\id HEB \h HEBREOS \toc1 Ni Karta yu Jalaqtsꞌoqnikal ni Hebreos \toc2 HEBREOS \toc3 He. \mt2 Ni Karta yu Jalaqtsꞌoqnikal ni \mt1 Hebreos \c 1 \s1 Ni Dios kintatꞌachivinitan por istsꞌal \p \v 1 Maqancha ni Dios aqlhuvaj jalaktꞌachivinil kepayankꞌan kun pulhuu axtoqnuꞌ yu makal. Jalaktꞌachivinil por ni lapanakni yu ixtalaqputeꞌey ixchivinti. \v 2 Pero chavaycha kintatꞌachivinin por isTsꞌal. Ni Dios lakꞌulal isTsꞌal para ixnavin kaval tachun yu alin. Vachuꞌ junil isTsꞌal ni kamakal ni lakamunukpaꞌ kun laktꞌiyan. \v 3 La ixjatsukunti ni Jesucristo ox tapulkuy y ancha tasuy ixꞌayaxtu ni Dios. Vachuꞌ la ixjatsukunti ancha tasuꞌojoy tacha junita ni Dios. Ixchivinti lhitꞌajun tapꞌasta y por yucha taylhaaniy tachun yu alin. Yucha nil para kamalaqmixinikau kintalaqalhinkꞌan, ex astan taulchal laktꞌiyan la ixlhijakanaj Dios yu ay junita. \s1 Ni Jesucristo apalay ay junita xajantu yu ixmayulnin Dios \p \v 4 Jesucristo apalay ay val xajantu yu ixmayulnin Dios. Xlhiyucha ni Dios mapaqaꞌuy Jesucristo Sasꞌatꞌa y chuncha masuy ni apalay ay junita. \v 5 Ni Dios jantu aqtaun kajunil qayntaun ixmayul chuncha tacha junil ni Jesucristo: \q1 Uxintꞌi va keSꞌatꞌa kꞌatꞌi. \q1 Chavay ikxtaqnincha metsukunti. \m Vachu jantu aqtaun kalhichivinil qayntaun ixmayul tacha inchineꞌ: \q1 Kitꞌin kajkunaꞌ ixPay, \q1 yucha kajunaꞌ kinTsꞌal. \m \v 6 Vachu tejkan ni Dios malaqachal aniy lakamunukpaꞌ Sasꞌatꞌa yu pꞌunaj ixlhiꞌalinta, ex naul: \q1 Katatoꞌoyal tachun ixmayulnin ni Dios. \m \v 7 La ixchivinti Dios taꞌan lhichiviniy ixmayulnin, najun: \q1 Ni yuꞌuncha Dios jalakmapaxay tus tacha un kataval y vachuꞌ tacha jikmi. \q1 Yuꞌuncha tatapatsaniy tacha ixꞌoqxtamatin. \m \v 8 Pero yu Dios juniy ni Sasꞌatꞌa: \q1 Ni uxintꞌi, Dios kꞌatꞌi, ni mimpalhachimoꞌon jantu aqtaun kamiꞌoyaꞌ mas va tavanancha kaval. \q1 Uxintꞌi si vas jalhachꞌimoꞌonun. \q1 \v 9 Uxintꞌi vamun achꞌaniy yu la ox junita y xkꞌaꞌiy yu talaqalhin. \q1 Xlhiyucha ni miDios apalay ay lakꞌulatan xajantu yu mintꞌaltanan. \q1 Chuncha xtaqnitan apalay lhuu achati. \m \v 10 Vachu junkan Sasꞌatꞌa: \q1 Uxintꞌi Jalhachimoꞌonu kꞌatꞌi, tejkan pꞌunaj aqtaynil ni lakamunukpaꞌ va uxintꞌi makꞌatꞌi xaputayan. \q1 Vachuꞌ kun mimakaꞌ lakmakꞌatꞌi ni laktꞌiyan. \q1 \v 11 Tachun yu anuꞌ kamiꞌoyaꞌ pero uxintꞌi va tacha kꞌaꞌalineꞌecha. \q1 Tachun si kapuchꞌiyaꞌ tacha laqchꞌiti, \q1 \v 12 uxintꞌi kꞌasmiliyeꞌe tacha aqxtaun laqchꞌiti. \q1 Kꞌamapꞌaxayeꞌe kun yu laqsastꞌi. \q1 Pero uxintꞌi jantu aqtaun tꞌapꞌaxay, \q1 yu metsukunti jantu aqtaun kamiꞌoyaꞌ. \m \v 13 Vachuꞌ Dios jantu aqtaun kajunil matichun ixmayul chuncha tacha junil Jesús tejkan naul: \q1 Kꞌalhachꞌimoꞌoncha la kilhijakanaj, \q1 tus tejkan klaqmaqalhajaꞌoyaꞌ tachun mintꞌalaxkayan tus kalakꞌakchꞌintꞌamatꞌi. \m \v 14 Yu ixmayulnin Dios tatapatsaniy tacha ixꞌoqxtamatin y va espíritus tajunita. Dios jalaqmalaqachay katamil aqtayjunun ni lapanakni yu katalaqtaxtuyaꞌ. \c 2 \s1 Maqskꞌiniy ox kamakau kuenta yu makal Dios para kintamalaqtaxtun \p \v 1 Xlhiyucha tsꞌanqay apalay kamakau kuenta yu kintamalanitan, para jantu kamakauntijlau ni lakatin taꞌan alin ox jatsukunti. \v 2 Maqancha ni ixmayulnin Dios talhiminil ni lapanakni ixchivinti Dios y anchanu chivinti va laqsaval. Ex chuncha ni lapanakni yu jantu kataqalasmaklhi, si talaqaꞌil maqanlqajnati yu ixtapaxtoqniy. \v 3 Ex chuncha ni kijnankꞌan, ¿tas ancha kapuqosaucha, incha jantu makayau kuenta yu xtaꞌa Dios para kintamalaqtaxtun? Ni Jalhachimoꞌonuꞌ Jesucristo, yucha pꞌunaj aqtayl lhichiviniy tacha lay kalaqtaxtuu. Ni lapanakni yu taqalasmaklhi, yuꞌuncha astan kintamapasanin kijnan y kintamasunin ni yucha va laqsaval. \v 4 Ni Dios vachuꞌ kintamasunin ni va laqsaval por masul lajꞌay axtoqnuꞌ y kintaxtaqnin ni Espíritu Santo. Va jaxtaqnil ixlapanakni tacha yucha xtaqputul. \s1 Maqanlqajnal ni Jesús pero astan yu Dios ay makal \p \v 5 Ni Dios jantu kamaqxtaqnil ixmayulnin para katalhachimoꞌonul ni sastꞌi lakamunukpaꞌ yu kaꞌalinaꞌ astan. Klhichivinanau ni anu lakamunukpaꞌ. \v 6 Alin la ixchivinti Dios taꞌan chiviniy qayntaun lapanaki y Dios va inchineꞌ junkan: \q1 ¿Valiꞌiycha kilalaqtsꞌinau ni kijnan yu valiꞌiy lapanakni kuntau? \q1 Ni kijnan vamun sasꞌatꞌan lapanakni, ¿valiꞌiycha pastakꞌuyan por kijnan? \q1 \v 7 Uxintꞌi apalay lakatꞌuniy kilamakau xajantu yu mimayulnin \q1 pero lajꞌay kilamakau, va tacha kilamaqxtaqniu taun korona para kaktoꞌoyakau. \q1 Vachuꞌ kilamaqxtaqniu lhachimoꞌon para kaklhachimoꞌonuu kun tachun axtoqnuꞌ yu makꞌatꞌi. \q1 \v 8 Tachun axtoqnuꞌ yu alin si la kinchꞌajakꞌan lhilakꞌulatꞌi. \m Va chuncha makal ni Dios, xlhiyucha jantucha alin tuꞌuchun yu jantu lay lhichimoꞌoyau. Pero mas chuncha makal tus chavaycha, jantukaꞌ tasuy ni lay kalhichimoꞌoo tachun axtoqnuꞌ. \v 9 Pero laqtsꞌinau ni Jesús. Yucha ayaj lakatꞌuniy makakal taun panchꞌix, apalay lakatꞌuniy xajantu ixmayulnin Dios. Ni Dios kintamapaynin, xlhiyucha ni Jesús nil por tachun ni lapanakni. Chavaycha ayaj ay xajtachal ni Jesús para katoꞌoyakal por maqanlqajnal y nil. \p \v 10 Tachun axtoqnuꞌ yu alin va si Dios ixnavin y va si por yucha alil. Yucha najun katapaxtoqnil laktꞌiyan tachun sasꞌatꞌan. Xlhiyucha malaqachal ni Jamalaqtaxtunuꞌ Jesús kamil jamaqanlqajnaꞌ para jantu tuꞌuchun katsꞌanqal la ixjatsukunti ni yucha. \v 11 Ni Jesús yu kintamaqosunin kintalaqalhinkꞌan y tachun ni kijnan yu jamaqosunikau va qayntaun jaPay lhitꞌaunau. Xlhiyucha ni Jesús jantu maxanan kintajunin ixtꞌalaqaunin ali ixtꞌalapanakni. \v 12 Xlhiyucha la ixchivinti Dios taꞌan tsꞌoqkanta najun inchineꞌ: \q1 Kaklhichivinanan tejkan kaklaktꞌachivinaꞌ ketꞌalaqaunin. \q1 Vachuꞌ kaklhimilpayan y kaktoꞌoyayan taꞌan katataqxtoꞌaꞌ. \m \v 13 Vachuꞌ najun: \q1 Kitꞌin kaktaylhaanaꞌ lhakapuꞌan ni Dios. \m Alakataun vachuꞌ tsꞌoqkanta: \q1 Aniy kꞌalinta kun kesꞌatꞌan yu Dios kimaqxtaqnil. \p \v 14 Ni kijnan va yu jasꞌatꞌan y kilakatunajkꞌan va jamakanti vakax ali jakꞌalnan. Xlhiyucha vachuꞌ ni Jesús lhitsukul ixlakatunaj yu vakax ali jakꞌalnan tacha valiꞌiy lapanaki para lay kanil. Ex chuncha lay kamaqalhajal ni aqmoqxnuꞌ yu lhitꞌajun ixtapꞌasta lhinin. \v 15 Chuncha ni lapanakni ayaj ixtatalhauniy lhinin tus va tacha lakchꞌikanta por ixtalhantikꞌan pero chavaycha ni Jesús jalakmakaul oxamaktamin. \v 16 Yucha jantu kamil para kaꞌaqtayjul ni angeles. Va kilachil para kaꞌaqtayjul ni sasꞌatꞌan Abraham. \v 17 Xlhiyucha ixmaqskꞌiniy kaval vachu va tacha kijnankꞌan yu ixlapanakni juntau para kintamapaynil y kaval tacha qayntaun kura yu si vas tapatsaniy Dios. Chuncha val para kintaxakanin kintalaqalhinkꞌan. \v 18 Ni yucha tejkan maqanlqajnal va laqtsꞌintanukal incha kamakal laqtaqal. Xlhiyucha lay kintaꞌaqtayjuyan ni kijnan tejkan maqanlqajnanau para jantu kamakau laqtaqal. \c 3 \s1 Yu Jesús apalay ay xajantu ni Moisés \p \v 1 Ketꞌalaqaunin, uxiknan yu ixnavin Dios untꞌatꞌik, ni Dios va talaksakni para kꞌaꞌuntꞌik ixlapanakni. Kꞌamakꞌatꞌik kuenta ni Jesús yu Dios malaqachal. Yucha yu xaꞌay kuraj yu kintajunan tacha maqskꞌiniy kalhakapuꞌau. \v 2 Ni Jesús ayaj ox makaꞌol ni lhitapatsa yu lhinaul ni Dios. Vachu va chun ni Moisés makaꞌol ni lhitapatsa yu lhinaul ni Dios para ixlapanakni. \v 3 Pero ni Jesús apalay ay junita xajantu ni Moisés vachu va chun tacha qayntaun lapanaki