\id ISA Tok Pisin Bible \ide 65001 - Unicode (UTF-8) \h AISAIA \toc1 Buk bilong Profet Aisaia \toc2 Aisaia \toc3 Ais \mt2 Buk bilong Profet \mt1 Aisaia \imt1 Tok i go pas \ip Aisaia em i wanpela profet i bin i stap long Jerusalem long taim ol Asiria i laik bagarapim kantri Israel long hap not, na klostu ol i kam bagarapim kantri Juda long hap saut (lukim 2 King 17). Yumi ken brukim buk Aisaia long tripela hap. \ip 1) Sapta 1-39. Aisaia i raitim dispela tok long taim ol lain ami bilong Asiria i kam klostu pinis na ol i laik bagarapim ol lain bilong Juda. Aisaia i stori liklik long em yet pastaim (sapta 1-12). \ip Planti manmeri bilong Juda i pret moa yet long dispela taim, na tok bilong Aisaia i sut long as bilong dispela hevi i bin kamap long ol. Em i tok olsem dispela samting i no kamap long laik bilong ol Asiria tasol. Nogat. Ol lain Juda yet i gat asua, long wanem, ol i givim baksait long God, olsem na God i laik mekim save long ol. Aisaia i tokaut olsem, ol lain Juda wantaim ol bikman bilong ol, ol i mas aninit long Bikpela na bihainim ol stretpela pasin tasol. Sapos ol i mekim olsem, ol bai i stap gut. Tasol sapos ol i bihainim yet ol dispela pasin nogut, God bai i bagarapim ol. \ip Aisaia i autim tu tok promis long gutpela taim bai i kamap bihain. Wanpela tumbuna bilong King Devit bai i kamap king na olgeta lain manmeri bai i gat gutpela sindaun. \ip 2) Sapta 40-55. Dispela hap bilong buk i tok long taim ol Juda i stap kalabus long Babilon, em longpela taim bihain long ol samting i kamap long namba wan hap bilong buk. Ol Juda i bel hevi i stap na profet i tokaut long gutpela taim bai i kamap na ol bai i amamas. God em i Papa bilong olgeta samting, na em i makim King Sairus bilong Persia bilong mekim wok bilong em na larim ol Juda i go bek gen long graun bilong ol yet. Ol birua i bringim ol i kam i stap longwe long graun bilong ol, tasol God i no lusim tingting long ol. Nogat. Em i tingim yet ol promis em i bin mekim long ol bipo. Na tu, profet i autim tok olsem, long han bilong ol Israel God bai i mekim gut long olgeta lain manmeri bilong graun. \ip Dispela hap bilong buk i gat planti tok tu long wanpela “wokman bilong Bikpela” bai i kamap na karim pen na helpim ol manmeri. Planti Kristen i bilip olsem, dispela wokman bilong Bikpela, em Jisas tasol. \ip 3) Sapta 56-66. Long dispela hap bilong buk, profet i givim tok long ol lain i kam bek pinis na i stap long Jerusalem. Sampela hap i tok olsem God i tingim yet promis bilong em, na dispela i strongim bel bilong ol lain Juda. Ol arapela hap i tokim ol long ol i mas aninit long God na bihainim ol stretpela pasin bilong lotu na ol i mas prea long God na givim ol ofa long em. Ol i mas tingim ol rabisman tu, na helpim ol. \ip Wanpela gutpela tok i stap long 61.1-2, em tok Jisas i bin ritim long ol manmeri long taim em i laik kirapim wok bilong em (lukim Luk 4.16-21). \ip Planti hap bilong buk Aisaia i save helpim ol manmeri bilong God long i stap bel isi, long wanem, ol dispela hap tok i tokaut long strong bilong God. Maski ol manmeri i lukim na pilim ol kain kain hevi, God em i Papa tru bilong ol na em bai i lukautim ol. Yumi Kristen i save olsem God i bin inapim tru dispela tok profet long laip na i dai bilong Jisas. \c 1 \ms1 Aisaia i autim tok bilong God long ol manmeri bilong Juda na Jerusalem \s2 (Sapta 1-12) \p \v 1 Dispela \x - \xo 1.1 \xt 2 Kin 15.1-7, 15.32-38, 16.1-20, 18.1—20.21, 2 Sto 26.1-23, 27.1-9, 28.1-27, 29.1—32.33\x* buk i gat tok bilong Aisaia, pikinini bilong Emos. Long ol samting olsem driman, Bikpela i bin givim tok bilong em long Aisaia, bilong Aisaia i ken autim long ol manmeri bilong Juda na Jerusalem. Aisaia i bin autim dispela tok long taim Usia na Jotam na Ahas na Hesekia i stap king bilong kantri Juda. \s1 Bikpela i tok kros long ol manmeri bilong en \p \v 2 Bikpela \x - \xo 1.2 \xt Jer 2.12, 22.29, Mai 1.2, 6.1-2\x* i tok olsem, “Skai, yu putim yau, na graun, yu tu yu harim. Ol pikinini mi bin was long ol na ol i kamap bikpela, nau ol i sakim tok bilong mi. \v 3 Ol \x - \xo 1.3 \xt Jer 9.3, 9.6\x* bulmakau i save long papa bilong ol, na ol donki i save long ples papa bilong ol i save givim kaikai long ol. Tasol ol manmeri bilong mi, em ol Israel, i no gat save. Save bilong ol bulmakau na donki i winim save bilong ol.” \p \v 4 Yupela ol manmeri i nogut tru na pasin bilong yupela tu i nogut. Oltaim yupela i save mekim sin. Sin bilong yupela i pulim yupela i go daun. Yupela Israel i lusim pinis Bikpela bilong yupela, em God bilong mekim gutpela na stretpela pasin olgeta, na yupela i givim baksait long em. \v 5 Bilong wanem na yupela i sakim yet tok bilong God? Yupela i no les long kisim pen oltaim, a? Israel, yu olsem wanpela man ol i bin paitim nogut tru, na bodi bilong en i bagarap olgeta na i no gat strong moa. Ol sua i pulap long het bilong en. \v 6 Ol sua i karamapim het bilong en i go daun inap long lek bilong en, na i no gat wanpela hap i stap nating. Ol kain kain sua i pulap long skin bilong en, na skin i solap nabaut. Ol i no bin klinim na pasim ol sua bilong en. Na ol i no bin putim marasin liklik. \p \v 7 Ol birua i bagarapim pinis kantri bilong yupela, na ol i kukim ol taun bilong yupela. Taim yupela i lukluk i stap, ol i kisim olgeta kaikai long ol gaden bilong yupela. Ol man bilong narapela ples i bagarapim olgeta samting long kantri bilong yupela na graun i stap nating. \v 8 Tarangu, taun Jerusalem wanpela tasol ol i lusim. Em i stap wanpis na i no gat strong. Em i stap olsem giaman haus ol man i wokim insait long gaden. Em i stap olsem wanpela taun ol birua i banisim pinis. \v 9 Sapos \x - \xo 1.9 \xt Stt 19.24, Ro 9.29\x* Bikpela I Gat Olgeta Strong i no bin larim sampela bilong yumi i stap, orait tru tumas, bai yumi i bagarap pinis, olsem bipo tru taun Sodom na taun Gomora i bin bagarap. \p \v 10 Yupela ol hetman na ol manmeri bilong Jerusalem, yupela i wankain olsem ol dispela man nogut bipo i bin i stap long Sodom na Gomora. Nau yupela i mas putim gut yau long tok bilong God, Bikpela bilong yumi. Harim gut tok em i laik givim long yupela. \p \v 11 Bikpela \x - \xo 1.11 \xt Ais 66.3, Jer 7.21, Mai 6.7\x* \x - \xo 1.11 \xt Amo 5.21-22\x* i tok olsem, “Yupela i ting mi laikim ol kain kain ofa yupela i save mekim long mi, a? Nogat tru. Mi les pinis long ol sipsip yupela i save bringim olsem ofa bilong paia i kukim olgeta, na mi no laikim moa ol gris bilong ol gutpela patpela abus bilong yupela. Mi inap pinis long blut bilong ol bulmakau man na bilong ol pikinini sipsip na bilong ol meme man. \v 12 Taim yupela i kam bilong lotu, yupela i no save wokabaut isi na i kam insait long banis bilong mi. Nogat. Yupela i save kam bilong raun nating na mekim planti nois. \v 13 Yupela \x - \xo 1.13 \xt Jol 1.13, 2.15, Mt 15.9\x* i no ken hatwok nating na bringim ol ofa long mi. Long wanem, mi les pinis long ol ofa bilong yupela. Na smel bilong paura yupela i save kukim i kamapim smel nogut tasol long nus bilong mi. Mi no laik lukim moa ol lotu bilong nupela mun na bilong de Sabat na ol arapela lotu yupela i save mekim. Long wanem, sin bilong yupela i bagarapim olgeta lotu bilong yupela. \v 14 Mi no laikim tru ol lotu bilong nupela mun na ol arapela de yupela i save makim bilong lotu. Dispela olgeta samting i givim hevi long mi, na mi no inap long karim. \p \v 15 “Taim \x - \xo 1.15 \xt Ais 59.3, Jer 14.12, 1 Ti 2.8\x* yupela i apim han na prea long mi, bai mi no ken lukim yupela. Maski yupela i prea planti taim, bai mi pasim yau bilong mi. Long wanem, blut bilong ol man yupela i bin kilim, em i pas yet long ol han bilong yupela. \v 16 Mi lukim yupela i nogut tru. Yupela go waswas, na klinim yupela yet na rausim olgeta pasin nogut i pas long yupela. Na no ken mekim sin gen. \v 17 Kisim save long mekim gutpela na stretpela pasin, na wok strong long mekim dispela kain pasin i win. Givim gutpela tingting long ol man i save daunim ol arapela. Lukautim gut ol pikinini, papa bilong ol i dai pinis, na mekim gut long ol meri, man bilong ol i dai pinis. Na sapos ol man i mekim nogut long ol, orait yupela i mas helpim ol. \p \v 18 “Harim. \x - \xo 1.18 \xt Sng 51.7, Ais 43.26, Mai 6.2\x* Bai yumi mas bung na stretim tok. Maski yupela i gat planti sin, na yupela i stap olsem waitpela laplap em retpela pen i bagarapim pinis, mi Bikpela, mi tok, bai yupela inap kamap waitpela gen olsem ais, na olsem waitpela gras bilong sipsip. \v 19 Sapos yupela i bihainim dispela tingting bilong mi, sindaun bilong yupela bai i gutpela na bai yupela i kaikai ol gutpela samting i save kamap long ol gaden bilong yupela. \v 20 Tasol sapos yupela i no laik na yupela i sakim tok bilong mi, orait bai ol birua i kam kilim yupela i dai. Mi Bikpela, mi tok pinis.” \s1 Bikpela i laik stretim pasin bilong Jerusalem \p \v 21 Taun Jerusalem, bipo yu save bihainim tok bilong mi, tasol nau yu kamap olsem wanpela pamukmeri. Yu bin pulap long ol man i save mekim gutpela na stretpela pasin, tasol nau yu pulap long ol man bilong kilim man i dai. \v 22 Bipo yu olsem gutpela silva, tasol nau yu olsem kapa i ros pinis. Bipo yu olsem wain i swit tru, tasol nau yu olsem wara nating. \v 23 Jerusalem, ol lida na ol bikman bilong yu, ol i man bilong sakim tok na ol i pren bilong ol stilman. Oltaim ol i save laikim tumas long helpim ol man i grisim ol long mani samting. Na long taim ol i harim kot, ol i no save helpim ol pikinini, papa bilong ol i dai pinis, na tu ol i no save putim yau gut na stretim wari bilong ol meri, man bilong ol i dai pinis. \p \v 24 Olsem na Jerusalem, harim nau ol tok bilong God, Bikpela I Gat Olgeta Strong. Dispela strongpela God bilong Israel, em i tok olsem, “Mi Bikpela, mi bai bekim pe nogut long dispela ol birua bilong mi, na bai ol i no givim hevi long mi moa. \v 25 Jerusalem, mi laik kirapim strongpela wok bilong stretim pasin nogut bilong yu. Bai mi kukim yu long hatpela paia, olsem ol man i save kukim silva bilong rausim ol pipia i pas long en. \v 26 Na bai mi kamapim gen ol gutpela lida na ol stretpela man bilong harim kot, olsem ol lain i bin i stap long yu bipo. Na bai ol man i kolim yu olsem, Taun I Gat Stretpela Pasin, na Taun Bilong Bihainim Tok Bilong God.” \p \v 27 Bikpela bai i skelim Jerusalem gut long stretpela pasin na kisim bek em. Long dispela stretpela pasin tasol, em bai i kisim bek ol manmeri bilong Jerusalem, em ol manmeri i tanim bel na i sori long ol sin ol i bin mekim. \v 28 Tasol ol manmeri i save sakim tok na mekim sin na givim baksait long Bikpela, bai em i bagarapim ol na pinisim olgeta. \p \v 29 Yupela i bin lotu long ol bikpela diwai na wokim ol gaden na tambuim ol bilong ol i stap ples bilong lotu. Tasol yupela bai i sori long ol dispela pasin, na sem moa yet. \v 30 Bai yupela i dai olsem bikpela diwai i save drai na i dai, na bai yupela i bagarap olsem gaden i no gat wara. \v 31 Ol gras i drai pinis i save paia wantu tasol, na wankain pasin bai i kamap long ol strongpela man. Ol pasin nogut bilong ol bai i bagarapim ol wantu tasol, na bai i no gat man inap long helpim ol long dispela taim. \c 2 \s1 Bikpela bai i givim gutpela sindaun long olgeta lain manmeri \r (Maika 4.1-3) \p \v 1 Long ol samting olsem driman, Bikpela i bin givim tok bilong em long Aisaia, pikinini bilong Emos, bilong em i ken autim long ol manmeri bilong Juda na Jerusalem. Dispela tok i olsem. \v 2 Wanpela \x - \xo 2.2 \xt Sng 72.8, Ais 27.13\x* taim bai i kamap bihain na dispela maunten, haus bilong Bikpela i sanap long en, em bai i stap antap tru na i winim olgeta arapela maunten. Na olgeta lain manmeri bai i kam bung long en. \v 3 Ol lain manmeri bilong olgeta hap bai i tok olsem, “Kam, yumi go long maunten Saion, em maunten bilong Bikpela. Yumi go long haus bilong God bilong Israel, bilong em i ken skulim yumi long ol pasin em i laik yumi mekim, na bai yumi ken wokabaut long rot em yet i makim.” Ol bai i tok olsem, long wanem, Jerusalem bai i stap ples bilong Bikpela i skulim ol manmeri na autim tok bilong em long ol. \p \v 4 Bikpela \x - \xo 2.4 \xt Sng 72.3, 72.7, Hos 2.18, Jol 3.10, Sek 9.10\x* bai i stretim tok bilong olgeta lain manmeri na bai ol i sindaun gut wantaim. Na bai ol i paitim ol bainat bilong ol i kamap olsem ol ain bilong brukim graun, na bai ol i paitim ol spia bilong ol i kamap olsem ol naip. Na olgeta lain manmeri bai i no ken pait moa, na bai ol i no skul moa long pait. \v 5 Kam, yupela ol tumbuna bilong Jekop, yumi wokabaut long lait Bikpela i givim long yumi. \s1 God bai i kamapim biknem bilong en \p \v 6 Bikpela, yu bin givim baksait long ol manmeri bilong yu, em ol tumbuna bilong Jekop, long wanem, ol kain kain pasin bilong ol glasman na pasin bilong wokim marila i pulap long graun bilong ol olsem long graun bilong ol Filistia. Ol i bin kisim ol dispela pasin nogut long hap bilong sankamap. Nau ol manmeri bilong yu i bihainim pasin bilong ol arapela lain pipel. \v 7 Ol silva na gol na hos na karis i pulap tru long graun bilong Israel na ol man i no inap kaunim. \v 8 Na tu, ol piksa bilong giaman god i pulap tru long graun bilong ol na ol i save mekim lotu long ol dispela samting ol i wokim long han bilong ol yet. \p \v 9 Bikpela, yu bai daunim olgeta man na bai ol i sem nogut tru. Bikpela, yu no ken lusim sin bilong ol. \p \v 10 Yupela \x - \xo 2.10 \xt 2 Te 1.9, KTH 6.15\x* ol manmeri, yupela ranawe i go hait insait long ol hul bilong ston. Yupela wokim ol hul long graun na hait insait. Nogut yupela i pret na bagarap long taim yupela i lukim Bikpela i kam wantaim bikpela lait na strong bilong en. \v 11 Taim Bikpela i kamap, em bai i daunim olgeta hambakpasin bilong ol man i save litimapim nem bilong ol yet, na bai ol i sem nogut tru. Na Bikpela tasol bai i kisim biknem long dispela taim. \p \v 12 Bikpela I Gat Olgeta Strong i makim dispela taim bilong daunim olgeta man i save litimapim nem bilong ol yet. Na long dispela taim tu em bai i bagarapim olgeta bikpela samting ol man i save amamas long ol. \v 13 Em bai i bagarapim ol naispela longpela diwai sida bilong Lebanon, na ol strongpela diwai ok bilong distrik Basan. \v 14 Em bai i bagarapim ol bikpela maunten \v 15 na olgeta longpela taua na olgeta strongpela banis bilong taun. \v 16 Em bai i bagarapim olgeta naispela bikpela sip. \v 17-18 Taim Bikpela i kamap, em bai i daunim olgeta hambakpasin bilong ol man i save litimapim nem bilong ol yet, na bai ol i sem nogut tru. Na tu ol giaman god bai i pinis olgeta, na Bikpela tasol bai i kisim biknem long dispela taim. \p \v 19 Long dispela taim, Bikpela bai i mekim olgeta samting long graun i pret nogut tru. Na ol manmeri tu bai i pret na ranawe i go hait long ol hul bilong ston na long ol hul bilong graun, bilong ol i no ken lukim Bikpela i kam wantaim bikpela lait na strong bilong en. \p \v 20 Long dispela taim ol manmeri bai i kisim ol giaman god ol i save lotuim, em ol i bin wokim long silva na gol, na bai ol i tromoi i go nabaut long ol ples bilong ol rat na bilong ol blakbokis. \v 21 Long dispela taim, Bikpela bai i mekim olgeta samting long graun i pret nogut tru. Na ol manmeri tu bai i pret na ranawe i go hait long ol hul bilong ston i stap long ol ples maunten, bilong ol i no ken lukim Bikpela i kam wantaim bikpela lait na strong bilong en. \p \v 22 Yupela i no ken ting wanpela man inap long helpim yupela. Nogat tru. Yumi ol man i samting nating, long wanem, yumi bai i stap sotpela taim tasol, na bai yumi dai. \c 3 \s1 Ol manmeri bilong Jerusalem bai i stap nogut tru \p \v 1 Harim. Klostu nau God, Bikpela I Gat Olgeta Strong bai i rausim olgeta man na olgeta samting, em ol i save mekim sindaun bilong ol manmeri bilong Jerusalem na Juda i kamap gutpela. Em bai i pinisim olgeta kaikai na wara bilong ol. \v 2 Em bai i rausim olgeta strongpela man bilong pait na ol arapela soldia na ol man bilong harim kot na ol profet na ol glasman na ol bikman bilong taun. \v 3 Na tu em bai i rausim ol ofisa bilong ami na ol ofisa bilong gavman na ol man bilong givim gutpela tingting long king. Na em bai i rausim ol man i save tumas long wokim ol kain kain samting, na ol man i save moa long wokim ol kain kain marila. \v 4 Na Bikpela bai i larim ol mangi nating i kamap lida bilong ol Juda na Jerusalem, na bai ol i bosim kantri long laik bilong ol yet, na mekim ol kain kain pasin. \v 5 Olgeta man bai i wok resis long daunim ol arapela. Ol yangpela man na meri bai i bikmaus na sakim tok bilong ol lapun bilong ol. Na ol man i pulap long ol tingting nogut tasol, ol bai i sakim tok bilong ol man i gat gutpela tingting. \p \v 6 Long dispela taim ol man bai i go long wanpela brata bilong ol yet na tokim em olsem, “Yu tasol yu gat klos bilong putim. Mobeta yu kamap lida bilong mipela, na helpim mipela long dispela taim nogut.” \v 7 Tasol em bai i bekim tok olsem, “Mi no gat rot bilong helpim yupela. Mi tu mi no gat kaikai o laplap samting. Yupela i no ken makim mi bilong kamap lida bilong yupela.” \p \v 8 Jerusalem na Juda i bungim taim nogut na i stat long pundaun, long wanem, olgeta toktok na wok bilong ol i save daunim na bagarapim biknem bilong Bikpela. Ol i save mekim ol dispela pasin nogut long pes bilong en. \v 9 \f + \fr 3.9 \ft Sampela man i ting dispela tok i stap namel long tupela mak i tok olsem, “Yu lukim pes bilong ol tasol na bai yu save, ol i man bilong mekim pasin nogut.”\f* Long taim bilong harim kot ol i save helpim tasol ol man ol i laikim, na ol i daunim ol arapela. Na dispela pasin bilong ol i kotim ol yet.\fm *\fm* Ol i no sem long mekim sin long ai bilong ol manmeri, wankain olsem ol Sodom i bin mekim bipo. Bai ol i bagarap. Asua bilong ol yet bai i bagarapim ol. \p \v 10 Tokim ol man i save mekim gutpela na stretpela pasin long ol i ken amamas. Ol bai i kisim gutpela pe long wok bilong ol. \v 11 Tasol ol man nogut bai i bagarap. Bai ol i kisim pe nogut bilong pasin nogut ol i bin mekim. \p \v 12 Sori tru, yupela ol manmeri bilong mi. Ol yangpela man na ol meri i bosim yupela na mekim nogut long yupela. Ol dispela lida i paulim yupela na yupela i bihainim ol i go long ol rot nogut. \p \v 13 Bikpela i redi long harim kot bilong olgeta lain manmeri. \v 14 Em i kotim ol hetman na ol lida bilong ol manmeri bilong en, na em i tokim ol olsem, “Ol manmeri bilong mi i olsem gaden wain bilong mi, na yupela tasol i bagarapim dispela gaden na stilim olgeta samting i stap long en. Yupela i no save sori long ol man i sot long ol samting. Nogat tru. Yupela i save pulim ol liklik samting bilong ol na hipim long ol haus bilong yupela. \v 15 Husat i tokim yupela na yupela i bagarapim ol manmeri bilong mi na mekim nogut long ol rabisman? Mi, Bikpela I Gat Olgeta Strong, mi tokim yupela stret, yupela i mekim pasin nogut tru.” \s1 Ol hambakmeri bilong Jerusalem bai i bungim taim nogut \p \v 16 Bikpela i tok olsem, “Lukim ol meri bilong Jerusalem. Ol i ting ol i moa yet. Taim ol i wokabaut ol i save mekim bilas long lek bilong ol i pairap. Ol i save apim het bilong ol na stretim nek bilong ol, na ai bilong ol i lukluk nabaut long ol man.” \v 17 Olsem na Bikpela bai i mekim save long ol dispela meri. Em bai i mekim ol sua i pulap long het bilong ol, na gras bilong ol bai i pinis olgeta.\f + \fr 3.17 \ft Tok Hibru i no klia tumas long dispela hap.\f* \v 18-19 Long dispela taim, Bikpela bai i rausim olgeta naispela bilas bilong ol meri bilong Jerusalem. Em bai i rausim ol bilas bilong lek na bilong han na bilong nek na bilong yau, na ol bilas bilong pasim gras, na ol hap laplap bilong karamapim het. \v 20 Em bai i rausim ol paspas na ol laplap bilong karamapim gras bilong het na ol laplap bilong pasim olsem let na ol liklik paus bilong putim sanda na ol samting bilong marila ol i save pasim long nek bilong ol. \v 21 Em bai i rausim ol ring bilong pinga na ol ring bilong nus. \v 22-23 Em bai i rausim ol naispela klos na ol klos ol i bin wokim long ol kain kain gutpela laplap na ol kain kain saket na ol paus na ol hankisip.\f + \fr 3.22-23 \ft Nau yumi no save gut, dispela ol bilas bilong bipo i luk olsem wanem.\f* \p \v 24 Long dispela taim ol meri bilong Jerusalem bai i no moa bilas gut olsem bipo. Bai ol i no gat sanda, na skin bilong ol bai i smel nogut tru. Bai ol i no gat ol naispela klos na ol hap laplap bilong pasim olsem let, olsem na bai ol i putim ol rabis klos na pasim ol hap rop nating olsem let. Bai ol i no moa wokim stail long gras bilong ol, long wanem, ol birua bai i katim olgeta gras bilong ol na bai ol i kamap kela. Na long naispela pes bilong ol, ol birua bai i kukim mak bilong kalabus. \p \v 25 Jerusalem, ol birua bai i kilim ol strongpela soldia na ol arapela man bilong yu, \v 26 na ol bai i kisim olgeta samting bilong yu. Yu bai i stap olsem wanpela meri, ol i rausim olgeta klos bilong en, na em i sindaun as nating long graun. Na ol bikpela dua bilong banis bai i lukim ol dispela samting i kamap long yu, na bai ol i sori na krai. \c 4 \p \v 1 Long dispela taim bai 7-pela meri i holimpas wanpela man na bai ol i tokim em olsem, “Mipela inap lukautim mipela yet long kaikai na klos samting. Tasol mipela i no gat man, na mipela i sem tru. Olsem na yu mas stap olsem man bilong mipela.” \s1 Jerusalem bai i kamap // gutpela na klinpela ples gen \p \v 2 Wanpela taim bai i kamap bihain na Bikpela bai i mekim ol han bilong diwai i kamapim nupela kru. Na graun bai i kamapim gutpela gutpela kaikai. Na ol manmeri bilong Israel i no bin bagarap na i stap yet, ol bai i lukim dispela ol samting i naispela tru na bai ol i amamas moa yet. \v 3 Ol dispela manmeri i stap yet long Jerusalem, Bikpela i bin makim ol pinis bilong i stap gut, na em i raitim nem bilong ol long buk bilong en. Na nau em bai i kolim ol, ol manmeri bilong em stret. \p \v 4 Bikpela i gat strongpela tingting long mekim save long Jerusalem na mekim Jerusalem i kamap gutpela na klinpela ples gen. Long bikpela strong bilong en, em bai i wasim Jerusalem na rausim olgeta doti i pas long taun. Em bai i rausim olgeta pasin nogut ol meri i bin mekim, na olgeta pasin nogut ol man i bin mekim bilong bagarapim ol arapela man. Taim Jerusalem i kamap klin pinis, \v 5 orait \x - \xo 4.5 \xt Kis 13.21, 24.16\x* Bikpela bai i mekim wanpela klaut i kamap na i stap antap long maunten Saion na antap long ol manmeri i bung i stap bilong lotu. Long san Bikpela bai i mekim dispela klaut i stap, na long nait bai em i mekim smok wantaim bikpela lait bilong paia i stap. Dispela klaut na smok wantaim paia bilong Bikpela bai i hangamap na i stap olsem brala antap long dispela maunten bilong en na antap long olgeta gutpela samting bilong en. \v 6 Dispela brala bai i karamapim Jerusalem na pasim hat bilong strongpela san, na tu em bai i mekim Jerusalem i stap gut long taim bilong bikpela ren. \c 5 \s1 Song bilong gaden wain \p \v 1 Mi \x - \xo 5.1 \xt Mt 21.33, Mk 12.1, Lu 20.9\x* \x - \xo 5.1 \xt Sng 80.8-16, Mt 21.33-41\x* laik singim wanpela song bilong pren bilong mi. Dispela song i stori long gaden wain bilong en. \q1 Antap long liklik maunten \q3 long hap graun i gat gris \q2 pren bilong mi i bin wokim \q3 wanpela gaden wain. \q1 \v 2 Em i bin brukim graun \q3 na rausim olgeta ston \q2 na planim ol gutpela gutpela han \q3 bilong diwai wain. \q1 Namel long dispela gaden \q2 em i bin wokim haus \q3 bilong em i ken i stap \q4 na was long gaden. \q1 Na long wanpela ples ston \q3 em i wokim hul olsem tang \q2 bilong krungutim na memeim \q3 ol pikinini wain. \q1 Olgeta wok i pinis \q2 na em i ting olsem, \q1 “Ol diwai wain bilong mi \q3 bai i karim gut tru, \q2 na ol pikinini wain \q3 bai i swit moa yet.” \q2 Tasol nogat. \q1 Ol diwai i no karim gut, \q2 na ol pikinini i liklik tru \q3 na i pait long maus. \p \v 3 Olsem na pren bilong mi i tok olsem, “Yupela ol manmeri bilong Juda na Jerusalem, yupela tokim mi. Husat i gat asua? Mi, o gaden wain bilong mi? \v 4 Mi save, mi bin mekim gutpela wok bai gaden i ken karim gutpela pikinini wain. Tasol bilong wanem na ol pikinini wain i kamap liklik tru na ol i pait long maus? I gat wanpela samting moa bilong mekim, em mi no bin mekim, a? \p \v 5 “Nau bai mi tokim yupela long samting mi ting long mekim long gaden wain bilong mi. Bai mi rausim banis bilong gaden, na larim ol wel abus i go insait long gaden na kaikai na bagarapim ol diwai wain. \v 6 Bai mi bagarapim graun na larim bus i kamap na gras i gat nil bai i karamapim dispela gaden. Na bai mi no moa mekim wok bilong lukautim ol diwai wain bilong mi. Na tu bai mi tambuim ren long em i no ken pundaun antap long dispela gaden.” \p \v 7 Ol manmeri bilong Israel na Juda, ol i olsem gaden wain bilong Bikpela I Gat Olgeta Strong. Em i laikim ol tumas na i save lukautim ol gut tru. Em i laik bai ol manmeri i mekim stretpela pasin, tasol ol i mekim pasin nogut. Em i laik bai ol i mekim gutpela pasin long ol arapela, tasol ol i save daunim ol arapela na mekim pasin birua long ol. \s1 Ol manmeri i save mekim ol kain kain pasin nogut, ol bai i bagarap \p \v 8 Bai yupela i bagarap, yupela ol man i save baim planti haus na graun, na hipim bilong yupela yet. I no longtaim na bai yupela i kisim olgeta graun samting na ol arapela bai i no gat ples bilong sindaun. Na yupela tasol bai i stap. \v 9 Mi harim Bikpela I Gat Olgeta Strong i tok olsem, “Tru tumas, dispela olgeta bikpela na naispela haus bai i bagarap na bai i no gat man i stap long ol. \v 10 Maski ol i planim bikpela gaden wain, ol diwai wain bai i no karim planti pikinini wain, na bai ol i wokim liklik wain tasol. Na maski ol i planim 10-pela bek pikinini wit, bai ol i kisim kaikai inap long pulapim wanpela bek tasol.” \p \v 11 Bai \x - \xo 5.11 \xt Snd 23.29-30, Sav 10.16\x* yupela i bagarap, yupela ol man bilong kirap long bikmoning tru na dring wain na ol kain kain strongpela dring. Yupela i save dring na spak i go abrusim biknait. \v 12 Long holim pati na dring wain na pilai ol kain kain musik long gita na mambu na kundu, em yupela i save tumas. Tasol ol samting Bikpela i wok long mekim, em yupela i no gat save long en. \v 13 Olsem na Bikpela i tok, “Tru tumas, ol manmeri bilong mi, yupela i no laik save long mi, olsem na ol birua bai i kisim yupela i go kalabus long narapela kantri. Ol bikman wantaim ol manmeri bai i no gat wara na kaikai, na bai ol i bagarap tru. \v 14 Nau yupela i wok long amamas na wokim ol pati. Tasol tru tumas, matmat i opim maus bikpela tru na i redi pinis long daunim olgeta bikman wantaim ol manmeri bilong Jerusalem.” \p \v 15 Olgeta manmeri bai i sem nogut tru. Na ol manmeri i save litimapim nem bilong ol yet, bai ol i no gat nem moa. \v 16 Long stretpela pasin bilong em, Bikpela I Gat Olgeta Strong bai i daunim ol manmeri, na em tasol bai i kisim biknem. Na em bai i soim ol manmeri olsem em i God bilong mekim gutpela na stretpela pasin olgeta. \v 17 Ol taun bai i bagarap, na gras bai i karamapim ples. Na ol sipsip na meme bai i kam kaikai gras long dispela hap. \p \v 18 Bai yupela i bagarap, yupela ol man i save laikim tumas long giamanim ol arapela na mekim sin. Dispela ol sin bilong yupela i pas long yupela na yupela i no inap lusim. \v 19 Yupela i save tok olsem, “Mipela i save harim olsem God bilong Israel, em i God bilong mekim gutpela na stretpela pasin olgeta. Sapos em i ting long mekim wanpela samting long mipela, orait em i ken mekim hariap. Olsem na bai mipela i ken lukim na mipela i ken save long tingting bilong en.” \p \v 20 Bai yupela i bagarap, yupela ol man i save tok, pasin nogut em i gutpela na gutpela pasin em i nogut. Na yupela i save tok, tudak em i lait, na lait em i tudak. Na yupela i save tok, samting i pait long maus, em i swit, na samting i swit, em i pait long maus. \p \v 21 Bai yupela i bagarap, yupela ol man i save ting, yupela i gat gutpela tingting tru na save bilong yupela i winim save bilong ol arapela. \p \v 22 Bai yupela i bagarap, yupela ol man i gat biknem long dring. Strong na save bilong yupela, em long miksim dring tasol. \v 23 Long taim yupela i harim kot, yupela i save larim ol man i gat rong i givim mani long yupela bilong grisim yupela long larim ol i go. Na yupela i no save skelim gut tok bilong ol man i no gat rong. \v 24 Olsem na yupela bai i bagarap olsem ol diwai, rop bilong ol i sting pinis na lip bilong ol i pundaun. Dispela bagarap bai i kamap kwiktaim tru long yupela, olsem paia i kukim na pinisim gras. Long wanem, yupela i no laik harim tok bilong Bikpela I Gat Olgeta Strong. Yupela i givim baksait pinis long God bilong Israel, em God bilong mekim gutpela na stretpela pasin olgeta. \p \v 25 Bikpela \x - \xo 5.25 \xt Ais 9.12, 9.17, 9.21, 10.4\x* i belhat long ol manmeri bilong en. Na nau em i apim han bilong en na i redi long bagarapim ol. Em bai i tromoi han wanpela taim na ol maunten bai i guria na planti manmeri bai i dai. Na ol bodi bilong ol bai i stap nabaut long ol rot bilong taun olsem pipia. Bikpela bai i mekim olsem, tasol dispela bai i no pinisim belhat bilong en. Nogat. Em i apim han i stap yet. \p \v 26 Bikpela bai i givim mak bilong singautim ol ami bilong ol longwe kantri long ol i kam bagarapim ol manmeri bilong en. Na ol dispela ami bai i spit i kam. \v 27 Olgeta soldia bilong dispela ami, ol i strongpela man tasol. I no gat wanpela bilong ol, lek bilong en i tait na em i laik pundaun, o ai bilong en i laik slip. Ol i pasim gut let bilong ol na i no gat wanpela i lus. Na ol i putim strongpela sendel i no inap bruk. \v 28 Spia bilong ol i sap moa, na ol i taitim banara na i redi long sut. Ol hos bilong ol i strong tru, na kapa bilong lek bilong ol hos i strong olsem strongpela ston na i no inap bruk. Ol karis bilong ol i spit tru, na ol wil bilong ol karis i tanim olsem raunwin. \v 29 Ol soldia i singaut bikmaus olsem ol laion ol i save singaut bihain long ol i kilim abus. Ol i holimpas ol birua na kisim i go, olsem ol laion i kilim abus na karim i go. Na i no inap wanpela man i ken kisim bek ol. \p \v 30 Long dispela taim, ol soldia bai i kam na bagarapim kantri Juda, na ol bai i singaut strong tru na mekim bikpela nois olsem nois bilong biksi i bruk na i pairap long nambis. Na taim man i lukluk i kam long dispela kantri, em bai i lukim ples i bagarap na ol blakpela klaut i pasim lait bilong san, na ples i tudak olgeta.\f + \fr 5.30 \ft Tok Hibru long dispela lain i no klia tumas.\f* \c 6 \s1 God i singautim Aisaia long kamap profet \p \v 1 Long \x - \xo 6.1 \xt 2 Kin 15.7, 2 Sto 26.23\x* yia King Usia i dai, mi lukim Bikpela i sindaun i stap long sia king bilong en. Sia king bilong en i stap antap tru. Na klos king em i putim em i longpela tru na i inapim olgeta hap bilong haus bilong en. \v 2 Na bikpela lain ensel i raunim em i stap. Olgeta wan wan ensel i gat 6-pela wing. Na olgeta wan wan i karamapim pes bilong ol long tupela wing, na long arapela tupela wing ol i karamapim bodi bilong ol, na long arapela tupela wing ol i flai. Ol dispela ensel i lait olsem paia.\f + \fr 6.2 \ft Dispela kain ensel i gat 6-pela wing ol i no wankain olsem ol arapela ensel. Dispela kain ensel ol i kolim “Serafim” long tok Hibru, na tok bilong ol i stap long dispela wanpela hap tasol bilong buk Baibel.\f* \v 3 Na \x - \xo 6.3 \xt KTH 4.8\x* ol i singaut long ol yet olsem, “Bikpela em i holi, em i holi, em i holi. Bikpela I Gat Olgeta Strong em i holi. Bikpela lait na strong bilong en i inapim olgeta hap bilong graun.” \v 4 Mi \x - \xo 6.4 \xt KTH 15.8\x* bin i stap long dua bilong haus, na olgeta taim wan wan bilong ol ensel i singaut, mi pilim ol bikpela ston ol i bin wokim haus long en, ol i guria, na mi lukim smok i pulap long haus. \v 5 Orait \x - \xo 6.5 \xt Het 6.22, 13.22, Jer 1.6\x* mi pret na mi singaut olsem, “Tru tumas, bai mi bagarap. Oltaim maus bilong mi i save mekim toktok nogut tasol. Na mi stap wantaim ol manmeri bilong mekim toktok nogut. Mi man bilong sin, na nau mi lukim pinis dispela King, em Bikpela I Gat Olgeta Strong. Olsem na bai mi dai.” \p \v 6 Orait wanpela bilong ol dispela ensel i holim paia long samting olsem sisis na i flai i kam long mi. Em i bin kisim dispela paia long alta. \v 7 Em i putim dispela paia antap long maus bilong mi na em i tokim mi olsem, “Mi putim dispela paia antap long maus bilong yu, na nau sin bilong yu i pinis na yu kamap klin.” \v 8 Na mi harim Bikpela i askim ol ensel olsem, “Bai yumi salim husat? Husat bai i bringim tok bilong mi i go?” Na mi tok, “Yu salim mi.” \v 9 Olsem \x - \xo 6.9 \xt 2 Ko 3.14-15\x* \x - \xo 6.9 \xt Mt 13.14-15, Mk 4.12, Lu 8.10, Jo 12.40, Ap 28.26-27\x* na Bikpela i tokim mi long i go na givim dispela tok long ol manmeri, “Yupela i ken harim tok planti taim, tasol bai yupela i no inap save long as bilong en. Yupela i ken lukluk planti taim, tasol bai yupela i no inap luksave long wanpela samting.” \v 10 Na tu em i tok olsem, “Mekim tingting bilong ol dispela manmeri i pas, na mekim yau bilong ol i les long harim toktok na mekim ai bilong ol i no inap lukluk. Nogut ol i lukim wanpela samting na harim tok na save long as bilong tok, na ol i tanim bel na kam bek long mi na mi mekim ol i kamap orait gen.” \p \v 11 Orait \x - \xo 6.11 \xt Mai 3.12\x* na mi askim em olsem, “Bikpela, mi bai mekim dispela wok i go inap wanem taim?” Na em i bekim tok olsem, “Inap long taim olgeta taun i bagarap na graun i bagarap na ol haus i stap nating, na i no gat man moa i stap long ol. \v 12 Mi Bikpela, bai mi rausim olgeta manmeri i go longwe long ples bilong ol, na kantri bai i no gat manmeri moa i stap long en. \v 13 Na sapos i gat liklik lain man i stap yet long dispela graun, ol tu bai i pinis. \p “Tasol maski kantri i no gat manmeri moa, bihain bai i gat nupela lain manmeri bilong mi i kamap, olsem nupela kru i kamap long as bilong diwai ol i katim pinis.” \c 7 \s1 God i tokim King Ahas long em i mas bilip na stap strong \p \v 1 Taim \x - \xo 7.1 \xt 2 Kin 16.5, 2 Sto 28.5-6\x* Ahas, pikinini bilong Jotam na tumbuna bilong Usia, em i stap king bilong Juda, pait i kamap. Resin, em king bilong Siria, na Peka, pikinini bilong Remalia, em king bilong Israel, tupela i go pait long ol Jerusalem. Tasol tupela i no inap kisim taun. \p Taim pait i no kamap yet long Jerusalem, \v 2 king bilong Juda i harim tok olsem, “Ol soldia bilong Siria i kam pinis insait long graun bilong Israel.” Na king wantaim olgeta manmeri bilong en i pret na ol i guria nogut tru. \v 3 Orait Bikpela i tokim Aisaia olsem, “Kisim pikinini bilong yu Searjasup\f + \fr 7.3 \ft Long tok Hibru nem Searjasup i wankain olsem dispela tok, “Liklik lain manmeri bai i kam bek.”\f* na yutupela go bungim King Ahas. Yutupela go long baret bilong bringim wara long Hul Wara Antap i go long Jerusalem, na bai yutupela i bungim king klostu long bikrot i go long ples bilong wokim laplap. \v 4 Tokim king long em i mas stap strong na i no ken larim ol toktok nabaut i daunim bel bilong en. Em i mas i stap isi na i no ken pret long King Resin wantaim ol lain bilong en na long dispela king bilong Israel. Belhat bilong dispela tupela king i olsem paia i klostu i laik i dai, na smok tasol i wok long kamap. \v 5 I tru, ol Siria i bin pasim tok wantaim king bilong Israel na ol lain bilong en, long ol bai i daunim King Ahas. \v 6 Ol i bin tok bai ol i kam pait long kantri Juda, na pretim ol manmeri na kisim kantri na makim pikinini bilong Tabel long kamap king.\f + \fr 7.6 \ft Yumi no save long nem bilong dispela man ol i kolim “pikinini bilong Tabel,” tasol ol saveman i ting em i wanpela man bilong lain Siria.\f* \p \v 7 “Tasol mi God, Bikpela, mi tok, bai dispela samting i no inap kamap. \v 8-9 Long wanem, strong bilong kantri Siria i no winim strong bilong Damaskus, em biktaun bilong ol. Na strong bilong Damaskus i no winim strong bilong King Resin. Na strong bilong kantri Israel i no winim strong bilong Samaria, em biktaun bilong ol. Na strong bilong Samaria i no winim strong bilong dispela king bilong ol. Insait long 65 yia kantri Israel bai i bagarap na ol manmeri bai i bruk nabaut na nem bilong ol bai i pinis. Na sapos yupela Juda i no bilip long mi, bai yupela tu i no inap i stap longpela taim.” \s1 God i soim mak long King Ahas \p \v 10 Orait Bikpela i mekim narapela tok gen long Ahas. \v 11 Em i tokim Aisaia long tokim Ahas olsem, “Askim God, Bikpela bilong yu, long soim yu wanpela mak. Yu ken askim em long wanem kain mak yu laik lukim. Sapos yu laik lukim mak i kam long ples bilong ol man i dai pinis, o mak i kam long skai, o long wanem hap yu laik, yu ken askim tasol na bai God i soim yu.” \v 12 Tasol Ahas i tok, “Nogat. Bai mi no ken askim long lukim wanpela mak. Mi no laik traim strong bilong Bikpela.” \p \v 13 Orait Aisaia i bekim tok olsem, “Yupela ol tumbuna bilong King Devit, yupela harim gut. Pasin bilong yupela i mekim ol man i les pinis long yupela, na nau yupela i laik bai God bilong mi i wet long yupela tu, a? \v 14 Bai \x - \xo 7.14 \xt Ais 9.6, Mt 1.23, Lu 1.31, 1.34\x* Bikpela yet i soim wanpela mak long yu. Dispela mak i olsem. Wanpela yangpela meri i gat bel, na bai em i karim wanpela pikinini man na kolim nem bilong en Emanuel.\f + \fr 7.14 \ft Long tok Hibru nem Emanuel i wankain olsem dispela tok, “God i stap wantaim yumi.”\f* \v 15 Na taim em i gat tingting na i stat long save long wanem pasin i gutpela na wanem pasin i nogut, long dispela taim bai em i kaikai hani na sis ol i wokim long susu bilong bulmakau na sipsip.\f + \fr 7.15 \ft Long taim ol Israel i stap yet long ples drai, ol i no bin i gat planti kaikai. Na ol i bin harim olsem graun Kenan i gat planti hani na susu, na ol i ting dispela i gutpela kaikai tru. Lukim Kisim Bek 3.8. Tasol bihain, taim ol i kam kamap long graun Kenan, ol i bin i gat planti kain kaikai i stap, i no hani na susu tasol. Olsem na sampela man i ting dispela lain i tok long dispela pikinini bai i kaikai gutpela kaikai tasol, olsem hani na sis. Na sampela man i ting as bilong tok i narakain olgeta. Ol i ting dispela lain i tok long olgeta gaden samting bai i bagarap (lukim lain 21 i go 25) na tupela kain kaikai tasol bai i stap, em wel hani wantaim susu bilong dring o bilong wokim sis long en.\f* \p \v 16 “Ahas, nau yu save pret long dispela tupela king. Tasol kantri bilong tupela bai i bagarap na graun bilong tupela bai i stap nating. Na dispela samting bai i kamap long taim dispela pikinini i no save yet long wanem pasin i gutpela na wanem pasin i nogut. \v 17 Na bai Bikpela i salim taim nogut tru i kam long yu na long ol manmeri bilong yu na long ol lain famili bilong yu. Dispela hevi bai i nogut tru na i winim olgeta hevi i bin kamap bipo, stat long taim ol Israel i bruk na lusim ol Juda na i kam inap nau. Dispela hevi i olsem. Bikpela bai i bringim king bilong Asiria i kam long Juda. \p \v 18 “Long dispela taim Bikpela bai i wisil long ol Isip na bikpela lain soldia bai i lusim olgeta hap bilong Isip na i kam olsem ol bikpela lain lang. Na em bai i wisil long ol Asiria na bai ol i kam olsem ol bikpela lain binatang. \v 19 Bai ol i pulap long olgeta hap bilong kantri Juda. Bai ol i inapim olgeta ples nogut na olgeta hul bilong ston na bai ol i inapim olgeta hap i gat gutpela gras na olgeta hap rop i gat nil i pulap long en. \p \v 20 “Long dispela taim Bikpela bai i kisim king bilong Asiria long hapsait bilong wara Yufretis. Em bai i kamap olsem resa bilong Bikpela na em bai i sevim gras bilong yupela Juda. Em bai i sevim mausgras bilong yupela na olgeta gras bilong het na bilong bodi. \p \v 21 “Long dispela taim bai ol birua i kilim olgeta bulmakau na sipsip bilong yupela. Tasol sapos wanpela man i gat wanpela bulmakau na tupela sipsip i stap yet, \v 22 ol bai kamapim planti susu. Na em bai i kisim dispela susu na wokim sis bilong kaikai. Na ol dispela liklik lain manmeri i stap yet, bai ol i kaikai hani na sis. \p \v 23-24 “Long dispela taim olgeta gaden bilong yupela bai i bagarap. Nau ol gutpela gaden wain i gat 1,000 diwai wain na pe bilong ol wan wan gaden em inap olsem 1,000 kina. Tasol ol diwai i gat nil na ol rop bai i kamap na karamapim ol dispela gutpela gaden, na bai ol man i pret long wokabaut nating. Sapos ol man i laik i go long ol dispela hap, bai ol i karim banara wantaim. \v 25 Nau ol man i save planim kaikai antap long ol liklik maunten. Tasol ol diwai i gat nil na ol rop bai i kamap na karamapim ol dispela gaden. Ol man bai i pret long ol nil na bai ol i no inap i go moa na wokim ol gaden. Nogat. Bai ol i larim ol bulmakau na sipsip tasol i raun na painim kaikai long ol dispela hap.” \c 8 \s1 “Stilim hariap, karim i go kwik” \p \v 1 Bikpela i tokim mi olsem, “Kisim wanpela bikpela samting bilong rait, na antap long en yu mas raitim dispela tok, ‘Stilim hariap, karim i go kwik.’ Yu mas raitim gut, na bai em i isi long ol man i ritim.\f + \fr 8.1 \ft Tok Hibru long dispela hap i no klia tumas.\f* \v 2 Na bilong witnes long dispela tok yu bai raitim, yu mas kisim dispela tupela gutpela man, em pris Uria na Sekaraia, pikinini bilong Jeberekia.” \p \v 3 Bihain mi slip wantaim meri bilong mi.\f + \fr 8.3 \ft Sampela man i ting, meri bilong profet Aisaia, em tu i wanpela profet.\f* Na em i gat bel na karim pikinini man. Orait Bikpela i tokim mi olsem, “Yu givim dispela nem long em, Stilim Hariap Karim I Go Kwik. \v 4 Taim dispela pikinini i no stat yet long tok Mama na Papa, na bai ol Asiria i kam stilim olgeta gutpela samting bilong taun Damaskus na bilong taun Samaria, na karim i go givim long king bilong ol.” \s1 King bilong Asiria i laik daunim ol Juda, tasol God i stap wantaim ol \p \v 5 Bikpela i tokim mi gen olsem, \v 6 “Mi Bikpela, mi olsem wara Siloa long Jerusalem, em oltaim i save ran isi. Tasol ol dispela manmeri bilong Juda i ting mi no gat strong, na ol i ting strong bilong King Resin na bilong dispela king bilong Israel em i samting tru. \v 7-8 Olsem na tru tumas mi, Bikpela, bai mi mekim wara Yufretis i tait bikpela tru na i go karamapim olgeta hap. Bai wara i daunim olgeta ples, stat long arere bilong wara Yufretis na i kam olgeta long kantri Juda, na wara bai i solap inap long nek bilong man. Wara Yufretis em i piksa bilong strongpela king bilong Asiria wantaim ol lain ami bilong en. Ol dispela lain bai i kam na inapim olgeta hap bilong graun bilong yu, Emanuel.”\f + \fr 8.7-8 \ft Long tok Hibru nem Emanuel i wankain olsem dispela tok, “God i stap wantaim yumi.” Long Aisaia 7.14, Aisaia i bin tok bai i gat wanpela pikinini i kamap na bai ol i kolim nem bilong en Emanuel. Ating Aisaia i bin tingting long dispela pikinini na em i kolim graun bilong Juda olsem, “graun bilong yu, Emanuel.”\f* \p \v 9 Harim gut, yupela ol manmeri bilong olgeta kantri i stap klostu na i stap longwe. Yupela i ken i go het na bungim strong bilong yupela na redi long pait. Tasol strong bilong yupela bai i bruk, na yupela bai i kirap nogut na longlong nabaut. \v 10 Yupela i ken i go het na pasim tok long mekim wanem samting yupela i ting long mekim. Tasol yupela i no inap mekim. Olgeta dispela toktok bilong yupela bai i no gat kaikai bilong en, long wanem, God i stap wantaim mipela.\f + \fr 8.10 \ft Long tok Hibru, dispela hap tok, “God i stap wantaim mipela,” em i wankain olsem dispela nem Emanuel. Lukim Aisaia 7.13-15 na 8.7-8.\f* \s1 Aisaia wantaim ol lain bilong en ol i mas pret long God wanpela tasol \p \v 11 Mi pilim strong bilong Bikpela i kam long mi, na em i tokim mi olsem, “Yu no ken wanbel wantaim tingting bilong ol dispela manmeri, na yu no ken bihainim pasin ol i mekim. \v 12 Taim \x - \xo 8.12 \xt 1 Pi 3.14-15\x* ol manmeri i tok, sampela lain i bin pasim tok bilong bagarapim kantri Juda, yu wantaim ol lain bilong yu i no ken ting dispela tok i tru. Na taim ol manmeri i pret na guria, yupela i no ken pret na guria olsem ol. \v 13 Yupela i mas save olsem, mi, Bikpela I Gat Olgeta Strong, mi God bilong mekim gutpela na stretpela pasin olgeta. Yupela i mas pret long mi wanpela tasol. \v 14-15 Mi \x - \xo 8.14-15 \xt 1 Pi 2.8\x* stap olsem strongpela ples hait bilong ol manmeri. Tasol mi stap olsem ston long rot bilong ol manmeri bilong Israel na Juda. Na planti bilong ol bai i sutim lek na pundaun na bagarap. Na long ol manmeri bilong Jerusalem mi stap olsem trap bilong holimpas ol. Na planti bilong ol bai i pas long dispela trap.” \s1 Aisaia i wet long Bikpela i mekim ol samting em i bin tok long mekim \p \v 16 Long ai bilong ol disaipel bilong mi, mi karamapim na pasim ol dispela tok Bikpela i bin givim mi, na mi bin raitim. Na mi putim mak bilong mi long en.\f + \fr 8.16 \ft Aisaia i bin raitim ol samting God i bin tok bai i kamap sapos ol manmeri i no bihainim tok bilong en. Na em i pasim na putim mak bilong en, bai i no gat man inap senisim ol tok em i bin raitim. Olsem na bihain, taim ol dispela samting i kamap pinis, ol manmeri i ken opim na ritim ol tok em i bin raitim, na bai ol i save olsem, ol toktok Aisaia i bin mekim em i tru.\f* \v 17 Nau \x - \xo 8.17 \xt Hi 2.13\x* bai mi wet tasol long Bikpela long em i ken mekim ol samting em i bin tok long mekim. Em i givim baksait pinis long ol manmeri bilong Israel, na bai em i no moa lukluk i kam long ol. Tasol mi bai bilip strong long em. \v 18 Bikpela \x - \xo 8.18 \xt Hi 2.13\x* I Gat Olgeta Strong, em i stap long maunten Saion, em i bin givim ol dispela pikinini long mi. Na em i putim mipela i stap olsem mak bilong ol samting em i laik mekim long ol manmeri bilong Israel.\f + \fr 8.18 \ft Aisaia i pinis nau long autim tok bilong God. Nau bai em i stap isi na wet tasol long lukim ol samting God i laik mekim. Tasol taim ol manmeri i lukim em na taim ol i tingim as bilong nem bilong ol pikinini bilong en, ol bai i tingim ol tok em i bin autim long ol. Long painimaut as bilong nem bilong ol pikinini bilong Aisaia, lukim Aisaia 7.3 na 8.3-4. Long lain 17 na 18, dispela tok, “ol manmeri bilong Israel” i toktok long ol manmeri bilong kantri Israel na bilong kantri Juda wantaim.\f* \s1 God tasol inap long givim gutpela taim long ol manmeri \p \v 19 Ol manmeri bai i tokim yupela long i go long ol dispela man na meri i save toktok wantaim tewel bilong ol man i dai pinis, na kisim tingting bilong ol. Dispela ol lain i save toktok olsem ol longlong man na mekim kain kain nois long maus bilong ol. Tasol ol manmeri i dai pinis, ol i no inap givim tingting long ol manmeri i stap yet. Olsem na bilong wanem ol i save ran i go long ol manmeri i dai pinis long kisim tingting bilong ol? Ol i mas i go long God bilong ol. \v 20 Ol i mas painimaut tingting bilong God long ol lo na tok bilong en. Sapos ol i no mekim olsem, orait ol bai i stap yet long tudak, na ol i no inap lukim gutpela taim.\f + \fr 8.20 \ft Tok Hibru long lain 19 na 20 i no klia tumas.\f* \v 21 Nogat. Ol bai i kisim taim nogut stret. Bai ol i gat bikpela bel hevi na hangre na bai ol i raun nabaut long kantri. Hangre bai i mekim ol i kros na bai ol i tok nogut long king na long God bilong ol. Bai ol i lukluk antap long skai \v 22 na daunbilo long graun, tasol bai ol i no lukim wanpela gutpela samting. Nogat. Bai ol i lukim ol hevi na taim nogut tasol i stap long olgeta hap, olsem bikpela tudak i karamapim olgeta. Na bai ol i no gat rot bilong ol i ranawe na abrusim dispela taim bilong hevi. \c 9 \s1 God i givim gutpela king bilong mekim ol manmeri i amamas \p \v 1 Bipo \x - \xo 9.1 \xt Mt 4.15\x* Bikpela i bin bagarapim olgeta ples bilong ol lain Naptali na Sebulun, na ol i sem nogut tru.\f + \fr 9.1 \ft Ol Asiria i bin kam pait na kisim graun bilong lain Sebulun na Naptali wantaim ol arapela ples na distrik i stap long hap not bilong kantri Israel. Lukim 2 King 15.29. Galili em narapela nem bilong dispela hap bilong kantri.\f* Tasol long wanpela taim bihain, ol ples i stap long Bikrot i go long Solwara, na ol ples i stap long hapsait bilong wara Jordan, na olgeta hap bilong distrik Galili, em dispela distrik i gat planti manmeri bilong ol arapela kantri tu i stap long en, bai olgeta dispela ples i kisim biknem, na taim nogut bilong ol bai i pinis. \p \v 2 Ol \x - \xo 9.2 \xt Mt 4.16, Lu 1.79, Ef 5.8, 5.14\x* manmeri i bin i stap long bikpela tudak, tasol nau ol i lukim bikpela lait. Ol i bin sindaun long ples tudak, tasol nau lait i kamap long ol. \v 3 Bikpela, yu bin mekim ol manmeri bilong yu i kamap bikpela lain, na yu mekim ol i amamas moa yet. Ol i amamas long ai bilong yu, olsem ol i save amamas long taim ol i kisim ol kaikai i mau long gaden, na olsem ol soldia i save amamas long taim ol i winim pait na ol i tilim ol samting ol i bin kisim. \v 4-5 Ol manmeri i amamas, long wanem, yu brukim pinis strong bilong ol birua bilong ol, olsem bipo yu bin brukim strong bilong ol Midian.\f + \fr 9.4-5 \ft Bipo ol Midian i wok long mekim nogut long ol Israel, na long han bilong Gideon, Bikpela i bin brukim strong bilong ol. Lukim Ol Hetman 6.1-6 na 7.9-25.\f* Ol birua i bin bosim ol manmeri bilong yu na mekim ol i karim bikpela hevi, olsem man i putim hevipela plang long nek bilong bulmakau na i wok long bosim na paitim bulmakau long stik na hariapim em long mekim wok. Tasol yu brukim pinis dispela plang na stik bilong ol birua, na ol birua i no moa mekim nogut long ol manmeri bilong yu. Bai paia i kukim olgeta samting ol soldia i save putim na i go pait. Ol bikpela su bilong ol wantaim ol klos pait bilong ol i gat blut bilong man, em paia bai i kukim na pinisim olgeta. Olgeta hevi bai i pinis, na gutpela taim bai i kamap. \p \v 6 Long \x - \xo 9.6 \xt Ais 7.14, Lu 2.11, Jo 3.16, Ta 2.13\x* wanem, wanpela pikinini man i kamap pinis long yumi, em wanpela pikinini God i givim long yumi. Em bai i stap king bilong yumi, na em bai i gat ol dispela nem, “Man bilong givim gutpela tingting tru” na “God i gat bikpela strong” na “Papa bilong i stap oltaim oltaim” na “King bilong kamapim gutpela sindaun na bel isi.” \v 7 Dispela \x - \xo 9.7 \xt 2 Kin 19.31, Dan 2.44, Lu 1.32-33\x* king bai i stap senis bilong King Devit, na em bai i sindaun long sia king bilong Devit na bosim ol manmeri. Strong bilong gavman bilong en bai i wok long kamap bikpela oltaim, na bai i no gat pait na ol manmeri bai i sindaun gut oltaim. Long wanem, dispela king em i king bilong mekim gutpela na stretpela pasin tasol, na dispela pasin bilong en bai i mekim em i stap strongpela king, nau na olgeta taim bihain. Bikpela I Gat Olgeta Strong i gat strongpela laik tru long mekim gut long ol manmeri bilong en, olsem na em bai i mekim ol dispela samting i kamap. \s1 Bikpela i mekim save long ol Israel \p \v 8 Bikpela i tok pinis, bai em i mekim save long kantri Israel, em ol lain tumbuna bilong Jekop. Na taim dispela taim nogut i kamap long ol, \v 9 olgeta manmeri bilong biktaun Samaria na bilong ol arapela hap bilong kantri, ol bai i save olsem, Bikpela i bin mekim dispela samting long ol. Nau ol i ting ol i moa yet na ol i wok long litimapim nem bilong ol yet. Ol i tok olsem, \v 10 “Ol birua i bin brukim ol haus brik bilong mipela na ol i bin katim ol diwai fik. Tasol mipela i no wari. Em i samting nating. Mipela bai i katim ston na wokim ol strongpela haus, na mipela bai i planim ol gutpela diwai sida bilong kisim ples bilong ol diwai fik.” \p \v 11-12 Bikpela i belhat long ol Israel, olsem na em i kirapim pinis bel bilong ol birua bilong ol bilong kam pait long ol. Em i kirapim bel bilong ol Siria long hap sankamap, em ol lain bilong King Resin, na em i kirapim bel bilong ol Filistia long hap san i go daun. Na tu em i kirapim bel bilong ol birua bilong King Resin yet long kam pait long ol Israel na daunim ol. Bikpela i mekim olsem pinis, tasol dispela bai i no pinisim belhat bilong en. Nogat. Em i apim han i stap yet. \p \v 13 Ol manmeri bilong Israel i no tanim bel. Bikpela I Gat Olgeta Strong i mekim save long ol, tasol ol i no kam bek long em. \v 14 Olsem na Bikpela i bin mekim save long kantri Israel. Long wanpela de tasol em i bin katim het na tel bilong Israel. \v 15 Het em i makim ol lapun na ol man i gat biknem. Na tel em i makim ol profet i bin autim giaman tok long ol manmeri. \v 16 Ol hetman i no bin soim gutpela rot na pasin long ol manmeri, olsem na ol manmeri i lus pinis. \v 17 Olgeta \x - \xo 9.17 \xt Ais 5.25, Mai 7.2\x* manmeri i lusim God na i kamap haiden pinis. Olgeta toktok na pasin bilong ol i nogut tru. Olsem na Bikpela bai i bagarapim olgeta bilong ol. Em bai i no larim wanpela bilong ol yangpela man i stap.\f + \fr 9.17 \ft Tok Hibru i no klia tumas long dispela hap.\f* Na em bai i no marimari long ol meri, man bilong ol i dai pinis, na long ol pikinini, papa bilong ol i dai pinis. Bikpela bai i mekim olsem, tasol dispela bai i no pinisim belhat bilong en. Nogat. Em i apim han i stap yet. \p \v 18 Kain kain pasin nogut bilong ol manmeri yet i bagarapim ol. I olsem paia i kirap long gras nogut na kalap i go long ol bikpela diwai na kukim bikbus, na bikpela smok i go antap. \v 19 Bikpela I Gat Olgeta Strong em i belhat moa moa yet na em i mekim save long olgeta manmeri long olgeta hap bilong dispela graun. Em i pinisim ol olsem paia i kukim bikbus na i pinisim olgeta samting.\f + \fr 9.19 \ft Tok Hibru i no klia tumas long dispela hap.\f* Tingting bilong olgeta wan wan man na meri i bilong daunim ol arapela \v 20 na pulim ol samting bilong ol. Tasol dispela i no inapim laik bilong ol. Ol i olsem man i kaikai planti, tasol em i no pulap. Na ol i mekim dispela pasin long ol wanlain bilong ol tu.\f + \fr 9.20 \ft Tok Hibru i no klia tumas long dispela hap.\f* \v 21 Ol lain Manase i laik daunim ol Efraim, na ol Efraim i laik daunim ol Manase. Na tupela lain wantaim i laik daunim ol Juda. Bikpela i larim ol i bagarapim ol yet, tasol dispela i no pinisim belhat bilong en. Nogat. Em i apim han i stap yet. \c 10 \p \v 1-2 Bai yupela i bagarap, yupela ol man i save kamapim ol nupela nupela lo, bilong ol dispela lo i ken helpim yupela long winim kot na kisim ol samting bilong ol rabisman. Olsem na long taim ol rabisman i kamap long kot, ol dispela lo i no save helpim ol, na ol i save lus long kot. Long dispela pasin i no stret, yupela i save daunim ol dispela tarangu manmeri bilong Bikpela na stilim ol samting bilong ol meri, man bilong ol i dai pinis, na bilong ol pikinini, papa bilong ol i dai pinis. \v 3 Long taim God i makim pinis bilong bekim ol pasin nogut bilong yupela na mekim save long yupela, bai yupela i mekim wanem? Taim em i kisim ol man bilong wanpela longwe kantri i kam olsem wanpela strongpela win na bagarapim yupela, bai yupela i mekim wanem? Bai yupela i ran i go long husat na kisim helpim? Na ol dispela planti samting yupela i bin kisim, bai yupela i putim i stap long wanem hap? \v 4 Bai yupela i no inap mekim wanpela samting. Nogat tru. Bai ol birua i kilim yupela long pait o bai ol i kisim yupela i go i stap wantaim ol kalabus. Bikpela bai i mekim ol dispela samting i kamap long yupela, tasol dispela bai i no pinisim belhat bilong en. Nogat. Em i apim han i stap yet. \s1 Kantri Asiria bai i bagarap \p \v 5 Mi \x - \xo 10.5 \xt Ais 14.24-27, Nah 1.1—3.19, Sef 2.13-15\x* Bikpela, mi tok, kantri Asiria bai i bagarap. Nau mi yusim Asiria na holim em olsem wanpela stik bilong paitim na mekim save long ol manmeri i mekim mi i belhat. \v 6 Ol dispela manmeri i bin lusim mi na kamap haiden, na ol i mekim mi i belhat, olsem na mi salim ol Asiria i go bilong pait long ol na bilong kisim ol samting bilong ol na bilong daunim na krungutim ol, olsem man i wokabaut antap long graun malumalum long rot. \p \v 7 Tasol tingting bilong king bilong Asiria yet i narakain long tingting bilong mi. Em i gat tingting bilong bagarapim planti arapela kantri tu, na bilong pinisim tru olgeta dispela kantri. \v 8-9 Em i hambak na i tok olsem, “Mi winim pinis planti kantri na kisim ol biktaun bilong ol. Na ol king mi bin daunim, nau mi putim ol i stap ofisa long ami bilong mi. Mi winim taun Karkemis na taun Kalno na taun Arpat na taun Hamat na taun Damaskus na taun Samaria. \v 10 Mi mekim save na bagarapim ol dispela kantri, em ol i gat planti piksa bilong ol giaman god i stap long ol. Na ol dispela giaman god bilong ol i no helpim ol. Ol dispela giaman god i winim ol giaman god bilong Jerusalem na Samaria. \v 11 Mi bagarapim pinis Samaria wantaim ol giaman god bilong en. Na bai mi mekim wankain pasin long Jerusalem wantaim ol giaman god bilong en.” \p \v 12 King i tok olsem, tasol mi Bikpela, mi tok, taim king bilong Asiria i mekim pinis ol samting mi bin makim em long mekim long maunten Saion na Jerusalem, orait bai mi mekim save long em, long wanem, em i ting em i moa yet na em i litimapim nem bilong em yet. \v 13 Em i hambak na i tok olsem, “Long strong na save bilong mi yet, mi bin mekim ol dispela samting, long wanem, mi gat gutpela save tru bilong mekim ol samting. Mi rausim pinis ol mak bilong ol kantri, na olgeta dispela kantri i stap aninit long mi tasol. Na mi kisim ol gutpela gutpela samting ol i bin bungim i stap. Mi strongpela man tru, olsem na mi krungutim na daunim ol manmeri bilong ol dispela kantri. \v 14 Olgeta kantri bilong dispela graun i olsem wanpela haus bilong pisin, na mi bin kisim ol gutpela samting bilong ol isi tasol olsem mi kisim ol kiau bilong pisin. Mama pisin i no i stap bilong singaut long mi na ranim mi na mekim mi lusim ol kiau bilong en.” \p \v 15 King i tok olsem, tasol mi Bikpela, mi laik askim, inap long wanpela tamiok i tok olsem em yet i bikpela, na strong bilong en i winim strong bilong man i holim em na i katim samting long en, a? Inap wanpela so i tok em yet i winim man i holim em na katim samting, a? Ol hap diwai bilong pait i no save holim man na karim i go bilong pait. Nogat. Ol man i save karim ol dispela hap diwai na pait long ol. \p \v 16 Nau Bikpela I Gat Olgeta Strong i laik salim wanpela kain sik nogut bilong mekim save long ol Asiria na pinisim bikpela strong bilong ol. Na tu em i laik kirapim paia bilong kukim na pinisim ol gutpela gutpela samting bilong ol. \v 17 Bikpela em i God bilong mekim gutpela na stretpela pasin olgeta, na em i stap olsem lait bilong ol manmeri bilong Israel. Tasol long ol Asiria, em bai i kamap olsem bikpela paia na kukim kantri bilong ol. Long wanpela de tasol bai em i kukim olgeta gras nogut \v 18 na kalap i go kukim ol bikpela bikpela diwai na ol gutpela graun bilong wokim gaden. Bikpela bai i bagarapim ol Asiria na pinisim ol tru, olsem sik i bagarapim na pinisim strong bilong wanpela sikman. \v 19 Olgeta samting bilong kantri Asiria bai i pinis, na wan wan diwai tasol bai i sanap, inap long liklik pikinini tu i kaunim. \s1 Liklik lain manmeri bai i kam bek \p \v 20 Bikpela i makim pinis wanpela taim bilong ol liklik lain Israel i stap yet long ol lain tumbuna bilong Jekop, ol i ken singaut long em. Ol Israel i bin pret long ol birua bilong ol na ol i bin singaut long ol man bilong wanpela kantri, na wetim ol dispela lain long helpim ol. Tasol ol man bilong dispela kantri bai i tanim na bagarapim ol. Na long dispela taim bai ol i singaut long Bikpela bilong Israel, em God bilong mekim gutpela na stretpela pasin olgeta, na bai ol i wetim em tasol long helpim ol. \v 21 Na dispela liklik lain manmeri bilong Israel i stap yet, bai ol i kam bek\f + \fr 10.21 \ft Long tok Hibru, dispela tok “liklik lain bai i kam bek” em i wankain olsem nem bilong wanpela pikinini bilong Aisaia. Lukim Aisaia 7.3.\f* long God i gat bikpela strong. \v 22-23 Nau \x - \xo 10.22-23 \xt Ro 9.27\x* ol manmeri bilong Israel i planti tumas, olsem wesan bilong nambis, tasol bai ol i bagarap, na liklik lain tasol bai i kam bek. Bikpela I Gat Olgeta Strong i tok pinis long bagarapim kantri olgeta, na em bai i bagarapim. Na em bai i kamapim stretpela pasin bilong en moa yet, na bai ol manmeri i lukim. \s1 Bikpela bai i bagarapim ol Asiria \p \v 24 God, Bikpela I Gat Olgeta Strong i tok olsem, “Yupela ol manmeri bilong mi i stap long taun Saion, yupela i no ken pret long ol Asiria, maski ol i paitim yupela na mekim nogut long yupela, olsem ol Isip i bin mekim bipo. \v 25 Nau mi larim ol Asiria i bagarapim yupela, long wanem, mi belhat yet long yupela. Tasol liklik taim i stap yet bilong mi pinisim belhat bilong mi long yupela, na bai mi tanim na bagarapim ol Asiria. \v 26 Mi Bikpela I Gat Olgeta Strong, bai mi paitim ol long wip olsem mi bin paitim ol Midian klostu long Ston bilong Orep.\f + \fr 10.26 \ft Lukim Ol Hetman 7.23-25.\f* Bai mi apim han na paitim ol Asiria olsem bipo mi bin mekim long ol Isip na ol i bagarap long solwara. \v 27 Nau ol Asiria i wok long daunim yupela na bosim yupela olsem man i putim plang long nek bilong bulmakau na i hariapim bulmakau long mekim wok. Na ol Asiria i sindaun gut. Na dispela pasin bilong ol i mekim mi i belhat.\f + \fr 10.27 \ft Tok Hibru i no klia tumas long dispela hap.\f* Olsem na long dispela taim mi makim pinis, bai mi pinisim strong bilong ol Asiria na bai ol i no moa givim hevi long yupela gen.” \s1 Ol birua i kam long pait long Jerusalem \p \v 28 Ol birua i kamap pinis long taun Ai.\f + \fr 10.28 \ft Sapos ol birua bilong hap not i laik kam bilong bagarapim Jerusalem, ol bai i wokabaut i kam kamap pastaim long taun Ai na long ol dispela arapela taun nem bilong ol i stap long lain 28-32, long wanem, ol dispela taun i stap long hap not klostu long Jerusalem.\f* Ol i kam olsem long taun Mikron. Na ol i lusim kaikai samting bilong ol long taun Mikmas. \v 29 Ol i go daun na kalapim baret bilong wara, na ol i go antap na slip long taun Geba. Ol manmeri bilong taun Rama i pret nogut tru. Na ol manmeri bilong taun Gibea, em taun bilong King Sol, ol i lusim taun na ranawe. \v 30 Yupela ol manmeri bilong taun Galim, yupela singaut strong. Putim yau, yupela ol manmeri bilong ples Laisa. Sori tru, yupela ol manmeri bilong taun Anatot, \v 31 ol manmeri bilong ples Matmena na taun Gebim i ranawe pinis bilong painim ol ples bilong hait. \v 32 Nau ol birua i kamap pinis long taun Nop. Ol i lukluk i kam long maunten Saion, na ol i brukim han bilong soim olsem ol i redi long bagarapim taun Jerusalem. \p \v 33 Long bikpela strong bilong en, God, Bikpela I Gat Olgeta Strong bai i daunim ol bikpela na strongpela man i gat biknem. Nau ol i stap olsem ol bikpela na longpela diwai, tasol em bai i katim ol na bai ol i pundaun. \v 34 Maski ol i sanap strong olsem ol gutpela diwai bilong Lebanon na ol i olsem ol bikpela na longpela diwai bilong bikbus, em bai i katim ol i go daun. \c 11 \s1 Nupela king bai i kamapim gutpela sindaun \p \v 1 Lain \x - \xo 11.1 \xt Ais 53.2, Jer 23.5, Sek 3.8, Ap 13.23, KTH 5.5, 22.16\x* bilong Jesi i stap olsem as bilong diwai ol i katim pinis. Tasol nupela kru bai i kamap long dispela as bilong diwai.\f + \fr 11.1 \ft Jesi em i papa bilong King Devit (lukim 1 Samuel 16.10-13). Dispela nupela kru i kamap, em i makim nupela king i kamap long lain bilong Devit.\f* \v 2 Spirit \x - \xo 11.2 \xt Ais 61.1, Mt 3.16, Jo 16.30, 2 Ti 1.7\x* bilong Bikpela bai i kam i stap long em na givim em gutpela save na tingting, na bai em i stap strongpela king na i gat gutpela tingting na save bilong bosim ol manmeri bilong en. Em bai i save long tingting bilong Bikpela. Oltaim em bai i stap aninit long Bikpela, \v 3 na dispela pasin bai i mekim em i amamas moa yet. Long taim em i harim kot, em i no inap skelim man long ol toktok em i harim na long ol samting em i lukim long ai tasol. Nogat. \v 4 Long \x - \xo 11.4 \xt Ais 9.7, 49.2, Mal 4.6, 2 Te 2.8\x* stretpela pasin bilong skelim kot, em bai i harim wari bilong ol rabisman na em bai i helpim ol tarangu, ol arapela i daunim ol na mekim nogut long ol. Em i tok, na ol manmeri i gat asua bai i karim pen, na ol man nogut bilong bikhet bai i dai. \v 5 Long \x - \xo 11.5 \xt Ef 6.14\x* stretpela pasin olsem, em bai i bosim ol manmeri bilong en. Em bai i stap strong na mekim gut wok bilong en oltaim. \p \v 6 Ol \x - \xo 11.6 \xt Ais 65.25\x* wel dok na ol pikinini sipsip bai i stap gut wantaim, na ol lepat bai i slip wantaim ol pikinini meme. Ol pikinini bulmakau wantaim ol yangpela laion bai i raun na kaikai wantaim, na ol liklik mangi bai i was long ol. \v 7 Ol bulmakau na ol bea bai i kaikai wantaim, na ol pikinini bilong ol bai i slip wantaim. Na ol laion bai i kaikai gras olsem ol bulmakau. \v 8 Ol liklik pikinini i dring susu yet, ol bai i pilai klostu long ol hul bilong ol snek nogut. \v 9 Long \x - \xo 11.9 \xt Sng 98.2-3, Ais 48.18, 52.10, Hab 2.14\x* olgeta ples antap long maunten bilong Bikpela, olgeta samting bai i stap gut wantaim. Bai i no gat wanpela i mekim nogut long narapela, long wanem, olgeta samting long graun bai i save tru long Bikpela. Dispela save bai inapim olgeta hap graun olsem solwara i inapim mak bilong en olgeta. \s1 Bikpela bai i bungim gen ol manmeri bilong en \p \v 10 Long \x - \xo 11.10 \xt Ro 15.12\x* dispela taim Bikpela i makim, nupela king bilong lain bilong Jesi bai i stap olsem mak bilong bungim olgeta lain manmeri. Ol bai i kam long em, na taun bilong en bai i gat biknem. \p \v 11 Long dispela taim Bikpela bai i soim strong bilong en namba 2 taim gen na em bai i kisim ol manmeri bilong en na bringim ol i kam bek gen long ples bilong ol. Dispela ol liklik lain manmeri i stap yet long kantri Asiria na Isip na Sudan na Elam na Babilonia na Hamat na long ol ailan long solwara Mediterenian. \v 12 Bikpela bai i sanapim wanpela mak bilong olgeta lain manmeri i ken lukim, na em bai i bungim gen ol dispela manmeri bilong Israel na Juda, em ol birua i bin karim i go kalabus. Nau ol i stap nabaut long olgeta hap bilong graun, tasol Bikpela bai i bringim ol i kam bek gen. \v 13 Kantri Israel bai i no moa bel nogut long kantri Juda. Na Juda bai i no moa birua long Israel. Nogat. \v 14 Tupela bai i bung na pait long ol Filistia long hap bilong san i go daun. Na tupela bai i pait na kisim ol samting bilong ol manmeri i stap long hap bilong sankamap. Bai tupela i winim ol manmeri bilong kantri Idom na Moap na Amon, na tupela bai i bosim ol dispela kantri. \p \v 15-16 Bikpela \x - \xo 11.15-16 \xt Ais 35.8, 40.3, KTH 16.12\x* bai i mekim solwara Retsi i drai olgeta. Na bai em i mekim hatpela win i kam, na dispela win bai i mekim wara Yufretis i drai na i go liklik. Wara bai i ran long 7-pela liklik baret tasol. Olsem na long dispela taim rot bai i op olsem bikrot, bilong ol manmeri i ken lusim Asiria na wokabaut i kam. Dispela bai i wankain olsem rot i op long ol Israel long taim ol i bin lusim Isip na i kam. \c 12 \s1 Song bilong tenkyu \p \v 1 Long dispela taim yupela Israel bai i singim song olsem, \q1 “Bikpela, mi litimapim nem \q2 bilong yu. \q1 Yu bin belhat long mi, \q2 tasol belhat bilong yu i pinis, \q3 na yu mekim gut long mi. \q1 Na nau bel bilong mi i stap gut. \b \q1 \v 2 “God \x - \xo 12.2 \xt Kis 15.2, Sng 118.14\x* i bin kisim bek mi. \q2 Na bai mi bilip strong long em \q3 na mi no ken pret. \q1 God, Bikpela i save mekim mi \q3 i stap strong \q2 na mi singim song \q3 bilong litimapim nem bilong en. \q1 Long wanem, em i bin kisim bek mi.” \p \v 3 Hul \x - \xo 12.3 \xt Jo 4.10, 4.13, 7.37-38\x* wara i no save pinis, em i save givim wara long ol samting, na ol i stap gut. Bikpela i olsem dispela wara i no save pinis. Oltaim em i save helpim yupela na mekim yupela i stap strong. Olsem na yupela bai i amamas long i go long Bikpela na askim em long helpim yupela. \v 4 Na long dispela taim bai yupela i singim song olsem, \q1 “Kolim nem bilong Bikpela \q2 na singaut long em \q3 na tok tenkyu long em. \q1 Tokaut long olgeta lain manmeri \q2 long ol bikpela wok \q3 em i bin mekim, \q2 na tokim ol long em i gat biknem. \q1 \v 5 Singim ol song \q2 na litimapim nem bilong Bikpela. \q1 Em i kisim biknem \q2 long ol gutpela gutpela wok \q3 em i mekim. \q1 Tokim olgeta lain manmeri \q2 long ol gutpela gutpela wok \q3 bilong en. \q1 \v 6 God bilong Israel \q2 em i God bilong mekim gutpela \q3 na stretpela pasin olgeta. \q1 Em i gat biknem \q2 na em i stap wantaim yupela \q3 ol manmeri bilong Saion. \q1 Olsem na yupela i mas amamas \q2 na singaut strong \q3 na singim song long em.” \ms1 Aisaia i autim tok bilong God long ol kantri nabaut \s2 (Sapta 13-23) \c 13 \s1 God bai i mekim save long kantri Babilon \p \v 1 God \x - \xo 13.1 \xt Ais 47.1-15, Jer 50.1—51.64\x* i laik bagarapim kantri Babilon, olsem na long samting olsem driman em i givim ol dispela tok long Aisaia, pikinini bilong Emos. \p \v 2 Bikpela i tok olsem, “Sanapim wanpela mak antap long maunten i no gat diwai, na bai ol lain soldia i ken lukim na i kam bung. Singaut strong long ol i mas kam hariap. Poinim han na makim ol bikpela dua bilong taun Babilon, na salim ol i go bilong pait long en. \v 3 Mi belhat nogut tru long ol Babilon, na mi yet mi makim ol gutpela na strongpela soldia bilong mi, na mi singautim ol i kam bilong mekim save long ol Babilon. Ol dispela soldia i amamas moa yet long pait long ol Babilon.” \p \v 4 Yupela harim dispela bikpela nois i kamap antap long ol maunten. Em i nois bilong bikpela lain man, em ol soldia bilong planti kantri i kam bung. Bikpela I Gat Olgeta Strong i bungim ol ami bilong en bilong pait. \v 5 Ol i kam long kantri i stap longwe tru, na ol i olsem banara na spia bilong Bikpela. Bikpela i belhat nogut tru na em i bungim ol na yusim ol bilong bagarapim na pinisim tru olgeta kantri bilong graun.\f + \fr 13.5 \ft Sampela man i ting tok Hibru i no tok long “olgeta kantri bilong graun.” Em i tok long “dispela kantri olgeta.”\f* \p \v 6 Yupela \x - \xo 13.6 \xt Jol 1.15\x* krai strong, long wanem, taim Bikpela i makim bilong olgeta manmeri i sanap long kot bilong en, em i kam klostu pinis. Long dispela taim, God I Gat Olgeta Strong bai i salim bikpela bagarap i kam. \v 7 Olsem na bun bilong olgeta manmeri bai i slek, na strong bilong ol bai i pinis olgeta. \v 8 Olgeta \x - \xo 13.8 \xt Sng 48.6, Ais 21.3\x* bai i pret nogut tru, na ol bai i pilim bikpela pen, olsem meri i save pilim long taim em i laik karim pikinini. Pes bilong olgeta bai i soim olsem ol i gat bikpela pen, na taim ol i lukluk long pes bilong ol arapela, bai ol i pret nogut tru. \p \v 9 Tru tumas, dispela taim nogut tru i kam nau, em i taim Bikpela i bin makim bilong kam wantaim bikpela belhat bilong en na bagarapim olgeta hap bilong graun na pinisim tru olgeta man na meri i save mekim sin. \v 10 Long \x - \xo 13.10 \xt Ese 32.7, Mt 24.29, Mk 13.24-25, Lu 21.25, KTH 6.12-13, 8.12\x* dispela taim lait bilong olgeta sta bai i dai. Na san bai i kamap, tasol lait bilong en bai i go tudak, na mun bai i no moa lait. \p \v 11 Bikpela i tok olsem, “Sin bilong ol manmeri i pulap long dispela graun, olsem na bai mi mekim save long ol bilong bekim sin bilong ol. Bai mi daunim olgeta man i save litimapim nem bilong ol yet, na bai mi mekim save long ol man i ting ol i moa yet, na ol i wok long mekim nogut long ol arapela. \v 12 Planti manmeri tru bai i dai, na bai mi larim wan wan tasol i stap, na bai i hat tru long lukim ol. I olsem i hat tru long painim gutpela gol. \v 13 Long \x - \xo 13.13 \xt Hag 2.6\x* dispela taim, mi Bikpela I Gat Olgeta Strong, bai mi kam wantaim bikpela belhat bilong mi. Na bai mi mekim skai wantaim graun i guria, na graun bai i surik na lusim ples bilong en.” \p \v 14 Long dispela taim olgeta manmeri bai i pret tru na ranawe olsem ol wel abus i ranawe taim man i laik sutim ol, na olsem ol sipsip i no gat wasman na i longlong nabaut. Bai ol i ranawe i go bek long as ples bilong ol. \v 15 Tasol wanem man ol birua i holim bai ol i sutim i dai long bainat. \v 16 Na ol birua bai i pulim ol liklik pikinini long han bilong ol mama, na taim ol papamama i lukluk yet, bai ol i tromoi ol pikinini i go long graun na bai ol i dai. Na ol birua bai i bagarapim ol haus bilong ol na stilim ol samting bilong ol, na goapim ol meri bilong ol. \p \v 17 Bikpela i tok, “Mi kirapim bel bilong ol Midia long ol i kam pait long Babilon. Ol i no tingim silva na gol bilong ol Babilon na ol i bringim pait i kam. Nogat. \v 18 Ol i tingting strong long pinisim tru ol Babilon. Bai ol i kilim ol yangpela man long ol banara na spia bilong ol. Na bai ol i kilim tu ol liklik na bikpela pikinini.” \p \v 19 Biktaun \x - \xo 13.19 \xt Stt 19.24\x* Babilon em i naispela na gutpela tru na i winim ol arapela taun. Ol manmeri bilong Babilon i save amamas tru long gutpela nem bilong taun bilong ol. Tasol God bai i bagarapim Babilon olsem em i bin bagarapim taun Sodom na Gomora. \v 20 I \x - \xo 13.20 \xt Jer 50.3, 50.39, 51.29, 51.62\x* no gat wanpela man bai i stap long dispela ples gen. Na tu, ol Arap bai i no inap i kam sanapim haus sel bilong ol long dispela hap. Na ol wasman bilong sipsip bai i no inap bringim ol sipsip bilong ol i kam kaikai gras long dispela hap. \v 21 Dispela \x - \xo 13.21 \xt Ais 34.14, Sef 2.14, KTH 18.2\x* ples bai i kamap ples nating na ol wel abus tasol bai i kam i stap long en. Ol pisin bilong nait bai i stap long ol haus. Ol muruk tu bai i stap, na ol wel meme bai i kalap kalap na ran i go i kam nabaut long taun. \v 22 Na long ol haus bilong king na bilong ol bikman ol wel dok bai i kam i stap na singaut nabaut. Tru tumas, taim bilong Babilon i bagarap em i kamap klostu pinis. \c 14 \s1 Bikpela bai i kisim bek ol manmeri bilong en \p \v 1 Bikpela bai i sori gen long ol manmeri bilong Israel na em bai i makim ol gen olsem ol manmeri bilong em yet. Na em bai i bringim ol i go bek long graun bilong ol yet. Na ol manmeri bilong ol arapela lain bai i kam i stap wantaim ol na bai ol i kamap olsem ol manmeri bilong Israel stret. \v 2 Na Bikpela bai i mekim ol manmeri bilong ol arapela kantri i helpim ol Israel long kam bek long graun bilong ol, em graun Bikpela i bin makim bilong ol. Na ol dispela manmeri bai i kamap olsem ol wokman na wokmeri nating bilong ol Israel. Ol lain i bin kalabusim ol Israel bipo, nau bai ol i stap kalabus bilong ol Israel. Bipo ol dispela lain i bin daunim ol Israel na mekim nogut long ol, tasol nau bai ol Israel i bosim ol. \s1 Song bilong strongpela king i pundaun \p \v 3 Bikpela bai i pinisim pen na taim nogut bilong yupela Israel na bai yupela i stap gut. Ol arapela i bin daunim yupela na yupela i bin mekim hatpela wok bilong ol, tasol olgeta dispela hevi bai i pinis. \v 4-5 Na taim Bikpela i mekim olsem, orait yupela bai i singim song i gat tok bilas long king bilong Babilon. Dispela song i olsem, \q1 “Lukim, strongpela king \q2 i pundaun pinis. \q1 Olsem wanem \q2 na dispela man bilong mekim \q3 olkain strongpela wok \q2 em i bagarap? \q1 Bikpela tasol i bin pinisim strong \q2 bilong dispela man \q3 i bin mekim nogut \q4 long ol manmeri \q3 na mekim ol i pret nogut tru. \q1 \v 6 Dispela king i bin belhat nating \q2 long ol arapela lain manmeri \q3 na i mekim nogut long ol. \q1 Na em i no malolo \q2 long mekim olkain pasin nogut \q3 bilong bagarapim ol arapela kantri. \q1 \v 7 Tasol nau olgeta hap graun \q3 i ken i stap bel isi gen, \q2 na olgeta manmeri \q3 i ken singaut amamas. \b \q1 \v 8 “Ol diwai pain na diwai sida \q3 bilong maunten Lebanon, \q2 ol tu i amamas long yu i dai pinis. \q1 Ol i tok, ‘I no gat man moa \q2 bai i kam katim mipela gen.’ \b \q1 \v 9 “Ples bilong ol man i dai pinis \q2 i redim ol samting \q3 bilong tok welkam long yu. \q1 Em i tok, ‘Yupela ol bikman, kirap. \q2 Na yupela ol king, \q3 lusim sia king bilong yupela. \q1 Yupela olgeta i mas kam \q2 bungim dispela man i kam nau.’ \q1 \v 10 Olgeta bilong ol bai i mekim \q3 kain tok olsem long yu, \q1 ‘Olaman, mipela i bin ting \q2 strong bilong yu i winim tru \q3 strong bilong mipela. \q1 Tasol nau strong bilong yu \q3 i pinis olgeta \q2 na yu kamap wankain \q3 olsem mipela. \q1 \v 11 Bipo yu save putim \q3 olkain naispela bilas \q2 na ol manmeri i save mekim musik \q3 long ol gita samting \q2 bilong litimapim biknem bilong yu. \q1 Tasol nau ol binatang bilong graun \q2 bai i kamap bet bilong yu, \q3 na bai yu slip antap long ol. \q1 Na ol liklik snek bai i karamapim yu \q2 olsem blanket.’ \b \q1 \v 12 “Yu \x - \xo 14.12 \xt Lu 10.18, KTH 8.10, 9.1, 12.8-9\x* bin i gat biknem tru. \q1 Long ai bilong ol manmeri \q2 yu bin i stap \q3 olsem sta bilong moning \q4 i lait antap long skai. \q1 Tasol nau yu pundaun pinis, \q2 yu strongpela man bilong pait, \q3 yu man bilong winim planti kantri. \q1 \v 13 Yu \x - \xo 14.13 \xt Dan 8.10\x* \x - \xo 14.13 \xt Mt 11.23, Lu 10.15 \x* bin i gat tingting olsem, \q1 ‘Bai mi abrusim ol sta \q2 na i go antap tru long heven. \q1 Na bai mi putim sia king bilong mi \q2 antap tru long ol sta bilong God. \q1 Na tu bai mi sindaun antap tru \q2 long dispela maunten long hap not \q3 ol god i save kam bung long en. \q1 \v 14 Bai mi go antap tru long ol klaut \q2 na bai mi stap olsem \q3 God Antap Tru.’ \b \q1 \v 15 “Tasol sori tumas, yu pundaun pinis \q2 na bai yu go daunbilo tru \q3 long ples bilong ol man i dai pinis, \q2 na bai yu stap aninit tru. \q1 \v 16 Long dispela ples, ol man i dai pinis \q2 bai i lukim yu na kirap nogut tru. \q1 Na bai ol i lukluk strong long yu \q2 na askim olsem, \q1 ‘Ating dispela man tasol \q3 i bin mekim graun i guria \q2 na ol king bilong ol arapela kantri \q3 i pret na guria, a? \q1 \v 17 Ating dispela man tasol \q3 i bin bagarapim ol taun \q2 na mekim ol graun \q3 i kamap ples nating, a? \q1 Ating dispela man tasol \q2 i no bin marimari \q3 long ol man em i bin kalabusim \q2 na em i no larim ol \q3 i go bek long ples bilong ol.’ \b \q1 \v 18 “Taim ol arapela king i dai \q2 ol manmeri i save mekim gut \q3 long ol bodi bilong ol \q2 na planim ol long naispela matmat. \q1 \v 19 Tasol yu nogat. \q1 Ol i tromoi bodi bilong yu \q2 olsem man i katim han bilong diwai \q3 na tromoi bilong sting. \q1 Bodi bilong yu i stap long rot \q2 aninit long ol bodi \q3 bilong ol arapela man \q4 i dai long pait. \q1 Na ol man i krungutim \q2 taim ol i ran i go i kam. \q1 Tewel bilong yupela olgeta \q2 bai i go daunbilo tru \q3 long ples bilong ol man i dai pinis. \q1 \v 20 Bai ol i no mekim gut \q3 long bodi bilong yu \q2 na planim yu olsem ol arapela king. \q1 Long wanem, yu bin bagarapim \q3 kantri bilong yu \q2 na kilim ol manmeri bilong yu yet. \b \q1 “I gutpela sapos ol lain pikinini \q2 bilong dispela king nogut \q3 i ken pinis olgeta long graun. \q1 \v 21 Olsem na bringim \q2 ol pikinini bilong en i kam \q3 na kilim ol i dai \q2 bilong bekim ol pasin nogut \q3 papa bilong ol \q3 wantaim ol tumbuna bilong ol \q4 i bin mekim. \q1 Na bai i no gat wanpela bilong ol \q3 i ken i stap \q2 na kamap king na bosim ol kantri \q3 na wokim gen ol taun \q4 long olgeta hap.” \s1 Bikpela bai i bagarapim ol Babilon \p \v 22 Bikpela I Gat Olgeta Strong i tok olsem, “Mi Bikpela, mi yet bai mi pait long ol Babilon na bagarapim ol na pinisim olgeta. Bai mi no larim wanpela bilong ol i stap. Nogat tru. Olgeta man na meri na ol pikinini bai i pinis. \v 23 Bai mi brumim Babilon long brum bilong mi, em brum bilong bagarapim olgeta samting. Na bai mi mekim Babilon i kamap ples tais, na ol pisin bilong tais bai i stap long en. Mi Bikpela I Gat Olgeta Strong, mi tok pinis.” \s1 Bikpela bai i bagarapim ol Asiria \p \v 24 Bikpela \x - \xo 14.24 \xt Ais 10.5-34, Nah 1.1—3.19, Sef 2.13-15\x* I Gat Olgeta Strong i mekim wanpela strongpela tok olsem, “Tru tumas, samting mi tingting pinis long mekim, em bai mi mekim. \v 25 Ol Asiria i kam long graun bilong mi na i mekim ol manmeri bilong mi i karim bikpela hevi. Ol Israel i stap olsem bulmakau, man i bin putim hevipela plang long nek bilong en na i bosim em long mekim wok. Tasol taim ol Asiria i stap yet long ol ples maunten bilong Israel, bai mi krungutim ol na memeim ol. Na dispela bikpela hevi ol Israel i karim, em bai i pinis olgeta.” \p \v 26 Dispela kain pasin tasol Bikpela i tingting pinis long mekim long olgeta strongpela kantri bilong graun. Olsem na em i apim han bilong en na i redi long bagarapim ol. \v 27 Bikpela I Gat Olgeta Strong i tingting pinis long mekim olsem, na husat inap pasim em? Em i apim han pinis, na i no gat wanpela bai i putim han bilong en i go daun. \s1 Bikpela bai i bagarapim ol Filistia \p \v 28 Long \x - \xo 14.28 \xt 2 Kin 16.20, 2 Sto 28.27\x* yia King Ahas i dai, Bikpela i givim wanpela tok. Dispela tok i olsem, \v 29 “Ol \x - \xo 14.29 \xt Jer 47.1-7, Ese 25.15-17, Jol 3.4-8, Amo 1.6-8, Sef 2.4-7, Sek 9.5-7\x* manmeri bilong Filistia, yupela harim. Dispela stik i bin paitim yupela i bruk pinis, tasol yupela i no ken ting yupela bai i stap gut. Taim wanpela snek nogut i dai, narapela snek i nogut tru i save kisim ples bilong en. Na dispela snek i kamapim narapela snek i nogut moa yet, em snek i gat wing bilong flai i go i kam.\f + \fr 14.29 \ft I luk olsem profet i autim dispela tok long taim wanpela king bilong Asiria i bin dai. Em i tok piksa olsem, ol arapela king bai i kisim ples bilong dispela king, na pasin bilong ol long givim hevi long ol arapela kantri bai i kamap bikpela moa, i winim ol pasin dispela king i bin mekim.\f* \v 30 Ol rabisman i sot tru long ol samting, bai ol i stap gut na bel isi. Tasol long yupela Filistia, mi Bikpela, bai mi salim taim bilong bikpela hangre i kam, na dispela hangre bai i kilim yupela na pinisim yupela olgeta. \p \v 31 “Yupela ol biktaun bilong Filistia, na yupela ol manmeri i stap long ol, yupela olgeta i mas pret na krai nogut na singaut strong. Long wanem, wanpela bikpela lain ami i kam long hap not, na smok bilong paia i kamap baksait long ol. Olgeta soldia bilong dispela ami ol i strongpela soldia bilong pait na i no gat wanpela bilong ol i lusim lain na i wokabaut i kam bihain.” \p \v 32 Bai yumi bekim tok olsem wanem long ol Filistia i kam askim yumi long helpim ol? Bai yumi bekim tok bilong ol olsem, “Bikpela bilong mipela Israel i makim pinis taun Saion olsem ples hait. Na taim ol manmeri bilong en i gat bikpela hevi na trabel, ol i ken i go long en na i stap gut.” \c 15 \s1 Bikpela bai i bagarapim ol Moap \p \v 1 Kantri \x - \xo 15.1 \xt Ais 25.10-12, Jer 48.1-47, Ese 25.8-11, Amo 2.1-3, Sef 2.8-11\x* Moap i bagarap pinis, na Bikpela i givim dispela tok. \p Long nait ol birua i kam long kantri Moap na bagarapim taun Ar na taun Kir na nau Moap i bagarap olgeta. \v 2 Olsem na ol manmeri bilong biktaun Dibon i go long ol ples bilong lotu long ol giaman god antap long ol liklik maunten na ol i krai. Ol Moap i sori na i krai long taun Nebo na taun Medeba i bagarap pinis. Ol i sori tru na rausim gras bilong het na mausgras bilong ol \v 3 na ol i pasim klos bilong sori na wokabaut long ol rot bilong taun. Maski ol i stap antap long ol haus bilong ol o long ples bung, olgeta i krai moa yet, na planti wara i pundaun long ai bilong ol. \v 4 Ol manmeri bilong taun Hesbon na taun Eleale, ol tu i krai nogut tru, na ol manmeri i stap long taun Jahas ol inap harim krai bilong ol. Ol strongpela soldia tu i krai na i singaut. Strong bilong ol Moap i pinis olgeta. \p \v 5 Mi krai sori long ol Moap, long wanem, ol i lusim ples bilong ol na ol i ranawe i go long taun Soar na taun Eklat Selisia. Ol i wok long krai moa yet na i bihainim rot i go antap long taun Luhit. Na tu ol i krai na bihainim rot i go long taun Horonaim. Na krai bilong ol i kamap bikpela moa. \v 6 Wara Nimrim i drai olgeta na ol gras i stap arere long en, ol tu i drai. Dispela hap i luk olsem bai i no gat gras na diwai samting i kamap gen long en. \v 7 Ol Moap i kisim ol gutpela samting ol i bin bungim i stap long ol taun bilong ol na ol i ranawe wantaim ol dispela samting. Ol i bihainim rot i go olsem long Ples Daun Bilong Ol Diwai na ol i lusim kantri Moap. \v 8 Ol manmeri i stap long taun Eklaim na taun Berelim na long olgeta taun na ples insait long kantri Moap, ol i krai. Na krai bilong ol i kamap bikpela tru. \v 9 I tru, blut bilong ol Moap i pulap long wara Dimon. Tasol Bikpela i tok, em bai i mekim save moa yet long ol Moap. Em i tokim ol laion nogut tru long kamap na bagarapim ol dispela Moap i bin ranawe na tu long bagarapim ol liklik lain Moap i stap yet long kantri bilong ol.\f + \fr 15.9 \ft Tok Hibru i no klia tumas long dispela hap.