\id ACT \h LOS HECHOS \toc1 Yu Tamakal yu Jamalaqachal ni Jesús \toc2 LOS HECHOS \toc3 Hch. \mt2 Yu Tamakal yu Jamalaqachal ni Jesús \c 1 \s1 Kamalaqachakanaꞌ ni Espíritu Santo \p \v 1 Ni karta yu pꞌunaj kmalaqachanin, Teófilo, ancha xaktsꞌoqnitan tachun yu makal ni Jesús. Vachu ancha xaktsꞌoqnitan tachun yu jamalaninil mas tus tejkan pꞌunaj yu puꞌaqtaynil makanaꞌ ixlhitapatsa \v 2 tus tejkan anchoqol laktꞌiyan. Ixꞌalin lapanakni yu ixjalaksakta y jalaqmalaqachal tejkan jantukaꞌ ixꞌan laktꞌiyan, ex kun ixtapꞌasta ni Espíritu Santo jalakmasunil yu maqskꞌiniy katamakal. \p \v 3 Tejkan nil ni Jesús ex astan aqlhuvaj jalaktasunichoqol. Tus tꞌuy pꞌuxaun julchan ixtꞌajun jalaktasuniniꞌ para katakꞌatsal ni laqsaval ixkujchoqotacha y laqlhixaqalal tacha lhachimoꞌonun ni Dios. \v 4 Tejkan vananaj ixjalaktꞌavil va jalakjunil ni jantu katataxtul laka putaulan Jerusalén, y va lakjunil: \p —Pꞌunaj kapꞌakxanꞌelayapitik yu ixnajun laqsaval kataxtaqniyan kimPay Dios chuncha tacha klajuniu. \v 5 Ni Juan va xkan ixpumaqchajꞌavanan pero va laycha kalakachil ni julchan tejkan kꞌapꞌumaqchꞌajꞌavakꞌanapitik ni Espíritu Santo. \s1 Ni Jesús pataxtuchoqolcha laktꞌiyan \p \v 6 Ex chuncha tejkan tataqxtoqlhi va talhisakmil ni Jesús va tajunil: \p —¿Jalhachimoꞌonuꞌ, chavaycha kalakmapꞌaxayeꞌecha ni jalhachimoꞌonun la kilakatꞌunkꞌan para kalhichimoꞌochoqoocha ni kijnankꞌan yu israelitas juntau? \p \v 7 Ex va lakjunil ni Jesús: \p —Ni uxiknankꞌan jantu tapaxtoqniyan kakꞌatsꞌatꞌik tisuncha julchan u tisuncha hora chuncha katapasayaꞌ. Yu kimPay Dios yucha paxtoqniy kalhinaul tas vanancha kamakayaꞌ tuꞌuchun. \v 8 Katanuyaꞌ ni Espíritu Santo la melhanutikꞌan ex chuncha kalaꞌaꞌiyapitik ixtapꞌasta. Ex kilalhichivinanau ni kitꞌin aniy laka putaulan Jerusalén y vachuꞌ tachun aniy xalakatꞌun Judea y vachuꞌ tus xalakatꞌun Samaria y mas tus yu apalay laqmaqati lakamunukpaꞌ. \p \v 9 Tejkan chuncha naunꞌol ni Jesús ex talaqtsꞌil va lhaꞌankalcha, pataxtulcha laktꞌiyan. Tanulcha laka taputsꞌi, y jantucha apalay katasul. \p \v 10 Tejkan sniy ixtatꞌajun laqtsꞌinin taꞌan puꞌal laktꞌiyan ex tsꞌalaj tatasul qayntꞌuy lapanakni. Ixtalhilakayanal yu pꞌays laqxutꞌutꞌu laqchꞌiti y laktꞌatayal chꞌantaun kun yuꞌuncha. \p \v 11 Va tanaul: \p —Uxiknan, lapanakni yu machaqan Galilea untꞌatꞌik, ¿valiꞌiycha lakꞌapꞌinatꞌikcha laktꞌiyan? Ni Jesús yu pataxtulcha laktꞌiyan y tamakajuncha, yucha kaminchoqoyaꞌ vachu va chun tacha xalaqtsꞌinatꞌik tejkan xaꞌan. \s1 Talakꞌulal ni Matías para kamakal ixlhitapatsa yu makaul Judas \p \v 12 Ex chuncha yu jamalaqachal ni Jesús tataꞌeltajul laka aspajun yu junkan Xaꞌaspajun Olivos. Taꞌanchoqol ni laka ay putaulan Jerusalén. Ancha jantu ixlhimaqati ixjunita, ukxchuncha tacha yu ixtapaxtoqniy kataltanal ni israelitas tejkan xajulchan jastaknati ixjun. \v 13 Ex tachaꞌalcha ni laka putaulan va tataukꞌalcha taꞌan talaqtꞌuy chaqaꞌ ixjunita taꞌan ixtaloqojya. Yu taꞌal va Pedro ali Jacobo ali Juan ali Andrés ali Felipe ali Tomás ali Bartolomé ali Mateo ali Jacobo yu istsꞌal Alfeo ali Simón yu ixmapaxaputun ni gobierno ali Judas ixpꞌisaqa Jacobo. \v 14 Aqlhuu ixtataqxtoqya y vamun ixtaskꞌin Dios tachun ni yuꞌuncha kun ixtꞌalaqaunin Jesús ali María, yu ixnati, ali alati xanatin. \p \v 15 Tejkan ataun julchan val, ex tataqxtoqlhi ni yuꞌuncha tus tacha ciento veinte lapanakni. Ex tayal ni Pedro la ixlakaꞌukxpukꞌan, va lakjunil: \p \v 16 —Ketꞌalaqaunin, laqsaval ixmaqskꞌiniy chuncha kaval tacha yu maqancha ixnajun ni ay jalhachimoꞌonuꞌ David tejkan machivinil ni Espíritu Santo. Ni David lhichivinil ni Judas yu lakmapꞌulnil ni lapanakni yu tachꞌapal ni Jesús. \v 17 Ni Judas ixmispakan tacha kintꞌaltanakꞌan y va ixlaksakkanta para chꞌantaun kintatꞌatapatsan. \v 18 Pero yu ixlhilhajati yu lhajal por maqxtaqlhi ni Jesús va kun yucha lhiꞌil aqxtaun tꞌun ex ancha nil. Y patajul tus tatanpusꞌea la ixpajan y taxtuꞌol ixpalun. \v 19 Ex tachun yu ixtavilanal Jerusalén takꞌatsal y talhimapaqaꞌul ni anchanuꞌ lakatꞌun Aseldama, yucha naunputun la ixlhichivinkꞌan Xatꞌun Jakꞌalnan. \v 20 La xalibro Salmos yu tsꞌoqlhi David, ancha lhichiviniy Judas, inchine najun: \q1 Kamakauntijlalcha taꞌan ixvil, \q1 jantucha kaꞌalil matichun yu lay ancha kataulal. \m Vachuꞌ alakataun najun: \q1 Aqayntauncha kalhitsukul ixlhitapatsa. \m \v 21 Ex taylhaanil ixchivinti ni Pedro, va naul: \p —Xlhiyucha maqskꞌiniy kalaksakvi aqayntaun lapanaki. Kalaksakꞌau qayntaun yu chꞌantaun tijuyal kun kijnan mas tus tejkan ixtꞌaꞌukxuyanau ni Jesús. \v 22 Tsꞌanqay kaval xaqayntaun yu kintꞌaltanakꞌan junita mas tus tejkan ixmaqchajꞌavanan ni Juan tus anchoqol laktꞌiyan ni Jesús la kintalakavantikꞌan. Chuncha ni yucha vachuꞌ kintatꞌalaqputeꞌeyan chꞌantaun kun kijnan ni laqsaval kujchoqolcha ni Jesús —naul ni Pedro. \p \v 23 Ex talakꞌulal pumatꞌuy lapanakni. Xaqayntaun va José Barsabás yu vachuꞌ ixjunkan Justo. Yu aqayntaun ixjunkan Matías. \v 24 Ex va taskꞌinil ni Dios va tanaul: \p —KiJalhachimoꞌonuꞌ kꞌatꞌi. Uxintꞌi kilamispaniꞌoyau kelhanutikꞌan. Kilamasuniu tas ayucha yu uxintꞌi laksakꞌa \v 25 para katapatsal kun uxintꞌi y para kaꞌal laqputeꞌeniꞌ minchivinti. Va yucha kapaxtoqnil ni lhitapatsa yu makaul Judas por ixtalaqalhin tejkan al taꞌan maqskꞌiniy. \p \v 26 Ex tamakal taun qamanti para katasul taꞌayucha kapaxtoqniyaꞌ y va paxtoqnil Matías. Ex ancha tamanulcha kun yu pumakautaun lapanakni yu jamalaqachal ni Jesús. \c 2 \s1 Tanulcha ni Espíritu Santo la ixjalhanutikꞌan yu talhakapuꞌan Dios \p \v 1 Tejkan lakachilcha ixkꞌatankꞌan ni israelitas yu junkan xajulchan Pentecostes, ex tachun yu ixtalhakapuꞌan ni Jesús va chꞌantaun ixtataꞌaqxtoqnun. \v 2 Taval pꞌaysni makatꞌaunkal, tus tacha taun pꞌays un ixmakatꞌajun. Minchal tus laktꞌiyan y taqasmakꞌol ni lapanakni tus tapulakchux ni laqa chaqaꞌ taꞌan ixtavilanal. \v 3 Ex niman talaqtsꞌil taun tuꞌuchun tacha jikmi, y tataukꞌanichal laktsꞌuninin por qayntamin la ixꞌaqtsulkꞌan yu ancha ixtavilanal. \v 4 Ex tanul ni Espíritu Santo la ixjalhanutikꞌan. Taꞌaqtaylcha tachiviniy alati lhichivin yu jantu aqtaun ixtachiviniy. Chuncha lakmachivinil ni Espíritu Santo. \p \v 5 Chuncha ni laka putaulan Jerusalén ixtachaꞌanta israelitas yu ox ixtataylhaꞌan tacha ixputsukukꞌan ixjunita, va ixtaminꞌotachal taꞌakapuchun ni lakamunukpaꞌ por ixkꞌatankꞌan yu ixtamakay. \v 6 Tejkan taqasmaklhi tacha ixtachiviniy yu ixtalhakapuꞌan ni Jesús, ex ni yuꞌuncha va tataqxtoqlhi y tus saq tatayal porke ixtaqasmatꞌa ixlhichivinkꞌan yu ixtalhichiviniy yuꞌuncha la ixlakatꞌunkꞌan. \v 7 Ex chuncha tus taun takꞌatsal. Va tus tumpaj talhilal, va ixtalajuniy siya yuꞌuncha: \p —Tachun ni aniy lapanakni yu tatꞌajun chivinin va si machaqan xalakatꞌun Galilea. \v 8 ¿Ex tas laycha tapuchiviniy kilhichivinkꞌan yu chivinanau? \v 9 Lati ni kijnankꞌan va machaqan Partia juntau, y lati va machaqan Media, vachu lati va machaqan Elam ali machaqan Mesopotamia, ali machaqan Judea, ali machaqan Kapadosia, ali machaqan Ponto, ali machaqan Asia, \v 10 ali machaqan Frigia, ali machaqan Panfilia, ali machaqan Egipto, ali machaqan xaputaulanaxna Libia yu vilchal xlhiꞌavintꞌi Cirene, ali machaqan Roma. Lati ni kijnankꞌan va israelitas juntau va por chuncha pupaqvi, y lati mas jantu katapupaqlhi tacha israelitas pero vachu talhakapuꞌan Dios tacha kijnankꞌan yu israelitas juntau. \v 11 Y vachuꞌ alin yu machaqan Kreta ali machaqan Arabia. Chavaycha tachun ni kijnankꞌan qasmatꞌau la kilhichivinkꞌan yu lajꞌay axtoqnuꞌ yu makay Dios —chuncha talajunil ni lapanakni. \p \v 12 Tachun ayaj ixtapastakꞌuta, y jantu ixtamispay yu ixtatꞌajun laqtsꞌintapasanan. Ixtalalhisakmiy: \p —¿Chavaycha suncha tapasaycha ni aniy? \p \v 13 Pero alati lapanakni ayaj ixtalajꞌachan, va tanaul: \p —Ka va taꞌapꞌanin. \s1 Ni Pedro jalaqxaqalay ixtalhavaxtu ni lapanakni \p \v 14 Ex chuncha ni Pedro va laktꞌatayal yu pumakautaun yu jamalaqachal ni Jesús. Va la pꞌays chivinil va lakjunil tachun ni lapanakni: \p —Kintꞌaꞌisraelitas y vachuꞌ tachun yu chavaycha vilanantꞌik aniy laka putaulan Jerusalén. Ox kilaqasmakniu kinchivinti yu klajunau. \v 15 Ni kijnankꞌan jantu taꞌapꞌanin kajkuu yu tacha uxiknankꞌan pꞌastꞌakꞌatꞌik. Chavaycha va laqanajatsikaꞌ puvakuj. \v 16 Yu tꞌajun tapasanaꞌ va chuncha tacha lhichivinil Joel yu maqancha ixlaqputeꞌey ixchivinti Dios, va naul: \q1 \v 17 Inchine najun ni Dios, tejkan valaycha kamiꞌoyaꞌ ni lakamunukpaꞌ \q1 kaklaqxtaqniyaꞌ ni Espíritu Santo tachun ni lapanakni. \q1 Yu mintsꞌalankꞌan ali metsiꞌinkꞌan katalaqputeꞌeyaꞌ kinchivinti. \q1 Yu mintsꞌalankꞌan katalaqtsꞌinaꞌ la ixtalakavantikꞌan yu katapasayaꞌ astan. \q1 Vachu yu xapaynin kalaqxaqalakanaꞌ la ixꞌaqlaqavantikꞌan. \q1 \v 18 Vachuꞌ ni anchanu julchan kaklaqxtaqniyaꞌ ni Espíritu Santo yu joꞌakna ali xanatin yu kiꞌoqxtamatin tajunita, \q1 ex ni yuꞌuncha katalaqputeꞌeyacha kinchivinti. \q1 \v 19 Vachuꞌ kakmasuyaꞌ lajꞌay axtoqnuꞌ laktꞌiyan. \q1 Vachuꞌ lakatꞌun kaꞌalinaꞌ yu jantu aqtaun katalaqtsꞌil ni lapanakni: \q1 Kaꞌalinaꞌ lhilukuj, lhuu jakꞌalnan, lhuu jikmi, ali lhuu jin tus tacha taputsꞌi kunaꞌ. \q1 \v 20 Yu julchan jantucha kamapulkuyaꞌ, putsꞌista kunaꞌ. \q1 Yu malkuyuꞌ tacha jakꞌalnan katasuyaꞌ. \q1 Ex astan kachinaꞌ ixjulchan ni ay Jalhachimoꞌonuꞌ Dios, \q1 tejkan kaꞌalinaꞌ lajꞌay axtoqnuꞌ yu kalaqtsꞌinꞌokanaꞌ. \q1 \v 21 Ex tachun yu katatapayniniyaꞌ ni Jalhachimoꞌonuꞌ Dios, yuꞌuncha katalaqtaxtuyaꞌ. \p \v 22 Ex ni Pedro va taylhaꞌal ixchivinti, va naul: \p —Kintꞌaꞌisraelitas, ox kilaqasmakniu yu klajunau: Ni Dios tamasunin ni Jesús yu machaqaꞌ Nazaret. Xtaqnil ixtapꞌasta para lay kamakal la milakaꞌukxpukꞌan yu lajꞌay axtoqnuꞌ yu jantu matichun lay makay. Chuncha makal ni Dios para kakꞌatsꞌatꞌik ni laqsaval va yucha malaqachal. Uxiknankꞌan ox malaꞌasiyatꞌik ni laqsaval chuncha val. \v 23 Chuncha tacha maqancha ni Dios ixnajun kunaꞌ tus chun val. Va maqxtꞌaqnitꞌik ni Jesús la ixtamakakꞌan ni laktuꞌunun lapanakni para kamakxtukmukꞌakal y kamaqnikal laka kurus. \v 24 Pero astan ni Dios majkujuchoqol la ixtapꞌasta tejkan nil. Va malaqtaxtul la ixjamaqanlqajnati y yu lhinin jantu lay kamaqalhajal. \v 25 Yu maqancha tsꞌoqlhi ni David yucha lhichiviniy Jesús va inchine najun: \q1 Kitꞌin si xaklaqtsꞌin ni ay Jalhachimoꞌonuꞌ Dios yu ixkintꞌatiꞌukxuyal para jantu aqtaun kaktalhanal, \q1 \v 26 xlhiyucha la ijkꞌachan tachun la kelhanuti y la kinkil ay ikmakay ni Dios. \q1 Vachuꞌ mas kanil kilakatunaj pero oxamaktaun kakpakxanꞌiyaꞌ ni kajkujchoqoyaꞌ astan. \q1 \v 27 Porke uxintꞌi, Dios kꞌatꞌi, jantu kꞌimakꞌauneꞌe taꞌan alin janinin. \q1 Jantu naꞌun kapuchꞌil kilakatunaj ni kitꞌin yu kꞌilaksaktꞌa. \q1 \v 28 Uxintꞌi kꞌimasunin ni tin yu xtaꞌa jatsukunti. \q1 Laqsaval kajkꞌachanaꞌ tejkan kaktꞌataultachaꞌan. \m Va chuncha tsꞌoqlhi ni David tejkan ixlhichiviniy ni Jesús. \p \v 29 Ketꞌalaqaunin, kijnan ox kꞌatsayau ni maqancha nil y maknukal ni kimpaykꞌan David. Mas tus chavaycha lay laqtsꞌinau taꞌan aknuy. \v 30 Ni David ixlaqputeꞌey ixchivinti Dios. Dios junil ni laqsaval ni xaqayntaun ixpapanti yu kaminaꞌ maqan yucha va ay jalhachimoꞌonuꞌ Cristo kunaꞌ. \v 31 Ni David ixtꞌaunkan makꞌatsanika ni kakujchoqoyaꞌ ni Cristo. Naul ni Dios ni laqsaval jantu aqtaun kamakaunaꞌ taꞌan alin janinin, y vachuꞌ jantu kapuchꞌiyaꞌ ixlakatunaj. \v 32 Y yucha va Jesús yu Dios majkujuchoqol y vachu va yuꞌ yu klaqtsꞌiu yu kujchoqol tachun ni kijnankꞌan. \v 33 Ex ni Dios ayaj ay makal tejkan mulal la ixlhijakanaj taꞌan vilchal ni yucha. Ex ni Jesús laqaꞌil ni Espíritu Santo chuncha tacha junil ni Dios. Vachuꞌ kintamalaqachanin ni kijnankꞌan. Tachun yu laqtsꞌinatꞌik y yu asmatꞌatꞌik va si la ixtapꞌasta ni Espíritu Santo val. \v 34 Ni David yucha jantu kaꞌal laktꞌiyan kun ixlakatunaj mas inchine naul: \q1 Ni Jalhachimoꞌonuꞌ Dios junil ni kiJalhachimoꞌonuꞌ Cristo: \q1 “Kintꞌatꞌaultꞌachiy la kilhijakanaj” \q1 \v 35 tus tejkan kakmaqalhajaꞌoyaꞌ tachun yu taxkayyan. \p \v 36 ’Xlhiyucha klajunau kakꞌatsꞌatꞌik tachun uxiknankꞌan yu kintꞌaꞌisraelitas untꞌatꞌik. Ni Jesús yu maqnitꞌik laka kurus va yucha yu Dios makal ay Jalhachimoꞌonuꞌ y va yucha ni Cristo yu Dios laksaklhi —naul ni Pedro. \p \v 37 Tejkan chuncha taqasmaklhi ni lapanakni ayaj tamaqaninil la ixjalhanutikꞌan. Ex jalhisakmikal ni Pedro kun yu alati yu jamalaqachal ni Jesús: \p —Ketꞌalaqaunin, ¿tisuncha tsꞌanqay kakmakau chavaycha? \p \v 38 Ex ni Pedro lakjunil: \p —Kꞌamapꞌaxatꞌik mijatapastakꞌatkꞌan, kꞌapꞌuꞌaqchꞌajꞌautꞌikcha la ixtaqaꞌuti ni Jesucristo para kꞌamalaqmixinikꞌantꞌik mintalaqalhinkꞌan. Ex chuncha kꞌalaꞌaꞌiyapitik ni Espíritu Santo. \v 39 Maqancha ni Dios naul ni laqsaval kataxtaqniyan ni Espíritu Santo ni uxiknankꞌan kun mesꞌatꞌankꞌan y vachuꞌ kalaqxtaqniyaꞌ tachun ni lapanakni yu kalaksakꞌaꞌ ni Dios kiJalhachimoꞌonukꞌan mas va toꞌoxtaycha kaval. \p \v 40 Chuncha jalaqxaqalal ni Pedro y jalaqxtaqnil alati jatapastakꞌati. Va naul: \p —Kꞌalaqtꞌaxtꞌutꞌikcha para jantu kalaktꞌapꞌintꞌik ni lapanakni yu jantu ox ixjatsukuntikꞌan. \p \v 41 Ex chuncha tachun ni lapanakni yu talhakapuꞌal ixchivinti va taꞌaqchajꞌaul. Y ni anchanu julchan va tus laꞌatꞌutu mil lapanakni talhakapuꞌal ni Jesús. \v 42 Ni yuꞌuncha va si ixtamakay kuenta yu ixtamasuy yu jamalaqachal ni Jesús. Va si chꞌantaun ixtajunita, y si chꞌantaun ixtalaqcheꞌey ni pan yu ixtaꞌuy, y si ixtaskꞌin Dios. \s1 Tas junitacha ixputsukukꞌan yu ixtalhakapuꞌan ni Jesús \p \v 43 Ex chuncha tachun yu alati lapanakni va si ixtatalhananta porke yu jamalaqachal ni Jesús ixtamakay lajꞌay axtoqnuꞌ yu jantu aqtaun ixlaqtsꞌinkan, yu ixmasuy ixtapꞌasta Dios. \v 44 Tachun yu ixtalhakapuꞌan ni Jesús va chꞌantaun ixtajunita y tachun yu ixtamaqalin va chꞌantaun ixtamakata. \p \v 45 Ixtastꞌay ixtꞌunkꞌan kun yu ixtamaqalin, ixtalalvaqniy siya yuꞌuncha ni tumin tacha yu ixtamaqskꞌiniy qayntamin por qayntamin. \v 46 Taun taun julchan ixtataqxtoꞌa laka ay lakatajtan y la ixchaqakꞌan ixtalatꞌaꞌuy ni pan y ixtalatꞌavajin kun achati y ox chꞌantaun ixtajunita la ixjalhanutikꞌan. \v 47 Ay ixtamakay ni Dios y tachun yu alati lapanakni yu jantu ixtalhakapuꞌan ni Jesús va lajqalꞌoxin ixtalhilay. Ni Dios lhilhiy ixlalhavay ni lapanakni yu istsꞌanqay katalaqtaxtul. \c 3 \s1 Qayntaun chꞌanlkꞌavil lapanaki palay junchoqol \p \v 1 Tauncha julchan ni Pedro ali Juan ixtaꞌanta yu ay lakatajtan Jerusalén. Va laꞌatꞌutu putoqoxata ixjunita, yucha va xahora tejkan ixtaskꞌin Dios. \v 2 Ancha lhilhiy ixtaulay qayntaun lapanaki yu chꞌanlkꞌavil ixjunita yu aqtsꞌiyaj chuncha tsukul. Va ancha ixꞌankan ulaka ni ay lakatajtan la xamatiꞌ yu ixjunkan Kꞌus. Ancha ixjapuskꞌiniy tumin yu ixtatanuyachal lakatajtan. \v 3 Ex ni anchanu chꞌanlkꞌavil lapanaki tejkan jalaqtsꞌil ni va laycha katatanuchal lakatajtan ni Pedro ali Juan, ex aqtayl jalakskꞌiniy tumin. \v 4 Ex ni Pedro ali Juan va aqtayl sniy talaqtsꞌin. Ex ni Pedro junil: \p —Kilalaqtsꞌiu ni kijnankꞌan. \p \v 5 Ex ni anchanu lapanaki ox jalaqtsꞌil, ixjapakxanꞌiniy kataxtaqnil tumin. \p \v 6 Pero ni Pedro va junil: \p —Ni tumin jantu kaklhitsukul. Pero kakxtaqniyan yu klhitꞌajun. La ixtapꞌasta ni Jesucristo yu machaqaꞌ Nazaret, katꞌaycha y kꞌaltꞌancha. \p \v 7 Ex ni Pedro maqchꞌapal la ixmajkanaj, maqayaul ni lapanaki. Va niman palay junchoqol ixchꞌajaꞌ kun la ixpixtu ixchꞌajaꞌ. \v 8 Ex jakꞌiuklnil, va ostayalcha, aqtaylcha jaltanan. Ex laktꞌatanul lakatajtan ni Pedro ali Juan. Ancha aqtayl tapuchoqotsukuy, y vachuꞌ ixjakꞌiuklnin, y ay ixmakay ni Dios kun achati. \v 9 Chuncha tachun ni lapanakni talaqtsꞌil ni ixjaltanan y ixlhikilꞌan ni Dios. \v 10 Ixtamispay ni yucha va yu lapanaki yu ixtaulay la xamatiꞌ lakatajtan yu junkan Kꞌus, y ancha ixpuskꞌin tumin. Xlhiyucha tachun ni lapanakni yu talaqtsꞌil tus taun talhilal y tus vak takꞌatsal. \s1 Ni Pedro jalaqxaqalay ni lapanakni laka ay lakatajtan \p \v 11 Ni chꞌanlkꞌavil lapanaki yu palay junchoqol jantu ixjalakmakaunputun ni Pedro ali Juan. Tachun ni lapanakni va niman talaqmil ni yuꞌuncha taꞌan ixtayanal la ixlhimaqspaꞌ ni lakatajtan taꞌan xapuchꞌanan Salomón ixjunkan. Va tus vak takꞌatsal. \p \v 12 Tejkan chuncha laqtsꞌil ni Pedro, va lakjunil ni lapanakni: \p —Kintꞌaꞌisraelitas, ¿valiꞌiycha tus tumpaj lhilayatꞌik yu aniy? ¿Valiꞌiycha sniy kilalaqtsꞌinaucha? Ka va lhilayatꞌik por kintapꞌastkꞌan palay kpumakau ni lapanaki u kavalay pꞌastꞌakꞌatꞌik va por ayaj ox lapanakni kuntau. Pero jantu laqsaval kaval. Yu palay makal va Dios. \v 13 Vachu va yuꞌ ixDioskꞌan kimpaykꞌan Abraham ali Isaac ali Jacob ali yu alati kepayankꞌan. Vachu va yuꞌ yu la ay makal ni Jesús yu istsꞌal. Va yucha yu maqxtꞌaqnitꞌik ni lhachimoꞌonun tejkan Pilato ixxꞌoqputun pero uxiknankꞌan jantu katalhipaꞌinin. \v 14 Ni uxiknankꞌan jantu katalhipaꞌinin kaxꞌoqkal ni anchanuꞌ ox lapanaki yu jantu kalhitsukul tuꞌuchun talaqalhin, pero uxiknan apalay talhipaꞌinin kataxꞌoqnin qayntaun jamaqniniꞌ. \v 15 Ni Jesús yu xtaꞌa jatsukunti va yucha yu maqnitꞌik pero Dios majkujuchoqol la ixlhinin y kijnankꞌan klaqtsꞌiu ni laqsaval kujchoqotacha. \v 16 Va por ixtaqaꞌuti ni Jesús palay junchoqol ni aniy lapanaki yu chavay laqtsꞌinatꞌik y mispꞌayatꞌik. Yucha palay junchoqol porke klhakapuꞌau ni Jesús lay kaꞌaqtayjul. \p \v 17 Ketꞌalaqaunin, kitꞌin kꞌatsay ni uxiknan jantu kꞌamalaꞌasitꞌik yu makꞌatꞌik tejkan maqnitꞌik ni Jesús. Vachuꞌ milhachimoꞌonunkꞌan jantu katamalaqasil. \v 18 Maqancha yu ixtalaqputeꞌey ixchivinti Dios tanaul ni Cristo yu kamalaqachakanaꞌ ayaj kamaqanlqajnanaꞌ. Y chavay laqsaval chuncha tapasal tacha yu ixnajunta Dios. \v 19 Xlhiyucha klajunau ni kꞌamapꞌaxatꞌikcha mijatapastakꞌatkꞌan. Kꞌalhakꞌapꞌupꞌintꞌik ni Dios ex yucha kataxakaniyan mintalaqalhinkꞌan. Ex chuncha katamaꞌeltajuniyan yu kꞌamaqskꞌiniyapitik la metsukuntikꞌan. \v 20 Ex katamalaqachanichoqoyan ni Jesucristo yu maqancha laksakkal para katamin malaqtaxtunun. \v 21 Pero chavaycha maqskꞌiniy kataulchal laktꞌiyan tus tejkan Dios kalasastꞌiꞌoyaꞌ tachun yu alin. Chuncha tacha tanaul yu maqancha ixtalaqputeꞌey ixchivinti Dios yu laqsaval ixlapanakni ixtajunita. \v 22 Ni Moisés inchine lakjunil kepayankꞌan yu maqancha ixtatꞌajun, va naul: “Ni Dios yu miJalhachimoꞌonukꞌan kalaksakꞌaꞌ xaqayntaun mintꞌaꞌisraelitaskꞌan yu katalaqputeꞌeniyan ixchivinti chuncha tacha kitꞌin. Yucha ox kaꞌalasmakniꞌoyapitik tachun yu katajunan. \v 23 Tachun ni lapanakni yu jantu kataqalasmakputunaꞌ ni yuꞌuncha kalaqnaqxtꞌukkanaꞌ para jantucha chꞌantaun katatꞌaval kun ixlapanakni Dios,” chuncha naul ni Moisés. \v 24 Vachuꞌ ni Samuel ali tachun yu alati yu ixtalaqputeꞌey ixchivinti Dios maqancha tus chavaycha va si ixtalhichiviniy yu chavaycha tapasay. \p \v 25 ’Ni xalaqputeꞌenin ixchivinti Dios chuncha tanaul maqancha para laqsaval chuncha kaval ixchivintikꞌan kun uxiknan. Vachuꞌ ni Dios va taun jatapastakꞌati jatꞌatamakaul ni kepayankꞌan tejkan junil inchine ni Abraham: “Tus tachun yu oqxlaqtamin lapanakni yu alin lakamunukpaꞌ, si katalhitsukuyaꞌ ox jatsukunti por qayntaun mimpapanti yu kaꞌalinaꞌ maqan.” \v 26 Ni Dios tejkan majkujuchoqol isTsꞌal va uxiknankꞌan yu pꞌunaj tamalaqachanin para kataxtaqnin yu ox jatsukunti y vachuꞌ para kꞌamakꞌauntꞌijlatꞌik mintalaqalhinkꞌan. \c 4 \s1 Ni Pedro ali Juan jalakchꞌapakal \p \v 1 Chuncha vananaj ixtataylhaꞌanta jalaqxaqalanan ni lapanakni tejkan tachil ni xakuras israelitas ali ixꞌukxtinkꞌan policias yu ixtatapatsay lakatajtan ali ni saduceos. \v 2 Ayaj ixtalhilukujlhay yu ixlakmalanikan ni lapanakni y vachuꞌ por ixjalakjunkan ni Jesús kujchoqotacha y chuncha takꞌatsalcha ni laqsaval katakujchoqoyaꞌ yu janinin. \v 3 Ex chuncha tachꞌapal ni Pedro ali Juan. Nimancha tamanul laka pachꞌin porke toqoxatacha ixjunita y tapakxanil tus katunkuꞌelal. \v 4 Pero qaynlhuvaj talhakapuꞌal yu taqasmaknil ixchivintikꞌan ni Pedro ali Juan. Ex chuncha por tachun yu ixtalhakapuꞌan ni Jesús laqchaꞌal tus laqakis mil joꞌakna. \s1 Ni Pedro ali Juan tatꞌachiviniy ni jalhachimoꞌonun laka pulakchivin \p \v 5 Tejkan tunkunchoqolcha ex tataqxtoqlhi ni lhachimoꞌonun ali ni xalajꞌay xapaynin ali yu ixtamasuy ixlhachimoꞌonkꞌan ni israelitas laka putaulan Jerusalén. \v 6 Vachuꞌ kun yu ixꞌukxtinkꞌan kuras yu ixjunkan Anás y vachuꞌ Caifás ali Juan ali Alejandro ali yu alati ixjatꞌalaqaunin ni Anás. \v 7 Ex ancha jalakꞌulakal la ixlakaꞌukxpukꞌan, va jalaklhisakmikal ni Pedro ali Juan: \p —¿Taꞌayucha taxtaqnin tapꞌasta y taꞌayucha taxtaqnin lakatin para kamakꞌatꞌik yu makꞌayatꞌik uxiknankꞌan? \p \v 8 Ex ni Espíritu Santo laqtanuꞌol ni Pedro, ex ni yucha jalakjunil: \p —Uxiknan yu jalhachimoꞌonun untꞌatꞌik, y yu xalajꞌay xapaynin untꞌatꞌik: \v 9 chavaycha kilalhisakmiyau valiꞌiycha kmakau yu la ox y tas palaycha kpumakachoqoo qayntaun taqanꞌan. \v 10 Chavaycha knaunau kakꞌatsꞌatꞌik ni uxiknankꞌan y vachuꞌ katakꞌatsal tachun ni israelitas, ni lapanaki yu aniy yal yu palaycha junchoqota va chuncha val por ixtapꞌasta Jesucristo yu machaqaꞌ Nazaret yu uxiknan maqnitꞌik laka kurus pero ni Dios majkujuchoqol. \v 11 Uxiknankꞌan untꞌatꞌik va tacha lapanakni yu tamaqayajuy chaqaꞌ. Ni Jesús va tacha taun chiyux yu uxiknankꞌan ixmajꞌantꞌatꞌikcha pero astan val tacha taun chiyux yu xamatau chaqaꞌ, yu apalay pꞌays maqskꞌinikan. \v 12 Jantu alin ataun jamalaqtaxtunuꞌ porke ni Dios jantu kintajunin ixtaqaꞌuti aqayntaun para kintamalaqtaxtun, vamun ni Jesús —va naul ni Pedro. \s1 Ni Pedro ali Juan laqatapꞌasta jalaktanchanikal para jantucha katalaqputeꞌel ixchivinti ni Jesús \p \v 13 Ex yu xalajꞌay xapaynin tus vak takꞌatsal porke ni Pedro ali Juan jantu katatalhanal, mas yuꞌuncha va tsꞌuniy jatalaniti ixtalhitꞌajun y mas valiꞌiy lapanakni ixtajunita. Va chuncha taxtaqnil kuenta ni Pedro ali Juan va ixtatꞌatijuntayay ni Jesús. \v 14 Tejkan talaqtsꞌil ni ancha ixlaktꞌayal ni lapanaki yu palaycha ixjunchoqota ex jantu tuꞌuchun laqtaqal lay kamukꞌanikal. \v 15 Ex chuncha jalakjunkal katataxtul taun panchꞌix laka pulakchivin y xꞌamankꞌan talakchivinil ni lhachimoꞌonun. \v 16 Tanaul: \p —¿Tas kalakmakayaucha ni aniy lapanakni? Laqsaval tamasul taun ay tuꞌuchun yu jantu aqtaun laqtsꞌinkan. Jantu lay junau ni lapanakni incha jantu laqsaval yu tamakal porke tus takꞌatsaꞌol taꞌakchun yu tavilanal laka putaulan Jerusalén. \v 17 Pero para jantucha apalay kaputaukꞌal yu tacha tamakal, tsꞌanqay kalaklhijuniu laqatapꞌasta ni jantucha apalay katalhichivinil la ixtaqaꞌuti ni Jesús. \p \v 18 Ex chuncha tajunchoqol para katatanuchoqolcha ixpulakna ni Pedro ali Juan, y laqatapꞌasta talaktanchanil para jantucha katalaqputeꞌel ixchivinti ni Jesús y jantucha apalay katamasul axtoqnuꞌ kun ixtaqaꞌuti. \p \v 19 Pero taqaltayanal ni Pedro ali Juan, tanaul: \p —¿Tisuncha lhilayatꞌik yu apalay ox kakmakau? ¿Yu kilalhijunau uxiknankꞌan u yu kintalhijunan Dios? ¿Tisuncha yu apalay kalhipaꞌinil Dios? Ancha kalakpꞌastꞌaknantꞌik. \v 20 Ni kijnankꞌan jantu lay kmakauntijlayau ixlaqputeꞌeka yu klaqtsꞌiu y yu ijqasmakvi. \p \v 21 Ex ni lhachimoꞌonun laka lhilukuj taxaqalal y jantucha katamanul laka pachꞌin. Jantu lay katamukꞌanil laqtaqal porke tachun ni lapanakni va si ay ixtamakay Dios kun achati por yu tamakal ni Pedro ali Juan. \v 22 Ni anu lapanaki yu palay junchoqol la ixtapꞌasta Dios, ni yucha ixlhiꞌoqslaycha cuarenta ixjachꞌitin. \s1 Yu talhakapuꞌan taskꞌin Dios para jantu katatalhanal \p \v 23 Taval tejkan lakmakaunchoqokalcha ni Pedro ali Juan ex talaqꞌanchoqolcha alati yu ixtalhakapuꞌan Jesús. Ex talaqputeꞌeniꞌochoqol tachun tacha tanaul ni xaꞌukxtinin kuras kun ni lhachimoꞌonun. \v 24 Tejkan chuncha taqasmaklhi ex chꞌantaun taꞌaqtayl tatꞌachiviniy ni Dios. Tanaul: \p —Uxintꞌi Dios yu ay Jalhachimoꞌonuꞌ kꞌatꞌi, uxintꞌi makꞌatꞌi laktꞌiyan, ali lakatꞌun, ali xkan ali tachun axtoqnuꞌ yu alinta. \v 25 Maqancha ni uxintꞌi makꞌatꞌi para kachivinil miꞌoqxtamati David kun ixtapꞌasta miꞌEspíritu Santo, va naul: \q1 ¿Valiꞌiycha la talukujlaycha ni lapanakni yu jantu talhakapuꞌan? \q1 ¿Valiꞌiycha tapastakꞌacha katamakal yu jantu tuꞌuchun ixtapal kaval? \q1 \v 26 Ni jalhachimoꞌonun yu alin aniy lakamunukpaꞌ va lakataun tavilanal kun \q1 yu xalajꞌay lapanakni y chꞌantaun tataqxtoꞌa \q1 para kataxkayl ni Dios kiJalhachimoꞌonukꞌan y vachuꞌ para kataxkayl yu malaqachal. \p \v 27 ’Laqsaval aniy Jerusalén tataqxtoqlhi Herodes kun Pilato kun alati yu jantu israelitas kataval kun yu kintꞌaꞌisraelitas tajunita para kataxkayl ni minTsꞌal Jesús yu laksaktꞌi. \v 28 Chuncha tamakal