yu makay aqataun chaqaꞌ apalay toꞌoyakan xajantu yu chaqaꞌ. \v 4 Aqataun chaqaꞌ si alin matichun yu makata pero Dios yucha makaꞌol tachun axtoqnuꞌ yu alin. \v 5 Ni Moisés ayaj ox tapatsal kun ixlapanakni ni Dios. Va ixꞌoqxtamati ixjunita y va yucha ixpaxtoqniy kalaqputeꞌel tachun yu Dios astan kanaunaꞌ. \v 6 Ni Cristo vachuꞌ ox tapatsay kun ixlapanakni ni Dios pero va Sasꞌatꞌa Dios junita. Kijnan va ixlapanakni juntau incha ox lhakapuꞌanau y vas taylhaꞌanau y si pakxanꞌitau yu lajꞌoxi. \s1 Katastaknanaꞌ ixlapanakni ni Dios \p \v 7 Xlhiyucha ni Espíritu Santo inchineꞌ najun: \q1 Chavaycha incha kilaqalasmakyau, \q1 \v 8 jantucha pꞌays kꞌamakꞌatꞌik melhanutkꞌan. \q1 Chuncha tamakal ni israelitas tejkan jantucha kataqasmaklhi yu klhinaul, tejkan kintalaqtsꞌintanul lakakꞌavin. \q1 \v 9 Chuncha la maqancha mepayankꞌan talaqtsꞌil tachun yu lajꞌox axtoqnuꞌ yu ikmakal para yuꞌuncha tus cuarenta jachꞌitin. \q1 Pero mas talaqtsꞌil vanaj kintalaqtsꞌintanul incha kaklaqꞌaqtayjul. \q1 \v 10 Xlhiyucha iktalqaunlhi kun ni anchanuꞌ lapanakni, \q1 va knaul: “Jantu aqtaun ox katamakal ixjalhanutkꞌan. \q1 Jantucha katamakal kuenta kilakatin.” \q1 \v 11 Xlhiyucha kitꞌin ayaj klukujlal kun yuꞌuncha y klakjunil: \q1 “Jantu lay katastaknanaꞌ chꞌantaun kun kitꞌin.” \p \v 12 Ketꞌalaqaunin, kꞌalhistꞌajkꞌantꞌik para jantu matichun kataylhaꞌal kun yu jantu ox jatapastakꞌati y jantu matichun kamakauntijlal ni Dios yu kujta. \v 13 Vananaj Dios talhijunan para chavaycha kꞌaꞌalasmaktꞌik. Xlhiyucha uxiknan tsꞌanqay lhilhiy kꞌalamapꞌaysnitꞌik para jantu matichun kamakanukal kun talaqalhin y jantu pꞌays kaval ixjalhanuti. \v 14 Chꞌantaun juntau kun Cristo incha ox kataylhaanau lhakapuꞌanan tacha pꞌunaj lhakapuꞌau mas va tavanancha. \v 15 Chavaycha kapꞌastꞌaktꞌik yu najun ni Dios taꞌan tsꞌoqkanta: \q1 Chavaycha incha kilaqalasmakyau, \q1 jantucha pꞌays kꞌamakꞌatꞌik melhanutkꞌan tacha tamakal ni israelitas tejkan jantucha katalaqaꞌil kilhachimoꞌon. \m \v 16 ¿Tas ayuꞌuncha lapanakni yu taqasmaknil ixchivinti ni Dios y jantu katalaqaꞌil ixlhachimoꞌon? Yuꞌuncha ixtajunita ni lapanakni yu jamaxtul ni Moisés xalakatꞌun Egipto. \v 17 ¿Taꞌayucha lukujlanil ni Dios tus cuarenta jachꞌitin? Va kun lapanakni yu tamakal talaqalhin. Yuꞌuncha tanil ni anchanuꞌ lakakꞌavin. \v 18 ¿Tas ayuꞌuncha lapanakni jalakjunil ni Dios yu jantu lay katastaknanaꞌ chꞌantaun kun yucha? Va lapanakni yu jantu kataqalasmaklhi. \v 19 Chuncha kijnan laqtsꞌinau ni jantu katalhakapuꞌal. Xlhiyucha jantu lay katatanuchal taꞌan Dios lay kalakmastaknil. \c 4 \s1 Lay katanutachaꞌau taꞌan lay kastaknau chꞌantaun kun Dios \p \v 1 Chuncha vanaj lay katanutachaꞌau taꞌan lay kastaknau chꞌantaun kun Dios. Ex maqskꞌiniy kamakau kuenta para jantu katamakaul xaqayntaun ni uxiknan ex jantu lay katanutachal. \v 2 Ni kijnankꞌan vachucha laqputeꞌenikantau ni lajꞌox chivinti yu lay kapulaqtaxtuu, va aqstanchun tacha jalaqputeꞌenikal yu maqancha kintꞌaꞌisraelitaskꞌan. Pero jantu katalhakapuꞌal, xlhiyucha para yuꞌuncha jantu tuꞌuchun xtapal kaval mas taqasmaklhi ni anchanuꞌ lajꞌox chivinti. \v 3 Ni kijnan yu lhakapuꞌanau va yu tanuyachaꞌau taꞌan lay kastaknanau chꞌantaun kun Dios. Yucha naul: \q1 Kitꞌin klukujlal kun yu israelitas, va klakjunil \q1 ni jantu lay katatanuyanta chꞌantaun kun kitꞌin taꞌan katastaknal. \m Ni Dios makaꞌol ixlhitapatsa vanaj tus tejkan makalcha ni lakamunukpaꞌ, ex astan jastaknalcha. \v 4 Lakataun taꞌan tsꞌoqkanta la ixchivinti Dios lhichiviniy yu laqatujunuꞌ julchan, inchineꞌ najun: \q1 Tejkan laqatujuncha julchan val ni Dios ixmajkaniꞌojotacha tachun ixlhitapatsa ex jastaknalcha. \m \v 5 Alakataun najun taꞌan tsꞌoqkanta: \q1 Yuꞌuncha jantu lay katastaknanaꞌ kun kitꞌin. \m \v 6 Chuncha yu pꞌunaj taqasmaklhi ni ox chivinti yu lay kꞌapꞌulaqtꞌaxtꞌu, yuꞌuncha jantu lay katatanuchal por jantu kataqalasmaklhi. Pero chavaycha vananaj tsꞌanqay lati yu katatanuyanta taꞌan katastaknanaꞌ kun Dios. \v 7 Xlhiyucha ni Dios laksaklhi taun julchan para katatanul y yucha va chavaycha. Tapasal lhuu jachꞌitin ex ni David tsꞌoqlhi y Dios kintaxaqalayan por yucha. Va naul: \q1 Chavaycha incha uxiknan asmatꞌatꞌik yu najun ex jantu kꞌalapꞌaysnitꞌik melhanutkꞌan. \m \v 8 Ni Josué jantu kalaqxtaqnil taꞌan lay ox ixtastaknal ixtꞌaꞌisraelitas. Xlhiyucha Dios lhichivinil ataun julchan. \v 9 Ex chuncha vananaj xajachal taꞌan lay tastaknan ni ixlapanakni Dios. \v 10 Yu jastaknan kun Dios yucha jastaknan la ixlhitapatsa, vachu chun tacha Dios jastaknal la ixlhitapatsa. \v 11 Tsꞌanqay katapꞌasniu para katanuchaꞌau taꞌan lay kastaknau. Va jantu kaꞌalil matichun yu kamakal tacha ni anchanuꞌ lapanakni yu jantu katalhakapuꞌal. \p \v 12 Ni ixchivinti Dios yucha laqsaval kujta y vachu lhitꞌajun tapꞌasta. Ni anchanu chivinti apalay kikxtuy xajantu maqataun espada yu peꞌextꞌuy kikxtuy. Yucha lay tanuy tus taꞌan ixpulmanixtu la ixjatsukunti ali ixjalhitsukunuꞌ qayntaun lapanaki. Chuncha masuy incha ox yu jalakpastaknan kun yu makaputun. \v 13 Tachun yu makal ni Dios jantu lay tamaqsaqniy. La ixlaqchul Dios ox laqtsꞌin tachun yu makayau. Kaminaꞌ julchan tejkan kajunau valiꞌiycha chuncha makau. \s1 Ni Jesucristo vamun yuꞌ ay kuraj \p \v 14 Ni Jesús, yu Sasꞌatꞌa Dios, yucha va xaꞌay kuraj junita para kijnan. Yucha tanuchal taꞌan vil ni Dios. Xlhiyucha maqskꞌiniy kataylhaꞌau lhakapuꞌanan. \v 15 Mas kintatsꞌanqaniyan tapꞌasta la kilhakapuꞌatkꞌan, ni Jesús yu kinkurajkꞌan yucha lay kintapaxkayan. Yucha vachu laqtsꞌintanukal incha lay kamakal talaqalhin vachu chun tacha kijnan pero yucha jantu kamaqtaqalhinil. \v 16 Xlhiyucha maqskꞌiniy kataꞌukstsꞌuniu sin talhanti taꞌan jalhachimoꞌonun ni Dios yu ox japaxkanan. Chuncha kintamapayniyan y kintaxtaqniyan yu lajꞌox tejkan kamaqskꞌiniyau. \c 5 \p \v 1 Siya yu israelitas qayntaun valiꞌiy lapanaki va laksakkanta para xaꞌay kuraj kaval. Yucha paxtoqniy kamakal yu tamaqskꞌiniy ni lapanakni para ox katataulal kun Dios. Vachuꞌ paxtoqniy kamaqxtaqlhi lapaxkan yu jamoqslanti por yu talaqalhin. \v 2 Yucha valiꞌiy lapanaki y vachuꞌ tsꞌanqaniy tapꞌasta. Va aqstanchun tacha yu alati israelitas. Xlhiyucha lay kalakmapaynil yu jantu tamalaqasiy y vachuꞌ yu jantu vas taꞌukxpuꞌan. \v 3 Ni anchanuꞌ kuraj tsꞌanqaniy tapꞌasta la ixlhakapuꞌati. Xlhiyucha vachuꞌ paxtoqniy kamaqxtaqlhi ixlapaxkan por ixtalaqalhin, vachu va tacha maqxtaqlhi por ixtalaqalhinkꞌan yu alati lapanakni. \v 4 Jantu matichun kuraj lay laksakkan ixꞌaman. Va Dios yu lakꞌulay tacha kuraj, vachu chun tacha lakꞌulal ni Aarón. \p \v 5 Vachu chun tapasay kun Cristo. Yucha jantu kalaksakkal ixꞌaman para kaval yu xaꞌay kuraj. Va Dios yu lakꞌulal, chuncha tacha junil: \q1 Uxintꞌi va kesꞌatꞌa unitꞌa, chavay ikxtaqnincha metsukunti. \m \v 6 Alakataun taꞌan tsꞌoqkanta la ixchivinti Dios vachuꞌ junil: \q1 Uxintꞌi unitꞌa qayntaun kuraj mas va tavanancha, \q1 vachu chun tacha yu Melkisedek. \m \v 7 Tejkan ni Cristo vananaj ixtijuyal aniy lakamunukpaꞌ, yucha pꞌas skꞌinil ni Dios kun qalhuti ali lhuu jatapayniti. Tapayninil ni Dios yu lhuu tapꞌasta lhitꞌajun para kamalaqtaxtul la ixlhinin. Ni Cristo ox ixtoꞌoyay ni Dios, xlhiyucha ni Dios ox qasmaklhi. \v 8 Ni Cristo mas Sasꞌatꞌa Dios ixjunita pero lanil qalasmaknaꞌ ixPay tejkan makal