, eꞌ o poen apuh po Jiuꞌ ka ma teꞌ varih to vaman ne tönun ee pa pah koman iuun.  
\v 2 Ka varuꞌ rakah vakomanih, ee to pënton a muhin to noeꞌtan en maꞌ vamanih pa tuvuh apuh to taneꞌ maꞌ kin, a noeꞌtan pamëh to ho maꞌ koman iuun nee to teꞌ ne.  
\v 3 Kee ep a pah tah to matan va non manih po tëkrea va po suraꞌ, to teꞌ nö non pa ma pasuire kurus.  
\v 4 Ee kurus to puh rakah ne pa Tuvuh Vasioꞌ, pare taneo ee pa vaato pa ma meh upöm to, suk a Tuvuh Vasioꞌ to vaꞌaus raoe pa vaato.   
\p
\v 5 Eꞌ to teꞌ non o Jiuꞌ to teꞌ ne manih Jerusalëm to taneꞌ maꞌ pa ma ö kurus va po oeh to vasunön vatëh ne e Sosoenën.  
\v 6 Manih po poen no a taheak pamëh to nö maꞌ, a nap peo rakah to tönun maꞌ. Ee to toksean rakah ee pa ö nee to tënan a ö no a ma teꞌ varih to vaman ne to vavaato e ne pa ma to koman pee.  
\v 7 Ee to töhkak, pare pah kokoman vörep e ne, pare soe pan, “A ma teꞌ varih to vavaato ne, ee a ma teꞌ va Galiliꞌ.  
\v 8 Vahvanih kea kurus varih pënton e no pee to vaato ne pa ma to koman pea?  
\v 9 Ea a ma teꞌ va Patiaꞌ, me Midiaꞌ, me Ilam, me to taneꞌ maꞌ Mësopotemiaꞌ, me manih Jiutiaꞌ, me Kapadosiaꞌ, me manih Pontus, me Esiaꞌ.  
\v 10 Manih Frigiaꞌ, me Pamfiliaꞌ, me manih Isip, me manih pa ö va Libiaꞌ to vatët non Saëriniꞌ, me a ma teꞌ va Room to nö maꞌ ko teꞌ ne manih.  
\v 11 Ea a ma to Jiuꞌ, me o upöm teꞌ to kon a taateꞌ po Jiuꞌ. A ma meh va pea to taneꞌ maꞌ Krit, me Arebiaꞌ, ea kurus to tënan e no pee to vavaato ne pa ma to koman pea pa ma tah apuh ne Sosoenën to nok voh.”  
\v 12 Ee kurus to toksean, pare pah kokoman vörep e ne, pare vaiihi koman hah e ne, “A tah vaꞌih, eꞌ teꞌ vah va non nih?”  
\v 13 Ivëhkëk, a ma upöm to vavovoeak ne, pare soe pan, “A ma teꞌ varih to kaak o voaën voon, pare sipak.”   
\s1 E Pitaꞌ To Heꞌ A Soe  
\p
\v 14 Ivëh, ke Pitaꞌ me a havun me a pah aposol sun, pareꞌ vaato me a napan varih to teꞌ ne, ko soe pan, “Eöm o Jiuꞌ, me a ma napan kurus to nö maꞌ ko teꞌ nem manih Jerusalëm, pënton öm, köꞌ soe ka neöm a ö no a tah vaꞌih to teꞌ va non, köm se nat.  
\v 15 Eöm to koman nem pan, a ma teꞌ varih to kaak, ko vaato ne, ivëhkëk ahik, eꞌ to naën kirök non pa pöstakah.  
\v 16 E Joel, a teꞌ vanënën soe to sosoe suk voh non a ma tah varih pan,   
\p
\v 17 “E Sosoenën to soe pan,  
\q1 ‘A ma tah varih se tanok po poen to vatët non pa ö no oeh se hik.  
\q2 Eöꞌ se vanö nös a Tuvuh peöꞌ manih po teꞌ kurus.  
\q1 A ma koaꞌ oeteꞌ me o teꞌ o mon, se vavatvus ne a soe vamanih po teꞌ vanënën soe,  
\q2 eöꞌ se vataare a ma teꞌ sesekaꞌ peöm pa taateꞌ tata,  
\q3 ka ma teꞌ mamanot se tatarep a ma tatarep.   
\q1
\v 18 A, manih po poen pamëh,  
\q2 eöꞌ se vanö nös a Tuvuh Vasioꞌ peöꞌ, manih pa nap oeteꞌ kikiu akuk, me o köövo kikiu akuk.  
\q1 Kee se vatvus a soe vamanih po teꞌ vanënën soe.   
\q1
\v 19 Eöꞌ se nok a tah vatoksean manih pa akis,  
\q2 me manih vakunah po oeh.  
\q1 O eraꞌ me o suraꞌ me o öh vëh o apuh se tavus.   
\q1
\v 20 A potan se popoen,  
\q2 ka sivö se ereraꞌ vamanih po eraꞌ.  
\q1 Po vasuksuk ne Sunön se tavus maꞌ.  
\q2 O poen pamëh e Sunön se kiiki a ma moeh tah.   
\q1
\v 21 Ka napan kurus rakah to hinhin ne a ö ne Sosoenën se kon hah raoe,  
\q2 a, e Sosoenën se kon hah raoe, kee teꞌ ne a ma napan peꞌ.’” \rq Jol 2:28-32\rq*   
\p
\v 22 Pënton öm a soe vaꞌih ma napan va Israël, e Ieesuꞌ va Nasarët a teꞌ ne Sosoenën to vateꞌ voh. Eöm to nat e nem pa ma kiu apuh me a ma vu tah vatoksean ne Sosoenën to nok topnineöm pa koren a teꞌ pamëh. A ma tah poë varih to vataare e non pe Ieesuꞌ to teꞌ toꞌtoꞌ e non.  
\v 23 Moaan voh ne Sosoenën to koman voh e non pa vahoꞌ e Ieesuꞌ manih pa koreneöm, köm heꞌ eah pa koren a nap hat, pan ee se ip vamët ko vahan poë pa kuruse.  
\v 24 Ivëhkëk, e Sosoenën to vatoꞌ taneꞌ hah poan po vapeepe, marën a vahik këh poan pa ma kamis va pa mët, suk a mët to hikta onöt non a ötöön a teꞌ pamëh.  
\v 25 E Devit to vahutët suk voh non pan,  
\q1 ‘Eöꞌ to ep tamoaan e noꞌ pe Sunön to teꞌ non pa havineoꞌ,  
\q2 eꞌ to teꞌ non po papmatö peöꞌ.  
\q1 Ivëh, ka hikta tah to onöt non pa miröꞌ a neoꞌ.   
\q1
\v 26 Ivëh, ka komaneoꞌ vih rakah, köꞌ soe a soe vaeö.  
\q2 Eöꞌ to teꞌ noꞌ pa taateꞌ anoeh.   
\q1
\v 27 Eën to hikta se koe nom apeneoꞌ, keꞌ teꞌ non manih pa ö teꞌteꞌ pa nap mët.  
\q1 Eën hikta se koe nom a teꞌ vivihan pën, keꞌ koa manih po vapeepe.   
\q1
\v 28 Eën to vataare eom peöꞌ pa hanan to nö non po toꞌtoꞌ tamoaan.  
\q2 Eën se teꞌ vaꞌpeh me a no neoꞌ, köꞌ se teꞌ vaeö rakah noꞌ.’ \rq Sng 16:8-11\rq*   
\p
\v 29 Kën kea, eöꞌ to iu soe tavus rakah ka no neöm pe sipuura e Devit. Eꞌ to mët voh en, kee pe ee peꞌ, ko vapeepe peꞌ to teꞌ e non manih topniira kuru vëh.  
\v 30 E Devit voh a teꞌ vanënën soe,  
\q1 keꞌ nat voh e non pe Sosoenën to heꞌ voh a soe kikis manih pe Devit, pareꞌ soe pan,  
\q2 ‘Amot eöꞌ se vateꞌ a pah koaꞌ pën, keꞌ tavus a teꞌ sunön vamanih pën.’ \rq 2 Sml 7:13, Sng 132:11\rq*   
\m
\v 31 E Devit to ep voh en pa tah ne Sosoenën se nok, pareꞌ soe voh a ö ne Kristo se sun taneꞌ hah po vapeepe. E Devit to vatvus a soe pe Sosoenën, pareꞌ soe pan,  
\q1 ‘Eöꞌ hikta se koe noꞌ eah, keꞌ teꞌ non manih pa ö teꞌteꞌ pa nap mët.  
\q2 Ka sionineah hikta se koa non.’   
\m
\v 32 E Sosoenën to vatoꞌ hah e Ieesuꞌ po vapeepe, kemöm kurus varih to ep voh e nem peꞌ.  
\v 33 E Sosoenën to vasunön eah, pareꞌ vahoꞌ poan pa papmatö peꞌ. Keꞌ kon taneꞌ manih peꞌ a Tuvuh Vasioꞌ vamanih pa ö neꞌ to soe vaman vavoh. A ma vaato varih nöm to ep me pënton nem kuru, eꞌ a Tuvuh Vasioꞌ to heꞌ tavus manih pemöm.  
\v 34 E Devit to hikta nö voh manuh pa vöön va kin, ivëhkëk, eꞌ to soe pan,  
\q1 ‘E Sunön to soe ke Sunön peöꞌ vamanih pan,  
\q2 “Eën se ihoꞌ pa papmatö peöꞌ.   
\q1
\v 35 Ka amot eöꞌ se vahoꞌ a ma teꞌ varih to hat ka nom oah,  
\q2 kee teꞌ rakah ne maꞌ paan eën.” ’ \rq Sng 110:1\rq*   
\p
\v 36 Ka ma napan va Israël se nat ne, eꞌ e Ieesuꞌ vëh, neöm to ni eah pa kuruse, ne Sosoenën to vateꞌ poan e Sunön, e Kristo.”   
\s1 A Nap Peo Rakah To Panih O Kokoman, Kee Pupui Raoe  
\p
\v 37 A soe no a napan to tënan to ruk rakah en po kokoman pee, kee soe ke Pitaꞌ me a ma meh aposol pan, “Emöm se nok poꞌ ataeah, kën kea?”  
\v 38 Ke Pitaꞌ soe ke raoe, “Eöm papaeh teꞌ se panih o kokoman me a taateꞌ peöm, kemöm pupui a neöm pa ëhnan e Ieesuꞌ Kristo, ke Sosoenën se ihan anoe a ma hat peöm, köm kon o heꞌ peꞌ, ivëh a Tuvuh Vasioꞌ.  
\v 39 Moaan voh ne Sosoenën to soe vaman voh ken peöm me a ma koaꞌ peöm, pa ö neꞌ se heꞌ a neöm a Tuvuh Vasioꞌ. Manih me pa ma napan to teꞌ varo ne maꞌ, e Sosoenën to vaoe non raoe kee pënton ko vatet.   
\p
\v 40 E Pitaꞌ to kömköm a napan, ko hi vakis raoe pan, “Vaꞌaus koman hah ëm pa ma kamis apuh varih se tavus manih pa ma nap hat vatösoe.”  
\v 41 A napan peo rakah to pënton a soe pe Pitaꞌ, pare vaman, kee pupui ee pee po poen pamëh. Ee to antoen ne a 3,000 teꞌ to hop po vakum teꞌ to vaman ne.   
\s1 A Pop Vih Pa Ma Teꞌ To Vaman Ne  
\p
\v 42 Pa ma poen kurus o teꞌ to vaman ne to teꞌ vaꞌpeh me ne a ma aposol pa ëën, me a vavaasis a ma tah, me a hin vaꞌpeh.  
\v 43 A napan to ep a ma tah vatoksean no aposol to nonok ne, pare toksean rakah ee.  
\v 44 A ma napan varih to vaman ne Ieesuꞌ, to teꞌ vatönun tamoaan e ne. Ee to vaneah kurus e ne pa ma tah.  
\v 45 Ee to vavoen hah a ma tah pee manih po meoh upöm teꞌ, kee voen, ka moniꞌ nee to kon, a moniꞌ pamëh nee se heꞌ a ma teꞌ varih to kökööt ne ta ma tah.  
\v 46 Pa ma poen kurus nee to vatönun ne manih pa Iuun Hinhin Apuh. Ee to ënëën ne pa ma iuun po upöm pee, pare vapöh kokoman ne, ko teꞌ vaeö rakah e ne.  
\v 47 Ee to kë tamoaan rakah e ne pa ëhnan e Sosoenën, ka napan vih rakah ke ne pee. Pa ma poen kurus ne Sosoenën to vavapeo avoeꞌ e non maꞌ po vakum teꞌ to vaman ne.   
\c 3  
\s1 A Pah Teꞌ Hat Mon To Vih Hah  
\p
\v 1 O pöh poen ne Pitaꞌ pen Jon to nö hahah kov ee pa Iuun Hinhin Apuh pa hin pa matanpoen pa 3 kirök.  
\v 2 Manuh po matan o Hopaꞌ Ep Vamanin a ö nee to pokaꞌ va ne o hopaꞌ pamëh, a pah teꞌ hat mon to teꞌ non. E sinaneah to vahuh koman vavoh en peꞌ nën. Pa ma poen kurus nee to teꞌteꞌ ariuk ne poë nën, keꞌ hinhin moniꞌ non a napan varih to oho ne pa Iuun Hinhin Apuh.  
\v 3 A teꞌ pamëh to ep e Pitaꞌ pen e Jon to oho ne ko hin vakis raoe pan, ee se heꞌ poë ta moniꞌ.  
\v 4 Ee to kuteꞌ rakah ne peꞌ, ke Pitaꞌ soe pan, “Kuteꞌ maꞌ möm ah.”  
\v 5 Keꞌ kuteꞌ en na manuh pee, ko anoeh non a öt a tah nee se heꞌ poë.  
\v 6 Ke Pitaꞌ soe ke poan pan, “Eöꞌ a hikta moniꞌ rakah, ivëhkëk, eöꞌ se heꞌ oah a tah nöꞌ to teꞌ me noꞌ pa ëhnan e Ieesuꞌ va Nasarët, eöꞌ to taꞌ oah, sun ah, ko nö.”  
\v 7 Ke Pitaꞌ öt pa papmatö peꞌ, pareꞌ kës vasun en peꞌ. Ka varuꞌ rakahvakomanih a ma mon me a ma ëkoꞌ moneah, to vih, ko eh hah ee.  
\v 8 Keꞌ taꞌkë ko sun en, ko taneo en pa nö vavah. Ko ho vaꞌpeh me en pee manuh pa Iuun Hinhin Apuh to vasusurap nö non, pareꞌ kë rakah non a ëhnan e Sosoenën.  
\v 9 A napan kurus to ep in poë to nönö vah non, pareꞌ kë rakah nö non a ëhnan Sosoenën,  
\v 10 a napan to inan poë, pare nat e ne eꞌ a teꞌ voh vëh to hinhin moniꞌ voh non sih, manih po sinten o Matan Hopaꞌ Ep Vamanin in a Iuun Hinhin Apuh. Ee to töhkak ko toksean rakah e ne pa tah to vavih poan.   
\s1 E Pitaꞌ To Heꞌ A Soe Koman Iuun Hinhin Apuh  
\p
\v 11 E voe to vaket nö non pe Pitaꞌ pen Jon, ka napan kurus toksean rakah ee, ko vaveo ee manuh pa Parantaꞌ pe Solomon, eꞌ o ëhnan in a ö pamëh.  
\v 12 E Pitaꞌ to ep a napan, pareꞌ soe ke raoe pan, “Ma napan va Israël, suk ataeah, köm toksean paröm kuteꞌ nemöm. Eöm koman nem pan, eꞌ o kikis me a taateꞌ vivihan koman pemöm ivaꞌih ka teꞌ vëh nö vavih hah, ha?  
\v 13 E Sosoenën pe Abraham, pe Aësak, me e Jekop, e Sosoenën pa kën sipuura. Eꞌ to kë voh a teꞌ kikiu peꞌ e Ieesuꞌ, eꞌ a teꞌ vëh nöm to rës ko heꞌ voh eah manih pa koren e Paëlat, ke Paëlat iu vahah e non peꞌ pa vih, ivëhkëk eꞌ to vatet en po iu peöm pa ip vamët e Ieesuꞌ.  
\v 14 Eꞌ a teꞌ vivihan, pareꞌ vih vörep nöm to heꞌ tonun voh eah. Eöm to hin voh e Paëlat a ö neꞌ se vanö ka neöm a teꞌ ipip teꞌ keꞌ heꞌ en peöm.  
\v 15 Ivëh, köm ip voh em peꞌ, a teꞌ to heꞌ non o toꞌtoꞌ, ivëhkëk, e Sosoenën to vatoꞌ hah poan këh a nap mët, kemöm ep voh em pa tah vaꞌih.  
\v 16 Eꞌ o kikis va pa ëhnan e Ieesuꞌ ivëh, nemöm poꞌ to vaman nem ivëh, to vavih hah a teꞌ hat mon vëh. A tah vëh nöm to ep, a, ko nat nem to tanok suk o vaman pemöm poꞌ pa ëhnan e Ieesuꞌ.   
\p
\v 17 Varuꞌ vamanih kën kea, eöꞌ to nat e noꞌ eöm kurus, me a ma teꞌ susun, me o teꞌ ësës heꞌ peöm to hikta nat voh ne pataeah nöm to nok voh manih pe Ieesuꞌ.  
\v 18 Moaan rakah voh ne Sosoenën to heꞌ voh a soe manih po teꞌ vanënën soe pan, e Kristo se teꞌ o kamis apuh, eꞌ ivaꞌih to tavus vaman en.   
\p
\v 19 Ivëh, köm se panih a ma taateꞌ me kokoman hat peöm, ko tarih hah manih pe Sosoenën, suk a ö neꞌ se ihan anoe a ma hat peöm.  
\v 20 Eöm se keh nok va nën, o kikis voon se nö maꞌ manih peöm to taneꞌ maꞌ pe Sosoenën, pareꞌ vanö maꞌ e Ieesuꞌ, eꞌ e Kristo, moaan voh neꞌ to vateꞌ ka neöm.  
\v 21 Eꞌ se teꞌ non manih pa vöön va kin, to anoeh non o poen ne Sosoenën se vateꞌ vavoon hah a ma moeh tah kurus, vamanih pa ö neꞌ to soe vavoh manih po teꞌ vivihan vanënën soe peꞌ.  
\v 22 E Mosës to soe voh pan,  
\q2 ‘E Sunön Sosoenën peöm,  
\q3 se vanö maꞌ a teꞌ vanënën soe manih peöm,  
\q2 vamanih pa ö neꞌ to vanö vavoh ka maꞌ neoꞌ.  
\q3 Eꞌ a teꞌ poaneöm.  
\q1 Eöm se tënan nem a ma soe kurus neꞌ se soe ka neöm.   
\q1
\v 23 A teꞌ to hikta tënan non a soe pa teꞌ vanënën soe pamëh,  
\q2 eꞌ se tavus këh en po vakum teꞌ pe Sosoenën, ko tamiröꞌ en.’ \rq Lo 18:15; 19\rq*   
\m
\v 24 A ma teꞌ vanënën soe vamoaan vaꞌpeh me e Samuël, me o teꞌ varih to suk maꞌ poë, ee kurus to teꞌ me ne a soe vëh to teꞌ non kuru.   
\p
\v 25 A soe man vëh ne Sosoenën to heꞌ koe voh manih po teꞌ vanënën soe. Eöm a ma teꞌ se kon a ma soe ne Sosoenën to soe vaman voh, a ö neꞌ se heꞌ a ra komön o vatompoan ne Sosoenën to nok me voh a ma sipuura. Eꞌ to soe ke voh e sipuura Abraham pan,  
\q1 ‘Manih pe koaꞌ pën,  
\q2 eöꞌ se tapui a ma napan kurus varih po oeh.’ \rq Jen 22:18, 26:4\rq*   
\m
\v 26 E Sosoenën to vateꞌ a teꞌ kikiu peꞌ e Ieesuꞌ, pareꞌ vanö vovoh maꞌ poan manih pea a napan va Israël, pa vaꞌaus a ra pa koe a ma taateꞌ hat.”   
\c 4  
\s1 E Pitaꞌ Pen E Jon To Sun Pa Matëëro Vakum Teꞌ Susunön Po Jiuꞌ  
\p
\v 1 E Pitaꞌ pen e Jon to vavaato me ne pa napan, ko teꞌ ësës heꞌ, me o teꞌ susun va pa Iuun Hinhin Apuh, me o Sëdiusi to nö ee maꞌ.  
\v 2 Ee to heve ne e Pitaꞌ pen Jon, suk ee pon to vavaasis ne a ma napan pan e Ieesuꞌ to sun taneꞌ hah po vapeepe to vainan e non pa nap mët se sun hah ee.  
\v 3 Ivëh, kee öt raoe pon, pare vahoꞌ ee pee pa nohnoh, suk a muhin to poen en kee anoeh ne o meoh poen.  
\v 4 Ivëhkëk, a napan peo varih to pënton a soe va pe Ieesuꞌ ko vaman, ee to antoen va ne manih pa 5,000 teꞌ.   
\p
\v 5 Pa pöstakah po meoh poen a ma teꞌ sunön ësës heꞌ, me a ma teꞌ sunön po Jiuꞌ, me a ma teꞌ nat in o Vavaasis pe Mosës\f + \fr 4:5 \ft [... o Vavaasis pe Mosës,] E Sosoenën to heꞌ koe a ma Vavaasis varih pe Mosës manih pa napan va Israël. Ep na pa tonun o Puk to teꞌ non a Kölösöriꞌ pa maaka vavih a tah no o Vavaasis pe Mosës to soe non.\f* to vatönun manih Jerusalëm.  
\v 6 Ee to vatönun me e Anas a Teꞌ Susun po Teꞌ Ësës Heꞌ, Kaëfas, me Jon, me Alëksantaꞌ, me a ma meh teꞌ va po vuteꞌ pe Teꞌ Susun po Teꞌ Ësës Heꞌ.  
\v 7 Ee to vasun e Pitaꞌ pen Jon pa matëëre, ko hi raoe pan, “Eöm pom kon o kikis me a ëhnan eteh nöm to pokaꞌ, paröm nok a tah vëh?”   
\p
\v 8 E Pitaꞌ no a Tuvuh Vasioꞌ to puh non peꞌ, to piun, pareꞌ soe pan, “Eöm a ma teꞌ sunön va Israël, me a ma teꞌ sunön,  
\v 9 eöm pöꞌ to iu hi a nemöm pa vih vëh to tanok pa teꞌ hat mon pa ö neꞌ to vih hah a va.  
\v 10 Eöm kurus se nat e nem, me a ma napan va Israël, ee se nat e ne. A teꞌ vëh to vih hah po kikis pa ëhnan e Ieesuꞌ va Nasarët, a teꞌ nöm to ni voh eah pa kuruse. Ivëhkëk, e Sosoenën to vatoꞌ hah poan.  
\v 11 E Ieesuꞌ a teꞌ no a soe vivihan to sosoe suk non poan pan,  
\q1 ‘O toon vëh no a nap ekeok to vi tavus,  
\q2 to tavus en o toon vamomoaan in a iuun.’ \rq Sng 118:22\rq*   
\m
\v 12 A hikta meh teꞌ to onöt non a kon hah këh a ra a ma hat pea, a ëhnan e Ieesuꞌ varoe kuru a paeh ne Sosoenën to heꞌ voh a ra.”   
\p
\v 13 A ma teꞌ poë varih to tënan a ö ne Pitaꞌ pen Jon to hikta naöp ne a vaato, ko pah toksean rakah ee. Suk ee pon to hikta siku voh. Ivëhkëk, ee to nat e ne pee pon a poa vamomhë voh pe Ieesuꞌ.  
\v 14 Ivëhkëk, ee to ep e ne pa teꞌ vëh to vih hah to sun me e non pe Pitaꞌ pen Jon, ka hikta tah nee se soe.   
\p
\v 15 Ivëh, kee soe ke pee pa tavus këh a iuun ko nö. Ee koman to vavasoe e ne pan,  
\v 16 “Ea se nok ataeah manih pa poa teꞌ varih? Ea to nat e no, a napan kurus varih to teꞌ ne manih Jerusalëm to ep voh e ne pa tah vatoksean nee to nok voh, ka hikta se koaan no.  
\v 17 Ivëhkëk, o meoh upöm teꞌ tomeꞌ vaman, pare hop maꞌ po vakum pee, ea se soepip in a poa teꞌ varih, kee nat ne vatënan hah a napan pa ëhnan a teꞌ vëh e Ieesuꞌ.”  
\v 18 Ivëh, kee vaoe hah ee pe Pitaꞌ pen Jon, pare kömköm vakis raoe, pan ee se nat ne vatvus hah ta meh soe me a vavaasis pa ëhnan e Ieesuꞌ.   
\p
\v 19 Ivëhkëk, e Pitaꞌ pen Jon to piun a soe pee pan, “Eöm koman se kiiki ataeah to teꞌ totoopin non pa matan e Sosoenën, emöm se vatet a neöm, keꞌ, emöm se vatet e Sosoenën.  
\v 20 Emöm hikta se vahik vaato këh nem ataeah nemöm to ep me tënan voh.”   
\p
\v 21 O teꞌ varih to pënton vu ne pee pon, to kömköm vakis raoe, pare vanö ee pee. Ee to hikta ep in tah hat nee se vateꞌ suk raoe. A napan to kë rakah ne a ëhnan e Sosoenën pa ö neꞌ to vavih hah a teꞌ hat mon.  
\v 22 A teꞌ vëh to vih hah, a ma kirismas peꞌ to oah ne o 40.   
\s1 O Teꞌ Va Po Vaman To Hinhin Ne O Kikis Va Pa Vatvus A Soe  
\p
\v 23 O Vakum Teꞌ Susunön po Jiuꞌ to vahah ee pee, kee nö hah ee manuh po vakum pee, ko soe ke po vakum pataeah no teꞌ sunön ësës heꞌ, me o Vakum Teꞌ Susunön po Jiuꞌ to soe maꞌ.  
\v 24 Ee kurus to pënton, pare vapöh kokoman pa hin e Sosoenën pan, “Sunön, eën to nok voh o oeh, ka akis, me a tahiꞌ, me a ma moeh tah to teꞌ hop ne manih pee.  
\v 25 Moaan voh e Sosoenën to soe koe voh pa Tuvuh Vasioꞌ manih pa rivon e sipunmöm Devit pan,  
\q1 ‘Suk ataeah, ko teꞌ hikta teꞌ ne o Jiuꞌ heve ne?  
\q2 Suk ataeah, ko Jiuꞌ kokoman pinpiun ne?   
\q1
\v 26 O teꞌ susunön to hikta teꞌ ne pan ee ro Jiuꞌ manih po oeh to vamatop ne a vapus,  
\q2 ka ma teꞌ susunön poë varih vatönun, marën a vöknah e Sunön, me a vöknah e Kristo peꞌ.’ \rq Sng 2:1-2\rq*   
\p
\v 27 O man rakah, e Ponsius Paëlat pen e Hëërot me a ma teꞌ va Israël to vatönun manih Jerusalëm marën a vöknah e Kristo, a teꞌ kikiu vivihan pën nën to vateꞌ voh.  
\v 28 Ee to vatönun voh, ko nok suk rakah ee po kokoman pën.  
\v 29 Sunön, vaꞌaus a möm a ma teꞌ kikiu pën, kemöm se teꞌ eh nem pa vatvus a soe pamöm nat nem teꞌ naöp i nem a ma soepip pee.  
\v 30 Vataare o kikis pën manih po teꞌ varih to haraꞌ ne a moeh, kee se vih hah, parën nok a ma vu tah vatoksean manih pa ëhnan e Ieesuꞌ a teꞌ kikiu vivihan pën.”   
\p
\v 31 Ee to hin vahik ee, ka iuun vëh nee to teꞌ ne takö en. A Tuvuh Vasioꞌ to puh rakah non manih pee, kee taneo ee pa vatvus a soe pe Sosoenën, ko ahikta nanaöp ne.   
\s1 O Teꞌ Va Po Vaman To Vapöh Kokoman  
\p
\v 32 O teꞌ va po vaman to vapöh kokoman e ne, pare hikta öt vakëkëh ne a ma tah, a ma tah to vaneah e non pee kurus. Kee heꞌheꞌ ne a ma teꞌ varih to kökööt ne ta ma tah.  
\v 33 O kikis vëh no aposol pe Ieesuꞌ to teꞌ me ne, to vasoë rakah e non pee pa soe tavus a ö ne Ieesuꞌ to sun taneꞌ hah en po vapeepe.  
\v 34 A hikta paeh komön o vakum pee to kökööt non ta pah tah. O teꞌ varih to teꞌ me ne o oeh, ka iuun, se vavoen a iuun, keꞌ o oeh, ka moniꞌ nee to kon nën, to hop en po vakum.  
\v 35 O aposol to kiiki ne a moniꞌ pa ma teꞌ varih to kökööt ne ta ma tah.   
\p
\v 36 Keꞌ teꞌ non a pah teꞌ va po vuteꞌ nee to pokaꞌ ne Livaë, pa ö muhin soneꞌ nee to pokaꞌ ne Saëprus, a ëhnaneah e Jeosëp. Ee to pokaꞌ ne eah e Banabas, o ëhnan vëh e Banabas to soe va non manih pan, “A teꞌ heꞌheꞌ soe va pa vaeh o vaman.”  
\v 37 Eꞌ to vavoen a ö oeh peꞌ manih pa meh teꞌ, ka moniꞌ neꞌ to kon, eꞌ to teꞌ maꞌ pareꞌ heꞌ en po aposol.   
\c 5  
\s1 E Ananaës Me E Sapaëraꞌ  
\p
\v 1 A meh teꞌ to teꞌ non, a ëhnaneah e Ananaës, ke köövo peꞌ a ëhnaneah e Sapaëraꞌ. E Ananaës to vavoen a ma pah tah neꞌ to vaneah non.  
\v 2 Ivëhkëk, ee pon to vaonöt ee pa öt kök hah a meh moniꞌ, ke Ananaës nö ko heꞌ en po aposol pa moniꞌ to keok, pareꞌ soe pan, “Eꞌ vaꞌih a moniꞌ avoes va pa ma tah nöꞌ to vavoen.”  
\v 3 Ke Pitaꞌ soe ke Ananaës pan, “Ananaës, vahvanih kën vaonöt ke susun po oraꞌ hat, keꞌ matop e non po kokoman pën. Kën piuk in a Tuvuh Vasioꞌ pa moniꞌ nën to kon pa tah nën to vavoen.  
\v 4 Eën to vaneah nom a tah pën, parën vavoen eom peꞌ, ka moniꞌ nën to kon eën to vaneah nom. Manih po kokoman pën eën nok vamanih suk ataeah? Eën to hikta piuk in a teꞌ, ahik, eën to piuk eom pe Sosoenën.”  
\v 5 E Ananaës to pënton a soe vëh, ko vuꞌ en po oeh a mët. Ka ma napan varih to ep ne, me a ma teꞌ varih to pënton maꞌ pah naöp ee.  
\v 6 Ka ma teꞌ sekaꞌ ho maꞌ, pare kupkup ee pa sionineah, pare teꞌ ee pa pe.   
\p
\v 7 A kukön aoaꞌ to oah ee, ke köövo ho maꞌ to hikta nat non pa tah to tavus vu.  
\v 8 Ke Pitaꞌ soe ke köövo pan, “Soe ka neoꞌ ah, a moniꞌ kës vëh eꞌ a moniꞌ avoes nöm to vavoen a tah peöm, paröm kon?” Ke köövo piun, pareꞌ soe pan, “A, eꞌ a moniꞌ avoes.”  
\v 9 Ke Pitaꞌ soe ke köövo pan, “Suk ataeah, köm vahoꞌ a Tuvuh Vasioꞌ pe Sunön pa punöꞌ? A ma teꞌ varih to pe ko maꞌ e voe pën, to sun e ne po matön hopaꞌ, ee me se vateꞌ tavus ee pën.”  
\v 10 Ka varuꞌ vakomanih e köövo to vuꞌ en pa havin mon e Pitaꞌ a mët. Ka ma teꞌ sekaꞌ ho maꞌ, ko ep ee pe köövo to mët en, pare vateꞌ tavus e köövo, pare pe ee peꞌ havin e voe peꞌ.  
\v 11 Ka napan varih to vaman voh ee, me a ma meh teꞌ to pënton maꞌ, ee to pah naöp vörep ee.   
\s1 A Ma Vu Tah Vatoksean To Tavus  
\p
\v 12 O aposol to vatvus a ma vëknöm me ma tah vatoksean manih pa napan, ka napan varih to vaman ne to vapöh kokoman, pare vatötönun pa ö in a Iuun Hinhin Apuh, nee to pokaꞌ ne a Parantaꞌ pe Solomon.  
\v 13 Ka ma napan varih to hikta teꞌ ne po vakum pee, hikta nönö ne maꞌ pa vakum me raoe. Ivëhkëk, a ma napan to ta rakah e ne po aposol.  
\v 14 Ka nap peo rakah to vaman ee pe Sunön, ko hop ee maꞌ manih po vakum pee.   
\p
\v 15 O aposol to nonok ne a ma tah vatoksean, ka napan teꞌteꞌ ee maꞌ po teꞌ to haraꞌ ne a moeh. Pare vökroh ee pee manih sinten hanan, ke Pitaꞌ se oah non ka apeneah apon raoe, kee toꞌ hah ee.  
\v 16 A ma napan to taneꞌ maꞌ pa ma vöön to teꞌ ne sinten Jerusalëm, ee me to vatönun maꞌ. Ee to meeme maꞌ ro teꞌ no oraꞌ hat to miröꞌ voh, me ro teꞌ to haraꞌ ne a moeh. Ee kurus to vihvih hah ee.   
\s1 O Aposol To Kon Kamis  
\p
\v 17 Ivëh, ka Teꞌ Susun po Teꞌ Ësës Heꞌ, me a ma vakamöꞌ peꞌ o Sëdiusi to puhioꞌ a ma tah vatoksean no aposol to nonok ne.  
\v 18 Ee to öt o aposol, pare vaho raoe pa nohnoh apuh vaꞌpeh me a nap hat.  
\v 19 Ivëhkëk, pa popoen no a ankeroꞌ pe Sosoenën to peret ke raoe o hopaꞌ, ko vatvus raoe ko soe ke raoe pan,  
\v 20 “Eöm se nö manuh pa Iuun Hinhin Apuh, paröm soe tavus ke ra napan o toꞌtoꞌ voon vëh nöm to teꞌ nem.”  
\v 21 Ko aposol vatet a soe pamëh, pare nö ee manuh koman a Iuun Hinhin Apuh pa ö no a muhin to mamaaka nö non, ko taneo ee pa vavaasis a ma napan.  
\p Ka Teꞌ Susun po Teꞌ Ësës Heꞌ, me a ma vakamöꞌ peꞌ vaoe ununun ee po Vakum Teꞌ Susunön po Jiuꞌ, kee vakum ee, pare vanö ee pa soe pa me taneꞌ maꞌ o aposol pa iuun nohnoh.  
\v 22 Ivëhkëk, o pirisman to nö ko hikta ep in o aposol, manuh koman a iuun nohnoh, ko hah ee, pare soe vanat pan,  
\v 23 “Emöm to nö na pa iuun nohnoh ko ep in a ma hopaꞌ to papanih, ka ma teꞌ utut ut e ne. Ivëhkëk, emöm to ho pamöm hikta ep in ta teꞌ koman.”   
\p
\v 24 Ka teꞌ susun po pirisman va pa Iuun Hinhin Apuh, me a ma teꞌ sunön ësës heꞌ pënton a soe vaꞌih, pare toksean ko pah kokoman vörep rakah e ne pataeah se tavus suk maꞌ.  
\v 25 Ka pah teꞌ ho maꞌ, pareꞌ soe pan, “Pënton öm! A ma teꞌ varih nöm to vahoꞌ pa nohnoh to teꞌ ne pa Iuun Hinhin Apuh to vavaasis ne a ma napan.”  
\v 26 Ivëh, ko pirisman, me e susun pee nö ee pa me hah o aposol, ko hikta ip maꞌ raoe. Ee to nanaöp e ne pa napan to meꞌ tösvös raoe.   
\s1 O Aposol To Hikta Nanaöp Ne Pa Vatvus A Soe Matëëro Vakum Teꞌ Susunön Po Jiuꞌ  
\p
\v 27 O pirisman to me ho maꞌ o aposol, kee sun e ne matëëro Vakum Teꞌ Susunön po Jiuꞌ, ka Teꞌ Susun po Teꞌ Ësës Heꞌ hi raoe a ma hi.  
\v 28 “Emöm to kömköm voh a neöm, pan eöm se nat nem vavaasis nem pa ëhnan e Ieesuꞌ. Ivëhkëk, eöm to vavaasis avoeꞌ e nem pa ëhnan e Ieesuꞌ. Ep öm! A nap peo rakah to vaman o vavaasis peöm manih Jerusalëm. Eöm to vateen a möm pa mët pe Ieesuꞌ.”  