\f* \c 16 \p \v 1 Yumi ol manmeri bilong Moap i ranawe i kam i stap long Sela, biktaun bilong ol Idom, yumi mas salim pikinini sipsip i go long king bilong Juda long Jerusalem. Dispela sipsip i bilong soim king olsem, yumi laik stat long givim takis long en gen. Ol man i bringim sipsip i go, ol i mas bihainim rot bilong ples drai na i go kamap long maunten Saion. \v 2 Na ol i mas tokim king olsem, “King, ol birua i ranim mipela long ol taun na ples bilong mipela, na mipela i ranawe i go i stap long arere bilong wara Arnon, na mipela i stap nogut tru. Mipela i krai na raun nabaut long dispela hap olsem ol pikinini pisin i pundaun long haus bilong ol na i raun nabaut long bus. \v 3 Olsem na mipela i laik bai yupela i skelim tok bilong mipela na helpim mipela. Mipela i laik bai yu stap olsem ples hait bilong mipela, na mipela i ken i kam na hait long kantri bilong yu olsem ol man i save go long ples kol aninit long bikpela diwai bilong hait long hatpela san. Ol birua i bin ranim mipela long ples bilong mipela na mipela i stap tripman. Olsem na yu no ken larim ol i kam mekim nogut long mipela moa. \v 4 Larim mipela i kam i stap long graun bilong yu. Yu ken was long mipela na bai ol birua i no ken bagarapim mipela. \p “Mipela i save, taim ol dispela hevi nau i wok long kamap long mipela ol i pinis, na ol birua i lusim kantri bilong mipela na ol i no moa mekim nogut long mipela, \v 5 orait long dispela taim wanpela man bilong lain bilong Devit bai i kamap king. Na em bai i laikim tru ol manmeri bilong en na oltaim bai em i bosim ol long stretpela pasin tasol. Em bai i harim ol wari bilong ol manmeri bilong en na bai em i hariap na stretim. Na em bai i strong long mekim gutpela pasin oltaim.” \p \v 6 Taim ol Juda i harim dispela tok bilong ol Moap, ol i toktok namel long ol yet olsem, “Yumi harim pinis olkain stori bilong ol pasin hambak bilong ol Moap. Ol i save mekim kain kain tok bilong litimapim nem bilong ol yet. Ol i ting ol i moa yet na ol i winim ol arapela lain manmeri, na ol i save tok bilas long ol. Tasol ol Moap ol i man bilong giaman. No ken bilipim tok bilong ol.” \p \v 7 Olgeta manmeri bilong Moap i krai long pen na hevi ol i kisim. Bipo ol i bin i stap long taun Kirheres na ol i save kaikai ol pikinini wain ol i bin mekim drai. Na nau ol i tingim dispela gutpela kaikai, na ol i sori tru long ol yet na ol i krai, long wanem, olgeta gutpela samting bilong ol i bagarap pinis. \v 8 Ol i tingim tu ol gutpela gaden wain i bin i stap klostu long taun Hesbon na taun Sipma, na ol i sori tumas. Bipo ol king bilong ol arapela kantri i save laikim tumas long dring wain i kam long ol dispela gaden, na dispela wain i save mekim ol i spak tru. Tasol nau olgeta dispela gaden i bagarap pinis. Ol i bin i gat planti gaden wain moa, stat long taun Hesbon na Sipma na i go inap long taun Jaser long hap not na i go inap long ples drai long hap sankamap, na i go olgeta long hapsait bilong raunwara Detsi long hap san i go daun. \p \v 9 Mi krai long taun Jaser na long ol gaden wain bilong Sipma. Na tu wara bilong ai bilong mi i pundaun antap long taun Hesbon na Eleale. Long wanem, yupela olgeta i bagarap pinis, na ol manmeri bilong yupela i no inap i go long ol gaden wain bilong ol na amamas na singaut i go i kam bilong kisim ol pikinini wain i mau. \v 10 Ol dispela gaden wain i bin karim planti pikinini wain, na taim ol manmeri i kisim, ol i bin amamas tru. Tasol nau dispela pasin bilong amamas na singaut em i pinis, na ol manmeri i no moa singim ol song bilong amamas. Na ol man i no moa krungutim pikinini wain long ol tang bilong wokim wain. Bikpela tasol i pasim pinis maus bilong ol na i pinisim amamas na singaut bilong ol. \v 11 Olsem na bel bilong mi i sori tru long Moap na long ol manmeri bilong taun Kirheres. Mi sori olsem man i gat bikpela sori na i paitim gita na singim song bilong sori. \v 12 Ol manmeri bilong Moap i bin i go lotu long giaman god bilong ol antap long ol liklik maunten, na ol i bin prea long dispela god insait long haus lotu bilong en. Ol i pinisim strong bilong ol long mekim dispela olgeta samting, tasol dispela pasin bilong ol i no bin helpim ol. \p \v 13 Ol dispela tok bilong Moap i bagarap, em Bikpela i bin mekim bipo yet. \v 14 Na nau Bikpela i tok moa olsem, “Tripela yia tasol i stap bilong ol Moap wantaim ol gutpela samting bilong ol i bagarap. Mi kaunim gut ol wan wan de bilong dispela tripela yia, na long de stret bilong namba 3 yia i pinis bai mi mekim ol samting mi bin tok long mekim long ol. Planti manmeri i stap nau long kantri Moap, tasol taim ples i bagarap pinis, ol liklik lain tasol bai i stap, na bai ol i no gat strong.” \c 17 \s1 Bikpela bai i mekim save long Siria na Israel \p \v 1 Bikpela \x - \xo 17.1 \xt Jer 49.23-27, Amo 1.3-5, Sek 9.1\x* i givim dispela tok long taun Damaskus bai i bagarap. Em i tok olsem, “Ol birua bai i bagarapim Damaskus, biktaun bilong ol Siria, na hip pipia tasol bai i stap. \v 2 Bai i no gat manmeri moa i stap long ol taun bilong distrik Aroer. Olsem na ol ples bai i kamap ples bilong ol sipsip. Na ol dispela sipsip bai i stap gut, long wanem, bai i no gat man moa bilong pretim ol. \v 3 Ol birua bai i bagarapim ol strongpela taun bilong kantri Israel, na tu bai ol i bosim ol manmeri bilong Damaskus. Nau kantri Israel na Siria i gat biknem na i gat bikpela lain manmeri i stap long ol. Tasol tupela kantri bai i bagarap na liklik lain manmeri tasol bai i stap. Mi Bikpela I Gat Olgeta Strong, mi tok pinis. \p \v 4 “Long dispela taim biknem bilong kantri Israel bai i pinis. Na planti gutpela samting bilong ol wantaim planti lain manmeri bai i pinis, na kantri bai i stap rabis tru. I olsem sik i painim patpela man na em i kamap bun nating. \v 5 Nau ol Israel i kamap planti tru olsem wit i kamap planti long ples daun bilong Refaim. Tasol taim ol birua i mekim save pinis long ol, bai ol i stap liklik lain tru olsem gaden ol man i katim wit pinis long en na wan wan stik wit tasol i sanap i stap. \v 6 Na ol bai i kamap olsem diwai oliv ol man i bin paitim long stik na kisim planti oliv long en, na nau i gat wan wan pikinini tasol i stap long het na long ol han bilong en. Mi God, Bikpela bilong ol Israel, mi tok pinis.” \p \v 7 Long \x - \xo 17.7 \xt Mai 7.7\x* dispela taim, ol manmeri bai i tanim bel na lotu long God bilong Israel, em God i bin wokim ol, na em i God bilong mekim gutpela na stretpela pasin olgeta. \v 8 Bai ol i no moa i go long ol alta ol yet i bin wokim na bai ol i no moa lotu long ol pos diwai i gat piksa bilong god meri Asera na mekim lotu long ol alta bilong kukim paura bilong kamapim smok i gat gutpela smel. Bai ol i pinis long dispela pasin bilong lotu long dispela ol samting ol i bin wokim long han bilong ol yet. \p \v 9 Long dispela taim, taim God i bagarapim Israel, ol strongpela taun bilong ol bai i bagarap na i stap nating, olsem ol taun bilong ol lain i bin i stap long dispela graun bipo. Ol dispela lain i bin lusim ol taun bilong ol na ranawe long taim ol Israel i kam bilong pait long ol, na ol dispela taun i bin i stap nating antap long ol maunten na bus i bin karamapim ol.\f + \fr 17.9 \ft Tok Hibru i no klia tumas long dispela hap.\f* \p \v 10-11 Israel, yu no tingim moa God i save kisim bek yu. Em i olsem bikpela ston yu save go na hait long en long taim nogut. Tasol tru tumas, yu lusim tingting olgeta long en. Na yu lotu long ol god bilong ol arapela lain, na yu ting ol dispela god bai i helpim yu na bai yu stap gut. Tasol bai yu bagarap na bai yu stap nogut tru na i no gat rot bilong yu i ken kamap orait gen. I olsem yu planim gaden wain na yu amamas long lukim ol han bilong diwai wain i kamap kwik tru na ol plaua i kamap. Tasol bai yu no inap kisim kaikai bilong en. Nogat. Wantu ol dispela diwai wain bai i drai na gaden bai i bagarap olgeta. \s1 God i daunim ol strongpela kantri \p \v 12 Harim dispela bikpela nois. Em i nois bilong bikpela lain soldia bilong planti kantri i bung. Nois bilong ol i olsem nois bilong biksi i bruk na i pairap long nambis. \v 13 Ol birua i kam olsem traipela si i bruk i kam. Tasol God i krosim ol na ol i ranawe i go bek long ples bilong ol. God i rausim ol olsem bikpela win i tromoi ol lip bilong diwai i go nabaut na olsem raunwin i karim das na pipia i go antap. \v 14 Taim ol birua i kam banisim ples long apinun, ol manmeri i save pret nogut tru. Tasol long moning ol birua bai i no i stap moa. Long dispela kain pasin God i save pasim rot bilong olgeta lain birua i kam na i laik mekim nogut long yumi na stilim ol samting bilong yumi. \c 18 \s1 Bikpela i gat tok long kantri Sudan \p \v 1 Sori \x - \xo 18.1 \xt Sef 2.12\x* tumas long ol manmeri i stap long hapsait bilong ol wara bilong Sudan, long dispela graun i gat planti binatang i save flai i go i kam long en. \v 2 Ol i save salim ol mausman bilong ol na ol i bihainim wara Nail na i kam daun long ol bot ol i wokim long wanpela kain gras i save kamap long wara. \p Yupela ol mausman bilong Sudan, yupela ol man bilong bringim tok hariap, yupela go bek long strongpela kantri bilong yupela, em kantri i gat planti wara. Ol manmeri bilong dispela kantri ol i longpela manmeri na ol i gat naispela skin. Na dispela kantri bilong yupela i gat biknem long pait na olgeta arapela kantri i save pret moa yet long en. \p \v 3 Yupela ol manmeri i stap long olgeta hap bilong graun, yupela harim. Taim yupela i lukim ol i sanapim mak antap long maunten, yupela i mas lukim gut. Na taim wanpela biugel i krai, yupela i mas putim yau na harim gut, \v 4 long wanem, Bikpela i tokim mi olsem, “Mi, Bikpela, mi stap long ples bilong mi long heven na taim mi lukim pasin bilong ol manmeri, mi save stap isi na lukluk tasol. Mi no bel kirap long bagarapim ol hariap. Nogat. Mi wet na mi stap isi tasol olsem san i lait strong antap long ples wesan na i luk olsem hat bilong en i kam antap, tasol paia tru i no kamap. Na tu mi stap isi olsem wara bilong nait i save stap isi na i pundaun long ol gaden long taim kaikai i klostu redi bilong kisim.” \p \v 5 I tru, nau dispela kantri\f + \fr 18.5 \ft Sampela man i ting dispela i tok long kantri Sudan, tasol ol arapela man i ting em i tok long kantri Asiria.\f* i kamap strong olsem diwai wain i kamap gut na ol plaua i kamap na i pundaun na ol pikinini wain i klostu redi long mau. Tasol Bikpela bai i bagarapim dispela kantri olsem man i belhat na i katim ol han bilong diwai wain long taim ol pikinini wain i no redi yet bilong kisim. \v 6 Bikpela bai i salim ol birua i kam bagarapim tru dispela kantri na ol bodi bilong ol soldia bilong dispela kantri bai i slip nabaut long graun. Na ol tarangau na ol wel animal bilong bus bai i kam kaikai ol dispela bodi. Long taim bilong san bai ol tarangau i kaikai, na long taim bilong kol bai ol wel animal i kaikai ol dispela bodi. \p \v 7 Long dispela taim Bikpela I Gat Olgeta Strong bai i kisim ol presen i kam long dispela strongpela kantri, em kantri i gat planti wara. Ol manmeri bilong dispela kantri i longpela manmeri na ol i gat naispela skin. Na dispela kantri i gat biknem long pait na olgeta arapela kantri i save pret moa yet long en. Ol dispela lain bai i bringim ol presen bilong ol i kam long maunten Saion, em dispela ples Bikpela i bin makim bilong ol manmeri i ken i kam klostu long em na lotu long em. \c 19 \s1 Bikpela bai i bagarapim ol Isip \p \v 1 Bikpela \x - \xo 19.1 \xt Jer 46.2-26, Ese 29.1—32.32\x* i givim dispela tok long Isip bai i bagarap. \p Bikpela bai i sindaun antap long klaut na i spit i go long kantri Isip. Na taim em i kamap, ol giaman god bilong ol Isip bai i guria moa yet na ol manmeri bilong Isip bai i pret tru na strong bilong ol bai i pinis olgeta. \p \v 2 Bikpela i tok olsem, “Bai mi kirapim bel bilong ol Isip na bai ol i pait long ol yet. Ol brata bai i pait namel long ol yet na ol pren bai i pait namel long ol yet. Ol taun bilong Isip bai i pait namel long ol yet, na ol provins tu bai i pait namel long ol yet. \v 3 Bai mi paulim tingting na pinisim strong bilong ol Isip na bai ol i no inap mekim ol samting ol i tingting long mekim. Bai ol i askim ol giaman god bilong ol long helpim ol, na bai ol i go long ol man i save toktok wantaim ol tewel bilong ol man i dai pinis, na askim tingting bilong ol long wanem samting ol i mas mekim. \v 4 Bai mi putim ol Isip i stap aninit long wanpela king nogut. Em i hatpela man na bai em i bosim ol strong tru. Mi God, Bikpela I Gat Olgeta Strong, mi tok pinis.” \p \v 5 Wara Nail bai i go daun olgeta na graun bai i kamap na bai i drai tru. \v 6 Taim wara i wok long drai isi isi, smel nogut bai i kamap. Na ol gras na pitpit i bin i stap long wara bai i drai olgeta. \v 7 Na tu olgeta kaikai samting ol i planim klostu long arere bilong wara bai i drai na win bai i karim olgeta dispela samting i go. \v 8 Ol man i save kisim pis long wara Nail bai ol i bel nogut na bai ol i krai, long wanem, bai i no gat pis bilong ol i kisim long ol huk na umben bilong ol. \v 9 Na tu ol manmeri i save wokim laplap bai i bel hevi tru, long wanem, ol samting bilong wokim laplap i no kamap moa long ol gaden. \v 10 Ol bikman bilong Isip bai i bagarap na ol wokman bai i stap nogut.\f + \fr 19.10 \ft Tok Hibru i no klia tumas long dispela hap.\f* \p \v 11 Ol bikman bilong taun Soan ol i longlong man tasol. Na ol man bilong givim gutpela tingting long king bilong Isip, ol i givim kranki tok long em. King bilong Isip, ol dispela saveman i save tokim yu olsem, ol i kamap long ol lain famili bilong ol saveman bilong bipo na long ol lain famili bilong ol king i bin i gat planti save. \v 12 Tasol ol i haitim save bilong ol we na ol i no tokim yu long ol samting Bikpela I Gat Olgeta Strong i laik mekim long Isip? \p \v 13 Ol bikman bilong taun Soan na biktaun Memfis ol i longlong man tasol. Na tu, ol hetman bilong ol lain manmeri bilong Isip, ol i no stiaim gut kantri. \v 14 Bikpela i bagarapim pinis tingting bilong ol Isip. Long dispela as na olgeta samting ol Isip i mekim, ol i go kranki, olsem spakman i krungutim traut bilong em yet na i laik pundaun. \v 15 I no gat wanpela man inap helpim kantri Isip long stap gut, maski em i bikman o em i man nating. \s1 Bikpela bai i mekim save long ol Isip na bai ol i tanim bel \p \v 16 Long dispela taim, taim kantri Isip i karim olkain hevi olsem, ol bai i lukim Bikpela I Gat Olgeta Strong i apim han bilong en na i redi long mekim save long ol, na bai ol i pret na guria olsem ol meri. \v 17 Na taim ol manmeri bilong Isip i harim ol i kolim nem bilong kantri Juda, dispela bai i mekim ol i tingting long Bikpela I Gat Olgeta Strong na long ol samting em i laik mekim long ol, na bai ol i pret moa yet. \p \v 18 Long dispela taim ol manmeri bilong 5-pela taun bilong Isip bai i toktok long tok Hibru. Na ol manmeri bilong ol dispela taun bai i tok tru antap long nem bilong Bikpela I Gat Olgeta Strong long ol bai i stap aninit long em. Wanpela bilong ol dispela taun bai ol i kolim long nem “Taun Bilong San.”\f + \fr 19.18 \ft Sampela olpela buk long tok Hibru i gat dispela nem “Taun Bilong San,” na sampela i gat nem “Taun Bilong Bagarap.”\f* \v 19 Long dispela taim bai i gat wanpela alta bilong Bikpela i stap long graun bilong Isip. Na tu bai i gat wanpela pos ston ol i makim bilong Bikpela stret, em i stap long mak bilong kantri Isip. \v 20 Dispela alta na pos ston bai i stap long Isip olsem mak bilong ol manmeri i ken lukim na tingim Bikpela I Gat Olgeta Strong. Na taim ol birua i kam mekim nogut long ol, ol bai i singaut long Bikpela na em bai i salim wanpela man bilong helpim ol na kisim bek ol. \v 21 Na Bikpela bai i larim ol Isip i save olsem em yet em i Bikpela. Taim em i mekim olsem, bai ol Isip i save gut long em na lotu long em na bringim ol ofa i go long em. Na bai ol i mekim ol strongpela promis long em na bai ol i mekim ol samting ol i promis long mekim. \v 22 I tru, Bikpela bai i mekim save long ol Isip, tasol dispela pasin em i mekim em i bilong stretim pasin nogut bilong ol. Na bai ol i tanim bel na i go bek long em, na em bai i harim prea bilong ol na mekim ol i stap gut. \p \v 23 Long \x - \xo 19.23 \xt Ais 27.13, 35.8, 62.10\x* dispela taim bai i gat bikrot i stap namel long Isip na Asiria, na ol Asiria i ken wokabaut i go long Isip na ol Isip tu i ken wokabaut i go long Asiria. Na ol manmeri bilong dispela tupela kantri bai i lotu long Bikpela tasol. \v 24 Long dispela taim kantri Israel bai i kamap poroman bilong Isip na Asiria, na taim ol arapela manmeri bilong graun i laik givim blesing long ol arapela, bai ol i tok olsem, “God i ken mekim gut long yupela olsem em i bin mekim long dispela tripela kantri, Isip na Asiria na Israel.” \v 25 Bikpela I Gat Olgeta Strong bai i givim blesing long ol na i tok, “Bai mi mekim gut long yupela ol Isip, ol manmeri bilong mi. Na bai mi mekim gut long yupela ol Asiria, ol manmeri mi yet mi bin wokim. Na bai mi mekim gut long yupela ol Israel, ol manmeri mi bin makim bilong mi yet.” \c 20 \s1 Pasin Aisaia i mekim em i bilong soim samting God i laik mekim \p \v 1 King Sargon bilong Asiria i tok na namba wan ofisa bilong en i kisim ol ami bilong Asiria i go pait long taun Asdot long kantri Filistia. \v 2 Tripela yia bipo long ol Asiria i kisim dispela taun bilong ol Filistia, Bikpela i bin tokim Aisaia, pikinini bilong Emos, long mekim dispela pasin. Aisaia i mas lusim klos bilong sori em i bin putim na lusim tu su long lek bilong en na wokabaut nating. Na Aisaia i bin harim tok bilong Bikpela na i mekim olsem Bikpela i tok. \v 3 Orait na taim ol Asiria i kisim pinis taun Asdot, Bikpela i tok olsem, “Long tripela yia olgeta, Aisaia, wokman bilong mi, em i bin wokabaut nating na i no bin putim klos na su. Em i bin stap olsem mak bilong samting nogut bai i kamap long ol Isip na ol Sudan. \v 4 Bai king bilong Asiria i go pait long kantri Isip na Sudan, na bai em i kalabusim ol yangpela wantaim ol lapun bilong dispela tupela kantri na bringim ol i go kalabus long narapela kantri. Na taim ol i go, bai ol i wokabaut nating na i no putim klos na su. Nogat. Bai ol i stap as nating na bai ol i sem nogut tru. \v 5 Ol lain manmeri i save lukluk long kantri Sudan bilong helpim ol long pait na ol i save litimapim biknem bilong kantri Isip, bai ol i lukim dispela samting i kamap, na bai ol i kirap nogut na bai ol i bel nogut tru. \v 6 Long dispela taim ol manmeri bilong nambis, em ol Filistia, ol bai i toktok namel long ol yet olsem, ‘Olaman. Yumi bin askim ol dispela strongpela kantri long redi long helpim yumi, nogut ol Asiria i kam bagarapim yumi. Tasol lukim, ol dispela kantri yet i bagarap. I no gat rot nau bilong yumi ken abrusim bainat bilong ol Asiria.’” \c 21 \s1 Bikpela bai i bagarapim taun Babilon \p \v 1 Bikpela i givim dispela tok long Babilon\f + \fr 21.1 \ft Tok Hibru i no gat dispela nem Babilon. Em i tok long “ples drai nating i stap klostu long nambis.” Tasol i luk olsem dispela i tok piksa long Babilon.\f* bai i bagarap. \p Bikpela hevi na bagarap bai i kirap long ples drai nating, long dispela graun ol man i save pret tru long i go klostu long en. Em bai i spit i kam olsem ol strongpela raunwin bilong ples drai nating. \v 2 Mi lukim dispela samting long wanpela driman nogut tru God i givim mi. Mi harim God i tok olsem, “Ol Babilon ol i lain bilong trik na giaman na mekim nogut long ol arapela man. Na ol i wok long mekim dispela pasin i kamap bikpela tru. Olsem na yupela ol ami bilong kantri Elam, yupela kam pait long Babilon. Na yupela ol ami bilong kantri Midia, yupela kam banisim dispela taun. Mi bai pinisim olgeta hevi ol Babilon i bin givim long ol arapela lain manmeri.” \p \v 3 Dispela driman i mekim mi i pret na guria, na mi pilim bikpela pen olsem meri i pilim long taim em i laik karim pikinini. Mi pret nogut tru na tingting bilong mi i bagarap olgeta, na mi no laik tru long lukim wanpela samting na harim wanpela tok. \v 4 Het bilong mi i raun, na skin bilong mi i guria long pret. Mi save laikim tru ol apinun, long taim san i go daun pinis na tudak i karamapim ples. Tasol long dispela nait, dispela driman i mekim mi i pret nogut tru. \p \v 5 Mi lukim ol man i redim bikpela kaikai. Ol i putim ol bikpela laplap long plua, na ol man i sindaun na kaikai na dring. Tasol wantu wanpela man i kam singaut olsem, “Yupela ol bikman, ol birua i kam pinis. Redim ol hap plang bilong yupela bilong pait.” \p \v 6 Na Bikpela i tokim mi olsem, “Yu makim wanpela wasman na em bai i stap was. Na em i mas tokim yu long wanem samting em i lukim. \v 7 Taim em i lukim ol man i sindaun long ol hos na ol i kam tupela tupela, na taim em i lukim ol man i sindaun long ol donki na ol kamel na i kam, orait em i mas lukluk gut tru na putim yau gut long harim wanem samting bai i kamap.” \p \v 8 Orait na dispela wasman i singaut strong olsem laion na i tok olsem, “Bikpela, mi bin sanap long ples bilong was long ol birua na mi bin was gut long san na long nait. \v 9 Na \x - \xo 21.9 \xt KTH 14.8, 18.2\x* nau mi lukim ol man i sindaun long ol hos na ol i kam tupela tupela.” Na wasman i tok olsem, “Babilon i bagarap pinis. Em i bagarap pinis. Na olgeta piksa bilong ol giaman god bilong ol i pundaun long graun na i bruk olgeta.” \p \v 10 Yupela ol manmeri bilong mi, ol birua i bin paitim yupela olsem man i save paitim wit, tasol nau mi autim pinis long yupela dispela gutpela tok mi bin kisim long Bikpela I Gat Olgeta Strong, em God bilong yumi Israel. \s1 Profet i bekim askim bilong ol Idom \p \v 11 Bikpela i givim dispela tok long ol samting bai i kamap long taun Duma.\f + \fr 21.11 \ft Tok bilong lain 11 na 13 i no klia tumas. Sampela man i ting taun Duma em i wanpela taun bilong ol Arebia. Long Stat 25.13-15 dispela nem Duma em i stap wantaim nem Tema na nem Kedar (lukim lain 14 na 16 long dispela sapta). Tasol dispela lain 11 i tok tu long kantri Idom, olsem na sampela man i ting nem Duma long dispela lain i makim kantri Idom.\f* \p Ol man i stap long kantri Idom ol i singaut na i askim olsem, “Wasman, wanem taim bai nait i pinis? Wanem taim tru bai em i pinis?” \v 12 Na mi bekim tok olsem, “Tulait bai i kamap, tasol nait tu bai i kamap. Na sapos yupela i laik askim gen, orait yupela i ken kam bek na askim.” \s1 Bikpela bai i bagarapim ol Arebia \p \v 13 Bikpela i givim dispela tok long ol Arebia bai i bagarap. \p Yupela ol man bilong lain Dedan, yupela ol man bilong raun na baim na salim ol samting, yupela bai i ranawe i go hait long bus bilong ples drai nating bilong Arebia. \v 14 Ol i dai tru long dring wara, olsem na yupela ol manmeri bilong graun Tema, yupela kisim wara na kaikai na bringim i go long ol. \v 15 Ol i bin ranawe, long wanem, ol birua i bin kam wantaim ol bainat na banara na ol i bin pait strong long ol. \p \v 16 Bikpela i tokim mi olsem, “Wanpela yia tasol i stap bilong olgeta manmeri bilong taun Kedar wantaim ol gutpela samting bilong ol bai i pinis. Mi kaunim gut ol wan wan de bilong dispela yia, na long de stret bilong yia i pinis, bai mi mekim ol samting mi bin tok long mekim long ol. \v 17 Ol Kedar ol i strongpela soldia na ol i save gut long pait wantaim banara. Tasol ol bai i bagarap, na liklik lain soldia tasol bai i stap. Mi God, Bikpela bilong Israel, mi tok pinis.” \c 22 \s1 Bikpela i kros long ol manmeri bilong Jerusalem \p \v 1-2 Bikpela i givim dispela tok long ol samting bai i kamap long Ples Daun Bilong Driman. \p Ol manmeri bilong biktaun Jerusalem, yupela i gat wanem kain tingting tru na yupela i wok long singaut na mekim planti nois na yupela i amamas? Na yupela i go antap long ol rup bilong haus bilong yupela na yupela i singaut strong na nois i inapim olgeta hap bilong taun. Ol dispela man bilong yu i bin dai, ol i no bin pait strong olsem ol strongpela soldia na i dai.\f + \fr 22.1-2 \ft Long taim ol Asiria i kam banisim Jerusalem, ol man bilong Jerusalem i bin pret long ol na ol i no bin sanap strong na pait long ol Asiria. Sampela man bilong Jerusalem i bin traim long ranawe, na ol Asiria i bin holimpasim ol na kilim ol i dai. Na sampela i bin i stap insait long taun na ol i bin i dai long sik na hangre.\f* \v 3 Na olgeta bikman bilong yupela i bin ranawe i go longwe tru. Tasol ol birua i bin lukim na holimpasim ol isi tru, long wanem, ol dispela bikman i no bin i gat ol banara samting bilong bekim pait bilong ol birua.\f + \fr 22.3 \ft Tok Hibru i no klia tumas long dispela hap.\f* \v 4 Olsem na mi tokim yupela, yupela i no ken traim long mekim bel bilong mi i stap isi. Yupela i mas larim mi wanpela i stap, long wanem, mi wari tumas na mi wok long krai. Mi tingim ol tarangu manmeri bilong mi bai i bagarap na mi krai. \p \v 5 God, Bikpela I Gat Olgeta Strong, em i makim pinis wanpela taim bilong ol kain kain hevi i kamap long yupela long Ples Daun Bilong Driman. Ol planti lain birua bai i kam na ol bai i wok long singaut strong na ran i go i kam, na yupela bai i kirap nogut na longlong nabaut. Ol bai i wok long brukim banis bilong taun, na yupela bai i pret, na singaut bilong yupela bai i go longwe tru, inap long ol maunten. \p \v 6 Ol soldia bilong kantri Elam ol i holim ol banara na spia, na ol i kam wantaim ol hos na karis bilong pait. Na ol soldia bilong taun Kir, ol i kam wantaim ol hap plang bilong pait. \v 7 Ol karis bilong pait i pulap tru long ol naispela ples daun bilong yupela, na ol soldia i save sindaun long ol hos, ol i kamap pinis long ol dua bilong taun na ol i redi long pait. \v 8 Ol birua inap mekim ol dispela samting, long wanem, Bikpela i no moa was long kantri Juda. \p Long taim yupela i bin save olsem, ol birua bai i kam pait long yupela, yupela i bin ting ol planti samting bilong pait i stap long haus ol i kolim Haus Bilong Bikbus Bilong Lebanon, em ol inap helpim yupela long stap gut. \v 9-10 Na yupela i bin lukim olsem planti hap bilong banis bilong taun Jerusalem i bagarap i stap. Olsem na yupela i bin kaunim olgeta haus bilong Jerusalem, dispela taun bilong King Devit. Na yupela i bin brukim sampela haus na kisim ston bilong ol dispela haus na stretim banis bilong taun. Na yupela i bin wokim ol baret bilong bringim wara i go long Hul Wara Daunbilo. \v 11 Na yupela i bin wokim wanpela bikpela hul namel long tupela banis i raunim taun, bilong holim wara i kam long olpela hul wara. Yupela i bin mekim ol dispela samting, na yupela i no tingting long God liklik. Em tasol bipo yet i bin makim ol dispela samting bilong kamap long yupela. Na em i bin mekim ol dispela samting i kamap. \p \v 12 Long taim ol dispela samting i bin kamap, God, Bikpela I Gat Olgeta Strong, i laik bai yupela i mas krai na sori, na rausim olgeta gras bilong het bilong yupela na pasim ol klos bilong sori. \v 13 Tasol \x - \xo 22.13 \xt 1 Ko 15.32\x* yupela i no bin mekim ol pasin bilong sori. Nogat. Yupela i bin lap na amamas i stap. Na yupela i bin kilim ol sipsip na ol bulmakau na wokim bikpela pati, na yupela i bin dring wain. Na yupela i bin tok olsem, “Kam, yumi kaikai na dring, long wanem, tumora bai yumi dai.” \p \v 14 Bikpela I Gat Olgeta Strong, em yet i bin kamap long mi na mekim dispela tok long yau bilong mi, “Mi no inap tru long lusim tingting long dispela sin bilong yupela, i go inap taim yupela i dai.” Dispela em i tok bilong God, Bikpela I Gat Olgeta Strong. \s1 Bikpela bai i rausim Sepna long wok bilong en \p \v 15 Bikpela I Gat Olgeta Strong i tokim mi long mi mas i go lukim Sepna, dispela man i lukautim olgeta samting bilong haus king. Na mi mas autim dispela tok long en, \v 16 “Sepna, yu no gat graun na famili long hia. Yu ting yu husat tru na yu tokim ol man na ol i brukim ston na wokim hul i go insait long maunten, na dispela hul bilong ston bai i stap olsem gutpela ples matmat bilong yu? \v 17-18 Yu ting yu strongpela man, a? Nogat tru. Bikpela bai i holim yu strong na memeim yu na bai yu kamap olsem liklik bal, na em bai i tromoi yu i go pundaun long wanpela bikpela hap graun i stap longwe tru. Na bai yu dai long dispela ples, na bai yu lusim ol dispela naispela karis yu save laikim tumas. Yu mekim wok bilong king, tasol yu man bilong bringim sem long ol lain bilong king.\f + \fr 22.17-18 \ft Tok Hibru i no klia tumas long dispela hap.\f* \v 19 Bikpela bai i pinisim yu na rausim yu long wok yu holim, na bai yu stap rabis tru na yu no gat namba moa. \p \v 20 “Bikpela i tok olsem long yu, ‘Sepna, taim dispela samting i kamap, bai mi singautim wokman bilong mi i kam, em Eliakim, pikinini bilong Hilkia. \v 21 Orait na bai mi putim long Eliakim dispela longpela klos na let yu save putim olsem ofisa bilong king, na em bai i kisim dispela wok nau yu holim. Na em bai i lukautim na bosim ol manmeri bilong Jerusalem na bilong olgeta hap bilong Juda, na em bai i stap olsem papa bilong ol. \v 22 Na \x - \xo 22.22 \xt KTH 3.7\x* bai mi putim long sol bilong en ol ki bilong haus bilong King Devit. Na wanem samting em i opim, i no inap wanpela man bai i pasim. Na wanem samting em i pasim, i no inap wanpela man bai i opim. \v 23 Bai mi mekim em i stap strong tru long dispela wok, olsem huk ol i pasim strong insait long haus. Na olgeta lain famili bilong en bai i kisim biknem long dispela wok em i mekim. \p \v 24 “‘Na olgeta lain bilong en bai i hangamap long em na askim em long helpim ol. Bai ol i hangamap long em olsem ol sospen na ol jak samting i hangamap i stap long wanpela huk. \v 25 Mi Bikpela I Gat Olgeta Strong, mi tok olsem, taim dispela samting i kamap, dispela huk pastaim i bin i stap strong, em bai i lus na pundaun. Na ol lain i bin hangamap long en na givim hevi long en, ol bai i bagarap. Mi Bikpela, mi tok pinis.’” \c 23 \s1 Bikpela bai i bagarapim taun Tair \p \v 1 Bikpela \x - \xo 23.1 \xt Ese 26.1—28.19, Jol 3.4-8, Amo 1.9-10, Sek 9.1-4, Mt 11.21-22, Lu 10.13-14\x* i givim dispela tok long ol samting bai i kamap long taun Tair. \p Yupela ol bikpela sip i save raun long ol solwara, yupela sori na krai, long wanem, ples bilong yupela long Tair i bagarap olgeta, na i no gat wanpela haus i sanap moa long en. Yupela bai i save long dispela bagarap long taim yupela i lusim ailan Saiprus na i kam bek. \v 2 Yupela ol lain i save stap arere long solwara, na yupela ol bisnisman bilong taun Saidon, yupela i mas sori na stap isi. Taun Saidon, ol sip i bin bringim planti samting i kam long yu. \v 3 Na yu bin kisim biknem olsem ples bilong baim na salim ol samting. Ol sip i bin i go long Isip, long hap bilong wara Nail, na kisim ol wit samting i kam long yu, na yu bin wok bisnis long en na kisim mani. \v 4 Taun Saidon, yu mas sem, long wanem, dispela strongpela taun i stap long solwara em i bagarap pinis na i tok olsem, “Sori tumas, olgeta pikinini bilong mi i lus pinis, na mi stap olsem meri i no bin pilim pen bilong karim pikinini, na mi stap olsem meri i no bin karim ol naispela yangpela manmeri na lukautim.” \v 5 Taim ol Isip i harim tok long ol dispela samting i bin kamap long taun Tair, ol bai i pret nogut tru na strong bilong ol bai i pinis. \p \v 6 Yupela ol manmeri i save stap arere long solwara, yupela sori na krai na ranawe i go longwe tru olsem long hap bilong Tarsis. \v 7 Wanem samting tru i bin kamap long Tair, dispela strongpela taun bilong bipo tru, em taun yupela olgeta i save amamas long en? Bipo ol manmeri bilong dispela taun i bin salim sampela lain bilong ol i go bilong kirapim ol nupela taun long ol longwe ples. Tasol bilong wanem na nau dispela taun yet i bagarap i stap? \v 8 Husat tru i bin tok na mekim dispela bagarap i kamap long Tair, em dispela taun i bin makim ol king bilong bosim ol arapela taun, na ol bisnisman bilong en i bin i stap olsem ol bikman tru na olgeta manmeri bilong graun i save givim biknem long ol? \v 9 Em Bikpela I Gat Olgeta Strong i bin tok na dispela bagarap i kamap. Bikpela i bin mekim olsem, long wanem, em i save daunim olgeta lain i save amamas long strong na biknem bilong ol yet, na em i save daunim nem bilong ol man i gat biknem. \p \v 10 Yupela ol manmeri i stap long hap bilong Tarsis, yupela i ken mekim ol samting long laik bilong yupela, olsem bikpela wara i save tait na i go nabaut long laik bilong en. Long wanem, ol man bilong taun Tair i no moa i stap bilong pasim laik bilong yupela.\f + \fr 23.10 \ft Tok Hibru bilong dispela lain i no klia tumas.\f* \v 11 Bikpela i apim han pinis antap long solwara na i redi long bagarapim ol dispela kantri i stap arere long solwara. Olsem na ol manmeri bilong ol dispela kantri i guria nogut tru. Em i givim tok pinis long bagarapim ol strongpela taun bilong ol dispela lain i stap arere long solwara. \v 12 Em i tok olsem, “Naispela taun Saidon, bai yu no inap stap amamas moa, long wanem, bai yu bagarap na stap nogut. Olsem na yupela ol manmeri bilong Saidon, yupela kirap na ranawe i go long ailan Saiprus, tasol long dispela hap tu yupela bai i no inap i stap gut.” \p \v 13 Lukim graun bilong ol Kaldia. I no gat man moa i stap long en, long wanem, ol Asiria i bin bagarapim ol taun bilong ol, na mekim ples bilong ol i kamap ples bilong ol wel animal tasol. Ol Asiria i bin wokim ol bet i raunim banis bilong ol taun bilong ol Kaldia, na ol i bin sanap antap long ol dispela bet na pait long ol. Na ol i bin brukim ol strongpela banis bilong ol dispela taun, na bagarapim ol taun olgeta.\f + \fr 23.13 \ft Tok Hibru i no klia tumas long dispela hap.\f* \p \v 14 Yupela ol bikpela sip i save raun long solwara, yupela i mas sori na krai, long wanem, dispela strongpela taun bilong yupela i bagarap olgeta. \p \v 15 Long taim ol dispela samting i kamap, ol manmeri bai i lusim tingting olgeta long taun Tair inap long 70 yia. Dispela ol krismas em wanpela king inap i stap. Taim dispela 70 yia i pinis, orait Tair bai i stap olsem wanpela meri bilong pamuk ol man i bin mekim song long em na ol i save singim. Ol tok bilong dispela song i olsem, \q1 \v 16 Pamukmeri, ol i bin lusim tingting \q2 long yu. \q1 Olsem na yu mas kisim gita \q2 na go raun long taun. \q1 Na yu singim ol song \q2 na mekim naispela musik, \q3 na bai ol man i tingim yu gen. \m \v 17 Taim 70 yia i pinis, Bikpela bai i larim taun Tair i kamap gen olsem ples bilong ol manmeri i kam baim na salim ol samting. Na taun Tair bai i grisim olgeta arapela kantri bilong graun long kam mekim wok bisnis wantaim em, olsem pamukmeri i save grisim ol man long kam long em. \v 18 Tasol ol mani samting Tair i kisim, em bai i no inap hipim i stap bilong em yet. Nogat. Bai ol i kamap samting bilong Bikpela yet. Na ol manmeri bilong Bikpela bai i kisim olgeta dispela samting Tair i bin bungim, na bai ol i gat planti kaikai tru bilong kaikai, na bai ol i gat ol naispela naispela klos bilong putim. \ms1 Bikpela bai i stap long maunten Saion na bosim olgeta lain manmeri \s2 (Sapta 24-27) \c 24 \s1 Bikpela bai i bagarapim graun na em yet bai i bosim ol manmeri \p \v 1 Bikpela bai i bagarapim tru graun na graun bai i stap nating. Em bai i krungutim na tantanim nabaut graun na graun bai i kamap narakain olgeta. Na em bai i mekim ol manmeri i ranawe i go nabaut. \v 2 Maski ol i wanem kain manmeri, olgeta bai i bungim wankain hevi. Ol pris wantaim ol manmeri nating, na ol bos wantaim ol wokboi na wokmeri nating bilong ol, na ol bisnisman wantaim ol man bilong baim ol samting long ol, na ol man bilong givim dinau wantaim ol man bilong kisim dinau, na ol maniman wantaim ol rabisman, olgeta wantaim bai i painim taim nogut. \v 3 Graun bai i bagarap olgeta na i stap nating. Bikpela i tok pinis long mekim ol dispela samting i kamap. \p \v 4 Graun i drai olgeta na strong bilong en i pinis, na em i krai sori. Na ol manmeri i gat biknem, strong bilong ol tu i pinis. \v 5 Graun i kamap doti long olkain pasin nogut bilong ol manmeri. Ol i bin givim baksait long ol lo bilong God na sakim tok bilong em na ol i bin brukim dispela kontrak God i bin mekim wantaim ol, em kontrak bilong i stap oltaim. \v 6 Olsem na God i tok na taim nogut tru i kamap long graun na pinisim tru bikpela lain manmeri, na liklik lain tasol i stap. Em i mekim olsem, bai ol manmeri i ken karim hevi bilong ol pasin nogut bilong ol. \p \v 7 Ol nupela pikinini wain i drai na diwai wain tu i wok long dai. Na ol manmeri i save amamas long dring wain, nau ol i stap bel hevi tru. \v 8 Ol i no moa amamas na singaut na paitim ol raunpela musik i gat liklik belo. Na musik ol i save mekim long ol kain kain gita i pinis olgeta. \v 9 Ol i no moa singim ol song, taim ol i dring wain. Ol hevi bilong ol i mekim, na strongpela dring i no swit moa long maus bilong ol. \v 10 Olgeta samting bilong biktaun i bagarap pinis. Na olgeta dua bilong ol haus i pas i stap, bai i no gat man inap i go insait long ol. \v 11 Na ol manmeri i no gat samting bilong dring, olsem na ol i sanap long ol rot bilong taun na singaut long wain. Olgeta amamas bilong ol manmeri i pinis, na taim bilong bel hevi na sori tasol i kamap long olgeta hap bilong graun. \v 12 Biktaun i bagarap olgeta, na bikpela dua bilong banis bilong en i pundaun na i bruk bruk nabaut. \v 13 Dispela kain bagarap tasol bai i kamap long olgeta lain manmeri bilong graun, na liklik lain tru bai i stap, olsem wan wan pikinini oliv i stap long diwai oliv long taim ol man i kisim pinis, na olsem wan wan pikinini wain i stap long gaden wain long taim ol i kisim pinis. \p \v 14 Tasol ol dispela lain i stap yet, bai ol i amamas na singsing. Ol manmeri i stap long ol ples i stap long arere bilong solwara, ol bai i amamas long biknem na strong bilong Bikpela. \v 15 Olsem na yupela ol manmeri i stap long olgeta hap, long hap sankamap na long ol ples i stap arere long solwara, yupela olgeta litimapim nem bilong God, Bikpela bilong Israel na givim biknem long em. \v 16 Harim, ol manmeri bilong ol ples i stap longwe tru long arere bilong graun, ol i singim song bilong amamas. Na song bilong ol i olsem, “Litimapim nem bilong Bikpela. Em i save mekim stretpela pasin tasol.” \p Tasol mi tok olsem, “Sori tru, mi no inap amamas. Bel bilong mi i gat bikpela wari tru na mi laik pinis nating, long wanem, mi lukim ol man bilong mekim pasin nogut na tok giaman i wok long giamanim ol arapela na mekim nogut long ol. \v 17 Sori tru long yupela ol manmeri bilong graun. Taim nogut na hul na umben bilong holimpas yupela, ol i wetim yupela i stap. \v 18 Sapos man i harim tok bilong taim nogut na i ranawe, em bai i pundaun long hul. Na sapos em i kam antap gen long hul, na i laik ranawe i go, em bai i pas long umben. Ol dua bilong skai bai i op na wara bai i kapsait long graun. Na as bilong graun bai i guria. \v 19 Graun bai i guria nogut tru na em bai i bruk nabaut na op i stap. \v 20 Em \x - \xo 24.20 \xt Ais 19.14\x* bai i go i kam olsem man i spak na olsem liklik haus i go i kam long taim bilong strongpela win. Asua bilong ol sin bilong ol manmeri i hevi tru na graun bai i no inap karim. Olsem na graun bai i pundaun na i no inap kirap gen.” \p \v 21 Long taim Bikpela yet i makim pinis, em bai i mekim save long ol lain ami bilong heven na long ol king bilong graun. \v 22 Bikpela bai i bungim na kalabusim ol, olsem ol man i putim ol kalabus i stap long wanpela hul. Na em bai i pasim ol i stap long kalabus longpela taim, na bihain em bai i mekim samting em i laik mekim long ol. \v 23 Na lait bilong san na mun bai i olsem samting nating, long wanem, Bikpela I Gat Olgeta Strong bai i kam wantaim bikpela lait na strong bilong em na em bai i stap long maunten Saion long Jerusalem na bosim ol manmeri. Na ol lida bilong ol manmeri bilong en bai i lukim em. \c 25 \s1 Song bilong litimapim nem bilong Bikpela \q1 \v 1 Bikpela, \x - \xo 25.1 \xt Nam 23.19, Sng 98.1, 118.28\x* yu God bilong mi, \q2 na mi laik litimapim nem \q3 bilong yu. \q1 Yu save mekim \q2 ol narakain samting tru \q3 bilong helpim mipela. \q1 Yu inapim tru olgeta samting \q2 bipo yet yu bin tok long mekim. \q1 \v 2 Yu \x - \xo 25.2 \xt Ais 21.9, 23.13, Jer 51.37\x* bin mekim ol biktaun \q3 i kamap hip pipia \q2 na ol taun i gat strongpela banis \q3 i bagarap olgeta. \q1 Ol strongpela biktaun bilong ol birua \q3 i pinis olgeta, \q2 na ol bai i no inap kirapim gen. \q1 \v 3 Ol manmeri \q3 bilong ol strongpela kantri \q2 bai i givim biknem long yu. \q1 Na ol biktaun bilong ol kantri nogut, \q2 ol bai i pret long yu. \q1 \v 4-5 Yu bin i stap \q3 olsem strongpela ples hait \q2 bilong ol rabisman \q3 i sot long ol samting, \q2 na ol i stap gut \q3 long taim bilong hevi. \q1 Belhat na kros bilong ol man nogut \q2 i olsem strongpela win \q3 i kam sakim banis \q2 na i olsem hat bilong san \q3 i kamap long ples wesan. \q1 Tasol long taim bilong win na ren \q2 yu bin karamapim ol rabisman \q3 na ol i stap gut, \q2 na yu no larim strongpela san \q3 i kukim ol. \q1 Bikpela, yu save pasim maus \q3 bilong ol birua \q2 na singaut na bikmaus \q3 bilong ol man nogut \q2 i save pinis olgeta. \q1 I olsem klaut i haitim hatpela san \q2 na ples i kol. \s1 God bai i redim bikpela kaikai long maunten Saion \p \v 6 Long maunten Saion, Bikpela I Gat Olgeta Strong bai i redim bikpela kaikai tru. Bai i gat planti gutpela gutpela abus na nambawan wain tru bilong dring. Na ol manmeri bilong olgeta kantri bai i kam bung long dispela kaikai. \v 7 Nau olgeta lain manmeri i gat bel hevi na ol i stap olsem ol man i sori long man i dai pinis, na dispela hevi bilong ol i olsem klos bilong sori ol i putim. Tasol long maunten Saion Bikpela bai i pinisim tru sori na hevi bilong ol. \v 8 Em \x - \xo 25.8 \xt 1 Ko 15.54, KTH 7.17, 21.4\x* bai i pinisim dai tru na bai dai i no kamap moa long ol. God, Bikpela bai i pinisim krai bilong ol na mekim drai wara bilong ai bilong olgeta manmeri. Na em bai i pinisim sem i stap long ol manmeri bilong en long olgeta hap bilong graun. Bikpela i tok pinis long mekim olsem. \p \v 9 Taim \x - \xo 25.9 \xt Stt 49.18, Sng 20.5, Ta 2.13\x* ol dispela samting i kamap, ol manmeri bai i tok olsem, “Bikpela, em i God bilong yumi. Yumi bin bilip na wet long em wanpela bai i kisim bek yumi. Em tasol i Bikpela, na em i bin helpim yumi. Olsem na yumi amamas moa yet, long wanem, em i kisim bek yumi pinis.” \s1 Bikpela bai i bagarapim kantri Moap \p \v 10 Bikpela \x - \xo 25.10 \xt Ais 15.1—16.14, Jer 48.1-47, Ese 25.8-11, Amo 2.1-3, Sef 2.8-11\x* bai i lukautim gut maunten Saion, tasol em bai i mekim save tru long ol Moap. Em bai i larim ol birua i kam bagarapim na krungutim ol, olsem ol bulmakau i save krungutim gras i go insait long pekpek bilong ol yet.\f + \fr 25.10 \ft Matmena, em wanpela taun bilong ol Moap. Tasol long tok Hibru nem Matmena em i klostu wankain olsem dispela tok, “ples bilong pekpek.” I luk olsem profet i mekim tok pilai long nem bilong dispela taun bilong ol Moap.\f* \v 11 Bai ol Moap i kamap olsem man i stap long biksi i pret long lus long solwara na i traim swim strong tru i go long nambis. Bai ol i mekim kain kain samting bilong abrusim dispela bagarap. Tasol Bikpela bai i daunim save na strong bilong ol, na wanem samting ol i mekim bai i no inap helpim ol.\f + \fr 25.11 \ft Tok Hibru bilong dispela lain i no klia tumas.\f* \p \v 12 Na em bai i brukim ol strongpela banis bilong ol taun bilong ol. Nau ol dispela banis i stap antap tru, tasol em bai i mekim ol i pundaun olgeta long graun. \c 26 \s1 God bai i mekim ol manmeri bilong en i win \p \v 1 Wanpela taim bai i kamap bihain, na ol manmeri i stap long graun bilong Juda ol bai i singim dispela song. \q1 Taun bilong mipela i strongpela tru. \q1 God yet em i stap strongpela banis \q3 bilong mipela. \q1 Em i kisim bek mipela pinis \q2 na mekim mipela i win. \q1 \v 2 Opim \x - \xo 26.2 \xt Ais 45.25, 60.11, 60.18, 60.21, 62.1-2\x* ol bikpela dua bilong taun, \q2 bai ol stretpela manmeri \q3 i ken i kam insait. \q1 Oltaim ol dispela lain \q2 i save aninit long Bikpela. \q1 \v 3 Bikpela, \x - \xo 26.3 \xt Ais 27.5, 57.19, 66.12\x* ol i stap aninit long yu \q2 na tingting bilong ol \q3 i stap strong long yu tasol. \q1 Olsem na yu save mekim pasin bel isi \q2 i pulap tru long ol. \b \q1 \v 4 Bikpela em i strongpela ples hait \q3 bilong yumi. \q2 Na em bai i stap olsem oltaim. \q1 Olsem na yumi mas bilip tru long em \q2 na aninit long em oltaim. \q1 \v 5 Bikpela i save daunim \q2 ol manmeri i gat biknem. \q1 Na em i save brukim \q3 ol strongpela taun, \q2 na ol i pundaun olgeta long graun. \q1 \v 6 Ol dispela manmeri i bin mekim nogut \q3 long ol rabisman, \q2 na tarangu ol i sot tru \q3 long ol samting. \q1 Tasol nau ol rabisman i krungutim \q2 na wokabaut antap \q3 long ol hip pipia \q2 bilong ol taun i bagarap pinis. \b \q1 \v 7 Rot \x - \xo 26.7 \xt Sng 27.11, Ais 42.16, 57.2\x* ol stretpela manmeri \q3 i wokabaut long en, \q2 em i stap stret tasol. \q1 Bikpela, yu stretpela God \q2 na yu save stretim rot \q3 ol i wokabaut long en. \q1 \v 8 Bikpela, mipela i wokabaut \q3 bihainim ol lo bilong yu \q2 na mipela i lukluk long yu \q3 na wetim yu tasol. \q1 Mipela i laikim tumas \q2 biknem bilong yu. \q1 \v 9 Long \x - \xo 26.9 \xt Sng 63.1, 63.5-6, Ais 55.6, Lu 6.12\x* nait, tingting bilong mi \q3 i stap long yu tasol \q2 na mi laikim tumas \q3 long i stap wantaim yu, \q2 long wanem, yu save kotim \q3 ol manmeri bilong graun, \q2 bilong skulim ol \q3 long stretpela pasin bilong yu. \q1 \v 10 Tasol sapos yu marimari \q3 long ol manmeri nogut, \q2 bai ol i no kisim save \q3 long ol stretpela pasin. \q1 Maski ol i stap long graun \q3 bilong ol stretpela manmeri, \q2 ol bai i go het \q3 long mekim ol pasin nogut \q2 na bai ol i no tingim biknem \q3 na strong bilong yu \q2 na bai ol i no aninit long yu. \b \q1 \v 11 Bikpela, \x - \xo 26.11 \xt Hi 10.27\x* yu apim han bilong yu pinis \q2 bilong mekim save \q3 long ol manmeri nogut. \q2 Tasol ol i no lukim. \q1 Bikpela, larim ol i lukim olsem, \q2 yu save laikim tumas long helpim \q3 ol manmeri bilong yu. \q2 Na bai ol man nogut i sem nogut tru. \q1 Na dispela paia yu redim pinis \q2 bilong ol birua bilong yu \q3 i ken kukim olgeta dispela lain. \b \q1 \v 12 Bikpela, yu save kamapim \q2 gutpela taim namel long mipela. \q1 Yu save stiaim olgeta wok \q3 bilong mipela \q2 na mekim ol i kamap gutpela. \q1 \v 13 God, Bikpela bilong mipela, \q2 ol arapela bikman \q3 i bin bosim mipela, \q2 tasol mipela i save givim biknem \q3 long yu wanpela tasol. \q1 \v 14 Nau ol dispela bikman i dai pinis. \q2 Ol i no i stap moa, \q3 na bai ol i no inap kirap bek. \q1 Yu bin daunim strong bilong ol \q2 na mekim save tru long ol \q3 na ol i bin bagarap olgeta. \q1 Na ol manmeri i no tingim moa \q2 nem bilong ol. \q1 \v 15 Bikpela, yu surikim tru ol mak \q3 bilong graun bilong mipela, \q2 na mekim kantri bilong mipela \q3 i kamap bikpela tru. \q1 Na dispela i mekim biknem bilong yu \q2 i kamap bikpela moa. \b \q1 \v 16 Bikpela, yu bin mekim save \q3 long ol manmeri bilong yu, \q2 na strong bilong ol i pinis. \q1 Tasol ol i bin kam long yu \q2 wantaim bikpela sori \q3 na ol i bin beten long yu. \q1 \v 17-18 Long ai bilong yu, \q2 mipela i bin i stap \q3 olsem meri i pilim pen \q4 bilong karim pikinini. \q1 Mipela i bin karim \q3 bikpela pen na hevi \q2 na mipela i bin ting \q3 wanpela gutpela samting \q4 bai i kamap. \q1 Tasol nogat. Mipela i no kamapim \q2 wanpela samting. \q1 Mipela i no bin i gat strong \q3 bilong daunim ol birua\f + \fr 26.17-18 \ft Tok Hibru i no klia tumas long dispela hap.