tacha yu maqancha uxintꞌi lhichꞌivin la mintapꞌasta katapasayaꞌ. \v 29 Chavaycha, Jalhachimoꞌonuꞌ kꞌatꞌi, kamakꞌatꞌi kuenta yu ixkintaxaqalayan kun lhilukuj yu jantu kintaꞌuyujjunan kaklhichiviniu mintaqaꞌuti. Kilaxtaqniu tapꞌasta para lay kaklaqputeꞌeu minchivinti y jantu kun talhanti. \v 30 Vachuꞌ kilaxtaqniu ixtapꞌasta minTsꞌal Jesús para lay palay kakmakau taqanꞌanin y para lay kakmakau yu lajꞌay axtoqnuꞌ para katapukꞌatsal ni lapanakni ni laqsaval milapanakni kuntau. \p \v 31 Chuncha tejkan tatꞌachivinꞌol ni Dios ex aqtayl xkapꞌiknin ni chaqaꞌ. Ex talaqtanuꞌol ni Espíritu Santo la ixjatapastakꞌatikꞌan y taꞌaqtaylcha talaqputeꞌey ixchivinti Dios y jantu kun talhanti. \s1 Tachun yu ixtalhakapuꞌan ni Jesús va chꞌantaun ixtamakay ixꞌaxtoqnukꞌan \p \v 32 Ex chuncha tachun yu ixtalhakapuꞌanta ni Jesús va chꞌantaun ixjunita ixjatapastakꞌatikꞌan. Jantu matichun ixnajun va xꞌaman ixnavin yu ixmaqalin. Tachun yu ixtalhitꞌajun va chꞌantaun ixtamakay y va si ixnavinkꞌan ixjunita. \v 33 Ex yu jamalaqachal ni Jesús va kun tapꞌasta tataylhaꞌal laqputeꞌenin ni ixkujchoqotacha ni Jalhachimoꞌonuꞌ Jesús. Ayaj ixtalapaxkay la ixjatsukuntikꞌan \v 34 porke jantu kaꞌalil matichun yu kaval kilpataniꞌ. Yu ixlhitꞌajun ixtꞌun u ixchaqaꞌ va istꞌay y ixlhiminꞌojoy yu xatapal. \v 35 Ixtamaqxtaqniy yu jamalaqachal ni Jesús para katalaqlvaqnil yu alati lapanakni chuncha tacha ixtamaqskꞌiniy. \v 36 Ixꞌalin qayntaun lapanaki yu machaqaꞌ Chipre va Levita ixjunita. Yucha ixjunkan José pero yu jamalaqachal ni Jesús va talhimapaqaꞌuchoqol va Bernabé, yucha naunputun la ixlhichivinkꞌan va xaqayntaun yu malakaꞌulanan. \v 37 Ni anchanu lapanaki stꞌal aqxtaun ixtꞌun, lhimil xatapal, va laqmaqxtaqniꞌol yu jamalaqachal ni Jesús. \c 5 \s1 Ni Ananías ali Safira tanil por ixtamakanuputun ni Espíritu Santo \p \v 1 Vachuꞌ qayntaun lapanaki yu ixjunkan Ananías kun ixanati Safira tastꞌal aqxtaun ixtꞌunkꞌan. \v 2 Ni anchanu lapanaki jantu kaxtaqꞌol xatumin, pero tejkan lhaꞌanil yu jamalaqachal ni Jesús ex makakal tacha kaxtaqniꞌol tachun xatapal. Yu ixanati ox ixkꞌatsay tacha makal ni yucha. \v 3 Ex ni Pedro junil ni Ananías: \p —¿Valiꞌiycha xtꞌaqnincha lakatin ni Satanás katanul la mijatapastakꞌati? Uxintꞌi ixmakꞌanupꞌutꞌun ni Espíritu Santo porke chꞌapamatꞌi lati xatapal mintꞌun. \v 4 Tejkan jantukaꞌ istꞌay ni mintꞌun va minavin ixjunita. Mas tejkan stꞌatꞌicha vananaj minavin ixjunita xatumin. ¿Ex valiꞌiycha pꞌastꞌaktꞌi chuncha kamakꞌatꞌi? Uxintꞌi jantu ixjamakꞌanupꞌutꞌun yu valiꞌiy lapanakni, va Dios yu ixmakꞌanupꞌutꞌun. \p \v 5 Tejkan chuncha qasmaklhi ni Ananías ex nimancha tꞌuluj taqtalcha, va nilcha. Tachun ni lapanakni yu takꞌatsal va ayaj tatalhanal. \v 6 Ex ancha ixtayanal lati yu tsꞌalankaꞌ, va tapachꞌinil ixlakatunaj ni Ananías y taꞌalcha maknunun. \p \v 7 Chuncha tejkan laꞌatꞌutu hora val ex vachuꞌ tanuchal ancha ixanati ni Ananías y jantu ixkꞌatsay yu tapasal. \v 8 Ex ni Pedro lhisakmil: \p —Kiꞌun incha laqsaval va chuncha xtapal lhistꞌatꞌik ni mintꞌunkꞌan. \p Ex yu xanati va naul: \p —Chun, va chuncha xtapal. \p \v 9 Ex ni Pedro junil: \p —¿Valiꞌiycha chꞌantauncha untꞌik para kalaqtsꞌintꞌanutꞌik IxꞌEspíritu Santo ni Jalhachimoꞌonuꞌ Dios? Laka matiꞌicha taminchoqota yu takimaknul mixapay. Chavaycha uxintꞌi vachuꞌ kataꞌanan maknunun. \v 10 Ex chuncha ni xanati va nimancha tꞌuluj taqtal taꞌan ixchꞌatay ni Pedro, ex nilcha. Tejkan tatanuchoqolcha ni tsꞌalan la ixpulakna ni laqa chaqaꞌ, tatemal ni xanati taꞌan ixnimal. Ex vachuꞌ tamaxtulcha y talhaꞌalcha maknunun taꞌan ixꞌaknuy ixapay. \v 11 Ex chuncha tachun yu ixtalhakapuꞌan ni Jesús kun tachun alati yu taqasmaklhi va ayaj tatalhanal. \s1 Yu jamalaqachal ni Jesús tamakal lajꞌay axtoqnuꞌ kun ixtapꞌasta ni Dios \p \v 12 Yu jamalaqachal ni Jesús ixtamakay lajꞌay axtoqnuꞌ y chuncha ox ixtasuy ixtapꞌasta ni Dios. Si ixtataqxtoꞌa ixlhimaqspaꞌ ni ay lakatajtan taꞌan ixjunkan ixjapuchꞌanan Salomón. \v 13 Pero yu alati lapanakni jantu ixtatapujuy katataqxtoqlhi chꞌantaun kun yuꞌuncha mas ox ixtatoꞌoyay por ixlhakapuꞌatikꞌan. \v 14 Ex chuncha lhilhiy ixtalhavay ni lapanakni yu ixtalhakapuꞌan ni Jalhachimoꞌonuꞌ Jesús, mas joꞌakna kun xanatin. \v 15 Tus ixtamaxtuy ni taqanꞌanin lakatinixnan ixtamamay laka putaman para katatapasanil mas va ixmaqtsꞌansilaqa ni Pedro tejkan katapasal lakatin para palaycha katajunchoqolcha. \v 16 Vachuꞌ ixtaminachal lhuu lapanakni yu machaqan alati putaulanaxna ixlhiꞌukstsꞌuniy Jerusalén. Ixtalhimin taqanꞌanin kun lapanakni yu ixtachꞌapata jantu ox espíritus. Tus tachun palay ixtajunchoqoy. \s1 Ni Pedro ali Juan aaqtaun jachꞌapachoqokal \p \v 17 Ex chuncha ayaj akchaꞌal ni xaꞌukxtin kura kun tachun ixtꞌaltanan yu saduceos ixtajunita. \v 18 Talhinaul kalakchꞌapakal yu jamalaqachal ni Jesús, ex nimancha lakmanukal laka pachꞌin. \v 19 Pero tejkan tsꞌis ixjunita, ex qayntaun ixmayul Dios kimalaqltiꞌachil la xamatiꞌ ni pachꞌin, ex jalakmaxtul y jalakjunil: \p \v 20 —Kꞌapꞌinchꞌoꞌotꞌikcha taꞌan ay lakatajtan. Kalaqpꞌutꞌeꞌeniꞌotꞌik ni lapanakni tachun ni chivinti yu lhichiviniy ni sastꞌi jatsukunti. \p \v 21 Ex chuncha tejkan ixtunkumintacha tatanuchoqolcha lakatajtan, taꞌaqtayl tamasuy yu ox chivinti tacha jalakjunkal. \p Ni ixꞌukxtinkꞌan kuras kun ixtꞌaltanan talhinaul katamakal taun ay taqxtoꞌati y va tamaqxtoqlhi kun tachun ixlhachimoꞌonunkꞌan ni israelitas. Talhinaul ixjaꞌikakꞌan yu jamalaqachal ni Jesús yu ixtatanumanal laka pachꞌin. \v 22 Pero tejkan tachaꞌal ni policias laka pachꞌin jantucha katatemal. Ex taꞌanchoqol juninin ixꞌukxtinkꞌan, \v 23 va tanaul: \p —Tejkan kchaꞌau laka pachꞌin ox ixlakchajuy la xamatiꞌ. Y yu jalhistaknan ancha ixtayananꞌol la xakiltalakxtuti. Pero tejkan kmalaqltiꞌau, jantu matichun ixtanun ixpulakna. \p \v 24 Tejkan chuncha takꞌatsal ni ixꞌukxtinkꞌan kuras kun yu ixꞌukxtinkꞌan xapolicias lakatajtan kun yu xalajꞌay kuras va tus taun talhilal y va aqtayl talakpastaknan tisuncha tapasalcha. \p \v 25 Ex chil aqayntaun lapanaki yu naul: \p —Ni lapanakni yu ixjalakmanutꞌatꞌik laka pachꞌin, yuꞌuncha tayananchal lakatajtan, tatꞌajun lakmasuninin lapanakni. \p \v 26 Ex ni ixꞌukxtinkꞌan xapolicias lakatajtan jalaklhaꞌal ixpolicias y talhiminchoqol yu jamalaqachal ni Jesús. Jantu laqatapꞌasta katalhimil porke ixtatalhauniy yu alati lapanakni, va lay kalaklakatꞌalmakal. \p \v 27 Tejkan laklhiminkal, laqmaqayaukal la ixlakaꞌukxpukꞌan ixꞌukxtinkꞌan ni kuras. Va tajunil: \p \v 28 —Kijnan laqatapꞌasta klalhichimoꞌoo para jantucha kꞌalhixaꞌalatꞌik ni lapanakni la ixtaqaꞌuti ni anu lapanaki. Pero chavaycha jamalaniꞌotꞌatꞌikcha tachun xalapanakni aniy Jerusalén y vachuꞌ kilamukꞌaniputunau laqtaqal ixmaqnika anu lapanaki. \p \v 29 Chuncha ni Pedro kun alati yu jamalaqachal ni Jesús taqaltayanal y tanaul: \p —Kijnan apalay maqskꞌiniy kakmakau yu lhinajun Dios y jantu yu talhinajun lapanakni. \v 30 Ni ixDioskꞌan yu maqaniyaꞌ kepayankꞌan yucha majkujuchoqol ni Jesús yu uxiknankꞌan maqnitꞌik tejkan makxtꞌukmukꞌatꞌik laka kurus. \v 31 Pero ni Dios kun ixtapꞌasta la ay makal y mulal la ixlhijakanaj para kalhachimoꞌonul y kamalaqtaxtul lapanakni y chuncha katamapaxal ixjatapastakꞌatkꞌan ni kintꞌaꞌisraelitaskꞌan y kalaqmalaqmixinikal ixtalaqalhinkꞌan. \v 32 Ni kijnankꞌan ox klhitaulau ni laqsaval chuncha tapasal. Y yu Espíritu Santo vachuꞌ ox lhitaulay ni va chuncha val. Yucha va yu laqxtaqnil Dios tachun ni lapanakni yu tamakay tacha lhinajun. \s1 Ni Gamaliel jalakchivijvay para kalaklhistakkal ixtꞌalhachimoꞌonun \p \v 33 Ex ni lhachimoꞌonun tejkan chuncha taqasmaklhi va ayaj talukujlal tus ixtamaqniputun yu jamalaqachal ni Jesús. \v 34 Pero ancha chꞌantaun kun yu alati jalhachimoꞌonun ixyal qayntaun fariseo yu ixjunkan Gamaliel. Yucha ixjamalaninin ixlhachimoꞌonkꞌan ni israelitas y tachun ni lapanakni si ixtatoꞌoyay. Yucha lhinaul kalakmaxtukal maqspaꞌ yu jamalaqachal ni Jesús. \v 35 Ex lakjunil ni ixtꞌalhachimoꞌonun: \p —Kintꞌaꞌisraelitas, chuncha tacha lakmakꞌanipꞌutꞌunatꞌik ni aniy lapanakni, kitꞌin klajunau kꞌalhistꞌajkꞌantꞌikcha kun yuꞌuncha. \v 36 Kapꞌastꞌaktꞌik ni jantukaꞌ maqan ostaulal qayntaun lapanaki yu ixjunkan Teudas. Yucha ixjunputun ay jalhachimoꞌonuꞌ y yu ixlapanakni va tacha laꞌatꞌati ciento ixtajunita. Pero taval maqnikal y tachun yu ixtꞌaltanan valiꞌiy tꞌikl taputaukꞌaꞌol. Ex ancha tamaktalcha, jantucha tuꞌuchun katataylhaꞌal. \v 37 Astan vachuꞌ ixꞌalin qayntaun yu ixjunkan Judas yu machaqaꞌ Galilea. Yucha ostaulal tejkan ixtꞌaunkan laqtsꞌoqolaka ni lapanakni. Ex yucha lakmakanul lhuu lapanakni para chꞌantaun katatꞌaval. Pero yucha vachuꞌ maqnikal y tachun yu ixtꞌaltanan valiꞌiy tꞌikl taputaukꞌaꞌol. \v 38 Xlhiyucha klajunau kꞌalakmakꞌauntꞌikcha ni aniy lapanakni. Yu tamakay ni yuꞌuncha jantu katataylhaaniyaꞌ incha valiꞌiy lapanaki yu lhinajun. \v 39 Pero incha va Dios lhinajun yu tamakay ni yuꞌuncha, ex uxiknankꞌan jantu lay kꞌalaktꞌanchꞌaniyapitik porke ex laqsaval va kun Dios kꞌalachꞌapꞌayapitik —naul ni Gamaliel. \p \v 40 Ex chuncha yu ixtꞌalhachimoꞌonun talhipaꞌinil tacha naul. Ex tamalaqachanal ixjalakꞌika yu malaqachal ni Jesús y talhinaul ixjalaqmaqanaqka. Jalaktanchanikal ni jantucha katalhichivinil ni Jesús. Chuncha astan jalaqxtaqnil lakatin para kataꞌanchoqolcha. \v 41 Pero ni yuꞌuncha tejkan jalakmakaunkalcha kataꞌanchoqol va apalay talhiꞌachantajul mas ixtalamaqanlqajnan porke ni Dios jalaksaklhi para kalhilaktuꞌukal por ixtalhakapuꞌan ixtaqaꞌuti ni Jesús. \v 42 Ex taun taun julchan ixtalaqputeꞌey taꞌan ay lakatajtan y vachuꞌ laqa chaqan. Jantu ixtastaknan ixmasuka ni Jesús va Cristo yu ixnajun kamalaqachayaꞌ Dios. \c 6 \s1 Jalaksakkan pumatujun yu kataꞌaqtayjul ixlapanakni Dios \p \v 1 Chuncha ni anchanu julchan ixtatalhavay ni lapanakni yu ixtalhakapuꞌan ni Jesús. Ex lati yu ixtachiviniy griego taꞌaqtaylcha tachivintanuniy yu ixtachiviniy hebreo por ni xanatin yu tiyaunin. Ixtanajun jantu qayntsay yu lhilhiy ixjalaqlvaqnikan ixlhiꞌutikꞌan yu ixtꞌamachivinkꞌan griego y yu hebreos chun. \v 2 Ex yu pumakautꞌuy yu jamalaqachal ni Jesús tamaqxtoqꞌol tachun yu ixtalhakapuꞌan, va tajunil: \p —Kijnan jantu maqskꞌiniy kakmakajuu ixlaqputeꞌeka ixchivinti Dios para kaklatsukuu laqlvaqninin milhiꞌutikꞌan. \v 3 Xlhiyucha klajunau, ketꞌalaqaunin, kalaksaktꞌik pumatujun lapanakni siya uxiknan yu ox jalaktoꞌoyakan y yu talaqtanuꞌojota ni Espíritu Santo la ixjatsukuntikꞌan y vachuꞌ yu lhuu jatapastakꞌati talhitꞌajun. Va yuꞌuncha katataylhaꞌal makanan ni aniy lhitapatsa. \v 4 Pero ni kijnankꞌan kaktaylhaꞌanau skꞌinin ni Dios y vachuꞌ kaktaylhaꞌanau laqputeꞌenin ixchivinti —chuncha tanaul yu jamalaqachal ni Jesús. \p \v 5 Ex ni lapanakni tachun talhipaꞌinil yu tanaul. Ex talaksaklhi Esteban yu ox ixlhakapuꞌan, yu ixlaqtanuꞌojota ni Espíritu Santo. Vachuꞌ talaksaklhi Felipe, ali Prókoro, ali Nikanor, ali Timón, ali Parmenas y vachuꞌ Nicolás yu machaqaꞌ Antiokía. Yucha jantu israelita ixjunita pero tejkan jantukaꞌ ixlhakapuꞌan Jesús, ixlhakapuꞌanta Dios vachu chun tacha yu israelitas. \v 6 Ex ni yu jalaksakkal jalaklhaꞌankal taꞌan ixtayanal yu jamalaqachal ni Jesús. Yuꞌuncha taskꞌinil Dios y tamoqslanil ixmakakꞌan. \p \v 7 Ex chuncha apalay maqati ixputaukꞌay ixchivinti Dios y apalay qaynlhuu ixtalhakapuꞌan ni Jesús xalakaputaulan Jerusalén. Vachuꞌ qaynlhuvaj xakuras ni israelitas talhakapuꞌal. \s1 Tachꞌapal ni Esteban \p \v 8 Ni Dios ox ixꞌaqtayjuy ni Esteban y ixtaqniy lhuu ixtapꞌasta. Va yucha ixpumakay lajꞌay axtoqnuꞌ yu lay katapalakpastaknal ni lapanakni y vachuꞌ ixmasuy yu jantu aqtaun ixlaqtsꞌinkan. \v 9 Ancha ixꞌalin lapanakni yu taminchal taꞌan ixtataqxtoꞌa israelitas yu ixlakjunkan Oqxtamatin yu Tamakauntijlal Ixꞌukxtinkꞌan. Vachuꞌ ixꞌalin lati yu machaqan Cirene ixtajunita y lati yu machaqan Alejandría, ali lati yu machaqan xalakatꞌun Cilicia vachuꞌ kun yu machaqan xalakatꞌun Asia. Ixtachunkꞌan va si talhilakchivinil ixlhakapuꞌati ni Esteban. \v 10 Pero yuꞌuncha jantu aqtaun lay katamaqalhajal ni Esteban por ixjatapastakꞌati yu ixtaqnil ni Espíritu Santo. \v 11 Ex chuncha lakmapalkal lapanakni para katamanul jalaklkanti. Xlhiyucha tanaul: \p —Kijnan ijqalasmakvi ni Esteban kiltaxtul laqxtoqnu chivinti, va lhichivinil Moisés kun Dios. \p \v 12 Ex chuncha talapumalukuklal tachun ni lapanakni kun yu xalakꞌay lapanakni israelitas kun yu ixtamalaninin ixlhachimoꞌonkꞌan. Va talaqꞌal ni Esteban y tachꞌapal, talhaꞌal taꞌan ixtamakay junta yu xalajꞌaynin. \v 13 Vachuꞌ talakxkaul lati lapanakni para katamanul jalaklkanti, ex vachuꞌ tanaul: \p —Yu aniy lapanaki jantu aqtaun ox lhichiviniy yu ay kilakatajtankꞌan kun kilhachimoꞌonkꞌan. \v 14 Kijnan klajqasmakniu ni yucha najun ni Jesús yu machaqaꞌ Nazaret kamaqtayaꞌ yu ay kilakatajtankꞌan. Vachuꞌ najun ni Jesús kamapaxayaꞌ kilhachimoꞌonkꞌan yu la maqancha kintamakaunin Moisés. \p \v 15 Ex tachun yu ancha ixtavilanal tus sniy ixtalaqapulaqtsꞌin la ixꞌukxpuꞌ ni Esteban, va ixtasuy tacha ixꞌukxpuꞌ qayntaun ixmayul Dios. \c 7 \s1 Ni Esteban lajqaltayl yu tatislajmay \p \v 1 Ni yu xaꞌukxtin kura lhisakmil ni Esteban, va junil: \p —¿Laqsaval yu tanajun? \p \v 2 Ex va naul ni Esteban: \p —Ketꞌalaqaunin ali kepayan yu xapaynincha untꞌatꞌik, ox kilaqasmakniu kinchivinti. Maqancha ni ay Dios tasunil ni kimpaykꞌan Abraham. Tasunil tejkan vananaj ixvilchal xalakatꞌun Mesopotamia tejkan jantukaꞌ ixꞌan laka putaulan Harán. \v 3 Ni Dios junil ni Abraham: “Katꞌaxtꞌucha la mintꞌun, kꞌalakmakꞌaucha lati milapanakni yu mintꞌamachaqan. Kapiticha lakatꞌun taꞌan kakmasuniyan.” \v 4 Ex ni Abraham taxtuchalcha la ixlakatꞌunkꞌan ni Kaldeos, va alcha tus laka putaulan Harán. Ex ancha nichal ixpay. Ex chuncha ni Dios malaqachal ni Abraham tus taꞌan chavaycha vilanantꞌik uxiknankꞌan aniy lakatꞌun. \v 5 Ni Dios jantu kamaqxtaqnil ni aniy lakatꞌun para kaval ixnavin, mas va tsꞌuniy mas va taꞌan lay katachꞌatal la ixchꞌajaꞌ. Pero ni Dios tꞌatamakaul chꞌantaun ni Abraham ni kaxtaqniyaꞌ ni lakatꞌun astan tejkan katatsukuyaꞌ ixpapanakna, mas jantukaꞌ ixꞌalin xaqayntaun sasꞌatꞌa. \v 6 Vachuꞌ ni Dios junil ni Abraham: “Ni mepapanakna yu katatsukuyaꞌ maqan, kataꞌanaꞌ jatsukunun alakataun lakatꞌun, katajunaꞌ tacha jachinin. Ancha kalakmakakanaꞌ oqxtamatin y ox kalaqlhimaqchapukanaꞌ tus katapasayaꞌ laꞌatꞌati ciento jachꞌitin.” \v 7 Vachuꞌ naul ni Dios: “Pero kitꞌin kaklakmukꞌaniyaꞌ ixmaqanlqajnatikꞌan yu ixꞌukxtinkꞌan yu kalaklhichimoꞌoyaꞌ, y katamajkꞌatsayaꞌ. Ex ancha katataxtuchoqoyacha mepapanakna y kataminacha aniy lakatꞌun y kintatoꞌoyayaꞌ.” \v 8 Ni Dios va taun jatapastakꞌati tꞌatamakaul ni Abraham, va junil: “Kaxvililichꞌukꞌupꞌuxnikꞌaneꞌe mextaꞌa y chuncha kun tachun mintsꞌalan.” Ex xlhiyucha tejkan tsukul istsꞌal ni Abraham yu ixjunkan Isaac, vachuꞌ xvililichukꞌupꞌuxnil xaxtaꞌa tejkan laqchaꞌal laqatsajin julchan. Vachuꞌ Isaac vachu chun makanil istsꞌal yu ixjunkan Jacob y yu Jacob vachu chun makanil yu pumakautꞌuy istsꞌalan. Yuꞌuncha yu kepayankꞌan yu maqancha ixtatꞌajun. \p \v 9 ’Ex ni yuꞌuncha taꞌakchaꞌanil ixpꞌisaqakꞌan yu José ixjunkan. Xlhiyucha tachꞌapal y tastꞌal para kalhaꞌankal alakataun tꞌun yu ixjunkan Egipto. Pero ni Dios ixlhistakꞌa ni José \v 10 y maxtul taꞌan ixmaqanlqajnan. Va aqtayjul, va xtaqnil lhuu jatapastakꞌati y chuncha makal para kalhipaꞌinil ni Faraón yu ay jalhachimoꞌonuꞌ Egipto. Ni Dios vachuꞌ makal para kaval lhachimoꞌonuꞌ ancha xalakatꞌun Egipto ni José y chuncha makal xaꞌukxtin tachun yu ixtatapatsay la ixchaqaꞌ Faraón. \v 11 Ex ancha Egipto alil ay chavan kun lhuu maqanlqajnati y vachuꞌ xalakatꞌun Canaán. Yu kepayankꞌan jantu ixtatemay ixvaytikꞌan. \v 12 Pero tejkan kꞌatsal ni Jacob vananaj ixꞌalin lhiꞌuti ancha Egipto ex pꞌunaj laqmalaqachaꞌelal istsꞌalan y yuꞌuncha takiꞌil. \v 13 Ex aqtaun taꞌanchoqol inin lhiꞌuti. Ex ni José jalakjunil ni va ixtꞌalaqajunkꞌan ixjunita ni yuꞌuncha. Ex chuncha ni Faraón lakmispal ixlapanakni ni José. \v 14 Ex ni José jalaqmalaqachal ixtꞌalaqaunin kataꞌal juntaꞌinin ixpaykꞌan kun tachun ixlapanaknikꞌan. Ex chuncha yuꞌuncha va setenta y cinco lapanakni ixtajunita. \v 15 Ex chuncha ni Jacob alcha jatsukunuꞌ xalakatꞌun Egipto. Ancha nichal y vachuꞌ taniꞌochal ni kepayankꞌan. \v 16 Taval laklhaꞌanꞌochoqokal ixjalukutkꞌan laka putaulan Sikem. Ancha tataknul taꞌan puqapaj talpa taꞌan il Abraham, va yu tastꞌanil istsꞌalan Hamor yu machaqan Sikem. \p \v 17 ’Chuncha tejkan maqancha val, yu ixpapanakna ni Abraham va ayaj ixtatalhavatacha ancha xalakatꞌun Egipto y valaycha ixlaqchaꞌal ni julchan tejkan ni Dios istsꞌanqay kamakal tacha junil ni Abraham. \v 18 Ex aqtaylcha lhachimoꞌonun aqayntaun yu jantu ixmispay ni José. \v 19 Ni anchanu lhachimoꞌonuꞌ jalakmakanul kilapanaknikꞌan y vachuꞌ jalaqlhimaqchapul. Laqatapꞌasta laklhijunil para kataꞌal tanqalhunun sasꞌatꞌankꞌan ni israelitas yu talhitsukuykaꞌ para katanilcha. \v 20 Chuncha tejkan chuncha ixjunita, exnicha tsukul ni Moisés y yu Dios lhiꞌachantajul por tsukul ni Moisés. Laꞌatꞌutu malkuyuꞌ tamaꞌayal la ixchaqaꞌ ixpay kun ixnati. \v 21 Ex taval tejkan tamakaulcha ni anchanu tsꞌal, ex istsiꞌi ni Faraón va temal, va maꞌayal tacha istsꞌal kaval. \v 22 Ex chuncha tamalanil tachun ixjatalanitkꞌan ni lapanakni yu ancha machaqan Egipto. La laqapꞌasni val y lhuu jatalaniti lhitsukul. \p \v 23 ’Tejkan lhitsukulcha cuarenta ixjachꞌitin ex ni Moisés pastaklhi kalaqlaqꞌal ixtꞌaꞌisraelitas. \v 24 Ex va chuncha al y va laqtsꞌil qayntaun machaqaꞌ Egipto ixtꞌajun lhimaqchapunuꞌ qayntaun ixtꞌaꞌisraelita ni Moisés. Ex niman aqanixtul, va maqnil yu machaqaꞌ Egipto. \v 25 Ni Moisés ixlhilay ixtakꞌatsaycha ni ixtꞌaꞌisraelitas ni va Dios ixmalaqachata para kalaqmalaqtaxtul pero yuꞌuncha jantu ixtakꞌatsay. \v 26 Ex yu ataun julchan val ni Moisés aaqtaun jalaqpaxtoqchoqol pumatꞌuy ixtꞌaꞌisraelitas. Ni yuꞌuncha ixtatꞌajun lasanin. Chuncha ni Moisés va ixjalaqlvaqputun, va naul: “Ketꞌalaqaunin, uxiknankꞌan va tꞌalaqaunin untꞌatꞌik. ¿Valiꞌiycha lalhimaqchꞌapꞌuyatꞌikcha?” \v 27 Ex yu ixtꞌajun lhimaqchapunuꞌ ixlaqaj va niman samajꞌal ni Moisés, va naul: “¿Taꞌayucha lakꞌulatan uxintꞌi para kilalhichimoꞌoo?” \v 28 Vachuꞌ lhisakmikal: “¿Vachuꞌ kꞌimaqnipꞌutꞌun chuncha tacha yu kutancha maqnitꞌi qayntaun lapanaki yu machaqaꞌ Egipto?” \v 29 Ex tejkan chuncha qasmaklhi ni Moisés, va limancha makaul y jaqosnulcha, alcha alakataun putaulan yu junkan Madián. Ancha tsukuchalcha taꞌan jantu machaqaꞌ kaval y vachuꞌ lhitsukuchal pumatꞌuy istsꞌalan. \p \v 30 ’Tejkan laqchaꞌalcha cuarenta jachꞌitin, tasunikal lakakꞌavinan taꞌan ixlhiꞌukstsꞌuniy yu ay aspajun yu junkan Sinaí, ancha tasunil qayntaun ixmayul Dios laka jikmi yu ixmaqtajita va qaltaun yu ay javan. \v 31 Ex chuncha ni Moisés tus vak kꞌatsal por yu laqtsꞌil. Tejkan ixtalakanuputun para apalay ox kalaqtsꞌil ex va qasmaklhi ixchivinti ni Jalhachimoꞌonuꞌ Dios. \v 32 Yucha va naul: “Kitꞌin va yu ixDioskꞌan kunita ni Abraham ali Isaac ali Jacob.” Ex ni Moisés tus aqtayl jaxkapꞌiknin ixtalhanti, ex jantucha apalay ixlaqtsꞌinputun. \v 33 Ex naul ni Jalhachimoꞌonuꞌ Dios: “Kintꞌoꞌoyatꞌi ni kitꞌin, kachꞌantꞌaxtꞌucha ni mivarachi. Aniy lakatꞌun taꞌan chꞌintꞌatꞌa ancha kꞌalinta ni kitꞌin. \v 34 Kitꞌin klaqtsꞌinta ixmaqanlqajnatikꞌan kilapanakni yu tavilanal Egipto y vachuꞌ klajqasmakniy ixqalhutikꞌan. Va yucha klhilaqmintan para kajkamalaqtaxtul. Ex chavay, katꞌatꞌicha. Kitꞌin kakmalaqachayan para kapiti Egipto.” \p \v 35 ’Ni anchanu Moisés vachu va yuꞌ yu jantu ixtaꞌachaniy ni ixtꞌaꞌisraelitas por tajunil yu najun inchine: “¿Tasꞌayucha lakꞌulatan para kilalhichimoꞌoo?” Yucha va Dios ixmalaqachata para kalhachimoꞌonul y kamalaqtaxtul ixlapanakni, por ixmayul Dios yu tasunil laka ay javan va yucha lhijunil. \v 36 Ni Moisés va yucha yu jamaqaxtul ni kepayankꞌan taꞌan xalakatꞌun Egipto. Va si ixmakay lajꞌay axtoqnuꞌ kun ixtapꞌasta Dios, mas va ancha Egipto y vachuꞌ lakamar yu ixlhitapaqaꞌuy Xlapul y vachuꞌ ali lakakꞌavinan taꞌan ixtatiꞌukxuntayay tus cuarenta jachꞌitin. \v 37 Ni anchanuꞌ Moisés va yucha yu lakjunil ni ixtꞌaꞌisraelitas, yu naul inchine: “Ni Dios katamalaqachaniyan aqayntaun lapanaki yu kalaqputeꞌeyaꞌ ixchivinti. Kamalaqachayaꞌ qayntaun mintꞌaꞌisraelitakꞌan vachu chun tacha kimalaqachal ni kitꞌin.” \v 38 Moisés va yucha yu chꞌantaun ixjatꞌatijuyal ixlapanakni Dios lakakꞌavinan y va yucha yu tꞌachivinil ixmayul ni Dios laka aspajun yu junkan Sinaí. Ex astan jalaqputeꞌenichoqol kepayankꞌan ixchivinti Dios yu xtaꞌa jatsukunti. Ex yuꞌuncha vachuꞌ kintamapasanin kijnankꞌan anchanu chivinti. \p \v 39 ’Pero yu kepayankꞌan yu maqancha ixtatꞌajun jantu ixtaqalasmakputun ni Moisés, va ixtakiltsꞌakꞌastukꞌa, va ayaj ixtaꞌuxaꞌanchoqoy xalakatꞌun Egipto. \v 40 Tejkan ixjukꞌachal ni Moisés laka aspajun ex tajunil ni Aarón: “Kilamakaniu kidioskꞌan para yucha kintamapꞌulnin lakatin. Jantu lhikꞌatsan tisuncha xatapasay ni anchanu Moisés yu kintamaxtuchaꞌan xalakatꞌun Egipto.” \v 41 Ex chuncha tamakal laqataun ixdioskꞌan, va ixtasuy tacha laqataun sasꞌatꞌa vakax. Ex tamaqnil lhuu talhitsukukna para katamoqslanil ixdioskꞌan y tamakꞌatanil por tamakal yuꞌuncha la ixmakakꞌan. \v 42 Xlhiyucha ni Dios jalajqosmajꞌalcha y jalakmakauntijlalcha para katatoꞌoyal ni jastꞌakun kun julchan kun malkuyuꞌ. Chuncha tsꞌoqkanta la ixjalhikikꞌan yu maqancha ixtalaqputeꞌey ixchivinti Dios. Ancha tsꞌoqꞌulakanta yu naul ni Dios: \q1 Uxiknan yu israelitas untꞌatꞌik, tejkan ixꞌukxuyanantꞌik cuarenta jachꞌitin lakakꞌavinan, \q1 jantu kilamaqniniu mintalhitsukutkꞌan y jantu kilamoqslaniu laka altar. \q1 \v 43 Va chꞌixlhipꞌintꞌik kun chux xachaqaꞌ midioskꞌan yu junkan Molok. \q1 Vachuꞌ lhipꞌintꞌik ni xajastꞌaku yu ixtasuy tacha midioskꞌan yu junkan Refán. \q1 Va uxiknan lakmakꞌatꞌik para katꞌoꞌoyatꞌik. \q1 Va por yucha kaklamaxtuyau la mintꞌunkꞌan. \q1 Kaklalhaꞌanau taꞌan apalay maqati, tus xlhiꞌavintꞌi xalakatꞌun Babilonia. \p \v 44 ’Tejkan vananaj ixtatiꞌukxuyanal ni kepayankꞌan maqancha lakakꞌavinan, ixtalhitꞌajun ixlakatajtankꞌan yu ixtalhipaqay laqchꞌiti. Ancha ixlakmaꞌakan ni chiyux taꞌan tsꞌoqmukꞌakanta ixlhachimoꞌon Dios. Ni anu lakatajtan ixmakakanta tacha ixlhijunkanta Moisés, vachu chun tacha masunil ni Dios. \v 45 Ex astan jamapasanikal kepayankꞌan ni anu lakatajtan yu ixtalhipaqay laqchꞌiti. Yuꞌuncha chꞌantaun kun Josué yu ixlhachimoꞌonukꞌan va talhimil anchanu lakatajtan tejkan talhajal ni aniy tꞌun taꞌan Dios jalaqnaqxtul yu jantu israelitas ixtajunita. Ex chuncha va si ixtalamapasalhaaniy ni anu lakatajtan tus tejkan aqtayl lhachimoꞌonun ni David. \v 46 Ni David ox ixtiꞌukxuyal chꞌantaun kun Dios. Pero tejkan skꞌinil Dios para kamakanil taun ay lakatajtan ixtꞌaꞌisraelitas ex ni Dios jantu kaꞌuyujunil. \v 47 Pero yu istsꞌal David yu ixjunkan Salomón va yucha makal ni ay lakatajtan. \v 48 Pero ni Dios yu vilchal laktꞌiyan yucha jantu taulay taꞌan maqayaukan laka makaꞌ. Chuncha tacha tanaul ni lapanakni yu maqancha ixtalaqputeꞌey ixchivinti Dios yu tanaul: \q1 \v 49 Yu laktꞌiyan ancha la kimpalhachimoꞌon taꞌan kvil ni kitꞌin, \q1 yu lakamunukpaꞌ ancha vamun kinchꞌajaꞌ kmastakniy. \q1 ¿Tas laycha kilamakaniu chaqaꞌ para lay ancha kakstaknal? \q1 \v 50 Tachun yu alin va kitꞌin kmakaꞌol, naul ni Dios \p —va chuncha puteꞌeꞌol ni Esteban. \p \v 51 Ex chuncha ni Esteban taylhaꞌal jalaqxaqalanaꞌ ni lajꞌay lapanakni: \p —Klajunau ni uxiknankꞌan va la pꞌays makꞌayatꞌik melhanutkꞌan. Jantu lhakꞌapꞌupꞌinatꞌik Dios y jantu asmakpꞌutꞌunatꞌik ixchivinti. Untꞌatꞌik tacha yu talaktuꞌunun lapanakni. Jantu aqtaun alasmakpꞌutꞌunatꞌik ni Espíritu Santo. Vachu chun untꞌatꞌik tacha ixtajunita mepayankꞌan. \p \v 52 ’Yuꞌuncha talaqlhimaqchapul tachun ni lapanakni yu maqancha ixtalaqputeꞌey ixchivinti Dios. Vachuꞌ tamaqnil ni lapanakni yu ixtanajun kaminaꞌ aqayntaun yu lhitꞌajun ox vas jatsukunti. Chavaycha por melaktuꞌuntikꞌan maqxtꞌaqtꞌik y maqnitꞌik ni anchanuꞌ lapanaki. \v 53 Mas uxiknankꞌan xtꞌaqnikꞌantꞌik ixlhachimoꞌon Dios yu tamaqxtaqnin ixmayulnin pero jantu makꞌayatꞌik tacha lhinajun —naul ni Esteban. \s1 Talakatꞌalmaqnil ni Esteban \p \v 54 Tejkan chuncha taqasmaklhi yu ancha ixtavilanal va ayaj tatalqamal, tus taꞌaqtayl talaktsakꞌay ixtatsalatikꞌan. \v 55 Pero ni Esteban yucha tus ixlaqtanuꞌojota ni Espíritu Santo, y tus sniy talaqstꞌal laktꞌiyan. Va laqtsꞌil ixꞌoxixtu ni Dios y vachuꞌ laqtsꞌil ni Jesús yu ixyal la ixlhijakanaj Dios taꞌan alin ixtapꞌasta. \v 