\id 1CO - Vasui (Tinputz) NT [tpz] -Papua New Guinea 2004 (DBL 2014) 
\h 1 KÖRIN 
\toc1 1 Körin 
\toc2 1 Körin 
\toc3 1 Kör 
\mt1 1 KÖRIN  
\ip A tëëm ne Pöl to teꞌ non manih Ëfësus, eꞌ to kiun ke na a napan va po vaman va Körin o kiun vëh. Körin eꞌ a vöön apuh manih pa muhin va Akaëaꞌ, keꞌ, Grik. Manih pa vöön pamëh a pah pap napan ee ra napan va Grik, ka meh papan ee ro Jiuꞌ. A napan varih to teꞌ ne nën, a peo pee to paraꞌ öt ö vörep, pare vaneah ne a ma tah peo rakah, ko teꞌ me ne o nat apuh rakah. Ivëhkëk, ee to hinhin suk ne a ma tanöꞌnës, me a ma moeh vu iu hat va po sionin varih to rëhrëh ke ne a ma kokoman pee.  
\ip Manih pa vapöök vavih pe Pöl, eꞌ a tëëm vanono peꞌ pa vatvus a Soe Vih manih pa napan va Körin. Eꞌ to vavaasis non nën po pöh kirismas me a ö kök (Aposol 18:1-17). Vasuksuk ne Apölos to nö maꞌ pee, pareꞌ vavaasis e non pee, ko vasuksuk ne Pöl to pënton o vahutët va pa napan va po vaman va Körin to hikta teꞌ vih non. Ee me to kiun na, ko hi na e Pöl a ma hi suk a ma meh tah. E Pöl to kiun na o kiun, ko vanö na manih pee ko pah soe viivi en pee suk a ma taateꞌ hat pee, pareꞌ piun en pa ma hi pee.  
\ip A ma kiun varih to tataki va ne manih pan.  
\io1 A potan avih pe Pöl. 1:1-9  
\io1 A ma vaato vasukaꞌ, me a taateꞌ vaëhkiiki to tavus manih pa napan va po vaman. 1:10-31; 2:1-16; 3:1-23; 4:1-21  
\io1 A ma iu hat va po oeh to rëh ke a ma kokoman pa napan va po vaman. 5:1-13; 6:1-20  
\io1 O vavaasis va pa taateꞌ vaen. 7:1-40  
\io1 Ea se koe a pöök kokoman, para vaman varoe kuru e Kristo. 8:1-13; 9:1-27; 10:1-33; 11:1  
\io1 A ma taateꞌ va pa vasunön e Sosoenën pa napan va po vaman. 11:2-34; 12:1-31; 13:1-13; 14:1-40  
\io1 E Kristo to sun taneꞌ hah pa nap mët, ivëh, ka napan va po vaman se sun hah me ee. 15:1-58  
\io1 O iu pe Pöl, me a soe ataaton peꞌ, me a soe kikis peꞌ pa rëh a napan va po vaman pa vatet a Soe Vih. 16:1-24  
\c 1  
\s1 E Pöl To Heꞌ A Soe Vavihvih Peꞌ Pa Napan Va Körin  
\p
\v 1-2 Eöꞌ e Pöl, e aposol pe Ieesuꞌ Kristo, po iu koman pe Sosoenën, keꞌ vateꞌ a neoꞌ vamanih pa aposol. Eöꞌ, me e kea pea vaꞌih e Söstënes, to kiun o kiun vëh manih peöm o kum teꞌ to vaman nem e Sosoenën, to teꞌ nem Körin. Eöm a ma napan poë varih ne Sosoenën to vaoe a neöm, a ö söm teꞌ nem a napan neꞌ to vaneah, pan eöm a napan peꞌ, pa ö neꞌ to vatös a neöm vaꞌpeh me e Ieesuꞌ Kristo. Pareꞌ vateꞌ a neöm, pan eöm to tavus a napan peꞌ, vaꞌpeh me a ma napan kurus varih po oeh to hinhin nem manih pa ëhnan e Ieesuꞌ Kristo, e Sunön pea kurus.   
\p
\v 3 Eöꞌ to hinhin noꞌ pan e Sosoenën, e Tamaara, vaꞌpeh me e Sunön Ieesuꞌ Kristo se ururuan ko nok a komëneöm, köm teꞌ me nem a taateꞌ moomo.   
\s1 E Pöl To Soe Vaeö Ke Sosoenën  
\p
\v 4 Eöꞌ to kokoman a noꞌ neöm, ko sosoe vavihvih ke noꞌ peöm manih pe Sosoenën, suk manih po ururuan peꞌ neꞌ to vaꞌaus a neöm, manih pa ö neꞌ to vatös a neöm vaꞌpeh me e Ieesuꞌ Kristo.  
\v 5 Ivëh, ka vatös peöm vaꞌpeh me e Ieesuꞌ Kristo, ne Sosoenën to heꞌ vapeo oah a neöm a ma tah nöm to kökööt voh nem. A poa tah va pa ma tah poë varih, ivarih, eꞌ to nok a neöm köm onöt e nem pa vatvus a soe peꞌ, me eöm to maaka rakah em pa ma tah kurus neꞌ to soe ka neöm.  
\v 6 A tah pamëh to vataare en pan o vahutët va pe Kristo, nemöm to vatvus ka neöm, to aan vakis en manih po toꞌtoꞌ peöm, a napan varih to vaman nem peꞌ.  
\v 7 Ivëh, ke eöm hikta koe voh ta pah tah, eöm to anoeh nem e Ieesuꞌ Kristo e Sunön pea se tavus vamaaka, paröm hikta kökööt nem to pöh heꞌ va pa Tuvuh Vasioꞌ, marën a nok a kiu pe Sosoenën.  
\v 8 E Ieesuꞌ Kristo se vaeh a neöm, keꞌ öök pa tëëm neꞌ se hah maꞌ manih po oeh, köm hikta se teꞌ me nem ta punis manih pa matan e Sosoenën, po poen nöm to anoeh nem e Sunön pea e Ieesuꞌ Kristo se hah maꞌ pa kiiki a napan.  
\v 9 E Sosoenën to vaoe voh a neöm, marën a vapöh kokoman me e Koaꞌ peꞌ Ieesuꞌ Kristo, e Sunön pea. Ke Sosoenën se vapuh a ma tah kurus neꞌ to soe voh a ö neꞌ se nok.   
\s1 O Kum Teꞌ To Vaman Ne E Ieesuꞌ To Taki  
\p
\v 10 Ivëh, köꞌ hi vakis rakah a neöm, kën kea me vamen pa ëhnan e Ieesuꞌ Kristo e Sunön pea. Eöꞌ to iu vakikis a noꞌ neöm, pan eöm se vapöh kokoman nem ko koe a taateꞌ vaëhkiiki. Paröm teꞌ me nem a taateꞌ vapöh kokoman, paröm vaeö me nem a ma tah kurus nöm to nonok nem.  
\v 11 A ma kën kea peöꞌ va po vaman, varem to teꞌ ne manem pa iuun pe köövo vëh e Kloeꞌ to soe ka neoꞌ pan, eꞌ to teꞌ non o vakihat topnineöm koman.  
\v 12 Eöꞌ to sosoe suk noꞌ a taateꞌ peöm pa vaato vasukaꞌ topnineöm. A ma paeh to sosoe ne pan, “Eöꞌ to vavatet noꞌ a soe pe Pöl”, ka meh sosoe ne pan, “Eöꞌ to vavatet noꞌ a soe pe Apölos”, ka meh sosoe ne pan, “Eöꞌ to vavatet noꞌ a soe pe Pitaꞌ”, ka meh sosoe ne pan, “Eöꞌ to vavatet varoe noꞌ e Kristo.”   
\p
\v 13 Eꞌ teꞌ vah va non nih? E Kristo pöꞌ to takök vakëkëh, ha? Eöꞌ pöꞌ e Pöl to mët voh pa kuruse pa vaꞌaus a neöm? Eöm pöꞌ to kon voh a tapui manih pa ëhnaneoꞌ, e Pöl?  
\v 14 Eöꞌ to soe vavihvih ke Sosoenën, suk moaan voh, eöꞌ to hikta pupui voh ta ma teꞌ peo, e Krispas pen Gaëus varoe.  
\v 15 Ivëh, ka hikta pah teꞌ se soe pan, “Emöm to kon voh a tapui manih pa ëhnan e Pöl.”  
\v 16 Oman, eöꞌ to pupui voh e Stepanas me a tapaiuun peꞌ. Ivëhkëk, eöꞌ hikta nat hah noꞌ tah meh teꞌ nöꞌ to pupui voh manih Körin.  
\v 17 E Kristo to hikta vanö voh a maꞌ neoꞌ, marën a pupui a ma napan. Eꞌ to vanö voh a maꞌ neoꞌ pa vatvus a Soe Vih manih po kikis pa Tuvuh Vasioꞌ. Ivëh, köꞌ hikta se vatvus va noꞌ manih pa ö no a nap natnat to vavatvus va ne a soe, pa vamanman a napan pa soe koman pee. Eöꞌ se keh nok va nën, o vahutët va pa mët pe Ieesuꞌ manih pa kuruse hikta se teꞌ me non to kikis manih pa napan varih, nöꞌ to vavatvus ke noꞌ raoe a soe.   
\s1 A Kiu Ne Kristo To Nok To Vataare Non O Kikis Pe Sosoenën  
\p
\v 18 A ma napan varih se ro manih po suraꞌ ësës tamoaan, ee to koman ne pan, a soe va pa kuruse eꞌ o vahutët akuk. Ivëhkëk, manih pea a napan ne Sosoenën to kokon hah non, ea to nat e no pan, o vahutët va pa mët pe Ieesuꞌ manih pa kuruse, eꞌ to hikta teꞌ non pan a tah akuk, eꞌ o kikis pe Sosoenën pa kon hah a napan.  
\v 19 A soe pamëh a man, suk manih po Puk Vapenpen, ne Sosoenën to soe voh pan,  
\q1 “Eꞌ to teꞌ non a ma napan to nonok ne a ma kokoman natsean,  
\q2 me ee to sosoe ne pan, ee ro teꞌ natsean.  
\q1 Ivëhkëk, eöꞌ se vataare raoe pan,  
\q2 a ma kokoman pee to hikta teꞌ natsean ne,  
\q3 me eöꞌ se miröꞌ a ma kokoman pee.” \rq Ais 29:14\rq*   
\p
\v 20 Ivëh, ke ea se soe vapoꞌnih manih pa nap kokoman vanatsean, me a nap natnat vörep varih po oeh? Ea se nok vahvanih po teꞌ varih to nat vörep ne o Vavaasis pe Mosës, me a napan vavaato vakis marën a onoah o upöm? E Sosoenën to vanun o kokoman pa nap natnat va po oeh vëh, kee tavus vamanih pa ma vaato nun.   
\p
\v 21 E Sosoenën to vavatet non o kokoman peꞌ, ivëh, keꞌ sunpip e non pa napan varih po oeh, pa nat in poë pa ma kokoman koman pee. E Sosoenën to iu kon hah non a ma napan pa soe vëh, nemöm o aposol to vavatvus nem, no a napan varih po oeh to pokaꞌ ne sih pan, “O Vaato Nun”, va pa soe vih, nemöm o aposol to vavatvus nem, pan ee se vaman e Kristo. Ke Sosoenën se kon hah raoe.  
\v 22 O Jiuꞌ to iu ep ne ta ma tah vatoksean ne Sosoenën se nok, kee se vaman, ka napan varih to hikta teꞌ ne ro Jiuꞌ to iu kiiki ne a ma tah ne Sosoenën to nok manih po kokoman pee, kee se vaman poꞌ.  
\v 23 Ivëhkëk, emöm to vavatvus nem a ö ne Ieesuꞌ to mët voh manih pa kuruse pa kon hah a ma napan. A soe pamëh to mimiröꞌ e non po kokoman po Jiuꞌ, ivëh, kee hikta vaman ne. Ka manih po teꞌ varih to hikta teꞌ ne pan ee ro Jiuꞌ, a soe pamëh nee to tënan va ne poë manih po vahutët nun, ivëh, kee hikta vaman ne.  
\v 24 Ivëhkëk, ea ro Jiuꞌ, me ro teꞌ varih to hikta teꞌ ne pan ee ro Jiuꞌ, to tënan voh a vaoe pe Sosoenën, para nat e no pe Kristo to teꞌ me non o kikis pe Sosoenën, me eꞌ o kokoman natsean pe Sosoenën pa kon hah a ra.  
\v 25 Ivëh, ka napan varih po oeh to koman ne pan, a ma kokoman pe Sosoenën ee a ma kokoman nun. Ivëhkëk, a ma kokoman pe Sosoenën to teꞌ me ne o kikis apuh rakah, pare onoah rakah e ne po nat pa napan. A napan to koman ne pan, a ma meh taateꞌ pe Sosoenën to hikta teꞌ me ne to kikis. Ivëhkëk, a taateꞌ pe Sosoenën se keh teꞌ tötö ro e non, a taateꞌ pamëh to kikis oah avoeꞌ e non po kikis pa napan.   
\p
\v 26 Ivëh, kën kea, eöm se kokoman hah na po poen ne Sosoenën to vaoe vovoh a neöm, köm tavus a napan va po vaman. A peo peöm to hikta teꞌ vavoh ne manih po teꞌ natnat va pa taateꞌ va po oeh vëh, me eöm to hikta teꞌ me voh nem a tasun kikis, me eöm to hikta taneꞌ maꞌ po vu tom taman to teꞌ me ne o ëhnan.  
\v 27 Ivëhkëk, a ma teꞌ ne Sosoenën to vateꞌ, no a napan to ep va ne raoe manih po teꞌ to teꞌ me ne o kokoman nun topnineöm. Ka manih pa taateꞌ pamëh, e Sosoenën to vapoet a nap natnat va po oeh vëh, suk o nat pee to kökööt. Ka ma upöm teꞌ varih no a napan to ep va ne raoe manih pee ahik to kikis, e Sosoenën to kon raoe pa vapoet a napan varih to teꞌ me ne o kikis.  
\v 28 Eꞌ to vateꞌ a ma teꞌ varih to hikta teꞌ me ne to ëhnan manih po oeh vëh, no a napan to ep va e ne raoe manih po teꞌ akuk. Ka manih pa taateꞌ pamëh, e Sosoenën to nok o ëhnan apuh me o kikis va pa napan varih po oeh, kee tavus vamanih pa ma tah akuk.   
\p
\v 29 Ivëh, keꞌ hikta teꞌ non pan, a pah teꞌ to onöt non a kë koman hah ea, manih pa matan e Sosoenën. Suk eꞌ to hikta nok ta pah tah ne Sosoenën se kë suk non poan.  
\v 30 Ivëh, ka hikta tah neöm se kë koman suk hah a nem. Ahik! E Sosoenën koman to kon hah a neöm manih pa vatös me e Ieesuꞌ Kristo. Ivëh, keꞌ vateꞌ voh e Kristo, pan eꞌ se mët pa kuruse. A tah pamëh to teꞌ non po pus kokoman vih, me o nat pe Sosoenën pa ö neꞌ to kon hah a ra. Ka manih pe Kristo varoe ne Sosoenën to popokaꞌ a rora o teꞌ totoopin, ke Kristo nok a ra ka tavus ee o teꞌ vivihan pe Sosoenën. Me eꞌ to voen taneꞌ a ra pa hat to matop voh a rora.  
\v 31 Ivëh, ke Sosoenën iu non a ö na se vavatet no a taateꞌ no Puk pe Sosoenën to sosoe va non,  
\q1 “O teꞌ varih to iu kë hah ne a ma ëhnëëre,  
\q2 ee se kë varoe ne a ëhnan e Sunön.” \rq Jer 9:24\rq*   
\c 2  
\s1 E Pöl To Vatvus A Soe Suk O Vaman Pa Napan Va Körin  
\p
\v 1 Kën kea, po poen nöꞌ to nö voh maꞌ peöm, pa heꞌ a soe vamaman to taneꞌ maꞌ manih pe Sosoenën, eöꞌ hikta soe voh ka neöm ta soe marën a vamanman a neöm. Eöꞌ hikta teꞌ me noꞌ o nat apuh.  
\v 2 Suk ataeah, manih po kokoman peöꞌ, eöꞌ to anoe a ma meh tah pa ö nöꞌ to teꞌ vaꞌpeh me a noꞌ neöm. Eöꞌ to nat varoe ko noꞌ a mët pe Ieesuꞌ Kristo manih pa kuruse.  
\v 3 Ivëh, ko poen nöꞌ to teꞌ vaꞌpeh me a noꞌ neöm, eöꞌ koman a hikto kikis, eöꞌ to nanaöp e noꞌ po kikis pe Sosoenën, paröꞌ rikrik me e noꞌ, suk eöꞌ to haraꞌ noꞌ pan, o kikis koman peöꞌ to kökööt pa vatvus vavih a soe peꞌ.  
\v 4 Ka ma soe vih varih nöꞌ to vavatvus ka noꞌ neöm, eöꞌ to hikta vavatvus va noꞌ manih pa teꞌ natnat vörep, marën a vamanman a neöm. Ahik. Eöꞌ to vatvus a soe pe Sosoenën, ka Tuvuh Vasioꞌ to vakiu o kikis peꞌ pa vataare a neöm a soe pamëh, eꞌ a man.  
\v 5 Eöꞌ to nok va nën, suk eöꞌ to iu noꞌ pan o vaman peöm se aan manih po kikis pe Sosoenën, ko nat non aan manih po kikis va po nat pa teꞌ.   
\s1 A Tuvuh Pe Sosoenën To Heꞌ O Kokoman Vih Me O Nat Manih Pea  
\p
\v 6 Ivëh, ka napan varih to sun vakis voh ee pa taateꞌ pe Sosoenën, ee to nat voh ee pa soe natsean apuh nemöm to vavatvus nem. Ivëhkëk, o nat pamëh nee to kon to hikta vatoe me non o nat no a napan va po oeh vëh to nat ne. Pareꞌ hikta vatoe me non o nat pa ma teꞌ susun varih po oeh vëh, no o kikis pee se ro këh raoe.  
\v 7 A soe natsean pamëh nemöm to vavatvus nem to taneꞌ maꞌ manuh pe Sosoenën. E Sosoenën to hikta nok avoeꞌ voh non o oeh vëh, pareꞌ vateꞌ voh en po nat, marën a vaihoꞌ vavih a ra manuh pa vöön va kin. Ka tah pamëh to vakoaan avoeꞌ voh e non.  
\v 8 Ahik voh ta pah teꞌ susun manih po oeh vëh to nat voh i non a pusun in a soe. Ahik. Ee se keh nat voh ne, ee hikta se öt voh ne e Sunön, a Teꞌ vëh to avë me non e Sosoenën po maaka, ko ni in poë pa kuruse.  
\v 9 Ivëh, ka pusun in a soe manih po Puk Vapenpen pe Sosoenën to soe va non manih pan,  
\q1 “A ma tah no matan to hikta ep voh in,  
\q2 me a ma tah no tenan to hikta pënton voh,  
\q3 me a ö neꞌ to hikta tavus voh manih po kokoman pa teꞌ,  
\q2 me a ma tah kurus poë varih ne Sosoenën to vamatop voh ken pa napan varih to iu rakah ne poë.” \rq Ais 64:4\rq*   
\p
\v 10 A soe va pa ma tah poë varih to teꞌ vakoaan voh e ne, ivëhkëk, e Sosoenën to kuin a Tuvuh peꞌ, pareꞌ vatvus a soe pamëh manih pemöm. Suk ataeah, a Tuvuh Vasioꞌ to ep vahik e non pa ma tah, me eꞌ to ep non o kokoman, me a taateꞌ pe Sosoenën vëh, to vakoaan voh non a napan. Pareꞌ vatvus a tah pamëh manih po teꞌ varih to iu ne poë.  