\f* \q2 na mekim gutpela sindaun i kamap \q3 long graun bilong mipela. \q1 \v 19 Tasol ol dispela lain bilong yu \q2 i dai pinis \q3 na ol i stap long ples tudak, \q2 ol bai i kirap bek \q3 na lukim lait. \q1 Yu save givim laip \q3 long ol man i dai pinis, \q2 olsem wara bilong nait \q3 i pundaun long graun i drai \q2 na i mekim ol nupela gras i kamap. \b \q1 Yupela ol lain i slip long matmat, \q2 yupela kirap na amamas na singaut. \s1 Bikpela i mekim save long ol manmeri bilong en na i mekim ol i stap gut gen \p \v 20 Yupela ol manmeri bilong mi, yupela go insait long ol haus bilong yupela na pasim ol dua. Yupela i mas hait i stap liklik taim tasol inap belhat bilong Bikpela i pinis. \v 21 Bikpela i lusim pinis ples bilong em long heven na i kam nau, bilong mekim save long ol manmeri bilong graun, na bekim asua bilong ol sin bilong ol. Na graun bai i no inap haitim moa blut bilong ol man ol arapela i bin kilim i dai. Nogat. Em bai i kamapim olgeta pasin nogut ol man i bin mekim. \c 27 \p \v 1 Long \x - \xo 27.1 \xt Jop 41.1, Sng 74.14, 104.26\x* dispela taim Bikpela bai i soim bikpela strong bilong em na mekim save tru long Leviatan, dispela traipela snek masalai bilong solwara. Bikpela bai i kisim bikpela na strongpela bainat bilong en i sap nogut tru na katim dispela snek masalai i save tanim tanim na ranawe nabaut. \p \v 2-3 Long dispela taim Bikpela bai i mekim wanpela song olsem, \q1 “Singim song \q2 bilong gutpela gaden wain. \q1 Mi Bikpela, mi save lukautim gut \q2 dispela gaden. \q1 Na oltaim mi save givim wara \q2 long en. \q1 Mi save was gut long en \q3 long san na long nait, \q2 nogut ol man i kam bagarapim. \q1 \v 4 Nau mi no moa kros \q2 long dispela gaden wain. \q1 Sapos mi lukim ol nil gras \q2 na ol arapela gras nogut \q3 i kamap long en, \q2 orait bai mi mekim save long ol. \q1 Bai mi laitim paia \q2 na kukim olgeta dispela gras. \q1 \v 5 Tasol sapos ol dispela birua \q2 i laik bai mi lukautim ol \q3 na ol i kam long mi, \q2 orait ol i mas promis \q3 long i stap gut wantaim mi. \q1 Yes, ol i mas promis tru \q2 long i stap gut wantaim mi.” \p \v 6 Long taim bihain, ol Israel, em ol lain tumbuna bilong Jekop, ol bai i sanap strong olsem diwai wain i gat plaua na i karim planti pikinini. Na long han bilong ol, Bikpela bai i givim gutpela taim long olgeta manmeri bilong graun.\f + \fr 27.6 \ft Tok Hibru i no klia tumas long dispela hap.\f* \p \v 7 Bikpela i no bin mekim save tru long ol Israel olsem em i bin mekim long ol birua bilong ol. Na tu em i no bin kilim i dai planti manmeri bilong Israel olsem em i bin mekim long ol arapela lain. Nogat. \v 8 Bikpela i bin mekim save long ol manmeri bilong en long taim em i salim ol i go kalabus. Em i bin belhat long ol na salim strongpela win bilong en i kam rausim ol i go olsem strongpela win bilong hap sankamap i kam na karim ol samting i go. \v 9 Tasol sapos ol Israel i laik pinisim tru asua bilong ol sin bilong ol, orait ol i mas brukim olgeta alta bilong ol giaman god, na mekim ol ston bilong ol alta i kamap paura nating. Na ol i mas katim ol pos diwai i gat piksa bilong god meri Asera na ol i mas bagarapim olgeta alta bilong kukim paura bilong kamapim smok i gat gutpela smel. \p \v 10 Dispela taun bipo i bin i gat strongpela banis, nau em i bagarap pinis na i stap. Nau em i stap olsem wanpela ples kunai nating na i no gat manmeri moa i stap long en. Na em i kamap ples bilong ol bulmakau tasol i kam bung na kaikai gras na ol lip bilong ol liklik diwai. Na ol i save stap malolo long dispela hap. \v 11 Na taim ol han bilong ol dispela diwai i drai pinis, ol i save bruk na pundaun long graun na ol meri i save kam mumutim bilong wokim paia long en. Dispela bagarap i kamap, long wanem, ol manmeri bilong dispela taun, ol i bikhet lain tru. Olsem na God, em God i bin mekim ol i kamap wanpela lain manmeri, em i no bin marimari long ol na sori long ol. \p \v 12 Long taim Bikpela i mekim ol dispela samting, em bai i kisim ol manmeri bilong en i stap long ol kantri nabaut, stat long wara Yufretis na i go inap long mak bilong kantri Isip. Em bai i kisim ol wan wan, olsem man i rausim bun na lip samting bilong wit, na i kisim ol gutpela pikinini wit tasol na i putim long dis samting. \v 13 Na long dispela taim biugel bai i krai bikpela tru, bilong singautim ol dispela tarangu Israel, em ol birua i bin rausim ol i go i stap long kantri Asiria na long kantri Isip. Na bai ol i kam bek long Jerusalem na bai ol i lotu long Bikpela long maunten bilong em yet. \ms1 Bikpela bai i stretim pasin bilong ol manmeri bilong Jerusalem \s2 (Sapta 28-35) \c 28 \s1 Bikpela bai i bagarapim naispela taun Samaria \p \v 1 Sori long yu, naispela taun bilong ol lain Israel,\f + \fr 28.1 \ft Long dispela lain, Aisaia i tok long taun Samaria, em biktaun bilong kantri Israel long hap not.\f* yu bai bagarap tru. Ol bikman bilong yu i save spak nogut tru long wain na ol i save apim nem bilong yu moa yet, na tok olsem yu strongpela taun tru. Yu stap antap long liklik maunten namel long gutpela hap graun bilong planim kaikai, na yu luk nais tumas olsem ol naispela rop plaua ol bikman bilong yu i save putim long het bilong ol. Tasol i no longtaim na bai yu bagarap olsem ol rop plaua i save drai na bagarap. \v 2 Tru tumas, Bikpela i makim pinis wanpela strongpela lain tru bilong daunim yu. Dispela lain bai i kam olsem strongpela win, na olsem ren na ren ais i pundaun strong tru, na ol bai i brukim yu na tromoi yu i go daun long graun. \v 3 Na ol dispela lain bai i krungutim yu na wokabaut antap long yu, yu taun bilong ol bikman i save spak na apim nem bilong yu moa yet. \v 4 Yu stap antap long liklik maunten namel long gutpela hap graun bilong planim kaikai, na yu luk nais tumas olsem naispela rop plaua. Tasol bai yu bagarap olsem ol rop plaua i save drai na bagarap. Na bai yu pinis wantu tasol, olsem wanpela pikinini bilong diwai fik i mau pastaim long ol arapela, na wanpela man i lukim na i kisim na kaikai. \p \v 5 Long dispela taim, ol liklik lain manmeri i stap yet, ol bai i amamas long Bikpela I Gat Olgeta Strong. Bikpela yet bai i stap olsem naispela hat king ol i putim na olsem rop plaua ol i putim long het bilong ol. \v 6 Bikpela bai i givim gutpela tingting long ol man bilong harim kot na ol bai i skelim gut kot. Na em bai i givim strong long ol soldia bilong taun, na ol bai i no larim ol birua i kam insait na pait long ol manmeri. \s1 Ol pris na profet i tok bilas long Aisaia \p \v 7 Ol profet na ol pris tu i save laikim tumas long dring planti wain na bia na ol i save spak nogut tru na ol i no save wokabaut stret. Tingting bilong ol i paul, na ol i no save mekim gut wok bilong ol. Ol profet i no save lukim gut ol samting God i soim ol. Na ol pris tu i no save skelim gut ol hevi bilong ol manmeri. \v 8 Traut bilong ol i pulap long ol dispela tebol ol i sindaun long en na dring, na i no gat wanpela liklik hap i stap klin. \p \v 9 Taim ol i harim tok bilong mi, ol i save tok olsem, “Dispela man i ting em i laik skulim husat tru? Em i laik lainim husat long ol toktok bilong em? Mipela i no liklik pikinini, nau tasol mipela i lusim susu bilong mama. \v 10 Oltaim em i save mekim wankain toktok tasol, olsem man i skulim ol liklik pikinini long kolim stret wan wan leta na wan wan tok na wan wan lain.”\f + \fr 28.10 \ft Tok Hibru i no klia tumas long dispela hap (na tu long lain 13).\f* \p \v 11 Ol \x - \xo 28.11 \xt 1 Ko 14.21\x* dispela manmeri i no laik tru long harim tok bilong mi, olsem na Bikpela bai i givim tok long ol long maus bilong ol man bilong narapela tok ples. \v 12 Em yet i bin putim ol manmeri bilong en long dispela hap graun, na em i bin tokim ol olsem, “Long dispela ples yupela i ken malolo na i stap bel isi. Na ol man, bodi bilong ol i tait na skin bilong ol i les, ol i ken malolo na i stap isi long dispela ples.” Tasol ol i no laik harim tok bilong em. \v 13 Olsem na Bikpela yet bai i skulim ol olsem man i skulim ol liklik pikinini long kolim stret wan wan leta na wan wan tok na wan wan lain. Na ol bai i longlong nabaut na kisim taim nogut, na ol lain birua bai i kalabusim ol na karim ol i go. \s1 God bai i putim gutpela na strongpela ston long Saion \p \v 14 Yupela ol bikman i save bosim ol manmeri hia long Jerusalem, yupela harim tok bilong Bikpela. Yupela i ting tok bilong Bikpela em i samting nating \v 15 na yupela i save tok olsem, “Mipela i mekim kontrak pinis wantaim Dai na mipela i pasim tok pinis wantaim Ples Bilong Ol Man I Dai Pinis, olsem na bai mipela i no inap bagarap. Maski wanem kain taim nogut i kamap long mipela, mipela bai i abrusim, long wanem, mipela i bilip strong olsem, ol pasin bilong trik na giaman mipela i save mekim ol bai i helpim mipela long stap gut.” \p \v 16 Tasol \x - \xo 28.16 \xt Sng 118.22-23, Ro 9.33, 10.11, 1 Pi 2.6\x* God, Bikpela i tok olsem, “Harim. Mi makim pinis wanpela nambawan ston tru bilong strongim banis bilong haus. Em i gutpela na strongpela ston tru. Na bai mi putim em i stap long maunten Saion. \f + \fr 28.16 \ft Sampela man i save tanim dispela hap tok i stap namel long tupela mak olsem, “Na nem bilong dispela ston i olsem, ‘Ol man i bilip tru, ol bai i no inap pret na guria.’”\f* Ol man i bilip long em, ol bai i no inap pret na guria.\fm *\fm* \v 17 Bai mi mekim stretpela pasin i stap olsem skel bilong skelim pasin bilong yupela, na tok tru bai i stap olsem skel bilong skelim ol tok bilong yupela. Yupela i save ting ol giaman pasin bilong yupela bai i helpim yupela long stap gut. Tasol bai mi mekim taim nogut i kamap long yupela. Na bai yupela i bagarap olsem ol man i save bagarap long taim bilong bikpela tait, na bai yupela i no gat ples moa bilong i go na hait long en. \v 18 Na bai mi katim tu dispela kontrak yupela i bin mekim wantaim Dai na bai mi pinisim tu tok promis yupela i bin pasim wantaim Ples Bilong Ol Man I Dai Pinis. Na ol taim nogut tru bai i kamap long yupela na yupela bai i bagarap olgeta. \v 19 Ol dispela taim nogut bai i no inap lusim yupela. Nogat. Bai ol i kamap moa moa yet long yupela long olgeta de na nait.” \p Sapos yupela i save gut long as bilong ol dispela tok bilong God, yupela bai i pret na guria tru. \v 20 Yupela bai i pilim nogut tru olsem man i painim hat long slip, long wanem, bet i sotpela tumas na lek bilong en i hangamap nating, na blanket i liklik tumas na em i no inap karamapim gut skin bilong en. \v 21 Bikpela \x - \xo 28.21 \xt Jos 10.10-12, 2 Sml 5.20, 1 Sto 14.11\x* bai i kirap i kam wantaim strong bilong em olsem bipo em i bin mekim long maunten Perasim na long ples daun bilong Gibeon. Na em bai i mekim wok em i ting long mekim. Tasol yupela bai i lukim dispela wok em i narakain olgeta. \v 22 Olsem na yupela i mas lusim dispela pasin bilong rabisim tok bilong Bikpela. Sapos nogat, ol hevi bilong yupela bai i kamap bikpela moa. Long wanem, mi harim God, Bikpela I Gat Olgeta Strong i mekim strongpela tok olsem, em bai i bagarapim tru olgeta hap bilong dispela kantri. \s1 Gutpela save bilong ol man, em i kam long God tasol \p \v 23 Yupela putim gut yau na harim tok bilong mi. \v 24 Taim wanpela man i brukim graun bilong planim ol pikinini kaikai, ating em i save wok tasol long brukim graun \v 25 na em i no planim ol pikinini kaikai, a? Nogat tru. Taim em i brukim na stretim graun pinis, em i save planim ol liklik sayor long en. Em i save planim ol pikinini wit long ol stretpela lain na em i planim ol pikinini bali long hap bilong en. Na em i save planim tu ol arapela kain rais i raunim arere bilong dispela gaden. \v 26 God yet i bin skulim em gut long pasin bilong planim na kisim kaikai. \v 27 Taim ol pikinini bilong ol liklik sayor i redi bilong kisim, dispela man i no save kisim plang bilong krungutim wit na krungutim ol. Na em i no save pulim wilkar antap long ol olsem em i save mekim bilong kisim ol pikinini wit. Nogat. Em i save kisim liklik stik tasol na paitim ol liklik sayor, bilong kisim ol pikinini bilong ol. \v 28 Em i save gut tru long pasin bilong krungutim gut ol pikinini wit bai em i ken wokim bret long en. Taim em i yusim ol hos wantaim wilkar na mekim wok bilong rausim ol pikinini wit long ol bun bilong ol, em i save was gut bai wilkar wantaim ol hos i no brukim na bagarapim ol pikinini wit. \v 29 Olgeta dispela save bilong wok i kam long God, Bikpela I Gat Olgeta Strong. Em wanpela i pulap tru long ol kain kain gutpela save na tingting. \c 29 \s1 Bikpela bai i kam long Jerusalem wantaim win na guria na paia \p \v 1 Bikpela i tok olsem, “Jerusalem, nau yu stap olsem alta bilong mi, tasol yu bai bagarap. Yu dispela biktaun bipo King Devit i stap long en, yu bai bagarap. Larim wanpela o tupela yia i kam i go pastaim, wantaim olgeta bikpela de bilong lotu, \v 2 na mi Bikpela bai mi bringim hevi i kamap long yu. Yu stap olsem alta bilong mi, tasol yu bai krai strong na singaut nogut tru. Na blut bai i pulap long yu olsem blut i save pulap long alta long taim ol man i kilim ol abus na mekim ofa antap long en.\f + \fr 29.2 \ft Long lain 1 na 2, tok Hibru i kolim Jerusalem long nem Ariel. Ol saveman i no save gut long as bilong dispela nem. Sampela i ting em i olsem, “Laion bilong God.” Na sampela i ting em i olsem, “Maunten bilong God.” Tasol planti i ting em i olsem, “Alta bilong God,” na tok i stap long dispela tupela lain hia i bihainim dispela tingting.\f* \v 3 Mi bai bringim ol birua i kam banisim yu. Na ol bai i hipim graun raunim banis bilong yu na wokim ol bet antap long en, bilong ol i ken sanap long ol na pait long yu. \v 4 Na yu bai pundaun olgeta na graun bai i karamapim yu. Na ol toktok bilong yu bai i kamap isi isi tru olsem toktok bilong wanpela tewel i toktok aninit long graun. \v 5 Ol dispela man bilong arapela lain i kam pait long yu, ol i planti tru olsem das, na ol bikman nogut bilong ol bai i planti moa yet olsem ol lip bilong wit i flai nabaut long taim ol man i paitim wit bilong kisim kaikai bilong en.” \p Tasol wantu tasol, \v 6 Bikpela I Gat Olgeta Strong bai i kam wantaim strongpela win na guria, na ol klaut bai i pairap na bikpela nois tru bai i kamap. Na em bai i bringim tu paia nogut bilong kukim olgeta samting. \v 7 Orait ol dispela bikpela lain soldia bilong ol arapela kantri i kam i stap bilong pait long Jerusalem, dispela alta bilong God, ol bai i no moa i stap. Na olgeta samting ol i wokim bilong kisim taun, ol bai i lus nating. Olgeta dispela samting bai i pinis olgeta olsem driman nogut Jerusalem i bin lukim. \v 8 Na ol dispela bikpela lain soldia bilong planti kantri i kam pait long maunten Saion, ol bai i no kisim wanpela samting. Nogat tru. I olsem man i hangre na i driman long em i kaikai, tasol taim em i kirap, em i pilim hangre yet. Na i olsem man i dai tru long dring wara, em i driman long em i dring wara, tasol taim em i kirap, em i pilim nek bilong en i drai yet. \s1 God i mekim ol manmeri i longlong \p \v 9 Yupela ol manmeri bilong Juda na Jerusalem, yupela i ken i stap longlong yet na wokabaut olsem ol aipas. Yupela i stap wokabaut olsem man i dring wain na bia na i no inap wokabaut stret. Tasol yupela i no spak long wain na bia. Nogat. \v 10 Bikpela \x - \xo 29.10 \xt Ro 11.8\x* i mekim ai bilong yupela i hevi, na yupela i stap olsem man i slip i dai tru. Na Bikpela i pasim tu ai bilong ol profet na ol i no inap lukim samting ol i mas lukim. \v 11 Olsem na Jerusalem, yu no inap save long as bilong ol samting Bikpela i laik soim yu. I olsem ol i givim yu buk ol i pasim strong, na tokim yu long ritim. Na sapos yu tokim wanpela man i save rit long ritim ol toktok i stap long buk, em bai i tok, “Mi no inap, buk i pas yet.” \v 12 Na sapos yu tokim wanpela man i no save rit long ritim ol toktok bilong buk, em bai i tok, “Mi no save long rit.” \p \v 13 Bikpela \x - \xo 29.13 \xt Ese 33.31, Mt 15.8-9, Mk 7.6-7\x* i tok olsem, “Ol dispela lain manmeri ol i save litimapim nem bilong mi long maus bilong ol, tasol bel na tingting bilong ol i stap longwe tru long mi. Ol i no save lotu tru long mi. Ol i bihainim tasol ol lo ol man i bin kamapim na ol i skulim ol long en. \v 14 Olsem \x - \xo 29.14 \xt 1 Ko 1.19\x* na bai mi mekim gen ol narakain samting tru i kamap long ol dispela lain manmeri, na bai ol i kirap nogut tru. Bai mi rausim save bilong ol man i save givim gutpela tingting long ol, na bai mi pinisim olgeta save bilong ol saveman bilong ol.” \s1 Bikpela bai i mekim olgeta samting i senis \p \v 15 Ol manmeri i save traim long haitim ol tingting na pasin nogut bilong ol long Bikpela, ol bai i bagarap. Ol i save mekim ol dispela pasin nogut long ol ples hait na ples tudak, na ol i save tok, “Husat bai i lukim yumi na husat bai i save?” \v 16 Ol \x - \xo 29.16 \xt Ais 45.9\x* i save senisim na paulim olgeta samting. I olsem ol i tok, “Man bilong wokim sospen graun em i wankain olsem graun bilong wokim sospen.” Olsem wanem? Sapos wanpela samting nating i tokim man i bin wokim em olsem, “Yu no bin wokim mi,” ating dispela tok i stret, a? Na sapos sospen graun i tokim man i bin wokim em olsem, “Yu no save long wanpela samting,” ating dispela tok i gutpela? \p \v 17 Liklik taim nau na olgeta samting bai i senis. Bikbus bilong Lebanon bai i kamap gutpela graun bilong wokim gaden. Na ol gutpela gaden bai i kamap bikbus. \v 18 Long dispela taim, ol yaupas bai ol inap long harim toktok bilong buk ol man i ritim. Na ol aipas, nau ol i stap long bikpela tudak, bai ol i lukluk gen. \v 19 Na ol manmeri i save daunim ol yet, ol bai i amamas moa yet long Bikpela. Na ol manmeri i sot long ol samting, ol tu bai i amamas long God bilong Israel, em God bilong mekim gutpela na stretpela pasin olgeta. \v 20 Tasol ol bikman nogut, na ol lain i ting tok bilong God i samting nating, na ol man i laikim tumas long mekim ol pasin nogut, olgeta bai i bagarap na lus olgeta. \v 21 Na bai wankain bagarap tasol i kamap tu long ol man i save giaman na kotim nating ol arapela na mekim ol giaman tok bilong helpim ol man i gat rong, bai ol i ken paulim kot na ol stretpela man i no inap winim kot. \p \v 22 Olsem na Bikpela, em dispela God bipo i bin kisim bek Abraham long taim nogut, em i tok olsem long yupela manmeri bilong Israel, “Yupela ol lain tumbuna bilong Jekop, yupela bai i no sem moa na pes bilong yupela bai i no luk tudak moa. \v 23 Taim yupela i lukim ol wok mi mekim namel long yupela, orait yupela bai i save tru olsem, mi God bilong Israel, mi God bilong mekim gutpela na stretpela pasin olgeta. Na yupela bai i litimapim nem bilong mi na stap aninit long mi. \v 24 Na ol man nau tingting bilong ol i paul, ol bai i kisim gutpela tingting. Na ol man bilong toktok planti na sakim tok, ol bai i amamas tasol long harim ol skul bilong mi.” \c 30 \s1 Bikpela i tok, ol Isip i no inap helpim ol Juda \p \v 1 Bikpela i tok olsem, “Ol lain Juda, em ol pikinini bilong mi, ol bai i bagarap, long wanem, ol i bikhet lain tru. Ol i no bihainim laik na tingting bilong mi. Nogat. Ol i bihainim tingting bilong ol yet na ol i go pren wantaim narapela kantri. Olsem na ol i hipim planti sin antap long ol yet. \v 2 Ol \x - \xo 30.2 \xt Jos 9.14, 1 Kin 22.7, Jer 21.2\x* i no askim tingting bilong mi na ol i go pasim tok wantaim king bilong Isip, bai ol Isip i ken sambai na helpim ol na bai ol i no inap kisim bagarap. \v 3 Tasol tingting bilong ol bai i popaia na bai ol i sem nogut tru. King bilong Isip bai i no inap helpim ol na pasim dispela bagarap i laik kamap long ol. \v 4 I tru, king bilong Isip i salim ol mausman na ol ofisa bilong en i kam bungim ol lain bilong Juda long taun Soan na taun Hanes, \v 5 tasol ol Juda bai i sori tru, long wanem, ol Isip bai i no inap mekim wanpela samting bilong helpim ol. Nogat tru. Ol bai i bringim tasol bikpela sem tru long ol Juda.” \p \v 6 Bikpela i givim dispela tok long ol wel animal bilong ples wesan nating bilong hap saut. Bikpela i tok olsem, “Ol bikman bilong kantri Juda i wokabaut long dispela ples wesan nating bilong hap saut. Em i wanpela hap nogut tru inap long ol man i painim bikpela hevi long en. I gat ol laion na ol snek nogut bilong kaikai man na ol snek i save flai na ol arapela kain wel animal nogut long dispela hap. Tasol ol dispela bikman i save putim ol naispela samting i dia tumas antap long ol donki na kamel bilong ol na hatwok tru long bringim ol dispela samting olsem presen i go long dispela kantri i no inap helpim ol.\fig Ol bikman bilong kantri Juda i save putim ol naispela samting i dia tumas antap long ol kamel bilong ol na bringim i go long kantri Isip.|alt="22" src="HK 7B" size="span" ref="30.6" \fig* \v 7 Isip i save giaman long helpim ol arapela kantri, tasol em i no save mekim. Olsem na nau mi kolim Isip long dispela nupela nem, ‘Traipela Snek Masalai I Sindaun Nating.’” \s1 Ol manmeri i les long harim tok bilong God \p \v 8 Bikpela i bin tokim mi long raitim ol tok bilong pasin bilong ol manmeri long buk na katim dispela tok tu long hap ston. Olsem bai dispela tok inap i stap oltaim bilong soim ol manmeri olsem, \v 9 ol i lain manmeri bilong bikhet tru. Oltaim ol i save sakim tok bilong Bikpela, em Papa bilong ol. Na oltaim ol i save trik na giaman na ol i no laik harim skul bilong en. \v 10 Na ol i save tokim ol profet bilong Bikpela olsem, “Yupela pasim maus. Yupela i no ken tokim mipela moa long ol gutpela na stretpela pasin mipela i mas bihainim. Tokim mipela tasol long ol samting mipela i laik harim, em ol gutpela samting i no inap kamap. \v 11 Yupela i mas stap longwe na no ken pasim rot bilong mipela. Mipela i les long harim ol tok bilong dispela God bilong Israel, em God bilong mekim gutpela na stretpela pasin olgeta.” \p \v 12 Olsem na God bilong Israel, em God bilong mekim gutpela na stretpela pasin olgeta, em i tok olsem, “Yupela i sakim na givim baksait pinis long tok lukaut bilong mi na yupela i bilip strong olsem, pasin bilong trik na daunim ol arapela bai i helpim yupela. \v 13 Olsem na yupela i mekim sin pinis, na dispela sin bai i bagarapim yupela tru. I olsem liklik hul i stat antap long het bilong longpela banis na i kamap bikpela, na wantu banis i bruk na i pundaun. \v 14 Tru tumas, yupela bai i bagarap olgeta na stap olsem sospen graun i bruk long ol liklik liklik hap tru na i no gat wanpela bikpela hap i stap, inap bilong putim hap paia insait long en o bilong pulimapim wara long hul wara.” \p \v 15 God, Bikpela bilong Israel, em God bilong mekim gutpela na stretpela pasin olgeta, em i tok olsem, “Rot bilong yupela i ken stap gut em i olsem. Yupela i mas kam bek long mi na stap bel isi tasol. Na yupela i mas bilip long mi wanpela inap sambai long yupela na helpim yupela. Olsem bai mi kisim bek yupela na yupela bai i stap strong.” God i bin tok olsem, tasol yupela i no laik tru long bihainim dispela tok bilong en \v 16 na yupela i tok, “Maski, mipela i gat ol hos i save ran spit tru, na mipela bai i sindaun long ol na ranawe i go.” Tok bilong yupela long yupela bai i ranawe long ol birua, em i tru olgeta. Tasol maski ol hos bilong yupela i spit tru, ol hos bilong ol birua bai i ran spit moa yet i kam bihainim yupela. \v 17 Taim 1,000 soldia bilong yupela i lukim wanpela soldia tasol bilong ol birua i kam singaut bilong pait, ol bai i pret na ranawe nogut tru. Na taim 5-pela soldia tasol bilong ol birua i kam singaut long yupela, olgeta bilong yupela bai i kirap lusim taun na ranawe, na bai i no gat man moa i stap. Na taun bai i stap wanpis olsem pos bilong hangamapim plak ol man i sanapim antap long maunten.” \p \v 18 Tasol \x - \xo 30.18 \xt Sng 2.12, Snd 16.20, Jer 17.7\x* Bikpela em i God bilong mekim stretpela pasin tasol. Olsem na em i sori long yupela na em i wet long soim marimari bilong em long yupela. Ol manmeri i bilip long Bikpela na i wetim em i helpim ol, ol i ken amamas. \s1 God bai i mekim gut tru long ol manmeri bilong en \p \v 19 Yupela ol manmeri nau i stap long Jerusalem, yupela bai i no moa sori na krai. Nau Bikpela i stap redi tasol long marimari long yupela na mekim gut long yupela. Taim yupela i singaut na beten long em, wantu tasol em bai i harim singaut bilong yupela na helpim yupela. \v 20 I tru Bikpela bai i mekim yupela i karim bikpela hevi, na yupela bai i stap nogut tru olsem man i sot tru long kaikai na dring. Tasol em yet bai i stap wantaim yupela na skulim yupela. Na bai yupela i no inap painim em moa. Nogat. Bai yupela i lukim em long ai bilong yupela yet.\f + \fr 30.20 \ft Tok Hibru bilong dispela lain i no klia tumas.\f* \v 21 Na taim yupela i wokabaut na yupela i paul long wanem rot yupela i mas bihainim, rot bilong han sut o rot bilong han kais, orait em bai i stap baksait long yupela na em bai i tokim yupela long rot yupela i mas bihainim. \v 22 Orait yupela bai i kisim ol piksa bilong ol giaman god bilong yupela, em ol man i bin wokim na karamapim long silva na gol. Na yupela bai i lukim ol dispela piksa olsem ol stingpela samting na yupela bai i tokim ol olsem, “Yupela raus. Mipela i no laik lukim yupela moa.” \p \v 23 Orait na Bikpela bai i salim ren i kam daun bilong givim wara long ol pikinini kaikai yupela i planim na bai ol i kamap gut tru. Na bai yupela i gat planti kaikai. Long dispela taim ol bulmakau bilong yupela bai i gat planti gras bilong kaikai. \v 24 Na bai yupela i kisim tu ol kaikai i kam long gaden bilong yupela na redim gut tru na givim long ol bulmakau na ol donki i save mekim wok bilong brukim graun bilong yupela. \v 25 Long taim Bikpela i makim pinis, taim nogut tru bai i kamap long ol birua bilong yupela na bai ol i dai nabaut, na olgeta strongpela banis bilong ol bai i bagarap olgeta. Na long dispela taim ol wara bai i kamap long ol maunten na ran i kam daun na bai yupela i no sot moa long wara. \v 26 Long dispela taim mun bai i lait strong olsem san. Na san bai i lait strong moa yet na lait bilong en bai i kamap bikpela tru i winim lait oltaim em i save givim. I olsem yu bungim lait bilong san bilong 7-pela de wantaim na mekim em i lait long wanpela de tasol. Dispela ol samting bai i kamap long taim Bikpela i mekim gut gen long ol manmeri bilong en na pinisim ol hevi na pen em i bin givim ol. \s1 Bikpela bai i mekim save long ol Asiria \p \v 27 Lukim. Bikpela i kirap long longwe ples na i kam wantaim bikpela strong bilong en. Em i kros nogut tru na bikpela paia na smok i kamap bilong soim belhat bilong em. Long taim em i toktok, paia bilong kukim olgeta samting i kamap long maus bilong en. \v 28 Win bilong en i save bagarapim olgeta samting, olsem tait i ran na i karamapim olgeta samting i go inap long nek bilong man. Bikpela i save holim ol kantri long han bilong en na sakim ol nabaut bilong mekim ol i bagarap. Na em i save paulim tingting bilong ol na bringim ol i go long hap ol i no laik i go long en, olsem man i putim hap ain long maus bilong hos, bilong stiaim wokabaut bilong hos. \v 29 Tasol \x - \xo 30.29 \xt Lo 32.4\x* yupela ol manmeri bilong Bikpela, taim yupela i lukim ol dispela samting i kamap, yupela bai i mekim ol song bilong amamas olsem yupela i save mekim long taim bilong bikpela de bilong lotu. Yupela bai i amamas tru olsem ol man i amamas long go antap long maunten bilong Bikpela na mekim musik long ol mambu samting bilong ol. Bikpela em i olsem strongpela ston na em yet i ples hait bilong ol Israel. \p \v 30 Bikpela bai i mekim olgeta manmeri i harim strongpela singaut bilong en na bai ol i pilim strong bilong belhat bilong en. Em bai i kam wantaim strongpela paia bilong kukim olgeta samting na wantaim bikpela win na ren na ren ais. Na klaut bai i pairap na ol manmeri bai i lukim belhat bilong en. \v 31 Singaut bilong Bikpela bai i mekim kantri Asiria i pret nogut tru. Na em bai i holim kanda bilong en na paitim ol Asiria moa yet. \v 32 Na taim Bikpela i wok long paitim ol Asiria, ol manmeri bilong Bikpela bai i amamas na paitim ol kain kain kundu na gita samting bihainim pairap bilong kanda Bikpela i holim. \v 33 Ol i redim pinis wanpela hul i stap bilong wokim paia, bilong kukim king bilong Asiria. Ol i wokim dispela hul i go bikpela tru na i go daun tru, na ol i redim pinis planti paiawut. Na Bikpela bai i winim win bilong en, na wantu paia bai i kirap. Long wanem, win bilong Bikpela, em i olsem hatpela paia. \c 31 \s1 Bikpela i soim strong bilong en na ol strongpela kantri i pundaun \p \v 1 Yupela \x - \xo 31.1 \xt Ais 30.2, Ese 17.15, Dan 9.13, Hos 7.7\x* ol lain i save go long kantri Isip na askim ol long helpim yupela, yupela bai i bagarap. Yupela i lukim ol Isip i gat planti ol hos na ol karis bilong pait na ol soldia bilong sindaun long ol hos na pait, na yupela i ting ol Isip inap helpim yupela. Tasol yupela i no lukluk long Bikpela bilong Israel, em God bilong mekim gutpela na stretpela pasin olgeta. Na yupela i no askim em long helpim yupela. \v 2 Em tu i gat gutpela tingting na save. Na em inap mekim taim nogut i kamap long ol manmeri nogut. Oltaim Bikpela i save bihainim stret ol tok bilong en. Em bai i kirap na pait long ol man nogut na long ol lain i save poroman wantaim ol man bilong mekim pasin nogut. \v 3 Ol Isip, ol i no god. Ol i man nating tasol. Ol hos bilong ol tu i no narakain long ol arapela hos. Taim Bikpela i soim strong bilong en, dispela strongpela kantri bai i pundaun na kantri ol i bin helpim, em tu bai i pundaun. Na tupela wantaim bai i bagarap olgeta. \p \v 4 Bikpela i tokim mi olsem, “Taim wanpela laion i stap kaikai sipsip em i bin kilim, em i no inap pret na lusim dispela sipsip na ranawe, maski sapos planti wasman bilong sipsip i kam bung na singaut na bikmaus long en. Nogat. Em bai i kros long ol na was gut long dispela sipsip. Olsem tasol mi, Bikpela I Gat Olgeta Strong, bai mi kam pait long taun Jerusalem long maunten Saion na i no gat wanpela samting inap pasim mi. \v 5 Ol pisin i save flai antap na was gut long ol pikinini bilong ol, na olsem tasol mi Bikpela I Gat Olgeta Strong, bai mi was gut long Jerusalem. Na oltaim bai mi stap sambai long em na kisim bek em na lukautim em.”\f + \fr 31.5 \ft God i save lukautim Jerusalem, taun bilong en, olsem lain 5 i tok. Tasol sapos ol manmeri bilong taun i givim baksait long en (lukim lain 1-3), orait em inap i kam pait long Jerusalem tu, olsem lain 4 i tok.\f* \p \v 6 Yupela ol Israel, yupela i save bikhet na sakim tok bilong Bikpela, tasol yupela i mas tanim bel na kam bek long em. \v 7 Taim bilong Bikpela i kamap klostu pinis, na long dispela taim yupela olgeta bai i tromoi ol piksa bilong ol giaman god yupela yet i bin wokim long silva na gol. Yupela i bin wokim ol dispela samting long han bilong yupela yet, na long dispela pasin yupela i bin mekim sin. \p \v 8 Bikpela i tok olsem, “Wanpela bainat bai i bagarapim kantri Asiria na pinisim tru ol Asiria. Dispela bainat mi Bikpela yet bai mi salim i go, na em i no bilong ol man. Ol Asiria bai i ranawe long dispela bainat na ol birua bai i mekim ol yangpela man bilong ol i mekim wok kalabus. \v 9 Bikpela pret bai i kamap long ol Asiria, na strongpela biktaun bilong ol bai i pundaun. Taim ol ofisa bilong ami bilong ol i lukim plak bilong pait mi sanapim, orait bun bilong ol bai i guria nogut tru na bai ol i ranawe.” Dispela em i tok bilong Bikpela. Hatpela paia bilong Bikpela i stap long Jerusalem long maunten Saion. \c 32 \s1 Bai i gat gutpela king i bosim kantri \p \v 1 Harim. I gat wanpela king bai i kamap, na dispela king wantaim ol bikman bilong kantri bai ol i bihainim gutpela na stretpela pasin tasol na bosim gut ol manmeri. \v 2 Ol wan wan bikman bai i helpim gut ol manmeri i kam bilong kisim helpim bilong ol. Ol bai i stap olsem ol ples hait ol manmeri i ken i go na hait long en long taim bilong bikpela win na ren. Na bai ol i stap tu olsem wara i ran i go long ples drai na olsem bikpela ston i haitim san long ples drai na ol man i kam sindaun long ples kol bilong en na malolo long taim bilong hatpela san. \v 3 Na ai bilong ol manmeri bai i no pas moa na bai ol i lukim klia ol samting. Na yau bilong ol bai i op na bai ol i harim gut ol toktok.\f + \fr 32.3 \ft Lukim Aisaia 6.9-10.\f* \v 4 Na ol man i no save tingting gut pastaim na mekim ol samting, bai ol i kisim kliapela tingting na skelim gut ol samting. Na ol man, maus bilong ol i hevi long toktok, bai ol i toktok gut tru. \v 5 Na pasin bilong givim biknem long ol man nogut na long ol man bilong mekim longlong pasin, em bai i pinis olgeta. \v 6 Ol dispela man bilong mekim ol longlong pasin, ol i save mekim ol kranki toktok, na oltaim ol i tingting tasol long mekim ol samting nogut. Ol i save mekim ol pasin Bikpela i no save laikim na ol i sutim planti tok giaman long Bikpela. Na ol i no save givim kaikai long ol man i hangre na givim wara long ol man i sot long wara. \v 7 Na ol man nogut i gat planti tingting nogut i pulap long het bilong ol. Ol i save tingim na painim kain kain trik na pasin, bilong ol i ken daunim ol rabisman na paulim kot bilong ol man i sot tru long ol samting. \v 8 Tasol ol gutpela man i gat biknem, oltaim ol i save mekim stretpela pasin. Na ol i save strong long mekim ol gutpela pasin tasol. \s1 Ol meri i mas krai sori \p \v 9 Yupela ol meri bilong Jerusalem, sindaun bilong yupela i gutpela na yupela i ting yupela bai i stap gut. Tasol yupela i mas putim gut yau na harim tok bilong mi. \v 10 I orait, nau yupela i ken i stap belgut. Tasol yupela wet, na taim 13 o 14 mun i go pinis, bai yupela i pret na guria, long wanem, ol gaden wain na ol diwai oliv samting bilong yupela, bai ol i no moa karim ol pikinini. \v 11 Nau sindaun bilong yupela i gutpela, na yupela i ting bai yupela i stap gut. Tasol yupela i ken pret na guria na rausim ol gutpela klos bilong yupela na pasim klos bilong sori. \v 12 Yupela i ken paitim bros bilong yupela na krai sori long ol gutpela gutpela gaden bilong yupela na long ol naispela gaden wain bilong yupela. \v 13 Na yupela i mas krai sori long graun bilong ol manmeri bilong mi, long wanem, ol rop i gat nil na ol gras nogut bai i karamapim dispela graun. Yes, yupela i mas tingting long ol naispela haus yupela i save amamas long ol, na yupela i mas krai sori. Na yupela i mas krai sori long dispela taun yupela i save amamas long stap long en. \v 14 Long wanem, olgeta manmeri bai i lusim dispela taun na bai i no gat nois moa bilong ol manmeri i go i kam na mekim wok bilong ol. Haus king na strongpela banis bilong ol soldia, na ol longpela haus ol soldia i save stap long ol na was long ol birua, olgeta bai i stap nating na bagarap. Na ol wel donki bai i amamas long raun long dispela hap, na ol sipsip bai i kam na kaikai gras. \s1 Bikpela bai i givim gutpela sindaun long ol manmeri bilong en \p \v 15 Bikpela bai i salim gen spirit bilong en i kam long yumi. Na long dispela taim ol ples wesan nating bai i kamap gutpela graun tru, na ol kain kain samting bai i kamap long en. Na ol gutpela graun bilong wokim gaden bai i kamapim planti samting moa, olsem ol diwai samting i save kamap nating long bikbus. \v 16 Stretpela na gutpela pasin tasol bai i bosim olgeta hap bilong graun. \v 17 Na stretpela pasin bai i kamapim pasin bel isi na ol manmeri bai i no pret moa na bai ol i sanap strong oltaim. \v 18 Na Bikpela i tok olsem, ol manmeri bilong em bai i gat gutpela sindaun na bai ol i stap gut na malolo long ol ples bilong ol. Na bai ol i no pret long wanpela samting. \v 19 Maski ren ais i pundaun na bagarapim olgeta diwai bilong bikbus, na olgeta haus bilong taun i slip stret long graun, \v 20 yupela ol manmeri bilong Bikpela bai i stap gut tasol. Na bai yupela i planim ol pikinini kaikai bilong yupela long ol hap graun i gat wara, na bai yupela i larim ol bulmakau na donki bilong yupela i stap raun long laik bilong ol yet na kaikai gras nabaut. \c 33 \s1 Ol manmeri i prea bai Bikpela i ken was gut long ol \p \v 1 Yupela ol lain bilong bagarapim ol arapela kantri, yupela bai i bagarap. I tru, yupela i no bagarap yet. Tasol taim bilong yupela long bagarapim ol arapela kantri bai i pinis, na yupela yet bai i bagarap. Yupela i save trikim ol arapela na brukim ol tok promis bilong yupela na putim ol arapela long han bilong ol birua. I tru i no gat wanpela lain i bin trikim yupela. Tasol taim bilong yupela long trikim ol arapela bai i pinis. Na ol arapela bai i trikim yupela na putim yupela long han bilong ol birua. \p \v 2 Bikpela, tingting bilong mipela i stap long yu tasol. Yu ken marimari long mipela na was gut long mipela long olgeta de. Na long taim bilong hevi, kisim bek mipela na mekim mipela i win. \v 3 Taim ol strongpela kantri i harim singaut bilong yu na ol i lukim yu i kirap bilong pait long ol, olgeta manmeri bilong ol bai i ranawe. \v 4 Na ol samting ol i lusim na ranawe, ol arapela man bai i kisim hariap tru olsem ol bikpela lain grasopa i kam bung na pinisim ol kaikai bilong gaden. \p \v 5 Bikpela i gat biknem na em i stap antap tru long ples bilong em. Na em bai i mekim gutpela na stretpela pasin i pulap long olgeta hap bilong Jerusalem. \v 6 Na oltaim em bai i was gut long yupela ol manmeri bilong en na mekim yupela i stap strong. Na em bai i givim yupela planti gutpela tingting na save, na mekim yupela i win tru. Pasin bilong pret na aninit long Bikpela, em i nambawan presen tru Bikpela i givim long yumi. \p \v 7 Lukim. Ol strongpela man bilong Jerusalem i stap nabaut long ol rot na ol i wok long krai. Na ol man i bin hatwok long mekim gutpela taim i kamap, ol i krai strong moa. \v 8 Ol bikrot i stap nating na i no gat ol manmeri moa i wokabaut i go i kam. Ol birua i brukim tok promis ol i bin mekim na ol i tok bilas na rabisim ol taun bilong ol arapela. Ol i lukim ol arapela man olsem samting nating.\f + \fr 33.8 \ft Tok Hibru i no klia tumas long sampela hap bilong lain 6-8.\f* \v 9 Graun i krai sori na strong bilong en i pinis. Na bikbus bilong Lebanon i sem, long wanem, ol diwai bilong en i wok long drai. Gutpela ples daun bilong Saron i drai olgeta na i luk olsem ples wesan nating. Na ol lip bilong ol diwai samting i kamap long distrik Basan na long maunten Karmel, ol i wok long dai na pundaun. \s1 Ol manmeri bai i lukim strong bilong Bikpela \p \v 10 Bikpela i tok olsem, “Nau bai mi kirap na mekim wok, na ol manmeri bai i lukim na litimapim biknem bilong mi. \v 11 Yupela ol lain i birua long mi, yupela i save tingting na hatwok nating long kisim ol samting i no gat pe long en. I olsem man i ting em i kisim bikpela hip wit long gaden bilong en, tasol em i kisim ol gras nating tasol. Hatwok bilong yupela bai i kamap olsem paia na pinisim yupela olgeta. \v 12 Na yupela bai i kamap olsem kambang ol i kukim na olsem sit bilong paia i save kamap taim ol i kukim ol rop i gat nil. \v 13 Yupela ol manmeri i stap klostu na yupela ol manmeri bilong ol longwe ples, yupela i mas harim tok bilong ol strongpela wok mi mekim na yupela i mas tokaut long strong na biknem bilong mi.” \p \v 14 Long Saion ol manmeri bilong mekim ol pasin nogut, ol i pret na guria nogut tru. Na ol i tok olsem, “Belhat bilong Bikpela, em i olsem strongpela paia i save lait oltaim na pinisim olgeta samting. Husat bilong yumi inap i stap wantaim dispela paia?” \v 15 Ol \x - \xo 33.15 \xt Sng 15.2, 119.37, Ais 58.6-11\x* man bilong mekim stretpela pasin na tok tru tasol na ol i no save daunim ol arapela bai ol yet i ken kisim mani samting bilong ol, na ol i no save larim ol arapela man i givim mani long ol bilong grisim ol long mekim pasin nogut, na ol i no save poroman wantaim ol man bilong mekim ol pasin nogut na wantaim ol man bilong kilim ol arapela i dai, \v 16 ol dispela kain man bai i stap gut tru. Ol bai i stap gut olsem man i stap long wanpela strongpela ples hait antap long maunten. Na i no gat wanpela samting inap daunim ol. Na oltaim bai ol i gat kaikai na wara bilong dring. \s1 Bikpela bai i givim gutpela taim tru long Jerusalem \p \v 17 Yupela \x - \xo 33.17 \xt Ais 6.5, 24.3, 26.15\x* bai i lukim gen king bilong yupela i putim ol naispela klos king na bosim gut kantri. Na bai yupela i lukim kantri bilong yupela i kamap bikpela tru. \v 18 Na bai yupela i tingim gen dispela taim nogut i bin kamap long yupela na bai yupela i askim olsem, “We stap ol dispela ofisa bilong ol birua i bin kam na kisim ol mani samting bilong yumi na kaunim na skelim? Na we stap ol dispela ofisa i bin kam na kaunim ol longpela haus bilong was long ol birua, em ol i stap long ol taun bilong yumi?” \v 19 Yupela bai i no lukim moa pes bilong ol dispela lain i save bikhet na apim nem bilong ol yet. Na yupela bai i no harim moa rabis tok ples bilong ol, em i no gat man inap harim wanem samting ol i toktok long en. \p \v 20 Yupela lukluk long Jerusalem, em biktaun yumi save bung long en long ol bikpela de bilong lotu. Em i ples yumi save stap gut na malolo long en. Em bai i sanap strong long ples bilong en olsem haus sel ol man i no inap kamautim ol stik bilong en na brukim ol rop bilong en na karim i go. \v 21 Bikpela bai i soim strong na biknem bilong em long Jerusalem. Na em bai i mekim Jerusalem i stap olsem naispela kantri i gat planti ol bikpela na liklik wara, tasol ol kanu bilong pait na ol bikpela sip bilong pait bai i no inap kam long ol dispela wara. \v 22 Long wanem, Bikpela yet bai i stap king bilong yumi na em yet bai i givim ol lo long yumi na bosim yumi. Na em bai i was gut long yumi na yumi no painim taim nogut. \p \v 23 Sapos ol birua i ting long kisim Jerusalem, ol bai i no inap. Ol bai i stap olsem ol boskru bilong sip i no inap mekim sip i ran, long wanem, mas bilong sip i no sanap strong na ol rop i slek na sel i no op. Olsem na ol birua bai i ranawe na lusim planti samting i stap, na ol Jerusalem bai i ran i go kisim ol dispela samting. Na maski ol man i gat ol lek nogut, na ol i kamap bihain long ol arapela, ol tu bai i lukim planti samting i stap yet na karim i go. \v 24 Na long dispela taim, i no gat man i stap long Jerusalem bai i tok olsem, “Mi gat sik.” Na Bikpela bai i lusim sin bilong ol manmeri i stap long Jerusalem. \c 34 \s1 God bai i bagarapim kantri Idom \p \v 1 Kam, yupela ol manmeri bilong olgeta hap bilong graun. Yupela kam bung na harim dispela tok. Graun na olgeta samting i stap long en, yupela tu i mas putim yau. \v 2 Bikpela i belhat tru long olgeta kantri na long ol soldia bilong ol, na em i tok pinis bai olgeta bilong ol i mas dai. \v 3 Na bodi bilong ol, bai ol man i no inap planim. Nogat. Bai ol i stap sting nabaut long graun na ples bai i smel nogut tru. Na blut bilong ol bai i pulap long ol maunten. \v 4 San \x - \xo 34.4 \xt Mt 24.29, Mk 13.25, Lu 21.26, 2 Pi 3.10, KTH 6.13-14\x* na mun na ol sta bai i pundaun na pinis olgeta. Na skai bai i kamap olsem pepa ol man i raunim na pasim. Olgeta sta samting i save lait antap long skai bai i pundaun olsem ol lip bilong diwai wain i drai na i pundaun long graun na olsem pikinini bilong diwai fik i drai na i pundaun. \p \v 5 Bikpela \x - \xo 34.5 \xt Ais 63.1-6, Jer 49.7-22, Ese 25.12-14, 35.1-15, Amo 1.11-12, Mal 1.2-5, Oba 1.1\x* i tok olsem, “Belhat bilong mi, mi putim long bainat bilong mi, na bainat i skrap tru long lusim heven na i go kilim ol Idom, em ol dispela lain mi tok pinis long bagarapim. Na nau mi salim em i go bilong kilim ol.” \v 6 Orait na blut na gris bilong ol Idom bai i karamapim bainat bilong Bikpela olgeta, olsem blut na gris bilong ol sipsip na meme ol man i kilim bilong mekim ofa i save karamapim han bilong ol man i mekim ofa. Bikpela bai i kilim bikpela lain manmeri tru long taun Bosra long kantri Idom. I olsem em yet i laik mekim bikpela ofa. \v 7 Bikpela bai i kilim tu olkain strongpela wel bulmakau, na blut na gris bilong ol bai i kapsait na karamapim graun bilong kantri Idom. \v 8 Dispela samting i kamap, long wanem, Bikpela i makim pinis taim bilong mekim save long ol birua i wok long daunim Jerusalem, taun bilong en. \p \v 9 Ol wara bilong kantri Idom bai i kamap olsem kolta, na ol das bai i kamap olsem hatpela ston, na graun bilong Idom bai i paia olsem kolta i paia. \v 10 Dispela \x - \xo 34.10 \xt KTH 14.11, 19.3\x* paia bai i no inap pinis. Nogat. Em bai i lait strong long olgeta de na nait na smok bai i kamap oltaim. Na graun bilong Idom bai i stap nating oltaim na i no gat man bai i go moa long dispela hap. \v 11 Na em bai i kamap olsem ples bilong ol tarangau na bilong ol kotkot na bilong ol pisin bilong nait tasol. God bai i pinisim olgeta samting bilong ol Idom na mekim graun bilong ol Idom i stap nating, olsem long taim bipo yet em i bin wokim graun na graun i bin i stap nating. \v 12 Olgeta ol bikman na ol hetman bilong ol bai i no i stap moa, olsem na bai i no gat king moa i bosim dispela kantri. \v 13 Ol rop na gras i gat nil bai i karamapim na banisim haus king na ol arapela haus bilong ol. Na ol weldok bai i kam i stap na singaut long dispela hap na ol muruk bai i slip long ol dispela haus. \v 14 Na ol wel animal bilong ples wesan nating bai i kam bung long dispela hap. Na ol wel meme tu bai i kam i stap na singaut nabaut, na dispela masalai meri i save raun long nait, em bai i kam na painim ples bilong slip long dispela hap. \v 15 Ol pisin bilong nait bai i wokim ol haus na putim ol kiau bilong ol long dispela hap, na bai ol i opim wing bilong ol na i stap was long ol yangpela pikinini bilong ol. Na ol tarangau man wantaim ol tarangau meri, ol tu bai i kam i stap. \p \v 16 Lukluk insait long buk bilong Bikpela na bai yu ritim tok bilong ol dispela samting i stap. Olgeta animal o pisin samting dispela buk i tok long en, ol bai i kam i stap long graun bilong kantri Idom. I no gat wanpela bilong ol bai i no kamap, long wanem, Bikpela yet i tok long ol i mas kam. Spirit bilong em bai i bungim ol na bringim ol i kam.