yu lhinaul mas kun maqanlqajnati. \v 9 Ex chuncha por lhitsukul yu ox jatsukunti yu jantu tuꞌuchun tsꞌanqaniy, va yucha yu xajchal qayntaun yu lay jalaqmalaqtaxtuy tachun yu taqalasmatꞌa. Jalaqxtaqniy jatsukunti yu jantu aqtaun kamiꞌoyaꞌ. \v 10 Ni Dios lakꞌulal tacha ay kuraj vachu chun tacha ni Melkisedek. \s1 Maqskꞌiniy kataylhaꞌau laninin ixchivinti Dios y jantu kamakauntijlau \p \v 11 Tachun yu aniy la alin yu klalhixaqalaputunau. Pero ayaj lhitaꞌay para kꞌamalaꞌasitꞌik, va por jantu malaꞌasipꞌutꞌunatꞌik. \v 12 Uxiknan por maqancha lhakꞌapꞌupꞌinatꞌik ni Cristo tapaxtoqniyan kꞌamasutꞌik ixchivinti Dios. Pero vananaj maqskꞌiniyatꞌik kamasunichꞌoꞌokꞌantꞌik yu pꞌunaj lanitꞌik. Va tacha jasꞌatꞌan untꞌatꞌik la milhakapuꞌatkꞌan, vananaj tsꞌanqay katsꞌikꞌitꞌik y jantukaꞌ lay uyatꞌik yu ox vayti. \v 13 Yu tatsꞌikꞌiy, yuꞌuncha vananaj tacha skꞌatꞌan y chuncha jantukaꞌ tamalaqasiy yu ox jatsukunti. \v 14 Ni lhiꞌuti yu laqpꞌas lay taꞌuy vamun yu lajꞌay lapanakni yu taꞌajintacha. Yuꞌuncha incha tamakay kuenta la ixputsukukꞌan lay tamispay yu ox ali yu jantu ox. \c 6 \p \v 1 Xlhiyucha kijnan maqskꞌiniy kataylhaꞌau para kalhitsukuu yu vas jatsukunti. Kataylhaꞌau laninin alati yu lhichiviniy Cristo para laqpꞌas kajuu la kilhakapuꞌatkꞌan. Maqancha laniu y jantucha maqskꞌiniy kalanichoqoo ni chivinti yu najun ni maqskꞌiniy kꞌamakꞌauntꞌik lhitapatsa yu jantu xtapal y kalhakꞌapꞌupꞌintꞌik ni Dios. \v 2 Vachuꞌ jantucha maqskꞌiniy kalanichoqoo tisuncha ixlhiꞌatal kaꞌaqchajꞌau y vachuꞌ tavanancha kꞌamoqslanin kimakakꞌan qayntaun yu lhakapuꞌan, yucha lanitaucha. Vachuꞌ ni chivinti yu masuy ni katakujchoqoyaꞌ ni janinin, y vachuꞌ yu najun ni Dios kalakmukꞌaniyaꞌ jamaqanlqajnati yu jantu aqtaun kamiꞌoyaꞌ. Tachun yu anuꞌ lanitaucha. \v 3 Chavaycha kataylhaaniyau laninin alati incha Dios kintaꞌaqtayjuyan. \p \v 4 Lati tamakauntijlay ixlhakapuꞌatkꞌan, ex jantucha lay aaqtauncha katamapaxachoqol ixjatapastakꞌatkꞌan. Tamalaqasil yu ox chivinti y tamispal yu kintaxtaqniyan Dios y tamispal ixlhitapatsa ni Espíritu Santo, \v 5 vachuꞌ takꞌatsal ni ayaj ox ixchivinti Dios y vachuꞌ tamispal ixtapꞌasta Dios yu kaminaꞌ astan. \v 6 Incha yuꞌuncha tamakauntijlay ixchivinti Dios, ex astan jantucha lay chꞌantaun katajunchoqol kun Dios. Va tacha tamakxtukmukꞌachoqoy ni Sasꞌatꞌa Dios laka kurus y talaktuꞌuy la ixlakaꞌukxpukꞌan ni lapanakni. \p \v 7 Yu taylhaꞌan kun Dios va tacha tꞌun yu laqchꞌuchꞌuy xkan yu tamay. Ni anchanuꞌ tꞌun xtaꞌa lhiꞌuti para kataꞌul yu jamanavin y ni Dios najun ox kaval ni tꞌun. \v 8 Pero yu tamakauntijlay ni Dios va tacha tꞌun yu vamun jaltukun ajin kun tachun yu jantu lajꞌoxi. Ex jantu tuꞌuchun xtapal kaval, ex ni Dios kamukꞌaniyaꞌ laqtaqal, ex astan kalaqxavayaꞌ kun jikmi. \s1 Ox katꞌaylhipꞌintꞌik para jantu tuꞌuchun katatsꞌanqanin yu pꞌakxanꞌiyatꞌik \p \v 9 Mas chuncha klajunau, va klaꞌachaniyau, va ijkꞌatsayau ni mimputsukukꞌan jantu chun kaval tacha ni anchanuꞌ tꞌun. Kijnan ikpakxanꞌiyau ni kaxajchal yu apalay ox la metsukuntikꞌan y chuncha katasuyaꞌ ni kꞌalaqtꞌaxtꞌuyapitik. \v 10 Ni Dios tachun axtoqnuꞌ si ox makay. Yucha jantu aqtaun kakaukyaꞌ yu lajꞌoxi yu makꞌatꞌatꞌikcha. Dios vachuꞌ makay kuenta tacha jalakpꞌaxkꞌatꞌik yu ixlapanakni y jalaqꞌaqtꞌayꞌutꞌik por ox lhakꞌapꞌupꞌinatꞌik. Tus chavaycha vananaj jalaqꞌaqtꞌayꞌuyatꞌik. \v 11 Kijnan iknaunau por qayntamin si ox katꞌaylhipꞌintꞌik japaxkanan para jantu tuꞌuchun katatsꞌanqanin yu pꞌakxanꞌiyatꞌik. \v 12 Jantu kꞌamakꞌakꞌantꞌik malhaqnin. Maqskꞌiniy kalaqtsꞌiꞌitꞌik ixputsukukꞌan yu ox talhakapuꞌan y tamaqantaulay y xlhiyucha talaqaꞌiy yu Dios naul kaxtaꞌaꞌ. \s1 Lay lhakapuꞌankan ixchivinti Dios \p \v 13 Tejkan ni Dios maqxtaqnil ixchivinti ni Abraham va jurado makal. Va xꞌaman lhimapasukal ixtaqaꞌuti. Jantu alin aqayntaun yu apalay ay kaval yu kalhimapasukal chuncha tacha Dios. \v 14 Ex chuncha naul, va junkal ni Abraham: “Kakxtaqniyan lhuu achati y kaklalhavaniyan lhuu mepapanakni.” \v 15 Ni Abraham pakxanil kun lhuu maqantaulati yu junil ni Dios. Ex astan laqaꞌil yu junkal. \p \v 16 Tejkan ni lapanakni taxtaqniy ixchivintikꞌan, va jurado tamakay. Va talhimapasuy aqayntaun yu apalay ay kaval xajantu yuꞌuncha. Ex jantucha apalay talhilakchiviniy. \v 17 Xlhiyucha ni Dios astan, tejkan jamaqxtaqnil ixchivinti ixpapanakni ni Abraham, va ixlakmasuniputun ni jantu mapaxay ixjatapastakꞌati. Xlhiyucha jurado makal tejkan jamaqxtaqnil ixchivinti. \v 18 Chuncha alin putꞌuy chivinti yu jantu lay tapaxay. Va maqxtaqnil ixchivinti y vachuꞌ jurado makal. Ni Dios jantu lay jalaklkanan. Va lakxkauyau ni Dios para kintaꞌaqanixtun. Chavaycha ixchivinti kintamalakaꞌulayan incha ox lhakapuꞌanau ni laqsaval kintaxtaqniyan yu pakxanꞌiyau. \v 19 Ox pakxanꞌiyau yu kintaxtaqniyan Dios y xlhiyucha ox taylhaꞌanau la ketsukuntikꞌan mas va yu kalhitapasalcha. Chuncha xajachal para saq kataulau la ketsukuntikꞌan. Yu pakxanꞌiyau va laqsaval, va minachal tus ixlhipulakna taꞌan vil ni Dios. Va xlhiꞌavintꞌi taꞌan kiltay ni laqchꞌiti. \v 20 Ni Jesús ancha tanuchal por kijnankꞌan para kintamalaqltiꞌanin yu xatin. Chuncha ni Jesús yucha val xaꞌay kura por kijnan, mas va tavanancha, vachu chun tacha ni Melkisedek. \c 7 \s1 Ni Melkisedek va toꞌoyakal tacha ay kura \p \v 1 Ni Melkisedek, yucha ixjunita xaꞌay jalhachimoꞌonuꞌ laka putaulan Salem. Vachuꞌ tapatsanil ni Dios yu vilchal laktꞌiyan, va tacha qayntaun kuraj. Ni Melkisedek kiitastukꞌil ni Abraham tejkan ixminchoqotacha taꞌan jalaklhajal laka lhilukuj ni lajꞌay jalhachimoꞌonun. Ancha ni Melkisedek va naul ox katsukul ni Abraham. \v 2 Ex ni Abraham lvaqnil laqatamin por laqakavin yu kiilhajal laka lhilukuj. Yu ixtaqaꞌuti ni Melkisedek naunputun “ay jalhachimoꞌonuꞌ yu tachun ox makay”. Yucha vachuꞌ ixjunita xaꞌay jalhachimoꞌonuꞌ laka putaulan Salem yu naunputun “taꞌoxamaktamiti”. Ex chuncha vachuꞌ naumputun va “xaꞌay jalhachimoꞌonuꞌ taꞌoxamaktamiti”. \v 3 Ni Melkisedek jantu intachun lhichiviniy ixpay ali ixnati ali ixjapapanakni. Vachuꞌ jantu intachun lhichiviniy tejkan tsukul ali tejkan nil. Ex ni yucha vananaj va chun tacha yu Sasꞌatꞌa Dios y junita kuraj mas va tavanancha. \p \v 4 Kꞌamakꞌatꞌik kuenta ni Melkisedek, yucha ayaj ay lapanaki ixjunita. Mas yu ay kimpaykꞌan Abraham yu maqancha ixtꞌajun, yucha lvaqnil laqatamin por laqakavin yu jamaxtunil ni jalhachimoꞌonun laka lhilukuj. \v 5 La ixlhachimoꞌon ni Moisés najun, ni kuras yu tamintachal kun Leví, yuꞌuncha talhitꞌajun lhachimoꞌon para kataskꞌinil ni lapanakni yu laqatamin por laqakavin ixlhilhajatkꞌan, mas yuꞌuncha va ixtꞌalaqauninkꞌan tajunita, mas yuꞌuncha vachuꞌ va sasꞌatꞌan Abraham tajunita. \v 6 Ni Melkisedek skꞌinil yu laqatamin por laqakavin yu ixpaxtoqniy kaxtaqlhi ni Abraham. Chuncha skꞌil mas jantu ixpapanti Leví ixjunita. Ex chuncha ni Melkisedek naul va ox katsukul ni Abraham, chuncha tacha ixjunkantacha katalhavayaꞌ ixpapanakni. \v 7 Tachun ni lapanakni takꞌatsay ni yu najun ox katsukul, yucha apalay ay junita xajantu yu junkan. \v 8 Aniy siya kijnan ni lapanakni yu talaqaꞌiy laqatamin por laqakavin ni lhilhajati, yuꞌuncha valiꞌiy lapanakni yu taniy. Jantu chuncha ni Melkisedek. La ixchivinti Dios lhichiviniy tacha vananaj katsukul. \v 9 Chavaycha ni Leví jalaqaꞌiniy tachun