\v 29 Ke Pitaꞌ me o upöm aposol piun, pare soe pan, “Emöm se vatet varoe nem a soe pe Sosoenën, ka manih pa teꞌ akuk, ahik.”   
\p
\v 30 Eöm to ip vamët voh e Ieesuꞌ pa ö nöm to ni eah pa kuruse. Ivëhkëk, e Sosoenën pa kën sipuura to vatoꞌ taneꞌ hah poan po vapeepe.  
\v 31 E Sosoenën to vasunön poan, ko vaihoꞌ poan pa papmatö peꞌ, keꞌ vovoh ka rora pa panih a taateꞌ hat, me kon hah a napan va Israël, me a ihan anoe a ma hat pea.  
\v 32 Emöm a ma teꞌ va pa soe tavus a ma tah kurus poë varih no a Tuvuh Vasioꞌ to heꞌ non o nat. E Sosoenën to heꞌheꞌ non a Tuvuh Vasioꞌ pa napan varih to nonok ne a ma tah neꞌ to soe.”   
\s1 E Gameliel To Soe A Ö No Teꞌ Va Po Vakum Teꞌ Susunön Po Jiuꞌ Se Vatö Ke O Aposol  
\p
\v 33 O Vakum Teꞌ Susunön po Jiuꞌ to pënton a soe vaꞌih, pare pah heve ee, ko iu ip vamët e ne po aposol.  
\v 34 Ivëhkëk, a paeh va pee, a to Parësiꞌ a ëhnaneah Gameliel, a teꞌ vavaasis va po Vavaasis pe Mosës no a napan to ta ne poë to sun, pareꞌ taꞌ a ö no aposol se tavus.  
\v 35 E Gameliel to soe ke a napan va po Vakum Teꞌ Susunön po Jiuꞌ pan, “Eöm a napan va Israël, eöm se matop nem pa tah nöm to iu nok nem pa ma teꞌ varih.  
\v 36 Eöm to nat e nem, moaan voh ne Teutas to soe pan, ‘Eöꞌ a teꞌ sunön.’ Ivëh, ka 400 teꞌ vatet voh poë. Ivëhkëk, ee to ip vamët ee peꞌ, ka ma napan varih to vaman ne poë rusin vahok ee, ka kiu peꞌ hik en.  
\v 37 Po vasuksuk ne Jiutas, a to Galiliꞌ to tavus pa ö no kaman to kokon ëhnan non, eꞌ me no a napan to vatet poë. Ivëhkëk, ee to ip vamët ee peꞌ, ka ma napan varih to vatet ne poë rusin vahok ee.  
\v 38 Ivëh, ka varuꞌ a manih, eöꞌ to soe ka neöm, eöm se nat nem nok ta pah tah manih pa ma teꞌ varih, eöm se koe raoe, suk ataeah, eꞌ se keh teꞌ non a kiu me o kokoman pa teꞌ, a, eꞌ se hik hah en.  
\v 39 Ivëhkëk, a tah vëh se keh taneꞌ maꞌ pe Sosoenën, eöm hikta onöt nem a soepip raoe. Eöm tomeꞌ vavapus me e nem pe Sosoenën.”   
\p
\v 40 Ivëh, ko Vakum Teꞌ Susunön po Jiuꞌ vatet ee pa soe pe Gameliel. Ee to vaoe ho o aposol, pare rëp raoe po uris rëprëp teꞌ. Ee to heꞌ a soepip kikis, pan ee se nat ne vavaasis ne a ma tah varih pa ëhnan e Ieesuꞌ. Ee to vahik, ko vanö ee pee.  
\v 41 Ivëh, ko aposol tavus këh ee pa iuun vëh no Vakum Teꞌ Susunön po Jiuꞌ to vakum ne. Ee to vaeö rakah, suk e Sosoenën to koman non raoe to onöt e ne pa kon poet pa kiu vih nee to nonok ne pa ëhnan e Ieesuꞌ.  
\v 42 Pa ma poen kurus manih koman a Iuun Hinhin Apuh, me pa ma koman iuun po teꞌ, o aposol to vavaasis, me ee to vatvus ne a Soe Vih va pe Ieesuꞌ, e Kristo.   
\c 6  
\s1 A Tönim Teꞌ Me A Pöök Marën A Vaꞌaus A Ma Aposol  
\p
\v 1 Manih pa ma poen varih no a napan to vaman ne to pepeo rakah nö e ne. Ka ma to Jiuꞌ to nat ne o to va Grik heve e ne po Jiuꞌ manih Jerusalëm, ee to soe pan, “Pa ma poen kurus eöm to vavaꞌaus nem o teꞌ varih to kökööt ne pa moniꞌ, ivëhkëk, eöm to hikta vaꞌaus nem a ma köövo amop pemöm.”  
\v 2 Ivëh, ka havun me a poa aposol vaoe ee po ihoꞌ pee kurus, pare soe pan, “Eꞌ to hikta vih non pa ö na se vakah a vavaasis a soe pe Sosoenën, para matop no o moniꞌ me a taëën.  
\v 3 Kën kea, ea se vateꞌ ta tönim me a poa teꞌ no a Tuvuh Vasioꞌ me o nat vih to teꞌ non pee, kee matop ne a ma tah poë varih.  
\v 4 Ivëh, ka se matop varoe no a taateꞌ va pa vavaasis a soe pe Sosoenën, me a hin vaꞌaus a ma napan.”   
\p
\v 5 Ee kurus varih to teꞌ ne po vakum to vaeö me ne po kokoman pamëh. Pare vateꞌ ee pe Stivin, eꞌ a teꞌ rakah va po vaman no a Tuvuh Vasioꞌ to puh non peꞌ. Ee to vateꞌ me e Filip, ke Prökoras, ke Nikenor, ke Timon, ke Pamenas, me e Nikolas. E Nikolas a teꞌ to hikta teꞌ non a to Jiuꞌ va pa vöön apuh va Antiök, eꞌ to vaman a taateꞌ po Jiuꞌ, ko tavus en a to Jiuꞌ.  
\v 6 Ee to me raoe manuh po aposol, pan o aposol se hin, pare vahoꞌ a koreere ko vateꞌ raoe pa nok a kiu vaꞌaus.   
\p
\v 7 A soe pe Sosoenën to nö vavah en pa ma ö kurus. Ka napan peo tavus ee o teꞌ va po vaman manih Jerusalëm. O teꞌ ësës heꞌ peo to vatet a soe pe Sosoenën ko vaman.   
\s1 O Jiuꞌ To Vahoꞌ E Stivin Po Vahutët  
\p
\v 8 E Stivin, a teꞌ va po vaman to puh non po ururuan me o kikis ne Sosoenën to heꞌ voh poan pa nok a ma tah vatoksean topnin a ma napan.  
\v 9 Ivëhkëk, o pöök vakum to Jiuꞌ to vavaato vasukaꞌ me ne pe Stivin. Ee to teꞌ hop ne po iuun hinhin soneꞌ po Jiuꞌ, a ëhnëëro teꞌ varih to teꞌ hop ne po vakum pamëh, o Libertin. A ma teꞌ to teꞌ hop ne nën to taneꞌ maꞌ Saëriniꞌ, me Alëksëndriaꞌ. O vapöök vakum to taneꞌ maꞌ Silisiaꞌ me Esiaꞌ.  
\v 10 Ivëhkëk, a Tuvuh Vasioꞌ to heꞌ e Stivin o nat vih oah, ke Stivin se keh vaato ka napan hikta onöt ne piun poë.  
\v 11 Ivëh, ka napan piuk in e Stivin, ee to vateꞌ a ma teꞌ pa piuk e Stivin pan, “Emöm to tënan e Stivin to sosoe vahat non o Vavaasis pe Mosës, me eꞌ to sosoe vavahat non e Sosoenën.”  
\v 12 Manih po piuk pamëh nee to nok, ee to kuin ee po heve po teꞌ susunön po Jiuꞌ, me o teꞌ vavaasis to nat i ne o Vavaasis pe Mosës, me a napan. Ivëh, kee nö ee manuh pe Stivin ko me ee peꞌ manuh po Vakum Teꞌ Susunön po Jiuꞌ.  
\v 13 Pare me ee maꞌ pa ma teꞌ pa heꞌ a soe piuk. A ma teꞌ poë varih to piuk e Stivin pan, “Tamoaan rakah, a teꞌ vëh to sosoe non a ma soe hat suk a Iuun Hinhin Apuh me o Vavaasis pe Mosës.  
\v 14 Emöm to tënan nem eah to soe pan, e Ieesuꞌ va Nasarët se kök a Iuun Hinhin Apuh, me a ö neꞌ se panih o Vavaasis to taneꞌ voh maꞌ pe Mosës.”  
\v 15 Ka ma napan varih to ihoꞌ ne ko kuteꞌ ne pa matan e Stivin to ep ne a mataneah to maaka va non manih pa matan a ankeroꞌ.   
\c 7  
\s1 E Stivin To Vaato Me O Vakum Teꞌ Susunön Po Jiuꞌ  
\p
\v 1 Ke Susun po Teꞌ Ësës heꞌ hi e Stivin pan, “A soe vëh teꞌ man e non ha?”   
\p
\v 2 Ke Stivin piun pareꞌ soe pan, “Kën kea me kën taman, pënton a neoꞌ öm pa tah nöꞌ se soe. Moaan voh o maaka pe Sosoenën to tavus voh e sipuura Abraham pa ö neꞌ to teꞌ non pa muhin va Mësopotemiaꞌ, momoaan in a nö peꞌ manuh pa vöön Haran.  
\v 3 E Sosoenën to soe ke Abraham pan,  
\q1 ‘Këh a napan me a muhin pën,  
\q2 parën nö manuh po oeh nöꞌ se vataare oah.’ \rq Jen 12:1\rq*   
\m
\v 4 Ke Abraham këh en pa muhin va Kaldiaꞌ, ko nö en manuh Haran. Ke taman e Abraham mët, ke Sosoenën vanö en maꞌ peꞌ manih po oeh vëh nöm to teꞌ nem kuru.  
\v 5 E Sosoenën to hikta heꞌ voh e Abraham to oeh neꞌ se vaneah koman non, ahik oah rakah. Ivëhkëk, e Sosoenën to soe vaman voh a ö seꞌ heꞌ en peꞌ, ko oeh vaneah non peꞌ me a ma koaꞌ peꞌ varih se suk maꞌ poë. E Abraham to hikta vataman avoeꞌ voh non tah pah koaꞌ, ke Sosoenën soe a soe vëh.  
\v 6 E Sosoenën to soe ke voh e Abraham pan,  
\q1 ‘A ma koaꞌ pën se teꞌ ne po oeh po upöm teꞌ,  
\q2 ka napan poë varih se vateꞌ raoe a ma teꞌ kikiu akuk,  
\q3 pare nonok vahat e ne pee po 400 kirismas.   
\q1
\v 7 Ivëhkëk amot, Eöꞌ, e Sosoenën se vateꞌ a napan varih po vahutët.  
\q1 A ma koaꞌ pën se këh ee po oeh pamëh,  
\q2 pare nö ee maꞌ pa vasunön a neoꞌ manih pa ö vëh. \rq Jen 15:13-14; Eks 3:12\rq*   
\m
\v 8 Ke Sosoenën heꞌ en pe Abraham pa taateꞌ vapeepe a ö kokoaan\f + \fr 7:8 \ft A taateꞌ vapeepe po Jiuꞌ eꞌ to teꞌ va non manih, ee to peepe ne a ö kokoaan pa teꞌ oeteꞌ. Ep na po tonun o Puk po Kölösöriꞌ.\f* vamanih po vatom poan peꞌ ke Sosoenën. Ivëh, ke Abraham pe a ö kokoaan pe sunaiꞌeah Aësak murin o pöh nënkikiu. Ke Aësak pe a ö kokoaan pe sunaiꞌeah Jekop. Ke Jekop peepe en pa ma ö kokoaan pa havun me a poa koaꞌ oeteꞌ peꞌ, ee varih to tavus voh a havun me a poa sipuura.   
\p
\v 9 A kën sipuura a ma kea pe Jeosëp to puhioꞌ voh poë, pare vavoen ee peꞌ po meoh upöm napan, keꞌ nö en manuh muhin va Isip pa kiu akuk. Ivëhkëk, e Sosoenën to teꞌ vaꞌpeh me e non peꞌ.  
\v 10 E Sosoenën to vaꞌaus e Jeosëp pa ma punis peꞌ. Ko poen neꞌ to vaato me e Përo, e Sosoenën to heꞌ e Jeosëp o nat vih, ivëh, ke Përo iu vi rakah e non peꞌ. Pareꞌ vasun e Jeosëp a teꞌ to vovoh non pa kaman va Isip, me a iuun pe Përo neꞌ to matop non.   
\p
\v 11 O maë o pöh apuh to tavus manuh pa muhin va Isip, me manih pa muhin va Keenan, ka napan kon a punis apuh ka kën sipuura hikta ö nee se voh kon a taëën.  
\v 12 Ke Jekop pënton a ö no a taëën to teꞌ non manuh Isip, ko vanö en pa ma koaꞌ oeteꞌ peꞌ. Ka kën sipuura nö ee manuh Isip, eꞌ a nö vamomoaan.  
\v 13 Ivëhkëk, a vapöök nö pee, e Jeosëp to vataare ea vamanih peꞌ e kea pee. Ke Përo nat en pee a ma kea pe Jeosëp.  
\v 14 Ke Jeosëp vanö en pa soe pa ö ne tamaneah Jekop, me o pus koaꞌ peꞌ se nö maꞌ manih Isip. Ee kurus to onöt ne o 75 teꞌ.  
\v 15 Ke Jekop me a ma teꞌ peꞌ nö ee Isip, pare teꞌ ne nën ko mët ee.  
\v 16 Kee teꞌ hah ee maꞌ pa sioniire, ko pe ee po vapeepe vëh ne Abraham to voen taneꞌ voh pa ma koaꞌ pe Hemoꞌ manuh Sekem.   
\p
\v 17 E Stivin to vavaato avoeꞌ e non, pareꞌ soe pan, “O poen to tavus vatët en pa ö ne Sosoenën to soe vaman vavoh manih pe Abraham, suk a napan va Israël to se peo rakah ee manih Isip.  
\v 18 Ka meh teꞌ tavus en a teꞌ sunön manih Isip, a teꞌ pamëh to hikta nat non e Jeosëp.  
\v 19 A teꞌ sunön pamëh to vatomore ke voh a napan pea, pareꞌ hat rakah ke voh non a kën sipuura. Eꞌ to rës rakah voh non a ma koaꞌ sosoneꞌ vahuh varuꞌ po Jiuꞌ, pareꞌ vi tavus këh voh raoe a vöön, pan ee se mët.  
\v 20 Manih po poen pamëh a mu Jiuꞌ to vahuh en pe Mosës e koaꞌ ep vavih po epep pe Sosoenën. A poa manot to matop ne Mosës pa iuun pee pa kukön sivö.  
\v 21 Ee to me këh ee peꞌ pa iuun pee, pare këh ke ee maꞌ peꞌ. Ke semon Përo ep in e Mosës, pareꞌ me en peꞌ, ko vaꞌpuh poan vamanih pe koaꞌ peꞌ.  
\v 22 E Mosës to apuh ko nö en pa siku, ko kon rakah en po nat vih pa ma taateꞌ va Isip, pareꞌ teꞌ non a teꞌ vih me a teꞌ susun.   
\p
\v 23 E Mosës to teꞌ non o 40 kirismas, pareꞌ iu nö non pa ep pa kën poaneah, a napan va Israël.  
\v 24 E Mosës to nö, pareꞌ ep in a to Isip to ipip non a teꞌ va Israël, pareꞌ vaꞌaus en peꞌ, ko ip vamët en pa to Isip.  
\v 25 E Mosës to koman non pan, a kën poaneah, a napan va Israël se nat e ne pa ö ne Sosoenën se vaꞌaus raoe, ko me tavus këh raoe a nohnoh va Isip pa koren e Mosës, ivëhkëk, ee to hikta nat ne pa tah pamëh.  
\v 26 O meoh poen ne Mosës to tavus a poa to Israël to vavapus ne, pareꞌ iu ki non raoe, pan ee se koe a vapus. Eꞌ to soe ke raoe pan, ‘Eöm a poa tom kea, eöm vavapus suk nem ataeah?’  
\v 27 Ivëhkëk, a teꞌ vëh to taneo po vapus to toon ke e Mosës, pareꞌ soe pan,  
\q1 ‘A teꞌ to vateꞌ oah e susun me a teꞌ to kiiki hat ka no möm?   
\q1
\v 28 Eën to iu ip vamët e nom peöꞌ vamanih pa ö nën to ip va in a to Isip nopoen, ha?’ \rq Eks 2:14\rq*   
\m
\v 29 E Mosës to tënan a soe vëh, pareꞌ rusin en manuh pa muhin va Midian. Eꞌ to vaen en pa vöön pamëh, ko vatvus en pa poa koaꞌ oeteꞌ.   
\p
\v 30 O 40 kirismas to oah ee, ka ankeroꞌ pe Sosoenën tavus e Mosës koman o tëkrea to susun taneꞌ non pa vu veovöön manih pa moeh upin, sinten a Tope Saënaëꞌ. Ivëhkëk, o tëkrea pamëh to hikta ësës non a vu veovöön  
\v 31 E Mosës to ep in a tah pamëh, ko pah toksean rakah en, pareꞌ huk vatët en pa ep. Ivëhkëk, eꞌ to tënan e Sosoenën to soe pan,   
\q1
\v 32 ‘Eöꞌ e Sosoenën pa kën sipuneöm,  
\q2 e Sosoenën pe Abraham,  
\q3 pe Aësak, me Jekop, ee to vavatet voh ne a ma soe peöꞌ.’ \rq Eks 3:6\rq*  
\m E Mosës to naöp ko rikrik e non, pareꞌ hikta iu kuteꞌ hah non.  
\v 33 Ke Sunön soe ke Mosës pan,  
\q1 ‘Pureꞌ a suꞌ pën, o oeh vëh nën to sun nom,  
\q2 eꞌ o oeh peöꞌ, pareꞌ vivihan.   
\q1
\v 34 Eöꞌ to ep vahik eoꞌ pa ma taateꞌ hat  
\q2 no napan va Isip to nonok ne manih pa ma napan peöꞌ.  
\q1 Eöꞌ to tënan a ook pee,  
\q2 ko nö eoꞌ maꞌ pa me tavus raoe.  
\q1 Ivëh, kën se nö maꞌ,  
\q2 köꞌ vanö a oah manuh Isip.’ \rq Eks 3:5-10\rq*   
\p
\v 35 E Mosës a teꞌ no a napan va Israël to rës voh. Ee to hi voh poë pan,  
\q1 ‘A teꞌ to vateꞌ voh a oah a teꞌ se matop,  
\q2 ko kiiki non a ma hat pemöm?’ \rq Eks 2:14\rq*  
\m E Mosës a teꞌ ne Sosoenën to vateꞌ voh pa kon hah a ra pa vaꞌaus pa ankeroꞌ vëh, to tavus voh poan manih pa ö no a suraꞌ to ësës voh non.  
\v 36 E Mosës to nok voh a ma tah vatoksean manih Isip, pareꞌ me tavus këh a möm a muhin va Isip, me eꞌ to vaphan a möm pa Tahiꞌ Ereraꞌ, pareꞌ meeme vah ka no möm pa moeh upin komön o 40 kirismas.  
\v 37 E Mosës a teꞌ to soe ke voh a napan va Israël pan,  
\q1 ‘E Sosoenën se vanö ka maꞌ neöm a teꞌ vanënën soe  
\q2 vamanih pa ö neꞌ to vanö vavoh maꞌ neoꞌ.  
\q1 Eꞌ a teꞌ koman va po vuteꞌ peöm.’ \rq Lo 18:15\rq*   
\m
\v 38 E Mosës to vatönun me voh a napan me a kën sipuura manuh pa moeh upin. Eꞌ to teꞌ vaꞌpeh me voh non a kën sipuura. Po poen ne Mosës to peah pa tope, ka ankeroꞌ heꞌ voh e Mosës a soe va po toꞌtoꞌ, kuru vëh na to teꞌ me no.   
\p
\v 39 Ivëhkëk, a kën sipuura to rës voh e ne pa pënton a soe peꞌ, pare heꞌ tonun in poë ko iu nö hah voh e ne Isip.  
\v 40 Ee to soe ke voh e Aron pan,  
\q1 ‘Eën se nës ka möm ta ma sosoenën tah nöꞌnës,  
\q2 kee se vovoh ka no möm.  
\q2 Emöm to hikta nat nem pe Mosës vëh  
\q3 to me këh voh a maꞌ möm a Isip,  
\q2 eꞌ teꞌ non nih.’ \rq Eks 32:1\rq*   
\m
\v 41 Manih po poen pamëh a napan to nës ee pa tah nöꞌnës va pa purmakaöꞌ, pare ës a ma tah vamanih po heꞌ pee manih pa tanöꞌ nës. A napan to vaënëën vaeö suk a ma tah nee to nok pa koreere.  
\v 42 Ivëh, ke Sosoenën heꞌ tonun en pee, pan ee se hinhin ne a ma vesun varih pa akis vamanih pa ö no teꞌ vanënën soe to kiun vavoh komön o Puk Vapenpen, pareꞌ soe pan,  
\q1 ‘Eöm a napan va Israël,  
\q2 eꞌ hikta teꞌ voh non pan,  
\q3 eöꞌ ivëh, nöm to heꞌheꞌ voh nem a ma heꞌ peöm  
\q2 pa ö nöm to ësës nem a ma purmakaöꞌ me o sipsip,  
\q3 pa ö nöm to teꞌ nem pa moeh upin po 40 kirismas.   
\q1
\v 43 Eöm to vavaateꞌ vah voh nem a topa vasioꞌ teꞌteꞌ vah pe sosoenën Molëk,  
\q2 me a tah nöꞌnës va pa vesun, nee to pokaꞌ Refan e ne,  
\q3 eꞌ a ma tah nöm to nok tariuk voh,  
\q2 eöm to kë nem raoe vamanih pa ma sosoenën peöm.  
\q1 Ivëh, köꞌ se vanö a neöm,  
\q2 köm teꞌ varo nem maꞌ paan a matop pa Babiron.’” \rq Amo 5:25-27\rq*   
\p
\v 44 E Stivin to vavaato avoeꞌ e non, pareꞌ soe pan, “Moaan voh a kën sipuura to teꞌ voh ne pa moeh upin, manih po poen pamëh ee to eok voh a topa vasioꞌ teꞌteꞌ vah pe Sosoenën. Ee to eok rakah vamanih pa ö ne Sosoenën to vataare vavoh in e Mosës.  
\v 45 A kën sipuura to öt taneꞌ pa ma tamëëre a taateꞌ va pa eok a topa vasioꞌ teꞌteꞌ vah pe Sosoenën, pare nö vaꞌpeh me voh a iuun po poen ne Josuaꞌ to kon a muhin pa meh napan. E Sosoenën to veo a napan këh o oeh, kee vaneah varuꞌ e ne. O vu eok iuun pamëh to öök voh po poen ne Devit to teꞌ non.  
\v 46 E Devit to ep vamanin pa epep pe Sosoenën, ivëh, ke Devit hinhin non e Sosoenën a ö neꞌ se voh vaonöt ke poan a eok a Iuun Hinhin Apuh.  
\v 47 Ivëhkëk, e Solomon ivëh to eok voh pa Iuun Hinhin Apuh.   
\p
\v 48 Ivëhkëk, e Sosoenën to teꞌ oah rakah e non, eꞌ to hikta teꞌ non koman a iuun eok po teꞌ vamanih pa ö no teꞌ vanënën soe to soe vavoh,  
\v 49 “E Sosoenën to soe pan,  
\q1 ‘Vöön va kin eꞌ a ö ihoꞌ peöꞌ,  
\q2 ko oeh eꞌ a ö vavakom,  
\q3 a iuun taeah nöm se eok ka neoꞌ?  
\q1 Eꞌ heh a ö ihihoꞌ nöꞌ se ihoꞌ ko vanot?   
\q1
\v 50 Eöꞌ koman to nok voh a ma tah kurus varih.’” \rq Ais 66:1-2\rq*   
\p
\v 51 E Stivin to vatvus avoeꞌ e non pa soe, pareꞌ soe pan, “Eöm o teꞌ papön vatösoe paröm hikta vaman nem a soe pe Sosoenën. Eöm to teꞌ va nem manih pa kën sipuineöm to vatösoe voh ne a Tuvuh Vasioꞌ.  
\v 52 A teꞌ vanënën soe teꞌ voh no a kën sipuineöm to hikta nok vahat voh? Ivëhkëk, ee to ip vamët vahik voh ee pa ma teꞌ teꞌteꞌ soe pe Sosoenën moaan voh to vatvus ne a ma soe va pa teꞌ vëh e Ieesuꞌ no a taateꞌ peꞌ totoopin. Ke eöm vahoꞌ eah pa koreera nap hat, kee ip vamët voh ee peꞌ.  
\v 53 Eöm o teꞌ rakah to pënton voh nem pa taateꞌ pe Sosoenën no a ankeroꞌ to heꞌ voh, ivëhkëk, eöm to hikta vavatet nem a soe pamëh.”   
\s1 A Napan To Tösvös E Stivin  
\p
\v 54 O Vakum Teꞌ Susunön po Jiuꞌ to tënan ne po vahutët pe Stivin, ee to heve vörep pare vakuskus rivon suk e ne peꞌ.  
\v 55 Ivëhkëk, e Stivin to puh rakah non pa Tuvuh Vasioꞌ, pareꞌ ta peah na pa vöön va kin, ko ep in na o maaka pe Sosoenën, ke Ieesuꞌ sun non pa papmatö pe Sosoenën.  
\v 56 Ke Stivin soe pan, “Ep öm. Eöꞌ to ep na a vöön va kin to nö vakëh ke Koaꞌ Teꞌ pa Napan Kurus sun non pa papmatö pe Sosoenën.”  
\v 57 Ivëh, kee taoa suntan, pare sunpip a ma tenëëre pa koreere ko pët vavaveo ko öt ee pe Stivin.  
\v 58 Ee to rëh tavus këh poë a vöön, pare tösvös in poë. A ma teꞌ voh varih to vateꞌ voh a hat manih peꞌ, to ihan a ma ohop pee, pare vahoꞌ manih pa havin a teꞌ sekaꞌ, a ëhnaneah e Söl.  
\v 59 Ee to ipip ne e Stivin po vös eꞌ he hinhin va non manih pan, “Ieesuꞌ eën e Sunön, kon nös a apeneoꞌ.”  
\v 60 Eꞌ to vatokon ko kokoeꞌ vaꞌpuh oah en ko soe pan, “Sunön, eën se nat nom piun a hat vëh manih pee.” Eꞌ to soe va nën, ko mët en.   
\c 8  
\p
\v 1 E Söl to nat voh e non pa ö no a napan se ip vamët e Stivin.  
\s1 E Söl To Vakmis Non A Napan Va Po Vaman  
\p Po poen pamëh manih Jerusalëm a ma napan va po vaman to taneo pa kon vahat. Ivëh, ka ma napan va po vaman rusin vakëkëh ee manuh pa muhin va Jiutiaꞌ me Samëriaꞌ. Ivëhkëk, o aposol to teꞌ e ne manih Jerusalëm.  
\v 2 A ma pah teꞌ to vatet, ko heꞌ ne rea pe Sosoenën to tamak vörep e ne pe Stivin to mët en, ko pe ee pa sionineah.  
\v 3 E Söl to iu avoeꞌ rakah e non pa miröꞌ me vakmis a ma napan va po vaman. Eꞌ to oho totoën non a ma iuun marën a öt a napan vaꞌpeh me ro köövo varih to vaman ne, pareꞌ vanö raoe pa nohnoh.   
\s1 A Napan To Tënan A Soe Vih Manih Samëriaꞌ  
\p
\v 4 A napan va po vaman to rusin vakëkëh rakah ee pa ma vöön, ee he pa vatvus a Soe Vih manih pa ma napan.  
\v 5 E Filip to nö en pa vöön va Samëriaꞌ, pareꞌ vatvus ke ra napan a soe pe Kristo.  
\v 6 A napan va pa vöön pamëh to tënan vavih rakah ee pataeah ne Filip to vavaasis non raoe, pare ep ee pa ma tah vatoksean vih neꞌ to nonok non.  
\v 7 A napan peo to ep in e Filip to veveo tavus këh non a napan o oraꞌ hat, ka ma oraꞌ hat poë varih to kokoeꞌ suntan ko pah tavus ee. A ma teꞌ tëtënkun mon, me koren, me o teꞌ varih no a ma soaꞌ me moeere to hat non to vih hah ee.  
\v 8 Ivëh, ka napan o pöh peo to teꞌ me ne o vaeö apuh rakah manih Samëriaꞌ.   
\p
\v 9 Manih pa vöön pamëh a pah teꞌ to teꞌ non, a ëhnaneah e Saëmon. Moaan voh, eꞌ to teꞌ non a teꞌ nonok ëtoꞌ, ka napan kurus vavatet voh ne poë. Eꞌ to soe va non manih pan, eꞌ a teꞌ apuh.  
\v 10 A napan me a nap susunön kurus va pa vöön pamëh to vaman rakah ne e Saëmon, pare soe pan, “E sosoenën a ëhnaneah O Kikis Apuh to kunah en maꞌ, ko tarih va en manih pe Saëmon.”  
\v 11 Ee to tënan rakah voh ne a ma soe peꞌ, suk ataeah, ee to epep voh ne poë to nonok voh non a ma tah to matan ke e non po kokoman pee, ivëh, kee pah kokoman vörep e ne.  
\v 12 Ivëhkëk, a ma napan to vaman ee pa Soe Vih va pa Matop Vih pe Sosoenën me a ëhnan e Ieesuꞌ Kristo ne Filip to vatvus non ko pupui en pa nap oeteꞌ me ro köövo.  
\v 13 E Saëmon koman to vaman en, ke Filip pupui en peꞌ keꞌ teꞌ rakah non pa havin e Filip. Eꞌ to pah kokoman vörep e non pa ma tah vatoksean neꞌ to ep in.   
\p
\v 14 O aposol to teꞌ ne Jerusalëm to nat ee pa ö no a napan va Samëriaꞌ to tënan ee pa soe pe Sosoenën, pare vanö ee Pitaꞌ pen Jon manuh pee.  
\v 15 Ee to vos, pare hin ke ra napan varih to vaman ne, pan a Tuvuh Vasioꞌ se kunah maꞌ manih pee.  
\v 16 Suk ataeah, a Tuvuh Vasioꞌ to hikta nö voh maꞌ pee, ee to kon varoe voh a tapui pa ëhnan e Ieesuꞌ e Sunön.  
\v 17 Ee to kon man a Tuvuh Vasioꞌ pa ö ne Pitaꞌ pen Jon to vahoꞌ a koreere pa ma pasuire.   
\p
\v 18 E Saëmon to ep a ö no a Tuvuh Vasioꞌ to nö en maꞌ manih pee pa ö ne Pitaꞌ pen Jon to vahoꞌ a koreera manih pee, ivëh, keꞌ kon a moniꞌ, pareꞌ nö manuh pe Pitaꞌ pen Jon ko soe pan,  
\v 19 “Eöm pom se heꞌ a neoꞌ o kikis manem, köꞌ se keh vahoꞌ a koreoꞌ manih pa ta teꞌ, eꞌ me se kon a Tuvuh Vasioꞌ.”   
\p
\v 20 Ivëhkëk, e Pitaꞌ to piun pareꞌ soe pan, “Eën se ës vaꞌpeh me a moniꞌ pën po suraꞌ. A tah ne Sosoenën to heꞌ vamanih po heꞌ peꞌ, eën hikta onöt nom a voen pa moniꞌ.  
\v 21 Eën hikta onöt nom a hop maꞌ pa kiu pe Sosoenën vëh möm to teꞌ nem. Suk a komömah to hikta teꞌ totoopin non po epep pe Sosoenën.  
\v 22 Panih o kokoman me a ma taateꞌ hat pën, parën hin e Sunön a ö neꞌ se ihan anoe a ma hat pën. Parën hinhin nom e Sunön, ko kokoman hat nën to teꞌ me nom se hik këh oah.  
\v 23 Eöꞌ to ep nom oah to manin vi nom a kon o heꞌ pe Sosoenën, ivëh, kën teꞌ me nom o kokoman hat, suk eën to iu nom o ëhnan apuh me a tasun.”   
\p
\v 24 E Saëmon to soe ke Pitaꞌ pen Jon pan, “Eöm pom se hin e Sunön keꞌ vaꞌaus a neoꞌ, ivëh, ka hikta pah tah va pa ma tah poë varih nöm to sosoe nem se tavus a neoꞌ.”   
\p
\v 25 E Pitaꞌ pen Jon to vavaasis ee pa ma napan pa soe pe Sunön me a ö nee to vatvus a ö nee to nat va e ne e Ieesuꞌ. Ee to vahik, pare hah ee Jerusalëm. Manih pa nö pee koman a ma vöön va Samëriaꞌ, ee to vavatvus nö ne a Soe Vih pe Sunön.   
\s1 E Filip To Vatvus Ke A Teꞌ Va Itiopiaꞌ A Soe Vih  
\p
\v 26 A ankeroꞌ pe Sunön to soe ke Filip pan, “Vamatop ah, parën nö ke pa hanan to teꞌ non pa papmatö pa hanan to vakëh ke non a vöön Jerusalëm, pareꞌ kunah non vöön Gasaꞌ.” A hanan pamëh no ahikta teꞌ to kokoe hah non.  
\v 27 E Filip to vamatop vahik, pareꞌ nö en. Manuh hanan eꞌ to ep in a pah teꞌ va pa muhin Itiopiaꞌ. Eꞌ a teꞌ susun pareꞌ matop non a moniꞌ pe Kandasiꞌ, e köövo sunön va pa muhin pamëh. A teꞌ pamëh to nö maꞌ manih Jerusalëm pa vasunön e Sosoenën.  
\v 28 Eꞌ to tok maꞌ pa karis, ko nönö hah nö non pareꞌ ëhëh nö non o ëhëh kiun pa teꞌ vanënën soe, e Aisaëaꞌ.  
\v 29 Ka Tuvuh Vasioꞌ soe ke Filip pan, “Eën se nö vatët manuh pa karis köm nönö vaꞌpeh nö nem.”  
\v 30 Ke Filip nö vatët manuh peꞌ, pareꞌ pënton poan to ëhëh taneꞌ non o kiun pa teꞌ vanënën soe, e Aisaëaꞌ, pareꞌ hi poan pan, “Eën kës to maaka e nom pa pusun in a soe nën to ëhëh nom?”   
\p
\v 31 Ka teꞌ pamëh piun a soe pe Filip, pareꞌ soe pan, “Eöꞌ se maaka vah vanih pa ö no a hikta teꞌ se soe vamaaka ka neöꞌ?” Pareꞌ vaoe peah en pe Filip, kee pët ihoꞌ nö e ne koman a karis.  
\v 32 O ëh pamëh to ëh va non manih,  
\q1 “Eꞌ to teꞌ va non manih pa sipsip nee to iu ip vamët ne,  
\q2 Eꞌ to teꞌ va non manih pa sipsip to hikta kap a rivon pa to pa ö nee to kui a uvineah.   
\q1
\v 33 Ee to vapoet voh poë,  
\q2 eꞌ a teꞌ totoopin,  
\q3 ivëh, kee ip vamët voh poë,  
\q2 suk ee to vateen akuk poë po vahutët.  
\q1 Eꞌ a hik ta ma koaꞌ,  
\q2 ivëh, ka napan hikta onöt ne pa vahutët suk raoe.  
\q1 Suk ataeah, o toꞌtoꞌ peꞌ manih po oeh to hik en.” \rq Ais 53:7-8\rq*   
\p
\v 34 A teꞌ susun pamëh to soe ke Filip, “Soe ka neoꞌ ah. A teꞌ vanënën soe sosoe suk non eteh, eꞌ koman, keꞌ, a meh teꞌ?”  
\v 35 Ke Filip taneo o vahutët manih po ëh pamëh, pareꞌ vatvus ke poan a Soe Vih pe Sunön Ieesuꞌ.  
\v 36 Ee to nönö ne hanan, pare tavus ee pa ö no a ruen to teꞌ non. Ke voe susun soe ke Filip pan, “A ruen ivëh, ataeah to sunpip a no eoꞌ pa ö sën pupui a neöꞌ?”  
\v 37 Ke Filip soe ke poan, “Eën se keh vaman rakah nom e Ieesuꞌ po kupu pën, eöꞌ se pupui eoꞌ pën.” Ka teꞌ susun piun ko soe pan, “Eöꞌ to vaman rakah e noꞌ pe Ieesuꞌ Kristo e koaꞌ pe Sosoenën.”   
\p
\v 38 Ka teꞌ susun pamëh taꞌ en pa ö no a karis se ihoꞌ. Ke Filip pen a teꞌ pamëh kunah ee manuh ruen, ke Filip pupui en peꞌ.  
