\id LUK Tok Pisin Bible \ide 65001 - Unicode (UTF-8) \h LUK \toc1 Gutnius Luk i raitim \toc2 Luk \toc3 Lu \mt2 Gutnius \mt1 Luk i raitim \imt1 Tok i go pas \ip Long Gutnius Luk i raitim yumi lukim Jisas em i man bilong kisim bek ol Israel na ol arapela lain manmeri tu. Long taim Jisas i laik kirapim wok bilong en, em i tokim ol manmeri olsem, Holi Spirit i kirapim em bilong autim gutpela tok bilong God long ol rabisman (lukim 4.18). Na tru tumas, long dispela buk Luk i stori planti long Jisas i sori long ol manmeri i karim olkain hevi, na em i mekim gut long ol. \ip Ol samting Jisas i mekim, ol i mekim ol lain bilong em i amamas tru long em. Long taim Maria i karim em, ol manmeri i amamas (lukim 1.42-48 na 2.10), na long pinis bilong buk, long taim Jisas i go antap long heven, ol i amamas moa yet (lukim 24.52). \ip Planti samting bilong laip bilong Jisas Luk wanpela tasol i stori long en. Tok bilong ol dispela samting i no i stap long ol arapela buk. Luk tasol i stori long ol planti samting i bin kamap long taim Jisas i kamap long graun. Luk tasol i raitimtok piksa Jisas i bin autim i stori long man bilong Samaria i helpim man i painim birua long rot, na tok piksa i stori long pikinini i lusim papa na i go paul nabaut, na ol arapela tok piksa bilong Jisas tu. Luk tasol i stori long samting i bin kamap long Sakius, dispela man bilong kisim takis. \ip Sampela samting Luk i gat planti tok long en, em pasin bilong beten strong, na wok bilong Holi Spirit, na pasin bilong God long lusim sin bilong ol manmeri. Luk i gat planti tok tu long ol samting ol meri i bin mekim. \ip Tok bilong Luk i no pinis long dispela buk. Nogat. Luk tasol i bin raitim dispela buk yumi kolim Wok bilong ol Aposel, em buk i stori long ol samting ol aposel i bin mekim long taim Jisas i go pinis antap long heven. \c 1 \s1 Luk i raitim dispela stori long Tiofilus \p \v 1 Bikman \x - \xo 1.1 \xt Ap 1.1\x* Tiofilus, bipo planti man i traim han bilong ol long raitim stori bilong olgeta samting God i bin mekim i kamap namel long mipela. \v 2 Ol \x - \xo 1.2 \xt Jo 15.27, Hi 2.3, 1 Pi 5.1, 1 Jo 1.1\x* i bihainim tok bilong ol man i bin lukim ol dispela samting long ai bilong ol, stat long taim ol dispela samting i bin kirap. Ol dispela man i stap olsem wokman bilong tok bilong God, na ol i givim dispela stori long mipela. \v 3 Olsem \x - \xo 1.3 \xt Ap 1.1, 11.4, 15.18, 15.28\x* na mi tu mi laik raitim dispela stori na salim i kam long yu. Mi bin wok longpela taim long askim gut long as bilong dispela olgeta samting. Nau mi raitim stret tasol, olsem ol dispela samting i bin kamap. \v 4 Yu ritim na bai yu ken save gut olsem, dispela tok ol i bin lainim yu long en, em i tru olgeta. \ms1 Stori bilong ol samting i bin kamap long taim Elisabet i karim Jon Bilong Baptais na Maria i karim Jisas \s2 (Sapta 1.5—2.52) \s1 Ensel i tokim Sekaraia olsem Jon bai i kamap \p \v 5 Taim \x - \xo 1.5 \xt 1 Sto 24.10\x* Herot i stap king bilong Judia, wanpela pris i stap, nem bilong en Sekaraia. Em i pris bilong ol lain bilong Abiya. Meri bilong en em i bilong lain bilong Aron, na nem bilong meri em Elisabet. \v 6 Tupela \x - \xo 1.6 \xt Stt 17.1, 1 Kin 9.4, Ap 23.1, Fl 3.6\x* i stap stretpela long ai bilong God. Tupela i save bihainim olgeta lo na olgeta tok bilong Bikpela, na tupela i no gat asua long ai bilong en. \v 7 Tasol tupela i no gat pikinini, long wanem, Elisabet i no inap karim pikinini. Na tupela i lapun pinis. \p \v 8 Wanpela \x - \xo 1.8 \xt 1 Sto 24.19, 2 Sto 8.14, 31.2\x* taim ol lain bilong Sekaraia i go mekim wok pris, na Sekaraia tu i mekim wok pris long ai bilong God. \v 9 Orait \x - \xo 1.9 \xt Kis 30.7-8, 1 Sml 2.28, 2 Sto 29.11\x* ol i pilai satu bilong painimaut wanem pris i mas go insait long haus bilong Bikpela, bilong mekim ofa bilong smok i gat gutpela smel. Na long dispela pasin ol i makim Sekaraia, na em i go insait bilong mekim ofa. \v 10 Long \x - \xo 1.10 \xt Wkp 16.17, KTH 8.3-4\x* dispela taim bilong mekim ofa, ol bikpela lain manmeri i bung i stap ausait long haus bilong God na ol i beten i stap. \v 11 Orait na wanpela ensel bilong Bikpela i kamap long Sekaraia na i sanap i stap long han sut bilong alta bilong ofa bilong smok i gat gutpela smel. \v 12 Sekaraia \x - \xo 1.12 \xt Het 6.22, Dan 10.8, Lu 1.29, Ap 10.4\x* i lukim ensel na em i kirap nogut na i pret. \v 13 Tasol ensel i tokim em olsem, “Sekaraia, yu no ken pret. God i harim pinis prea bilong yu. Meri bilong yu Elisabet bai i karim pikinini man. Na yu mas kolim nem bilong en Jon. \v 14 Bai bel bilong yu i stap gutpela, na bai yu amamas. Na planti manmeri bai i amamas long taim dispela pikinini i kamap, \v 15 long \x - \xo 1.15 \xt Nam 6.3, Het 13.4, Jer 1.5, Ga 1.15\x* wanem, em bai i gat biknem long ai bilong Bikpela. Em bai i no ken dring wain na bia samting. Taim em i stap yet long bel bilong mama, Holi Spirit bai i pulap long em. \v 16 Em \x - \xo 1.16 \xt Mal 4.5-6\x* bai i mekim planti manmeri bilong Israel i tanim na i go long God, Bikpela bilong ol. \v 17 Em \x - \xo 1.17 \xt Mal 3.1, 4.5-6, Mt 11.14, 17.11-13, Mk 9.12\x* bai i kisim pasin na strong bilong Elaija na wokabaut i go pas long Bikpela. Em bai i mekim ol papa na ol pikinini i kamap wanbel. Na em bai i stretim tingting bilong ol man bilong sakim tok, na ol bai i kisim gutpela tingting olsem bilong ol stretpela man. Em bai i redim ol man na ol i stap redi long Bikpela i kam.” \p \v 18 Na \x - \xo 1.18 \xt Stt 18.11\x* Sekaraia i tokim ensel olsem, “Olsem wanem na mi ken save dispela tok bilong yu i tru? Mi lapun pinis, na meri bilong mi em tu i lapun.” \p \v 19 Na \x - \xo 1.19 \xt Dan 8.16, 9.21, Mt 18.10, Hi 1.14\x* ensel i bekim tok olsem, “Mi Gebriel, na mi save sanap long pes bilong God. God yet i salim mi na mi kam bilong tokim yu, na bilong bringim dispela gutpela nius long yu. \v 20 Orait \x - \xo 1.20 \xt Ese 3.26, 24.27, Lu 1.45\x* yu harim. Yu no bin bilipim tok bilong mi, olsem na nau maus bilong yu bai i pas na bai yu no inap toktok, inap long taim dispela olgeta samting i kamap pinis. Dispela tok bilong mi bai i kamap tru long taim God i makim.” \p \v 21 Ol manmeri i wet yet long Sekaraia, na ol i tingting planti long wanem samting i kamap na em i stap longpela taim insait long haus bilong God. \v 22 Na bihain em i kam ausait na em i no inap mekim toktok long ol. Olsem na ol i save, em i bin lukim narakain samting insait long haus bilong God. Em i mekim toktok long ol long han bilong en tasol. Na maus bilong en i pas i stap. \v 23 Bihain, \x - \xo 1.23 \xt 1 Sto 9.25\x* taim bilong wok bilong Sekaraia em i pinis, na em i go bek long ples bilong en. \v 24 Na bihain meri bilong en Elisabet em i gat bel. Na em i hait i stap inap long 5-pela mun. Elisabet i tok olsem, \v 25 “Bikpela \x - \xo 1.25 \xt Stt 30.23, Ais 4.1, 54.1, 54.4\x* i bin marimari long mi. Em i mekim dispela samting i kamap long mi bilong pinisim sem bilong mi long ai bilong ol manmeri.” \s1 Ensel i tokim Maria olsem Jisas bai i kamap \p \v 26 Long namba 6 mun bilong Elisabet i gat bel, God i salim ensel Gebriel i go long wanpela taun bilong Galili, nem bilong en Nasaret. \v 27 Em \x - \xo 1.27 \xt Mt 1.18, Lu 2.5\x* i go long wanpela yangpela meri ol i bin makim bilong maritim wanpela man bilong lain bilong King Devit, nem bilong en Josep. Nem bilong dispela yangpela meri em Maria. \v 28 Orait \x - \xo 1.28 \xt Het 6.12, Dan 9.23, 10.19\x* Gebriel i go long em na i tok olsem, “Gude, meri. Bikpela i stap wantaim yu, na em i bin blesim yu na mekim gut long yu.” \v 29 Maria i harim dispela tok, na em i kirap nogut na i ting, “Dispela em i wanem kain tok?” \p \v 30 Na ensel i tokim em olsem, “Maria, yu no ken pret. God em i belgut tru long yu. \v 31 Harim. \x - \xo 1.31 \xt Ais 7.14, Mt 1.21, Lu 2.21\x* Yu bai kisim bel na karim wanpela pikinini man. Na yu mas kolim nem bilong en Jisas. \v 32 Em \x - \xo 1.32 \xt Sng 132.11, Jer 23.5, Mk 5.7\x* \x - \xo 1.32 \xt 2 Sml 7.12-16, Ais 9.7\x* bai i stap bikman. Na bai ol i kolim em Pikinini bilong God Antap Tru. Na God bai i putim em i stap king olsem tumbuna bilong en Devit. \v 33 Em \x - \xo 1.33 \xt Dan 2.44, 7.14, 7.27, Mai 4.7, Jo 12.34, Hi 1.8\x* bai i stap king bilong ol lain bilong Jekop oltaim. Na wok king bilong en bai i no inap pinis.” \p \v 34 Na Maria i askim ensel olsem, “Dispela samting bai i kamap olsem wanem? Mi no marit yet long wanpela man.” \p \v 35 Na \x - \xo 1.35 \xt Mt 1.20, 14.33, Jo 1.34, Ap 8.37\x* ensel i bekim tok bilong en olsem, “Holi Spirit bai i kam long yu, na strong bilong God Antap Tru bai i karamapim yu. Olsem na dispela pikinini bihain bai yu karim, em bai i stap gutpela na stretpela man bilong God, na ol bai i kolim em Pikinini Bilong God. \p \v 36 “Harim. Kandere bilong yu Elisabet em i lapun pinis, tasol em i gat bel na em bai i karim pikinini man. Bipo ol i save tok em i no inap karim pikinini. Tasol nau em i gat bel, na 6-pela mun bilong en i go pinis. \v 37 I \x - \xo 1.37 \xt Stt 18.14, Jer 32.17, Sek 8.6, Mt 19.26, Ro 4.21\x* no gat wanpela samting God i no inap mekim.” \p \v 38 Na Maria i tok olsem, “Harim. Mi wokmeri bilong Bikpela. Em i ken mekim long mi olsem yu tok.” Orait ensel i lusim em na i go. \s1 Maria i go lukim Elisabet \p \v 39 Long dispela taim Maria i kirap na i hariap i go long ples maunten, long wanpela taun bilong distrik Judia. \v 40 Na em i go insait long haus bilong Sekaraia na i givim gude long Elisabet. \v 41 Elisabet \x - \xo 1.41 \xt Lu 1.15\x* i harim gude bilong Maria, na pikinini i stap long bel bilong Elisabet em i kalap. Na Holi Spirit i pulap long Elisabet, \v 42 na \x - \xo 1.42 \xt Lo 28.4, Het 5.24\x* em i singaut strong tumas, na i tok, “God i bin mekim gut tru long yu na givim yu blesing i winim blesing em i givim long ol arapela meri. Na dispela pikinini i stap long bel bilong yu, em tu i kisim blesing bilong God. \v 43 Mi husat na mama bilong Bikpela bilong mi em i kam long mi? \v 44 Harim. Taim yau bilong mi i harim gude bilong yu, orait pikinini i stap long bel bilong mi em i amamas na i kalap. \v 45 Yu \x - \xo 1.45 \xt Lu 1.20\x* bin bilip olsem Bikpela bai i mekim olsem em i bin tokim yu, olsem na yu ken amamas tru.” \s1 Song bilong Maria \p \v 46 Maria \x - \xo 1.46 \xt 1 Sml 2.1-10, Sng 34.2-3, Hab 3.18\x*\x - \xo 1.46 \xt 1 Sml 2.1-10\x* i tok olsem, \q1 “Bel bilong mi \q2 em i litimapim nem \q3 bilong Bikpela. \q1 \v 47 Na spirit bilong mi \q2 em i amamas long God, \q3 em i Helpim bilong mi \q2 na em i save mekim mi \q3 i stap gut tru. \q1 \v 48 Mi \x - \xo 1.48 \xt 1 Sml 1.11, Sng 138.6, Mal 3.12, Lu 1.25, 11.27\x* wokmeri bilong en, \q3 mi samting nating, \q2 tasol em i lukim mi \q3 na em i marimari long mi. \q1 Nau na bihain tu \q2 bai olgeta lain manmeri i tok \q3 long God i bin givim \q4 bikpela amamas long mi. \q1 \v 49 God \x - \xo 1.49 \xt Sng 71.19, 111.9, 126.2-3\x* i gat bikpela strong, \q2 em i bin mekim \q3 narakain samting tru \q4 bilong helpim mi, \q2 na nem bilong en i stap holi. \q1 \v 50 Em \x - \xo 1.50 \xt Kis 20.6, Sng 103.13-18\x* i save marimari \q2 long ol manmeri i aninit long em. \q1 Em bai i mekim olsem tasol \q3 long ol manmeri i stap nau, \q2 na long ol manmeri i kamap bihain \q3 inap oltaim oltaim. \q1 \v 51 Han \x - \xo 1.51 \xt 2 Sml 22.28, Sng 33.10, 98.1, Ais 40.10, 1 Pi 5.5\x* bilong en \q3 i bin mekim strongpela wok. \q1 Ol man i save ting ol i nambawan tru \q2 na i litimapim nem bilong ol yet, \q3 em i bin rausim ol i go nabaut. \q1 \v 52 Em \x - \xo 1.52 \xt 1 Sml 2.6, Jop 5.11, 12.19, Sng 113.6, 147.6\x* i daunim ol strongpela king, \q2 na em i litimapim ol man \q3 i no gat nem. \q1 \v 53 Em \x - \xo 1.53 \xt 1 Sml 2.5, Sng 34.10, 107.9\x* i givim planti gutpela samting \q3 long ol man i hangre, \q2 na bel bilong ol i pulap tru. \q1 Tasol ol man i gat planti samting, \q2 em i rausim ol i go nating. \q1 \v 54-55 Em \x - \xo 1.54-55 \xt Stt 17.7, 17.19, 18.18, 22.17, Sng 98.3, 132.11, Ais 41.8, Mai 7.20, Ro 11.28, Ga 3.16\x* i helpim wokman bilong en, \q3 Israel, \q2 na em i tingim yet promis \q3 em i bin mekim long Abraham \q4 na long ol tumbuna bilong yumi, \q2 long em bai i marimari oltaim \q3 long ol lain bilong ol \q4 i kamap bihain.” \p \v 56 Maria i stap wantaim Elisabet inap tripela mun samting, na bihain em i go bek long ples bilong en. \s1 Elisabet i karim Jon \p \v 57 Taim i kamap bilong Elisabet i karim pikinini, na em i karim pikinini man. \v 58 Ol wanples na ol wanlain bilong Elisabet ol i harim nius long Bikpela i bin marimari tru long em, na ol i amamas wantaim em. \p \v 59 Orait ol i wet wanpela wik, na \x - \xo 1.59 \xt Stt 17.12, Wkp 12.3, Lu 2.21\x* ol i kam bilong katim skin bilong pikinini. Ol i laik givim nem Sekaraia long em, olsem nem bilong papa. \v 60 Tasol \x - \xo 1.60 \xt Lu 1.13\x* mama bilong pikinini i tok, “Nogat. Yumi mas kolim nem bilong en Jon.” \v 61 Na ol i tokim em, “I no gat wanpela bilong ol wanlain bilong yupela i gat dispela nem.” \v 62 Na ol i mekim toktok long han, na ol i askim papa, em i laik givim wanem nem long pikinini. \v 63 Em i tokim ol long bringim wanpela samting bilong em i ken raitim tok long en, na em i raitim tok olsem, “Nem bilong en Jon.” Na ol i tingting planti. \v 64 Na wantu tasol maus bilong Sekaraia i no pas moa, na em inap toktok gen. Orait na em i toktok, na i litimapim nem bilong God. \v 65 Na olgeta wanples bilong em, ol i lukim dispela narakain samting i bin kamap na ol i pret. Na nius bilong dispela olgeta samting i go nabaut long olgeta ples i stap long ples maunten bilong Judia. \v 66 Olgeta \x - \xo 1.66 \xt Stt 39.2, Sng 80.17, Ap 11.21\x* man i harim dispela nius, ol i tingting planti na ol i askim olsem, “Bihain dispela pikinini bai i kamap wanem kain man?” Ol i save, strong bilong Bikpela i stap wantaim em. \s1 Sekaraia i autim tok profet \p \v 67 Orait \x - \xo 1.67 \xt Jol 2.28\x* Holi Spirit i pulap long Sekaraia, papa bilong dispela pikinini, na em i mekim tok profet olsem, \v 68 “Yumi \x - \xo 1.68 \xt Sng 41.13, 72.18, 106.48, Lu 7.16\x* litimapim nem bilong God, Bikpela bilong Israel. Em i kam na i helpim yumi manmeri bilong en, na em i kisim bek yumi. \v 69 Long \x - \xo 1.69 \xt Sng 18.2\x* lain bilong wokboi bilong en Devit, Bikpela i kamapim wanpela strongpela man bilong kisim bek yumi, \v 70 olsem \x - \xo 1.70 \xt Jer 23.5-6, Dan 9.24, Ap 3.21, Ro 1.2\x* bipo yet em i bin tok long maus bilong ol profet bilong en. \v 71 Em \x - \xo 1.71 \xt Sng 106.10\x* i tok bai em i kisim bek yumi long han bilong ol birua bilong yumi, na long han bilong ol man i bel nogut tru long yumi. \v 72 Em \x - \xo 1.72 \xt Stt 17.1, 17.7, Wkp 26.42, Sng 105.8-9, 106.45\x* i marimari long ol tumbuna bilong yumi na i helpim ol. Na em i tingim yet dispela kontrak bipo em yet i mekim. \v 73 Em \x - \xo 1.73 \xt Stt 22.16-17, Mai 7.20\x* i tok tru antap long tumbuna bilong yumi Abraham. Na nau em i laik mekim long yumi olsem bipo em i tok. \v 74 Em \x - \xo 1.74 \xt Ro 6.18, 6.22, Hi 9.14\x* i laik kisim bek yumi long han bilong ol birua, na yumi ken holim wok bilong em, na yumi no ken pret. \v 75 Olsem \x - \xo 1.75 \xt Ef 4.24, 2 Ti 1.9, Ta 2.12-14, 1 Pi 1.15, 2 Pi 1.4\x* na olgeta taim yumi stap laip, yumi ken wokabaut long ol pasin i stret long ai bilong em, na yumi ken pulap long ol gutpela gutpela pasin em i laikim. \v 76 Na \x - \xo 1.76 \xt Ais 40.3, Mal 3.1, 4.5, Mt 3.3, 11.10\x* yu, pikinini, bihain bai ol i kolim yu profet bilong God Antap Tru. Bai yu go pas long Bikpela, bilong redim rot bilong en. \v 77-78 Bai \x - \xo 1.77-78 \xt Jer 31.34, Ais 60.1-2, Mk 1.4, Lu 3.3\x* yu lainim ol manmeri bilong en na bai ol i save, long bikpela marimari bilong en, God i laik rausim sin bilong ol na kisim bek ol. Bai em i salim tulait bilong heven i kam long yumi, \v 79 bilong \x - \xo 1.79 \xt Ais 9.2, 49.9, 58.8, Mt 4.16, Ap 26.18\x* givim lait long ol man i stap long ples tudak. Bai em i stiaim lek bilong yumi, na bai yumi wokabaut long rot bilong bel isi.” \p \v 80 Bihain \x - \xo 1.80 \xt Mt 3.1, 11.7, Lu 2.40\x* dispela pikinini i kamap bikpela, na spirit bilong en i kamap strong. Em i go i stap long ples i no gat man, inap long taim em i kamap ples klia long ai bilong ol Israel. \c 2 \s1 Maria i karim Jisas \r (Matyu 1.18-25) \p \v 1 Long dispela taim Sisar Ogastus i putim wanpela lo long ol i mas kisim nem bilong olgeta manmeri. \v 2 Dispela em i namba wan taim gavman i kisim nem bilong ol, na long dispela taim Kwirinius i stap namba wan gavman bilong provins Siria.\f + \fr 2.2 \ft Long dispela taim ol Rom i bosim kantri bilong ol Israel, na dispela kantri i stap insait long bikpela provins ol i kolim provins Siria. Ol Rom i save kolim ol king bilong ol olsem, Sisar.\f* \v 3 Olsem na olgeta manmeri i go long as ples bilong ol, bai gavman i ken kisim nem bilong ol. \v 4 Josep em i bilong lain famili bilong King Devit. Olsem na em i lusim taun Nasaret long Galili, na em i go long Judia long taun bilong Devit, ol i kolim Betlehem. \v 5 Em \x - \xo 2.5 \xt Lu 1.27\x* i go wantaim meri bilong en Maria, bai gavman i ken kisim nem bilong tupela. Na long dispela taim Maria i gat bel. \v 6 Tupela i stap yet long Betlehem, na taim i kamap bilong Maria i karim pikinini. \v 7 Na \x - \xo 2.7 \xt Mt 1.25\x* em i karim namba wan pikinini man bilong en. Na em i karamapim em long laplap, na i slipim em insait long bokis kaikai bilong ol bulmakau, long wanem, haus pasindia em i pulap pinis. \s1 Ol ensel i bringim tok long ol wasman bilong sipsip \p \v 8 Long dispela hap sampela wasman bilong sipsip i stap ausait long taun, na ol i was long ol sipsip bilong ol long nait.\fig Ol wasman bilong sipsip i was long ol sipsip bilong ol long nait.|alt="95" src="LN 43" size="span" ref="2.8" \fig* \v 9 Na ensel bilong Bikpela i kam long ol, na Bikpela i mekim bikpela lait bilong en i kamap raun long ol, na ol i pret tru. \v 10 Tasol \x - \xo 2.10 \xt Stt 12.3, Mt 28.19, Mk 1.15, Lu 24.47, Kl 1.23\x* ensel i tokim ol olsem, “Yupela i no ken pret. Harim. Mi bringim gutnius i kam long yupela, em nius bilong mekim olgeta manmeri i amamas tru. \v 11 Long \x - \xo 2.11 \xt Ais 9.6, Mt 1.16, 1.21, Ap 2.36, Fl 2.11\x* dispela de long taun bilong Devit, wanpela meri i karim pikinini. Na dispela pikinini bai i kisim bek yupela olgeta. Em i Bikpela, na em i man God i makim bilong kisim bek ol manmeri bilong en. \v 12 Na yupela i ken luksave long em olsem. Yupela bai i lukim wanpela pikinini ol i pasim em long laplap, na em i slip i stap long bokis kaikai bilong bulmakau.” \p \v 13 Ensel \x - \xo 2.13 \xt Sng 103.20, Dan 7.10, Hi 1.14, KTH 5.11\x* i tok pinis, orait wantu planti ensel moa bilong ami bilong heven i kamap na i stap wantaim dispela ensel. Na ol i litimapim nem bilong God olsem, \v 14 “Litimapim \x - \xo 2.14 \xt Ais 57.19, Lu 19.38, Ro 5.1, Ef 2.17, Kl 1.20\x* nem bilong God i save stap antap tru. Na long graun ol manmeri i ken stap bel isi. God i belgut long ol.” \s1 Ol wasman i go lukim Jisas \p \v 15 Ol ensel i lusim ol na i go bek pinis long heven, orait ol wasman bilong sipsip i tok olsem, “Goan, yumi go long Betlehem na yumi lukim dispela samting i kamap, em Bikpela i bin tokim yumi long en.” \v 16 Orait \x - \xo 2.16 \xt Lu 2.10-12\x* na ol i go hariap, na ol i lukim Maria tupela Josep i stap, na pikinini i slip i stap long bokis kaikai bilong bulmakau. \v 17 Ol i lukim pinis, na ol i autim tok long ol samting ensel i bin tokim ol long dispela pikinini. \v 18 Na olgeta man i harim dispela tok ol wasman bilong sipsip i mekim, ol i tingting planti long en. \v 19 Tasol \x - \xo 2.19 \xt Lu 1.66, 2.51\x* Maria i putim dispela olgeta tok long bel bilong en, na em i tingim i stap. \v 20 Na ol wasman bilong sipsip i go bek na ol i wok long litimapim nem bilong God. Ol i amamas long God long olgeta samting ol i bin harim na lukim. Ol samting i bin kamap olsem ensel i bin tokim ol. \s1 Ol i givim nem long Jisas \p \v 21 Wanpela \x - \xo 2.21 \xt Wkp 12.3, Mt 1.21, 1.25, Lu 1.31, 1.59\x* wik bihain long mama i karim pikinini, ol i katim skin bilong en, na ol i kolim nem bilong en Jisas. Em i no kamap yet long bel bilong mama, na ensel i kolim pinis dispela nem. \s1 Simeon na Ana i lukim Jisas long tempel \p \v 22 Taim \x - \xo 2.22 \xt Wkp 12.1-8\x* i kamap pinis bilong Josep wantaim Maria i bihainim pasin bilong kamap klin long ai bilong God olsem lo bilong Moses i tok, orait tupela i kisim pikinini i go long Jerusalem bilong givim em long Bikpela. \v 23 Tupela \x - \xo 2.23 \xt Kis 13.2, 13.12-15, Nam 3.13, 8.17\x* i laik bihainim tok i stap long lo bilong Bikpela olsem, “Ol namba wan pikinini man mama i karim, ol dispela yupela i mas givim long Bikpela.” \v 24 Tupela i bringim tu ol pisin bilong mekim ofa, olsem lo bilong Bikpela i tok, “Tupela namba wan balus, o tupela yangpela namba 2 balus.” \p \v 25 Long \x - \xo 2.25 \xt Ais 40.1, 49.13, Mk 15.43, Lu 2.38\x* dispela taim i gat wanpela man i stap long Jerusalem, nem bilong en Simeon. Em i man bilong mekim stretpela pasin na em i man bilong lotu long God. Em i wetim dispela man God i bin makim bilong mekim gut bel bilong ol Israel. Na Holi Spirit i stap long Simeon. \v 26 Holi \x - \xo 2.26 \xt Sng 89.48, Hi 11.5\x* Spirit i tokim em pinis olsem, em bai i no inap i dai kwik. Nogat. Pastaim em i mas lukim dispela man Bikpela i bin promis long salim i kam bilong kisim bek ol manmeri bilong en. \v 27 Orait Holi Spirit i kirapim em na em i go insait long tempel. Na papamama i bringim pikinini Jisas i kam bilong mekim pasin long em olsem lo i tok. \v 28 Na Simeon i kisim em na i holim em. Na Simeon i litimapim nem bilong God olsem, \q1 \v 29 “Bikpela, \x - \xo 2.29 \xt Stt 46.30, Fl 1.23\x* mi wokboi bilong yu, \q3 na nau yu ken larim mi i go, \q2 na bel bilong mi i ken i stap isi, \q2 olsem bipo yu tok. \q1 \v 30 Ai \x - \xo 2.30 \xt Ais 52.10, Lu 3.6, Ta 2.11\x* bilong mi i lukim pinis \q2 samting yu mekim \q3 bilong kisim bek mipela. \q1 \v 31 Yu bin redim dispela \q2 long ai bilong olgeta lain manmeri. \q1 \v 32 Em \x - \xo 2.32 \xt Ais 9.2, 42.6, 49.6, 52.10, 60.1-3, Mt 4.16, Ap 13.47, 28.28\x* i wanpela lait, \q2 na em bai i givim lait \q3 long ol man bilong ol arapela lain, \q2 na em bai i givim biknem \q3 long ol Israel, \q2 em ol lain manmeri bilong yu.” \b \p \v 33 Papa wantaim mama bilong Jisas tupela i harim dispela tok Simeon i mekim long em, na tupela i tingting planti. \v 34 Na \x - \xo 2.34 \xt Ais 8.14, Hos 14.9, Mt 21.42, Ap 28.22, Ro 9.32-33, 1 Ko 1.23, 1 Pi 2.7-8\x* Simeon i givim blesing long ol, na em i tokim Maria, mama bilong pikinini, olsem, “Harim. God i makim dispela pikinini bilong mekim planti Israel i pundaun, na bilong mekim planti i kirap gen. Em bai i stap olsem wanpela mak, na planti man bai i tok nogut long em. \v 35 Olsem \x - \xo 2.35 \xt Sng 42.10, Jo 19.25\x* na tingting hait bilong planti man bai i kamap ples klia. Na yu bai pilim olsem wanpela bainat i sutim lewa bilong yu tu.” \p \v 36 Wanpela profet meri i stap, nem bilong en Ana. Em i pikinini bilong Fanuel bilong lain bilong Aser. Em i lapun tru. Bipo em i marit, na i stap 7-pela yia wantaim man bilong en. \v 37 Na \x - \xo 2.37 \xt Ap 26.7, 1 Ti 5.5\x* bihain man bilong en i dai, na em i stap nating. Na nau em i gat 84 krismas bilong en. Ana i no save lusim tempel. Em i save tambu long kaikai na i beten i stap, na em i holim wok bilong God long san na long nait. \v 38 Long \x - \xo 2.38 \xt Ais 52.9, Mk 15.43, Lu 2.25, 24.21\x* dispela taim em tu i kam klostu long pikinini na i tenkyu long God. Na em i autim tok bilong dispela pikinini long olgeta manmeri i wet long God i kisim bek ol manmeri bilong Jerusalem. \s1 Josep i go bek long Nasaret \p \v 39 Ol \x - \xo 2.39 \xt Mt 2.23\x* i mekim pinis olgeta samting olsem lo bilong Bikpela i tok, orait ol i go bek long Galili long Nasaret, em taun bilong ol. \v 40 Na \x - \xo 2.40 \xt Lu 1.80, 2.52\x* pikinini em i kamap bikpela na i kamap strong. Em i gat planti gutpela save, na marimari bilong God i stap long em. \s1 Yangpela mangi Jisas i go long tempel \p \v 41 Long \x - \xo 2.41 \xt Kis 12.1-27, 23.14-17, 34.23, Lo 16.1-8\x* olgeta yia papamama bilong Jisas i save go long Jerusalem bilong lukim Bikpela De Bilong Tingim De God I Larim Ol Israel I Stap Gut. \v 42 Jisas i gat 12-pela krismas pinis, orait ol i bihainim pasin bilong dispela bikpela de na ol i go long Jerusalem. \v 43 Taim olgeta bilong ol dispela bikpela de bilong lotu i pinis, orait ol i go bek long ples. Tasol yangpela mangi Jisas em i stap yet long Jerusalem. Na papamama bilong en i no save olsem em i stap yet. \v 44 Tupela i ting em i wokabaut wantaim ol arapela manmeri. Olsem na tupela i wokabaut wanpela de olgeta. Na bihain tupela i wok long painim em namel long ol wanlain na ol pren. \v 45 Tupela i painim painim, tasol tupela i no lukim. Olsem na tupela i go bek gen long Jerusalem bilong painim em. \v 46 Tupela i wok long painim em inap long tripela de, na bihain tupela i lukim em i stap insait long banis bilong tempel. Em i sindaun i stap namel long ol tisa. Em i wok long harim tok bilong ol, na long askim ol tu. \v 47 Ol man i harim tok bilong en, ol i kirap nogut long save bilong en na long tok em i bekim long ol. \v 48 Tupela i lukim em na i kirap nogut tru. Na mama bilong en i tokim em olsem, “Pikinini, bilong wanem yu mekim dispela pasin long mitupela? Bel bilong mi tupela papa bilong yu i hevi tumas na mitupela i wok long painim yu.” \v 49 Tasol \x - \xo 2.49 \xt Jo 2.16\x* em i bekim tok olsem long tupela, “Bilong wanem yutupela i wok long painim mi? Ating yutupela i no save, mi mas i stap long haus bilong Papa bilong mi?” \v 50 Tasol \x - \xo 2.50 \xt Lu 9.45, 18.34\x* tupela i no save long mining bilong dispela tok em i mekim long tupela. \p \v 51 Orait \x - \xo 2.51 \xt Lu 2.19\x* em i go bek wantaim tupela, na ol i kamap long Nasaret, na oltaim em i save bihainim tok bilong tupela. Na mama bilong en i putim dispela olgeta tok long bel bilong en na i holim i stap. \v 52 Na \x - \xo 2.52 \xt 1 Sml 2.26, Snd 3.4, Lu 1.80\x* Jisas i kamap bikpela, na save bilong en i kamap gutpela tru. Na God i laikim em tru na ol man tu i laikim em. \ms1 Stori bilong ol samting i bin kamap bilong redim rot bilong Jisas i mekim wok bilong en \s2 (Sapta 3.1—4.13) \c 3 \s1 Jon Bilong Baptais i autim tok \r (Matyu 3.1-12 na Mak 1.2-8 na Jon 1.19-28) \p \v 1 Long namba 15 yia bilong Sisar Taiberius i stap king bilong Rom, Pontius Pailat em i stap namba wan gavman bilong distrik Judia. Long dispela taim Herot i bosim distrik Galili. Na brata bilong en Filip i bosim distrik Ituria na Trakonitis, na Lisanias i bosim distrik Abilene. \v 2 Na \x - \xo 3.2 \xt Lu 1.80\x* Anas tupela Kaiafas i stap hetpris. Long dispela taim Jon, pikinini bilong Sekaraia, em i stap long ples i no gat man, na God i givim tok bilong em long Jon. \v 3 Olsem \x - \xo 3.3 \xt Ap 13.24, 19.4\x* na Jon i go long olgeta hap i stap klostu long wara Jordan, na em i autim tok long ol manmeri i mas tanim bel na kisim baptais, na bai God i lusim sin bilong ol. \v 4 Dispela \x - \xo 3.4 \xt Ais 40.3-5\x* samting i kamap olsem tok i stap long buk bilong profet Aisaia, “Long ples i no gat man, maus bilong wanpela man i singaut olsem, ‘Redim rot bilong Bikpela. Stretim ol rot bilong en. \v 5 Pulapim olgeta ples daun, na brukim olgeta maunten i go daun. Olgeta rot i krungut, ol i mas wokim i kamap stret. Na olgeta rot i no gutpela, ol i mas stretim gut. \v 6 Na \x - \xo 3.6 \xt Sng 98.2, Ais 52.10\x* olgeta manmeri bilong graun bai i lukim wok God i mekim bilong kisim bek yumi.’” \p \v 7 Planti \x - \xo 3.7 \xt Mt 12.34, 23.33\x* lain manmeri ol i kam bilong kisim baptais long han bilong Jon, na em i tokim ol olsem, “Yupela pikinini bilong snek nogut, God i belhat long yupela na em bai i mekim save long yupela. Husat i tokim yupela na yupela i laik ranawe na abrusim dispela taim nogut i laik kamap long yupela? \v 8 Sapos \x - \xo 3.8 \xt Jo 8.33, 8.39\x* yupela i tanim bel tru, orait pasin bilong yupela i mas soim olsem yupela i tanim bel pinis. Na maski toktok long yupela yet olsem, ‘Abraham em i tumbuna papa bilong mipela.’ Mi tokim yupela, God inap mekim ol dispela ston hia i kamap ol lain tumbuna pikinini bilong Abraham. \v 9 Tamiok \x - \xo 3.9 \xt Mt 7.19\x* i stap pinis long as bilong diwai, na olgeta diwai i no save karim gutpela kaikai, em bai ol i katim na tromoi i go long paia.” \p \v 10 Ol \x - \xo 3.10 \xt Ap 2.37\x* manmeri i harim tok bilong Jon, na ol i askim em olsem, “Bai mipela i mekim wanem?” \v 11 Na \x - \xo 3.11 \xt Lu 11.41, 2 Ko 8.14, Je 2.15-16, 1 Jo 3.17\x* em i bekim tok olsem long ol, “Man i gat tupela siot, em i mas givim wanpela long man i no gat. Na man i gat kaikai, em tu i mas mekim wankain pasin.” \v 12 Sampela \x - \xo 3.12 \xt Mt 21.32, Lu 7.29\x* man bilong kisim takis ol tu i kam bilong kisim baptais. Na ol i askim em, “Tisa, bai mipela i mekim wanem?” \v 13 Na em i tokim ol olsem, “Yupela i mas kisim takismani inap olsem gavman i tokim yupela, na yupela i no ken pulim sampela moa.” \v 14 Sampela \x - \xo 3.14 \xt Kis 23.1, Wkp 19.11\x* soldia tu i askim em, “Na bai mipela i mekim wanem?” Na em i bekim tok bilong ol olsem, “Yupela i no ken mekim nogut long ol arapela man na stilim mani bilong ol. Na yupela i no ken mekim kot giaman long ol bilong pulim mani bilong ol. Yupela i mas ting olsem pe bilong yupela em inap long yupela.” \p \v 15 Ol manmeri i lukim ol dispela samting na bel bilong ol i kirap na ol i tingting planti olsem, “Ating Jon em i dispela man God i makim bilong kisim bek ol manmeri bilong en?” \v 16 Olsem \x - \xo 3.16 \xt Mt 3.11, Ap 13.25\x* na Jon i bekim tok olsem long ol, “Mi save baptaisim yupela long wara. Tasol bihain bai wanpela man i kam, na strong bilong en i winim strong bilong mi. Mi no gutpela man inap long mi lusim string i pasim su bilong en. Em bai i baptaisim yupela long Holi Spirit na long paia. \v 17 Em \x - \xo 3.17 \xt Mai 4.12, Mt 13.30\x* bai i kam olsem man i holim savol long han bilong en, bilong rausim olgeta pipia i stap long wit bilong en. Na em bai i bungim wit long haus wit bilong en. Tasol pipia em bai i kukim long paia i no save dai.” \p \v 18 Jon i mekim planti arapela tok tu bilong sutim bel bilong ol manmeri, na long dispela pasin em i wok long autim gutnius long ol. \s1 Herot i kalabusim Jon \p \v 19 Jon \x - \xo 3.19 \xt Mt 14.3-4, Mk 6.17-18\x* i bin krosim Herot, em namba wan gavman bilong ol, long rong em i bin mekim long Herodias, em meri bilong brata bilong Herot, na long olgeta arapela pasin nogut Herot i bin mekim tu. \v 20 Olsem na Herot i skruim wanpela rong moa long dispela olgeta rong em i bin mekim. Em i putim Jon long kalabus. \s1 Jon i baptaisim Jisas \r (Matyu 3.13-17 na Mak 1.9-11) \p \v 21 Taim \x - \xo 3.21 \xt Jo 1.32\x* olgeta manmeri i kisim baptais, Jisas tu i kisim baptais. Em i kisim baptais pinis, orait em i beten i stap, na heven i op, \v 22 na \x - \xo 3.22 \xt Stt 22.2, Sng 2.7, Ais 42.1, Mt 3.17, 17.5, Mk 1.11, Lu 9.35, Jo 1.32\x* Holi Spirit i kam daun long em. Holi Spirit i kamap olsem wanpela bilong ol dispela kain pisin ol i kolim balus, na ol i lukim em i stap antap long het bilong Jisas. Na long heven wanpela maus i singaut olsem, “Yu Pikinini bilong mi. Mi laikim yu tumas. Bel bilong mi em i amamas long yu.” \s1 Nem bilong ol lain tumbuna bilong Jisas \r (Matyu 1.1-17) \p \v 23 Taim \x - \xo 3.23 \xt Lu 4.22, Jo 6.42\x* Jisas i kirapim wok bilong en, em i gat samting olsem 30 krismas. Na ol manmeri i ting em i pikinini bilong Josep. Josep em i pikinini bilong Heli. \v 24 Na Heli em i pikinini bilong Matat. Na Matat em i pikinini bilong Livai. Na Livai em i pikinini bilong Melki. Na Melki em i pikinini bilong Janai. Na Janai em i pikinini bilong Josep. \v 25 Na Josep em i pikinini bilong Matatias. Na Matatias em i pikinini bilong Amos. Na Amos em i pikinini bilong Nahum. Na Nahum em i pikinini bilong Esli. Na Esli em i pikinini bilong Nagai. \v 26 Na Nagai em i pikinini bilong Mat. Na Mat em i pikinini bilong Matatias. Na Matatias em i pikinini bilong Semen. Na Semen em i pikinini bilong Josek. Na Josek em i pikinini bilong Joda. \v 27 Na \x - \xo 3.27 \xt 1 Sto 3.17-19, Esr 3.2\x* Joda em i pikinini bilong Joanan. Na Joanan em i pikinini bilong Resa. Na Resa em i pikinini bilong Serubabel. Na Serubabel em i pikinini bilong Sealtiel. Na Sealtiel em i pikinini bilong Neri. \v 28 Na Neri em i pikinini bilong Melki. Na Melki em i pikinini bilong Adi. Na Adi em i pikinini bilong Kosam. Na Kosam em i pikinini bilong Elmadam. Na Elmadam em i pikinini bilong Er. \v 29 Na Er em i pikinini bilong Josua. Na Josua em i pikinini bilong Elieser. Na Elieser em i pikinini bilong Jorim. Na Jorim em i pikinini bilong Matat. Na Matat em i pikinini bilong Livai. \v 30 Na Livai em i pikinini bilong Simeon. Na Simeon em i pikinini bilong Juda. Na Juda em i pikinini bilong Josep. Na Josep em i pikinini bilong Jonam. Na Jonam em i pikinini bilong Eliakim. \v 31 Na \x - \xo 3.31 \xt 2 Sml 5.14\x* Eliakim em i pikinini bilong Melea. Na Melea em i pikinini bilong Mena. Na Mena em i pikinini bilong Matata. Na Matata em i pikinini bilong Natan. Na Natan em i pikinini bilong Devit. \v 32 Na \x - \xo 3.32 \xt Rut 4.17-22, 1 Sml 16.1-13\x* Devit em i pikinini bilong Jesi. Na Jesi em i pikinini bilong Obet. Na Obet em i pikinini bilong Boas. Na Boas em i pikinini bilong Salmon. Na Salmon em i pikinini bilong Nason. \v 33 Na \x - \xo 3.33 \xt Stt 29.35\x* Nason em i pikinini bilong Aminadap. Na Aminadap em i pikinini bilong Atmin. Na Atmin em i pikinini bilong Arni. Na Arni em i pikinini bilong Hesron. Na Hesron em i pikinini bilong Peres. Na Peres em i pikinini bilong Juda. \v 34 Na Juda em i pikinini bilong Jekop. Na Jekop em i pikinini bilong Aisak. Na Aisak em i pikinini bilong Abraham. Na Abraham em i pikinini bilong Tera. Na Tera em i pikinini bilong Nahor. \v 35 Na Nahor em i pikinini bilong Seruk. Na Seruk em i pikinini bilong Reu. Na Reu em i pikinini bilong Pelek. Na Pelek em i pikinini bilong Eber. Na Eber em i pikinini bilong Sela. \v 36 Na \x - \xo 3.36 \xt Stt 11.10-26\x* Sela em i pikinini bilong Kainan. Na Kainan em i pikinini bilong Arpaksat. Na Arpaksat em i pikinini bilong Siem. Na Siem em i pikinini bilong Noa. Na Noa em i pikinini bilong Lamek. \v 37 Na Lamek em i pikinini bilong Metusela. Na Metusela em i pikinini bilong Enok. Na Enok em i pikinini bilong Jaret. Na Jaret em i pikinini bilong Mahalalel. Na Mahalalel em i pikinini bilong Kenan. \v 38 Na \x - \xo 3.38 \xt Stt 4.25—5.32\x* Kenan em i pikinini bilong Enos. Na Enos em i pikinini bilong Set. Na Set em i pikinini bilong Adam. Na Adam em i pikinini bilong God. \c 4 \s1 Satan i traim Jisas \r (Matyu 4.1-11 na Mak 1.12-13) \p \v 1 Holi Spirit i pulap long Jisas, na Jisas i lusim wara Jordan na i go bek. Na Holi Spirit i kisim em i go long ples i no gat man. \v 2 Jisas \x - \xo 4.2 \xt Kis 34.28, 1 Kin 19.8\x* i stap long ples i no gat man inap long 40 de, na Satan i traim em. \p Long dispela taim Jisas i no kaikai na em i hangre. \v 3 Na Satan i tokim em olsem, “Sapos i tru yu Pikinini Bilong God, orait yu tok na dispela ston i ken tanim na i kamap bret.” \v 4 Tasol \x - \xo 4.4 \xt Lo 8.3\x* Jisas i bekim tok bilong en olsem, “Buk bilong God i gat tok olsem, ‘Ol manmeri i no inap kisim laip long kaikai tasol.’” \p \v 5 Orait na Satan i bringim em i go antap, na wantu em i soim Jisas olgeta strongpela kantri bilong dispela graun. \v 6 Na \x - \xo 4.6 \xt Mt 28.18, Jo 12.31, 14.30, KTH 13.2, 13.7\x* Satan i tokim em olsem, “Bai mi givim yu strong bilong bosim olgeta dispela kantri, na bai yu gat biknem tru. Olgeta dispela samting ol i bilong mi pinis. Na sapos mi laik givim long wanpela man, orait mi ken givim. \v 7 Sapos yu brukim skru na lotu long mi, orait bai mi givim yu dispela olgeta samting.” \v 8 Tasol \x - \xo 4.8 \xt Lo 6.13-14, 10.20\x* Jisas i bekim tok bilong em olsem, “Buk bilong God i gat tok olsem, ‘Yu mas aninit long God, Bikpela bilong yu, na yu mas lotu long em wanpela tasol.’” \p \v 9 Na Satan i bringim Jisas i go long Jerusalem na i putim em antap tru long tempel. Na em i tokim em olsem, “Sapos i tru yu Pikinini Bilong God, orait yu kalap i go daun. \v 10 Long \x - \xo 4.10 \xt Sng 91.11\x* wanem, buk bilong God i gat tok olsem, ‘Em bai i tokim ol ensel bilong en long ol i mas lukautim yu na was gut long yu.’ \v 11 Na \x - \xo 4.11 \xt Sng 91.12\x* ‘Ol bai i karim yu long han bilong ol, nogut wanpela ston i sutim lek bilong yu.’” \v 12 Na \x - \xo 4.12 \xt Lo 6.16, 1 Ko 10.9\x* Jisas i bekim tok bilong em olsem, “Buk bilong God i gat tok olsem, ‘Yu no ken traim strong bilong God, Bikpela bilong yu.’” \p \v 13 Satan \x - \xo 4.13 \xt Hi 2.18, 4.15\x* i traim Jisas long ol kain kain traim pinis, orait em i lusim Jisas na i wetim narapela taim. \ms1 Jisas i go long Galili na em i stat long mekim wok long strong bilong Holi Spirit \s2 (Sapta 4.14—9.50) \s1 Jisas i statim wok long Galili \r (Matyu 4.12-17 na Mak 1.14-15) \p \v 14 Long strong bilong Holi Spirit, Jisas i go bek long distrik Galili. Na ol manmeri i stap long olgeta dispela hap, ol i harim tok olsem Jisas i kam i stap long Galili. \v 15 Oltaim em i wok long skulim ol manmeri long ol haus lotu bilong ol. Na olgeta manmeri i litimapim nem bilong em. \s1 Ol Nasaret i belhat long Jisas \r (Matyu 13.53-58 na Mak 6.1-6) \p \v 16 Jisas \x - \xo 4.16 \xt Mt 2.23, Mk 6.1, Ap 13.14, 17.2\x* i go long Nasaret. Taim em i pikinini yet, em i stap long dispela taun, na em i bin kamap bikpela long en. Long de Sabat em i go insait long haus lotu, olsem em i save mekim oltaim. Em i sanap bilong ritim tok bilong God, \v 17 na \x - \xo 4.17 \xt Ais 61.1-2\x* ol i givim buk bilong profet Aisaia long em. Em i opim buk, na em i painim dispela hap i gat tok olsem, \v 18 “Spirit \x - \xo 4.18 \xt Ais 61.1-2\x* bilong Bikpela i kam i stap long mi, long wanem, Bikpela yet i kapsaitim wel long het bilong mi bilong makim mi bilong i go bringim gutpela tok bilong en long ol rabisman. Na em i salim mi i kam long tokaut long ol man i stap long kalabus long ol i ken lusim kalabus na i go fri, na long tokaut long ol man i aipas long ol i ken lukluk gen. Em i salim mi i kam long pinisim hevi bilong ol man, ol arapela i wok long daunim na mekim nogut long ol. \v 19 Na em i salim mi long tokaut olsem, taim i kamap pinis bilong Bikpela i laik mekim gut long ol manmeri bilong en.” \p \v 20 Jisas i pasim buk na i givim bek long man i gat wok bilong lukautim ol buk, na em i sindaun. Na olgeta manmeri i stap long haus lotu ol i lukluk long Jisas tasol. \p \v 21 Orait na em i tokim ol olsem, “Dispela tok bilong buk bilong God yupela i harim pinis, nau tasol em i kamap tru.” \v 22 Na \x - \xo 4.22 \xt Sng 45.2, Mt 13.54, Mk 6.2, Lu 3.23, Jo 6.42\x* ol i litimapim nem bilong em, na ol i tingting planti long ol gutpela tok em i autim. Tasol ol i tok, “Yumi save, dispela man em i pikinini bilong Josep. Olsem wanem na em inap mekim olkain tok olsem?” \p \v 23 Na \x - \xo 4.23 \xt Mt 4.13, Jo 2.12\x* Jisas i tokim ol olsem, “Ating yupela bai i kisim dispela tok ol manmeri i save mekim na autim long mi, ‘Dokta, yu mas mekim orait skin bilong yu yet.’ Na bai yupela i tok, ‘Mipela i harim pinis tok long ol samting yu bin mekim long Kaperneam. Orait nau yu mas mekim ol wankain samting hia long as ples bilong yu.’”\f + \fr 4.23 \ft As bilong dispela tok bilong dokta i mas mekim orait skin bilong em yet, em i olsem. Man i tok long em inap mekim wanpela kain wok, em i mas mekim long ai bilong ol manmeri, na bai ol i bilipim tok bilong en. Long lain 18 na 19 Jisas i bin tok long ol bikpela wok God i bin givim em. Olsem na Jisas i ting ol manmeri bai i tok, ol i laik lukim em i wokim ol mirakel pastaim, na bai ol i bilipim tok bilong en.\f* \v 24 Na \x - \xo 4.24 \xt Jo 4.44\x* em i tok, “Mi tok tru long yupela, ol man i no save harim tok bilong wanpela profet long as ples bilong en. \v 25 Mi \x - \xo 4.25 \xt 1 Kin 17.1, 17.7, 1 Kin 18.1\x* tok tru tumas long yupela, long taim bilong Elaija, planti meri i stap long Israel, na man bilong ol i dai pinis. Long dispela taim skai i pas olgeta, na i no gat ren inap long 3 yia na 6 mun. Na bikpela hangre i kamap long olgeta hap. \v 26 Tasol \x - \xo 4.26 \xt 1 Kin 17.8-16\x* God i no salim Elaija i go long wanpela meri bilong Israel. Nogat. Em i salim em i go long taun Sarefat tasol long hap bilong biktaun Saidon, long wanpela meri, man bilong en i dai pinis. \v 27 Olsem \x - \xo 4.27 \xt 2 Kin 5.1-14\x* tu long taim bilong profet Elisa planti man i stap long Israel, ol i gat sik lepra. Tasol namel long ol i no gat wanpela man sik bilong en i pinis. Nogat. Naman bilong kantri Siria em tasol.” \p \v 28 Olgeta man i stap long haus lotu ol i harim dispela tok, na ol i belhat nogut tru. \v 29 Na ol i kirap na ol i rausim Jisas i go ausait long taun. Dispela taun bilong ol i stap antap long wanpela maunten. Na ol i bringim em i go antap long wanpela ples nogut i stap long dispela maunten, na ol i laik tromoi em i go daun. \v 30 Tasol \x - \xo 4.30 \xt Jo 8.59, 10.39\x* em i lusim ol na wokabaut namel long ol na em i go pinis. \s1 Jisas i rausim spirit nogut long wanpela man \r (Mak 1.21-28) \p \v 31 Orait \x - \xo 4.31 \xt Mt 4.13, Mk 1.21, Lu 4.23\x* Jisas i go daun long Kaperneam, na em i stap long dispela taun bilong distrik Galili. Na long olgeta de Sabat em i save skulim ol manmeri. \v 32 Na \x - \xo 4.32 \xt Mt 7.28-29, Jo 7.46, Ta 2.15\x* ol i harim tok bilong en na ol i kirap nogut tru, long wanem, em i skulim ol olsem man i gat namba. \p \v 33 Wanpela \x - \xo 4.33 \xt Mt 8.29, Mk 1.23, Lu 8.28\x* taim wanpela man i stap long haus lotu, em i gat spirit nogut i stap long en. Na em i singaut bikmaus tru olsem, \v 34 “E, \x - \xo 4.34 \xt Lu 1.35, 4.41, Jo 6.69\x* Jisas bilong Nasaret, yu kam bilong mekim wanem long mipela? Ating yu kam bilong bagarapim mipela? Mi save long yu. Yu dispela gutpela stretpela man i kam long God yet.” \p \v 35 Tasol Jisas i krosim dispela spirit nogut na i tokim em olsem, “Yu pasim maus na yu lusim dispela man.” Na dispela spirit nogut i mekim dispela man i pundaun long graun namel long ol, na bihain spirit i lusim em, na i no bagarapim em. \v 36 Na olgeta manmeri i kirap nogut, na ol i toktok namel long ol yet olsem, “Olaman, em wanem kain tok? Em i givim tok long ol spirit nogut olsem man i gat namba na i gat strong. Na ol i save harim tok bilong en, na ol i lusim man na i go.” \v 37 Na ol stori bilong ol samting Jisas i mekim, ol i go nabaut long olgeta hap bilong dispela distrik. \s1 Jisas i mekim orait mama bilong meri bilong Pita \r (Matyu 8.14-15 na Mak 1.29-31) \p \v 38 Jisas i kirap na i lusim dispela haus lotu, na em i go insait long haus bilong Saimon. Mama bilong meri bilong Saimon em i gat sik, na skin bilong en i hat nogut tru. Na ol i askim Jisas long helpim em. \v 39 Orait Jisas i go sanap klostu long em na i tok strong long sik i mas lusim dispela meri. Na sik i lusim em, na wantu dispela meri i kirap na i redim kaikai bilong ol. \s1 Jisas i mekim orait planti manmeri \r (Matyu 8.16-17 na Mak 1.32-34) \p \v 40 Long taim san i laik i go daun, orait ol man wantok bilong ol i gat ol kain kain sik, ol i bringim ol dispela sikman i kam long Jisas. Em i putim han bilong en antap long dispela olgeta manmeri wan wan, na em i mekim ol i orait. \v 41 Na \x - \xo 4.41 \xt Mt 8.29, Mk 1.25, 1.34, 3.11-12\x* em i mekim ol spirit nogut i lusim planti manmeri. Na taim ol i lusim ol manmeri, ol spirit nogut i save singaut olsem, “Yu Pikinini Bilong God.” Tasol em i krosim ol na em i tambuim ol long ol i no ken toktok, long wanem, ol i save, em i dispela man God i makim bilong kisim bek ol manmeri bilong en. \s1 Jisas i raun long sampela taun \r (Mak 1.35-39) \p \v 42 Long moningtaim tru Jisas i lusim taun na em i go long wanpela hap i no gat man. Na ol manmeri i painim em, na taim ol i lukim em ol i laik pasim em, bai em i no ken lusim ol na i go. \v 43 Tasol \x - \xo 4.43 \xt Lu 8.1\x* em i tokim ol olsem, “Mi mas autim gutnius bilong kingdom bilong God long ol arapela taun tu. God i salim mi na mi kam bilong mekim dispela wok.” \v 44 Na \x - \xo 4.44 \xt Mt 4.23\x* em i raun long distrik Judia na i autim tok long ol haus lotu. \c 5 \s1 Jisas i tok na Pita i kisim planti pis moa \r (Matyu 4.18-22 na Mak 1.16-20) \p \v 1 Wanpela \x - \xo 5.1 \xt Mt 13.1-2, Mk 3.9-10, 4.1\x* taim Jisas i sanap long nambis bilong raunwara Genesaret,\f + \fr 5.1 \ft Genesaret em i narapela nem bilong raunwara Galili.\f* na planti manmeri i kam long em bilong harim tok bilong God, na ol i sanap klostu long em na banisim em tru. \v 2 Na Jisas i lukim tupela bot i stap long nambis bilong raunwara, em ol bot bilong ol man bilong kisim pis. Tasol ol dispela man i lusim bot, na ol i wok long wasim ol umben. \v 3 Orait Jisas i kalap long wanpela bot, em bot bilong Saimon. Na em i tokim Saimon long kam insait long bot na subim bot i go lusim nambis liklik. Na Jisas i sindaun long bot na i skulim ol manmeri. \p \v 4 Em i skulim ol pinis, orait bihain em i tokim Saimon olsem, “Pul i go namel long wara, na tromoi ol umben i go daun bilong kisim pis.” \v 5 Na \x - \xo 5.5 \xt Jo 21.3\x* Saimon i tok olsem, “Bikman, long nait mipela i wok hat tru i go inap tulait, na mipela i no kisim wanpela pis. Tasol bai mi bihainim tok bilong yu na tromoi ol umben.” \v 6 Ol \x - \xo 5.6 \xt Jo 21.6\x* i mekim olsem, na ol i kisim bikpela lain pis moa, na ol umben i laik bruk. \v 7 Olsem na ol i singautim ol poroman bilong ol i stap long narapela bot, long kam helpim ol. Na ol i kam, na ol i pulimapim pis long tupela bot. Na tupela bot i pulap tru na i laik i go daun long wara. \v 8 Saimon \x - \xo 5.8 \xt 2 Sml 6.9, 1 Kin 17.18\x* Pita i lukim dispela, na em i brukim skru klostu long lek bilong Jisas na i tok, “Bikpela, yu lusim mi na yu go. Mi man bilong sin.” \v 9 Em i lukim olgeta dispela pis ol i kisim, na em i kirap nogut tru. Na ol poroman bilong en, ol tu i kirap nogut. \v 10 Tupela \x - \xo 5.10 \xt Mt 4.19\x* poroman bilong Saimon, em Jems wantaim Jon, tupela pikinini bilong Sebedi, tupela tu i kirap nogut. Tasol Jisas i tokim Saimon olsem, “Yu no ken pret. Nau yu wok long kisim pis, tasol bihain bai yu wok long kisim ol manmeri i kam long mi.” \v 11 Orait \x - \xo 5.11 \xt Mt 4.20, 19.27, Mk 1.18, Lu 18.28\x* ol i pul i go sua, na ol i lusim olgeta samting bilong ol, na ol i bihainim Jisas. \s1 Jisas i mekim orait wanpela man i gat sik lepra \r (Matyu 8.1-4 na Mak 1.40-45) \p \v 12 Wanpela taim Jisas i stap long wanpela taun, na wanpela man i stap, em i gat sik lepra i pulap tru long bodi bilong em. Em i lukim Jisas, na em i brukim skru na putim pes i go daun long graun na i tokim Jisas olsem, “Bikpela, sapos yu laik, yu inap long mekim mi i kamap klin long ai bilong God.”\f + \fr 5.12 \ft Lukim tok i stap long Matyu 8.2.\f*\fig Ol man i karim bodi bilong wanpela man i kam ausait long taun.|alt="100" src="LN 46" size="span" ref="7.12" \fig* \v 13 Na Jisas i putim han long em na i tokim em olsem, “Mi laik. Yu kamap klin.” Na wantu sik lepra i lusim dispela man, na em i kamap klin. \v 14 Na \x - \xo 5.14 \xt Wkp 14.1-32\x* Jisas i tok strong long em olsem, “Yu no ken tokim wanpela man long dispela samting i bin kamap long yu. Nogat. Yu go soim skin bilong yu long pris, na mekim ofa bilong soim olsem skin bilong yu i kamap klin pinis, olsem Moses i bin tok. Na bai ol man i ken save, sik bilong yu i pinis.” \v 15 Tasol stori bilong ol samting Jisas i mekim em i raun i go moa yet. Olsem na planti man moa ol i kam bilong harim tok bilong em, na bilong em i mekim orait ol sik bilong ol. \v 16 Tasol \x - \xo 5.16 \xt Mt 14.23, Mk 1.35, 6.46\x* planti taim em i save lusim ol manmeri na i go long hap i no gat man, na em i save beten. \s1 Jisas i mekim orait wanpela man i gat han na lek nogut \r (Matyu 9.1-8 na Mak 2.1-12) \p \v 17 Wanpela de Jisas i skulim ol manmeri i stap, na ol Farisi na ol tisa bilong lo ol i sindaun i stap. Ol i bin lusim taun Jerusalem na olgeta ples bilong distrik Galili na Judia na ol i kam. Na strong bilong Bikpela em i stap long Jisas na em i wok long mekim orait ol sikman. \v 18 Na sampela man i karim wanpela man i kam. Ol bun bilong dispela man i dai olgeta, na em i slip i stap long wanpela bet. Ol i laik karim em i go insait long haus na putim em klostu long Jisas, \v 19 tasol planti manmeri i stap na ples i pas, na i no gat rot bilong karim sikman i go insait. Olsem na ol i go antap long rup bilong dispela haus Jisas i stap long en. Na ol i rausim hap bilong rup, na ol i slekim bet dispela man i slip long en i go daun namel long ol manmeri, na ol i putim em i stap long pes bilong Jisas. \v 20 Jisas \x - \xo 5.20 \xt Lu 7.48\x* i lukim olsem ol i bilip tru, na em i tok, “Pren, mi lusim pinis ol sin bilong yu.” \v 21 Ol \x - \xo 5.21 \xt Sng 32.5, Ais 43.25, Lu 7.49\x* saveman bilong lo na ol Farisi i harim dispela tok, orait ol i toktok planti olsem, “Dispela man em i husat na em i laik kisim ples bilong God na i mekim dispela tok? I no gat wanpela man em inap long lusim sin. Em i wok bilong God wanpela tasol.” \v 22 Jisas i save pinis long tingting bilong ol, na em i bekim tok olsem long ol, “Bilong wanem yupela i gat dispela kain tingting long bel bilong yupela? \v 23 Wanem tok em i isi long mi mekim? Em i isi long mi tok, ‘Mi lusim ol sin bilong yu,’ o em i isi long mi tok, ‘Yu kirap na wokabaut’? \v 24 Tasol \x - \xo 5.24 \xt Jo 5.8\x* mi laik bai yupela i save olsem, Pikinini Bilong Man em i gat strong long dispela graun, na em inap long lusim ol sin.” Orait na Jisas i lukluk i go long dispela man bun bilong en i dai olgeta na i tokim em olsem, “Mi tokim yu, yu kirap na kisim bet bilong yu, na yu go long haus bilong yu.” \v 25 Na wantu tasol dispela man i kirap long ai bilong ol dispela manmeri, na em i kisim bet em i bin slip long en. Na em i wok long litimapim nem bilong God na i wokabaut i go long haus bilong en. \v 26 Na olgeta manmeri i kirap nogut tru long lukim dispela samting. Bel bilong ol i kirap long lukim bikpela strong bilong God na ol i litimapim nem bilong God na tok olsem, “Nau yumi lukim ol narakain samting tru i kamap.” \s1 Jisas i singautim Livai \r (Matyu 9.9-13 na Mak 2.13-17) \p \v 27 Bihain Jisas i wokabaut i go na em i lukim wanpela man bilong kisim takis em i sindaun i stap long haus takis. Nem bilong dispela man em Livai.\f + \fr 5.27 \ft I luk olsem Livai em narapela nem bilong Matyu. Lukim Matyu 9.9.\f* Na Jisas i tokim em olsem, “Yu kam bihainim mi.” \v 28 Na Livai i kirap na i lusim olgeta samting i stap, na em i go bihainim Jisas. \p \v 29 Orait Livai i mekim wanpela bikpela kaikai bilong Jisas long haus bilong em. Planti man bilong kisim takis, na planti arapela man tu, ol i sindaun na i kaikai wantaim tupela. \v 30 Na \x - \xo 5.30 \xt Lu 15.1-2\x* ol Farisi wantaim ol saveman bilong lo bilong lain Farisi ol i toktok planti long ol disaipel bilong Jisas. Ol i tok, “Watpo yupela i save kaikai na dring wantaim ol man bilong kisim takis na ol man bilong mekim sin?”\f + \fr 5.30 \ft Lukim tok i stap long Matyu 9.11.\f* \v 31 Na Jisas i bekim tok bilong ol olsem, “Ol man i no gat sik ol i no save go long dokta. Nogat. Ol sikman tasol i save go long dokta. \v 32 Olsem \x - \xo 5.32 \xt 1 Ti 1.15\x* tasol, mi no kam bilong singautim ol stretpela man long tanim bel. Nogat. Mi kam bilong singautim ol man i save mekim sin.” \s1 Jisas i tok long pasin bilong tambu long kaikai \r (Matyu 9.14-17 na Mak 2.18-22) \p \v 33 Na \x - \xo 5.33 \xt Mt 9.14, Mk 2.18\x* ol man i tokim Jisas olsem, “Planti taim ol disaipel bilong Jon i save tambu long kaikai na beten. Na ol disaipel bilong ol Farisi tu i save mekim olsem. Tasol ol disaipel bilong yu ol i wok long kaikai na dring.” \v 34 Na \x - \xo 5.34 \xt Jo 3.29\x* Jisas i tokim ol olsem, “Sapos wanpela man i laik marit, ating yupela inap tokim ol wantok bilong en long ol i mas tambu long kaikai long taim dispela man i stap yet wantaim ol? Nogat. \v 35 Tasol bihain, taim ol i kisim dispela man i go pinis na em i no moa i stap wantaim ol wantok bilong en, orait long dispela taim ol bai i tambu long kaikai.” \p \v 36 Jisas i givim wanpela tok piksa tu long ol. Em i tok olsem, “Sapos wanpela olpela saket i gat hul, i no gat man i save kisim wanpela nupela saket na brukim bilong kisim hap laplap bilong samapim hul long olpela saket. Sapos em i mekim olsem, em bai i bagarapim nupela saket, na tu dispela liklik hap nupela laplap bai em i no wankain olsem olpela saket. \v 37 Na i no gat man i save pulimapim nupela wain long olpela skin meme. Sapos em i mekim olsem, bai nupela wain i brukim skin meme na wain i kapsait i go long graun. Na skin meme tu bai i bagarap. \v 38 Olsem na ol i mas pulimapim nupela wain long nupela skin meme.\f + \fr 5.38 \ft Lukim tok i stap long Matyu 9.17.\f* \v 39 Na man i dringim pinis olpela wain, em i no save laikim nupela. Em i save tok, ‘Olpela em i gutpela.’” \c 6 \s1 Jisas i tok long pasin // bilong tambuim wok long de Sabat \r (Matyu 12.1-8 na Mak 2.23-28) \p \v 1 Long \x - \xo 6.1 \xt Lo 23.25\x* wanpela de Sabat, Jisas i wokabaut namel long ol gaden wit. Na ol disaipel bilong en i kisim ol pikinini bilong wit, na ol i rapim long han bilong rausim skin bilong wit, na ol i wok long kaikai. \v 2 Tasol \x - \xo 6.2 \xt Kis 20.10, Jo 5.10\x* sampela Farisi i lukim na ol i tok olsem, “Dispela pasin i tambu long ol man i mekim long de Sabat, olsem na watpo yupela i mekim?”\f + \fr 6.2 \ft Lukim tok i stap long Matyu 12.2.\f* \v 3 Na \x - \xo 6.3 \xt 1 Sml 21.1-6\x* Jisas i bekim tok bilong ol olsem, “Ating yupela i no bin ritim dispela stori long samting Devit i mekim? Mi tok long dispela taim em wantaim ol lain bilong en ol i hangre \v 4 na \x - \xo 6.4 \xt Wkp 24.5-9\x* Devit i go insait long haus bilong God na kisim dispela bret ol i save putim i stap long pes bilong God. Dispela bret i tambu, na ol pris tasol inap long kaikai. Tasol Devit em i kaikai, na em i givim long ol lain bilong en tu. Yupela i no bin ritim dispela tok, a?” \v 5 Na Jisas i tokim ol moa olsem, “Pikinini Bilong Man em i bosim de Sabat.” \s1 Long de Sabat Jisas i mekim orait // man i gat han nogut \r (Matyu 12.9-14 na Mak 3.1-6) \p \v 6 Long narapela de Sabat Jisas i go insait long haus lotu na i givim tok long ol manmeri. Na wanpela man i stap, han sut bilong en i dai pinis. \v 7 Ol \x - \xo 6.7 \xt Lu 14.1\x* saveman bilong lo na ol Farisi ol i was gut long Jisas, long wanem, ol i laik save, em bai i mekim orait ol sikman long de Sabat, o nogat. Ol i laik painim rot bilong kotim Jisas. \v 8 Tasol \x - \xo 6.8 \xt Lu 5.22, 9.47\x* Jisas i save long tingting bilong ol. Olsem na em i tokim dispela man, han bilong en i nogut, olsem, “Yu kirap na sanap hia long ai bilong ol man.” Orait dispela man i kirap na i sanap. \v 9 Na Jisas i tokim ol olsem, “Mi laik askim yupela. Ating yumi ken mekim gutpela pasin long de Sabat, o yumi ken mekim pasin nogut? Ating yumi ken helpim ol man na mekim ol i stap gut, o yumi ken bagarapim ol man?” \v 10 Na Jisas i lukluk raun long olgeta man, na em i tokim dispela man olsem, “Stretim han bilong yu.” Man i mekim olsem, na han bilong en i kamap gutpela gen. \v 11 Tasol ol saveman bilong lo na ol Farisi i belhat nogut tru na ol i toktok namel long ol yet olsem, “Bai yumi mekim wanem long Jisas?” \s1 Jisas i makim 12-pela aposel \r (Matyu 10.1-4 na Mak 3.13-19) \p \v 12 Long \x - \xo 6.12 \xt Mt 14.23\x* dispela taim Jisas i laik beten, na em i go antap long wanpela maunten na long nait em i beten long God. Long dispela nait olgeta em i beten i stap, inap tulait i bruk. \v 13 San \x - \xo 6.13 \xt Mt 10.3-4, Mk 3.13-19, Jo 6.70\x* i kamap, na em i singautim ol disaipel bilong en i kam. Na em i makim 12-pela, na em i givim nem aposel long ol. \v 14 Wanpela em Saimon, na Jisas i givim nem Pita long em. Na em i makim tu Andru, em i brata bilong Saimon, na Jems na Jon na Filip na Bartolomyu \v 15 na Matyu na Tomas na Jems, em pikinini bilong Alfius, na Saimon, em wanpela man bilong lain Selot, \v 16 na Judas, em pikinini bilong Jems, na Judas Iskariot, em dispela man bihain em i givim Jisas long ol man i birua long em. \s1 Jisas i mekim orait planti manmeri \r (Matyu 4.24-25 na Mak 3.7-12) \p \v 17 Orait Jisas wantaim ol disaipel bilong en i go daun long maunten, na em i go sanap long wanpela stretpela hap graun wantaim bikpela lain disaipel bilong en. Planti manmeri tru bilong olgeta hap bilong distrik Judia na taun Jerusalem na bilong nambis klostu long taun Tair na Saidon, ol tu i stap. \v 18 Ol i kam bilong harim tok bilong em, na bilong em i ken mekim orait ol sik bilong ol. Na ol manmeri i gat spirit nogut i bagarapim ol, Jisas i oraitim ol. \v 19 Na olgeta manmeri ol i traim long putim han long em, long wanem, bikpela strong i stap long em, na dispela strong i save mekim orait olgeta man i putim han long em. \s1 Jisas i tok // long ol rabisman i ken amamas \r (Matyu 5.1-12) \p \v 20 Na \x - \xo 6.20 \xt Mt 5.3, 11.5, Je 2.5\x* Jisas i lukluk long ol disaipel bilong en, na em i tok olsem, \p “Yupela ol rabisman, yupela i ken amamas. Kingdom bilong God em i bilong yupela. \p \v 21 “Yupela \x - \xo 6.21 \xt Sng 126.5-6, Ais 55.1, 61.3, KTH 7.16-17\x* ol lain i stap hangre nau, yupela i ken amamas. Bihain bai yupela i kaikai na i pulap. \p “Yupela ol lain nau i krai i stap, yupela i ken amamas. Bihain bai yupela i lap. \p \v 22 “Bihain \x - \xo 6.22 \xt Mt 5.11, Jo 15.19, 16.2, 1 Pi 2.19, 4.14\x* ol man bai i lukim yupela i bihainim Pikinini Bilong Man, na ol bai i bel nogut tru long yupela, na ol bai i rausim yupela na tok nogut long yupela, na ol bai i lukim nem bilong yupela olsem samting nogut tru. Orait taim dispela olgeta samting i kamap, yupela i ken amamas. \v 23 Sapos \x - \xo 6.23 \xt 2 Sto 36.16, Mt 5.12, Ap 5.41, 7.52, Kl 1.24, Je 1.2\x* ol i mekim ol dispela pasin long yupela, orait yupela i ken amamas na belgut tru. Harim. Bikpela pe i wetim yupela long heven. Bipo ol tumbuna bilong ol i save mekim wankain pasin long ol profet. \p \v 24 “Tasol \x - \xo 6.24 \xt Amo 6.1, Mt 6.2, 6.5, Je 5.1\x* yupela ol maniman, yupela lukaut. Yupela i kisim pinis samting bilong mekim gut bel bilong yupela. \p \v 25 “Yupela \x - \xo 6.25 \xt Snd 14.13, Ais 65.13, Je 5.1-6\x* ol lain nau yupela i save kaikai na pulap, yupela lukaut. Bihain bai yupela i hangre. \p “Yupela ol lain i save lap nau, yupela lukaut. Bihain bai yupela i krai na wara bai i kapsait long ai bilong yupela. \v 26 Sapos \x - \xo 6.26 \xt Jo 15.19, 1 Jo 4.5\x* olgeta man i litimapim nem bilong yupela, orait yupela lukaut. Bipo ol tumbuna bilong ol i save mekim wankain pasin long ol giaman profet.” \s1 Pasin bilong laikim ol birua \r (Matyu 5.38-48) \p \v 27 Jisas \x - \xo 6.27 \xt Kis 23.4, Snd 25.21, Mt 5.44, Ro 12.20\x* i tok moa olsem, “Mi tokim yupela ol man i save harim tok bilong mi, yupela i mas laikim ol birua bilong yupela, na yupela i mas mekim gutpela pasin long ol man i save bel nogut long yupela. \v 28 Na \x - \xo 6.28 \xt Lu 23.34, Ap 7.60\x* sapos sampela man i tok long God i ken bagarapim yupela, yupela i mas askim God long mekim gut long ol. Na yupela i mas beten bai God i marimari long ol man i mekim nogut long yupela. \v 29 Sapos \x - \xo 6.29 \xt Mt 5.39, 1 Ko 6.7\x* wanpela man i solapim wanpela wasket bilong yu, orait yu mas tanim narapela wasket tu i go long em. Sapos wanpela man i pulim saket bilong yu, orait yu mas larim em i kisim siot bilong yu tu. \v 30 Olgeta \x - \xo 6.30 \xt Lo 15.7-10, Snd 21.26, Mt 5.42\x* man i askim yu long givim ol samting long ol, orait yu mas givim long ol. Na sapos wanpela man i kisim ol samting bilong yu, orait yu no ken tok strong long em i mas givim bek. \v 31 Olgeta \x - \xo 6.31 \xt Mt 7.12\x* pasin yupela i laik bai ol arapela manmeri i mas mekim long yupela, ol dispela pasin tasol yupela i mas mekim long ol. \p \v 32 “Sapos \x - \xo 6.32 \xt Mt 5.46\x* yupela i laikim tasol ol man i save laikim yupela, orait husat bai i ting yupela ol gutpela manmeri? Ol man bilong mekim sin ol tu i save laikim ol man i laikim ol. \v 33 Na sapos yupela i mekim gutpela pasin long ol man i mekim gutpela pasin long yupela, orait husat bai i ting yupela ol gutpela manmeri? Ol man bilong mekim sin ol tu i save mekim wankain pasin. \v 34 Na \x - \xo 6.34 \xt Mt 5.42\x* sapos yupela i givim dinau long ol man yupela i ting ol bai inap bekim dinau, orait husat bai i ting yupela ol gutpela manmeri? Ol man bilong mekim sin ol tu i save givim dinau long ol arapela man bilong mekim sin, long wanem, ol i save ol dispela lain bai i bekim gen ol dinau bilong ol. \v 35 Tasol \x - \xo 6.35 \xt Wkp 25.35-36, Sng 37.26, Mt 5.45\x* yupela i mas laikim ol birua bilong yupela. Yupela i mas mekim gutpela pasin long ol. Yupela i mas givim dinau long ol man, yupela i no ting ol bai inap bekim dinau gen long yupela. Yupela i mekim olsem, na bihain bai yupela i gat bikpela pe moa, na bai yupela i stap pikinini bilong God Antap Tru. Em i save mekim gutpela pasin tu long ol man i no save tenkyu long em na long ol man nogut. \v 36 Yupela i mas sori long ol man, olsem Papa bilong yupela em i save sori long ol.” \s1 Yupela i no ken skelim pasin // bilong ol arapela man \r (Matyu 7.1-5) \p \v 37 Jisas \x - \xo 6.37 \xt Mt 6.14, 7.1\x* i tok moa olsem, “Yupela i no ken skelim pasin bilong ol