\v 11 Eꞌ to teꞌ va non manih pan, ahikta meh teꞌ to nat non po kokoman pa meh teꞌ. Ahik. A tuvuh koman peꞌ to teꞌ non peꞌ, to nat koman hah a non. Ivëh, ka hikta teꞌ to nat non po kokoman pe Sosoenën. A Tuvuh koman pe Sosoenën to nat hah a non.  
\v 12 Ivëh, kemöm o aposol to hikta kon voh a tuvuh no a napan va po oeh to teꞌ me ne. Ahik. Emöm to kon voh a Tuvuh vëh to taneꞌ maꞌ pe Sosoenën, marën a vamaaka a ra pa ma heꞌ vih ne Sosoenën to heꞌ vapeo oah voh a ra.  
\v 13 Emöm to vavatvus nem a ma heꞌ poë varih. Ivëhkëk, a soe pemöm to hikta taneꞌ maꞌ po nat pa teꞌ. Ahik, a Tuvuh Vasioꞌ koman to vavaasis a möm, kemöm vavatvus nem a soe pamëh. Emöm to vavatvus nem a soe pa Tuvuh Vasioꞌ manih pa napan no a Tuvuh Vasioꞌ to teꞌ non pee.   
\p
\v 14 Ivëh, ka teꞌ to hikta teꞌ me non a Tuvuh Vasioꞌ, eꞌ to kokoe e non pa ma vavaasis man pa Tuvuh pe Sosoenën, suk ataeah, eꞌ to koman non pan, a ma vavaasis man poë varih, eꞌ a ma vavaasis nun, pareꞌ hikta onöt non a vamaaka raoe. Ivëhkëk, ea to kokon taneꞌ no sih a ma vavaasis poë varih pa Tuvuh Vasioꞌ. Ivëh, ka Tuvuh Vasioꞌ varoe to antoen non a vaꞌaus a ra pa inan a ma tah pe Sosoenën.  
\v 15 A teꞌ to teꞌ me non a Tuvuh Vasioꞌ, a teꞌ pamëh to onöt i non pa inan a ma tah kurus no Tuvuh Vasioꞌ to vavaasis i non. Ivëhkëk, o teꞌ varih to hikta teꞌ me ne a Tuvuh Vasioꞌ to hikta onöt ne a inan o kokoman po teꞌ varih to teꞌ me ne a Tuvuh Vasioꞌ.  
\v 16 A tah pamëh to teꞌ man e non, suk o Puk Vapenpen pe Sosoenën to soe va non manih pan,  
\q1 “Eteh to nat non pa ma kokoman kurus pe Sunön,  
\q2 pareꞌ antoen non a vavaasis e Sunön ta paeh tah?” \rq Ais 40:13\rq*  
\m Ivëhkëk, ea o teꞌ va po vaman to maaka e no pa ma tah poë varih, suk o kokoman pe Kristo to teꞌ me e non pea.   
\c 3  
\s1 A Teꞌ Kikiu Pe Sosoenën  
\p
\v 1 Kën kea, moaan voh ne eöꞌ hikta onöt noꞌ a heꞌ a neöm a soe, vamanih pa ö nöꞌ to heꞌheꞌ va noꞌ a napan varih to vavatet ne a Tuvuh Vasioꞌ. Ahik. Eöꞌ to heꞌ a neöm a soe, vamanih pa ö nöꞌ to heꞌ manih po teꞌ to vavatet ne o iu va pa komëëre. Suk manih pa tëëm pamëh, eöm to teꞌ avoeꞌ vavoh e nem manih po koaꞌ po vavaasis va pa napan pe Kristo.  
\v 2 Eꞌ to teꞌ va non manih peöꞌ to vasisiꞌ voh a noꞌ neöm, paröꞌ hikta heꞌheꞌ voh a noꞌ neöm a taëën söë, suk eöm to hikta vamatop voh nem. Ka kuru me, ne eöm to hikta vamatop avoeꞌ nem.  
\v 3 Suk ataeah, eöm to vavatet avoeꞌ e nem pa ma taateꞌ va po iu va pa komëneöm, ivarih, a taateꞌ puhioꞌ e kea pën, me a taateꞌ vaato vasukaꞌ neöm to teꞌ avoeꞌ me e nem. Ivëh, ka ma taateꞌ poë varih nöm to nonok nem, to vataare e non pan, eöm to teꞌ avoeꞌ e nem pa ma taateꞌ iu va pa komëneöm. Eöm to teꞌ va e nem manih pa napan to hikta nat avoeꞌ ne pe Sosoenën.  
\v 4 A soe pamëh a man, a paeh teꞌ va peöm to soe pan, “Eöꞌ to vavatet noꞌ e Pöl,” ka meh teꞌ peöm soe pan, “Eöꞌ to vavatet noꞌ e Apölos.” Ivëh, ka manih pa taateꞌ pamëh, eöm a napan va Körin to vataare a no möm o aposol pan, eöm to vavatet e nem pa taateꞌ pa napan va po oeh vëh.   
\p
\v 5 Ivëh, köm se koman vavih. E Apölos eteh? Keöꞌ e Pöl eteh? Emöm poꞌ a poa teꞌ kikiu pe Sosoenën, e Apuh to heꞌ vakëkëh voh a möm a kiu. Ivëh, ka manih pa kiu pemöm poꞌ, eöm to vaman voh em pe Kristo.  
\v 6 Eöꞌ to vavatvus voh ka noꞌ neöm a Soe Vih, ka Soe Vih pamëh to teꞌ va non manih peöꞌ to nep voh o voaꞌ manih po kupu peöm. E Apölos me to vavatvus voh non a Soe Vih topnineöm, ka Soe Vih pamëh to teꞌ va non manih peꞌ to pupui nö non o voaꞌ pamëh pa ruen. Ivëhkëk, e Sosoenën ivëh to vapu poan keꞌ kon taëën  
\v 7 Ivëh, ka teꞌ to nep a taëën, me a teꞌ vëh to pupui nö non pa ruen, ee pon a hikto ëhnan. E Sosoenën koman to vapu po voaꞌ, ka taëën tavus, eꞌ varoe kuru to kon o ëhnan apuh.  
\v 8 Ivëh, ka teꞌ vëh to nep o voaꞌ, me a teꞌ to pupui po voaꞌ, a kiu pee pon to vatoe e non pa matan e Sosoenën. Amot ee pon se kon voen suk ee, pa ö nee to nok va in a ma kiu.  
\v 9 Suk, emöm a poa teꞌ kikiu pe Sosoenën, ke eöm teꞌ va nem manih pa rak pe Sosoenën. Me eöm to teꞌ va e nem manih pa iuun pe Sosoenën.   
\p
\v 10 Eöꞌ to vakiu noꞌ o heꞌ vih vëh ne Sosoenën to heꞌ a neoꞌ, eöꞌ to teꞌ me e noꞌ po nat vih va pa eok a iuun, paröꞌ vavahoꞌ vatotoopin noꞌ sih a ma vös vamomoaan va pa eok a iuun. Ka meh teꞌ se eok a iuun manih tonun a ma vös varih, nöꞌ to vahoꞌ vatotoopin voh. Ivëh, ka napan kurus se matop vavih ne pa ö nee to ekeok va ne.  
\v 11 Eöm to nat e nem, a hikta meh teꞌ to antoen non a vahoꞌ vatotoopin a ma vös vamomoaan, marën a eok a iuun manih tonuneah. Ahik, e Ieesuꞌ Kristo varoe kuru to teꞌ non, ne Sosoenën to vahoꞌ voh en peꞌ, vamanih pa vös vamomoaan in a iuun.  
\v 12 Ko poen no a napan to iu eok ne tonun a vös pamëh, ka ma paeh se eok pa gol, ka ma meh se eok pa silvaꞌ, ka ma meh se eok pa vös voen vapeah, ka ma meh se eok pa naon, ka ma meh se eok pa kunëꞌ, ka ma meh se eok pa mëto.  
\v 13 Ivëh, ka amot no a kiu pa napan kurus se tavus vamaaka po poen ne Sosoenën se vateꞌ a ma napan po vahutët. Manih po Poen pamëh, a suraꞌ se punöꞌ kurus a kiu pa ma papaeh teꞌ ekeok, ko ep pan a kiu pee, teꞌ vih e non, keꞌ ahik.  
\v 14 A teꞌ se keh eok en pa iuun peꞌ tonun a vös pamëh, ka suraꞌ se keh hikta ës a iuun, a teꞌ pamëh se kon voen en.  
\v 15 Ivëhkëk, a iuun pa teꞌ se keh ës en, a ma kiu kurus pa teꞌ pamëh se ro ee. Ivëh, ka teꞌ pamëh hikta se ro non, ivëhkëk, eꞌ se teꞌ va non manih pa teꞌ na to kon taneꞌ hah po suraꞌ.   
\s1 Ea, A Iuun Pe Sosoenën  
\p
\v 16 Eöm to nat e nem pan, eöm to teꞌ va nem manih pa iuun pe Sosoenën, ka Tuvuh peꞌ to teꞌ e non manih peöm.  
\v 17 Ka pah teꞌ se keh miröꞌ a iuun pe Sosoenën, e Sosoenën se miröꞌ en pa teꞌ pamëh. Suk ataeah, a iuun pe Sosoenën, eꞌ a vivihan. Ke eöm kuru a iuun pamëh.   
\s1 Ea Se Koe A Kë A Ëhnëëra Napan  
\p
\v 18 Eöm tomeꞌ piuk hah këm pa ö nöm to koman nem pan, eöm ro teꞌ natsean. Ta pah teꞌ topnineöm se keh nat e non pa ma tah va po oeh vëh, pareꞌ koman non pan, “Eöꞌ a teꞌ natnat rakah, paröꞌ nat oah noꞌ o upöm teꞌ va po vaman”. Eꞌ to vih non pa teꞌ pamëh se heꞌ tonun momoaan o nat va po oeh vëh, pareꞌ tavus papön manih pa matëëra napan va po oeh. Keꞌ se tavus va poꞌ manih pa teꞌ natnat rakah manih pa matan e Sosoenën.  
\v 19 Suk ataeah, o nat va po oeh vëh, eꞌ to teꞌ va non manih pa tah nun rakah manih pa matan e Sosoenën. O Puk pe Sosoenën to soe non pan,  
\q1 “A ma pah teꞌ natsean to koman ne sih a ma vu taateꞌ,  
\q2 va pa nok vahat o upöm teꞌ,  
\q3 ivëhkëk, e Sosoenën to vavaon koman hah e non sih pee ka ma taateꞌ pee,  
\q3 mimiröꞌ koman hah e non pee.” \rq Job 5:13\rq*   
\m
\v 20 O Puk pe Sosoenën to soe me e non pan,  
\q1 “E Sunön to nat e non,  
\q2 po kokoman pa nap natnat.  
\q1 Eꞌ to nat e non pa ma tah kurus,  
\q2 nee to koman ne a nok,  
\q3 a ma tah poë varih hikta se tanok ne.” \rq Sng 94:11\rq*   
\p
\v 21 Ivëh, köm se koe a taateꞌ kë a ëhnaara napan. A ma moeh tah kurus varih ee a ma tah peöm.  
\v 22 Eöꞌ e Pol, me e Apölos, me e Pitaꞌ, me o oeh vëh, me o toꞌtoꞌ, me a mët, me ma tah to teꞌ ne kuru, me a ma tah se tavus amot maꞌ, a ma tah kurus poë varih, ee a ma tah peöm.  
\v 23 Ke eöm pe Kristo, ke Kristo, eꞌ pe Sosoenën.   
\c 4  
\s1 O Aposol Pe Ieesuꞌ Kristo  
\p
\v 1 Ivëh, ke eöm se koman va ka nemöm manih pa nap kiu pe Kristo, e Sosoenën to vateꞌ voh a möm pa matop ko vatvus vateeraꞌ o vavaasis vëh, to teꞌ vakoaan këh voh e non pa napan.  
\v 2 A taateꞌ vëh to teꞌ va non manih, a teꞌ to öt non a tasun pa matop a ma tah, eꞌ se vavatet vavih rakah non a soe pa teꞌ apuh peꞌ.  
\v 3 Ka manih peöꞌ, ahikta tah vi manih po kokoman peöꞌ pan, a paeh va peöm, keꞌ a meh teꞌ se keh teꞌ me non o kokoman kiuh manih pa kiu peöꞌ. Eöꞌ me to hikta koman vi a noꞌ pa ö nöꞌ to nok va in a kiu ne Sosoenën to heꞌ a neoꞌ.  
\v 4 Manih pa ö nöꞌ to koman va noꞌ, eöꞌ to nok vavih a kiu neꞌ to heꞌ a neoꞌ pa nok. Ivëhkëk, o kokoman peöꞌ pa ö nöꞌ to nok vavih a kiu to hikta teꞌ non pan, a ma kiu peöꞌ to teꞌ vih kurus voh ne. Ahik, e Sunön a teꞌ to epep non a ma kiu peöꞌ. Keꞌ eꞌ ivëh, se soe ka neoꞌ pan, a kiu nöꞌ to nok to vih, keꞌ to hat.  
\v 5 Ivëh, köm hikta se kiiki nem a taateꞌ pa ma meh teꞌ, ko soe pan, ee to hikta nonok vavih ne a kiu ne Sosoenën to heꞌ voh raoe. Suk o poen ne Sunön se kiiki a ma tah to meꞌ avoeꞌ e ne maꞌ. E Sunön to meꞌ e non maꞌ köm se anoeh nem eah. Eꞌ se vatvus vateeraꞌ a ma tah varih to teꞌ vakoaan ne, pareꞌ vatvus me o kokoman pa napan kurus. Manih po poen pamëh e Sosoenën se soe ka ra a napan kurus pan, o pus kokoman pea manih pa ma kiu pea teꞌ vih e non, keꞌ a hik. Ke Sosoenën se kë a ëhnëëneöm, suk o pus kokoman va pa kiu peöm.   
\p
\v 6 Kën kea, eöꞌ to iu vaꞌaus noꞌ o kokoman peöm, ivëh, köꞌ vateꞌ e Apölos, me eöꞌ koman, vamanih po vëknöm, pan eöm se kon taneꞌ o vavaasis manih pemöm. Ivëh, köm se vavatet nem a taateꞌ totoopin vamanih pa ö no Puk pe Sosoenën to soe va non, ko koe a vatösoe pa vöknah a meh teꞌ, ko kë nem a meh.  
\v 7 Eꞌ teꞌ vah va non nih, eteh to vateꞌ voh a neöm se teꞌ oah nem o meoh upöm teꞌ va po vaman? E Sosoenën kës to hikta heꞌ voh oah a ma tah manih nën to öt nom? Eꞌ se keh teꞌ man e non pe Sosoenën to heꞌ voh oah a ma tah poë varih, suk ataeah, kën kë koman hah a nom vamanih pën to vatvus a ma tah poë varih?   
\p
\v 8 Eöm to koman va nem manih pan, eöm to öt kurus e nem pa ma moeh tah va po vaman. Me eöm to koman nem pan, eöm to kon voh em po kikis pa nok a ma tah no a Tuvuh Vasioꞌ to heꞌheꞌ non manih pa napan. Eöm to koman vapiun nem pan, eöm to teꞌ va e nem manih po teꞌ sunön. Ivëhkëk, eöm to koman nem pan, emöm to meꞌ avoeꞌ e nem pa tavus vamanih po teꞌ sunön. Eöꞌ to iu rakah noꞌ pan, eöm se teꞌ vamaman va nem manih po teꞌ sunön, marën emöm me se tavus a ma teꞌ sunön vaꞌpeh me a neöm. Ivëhkëk, a tah pamëh to meꞌ avoeꞌ e non pa tavus maꞌ.  
\v 9 Suk, eöꞌ to koman va noꞌ manih pan, e Sosoenën to vateꞌ voh a möm a ma aposol pe Ieesuꞌ, vamanih pa ma teꞌ to vëknöm ne, ivëhpëhkëk, emöm to vakusin rakah e nem maꞌ. Emöm to teꞌ va nem manih po teꞌ töhoan, nee to vateꞌ po vahutët, pare soe pan, emöm se mët. Ea to teꞌ va no manih pa napan nee to vahoꞌ, to vëknöm ne manih pa matëëra napan kurus va po oeh, me ro ankeroꞌ se ep ne a ra nee se ip vamët.  
\v 10 A napan va po oeh vëh to koman ne pan, emöm ro teꞌ papön, suk emöm to nonok nem a kiu pe Kristo. Ivëhkëk, eöm to koman vapiun e nem pan, eöm to tavus em a nap natsean manih pa taateꞌ pe Kristo. O teꞌ peo to koman ne pan, emöm to hikta teꞌ me nem a tasun. Ivëhkëk, manih peöm eöm to koman nem pan, o vaman peöm to aan vasoë voh en. A ma napan kurus to kë ne a ëhnëëneöm. Ivëhkëk, eöm to koman e nem pan, a napan to hikta se ta a no möm.  
\v 11 Moaan voh, keꞌ öök non kuru, emöm to mamaë voh nem, ko mamanoe voh nem, pamöm kökööt nem po ohop, ee to ipip voh a no möm. Kemöm voh a hikta iuun möm to teꞌ nem.  
\v 12 Emöm to kikiu vakis voh nem pa korenmöm, marën a vaꞌaus hah ëm. Ee se keh vapöpöötan voh ka möm, emöm se piun raoe pa soe vih, ko hin e Sosoenën se vaꞌaus raoe. Ee to nonok vahat voh a no möm, suk emöm to vaman nem e Kristo, kemöm teꞌ vasup voh e nem, ko hikta nat voh nem pa piun vahat raoe.  
\v 13 Ee to nok a ma vöhioꞌ piuk suk a möm, ivëhkëk, emöm to vaato vatö me nem raoe. Manih pa matëëra napan, emöm to teꞌ va e nem manih po noꞌ pö ep vahat rakah. Emöm to teꞌ vavoh e nem maꞌ nën, keꞌ öök en maꞌ kuru.   
\s1 A Napan Va Körin Se Vatet A Taateꞌ Pe Pöl  
\p
\v 14 Eöꞌ hikta kiun nös marën a vapoet a neöm, ahik, eöꞌ to iu rakah a no neöm. Eöm to teꞌ va nem manih pa ma koaꞌ peöꞌ, köꞌ kiun nös pa vakömköm a neöm.  
\v 15 Eꞌ se keh teꞌ man e non peöm to teꞌ me nem a 10,000 teꞌ to matop ka ne neöm manih pe Kristo, eöm to teꞌ ro me nem a pah taman va po vaman, ivëh eöꞌ. Manih pa ö no toꞌtoꞌ peöm to vatös me nem e Ieesuꞌ Kristo, eöꞌ a paeh e tamëneöm pa ö nöꞌ to vavatvus ka noꞌ neöm a Soe Vih pe Sosoenën.  
\v 16 Ivëh, köꞌ iu kunkuin a no neöm pa ep vavih a taateꞌ peöꞌ, köm se vavatet nem.  
\v 17 Eꞌ a tah vëh nöꞌ to vanö suk voh ka nös neöm e Timotiꞌ, eꞌ to teꞌ va non manih pe koaꞌ peöꞌ. Eöꞌ to iu rakah noꞌ eah, suk eꞌ to matop vavih non a kiu pe Topoan. E Timotiꞌ se kunkuin hah o kokoman peöm pa ma taateꞌ nöꞌ to nonok noꞌ sih manih pa taateꞌ vatös me Ieesuꞌ Kristo. Eꞌ a ma taateꞌ nöꞌ to vavaasis noꞌ a ma napan pa ma vöön komön a ma kum kurus nee se vavatet ne.   
\p
\v 18 A ma paeh peöm to möhmöh ne, pare koman ne pan, eöꞌ hikta se nö noꞌ maꞌ pa ep peöm.  