\v 39 Ee to tatakin këh ko ne maꞌ a ruen, ka Tuvuh Vasioꞌ pe Sosoenën me ke en pe Filip. Ka teꞌ susun pamëh hikta ep hah e non e Filip koe nih. E voe susun to nö en a vaeö rakah.  
\v 40 E Filip to vos en vöön Asotus. Eꞌ to nönö vah non eꞌ he pa vatvus a Soe Vih pe Kristo manih pa ma vöön, keꞌ öök na pa ö neꞌ to vos en pa vöön apuh Sisariaꞌ.   
\c 9  
\s1 E Söl To Panih A Taateꞌ Peꞌ, Pareꞌ Tavus A Teꞌ Va Po Vaman  
\p
\v 1 Manih po poen pamëh e Söl to kiu vakis rakah en pa vakmis o teꞌ va po vaman, me a ma vamomhë pe Ieesuꞌ, pan eꞌ se ip vamët raoe. Ivëh, keꞌ nö en manuh pa Teꞌ Susun po Teꞌ Ësës Heꞌ.  
\v 2 Eꞌ to nö pareꞌ soe ke poan, keꞌ kiun maꞌ o kiun manih po teꞌ susun va pa ma iuun hinhin soneꞌ po Jiuꞌ manih vöön Damaskas. O kiun to soe va non manih pan, “E Söl se keh ep in a köövo me voe to vaman ne e Ieesuꞌ, eꞌ se öt ko vateꞌ raoe pa iuun nohnoh va Jerusalëm.”  
\v 3 Ke Söl nö en, pareꞌ ököök vatët non vöön Damaskas, ka varuꞌ rakah vakomanih o tëkrea maaka to taneꞌ maꞌ akis to kopös poan.  
\v 4 Ke Söl vuꞌ en po oeh pareꞌ tënan a soe to vavaoe non poan pan, “Söl, Söl, suk ataeah, nën to vakmis a nom neoꞌ?”   
\p
\v 5 Ke Söl hi pan, “Apuh, eën eteh? Eꞌ to tënan a piun to soe pan, “Eöꞌ e Ieesuꞌ nën to vavakmis nom.  
\v 6 Ivëhkëk, eën se sun ko vos manuh pa vöön apuh va Damaskas. A pah teꞌ se soe ka oah a tah nën se nok.”   
\p
\v 7 O teꞌ varih to nönö vaꞌpeh vah me ne e Söl to sun vatotomin rakah e ne. Ee to tënan e ne po vaato, ivëhkëk, hikta ep ne ta teꞌ.  
\v 8 E Söl to sun këh en po oeh to hikta inan vamaaka non ta pah tah a mataneah to popoen pa ep. Ivëh, kee öt pa koreneah, ko me vos ee peꞌ manuh vöön Damaskas.  
\v 9 Po kukön poen ne Söl to hikta onöt non a ep, manih pa ma poen varih eꞌ to hikta ënëën non, pareꞌ hikta kakaak non.   
\p
\v 10 A pah teꞌ va po vaman to teꞌ non vöön Damaskas a ëhnaneah e Ananaës. Eꞌ to tatarep non, ka manih komön o tatarep e Ieesuꞌ to vaoe poan pan, “Ananaës.” Keꞌ piun pan, “Eöꞌ ivëh, Sunön.”   
\p
\v 11 Ke Sunön piun poan pan, “Eën se vamatop, parën nö manuh pa hanan a ëhnaneah Hanan Totoopin. Ka manih pa iuun pe Jiutas, eën se hi këh a teꞌ va Tasas a ëhnaneah e Söl. Eꞌ to hinhin non nën.  
\v 12 Ka manih po tatarep pe Söl to ep in a teꞌ a ëhnaneah e Ananaës to ho maꞌ, ko vahoꞌ a koren manih peꞌ, keꞌ ep vamaaka hah en.”   
\p
\v 13 Ke Ananaës piun, ko soe pan, “Sunön, a nap peo to soe ke voh ee peöꞌ pa teꞌ pamëh me a ma tah hat neꞌ to nonok voh non manih pa napan pën manuh Jerusalëm.  
\v 14 Eꞌ me to kon maꞌ a soe vaonöt manuh pa Teꞌ Susun po Teꞌ Ësës Heꞌ pa ötöt o teꞌ varih to vaman ne ko hinhin ne pa ëhnöömah.”   
\p
\v 15 Ivëhkëk, e Sunön to soe ke poan pan, “Nö ah, a teꞌ pamëh nöꞌ to kon eah pa nok a kiu peöꞌ, me a teꞌ a ëhnaneoꞌ manuh pa ma meh upöm teꞌ, me po teꞌ susunön to hikta teꞌ ne pan o Jiuꞌ, me a napan va Israël.  
\v 16 Eöꞌ koman se vataare eah a ma punis me kamis neꞌ se teꞌ manih pa vatvus a ëhnaneoꞌ.”   
\p
\v 17 Ke Ananaës nö en, pareꞌ ho en iuun, ko vaket a sionin e Söl, pareꞌ soe pan, “Kea peöꞌ, Söl. E Sunön e Ieesuꞌ to vanö maꞌ neoꞌ, eꞌ ivëh, o tëkrea nën to ep voh in manuh hanan pa ö nën to nönö no maꞌ manih. Eꞌ to vanö maꞌ neoꞌ pan, eöꞌ se vaꞌaus oah ken ep vamaaka hah ka Tuvuh Vasioꞌ se nö manih pën ko matop ka nom oah.”  
\v 18 Ka varuꞌ vakomanih no a tah to matan va non manih po kaniꞌ iian to vuꞌ këh en pa mataneah, keꞌ ep vamaaka hah en. Keꞌ sun, kee pupui ee peꞌ.  
\v 19 Eꞌ to ëën ka sionineah eh hah en.  
\s1 E Söl To Vatvus A Soe Manih Pa Vöön Va Damaskas  
\p E Söl to teꞌ vaꞌpeh me e non pa ma teꞌ va po vaman manih vöön Damaskas pa ma meh siꞌ poen.  
\v 20 Varuꞌ amanih e Söl to ho pa iuun hinhin soneꞌ, pareꞌ taneo en pa vatvus a soe to soe non pan, e Ieesuꞌ e Koaꞌ pe Sosoenën.  
\v 21 Ka napan pënton a soe peꞌ, pare toksean rakah ee, ko vaiihi e ne pan, “Eꞌ a teꞌ pöꞌ kovëh to vavakmis voh a rora, pareꞌ ipip vamët non a napan to vavatet ne e Ieesuꞌ manuh Jerusalëm, ha? Eꞌ to nö voh maꞌ manih pa ötöt a napan varih ko me raoe manuh pa ma teꞌ sunön ësës heꞌ.”   
\p
\v 22 Manih po vavaasis pe Söl, a soe peꞌ to kikis nö e non ko Jiuꞌ va Damaskas hikta onöt ne a vöknah o vavaasis peꞌ. Ivëh, ko vavaasis kunkuin o kokoman pa napan kee vaman, pare vatet o vavaasis pe Söl, a ma teꞌ poë varih to vatet o vavaasis to peo rakah, pare vaman ee pan, e Ieesuꞌ eꞌ e Kristo.  
\v 23 A ma poen to oah ee, ko Jiuꞌ vatönun pare soe vaonöt o kokoman va pa a ö nee se ip vamët e Söl.  
\v 24 Ivëhkëk, a pah teꞌ to soe vanat e Söl a ö nee se ip vamët poë. Pa ma potan me popoen ee to ut ne pa ma matan hopaꞌ in a eean vös to vatvi non a vöön apuh pan, ee se öt poë ko ip.  
\v 25 Ivëhkëk, o pöh poen pa popoen no a ma teꞌ va po vaman to vöknah maꞌ e Söl komön o kove sinten a eean vös.   
\s1 E Söl To Nö Hah En Jerusalëm  
\p
\v 26 E Söl to nö hah en manuh Jerusalëm, pareꞌ iu teꞌ vatös me non a ma teꞌ va po vaman. Ivëhkëk, o teꞌ poë varih to hikta vaman ne poë pan, eꞌ a teꞌ va po vaman pare nanaöp e ne peꞌ.  
\v 27 Ivëhkëk, e Banabas to me e Söl manuh po aposol, pareꞌ vahutët ke raoe a ö ne Söl to ep in e Ieesuꞌ manuh hanan, ko vaato me poan. E Banabas me to vahutët ke raoe a ö ne Söl to vatvus a soe pa ëhnan e Ieesuꞌ, me a hikto naöp manuh Damaskas.  
\v 28 Ivëh, ke Söl teꞌ vaꞌpeh me non pee, manih Jerusalëm, pareꞌ vavatvus non a soe pa ëhnan e Ieesuꞌ, pareꞌ hikta teꞌ nanaöp non.  
\v 29 Eꞌ to vavaato vaheve me non po Jiuꞌ to nat ne po to Grik. Ivëh, kee vaiu këh e ne ta ö nee se ip vah va in e Söl.  
\v 30 A ma napan va po vaman to nat in a tah pamëh, pare me kunah ee pe Söl manuh vöön Sisariaꞌ, keꞌ oah pet en manuh pa vöön peꞌ, Tasas.   
\p
\v 31 Ivëh, ka manih pa muhin va Jiutiaꞌ, Galiliꞌ, me Samëriaꞌ a ma napan va po vaman to teꞌ vatuvuh ee. Ahik to vakihat, ka ma napan poë varih to pepeo e ne ko hop ee po vakum teꞌ va po vaman. Ko vaman pee teꞌ eh rakah e non, ka Tuvuh Vasioꞌ vaeh e non pee, suk ee to teꞌ ne paan a matop pe Sunön.   
\s1 E Pitaꞌ To Teꞌ Non Vöön Lidaꞌ Me Jopaꞌ  
\p
\v 32 E Pitaꞌ to nö vavah en pa ma vöön va Samëriaꞌ, ko pöh poen neꞌ to nö en pa ep pa napan va po vaman manih pa vöön Lidaꞌ.  
\v 33 Manih pa vöön pamëh, eꞌ to ep in e Aënias, a teꞌ no a ma soaꞌ, me a sionineah to mët voh en, keꞌ koroh tamoaan voh non tevan po tönim me o kukön kirismas.  
\v 34 Ke Pitaꞌ soe ke Aënias pan, “Aënias, varuꞌ vamanih e Ieesuꞌ Kristo to vatoꞌ hah en pën. Sun ah, parën nikun o pan pën.” Ke Aënias sun vëvëhöꞌ rakah en.  
\v 35 Ka ma napan varih to teꞌ ne vöön Lidaꞌ, me po hëhë tahiꞌ topnin Jopaꞌ, me Sisariaꞌ ep in poë to vih hah en ko panih, pare pah vaman vörep ee pe Sunön.   
\s1 E Pitaꞌ To Vatoꞌ E Tabitaꞌ  
\p
\v 36 Manih vöön Jopaꞌ, a pah köövo va po vaman to teꞌ non a ëhnaneah e Tabitaꞌ. Po to Grik ee to pokaꞌ ne poë e Dokas. Eꞌ to heꞌ voh o toꞌtoꞌ peꞌ pa nok a ma tah pa vaꞌaus a ma napan arus.  
\v 37 Manih po poen pamëh, e Tabitaꞌ to haraꞌ a moeh, pareꞌ mët en. A sionineah nee to uhu, pare vahoꞌ ee peꞌ pa piprom vöh kin.  
\v 38 A Jopaꞌ to hikta teꞌ varo këh non a vöön Lidaꞌ, a vöön ne Pitaꞌ to teꞌ non, ivëh, kee vanö ee pa poa teꞌ to teꞌ a soe manuh pe Pitaꞌ to soe va non manih pan, “Emöm to up maꞌ oah, vëvëhöꞌ ah, ka nö.”  
\v 39 Ke Pitaꞌ vamatop a ma tah peꞌ, kee pët nö ee. E Pitaꞌ to vos, kee me peah ee peꞌ manuh pa ö no a sionin e Dokas to pet non. O köövo amop to vatönun suk vah ne e Pitaꞌ, ee to okook ne, pare vataare ne e Pitaꞌ a ma ohop ne Dokas to nonok voh non.  
\v 40 Ke Pitaꞌ taꞌ a napan, kee tavus kurus ee keꞌ vatokon, pareꞌ hin e Sosoenën se vatoꞌ e köövo. Eꞌ to hin vahik, pareꞌ tarih manuh pa teꞌ mët pareꞌ soe pan, “Dokas, sun ah.” E Dokas to kap a matan ko ep in e Pitaꞌ, pareꞌ ihoꞌ en.  
\v 41 Ke Pitaꞌ öt pa koreneah, pareꞌ vaꞌaus en peꞌ pa sun. E Pitaꞌ to vaoe a ma napan va po vaman me o köövo amop, pareꞌ heꞌ hah en pe Dokas manih pee.  
\v 42 O vahutët va pa ö ne Dokas to toꞌ hah to nö vavah en manih pa vöön Jopaꞌ. Ka tah pamëh to kat, ko vaeh o vaman po teꞌ peo va po vaman me a ma meh teꞌ to vaman ee pe Sunön.  
\v 43 E Pitaꞌ to teꞌ varë me en pe Saëmon, e voe to nonok non sih a ma moeh tah po kap in a purmakaöꞌ manih vöön Jopaꞌ.   
\c 10  
\s1 E Pitaꞌ To Vatvus A Soe Vih Manih Pe Konilius  
\p
\v 1 Manih vöön Sisariaꞌ a pah teꞌ to teꞌ non a ëhnaneah e Konilius. Eꞌ e susun pa 100 teꞌ vëvënsun vëh nee to pokaꞌ va ne manih Nap Vëvënsun va Italiꞌ.  
\v 2 E Konilius vaꞌpeh me a tapaiuun peꞌ to vasunön rakah ne e Sosoenën. Eꞌ me to teꞌ non pa vaꞌaus a nap arus po Jiuꞌ, pareꞌ vatet non a taateꞌ pe Sosoenën.  
\v 3 O pöh poen pa 3 kirök pa matanpoen ne Konilius to tata non, ko ep in a ankeroꞌ pe Sosoenën to ho maꞌ iuun, pareꞌ vaoe poan pan, “Konilius.”   
\p
\v 4 Ke Konilius to kuteꞌ non pa ankeroꞌ eꞌ he a naöp, pareꞌ soe pan, “Ataeah pamëh, Apuh?” Ka ankeroꞌ soe ke Konilius pan, “E Sosoenën to tënan en pa hin, me a kiu vaꞌaus pën manih pa nap arus, pareꞌ vaeö me e non pën.  
\v 5 Eën se vanö ta ma teꞌ manuh vöön Jopaꞌ, kee me rakah maꞌ a teꞌ vëh, a ëhnaneah e Saëmon Pitaꞌ.  
\v 6 Eꞌ to teꞌ non pa iuun pe Saëmon, e voe to nonok non sih a ma moeh tah po kap in a purmakaöꞌ. A iuun peꞌ to eok non sinten tahiꞌ.”   
\p
\v 7 Ka ankeroꞌ vëh to vavaato me non poan, këh hah en peꞌ. Ke Konilius vaoe en pa poa teꞌ kikiu me a teꞌ vëvënsun. A teꞌ vëvënsun eꞌ a teꞌ va po vaman, pareꞌ teꞌ non a teꞌ pe Konilius.  
\v 8 E Konilius to soe ken pa kukön teꞌ pataeah to tavus vu, ko vanö en pee manuh vöön Jopaꞌ.  
\v 9 Po meoh poen, pa topnin potan, e Pitaꞌ to peah en tonun iuun pa hin, ka kukön teꞌ taneꞌ maꞌ pa iuun pe Konilius he vos vatët ee vöön Jopaꞌ.  
\v 10 E Pitaꞌ to hinhin non ko maë pareꞌ iu ëën non ta taëën. A taëën to meꞌ e non pa vamatop, e Pitaꞌ he tata en.  
\v 11 Eꞌ to ep in a akis to nö vakëh, ka tah to matan va non manih po rara apuh to han kunah no maꞌ po taanaꞌ noton manih po oeh.  
\v 12 Komön o rara pamëh no a ma vu vönaꞌ poa to teꞌ ne, me a ma teꞌ a rarauꞌ, me a ma vönaꞌ to vavarah ne, me o növan.  
\v 13 Ke Sunön soe ke Pitaꞌ pan, “Sun ah Pitaꞌ, parën ip a paeh va pa ma tah varih ko ëën.”  
\v 14 Ivëhkëk, e Pitaꞌ to piun vamanih pan, “Sunön, eöꞌ to hikta antoen noꞌ a nok va nën. A taateꞌ po Jiuꞌ to soepip non a ëën a ma tah varih, suk a ma taëën poë varih to hikta teꞌ vivihan ne.”   
\p
\v 15 E Pitaꞌ to vapöök tënan hah en pa soe to soe non pan, “A ma tah varih ne Sosoenën to nok voh to vih e ne pa ëën, kën nat nom soe pan, eꞌ to soepip non.”  
\v 16 E Sunön to kukön vaato me e Pitaꞌ ka tah vëh, ne Pitaꞌ to ep hah peah en manuh akis.   
\p
\v 17 E Pitaꞌ to pah kokoman vörep e non pa pusun in o tata pamëh. Ka varuꞌ vakomanih a ma teꞌ vanö pe Konilius to nat ee pa ö no a iuun pe Saëmon to teꞌ non, ko maꞌ, pare sun e ne po matön hopaꞌ.  
\v 18 Ee to hi vamanih pan, “Eꞌ teꞌ non a teꞌ manih pa iuun vëh a ëhnaneah e Saëmon Pitaꞌ?”  
\v 19 E Pitaꞌ to iu maaka non pa pusun in o tata peꞌ, ka Tuvuh Vasioꞌ soe ke poan, “Tënan ah. A kukön teꞌ to vaiu maꞌ oah.  
\v 20 Eën se kunah, parën ep pee, parën koe a kokoman vörep, parën nö me raoe. Eöꞌ to vanö maꞌ raoe pa me a oah.”   
\p
\v 21 Ke Pitaꞌ kunah, pareꞌ soe ke raoe, “Eöꞌ ivëh a teꞌ nöm to vavaiu vah nem. Eöm nö maꞌ suk ataeah?”   
\p
\v 22 Ee to piun, pare soe pan, “E Konilius, e susun pa nap vëvënsun to vanö maꞌ möm. Eꞌ a teꞌ no a pop peꞌ to vih, pareꞌ vasunön non e Sosoenën, ko Jiuꞌ ta rakah ne poë. A ankeroꞌ pe Sosoenën to soe ke Konilius a ö neꞌ se vaoe a maꞌ oah pa iuun peꞌ. Keꞌ pënton pataeah nën se soe keah.”  
\v 23 E Pitaꞌ to vaoe ho raoe, kee koroh ee. Pa pöstakah po meoh poen e Pitaꞌ to vamatop en pa nö, kee nö vaꞌpeh me ee pa ma meh teꞌ va po vaman va Jopaꞌ.   
\p
\v 24 Ee to vos ee Sisariaꞌ po meoh poen, a vöön ne Konilius me a ma poaneah me a ma vakamöꞌ, neꞌ to vaoe to anoeh ne e Pitaꞌ.  
\v 25 E Pitaꞌ se ho en iuun, ke Konilius ep in poan manih matön hopaꞌ, pareꞌ vatokon havin e Pitaꞌ pa kë a ëhnan e Pitaꞌ.  
\v 26 Ivëhkëk, e Pitaꞌ to kë vasun poan, pareꞌ soe, “Sun ah. Eöꞌ pet me a teꞌ akuk.”  
\v 27 E Pitaꞌ to vavaato ho nö me e non pe Konilius, kee ep ee pa nap peo rakah to vatönun ne koman iuun.   
\p
\v 28 Ke Pitaꞌ soe ken pee, “Eöm koman to nat e nem, a ma taateꞌ po Jiuꞌ to soepip non a to Jiuꞌ pa teꞌ vatös me a teꞌ to hikta teꞌ non a to Jiuꞌ. Ivëhkëk, e Sosoenën to vataare a neoꞌ a ö nöꞌ se nat noꞌ soe a meh teꞌ, pan eꞌ to hat, me eꞌ to hikta soepip non a teꞌ vatös me raoe.  
\v 29 Ivëh, kën vaoe na neoꞌ köꞌ hikta pënton varo, eöꞌ to nö eoꞌ maꞌ. Ivëh, köꞌ se hi a oah, suk ataeah, kën vaoe na neoꞌ?”   
\p
\v 30 Ke Konilius piun, pareꞌ soe pan, “A potan to teꞌ vavoh non manih, kuru o taanaꞌ poen to oah ee. Pa 3 kirök voh pa matanpoen pa ö nöꞌ to hinhin voh noꞌ koman iuun peöꞌ. Eöꞌ to hinhin noꞌ ka teꞌ to ohop non o ohop kakaare rakah nö maꞌ, pareꞌ sun non pa mataneoꞌ.  
\v 31 Pareꞌ soe ka neoꞌ pan, ‘Konilius, e Sosoenën to tënan en pa hin me a kiu vaꞌaus pën manih po teꞌ arus.  
\v 32 Eën se vanö ta ma teꞌ manuh vöön Jopaꞌ, kee me maꞌ e Saëmon Pitaꞌ. Eꞌ to teꞌ non pa iuun pe Saëmon, a teꞌ nonok ma moeh tah po kap purmakaöꞌ, a iuun peꞌ to eok non sinten tahiꞌ.’  
\v 33 Ivëh, köꞌ vanö vëvëhöꞌ nös a ma teꞌ pa me maꞌ a oah, keꞌ vih rakah non pën to nö maꞌ. Emöm kurus to teꞌ nem po epep pe Sosoenën, to anoeh nem a pënton ataeah ne Sunön to heꞌ oah, sën soe ka möm.”   
\s1 E Pitaꞌ to Heꞌ A Soe Koman Iuun Pe Konilius  
\p
\v 34 E Pitaꞌ to taneo vaato en ko soe pan, “Eöꞌ to nat eoꞌ, eꞌ to teꞌ man e non pe Sosoenën to ep e non pea kurus to vatoe e no, pareꞌ hikta vih ke non a ma pah teꞌ.  
\v 35 Ivëh, ke Sosoenën to vaneah rakah e non a napan kurus, a ma teꞌ to hikta teꞌ ne o to Jiuꞌ, me o Jiuꞌ pa ö nee to vean ne poë, ko vavatet ne a taateꞌ totoopin rakah po epep peꞌ.  
\v 36 Eöm to nat e nem pa Soe Vih ne Sosoenën to vanö ke voh a napan va Israël. E Ieesuꞌ, eꞌ e Sunön pa napan kurus. Ivëh, ka manih pa ma vavaasis me a mët pe Ieesuꞌ, a ma napan to vakamöꞌ hah me ee pe Sosoenën.  
\v 37 Eöm to nat koman e nem, moaan voh e Jon to vavaasis voh en pa taateꞌ pupui, taneo no maꞌ Galiliꞌ ko nö en pa ma ö oeh kurus po Jiuꞌ.  
\v 38 A soe pamëh, eꞌ a soe pe Ieesuꞌ va Nasarët, pa ö ne Sosoenën to heꞌ voh a Tuvuh Vasioꞌ me o kikis manih pe Ieesuꞌ. Eꞌ to nö vavah pa ma vöön pa vaꞌaus me a nok vavih a ma napan varih no oraꞌ hat to miröꞌ voh, suk e Sosoenën to teꞌ vaꞌpeh me non pe Ieesuꞌ.  
\v 39 Eöꞌ, me a ma meh aposol varih to ep voh nem pa ma tah neꞌ to nonok voh non manih pa ma ö oeh po Jiuꞌ, me a vöön apuh pee Jerusalëm. Ee to ni voh poë pa kuruse keꞌ mët nën.  
\v 40 Ivëhkëk, e Sosoenën to vatoꞌ taneꞌ hah poan po vapeepe po vakön poen, keꞌ teꞌ toꞌtoꞌ e non kuru vëh.  
\v 41 A nap peo to hikta ep in e Ieesuꞌ, emöm varoe o aposol neꞌ to vaoe voh. Emöm to vaëën me voh eah pa ö neꞌ to toꞌ taneꞌ hah po vapeepe.  
\v 42 Eꞌ to soe ka möm a ö möm se vavaasis a ma napan a soe to teꞌ va non manih pan, ‘E Sosoenën to vateꞌ voh e Ieesuꞌ pa kiiki a ma hat pa nap mët me a nap toꞌtoꞌ.’  
\v 43 A ma teꞌ vanënën soe to vavatvus soe suk voh poë pan, a napan to vaman ne pa ëhnan e Ieesuꞌ a ma hat pee neꞌ se ihan anoe këh en pee.”   
\s1 O Teꞌ To Hikta Ne Pan Ee Ro Jiuꞌ, To Kon A Tuvuh Vasioꞌ  
\p
\v 44 E Pitaꞌ to vavaato avoeꞌ e non, ka Tuvuh Vasioꞌ he kunah en maꞌ manih pa napan varih to pënton ne pa soe.  
\v 45 O Jiuꞌ varih to vaman ne to nö vaꞌpeh me maꞌ e Pitaꞌ, to pah töhkak ee pa ö ne Sosoenën to heꞌ a Tuvuh Vasioꞌ manih pa napan to hikta teꞌ ne o Jiuꞌ.  
\v 46 O Jiuꞌ to pënton raoe to vaato ne pa ma meh to, pare kë rakah ee pa ëhnan e Sosoenën. Ke Pitaꞌ soe vamanih pan,  
\v 47 “A napan varih to kon a Tuvuh Vasioꞌ, vamanih pa ö nemöm to kon vavoh. Eteh to antoen non amun raoe pa kon a tapui manih pa ruen?”  
\v 48 Ke Pitaꞌ soe ke raoe pan, “Eöm se kon a tapui pa ëhnan e Ieesuꞌ Kristo.” Ka napan hi e Pitaꞌ pan, eꞌ se teꞌ vaꞌpeh me voh non raoe, pa ta ma meh siꞌ poen.   
\c 11  
\s1 E Pitaꞌ To Heꞌ A Soe Manih Jerusalëm  
\p
\v 1 A ma aposol, me a ma teꞌ va po vaman manih Jiutiaꞌ to tënan a ö no o teꞌ to hikta teꞌ ne pan ee ro Jiuꞌ to kon ee pa Soe Vih pe Sosoenën.  
\v 2 Ivëh, ke Pitaꞌ nö hah en Jerusalëm, ka napan varih to iu ne a taateꞌ pe a ö kokoaan, siröꞌ ee peꞌ.  
\v 3 Ee to soe pan, “Eën to nö voh nös pa iuun po teꞌ to hikta pe voh a ma ö kokoaan pee parën vaëën me raoe.”   
\p
\v 4 Ivëh, ke Pitaꞌ vahutët ken pee pa ma tah to tavus voh pa ö neꞌ to teꞌ voh no maꞌ Jopaꞌ.  
\v 5 Eꞌ to soe pan, “Eöꞌ to hinhin voh noꞌ manih vöön Jopaꞌ, paröꞌ tata ko ep in a tah to matan va non manih po rara apuh to han kunah no maꞌ po taanaꞌ noton manuh akis, pa havin neöꞌ.  
\v 6 Eöꞌ to ep vatët, paröꞌ ep in a ma vu vönaꞌ poa to teꞌ ne, me a ma teꞌ a rarauꞌ, me a ma vönaꞌ to vavarah ne, me o növan.  
\v 7 Paröꞌ pënton a soe to soe non pan, ‘Sun ah Pitaꞌ, parën ip a paeh va pa ma tah varih ko ëën.’  
\v 8 Ivëhkëk, eöꞌ to soe pan, ‘Apuh, ahik rakah. Eöꞌ to hikta ënëën moaan voh noꞌ a ma tah varih, suk a ma taëën poë varih to hikta teꞌ vivihan ne.’  
\v 9 Eöꞌ to poa tënan a soe to sosoe non pan, ‘A ma moeh tah kurus ne Sosoenën to nok voh to vih e ne pa ëën, kën nat nom soe pan, eꞌ to soepip non.’  
\v 10 A tah pamëh to kukön tanok, pareꞌ hah peah en manuh akis.   
\p
\v 11 Ka varuꞌ vakomanih a kukön teꞌ to nö maꞌ manih peöꞌ to taneꞌ maꞌ Sisariaꞌ to nö maꞌ pa iuun nöꞌ to teꞌ noꞌ.  
\v 12 Ka Tuvuh Vasioꞌ soe ka neoꞌ a ö söꞌ koe a kokoman, ko nö me raoe. A tönim teꞌ me a paeh va Jopaꞌ to nö vaꞌpeh me ee peöꞌ manuh Sisariaꞌ. Kemöm vos, pamöm ho em pa iuun pe Konilius.  
\v 13 E Konilius to soe ken pe möm pa ö neꞌ to ep in a ankeroꞌ to sun non iuun peꞌ, ko soe ke poan pan, ‘Vanö tah teꞌ manuh Jopaꞌ keꞌ vaoe maꞌ a teꞌ vëh a ëhnaneah e Saëmon Pitaꞌ.  
\v 14 A teꞌ pamëh se heꞌ a tapaiuun pën a soe ke Sosoenën se kon hah a neöm.’  
\v 15 Eöꞌ to taneo pa vaato ka Tuvuh Vasioꞌ kunah en maꞌ manih pee vamanih pa ö neꞌ to nok vavoh manih pea po va momoaan.  
\v 16 Ivëh, köꞌ nat hah eöꞌ pa ö ne Sunön to soe vavoh in e Jon pan, ‘E Jon to pupui a ma napan pa ruen, ivëhkëk, eöm se kon a tapui pa Tuvuh Vasioꞌ.’  
\v 17 Eꞌ to maaka en, e Sosoenën to heꞌ en pa Tuvuh Vasioꞌ manih pa napan varih to hikta teꞌ ne pan ee ro Jiuꞌ, ivëhkëk, ee to vaman ne e Ieesuꞌ Kristo. Eꞌ o pöh heꞌ moaan voh neꞌ to heꞌ a ra pa ö na to vaman momoaan voh. Ivëh, keöꞌ eteh to antoen noꞌ a sun pip e Sosoenën.”   
\p
\v 18 A napan to pënton a soe pe Pitaꞌ, ko koe ee pa vavovoeak poë, pare kë varoe rakah ee pa ëhnan e Sosoenën, “Ivëh, ke Sosoenën heꞌ en pa napan to hikta ne pan ee ro Jiuꞌ pa taateꞌ panih, ko heꞌ i rea manuh pe Sosoenën pare kon o toꞌtoꞌ tamoaan.”   
\s1 A Napan Va Antiök To Vaman  
\p
\v 19 A napan va po vaman to nö vakëkëh ee pa ö nee to ip voh e Stivin. A ma meh teꞌ to rusin ee manuh pa muhin va Fonisiaꞌ, to Saëprus, me vöön Antiök, pare vavatvus e ne pa Soe Vih pe Ieesuꞌ Kristo manih po Jiuꞌ varoe.  
\v 20 Ivëhkëk, a ma meh teꞌ va po vaman, a ma teꞌ va po to Saëprus me Saëriniꞌ to nö voh manuh vöön Antiök, pare vatvus e ne pa Soe Vih pe Ieesuꞌ manih pa napan to hikta teꞌ ne pan ee ro Jiuꞌ.  
\v 21 O kikis pe Sunön to teꞌ me non raoe, ivëh, ka nap peo rakah to vaman, pare heꞌ i rea manuh pe Ieesuꞌ.   
\p
\v 22 A napan va po vaman varih Jerusalëm to pënton a ma tah poë varih, pare va nö ee pe Banabas manuh Antiök.  
\v 23 E Banabas to vos manuh vöön Antiök, pareꞌ ep in a ö ne Sosoenën to vaꞌaus va in a napan, pareꞌ vaeö rakah, pareꞌ kat rakah en po vaman pee pa ö nee se heꞌ tamoaan ne o toꞌtoꞌ pee manuh pe Sunön.  
\v 24 E Banabas no a taateꞌ peꞌ to vih, me eꞌ a teꞌ va po vaman, ka Tuvuh Vasioꞌ puh rakah non manih peꞌ. A napan peo rakah to vaman, pare heꞌ i rea manuh pe Sunön.   
\p
\v 25 E Banabas to nö en manuh vöön Tasas pa vaiu e Söl.  
\v 26 Eꞌ to taum poan, pareꞌ me en maꞌ peꞌ manih vöön Antiök. Po pöh kirismas ne Banabas pen e Söl to kiu vaꞌpeh me ne a napan va po vaman varih Antiök. Ee pon to vavaasis ne a ma napan a Soe Vih pe Sunön. Manih Antiök nee to pokaꞌ momoaan voh a napan to vaman ne e Ieesuꞌ, a Napan pe Kristo.   
\p
\v 27 A ma pah teꞌ vanënën soe to taneꞌ maꞌ Jerusalëm, pare nö maꞌ manih vöön Antiök.  
\v 28 A paeh teꞌ vanënën soe a ëhnaneah e Agabus, eꞌ to sun ka manih po kikis va pa Tuvuh Vasioꞌ, eꞌ to soe tavus a ö no o maë apuh se tavus manih po oeh kurus. E Klödius, a teꞌ sunön va Room to teꞌ non po poen no maë apuh pamëh to tavus.  
\v 29 Ivëh, ka ma napan varih to vavatet ne e Ieesuꞌ manih Antiök, soe vaonöt ee pa ö nee se vakon moniꞌ pa vaꞌaus a ma teꞌ va po vaman to teꞌ ne manuh Jiutiaꞌ. Ee to heꞌ onöt a ö nee to öt va ne.  
\v 30 Ee to nok va nën, pare vanö ee pe Banabas pen Söl me a moniꞌ manuh pa nap susunön va po kum teꞌ varih to vaman ne e Ieesuꞌ manuh Jiutiaꞌ.   
\c 12  
\s1 A Napan Va Po Vaman To Kon Kamis  
\p
\v 1 Manih po poen pamëh e Hëërot a teꞌ susun po Jiuꞌ to vakmis ko miröꞌ a ma pöh teꞌ va po vaman.  
\v 2 Eꞌ to heꞌ a soe, kee ip vamët ee pe Jëmis e kea pe Jon po rapis rë.  
\v 3 E Hëërot to ep in a tah pamëh no o Jiuꞌ to iu ne, pareꞌ heꞌ en pa soe vaonöt pa öt e Pitaꞌ. A tah vëh to se tanok po Poen Apuh no o Jiuꞌ to ënëën ne a taëën hikto is.  
\v 4 E Hëërot to öt e Pitaꞌ, ko vanö en peꞌ pa iuun nohnoh, ka taanaꞌ vakum teꞌ utut to teꞌ ne, ka taanaꞌ teꞌ to ut ne poë. Manih komön o pöh poen, nee to vapapanih ne murin a tönim me a paeh aoaꞌ to oah. E Hëërot to koman non a ö neꞌ se vateꞌ e Pitaꞌ po vahutët pa ö no Poen Apuh po Jiuꞌ to ënëën ne a taëën hikta is se hik.  
\v 5 E Pitaꞌ to teꞌ non pa iuun nohnoh, ko teꞌ utut ut e ne peꞌ nën. Ivëhkëk, a napan va po vaman to hinhin vatëh e ne pe Sosoenën se vaꞌaus e Pitaꞌ.   
\s1 E Pitaꞌ To Këh A Iuun Nohnoh  
\p
\v 6 O poen momoaan in a ö ne Hëërot a teꞌ sunön po Jiuꞌ se vateꞌ e Pitaꞌ po vahutët, e Pitaꞌ to koroh non topnin in a poa teꞌ utut. Eꞌ to nohtöön non po pöök uris eh, ka ma meh teꞌ utut teꞌ ne po hopaꞌ to ut ne.  
\v 7 Ka varuꞌ vakomanih a ankeroꞌ pe Sosoenën to tavus en koman iuun nohnoh, ko ëman kopös en pa ö ne Pitaꞌ to teꞌ non. Ka ankeroꞌ pamëh kunkuin en pe Pitaꞌ, pareꞌ taꞌ poan, “Sun vëvëhöꞌ ah.” Ko uris eh vëh to nohtöön non e Pitaꞌ to taihan këh en pa koren e Pitaꞌ.  
\v 8 Ka ankeroꞌ soe ke Pitaꞌ pan, “Voh o voh parën ohop a suꞌ pën.” Ke Pitaꞌ nok va en nën, keꞌ soe ke poan pan, “Ohop o ohop rë pën ko vatet maꞌ neoꞌ.”  
\v 9 Ke Pitaꞌ vatet tavus en peꞌ këh a iuun nohnoh to hikta nat non pa tah no a ankeroꞌ to nonok non manih peꞌ, eꞌ teꞌ man e non, keꞌ, ahik. Eꞌ to koman non pan, eꞌ to tata non.  
\v 10 Eꞌ Pitaꞌ pen a ankeroꞌ to oah ee pa poa teꞌ utut to ut ne o hopaꞌ vamomoaan, pare öök ee ko oah ee pa meh poa teꞌ utut to ut ne o vapöök hopaꞌ, ko öök ee po matön hopaꞌ eh vëh to taperet no na pa vöön apuh. Ko hopaꞌ pamëh taperet koman en, kee tavus ee. Ee pon to nönö vaꞌpeh nö e ne hanan, ka ankeroꞌ pamëh këh en pe Pitaꞌ ko nö en.   