arapela na tok ol i man nogut. Nogut God i mekim wankain pasin long yupela tu. Yupela i mas lusim sin bilong ol man, na bai God i lusim sin bilong yupela. \v 38 Yupela \x - \xo 6.38 \xt Snd 19.17, Mt 7.2, Mk 4.24, Je 2.13\x* i mas givim ol samting long ol arapela, na bai God i givim ol samting long yupela. Em bai i skelim gutpela moa long yupela, na em bai i pulapim tru, na sakim i go daun, na pulapim moa yet, inap long ol samting i kapsait, na givim long yupela. Skel yupela i save givim long ol arapela man, long dispela skel tasol God bai i bekim long yupela.” \p \v 39 Jisas \x - \xo 6.39 \xt Mt 15.14\x* i givim wanpela tok piksa tu long ol olsem, “Ating wanpela aipas em inap long soim rot long narapela aipas? Nogat. Tupela wantaim bai i pundaun long hul. \v 40 Sumatin \x - \xo 6.40 \xt Mt 10.24-25, Jo 13.16, 15.20\x* i no winim tisa bilong en. Tasol taim em i skul gut pinis, orait em bai i kamap wankain olsem tisa bilong en. \p \v 41 “Bilong \x - \xo 6.41 \xt Mt 7.3\x* wanem yu lukim liklik hap pipia i stap long ai bilong brata bilong yu, tasol yu no tingim bikpela plang i stap long ai bilong yu yet? \v 42 Sapos yu no lukim bikpela plang i stap long ai bilong yu yet, orait olsem wanem na yu inap tokim brata bilong yu, ‘Brata, mi laik kamautim pipia i stap long ai bilong yu’? Yu man bilong giaman, pastaim yu mas kamautim bikpela plang i stap long ai bilong yu yet. Na bihain bai yu inap lukluk gut na kamautim liklik hap pipia i stap long ai bilong brata bilong yu.” \s1 Diwai nogut i save karim kaikai nogut \r (Matyu 7.16-20 na 12.33-35) \p \v 43 Jisas \x - \xo 6.43 \xt Mt 7.16-17\x* i tok moa olsem, “Gutpela diwai em i no save karim kaikai nogut. Olsem tasol diwai nogut em i no save karim gutpela kaikai. \v 44 Ol \x - \xo 6.44 \xt Mt 12.33\x* man i save lukim kaikai bilong diwai pastaim na ol i save, em i gutpela diwai, o em i nogut. Ol man i no save go long rop i gat nil bilong kisim pikinini bilong diwai fik. Na ol i no save kisim pikinini bilong wain long liklik rabis diwai i gat nil. \v 45 Gutpela \x - \xo 6.45 \xt Mt 12.34\x* man i gat planti gutpela tingting i stap long bel bilong en. Olsem na em i save mekim gutpela pasin. Man nogut em i gat planti tingting nogut i stap long bel bilong en. Olsem na em i save mekim pasin nogut. Kain tingting i pulap long bel, em maus i save autim.” \s1 Tupela pasin bilong wokim haus \r (Matyu 7.24-27) \p \v 46 Jisas \x - \xo 6.46 \xt Mal 1.6, Mt 7.21, 25.11, Lu 13.25\x* i tok moa olsem, “Bilong wanem yupela i save kolim mi ‘Bikpela, Bikpela,’ na yupela i no bihainim tok bilong mi? \v 47 Sapos wanpela man i kam long mi, na i harim tok bilong mi na i bihainim, orait mi ken tokim yupela long pasin bilong dispela kain man. \v 48 Dispela \x - \xo 6.48 \xt Mt 7.24\x* man em i olsem wanpela man i laik wokim haus. Pastaim em i wokim hul i go daun, na em i putim simen i go pas tru long bikpela bikpela ston insait long graun. Na bihain em i sanapim haus antap long dispela. Na taim tait i kamap na wara i sakim dispela haus, haus i no pundaun, long wanem, dispela man i bin wokim gutpela strongpela haus. \v 49 Tasol man i harim tok bilong mi na i no bihainim, em i olsem wanpela man i wokim haus i sanap nating long graun. Em i no putim simen pastaim insait long graun. Bihain wara i sakim dispela haus, na kwiktaim em i pundaun, na i bagarap olgeta.” \c 7 \s1 Jisas i mekim orait // wokboi bilong kepten bilong ami \r (Matyu 8.5-13) \p \v 1 Jisas i autim tok pinis long ol manmeri, orait em i go insait long taun Kaperneam. \v 2 Wanpela kepten bilong 100 soldia em i stap, na em i gat wanpela wokboi. Em i laikim tumas dispela wokboi bilong en, tasol nau dispela wokboi i gat sik na klostu em i laik i dai. \v 3 Kepten i harim tok long Jisas i stap, orait em i salim ol hetman bilong ol Juda i go long em bilong askim em long kam na mekim orait wokboi bilong em. \v 4 Ol i kamap long Jisas na ol i tokim em strong tru olsem, “Dispela kepten em i gutpela man, inap long yu ken helpim em. \v 5 Em i save laikim yumi Juda. Em yet i bin wokim haus lotu bilong mipela.” \p \v 6 Orait Jisas i go wantaim ol. Em i kamap klostu pinis long haus, na dispela kepten i salim ol pren i kam bringim tok long Jisas olsem, “Bikpela, maski yu hatwok tumas. Mi no gutpela man inap long yu kam insait long haus bilong mi. \v 7 Olsem na mi ting mi no gutpela man inap long mi yet mi kam lukim yu. Tasol yu mekim tok tasol, na wokboi bilong mi bai i orait gen. \v 8 Mi tok olsem, long wanem, mi tu mi stap aninit long man i gat namba bilong bosim mi. Na mi yet mi gat ol soldia i stap aninit long mi. Na sapos mi tokim wanpela, ‘Yu go’, orait em i save go. Na sapos mi tokim narapela, ‘Yu kam’, orait em i save kam. Na taim mi tokim wokboi bilong mi, ‘Yu mekim dispela wok’, orait em i save mekim.” \p \v 9 Jisas i harim dispela tok, na em i kirap nogut long tok bilong dispela man. Na em i tanim na i tokim dispela bikpela lain manmeri i bihainim em olsem, “Mi tokim yupela, long Israel yet mi no bin lukim wanpela man i gat kain bilip olsem bilong dispela man.” \v 10 Na ol dispela man kepten i bin salim ol i kam, ol i go bek long haus, na ol i lukim wokboi i orait pinis. \s1 Jisas i kirapim bek // yangpela man bilong taun Nain \p \v 11 Bihain liklik Jisas i go long wanpela taun, nem bilong en Nain. Ol disaipel bilong en wantaim bikpela lain manmeri ol i go wantaim em. \v 12 Em i kamap klostu long bikpela dua bilong banis i raunim dispela taun, na em i bungim sampela man i karim bodi bilong wanpela man i dai pinis i kam ausait long taun. Mama bilong dispela man, em i gat dispela wanpela pikinini tasol. Na man bilong en tu i dai pinis. Na bikpela lain manmeri bilong dispela taun i wokabaut i kam wantaim dispela meri. \v 13 Bikpela \x - \xo 7.13 \xt Lu 8.52\x* i lukim dispela meri, na em i sori tru long em, na em i tokim meri olsem, “Yu no ken krai.” \v 14 Na \x - \xo 7.14 \xt Lu 8.54, Jo 11.43, Ap 9.40, Ro 4.17\x* em i go klostu, na i putim han long bet ol i karim bodi long en. Na ol man i karim dispela bet ol i sanap. Na Jisas i tok, “Yangpela man, mi tokim yu, yu kirap.” \v 15 Na \x - \xo 7.15 \xt 1 Kin 17.23, 2 Kin 4.36\x* dispela man i dai pinis, em i kirap na i sindaun, na em i stat long toktok. Na Jisas i givim em bek long mama bilong en. \v 16 Bel \x - \xo 7.16 \xt Lu 1.68, 19.44, 24.19, Jo 4.19\x* bilong olgeta manmeri i kirap long lukim bikpela strong bilong God, na ol i litimapim nem bilong God. Ol i tok, “Wanpela bikpela profet i kamap pinis namel long yumi.” Na ol i tok, “God i kam pinis bilong helpim ol manmeri bilong en.” \v 17 Na ol manmeri i go nabaut long olgeta hap bilong distrik Judia na long ol arapela hap nabaut, na ol i stori long dispela samting Jisas i bin mekim. \s1 Jon Bilong Baptais i salim // tupela disaipel i go long Jisas \r (Matyu 11.2-19) \p \v 18 Ol disaipel bilong Jon i tokim em long olgeta dispela samting Jisas i mekim. \v 19 Na \x - \xo 7.19 \xt Sng 40.7, Mal 3.1, Mt 11.3, KTH 1.8\x* Jon i singautim tupela disaipel bilong en, na em i salim tupela i go long Bikpela bilong askim em olsem, “Ating yu dispela man God i bin promis long salim i kam, o mipela i mas wetim narapela?” \v 20 Dispela tupela man i kamap pinis long Jisas, na tupela i tok, “Jon Bilong Baptais em i salim mitupela i kam long yu, na em i laik askim yu olsem, ‘Ating yu dispela man God i bin promis long salim i kam, o mipela i mas wetim narapela?’” \p \v 21 Long dispela taim Jisas i wok long mekim orait planti manmeri i gat ol kain kain sik. Na em i rausim planti spirit nogut i stap long ol. Na planti aipas, em i mekim ol i lukluk. \v 22 Na \x - \xo 7.22 \xt Ais 35.5-6, 61.1, Mt 11.4-5, Lu 4.18\x* Jisas i bekim tok bilong tupela disaipel bilong Jon olsem, “Yutupela go tokim Jon long ol samting nau yutupela i lukim na harim. Ol aipas ol i lukluk gen, na ol lek nogut ol i wokabaut. Skin bilong ol man i gat sik lepra, em i kamap klin, na ol yaupas i harim toktok. Ol man i dai pinis, ol i kirap gen, na ol rabisman i harim gutnius.\f + \fr 7.22 \ft Lukim tok i stap long Matyu 11.5.\f* \v 23 Na \x - \xo 7.23 \xt Ais 61.1, Lu 4.18\x* ol man i lukim mi, na bilip bilong ol i no pundaun, ol i ken amamas.” \p \v 24 Taim \x - \xo 7.24 \xt Mt 11.7\x* dispela tupela man i bin bringim tok bilong Jon, tupela i go pinis, orait Jisas i tokim ol manmeri long Jon olsem, “Taim yupela i bin i go long hap i no gat man, yupela i go bilong lukim wanem samting? Ating yupela i go bilong lukim win i sakim wanpela pitpit? Nogat. \v 25 Yupela i go bilong lukim wanem samting? Ating yupela i go bilong lukim wanpela man i putim ol gutpela gutpela klos? Nogat. Ol man i putim ol naispela klos na i gat ol gutpela gutpela samting bilong bodi, ol dispela kain man i save stap long haus bilong ol king. \v 26 Tasol \x - \xo 7.26 \xt Mt 11.9, Lu 1.76\x* yupela i go bilong lukim wanem samting? Yupela i go bilong lukim wanpela profet, a? Em tasol. Na mi tokim yupela, dispela profet hia, em i winim olgeta arapela profet. \v 27 Long \x - \xo 7.27 \xt Mal 3.1\x* dispela man tasol buk bilong God i tok olsem, ‘Harim. Bai mi salim wanpela man bilong autim tok bilong mi, na em bai i go paslain long yu. Na em bai i redim rot bilong yu.’ \v 28 Mi tokim yupela olsem, Jon i winim olgeta man i stap long graun. Tasol man i stap liklik tru long kingdom bilong God, em i winim Jon.” \p \v 29 Ol \x - \xo 7.29 \xt Mt 21.32, Lu 3.12\x* manmeri wantaim ol man bilong kisim takis ol i harim dispela tok pinis, na ol i tok, “Pasin bilong God em i stret olgeta.” Ol i tok olsem, long wanem, ol i bin kisim baptais long han bilong Jon. \v 30 Tasol ol Farisi na ol saveman bilong lo ol i no bin kisim baptais long Jon. Olsem na ol i givim baksait long gutpela rot God i soim long ol. \p \v 31 Na \x - \xo 7.31 \xt Mt 11.16-17\x* Jisas i tok moa olsem, “Sapos mi laik tokaut long pasin bilong ol manmeri bilong dispela taim, bai mi mekim wanem kain tok piksa? Ol i olsem wanem kain man? \v 32 Ol i olsem ol pikinini i sindaun i stap long ol ples bung na i singaut long ol arapela pikinini olsem, ‘Mipela i winim mambu long yupela i ken singsing, tasol yupela i no laik singsing. Na mipela i mekim singsing sori, tasol yupela i no laik krai.’” \v 33 Na \x - \xo 7.33 \xt Mt 3.4, 11.18, Mk 1.6\x* Jisas i tok moa olsem, “Jon Bilong Baptais em i kam, na em i no kaikai bret, na em i no save dring wain. Na yupela i tok, ‘Spirit nogut i stap long em.’ \v 34 Na \x - \xo 7.34 \xt Mt 11.19, Lu 15.2\x* nau Pikinini Bilong Man i kam, na em i kaikai na i dring, na yupela i save tok, ‘Lukim, em i man bilong kaikai planti tumas, na em i man bilong dring planti wain tumas. Em i pren bilong ol man bilong kisim takis na bilong ol man bilong mekim sin.’ \v 35 Yupela i save tok olsem, tasol ol manmeri i kisim save bilong God ol i soim yumi olsem save bilong en em i samting tru.” \s1 Wanpela meri i welim lek bilong Jisas \p \v 36 Wanpela \x - \xo 7.36 \xt Mt 26.6, Mk 14.3, Lu 11.37\x* Farisi i singautim Jisas i kam kaikai wantaim em. Na Jisas i go long haus bilong dispela Farisi na i sindaun long kaikai. \v 37 Wanpela \x - \xo 7.37 \xt Mt 26.7, Mk 14.3, Jo 12.3\x* meri i save mekim ol kain kain pasin nogut em i stap long dispela taun. Em i harim tok long Jisas i kaikai long haus bilong dispela Farisi, olsem na dispela meri i kisim wanpela naispela botol ston i gat sanda na em i kam. \v 38 Na em i go sanap baksait long Jisas klostu long lek bilong en, na em i krai i stap. Wara bilong ai bilong en i kapsait long lek bilong Jisas, na dispela meri i mekim drai long gras bilong het bilong em yet. Em i givim planti kis long lek bilong Jisas, na em i kisim dispela sanda na welim lek bilong en. \p \v 39 Dispela Farisi i bin singautim Jisas i kam, em i lukim ol samting dispela meri i mekim, na em i tingting olsem, “Sapos dispela man em i profet tru, bai em i save long dispela meri i putim han long em, na bai em i save long pasin bilong en tu. Dispela meri em i meri bilong mekim sin.” \p \v 40 Jisas i save long tingting bilong dispela man na em i tokim em olsem, “Saimon, mi gat wanpela tok mi laik givim yu.” Na Saimon i tok, “Tisa, yu autim tok bilong yu.” \v 41 Na Jisas i tok, “Tupela man i gat dinau long wanpela man. Narapela i gat dinau long 100 kina, na narapela i gat dinau long 10 kina tasol. \v 42 Tupela i no inap bekim dinau bilong tupela, olsem na dispela man i lusim dinau bilong tupela. Orait yu ting husat bilong tupela bai i laikim em moa?” \p \v 43 Na Saimon i bekim tok olsem, “Mi ting dispela man em i lusim bikpela dinau bilong en.” Na Jisas i tokim em, “Tingting bilong yu i stret.” \p \v 44 Na \x - \xo 7.44 \xt Stt 18.4\x* Jisas i tanim na lukim dispela meri, na em i tokim Saimon olsem, “Yu lukim dispela meri hia? Mi kam insait long haus bilong yu, na yu no givim mi wara bilong wasim lek bilong mi. Tasol dispela meri em i wasim lek bilong mi long wara bilong ai bilong em yet. Na em i mekim drai long gras bilong em yet. \v 45 Yu no givim kis long mi. Tasol taim mi kam insait, na i kam inap long nau, dispela meri em i wok long givim kis long lek bilong mi. \v 46 Yu \x - \xo 7.46 \xt Sng 23.5\x* no bin kisim wel na welim het bilong mi. Tasol dispela meri i kisim sanda i kam na i welim lek bilong mi. \v 47 Olsem \x - \xo 7.47 \xt 1 Ti 1.14\x* na mi tokim yu, yumi lukim dispela meri i laikim mi tru na yumi save, God i lusim pinis ol planti sin bilong en. Tasol man i mekim liklik sin tasol na God i lusim sin bilong en, orait laik bilong en bai i liklik tasol.” \v 48 Na \x - \xo 7.48 \xt Mt 9.2, Mk 2.5, Lu 5.20-21\x* Jisas i tokim dispela meri olsem, “Mi lusim pinis ol sin bilong yu.” \v 49 Ol \x - \xo 7.49 \xt Mt 9.3, Mk 2.7\x* man i sindaun long tebol wantaim em, ol i harim dispela tok na ol i stat long toktok namel long ol yet olsem, “Dispela man em i husat na em i lusim ol sin?” \v 50 Na \x - \xo 7.50 \xt Mt 9.22, Mk 5.34, 10.52, Lu 8.48, 17.19, 18.42\x* Jisas i tokim dispela meri olsem, “Bilip bilong yu i mekim na nau yu stap gut wantaim God. Yu go, na bel bilong yu i ken i stap isi.” \c 8 \s1 Sampela meri i bihainim Jisas na wokabaut \p \v 1 Bihain \x - \xo 8.1 \xt Lu 4.43\x* liklik orait Jisas i raun long ol taun na ol ples na em i wok long autim gutnius bilong kingdom bilong God long ol manmeri. Na ol 12-pela disaipel i wokabaut i go wantaim em. \v 2 Na \x - \xo 8.2 \xt Mt 27.55-56, Mk 15.40-41, 16.9, Lu 23.49\x* sampela meri, bipo Jisas i bin rausim ol spirit nogut long ol na mekim orait sik bilong ol, ol tu i wokabaut i go wantaim em. Wanpela em Maria, ol i kolim em Maria bilong taun Makdala. Bipo Jisas i bin rausim 7-pela spirit nogut long em. \v 3 Na Joana na Susana na planti arapela meri tu, ol i go wantaim em. Joana em i meri bilong Kusa, em wanpela bosman bilong haus bilong Herot. Ol dispela meri i save givim ol samting bilong ol bilong helpim Jisas wantaim ol disaipel bilong en. \s1 Jisas i tok piksa long man i tromoi pikinini wit long gaden \r (Matyu 13.1-9 na Mak 4.1-9) \p \v 4 Ol manmeri bilong olgeta taun i kam long Jisas, na bikpela lain manmeri i bung i stap. Na em i givim wanpela tok piksa long ol olsem, \v 5 “Wanpela \x - \xo 8.5 \xt Mt 13.3, Mk 4.3\x* man i go tromoi pikinini wit long gaden. Em i wok long tromoi i go, na sampela pikinini wit i pundaun long rot. Na ol man i krungutim, na ol pisin i kam kaikai. \v 6 Na sampela pikinini wit i pundaun long hap graun i gat ston. Na wit i kamap, tasol graun i no gat wara, na dispela wit i drai olgeta na i dai. \v 7 Na sampela pikinini wit i pundaun namel long ol rop i gat nil. Na ol rop i gat nil i kamap wantaim na i karamapim wit. \v 8 Na sampela pikinini wit i pundaun long gutpela graun, na wit i kamap, na i karim planti kaikai moa, olsem wan wan handet.” Jisas i mekim dispela tok piksa pinis, na em i singaut olsem, “Man i gat yau em i mas harim dispela tok.” \s1 Jisas i gat wanem tingting na em i autim tok long ol tok piksa \r (Matyu 13.10-17 na Mak 4.10-12) \p \v 9 Ol disaipel bilong Jisas i askim em long as bilong dispela tok piksa em i bin autim. \v 10 Na \x - \xo 8.10 \xt Ais 6.9-10, Mk 4.12\x* em i tokim ol olsem, “God i larim yupela i save pinis long as bilong ol tok hait bilong kingdom bilong God. Tasol ol arapela manmeri i save harim ol tok piksa tasol. Olsem na bai ol i lukluk planti taim, tasol ol i no luksave long wanpela samting. Na bai ol i harim tok planti taim, tasol bai ol i no save long as bilong en.” \s1 As bilong tok piksa bilong pikinini wit \r (Matyu 13.18-23 na Mak 4.13-20) \p \v 11 Na \x - \xo 8.11 \xt Hi 4.12, 1 Pi 1.23\x* Jisas i tok moa olsem, “As bilong dispela tok piksa em i olsem. Dispela ol pikinini wit ol i makim tok bilong God. \v 12 Ol pikinini wit i pundaun long rot, ol i olsem ol lain manmeri i harim tok bilong God, tasol bihain Satan i kam, na em i rausim dispela tok long bel bilong ol. Satan i ting, ‘Nogut ol i bilip, na God i kisim bek ol.’ \v 13 Na ol pikinini wit i pundaun long graun i gat ston, ol i olsem ol man i harim tok, na ol i kisim, na ol i amamas long en. Tasol ol i olsem pikinini wit i no gat rop i go daun insait long graun, olsem na ol i bilip long liklik taim tasol, na long taim bilong traim, ol i save surik na lusim God. \v 14 Na ol pikinini wit i pundaun namel long ol rop i gat nil, ol i olsem ol man i harim tok bilong God, na ol i go nabaut na ol i tingting planti long ol samting i kamap long ol na long mani samting na ol i amamas long ol samting bilong dispela graun, na dispela ol samting i karamapim ol na ol i no bihainim gut tok bilong God. Ol i olsem kaikai i no mau gut. \v 15 Tasol ol dispela pikinini wit i pundaun long gutpela graun, ol i olsem ol man i harim tok na ol i holimpas. Bel bilong ol em i stretpela na i gutpela, na ol i save stap strong na ol i karim kaikai i stap.” \s1 Ol man i no save haitim lait aninit long baket \r (Mak 4.21-25) \p \v 16 Jisas \x - \xo 8.16 \xt Mt 5.15, Lu 11.33\x* i tok moa olsem, “Ol man i no save laitim lam na karamapim long sospen samting o putim aninit long bet. Nogat. Ol i save putim antap long tebol, bai ol man i kam insait long haus ol i ken lukim dispela lait. \v 17 Olgeta \x - \xo 8.17 \xt Mt 10.26, Lu 12.2\x* samting i stap hait, bihain bai em i kamap long ples klia. Na olgeta samting ol man i karamapim i stap, bihain bai ol i kamap long ples klia, na bai ol man i save long ol. \p \v 18 “Yupela \x - \xo 8.18 \xt Mt 13.12, 25.29, Lu 19.26\x* i mas lukaut gut bai yupela i harim gut tok. Sapos wanpela man i gat sampela samting pinis, orait God bai i givim sampela moa long em. Tasol sapos man i no gat ol samting, orait God bai i rausim ol samting em i ting em i holim pinis.” \s1 Husat em i mama na brata bilong Jisas? \r (Matyu 12.46-50 na Mak 3.31-35) \p \v 19 Long dispela taim mama wantaim ol brata bilong Jisas ol i kam bilong lukim em. Tasol planti manmeri ol i bung i stap, na ol lain bilong Jisas i no inap i kam klostu long em. \v 20 Sampela man i tokim Jisas olsem, “Mama bilong yu wantaim ol brata bilong yu ol i sanap ausait, na ol i laik lukim yu.” \v 21 Tasol \x - \xo 8.21 \xt Lu 6.47, 11.28, Jo 14.21\x* em i bekim tok bilong ol olsem, “Ol manmeri i harim tok bilong God na i bihainim, ol dispela lain ol i mama bilong mi na brata bilong mi.” \s1 Jisas i tok, na bikpela win i dai \r (Matyu 8.23-27 na Mak 4.35-41) \p \v 22 Wanpela de Jisas i kalap long wanpela bot wantaim ol disaipel bilong en. Na em i tokim ol olsem, “Yumi go long hapsait bilong raunwara.” Olsem na ol i go. \v 23 Bot \x - \xo 8.23 \xt Mt 8.24, Mk 4.37\x* i ran i go, na Jisas i slip. Na wanpela bikpela win i kamap long raunwara, na wara i laik pulap long bot na klostu ol i laik lus. \v 24 Na \x - \xo 8.24 \xt Mt 8.25, Mk 4.38\x* ol i go kirapim Jisas, na ol i tok, “Bikman, bikman, yumi laik lus nau.” Na em i kirap na i krosim dispela win na dispela biksi. Na win wantaim biksi i dai, na wara i no moa mekim nais. \v 25 Na em i askim ol olsem, “Olsem wanem? Bilip bilong yupela i stap we?” Ol i lukim dispela strongpela wok na ol i pret, na ol i tingting planti. Na ol i toktok namel long ol yet olsem, “Dispela man em i husat tru? Em i tok strong long win wantaim wara, na tupela i harim tok bilong em.” \s1 Jisas i rausim spirit nogut long wanpela man \r (Matyu 8.28-34 na Mak 5.1-20) \p \v 26 Orait Jisas wantaim ol disaipel bilong en i go kamap long hap bilong ol Gerasa. Dispela ples i stap long hapsait bilong raunwara Galili. \v 27 Orait Jisas i lusim bot na i go sua, na wanpela man bilong dispela taun i kamap long em. Sampela spirit nogut i stap long dispela man. Longtaim tru em i no save pasim laplap. Na em i no save stap long wanpela haus. Nogat. Em i save stap nabaut long ples matmat. \v 28 Dispela man i lukim Jisas, na em i singaut na i pundaun long graun klostu long lek bilong Jisas. Na em i singaut bikmaus tru olsem, “Jisas, yu Pikinini bilong God Antap Tru, yu laik mekim wanem long mi? Plis, yu no ken mekim nogut long mi.” \v 29 Em i singaut olsem, long wanem, Jisas i tok pinis long spirit nogut i mas lusim dispela man. Ol man i save was long dispela man oltaim, na ol i save pasim em long ol sen na hankap. Tasol em i save brukim olgeta sen samting. Na dispela spirit nogut i save mekim em i ran i go long hap i no gat man. \p \v 30 Orait Jisas i askim em olsem, “Wanem nem bilong yu?” Na em i tok, “Nem bilong mi Ami,” long wanem, planti spirit nogut i bin i go insait long em. \v 31 Na \x - \xo 8.31 \xt KTH 9.11\x* ol dispela spirit nogut i singaut strong long Jisas olsem, “Yu no ken rausim mipela i go long dispela hul i no gat as.” \p \v 32 Wanpela \x - \xo 8.32 \xt Mt 8.30, Mk 5.11\x* bikpela lain pik ol i kaikai i stap long liklik maunten klostu. Na ol spirit nogut i askim Jisas strong olsem, “Yu mas larim mipela i go insait long ol dispela pik.” Orait Jisas i larim ol i go. \v 33 Na ol dispela spirit nogut i lusim dispela man na ol i go insait long ol pik. Na ol dispela lain pik i ran strong tru i go daun long wanpela ples nogut. Na ol i pundaun long raunwara, na ol i dring wara na i dai. \p \v 34 Ol wasman bilong pik i lukim dispela samting i kamap, orait ol i ranawe, na ol bringim tok i go long taun na long ol hap nabaut. \v 35 Na ol manmeri i kam lukim wanem samting tru i bin kamap. Ol i kamap long Jisas, na ol i lukim dispela man ol spirit nogut i lusim em pinis. Em i pasim laplap, na tingting bilong en i klia, na em i sindaun i stap klostu long lek bilong Jisas. Ol manmeri i lukim, na ol i pret. \v 36 Na ol man i bin lukim ol samting i kamap, ol i stori long ol samting Jisas i bin mekim long dispela man, bipo ol spirit nogut i stap long en, na nau em i kamap orait pinis. \v 37 Na olgeta man bilong distrik bilong ol Gerasa, ol i tingting long dispela strongpela wok Jisas i bin mekim na ol i pret tru na ol i tok strong long Jisas i mas lusim ol na i go. Olsem na Jisas i kalap long bot, na em i go bek. \v 38 Tasol pastaim dispela man ol spirit nogut i lusim em pinis, em i askim Jisas strong olsem, “Inap yu larim mi i go wantaim yu?” Tasol Jisas i salim em i go bek, na i tokim em olsem, \v 39 “Yu go bek long ples bilong yu, na yu autim tok long olgeta samting God i bin mekim bilong helpim yu.” Olsem na dispela man i go, na em i autim tok long olgeta manmeri long taun bilong en, long olgeta samting Jisas i bin mekim bilong helpim em. \s1 Jisas i kirapim bek wanpela pikinini na i mekim orait meri i holim klos bilong em \r (Matyu 9.18-26 na Mak 5.21-43) \p \v 40 Orait Jisas i go bek long hapsait bilong raunwara, na olgeta manmeri i amamas long em i kam, long wanem, ol i bin wetim em i stap. \v 41 Na \x - \xo 8.41 \xt Mt 9.18, Mk 5.22\x* wanpela man i kamap, nem bilong en Jairus. Em i wanpela hetman bilong haus lotu. Em i brukim skru klostu long lek bilong Jisas, na i askim Jisas strong long i go long haus bilong en. \v 42 Em i gat wanpela pikinini tasol, em i pikinini meri, na em i gat samting olsem 12-pela krismas. Na klostu em i laik i dai. \p Orait Jisas i wokabaut i go, na bikpela lain manmeri ol i go wantaim na ol i pas tru long em. \v 43 Na wanpela meri i stap, em i save karim blut oltaim na i stap olsem inap long 12-pela yia. \f + \fr 8.43 \ft Sampela saveman i ting narapela hap tok i stap tu long dispela lain. Dispela tok i olsem, “Em i bin tromoi olgeta mani bilong en long ol dokta long oraitim em.”\f*Tasol i no gat wanpela man inap long oraitim sik bilong en. \v 44 Dispela \x - \xo 8.44 \xt Mt 9.20, Mk 5.28\x* meri i kam klostu long baksait bilong Jisas, na i putim han long arere bilong longpela klos bilong Jisas. Em i mekim olsem, na wantu tasol blut bilong en i drai na i no kamap moa. \v 45 Na Jisas i askim olsem, “Husat i putim han long mi?” Na olgeta i tok, “Mi nogat. Mi nogat.” Na Pita i tok, “Bikman, bikpela lain manmeri i sanap raunim yu, na ol i pas tru long yu.” \v 46 Tasol \x - \xo 8.46 \xt Mk 5.30, Lu 6.19\x* Jisas i tok, “Wanpela i bin putim han long mi. Mi pilim sampela strong i lusim mi na i go.” \v 47 Dispela meri i save nau, em i no inap hait. Olsem na em i guria, na em i kam brukim skru na putim pes i go daun long graun klostu long Jisas. Na long ai bilong olgeta manmeri em i tok bilong wanem em i bin putim han long Jisas. Na em i tok, “Sik bilong mi em i pinis wantu tasol.” \v 48 Na \x - \xo 8.48 \xt Lu 7.50\x* Jisas i tokim em olsem, “Pikinini, yu bilip long mi, olsem na yu kamap orait gen. Yu go, na bel bilong yu i ken i stap isi.” \p \v 49 Jisas i toktok yet i stap, na wanpela man bilong haus bilong dispela hetman bilong haus lotu i kam. Em i tokim hetman olsem, “Pikinini bilong yu i dai pinis. Maski givim hevi moa long tisa.” \v 50 Jisas i harim dispela, na i bekim tok olsem long hetman, “Yu no ken pret. Yu mas bilip tasol, na pikinini bilong yu bai i orait.” \v 51 Orait Jisas i go long haus bilong hetman, na em i no larim ol manmeri i go insait long haus wantaim em. Nogat. Em i kisim Pita na Jon na Jems na papamama bilong dispela pikinini, na ol tasol i go insait wantaim em. \v 52 Na \x - \xo 8.52 \xt Lu 7.13, Jo 11.11-13\x* olgeta manmeri i stap pinis long haus, ol i sori tru long dispela pikinini, na ol i wok long krai i stap. Tasol Jisas i tokim ol olsem, “Yupela i no ken krai. Em i no i dai. Em i slip tasol i stap.” \v 53 Na ol i lap nogut long em, long wanem, ol i save, pikinini i dai pinis. \v 54 Tasol \x - \xo 8.54 \xt Lu 7.14, Jo 11.43\x* Jisas i holim han bilong pikinini meri na i singaut olsem, “Pikinini, yu kirap.” \v 55 Orait spirit bilong dispela pikinini em i kam bek long em, na kwiktaim em i kirap. Na Jisas i tokim ol long givim sampela kaikai long dispela pikinini. \v 56 Na \x - \xo 8.56 \xt Mk 7.36, Lu 5.14\x* papamama bilong pikinini i kirap nogut tru. Tasol Jisas i tokim tupela strong olsem, “Yutupela i no ken tokim wanpela man long dispela samting i bin kamap.” \c 9 \s1 Jisas i givim wok long ol 12-pela aposel \r (Matyu 10.5-15 na Mak 6.7-13) \p \v 1 Jisas \x - \xo 9.1 \xt Mt 10.1, Mk 3.13-15\x* i singautim ol 12-pela aposel i kam, na em i givim bikpela strong na namba long ol, bilong ol i ken rausim olgeta spirit nogut i stap long ol manmeri na ol i ken mekim orait ol manmeri i gat olgeta kain sik. \v 2 Na em i salim ol i go bilong autim tok bilong kingdom bilong God, na bilong mekim orait ol sikman. \v 3 Na \x - \xo 9.3 \xt Lu 10.4-11\x* em i tokim ol olsem, “Yupela i no ken kisim ol samting bilong wokabaut i go wantaim yupela. Yupela i no ken holim stik bilong wokabaut na yupela i no ken karim hanbek samting na bret na mani. Na yupela i no ken kisim tupela siot. \v 4 Na \x - \xo 9.4 \xt Mt 10.11, Mk 6.10\x* sapos yupela i kamap long wanpela ples na yupela i go insait long wanpela haus, orait yupela i mas i stap long dispela haus tasol inap long taim yupela i laik lusim dispela ples na i go long narapela hap. \v 5 Na \x - \xo 9.5 \xt Mt 10.14, Mk 6.11, Ap 13.51\x* sapos ol manmeri bilong wanpela taun i no kisim yupela i go long haus bilong ol, orait yupela i mas lusim dispela taun. Na taim yupela i laik i go, yupela i mas rausim pipia graun i stap long lek bilong yupela, bai ol i ken save, ol i gat asua long dispela pasin ol i mekim.” \v 6 Orait \x - \xo 9.6 \xt Mk 6.12\x*ol disaipel i wokabaut i go long ol ples nabaut. Na ol i autim gutnius na ol i mekim orait ol sikman long olgeta hap. \s1 Herot i laik save Jisas em i husat tru \r (Matyu 14.1-2 na Mak 6.14-16) \p \v 7 Namba \x - \xo 9.7 \xt Mt 16.14, Mk 8.28, Lu 9.19\x* wan gavman Herot i harim tok long ol samting Jisas i mekim, na em i tingting planti, long wanem, sampela man i save tok olsem, “Jon i kirap bek long matmat.” \v 8 Na sampela i save tok, “Elaija i kamap.” Na sampela i tok, “Wanpela bilong ol profet bilong bipo em i kirap bek long matmat.” \v 9 Olsem \x - \xo 9.9 \xt Lu 23.8\x* na Herot i tok olsem, “Mi katim nek bilong Jon pinis. Tasol dispela man em i husat tru na mi harim ol man i tok long ol narakain wok em i mekim?” Na em i laik lukim Jisas. \s1 Jisas i givim kaikai long 5,000 man \r (Matyu 14.13-21 na Mak 6.30-44 na Jon 6.1-13) \p \v 10 Ol aposel i kam bek pinis, na ol i tokim Jisas long olgeta samting ol i bin mekim. Na Jisas i kisim ol, na ol i lusim ol arapela manmeri, na ol tasol i go long wanpela taun, nem bilong en Betsaida. \v 11 Taim ol planti lain manmeri i save olsem Jisas i go pinis, orait ol i bihainim em i go. Ol i kam long em, na em i amamas long ol i kam. Em i autim tok bilong kingdom bilong God long ol, na em i mekim orait ol manmeri i gat sik. \v 12 Long \x - \xo 9.12 \xt Mt 14.15, Mk 6.35-36, Jo 6.5\x* apinun tru ol 12-pela disaipel i kam long em na ol i tokim em olsem, “Mobeta yu salim ol manmeri i go long ol ples na long ol hap nabaut, bai ol i ken painim kaikai na ples bilong slip. Dispela hap yumi stap long en, em i no gat man.” \v 13 Tasol Jisas i tokim ol disaipel olsem, “Yupela yet givim kaikai long ol.” Na ol i tok, “Mipela i no gat planti kaikai. I gat 5-pela bret na tupela pis tasol i stap. Ating yu laik bai mipela i go baim kaikai bilong dispela olgeta lain manmeri?” \v 14 Samting olsem 5,000 man i stap. \p Na Jisas i tokim ol disaipel bilong en olsem, “Yupela tokim ol, ol i mas bung 50 50 na ol i mas sindaun.” \v 15 Ol disaipel i mekim olsem, na olgeta manmeri i sindaun. \v 16 Orait na Jisas i kisim dispela 5-pela bret wantaim tupela pis, na em i lukluk i go long heven na i tenkyu long God. Na em i brukim bret wantaim pis na i givim long ol disaipel, na ol i tilim i go long ol manmeri. \v 17 Na olgeta i kaikai, na ol i pulap. Na ol i bungim olgeta hap kaikai i stap yet na ol i pulapim 12-pela basket. \s1 Pita i tokaut long Jisas em i husat \r (Matyu 16.13-19 na Mak 8.27-29) \p \v 18 Long \x - \xo 9.18 \xt Mt 16.13, Mk 8.27\x* wanpela taim Jisas wanpela em i beten i stap, na ol disaipel bilong en i stap wantaim em. Na em i askim ol olsem, “Ol manmeri i save tok, mi husat tru?” \v 19 Na \x - \xo 9.19 \xt Mt 14.1-2, Mk 6.14-15, Lu 9.7-8\x* ol i bekim tok olsem, “Sampela i save tok olsem, yu Jon Bilong Baptais. Na sampela i save tok, yu Elaija. Na sampela i tok, ‘Wanpela bilong ol profet bilong bipo em i kirap bek.’” \v 20 Na \x - \xo 9.20 \xt Mt 16.15-16, Mk 8.29, Jo 6.68-69\x* em i askim ol, “Na yupela yet i tok mi husat?” Na Pita i bekim tok olsem, “Yu dispela man God i bin promis long salim i kam bilong kisim bek ol manmeri bilong en.” \s1 Jisas i tok bai em i dai na kirap bek \r (Matyu 16.20-28 na Mak 8.30—9.1) \p \v 21 Orait Jisas i tok strong long ol disaipel na i tambuim ol long ol i no ken tokim wanpela man long em i husat tru. \v 22 Na \x - \xo 9.22 \xt Mt 16.21, 17.22, Mk 8.31, 9.31, Lu 9.44, 18.32-33\x* em i tok, “Pikinini Bilong Man em i mas karim planti pen, na ol hetman na ol bikpris na ol saveman bilong lo bai ol i givim baksait long em na kilim em i dai. Na long de namba 3 bai em i kirap bek.” \p \v 23 Na \x - \xo 9.23 \xt Mt 10.38, 16.24, Mk 8.34, Lu 14.27\x* em i tokim olgeta manmeri olsem, “Sapos wanpela man i laik bihainim mi, orait em i mas daunim laik bilong em yet, na em i mas karim diwai kros bilong en long olgeta de, na em i mas bihainim mi. \v 24 Long \x - \xo 9.24 \xt Mt 10.39, Lu 17.33, Jo 12.25\x* wanem, sapos wanpela man i laik holimpas laip bilong em yet, laip bilong en bai i lus. Tasol sapos wanpela man i ting long mi na i lusim laip bilong en, orait laip bilong en bai i stap gut. \v 25 Sapos \x - \xo 9.25 \xt Mt 16.26, Mk 8.36\x* wanpela man i kisim olgeta samting bilong graun, tasol em yet i bagarap na i lus, orait dispela olgeta samting bai i helpim em olsem wanem? \v 26 Sapos \x - \xo 9.26 \xt Mt 10.33, Mk 8.38, Lu 12.9, 2 Ti 2.12\x* wanpela man i sem long mi na long tok bilong mi, orait bihain, taim Pikinini Bilong Man i stap long bikpela lait bilong em yet na bilong Papa bilong en na bilong ol ensel bilong God, na em i kam, em bai i sem long dispela man tu. \v 27 Mi tok tru long yupela, sampela man i sanap hia bai ol i no i dai yet, na bai ol i lukim kingdom bilong God.” \s1 Bodi bilong Jisas i kamap narakain \r (Matyu 17.1-13 na Mak 9.2-13) \p \v 28 Samting \x - \xo 9.28 \xt 2 Pi 1.17-18\x* olsem wanpela wik bihain long Jisas i mekim ol dispela tok, em i kisim Pita na Jon na Jems, na em i go antap long maunten, long wanem, em i laik beten. \v 29 Em i beten i stap, na pes bilong en i kamap narakain, na klos bilong en i kamap waitpela tru, na i lait moa yet. \v 30 Na tupela man i toktok wantaim em i stap, em Moses na Elaija. \v 31 Tupela \x - \xo 9.31 \xt Mt 17.3, 17.9, Mk 9.4, 9.9, Lu 9.22, 13.33\x* i kamap wantaim lait bilong God, na tupela i toktok long ol samting Jisas bai i mekim long Jerusalem, na em bai i lusim dispela graun na i go. \v 32 Ai \x - \xo 9.32 \xt Mt 17.2-3, Mk 9.2-4, Jo 1.14, 2 Pi 1.16-18\x* bilong Pita wantaim tupela arapela disaipel i hevi na ol i slip.