\v 19 Ivëhkëk, ahik, eöꞌ se nö vëvëhöꞌ eoꞌ nös pa ep a neöm pa ö ne Topoan se keh iu non. Eöꞌ hikta se nö noꞌ nös pa tënan o vahutët pa nap vatösoe varem. Ahik. Eöꞌ se nö nös pa ep po vu kikis taeah nee to teꞌ me ne.  
\v 20 Suk ataeah, ea se nat no o kikis pe Sosoenën se tavus vateeraꞌ manih pa taateꞌ no a napan to nonok ne, keꞌ hikta teꞌ non pan, a tah va pa vahutët suk varoe.  
\v 21 A taateꞌ taeah poꞌ nöm to iu nem nöꞌ se nok? Eöm kës to iu nem a ö söꞌ nö nös ko rëp a neöm pa vatotoopin a neöm? Keꞌ eöm to iu nem neöꞌ se teꞌ noꞌ pa taateꞌ ururuan me a taateꞌ tö, paröꞌ nö nös peöm, ha?   
\c 5  
\s1 A Taateꞌ Rëhrëh To Teꞌ Non Körin  
\p
\v 1 A soe nöꞌ to tënan noꞌ to soe non pan, a taateꞌ rëhrëh to teꞌ non topnineöm. Ka taateꞌ pamëh to teꞌ ke rakah e non po vu taateꞌ no a napan to hikta vaman ne e Ieesuꞌ to nonok ne sih. Eöꞌ to pënton noꞌ nös pan, a pah teꞌ to kokoroh vëtkin me non e meh köövo pe tamaneah.  
\v 2 Eöm to koman nem pan, eöm to teꞌ oah rakah e nem po upöm teꞌ, ha? Eꞌ to vih non peöm se koe a taateꞌ kë hah ëm, ko teꞌ nem pa tamak, ko okook nem a teꞌ vëh to nok a hat. Eöm koman se veo ke eah këh o kum peöm, keꞌ teꞌ onöt a ö seꞌ panih a taateꞌ hat peꞌ.   
\p
\v 3-4 A sionineoꞌ to teꞌ varo këh e noꞌ nös peöm. Ivëhkëk, a tuvuh peöꞌ to teꞌ vaꞌpeh me e non peöm. Ivëh, köꞌ sosoe ka no neöm a tah nöm se nok, vamanih peöꞌ to teꞌ vaꞌpeh me e noꞌ peöm. Manih pa tasun ne Sunön Ieesuꞌ to heꞌ a neoꞌ, eöꞌ to iu noꞌ pan, eöm se vakmis a teꞌ vëh to nonok non a taateꞌ rëhrëh. Po poen nöm to vakum vaꞌpeh nem, eöꞌ to iu noꞌ pan, eöm se nok a ma tah kurus varih nöꞌ to iu noꞌ, vamanih peöꞌ to teꞌ vaꞌpeh me e noꞌ peöm. E Sunön Ieesuꞌ pea se heꞌ a neöm o kikis pa nok a ma tah neꞌ to iu non neöm se nok.  
\v 5 Eöm se veo ke a teꞌ pamëh keꞌ këh a neöm keꞌ se teꞌ va non manih peöm to vahoꞌ eah pa koren e susun po oraꞌ hat, keꞌ vakmis poan. Ivëh, ka teꞌ pamëh se panih, ke Sosoenën hikta se vakmis non poan po poen neꞌ se hah maꞌ pa kiiki a ma napan kurus varih po oeh.   
\s1 A Napan Va Körin Se Veo A Teꞌ To Nok A Taateꞌ Hat  
\p
\v 6 Eꞌ to hikta teꞌ vih non peöm se kë koman hah a nem, eöm to nat kës e nem pa a soe vapipinoꞌ to soe non pan, “A siꞌ ö is soneꞌ se vasup en pa taëën”. A pusun in a soe vapipinoꞌ pamëh to teꞌ va non manih peöm se keh koek nem a teꞌ hat manih komön o kum peöm, a ma meh teꞌ komön o kum se taneo ee pa vatet poë pa nok a taateꞌ hat.  
\v 7 Ivëh, köm se kon ke o is vamoaan këh a iuun peöm. A pusun in a soe vapipinoꞌ vëh to teꞌ va non manih, soe ke a teꞌ nonok hat pamëh keꞌ nat non teꞌ hop non komön o kum peöm. Ivëh, ke eöm o kum teꞌ va po vaman to teꞌ va nem manih pa taëën voon hikto is, suk ataeah, ahikta teꞌ to iu nok non a taateꞌ hat to teꞌ hop non komön o kum peöm. Eöm a ma teꞌ vivihan pe Sosoenën, suk ataeah, a mët pe Kristo to ihan këh a ra manih pa ma taateꞌ hat to öt voh a rora, ka tavus ee a napan pe Sosoenën. E Kristo to teꞌ va non manih pa soneꞌ sipsip vëh no Jiuꞌ to ip vamët po Pasovaꞌ.\f + \fr 5:7 \ft O Pasovaꞌ, eꞌ a Taëën Apuh va pa ö ne Sosoenën to kon këh o Jiuꞌ pa muhin va Isip.\f*  
\v 8 Ivëh, ka se koe a ma taateꞌ hat moaan voh pea, ko teꞌ va no manih pa ö ne Sosoenën to iu va non. Ea se heꞌ tonun a ma taateꞌ hat moaan voh pea, ko nat no hah pa ma taateꞌ rërës teꞌ, me a ma taateꞌ hat. Ivëhkëk, ea se vatet no a soe pe Sosoenën, ko koe a nok a ma taateꞌ hat. O Jiuꞌ to ënëën ro voh e ne pa taëën hikto is po Pasovaꞌ. Ea se teꞌ rakah no pa taateꞌ soe man, me a vatvus a soe man ko upöm teꞌ se nat ne a soe ne ea to sosoe no, eꞌ o man rakah.   
\p
\v 9 Po meoh kiun moaan voh peöꞌ nöꞌ to soe voh nös pan, “Eöm se nat nem vamomhë me nem o teꞌ varih to nonok ne a ma taateꞌ rëhrëh.”  
\v 10 Eöꞌ to hikta sosoe suk noꞌ nös o teꞌ varih to teꞌ tavus këh ne po kum teꞌ va po vaman, ee varih o teꞌ to teꞌ me ne a taateꞌ rëhrëh, me a napan varih to mamanin ne a ma tah po upöm teꞌ, me a nap kakaveo tah pa ma meh teꞌ, me a napan varih to hinhin suk ne a ma tanöꞌnës. Ahik. Eöm se keh iu vakëh rakah këh nem a pap napan poë varih, eꞌ to vih non peöm se mët ko këh em po oeh vëh.  
\v 11 A pusun in a soe peöꞌ to teꞌ va non manih, a teꞌ se keh soe pan, eꞌ e kea pën va po vaman, ivëhkëk, eꞌ a teꞌ rëhrëh, keꞌ a teꞌ mamanin tah pa meh teꞌ, keꞌ a teꞌ to hinhin suk non a ma tanöꞌnës, keꞌ a teꞌ va pa to vöknah i ro upöm teꞌ, keꞌ a teꞌ to kaak vaoah ko kokoman peꞌ nun, keꞌ a teꞌ kakaveo, a, eöm se nat nem vamomhë me nem eah. Paröm nat nem vavaëën me nem a pap teꞌ poë varih.  
\v 12 Eꞌ teꞌ vah va non nih? Eöꞌ pöꞌ to teꞌ me noꞌ a kiu vëh pa kiiki a pop pa napan varih to teꞌ tavus këh ne o kum teꞌ varih to vaman ne e Ieesuꞌ, ha? Eꞌ a kiu varoe pea, ha? Ahik rakah. Ivëhkëk, a kiu va pa kiiki a pop pa napan to teꞌ hop ne komön o kum teꞌ varih to vaman ne e Ieesuꞌ, eꞌ a kiu rakah peöm.  
\v 13 A napan to teꞌ tavus këh ne o kum teꞌ varih to vaman ne e Ieesuꞌ, e Sosoenën koman se vakmis raoe, suk a ma taateꞌ hat pee. Ivëhkëk, manih po teꞌ varih to teꞌ hop ne po kum teꞌ va po vaman, o Puk pe Sosoenën to soe va non manih pan,  
\q1 “Eöm se veo këh ëm pa teꞌ nonok hat to teꞌ hop non komon o kum peöm.” \rq Lo 17:7\rq*   
\c 6  
\s1 A Napan Pe Kristo To Hikta Vateꞌ A Ma Meh Teꞌ Po Vahutët  
\p
\v 1 A pah teꞌ to teꞌ non topnineöm se keh teꞌ me non a soe manih pa meh teꞌ, eꞌ se pöꞌ këh en pa ma meh teꞌ pe Sosoenën, pareꞌ nö en manuh po teꞌ to hikta nat ne pe Sosoenën pa vateꞌ raoe po vahutët? Eöm hikta teꞌ poet nem pa nok va nën, ha? Suk ataeah, köm hikta nö manuh pa napan to vaman ne e Sosoenën, kee kiiki ka neöm o vahutët?  
\v 2 Eöm kës to hikta nat nem pan, ea a ma napan to vaman no e Sosoenën se kiiki koman ee pa ma vahutët pa ma napan kurus to teꞌ ne manih po oeh. Ea se keh onöt e no pa kiiki a ma meh vahutët kurus va po oeh, suk ataeah poꞌ ka hikta onöt no a kiiki a ma vahutët soneꞌ varih?  
\v 3 Eöm kës to hikta nat va nem manih pan, ea se kiiki amot a ma taateꞌ po ankeroꞌ? Ea me to onöt rakah e no pa kiiki a ma tah va po oeh vëh.  
\v 4 Ivëh, köm se keh teꞌ me nem to vakihat topnineöm, suk ataeah, köm nönö nem po teꞌ to teꞌ tavus këh e ne po kum, pare hikta vaman ne manih pe Sosoenën? Pare hikta teꞌ ne po kum teꞌ varih to vaman ne e Ieesuꞌ.  
\v 5 Eöꞌ to soe vamanih marën a vapoet a neöm. Ahikta teꞌ rakah pöꞌ to teꞌ natsean non, to onöt non a kiiki o vakihat to teꞌ non topnin a poa tom kea?  
\v 6 Suk ataeah, poꞌ ka napan pe Kristo me e kea pee manuh po vahutët ko vateꞌ poë po vahutët topniiro teꞌ to hikta vaman ne e Kristo?   
\p
\v 7 Eöm to vavateꞌ nem sih a ma meh teꞌ pe Kristo po vahutët, ka manih pa taateꞌ pamëh, eöm to kuꞌkuꞌ këh e nem pa taateꞌ pa napan pe Kristo. Eöm se koe raoe, kee kon a ma tah peöm, köm nat nem vateꞌ raoe po vahutët matëëro teꞌ kiiki vahutët.  
\v 8 Eöm to tavus voh em a napan pe Kristo, ivëhkëk, eöm koman to nonok vahat e nem pa taateꞌ kon këh ro upöm teꞌ a ma tah pee. Eöm to nonok pet e nem manih pa ma kea peöm a napan pe Kristo.   
\p
\v 9 A pap teꞌ poë varih to nonok ne a ma vu taateꞌ hat varih, ee to hikta onöt rakah ne a hop pa Matop Vih pe Sosoenën. Eöm to hikta nat pöꞌ nem pa tah pamëh, ha? O kupu peöm se nat non piuk ka neöm. A ma napan varih to nonok ne a taateꞌ rëhrëh, me a napan varih to hinhin ne pe sosoenën vapikpiuk, me a taateꞌ rëhrëh vaꞌpeh me a köövo vaen, me a taateꞌ teꞌteꞌvaasiꞌ po köövo koman, me a taateꞌ teꞌteꞌvaasiꞌ pa nap oeteꞌ koman.  
\v 10 Me a nap kakaveo, me a taateꞌ manin a ma tah pa meh teꞌ, me a taateꞌ kaak vaoah ko kokoman nun, me a taateꞌ to vöknah a meh teꞌ, me a taateꞌ piuk, me a kon akuk a tah pa meh teꞌ. A pap napan to nonok ne a ma vu taateꞌ poë varih, ee to hikta onöt rakah ne a hop manih pa Matop Vih pe Sosoenën.  
\v 11 Moaan voh a ma paeh va peöm to teꞌ va voh e ne nën, ivëhkëk, e Sosoenën to pupui voh en peöm, köm tavus em a ma napan neꞌ to vaneah non. Ka manih pa ëhnan e Apuh, e Ieesuꞌ Kristo me o kikis pa Tuvuh Vasioꞌ pe Sosoenën, eꞌ to pokaꞌ a neöm o teꞌ totoopin.   
\s1 A Sioniira, Eꞌ A Iuun Pa Tuvuh Vasioꞌ  
\p
\v 12 A ma pah teꞌ to sosoe ne pan, “A ma tah kurus to vih e ne pa nok”. A soe pamëh to teꞌ man e non, ivëhkëk, a ma tah kurus to hikta se vaꞌaus a rora pa teꞌ vavih. A ma tah kurus to vih e non peöꞌ pa nok, ivëhkëk, eöꞌ hikta se vavovoh noꞌ a tah pamëh, keꞌ vaneah non o toꞌtoꞌ peöꞌ.  
\v 13 A ma teꞌ poë varih to sosoe pet ne pan, “A taëën, eꞌ va pa vamhun a komaara, ka komaara, eꞌ va pa kon a taëën”, a soe pamëh, eꞌ a man rakah. Ivëhkëk, e Sosoenën se vahik en pa ma taëën kurus varih vaꞌpeh me a ma iu va pa komaara. Ivëh, ka se nat no koman no pan, ea se tënan o iu va pa komaara. Me ea se nat no suk o iu va pa komaara pa nok a taateꞌ teꞌteꞌvaasiꞌ. E Sosoenën to hikta nok voh a sioniira pan, ea se nonok no a taateꞌ teꞌteꞌvaasiꞌ. Ivëhpëhkëk, ea se kë no a ëhnan e Apuh me a kiu peꞌ. Ke Apuh pea se matop non a sioniira.  
\v 14 Manih po kikis pe Sosoenën, eꞌ to kunkuin taneꞌ e Sunön manih po vapeepe, eꞌ me se kunkuin hah pet me a ra po vapeepe.   
\p
\v 15 Eöm pöꞌ to hikta nat va nem manih pan, a sionineöm, eꞌ a ma meh ö va pa sionin e Kristo, ha? Ivëh, köꞌ se keh kon a pah ö va pa sionin e Kristo, ko vatös me eah a köövo rëhrëh, a tah pamëh teꞌ vih e non, keꞌ a hik? Ahik rakah!  
\v 16 A teꞌ to vatös me a köövo rëhrëh, ee pon to tavus ee a pah teꞌ. Eöm pöꞌ to hikta nat nem pa tah pamëh, ha? O Puk pe Sosoenën to soe va non manih pan,  
\q1 “Ee pon to tavus ee o pöh sionin.” \rq Jen 2:24\rq*   
\m
\v 17 Ivëh, ka teꞌ se keh vaman non e Sunön, a tuvuh peꞌ me a Tuvuh pe Sunön to vatös en pee.   
\p
\v 18 Ivëh, ke eöm se vaniu rakah këh em pa taateꞌ rëhrëh. Suk ataeah, a ma meh taateꞌ hat no a ma napan to nonok ne, to teꞌ tavus këh e ne pa sionin a teꞌ. Ivëhkëk, a teꞌ to vatös me a köövo rëhrëh, a teꞌ pamëh, to miröꞌ en pa sionineah.  
\v 19 Eöm pöꞌ to hikta nat nem a sionineöm, eꞌ a ö teꞌteꞌ pa Tuvuh Vasioꞌ. E Sosoenën to heꞌ voh en peöm pa Tuvuh keꞌ teꞌ e non manih peöm. Ivëh, ke eöm teꞌ e nem paan o matop pe Sosoenën, eöm to hikta vaneah koman hah a nem.  
\v 20 E Sosoenën to voen hah voh a neöm po voen apuh rakah. Ivëh, ka ma tah nöm to nonok nem sih pa sionineöm, eöm se nonok varoe nem a ma tah to kë ne a ëhnan e Sosoenën.   
\c 7  
\s1 A Taateꞌ Tövaen  
\p
\v 1 Kuru eöꞌ to iu piun noꞌ a soe vëh nöm to kiun suk voh maꞌ. Eꞌ to vih e non pa teꞌ se hikta vaen.  
\v 2 Ivëhkëk, a taateꞌ teꞌteꞌvaasiꞌ to tavus vaꞌpuh nö e non, ivëh, keꞌ vih rakah non pa ma papaeh teꞌ oeteꞌ se teꞌ me non e köövo koman peꞌ, ke köövo se teꞌ me non e voe koman peꞌ.  
\v 3 A sionin e voe, eꞌ a tah pe köövo peꞌ, keꞌ teꞌ va e non manih pa sionin e köövo a tah pe voe peꞌ.  
\v 4 E köövo to hikta vaneah non pa sionineah, ahik, eꞌ voe peꞌ to vaneah non. Keꞌ teꞌ va e non manih pe voe to hikta vaneah non pa sionineah, ahik, e köövo to vaneah non.  
\v 5 Eöm pom se keh vaen em, eöm pom se koe a amun a sionineöm manih pe vapa pën. Ivëhkëk, eöm se keh vaonöt em pa hikta vatet o iu va po vaen, ko teꞌ varoe nem pa taateꞌ hin. Eꞌ to vih e non pa nok va nën. Ivëhkëk, eöm se vatös hah em, tomeꞌ eöm hikta onöt nem a matop o iu va po vaen. Ivëh, ke susun po oraꞌ hat punöꞌ a neöm pom.  
\v 6 A soe vaënpan ivëh, nöꞌ to heꞌ a neöm, pa vaꞌaus a neöm, eꞌ to hikta teꞌ va non manih pa taateꞌ nöm se vavatet nem.  
\v 7 Eöꞌ to iu rakah noꞌ pan, a ma napan se teꞌ mahu ne, vamanih pa ö nöꞌ to teꞌ va noꞌ sih. Ivëhkëk, ea to hikta vatoe no, e Sosoenën to heꞌ vakëkëh voh en pea pa ma vu heꞌ peꞌ. Po meoh upöm ne Sosoenën to heꞌ raoe o heꞌ va pa vaen, ko meoh upöm neꞌ to heꞌ raoe o heꞌ va pa teꞌ mahu.   
\p
\v 8 Ke eöm a ma köövo me a ma teꞌ oeteꞌ to hikta vaen avoeꞌ nem, me a ma köövo amop, eöm se keh teꞌ mahu va nem peöꞌ, eꞌ to para vih rakah.  
\v 9 Ivëhkëk, eöm se keh hikta onöt nem a matop vavih o iu va po sionin, eꞌ to vih non peöm se vaen. Tomeꞌ o iu va po sionin rëh a neöm pa taateꞌ rëhrëh.   
\p
\v 10 Manih peöm o teꞌ to vaen voh em, eöꞌ to heꞌ a neöm a taateꞌ vëh nöm se vavatet nem. A taateꞌ vëh to taneꞌ maꞌ pe Apuh, eꞌ to hikta teꞌ non pan, eöꞌ to heꞌ a taateꞌ pamëh. Eën e köövo se nat nom këh e voe pën.  
\v 11 E köövo se keh këh voh en pe voe peꞌ, eꞌ se nat non vaen hah. Eꞌ se teꞌ akuk e non, keꞌ, eꞌ se hah manuh pe voe peꞌ, ko vatotoopin hah o vaen pee, pare teꞌ e ne. Ke voe me se nat non veo e köövo peꞌ.   
\p
\v 12 A soe koman peöꞌ ivëh, e Apuh to hikta soe ka neoꞌ. Ta pah teꞌ pe Kristo to me e non e köövo to hikta vaman non e Kristo, ke köövo se keh iu rakah e non pe voe peꞌ, e voe se nat non veo e köövo.  