\p
\v 11 Ko kokoman pe Pitaꞌ to maaka keꞌ nat hah en pa ma tah to tanok manih peꞌ, keꞌ soe pan, “Eöꞌ to nat rakah eoꞌ, e Sosoenën to vanö vu maꞌ a ankeroꞌ peꞌ keꞌ vatvus hah këh a neoꞌ pa koren e Hëërot, me a ma tah no a napan va Jiutiaꞌ to koman ne a nok manih peöꞌ.”  
\v 12 E Pitaꞌ to maaka en pa ö neꞌ to tavus a maꞌ, ko nö en manuh pa iuun pe Mariaꞌ, e sinan e Jon Mak. A nap peo rakah to teꞌ ne pa iuun pamëh to hinhin ne.  
\v 13 E Pitaꞌ to tekteok po hopaꞌ, ka pah köövo kikiu nö maꞌ pa peret o hopaꞌ, a ëhnaneah e Rodaꞌ.  
\v 14 Eꞌ to tënan inan maꞌ e Pitaꞌ, pareꞌ vaeö rakah ko hah en pa soe vanat raoe to hikta peret o hopaꞌ. Eꞌ to nö, pareꞌ soe pan, “E Pitaꞌ e vöh mahën.”  
\v 15 Ee varuh koman iuun to soe ke poë pan, “Eën to piuk eom.” Ivëhkëk, eꞌ to eh rakah en, pareꞌ soe pan, “Pöh man rakah, e Pitaꞌ e vöh mahën.” Kee soe ke poë pan, “Eꞌ a apen Pitaꞌ nën to ep nom.”   
\p
\v 16 Ivëhkëk, e Pitaꞌ to tekteok avoeꞌ e no maꞌ po hopaꞌ, ivëh, kee peret ko ep ee pe Pitaꞌ, ko pah vuksean rakah ee.  
\v 17 Ke Pitaꞌ vuhvuh maꞌ raoe pa koreneah, pan ee se vatotomin. Ivëh, keꞌ vahutët ken pee pa ö ne Sosoenën to vaꞌaus va in poan, keꞌ tavus këh a iuun nohnoh. E Pitaꞌ to soe ke raoe pan, “Soe ke Jëmis, me a ma meh kea pa tah vaꞌih.” E Pitaꞌ to tavus këh en pee, pareꞌ nö ke en pa meh vöön.   
\p
\v 18 Pa pöstakah po meoh poen o teꞌ utut to vuksean, ko karë rakah ko tok rakah ee pa ö ne Pitaꞌ to koe, pare me vavaiu vah e Pitaꞌ, ko vaiihi e ne pan, “E Pitaꞌ koe nih?”  
\v 19 E Hëërot to taꞌ o teꞌ utut pa vaiu e Pitaꞌ, ivëhkëk, ee to hikta ep in e Pitaꞌ. Ivëh, ke Hëërot vateꞌ en po teꞌ utut varih to ut vahat voh ne pe Pitaꞌ po vahutët. Eꞌ to vaonöt en pa ö nee se ip vamët raoe. Vasuksuk e Hëërot to këh en pa muhin Jiutiaꞌ ko nö en pa vöön va Sisariaꞌ.   
\s1 E Hëërot To Mët En  
\p
\v 20 E Hëërot a teꞌ sunön va pa muhin Jiutiaꞌ to heve rakah non a napan va pa vöön va Taëaꞌ me pa vöön va Saëdon, a poa vöön poë varih ne Hëërot to hikta matop non. Ka napan vatönun, pare nö maꞌ pa vakamöꞌ hah me e Hëërot. Ee to iu vakum me ne e Hëërot. Ivëh, kee nö momoaan ee manuh pe Blastus, a teꞌ to matop non a iuun pe Hëërot, pan eꞌ se vaꞌaus raoe pa vamatop o vaato pee me e Hëërot. Ee to vakamöꞌ hah me e Hëërot, pare taneo ee pa kon hah a taëën manuh pa muhin ne Hëërot to matop non.   
\p
\v 21 Ke Hëërot vateꞌ en po pöh poen, po poen pamëh neꞌ to ohop a ma ohop vih pa teꞌ sunön, pareꞌ ihoꞌ koman en pa ö ihihoꞌ peꞌ, peꞌ a teꞌ sunön, ko heꞌ a soe apuh manih pa ma napan.  
\v 22 Ka ma napan taoa maꞌ, ko soe maꞌ pan, “Eꞌ hikta teꞌ akuk non ivëh, to vavaato non, ahik, eꞌ a sosoenën.”  
\v 23 Ka varuꞌ vakomanih a ankeroꞌ pe Sosoenën to heꞌ mët en pe Hëërot, ka mët hat kon en peꞌ, suk eꞌ to hikta kë non a ëhnan e Sosoenën. Ko ves ëën poë, keꞌ mët en.   
\p
\v 24 Ivëh, ka ma napan kon ee pa soe pe Sosoenën pa ma vöön kurus.   
\p
\v 25 E Banabas pen Söl to vahik a kiu pee manih Jerusalëm, pare hah ee manuh vöön va Antiök. Ee to nö vaꞌpeh me ee pe Jon Mak.   
\c 13  
\s1 Ee To Vateꞌ E Banabas Me E Söl, Pare Vanö Raoe Pa Nok A Kiu Vaꞌaus  
\p
\v 1 Topnin i ra napan va po vaman varih pa vöön va Antiök, eꞌ to teꞌ non a ma teꞌ vanënën soe, me o teꞌ vavaasis. E Banabas, ke Simeon a meh ëhnaneah Niker, me e Lusius va pa vöön Saëriniꞌ, ke Manaën, a teꞌ poan a teꞌ sunön e Hëërot, me e Söl.  
\v 2 Ee to teꞌ ne pa taateꞌ hin me vapenpen in a taëën. Ka Tuvuh Vasioꞌ soe ke raoe pan, “Eöm se vateꞌ e Banabas pen Söl pa kiu vëh nöꞌ to vaoe voh raoe pa nok.”  
\v 3 Ivëh, kee vapenpen e ne pa taëën, pare hinhin ne ko vahoꞌ a koreere manih pe Banabas pen Söl, ko vanö ee pee pon.   
\s1 E Banabas pen Söl To Heꞌ A Soe Vih Manih Pa To Saëprus  
\p
\v 4 A Tuvuh Vasioꞌ to heꞌ kokoman e Banabas pen Söl, kee nö ne manuh vöön Selusiaꞌ to teꞌ non sinten tahiꞌ. Manih Selusiaꞌ ee pon to tok po paröꞌ, pare nö ee pa to Saëprus.  
\v 5 Ee to vos ee vöön Salamis, pare ho ee pa iuun hinhin soneꞌ po Jiuꞌ, pare vatvus ee pa soe pe Sosoenën. E Jon Mak to nö vaꞌpeh me raoe, pareꞌ vaꞌaus non raoe pa nok a kiu.   
\p
\v 6 Ee to vatvi vahik ee pa to Saëprus, pare vos ee vöön Pafos. Manih Pafos ee to ep in a pah teꞌ to pikpiuk non pan, eꞌ a teꞌ vanënën soe, eꞌ a to Jiuꞌ, a ëhnaneah e Bajisas. Eꞌ a teꞌ nonok ëtoꞌ.  
\v 7 Eꞌ to teꞌ vaꞌpeh me non a teꞌ susun pa kaman, a ëhnaneah e Sergius Pölus. E Sergius Pölus a teꞌ nat, ko teꞌ me non o kokoman vih, pareꞌ vaoe en maꞌ pe Banabas pen Söl, eꞌ to iu pënton non pa soe pe Sosoenën.  
\v 8 Ivëhkëk, e Bajisas a meh ëhnaneah ‘e Elimas’, po to Grik, eꞌ to iu vöknah non o vavaasis pe Banabas pen Söl pa ö neꞌ se rëh ke o vaman pe Sergius Pölus keꞌ koe a vaman e Ieesuꞌ.  
\v 9 Ke Söl, a meh ëhnaneah e Pöl to puh rakah non pa Tuvuh Vasioꞌ to kuteꞌ rakah non pe Elimas, pareꞌ soe pan,  
\v 10 “E susun po oraꞌ hat to teꞌ non pën, kën teꞌ nom pa taateꞌ piuk, a taateꞌ vih totoopin nën to rës e nom, parën mimiröꞌ nom o iu vih pe Sosoenën. Eën pöꞌ to hikta iu rakah nom a taateꞌ vih pamëh?  
\v 11 E Sosoenën se vakmis a oah taneo non varuꞌ vamanih, eën se kehoꞌ voh eom pa ma siꞌ poen.” E Pöl to soe va nën, ka varuꞌ vakomanih a matan e Elimas to ununöh en, keꞌ ep vapopoen en. Keꞌ vaiu vah non ta teꞌ se öt pa koreneah, pareꞌ me vataare poan a hanan.  
\v 12 E voe susun va pa kaman to ep in a tah vaꞌih to tavus, ko töhkak po vavaasis vih va pe Sunön, pareꞌ vaman en pe Sunön.   
\s1 E Banabas Pen Söl To Heꞌ A Soe Vih Manih Antiök Va Pa Muhin Va Pisidiaꞌ  
\p
\v 13 E Pöl me a ma teꞌ nee to pët nönö vah ne, to këh ee pa vöön Pafos, pare tok po paröꞌ ko nö ee Perga pa muhin va Pamfiliaꞌ. Ke Jon Mak këh en pee Pamfiliaꞌ ko nö hah en Jerusalëm.  
\v 14 Ee to nö pet ee, to këh ee pa vöön Perga ko nö, pare vos ee vöön Antiök pa muhin va Pisidiaꞌ. Ko Poen Apaapo nee to ho pa iuun hinhin soneꞌ po Jiuꞌ, pare ihoꞌ e ne.  
\v 15 Ee to ëh a pah ö po Vavaasis pe Mosës, me a ma kiun po teꞌ vanënën soe, ke susun va pa iuun hinhin soneꞌ hi e Pöl pen Banabas ko soe pan, “Poa kea, emöm to iu a no neöm se heꞌ a soe va pa vaeh o vaman pemöm.”   
\p
\v 16 Ke Pöl kë a koren ko sun pareꞌ soe pan, “Eöm a napan va Israël, me a ma meh napan varih to vasunön nem e Sosoenën, pënton a neöꞌ öm.  
\v 17 E Sosoenën to eöꞌ a kën sipuura a napan va Israël to teꞌ voh ne a nap aun manih pa muhin va Isip, ke Sosoenën vapeo rakah en pee. E Sosoenën po kikis apuh koman peꞌ, eꞌ to me tavus këh maꞌ raoe a muhin va Isip.  
\v 18 Ka manih pa moeh upin po 40 kirismas a napan va Israël to vatösoe voh i ne e Sosoenën, ivëhkëk, eꞌ to iu vaꞌaus avoeꞌ voh e non pee.  
\v 19 Eꞌ to ip vamët, ko miröꞌ o tönim me o pöök vuteꞌ pa ma vöön va Keenan, pareꞌ heꞌ en pa napan peꞌ, a napan va Israël po oeh kurus pee. Eꞌ to kon a napan va Israël o 450 kirismas pa vaneah o oeh avoes va Keenan.   
\p
\v 20 Vasuksuk neꞌ to vasun a ma teꞌ susunön to matop me a kiiki a pop pa napan va Israël. A taateꞌ pamëh to nö maꞌ, ko öök pa ö ne Samuël a teꞌ vanënën soe to teꞌ non a teꞌ sunön pee.   
\p
\v 21 E Pöl to vaato avoeꞌ e non, pareꞌ soe pan, “Po poen no a napan va Israël to hin a teꞌ sunön pa matop raoe, e Sosoenën to heꞌ raoe e Söl, e sunaiꞌ e Kis. Eꞌ a teꞌ va po vuteꞌ pe Bënjamin. Eꞌ to teꞌ non a teꞌ sunön pee po 40 kirismas.  
\v 22 E Sosoenën to vahik en pe Söl këh a tasun, pareꞌ vateꞌ varuꞌ en pe Devit a teꞌ sunön pa matop a napan va Israël. E Sosoenën to soe ke ra napan pan, ‘E Devit e sunaiꞌ Jësiꞌ, eꞌ a teꞌ nöꞌ to iu rakah noꞌ. Eꞌ se nok a ma tah pa ö nöꞌ to iu va noꞌ.’  
\v 23 E Ieesuꞌ a teꞌ va po vuteꞌ pe Devit, ke Ieesuꞌ a teꞌ ne Sosoenën to vateꞌ voh eah pa kon hah a napan va Israël vamanih pa ö ne Sosoenën to soe vaman vavoh.   
\p
\v 24 E Pöl to vaato avoeꞌ e non, pareꞌ soe pan, “E Ieesuꞌ to meꞌ voh e non pa taneo a kiu peꞌ, e Jon he vanënën ke non pa napan va Israël pa ö se panih a ma taateꞌ hat pee, ko vatet a taateꞌ vih, kee pupui raoe.  
\v 25 A siꞌ ö hat ke Jon vahik en pa kiu, peꞌ pareꞌ soe ke ra napan pan, ‘Eöm koman nem pan, eöꞌ eteh? Eꞌ hikta teꞌ non pan, eöꞌ ivëh nöm to anoeh voh e nem. Ivëhkëk, pënton öm. A pah teꞌ se suk maꞌ neoꞌ, eöꞌ hikta vih onöt noꞌ pa vaꞌaus eah pa ihan o uris vëh pa poa suꞌ peꞌ.’   
\p
\v 26 E Pöl to vaato avoeꞌ e non ko soe pan, “Ea a ma napan va Israël, ea o pus koaꞌ pe Abraham, me eöm a ma meh upöm teꞌ to hikta teꞌ nem pan eöm ro Jiuꞌ to vasunön nem e Sosoenën, a soe pe Sosoenën to teꞌ va non manih pa Soe Vih to soe ka ra, pan e Ieesuꞌ to hehe a ra.  
\v 27 O teꞌ susun to teꞌ ne Jerusalëm, me a ma napan to hikta nat voh ne a ö ne Ieesuꞌ se kon hah a ra, pare hikta maaka ne a soe voh po teꞌ vanënën soe vëh nee to ëhëh ne po Poen Apaapo. Ee to vateꞌ poë po vahutët ka tah pamëh to vapuh en pa soe voh po teꞌ vanënën soe.  
\v 28 Ee to hikta taum ro ta hat manih peꞌ, nee se voh ip vamët suk poë, ivëh, kee hin a teꞌ susun e Paëlat a ö nee se ip vamët poë.  
\v 29 Ee to nok vahik ee pa ma tah pa ö no teꞌ vanënën soe to kiun suk vavoh manih po Puk Vapenpen. Ee to vöknah këh a kuruse, pare pe ee peꞌ po vapeepe.  
\v 30 Ivëhkëk, e Sosoenën to vatoꞌtoꞌ taneꞌ hah poan po vapeepe.  
\v 31 A ma poen peo, neꞌ to tavus hah a napan varih neꞌ to taneꞌ me voh maꞌ Galiliꞌ, ko öök maꞌ Jerusalëm. Ee a ma napan to ep voh ne a ma tah poë varih, pare vatvus ne a soe manih pa napan va Israël.   
\p
\v 32-33 E Pöl to vaato avoeꞌ e non pareꞌ soe pan, “Ivëh, kemöm teꞌ nem pa heꞌ a Soe Vih manih peöm. A ma tah varih moaan voh ne Sosoenën to soe vaman voh a ö neꞌ se heꞌ e sipuura, kuru vëh e Sosoenën to heꞌ en pe Ieesuꞌ manih pea a ma pus koaꞌ pee. Eꞌ o heꞌ pe Sosoenën manih pea, suk eꞌ to sun hah ko teꞌ toꞌtoꞌ e non. E Sosoenën to vatoꞌtoꞌ taneꞌ hah e Ieesuꞌ po vapeepe, pa ö no Puk Vaëhëh to kiun va non pan,  
\q1 ‘Eën e koaꞌ peöꞌ,  
\q2 kuru eöꞌ e tamömah.’ \rq Sng 2:7\rq*   
\m
\v 34 E Sosoenën to sosoe suk non a ö neꞌ to vatoꞌ hah Ieesuꞌ pan, eꞌ se vatoꞌ poan keꞌ hikta se mët hah non ko koa. Pareꞌ soe pan,  
\q1 ‘Eöꞌ to tapui a neöm,  
\q2 paröꞌ heꞌ a ma tah vihvih moaan voh nöꞌ to soe voh a ö söꞌ heꞌ e Devit,  
\q3 köm se ep ko vaman rakah.’ \rq Ais 55:3\rq*   
\p
\v 35 Ka manih po meoh Vaëhëh e Sosoenën to soe vamanih pan,  
\q1 ‘Eën se nat nom anoe a teꞌ vivihan pën,  
\q2 keꞌ koaꞌ koman o vapeepe.’ \rq Sng 16:10\rq*   
\p
\v 36 E Pöl to vavaato avoeꞌ e non, pareꞌ soe pan, “E Devit to vavatet voh non o iu pe Sosoenën, ko mët en, kee pe poë havin a ma supnaiꞌ peꞌ, keꞌ koa en koman koveꞌ.  
\v 37 Ivëhkëk, a teꞌ vëh ne Sosoenën to vatoꞌ taneꞌ po vapeepe, eꞌ to hikta koa voh.  
\v 38-39 Ivëh, kën kea, eöm se nat vavih va nem manih pan, e Ieesuꞌ a paeh varoe se ihan anoe a ma hat pa napan kurus pa ö nee se vaman ne poë, kee vakamöꞌ me e Sosoenën keꞌ pokaꞌ raoe o teꞌ totoopin. Ivëhkëk, o Vavaasis pe Mosës to hikta onöt non a ihan anoe a ma hat peöm, köm teꞌ nem a ma teꞌ totoopin.  
\v 40 Ivëh, köm se matop nem a tah pamëh tomeꞌ tavus a neöm vamanih pa ö no o teꞌ vanënën soe to soe vavoh. Ee to soe vavoh manih pan,   
\q1
\v 41 ‘Eöm a ma teꞌ varih to vavovoeak me vapikpiuk nem e Sosoenën,  
\q2 eöm se matop nem.  
\q1 A kiu vëh nöꞌ to nonok noꞌ manih po poen nöm to teꞌ toꞌtoꞌ nem,  
\q2 a teꞌ se keh soe vamaaka ro ken peöm pa ma tah nöꞌ to nonok noꞌ,  
\q3 eꞌ a ma tah varih nöm se keh koe a vaman,  
\q2 eöm se mët em.’” \rq Hab 1:5\rq*   
\p
\v 42 E Pöl pen Banabas to tavus këh ee pa iuun hinhin soneꞌ po Jiuꞌ, ka ma teꞌ nö maꞌ, pare soe ke raoe pan, “Po moeh Poen Apaapo eöm se nö maꞌ paröm soe vamaaka hah ka möm a ma soe varih nöm to soe ka möm ko vapet o vavaasis pamëh.”  
\v 43 A ma napan to tavus vahik ee, pare suk ee pe Pöl pen Banabas. Ka ma napan varih ee o Jiuꞌ, me a ma teꞌ varih to hikta teꞌ pan ee ro Jiuꞌ to panih, ko vavatet ne a ma taateꞌ po Jiuꞌ. E Pöl pen Banabas to vakikis ne raoe pan, ee se teꞌ tamoaan ne paan o ururuan pe Sosoenën.   
\p
\v 44 Po meoh Poen Apaapo a napan kurus va pa vöön pamëh, to nö ee maꞌ pa pënton a soe pe Sosoenën.  
\v 45 Ivëhkëk, o Jiuꞌ varih to hikta vaman ne to ep a nap peo rakah to tönun maꞌ ko kokoman pee hikta teꞌ vih non. Ee to punöꞌ rakah e ne pa vöknah a soe pe Sosoenën, pare soe pan, e Pöl to pikpiuk e non.  
\v 46 Ivëhpëhkëk, e Pöl pen Banabas to eh rakah ee ko soe pan, “O man, emöm se voh heꞌ momoaan a neöm a soe pe Sosoenën, ivëhkëk, eöm to heꞌ tonun voh a soe pamëh. Keꞌ teꞌ va non manih peöm to hikta onöt nem a kon o toꞌtoꞌ tamoaan. Ivëh, kemöm se këh em peöm, pamöm nö em po meoh upöm napan to hikta teꞌ ne pan ee ro Jiuꞌ pa heꞌ raoe a soe.  
\v 47 E Apuh to soe ka möm pan,  
\q1 ‘Eöꞌ to vahoꞌ a oah vamanih po ëman to vovoh ke non a napan,  
\q2 kën se vaꞌaus a ma meoh upöm napan to hikta teꞌ ne o Jiuꞌ va pa meh vöön manih po oeh kurus,  
\q3 ke Sosoenën se kon hah raoe.’” \rq Ais 49:6\rq*   
\p
\v 48 A ma napan to hikta teꞌ ne pan ee ro Jiuꞌ to pënton a soe pamëh ko kokoman pee pah vih rakah en. Kee vaeö rakah ne a Soe Vih pe Sosoenën to ruk raoe, suk e Sosoenën to eöꞌ raoe, kee tavus ee a napan va po vaman to kon o toꞌtoꞌ tamoaan.  
\v 49 Ka napan varih pa muhin pamëh, kon kurus ee pa soe pe Sunön.  
\v 50 Ivëhkëk, o Jiuꞌ varih to hikta vaman ne to kunkuin ee po kokoman po teꞌ susunön varih vöön me ro köövo susunön varih to vaman ne a taateꞌ po Jiuꞌ, kee vakihat me ee pe Pöl pen Banabas. Pare veo tavus këh ee pee pa vöön pee.  
\v 51 Ivëh, ke Pöl pen Banabas sisinuh ee po kusan vëh pa moeere pa matan a napan to vatösoe ne manih vöön Antiök. Pare këh ee pa vöön pamëh, ko nö pet ee manuh vöön Aëkoniam.  
\v 52 Ivëhkëk, ka ma teꞌ varih to vaman ne e Ieesuꞌ manih vöön Antiök, teꞌ rakah me e ne po vaeö, suk a Tuvuh Vasioꞌ to puh non pee.   
\c 14  
\s1 E Pöl Pen Banabas To Heꞌ A Soe Manih Vöön Aëkoniam  
\p
\v 1 Manih vöön Aëkoniam e Pöl pen Banabas to ho pa iuun hinhin soneꞌ po Jiuꞌ vamanih pa ö nee to nonok tamoaan va ne. Ee to ho, pare vatvus vavih rakah ee pa soe pon, ko Jiuꞌ peo me o meoh upöm teꞌ peo to hikta teꞌ ne pan ee ro Jiuꞌ to pah vaman suntan rakah ee.  
\v 2 Ivëhkëk, o upöm Jiuꞌ varih to hikta vaman ne to kunkuin ee po kokoman po meoh upöm teꞌ to hikta teꞌ ne pan ee ro Jiuꞌ, kee rës e ne pa napan varih to vaman voh ee.  
\v 3 E Pöl pen Banabas to teꞌ varë ee manih vöön Aëkoniam, pare teꞌ eh rakah e ne pa vavaasis a Soe Vih va pe Ieesuꞌ. E Sunön to vataare o kikis peꞌ manih pa koreere pon pa nok a ma tah vatoksean vamanih, peꞌ to vataare non o heꞌ vih peꞌ to teꞌ man rakah e non.  
\v 4 A napan varih koman a vöön pamëh to taki ee po pöök vakum. A ma upöm teꞌ to nö vaꞌpeh me o aposol, ka ma meh nö manih po Jiuꞌ to hikta vaman ne.   
\p
\v 5 A napan varih to hikta teꞌ ne pan ee ro Jiuꞌ to teꞌ vaꞌpeh me ne o Jiuꞌ, me a nap susunön to vapöh kokoman ee pa tösvös e Pöl pen e Banabas.  
\v 6 E Pöl pen e Banabas to nat in a tah pamëh, ko rusin ee manuh vöön va Listraꞌ, me Derbeꞌ koman a muhin Laëkoniaꞌ, me a ma meh vöön to teꞌ vatët ne pa poa vöön poë varih.  
\v 7 Ee to vavaasis e ne pa Soe Vih koman a ma vöön poë varih.   
\s1 E Pöl Pen Banabas To Kiu Manih Vöön Listraꞌ Me Derbeꞌ  
\p
\v 8 A teꞌ tënkun mon to teꞌ non manih vöön Listraꞌ, taneo voh no maꞌ po poen neꞌ to koaꞌ maꞌ, eꞌ to hikta nönö vah non.  
\v 9 Eꞌ to ihoꞌ non, pareꞌ pënton non e Pöl to vavaato non. E Pöl to ep in a teꞌ pamëh no vaman peꞌ to antoen e non pa vavih poan. Ivëh, keꞌ kuteꞌ totoopin rakah e na manuh pa teꞌ pamëh,  
\v 10 pareꞌ soe vaꞌpuh rakah en pan, “Sun ah, ko putot a poa momah.” Ka teꞌ pamëh sun ko putot a poa mon eah, ko taneo en pa nö.   
\p
\v 11 Ka ma napan to ep a tah vëh ne Pöl to nok, pare kokoeꞌ po to va Laëkoniaꞌ pan, “A ma sosoenën varih to matan va ne manih pa ma teꞌ, to kunah maꞌ manih pea.”  
\v 12 Ee to vëhnan e Banabas e Sus,\f + \fr 14:12 \ft Ee to vaman ne pan, e Sus to teꞌ non e susun pa ma sosoenën va po to Grik. Kee ep e ne pan, e Banabas to teꞌ va non manih pa teꞌ sunön. Ivëh, kee vëhnan e Banabas e Sus.\f* ke Pöl nee to vëhnan poë e Hëmis,\f + \fr 14:12 \ft A napan varih to vaman ne pan, e Hëmis eꞌ a teꞌ teꞌteꞌ soe pa ma sosoenën va po to Grik. Kee pënton e Pöl to vavaato non. Ivëh, kee vëhnan e Pöl e Hëmis.\f* suk eꞌeꞌ to vavaato vu non.  
\v 13 A teꞌ ësës heꞌ pe sosoenën Sus no a iuun hinhin peꞌ to teꞌ tavus këh e non pa vöön, to teꞌ maꞌ a ma purmakaöꞌ oeteꞌ vaꞌpeh me a ma opop manuh po hopaꞌ in a iuun hinhin. Eꞌ me a ma napan to iu ip ne a vönaꞌ, pare ës ko kë a ëhnan e Pöl pen Banabas.   
\p
\v 14 E Banabas pen Pöl to tënan ee pa tah no a napan to iu nok ne manih pee pon, pare kukurus a ma ohop pee, suk ee to rës e ne pa ö no a napan se kë a ëhnëëre, pare vaveo topnin a napan ko to vaꞌpuh pa matëëre ko soe pan,  
\v 15 “Kën kea, suk ataeah, köm nok vamanih? Emöm akuk kuru o teꞌ to teꞌ va e nem peöm. Emöm to teꞌ nem manih pa vatvus a Soe Vih, pan eöm se heꞌ tonun in na a ma sosoenën vapikpiuk ko nö maꞌ manih pe Sosoenën vamaman teꞌteꞌ tamoaan vëh to nok voh a akis, me o oeh, me a tahiꞌ, me a ma tah varih to teꞌ hop ne nën.  
\v 16 Moaan voh e Sosoenën to varakah voh a ma napan, kee vatet ee pa ma iu koman pee.  
\v 17 Ivëhkëk, tamoaan neꞌ to nonok non a taateꞌ vih pa ma tah vih neꞌ to heꞌheꞌ a rora to vataare non o iu peꞌ manih pea. Eꞌ to vavanö ka no maꞌ ra a uhön pa vapu vavih a ma taëën pea po poen neꞌ to iu non. Pareꞌ heꞌheꞌ tamoaan a rora o vaeö apuh peꞌ.”  
\v 18 A ma soepip pe Pöl pen Banabas pa kë a ëhnëëre to örakuk en. A napan to iu avoeꞌ e ne pa ip o vönaꞌ, ko ës ke raoe pon. E Pöl pen Banabas to vasosöë me ra napan, kee hikta ës o vönaꞌ.   
\p
\v 19 Ivëhkëk, a ma pah to Jiuꞌ va vöön Antiök va pa muhin Pisidiaꞌ me vöön Aëkoniam to taneꞌ maꞌ nën, ko nö maꞌ manih vöön Listraꞌ, pare vamanman a napan pa ö nee se tösvös ee pe Pöl. A napan to ip e Pöl, ko rëh tavus këh ee peꞌ pa vöön, to koman ne pan, eꞌ to mët en.  
\v 20 Ivëhkëk, o teꞌ va po vaman to tönun suk e ne peꞌ. Ka sionineah tahah maꞌ, keꞌ sun kee vos ee manuh vöön. Po meoh poen e Pöl pen Banabas to nö ee manuh vöön Derbeꞌ.   
\s1 E Pöl Pen E Banabas To Hah Manuh Antiök Va Siriaꞌ  
\p
\v 21 E Pöl pen e Banabas to vatvus ee pa Soe Vih manih vöön Derbeꞌ ka nap peo rakah to tavus a ma teꞌ va po vaman. Ivëh, kee nö hah ee Listraꞌ, Aëkoniam, me a vöön Antiök va Pisidiaꞌ.  
\v 22 Ee pon to nö pa vaeh hah o vaman pa napan pan, ee se koe a anoe a soe pe Ieesuꞌ moaan voh nee to pënton, ko vaman. Ee to soe ke raoe pan, “Eöm se taum a ma punis peo pa ö nöm se iu ho nem pa Matop Vih pe Sosoenën.”  
\v 23 Ee to vavateꞌ nö a ma teꞌ to vovoh ke ne a ma napan va po vaman manih koman a ma vöön. A ma meh poen nee to hinhin ne, pare vapenpen ne pa taëën marën a kë a ëhnan e Sosoenën. Ee to hinhin ke ne a ma teꞌ poë varih, pare vahoꞌ a koreere manih pee, pan e Sunön se vaeh raoe pa matop a kiu peꞌ manih topnin a napan.  
\v 24 E Pöl pen Banabas to koe manih pa muhin va Pisidiaꞌ, ko tavus ee pa muhin va Pamfiliaꞌ.  
\v 25 Ee pon to vatvus a soe manih vöön Pergaꞌ, ko vahik nën, pare kunah ee manuh vöön Ataliaꞌ.  
\v 26 Manih Ataliaꞌ ee pon to tok po paröꞌ, ko hah ee manuh pa vöön Antiök pa muhin va Sisariaꞌ. A vöön pamëh moaan voh no a napan to hinhin ke ne raoe, pan e Sosoenën se ururuan me vaeh raoe pon pa vatvus a soe peꞌ.  
\v 27 Ee pon to vos hah manuh vöön Antiök pa muhin va Sisariaꞌ, ko ununun o kum teꞌ varih to vaman ne e Ieesuꞌ, ko hutët ke raoe a ö ne Sosoenën to vataare koe a koreneah manih pee pon, me a ö neꞌ to vamaaka va in o kokoman po teꞌ to hikta teꞌ ne pan ee ro Jiuꞌ to hikta vaman voh ne kee tavus ee o teꞌ va po vaman manih pa Soe Vih pe Ieesuꞌ Kristo.  
\v 28 Ee to teꞌ varë me ee pa ma teꞌ va po vaman manih vöön Antiök pa muhin va Siriaꞌ.   
\c 15  
\s1 O Vakum Apuh No A Napan To Öt Manih Jerusalëm  
\p
\v 1 A ma pah teꞌ to taneꞌ maꞌ muhin Jiutiaꞌ, ko nö manuh Antiök, pare taneo pa vavaasis a ma teꞌ varih to vaman voh ee pe Ieesuꞌ pan, “Eöm to hikta onöt nem a ö ne Sosoenën se kon hah a neöm, pa ö söm hikta vatet a taateꞌ va pa pe a ö kokoaan vamanih pa ö no o Vavaasis pe Mosës to soe va non.”  
\v 2 Ivëh, ke Pöl pen e Banabas heve ov ee pee, pare vasosoëri me raoe, suk a tah pamëh. Ivëh, ke Pöl pen e Banabas koman ee pa ö nee se nö me a ma meh teꞌ va po vaman va Antiök manuh Jerusalëm pa ep a ma aposol, me a nap susunön va po rotuꞌ, kee vasoe suk a taateꞌ va pa pe a ö kokoaan.  
\v 3 A napan va po vaman to vanö raoe, kee koe topnin a muhin Fonisiaꞌ, me Samëriaꞌ. Ee to hutët nö ke ra napan va po vaman a ö no teꞌ varih to hikta teꞌ ne pan ee ro Jiuꞌ to vaman ne Ieesuꞌ ko panih a ma taateꞌ hat pee, ko heꞌ rea manuh pe Sosoenën. A tah vëh to heꞌ vaeö rakah en pee.  
\v 4 Ee to vos manuh Jerusalëm, ka nap susunön va po rotuꞌ, me o aposol, me o teꞌ va po vaman to vaeö rakah ee. E Pöl pen e Banabas to soe ke raoe a ma tah ne Sosoenën to nok koe po kikis peꞌ manih pa koreere pon.   
\p
\v 5 Ivëhkëk, a ma pah teꞌ va po vaman to teꞌ hop ne po kum po Parësiꞌ to sun ko soe pan, “O teꞌ va po vaman to hikta teꞌ ne pan ee ro Jiuꞌ, ee se këk peepe a ma ö kokoaan pee, pare pah vatet poꞌ o Vavaasis pe Mosës.”   
\p
\v 6 Ivëh, ko aposol me a nap susunön va po rotuꞌ to vatönun ee pa vahutët suk a soe pamëh.  
\v 7 Ee to vahutët varë rakah ee ke Pitaꞌ sun, pareꞌ soe pan, “Kën kea peöꞌ, eöm to nat voh em pe Sosoenën to vateꞌ voh a neöꞌ topnin neöm pa vatvus a Soe Vih manih po teꞌ to hikta teꞌ ne pan ee ro Jiuꞌ, kee pënton pare vaman.  
\v 8 E Sosoenën to nat e non po kokoman po teꞌ kurus, ivëh, keꞌ vataare en pea pa ö neꞌ to eöꞌ o teꞌ to hikta teꞌ ne pan ee ro Jiuꞌ po poen neꞌ to vanö maꞌ a Tuvuh Vasioꞌ peꞌ, manih pee vamanih pa ö neꞌ to nok vavoh ka ra.  
\v 9 Eꞌ to hikta nok vakëkëh voh a ra me ee. Keꞌ to ihan anoe a ma hat pee, suk ee to vaman ne.  
\v 10 Suk ataeah poꞌ, köm punöꞌ nem e Sosoenën pa ö nöm to vahoꞌ nem a punis va pa taateꞌ va pa pe a ö kokoaan manih pa ma teꞌ to vaman voh ee. Moaan voh a kën sipuura me ea to hikta onöt no a teꞌ a punis vëh.  
\v 11 Ahik, ea to vaman varuꞌ no, ko ururuan pe Ieesuꞌ e Sunön ivëh, to kon hah a ra. Keꞌe me, ne Sosoenën to kon hah raoe po ururuan pe Ieesuꞌ.”   
\p
\v 12 A napan varih to vakum ne to pënton a ma tah ne Pöl pen Banabas to soe tavus a ma tah vatoksean, me a ma vëknöm ne Sosoenën to nok koe manih pee pon, po teꞌ varih to hikta teꞌ ne pan ee ro Jiuꞌ.  
\v 13 Ee to vahik vaato ee pon ke Jëmis soe pan, “Kën kea, pënton a neoꞌ öm.  
\v 14 E Saëmon Pitaꞌ to soe vamaaka ka ra a ö ne Sosoenën to kon hah o teꞌ varih to hikta teꞌ ne pan ee ro Jiuꞌ, kee tavus ee a ma teꞌ koman pe Sosoenën.  
\v 15 Ivëh, ka soe pe Saëmon Pitaꞌ to teꞌ vatoe me e non pa soe voh po teꞌ vanënën soe, pa ö nee to kiun vavoh po Puk Vapenpen pan,   
\p
\v 16 “Sunön to soe pan,  
\q1 ‘Amot eöꞌ se hah maꞌ,  
\q2 paröꞌ vateꞌ hah a matop pe Devit vëh to tapeat voh en.  
\q1 A tah pamëh to hat voh,  
\q2 amot nöꞌ se hah maꞌ, paröꞌ eok hah a matop pe Devit,  
\q3 ko vateꞌ hah a matop pamëh.   
\q1
\v 17 Ivëh, ko Jiuꞌ nee to këh voh to hikta vaman ne,  
\q2 se vaiu ee peöꞌ e Sunön pee,  
\q3 pare tavus ee a ma napan koman peöꞌ.  
\q1 Ko teꞌ varih to hikta teꞌ ne pan ee ro Jiuꞌ to vaman,  
\q2 ko vatet a neoꞌ,  
\q3 eöꞌ se pokaꞌ raoe a ma koaꞌ peöꞌ.’   