56 Ex va naul ni Esteban: \p —¡Kꞌalaqtsꞌintꞌik ni uxiknankꞌan! Ni kitꞌin chavaycha klaqtsꞌinta ni laktꞌiyan laqltiꞌay y ancha yachal ni Sasꞌatꞌa Lapanaki taꞌan la ixlhijakanaj Dios. \p \v 57 Ex tachun ni lajꞌay lapanakni si pꞌays talaktꞌasal y laqꞌaqatuchꞌapakal la ixꞌaqaxqolkꞌan y tachun tatakyaulaqꞌal para katachꞌapachal ni Esteban. \v 58 Talaqxaqaxtul ni laka putaulan, va tamajꞌal ixkujukꞌan ex talakatꞌalmal kun chiyux. Yu ixlhistakmata ixkujukꞌan va qayntaun lapanaki yu va tsꞌalkaꞌ yu ixjunkan Saulo. \v 59 Ex chuncha tejkan ixtatꞌajun lakatꞌalmanan ex ni Esteban aqtayl skꞌin Dios, va naul: \p —KiJalhachimoꞌonuꞌ Jesús, kalaꞌaꞌitꞌicha ketsukunti. \p \v 60 Ex taqtsoqoqtalcha, va pꞌays tꞌasal, va naul: \p —KiJalhachimoꞌonuꞌ, jantu kꞌalakmukꞌanin laqtaqal por yu kintamakanil. \p Ex tejkan chuncha naunꞌol va limancha nil. \c 8 \s1 Ni Saulo laqlhimaqchapuy yu ixtalhakapuꞌan ni Jesús \p \v 1 Ni Saulo ayaj ox lhilal por tamaqnil ni Esteban. \p Ex ni anchanu julchan aqtaynil pꞌays laqmamaqanlqajnivakan tachun yu ixtalhakapuꞌan ni Jesús yu ancha ixtavilanal Jerusalén. Tus taqosꞌol y taꞌanꞌolcha taulnin taꞌakapuchun xalakatꞌun ni Judea ali Samaria. Tatamakaul vamun yu jamalaqachal ni Jesús. \v 2 Lati lapanakni yu ox ixtalhakapuꞌan va tamaknul ni Esteban, va pꞌays talhiqalhul. \v 3 Pero ni Saulo aqtayl laqlhimaqchapuy yu ixtalhakapuꞌan ni Jesús. Ixtanuy jachaqan por jachaqan, ixjalaqxaqaxtuy joꞌakna kun xanatin para kalakmanul laka pachꞌin. \s1 Xaꞌestado Samaria laqputeꞌekan yu Ox Chivinti yu laqsaystꞌi \p \v 4 Ex chuncha ni lapanakni yu taqosnunchal Jerusalén mas va toꞌoxtaycha taꞌan ixtapuꞌan va si ixtalaqputeꞌey yu lay katapulaqtaxtul ni lapanakni. \v 5 Qayntaun yu ixjunkan Felipe, yucha al lakataun xaputaulan Samaria y aqtayl lhichiviniy ni Cristo. \v 6 Lhuu lapanakni ixtaꞌaqxtoqnun y ixtalaqtsꞌin yu lajꞌay axtoqnuꞌ yu ixmakay ni Felipe. Va ox ixtasuy ni laqsaval yu ixnajun. Xlhiyucha ox tamakal kuenta yu ixlaqputeꞌey. \v 7 Qaynlhuu lapanakni palay tajunchoqol yu ixtalhitꞌajun jantu ox espíritus la ixlakatunajkꞌan. Si pꞌays ixtalaktꞌasay ni jantu ox espíritus tejkan ixtataxtuchoqoy la ixlakatunajkꞌan. Vachuꞌ qaynlhuu lapanakni yu ixtalakanita kun alati yu jantu lay ixtaltanan va si palay tajunchoqol. \v 8 Xlhiyucha tachun si talhiꞌachantajul yu ixtavilanal ni anchanu laka putaulan. \s1 Ni Felipe paxtoqlhi qayntaun jachavanaꞌ \p \v 9 Ancha ixꞌalinta qayntaun jachavanaꞌ yu ixjunkan Simón y tachun ni lapanakni si lakmakanul. Vachuꞌ ixkilhuntsukuy ni yucha ma vamun yuꞌ ay lapanaki ixjunita. \v 10 Tachun ni lapanakni lajꞌay kun lakstꞌuniy si talhakapuꞌanil yu ixnajun ni yucha. Si ixtanajun: \p —Yu aniy lapanaki yucha va yu la ay ixtapꞌasta Dios junita. \p \v 11 Ox ixtamakaniy kuenta yu ixnajun porke maqancha ixtꞌajun jalakmakanun por ixjachavanti yu ixmakay. \v 12 Pero tejkan chinchal ni Felipe va jalakjunil tacha lhachimoꞌonun ni Dios y lhichivinil ni Jesús yu ixtanajunta kamalaqachayaꞌ Dios ex talhakapuꞌal y taꞌaqchajꞌaul joꞌakna kun xanatin. \v 13 Ex chuncha ni Simón vachuꞌ lhakapuꞌal y aqchajꞌaul. Yucha tus vak kꞌatsal tejkan laqtsꞌil yu lajꞌay axtoqnuꞌ yu ixmakay ni Felipe yu ixmasuy ixtapꞌasta ni Dios y xlhiyucha aqtayl tꞌatiꞌukxuntayay ni yucha. \s1 Ni Pedro ali Juan vachuꞌ talaqputeꞌey yu ox chivinti laka Samaria \p \v 14 Ex ancha Jerusalén yu jamalaqachal ni Jesús va takꞌatsal va ixtalhakapuꞌanta ixchivinti Dios lati yu tavilananchal Samaria. Ex chuncha tamalaqachal ni Pedro ali Juan para kataꞌal ancha Samaria. \v 15 Tejkan tachaꞌal va taskꞌinil Dios para katalaqtanuꞌol ni Espíritu Santo ni lapanakni yu ancha ixtavilanal. \v 16 Ni yuꞌuncha ixtaꞌaqchajꞌajutacha la ixtaqaꞌuti ni Jesús, pero jantukaꞌ ixtalaqtanuy ni Espíritu Santo. \v 17 Ex ni Pedro ali Juan tamoqslanil ixmakakꞌan yu ixtalhakapuꞌanta y va chuncha talaqtanuꞌol ni Espíritu Santo. \p \v 18 Ni Simón yu jachavanaꞌ jalaqtsꞌil ni ixtalaqtanuy ni Espíritu Santo tejkan ixjamoqslanikan ni ixmakakꞌan, ex ixjalaqxtaqniputun tumin. \v 19 Va lakjunil ni Pedro ali Juan: \p —Kilaxtaqniu vachuꞌ ni aniy tapꞌasta para kalaqtanul ni Espíritu Santo mas va taꞌayucha yu kakmoqslanil kimakaꞌ. \p \v 20 Ex ni Pedro junil: \p —Ni uxintꞌi kapiticha laqnin kun mintumin incha lhakꞌapꞌupꞌin ni lay lhiꞌikan tumin yu xtaꞌa ni Dios. \v 21 Ni uxintꞌi jantu paxtoqniyan kalaꞌaꞌitꞌi yu xtaꞌa Dios, la melhanuti va jantu ox katꞌiꞌuntꞌay kun Dios. \v 22 Chavay kꞌamapꞌaxacha mijatapastakꞌati, kamakꞌauntꞌijlacha milaktuꞌunti. Kꞌatꞌapꞌayninin Dios, yucha kꞌatsay incha kamalaqmixiniyan yu pꞌastꞌakꞌa la melhanuti. \v 23 Kitꞌin ijkꞌatsay ni uxintꞌi ayaj akchꞌipꞌin y vachuꞌ milaktuꞌunti ox laqalhumanitan la mijatapastakꞌati. \p \v 24 Ex chuncha ni Simón jaqaltaychoqol va lakjunil: \p —Kꞌatꞌapꞌayninitꞌik ni jalhachimoꞌonuꞌ Dios por kitꞌin para jantu chun kaktapasal tacha kilajunau. \p \v 25 Ex chuncha ni Pedro ali Juan jalaqputeꞌenil ni lapanakni yu talaqtsꞌil yu makal ni Jesús y vachuꞌ talaqputeꞌenil ixchivinti Dios. Astan tachꞌapachoqolcha ixlakatinkꞌan para kataꞌanchoqolcha laka putaulan Jerusalén. Ni lakatin taꞌan ixtapuꞌanta si ixtatapasatijlay laka putaulanaxna xaꞌestado Samaria y ancha ixtalaqputeꞌey yu lay katapulaqtaxtul ni lapanakni. \s1 Ni Felipe paxtoqlhi qayntaun yu machaqaꞌ Etiopía \p \v 26 Ex chuncha taval qayntaun ixmayul Dios laqchaꞌal ni Felipe, va junil: \p —Kaꞌostꞌaycha, kapiticha taꞌan ixlhisur ni Jerusalén. Kꞌachꞌapꞌa xatin yu puꞌankan laka putaulan Gaza yu tapasay ni lakatꞌun taꞌan jantu matichun kataulal. \p \v 27 Ex chuncha ni Felipe ostayal, va alcha. Ancha lakatin paxtoqlhi qayntaun lapanaki. Yucha va qayntaun yu ay lapanaki yu machaqaꞌ xalakatꞌun Etiopía taꞌan ixlhachimoꞌonun qayntaun xanati yu ixjunkan Kandace. Ni anchanu lapanaki yu paxtoqlhi ni Felipe va yucha yu ixlhistakniꞌojota tachun ixtumin ni Kandace. Yucha kilal laka putaulan Jerusalén para katoꞌoyal ni Dios. \v 28 Chuncha va ixꞌanchoqotacha la ixtꞌun. Ex chuncha taꞌan ixpuꞌanta la ixkarro yu taxaqalhaꞌan jukin ancha ixtꞌajun puteꞌeniꞌ ni jalhiki yu tsꞌoqlhi ni Isaías yu maqancha ixlaqputeꞌey ixchivinti Dios. \p \v 29 Ex ni Espíritu Santo junil ni Felipe: \p —Kapiticha, katꞌematꞌi ni anu karro. \p \v 30 Tejkan talakanunil ni Felipe, qasmaknil ixchivinti taꞌan ixtꞌajun puteꞌeniꞌ ni jalhiki yu tsꞌoqlhi Isaías yu maqancha ixlaqputeꞌey ixchivinti Dios. Ex ni Felipe lhisakmil: \p —¿Malaꞌasiy yu tꞌaꞌun puteꞌeniꞌ? \p \v 31 Ex ni anu ay lapanaki va naul: \p —¿Tas kakpumalaqasilcha incha jantu alin matichun yu lay kimasunil? \p Ex chuncha lhijunkal ni Felipe kataukꞌalcha y katꞌataulal. \p \v 32 Yu ixtꞌajun puteꞌeniꞌ va inchine istsꞌoqkanta: \q1 Qayntaun lapanaki lhaꞌankal ixmaqnika tacha laqataun borrego. \q1 Va tacha taun sasꞌatꞌa borrego yu jantu tꞌasay tejkan makasikkan, \q1 yucha vachuꞌ jantu tsij najun. \q1 \v 33 Ni lapanakni jantu katalhiꞌaynlhi, yuꞌuncha tamukꞌanil laqtaqal y jantu matichun kaꞌaqtayjul. \q1 Va niman tamaqnil, \q1 xlhiyucha jantucha lay lhichivinkan ixlapanakni. \p \v 34 Ex ni ay lapanaki va lhisakmil ni Felipe, va junil: \p —Kitꞌin kskꞌiniyan taun jatapayniti ni uxintꞌi, kiꞌun tasꞌayucha lapanaki lhichiviniy yu tsꞌoqlhi ni aniy jalhiki. ¿Va lhichivinkan xꞌaman yu tsꞌoqlhi u va lhichiviniy aqayntaun lapanaki? \p \v 35 Ex chuncha ni Felipe aqtaylcha laqputeꞌeniy tacha naunputun ixchivinti Dios yu ixtꞌajun puteꞌeniꞌ y vachuꞌ laqputeꞌenil ni ox chivinti yu lhichiviniy Jesucristo. \p \v 36 Ex chuncha tejkan ixtaꞌanta lakatin va tachaꞌal taun lakxkan. Ex yu ay lapanaki va junil ni Felipe: \p —Aniy alin xkan. Kitꞌin knajun ka ox kaval kajkꞌaqchajꞌaul. \p \v 37 [Ex ni Felipe va junil: \p —Incha lhakꞌapꞌupꞌin kun tachun la melhanuti ex chun kalal kꞌaꞌaqchꞌajꞌau. \p Ex ni yucha va qaltayanal, va naul: \p —Kitꞌin klhakapuꞌan ni Jesucristo va yucha yu Sasꞌatꞌa Dios junita.] \p \v 38 Ex chuncha lhinaul kaꞌulakal ni karro. Ex tapatajul ni yucha kun ni Felipe taꞌan ixꞌalin xkan. Ex ni Felipe maqchajꞌaval ni anu lapanaki yu machaqaꞌ Etiopía. \v 39 Tejkan tatakukchoqolcha lakxkan ex ni ixꞌEspíritu ni Jalhachimoꞌonuꞌ Dios va taun laqatsꞌalaj lhaꞌal ni Felipe. Ex yu ay lapanaki jantucha aqtaun kalaqtsꞌinchoqol. Ex va chꞌapachoqolcha ixlakatin kun achati. \v 40 Astan ni Felipe xtaqnil kuenta va ixyachal taꞌan ixꞌalinachal taun putaulan yu ixjunkan Azoto. Tejkan taxtuchal ni Azoto ex taun taun putaulan yu ixtapasay va si ixjalaqputeꞌeniy ni lapanakni yu ox chivinti yu lhichiviniy Cristo, tus chaꞌal taꞌan laka putaulan Cesarea. \c 9 \s1 Ni Saulo vachuꞌ lhakapuꞌal ni Jesús \r (Hch. 22:6-16; 26:12-18) \p \v 1 Exnicha ni anchanu julchan, ni Saulo va ayaj ixnajun kalaqmaqnil yu ixtalhakapuꞌan ni Jalhachimoꞌonuꞌ Jesús. Va laqꞌal yu ay ixꞌukxtinkꞌan xakuras ni israelitas. \v 2 Va skꞌinil para kaxtaqnil lhachimoꞌon kun aqxtaun karta yu lay kalakmasunil ni israelitas yu ixtataqxtoꞌa laka ay putaulan Damasco taꞌan ixjamasunikan ixlhachimoꞌon ni israelitas. Chuncha para lay kalaklhimil tachꞌinin laka putaulan Jerusalén ni lapanakni yu kalaktemal yu ixtalhakapuꞌan ni Saystꞌi Lakatin, mas kaval joꞌakna ali xanatin. \p \v 3 Tejkan ixꞌanta lakatin taꞌan va ukstsꞌuniycha laka putaulan Damasco va tꞌoqx maklkunil taun pꞌays maklku laktꞌiyan. \v 4 Ex niman taqtal laka tꞌun, va qasmaklhi taun chivinti yu naul: \p —Saulo, Saulo, ¿valiꞌiycha kꞌixkꞌaylhitꞌaꞌuncha? \p \v 5 Yu Saulo va naul: \p —¿Jalhachimoꞌonuꞌ, tas ayucha kꞌatꞌicha ni uxintꞌi? \p Ex va junkal: \p —Ni kitꞌin va Jesús kunita. Va kitꞌin yu kixkꞌaylhitꞌaꞌun ni uxintꞌi. [Va milaqꞌaman tꞌaꞌunkꞌan mamajkꞌatsꞌanikꞌa tacha laqataun vakax tejkan chꞌintay yu putiltoqolhaankan yu aqtsupipi. \p \v 6 Ex ni Saulo va jaxkapꞌiknil ixtalhanti, va naul: \p —Jalhachimoꞌonuꞌ, ¿tisuncha naꞌun kakmakal ni kitꞌin? \p Ex yu Jalhachimoꞌonuꞌ va naul:] \p —Kaꞌostꞌaꞌulcha, kapiticha ni laka putaulan Damasco. Ancha katajunan yu maqskꞌiniy kamakꞌatꞌi. \p \v 7 Ex ni lapanakni yu ixtatꞌaꞌanta ni Saulo va ayaj tatalhanal, va taqasmaklhi chivinkal pero jantu matichun katalaqtsꞌil. \v 8 Taval tayachoqolcha ni Saulo pero tejkan malaqltiꞌal ixlaqchul jantu lay kalakavanal. Ex tamaqchꞌapal y talhaꞌalcha laka putaulan Damasco. \s1 Ni Ananías laqꞌal ni Saulo \p \v 9 Ancha paqtꞌutu ixvilchal, jantu lay ixlakavanan y vachuꞌ jantu kavayl y jantu tuꞌuchun kaꞌoqlhi. \p \v 10 Ancha Damasco ixvil qayntaun yu ixjunkan Ananías yu ixlhakapuꞌan ni Jesús. Yucha tasunil ni Jalhachimoꞌonuꞌ Dios y laqtsꞌil la ixtalakavanti, va junil: \p —Ananías. \p Ex yu Ananías va naul: \p —Aniy kꞌalinta, Jalhachimoꞌonuꞌ. \p \v 11 Ex ni Jalhachimoꞌonuꞌ aaqtaun junchoqol: \p —Kaꞌostꞌaꞌulcha, kapiticha la ixchaqaꞌ Judas yu yal lakatin yu junkan Vas Tin. Ancha kꞌalakxkꞌauyeꞌe qayntaun joꞌati yu machaqaꞌ Tarso yu junkan Saulo. Yucha kintꞌajun tapaynininiꞌ ni anchanu laqa chaqaꞌ. \v 12 Yucha jalakavanal tus tacha kalaqmil qayntaun joꞌati yu junkan Ananías y va moqslanil ixmakaꞌ para kalal kalakavananchoqol. \p \v 13 Ex taval yu Ananías va naul: \p —Jalhachimoꞌonuꞌ, qaynlhuucha lapanakni kintalaqputeꞌenita ni anchanu lapanaki, yucha ayaj jalaqlhimaqchapuy milapanakni yu tavilanal Jerusalén. \v 14 Y chavay ni aniy putaulan vachuꞌ lhiminta ixlhachimoꞌon ni ixꞌukxtinkꞌan kuras para kalakchꞌilhaꞌal tachun ni lapanakni yu talhakapuꞌan mintaqaꞌuti. \p \v 15 Ex yu Jalhachimoꞌonuꞌ va naul: \p —Kapiticha. Ni anchanu lapanaki kitꞌin klaksakta para kalhaꞌal kintaqaꞌuti y kilhichivinil kun lapanakni yu jantu israelitas kataval y vachuꞌ kun ixlhachimoꞌonunkꞌan y vachuꞌ kun yu israelitas. \v 16 Kakmasuniyaꞌ ni yucha ayaj maqskꞌiniy kilamaqanlqajnal. \p \v 17 Ex alcha ni Ananías, va tanuchal laqa chaqaꞌ taꞌan ixvil ni Saulo. Va moqslanil ixmakaꞌ, va junil: \p —Kintꞌalaqajun Saulo, ni Jalhachimoꞌonuꞌ Jesús yu tasunin ni lakatin taꞌan ixpꞌutꞌantꞌa, va yucha kimalaqachal para kꞌalakꞌavananchꞌoꞌocha y vachuꞌ para kalaqtanuꞌojon ni Espíritu Santo. \p \v 18 Ex nimancha lakapupatajul tuꞌuchun tus tacha ixtaxꞌapꞌiti jatanti, ex lakavananchoqolcha. Ex chuncha va ostaulchoqolcha, va aqchajꞌaulcha. \v 19 Astan vaynchoqolcha y va chꞌapachoqolcha ixtapꞌasta. \p Va jalaktꞌatamakaul lati julchan para katꞌataulal ancha laka putaulan Damasco yu ixtalhakapuꞌan. \s1 Ni Saulo laqputeꞌey ixchivinti Dios laka putaulan Damasco \p \v 20 Ex ni Saulo niman aqtayl jalaqputeꞌeniy lapanakni laqa chaqan taꞌan ixtataqxtoꞌa ni israelitas. Va jalakjunil ni lapanakni ni Jesús va Sasꞌatꞌa Dios junita. \v 21 Tejkan chuncha taqasmaklhi ni lapanakni va tus vak takꞌatsal, va talalhisakmil y tanaul: \p —¿Tas ayucha ni aniy joꞌati? ¿Jantu yuꞌ yu lakxkaulhitꞌajun ni lapanakni ancha Jerusalén yu taskꞌin Dios la ixtaqaꞌuti Jesús? Chavay vachuꞌ aniy minta vamun para kalakchꞌapal yu talhakapuꞌan Jesús y kalaklhaꞌanil yu ixꞌukxtininkꞌan kuras. \p \v 22 Pero ni Saulo ixchiviniy kun tapꞌasta yu lhilhiy ixtalhavaniy, y ox ixlakmasuniy ni Jesús va Cristo yu laksakta Dios. Va jalaktꞌilhinil ixjatapastakꞌatkꞌan ni israelitas yu ancha ixtavilanal laka putaulan Damasco. \s1 Qoslhi ni Saulo \p \v 23 Ex chuncha paqlhuu val, ni israelitas chꞌantaun taval para katamaqnil ni Saulo. \v 24 Pero yucha kꞌatsal yu ixtamakaniputun. Mas laka julchan u mas laka putsꞌista va si ixtapakxanꞌiy taꞌan putaxtukan ni anchanu ay putaulan. \v 25 Pero tejkan tsꞌis ixjunita yu ixtalhakapuꞌan va tapumaꞌeltajul laqataun ay qaychꞌi la xaꞌexni ni putaulan. Ex chuncha tapumaqosulcha ni Saulo. \s1 Ni Saulo chaanchoqol Jerusalén \p \v 26 Tejkan chaꞌal Jerusalén va ixlaktꞌatanuputun yu ancha ixtalhakapuꞌan. Pero tachun ixtatalhauniꞌojoy, va jantu katalhakapuꞌanil ni yucha incha laqsaval kalhakapuꞌal vachuꞌ. \v 27 Pero qayntaun yu ixjunkan Bernabé yucha va laqaꞌil, y jalakmamispanil yu jalaqmalaqachal ni Jesús. Va jalakjunil ni yuꞌuncha ni Saulo va laqtsꞌil lakatin ni Jalhachimoꞌonuꞌ Jesús, y va tꞌachivinil. Vachuꞌ jalakjunil ni Saulo laqputeꞌel ixtaqaꞌuti Jesús sin talhanti laka putaulan Damasco. \v 28 Ex Saulo tamakaunchalcha Jerusalén, jalaktꞌatiꞌukxuntayalcha yu ixtalhakapuꞌan. \v 29 Va laqputeꞌel ixtaqaꞌuti Jesús sin talhanti. Va jalaktꞌachivinil ni israelitas yu ixtachiviniy griego y yuꞌuncha vamun talhilakchivinil kun lhuu lakchivinti. Vachuꞌ ni yuꞌuncha ixtamaqniputun. \v 30 Tejkan chuncha takꞌatsal ixjatꞌalaqaunin yu vachuꞌ ixtalhakapuꞌan, ex va talhaꞌal ni Saulo laka putaulan Cesarea, ex astan tamalaqachal laka putaulan Tarso. \p \v 31 Tachun yu ixtalhakapuꞌan xaꞌestado Judea ali xaꞌestado Galilea ali xaꞌestado Samaria va oxamaktaun ixtaꞌukxuyanal y pꞌays val ixlhakapuꞌatikꞌan. Va ayaj ixtatoꞌoyay ni Jalhachimoꞌonuꞌ Jesús, y ni Espíritu Santo laqꞌaqtayjul para katatalhaval. \s1 Ni Pedro palay makachoqol ni Eneas kun ixtapꞌasta Dios \p \v 32 Ex chuncha ni Pedro va ixjalaqlaqꞌan ixlapanakni Dios, y vachuꞌ jalaqꞌal yu ixtavilanal laka putaulan Lida. \v 33 Ancha paxtoqlhi qayntaun lapanaki yu ixlakanita, laqatsajin jachꞌitin ixmal laka putaman. \p \v 34 Ex yu Pedro va junil: \p —Eneas, ni Jesucristo palaycha makachoqoyan. Kaꞌostꞌaꞌulcha, kasaktꞌicha mixtaꞌati. \p Ex nimancha ostaulal. \v 35 Tejkan chuncha talaqtsꞌil ni lapanakni yu ixtavilanal laka putaulan Lida kun laka putaulan Sarón, va tamapaxal ixputsukukꞌan, va talhakapuꞌal ni Jalhachimoꞌonuꞌ Jesús. \s1 Ni Dorcas kujchoqol mas ixnitacha \p \v 36 Laka putaulan Jope ixꞌalin qayntaun xanati yu ixlhakapuꞌan yu ixjunkan Tabita yu vachuꞌ ixjunkan Dorcas laka lhichivin Griego. Yucha mas va tavanancha kaval ixmakay tachun yu lajꞌox vachuꞌ ixlaqꞌaqtayjuy ni kilpatanin. \v 37 Ex taval taqanꞌal ni yucha y va nilcha. Va talaqachaꞌal la ixlakatunaj, ex astan talhaꞌal taun kuarto taꞌan talman laqa chaqaꞌ yu talaqtꞌuy. \v 38 Yu putaulan Jope va ixlhiꞌukstsꞌuniy ixjunita kun Lida taꞌan ixvilchal ni Pedro. Tejkan takꞌatsal yu ixtalhakapuꞌan ni ancha ixvilchal ni Pedro ex va tamalaqachal pumatꞌuy jaltanan, va tatapayninil ni Pedro, va tajunil: \p —Kijnan klalaqmintau para tsꞌalaj kilatꞌaꞌau Jope. \p \v 39 Ex yu Pedro nimancha ostaulal, va jalaktꞌaꞌalcha. Tejkan chinchal ex tajuntalhaꞌal ni laka kuarto taꞌan ixmachal ni janiniꞌ. Yu tiyaunin ayaj ixtalhiqalhun, va tamasunil ni Pedro ixlaqchꞌitikꞌan yu jalakmakanil ni Dorcas tejkan vananaj ixtꞌajun. \v 40 Ni Pedro laklhijunil katataxtul maqspaꞌ, ex va taꞌaqtsoqoqtanil ni Dios y va tapayninil. Ex astan talaqaspꞌiklhi y laqastal ni janiniꞌ, va junil: \p —Tabita, kaꞌostꞌaꞌulcha. \p Ex ni janiniꞌ talaqpuꞌalcha la ixlaqchul y laqtsꞌil ni Pedro, y ostaulalcha. \v 41 Ex ni Pedro maqchꞌapaꞌostaulnil y jalakjuntanuchoqolcha ixpulakna yu ixtalhakapuꞌan vachuꞌ kun yu tiyaunin, y lakmasunil va ixkujchoqotacha. \v 42 Taval takꞌatsaꞌolcha ni xaputaulan Jope, ex qaynlhuu lapanakni talhakapuꞌal ni Jalhachimoꞌonuꞌ Jesús. \v 43 Ex ni Pedro ancha tamakaunchalcha paqlhuu laka putaulan Jope la ixchaqaꞌ qayntaun xalaꞌoxiniꞌ jaxtaꞌan yu ixjunkan Simón. \c 10 \s1 Ni Cornelio tasunil ixmayul ni Dios \p \v 1 Ni laka putaulan Cesarea ixvilchal qayntaun lapanaki yu ixjunkan Cornelio. Yucha va qayntaun kapitan yu ixlhichimoꞌoy cien tropas yu taminchal Italia. \v 2 Ni yucha kun tachun ixlapanakni ayaj ox ixtatoꞌoyay ni Dios. Y ox jalaqꞌaqtayjul ni kilpatanin y lhilhiy ixtatapayniniy Dios. \v 3 Tauncha julchan va laꞌatꞌutu putoqoxata ixjunita, ex ox tasunil ixmayul ni Dios. Va talakanunil y va junil: \p —Cornelio. \p \v 4 Chuncha ni Cornelio va ayaj talhanal, va aqtaylcha sniy laqtsꞌin, va naul: \p —¿Tisun naꞌuncha, kiꞌukxtin? \p Ex yu ixmayul Dios va naul: \p —Ni Dios laqaꞌinin tacha taun ox lapaxkan tachun yu mintapayniti kun tachun yu laqxtꞌaqnin ni kilpatanin. \v 5 Chavay kꞌalaqmalaꞌachꞌatꞌi lapanakni laka putaulan Jope para kataꞌal juntaꞌinin qayntaun lapanaki yu junkan Simón yu vachuꞌ junkan Pedro. \v 6 Yucha tꞌavilchal qayntaun xalaꞌoxiniꞌ jaxtaꞌan yu vachuꞌ junkan Simón, yu yachal ixchaqaꞌ va ixlhiꞌukstsꞌuniy lakamar. [Yucha kajunan tachun yu maqskꞌiniy kamakꞌatꞌi.] \p \v 7 Tejkan anchoqolcha ixmayul ni Dios yu tꞌachivinil, ex ni Cornelio jalakjuntaꞌil pumatꞌuy ixꞌoqxtamatin kun qayntaun ixtropa yu ixtoꞌoyay Dios y ixmakay yu ixlhijuniy ni Cornelio. \v 8 Va aqtayl jalaqputeꞌeniy tachun yu tapasal ex astan jalaqmalaqachalcha kataꞌal laka putaulan Jope. \s1 Yu Pedro tasunil ixmayul ni Dios \p \v 9 Ex yu ataun julchan val tejkan atunkujcha ixjunita, va ixlhiꞌukstsꞌuniycha para katachaꞌal Jope, exnicha taukꞌal ni Pedro la ixꞌukxni laqa chaqaꞌ, aqtayl tapayniniy Dios. \v 10 Taval chꞌapachal taun chavan, ixnajuntacha niman kavayl. Pero tejkan ixtꞌaunkan laꞌoxinika ixvayti, va tasunil taun tuꞌuchun. \v 11 Va laqtsꞌil tacha katalaqltiꞌal ni laktꞌiyan. Ancha tasul tacha kamaꞌeltajukal lakatꞌun aqxtaun ay laqchꞌiti yu kankatꞌati chꞌinikanta ixkankatiꞌ. \v 12 Va ixtatajumanal tapuchux talhitsukuti yu maꞌatꞌati ixchꞌajakꞌan ali tsapulin yu alin lakatꞌun ali xatsꞌoꞌon laktꞌiyan. \v 13 Ex va qasmaklhi taun chivinti, va junkal: \p —Kaꞌostꞌaꞌulcha, Pedro. Yu aniy talhitsukuti kꞌamaqnitꞌi y kꞌaꞌutꞌi. \p \v 14 Yu Pedro va naul: \p —Jalhachimoꞌonuꞌ, jantu lay kꞌuy. Jantu aqtaun kꞌuy yu jantu uyujnajun kꞌaꞌutꞌi la kilhachimoꞌonkꞌan. \p \v 15 Ex va qasmakchoqol ataun chivinti, va junkal ni Pedro: \p —Tachun yu najun Dios lajꞌox para kꞌaꞌutꞌi yucha jantu kꞌaꞌun incha jantu ox kꞌaꞌutꞌi. \p \v 16 Ex chuncha aqtꞌutu chuncha tapasal. Ex yu ay laqchꞌiti nimancha lhaꞌanchoqokal laktꞌiyan. \s1 Talaqchaꞌal ni Pedro ixjaltanan ni Cornelio yu jamalaqachal \p \v 17 Tejkan Pedro ixtꞌajun pastaknaꞌ suncha naunputun yu laqtsꞌitapasal, va exnicha tachinchal ni lapanakni yu laqmalaqachal ni Cornelio taꞌan ixyal ixchaqaꞌ ni Simón y tatalakxtutayal laka matiꞌ. \v 18 Va pꞌaysni tachivinil, talhasakminil incha ancha ixvil ni Simón yu vachuꞌ ixjunkan Pedro. \v 19 Ni Pedro vananaj ixtꞌajun pastaknaꞌ yu laqtsꞌitapasal. Ex ni Espíritu Santo va junil: \p —Simón, talakxkauyan qayntꞌutu lapanakni. \v 20 Kaꞌostꞌaꞌulcha, kapꞌatꞌaꞌutꞌicha talaktsin. Kalaktꞌapiticha y jantu kapastakꞌun tuꞌuchun, va kitꞌin klaqmalaqachata para katalaqmin. \p \v 21 Ex patajul ni Pedro, va lakjunil: \p —Va kitꞌin ni kilalakxkauyau. ¿Tisuncha kilalhilaqmintau? \p \v 22 Ex tanaul: \p —Kintamalaqachan qayntaun kapitan yu junkan Cornelio. Yucha va qayntaun yu ayaj qalꞌox lapanaki. Ox toꞌoyay Dios y tachun yu israelitas mas va toꞌoxtaycha kaval va si ox talhichiviniy. Qayntaun ixmayul Dios lhinaul kaklalaqmiu para kapiti la ixchaqaꞌ para lay kaqasmaknin yu kꞌaꞌuneꞌe. \p \v 23 Ex ni Pedro jalaklhijunil kataloqojlhi laqa chaqaꞌ. \p Ex yu ataun julchan val, laktꞌaꞌalcha y vachuꞌ tatꞌaꞌal lati ixtꞌalaqaunin yu ixtavilanal Jope. \s1 Ni Pedro tꞌachivinil ni Cornelio \p \v 24 Ex apaqtaun val, tachaꞌal laka putaulan Cesarea. Y yu Cornelio ancha ixlakpakxanꞌita kun alati ixtꞌalapanakni ali ixꞌamigos yu ixjalakjuntaꞌita. \v 25 Tejkan Pedro va laycha katanuchal laqa chaqaꞌ exnicha ni Cornelio va paxtoqlhi, va taꞌaqtsoqoqtanil la ixchꞌajaꞌ ni Pedro para katoꞌoyal. \v 26 Pero Pedro maꞌostaulnil, va junil: \p —Katꞌaycha. Kitꞌin vachuꞌ va lapanaki kunita. \p \v 27 Tejkan vananaj ixtꞌajun tꞌachivin Cornelio ni Pedro ex tanulcha laqa chaqaꞌ y ancha japaxtoqlhi pumalhuu lapanakni yu ixtaꞌaqxtoqnun. \p \v 28 Ex yu Pedro lakjunil: \p —Kꞌatsꞌayatꞌikcha ni kilhachimoꞌonkꞌan yu israelitas kuntau jantu kintaxtaqniyan lakatin para kaktaqxtoqvi chꞌantaun kun uxiknan yu jantu israelitas kꞌaꞌuntꞌik. Pero chavay kimasunil ni Dios ni jantu maqskꞌiniy kajkunil matichun incha jantu ox ixjatsukunti u incha lhitꞌajun laqtaqal. \v 29 Xlhiyucha tejkan kilajuntaꞌiu, jantu tsij kaknaul, va niman kmil. Chavaycha klalhisakmiyau ¿Valiꞌiycha kilajuntaꞌiucha? \p \v 30 Ex yu Cornelio junil: \p —Laꞌatꞌaticha julchan xajun chuncha tacha chavaycha aniy hora laꞌatꞌutu putoqoxata xaktꞌajun tapaynininiꞌ Dios aniy la kinchaqaꞌ. Ex niman kintasunil qayntaun lapanaki yu ox kꞌuliksnaꞌ ixjunita ixlaqchꞌiti. Va kijunil: \v 31 “Cornelio, Dios qasmaknitan mintapayniti y pastakꞌan por yu ox jalaqꞌaqtꞌayꞌuy ni kilpatanin. \v 32 Kꞌamalaꞌachꞌan ixꞌika laka putaulan Jope qayntaun Simón yu junkan Pedro. Yucha vil la ixchaqaꞌ qayntaun xalaꞌoxiniꞌ jaxtaꞌan yu vachuꞌ junkan Simón yu vil ixlhiꞌukstsꞌuniy lakamar. [Yucha katꞌachivinanan tejkan kaminaꞌ.]” \v 33 Ex niman kmalaqachanal mijuntaꞌika y klhiꞌachantajuy ni aniycha viltꞌi. Chavaycha aniy alintau la ixlakaꞌukxpuꞌ Dios. Knaunau kilajuniu tachun yu lhijunin ni Jalhachimoꞌonuꞌ para kaklaqasmakniu. \p \v 34 Ex yu Pedro aqtayl chiviniy, va naul: \p —Chavaycha ox kmalaqasiy ni Dios tachun jalaqaꞌiꞌojoy mas va taꞌayucha kaval. \v 35 Ox jalaqaꞌiy lapanakni mas va toꞌoxtaycha katataulal incha tatalhauniy ni yucha y tamakay yu lajꞌox yu lhinajun. \v 36 Yucha laqmalaqachanil ni israelitas yu ox chivinti. Va jalakjunil tacha lay oxamaktaun katapuꞌukxuntayal por yu makal Jesucristo yu xaJalhachimoꞌonuꞌ tachun ni lapanakni. \v 37 Uxiknankꞌan ox kꞌatsꞌayatꞌik yu tapasal la xalakatꞌun Judea. Aqtaynichal xaꞌestado Galilea tejkan Juan laqxaqalal ni lapanakni para kataꞌaqchajꞌaul. \v 38 Kꞌatsꞌayatꞌik ni Dios xtaqnil palhachimoꞌon ni Jesús yu machaqaꞌ Nazaret y chuncha laqtanul ni Espíritu Santo kun tapꞌasta. Chuncha ni Jesús ixꞌukxuyal makanaꞌ yu lajꞌox y palay ixjalakmakachoqoy tachun ni lapanakni yu ixjalaqmamaqanlqajnivay ni aqmoqxnuꞌ porke Dios ixꞌalinta chꞌantaun kun yucha. \p \v 39 ’Ni kijnankꞌan klaqtsꞌinꞌojoo tachun yu makal mas la ixtꞌunkꞌan ni israelitas y vachuꞌ yu ay ixputaulankꞌan Jerusalén, tus tejkan tamaqnil y tamakxtꞌukmukꞌal laka kurus. \v 40 Pero tejkan paqtꞌutu val, ex ni Dios va majkujuchoqol y kintamasunin. \v 41 Jantu kalaktasuniꞌol tachun ni lapanakni. Vamun kijnan kintatasunin yu Dios ixkintalaksaktan. Tejkan kujchoqolcha, ex xaktꞌavaynau y xaktꞌaꞌoqyau yu oqkan. \v 42 Jesús kintamalaqachan kajkꞌau jalaqputeꞌeninin ni lapanakni ni Dios xtaqnil ixpalhachimoꞌon para kapuxkaulaqtsꞌinil ixlaqtaqalkꞌan tachun ni lapanakni mas yu takujta y mas yu tanitacha. \v 43 Ni Jesús va yucha yu ixtalhichiviniy tachun yu maqancha ixtalaqputeꞌey ixchivinti Dios tejkan tanaul ni va por ixtaqaꞌuti ni yucha kalaqmalaqmixinikanaꞌ ixlaqtaqalkꞌan tachun ni lapanakni yu talhakapuꞌan. \s1 Yu jantu israelitas kataval vachuꞌ talaqtanuꞌol ni Espíritu Santo \p \v 44 Tejkan vananaj ixtꞌajun chivin ni Pedro, ex ni Espíritu Santo talaqtanuꞌol tachun yu ancha ixtatꞌajun qasmakninin