\v 13 Ta pah köövo pa ëhnan e Kristo to me e non e voe to hikta vaman non e Kristo, ke voe se keh iu rakah e non peꞌ, e köövo se nat non rusin këh e voe peꞌ.  
\v 14 A voe to hikta teꞌ non e voe va po vaman, pareꞌ me en pe köövo va po vaman, ivëh, ko vaen pee tavus en o vaen vivihan pa epep pe Sosoenën. Ke köövo to hikta vaman non to vatös me e voe to vaman non, ivëh, ko vaen pee tavus en o vaen vivihan pa epep pe Sosoenën. Ea to nat e no pe Sosoenën to vaoe o koaꞌ papaeh teꞌ va po vaman va pa poa manot, se tavus vamanih po koaꞌ peꞌ. Ivëh, ke ea me se vaoe e vapa pa teꞌ to hikta vaman non, keꞌ tavus vamanih pa teꞌ pe Sosoenën.  
\v 15 Ivëhkëk, e voe, keꞌ e köövo to hikta vaman non se keh iu këh non e voe, keꞌ e köövo peꞌ, eꞌ to antoen e non. A taateꞌ pamëh se keh tavus, ka teꞌ vëh to vaman non e Kristo, eꞌ se taihan en. Suk ataeah, e Sosoenën to vaoe voh en peöm pa teꞌ vavih me ro upöm teꞌ pa taateꞌ tö.  
\v 16 Eën e köövo, eën to onöt e nom pa vaꞌaus e voe pën, keꞌ tavus en a teꞌ pe Kristo. Eën me e voe, to onöt e nom pa vaꞌaus e köövo pën, keꞌ tavus en a teꞌ pe Kristo, keꞌ ahik, eöm to hikta nat nem!   
\s1 Ea Se Teꞌ No Po Toꞌtoꞌ Pe Sosoenën  
\p
\v 17 Eöꞌ to vavaato me voh noꞌ neöm pa taateꞌ va po vaen. Eꞌ kuru, eöꞌ se soe ka neöm pan, a taateꞌ pamëh to teꞌ man e non pa ma meh tasun manih po toꞌtoꞌ peöm. A tasun poanheh ne Sosoenën to vateꞌ voh manih peöm, pa ö nöm to vaman manih pe Kristo, eꞌ varoe kuru ne eöm se ötön nem. Eöm se teꞌ nem pa tasun vëh ne Sosoenën to vateꞌ voh manih peöm.  
\v 18 Eöꞌ to sosoe voh noꞌ a tah vëh, manih pa ma kum teꞌ varih to vaman ne e Sosoenën. Ee se keh pe voh ee pa ö kokoaan pën, ke Sosoenën vaoe voh a oah a teꞌ va po vaman, eꞌ to hikta teꞌ vih non pan, eën se punöꞌ pa vatotoopin hah a ö kokoaan vëh, nee to pe voh manih pa sioniumah. Keꞌ a tah koman pa teꞌ se keh hikta pe voh a ö kokoaan peꞌ, po poen ne Sosoenën to vaoe voh poan. A, eꞌ se nat non pe a ö kokoaan.  
\v 19 A taateꞌ va pa pe a ö kokoaan, keꞌ a hikta pe, eꞌ a tah akuk. A taateꞌ va pa vatet a taateꞌ pe Sosoenën, eꞌ varoe kuru.  
\v 20 O toꞌtoꞌ poanheh nea to teꞌ voh no ke Sosoenën vaoe a ra ka tavus a napan va po vaman, eꞌ kuru o toꞌtoꞌ pamëh na se teꞌ me no.  
\v 21 A tah vëh nöꞌ to sosoe suk voh noꞌ, a ma paeh peöm, ee voh o teꞌ kikiu akuk po poen ne Sosoenën to vaoe voh raoe a napan pa vatet e Kristo. A tah pamëh se keh teꞌ man e non, eöm se koe a haraꞌ vakarë. Eꞌ a tah akuk. Ivëhkëk, e torara pën se keh soe ka oah pan, eën a taihan, a, eën se nö eom.  
\v 22 Ivëhkëk, a teꞌ to teꞌ voh non a teꞌ kikiu akuk po poen ne Sosoenën to vaoe poan, kuru, eꞌ a teꞌ taihan pe Sosoenën, eꞌ to hikta teꞌ hah non a teꞌ kikiu akuk po epep peꞌ. Keꞌ teꞌ va e non manih po teꞌ voh varih ro taihan po poen ne Sosoenën to vaoe voh raoe, ka kuru vëh, ee to tavus ee o teꞌ kikiu akuk pe Kristo.  
\v 23 Eöm kurus ne Sosoenën to voen hah voh a neöm po voen apuh, ivëh, köm se nat nem tavus a ma teꞌ kikiu akuk pa ma napan varih po oeh.  
\v 24 Kën kea, a tasun voh poanheh ne ea to teꞌ voh no ke Sosoenën vaoe a ra, ea se teꞌ avoeꞌ e no pa tasun pamëh, vaꞌpeh me o toꞌtoꞌ voon vëh ne Sosoenën to heꞌ a ra.   
\s1 E Pöl To Heꞌ A Soe Va Po Vaen  
\p
\v 25 Eöm to kiun voh ka maꞌ neoꞌ pa hi a neoꞌ pa heꞌ a soe suk a ma teꞌ to hikta vavaen avoeꞌ ne. Eöꞌ a hikta taateꞌ to taneꞌ maꞌ pe Sunön nöꞌ se heꞌ a neöm a ma napan to hikta vaen avoeꞌ nem, ivëhkëk, eöꞌ to iu vatvus noꞌ o kokoman peöꞌ, suk ataeah, e Sosoenën to ururuan voh a neoꞌ, ko vateꞌ a neoꞌ a teꞌ to onöt noꞌ a vatvus a soe man, ne eöm to onöt nem a vaman.  
\v 26 Kuru vëh, eꞌ to teꞌ non a ma punis apuh to tatavus ne, ivëh, keꞌ vih non peöm se teꞌ va nem pa ö nöm to teꞌ va nem kuru.  
\v 27 Eën se keh vaen voh eom, nat nom koe hah e köövo. Eën se keh teꞌ mahu avoeꞌ e nom, nat nom vavaiu köövo vah nom.  
\v 28 Ivëhkëk, eën se keh vaen voh eom, eꞌ to hikta teꞌ hat non. E koaꞌ sepeꞌ se keh vaen, eꞌ to hikta teꞌ hat non. Ivëhkëk, a napan varih to vaen se taum a ma punis peo manih po toꞌtoꞌ pee. Ivëh, köꞌ rës e noꞌ pa punis pamëh se tavus manih peöm.   
\p
\v 29 Kën kea, eöꞌ se soe vamanih, a siꞌ tëëm kökööt vëh to teꞌ avoeꞌ non. Ivëh, ka ma teꞌ varih o vavaen, ee se teꞌ va ne manih pee a hikta ma köövo.  
\v 30 Ka ma teꞌ to okook ne, ee se teꞌ va ne manih pee to hikta okook ne. Ko teꞌ varih to vaeö ne, ee se teꞌ va ne manih pee to hikta teꞌ vaeö ne. Ko teꞌ varih to vonvoen tah ne se teꞌ va ne manih pee to hikta öt ne ta ma tah.  
\v 31 Ka ma teꞌ varih to kiu me ne a ma tah va po oeh vëh, ee se teꞌ va ne manih, pee to hikta kiu me ne a ma tah poë varih. Ea to nat e no, eꞌ to hikta teꞌ rë non ka ma tah kurus poë varih to teꞌ ne po oeh, me o oeh koman se hik ee.   
\p
\v 32 Eöꞌ to iu noꞌ pan, eöm se koe a haraꞌ vapunis ko teꞌ taihan varoe nem. A teꞌ hikta vaen, to posean non pa kiu pe Sunön, pareꞌ iu punöꞌ non pa heꞌ vaeö e Sunön.  
\v 33 Ivëhkëk, a teꞌ vaen to posean vörep non pa ma tah va po oeh vëh, pareꞌ iu punöꞌ non pa heꞌ vaeö e köövo peꞌ.  
\v 34 Ivëh, ko kokoman peꞌ ponkiꞌ. E köövo sepeꞌ hikta vaen, eꞌ to kokoman varoe non a taateꞌ pe Sunön, pareꞌ iu heꞌ avoes a non manih pe Sosoenën, ko teꞌ vivihan non po sionin me manih pa tuvuh. Ivëhkëk, e köövo vaen to kokoman varoe non a ma tah va po oeh vëh, pareꞌ iu vatet non a taateꞌ ne voe peꞌ to iu non.  
\v 35 Eöꞌ to heꞌ a neöm a soe vëh marën a vaꞌaus a neöm pa teꞌ vavih. A soe pamëh to hikta sunpip a no neöm, ahik. Eöꞌ to iu noꞌ pan, eöm se vavatet nem a ma taateꞌ totoopin, ko nonok tamoaan nem a kiu pe Sunön. Ka hikta tah se rëh ke o kokoman peöm.   
\p
\v 36 A teꞌ se keh koman non pan, eꞌ to hikta nonok non a taateꞌ totoopin manih pe köövo sepeꞌ, nee to vaneah voh poë pa vaen. Keꞌ se keh iu rakah e non peꞌ, ka hikta meh tah seꞌ nok, eꞌ to hikta hat non pa ö nee se vaen.  
\v 37 Ivëhkëk, ta pah teꞌ po iu koman peꞌ, to haraꞌ va non manih pan, eꞌ to hikta iu vaen ohoꞌ non, ko antoen e non pa matop o iu va po sionin. Pareꞌ haraꞌ va non manih pa komaneah pan, e köövo nee to vaneah voh poë, ee se teꞌ vakëh voh e ne pon. Eꞌ to paraꞌ vih, kee se teꞌ taihan ne.  
\v 38 Ivëh, ka teꞌ vëh to vaen pa taateꞌ vaheꞌ köövo, eꞌ to nok en pa taateꞌ vih. Ivëhkëk, a teꞌ to hikta vaen pa taateꞌ vaheꞌ, eꞌ to paraꞌ vih oah.   
\p
\v 39 A teꞌ oeteꞌ se keh teꞌ toꞌtoꞌ avoeꞌ e non, ke köövo teꞌ avoeꞌ e non e köövo peꞌ. Ivëhkëk, e voe se keh mët këh en pe köövo, a, e köövo se taihan en, pareꞌ keh iu vaen hah non, a, eꞌ se me en pe voe vëh neꞌ to iu non. Ivëhkëk, a teꞌ vëh to vaman non e Sunön.  
\v 40 Ivëhkëk, eöꞌ koman to koman va noꞌ manih, e köövo se keh hikta vaen hah, eꞌ to paraꞌ vih oah rakah. A Tuvuh pe Sosoenën to teꞌ non manih peöꞌ, ivëh, köꞌ vavatvus noꞌ a soe vëh.   
\c 8  
\s1 O Vönaꞌ Nee To Heꞌ Manuh Po Sosoenën Vapikpiuk  
\p
\v 1 Kuru eöꞌ to iu vaato suk noꞌ a taateꞌ va pa ëën a ma vönaꞌ varih, nee to heꞌheꞌ ne manih po sosoenën vapikpiuk. A ma pah teꞌ to sosoe ne pan, “Ea to teꞌ me no o nat va pa ma tah poë varih to oah e non po nat po upöm teꞌ.” A soe pamëh, eꞌ a man, ivëhkëk, o nat pamëh se keh hikta teꞌ me non a taateꞌ ururuan, eꞌ se nok a teꞌ, keꞌ tavus en a teꞌ möhmöh, pareꞌ vatösoe. Ivëhkëk, a taateꞌ iu teꞌ, eꞌ a taateꞌ varoe pamëh to vaeh a rora pa tavus a napan pe Kristo.  
\v 2 Ta pah teꞌ se keh koman non pan, eꞌ to nat rakah e non ta pah tah, ivëhkëk, o nat pa teꞌ pamëh to hikta antoen avoeꞌ non.  
\v 3 Ivëh, ka teꞌ to iu rakah non e Sosoenën, a teꞌ pamëh ne Sosoenën to nat rakah e non peꞌ, ko matop non poan.   
\p
\v 4 Ka taateꞌ va pa ëën a vönaꞌ, nee to heꞌ na manuh pa oraꞌ siton, eöꞌ se soe vamanih, ea to nat e no, a oraꞌ siton to hikta teꞌ vamaman non, eꞌ a vös akuk. Ahikta ma sosoenën peo, a paeh ro a Sosoenën to teꞌ non.  
\v 5 Eꞌ to teꞌ man e non, a ma tah peo nee to popokaꞌ ne, “sosoenën”, me a ma tah peo nee to popokaꞌ ne, “apuh”, me eꞌ se keh teꞌ ro e non ta ma meh “sosoenën” peo, me ta ma meh “apuh” peo, to teꞌ non manuh pa vöön va kin, me manih po oeh,  
\v 6 ea to teꞌ me no a paeh a Sosoenën ro, e Tamaara. Eꞌ a pusun in a ma tah kurus, ke ea teꞌ va e no manih pa ma napan rakah peꞌ. Eꞌ to teꞌ me non a paeh e Sunön ro, e Ieesuꞌ Kristo, no a ma moeh tah kurus to tavus koe voh manih peꞌ, ivëh, ke ea kon koe voh o toꞌtoꞌ manih peꞌ.   
\p
\v 7 Ivëhkëk, a ma meh teꞌ va po vaman to hikta nat ne pa tah pamëh. Ee a ma teꞌ poë varih to panih taneꞌ pa vatet o sosoenën vapikpiuk, ivëhkëk, ee to koman vapiun ne pan, o sosoenën vapikpiuk to teꞌ vamaman e ne. Ivëh, ko poen nee to ëën a vönaꞌ pamëh. Ee to nat va ne manih pan, ee to nok a hat.\f + \fr 8:7 \ft Ee to ëën a vönaꞌ, suk ee to ep suk o teꞌ varih to soe pan, ee to nat e ne peꞌ to vih e non pa ëën o vönaꞌ poë varih.\f*  
\v 8 Oman, a taëën na to ëën, keꞌ, ea to koe a ëën, to hikta nok a ra ka teꞌ totoopin no pa matan e Sosoenën.  
\v 9 Ivëh, köm se matop nem, eöm tomeꞌ ëën o vönaꞌ nee to heꞌ o sosoenën vapikpiuk. A tah pamëh tomeꞌ miröꞌ a ma teꞌ va po vaman to hikta maaka nee, kee kuꞌ pa taateꞌ hat.   
\p
\v 10 Ivëh, ke ea ra nap oeteꞌ me o köövo to teꞌ me no o nat, ea se keh ho manuh pa iuun hinhin soneꞌ pe sosoenën vapikpiuk, ko ihoꞌ pa ëën a vönaꞌ, ka ta pah teꞌ no o vaman peꞌ to hikta teꞌ eh non, to ep a ra to ënëën no, a tah pamëh se kuin en pa komaneah keꞌ ep suk en pa ëën a vönaꞌ nee to heꞌ e sosoenën vapikpiuk.  
\v 11 Ivëh, ka taateꞌ nën to nok, manih po nat pën, eꞌ to miröꞌ en pa teꞌ vëh no vaman peꞌ to hikta teꞌ eh non, eꞌ e kea ne Kristo to mët suk voh pa kon hah poan.  
\v 12 O kokoman pa ma pah kea me a ma pah vamen va po vaman to hikta maaka ne. Ivëh, ke eöm se keh nok em pa hat manih pee ko miröꞌ o vaman pee, eöm to nok me em pa hat manih pe Kristo.  
\v 13 Ivëh, ka taëën nöꞌ to ëën se keh vakuꞌ en pe kea peöꞌ pa nok a hat, eöꞌ se vahik eoꞌ pa ëën hah a vönaꞌ pamëh. Eöꞌ tomeꞌ vakuꞌ e kea peöꞌ pa nok a hat.   
\c 9  
\s1 E Pöl To Teꞌ Vaeö E Non Pa Hikta Kon Voen Pa Nok A Kiu Aposol  
\p
\v 1 Kuru vëh, eöꞌ to hikta kë koman hah a noꞌ, ka ma paeh peöm to vöknah e nem peöꞌ. Ivëh, ke eöꞌ se soe ka neöm pan, eöꞌ a taihan ko hikta teꞌ va noꞌ manih pa teꞌ kikiu akuk. E Ieesuꞌ to heꞌ voh a neoꞌ a tasun aposol, keöꞌ ep voh eoꞌ peꞌ.\f + \fr 9:1 \ft Ep manuh po Aposol 9:3-5, me Aposol 18:9. Manuh po Aposol 9:3-5 e Ieesuꞌ to tavus e Pöl ko vaoe poan pa ö neꞌ to vovos nö non Damaskas. Manuh po Aposol 18:9 e Ieesuꞌ to tavus e Pöl po tata pa pah popoen, pareꞌ soe ke poan pan, eꞌ se nat non naöp pa vatvus a Soe Vih.\f* Eöꞌ to nonok ke noꞌ e Sunön a kiu vëh, ivëh, ke eöm tavus voh em a napan pe Kristo manih pa kiu nöꞌ to nok.  
\v 2 Eöꞌ se keh hikta teꞌ ro e noꞌ a teꞌ ne Ieesuꞌ to heꞌ a tasun manih pa matëëro upöm teꞌ, eöm to nat rakah e nem peöꞌ, a aposol. Ivëh, ke eöm tavus voh em a napan pe Kristo. Ka tah pamëh to vataare non a kiu nöꞌ to nok va manih pe aposol manih pe Sunön, to tavus vateeraꞌ en.   
\p
\v 3 A ma pah teꞌ to teꞌ ne sih pa kiiki a taateꞌ peöꞌ, ivëh, köꞌ pinpiun noꞌ sih raoe pan,  
\v 4 eꞌ kës to antoen e non pemöm poꞌ se ëën a taëën, ko kaak a ruen, vamanih po voen pemöm.  
\v 5 Eꞌ kës to teꞌ vih e non pemöm poꞌ se vaen me o köövo va po vaman, kee nönö vaꞌpeh vah me e ne pemöm, vamanih pa ö no upöm aposol, me a ma kea pe Apuh to teꞌ va voh ne, me a ö ne Pitaꞌ to teꞌ va voh non, ko nönö vah ne.  
\v 6 Emöm poꞌ e Banabas varoe se kikiu moniꞌ nem pa matop koman hah këm, ko upöm teꞌ ahik, ha?  
\v 7 A teꞌ vëvënsun kës to vavaiu koman non sih a taëën peꞌ? Ka teꞌ to kikiu non pa nep a taëën, eꞌ kës to hikta kokon non a voaꞌ va pa taëën? Ka teꞌ to matop non sih o sipsip, eꞌ kës to hikta kakaak non a sisiꞌ neꞌ to kon taneꞌ po sipsip?   
\p
\v 8 Eöm tomeꞌ koman nem pan, emöm to vavatet nem o kokoman varoe pa teꞌ pa vatvus a soe vëh. Ivëhkëk, ahik. O Vavaasis pe Mosës to soe pet va e non nën.  
\v 9 E Mosës to kiun manih po Vavaasis pamëh, ko soe pan,  
\q1 “Eöm se koe a nohnoh a rivon a purmakaöꞌ pa ö neꞌ to komkom kakap non a vuit.” \rq Lo 25:4\rq*  
\m E Sosoenën to hikta koman voh non o purmakaöꞌ varoe, pareꞌ soe a soe pamëh.  
\v 10 Eꞌ to koman voh a rora. Ivëh, ka soe pamëh neꞌ to soe suk voh a ra, e Sosoenën to iu non pan, a teꞌ to kiu non pa rak pa een o oeh, me a teꞌ to kakap non a vuit, ee pon to nonok ne a kiu pamëh, suk ee to nat e ne pee se kon taneꞌ a taëën pa kiu nee to nonok ne.  