\q1
\v 18 A soe pamëh ne Sunön to soe,  
\q2 suk eꞌ to nat momoaan voh e non pa tah neꞌ se nok.” \rq Amo 9:11-12\rq*   
\p
\v 19 E Jëmis to soe pet pan, “Eꞌ vaꞌih o kokoman peöꞌ. Ea se nat no vëhvaꞌ o teꞌ varih to hikta teꞌ ne pan ee ro Jiuꞌ, ko heꞌ rea manuh pe Sosoenën.  
\v 20 Ea pëh se kiun ke raoe to kiun to soe vamaaka non raoe a ö se nat ne ënëën ne a ma taëën to hikta vih non, suk a ma tah nee to heꞌheꞌ ne vamanih po heꞌ manuh pa ma tah nöꞌnës, pare vahik a taateꞌ rëhrëh. Ee se nat ne ënëën ne a ma vönaꞌ nee to takon me o eraꞌ in a vönaꞌ,  
\v 21 suk o Vavaasis pe Mosës na to ëhëh tamoaan voh e no, ko pënton voh e no peꞌ pa ma vöön kurus, me koman a ma iuun hinhin soneꞌ po Poen Apaapo.”   
\s1 Ee To Vanö O Kiun manuh Po Upöm Teꞌ To Hikta Teꞌ Ne Pan Ee Ro Jiuꞌ To Vaman Ne  
\p
\v 22 Ivëh, ko aposol, me a nap susunön va po kum teꞌ varih to vaman ne e Iessuꞌ, me a ma meh napan va po vaman to vakum, pare vateꞌ a ma teꞌ se nö manuh vöön Antiök vaꞌpeh me e Pöl pen Banabas. Ee to vateꞌ e Jiutas a meh ëhnaneah e Basabas, ka meh teꞌ, a ëhnaneah e Saëlas. Ee a poa teꞌ no a napan va po vaman to ta rakah ne sih.  
\v 23 Ee to vanö raoe me o kiun to soe va non manih pan,  
\mi “Emöm, o aposol, me a nap susunön varih a kën kea peöm, to vanö nös a soe vavihvih pemöm manuh peöm, a ma teꞌ varih to hikta teꞌ nem pan eöm o Jiuꞌ to tavus a ma teꞌ va po vaman, ko teꞌ nem vöön va Antiök, me a muhin va Siriaꞌ me Silisiaꞌ.   
\mi
\v 24 Emöm to pënton nem, pan a ma teꞌ va po vakum pemöm to nö nös pare heꞌ a neöm a punis pa ma tah nee to soe köm tënan. Ivëhkëk, emöm varih to hikta soe vaonöt voh nös raoe pa nok a tah pamëh.  
\v 25 Emöm to pënton a tah vaꞌih, pamöm vakum ko vaonöt a ö möm se kon ta poa teꞌ, ko vanö vaꞌpeh me nös e Pöl pen Banabas pa ep peöm.  
\v 26 Ee pon to hikta nanaöp ne a mët, suk a kiu vëh pa vatvus a Soe Vih pe Ieesuꞌ Kristo, eꞌ Apuh pea.  
\v 27 Ivëh, kemöm vanö nös e Jiutas pen Saëlas, pan ee se soe koman ka neöm a ma tah nemöm to vahutët in ko kiun ka nös neöm.  
\v 28 A Tuvuh Vasioꞌ to teꞌ vaꞌpeh me a no möm, ivëh, kemöm hikta se heꞌ punis a nem neöm. A taateꞌ varoe vëh nöm se vatet.   
\mi
\v 29 Eöm se nat nem ënëën nem o vönaꞌ varih nee to ip marën a heꞌ vamanih po heꞌ manih po tah nöꞌnës, me a kaak o eraꞌ, me a ëën o vönaꞌ nee to takon. Paröm vahik a taateꞌ rëhrëh. Ka pop peöm se teꞌ vavih non pa ö nöm se vahik a ma taateꞌ hat poë varih. Eꞌ kuru vaꞌih to hik en. Vih rakah non.”   
\p
\v 30 A ma nap susunön va po rotuꞌ to vanö ee pee manuh vöön Antiök, kee vos pare vakum me a napan va po vaman, ko heꞌ ee pee po kiun.  
\v 31 A napan to vaeö rakah pa ö nee to ëh o kiun me a ma soe va pa vaeh o vaman pee.  
\v 32 E Jiutas pen Saëlas a poa teꞌ vanënën soe, ivëh, kee teꞌ e ne pa heꞌ a ma soe marën a vaꞌaus me vaeh o vaman pa ma napan.  
\v 33-34 Ee pon to teꞌ varë me ee pa napan manih vöön Antiök, ka napan vanö ee pee me o kokoman tö manuh pa vöön pee. Ivëhkëk, e Saëlas to hikta nö, eꞌ to teꞌ e non manih vöön Antiök.  
\v 35 E Pöl pen e Banabas to teꞌ me e ne manih vöön Antiök to kiu vaꞌpeh me ne a ma napan pa heꞌ a Soe Vih pe Ieesuꞌ, me a vavaasis a ma napan.   
\s1 E Pöl Pen E Banabas To Vaheheve Ko Vakëh  
\p
\v 36 A ma poen to oah ee ke Pöl soe ke Banabas pan, “Ea poꞌ se nö hah manuh pa ma vöön kurus moaan voh na to heꞌ a Soe Vih pe Ieesuꞌ manih pa napan. Para ep pa ö no a napan to teꞌ vah va ne manih po vaman pee.”  
\v 37 E Banabas to iu non e Jon Mak nee se nö vaꞌpeh.  
\v 38 Ivëhkëk, e Pöl to hikta koman non a me e Jon Mak, suk e Jon Mak to hahrom voh, ko hikta teꞌ vaꞌpeh moaan me non raoe pa nok a kiu. Eꞌ to këh hah voh raoe manih Pamfiliaꞌ.  
\v 39 E Pöl pen Banabas to vaato vaheve, suk ee pa ö pamëh ko vakëh poꞌ ee pon. Ke Banabas nö vaꞌpeh me en pe Jon Mak to tok po paröꞌ, pare nö ee pa To Saëprus.  
\v 40 Ke Pöl kon en pe Saëlas, kee teꞌ vaꞌpeh e ne pon. Ka napan va po vaman vanö raoe, pare soe pan, “O ururuan pe Sunön se teꞌ vaꞌpeh me a no neöm pom.”  
\v 41 E Pöl pen Saëlas to koe manuh pa ma pah vöön koman a muhin Siriaꞌ me Silisiaꞌ, ko vaeh hah nö ne o vaman pa ma napan va po vaman to teꞌ ne pa ma vöön poë varih.   
\c 16  
\s1 E Timotiꞌ Pen Pöl To Nö Vaꞌpeh Me e Saëlas  
\p
\v 1 E Pöl to vos en manuh vöön Derbeꞌ, pareꞌ oah pet en Listraꞌ. A teꞌ va po vaman to teꞌ non nën a ëhnaneah e Timotiꞌ. E sinaneah e köövo va po vaman, eꞌ a mu Jiuꞌ, ivëhkëk, e tamaneah a voe va Grik.  
\v 2 A napan va po vaman varih vöön Listraꞌ, me manih Aëkoniam, to vahutët suk ne a taateꞌ pe Timotiꞌ ko soe pan, “Eꞌ a teꞌ no a taateꞌ peꞌ to vih.”  
\v 3 Ivëh, ke Pöl iu e non pe Timotiꞌ se nö vaꞌpeh me poan, pan ee se pët vatvus ne a Soe Vih. Ivëhkëk, e Pöl to kokoman non pan, o Jiuꞌ to teꞌ ne pa muhin pamëh se koe ee pa pënton a Soe Vih pamëh, suk ee to nat e ne pan, e Timotiꞌ to hikta pe a ö kokoaan pa sionineah peꞌ e tamaneah eꞌ a voe va Grik.\f + \fr 16:3 \ft A ma to Grik to hikta pe a ö kokoaan pa sioniire. Ivëh, ke taman e Timotiꞌ to hikta soe vaonöt, pan ee se pe a ö kokoaan pa sionin e Timotiꞌ po poen ne sinaneah to vahuh poan.\f* Ivëh, ke Pöl pe a ö kokoaan pa sionin e Timotiꞌ.  
\v 4 Ee to vovos ee pa ma vöön, ko heꞌ ee po kiun vëh no aposol me ra nap susunön varih Jerusalëm to kiun va maꞌ. Pare taꞌ raoe pan, “Eöm se vavatet rakah nem a ma soepip varih nöm to ëh manih po kiun vëh.”  
\v 5 Ivëh, ka napan va po vaman to pënton, ko vaman pee pah kikis nö e non, ka peo pee pepeah nö e ne.   
\s1 E Pöl To Tatarep A Teꞌ Va Mësadoniaꞌ  
\p
\v 6 Ee to koe ee manih pa topnin a muhin va Frigiaꞌ me Galesiaꞌ, ka Tuvuh Vasioꞌ soepip en pee pa vatvus a Soe Vih manih pa muhin va Esiaꞌ.  
\v 7 Ko poen nee to öök ee manuh topnin a muhin va Misiaꞌ, pare iu nö ne pa muhin va Bitiniaꞌ, ivëhkëk, a Tuvuh Vasioꞌ pe Ieesuꞌ to soepip en pee pa nö.  
\v 8 Ivëh, kee nö koe ee pa muhin va Misiaꞌ, pare kunah koe ee manuh vöön Troas to teꞌ non sinten tahiꞌ.  
\v 9 Pa popoen ne Pöl to tatarep, ko ep in a teꞌ va Mësadoniaꞌ to sun non pa mataneah, pareꞌ hinhin vakis non poan pan, “Nö maꞌ manih pemöm a napan va Mësadoniaꞌ, parën vaꞌaus a möm.”  
\v 10 E Pöl to tatarep vahik en, ka pöstakah, eöꞌ e Luk to teꞌ vaꞌpeh me noꞌ e Pöl me Saëlas to vamatop em pa nö manuh muhin Mësadoniaꞌ. Emöm to nat e nem, e Sosoenën to iu a no möm se vatvus a Soe Vih pe Ieesuꞌ manih pa ma napan poë varih.   
\s1 E Lidiaꞌ To Tavus A Köövo Va Po Vaman  
\p
\v 11 Manih Troas emöm to tok po paröꞌ, pamöm nö totoopin em manuh To Samotres. Ko meoh poen nemöm to oah em manuh vöön Neapolis.  
\v 12 Emöm to oah em pa vöön Neapolis, ko vos em manuh Filipaë, eꞌ a vöön apuh to teꞌ non pa muhin va Mësadoniaꞌ, moaan voh a kaman va Room to matop non. Pamöm teꞌ e nem nën pa ma siꞌ poen.  
\v 13 Po Poen Apaapo emöm to këh tavus em pa vöön, ko nö em manuh sinten ruen, to koman nem pan, eꞌ to teꞌ non a ö no Jiuꞌ to tönun ne pa hin, ko ihoꞌ em ko vavaato me nem o köövo.  
\v 14 A paeh va pee a ëhnaneah e Lidiaꞌ, to pënton non a soe pemöm, eꞌ va Taëataëraꞌ. E köövo pamëh to vavoen non sih a ma rara mamatan vavih vörep. Eꞌ to vasunön non e Sosoenën, pareꞌ teꞌ non sih pa hin. Eꞌ to iu pënton non o vavaasis pe Pöl, pareꞌ panih a taateꞌ peꞌ ko heꞌ o toꞌtoꞌ peꞌ manuh pe Ieesuꞌ.  
\v 15 Ke Lidiaꞌ vaman a Soe Vih pe Ieesuꞌ, kee pupui ee peꞌ vaꞌpeh me ra tapaiuun peꞌ. Pareꞌ iu non a möm se nö manuh pa iuun peꞌ. Eꞌ to soe ka möm pan, “Eöm se keh vaman nem pan, eöꞌ to vaman eoꞌ pe Ieesuꞌ, paröꞌ heꞌ o toꞌtoꞌ peöꞌ manih peꞌ, eöm se nö maꞌ manih pa iuun peöꞌ.” Eꞌ to taꞌ vakis rakah a möm pa nö manuh pa iuun peꞌ. Kemöm nö em.   
\s1 E Pöl pen Saëlas To Ho Pa Iuun Nohnoh Manuh Filipaë  
\p
\v 16 O pöh poen nemöm to nönö nem pa ö hinhin ka pah sepeꞌ kikiu akuk akeh a möm manuh hanan. E sepeꞌ pamëh a poan oraꞌ, ka oraꞌ hat pamëh to sosoe tavus non sih a ma tah se tavus amot maꞌ, ko teꞌ vonvoen ne poë. Eꞌ to kokon non sih a ma moniꞌ apuh rakah, ka moniꞌ pamëh no a napan varih to susun ke ne poë to öt ne.  
\v 17 E sepeꞌ pamëh to vatet en pemöm pen e Pöl, pareꞌ kuku ko soe vamanih pan, “A kën voe varih, ee a nap kiu pe Sosoenën kikis, pare teꞌ me ne o kikis peꞌ. Ee to sosoe ka no neöm sih a hanan va pa ö ne Sosoenën se kon hah a neöm.”  
\v 18 E sepeꞌ to nonok tamoaan va e non nën, ke Pöl karauh rakah en pa pënton vatëh, ivëh, ke Pöl tarih, pareꞌ soe va in a oraꞌ hat pamëh vamanih pan, “Eöꞌ to taꞌ a oah manih pa ëhnan e Ieesuꞌ Kristo, eën se tavus këh maꞌ e sepeꞌ manem.” Ka varuꞌ rakah vakomanih no a oraꞌ hat pamëh to tavus këh en maꞌ peꞌ.   
\p
\v 19 Ko teꞌ susun pe sepeꞌ pamëh to nat ee pa ö kokon moniꞌ koe pee to hik këh en pee, ivëh kee öt ee pe Pöl pen Saëlas, pare me ee pee pon manuh pa matëëra nap susunön manih pa ö no a nap peo to vatötönun ne.  
\v 20 Ee to me raoe manuh pa ma nap susunön va Room, pare soe pan, “O Jiuꞌ varih to vavaasis ne a ma tah, ko punöꞌ e ne pa kunkuin a hat koman a vöön pea.  
\v 21 Ee to vavaasis e ne pa ma taateꞌ to teꞌ kenet e non pa taateꞌ pea, a napan va Room, ne ea to hikta onöt no a vatet.”  
\v 22 A napan to vavaꞌaus ee pa soe a ma tah hat manih pee pon, ka ma teꞌ susunön pee kukurus këh ee pe Pöl pen Saëlas pa ma ohop pee, pare taꞌ a ö no teꞌ vëvënsun se rëp raoe po naon.  
\v 23 O teꞌ vëvënsun to pah ip vahat rakah ee pee, pare vaho poꞌ raoe pa iuun nohnoh. A teꞌ susun to soe vakis rakah ken pa teꞌ utut pan, eꞌ se ut vavih non po hopaꞌ tomaꞌ ee tavus ko rusin.  
\v 24 A teꞌ utut teꞌ nohnoh to pënton a soe kikis vëh, pareꞌ vaho en pee manuh pa piprom va koman, ko vahop a ma moeere pa töhkoꞌ in o naon pareꞌ nohtöön po uris eh.   
\p
\v 25 Pa topnin poen ne Pöl pen Saëlas to hinhin ne, pare vahëh ne a ma ta vahëh manuh pe Sosoenën, ko meoh upöm teꞌ nohnoh pënton e ne pee pon.  
\v 26 Ka varuꞌ rakah vakomanih a rikrik apuh to nö maꞌ, ko kö suntan en pa iuun nohnoh, ka ma hopaꞌ tataperet ee, ka ma uris eh varih to nohtöön non raoe taihan ee.  
\v 27 Ka teꞌ utut sun, pareꞌ ep in a ma hopaꞌ va pa iuun nohnoh to taperet pareꞌ koman non pan, o teꞌ nohnoh to rusin vahik ee, ivëh, keꞌ kon o rapis rë peꞌ, pareꞌ iu ip vamët hah a non.  
\v 28 Ivëhkëk, e Pöl to kokoeꞌ na ko soe ke na poan pan, “Koe a ip hah eo. Emöm to teꞌ kurus e nem manih.”   
\p
\v 29 Ka teꞌ utut teꞌ nohnoh hin en po vauꞌ, pareꞌ vaveo ho en koman a piprom va pa iuun nohnoh pa ö ne Pöl pen Saëlas to teꞌ ne. Eꞌ to naöp rakah, ko vatokon en manih pa havin mon e Pöl pen e Saëlas.  
\v 30 Eꞌ to me tavus en pee pon, pareꞌ hi raoe pan, “Poa teꞌ apuh, eöꞌ se nok ataeah ke Sosoenën se kon hah a neoꞌ?”   
\p
\v 31 Ke Pöl pen Saëlas piun, pare soe pan, “Eën se vaman nom e Sunön, e Ieesuꞌ, keꞌ se kon hah a oah vaꞌpeh me a tapaiuun pën.”  
\v 32 E Pöl pen Saëlas to vatvus ee pa Soe Vih pe Sunön manih peꞌ vaꞌpeh me a tapaiuun peꞌ.  
\v 33 Ka varuꞌ rakah vakomanih pa popoen pamëh neꞌ to pupui en pa ma piꞌ pee, kee pupui ee peꞌ vaꞌpeh me a tapaiuun peꞌ.  
\v 34 Eꞌ to me ho en pe Pöl pen Saëlas manuh pa iuun peꞌ, pareꞌ makën en pee. Eꞌ me a tapaiuun peꞌ to vaeö rakah ee, suk a ö nee to vaman a Soe Vih, ke Sosoenën kon hah raoe.   
\p
\v 35 Pa pöstakah no teꞌ susun va pa kaman va Room to veo maꞌ a ma pirisman, pare soe ke raoe pan, “Eöm se vatvus hah a poa teꞌ varih kee nö ee.”  
\v 36 Ka teꞌ utut teꞌ nohnoh nö maꞌ, pareꞌ soe ke Pöl pen Saëlas pan, “O teꞌ susun to soe vaonöt ee maꞌ pan, eöm se tavus aven këh em pa iuun nohnoh pom.”   
\p
\v 37 Ivëhkëk, e Pöl to soe ke a ma pirisman pan, “Emöm hikta nok voh ta hat nee se vateꞌ suk a möm pa nohnoh, pare ip a möm matëëra napan emöm he a poa teꞌ va Room. Ee to vahoꞌ a möm pa iuun nohnoh, ka varuꞌ vamanih ee to iu vatvus aven hah a no möm, ha? Ahik, emöm to iu rakah nem o teꞌ susun va pa kaman se nö maꞌ, pare vanö koman a möm.”   
\p
\v 38 A ma pirisman to hah ee, pare vahutët kee po teꞌ susun va kaman pan e Pöl pen Saëlas a poa teꞌ va Room, ivëh, kee pënton ko pah naöp suntan rakah ee, suk a taateꞌ to soepip non a ip hah a teꞌ va Room.  
\v 39 Ivëh, ko teꞌ susun nö ee, pare soe vatamak hah pa ö nee to taꞌ a ma pirisman kee ip raoe pon. Pare vatvus këh ee pee pa iuun nohnoh, ko taꞌ raoe pa këh a vöön.  
\v 40 E Pöl pen Saëlas to tavus këh a iuun nohnoh, ko nö ee manuh pa iuun pe Lidiaꞌ. Manih pa iuun pamëh ee to ep in a napan va po vaman ke Pöl pen Saëlas heꞌ raoe a ma soe kikis pa vaeh o vaman pee, pare këh poꞌ ee pa vöön pamëh.   
\c 17  
\s1 A Napan Va Tesaronaëkaꞌ To Kehkeh Ip Vamët Ne E Pöl Pen Saëlas  
\p
\v 1 E Pöl pen Saëlas to nö ko vos koe ee pa poa vöön, Amfipolis, me Apoloniaꞌ, pare tavus ee vöön Tesaronaëkaꞌ. A iuun hinhin soneꞌ po Jiuꞌ to teꞌ non nën.  
\v 2 E Pöl to ho en nën pa ö neꞌ to nonok tamoaan va non sih. Po kukön Poen Apaapo ne Pöl to vaato vaeh me e non pa napan pa ma Soe Vih pe Ieesuꞌ to teꞌ non po Puk Vapenpen.  
\v 3 E Pöl to vamaaka ke non raoe a pusun in a soe, pareꞌ soe pan, “E Kristo se teꞌ o kamis apuh ko mët en, pareꞌ sun hah en. E Ieesuꞌ vaꞌih nöꞌ to sosoe ka noꞌ neöm kuru vëh, eꞌ e Kristo.”  
\v 4 A ma paeh to Jiuꞌ to vaman rakah ee po vavaasis to teꞌ man e non, ko vatet ee pe Pöl pen Saëlas. Eꞌ to teꞌ non a nap peo va Grik, me o köövo susunön varih vöön to vaman, ko heꞌ o toꞌtoꞌ pee manuh pe Sosoenën.   
\p
\v 5 Ivëhkëk, o Jiuꞌ to puhioꞌ, pan a nap peo to vaman o vavaasis pe Pöl, ivëh, ko Jiuꞌ vaoe ununun a nap pepeat to teꞌ ne pa vöön pamëh, kee nö pa miröꞌ a iuun pe Jeson to vaiu ne e Pöl pen Saëlas to me pa matëëra napan.  
\v 6 Ivëhkëk, ee to hikta ep e Pöl pen Saëlas pare öt varuꞌ ee pe Jeson, me a ma meh teꞌ va po vaman ko rëh tavus këh ee pee pa iuun, ko me raoe manuh po teꞌ susun va pa vöön pamëh. Ee to soe vamanih pan, “A ma teꞌ varih to vatvus nö voh ne maꞌ a hat pa ma meh muhin, ka kuru vëh nee to teꞌ varuꞌ ne manih pa vöön pea.  
\v 7 Ke Jeson matop non raoe pa iuun peꞌ, a ma teꞌ poë varih to kökök ne a taateꞌ pa teꞌ sunön e Sisaꞌ, na to vavatet no. Ee to vavaasis ne a napan pan a meh teꞌ sunön to teꞌ non a ëhnaneah e Ieesuꞌ.”  
\v 8 O teꞌ susun me a napan va pa vöön pamëh to pënton a soe vaꞌih, pare ponkiꞌ rakah ee peteh a meh teꞌ sunön.  
\v 9 Ko teꞌ susun kon a moniꞌ pa voen tavus hah e Jeson, me a ma teꞌ va po vaman.   
\s1 E Pöl Pen Saëlas To Nö Manuh Vöön Beriaꞌ  
\p
\v 10 Po poen pamëh pa popoen o teꞌ va po vaman to vanö ee Pöl pen Saëlas manuh vöön Beriaꞌ. Ee to vos nën, ko nö ee pa iuun hinhin soneꞌ po Jiuꞌ.  
\v 11 A napan varih Beriaꞌ no kokoman pee to maaka, pare vih oah e ne pa napan va Tesaronaëkaꞌ. Ee to pënton o vavaasis pe Pöl, pare pah iu rakah e ne, ko ëhëh tamoaan e ne po Puk Vapenpen pa ep pan, o vavaasis pe Pöl to vatoe me e non po Puk Vapenpen, keꞌ ahik.  
\v 12 Ivëh, ko Jiuꞌ, me o köövo susunön va Grik, me a kën voe susunön to vaman e Ieesuꞌ Kristo.   
\p
\v 13 Ivëhkëk, o Jiuꞌ va Tesaronaëkaꞌ to pënton a ö ne Pöl to vatvus non a soe pe Sosoenën manih vöön Beriaꞌ. Ee to nö maꞌ, pare punöꞌ ne pa rëh ke o vaman pa napan varih Beriaꞌ këh a Soe Vih pe Ieesuꞌ.  
\v 14 Ivëh, ka napan va po vaman vanö ee pe Pöl vaꞌpeh me a ma meh teꞌ manuh pa vöön to teꞌ non sinten tahiꞌ. Ivëhkëk, e Saëlas pen Timotiꞌ to teꞌ e ne manih Beriaꞌ.  
\v 15 A ma teꞌ varih to nö vaꞌpeh me maꞌ e Pöl, ee to tok po paröꞌ to nö non manuh vöön Atëns. Ee to ahah ne manuh Beriaꞌ, ke Pöl heꞌ raoe a ö soe to teꞌ va non manih pan, “Nö, paröm soe ke Saëlas pen Timotiꞌ, kee nö vëvëhöꞌ rakah maꞌ manih peöꞌ.”   
\s1 E Pöl To Teꞌ Non Vöön Atëns  
\p
\v 16 Pa ö ne Pöl to anoeh non e Saëlas pen Timotiꞌ manih vöön Atëns, eꞌ to ep in a ma tah nöꞌnës peo, no a napan to hinhin suk ne vamanih pa ma sosoenën pee, ko pah haraꞌ vatamak rakah en pa napan.  
\v 17 Ivëh, ke Pöl ho en manuh pa iuun hinhin soneꞌ, ko vasosoëri me e non po Jiuꞌ, me o upöm teꞌ varih to hikta teꞌ ne pan ee ro Jiuꞌ to panih, ko vavatet ne a ma taateꞌ po Jiuꞌ. Manih me mahën pa ö vatötönun ne Pöl to vaheahih me e non pa ma napan to nönö ne maꞌ nën.  
\v 18 A ma pah teꞌ nat nee to pokaꞌ ne o Epikurian, me o Stoik ee to vavatet ne o vavaasis vamoaan. Ee to iu vasosoëri me ne e Pöl, pare soe pan, “A teꞌ vavaato pinpiun vëh to vavaasis a ra a ma sosoenën va pa meh muhin.” Ee to soe vamanih, suk e Pöl to vavaasis non raoe e Ieesuꞌ me a sun hah pa nap mët.  
\v 19 Ivëh, kee öt ee Pöl ko me ee peꞌ manuh pa ö vatötönun vëh nee to pokaꞌ ne a Areapakas pa vaheahih me a ma napan, pare soe pan, “Emöm to iu nat nem po vavaasis voon vëh nën to vavaasis suk nom.  
\v 20 A ma meh tah möm to pënton nem nën to vavaasis nom, to voon ke non pemöm, ivëh, kemöm iu nat nem pa pusuneah.”  
\v 21 A taateꞌ va pa napan varih Atëns me a ma teꞌ va pa ma meh muhin to teꞌ ne manih Atëns to teꞌ varoe ne sih pa vahutët suk a ma vavaasis voon nee to tënan ne.   
\p
\v 22 Ivëh, ke Pöl sun pa matëëra nap pëpënton vahutët, pareꞌ soe pan, “Eöm varih a napan va Atëns. Eöꞌ to ep noꞌ neöm o teꞌ to vaman rakah nem a ma sosoenën vapikpiuk.  
\v 23 Eöꞌ to nönö vah noꞌ manih koman a vöön peöm, paröꞌ ep in a ma iuun hinhin peöm. Paröꞌ ep in a pah pok nöm to kiun manih tonun pan, ‘Manuh pe Sosoenën möm to hikta nat nem peꞌ, ivëhkëk, emöm to kë e nem pa ëhnaneah.’ Eꞌ e Sosoenën poan ivëh, nöꞌ to sosoe ka noꞌ neöm kuru vëh.   
\p
\v 24 E Sosoenën to nok voh o oeh me a ma moeh tah kurus rakah varih to teꞌ hop ne nën na to ep no. Eꞌ e Sunön va pa vöön va kin me po oeh, pareꞌ hikta teꞌ non pa iuun hinhin apuh eok po teꞌ.  
\v 25 E Sosoenën to hikta kökööt non ta pah tah no o teꞌ se vaꞌaus poë, suk eꞌ koman to heꞌ o toꞌtoꞌ me a Tuvuh Vasioꞌ peꞌ manih pa ma napan, pareꞌ vaꞌaus non raoe pa ma tah nee to iu ne.  
\v 26 E Sosoenën to nok voh e Adam, keꞌ vataman voh in a napan varih po oeh vëh, pareꞌ vahoꞌ raoe pa ma muhin nee se teꞌ nee. E Sosoenën koman to vahoꞌ vovoh voh en po poen no o teꞌ se mët me a muhin nee se teꞌ nee.  
\v 27 E Sosoenën to nok voh a ra, pan ea se vaiu no eah marën a taum eah. Ivëh, ke Sosoenën to hikta teꞌ varo këh a rora.  
\v 28 Suk manih peꞌ, ea to teꞌ toꞌtoꞌ no ko nönö vah no, ko teꞌ no. Vamanih pa ö no a teꞌ nat to soe voh pan,  
\q1 ‘Ea me a ma pus koaꞌ pe Sosoenën.’   
\p
\v 29 Ivëh, kea a ma koaꞌ pe Sosoenën, ea se nat no koman no pan e Sosoenën to teꞌ va e non manih pa tah nöꞌnës no o teꞌ to nës tariuk suk o nat peꞌ taneꞌ pa vös, silvaꞌ, me pa gol.  
\v 30 E Sosoenën to hikta koman hah non a ma hat moaan pa napan, ivëhkëk kuru vëh, eꞌ to iu non a napan varih po oeh kurus se panih a ma taateꞌ hat pee, ko heꞌ rea manih peꞌ.  
\v 31 Suk ataeah, e Sosoenën to vateꞌ voh en po poen neꞌ se kiiki a ma hat pa napan kurus. Manih po poen pamëh, a teꞌ ne Sosoenën to vateꞌ voh, eꞌ e Ieesuꞌ se kiiki a ma hat koman pea pa taateꞌ totoopin peꞌ. Ivëh, ka sun hah pe Ieesuꞌ to vataare e non pea pa ö neꞌ to teꞌ e non a tasun marën a kiiki a ma hat pea.”   
\p
\v 32 A napan to pënton a ö ne Pöl to vavaato suk non a sun hah taneꞌ po vapeepe, ko meoh upöm pee vavovoeak e ne peꞌ. Ivëhkëk, a meh teꞌ to soe pan, “Emöm to iu pënton hah nem o vahutët va pa sun hah taneꞌ po vapeepe, eꞌ ataeah?”  
\v 33 E Pöl to vahik vaato me raoe, ko këh tavus en pee.  
\v 34 A ma pah teꞌ to tavus ee o teꞌ va po vaman pa ö nee to pënton o vavaasis pe Pöl. A paeh pee e Dionisius, a teꞌ va po vakum vëh nee to pokaꞌ ne Areapakas, ke köövo me, a ëhnaneah e Damaris, me a ma meh upöm teꞌ to vaman.   
\c 18  
\s1 E Pöl To Vatvus A Soe Vih Manih Vöön Körin  
\p
\v 1 Vasuksuk ne Pöl to këh en pa vöön va Atëns, pareꞌ nö pet en pa vöön va Körin.  
\v 2 Manih Körin, eꞌ to ep in a to Jiuꞌ a ëhnaneah e Akuilaꞌ to koaꞌ manih muhin Pontus, eꞌ to taneꞌ varuꞌ maꞌ po oeh va Italiꞌ pen e köövo peꞌ Prisilaꞌ. Ee to nö voh maꞌ nën, suk a teꞌ sunön va Room, e Sisaꞌ Klödius to taꞌ a ö no Jiuꞌ kurus se këh a vöön apuh va Room. Ivëh, ke Pöl nö en pa ep pee, pareꞌ teꞌ vaꞌpeh me non pee.  
\v 3 E Pöl to kiu vaꞌpeh me e non pee pa nok a ma iuun teꞌteꞌ vah, pare vavoen nee. A moniꞌ nee to kon to vaꞌaus non raoe pa voen taëën me a ö kokoroh.  
\v 4 Pa ma Poen Apaapo manih koman iuun hinhin soneꞌ, e Pöl to vavahutët me non o Jiuꞌ, me o meoh upöm teꞌ va po to Grik, pan ee se panih a ma kokoman pee, ko vaman e Ieesuꞌ pare heꞌ rea manih peꞌ.   
\p
\v 5 O poen ne Saëlas pen Timotiꞌ to taneꞌ maꞌ pa muhin va Mësadoniaꞌ, ko vos maꞌ, e Pöl to koe en pa kiu moniꞌ peꞌ, pareꞌ teꞌ varoe non pa heꞌ a Soe Vih me a vavaasis, ko vamaaka ke ra ma napan pan, e Ieesuꞌ e Kristo.  
\v 6 Ivëhkëk, o Jiuꞌ to vavovoeak e ne pa soe pe Pöl, ko sosoe vahat e ne peꞌ. Ivëh, keꞌ susunuh o kusan vëh to teꞌ non po ohop peꞌ,\f + \fr 18:6 \ft A taateꞌ va pa susunuh o kusan to teꞌ non po ohop to vëknöm non pan, o Jiuꞌ varih se haraꞌ a kamis to taneꞌ maꞌ manuh pe Sosoenën, suk ee to pënton varo e ne pa Soe Vih ne Pöl to punöꞌ pa heꞌ raoe.\f* pareꞌ soe ke raoe pan, “Eꞌ a tah koman peöm, eöm se keh heꞌ tonun a Soe Vih pe Sosoenën, paröm ro em, eꞌ eöm koman. Eöꞌ hikta se teen noꞌ a ro peöm. Taneo non kuru, eöꞌ se nö eoꞌ pa heꞌ a soe manuh po teꞌ varih to hikta teꞌ ne pan ee ro Jiuꞌ.”  
\v 7 Ke Pöl tavus këh en maꞌ pa iuun hinhin soneꞌ ko nö, pareꞌ teꞌ e non pa iuun pe Titius Jastus eꞌ a teꞌ to hikta teꞌ non a to Jiuꞌ. Ivëhkëk, eꞌ to vasunön non sih e Sosoenën. A iuun peꞌ to eok non havin a iuun hinhin soneꞌ.  
\v 8 E Krispas, eꞌ e susun va pa iuun hinhin soneꞌ po Jiuꞌ, eꞌ to vaman non e Sunön, me a tapaiuun peꞌ, me a ma meh teꞌ peo va Körin to pënton a soe ko vaman, kee pupui ee pee.   
\p
\v 9 Pa pah popoen ne Pöl to tata non e Sunön to sosoe ke non poan pan, “Koe a naöp, parën sun vakis pa vatvus a Soe Vih,  
\v 10 suk eöꞌ to teꞌ vaꞌpeh me e noꞌ pën, ka hikta teꞌ se miröꞌ a oah, peꞌ a nap peo va pa vöön vëh se tavus ee a napan peöꞌ.”  
\v 11 Ivëh ke Pöl teꞌ en po pöh kirismas me a tönim me a paeh sivö manih vöön Körin pa vavaasis a ma napan pa soe pe Sosoenën.   
\p
\v 12 O poen ne Galioꞌ to teꞌ non a teꞌ sunön va pa muhin va Grik, Akaëaꞌ,\f + \fr 18:12 \ft Akaëaꞌ, eꞌ a meh ëhnan a muhin va Grik.\f* o Jiuꞌ to vatönun ko vaheheve me ne pe Pöl, pare öt poë ko vateꞌ ee peꞌ po vahutët.  
\v 13 A napan to soe ke Galioꞌ pan, “A teꞌ vëh to punöꞌ non pa panih o kokoman pa napan po vavaasis peꞌ, pan a napan se vaman e Sosoenën pa taateꞌ to kenet e non pa taateꞌ po Jiuꞌ.”   
\p
\v 14 E Pöl to iu vaato non, ke Galioꞌ soe ke ro Jiuꞌ pan, “Eöm o Jiuꞌ, a teꞌ vëh se keh kök voh a taateꞌ me a hat apuh taeah neꞌ to nok, a, eöꞌ se pënton eoꞌ pa soe peöm.  
\v 15 Ivëhkëk, o vaato vëh to teꞌ koman hah e non peöm, suk a ma ëhnan, me a taateꞌ koman peöm, eöm koman se vahik ko vavihvih hah ëm. Eöꞌ hikta se kiiki noꞌ a tah pamëh.”  
\v 16 Ko vahik en pa vaato, pareꞌ veo tavus këh en pee pa iuun pëpënton vahutët.  
\v 17 A ma napan to heve, ko not ee pe Söstënes, a teꞌ susun va pa iuun hinhin soneꞌ, pare ip poë matan a iuun pëpënton vahutët. Ivëhkëk, e Galioꞌ to hikta koman vi non a ö no a napan to ip e Söstënes.   
\s1 E Pöl To Nö Hah En Pa Vöön Antiök Va Siriaꞌ  
\p
\v 18 E Pöl to teꞌ varë me en po teꞌ va po vaman manih pa vöön va Körin. Moaan voh e Pöl to nok a soe kikis manuh pa matan e Sosoenën, ivëh, keꞌ koe a kui a uvineah.\f + \fr 18:18 \ft A tah pamëh eꞌ a taateꞌ po Jiuꞌ to iu ne pa vataare a upöm teꞌ pee pan, ee to vatet rakah ee a ma taateꞌ po Jiuꞌ.\f* E Pöl, ke Prisilaꞌ, pen Akuilaꞌ to nö ee manuh pa vöön va Sënkriaꞌ. Po poen nee se tok po paröꞌ pa ö se nö Siriaꞌ e Pöl to kui hah a uvineah, suk a soe kikis peꞌ manuh pe Sosoenën neꞌ to vaꞌpuh en. Kee tok po paröꞌ ko nö ee.  