ixchivinti. \v 45 Ni israelitas yu ixtalhakapuꞌan yu tatꞌamil ni Pedro va tus vak takꞌatsal tejkan talaqtsꞌil jalaqxtaqnikal vachuꞌ ni Espíritu Santo yu jantu israelitas ixtajunita. \v 46 Taqasmaklhi ni va ixtatꞌajun chivinin kun alati lhichivin yu jantu ixtamalaqasiy y ay ixtamakay ni Dios. \v 47 Ex yu Pedro va naul: \p —Jantu matichun lay laktanchay para jantu kataꞌaqchajꞌaul ni aniy lapanakni. Vachuꞌ talaqaꞌil ni Espíritu Santo tacha kijnankꞌan klaqaꞌiu. \p \v 48 Ex astan ni Pedro lhinaul kataꞌaqchajꞌaul la ixtaqaꞌuti ni Jesucristo. Ex talhijunil kalaktꞌatamakaul lati julchan ni Pedro. \c 11 \s1 Ni Pedro jalaqlhixaqalay ixlapanakni Dios ancha Jerusalén yu tapasal \p \v 1 Yu jalaqmalaqachal ni Jesús kun tachun yu ixtalhakapuꞌan yu ixtavilanachal xaꞌestado Judea va takꞌatsal ni vachuꞌ talaqaꞌil ixchivinti Dios yu jantu israelitas kataval. \v 2 Ex tejkan chinchoqol ni Pedro laka putaulan Jerusalén ancha ixtavilanal lati israelitas yu talhakapuꞌan. Yuꞌuncha tamukꞌanil laqtaqal ni Pedro. \v 3 Va tanaul: \p —¿Valiꞌiycha jalaqkꞌilatꞌicha lapanakni yu jantu israelitas kataval y chꞌantaun jalaktꞌavay yuꞌuncha? \p \v 4 Ex ni Pedro va qaltayanal, aqtaylcha jalaqputeꞌeniy tachun yu tapasal. Va naul: \p \v 5 —Tejkan xakvil laka putaulan Jope kitꞌin xaktꞌajun tapaynininiꞌ Dios ex klaqtsꞌil aqxtaun ay laqchꞌiti yu kintaꞌeltajunil tus laktꞌiyan. Kankatꞌati ixchꞌinikanta ixkankatiꞌ. \v 6 Ancha klaqtsꞌil ixtatajumanal xatalhitsukuti lakatꞌun yu talhitꞌajun maꞌatꞌati ixchꞌajakꞌan, ali maqtalin ali tsapulin ali xatsꞌoꞌon laktꞌiyan. \v 7 Kitꞌin ijqasmaklhi taun chivinti, va kijunil: “Kaꞌostꞌaꞌulcha, Pedro, yu aniy talhitsukuti kamaqnitꞌi y kꞌaꞌutꞌi.” \v 8 Ex kitꞌin kunil: “Jantu lay kꞌuy, Jalhachimoꞌonuꞌ. Jantu aqtaun kꞌuy yu najun la kilhachimoꞌonkꞌan jantu ox kꞌaꞌutꞌi.” \v 9 Ex va ijqasmakchoqol ataun chivinti yu minchal laktꞌiyan, va kijunil: “Tachun yu najun Dios lajꞌox para kꞌaꞌutꞌi yucha jantu kꞌaꞌun incha jantu ox kꞌaꞌutꞌi.” \v 10 Ex aqtꞌutu chuncha tapasal. Taval lhaꞌanchoqokalcha laktꞌiyan. \v 11 Exnicha tachaꞌal pumatꞌutu lapanakni yu laqmalaqachakal laqa chaqaꞌ taꞌan xakvil yu taminchal laka putaulan Cesarea. \v 12 Ni Espíritu Santo kilhijunil kaklaktꞌaꞌal y jantu kimpastakꞌul tuꞌuchun. Vachuꞌ kintatꞌaꞌal yu aniy pumachaxan ketꞌalaqauninkꞌan. Va ktanuchaꞌau la ixchaqaꞌ qayntaun lapanaki. \v 13 Yucha kintalaqputeꞌenin ni vachuꞌ laqtsꞌil ixmayul Dios y va lhijunkal kamalaqachanal Jope ixjuntaꞌika qayntaun Simón yu junkan Pedro \v 14 para kajunil tas lay kapulaqtaxtul ni yucha kun ixlapanakni. \v 15 Ex tejkan kitꞌin kꞌaqtayl klaqxaqalay, va taꞌeltajul ni Espíritu Santo, tus talaqtanuꞌol vachu chun tacha yu pꞌunaj kintalaqtanun kijnan. \v 16 Ex niman kpastakchoqol yu kintajunin ni Jalhachimoꞌonuꞌ Jesús tejkan naul: “Ni Juan va xkan ixpumaqchajꞌavanan pero uxiknan kꞌapꞌuꞌaqchꞌajꞌauyapitik ni Espíritu Santo.” \v 17 Va Dios yu jalaqxtaqnil ni Espíritu Santo vachu chun tacha kintaxtaqnin kijnan tejkan lhakapuꞌau ni Jalhachimoꞌonuꞌ Jesucristo. Ex chuncha kitꞌin jantu klaktanchaputun yu makay Dios. \p \v 18 Tejkan chuncha taqasmaklhi yu ancha ixtavilanal va tus saq taval y ay tamakal ni Dios, va tanaul: \p —Chavaycha ni Dios mas yu jantu israelitas kataval vachuꞌ jamapaxaniy ixjatapastakꞌatkꞌan para lay katalaqaꞌil yu ox jatsukunti. \s1 Ixlapanakni Dios yu tavilanal laka putaulan Antiokía \p \v 19 Tejkan maqnikal ni Esteban ex lati ni lapanakni aqtayl jalaqmamaqanlqajnivakan por ixlhakapuꞌatikꞌan. Ex taꞌal jaqosnun tus xaꞌestado Fenicia kun Chipre y vachuꞌ laka putaulan Antiokía. Ancha talaqputeꞌel ni sastꞌi chivinti yu xtaꞌa jatsukunti, pero vamun ni israelitas jalaqputeꞌenikal. \v 20 Lati yu ixtalhakapuꞌan yu machaqan Chipre kun Sirene yuꞌuncha vachuꞌ tachaꞌal ni laka putaulan Antiokía. Ex yuꞌuncha talaqputeꞌenil yu jantu israelitas kataval ni sastꞌi chivinti yu lhichiviniy ni Jalhachimoꞌonuꞌ Jesús. \v 21 Yuꞌuncha ixtalhitꞌajun ixtapꞌasta ni Jalhachimoꞌonuꞌ, xlhiyucha pumalhuu lapanakni tapaxal ixputsukukꞌan, y talhakapuꞌal ni Jalhachimoꞌonuꞌ Jesús. \p \v 22 Tejkan takꞌatsal yu ixtalhakapuꞌan ancha laka putaulan Jerusalén, ex yuꞌuncha vachuꞌ tamalaqachal ni Bernabé kaꞌal laka putaulan Antiokía. \v 23 Tejkan ancha chaꞌal ni Bernabé va laqtsꞌil ni laqsaval ixjalakmapayniy ni Dios. Ex ni Bernabé ayaj lhiꞌachantajul va laqxaqalal tachun para katataylhaꞌal kun chux la ixjalhanutikꞌan ni Jalhachimoꞌonuꞌ y jantu aqtaun katamakauntijlal. \v 24 Yucha va qayntaun lapanaki yu ayaj qalꞌox ixjunita. Va tus ixlaqtanuꞌol ni Espíritu Santo, y pꞌays ixjunita ixlhakapuꞌati. Va por yucha pumalhuu lapanakni talhakapuꞌal ni Jalhachimoꞌonuꞌ. \p \v 25 Taval ni Bernabé al puxkaunaꞌ Saulo laka putaulan Tarso. Tejkan temachal va lhimil tus laka putaulan Antiokía. \v 26 Ancha ixlaktꞌavil taun jachꞌitin yu ixtalhakapuꞌan, jalakmasunil lhuvaj lapanakni. Ni laka putaulan Antiokía va ancha taꞌan pꞌunaj lakjunkal Cristianos yu ixtalhakapuꞌan ni Cristo. \p \v 27 Ni anchanu julchan, lati lapanakni yu ixtalaqputeꞌey ixchivinti Dios tataxtulcha Jerusalén y taꞌal Antiokía. \v 28 Ex xaqayntaun ni yuꞌuncha yu ixjunkan Agabo tayal taꞌan ixtataqxtoꞌa yu ixtalhakapuꞌan Jesús. Ni Espíritu Santo va xtaqnil jatapastakꞌati, ex va naul yu Agabo ni kaꞌalinaꞌ taun ay chavan tachun ni anchanuꞌ lakamunukpaꞌ. Astan chuncha val tejkan Claudio ixjunita yu ay jalhachimoꞌonuꞌ Romano. \v 29 Ex chuncha yu ixtalhakapuꞌan ancha Antiokía va chꞌantaun tamakal ixjatapastakꞌatikꞌan para kataꞌaqtayjul ixtꞌalaqauninkꞌan yu vachuꞌ ixtalhakapuꞌan yu ixtavilanal xaꞌestado Judea, mas va lakstsꞌuninin yu kalal. \v 30 Ex chuncha laqsaval va tamalaqachanil taun limosnaj yu xalajꞌaynin yu ixtalhakapuꞌan xaꞌestado Judea. Va talhaꞌal Bernabé ali Saulo. \c 12 \s1 Maqnikal ni Jacobo y vachuꞌ chꞌikal ni Pedro \p \v 1 Ex chuncha ni anchanu julchan ni jalhachimoꞌonuꞌ Herodes aqtayl lakxkaylhitsukuy lati yu ixtalhakapuꞌan. \v 2 Va malaqachanal ixmaqnika ni Jacobo yu xajayaꞌ Juan ixjunita. Va tamaqnil kun aqxtaun espada. \v 3 Yu israelitas ayaj tamaqamal xlhiyucha tejkan chuncha kꞌatsal ni Herodes ex vachuꞌ malaqachanal ixchꞌika ni Pedro. Chuncha tapasal tejkan ixjunita ixkꞌatankꞌan ni israelitas tejkan ixtaꞌuy pan yu jantu ixlaqlhitayay levadura. \v 4 Tejkan Herodes chꞌapal ni Pedro ex manul laka pachꞌin, va laqmaqxtaqnil oqxlaqtꞌati tropas para katalhistaklhi. Va pumatꞌatin oqxlaqtamin. Va ixnajun kamaxtul tus katamaktaꞌelal xakꞌatan Paxku, para kamukꞌanil laqtaqal la ixlakaꞌukxpukꞌan ni lapanakni. \v 5 Ex ni Pedro va ox ixtalhistaknuta laka pachꞌin, pero yu ixtalhakapuꞌan Jesús laqatapꞌasta ixtatꞌajun tapayninin Dios por yucha. \s1 Ni Dios maxtuchoqol laka pachꞌin ni Pedro \p \v 6 Ex valaycha kalakachil ni julchan tejkan ni Herodes ixmaxtuputun laka pachꞌin ni Pedro para kamukꞌanil laqtaqal. Tejkan tsꞌis ixjunita ex yu Pedro ixmal laka pachꞌin. Va ixtamataꞌajmata pumatꞌuy tropas, ox ixtachꞌimata kun maꞌatꞌuy kadena y vachuꞌ alati tropas ixtalhistaknuta la xakiltalakxtuti. \v 7 Ex tsꞌalaj tasul ixmayul ni Jalhachimoꞌonuꞌ Dios y tꞌoql mapulkul taꞌakchun laka pachꞌin. Va tampasal ni Pedro, maqloꞌol, va junil: \p —¡Tsꞌalaj kaꞌostꞌaycha! \p Ex ni kadenas niman talajꞌexpatajul la ixmakaꞌ ni Pedro. \v 8 Ex ni ixmayul Dios va junil: \p —Kꞌamulatꞌicha milaqchꞌiti y kachꞌantꞌanutꞌicha misapato. \p Ex chuncha makal ni Pedro. Ex vachuꞌ naul ni mayul: \p —Kꞌalhilaqapaqaqkꞌacha minkutun y kintꞌapꞌitꞌicha. \p \v 9 Ex yu Pedro niman nuks maqayaul ixmayul ni Dios, y tataxtul laka pachꞌin. Pero yu Pedro jantu ixkꞌatsay incha laqsaval ixjunita yu ixtꞌajun makaniniꞌ ni mayul. Ixlhilay va ixtꞌajun aqlaqavan. \v 10 Va tapalaqpuslhi taꞌan ixtayanal oqxlaqtꞌuy tropas, tachaꞌal tus laka puerta yu tsasnati ixjunita, yu paxajtachal tus lakatin. Va xꞌaman talaqltiꞌal, ex tataxtul. Va taltanal maqataun tin. Ex yu mayul laqatsꞌalaj makaulcha xꞌaman ni Pedro. \v 11 Ex yu Pedro lakpukujlhicha, va naul: \p —Chavay ijkꞌatsay ni laqsaval kimalaqachanil ixmayul ni Jalhachimoꞌonuꞌ Dios. Kimalaqtaxtul la ixtamakaꞌ ni Herodes kun tachun yu ixkintamakaniputun ni israelitas. \p \v 12 Tejkan chuncha pastaklhi ni Pedro, ex alcha la ixchaqaꞌ María yu ixnati qayntaun yu ixjunkan Juan Marcos. Ancha ixtaꞌaqxtoqnun lhuvaj lapanakni, ixtatꞌajun tapaynininin Dios. \v 13 Tejkan chaꞌal laqa chaqaꞌ ni Pedro, va tayal la ixlhimaqspaꞌ, aqtayl makasay xapuerta. Qayntaun maqtsukuꞌ yu ixjunkan Rode al laka matiꞌ para kamispal tas ayucha ixjunita. \v 14 Tejkan aqapimispal va Pedro ixjunita ex ayaj lhiꞌachantajul. Pero jantu kamalaqltiꞌal ni puerta porke niman takyautaspꞌikchoqol, va la pꞌas naul: \p —¡Ni Pedro lakxtuyal laka puerta! \p \v 15 Yuꞌuncha tanaul: \p —Ka va lokoj kꞌatꞌi. \p Pero yucha aqlhuu naul ni va laqsaval. Ex yuꞌuncha tanaul: \p —Kavalay va ixjalhitsukunuꞌ. \p \v 16 Yu Pedro taylhaꞌal makasanaꞌ ni puerta. Ex tejkan tamalaqltiꞌal, tus taun talhilal. \v 17 Ex ni Pedro va lakmajkunil para saq kataval. Ex aqtayl jalakjuniy tacha pumalaqtaxtul laka pachꞌin ni Jalhachimoꞌonuꞌ Dios. Taval jalakjunil: \p —Kꞌalaqpꞌutꞌeꞌeniyapitik ni Jacobo kun yu alati ketꞌalaqauninkꞌan yu ktapasal. \p Ex taxtulcha, alcha alakataun. \p \v 18 Tejkan tunkulcha va ayaj taputꞌilhil ixjatapastakꞌatikꞌan ni tropas porke jantu ixtakꞌatsay tisuncha lhitapasalcha ni Pedro. \v 19 Ex ni Herodes malaqachanal ixpuxkauka pero jantu katatemal. Ex jalhisakmil ni tropas tisuncha tapasal y astan malaqachanal ixjalaqmaqnikakꞌan ni anchanu tropas. \p Ex ni Herodes taxtul ancha laka estado Judea, va al laka putaulan Cesarea. Ancha taulchalcha. \s1 Nil ni Herodes \p \v 20 Ni Herodes ixlaklukujlaniy ni lapanakni yu ixtavilananchal laka putaulan Tiro kun Sidón. Ex yuꞌuncha tataqxtoqlhi laka putaulan Cesarea, ixtatꞌachivinputun ni Herodes. Pꞌunaj tatꞌachivinꞌelal qayntaun yu ixjunkan Blasto para kalaqꞌaqtayjul. Yucha yu ay ixꞌoqxtamati ixjunita ni jalhachimoꞌonuꞌ Herodes. Skꞌinil lakatin para lay katatꞌachivinil Herodes para ox katatiꞌukxuntayal porke ixlhiꞌutikꞌan va ixminachal laka tꞌun taꞌan ixjalhichimoꞌonun ni Herodes. \p \v 21 Tejkan laqchaꞌalcha julchan para katatꞌachivinil, ex ni Herodes ulal ni laqchꞌiti yu taꞌulay jalhachimoꞌonun, va taulal laka siya taꞌan jalhachimoꞌonun. Ex laqxaqalal ni lapanakni. \v 22 Ex ni lapanakni aqtayl pꞌaysni tachiviniy, va tanaul: \p —Va tacha qayntaun dios akapitꞌajun jantu tacha lapanaki. \p \v 23 Ni Herodes jantu ay kamakal ni Dios xlhiyucha niman maqtaqanꞌal ixmayul ni Dios. Ex aqtaylcha taꞌuniy tsapulin ixlakatunaj, ex nilcha. \p \v 24 Pero ixchivinti Dios yucha laqputeꞌekal mas va toꞌoxtaycha kaval y talhavaꞌal taꞌakapuchun lakamunukpaꞌ yu talhakapuꞌal. \p \v 25 Tejkan ni Bernabé kun Saulo tamajkanilcha ixpujaltanakꞌan por ixjamalaqachakanta Jerusalén, ex taminchoqochalcha. Talhimil yu ixjunkan Juan Marcos. \c 13 \s1 Jalaksakkanta ni Bernabé ali Saulo para katatapatsanil ni Dios \p \v 1 Ancha laka ay putaulan Antiokía ixtataqxtoꞌa lapanakni yu ixtalhakapuꞌan Jesús, lati ixtalaqputeꞌey ixchivinti Dios y lati ixtamalaninin. Yuꞌuncha ixlakjunkan Bernabé, ali Simón yu ixjunkan Niger, ali Lucio yu machaqaꞌ laka putaulan Cirene, ali Manaén yu chꞌantaun tꞌaꞌaynl ni jalhachimoꞌonuꞌ Herodes, ali Saulo. \v 2 Tejkan ixtatꞌajun toꞌoyanan ni Dios y vachuꞌ ixtatꞌajun taskꞌajanan ex naul ni Espíritu Santo, va lakjunil: \p —Kilalaksakniu Bernabé kun Saulo para katamakal kilhitapatsa yu kitꞌin kaklaklhijunaꞌ. \p \v 3 Chuncha tejkan tamamaktal ixtaskꞌajatikꞌan y tatapayniniꞌol ni Dios ex tamoqslanil ixmakakꞌan ni Bernabé ali Saulo y tamalaqachalcha. \s1 Ni Bernabé ali Saulo taꞌalcha xalakatꞌun Chipre \p \v 4 Ex chuncha ni Espíritu Santo laqmalaqachalcha. Ex ni Bernabé ali Saulo taꞌalcha laka putaulan Seleucía. Ex tataxtulcha ni Seleucía, tapuꞌal laqataun barco lakamar, tachaꞌal tus alakataun lakatꞌun yu ixjunkan Chipre yu taꞌajmal lakamar. \v 5 Ancha tachaꞌal laka putaulan Salamina y talaqputeꞌel ixchivinti Dios taꞌan ixtatamoꞌoy ni israelitas. Ni Juan vachuꞌ ixtatꞌaꞌanta para kaꞌaqtayjul. \p \v 6 Tapalaqpusꞌol taꞌakchun ni anchanu lakatꞌun yu taꞌajmal lakamar, tachaꞌal tus ataun putaulan yu ixjunkan Pafos. Ancha tapaxtoqlhi qayntaun israelita yu jachavanaꞌ ixjunita, ixjunkan va Bar-Jesús. Anchanu joꞌati va ayaj ixjalaklkanan, ni yucha ixnajun ixlaqputeꞌey ixchivinti Dios mas jantu laqsaval ixjunita. \v 7 Yucha va chꞌantaun ixtꞌavil ni gobernador yu ixjunkan Sergio Paulo, yu ixlhitꞌajun lhuu jatapastakꞌati. Ni Sergio Paulo jalaklhijunil katamil ni Bernabé ali Saulo, va ixqasmakputun ixchivinti Dios. \v 8 Pero ni jachavanaꞌ, yu vachuꞌ ixjunkan Elimas, yucha ixjalaktanchaniputun ni Bernabé ali Saulo para jantu kalhakapuꞌal ni gobernador. \v 9 Ex ni Saulo, yu vachuꞌ ixtajuniy Pablo, yucha ixlaqtanuꞌojota ni Espíritu Santo. Ex laqastal ni Elimas, \v 10 va junil: \p —Uxintꞌi jamakanunuꞌ y jalaklkanaꞌ kꞌatꞌi, va sasꞌatꞌa aqmoqxnuꞌ unitꞌa, uxintꞌi unitꞌa ixtꞌalaxkayaꞌ tachun yu lajꞌox. Uxintꞌi vamun laktꞌanchꞌapꞌutꞌun para jantu vas kaꞌal ixlakatin Dios. \v 11 Chavay ni Dios kaxtaqniyan maqanlqajnati. Kꞌaꞌuneꞌe laꞌachꞌix y paqlhuu jantu kalaqtsꞌineꞌe julchan. \p Ex nimancha laꞌachꞌix val ni jachavanaꞌ. Chuncha tiꞌukxuntayalcha, ixlakxkajuy taꞌayuꞌ kamaqchꞌapalhaꞌal. \v 12 Tejkan chuncha laqtsꞌil ni gobernador va lhakapuꞌal y tus taun lhilal ni chivinti yu lhichiviniy ni Jalhachimoꞌonuꞌ Jesús yu laqputeꞌenikal. \s1 Ni Pablo ali Bernabé tavilanal laka putaulan Antiokía la xaꞌestado Pisidia \p \v 13 Ex ni Pablo ali yu alati ixtꞌaltanan tataxtulcha laka putaulan Pafos y tatajuchoqolcha laka barco. Taꞌalcha laka putaulan Perge la xaꞌestado Panfilia. Ancha ni Juan jalakmakaunchoqolcha y nimancha anchoqol Jerusalén. \v 14 Y yu alati tataxtulcha ni Perge, tataylhaꞌal jaltanan tus laka putaulan Antiokía la xaꞌestado Pisidia. Ex tejkan xajulchan jastaknati val, tatanuchal taꞌan ixtatamoꞌoy ni israelitas, ancha tataulal. \v 15 Tejkan puteꞌekal xalibro yu ixjapulhichimoꞌonkꞌan ni israelitas y vachuꞌ kun ixchivintikꞌan yu maqancha ixtalaqputeꞌey ixchivinti Dios, ex ni ixꞌukxtininkꞌan ni israelitas yu ancha ixtataqxtoꞌa va tajuntaꞌil ni Pablo kun ixtꞌaltanan. Va tajunil: \p —Ketꞌalaqaunin, incha lhitꞌantꞌatꞌik taun chivinti para katatapꞌaysnil kun Dios ni lapanakni ex kanauntꞌikcha. \p \v 16 Ex tayal ni Pablo, niman jalakmajkunil ni lapanakni kun ixmakaꞌ para saq katataulal, y va naul: \p —Uxiknan tachun yu kintꞌaꞌisraelitas untꞌatꞌik y tachun yu tꞌalhauniyatꞌik ni Dios, kilaqasmakniu kinchivinti. \v 17 Ni kiDioskꞌan yu israelitas juntau jalaksaklhi ni kepayankꞌan yu maqancha ixtatꞌajun. Jalaklalhaval tejkan ixtavilanal xalakatꞌun Egipto mas jantu an machaqan ixtajunita. Astan ni Dios kun ixtapꞌasta jalakmaxtul ni anu lakatꞌun. \v 18 Yucha jalaqmaqantaulnil ixputsukukꞌan lakakꞌavinan tus tacha cuarenta jachꞌitin. \v 19 Jalaqmaqnil oqxlaqtujun lapanakni yu ixtavilanal la xalakatꞌun Canaán ex jalaqlvaqnil ixtꞌunkꞌan y jalaqxtaqnil ni israelitas. \v 20 Chuncha por tachun yu aniy tapasal va taqmaqal tacha cuatro cientos cincuenta jachꞌitin. Ex astan jaxtaqnikal jueces tus tejkan aqtayl laqputeꞌey ixchivinti Dios ni Samuel. \v 21 Ex chuncha yuꞌuncha taskꞌil qayntaun jalhachimoꞌonuꞌ para kalaklhichimoꞌokal y chuncha yu Dios jamaqxtaqnil qayntaun yu ixjunkan Saulo, yu istsꞌal Sis ixjunita, va minchal kun Benjamín. Ni Saulo jalaklhichimoꞌol tus cuarenta jachꞌitin. \v 22 Ex taval ni Dios maqosunil ixpulhachimoꞌon ni Saulo, va jamaqxtaqnil kalhichimoꞌonul yu David. Ni Dios lhichivinil David, va naul: “Klaqtsꞌin ni David yu istsꞌal Isaí. Yucha va qayntaun lapanaki yu chꞌantaun junita kun kitꞌin y yucha makaꞌojoy tachun yu kitꞌin klhinajun.” \p \v 23 Ex vachuꞌ naul ni Pablo: \p —Ni Dios malaqachal qayntaun lapanaki yu minchal kun David yu junkan Jesús para kamalaqtaxtul xalapanakni Israel, chuncha tacha ixnajunta kamalaqachayaꞌ. \v 24 Tejkan jantukaꞌ ixmin ni Jesús ni Juan lhichivinil la ixlakaꞌukxpukꞌan tachun ni israelitas ni kaminaꞌ y jalakjunil ni maqskꞌiniy katamapaxal ixjatapastakꞌatkꞌan y kataꞌaqchajꞌaul. \v 25 Tejkan va laycha kamiꞌol ixjatsukunti ni Juan, va naul: “Kitꞌin jantu yuꞌ kakval chuncha tacha yu uxiknankꞌan pꞌakxanꞌiyatꞌik, pero astan kaminaꞌ yu mas apalay ay xajantu kitꞌin. Ni kitꞌin jantu kimpaxtoqniy mas kaklaqmusxꞌoqnil isapato,” naul ni Juan. \p \v 26 Ex vachuꞌ naul ni Pablo: \p —Ketꞌalaqaunin yu tꞌanchꞌipitikcha kun Abraham y vachuꞌ uxiknankꞌan yu jantu israelitas kꞌaꞌuntꞌik yu tꞌalhauniyatꞌik ni Dios, ni aniy chivinti yu pulaqtaxtukan yucha va para uxiknankꞌan. \v 27 Yu ixtavilanal Jerusalén kun ixjalhachimoꞌonunkꞌan, yuꞌuncha jantu ixtakꞌatsay tasꞌayucha ixjunita ni Jesús y jantu ixtamalaqasiy ixchivinti Dios yu ixlaqputeꞌekan xajulchan jastaknati taꞌan ixtatamoꞌoy ni israelitas. Yuꞌuncha tamukꞌanil laqtaqal ni Jesús ex chuncha tapasaꞌol ni anchanu chivinti yu maqancha tanaul yu ixtalaqputeꞌey ixchivinti Dios. \v 28 Mas jantu katatemanil tuꞌuchun laqtaqal para katamaqnil, pero taskꞌinil ni Pilato para kamalaqachanal ixmaqnika. \v 29 Tejkan chuncha tamakaꞌol, ex tapasaꞌol tachun yu istsꞌoqkanta yu lhichiviniy Jesús, tapꞌuxlhi ni la ixkurus y tamaknul. \v 30 Pero mas nil ni Jesús, ni Dios yucha majkujuchoqol. \v 31 Astan ni Jesús paqlhuvaj jalaktasunichoqol yu ixjatꞌaꞌukxuntayay yu tataxtuchal Galilea y tatꞌaꞌal Jerusalén. Chavay va yuꞌuncha yu talaqputeꞌeniy ni lapanakni tacha tapasal ni Jesús. \p \v 32 Y vachuꞌ naul ni Pablo: \p —Chuncha kijnankꞌan klalaqputeꞌeniyau taun ox chivinti yu maqancha jalakjunil kepayankꞌan ni Dios yu kamakayaꞌ. \v 33 Laqsaval chuncha makal tacha naul kun kijnankꞌan yu ixjapapanaknakꞌan juntau. Chuncha makal tejkan majkujuchoqol ni Jesús. Chuncha tacha tsꞌoqkanta laka Salmo dos taꞌan najun: “Uxintꞌi kesꞌatꞌa unitꞌa, chavay kitꞌin kval mimPay.” \v 34 Ni Dios naul ni kamajkujuchoqoyaꞌ laka janinin xlhiyucha ni ixlakatunaj jantu kapuchꞌil. Inchine naul ni taꞌan tsꞌoqkanta: “Kakmaqxtaqniꞌoyan tachun yu lajꞌox chuncha tacha kunil ni David.” \v 35 Xlhiyucha ni David vachuꞌ tsꞌoqlhi taꞌan alakataun Salmo yu inchine najun: “Jantu naꞌun kapuchꞌil kilakatunaj ni kitꞌin yu kꞌilaksaktꞌa.” \v 36 Laqsaval ni David tapatsanil ni Dios tejkan vananaj ixtiꞌukxuyal chuncha tacha Dios lhijunil. Ex nil ni David, tamaknul chꞌantaun taꞌan ixtaꞌaknunun ixjapayan, ex astan niman puchꞌil ixlakatunaj. \v 37 Pero yu majkujuchoqol ni Dios yucha jantu kapuchꞌil. \p \v 38 Ex chuncha, ketꞌalaqaunin, tsꞌanqay kakꞌatsꞌatꞌik ni lay kamalaqmixinikꞌantꞌik tachun milaqtaqalkꞌan por Jesús yu klalhixaqalayau. \v 39 Va por yucha tachun yu talhakapuꞌan va jalaqlaꞌoxinikan ixjatsukuntikꞌan para jantucha kalakmukꞌanikal ixlaqtaqalkꞌan yu jantu lay xamalaqmixinikan mas ixtamakay ixlhachimoꞌon ni Moisés. \v 40 Kꞌalhistꞌakkꞌantꞌik para jantu chun kalhitꞌapꞌasatꞌik tacha yu maqancha tatsꞌoqlhi yu ixtalaqputeꞌey ixchivinti Dios yu tanaul inchine: \q1 \v 41 Uxiknan yu jalaktꞌuꞌununatꞌik, katꞌalhanantꞌik, kꞌamiꞌoyapitik. \q1 Ni kitꞌin yu Dios kunita kakmakayaꞌ lajꞌay axtoqnuꞌ taꞌan tꞌiꞌukxuyanantꞌik, \q1 mas matichun katajunan jantu kalhakꞌapꞌupꞌinapitik, va naul ni Dios, \p —chuncha jalaqputeꞌenil ni lapanakni ni Pablo. \p \v 42 Ex va chuncha taval tejkan tataxtuchoqolcha taꞌan ixtatamoꞌoy ni israelitas, ex yu jantu israelitas ixtajunita talhijunil ni Pablo ali Bernabé para kataminchoqol yu ataun xajulchan jastaknati para kalhichivinchoqol aaqtaun ni anu chivinti. \v 43 Ex chuncha tejkan tamaktalcha ni taqxtoꞌati lhuvaj israelitas y vachuꞌ lhuu lapanakni yu talhitanul tacha israelitas tatixkaulhaꞌal ni Pablo ali Bernabé. Ex yuꞌuncha taxtaqnil ox jatapastakꞌati para katataylhaꞌal la ixjamapayninti ni Dios. \p \v 44 Ex chuncha tejkan ataun semana junchoqol yu xajulchan jastaknati, va tataqxtoqlhi valaycha tachun ni lapanakni ni anchanu laka putaulan para kataqasmaklhi ixchivinti Dios. \v 45 Pero tejkan talaqtsꞌil ni israelitas va lhuu lapanakni tataqxtoqlhi ex nimancha taꞌaqtayl tamakay ixꞌakchaꞌatikꞌan. Chuncha taꞌaqtaynil talhichiviniy ni Pablo yu jantu laqsaval kaval y talaktuꞌul. \v 46 Pero ni Pablo ali Bernabé jantu katachivinil kun talhanti, va tanaul: \p —Ixmaqskꞌiniy kalaqputeꞌekal ixchivinti Dios pꞌunaj kun uxiknankꞌan yu israelitas untꞌatꞌik. Kijnan klamasuniu pero uxiknankꞌan jantu kalaꞌaꞌitꞌik, lhilayatꞌik ni jantu tapaxtoqniyan jatsukunti yu jantu miꞌojoy. Xlhiyucha kajkꞌanaucha jalaqputeꞌeninin ixchivinti Dios yu jantu israelitas kataval. \v 47 Va chuncha kintalhijunin ni Jalhachimoꞌonuꞌ, va naul: \q1 Kitꞌin klalakꞌulatau tacha ixmaklkukꞌan ni lapanakni yu jantu israelitas kataval, \q1 para katalaqtaxtul lapanakni tus taꞌakapuchun lakamunukpaꞌ. \p \v 48 Tejkan chuncha taqasmaklhi yu jantu israelitas ixtajunita, ayaj talhipaꞌinil y talhiꞌachantajul y nimancha aqtayl tanajun ni Jalhachimoꞌonuꞌ Dios la ox ixjunita ixchivinti. Ex talhakapuꞌal tachun yu laqsaval jalaksakkal para katalhitsukul ni jatsukunti yu jantu aqtaun kamiꞌoyaꞌ. \p \v 49 Chuncha laqputeꞌeꞌokal ixchivinti Dios tus taꞌakchun anchanu lakatꞌun. \v 50 Pero yu israelitas taxaqalal ni xanatin yu apalay ixlaktoꞌoyakan yu ixtalhakapuꞌan Dios y vachuꞌ yu joꞌakna yu ixtalhitꞌajun tapꞌasta. Jalakchivijvakal para kalakxkaykal ni Pablo ali Bernabé y para chuncha kalaqtinaqxtukal ni anchanu lakatꞌun. \v 51 Ex chuncha yuꞌuncha jalakchꞌankꞌalapꞌuxkal ixchꞌanpꞌoqxkꞌan para kapumasunikal va jalaktanchanikalcha ni lapanakni por jantu katalaqaꞌil ixchivinti Dios. Ex taꞌalcha alakataun putaulan yu ixjunkan Iconio. \v 52 Pero yu ixtalhakapuꞌan Jesús yu ixtavilanal laka putaulan Antiokía tus ox ixtalhitꞌajun achati y ixtalaqtanun ni Espíritu Santo. \c 14 \s1 Ni Pablo ali Bernabé tavilanal laka putaulan Iconio \p \v 1 Ancha laka putaulan Iconio, ni Pablo ali Bernabé vachuꞌ tatanul taꞌan ixtatamoꞌoy ni israelitas. Lhuvaj lapanakni talhakapuꞌal por tamaqamal ixchivintikꞌan mas yu israelitas y vachuꞌ mas yu jantu israelitas kataval. \v 2 Pero yu israelitas yu jantu ixtalhakapuꞌan niman taꞌaqtayl taxaqalay yu jantu israelitas ixtajunita y tajunil yu jantu laqsaval para kataxkayl yu ixtalhakapuꞌan. \v 3 Xlhiyucha ni Pablo ali Bernabé tataqmaqal kun yuꞌuncha. Ixtalhichiviniy ni Jalhachimoꞌonuꞌ sin talhanti y yucha ixjalaqxtaqniy tapꞌasta para lay katamasul axtoqnuꞌ y palay katamakachoqol lapanakni para katakꞌatsal ni laqsaval ixtalhichiviniy ixjamapayninti Dios. \v 4 Pero ni anchanu putaulan ni lapanakni va tꞌuy jatapastakꞌati ixtamakata. Lati chꞌantaun ixtatꞌajun kun yu israelitas, alati chꞌantaun ixtatꞌajun kun yu jamalaqachal ni Jesús. \v 5 Ex chuncha ni israelitas ali yu jantu israelitas kataval va chꞌantaun tamakal ixjatapastakꞌatikꞌan kun ixꞌukxtininkꞌan para katalhimaqchapul y vachuꞌ katalakatꞌalmal kun chiyux. \v 6 Pero tejkan takꞌatsal niman taqosnul, taꞌalcha laka putaulan Listra ali Derbe la xaꞌestado Likaonia. Vachuꞌ tatapasaꞌol mas yu lakstꞌuniy putaulanaxna ni anchanu lakatꞌun, \v 7 y talaqputeꞌeꞌol ni ox chivinti yu laqsaystꞌi. \s1 Ni Pablo ali Bernabé tavilanal laka putaulan Listra \p \v 8 Ancha laka putaulan Listra ixꞌalin qayntaun lapanaki yu jantu lay ixjaltanan. Ni yucha jantu aqtaun ixjaltanan porke va chꞌanlkꞌavil tsukul. \v 9 Yucha ixtꞌajun qasmakniniꞌ ixchivinti ni Pablo. Ex Pablo tus sniy laqastal ni anchanu chꞌanlkꞌavil, ex makal kuenta ni yucha ixlhakapuꞌan ni lay palay kamakal ni Dios. \v 10 Chuncha la pꞌays chivinil, va naul: \p —Kaꞌostꞌaycha y vascha katꞌay. \p Ex ni anchanu lapanaki niman kiꞌukltayal y nimancha aqtayl jaltanan. \v 11 Tejkan chuncha talaqtsꞌil ni lapanakni yu makal ni Pablo niman taꞌaqtayl tamatꞌasay la ixlhichivinkꞌan Likaonia, va tanaul: \p —Chavay ni dioses tataꞌeltajulcha aniy kun kijnankꞌan y taval tacha lapanakni. \p \v 12 Ex talhimapaqaꞌul ni Bernabé tacha ixdioskꞌan yu ixjunkan Júpiter. Y yu Pablo, por yucha chivinil, xlhiyucha talhimapaqaꞌul Merkurio yu xamayul ixdioseskꞌan ixjunita. \v 13 Taꞌan ixlhimaqspaꞌ ni putaulan taꞌan putanukanachal, ancha ixyal ni chaqaꞌ taꞌan ixtatoꞌoyay Júpiter. Ex chuncha ni xakura Júpiter va laklhimil toros ali xanti. Yucha kun yu lapanakni ixtatoꞌoyaputun ni Bernabé kun Pablo, ixtamaqniputun talhitsukuti tacha taun lapaxkan yu moqslakan. \v 14 Chuncha tejkan takꞌatsal ni Pablo ali Bernabé talajꞌexputaukꞌal ixlaqchꞌitikꞌan, tus talaktꞌasajtanul taꞌan mutꞌun