\v 11 Emöm to nep voh a ma tah vih va pa tuvuh Vih manih topnineöm, ivëh, keꞌ hikta vih pöꞌ non peöm se heꞌ a ma tah va pa vaꞌaus o sionin, ha? Eꞌ to teꞌ va non manih pemöm to kon taneꞌ a taëën pa tah nemöm to nep voh.  
\v 12 Eöm se keh vaꞌaus e nem po upöm teꞌ pa kon taneꞌ a tah manih peöm, eöm me se vaonöt kemöm kon o vaꞌaus to teꞌ oah non manih peöm.  
\p Ivëhkëk, ka ma tah nemöm to onöt nem kon taneꞌ manih peöm, emöm to hikta kokon voh nem, pamöm kokon punis taneꞌ voh nem nën. Emöm to hikta kon, suk emöm to hikta iu sunpip voh nem o upöm teꞌ pa vaman a Soe Vih pe Kristo.  
\v 13 O teꞌ varih to kikiu ne pa Iuun Hinhin Apuh pe Sosoenën, ee to kokon taneꞌ ne a taëën nën. Ka ma teꞌ varih to kiu ne pa pok vapenpen, ee to kokon ne o vönaꞌ to taneꞌ no maꞌ pa napan varih to heꞌheꞌ ne a ma heꞌ pee. Eöm to hikta nat pöꞌ nem pa tah pamëh, ha?  
\v 14 Ivëh, ke Sunön heꞌ voh en pea pa soe pan, o teꞌ varih to vavatvus ne a Soe Vih, ee se kokon taneꞌ ne a ma tah va pa vaꞌaus o sionin manih pa napan varih to pënton voh a Soe Vih, pare vaman.   
\p
\v 15 Eöꞌ koman to hikta nonok noꞌ a tah ne Apuh to soe vaonöt voh ka neöꞌ. Ivëh, ke eöꞌ to hikta kinkiun nöꞌ pan, eöm se heꞌ a neoꞌ ta ma tah. Ahik rakah, eꞌ to vih non, peöꞌ se mët këh a kon tah manih peöm. Eöꞌ to köreaꞌ me noꞌ pa taateꞌ nöꞌ to nonok noꞌ. Ivëh, köꞌ hikta iu noꞌ, a teꞌ se vahik këh a neoꞌ a taateꞌ oasean pa vatvus akuk a Soe Vih, me a hikta kon voen, eꞌ to heꞌ vaeö e non peöꞌ.  
\v 16 Eöꞌ se keh hikta vavatvus noꞌ a Soe Vih, me a taateꞌ oasean koman peöꞌ, paröꞌ hikta onöt noꞌ a köreaꞌ, ko soe pan, eöꞌ to nonok noꞌ a taateꞌ vih. Ahik. Pa vatvus a Soe Vih, eꞌ a kiu pe Sunön neꞌ to heꞌ voh a neöꞌ, köꞌ nonok noꞌ. Ivëh, köꞌ hikta se koe noꞌ a kiu pamëh. Eöꞌ se keh hikta vatvus a Soe Vih, eöꞌ se haraꞌ vahat rakah e noꞌ.  
\v 17 Eöꞌ hikta se kon voen suk noꞌ a kiu pamëh, suk eꞌ to hikta teꞌ non pan, eꞌ o iu peöꞌ pa nok a kiu va pa vatvus a Soe Vih. E Sosoenën koman to heꞌ voh a neoꞌ a kiu pamëh, söꞌ nok.  
\v 18 Ivëh, ko voen taeah nöꞌ se kon? Eöꞌ hikta se kon voen noꞌ pa ö nöꞌ to vavatvus noꞌ a Soe Vih. Eöꞌ se heꞌ vaꞌaus akuk a ma napan pa taateꞌ vatvus a Soe Vih, eꞌ a ö nöꞌ to teꞌ vaeö koe noꞌ. Ko vaeö pamëh teꞌ va e non manih po voen peöꞌ.   
\s1 E Pöl A Teꞌ Kikiu Pa Napan  
\p
\v 19 Eöꞌ to hikta teꞌ noꞌ a teꞌ kikiu pa meh teꞌ, eöꞌ a taihan rakah. Ivëhkëk, ko iu koman peöꞌ, eöꞌ to tavus vamanih pa teꞌ kikiu pa ma napan kurus pan, eöꞌ se rëh hop pet maꞌ ta ma teꞌ peo manih po vuteꞌ pe Kristo.  
\v 20 Ivëh, ko poen ne eöꞌ to teꞌ vaꞌpeh me noꞌ o Jiuꞌ, eöꞌ to vavatet noꞌ a taateꞌ pee, pa rëh hop maꞌ raoe. Eöꞌ to hikta teꞌ hop noꞌ paan o Vavaasis pe Mosës. Ivëhkëk, manih pa matëëra napan to teꞌ hop ne paan o Vavaasis pamëh, eöꞌ to tavus va eoꞌ manih pa teꞌ to teꞌ non paan o Vavaasis, marën a rëh hop maꞌ a napan poë varih manih pe Kristo.  
\v 21 Ko teꞌ varih to hikta teꞌ hop ne paan o Vavaasis pe Mosës, eöꞌ to teꞌ vaꞌpeh me noꞌ raoe marën a kon a napan to teꞌ tavus këh ne o Vavaasis pamëh. Keꞌ hikta teꞌ non pan, eöꞌ to hikta vavatet noꞌ a ma vavaasis pe Sosoenën. Ahik. Eöꞌ to vavatet e noꞌ po vavaasis pe Kristo.  
\v 22 Ko teꞌ varih no vaman pee to hikta teꞌ eh ne, eöꞌ to teꞌ va noꞌ manih pa teꞌ no o vaman to hikta teꞌ eh non, marën eöꞌ se rëh hop maꞌ a ma teꞌ sunë poë varih. Eöꞌ to vamomhë ro me voh noꞌ a ma kum teꞌ, suk eöꞌ to iu rëh hop noꞌ maꞌ tah ma paeh pee manih pe Kristo.  
\v 23 Eöꞌ to nonok noꞌ a kiu vëh pan, a Soe Vih pe Ieesuꞌ se tavus vaeh, ke eöꞌ me se kon a ma tah vih, ne Apuh to vamatop ke voh en peöꞌ, vaꞌpeh me a napan varih to vaman ne.   
\s1 Ea Se Vaveo Vaeh Para Kon O Voen  
\p
\v 24 Eöm to hikta nat pöꞌ nem pan, a nap peo rakah to vavaveo ne sih po vaononoah, ivëhkëk, a paeh ro rakah pee se kon voen. Ivëh, ke eöm me se vavaveo vakis ko onoah köm se kon o voen peöm.  
\v 25 O teꞌ varih to iu onoah ne po vavaveo, ee to vöknah ne o iu va po sionin, pare vavaasis vëhvaꞌ rakah ne pan, ee se kon voen. A ma voen poë varih, nee se kon se hat vahik rakah ee, ivëhkëk, o teꞌ voen vëh ne ea to koman no a kon, eꞌ hikta se hat varuꞌ rakah non.  
\v 26 Ivëh, ke eöꞌ vavaveo vaeh rakah e noꞌ, ko hikta vaepep ke vah noꞌ, eöꞌ he tuktuk noꞌ. Eöꞌ to hikta tuktuk pinpiun vah noꞌ. Ahik.  
\v 27 Eöꞌ to vakmis rakah noꞌ sih a sionineoꞌ, keꞌ vavatet non o iu peöꞌ. Eöꞌ tomeꞌ vavatvus ke noꞌ po upöm teꞌ pa Soe Vih, ka amot ne Sosoenën se soe ka neoꞌ pan, “Eën hikta se kon voen nom”.   
\c 10  
\s1 Ea Tomeꞌ Kuꞌ Pa Punöꞌ  
\p
\v 1 Kën kea peöꞌ va po vaman, eöꞌ to iu noꞌ pan, eöm se nat vavih va nem manih pan, po poen voh pe Mosës, a ma kën sipuura, ivarih, o teꞌ va po vaman, to teꞌ voh ne paan a unöh vëh ne Sosoenën to vateꞌ voh marën a me vataare raoe a hanan. Kee nö voh, pare pahan a tahiꞌ.  
\v 2 Eꞌ to teꞌ va non manih pee to pupui voh raoe manih pa unöh, me pa tahiꞌ, keꞌ vataare non pan, ee o vuteꞌ pe Mosës.   
\p
\v 3 Ee kurus to ëën voh a taëën vëh no a Tuvuh pe Sosoenën to heꞌ voh raoe,  
\v 4 pare kaak taneꞌ voh pa ruen vëh no a Tuvuh pe Sosoenën to heꞌ voh raoe. Ee to kaak taneꞌ voh a ruen pa vös va pa Tuvuh, vëh to nönö vaꞌpeh me voh non raoe. A vös pamëh to vëknöm non e Kristo koman.  
\v 5 Ivëhkëk, e Sosoenën to hikta vaeö me voh non a peo pee. Ivëh, kee mët vahok voh manih pa moeh upin.   
\p
\v 6 A tah pamëh to tavus vavoh manih po vëknöm pan, ea se ep ko nat no mamanin no a ma moeh tah hat vamanih, pa ö no a napan poë varih to teꞌ moaan vavoh ne.  
\v 7 Eöm se nat nem hinhin nem manih po sosoenën vapikpiuk, vamanih pa ö no a ma meh pee to teꞌ vavoh ne. O Puk pe Sosoenën to sosoe suk voh non raoe pan,  
\q1 “Ee to ihoꞌ ko kakaak ne pare ënëën ne,  
\q2 ko sun pare taneo ee pa pinoꞌ.” \rq Eks 32:6\rq*   
\m
\v 8 Ea se koe a nok a taateꞌ rëhrëh, vamanih pa ö no a ma paeh va pee to nonok vavoh ne. Ivëh, ko poen voh pamëh no a 23,000 teꞌ rakah to mët voh, suk a ma hat pee.  
\v 9 Ea se koe a vakmis pasun e Kristo, vamanih pa ö no a ma paeh va pee to nonok vavoh ne. Ivëh, no o kuruꞌ hat to kokot vamët suk voh ne raoe.  
\v 10 Eöm se koe a varek ke Sosoenën vamanih pa ö no a ma paeh va pee to nonok vavoh ne. Ivëh, no a ankeroꞌ ipip teꞌ to ip suk voh raoe.   
\p
\v 11 A ma tah varih to tanok voh manih pee, eꞌ to teꞌ va non manih po vëknöm. O teꞌ to kiun töön voh a ma vahutët varih manih po Puk pe Sosoenën pa vavaasis a ra, suk kuru, ea a ma napan to teꞌ no pa ö no oeh to vatët nö e non pa hik.  
\v 12 Ivëh, ka ta pah teꞌ to haraꞌ non pan, eꞌ to vavatet vaeh e non, eꞌ se matop vavih non, tomaꞌ eꞌ kuꞌ.  
\v 13 A ma punöꞌ to tatavus voh a no neöm, to vatoe e ne pa ma punöꞌ varih to tatavus ne po teꞌ kurus. Ivëhkëk, e Sosoenën to vavatet non a soe man peꞌ, ko hikta se vaonöt non ta pah punöꞌ to teꞌ oah non o kikis peöm. Ivëh, ka punöꞌ se keh tavus a neöm, e Sosoenën se nok a hanan pa vaꞌaus a neöm. Eꞌ se heꞌ a neöm o eh, köm antoen e nem pa onoah a punöꞌ pamëh.   
\s1 Ea Se Koe A Hin Manih Pe Sosoenën Vapikpiuk Me Pa Tuvuh Hat  
\p
\v 14 Ivëh, ke eöm a ma vakamöꞌ rakah peöꞌ, eöm se teꞌ ke këh nem a taateꞌ hin manih pa ma sosoenën vapikpiuk.  
\v 15 Eöm to teꞌ me nem po kokoman. Ivëh, ke eöm koman se kiiki a soe peöꞌ.  
\v 16 A kap va pa komonioꞌ, nea to sosoe vavihvih ke no eah, ko kakaak taneꞌ no manih peꞌ, eꞌ to ununun vaꞌpeh a rora me o eraꞌ pe Kristo. Ka taëën vëh nea to kökök, ko ënëën no, eꞌ to ununun vaꞌpeh a rora me a sionin e Kristo.  
\v 17 Suk, eꞌ a paeh a taëën ro, no a napan peo to ënëën taneꞌ ne. Ivëh, kea ma napan peo tavus ee o pöh o sionin.  
\v 18 Eöm se koman me nem a napan va Israël, pa ö nee to ënëën voh ne o vönaꞌ nee to pupuh voh manih pa pok, a taëën pamëh to ununun vaꞌpeh voh non raoe me Sosoenën.   
\p
\v 19 Ivëhkëk, eöm se nat nem koman nem pan, a ma heꞌ manih no teꞌ to hikta vaman ne to heꞌheꞌ ne manih po sosoenën vapikpiuk, eꞌ a ma heꞌ vamaman. Eöꞌ to hikta sosoe noꞌ pan, o sosoenën vapikpiuk, ee to teꞌ vamaman e ne, ahik.  
\v 20 Ivëhkëk, eöꞌ to sosoe noꞌ pan, a ma vönaꞌ no teꞌ to hikta vaman ne Ieesuꞌ to heꞌheꞌ ne, a ma vönaꞌ nee to heꞌheꞌ ne na manuh pa tuvuh hat. Ee to hikta heꞌheꞌ ne na e Sosoenën. Keöꞌ hikta iu noꞌ pan, eöm se vatös me nem a ma tuvuh hat.  
\v 21 Eöm to hikta antoen nem pa kaak taneꞌ manih pa kap pe Sunön, me manih pa kap pa tuvuh hat. Eöm to hikta antoen nem a ëën taneꞌ manih pa pok pe Sunön, me manih pa pok pa tuvuh hat.  
\v 22 Ea kës to iu vaharaꞌ vahat no e Sunön, keꞌ se heve a ra, ha? O kikis kës pea to teꞌ kikis oah e non po teꞌ kikis peꞌ, ha?   
\s1 Ea Se Kë Tamoaan No A Ëhnan E Sosoenën  
\p
\v 23 Eöm to sosoe nem pan, “A ma moeh tah kurus to vih e ne pea pa nok”. ‘Ivëhkëk, a ma tah kurus to hikta vaꞌaus a rora pa teꞌ vavih.’ Ke eöm to sosoe pet e nem pan, “A ma tah kurus to vih e non pea se nonok no”. ‘Ivëhkëk, a ma moeh tah poë varih, to hikta se vaꞌaus a rora pa tavus a teꞌ kikis va po vaman.’  
\v 24 Ea se nat no koman varoe no a vaꞌaus hah ah, ahik. Ea se koman me no a vaꞌaus o upöm teꞌ.  
\v 25 A ma vönaꞌ kurus varih ne to vavoen ne po toaan, eöm to antoen e nem pa ëën. Eöm se nat nem kokoman vörep nem, paröm vaiihi vah nem,\f + \fr 10:25 \ft A ma pah tëëm nee to heꞌheꞌ ne o vönaꞌ manih pe sosoenën vapikpiuk, ka vasuksuk nee se teꞌ pa vavoen manuh po toaan. Ivëhkëk, e Pöl to soe pan, a napan pe Kristo se koe a karë suk o vönaꞌ nee to voen taneꞌ manih po toaan, pare koe a koman pan, ee to nok a hat pa ö nee se ëën a vönaꞌ.\f* ahik.  
\v 26 Eöm se ëën em, suk ataeah, o Puk Vaëhëh pe Sosoenën to soe non pan,  
\q1 “O oeh vëh vaꞌpeh me a ma moeh tah kurus to teꞌ hop ne nën,  
\q2 ee a ma tah pe Sosoenën.” \rq Sng 24:1; 50:12; 89:11\rq*   
\p
\v 27 Ka teꞌ hikto vaman se keh hi a neöm pa nö pa ëën vaꞌpeh me eah, köm se keh iu nö vaꞌpeh me nem eah, eꞌ to vih e non. Eöm se ëën em pa ma taëën neꞌ to vamatop ka neöm, paröm koe a vaiihi vah, pa nat pan, eꞌ vih e non pa ëën a taëën, keꞌ ahik.  
\v 28 Ivëhkëk, a pah teꞌ se keh soe ka oah, “A taëën manem nee to heꞌ e sosoenën vapikpiuk,” koe a ëën. Koe a ëën a vönaꞌ, suk a teꞌ vëh to soe ka oah, me eꞌ to koman non pan, eën se keh ëën, eën to nok eom pa hat.  
\v 29 Eöꞌ to hikta sosoe noꞌ pan, eöm koman to tomeꞌ nok a hat, eöꞌ to sosoe suk noꞌ a meh teꞌ se haraꞌ non pan, eöm to nok a hat.  
\p Suk ataeah, kën hi, eöm se kiiki o iu peöꞌ, eöm se ëën em pa tah nöm to iu nem. Vahvanih, ke eöm vavatet nem o iu pa meh teꞌ ko vapenpen nem pa nok a tah?  
\v 30 Eöꞌ se keh soe vavihvih keoꞌ pe Sosoenën pa taëën nöꞌ se ëën, eöꞌ se ëën me o vaeö. Suk ataeah poꞌ, ka meh teꞌ sosoe vahat a no neoꞌ pa tah nöꞌ to soe vavihvih keoꞌ pe Sosoenën, paröꞌ ëën?   
\p
\v 31 Ivëh, ka piun ivëh, eöm se keh ënëën nem, keꞌ kakaak nem, keꞌ nonok nem ataeah, eöm se nonok nem a ma tah poë varih pa kë a ëhnan e Sosoenën.  
\v 32 Eöm se koman nem a ma napan varih o Jiuꞌ, me o teꞌ varih to hikta teꞌ ne pan ee ro Jiuꞌ, me o kum teꞌ varih to vaman ne e Sosoenën. Ko nat nem nonok vah nem ta ma taateꞌ to antoen non a vakuꞌ raoe pa nok a hat.  
\v 33 Eöꞌ me to nonok noꞌ a ma tah pa heꞌ vaeö o upöm teꞌ. Eöꞌ to hikta heꞌ vaeö hah a noꞌ pa nok a ma tah varih. Eöꞌ to nonok noꞌ pa heꞌ vaeö a ma teꞌ peo, ke Sosoenën se kon hah raoe.   
\c 11  
\p
\v 1 Eöm se vavatet nem a taateꞌ peöꞌ, vamanih pa ö nöꞌ to vavatet vavoh noꞌ a taateꞌ pe Kristo.   
\s1 E Pöl To Vaato Suk A Taateꞌ Va Pa Kupkup O Pasun  
\p
\v 2 Eöꞌ to soe vavihvih ka noꞌ neöm, suk eöm to kokoman vatëh voh a nem neoꞌ, me eöm to öt vakis a ma vavaasis va pe Kristo, vamanih pa ö nöꞌ to kon ko heꞌ voh a neöm.  
\v 3 Ivëhkëk, eöꞌ me to iu noꞌ neöm se nat nem pan, o kahoꞌ pa ma napan kurus, ivëh e Kristo. Ko kahoꞌ pe köövo, ivëh, e voe peꞌ, ko kahoꞌ pe Kristo, ivëh, e Sosoenën.  
\v 4 E voe se keh kupkup non a pasuneah, eꞌ he hinhin non, keꞌ to vanënën soe non, e voe pamëh to vapoet en po kahoꞌ peꞌ, ivëh, e Kristo.   
\p
\v 5 Ivëhkëk, o köövo kurus se keh hinhin ne, keꞌ vanënën soe ne, ee he hikta kupkup ne a pasuire, ee to vapoet e ne po kahoꞌ pee, ivarih, a ma voe pee. Eꞌ to vatoe e non pa ö nee to köh vapekaꞌ a uviire marën a vapoet a ma köövo poë varih.\f + \fr 11:5 \ft Pa tëëm voh pe Pöl, nee se keh kui vapekaꞌ voh a uvin e köövo, eꞌ to vëknöm non pan, e köövo nok a taateꞌ vapoet pa matan a napan.\f*  
\v 6 A köövo se keh hikta kupkup non a pasuneah, eꞌ se kui a uvineah. Ivëhkëk, eꞌ se keh potpoet e non pa kui a uvineah, keꞌ a köh vapekaꞌ a uvineah, eꞌ to vih non peꞌ se kupkup a pasuneah.  