\v 19 Ee to vos ee pa vöön va Ëfësus, ke Pöl këh en pe Prisilaꞌ pen Akuilaꞌ, pareꞌ ho en pa iuun hinhin soneꞌ po Jiuꞌ, ko vavaato me e non po Jiuꞌ.  
\v 20 Ko teꞌ va po vaman hi poë pan, “Eën se teꞌ varë me voh a no möm manih,” Ivëhkëk eꞌ to koe en.  
\v 21 Eꞌ to piun raoe pa ö neꞌ to nönö non, ko soe pan, “Eöꞌ to vavatet noꞌ o iu pe Sosoenën, eꞌ se keh iu non eöꞌ se hah maꞌ manih peöm.” E Pöl to tok po paröꞌ, ko këh en pa vöön va Ëfësus.  
\v 22 E Pöl to kunah këh o paröꞌ manih pa vöön va Sisariaꞌ, pareꞌ nö en Jerusalëm pa ep, ko vaato me o teꞌ va po vaman. Pareꞌ oah pet en pa vöön va Antiök pa muhin va Siriaꞌ.   
\p
\v 23 E Pöl to hikta teꞌ varë manih pa vöön va Antiök, pareꞌ oah pet en pa ma vöön manih pa muhin va Galesiaꞌ, me Frigiaꞌ, to vavaeh hah nö non o vaman pa ma napan.   
\s1 E Apölos To Vatvus A Soe Vih Manih Pa Vöön Va Ëfësus Me Körin  
\p
\v 24 A pah to Jiuꞌ, a ëhnaneah e Apölos, eꞌ a teꞌ va Alëksëndriaꞌ to nö maꞌ manih vöön va Ëfësus. A ö vavaato a peꞌ to paraꞌ vih, eꞌ me a teꞌ nat vi to nat vavih non o Puk Vapenpen.  
\v 25 O upöm teꞌ to vaasis e Apölos a Taateꞌ pe Ieesuꞌ, keꞌ vavaasis vakis non, me eꞌ to vavaasis vatotoopin non a ma napan pa ma kiu ne Ieesuꞌ to nonok voh non. Ivëhkëk, eꞌ to nat varoe non a pupui pe Jon Tövapupui.  
\v 26 Eꞌ to taneo en pa vatvus a ma soe koman iuun hinhin soneꞌ, pareꞌ hikta teꞌ naöp non pa vaato. E Prisilaꞌ pen Akuilaꞌ to tënan poë, pare me ee peꞌ manuh pa iuun pee, pare vamaaka vavih ke poë a Taateꞌ pe Ieesuꞌ neꞌ se vatet non.   
\p
\v 27 E Apölos to iu nö non pa muhin va Grik, ivëh, ka napan va po vaman to teꞌ ne pa vöön va Ëfësus vaꞌaus ee peꞌ. Ee to kiun vovoh na o kiun manih pa napan va po vaman manuh Grik, pan a napan se anoeh ne maꞌ poë. Po poen neꞌ to vos manuh pa muhin va Grik, eꞌ to pah vaꞌaus vavih en po teꞌ varih no o ururuan pe Sosoenën to vaꞌaus voh raoe, kee tavus a napan va po vaman.  
\v 28 A ma vasosoëri peꞌ me ro Jiuꞌ to rëh en pa ma napan, kee vaman ee po vavaasis peꞌ komön o Puk Vapenpen, pareꞌ vamaaka ken po Jiuꞌ, pan e Ieesuꞌ, e Kristo, a teꞌ se hehe a ma napan.   
\c 19  
\s1 E Pöl To Teꞌ Non Pa Vöön Va Ëfësus  
\p
\v 1 E Apölos to teꞌ non pa vöön va Körin, e Pöl he suk a hanan to koe non muhin, ko vos en pa vöön va Ëfësus. Manih Ëfësus, eꞌ to ep in a ma teꞌ va po vaman to teꞌ ne.  
\v 2 Pareꞌ hi raoe pan, “Eöm kës to kon voh em pa Tuvuh Vasioꞌ pa ö nöm to tavus o teꞌ va po vaman?” Kee piun, pare soe vamanih pan, “Emöm to hikta tënan ta tah to teꞌ va non manih pa Tuvuh Vasioꞌ.”  
\v 3 Ke Pöl hi raoe pan, “A pupui taeah poꞌ nöm to kon voh?” Kee piun, pare soe pan, “Emöm to kon a pupui vëh ne Jon Tövapupui to vavaasis voh a möm.”   
\p
\v 4 Ke Pöl piun, pareꞌ soe pan, “A pupui voh pe Jon, eꞌ to teꞌ suk voh non a napan varih to panih a ma taateꞌ hat pee, pare vaman. Eꞌ to soe ke voh a napan va Israël a ö nee se vaman a teꞌ vëh se suk maꞌ poan, ivëh e Ieesuꞌ.”  
\v 5 Ee to pënton a soe pamëh, kee pupui varuꞌ ee pee pa ëhnan Sunön e Ieesuꞌ.  
\v 6 E Pöl to vahoꞌ a koreneah manih pee, ka Tuvuh Vasioꞌ nö en maꞌ manih pee, kee vavaato ne pa ma meoh to. Ka Tuvuh Vasioꞌ vaꞌaus en pee pa vatvus a soe ne Sosoenën to heꞌ raoe.  
\v 7 A napan to onöt va ne manih po havun teꞌ me a pöök.   
\p
\v 8 Pa kukön sivö koman a ma Poen Apaapo ne Pöl to hoho non pa iuun hinhin soneꞌ po Jiuꞌ, pareꞌ vaeheh me e non pa napan, pan ee se vaman e Ieesuꞌ me a Matop Vih pe Sosoenën. Eꞌ to vasosöë vatëh me non raoe, pareꞌ kehkeh non a ö nee se vaman e Ieesuꞌ, ka peo va pee to pënton ko vaman ee pe Ieesuꞌ.  
\v 9 Ivëhkëk, a ma meh va pee to koe rakah ee pa panih a ma taateꞌ pee, ko vaman e Ieesuꞌ, pare vövöknah vateeraꞌ e ne pa taateꞌ va pa vatet a Taateꞌ pe Ieesuꞌ. Ivëh, ke Pöl këh en pee, ko me varoe a ma teꞌ va po vaman, ko këh ee pa nap vatösoe. Pa ma poen kurus ne Pöl to vavaato me non a ma napan pa Soe Vih koman a iuun apuh vavaasis pe Tiranus.  
\v 10 E Pöl to vavaasis non a napan a Soe Vih komön o pöök kirismas manih pa napan va pa muhin va Esiaꞌ. O Jiuꞌ me o upöm teꞌ to hikta teꞌ ne pan ee ro Jiuꞌ to pënton ee pa soe pe Sosoenën.   
\s1 A Ma Koaꞌ Oeteꞌ Pe Skivaꞌ  
\p
\v 11 E Sosoenën to vatvus koe non a ma vu tah vatoksean manih pa koren e Pöl.  
\v 12 A ma tah ne Pöl to vaneah non vamanih po keoꞌ rara hikhiuk hikiꞌ, me o rara peꞌ to teꞌ me ne o kikis pe Sosoenën. Ee se teꞌ manuh po teꞌ to haraꞌ ne a ma mët, ko vahoꞌ manih pee ka ma mët pee hik ee. Ka ma teꞌ öt po oraꞌ hat no oraꞌ hat se tavus këh ee pee.   
\p
\v 13 A ma pah to Jiuꞌ to nönö vah ne to punöꞌ ne pa veo tavus o oraꞌ hat manih pa ëhnan e Ieesuꞌ Sunön. Ee se soe ke o oraꞌ hat pan, “Eöꞌ to taꞌ a oah oraꞌ hat pa ëhnan e Ieesuꞌ vëh ne Pöl to vavaasis e non, sën tavus këh maꞌ a teꞌ vëh.”  
\v 14 Eꞌ to teꞌ non a tönim me a poa koaꞌ oeteꞌ pa to Jiuꞌ, eꞌ a teꞌ sunön ësës heꞌ a ëhnaneah e Skivaꞌ. A ma koaꞌ varih to punöꞌ ne pa taꞌ o oraꞌ hat pa tavus këh o teꞌ.  
\v 15 Ivëh, kee punöꞌ ee pa veo tavus a oraꞌ hat këh a teꞌ, ka oraꞌ hat piun raoe pan, “Eöꞌ to nat e noꞌ pe Ieesuꞌ, me e Pöl to teꞌ me ne po kikis va pa veo tavus o oraꞌ hat, ivëhkëk, eöm poꞌ eretereh?”   
\p
\v 16 Ka teꞌ vëh a poan oraꞌ vapus me raoe, ko onoah rakah en pee, kee ereraꞌ ee, ka ma rara pee tökrus këh ee pee. Ivëh, kee rusin këh ee pa iuun o pehpeah.  
\v 17 O Jiuꞌ me o upöm teꞌ to teꞌ ne pa vöön va Ëfësus to pënton a tah vaꞌih to tanok, ko pah naöp suntan ee. A napan to kë rakah ee pa ëhnan e Ieesuꞌ e Sunön.  
\v 18 A nap peo va po vaman to nö ee maꞌ pa soe vatamak matëëra napan kurus pa ma hat nee to nonok voh ne.  
\v 19 Ka ma teꞌ varih to ororaꞌ teꞌ voh ne, me o upöm teꞌ nonok ëtoꞌ hat, eꞌe me to teꞌ maꞌ a ma puk ne to kiuntön voh a ma ëtoꞌ hat, pare ununun ko ës matëëra napan. Eꞌ to vataare non pan, ee to panih a ma taateꞌ hat moaan pee. Ee to ëh o voen in a ma kiuntön poë varih, keꞌ oah non a paeh milion kinaꞌ.  
\v 20 A Soe Vih pe Sunön no a napan peo to pënton vatëh e ne, ivëh, ka nap peo rakah to pënton, pare vaman ee pe Ieesuꞌ.   
\s1 O Vatoeꞌnën Apuh Manih Pa Vöön Va Ëfësus  
\p
\v 21 A napan to kon vavih ee pa Soe Vih pe Sosoenën, ka Tuvuh Vasioꞌ kuin en po haharaꞌ pe Pöl pa nö koe manih pa muhin va Mësadoniaꞌ, me Grik, pareꞌ oah pet en Jerusalëm. Eꞌ to soe pan, “Eöꞌ se vos manih Jerusalëm, paröꞌ nö pet eoꞌ manuh Room.”  
\v 22 Eꞌ to vanö vovoh en pe Timotiꞌ pen Erastus, a poa teꞌ to vaꞌaus ne sih poë, kee nö ee manuh Mësadoniaꞌ. E Pöl he teꞌ hah e non pa ma meh poen manih pa muhin va Esiaꞌ.   
\p
\v 23 Manih po poen pamëh manih Ëfësus a nap peo rakah to vaheheve me ne a napan to vaman ne Taateꞌ pe Ieesuꞌ e Sunön.  
\v 24 A pah teꞌ nënës tah nöꞌnës pa vös silvaꞌ, pareꞌ vavavoen non, a ëhnan a teꞌ pamëh e Demitrius. A kiu peꞌ pa nënës tah nöꞌnës, eꞌ to nës a ma tah nöꞌnës, kee matan rakah va ne manih pa iuun hinhin apuh pe sosoenën köövo vëh e Atemis. A nap kiu peꞌ to kokon ne a moniꞌ apuh pa kiu pamëh.  
\v 25 E Demitrius to vaoe o vakum, me a nap kiu peꞌ, me a ma meh teꞌ to nat ne a pah kiu, pareꞌ soe ke raoe pan, “Eöm to nat e nem, o voen apuh pea to taneꞌ no maꞌ pa kiu varoe kovëh pa nënës tah nöꞌnës.”  
\v 26 Eöm to nat, ko ep e nem pa teꞌ vëh e Pöl to rëh ke a nap peo, ko vanun en po kokoman pa napan. Eöm to ep, ko pënton e nem pataeah ne Pöl to nonok non. Eꞌ to hikta vavaasis varoe non manih pa vöön va Ëfësus, ahik, pa ma ö kurus me manih pa muhin va Esiaꞌ. Eꞌ to vavaasis non pan, “A ma tah nöꞌnës, nës tariuk pa teꞌ to hikta teꞌ non e sosoenën vamaman.’  
\v 27 A soe vëh ne Pöl to vavaasis non to vaꞌnaöp, ko antoen e non pa miröꞌ a kiu kokon moniꞌ vaꞌpuh pea. A soe pamëh to antoen e non pa rëh ke o vaman pa nap peo, kee këh e sosoenën köövo Atemis. Eꞌ hikta teꞌ hah non e sosoenën pea. Moaan voh a ma napan varih pa muhin Esiaꞌ, me pa ma meh muhin to hinhin voh ne e sosoenën Atemis, ivëhkëk, o vavaasis pa teꞌ vëh e Pöl to vöknah en pa ëhnan e Atemis.”   
\p
\v 28 A napan to pënton a soe pe Demitrius, pare heve ko taneo ee pa peat ko soe pan, “Atemis e sunön va Ëfësus.”  
\v 29 A napan va pa vöön va Ëfësus to taoa suntan rakah ee, ko ötöön ee pa poa teꞌ, e Gaëus, pen Aristakus, a poa teꞌ va Mësadoniaꞌ to nönö vaköp vah me ne e Pöl, ko rëh nönö ee pee pa ö vatötönun.  
\v 30 E Pöl to iu nö e non topnin a napan pa vaato, ivëhkëk, o teꞌ va po vaman to soepip ee pe Pöl pa nö.  
\v 31 A ma pah teꞌ sunön va pa kaman, eꞌe a ma vakamöꞌ pe Pöl, to soepip e Pöl se nat non nö manuh pa ö vatötönun.   
\p
\v 32 A napan varih to vatötönun to pah vatoeꞌnën rakah e ne, ko kokoman pee nun rakah en, ka ma meh teꞌ vavaato suk e ne pa ma meh tah, suk eꞌe to hikta nat ne pataeah nee to vatönun suk maꞌ.  
\v 33 O Jiuꞌ to vateꞌ e Alëksantaꞌ manuh po matan pa soe vamaaka, suk ataeah ka napan vatoeꞌnën ne. Ka ma pah teꞌ ep poë ko koman ne pan, e Alëksantaꞌ to teen non pa tah pamëh. E Alëksantaꞌ to kë a koren, ka napan vatotomin ee, keꞌ soe vamaaka ken pee pa pusun in a soe.  
\v 34 Ivëhkëk, a napan to inan ee pe Alëksantaꞌ a to Jiuꞌ, ivëh, ka napan taoa vaꞌpeh ha kov ee pan, “Atemis e sunön va Ëfësus.” Ee to sosoe va ne nën pa poa aoaꞌ rakah.   
\p
\v 35 A pah teꞌ susun va pa kaman to soepip en pa napan pa vatoeꞌnën, pareꞌ soe pan, “Eöm a napan va Ëfësus. A teꞌ teh to hikta nat non pa iuun hinhin apuh ne Atemis to teꞌ non na to matop no, me a vös no a napan to hinhin ne manih peꞌ to vuꞌ taneꞌ voh maꞌ kin?  
\v 36 Ahikta teꞌ to antoen non a vonih a poa tah poë varih, ivëh, köm se teꞌ vatö ko nat nem nok ta pah hat vamanih pa nap papön. Eöm se vatotomin varoe ko koe a peat.  
\v 37 Eöm to me maꞌ a poa teꞌ varih, ivëhkëk, eꞌe to hikta kaveo taneꞌ ta pah tah manih pa iuun hinhin vëh, me a ö nee to hikta soe vahat manih pe sosoenën köövo vëh e Atemis.  
\v 38 E Demitrius me a nap kiu peꞌ, se keh iu vateꞌ ne tah teꞌ po vahutët, eꞌ to teꞌ non o poen koman va po vahutët no a kaman to vateꞌ voh.  
\v 39 Ivëhkëk, eꞌ se keh teꞌ non a meh tah nöm to iu nem, eöm se vatotoopin komön o poen pamëh.  
\v 40 Ea to antoen e no pa teen a hat pamëh, suk ataeah, kuru ea to nok vu a peat apuh. Ahik rakah tah pusun in a peat pamëh. Ea to hikta teꞌ me no ta piun vih na se heꞌ o teꞌ pëpënton vahutët.”  
\v 41 A teꞌ susun va pa kaman to vaato vahik, pareꞌ taꞌ en pa napan pa nö.   
\c 20  
\s1 E Pöl To Nö Mësadoniaꞌ Me Grik  
\p
\v 1 A ma vaheve me vatoeꞌnën pa napan to hik en, ke Pöl vaoe a ma teꞌ va po vaman, kee tönun ee maꞌ manih peꞌ. Keꞌ heꞌ a ma teꞌ va po vaman a soe kikis va pa vaeh o vaman pee. Eꞌ to vahik ko soe vavihvih me raoe ko nö en pa muhin va Mësadoniaꞌ.  
\v 2 E Pöl to vovos non o vöön eꞌ he pa vavaasis nö a ma napan, me a vaeh o vaman pee pa ma soe vih peꞌ, pareꞌ tavus en pa muhin va Grik.  
\v 3 E Pöl to teꞌ non manih Grik pa kukön sivö. Pareꞌ vamatop en pa tok po paröꞌ to nö manuh Siriaꞌ, ko Jiuꞌ vanat e ne pa ö nee se ip vamët poë. Ivëh, ke Pöl koman en pa ö neꞌ se hah koe manuh pa muhin va Mësadoniaꞌ.  
\v 4 E Sopataꞌ sunaiꞌ e Pirus eꞌ a teꞌ va pa vöön va Beriaꞌ, eꞌ to nö vaꞌpeh me e Pöl. Me a poa teꞌ va pa vöön va Tesaronaëkaꞌ, e Aristakus, ke Sekandus, me e Gaëus va Derbeꞌ, ke Timotiꞌ, ke Tikikus, ke Trofimus va pa muhin va Esiaꞌ, ee kurus to nö vaköp me e Pöl, pare vos ee manuh Filipaë pa ö neöꞌ e Luk to teꞌ noꞌ.  
\v 5 Eꞌe a ma teꞌ varih to vovoh ka möm, pare anoeh ne maꞌ pa vöön va Troas.  
\v 6 O Poen Apuh pa Taëën Hikto Is to oah en, kemöm tok po paröꞌ, ko nö em po tönim poen manih tahiꞌ, pamöm vos manuh pa vöön va Troas, ko ep i raoe ko teꞌ em po pöh nënkikiu nën.   
\s1 E Pöl To Vatoꞌ Hah E Iutikus A Teꞌ Va Troas  
\p
\v 7 Po poen vamomoaan in o nënkikiu, pa popoen emöm to vatönun pa kon a komonioꞌ. Ke Pöl vavaasis non a ma napan ka muhin topnin poen rakah en. Suk po meoh poen e Pöl se këh en pa napan ko nö pet en.  
\v 8 A ma ram peo to ësës ne koman a piprom va kin vëh möm to kum nem.  
\v 9 Ka pah teꞌ sekaꞌ, a ëhnaneah e Iutikus to ihoꞌ non po uintoꞌ. E Pöl to vavaasis avoeꞌ e non pa napan pa Soe Vih, ke Iutikus pënton non e Pöl pareꞌ mamaasoe rakah en, ko koroh en. Eꞌ to kuꞌ taneꞌ maꞌ po uintoꞌ va pa iuun va kin pa vakön piprom, ko vuꞌ en na po oeh. Kee kunah maꞌ, ko kon ee peꞌ to mët en.  
\v 10 E Pöl to kunah en maꞌ, pareꞌ pët poan pareꞌ soe, “Koe a koman vakarë, eꞌ to teꞌ toꞌtoꞌ e non.”  
\v 11 Pöl to hah peah en, pareꞌ taneo pa nok a komonioꞌ pee. A komunioꞌ pee vëh, eꞌ to kon a taëën, pareꞌ kökök ke ro teꞌ va po vaman kee ëën pare kaaktön a taëën po voaën. Ee to vavihvih me ee peꞌ. A muhin to maaka en maꞌ eꞌ he vavaasis avoeꞌ e non pa napan, pareꞌ pah këh poꞌ raoe.  
\v 12 A teꞌ sekaꞌ vëh to toꞌ hah, kee me ee peꞌ manuh iuun. Ee to vaeö vi rakah, suk a teꞌ pamëh to toꞌ hah en.   
\s1 E Pöl To Këh A Vöön Va Troas, Ko Nö Pa Vöön Va Maëlitus  
\p
\v 13 Emöm to vovoh em to tok po paröꞌ to nö non vöön Asos. Manih Asos emöm se ep in e Pöl to se suk maꞌ a hanan.  
\v 14 E Pöl to ep ka möm Asos, pareꞌ tok en po paröꞌ nën, kemöm nö em vöön va Mitilini.  
\v 15 Po meoh poen emöm to këh em pa vöön va Mitilini to tok po paröꞌ, ko vos em pa To soneꞌ va Kios. Po meoh poen emöm to vos em vöön va Samos. Ko meoh poen emöm to vos poꞌ em vöön va Maëlitus.  
\v 16 E Pöl to hikta iu hah koe non pa vöön va Ëfësus, suk eꞌ to hikta iu vaoah poen non manih muhin va Esiaꞌ. Eꞌ to iu vëvëhöꞌ nö non to vos momoaan in o Pëntëkös, eꞌ o Poen Apuh po Jiuꞌ manuh Jerusalëm.   
\s1 E Pöl To Soe Vavihvih Ke A Nap Susunön Va Ëfësus  
\p
\v 17 E Pöl to teꞌ non Maëlitus, pareꞌ vanö a teꞌ me a soe manuh pa nap susunön po rotuꞌ manih Ëfësus, pan eꞌ to iu ep non raoe.  
\v 18 A nap susunön va po rotuꞌ to nö ee maꞌ, ke Pöl soe ke raoe pan, “Eöm to nat e nem pa ö nöꞌ to nonok voh noꞌ a kiu pe Sunön po vamomoaan pa ö nöꞌ to tavus maꞌ manih muhin va Esiaꞌ, me pa ma poen nöꞌ to vavaasis voh a no neöm, ko okook ka noꞌ na neöm manih pe Sunön.  
\v 19 Eöm to nat e nem, o Jiuꞌ to vanat voh e ne pa ö se vöknah a ma vavaasis peöꞌ, me eöꞌ to kon voh a ma punöꞌ me o punis manih po Jiuꞌ. Ivëhkëk, eöꞌ to vöknah a ëhnaneoꞌ, paröꞌ tavus a teꞌ kikiu pe Sunön.  
\v 20 Eöm to nat e nem eöꞌ hikta ötöön hah voh ta meh soe pa ö nöꞌ to vavaasis a no neöm koman a ma iuun, me pa ma ö vatötönun peöm.  
\v 21 Eöꞌ to vavatvus tamoaan voh noꞌ a Soe Vih manih po Jiuꞌ, me o upöm teꞌ to hikta teꞌ ne pan ee ro Jiuꞌ, pan ee se panih a ma taateꞌ hat pee ko heꞌ rea manuh pe Sosoenën ko vaman e Ieesuꞌ e Sunön pea.  
\v 22 Ka kuru vëh, eöꞌ to vatet noꞌ a Tuvuh Vasioꞌ, vamanih peöꞌ se nö Jerusalëm, to hikta nat noꞌ na ataeah se tavus a neoꞌ manuh Jerusalëm.  
\v 23 Eöꞌ to nat varoe noꞌ, manih pa ma vöön kurus nöꞌ se vos a Tuvuh Vasioꞌ to sosoe ka non eoꞌ pan, ‘Eën se ho pa iuun nohnoh me a ö sën teꞌ a ma punis peo.’   
\p
\v 24 Ivëhkëk, eöꞌ hikta koman noꞌ a sionin me o toꞌtoꞌ peöꞌ to teꞌ oah non. Ahik, eöꞌ to iu vahik noꞌ a kiu vëh ne Sunön e Ieesuꞌ to heꞌ voh a neoꞌ, ivëh, pa vatvus a Soe Vih va po ururuan pe Sosoenën manih pa ma napan.   
\p
\v 25 Eöꞌ to nönö vah voh noꞌ topnin neöm, paröꞌ vavatvus noꞌ a Soe Vih va pa Matop Vih pe Sosoenën. Ka kuru vëh eöꞌ to nat e noꞌ, a hikta paeh va peöm se ep amot hah ka neoꞌ.  
\v 26 Ivëh, köꞌ se soe keoꞌ peöm pa soe kuru vëh. Ta paeh va peöm se keh vatösoe non, pareꞌ hikta vaman non e Ieesuꞌ pareꞌ keh ro, eꞌ hikta teꞌ non pan, eöꞌ se teen a tah pamëh.  
\v 27 Suk ataeah, eöꞌ to hikta kokoaan voh noꞌ ta pah soe pe Sosoenën manih peöm.  
\v 28 Eöm se matop ka nem, me o vakum teꞌ va po vaman, a Tuvuh Vasioꞌ to vateꞌ voh a neöm se ut nem raoe. Eöm se ut vavih nem, paröm matop nem a napan va po vaman varih ne Sosoenën to voen hah voh po eraꞌ pe Ieesuꞌ.  
\v 29 Eöꞌ to nat e noꞌ, eöꞌ se keh nö eoꞌ, a ma teꞌ vavaasis piuk se hop topnin neöm vamanih po këh poa pa miröꞌ o vakum teꞌ va po vaman. Ee se punöꞌ e ne pa rëh ke o vaman pa napan varih pa ma vavaasis piuk pee.  
\v 30 O poen se tavus amot maꞌ no a ma teꞌ va po vakum koman peöm se piuk, ko rëh ke o vaman pa napan pa vatet raoe.  
\v 31 Ivëh, köm se ut vavih nem, paröm kokoman hah na pa ö no a hunun mataneoꞌ to takoꞌ suk voh a neöm pa ö nöꞌ to vavaasis a neöm a Soe Vih pa ma popoen, me pa potan komön o kukön kirismas.   
\p
\v 32 Kuru vëh, eöꞌ to vahoꞌ a neöm pa koren e Apuh vaꞌpeh me o ururuan peꞌ. Eꞌ se vaeh a neöm, pareꞌ heꞌ a neöm a ma tah neꞌ to vamatop anoeh voh a neöm, a ma tah vihvih varih eꞌ se heꞌ a napan neꞌ to vaneah voh, pan ee a napan peꞌ.  
\v 33 Eöꞌ hikta manin ro voh ta vös silvaꞌ, vös gol, me to ohop pa ta pah teꞌ.  
\v 34 Eöm to nat koman e nem, eöꞌ to vaꞌaus koman hah voh a noꞌ pa kiu me pa kon a ma tah nöꞌ to kökööt voh noꞌ, ko vaꞌaus me voh noꞌ a ma teꞌ varih to kiu vaꞌpeh me voh a no neoꞌ.  
\v 35 Eöꞌ to vataare voh a neöm a ma kiu peöꞌ, köm se nok suk a kiu peöꞌ ivaꞌih, ea se vaꞌaus a ma teꞌ to hikta onöt ne a vaꞌaus hah rea, para koman no a soe voh pe Sunön Ieesuꞌ, neꞌ to soe voh pan, ‘O vaeö pa teꞌ vëh to heꞌ a meh teꞌ a tah, to teꞌ oah rakah e non po vaeö pa teꞌ vëh to öt.’”   
\p
\v 36 E Pöl to vahik vaato me ra nap susunön ko vatokon, pareꞌ hin manuh pe Sosoenën vaꞌpeh me raoe.  
\v 37 Ee to tamak ko vaokook pa ö nee to vaöt koren me ne Pöl.  
\v 38 Ee to tamak vi rakah ne e Pöl se këh raoe me a soe neꞌ to soe voh pan, “Eöm se hikta ep amot hah ka no neoꞌ.” A napan to me e Pöl manuh po paröꞌ pa aton poë.   
\c 21  
\s1 E Pöl To Nö Jerusalëm  
\p
\v 1 Eöꞌ e Luk kere Pöl to soe vavihvih ke ra napan va Ëfësus, pamöm tok poꞌ em po paröꞌ, ko paröꞌ nö totoopin rakah en pa To va Kos. Ko meoh poen nemöm to vos em pa vöön va Rodes, ko taneꞌ nën ko nö pet em Pataraꞌ.  
\v 2 Manih Pataraꞌ, emöm to ep in o paröꞌ to nö non manuh pa muhin va Fonisiaꞌ, pamöm tok ko nö em.  
\v 3 Emöm to öök em pa ö möm to ep i na a To va Saëprus, ko nö kem pa papmatö, pamöm vos em pa muhin va Siriaꞌ. O paröꞌ to ankaꞌ en pa vöön va Taëaꞌ pa ö neꞌ se vöknah a kakoꞌ.  
\v 4 Emöm to taum a ma teꞌ va po vaman nën, ko nö em pa teꞌ vaꞌpeh me raoe po pöh nënkikiu. O kikis pa Tuvuh Vasioꞌ to heꞌ soe a napan, kee soe ke Pöl a ö neꞌ se nat non nö manuh Jerusalëm.  
\v 5 A ma poen möm to pët teꞌ vaꞌpeh nem to hik ee, kemöm këh em pa vöön pamëh. Ka ma tapaiuun to me a möm pa aton. Kemöm to tönun manih po kösan ko vatokon, pamöm hin nën.  
\v 6 Pamöm soe vavihvih ke raoe, kee hah ee vöön, kemöm tok po paröꞌ ko nö em.   
\p
\v 7 Emöm to taneꞌ pa vöön va Taëaꞌ to nönö avoeꞌ e nem po paröꞌ, ko vos em pa vöön va Tolemës, ko soe vaeö kem po teꞌ va po vaman, pamöm teꞌ me em pee po pöh poen.  
\v 8 Po meoh poen nemöm to nö pet em, ko vos em pa vöön va Sisariaꞌ, pamöm teꞌ e nem pa iuun pe Filip, a teꞌ to vatvus non sih a Soe Vih pe Ieesuꞌ. Eꞌ a paeh va pa tönim me a poa teꞌ varih nee to vateꞌ momoaan voh maꞌ manih Jerusalëm marën a vaꞌaus o aposol.  
\v 9 E Filip to teꞌ non a taanaꞌ koaꞌ mon hikta vaen to teꞌ me ne o heꞌ pa heꞌ a soe pe Sosoenën.  
\v 10 A ma poen nemöm to teꞌ nem Sisariaꞌ, ka pah teꞌ vanënën soe a ëhnaneah e Agabus to taneꞌ maꞌ pa muhin va Jiutiaꞌ.  
\v 11 Eꞌ to nö maꞌ pemöm, pareꞌ kon o ka voh pe Pöl, ko noh a koren me a moneah, pareꞌ soe pan, “A Tuvuh Vasioꞌ, to soe vamanih, ‘E tövaneah po ka voh vëh no Jiuꞌ va Jerusalëm se nohnoh va in poë manih, pare heꞌ o teꞌ varih to hikta teꞌ ne pan ee ro Jiuꞌ.’”   
\p
\v 12 Emöm me a ma teꞌ va po vaman to pënton a tah vëh, pamöm hin vakis e Pöl se nat non nö manuh Jerusalëm.  
\v 13 Ivëhkëk, e Pöl to piun, pareꞌ soe pan, “Suk ataeah, köm okook nem, paröm mimiröꞌ nem o kokoman peöꞌ? Eöꞌ to vamatop e noꞌ pa ö nee se nohnoh a neoꞌ manuh Jerusalëm, me pa mët pa kë a ëhnan e Sunön Ieesuꞌ.”  
\v 14 A ma soe möm to soe keah to hikta onöt non a panih o kokoman peꞌ. Kemöm soe em pan, “Eꞌ se nok suk o iu koman pe Sunön.”   
\s1 E Pöl To Vos Jerusalëm  
\p
\v 15 Emöm to teꞌ a ma meh poen, ko vamatop a ma tah pemöm ko nö em Jerusalëm.  
\v 16-17 Emöm to vos Jerusalëm ka napan va po vaman pah vaeö rakah ee pemöm. A ma teꞌ vamomhë va Sisariaꞌ to nö vaꞌpeh me a möm manuh pa iuun pe Nason, suk, emöm to iu nem pa teꞌ vaꞌpeh me eah. E Nason, eꞌ a teꞌ va Saëprus, me eꞌ a teꞌ to vaman vëhöꞌ po poen neꞌ to pënton vamomoaan a Soe Vih pe Ieesuꞌ.  
\v 18 Po meoh poen e Pöl to me a möm pa ep pe Jëmis. A nap susunön va po rotuꞌ me to pah teꞌ e ne po poen pamëh.  
\v 19 E Pöl to ep raoe, pareꞌ heꞌ a soe vaeö peꞌ, ko hutët ke raoe a ö ne Sosoenën to vaꞌaus va in o teꞌ varih to hikta teꞌ ne o Jiuꞌ manih pa ma kiu kurus neꞌ to nok.   
\p
\v 20 A nap susunön to pënton vahik o vahutët pe Pöl, pare kë rakah a ëhnan e Sosoenën. Pare soe ke Pöl pan, “Kea, eën se ep, o Jiuꞌ peo rakah to vaman voh ee pe Ieesuꞌ. A ma teꞌ poë varih to eh rakah e ne pa vatet o Vavaasis pe Mosës.  
\v 21 O Jiuꞌ to hikta vaman ne Ieesuꞌ to vavatët raoe pan, eën e Pöl to vavaasis nom o Jiuꞌ varih to teꞌ vaꞌpeh me ne o teꞌ varih to hikta teꞌ ne pan ee ro Jiuꞌ pa ma meh muhin, a ö see nat ne vavatet ne o Vavaasis pe Mosës me a ma meh taateꞌ pea, pare koe a taateꞌ pe a ö kokoaan po koaꞌ oeteꞌ.  
\v 22 O Jiuꞌ varih to vavatet ne o Vavaasis pe Mosës se nat ka oah to nö maꞌ, ivëh, ka se poꞌ nok ataeah pa vamaaka a ma piuk pee?  
\v 23 Eën se nok vamanih pa ö möm to soe ava. A taanaꞌ teꞌ to teꞌ ne to soe voh a ö nee se nok a soe kikis pa matan e Sosoenën.  
\v 24 Eën se nö me raoe, parën vatet a taateꞌ va pa pupui,\f + \fr 21:24 \ft O Jiuꞌ to vaman ne pan a taateꞌ pupui to vamaaka raoe pa matan pe Sosoenën.\f* parën voen vaꞌpeh me raoe, kën se tavus hah a teꞌ vih manih pa matëëre. Ka napan se nat ne a soe nee to soe voh manih pën, eꞌ o piuk. Kee se nat va ne manih, eën to vavatet e nom po Vavaasis pe Mosës.  
\v 25 Ka manih po teꞌ varih to hikta teꞌ ne pan ee ro Jiuꞌ to vaman voh ee, ea to vanö voh na o kiun to soe vanat non a ma tah na to vaonöt. Ea to soe vanat raoe se nat ne ënëën ne a ma vönaꞌ varih no teꞌ to hikta vaman ne e Ieesuꞌ to ip vamanih po heꞌ manuh po sosoenën vapikpiuk. Me a ö see koe a ëën a vönaꞌ no eraꞌ to hikta takoꞌ me a vönaꞌ takon, pare teꞌ ke këh ne a taateꞌ rëhrëh.”   
\p
\v 26 Po meoh poen ne Pöl to nö vaꞌpeh me en pa ma teꞌ poë varih to nok voh a soe kikis manih pe Sosoenën, pa teꞌ hop pa taateꞌ pupui vavoon rea marën a tavus hah a teꞌ vih pa matëëra napan. Pareꞌ ho en manuh pa Iuun Hinhin Apuh pa ep pa teꞌ ësës heꞌ pa soe vanat poan o poen poanheh no a taateꞌ va pa vavoon hah se hik, suk o poen nee to voon hah ee papaeh see teꞌ a ma heꞌ pee.   
\s1 O Jiuꞌ To Öt E Pöl  
\p
\v 27 O tönim me o pöök poen se hik en, ka ma to Jiuꞌ va pa muhin va Esiaꞌ ep in e Pöl to teꞌ non koman Iuun Hinhin Apuh. Ee to kuin ee po kokoman heve, ka napan öt ee pe Pöl.  
\v 28 Pare soe pan, “Napan va Israël, vaꞌaus a möm. A teꞌ vëh to nönö vah non pa vavaasis a ma napan va pa ma vöön kurus, kee vöknah e ne pea, a ma napan va Israël, me o Vavaasis pe Mosës, me a Iuun Hinhin Apuh vëh. Eꞌ me a ma teꞌ varih to hikta teꞌ ne o Jiuꞌ to ho ee pa ö vasioꞌ koman pe Sosoenën, keꞌ hikta teꞌ vivihan hah non po epep pe Sosoenën.”  