ixtayanal ni lapanakni, va tanaul: \p \v 15 —¿Valiꞌiycha chuncha makꞌayatꞌik tacha aniy? Kijnankꞌan vachuꞌ valiꞌiy lapanakni kuntau tacha uxiknankꞌan. Kmintau vamun para kaklajuniu ni kamakꞌauntꞌikcha tachun yu aniy axtoqnuꞌ yu jantu ixlaqmiti kaval y kalhakꞌapꞌupꞌintꞌikcha ni Dios yu laqsaval kujta, yu makata laktꞌiyan ali lakatꞌun vachuꞌ yu lakamar kun tachun talhitsukuti yu ancha alin. \v 16 Mas maqancha ni Dios jalaqxtaqnil lakatin ni lapanakni para katapuꞌal taꞌan yuꞌuncha katamaqamal, \v 17 pero ni Dios aqtsꞌiyaj va tacha masuycha ni yucha laqsaval tꞌajun. Si makay yu ox y tamalaqachaniyan xkan y vachuꞌ taꞌaqtayjuyan para kaꞌalil yu ox jaxqanti. Chuncha talhipaꞌiniyan y chuncha taxtaqniyan lhuvaj vayti y vachuꞌ achati para oxamaktaun katsꞌukꞌutꞌik. \p \v 18 Mas chuncha tanaul ni Pablo ali Bernabé pero ni lapanakni laqatapꞌasta ixtatoꞌoyaputun, y va skꞌatsanaj jalaktanchanil ixjamoqslantikꞌan yu ixtamakaputun. \s1 Ancha laka putaulan Listra talakatꞌalmal ni Pablo \p \v 19 Ex astan tachinchal lati israelitas yu ixtaxkajiy ni Pablo, yu machaqan Antiokía ixtajunita ali Iconio. Yuꞌuncha taxaqalal ni lapanakni tus talhakapuꞌal ixchivintikꞌan. Ex talakatꞌalmal ni Pablo kun chiyux, ex talaqxaqalhaꞌal ixlhimaqspaꞌ ni putaulan, ex ancha tamakaumalcha, ixtalhilay tamaqnilcha. \v 20 Ex astan xvilin taꞌaqatayal yu ixtalhakapuꞌan Jesús taꞌan ixmal ni Pablo ex yucha ostaulchoqol y aqtaun tanuchoqol ni laka putaulan. Ex ataun julchan val, tꞌaꞌal ni Bernabé tus alakataun putaulan yu ixjunkan Derbe. \s1 Ni Pablo ali Bernabé taꞌanchoqol laka putaulan Antiokía la xaꞌestado Siria \p \v 21 Anchanu laka putaulan talaqputeꞌel ni ox chivinti y talhajaꞌil lhuvaj lapanakni yu talhakapuꞌal Jesús. Ex taꞌanchoqolcha laka putaulan Listra, ali Iconio, ali Antiokía. \v 22 Ni anchanu putaulanaxna tamapꞌaysnil ni lapanakni yu ixtalhakapuꞌan Jesús y ox taxaqalal para ox katataylhaꞌal ixlhakapuꞌatikꞌan. Tajunil: “Tsꞌanqay kamaqanlqajnau para katanuchaꞌau taꞌan lhachimoꞌonun ni Dios.” \v 23 Tachun ni putaulanaxna taꞌan ixtataqxtoꞌa yu ixtalhakapuꞌan, si talakꞌulal lati xapaynin yu lay katalhachimoꞌonul ancha. Taskꞌinil Dios kun taskꞌajati y tamaqxtaqnil la ixtamakaꞌ Dios yu ixtalhakapuꞌan. \v 24 Ex astan tatapasaꞌol xalakatꞌun Pisidia y tachaꞌal tus xalakatꞌun Panfilia. \v 25 Talaqputeꞌel ni ox chivinti laka putaulan Perge, ex taꞌal tus Atalia. \p \v 26 Ex tataxtul ni Atalia, tapuꞌalcha laka barco, taꞌanchoqol aaqtaun Antiokía taꞌan pꞌunaj tapuꞌaqdaynil, ancha taꞌan pꞌunaj jalakskꞌinikal Dios y jalaqmalaqachakal kun ixjamapayninti. Chavay tamajkanilcha ni anchanu lhitapatsa yu ixjalaqmaqxtaqnikanta. \v 27 Tejkan ancha tachinchoqochal, tamaqxtoqlhi ixlapanakni Dios yu ancha ixtavilanal, va tajunꞌol tachun yu makal Dios la ixjatsukuntikꞌan, y vachu talaqputeꞌel tacha ni Dios jaxtaqnil lakatin para katalhakapuꞌal yu jantu israelitas kataval. \v 28 Ancha tataqmaqal ni Pablo ali Bernabé kun yu ixtalhakapuꞌan Jesús. \c 15 \p \v 1 Ex va chuncha ancha Antiokía tachinchal lati lapanakni yu taminchal xaꞌestado Judea, yuꞌuncha taꞌaqtaynil masuninin yu ancha ixtalhakapuꞌan, va tajunil: \p —Incha jantu kꞌaxvililichꞌukꞌupꞌuxnikꞌa tacha lhinaul Moisés ex jantu lay kꞌalaqtꞌaxtꞌu. \p \v 2 Pero ni Pablo ali Bernabé, yuꞌuncha tanaul ni jantu maqskꞌiniy chuncha kꞌamakꞌatꞌi y laqatapꞌasta ixtalaktanchay. Ex Pablo ali Bernabé kun lati yu ancha machaqan va jalaksakkal para katalaqꞌal yu xapaynincha yu ixtalhachimoꞌonun yu ixtalhakapuꞌan kun yu jalaqmalaqachal ni Jesús yu ixtavilanal Jerusalén para katalhilakchivinil. \s1 Tataqxtoꞌa ixlapanakni Dios Jerusalén \p \v 3 Ex ni machaqan Antiokía yu ancha ixtalhakapuꞌan tamalaqachalcha ni Pablo ali Bernabé kun yu alati. Tejkan taꞌalcha, tapuꞌal xaꞌestado Fenicia ali xaꞌestado Samaria. Ancha talaqputeꞌel ni taꞌan taminchal va ixtamapaxatacha ixputsukukꞌan lhuu lapanakni mas yu jantu israelitas ixtajunita. Tejkan chuncha jalaqputeꞌenikal ni lapanakni yu ancha ixtavilanal va ayaj talhiꞌachantajul. \v 4 Tejkan tachaꞌal laka ay putaulan Jerusalén va ox jalaqaꞌikal. Va talaqaꞌil yu xalajꞌaynin lapanakni kun yu ixtalhakapuꞌan ali yu jamalaqachal ni Jesús. Ex ni Pablo ali Bernabé talaqputeꞌel tachun yu makal Dios la ixlhitapatsakꞌan. \p \v 5 Pero lati yu ixtalhakapuꞌan yu fariseos ixtajunita, va taꞌostayal, va tanaul: \p —Ni lapanakni yu talhakapuꞌan yu jantu israelitas kataval, yuꞌuncha maqskꞌiniy kalakxvililichukꞌupꞌuxnikal y kalaklhijunkal katamakal ixlhachimoꞌon Moisés. \p \v 6 Ex tataqxtoqlhi yu jamalaqachal ni Jesús kun yu xalajꞌaynin yu ixtalhakapuꞌan para katalaqlaꞌoxil. \v 7 Tejkan panijcha ixtatꞌajun lhilakchivinin, ex tayal ni Pedro, va lakjunil: \p —Ketꞌalaqaunin, uxiknan kꞌatsꞌayatꞌikcha por tachun kijnankꞌan yu aniy yanau, va kitꞌin kilaksaklhi Dios maqancha para kajkalaqputeꞌenil yu jantu israelitas kataval ni ox chivinti para vachuꞌ katalhakapuꞌal. \v 8 Ni Dios yu lakmispaniy ixjalhanutikꞌan ni lapanakni yucha laqxtaqnil ni Espíritu Santo vachu chun tacha kintaxtaqnin kijnan. Chuncha ni Dios masul ni yuꞌuncha vachuꞌ ox jalaqaꞌiy. \v 9 Yuꞌuncha vachuꞌ jalaqtsꞌin tacha kintalaqtsꞌinan kijnankꞌan. Vachuꞌ xakaꞌol ixlaqtaqalkꞌan la ixjalhanutikꞌan va por talhakapuꞌal. \v 10 Chavaycha, ¿valiꞌiycha jantu laꞌaꞌiyatꞌik yu lhinajun ni Dios? Uxiknan jalakmukꞌanipꞌutꞌunatꞌik yu talhakapuꞌan Jesús taun lhachimoꞌon yu jantu katatayanil kepayankꞌan y mas kijnan jantu tayaniyau. \v 11 Pero lhakapuꞌanau ni kijnan laqtaxtutaucha por ixjamapayninti kiJalhachimoꞌonukꞌan Jesús, vachu chun tacha yuꞌuncha talaqtaxtul —chuncha naul ni Pedro. \p \v 12 Ex chuncha taꞌaqtayl tachiviniy ni Bernabé ali Pablo. Tachun ni lapanakni tus saq tajunꞌol tejkan taqasmaknil ixchivintikꞌan. Yuꞌuncha ixtalhichiviniy yu lajꞌay axtoqnuꞌ yu makal Dios por yuꞌuncha kun ixtapꞌasta tejkan ixtatijuyanal chꞌantaun kun yu jantu israelitas kataval. \v 13 Tejkan tachivinꞌol, ex ni Jacobo va naul: \p —Ketꞌalaqaunin, kilaqasmakniu kinchivinti. \v 14 Chavay ni Pedro kintalaqputeꞌenin tejkan aqtaynil jalaksaknaꞌ ni Dios lati lapanakni yu jantu israelitas ixtajunita, para kamakal sasꞌatꞌan. \v 15 Ex chuncha ni Pedro va aqstanchun chiviniy tacha yu maqancha tachivinil yu ixtalaqputeꞌey ixchivinti Dios. Yuꞌuncha inchine tatsꞌoqlhi yu naul Dios: \q1 \v 16 Astan kakminchoqoyaꞌ ni kitꞌin yu Dios kunita, \q1 kajkꞌulachoqoya qayntaun sasꞌatꞌa ni David la ixpalhachimoꞌon. \q1 Va tacha taun chaqaꞌ yu kaklaꞌoxichoqoyaꞌ yu talaqcheꞌeꞌojotacha, \q1 vas kakmaqayauchoqoyaꞌ, \q1 \v 17 para kintalakxkaul ni kitꞌin yu Jalhachimoꞌonuꞌ kunita tachun yu alati lapanakni, \q1 tachun yu klaklaksakta yu jantu israelitas ixtajunita para kilapanakni kataval. \q1 \v 18 Chuncha najun ni Jalhachimoꞌonuꞌ yu maqancha kintamasunin yu kaꞌalinaꞌ. \p \v 19 ’Xlhiyucha kitꞌin knajun jantu maqskꞌiniy kalhinajuu yu lhitaꞌay para yu jantu israelitas kataval yu tataspꞌikchoqotacha kun Dios. \v 20 Vamun tsꞌanqay klaqtsꞌoqniu karta para jantu kataꞌul vayti yu moqslanikan antivas y para jantu katatꞌatamal lapanakni yu jantu ixnavinkꞌan kaval y para jantu kataꞌul talhitsukuti yu pixtutꞌoqlkan y vachuꞌ jantu kataꞌul jakꞌalnan. \v 21 Chuncha najun la ixlhachimoꞌon Moisés y chuncha mas va toꞌoxtaycha putaulan kaval si chun laqputeꞌekan mas tus va maqancha taꞌan tataqxtoꞌa ni israelitas tejkan xajulchan jastaknati —naul ni Jacobo. \s1 Jamalaqachanikal karta yu jantu israelitas kataval yu vachuꞌ talhakapuꞌan Dios \p \v 22 Ex yu jalaqmalaqachal ni Jesús ali yu xapaynin yu ixtalhachimoꞌonun lakatajtan ali tachun yu ixtalhakapuꞌan va tamaqamal ixchivinti Jacobo. Talalaksaklhi lati lapanakni para katꞌamalaqachakal laka putaulan Antiokía kun Pablo ali Bernabé. Va jalaksakkal qayntꞌuy lapanakni, yu junkan Judas Barsabás ali Silas, yu ixlapanakni Dios va ox ixtatoꞌoyay ni yuꞌuncha. \v 23 Va laqmalaqachal kun taun karta yu inchine najun: \p “Kijnankꞌan yu mintꞌalaqauninkꞌan kuntau kun yu jalaqmalaqachal Jesús kun yu xapaynincha yu talhachimoꞌonun lakatajtan. Klamastakꞌayau ni uxiknan yu jantu israelitas kꞌaꞌuntꞌik yu lhakꞌapꞌupꞌinatꞌik yu vilanantꞌik laka putaulan Antiokía ali xaꞌestado Siria ali xaꞌestado Cilicia. \v 24 Kijnan kꞌatsau ni la mimputaulankꞌan tachanchal lati kilapanaknikꞌan. Yuꞌuncha tamamaqanixvan ni uxiknankꞌan kun ixchivintikꞌan y vachuꞌ talaktꞌilhinin mijatapastakꞌatikꞌan, mas jantu klaklhijuniu. \v 25 Astan tejkan chꞌantaun kmakau kijatapastakꞌatikꞌan yu aniy kvilanau, ex kintamaqaman kaklaklaksakvi lapanakni yu kaklamalaqachaniu kun Bernabé ali Pablo yu ayaj klakpaxkayau. \v 26 Yuꞌuncha va lapanakni yu tamaqxtaqtacha ixjatsukuntikꞌan kun kiJalhachimoꞌonukꞌan Jesucristo. \v 27 Vachuꞌ klamalaqachaniyau ni Judas ali Silas para katajunin la milakaꞌukxpukꞌan va aqstanchun tacha yu aniy klatsꞌoqnitau. \v 28 Lhipaꞌinil ni Espíritu Santo y vachuꞌ kijnan para kaklalhijuniu ni aniy yu maqskꞌiniy kꞌamakꞌatꞌik, yu najun inchine: \v 29 Vamun jantu kꞌaꞌutꞌik yu moqslanikan antivas ali jakꞌalna ali talhitsukuti yu pixtutꞌoqlkan. Vachuꞌ jantu katꞌatꞌamatꞌik lapanaki yu jantu minavinkꞌan kaval. Incha tachun yu aniy jantu kamakꞌayapitik, ex oxicha. Ox kaꞌalintꞌik la metsukuntikꞌan.” \p \v 30 Taval tejkan laqmalaqachakalcha ni lapanakni va taꞌalcha laka putaulan Antiokía. Talaqmaqxtoqlhi yu ancha ixtalhakapuꞌan, ex tamaqxtaqlhicha ni jalhiki. \v 31 Ex taputeꞌel y ayaj talhiꞌachantajul y jantucha apalay katamaqaninil. \v 32 Ex ni Judas ali Silas yu xalaqputeꞌenin ixchivinti Dios va taxtaqnil jatapastakꞌati y tamakuvilal tachun yu ancha ixtalhakapuꞌan. \v 33 Ancha paqlhuu ixtavilanal ex astan ox lakmastakꞌachoqokal y malaqachachoqokal para katalaqꞌanchoqolcha yu ixtamalaqachananta. [ \v 34 Pero yu Silas maqamal kalaktꞌataulal ancha.] \v 35 Vachuꞌ Pablo ali Bernabé ancha tataylhaꞌal laka putaulan Antiokía. Yuꞌuncha kun alati lapanakni ixtamasuy y ixtalaqputeꞌey yu ox chivinti yu lhichiviniy ni Jalhachimoꞌonuꞌ Jesucristo. \s1 Ni Pablo ali Bernabé tatalaqlvaqlhicha \p \v 36 Tejkan paqlhuucha val, ex ni Pablo junil ni Bernabé: \p —Kaꞌaucha, kalaqꞌanchoqoocha ketꞌalaqauninkꞌan talakachux putaulanin taꞌan laqputeꞌeu ixchivinti ni Jalhachimoꞌonuꞌ, para kakꞌatsau tas tajunitacha. \p \v 37 Ni Bernabé va ixlhiꞌuxaꞌan ni Juan Marcos. \v 38 Pero Pablo jantu kalhipaꞌinil katalhaꞌal porke ni Juan Marcos valiꞌiy lakmakauntijlal laka estado Panfilia y jantu kataylhaꞌal kun ixlhitapatsakꞌan yu ixtatꞌajun makanaꞌ. \v 39 Ex laqatapꞌasta talalaktanchanil tus tatalaqlvaqlhi. Chuncha ni Bernabé tꞌaꞌalcha chꞌantaun ni Marcos y tapuꞌal barco, tachaꞌal tus Chipre. \v 40 Pero yu Pablo laksaklhi ni Silas para yucha chꞌantaun katꞌaꞌal, ex chuncha tachun yu jatꞌalaqaunin ali yu jatꞌalapanakni taskꞌinil ixjamapayninti ni Dios por yuꞌuncha, ex taꞌalcha. \v 41 Va tatapasaꞌol xaꞌestado Siria ali xaꞌestado Cilicia y tamaꞌayajnil tachun yu ancha ixtalhakapuꞌan. \c 16 \s1 Ni Timoteo jalaktꞌaꞌal ni Pablo ali Silas \p \v 1 Ex va tachaꞌal laka putaulan Derbe ali laka putaulan Listra. Ancha ixvil qayntaun yu ixlhakapuꞌan yu ixjunkan Timoteo. Yu ixnati vachuꞌ ixlhakapuꞌan. Yucha va qayntaun israelita ixjunita pero yu ixpay va qayntaun griego ixjunita. \v 2 Ni lapanakni yu ixtalhakapuꞌan yu ixtavilanal laka putaulan Listra ali laka putaulan Iconio ox ixtalhichiviniy ni Timoteo. \v 3 Ni Pablo maqamal katꞌaꞌal ni Timoteo. Pero pꞌunaj xvililichukꞌupꞌuxniꞌelal, va tamakal tacha ixputsukukꞌan ni israelitas para ox katalaqtsꞌil ni israelitas yu ancha ixtavilanal porke tachun ixtakꞌatsay ni ixpay va griego ixjunita. \v 4 Tejkan ixtatapasay ni putaulanaxna va ixtaxaqalay yu ancha ixtalhakapuꞌan. Talhichivinil tachun yu talhinaul yu jamalaqachal ni Jesús ali yu xalajꞌaynin yu ixtalhakapuꞌan yu ixtavilanal Jerusalén. Va ixtamasuniy para katamakal chuncha tacha jamasunikal. \v 5 Chuncha yu ixtalhakapuꞌan apalay ox talhakapuꞌal y lhilhiy ixtatalhavay. \s1 Ni Pablo laqtsꞌil la ixtalakavanti qayntaun yu machaqaꞌ Macedonia \p \v 6 Ni Espíritu Santo jantu kalakmakaul kataꞌal laqputeꞌenin ni ox chivinti tus Asia. Xlhiyucha tapuꞌal xaꞌestado Frigia ali xaꞌestado Galacia. \v 7 Tejkan tachaꞌal xaꞌestado Misia va ixtaꞌuxaꞌan Bitinia pero ni Espíritu Santo jantu kalakmakaul. \v 8 Tejkan tatapasaꞌol laka estado Misia va tachaꞌalcha tus laka putaulan Troas. \p \v 9 Ex tejkan tsꞌis val ni Pablo tasunil la ixtalakavanti qayntaun lapanaki yu machaqaꞌ xaꞌestado Macedonia yu ancha ixyal. Ni anchanu lapanaki tapayninil, va naul: “Kꞌatꞌantꞌikcha Macedonia para kilaꞌaqtayjuu.” \v 10 Tejkan chuncha laqtsꞌil ni Pablo la ixtalakavanti, ex niman klaqlaꞌoxiu kiꞌaxtoqnukꞌan para kajkꞌaucha xaꞌestado Macedonia porke ox kꞌatsau ni va Dios kintalhijunin kaklaqlhixaqalau yu ox chivinti yu ancha ixtavilanal. \s1 Ni Lidia vachuꞌ lhakapuꞌal Dios laka putaulan Filipos \p \v 11 Chuncha ni kijnan ktaxtuucha Troas, va kpuꞌau barco, vas kꞌau tus laka putaulan Samotracia. Ex ataun julchan val vachuꞌ kpuꞌau barco, kchaꞌau tus laka putaulan Neápolis. \v 12 Ex ancha kpatajuucha ex kꞌaucha laka putaulan Filipos taꞌan ixtavilanal ni Romanos. Yucha va taun putaulan yu apalay ay ixjunita ancha la xaꞌestado Macedonia. Ancha jantu paqlhuu kaktaulau. \v 13 Tejkan val xajulchan jastaknati ktaxtuucha laka putaulan, kꞌaucha ixlhimaqspaꞌ tus laꞌaxkan, ijkꞌatsau ni ancha lay katꞌematꞌi taꞌan ixtaskꞌin Dios. Ancha ktaulau, klaktꞌachiviniu ni xanatin yu ancha ixtaꞌaqxtoqnun. \v 14 Qayntaun xanati yu kintaqasmaknin va ixjunkan Lidia. Va machaqaꞌ Tiatira ixjunita. Yucha istꞌay ox laqchꞌiti yu laqlhuu xtapal. Yucha ayaj ixtoꞌoyay ni Dios. Ni Jalhachimoꞌonuꞌ Dios aqtayjul para kalhakapuꞌal ixchivinti ni Pablo. \v 15 Ex tejkan aqchajꞌaul ni anchanuꞌ xanati chꞌantaun kun ixlapanakni va kintatapayninin, va naul: \p —Incha lhilayatꞌik ni laqsaval klhakapuꞌan ni Jalhachimoꞌonuꞌ, ex kꞌatꞌapꞌasayapitik la kinchaqaꞌ para ancha kaloꞌojtꞌik. \p Ex laqa tapꞌaysni kintalhijunin kakloqojvi la ixchaqaꞌ. \s1 Chꞌikal ni Pablo ali Silas \p \v 16 Tauncha julchan ni kijnan xkꞌantau skꞌinin Dios, va kpaxtoqvi qayntaun jatsiꞌi yu ixlhitꞌajun jantu ox espíritu. Ni anu espíritu ixmasuniy ni jatsiꞌi yu katapasayaꞌ astan yu jantukaꞌ ixtapasay. Yu ixꞌukxtinin ni anchanuꞌ jatsiꞌi ox ixtapulhajay por ixchivinti yu ixnajun. \v 17 Ni jatsiꞌi ixkintatixkaulhaꞌantan ni kijnankꞌan ali Pablo, va la pꞌays ixtꞌasay, va ixnajun: \p —Ni aniy lapanakni yuꞌuncha va ixꞌoqxtamatin ni Dios yu vilchal laktꞌiyan. Yuꞌuncha talaqputeꞌeniyan tas laycha kꞌapꞌulaqtꞌaxtꞌutꞌik. \p \v 18 Ni anchanu jatsiꞌi paqlhuucha chuncha ixkintatixkaulhitꞌaunan. Ex ni Pablo jantu kamaqamal, va talaqaspꞌiklhi y junil ni jantu ox espíritu: \p —Kitꞌin ijkunan la ixtaqaꞌuti ni Jesucristo, kꞌamakꞌaunchꞌoꞌocha ni aniy jatsiꞌi. \p Ex va nimancha taxtuchoqol ni jantu ox espíritu. \p \v 19 Tejkan talaqtsꞌil ixꞌukxtinin ni jatsiꞌi tacha tapasal y takꞌatsal ni jantucha lay katalhajal tumin ex tachꞌapal ni Pablo ali Silas, talhaꞌal laklhitamau taꞌan ixtavilanal ni jalhachimoꞌonun. \v 20 Ex yuꞌuncha tachivintanunil ni jalhachimoꞌonun, va tanaul: \p —Ni aniy lapanakni yuꞌuncha va israelitas tajunita, chavaycha tamalukujlay ni lapanakni yu tavilanal aniy laka putaulan. \v 21 Yuꞌuncha talhinajun aputaun putsuku taꞌan kijnan jantu xtaqnikanau lakatin kamakau yu Romanos juntau. \p \v 22 Ex tus tachun ni lapanakni va chꞌantaun tamakal ixchivintikꞌan. Ex yu jalhachimoꞌonun talhinaul ixlajꞌexnikkꞌan ixlaqchꞌitikꞌan ni Pablo ali Silas y vachuꞌ ixlaqmaqanaqkan. \v 23 Ex tus ox jalaqmaqanaqkal, y astan ankal jalaqmaqanuka laka pachꞌin. Talhijunil ni jalhistaknaꞌ ox kalaklhistaklhi. \v 24 Tejkan chuncha lhijunkal ex laklhaꞌal apulaktaun taꞌan ox ixpulakna ni pachꞌin. Ancha jalaqtsꞌanꞌaqsꞌulakanchalcha kun kꞌiu. \s1 Yu xalhistaknaꞌ tachꞌinin lhakapuꞌal ni Cristo \p \v 25 Tejkan laqchaꞌal pakltaun tsꞌis ni Pablo ali Silas ixtaskꞌin Dios y vachuꞌ ixtamilpay y yu alati tachꞌinin ixtaqasmatꞌa. \v 26 Ex nimancha alil ay jaxkapꞌikniti tus laklaꞌol xaputayan ni pachꞌin. Va talaqltiꞌaꞌol tachun ni xamatiꞌ y tus talajꞌexꞌol tachun ixkadenaskꞌan ni tachꞌinin. \v 27 Chuncha niman kujlhi ni jalhistaknaꞌ y laqtsꞌil tachun ni xapuertas tus ixtalaqltiꞌaꞌojota. Ex niman maxtul ixespada, va ixmaqniputunkan ixlaqꞌaman porke lhilal taqosꞌol tachun ni tachꞌinin. \v 28 Pero Pablo la pꞌays chivinil, va junil: \p —Jantu kꞌalhimaqchꞌapꞌukꞌa milaqꞌaman. Tachun ni kijnankꞌan va si aniy kꞌalintau. \p \v 29 Ex ni jalhistaknaꞌ skꞌinlhi qachitaun qaꞌichi yu kamapulkul y takyautanuchal laka pachꞌin. Taꞌaqtsoqoqtanil ni Pablo ali Silas. Tus ox ixjaxkꞌapꞌikninta. \v 30 Ex lakmaxtul, va lakjunil: \p —Xapaynin, ¿tisuncha maqskꞌiniy kakmakal para kaklaqtaxtul? \p \v 31 Ex tanaul: \p —Kalhakꞌapꞌupꞌi ni Jalhachimoꞌonuꞌ Jesucristo ex kꞌalaqtꞌaxtꞌuyeꞌe kun tachun milapanakni yu tavilanal la minchaqaꞌ. \p \v 32 Ex ni Pablo ali Silas talhixaqalal ixchivinti ni Jalhachimoꞌonuꞌ Jesús vachuꞌ kun tachun yu ixtavilanal la ixchaqaꞌ. \v 33 Ni jalhistaknaꞌ laklhaꞌalcha para kalaqchaꞌanil taꞌan ixtataqalhita. Ex astan niman aqchajꞌaul kun tachun ixlapanakni. \v 34 Ex jalaklhaꞌal ixpulakna la ixchaqaꞌ y va jalakmulal laka mesa para kalakvaval. Tachun yu ixlapanakni ayaj talhiꞌachantajul porke talhakapuꞌal ni Dios. \p \v 35 Tejkan tunkunchoqolcha ex ni jalhachimoꞌonun tamalaqachal ixpoliciaskꞌan para katalaqꞌal ni jalhistaknaꞌ y katamaxtuchoqolcha ni Pablo ali Silas. \p \v 36 Ex ni jalhistaknaꞌ junil ni Pablo: \p —Chavay ni jalhachimoꞌonun kintalhijunil kaklamaxtuchoqoocha. Chavay laycha katꞌaxtꞌutꞌik y oxamaktauncha kapꞌinchꞌoꞌotꞌik. \p \v 37 Pero ni Pablo lakjunil ni policias: \p —Kijnankꞌan va Romanos kuntau. Pero mas chuncha kintalaqmaqanaqni la ixlakaꞌukxpukꞌan ni lapanakni y kintamanun laka pachꞌin. Chavaycha kintamaxtuputunan laqatamaqsaq. Pero kijnan jantu kajkꞌanau. Tsꞌanqay yuꞌuncha kintamin maxtunun. \p \v 38 Ex ni policias taꞌalcha laqputeꞌeninin ni jalhachimoꞌonun. Tejkan takꞌatsal ni yuꞌuncha va Romanos ixtajunita ex ayaj tatalhanal. \v 39 Ex yuꞌuncha tamil tapaynininin para kalaqmalaqmixinikal, ex chuncha tamaxtulcha y tatapayninil para katataxtulcha ni laka putaulan. \v 40 Tejkan tataxtulcha laka pachꞌin va taꞌal la ixchaqaꞌ Lidia. Va ancha talaqꞌal yu ixtalhakapuꞌan Dios y tamalakaꞌulal. Ex taval taꞌanchoqolcha. \c 17 \s1 Laka putaulan Tesalónica tatalaktꞌilhil ni lapanakni \p \v 1 Tatapasal xaputaulan Anfípolis kun xaputaulan Apolonia, ex tachaꞌal tus xaputaulan Tesalónica. Ancha ixꞌalin chaqaꞌ taꞌan ixtataqxtoꞌa ni israelitas. \v 2 Ex ancha tanul ni Pablo porke aqtsꞌiyaj va chuncha ixjunita ixputsuku. Aqtꞌutu jakitꞌachivinil ni lapanakni kun ixchivinti Dios tejkan xajulchan jastaknati ixjun. \v 3 Jalaqputeꞌenil para katamalaqasil ixchivinti Dios yu tsꞌoqkanta y lakmasunil ni Cristo yu laksaklhi Dios yucha ixmaqskꞌiniy kamaqanlqajnal y kanil y astan kakujchoqol laka putaknun. \v 4 Ex lati yu israelitas va talhakapuꞌal y chꞌantauncha taval kun Pablo ali Silas. Vachuꞌ talhakapuꞌal pumalhuu yu jantu israelitas ixtajunita yu ixtatoꞌoyay Dios y vachuꞌ lhuvaj xanatin yu ixlaktoꞌoyakan tacha lajꞌay lapanakni. \p \v 5 Pero yu alati israelitas yu jantu katalhakapuꞌal yuꞌuncha talhixiyaxlhi ni Pablo. Ex tamaqxtoqlhi yu talaktuꞌunun lapanakni yu ixtayanal laklhitamau para katalaktꞌilhil ni anchanu putaulan. Ex tatakyautanul laqatapꞌasta la ixchaqaꞌ Jasón, va ixtapuxkajuy Pablo ali Silas, para katalhaꞌal taꞌan ixꞌalin ixtalhavaxtu lapanakni. \v 6 Pero jantu katatemal. Ex talhimil yu Jasón kun alati yu ixtalhakapuꞌan, va talhiminil taꞌan ixtavilanal ni jalhachimoꞌonun. Pꞌays talaktꞌasal, va tanaul: \p —Ni Pablo ali Silas tatꞌajun lakltꞌilhinin tus taꞌakapuchun ni lakamunukpaꞌ, chavaycha vachuꞌ tachil aniy. \v 7 Yu aniy Jasón jalaqaꞌil la ixchaqaꞌ. Ni anchanu lapanakni jantu tamakay yu lhinajun ni ay jalhachimoꞌonuꞌ César. Yuꞌuncha tanajun alin aqayntaun yu ay Jalhachimoꞌonuꞌ yu junkan Jesús. \p \v 8 Tejkan chuncha taqasmaklhi ni jalhachimoꞌonun kun ixtalhavaxtu ni lapanakni, ayaj pꞌaysni tatalakchꞌilil. \v 9 Ex ni Jasón kun yu alati yu ixtalhakapuꞌan va tamakaunil tumin ni jalhachimoꞌonun y vachuꞌ taxtaqlhi ixchivintikꞌan ni laqsaval jantu kataqosaꞌ, para kataminchoqol astan. Ex taꞌalcha. \s1 Yu machaqan laka putaulan Berea ox talaqaꞌil ixchivinti Dios \p \v 10 Tejkan putsꞌislhicha ex yu ixtalhakapuꞌan tamalaqachal ni Pablo ali Silas laka putaulan Berea. Tejkan ancha tachaꞌal, ex taꞌal laqa chaqaꞌ taꞌan ixtataqxtoꞌa ni israelitas. \v 11 Ni anchanu lapanakni yu machaqan Berea apalay ox ixtalakpastaknan xajantu yu ixtavilanal Tesalónica porke yuꞌuncha ixtaqasmatꞌa ni ox chivinti kun ay achati. Va lhilhiy ixtaputeꞌey ixchivinti Dios yu tsꞌoqkanta para katakꞌatsal licha laqsaval kaval ixchivinti ni Pablo. \v 12 Qaynlhuu ni israelitas talhakapuꞌal y vachuꞌ talhakapuꞌal qaynlhuu xanatin yu ixlaktoꞌoyakan tacha lajꞌay lapanakni yu jantu israelitas ixtajunita y vachuꞌ qaynlhuu joꞌakna. \p \v 13 Ni israelitas yu ixtavilananchal Tesalónica va takꞌatsal ni Pablo ixlaqputeꞌey ixchivinti Dios laka putaulan Berea. Ex vachuꞌ taꞌal laktꞌilhinin ixtalhavaxtu ni lapanakni ancha Berea. \v 14 Ex yu ixtalhakapuꞌan va niman tamalaqachal ni Pablo kaꞌalcha taꞌan ixkilpaꞌ lakamar pero yu Silas kun Timoteo va tatamakaul ancha laka putaulan Berea. \v 15 Lati lapanakni tatꞌaꞌal ni Pablo y tapuꞌal laka putaulan Atenas. Ancha ni Pablo jalaqmalaqachachoqolcha para kataminchoqolcha Berea y katajunil ni Silas kun Timoteo para niman katalaqꞌal taꞌan ixvilchal ni yucha. \s1 Ni Pablo laqputeꞌel ixchivinti Dios laka putaulan Atenas \p \v 16 Ex ni Pablo va ixlakpakxanꞌita para katachaꞌal ni Silas kun Timoteo. Va ayaj maqaninil tejkan laqtsꞌil ni xalapanakni Atenas por lhuvaj ixdioseskꞌan ixtalhitꞌajun yu ixtatoꞌoyay. \v 17 Yucha ixjalaqputeꞌeniy ni israelitas taꞌan ixtataqxtoꞌa chꞌantaun kun yu jantu israelitas kataval yu ixtatoꞌoyay Dios. Vachuꞌ laklhitamau lhilhiy ixjalaqputeꞌeniy ni lapanakni. \v 18 Anchanu laka putaulan ixtavilanal lapanakni yu pulhuu jatalaniti ixtamispay, lati ixtamasuy yu tsꞌoqlhi ni Epikúreo y lati ixtamasuy yu tsꞌoqlhi Estoiko. Yuꞌuncha vachuꞌ tatꞌachivinil ni Pablo kun lhuu lakiltsakꞌastukni. Lati lapanakni ixtalajuniy: \p —¿Ka tisuncha najun ni aniy jachivinꞌoj lapanaki? \p Lati tanaul: \p —Ka va lhichiviniy aputaun dioses. \p Chuncha ixtanajun porke Pablo ixlhichiviniy Jesús y vachuꞌ ixlhichiviniy tacha pukujchoqol mas ixnitacha. \v 19 Ex va tajuntalhaꞌal taꞌan junkan Areópago. Ancha tajunil ni Pablo: \p —Kijnan knaunau kilamasuniu yu sastꞌi jatalaniti yu uxintꞌi masuy. \v 20 Kilalhiminitau saystꞌi jatapastakꞌati y ijkꞌatsaputunau suncha naunputun. \p \v 21 Chuncha tanaul porke tachun yu machaqan Atenas y vachuꞌ lapanakni yu alakataun machaqan yu ancha ixtavilanal vamun yuꞌ ixtamaqamay katalhichivinil y kataqasmaklhi yu saystꞌi jatapastakꞌati. \p \v 22 Ex ni Pablo ostaulal la ixlakaꞌukxpukꞌan yu ancha ixtavilanal laka Areópago. Va lakjunil: \p —Lapanakni yu vilanantꞌik aniy Atenas. Kitꞌin klaqtsꞌil la mimputaulankꞌan ayaj tꞌoꞌoyayatꞌik midioseskꞌan. \v 23 Va xaktijuyal la mimputaulankꞌan y klaqtsꞌil yu xaꞌaltares midioseskꞌan. Laqataun altar va inchine tsꞌoqmukꞌakanta: “XAꞌALTAR DIOS YU JANTU MISPAKAN.” Va yucha yu kaklalaqputeꞌeniyau yu tꞌoꞌoyayatꞌik mas jantu mispꞌayatꞌik. \p \v 24 ’Ni Dios yu makal ni lakamunukpaꞌ y tachun yu axtoqnuꞌ va yucha xaJalhachimoꞌonuꞌ junita laktꞌiyan ali lakamunukpaꞌ. Yucha jantu kataulal laqa chaqan yu tamakay lapanakni para katatoꞌoyal. \v 25 Yucha jantu tuꞌuchun maqskꞌiniy yu lay katamakanil ni lapanakni. Va yucha jalaqxtaqniy ixjatsukuntikꞌan ni lapanakni kun ixjaxanitikꞌan y tachun axtoqnuꞌ. \p \v 26 ’Yucha makal qayntaun lapanaki para kapuꞌalil tachun lapanakni por taꞌakapuchun lakamunukpaꞌ. Va yucha lakꞌulanil julchan tas vanancha kataqmaqayaꞌ laqatamin paises y vachuꞌ toꞌoxtaycha tapaxtoqniy katataulal. \v 27 Ni Dios chuncha makal va para lay katalakxkaul ni lapanakni y katatemal. Yucha jantu maqati katsukul por qayntamin kijnankꞌan. \v 28 Va yucha putꞌaunau y va yucha putiꞌukxuyanau y va yucha putsukuyau. Vachu chun tacha tanaul lati milapanaknikꞌan yu tatsꞌoqlhi, yu najun inchine: “Kijnan va sasꞌatꞌan juntau.” \v 29 Xlhiyucha va por sasꞌatꞌan Dios juntau, jantu maqskꞌiniy kalakpastakvi ni Dios va oro junita, y vachuꞌ jantu plata ali chiyux