\v 7 Ivëhkëk, e voe se nat non kupkup non a pasuneah, suk e Sosoenën to nok voh e voe, keꞌ vatoe amot me non peꞌ koman, keꞌ teꞌ va non manih po vatëk peꞌ. Ke köövo to teꞌ va non manih po vatëk pe voe.  
\v 8 E Sosoenën to hikta nok voh e voe pa sionin e köövo, ahik, eꞌ to nok voh e köövo pa sionin e voe.  
\v 9 E Sosoenën to hikta koman voh non e köövo, pareꞌ nok voh e voe marën a vaꞌaus poan, ahik, eꞌ to koman voh non e voe, ivëh, keꞌ nok voh e köövo marën a vaꞌaus e voe.  
\v 10 Ivëh, ke köövo se kupkup non a pasuneah, to vëknöm non pan, eꞌ to teꞌ non paan a tasun pe voe peꞌ, suk o ankeroꞌ to teꞌ me ne po vakum teꞌ va po vaman, ko ut e ne.   
\p
\v 11 Ivëhkëk, manih po kum teꞌ pe Sunön, o köövo to hikta teꞌ ne pehe, ko voe hikta teꞌ ne pehe, ahik, o köövo to vaꞌaus ne o voe, ko voe to vaꞌaus ne o köövo.  
\v 12 A tah vëh a man, suk, moaan voh ne Sosoenën to nok voh e köövo pa sionin e voe, ivëhkëk, kuru vëh ne voe to tatavus taneꞌ no maꞌ pa sionin e köövo. A ma tah kurus varih to taneꞌ no maꞌ manih pe Sosoenën.   
\p
\v 13 Eöm se kiiki koman a soe vaꞌih, e köövo se keh hikta kupkup a pasuneah, pareꞌ hinhin non manih pe Sosoenën, eꞌ a taateꞌ vih kës i pamëh?  
\v 14 A taateꞌ koman pea, ivëh, to vavaasis a rora, pa taateꞌ teꞌ me o uvin kakarëh, to ep vapoet e non manih pa teꞌ oeteꞌ.  
\v 15 Ivëhkëk, e köövo se keh teꞌ me non o uvin pau, eꞌ to teꞌ va non manih po vatëk vih peꞌ. E Sosoenën to heꞌ voh o ovin pau marën a kupkup a pasun e köövo.  
\v 16 Ivëhkëk, a ma pah teꞌ se keh iu vasosöëri suk ne a ma tah poë varih, ivëh, keöꞌ se soe vamanih pan, ea, keꞌ o kum teꞌ pe Sosoenën me to hikta teꞌ me ne ta meh taateꞌ pa vatet, pa ö ne ea to vatönun pa kë a ëhnan e Sosoenën.   
\s1 A Taëën Pe Sunön  
\p
\v 17 Eöꞌ to iu soe ka noꞌ neöm a ma tah. Eöꞌ to hikta iu soe vavihvih noꞌ neöm, suk o poen neöm to vatönun pa vasunön e Sosoenën, a taateꞌ vakum peöm to vöknah a ma upöm peöm, ko hikta vaꞌaus vavih raoe.  
\v 18 Moaan, eöꞌ to pënton noꞌ pan, po poen neöm to vatönun nem pa vasunön e Sosoenën, eöm o kum teꞌ varih to vaman nem e Ieesuꞌ to vakihat, ko vaëhkiiki e nem. Eöꞌ to vaman amot e noꞌ pa ma soe poë varih.  
\v 19 Eöm to hikta antoen nem vaniu këh a ö pamëh. Eꞌ varoe kuru se vateeraꞌ eteh manih peöm to vavatet rakah non a taateꞌ ne Sosoenën to iu non.  
\v 20 Ivëh, ko poen neöm to vatötönun nem pa vasunön e Sosoenën, a taëën vëh nöm to ënëën nem, eꞌ to hikta teꞌ non a taëën pe Sunön.\f + \fr 11:20 \ft [A taëën pe Sunön] Eꞌ a taëën vëh ne Ieesuꞌ to soe ke a ma vamomhë peꞌ, kee ëën marën a kokoman hah poë. (Luk 22:14-20).\f*  
\v 21 Po poen neöm to vatötönun pa ëën, eöm papaeh to vëvëhöꞌ nem sih pa kon a ma taëën, ko hikta anoeh nem o meoh upöm. Ka ma meh peöm to hikta ëën vamhun ne, ka ma meh se kaak vörep o voaën ka ma kokoman pee nun.  
\v 22 Eöm se ëën, ko kaak em maꞌ pa iuun peöm. Eöm to koman nem pan, o vakum pe Sosoenën eꞌ a tah akuk. Eöm to vapoet nem o teꞌ varih o arus. Ataeah nöꞌ se soe ka neöm? Eöꞌ se soe vavihvih ka neöm, ha? Eöꞌ to hikta se soe vavihvih me noꞌ a taateꞌ nöm to nonok nem.   
\s1 E Apuh Ieesuꞌ To Heꞌ A Taëën Me A Kap Voaën Manih Po Vamomhë  
\p
\v 23 O vavaasis vëh nöꞌ to heꞌ voh a neöm, eöꞌ to kon taneꞌ koman manih pe Sunön. O vavaasis pamëh to soe va non manih pan. Pa popoen voh vëh ne Jiutas to vikuh voh e Ieesuꞌ pa koreera napan varih to vakihat me ne poë, pa ip vamët poë. Ke Ieesuꞌ kon a ö taëën,  
\v 24 pareꞌ soe vavihvih ke na e Sosoenën, ko kökök a ö taëën, pareꞌ soe pan,  
\q1 “Eꞌ vaꞌih a sionineoꞌ,  
\q2 nöꞌ to heꞌ marën a vaꞌaus a neöm.  
\q1 Eöm se nonok va nem manih marën a kokoman hah a neoꞌ”   
\m
\v 25 Ee to vaënëën vahik ee, ke Ieesuꞌ nok pet va en nën manih pa kap voaën neꞌ to kon, pareꞌ soe en pan,  
\q1 “Eꞌ vaꞌih a kap voaën va po vatompoan voon va po eraꞌ koman peöꞌ.  
\q1 Po poen nöm to kakaak taneꞌ nem pa kap vëh,  
\q2 eöm se kokoman a no neoꞌ”   
\m
\v 26 A soe voh pe Ieesuꞌ to vataare e non pan, o poen neöm to ënëën nem a taëën vëh, ko kakaak taneꞌ nem o voaën pa kap vëh, eöm to vavatvus nem o kamis me a mët pe Sunön, keꞌ onöt po poen neꞌ se hah maꞌ.   
\s1 Ea Se Kiiki Vavih A Komaara Para Kon A Taëën Pe Apuh  
\p
\v 27 Ivëh, ka teꞌ se keh teꞌ me non a taateꞌ hat, pareꞌ ëën a taëën pe Sunön, ko kaak taneꞌ manih pa kap voaën pe Sunön, a teꞌ pamëh to hikta ta non a sionin me o eraꞌ pe Sunön.  
\v 28 A teꞌ se kiiki vavih momoaan voh o kupu peꞌ, pareꞌ ëën a taëën, ko kaak o voaën,  
\v 29 suk, a teꞌ se keh hikta kokoman vavih momoaan pa sionin e Sunön, pareꞌ ëën a taëën, ko kaak o voaën, a teꞌ pamëh ne Sosoenën se vakmis poan.  
\v 30 Eꞌ a taateꞌ ko pamëh no a napan peo to haraꞌ taneꞌ ne a mët, ko susunë voh ne, ka peo pee to mëtmët voh ee.  
\v 31 Ivëh, ke ea se kiiki vavih o toꞌtoꞌ pea, para ëën a taëën, ko kaak o voaën, ke Sosoenën hikta se vakmis a rora.  
\v 32 Ivëhkëk, pa ö ne Sunön se vakmis me en pea, eꞌ se nok va nën marën a vatotoopin a ra, ka se nat no ro vaꞌpeh me a napan va po oeh vëh.   
\p
\v 33 Ivëh, ke eöm a kën kea, me vameneoꞌ, eöm se keh vatötönun nem pa ëën, eöm se anoeh nem a ma meh peöm.  
\v 34 A paeh va peöm se keh maë vörep, eꞌ se ëën maꞌ manuh pa iuun peꞌ. Ivëh, ko poen neöm se vatötönun em, ahikta tah se heꞌ a neöm o kamis pe Sosoenën.  
\p Eöꞌ se nö maꞌ pa ep ka neöm, ko soe a ö nea se vatotoopin vah vain a ma meh tah.   
\c 12  
\s1 A Ma Heꞌ Pa Tuvuh Vasioꞌ  
\p
\v 1 Kën kea me vameneoꞌ, kuru eöꞌ to iu a noꞌ neöm se maaka vavih a ma heꞌ pa Tuvuh Vasioꞌ.  
\v 2 Eöm to nat voh em, pa ö ne eöm to teꞌ moaan va voh nem, paröm tavus o teꞌ va po vaman. Eöm to teꞌ voh nem pa taateꞌ popoen, ko nö vapiun voh em pa hin manih po sosoenën vapikpiuk, a ma tah to hikta onöt ne a vaato.  
\v 3 Ivëh, köꞌ iu a noꞌ neöm se maaka pan, a Tuvuh pe Sosoenën se keh puh non pa teꞌ, eꞌ hikta se veveot non e Ieesuꞌ. Ka teꞌ to hikta teꞌ me non a Tuvuh Vasioꞌ, eꞌ me to hikta teꞌ non o kikis pa soe pan, “E Ieesuꞌ e Sunön”.   
\p
\v 4 Eꞌ to teꞌ non a ma vu heꞌ pa Tuvuh Vasioꞌ, ivëhkëk, ee to taneꞌ maꞌ pa pah Tuvuh Vasioꞌ ro.  
\v 5 Eꞌ to teꞌ non a ma vu kiu vakëkëh ne ea to nonok ke no e Sunön, ivëhkëk, eꞌ to teꞌ non a pah Sunön ro to teꞌ non ne ea to kiu no peꞌ.  
\v 6 Eꞌ to teꞌ vakëkëh e non a ma ö nonok kiu ava, ivëhkëk, eꞌ a pah Sosoenën ro to heꞌheꞌ kikis non a ma napan kurus, kee onöt e ne pa nok a ma kiu kurus.  
\v 7 A Tuvuh Vasioꞌ to vavatvus vateeraꞌ non sih o kikis peꞌ manih pa ma papaeh teꞌ, kee onöt e ne pa vaꞌaus o meoh upöm.  
\v 8 A Tuvuh Vasioꞌ to heꞌ a pah teꞌ o heꞌ kikis va pa vatvus o kokoman natsean, ka manih pa meh teꞌ a pah Tuvuh Vasioꞌ avoeꞌ to heꞌ poan o kikis pa vatvus a ma vu nat pe Sosoenën.  
\v 9 Ka manih pa meh teꞌ a pah Tuvuh Vasioꞌ avoeꞌ to heꞌ o vaman. Ka manih pa meh teꞌ a pah Tuvuh Vasioꞌ pamëh to heꞌ o kikis va pa vatoꞌ o teꞌ.  
\v 10 Ka Tuvuh heꞌ a meh teꞌ o kikis va pa nok a tah vatoksean, ka meh teꞌ pa vanënën soe, ka meh teꞌ pa kiiki a ma vu tuvuh hat, keꞌ a tuvuh vih, ka meh teꞌ pa vaato pa ma meoh to,\f + \fr 12:10 \ft Ep na po Aposol 2:4 pa ö no o heꞌ va pa Tuvuh Vasioꞌ to nö voh maꞌ po aposol, kee taneo pa vaato pa ma meoh to.\f* ka meh teꞌ pa ririh hah a ma meoh to poë varih.  
\v 11 Eꞌ a pah Tuvuh Vasioꞌ avoeꞌ to nonok non a ma tah poë varih, ka Tuvuh vavatet non sih o iu koman peꞌ, pataeah neꞌ se heꞌ papaeh manih pa teꞌ.   
\s1 Ea Kurus To Teꞌ Va No Manih Po Pöh Sionin  
\p
\v 12 A sionin a teꞌ, eꞌ a pah tah ro, ivëhkëk, eꞌ to teꞌ non a ma meh ö peo. Eꞌ to teꞌ ro e non a ma ö peo varih to nok non o sionin, a ma ö kurus poë varih to teꞌ non o pöh sionin ro. E Kristo me to teꞌ va non nën.  
\v 13 A ma paeh pea o Jiuꞌ, ka ma meh o teꞌ varih to hikta teꞌ ne pan ee ro Jiuꞌ. Ka ma paeh pea o teꞌ kikiu akuk, ka ma meh o teꞌ taihan. Ivëhkëk, ea kurus nee to pupui a ra pa pah pupui va pa pah Tuvuh Vasioꞌ, ka tavus ee o pöh sionin manih pe Kristo. Ivëh, ke ea kon a pah Tuvuh Vasioꞌ avoeꞌ.   
\p
\v 14 A sionin a teꞌ to teꞌ me non a ma ö peo.  
\v 15 O mon se keh soe pan, “Eöꞌ hikta teꞌ noꞌ o koren, ivëh, köꞌ hikta teꞌ noꞌ a meh ö va po sionin.” Ivëhkëk, eꞌ se keh soe ro va en nën, eꞌ to teꞌ avoeꞌ e non a meh ö va po sionin.  
\v 16 Ko tenan se keh soe pan, “Eöꞌ hikta teꞌ noꞌ o matan, ivëh, köꞌ hikta teꞌ noꞌ a meh ö va po sionin.” Ivëhkëk, eꞌ se keh soe ro va en nën, o tenan to teꞌ avoeꞌ e non a meh ö va po sionin.  
\v 17 O sionin avoes se keh teꞌ non o matan, eꞌ to hikta onöt non a pënton. O sionin avoes se keh teꞌ non a tenan, eꞌ to hikta onöt non a avuh.  
\v 18 E Sosoenën to vahoꞌ voh a ma paeh ö va po sionin vamanih pa ö neꞌ to iu va non.  
\v 19 Eꞌ se keh teꞌ non a pah ö va po sionin ro to teꞌ non, o sionin pamëh to hikta teꞌ non o sionin.  
\v 20 Ivëh, ko sionin to teꞌ non a ma ö peo, ivëhkëk, eꞌ o pöh sionin ro.   
\p
\v 21 Ko matan to hikta onöt non a soe ke o koren pan, “Eën se keh hikta teꞌ nom, eöꞌ a paeh se teꞌ vavih e noꞌ.” Ko pasun to hikta onöt non a soe ke o mon pan, eën se keh hikta teꞌ nom, “Eöꞌ a paeh se teꞌ vavih e noꞌ.”  
\v 22 Ahik, a ma ö sionin varih ne ea to koman no pan, ee to hikta teꞌ kikis ne, ee se keh hikta teꞌ ne, o sionin hikta se teꞌ vavih non. Ahik rakah.  
\v 23 Ka ma ö sionin varih ne ea to koman vöknah no raoe to hat, ea to matop vavih no raoe. Ea to matop rakah no a ma ö ne ea to iu koaan no.  
\v 24 A ma ö matan vavih varih po sionin ea to hikta kupkup no. Ivëhkëk, e Sosoenën to vahoꞌ vatös kurus voh en po sionin, ko ta voh e non pa ma meh ö va po sionin varih ne ea to haraꞌ no pan, eꞌe a ma tah akuk.  
\v 25 Ivëh, ka sioniira se koe a taki. E Sosoenën to iu non a ma ö vakëkëh va po sionin se matop vavih e ne pa ma meh ö va pee.  
\v 26 Ivëh, ka pah ö va po sionin se keh haraꞌ non a kamis, a ma meh ö va po sionin se pah kamis vaꞌpeh e ne. Ka pah ö va po sionin se keh haraꞌ vaeö, a ma meh ö va po sionin me se haraꞌ vaeö ee.   
\p
\v 27 Ivëh, ke eöm kurus rakah a sionin e Kristo, eöm papaeh to teꞌ nem a ma ö va po sionin pamëh.  
\v 28 Komön o kum teꞌ varih to vaman ne e Ieesuꞌ, e Sosoenën to vateꞌ momoaan voh o aposol, vapöök, o teꞌ vanënën soe, vakön, o teꞌ vavaasis. Ke Sosoenën vateꞌ o teꞌ nonok tah vatoksean, me o teꞌ vavatoꞌ teꞌ to haraꞌ ne a mët, me o teꞌ va pa vaꞌaus o upöm teꞌ, me o teꞌ va pa matop a ma kiu, me o teꞌ to vavaato ne pa ma meoh to.  
\v 29 O teꞌ kurus hikta se tavus ne o aposol, me o teꞌ vanënën soe, me o teꞌ vavaasis, me o teꞌ nonok tah vatoksean.  
\v 30 O teꞌ kurus hikta se tavus ne o teꞌ vavatoꞌ teꞌ, me o teꞌ vavatvus soe pa ma meoh to, me o teꞌ to ririh hah a ma meoh to.  
\v 31 Ivëhkëk, eöm se iu vamaman rakah nem a kon a ma heꞌ apaꞌpuh va pa Tuvuh Vasioꞌ.  
\s1 A Taateꞌ Iu Teꞌ Eꞌ O Heꞌ Vih Oah  
\p Kuru eöꞌ to iu soe ka no neöm a pah taateꞌ to teꞌ vih oah non.   
\c 13  
\p
\v 1 Eöꞌ se keh vavaato me noꞌ a napan pa ma meoh vu to, me o to po ankeroꞌ, ivëhkëk, eöꞌ to hikta iu noꞌ o upöm teꞌ, eöꞌ to teꞌ va noꞌ manih po kamus to tatanih non, keꞌ a përoꞌ to tatanih vaꞌpuh non.  
\v 2 Eöꞌ se keh vavatvus e noꞌ pa soe vamanih pa teꞌ vanënën soe, ko nat me e noꞌ pa ma kokoman vakoaan pe Sosoenën vaꞌpeh me a ma meh vu nat, me o vaman kikis va pa soe ke a tope, keꞌ vahuk en pa meh ö. Eöꞌ se keh teꞌ me noꞌ a ma tah poë varih, ivëhkëk, eöꞌ se keh hikta teꞌ me noꞌ a taateꞌ iu teꞌ, eöꞌ kuru a tah akuk.  
\v 3 Keöꞌ se keh heꞌ kurus a ma tah peöꞌ manih pa nap arus, me eöꞌ se heꞌ a sionineoꞌ, kee ës manih po suraꞌ, ivëhkëk, a taateꞌ iu teꞌ to hikta teꞌ non manih peöꞌ, eöꞌ hikta se kon noꞌ ta pah tah.   
\p
\v 4 A teꞌ to iu rakah non a meh teꞌ, eꞌ to hikta nat non pa heve vëhöꞌ, me a piun a punis nee to nok manih peꞌ. Ahik. Eꞌ to nonok non a taateꞌ vih manih pa napan kurus. Eꞌ to hikta haraꞌ vahat non o teꞌ varih to öt ne a ma tah peo, ko hikta nat non pa kë koman hah a ëhnaneah pa taateꞌ möh.  
\v 5 Eꞌ to hikta nat non pa nok vahok, me vatösoe, eꞌ to hikta koman vörep hah a non, eꞌ to hikta nat non pa heve vëhöꞌ ke a meh teꞌ, eꞌ to hikta nat non pa koman a hat, nee to nok manih peꞌ.   
\p
\v 6 Eꞌ to vaeö varoe non a taateꞌ soe man, me a vatvus a soe man, ivëhkëk, eꞌ to rës e non pa ma taateꞌ hat.  