\v 29 Ee to soe vamanih, suk varuꞌ manih pa vöön apuh ee to ep ne e Trofimus a teꞌ va Ëfësus vaꞌpeh me e Pöl, pare pu ne pan, e Pöl to me ho poan koman Iuun Hinhin Apuh.   
\p
\v 30 Ivëh, ka napan varih koman a vöön apuh toksean rakah ee ko vatönun maꞌ, pare öt ee pe Pöl, ko rëh tavus këh ee peꞌ pa Iuun Hinhin Apuh. Pare panih kurus ee pa ma hopaꞌ in a Iuun Hinhin Apuh.  
\v 31 A napan to se ip ee pe Pöl, ivëh, ka napan va po vaman vanö a soe manuh pe susun po teꞌ vëvënsun pan, a napan to teꞌ ne Jerusalëm to vavapus ne.  
\v 32 Ke susun apuh pa nap vëvënsun kon a ma teꞌ vëvënsun me e susun pee, kee vëvëhöꞌ rakah ee manuh pa napan. A napan to ep in e susun apuh po teꞌ vëvënsun, pare vahik rëp ee pe Pöl.  
\v 33 E susun apuh to öt e Pöl, pareꞌ taꞌ a ma teꞌ vëvënsun, kee nohtöön poë po pöök uris eh. Pareꞌ hi raoe pan, “A teꞌ vëh eteh, ataeah neꞌ to nok?”  
\v 34 A napan varih to vatönun a ma soe pee to vakëkëh. Ivëh, ke susun apuh pa nap vëvënsun hikta maaka non pataeah pamëh to tanok, pareꞌ taꞌ en pa nap vëvënsun pa me peah e Pöl koman a iuun pee.  
\v 35 Ee to me ee pe Pöl manuh pa ö pepeah koe in a iuun, ivëh, ka nap vëvënsun vateꞌ ee peꞌ, suk a napan to heve se ip vamët ee peꞌ.  
\v 36 A napan peo to vavatet nö ne e Pöl, pare tataoa nee ko sosoe nö ne maꞌ pan, “Ip vamët öm eah.”   
\s1 E Pöl To Vaato Vaꞌaus Hah Ea  
\p
\v 37 A ma teꞌ vëvënsun to oho nö me e ne pe Pöl koman a iuun pee, ke Pöl soe ke susun apuh pan, “Eöꞌ antoen e noꞌ pa vaato me a oah, ha?” Ke susun apuh hi poan pan, “Eën nat e nom po to va Grik, ha?  
\v 38 Eën hikta teꞌ nom a teꞌ va Isip to vapus me voh non a kaman, pareꞌ kon a 4,000 teꞌ ipip vamët teꞌ, kee nö manuh pa moeh upin, ha?”  
\v 39 Ke Pöl piun poan pan, “Eöꞌ a to Jiuꞌ e sinaneoꞌ to vahuh voh a neoꞌ Tasas manih pa muhin va Room a ëhnan a muhin pamëh a Silisiaꞌ. Eöꞌ a teꞌ va Room. Vaonöt ka neoꞌ ah, köꞌ heꞌ a soe manih pa ma napan.”  
\v 40 Ke susun apuh pa nap vëvënsun vaonöt ken pe Pöl, keꞌ sun manih pa ö pepeah ko kë a koren. Ka ma napan vatotomin ee, ke Pöl vaato ken pee po to Hibru o to koman pee.   
\c 22  
\p
\v 1 “Kën kea, me kën taman, pënton a neoꞌ öm. Eöꞌ to iu piun noꞌ a soe peöm.”  
\v 2 Ee to pënton ne e Pöl to vaato non po to Hibru, pare vatotomin kurus rakah ee. Ke Pöl soe ke raoe pan,  
\v 3 “Eöꞌ a to Jiuꞌ, e sinaneoꞌ to vahuh a neoꞌ pa vöön va Tasas manih Silisiaꞌ, ivëhkëk, eöꞌ to apuh manih Jerusalëm. Eöꞌ e koaꞌ vavaasis pe Gameliel, eꞌ to vavaasis voh a neoꞌ a ma taateꞌ pa kën sipuura. Ivëh, köꞌ eh rakah noꞌ pa vatet e Sosoenën vamanih pa ö nöm to teꞌ va nem kuru.  
\v 4 Eöꞌ to mimiröꞌ voh noꞌ o voe me ro köövo va po vaman, to vavatet ne a Hanan pe Ieesuꞌ, ko ipip voh noꞌ a ma paeh pee, paröꞌ ötöt voh a ma upöm ko vaho raoe pa nohnoh.  
\v 5 A Teꞌ Susun po Teꞌ Ësës Heꞌ, me o Vakum Teꞌ Susunön po Jiuꞌ to nat e ne ko se soe kee peöm pa soe peöꞌ a man. Eöꞌ se voh kon a ma kiun manih pee, paröꞌ teꞌ ke ro Jiuꞌ a kën kea pea varih pa vöön va Damaskas, to vaonöt ka no neoꞌ pa ötöt a ma teꞌ varih to vaman ne e Ieesuꞌ, ko me maꞌ manih Jerusalëm to noh ne po uris eh, ko Vakum Teꞌ Susunön po Jiuꞌ se vakmis raoe.”   
\s1 E Pöl To Vahutët A Ö Neꞌ To Tavus A Teꞌ Va Po Vaman  
\p
\v 6 E Pöl to soe pan, “Eöꞌ to vovos vatët nö voh noꞌ pa vöön va Damaskas, eꞌ he topnin potan non, ko tëkrea maaka rakah to taneꞌ maꞌ akis kopös a neoꞌ.  
\v 7 Eöꞌ to vuꞌ po oeh, paröꞌ pënton a to, to vavaoe non pan, ‘Söl, Söl, suk ataeah, kën mimiröꞌ a nom neoꞌ?’  
\v 8 Köꞌ hi na pan, ‘Eën eteh Sunön?’ Keꞌ soe pan, ‘Eöꞌ e Ieesuꞌ va Nasarët, nën to mimiröꞌ nom.’  
\v 9 A napan möm to teꞌ vaꞌpeh nem to ep e ne po tëkrea, ee to tënan e ne pa vaoe, ivëhkëk, ee to hikta maaka ne a soe pa teꞌ vëh to vavaato me a non neoꞌ.   
\p
\v 10 Köꞌ hi na pan, ‘Sunön, eöꞌ se nok ataeah?’ Ke Sunön soe ka neoꞌ pan, ‘Sun ah, parën vos manuh Damaskas, a teꞌ to teꞌ non nën se soe ka oah a kiu ne Sosoenën to vateꞌ a oah.’  
\v 11 O tëkrea to parin maaka rakah to vapopoen a mataneoꞌ, köꞌ hikta antoen noꞌ a ep, ka ma teꞌ varih möm to pët teꞌ nem öt pa koreneoꞌ, ko me vos ee peöꞌ Damaskas.   
\p
\v 12 A pah voe to teꞌ non a ëhnaneah e Ananaës, a teꞌ va po vaman to vavatet non o vavaasis pea to teꞌ non Damaskas no Jiuꞌ to ta ne sih poë.  
\v 13 E Ananaës to nö vatët maꞌ peöꞌ, pareꞌ soe pan, ‘Kea peöꞌ Söl, a matömah se maaka kën ep hah.’ Varuꞌ rakah vakomanih no a mataneoꞌ to maaka köꞌ ep eoꞌ peꞌ.  
\v 14 Eꞌ to soe ka neoꞌ pan, ‘E Sosoenën pa kën sipuura to vateꞌ a oah se nat rakah o iu peꞌ, ko ep a Teꞌ no a taateꞌ peꞌ to totoopin rakah, parën tënan a soe to taneꞌ koman maꞌ peꞌ.  
\v 15 Eën se vatvus a soe peꞌ, pa ma napan kurus pa ma tah nën to ep me pënton.  
\v 16 Suk ataeah, kën anoeh varë nom? Sun ah, kee pupui a oah, parën vaoe na a ëhnan e Ieesuꞌ, keꞌ se pupui këh a oah pa ma hat pën.’”   
\s1 E Sosoenën To Vanö E Pöl Manuh Pa Napan To Hikta Teꞌ Ne Pan Ee Ro Jiuꞌ  
\p
\v 17-18 “Eöꞌ to nö hah Jerusalëm, paröꞌ hinhin noꞌ koman Iuun Hinhin Apuh, paröꞌ tata ko ep e Sunön to sosoe ka non neoꞌ pan, ‘Vëvëhöꞌ këh a Jerusalëm, suk a napan varih to hikta se tënan ne a soe nën to vatvus suk a nom neoꞌ.’  
\v 19 Köꞌ soe pan, ‘Apuh, a ma teꞌ va po vaman se pënton a neoꞌ, suk ee to nat e ne peöꞌ to oho voh noꞌ a ma iuun hinhin soneꞌ, ko nohnoh voh noꞌ a ma napan, paröꞌ ipip noꞌ a ma teꞌ to vaman ne a oah.  
\v 20 Eöꞌ to teꞌ voh noꞌ pa ö nee to ip vamët e Stivin, a teꞌ to vatvus voh non a soe pën. Eöꞌ to sun vatët voh noꞌ, ko ut noꞌ a ma ohop rë po teꞌ varih to ipip voh ne e Stivin, köꞌ vapöh kokoman me voh noꞌ a ö nee to ip poë.’  
\v 21 Ivëhkëk, e Apuh to soe ka neoꞌ pan, ‘Nö ah, eöꞌ se vanö varo a oah manuh pa napan to hikta teꞌ ne pan ee ro Jiuꞌ.’”   
\s1 E Pöl To Soe Pan Eꞌ A Teꞌ Va Room  
\p
\v 22 O Jiuꞌ to tënan ne e Pöl, keꞌ onöt pa ö neꞌ to soe a ö neꞌ se nö po teꞌ to hikta teꞌ ne pan ee ro Jiuꞌ, ka napan taoa maꞌ, pare sosoe ne pan, “Me ke öm eah. Ip öm eah, eꞌ to hikta onöt non a ö seꞌ teꞌ toꞌtoꞌ non.”  
\v 23 Ee to tataoa ne ko vataata ne a ma ohop pee, pare kuin o vavoan, keꞌ peah en kin.  
\v 24 Ivëh, ke susun apuh pa nap vëvënsun soe, kee me ee pe Pöl manuh pa koman iuun po teꞌ vëvënsun. Eꞌ to soe ke raoe a ö nee se rëp e Pöl ko nat pataeah no o Jiuꞌ to tataoa vaheve suk ne.  
\v 25 Ee to nohtöön e Pöl po uris eh, ke susun pa nap vëvënsun sun vatët e non, ke Pöl soe ke poan pan, “A taateꞌ pöꞌ to soe vaonöt ke non pea se nok vamanih pa teꞌ va Room? Eöm to hikta vateꞌ a neoꞌ po vahutët, paröm rëprëp e nem peöꞌ, a taateꞌ pamëh vih e non, ha?”   
\p
\v 26 E susun pa nap vëvënsun to tënan a soe pamëh, pareꞌ nö pa teꞌ vëh to matop kurus non raoe ko soe pan, “Eën se nok ataeah? A teꞌ vëh eꞌ a teꞌ va Room.”  
\v 27 E susun apuh to nö manuh pe Pöl, pareꞌ hi poan pan, “Eën se soe ka neoꞌ, eën a teꞌ va Room, ha?” Ke Pöl soe pan, “A.”  
\v 28 Ke susun apuh soe pan, “Eöꞌ to heꞌ voh a moniꞌ apuh, ko tavus a teꞌ va Room.” Ke Pöl soe varuꞌ pan, “Ivëhkëk eöꞌ ahik, e sinaneoꞌ to vahuh voh a neoꞌ, köꞌ tavus eoꞌ a teꞌ va Room.”  
\v 29 A ma teꞌ vëvënsun varih to se hi e Pöl me a rëp poë to tënan pan e Pöl a teꞌ va Room, ee to vahuk hah ee. Ke susun apuh pa nap vëvënsun kurus nat e Pöl a teꞌ va Room, pareꞌ naöp, suk eꞌ to kök a taateꞌ va Room pa ö neꞌ to noh voh e Pöl po uris eh eꞌ he hikta teꞌ po vahutët.   
\s1 E Pöl To Vatvus A Soe Matëëro Vakum Teꞌ Susunön Po Jiuꞌ  
\p
\v 30 E susun apuh po teꞌ vëvënsun kurus to iu nat vavih non pataeah ne Pöl to nok vahat, ko Jiuꞌ heve ne poë. Ko meoh poen ne susun apuh to ihan këh en pe Pöl po uris eh, ko vaoe ununun en po Vakum Teꞌ Susunön po Jiuꞌ, me a ma teꞌ sunön ësës heꞌ, kee vatönun ee. Keꞌ me maꞌ e Pöl ko vasun poan pa matëëre.   
\c 23  
\p
\v 1 E Pöl to ves rakah non pa nap susunön va po Vakum Teꞌ Susunön po Jiuꞌ, pareꞌ soe pan, “Kën kea, o kupu peöꞌ to haraꞌ vavih, ko teꞌ maaka rakah e non manih pa matan e Sosoenën, keꞌ öök maꞌ po poen vëh kuru.”  
\v 2 A Teꞌ Susun po Teꞌ Ësës Heꞌ, e Ananaës to taꞌ maꞌ a ma teꞌ varih to sun vatët ne pe Pöl pa tapan a rivoneah.  
\v 3 Ke Pöl soe keah pan, “E Sosoenën se tapan oah! Eën to teꞌ va nom manih pa pip no a tonuneah to paraꞌ voon vörep, ivëhkëk, manih koman a pip pamëh eꞌ to paraꞌ pö. Eën to ihoꞌ nom pa kiiki a neoꞌ po Vavaasis pe Mosës marën a vateꞌ a neoꞌ po vahutët. Ivëhkëk, eën he kökök koman e nom po Vavaasis pe Mosës pa ö nën to taꞌ raoe pa tapan a neoꞌ.”  
\v 4 Ka ma teꞌ to sun vatët ne pe Pöl soe pan, “Eën to sosoe vahat e nom pa Teꞌ Susun po Teꞌ Ësës Heꞌ pe Sosoenën, ha?”   
\p
\v 5 Ke Pöl soe pan, “Kën kea, eöꞌ hikta nat noꞌ eah eꞌ a Teꞌ Susun po Teꞌ Ësës Heꞌ. O Puk Vapenpen to soe va non manih,  
\q1 ‘Eën se nat nom soe vahat a teꞌ susun to matop non a napan.’” \rq Eks 22:28\rq*   
\p
\v 6 E Pöl to nat e non pa ma teꞌ varih po Vakum, o Parësiꞌ, ko meoh upöm o Sëdiusi. Ivëh, ke Pöl soe pan, “Kën kea, eöꞌ a to Parësiꞌ, eöꞌ e koaꞌ pa to Parësiꞌ. Eöꞌ to vaman noꞌ a teꞌ se mët ko sun hah en. Eꞌ a tah vëh nee to vateꞌ suk a neoꞌ po vahutët.”   
\p
\v 7 E Pöl to soe vamanih ko Parësiꞌ me o Sëdiusi heve koman hah ee, ko nok ee po pöök vakum.  
\v 8 O Sëdiusi to sosoe ne sih a ö no a teꞌ se mët, pareꞌ hikta sun hah taneꞌ po vapeepe, me ahik to ankeroꞌ, me to oraꞌ. Ivëhkëk, o Parësiꞌ to vaman e ne pa kukön tah varih.  
\v 9 Ivëh, kee taoa vaꞌpuh oah ee. Ka ma paeh teꞌ va po vakum po Parësiꞌ varih to nat ne sih o Vavaasis pe Mosës soe ee pan, “Emöm to ep nem a teꞌ vëh hikta teꞌ non ta pah hat! A ankeroꞌ, keꞌ a oraꞌ pöꞌ ivëh, to vaato non manih peꞌ. Ivëh ka se pënton pöꞌ ee peꞌ.”   
\p
\v 10 O vaheve apuh to tasun en topnin o Parësiꞌ me o Sëdiusi, ke susun apuh pa nap vëvënsun nanaöp non a ö no a napan poë varih to meꞌ varëhrëh e ne e Pöl, keꞌ mët. Ivëh, keꞌ taꞌ a ma teꞌ vëvënsun se nö, pare me këh raoe e Pöl, ko me manuh pa iuun pa nap vëvënsun.   
\p
\v 11 Po meoh poen pa popoen ne Sunön to sun non pa havin e Pöl, pareꞌ soe vakis ke poan pan, “Eën se sun vakis nom, parën vatvus a soe peöꞌ manuh Room pa ö nën to vatvus vamanih Jerusalëm.”   
\s1 O Jiuꞌ To Vaonöt Pa Ip E Pöl  
\p
\v 12 Pa pöstakah a ma pah to Jiuꞌ to vatönun, pare vaonöt a soe kikis pee pa ö nee se hikta ëën, me a kaak, keꞌ antoen a ö nee se ip vamët e Pöl.  
\v 13 A ma napan to nok o kokoman pa ip e Pöl to oah ne a 40 teꞌ.  
\v 14 Ee to nö manih pa ma teꞌ susunön ësës heꞌ me o teꞌ susunön po Jiuꞌ, pare soe pan, “Möm to vaonöt a soe kikis nemöm to hikta se ëën nem ta tah, keꞌ onöt a ö möm se ip vamët e Pöl.  
\v 15 Ivëh, ke eöm se vanö a soe manuh pe susun apuh po teꞌ vëvënsun keꞌ me maꞌ e Pöl manih peöm. Soe keah, eöm to iu maaka vavih nem pa soe pe Pöl. Ivëhkëk, emöm se vamatop momoaan em pa se ip eah, eꞌ he meꞌ e non pa öök maꞌ manih.”   
\p
\v 16 Ivëhkëk, e vanonaiꞌ e Pöl, e koaꞌ oeteꞌ pe vameneah to tënan a ö nee se ip e Pöl, pareꞌ nö en manuh pe Pöl pa iuun po teꞌ vëvënsun ko vatët en peꞌ.  
\v 17 Ke Pöl vaoe a pah teꞌ susun pa nap vëvënsun, ko soe keah pan, “Me a teꞌ sekaꞌ vëh manuh pa teꞌ susun apuh po teꞌ vëvënsun, eꞌ to teꞌ non a soe neꞌ se soe ke poan.”  
\v 18 Ke susun me en peꞌ manuh pa teꞌ susun apuh pa nap vëvënsun, pareꞌ soe pan, “A teꞌ nohnoh vëh e Pöl to vaoe a neoꞌ, pareꞌ taꞌ maꞌ neoꞌ a me maꞌ a teꞌ sekaꞌ vëh manih pën. Eꞌ to teꞌ non a soe neꞌ se soe ka oah.”  
\v 19 Ke susun apuh pa nap vëvënsun öt pa koreneah, pareꞌ me ke en peꞌ, ko hi eah pan, “Ataeah nën se soe ka neoꞌ?”  
\v 20 Ka teꞌ sekaꞌ soe pan, “O Jiuꞌ to vaonöt a soe pa ö nee se hi a oah pa me maꞌ e Pöl manuh po Vakum Teꞌ Susunön po Jiuꞌ sinup, ee se vatomore ka oah, pa ö nee to kehkeh hi vavih ne Pöl a tah neꞌ to nok vahat.  
\v 21 Ivëhkëk, eën se koe a tënan raoe, suk ee ro teꞌ o peo to oah e ne pa 40 teꞌ to se vakoaan, pare anoeh ne e Pöl. Ee to soe vaonöt pa hikta ëën me a kaak ta tah, keꞌ onöt a ö nee se ip vamët e Pöl. Kuru ee to anoeh ne a ö nën se vaonöt a hi pee.”  
\v 22 Ke susun apuh pa nap vëvënsun soe pan, “Koe a vatët ta meh teꞌ a ö nën to soe ka neoꞌ a tah vaꞌih.” Pareꞌ vanö hah en pa teꞌ sekaꞌ pamëh.   
\s1 Ee To Vanö E Pöl Manuh Pe Feliks A Teꞌ Sunön  
\p
\v 23 Ke susun apuh pa nap vëvënsun vaoe en pa poa teꞌ susun po teꞌ vëvënsun, pareꞌ soe pan, “Eöm pom se kon a 200 teꞌ vëvënsun me a 70 teꞌ to nönö ne po hös me o 200 teꞌ to öt ne a ma peö, ko vamatop pa nö nös pa 9 kirök pa popoen.  
\v 24 Eöm se vamatop a ma teꞌ hös pe Pöl neꞌ se nö, paröm me vavih eah manuh pa teꞌ sunön pa muhin va Jiutiaꞌ a ëhnaneah e Feliks.”  
\v 25 E susun apuh pa nap vëvënsun to kiun o pëpaꞌ to teꞌ va non manih,   
\mi
\v 26 “Eöꞌ e Klödius Lisias to kiun nös o kiun manih pën Feliks a teꞌ sunön, susun pa kaman.  
\mi “Potan a vih.  
\v 27 O Jiuꞌ to öt a teꞌ vëh ko se ip vamët ee peꞌ. Ivëhkëk, eöꞌ to taum pan, eꞌ a teꞌ va Room. Ivëh, ke eöꞌ, me a ma teꞌ vëvënsun, emöm to nö voh manuh pee, pamöm öt këh raoe a teꞌ vëh.  
\v 28 Eöꞌ to iu nat noꞌ pa pusun in a soe vëh, nee to vateen poë, paröꞌ me eah manuh po Vakum Teꞌ Susunön po Jiuꞌ.  
\v 29 Eöꞌ to hi raoe kee soe ka neoꞌ a ma soe va pa taateꞌ pee, ivëh, kee vateꞌ poë pa hat. Ivëhkëk, eöꞌ to hikta taum ta pah hat to antoen non a ö sa ip vamët eah, me vateꞌ eah pa nohnoh.  
\v 30 Eꞌ to teꞌ man e non eöꞌ to tënan a ö no Jiuꞌ to vamatop hah ne pa ip vamët poë, ivëh, köꞌ vanö nös eah manih pën. Eöꞌ to taꞌ eoꞌ pa ma napan varih to vateꞌ poë po vahutët, a ö nee se nö nös manuh pën, ko soe ka oah a hat taeah neꞌ to nok.”   
\p
\v 31 A nap vëvënsun to vatet ee pa soe pa teꞌ susun apuh, pare me ee pe Pöl manuh pa vöön va Antipatris pa popoen.  
\v 32 Pa pöstakah po meoh poen o teꞌ vëvënsun varih to suk maꞌ a hanan to hah vos ee vöön, ko teꞌ varih po hös to me e Pöl pa vöön va Sisariaꞌ.  
\v 33 O teꞌ vëvënsun varih po hös to vos e Sisariaꞌ, pare heꞌ o kiun manuh pa teꞌ susun pa kaman, pare vateꞌ e Pöl pa matop peꞌ.  
\v 34 A teꞌ susun pa kaman to ëh vahik en po kiun, pareꞌ hi e Pöl pan, “A muhin taeah nën to taneꞌ maꞌ.” Ke Pöl soe pan, “Eöꞌ va Silisiaꞌ.”  
\v 35 Ka teꞌ sunön soe ke poan pan, “Eöꞌ se tënan o vahutët pën pa ö no a napan varih to vateꞌ oah po vahutët se tavus maꞌ.” Pareꞌ taꞌ o teꞌ vëvënsun peꞌ, pan ee se ut ne Pöl pa iuun apuh ep vavih nee to eok ke voh e Hëërot.   
\c 24  
\s1 O Jiuꞌ To Vateꞌ E Pöl Po Vahutët  
\p
\v 1 O tönim poen to oah ee, ka Teꞌ Susun po Teꞌ Ësës Heꞌ, e Ananaës, me a ma pah teꞌ susunön po Jiuꞌ nö ee manuh Sisariaꞌ me e voe to se vaꞌaus raoe pa vateꞌ e Pöl po vahutët, a ëhnaneah Tertulus. Ee to tavus e Feliks a teꞌ susun pa kaman, pare taneo ee pa soe ke poë ataeah nee se vateꞌ suk e Pöl po vahutët.  
\v 2 E susun to vaoe e Pöl, keꞌ nö maꞌ, ke Tertulus taneo en pa siröꞌ e Pöl manih pa matan e Feliks, pareꞌ soe pan, “Feliks, eën a teꞌ sunön pemöm, eën to matop voh a no möm ka hik voh to vapus to teꞌ non topninmöm, parën vatotoopin hah voh nom a ma hat to teꞌ non pa ma vöön kurus.  
\v 3 Ivëh, ko kokoman pemöm vih rakah non pa ma kiu vih poë varih, kemöm vaeö rakah me nem oah.   
\p
\v 4 Eöꞌ to hikta iu vatöön vi ka nom oah, ivëhkëk, eöꞌ to hi vakis nom oah, sën ururuan a möm parën pënton a soe kökööt pemöm.  
\v 5 Emöm to taum a teꞌ vëh to tataneo non sih a ma hat, pareꞌ teꞌ non sih pa kuin a ma vapus me a ma vaheheve manih pa napan varih o Jiuꞌ me pa ma ö kurus manih po oeh. Eꞌ to këh voh a möm, pareꞌ kunkuin o vakum vëh to vavatet ne e Ieesuꞌ va Nasarët.  
\v 6 Eꞌ to punöꞌ non pa rëh hop maꞌ a taateꞌ hat vëh to miröꞌ a ma tah vapenpen manih pa koman a Iuun Hinhin Apuh pemöm, ivëh, kemöm öt taneꞌ eah nën, to vateꞌ eah pa taateꞌ koman pemöm.  
\v 7 Ivëhkëk, a teꞌ susun apuh va pa nap vëvënsun e Klödius Lisias to nö maꞌ, pareꞌ eh rakah pa me maꞌ eah këh e möm.  
\v 8 Pareꞌ soe ke ra napan to iu vateꞌ ne poë po vahutët pa ep ka oah. Kën se hi koman eah a ma tah möm to siröꞌ suk eah, keꞌ soe ka oah.”  
\v 9 O Jiuꞌ me to vaꞌaus ne a soe pe Tertulus pan, a ma tah varih ne Pöl to nok vamaman en.   
\s1 E Pöl To Vaato Vaꞌaus Hah Ea Matan E Feliks  
\p
\v 10 Ka teꞌ susun pa kaman vëknöm ke maꞌ pe Pöl pa koreneah pan, e Pöl se vaato, ke Pöl soe pan, “Eöꞌ to nat e noꞌ, eën to teꞌ voh nom a teꞌ pëpënton vahutët pa napan varih pa ma kirismas peo. Ivëh, ko kokoman peöꞌ vih rakah non pa vaato vaꞌaus hah öꞌ.  
\v 11 Eën se nat koman va nom manih, o havun me o pöök poen to oah en, ne eöꞌ to nö maꞌ manih Jerusalëm pa vasunön e Sosoenën.  
\v 12 O Jiuꞌ to hikta ep a neoꞌ to vaato vasukaꞌ me voh noꞌ ta pah teꞌ koman a Iuun Hinhin Apuh, me a ö nee to hikta ep a neoꞌ to kuin o vapus manih koman iuun hinhin soneꞌ, me manih koman a vöön apuh vëh.  
\v 13 Ka soe vëh nee to vateꞌ suk a neoꞌ po vahutët, eꞌ to hikta teꞌ non ta pusun eah. Ivëh, kën se nat nom, a soe pamëh to hikta teꞌ man rakah non.   
\p
\v 14 Ivëh, keöꞌ iu soe ka noꞌ oah a soe vëh, ‘Eöꞌ to vasunön rakah noꞌ sih e Sosoenën pe sipunmöm, me eöꞌ to teꞌ vaꞌpeh me noꞌ o kum teꞌ va po vaman to vatet ne a Hanan pe Ieesuꞌ, eꞌ o vakum pamëh nee to soe pan eꞌ o vakum vapikpiuk. Ivëhkëk, eöꞌ to vaman avoeꞌ e noꞌ pa ma soe to teꞌ non po Vavaasis pe Mosës, me a ma Vavaasis no teꞌ vanënën soe to kiun voh.  
\v 15 Eöꞌ to vaman ko anoeh noꞌ e Sosoenën se vatoꞌ hah a nap mët, a napan poë varih no a pop pee to teꞌ vih non vaꞌpeh me a nap hat. O teꞌ varih to vateꞌ a neoꞌ po vahutët to vaman ne ko anoeh me ne e Sosoenën se nok va i raoe nën.  
\v 16 Ivëh, ko kupu peöꞌ punöꞌ rakah non sih pa ma poen kurus pa haraꞌ vavih, ko teꞌ maaka rakah e non manih pa matan e Sosoenën, me manih pa matëëra ma napan kurus.   
\p
\v 17 Eöꞌ to teꞌ ke voh noꞌ maꞌ a vöön Jerusalëm pa ma meh kirismas. Eöꞌ to nö hah maꞌ pa napan peöꞌ to teꞌ maꞌ a ma moniꞌ pa vaꞌaus o teꞌ varih to kökööt ne, me a nok o vaës po vönaꞌ manih pe Sosoenën.  
\v 18 Eöꞌ to nönö voh noꞌ pa Iuun Hinhin Apuh to vatet noꞌ a taateꞌ ësës vönaꞌ marën a tavus vavoon hah manih po epep pe Sosoenën. Kee ep ka neoꞌ nën a hikta nap peo to teꞌ voh ne, me a hikta napan to vatoeꞌnën vah ne.  
\v 19 Ivëhkëk, a ma to Jiuꞌ va pa muhin va Esiaꞌ to nö maꞌ, pare öt a neoꞌ. A ma napan poë varih se keh teꞌ ne manih, eꞌ to vih non pee se nö maꞌ, pare vatët a oah a hat taeah nöꞌ to nok.  
\v 20 Eꞌ to vih non pa napan varih to sun vatët ne pea se soe koman ka oah a hat taeah nöꞌ to nok pa ö nöꞌ to sun voh noꞌ pa matëëro Vakum Teꞌ Susunön po Jiuꞌ.  
\v 21 Eꞌ to teꞌ non a pah soe ro nöꞌ to soe voh pa ö nöꞌ to sun noꞌ pa matëëre. Eöꞌ to soe pan, ‘Eöꞌ to vaman noꞌ a nap mët se toꞌtoꞌ hah ee.’ Eꞌ kovëh a tah nee to vateꞌ suk a neoꞌ po vahutët.”   
\p
\v 22 E Feliks, a teꞌ to nat vavih non o vaman me a taateꞌ no a napan po vakum va po vaman to vatet ne a Hanan pe Ieesuꞌ, pareꞌ iu vahik e non po vahutët, ko soe ke ro Jiuꞌ pan. “Öm se anoeh nem e Klödius Lisias e susun apuh pa nap vëvënsun se nö maꞌ, köꞌ vatotoopin ka neöm a tah vaꞌih.”  
\v 23 Eꞌ to taꞌ e susun po teꞌ utut pa vahoꞌ e Pöl pa iuun nohnoh, ivëhkëk, eꞌ se nat non vëhvaꞌ vi non poan, ko nat non soepip a ma vakamöꞌ pe Pöl pa nö maꞌ pa vaꞌaus poë, ko heꞌ eah a ma tah neꞌ to kökööt non.   
\s1 E Pöl To Sun Matan E Feliks Me Drusilaꞌ  
\p
\v 24 A ma siꞌ poen to oah ee ke Feliks nö maꞌ pen e köövo peꞌ Drusilaꞌ, a mu Jiuꞌ. E Feliks to vaoe e Pöl ko tënan non po vahutët peꞌ, e Pöl to soe ke raoe pon a taateꞌ va po vaman, manih pe Ieesuꞌ Kristo.  
\v 25 E Pöl to vavahutët avoeꞌ suk e non pa taateꞌ totoopin, me a taateꞌ natsean me a ö ne Sosoenën se kiiki amot a ra po vahutët, ke Feliks a naöp, pareꞌ soe pan, “Eën se nö eom. Eöꞌ se vaoe amot hah nös oah, pa ö söꞌ iu noꞌ.”  
\v 26 Manih pa ma poen varih e Feliks to anoeh non e Pöl se heꞌ poan tah moniꞌ, ivëh, keꞌ vavaoe vatëh non e Pöl, ko vaato me non poan.   
\p
\v 27 O pöök kirismas to oah ee, ke Porsius Festus kon en pa tasun pe Feliks vamanih pa teꞌ susun pa kaman pa muhin va Jiutiaꞌ. E Feliks to iu non o Jiuꞌ se vaeö ne poë, ivëh, keꞌ koe en pe Pöl, keꞌ teꞌ e non pa nohnoh.   
\c 25  
\s1 E Pöl To Tavus E Sisaꞌ  
\p
\v 1 O poen ne Festus to tavus a teꞌ susun pa kaman manih pa muhin va Jiutiaꞌ, pareꞌ nö ko teꞌ non vöön Sisariaꞌ a vöön, va pa muhin Jiutiaꞌ. O kukön poen to oah, ee keꞌ taneꞌ nën, pareꞌ nö Jerusalëm.  
\v 2 O teꞌ susunön ësës heꞌ, me a nap susunön po Jiuꞌ to nö maꞌ manih peꞌ, pare vateen e Pöl pa hat, ko hin vakis e Festus se vaꞌaus raoe ko soe pan,  
\v 3 “Eën se vanö rakah maꞌ e Pöl manih Jerusalëm.” Suk, ee to iu ip vamët ne e Pöl manih hanan.  
\v 4 Ivëhkëk, e Festus to piun, pareꞌ soe pan, “E Pöl to teꞌ non pa nohnoh manuh Sisariaꞌ, eꞌ hikta teꞌ rë non, köꞌ nö hah manuh Sisariaꞌ.  
\v 5 Ivëh, ka ma pah teꞌ susunön peöm se nö vaꞌpeh me a neoꞌ ko siröꞌ a teꞌ pamëh po vahutët manuh Sisariaꞌ, pa ö neꞌ se keh nok vahat voh en ta pah taeah.”   
\p
\v 6 E Festus to teꞌ non Jerusalëm po meh tönim me o kukön poen keꞌ o havun poen, pareꞌ nö hah en manuh Sisariaꞌ. Po meoh poen, e Festus to ihoꞌ en pa ö ihihoꞌ pa teꞌ kiiki vahutët, pareꞌ taꞌ en pa ö see me maꞌ e Pöl.  
\v 7 E Pöl to nö maꞌ, ko Jiuꞌ varih to kunah taneꞌ maꞌ Jerusalëm nö maꞌ, pare tapön tavi poë, pare vateen e Pöl, ko soe pan eꞌ to nok vahat voh a ma tah peo. Ivëhkëk, ee to hikta onöt ne a vataare e Festus vamanih pa ma soe pee to teꞌ man non.  
\v 8 Ke Pöl to vaato vaꞌaus hah eah ko piun raoe, pareꞌ soe pan, “Eöꞌ hikta nok ta pah hat manih pa Taateꞌ po Jiuꞌ, me pa Iuun Hinhin Apuh, me manih pe Sisaꞌ a teꞌ sunön pa kaman va Room.”   
\p
\v 9 E Festus to iu vamanman non o Jiuꞌ se iu ne poë, ivëh, keꞌ hi e Pöl pan, “Eën to iu pöꞌ e nom pa nö Jerusalëm, köꞌ se tënan o vahutët pën nën, ha?”   
\p
\v 10 Ivëhkëk, e Pöl to soe vamanih pan, “Eöꞌ to iu rakah noꞌ pa nö ko sun pa iuun pëpënton vahutët pe Sisaꞌ manuh Room, ivëh, ke Sisaꞌ koman se pënton o vahutët peöꞌ. Eöꞌ to hikta nok tah hat manih po Jiuꞌ, eën to nat koman e nom.  
\v 11 Eöꞌ se voh keh nok eoꞌ tah hat, to onöt non a ö söꞌ mët, eꞌ to vih e non. Ivëhkëk, eꞌ se keh hikta teꞌ man non pa soe vëh nee to siröꞌ suk a neoꞌ, a hikta teꞌ se vateꞌ a neoꞌ pa koreere. Eöꞌ to iu noꞌ e Sisaꞌ se pënton o vahutët peöꞌ.”  
\v 12 Ke Festus vaato vamomoaan me o teꞌ varih to nat rakah ne pa ma taateꞌ va Room, pareꞌ soe ke Pöl pan, “Eën to iu nom e Sisaꞌ se pënton o vahutët pën, ha? Ivëh, kën se nö eom manuh pa ep pe Sisaꞌ.”   
\s1 E Festus To Vamaaka Ke Agripaꞌ Pen E Bernaësiꞌ E Pöl Eteh  
\p
\v 13 A ma poen to oah ee, ka teꞌ sunön e Agripaꞌ pën e vameneah Bernaësiꞌ to nö ee maꞌ Sisariaꞌ pa ep e Festus pa vavaeö vaꞌpeh me poë.  
\v 14 Ee to teꞌ varë ee, ke Festus soe vamaaka ken pe Agripaꞌ po vöhioꞌ pe Pöl. Eꞌ to soe pan, “A pah teꞌ to teꞌ non manih ne Feliks to vanö voh pa nohnoh, keꞌ teꞌ e non kuru vëh.  