yu taxtaꞌa ixpapanakni ni Abraham. Vachuꞌ mapalnil ni Melkisedek tejkan ni Abraham lvaqnil yu lhajal. \v 10 Ni Leví yu ixpapanti ni Abraham va tacha ancha ixꞌalinta la ixlakatunaj ni Abraham tejkan paxtoqlhi ni Melkisedek. \p \v 11 Maqancha tejkan ixtatapatsay tacha kuras yu oqxlaqtaun yu minchal kun Leví, ni israelitas talaqaꞌil ixlhachimoꞌon Moisés yu xtaqnil Dios. Pero ni lapanakni jantukaꞌ ox kun Dios kataval por ixlhitapatsakꞌan ni anchanu kuras. Xlhiyucha alinchoqol aqayntaun kura yu tacha Melkisedek ixjunita, jantucha kaval tacha Aarón yu minchal kun Leví. \v 12 Tejkan Dios malaqachal aputaun kura ex vachuꞌ makal aputaun jalhachimoꞌon. \v 13 Ni ixlhachimoꞌon Moisés ixlhinajun yu katapatsal tacha kura yu moqslay lapaxkan, yucha maqskꞌiniy kaval ixpapanti ni Leví. Pero yu aniy kura yu malaqachal Dios yucha jantu kaminchal kun Leví. \v 14 La ox kꞌatsakan ni Jesucristo kiJalhachimoꞌonukꞌan yucha ixpapanti ni Judá. Pero ni Moisés jantu kanaul yu minchal kun Judá kaval tacha kura. \p \v 15 Chavaycha apalay ox lhikꞌatsan, va minchal qayntaun kura yu tacha Melkisedek. \v 16 Yucha val kura pero jantu por ixpapanti Leví kaval tacha najun ni jalhachimoꞌon. Va por ixtapꞌasta yu ixꞌalin la ixjatsukunti yu jantu aqtaun kamiꞌoyaꞌ. \v 17 La ixchivinti Dios lhichiviniy Jesucristo, najun: \q1 Uxintꞌi kura kꞌaꞌuneꞌe mas va tavanancha, \q1 Ay kura kꞌaꞌuneꞌe tacha yu Melkisedek. \m \v 18 Ex chuncha ni ixlhachimoꞌon Moisés yu ixlhichiviniy kuras yucha va ancha tamaktaycha, jantucha kalhitsukul tapꞌasta para kintaꞌaqtayjun. \v 19 Jantu matichun lapanaki lay ox kaval kun Dios incha vamun por makay kuenta ixlhachimoꞌon Moisés. Pero chavaycha apalay ox yu pakxanꞌitau por yu makal Jesucristo. Ex chuncha lay talakanuniyau ni Dios. \p \v 20 Vachu ni Dios va jurado makal tejkan ulal ni Jesucristo tacha kura. \v 21 Chavay yu alati kuras yu ixlakꞌulakanta maqancha, jantu chun kachivinil Dios, ni Jesucristo va junkal ni inchineꞌ: \q1 Ni Jalhachimoꞌonuꞌ Dios jurado makal \q1 jantu kamapaxayaꞌ ixjatapastakꞌati, \q1 va najun: “Uxintꞌi kura kꞌaꞌuneꞌe tacha Melkisedek mas va tavanancha.” \m \v 22 Ex chuncha por ixlhitapatsa ni Jesús ox kꞌatsayau ni apalay ox ni chivinti yu Dios jatꞌatamakaul chꞌantaun kun ixlapanakni. Jantucha tacha yu pꞌunaj ixjunita. \p \v 23 Maqancha ni kuras ixtaniycha ex jantucha lay ixtaylhaꞌan, xlhiyucha ixmaqskꞌiniy pumalhuu kuras. \v 24 Pero yu Jesucristo yucha kurajcha junita mas va tavanancha. Jantucha kaniyaꞌ, va tacha taylhaꞌantacha. \v 25 Xlhiyucha mas va tavanancha lay jamalaqtaxtuy ni lapanakni yu talhakapuꞌan y chuncha lay talakanuniy Dios. Mas va tavanancha yucha tꞌajun y va tacha tapayninitacha Dios por yuꞌuncha. \p \v 26 Va chuncha maqskꞌiniyau kijnankꞌan qayntaun kura yu chuncha junita. Yucha va yu ixnavincha ni Dios, jantu kalhitsukul laqtaqal, vachu jantu talaqalhin. Jantu chꞌantaun kaval kun yu maqtaqalhinin, apalay ay junita xajantu yu laktꞌiyan. \v 27 Maqancha qayntaun xaꞌukxtin kura ixmaqskꞌiniy lhilhiy kamoqslal lapaxkan. Va pꞌunaj moqslay por ixtalaqalhin ni yucha, ex astan moqslay por ixtalaqalhinkꞌan ni lapanakni. Pero yu Jesús jantu chuncha maqskꞌiniy. Yucha va aqtaun tamaqxtaqlhi ixꞌaman tacha lapaxkan. \v 28 Yu ixlhachimoꞌon Moisés yu pꞌunaj xtaqlhi Dios, yucha jalakꞌulay xaꞌukxtinin kuras yu valiꞌiy lapanakni tajunita, yu tatsꞌanqaniy yu ox. Pero ixchivinti Dios yu jurado makal astan yucha lakꞌulay isTsꞌal yu jantu tuꞌuchun tsꞌanqaniy mas va tavanancha. \c 8 \s1 Cristo kintamapasaniyan yu apalay ox chivinti yu Dios jatꞌatamakaul ni lapanakni \p \v 1 Chavaycha tachun yu aniy naunputun va inchineꞌ. Alin yu xaꞌay ukxtin, yucha kinkurajkꞌan yu vilchal la ixlhijakanaj yu ay Dios laktꞌiyan. \v 2 Ancha tapatsay laqa chaqaꞌ taꞌan laqsaval toꞌoyakan Dios. Jantu valiꞌiy lapanakni yu katamakal ni anchanu chaqaꞌ, va kiJalhachimoꞌonukꞌan Dios yu makal. \v 3 Qayntamin xaꞌukxtin kura lakꞌulakanta para kamoqslal lapaxkan. Ex chuncha vachuꞌ ni Jesucristo paxtoqniy kamaqxtaqlhi lapaxkan. \v 4 Chavay incha va katiꞌukxuntayal ni Jesús aniy lakamunukpaꞌ jantu katapatsal tacha kuraj. Aniy yu kuras tamoqslay lapaxkan tacha lhinajun ixlhachimoꞌon Moisés. \v 5 Chuncha ni chaqaꞌ taꞌan tatapatsay ni kuras kintamasuniyan tsꞌuniy tacha junita ancha laktꞌiyan. Tejkan ni Moisés va laycha ixꞌaqtaynil makanaꞌ ni chaqaꞌ taꞌan toꞌoyakan Dios, ex ni Dios lhijunil: “Ox kꞌamakꞌatꞌi kuenta ni va aqstanchun kꞌamakꞌatꞌi tacha yu ikmasunin laka aspajun.” \v 6 Chavaycha ni Jesucristo apalay ox ixlhitapatsa xajantu yu ixtapaxtoqniy ni xaꞌukxtinin kuras. Yucha kintamapasaniyan yu apalay ox chivinti yu Dios jatꞌatamakaul ixlapanakni. Chavaycha va apalay ox yu Dios najun kamakayaꞌ. \v 7 Ixjalhachimoꞌon Dios yu pꞌunaj jatꞌatamakaul ixlapanakni va istsꞌanqaniy tuꞌuchun. Xlhiyucha chavaycha jatꞌatamakaul ixlapanakni aputaun lhachimoꞌon. \v 8 Dios naul ni lapanakni va ixtatsꞌanqaniy tuꞌuchun la ixlhitapatskꞌan. Va naul: \q1 Ni Dios najun: Kaminaꞌ julchan tejkan klaktꞌatamakaunaꞌ sastꞌi chivinti \q1 kun kilapanakni yu tavilanal xalakatꞌun Israel y vachuꞌ yu tavilanal xalakatꞌun Judá. \q1 \v 9 Jantucha kunaꞌ tacha yu chivinti yu maqancha klaktꞌatamakaul ixpayankꞌan \q1 tejkan klakmaxtuchal xalakatꞌun Egipto. \q1 Yuꞌuncha jantu katataylhaꞌal kun kilhachimoꞌon. \q1 Xlhiyucha jantucha kakmakal kuenta ixputsukukꞌan, najun ni Jalhachimoꞌonuꞌ Dios. \q1 \v 10 Ex naunchoqoy ni Jalhachimoꞌonuꞌ Dios: \q1 Anchanu julchan klaktꞌatamakaunaꞌ sastꞌi chivinti ni lapanakni yu tavilanal xalakatꞌun Israel para kaklaqꞌaqtayjul. \q1 Klakmanuniyaꞌ kilhachimoꞌon la ixjatapastakꞌatkꞌan, \q1 klaqtsꞌoqmukꞌaniyaꞌ la ixjalhanutkꞌan. \q1 Ex ni kitꞌin ixDioskꞌan kajkꞌunaꞌ, \q1 yuꞌuncha kilapanakni katajunaꞌ. \q1 \v 11 Jantucha matichun kamalaniyaꞌ ixtꞌamachaqaꞌ. \q1 Jantucha kajunaꞌ para kamispal ni Dios. \q1 Tachun kintamispaꞌoyaꞌ, \q1 mas yu apalay lakatꞌuniy lapanaki, mas yu apalay ay kaval. \q1 \v 12 Kakmalaqmixiniyaꞌ ixlaqtaqalkꞌan, \q1 jantucha kakmakayaꞌ kuenta ixtalaqalhinkꞌan. \m \v 13 Chuncha ni Dios najun va sastꞌi ni chivinti yu chavaycha jatꞌatamakaul ixlapanakni para kalaqꞌaqtayjul. Yucha naunputun yu ataun lhachimoꞌon jantucha paxtoqniy y yu jantucha paxtoqniy kamiꞌolcha. \c 9 \s1 Toꞌoyakan Dios lakamunukpaꞌ ali laktꞌiyan \p \v 1 Ni chivinti yu Dios pꞌunaj jatꞌatamakaul ixlapanakni yucha lhinaul tacha maqskꞌiniy katꞌoꞌoyatꞌi ni Dios. Vachu lhinaul ixmakaka ni chaqaꞌ taꞌan katꞌoꞌoyatꞌi Dios aniy lakamunukpaꞌ. \v 2 Tamakal aqataun karpa yu pulaktꞌuy ixjunita. Yu pulaktaun taꞌan putanukanachal ancha ixꞌalin yu pumachꞌatakan ni maklku, vachuꞌ yu mesa taꞌan moqslanikan pan ni Dios. Anchanuꞌ pulaktaun ixjunkan Taꞌan ixnavin Dios. \v 3 Ex yu xlhiꞌavintꞌi taꞌan jukꞌal ni laqchꞌiti yu apulaktaun, ancha ixjunkan yu Vamun ixnavin Dios. \v 4 Ancha ixyal ni altar yu jamakanti si oro taꞌan ixtalaqxavay pun y vachu yu xakajun yu ixlhimaqapamilkanta oro yu masuy ni Dios va chꞌantaun kun ixlapanakni. Ixpulakna ni anchanuꞌ kajun ancha ixtamaꞌay laqataun xaluj yu jamakanti oro taꞌan yu ixtapumujuy maná. Vachu ni anchanuꞌ kajun ixtꞌajun ixpaliki Aarón yu maqlaqapꞌul. Vachu ixtanun yu ltaꞌal chiyux taꞌan istsꞌoqkanta ixlhachimoꞌon Dios. \v 5 La ixꞌukxni ni kajun ancha