ali axtoqnuꞌ yu lay tamakay lapanakni Kun ixjatapastakꞌatkꞌan. \v 30 Tejkan maqancha chuncha ixtamakay ni lapanakni ex va tacha jantu ixtamakay kuenta ni Dios. Pero chavaycha laklhijuniy tachun ni lapanakni para katamapaxal ixjatapastakꞌatkꞌan mas va toꞌoxtaycha kaval taꞌan tavilanal. \v 31 Yucha ox kꞌatsay tisuncha julchan vas kalakmukꞌaniyaꞌ ixlaqtaqalkꞌan tachun ni lapanakni taꞌakchun ni lakamunukpaꞌ. Chuncha kamakayaꞌ por qayntaun lapanaki yu laksaklhi. Va chuncha lakmasunil tachun ni lapanakni porke ni Dios majkujuchoqol ni anchanu lapanaki mas ixnitacha —naul ni Pablo. \p \v 32 Tejkan taqasmaklhi va naul ni kujchoqol qayntaun janiniꞌ ex lati talaktuꞌul, pero yu alati tanaul: \p —Kijnan kaklaqasmaknichoqoyau minchivinti ataun julchan. \p \v 33 Chuncha ni Pablo jalakmakaulalcha ex anchoqolcha. \v 34 Lati lapanakni chꞌantaun tatꞌaval ni Pablo y talhakapuꞌal. Vachuꞌ chꞌantaun tꞌaval qayntaun yu ixjunkan Dionisio yu chꞌantaun ixjunita kun lapanakni yu ixtataqxtoꞌa Areópago ali qayntaun xanati yu ixjunkan Dámaris ali alati lapanakni. \c 18 \s1 Ni Pablo vil laka putaulan Corinto \p \v 1 Ex chuncha ni Pablo taxtuchoqolcha ni Atenas, va alcha laka putaulan Corinto. \v 2 Ancha mispal qayntaun joꞌati israelita yu ixjunkan Akila yu tsukul laka putaulan Ponto. Yucha va exnikaꞌ chaꞌal laka putaulan Corinto kun ixanati yu ixjunkan Prisila. Va taminchal Roma porke yu jalhachimoꞌonuꞌ Claudio lhinaul katataxtul tachun yu israelitas. Ex chuncha ni Pablo jalaqꞌal ni yuꞌuncha. \v 3 Ancha jalaktꞌataulalcha y ixjalaktꞌatapatsay kun yuꞌuncha porke va putaun ixlhitapatsakꞌan ixtalhitꞌajun. Yuꞌuncha ixtamakay chaqaꞌ yu makalonaj. \v 4 Ixlhitamin semana tejkan xajulchan jastaknati ixjun, ni Pablo si ixꞌan taꞌan ixtataqxtoꞌa ni israelitas kun yu jantu israelitas kataval. Va ixjalaqxaqalay para katalhakapuꞌal. \p \v 5 Chuncha ni Silas kun Timoteo taminchal xaꞌestado Macedonia. Tejkan tachinchal Corinto, ex ni Pablo jantucha kataylhaanil ixmakaka chaqaꞌ porke lhilhiy ixlaqputeꞌey yu ox chivinti yu laqsaystꞌi. Va ixlakmasuniy ni israelitas ni Jesús va Cristo ixjunita yu laksaklhi Dios. \v 6 Pero lati yu israelitas talhitalqamal y laqxtoqnuꞌ tajunil. Ex ni Pablo kꞌalhal ni ixlaqchꞌiti, va lakjunil: \p —Jantucha kimpaxtoqniy klaꞌaqtayjuu. Incha katsꞌanꞌayapitik, ex meꞌemanchkꞌan milaqtaqalkꞌan kunaꞌ. Chavaycha kajkalaqꞌanaꞌ yu jantu israelitas kataval. \p \v 7 Ex taxtulcha ni Pablo laqa chaqaꞌ taꞌan ixtataqxtoꞌa ni israelitas, alcha taꞌan ixtꞌalaqxtoqyanal ataun chaqaꞌ yu ixnavin ixjunita ni Justo yu ixtoꞌoyay Dios. \v 8 Yu xaꞌukxtin ixjunita taꞌan ixtataqxtoꞌa ni israelitas va ixjunkan Crispo. Yucha lhakapuꞌal ni Jalhachimoꞌonuꞌ Jesús, vachuꞌ talhakapuꞌal tachun ixlapanakni. Vachuꞌ qaynlhuu lapanakni ni anchanu putaulan Corinto taqasmaklhi yu ox chivinti talhakapuꞌal y taꞌaqchajꞌaul. \p \v 9 Tauncha julchan tejkan tsꞌis ixjunita ex ni Jalhachimoꞌonuꞌ xaqalal ni Pablo la ixtalakavanti, va junil: \p —Jantu katꞌalhan. Katꞌaylhipꞌi laqputeꞌeniꞌ kinchivinti, y jantu kakꞌikstꞌaktꞌi. \v 10 Kitꞌin kꞌalinta kun uxintꞌi y jantu matichun lay kamakaniyan tuꞌuchun. Ni aniy putaulan pumalhuu lapanakni katajunaꞌ kilapanakni. \p \v 11 Ex chuncha ni Pablo tamakaul masunuꞌ ixchivinti Dios tus taun jachꞌitin apakltaun ancha Corinto. \v 12 Pero tejkan Galión ixjunita xagobernador ancha xaꞌestado Akaya ex ni israelitas va chꞌantaun taval para katachꞌapal ni Pablo, y talhaꞌal laka pulakchivin. \v 13 Tanaul: \p —Ni aniy lapanaki jantu vas jamasuniy ixtoꞌoyaka Dios ni lapanakni. Yu jamasuniy jantu chꞌantaun kaval tacha kimputsukkꞌan kijnan. \p \v 14 Pero tejkan va laycha kachivinil ni Pablo ex ni Galión naul: \p —Incha aniy lapanaki va laqsaval kalhitsukul taun ay laqtaqal u incha kamakal yu jantu ox, ex chun kakmakanil yu kilalhijunau uxiknan yu israelitas untꞌatꞌik. \v 15 Pero va por jantu tamaqamayan ixchivinti u ni taqaꞌuti yu lhichiviniy y por jantu va taun lhilayatꞌik kun milhachimoꞌonkꞌan. Ex kalaqlaꞌoxitꞌik meꞌemankꞌan. Kitꞌin jantu kimpaxtoqniy kaklaqlaꞌoxil. \p \v 16 Ex lhinaulcha katataxtuchoqol laka pulakchivin. \p \v 17 Ex ni lapanakni yu ancha ixtayanal tachꞌapal qayntaun yu ixjunkan Sóstenes va qayntaun xaꞌukxtin ixjunita taꞌan ixtataqxtoꞌa ni israelitas. Va talakasamal ixlhimaqspaꞌ ni pulakchivin. Pero ni Galión jantu kamakal kuenta. \s1 Ni Pablo anchoqolcha laka putaulan Antiokía la xaꞌestado Siria \p \v 18 Chuncha ni Pablo vananaj apaqlhuu tamakaul ancha laka putaulan Corinto. Ex astan lakmastakꞌachoqolcha yu talhakapuꞌan y chꞌapalcha ixlakatinkꞌan para kaꞌal xaꞌestado Siria. Va laktꞌaꞌal Prisila ali Akila. Tejkan tachaꞌal laka putaulan Cencrea ex ni Pablo aqsikkal tus laqpaꞌasas makakal. Chuncha makakal para kapukꞌatsakal ni va laqsaval kamakayaꞌ yu naul, yu junkal ni Dios. Ex tataxtuchoqolcha Cencrea, tataylhaꞌal ixlakatinkꞌan para kataꞌal tus xaꞌestado Siria. Va tapuꞌal barco. \v 19 Astan tachaꞌal laka putaulan Éfeso y ancha jamakauntijlal ni Prisila ali Akila. Pero ni Pablo tapasaꞌelal laqa chaqaꞌ taꞌan ixtataqxtoꞌa ni israelitas y laktꞌachivinil. \v 20 Yuꞌuncha tatapayninil ni Pablo para maqan kataulal pero yucha naul ni jantu. \v 21 Va lakmastakꞌachoqolcha, va lakjunil: \p —[Va maqskꞌiniy kajkꞌal laka Jerusalén para yu kꞌatan yu kaꞌalinaꞌ.] Incha Dios najun, kaklalaqminchoqoyau astan. \p Ex taxtuchoqolcha ancha Éfeso, va puꞌal barco. \p \v 22 Tejkan chaꞌal Cesarea ex jalaqkilal yu ixtalhakapuꞌan ancha Jerusalén ex astan taylhaꞌal ixlakatin para kachaꞌal laka putaulan Antiokía. \v 23 Jantu paqlhuu kataqmaqal ancha, ex taxtuchoqol, va alcha tiꞌukxuntayan talakachux xaputaulanaxna xaꞌestado Galacia kun xaꞌestado Frigia. Va ixlaqxaqalay tachun ni lapanakni yu ixtalhakapuꞌan para ox katataylhaꞌal la ixlhakapuꞌatikꞌan. \s1 Alcha ni Apolos laka putaulan Éfeso \p \v 24 Ancha laka putaulan Éfeso chaꞌal qayntaun israelita yu ixjunkan Apolos yu machaqaꞌ Alejandría ixjunita. Yucha ayaj kꞌusi ixchiviniy y la ox ixmispay ixchivinti Dios yu istsꞌoqkanta. \v 25 Yucha ixlanita lati yu lhinajun ni Jalhachimoꞌonuꞌ Dios. Yucha chivinil kun tachun achati y ox vas ixlhichiviniy ni Jesús pero ixmispay vamun yu masul ni Juan yu jamaqchajꞌavanan. \v 26 Taval ni Apolos aqtayl laqxaqalay sin talhanti ni lapanakni laqa chaqaꞌ taꞌan ixtataqxtoꞌa ni israelitas. Pero tejkan taqasmaklhi ixchivinti ex ni Prisila ali Akila tajuntalhaꞌal la ixchaqakꞌan. Ancha tamalanil para apalay ox kamalaqasil ixlakatin Dios. \p \v 27 Taval ni Apolos uxaꞌal xaꞌestado Akaya ex chuncha yu ixtalhakapuꞌan Jesús ancha Éfeso va taꞌaqtayjul para lay kaꞌal. Tatsꞌoqnil aqxtaun jalhiki para ox katalaqaꞌil ancha Akaya yu ixtalhakapuꞌan Jesús. Tejkan chaꞌal Akaya, ex ni Apolos ox jalaqꞌaqtayjul yu ixtalhakapuꞌan por ixjamapayninti Dios. \v 28 La ixlakaꞌukxpukꞌan ni lapanakni ni Apolos ox ixjalaqlhixaqalay ni israelitas yu jantu ixtalhakapuꞌan Jesús taꞌan jantu vas ixtamasuy ixchivinti Dios. Ex yuꞌuncha jantu lay ixtalaktanchaniy ni Apolos. Kun ixchivinti Dios yu tsꞌoqkanta yucha ixmasuy ni Jesús va Cristo yu laksakta Dios. \c 19 \s1 Ni Pablo alcha laka putaulan Éfeso \p \v 1 Tejkan ixvilchal Apolos laka putaulan Corinto xaꞌestado Akaya ex ni Pablo tapasal laka aspajunaxnan para kachaꞌal laka putaulan Éfeso. Ancha japaxtoqlhi yu ixtalhakapuꞌan. \v 2 Va laklhisakmil: \p —¿Ni uxiknan laꞌaꞌitꞌik ni Espíritu Santo tejkan lhakꞌapꞌupꞌintꞌik? \p Ex yuꞌuncha tanaul: \p —Kijnan jantu kꞌatsayau incha alin ni Espíritu Santo. \p \v 3 Ex ni Pablo aaqtaun laklhisakmichoqol: \p —¿Ex maticha tamasunin kaꞌaqchꞌajꞌautꞌik? \p Ex yuꞌuncha tajunil: \p —Kijnan va Juan kintamasunin. \p \v 4 Ex lakjunil ni Pablo: \p —Chun, ni Juan laqmaqchajꞌaval ni lapanakni yu ixtamapaxaputun ixjatapastakꞌatkꞌan. Lakjunil para katalhakapuꞌal yu istsꞌanqay kamil astan. Yucha va Jesús yu lhichivinil ni Juan. \p \v 5 Tejkan chuncha taqasmaklhi va taꞌaqchajꞌaul la ixtaqaꞌuti ni Jalhachimoꞌonuꞌ Jesús para kataval ixlapanakni ni yucha. \v 6 Chuncha laqmoqslanil ixmakaꞌ ni Pablo y talaqtanuꞌol ni Espíritu Santo, ex taꞌaqtaylcha tachiviniy lhichivin yu jantu ixtamispay y vachuꞌ ixtalaqputeꞌey ixchivinti Dios. \v 7 Por tachun ni yuꞌuncha va pumakautꞌuy joꞌakna ixtajunita. \p \v 8 Chuncha laꞌatꞌutu malkuyuꞌ ancha ixvil ni Pablo, y va si ixꞌan taꞌan ixtataqxtoꞌa ni israelitas. Ixjalaktꞌachiviniy ni lapanakni sin talhanti y ixjalakmasuniy tacha lhachimoꞌonun Dios para katalhakapuꞌal. \v 9 Pero lati por ixlaktuꞌuntikꞌan jantu katamaqamal katalhakapuꞌal. Yuꞌuncha vamun laqxtoqnuꞌ talhichivinil ixlakatin Dios la ixlakaꞌukxpukꞌan tachun ni lapanakni. Ex chuncha ni Pablo jalakmakauntijlalcha ni yuꞌuncha, ex yu ixtalhakapuꞌan laklhaꞌal la iskuela qayntaun lapanaki yu ixjunkan Tirano. Ancha lhilhiy ixlakmasuniy. \v 10 Chuncha tatapasal laꞌatꞌuy jachꞌitin y xlhiyucha tachun yu ixtavilanal xaꞌestado Asia mas yu israelitas ali yu jantu israelitas kataval va si taqasmaklhi ixchivinti ni Jalhachimoꞌonuꞌ Jesús. \s1 Yu istsꞌalan Esceva \p \v 11 Ni Dios ixtaqniy tapꞌasta ni Pablo para lay kamakal lajꞌay axtoqnuꞌ yu jantu aqtaun laqtsꞌinkan. \v 12 Ni lapanakni ixtalhiminiy payo kun laqchꞌiti ni Pablo. Ex mas va tsꞌuniy ixtamalakavay va si palay ixtajunchoqoy tachun ni taqanꞌanin yu ixtalhaaniy y ixtataxtuꞌojoycha ni jantu ox espíritus yu ixtalhitꞌajun. \v 13 Ancha ixtaꞌalin lati israelitas yu ixtatakyautsukuy maxtuninin aqmoqxnun ni lapanakni. Ex yuꞌuncha vachuꞌ ixtamaxtuniputun aqmoqxnun kun ixtaqaꞌuti ni Jalhachimoꞌonuꞌ Jesús. Ixtatꞌachiviniy ni aqmoqxnun y ixtajuniy: \p —Kijnan klajunau kun la ixtaqaꞌuti ni Jesús yu laqputeꞌey Pablo, katꞌaxtꞌutꞌikcha. \p \v 14 Ex vachu chun tanaul yu pumatujun istsꞌalan qayntaun joꞌati yu ixjunkan Esceva. Yucha va qayntaun ixꞌukxtinkꞌan xakuras ni israelitas. \v 15 Pero qaltayanal ni jantu ox espíritu, va naul: \p —Kitꞌin ijkꞌatsay tasꞌayucha ni Jesús y vachuꞌ kꞌatsay tas ayucha ni Pablo. Pero yu uxiknan, ¿tasꞌayuꞌuncha untꞌatꞌik? \p \v 16 Ex ni lapanaki yu ixlaqtanun ni jantu ox espíritu va niman jakꞌiuklnil va jalakchꞌapachal y jalaklhajal tus laqmaqaꞌasasan tataxtul laqa chaqaꞌ y tus ox tataqalhil. \p \v 17 Ex chuncha takꞌatsaꞌol tachun yu ixtavilanal laka putaulan Éfeso mas yu israelitas y mas yu jantu israelitas kataval. Tus ox tatalhanal y tus tachun ay ixtamakay ixtaqaꞌuti ni Jesús. \v 18 Lhuvaj lapanakni talhakapuꞌal y talhitaulal la ixlakaꞌukxpukꞌan ni lapanakni ixtalaqalhinkꞌan y taskꞌil para kalaqmalaqmixinikal yu ixtamakay la ixputsukukꞌan yu tamakauntijlal. \v 19 Vachuꞌ qaynlhuu lapanakni yu ixtachavanan tamaqxtoqlhi ixjalhikixkꞌan yu ixlhichiviniy ixlhitapatskꞌan, tus talaqxavaꞌol la ixlakaꞌukxpukꞌan ni lapanakni. Ni xtapal yu talaqxaval va tacha cincuenta mil xatumin plata ixjunita. \v 20 Chuncha apalay ixtalhavay yu ixtalhakapuꞌan ixchivinti ni Jalhachimoꞌonuꞌ Jesús y vachuꞌ ixtalaqtsꞌin tas ixjunita ixtapꞌasta. \p \v 21 Tejkan chuncha tapasal ex ni Pablo va pastaklhi kapuꞌal xaꞌestado Macedonia kun xaꞌestado Akaya tus kachaꞌal laka putaulan Jerusalén. Vachuꞌ ixnajun: \p —Tejkan kakchaꞌanaꞌ ex astan vachuꞌ kajkꞌanaꞌ laka putaulan Roma. \p \v 22 Ex ni Pablo laqmalaqachal la xaꞌestado Macedonia qayntꞌuy yu chꞌantaun ixjatꞌatapatsay. Qayntaun va Timoteo, yu aqayntaun va Erasto ixjunkan. Ni Pablo vananaj taylhaanil xaꞌestado Asia. \s1 Talaktꞌilhil ni lapanakni laka putaulan Éfeso \p \v 23 Ex ancha Éfeso lati yu ancha machaqan va ayaj talaktꞌilhil por jantu ox ixtalaqtsꞌin ixlakatin Dios. \v 24 Qayntaun yu ixjunkan Demetrio yu ixlaqltapatsay plata, va ixmakay lakstꞌuniy xajachaqan yu ixtasuy tacha xachaqaꞌ taꞌan ixtoꞌoyakan ixdioskꞌan yu ixjunkan Diana. Ni lapanakni yu ixtaꞌaqtayjuy Demetrio va ayaj ox ixtalhajay. \v 25 Ex yu Demetrio jalaqmaqxtoqlhi yuꞌuncha kun alati lapanakni yu va aqstanchun ixlhitapatskꞌan ixjunita, va lakjunil: \p —Lapanakni, kꞌatsꞌayatꞌik ni aniy kilhitapatskꞌan la ox pulhajayau. \v 26 Pero laqtsꞌinatꞌik y asmaktꞌatꞌik tacha makay ni anuꞌ yu junkan Pablo. Yucha najun ni jantu laqsaval dios kaval yu tamakay ni lapanakni. Yucha laqxaqalay y lakmapaxaniy ixjatapastakꞌatkꞌan lhuvaj lapanakni aniy laka putaulan Éfeso y va laycha taꞌakchuncha xaꞌestado Asia. \v 27 Chavaycha kavalay katsꞌanqayacha kilhitapatsakꞌan ni kijnan y vachuꞌ kavalay jantucha katoꞌoyakanaꞌ ixchaqaꞌ kidioskꞌan Diana yu ox toꞌoyakan taꞌakchun xaꞌestado Asia y mas va toꞌoxtaycha lakamunukpaꞌ, ex ni yucha ka jantucha tuꞌuchun xtapal kunaꞌ kun ni lapanakni —naul ni Demetrio. \p \v 28 Tejkan chuncha taqasmaklhi ayaj tatalqamal, va pꞌays tachivinil, va tanaul: \p —Jantu aqtaun kamiꞌol ni kidioskꞌan Diana yu toꞌoyayau aniy Éfeso. \p \v 29 Ex tachun ni putaulan tus tatalaktꞌilhiꞌol. Lati ni lapanakni tachꞌapal qayntꞌuy ixtꞌaltanan ni Pablo yu machaqan Macedonia yu ixjunkan Gayo ali Aristarco. Va jalaqxaqamakal tus jalaklhachankal laqa chaqaꞌ taꞌan ixtataqxtoꞌa tejkan ixꞌalin qamanti. \v 30 Ni Pablo vachuꞌ ixjalaqꞌuxaꞌan ni lapanakni para kalaktꞌachivinil pero yu ixtalhakapuꞌan jantu katamakaul. \v 31 Vachuꞌ lati ni jalhachimoꞌonun ni ancha xaꞌestado Asia yu ixꞌamigos ni Pablo tamalaqachanil chivinti va tatapayninil ni Pablo para jantu kaꞌal taꞌan ixtaꞌaqxtoqnun ni lapanakni. \p \v 32 Ex ancha taꞌan ixtaꞌaqxtoqnun ayaj pꞌays ixtatꞌasay ni lapanakni. Lati ixtanajun taun chivinti, y lati aputaun chivinti ixtanajun porke oxicha ixtatalaktꞌilhita. Lati jantucha ixtamalaqasichoqoy valiꞌiycha alil taqxtoꞌati. \v 33 Ni israelitas tasalhaꞌal qayntaun yu ixjunkan Alejandro taꞌan ixtayanal ni lapanakni para kalaktꞌachivinil. Lati yu ancha ixtaꞌaqxtoqnun talaqputeꞌenil ni Alejandro ixlhilukujkꞌan ni lapanakni. Ex yucha jalakmajkunil para lay kalaktꞌachivinil porke ixꞌaqtayjuputun ixlapanakni. \v 34 Pero tejkan takꞌatsal ni yucha va israelita ixjunita, ex taꞌaqtaychoqol pꞌays talaktꞌasay tus tꞌuy hora tataqmaqal, va ixtanajun: \p —¡Jantu aqtaun kamiꞌol ni kidioskꞌan Diana, yu toꞌoyayau aniy Éfeso! \p \v 35 Ex taval, qayntaun yu jatsꞌoqꞌulanan laka pulakchivin va vak jalakmakal ni lapanakni, va jalakjunil: \p —Uxiknan, yu xajoꞌakna aniy laka putaulan Éfeso untꞌatꞌik, tus tachun lapanakni takꞌatsay ni aniy la kimputaulankꞌan ox toꞌoyayau kidioskꞌan Diana y vachuꞌ ox lhistaktau ixtꞌatasun yu patajuchal laktꞌiyan. \v 36 Jantu matichun lay najun va jalaklkanti junita yu klajunau. Ex chavaycha apalay ox saqcha kꞌaꞌuntꞌik y jantu tuꞌuchun kamakꞌatꞌik yu jantu paxtoqniy kun jatapastakꞌati. \v 37 Uxiknan jalaklhitꞌantꞌik pumatꞌuy lapanakni aniy, pero yuꞌuncha jantu tuꞌuchun katamakanil kidioskꞌan y jantu kataꞌakchꞌintamal kun ixchivintikꞌan. \v 38 Incha tachivintanuputun ni Demetrio chꞌantaun kun ixtꞌatapatsanin ex lay kataꞌal chivintanunin laka pulakchivin ancha laqltiꞌay y ancha tavilanal ni jalhachimoꞌonun. Va ancha katalaqlaꞌoxil. \v 39 Incha alin ataun yu skꞌinpꞌutꞌunatꞌik, ex maqskꞌiniy kaꞌalil taun junta para kalaqlaꞌoxikal. \v 40 Pero chuncha tacha makayau, va laycha kamukꞌanikau laqtaqal por laktꞌilhiyau ni putaulan. Jantu xtaqkan lakatin chuncha kamakau y jantu lay tuꞌuchun kanaunau tisuncha ixlhiꞌatal taqxtoqyau. \p \v 41 Ex tejkan chuncha naunꞌol va lakmastakꞌachoqolcha ni lapanakni y taꞌanchoqolcha. \c 20 \s1 Ni Pablo al xalakatꞌun Macedonia ali Grecia \p \v 1 Tejkan tamaktalcha ex ni Pablo jalakjuntaꞌil yu ixtalhakapuꞌan, va jalakmalakaꞌulal y jalakchivijval. Ex lakmastakꞌachoqolcha, va alcha xaꞌestado Macedonia. \v 2 Ancha tapasaꞌol tachun putaulanaxna y jalakchivijval ni lapanakni para katataylhaanil kun Dios. Taval chaꞌal xaꞌestado Grecia. \v 3 Ancha ixvil laꞌatꞌutu malkuyuꞌ. Va ixpuꞌuxaꞌan barco tus Siria pero tejkan kꞌatsal ixtapakxanꞌita ni israelitas para katamakanil tuꞌuchun, ex taspꞌikchoqolcha va puꞌanchoqol laka chꞌajaꞌ xaꞌestado Macedonia. \v 4 Va tatꞌaꞌal ni Sópater yu machaqaꞌ Berea, y vachuꞌ Aristarco ali Segundo yu machaqan Tesalónica, vachuꞌ Gayo yu machaqaꞌ Derbe vachuꞌ Timoteo y vachuꞌ Tíkiko ali Trófimo yu machaqan xaꞌestado Asia. \v 5 Yuꞌuncha tapꞌulꞌal ex kintapakxanchaꞌan tus laka putaulan Troas. \v 6 Tejkan paꞌalcha ixkꞌatankꞌan ni israelitas tejkan taꞌuy pan sin levadura, ex ktaxtuucha ni laka putaulan Filipos, y kpuꞌau barco. Tejkan paqkis val va kchaꞌau Troas ancha klapaxtoqchaꞌau kun yuꞌuncha. Ancha xakvilanau paqtujun. \s1 Ni Pablo al laka putaulan Troas \p \v 7 Ex yu xapꞌunaj julchan ni semana va chꞌantaun ktaqxtoqvi ni kijnankꞌan yu ixlapanakni Jesús kuntau, va chꞌantaun kꞌuu ni pan. Yu Pablo ixlakmasuniy ni lapanakni, ex taylhaꞌal ixchivinti tus pakltaun tsꞌis val porke va ixmaqskꞌiniy kataxtul yu ataun julchan. \v 8 Va ktaqxtoqvi yu pulaktaun ni chaqaꞌ taꞌan talman. Ancha ixmaqtajita lhuvaj maklku. \v 9 Taval qayntaun tsꞌal yu ixjunkan Eutiko va ixvil laka ventana. Ex yucha chꞌapachal ltatati porke ni Pablo ayaj panij jamalaninil. Ex ni anchanu tsꞌal tus ox ltatal y patajuchal tus taꞌan talaqtꞌutu ixtalmanixtu ni chaqaꞌ, va janinicha tasakchoqol. \v 10 Ex ni Pablo niman taꞌeltajul talaktsin, va laqatanul ni anchanu tsꞌal, va naul: \p —Jantu katꞌalhanantꞌik. Vananaj kujta. \p \v 11 Ex taukꞌachoqolcha taꞌan talaqtꞌutu chaqaꞌ ni Pablo, aqtaylcha lakmapitsiniy ni pan, ex taꞌulcha. Chuncha taylhaꞌal ixchivinti tus tunkul ex astan anchoqolcha. \v 12 Ex ni lapanakni va oxamaktauncha taꞌanchoqol y talhaꞌanchoqol jakujnuꞌ ni anchanuꞌ tsꞌal. Jantucha apalay katamaqaninil. \s1 Ni Pablo taxtul ni Troas, va al laka putaulan Mileto \p \v 13 Yu kijnankꞌan ikpꞌulꞌau laka barco tus Asón para ancha chꞌantauncha kintatꞌaꞌan la kibarcokꞌan ni Pablo. Chuncha kmakau kilakchivintikꞌan porke yucha maqamal kaꞌal laka chꞌajaꞌ tus Asón. \v 14 Ex tejkan ancha klapaxtoqvicha laka putaulan Asón ex taukꞌalcha la kibarcokꞌan. Ex kꞌaucha ni putaulan Mitilene. \v 15 Ex ataun julchan val, kpuꞌau ni barco y kchaꞌau ixlhiꞌukstsꞌuniy Quío. Ex ataun julchan val kchaꞌau laka putaulan Samos taꞌan la ixkilpaꞌ ni mar. Ex laka putaulan Trigilio ancha kloqojtijlau. Ex ataun julchan val taxtuchoqoocha, kꞌaucha tus laka putaulan Mileto. \v 16 Va chuncha kmakau porke Pablo jantu ixtaqmaqaputun xaꞌestado Asia xlhiyucha jantu kapuꞌuxaꞌal laka putaulan Éfeso. Niman ixchaꞌanputun ni Jerusalén porke ixpastakꞌa katapasachal ancha yu xakꞌatan Pentecostes. \s1 Ni Pablo lakmastakꞌal xalajꞌaynin yu ixtalhakapuꞌan ancha Éfeso \p \v 17 Ancha xakvilanau laka putaulan Mileto, ex ni Pablo malaqachanal ixlakjuntaꞌika xalajꞌaynin yu ixtalhakapuꞌan ancha Éfeso. \v 18 Tejkan tachinchalcha ex lakjunil ni Pablo: \p —Uxiknan kilamispayaucha tas xajkunitacha kun uxiknan tejkan xaklatꞌavilanau panchuncha aniy xaꞌestado Asia. \v 19 Lhilhiy xaktapatsaniy ni Dios yu kiJalhachimoꞌonukꞌan y jantu ay xakmakakan. Tus aqlhuvaj xajqalhun por uxiknan mas ayaj xakmaqanlqajnan por yu ixkintamakaniy lati ni israelitas. \v 20 Kitꞌin jantu aqtaun kakmakauntijlal ixlaqputeꞌeka ixchivinti Dios yu lay kataꞌaqtayjun. Va xaklamasuniyau la ixlakaꞌukxpukꞌan ni lapanakni y vachuꞌ la minchaqakꞌan. \v 21 Xajkalaqputeꞌeniy ni israelitas ali yu jantu israelitas kataval, ni va maqskꞌiniy katamapaxal ixjatapastakꞌatkꞌan kun Dios y katalhakapuꞌal ni kiJalhachimoꞌonukꞌan Jesucristo. \v 22 Chavaycha va kteꞌencha Jerusalén porke chuncha kilhijuniy ni Espíritu Santo mas jantu kꞌatsay tisuncha kaklhitapasayanta ancha. \v 23 Vamun ijkꞌatsay mas va toꞌoxtaycha putaulan kꞌan, ni Espíritu Santo kijuniy kakchꞌikanaꞌ y kakmaqanlqajnanaꞌ ancha Jerusalén. \v 24 Mas chuncha jantu kimpastakꞌuy porke kijatsukunti jantu tuꞌuchun ixtapal kaval. Vamun kmajkaniputun kun tachun laqaꞌachati ni lhitapatsa yu kixtaqnita ni kiJalhachimoꞌonukꞌan Jesús. Yucha va para kaklaqputeꞌel ni ox chivinti yu lhichiviniy ixjamapayninti ni Dios. \p \v 25 ’Klalaqputeꞌeniu tacha lhachimoꞌonun ni Dios y chavay ox ijkꞌatsay ni jantucha aqtaun kilalaqtsꞌinchoqoyau. \v 26 Xlhiyucha klajunau ni jantucha kilaqtaqal kaval incha matichun katsꞌanqayaꞌ \v 27 porke klalaqputeꞌeniꞌojoo tachun yu najun Dios. \v 28 Kꞌalhistꞌajkꞌantꞌik y vachuꞌ kalaklhistꞌaktꞌik tachun ni lapanakni yu talhakapuꞌan yu taxtaqnin ni Espíritu Santo. Chuncha ni uxiknankꞌan kꞌaꞌuntꞌik va tacha xajalhistaknan borregos kun ixlapanakni Dios yu laklhiꞌil kun ixjakꞌalna. \v 29 Kitꞌin ox kꞌatsay ni tejkan kajkꞌanchoqoyacha ex kataminaꞌ alati lapanakni yu kalakmakanuputunaꞌ vachu chun tacha maqtalin yu jantu tamapayniy ni borregos. \v 30 Vachuꞌ kun uxiknan kataꞌostaulaꞌ lati lapanakni yu kamasuyaꞌ jalaklkanti para chꞌantaun katatꞌaval yu talhakapuꞌan. \v 31 Ox kꞌalhistꞌajkꞌantꞌik. Kapꞌastꞌaktꞌik ni anchanu laꞌatꞌutu jachꞌitin mas tsꞌis mas tunkuj jantu aqtaun kmakaul klaxtaqniu jatapastakꞌati mas kun kilaqpuqalhuti. \p \v 32 ’Chavaycha, ketꞌalaqaunin, va kaklamakaunaucha kun Dios ali yu chivinti yu lhichiviniy ixjapaxkanti. Ni anchanu chivinti lhitꞌajun tapꞌasta para kaꞌayajnantꞌik la metsukuntikꞌan y vachuꞌ para kalaꞌaꞌitꞌik yu laqxtaqniy Dios yu ixlapanakni tajunita. \v 33 Jantu matichun klhitsukunil akchaꞌati por ixtumin nisin por ixlaqchꞌiti. \v 34 Kꞌatsꞌayatꞌik ni xaktapatsay la kimakaꞌ para kaꞌalil yu xakmaqskꞌiniy y vachuꞌ yu ixtamaqskꞌiniy yu ixkintatꞌavil. \v 35 Chuncha por tachun yu xakmakay va yucha klapumasuniu ni maqskꞌiniy kaꞌaqtayjuu kun kilhitapatskꞌan ni lapanakni yu kilpatanin. Chuncha kꞌapꞌastꞌaktꞌik ni ixchivinti kiJalhachimoꞌonukꞌan Jesús yu najun inchine: “Apalay lhiꞌachantajuy yu xtaꞌa xajantu yu laqaꞌiy.” \p \v 36 Tejkan chuncha naul ni Pablo ex tatsoqoqtalcha y aqtayl skꞌin Dios kun ixtachunkꞌan ni yuꞌuncha. \v 37 Tus tachun taqalhul, y talaqatanul ni Pablo, y vachuꞌ takiltastuklhi. \v 38 Ayaj tamaqaninil porke va naul ni jantucha aqtaun katalalaqtsꞌinaꞌ. Ex taꞌal makaunan ni Pablo tus laka barco. \c 21 \s1 Ni Pablo alcha laka putaulan Jerusalén \p \v 1 Tejkan klakmakajuucha va kpuꞌau barco, va kchaꞌau tus laka putaulan Kos. Ex ataun julchan val kꞌau tus Rodas ex ancha kꞌau tus laka putaulan Pátara. \v 2 Ancha ktemau taun barco yu ixꞌanta xaꞌestado Fenicia, ex yucha kpuꞌaucha. \v 3 Taval klaqtsꞌiu xalakatꞌun ni Chipre yu tanꞌajvil lakamar, kmaqxapaꞌiniu la kilhijamaqxukꞌan ex astan kchaꞌau tus xaꞌestado Siria. Ni barco yu xakpuꞌantau ixmaqskꞌiniy kamakauntijlal ixmachꞌapati laka putaulan Tiro, ex kijnan ktanuu ni laka putaulan. \v 4 Ancha ktemau lapanakni yu ixtalhakapuꞌan y klaktꞌataulau paqtujun. Ni Espíritu Santo jalakmasunil ni yuꞌuncha para katajunil ni Pablo jantu kaꞌal Jerusalén. \v 5 Tejkan laqchaꞌal laqatujun julchan va ktaxtuchoqoocha. Ex yu ixtalhakapuꞌan kintatꞌaꞌal kun ixanatinkꞌan ali sasꞌatꞌankꞌan tus laka playa. Ancha ktaꞌaqtsoqoqtau y kskꞌiu Dios. \v 6 Astan ox klamastakꞌau kun jalaqatanunti ex ktaukꞌachoqoocha laka barco y yuꞌuncha taꞌanchoqol la ixchaqakꞌan. \p \v 7 Chuncha ktaxtuucha ni laka putaulan Tiro, kpuꞌau barco tus Tolemaida. Ancha vachuꞌ klakmastakꞌau yu ixtalhakapuꞌan y klaktꞌataulau taun julchan. \v 8 Ex ataun julchan val ktaxtuchoqoocha, ex kchaꞌau taun ay putaulan yu junkan Cesarea. Ancha ktanuu la ixchaqaꞌ Felipe yu ixlaqputeꞌey ixchivinti Dios. Yucha va xaqayntaun yu pumatujun yu ixtaꞌaqtayjuy yu jamalaqachal Cristo. Ex ancha kloqojvicha. \v 9 Ni Felipe ixlhitꞌajun pumatꞌati ixjatsiꞌin yu jantukaꞌ ixtalakxtuklay. Yuꞌuncha ixtalaqputeꞌey kun ixtapꞌasta Dios yu kaꞌalinaꞌ astan. \v 10 Ancha ktaulau lati julchan, taval chinchal qayntaun lapanaki yu ixlaqputeꞌey kun ixtapꞌasta Dios yu kaꞌalinaꞌ astan. Yucha ixjunkan Agabo va ixmintachal xaꞌestado Judea. \v 11 Va kintalaqmin y chꞌapal ixcinturon ni Pablo, ex lhimaqchꞌikal y lhichꞌanchꞌikal, va naul: \p —Ni Espíritu Santo najun lati ni israelitas yu tavilanal laka putaulan Jerusalén va chuncha katamakayaꞌ ni jamanavin ni aniy cinturón. Katachꞌiyaꞌ y katamaqxtaqniyaꞌ la ixtamakkꞌan lapanakni yu jantu israelitas kataval \p \v 12 Tejkan chuncha ijqasmakvi ni kijnankꞌan ali yu ixtalhakapuꞌan ancha Cesarea, ex kijnan ktapayniniu ni Pablo para jantu kaꞌal Jerusalén. \v 13 Ex naul ni Pablo: \p —¿Valiꞌiycha alhunatꞌikcha y kilamamaqanixvayau? Kitꞌin jantu kimpastakꞌuy mas kakchꞌikal u mas kaknil laka Jerusalén por kiJalhachimoꞌonuꞌ Jesús. \p \v 14 Tejkan jantucha lay kakmaqalhajau ixaqalaka, ex kmakajuucha, va knajuu: \p —Chaqxi kamakakal yu lhinajun ni Jalhachimoꞌonuꞌ Dios. \p \v 15 Ex chuncha klaqlaꞌoxiucha kiꞌaxtoqnukꞌan, ktaxtuchoqoocha ni Cesarea, ex kꞌaucha ni Jerusalén. \v 16 Pero vachuꞌ kintatꞌaꞌan lati yu ixtalhakapuꞌan yu machaqan Cesarea. Yuꞌuncha kintajunin kajkꞌau loqojnun la ixchaqaꞌ qayntaun yu ixjunkan Mnasón ancha Jerusalén. Yucha va machaqaꞌ Chipre ixjunita y maqancha ixlhakapuꞌanta. \s1 Ni Pablo laqꞌal ni Jacobo \p \v 17 Tejkan kchaꞌaucha Jerusalén yu ketꞌalaqauninkꞌan kintalaqaꞌin kun achati. \v 18 Ex ataun julchan val yu Pablo kun kijnankꞌan klaqꞌau ni Jacobo. Ancha vachuꞌ ixtavilanal tachun yu xalajꞌaynin yu ixtalhakapuꞌan. \v 19 Ex ni Pablo lakmastakꞌal, va jalakjunꞌol tachun yu makal Dios la ixlhitapatsa kun yu jantu israelitas kataval. \v 20 Tejkan chuncha taqasmaklhi ay tamakal ni Dios. Va tajunil ni Pablo: \p —Pablo yu kilaqajkꞌan unitꞌa, kꞌatsꞌaycha ni aniy alin miles israelitas yu talhakapuꞌantacha. Yuꞌuncha ayaj tanajun kamakakal ixlhachimoꞌon Moisés. \v 21 Ni aniy jamakꞌatsanikantacha ni uxintꞌi jalakmasuniy ni israelitas yu laqmaqati tavilanal la ixputaulankꞌan yu jantu israelitas kataval. Uxintꞌi va jalakmasuniy katamakauntijlal ixlhachimoꞌon Moisés y jalakꞌuniy jantucha kataxvililichukꞌupꞌuxnil istsꞌalankꞌan y jantucha katamakal tacha ixputsukukꞌan. \v 22 ¿Ex tas kamakayaucha? Laqsaval ni lapanakni katataqxtoꞌaꞌ tejkan katakꞌatsayaꞌ ni uxintꞌi chꞌitꞌa aniy. \v 23 Tsꞌanqay kꞌamakꞌatꞌi tacha klalhijunau kijnan: Aniy alin qayntꞌati kun kijnankꞌan yu tajunil ni Dios kun ixchivintikꞌan yu katamakayaꞌ. \v 24 Kalaktꞌapiticha, vachu chun kꞌamakꞌayeꞌe tacha yuꞌuncha tejkan kalakpaxkꞌikkanaꞌ tacha lhinajun ixlhachimoꞌon Moisés. Uxintꞌi kalakmapꞌalnin yu maqskꞌiniy para lay kalakpaxkꞌikkal. Ex chuncha tachun ni lapanakni katakꞌatsayaꞌ ni jantu laqsaval kaval yu taqasmaknin. Vachuꞌ katakꞌatsayaꞌ ni uxintꞌi vananaj toꞌoyay ixlhachimoꞌon Moisés. \v 25 Yu jantu israelitas kataval yu talhakapuꞌan, kijnan klaqtsꞌoqnitaucha taun karta yu tacha kijnankꞌan kpastakꞌau yu najun inchine: Uxiknan jantu maqskꞌiniy katapastakꞌun kimputsukkꞌan. Vamun tsꞌanqay jantu kꞌaꞌutꞌik vakax yu moqslanikan antivas, ali jakꞌalna, ali ixvakax taun talhitsukuti yu pixtutꞌoqlkan, y tsꞌanqay jantu katꞌatꞌamatꞌik aqayntaun yu jantu minavinkꞌan kaval. \p \v 26 Ex yu ataun julchan val ni Pablo va laklhaꞌalcha ni anchanu pumatꞌati lapanakni y jalakpaxkꞌikkal. Ex jakimakꞌatsanil ni laka ay lakatajtan tas vanancha katamajkaniyaꞌ ixchivintikꞌan yu tajunil ni Dios para ex katamoqslanil ixlapaxkankꞌan ni pumatꞌati lapanakni. \s1 Chꞌapakal ni Pablo laka putaulan Jerusalén \p \v 27 Tejkan va laycha katamaktal ni laqatujun julchan lati israelitas yu machaqan xaꞌestado Asia talaqtsꞌil ni Pablo laka ay lakatajtan. Yuꞌuncha tapukiltꞌasanil tachun ni lapanakni y tus tatalaktꞌilhiꞌol para katachꞌapal ni Pablo. \v 28 Pꞌays tachivinil y tanaul: \p —Kintꞌaꞌisraelitas, kilaꞌaqtayjuu. Mas va toꞌoxtaycha kaval ni aniy lapanaki yucha lakmalaniy tachun ni lapanakni para kintaxkajin kijnan y vachuꞌ para kataxkayl ixlhachimoꞌon Moisés ali yu aniy ay kilakatajtankꞌan. Chavaycha aniy laklhiminta lapanakni yu jantu israelitas kataval y chuncha taxkilivay yu aniy lakatajtan yu ixnavin Dios. \p \v 29 Chuncha tanaul porke va ixtalaqtsꞌinta ni Pablo kun qayntaun yu ixjunkan Trófimo yu machaqaꞌ Éfeso y va ixtalhilay ni Pablo ixlhaꞌanta lakatajtan. \p \v 30 Ex chuncha tachun talukujlal ni anchanu ay putaulan y ni lapanakni va tatakyaumil, ex tachꞌapachalcha ni Pablo, talaqxaqalhaꞌal ixlhimaqspaꞌ ni lakatajtan, ex niman tamalakchaunil ni xapuertas. \v 31 Tejkan valaycha katamaqnil ni Pablo ex tamakꞌatsanil ni komandante tachun yu xalapanakni ni putaulan va talukujlaꞌol. \v 32 Ex niman laqmaqxtoqlhi ixtropas ali xaꞌukxtinin ni tropas, va tatakyaumil taꞌan ixtayanal ni lapanakni. Tejkan ni lapanakni talaqtsꞌil ni komandante kun ixtropas ex niman tamakaul ixlakasamaka ni Pablo. \p \v 33 Tejkan chaꞌal ni komandante, va chꞌapal ni Pablo, y chꞌil kun maꞌatꞌuy kadenas. Ex lhisakmil tas ayuchacha ixjunita y tisuncha laqtaqal makal. \v 34 Ex ni lapanakni va poql talakchivinil. Lati putaun tanaul, y yu alati vachuꞌ aputaun tanaul. Ex chuncha por yu talakchꞌiliti ixꞌalin, ni komandante jantu lay kamalaqasinil ni Pablo. Va lhinaul kalhaꞌankal la ixchaqakꞌan ni tropas. \v 35 Tejkan tachaꞌal taꞌan la xaskalera ni chaqaꞌ yu jamakanti kun chiyux, ex ni tropas tus tachꞌixlhaꞌal ni Pablo porke ayaj pꞌays ixtalukujlata ni lapanakni. \v 36 Tachun ixtaxkaulhiminta y pꞌays ixtalaktꞌasajminta, ixtanajun: \p —¡Kijnan knaunau kanilcha! ¡Kanilcha! \s1 Ni Pablo aqanixtukan kun ixchivinti \p \v 37 Tejkan ni tropas ixtamanuputuncha ni Pablo la ixchaqakꞌan, ex junil ni komandante: \p —¿Kꞌixtꞌaqniy lakatin kaktꞌachivinin panchꞌix? \p Ex yu komandante va naul: \p —¿Ex uxintꞌi vachuꞌ laniy ni lhichivin Griego? \v 38 ¿Ni uxintꞌi jantu yuꞌ kꞌatꞌi yu machaqaꞌ Egipto, yu tauncha julchan makal taun lhilukuj para kamapaxakal ni jalhachimoꞌonuꞌ, y chꞌantaun tatꞌaꞌal laꞌatꞌati mil xamakanan lhilukuj taꞌan lakatꞌun yu jaxixninta? \p \v 39 Ex naul ni Pablo: \p —Kitꞌin va israelita kunita y va kmachaqaꞌ Tarso kunita, yu ay putaulan xaꞌestado Cilicia. Va knajun kimakꞌanin jamapayninti para kaklaktꞌachivinil ni lapanakni. \p \v 40 Ex ni komandante xtaqnil lakatin. Ex Pablo tayal taꞌan xaskalera yu jamakanti kun chiyux, va saq lakmakal ni lapanakni kun ixmakaꞌ. Tejkan saq taval, ex jalaqxaqalal laka lhihebreo yu ixlhichivinkꞌan ni yuꞌuncha. Va naul: \c 22 \p \v 1 —Ketꞌalaqaunin ali xapaynin, kitꞌin knajun kilaqasmakniu kinchivinti para kꞌamalaꞌasitꞌik ni kitꞌin jantu kakmakal tuꞌuchun laqtaqal. \p \v 2 Ex tejkan taqasmaknil ixchivinti ni Pablo la ixlhichivinkꞌan laka lhihebreo, va apalay saq taval. Yu Pablo va lakjunil: \p \v 3 —Kitꞌin laqsaval va israelita kunita. Va laka putaulan Tarso ktsukul taꞌan xaꞌestado Cilicia, pero va aniy kꞌaynl laka putaulan Jerusalén. Yu kimalanil va Gamaliel, y yucha kimalanil ixlhachimoꞌonkꞌan yu maqancha kepayankꞌan. Kitꞌin ktapatsaniy ni Dios kun tachun kintapꞌasta vachu chun tacha makꞌayatꞌik uxiknankꞌan chavaycha. \v 4 Kitꞌin laqsaval maqancha xaklakxkaulhitꞌajun ni lapanakni yu ixtalhakapuꞌan yu junkan Saystꞌi Lakatin para kalaqmaqnikal. Va xakmalaqachanan ixchꞌapakkꞌan joꞌakna ali xanatin para kaklakmanul laka pachꞌin. \v 5 Yu xaꞌukxtin ni kuras kun yu alati kilhachimoꞌonunkꞌan yuꞌuncha ox takꞌatsay yu xakmakay porke yuꞌuncha kintaxtaqnil kartas yu lay kamaqxtaqnil kilhachimoꞌonunkꞌan laka putaulan Damasco, para kaklakchꞌapal yu ixtalhakapuꞌan ni Jesús y kaklaklhimil tachꞌinin aniy Jerusalén. \s1 Ni Pablo laqputeꞌey tejkan mispal ni Jesús \r (Hch. 9:1-19; 26:12-18) \p \v 6 ’Pero tejkan va laycha atunkuj, y va ixlhiꞌukstsꞌuniycha xakchaꞌal ni Damasco, ex olaql kimaklkunil laktꞌiyan taun pꞌays maklku. \v 7 Ex kitꞌin niman ktaqtal laka tꞌun, ijqasmaklhi taun chivinti yu kijunil: “Saulo, Saulo, ¿valiꞌiycha kꞌixkꞌaylhitꞌaꞌuncha?” \v 8 Ex klhisakmil: “¿Jalhachimoꞌonuꞌ, tas ayucha kꞌatꞌicha ni uxintꞌi?” Ex kijunil: “Ni kitꞌin va Jesús kunita yu machaqaꞌ Nazaret, y va kitꞌin yu kꞌixkꞌaylhitꞌaꞌun.” \v 9 Yu kintꞌaltanan vachuꞌ talaqtsꞌil ni maklku y ayaj tatalhanal pero jantu katamalaqasil ni chivinti yu taqasmaklhi. \v 10 Ex kitꞌin va knaul: “Jalhachimoꞌonuꞌ, ¿suncha tsꞌanqay kakmakal?” Ex kijunil: “Kꞌaꞌostꞌaycha, kapiticha Damasco. Ancha katajunan yu maqskꞌiniy kꞌamakꞌatꞌi.” \v 11 Chuncha ni kitꞌin jantucha lay xaklakavanan porke pꞌays mapulkul ni maklku, ex yu kintꞌaltanan kintamaqchꞌapalhaꞌal tus Damasco. \p \v 12 ’Ancha ixvil qayntaun lapanaki yu ixjunkan Ananías yu ox ixtoꞌoyay ixlhachimoꞌon Moisés y tachun ni israelitas yu ancha ixtavilanal Damasco si ox ixtalhichiviniy ni yucha. \v 13 Exyucha kilaqmil, tejkan chinchal taꞌan xakvil, kijunil: “Kilaqaj Saulo, kalakꞌavananchꞌoꞌocha.” Ex nimancha klakavananchoqol y klaqtsꞌil ni Ananías. \v 14 Ex kijunil: “Yu ixDios kepayankꞌan va laksakni para kamalaꞌasitꞌi yu najun y para kalaqtsꞌi ni Jesús yu vas makay tachun y para laqsaval kaꞌasmaknin ixchivinti la ixkil. \v 15 Chuncha makal porke va maqskꞌiniy kꞌalaqputꞌeꞌenin tachun ni lapanakni yu laqtsꞌi kun yu asmaktꞌi. \v 16 Ex jantucha apalay kapꞌakxanin. Kꞌaꞌostꞌaꞌulcha y kaꞌaqchajꞌaucha, kꞌalhikꞌilpꞌicha ixtaqaꞌuti para kꞌamalaqmixinikꞌacha mintalaqalhin”, chuncha kijunil ni Ananías. \s1 Ni Pablo laqputeꞌey tejkan malaqachakal kalaqꞌal yu jantu israelitas kataval \p \v 17 ’Ex tejkan kchinchoqol Jerusalén, ni kitꞌin xaktꞌajun skꞌiniꞌ Dios laka ay lakatajtan. Ex klaqtsꞌil la kintalakavan ni Jalhachimoꞌonuꞌ Jesús, \v 18 va kijunil: “Katꞌaxtꞌu, y tsꞌalaj kꞌapiti porke aniy ni Jerusalén jantu katalhakapuꞌaniyan yu kilhichꞌivinaneꞌe.” \v 19 Ex kitꞌin knaul: “Jalhachimoꞌonuꞌ, yuꞌuncha takꞌatsay ni kitꞌin xajkꞌan lakalhuu taꞌan tataqxtoꞌa ni israelitas. Va xakmalaqachanan ixlhaꞌanka laka pachꞌin y xaklaklakasamay tachun yu ixtalhakapuꞌanan uxintꞌi. \v 20 Vachuꞌ ni Esteban yu ixlhichivinanan ni uxintꞌi, tejkan lhavanal ixjakꞌalna y nil, ancha xakyal vachuꞌ chꞌantaun xajkunita kun yu jamaqninin y va xaklhistakmata ixlaqchꞌitikꞌan”, kunil ni Jalhachimoꞌonuꞌ. \v 21 Ex yucha kijunil: “Kapiticha taꞌan maqati. Kitꞌin kakmalaqachayan taꞌan tavilananchal yu jantu israelitas kataval.” \s1 Ni Pablo tꞌachiviniy yu xakomandante tropas \p \v 22 Ex chuncha ni israelitas jantucha apalay kataqasmakniputul ixchivinti ni Pablo. Va pꞌays tapukiltꞌasanil kun ixchivintikꞌan y tanaul: \p —¡Kanilcha, kanilcha ni anu lapanaki! ¡Jantucha maqskꞌiniy katsukul! \p \v 23 Tataylhaꞌal tꞌasanan, talakmajꞌal ixlaqchꞌitikꞌan ex taputanqalhul pꞌoqxni. \v 24 Ex yu komandante jamalaqachanal ixmanuka la ixchaqakꞌan ni tropas ni Pablo y lhinaul ixlaqanaqmaka para kalhitaulal valiꞌiycha talhilukujlaniycha ni lapanakni. \v 25 Tejkan chꞌikal para kalaqanaqmakal ex ni Pablo junil ni kapitan yu ancha ixyal: \p —¿Xtaqkan lakatin kꞌalaꞌanaqmatꞌi qayntaun yu tsꞌoqꞌulakantacha tacha xalapanaki Roma mas jantu puxkaulaqtsꞌiniꞌelakan ixlaqtaqal? \p \v 26 Tejkan chuncha qasmaklhi ni kapitan va niman laqꞌal ni komandante, va lhisakmil: \p —¿Tas kamakꞌayeꞌecha? Yu aniy lapanaki va tsꞌoqꞌulakantacha tacha xalapanaki Roma. \p \v 27 Ex ni komandante niman laqmil ni Pablo y lhisakmil: \p —¿Laqsaval tsꞌoqꞌulakꞌantꞌacha tacha xalapanaki Roma? \p Ex naul ni Pablo: \p —Chun, laqsaval. \p \v 28 Ex junchoqol ni komandante: \p —Kitꞌin ayaj laqlhuu ikmapalal para kaktsꞌoqꞌulakal tacha xalapanaki Roma. \p Ex Pablo naul: \p —Pero kitꞌin va chuncha kpupaqlhi. \p \v 29 Ex chuncha nimancha tamakaul ni Pablo yu ixtalaqanaqmaputun. Vachuꞌ ni komandante tejkan kꞌatsal va xalapanaki Roma ixjunita, ayaj talhanal por ixchꞌita. \s1 Lhaꞌankal ni Pablo taꞌan tataqxtoqlhi yu lajꞌay xajalhachimoꞌonun ni israelitas \p \v 30 Ex ataun julchan val ni komandante ixkꞌatsaputun yu laqsaval valiꞌiycha ni israelitas ixtamukꞌaniputun laqtaqal ni Pablo. Chuncha maqxꞌoqchoqolcha ni Pablo taꞌan ixmaqchꞌita kun kadena va lhinaul katataqxtoqlhi ni xaꞌukxtinin kuras kun yu alati xalajꞌaynin jalhachimoꞌonun ni israelitas. Va ancha ulal ni Pablo la ixlakaꞌukxpukꞌan. \c 23 \p \v 1 Ex ni Pablo jalaqtsꞌil tachun ni lhachimoꞌonun, va lakjunil: \p —Ketꞌalaqaunin, va tacha oxicha oxamaktaun kꞌatsan la kijatapastakꞌati porke jantu kaꞌalil kilaqtaqal la ixlakaꞌukxpuꞌ Dios mas chavaycha. \p \v 2 Ex yu xaꞌukxtin ni kuras yu ixjunkan Ananías va laklhijunil katapukiksal ni Pablo yu ancha ixtayanal. \v 3 Ex naul ni Pablo: \p —Uxintꞌi Dios kasayan, va tꞌuy ukxpuꞌ makꞌay. Uxintꞌi viltꞌi para kimpꞌuxkꞌaulaqtsꞌinin incha alin kilaqtaqal tacha najun ixlhachimoꞌon Moisés. ¿Ex valiꞌiycha lhinaꞌuncha kintasal mas jantu xtaqkan lakatin la ixlhachimoꞌon Moisés? \p \v 4 Ex yu ancha ixtayanal va tajunil ni Pablo: \p —Chuncha tacha naꞌun ni uxintꞌi akchꞌintꞌamay yu xaꞌukxtin ni kuras yu laksakta Dios. \p \v 5 Ex ni Pablo naul: \p —Ketꞌalaqaunin, kitꞌin jantu xajkꞌatsay incha xaꞌukxtin kura ixjunita. La ixchivinti Dios tsꞌoqkanta yu najun inchine: “Jantu aqtaun kaꞌakchꞌintꞌamatꞌi ixjalhachimoꞌonukꞌan milapanakni.” \p \v 6 Ex ni Pablo xtaqnil kuenta ni lapanakni yu ancha ixtaꞌaqxtoqnun lati va saduceos y alati va fariseos ixtajunita. Ex pꞌays naul: \p —Ketꞌalaqaunin, kitꞌin va kfariseo kunita, y kimpay vachuꞌ va fariseo ixjunita. Kilatꞌaunau puxkaulaqtsꞌininin kilaqtaqal porke klhakapuꞌan ni janinin katakujchoqoyaꞌ. \p \v 7 Tejkan chuncha naul, ex ni fariseos ali saduceos aqtayl talakiltsakꞌastukꞌa kun lakchivinti. Ex chuncha tatalaqlvaqlicha taꞌan ixtaꞌaqxtoqnun. \v 8 Yu saduceos tanajun ni janinin jantu katakujchoqoyaꞌ vachuꞌ tanajun jantu alin angeles nisin espíritus, pero yu fariseos yuꞌuncha talhakapuꞌan tachun. \v 9 Tus tachun ni lapanakni pꞌays talaktꞌasal kun ixchivintikꞌan. Ex yu ixtamasuy ixlhachimoꞌonkꞌan ni israelitas yu talhiyal ni fariseos va taꞌostayal y tanaul: \p —Aniy lapanaki jantu kalhitsukul laqtaqal. Incha va xaqalal taun espíritu u angel jantu lay laktanchaniyau kun Dios. \p \v 10 Ex apalay pꞌays val ni lhilukuj tus talhanal ni komandante porke ixlhilay katamaqniyaꞌ ni Pablo. Xlhiyucha jamalaqachanal iniꞌ ni tropas para katamaxtul laqatapꞌasta y katalhaꞌanchoqol la ixchaqakꞌan ni tropas. \p \v 11 Ex yu ataun julchan val tejkan putsꞌisni, ni Jalhachimoꞌonuꞌ Jesús tasunil ni Pablo, va junil: \p —Jantu katꞌalhan Pablo, chuncha tacha ixkꞌilhichꞌiviniy aniy Jerusalén vachu chun kꞌilhichꞌivinaneꞌe laka putaulan Roma. \s1 Ni lapanakni chꞌantaun tamakay ixjatapastakꞌatikꞌan para katamaqnil ni Pablo \p \v 12 Ex yu ataun julchan val tataqxtoqlhi lati yu israelitas. Va chꞌantaun tamakal ixjatapastakꞌatkꞌan para katamaqnil ni Pablo. Tanaul ni tsꞌanqay laqsaval jantu katavayl y jantu kataꞌoqnul tus katamaqniꞌelal ni Pablo. \v 13 Va ixtapasata cuarenta joꞌakna yu chꞌantaun ixtajunita. \v 14 Yuꞌuncha talaqꞌal ni xaꞌukxtinin kuras kun yu xalajꞌaynin israelitas, va tajunil: \p —Kijnankꞌan va chꞌantaun kmakau kijatapastakꞌatkꞌan para jantu kakvajiu incha jantu kakmaqniꞌelau ni Pablo. \v 15 Chavay uxiknan kun yu alati kilhachimoꞌonunkꞌan israelitas kaskꞌinitꞌik ni komandante para lhiy katalhiminin ni Pablo. Kaꞌunitꞌik ni uxiknan va lhisakmipꞌutꞌunatꞌik alati chivinti. Tejkan kaminaꞌ lakatin ex kakmaqniyaucha kijnan. \p \v 16 Pero yu istsꞌal ixtꞌalapanaki ni Pablo va kꞌatsal tacha tanaul. Ex niman chuncha al juniniꞌ ni Pablo la ixchaqakꞌan ni tropas. \v 17 Ex ni Pablo tꞌasaꞌil qayntaun kapitan, va junil: \p —Ni aniy tsꞌal kalhipꞌinichiy ni komandante para kajunil laqataun chivinti. \p \v 18 Ex lhaꞌanil, tejkan lhachaꞌal ex junil ni komandante ni kapitan: \p —Ni Pablo yu vil tachꞌin kilhijunil kaklhiminin ni aniy tsꞌal porke va tꞌachivinputunan. \p \v 19 Ex ni komandante maqchꞌapalhaꞌal taꞌan xꞌaman ni tsꞌal, va lhisakmil: \p —¿Tisuncha kꞌiꞌunpꞌutꞌuncha? \p \v 20 Ex qaltayl ni tsꞌal, va junil: \p —Ni israelitas va chꞌantaun tajunita. Tanajun ni yuꞌuncha kataskꞌiniyan para lhiy kꞌalhipꞌi ni Pablo taꞌan tavilanal yu xalhachimoꞌonun ni israelitas, va katajunan para katalhisakmil alati chivinti. \v 21 Pero jantu kalhakꞌapꞌupꞌi porke tapasata cuarenta joꞌakna tapakxan ni Pablo para katamaqnil. Va chꞌantaun tamakal ixjatapastakꞌatkꞌan para jantu katalhivayl y jantu kataꞌoqnul tus kaniꞌelal ni Pablo. Chavaycha oxicha tapakxanꞌita minchivinti yu kꞌanauneꞌe uxintꞌi. \p \v 22 Ex ni komandante mastakꞌachoqolcha ni tsꞌal, va lhijunil para jantu matichun kalhitaulnil ni anchanu chivinti. \s1 Ni Pablo malaqachakal para kalaqꞌal yu Gobernador Félix \p \v 23 Ex ni komandante jalakjuntaꞌil pumatꞌuy kapitanes, va laklhijunil para listujcha katamakal tꞌuy ciento tropas yu taꞌan laka chꞌajaꞌ ali setenta tropas yu tapuꞌan laka juki ali tꞌuy ciento tropas yu talhaꞌan lanzas para kataꞌal laka putaulan Cesarea tejkan lakaputsꞌisni laqanajatsi hora ixjunita. \v 24 Vachuꞌ laklhijunil para listujcha katamakanil ixjukin para kataukꞌal ni Pablo para ox kalaqchaꞌal ni gobernador Félix y jantu tuꞌuchun kalhitapasal. \p \v 25 Ni komandante vachuꞌ malaqachal aqxtaun jalhiki yu inchine najun: \p \v 26 “Kitꞌin yu Claudio Lisias kunita, kmastakꞌayan ni uxintꞌi, Félix. Uxintꞌi ayaj ox gobernador unitꞌa. \v 27 Ni israelitas tachꞌapal ni aniy lapanaki, va laycha ixtamaqnil pero kitꞌin kꞌaqtayjul, klakmaxtunil la ixtamakakꞌan kun kintropas porke ijkꞌatsal ni yucha va jatsꞌoqꞌulakantacha tacha xalapanaki Roma. \v 28 Xajkꞌatsaputun suncha ixlhiꞌatal tamukꞌaniy laqtaqal. Xlhiyucha klhaꞌal taꞌan ixtaꞌaqxtoqnun yu xalajꞌaynin israelitas. \v 29 Chuncha kpukꞌatsal ni lapanakni ixtamukꞌaniy laqtaqal va por ixlhachimoꞌonkꞌan pero jantu kalhitsukul tuꞌuchun laqtaqal y jantu ixpaxtoqniy katanul laka pachꞌin u kamaqnikal. \v 30 Ex astan vachuꞌ kꞌatsal ni israelitas va chꞌantaun tamakal ixjatapastakꞌatkꞌan para katamaqnil ni aniy lapanaki, va xlhiyucha kmalaqachaniyan uxintꞌi. Vachuꞌ klaklhijunil katalaqmin laqlaꞌoxinin kun uxintꞌi ni lapanakni yu tamukꞌaniputun laqtaqal. Vamun yuꞌ ni aniy yu ktsꞌoqniyan.” \p \v 31 Ex chuncha ni tropas tamakal tacha laklhijunkal, talhaꞌalcha ni Pablo laka tatsꞌisin tus laka putaulan Antípatris. \v 32 Ex yu ataun julchan val, ni tropas yu ixtaꞌanta laka chꞌajaꞌ tataspꞌikchoqolcha la ixchaqakꞌan, pero yu ixtapuꞌanta juki yuꞌuncha tataylhaꞌal ixlakatinkꞌan kun Pablo. \v 33 Tejkan tachaꞌal laka putaulan Cesarea va tamaqxtaqnil ni jalhiki ni gobernador y vachuꞌ tamaqxtaqlhicha ni Pablo. \v 34 Ni gobernador puteꞌel ni chivinti ex lhisakmil ni Pablo incha toꞌoxtaycha machaqaꞌ ixjunita. Tejkan kꞌatsal ni va machaqaꞌ Cilicia ixjunita \v 35 ex va junil: \p —Kajqasmakniyan minchivinti tejkan katachinaꞌ yu taxkayyan. \p Ex lhinaul kalhistakkal laqa ay chaqaꞌ yu makal Herodes. \c 24 \s1 Ni Pablo slajkan la ixlakaꞌukxpuꞌ yu Gobernador Félix \p \v 1 Taval tejkan paqkisicha val, ni Ananías, yu ixꞌukxtinkꞌan xakuras ni israelitas, kun lati yu xalajꞌaynin ali qayntaun abogado yu ixjunkan Tértulo va tachaꞌalcha ni Cesarea. Ex talaqꞌal ni gobernador, va tatislajmal ni Pablo. \v 2 Tejkan talhichinchal ni Pablo ex ni Tértulo aqtaylcha tislajmay, va junil ni Félix: \p —Por uxintꞌi ayaj ox ktiꞌukxuyanau y por mijatapastakꞌati ayaj ox jalhachimoꞌonuꞌ unitꞌa. \v 3 Mas va toꞌoxtaycha kaval ayaj klhiꞌachantajuyau milhachimoꞌon ni uxintꞌi, Félix, porke ayaj ox jalhachimoꞌonun. \v 4 Para jantu panij klamaqatsꞌanqaniu mijulchan va kskꞌiniyan taun jatapayniti para kilaqasmakniu kinchivintikꞌan taun panchꞌix. \v 5 Ni aniy lapanaki kꞌatsaniyau ni yucha va qayntaun yu lakmakanuy lapanakni y jalaktꞌilhiy ni israelitas mas va toꞌoxtaycha kaval lakamunukpaꞌ. Yucha va qayntaun xaꞌaqtsul yu talhakapuꞌan ni anchanu lapanaki yu machaqaꞌ Nazaret. \v 6 Ni aniy lapanaki jantu tsꞌuniy toꞌoyay yu ay kilakatajtankꞌan porke ixmanuputun lapanakni yu talhitꞌajun laqtaqal. Kijnan kchꞌapau y xakmukꞌaniputunau laqtaqal tacha najun kilhachimoꞌonkꞌan. [ \v 7 Pero yu komandante Lisias laqatapꞌasta kintamaxtunin la kintamakakꞌan. \v 8 Kintalhijunin kaklalaqmiu ni kijnankꞌan yu kmukꞌaniyau laqtaqal.] Incha kꞌalhisakmiyeꞌe uxintꞌi tachun yu makal ni aniy lapanaki ex chuncha kꞌapꞌukꞌatsꞌayeꞌe ni va laqsaval yu klajunau. \p \v 9 Ni israelitas yu ancha ixtayanal vachuꞌ tanaul ni va laqsaval tacha naul ni Tértulo. \s1 Ni Pablo qaltajiy ni Félix para kaꞌaqanixtukal kun ixchivinti \p \v 10 Ex ni gobernador va lakpajunil ni Pablo para kachivinil. Ex yu Pablo va junil: \p —Kun tachun la kiꞌachati klajqaltayaꞌ yu kintatislajmay la milakaꞌukxpuꞌ, porke kitꞌin kꞌatsay ni uxintꞌi maqancha lhachimoꞌonun ni aniy estado. \v 11 Uxintꞌi lay kꞌalhasakmin incha laqsaval yu ijkunan. Va laqakautꞌuykaꞌ julchan kchaꞌal Jerusalén para kaktoꞌoyal ni Dios. \v 12 Jantu aqtaun kintalhitajul kaktsukul jatꞌachivin laqatapꞌasta kun la kiltsakꞌastukni y vachuꞌ jantu aqtaun kaklakmalukujlal ni lapanakni mas taꞌan ay lakatajtan, mas taꞌan laqa chaqan taꞌan tataqxtoꞌa ni israelitas, y mas taꞌan laka ay putaulan. \v 13 Ni lapanakni yu kintatislajmay yuꞌuncha jantu lay talhitaulay incha laqsaval yu tanajun. \v 14 Vas klhitaulniyan ni kitꞌin va ktapatsaniy ixDioskꞌan yu maqancha kepayan y ktaylhaꞌan yu Saystꞌi Lakatin yu yuꞌuncha tanajun va aputaun lhakapuꞌati. Pero kitꞌin klhakapuꞌan tachun ixlhachimoꞌon Moisés ali yu tatsꞌoqlhi yu ixtalaqputeꞌey ixchivinti Dios. \v 15 Ni kitꞌin vachu va chun tacha yuꞌuncha kpakxanꞌiy ni Dios kalakmajkujuchoqoyaꞌ ni janinin mas yu ox putsuku talhitꞌajun y mas yu jantu. \v 16 Xlhiyucha ox klhistakkan para kajkꞌatsal ni jantu alin kilaqtaqal mas kun Dios mas kun lapanakni. \p \v 17 ’Kitꞌin xaktiꞌukxuyal laqalhuu jachꞌitin alakataun lakatꞌun ex taval kminchoqol la kintꞌun, klaklhiminil tumin yu kilpatanin y vachuꞌ kmaqxtaqlhi kilapaxkan. \v 18 Chuncha xaktꞌajun makanaꞌ laka ay lakatajtan tejkan kintalaqtsꞌil lati israelitas yu machaqan xaꞌestado Asia. Kitꞌin xaklakapaxkꞌikkantacha chuncha tacha lhinajun kimputsukkꞌan. Ancha jantu ixꞌalin lhuu lapanakni y vachuꞌ jantu kaꞌalil talakchꞌiliti. \v 19 Ex yu kintalaqtsꞌil laka ay lakatajtan yuꞌuncha tsꞌanqay katamil aniy para katalhitaulal incha alin kilaqtaqal yu kintapuxkajiy. \v 20 Incha jantu tamin, ex yu tayanal aniy lay katanaul incha kintatemanil laqtaqal tejkan xajkꞌalinta kun yu xalajꞌaynin israelitas. \v 21 Kavalay kintapuxkajiy por pꞌas kchivinil taꞌan ixtaꞌaqxtoqnun tejkan knaul inchine: “Kitꞌin klhakapuꞌan ni janinin katakujchoqoyaꞌ y xlhiyucha kilamukꞌaniyau laqtaqal”, chuncha klakjunil. \p \v 22 Ni gobernador Félix ox ixmalaqasiy yu xalhakapuꞌati ni Saystꞌi Lakatin, ex chuncha valiꞌiy makaul ni anchanu yu ixtatꞌajun lhilakchivinin, va naul: \p —Tejkan kaminaꞌ ni komandante Lisias ex apalay ox kajkꞌatsayaꞌ yu lhichꞌivinanatꞌik, exnicha kaklaqlaꞌoxiyaꞌ. \p \v 23 Ex lhinaulcha kataylhaꞌal ixlhistaklhitsukuka ni Pablo la ixtamakaꞌ ni kapitan pero vachuꞌ xtaqnil lakatin katijuntayal y vachuꞌ lay katalaqmil ixꞌamigos para kataꞌaqtayjul. \s1 Tꞌuy jachꞌitin ixchꞌikanta ni Pablo laka putaulan Cesarea \p \v 24 Tejkan jantukaꞌ paqlhuu ixjun va chinchoqolcha aqtaun ni Félix kun ixanati yu ixjunkan Drusila yu israelita ixjunita. Ex malaqachanal ixꞌika ni Pablo para kaqasmaknil tacha kꞌamakꞌatꞌicha para lay kꞌalhakꞌapꞌupꞌi ni Jesucristo. \v 25 Ex ni Pablo laqputeꞌenil yu vas putsuku ali yu kꞌalhistꞌakꞌa yu kꞌamakꞌatꞌi. Vachuꞌ laqputeꞌenil tejkan kalakmukꞌanikanaꞌ ixlaqtaqalkꞌan ni lapanakni. Ex ni Félix ayaj talhanal, va junil: \p —Kꞌapꞌinchꞌoꞌocha chavay. Tejkan kakpakxanaꞌ kijulchan ex kajkuntaꞌichoqoyan. \p \v 26 Ni Félix ixpakxanꞌiy kaxtaqnil tumin ni Pablo para kamakaunchoqolcha. Xlhiyucha aqlhuvaj juntaꞌil y tꞌachivinil. \p \v 27 Tejkan laqchaꞌalcha tꞌuy jachꞌitin ex tapaxalcha ni Félix ixpugobernador. Ex yu Porcio Festo yucha tanul ixpugobernador. Pero Félix va ixnajun ox katalaqtsꞌil ni israelitas xlhiyucha makaul tachꞌin ni Pablo. \c 25 \s1 Ni Pablo skꞌin para kalhaankal kun yu ay jalhachimoꞌonuꞌ romano \p \v 1 Tejkan laꞌatꞌutucha julchan tanul ixpugobernador ni Festo ex taxtul xaputaulan Cesarea, va alcha Jerusalén. \v 2 Ex ancha talaqmil yu xaꞌukxtinin kuras ali yu xalajꞌaynin israelitas va takichivintanunichil por Pablo. \v 3 Va taskꞌinil taun jatapayniti para kamalaqachanal ixlhiminka Jerusalén. Chuncha tajunil por ixtamaqniputun lakatin. \v 4 Ni Festo lakjunil: \p —Ni Pablo vil tachꞌin Cesarea y kitꞌin vachuꞌ niman kajkꞌanchoqoyaꞌ ancha. \v 5 Ex lati yu xaꞌukxtinin uxiknan maqskꞌiniy kilatꞌaꞌau para kachꞌivintꞌanutꞌik ancha incha lhitꞌajun laqtaqal. \p \v 6 Ancha ixvilchal ni Festo va laqatsajin u laqakau julchan, ex anchoqolcha Cesarea. Yu ataun julchan val, va taulal la ixpulakchivin y malaqachanal ixꞌika ni Pablo. \v 7 Tejkan lhachaankalcha ex tatalakanulcha ni israelitas yu taminchal Jerusalén. Aqtaylcha tamukꞌaniy yu ay laqtaqal pero jantu kalal katamukꞌanil yu ixtanajun yuꞌuncha. \v 8 Ex ni Pablo jalajqaltayl yu ixtatislajmaputun, va naul: \p —Kitꞌin si ox ktoꞌoyay yu lhinajun la ixlhachimoꞌonkꞌan ni israelitas, vachuꞌ jantu tuꞌuchun laqtaqal kmakanil yu ay lakatajtan ali yu ay xajalhachimoꞌonuꞌ Romano. \p \v 9 Ex ni Festo por ox ixlaktꞌaꞌuxaꞌan ni israelitas va lhisakmil ni Pablo: \p —¿Uxapꞌin Jerusalén para ancha lay kalaqlaꞌoxichaꞌau yu talhixkayan? \p \v 10 Ex ni Pablo va naul: \p —Kitꞌin aniycha kꞌalinta laka pulakchivin yu ixnavin ni César yu ay jalhachimoꞌonuꞌ romano y aniy maqskꞌiniy kalaqlaꞌoxikal yu kintalhixkajiy. Uxintꞌi ox kꞌatsꞌay ni jantu tuꞌuchun laqtaqal kaklakmakanil ni israelitas. \v 11 Incha