\v 15 Po poen nöꞌ to teꞌ voh noꞌ maꞌ Jerusalëm ko teꞌ susunön ësës heꞌ, me a nap susunön po Jiuꞌ to vateen poë pa ma hat, pare hin vakis a neoꞌ pa vateen eah pa hat.  
\v 16 Ivëhkëk, eöꞌ to piun raoe pan, ‘Emöm a napan va Room to hikta teꞌ nem a taateꞌ va pa noh a teꞌ po uris eh eꞌ he hikta teꞌ po vahutët. A teꞌ to teꞌ po vahutët se sun matan a napan varih to vateꞌ poë po vahutët, keꞌ se vaꞌaus hah ea pa vaato suk a hat vëh nee to vateen poë.’   
\p
\v 17 Ivëh, ko poen nöꞌ to taneꞌ maꞌ Sisariaꞌ, eöꞌ to hikta vaoah ta ma poen peo, ahik, po meoh poen eöꞌ to ihoꞌ koman a iuun kiiki vahutët, paröꞌ taꞌ raoe a me maꞌ a teꞌ pamëh.  
\v 18 Ka ma napan varih to vateꞌ poë po vahutët sun, pare hikta soe a ma hat neꞌ to nok vamanih pa ö nöꞌ to koman va noꞌ.  
\v 19 Ee to vaato vaheve koman me ne pe Pöl, suk o vaman koman pee, me o vavaasis va pe Ieesuꞌ vëh to mët voh en. Ivëhkëk, e Pöl to sosoe ke non raoe a ö neꞌ to teꞌ toꞌtoꞌ e non.  
\v 20 Eöꞌ to iu vaiu voh noꞌ a pusun in a soe pamëh, ivëhkëk, eöꞌ to hikta onöt voh noꞌ, ivëh, köꞌ hi voh e Pöl a nö manuh Jerusalëm, köꞌ se tënan o vahutët peꞌ nën pa ma hat nee to vateen poë.  
\v 21 Ivëhkëk, e Pöl to soe a ö neꞌ to iu teꞌ non pa nohnoh, ko anoeh non a ö nöꞌ se vaiu ta hanan ko vanö eah pa teꞌ sunön e Sisaꞌ, keꞌ tënan o vöhioꞌ peꞌ.”   
\p
\v 22 E Agripaꞌ to tënan a soe pe Festus, pareꞌ soe pan, “Eöꞌ to iu tënan koman e noꞌ po vöhioꞌ peꞌ.” Ke Festus piun poan pan, “Eën se tënan eah sinup, eꞌ se vahutët ka oah.”   
\p
\v 23 Po meoh poen, a ma teꞌ to heꞌ vaeö e Agripaꞌ pen e Bernaësiꞌ pa ö nee to pipiu nö ne a ma tah, me a ö nee to pipinoꞌ vovoh nö ne. E Agripaꞌ pen e Bernaësiꞌ to ohop a ma ohop vihvih pee, pare ho ee pa iuun pëpënton vahutët vaꞌpeh me o teꞌ susun va pa nap vëvënsun me a nap susunön va pa vöön pamëh. Ke Festus taꞌ o teꞌ vëvënsun, kee me ho ee maꞌ pe Pöl.  
\v 24 Ke Festus soe pan, “Teꞌ Sunön Agripaꞌ, me a ma vu susunön to teꞌ vaꞌpeh me a no möm, eöm to ep e nem pa teꞌ vëh. O Jiuꞌ varih Jerusalëm, me a ma teꞌ to ihoꞌ nem manih, to vateen voh a teꞌ vëh a ma hat. Ee to taoa ee, pare hin vakis voh a neoꞌ a ö no a teꞌ vëh se mët, eꞌ hikta se teꞌ toꞌtoꞌ non.  
\v 25 Ivëhkëk, eöꞌ to hikta taum tah pah hat to onöt non a ö neꞌ se mët. Eꞌ to iu ep koman non e Sisaꞌ, ke Sisaꞌ se tënan o vahutët peꞌ. Ivëh, köꞌ vaonöt noꞌ eah pa ep e Sisaꞌ.  
\v 26 Ivëhkëk, eöꞌ to hikta maaka noꞌ a soe taeah to onöt non a ö nöꞌ se kiun to kiun, ko vanö ke a teꞌ sunön pea. Keꞌ se nat non, suk ataeah kee vateꞌ a teꞌ vëh po vahutët. Ivëh, köꞌ me maꞌ eah manih pën a Teꞌ Sunön Agripaꞌ, me eöm a napan varih. Ea se pënton vavih a soe peꞌ köꞌ se taum tah soe nöꞌ se kiun.  
\v 27 Eꞌ to hikta teꞌ totoopin non pa ö söꞌ vanö a teꞌ nohnoh, eöꞌ he hikta soe vamaaka na a hat taeah nee to vateꞌ suk poë po vahutët.   
\c 26  
\s1 E Pöl To Vaato Vaꞌaus Hah Ea Manih Pa Teꞌ Sunön E Agripaꞌ  
\p
\v 1 E Agripaꞌ to soe ke Pöl, “Eën to teꞌ e nom o soe vaonöt pa vaato vaꞌaus hah eo.”  
\p Ke Pöl kë a koreneah, pareꞌ soe vamanih pan,  
\v 2 “Teꞌ Sunön Agripaꞌ, eꞌ to vih rakah pa ö nöꞌ se vatvus a soe peöꞌ manih pën pa ma tah varih no Jiuꞌ to vateꞌ suk a neoꞌ po vahutët.  
\v 3 Eën to nat vavih e nom pa taateꞌ po Jiuꞌ, me a ma tah nemöm o Jiuꞌ to vaato vaheve suk nem. Ivëh, köꞌ hi a oah sën teꞌ vatö nom ko tënan a neoꞌ, parën koe a rës.   
\p
\v 4 O Jiuꞌ kurus rakah to nat e ne pa pop peöꞌ, pa ö nöꞌ to teꞌ sekaꞌ voh noꞌ, ee to nat taneꞌ ne maꞌ po vamomoaan pa ö nöꞌ to teꞌ voh noꞌ manih pa vöön peöꞌ, me manuh Jerusalëm.  
\v 5 Ee to nat tamoaan voh e ne peöꞌ, ivëh, kee se keh iu ne, ee se soe tavus koman a tah pamëh. Eöꞌ to vavatet voh noꞌ o kum po Parësiꞌ, eöꞌ he a koaꞌ ka ma taateꞌ poë varih to hivaꞌ, ko upöm Jiuꞌ pemöm hikta teꞌ me ne a taateꞌ kikis pamëh.  
\v 6 Ka kuru vëh, eöꞌ to sun noꞌ manih nee to vateꞌ ee peöꞌ po vahutët, suk eöꞌ to vaman ko anoeh noꞌ e Sosoenën se nok a tah pa ö neꞌ to soe vaman ke voh a kën sipuura.  
\v 7 A soe vaman vëh no havun me o pöök vuteꞌ pemöm to vaman voh ne, pare anoeh ne ko hinhin voh ne e Sosoenën pa ma popoen, me pa potan. Eꞌ a anoeh peöꞌ ivëh, Teꞌ Sunön, no Jiuꞌ to vateen suk voh a neoꞌ pa hat.  
\v 8 Suk ataeah poꞌ, ke eöm o Jiuꞌ to hikta vaman nem a ö ne Sosoenën se kuin hah a nap mët?   
\p
\v 9 Moaan voh eöꞌ me to kokoman noꞌ pan, eöꞌ to se nonok voh noꞌ a ma tah marën a vöknah a ëhnan e Ieesuꞌ va Nasarët.  
\v 10 Eöꞌ to nonok vavoh noꞌ nën manih Jerusalëm. Eöꞌ to kon voh a soe vaonöt manih po teꞌ susunön ësës heꞌ, paröꞌ vanö voh a nap peo to vaman voh e Ieesuꞌ pa nohnoh. Eöꞌ to teꞌ hop voh noꞌ pa napan varih nöꞌ to vapöh kokoman me noꞌ a ö se ip vamët o teꞌ varih to vaman ne Ieesuꞌ.  
\v 11 Tamoaan voh eöꞌ se ho koman a ma iuun hinhin soneꞌ pa ötöt a ma teꞌ va po vaman, ko vateꞌ raoe pa hat, me taꞌ a ö nee se vonih o vaman pee. Eöꞌ to heheve rakah voh noꞌ raoe, paröꞌ vovos suk voh e noꞌ po teꞌ poë varih pa ma vöön pee koman a ma meh muhin.   
\s1 E Pöl To Vahutët A Ö Neꞌ To Panih, Ko Tavus A Teꞌ Va Po Vaman  
\p
\v 12 E Pöl to vaato e non ko soe pan, “Eöꞌ to kokon voh noꞌ o soe vaonöt manih po teꞌ susunön ësës heꞌ pa nö manuh vöön Damaskas marën a ötöt a napan to vaman ne Ieesuꞌ.  
\v 13 Manih voh hanan Teꞌ Sunön, pa topnin potan rakah, eöꞌ to ep in o tëkrea o maaka to teꞌ oah e non pa potan to taneꞌ maꞌ manuh akis to kopös a neoꞌ, me a napan varih möm to nönö vaꞌpeh vah nem.  
\v 14 Emöm kurus to vuꞌ em po oeh, köꞌ tënan a teꞌ to vaato maꞌ po to Hibru ko soe pan, ‘Söl, Söl, suk ataeah kën mimiröꞌ a no neoꞌ? Eën to pënton varo a soe peöꞌ, a taateꞌ pamëh to teꞌ va non manih pën to tuktuk hah a nom, ko vakmis eo.’  
\v 15 Eöꞌ to hi na pan, ‘Eën eteh, Apuh?’ Ke Apuh soe maꞌ pan, ‘Eöꞌ e Ieesuꞌ, nën to mimiröꞌ nom.  
\v 16 Ivëhkëk, eën se sun, eöꞌ to tavus a oah, ko vateꞌ oah a te kikiu peöꞌ. Eën se vatvus manih pa ma napan a tah nën to ep manih peöꞌ kuru, me a ma tah nöꞌ se vataare amot a oah.  
\v 17-18 Eöꞌ se kon hah këh oah pa napan va Israël, ee ro teꞌ koman pën. Eöꞌ se vanö oah manih pee, me o teꞌ varih to hikta teꞌ ne pan ee ro Jiuꞌ, marën a kap a ma matëëre, kee panih këh a taateꞌ popoen ko taneo pa nok a taateꞌ maaka. Ee se këh maꞌ o kikis pe susun po oraꞌ hat, pare teꞌ ne paan o kikis pe Sosoenën. Ivëh, köꞌ se ihan anoe a ma hat pee, suk ee to vaman a no neoꞌ, kee se teꞌ vaꞌpeh me ne a ma napan varih to vaman a no neoꞌ, ee a ma napan koman peöꞌ.’”   
\s1 E Pöl To Vahutët Ke Agripaꞌ A Kiu Neꞌ To Nok Voh  
\p
\v 19 E Pöl to vaato e non ko soe pan, “Teꞌ Sunön Agripaꞌ, eöꞌ to hikta tënan varo voh a soe pa teꞌ vëh nöꞌ to ep koman a tata to taneꞌ maꞌ pa vöön va kin.  
\v 20 Vamomoaan, eöꞌ to vatvus a soe manih Damaskas, paröꞌ nö manuh Jerusalëm, me pa ma vöön kurus po Jiuꞌ, me pa napan to hikta teꞌ ne pan ee ro Jiuꞌ. Eöꞌ to vatvus a soe va pa ö nee se panih ko këh a ma taateꞌ hat ko heꞌ rea pe Sosoenën, pare nok a tah to vataare non a ö nee to panih.  
\v 21 Eöꞌ to vatvus noꞌ a soe pamëh. Ivëh, ka manih koman a Iuun Hinhin Apuh o Jiuꞌ to öt ee peöꞌ, pan ee se ip vamët ee peöꞌ.  
\v 22 E Sosoenën to vaꞌaus voh a neoꞌ, keꞌ tavus en maꞌ kuru, ivëh, köꞌ sun noꞌ manih kuru vëh pa vatvus ke ra napan a soe, ma moeh teꞌ akuk, me a nap susunön. Eöꞌ hikta vavatvus noꞌ tah soe voon, ahik, a soe vëh moaan voh no teꞌ vanënën soe, me e Mosës to soe voh a ö seꞌ tavus.  
\v 23 Ee to soe vavoh manih, pan e Kristo se teꞌ o kamis, pareꞌ mët, ko momoaan ke ra ma napan pa sun taneꞌ hah po vapeepe, ko teꞌ toꞌtoꞌ tamoaan e non. Eꞌ se vatvus a taateꞌ maaka manih pa napan va Israël, me a napan varih to hikta teꞌ ne ro Jiuꞌ, pan eꞌ se kon taneꞌ hah raoe pa hat.”   
\p
\v 24 E Pöl to soe vamanih, ke Festus kokoeꞌ töön en pe Pöl ko soe pan, “Pöl, eën to papön! O nat apuh pën to vapapön voh en pën!”  
\v 25 Ivëhkëk, e Pöl to piun, pareꞌ soe pan, “Teꞌ susun Festus, eöꞌ hikta teꞌ papön noꞌ! Eöꞌ to teꞌ me noꞌ po kokoman vih, ko vaato noꞌ, ka ma tah varih, ee to paraꞌ man.  
\v 26 Teꞌ Sunön Agripaꞌ! Eöꞌ hikta nanaöp noꞌ pa vaato me a oah, suk a ma tah manih. Eöꞌ to nat e noꞌ, eën to nat e nom pee, suk a ma tah varih to hikta tatanok vakoaan voh non.  
\v 27 Teꞌ Sunön Agripaꞌ, eën to vaman e nom pa ma Vavaasis po Teꞌ Vanënën Soe, ha? Eöꞌ to nat e noꞌ, eën to vaman e nom!”   
\p
\v 28 Ke Agripaꞌ soe ke Pöl, “Eën to koman kës nom pan, o vaato kökööt pën manih peöꞌ to onöt e non pa ö söꞌ tavus eöꞌ a teꞌ va po vaman ko vatet e Ieesuꞌ, ha?”   
\p
\v 29 Ke Pöl piun, pareꞌ soe pan, “O vaato pea se keh teꞌ kökööt e non, keꞌ to rë, eꞌ to vih avoeꞌ e non. Eöꞌ to hinhin suk e noꞌ pën, me a napan kurus varih manuh pe Sosoenën pan, eöm se tënan a neoꞌ, ko tavus o teꞌ to vatet nem e Ieesuꞌ. Ivëhkëk, eöꞌ hikta iu noꞌ a ö see nohtöön a neöm po uris eh, ko vateꞌ pa nohnoh!”   
\p
\v 30 A Teꞌ Sunön, me a teꞌ susun pa kaman, me e Bernaësiꞌ, me a napan varih nee to pët teꞌ ne to sun ko tavus ee.  
\v 31 Pare vavasoe koman tavus nö e ne pan, “A teꞌ vëh to hikta nok ta hat to onöt non a ö seꞌ mët, me pa nö pa nohnoh.”  
\v 32 Ke Agripaꞌ soe ke Festus pan, “A teꞌ vëh na se varakah ee peꞌ, pa ö seꞌ hikta hin voh a ö neꞌ to iu rakah non pan, e Sisaꞌ se tënan o vöhioꞌ peꞌ.   
\c 27  
\s1 A Nap Vëvënsun To Tok Me E Pöl Po Paröꞌ Ko Nö Room  
\p
\v 1 Ee to soe vaonöt ee pemöm, eöꞌ e Luk se nö vaꞌpeh me e Pöl po paröꞌ, manuh muhin Italiꞌ. Ee to vahoꞌ o soe vaonöt manih pe Julius pa ö seꞌ matop non e Pöl, me a ma meh teꞌ nohnoh pa ö see tok po paröꞌ. E Julius a teꞌ susun pa 100 teꞌ vëvënsun to taneꞌ no maꞌ pe Sisaꞌ.  
\v 2 Emöm to tok po paröꞌ va Adramitium pamöm nö em. O paröꞌ pamëh se oho nö pa ma vöön to teꞌ non pa muhin va Esiaꞌ. E Aristakus, a teꞌ va vöön Tesaronaëkaꞌ pa muhin Mësadoniaꞌ, nemöm to nö vaꞌpeh.  
\v 3 Po meoh poen emöm to vos vöön Saëdon, ke Julius nok vavih e Pöl pa ö neꞌ to vaonöt eah se nö ko ep a ma vakamöꞌ peꞌ, kee heꞌ poë a ma tah neꞌ to kökööt e non.  
\v 4 Emöm to këh em pa vöön Saëdon, ko paröꞌ hikta onöt non a nö vavih, peꞌ a tuvuh to apuh, ivëh, ko paröꞌ nö vame en pa To Saëprus.  
\v 5 Emöm to nö totoopin em pa tahiꞌ va Silisiaꞌ me Pamfiliaꞌ, ko tavus em vöön Maëraꞌ pa muhin Lisiaꞌ.  
\v 6 Manih Maëraꞌ, e susun pa nap vëvënsun to nat en po paröꞌ va vöön Alëksëndriaꞌ to nö non Italiꞌ, kemöm peah em nën.   
\p
\v 7 O paröꞌ vëh möm to teꞌ nem to nö en to hikta vëvëhöꞌ non, suk a tuvuh to matan maꞌ o paröꞌ, ka nö vavaapun e non. Ivëhkëk, a nap kiu po paröꞌ to kiu vëhvaꞌ, kemöm vos em vöön Nidas. A tuvuh to matan a möm kemöm hikta onöt nem a nö pet, ivëh, ko paröꞌ nö vame manih pa To Krit vatët non manih Salmone to vame këh a tuvuh.  
\v 8 A nap kiu po paröꞌ to kiu vakis rakah ee, ko paröꞌ kokoe sinten nö e non pa tahiꞌ va Krit. Emöm to vos em pa ö nee to pokaꞌ ne a Ö Totomin Vih Oho Po Paröꞌ. Eꞌ hikta teꞌ varo këh non a vöön Laseaꞌ.   
\p
\v 9 Emöm to teꞌ em pa ma siꞌ poen nën, keꞌ tavus en pa ö no a tahiꞌ to moovi non to hik en. Keꞌ öök en pa poen no a tahiꞌ hikta moovi non po paröꞌ se nö, ivëh, ke Pöl kömköm raoe pan,  
\v 10 “Ea se keh nönö avoeꞌ e no, ea se taum vahat manih tahiꞌ, a ma moeh kakoꞌ varih komön o paröꞌ se ro ee, ko paröꞌ tatakök en, ea tomeꞌ mëtmët vahik ee koman tahiꞌ.”  
\v 11 Ivëhkëk, e susun pa nap vëvënsun to vaman en pa soe pe tövavanö o paröꞌ, me e tövaneah, ko pënton varo en pa soe pe Pöl.  
\v 12 A ö vëh hikta teꞌ vih non pa ö no paröꞌ se vame këh non a ivat, keꞌ antoen non a ö no a ivat se hik en. Ivëh, ko teꞌ kurus varih koman o paröꞌ to vaonöt ee pa nö, ko vos manuh Finiks ko teꞌ ne nën pa ma poen pa tuvuh apuh. Finiks, eꞌ a ö oho vame po paröꞌ, to teꞌ ke non maꞌ pa papkiruk in a To Krit pa ö no potan to kukunah ke non.   
\s1 A Tuvuh Apuh Manih Tahiꞌ  
\p
\v 13 A siꞌ tuvuh to taneꞌ maꞌ pa papkiruk to hikta teꞌ eh non to ip maꞌ, ka napan koman ee pa ö se nö. Ivëh, kee rëh peah a ankaꞌ in o paröꞌ, ko paröꞌ kokoe sinten nö e non pa tahiꞌ va Krit.  
\v 14 Ivëhkëk, eꞌ to hikta teꞌ varë, ka ivat a pah apuh to ip maꞌ nee to pokaꞌ ne a ivat va pa papmatö to taneꞌ maꞌ pa meh papan in a To va Krit.  
\v 15 A tuvuh to teꞌ vavah en po paröꞌ, ka nap kiu hikta onöt ne a piun hah o paröꞌ, ivëh, kee koe ke pa tuvuh po paröꞌ.  
\v 16 Emöm to koe vame pa To Kaudaꞌ, peꞌ a tuvuh to apuh, ivëh, kemöm eh rakah em pa rëh peah o paröꞌ soneꞌ to ënpan nem a tuvuh se miröꞌ en.  
\v 17 A nap kiu po paröꞌ to rëh peah ee po paröꞌ soneꞌ, ko nohtöön ee peꞌ po uris manih po paröꞌ. Pare noh tavi avoes ee po paröꞌ pa ma uris, suk ee to naöp ne pan, o paröꞌ to meꞌ takök. Ee to naöp rakah e ne pan, o paröꞌ to meꞌ peah a mës va sinten tahiꞌ va Afrikaꞌ. Ivëh, kee vöknah ee pa ma rara varih po paröꞌ, ka tuvuh vaꞌo en po paröꞌ.  
\v 18 A tuvuh me a supa apuh to teꞌ avoeꞌ e non, ivëh, ko meoh poen pa pöstakah nee to vöknah ee pa ma moeh tah këh o paröꞌ.  
\v 19 Po meoh poen no a nap kiu to naöp, pare viivi ee pa ma rara me a ma meh tah va po paröꞌ.  
\v 20 A ma poen peo to oah nemöm to hikta ep in a potan me o vesun, ka tuvuh he teꞌ avoeꞌ e non. Ivëh, kemöm hikta koman nem a ö semöm teꞌ toꞌtoꞌ hah nem.   
\p
\v 21 A ma poen peo no a napan to hikta ënaëën ne, ivëh, ke Pöl sun ko soe ke raoe pan, “Eöm a ma napan to teꞌ nem manih, eöm se keh tënan voh a soe peöꞌ, ka teꞌ no maꞌ pa To va Krit, ea hikta se taum vahat va no manih me a ma moeh tah hikta se ro ne.  
\v 22 Ivëhkëk, eöꞌ to soe vakis keoꞌ peöm, eöm se teꞌ me nem o kokoman tö, suk ataeah, a hikta paeh va pea se mët, o paröꞌ varoe se ro en.  
\v 23 Eöꞌ a teꞌ pe Sosoenën vëh, nöꞌ to vasunön noꞌ sih, pa poen no a ankeroꞌ peꞌ to nö maꞌ peöꞌ ko soe pan,  
\v 24 ‘Pöl, koe a naöp! Eën se nö ko sun eom pa matan e Sisaꞌ. E Sosoenën to tënan en po hin pën me a ma napan to teꞌ me ne oah komön o paröꞌ vëh, a hikta paeh peöm se mët.’  
\v 25 Ivëh, ke eöm se koe a naöp, suk eöꞌ to vaman noꞌ e Sosoenën se nok a tah vamanih pa ö neꞌ to soe va ka neöꞌ.  
\v 26 Ivëhkëk, ea se koe o paröꞌ, keꞌ nö ko takin pa to.”   
\p
\v 27 A tuvuh to vaꞌo en po paröꞌ möm to teꞌ nem, eꞌ o havun me o taanaꞌ poen poë varih nemöm teꞌ em koman a tahiꞌ apuh nee to popokaꞌ ne Mediterenian. Pa topnin poen no a nap kiu po paröꞌ to koman e ne pemöm to öök vatët em po oeh.  
\v 28 Ee to vöknah o uris vavatoe pa ep pa ruruvun in a tahiꞌ, ko taum pan, a ruruvun to 40 mitaꞌ non. Ko hikta teꞌ varë, pare vatoe hah ee, ko taum a ruruvun pa tahiꞌ to 30 mitaꞌ non.  
\v 29 Ee to naöp me ne po paröꞌ to meꞌ peah o vös, ivëh, kee vöknah taneꞌ kusin o paröꞌ a taanaꞌ ankaꞌ. Pare hinhin ne pan, a muhin se takah vëhöꞌ maꞌ.  
\v 30 A nap kiu to iu rusin këh e ne po paröꞌ, ivëh, kee vöknah o paröꞌ soneꞌ manuh tahiꞌ to piuk pan a ma ankaꞌ nee to vöknah ne manuh po matön o paröꞌ.  
\v 31 Ivëhkëk, e Pöl to soe ke susun pa nap vëvënsun, me a nap vëvënsun pan, “A ma teꞌ varih se keh hikta teꞌ ne komön o paröꞌ, a, eöm se ro kurus em.”  
\v 32 Ivëh, ka nap vëvënsun moes kurus ee po uris vëh to nohtöön non o paröꞌ soneꞌ keꞌ vuꞌ tahiꞌ ko o en.   
\p
\v 33 A siꞌ ö ka potan pa en maꞌ, ke Pöl soe ken pa napan pa ö se ëën ta taëën, eꞌ to soe pan, “Eöm to teꞌ akuk em po havun me o taanaꞌ poen ka ma komëneöm hikta teꞌ vavih non, paröm hikta ënëën nem ta ma taëën.  
\v 34 Ivëh, köꞌ soe vakis ka neöm, ëën öm ta ma taëën ko mahun ka sionineöm se eh hah. Eöm tënan e nem eh? Eöm kurus se teꞌ vavih e nem, a hikta paeh va peöm se ro.”  
\v 35 E Pöl to vaato vahik en ko kon a taëën, pareꞌ soe vavihvih ke Sosoenën pa matëëre, ko kök, pareꞌ taneo ëën en.  
\v 36 Ivëh, ko kokoman pee vih en, kee kurus taneo ee pa ëën.  
\v 37 Emöm o 276 teꞌ to teꞌ nem komön o paröꞌ.  
\v 38 Ee kurus to ëën vamhun ee, pare viivi ee pa ma meh pëk taëën manuh tahiꞌ, suk o paröꞌ se teꞌ are non.   
\s1 A Supa To Kökök O Paröꞌ  
\p
\v 39 A unöh to kopös en pa potan, ka nap kiu po paröꞌ hikta inan vamaaka ne pa sinten tahiꞌ vëh nee to teꞌ ne. Ivëhkëk, ee to ep in a ö to onöt e non po paröꞌ se ho vatët en nën, pareꞌ teꞌ non o kösan vih. Ee to koman ee pa vatkin o paröꞌ nën.  
\v 40 Ee to moes kurus a ma uris in a ankaꞌ, ko pureꞌ o uris vëh to nohtöön non a tah to ririh non o paröꞌ, pare vapeah ee po rara vëh matan o paröꞌ, pan a tuvuh se teꞌ takin o paröꞌ manuh sinin.  
\v 41 Ivëhkëk, o matan paröꞌ to peah vöꞌpë en po vösvös topnin tahiꞌ. O matan paröꞌ to teꞌ vakis e non po vösvös. Ka supa susupatön e non maꞌ peꞌ, keꞌ tatakök en.   
\p
\v 42 A nap vëvënsun to teꞌ me ne po kokoman va pa ip vamët o teꞌ nohnoh, peꞌ ee tomeꞌ akaꞌ takin, pare rusin.  
\v 43 Ivëhkëk, e susun pa nap vëvënsun to iu vaꞌaus non e Pöl, ivëh, keꞌ soepip en pa ip ro teꞌ nohnoh. Pareꞌ soe varuꞌ ke a ma teꞌ varih to onöt ne pa akaꞌ a ö se surap tahiꞌ, pare akaꞌ takin vovoh.  
\v 44 Ko teꞌ kurus varih se suk, ee se vaket nö ne pa ma tanaon tatakök këh po paröꞌ, pare akaꞌ takin. Eꞌ vaꞌih a ö nemöm to takin vavih vah vavoh.   
\c 28  
\s1 E Pöl To Vos En Pa To Maltaꞌ  
\p
\v 1 Emöm to takin vavih em sinin, ka napan va pa to pamëh soe ka möm a ö nemöm to teꞌ e nem Maltaꞌ.  
\v 2 A napan va pa vöön pamëh to pah vaꞌaus vavih ee pemöm, a uhön to nusnus non ka muhin tuvuh vörep, ivëh, kee vaës ka möm a suraꞌ möm se maꞌkis.  
\v 3 E Pöl to kokon non a ma ö suraꞌ to vaës, ka kuruꞌ tavus maꞌ to haraꞌ o suraꞌ, ko kot en pa koren e Pöl ko han e non.  
\v 4 A napan varih vöön to ep a kuruꞌ to han non pa koren e Pöl, pare soe ke ra ma meh pee pan, “A teꞌ vëh, eꞌ a teꞌ ipip teꞌ to hikta mët maꞌ manih tahiꞌ, ivëh, ke sosoenën a ëhnaneah A Taateꞌ Vih hikta se nis non poan keꞌ teꞌ toꞌtoꞌ non.”  
\v 5 Ke Pöl mitök en pa kuruꞌ manuh po suraꞌ, a hikta henen rivon a kuruꞌ manih pa koreneah.  
\v 6 A napan to ut ne, pan a koreneah se sup, me eꞌ se vuꞌ en a mët manuh po oeh. Ivëhkëk, ee to anoeh varë ee, ko hikta ep in ta tah to tavus manih peꞌ. Ko kokoman pee panih, kee soe pan, “Eꞌ a pah sosoenën!”   
\p
\v 7 A ö oeh to teꞌ non pa vöön pamëh ne Publius a teꞌ apuh va pa to pamëh to vaneah non. E voe pamëh to vaoe a möm manuh pa iuun peꞌ, ko matop vavih e non pemöm komön o kukön poen.  
\v 8 E taman e Publius to koroh non tevan to haraꞌ non a hiinana me a to. Ke Pöl nö manuh peꞌ ko vahoꞌ a koren manih peꞌ, ko hin vaꞌaus en peꞌ ka hiinana me a to hik hah këh ee peꞌ, keꞌ vih hah en.  
\v 9 A teꞌ pamëh to vih hah, ka ma meh teꞌ va pa to pamëh to haraꞌ ne a ma kamis, ee me to nö ee maꞌ manih pe Pöl keꞌ vavih hah en pee.  
\v 10 A napan va pa vöön pamëh to matop vavih e ne pemöm, pare heꞌ vaꞌaus a möm pa ma tah möm to kökööt nem. Ko poen nemöm se nö em, ee to heꞌ a möm a ma tah nemöm to kökööt nem, kemöm vatok manih po paröꞌ.   
\s1 E Pöl To Taneꞌ Maltaꞌ Ko Vos Room  
\p
\v 11 Emöm to teꞌ em pa kukön sivö manih pa To va Maltaꞌ, pamöm tok po paröꞌ va Alëksëndriaꞌ to teꞌ voh non Maltaꞌ po poen no a tuvuh apuh to ipip non. Manih po matan in o paröꞌ a poa tanöꞌ nës pe sosoenën Këstaꞌ, me Poluks to teꞌ ne.  
\v 12 Emöm to nö ko vos em vöön Sirakius, ko teꞌ em nën po kukön poen.  
\v 13 Ko taneꞌ Sirakius ko nö pamöm vos em vöön Regium. Po meoh poen a tuvuh to ip maꞌ, ko vapöök poen emöm to vos em pa ö oho po paröꞌ a ëhnan a vöön pamëh Puteoliꞌ.  
\v 14 Manih Puteoliꞌ nemöm to taum a ma napan va po vaman nën, kee hi a möm pa teꞌ vaꞌpeh me raoe po pöh nënkikiu. Vasuksuk, emöm to suk a hanan to vos non vöön apuh vëh Room.  
\v 15 A kën kea va po vaman to teꞌ ne Room to tënan a ö nemöm to nö maꞌ, pare öhön ee maꞌ pemöm manih pa Ö Totoaan Va Apius me a meh vöön nee to popokaꞌ ne a Kukön Iuun Ananoeh Teꞌ. E Pöl to ep raoe, pareꞌ kon kikis hah en, pareꞌ vavihvih ke Sosoenën.   
\s1 E Pöl To Vos En Room  
\p
\v 16 Po poen nemöm to vos em vöön Room, ka kaman vaonöt ken pe Pöl pa ö neꞌ se teꞌ koman non pa iuun, vaꞌpeh me a teꞌ utut to ut non poan.  
\v 17 O kukön poen to oah ee, ke Pöl vaoe en pa ma teꞌ susunön po Jiuꞌ manih Room. Ee to tönun ee maꞌ, keꞌ soe ke raoe pan, “Kën kea peöꞌ, eöꞌ hikta nok voh ta hat to vöknah non a napan pea me a taateꞌ na to kon taneꞌ voh pa kën sipuura. Ivëhkëk, a nap susunön po Jiuꞌ to vanö voh a neoꞌ pa nohnoh manuh Jerusalëm, pare vanö pet ee peöꞌ manuh pa koreera nap susunön pa kaman va Room varih to teꞌ ne manih pa muhin va Jiutiaꞌ.  
\v 18 Ee to hi a neöꞌ a ma hi, ko iu vahah e ne peöꞌ, suk ee to hikta taum ta pah hat nöꞌ to nok, to onöt non a ö söꞌ mët.  
\v 19 Ivëhkëk, o Jiuꞌ to rës voh e ne, ivëh, köꞌ hin a ö no a teꞌ sunön e Sisaꞌ se tënan o vöhioꞌ peöꞌ. Eöꞌ hikta teꞌ noꞌ ta tah nöꞌ se vateꞌ suk a ma napan peöꞌ po vöhioꞌ.  
\v 20 Eꞌ vaꞌih a pusun in a vaoe peöꞌ, marën a soe vanat a neöm. Eöꞌ to teꞌ noꞌ pa nohnoh, suk a teꞌ vëh e Ieesuꞌ ne ea a napan va Israël to vaman no, para anoeh voh no.   
\p
\v 21 A nap susunön po Jiuꞌ to soe ke Pöl pan, “Emöm hikta kon to pöh kiun no a to Jiuꞌ to vanö maꞌ suk eën, me a hikta teꞌ to vahutët ka möm ta tah hat manih pën.  
\v 22 Ivëhkëk, emöm to iu tënan nem po kokoman pën, pa tah sën soe. Emöm to nat e nem, pa ma vöön kurus a napan to rës e ne po vakum voon vëh, nën to teꞌ hop nom nee to popokaꞌ ne a Hanan pe Ieesuꞌ.   
\p
\v 23 Ivëh, kee vateꞌ ee po pöh poen vatönun pee, ka nap peo rakah to nö maꞌ pa iuun vëh ne Pöl to teꞌ non. Taneo non pa pöstakah ko öök non pa matanpoen e Pöl to vamaaka ke non raoe a Matop Vih pe Sosoenën. Eꞌ to kon taneꞌ a soe po Vavaasis pe Mosës me o Vavaasis po Teꞌ Vanënën Soe, pa kunkuin o kokoman pee, pan ee se vaman e Ieesuꞌ.  
\v 24 A ma paeh to vaman ee pa soe pe Pöl, ivëhkëk, o meoh upöm a hik.  
\v 25 Ivëh, ka napan varih to hikta vapöh kokoman ne nö ee e Pöl he heꞌ momoaan en pee pa soe pa ö neꞌ to soe pan, “A Tuvuh Vasioꞌ to soe voh ken pa kën sipuura manih pa rivon a teꞌ vanënën soe e Aisaëaꞌ.  
\v 26 Pa ö neꞌ to soe pan,  
\q1 ‘Nö, parën soe ke a napan varih,  
\q2 Eöm se pënton,  
\q3 paröm pënton vatëh e nem,  
\q2 ivëhkëk, eöm hikta se maaka nem.  
\q1 Eöm se ep,  
\q2 paröm ep vatëh e nem,  
\q3 ivëhkëk eöm hikta se ep nem.   
\q1
\v 27 Suk ma kupu pa napan to vösvös,  
\q2 ka tenëëre to rës e ne pa pënton tah soe.  
\q1 Ka matëëre makus e non.  
\q2 Ee tomeꞌ ep ta tah.  
\q1 A tenëëre tomeꞌ pënton ta tah.  
\q2 O kupu pee to meꞌ maaka in ta tah.  
\q1 Kee tarih hah maꞌ manih peöꞌ.  
\q2 Köꞌ vavih hah raoe.  
\q1 E Sosoenën to soe va nën.’” \rq Ais 6:9-10\rq*   
\p
\v 28-29 Ivëh, ke Pöl soe pan, “Eöm se nat nem, a kiu vih vëh ne Sosoenën to heꞌ marën a kon hah a ra, e Sosoenën to heꞌ en pa soe manuh pa ma meoh upöm teꞌ varih to hikta teꞌ ne pan ee ro Jiuꞌ. Ee se tënan a soe!” E Pöl to soe vamanih, ko Jiuꞌ heve ko vanönö ee.   
\p
\v 30 O pöök kirismas ne Pöl to teꞌ non iuun, ko vonvoen ke non e tövaneah, pareꞌ vaꞌaus rakah e non pa ma napan to nönö ne maꞌ manih peꞌ.  
\v 31 Eꞌ to sosoe tavus ke non a ma napan a Matop Vih pe Sosoenën, pareꞌ vavaasis non raoe a soe pe Apuh, e Ieesuꞌ Kristo. E Pöl to teꞌ me non o kikis pa Tuvuh Vasioꞌ, ko hikta teꞌ naöp non pa vatvus a soe me a hikta teꞌ se soepip poan.