ixtayanal pumatꞌuy yu tacha lapanakni kun ixpaqachujkꞌan yu ixtamasuy taꞌan ixvil ixtapꞌasta Dios. Ancha ixjamalaqmixinikan ixtalaqalhinkꞌan ni lapanakni. Pero chavay jantucha maqskꞌiniy iktaylhaꞌal lhichiviniꞌ. \p \v 6 Tejkan chuncha laꞌoxikal ex ni kuras lhilhiy ixtatanuy yu pulaktaun taꞌan putanukanachal. Ixtamakay yu lhinaunkal para katatoꞌoyal ni Dios. \v 7 Pero yu xapulaktꞌiyunuꞌ yu apalay ixpulakna, ancha ixtanuy vamun yu xaꞌukxtin kura y vamun aqtaun laka jachꞌitin. Ixmaqskꞌiniy kalhaꞌal xajakꞌalna ixtalhitsukutkꞌan yu ixtamoqslay para kamalaqmixinikal ixtalaqalhin ni yucha y vachu ixtalaqalhinkꞌan tachun ni lapanakni. \v 8 Ex chuncha ni Espíritu Santo masuy ni va lakchajuy yu pulaktꞌiyunuꞌ taꞌan vil ni Dios. Vamun laqltiꞌay taꞌan putanukanachal y jantu lay tapasakan xlhiꞌavintꞌi. \v 9 Ancha taꞌan putanukanachal yucha chavaycha masuy tas tajunita ixputsukukꞌan ni lapanakni. Ancha yu lapaxkan yu moqslanikan Dios jantu lay laꞌoxiy ixjatapastakꞌatkꞌan ni lapanakni yu chuncha talhitoꞌoyay Dios. \v 10 Vamun paxtoqniy kilakatunajkꞌan tacha yu vayti ali yu lay oqkan y tacha maqskꞌiniy kalaꞌachꞌaꞌakꞌa y tacha kalaꞌoxikꞌa yu ixlhimakan milakatunaj. Vamun ixpaxtoqniy tus kaꞌalil yu sastꞌi lhachimoꞌon. \p \v 11 Ex kilachil ni Cristo tacha xaꞌukxtin kura yu lhimil ni ox putsuku. Ex al laktꞌiyan y va tacha katanul aqataun karpa yu apalay ay y apalay ox. Anchanu karpa jantu katamakal lapanakni y jantu xanavin aniy lakamunukpaꞌ kaval. \v 12 Cristo aqtauncha tanuchal tus yu xapulaktꞌiyunuꞌ taꞌan vil ni Dios. Ancha jantu katanul por kataxtul xajakꞌalna chivo o xajakꞌalna sasꞌatꞌa vakax para lapaxkan. Lay tanul por ixjakꞌalna ni yucha. Va chuncha makal para lay kalaqtaxtuyau y katsukuyau mas va tavanancha. \v 13 Yu xajakꞌalna ni chivos ali toros ixtalhipuxvay ni lapanakni. Vachuꞌ yu xajalkꞌakꞌa ni becerra yu xavakantacha ixlhiyajuy kun xkan y ixtalhipuxvay ni lapanakni para kalaqlaqachaꞌakal y para ox kataval kun Dios. \v 14 Incha chuncha val ex chavaycha apalay pꞌays yu ixjakꞌalna ni Cristo para katalaꞌoxinin mijatapastakꞌatkꞌan. Kun ixtapꞌasta ni Espíritu ni Cristo yucha xꞌaman tamaqxtaqlhi la ixtamakaꞌ Dios y jantu tuꞌuchun talaqalhin kalhitsukul. Chuncha jantucha tapaxtoqniyan kamakꞌatꞌik lhitapatsa yu lhixajachal lhinin, va tapaxtoqniyan kꞌatꞌapꞌatsꞌanitꞌik ni Dios yu kujta. \p \v 15 Chuncha ni Jesucristo kintamapasaniyan ni sastꞌi chivinti yu Dios jalaktꞌatamakaul ixlapanakni. Ex chuncha ni lapanakni yu Dios jalakjuntaꞌita lay laqaꞌiyau tachun yu lajꞌoxi yu jantu aqtaun kamiꞌoyaꞌ. Yucha Dios naul kintaxtaqniyan. Ixꞌalin kilaqtaqalkꞌan por jantu kamakau yu ixlhinajun ni chivinti yu pꞌunaj jatꞌatamakaul ixlapanakni. Pero nil ni Cristo y xlhiyucha kintamalaqmixinin kilaqtaqalkꞌan. \p \v 16 Tejkan pastakꞌa ni kanil qayntaun lapanaki, va tsꞌoqmulay laka jalhiki taꞌayucha ixnavin kunaꞌ ixmaqaliti tejkan kaniyaꞌ. \v 17 Yu tsꞌoqꞌulanti ni anchanuꞌ laka jalhiki vamun lhitsukuy tapꞌasta tejkan niy yu tsꞌoqlhi. Chavay incha vananaj kujta ex jantukaꞌ kalhitsukul tapꞌasta. \v 18 Vachu va chun ni chivinti yu Dios pꞌunaj xtaqlhi, yucha ixmaqskꞌiniy kanil tuꞌuchun y kataxtul ixjakꞌalna para kalhitsukul tapꞌasta. \v 19 Chuncha ni Moisés jalaqputeꞌeniꞌol ni lapanakni tas lhinajun ni lhachimoꞌon. Ex malhiyaul xajakꞌalna becerros ali chivos ali xkan y matsamal maqataun kꞌiu yu akchꞌimukꞌanta kun jachꞌauti. Ex jalaklhipuxval ni lapanakni y vachuꞌ ni jalhiki taꞌan tsꞌoqꞌulanti ni lhachimoꞌon. \v 20 Ni Moisés lakjunil ni lapanakni: “Yu aniy jakꞌalna masuy ni Dios chꞌantaun tatꞌamakaunan ixchivinti kun uxiknan.” \p \v 21 Ex vachu lhipuxval ni jakꞌalna ni karpa taꞌan ixtatoꞌoyay Dios y vachuꞌ tachun ni axtoqnuꞌ yu ixtamapatsay tejkan ixtatoꞌoyay Dios. \v 22 Ni anchanuꞌ lhachimoꞌon lhinaul katalaꞌoxil tachun kun jakꞌalna. Najun incha jantu taxtuy jakꞌalna ex jantu lay malaqmixikan ni talaqalhin. \s1 Jesucristo tamaqxtaqlhi tacha lapaxkan para chuncha kalaqmixlhi talaqalhin \p \v 23 Ex chuncha tachun yu ixtamapatsay tejkan ixtatoꞌoyay ni Dios talaꞌoxil tejkan ixtamoqslay lapaxkan. Tachun ni anchanuꞌ axtoqnuꞌ vamun tamasuy tsꞌuniy tas junita laktꞌiyan taꞌan vil ni Dios. Xlhiyucha para katꞌoꞌoyatꞌi Dios laktꞌiyan maqskꞌiniy yu apalay ox lapaxkan. \v 24 Ni chaqaꞌ yu tamakal ni lapanakni taꞌan kataputoꞌoyal Dios vamun masuy tsꞌuniy tacha junita laktꞌiyan. Pero Cristo jantu katanul anchanu chaqaꞌ, va tanuchal yu laktꞌiyan taꞌan laqsaval vil ni Dios y ancha vil chavaycha para kintaꞌaqtayjun. \v 25 Yu xaꞌukxtin kura va si ixtanuy aqtamin laka jachꞌitin yu pulaktaun taꞌan junkan Vamun ixnavin Dios. Va ixlhaꞌan jakꞌalna yu jantu ixnavin, va tacha lapaxkan. Pero ni Cristo va aqtaun tanul taꞌan vil Dios para katamaqxtaqlhi. \v 26 Incha aqlhuu katanul para katamaqxtaqlhi ex maqskꞌiniy aqlhuu kanil mas tejkan aqtaynil ni lakamunukpaꞌ tus chavaycha. Pero jantu chuncha kaval. Chavaycha tachun va tꞌajun miꞌonuꞌ y va aqtauncha tanuchal. Va tamaqxtaqlhi tacha lapaxkan para chuncha kalaqmixlhi talaqalhin. \v 27 Maqskꞌiniy tachun va aqtaun kaniu, ex astan Dios kalakmukꞌaniyaꞌ laqtaqal yu tapaxtoqniy. \v 28 Vachu va chun ni Cristo va aqtaun tamaqxtaqlhi para kanil para kalaqmixlhi ixtalaqalhinkꞌan pumalhuu lapanakni. Ex kaminchoqoyaꞌ aaqtauncha, jantucha para kalaqmixlhi talaqalhin, va kalaqmalaqtaxtuyaꞌ ni lapanakni yu tapakxanꞌita. \c 10 \p \v 1 Ni lhachimoꞌon yu Dios xtaqnil Moisés jantu kaval yu lajꞌoxi yu Dios kalaqxtaqniyaꞌ ixlapanakni. Vamun masuy tsꞌuniy tas junita yu lajꞌoxi yu kaꞌalinaꞌ astan. Taun taun jachꞌitin va lhinajun lhilhiy katamoqslal ixlapaxkankꞌan. Ex ni anchanuꞌ lhachimoꞌon por ixmoqslaka lapaxkan jantu lay lajꞌoxi lakmakay ni lapanakni yu talakanuniputun Dios. \v 2 Incha ni lapaxkan oxicha kalakmakal ni lapanakni y kalaqmixlhicha ixtalaqalhinkꞌan ex jantucha katapastaklhi ixlaqtaqalkꞌan y jantucha ixmaqskꞌiniy katamaqxtaqlhi lapaxkan. \v 3 Pero tataylhaꞌal moqslanan lapaxkan taun taun jachꞌitin y chuncha ixtapupastakꞌa ixlaqtaqalkꞌan. \v 4 Yu xajakꞌalna ni toros kun chivos jantu lay malaqmixiy talaqalhin. \p \v 5 Xlhiyucha ni Cristo tejkan kilachil ni aniy lakamunukpaꞌ va naul, va junkal ni Dios: \q1 Jantucha maqamayan kꞌamoqslanikꞌa lapaxkan, \q1 va kꞌimakꞌanitꞌacha ni kitꞌin kilakatunaj. \q1 \v 6 Tejkan talaqxavay ixlapaxkankꞌan laka jikmi por ixtalaqalhinkꞌan jantucha lhipaꞌiniyan. \q1 \v 7 Ex chuncha iknaul: “Chavay, kiDios kꞌatꞌi, aniy kminta para kakmakal yu uxintꞌi naꞌun, \q1 tacha kilhitsꞌoqkanta la xalibro yu lhachimoꞌon.” \m \v 8 Chuncha pꞌunaj naul: “Jantucha maqamayan tejkan tamoqslay lapaxkan nisin tejkan talaqxavay talhitsukuti por ixtalaqalhinkꞌan.” Chuncha naul mas tachun ni anchanuꞌ lapaxkan va yu lhinajun ni lhachimoꞌon. \v 9 Ex astan najun: “Aniy ikminta para kakmakal yu uxintꞌi naꞌun.” Ex chuncha ni Dios moqosuy yu maqaniyaꞌ lapaxkan y vamun laqaꞌiy yu sastꞌi ixlapaxkan ni Cristo. \v 10 Chuncha ni Jesucristo makal yu lhinaul Dios. Xlhiyucha kintamalaqmixinitan kintalaqalhinkꞌan va por aqtauncha tamaqxtaqlhi ixlakatunaj tacha taun lapaxkan. \p \v 11 Tachun ni kuras israelitas lhilhiy tataylhaꞌan moqslanan lapaxkan aqlhuva mas jantu lay malaqmixiy talaqalhin. \v 12 Pero yu Jesucristo vamun aqtauncha tamaqxtaqlhi