\f + \fr 34.16 \ft Tok Hibru bilong dispela lain i no klia tumas.\f* \v 17 Bikpela yet bai i makim wan wan hap graun bilong Idom na tilim long ol, na bai ol i stap oltaim long ol dispela hap Bikpela i makim bilong ol. \c 35 \s1 God i mekim olgeta samting i kamap gutpela gen \p \v 1 Ples \x - \xo 35.1 \xt Ais 27.6, 27.10, 41.18-19, 55.12-13\x* wesan nating wantaim ples drai bai ol i amamas tru, long wanem, ol naispela plaua bai i kamap na karamapim ol dispela hap. \v 2 Na ples drai bai i luk nais tru, na em bai i singaut wantaim bikpela amamas. Planti naispela samting tru bai i kamap, na ples bai i luk nais moa yet olsem bikbus bilong Lebanon na olsem ples daun bilong Saron. Na ol manmeri bai i lukim strong na biknem na gutpela bilas bilong God, Bikpela bilong yumi. \v 3 Yupela \x - \xo 35.3 \xt Hi 12.12\x* i mas strongim ol man i no gat strong na strongim tu bel bilong ol man i pret na guria. \v 4 Tokim \x - \xo 35.4 \xt Ais 32.4, 34.8, 61.2\x* ol man bel na tingting bilong ol i no strong olsem, “Yupela i mas sanap strong na i no ken pret. God bai i kam na kisim bek yupela na mekim save tru long ol birua bilong yupela.” \p \v 5 Orait \x - \xo 35.5 \xt Mt 11.5, Lu 7.22\x* na ol aipas bai ol i lukluk, na ol yaupas bai ol i harim toktok. \v 6 Na \x - \xo 35.6 \xt Lu 11.14, Jo 5.8-9, 7.38, Ap 3.8\x* ol lek nogut bai ol i kalap olsem ol dia, na ol mauspas bai ol i singaut na amamas. Na ol wara bai i kamap long ples wesan nating na ran i go long olgeta hap. \v 7 Na ples wesan nating bai i kamap olsem raunwara. Na wara bai i kamap tu long aninit bilong graun i drai pinis. Na planti gras na ol pitpit samting bai i kamap long ol ples bipo i drai tru na ol weldok tasol i bin i stap long ol. \p \v 8 Na \x - \xo 35.8 \xt Ais 11.16, Jer 14.8, Mt 7.13, 1 Pi 1.15-16\x* bai i gat wanpela bikrot long dispela hap. Bai ol i kolim dispela bikrot olsem, “Bikrot Bilong God Yet.” Na ol man i no klin long ai bilong God, ol bai i no inap wokabaut long dispela rot. Nogat tru. Em bai i stap rot bilong ol manmeri bilong God tasol. Na ol longlong man bilong mekim pasin nogut, ol bai i no inap i go klostu long en.\f + \fr 35.8 \ft Tok Hibru bilong dispela lain i no klia tumas.\f* \v 9 Bai \x - \xo 35.9 \xt Ais 5.29, 13.22, 51.10, 62.12\x* i no gat ol laion na ol animal nogut i bihainim dispela rot na wokabaut. Nogat. Ol manmeri God i kisim bek pinis, ol tasol bai i wokabaut long dispela rot. \v 10 Na \x - \xo 35.10 \xt Ais 1.27, 65.19, KTH 7.17, 21.4\x* ol manmeri Bikpela i kisim bek pinis, ol bai i amamas na kam bek long Jerusalem, na ol bai i singim song na bikmaus i kam long dispela rot. Na bai ol i gat gutpela sindaun tru na ol i amamas moa yet, na dispela amamas bilong ol bai i no inap pinis. Na pen na bel hevi bai i no inap i stap wantaim ol moa. \ms1 Ol Asiria i laik kisim taun Jerusalem \s2 (Sapta 36-39) \c 36 \s1 Ol Asiria i traim long kisim taun Jerusalem \r (2 King 18.13-37 na 2 Stori 32.1-19) \p \v 1 Long namba 14 yia bilong Hesekia i stap king, King Senakerip bilong Asiria wantaim ol soldia bilong en i kam pait long ol Juda na i winim ol na i kisim olgeta taun i gat strongpela banis. Tasol ol i no kisim Jerusalem yet. \v 2 Senakerip i stap long taun Lakis na em i salim namba wan ofisa bilong ami bilong en wantaim ol bikpela lain soldia i go long Jerusalem. Ol i go kamap long Jerusalem, orait dispela ofisa i go i stap klostu long baret bilong bringim wara long Hul Wara Antap i go long Jerusalem. Dispela baret i stap klostu long bikrot i go long ples bilong wokim laplap. \v 3 Orait na tripela ofisa bilong Israel i go lukim em. Nem bilong ol i olsem, Eliakim, pikinini bilong Hilkia, em man i save bosim haus king, na Sepna, kuskus bilong king, na Joa, pikinini man bilong Asap, em man i save raitim stori bilong olgeta samting king i mekim. \v 4 Taim tripela i kamap long dispela ofisa bilong Asiria, em i tok strong long ol olsem, “Yupela go givim Hesekia dispela tok bilong strongpela king, em king bilong Asiria. Em i tok olsem, ‘Hesekia, yu gat wanem kain strong na yu no laik i stap aninit long mi? \v 5 Ating ol toktok nating i gat strong bilong winim pait, a? Yu bin bikhet long mi. Yu tingim husat bai i kam helpim yu na yu bin bikhet long mi? \v 6 Mi \x - \xo 36.6 \xt Ese 29.6-7\x* save, yu lukluk long kantri Isip na wet long em i helpim yu long pait. Tasol mi tokim yu, Isip em i olsem wanpela stik pitpit i bruk pinis. Sapos yu kisim na holim olsem stik bilong wokabaut, orait bai hap pitpit i sutim han bilong yu. Pasin bilong king bilong Isip i wankain tru olsem dispela stik pitpit. Olsem na em i no inap i kam helpim yu long taim bilong pait. \v 7 Tasol sapos yu tok, yupela ol Israel i bilip long God, Bikpela bilong yupela, na em bai i helpim yupela, ating em tu i no inap. Long wanem, Hesekia, yu bin bagarapim ol ples lotu bilong em na ol alta i stap nabaut. Na yu bin tokim ol Juda na Jerusalem long ol i mas kam long Jerusalem na lotu long dispela wanpela alta tasol. \p \v 8 “‘Na king bilong mi i gat narapela tok moa. Hesekia, king bilong mi inap givim yu 2,000 hos, sapos yu inap long painim 2,000 soldia bilong sindaun long ol na pait. Tasol mi save, yu yet yu no gat kain man olsem i stap. \v 9 Na yu save ting ol soldia bilong Isip bai i kam wantaim ol hos na karis na bai ol i helpim yu long pait. Tasol nogat tru. Ol i no inap i kam. Olsem na yu no gat strong inap long daunim wanpela liklik lain soldia bilong mipela. \v 10 Yu ting mi kam long tingting bilong mi yet long pait long kantri bilong yu na bagarapim, a? Nogat tru. Bikpela yet i bin tokim mi long kam bagarapim dispela kantri.’” \v 11 Eliakim na Sepna na Joa i harim dispela tok, orait ol i tokim dispela ofisa bilong ol Asiria olsem, “Yu mas toktok long mipela long tok ples bilong ol Siria, long wanem, mipela i save long dispela tok ples. Yu no ken tok Hibru, nogut dispela ol lain i sanap antap long banis bilong taun i harim tok bilong yu.” \p \v 12 Tasol dispela ofisa i bekim tok olsem, “King bilong mi i no bin salim mi long givim dispela tok long yupela wantaim king bilong yupela tasol. Nogat. Ol lain i sanap long banis, ol tu i mas harim dispela tok. Long wanem, sapos pait i kamap, na mipela i banisim Jerusalem, orait bai taim nogut i kamap long yupela olgeta. Na dispela lain i sanap long banis bai i sot tru long kaikai na bai ol i kaikai pekpek na dring pispis bilong ol yet, olsem yupela tu.” \p \v 13 Orait na dispela ofisa bilong Asiria i lukluk i go long ol lain i stap antap long banis na i singaut bikmaus long tok Hibru olsem, “Yupela putim yau gut long tok bilong strongpela king, em king bilong Asiria. \v 14 Em i tok olsem, yupela i no ken larim Hesekia i giamanim yupela. Hesekia i no inap helpim yupela na yupela i stap gut. \v 15 Yupela i no ken harim tok gris bilong Hesekia na yupela i bilip olsem Bikpela bai i helpim yupela na mipela Asiria i no inap winim yupela na kisim taun Jerusalem. \v 16 Yupela i no ken harim tok bilong Hesekia na tingting moa long pait long mi. Sapos yupela i laik i stap gut na dring wara long ol hul wara bilong yupela na kaikai pikinini bilong ol diwai wain na bilong ol diwai fik long ol gaden bilong yupela yet, orait yupela i mas larim mi i kisim taun bilong yupela. \v 17 Na bai yupela i stap gut inap long taim mi kam na kisim yupela i go long narapela kantri i wankain olsem kantri bilong yupela yet. Dispela kantri i gat planti ol gaden wain na planti ol gaden wit bilong wokim bret. \p \v 18 “Hesekia i save giamanim yupela na i tok, Bikpela bai i helpim yupela long winim mipela. Tasol yupela i no ken larim Hesekia i giamanim yupela. Yupela i ting ol god bilong ol arapela lain i bin helpim ol na ol i winim mipela ol Asiria long pait, a? Nogat tru. \v 19 Long taim mipela i bin i go pait long taun Hamat na Arpat na Sefarvaim, ol god bilong ol i bin i stap we na ol i no bin helpim ol? Na long taim mipela i go pait long Samaria, ol god bilong Samaria i bin helpim ol na daunim mipela? Nogat tru. \v 20 Mipela i bin pait long planti kantri, em ol i gat planti god i stap. Tasol i no gat wanpela god i bin helpim kantri bilong em na mipela i bin lus long pait. Olsem na bilong wanem yupela Jerusalem i ting Bikpela bai i helpim yupela, na mipela i no inap winim yupela?” \p \v 21 Dispela ofisa bilong Asiria i pinisim ol toktok bilong em, tasol ol lain i stap antap long banis i pasim maus tasol na i no bekim wanpela tok, long wanem, King Hesekia i bin tambuim ol long ol i no ken bekim tok bilong ol Asiria. \v 22 Tasol tok bilong dispela ofisa bilong Asiria i mekim Eliakim na Sepna na Joa i bel hevi tru. Na ol i brukim klos bilong ol na ol i go tokim Hesekia long olgeta tok bilong dispela ofisa. \c 37 \s1 Hesekia i tokim profet Aisaia long hevi bilong en \r (2 King 19.1-7) \p \v 1 Taim Hesekia i harim pinis tok bilong ol Asiria, orait em i bel hevi tru na i brukim klos bilong en. Na em i putim klos bilong sori na i go insait long haus bilong Bikpela. \v 2 Na Hesekia i singautim Eliakim, dispela man i save bosim haus king, wantaim Sepna, dispela kuskus bilong king, na ol man i bin mekim wok pris longpela taim. Na em i salim ol i go bilong lukim profet Aisaia, pikinini man bilong Emos. Ol dispela man tu i bin putim klos bilong sori. \v 3 Ol i go kamap na ol i tokim Aisaia olsem, “King i tok, nau em i de bilong bikpela bel hevi. Ol Asiria i mekim planti tok bilas long yumi na yumi sem nogut tru. Yumi olsem wanpela meri i gat bel na taim bilong karim pikinini i kamap pinis, tasol meri i no gat strong bilong karim pikinini. \v 4 King bilong Asiria i bin salim ofisa bilong en i kam bilong tok nogut long God, Bikpela bilong yumi, em God i save stap oltaim. Ating Bikpela i harim pinis dispela ol tok nogut na bai em i mekim save long ol dispela man i bin autim dispela tok. Olsem na mipela i laik bai yu beten long God bai em i helpim mipela liklik lain i stap yet.” \p \v 5 Taim Aisaia i harim pinis dispela tok bilong Hesekia, \v 6 orait em i tokim ol man bilong bringim tok olsem, “Yupela go bek long king na autim dispela tok bilong Bikpela long en. Bikpela i tok, ‘Yu no ken pret na tingting planti long ol dispela tok nogut, em ol wokboi nating bilong king bilong Asiria i bin mekim long mi. \v 7 Long wanem, mi Bikpela, mi bai paulim tingting bilong king bilong Asiria na taim em i harim wanpela tok, em bai i lusim yupela na i go bek long kantri bilong em yet. Na long taim em i stap long Asiria, mi bai mekim sampela man i kilim em i dai.’” \s1 Ol Asiria i tok gen long bagarapim Jerusalem \r (2 King 19.8-19) \p \v 8 Dispela ofisa bilong Asiria i harim tok olsem King Senakerip i lusim taun Lakis pinis. Orait dispela ofisa i lusim Jerusalem na i go bek na i painimaut olsem king i go pait long taun Lipna, na em i go lukim em. \v 9 Ol Asiria i pait i stap na sampela man i kam tokim King Senakerip olsem, “King Tirhaka bilong kantri Sudan wantaim ol soldia bilong en, ol i kam bilong pait long yu.” Senakerip i harim dispela tok na em i salim ol man bilong bringim pas bilong en i go long Hesekia, long wanem, em i tingting strong yet long kisim Jerusalem. \v 10 Pas bilong Senakerip i tok olsem, “Mi save, dispela god yu save bilip long en, em i bin tok bai em i no larim mi i winim yupela na kisim Jerusalem. Tasol em i giaman, olsem na nogut yu bilipim tok bilong en. \v 11 Yu yet yu save pinis long olkain pasin bilong mipela ol king bilong Asiria. Taim mipela i go pait long ol arapela kantri, mipela i save bagarapim ol tru. Yu ting mi no inap long mekim olsem long kantri bilong yu, a? \v 12 Bipo ol tumbuna bilong mi i bin bagarapim taun Gosan na taun Haran na taun Resep na i kilim ol lain Beteden i bin i stap long taun Telasar. Na ol god bilong ol dispela lain i no bin helpim ol, na mekim ol i stap gut. Nogat tru. \v 13 Ol king bilong taun Hamat na Arpat na Sefarvaim na Hena na Iva i stap yet, a? Nogat. Mipela i kilim olgeta i dai pinis.” \p \v 14 King Hesekia i kisim dispela pas long han bilong ol man Senakerip i bin salim i kam. Em i ritim pinis tok bilong dispela pas, orait em i kisim i go insait long haus bilong Bikpela. Na em i putim dispela pas klostu long ples Bikpela i stap long en, na em i opim na stretim gut. \v 15 Na Hesekia i beten long Bikpela olsem, \v 16 “Bikpela \x - \xo 37.16 \xt Kis 25.22\x* I Gat Olgeta Strong, yu God bilong mipela Israel na yu stap antap long ol ensel na yu sindaun long sia king bilong yu. Tasol yu God tru, na yu save bosim olgeta kantri bilong graun. Yu tasol yu bin wokim graun na skai. \v 17 Bikpela, mi laik bai yu putim gut yau bilong yu na harim beten bilong mi na yu lukim gut ol dispela samting nogut i kamap long mipela. Na mi laik bai yu mas harim dispela olgeta tok nogut Senakerip i bin mekim long yu, God i save stap oltaim. \v 18 Bikpela, mipela i save pinis, ol king bilong Asiria i bin pinisim tru planti lain manmeri na bagarapim ol kantri bilong ol. \v 19 Na tu ol dispela king i bin rausim ol god bilong ol dispela lain pipel na kukim olgeta long paia. Ol dispela god i bin bagarap, long wanem, ol i giaman god tasol. Ol man yet i bin kisim ol diwai na ston na i wokim ol. \v 20 God, Bikpela bilong mipela, nau mi laik bai yu helpim mipela na kisim bek mipela long han bilong King Senakerip. Na bai olgeta lain manmeri bilong graun i ken save gut olsem, yu tasol yu Bikpela.” \s1 Profet Aisaia i givim tok bilong God long king \r (2 King 19.20-37) \p \v 21 Orait profet Aisaia i salim tok long Hesekia olsem, “God, Bikpela bilong yumi Israel i tok, yu bin askim em long kisim bek yupela long han bilong king bilong Asiria. \v 22 Olsem na nau em i gat tok long Senakerip, king bilong Asiria. Bikpela i tok olsem, ‘Senakerip, Jerusalem i lap nogut tru long yu na tok bilas long yu na rabisim yu. \v 23 Senakerip, long taim yu bin tok bilas na tok nogut na litimapim nem bilong yu yet na bikhet, yu ting yu bin mekim long husat? Yu bin mekim long mi tasol, mi God bilong Israel, mi God bilong mekim gutpela na stretpela pasin olgeta. \v 24 Yu bin givim tok bilong yu long ol ofisa bilong yu na ol i bin apim nem bilong yu moa yet, na tok bilas long mi. Na long maus bilong ol mi bin harim tok olsem, yu Senakerip, yu bin sanap long karis bilong yu na yu bin i go antap tru long ol het bilong ol bikpela maunten bilong Lebanon, na yu bin i go insait tru long ol bikbus bilong Lebanon, long ol ples i no gat man i save go long en, na yu bin katim ol longpela longpela diwai sida na ol gutpela gutpela diwai pain. \v 25 Na taim yu bin i go nabaut, yu no bin sot long wara. Maski ples i drai olgeta, wara i bin pulap tru long ol hul wara yu bin wokim na ol lain bilong yu i bin dring. Na sapos yu go wokabaut long ol bikpela wara bilong Isip, lek bilong yu bai i mekim ol dispela wara i drai. \p \v 26 “‘Senakerip, yu no bin save, long bipo yet mi bin makim yu bilong mekim ol dispela samting. Mi bin givim strong long yu bilong bagarapim ol taun i gat strongpela banis. Na yu bin bihainim tingting bilong mi tasol na yu bin brukim ol dispela taun na ol i pundaun na kamap bikpela hip ston na bikpela hip pipia. \v 27 Ol manmeri bilong ol dispela taun i bin pret nogut tru, na tingting bilong ol i pas na strong bilong ol i pinis olgeta. Ol i stap wankain olsem ol gras i laik drai taim hatpela win i kam kukim. Ol gras i kamap antap long het bilong haus, na ol gras i kamap nabaut i no inap kamap gut taim dispela hatpela win i kamap. \v 28 Tasol mi save gut tru long yu. Mi save long tingting bilong yu na mi save lukim ol pasin yu save mekim na olgeta ples yu save go long en. Na mi save tu long yu gat bikpela belhat long mi. \v 29 Mi bin harim tok long belhat bilong yu na long olgeta bikhet tok na pasin, em yu bin mekim na litimapim nem bilong yu yet. Tasol nau mi gat strongpela tok long yu. Bai mi kisim huk na putim long nus bilong yu na bai mi kisim hap ain ol i save putim long maus bilong hos na bai mi putim long maus bilong yu. Na bihain bai mi pulim yu i go bek long dispela rot yu bin kam long en.’” \p \v 30 Na Aisaia i givim wanpela tok long Hesekia olsem mak bilong Hesekia i ken lukim na save olsem olgeta samting Bikpela i tok long mekim long Senakerip bai i kamap tru. Aisaia i tok olsem, “Bai yu lukim mak olsem i kamap. Long dispela yia na long yia bihain yupela bai i no inap planim ol kaikai. Yupela i mas kisim ol wit samting i kamap nating long ol gaden na bai yupela i kaikai. Tasol long namba 3 yia bai yupela inap planim kaikai long ol gaden na kisim kaikai. Na tu bai yupela inap planim ol diwai wain na kisim ol pikinini wain na kaikai. \v 31 Na ol manmeri bilong Juda, em ol birua i no bin bagarapim ol, bai ol i stap gut, na i kamap planti, olsem ol wit long gaden i save karim planti kaikai. \v 32 Ol birua bai i no inap bagarapim olgeta manmeri bilong Jerusalem. Nogat. Liklik lain bilong ol bai i stap yet. Bikpela I Gat Olgeta Strong, em i gat strongpela tingting long mekim ol dispela samting i kamap. \p \v 33 “Na Bikpela i tok moa olsem, ‘King bilong Asiria wantaim ol soldia bilong en bai i no inap kam insait long Jerusalem, na tu ol i no inap long sutim wanpela spia i kam insait long dispela taun. Ol dispela soldia i no inap long karim wanpela hap plang bilong pait na i kam klostu long taun. Na ol i no inap hipim graun klostu long banis bilong taun, bilong ol i ken sanap long en na pait. Nogat tru. \v 34 Mi Bikpela, bai mi mekim king bilong Asiria i tanim na i go bek long dispela rot em i bin kam long en. Olsem na em bai i no inap i kam insait long Jerusalem. \v 35 Mi bai mekim olsem, long wanem, mi tingim biknem bilong mi na tok promis bipo mi bin mekim long wokman bilong mi, Devit.’” \p \v 36 Orait long dispela nait tasol, wanpela ensel bilong Bikpela i go long kem bilong ol Asiria na i kilim i dai 185,000 soldia. Na long moningtaim tru Senakerip i kirap na i lukim bodi bilong ol dispela lain soldia. \v 37 Olsem na em wantaim ol sampela soldia i stap yet, ol i kirap bihainim rot i go bek long Asiria, na Senakerip i go i stap long taun Ninive. \v 38 Wanpela de em i go insait long haus lotu na i wok long lotuim Nisrok, god bilong en. Na tupela pikinini man bilong em yet, em Adramelek na Sareser, tupela i kisim bainat na i go insait long haus lotu na i kilim em i dai. Na bihain tupela i ranawe i go na i stap long kantri Ararat. Orait na narapela pikinini man bilong en, nem bilong en Esarhadon, i senisim papa bilong en na i kamap king bilong Asiria. \c 38 \s1 King Hesekia i kisim sik na Bikpela i helpim em \r (2 King 20.1-11 na 2 Stori 32.24-26) \p \v 1 Long \x - \xo 38.1 \xt 2 Sml 17.23, 2 Kin 20.1\x* taim ol Asiria i wok long mekim nogut long ol Juda, King Hesekia i kisim bikpela sik na klostu em i laik i dai. Orait profet Aisaia, pikinini bilong Emos, i go lukim em na i tokim em olsem, “Bikpela i tok, sik bilong yu bai i no inap pinis, yu bai i dai. Olsem na yu mas tokim ol manmeri i stap long haus bilong yu long stretim olgeta wok bilong yu.” \v 2 Hesekia i harim dispela tok, orait em i tanim pes i go long banis bilong rum na i beten \v 3 olsem, \x - \xo 38.3 \xt Neh 13.14\x* “Bikpela, mi bin bihainim yu tru na mi mekim wok bilong yu. Oltaim mi bin bihainim laik bilong yu. Olsem na yu mas tingim ol wok mi bin mekim na yu no ken larim mi i dai.” Em i beten pinis na em i krai moa yet. \p \v 4 Orait na Bikpela i tokim Aisaia gen olsem, \v 5 “Yu go tokim Hesekia olsem, mi God, Bikpela bilong tumbuna bilong en, Devit, mi harim pinis beten bilong em na mi lukim em i krai moa yet. Olsem na bai mi larim em i stap 15 yia moa na bihain bai em i dai. \v 6 Na tu mi no inap larim king bilong Asiria i winim em na kisim taun Jerusalem. Nogat tru. \v 7 Na \x - \xo 38.7 \xt 2 Kin 20.8\x* mi Bikpela bai mi givim yu wanpela mak bilong soim yu olsem mi bai mekim dispela samting mi bin promis long mekim. \v 8 Dispela mak i olsem. Yu lukim dispela lata bipo King Ahas i bin wokim, em lata yupela i save kaunim ol aua bilong de long en. Bai mi mekim tewel san i mekim long dispela lata i go bek hariap long 10-pela mak.” \p Orait na tewel san i mekim long dispela lata i go bek hariap inap long 10-pela mak. \p \v 9 Orait taim Hesekia i kamap orait gen, em i raitim dispela tok, \v 10 “Mi bin ting, sori tumas, bai mi dai nau long taim mi yangpela yet na lusim dispela graun. Na bai mi go i stap long ples bilong ol man i dai pinis. \v 11 Bai mi no i stap moa wantaim ol manmeri i gat laip, na bai mi no inap lukim Bikpela moa. Bai mi go i stap long ples i no gat laip olgeta, na bai mi no lukim moa ol manmeri i gat laip. \v 12 Mi olsem man i dai pinis. Laip bilong mi i lus pinis olsem haus sel ol man i brukim na i karim i go. Na laip bilong mi i olsem laplap ol man i wok long lumim. Mi bin ting em bai i go longpela, tasol wantu ol i katim na rausim long masin bilong lumim laplap. God, wantu tasol yu pinisim laip bilong mi. \v 13 Mi pilim olsem yu wok long brukim ol bun bilong mi olsem laion, i go inap long moning. Na wantu tasol yu pinisim laip bilong mi.\f + \fr 38.13 \ft Tok Hibru long sampela hap bilong lain 11-13 i no klia tumas.\f* \v 14 Mi gat bikpela pen na mi krai na singaut, na krai bilong mi i olsem krai bilong pisin ol i kolim balus. Longpela taim mi lukluk i go antap long heven, bilong kisim helpim, na ai bilong mi i pen na i pulap long wara. Bikpela, mi gat bikpela hevi. Kam helpim mi. \p \v 15 “Bai mi tok wanem? Bikpela i bin promis long helpim mi, na nau em i mekim ol dispela samting i kamap tru. Olsem na bai mi tingim dispela bikpela hevi i bin kamap long mi, na bai mi daunim mi yet na stap isi tasol inap long taim mi dai. \v 16 Bikpela, ol dispela kain samting i save kamap bilong mekim ol manmeri i senisim pasin na kisim nupela laip. Na ol samting i bin kamap long mi i bin givim nupela laip long mi. Yu bin pinisim sik bilong mi na mekim mi i kamap gutpela gen.\f + \fr 38.16 \ft Tok Hibru long lain 15 na 16 i no klia tumas.\f* \v 17 Mi save nau, ol dispela hevi i bin kamap long mi ol i bilong helpim mi tasol. Yu bin laikim mi tumas na yu no bin larim mi i go long ples bilong ol man i dai pinis. Na yu bin lusim tingting olgeta long ol sin bilong mi. \p \v 18 “Ol lain i stap long ples bilong ol man i dai pinis, ol i no inap litimapim nem bilong yu. Na bai ol i no inap lukim ol gutpela samting yu save mekim bilong helpim ol manmeri bilong yu. \v 19 Ol man i stap yet, ol tasol i save litimapim nem bilong yu olsem nau mi mekim. Na ol papa i save tokim ol pikinini bilong ol long ol gutpela samting yu save mekim. \p \v 20 “Bikpela i bin mekim mi i kamap orait gen. Na olgeta de mipela bai i go long haus bilong Bikpela na singim ol song na mekim musik bilong litimapim nem bilong en. Mipela bai i mekim olsem long olgeta de mipela i stap laip.” \p \v 21 Aisaia i bin tok olsem, “Ol wokman bilong king i mas kisim sampela pikinini fik ol i bin mekim drai, na bringim i kam putim long strongpela sua bilong Hesekia, na bai em i kamap orait gen.” \v 22 Na tu, Hesekia i bin askim Aisaia olsem, “Bikpela bai i givim mi wanem mak bilong soim mi olsem mi bai go lotu gen long haus bilong em?” \c 39 \s1 King Merodak bilong Babilon i salim ol man i kam long Jerusalem \r (2 King 20.12-19) \p \v 1 Merodak Baladan, pikinini man bilong Baladan, em i king bilong Babilon. Em i harim tok olsem Hesekia i bin i gat bikpela sik, tasol em i bin kamap orait gen. Olsem na em i raitim pas na redim wanpela presen na givim long sampela man na ol i kisim i go long Hesekia. \v 2 Hesekia i harim tok bilong ol dispela man pinis, orait nau em i soim ol mani na ol arapela samting bilong em long ol. Ol i lukim olgeta silva na gol i stap long haus mani bilong em, na ol paura i gat gutpela smel na ol sanda na olgeta samting bilong pait na olgeta arapela samting i stap long ol bakstua bilong em. Hesekia i no haitim wanpela samting. Nogat. Em i soim ol long olgeta samting i stap insait long banis bilong haus king na long olgeta hap bilong kantri bilong em. \v 3 Taim ol dispela man bilong Babilon i go bek pinis, orait profet Aisaia i kam lukim King Hesekia na i askim em olsem, “Ol dispela man i bin kam, ol i bilong wanem ples? Na ol i tokim yu long wanem samting?” Na Hesekia i bekim tok bilong em olsem, “Ol i laik lukim mi na ol i kam long longwe ples tru, em kantri Babilon.” \v 4 Na Aisaia i askim Hesekia olsem, “Ol i lukim wanem wanem samting tru insait long banis bilong yu?” Na Hesekia i bekim tok bilong em olsem, “Mi bin soim olgeta samting bilong mi long ol na mi no haitim wanpela samting.” \p \v 5 Orait na Aisaia i tokim Hesekia olsem, “Nau bai mi tokim yu long tok bilong Bikpela I Gat Olgeta Strong. \v 6 Bikpela i tok, wanpela taim bai i kamap bihain, na bai ol Babilon i kam na kisim olgeta samting i stap long haus king, na olgeta samting bipo ol tumbuna bilong yu i bin bungim i stap long ol bakstua. Bai ol i no larim wanpela samting i stap. Nogat tru. Bai ol i kisim olgeta samting i go long Babilon. \v 7 Na \x - \xo 39.7 \xt Dan 1.1-7, 2 Kin 24.10-16, 2 Sto 36.10\x* bai ol i kisim sampela pikinini man insait long lain bilong yu yet na bringim ol i go long Babilon. Na bai ol i katim bol bilong ol na mekim ol i kamap wokman long haus bilong king bilong Babilon.” \v 8 Hesekia i harim dispela tok, na em i tokim Aisaia olsem, “Tok bilong Bikpela yu autim long mi, em i gutpela tok.” Hesekia i mekim dispela tok, long wanem, insait long tingting bilong em, em i gat tingting olsem, “Nau taim mi stap king yet, ol dispela samting nogut i no inap kamap. Bai mipela i stap gut na i no gat pait.” \ms1 God bai i kisim bek ol manmeri bilong en \s2 (Sapta 40-55) \c 40 \s1 Tok bilong gutpela taim i laik kamap long ol manmeri bilong God \p \v 1 God bilong yupela i tok, “Strongim bel bilong ol manmeri bilong mi, na mekim bel bilong ol i stap isi. \v 2 Givim dispela gutpela tok long ol manmeri bilong Jerusalem. Tokim ol olsem, taim bilong ol long i stap kalabus, em i pinis. Mi Bikpela, mi bin mekim save tru long ol bilong bekim asua bilong ol rong ol i bin mekim, na nau mi lusim pinis olgeta sin bilong ol.” \p \v 3 Wanpela \x - \xo 40.3 \xt Mt 3.3, Mk 1.3, Jo 1.23\x* \x - \xo 40.3 \xt Lu 3.4-6\x* maus i singaut olsem, “Stretim rot bilong Bikpela long ples i no gat man. Redim bikpela rot bilong God bilong yumi. \v 4 Pulapim \x - \xo 40.4 \xt Ais 45.2\x* olgeta ples daun, na brukim olgeta maunten i go daun. Olgeta rot i krungut, ol i mas wokim i kamap stret. Na olgeta rot i no gutpela, ol i mas stretim gut. \v 5 Na bikpela lait na strong bilong Bikpela bai i kamap ples klia, na olgeta manmeri bilong graun bai i lukim. Dispela tok i kam long maus bilong Bikpela yet.” \p \v 6 Wanpela \x - \xo 40.6 \xt Je 1.10-11, 1 Pi 2.24-25\x* maus i singaut olsem, “Autim tok.” Na narapela i tok, “Wanem tok bai mi autim?” Na em i bekim tok olsem, “Olgeta manmeri i no save stap longpela taim long graun. Ol i save pinis hariap olsem gras na biknem bilong ol i save pundaun olsem ol plaua nabaut. \v 7 Gras i save drai na ol plaua i save pundaun long taim Bikpela i salim hatpela win i kam long ol. Tru tumas, ol manmeri i save pinis hariap olsem gras. \v 8 Gras i save drai, na ol plaua i save pundaun. Tasol tok bilong God bilong yumi i save stap oltaim oltaim.” \p \v 9 Jerusalem, yu go antap long bikpela maunten, na autim gutnius. Saion, yu mas singaut strong na autim dispela gutnius. Yu mas tokaut, na yu no ken pret. Yu mas tokim ol taun bilong Juda olsem, “Lukim, God bilong yupela i kam nau.” \p \v 10 Lukim. \x - \xo 40.10 \xt Ais 62.11, KTH 22.12\x* God, Bikpela i kam wantaim bikpela strong bilong en. Em i daunim pinis ol birua na em i bringim ol manmeri bilong en i kam olsem ol gutpela samting em i bin winim long pait.\f + \fr 40.10 \ft Narapela rot bilong tanim dispela tok i olsem, “Em i daunim pinis ol birua na em i kam wantaim ol gutpela samting em i laik givim long ol manmeri bilong en.”\f* \v 11 Em \x - \xo 40.11 \xt Ese 34.15, Jo 10.11, Hi 13.20, 1 Pi 2.25, 5.4\x* i save was gut long ol lain manmeri bilong en, olsem wasman bilong sipsip i save lukautim ol sipsip bilong en. Wasman i save putim ol pikinini sipsip long bros na karim wokabaut. Na em i save wokabaut isi na soim rot long ol sipsip i gat liklik pikinini. \s1 God bilong Israel i namba wan tru \p \v 12 I gat wanpela man i stap em inap pulimapim olgeta solwara long han bilong en, a? Na i gat wanpela man inap metaim antap bilong skai, a? Na i gat wanpela man inap pulimapim olgeta graun long kap, a? Na i gat wanpela man inap putim ol maunten long skel na skelim, a? \v 13 Husat \x - \xo 40.13 \xt Ro 11.34, 1 Ko 2.16\x* inap soim Bikpela long pasin bilong wokim ol samting? Ating i gat wanpela man inap givim tingting long em, a? \v 14 Na husat i bin skulim em long mekim gutpela na stretpela pasin? Na husat i skulim em long olgeta dispela gutpela tingting na save em i gat? I no gat wanpela man. \p \v 15 Bikpela i lukim ol manmeri bilong graun i olsem samting nating. Ol i olsem das bilong graun na i olsem liklik wara i pundaun. Na hevi bilong olgeta ailan i olsem hevi bilong das tasol. \v 16 Maski ol manmeri i kilim olgeta abus na katim olgeta diwai bilong bikbus bilong Lebanon na ol i wokim bikpela paia na kukim olgeta dispela abus olsem ofa bilong paia i kukim olgeta, dispela ofa bilong ol i samting nating long ai bilong God. \v 17 Olgeta \x - \xo 40.17 \xt Sng 62.9, Dan 4.35\x* manmeri bilong graun, ol i samting nating long ai bilong Bikpela. Ol i samting nating tru. \p \v 18 God \x - \xo 40.18 \xt Ap 17.29\x* i olsem husat tru? Na i gat wanpela samting i stap i luk olsem God, a? \v 19 Ating em i olsem ol dispela piksa bilong ol giaman god i stap nabaut? Ol man i save wokim ol dispela piksa na karamapim long gol. Na ol i save kisim silva na wokim ol sen bilong pasim long ol dispela piksa.\f + \fr 40.19 \ft Sampela saveman i ting ol dispela sen i stap olsem bilas tasol, na sampela saveman i ting ol sen i bilong holim ol piksa, nogut ol i pundaun.\f* \v 20 Bilong wokim ol dispela piksa ol man i save kisim strongpela diwai\f + \fr 40.20 \ft Tok Hibru i no klia tumas long dispela hap.\f* i no inap sting. Na ol i save tokim man i gat save bilong sapim diwai long wokim piksa bilong giaman god bilong ol. Dispela man i mas sapim gut dispela piksa, nogut piksa i pundaun. \p \v 21 Ating \x - \xo 40.21 \xt Sng 19.1, Ap 14.17, Ro 1.19-20\x* yupela i no save, a? Ating yupela i no harim, a? Ating bipo tru i no gat man i tokim yupela long olgeta samting i kamap olsem wanem, a? \v 22 Em Bikpela tasol i sindaun long sia king bilong en antap long skai, em i bin wokim olgeta samting. Em i save opim skai olsem laplap na sanapim olsem haus sel bilong em. Long ai bilong em, ol manmeri bilong graun i samting nating olsem ol grasopa. \v 23 Em i save daunim ol king na ol strongpela man na ol i no gat nem moa. \v 24 Ol i olsem ol plaua nau tasol ol man i planim na rop bilong ol i no go daun yet. Taim Bikpela i salim hatpela win i kam, ol i save drai wantu na win i karim ol i go olsem pipia. \p \v 25 Mi Bikpela, mi God bilong mekim gutpela na stretpela pasin olgeta, na husat tru i olsem mi? I gat wanpela man i stap i save mekim wankain pasin olsem mi, a? \p \v 26 Yupela lukluk i go antap long skai na lukim ol sta samting i stap antap. Husat tru i bin wokim ol? Em Bikpela tasol. Ol dispela samting i olsem lain ami bilong Bikpela. Em i save long namba bilong ol, na em i save long nem bilong wan wan bilong ol, na em i save kolim ol long nem bilong ol. Em i gat olgeta strong, olsem na i no gat wanpela bilong ol dispela samting inap lus. \v 27 Yupela Israel, yupela ol lain bilong Jekop, bilong wanem yupela i save toktok planti olsem, “Bikpela bilong mipela i no save lukim hevi bilong mipela. Mipela i bungim taim nogut, tasol em i no laik helpim mipela.” \v 28 Ating \x - \xo 40.28 \xt Sng 147.5, Ro 11.33\x* yupela i no save, a? Ating yupela i no harim, a? Bikpela em i God bilong i stap oltaim oltaim. Em i mekim kamap olgeta samting long olgeta hap bilong graun. Na i no gat man inap long save long olgeta tingting bilong em. Strong bilong en i no save slek na pinis. \v 29 Bikpela i save strongim ol man i no gat strong, na taim bun bilong ol i slek pinis, em i save mekim ol i stap strong. \v 30 Strong bilong ol strongpela yangpela man i save slek na pinis. \v 31 Tasol \x - \xo 40.31 \xt Sng 103.5\x* ol manmeri i bilip long Bikpela na i wetim em i helpim ol, ol bai i stap strong oltaim. Na bai ol i flai olsem ol tarangau. Bai ol i ran na ol i no inap sotwin, na bai ol i wokabaut na ol i no inap les. \c 41 \s1 Bikpela i tok long em bai i kisim bek ol Israel \p \v 1 God i tok, “Yupela ol manmeri bilong ol kantri i stap klostu na ol kantri i stap longwe, yupela pasim maus na harim tok bilong mi. Yupela i mas redi gut tru na kam autim tok bilong yupela long kot. Bai yumi bung wantaim na skelim toktok na painimaut, tok bilong husat i tru. \v 2 Husat tru i bin kirapim king bilong hap sankamap,\f + \fr 41.2 \ft I luk olsem “king bilong hap sankamap” em King Sairus bilong kantri Persia. Lukim Aisaia 44.28 na 45.1 na 46.11.\f* na mekim em i winim pait long olgeta hap em i go long en? Na husat i putim ol kantri long han bilong en na larim em i daunim ol arapela king? Bainat na banara bilong en i save pinisim ol tru, na ol i kamap olsem das, na olsem pipia win i karim i go. \v 3 Em i save kamap wantu tasol long ol na bagarapim ol, na ol i no inap mekim wanpela samting long em. I olsem win yet i karim em i go na em i no krungutim graun liklik. \v 4 Husat \x - \xo 41.4 \xt Ais 44.6-7, 46.10, KTH 1.8, 1.17\x* tru i mekim ol dispela samting i kamap? Em mi Bikpela tasol. Stat long taim mi mekim graun i kamap, oltaim mi bin stiaim olgeta samting i kamap long dispela graun. Mi Bikpela, mi bin stap pastaim tru. Na bai mi stap yet long taim bihain tu. \p \v 5 “Ol manmeri bilong olgeta kantri i bin lukim ol samting mi bin mekim, na ol i pret na guria. Na ol i kam bung wantaim \v 6 na ol i mekim ol toktok bilong strongim bel bilong ol yet \v 7 na ol i wokim ol piksa bilong ol giaman god. Ol man bilong sapim piksa i tokim ol man bilong wokim ol samting long gol olsem, ‘Yupela i mekim gutpela wok tru.’ Na ol man bilong hamaim na stretim gol i tokim ol man bilong wokim ol samting long ain olsem, ‘Man, yupela i sodaim gut tru.’ Na bihain ol i nilim gut ol dispela piksa, nogut ol i pundaun. \p \v 8 “Tasol \x - \xo 41.8 \xt 2 Sto 20.7, Je 2.23\x* yupela Israel, yupela lain bilong Jekop, mi bin makim yupela na yupela i stap wokman bilong mi. Yupela i lain tumbuna bilong pren bilong mi, Abraham. \v 9 Mi \x - \xo 41.9 \xt Lo 14.2, Sng 135.4, Ais 5.7\x* bin kisim yupela long longwe ples tru long arere tru bilong graun na bringim yupela i kam. Na mi bin tokim yupela olsem, yupela i stap wokman bilong mi. Mi bin makim yupela bilong mi yet, na mi no bin les long yupela na givim baksait long yupela. Nogat. \v 10 Yupela \x - \xo 41.10 \xt Jos 1.9, Ais 44.2, Ro 8.31\x* i no ken pret, long wanem, mi God bilong yupela na mi stap wantaim yupela. Bai mi mekim yupela i kamap strong na bai mi helpim yupela. Bai mi was gut long yupela na long bikpela strong bilong mi bai mi daunim ol birua bilong yupela. \v 11 Ol lain i belhat long yupela na i bringim yupela long kot, bai ol i no inap daunim yupela na bai ol i sem tru. Bai ol i kamap samting nating na bai ol i lus olgeta. \v 12 Na ol lain i laik pait long yupela na bagarapim yupela, bai ol i kamap samting nating tru na bai ol i lus olgeta long graun. \v 13 Mi \x - \xo 41.13 \xt Ais 42.6, 45.1\x* God, Bikpela bilong yupela. Mi save sambai long yupela na mi tokim yupela olsem, yupela i no ken pret. Bai mi helpim yupela.” \p \v 14 Bikpela i tok olsem, “Maski yupela Israel i liklik lain, na yupela i no gat strong, mi man bilong kisim bek yupela, na bai mi sambai long yupela na helpim yupela. Mi God bilong yupela Israel, mi God bilong mekim gutpela na stretpela pasin olgeta, bai mi kisim bek yupela. \v 15 Bai mi mekim yupela i kamap olsem nupela plang bilong krungutim wit na bai yupela inap daunim ol samting i pasim rot bilong yupela na i givim hevi long yupela. I olsem yupela i gat strong bilong brukim ol maunten na mekim ol i kamap olsem das. \v 16 Yupela bai i tromoi ol dispela hevi olsem man i tromoi das i go antap na win i karim i go olgeta. Orait na bai yupela i amamas long mi, Bikpela. Na bai yupela i litimapim nem bilong mi, God bilong Israel, mi God bilong mekim gutpela na stretpela pasin olgeta. \p \v 17 “Taim ol tarangu manmeri bilong mi i sot long wara na nek bilong ol i drai tru long dring wara, na ol i singaut long mi, orait mi Bikpela bai mi harim prea bilong ol. Mi God bilong Israel, bai mi no inap lusim tingting long ol. \v 18 Bai \x - \xo 41.18 \xt Sng 107.35, Ais 35.6-7, 43.19\x* mi mekim ol wara i kamap long ol maunten i drai pinis, na ol hul wara i kamap long ol ples daun. Na bai mi mekim ol raunwara i kamap long ples drai. Na ol ples i no gat wara, ol bai i gat planti wara. \v 19 Bai mi mekim ol diwai sida na ol diwai pain na diwai oliv na diwai saipres na ol arapela kain diwai i kamap long ples wesan nating. \v 20 Na ol manmeri bai i lukim na ol bai i save olsem, mi God, Bikpela bilong Israel, mi God bilong mekim gutpela na stretpela pasin olgeta, mi yet mi mekim ol dispela samting i kamap.” \s1 Ol giaman god ol i no god tru \p \v 21 Bikpela, em king bilong Israel, em i tok olsem, “Yupela ol god bilong ol arapela kantri, yupela i mas kam long kot, bai kot i ken harim tok bilong yupela. Redim gut ol tok yupela i laik autim, na kam long kot. \v 22 Yupela i mas tokim kot long ol samting i bin kamap bipo, na autim as bilong ol dispela samting long mipela, bai mipela i ken klia long en. Na yupela i mas tokaut long ol samting bai i kamap bihain. \v 23 Olsem na taim ol dispela samting i kamap, bai mipela i save, yupela i god tru. Yupela i mas mekim wanpela samting bilong mekim mipela i pret, maski em i gutpela samting o samting nogut. Olsem bai mipela i ken lukim strong bilong yupela. \v 24 Tasol nogat. Yupela i no inap mekim wanpela samting, long wanem, yupela yet i samting nating tasol. Na ol manmeri i lotuim yupela, ol tu i kamap rabis samting pinis. \p \v 25 “Mi kirapim pinis wanpela man bilong hap sankamap. Dispela man i save givim biknem long mi, na nau mi bringim em i kam olsem long hap not na em i wok long daunim na krungutim ol king olsem man bilong wokim sospen graun i krungutim graun bilong wokim sospen. \v 26 Yupela ol god bilong ol arapela kantri, husat namel long yupela i bin tok long ol dispela samting bai i kamap? Sapos wanpela namel long yupela i bin mekim dispela kain tok, orait mipela inap tok, em i bin tok tru. Tasol i no gat wanpela bilong yupela i bin tok long ol dispela samting bai i kamap. Na i no gat man i harim wanpela bilong yupela i mekim wanpela tok. \v 27 Mi Bikpela tasol mi bin tokim Saion long ol samting bai i kamap. Na nau lukim, ol dispela samting i kamap pinis. Na nau tu mi salim man i go bringim gutpela tok long Jerusalem.\f + \fr 41.27 \ft Tok Hibru i no klia tumas long dispela hap.