klaninin taun laqtaqal u tuꞌuchun yu paxtoqniy para kakpunil, ni kitꞌin jantu lay klaktanchay. Pero incha jantu laqsaval kaval yu kintaputislajmay ex jantu matichun kalhitsukul lakatin yu lay kintamaqxtaqlhi la ixtamakakꞌan. Kitꞌin knajun kalaqlaꞌoxil yu ay jalhachimoꞌonuꞌ Romano. \p \v 12 Ex chuncha jalaktꞌachivinil ixꞌaqtayjunin ni Festo, ex aqtaun junchoqol ni Pablo: \p —Uxintꞌi skꞌin para kalaqlaꞌoxinin ni César yu ay jalhachimoꞌonuꞌ romano ex yucha kalaqpꞌineꞌecha. \s1 Ni Pablo tꞌachiviniy yu jalhachimoꞌonuꞌ Agripa \p \v 13 Tejkan tapasal lati julchan, ex ni jalhachimoꞌonuꞌ Agripa kun Berenice yu ixtꞌalapanaki va taꞌal mastakꞌanan yu jalhachimoꞌonuꞌ Festo laka putaulan Cesarea. \v 14 Tejkan yuꞌuncha paqlhuucha ixtavilananchal, ex ni Festo laqputeꞌenil ni anchanu jalhachimoꞌonuꞌ yu lhitapasal ni Pablo, va junil: \p —Tejkan taxtul ixpugobernador ni Félix va makaul qayntaun lapanaki tachꞌin. \v 15 Tejkan kitꞌin kilal Jerusalén yu xaꞌukxtinin kuras kun yu xalajꞌaynin israelitas kintalaqmil y kintachivintanunil, va kintaskꞌinil para kakmamaqanlqajnival por ixlaqtaqal. \v 16 Kitꞌin klakjunil ni kijnankꞌan yu xalhachimoꞌonun Romanos jantu chun kimputsukkꞌan kaval. Jantu lay valiꞌiy kmaqxtaqyau ixmaqnika qayntaun lapanaki. Pꞌunaj maqskꞌiniy kachivinil kun ixchivinti para lay kaꞌaqanixtukal ixlaqꞌaman la ixlakaꞌukxpukꞌan yu tamukꞌaniy laqtaqal. \v 17 Astan tejkan tachil aniy, kitꞌin jantu kakpakxanil. Yu ataun julchan val, nimancha kꞌal taul laka pulakchivin y kmalaqachanal ixꞌika ni anchanu joꞌati. \v 18 Pero tejkan takichivintanuchil jantu katamukꞌanil tuꞌuchun laqtaqal tacha kitꞌin xakpastakꞌa ixtamukꞌanil. \v 19 Vamun tamukꞌanil laqtaqal por ixlhakapuꞌatikꞌan y vachuꞌ porke Pablo ixlhichiviniy qayntaun yu junkan Jesús yu nitacha y Pablo najun ni yucha kujchoqotacha. \v 20 Ex ni kitꞌin jantu xajkꞌatsay tas kakmakalcha yu talhitapasay xlhiyucha klhisakmil ni Pablo incha kaꞌuxaꞌal Jerusalén para ancha katalaqlaꞌoxinil. \v 21 Pero yu Pablo naul ni kalaqlaꞌoxil yu ay jalhachimoꞌonuꞌ Augusto. Ex klhinaul ox kalhistakkal tus tejkan kakmalaqachanil ni ay jalhachimoꞌonuꞌ. \p \v 22 Ex ni Agripa junil ni Festo: \p —Kitꞌin vachuꞌ ijqalasmakputun ni anchanu lapanaki. \p Ex naul ni Festo: \p —Kaꞌasmakniyeꞌe ixchivinti lhiy. \p \v 23 Ex yu ataun julchan val ni Agripa ali Berenice va xvakꞌakꞌa tatanuchal laka pulakchivin. Ox lakatayanin. Vachuꞌ tatꞌatanuchal yu xaꞌukxtinin tropas ali yu xalajꞌaynin ni anchanu putaulan. Ex ni Festo malaqachanal ixꞌika ni Pablo, \v 24 y astan naul: \p —Jalhachimoꞌonuꞌ Agripa, y vachuꞌ tachun yu tꞌantꞌatꞌik kun kijnan, kalaqtsꞌintꞌik ni aniy lapanaki. Tachun ni israelitas mas Jerusalén mas aniy Cesarea laqatapꞌasta kintalhijuniy kamaqnikal, tanajun ni yucha jantucha maqskꞌiniy katsukul. \v 25 Pero kitꞌin jantu ijkꞌatsaniy kamakal tuꞌuchun laqtaqal para kalhimaqnikal. Pero yucha skꞌil para kalaqlaꞌoxinil ni jalhachimoꞌonuꞌ Augusto, ex kitꞌin kmalaqachaniputun. \v 26 Pero kitꞌin jantu ijkꞌatsay tas kakmakal kaktsꞌoqnil. Xlhiyucha klalhiminitau uxiknankꞌan, ali uxintꞌi, jalhachimoꞌonuꞌ Agripa, para katꞌemanin ixlaqtaqal yu lay kaktsꞌoqꞌulanil. \v 27 Jantu paxtoqniy kakmalaqachal qayntaun tachꞌin ni ay jalhachimoꞌonuꞌ incha jantu kaktsꞌoqnil yu lhitapasay. \c 26 \s1 Ni Pablo laqputeꞌeniy ni Agripa yu lhitapasal \p \v 1 Ex yu Agripa va junil ni Pablo: \p —Chavaycha kꞌachꞌivin tachun chivinti yu uxintꞌi naunpꞌutꞌun yu lay kꞌapꞌuꞌaqꞌanixtꞌukꞌa milaqꞌaman. \p Ex majkul ni Pablo, va aqtayl chiviniy, va naul: \p \v 2 —Jalhachimoꞌonuꞌ Agripa, ayaj kimaqamay kakchivinil la milakaꞌukxpuꞌ kun chivinti yu kitꞌin klhilay lay kakpuꞌaqanixtukal tachun yu kintalhixkajiy ni israelitas. \v 3 Chuncha kimaqamay kakchivinil porke uxintꞌi kꞌatsꞌaꞌoꞌoy tachun kinputsukkꞌan yu israelitas kuntau kun tachun yu klhilakchivinanau. Xlhiyucha kskꞌiniyan para laka laksniy kꞌiꞌalasmaktꞌi. \s1 Ixputsuku ni Pablo tejkan jantukaꞌ ixlhakapuꞌan ni Jesús \p \v 4 ’Tachun ni israelitas ox takꞌatsay tacha kpuꞌukxuyal kun yuꞌuncha la kintꞌun laka putaulan Jerusalén, mas tejkan sꞌatꞌa xajkunita tus chavaycha. \v 5 Yuꞌuncha ox takꞌatsay y lay vas katanaul ni mas tus tejkan tsꞌal xajkunita, kitꞌin xajkalakꞌakxkajuy ni fariseos. Yuꞌuncha vamun yuꞌ vas tamakay kilhachimoꞌonkꞌan chuncha tacha klhakapuꞌanau yu israelitas kuntau. \v 6 Chavaycha tachivintanul por kitꞌin va por kpakxanꞌiy katakujchoqoyaꞌ ni janinin chuncha tacha maqancha jajunil ni Dios kepayankꞌan. \v 7 Tachun yu sasꞌatꞌankꞌan ni anchanu pumakautꞌuy sasꞌatꞌan Israel, yuꞌuncha vachuꞌ ixtapakxanꞌiy kamakayaꞌ Dios tacha naul y xlhiyucha tatapatsaniy ni Dios mas laka julchan u mas laka putsꞌista. Chavaycha, jalhachimoꞌonuꞌ Agripa, va por kpakxanꞌiy katakujaꞌ janinin, xlhiyucha kintamukꞌaniy laqtaqal. \v 8 ¿Ex uxiknankꞌan valiꞌiycha jantu lhakꞌapꞌupꞌinatꞌik ni Dios majkujuchoqoy ni janinin? \s1 Ni Pablo ixlakxkaulhitsukuy yu ixtalhakapuꞌan ni Jesucristo \p \v 9 ’Maqancha ni kitꞌin vachuꞌ xakpastakꞌa ni tsꞌanqay kakmakal axtoqnuꞌ para kakxkayl ixtaqaꞌuti ni Jesús yu machaqaꞌ Nazaret. \v 10 Chuncha xakmakay laka putaulan Jerusalén. Va por ixlhachimoꞌonkꞌan ni xaꞌukxtinin kuras klakmanul laka pachꞌin lhuvaj lapanakni yu ixtalhakapuꞌan. Tejkan ixjamaqnikan vachuꞌ xaklhiꞌachantajuy. \v 11 Laqa chaqan taꞌan tataqxtoꞌa ni israelitas aqlhuvaj klaqmamaqanlqajnival para katamakauntijlal ixlhakapuꞌatkꞌan. Ayaj ixkintamalukujlay y xaklakxkaulhitsukuy mas taꞌan laqmaqati putaulanaxna. \s1 Ni Pablo laqputeꞌechoqoy yu tacha mispal ni Jesucristo \r (Hch. 9:1-19; 22:6-16) \p \v 12 ’Tejkan xajkꞌanta Damasco va yucha xaklhilaqꞌanta. Ixkintamalaqachata ni ixꞌukxtininkꞌan xakuras ni israelitas. \v 13 Ex chuncha, jalhachimoꞌonuꞌ, tejkan atunkujcha ixjunita, kitꞌin xajkꞌantacha lakatin. Va klaqtsꞌil taun pꞌays maklku laktꞌiyan apalay laqpupꞌays ixjunita xajantu yu xamaklku ni julchan. Tus olaql kilakamaklkul kun tachun yu ixkintatꞌaꞌanta. \v 14 Ex va chuncha tachun ktaqtaꞌojoo lakatꞌun, ex kitꞌin ijqasmaklhi taun chivinti laka lhihebreo, va kijunil: “Saulo, Saulo, ¿valiꞌiycha kꞌixkꞌaylhitꞌaꞌuncha ni kitꞌin? Va milaqꞌaman tꞌaunkꞌan lhimakꞌakꞌa tacha laqataun vakax yu jalhoqnun tejkan chꞌintay yu putiltoqolhaankan.” \v 15 Ex ni kitꞌin knaul: “¿Tas ayucha kꞌatꞌicha ni uxintꞌi, Jalhachimoꞌonuꞌ?” \p ’Ex yu Jalhachimoꞌonuꞌ kijunil: “Kitꞌin va Jesús kunita, va yucha yu uxintꞌi xkꞌaylhitꞌaꞌun. \v 16 Kaꞌostꞌaꞌulcha y katꞌayachꞌoꞌocha. Ni kitꞌin ktasunin para kintꞌapꞌatsꞌanin. Kꞌalaqpꞌutꞌeꞌeyeꞌe tachun yu xalaqtsꞌin y vachuꞌ kꞌalaqpꞌutꞌeꞌeyeꞌe yu kmasuniyan astan. \v 17 Kakmalaqtaxtuyan la ixtamakakꞌan ni israelitas y vachuꞌ yu jantu israelitas kataval y va yuꞌuncha yu klhijunan kaalaqpiti. \v 18 Kmalaqachayan para kꞌamalaqltꞌiꞌanin ixlaqchulkꞌan, para katamakauntijlalcha ni lakatin taꞌan putsꞌista y katapuꞌalcha taꞌan tunkujunta. Vachuꞌ para katamakauntijlalcha ixtapꞌasta ni Satanás y katatiꞌukxuntayal kun Dios. Y por kintalhakapuꞌanaꞌ ni kitꞌin ex kalaqmalaqmixinikanaꞌ ixtalaqalhinkꞌan y vachuꞌ katalaqaꞌiyaꞌ ixlhilhajatikꞌan yu paxtoqniy ixlapanakni Dios.” \p \v 19 ’Ex chuncha, jalhachimoꞌonuꞌ Agripa, laqsaval kmakal kuenta yu kilhijunil yu klaqtsꞌil laktꞌiyan. \v 20 Pꞌunaj klaqlaqputeꞌenil yu ixtavilanal Damasco, ex astan yu ixtavilanal Jerusalén y mas va toꞌoxtaycha xaꞌestado Judea, ex astan klaqlaqputeꞌenil yu jantu israelitas kataval. Kitꞌin klaklhijunil ni katamapaxal ixjatapastakꞌatkꞌan para katatꞌaꞌal ni Dios. Iknaul ni katamakal yu lajꞌox ex katasul ni laqsaval tamapaxatacha ixjatapastakꞌatkꞌan. \v 21 Va por yucha kintachꞌapal ni israelitas laka ay lakatajtan y ixkintalhimaqniputun. \v 22 Pero va kun ixꞌaqtayjunti Dios tus chavaycha ktaylhiminta. Va klaqlaqputeꞌeniy yu lakstꞌuniy kun yu lajꞌay lapanakni. Vamun yuꞌ klaqputeꞌey tacha yu maqancha ixtalaqputeꞌey Moisés ali yu alati yu ixtalaqputeꞌey ixchivinti Dios. Yuꞌuncha ixtalhichiviniy yu ixtapasal astan y chavay tapasatacha. \v 23 Ixtanajun ni Cristo ixmaqskꞌiniy kamaqanlqajnal y kanil para yucha kaval yu pꞌunaj kujchoqol taꞌan taꞌaknunun janinin, y para kalakmasunil ni israelitas yu ox maklku yu lay pulaqtaxtukan y vachuꞌ kalakmasunil mas yu jantu israelitas kataval. \s1 Ni Pablo jaxaqalay ni jalhachimoꞌonuꞌ Agripa \p \v 24 Tejkan Pablo vananaj ixtꞌajun chivin yu lay kapuxajchal, ex yu Festo pꞌays chivinil, va naul: \p —Uxintꞌi, Pablo, va lokoj kꞌatꞌi. Por lhuu jatalaniti lhitꞌaꞌun, unitꞌacha lokoj. \p \v 25 Ex yu Pablo va naul: \p —Uxintꞌi, yu ox jalhachimoꞌonuꞌ Festo kꞌatꞌi, kitꞌin jantu lokoj kakval. Yu klhichiviniy va yu laqsaval y si vas paxtoqniy. \v 26 Ni aniy jalhachimoꞌonuꞌ Agripa yucha ox malaqasiy yu klhichiviniy. Xlhiyucha jantu ktalhanan ktꞌachivinil. Kitꞌin knajun yucha ox kꞌatsay yu tacha tapasal porke kitꞌin klhichiviniy axtoqnuꞌ yu takꞌatsaꞌol ni lapanakni y jantu kamaqsaqmakakal. \v 27 Jalhachimoꞌonuꞌ Agripa, ¿Uxintꞌi lhakꞌapꞌupꞌin tacha ixtanajun yu maqancha ixtalaqputeꞌey ixchivinti Dios? Kitꞌin knajun lhakꞌapꞌupꞌin. \p \v 28 Ex ni Agripa junil ni Pablo: \p —Va laycha kꞌilhaꞌatꞌi para kaklhakapuꞌal. \p \v 29 Ex yu Pablo va naul: \p —Mas va tsꞌuniycha tsꞌanqay para kalhakꞌapꞌupꞌi u mas amaqan kalhakꞌapꞌupꞌineꞌe, pero kitꞌin ktapayniniy Dios para kꞌaꞌuntꞌik tacha kitꞌin tachun ni uxiknan yu kilaqasmakniyau, pero jantu kaval kun kadena yu kpumaqchꞌikanta. \p \v 30 Tejkan tamaktalcha ixchivinti ni Pablo, ex tayal ni jalhachimoꞌonuꞌ Agripa ali ni gobernador Festo ali ni Berenice kun tachun yu ancha ixtavilanal. \v 31 Ex tumpajcha tapuꞌal, va aqtaylcha talaxaqalay siya yuꞌuncha, va tanaul: \p —Ni aniy lapanaki jantu tuꞌuchun laqtaqal kamakal para kalal kalhichꞌikal y kamaqnikal. \p \v 32 Ex yu Agripa va junil ni Festo: \p —Incha jantu iskꞌil para kalaqlaꞌoxinil ni César yu ay jalhachimoꞌonuꞌ romano, ex lay niman oxamaktaun xakmakaunchoqol. \c 27 \s1 Ni Pablo lhaꞌankal laka putaulan Roma taꞌan xalakatꞌun Italia \p \v 1 Taval tapastaklhi para kintamalaqachan xalakatꞌun Italia. Ex Pablo kun yu alati tachꞌinin va jalaqmaqxtaqkal la ixtamakaꞌ qayntaun kapitan yu ixjunkan Julio yu ixtanun laka batallón taꞌan ixnavin ni ay jalhachimoꞌonuꞌ César Augusto. \v 2 Ex ktaxtuucha ni laka putaulan Cesarea, kpuꞌaucha laqataun barco yu minchal laka putaulan Adrumentina yu ixpuꞌuxaꞌan la ixkilpanaxnan xaputaulanaxna xaꞌestado Asia. Vachuꞌ ixkintatꞌaꞌantan qayntaun yu ixjunkan Aristarco yu machaqaꞌ laka putaulan Tesalónica taꞌan xaꞌestado Macedonia. \p \v 3 Ex yu ataun julchan val, kchaꞌaucha la ixkilpaꞌ ni mar taꞌan laka putaulan Sidón. Ex ni Julio ayaj mapaynil ni Pablo porke xtaqnil lakatin kalaqlaqꞌal ixꞌamigos para kataxtaqnil ixmaqskꞌiniti. \v 4 Astan ktaxtuchoqoocha ni Sidón kun ni barco yu ixkpuꞌantau. Pero yu xalakatꞌun Chipre yu tanꞌajvil lakxkan, yucha kmakauntijlau la kilhijamaqxkꞌan porke yu un jantu ixkintaxtaqniyan lakatin para vas kajkꞌau. \v 5 Ex kpuꞌau ni anchanu lakamar taꞌan ixlhiꞌukstsꞌuniy xaꞌestado Cilicia ali xaꞌestado Panfilia, taval kchaꞌau laka ay putaulan Mira taꞌan xaꞌestado Licia. \v 6 Ancha ni kapitan temal ataun barco yu minchal laka putaulan Alejandría yu ixꞌuxaꞌan Italia. Ex ancha kintamukꞌancha. \v 7 Ex paqlhuu va si laksniy xakpuꞌantau ni barco por pꞌays ixkintalakatastukꞌan ni un ex va skꞌatsanaj kmaqxapuꞌiniu ixlhiꞌukstsꞌuniy laka putaulan Gnido. Ex xlhiyucha kpuꞌau ixlhisur xalakatꞌun Kreta yu tanꞌajvil lakxkan, ixlhiꞌukstsꞌuniy laka putaulan Salmón. \v 8 Ancha ayaj lhitaꞌay kiltutapasau la ixpiktuꞌ ni Kreta. Taval kchaꞌaucha ni putaulan yu junkan Taꞌan Lay Ox Tataulay Barcos, va ixlhiꞌukstsꞌuniy xaputaulan Lasea. \p \v 9 Chuncha paqlhuucha kmaqatsꞌanqau kijulchankꞌan, y jantucha apalay lay kajkꞌau kun barco porke va tsꞌuniycha istsꞌanqay para kalakachilcha xajulchan tejkan ayaj taxkaaniy y unilay. Vachuꞌ ixpaꞌantacha ni malkuyuꞌ tejkan ixtataskꞌajay ni israelitas. Xlhiyucha ni Pablo va laqxtaqnil jatapastakꞌati yu tatapatsay laka barco, \v 10 va lakjunil: \p —Xapaynin, kitꞌin knajun la lhitaꞌay kunaꞌ incha kataylhaanau laka barco. Kamaqatsꞌanqayau ni barco kun ixmachꞌapati y vachuꞌ mas ketsukuntikꞌan lay kamaqatsꞌanqau. \p \v 11 Pero yu xakapitan tropas apalay lhakapuꞌanil ixchivinti yu manavin ni barco kun ixchivinti ni ixꞌukxtinkꞌan yu ixtatapatsay laka barco. Jantu kalhakapuꞌanil ixchivinti ni Pablo. \v 12 Ni anchanu putaulan taꞌan ixvil ni barco jantu ox ixjunita para ancha kamukꞌulatꞌi ni barco tejkan pꞌaysni ixtamay xkan kun un. Xlhiyucha ixtapastakꞌa apalay ox katataxtulcha y kataꞌalcha laka putaulan Fenice para ancha kataꞌulal ni barco. Ni Fenice va taun putaulan xalakatꞌun Kreta pero va ixvil taꞌan ixputakꞌutꞌa ni julchan. \s1 Alil uniyaxkan lakamar \p \v 13 Ixtapakxanꞌiy kaꞌunilal laksniy para lay katapuꞌal barco. Ex tejkan laksniycha aqtayl unilay, va talhilal ni laycha kaktaxtuu. Taval kpuꞌaucha ixlhiꞌukstsꞌuniy ixkiltuꞌ ni tꞌun. \v 14 Pero va panchꞌixkaꞌ val nimancha tinik talakanunil ni kibarcokꞌan ni un yu minachal laka noroeste. \v 15 Ni anchanu un sunlhaꞌal ni barco tus jantu lay vas kajkꞌau. Xlhiyucha kmakajuu para kintalhaꞌan taꞌan ixpuꞌan ni un. \v 16 Ex ktapasau ixlhiꞌukstsꞌuniy lakataun lakatꞌun yu tanꞌajvil lakxkan yu junkan Klauda. Ancha jantucha chapuj pꞌays ixꞌunilata, ex va skꞌatsanaj kmukꞌau yu lakatꞌuniy kibarcokꞌan yu xakchꞌikilnutau taꞌan ay laka barco yu xakpuꞌantau. \v 17 Tejkan kmukꞌau ni lakatꞌuniy barco taꞌan ay barco ex tatampachꞌil kun laso ni ay barco para kalhitsukul tapꞌasta xaltaꞌalakꞌiu para jantu katacheꞌel. Va ixtatalhauniy kapulhaankal laka kukuj taꞌan jantu pulman lakxkan yu junkan Sirte. Ex tamatajul yu pumaqayaulhaankan ni barco y jaxtaqkal kasunlhaꞌankal kun un. \v 18 Ex yu ataun julchan val, va la pꞌaysni taylhaꞌal uniyaxkan, va tamakutul ixmachꞌapati ni barco, va tamajꞌalcha lakxkan. \v 19 Ex yu paqtꞌutu julchan val, talaqtanqalhuꞌolcha ixputapatskꞌan xamaltananan ni barco. \v 20 Paqlhuu jantu katasul ni julchan ali jastꞌakun, va la pꞌays taylhaꞌal ni uniyaxkan. Jantucha xakpastakꞌau incha kakxajchaꞌau. \p \v 21 Ex chuncha paqlhuucha jantucha xakvaynau, ex ni Pablo tayal taꞌan ixtavilanal ni lapanakni, va naul: \p —Xapaynin, yu va ixkilalhakapuꞌaniu kinchivinti y jantu ixtaxtuu ni Kreta ex jantu ixmajkꞌatsau tacha tꞌaunau majkꞌatsanan chavaycha. \v 22 Kitꞌin klajunau jantu tuꞌuchun katapastakꞌun y jantu katꞌalhanantꞌik. Mas katsꞌanqayaꞌ ni barco pero uxiknankꞌan jantu xataꞌayuꞌ katsꞌanꞌayapitik. \v 23 Chuncha kꞌatsay porke kutancha tsꞌis kintasunil ixmayul ni Dios, y yucha va Dios yu ixnavin kunita kitꞌin y yucha ktapatsaniy. \v 24 Yu anchanu ixmayul kijunil: “Jantu katꞌalhan, Pablo. Uxintꞌi maqskꞌiniy kalaqpiti ni ay jalhachimoꞌonuꞌ Romano. Por uxintꞌi ni Dios kalaqꞌaqtayjuyaꞌ tachun yu tatꞌaꞌantan laka barco.” \v 25 Xlhiyucha, xapaynin, jantu tuꞌuchun katapastakꞌun. Kitꞌin klhakapuꞌan ni Dios y kꞌatsay ni yucha chuncha kamakayaꞌ tacha kijunil ni ixmayul. \v 26 Pero maqskꞌiniy katalakanuchaꞌau taun lakatꞌun yu tanꞌajvil lakxkan. \p \v 27 Ex tejkan tapasal tꞌuy semana vananaj ixkintasunlhaꞌantan ni un lakamar yu junkan Adria. Ex pakltaun tsꞌis val yu xaꞌoqxtamatin laka barco va tamakal kuenta ni xaktꞌaunaucha taꞌukstsꞌuninin ixpiktuꞌ laka tꞌun. \v 28 Ex talkal ixpulmanixtu ni xkan va treinta y seis metros ixjunita. Chuncha kaltanau alakatsꞌuniy, ex aqtaun talkachoqol va veinte y siete metros ixlhitꞌajun ixpulmanixtu. \v 29 Pero ayaj ixtatalhauniy katalakanunil chiyux ni barco ex la ixtimusna tamatajul maꞌatꞌati yu pumaqayaulhaankan ni barco. Va ayaj ixtanajun katunkulcha. \p \v 30 Yu xaꞌoqxtamatin laka barco va ixtaqosputun. Ex chuncha ixtamaꞌeltajuputun lakxkan ni lakatꞌuniy barco la ixkankatiꞌ yu ay barco. Pero ixjamakakan tacha katatsukul munun alati yu pumaqayaulhaankan ni barco. \v 31 Pero ni Pablo jalaqtsꞌil, ex chuncha al juniniꞌ ni kapitan kun ixtropas, va naul: \p —Incha kataqoslhi ni xaꞌoqxtamatin laka barco ex jantu lay kalaqxajtꞌachꞌipitik —naul ni Pablo. \p \v 32 Ex chuncha ni tropas niman tachꞌukꞌunil xalaso ni lakatꞌuniy barco, ex tajulcha lakxkan chuncha puqapaj. \p \v 33 Tejkan ixtunkumintacha ni Pablo laqlhixaqalal katavayl tachun ni lapanakni, va naul: \p —Tꞌuycha semana va si kun talhanti tꞌaunatꞌik y jantu vaynatꞌik. \v 34 Chavay klatapayniniyau kavayntꞌik, chuncha maqskꞌiniy para lay kꞌalaqxajchipitik. Jantu matichun katsꞌanqayaꞌ, mas va maqataun miꞌajikꞌan la miꞌaqtsulkꞌan jantu katsꞌanqayaꞌ. \p \v 35 Tejkan chuncha naul, va tayal la ixlakaꞌukxpukꞌan ni lapanakni, chꞌapal aqxtaun pan y xtaqnil lhimalaqpuchuncha ni Dios. Va laqcheꞌel y aqtaylcha vajin. \v 36 Chuncha jantucha apalay katamaqaninil ni lapanakni. Aqtaylcha tavajin vachuꞌ. \v 37 Xajkuntau doscientos setenta y seis lapanakni por tachun. \v 38 Tejkan tavaynꞌolcha ex tamajꞌalcha lakxkan ni trigo yu xajchal para jantucha katatsꞌinkꞌil ni barco. \s1 Ni barco anachal lakxkan \p \v 39 Tejkan tunkulcha, talaqtsꞌilcha ni lakatꞌun pero jantu katamispal. Vachuꞌ talaqtsꞌil taꞌan ayaj ay maqlqatanun xkan ni lakatꞌun y va si kukuj ixjunita taꞌan ixkilpaꞌ. Ex ancha ixtamalakanuputun ni barco. \v 40 Va tachukꞌunil xalaso yu pumaqayaulhaankan ni barco y tamakaul lakxkan. Vachuꞌ taxꞌoqnil ixpumaltanakan ni barco. Ex va tachꞌimukꞌanil yu ay laqchꞌiti para kasunlhaꞌal ni un para kachaꞌal ni barco la ixkilpaꞌ ni xkan. \v 41 Pero astan talakanunil taꞌan mutꞌun ixvil ni kukuj lakxkan. Yu ixkankatiꞌ ayaj ox talakanuchal ex jantucha lay kataxtuchoqol. Ex yu ixtimusna ni barco tus talaqcheꞌeꞌol por pꞌays talakanunil ni xkan. \p \v 42 Ex chuncha ni tropas ixtamaqniputun ni tachꞌinin para jantu kataqoslhi tejkan katatoqslatakukchal. \v 43 Pero yu kapitan yucha jantu ixnajun kanil ni Pablo. Ex chuncha jantu kaꞌuyujnaul para kalaqmaqnikal ni tachꞌinin. Va laklhijunil katatoqslatakuklhi yu talaniy jaxkivinti para katatakukchal la ixkilpaꞌ. \v 44 Vachuꞌ laklhijunil yu jantu talaniy jaxkivinti kataputakuklhi ltaꞌalakꞌiu u mas va taꞌayucha kꞌiu xatacheꞌeniꞌ ni barco. Chuncha tachun si ox ktakukchaꞌau lakatꞌun. \c 28 \s1 Ni Pablo chaꞌal xalakatꞌun Malta yu tanꞌajvil lakxkan \p \v 1 Tejkan ox ktakukꞌoꞌchaꞌaucha, ex kꞌatsau ni anchanuꞌ ay lakatꞌun yu tanꞌajvil lakxkan va ixjunkan Malta. \v 2 Ni lapanakni yu ancha ixtavilanal va ox kintamapaynin. Yuꞌuncha kintamalkulanin y kintalhijunin ukstsꞌuniy kaktayau para kaksꞌoo porke ixtamay xkan y vachuꞌ lhikꞌasnin ixjunita. \v 3 Ex Pablo al saknaꞌ kꞌiu yu lakxixta. Tejkan mapꞌul laka jikmi niman taxtul maqataun tsapul, va ixqosputun por lakaꞌichil laka jikmi, ex va maktsakꞌal ni Pablo. \v 4 Tejkan ni lapanakni yu ancha machaqan talaqtsꞌil ni tsapul ixjukꞌal la ixmakaꞌ ni Pablo va talajunil: \p —Ni aniy lapanaki kavalay va jamaqniniꞌ. Mas ox talaqxajchal lakamar pero jantucha xtaqnikan lakatin kataylhaꞌal tsukunuꞌ por ixlaqtaqal. \p \v 5 Pero Pablo niman majkꞌalhapꞌuxkal laka jikmi ni tsapul y jantu tuꞌuchun kalhitapasal mas maktsakꞌakal. \v 6 Ni lapanakni ixtapakxanꞌiy kakꞌunlhi taꞌan tsakꞌanikal u nimancha ixtaqtal janiniꞌ. Pero mas panijcha val, jantu katalaqtsꞌil tuꞌuchun kalhitapasal. Ex tamapaxachoqol ixjatapastakꞌatkꞌan, va aqtayl tajuniy ni Pablo va taun dios ixjunita. \p \v 7 Ancha ukstsꞌuniy ixꞌalin ixtꞌun qayntaun yu ixjunkan Publio yu xalhachimoꞌonuꞌ ixjunita ni anchanu lakatꞌun yu tanꞌajvil lakxkan. Yucha ox kintalaqaꞌin la ixchaqaꞌ, paqtꞌutu si ox ixkintalhistaktan. \v 8 Yu ixpay ixmal laqa saqati va ixchꞌapata skakati kun jakꞌalnamaqpanti. Ex ni Pablo al laqtsꞌiniꞌ ni taqanꞌan, va tapayninil Dios y moqslanil ixmakaꞌ y chuncha palay makal. \v 9 Tejkan chuncha tapasal, ex tamil alati taqanꞌanin yu ancha machaqan y vachuꞌ palay taval. \v 10 Ex chuncha ni lapanakni ayaj ox kintatoꞌoyan y kintaꞌaqtayjun. Tejkan xaktaxtuputunchoqoyaucha kun yu ataun barco ex chux kintaxtaqnin yu xakmaqskꞌiniyau para kilakatinkꞌan. \s1 Ni Pablo chaꞌal laka putaulan Roma \p \v 11 Tejkan klaqayntsaucha laꞌatꞌutu malkuyuꞌ ni ancha xakvilanau ex ktaxtuchoqoocha. Kpuꞌau taun barco yu ancha ixvil yu ixpakxanta katapasaꞌelal tejkan tamay xkan ali un. Ni anchanu barco va yu ixmintachal laka putaulan Alejandría. La ixkankatiꞌ va ixjukꞌanil laꞌatꞌuy ixdioskꞌan yu lakjunkan Cástor ali Polux. \v 12 Ex kpuꞌau anchanu barco, kchaꞌau laka putaulan Sirakusa. Ancha xakvilanau paqtꞌutu. \v 13 Astan ikpuꞌanchoqoocha barco, kꞌaucha laka putaulan Regio. Yu ataun julchan val, va ostaulal un yu minchal ixlhisur y va yucha kintasunlhaꞌan. Ex yu ataun julchan val, kchaꞌau laka putaulan Puteoli. \v 14 Ancha klaqpaxtoqvi lati yu ixtalhakapuꞌan Jesús. Yuꞌuncha kintalhijunin kakloqojvi taun semana la ixchaqakꞌan. Ex chuncha ktaxtuchoqoo, va ktaylhaꞌau kejaltantikꞌan para kchaꞌau laka ay putaulan Roma. \v 15 Ni lapanakni yu ixtalhakapuꞌan Jesús yu ixtavilanal ancha va takꞌatsal ni ancha kakchaꞌanau. Ex kintamin tastukꞌinin tus xalaklhitamau Apio y vachuꞌ yu putaulan yu ixjunkan Aqatꞌutu Tiendas. Tejkan ni Pablo jalaqtsꞌil ex xtaqnil lhimalaqpuchuncha ni Dios y jantucha apalay kamaqaninil. \v 16 Tejkan kchaꞌaucha yu ay putaulan Roma ex ni kapitan jamaqxtaqnilcha xaꞌukxtin tropas ni tachꞌinin. Pero ni Pablo xtaqnikal lakatin para xꞌaman kataulal kun pumataun tropa yu kalhistaklhi. \s1 Ni Pablo laqputeꞌey ixchivinti Dios laka ay putaulan Roma \p \v 17 Ex paqtꞌutu julchan val, ni Pablo jamalaqachanal ixjuntaꞌika yu xalajꞌaynin ni israelitas yu ancha ixtavilanal. Tejkan tataqxtoqꞌolcha, ex lakjunil ni Pablo: \p —Ketꞌalaqaunin, mas jantu tuꞌuchun laqtaqal kaklakmakanil ni kintꞌaꞌisraelitas y jantu kaklaktanchanil ixputsukukꞌan kepayankꞌan yu maqancha ixtatꞌajun pero ancha Jerusalén va kmaqxtaqkal la ixtamakakꞌan xatropas Romanos. \v 18 Yuꞌuncha kintalhisakmil tisuncha laqtaqal xakmakata. Ex astan ixkintamakaunputunchoqoy porke jantu tuꞌuchun laqtaqal kintatemanil yu lay kintapumaqnil. \v 19 Pero yu israelitas tanaul ni jantu kintamakaul. Xlhiyucha kskꞌil para kalaqlaꞌoxil ni ay jalhachimoꞌonuꞌ Romano. Pero jantu tuꞌuchun laqtaqal klakmukꞌaniputun kintꞌaꞌisraelitas. \v 20 Va xlhiyucha klajuntaꞌiu para kaklatꞌachiviniu. Kitꞌin kchꞌikal va por kpakxanꞌiy yu kamakayaꞌ Dios vachu chun tacha tapakxanꞌiy tachun ni israelitas. \p \v 21 Ex chuncha ni yuꞌuncha tajunil: \p —Jantu kaklaqaꞌiu karta yu kaminchal xaꞌestado Judea yu kalhichivinin uxintꞌi. Vachuꞌ ni ketꞌalaqauninkꞌan yu ancha taminchal jantu tuꞌuchun katalhichivinin, jantu tamukꞌaniyan laqtaqal. \v 22 Pero kijnan ijkꞌatsaputunau mejatapastakꞌati porke ijkꞌatsayau ni mas va toꞌoxtaycha kaval jantu ox talhichiviniy ni anchanuꞌ saystꞌi jatapastakꞌati. \p \v 23 Chuncha ni yuꞌuncha tamachꞌantamil ixjatapastakꞌatikꞌan para katalaqminchoqol ni Pablo ataun julchan. Ex apalay qaynlhuu talaqꞌal taꞌan ixvil. Ex vakuj tus toqoxata va jalakmasunil y jalaqputeꞌenil tacha lhachimoꞌonun ni Dios. Vachuꞌ laqlhixaqalal ixlhachimoꞌon Moisés kun yu maqancha tatsꞌoqlhi xalaqputeꞌeniꞌ ixchivinti Dios para katalhakapuꞌal ni Jesús. \v 24 Lati talhakapuꞌanil ixchivinti, lati jantu. \v 25 Chuncha siya yuꞌuncha jantu katamachꞌantamil ixchivintikꞌan. Ex aqtaylcha taꞌanchoqoy. Pero pꞌunaj jalakjunil ni Pablo: \p —Laqsaval naul ni Espíritu Santo tejkan mapasanil ixchivinti ni Isaías yu maqancha ixlaqputeꞌey ixchivinti Dios, yucha inchine lhichivinil mepayankꞌan, va naul: \q1 \v 26 Kꞌalaqpiti ni anchanu lapanakni, \q1 kalakꞌun mas ox kataqasmakyaꞌ pero jantu katamalaqasiyaꞌ, \q1 mas katalaqtsꞌinaꞌ pero jantu katamispayaꞌ. \q1 \v 27 Pꞌays tamakay ixjalhanutikꞌan ni lapanakni, \q1 jantu taqasmatꞌa kun ixpaqasmaknikꞌan, \q1 va talaqpustoqnun la ixlaqchulkꞌan, \q1 para jantu tuꞌuchun katalaqtsꞌil, \q1 para jantu tuꞌuchun kataqasmaklhi, \q1 para jantu tuꞌuchun katamalaqasil la ixjalhanutikꞌan, \q1 para jantu katamapaxal ixputsukukꞌan y chuncha palay kaklakmakal. \m \v 28 Chuncha naul ni Dios y chavay klamakꞌatsaniyau ni Dios vachuꞌ kalaqmalaqachaniyaꞌ yu jantu israelitas kataval ni ox chivinti yu pulaqtaxtukan. Yuꞌuncha kataqasmatꞌaꞌ —naul ni Pablo. \p [ \v 29 Tejkan chuncha naul, ex taꞌanchoqolcha ni israelitas, va pꞌays ixtalakchiviniy siya yuꞌuncha.] \p \v 30 Va tꞌuy jachꞌitin ancha ixvil ni Pablo laqa chaqaꞌ taꞌan mapalkan renta. Va ox jalaqaꞌil tachun yu ixtalaqꞌan. \v 31 Sin talhanti ixlaqputeꞌey tacha lhachimoꞌonun ni Dios, ixlhichiviniy ni Jalhachimoꞌonuꞌ Jesucristo y jantu matichun ixlaktanchaniy.