para kalaqmixlhi talaqalhin mas va tavanancha kaval. Ex taulal la ixlhijakanaj Dios. \v 13 Ancha pakxan tus kalaklhajayaꞌ tachun ixtꞌalaxkaynin y kalakchꞌintamaꞌoyaꞌ. \v 14 Va aqtauncha tamaqxtaqlhi tacha lapaxkan y chuncha laklaꞌoxil para siempre tachun ni lapanakni yu jantucha katalhitsukul talaqalhin. \v 15 Ni Espíritu Santo vachu va chun kintajunan, va najun: \q1 \v 16 Anchanu julchan klaktꞌatamakaunaꞌ sastꞌi chivinti ni lapanakni, najun ni Dios. \q1 Klakmanuniyaꞌ kilhachimoꞌon la ixjalhanutkꞌan, \q1 klaqtsꞌoqmukꞌaniyaꞌ la ixjatapastakꞌatkꞌan. \m \v 17 Ex naunchoqoy ni Dios, \q1 Jantucha kakmakayaꞌ kuenta ixtalaqalhinkꞌan nisin ixlaktuꞌuntikꞌan. \m \v 18 Chuncha tejkan laqmixacha ni talaqalhin ex jantucha maqskꞌiniy kamoqslatꞌi lapaxkan para kꞌamalaqmixnikꞌa mintalaqalhin. \s1 Kꞌatꞌalakꞌanunin ni Dios \p \v 19 Xlhiyucha, ketꞌalaqaunin, por ixjakꞌalna ni Jesús yu kilapaxkankꞌan jantucha talhananau para katanuu tus ixpulakna taꞌan vil ni Dios. \v 20 Jesucristo kintamalaqltiꞌanin sastꞌi tin para lay katsukuyau y katapasau por yu laqchꞌiti yu lhipulakapitsinti taꞌan vil ni Dios. Lay putapasayau ixlakatunaj yu tamaqxtaqlhi. \v 21 Yucha kinkurajkꞌan va yu xaꞌay kura tachun ixchaqaꞌ ni Dios. \v 22 Xlhiyucha katalakanuniu ni Dios kun laqsaval la kelhanutikꞌan y jantu katalhanau. Va laqsaval lhakapuꞌanau ni laꞌoxikantacha kelhanutikꞌan. Xlhiyucha jantucha kintamukꞌaniyan laqtaqal la kijatapastakꞌatkꞌan, va lhiꞌaqchajꞌautaucha kun yu ox xkan. \v 23 Vas kataylhaꞌau tacha pꞌunaj, tejkan najuu ni lhakapuꞌanau y pakxanꞌitau ni Jesucristo, jantu kamakauntijlau. Dios lay lhakapuꞌanikan ni yucha kamakayaꞌ laqsaval tacha najun. \v 24 Maqskꞌiniy kamakau kuenta tas lay kalamalakpastakꞌaniu para apalay ox kalapaxkau y para kamakau yu lajꞌoxi. \v 25 Lati yu ixtalhakapuꞌan jantucha tataqxtoꞌa pero kijnankꞌan maqskꞌiniy kataylhaꞌau taqxtoqnun y kalaxtaqniu ox jatapastakꞌati. Va lakamintacha ni julchan tejkan kaminchoqoyaꞌ ni Jesucristo. \p \v 26 Tejkan mispayau ixchivinti Dios yu laqsaval, incha taylhiꞌuxaꞌanau maqtaqalhinin ex jantucha alin aputaun lapaxkan yu lay kintamalaqmixiniyan kintalaqalhinkꞌan. \v 27 Ex vamun alin maqanlqajnati yu talhaunikan. Ancha tasuy ixtalqaunti ni Dios, yu tacha jikmi kaval yu kalaqmaqniꞌoyaꞌ ixtꞌalaxkaynin. \v 28 La ixlhachimoꞌon Moisés incha matichun kamakal ay talaqalhin, ex incha kaꞌalil qayntꞌuy u qayntꞌutu yu laqsaval talhitaulay ex jantu ixtamapaynin, va ixtamaqniy. \v 29 Incha chuncha val kun ixlhachimoꞌon Moisés ex apalay lhuu maqanlqajnati paxtoqniy qayntaun lapanaki yu akchꞌintamay Sasꞌatꞌa Dios. Yucha jantu makay kuenta ixjakꞌalna ni Jesucristo yu masuy tacha Dios chꞌantaun jun kun ixlapanakni. Vachuꞌ malukujlay ni Espíritu Santo yu ayaj japaxkanan. \v 30 Mispayau ni Dios y yucha najun: “Kitꞌin kimpaxtoqniy kakmamaqanlqajnival y kitꞌin kakxtaqniyaꞌ yu tapaxtoqniy.” Vachu la ixchivinti Dios najun: “Ni Jalhachimoꞌonuꞌ Dios kalakmukꞌaniyaꞌ ixmaqanlqajnatkꞌan ni lapanakni.” \v 31 Ayaj lhitalhauniti tejkan katsꞌukꞌu la ixmakaꞌ ni Dios yu kujta. \p \v 32 Kapꞌastꞌakchꞌoꞌotꞌik tejkan pꞌunaj mispꞌatꞌik ixchivinti Dios. Va tacha maklku la metsukuntikꞌan y ox maꞌalhaꞌatꞌik mas ayaj lhitaꞌay ixjunita kun lhuu jamaqanlqajnati. \v 33 Aqtamix la ixꞌukxpulakapukꞌan tachun ni lapanakni ixtalaktuꞌuyan y ixtalhimaqchapuyan. Vachuꞌ chꞌantaun untꞌik kun yu alati metꞌalaqaunin yu vachu talhimaqanlqajnal. \v 34 Jalakmapꞌaynitꞌik tejkan tatanul laka pachꞌin. Vachuꞌ tejkan maxtꞌunikꞌantꞌik yu minavinkꞌan va ox maꞌantꞌaulꞌotꞌik kun achati. Ixkꞌatsꞌayatꞌik ni laktꞌiyan apalay ox yu alinachal yu minavinkꞌan yu jantu kamiꞌoyaꞌ. \v 35 Jantu kꞌamakꞌauntꞌijlatꞌik yu ox mispꞌayatꞌik, jantu katꞌalhanantꞌik. Incha katꞌaylhipꞌinapitik ex ox kalhaꞌayapitik. \v 36 Maqskꞌiniy kamaꞌantꞌaulꞌotꞌik para kꞌamakꞌatꞌik tacha yu lhinajun Dios. Ex chuncha kalaꞌaꞌiyapitik yu Dios naul kalaqxtaqniyaꞌ ixlapanakni. \v 37 La ixchivinti Dios najun: \q1 Va tsꞌuniy tsꞌanqay ex kaminchoqoyaꞌ yu maqskꞌiniy kamil, \q1 jantucha kataqmaqayaꞌ. \q1 \v 38 Yu kitꞌin ox klaqtsꞌin, yucha va por ixlhakapuꞌati katsukuyaꞌ \q1 pero incha taspꞌikchoqoy ex jantucha kilhipaꞌiniy. \m \v 39 Kijnankꞌan jantu chun kajuu tacha yu tataspꞌikchoqoy y tatsꞌanqay. Kijnan va lhakapuꞌanau y va chuncha kapulaqtaxtuyau. \c 11 \s1 Tas junita yu ox lhakapuꞌati \p \v 1 Incha kꞌalhitsꞌukꞌu lhakapuꞌati ex ox kꞌatsꞌay ni kaꞌalinaꞌ yu pꞌakxanꞌiy, mas chavaycha jantukaꞌ tasuy. \v 2 Ni Dios ox jalaqaꞌil yu maqaniyaꞌ lapanakni por ixlhakapuꞌatkꞌan. \v 3 Por lhakapuꞌanau ixchivinti Dios va xlhiyucha malaqasiyau ni Dios makal tachun yu alin. Ex chuncha tachun yu alinta yucha makal mas pꞌunaj jantukaꞌ tuꞌuchun ixꞌalinta. \p \v 4 Ni Abel ox lhakapuꞌal ni Dios y xlhiyucha moqslal apalay ox lapaxkan xajantu yu Caín. Chuncha ni Dios laqaꞌinil ixlapaxkan Abel y laqtsꞌil tacha ox lapanaki. Ex nil pero mas nitacha va tacha vananaj kintaxaqalayan por ixlhakapuꞌati, va kintamasuniyan para kalaqtsꞌiꞌiu. \v 5 Ni Enoc yucha lhakapuꞌal ni Dios. Xlhiyucha lhaꞌankal kujnuꞌ laktꞌiyan, jantu kamispal lhinin. Ex jantucha lay ixtemakan, va ixlhaꞌantacha ni Dios. La ixchivinti Dios najun ni Dios ox laqtsꞌil tacha tiꞌukxuyal. \v 6 Incha jantu kꞌalhakꞌapꞌupꞌi ni Dios ex yucha jantu lay ox kalaqtsꞌin. Yu talakanuniputun ni Dios maqskꞌiniy kalhakapuꞌal ni alinta y vachu kalhakapuꞌal ni jalaqxtaqniy yu lajꞌoxi tachun yu laqsaval tapuxkajuy. \v 7 Vachuꞌ ni Noé yucha lhakapuꞌal ixchivinti Dios tejkan junil ni kalaqmixaꞌ kun xkan ni lakamunukpaꞌ mas jantukaꞌ ixtasuy. Va makal kuenta y makal laqataun ay barco yu tapulaqtaxtul ixlapanakni. Ex va lakmukꞌanikal ixlaqtaqalkꞌan yu alati lapanakni. Pero ni Noé lhakapuꞌal, xlhiyucha ni Dios ox laqtsꞌil. \p \v 8 Ni Abraham yucha lhakapuꞌanil ixchivinti Dios tejkan lhijunil kataxtul la ixtꞌun para kaꞌal alakataun yu ixnavin kunaꞌ. Jantu ixkꞌatsay toꞌoxtaycha kachaanacha tejkan taxtul la ixtꞌun. \v 9 Va lhakapuꞌal ni Dios, xlhiyucha tsukuchal anchanuꞌ lakatꞌun yu Dios naul ixnavin kunaꞌ, mas tiꞌukxuntayal taꞌan jantu machaqaꞌ kaval. Va ixtaulay laka karpa y vachuꞌ Isaac ali Jacob, yu vachuꞌ ixtꞌunkꞌan val. \v 10 Ni Abraham va ixpakxanꞌiy lakataun putaulan yu ox makakanta kun xaputayan. Va lakataun yu Dios lhinajun tacha maqskꞌiniy kaval y va yu Dios makay. \v 11 Ni Sara vachuꞌ lhakapuꞌanil ixchivinti Dios. Mas va la xanaticha y jantucha lay kalhitsukul jasꞌatꞌa, pero lhakapuꞌanil yu Dios naul katapasayaꞌ. Xlhiyucha va xtaqnikal tapꞌasta para kalhitsukul jasꞌatꞌa. \v 12 Ex chuncha ni Abraham, mas ayaj xapaycha, va kun yucha taminchal pumalhuu lapanakni tus tacha jastꞌakun, tus tacha yu lakstꞌuniy kukuj yu alin la ixkilpaꞌ lakamar, jantu lay puteꞌekan. \p \v 13 Tachun ni anchanuꞌ lapanakni ox ixtalhakapuꞌan tejkan tanil. Jantukaꞌ ixtalaqaꞌiy yu Dios ixnajunta kalaqxtaqniyaꞌ. Pero ixtakꞌatsay ni kaꞌalinaꞌ tacha Dios naul, xlhiyucha lhiꞌachantajul. Ixtanajun ni va tapasanaꞌ ixtajunita, va jantu machaqan aniy lakamunukpaꞌ kataval. \v 14 Lapanakni yu chuncha tanajun ox tamasuy ni tapuxkajuy alakataun putaulan taꞌan mero ixtꞌunkꞌan kunaꞌ. \v 15 Incha katapastaklhi ni lakatꞌun taꞌan taminchal ex la lay kataꞌanchoqol. \v 16 Pero ixtaꞌuxaꞌan alakataun putaulan taꞌan apalay ox