\f + \fr 9.32 \ft I luk olsem dispela samting i kamap long nait.\f* Na taim ol i kirap gen, ol i lukim lait i kamap long Jisas na long dispela tupela man i sanap wantaim em. \v 33 Na taim tupela i laik lusim Jisas na i go, orait Pita i tokim Jisas olsem, “Tisa, yumi stap hia, em i gutpela. Mipela i ken wokim tripela haus win, wanpela bilong yu, na wanpela bilong Moses, na wanpela bilong Elaija.” Pita i mekim dispela tok, tasol em yet i no save long wanem kain tok em i mekim. \p \v 34 Pita i mekim dispela tok yet, na wanpela klaut i kamap na i karamapim ol na ol i pret. \v 35 Na \x - \xo 9.35 \xt Ais 42.1, Mt 3.17, 12.18, 17.5, Mk 1.11, 9.7, Lu 3.22\x* wanpela maus insait long dispela klaut i tok olsem, “Dispela em i Pikinini bilong mi. Mi makim em pinis bilong mekim wok bilong mi. Yupela harim tok bilong em.” \v 36 Dispela maus i tok pinis, na ol i lukim Jisas wanpela tasol i stap. Na taim ol i kam daun gen long maunten, ol disaipel i no tokim wanpela man long dispela samting ol i bin lukim. \s1 Jisas i mekim orait wanpela mangi i gat spirit nogut \r (Matyu 17.14-21 na Mak 9.14-29) \p \v 37 Long de bihain Jisas wantaim ol disaipel i lusim maunten na i go daun, na bikpela lain manmeri i kam bungim Jisas long rot. \v 38 Na wanpela man namel long ol i singaut olsem, “Bikman, mi askim yu strong bai yu ken lukim pikinini man bilong mi. Mi gat dispela wanpela pikinini tasol. \v 39 Planti taim wanpela spirit nogut i save go insait long em, na wantu em i save singaut nogut. Na dispela spirit nogut i save mekim em i guria nogut tru, na waitpela spet i save kamap long maus bilong em. Dispela spirit nogut i save bagarapim tru bodi bilong em, na i no laik lusim em hariap. \v 40 Na mi bin askim strong ol disaipel bilong yu long rausim dispela spirit nogut. Tasol ol i no inap.” \p \v 41 Na Jisas i bekim tok olsem, “Yupela lain manmeri i no bilip, tingting na pasin bilong yupela i no stret tru. Hamas taim bai mi stap yet wantaim yupela na karim hevi bilong yupela? Kisim pikinini bilong yu na bringim i kam.” \v 42 Na taim pikinini i wokabaut i kam klostu long Jisas, dispela spirit nogut i tromoi em i go daun na i mekim em i guria nogut tru. Tasol Jisas i krosim dispela spirit nogut, na i mekim orait pikinini na i givim em bek long papa bilong en. \v 43 Na olgeta manmeri i lukim bikpela strong bilong God, na ol i kirap nogut tru. \s1 Namba 2 taim Jisas i tok bai em i dai \r (Matyu 17.22-23 na Mak 9.30-32) \p Ol manmeri i tingting planti yet long olgeta samting Jisas i mekim, na Jisas i tokim ol disaipel bilong en olsem, \v 44 “Yupela \x - \xo 9.44 \xt Mt 16.21, 17.22, Mk 8.31, 9.31, Lu 9.22, 18.32-33\x* i mas putim yau gut long dispela tok. Ol bai i putim Pikinini Bilong Man long han bilong ol man.” \v 45 Tasol \x - \xo 9.45 \xt Mk 9.32, Lu 2.50, 18.34\x* ol disaipel i no save long as bilong dispela tok. As bilong dispela tok em i hait long ol, olsem na ol i no save gut long en. Na ol i pret long askim em long tokim ol. \s1 Husat em i namba wan? \r (Matyu 18.1-5 na Mak 9.33-37) \p \v 46 Wanpela \x - \xo 9.46 \xt Lu 22.24\x* taim ol disaipel i tok pait long husat em i namba wan bilong ol. \v 47 Na Jisas i save long dispela tingting i stap long bel bilong ol. Olsem na em i kisim wanpela liklik pikinini i kam na i sanapim em klostu long em. \v 48 Na \x - \xo 9.48 \xt Mt 10.40, 23.11-12, Mk 9.37, Lu 10.16, Jo 12.44, 13.20\x* em i tokim ol disaipel olsem, “Man i tingting long mi na i helpim dispela liklik pikinini, em i helpim mi. Na man i helpim mi, em i helpim Papa, em i bin salim mi na mi kam. Long wanem, man i no gat nem na i stap liklik tru namel long yupela olgeta, em i stap namba wan.” \s1 Man i no birua long yupela, em i pren bilong yupela \r (Mak 9.38-40) \p \v 49 Jon \x - \xo 9.49 \xt Nam 11.28, Mk 9.38\x* i harim tok bilong Jisas na em i bekim tok olsem, “Bikman, mipela i lukim wanpela em i wok long rausim ol spirit nogut long nem bilong yu. Tasol em i no bihainim yumi. Olsem na mipela i tambuim em.” \v 50 Tasol \x - \xo 9.50 \xt Mt 12.30, Lu 11.23\x* Jisas i tokim em olsem, “Yupela i no ken tambuim em. Man i no birua long yupela, em i pren bilong yupela.” \ms1 Jisas i wokabaut i go long Jerusalem wantaim ol disaipel bilong en \s2 (Sapta 9.51—19.28) \s1 Ol Samaria i no larim Jisas i kam long ples bilong ol \p \v 51 Taim \x - \xo 9.51 \xt Mk 10.32, 16.19\x* bilong God i laik kisim Jisas i go long heven em i klostu pinis. Olsem na Jisas i pasim tingting strong long em i mas i go long Jerusalem. \v 52 Na em i salim ol man i go pas bilong redim ol samting, na ol i go insait long wanpela ples bilong ol Samaria, na ol i laik redim ol samting bilong em. \v 53 Tasol \x - \xo 9.53 \xt Jo 4.9\x* ol man bilong dispela ples i no laik kisim Jisas i go long haus bilong ol, long wanem, ol i save, em i laik i go long Jerusalem.\f + \fr 9.53 \ft Ol Samaria i save bung long maunten Gerisim bilong mekim ol ofa na bikpela lotu bilong ol. Tasol ol Juda i save go long Jerusalem bilong mekim bikpela lotu bilong ol. Lukim Jon 4.20. Ol Samaria i ting ol Juda i no bihainim stretpela pasin bilong lotu, olsem na ol i no laik helpim Jisas long dispela taim.\f* \v 54 Tupela \x - \xo 9.54 \xt 2 Kin 1.9-16\x* disaipel, Jems na Jon, i lukim dispela pasin bilong ol Samaria, na tupela i askim Jisas olsem, “Bikpela, yu laik bai mipela i singautim paia i kam daun long heven na i kukim ol dispela man?” \v 55 Tasol Jisas i tanim na i krosim tupela. \v 56 Na ol i wokabaut i go long narapela ples. \s1 Jisas i tok long pasin bilong bihainim em \r (Matyu 8.19-22) \p \v 57 Jisas wantaim ol disaipel i wokabaut i go long rot, na wanpela man i tokim em olsem, “Olgeta ples yu go long en, bai mi bihainim yu i go wantaim.” \v 58 Na Jisas i tokim em olsem, “Ol weldok i gat hul long graun, na ol pisin i gat haus bilong ol. Tasol Pikinini Bilong Man em i no gat ples bilong slip.” \v 59 Na Jisas i tokim narapela man olsem, “Yu kam bihainim mi.” Tasol dispela man i tok, “Bikman, larim mi i go planim papa bilong mi pastaim.” \v 60 Na Jisas i tokim em, “Maski. Ol man i dai pinis, ol i ken planim ol lain bilong ol yet. Tasol yu go autim tok bilong kingdom bilong God.” \p \v 61 Narapela \x - \xo 9.61 \xt 1 Kin 19.20\x* man i tokim Jisas olsem, “Bikpela, mi laik bihainim yu. Tasol inap yu larim mi i go pastaim na bai mi ken tok gutbai long ol lain bilong mi?” \v 62 Na Jisas i tokim em olsem, “Man i holim stia, tasol oltaim em i lukluk i go long baksait, em i no inap long mekim wok bilong kingdom bilong God.” \c 10 \s1 Jisas i salim 72 man // i go mekim wok bilong en \p \v 1 Bihain \x - \xo 10.1 \xt Mt 10.1, Mk 6.7\x* Bikpela i makim 72\f + \fr 10.1 \ft Planti saveman i ting namba bilong ol man Jisas i bin salim i go, em i no 72. Nogat. Ol i ting em i 70 tasol. Sapos namba 70 i stap long lain 1, orait 70 i mas i stap tu long lain 17.\f* man moa, na em i salim ol i go tupela tupela, na ol i go paslain long em. Em i salim ol i go long olgeta taun na ples em yet i laik i go long en. \v 2 Na \x - \xo 10.2 \xt Mt 9.37-38, Jo 4.35, 2 Te 3.1\x* em i tokim ol olsem, “Planti kaikai tumas i mau pinis long gaden, tasol i no gat planti wokman i stap bilong kisim. Olsem na yupela i mas beten long Papa bilong gaden, bai em i ken salim ol wokman i go bungim kaikai bilong en. \p \v 3 “Yupela \x - \xo 10.3 \xt Mt 10.16\x* go. Harim. Mi salim yupela i go olsem ol pikinini sipsip i go namel long ol weldok. \v 4 Yupela \x - \xo 10.4 \xt 2 Kin 4.29\x* \x - \xo 10.4 \xt Mt 10.7-14, Mk 6.8-11, Lu 9.3-5\x* i no ken karim paus mani na hanbek na su i go wantaim yupela. Na yupela i no ken givim gude long ol manmeri yupela i bungim long rot. \v 5 Sapos yupela i go insait long wanpela haus, orait pastaim yupela i mas tok olsem, ‘Ol manmeri bilong dispela haus i ken i stap bel isi.’ \v 6 Na sapos wanpela man bilong bel isi i stap long dispela haus, orait gutpela tok bilong yupela i ken i go i stap long dispela man. Tasol sapos i no gat kain man olsem i stap, orait gutpela tok bilong yupela bai i kam bek long yupela yet. \v 7 Yupela \x - \xo 10.7 \xt Mt 10.10-11, 1 Ko 9.14, 10.27, 1 Ti 5.18\x* i mas i stap long dispela wanpela haus tasol. Na yupela i mas kaikai na dringim ol samting ol i givim long yupela, long wanem, man i save wok, em inap long kisim pe bilong en. Na yupela i no ken i go nabaut long olgeta haus. \p \v 8 “Sapos \x - \xo 10.8 \xt 1 Ko 10.27\x* yupela i go insait long wanpela taun na ol i kisim yupela i go long haus bilong ol, orait yupela i mas kisim kaikai ol i tilim long yupela. \v 9 Yupela i mas mekim orait ol sikman i stap long dispela taun. Na yupela i mas autim tok long ol olsem, ‘Kingdom bilong God i kam klostu pinis long yupela.’ \v 10 Tasol \x - \xo 10.10 \xt Ap 13.51\x* sapos yupela i go insait long wanpela taun, na ol i no laik kisim yupela i go long haus bilong ol, orait yupela go sanap long rot bilong dispela taun, na yupela tok olsem, \v 11 ‘Pipia \x - \xo 10.11 \xt Mt 10.14, Lu 9.5, Ap 18.6\x* graun bilong taun bilong yupela em i pas long lek bilong mipela, em mipela i rausim bilong soim yupela olsem, yupela i gat asua long dispela pasin yupela i bin mekim. Tasol yupela tingim gut. Kingdom bilong God em i kam klostu pinis.’ \v 12 Mi \x - \xo 10.12 \xt Stt 19.24-28, Mt 10.15, 11.24\x* tokim yupela, long de God i makim bilong kotim ol manmeri, hevi i kamap long ol manmeri bilong dispela taun bai i winim tru hevi i kamap long ol lain bilong taun Sodom.” \s1 Sori tumas long ol manmeri // i no tanim bel \r (Matyu 11.20-24) \p \v 13 Jisas \x - \xo 10.13 \xt Ais 23.1-18, Ese 26.1—28.26, Jol 3.4-8, Amo 1.9-10, Mt 11.21-23, Sek 9.2-4\x* i tok moa olsem, “Sori tumas, yupela ol manmeri bilong taun Korasin. Sori tumas, yupela ol Betsaida. Sapos wanpela man i bin i go long taun Tair na Saidon na wokim ol mirakel olsem mi bin wokim namel long yupela, orait longtaim ol Tair na Saidon ol inap tanim bel na pasim ol klos bilong sori na sindaun long sit bilong paia, bilong soim ol i sori tru long ol sin ol i bin mekim. \v 14 Tasol long de God i makim bilong kotim ol manmeri, hevi i kamap long yupela bai i winim tru hevi i kamap long ol Tair na Saidon. \v 15 Na \x - \xo 10.15 \xt Ais 14.13-15\x* yupela ol Kaperneam, ating ol bai i litimapim yupela i go antap tru long heven, a? Nogat tru. Yupela bai i go daunbilo tru long ples bilong ol man i dai pinis.” \p \v 16 Na \x - \xo 10.16 \xt Mt 10.40, Mk 9.37, Lu 9.48, Jo 5.23, 13.20\x* Jisas i tokim ol disaipel olsem, “Man i harim tok bilong yupela, em i harim tok bilong mi. Na man i givim baksait long yupela, em i givim baksait long mi. Na man i givim baksait long mi, em i givim baksait long God, em i bin salim mi na mi kam.” \s1 Ol 72 man i kam bek \p \v 17 Bihain ol 72 man Jisas i bin salim ol i go, ol i kam bek na ol i amamas tru. Ol i tok, “Bikpela, mipela i bin kolim nem bilong yu, na ol spirit nogut tu ol i bihainim tok bilong mipela.” \v 18 Na \x - \xo 10.18 \xt Jo 12.31, 16.11, KTH 9.1, 12.8-9\x* Jisas i tokim ol olsem, “Mi lukim Satan i lusim heven na i pundaun olsem lait bilong klaut i pairap. \v 19 Harim. \x - \xo 10.19 \xt Sng 91.13, Mk 16.18, Ap 28.5\x* Mi givim pinis strong long yupela, na yupela bai inap krungutim ol snek na ol binatang bilong bagarapim man, na yupela inap winim olgeta strong bilong Satan, dispela birua bilong yupela. Na bai i no gat wanpela samting em inap long bagarapim yupela. \v 20 Tasol \x - \xo 10.20 \xt Kis 32.32, Ais 4.3, Dan 12.1, Mt 7.22, Fl 4.3, Hi 12.23, KTH 3.5, 21.27\x* yupela i no ken amamas na tok olsem, ‘Ol spirit nogut ol i bihainim tok bilong mipela.’ Nogat. Yupela i mas amamas long God i raitim pinis nem bilong yupela long buk bilong en long heven.” \s1 Jisas i amamas // na i tenkyu long God Papa \r (Matyu 11.25-27 na 13.16-17) \p \v 21 Long dispela taim Holi Spirit i mekim bel bilong Jisas i amamas, na Jisas i tok olsem, “Papa, yu Bikpela bilong heven na graun, mi tenkyu long yu, long wanem, yu bin haitim ol dispela samting long ol man i gat gutpela save na tingting, na yu bin soim long ol man i stap olsem ol liklik pikinini tasol. Yes, Papa, yu bihainim laik bilong yu tasol na yu mekim olsem.” \v 22 Na \x - \xo 10.22 \xt Mt 28.18, Jo 1.18, 3.35, 10.15, 17.2\x* Jisas i tok moa olsem, “Papa bilong mi em i putim pinis olgeta samting long han bilong mi. Na i no gat wanpela man i save long Pikinini. Papa wanpela tasol i save long em. Na i no gat wanpela man i save long Papa. Pikinini tasol wantaim ol man Pikinini i soim Papa long ol, ol tasol i save long Papa.” \p \v 23 Ol \x - \xo 10.23 \xt Mt 13.16-17\x* disaipel tasol i stap wantaim Jisas, na em i tanim na lukim ol, na em i tok olsem, “Ol man i lukim ol samting yupela i save lukim, ol i ken amamas. \v 24 Mi \x - \xo 10.24 \xt 1 Pi 1.10\x* tokim yupela, bipo planti profet na planti king ol i laik lukim ol samting nau yupela i lukim, tasol ol i no bin lukim. Na ol i laik harim dispela ol tok yupela i save harim, tasol ol i no bin harim.” \s1 Jisas i stori long man bilong Samaria // i helpim wanpela Juda \p \v 25 Orait \x - \xo 10.25 \xt Mt 19.16, Lu 18.18\x*\x - \xo 10.25 \xt Mt 22.35-40, Mk 12.28-34\x* wanpela saveman bilong lo i kirap. Em i laik traim Jisas na i askim em olsem, “Tisa, bai mi mekim wanem na mi kisim laip bilong i stap gut oltaim oltaim?” \v 26 Na Jisas i askim em olsem, “Wanem tok i stap long lo? Yu ritim olsem wanem?” \v 27 Na\x - \xo 10.27 \xt Wkp 19.18, Lo 6.5\x* saveman bilong lo i bekim tok olsem, “‘Yupela i mas laikim God, Bikpela bilong yumi. Yupela i mas laikim em tru long bel bilong yupela na long spirit bilong yupela na long strong bilong yupela na long tingting bilong yupela. Na yu mas laikim tru ol wantok olsem yu laikim yu yet.’” \v 28 Na \x - \xo 10.28 \xt Wkp 18.5, Neh 9.29, Ese 20.11-13, Ro 10.5, Ga 3.12\x* Jisas i tokim em olsem, “Em nau. Yu bekim tok stret. Yu mekim olsem, na bai yu kisim laip.” \p \v 29 Tasol \x - \xo 10.29 \xt Lu 16.15\x* dispela saveman bilong lo, em i no laik bai Jisas i ting em i no gat gutpela save, olsem na em i askim Jisas olsem, “Na taim lo i tok long wantok bilong mi, em i tok long husat tru?” \v 30 Orait Jisas i bekim tok olsem, “Wanpela man i lusim Jerusalem na i wokabaut i go daun long taun Jeriko. Na ol stilman i hait i stap long rot, na ol i kisim olgeta samting bilong em, na ol i paitim em nogut tru. Ol i mekim olsem, na ol i wokabaut i go. Na em i slip i stap long rot, na klostu em i laik i dai. \v 31 Na long dispela taim wanpela pris i bihainim dispela rot i go daun. Na em i lukim dispela man i slip i stap long rot, na em i abrusim em, na i wokabaut long arere bilong rot na i go. \v 32 Olsem tasol wanpela Livai tu i kam kamap long dispela hap, na i lukim dispela man, na i abrusim em, na i wokabaut long arere bilong rot na i go. \p \v 33 “Tasol \x - \xo 10.33 \xt Jo 4.9\x* \x - \xo 10.33 \xt 2 Sto 28.15\x* wanpela man bilong Samaria em i wokabaut long rot na i kam kamap long dispela man. Em i lukim em, na bel bilong en i sori tru long em.\fig Man bilong Samaria i lukim dispela man, na bel bilong en i sori tru long en.|alt="100" src="LN 53" size="span" ref="10.33" \fig* \v 34 Em i go klostu long em, na i kapsaitim wel wantaim wain long ol sua bilong em, na i pasim ol. Na em i litimapim dispela man, na i putim em i sindaun long donki bilong em yet. Na em i bringim em i go long wanpela haus pasindia na i lukautim em gut. \v 35 Na long de bihain em i givim tupela mani silva long papa bilong dispela haus pasindia, na i tokim em olsem, ‘Yu lukautim gut dispela man. Na sapos yu yusim sampela mani moa bilong yu bilong lukautim em, orait taim mi kam bek, bai mi bekim bilong yu.’” \p \v 36 Na Jisas i askim dispela saveman bilong lo olsem, “Yu ting wanem? Husat bilong ol tripela man i laikim tru dispela man i bin bagarap long han bilong ol stilman?” \v 37 Na em i tok, “Dispela man i sori long em na i helpim em.” Na Jisas i tokim em olsem, “Yu go na yu mekim wankain pasin tasol.” \s1 Jisas i stap long haus // bilong Marta na Maria \p \v 38 Jisas \x - \xo 10.38 \xt Jo 11.1\x* wantaim ol disaipel i wokabaut i go, na Jisas i go insait long wanpela ples. Wanpela meri bilong dispela ples, nem bilong en Marta, em i kisim Jisas i go long haus bilong en. \v 39 Marta \x - \xo 10.39 \xt Jo 12.2-3\x* i gat wanpela susa, nem bilong en Maria. Maria em i kam sindaun klostu long lek bilong Bikpela, na i harim toktok bilong em. \v 40 Tasol Marta em i tingting planti long bikpela wok em i mekim bilong redim kaikai samting. Olsem na em i go long Jisas na i tok, “Bikpela, susa bilong mi em i lusim mi na mi wanpela tasol mi wok long redim kaikai. Ating yu no tingting long dispela? Yu tokim em long kam helpim mi.” \v 41 Tasol Bikpela i bekim tok bilong em olsem, “Marta, Marta, yu wok long tingting planti na yu wari long planti samting. \v 42 Yu \x - \xo 10.42 \xt Sng 27.4, Mt 6.33\x* mas tingting long wanpela samting tasol. Dispela samting Maria i laik kisim, em i gutpela samting tru, olsem na yumi no ken pasim em long kisim dispela gutpela samting.” \c 11 \s1 Pasin bilong mekim prea \r (Matyu 6.9-15 na 7.7-11) \p \v 1 Jisas \x - \xo 11.1 \xt Lu 5.33\x* i beten i stap long wanpela hap. Em i beten pinis, orait wanpela disaipel i tokim em olsem, “Bikpela, yu skulim mipela long mekim prea, olsem bipo Jon i bin skulim ol disaipel bilong em.” \v 2 Na \x - \xo 11.2 \xt Mt 6.9-13\x* Jisas i tokim ol olsem, “Taim yupela i beten, yupela i ken tok olsem, \q1 ‘Papa, nem bilong yu \q3 i mas i stap holi. \q1 Kingdom bilong yu i mas i kam. \q1 \v 3 Na olgeta de yu ken givim mipela \q2 kaikai inap bilong dispela de. \q1 \v 4 Na yu ken lusim \q2 ol sin bilong mipela, \q3 long wanem, \q2 mipela i save lusim ol rong \q3 ol arapela i bin mekim long mipela. \q1 Na yu no ken larim ol traim \q2 i kamap long mipela.’” \b \p \v 5 Na Jisas i tokim ol moa olsem, “Sapos wanpela man namel long yupela em i gat wanpela pren, na long biknait tru em i go na i tokim dispela pren olsem, ‘Pren, mi laik yu givim mi tripela bret. \v 6 Wanpela wantok bilong mi em i wokabaut long rot na i kam kamap long haus bilong mi, na mi no gat kaikai bilong givim em.’ \v 7 Na sapos dispela man i stap insait long haus em i bekim tok olsem, ‘Yu no ken givim hatwok long mi. Dua i pas pinis, na mi wantaim ol pikinini bilong mi, mipela i slip pinis. Mi no inap kirap na givim ol samting long yu.’ Orait olsem wanem? \v 8 Mi \x - \xo 11.8 \xt Lu 18.1, 18.5\x* tokim yupela, papa bilong haus bai i kirap na givim pren bilong en olgeta samting em i sot long en. Tru, em bai i no ting olsem em i laik helpim pren bilong en, na em bai i mekim olsem. Nogat. Em bai i les tasol long harim pren i singaut planti, na em bai i kirap na givim ol samting long em. \v 9 Olsem \x - \xo 11.9 \xt Mt 7.7, Mk 11.24, Jo 15.7, 1 Jo 3.22\x* na mi tokim yupela, yupela i mas prea na askim God long givim ol samting long yupela, na em bai i givim long yupela. Yupela i mas wok long painim samting, na bai yupela i lukim. Yupela i mas paitim dua, na God bai i opim long yupela. \v 10 Olgeta man i prea long God, ol i save kisim ol samting. Man i wok long painim samting, em i save lukim. Na man i paitim dua, God bai i opim dua long em. \p \v 11 “Sapos \x - \xo 11.11 \xt Mt 7.9-10\x* pikinini bilong wanpela bilong yupela em i askim papa long givim wanpela pis long em, ating papa bai i givim em wanpela snek nogut, a? Nogat. \v 12 Na sapos pikinini i askim papa long givim em wanpela kiau, ating papa bai i givim em wanpela binatang nogut, a? Em tu nogat.\fig Skopion em wanpela binatang nogut tru.|alt="30" src="3HK Luke 10.19" size="col" ref="11.12" \fig* \v 13 Yupela papa i save mekim planti pasin nogut, tasol yupela i save tumas long givim ol gutpela samting long ol pikinini bilong yupela. Olsem na yupela i ken save tru, Papa bilong yupela i stap long heven em bai i amamas long givim Holi Spirit long ol man i askim em.” \s1 Ol i tok Jisas i wok wantaim Belsebul \r (Matyu 12.22-30 na Mak 3.20-27) \p \v 14 Jisas i rausim wanpela spirit nogut i stap long wanpela man na i mekim maus bilong en i pas. Spirit nogut i go pinis, orait dispela mauspas i toktok. Na ol manmeri i lukim na ol i kirap nogut. \v 15 Tasol \x - \xo 11.15 \xt Mt 9.34, 10.25, 12.24\x* sampela man i tok, “Em i save rausim ol spirit nogut long strong bilong Belsebul, em hetman bilong ol spirit nogut.” \v 16 Na \x - \xo 11.16 \xt Mt 12.38, 16.1, Mk 8.11\x* sampela man i laik traim Jisas na ol i askim em long wokim wanpela mirakel olsem mak bilong soim ol olsem em i mekim wok bilong God. \v 17 Tasol \x - \xo 11.17 \xt Mt 12.25, Mk 3.24, Jo 2.25\x* Jisas i save long tingting bilong ol, na em i tokim ol olsem, “Sapos ol man bilong wanpela kantri i bruk tupela lain na ol i pait, orait dispela kantri bai i bagarap. Na sapos ol man bilong wanpela famili i birua na pait namel long ol yet, orait famili bai i bagarap. \v 18 Na sapos ol lain bilong Satan i bruk tupela lain na ol i birua long ol yet, orait olsem wanem bai em i gat strong bilong bosim ol samting? Yupela i tok, mi save rausim ol spirit nogut long strong bilong Belsebul. \v 19 Tasol sapos em i tru Belsebul i save helpim mi na mi rausim ol spirit nogut, orait husat i save helpim ol lain bilong yupela, na ol i rausim ol spirit nogut? Ol lain bilong yupela yet bai i soim yupela olsem dispela tok bilong yupela em i no stret. \v 20 Tasol \x - \xo 11.20 \xt Kis 8.19\x* sapos God yet i givim strong long mi na mi rausim ol spirit nogut, orait yupela i ken save, kingdom bilong God i kam pinis long yupela. \p \v 21 “Sapos wanpela strongpela man i holim bainat samting na i was gut long haus bilong en, orait olgeta samting bilong en bai i stap gut. \v 22 Tasol \x - \xo 11.22 \xt Kl 2.15\x* sapos wanpela man i strongpela moa em i kamap na i pait long dispela man na i winim em, orait em bai i kisim olgeta spia na bainat samting i bin mekim dispela man i stap strong. Na em bai i tilim olgeta samting bilong en i go long ol arapela man. \p \v 23 “Man \x - \xo 11.23 \xt Mt 12.30, Mk 9.40, Lu 9.50\x* i no pren bilong mi, em i save birua long mi. Na man i no helpim mi long bungim ol manmeri, em i save ranim ol i go nabaut.” \s1 Spirit nogut i kam bek gen \r (Matyu 12.43-45) \p \v 24 Jisas \x - \xo 11.24 \xt Mt 12.43\x* i tok moa olsem, “Sapos spirit nogut i lusim pinis wanpela man, orait spirit i save go nabaut long ples drai, bilong painim wanpela hap em i ken malolo long en. Tasol sapos em i no lukim wanpela gutpela hap, orait em bai i tok olsem, ‘Bai mi go bek long dispela haus bipo mi stap long en.’ \v 25 Na em bai i go na lukim dispela haus, ol i brumim pinis na bilasim pinis. \v 26 Olsem \x - \xo 11.26 \xt Mt 12.45, Jo 5.14, Hi 6.4, 2 Pi 2.20\x* na em bai i go kisim 7-pela arapela spirit ol i winim em long mekim pasin nogut. Na ol bai i go insait na i stap long dispela haus. Pastaim dispela man i stap nogut, tasol nau em bai i stap nogut moa yet.” \s1 Wanem ol man i ken amamas tru? \p \v 27 Jisas \x - \xo 11.27 \xt Lu 1.28, 1.42, 1.48\x* i autim tok long taim bikpela lain manmeri i stap. Na wanpela meri i stap namel long ol em i singaut olsem, “Dispela meri i bin karim yu na i givim susu long yu, em i ken amamas.” \v 28 Tasol \x - \xo 11.28 \xt Mt 7.21, Lu 8.15, 8.21, Je 1.25\x* Jisas i tok, “Mobeta yumi tok olsem, ol man i harim tok bilong God na i bihainim, em ol i ken amamas.” \s1 Sampela man i askim Jisas long wokim mirakel \r (Matyu 12.38-42 na Mak 8.12) \p \v 29 Planti \x - \xo 11.29 \xt Mt 16.4, Mk 8.12\x* manmeri moa i wok long kam yet long Jisas, na Jisas i tokim ol olsem, “Ol manmeri bilong dispela taim ol i lain manmeri nogut. Ol i singaut long lukim wanpela mirakel o mak i soim olsem mi mekim wok bilong God. Tasol ol bai i no inap lukim wanpela mak. Nogat. Wanpela mak tasol bai ol i lukim, em mak bilong profet Jona. \v 30 Bipo \x - \xo 11.30 \xt Jna 1.17, 2.10, 3.4\x* Jona i kamap olsem mak God i bin soim long ol man bilong taun Ninive. Na olsem tasol Pikinini Bilong Man bai i stap olsem mak God i soim long ol manmeri bilong dispela taim. \v 31 Long \x - \xo 11.31 \xt 1 Kin 10.1-10, 2 Sto 9.1-12\x* de God i makim bilong kotim ol manmeri, kwin bilong hap bilong saut bai i sanap long kot na tokaut long pasin nogut bilong ol manmeri bilong dispela taim nau. Long wanem, dispela kwin i bin i stap long arere tru bilong graun, tasol em i kam bilong harim Solomon i autim gutpela save bilong em. Tasol i gat wanpela man i stap namel long yupela, em i winim tru Solomon. \v 32 Taim \x - \xo 11.32 \xt Jna 3.5\x* God i kotim ol manmeri, ol man bilong Ninive bai i sanap long kot na tokaut long pasin nogut bilong ol manmeri bilong dispela taim nau. Long wanem, ol Ninive i bin harim tok Jona i autim, na ol i tanim bel. Tasol i gat wanpela man i stap hia, em i winim tru Jona.” \s1 Lait bilong bodi \r (Matyu 5.15 na 6.22-23) \p \v 33 Jisas \x - \xo 11.33 \xt Mt 5.15, Mk 4.21, Lu 8.16\x* i tok moa olsem, “Ol man i no save laitim lam na putim i go daun insait long hul aninit long haus, o aninit long wanpela baket. Nogat. Ol i save putim antap long tebol, na ol man i kam insait ol i ken lukim dispela lait. \v 34 Ai \x - \xo 11.34 \xt Mt 6.22\x* bilong yu em i olsem lam bilong bodi bilong yu. Sapos ai bilong yu em i gutpela, orait lait bai i pulap long olgeta hap bodi bilong yu. Tasol sapos ai bilong yu em i nogut, orait bodi bilong yu em i tudak. \v 35 Olsem na yu mas was gut. Nogut dispela lait i stap insait long yu em i kamap tudak. \v 36 Sapos olgeta hap bilong bodi bilong yu i gat lait, na i no gat wanpela hap bilong en i tudak, orait bodi bilong yu bai i lait olgeta, olsem lait bilong lam i sutim yu.” \s1 Ol Farisi na ol saveman bilong lo i save mekim pasin nogut \r (Matyu 23.1-36 na Mak 12.38-40 na Luk 20.45-47) \p \v 37 Jisas \x - \xo 11.37 \xt Lu 7.36, 14.1\x* i autim tok pinis, orait wanpela Farisi i askim em long kam kaikai wantaim em. Olsem na Jisas i go insait long haus na i sindaun long tebol. \v 38 Na \x - \xo 11.38 \xt Mt 15.2, Mk 7.3\x* dispela Farisi i lukim em i sindaun kaikai na i no waswas pastaim, na em i tingting planti. \v 39 Tasol \x - \xo 11.39 \xt Mt 23.25, Mk 7.4, Ta 1.15\x* Bikpela i tokim em olsem, “Yupela Farisi, yupela i save klinim gut ausait bilong kap na plet. Tasol long insait, yupela i pulap long pasin bilong stil na olkain pasin nogut. \v 40 Yupela ol longlong man! Man i wokim ausait bilong ol samting, ating em i no wokim insait bilong ol tu? \v 41 Tasol \x - \xo 11.41 \xt Ais 58.7, Dan 4.27\x* ol samting i stap long insait, em yupela i mas givim long ol man i sot, bilong helpim ol. Yupela i mekim olsem na bai olgeta samting bilong yupela bai i stap klin. \p \v 42 “Tasol \x - \xo 11.42 \xt Wkp 27.30, Mt 23.23\x* yupela Farisi, yupela lukaut. Olgeta liklik sayor na kumu samting bilong gaden em yupela i save tilim long 10-pela hap na givim wanpela hap long God. Tasol yupela i save lusim stretpela pasin na pasin bilong laikim God. Mobeta yupela i strong long mekim ol dispela pasin na yupela i no lusim ol arapela lo tu. \p \v 43 “Yupela \x - \xo 11.43 \xt Mt 23.6-7, Mk 12.38-39\x* Farisi, yupela lukaut. Yupela i save laik long kisim ol namba wan ples bilong sindaun long ol haus lotu, na yupela i laikim tumas long ol manmeri i mas givim gude long yupela long ol ples bung. \p \v 44 “Yupela \x - \xo 11.44 \xt Sng 5.9, Mt 23.27\x* lukaut. Yupela i olsem ol matmat i stap hait insait long graun, na ol man i no save, na ol i wokabaut antap long ol, na ol i kamap doti long ai bilong God.” \p \v 45 Wanpela saveman bilong lo i harim dispela tok na em i tokim Jisas olsem, “Tisa, taim yu mekim dispela kain tok long ol Farisi, yu rabisim mipela tu.” \v 46 Na \x - \xo 11.46 \xt Mt 23.4\x* Jisas i tok, “Yupela saveman bilong lo, yupela tu i mas lukaut. Yupela i mekim pasin olsem yupela i kisim ol samting i gat bikpela hevi, na yupela i givim long ol man, na ol i hatwok tru long karim. Tasol yupela yet i no save putim wanpela pinga tasol bilong helpim ol long karim dispela ol hevi. \p \v 47 “Yupela \x - \xo 11.47 \xt Mt 23.29-31\x* lukaut. Ol tumbuna bilong yupela i bin kilim ol profet i dai, na yupela i save wokim ol matmat bilong ol dispela profet. \v 48 Long dispela pasin yupela i save soim ol man olsem yupela i orait long ol dispela pasin ol tumbuna i bin mekim. Long wanem, ol tumbuna i bin kilim ol profet i dai, na yupela i wokim ol matmat bilong ol. \p \v 49 “Gutpela na stretpela tingting bilong God em i bin tok olsem, ‘Mi bai salim ol profet na aposel i go long ol dispela man, na ol man bai i mekim nogut long sampela bilong ol na kilim ol i dai.’ \v 50 Olsem na asua bilong olgeta man i bin kilim i dai ol profet, stat long taim God i mekim kamap dispela graun na i kam inap long nau, dispela asua bai i stap long ol manmeri bilong dispela taim nau na ol bai i kisim hevi long dispela asua. \v 51 Ol \x - \xo 11.51 \xt Stt 4.8, 2 Sto 24.20-21\x* i bin kilim i dai ol profet, stat long Abel na i kam inap long Sekaraia, em dispela man ol i bin kilim i dai namel long alta na haus bilong God. Yes, mi tokim yupela, pe nogut bilong dispela olgeta pasin nogut, em bai i kamap long dispela lain manmeri nau i stap. \p \v 52 “Yupela \x - \xo 11.52 \xt Mt 23.13\x* saveman bilong lo, yupela lukaut. Yupela i rausim pinis ki bilong dua i go insait long ples bilong kisim save. Yupela yet i no laik i go insait long dispela ples, tasol taim ol arapela manmeri i laik i go insait na kisim save, yupela i pasim rot bilong ol.” \p \v 53 Orait Jisas i lusim dispela haus em i stap long en, na bihain ol saveman bilong lo wantaim ol Farisi ol i bel nogut tru long em na ol i wok long askim em long ol kain kain askim. \v 54 Ol \x - \xo 11.54 \xt Lu 20.20\x* i laik trikim em, bai em i bekim wanpela tok i no stret, na ol inap kotim em. \c 12 \s1 Lukaut long giaman pasin // bilong ol Farisi \r (Matyu 10.26-27) \p \v 1 Planti \x - \xo 12.1 \xt Mt 16.6, 16.12, Mk 8.15\x* tausen manmeri i kam bung na ples i pas tru, inap long sampela i krungutim lek bilong ol arapela. Na Jisas i autim tok pastaim long ol disaipel bilong en olsem, “Yupela lukaut gut long yis bilong ol Farisi. Mi tok long giaman pasin bilong ol. \v 2 Olgeta \x - \xo 12.2 \xt Mt 10.26, Mk 4.22, Lu 8.17\x* samting i karamap i stap bai i kamap long ples klia. Na olgeta tok hait bai ol man i save long en. \v 3 Olsem na olgeta tok yupela i bin mekim long tudak, ol manmeri bai i harim long san. Na olgeta tok yupela i bin mekim isi tasol insait long haus, em bai ol i sanap antap long haus na autim long ol manmeri.” \s1 Man i mas pret long God tasol \r (Matyu 10.28-31) \p \v 4 Jisas \x - \xo 12.4 \xt Ais 51.7, Jer 1.8, Mt 10.28, Jo 15.14-15\x* i tok moa olsem, “Ol pren bilong mi, mi tokim yupela olsem. Yupela i no ken pret long ol man i save kilim i dai bodi tasol, na bihain ol i no inap mekim wanpela samting moa. \v 5 Tasol \x - \xo 12.5 \xt Hi 10.35\x* mi laik tok klia long yupela long yupela i mas pret long husat tru. Yupela i mas pret long God. Taim God i kilim man i dai, orait em i gat strong bilong tromoi dispela man i go long hel. Mi tokim yupela stret, yupela i mas pret long God.\f + \fr 12.5 \ft Sampela man i ting dispela lain i no tok long God, tasol em i tok long Satan.\f* \p \v 6 “Yupela i save, ol man i save baim 5-pela liklik pisin long 2 toea tasol. Na God i no save lusim tingting long wanpela bilong ol dispela liklik pisin. \v 7 Na \x - \xo 12.7 \xt Lu 12.24, 21.18, Ap 27.34\x* tu, God i kaunim pinis olgeta gras long het bilong yupela, na em i save gut tru long yupela. Olsem na yupela i no ken pret. Yupela i winim planti lain liklik pisin.” \s1 Yumi no ken sem long tokaut olsem // yumi stap long lain bilong Jisas \r (Matyu 10.32-33 na 12.32 na 10.19-20) \p \v 8 Jisas \x - \xo 12.8 \xt Lu 15.10\x* i tok moa olsem, “Mi tokim yupela, sapos man i tokim ol manmeri olsem em i stap long lain bilong mi, orait Pikinini Bilong Man em tu bai i tokim ol ensel bilong God olsem dispela man em i man bilong em yet. \v 9 Tasol \x - \xo 12.9 \xt Mk 8.38, Lu 9.26, 2 Ti 2.12, 1 Jo 2.23\x* man i tokim ol manmeri olsem em i no man bilong lain bilong mi, mi tu bai mi tokim ol ensel bilong God olsem em i no bilong mi. \p \v 10 “Man \x - \xo 12.10 \xt Mt 12.31-32, Mk 3.28-29, 1 Jo 5.16\x* i mekim tok nogut long Pikinini Bilong Man, God bai i lusim dispela sin bilong em. Tasol man i mekim tok nogut long Holi Spirit, God bai i no inap lusim dispela sin bilong em. \p \v 11 “Na \x - \xo 12.11 \xt Mt 10.19-20, Mk 13.11, Lu 21.14-15\x* taim ol i bringim yupela i go long ol haus lotu na long ai bilong ol gavman na ol man i gat namba, orait yupela i no ken pret na ting, ‘Mipela bai i bekim tok olsem wanem? Mipela bai i mekim wanem kain tok?’ Nogat. \v 12 Long dispela taim stret Holi Spirit bai i soim yupela long tok yupela i mas autim long ol.” \s1 Tok piksa bilong maniman // i mekim longlong pasin \p \v 13 Wanpela man long dispela bikpela lain manmeri i tokim Jisas olsem, “Tisa, papa bilong mi i dai pinis, na mi laik bai yu tokim brata bilong mi long em i mas tilim ol samting papa i lusim, na givim hap long mi.” \v 14 Tasol Jisas i askim em, “Olsem wanem? Husat i makim mi long kamap jas bilong yutupela, na mi mas tilim ol samting bilong yutupela?” \v 15 Na \x - \xo 12.15 \xt 1 Ti 6.7-10\x* em i tokim ol manmeri olsem, “Yupela lukaut na was gut. Nogut yupela i mangal long kisim ol kain kain samting. Maski yu yet yu gat planti samting moa, tasol yu no inap kisim laip long ol dispela samting bilong yu.” \p \v 16 Na Jisas i autim wanpela tok piksa long ol olsem, “Gaden bilong wanpela maniman em i karim planti kaikai. \v 17 Orait dispela man i ting olsem, ‘Bai mi mekim wanem nau? Mi no gat haus inap long bungim olgeta kaikai bilong mi.’ \v 18 Na em i tok, ‘Ating bai mi mekim olsem. Bai mi brukim olgeta haus kaikai bilong mi, na wokim ol bikpela bikpela haus. Na bai mi bungim olgeta wit na olgeta gutpela samting bilong mi long ol dispela haus. \v 19 Na \x - \xo 12.19 \xt Sav 11.9, 1 Ko 15.32, Je 5.5\x* bai mi tok long mi yet olsem. Man, mi win tru ya. Mi gat planti gutpela samting i stap inap long planti yia. Orait nau mi ken i stap malolo. Bai mi sindaun na mekim bikpela kaikai oltaim na amamas i stap.’ \v 20 Tasol \x - \xo 12.20 \xt Sng 39.6, 52.7, Jer 17.11, Je 4.14\x* God i tokim em olsem, ‘Yu longlong man tru. Nau long dispela nait tasol bai yu dai. Na olgeta dispela samting yu bin redim i stap, em husat bai i kisim?’” \v 21 Na \x - \xo 12.21 \xt Mt 6.19-20, 1 Ti 6.18-19, Je 2.5\x* Jisas i tok, “Dispela kain samting bai i kamap long ol man i hipim hipim planti samting bilong ol yet, tasol ol i stap rabis long ai bilong God.” \s1 Pasin bilong wari na tingting planti \r (Matyu 6.25-34) \p \v 22 Orait na Jisas i tokim ol disaipel bilong en, “Mi tokim yupela olsem, yupela i mas tingim dispela tok piksa na yupela i no ken tingting planti long laip bilong yupela, na tok, ‘Bai yumi kaikai wanem?’ Na yupela i no ken tingting planti long bodi bilong yupela na tok, ‘Bai yumi pasim wanem laplap?’ \v 23 Laip em i no samting bilong kaikai tasol. Na bodi em i winim ol laplap samting. \v 24 Yupela \x - \xo 12.24 \xt Jop 38.41, Sng 147.9, Lu 12.7\x* tingim ol kotkot. Ol i no save planim kaikai na ol i no save bungim kaikai. Ol i no gat haus kaikai o haus bilong putim samting long en. Tasol God i save givim kaikai long ol. Na yupela manmeri i winim tru ol pisin. \v 25 Sapos wanpela bilong yupela i wok long tingting planti long rot bilong i stap gut, ating dispela pasin bilong tingting planti bai i skruim liklik hap taim moa long laip bilong en? I no inap tru. \v 26 Na sapos yupela i no inap mekim kain liklik samting olsem, orait bilong wanem yupela i tingting planti tumas long ol arapela samting? \p \v 27 “Yupela \x - \xo 12.27 \xt 1 Kin 10.4-8, 2 Sto 9.3-6\x* lukim gut ol plaua, ol i kamap olsem wanem. Ol i no save hatwok. Ol i no save wokim laplap. Tasol mi tokim yupela, bipo King Solomon i save putim olgeta gutpela gutpela bilas bilong en, tasol gutpela bilas bilong ol dispela plaua i winim tru bilas bilong Solomon.\fig Gutpela bilas bilong ol plaua i winim tru bilas bilong King Solomon.|alt="58" src="LN 36" size="col" ref="12.27" \fig* \v 28 Nau ol dispela gras samting i stap nabaut na tumora tasol ol man bai i katim na tromoi i go long paia. Na kain gras nating olsem, em God i save bilasim. Olsem na yupela ol manmeri i gat liklik bilip, yupela i ken save tru olsem, God bai i givim bilas long yupela tu. \v 29 Olsem na yupela i no ken wari na tingting planti long yupela bai i kaikai wanem samting, na yupela bai i dring wanem samting. \v 30 Olgeta lain manmeri bilong graun i save wari long painim ol dispela kain samting. Tasol Papa bilong yupela em i save pinis, yupela i mas kisim ol dispela samting. \v 31 Olsem \x - \xo 12.31 \xt Mt 6.33\x* na mobeta yupela i tingting long larim God i stap king bilong yupela. Na bai em i givim ol dispela samting tu long yupela.” \s1 Pasin bilong bungim ol gutpela samting \r (Matyu 6.19-21) \p \v 32 Jisas \x - \xo 12.32 \xt Mt 25.34, Lu 22.29, KTH 1.6\x* i tok moa olsem, “Yupela liklik lain sipsip, yupela i no ken pret. Papa bilong yupela em i tok pinis long em bai i stap king bilong yupela na givim kingdom bilong en long yupela. \v 33 Yupela \x - \xo 12.33 \xt Mt 19.21, Lu 18.22, Ap 2.45, 4.34\x* larim ol man i baim olgeta samting bilong yupela, na givim dispela mani long ol man i sot long ol samting. Yupela i mas kisim dispela kain paus mani i no save bagarap, na yupela i mas wok long bungim ol gutpela gutpela samting long heven. Long heven ol samting i no save lus, na ol stilman i no save kisim, na ol binatang i no save bagarapim ol samting. \v 34 Long ples ol gutpela samting bilong yupela i stap long en, long dispela ples tasol laik bilong yupela tu bai i stap.” \s1 Ol gutpela wokboi i save stap redi \r (Matyu 24.42-44) \p \v 35 Jisas \x - \xo 12.35 \xt Kis 12.11, Mt 25.1-13, Ef 6.14, 1 Pi 1.13\x* i tok moa olsem, “Yupela sotim laplap bilong yupela na pasim let, na laitim lam, na yupela i stap redi. \v 36 Yupela \x - \xo 12.36 \xt Mk 13.34-36, 1 Pi 1.13\x* i mas i stap olsem ol man i wetim bikman bilong ol em i laik lusim bikpela kaikai bilong marit na i kam bek. Sapos em i kam paitim dua, bai ol i opim dua kwiktaim. \v 37 Sapos \x - \xo 12.37 \xt Jo 13.4\x* bikman i kam na i lukim ol wokboi bilong en i no slip, orait ol dispela wokboi i ken amamas. Mi tok tru long yupela, bikman yet bai i sotim laplap na pasim let, na bai em i tokim ol long sindaun long tebol. Na em yet bai i kam givim kaikai long ol. \v 38 Na sapos bikman i kam long biknait tru, o long taim kakaruk i krai namba wan taim, na em i lukim ol wokboi i no slip, orait ol dispela wokboi i ken amamas. \p \v 39 “Yupela \x - \xo 12.39 \xt 1 Te 5.2, 2 Pi 3.10\x* \x - \xo 12.39 \xt Mt 24.43-44\x* tingim dispela samting. Sapos papa bilong haus i save pastaim long wanem taim stilman bai i kam, orait em bai i no inap larim dispela stilman i brukim haus bilong en na i go insait. \v 40 Yupela \x - \xo 12.40 \xt Mk 13.33, 1 Te 5.6, 2 Pi 3.12\x* tu i mas redi. Pikinini Bilong Man bai i kam long wanpela taim yupela i no ting em bai i kam.” \s1 Tok piksa bilong gutpela wokboi // na wokboi nogut \r (Matyu 24.45-51) \p \v 41 Pita i askim Jisas olsem, “Bikpela, ating yu givim dispela tok piksa long mipela tasol, o long olgeta man wantaim?” \v 42 Na Bikpela i tok olsem, “Wanem bosboi i gat gutpela tingting, na i save mekim gut wok bilong en? Bikman i save makim dispela kain bosboi bilong bosim ol wokboi bilong en, na bilong skelim kaikai long ol long taim bikman i makim. \v 43 Dispela kain wokboi i ken amamas tru taim bikman bilong en i kam bek na i lukim em i stap mekim wok bilong en. \v 44 Mi \x - \xo 12.44 \xt Mt 25.21-23\x* tok tru long yupela, bikman bai i makim dispela wokboi bilong bosim olgeta samting bilong en. \v 45 Tasol sapos dispela wokboi i ting long bel bilong en, ‘Bikman bilong mi bai i no inap i kam kwik,’ na em i stat long paitim ol arapela wokboi na wokmeri, na em i wok long kaikai na dring na em i spak, \v 46 orait bikman bai i kam bek long wanpela de dispela wokboi i no redi, na long wanpela taim em i no save long en. Na bikman bai i bagarapim tru dispela wokboi, na bai em i putim em i stap wantaim ol man bilong sakim tok. \p \v 47 “Wokboi \x - \xo 12.47 \xt Lo 25.2, Ap 17.30, Je 4.17\x* i save pinis long laik bilong bikman bilong en, tasol em i no redim samting na i no bihainim laik bilong bikman, em bikman bai i paitim strong tumas. \v 48 Tasol \x - \xo 12.48 \xt Wkp 5.17, 1 Ti 1.13\x* wokboi i no save long laik bilong bikman na i mekim pasin inap long kisim kanda, em bikman bai i paitim liklik. Ol man i kisim planti samting, ol i mas bekim planti samting gen. Sapos ol manmeri i putim planti samting long han bilong wanpela man, orait ol bai i tokim em long bekim planti samting moa.” \s1 Jisas i kam bilong brukim // ol lain manmeri \r (Matyu 10.34-36) \p \v 49 Jisas i tok moa olsem, “Mi bin kam bilong tromoi paia long graun, na mi laikim tumas bai dispela paia i lait hariap. \v 50 Mi \x - \xo 12.50 \xt Mt 20.22, 26.38, Mk 10.38-39, Jo 12.27\x* mas kisim wanpela kain baptais. Nau mi no kisim yet, na bel bilong mi em i hevi tru. \v 51 Nogut \x - \xo 12.51 \xt Mt 10.34\x* yupela i ting mi kam bilong mekim i dai olgeta pait long graun. Nogat. Mi tokim yupela, mi kam bilong brukim ol lain manmeri. \v 52 Long nau na bihain tu sapos i gat 5-pela bilong wanpela famili i stap long wanpela haus, orait ol bai i bruk tupela lain. Tripela bai i birua long tupela, na tupela bai i birua long tripela. \v 53 Bai \x - \xo 12.53 \xt Mai 7.6\x* ol i bruk, na papa i birua long pikinini man bilong en, na pikinini man bai i birua long papa bilong en. Na mama bai i birua long pikinini meri bilong en, na pikinini meri bai i birua long mama bilong en. Na mama bilong wanpela man bai i birua long meri bilong dispela man, na meri bai i birua long mama bilong man bilong en.” \s1 Ol man i no save long as // bilong ol samting i wok long kamap \r (Matyu 16.2-3) \p \v 54 Jisas i tokim ol planti lain manmeri olsem, “Yupela i save lukim klaut i kamap long hap bilong san i go daun, na kwiktaim yupela i save tok, ‘Ren i laik i kam.’ Na tru tumas, ren i save kam. \v 55 Na yupela i save lukim strongpela win bilong saut i kamap, na yupela i save tok, ‘Bai san i hat nau.’ Na tru tumas, hatpela san i save kamap. \v 56 Yupela man bilong giaman, yupela i save skelim gut ol samting i save kamap long graun na long skai. Tasol watpo yupela i no save long pasin bilong skelim ol samting i wok long kamap long dispela taim nau?” \s1 Yu mas stretim tok // wantaim man i laik kotim yu \r (Matyu 5.25-26) \p \v 57 Jisas i tok moa olsem, “Bilong wanem yupela yet i no save tingim gut na skelim wanem ol pasin i stretpela? \v 58 Sapos \x - \xo 12.58 \xt Snd 25.8, Mt 5.25\x* yu wokabaut i go long kot wantaim wanpela man i laik kotim yu, orait taim yutupela i stap yet long rot yu mas traim long stretim tok wantaim em. Nogut em i pulim yu i go long jas, na jas i putim yu long han bilong plisman, na plisman i putim yu long haus kalabus. \v 59 Mi tok stret long yu, yu bai i stap long haus kalabus inap long yu baim olgeta mani ol i makim bilong yu.” \c 13 \s1 Man i no tanim bel, em bai i lus \p \v 1 Jisas i autim tok pinis, orait sampela man i stori long Jisas long ol man bilong Galili, em Pailat i bin tokim ol soldia bilong en long kilim ol i dai long taim ol i mekim ol ofa long God, na blut bilong ol i bin kapsait antap long blut bilong ol abus bilong ofa. \v 2 Na \x - \xo 13.2 \xt Jo 9.2-3\x* Jisas i tokim ol olsem, “Yupela i ting ol dispela man bilong Galili i bin mekim planti sin moa i winim olgeta arapela man bilong Galili, na dispela em i as bilong dispela samting nogut i bin kamap long ol, a? \v 3 Nogat \x - \xo 13.3 \xt Sng 7.12\x* tru. Mi tokim yupela stret, sapos yupela i no tanim bel, orait wankain samting bai i kamap long yupela olgeta. \v 4 Na dispela 18 man, bipo longpela haus long Siloam i bin pundaun antap long ol na i kilim ol i dai, em yupela i ting rong bilong ol i winim rong bilong ol arapela man i stap long Jerusalem, a? \v 5 Nogat tru. Mi tokim yupela stret, sapos yupela i no tanim bel, orait wankain samting bai i kamap long yupela olgeta.” \s1 Tok piksa bilong diwaii no karim kaikai \p \v 6 Na \x - \xo 13.6 \xt Ais 5.2, Mt 21.19\x* Jisas i autim wanpela tok piksa olsem, “Wanpela man i bin planim wanpela diwai fik long gaden wain bilong en, na bihain em i kam long dispela diwai bilong painim ol pikinini fik. Tasol em i no lukim wanpela i stap. \v 7 Olsem \x - \xo 13.7 \xt Lu 3.9\x* na em i tokim wokman bilong gaden olsem, ‘Harim. Tripela yia nau mi kam bilong painim ol pikinini fik long dispela diwai, tasol em i no karim pikinini. Olsem na yu mas katim dispela diwai. Watpo em i pinisim nating gris bilong graun?’ \v 8 Na \x - \xo 13.8 \xt 2 Pi 3.9, 3.15\x* wokman i bekim tok bilong em olsem, ‘Bikman, larim em i stap dispela wanpela yia moa. Bai mi brukim graun long as bilong en na putim pekpek bilong bulmakau. \v 9 Ating em bai inap karim kaikai long yia bihain. Na sapos nogat, orait yu ken katim.’” \s1 Long de Sabat Jisas i mekim orait wanpela meri \p \v 10 Long de Sabat Jisas i givim tok long ol manmeri insait long wanpela haus lotu. \v 11 Na wanpela meri i stap, em i gat wanpela spirit nogut i stap long en, na dispela spirit i bin givim sik long em inap long 18 yia. Olsem na bun bilong baksait bilong dispela meri em i krungut, na em i no inap tru long sanap stret.\fig Meri i no inap tru long sanap stret.|alt="60" src="LN 100" size="col" ref="13.11" \fig* \v 12 Jisas i lukim em, na i singautim em i kam, na i tokim em olsem, “Meri, mi oraitim pinis sik bilong yu.” \v 13 Na \x - \xo 13.13 \xt Mk 16.18, Ap 9.17\x* em i putim han antap long dispela meri, na wantu tasol meri i sanap stret na i litimapim nem bilong God. \v 14 Tasol \x - \xo 13.14 \xt Kis 20.9-10, Lo 5.13-14, Mt 12.10, Mk 3.2, Lu 6.7, Jo 5.16\x* hetman bilong haus lotu em i belhat long Jisas i mekim orait dispela meri long de Sabat. Olsem na hetman i tokim ol manmeri olsem, “I gat 6-pela de bilong mekim wok. Sapos yupela i laikim man i oraitim sik bilong yupela, orait yupela i mas i kam long de bilong wok. Tasol maski askim man long oraitim sik bilong yupela long de Sabat.” \v 15 Orait \x - \xo 13.15 \xt Lu 14.5\x* Bikpela i bekim tok bilong em olsem, “Yupela i man bilong giaman. Tok bilong yupela na pasin bilong yupela i no wankain. Long de Sabat yupela olgeta i save go long haus bulmakau na lusim ol bulmakau na donki bilong yupela, na kisim ol i go bilong dring wara. \v 16 Tasol \x - \xo 13.16 \xt Lu 19.9\x* dispela meri hia, em i wanpela pikinini bilong Abraham. Na Satan i bin pasim em inap long 18 yia. Orait olsem wanem? Sapos mi laik lusim dispela samting i bin pasim em, mi no inap mekim long de Sabat, a?” \v 17 Em i tok olsem, na ol birua bilong en ol i sem nogut. Na olgeta manmeri ol i amamas long olgeta dispela gutpela samting tru em i mekim. \s1 Tok piksa bilong pikinini mastet \r (Matyu 13.31-32 na Mak 4.30-32) \p \v 18 Jisas i tok moa olsem, “Kingdom bilong God i olsem wanem samting? Bai mi mekim wanem kain tok piksa? \v 19 Em i olsem pikinini bilong dispela kain sayor ol i kolim mastet. Wanpela man i kisim pikinini bilong mastet na i planim long gaden bilong en. Na bihain mastet i kamap bikpela olsem diwai na ol pisin i kam wokim haus bilong ol long ol han bilong en.” \s1 Tok piksa bilong yis \r (Matyu 13.33) \p \v 20 Na Jisas i tok moa olsem, “Bai mi mekim wanem kain tok piksa long kingdom bilong God? \v 21 Em i olsem yis. Wanpela meri i kisim dispela yis na i tanim wantaim bikpela dram plaua. Na bihain dispela plaua olgeta i solap.” \s1 Yupela i mas i go insaitlong liklik dua \r (Matyu 7.13-14 na 7.21-23) \p \v 22 Jisas i wokabaut i go long rot bilong Jerusalem. Na em i go long ol taun na ples na skulim ol manmeri. \v 23 Na wanpela man i tokim em olsem, “Bikpela, ating God bai i kisim bek wan wan man tasol, a?” Na Jisas i tokim ol olsem, \v 24 “Yupela \x - \xo 13.24 \xt Mt 7.13, Jo 7.34, Ro 9.31, Fl 3.12\x* i mas taitim bun tru, bilong i go insait long liklik dua. Mi tokim yupela, planti man bai i laik i go insait, tasol bai ol i no inap. \v 25 Bihain \x - \xo 13.25 \xt Sng 32.6, Ais 55.6, Mt 7.23, 25.10-12, Lu 6.46\x* papa bilong haus bai i kirap na i pasim dua bilong haus. Na yupela bai i kam sanap ausait na paitim dua na singaut olsem, ‘Bikpela, opim dua long mipela.’ Na em bai i bekim tok olsem long yupela, ‘Mi no save long yupela, yupela i bilong wanem hap.’ \v 26 Na yupela bai i tokim em olsem, ‘Mipela i bin kaikai na dring wantaim yu, na yu bin sanap long rot bilong mipela na skulim mipela.’ \v 27 Tasol \x - \xo 13.27 \xt Sng 6.8, Mt 7.23, 25.41\x* em bai i tokim yupela olsem, ‘Mi no save long yupela, yupela ol lain bilong wanem hap. Yupela ol man bilong mekim pasin nogut, yupela olgeta klia long mi.’ \v 28 Yupela \x - \xo 13.28 \xt Mt 13.42, 22.13, 24.51, 25.30\x* \x - \xo 13.28 \xt Mt 8.11-12\x* bai i lukim Abraham na Aisak na Jekop na olgeta profet ol i stap insait long kingdom bilong God, tasol yupela yet ol bai i rausim na yupela bai i stap ausait. Na yupela bai i krai nogut na skrapim tit bilong yupela. \v 29 Na \x - \xo 13.29 \xt Sng 107.3, Lu 14.15\x* ol manmeri bai i lusim ol kantri i stap long hap sankamap na long hap san i go daun na long hap not na hap saut, na ol bai i kam sindaun long kaikai insait long kingdom bilong God. \v 30 Na \x - \xo 13.30 \xt Mt 19.30, 20.16, Mk 10.31\x* harim. Sampela man nau ol i stap las tru, ol bai i kamap namba wan. Na sampela man nau i stap namba wan, ol bai i stap las tru.” \s1 Jisas i sori long Jerusalem \r (Matyu 23.37-39) \p \v 31 Long dispela taim stret sampela Farisi i kam, na ol i tokim Jisas olsem, “Yu mas lusim dispela ples na yu go long narapela hap, long wanem, Herot i laik kilim yu i dai.” \v 32 Na Jisas i tokim ol olsem, “Yupela go tokim dispela weldok nogut olsem, ‘Harim. Nau na tumora bai mi rausim ol spirit nogut na mekim orait ol sikman. Na long de namba 3 bai mi pinisim wok bilong mi.’ \v 33 Tasol nau na tumora na haptumora mi mas wokabaut i go. Long wanem, profet i no ken i stap long narapela ples na ol i kilim em i dai. Nogat. Ol i mas kilim em i dai long Jerusalem tasol. \p \v 34 “Jerusalem, \x - \xo 13.34 \xt Mt 23.37\x* Jerusalem, yu save kilim ol profet i dai, na yu save kisim ol man God i salim i kam long yu na tromoi ston long ol bilong kilim ol i dai. Planti taim moa mi laik bungim ol pikinini bilong yu, olsem kakaruk meri i save bungim ol pikinini bilong en aninit long wing bilong en. Tasol yupela i no laik. \v 35 Harim. \x - \xo 13.35 \xt Sng 118.26, Ais 1.7, Jer 22.5, Mai 3.12, Mt 21.9, Mk 11.9-10, Jo 12.13\x* Nau ples bilong yupela bai i bagarap na i stap nating. Mi tok stret long yupela, yupela bai i no lukim mi inap long taim yupela bai i tok, ‘God i ken mekim gut long dispela man i kam long nem bilong Bikpela!’” \c 14 \s1 Jisas i mekim orait wanpela man skin i solap \p \v 1 Long \x - \xo 14.1 \xt Lu 11.37\x* wanpela de Sabat Jisas i go kaikai long haus bilong wanpela hetman bilong ol Farisi. Na ol i was tru long em. \v 2 Na wanpela man, skin bilong en i solap nogut, em i stap klostu long Jisas. \v 3 Jisas \x - \xo 14.3 \xt Mt 12.10, Lu 6.9\x* i lukim dispela man, na em i askim ol saveman bilong lo na ol Farisi olsem, “Ating yumi ken mekim orait ol sikman long de Sabat, o nogat?” \v 4 Tasol ol i pasim maus na ol i no bekim tok. Olsem na em i kisim dispela man na i mekim em i orait na i larim em i go. \v 5 Na \x - \xo 14.5 \xt Kis 23.5, Lo 22.4, Mt 12.11, Lu 13.15\x* em i tokim ol olsem, “Sapos wanpela bilong yupela i lukim pikinini man bilong en o bulmakau bilong en i pundaun long hul wara long de Sabat, ating em bai i pulim dispela pikinini o bulmakau i kam antap kwiktaim, o nogat?” \v 6 Na \x - \xo 14.6 \xt Mt 22.46\x* ol i no inap bekim dispela tok. \s1 Jisas i tok man i mas daunim em yet \p \v 7 Jisas \x - \xo 14.7 \xt Mt 23.6\x* i lukim ol man i kam long dispela kaikai, ol i laik sindaun long ol namba wan sia tasol. Olsem na em i givim wanpela tok piksa long ol. Em i tok olsem, \v 8 “Sapos \x - \xo 14.8 \xt Snd 25.6-7\x* wanpela man i singautim yu na yu go long bikpela kaikai bilong marit, yu no ken i go sindaun long namba wan sia. Nogut ol i makim pinis dispela sia long narapela man i gat biknem i winim nem bilong yu. \v 9 Na bihain man i bin singautim yu em bai i kam tokim yu olsem, ‘Yu givim dispela namba wan sia long dispela man.’ Na bai yu sem nogut tru na yu go sindaun long baksait tru. \v 10 Olsem na sapos wanpela man i singautim yu na yu go long kaikai, yu mas i go sindaun long baksait tru. Yu mekim olsem, na dispela man i bin singautim yu em bai i kam na tokim yu, ‘Pren, yu kam sindaun long namba wan sia.’ Em i mekim olsem, na bai yu kisim biknem long ai bilong olgeta man i kaikai wantaim yu. \v 11 Man \x - \xo 14.11 \xt Snd 29.23, Mt 23.12, Lu 18.14, Je 4.6, 1 Pi 5.5\x* i litimapim nem bilong em yet, bai God i daunim em. Tasol man i daunim em yet, bai God i litimapim em i go antap.” \s1 Yumi mas mekim gut long ol man i no inap bekim ol samting long yumi \p \v 12 Jisas i tokim dispela man i bin singautim em i kam long dispela kaikai olsem, “Sapos yu mekim wanpela kaikai, yu no ken singautim ol pren na brata na wanlain bilong yu, na ol wanples i gat planti mani. Nogut bihain ol i singautim yu na yu go kaikai long haus bilong ol, na ol i bekim kaikai long yu. \v 13 Nogat. \x - \xo 14.13 \xt Lo 14.29, Neh 8.10-12\x* Sapos yu mekim bikpela kaikai, orait yu mas singautim ol rabisman na ol man bodi bilong ol i bagarap na ol lek nogut na ol aipas. \v 14 Ol \x - \xo 14.14 \xt Jo 5.29\x* dispela kain man i no inap bekim kaikai long yu. Olsem na bai yu ken amamas, long wanem, bihain God bai i bekim dispela kaikai long yu, long taim ol stretpela man i kirap bek long matmat.” \s1 Tok piksa bilong bikpela kaikai \r (Matyu 22.1-10) \p \v 15 Wanpela \x - \xo 14.15 \xt Lu 13.29, KTH 19.9\x* bilong ol dispela man i kaikai wantaim Jisas, em i harim dispela tok na em i tokim Jisas olsem, “Ol manmeri bai i sindaun kaikai insait long kingdom bilong God, ol i ken amamas.” \v 16 Tasol Jisas i tokim em olsem, “Wanpela man i laik mekim bikpela kaikai, na em i singautim planti man long kam long dispela kaikai. \v 17 Orait \x - \xo 14.17 \xt Snd 9.2, 9.5\x* long de em i makim bilong mekim dispela kaikai, em i tokim wokboi bilong en long go lukim ol man bipo em i bin singautim. Na wokboi i mas tokim ol olsem, ‘Yupela kam. Olgeta samting i redi pinis.’ \v 18 Tasol olgeta dispela man i tok long ol i no inap i go. Wanpela man i tok, ‘Mi baim pinis wanpela gaden, na mi mas i go lukim. Sori tru, mi no inap i kam.’ \v 19 Na narapela i tok, ‘Mi baim 10-pela bulmakau bilong wok, na mi laik i go traim ol. Sori tru, mi no inap i kam.’ \v 20 Na \x - \xo 14.20 \xt 1 Ko 7.33\x* narapela i tok, ‘Nau tasol mi marit. Olsem na mi no inap i kam.’ \p \v 21 “Orait wokboi i bringim ol dispela tok i go bek long bikman bilong en. Taim bikman i harim ol dispela tok, em i belhat na i tokim wokboi bilong en olsem, ‘Yu go kwiktaim long olgeta bikpela rot na olgeta liklik rot bilong dispela taun, na yu kisim ol rabisman, na ol man bodi bilong ol i bagarap, na ol aipas na ol lek nogut, na yu bringim ol i kam insait long haus bilong mi.’ \p \v 22 “Orait wokboi i mekim olsem pinis, na em i tok, ‘Bikman, mi mekim pinis olsem yu tok, tasol haus i no pulap yet.’ \v 23 “Na bikman i tokim wokboi olsem, ‘Yu lusim taun na yu go long olgeta bikrot na yu bihainim banis bilong ol gaden, na taim yu lukim ol manmeri yu tok strong long ol i mas kam long kaikai bilong mi. Mi laik bai haus bilong mi i pulap. \v 24 Mi \x - \xo 14.24 \xt Mt 21.43, 22.8, Ap 13.46\x* tokim yupela, olgeta dispela man bipo mi bin singautim, ol bai i no inap tru long kisim wanpela liklik hap kaikai bilong mi.’” \s1 Man i mas tingting gut pastaim na bihainim Jisas \r (Matyu 10.37-38) \p \v 25 Bikpela lain manmeri i wokabaut wantaim Jisas, na em i tanim na i tokim ol olsem, \v 26 “Sapos \x - \xo 14.26 \xt Lo 33.9, Mt 10.37, Lu 18.29, Jo 12.25, KTH 12.11\x* man i kam long mi, tasol em i no birua long papa na mama na meri na ol pikinini na brata na susa bilong em, na long laip bilong em yet tu, orait em i no inap i stap disaipel bilong mi. \v 27 Na \x - \xo 14.27 \xt Mt 10.38, 16.24, Mk 8.34, Lu 9.23, 2 Ti 3.12\x* man i no karim diwai kros bilong en na bihainim mi, em i no inap i stap disaipel bilong mi.\f + \fr 14.27 \ft Lukim tok i stap long Matyu 10.38.\f* \p \v 28 “Sapos wanpela bilong yupela i laik wokim wanpela haus bilong ol man i ken i stap na was long ol samting bilong en, orait ating em bai i sindaun pastaim na tingim gut pe bilong wokim dispela haus. Em i laik save, mani bilong en bai inap long pinisim dispela haus, o nogat. \v 29 Sapos em i no mekim olsem pastaim, na em i putim simen na bihain em i no inap pinisim dispela haus, orait olgeta man i lukim, ol bai i tok bilas long em. \v 30 Ol bai i tok, ‘Dispela man i statim dispela haus, tasol em i no inap pinisim.’ \p \v 31 “Na sapos wanpela king i laik i go pait long narapela king, orait em bai i sindaun pastaim na tingting gut. Ating em yet i gat 10 tausen soldia bilong en, na narapela king em i kam wantaim 20 tausen soldia. Olsem na em i laik save pastaim, bai em inap pait long dispela arapela king na rausim em, o nogat? \v 32 Na sapos em i ting em i no inap, orait taim birua bilong en i stap longwe yet, em bai i salim ol man i go long em na traim toktok bilong mekim pait i dai. \p \v 33 “Olsem \x - \xo 14.33 \xt Fl 3.7-8\x* tasol, sapos wanpela bilong yupela i no givim baksait long olgeta samting bilong en, orait em i no inap i stap disaipel bilong mi.” \s1 Jisas i tok piksa long sol i kamap nogut \r (Matyu 5.13 na Mak 9.50) \p \v 34 Jisas \x - \xo 14.34 \xt Mt 5.12, Mk 9.50\x* i tok moa olsem, “Sol em i gutpela samting. Tasol sapos pait bilong sol em i lus pinis, orait bai yumi mekim wanem na dispela sol i kamap gutpela gen? \v 35 Kain sol olsem em i no inap helpim kaikai i kamap long gaden. Na i no inap long yumi bungim wantaim pekpek bilong bulmakau na putim long gaden. Nogat. Yumi save rausim nating tasol. Man i gat yau em i mas harim dispela tok.” \c 15 \s1 Tok piksa bilong sipsip i lus \r (Matyu 18.12-14) \p \v 1 Ol \x - \xo 15.1 \xt Lu 5.29-30\x* man bilong kisim takis na ol man bilong mekim sin ol i kam klostu long Jisas bilong harim tok bilong em. \v 2 Na \x - \xo 15.2 \xt Ap 11.3, Ga 2.12\x* ol Farisi na ol saveman bilong lo ol i tok kros olsem, “Dispela man i save pren wantaim ol man bilong mekim sin na em i save kaikai wantaim ol.” \p \v 3 Olsem na Jisas i givim dispela tok piksa long ol, \v 4 “Sapos \x - \xo 15.4 \xt Ese 34.11, 34.16, Mt 18.12, Lu 19.10\x* wanpela bilong yupela i gat 100 sipsip, na sapos wanpela sipsip i lus, orait ating em bai i lusim ol 99 sipsip i kaikai i stap long wanpela hap. Na em bai i go painim dispela wanpela sipsip inap em i lukim.