\v 7 A teꞌ to teꞌ me non a taateꞌ iu manih pa meh teꞌ, ahikta ta pah tah se vöknah poan. Ahik. Eꞌ to anoeh non, ko vaman tamoaan non e Sosoenën se vaꞌaus poan. Ko poen no a punis se nö ro e maꞌ manih peꞌ, eꞌ se sun vaeh tamoaan e non.   
\p
\v 8 A taateꞌ iu a meh teꞌ, eꞌ to hikta se hik non. Ivëhkëk, a ma kiu va pa vatvus a soe vamanih pa teꞌ vanënën soe, ee se hik ee. A ma heꞌ varih pa vaato pa ma meoh to, ee se hik ee. O heꞌ va po nat, eꞌ me se hik en.  
\v 9 A pusun in eah ivëh, ea to nat pöh hum ro no a ma tah, me ea to vavatvus pöh hum ro no sih a soe vanënën.  
\v 10 Ivëhkëk, amot a tah vih vamaman se tavus maꞌ, ka manih po poen pamëh a ma tah kurus varih na to ep, ko nat no to teꞌ pöh hum ne, ee se hik ee.  
\v 11 Eꞌ to vatoe e non pa ö nöꞌ to vavaato vavoh noꞌ, eöꞌ he teꞌ va noꞌ pe koaꞌ, ko kokoman va noꞌ pe koaꞌ, ko nat peöꞌ teꞌ va non manih po nat pe koaꞌ. Ivëhkëk, o poen nöꞌ to apuh eoꞌ, eöꞌ to këh eoꞌ pa ma taateꞌ pe koaꞌ.  
\v 12 Eꞌ to vatoe me e non pea kuru, ea to nat pöh hum no a ma tah pe Sosoenën to teꞌ va non manih, pea to ves no po siroak taköh. Ivëhkëk, amot ea se ep rakah ee pa matan e Sosoenën. Ka se nat vavih rakah va in eah manih pa ö neꞌ to nat vavih va ka rora kuru.   
\p
\v 13 Ivëh, ka kukön taateꞌ varih to teꞌ tamoaan e ne, a taateꞌ vaman, taateꞌ anoeh e Sosoenën se nok vavih a ra, me a taateꞌ iu pea manih pa meh teꞌ. Ka taateꞌ iu a meh teꞌ, eꞌ a taateꞌ vamomoaan rakah.   
\c 14  
\s1 Ea Se Iu Rakah No A Vatvus A Soe Pe Sosoenën  
\p
\v 1 Eöm se teꞌ tamoaan rakah me nem a taateꞌ iu teꞌ, pa ö nöm to pupunöꞌ va nem pa kon a ma heꞌ va pa Tuvuh Vasioꞌ. O heꞌ vamomoaan pa Tuvuh Vasioꞌ nöm se iu kon nem ivëh, o heꞌ va pa vatvus a soe pe Sosoenën vamanih pa teꞌ vanënën soe.  
\v 2 Eöꞌ se vamaaka a tah vëh, a teꞌ to teꞌ me non o heꞌ va pa vaato po meoh to, eꞌ to hikta vavaato me non a napan, eꞌ to vavaato varoe me non e Sosoenën, ka napan me to hikta maaka ne. O kikis varoe kuru pa Tuvuh Vasioꞌ neꞌ to vavatvus non a soe vakoaan.  
\v 3 Ivëhkëk, a teꞌ to vanënën soe non, a to pa teꞌ pamëh to vakikis non o vaman pa napan, me a soe pa vaeh a ma napan va po vaman pa vaꞌaus a ma upöm pee, me a vahraꞌ vavih raoe.  
\v 4 A teꞌ to vavatvus non a soe po meoh to, eꞌ to vakikis koman hah a non. Ivëhkëk, a teꞌ to vatvus a soe vanënën, eꞌ to vakikis non o vaman po kum teꞌ varih to vaman ne e Sosoenën.  
\v 5 Eöꞌ to iu noꞌ pan, eöm kurus se vavatvus soe nem pa ma meoh vu to, ivëhkëk, eöꞌ to iu oah rakah a noꞌ neöm se vanënën soe nem. O teꞌ varih to vanënën soe ne, ee to oah e ne po teꞌ varih to vavaato varoe ne po meoh to. Eꞌ se këk teꞌ non a meh teꞌ se ririh hah ke ne a napan varih komön o kum a soe pamëh. Ivëh, ka napan varih komön o kum se kon vaꞌaus.   
\p
\v 6 Kën kea me ra kën vameneoꞌ, eöꞌ se kës vaꞌaus eoꞌ peöm pa ö söꞌ nö maꞌ, ko vatvus ka neöm a soe po meoh to. Ahik! A soe pamëh se vaꞌaus varoe a neöm pa ö nöꞌ se soe ka neöm a soe man voon to taneꞌ maꞌ pe Sosoenën. Keꞌ a ma nat voon, keꞌ a soe vanënën, keꞌ to vavaasis nöꞌ se heꞌ a neöm.  
\v 7 Eꞌ to vatoe e non pa ma tah varih, no toꞌtoꞌ to hikta teꞌ non pee, a gitaꞌ me o piu to tatanih ne. Ee se keh hikta tatanih vamaaka vavih ne, ea se nat vah va no nih pan, a ma tah poë varih to tatanih ne?  
\v 8 Ka manih komön o vapus, ka teꞌ se keh hikta suꞌ vamaaka o kamus, a hikta teꞌ se vamatop non pa nö po vapus.  
\v 9 Eöm me to vatoe e nem, eöm se keh hikta vavatvus vamaaka nem a soe po meoh to, a hikta teꞌ se maaka in a soe nöm to vavatvus nem. Ivëh, ke eöm to vavatvus akuk e nem pa soe.  
\v 10 Eꞌ to teꞌ vamaman e non pa ma vu tanih po to, to teꞌ ne manih po oeh, ee kurus to vih e ne pa vatvus o kokoman pa ma napan.  
\v 11 Ivëhkëk, eöꞌ se keh hikta maaka noꞌ pa pusun in a soe vëh, neꞌ to vavatvus non, a teꞌ pamëh se koman non pan, eöꞌ a teꞌ va pa meh muhin. Eöꞌ me se koman e noꞌ peꞌ a teꞌ va pa meh muhin.  
\v 12 Eꞌ to vatoe me e non peöm, eöm to iu kon rakah nem a ma heꞌ va pa Tuvuh Vasioꞌ. Eöm se kiu vakis rakah nem pa kon a ma heꞌ pa vaeh o vaman po kum teꞌ varih to vaman ne e Sosoenën.   
\s1 E Pöl To Soe A Taateꞌ Va Pa Vaato Pa Ma Vu To  
\p
\v 13 A teꞌ vëh to teꞌ me non o heꞌ va pa vaato po meoh to, eꞌ se hinhin non e Sosoenën se heꞌ poan o heꞌ va pa rih hah o vaato.  
\v 14 Eöꞌ se keh hinhin noꞌ po meoh to, a tuvuh peöꞌ to hinhin non, ivëhkëk, o kokoman peöꞌ, ahik.  
\v 15 Ivëh, keöꞌ se nok ataeah? Eöꞌ se hinhin noꞌ pa tuvuh peöꞌ, ivëhkëk, eöꞌ se hinhin me noꞌ po kokoman peöꞌ, ko vaëhëh noꞌ pa tuvuh peöꞌ me o kokoman peöꞌ.  
\v 16 Eën se keh këëkë e nom pa ëhnan e Sosoenën manih pa tuvuh varoe pën, ko teꞌ varih to hikta maaka ne po vaato hikta se soe ne, “Oman”, manih po hin vavihvih pën. Suk ee to hikta maaka ne pa tah nën to hinhin nom.  
\v 17 Eën tomeꞌ vavihvih vavih ke nom pe Sosoenën, ivëhkëk, a meh teꞌ to hikta kokon non o vaꞌaus.   
\p
\v 18 Eöꞌ to vavihvih ke noꞌ pe Sosoenën, suk eöꞌ to teꞌ oah e noꞌ peöm pa vaato pa ma meoh vu to.  
\v 19 Ivëhkëk, o poen no o vakum teꞌ to vaman ne e Sosoenën to vatönun pa hin, eꞌ to vih non peöꞌ se heꞌ a tönim ö soe no a napan to maaka ne, pa vavaasis raoe, paröꞌ koe a heꞌ a 10,000 soe manih pa vaato po meoh vu to.   
\p
\v 20 Kën kea, me ra kën vamen, eöm se koe a kokoman vamanih po koaꞌ. Manih pa ma taateꞌ hat, eöm se teꞌ va nem manih po koaꞌ soneꞌ. Ivëhkëk, eöm se kokoman va nem manih pa teꞌ apuh.  
\v 21 Ea se nat no soe pan, o heꞌ pa vaato po meoh to, to teꞌ non o vëknöm apuh to vataare a rora pan, e Sosoenën to teꞌ vaꞌpeh me e non pea. Suk ataeah, po poen ne Sosoenën to iu rëp vavaasis voh non o Jiuꞌ, eꞌ to soe ke raoe manih komön o Puk Vapenpen peꞌ pan,  
\q1 “Eöꞌ se heꞌ koe raoe a soe pa rivooro upöm teꞌ to vavaato ne po meoh to.  
\q2 Ivëhpëhkëk, ee se hikta iu tënan ne a soe peöꞌ.” \rq Ais 28:11-12\rq*   
\p
\v 22 Ivëh, ko heꞌ va pa vaato po meoh to, eꞌ o vëknöm to vakömköm non o teꞌ varih to rës e ne pa vaman e Sosoenën. Eꞌ o heꞌ po teꞌ varih to vaman voh ee. Ka taateꞌ vanënën soe, eꞌ po teꞌ varih to vaman voh ee. Eꞌ to hikta teꞌ non o vëknöm po teꞌ varih to rës e ne pa vaman.  
\v 23 Ivëh, ka ma napan kurus va po kum teꞌ to vaman ne e Sosoenën se vatönun maꞌ, pare vavaato kurus ne pa ma meoh to. Ka ma teꞌ to hikta maaka ne, keꞌ, to hikta vaman ne to nö maꞌ, ko teꞌ ne, ee se soe pan, “Eöm to papön”.  
\v 24 Ivëhkëk, eöm kurus se keh vanënën soe nem, ka ma pah teꞌ nö maꞌ, to hikta vaman ne, keꞌ, to hikta maaka ne. A napan kurus se keh vatvus a soe pe Sosoenën, o upöm teꞌ se pënton, ko maaka in a ma hat pee, pare kiiki koman hah rea.  
\v 25 Ka ma taateꞌ hat varih to teꞌ ne po toꞌtoꞌ pee, a ma tah poë varih se teraꞌ ee. Kee se vamösru, ko vasunön e Sosoenën. Pare soe vamanih pan, “Oman rakah, e Sosoenën to teꞌ non topnineöm.”   
\s1 A Kiu Va Po Vakum Se Tavus Vavih  
\p
\v 26 Ivëh, kën kea me ra kën vamen, eöm se nok ataeah? Po poen neöm to vatönun pa hin, eöm kurus to teꞌ nem a kiu, a paeh to teꞌ me non o vaëhëh, ka meh teꞌ me non a soe pa vavaasis. Ka meh teꞌ me non a soe man voon ne Sosoenën to heꞌ poan, neꞌ se vatvus. Ka meh se vaato po meoh to, ka meh teꞌ se rih hah a soe pamëh. A pusun in a ma tah kurus poë varih neöm to nonok nem, eꞌ ivëh, pa vakikis o kum teꞌ to vaman ne e Sosoenën.  
\v 27 Po poen neöm to vatönun, a ma paeh se keh iu vaato ne po meoh to, eꞌ to vih non pa poa teꞌ ro, keꞌ hikta se oah non a kukön teꞌ se vaato. Eꞌ to vih non pee se vaato papaeh. Ka meh teꞌ se ririh hah nö non a soe vëh nee to vatvus.  
\v 28 Ivëhkëk, eꞌ se keh hikta teꞌ non a meh teꞌ se rih hah a soe, a teꞌ vëh to vavaato non po meoh to, eꞌ se vatotomin pa vaato manih komön o kum. Eꞌ to vih non peꞌ se vaato hah me ea, keꞌ, e Sosoenën.   
\p
\v 29 A poa teꞌ, keꞌ a kukön teꞌ vanënën soe, ee varoe se vatvus a soe. Ka ma meh teꞌ se kiiki a soe nee to vatvus.  
\v 30 Eꞌ se keh teꞌ e non ta meh teꞌ komön o kum to ihoꞌ non, ke Sosoenën heꞌ poan a soe, ka teꞌ vëh to vaato momoaan non, eꞌ se vatotomin.  
\v 31 Ivëh, ke eöm kurus to antoen papaeh e nem pa vanënën soe, ka ma napan kurus se kon vaasis, me ee se kon vaꞌaus.  
\v 32 A ma tuvuh po teꞌ vanënën soe, se teꞌ ne paan a matop po teꞌ vanënën soe koman.  
\v 33-34 E Sosoenën to hikta teꞌ non a taateꞌ nok vahok manih pa kiu peꞌ. Eꞌ to iu non pan, ea se vapöh kokoman no, para kiu vaꞌpeh no koman a ma kum.  
\p O poen no vakum to vatönun pa vasunön e Sosoenën, o köövo to hikta antoen ne a vaato. Ahik. Ee se teꞌ vatotomin ne. A ma kum kurus varih to vaman ne e Sosoenën to nonok va ne nën. O köövo hikta se vovoh ne pa ma tah. Ee se vapaan ne pa soepip vëh pa ö no o Vavaasis pe Mosës to soe va non.  
\v 35 O köövo se keh iu maaka ne tah pah soe, ee se hi a ma voe pee manuh koman iuun pee. A köövo se keh vatvus a soe komön o kum, eꞌ to nok a taateꞌ to vapoet.  
\v 36 A soe kës pe Sosoenën to taneo momoaan voh manih peöm a napan va po vaman va Körin, ha? Keꞌ eöm varoe kuru no a soe pe Sosoenën, to koe voh maꞌ?   
\p
\v 37 Tah pah teꞌ se keh koman non pan, e Sosoenën to heꞌ voh poan a kiu vanënën soe, keꞌ o kokoman pa Tuvuh Vasioꞌ, eꞌ se maaka va non manih pan, a soe vëh nöꞌ to kiun ka neöm, eꞌ a tah koman pe Apuh.  
\v 38 Ta pah teꞌ se keh hikta vapöh kokoman me non a soe pamëh, e Sosoenën hikta se vapöh kokoman me non poan.   
\p
\v 39 Kën kea me ra kën vamen, eöm se makat rakah nem pa vanënën a soe. Ko nat nem sunpip nem a napan, pa vakiu a ma heꞌ va pa vaato po meoh to.  
\v 40 Ivëhkëk, eöm se vavatet vavih nem a taateꞌ totoopin.   
\c 15  
\s1 E Ieesuꞌ To Mët Pareꞌ Sun Hah  
\p
\v 1 Kuru, kën kea me kën vamen, eöꞌ to iu noꞌ neöm se nat nem a Soe Vih vëh, nöꞌ to vatvus voh ka neöm. Eöm to kon voh em pa Soe Vih, paröm sun vakis e nem sih nën.  
\v 2 Eöm se keh öt vakis nem a Soe Vih nöꞌ to vatvus voh ka neöm, a Soe Vih pamëh e Sosoenën se kon hah a neöm, köm se keh hikta vaman nem vamanih pa ö nöꞌ to soe vavoh ka neöm, o vaman peöm a tah akuk rakah.   
\p
\v 3 Eöꞌ to heꞌ pet voh a neöm, a tah apuh vëh nöꞌ to kon moaan voh. A soe apuh pamëh ivëh, e Kristo to mët suk voh a hat pea vamanih pa ö neꞌ to kiun va non po Puk pe Sosoenën.  
\v 4 Ee to pe voh poë po vapeepe, ko vakön poen neꞌ to sun hah vamanih pa ö no Puk pe Sosoenën to soe va non.  
\v 5 E Pitaꞌ to ep voh poan, ko vasuksuk neꞌ to tavus o havun me a poa vamomhë peꞌ.  
\v 6 Vasuksuk, e Ieesuꞌ to tavus a napan va po vaman to oah ne o 500 teꞌ. A peo pee to teꞌ toꞌtoꞌ avoeꞌ e ne kuru, ivëhkëk, a ma meh to mët voh ee.  
\v 7 E Jëmis me to ep poan, ka vasuksuk no a ma aposol kurus peꞌ to ep poë.   
\p
\v 8 Vasuksuk rakah poꞌ neꞌ to tavus manih peöꞌ. Eöꞌ to teꞌ va noꞌ manih pa teꞌ ne sinaneah to kana vahuh poan.  
\v 9 O upöm aposol to teꞌ oah e ne peöꞌ, eöꞌ to hikta teꞌ vih onöt noꞌ, a ö nee se pokaꞌ a neoꞌ a aposol. Suk ataeah, moaan voh eöꞌ to vavaatek me voh e noꞌ po kum teꞌ varih to vaman ne e Sosoenën.  
\v 10 Ivëhkëk, e Sosoenën to ururuan voh a neoꞌ, köꞌ tavus vamanih, paröꞌ teꞌ va noꞌ nën kuru. Ko ururuan peꞌ manih peöꞌ, to hikta ro akuk. Eöꞌ to kiu vakis rakah noꞌ, paröꞌ onoah a ma meh aposol. Ivëhkëk, eꞌ o ururuan pe Sosoenën ivëh, nöꞌ to nonok noꞌ a kiu vëh. Eꞌ hikta teꞌ non pan eöꞌ, eꞌ o ururuan pe Sosoenën to teꞌ vaꞌpeh me a no neoꞌ.  
\v 11 Ivëh, keöꞌ se keh vatvus ka neöm a soe, keꞌ, a ma meh aposol se keh vatvus a soe. Emöm kurus to vavatvus nem a pah soe ro, ivëh, a tah vëh nöm to vaman nem, eꞌ a mët me a sun hah pe Kristo.   
\s1 A Napan Varih To Mët Se Sun Hah Ee  
\p
\v 12 Kuru e möm to vavatvus ka no neöm a soe vëh pan, e Kristo to sun taneꞌ hah voh pa nap mët. Suk ataeah poꞌ, ka ma paeh peöm soe pan, “A teꞌ to hikta onöt non a sun taneꞌ hah pa nap mët.”  
\v 13 Eꞌ se keh teꞌ man e non pan, o teꞌ to mët voh to hikta onöt ne a sun hah, ea se pah soe poꞌ ee pan, “E Sosoenën to hikta vatoꞌ hah voh e Kristo.”  
\v 14 Eꞌ se keh teꞌ man e non pan, e Sosoenën to hikta vatoꞌ hah voh e Kristo, ivëh, ka soe nemöm to vavatvus ka no neöm eꞌ a tah akuk, ko vaman me peöm, eꞌ o vaman akuk.  
\v 15 Eꞌ se keh teꞌ va non nën, emöm se teꞌ e nem a ma teꞌ pikpiuk pa ma tah ne Sosoenën to nok voh. Suk, emöm to vatvus vamaaka voh em pan, e Sosoenën to vatoꞌ hah voh e Kristo. Ivëh, keꞌ se keh teꞌ man e non pan, e Sosoenën to hikta vavatoꞌ hah non a nap mët, ke Sosoenën me to hikta vatoꞌ hah voh e Kristo.  
\v 16 Eꞌ se keh teꞌ man e non pan, e Sosoenën to hikta vavatoꞌ hah non a nap mët, ke Sosoenën pet me to hikta vatoꞌ hah voh e Kristo.  
\v 17 Eꞌ se keh teꞌ man e non pan, e Sosoenën to hikta vatoꞌ hah voh e Kristo, o vaman peöm to hikta onöt non a vaꞌaus a neöm. Eöm to teen avoeꞌ e nem pa ma taateꞌ hat peöm.  