kaval, yu alin laktꞌiyan. Xlhiyucha ni Dios jantu lhimaxanan tejkan yuꞌuncha tanajun va yucha ixDioskꞌan junita. Yucha jalaqlaꞌoxinitacha alakataun putaulan. \p \v 17 Ni Abraham lhakapuꞌal ni Dios y xlhiyucha tejkan Dios laqtsꞌintanul ex makal yu lhijunkal. Va lhimil ni Isaac va ixlhimoqslal tacha taun lapaxkan mas Dios ixnajunta va yucha kapuꞌalil pumalhuu sasꞌatꞌan. \v 18 Ni Dios lhichivinil ni Isaac tejkan junil ni Abraham: “Va por Isaac katapuꞌalinaꞌ tachun mesꞌatꞌan.” \v 19 Ni Abraham ixkꞌatsay ni Dios lay kamajkujuchoqol ni Isaac mas kanil. Laqsaval va laycha chuncha ni Abraham laqaꞌichoqol istsꞌal. \p \v 20 Ni Isaac va lhakapuꞌal ni Dios y xlhiyucha jalaklhitapaynil istsꞌalan para lajꞌoxi kataval ixjatsukuntikꞌan, yuꞌuncha va ni Jacob ali Esaú. \v 21 Ni Jacob va lhakapuꞌal ni Dios. Xlhiyucha tejkan va laycha kanil jalaklhitapaynil ni Dios por qayntamin istsꞌalan. Va taqayntatayal para katoꞌoyal Dios, va putayal ixpaliki. \v 22 Ni José va lhakapuꞌal ni Dios. Xlhiyucha tejkan va laycha kanil va lhichivinil tejkan katataxtuchoqotachal ni israelitas laka Egipto. Lhinaul va kalhaꞌankal ixjalhukuti para kamaknunikal la ixtꞌunkꞌan. \p \v 23 Ni Moisés tejkan tsukuchal, ex ixjapayan ixtalhakapuꞌan Dios. Xlhiyucha tamaqsaqlhi por laꞌatꞌutu malkuyuꞌ, talaqtsꞌil ni va la kꞌus ixjunita. Jantu katatalhaunil ni ay jalhachimoꞌonuꞌ Egipto yu ixlhinajunta ixmaqnika istsꞌalankꞌan ni israelitas. \p \v 24 Ex ni Moisés tejkan lhikꞌatsalcha, vachuꞌ lhakapuꞌal ni Dios. Xlhiyucha jantu kamispaputunkal tacha ixpapanti ni jalhachimoꞌonuꞌ Egipto. \v 25 Va xtaqkal para kalhimaqchapukal kun ixlapanakni ni Dios. Jantu kataꞌachajunil taun panchꞌix yu talaqalhin. \v 26 Apalay ox lhilal kalhilaktuꞌukal por Cristo yu kamalaqachayaꞌ ni Dios xajantu kalhitsukul tachun xamaqaliti ni Egipto. Va ixpakxanꞌita yu lhilhajati yu Dios kaxtaqniyaꞌ. \v 27 Va lhakapuꞌal ni Dios, xlhiyucha taxtuchal xalakatꞌun Egipto. Jantu katalhaunil ixlhilukuj ni jalhachimoꞌonuꞌ. Va tacha kalaqtsꞌil ni Dios yu jantu laqtsꞌinkan, xlhiyucha va taylhaꞌal. \v 28 Va lhakapuꞌal ni Dios, xlhiyucha makal yu xakꞌatan Paxku. Chuncha ni israelitas ixtalhipuxvay jakꞌalna xakiltalakxtuti ni ixchaqakꞌan. Ex chuncha ixmayul Dios yu lhimil lhinin jantu kalaqmaqnil istsꞌalankꞌan yu saꞌoqsni. \p \v 29 Ni israelitas yuꞌuncha talhakapuꞌal Dios, xlhiyucha yu lakamar yu junkan Xlapul va xixlhicha tejkan talaqpuslhi. Pero tejkan ixtalaqpusputun yu xatropas Egipto, ex yu xkan aqtsaunchoqol, va taꞌaqskajꞌuꞌol. \p \v 30 Aaqtaun ni israelitas talhakapuꞌal Dios, xlhiyucha taqtal yu lajꞌay xaꞌexni laka putaulan Jericó tejkan tamaqachoqonul paqtujun. \v 31 Ancha laka putaulan, yu jamaqtaqalhini xanati yu ixjunkan Rahab, yucha lhakapuꞌal Dios. Xlhiyucha ox jalaqaꞌil ixlapanakni Dios yu tamaqsaqtanul ancha la ixchaqaꞌ. Chuncha jantu kanil kun yu alati yu jantu katamakal kuenta ixchivinti Dios. \p \v 32 ¿Tisuncha apalay kaknaul? Kintsꞌanqaniy julchan para kaklhichivinil Gedeón, Barak, Sansón, Jefté, David ali Samuel kun yu ixtalaqputeꞌey ixchivinti Dios maqancha. \v 33 Yuꞌuncha talhakapuꞌal Dios y xlhiyucha tamaqalhajal ixtꞌunkꞌan ni jalhachimoꞌonun, ox talhachimoꞌonul, talaqaꞌil yu Dios ixnajunta kalaqxtaqniyaꞌ ixlapanakni, tamalakchaunil ixkilnakꞌan yu maqtalin. \v 34 Tamamixil lajꞌay jikmi yu laqpꞌas, taqoslhi tejkan va laycha ixlaqmaqnikal kun espada, tatapꞌasnil tejkan ixtatsꞌanqaniy tapꞌasta, ixtataꞌayajnan tejkan ixꞌalin lhilukuj, tatixkaukyaul xatropas ixtꞌalaxkayninkꞌan. \v 35 Lati xanatin, yu ixapaynin takukchoqol mas ixtanitacha. Alati lapanakni va ayaj jalaqmamaqanlqajnivakal por ixlhakapuꞌatkꞌan, jantu katamakauntijlal mas taylhaꞌal ixmaqanlqajnatkꞌan, va ixtalaqaꞌiputun ni jatsukunti yu apalay ox tejkan katakujchoqoyaꞌ. \v 36 Lati jalaktuꞌukal y jalaqmaqanaqkal y jalakchꞌikal kun kadena laka pachꞌin. \v 37 Lati va jalaktꞌalmaqnikal kun chiyux, lati jalaktampachukꞌuꞌakltꞌiukal, lati jalaqmaqnikal kun espada. Lati ixtatiꞌukxuntayay y ixtamalaqchꞌinin vamun kun ixtaꞌan borregos ali chivos, va payniꞌincha kilpatanin, tamajkꞌatsal, jalaqlhimaqchapukal. \v 38 Ni anchanuꞌ lapanakni va ayaj lajꞌoxin tus jantu tapaxtoqniy kalaktꞌataulal xalapanakni ni aniy lakamunukpaꞌ, mas ixtatiꞌukxuntayay lakakꞌivinan, laka aspajunaxnan, ixtatsukuy taꞌan poqapaj lakatꞌun. \p \v 39 Tachun ni anchanuꞌ lapanakni ayaj ox ixtalhakapuꞌan Dios. Pero aniy lakamunukpaꞌ jantu katalaqaꞌil yu Dios ixnajunta kalaqxtaqniyaꞌ ixlapanakni. \v 40 Dios ixkꞌatsay ni kaꞌalinaꞌ yu apalay ox yu chavaycha kintapaxtoqniyan kijnan. Chavaycha kun kijnankꞌan ni anchanuꞌ lapanakni yu ixtalhakapuꞌan jantu tuꞌuchun tatsꞌanqaniy. \c 12 \s1 Katꞌiꞌukxuntꞌayatꞌik tacha Jesucristo \p \v 1 Chuncha la alin lapanakni yu kintamasuniyan tas junita ixlhakapuꞌatkꞌan, va tacha kintamalaqachoqoxnuyan. Xlhiyucha kamakaunau tachun yu kintatanchaniyan la kimputsukukꞌan y kamakajuu tachun yu talaqalhin yu kintalakalhumatan. Mas lhitaꞌay, va kamaqantꞌaqniꞌojoocha, kataylhaꞌau takyaunan yu lakatin yu taylhaꞌantau. \v 2 Vamun kapastakvi tacha makal ni Jesús. Yucha kintamapꞌulan y kintalhachaꞌan tus taꞌan tamaktay yu lakatin yu puꞌanau la kilhakapuꞌatkꞌan. Yucha xtaqkal para kanil laka kurus mas ayaj lhimaxan. Va ixkꞌatsay ni kalhiꞌachantajuyaꞌ astan y chavaycha vil la ixlhijakanaj ni Dios taꞌan lhachimoꞌonun. \p \v 3 Kꞌamakꞌatꞌik kuenta tacha ixjunita ni Jesús, ni maqtaqalhinin lapanakni ayaj mamaqanlqajnival pero yucha maqantaqniꞌol. Ex chuncha jantu kalaꞌalhoꞌontꞌik la milhakapuꞌatkꞌan y jantu katachanin. \v 4 Jantukaꞌ maqnikꞌanatꞌik mas tamamaqanlqajnivayan yu tamaqtaqalhinin. \v 5 Kꞌaukchꞌoꞌotꞌatꞌik la ixchivinti Dios taꞌan taxaqalayan tacha sasꞌatꞌan. Va najun: \q1 Kesꞌatꞌa kꞌatꞌi, kꞌamakꞌatꞌi kuenta ni ayaj xtapal tejkan ni Dios lhimaqchapuyan para chuncha kalakpꞌastꞌakna. \q1 Jantu kachꞌanin mas laqꞌaymayan. \q1 \v 6 Dios lasavalay ixjatsukunti ni lapanaki yu ox paxkay. \q1 Lhimaqchapuy yu ox laqaꞌiy tacha sasꞌatꞌa. \m \v 7 Maqskꞌiniy katꞌayaniꞌotꞌik tejkan Dios talhimaqchapuyan. Dios talaqtsꞌinan tacha sasꞌatꞌan, xlhiyucha lhitꞌapꞌasayatꞌik yu lhitaꞌay la metsukuntikꞌan. ¿Taꞌayucha japay jantu aqtaun kalaqꞌaymal istsꞌal? \v 8 Dios jalaklasavalay tachun sasꞌatꞌan. Incha jantu lasavalayan ex jantu laqsaval sasꞌatꞌa kaꞌuntꞌi, va tacha aqchunaꞌ kꞌatꞌi. \v 9 Yu kepayankꞌan aniy lakamunukpaꞌ mas ixkintalaqꞌaymayan va ixtoꞌoyayau. Ex apalay kaqalasmakniyau ni kimPay Dioskꞌan yu kintaxtaqniyan ketsukuntikꞌan y chuncha ox katsukuyau. \v 10 Kepayankꞌan va taun panchꞌix ixkintalasavalayan tacha yuꞌuncha ox talhilal. Pero Dios kintalasavalayan para ox kaxajchal la ketsukuntikꞌan para lajꞌoxi kajuu chꞌantaun kun yucha. \v 11 Chavaycha tejkan Dios kintalasavalayan la ketsukuntikꞌan jantu achati kaval, va maqaniti. Pero chuncha pulaniyau yu ox jatsukunti. Va lhixajachal yu ox putsuku yu oxamaktaun. \s1 Jantu kamajꞌantꞌik ixchivinti Dios \p \v 12 Xlhiyucha kꞌalhitsꞌukꞌuchꞌoꞌotꞌik tapꞌasta la mimakakꞌan ali miꞌaqtsoqoqnikꞌan para lay ox katꞌaylhipꞌintꞌik. \v 13 Vas kꞌamakꞌatꞌik milakatinkꞌan para katapꞌasnichoqol yu tatsꞌanqaniy tapꞌasta para lay kaltananchoqol. \v 14 Kꞌamakꞌatꞌik laqatapꞌasta para ox kalalaqtsꞌintꞌik tachun ni lapanakni. Vachuꞌ katꞌiꞌukxuntꞌayatꞌik