\fig Man i painim sipsip i go inap em i lukim.|alt="105" src="LN 14" size="span" ref="15.4" \fig* \v 5 Taim em i kisim sipsip pinis, orait em bai i slipim long sol bilong en, na em bai i amamas na karim i kam bek long ples. \v 6 Na \x - \xo 15.6 \xt 1 Pi 2.10, 2.25\x* taim em i kamap long haus bilong en, em bai i singautim ol pren na wanples bilong en, na ol i kam bung. Na em bai i tokim ol, ‘Yupela amamas wantaim mi! Wanpela sipsip bilong mi em i lus, na mi painim na kisim bek pinis!’” \v 7 Na \x - \xo 15.7 \xt Lu 5.32\x* Jisas i tok olsem, “Mi tok stret long yupela, wankain amamas i save kamap long heven taim wanpela man bilong mekim sin i tanim bel. Tru, ol i save amamas long 99 man i stretpela pinis na i no gat wok long tanim bel. Tasol sapos wanpela man bilong mekim sin em i tanim bel, orait ol i save amamas moa moa yet.” \s1 Tok piksa bilong mani i lus \p \v 8 Na Jisas i tok moa olsem, “Na sapos wanpela meri em i gat 10-pela wan kina mani, na wanpela i lus long haus, orait bai em i mekim wanem nau? Em bai i laitim lam na brumim haus na lukluk gut, na i wok i go inap long em i kisim bek mani bilong en. \v 9 Taim em i kisim mani pinis, orait em bai i singautim ol pren na wanples bilong en, na ol i kam bung. Na em bai i tokim ol, ‘Yupela amamas wantaim mi! Wanpela mani bilong mi em i lus, tasol nau mi painim na kisim bek pinis!’” \v 10 Na Jisas i tok olsem, “Mi tok stret long yupela, wankain amamas i save kamap namel long ol ensel bilong God taim wanpela man bilong mekim sin em i tanim bel.” \s1 Tok piksa bilong papa i gat tupela pikinini man \p \v 11 Na Jisas i tok moa olsem, “Wanpela man i gat tupela pikinini man. \v 12 Na namba 2 pikinini i tokim papa olsem, ‘Papa, mi ting long olgeta samting yu laik tilim long mi wantaim brata bilong mi. Hap bilong mi, mi laik bai yu givim long mi nau.’ Orait papa i tilim olgeta samting bilong en i go long tupela. \v 13 I \x - \xo 15.13 \xt Snd 29.3\x* no longtaim, na dispela namba 2 pikinini i bungim olgeta samting bilong en na i salim long ol man. Na em i kisim mani na i go i stap long wanpela longwe ples. Em i stap long dispela ples, na em i mekim ol kain kain hambak pasin, na olgeta mani bilong en i pinis. \v 14 Na taim olgeta mani bilong en i pinis, taim bilong bikpela hangre i kamap long dispela ples. Na em i no gat wanpela samting. \v 15 Olsem na em i go kisim wok long wanpela man bilong dispela ples. Na dispela man i salim em i go long banis pik bilong en bilong lukautim ol pik. \v 16 Em \x - \xo 15.16 \xt Snd 23.21\x* i lukim ol pik i kaikai ol skin bilong bin, na em i gat bikpela laik tru long kisim sampela na pulapim bel bilong en. Tasol i no gat wanpela man i givim kaikai long em. \p \v 17 “Orait nau em i kisim stretpela tingting, na em i tok, ‘Olgeta wokboi bilong papa bilong mi ol i gat planti kaikai tru. Tasol mi stap hia na mi bagarap tru long hangre. \v 18 Maski, \x - \xo 15.18 \xt Sng 51.4, Jer 3.12-13\x* bai mi kirap na mi go bek long papa bilong mi. Na bai mi tokim em olsem, “Papa, mi bin mekim sin long God na long yu. \v 19 Nau mi no gutpela man moa inap long yu kolim mi pikinini bilong yu. Yu larim mi i stap olsem wanpela wokboi bilong yu.” ’ \v 20 Orait \x - \xo 15.20 \xt Ap 2.39, Ef 2.13, 2.17\x* em i\fig Bel bilong papa i sori tumas long pikinini, na em i ran i go long em.|alt="85" src="LN 48" size="span" ref="15.20" \fig* kirap na i go long papa bilong en. \p “Taim em i stap longwe yet, na papa i lukim em i wokabaut i kam. Na bel bilong papa i sori tumas long em. Na papa i ran i go, na i holimpas pikinini na i givim kis long em. \v 21 Na \x - \xo 15.21 \xt Sng 51.4\x* pikinini i tokim em olsem, ‘Papa, mi bin mekim sin long God na long yu. Nau mi no gutpela man moa inap long yu kolim mi pikinini bilong yu.’ \v 22 Tasol papa i singautim ol wokboi bilong en i kam na em i tokim ol olsem, ‘Yupela kisim namba wan longpela klos bilong mi na bringim i kam kwiktaim na pasim long em. Na putim wanpela ring long pinga bilong em. Na putim su long lek bilong em. \v 23 Na yupela go kisim dispela patpela pikinini bulmakau i kam na kilim. Bai yumi kaikai na amamas. \v 24 Long \x - \xo 15.24 \xt Lu 15.32, Ef 2.1, 2.5, 5.14, KTH 3.1\x* wanem, dispela pikinini bilong mi em i dai pinis, tasol nau em i kisim laip gen. Em i lus pinis, tasol yumi kisim bek.’ Orait na ol i mekim bikpela kaikai na amamas i stap. \p \v 25 “Orait long dispela taim namba wan pikinini em i stap long gaden. Bihain em i kam bek, na i kamap klostu long haus, na em i harim musik na em i harim ol manmeri i wok long danis. \v 26 Orait em i singautim wanpela wokboi, na i askim em olsem, ‘Ol i mekim wanem?’ \v 27 Na \x - \xo 15.27 \xt Lu 15.2\x* wokboi i tokim em, ‘Brata bilong yu i kam bek pinis, na papa bilong yu i kilim patpela pikinini bulmakau, long wanem, papa em i amamas long lukim pikinini i stap gut na i kam bek pinis.’ \v 28 Namba wan pikinini i harim dispela tok, orait em i belhat, na i no laik i go insait long haus. Orait papa bilong en i kam ausait na i givim gutpela tok long em bilong daunim belhat bilong en. \v 29 Tasol em i bekim tok bilong papa olsem, ‘Olsem wanem? Planti yia mi hatwok tru long mekim wok bilong yu, olsem wanpela wokboi nating. Na mi no save sakim tok bilong yu. Na i no gat wanpela taim yu bin givim mi wanpela liklik pikinini meme tasol, bai mi ken amamas wantaim ol pren bilong mi. Nogat tru. \v 30 Tasol dispela pikinini bilong yu, em i pinisim pinis olgeta samting bilong yu long ol pamukmeri. Na nau em i kam bek, na yu laik amamasim em na yu kilim patpela pikinini bulmakau.’ \p \v 31 “Na papa i tokim em olsem, ‘Pikinini, oltaim yu save stap wantaim mi. Na olgeta samting bilong mi em i bilong yu. \v 32 Tasol nau yumi mas amamas, na bel bilong yumi i mas gutpela, long wanem, brata bilong yu i dai pinis, tasol nau em i kisim laip gen. Em i lus pinis, tasol nau yumi kisim em bek.’” \c 16 \s1 Tok piksa bilong bosboi i stretim ol dinau \p \v 1 Jisas i tokim ol disaipel bilong en olsem, “Wanpela maniman em i gat bosboi bilong en i stap. Na sampela man i kam long dispela maniman na ol i sutim tok long bosboi olsem, ‘Bosboi bilong yu em i pinisim nating ol samting bilong yu.’ \v 2 Olsem na maniman i singautim bosboi i kam na i tokim em, ‘Olsem wanem long dispela tok mi harim long pasin bilong yu? Yu go wokim wanpela ripot long olgeta samting bilong mi i stap long han bilong yu. Yu no inap i stap bosboi moa.’ \p \v 3 “Orait dispela bosboi i tokim em yet olsem, ‘Bai mi mekim wanem nau? Bikman em i laik rausim mi long wok bosboi. Mi no gat strong bilong kamap leba bilong wanpela man na mekim wok bilong brukim graun. Na mi sem long askim ol arapela man long givim mani samting long mi. \v 4 Tasol nau mi save long samting mi mas mekim, bai ol man i ken kisim mi i go long haus bilong ol long taim bikman i rausim mi long wok bosboi.’ \v 5 Olsem na em i singautim ol wan wan man i bin dinau long bikman bilong en, na ol i kam long em. Wanpela man i kamap paslain, na bosboi i askim em, ‘Yu bin kisim hamas dinau long bikman bilong mi?’ \v 6 Na em i tok, ‘100 dram wel.’ Na bosboi i tokim em, ‘Yu kisim dispela pepa ol i bin raitim dinau bilong yu long en, na yu sindaun kwik na yu raitim 50 tasol.’ \v 7 Bihain narapela man i kamap, na bosboi i askim em, ‘Dinau bilong yu hamas?’ Na em i tok, ‘100 bek wit.’ Na bosboi i tokim em, ‘Yu kisim dispela pepa ol i bin raitim dinau bilong yu long en, na yu raitim 80 tasol.’ \p \v 8 “Na \x - \xo 16.8 \xt Jo 12.36, Ef 5.8, 1 Te 5.5\x* bihain, taim bikman i painimaut long dispela samting bosboi i bin mekim, em i litimapim nem bilong dispela bosboi nogut, long wanem, em i mekim pasin olsem man i gat tingting. Ol man i save bihainim pasin bilong dispela graun ol i save tru long ol kain kain rot bilong mekim wok bilong ol, na ol i winim ol man i save bihainim pasin bilong lait. \p \v 9 “Na \x - \xo 16.9 \xt Dan 4.27, Mt 6.19-20, Lu 14.14, 1 Ti 6.17-19\x* mi tokim yupela, long mani nogut bilong dispela graun yupela i mas mekim ol manmeri i kamap pren bilong yupela. Na bihain, taim dispela taim bilong holim mani em i pinis, orait ol i ken kisim yupela i go long ol haus i stap gut oltaim oltaim.\f + \fr 16.9 \ft As bilong dispela tok i no klia tumas. Sampela saveman i ting Jisas i tok olsem, yumi mas givim mani bilong yumi bilong helpim ol manmeri i sot long ol samting, na bihain ol bai i amamas long kisim yumi i kam i stap wantaim ol long heven.\f* \p \v 10 “Sapos \x - \xo 16.10 \xt Mt 25.21, Lu 19.17-26\x* wanpela man i save lukaut gut long ol liklik samting, orait em bai i lukaut gut long ol bikpela samting tu. Na man i save mekim pasin i no stret long ol liklik samting, em bai i mekim pasin i no stret long ol bikpela samting tu. \v 11 Sapos yupela i no save lukaut gut long mani nogut bilong dispela graun, orait husat bai i givim samting tru long yupela bilong lukautim? \v 12 Na sapos yupela i no lukautim gut ol samting bilong narapela man, orait husat bai i givim yupela ol samting bilong yupela yet? \p \v 13 “I \x - \xo 16.13 \xt Mt 6.24\x* no gat wanpela wokboi inap i stap aninit long tupela bosman wantaim. Bai em i laikim wanpela na bel nogut long narapela. Bai em i harim tok bilong wanpela na givim baksait long narapela. Yupela i no inap i stap aninit long God na long mani wantaim.” \s1 Jisas i autim tok long lo na long kingdom bilong God \p \v 14 Ol \x - \xo 16.14 \xt Mt 23.14\x* Farisi i save laikim mani, olsem na taim ol i harim olgeta dispela tok Jisas i mekim, ol i tok bilas long em. \v 15 Tasol \x - \xo 16.15 \xt 1 Sml 16.7, Sng 7.9, Snd 6.16-17, Mt 23.28, Lu 10.29, 18.9-14\x* em i tokim ol olsem, “Yupela i laik bai ol man i ting, yupela i man bilong mekim stretpela pasin tasol. Tasol God i save long ol samting i stap hait long bel bilong yupela. Samting ol man i ting em i gutpela samting tru, em i samting nogut tru long ai bilong God. \p \v 16 “Tok \x - \xo 16.16 \xt Mt 4.17, 11.12-13, Lu 7.29\x* bilong lo wantaim tok bilong ol profet em i stap inap long taim bilong Jon. Tasol stat long taim bilong Jon, gutnius bilong kingdom bilong God em i kamap long olgeta ples. Na olgeta man ol i strong tumas long i go insait long dispela kingdom. \p \v 17 “Skai \x - \xo 16.17 \xt Sng 102.26-27, Ais 40.8, Mt 5.18, 1 Pi 1.25\x* wantaim graun bai inap lus. Tasol i no gat wanpela liklik hap tok bilong lo bilong God bai i lus.” \s1 Jisas i tok long pasin bilong katim marit \r (Matyu 5.31-32 na 19.9 na Mak 10.11-12) \p \v 18 Jisas \x - \xo 16.18 \xt Mt 5.32, Mk 10.11, 1 Ko 7.10-11\x* i tok moa olsem, “Wanem man i lusim meri bilong en na i maritim narapela meri, em i mekim pasin pamuk. Na man i maritim wanpela meri, bipo man bilong en i bin lusim em, em tu i mekim pasin pamuk.” \s1 Stori bilong maniman wantaim Lasarus \p \v 19 Jisas i tok moa olsem, “Bipo wanpela maniman i stap, na oltaim em i save putim naispela naispela siot na gutpela retpela klos. Na olgeta de em i save kisim gutpela gutpela kaikai. \v 20-21 Na \x - \xo 16.20-21 \xt Mt 15.27\x* klostu\fig Wanpela rabisman i save stap klostu long dua bilong haus bilong maniman.|alt="100" src="LN 51" size="span" ref="16.20-21" \fig* long dua bilong haus bilong dispela maniman, wanpela rabisman i save slip i stap. Nem bilong dispela rabisman em Lasarus, na em i ting long kisim hap kaikai i pundaun aninit long tebol bilong dispela maniman, bilong em i ken kaikai. Ol sua i gat blut ol i pulap long skin bilong en, na ol dok i save kam rapim ol sua bilong en long tang bilong ol. \p \v 22 “Bihain dispela rabisman i dai, na ol ensel i karim em i go na putim em i stap wantaim Abraham. Na dispela maniman em tu i dai, na ol i planim em. \v 23 Em i stap long ples bilong ol man i dai pinis na em i gat bikpela pen. Em i lukluk i go antap, na em i lukim Abraham i stap longwe tumas, na Lasarus i stap wantaim em. \v 24 Orait \x - \xo 16.24 \xt Ais 66.24, Sek 14.12, Mk 9.44\x* maniman i singaut olsem, ‘Papa Abraham, yu mas sori long mi na tokim Lasarus long kisim liklik wara long pinga bilong en na kam putim long tang bilong mi bai em i kol liklik. Mi stap long dispela paia na mi pilim pen nogut tru.’ \p \v 25 “Tasol \x - \xo 16.25 \xt Jop 21.13, Lu 6.24\x* Abraham i tok, ‘Pikinini, yu mas tingim wanpela samting. Taim yu stap laip, yu bin kisim olgeta gutpela samting. Na Lasarus em i kisim olgeta samting nogut. Tasol nau long dispela ples, bel bilong en i stap gutpela. Na yu kisim pen nogut. \v 26 Na narapela samting tu. Namel long mipela na yupela God i bin putim wanpela bikpela baret. Olsem na ol man i stap hia na i laik brukim dispela baret na i go long yupela, ol i no inap. Na ol man i stap long hap, ol i no inap brukim baret na i kam long mipela.’ \p \v 27 “Na maniman i tok, ‘Sapos olsem, orait papa, mi askim yu, inap yu salim Lasarus i go long haus bilong papa bilong mi. \v 28 Mi gat 5-pela brata. Na Lasarus em i mas givim strongpela tok long ol i mas stretim pasin bilong ol. Nogut ol tu i kam long dispela ples bilong kisim bikpela pen.’ \v 29 Tasol \x - \xo 16.29 \xt Ais 8.20, Jo 5.39, 5.45, Ap 15.21\x* Abraham i tok, ‘Tok bilong Moses na bilong ol profet i stap. Ol i ken putim yau long dispela.’ \v 30 Na maniman i tok, ‘Papa Abraham, nogat. Em i no inap. Tasol sapos wanpela man i dai pinis, em i kirap long matmat na i go long ol, orait ol bai inap tanim bel.’ \p \v 31 “Na \x - \xo 16.31 \xt Jo 11.44-48, 12.10-11\x* Abraham i tokim em olsem, ‘Sapos ol i no save harim tok bilong Moses na bilong ol profet, orait maski sapos wanpela man i kirap bek long matmat, dispela tu bai i no inap mekim ol i bilip.’” \c 17 \s1 Pasin nogut i save bagarapim bilip \r (Matyu 18.6-7 na 18.21-22 na Mak 9.42) \p \v 1 Jisas \x - \xo 17.1 \xt Mt 18.6-7, Mk 9.42, 1 Ko 11.19\x* i tokim ol disaipel bilong en olsem, “Ol kain kain samting bai i kamap bilong mekim ol manmeri i pundaun long sin. Tasol sori tumas long man i mekim ol dispela samting i kamap. \v 2 Sapos em i mekim wanpela bilong ol dispela liklik pikinini i pundaun long sin, orait mobeta ol man i pasim wanpela bikpela ston long nek bilong em na tromoi em i go daun long solwara na bai em i dai. Olsem na yupela lukaut gut long yupela yet. \p \v 3 “Sapos \x - \xo 17.3 \xt Wkp 19.17, Snd 17.10, Mt 18.15, Je 5.19\x* brata bilong yu i mekim sin, yu mas tokim em long stretim pasin bilong em. Na sapos em i tanim bel, orait yu mas lusim sin bilong em. \v 4 Na sapos em i mekim sin long yu inap 7-pela taim long wanpela de, na 7-pela taim em i kam bek long yu na i tok, ‘Mi sori,’ orait yu mas lusim sin bilong en.” \s1 Jisas i tok long pasin bilong bilip \p \v 5 Ol \x - \xo 17.5 \xt Mk 9.24\x* aposel i tokim Bikpela olsem, “Yu mas mekim bilip bilong mipela i kamap bikpela moa.” \v 6 Na \x - \xo 17.6 \xt Mt 17.20, 21.21, Mk 9.23, 11.23\x* Bikpela i tokim ol olsem, “Maski sapos bilip bilong yupela em i liklik tru inap olsem pikinini bilong dispela kain sayor ol i kolim mastet, yupela bai inap tokim dispela diwai, ‘Yu kamautim ol rop bilong yu na yu go sanap i stap long solwara,’ na diwai bai i bihainim tok bilong yupela.” \s1 Jisas i tok long pasin bilong wokboi \p \v 7 Jisas i tok moa olsem, “Sapos wanpela man namel long yupela i tokim wokboi long i go brukim graun long gaden o long i go lukautim ol sipsip, orait taim dispela wokboi i kam bek long haus, ating bikman bilong en bai i tokim em, ‘Yu kam kwiktaim na yu sindaun na kaikai’? \v 8 Nogat. \x - \xo 17.8 \xt Lu 12.37\x* Bikman bai i tokim wokboi olsem, ‘Yu redim kaikai bilong mi, na yu pasim laplap na sutim kaikai bilong mi na kisim i kam. Mi kaikai na dring pastaim, orait bihain yu ken kaikai na dring.’ \v 9 Na ating bikman bai i tok tenkyu long dispela wokboi long taim wokboi i bihainim tok bilong em? Nogat. \v 10 Olsem \x - \xo 17.10 \xt Mt 25.30, Ro 3.12, 1 Ko 9.16-17, Fm 11\x* na yupela tu, sapos yupela i mekim pinis olgeta samting olsem God i tokim yupela, orait yupela i mas tok, ‘Mipela i no gutpela wokboi. Samting mipela i mekim, em i wok tasol bilong mipela.’” \s1 Jisas i mekim orait // 10-pela man i gat sik lepra \p \v 11 Jisas \x - \xo 17.11 \xt Lu 9.51-52, 13.22, Jo 4.4\x* i bihainim rot i go long Jerusalem, na em i wokabaut i go namel long distrik Samaria na Galili. \v 12 Em \x - \xo 17.12 \xt Wkp 13.46\x* i kamap long wanpela ples, na 10-pela man i gat sik lepra ol i kam bungim em long rot. Ol i sanap longwe, \v 13 na \x - \xo 17.13 \xt Wkp 13.45-46\x* ol i singaut strong olsem, “Jisas, bikman, yu ken sori long mipela.” \v 14 Jisas \x - \xo 17.14 \xt Wkp 13.2, 14.1-32, Mt 8.4, Lu 5.14\x* i lukim ol, na em i tokim ol olsem, “Yupela go soim skin bilong yupela long ol pris.” Orait ol i wokabaut i go, na skin bilong ol i kamap klin. \v 15 Na wanpela man namel long ol em i lukim skin bilong en i gutpela gen, na em i go bek. Em i wok long singaut bikmaus na litimapim nem bilong God. \v 16 Em i go kamap long Jisas na em i brukim skru na putim pes i go daun long graun klostu long lek bilong Jisas, na i givim tenkyu long em. Dispela man em i man bilong ol lain Samaria. \v 17 Jisas i lukim dispela man, na em i tok, “Mi ting 10-pela man i kamap klin. Tasol ol arapela 9-pela man ol i stap we? \v 18 Ating i no gat man bilong i kam bek na litimapim nem bilong God, a? Dispela man bilong narapela lain, em wanpela tasol?” \v 19 Na \x - \xo 17.19 \xt Mt 9.22, Mk 5.34, Lu 7.50\x* Jisas i tokim dispela man olsem, “Yu kirap na yu go. Bilip bilong yu i bin mekim yu i orait gen.” \s1 Pikinini Bilong Man // bai i kamap ples klia \r (Matyu 24.23-28 na 24.37-41) \p \v 20 Ol \x - \xo 17.20 \xt Jo 3.3, 18.36\x* Farisi i askim Jisas olsem, “Wanem taim bai kingdom bilong God i kam?” Na Jisas i bekim tok bilong ol olsem, “Taim kingdom bilong God i kam, bai i no inap ol samting i kamap olsem mak na ol manmeri i lukim long ai. \v 21 Na \x - \xo 17.21 \xt Mk 13.21, Lu 17.23, Ro 14.17\x* ol bai i no inap i tok, ‘Lukim, em i stap hia,’ o ‘Em i stap long hap.’ Harim. Kingdom bilong God em i stap pinis namel long yupela.”\f + \fr 17.21 \ft Sampela man i save tanim dispela hap tok olsem, “Harim. Kingdom bilong God em i stap insait long yupela.”\f* \p \v 22 Na \x - \xo 17.22 \xt Mt 9.15, Jo 17.12\x* Jisas i tokim ol disaipel bilong en olsem, “Bihain taim bai i kamap, na yupela bai i laikim tumas long lukim wanpela bilong ol de bilong Pikinini Bilong Man. Tasol yupela bai i no lukim. \v 23 Na \x - \xo 17.23 \xt Mt 24.23, Mk 13.21, Lu 17.21, 21.8\x* ol bai i tokim yupela olsem, ‘Lukim, em i stap long hap,’ o ‘Lukim, em i stap hia.’ Tasol yupela i no ken i go bihainim ol. \v 24 Yupela \x - \xo 17.24 \xt Mt 24.27\x* i save, taim klaut i lait, dispela lait i save sut i go long olgeta hap bilong skai. Na Pikinini Bilong Man bai i mekim olsem tasol long taim em i kamap, na olgeta manmeri bai i lukim. \v 25 Tasol \x - \xo 17.25 \xt Mk 8.31, 9.31, Lu 9.22\x* em i mas karim planti pen pastaim, na ol man bilong dispela taim nau ol i mas givim baksait long em. \p \v 26 “Kain \x - \xo 17.26 \xt Stt 6.5-8, 7.1-24, Mt 24.37\x* pasin ol i bin mekim long taim bilong Noa, ol bai i mekim wankain pasin tasol long taim Pikinini Bilong Man i laik i kam. \v 27 Long \x - \xo 17.27 \xt Stt 7.6-24\x* taim bilong Noa ol i wok long kaikai na dring, na ol man i maritim ol meri, i go inap long taim Noa i go insait long sip. Orait na bikpela tait i bin kamap, na i bagarapim olgeta manmeri. \v 28 Ol \x - \xo 17.28 \xt Stt 18.20—19.25\x* manmeri i bin mekim wankain pasin long taim bilong Lot tu. Ol i wok long kaikai na dring i stap na ol i baim na salim ol samting na ol i planim ol gaden na ol i wokim ol haus. \v 29 Tasol Lot i lusim Sodom na i go, na long dispela de yet paia wantaim ston salfa i pundaun long skai olsem ren, na i bagarapim olgeta manmeri. \v 30 Orait \x - \xo 17.30 \xt 2 Te 1.7\x* wankain pasin tasol bai i kamap long de Pikinini Bilong Man i kamap ples klia. \p \v 31 “Long \x - \xo 17.31 \xt Stt 19.17, 19.26, Mt 24.17-18, Mk 13.15-16\x* dispela de sapos wanpela man i stap antap long haus, na ol samting bilong en i stap insait long haus, orait em i no ken i go daun na kisim ol samting bilong en. Olsem tasol, man i stap long gaden, em i no ken i go bek long haus. \v 32 Yupela \x - \xo 17.32 \xt Stt 19.26\x* i mas tingim samting i bin kamap long meri bilong Lot. \v 33 Sapos \x - \xo 17.33 \xt Mt 10.39, 16.25, Mk 8.35, Lu 9.24, Jo 12.25\x* wanpela man i laik holimpas laip bilong em yet, orait laip bilong em bai i lus. Tasol sapos wanpela man i lusim laip bilong en, orait laip bilong en bai i stap gut. \p \v 34 “Mi \x - \xo 17.34 \xt Mt 24.40-41, 1 Te 4.17\x* tokim yupela, long nait Pikinini Bilong Man i kamap, tupela man bai i slip i stap long wanpela bet, na God bai i kisim anpela, na em bai i lusim narapela i stap. \v 35-36 Tupela meri bai i wokim plaua bilong bret i stap, na God bai i kisim wanpela, na lusim narapela i stap.”\f + \fr 17.35-36 \ft Sampela saveman i ting narapela hap tok i stap tu long dispela lain. Dispela tok i olsem, “Tupela man bai i stap long gaden, na God bai i kisim wanpela, na em bai i lusim narapela i stap.” Lukim Matyu 24.40.\f* \v 37 Ol \x - \xo 17.37 \xt Jop 39.30, Mt 24.28\x* disaipel i harim dispela tok na ol i askim Jisas olsem, “Bikpela, dispela ol samting bai i kamap we?” Na Jisas i tokim ol olsem, “Long ples bodi bilong ol man i dai pinis i slip i stap long en, long dispela ples tasol ol tarangau i save kam bung.” \c 18 \s1 Tok piksa bilong meri // i strong long jas i mas helpim em \p \v 1 Jisas \x - \xo 18.1 \xt Ro 12.12, Ef 6.18, Kl 4.2, 1 Te 5.17\x* i givim wanpela tok piksa long ol, bilong lainim ollong ol i mas beten long olgeta taim, na ol i no ken les. \v 2 Em i tok olsem, “Long wanpela taun, wanpela jas i stap. Dispela jas i no save pret long God, na em i no save tingting tumas long ol man tu. \v 3 Na wanpela meri, man bilong en i dai pinis, em i stap long dispela taun. Oltaim em i save kam long dispela jas na i tokim em, ‘Birua bilong mi em i laik bagarapim mi. Yu mas helpim mi long kot.’ \v 4 Pastaim dispela jas i no laik helpim em. Tasol bihain em i ting olsem, ‘Mi no pret long God, na mi no tingting tumas long ol man. \v 5 Tasol \x - \xo 18.5 \xt Lu 11.7-8\x* dispela meri, man bilong en i dai pinis, oltaim em i save givim hevi long mi. Ating mobeta mi mas helpim em long kot. Nogut em i wok long kam oltaim oltaim, na bihain mi les olgeta long harim toktok bilong en.’” \p \v 6 Na Bikpela i tok moa olsem, “Yupela i harim dispela tok bilong dispela jas nogut. \v 7 Orait \x - \xo 18.7 \xt KTH 6.10\x* olsem wanem? Ol manmeri God i bin makim bilong em yet, na ol i wok long krai long em long olgeta de na long olgeta nait, ating God bai i no helpim ol, a? Ating em bai i wet wet na i no helpim ol kwik, a? Nogat tru. \v 8 Mi \x - \xo 18.8 \xt Hi 10.37, 2 Pi 3.8-9\x* tokim yupela, em bai i helpim ol kwiktaim. Tasol taim Pikinini Bilong Man i kam, em bai i lukim ol manmeri i stap long graun ol i bilip, o nogat?” \s1 Tok piksa bilong tupela man // i prea long God \p \v 9 Sampela \x - \xo 18.9 \xt Lu 10.29, 16.15\x* man i ting ol i stretpela man na ol arapela man i no gutpela olsem ol. Jisas i givim tok piksa olsem long ol dispela kain man, \v 10 “Tupela man i laik mekim prea, na tupela i go long tempel. Narapela em i Farisi. Na narapela em i man bilong kisim takis.\fig Tupela man i prea i stap long tempel.|alt="100" src="LN 16" size="span" ref="18.10" \fig* \v 11 Dispela \x - \xo 18.11 \xt Sng 135.2, Ais 1.15, 58.2, Lu 16.15, KTH 3.17\x* Farisi em i sanap na long bel bilong em yet em i prea olsem, ‘God, mi no olsem ol arapela man, olsem na mi tenkyu long yu. Ol i save stil na mekim pasin i no stret na trabel long ol maritmeri. Tasol mi nogat. Na mi no olsem dispela man bilong kisim takis. \v 12 Long \x - \xo 18.12 \xt Stt 14.20, Ais 58.2-3, Mt 23.23\x* olgeta wik mi save makim tupela de bilong tambu long kaikai. Na olgeta samting mi kisim, mi save tilim long 10-pela hap na givim wanpela hap long yu.’ \v 13 Tasol \x - \xo 18.13 \xt Sng 51.1\x* man bilong kisim takis em i sanap longwe, na em i no laik lukluk i go antap long heven. Nogat. Em i paitim bros bilong en na i tok, ‘God, mi man bilong mekim sin. Yu ken marimari long mi.’” \p \v 14 Na \x - \xo 18.14 \xt Jop 22.29, Mt 23.12, Lu 14.11, Je 4.6, 1 Pi 5.5-6\x* Jisas i tok, “Mi tokim yupela, long taim dispela man bilong kisim takis i go bek long haus bilong en, em tasol i kamap stretpela man long ai bilong God. Tasol dispela arapela man nogat. Long wanem, olgeta man i litimapim nem bilong ol yet, God bai i daunim ol. Na olgeta man i daunim ol yet, God bai i litimapim nem bilong ol.” \s1 Jisas i tok ol i mas larim // ol pikinini i kam long em \r (Matyu 19.13-15 na Mak 10.13-16) \p \v 15 Ol \x - \xo 18.15 \xt Mt 19.13, Mk 10.13\x* manmeri i bringim ol pikinini i kam long Jisas, na ol i bringim tu ol liklik pikinini i dring susu yet. Ol i laik bai em i putim han long ol. Tasol ol disaipel i lukim, na ol i krosim ol dispela manmeri. \v 16 Orait \x - \xo 18.16 \xt Mt 19.14, Mk 10.14, 1 Ko 14.20, 1 Pi 2.2\x* Jisas i singautim ol pikinini i kam klostu long em, na em i tokim ol disaipel olsem, “Yupela larim ol pikinini i kam long mi. Yupela i no ken pasim ol. Kingdom bilong God em i bilong kain man olsem ol dispela pikinini. \v 17 Mi \x - \xo 18.17 \xt Mt 18.3, Mk 10.15\x* tok tru long yupela, sapos wanpela man i no kisim kingdom bilong God olsem ol liklik pikinini i save kisim, em i no inap i go insait long en. Nogat tru.” \s1 Hetman i gat planti samting // i toktok wantaim Jisas \r (Matyu 19.16-30 na Mak 10.17-31) \p \v 18 Wanpela \x - \xo 18.18 \xt Mt 19.16, Mk 10.17, Lu 10.25\x* hetman i askim Jisas olsem, “Gutpela tisa, bai mi mekim wanem na mi ken kisim laip i stap gut oltaim oltaim?” \v 19 Na Jisas i tokim em olsem, “Bilong wanem yu kolim mi gutpela? God wanpela tasol em i gutpela. \v 20 Yu \x - \xo 18.20 \xt Kis 20.12-16, Lo 5.16-20, Ro 13.9, Ef 6.2, Kl 3.20\x* save pinis long ol tok bilong lo, ‘Yupela ol marit, yupela i no ken mekim pasin pamuk. Yupela i no ken kilim i dai ol arapela manmeri. Yupela i no ken stil. Yupela i no ken giaman na kotim nating ol arapela manmeri. Yupela i mas aninit long papamama bilong yupela na bihainim tok bilong ol.’” \v 21 Na hetman i tok, “Taim mi pikinini yet na i kam inap long nau, mi save bihainim olgeta dispela lo.” \v 22 Jisas \x - \xo 18.22 \xt Mt 6.19-20, 19.21, 1 Ti 6.19\x* i harim dispela tok, na em i tokim hetman olsem, “Yu sot yet long wanpela samting. Yu mas salim olgeta samting bilong yu, na dispela mani yu kisim yu mas tilim i go long ol rabisman. Yu mekim olsem, na bai yu gat ol gutpela samting tru long heven. Na yu kam bihainim mi.” \v 23 Tasol hetman i harim dispela tok, na bel bilong en i hevi tru, long wanem, em i gat planti samting tru. \p \v 24 Jisas \x - \xo 18.24 \xt Mt 19.23, Mk 10.23, Snd 11.28\x* i lukim dispela hetman i bel hevi na em i tok olsem, “Ol man i gat planti samting, ol bai i hatwok long i go insait long kingdom bilong God. \v 25 Kamel i laik i go insait long hul bilong nil bilong samap, em i no gat hatwok olsem maniman i laik i go insait long kingdom bilong God.” \v 26 Ol man i harim dispela tok na ol i tok olsem, “Sapos i olsem, orait husat inap kisim laip i stap gut oltaim?” \v 27 Na \x - \xo 18.27 \xt Jer 32.17, Sek 8.6, Mt 19.26, Mk 14.36\x* Jisas i tok, “Samting man i no inap mekim, em God inap mekim.” \p \v 28 Na \x - \xo 18.28 \xt Mt 4.19-20, 19.27, Mk 10.28\x* Pita i tok olsem, “Harim. Mipela i lusim pinis ples wantaim ol samting bilong mipela, na mipela i bihainim yu.” \v 29 Na \x - \xo 18.29 \xt Lo 33.9, Mt 19.29, Mk 10.29-30\x* Jisas i tokim ol olsem, “Mi tok tru long yupela, olgeta man i bin ting long kingdom bilong God na i lusim haus na meri na brata na papamama na pikinini, \v 30 orait \x - \xo 18.30 \xt Mt 19.29, Mk 10.30\x* taim ol i stap yet long dispela graun God bai i givim ol planti samting tru, i winim ol samting ol i bin i gat bipo. Na long taim i laik kamap bihain, ol bai i kisim laip i stap gut oltaim oltaim.” \s1 Namba 3 taim Jisas i tok // bai em i dai na kirap bek \r (Matyu 20.17-19 na Mak 10.32-34) \p \v 31 Jisas \x - \xo 18.31 \xt Sng 22, Ais 53, Mt 16.21, Mk 10.32, Lu 24.44\x* i kisim ol 12-pela disaipel na em i tokim ol olsem, “Harim. Nau yumi go long Jerusalem. Na olgeta tok bipo ol profet i bin raitim long ol samting bai i kamap long Pikinini Bilong Man, nau ol bai i kamap tru. \v 32 Bai \x - \xo 18.32 \xt Mt 27.2, Lu 9.22, 9.44, 23.1, Jo 18.28, Ap 3.13\x* ol i givim em long han bilong ol man bilong arapela lain. Na bai ol i tok bilas long em na mekim nogut long em na spetim em. \v 33 Na bai ol i wipim em na kilim em i dai. Tasol long de namba 3 bai em i kirap bek.” \v 34 Tasol \x - \xo 18.34 \xt Mk 9.32, Lu 9.45, Jo 10.6, 12.16\x* ol disaipel i no save long as bilong dispela tok. As bilong dispela tok em i hait long ol, na ol i no klia gut long dispela tok em i mekim. \s1 Jisas i mekim orait wanpela aipas \r (Matyu 20.29-34 na Mak 10.46-52) \p \v 35 Jisas i kamap klostu long taun Jeriko, na wanpela man aipas em i sindaun arere long rot na i askim ol manmeri long mani samting. \v 36 Em i harim ol bikpela lain manmeri i wokabaut i kam, na em i askim ol man olsem, “Ol i mekim wanem?” \v 37 Na ol i tokim em, “Jisas bilong Nasaret i wokabaut i kam.” \v 38 Orait \x - \xo 18.38 \xt Mt 15.22\x* dispela aipas i singaut olsem, “Jisas, yu Pikinini Bilong Devit, yu mas sori long mi.” \v 39 Ol man i wokabaut i kam paslain ol i krosim em na tokim em olsem, “Yu pasim maus.” Tasol em i singaut bikmaus moa yet olsem, “Yu Pikinini Bilong Devit, yu mas sori long mi.” \v 40 Na Jisas i kam sanap na i tokim ol long bringim dispela man i kam long em. Aipas i kam klostu pinis, na Jisas i askim em olsem, \v 41 “Yu laik bai mi mekim wanem long yu?” Na em i tok, “Bikpela, mi laik lukluk.” \v 42 Na \x - \xo 18.42 \xt Lu 7.50, 17.19\x* Jisas i tokim em, “Ai bilong yu i ken i orait. Bilip bilong yu i bin mekim yu i orait.” \v 43 Na wantu tasol ai bilong en i orait na em i lukluk. Na em i bihainim Jisas i go, na em i litimapim nem bilong God. Na olgeta manmeri i lukim dispela, na ol tu i litimapim nem bilong God. \c 19 \s1 Jisas i go long haus bilong Sakius \p \v 1 Orait Jisas i go insait long taun Jeriko, na em i laik bihainim rot i go na lusim taun. \v 2 Wanpela man i stap long dispela taun, nem bilong en Sakius. Em i hetman bilong ol man bilong kisim takis, na em i gat planti mani. \v 3 Em i laik lukim Jisas em i wanem kain man. Tasol bikpela lain manmeri i stap, na Sakius em i sotpela man. Olsem na em i no inap lukim Jisas. \v 4 Orait em i ran i go pas, na i go antap long wanpela diwai fik, bai em i ken lukim Jisas. Em i save, Jisas bai i wokabaut i kam long dispela rot. \v 5 Orait Jisas i kamap long dispela hap, na em i lukluk i go antap long dispela diwai, na i tokim Sakius olsem, “Sakius, yu kam daun hariap. Nau mi mas i stap long haus bilong yu.” \v 6 Olsem na em i kam daun hariap, na bel bilong en i amamas tru, na em i kisim Jisas i go long haus bilong en. \v 7 Na \x - \xo 19.7 \xt Mt 9.11, Lu 5.30, 15.2\x* olgeta man i lukim, ol i tok kros olsem, “Em i go i stap long haus bilong wanpela man i save mekim sin.” \p \v 8 Ol \x - \xo 19.8 \xt Kis 22.1, Nam 5.6-7, 1 Sml 12.3, 2 Sml 12.6\x* i stap long haus na Sakius i sanap, na em i tokim Bikpela olsem, “Bikpela, yu harim. Nau bai mi tilim olgeta samting bilong mi long tupela hap na givim wanpela hap long ol rabisman. Na sapos mi bin giamanim wanpela man na stilim wanpela samting bilong en, orait bai mi bekim 4-pela samting long en.” \v 9 Na \x - \xo 19.9 \xt Lu 13.16, Ap 16.31, Ro 4.11-13, Ga 3.7\x* Jisas i tokim em olsem, “Nau God i kisim bek pinis ol manmeri bilong dispela haus. Dispela man tu em i pikinini bilong Abraham. \v 10 Pikinini \x - \xo 19.10 \xt Mt 10.6, 18.11, Lu 15.4, Jo 3.17, 1 Ti 1.15\x* Bilong Man i kam bilong painim ol man i lus na kisim bek ol.” \s1 Tok piksa bilong 10-pela wokboi // i kisim mani \r (Matyu 25.14-30) \p \v 11 Ol \x - \xo 19.11 \xt Mt 25.14-30, Ap 1.6\x* manmeri i harim Jisas i toktok i stap, na em i givim wanpela tok piksa tu long ol, long wanem, em i kamap klostu pinis long Jerusalem, na ol i ting nau tasol kingdom bilong God bai i kamap ples klia. \v 12 Em i tok olsem, “Wanpela bikman i laik i go long wanpela longwe ples, bai ol i ken makim em i kamap king. Na bihain bai em i kam bek long as ples na bosim ol lain bilong en. \v 13 Taim em i laik i go, em i singautim 10-pela wokboi bilong en, na em i tilim 20 kina 20 kina long ol. Na em i tokim ol olsem, ‘Yupela kisim dispela mani na wok bisnis long en, inap long taim mi kam bek.’ \p \v 14 “Tasol \x - \xo 19.14 \xt Jo 1.11\x* ol wanples bilong dispela man ol i bel nogut tru long em. Olsem na taim em i go pinis ol i salim sampela man bilong bringim tok i go long dispela ples bikman i bin i go long en. Ol i mas tok olsem, ‘Mipela i no laik bai dispela man i kamap king bilong mipela.’ \v 15 Tasol ol i makim em i kamap king, na bihain em i kam bek. Em i kam bek pinis, orait em i tok olsem, ‘Singautim ol dispela wokboi bipo mi bin givim mani long ol. Mi laik save hamas winmani olgeta wan wan man i bin kisim.’ \p \v 16 “Orait wanpela man i kam paslain, na em i tok, ‘Bikman, mi wok bisnis long dispela 20 kina bilong yu na mi kisim 200 kina profit long en.’ \v 17 Na \x - \xo 19.17 \xt Mt 25.21, Lu 16.10\x* king i tokim em olsem, ‘Yu gutpela wokboi, na yu bin mekim gutpela wok tru. Yu bin lukautim gut dispela samting i liklik tru, olsem na nau mi givim namba long yu bilong bosim 10-pela taun.’ \p \v 18 “Orait namba 2 wokboi i kam, na em i tok, ‘Bikman, mi wok bisnis long 20 kina bilong yu, na nau mi kisim 100 kina profit.’ \v 19 Na king i tokim em, ‘Mi putim yu bilong bosim 5-pela taun.’ \v 20 Na narapela wokboi i kam, na em i tok, ‘Bikman, 20 kina bilong yu i stap hia. Mi bin pasim insait long wanpela hankisip na mi putim i stap, \v 21 long \x - \xo 19.21 \xt Mt 25.24\x* wanem, mi lukim yu, yu hatpela man. Samting ol arapela man i putim i stap, em yu save kisim. Na ol kaikai ol arapela man i planim, em tu yu save kisim. Olsem na mi pret long yu.’ \p \v 22 “Orait \x - \xo 19.22 \xt 2 Sml 1.16, Jop 15.6, Mt 12.37, 25.26\x* king i tokim dispela wokboi olsem, ‘Yu wokboi nogut tru! Long tok bilong yu yet bai mi kotim yu. Yu save pinis olsem, mi hatpela man, na mi save kisim ol samting ol arapela man i bin putim i stap na ol kaikai ol arapela man i bin planim. \v 23 Orait watpo yu no bin putim mani bilong mi long beng, na taim mi kam bek mi inap kisim gen wantaim sampela winmani?’ \v 24 Na em i tok olsem long ol man i sanap klostu, ‘Yupela kisim dispela 20 kina long em, na givim long dispela man i gat 200 kina.’ \v 25 Na ol i tokim em olsem, ‘Bikman, em i gat 200 kina pinis.’ \p \v 26 “Na \x - \xo 19.26 \xt Mt 13.12, 25.29, Mk 4.25, Lu 8.18\x* em i tok, ‘Mi tokim yupela, olgeta man i gat sampela samting, bai mi givim sampela moa long ol. Tasol sapos wanpela man i no gat ol samting, orait liklik samting em i holim, em bai mi rausim long em. \v 27 Tasol ol dispela birua bilong mi, ol i no laik bai mi stap king bilong ol, yupela kisim ol i kam hia na kilim ol i dai long ai bilong mi.’” \p \v 28 Jisas i mekim dispela tok piksa pinis, na em i statim gen wokabaut bilong en, na i bihainim rot i go antap long Jerusalem. \ms1 Jisas i kamap long Jerusalem // na em i skulim ol manmeri long tempel \s2 (Sapta 19.29—21.38) \s1 Jisas i go insait long Jerusalem // olsem king \r (Matyu 21.1-11 na Mak 11.1-11 na Jon 12.12-19) \p \v 29 Jisas i kamap klostu long ples Betfage na Betani, long maunten ol i kolim Oliv, na em i salim tupela disaipel \v 30 na \x - \xo 19.30 \xt Mt 21.2-3, Mk 11.2-3\x* i tokim tupela olsem, “Yutupela go long dispela ples i stap long hap. Yutupela go long dispela ples, na bai yutupela i lukim wanpela yangpela donki ol i pasim i stap. I no gat wanpela man i bin sindaun long en bipo. Lusim rop na bringim donki i kam hia.\fig Ol i pasim wanpela yangpela donki i stap.|alt="80" src="luk 19.30 or 1G" size="span" ref="19.30" \fig* \v 31 Na sapos wanpela man i askim yutupela olsem, ‘Bilong wanem yutupela i lusim dispela donki?’, orait yutupela i mas bekim tok bilong em olsem, ‘Bikpela i gat wok long en.’” \p \v 32 Jisas \x - \xo 19.32 \xt Lu 22.13\x* i salim tupela, na tupela i go, na tupela i lukim olgeta samting i stap olsem em i bin tokim tupela. \v 33 Tupela i wok long lusim rop bilong dispela donki, na ol papa bilong en ol i askim tupela olsem, “Bilong wanem yutupela i lusim dispela donki?” \v 34 Na tupela i tok, “Bikpela i gat wok long en.” \p \v 35 Orait \x - \xo 19.35 \xt 2 Kin 9.13, Mt 21.7, Mk 11.7, Jo 12.14\x* tupela i bringim donki i kam long Jisas. Na tupela i putim longpela klos bilong tupela antap long donki. Na ol i helpim Jisas long sindaun antap. \v 36 Em \x - \xo 19.36 \xt 2 Kin 9.13, Mt 21.8\x* i sindaun long donki na i go, na ol manmeri i rausim longpela klos bilong ol na lainim long rot. \v 37 Em i kam klostu pinis long hap rot i lusim maunten Oliv na i go daun. Na ol bikpela lain disaipel bilong en i stat long amamas. Ol i ting long olgeta mirakel ol i bin lukim, na ol i singaut strong, na ol i litimapim nem bilong God. \v 38 Ol \x - \xo 19.38 \xt Sng 118.26, Lu 2.14, 13.35, Ef 2.14\x* i singaut olsem, “God i ken mekim gut long dispela king i kam long nem bilong Bikpela. Litimapim nem bilong God Antap Tru! Em i mekim yumi manmeri i stap bel isi.” \p \v 39 Na sampela Farisi ol i stap insait long dispela bikpela lain manmeri, ol i tokim Jisas olsem, “Tisa, yu mas krosim ol dispela disaipel bilong yu. Ol i no ken mekim dispela kain tok.” \v 40 Na \x - \xo 19.40 \xt Hab 2.11\x* em i bekim tok olsem, “Mi tokim yupela, sapos ol i pasim maus, ol ston yet bai i singaut na litimapim nem bilong God.” \s1 Jisas i krai long Jerusalem \p \v 41 Jisas \x - \xo 19.41 \xt Jo 11.35\x* i kamap klostu long Jerusalem, na em i lukim taun, na em i krai long em. \v 42 Em \x - \xo 19.42 \xt Ais 6.9-10, Mt 13.14, Ro 11.8\x* i tok olsem, “Jerusalem, nau long dispela de yet mi laik bai yu ken save long ol samting inap long mekim yu i stap gut. Tasol ol dispela samting i stap hait, na yu no inap lukim. \v 43 Yu \x - \xo 19.43 \xt Ais 29.3-4, Jer 6.3, 6.6, Lu 21.20\x* harim. Bihain wanpela taim bai i kamap, na ol birua bilong yu bai i kam hipim graun raunim bikpela banis bilong yu. Na ol bai i banisim yu tru long olgeta hap. \v 44 Na \x - \xo 19.44 \xt Dan 9.24, Mai 3.12, Mt 24.2, Mk 13.2, Lu 1.68, 21.6\x* ol bai i brukim yu na bagarapim yu tru, yu wantaim ol pikinini bilong yu i stap insait long yu. Na ol bai i no larim wanpela ston bilong yu i stap antap long narapela ston, long wanem, yu no bin save long taim God i kam bilong helpim yu.” \s1 Jisas i rausim ol man // i wok bisnis long tempel \r (Matyu 21.12-17 na Mak 11.15-19 na Jon 2.13-22) \p \v 45 Orait \x - \xo 19.45 \xt Mt 21.12, Mk 11.11, 11.15, Jo 2.14-15\x* Jisas i go insait long banis bilong tempel, na em i stat long rausim ol man i mekim wok bisnis i stap long dispela hap. \v 46 Em \x - \xo 19.46 \xt Ais 56.7, Jer 7.11\x* i tokim ol olsem, “Buk bilong God i gat tok olsem, ‘Haus bilong mi bai i stap haus bilong beten.’ Tasol yupela i mekim em i kamap olsem ples hait bilong ol stilman.” \p \v 47 Na \x - \xo 19.47 \xt Lu 21.37, 22.53, Jo 7.19, 8.37, 18.20\x* long olgeta de em i wok long skulim ol manmeri insait long banis bilong tempel. Na ol bikpris na ol saveman bilong lo na ol hetman bilong ol manmeri, ol i stat long painim rot bilong kilim Jisas i dai. \v 48 Tasol \x - \xo 19.48 \xt Mt 21.46, Mk 14.1-2, Lu 20.19\x* olgeta manmeri i strong tumas long harim tok bilong em, olsem na ol hetman i no lukim wanpela rot bilong kilim em i dai. \c 20 \s1 Ol i askim Jisas // husat i givim namba long em \r (Matyu 21.23-27 na Mak 11.27-33) \p \v 1 Wanpela de Jisas i givim tok long ol manmeri insait long banis bilong tempel, na em i autim gutnius long ol. Na ol bikpris na ol saveman bilong lo wantaim ol hetman ol i kam long em. \v 2 Na \x - \xo 20.2 \xt Ap 4.7, 7.27\x* ol i tokim em olsem, “Yu tokim mipela, yu kisim dispela namba na strong we na yu mekim ol dispela samting? Na husat i givim dispela namba long yu?” \v 3 Na em i bekim tok bilong ol olsem, “Mi tu mi laik askim yupela long wanpela samting. Yupela tokim mi, \v 4 taim Jon i baptaisim ol man, yupela i ting em i samting bilong heven, o em i samting bilong ol man tasol?” \v 5 Orait ol i toktok namel long ol yet olsem, “Sapos yumi tok, ‘Em i samting bilong heven,’ em bai i tok, ‘Bilong wanem yupela i no bin bilip long em?’ \v 6 Na \x - \xo 20.6 \xt Mt 14.5, 21.26, Lu 7.29\x* sapos yumi tok, ‘Em i samting bilong ol man tasol,’ orait olgeta man ol bai i tromoi ston long yumi, long wanem, ol i bilip strong olsem Jon em i profet.” \v 7 Orait ol i tokim Jisas olsem, ol i no save, Jon i bin kisim dispela pasin we na em i baptaisim ol man. \v 8 Na Jisas i tokim ol olsem, “Mi tu mi no ken tokim yupela long husat i givim mi namba na mi mekim dispela wok.” \s1 Tok piksa bilong ol man nogut // i lukautim gaden wain \r (Matyu 21.33-46 na Mak 12.1-12) \p \v 9 Jisas \x - \xo 20.9 \xt Ais 5.1\x* i givim wanpela tok piksa long ol manmeri olsem, “Wanpela man i wokim gaden wain. Na em i putim dispela gaden wain long han bilong sampela man i laik wok bisnis long en. Na em yet i go i stap longpela taim long wanpela longwe ples. \v 10 Orait \x - \xo 20.10 \xt 2 Sto 36.15-16\x* long taim bilong ol diwai wain i karim kaikai, em i salim wanpela wokboi i go long ol man i wok long gaden wain. Em i laik bai ol i givim em sampela kaikai bilong dispela gaden. Tasol ol man i wok long gaden ol i paitim dispela wokboi na ol i rausim em i go nating. \v 11 Na papa bilong gaden i salim narapela wokboi i go long ol. Tasol ol i paitim em tu na mekim nogut long em, na ol i rausim em i go nating. \v 12 Orait em i salim namba 3 wokboi i go. Tasol ol i bagarapim em nogut tru na rausim em i go ausait. \v 13 Olsem na papa bilong gaden i tok, ‘Nau bai mi mekim wanem? Bai mi salim pikinini man bilong mi, em mi laikim tumas. Ating ol bai inap harim tok bilong em.’ \v 14 Tasol ol man i wok long gaden ol i lukim pikinini bilong en i kam, na ol i toktok namel long ol yet olsem, ‘Dispela man hia bai i kisim olgeta samting bilong papa bilong en. Yumi kilim em i dai, na bai yumi yet i holim dispela gaden.’ \v 15 Olsem\fig Papa bilong gaden wain i salim pikinini bilong en i go long gaden, na ol man i wok long gaden i rausim em i go ausait long gaden na ol i kilim em i dai.|alt="95" src="Ln 13" size="span" ref="20.15" \fig* na ol i rausim em i go ausait long gaden, na ol i kilim em i dai. \p “Orait yupela i ting papa bilong gaden wain bai i mekim wanem long ol dispela man? \v 16 Em bai i kam na kilim i dai ol dispela man i wok long gaden. Na em bai i givim dispela gaden wain long ol arapela man.” Ol man i harim dispela tok, na ol i tok, “Em i no ken mekim olsem.” \p \v 17 Tasol \x - \xo 20.17 \xt Sng 118.22, Mt 21.42\x* Jisas i lukluk long ol, na em i tok, “Orait bilong wanem ol i raitim dispela tok i stap long buk bilong God, \q1 ‘Dispela ston ol kamda i ting \q3 em i nogut na ol i rausim, \q2 nau em i kamap namba wan ston \q3 bilong strongim banis bilong haus’? \m \v 18 Olgeta \x - \xo 20.18 \xt Ais 8.14-15, Dan 2.34-35, Mt 21.44\x* man i pundaun antap long dispela ston, ol bai i bruk olgeta. Na sapos dispela ston i pundaun antap long wanpela man, ston bai i bagarapim em olgeta.” \p \v 19 Ol \x - \xo 20.19 \xt Mt 21.46, Mk 14.1-2, Lu 19.47-48\x* saveman bilong lo na ol bikpris ol i save olsem, Jisas i sutim dispela tok piksa long ol yet. Olsem na long dispela taim tasol ol i kirap na ol i laik holimpas em. Tasol ol i pret long ol manmeri. \s1 Ol i mas givim takis long Sisar, // o nogat? \r (Matyu 22.15-22 na Mak 12.13-17) \p \v 20 Orait \x - \xo 20.20 \xt Lu 11.54\x* ol bikpris na ol saveman bilong lo ol i was gut long Jisas. Na ol i salim ol man i kam bilong luk stil long em. Dispela ol man ol i giaman olsem ol i laik tru long harim tok bilong en. Ol i laik trikim em long mekim wanpela tok ol inap kotim em long en, bai ol i ken putim em long han bilong namba wan gavman, na em i ken kotim Jisas. \v 21 Ol i askim em olsem, “Tisa, mipela i save, tok bilong yu em i stret, na yu save givim stretpela tok long ol manmeri. Na yu save mekim wankain tok long olgeta man, maski ol i gat nem o ol i no gat nem. Long tok tru tasol yu save skulim ol manmeri long pasin bilong God. \v 22 Orait, yu ting wanem? Yumi ken givim takis long Sisar, o nogat?” \v 23 Tasol Jisas i save pinis long dispela trik ol i mekim. Olsem na em i tokim ol, \v 24 “Soim wanpela mani long mi. Dispela piksa na nem i stap long mani em i bilong husat?” Na ol i tok, “Bilong Sisar.” \v 25 Na \x - \xo 20.25 \xt Mt 22.2, Mk 12.17\x* em i tokim ol olsem, “Orait samting bilong Sisar, em yupela i mas givim long Sisar. Na samting bilong God, em yupela i mas givim long God.” \v 26 Olsem na taim em i stap wantaim ol manmeri, ol i no inap long trikim em long mekim wanpela tok ol bai inap long kotim em long en. Ol i kirap nogut long dispela tok em i bekim long ol, na ol i pasim maus i stap. \s1 Ol Sadyusi i askim Jisas // long man i dai na i kirap bek \r (Matyu 22.23-33 na Mak 12.18-27) \p \v 27 Sampela \x - \xo 20.27 \xt Mt 22.21, Mk 12.18, Ap 23.8\x* man bilong lain Sadyusi ol i kam long Jisas. Ol Sadyusi em ol dispela lain i save tok, ol man i dai pinis, bai ol i no inap kirap bek. \v 28 Ol \x - \xo 20.28 \xt Lo 25.5\x* dispela man i tokim Jisas olsem, “Tisa, Moses i bin raitim wanpela tok bilong yumi olsem. Sapos wanpela man i marit, na bihain em i dai na i no gat pikinini, orait brata bilong en i mas kisim meri bilong dispela man na kamapim ol pikinini, bai lain bilong brata bilong en i no ken pinis. \v 29 Orait bipo i gat 7-pela brata i stap. Namba wan em i kisim meri, na em i no gat pikinini na em i dai. \v 30 Orait namba 2 brata i kisim dispela meri, \v 31 na bihain namba 3 brata tu i kisim em. Dispela 7-pela brata olgeta ol i maritim dispela meri, na ol i no gat pikinini, na ol i dai. \v 32 Na bihain dispela meri tu i dai. \v 33 Orait bihain, taim ol man i dai pinis ol i kirap bek, dispela meri bai i stap meri bilong husat tru? Yu save, ol 7-pela man i bin kisim em na em i stap meri bilong ol.” \p \v 34 Orait Jisas i tokim ol olsem, “Ol man na ol meri bilong dispela taim nau ol i save marit. \v 35 Tasol ol manmeri God i tok ol inap kirap bek na stap laip wantaim em long taim bihain, ol dispela lain manmeri bai i no inap marit, \v 36 long \x - \xo 20.36 \xt Ro 8.23, 1 Ko 15.42, 15.49, 15.52, 1 Jo 3.1-2\x* wanem, ol i no inap i dai moa. Ol i stap olsem ol ensel. God i kirapim ol pinis long matmat, olsem na ol i stap pikinini bilong em. \v 37 Tasol \x - \xo 20.37 \xt Kis 3.6\x* Moses tu i bin soim yumi olsem ol man i dai pinis, ol i save kirap bek long matmat. Long dispela stori bilong liklik diwai i paia, em i bin tok olsem, Bikpela em i stap God bilong Abraham na bilong Aisak na bilong Jekop. \v 38 Dispela \x - \xo 20.38 \xt Ro 6.10-11, 14.8-9\x* i soim yumi olsem God em i no God bilong ol man i dai pinis. Nogat. Em i God bilong ol man i stap laip. Long ai bilong em, olgeta manmeri i stap laip.” \p \v 39 Sampela saveman bilong lo i harim Jisas i mekim dispela tok, na ol i tokim em olsem, “Tisa, tok bilong yu em i gutpela.” \v 40 Na ol man i pret long askim Jisas long wanpela samting moa. \s1 Jisas i askim ol manmeri // long man God i makim \r (Matyu 22.41-46 na Mak 12.35-37) \p \v 41 Orait Jisas i askim ol manmeri olsem, “Olsem wanem na ol i save tok olsem, man God i makim bilong kisim bek ol manmeri bilong en, em i pikinini bilong Devit? \v 42 Long \x - \xo 20.42 \xt Sng 110.1\x* Buk Song, Devit yet i bin tok olsem, \q1 ‘Bikpela i tokim \q3 Bikpela bilong mi olsem, \q2 “Yu sindaun long han sut \q3 bilong mi \q2 \v 43 inap mi putim ol birua bilong yu \q3 i stap aninit long yu.” ’ \m \v 44 Yupela lukim. Devit yet i kolim dispela man Bikpela bilong en. Orait olsem wanem na dispela man em i pikinini bilong Devit?” \s1 Ol saveman bilong lo // i save mekim pasin nogut \r (Matyu 23.1-36 na Mak 12.38-40 na Luk 11.37-54) \p \v 45 Olgeta manmeri i harim Jisas i autim tok i stap yet, na em i tokim ol disaipel bilong en olsem, \v 46 “Yupela \x - \xo 20.46 \xt Mt 23.5, Lu 11.43\x* lukaut long ol saveman bilong lo. Ol i save laikim tumas long putim longpela klos na wokabaut i go. Ol i laikim tumas long ol manmeri i mas givim gude long ol long ol ples bung. Ol i laikim tumas long kisim ol namba wan ples bilong sindaun long ol haus lotu, na ol i save laik long kisim ol namba wan sia long ol bikpela kaikai. \v 47 Ol i save trikim ol meri, man bilong ol i dai pinis, na stilim ol haus bilong ol. Na ol i save giaman long mekim ol longpela prea. Long taim bilong kot ol bai i kisim bikpela hevi moa.” \c 21 \s1 Rabismeri i givim ofa long God \r (Mak 12.41-44) \p \v 1 Jisas \x - \xo 21.1 \xt Mk 12.41\x* i lukluk i stap, na em i lukim ol maniman i kam putim ol ofa bilong ol i go daun long bokis mani bilong tempel. \v 2 Na em i lukim wanpela rabismeri, man bilong en i dai pinis, em i tromoi tupela liklik mani i go long bokis. \v 3 Na \x - \xo 21.3 \xt 2 Ko 8.12\x* Jisas i tok, “Mi tok tru long yupela, dispela rabismeri, man bilong en i dai pinis, em i givim bikpela mani moa, i winim mani olgeta dispela lain manmeri i bin givim. \v 4 Dispela olgeta manmeri ol i gat planti mani i stap, na ol i tromoi hap tasol i go long bokis. Tasol dispela meri em i sot tru, na em i tromoi olgeta mani em i holim bilong baim kaikai bilong en.” \s1 Jisas i tok long tempel bai i bagarap \r (Matyu 24.1-2 na Mak 13.1-2) \p \v 5 Sampela man i lukim tempel na ol i tok olsem, “Ol i bin kisim ol gutpela gutpela ston na olkain gutpela presen ol manmeri i bin givim long God na ol i bilasim gut tru dispela haus.” Na Jisas i tok, \v 6 “Mi \x - \xo 21.6 \xt Mt 24.2, Mk 13.2, Lu 19.44\x* laik tokim yupela long dispela ol samting nau yupela i lukim. Taim bai i kamap na ol bai i no larim wanpela bilong ol dispela ston i stap antap long narapela ston. Nogat. Ol bai i brukim olgeta na tromoi i go daun.” \s1 Jisas i tok long planti hevi bai i kamap \r (Matyu 24.3-14 na Mak 13.3-13) \p \v 7 Orait na ol man i askim Jisas olsem, “Tisa, wanem taim ol dispela samting bai i kamap? Wanem mak bai i kamap pastaim, na mipela i ken save, ol dispela samting klostu i laik kamap?” \v 8 Na \x - \xo 21.8 \xt Mt 24.4-5, Mk 13.5-6, Ef 5.6, 2 Te 2.3\x* Jisas i tok, “Yupela lukaut. Nogut ol i giamanim yupela. Long wanem, planti man bai i kam na kolim nem bilong mi na tok, ‘Mi yet mi dispela man.’ Na bai ol i tok, ‘Taim i kamap klostu pinis nau.’ Tasol yupela i no ken i go bihainim ol. \v 9 Na bihain, taim yupela i harim tok long ol kantri i mekim bikpela pait, orait yupela i no ken pret na guria. Ol dispela samting i mas kamap pastaim, tasol las de bai i no inap kamap kwiktaim.” \p \v 10 Na \x - \xo 21.10 \xt Mt 24.6-7, Mk 13.7-8\x* em i tokim ol moa olsem, “Ol man bilong sampela lain bai i kirapim pait long ol narapela narapela lain. Na ol lain bilong sampela king bai i kirapim pait long ol lain bilong ol narapela narapela king. \v 11 Ol bikpela bikpela guria bai i kamap long graun. Na long sampela hap ol bai i gat taim bilong bikpela hangre na bikpela sik. Na long skai yupela bai i lukim ol bikpela bikpela mak na ol kain kain samting bilong mekim yupela i pret nogut tru. \p \v 12 “Tasol \x - \xo 21.12 \xt Mt 24.9, Mk 13.9\x* taim dispela olgeta samting i no kamap yet, ol bai i holimpas yupela na mekim nogut long yupela. Na ol bai i kotim yupela insait long ol haus lotu na putim yupela long kalabus. Ol bai i ting long daunim nem bilong mi, na ol bai i bringim yupela i go sanap long pes bilong ol king na ol gavman. \v 13 Na dispela bai i stap olsem rot bilong yupela i ken autim gutnius long ol. \v 14 Olsem \x - \xo 21.14 \xt Mt 10.19, Mk 13.11\x* \x - \xo 21.14 \xt Lu 12.11-12\x* na yupela i no ken tingting planti pastaim long wanem tok yupela bai i bekim long ol, \v 15 long \x - \xo 21.15 \xt Ap 6.10\x* wanem, mi yet bai mi putim tok long maus bilong yupela, na bai mi givim gutpela save long yupela. Na ol lain i laik kotim yupela bai i no inap sakim o daunim dispela tok mi givim yupela. \p \v 16 “Ol \x - \xo 21.16 \xt Mai 7.6, Mt 10.21-22, Mk 13.12, Ap 7.59, 12.2\x* papamama na ol brata na ol wanblut na ol pren, ol tu bai i givim yupela long han bilong ol birua. Na ol bai i kilim i dai sampela bilong yupela. \v 17 Na \x - \xo 21.17 \xt Mt 10.22\x* olgeta man bai i bel nogut tru long yupela, long wanem, nem bilong mi em i stap long yupela. \v 18 Tasol \x - \xo 21.18 \xt 1 Sml 14.45, Mt 10.30, Lu 12.7\x* i no inap wanpela gras long het bilong yupela bai i lus. \v 19 Yupela \x - \xo 21.19 \xt Mt 10.22, 24.13, Hi 10.36\x* i mas i stap strong, na bai yupela i kisim laip na i stap gut.” \s1 Jisas i tok long Jerusalem bai i bagarap \r (Matyu 24.15-21 na Mak 13.14-19) \p \v 20 Jisas \x - \xo 21.20 \xt Mt 24.15, Mk 13.14\x* i tok moa olsem, “Taim yupela i lukim ol ami i kam raunim Jerusalem i stap, orait yupela i ken save, taim bilong taun i mas bagarap em i klostu nau.\fig “Ol ami bilong ol birua bai i kam pait long Jerusalem na kisim taun.”|alt="105" src="LN 38" size="span" ref="21.20-24" \fig* \v 21 Long dispela taim ol manmeri i stap long distrik Judia ol i mas ranawe i go long ples maunten. Na ol man i stap insait long Jerusalem ol i mas lusim taun na i go long narapela hap. Na ol man i stap ausait long taun, ol i no ken i go insait long en. \v 22 Dispela \x - \xo 21.22 \xt Lo 32.35, Jer 5.29, 46.10, Dan 9.26-27, Hos 9.7\x* taim em i taim bilong God i bekim rong, olsem na olgeta tok i stap long buk bilong God, em bai i kamap tru. \v 23 Sori \x - \xo 21.23 \xt Mt 24.19, Mk 13.17, 1 Ko 7.26\x* tumas long ol meri i gat bel na ol meri i givim susu long ol pikinini long dispela taim. Long wanem, taim bilong bikpela hevi tru bai i kamap long dispela graun, na belhat bilong God bai i pundaun antap long dispela lain manmeri. \v 24 Ol \x - \xo 21.24 \xt Esr 9.7, Sng 79.1, Ais 63.18, Ro 11.25, KTH 11.2\x* birua bai i kam kilim ol i dai. Na ol bai i bringim ol i go i stap kalabus long olgeta kantri bilong graun. Na lek bilong ol man bilong ol arapela lain bai i krungutim Jerusalem, inap long taim God i bin makim bilong ol arapela lain man i bosim Jerusalem, em i pinis.” \s1 Bihain Pikinini Bilong Man bai i kam \r (Matyu 24.29-31 na Mak 13.24-27) \p \v 25 Jisas \x - \xo 21.25 \xt Sng 46.2-3, 65.7-8, Ais 13.10, Ese 32.7, Jol 2.31, Mt 24.29, 2 Pi 3.10-12, KTH 6.12-13\x* i tok moa olsem, “Long dispela taim ol kain kain mak bai i kamap long san na long mun na long ol sta. Na long graun tingting bilong olgeta lain man bai i bagarap tru na ol bai i harim pairap bilong bikpela si i bruk bruk long solwara, na ol bai i tingting planti na pret moa yet. \v 26 Planti manmeri bai i tingting long ol samting i laik kamap long graun, na ol bai i pret tru na ai bilong ol bai i raun, long wanem, ol strongpela samting bilong skai bai i guria. \v 27 Na \x - \xo 21.27 \xt Dan 7.13, Mt 24.30, 26.64, KTH 1.7, 14.14\x* long dispela taim ol manmeri bai i lukim Pikinini Bilong Man i stap long wanpela klaut na i kam wantaim bikpela strong na bikpela lait bilong en. \v 28 Taim \x - \xo 21.28 \xt Ro 8.19, 8.23, 13.11\x* ol dispela samting i stat long kamap, orait yupela i mas sanap na litimapim het bilong yupela, long wanem, taim bilong God i kisim bek yupela em i kam klostu pinis.” \s1 Yupela i mas kisim save long diwai fik \r (Matyu 24.32-35 na Mak 13.28-31) \p \v 29 Jisas i givim wanpela tok piksa long ol. Em i tok olsem, “Yupela lukim diwai fik na ol arapela diwai tu. \v 30 Taim yupela i lukim ol nupela lip i kamap long ol, orait yupela i save, taim bilong gutpela san i laik kamap nau. \v 31 Olsem tasol, taim yupela i lukim ol dispela samting i kamap, yupela i ken save, kingdom bilong God i kam klostu pinis. \p \v 32 “Mi tok tru long yupela, taim ol manmeri bilong dispela taim i no i dai yet, dispela olgeta samting bai i kamap. \v 33 Skai \x - \xo 21.33 \xt Sng 102.26-27, Ais 40.8, Lu 16.17, 1 Pi 1.25\x* wantaim graun bai i pinis, tasol tok bilong mi bai i no inap lus.” \s1 Ol disaipel i mas lukaut gut \p \v 34 Jisas \x - \xo 21.34 \xt Mt 24.48-50, Mk 4.19, Lu 17.27, Ro 13.13, 1 Te 5.3, 5.6, 1 Pi 4.7\x* i tok moa olsem, “Tasol yupela lukaut gut. Nogut yupela i dring nabaut oltaim na yupela i spak. Na nogut yupela i wari long ol samting bilong bodi. Sapos kain pasin olsem i daunim yupela, orait dispela de bilong Bikpela bai i kamap long yupela wantu tasol, \v 35 olsem \x - \xo 21.35 \xt 1 Te 5.2, 2 Pi 3.10, KTH 3.3, 16.15\x* umben i save holimpas abus, long wanem, dispela de bai i kamap long olgeta manmeri i stap long olgeta hap bilong graun. \v 36 Oltaim \x - \xo 21.36 \xt Mt 24.42, Mk 13.33, Lu 18.1, Ef 6.13, KTH 6.17\x* oltaim yupela i mas was i stap. Na yupela i mas beten oltaim long God i givim strong long yupela. Olsem na bai yupela i abrusim olgeta dispela samting i laik kamap, na bai yupela i sanap long ai bilong Pikinini Bilong Man.” \p \v 37 Olgeta \x - \xo 21.37 \xt Lu 19.47\x* de Jisas i save skulim ol manmeri insait long banis bilong tempel. Tasol long nait em i save go slip long wanpela haus i stap long dispela maunten ol i kolim Oliv. \v 38 Na olgeta manmeri i save kirap long moningtaim tru, na ol i kam long tempel bilong harim tok bilong em. \ms1 Jisas i karim pen na i dai na i kirap bek \s2 (Sapta 22-24) \c 22 \s1 Judas i promis long givim Jisas long han bilong ol hetman \r (Matyu 26.1-5 na 26.14-16 na Mak 14.1-2 na 14.10-11 na Jon 11.45-53) \p \v 1 Bikpela \x - \xo 22.1 \xt Kis 12.1-27\x* De Bilong Bret I No Gat Yis, em ol i save kolim Bikpela De Bilong Tingim De God I Larim Ol Israel I Stap Gut, em i laik kamap nau. \v 2 Na \x - \xo 22.2 \xt Sng 2.2, Lu 20.19, Ap 4.27\x* ol bikpris na ol saveman bilong lo ol i pret long ol manmeri, olsem na ol i painim rot bilong kilim Jisas i dai. \p \v 3 Na \x - \xo 22.3 \xt Mt 26.14, Mk 14.10, Lu 4.13, Jo 13.2, 13.27\x* Satan i go insait long bel bilong Judas, em ol i kolim Iskariot, em wanpela bilong ol 12-pela disaipel. \v 4 Na em i go toktok wantaim ol bikpris na ol kepten bilong tempel. Em i laik painim rot bilong givim Jisas long han bilong ol. \v 5 Ol \x - \xo 22.5 \xt Sek 11.12\x* dispela man i amamas long lukim em, na ol i tokim Judas olsem ol bai i givim sampela mani long em. \v 6 Na Judas i orait long tok bilong ol, na em i wok long painim wanpela rot bilong putim Jisas long han bilong ol. Em i wetim wanpela taim ol bikpela lain manmeri i no i stap wantaim Jisas. \s1 Tupela disaipel i redim kaikai \r (Matyu 26.17-25 na Mak 14.12-21 na Jon 13.21-30) \p \v 7 Bikpela \x - \xo 22.7 \xt Kis 12.1-27\x* De Bilong Bret I No Gat Yis em i kamap. Long dispela de ol i mas kilim pikinini sipsip bilong kaikai bilong tingim De God I Larim Ol Israel I Stap Gut. \v 8 Olsem na Jisas i salim Pita tupela Jon i go, na em i tokim tupela olsem, “Yutupela go redim kaikai bilong yumi bilong dispela bikpela de.” \v 9 Na tupela i askim em, “Yu laikim bai mitupela i go redim we?” \v 10 Na em i tokim tupela olsem, “Harim. Yutupela go insait long taun, na wanpela man i karim bikpela sospen wara bai i bungim yutupela long rot. Yutupela bihainim em i go insait long dispela haus em i go insait long en. \v 11 Na yutupela i mas tokim papa bilong dispela haus olsem, ‘Tisa i askim yu, “Dispela rum i stap we na mi wantaim ol disaipel bilong mi i ken kaikai dispela kaikai bilong tingim De God I Larim Ol Israel I Stap Gut?” ’ \v 12 Na bai em i soim yutupela wanpela bikpela rum i stap antap, em i gat tebol na sia samting. Yutupela redim kaikai long dispela rum.” \v 13 Orait \x - \xo 22.13 \xt Lu 19.32\x* tupela i go, na tupela i lukim ol samting i stap olsem Jisas i bin tokim tupela. Na tupela i redim kaikai. \s1 Jisas i givim bret na wain long ol disaipel \r (Matyu 26.26-30 na Mak 14.22-26 na 1 Korin 11.23-25) \p \v 14 Taim bilong kaikai i kamap pinis, na Jisas i sindaun long tebol, na ol aposel i sindaun wantaim em. \v 15 Na em i tokim ol olsem, “Mi laikim tumas long kaikai wantaim yupela long dispela Bikpela De Bilong Tingim De God I Larim Ol Israel I Stap Gut. Na bihain bai mi karim pen. \v 16 Mi \x - \xo 22.16 \xt Lu 13.29, 14.15, Ap 10.41, KTH 19.9\x* tokim yupela, mi no ken kaikai dispela kaikai gen inap long taim dispela samting em i kamap tru long kingdom bilong God.” \p \v 17 Na em i kisim wanpela kap wain, na em i tenkyu long God, na i tok, “Yupela kisim dispela na tilim namel long yupela. \v 18 Long wanem, mi tokim yupela, nau na bihain tu mi no ken dring wain moa, inap long taim kingdom bilong God i kamap.” \v 19 Na \x - \xo 22.19 \xt Mt 26.26, Mk 14.22, Lu 24.30, 1 Ko 11.24\x* em i kisim wanpela bret, na i tenkyu long God, na i brukim, na i givim long ol disaipel. Na em i tok, “Dispela em i bodi bilong mi,\f + \fr 22.19 \ft Sampela saveman i ting dispela tok i stap namel long tupela sta, em Luk yet i no bin raitim, tasol narapela man i bin raitim bihain.\f* mi givim bilong helpim yupela. Yupela i mas mekim olsem bilong tingim mi.” \v 20 Taim \x - \xo 22.20 \xt Jer 31.31-34, 1 Ko 10.16\x* ol i kaikai pinis, orait em i kisim kap wain na i mekim wankain pasin long en. Em i tok olsem, “Dispela kap wain em i nupela kontrak mi mekim long blut bilong mi, em mi kapsaitim bilong helpim yupela.