\v 18 Ka ma teꞌ varih to vaman voh ne e Kristo, pare mët voh, to ro me voh ee.  
\v 19 Ea to vaman no e Kristo, ko anoeh no eah se nok vavih a ra. Ivëh, kea se keh anoeh ro no a ma tah va po toꞌtoꞌ va po oeh vëh. Ea to teꞌ varenan oah rakah e no po upöm teꞌ örakuk manih pa matëëro teꞌ varih po oeh.   
\p
\v 20 Ivëhkëk, eꞌ to hikta teꞌ va non nën, e Kristo to sun vamaman rakah taneꞌ hah voh en pa nap mët. Eꞌ to sun hah momoaan ke voh a ma napan varih to mët voh ee. A sun hah peꞌ, eꞌ to vëknöm non pan, ea me se sun hah ee.  
\v 21 A pah teꞌ to vatvus voh ka ra a taateꞌ mët, ivëhkëk, a taateꞌ sun hah to tavus pa meh teꞌ.  
\v 22 Manih pe Adam, ea kurus to mët ee, keꞌ teꞌ va e non manih pe Kristo, ea kurus se kon o toꞌtoꞌ voon.  
\v 23 Ea kurus se sun hah ee, ko kon o toꞌtoꞌ po poen koman pea. E Kristo to sun momoaan hah ka ra, ka amot e Kristo se hah maꞌ, ea kurus a ma teꞌ varih to vatös me no eah, ea pet se sun hah ee.   
\p
\v 24 O poen pamëh no a ma tah kurus se hik ee. Ke Kristo se onoah a ma tah kurus varih, a kaman, me a ma susun pa tuvuh hat varih to matop ne a akis me o oeh, me a ma tah to teꞌ me ne o kikis. Pareꞌ vahoꞌ a Matop Vih manih pa koren e Sosoenën, Tamön.  
\v 25 Suk ataeah, e Kristo se tavus a teꞌ sunön, keꞌ öök pa ö neꞌ se onoah a ma tövakihat peꞌ.  
\v 26 Eꞌ se vöknah a ma tövakihat kurus peꞌ, pareꞌ pah vahik poꞌ en pa mët.  
\v 27 O Puk pe Sosoenën to soe va non manih pan,  
\q1 “E Sosoenën to vakah voh a ma tah kurus manih pa koreneah.” \rq Sng 8:6\rq*  
\m Pa ö neꞌ to soe pan, “a ma tah kurus”, neꞌ to matop non. A soe vëh to maaka, e Sosoenën to hikta teꞌ hop non nën. E Sosoenën, eꞌ a Teꞌ to vateꞌ a ma tah kurus manih pa koren e Kristo. Ivëh, ke ea nat e no pan, e Sosoenën to hikta vapaan ke non e Kristo.  
\v 28 Amot pa ö no a ma tah kurus se teꞌ ne paan a matop pe Koaꞌ, keꞌ vahoꞌ koman varuꞌ eah paan a matop pe Sosoenën. Eꞌ to vahoꞌ a ma tah kurus paan a matop pe Koaꞌ peꞌ. Ivëh, ko poen pamëh ne Sosoenën se matop avoes non a ma moeh tah pa ö neꞌ to iu va non.   
\p
\v 29 O teꞌ varih to mët voh, ee se keh hikta sun hah, suk ataeah poꞌ, nee to pupui suk ne o teꞌ to mët? A nap mët se keh hikta sun hah, suk ataeah poꞌ, ka ma pah teꞌ varih to hikta vaman ne pan, ea se sun hah to kokon ne a pupui pa vaꞌaus a ma teꞌ varih to mët?  
\v 30 Kemöm poꞌ varih, no a ma napan peo to heve a no möm, pare iu miröꞌ a no möm pa kiu vëh nemöm to nonok nem. O teꞌ varih to mët voh ee se keh hikta sun hah, suk ataeah, kemöm vavavih nem pa soe ke ra napan pan, a teꞌ to mët voh en, eꞌ se toꞌ hah en?  
\v 31 Eöꞌ to soe vaman ka neöm kën kea me ra kën vamen, eꞌ to man rakah a ma poen kurus neöꞌ to haraꞌ ke noꞌ pan, eöꞌ a teꞌ mët. Eöꞌ to vaeö rakah ka noꞌ neöm manih pe Ieesuꞌ Kristo, eꞌ Apuh pea. Ivëh, köꞌ hikta se koaan noꞌ a soe pamëh manih peöm.  
\v 32 Eöꞌ se keh vapus me voh e noꞌ po vönaꞌ poa manuh pa vöön va Ëfësus\f + \fr 15:32 \ft A ma pah teꞌ to koman ne pan, e Pöl to vaato suk non o vönaꞌ vamaman. Pa tëëm voh no a napan va Room se iu vakmis ne a napan varih to nonok vahat ne, ee se taꞌ raoe, kee vapus me ro vönaꞌ poa, vamanih pa laëon. Ivëhkëk, a napan peo to koman ne pan, e Pöl to hikta vaato suk non o vönaꞌ vamaman. Ahik, eꞌ a soe vapipinoꞌ va pa ö no a napan to iu miröꞌ ne poë. [Puk Baëbel].\f* po iu koman peöꞌ, eöꞌ to hikta onöt noꞌ a kon tah pah tah. Ka napan varih to mët voh ee, se keh hikta sun hah, ivëh, kea se teꞌ va no manih pa soe to teꞌ non komön o Puk pe Sosoenën to soe non pan,  
\q1 “Ea se vaënëën, para vakakaak,  
\q2 suk sinup ea se mëtmët ee.” \rq Ais 22:13; 56:12\rq*   
\p
\v 33 Eöm se nat nem tënan a ma meh teꞌ se piuk a neöm, eöm to nat e nem pa soe vëh, “Ea se keh vamomhë me no o teꞌ pepeat, o teꞌ poë varih se vaphan ee pea pa taateꞌ hat pee.”\f + \fr 15:33 \ft A soe vëh eꞌ a soe pa pah teꞌ natnat va po to Grik. [Puk Baëbel].\f*  
\v 34 Eöm se hah maꞌ pa taateꞌ totoopin, ko nat nem nonok hah nem a taateꞌ hat. A ma paeh peöm to hikta nat nem pe Sosoenën. Eöꞌ to soe vamanih, pa vapoet a neöm pa ma taateꞌ nöm to nonok nem.   
\s1 O Sionin Vëh To Sun Hah Se Matan Ke E Non  
\p
\v 35 Ivëhkëk, a pah teꞌ se keh hi en pan, “A napan varih to mët voh se sun hah vahvanih? O sionin vëh nee se kon se matan vah va non nih?”  
\v 36 Eën a teꞌ papön! Eën to nat e nom po poen nën to nep o voaꞌ kon, o voaꞌ kon pamëh se mët vovoh manih po oeh, pareꞌ pisiꞌ ko pu poꞌ.  
\v 37 Ko voaꞌ tah nën se nep vamanih po voaꞌ kon eꞌ to matan ke e non pa ö neꞌ se pisiꞌ amot maꞌ.  
\v 38 Ivëhkëk, e Sosoenën to heꞌ o sionin vamanih pa ö neꞌ to iu va non. E Sosoenën to heꞌheꞌ non a ma vu voaꞌ tah o sionin koman pee.  
\v 39 A ma sionin kurus to hikta vatoe ne, a sioniira napan to vatoe e ne. Ka sioniiro vönaꞌ, ka sioniiro növan, ka sioniiro iian, ee kurus to teꞌ vakëkëh e ne.  
\v 40 A ma tah varih pa vöön va kin, me manih po oeh to teꞌ ne o sionin koman pee. Ivëhkëk, o vatëk pa ma tah varih kin to vatoe kurus e ne. Ko vatëk pa ma tah varih po oeh to teꞌ ke e ne.  
\v 41 A potan to teꞌ non o vatëk koman peꞌ, ka sivö teꞌ non o vatëk peꞌ, ko vesun teꞌ ne o vatëk pee, ka ma vesun kurus to teꞌ ne a ma vu vatëk vakëkëh pee.   
\p
\v 42 Eꞌ to vatoe e non pa teꞌ vëh to mët, ko sun hah. O sionin vëh na to “pe”, to se koaꞌ ko hat en. Ivëhkëk, eꞌ se sun hah, ko hikta onöt non a hat.  
\v 43 O sionin vëh na to “pe”, to matan vahat, ivëhkëk, eꞌ se sun hah en, pareꞌ ep vavisoës. O sionin vëh na to “pe”, eꞌ to sunë, ivëhkëk, eꞌ se toꞌ hah en, ko teꞌ me non o kikis.  
\v 44 O sionin vëh na to “pe”, eꞌ o sionin va po oeh vëh. Ko poen neꞌ to sun hah, eꞌ o sionin va manuh pa vöön va kin.  
\p Eꞌ to teꞌ non o sionin va po oeh vëh, pareꞌ teꞌ me non o sionin va manuh pa vöön va kin.  
\v 45 O Puk pe Sosoenën to soe va non manih pan,  
\q1 “A teꞌ vamomoaan vëh, e Adam, to kon voh o toꞌtoꞌ.” \rq Jen 2:7\rq*  
\m Ivëhkëk, e Adam vasuksuk, ivëh, e Kristo, eꞌ to tavus a tuvuh to heꞌ non o toꞌtoꞌ manih pa ma napan.  
\v 46 O sionin va manuh pa vöön va kin to hikta tavus momoaan voh. Ivëhkëk, o sionin va po oeh vëh to tavus momoaan, ko sionin va manuh pa vöön va kin tavus poꞌ.  
\v 47 E Adam vamomoaan to taneꞌ maꞌ po oeh vëh. Ka vapöök Adam, ivëh e Kristo, to taneꞌ maꞌ manuh pa vöön va kin.  
\v 48 A napan kurus varih po oeh to vatoe me e ne pa teꞌ vamomoaan va po oeh vëh. Ivëhkëk, a ma napan varuh pa vöön va kin se tavus vatoe me ee pa teꞌ vöh pa vöön va kin.  
\v 49 Kuru ea to tavus, ko teꞌ vatoe me e no pa teꞌ va po oeh vëh, ka amot ea se tavus, ko teꞌ vatoe me e no pa teꞌ vöh pa vöön va kin.   
\p
\v 50 Kën kea me ra kën vamen, eöꞌ se soe ka neöm, o sionin me o eraꞌ to hikta onöt non a ho manih pa Matop Vih pe Sosoenën, ko kon a ma tah vihvih peꞌ. Ka ma tah hathat to hikta onöt ne a vahovën me a ma tah to teꞌ vih tamoaan ne.  
\v 51 Ivëhkëk, ep öm! Eöꞌ se vamaaka ka neöm a tah nöm to hikta nat voh nem, a tah pamëh ivëh, ea kurus hikta se mët no, ea se panih këh o sionin vëh na to teꞌ me no.  
\v 52 A panih vëh se tavus vëhöꞌ rakah vamanih pa ö no a matan a teꞌ to vakamot, me pa ö no a vahik pa tanih in a suvin se tanih. A suvin se tanih ka napan varih to mët voh ee se sun hah maꞌ, ko teꞌ toꞌtoꞌ tamoaan e ne. Ea a ma napan kurus to hikta mët avoeꞌ no se panih vëhöꞌ rakah ee.  
\v 53 O sionin vëh se hat, eꞌ se panih, ko teꞌ vih tamoaan e non, ko hikta se kon vahat non. Ko sionin vëh to se mët, eꞌ se panih ko kon o toꞌtoꞌ tamoaan.  
\v 54 Ivëh, ko sionin vëh se hat eꞌ se panih, ko teꞌ vavih tamoaan e non. Ko sionin vëh se mët, eꞌ se panih, ko kon o toꞌtoꞌ vëh to se teꞌ tamoaan non. Po poen no a tah vëh se tavus, ka soe vëh to teꞌ non po Puk pe Sosoenën se tavus vamaman,  
\q1 “E Sosoenën to onoah o vapus ko vahik en pa mët. \rq Ais 25:8\rq*   
\q1
\v 55 Mët, o kikis pën heh pa vöknah a ma napan?  
\q2 Mët, o peöꞌ pën heh pa miröꞌ a ma napan?” \rq Hos 13:14\rq*   
\p
\v 56 O peö va pa mët, ivëh, a taateꞌ hat, ka hat kon kikis non manih po Vavaasis pe Mosës.  
\v 57 Ivëhkëk, ea se soe vavihvih ke Sosoenën! Suk eꞌ to heꞌ a ra o kikis pe Apuh pea, e Ieesuꞌ Kristo. Ivëh, ke ea onoah ee po kikis va pa taateꞌ hat.   
\p
\v 58 Ivëh, ke eöm a kën kea me ra kën vamen, eöm se sun vakis, paröm koe a vavahuk vah. Eöm se heꞌ avoes rakah këm pa ma kiu pe Apuh, suk eöm to nat e nem pa ma kiu vëhvaꞌ peöm manih pe Apuh, ee hikta se ro akuk ne.   
\c 16  
\s1 E Pöl Se Vanö A Moniꞌ Manuh Jerusalëm  
\p
\v 1 Kuru eöꞌ to iu kiun suk noꞌ a moniꞌ vëh nöm to iu ununun nem, to vanö ke ra napan to vaman ne e Sosoenën manuh Jerusalëm. Eöm se nok vamanih pa ö nöꞌ to soe ke ra napan to teꞌ ne po kum teꞌ varih to vaman ne e Sosoenën manih pa muhin va Galesiaꞌ, pan ee to se nok.  
\v 2 Po Poen Vamomoaan in o nënkikiu,\f + \fr 16:2 \ft Po Poen Vamomoaan in o nënkikiu. O poen voh pamëh eꞌ o Sandeꞌ pa tëëm voh pe Pöl, suk e Ieesuꞌ to sun taneꞌ hah voh pa nap mët po poen pamëh.\f* a ma papaeh peöm se ki a ma moniꞌ peöm, paröm vavahoꞌ ke nem koman a ma iuun peöm. Pa ö nöm to kon va in a tapui, ko öt nem. Ivëh, ko poen ne eöꞌ se nö maꞌ, eöm hikta se hivaꞌ hah nem pa vaiu moniꞌ.  
\v 3 Ko poen ne eöꞌ se nö maꞌ, eöꞌ koman se vanö o teꞌ nöm to heꞌ a soe vaonöt pan, ee se teꞌ a maꞌ heꞌ peöm manuh Jerusalëm. Eöꞌ se heꞌ o kiun to soe vanat non raoe, ko vanö me nös raoe.  
\v 4 Eꞌ se keh teꞌ vih e non peöꞌ se nö me, ee se nö vaꞌpeh me a neoꞌ.   
\s1 E Pöl To Iu Nö Non Körin  
\p
\v 5 Eöꞌ to iu nö koe momoaan noꞌ pa muhin va Mësadoniaꞌ, eöꞌ se nö eoꞌ manuh pee, paröꞌ pah nö varuꞌ poꞌ nös manem peöm.  
\v 6 Eöꞌ se teꞌ vaꞌpeh me a neöm pa ma siꞌ poen. Eöꞌ se teꞌ öök kës po poen no a tëëm tutuvuh se hik, ko poen nöꞌ se oah pet, eöm se vaꞌaus a neoꞌ pa nö peöꞌ.  
\v 7 Eöꞌ to hikta iu ep ateꞌ ka noꞌ neöm paröꞌ oah, eöꞌ to iu teꞌ varë me e noꞌ peöm, pa ö ne Apuh se keh vaonöt non.  
\v 8 Eöꞌ to iu teꞌ noꞌ manih Ëfësus kuru, keꞌ öök po Pëntëkös.  
\v 9 Suk ataeah, e Sosoenën to peret ka neoꞌ o hopaꞌ, ke eöꞌ teꞌ me noꞌ a kiu apuh va pa vaꞌaus a ma napan peo, kee tavus o teꞌ to vaman ne e Ieesuꞌ. O upöm teꞌ me to vakihat me e ne peöꞌ.   
\p
\v 10 E Timotiꞌ se keh nö maꞌ manih peöm, eöm se vaꞌaus eah, keꞌ koe a naöp a teꞌ vaꞌpeh me a neöm. Suk eꞌ to nonok non a kiu pe Apuh, to vatoe va e non manih pa kiu peöꞌ.  
\v 11 A ma paeh va peöm tomeꞌ ep va nem e Timotiꞌ manih pa teꞌ akuk. Eöm se vaꞌaus eah po poen neꞌ se nö, keꞌ se nö me o kokoman tö, ivëh, keꞌ se hah maꞌ manih peöꞌ. Eöꞌ to anoeh noꞌ ko iu noꞌ eah se pët nö me maꞌ a kën kea.   
\p
\v 12 Manih pe kea pea Apölos, eöꞌ to vaato me voh eah pa vakikis eah pa nö vaꞌpeh me maꞌ o upöm kea va po vaman pa ep a neöm. Eꞌ to kokoe rakah e non pa nö nös. Eꞌ se nö en nös pa ö neꞌ se haraꞌ vavih non.   
\s1 A Soe Ataaton Pe Pöl  
\p
\v 13 Eöm se ut vavih nem, ko sun vakis nem po vaman peöm. Ko koe a naöp, ko teꞌ eh nem vamanih pa teꞌ.  
\v 14 Eöm se iu rakah nem e Sosoenën me a ma napan kurus, ka manih pa taateꞌ pamëh, eöm se nonok tamoaan nem a ma tah kurus.   
\p
\v 15-16 Kën kea, eöm to nat e nem po pus koaꞌ pe Stepanas. Ee to tavus momoaan voh a napan pe Kristo këh o meoh upöm manih pa muhin va Akaëaꞌ. Ee to kon koman voh a kiu va pa vaꞌaus a ma napan pe Sosoenën. Eöꞌ to iu rakah noꞌ neöm a kën kea me a kën vamen, pan eöm se vavatet nem a pap teꞌ poë varih, me o upöm to kiu vaꞌpeh me ne raoe, pa nok a ma vu kiu poë varih.   
\p
\v 17 Eöꞌ to vaeö noꞌ e Stepanas, ke e Fortunatus, ke e Akaëkus, ee to nö voh maꞌ. Eöm to hikta teꞌ voh nem, ivëh, kee kon a tasun peöm pa nö maꞌ pa ep peöꞌ.  
\v 18 Eöꞌ to ep i raoe, paröꞌ kokoman vatö, ko nat e noꞌ pe eöm me se kokoman vatö e nem. Eöm me se vaeö me a ma teꞌ poë varih.   
\p
\v 19 O kum teꞌ varih to vaman ne e Sosoenën to teꞌ ne pa muhin va Esiaꞌ to vanö nös a soe vavaeö pee manih peöm. E Akuilaꞌ pen e Prisilaꞌ me a ma napan varih komön o kum to vatönun ne pa iuun pee, to vanö nös a soe vaeö pee manih peöm pa ëhnan e Apuh.  
\v 20 A kën kea me kën vamen kurus varih to vanö nös a soe vavaeö pee manih peöm. A taateꞌ pea a ma napan pe Sosoenën, ea kurus se heꞌ a soe vavihvih vivihan pea manih pa ma meh pea pa ö na se vatönun.   
\p
\v 21 Eöꞌ e Pöl, to kiun nös pa koren komaneoꞌ, ko vanö nös a soe vavaeö peöꞌ manih peöm.   
\p
\v 22 A pah teꞌ se keh hikta iu rakah non e Apuh, koe eah, keꞌ vakëh këh e Sosoenën, eꞌ se ro vöꞌpë en.  
\p Maranataꞌ! Apuh pemöm, nö mah!   
\p
\v 23 Eöꞌ to hinhin noꞌ pan e Sunön Ieesuꞌ, se ururuan a no neöm.   
\p
\v 24 Manih pe Ieesuꞌ Kristo, eöꞌ to iu kurus a no neöm.