jantu kun tuꞌuchun laqtaqal. Incha alin milaqtaqal ex jantu lay kalaqtsꞌi ni Dios. \v 15 Kꞌamakꞌatꞌik kuenta para tachun kalaꞌaꞌitꞌik ixjamapayninti ni Dios. Vachuꞌ jantu matichun kaxkꞌayyatꞌik. Incha matichun kaxkayanal, ex pumalhuu katalaxkayl. \v 16 Jantu matichun katꞌatamal aqayntaun yu jantu ixnavin kaval y jantu matichun kaꞌakchꞌintamal yu xtaꞌa ni Dios. Ni Esaú akchꞌintamal yu ixpaxtoqniy tacha xajayaꞌ, va lhistꞌal tsꞌuniy vayti. \v 17 Kꞌatsꞌayatꞌik ni astan ni Esaú junil ixpay para kaskꞌinichoqol Dios. Ixnajun kalhitsukuchoqol yu ixpaxtoqnita pero jantucha kalaqaꞌikal, mas mapaxal ixjatapastakꞌati, mas skꞌil kun laqpuqalhuti. \p \v 18 Uxiknan jantu katꞌayachipitik taꞌan titay ni aspajun taꞌan maqancha takilal ni israelitas. Anchanuꞌ aspajun va yu lay chꞌapakan, va ixmaqtajiy kun jikmi, va ixputsꞌista y ayaj lhitalhan y ixꞌalin uniyaxkan. \v 19 Vachuꞌ jantu kaꞌasmaktꞌik ni anchanuꞌ pꞌays sqol, vachuꞌ yu pꞌays chivinti jantu kaꞌasmaktꞌik tacha maqancha yuꞌuncha taqasmaklhi. Va taskꞌil para jantucha kalaklhijunil tuꞌuchun chivinti. \v 20 Yuꞌuncha jantucha lay ixtatayaniy yu ixlhinaunkanta yu inchineꞌ: “Mas va taꞌayucha kachꞌintal taꞌan titay ni aspajun, ex katꞌalmaqnikal kun chiyux, mas kaval laqataun talhitsukuti.” \v 21 Va ayaj lhitalhauniti ixjunita, tus Moisés naul: “Tus ikxkapꞌiknil kun kintalhanti.” \p \v 22 Jantu ixpꞌinatꞌik ni anchanuꞌ aspajun. Va tacha kachꞌipꞌintꞌatꞌik laka aspajun yu junkan Sión taꞌan alin laka putaulan Jerusalén. Pero jantu xaputaulan aniy lakamunukpaꞌ kaval. Va yu xaputaulan laktꞌiyan taꞌan vil ni Dios yu kujta. Ancha chꞌipꞌintꞌatꞌik taꞌan alin miles kun miles ixmayulnin Dios yu tataqxtoꞌa kun achati. \v 23 Tꞌaqxtꞌoqtꞌik kun ixlapanakni ni Dios, yu sasꞌatꞌan tajunita. Ixtaqaꞌutikꞌan va jatsꞌoqꞌulakanta taꞌan laka palhachimoꞌon laktꞌiyan. Chꞌipꞌintꞌatꞌik taꞌan vil ni Dios yu laqlaꞌoxiy ixlaqtaqalkꞌan ni lapanakni. Chꞌipꞌintꞌatꞌik taꞌan alin ixlhitsukunukꞌan ni lapanakni yu jantu katalhitsukul talaqalhin. \v 24 Chꞌipꞌintꞌatꞌikcha taꞌan vil ni Jesús yu kintamapasaniyan ni sastꞌi chivinti yu Dios kintatꞌamakajun. Chꞌipꞌintꞌatꞌik taꞌan alin yu jakꞌalna yu lhipuxvakan para kamalaqmixinikal talaqalhin. Yucha xtaꞌa apalay ox jatsukunti xajantu ni jakꞌalna yu moqslal ni Abel. \p \v 25 Jantu kamajꞌantꞌik ixchivinti Dios yu taxaqalayan. La maqancha ni israelitas tamajꞌanil ixchivinti Moisés yu jalaqxaqalal aniy lakamunukpaꞌ. Astan jantu lay ixtaqosa ixmaqanlqajnatkꞌan. Ex laqsaval kijnan jantu lay kaqosvi kimaqanlqajnatkꞌan incha kamajꞌaniyau ixchivinti Dios yu kintaxaqalayancha laktꞌiyan. \v 26 La maqancha ni lakatꞌun va xkapꞌiknil tejkan chivinil Dios. Chavaycha najun: “Tejkan chuncha kakchivinchoqoyaꞌ kaxkapꞌikninaꞌ ni lakamunukpaꞌ y vachuꞌ yu laktꞌiyan.” \v 27 Tejkan chuncha najun ni Dios va lhichiviniy ni julchan tejkan kamaqosuyaꞌ tachun yu makal yu jantu lay tayaniy. Ex vamun kaxajtachal yu katayaniyaꞌ. \p \v 28 Xlhiyucha kaxtaqniu lhimalaqpuchuncha ni Dios por ukxuyanau taꞌan lhachimoꞌonun. Ancha jantu aqtaun kalaklayaꞌ. Ex chuncha katꞌalhaunitꞌik ni Dios y ox katꞌoꞌoyatꞌik. \v 29 Yu kiDioskꞌan va tacha jikmi yu laqxavanan. \c 13 \s1 Ox kꞌatꞌapꞌatsꞌanitꞌik ni Dios \p \v 1 Katꞌaylhipꞌintꞌik lapaxkanan tacha tꞌalaqaunin. \v 2 Ox kꞌalaꞌaꞌitꞌik la minchaqaꞌ mas kaval lapanakni yu jantu mispꞌayatꞌik. Lati mas jantu ixtakꞌatsay, va ixmayulnin Dios tamaloqojnil. \v 3 Kalakpꞌastꞌaktꞌik yu tatanumanal laka pachꞌin. Kakꞌatsꞌantꞌik va tacha kalaktꞌachꞌikꞌantꞌik ni uxiknan. Vachu yu jalaqlhimaqchapukanta, va kꞌakꞌatsꞌantꞌik tacha chꞌantaun kꞌaꞌuntꞌik. \p \v 4 Tachun maqskꞌiniy katꞌoꞌoyatꞌik ni lakxtuklati. Ox katꞌaylhipꞌintꞌik yu lakxtuklati, jantu kamaqtꞌaꞌalhinintꞌik. Ni Dios kalakmukꞌaniyaꞌ ixlaqtaqalkꞌan tachun yu tatꞌatamay yu jantu ixnavinkꞌan kaval. \v 5 Jantu kaꞌachꞌanitꞌik tumin, va katꞌaꞌoxamaktꞌamitꞌikcha kun yu lhitꞌaunatꞌikcha. Ni Dios va naul: “Jantu aqtaun klamakaunau, va si klaꞌaqtayjuyau.” \v 6 Xlhiyucha jantu talhananau, va naunau: \q1 Ni Dios kintaꞌaqtayjuyan, \q1 jantu katalhananau. \q1 Yu lapanakni jantu tuꞌuchun lay kintamakaniyan. \p \v 7 Kalakpꞌastꞌaktꞌik yu xalajꞌaynin yu tamasunin ixchivinti Dios. Kꞌamakꞌatꞌik kuenta tas lhixajchal ixputsukukꞌan y katꞌaylhipꞌintꞌik tacha ixlhakapuꞌatkꞌan. \v 8 Ni Jesús jantu tapaxay, va aqstanchun mas va kutancha, mas chavaycha, mas va tavanancha. \v 9 Jantu kꞌamakꞌanukꞌantꞌik mas lati tamalaniputunan aputaun jatapastakꞌati yu jantu paxtoqniy. Talhinajun tisuncha lay kaꞌutꞌi pero yu talhinajun jantu matichun aqtayjuy. La ketsukuntikꞌan vamun ixjamapayninti ni Dios lay kintaꞌaqtayjuyan. \p \v 10 Ni kilapaxkankꞌan va tacha yu ixtamoqslay maqancha yu jantu jalaqxtaqnikan lakatin para kataꞌul ni yuꞌuncha. \v 11 Tejkan ixtamakay ni anchanuꞌ lapaxkan yu ixtamoqslay, ex yu xaꞌukxtin kura lhaꞌal xajakꞌalna talhitsukuti tus ixpulakna ni chaqaꞌ taꞌan ixtatoꞌoyay Dios. Va para kalaqmalaqmixinikal ixtalaqalhinkꞌan. Pero ixlakatunajkꞌan ni talhitsukuti ixtaxavay ixlhimaqspaꞌ ni putaulan. \v 12 Chuncha vachuꞌ ni Jesús va maqnikal ixlhimaqspaꞌ ni laka putaulan para kalaqmalaqmixinikal ixtalaqalhinkꞌan ixlapanakni por ixjakꞌalna. \v 13 Ex kijnankꞌan vachuꞌ maqskꞌiniy kaꞌau taꞌan alin ni Jesús. Jantucha katanuu la ixputsukukꞌan ni lapanakni mas kintalaktuꞌuyan. \v 14 Aniy taꞌan vilanau kamiꞌoyaꞌ. Va lakxkauyau ataun putaulan yu kaminakaꞌ. \v 15 Por yu makal Jesús va si ay makayau ni Dios. Ex chuncha kalhixajchal tacha kilapaxkankꞌan yu minachal la kinkilkꞌan tejkan ox lhichivinau ixtaqaꞌuti. \v 16 Kꞌamakꞌatꞌik yu lajꞌoxi y kalaꞌaqtꞌayꞌutꞌik. Chuncha lhixajachal tacha lapaxkan yu lhipaꞌiniy Dios. \p \v 17 Kaꞌalꞌasmaktꞌik yu xalajꞌaynin yu talhakapuꞌanan y kamakꞌatꞌik kuenta yu talhijunan. Yuꞌuncha talhistakꞌan la metsukuntikꞌan y kataxtaqniyaꞌ kuenta ni Dios por ixlhitapatsakꞌan. Ex kaꞌalꞌasmaktꞌik para lay katatapatsal kun achati. Incha ayaj lhitaꞌay para yuꞌuncha ex jantu ox lhixajachal para uxiknan. \v 18 Kaskꞌintꞌik Dios por kijnankꞌan. Ox ijkꞌatsayau ni jantu alin kilaqtaqalkꞌan. Tachun yu ikmakayau va ox iktiꞌukxuntayaputunau. \v 19 Ni kitꞌin va klaskꞌiniyau ni kaskꞌintꞌik Dios para niman aaqtauncha lay klatꞌataulchoqochaꞌau. \s1 Jalakmastakꞌachoqokan ni lapanakni \p \v 20 Ni Dios oxamaktaun kintamakayan. Yucha majkujuchoqol kiJalhachimoꞌonukꞌan Jesús tejkan ixnitacha. Ni Jesús va la ay y kintalhistakꞌan tacha ixborregos. Ixjakꞌalna masuy ni Dios chꞌantaun kintatꞌamakajun mas va tavanancha. \v 21 Xlhiyucha ni Dios kataxtaqnin tachun yu lajꞌoxi yu maqskꞌiniyatꞌik. Ex lay kꞌamakꞌatꞌik yu lhinajun. Vachuꞌ kamakal Dios la ketsukuntikꞌan va yu kalhipaꞌinil. Chuncha kamakal por ixjatsukunti ni Jesucristo yu paxtoqniy katoꞌoyakal mas va tavanancha kaval, jantu aqtaun katamaktal. Va chuncha kavalcha. \p \v 22 Klaskꞌiniyau, ketꞌalaqaunin, ox kꞌalaꞌaꞌitꞌik ni chivinti yu klalhixaqalau kun yu aniy lakatꞌuniy karta. \v 23 Va iknajun kakꞌatsꞌatꞌik ni kilaqajkꞌan Timoteo taxtuchoqotacha laka pachꞌin. Incha niman kachinaꞌ ex iktꞌaꞌantachal tejkan klalaqꞌanchoqoyau. \p \v 24 Kꞌamastꞌakꞌatꞌik tachun yu talhichimoꞌoyan y tachun ixlapanakni ni Dios. Vachuꞌ tamastakꞌayan yu aniy tavilanal xalakatꞌun Italia. \v 25 Ni Dios katamapaynin mintachunkꞌan.