\fm *\fm* \v 21 Tasol \x - \xo 22.21 \xt Sng 41.9, Mt 26.21-23, Mk 14.18, Jo 13.21-22, 13.26\x* lukim, han bilong dispela man i laik putim mi long han bilong ol birua em i stap wantaim mi long dispela tebol. \v 22 Pikinini \x - \xo 22.22 \xt Mt 26.24, Ap 2.23, 4.28\x* Bilong Man em i mas bihainim dispela rot bipo God i makim bilong em. Tasol sori tumas long dispela man i givim em long han bilong ol birua.” \v 23 Ol \x - \xo 22.23 \xt Mt 26.22, Jo 13.22, 13.25\x* disaipel i harim dispela tok na ol i kirap askim askim ol yet olsem, “Husat bai i mekim dispela pasin?” \s1 Ol disaipel i tok pait long husat i namba wan \p \v 24 Orait \x - \xo 22.24 \xt Mt 18.1, Mk 9.34, Lu 9.46\x* ol disaipel i stat long pait long toktok long husat em i namba wan bilong ol. \v 25 Na \x - \xo 22.25 \xt Mk 10.42-45\x* \x - \xo 22.25 \xt Mt 20.25-27, Mk 10.42-44\x* Jisas i tokim ol olsem, “Ol king bilong ol arapela lain manmeri ol i gat namba na ol i bosim ol, na ol i gat nem olsem man bilong mekim gutpela pasin long ol. \v 26 Tasol \x - \xo 22.26 \xt Mt 23.11, Mk 9.35, Lu 9.48, 1 Pi 5.3\x* yupela i no ken mekim olsem. Nogat. Man i stap namba wan namel long yupela, em i mas i stap olsem man i kamap bihain tru. Na hetman bilong yupela em i mas i stap olsem wokman bilong helpim yupela. \v 27 Tingim. \x - \xo 22.27 \xt Mt 20.28, Lu 12.37, Jo 13.12-15, Fl 2.7\x* Husat em i namba wan? Ating man i sindaun kaikai o wokman i sutim kaikai na bringim i kam long en? Namba wan em dispela man i sindaun kaikai, em tasol. Tasol mi stap namel long yupela olsem wokman bilong helpim yupela. \p \v 28 “Taim \x - \xo 22.28 \xt 2 Ko 1.7, 2 Ti 2.12, Hi 4.15\x* ol samting i kamap bilong traim mi, yupela i bin i stap wantaim mi, na yupela i no lusim mi. \v 29 Papa \x - \xo 22.29 \xt Lu 12.32\x* bilong mi em i givim kingdom long mi, olsem tasol mi givim kingdom long yupela. \v 30 Na \x - \xo 22.30 \xt Sng 49.14, Mt 19.28, 1 Ko 6.2, KTH 3.21\x* long kingdom bilong mi yupela bai i sindaun long tebol bilong mi na kaikai na dring. Na yupela bai i sindaun long ol gutpela sia na yupela bai i bosim ol 12-pela lain bilong Israel.” \s1 Jisas i tok olsem Pita bai i givim baksait long em \r (Matyu 26.31-35 na Mak 14.27-31 na Jon 13.36-38) \p \v 31 Orait \x - \xo 22.31 \xt Amo 9.9, 2 Ko 2.11, 1 Pi 5.8\x* Jisas i tok olsem, “Saimon, Saimon, harim. Satan i tok pinis long em bai i traim bilip bilong yupela, olsem ol man i save sakim wit bilong rausim ol pipia long en. \v 32 Tasol \x - \xo 22.32 \xt Sng 51.13, Jo 17.9-11, 17.15, 17.20, 21.15-17\x* mi beten pinis bilong helpim yu, bai bilip bilong yu i no ken pundaun. Na taim yu tanim na yu kam bek, orait yu mas strongim ol brata bilong yu.” \p \v 33 Na \x - \xo 22.33 \xt Lu 22.54\x* Pita i tokim em olsem, “Bikpela, mi stap redi long i go wantaim yu long kalabus. Na mi redi long i dai wantaim yu.” \v 34 Na \x - \xo 22.34 \xt Mt 26.34, Mk 14.30, Jo 13.38\x* Jisas i tok, “Pita, mi tokim yu, nau long dispela nait, taim kakaruk i no krai yet, yu bai tok tripela taim olsem yu no save long mi.” \s1 Jisas i tok ol disaipel i mas kisim paus mani na hanbek na bainat \p \v 35 Jisas \x - \xo 22.35 \xt Mt 10.9-10, Mk 6.8-9, Lu 9.3, 10.4\x* i tokim ol disaipel olsem, “Taim mi salim yupela i go mekim wok bilong mi, yupela i no bin karim ol paus mani na hanbek na su i go wantaim yupela. Na long dispela taim yupela i sot long wanpela samting, o nogat?” Na ol i tok, “Nogat.” \v 36 Na \x - \xo 22.36 \xt Lu 22.49\x* em i tokim ol olsem, “Tasol nau man i gat paus mani, em i mas kisim. Na tu, man i gat hanbek em i mas kisim. Na man i no gat bainat, em i mas salim saket bilong en na kisim mani na baim wanpela bainat. \v 37 Long \x - \xo 22.37 \xt Ais 53.12, Mk 15.28, Lu 22.52\x* wanem, buk bilong God i gat tok olsem, ‘Ol manmeri i bin lukim em olsem wanpela man nogut.’ Mi tokim yupela, ol manmeri bai i mekim dispela pasin long mi. Long wanem, olgeta samting buk bilong God i tok bai i kamap long mi, em i mas kamap.” \v 38 Na ol i tok, “Bikpela, yu lukim. Mipela i gat tupela bainat i stap hia.” Na em i tokim ol olsem, “Em inap.” \s1 Jisas i beten long maunten Oliv \r (Matyu 26.36-46 na Mak 14.32-42) \p \v 39 Orait \x - \xo 22.39 \xt Lu 21.37, Jo 18.1\x* Jisas i lusim taun na i go long maunten Oliv, olsem em i save mekim olgeta taim. Na ol disaipel i bihainim em. \v 40 Em \x - \xo 22.40 \xt Mt 6.13, 26.41, Mk 14.38, Lu 22.46\x* i kamap long dispela hap na em i tokim ol olsem, “Yupela i mas beten, bai traim i no ken kamap long yupela.” \v 41 Na em i lusim ol na i go longwe liklik, inap olsem mak bilong man i tromoi wanpela ston. Na em i brukim skru na i beten olsem, \v 42 “Papa, \x - \xo 22.42 \xt Mt 6.10, Jo 5.30, 6.38\x* sapos yu laik, yu ken rausim dispela kap long mi. Tasol yu no ken bihainim laik bilong mi. Nogat. Yu mas bihainim laik bilong yu tasol.” \p \v 43 \f + \fr 22.43 \ft Sampela saveman i ting dispela tok i stap namel long tupela sta, em Luk yet i no bin raitim, tasol narapela man i bin raitim bihain.\f* Na wanpela ensel bilong heven i kam long em na i strongim em. \v 44 Jisas \x - \xo 22.44 \xt Jo 12.27, Hi 5.7\x* i pilim hevi nogut tru, na em i beten strong moa. Na tuhat bilong en i kamap olsem blut na i pundaun long graun.\fm *\fm* \v 45 Em i beten pinis na em i sanap na i go long ol disaipel bilong en. Na em i lukim ol i slip i stap, long wanem, ol i bel hevi tumas. \v 46 Na em i tokim ol, “Bilong wanem yupela i slip? Yupela kirap na beten. Nogut traim i kamap long yupela, na yupela i pundaun.” \s1 Judas i givim Jisas long han bilong ol birua \r (Matyu 26.47-56 na Mak 14.43-50 na Jon 18.3-11) \p \v 47 Jisas \x - \xo 22.47 \xt Mt 26.47, Mk 14.43, Jo 18.3\x* i toktok yet i stap, na bikpela lain man ol i kam. Dispela man ol i kolim Judas, em wanpela bilong ol 12-pela disaipel, em i soim rot long ol. Em i kam klostu long Jisas bilong givim kis long em. \v 48 Tasol Jisas i askim em olsem, “Judas, yu laik givim kis long Pikinini Bilong Man na long dispela pasin yu ting long givim em long han bilong ol man, a?” \p \v 49 Ol \x - \xo 22.49 \xt Lu 22.36\x* disaipel i stap wantaim Jisas ol i lukim samting i laik kamap, na ol i tok, “Bikpela, yu laik bai mipela i kilim ol long bainat?” \v 50 Na wanpela bilong ol i kisim bainat na i paitim wokboi bilong hetpris, na bainat i katim yau long han sut bilong dispela wokboi na yau i pundaun. \v 51 Tasol Jisas i lukim na i tok, “Lusim dispela pasin nau.” Na em i putim han long yau bilong dispela man, na yau i kamap gutpela gen. \p \v 52 Na \x - \xo 22.52 \xt Lu 22.37, Jo 7.30, 8.20, Kl 1.13\x* Jisas i mekim tok long ol bikpris na ol kepten bilong tempel na ol hetman, ol i kam bilong holimpas em. Em i tok olsem, “Yupela i kisim ol bainat na stik, na yupela i kam olsem yupela i laik holimpas wanpela man bilong pait na stil, a? \v 53 Olgeta \x - \xo 22.53 \xt Lu 19.47, 21.37, Jo 12.27\x* de mi bin stap wantaim yupela insait long banis bilong tempel, tasol yupela i no putim han long mi. Tasol dispela taim nau em i taim bilong yupela. Nau strong bilong tudak em i win.” \s1 Pita i tok, em i no save long Jisas \r (Matyu 26.57-58 na 26.69-75 na Mak 14.53-54 na 14.66-72 na Jon 18.12-18 na 18.25-27) \p \v 54 Jisas \x - \xo 22.54 \xt Sng 31.11, Lu 22.33\x* i tok pinis, na ol i holimpas em na kisim em i go. Ol i bringim em i go insait long haus bilong hetpris. Na Pita i bihainim ol i go, tasol em i stap longwe liklik. \v 55 Sampela man i wokim paia insait long banis bilong dispela haus, na ol i sindaun. Na Pita i sindaun wantaim ol. \v 56 Wanpela \x - \xo 22.56 \xt Ap 4.13\x* wokmeri i lukim em i sindaun i stap long paia. Na dispela wokmeri i lukluk long em na i tok, “Dispela man tu em i bin i stap wantaim Jisas.” \v 57 Tasol Pita i tok nogat olsem, “Meri, mi no save long em.” \v 58 Bihain liklik narapela man i lukim em na i tok, “Yu tu yu man bilong lain bilong ol.” Tasol Pita i tok, “Nogat. Mi no disaipel bilong en.” \v 59 Samting olsem wan aua i go pinis, na narapela man i tok strong olsem, “Tru tumas, dispela man tu i bin i stap wantaim em. Em i man bilong Galili tasol.” \v 60 Tasol Pita i tok, “Mi no save tru long dispela tok yu mekim.” Em i toktok yet, na wantu kakaruk i krai. \v 61 Na \x - \xo 22.61 \xt Lu 22.34\x* Bikpela i tanim na i lukluk long Pita. Na Pita i tingim gen dispela tok Bikpela i bin mekim. Bikpela i bin tokim Pita olsem, “Nau long dispela nait, taim kakaruk i no krai yet, yu bai tok tripela taim olsem yu no save long mi.” \v 62 Na Pita i go ausait na i krai nogut tru. \s1 Ol i lap long Jisas na paitim em \r (Matyu 26.67-68 na Mak 14.65) \p \v 63 Ol man i holim Jisas ol i tok bilas long em na paitim em. \v 64 Ol i pasim ai bilong en long laplap na ol i askim em olsem, “Yu mekim tok profet nau. Dispela man i paitim yu, em husat?” \v 65 Na ol i mekim planti arapela tok nogut long em. \s1 Ol i kotim Jisas long ai bilong ol kaunsil \r (Matyu 26.59-66 na Mak 14.55-64 na Jon 18.19-24) \p \v 66 Taim san i kamap, ol hetman bilong ol manmeri i kam bung, na ol saveman bilong lo i bung wantaim ol. Na ol i kisim Jisas i kam long bung bilong ol, na ol i tok, \v 67 “Yu \x - \xo 22.67 \xt Jo 3.12, 8.45, 10.24\x* tokim mipela, yu dispela man God i makim bilong kisim bek ol manmeri bilong en, o nogat?” Na em i tokim ol, “Sapos mi tokim yupela, bai yupela i no bilip. \v 68 Na sapos mi askim yupela long sampela tok, bai yupela i no bekim tok bilong mi. \v 69 Tasol \x - \xo 22.69 \xt Ap 7.56, Hi 1.3, 8.1\x* nau na long olgeta taim bihain Pikinini Bilong Man bai i sindaun long han sut bilong God i gat bikpela strong.” \p \v 70 Na \x - \xo 22.70 \xt Lu 4.3, 4.9\x* olgeta man i askim em, “Olsem na yu yet yu Pikinini Bilong God, a?” Na em i tokim ol, “Yupela yet i tok. Em mi tasol.” \v 71 Na ol i tok, “Yumi no ken singautim ol man i kam bilong tokaut long pasin bilong dispela man. Maus bilong em yet i mekim dispela tok, na yumi harim pinis.” \c 23 \s1 Ol i kotim Jisas long ai bilong Pailat \r (Matyu 27.1-2 na 27.11-14 na Mak 15.1-5 na Jon 18.28-38) \p \v 1 Orait na olgeta bilong dispela ol bikman i kirap na i bringim Jisas i go long Pailat. \v 2 Ol \x - \xo 23.2 \xt Mt 17.27, Lu 20.25, Jo 19.12, Ap 17.7\x* i stat long kotim em, na ol i tok olsem, “Mipela i lukim dispela man i paulim pasin bilong ol manmeri bilong mipela. Em i tambuim mipela long givim takis long Sisar. Na em i save tok olsem em yet em dispela king God i makim bilong kisim bek ol manmeri bilong en.” \v 3 Na \x - \xo 23.3 \xt Mt 27.11, 1 Ti 6.13\x* Pailat i askim Jisas olsem, “Yu king bilong ol Juda, a?” Na Jisas i bekim tok olsem, “Yu yet yu tok olsem.” \v 4 Na \x - \xo 23.4 \xt 1 Pi 2.22\x* Pailat i tokim ol bikpris na ol manmeri olsem, “Mi no painim wanpela rong long dispela man.” \v 5 Tasol ol i tok strong moa olsem, “Em i save go nabaut long olgeta hap bilong Judia, stat long distrik Galili na i kam inap long taun bilong yumi, na em i wok long skulim ol manmeri na kirapim bel bilong ol.” \s1 Ol i kotim Jisas long ai bilong Herot \p \v 6 Pailat i harim dispela tok na em i askim ol olsem, “Dispela man em i man bilong Galili, a?” \v 7 Na \x - \xo 23.7 \xt Lu 3.1\x* taim Pailat i save olsem Jisas em i kam long hap graun Herot i bosim, em i salim Jisas i go long Herot. Long dispela taim Herot tu i stap long Jerusalem. \p \v 8 Herot \x - \xo 23.8 \xt Mt 14.1, Mk 6.14, Lu 9.9\x* i lukim Jisas, na em i amamas tumas. Em i bin harim tok long em, na longtaim tumas em i laik lukim em. Em i laik lukim Jisas i wokim wanpela mirakel. \v 9 Olsem na Herot i askim Jisas long planti samting. Tasol Jisas i no bekim wanpela tok long em. \v 10 Na ol bikpris na ol saveman bilong lo i kam sanap klostu na ol i kotim em strong tumas. \v 11 Orait \x - \xo 23.11 \xt Ais 53.3\x* Herot wantaim ol soldia bilong en ol i rabisim Jisas, na ol i tok bilas long em. Ol i kisim wanpela naispela klos, na ol i pasim long em, na ol i salim em i go bek long Pailat. \v 12 Bipo \x - \xo 23.12 \xt Ap 4.27\x* Herot i save birua wantaim Pailat. Tasol nau long dispela taim tupela i kamap pren. \s1 Pailat i tok long nilim Jisas long diwai kros \r (Matyu 27.15-26 na Mak 15.6-15 na Jon 18.38—19.16) \p \v 13 Orait Pailat i singautim ol bikpris na ol hetman na ol manmeri tu, na ol i kam bung. \v 14 Na em i tokim ol olsem, “Yupela i bin kisim dispela man i kam long mi, na yupela i tok, em i paulim pasin bilong ol manmeri. Na long taim yupela i stap, mi bin askim em gut long ol dispela samting. Orait harim. Mi no painim wanpela rong long dispela man. Mi no ting em i bin mekim wanpela bilong ol dispela samting yupela i kotim em long en. \v 15 Na Herot tu i gat wankain tingting, na em i salim dispela man i kam bek long yumi. Harim. Dispela man i no bin mekim wanpela rong inap long mi ken tok long em i mas i dai. \v 16-17 Olsem \x - \xo 23.16-17 \xt Mt 27.15, Jo 18.39\x* na bai mi wipim em na lusim em i go.”\f + \fr 23.16-17 \ft Sampela saveman i ting narapela hap tok i stap tu long dispela lain. Dispela tok i olsem, “Ol i gat dispela pasin. Olgeta yia long dispela bikpela de bilong lotu, Pailat i mas lusim wanpela kalabusman i go long ol.” Lukim Mak 15.6.\f* \p \v 18 Orait olgeta manmeri wantaim, ol i singaut bikmaus olsem, “Kilim dispela man i dai, na lusim Barabas i kam long mipela.” \v 19 Barabas em wanpela man i bin kirapim pait long gavman insait long taun, na em i bin kilim man i dai, na ol i putim em long kalabus. \v 20 Orait Pailat i mekim tok long ol gen. Em i laik lusim Jisas i go. \v 21 Tasol ol i singaut olsem, “Kilim em! Kilim em! Nilim em long diwai kros!” \v 22 Orait namba 3 taim em i tokim ol, “Bilong wanem? Em i mekim wanem rong? Mi no painim wanpela rong long em inap long mi ken tok long em i mas i dai. Olsem na bai mi wipim em na lusim em i go.” \v 23 Tasol ol i strong tumas, na ol i singaut strong moa long Pailat i mas nilim Jisas long diwai kros. Na singaut bilong ol em i daunim tok bilong Pailat. \v 24 Olsem na Pailat i bihainim tok bilong ol, na i tok long Jisas i mas i dai. \v 25 Ol manmeri i singaut long Pailat i mas lusim dispela man i bin kirapim pait long gavman na kilim man i dai, na ol Rom i bin kalabusim em. Na Pailat i lusim em i go. Na Pailat i bihainim laik bilong ol na i givim Jisas long han bilong ol soldia. \s1 Ol i nilim Jisas long diwai kros \r (Matyu 27.32-44 na Mak 15.21-32 na Jon 19.17-27) \p \v 26 Ol \x - \xo 23.26 \xt Mt 27.32, Mk 15.21\x* soldia i bringim Jisas i go, na ol i lukim wanpela man i wokabaut i kam na i laik i go insait long taun. Ol i holimpas dispela man, nem bilong en Saimon bilong taun Sairini. Na ol i putim diwai kros long sol bilong en, na ol i mekim em i karim i go bihainim Jisas. \p \v 27 Na bikpela lain manmeri ol i bihainim em, na planti meri ol i krai na singsing sori long em. \v 28 Tasol Jisas i tanim na i tokim ol olsem, “Yupela meri bilong Jerusalem, yupela i no ken krai long mi. Mobeta yupela i krai long yupela yet na long ol pikinini bilong yupela. \v 29 Harim. \x - \xo 23.29 \xt Mt 24.19, Lu 21.23\x* Bihain wanpela taim bai i kamap na ol bai i tok olsem, ‘Ol meri i no inap karim pikinini, na ol meri i no bin karim pikinini, na ol meri i no bin givim susu long pikinini, em ol i ken amamas.’ \v 30 Long \x - \xo 23.30 \xt Ais 2.19, Hos 10.8, KTH 6.16\x* dispela taim bai ol i tokim ol maunten olsem, ‘Yupela karamapim mipela na haitim mipela.’ \v 31 Sapos \x - \xo 23.31 \xt Jer 25.29, Ese 20.47, 1 Pi 4.17\x* nau ol i mekim dispela kain pasin long diwai i gat wara, orait ol bai i mekim wanem kain pasin long diwai i drai pinis?” \p \v 32 Ol soldia i bringim tupela arapela man tu, em tupela man i bin mekim pasin nogut. Ol i laik kilim i dai tupela wantaim Jisas. \v 33 Ol \x - \xo 23.33 \xt Mt 27.33, Mk 15.22, Jo 19.17-18\x* i go kamap long wanpela ples, nem bilong en Bun Bilong Het. Na long dispela ples ol i hangamapim Jisas long diwai kros. Na ol i hangamapim dispela tupela man nogut tu. Wanpela i stap long diwai kros i stap long han sut bilong Jisas, na wanpela long diwai kros i stap long han kais. \v 34 Na \x - \xo 23.34 \xt Sng 22.18, Ais 53.12, Mt 5.44, Ap 3.17, 7.60\x* Jisas i tok, “Papa, yu ken lusim sin bilong ol. Ol i no save long dispela samting ol i mekim.” Na ol soldia i pilai satu bilong tilim ol klos samting bilong em long ol yet. \p \v 35 Ol \x - \xo 23.35 \xt Sng 22.7, Sek 12.10, Mt 27.39, Mk 15.29\x* manmeri i sanap na i lukluk i stap, tasol ol hetman i tok bilas long Jisas olsem, “Em i bin helpim ol arapela man. Sapos i tru em i dispela man God i bin makim bilong mekim wok bilong en na bilong kisim bek ol manmeri bilong en, orait em i ken helpim em yet.” \v 36 Ol \x - \xo 23.36 \xt Sng 69.21\x* soldia tu i tok bilas long em. Ol i kam klostu long em na ol i laik givim viniga long em. \v 37 Na ol i tok olsem, “Sapos i tru yu king bilong ol Juda, orait yu ken helpim yu yet.” \v 38 Na ol i bin raitim wanpela tok na pasim long diwai kros antap long het bilong Jisas. Dispela tok i olsem, “Dispela man em i King bilong ol Juda.” \p \v 39 Wanpela bilong dispela tupela man nogut ol i bin hangamapim wantaim Jisas, em i tok bilas long Jisas olsem, “Yu man God i makim, a? Orait yu helpim yu yet, na yu helpim mitupela wantaim.” \v 40 Tasol arapela man i harim dispela tok na em i krosim namba wan man olsem, “Yu tu yu kisim wankain hevi olsem dispela man, na yu no pret long God, a? \v 41 Ol i kilim mitupela i dai, em ol i mekim stretpela pasin tasol. Mitupela i kisim hevi inap stret long ol pasin mitupela i bin mekim. Tasol dispela man hia em i no bin mekim wanpela rong.” \v 42 Na \x - \xo 23.42 \xt Mt 16.27-28\x* em i tok, “Jisas, taim yu kamap king, yu ken tingting long mi.” \v 43 Na Jisas i tokim em olsem, “Mi tok tru long yu, nau bai yu stap wantaim mi long heven.” \s1 Jisas i dai \r (Matyu 27.45-56 na Mak 15.33-41 na Jon 19.28-30) \p \v 44 Nau \x - \xo 23.44 \xt Amo 8.9\x* em i olsem 12 klok. Na tudak i karamapim graun olgeta, i go inap long 3 klok long apinun, \v 45 long \x - \xo 23.45 \xt Kis 26.31-33, 36.35\x* wanem, lait bilong san i pinis long dispela taim. Na dispela bikpela laplap i hangamap i stap long tempel, em i bruk olgeta, na i kamap tupela hap. \p \v 46 Na \x - \xo 23.46 \xt Sng 31.5, Ap 7.59\x* Jisas i singaut strong moa olsem, “Papa, mi putim spirit bilong mi long han bilong yu.” Em i tok olsem, na em i dai. \p \v 47 Kepten bilong ol soldia em i lukim dispela samting, na em i litimapim nem bilong God. Na em i tok, “Tru tumas, dispela man em i stretpela man, na em i no bin mekim rong.” \p \v 48 Na \x - \xo 23.48 \xt Lu 18.13\x* olgeta manmeri i bin kam bung bilong lukluk, ol i lukim ol samting i kamap, na ol i sori tru na paitim bros bilong ol, na ol i go bek long ol haus bilong ol. \p \v 49 Na \x - \xo 23.49 \xt Sng 38.11, Lu 8.2-3\x* olgeta pren bilong Jisas, wantaim ol meri i bin bihainim Jisas na lusim Galili na i kam, ol i sanap longwe liklik, na ol i lukim dispela olgeta samting i kamap. \s1 Ol i putim bodi bilong Jisas long hul bilong ston \r (Matyu 27.57-61 na Mak 15.42-47 na Jon 19.38-42) \p \v 50 Wanpela man i stap, nem bilong en Josep. Em i man bilong wanpela taun bilong ol Juda, ol i kolim Arimatea. Em i gutpela stretpela man, na em i wanpela bilong ol kaunsil. \v 51 Tasol \x - \xo 23.51 \xt Lu 2.25, 2.38\x* em i no bin orait long tingting na pasin bilong ol arapela kaunsil. Em i save wet long lukim kingdom bilong God. \v 52 Dispela man i go long Pailat na i askim em long larim em i kisim bodi bilong Jisas, na Pailat i tok orait. \v 53 Orait na em i kisim bodi bilong Jisas i kam daun, na i karamapim long waitpela laplap, na i kisim i go putim insait long wanpela matmat ol i no bin putim bodi bilong wanpela man long en bipo. Dispela matmat em wanpela hul bilong ston ol man i bin wokim.\fig Matmat em wanpela hul bilong ston ol man i bin wokim.|alt="85" src="LN 115" size="span" ref="23.53" \fig* \v 54 Dispela em i de bilong redim ol samting bilong de Sabat, na klostu de Sabat i laik kamap. \p \v 55 Ol \x - \xo 23.55 \xt Lu 23.49\x* meri i bin lusim Galili na i kam wantaim Jisas, ol i bihainim Josep i go na ol i lukim dispela matmat. Na ol i lukim tu olsem wanem Josep i putim bodi bilong Jisas. \v 56 Ol \x - \xo 23.56 \xt Kis 20.10, Lo 5.14\x* meri i lukim pinis, orait ol i go bek long haus bilong ol na ol i redim sampela kain marasin na wel samting i gat gutpela smel. Na long de Sabat ol i malolo olsem lo i tok. \c 24 \s1 Jisas i kirap bek \r (Matyu 28.1-10 na Mak 16.1-8 na Jon 20.1-10) \p \v 1 Long namba wan de bilong wik,\f + \fr 24.1 \ft Namba wan de bilong wik, em Sande tasol.\f* long moningtaim tru, ol meri i go long matmat. Ol i kisim dispela marasin samting i gat gutpela smel, ol i bin redim pinis, na ol i karim i go. \v 2 Na ol i lukim dispela ston ol man i bin pasim matmat long en em i no moa i stap long maus bilong matmat. Nogat. Ol i tantanim i go pinis. \v 3 Na ol i go insait, tasol ol i no lukim bodi bilong Bikpela Jisas. \v 4 Ol \x - \xo 24.4 \xt Ap 1.10\x* i no save bodi bilong Jisas i stap we, na ol i tingting planti i stap. Na ol i lukim tupela man i sanap klostu, klos bilong tupela i lait moa yet. \v 5 Orait \x - \xo 24.5 \xt Lu 2.9\x* na ol meri i pret tru na ol i daunim het na lukluk i go daun. Tasol dispela tupela man i tokim ol olsem, “Bilong wanem yupela i kam painim man i gat laip long ples bilong ol man i dai pinis? \v 6 Em \x - \xo 24.6 \xt Mt 16.21, 17.22-23, 20.18-19, Mk 8.31, 9.31, 9.31, 10.33-34, Lu 9.22, 18.31-33\x* i no i stap hia. Em i kirap pinis. Yupela i mas tingim gen dispela tok em i bin givim yupela, taim em i stap yet long Galili. \v 7 Em i bin tokim yupela olsem, ol i mas givim Pikinini Bilong Man long han bilong ol man bilong mekim sin, na ol bai i nilim em long diwai kros. Na long de namba 3 bai em i kirap bek.” \p \v 8 Na ol i tingim dispela tok Jisas i mekim bipo, \v 9 na \x - \xo 24.9 \xt Mk 16.10\x* ol i lusim matmat na ol i go bek. Na ol i tokim ol 11-pela disaipel na olgeta arapela manmeri tu long dispela olgeta samting. \v 10 Ol \x - \xo 24.10 \xt Lu 8.3\x* meri i givim dispela tok long ol aposel, em Maria bilong taun Makdala na Joana na Maria, em mama bilong Jems, na ol arapela meri i stap wantaim ol. \v 11 Tasol \x - \xo 24.11 \xt Mk 16.11, Lu 24.25\x* ol aposel i ting ol meri i mekim tok win nating. Na ol i no bilipim tok bilong ol. \v 12 \f + \fr 24.12 \ft Sampela saveman i ting dispela tok i stap namel long tupela sta, em Luk yet i no bin raitim, tasol narapela man i bin raitim bihain.\f*Tasol Pita i kirap na i ran i go long matmat. Na em i lindaun na i lukluk i go insait, na em i lukim ol laplap tasol i stap. Orait em i go bek long haus na em i tingting planti long dispela samting i bin kamap.\fm *\fm* \s1 Tupela man i lukim Jisas long rot bilong Emeus \r (Mak 16.12-13) \p \v 13 Long dispela de tasol ol meri i bin i go long matmat, tupela disaipel i wokabaut i go long wanpela ples ol i kolim Emeus. Dispela ples i stap longwe long Jerusalem inap olsem 11-pela kilomita. \v 14 Tupela i wokabaut i go, na tupela i wok long toktok long dispela olgeta samting i bin kamap. \v 15 Tupela \x - \xo 24.15 \xt Mt 18.20, Lu 24.36\x* i wok long mekim planti toktok na askim long ol dispela samting, na Jisas yet i kamap klostu na i wokabaut i go wantaim tupela. \v 16 Tasol \x - \xo 24.16 \xt Jo 20.14, 21.4\x* wanpela samting i pasim ai bilong tupela, na tupela i no luksave olsem, em i Jisas. \p \v 17 Na em i askim tupela olsem, “Yutupela i toktok long wanem samting na yutupela i wokabaut i go?” Em i tok olsem, na tupela i sanap na pes bilong tupela i soim olsem tupela i bel sori tru. \v 18 Na \x - \xo 24.18 \xt Jo 19.25\x* wanpela bilong tupela, em wanpela man nem bilong en Kliopas, em i bekim tok olsem, “Planti man bilong ol narapela narapela ples nau ol i stap long Jerusalem. Na ating yu wanpela tasol yu no save long ol samting i bin kamap long Jerusalem long dispela taim?” \v 19 Em \x - \xo 24.19 \xt Mt 21.11, Jo 6.14, Ap 2.22\x* i tok olsem, na Jisas i askim tupela, “Wanem samting?” \p Na tupela i tokim em olsem, “Mipela i tok long dispela ol samting i bin kamap long Jisas bilong Nasaret. Em i wanpela profet, na em i save mekim strongpela wok na strongpela tok long ai bilong God na long ai bilong ol manmeri. \v 20 Na \x - \xo 24.20 \xt Lu 23.1, Ap 13.27-28\x* ol bikpris na ol hetman bilong yumi ol i putim em long han bilong gavman. Na gavman i pasim tok long kilim em i dai, na ol i nilim em long diwai kros. \v 21 Pastaim \x - \xo 24.21 \xt Lu 1.68, 2.38, 19.11, Ap 1.6\x* mipela i bin bilip olsem, Jisas em dispela man God i makim bilong kisim bek ol manmeri bilong Israel. \p “Na i gat wanpela tok moa tu. Ol dispela samting i kamap, na nau em i namba 3 de bihain long ol i bin kilim em i dai. \v 22 Na \x - \xo 24.22 \xt Mt 28.8, Mk 16.10, Lu 24.1-11, Jo 20.18\x* nau sampela meri bilong lain bilong mipela ol i mekim mipela i kirap nogut tru. Long moningtaim tru ol i go long matmat, \v 23 na ol i no lukim bodi bilong Jisas i stap. Na ol i kam bek, na ol i tok olsem, ‘Mipela i lukim ol ensel, na ol i tok, “Em i stap laip.” ’ \v 24 Na \x - \xo 24.24 \xt Jo 20.3-10\x* sampela bilong ol lain bilong mipela ol i go long matmat, na ol i lukim ol samting i stap olsem ol meri i bin tok. Tasol ol i no lukim em yet.” \p \v 25 Na Jisas i tokim tupela olsem, “Yutupela i no gat tingting na bel bilong yutupela i no kirap kwik long bilipim olgeta tok ol profet i bin mekim. \v 26 Olsem \x - \xo 24.26 \xt Lu 9.22, 24.44, Ap 17.3, 1 Pi 1.11\x* wanem? Ating yutupela i no save, dispela man God i bin promis long salim i kam bilong kisim bek ol manmeri bilong en, em i mas karim pen pastaim na bihain em bai i kisim bikpela namba tru long God?” \v 27 Na \x - \xo 24.27 \xt Stt 3.15, Nam 21.9, Lo 18.15, Sng 22.1-21, Ais 7.14, Dan 9.24, Mal 3.1, Jo 13.31, Ap 3.13\x* em i autim tok long tupela. Em i stat long tok bilong Moses na bilong olgeta profet, na em i skulim tupela long as bilong olgeta hap bilong buk bilong God i toktok long em yet. \p \v 28 Ol i wokabaut i go na ol i kamap klostu long dispela ples tupela i laik i stap long en. Na Jisas i mekim olsem em i laik i go moa. \v 29 Tasol tupela i pasim em na i tok, “Yu stap wantaim mitupela. San i laik i go daun nau, na liklik taim bai tudak i kamap.” Olsem na em i go insait long haus na i stap wantaim tupela. \v 30 Bihain \x - \xo 24.30 \xt Mt 14.19, Lu 22.19\x* ol i laik kaikai, na Jisas i sindaun wantaim tupela. Na em i kisim bret na i tenkyu long God, na i brukim, na i givim long tupela. \v 31 Em i mekim olsem, na ai bilong tupela i op, na tupela i luksave long em. Na wantu em i lus nating, na tupela i no lukim em moa. \v 32 Na tupela i toktok long tupela yet olsem, “Tru tumas, taim mitupela i wokabaut long rot, na em i givim toktok long mitupela, na em i autim as tingting bilong buk bilong God long mitupela, bel bilong mitupela i bin kirap tru.” \p \v 33 Tupela i tok olsem, na wantu tupela i kirap na i go bek long Jerusalem. Na tupela i lukim ol 11-pela disaipel wantaim sampela pren bilong ol, ol i bung i stap. \v 34 Na \x - \xo 24.34 \xt 1 Ko 15.4-5\x* ol i tokim tupela olsem, “Tru tumas, Bikpela i kirap bek! Saimon i lukim em pinis!” \v 35 Orait na tupela i stori long ol long olgeta samting i bin kamap long tupela long rot. Na tupela i tok, “Taim em i brukim bret, mitupela i bin luksave long em.” \s1 Ol disaipel i lukim Jisas \r (Matyu 28.16-20 na Mak 16.14-18 na Jon 20.19-23) \p \v 36 Ol \x - \xo 24.36 \xt 1 Ko 15.5\x* disaipel i toktok yet i stap, na Jisas yet i sanap namel long ol. \f + \fr 24.36 \ft Sampela saveman i ting dispela tok i stap namel long tupela sta, em Luk yet i no bin raitim, tasol narapela man i bin raitim bihain.\f* Na em i tokim ol olsem, “Bel bilong yupela i ken i stap isi.”\fm *\fm* \v 37 Tasol \x - \xo 24.37 \xt Mt 14.26\x* ol i kirap nogut na ol i pret. Ol i ting ol i lukim wanpela tewel. \v 38 Na em i tokim ol olsem, “Bilong wanem yupela i kirap nogut? Bilong wanem yupela i tingting planti? \v 39 Lukim han na lek bilong mi. Mi yet mi stap. Holim skin bilong mi, na lukim. Ol tewel i no gat mit na bun olsem yupela i lukim i stap long mi.” \v 40 \f + \fr 24.40 \ft Sampela saveman i ting dispela tok i stap namel long tupela sta, em Luk yet i no bin raitim, tasol narapela man i bin raitim bihain.\f* Em i tok olsem, na em i soim han wantaim lek bilong en long ol.\fm *\fm* \v 41 Ol \x - \xo 24.41 \xt Jo 21.5\x* i amamas tru, tasol ol i no bilip yet. Na ol i tingting planti. Na em i tokim ol olsem, “Ating yupela i gat sampela kaikai i stap hia?” \v 42 Na ol i givim em hap pis ol i bin kukim, \v 43 na em i kisim na kaikai, na ol i lukim. \p \v 44 Na \x - \xo 24.44 \xt Mt 16.21, 20.18, Mk 8.31, Lu 9.22\x* em i tokim ol olsem, “Taim mi stap yet wantaim yupela, mi bin tokim yupela pinis olsem, olgeta samting bipo ol i raitim long mi long lo bilong Moses na long buk bilong ol profet na long Buk Song, dispela olgeta samting i mas kamap tru.” \v 45 Na \x - \xo 24.45 \xt Lu 24.27, Ap 16.14\x* em i helpim ol long tingting gut long as bilong ol tok i stap long buk bilong God. \v 46 Na \x - \xo 24.46 \xt Sng 22, Ais 50.6, 52.14—53.12, Hos 6.2, Lu 24.26, Ap 17.3\x* em i tokim ol olsem, “Buk bilong God i gat tok olsem, man God i makim bilong kisim bek ol manmeri bilong en, em i mas karim pen, na long de namba 3 em i mas kirap bek long matmat. \v 47 Na \x - \xo 24.47 \xt Ais 49.6, 49.22, Jer 31.34, Mai 4.2, Mal 1.11, Mt 28.19, 1 Ti 3.16\x* long nem bilong em bai ol i mas autim tok long olgeta lain manmeri, bai ol i ken tanim bel, na bai God i lusim ol sin bilong ol. Yupela i mas statim dispela wok long Jerusalem, \v 48 na \x - \xo 24.48 \xt Jo 15.27, Ap 1.8, 1.22, 2.32\x* yupela i mas autim tok long ol dispela samting i bin kamap. \v 49 Harim. \x - \xo 24.49 \xt Ais 44.3, Jol 2.28, Jo 14.16, 14.26, 15.26, 16.7, Ap 1.4\x* Bipo Papa i bin promis long givim Holi Spirit long yupela, na klostu bai mi salim i kam long yupela. Yupela i mas i stap long dispela taun inap long taim yupela i kisim dispela strong bilong God.” \s1 God i kisim Jisas i go bek long heven \r (Mak 16.19-20 na Aposel 1.9-12) \p \v 50 Orait Jisas i bringim ol disaipel i go inap long ples Betani. Na em i litimapim han bilong en na i askim God long mekim gut long ol. \v 51 Em \x - \xo 24.51 \xt Jo 20.17, Ef 4.8\x* i givim blesing yet long ol, na em i lusim ol, na God i kisim em i go long heven. \v 52 \f + \fr 24.52 \ft Sampela saveman i ting dispela tok i stap namel long tupela sta, em Luk yet i no bin raitim, tasol narapela man i bin raitim bihain.\f* Na \x - \xo 24.52 \xt Jo 14.28, 16.22\x* ol i brukim skru na lotu long em.\fm *\fm* Na ol i amamas tru na ol i go bek long Jerusalem. \v 53 Na \x - \xo 24.53 \xt Ap 2.46, 5.42\x* oltaim ol i stap long tempel na ol i litimapim nem bilong God.