\f* \p \v 28 “Taim mi lukim ol dispela giaman god, ol i no mekim wanpela tok. Ol i no inap autim wanpela gutpela tingting. Na i no gat wanpela inap long bekim ol askim bilong mi. \v 29 Lukim. Ol i no inap mekim wanpela samting, long wanem, ol yet i samting nating tasol. Ol dispela giaman god ol i piksa nating tasol. Ol i no gat strong bilong mekim wanpela samting.” \c 42 \s1 Tok bilong wokman bilong Bikpela \p \v 1 Bikpela \x - \xo 42.1 \xt Ais 43.10, Mt 3.17, 17.5, Mk 1.11, Lu 3.22, 9.35, Jo 3.34, Ef 1.6\x* \x - \xo 42.1 \xt Mt 12.18-21\x* i tok olsem, “Dispela em i wokman bilong mi. Oltaim mi save strongim em. Mi yet mi bin makim em, na oltaim mi amamas moa yet long em. Mi putim pinis spirit bilong mi long em, na em bai i bringim stretpela pasin tasol long olgeta lain manmeri bilong graun. \v 2 Em bai i no singaut bikmaus long taim em i toktok. Na em bai i no sanap long ol rot na toktok. \v 3 Pitpit i no gat strong na i laik bruk, em bai i no brukim olgeta. Na em bai i no mekim i dai lam i no lait gut. Em bai i mekim stretpela pasin i kamap strong. \v 4 Na em bai i no inap bel hevi na larim ol hevi i daunim em. Em bai i wok strong, inap em i mekim stretpela pasin i win na i stap strong long olgeta hap bilong graun. Ol manmeri bilong ol longwe ples i wet i stap long em i ken skulim ol long gutpela pasin bilong sindaun.” \p \v 5 God, \x - \xo 42.5 \xt Ap 17.24-25\x* Bikpela i bin wokim skai na graun na putim i stap long ples bilong ol. Na em i mekim graun i kamapim ol kain kain diwai na gras samting. Em i givim win bilong laip long ol manmeri bilong graun. Dispela God i tokim wokman bilong en olsem, \v 6 “Mi \x - \xo 42.6 \xt Ais 49.6, Lu 2.32, Ap 13.47, 26.23\x* Bikpela yet, mi bin singautim yu long soim stretpela pasin bilong mi. Bai mi sambai long yu na was gut tru long yu. Long yu tasol, bai mi mekim kontrak wantaim olgeta manmeri bilong graun. Na bai mi mekim yu i stap olsem lait bilong ol. \v 7 Bai \x - \xo 42.7 \xt Ais 61.1, Lu 4.18, Hi 2.14-15\x* yu mekim ol aipas i lukluk gen. Na bai yu helpim ol man i stap long kalabus na long ples tudak, na mekim ol i kamap fri. \p \v 8 “Mi \x - \xo 42.8 \xt Ais 48.11\x* tasol mi Bikpela. Bikpela, em nem bilong mi, na yupela i mas givim biknem long mi wanpela tasol. Yupela i no ken litimapim nem bilong ol giaman god, em ol man yet i wokim. \v 9 Yupela lukim. Ol samting bipo mi tok long ol bai i kamap, nau ol i kamap pinis. Na nau bai mi tokim yupela long ol arapela samting bai i kamap bihain, olsem bai yupela i ken save long ol long taim ol i no kamap yet.” \s1 Olgeta manmeri i mas litimapim nem bilong Bikpela \p \v 10 Yupela olgeta manmeri bilong graun, yupela i mas singim nupela song bilong litimapim nem bilong Bikpela. Yupela ol man i raun long sip na yupela ol abus bilong solwara, yupela i mas litimapim nem bilong em. Yupela ol manmeri bilong ol kantri i stap longwe, yupela i mas singim nupela song. \v 11 Yupela ol manmeri bilong ol taun i stap long ples drai, na yupela ol manmeri bilong lain Kedar, yupela i mas singaut strong na litimapim nem bilong em. Na yupela ol manmeri bilong taun Sela, yupela i mas i go antap long ol maunten na singaut wantaim amamas. \v 12 Yupela ol manmeri i stap klostu na yupela ol manmeri i stap longwe, yupela olgeta i mas litimapim nem bilong Bikpela na givim biknem long em. \p \v 13 Bikpela i olsem strongpela soldia, na nau em i go bilong pait. Em i singaut bikmaus na mekim ol pasin ol soldia i save mekim bilong kirapim belhat bilong en na redi long pait. Em i pait long ol birua bilong en na i winim ol tru. \v 14 Bikpela i tok olsem, “Longtaim tru mi pasim maus na mi stap isi. Mi pasim belhat bilong mi na mi no mekim wanpela samting. Tasol nau mi krai strong olsem meri i krai long taim em i pilim pen bilong karim pikinini. Mi sotwin na mi pulim win strong. \v 15 Na bai mi bagarapim ol maunten, na mekim ol gras na diwai i drai. Na bai mi mekim ol bikpela wara wantaim ol raunwara i drai olgeta. \v 16 Bai \x - \xo 42.16 \xt Sng 18.28, Ais 40.31, Mt 3.3, Mk 1.3, Lu 3.5, Jo 1.23\x* mi bringim ol manmeri bilong mi i kam long rot ol i no bin wokabaut long en bipo. Nau ol i aipas na i stap long tudak, tasol bai mi rausim tudak na givim lait long ol. Na bai mi stretim ol ples nogut na mekim ol i kamap stretpela ples, bilong ol manmeri bilong mi i ken wokabaut long ol. Bai mi mekim ol dispela samting i kamap tru, olsem mi bin tok long mekim. Na bai mi no lusim tingting long wanpela samting. \v 17 Tasol bai mi rausim ol manmeri i save lotu long ol piksa bilong ol giaman god na tok olsem ol dispela samting i god bilong ol. Na bai ol i sem nogut tru.” \s1 Ol Israel i stap olsem ol yaupas na aipas \p \v 18 Bikpela i tok olsem, “Yupela Israel i yaupas na aipas tru. Yupela i mas opim yau na harim tok na opim ai na lukluk. \v 19 Yupela i stap olsem wokman bilong mi na mi bin makim\f + \fr 42.19 \ft Tok Hibru i no klia tumas long dispela hap.\f* yupela bilong bringim tok bilong mi. Tasol yupela i kamap yaupas na aipas tru na i winim tru ol yaupas na aipas man. \v 20 Yupela i bin lukim planti samting na harim planti tok, tasol yupela i no bin lukluk gut long ol dispela samting na putim yau gut long ol dispela tok.” \p \v 21 Bikpela i save mekim stretpela pasin tasol, olsem na em i bin givim lo bilong en long yupela, bai ol arapela i ken lukim na save olsem, dispela lo em i gutpela moa yet na i nambawan tru. \v 22 Tasol nau yupela ol Israel i stap nogut tru. Ol birua i bin kam bagarapim yupela na stilim ol samting bilong yupela na karim i go. Na ol i karim yupela tu i go na ol i kalabusim yupela i stap long ol haus na long ol hul. Na i no gat man bilong kisim bek yupela long han bilong ol. \p \v 23 Orait husat namel long yupela inap putim yau long dispela tok? Stat long nau, yupela i mas harim gut tok bilong mi. \v 24 Husat i mekim na ol birua i kam bagarapim na stilim ol samting bilong yumi ol Israel? Em Bikpela tasol. Long wanem, yumi bin givim baksait long em na mekim sin. Yumi no bin wokabaut stret long pasin em i laikim, na yumi bin sakim ol lo bilong en. \v 25 Olsem na em i salim ol birua i kam pait long yumi, bilong mekim yumi i pilim belhat bilong en. Belhat bilong en i olsem paia, na i kukim tru Israel. Tasol yumi no kisim save long dispela na senisim pasin bilong yumi. \c 43 \s1 God i save kisim bek ol manmeri bilong en \p \v 1 Yupela \x - \xo 43.1 \xt Ais 42.6, 44.2, 44.6, 44.21, 45.4\x* ol Israel, yupela lain bilong Jekop, Bikpela i bin mekim yupela i kamap wanpela lain manmeri, na em i tokim yupela olsem, “Yupela i no ken pret, long wanem, mi kisim bek yupela pinis. Mi bin givim nem long yupela na mi makim yupela i bilong mi yet. \v 2 Taim \x - \xo 43.2 \xt Lo 31.6-8, Sng 91.3, Dan 3.25-27\x* yupela i brukim ol wara i daun tumas, bai mi stap wantaim yupela, na wara bai i no inap bagarapim yupela. Na taim yupela i go insait long paia i hat tumas, bai paia i no inap kukim yupela. \v 3 Long wanem, mi Bikpela, mi God bilong yupela ol Israel, mi bai helpim yupela. Mi God bilong mekim gutpela na stretpela pasin olgeta, mi tasol mi save kisim bek yupela. Taim yupela i stap long han bilong ol birua, mi inap givim ol Isip na ol Sudan na ol Seba olsem pe bilong baim bek yupela. \v 4 Na mi inap givim ol arapela lain manmeri olsem pe bilong kisim bek yupela, bai yupela i ken i stap gut. Long wanem, yupela i lewa tru bilong mi. Na mi laikim yupela moa yet na mi laik givim biknem long yupela. \v 5 Mi \x - \xo 43.5 \xt Ais 41.10, 41.14, Jer 30.10-11, 46.27-28\x* stap wantaim yupela, olsem na yupela i no ken pret. Ol lain bilong yupela i stap long hap sankamap na long hap san i go daun, bai mi bringim ol i kam bek. \v 6 Bai mi tokim ol man long hap not na hap saut long larim yupela i kam bek. Maski ol manmeri bilong mi i stap longwe tru long arere tru bilong graun, bai mi bringim ol i kam bek. \v 7 Yupela i lain manmeri bilong mi stret, na mi yet mi bin wokim yupela, bai ol arapela lain i ken lukim yupela na givim biknem long mi.” \s1 Ol Israel i olsem witnes bilong Bikpela \p \v 8 God i tok olsem, “Singautim ol manmeri bilong mi i kam bung. I tru, ol i stap olsem ol aipas na yaupas, tasol ol i gat ai bilong lukim samting na yau bilong harim tok. \v 9 Olgeta manmeri bilong ol arapela kantri i kam bung pinis long kot. Wanem god bilong ol inap tokaut long olkain samting bai i kamap bihain? Na wanem god bilong ol bipo i bin tokaut long ol samting i wok long kamap nau? Husat inap sanap olsem witnes bilong ol na tokaut olsem, em i bin harim wanpela god i tok long samting bai i kamap, na bihain em i bin lukim dispela samting i kamap tru? \p \v 10 “Tasol \x - \xo 43.10 \xt Ais 41.4, 44.6-8\x* yupela Israel, yupela i witnes bilong mi. Mi bin makim yupela bilong i stap wokman bilong mi. Olsem bai yupela inap save long mi na bilip long mi na bai yupela i save gut olsem mi wanpela tasol mi God tru. Bipo i no gat wanpela god i bin kamap na i stap pastaim long mi. Na bihain tu bai i no gat wanpela god i kisim ples bilong mi. \v 11 Mi \x - \xo 43.11 \xt Ais 45.21, Hos 13.4\x* tasol mi Bikpela, na oltaim mi save kisim bek yupela. \v 12 I no gat narapela god i bin i stap wantaim yupela na helpim yupela. Nogat. Mi tasol mi bin tokaut long mi bai kisim bek yupela, na mi bin kisim bek yupela olsem mi bin tok. Na yupela i witnes bilong mi. Mi wanpela tasol mi God, Bikpela. \v 13 Nau na long olgeta taim bai mi stap God tru. Sapos mi holimpas wanpela lain manmeri, i no gat wanpela man inap sakim strong bilong mi na rausim ol long han bilong mi. Na sapos mi mekim wanpela wok, i no gat wanpela man inap pasim wok bilong mi.” \s1 God bai i kisim bek ol Israel i stap kalabus long Babilon \p \v 14 God, Bikpela bilong Israel, em God bilong mekim gutpela na stretpela pasin olgeta, na em man bilong sambai long yupela na helpim yupela, em i tok olsem, “Bilong helpim yupela ol manmeri bilong mi, bai mi salim ol soldia i kam pait long Babilon. Na ol Babilon bai i go antap long ol dispela sip ol i save amamas long en, na lusim ples bilong ol na ranawe.\f + \fr 43.14 \ft Tok Hibru i no klia tumas long dispela hap.\f* \v 15 Mi tasol mi Bikpela, mi God bilong mekim gutpela na stretpela pasin olgeta. Mi bin mekim yupela Israel i kamap wanpela lain manmeri, na nau mi stap king bilong yupela. \p \v 16 “Bipo \x - \xo 43.16 \xt Kis 14.21-29\x* mi Bikpela, mi bin wokim rot namel long solwara. \v 17 Na mi bin mekim ol planti birua wantaim ol karis na hos bilong ol i bihainim dispela rot, na ol i bagarap olgeta na i no moa kirap gen. Ol i bin dai wantu tasol olsem lam i dai long taim man i winim. \v 18 Tasol nau mi tok, yupela i no ken tingting tasol long ol samting mi bin mekim bipo. Nogat. \v 19 Yupela i mas lukluk long nupela samting mi laik mekim. Dispela samting i wok long kamap nau na ating yupela i no lukim, laka? Bai mi wokim rot long ples drai na bai mi mekim ol wara i ran long dispela hap. \v 20 Ol wel animal olsem ol weldok na ol muruk bai i givim biknem long mi long taim mi mekim wara i kamap long ples drai, bai ol manmeri mi bin makim bilong mi yet, ol i ken dring. \v 21 Mi bin mekim ol dispela manmeri i kamap lain manmeri bilong mi yet, bai ol i ken amamas na tokaut long biknem bilong mi.” \s1 Pasin nogut bilong ol Israel i givim hevi long God \p \v 22 Bikpela i tok olsem, “Yupela ol Israel, yupela lain bilong Jekop, yupela i no save kolim nem bilong mi na lotu long mi. Wanem samting i mekim na yupela i les long mi na yupela i no laikim mi moa? \v 23-24 Bel na tingting bilong yupela i no pas long mi long taim yupela i mekim ol kain kain ofa bilong yupela. Taim yupela i kukim ol sipsip olsem ofa bilong paia i kukim olgeta, na taim yupela i baim dispela kain pitpit i gat gutpela smel na mekim ofa long en, na taim yupela i hipim planti gris bilong abus olsem ofa, yupela i no tingting long mi na mekim ol dispela ofa. Mi no bin givim hevi long yupela na tok strong long yupela i mas bringim ol ofa bilong wit na ol ofa bilong smok i gat gutpela smel, na dispela hatwok i mekim yupela i les long mi. Nogat tru. Tasol yupela i bin givim bikpela hevi long mi, na mi les pinis long ol sin na olkain pasin nogut bilong yupela. \v 25 Tasol \x - \xo 43.25 \xt Ais 1.18, 44.22, Ese 36.22, Ap 3.19\x* mi Bikpela, mi tingim biknem bilong mi yet, na mi rausim olgeta sin bilong yupela. Na bai mi no tingim moa ol dispela sin. \p \v 26 “Tasol sapos yupela i ting yupela i no bin mekim sin, orait yupela i ken stretim tingting bilong mi na bai yumi ken stretim tok. \v 27 Tasol nogat. Namba wan tumbuna\f + \fr 43.27 \ft I luk olsem dispela namba wan tumbuna em Jekop tasol.\f* bilong yupela i bin mekim sin, na ol hetman bilong yupela tu i bin sakim tok bilong mi. \v 28 Olsem na mi bin mekim ol hetpris i kamap doti long ai bilong mi. Na mi bin makim yupela Israel, yupela ol lain bilong Jekop, bilong bagarap olgeta. Na mi bin larim ol arapela lain manmeri i tok bilas na lap long yupela.” \c 44 \s1 Bikpela i save lukautim ol manmeri bilong en \p \v 1 Bikpela i tok, “Yupela ol Israel, yupela lain bilong Jekop, yupela harim. Mi yet mi bin makim yupela na yupela i stap wokman bilong mi. \v 2 Mi bin mekim yupela i kamap wanpela lain manmeri. Mi bin redim na makim yupela pinis olsem lain bilong mi yet long taim yupela i no kamap yet long dispela graun. Na mi bin lukautim yupela i kam inap nau. Mi yet mi bin makim yupela na yupela i stap stretpela wokman bilong mi. Olsem na mi Bikpela, mi tok, yupela i no ken pret. \v 3 Bai \x - \xo 44.3 \xt Ais 35.7, Jol 2.28, Jo 7.38, Ap 2.18\x* mi kapsaitim wara long graun i sot long wara, na mekim wara i ran long graun i drai. Na bai mi kapsaitim spirit bilong mi long ol pikinini bilong yupela. Na bai mi mekim gut long ol tumbuna pikinini bilong yupela. \v 4 Na bai ol i kamap gut olsem gras i gat planti wara, na olsem ol diwai i kamap arere long wara. \v 5 Na sampela man na meri bilong ol arapela lain bai i bilip long mi. Sampela bilong ol bai i tok olsem, ‘Mi bilong Bikpela.’ Na sampela bai i tok, ‘Mi bilong lain bilong Jekop.’ Na sampela bai i raitim nem bilong mi long han bilong ol. Na sampela bai i tok, ‘Mi bilong lain Israel.’” \s1 Ol man i wokim giaman god, ol i longlong tru \p \v 6 Bikpela \x - \xo 44.6 \xt Ais 41.4, 48.12, KTH 1.8, 1.17, 22.13\x* I Gat Olgeta Strong, em king bilong Israel, na em man bilong sambai long yupela na helpim yupela, em i tok olsem, “Mi Bikpela, mi bin stap pastaim tru na bihain bai mi stap las tru. Na i no gat narapela god moa i stap, mi wanpela tasol. \v 7 Ating i gat wanpela god olsem mi i stap? Sapos em i stap, orait em i ken kamapim em yet long yumi. Na tu em i ken tokim yumi long ol samting i bin kamap bipo bipo tru, stat long taim mi bin kirapim ol lain manmeri bilong mi. Na tu em i ken tokaut long ol samting bai i kamap bihain. Yes, em i ken tokaut, bai yumi olgeta i ken klia long ol dispela samting.\f + \fr 44.7 \ft Tok Hibru i no klia tumas long dispela hap.\f* \v 8 Ol \x - \xo 44.8 \xt Lo 4.35, 4.39, Ais 41.22, 43.10-12\x* manmeri bilong mi, yupela i no ken pret na bun guria. Bipo yet mi bin tokim yupela long ol samting bai i kamap. Na yupela i witnes bilong mi. Ating i gat narapela god olsem mi i stap, a? Mi no save long wanpela. Mi wanpela tasol i stap olsem strongpela ples hait bilong yupela. \p \v 9 “Ol man i save wokim ol piksa bilong ol giaman god, ol yet i rabis tru. Na ol dispela naispela piksa ol i save amamas long en, ol i olsem samting nating. Ol man i save lotu long ol dispela giaman god, ol i stap olsem witnes bilong ol. Tasol bai ol i sem tru, long wanem, ol bai i no inap lukim ol dispela giaman god i mekim wanpela samting. Ol i longlong man tru. \v 10 Ol i gat wanem kain tingting na ol i save wokim ol piksa bilong ol giaman god? Ol dispela giaman god i no inap helpim ol liklik. Nogat tru. \v 11 Ol man i lotuim ol giaman god bai i sem nogut tru, long wanem, ol man yet i save wokim ol dispela giaman god. Mi laik bai olgeta bilong ol i kam bung na ol i ken sanap na witnes long ol giaman god bilong ol. Tru tumas, bai mi mekim ol i pret nogut tru na bai ol i sem nogut. \p \v 12 “Ol man i gat save bilong wokim ol samting long ain i save kisim ain na putim long paia na ol i save wokim piksa bilong ol giaman god. Ol i save holim hama na paitim ain, na long strong bilong ol yet ol i kamapim ol dispela piksa. Na taim ol i wok, sapos ol i no kaikai na dring, orait strong bilong ol i save pinis olgeta. \p \v 13 “Ol man i gat save bilong sapim ol piksa long diwai, ol i save kisim ol gutpela hap diwai na metaim na stretim gut tru bilong wokim piksa. Orait ol i save droim piksa long pensil na metaim gut mak bilong piksa. Bihain ol i save kisim sisel na bihainim ol dispela mak, na katim dispela piksa inap piksa i luk nais tru olsem wanpela smatpela yangpela man. Orait ol i save kisim dispela giaman god ol i bin sapim, na putim insait long haus lotu bilong ol. \v 14 Ol i save katim ol diwai sida bilong mekim dispela wok. Na ol i save go long bikbus na painim ol gutpela diwai ok na tambuim, bilong ol i ken katim taim ol diwai i kamap bikpela pinis. Na ol i save planim tu ol yangpela diwai pain na wetim ren i mekim ol diwai i kamap bikpela, bai ol i ken yusim. \v 15 Ol i save katim ol dispela diwai na katim sampela hap olsem paiawut bilong hatim skin bilong ol, na sampela hap ol i save katim bilong ol i ken kukim bret long en. Na ol i save kisim wanpela hap bilong dispela diwai na ol i save sapim piksa bilong giaman god na ol i save lotu long en. \v 16 Ol i save mekim dispela pasin long ol dispela diwai. Ol i save katim bilong wokim paia na kukim kaikai na abus bilong ol, na ol i save kaikai na pulapim bel bilong ol. Na tu, ol i save hatim skin bilong ol na tok, ‘Paia i gutpela tru, na skin bilong mi i hat gut tru.’ \v 17 Na long ol dispela diwai tasol ol i save wokim ol giaman god bilong ol yet. Na ol i save brukim skru na lotu long ol. Na ol i save prea olsem, ‘Yu mas helpim mi, long wanem, yu god bilong mi.’ \p \v 18 “Tru tumas, ol dispela kain manmeri i longlong tru, na ol i no gat tingting tru. I olsem wanpela samting i pasim ai bilong ol na ol i no inap lukluk. Na i olsem wanpela samting i paulim tingting bilong ol na ol i mekim dispela longlong pasin. \v 19 Man i gat tingting bai i skelim dispela pasin na i tok, ‘Mi bin wokim paia wantaim sampela hap bilong dispela diwai, na tu mi bin kukim bret na mit na mi bin kaikai. Olsem wanem na bai mi kisim wanpela hap bilong dispela diwai na wokim piksa bilong wanpela rabis samting tru, na lotu long en?’ Tasol ol dispela longlong manmeri i no gat tingting, na ol i no inap mekim dispela kain tok. \v 20 Tingting bilong ol i kranki olgeta, na ol i mekim kranki pasin tru olsem man i kaikai sit bilong paia. I no gat rot bilong wanpela bilong ol dispela manmeri i ken i stap gut na tok, ‘Dispela samting mi holim long han bilong mi, em i hap diwai tasol, na em i no god.’” \s1 Long bikpela strong bilong en, Bikpela i kisim bek ol Israel \p \v 21 Bikpela i tok olsem, “Yupela Israel, yupela lain bilong Jekop, yupela wokman bilong mi, yupela i no ken lusim tingting long mi bin mekim yupela i kamap wanpela lain manmeri na yupela i stap wokman bilong mi. Na bai mi no inap lusim tingting long yupela. \v 22 Mi \x - \xo 44.22 \xt Ais 43.1, 43.25, 1 Ko 6.20, 1 Pi 1.18-19\x* rausim pinis ol sin bilong yupela, na ol i lus pinis olsem klaut win i karim i go. Na asua bilong yupela i pinis olsem sno bilong moning i pinis long taim san i kam antap. Mi kisim bek yupela pinis, olsem na yupela i mas kam bek long mi.” \p \v 23 Skai, yu mas amamas na singaut, na yupela ol samting i stap aninit tru long graun, yupela tu i mas singaut. Yupela ol maunten na yupela olgeta diwai i stap long ol bikbus, yupela tu i mas amamas na singaut, long wanem, Bikpela i soim pinis strong na biknem bilong en long taim em i kisim bek ol Israel. \p \v 24 “Mi \x - \xo 44.24 \xt Ais 40.22, 43.14, 45.12\x* Bikpela, mi man bilong sambai long yupela na helpim yupela, mi tasol mi bin redim na makim yupela pinis olsem lain bilong mi yet long taim yupela i no kamap yet long dispela graun. Mi laik tokim yupela olsem. Mi wanpela tasol mi bin mekim olgeta samting i kamap. Mi tasol mi bin wokim skai na graun na putim i stap long ples bilong ol. \v 25 Mi \x - \xo 44.25 \xt 1 Ko 1.20\x* save trikim ol man i save mekim wok bilong tokaut long ol samting bai i kamap bihain, na tok bilong ol i save popaia. Na mi save paulim tingting bilong ol glasman. Na mi save mekim ol saveman i kamap olsem ol longlong man tasol. \v 26 Tasol taim wokman bilong mi i autim tok long wanpela samting, na taim mi givim tok long ol man long samting bai i kamap bihain, orait mi save mekim ol dispela tok i kamap tru tasol. Na nau mi tok olsem, ol manmeri bai i sindaun gen long taun Jerusalem. Na bai ol i wokim gen ol taun bilong Juda. Bai mi kirapim gen ol dispela taun nau i bagarap i stap. \v 27 Taim mi tok, ‘Solwara, yu drai,’ orait em i save drai. \v 28 Na \x - \xo 44.28 \xt Esr 1.2\x* mi tok olsem, mi yet mi makim Sairus olsem king, bilong em i ken mekim olgeta wok mi laik bai em i mekim. Em bai i tok na ol bai i wokim Jerusalem gen. Na bai ol i stat long wokim haus bilong mi.” \c 45 \s1 Bikpela i bin makim Sairus bilong kamap king \p \v 1 Bikpela \x - \xo 45.1 \xt Sng 107.16, Ais 40.4\x* i tok olsem, “Mi bin makim Sairus bilong kamap king, na mi bin givim strong long em bilong daunim ol arapela kantri na pinisim strong bilong ol arapela king. Mi yet mi save opim ol dua bilong banis bilong ol taun, bai Sairus i ken i go insait na kisim ol taun. Na mi tokim Sairus olsem, \v 2 ‘Bai mi go pas long yu na brukim ol ples maunten na mekim i kamap stretpela ples. Bai mi brukim ol bikpela dua ol i bin wokim long bras, na ol ba ain ol i bin putim bilong strongim ol dua. \v 3 Bai \x - \xo 45.3 \xt Kis 33.12, 33.17, Ais 41.23, 43.1\x* mi givim yu ol mani na ol gutpela samting ol dispela lain i bin haitim long ol ples ol man i no inap lukim, na bai yu save, mi tasol mi Bikpela. Na bai yu save, God bilong Israel tasol i bin kolim nem bilong yu na singautim yu. \v 4 Mi \x - \xo 45.4 \xt Ais 44.1, 1 Te 4.5\x* bin singautim yu long kam helpim wokman bilong mi, Israel, em ol manmeri mi bin makim bilong mi yet. Tru, yu no save long mi, tasol mi bin kolim nem bilong yu na givim bikpela namba long yu. \p \v 5 “‘Mi \x - \xo 45.5 \xt Lo 4.35, 4.39, Ais 44.8, 46.9\x* wanpela tasol mi Bikpela, na i no gat narapela god moa i stap. Yu no save long mi, tasol em mi tasol i save givim strong long yu. \v 6 Mi \x - \xo 45.6 \xt Sng 102.15, Ais 37.20, Mal 1.11\x* mekim olsem, bai olgeta manmeri long olgeta hap bilong graun i ken save olsem, mi wanpela tasol mi Bikpela, na i no gat narapela god moa i stap. \v 7 Mi tasol mi bin tok na tulait na tudak i kamap. Na mi tasol mi save mekim ol manmeri i stap gut, na mi save mekim ol i painim bikpela hevi. Mi Bikpela tasol, mi save mekim ol dispela samting i kamap.’ \p \v 8 “Yu skai, na yupela ol klaut, yupela kapsaitim gutpela taim long ol manmeri, olsem ren i pundaun long graun. Na bai ol i ken i stap gut na mekim stretpela pasin i kamap strong, olsem graun i kisim ren na i mekim ol samting i kamap gut long gaden. Mi Bikpela yet, mi save mekim ol dispela samting i kamap.” \s1 Bikpela tasol i bosim olgeta samting \p \v 9 Wanem \x - \xo 45.9 \xt Ais 29.16, Jer 18.6, Ro 9.20\x* man i kros long God i bin wokim em, dispela man i longlong man tru, long wanem, yumi man i samting nating. Yumi olsem ol hap sospen graun i bruk i stap nabaut long graun. Ating graun man i wok long wokim sospen long en inap askim man olsem, “Yu wokim wanem samting?” Na ating graun inap tok, “Dispela samting yu wokim, em i no gat han.” \v 10 Sapos wanpela man i lukim nupela pikinini, na i askim papamama bilong pikinini olsem, “Dispela em wanem samting yutupela i kamapim?”, orait dispela man em i longlong man tru. \v 11 God, Bikpela bilong Israel, em God bilong mekim gutpela na stretpela pasin olgeta, na em God i bin mekim Israel i kamap wanpela lain manmeri, em i tok olsem, “Yupela i ken askim mi long ol samting bai i kamap bihain. Tasol yupela i no ken tru tokim mi long wanem pasin mi mas bihainim long lukautim ol pikinini bilong mi, na wanem pasin mi mas bihainim long mekim wok bilong mi. \v 12 Mi \x - \xo 45.12 \xt Stt 1.26-27, Jer 27.5\x* tasol mi bin wokim graun, na wokim tu ol manmeri i stap long en. Long strong bilong mi yet mi bin putim skai i stap long ples bilong en. Na mi yet mi save bosim san na mun na ol sta. \v 13 Na mi yet mi bin kirapim King Sairus long mekim ol gutpela na stretpela wok bilong mi. Bai mi stretim olgeta rot em i laik i go long en. Na em bai i wokim gen taun bilong mi, Jerusalem. Na em bai i mekim ol manmeri bilong mi i lusim kalabus na larim ol i go fri. I no gat man bai i baim em long mekim ol dispela samting. Nogat. Em bai i wok nating. Mi, Bikpela I Gat Olgeta Strong, mi tok pinis.” \p \v 14 Bikpela i tok olsem, “Olgeta mani samting bilong kantri Isip na bilong kantri Sudan bai i bilong yupela ol Israel. Na ol birua bai i kalabusim ol longpela man bilong kantri Seba na salim ol i kam long yupela, na bai ol i kamap wokboi nating bilong yupela. Na bai ol i brukim skru long yupela na tokaut olsem, ‘Tru tumas, God i stap wantaim yupela. Em wanpela tasol i God tru, na i no gat narapela god moa i stap. \v 15 Yu, \x - \xo 45.15 \xt Sng 44.24, Ais 8.17, 57.17\x* God bilong Israel, yu God bilong kisim bek ol manmeri bilong yu, yu save haitim yu yet long ol arapela manmeri. \v 16 Ol man i save wokim ol piksa bilong ol giaman god, ol bai i sem. Yes, olgeta bilong ol bai i sem nogut tru. \v 17 Tasol Bikpela i kisim bek yupela ol Israel pinis, na oltaim em bai i mekim yupela i win. Na bai yupela i no sem moa long ol arapela lain manmeri, na bai yupela i stap gut oltaim oltaim.’” \p \v 18 Bikpela tasol em i God. Em i bin wokim skai na graun i kamap strong tru. Em i no wokim graun bilong i stap nating. Nogat. Em i bin wokim bilong olgeta samting i ken i stap long en. Em i save tok olsem, “Mi wanpela tasol mi Bikpela, na i no gat narapela god moa i stap. \v 19 Mi no bin hait na i stap longwe, long ol ples tudak, na autim tok bilong mi. Na mi no bin tokim ol manmeri bilong mi, ol Israel, olsem, ‘Yupela bai i hatwok long painim mi long ples nating.’ Nogat. Mi Bikpela, mi save autim tok i tru tasol, na olgeta tok bilong mi i stret.” \s1 Olgeta manmeri bilong graun bai i aninit long Bikpela \p \v 20 Bikpela i tok olsem, “Yupela ol manmeri bilong olgeta kantri, yupela i mas kam bung. Yupela ol manmeri i no bin bagarap long pait, na i stap yet, yupela olgeta i mas kam long kot. Na sapos wanpela man i karim piksa bilong giaman god na i kam wantaim, em i no gat tingting tru. Em i save prea long dispela giaman god bai i helpim em, tasol dispela god em samting ol man i bin sapim long hap diwai tasol, na em i no inap helpim dispela man. \v 21 Yupela olgeta manmeri, yupela kam na autim tok bilong yupela long kot. Yupela i mas askim yupela yet na traim painimaut, wanem god tru bipo i bin tokaut long ol samting i wok long kamap nau? Mi Bikpela, mi wanpela tasol mi bin tokaut long ol dispela samting i kamap. Olsem na lukim. I no gat narapela god moa i stap. Mi God bilong mekim stretpela pasin tasol, na mi God bilong kisim bek ol manmeri bilong mi, mi wanpela God tasol mi stap. \p \v 22 “Yupela \x - \xo 45.22 \xt Sng 22.27, 65.5\x* ol manmeri bilong olgeta hap bilong graun, yupela i mas kam long mi, na bai yupela i stap gut, long wanem, mi wanpela tasol mi God, na i no gat narapela god moa i stap. \v 23 Mi \x - \xo 45.23 \xt Stt 22.16, Ro 14.11, Fl 2.10-11, Hi 6.13\x* Bikpela, mi bin tok tru antap long nem bilong mi yet, na bai mi no inap senisim dispela tok mi bin autim long maus bilong mi. Mi bin tok olsem, olgeta manmeri bilong graun bai i kam long mi na brukim skru long mi, na olgeta bilong ol bai i promis long ol bai i stap aninit long mi. \v 24 Na bai ol i tok olsem, ‘Bikpela tasol i save helpim yumi na strongim yumi na mekim stretpela pasin i win. Olgeta manmeri bai i kam long em, na ol lain i bin belhat long em bai ol i sem nogut tru.\f + \fr 45.24 \ft Tok Hibru i no klia tumas long dispela hap.\f* \v 25 Tasol ol lain tumbuna bilong Jekop, bai ol i amamas long Bikpela i bin mekim ol i win na ol i gat biknem.’” \c 46 \s1 Bikpela tasol i gat strong na ol giaman god ol i piksa nating \p \v 1-2 Bikpela i tok olsem, “Yupela ol Babilon i save litimapim nem bilong Bel na Nebo, em tupela giaman god bilong yupela, na yupela i save karim tupela na wokabaut long ol bikpela de bilong lotu. Tasol biknem bilong tupela bai i pinis na bai yupela i lukim olsem tupela i no gat strong bilong helpim ol yet. Ol birua bai i kam bagarapim taun Babilon na yupela bai i pasim tupela long ol donki. Na tarangu ol donki bai i hatwok long karim tupela i go kalabus wantaim yupela long narapela kantri. \p \v 3 “Tasol yupela liklik lain Israel i stap yet, yupela lain bilong Jekop, yupela lain mi bin kisim na karim na lukautim gut, stat long taim yupela i kamap nupela lain manmeri, yupela harim. \v 4 Mi \x - \xo 46.4 \xt Sng 71.18\x* God bilong yupela, na bai mi lukautim yupela i go inap yupela i lapun pinis na i gat waitpela gras. Mi yet mi bin mekim yupela i kamap wanpela lain manmeri, na oltaim bai mi karim yupela na lukautim yupela na kisim bek yupela. \p \v 5 “Husat tru i olsem mi? Bai yupela i skelim pasin bilong mi wantaim husat tru? I gat wanpela man i stap i save mekim wankain pasin olsem mi, a? \v 6-7 Tasol sampela man i save hipim planti gol na silva na skelim bilong ol i ken wokim piksa bilong giaman god. Orait ol i save baim man i gat save bilong wokim ol samting long gol na silva, na em i save wokim giaman god bilong ol. Orait na ol i save putim dispela giaman god antap long sol bilong ol na karim i go na putim long wanpela ples ol i bin makim bilong sanapim em. Na ol i save brukim skru na lotu long en. Dispela giaman god i save stap tasol long dispela hap, long wanem, em yet i no inap wokabaut i go long narapela hap. Na em i no inap bekim prea bilong ol man i singaut long em, na em i no inap helpim ol long taim nogut. Nogat tru. \p \v 8 “Yupela ol man bilong bikhet na sakim tok, yupela i mas tingim gut dispela tok mi bin autim. Olsem na bai yupela inap sanap strong. \v 9 Na \x - \xo 46.9 \xt Lo 32.7, Ais 41.26-27, 42.9\x* yupela i mas tingim ol samting mi bin mekim bipo, long wanem, mi wanpela tasol mi God, na i no gat narapela god moa i stap. Mi tasol mi God, na i no gat narapela god olsem mi i stap. \v 10 Taim wanpela samting i no kamap yet, mi save tokaut long dispela samting bai i kamap na bai i go pinis olsem wanem. Bipo yet mi bin tok long ol samting bai i kamap, na bihain ol dispela samting i kamap tru olsem mi bin tok. Sapos mi laik mekim wanpela samting, orait mi save mekim tasol. Na i no gat wanpela samting inap pasim mi long mekim dispela samting. \v 11 Mi singautim pinis wanpela man bilong hap sankamap\f + \fr 46.11 \ft Dispela “man bilong hap sankamap”, em King Sairus (lukim Aisaia 41.2-3).\f* long kam, na em bai i flai i kam olsem tarangau, na em bai i mekim ol samting mi tingting long mekim. Mi tok pinis long mekim dispela ol samting, na bai mi mekim ol i kamap olsem mi tok. Ol samting mi makim pinis bilong mekim, em bai mi mekim. \p \v 12 “Yupela ol bikhet man, harim tok bilong mi. Yupela i ting taim mi makim bilong mi bai kisim bek yupela, em i stap longwe yet, a? \v 13 Nogat. Em i kamap klostu pinis. Na bai mi no wet moa. Bai mi mekim save tru long ol birua i save daunim yupela ol Israel, na bai yupela i stap gut gen. Na tu bai mi mekim taun Jerusalem i stap gut gen, na bai mi mekim biknem na strong bilong mi i kamap ples klia namel long yupela ol Israel.” \c 47 \s1 Bikpela i tok long Babilon bai i bagarap \p \v 1 Bikpela \x - \xo 47.1 \xt Ais 13.1—14.23, Jer 50.1—51.64\x* i tok olsem long taun Babilon, “Babilon, yu bin i gat biknem tru olsem kwin i sindaun long sia king bilong en. Na yu bin i stap gut tru olsem yangpela meri i no marit yet. Tasol nau bai yu lusim sia king bilong yu na bai yu sindaun long graun nating. Bai skin bilong yu i no moa i stap naispela olsem bipo. Na bai ol man i no moa lukim yu i bilas gut tru na raun. Nogat tru. \v 2 Bai yu mekim wok olsem wanpela wokmeri nating. Bai yu rausim hap laplap i karamapim het bilong yu na ol naispela klos bilong yu, na bai yu tanim ol ston bilong wilwilim wit. Na bai yu apim sket bilong yu na brukim ol wara. \v 3 Ol man bai i rausim ol klos bilong yu na bai yu stap as nating. Bai mi mekim save tru long yu na i no gat man inap pasim mi.” \p \v 4 God bilong Israel, em man bilong sambai long yumi na helpim yumi, em i God bilong mekim gutpela na stretpela pasin olgeta. Nem bilong en, em Bikpela I Gat Olgeta Strong. \p \v 5 Bikpela i tok long Babilon olsem, “Babilon, yu mas pasim maus bilong yu na go sindaun long ples tudak, long wanem, ol arapela lain manmeri bai i no moa kolim yu ‘Kwin bilong olgeta kantri.’ \v 6 Mi bin kros nogut tru long ol manmeri bilong mi, na mi no bin tingim ol moa olsem ol manmeri bilong mi. Na mi larim yu i kam mekim nogut long ol, na yu no bin sori liklik long ol. Nogat. Yu bin mekim save tru long ol na givim bikpela hevi long ol. Na yu bin mekim ol lapun tu i karim bikpela hevi tru. \v 7 Yu bin ting bai yu stap kwin oltaim, olsem na yu no bin tingting gut long ol samting inap kamap long yu bihain. \p \v 8 “Yu \x - \xo 47.8 \xt KTH 18.7-8\x* meri bilong tingting tasol long painim gutpela taim, harim dispela tok. Yu ting bai yu stap gut na i no inap wanpela samting nogut i kamap long yu, na yu bin tok long yu yet olsem, ‘Mi wanpela tasol mi gat olgeta strong, na i no gat narapela i olsem mi. Bai mi no inap kamap olsem meri, man bilong en i dai pinis na ol pikinini bilong en tu i dai.’ \v 9 Tasol sori, wantu tasol ol dispela samting bai i kamap long yu. Man bilong yu wantaim olgeta pikinini bilong yu bai i dai long wanpela de tasol. Yu save ting yu gat kain kain strongpela pawa na posin bilong lukautim yu yet, tasol ol dispela samting i no inap helpim yu. Nogat. Bai yu painim taim nogut tru. \p \v 10 “Yu bin ting, ol pasin nogut bilong yu bai i mekim yu i stap strong. Na yu bin ting i no gat man i lukim ol dispela samting yu mekim. Ol planti kain save bilong yu bilong wokim kain kain samting, i bin paulim tingting bilong yu, na yu bin tok long yu yet olsem, ‘Mi wanpela tasol mi gat olgeta strong, na i no gat narapela i olsem mi.’ \v 11 Tasol taim nogut tru bai i kamap long yu, na bai yu no gat strong bilong abrusim. Wantu tasol bikpela bagarap bai i kamap long yu na bai yu no inap mekim wanpela samting bilong pasim rot bilong dispela bagarap. Ol samting nogut yu no bin ting bai i kamap long yu, ol bai i kamap na bagarapim yu tru. \v 12 Gutpela, yu ken traim yet ol dispela kain kain strongpela pasin i gat pawa yu bin lainim na yusim long taim yu yangpela yet. Ating ol inap helpim yu. Na ating ol inap mekim ol birua bilong yu i pret na ranawe. \v 13 Planti saveman i save givim tingting long yu, na tingting bilong yu i pas olgeta. Tasol yu ken traim singautim ol man i gat save bilong lukluk long ol sta, em ol dispela man i save kam long yu long olgeta mun na tokim yu long wanem samting bai i kamap long yu. Ating bai ol inap helpim yu. \v 14 Tasol nogat. Ol i stap olsem gras i drai pinis, na dispela paia i laik bagarapim yu, em bai i kukim olgeta dispela man wantaim na bai ol i no inap helpim ol yet. Tru tumas, yu no ken ting bai yu inap go sindaun klostu long dispela paia na hatim skin bilong yu. Nogat. Dispela paia bai i kukim yu olgeta. \v 15 Tru tumas, ol dispela man i bin givim tingting long yu long taim yu yangpela yet na ol man i bin wok long helpim yu, ol bai i longlong nabaut na i no gat wanpela bai i helpim yu.” \c 48 \s1 Ol man i mas givim biknem long God wanpela tasol \p \v 1 Yupela ol lain bilong Jekop, yupela ol manmeri i gat nem Israel, yupela ol tumbuna pikinini bilong Juda, yupela harim. Long strongim tok bilong yupela, yupela i save tok tru antap long nem bilong Bikpela. Na yupela i save tok olsem, yupela i save lotu long God bilong Israel, tasol yupela i no save aninit tru long em na mekim ol stretpela pasin. \v 2 Na yupela i save apim nem bilong yupela yet na tok yupela i lain manmeri bilong dispela taun God i bin makim bilong em yet. Na yupela i save wet long kisim helpim long God bilong Israel. Nem bilong en, em Bikpela I Gat Olgeta strong. \v 3 Em \x - \xo 48.3 \xt Ais 42.8-9, 46.8-10\x* i gat tok olsem long yupela, “Bipo tru mi bin autim tok long ol samting bai i kamap, na wantu tasol mi bin mekim ol dispela samting i kamap. \v 4 Mi save gut olsem, het bilong yupela i strong tru olsem ston na ain, na yupela i no save bihainim tok bilong mi. \v 5 Olsem na mi bin tokaut bipo long ol samting bai i kamap long yupela, nogut yupela i tok, ol giaman god bilong yupela, em ol dispela piksa yupela i bin wokim long diwai na ain samting, ol i bin mekim ol dispela samting i kamap. \p \v 6 “Ol dispela samting bipo mi bin tok bai i kamap, ol i kamap pinis na yupela i lukim. Na nau yupela i mas tok olsem, ‘Bikpela i bin tok tru.’ Orait nau bai mi tokim yupela long ol nupela samting bai i kamap, em ol samting i stap hait na mi no bin tokaut long en bipo. \v 7 Nau bai mi tok na ol nupela samting tru bai i kamap, em ol samting i no bin kamap bipo. Na yupela i no gat save tru long ol dispela samting, olsem na yupela i no inap tok, yupela i save pinis long ol dispela samting. \v 8 Mi save olsem, stat long taim mi bin mekim yupela i kamap wanpela lain manmeri, yupela i lain bilong sakim tok na bikhet tru. Olsem na mi no bin tokaut long yupela long ol dispela samting. \p \v 9 “Mi bin belhat tru long yupela na mi laik pinisim yupela, tasol oltaim mi save tingim biknem bilong mi na mi save daunim belhat bilong mi, bai ol manmeri i ken litimapim nem bilong mi. \v 10 Mi bin tingting long mekim yupela i kamap klin, tasol mi no bin kukim yupela long paia olsem ol man i save mekim long silva, bilong rausim doti bilong en. Nogat. Mi bin larim ol kain kain hevi i kamap long yupela bilong mekim yupela i lusim ol pasin nogut bilong yupela.\f + \fr 48.10 \ft Tok Hibru i no klia tumas long dispela hap.\f* \v 11 Mi ting long biknem bilong mi yet na mi bin mekim dispela pasin long yupela. Mi no laik bai ol man i daunim na rabisim nem bilong mi, na givim biknem long ol arapela. Nogat. Ol i mas givim biknem long mi wanpela tasol.” \s1 Bikpela tasol i makim Sairus na mekim em i win \p \v 12 Bikpela \x - \xo 48.12 \xt Ais 44.6, KTH 1.17, 22.13\x* i tok olsem, “Yupela Israel, yupela ol manmeri mi bin singautim, yupela ol lain bilong Jekop, yupela i mas harim tok bilong mi. Mi wanpela tasol mi God. Mi bin stap pastaim tru, na bihain bai mi stap las tru. \v 13 Long \x - \xo 48.13 \xt Sng 102.25, Ais 40.26\x* han bilong mi yet, mi bin wokim na strongim as bilong graun, na mi bin putim skai i stap long ples bilong en. Taim mi singautim skai na graun, wantu tasol tupela i save kam na sanap long ai bilong mi. \p \v 14 “Yupela olgeta, yupela i mas i kam bung na harim tok bilong mi. I no gat wanpela giaman god i bin tokaut bipo long yupela olsem, ‘Dispela man Bikpela i laikim tumas bai i kam mekim wok bilong Bikpela na pait long ol Babilon. Long strong bilong em yet, Bikpela bai i daunim ol Babilon.’ Nogat. \v 15 Mi wanpela tasol mi bin tokim yupela long dispela man bai i kam. Mi yet mi bin singautim em long kam. Na mi bringim em i kam na mekim em i win. \p \v 16 “Nau yupela kam klostu long mi na harim tok bilong mi. Bipo yet i kam inap nau mi no save stap long ples hait na autim tok long ol samting bai i kamap. Nogat. Taim ol samting i no kamap yet, mi stap pinis long bosim na stiaim ol dispela samting bai i kamap olsem wanem.”\f + \fr 48.16 \fk namba wan tok bilong 48.16 \ft Tok Hibru i no klia tumas long dispela hap.\f* \p God, Bikpela i bin salim mi i kam wantaim strong bilong spirit bilong en.\f + \fr 48.16 \fk namba 2 tok bilong 48.16 \ft Yumi no save, husat tru i tok long God i bin salim em. Sampela man i ting em tok bilong profet yet, na sampela i ting em tok bilong wokman bilong Bikpela (lukim Aisaia 42.1), na sampela i ting em i tok bilong King Sairus.\f* \s1 Bikpela i redi long mekim gut long ol manmeri bilong en \p \v 17 God, Bikpela bilong Israel, em God bilong mekim gutpela na stretpela pasin olgeta, na em man bilong sambai long yupela na helpim yupela, em i tok olsem, “Mi God, Bikpela bilong yupela. Oltaim mi save skulim yupela na soim yupela long ol stretpela pasin yupela i mas bihainim na bai yupela i stap gut. \v 18 Sapos \x - \xo 48.18 \xt Lo 32.29, Sng 81.13, 119.165\x* yupela i bin harim tok bilong mi, orait nau yupela inap i stap gut na oltaim laip bilong yupela bai i pulap long amamas, olsem wara i ran oltaim na i no save pinis. Na stretpela pasin bilong yupela bai i kamap strong oltaim olsem solwara i save bruk long nambis. \v 19 Na ol pikinini bilong yupela inap kamap planti tumas olsem wesan bilong nambis. Na mi inap was gut long ol na nem bilong ol i no pinis olgeta long dispela graun.” \p \v 20 Yupela \x - \xo 48.20 \xt KTH 18.4\x* i mas lusim kantri Babilon, na ranawe long ol manmeri bilong dispela ples. Na yupela i mas amamas na bikmaus na salim tok i go long olgeta hap bilong graun olsem, “Bikpela i kisim bek pinis wokman bilong en, Israel.” \v 21 Bipo, \x - \xo 48.21 \xt Kis 17.1-6, Nam 20.2-11\x* Bikpela i bringim ol manmeri bilong en i kam long ples drai, tasol ol i no dai long wara. Nogat. Em i bin mekim wara i kamap long ston. Em i bin opim ston na wara i kapsait na ol i dring. \p \v 22 Bikpela \x - \xo 48.22 \xt Ais 57.21\x* i tok olsem, “Ol manmeri bilong mekim pasin nogut, bai ol i no inap painim gutpela taim.” \c 49 \s1 Wokman bilong Bikpela bai i stap olsem lait bilong olgeta kantri \p \v 1 Yupela \x - \xo 49.1 \xt Jer 1.5\x* ol manmeri bilong ol kantri i stap klostu na i stap longwe, yupela harim tok bilong mi. Taim mama i no karim mi yet, Bikpela i bin makim mi pinis na givim nem long mi. \v 2 Na \x - \xo 49.2 \xt Hi 4.12, KTH 1.16\x* em i redim mi bai mi inap toktok gut na ol tok bilong mi inap sutim tru bel bilong ol manmeri, olsem bainat i sap tru. Em i bin haitim mi gut long han bilong en. Na em i redim mi olsem spia i sap moa na em i putim mi i stap. \v 3 Na em i tokim mi olsem, “Israel, yu wokman bilong mi. Long yu tasol, bai mi soim strong na biknem bilong mi long olgeta manmeri.” \p \v 4 Tasol mi tok long mi yet olsem, “Mi wok hat tru na mi pinisim olgeta strong bilong mi. Tasol i no gat kaikai i kamap na hatwok bilong mi i lus nating.” Tasol maski, Bikpela i save long ol wok mi mekim, na em bai i givim mi pe bilong dispela wok. \p \v 5 Bikpela i bin makim mi long bel bilong mama, bilong mi bai i stap wokman bilong en. Na em i bin tok long mi bai i bungim ol Israel na bringim ol i kam bek long en, long wanem, God, Bikpela bilong mi i givim biknem long mi na em yet i strong bilong mi. Na nau Bikpela i tokim mi \v 6 olsem, \x - \xo 49.6 \xt Ais 42.6, Lu 2.32, Ap 13.47, 26.23\x* “Pastaim mi bin givim yu wok bilong kirapim gen ol lain Israel i stap yet, bai ol i ken kamap strong gen. Tasol dispela wok i no bikpela tumas long yu bai i stap wokman bilong mi. Bai mi mekim yu i kamap olsem lait bilong olgeta kantri, na bai yu helpim ol manmeri long olgeta hap bilong graun na bai mi kisim bek ol.” \p \v 7 God, Bikpela bilong Israel, em God bilong mekim gutpela na stretpela pasin olgeta, na em man bilong sambai long ol Israel na helpim ol, em i mekim dispela tok long wokman bilong en. Em dispela man ol arapela manmeri i no save laikim na ol manmeri bilong ol arapela kantri i lukim em olsem samting nogut tru,\f + \fr 49.7 \ft Tok Hibru i no klia tumas long dispela hap. Tasol bipo yet sampela man i bin tanim tok bilong dispela buk long tok Grik, na dispela tok i bihainim tok i stap nau long tok Grik.\f* na em i stap olsem wokboi nating bilong ol bikman. Bikpela i tok olsem, “Ol king bai i lukim yu na bai ol i sanap, na ol bikman bai i putim pes bilong ol i go daun long graun, bilong givim biknem long yu. Ol bai i mekim olsem, long wanem, mi God, Bikpela bilong Israel, mi God bilong mekim gutpela na stretpela pasin olgeta, mi bin makim yu bilong mekim wok bilong mi, na mi no save brukim ol promis bilong mi.” \p \v 8 Bikpela \x - \xo 49.8 \xt 2 Ko 6.2\x* i tokim wokman bilong en olsem, “Mi yet mi bin makim taim bilong kisim bek yu na mekim gut long yu, na long dispela taim stret mi bin harim krai bilong yu na helpim yu. Na mi bin lukautim yu gut, na long yu tasol bai mi mekim kontrak wantaim olgeta manmeri bilong graun. Na bai mi mekim kantri Israel i kamap gutpela gen, na ol lain bilong Israel bai i sindaun gen long dispela graun bilong ol nau em i stap nating. \v 9 Na bai mi tokim ol man i stap long kalabus na long ples tudak olsem, ‘Kam. Yupela lusim kalabus na kamap fri.’ \p “Na bai ol i lusim kalabus na i kam bek long graun bilong ol. Taim ol i wokabaut long rot na long ol ples maunten, bai ol i gat planti kaikai. \v 10 Bai \x - \xo 49.10 \xt Sng 121.6, Ais 33.16, 35.7, KTH 7.16-17\x* ol i no sot long kaikai na wara, na hatpela san na win bai i no inap kukim skin bilong ol. Long wanem, man bilong marimari long ol bai i lukautim ol gut, olsem wasman bilong sipsip i bringim ol lain sipsip i go long ol ples i gat planti gras na gutpela wara. \p \v 11 “Bai mi brukim na stretim ol maunten mi bin wokim, na bai mi mekim bikrot bilong mi i kamap. \v 12 Orait na ol manmeri bilong mi bai i kam long ol ples i stap longwe, long hap not na long hap san i go daun. Na bai ol i kam tu long hap bilong taun Aswan.”\f + \fr 49.12 \ft Tok Hibru i tok long “Sinim”, tasol yumi no save dispela ples i stap we tru. Planti man i ting profet i bin tok long taun Aswan, em wanpela taun i stap long hap saut bilong kantri Isip.\f* \p \v 13 Skai, yu singim song bilong amamas. Na graun, yu amamas na bikmaus. Na yupela ol maunten tu, yupela kirapim ol song bilong amamas. Long wanem, Bikpela i marimari pinis long ol manmeri bilong en. Ol i bin karim planti hevi tumas, tasol nau Bikpela i mekim gut long ol na bai ol i stap bel isi gen. \s1 Bikpela i bringim ol manmeri i kam bek long taun Jerusalem \p \v 14 Ol manmeri bilong Jerusalem i tok olsem, “Bikpela i givim baksait long yumi, na em i lusim tingting olgeta long yumi.” \v 15 Tasol \x - \xo 49.15 \xt Mal 3.17, Mt 7.11, Ro 11.29\x* Bikpela i bekim tok bilong ol olsem, “Ating wanpela mama inap lusim tingting long pikinini em yet i bin karim na em i no sori long dispela pikinini em i bin givim susu long en, a? Ating wanpela mama inap mekim olsem, tasol mi no inap tru lusim tingting long yupela. Nogat tru. \v 16 Jerusalem, \x - \xo 49.16 \xt Kis 13.9, Sol 8.6\x* mi no inap lusim tingting long yu. Mi wokim pinis piksa bilong yu na raitim nem bilong yu insait long tupela han bilong mi. Na oltaim mi save lukim na tingting long yu. \v 17 Ol pikinini bilong yu i kam bek nau, na ol dispela lain i bin bagarapim yu, bai ol i lusim yu na ranawe. \v 18 Yu mas apim het bilong yu na lukluk nabaut, na bai yu lukim ol pikinini bilong yu i bung wantaim na ol i kam long yu. Mi Bikpela, mi save stap oltaim, mi tok tru tumas, bai yu amamas moa yet long ol, olsem meri i laik marit i save amamas long putim ol naispela bilas. \p \v 19 “Yes, yu bin bagarap olgeta na i stap nating. Tasol nau ol dispela pikinini bai i kam pulap tru long yu na bai graun bilong yu i no inap long ol. Na ol lain i bin bagarapim yu, bai ol i stap longwe tru long yu. \v 20 Na ol dispela lain pikinini bilong yu i bin kamap long taim ol manmeri bilong yu i stap kalabus long longwe ples, ol bai i tokim yu olsem, ‘Dispela graun i liklik tru. Mipela i laikim bikpela hap graun long i stap long en.’ \v 21 Na bai yu tok olsem long yu yet, ‘Husat i givim mi olgeta dispela pikinini? Ol pikinini bilong mi i bin lus na mi no inap karim pikinini moa. Ol birua i bin kalabusim mi na karim mi i go. Husat tru i karim ol dispela pikinini na lukautim ol i go inap ol i bikpela? Mi bin i stap wanpis, tasol ol dispela pikinini, ol i kam long wanem hap?’” \p \v 22 God, Bikpela i tokim taun Jerusalem olsem, “Bai mi sanapim wanpela mak, na bai mi apim han bilong mi tu olsem mak na bai ol manmeri bilong ol arapela kantri i lukim na karim ol pikinini bilong yu i kam bek. Ol bai i putim ol pikinini bilong yu long sol bilong ol na long bros bilong ol, na karim ol i kam. \v 23 Ol king na ol kwin bai i lukautim ol pikinini bilong yu olsem ol papa na mama bilong ol. Ol bai i brukim skru na putim het bilong ol i go daun long graun klostu long lek bilong yu, bilong givim biknem long yu. Na bai yu save olsem, mi tasol mi Bikpela. Ol manmeri i bilip long mi na i wet long mi i helpim ol, ol bai i no inap wet nating.” \p \v 24 Sapos ol strongpela birua i kam pait na kalabusim ol lain bilong wanpela man na kisim ol gutpela samting bilong en, ating em inap kisim bek ol lain bilong en wantaim ol dispela samting, a? \v 25 Tasol Bikpela i tokim Jerusalem olsem, “Tru tumas bai mi kisim bek ol lain bilong yu na ol gutpela samting bilong yu long han bilong ol strongpela birua na bilong ol king nogut. Bai mi bekim pait long ol man i pait long yu, na bai mi kisim bek ol pikinini bilong yu. \v 26 Na bai mi mekim ol birua bilong yu i pait namel long ol yet. Bai ol i mekim save kilim ol yet, olsem ol man i dring wain na i spak nogut tru. Na bai olgeta manmeri bilong graun i lukim dispela samting mi mekim, na bai ol i save olsem, mi tasol mi Bikpela. Mi God bilong kisim bek ol manmeri bilong mi, mi God bilong sambai long yu na helpim yu, mi strongpela God bilong ol lain bilong Jekop.” \c 50 \p \v 1 Na Bikpela i tokim ol manmeri bilong Israel olsem, “Taun Jerusalem em i olsem mama bilong yupela. Yupela i ting mi bin givim baksait olgeta long en olsem man i save katim marit na rausim meri bilong en i go olgeta, a? Sapos yupela i ting olsem, orait we stap pepa i gat tok olsem, mi bin rausim em olgeta? Na tu, mi no gat dinau long wanpela man. Olsem na bilong wanem yupela i ting olsem, mi bin salim yupela ol pikinini bilong mi olsem wokboi nating long ol arapela man, bilong mi ken kisim mani bilong stretim dispela dinau? Nogat tru. Ol planti sin bilong yupela tasol i mekim mi i belhat, na mi bin givim baksait long Jerusalem na mi bin putim yupela long han bilong ol arapela man. \p \v 2 “Taim \x - \xo 50.2 \xt Stt 18.14, Nam 11.23, Ais 59.1\x* mi bin kam painim yupela, bilong wanem mi no lukim wanpela man i stap? Na taim mi bin singautim yupela, bilong wanem yupela i no bekim singaut bilong mi? Yupela i ting mi no gat strong bilong kisim bek yupela, a? Mi inap tok, na solwara bai i drai olgeta. Mi inap tok na ol bikpela wara bai i kamap ples wesan nating. Na ol pis bai i dai na sting. \v 3 Na tu mi inap mekim skai i blak nogut tru, olsem em i putim klos bilong sori long man i dai pinis.” \s1 Ol man i mekim nogut long wokman bilong Bikpela \p \v 4 God, Bikpela i bin skulim mi long gutpela pasin bilong toktok, olsem na mi inap mekim gutpela tok bilong strongim bel bilong ol manmeri i no gat strong. Olgeta moning em i save mekim mi i laikim tumas long harim ol nupela samting em i laik skulim mi long en. \v 5 Bikpela i opim yau bilong mi long harim tok bilong em, na mi no bikhet long em na mi no surik long wok em i laik givim mi. \v 6 Mi \x - \xo 50.6 \xt Mt 26.67, Mk 14.65\x* bin larim ol man i paitim baksait bilong mi long kanda na kamautim mausgras bilong mi. Na taim ol i tok nogut long mi na spetim pes bilong mi, mi no bin haitim pes bilong mi long ol. \p \v 7 Tasol \x - \xo 50.7 \xt Ese 3.8-9\x* tok nogut bilong ol i no inap daunim mi, long wanem, God, Bikpela i save helpim mi. Olsem na mi strongim mi yet na mekim wok bilong mi. Mi save olsem bai mi no inap sem long dispela wok mi mekim. \v 8 God \x - \xo 50.8 \xt Ro 8.33-34\x* i stap klostu, na em bai i tok, mi no gat rong. Ating wanpela man i laik kotim mi, a? Orait em i ken bringim mi i go long kot, na em i ken autim tok bilong kotim mi. \v 9 God, \x - \xo 50.9 \xt Jop 13.28, Sng 102.26, Ais 51.6-8\x* Bikpela i save helpim mi, olsem na husat inap tok, mi gat rong? Olgeta lain i sutim tok long mi, bai ol i lus na bagarap olsem laplap ol binatang i kaikaim na pinisim olgeta. \p \v 10 Yupela ol lain i save aninit long Bikpela na bihainim tok bilong wokman bilong en, yupela i no ken pret. Maski yupela i wokabaut long tudak na yupela i no gat lait, yupela i mas bilip long God, Bikpela i was long yupela na em bai i helpim yupela. \v 11 Tasol yupela ol lain i no save bilip long Bikpela, na i save laitim ol paia bilong yupela yet, bilong soim rot long yupela long ples tudak, yupela i ken i go het long bihainim dispela pasin. Tasol Bikpela i makim pinis ples yupela bai i go i stap long en, em ples bilong bikpela pen.\f + \fr 50.11 \ft Tok Hibru i no klia tumas long dispela lain.\f* \c 51 \s1 Ol manmeri i mas bilip long strong bilong Bikpela \p \v 1-2 Bikpela \x - \xo 51.1-2 \xt Ais 51.7, Ro 9.30-32\x* i tok olsem, “Yupela ol lain i wok hat long bihainim laik bilong mi na mekim stretpela pasin i win, yupela harim tok bilong mi. Yupela i mas tingting i go bek long Abraham na Sara, em tumbuna papa na tumbuna mama bilong yupela. Tupela i olsem ston mi bin katim na kisim yupela long en. Taim mi bin singautim Abraham, em i no gat pikinini, tasol mi bin mekim gut long tupela na tupela i gat pikinini, na ol lain pikinini bilong tupela i kamap bikpela lain manmeri tru. \p \v 3 “Mi Bikpela, mi sori tru long Jerusalem, dispela taun nau i bagarap i stap, na bai mi mekim olgeta hevi bilong en i pinis. Nau em i stap olsem ples wesan nating, tasol bai mi mekim planti gutpela samting i kamap long en, na em bai i luk nais tru olsem dispela gaden mi bin wokim long Iden. Na em bai i kamap ples bilong bikpela amamas, na oltaim ol manmeri bilong en bai i singim ol song bilong tenkyu long mi. \p \v 4 “Yupela ol manmeri bilong mi, harim tok bilong mi. Mi bai skulim olgeta lain manmeri long pasin bilong gutpela sindaun, na stretpela pasin bilong mi bai i stap olsem lait bilong olgeta kantri. \v 5 Taim bilong mi long helpim ol na kisim bek ol, em i kamap klostu pinis. Long strong bilong mi yet bai mi lukautim olgeta kantri. Ol manmeri bilong ol longwe ples bai i bilip long strong bilong mi, na i wet long mi long helpim ol. \v 6 Yupela \x - \xo 51.6 \xt Sng 102.26, Mt 24.35, 2 Pi 3.10\x* lukluk i go antap long skai, na lukluk i go daun tu long graun. Dispela skai bai i pinis olgeta olsem smok, na graun bai i bagarap olsem laplap. Na olgeta manmeri bai i dai nabaut olsem ol lang. Tasol pasin bilong mi long helpim na kisim bek ol manmeri, em bai i stap oltaim na i no ken pinis. \p \v 7 “Yupela ol lain i save gut long stretpela pasin na i holim strong ol lo bilong mi, yupela i no ken pret long ol man i tok nogut na rabisim yupela. \v 8 Ol dispela lain bai i bagarap olsem laplap ol binatang i kaikaim na pinisim olgeta. Tasol pasin bilong mi long helpim na kisim bek ol manmeri bai i no inap pinis. Nogat. Em bai i stap oltaim oltaim.” \p \v 9 Bikpela, yu kirap. Yu kirap na kam wantaim bikpela strong bilong yu na helpim mipela, olsem bipo yu bin mekim. Yu tasol yu bin sutim Rahap, dispela traipela snek masalai bilong solwara, na yu bin katim em long ol liklik hap. \v 10 Na yu tasol yu bin mekim solwara i drai na rot i kamap, bilong ol manmeri yu bin kisim bek i ken wokabaut long en. \v 11 Helpim \x - \xo 51.11 \xt Ais 35.10\x* ol dispela lain yu kisim bek pinis, na bai ol i amamas na kam bek long Jerusalem, na bai ol i singim song na bikmaus i kam long rot. Na bai ol i gat gutpela sindaun tru na ol i amamas moa yet, na dispela amamas bilong ol bai i no inap pinis. Na pen na bel hevi bai i no inap i stap wantaim ol moa. \p \v 12 Bikpela i tokim ol manmeri bilong en olsem, “Mi yet mi save strongim bel bilong yupela na mekim olgeta hevi bilong yupela i pinis. Olsem na bilong wanem yupela i save pret long ol arapela man? Ol i no gat strong. Olgeta man bai i dai na pinis hariap olsem gras. \v 13 Ating yupela i lusim tingting pinis long mi, Bikpela. Mi tasol mi bin wokim yupela. Mi bin putim skai i stap long ples bilong en, na mi bin wokim na strongim as bilong graun. Bilong wanem yupela i save pret oltaim long ol dispela man nogut i laik daunim yupela na bagarapim yupela? Ol dispela man i no inap mekim wanpela samting long yupela. Belhat bilong ol bai i pinis nating. \v 14 Ol lain i stap kalabus, ol bai i no inap i dai long kalabus. Nogat. Bai ol i pinis long kalabus hariap, na bai ol i kamap fri. Na bai ol i gat planti samting bilong kaikai. \p \v 15 “Mi God, Bikpela bilong yupela, mi save kirapim solwara, na biksi i kamap na i mekim bikpela nois. Nem bilong mi i olsem, Bikpela I Gat Olgeta Strong. \v 16 Mi bin givim yupela ol tok bilong mi, bai maus bilong yupela inap autim stret ol dispela tok. Na mi bin haitim yupela gut long han bilong mi. Mi Bikpela, mi bin putim skai na graun i stap long ples bilong ol, mi tokim yupela ol manmeri bilong Jerusalem olsem, yupela i lain manmeri bilong mi stret.” \s1 Bikpela i no belhat moa long Jerusalem \p \v 17 Jerusalem, \x - \xo 51.17 \xt KTH 14.10, 16.19\x* yu kirap. Yu kirap na sanap strong gen. Belhat bilong Bikpela i olsem wanpela kap wain em i bin givim yu, na em i mekim yu i dring na pinisim olgeta. Na yu bin spak nogut tru na longlong nabaut. \v 18 Na i no gat wanpela bilong ol pikinini man bilong yu i stap, bilong holim han bilong yu na mekim yu i wokabaut stret. \v 19 Yu bin karim bikpela hevi nogut tru, na husat inap sori long yu na mekim bel bilong yu i stap gutpela gen? Ol birua i bin kam na brukim na bagarapim yu. Na ol i kilim tu planti manmeri bilong yu long bainat. Na taim bilong bikpela hangre i bin kamap long yu. Bai mi mekim wanem samting bilong helpim yu na pinisim bel hevi bilong yu? \p \v 20 Ol manmeri bilong yu i no gat strong na ai bilong ol i raun, na ol i pundaun na ol i slip nabaut long olgeta kona bilong rot. Ol i olsem abus i pas i stap long umben. Ol i no inap mekim wanpela samting. God, Bikpela i bin kros long ol na mekim ol i dring long kap bilong belhat bilong en, na ol i bagarap nabaut na i stap. \p \v 21 Jerusalem, yu bin karim planti hevi na yu stap olsem meri i spak nogut tru. Tasol yu no dring wain na yu spak. Nogat. Belhat bilong Bikpela tasol i mekim na yu spak. \v 22 Bikpela bilong yu, em God i save helpim yu long win long ol birua, em i tok olsem, “Lukim. Mi rausim pinis dispela kap bilong belhat bilong mi long han bilong yu, em yu bin dring long en na spak nogut tru na longlong nabaut. Na bihain bai mi no ken tru mekim yu dring gen long dispela kap. \v 23 Tasol bai mi putim dispela kap long han bilong ol man i save mekim nogut long yu. Ol i bin mekim yu i slip long graun na ol i bin krungutim yu na wokabaut antap long baksait bilong yu olsem ol i wokabaut long graun nating.” \c 52 \s1 Bikpela bai i bringim ol manmeri i kam bek long Jerusalem \p \v 1 Jerusalem, \x - \xo 52.1 \xt KTH 21.2, 21.27\x* yu taun God i bin makim bilong em yet, yu kirap. Yu kirap na sanap strong. Yu mas putim ol naispela naispela bilas na bai yu luk nambawan tru. Ol haiden na ol lain i no klin long ai bilong God, ol bai i no inap kam insait long yu gen. \v 2 Tarangu Jerusalem, nau yu stap kalabus, tasol yu mas kirap na rausim graun long skin bilong yu. Rausim ol sen i pasim nek bilong yu na yu go sindaun long sia king bilong yu. \p \v 3 Bikpela i tok olsem, “I no gat man i bin baim mi na kisim ol manmeri bilong yu i go olsem wokman na wokmeri nating bilong em. Olsem na mi no mas givim pe bilong kisim bek ol. Nogat. Bai mi kisim nating ol. \v 4 Mi God, Bikpela, mi tok olsem. Bipo, taim ol manmeri bilong mi i bin i go i stap long Isip, ol i bin i go nating long laik bilong ol yet. Na bihain, taim ol Asiria i bin kam na karim ol i go olsem ol wokman na wokmeri nating, ol Asiria i no bin baim mi na karim ol i go. \v 5 Na \x - \xo 52.5 \xt Ro 2.24\x* ol Babilon tu i bin mekim wankain pasin. Ol i bin kisim nating ol manmeri bilong mi na karim ol i go kalabus, na mekim ol hetman bilong lain bilong mi i krai nogut tru. Na mi no kisim wanpela samting. Nogat. Oltaim ol man i wok long tok bilas na daunim nem bilong mi tasol. \v 6 Olsem na long taim mi yet mi makim pinis mi bai kisim bek ol manmeri bilong mi na ol bai i save gut long nem bilong mi. Na ol bai i save olsem, mi Bikpela, mi tasol mi save tokim ol long olgeta samting. Lukim, mi stap.”\f + \fr 52.6 \ft Tok Hibru i no klia tumas long lain 4-6.\f* \p \v 7 Bai \x - \xo 52.7 \xt Sng 93.1, Ais 61.1, Nah 1.15, Ro 10.15, Ef 6.15\x* ol manmeri i amamas tru long lukim wanpela man i ran i kam long ol ples maunten, bilong bringim gutpela tok long Jerusalem. Em bai i tok olsem, “Saion, gutpela taim i kamap pinis. God i win pinis na em bai i mekim yu i stap gut. Nau God bilong yu i bosim olgeta samting.” \v 8 Ol wasman i stap long ol taua bilong taun, ol bai i lukim Bikpela i kam bek long Saion, na olgeta bilong ol bai i singaut strong tru wantaim bikpela amamas. \p \v 9 Yupela ol hap bilong Jerusalem i bagarap pinis, yupela i mas amamas na singaut, long wanem, Bikpela i kisim bek Jerusalem pinis na em i pinisim pinis ol hevi bilong ol manmeri bilong en. \v 10 Bikpela i soim pinis strong bilong en, bilong ol manmeri bilong olgeta kantri i ken lukim. God bilong yumi bai i kisim bek ol manmeri bilong en, na olgeta manmeri bilong graun bai i lukim. \v 11 Yupela \x - \xo 52.11 \xt 2 Ko 6.17\x* olgeta i mas lusim Babilon na i kam. Na lukaut gut, nogut yupela i pas long ol samting i no klin long ai bilong God. Na yupela ol lain bai i karim ol dis na plet samting bilong haus bilong Bikpela, yupela i mas bihainim pasin bilong mekim yupela yet i kamap klin long ai bilong God. Yupela olgeta i mas i stap klin na i kam. \v 12 Bai yupela i no inap long hariap na lusim Babilon na ranawe kwik olsem yupela i bin mekim long Isip bipo. Nogat. Bai yupela i wokabaut isi tasol i kam. Na God, Bikpela bilong yupela ol Israel, em bai i go paslain long yupela, na em bai i kam long bihain bilong yupela tu, na em bai i was long yupela na bringim yupela i kam. \s1 Wokman bilong Bikpela i karim hevi bilong ol sin bilong ol manmeri \p \v 13 Bikpela i tok olsem, “Olgeta samting wokman bilong mi i mekim, em bai i kamap gut tru. Na ol man bai i givim biknem long em na litimapim nem bilong en i go antap tru. \v 14 Bipo \x - \xo 52.14 \xt Ais 53.2-3\x* ol man i bin mekim nogut tru long em, na skin na pes bilong en i luk nogut tru, na em i no luk olsem wanpela man. Na ol manmeri i pret long lukim em. \v 15 Tasol \x - \xo 52.15 \xt Ro 15.21\x* bihain ol manmeri bilong planti kantri bai i kirap nogut tru long em na ol king bai i pasim maus na lukluk strong, na bai ol i no mekim wanpela tok, long wanem, ol bai i lukim samting ol i no bin harim tok long en bipo. Na ol bai i klia long samting ol i no bin save liklik long en.” \c 53 \p \v 1 Ol \x - \xo 53.1 \xt Jo 12.38, Ro 10.16\x* manmeri i tok olsem, “Husat bai inap long bilip long ol samting nau yumi harim? Na husat i bin lukim Bikpela i mekim kain strongpela wok olsem nau em i mekim? \v 2 Bikpela \x - \xo 53.2 \xt Ais 11.1, 52.14\x* i bin larim wokman bilong en i kamap olsem wanpela diwai nating i save kamap long ples drai. Dispela wokman i no gat nem, long wanem, em i no luk nais liklik long ai bilong ol man. Na em i no gat wanpela gutpela samting bilong mekim ol man i lukim em na laikim em. \v 3 Ol \x - \xo 53.3 \xt Mt 27.30-31\x* man i bin givim baksait long em na rabisim em na ol i no laikim em tru. Oltaim em i bin pulap long sori na ol kain kain hevi. Na ol man i no save laik lukim em, na ol i save haitim pes bilong ol. Na ol i givim baksait olgeta long em. Na yumi bin lukim em olsem man nating. \p \v 4 “Yumi \x - \xo 53.4 \xt Mt 8.17, 1 Pi 2.24\x* bin ting God i laik mekim save long en na em i mekim ol dispela samting nogut i kamap long em. Tasol nogat. Dispela wokman i bin karim ol hevi na pen bilong yumi. \v 5 Long \x - \xo 53.5 \xt Ro 4.25, 1 Ko 15.3, Hi 5.8, 1 Pi 2.24\x* asua bilong sin bilong yumi tasol em i bin kisim bagarap. Ol i bin paitim em nogut na skin bilong en i bin bruk nabaut, na long dispela pen em i karim em i mekim yumi i kamap orait gen, na yumi stap gut tru. \v 6 Yumi \x - \xo 53.6 \xt Ais 53.11, Ap 13.38-39, Ro 5.15, 5.18, 1 Pi 2.25\x* olgeta i olsem sipsip i raun nabaut, na yumi wan wan i bin bihainim laik bilong yumi yet. Bikpela inap mekim save long yumi, bilong bekim asua bilong ol sin bilong yumi, tasol em i no bin mekim olsem. Nogat. Em i bin mekim wokman bilong en i karim ol dispela pen yumi yet i mas karim.” \p \v 7 Bikpela \x - \xo 53.7 \xt Mt 26.62-63, Mk 15.3-5, Lu 23.9, Jo 19.9, KTH 5.6\x* \x - \xo 53.7 \xt Ap 8.32-33\x* i tok olsem,\f + \fr 53.7 \ft Ol saveman i no save gut husat tru i mekim dispela toktok i stap long lain 7-9. Sampela i ting Bikpela i toktok, na sampela i ting ol manmeri i toktok yet, na sampela i ting em toktok bilong profet.\f* “Ol man i bin mekim nogut long dispela wokman, tasol em i daunim em yet na karim pen. Na em i no bin mekim wanpela tok. Em i pasim maus olsem pikinini sipsip ol i kisim i go bilong kilim, na olsem sipsip ol i laik katim gras bilong en. \v 8 Ol i bin kalabusim em nating na bringim em i go long kot, na kot i tok long em i mas i dai. Na ol i bin kilim em i dai. Na i no gat wanpela man long lain bilong en i kisim save olsem, em i bin kisim ples bilong ol na em i karim dispela pen ol yet i mas karim, na em i dai bilong stretim rong bilong ol sin bilong ol.\f + \fr 53.8 \ft Tok Hibru i no klia tumas long planti hap bilong lain 8.\f* \v 9 Ol \x - \xo 53.9 \xt Mt 27.57-60, 1 Pi 2.22\x* i planim em wantaim ol man i bin mekim ol kain kain pasin nogut, na wantaim ol man i gat planti mani samting. Tasol em yet i no bin mekim wanpela pasin nogut, na tu em i no bin mekim wanpela tok giaman.” \p \v 10 Bikpela \x - \xo 53.10 \xt Sng 22.30, Jo 1.29\x* yet i bin daunim wokman bilong en na mekim em i karim pen, long wanem, sapos wokman i givim laip bilong em yet olsem ofa bilong rausim sin bilong ol manmeri, orait laip bilong en bai i go longpela tru na em bai i lukim ol tumbuna pikinini bilong en. Na long wok em i mekim, wokman bai i mekim ol samting Bikpela i gat laik bilong mekim, na em bai i mekim ol dispela samting i kamap gut. \v 11 Bihain \x - \xo 53.11 \xt Ap 13.38-39, Ro 5.15, 5.18\x* long em i karim bikpela hevi pinis, em bai i lukim planti gutpela samting i kamap, na em bai i amamas moa yet. \p Bikpela i tok olsem, “Dispela stretpela wokman bilong mi, em i save gut long mi. Em i bin karim hevi bilong ol sin bilong planti manmeri, na long dispela pasin em bai i mekim ol i kamap stretpela manmeri. \v 12 Ol \x - \xo 53.12 \xt Ais 50.6, Mk 15.28, Lu 22.37, 23.34, Ro 3.25\x* manmeri i bin lukim em olsem wanpela man nogut. Tasol em i bin givim laip bilong em yet na karim hevi bilong sin bilong planti manmeri.\f + \fr 53.12 \fk namba wan tok bilong 53.12 \ft Sampela man i ting yumi mas tanim dispela tok i stap namel long dispela tupela mak olsem, “Em i bin kisim ples bilong ol manmeri bilong mekim sin, na karim hevi ol yet i mas karim.”\f* Na em i bin prea bilong helpim ol manmeri bilong mekim sin.\fm *\fm* \f + \fr 53.12 \fk namba 2 tok bilong 53.12 \ft Sampela man i ting yumi mas tanim tok i stap namel long dispela tupela mak olsem, “Olsem na bai mi givim em ol dispela manmeri olsem samting em i bin winim long pait, na em bai i bosim na lukautim ol.”\f* Olsem na bai mi givim biknem long em namel long ol bikman. Na ol strongpela soldia bai i tilim long em ol samting ol i bin winim long pait.” \c 54 \s1 Bikpela i laikim tumas Jerusalem \p \v 1 Bikpela \x - \xo 54.1 \xt Ga 4.27\x* i tok olsem, “Jerusalem, yu olsem tarangu meri i no save karim pikinini, na yu olsem meri i no bin pilim pen bilong karim pikinini. Tasol nau yu mas singim song na amamas na singaut, long wanem, yu bai gat planti pikinini moa, i winim ol pikinini bilong meri, man bilong en i stap yet wantaim em. \v 2 Yu mas makim bikpela hap graun na sanapim haus sel bilong yu. Na yu mas opim haus sel bilong yu olgeta, na lusim ol rop i go longpela na planim strong ol stik i go daun long graun, na taitim ol rop na pasim strong long ol dispela stik. \v 3 Long wanem, mak bilong graun bilong yu bai i op bikpela na i go olsem long han sut na long han kais. Ol lain pikinini bilong yu bai i daunim ol manmeri bilong ol arapela kantri. Na bai ol i sindaun long ol taun nau i stap nating. \p \v 4 “Jerusalem, yu no ken pret. Bai yu no sem moa. Ol man bai i no tok bilas long yu moa. Bai yu lusim tingting olgeta long sem yu bin kisim long taim yu stap yangpela yet, na bai yu no tingim moa dispela taim yu stap wanpis olsem meri, man bilong en i dai pinis. \v 5 Mi God i bin wokim yu, mi bai i stap olsem man bilong yu. Nem bilong mi, em Bikpela I Gat Olgeta Strong. Mi God bilong Israel, mi God bilong mekim gutpela na stretpela pasin olgeta, na mi man bilong sambai long yu na helpim yu, mi tasol mi God bilong bosim olgeta hap bilong graun. \p \v 6 “Mi God, Bikpela, mi tok olsem, bai mi singautim yu i kam bek long mi. Yu olsem yangpela meri i bin marit na man bilong en i lusim em na ranawe pinis, na lewa bilong en i bruk na em i stap wantaim bikpela sori. \v 7-8 Mi Bikpela, mi man bilong sambai long yu na helpim yu, mi bin lusim yu long sotpela taim tasol, na nau mi gat bikpela sori tumas long yu. Olsem na bai mi kisim yu i kam bek long mi. Mi bin kros nogut tru long yu long sotpela taim tasol, na mi bin haitim pes bilong mi. Tasol oltaim bai mi sori tumas long yu na laikim yu tru na mekim gut long yu. \p \v 9 “Long \x - \xo 54.9 \xt Stt 9.8-17\x* taim bilong Noa mi bin promis olsem bai mi no inap bagarapim graun gen long bikpela tait. Na nau bai mi mekim wankain promis. Mi tok tru tumas bai mi no belhat gen long yu na krosim yu na mekim save long yu. \v 10 Ol \x - \xo 54.10 \xt Sng 46.2, 89.33-34, Ais 51.6\x* maunten i ken bruk na pundaun, tasol laik bilong mi long yu bai i stap strong oltaim. Na mi no inap brukim dispela kontrak mi bin wokim wantaim yu long mitupela bai i sindaun gut wantaim na mi bai givim gutpela taim long yu. Mi Bikpela, mi God bilong sori tumas long yu na laikim yu tru, mi tok pinis long mi bai mekim ol dispela samting long yu.” \s1 Jerusalem bai i kamap nambawan tru \p \v 11-12 Bikpela \x - \xo 54.11-12 \xt KTH 21.18-21\x* i tok olsem, “Tarangu Jerusalem, yu taun i bin kisim planti bagarap, i no gat man i bin sori long yu na helpim yu. Tasol bai mi kisim ol gutpela gutpela ston i dia tumas na wokim yu gen, na bai yu kamap naispela taun tru. Bai mi kisim ol ston i dia tumas na lainim long graun bilong wokim taun gen antap long ol. Na bai mi kisim ol kain kain gutpela ston i lait tumas na wokim ol haus bilong yu na strongpela banis i raunim yu na ol dua bilong banis na ol taua i stap antap long banis. \p \v 13 “Bai \x - \xo 54.13 \xt Jo 6.45, 1 Ko 2.10, 1 Te 4.9, 1 Jo 2.20\x* mi yet mi skulim ol pikinini bilong yu, na bai ol i gat gutpela sindaun tru. \v 14 Long \x - \xo 54.14 \xt Jer 30.20\x* stretpela pasin bilong mi bai mi mekim yu i kamap strong. Na i no gat man moa bai i daunim yu na mekim nogut long yu, na bai yu no pret moa long wanpela samting. Olgeta pret bilong yu bai i pinis. \v 15 Sapos sampela lain i kam bilong pait long yu, yu mas save olsem mi no salim ol i kam. Nogat. Ol i kam long laik bilong ol yet. Olsem na bai mi putim ol long han bilong yu. \p \v 16 “Mi yet mi bin wokim ol man i gat save bilong wokim ol kain kain samting long ain. Na ol i save putim ain long paia na mekim paia i hat tru na kukim ain. Na ol i save kisim dispela ain na paitim na wokim ol kain kain samting ol man i save yusim bilong pait. Na tu mi bin wokim ol soldia, na ol i save kisim ol dispela samting na pait na bagarapim ol arapela kantri. \v 17 Tasol i no gat wanpela bilong ol dispela samting bilong pait inap bagarapim yu. Na bai yu sanap strong na bekim tok bilong ol man i sutim ol kain kain tok long yu. Long dispela pasin mi save was gut long olgeta wokman bilong mi na mekim ol i win. Mi Bikpela, mi tok pinis.” \c 55 \s1 God i laik mekim gut long ol manmeri bilong en \p \v 1 Bikpela \x - \xo 55.1 \xt Jo 4.14, 7.37, KTH 3.18, 21.6, 22.17\x* i tok olsem, “Yupela ol manmeri i dai long dring wara, yupela kam long mi. Yupela kam na dring. Na yupela ol lain i no gat mani, yupela kam long mi, na yupela kisim kaikai. Kam na kisim wain na susu, i no gat pe bilong en. \v 2 Bilong wanem bai yupela i pinisim nating ol mani bilong yupela long ol samting i no inap helpim yupela, na yupela i stap hangre yet? Putim gut yau long tok bilong mi, na mekim olsem mi tok, na bai yupela i pulap tru long ol kain kain gutpela kaikai mi givim yupela. \p \v 3 “Yupela \x - \xo 55.3 \xt 2 Sml 7.8, Sng 89.28, Ap 13.34\x* ol manmeri bilong mi, harim. Yupela kam long mi na bai yupela i stap gut. Bai mi mekim kontrak wantaim yupela, na dispela kontrak bai i stap oltaim. Na oltaim bai mi laikim yupela tumas na mekim gut long yupela, olsem bipo mi bin promis long King Devit. \v 4 Mi bin mekim em i kamap bikman na em i bin bosim ol manmeri bilong ol arapela kantri. Na long em, mi bin soim strong bilong mi long ol. \v 5 Taim yupela i singautim ol manmeri bilong ol arapela kantri yupela i no bin save long ol bipo, na ol tu i no bin save long yupela, kwiktaim bai ol i ran i kam long yupela. Long wanem, mi God, Bikpela bilong yupela Israel, mi God bilong mekim gutpela na stretpela pasin olgeta, mi mekim yupela i gat biknem tru.” \p \v 6 Nau \x - \xo 55.6 \xt Mt 5.25, 25.11, Jo 8.21, 2 Ko 6.1-2\x* Bikpela i stap klostu long yupela na i wetim yupela, olsem na nau em i taim bilong yupela i mas beten long em na i go klostu long em. \v 7 Ol \x - \xo 55.7 \xt Sng 130.7, Jer 3.12, Sek 8.17\x* manmeri bilong mekim ol pasin nogut i mas lusim ol pasin nogut bilong ol na ol i no ken tingting moa long mekim ol dispela pasin. Na ol i mas kam bek long God, Bikpela bilong yumi. Em i save marimari moa yet long ol manmeri i kam bek long em, na em i save lusim sin bilong olgeta dispela lain. \v 8 Bikpela \x - \xo 55.8 \xt 2 Sml 7.19\x* i tok olsem, “Ol tingting bilong mi i no olsem tingting bilong yupela ol manmeri. Na ol pasin bilong mi i narakain tru long ol pasin bilong yupela. \v 9 Skai \x - \xo 55.9 \xt Sng 103.11\x* i stap antap tru long graun, olsem tasol ol pasin bilong mi na tingting bilong mi i winim tru ol pasin bilong yupela na tingting bilong yupela. \p \v 10 “Ren \x - \xo 55.10 \xt 2 Ko 9.10\x* i save pundaun long skai, em i no save go bek nating antap long skai. Nogat. Em i save givim wara long graun na mekim ol kaikai i kamap long gaden, na ol man i save kisim. Sampela ol i save kaikai na sampela pikinini kaikai ol i save planim. \v 11 Olsem \x - \xo 55.11 \xt Ais 54.9\x* tasol tok bilong mi bai i no inap kam bek nating long mi. Nogat. Em bai i mekim ol samting i kamap olsem mi tok. Na em bai i kamapim ol samting mi gat laik long ol i mas kamap. \p \v 12 “Bai yupela i amamas na lusim Babilon, na bai mi bringim yupela i kam na i no gat wanpela samting bai i kamap bilong mekim yupela i pret. Ol maunten bai i singim ol song bilong amamas, na ol diwai bai i amamas na paitim han. \v 13 Ol diwai pain bai i kamap long ples nau ol diwai nogut i stap long en. Na ol naispela liklik diwai bai i kamap long ples nau ol rop i gat nil i stap long en. Oltaim ol dispela gutpela diwai bai i kamap long ol dispela ples, na oltaim oltaim dispela bai i stap olsem mak bilong ol manmeri i ken lukim na tingim ol strongpela wok mi Bikpela mi bin mekim.” \ms1 Bikpela i stap king bilong nupela Jerusalem \s2 (Sapta 56-66) \c 56 \s1 Haus bilong Bikpela i op long olgeta manmeri i aninit long em \p \v 1 Bikpela i tok olsem, “Yupela ol manmeri bilong mi, yupela i mas mekim gutpela na stretpela pasin tasol, long wanem, taim bilong mi long helpim yupela na kisim bek yupela, em i kamap klostu pinis. \v 2 Ol \x - \xo 56.2 \xt Ais 58.13\x* manmeri i strong long bihainim gutpela pasin na i bihainim gut lo bilong de Sabat na i no save mekim pasin nogut, ol i ken amamas. Mi bai mekim gut long ol.” \p \v 3 Ol manmeri bilong ol arapela kantri i stap wantaim ol manmeri bilong Bikpela, ol i no ken tok long ol yet olsem, “Bikpela bai i no inap larim yumi i stap moa wantaim ol lain manmeri bilong en.” \p Na man ol i rausim bol bilong en pinis, em i no ken ting olsem, “Bai mi no gat pikinini na bai mi no gat nem. Mi olsem wanpela diwai i drai pinis.” Nogat. \v 4 Bikpela i tok olsem, “Sapos dispela kain ol man i bihainim lo bilong de Sabat na i bihainim ol pasin mi laikim na i bihainim olgeta tok bilong kontrak mi bin mekim wantaim ol manmeri bilong mi, \v 5 orait bai mi putim wanpela mak i gat nem bilong ol i stap long en insait long haus bilong mi. Na oltaim ol manmeri bai i lukim na tingim ol. Na biknem bilong ol bai i winim tru nem bilong ol man i bin i gat ol pikinini. Bai mi no inap larim nem bilong ol i pinis. \p \v 6 “Na ol manmeri bilong ol arapela kantri i stap wantaim ol manmeri bilong mi, na ol i save aninit long mi na laikim mi tru na mekim wok bilong mi, na ol i bihainim ol lo bilong de Sabat na ol i bihainim olgeta tok bilong kontrak mi bin mekim wantaim ol manmeri bilong mi, \v 7 ol \x - \xo 56.7 \xt Mt 21.13, Mk 11.17, Lu 19.46\x* i ken amamas. Bai mi bringim ol i go long Saion, dispela maunten bilong mi, na bai ol i amamas long i stap long haus bilong mi. Na bai ol i mekim ol ofa bilong paia i kukim olgeta na ol arapela kain ofa long alta bilong mi. Na bai mi laikim ol ofa bilong ol, long wanem, haus bilong mi bai i stap haus bilong ol manmeri bilong olgeta kantri i ken i kam long en na beten long mi. \p \v 8 “Mi God, Bikpela, mi God i save bungim gen ol dispela manmeri bilong Israel, em ol birua i bin karim i go kalabus, mi tok olsem. Bai mi kisim tu ol arapela manmeri na bringim ol i kam i stap wantaim ol dispela lain mi bungim pinis.” \s1 God i krosim ol lida bilong ol Israel \p \v 9-10 Ol lida bilong Israel i no bosim gut ol manmeri na Bikpela i mekim dispela tok, “Kam nau, yupela ol birua. Yupela kam olsem ol wel animal bilong ol bus na maunten. Yupela kam na bagarapim ol lida bilong Israel. Ol dispela lida i gat wok bilong tokim ol manmeri long ol samting nogut i laik bagarapim kantri. Tasol ol i no mekim gut wok bilong ol. Nogat. Ol i olsem ol aipas i stap long ol taua bilong taun bilong was long ol birua. Na ol i olsem ol mauspas dok i no inap singaut long taim ol stilman i kam. Ol i no gat liklik save tru long het bilong ol. Ol i save laikim tumas long slip tasol na lukim ol kain kain driman. \v 11 Ol i olsem dok i laikim tumas planti kaikai, na i no pulap liklik. Ol i olsem wasman bilong sipsip i no save long wok bilong ol. Olgeta wan wan i bihainim laik bilong ol yet, na ol i tingting tasol long mekim ol samting bilong helpim ol yet. \v 12 Taim ol i bung, olgeta wan wan i save tok olsem, ‘Goan, mi bai kisim wain na yumi dring i go inap yumi pinisim laik tru. Na tumora bai yumi bung gen na mekim save moa yet.’” \c 57 \s1 Ol Israel i bikhet yet na lotu long ol giaman god \p \v 1 Taim \x - \xo 57.1 \xt 2 Kin 22.20, Sng 12.1\x* ol man i lukim ol gutpela manmeri i dai, ol i no save wari. Na ol i no save kisim tingting olsem, Bikpela i larim ol dispela man i dai bai ol i ken abrusim taim nogut i laik kamap. \v 2 Ol man i wokabaut long stretpela pasin, taim ol i dai, ol i save slip long matmat na kisim gutpela malolo, long wanem, i no gat taim nogut bai inap kamap long ol. \p \v 3 Bikpela i tok olsem, “Yupela ol manmeri bilong mekim ol kain kain pasin nogut, yupela ol pikinini bilong meri bilong wokim posin, yupela ol lain pikinini bilong ol pamukman na pamukmeri, yupela kam hia. \v 4 Yupela ol pikinini bilong ol bikhetman na bilong ol manmeri bilong trik na giaman, yupela i tok nogut long husat? Yupela i mekim maus nogut na soim tang bilong yupela long husat? \v 5 Laik nogut bilong bel bilong yupela i save kirap strong long i go long ol ples bilong lotu aninit long ol bikpela diwai na mekim pasin pamuk. Na yupela i save kilim ol pikinini bilong yupela na kukim olsem ofa insait long ol ples daun na namel long ol bikpela ston. \v 6 Na yupela i save kisim ol ston long ol dispela hap na mekim ol i kamap olsem ol god bilong yupela. Em ol dispela ston tasol i god bilong yupela, na yupela i save mekim ol ofa bilong kapsaitim wain na ol ofa bilong wit long ol. Yupela i wok long mekim ol dispela pasin, na yupela i ting bai mi senisim tingting na sori long yupela? Nogat tru. \v 7 Yupela i save go long ol ples bilong lotu antap long ol maunten na mekim ol ofa na mekim pasin pamuk. \v 8 Yupela i givim baksait olgeta long mi. Yupela i save putim ol piksa nogut bilong ol giaman god bilong yupela long baksait bilong dua bilong ol haus bilong yupela. Na yupela i save kisim ol pren meri em yupela i bin givim mani long ol long slip wantaim yupela, na yupela i save mekim pasin pamuk antap long ol bikpela bet yupela i bin wokim. \v 9 Yupela i save bilas long sanda na paura i gat switpela smel na yupela i save go lotu long giaman god Melek. Na yupela i save salim ol man i go long ol longwe ples, bilong painim ol god yupela i ken lotuim. Na yupela i mekim tu ol pasin bilong painim ol god long ples bilong ol man i dai pinis. \v 10 Yupela i wok hat tru long painim ol god, na strong bilong yupela i pinis. Tasol yupela i no pilim dispela na tok olsem, ‘Yumi pinisim nating strong bilong yumi. Mobeta yumi lusim dispela pasin.’ Nogat. Laik nogut bilong yupela i wok long kamap strong tru, na i pulim yupela i go het.\f + \fr 57.10 \ft Tok Hibru i no klia tumas long lain 8-10.\f* \p \v 11 “Yupela i bin pret long husat tru na yupela i bin giamanim mi na givim baksait long mi na lusim tingting long mi olgeta? Ating longpela taim tru mi no bin kros long yupela, olsem na yupela i no pret moa long mi. \v 12 Tasol bai mi kamapim ol pasin bilong yupela long ples klia, na ol dispela pasin yupela i ting ol i gutpela na yupela i wok long bihainim, ol bai i no inap helpim yupela liklik. Nogat tru. \v 13 Na taim yupela i painim bagarap, ating ol dispela giaman god yupela i hipim i stap bai i kam helpim yupela long taim yupela i singaut long ol, a? Nogat tru. Ol i no gat strong, na liklik win tasol inap karim ol i go. Tasol ol man i kam long mi na larim mi i helpim ol na lukautim ol, ol bai i kisim dispela graun mi bin makim bilong ol manmeri bilong mi, na ol bai i stap tu long dispela maunten mi bin makim bilong mi yet.” \s1 God bai i lusim sin bilong ol manmeri na givim gutpela taim long ol \p \v 14 Bikpela i tok olsem, “Ol manmeri bilong mi i mas kam bek long mi. Olsem na redim gut rot bilong ol, na rausim olgeta samting i stap long rot, nogut ol dispela samting i sutim lek bilong ol na ol i pundaun. \p \v 15 “Mi \x - \xo 57.15 \xt Sng 147.3, Ais 33.5, 40.28, 66.2\x* yet mi God, na mi save stap oltaim. Nem bilong mi i holi na mi God bilong mekim gutpela na stretpela pasin olgeta. Mi stap antap tru long gutpela ples bilong mi yet. Tasol mi stap tu wantaim ol manmeri i save daunim ol yet na sori long ol sin bilong ol. Na mi save strongim bel bilong ol na mekim laip bilong ol i kamap gutpela gen. \v 16 Mi \x - \xo 57.16 \xt Sng 85.5, 103.9, Mai 7.18\x* no inap kros na belhat oltaim long ol manmeri bilong mi. Sapos mi mekim olsem, mi save, laip bilong ol inap bagarap na pinis olgeta, em dispela laip mi yet mi bin givim ol. \v 17 Mi bin kros nogut tru long ol, long wanem, ol i bin laikim tumas long kisim planti samting long ol kain kain pasin nogut. Olsem na mi bin mekim save long ol na haitim pes bilong mi long ol. Tasol ol i bikhet yet na bihainim laik bilong ol yet. \p \v 18 “Mi lukim pinis pasin nogut ol i mekim, tasol bai mi no bagarapim ol. Nogat. Bai mi lusim sin bilong ol na bai ol i kamap orait gen. Na bai mi yet mi stiaim wokabaut bilong ol na strongim bel bilong ol. Na ol manmeri i stap sori na krai, \v 19 bai \x - \xo 57.19 \xt Ef 2.17\x* mi mekim ol i lusim sori bilong ol na bai ol i mekim ol toktok bilong tenkyu na amamas long mi. Mi Bikpela, mi tok, bel isi bilong mi i ken i stap wantaim ol manmeri i stap klostu na wantaim ol lain i stap long ol longwe ples. Bai mi mekim ol i kamap orait gen na givim gutpela taim long ol. \v 20 Tasol ol manmeri bilong mekim pasin nogut, ol i no inap lusim pasin nogut bilong ol. Ol i olsem solwara i bruk oltaim na i bringim ol kain kain pipia na rabis samting i kam bagarapim nambis.” \p \v 21 God \x - \xo 57.21 \xt Ais 48.22, 59.8\x* bilong mi i tok olsem, “Ol manmeri bilong mekim pasin nogut, bai ol i no inap painim gutpela taim.” \c 58 \s1 Sapos yupela i tambu long kaikai, orait tambu tu long mekim pasin nogut \p \v 1 Bikpela i tok olsem, “Yu singaut bikmaus tru, no ken singaut isi. Yu singaut strong tru olsem biugel i krai, na tokim ol manmeri bilong mi, em ol lain bilong Jekop, long ol sin na pasin nogut bilong ol. \v 2 I tru, long olgeta de ol i save mekim ol pasin bilong lotu long mi na painimaut laik bilong mi. Na ol i save askim mi long mekim stretpela pasin long ol na stap klostu long ol, bai ol i ken amamas. Tasol ol dispela lain i giaman tru. Ol i givim baksait pinis long ol lo bilong mi na ol i wok long mekim ol pasin nogut tasol. \v 3 Ol i save tokim mi olsem, ‘Bikpela, yu lukim mipela i tambu long kaikai na daunim mipela yet, tasol bilong wanem yu no mekim wanpela samting bilong helpim mipela?’ \p “Tasol mi Bikpela, mi bekim tok bilong ol olsem, ‘Long ol de yupela i makim bilong tambu long kaikai, yupela i save tingting tasol long ol samting bilong yupela yet na yupela i mekim nogut long ol wokboi bilong yupela. \v 4 Yupela i tok bai yupela i tambu long kaikai na beten long mi. Tasol pasin tru bilong yupela em i narakain olgeta. Yupela i save kros na pait na brukim han na hamaim nogut pes bilong ol arapela man. Sapos yupela i mekim ol dispela rabis pasin long taim yupela i tambu long kaikai, bai mi no inap tru harim prea bilong yupela. \v 5 Ating yupela i ting mi save laikim ol pasin yupela i mekim long ol de yupela i makim bilong tambu long kaikai, a? Yupela i save putim ol klos bilong sori na yupela i save putim het bilong yupela i go daun long graun olsem pitpit win i sakim, na yupela i save slip antap long sit bilong paia na mekim ol arapela pasin bilong daunim yupela yet. Na yupela i ting ol dispela kain pasin bai i mekim mi i belgut long yupela, a? Nogat tru. \p \v 6 “Mi no laikim kain pasin olsem. Mi laikim yupela i tambu tru long mekim ol kain kain pasin nogut na tambu long pasin bilong daunim na mekim nogut long ol arapela manmeri. Tarangu ol dispela manmeri i stap olsem ol kalabus yupela i bin pasim ol long ol rop na sen, na ol i stap olsem ol bulmakau yupela i bin putim plang long nek bilong ol bilong bosim ol long mekim wok bilong yupela. Olsem na yupela i mas mekim gutpela pasin long ol na larim ol i go fri. \v 7 Pasin \x - \xo 58.7 \xt Mt 25.35\x* mi laikim em i olsem. Mi laik bai yupela i givim kaikai long ol man i hangre. Na taim yupela i lukim ol rabisman i no gat haus long slip long en, mi laik yupela i bringim ol i kam long haus bilong yupela. Na taim yupela i lukim man i no gat laplap bilong karamapim skin bilong en, mi laik bai yupela i givim laplap long ol. Na mi laik bai yupela i no ken givim baksait long ol wanblut long taim ol i gat hevi. \p \v 8 “Sapos yupela i mekim ol dispela pasin mi laikim, orait wantu bai mi pinisim ol hevi bilong yupela, olsem lait bilong san long moning i save pinisim tudak bilong nait. Na bai mi mekim yupela i kamap orait gen. Na mi God bilong mekim stretpela pasin i win, bai mi go paslain long yupela. Na bai mi kam tu long bihain bilong yupela wantaim bikpela lait na strong bilong mi, na bai mi was gut long yupela. \v 9 Na \x - \xo 58.9 \xt Sng 50.15\x* taim yupela i beten na singaut long mi, bai mi Bikpela, mi harim prea bilong yupela. Na bai yupela i save, mi stap wantaim yupela. Sapos yupela i lusim tru ol pasin bilong daunim na mekim nogut long ol arapela, na ol pasin bilong poinim pinga na tok nogut long ol, \v 10 na sapos yupela i lukim ol man i sot long ol samting na i no gat kaikai, na yupela i sori tru long ol na givim ol samting ol i sot long en, orait bai mi mekim gut long yupela. Na gutpela taim bilong mi bai i kamap long yupela olsem strongpela lait bilong san i kamap na i pinisim tudak. \v 11 Na mi Bikpela, oltaim bai mi was gut na stiaim wokabaut bilong yupela na givim yupela ol samting bilong inapim laik bilong yupela. Nau yupela i stap nogut olsem graun i no gat wara, tasol bai mi mekim yupela i kamap gutpela na strongpela lain manmeri. Na yupela bai i stap gut olsem gaden i gat planti wara na olsem hul wara i no save drai. \v 12 Na yupela bai i wokim gen ol taun i bin bagarap. Yupela bai i wokim gen ol haus long ol ples ol olpela haus i bin sanap long en bipo. Na bai ol i kolim yupela olsem, ‘Ol lain bilong wokim gen ol banis bilong ol taun,’ na ‘Ol lain bilong stretim gut gen ol rot na ol haus.’” \s1 Sapos yupela i bihainim gut ol lo bilong de Sabat bai yupela i stap gut tru \p \v 13 Bikpela \x - \xo 58.13 \xt Ais 56.2\x* i tok olsem, “Yupela i no ken brukim ol lo bilong de Sabat, em de mi makim bilong mi yet. Na yupela i no ken tingting long mekim ol samting bilong yupela yet long dispela de. Yupela i mas laikim tru dispela de bilong mi Bikpela, na tingim olsem em i bikpela de bilong yupela. Na yupela i no ken i go nabaut, na mekim wok bilong yupela, na mekim ol kain kain toktok nabaut. \v 14 Sapos \x - \xo 58.14 \xt Stt 28.13, Lo 32.9, 32.13, 33.29, Mai 4.4\x* yupela i bihainim ol dispela lo bilong de Sabat, orait bai yupela i amamas moa yet long mi, Bikpela. Na bai mi larim yupela i sindaun gut long dispela ples maunten bipo mi bin promis long givim long tumbuna bilong yupela, Jekop, na long ol lain bilong en. Na bai yupela i gat planti kaikai na bai yupela i stap gut tru na i no sot long wanpela samting.” Dispela tok i kam long maus bilong Bikpela yet. \c 59 \s1 Ol Israel i bihainim strong pasin bilong sin \p \v 1 Yupela \x - \xo 59.1 \xt Nam 11.23, Ais 50.2\x* i no ken ting, Bikpela i no gat strong bilong kisim bek yupela. Na yupela i no ken ting em i yaupas na i no inap harim ol prea bilong yupela. Nogat. \v 2 Ol \x - \xo 59.2 \xt Sng 18.41, Jer 5.25, 11.11, Ese 39.23, Jo 9.31\x* sin bilong yupela tasol i mekim, na God i haitim pes bilong en na em i no harim prea bilong yupela. Ol sin bilong yupela i kamap olsem banis namel long yupela na God bilong yupela. \v 3 Yupela i save mekim kain kain tok giaman na tok kros na tok nogut. Na yupela i save mekim ol pasin nogut na kilim ol man, na blut bilong ol i pas yet long han bilong yupela. \p \v 4 Yupela i no save mekim stretpela kot. Nogat. Yupela i save mekim ol tok giaman na pulim nating ol arapela i go long kot. Na yupela i save mekim ol kain kain tok giaman bilong mekim kot i harim yupela tasol na daunim ol arapela. Tingting na bel bilong yupela i pulap tru long mekim ol pasin nogut, na yupela i save kamapim ol kain kain trabel. \v 5-6 Ol tingting nogut bilong yupela i olsem kiau bilong snek i gat marasin nogut. Sapos wanpela man i kaikai dispela kiau, tarangu em bai i dai. Olsem tasol ol tingting nogut bilong yupela i save kamapim ol kain kain trabel na bagarapim laip bilong ol arapela. Ol spaida i save wokim haus, bilong ol i ken holimpas ol liklik binatang na kaikaim ol. Na ol man i no inap kisim haus bilong spaida na wokim laplap na pasim. Olsem tasol ol wok yupela i mekim i no bilong helpim ol arapela. Nogat. Ol i bilong holimpas ol arapela na daunim ol na mekim nogut long ol. \v 7 Oltaim \x - \xo 59.7 \xt Snd 6.17, Mk 7.21-22\x* \x - \xo 59.7 \xt Ro 3.15-17\x* yupela i save laikim tumas long mekim pasin nogut. Na oltaim yupela i save bel kirap long kilim i dai ol man i no bin mekim wanpela rong. Yupela i save tingting tasol long mekim ol samting nogut. Na yupela i save raun na mekim ol samting bilong bagarapim laip bilong ol arapela manmeri. \v 8 Yupela \x - \xo 59.8 \xt Ais 57.20-21, Hos 4.1, Lu 1.79\x* i no save long pasin bilong i stap wanbel wantaim ol arapela man, na yupela i no save mekim stretpela pasin. Nogat. Ol pasin bilong yupela i no stret olgeta, na ol man i bihainim dispela rot yupela i wokabaut long en, ol bai i no inap painim bel isi na gutpela sindaun. \s1 Ol manmeri i autim sin bilong ol \p \v 9 Orait ol manmeri i tok olsem, “Bikpela, nau mipela i save bilong wanem yu no bin soim stretpela pasin bilong yu na helpim na kisim bek mipela. Mipela i stap olsem ol manmeri i stap long ples tudak na mipela i laikim tumas bai gutpela taim i kamap long mipela olsem san i lait strong na i pinisim tudak. Tasol nogat. Mipela i wokabaut yet long bikpela tudak, na mipela i painim ol kain kain hevi. \v 10 Ol dispela hevi i mekim mipela i stap wokabaut olsem ol aipas, na mipela i painim painim rot bilong wokabaut. Na long biksan yet mipela i wokabaut olsem ol man i wokabaut long tudak, na lek bilong mipela i sutim ol ston samting na mipela i pundaun. Mipela i bin ting bai mipela i stap gut tru, tasol nogat. Mipela i stap olsem ol man i dai pinis. \v 11 Ol dispela hevi i mekim mipela i pilim nogut tru, na mipela i singaut olsem ol bea na krai bilong mipela i olsem krai bilong pisin ol i kolim balus. Mipela i wet long yu long soim stretpela pasin bilong yu na helpim na kisim bek mipela. Tasol nogat. Stretpela pasin bilong yu i stap longwe long mipela. \p \v 12 “Bikpela, \x - \xo 59.12 \xt Esr 9.6, Jer 14.7, Hos 5.5\x* ol sin bilong mipela i planti tru long ai bilong yu na ol dispela sin i kotim mipela. Na mipela yet i save gut long olgeta pasin nogut na ol sin mipela i bin mekim. \v 13 Mipela i bin mekim sin long yu, God, Bikpela bilong mipela, na mipela i bin givim baksait long yu na sakim tok bilong yu. Mipela i bin daunim ol arapela na mekim kain kain bikhetpasin. Mipela i bin tingim ol kain kain rot bilong giamanim na trikim ol arapela. \v 14 Ol dispela pasin bilong mipela i mekim stretpela pasin bilong yu i stap longwe long mipela, olsem na yu no helpim na kisim bek mipela. Na mipela i no larim stretpela pasin na pasin bilong mekim tok i tru i kam i stap namel long mipela. Na long ol bung bilong mipela tu, dispela tupela pasin i no i stap. \v 15 I no gat wanpela stretpela pasin i stap wantaim mipela. Na sapos wanpela man i lusim ol pasin nogut bilong en, orait ol arapela i save painim ol kain kain rot bilong mekim nogut long em.” \s1 Bikpela bai i mekim ol manmeri bilong en i stap gut \p Bikpela i lukim ol manmeri i no mekim stretpela pasin, na em i no belgut long ol. \v 16 Na \x - \xo 59.16 \xt Sng 98.1, Ais 63.5, Ese 22.30\x* em i kirap nogut long lukim olsem i no gat man i stap bilong helpim ol man ol arapela i mekim nogut long ol. Olsem na long strong bilong em yet na long stretpela pasin bilong em yet, Bikpela i bin kisim bek ol na mekim ol i stap gut. \v 17 Em \x - \xo 59.17 \xt Ais 9.7, Sek 1.14\x* i bin pasim stretpela pasin olsem siot kapa i karamapim bros bilong en. Na em i bin putim strong bilong kisim bek ol manmeri olsem hat kapa bilong pait. Em i bin pasim strong bilong mekim save long ol man nogut olsem klos bilong en. Na em i putim belhat bilong en olsem longpela saket. \v 18 Na long belhat bilong en, em bai i mekim save long ol birua bilong en na bekim stret asua bilong ol sin bilong ol. Na em bai i mekim save tu long ol manmeri bilong ol kantri i stap klostu na bilong ol kantri i stap longwe. \v 19 Bikpela \x - \xo 59.19 \xt Sng 113.3, Ais 11.9, 24.15, 30.28\x* bai i kam olsem bikpela wara i tait taim win bilong Bikpela i kirap na sakim wara na mekim wara i ran spit tru. Na ol manmeri long olgeta hap bilong graun, stat long hap sankamap na i go inap long hap san i go daun, ol bai i save long strong na biknem bilong Bikpela na ol bai i pret long nem bilong en na ol bai i aninit long en. \p \v 20 Bikpela \x - \xo 59.20 \xt Ro 11.26\x* i tok olsem, “Mi God bilong sambai long yupela na helpim yupela, bai mi kam long Jerusalem na kisim bek olgeta manmeri bilong lain bilong Jekop i lusim pinis pasin bilong mekim sin. \v 21 Na \x - \xo 59.21 \xt Ais 11.2, 44.26, Jer 31.31-34, 32.40\x* bai mi mekim kontrak wantaim ol na tokim ol olsem, ‘Spirit bilong mi bai i stap long yupela na maus bilong yupela bai i autim tok bilong mi. Oltaim bai yupela i mekim olsem, na bihain ol pikinini bilong yupela na olgeta lain tumbuna pikinini bilong yupela, oltaim ol tu bai i autim tok bilong mi.’” \c 60 \s1 Bikpela lait na strong bilong God bai i stap long Jerusalem \p \v 1 Bikpela i tok olsem, “Jerusalem, yu kirap na lait olsem san, long wanem, nau bikpela lait na strong bilong mi, Bikpela, i lait antap long yu. \v 2 Lukim. Ol blakpela klaut na bikpela tudak i karamapim olgeta arapela lain manmeri bilong graun. Tasol mi Bikpela, mi kam long yu, na bikpela lait bilong mi i lait strong antap long yu. \v 3 Ol arapela lain manmeri bai i lukim dispela lait bilong yu na ol bai i kam long yu. Na ol king tu bai i lukim dispela strongpela lait bilong yu, na ol bai i kirap i kam. \p \v 4 “Yu mas apim het bilong yu na lukluk nabaut, na bai yu lukim ol pikinini bilong yu i bung wantaim na ol i kam long yu. Ol pikinini man bilong yu bai i wokabaut i kam long ol ples i stap longwe. Na ol man bilong ol arapela kantri bai i putim ol pikinini meri bilong yu long bros bilong ol na karim ol i kam. \v 5 Yu bai lukim dispela na pes bilong yu bai i lait moa yet. Na lewa bilong yu bai i kalap wantaim bikpela amamas. Ol bikpela sip bai i bringim planti gutpela samting i kam long yu. Na yu bai kisim planti mani samting long olgeta kantri bilong graun. \v 6 Na planti kamel tru bilong ol lain Midian na Efa bai i bringim ol kago i kam long yu. Bai ol i go long kantri Seba na kisim gol na paura bilong kamapim smok i gat gutpela smel na bringim i kam long yu. Na ol manmeri bai i litimapim biknem bilong mi, Bikpela. \v 7 Na ol Kedar na ol Nebaiot bai i bringim olgeta lain sipsip bilong ol i kam long yu. Na bai mi amamas long lukim ol manmeri bilong mi i bringim ol dispela sipsip na ofaim antap long alta bilong mi. Na bai mi mekim haus bilong mi i kamap nambawan tru na i gat biknem. \p \v 8 “Wanem ol dispela waitpela samting i spit i kam olsem klaut win i bringim i kam antap long solwara, na olsem ol pisin i flai i kam bek long haus bilong ol? \v 9 Em ol sip bilong ol longwe ples. Tru tumas, ol manmeri bilong ol longwe ples i wet long mi long helpim ol.\f + \fr 60.9 \ft Lukim Aisaia 51.5.\f* Na ol i salim ol dispela bikpela sip i kam bilong bringim ol pikinini bilong yu i kam bek long yu. Na ol dispela manmeri i salim tu planti silva na gol i kam long ol dispela sip. Ol i mekim olsem, long wanem, ol i lukim mi i mekim gut tru long yu na yu gat biknem, na ol i laik givim biknem long mi God, Bikpela bilong Israel, mi God bilong mekim gutpela na stretpela pasin olgeta. \p \v 10 “Jerusalem, ol man bilong ol arapela kantri bai i kam wokim gen ol banis bilong yu. Na ol king bilong ol bai i mekim wok bilong yu. Pastaim mi bin kros nogut tru long yu na mi bin mekim save long yu. Tasol nau mi belgut long yu na mi marimari long yu. \v 11 Olsem \x - \xo 60.11 \xt KTH 21.25-26\x* na ol dua bilong banis bilong yu bai i op i stap long san na long nait, na ol manmeri bilong ol arapela kantri bai i bringim ol mani samting bilong ol i kam long yu. Na ol bai i bringim tu ol king bilong ol i kam olsem wokboi nating bilong yu. \v 12 Tasol ol kantri i no laik aninit long yu na mekim wok bilong yu, bai ol i bagarap na pinis olgeta. \p \v 13 “Ol man bai i go antap long bikbus bilong Lebanon na katim ol naispela longpela longpela diwai pain na saipres na ol arapela gutpela diwai na bai ol i bringim i kam long yu. Na wantaim ol dispela diwai, ol man bai i wokim gen haus bilong mi na haus bai i kamap naispela tru. Mi sindaun long sia king bilong mi, na dispela haus i olsem ples mi putim lek bilong mi antap long en. Na bai mi mekim dispela haus i kamap nambawan tru na em bai i gat biknem. \v 14 Na \x - \xo 60.14 \xt KTH 3.9\x* ol lain bipo i bin mekim nogut long yu na i no bin laikim yu tru, ol bai i daunim het bilong ol na bai ol i kam long yu. Na bai ol i brukim skru na putim het bilong ol i go daun long graun klostu long lek bilong yu na givim biknem long yu. Na bai ol i kolim yu olsem, ‘Taun bilong Bikpela’ na ‘Saion, taun bilong God bilong Israel, em God bilong mekim gutpela na stretpela pasin olgeta.’ \p \v 15 “Jerusalem, yu bin bagarap na i stap nating na i no gat man i bin i go i kam long ol rot bilong yu. Yu bin i stap olsem meri, man bilong en i no laikim em na i lusim em na ranawe pinis. Tasol bai mi mekim yu i kamap naispela moa na nambawan tru, na ol manmeri bai i amamas moa yet long yu. Na bai yu stap olsem tasol oltaim oltaim. \v 16 Bai yu kisim ol gutpela gutpela samting long ol arapela kantri, na ol king bai i givim olgeta naispela samting bilong ol long yu. Na bai yu save olsem, mi tasol mi Bikpela. Mi God bilong kisim bek ol manmeri bilong mi, mi God bilong sambai long yu na helpim yu, mi strongpela God bilong ol lain bilong Jekop. \p \v 17 “Bai mi senisim ol bras bilong yu wantaim gol, na ol ain bilong yu wantaim silva. Na bai mi senisim tu ol plang bilong yu wantaim bras na ol ston bilong yu wantaim ain. Na bai mi makim pasin bilong gutpela sindaun na bel isi bilong bosim yu, na stretpela pasin bai i stiaim wokabaut bilong yu. Na bai i no gat man moa i bosim yu na mekim nogut long yu. \v 18 Na \x - \xo 60.18 \xt Ais 26.1\x* long olgeta hap bilong graun yu bosim bai i no gat nois moa bilong ol man i pait nabaut na brukim na bagarapim ol samting. Na bikpela banis bilong yu bai i gat nem olsem, ‘Bikpela i kisim bek pinis ol manmeri bilong en.’ Na bikpela dua bilong yu bai i gat nem olsem, ‘Givim biknem.’ \p \v 19 “San \x - \xo 60.19 \xt Sek 2.5, KTH 21.23, 22.5\x* bai i no moa i stap olsem lait bilong yu na long nait mun bai i no moa givim lait long yu. Nogat. Mi Bikpela yet bai mi stap olsem san na mun na bai mi givim lait long yu oltaim. Na mi God bilong yu, bai mi stap olsem bikpela lait na strong bilong yu. \v 20 Bai yu no inap lukim san na mun i go daun na tudak i kamap, long wanem, mi Bikpela, oltaim bai mi stap olsem lait bilong yu. Na olgeta hevi bilong yu bai i pinis. \v 21 Olgeta \x - \xo 60.21 \xt Sng 37.11, Ais 52.1, Mt 15.13, KTH 21.27\x* manmeri bilong yu bai i mekim stretpela pasin tasol, na bai ol i kisim dispela graun mi bin makim bilong ol, na bai ol i sindaun long en oltaim. Long han bilong mi yet mi bin mekim ol i kamap wanpela lain manmeri, na ol i kamap olsem ol han bilong diwai mi bin planim. Mi bin mekim olsem bai ol arapela lain manmeri i ken lukim na givim biknem long mi. \v 22 Jerusalem, maski wanem man i stap long yu na i no gat nem, em bai i kamap papa bilong bikpela lain famili tru. Na ol lain i liklik tru bai ol i kamap planti moa olsem ol manmeri bilong ol bikpela na strongpela kantri. Mi Bikpela, mi tok, ol dispela samting bai i kamap hariap long taim mi makim pinis.” \c 61 \s1 Taim i kamap pinis bilong God i mekim gut long ol manmeri bilong en \p \v 1 Spirit \x - \xo 61.1 \xt Ais 11.2-4, 42.7, 57.15, Mt 11.5, Lu 7.22\x* \x - \xo 61.1 \xt Lu 4.18-19\x* bilong God, Bikpela i kam i stap long mi, long wanem, Bikpela yet i kapsaitim wel long het bilong mi bilong makim mi bilong i go bringim gutpela tok bilong en long ol rabisman. Na em i salim mi i kam long pinisim bel hevi bilong ol man i stap wantaim bikpela wari, na long tokaut long ol man i stap long kalabus long ol i ken lusim kalabus na i go fri. \v 2 Em \x - \xo 61.2 \xt Ais 13.6, Jer 31.13, Mt 5.4\x* i salim mi long tokaut olsem, taim i kamap pinis bilong God, Bikpela bilong yumi, i laik mekim gut long ol manmeri bilong en na mekim save long ol birua bilong ol. Na em i salim mi long strongim bel bilong ol manmeri i sori na i krai. \v 3 Bai \x - \xo 61.3 \xt Sng 23.5, Ais 60.20-21, Jer 17.7-8\x* mi bringim bel isi na amamas long ol manmeri i krai i stap long Saion na strong bilong ol i pinis. Bai mi rausim sit bilong paia ol i bin putim long het bilong ol, na bai mi putim ol naispela bilas long ol. Na bai mi putim wel i gat gutpela smel long skin bilong ol, na bai ol i amamas, na krai bilong ol bai i pinis. Na bai ol i kisim strong gen na singim song bilong amamas long Bikpela. Olgeta lain bilong ol bai i wok strong long mekim stretpela pasin tasol. Ol man bai i lukim ol i sanap strong olsem ol diwai ok Bikpela yet i planim, na bai ol i litimapim nem bilong Bikpela. \p \v 4 Yupela ol manmeri bilong Bikpela bai i wokim gen ol taun bipo i bin bagarap, na bai yupela i stretim gen olgeta samting i bin bagarap i stap inap long planti handet yia. \v 5 Ol man bilong ol arapela kantri bai i kam mekim wok bilong yupela. Bai ol i was long ol sipsip samting bilong yupela, na bai ol i brukim graun na planim kaikai. Na bai ol i lukautim tu ol gaden wain bilong yupela. \v 6 Tasol yupela yet bai i stap olsem ol pris bilong Bikpela, na bai ol i kolim yupela ol wokman bilong God bilong yumi. Na bai yupela i gat planti samting, em ol man bilong ol arapela kantri bai i bringim i kam. Na bai yupela i amamas tru long ol planti gutpela samting ol i givim yupela. \v 7 Yupela i bin sem nogut tru na haitim pes bilong yupela. Tasol bai yupela i sindaun long graun bilong yupela yet, na bai yupela i kisim planti samting i winim tru ol samting yupela i bin i gat bipo, na bai yupela i amamas moa yet. Na dispela amamas bilong yupela bai i stap oltaim. \p \v 8 Bikpela i tok olsem, “Mi save laikim stretpela pasin tasol. Mi no save laikim pasin bilong stil na pasin bilong mekim nogut long ol arapela. Ol manmeri bilong mi i bin karim planti hevi na trabel, olsem na tru tumas nau bai mi givim ol gutpela samting long ol. Na bai mi mekim wanpela kontrak wantaim ol, na dispela kontrak bai i stap oltaim. \v 9 Ol lain tumbuna pikinini bilong ol manmeri bilong mi bai i gat biknem namel long ol arapela lain manmeri. Na ol manmeri i lukim ol, bai ol i save olsem, ol dispela lain ol i lain bilong mi Bikpela, na mi yet mi bin mekim gut long ol.” \p \v 10 Bai \x - \xo 61.10 \xt KTH 21.2\x* mi singsing amamas long God, Bikpela bilong mi. Bai mi amamas moa yet, long wanem, em i bin kisim bek mi. Gutpela taim bilong en na stretpela pasin bilong en i karamapim mi olsem gutpela longpela klos, na mi bilas olsem man i laik marit na olsem meri i bilas gut tru long taim bilong marit. \v 11 God, Bikpela bai i mekim stretpela pasin wantaim pasin bilong litimapim nem bilong en i kamap namel long ol manmeri bilong en, olsem kru bilong kaikai i kamap long gaden na i go bikpela. Na ol arapela lain manmeri bai i lukim. \c 62 \s1 Jerusalem i kisim nupela nem \p \v 1 Jerusalem, bai mi tokaut strong yet long Bikpela long mekim gut long yu. Bai mi no inap pasim maus. Nogat tru. Bai mi singaut yet long Bikpela inap Bikpela i mekim gutpela sindaun na stretpela pasin i kamap strong long yu olsem lait bilong san long moning, na olsem lait bilong bombom long nait. \v 2 Na ol manmeri bilong ol arapela kantri bai i lukim stretpela pasin bilong yu i win, na ol king bilong ol bai i lukim strong na biknem bilong yu. Na bai ol i kolim yu long nupela nem, em Bikpela yet bai i givim yu. \v 3 Yu bai stap olsem naispela hat king Bikpela i holim long han bilong en. \v 4 Na ol man bai i no moa kolim yu olsem, “Bikpela i lusim em pinis”. Na graun bilong yu bai ol i no moa kolim olsem, “Tarangu graun i bagarap na i stap nating”. Nogat. Bai ol i kolim yu long nupela nem olsem, “Mi amamas tru long en”. Na graun bilong yu bai ol i kolim olsem, “Meri i marit pinis”, long wanem, Bikpela i bel gut na amamas moa yet long yu. Na graun bilong yu bai i stap gut gen olsem meri, man bilong en i kisim em bek. \v 5 Ol pikinini bilong yu bai i kisim yu na i stap gut wantaim yu olsem yangpela man i maritim yangpela meri na tupela i stap gut wantaim. Na Bikpela bai i amamas moa yet long yu, olsem man i marit nupela na i amamas long meri bilong en. \p \v 6 Jerusalem, long ol banis bilong yu mi bin putim ol wasman, na ol bai i no inap pasim maus long san na long nait. Mi bin tokim ol olsem, “Yupela ol man bilong singaut long Bikpela, yupela i no ken malolo. Nogat. \v 7 Yupela i mas strong long singaut long em i go inap em i mekim Jerusalem i stap strong gen, na Jerusalem i kamap nambawan tru long ai bilong olgeta manmeri bilong graun.” \p \v 8 Bikpela i bin mekim strongpela promis, na long bikpela strong bilong en em bai i mekim tok bilong dispela promis i kamap tru. Tok bilong en i olsem, “Mi Bikpela, bai mi no moa larim ol birua i kam kisim ol wit samting ol manmeri bilong yu i bin hatwok long planim. Na bai mi no moa larim ol man bilong ol arapela kantri i kisim wain ol manmeri bilong yu i bin wokim. Nogat. \v 9 Ol manmeri bilong yu tasol bai i kisim wit i mau pinis na wokim bret na kaikai. Na ol bai i givim biknem long mi, Bikpela. Na ol manmeri bilong yu bai i kisim pikinini wain i mau na wokim wain. Na bai ol i bringim i kam insait long banis bilong haus bilong mi, na bai ol i dring na amamas long mi.” \p \v 10 Yupela ol lain nau i stap long Jerusalem, yupela olgeta i mas lusim taun. Lusim taun na go ausait na stretim gut rot, bilong ol manmeri bilong yupela i wok long kam bek. Redim gut rot bilong ol, na rausim ol ston i stap long rot. Na sanapim wanpela mak bilong olgeta lain manmeri i ken lukim. \p \v 11 Jerusalem, \x - \xo 62.11 \xt Ais 40.10, KTH 22.12\x* yu mas save olsem, Bikpela i tokim pinis olgeta manmeri bilong graun long autim dispela tok long yu, “Saion, lukim. Man bilong kisim bek ol manmeri bilong yu, em i kam. Na em i bringim ol manmeri bilong en i kam olsem ol gutpela samting em i bin winim long pait.”\f + \fr 62.11 \ft Narapela rot bilong tanim dispela tok i olsem, “Na em i kam wantaim ol gutpela samting em i laik givim long ol manmeri bilong en.”\f* \v 12 Na ol bai i kolim ol manmeri bilong yu olsem, “Ol stretpela manmeri bilong Bikpela yet”, na “Ol manmeri Bikpela i kisim bek pinis”. Na ol bai i kolim yu olsem, “Taun Bikpela i laikim tumas” na “Taun Bikpela i kam bek na i stap long en”. \c 63 \s1 Bikpela i mekim save long ol birua bilong en \p \v 1 Husat \x - \xo 63.1 \xt Ais 34.5-17, Jer 49.7-22, Ese 25.12-14, 35.1-15, Amo 1.11-12, Oba 1.14, Mal 1.2-5\x* dispela man i bilas gut tru olsem king na i lusim taun Bosra long kantri Idom na i kam? Husat dispela man i daunim het bilong en na i kam wantaim bikpela strong bilong en? Na klos bilong en i luk ret nogut tru. \p “Em mi, Bikpela tasol. Mi gat strong bilong kisim bek ol manmeri, na mi laik tokaut olsem, long stretpela pasin bilong mi, mi daunim pinis ol birua bilong ol.” \p \v 2 Bilong wanem na ol klos bilong yu i ret nogut tru, olsem bilong man i bin go insait long tang bilong wokim wain, na krungutim pikinini wain? \p \v 3 “Mi \x - \xo 63.3 \xt KTH 14.20, 19.13-15\x* bin krungutim ol kantri olsem man i krungutim pikinini wain, na i no gat man bilong wanpela kantri i bin helpim mi. Mi bin belhat na kros nogut tru long ol na mi bin krungutim ol strong tru na blut bilong ol i kapsait nabaut na i pas long ol klos bilong mi. \v 4 Taim mi bin makim bilong kisim bek ol manmeri bilong mi i kamap pinis, olsem na nau em i taim bilong mi long mekim save long ol birua bilong ol. \v 5 Mi \x - \xo 63.5 \xt Sng 44.3, 98.1, Ais 59.16\x* bin kirap nogut tru long lukim olsem i no gat man i stap bilong helpim mi. Olsem na long strong bilong mi yet na long bikpela belhat bilong mi, mi bin kisim bek ol manmeri bilong mi na daunim ol birua bilong ol. \v 6 Long bikpela belhat bilong mi, mi bin krungutim olgeta lain manmeri. Mi bin mekim ol i dring long kap bilong belhat bilong mi, na ol i spak nogut tru. Na mi bin mekim blut bilong ol i kapsait long graun.” \s1 Ol manmeri i tingim gutpela pasin bilong Bikpela \p \v 7 Bai \x - \xo 63.7 \xt 1 Kin 8.66, Neh 9.25, 9.35, Sng 92.2\x* mi tokaut long gutpela pasin na marimari bilong Bikpela. Na bai mi litimapim nem bilong en, na tokaut long ol planti gutpela samting em i bin mekim bilong helpim yumi. Long bikpela marimari na sori bilong en, em i bin mekim gut tru long ol lain Israel. \p \v 8 Bikpela i bin tok olsem, “Dispela ol lain, ol i lain manmeri bilong mi stret, na bai ol i no inap bikhet na sakim tok bilong mi.” Olsem na em i bin kisim bek ol. \v 9 Long \x - \xo 63.9 \xt Het 10.16, Mal 3.1, Ap 9.4, 12.11\x* taim ol i karim pen na hevi, Bikpela tu i bin karim pen na hevi wantaim ol. Bel bilong en i bin sori tumas long ol na em i bin marimari long ol, olsem na em yet i bin kamap olsem ensel na kisim bek ol. Na longpela taim tru em i bin karim ol na lukautim ol gut tru. \v 10 Tasol ol i bin bikhet long em na mekim spirit bilong en i bel hevi tru. Olsem na em yet i bin kamap birua bilong ol, na em i bin pait long ol. \p \v 11 Orait bihain ol i tingim taim bipo. Ol i tingting i go bek long Moses na ol manmeri bilong en, na ol i tok olsem, “We stap Bikpela? Bipo em i bin bringim ol lida bilong ol manmeri bilong en na ol i kam brukim solwara. We stap Bikpela? Bipo em i bin larim spirit bilong en i stap wantaim ol. \v 12 Em i bin givim bikpela strong bilong en long Moses. Na em i bin brukim solwara long tupela hap na ol manmeri bilong en i go long hapsait, na long dispela pasin em i bin kisim biknem bilong i stap oltaim. \v 13 Em i bin i go paslain long ol na ol i wokabaut i kam long dispela graun i stap aninit tru long solwara. Na ol i bin wokabaut strong olsem ol wel hos bilong ples drai, na ol i no pundaun. \v 14 Spirit bilong Bikpela yet i bin givim bel isi long ol manmeri bilong en na larim ol i malolo, olsem ol bulmakau i go i stap long ples i gat planti gras na ol i kaikai na i malolo i stap.” \p Bikpela, yu bin mekim ol dispela strongpela wok, na long dispela pasin yu bin stiaim wokabaut bilong ol manmeri bilong yu, bai olgeta manmeri i ken save long biknem na strong bilong yu. \s1 Ol Israel i prea long Bikpela i helpim ol \p \v 15 Bikpela, yu stap long ples bilong yu long heven, em dispela ples bikpela lait na strong bilong yu i pulap long en. Tasol yu mas lukluk i kam daun na lukim mipela. Bilong wanem yu no kirap na soim bikpela strong bilong yu long mipela? Yu no soim moa sori na marimari bilong yu long mipela. Ating yu no laikim mipela moa, a? \v 16 Tasol yu papa bilong mipela. Ol tumbuna papa bilong mipela, Abraham na Jekop, ol i no moa i stap wantaim mipela na ol i no save long mipela. Tasol yu Bikpela, yu papa tru bilong mipela. Na nem bilong yu i olsem, “Man bilong sambai long mipela na helpim mipela long bipo yet”. \v 17 Bikpela, bilong wanem yu mekim mipela i paul nabaut na mipela i no bihainim ol stretpela rot bilong yu? Bilong wanem yu mekim bel na tingting bilong mipela i pas na mipela i no pret long yu na aninit long yu? Yu mas tingim mipela ol wokman bilong yu, na yu mas kam bek na stap wantaim mipela ol lain yu bin makim bilong yu yet. \p \v 18 Sotpela taim tasol dispela haus yu bin makim bilong yu yet i bin i stap long han bilong mipela ol manmeri bilong yu, na bihain ol birua bilong mipela i bin i kam bagarapim na krungutim haus bilong yu. \v 19 Na nau mipela i stap tarangu tru olsem ol manmeri, bipo yu no bin bosim na lukautim. Na mipela i stap olsem ol lain yu no bin putim nem bilong yu long ol. \c 64 \p \v 1 Bikpela, mipela i laik yu mas brukim skai na kam daun, na ol maunten bai i guria nogut tru long taim yu kam. \v 2 Bai ol i kalap kalap olsem wara i boil na i kalap kalap insait long sospen i stap long paia. Bikpela, yu mas kam wantaim bikpela strong bilong yu, na bai ol birua i ken save long nem bilong yu, na bai ol manmeri bilong olgeta kantri i pret na guria long taim yu kamap long ol. \v 3 Bipo yu bin kam na mekim ol narakain samting tru i kamap, na mipela i bin kirap nogut tru long lukim. Na ol maunten i bin guria nogut tru long taim yu bin kam. \v 4 Bipo \x - \xo 64.4 \xt Ais 30.18, 40.31, 1 Ko 2.9\x* i no gat man i bin lukim o harim tok long wanpela god i save mekim olkain strongpela wok bilong helpim ol manmeri i bilip na wet long en. Nogat. Bikpela, yu tasol i save mekim olsem. \v 5 Yu save amamas long bungim ol man i laikim tumas long mekim stretpela pasin na i save bihainim ol pasin yu laikim. Tasol yu bin kros long mipela, na mipela i no senisim pasin bilong mipela. Mipela i bin strong yet long mekim sin. Tasol oltaim bai yu kam wantaim bikpela strong bilong yu na kisim bek mipela.\f + \fr 64.5 \ft Tok Hibru i no klia tumas long dispela hap.\f* \p \v 6 Mipela \x - \xo 64.6 \xt Sng 90.5-6, Ais 48.1, Jer 4.11-12\x* olgeta i bin mekim sin na mipela i doti tru long ai bilong yu. Na ol pasin mipela i ting i stretpela na mipela i save mekim, ol i rabis tru long ai bilong yu olsem hap laplap i doti nogut tru. Asua bilong ol sin bilong mipela i mekim na klostu mipela i laik lus olgeta, olsem lip i drai pinis na win i karim i go. \v 7 I no gat man i save prea long yu na kolim nem bilong yu, na i no gat man i save tingting long kam klostu long yu na pas long yu, long wanem, yu bin haitim pes bilong yu long mipela na yu bin larim ol sin bilong mipela i bagarapim mipela na mipela i stap nogut tru. \p \v 8 Tasol \x - \xo 64.8 \xt Sng 100.3, Ais 45.9, 60.21\x* Bikpela, yu papa bilong mipela. Yu olsem man bilong wokim sospen graun, na mipela i olsem graun yu bin kisim na wokim sospen long en. Long han bilong yu yet yu bin wokim mipela olgeta.\fig Bikpela, yu olsem man bilong wokim sospen graun, na mipela i olsem graun yu bin kisim na wokim sospen long en. Long han bilong yu yet yu bin wokim mipela olgeta.|alt="25" src="3HK Jer 18 or 33E" size="col" ref="64.8" \fig* \v 9 Bikpela, yu no ken belhat tumas long mipela na tingim oltaim ol sin mipela i bin mekim. Nogat. Yu mas tingim olsem, mipela olgeta i lain manmeri bilong yu, na yu ken marimari long mipela. \v 10 Ol taun bilong yu i stap olsem ples nating, na Jerusalem tu i bagarap olgeta na i no gat man i stap long en. \v 11 Na haus bilong yu, em yu bin tok mipela i ken go long en na lotu long yu, em tu paia i bin kukim na bagarapim olgeta. Bipo dispela haus i bin i stap naispela haus tru na ol tumbuna bilong mipela i save go long en na litimapim nem bilong yu. Tasol nau em i bagarap, na ol arapela gutpela ples mipela i bin laikim, ol tu i bagarap i stap. \v 12 Bikpela, yu lukim ol dispela samting na bel bilong yu i no kirap long mekim wanpela samting, a? Ating yu gat tingting bilong mekim mipela i karim planti hevi moa yet, na yu no bekim ol prea bilong mipela, a? \c 65 \s1 God bai i mekim save long ol lain bilong bikhet na mekim gut long ol wokman bilong en \p \v 1 Bikpela \x - \xo 65.1 \xt Ais 63.19, Ro 9.24, 10.20, Ef 2.12-13\x* i tok olsem, “Mi, Bikpela, mi bin redi na wet long harim prea bilong ol manmeri i no save askim mi long helpim ol. Na mi bin i stap na wetim ol long kam long mi, tasol ol i no gat laik bilong painim mi. Mi bin tok, ‘Oltaim mi stap bilong helpim yupela,’ tasol ol i bin i stap longwe long mi olsem ol lain mi no bin putim nem bilong mi long ol. \v 2 Long \x - \xo 65.2 \xt Ro 10.21\x* olgeta de mi opim han bilong mi na mi wet long kisim bek ol manmeri i save sakim tok bilong mi, em ol manmeri i laikim tumas long wokabaut long rot bilong ol pasin nogut bilong ol yet. \v 3 Long ai bilong mi ol i wok long mekim olkain pasin bilong mekim mi i belhat na kros long ol. Ol i save bihainim pasin bilong ol haiden. Ol i save bung long ol ples lotu i stap long ol gaden na mekim ofa, na ol i save go long ol alta bilong ol giaman god na kukim paura bilong kamapim smok i gat gutpela smel. \v 4 Na long nait ol i save go i stap long ol ples matmat bilong kisim toktok long ol man i dai pinis. Na ol i save kaikai mit bilong pik, na dring sup bilong ol arapela kain abus i no klin long ai bilong mi. \v 5 Na ol i save tokim ol arapela olsem, ‘Yupela stap longwe long mipela, long wanem, bodi bilong mipela i tambu. Olsem na yupela i no ken pas long mipela.’ Mi no laikim tru ol dispela kain pasin ol dispela lain i mekim. Ol i mekim mi i belhat nogut tru long ol, na smok bilong belhat bilong mi i kamap long nus bilong mi. Na dispela belhat bilong mi long ol bai i no pinis, olsem paia i lait strong. \p \v 6 “Mi Bikpela, mi raitim pinis olgeta sin bilong yupela ol manmeri nogut long buk bilong mi, na mi no inap larim yupela. Nogat. Bai mi mekim save tru long yupela na bekim stret asua bilong olgeta sin bilong yupela. \v 7 Bai mi mekim yupela i karim hevi bilong ol sin bilong yupela yet na bilong ol tumbuna bilong yupela tu. Ol tumbuna bilong yupela i bin i go long ol ples bilong lotu antap long ol maunten na ol i bin mekim ol ofa bilong smok i gat gutpela smel, na ol i bin mekim ol kain kain pasin nogut long ai bilong mi. Olsem na bai mi bekim stret asua bilong olgeta sin bilong ol.” \p \v 8 Bikpela i tok olsem, “Sapos wanpela man i laik tromoi han bilong rop wain i gat planti pikinini nogut i stap long en, narapela man inap tok, ‘Wet pastaim. Mi lukim sampela gutpela pikinini wain i stap. Yumi inap kisim na wokim sampela wain bilong dring.’ Olsem tasol, mi Bikpela, mi no inap bagarapim olgeta manmeri bilong Israel, long wanem, ol i wokman bilong mi. \v 9 Bai mi mekim gut long ol Juda na long olgeta lain bilong Israel. Bai mi mekim ol i kamap bikpela lain manmeri, na bai ol i sindaun long ol ples maunten bilong mi. Ol dispela lain manmeri mi bin makim na ol i stap wokman bilong mi, bai ol i stap long dispela graun. \v 10 Na \x - \xo 65.10 \xt Jos 7.24-26\x* ol sipsip na bulmakau samting bilong ol bai i pulap long dispela graun, stat long ples daun bilong Saron long hap san i go daun na i go inap long ples daun bilong Akor long hap sankamap. Na bai ol i gat planti gras na bai ol i kaikai na malolo i stap. Bai mi mekim ol dispela samting long ol manmeri i gat laik bilong painim mi. \p \v 11 “Tasol yupela ol lain i save givim baksait long mi na yupela i no save kam long Saion, dispela maunten bilong mi, na lotu long mi, yupela bai i kisim taim nogut. Yupela i save lotuim Gat na Meni, em ol giaman god yupela i ting ol i save mekim yupela i win na yupela i gat gutpela taim. \v 12 Tasol mi makim pinis narapela kain taim bilong yupela. Ol birua bai i kam pait long yupela na kilim yupela long ol bainat samting bilong ol. Bai yupela i brukim skru na putim het i go daun long graun na ol birua bai i katim het bilong yupela. Ol dispela samting bai i kamap, long wanem, mi bin singaut long yupela na yupela i no bin bekim singaut bilong mi. Na tu mi bin autim tok bilong mi long yupela, tasol yupela i no bihainim. Nogat. Yupela i sakim tok bilong mi na mekim ol pasin nogut tasol long ai bilong mi, em ol pasin mi no laikim tru. \v 13 Olsem na mi God, Bikpela, mi tok olsem. Ol wokman bilong mi bai ol i gat planti kaikai na wara. Tasol yupela ol lain i save givim baksait long mi, bai yupela i stap hangre na bai yupela i no gat wara bilong dring. Ol lain bilong mi, ol bai i amamas, tasol yupela bai i sem nogut tru. \v 14 Bel bilong ol wokman bilong mi bai i pulap long amamas na bai ol i singim ol song bilong amamas. Tasol bel bilong yupela bai i pulap long sori na tingting bilong yupela bai i pas na yupela bai i krai strong tru. \v 15 Na ol lain bilong mi, taim ol i laik tok nogut long ol arapela, ol bai i tok olsem, ‘God, Bikpela i ken bagarapim yupela olsem em i bin bagarapim ol dispela lain nogut.’ Olsem na ol man bai i tingim nem bilong yupela olsem samting nogut, tasol bai mi givim gutpela nupela nem long ol wokman bilong mi. \v 16 Long olgeta hap bilong dispela graun, ol man bai i beten long mi, God bilong mekim tok i tru tasol, na ol bai i askim mi long mekim gut long ol. Na ol man i laik strongim tok bilong ol yet, ol bai i tok tru antap long nem bilong mi wanpela tasol. Na ol bai i lusim tingting olgeta long ol bel hevi na trabel ol i bin i gat bipo, na mi Bikpela, bai mi lusim tingting olgeta long ol sin bipo ol i bin mekim.” \s1 Olgeta samting bai i stap gut wantaim long nupela Jerusalem \p \v 17 Bikpela \x - \xo 65.17 \xt Ais 66.22, 2 Pi 3.13, KTH 21.1\x* i tok olsem, “Lukim, mi wokim nupela skai na nupela graun. Na ol man bai i no inap tingim moa ol samting i bin kamap bipo. \v 18 Yupela i ken bel gut na amamas oltaim long nupela samting nau mi wokim. Dispela nupela Jerusalem mi laik wokim, em bai i kamap ples ol manmeri i ken laikim tumas na amamas long en, na ol manmeri bilong en bai i stap bel gut tru. \v 19 Mi \x - \xo 65.19 \xt KTH 21.4\x* yet tu bai mi amamas long Jerusalem na bel gut long ol manmeri bilong mi. Na long nupela Jerusalem bai i no gat moa nois bilong ol man i krai, na bai i no gat moa singaut bilong ol man i gat bikpela pen. \v 20 Na ol liklik pikinini tu bai ol i no inap i dai long taim ol i yangpela yet. Nogat. Olgeta manmeri bai i stap longpela taim tru inap ol i kamap lapun tru. Maski ol i gat 100 krismas pinis, ol bai i stap yangpela manmeri yet, nogut wanpela bilong ol i dai hariap long taim em i no winim 100 krismas yet, na ol arapela i ting mi Bikpela tasol mi mekim em i dai. \p \v 21 “Ol manmeri bilong mi bai i wokim ol haus na stap long ol. Na bai ol i planim ol gaden wain na wokim wain na dring. \v 22 Ol birua bai i no inap kam moa na rausim ol manmeri bilong mi na sindaun long ol haus bilong ol na kisim ol gaden wain bilong ol na wokim wain na dring. Ol manmeri bilong mi bai i stap longpela taim tru, olsem ol strongpela diwai. Na bai ol i amamas long ol samting ol yet i bin hatwok long kamapim. \v 23 Wok ol i mekim bai i no inap lus nating. Na ol pikinini bilong ol bai i no inap painim bagarap, long wanem, ol i pikinini bilong dispela lain mi bin makim bilong mekim gut long ol. Na bai mi mekim gut long ol na long ol pikinini bilong ol na long ol lain bilong ol i kamap bihain. \v 24 Na \x - \xo 65.24 \xt Sng 32.5, Ais 55.6, Dan 9.21-23\x* taim ol i no beten yet long mi na askim mi long ol samting ol i gat laik long en, bai mi bekim askim bilong ol. Na taim ol i beten yet, bai mi givim ol dispela samting long ol. \v 25 Na \x - \xo 65.25 \xt Ais 11.6-9\x* ol wel dok na ol pikinini sipsip bai i kaikai wantaim. Na ol laion bai i kaikai gras olsem ol bulmakau. Na ol snek bai i kaikai das bilong graun tasol. Na long olgeta ples antap long maunten bilong mi Bikpela, bai olgeta samting i stap gut wantaim, na bai i no gat wanpela i mekim nogut long ol arapela. Mi Bikpela, mi tok pinis.” \c 66 \s1 Bikpela bai i daunim ol birua bilong en na mekim gut long ol lain i aninit long en \p \v 1 Bikpela \x - \xo 66.1 \xt Mt 5.34-35, 23.22\x* \x - \xo 66.1 \xt Ap 7.49-50\x* i tok olsem, “Heven em i sia king bilong mi na graun em i ples mi putim lek bilong mi antap long en. Olsem na bai yupela i wokim haus bilong mi long wanem hap? Na wanem hap bai i stap ples malolo bilong mi? \v 2 Mi \x - \xo 66.2 \xt Sng 34.18, 51.17, Ais 57.15\x* Bikpela yet mi bin wokim skai na graun na olgeta samting, na ol i bin kamap na i stap. Tasol mi save bel gut long ol kain man olsem, em ol man i save daunim ol yet na sori long ol sin ol i bin mekim na ol i pret long mi na i aninit long tok bilong mi. \p \v 3 “Tasol ol manmeri i save bihainim laik nogut bilong ol yet na ol i save laikim tumas long mekim ol kain kain pasin nogut. Na ol i save ting ol i lotu tru long mi. Tasol mi no laikim tru olgeta ofa ol i mekim long mi. Olsem na taim ol i kilim bulmakau na ofaim long mi, mi lukim olsem ol i kilim man. Na taim ol i ofaim pikinini sipsip, mi lukim olsem ol i kilim dok na mekim ofa long en. Na taim ol i ofaim ol wit samting, mi lukim olsem ol i ofaim blut bilong pik. Na taim ol i mekim ofa bilong smok i gat gutpela smel, mi lukim olsem ol i ofaim long piksa bilong wanpela giaman god.\f + \fr 66.3 \ft Tok Hibru i no klia tumas long dispela lain. Tasol i luk olsem God i tok, olgeta ofa ol i mekim ol i no klin tru long ai bilong en na em i no laikim ol.\f* \v 4 Long dispela as na bai mi makim hevi ol bai i karim, em dispela hevi ol i save pret tumas long en. Long wanem, mi bin singaut long ol, na ol i no bin bekim singaut bilong mi. Na tu mi bin autim tok bilong mi long ol, tasol ol i no bihainim. Nogat. Ol i sakim tok bilong mi na mekim ol pasin nogut tasol long ai bilong mi, em ol pasin mi no laikim tru. \p \v 5 “Yupela ol lain i save pret na aninit long tok bilong mi, Bikpela, yupela harim tok nau mi laik autim long yupela. Yupela i save strong long bihainim mi, olsem na ol wanlain bilong yupela i no laikim yupela tru na ol i save givim baksait long yupela. Na ol i save tok bilas long yupela na tokim yupela olsem, ‘Larim Bikpela i kam wantaim bikpela strong bilong en na mekim yupela i amamas, na bai mipela i lukim.’ Tasol mi tok, bai yupela i lukim ol i sem nogut tru.\f + \fr 66.5 \ft Tok Hibru i no klia tumas long dispela hap.\f* \v 6 Harim dispela bikpela singaut i kamap insait long taun na harim dispela bikpela nois i kamap insait long haus bilong mi. Em singaut na nois bilong mi Bikpela tasol. Mi mekim save long ol birua bilong mi, bilong bekim ol pasin nogut ol i bin mekim. \p \v 7 “Taun \x - \xo 66.7 \xt KTH 12.5\x* bilong mi Bikpela, em i olsem meri i karim pikinini wantu tasol. Em i no pilim pen bilong karim pikinini. \v 8 Ating yupela i bin lukim na harim tok bilong dispela kain samting bipo, a? Ating wanpela kantri inap kamap long wanpela de tasol, a? Ating wanpela bikpela lain manmeri inap kamap wantu tasol, a? Tasol taim Saion i stat tasol long pilim pen bilong karim pikinini, wantu tasol em bai i karim ol pikinini bilong en. \v 9 Mi God, Bikpela mi bin mekim em i pilim pen bilong karim pikinini, na olsem wanem bai mi pasim bel bilong en na mi no larim ol pikinini bilong en i kamap? \p \v 10 “Yupela ol lain i save laikim Jerusalem, yupela i ken amamas wantaim em. Yupela ol lain i bin sori na krai long em, nau yupela i mas amamas wantaim em. \v 11 Em bai i stap gut na bai yupela i amamas long kisim ol planti gutpela samting bilong en. Em bai i stap olsem wanpela mama yupela i dring susu bilong en na yupela i pulap gut tru na i stap bel isi.” \p \v 12 Bikpela i tok olsem, “Bai mi mekim Jerusalem i stap gut tru, na oltaim bai em i kisim ol planti gutpela samting bilong ol arapela kantri. Em bai i no inap sot long wanpela samting, olsem wara i ran oltaim na i no save pinis. Na yupela bai i kisim ol dispela samting na amamas tru, olsem pikinini i dring susu bilong mama na i amamas, na olsem pikinini i amamas long mama i karim em i go i kam, na i amamas long mama i putim em long lek bilong en na i pilai wantaim em. \v 13 Bai mi lukautim yupela gut tru olsem mama i lukautim gut pikinini bilong en na i mekim gutpela tok bilong mekim bel bilong pikinini bilong en i stap isi. Na bai yupela i stap long Jerusalem na bai yupela i stap bel isi. \v 14 Taim yupela i lukim dispela samting mi mekim long yupela bai bel bilong yupela i amamas tru na bai yupela i kamap strongpela lain tru. Na yupela ol wokman bilong mi bai i save gut long strong bilong mi, Bikpela bilong yupela. Na ol birua bilong mi bai i pilim belhat bilong mi.” \p \v 15 Bai yupela i lukim Bikpela i kam wantaim paia, na bai em i stap long karis bilong en na spit tru i kam olsem strongpela win. Na paia bilong belhat bilong Bikpela bai i kukim ol birua bilong en na pinisim ol tru. \v 16 Paia bilong Bikpela bai i kukim ol manmeri, na bainat bilong en bai i kilim i dai planti manmeri tru, bilong bekim asua bilong ol sin bilong ol. \p \v 17 Bikpela i tok olsem, “Ol lain i save lotu long ol giaman god na ol i save bihainim pasin bilong kamap klin na ol i go long ol ples lotu long ol gaden, na ol i bihainim pasin bilong lida bilong ol,\f + \fr 66.17 \ft Tok Hibru i no klia tumas long dispela hap.\f* na ol i kaikai mit bilong pik na rat na ol arapela samting i no klin long ai bilong mi, olgeta bilong ol bai i bagarap wantaim na pinis olgeta.” \s1 Ol manmeri bilong olgeta kantri bai i stap aninit long Bikpela \p \v 18 Bikpela i tok olsem, “Mi lukim tingting na pasin bilong ol manmeri, olsem na mi save, em i taim nau bilong mi long bungim olgeta manmeri bilong graun wantaim,\f + \fr 66.18 \ft Tok Hibru i no klia tumas long namba wan hap bilong dispela lain.\f* maski ol i gat wanem kain tok ples. Taim ol i kam bung, orait bai ol i lukim bikpela lait na strong bilong mi. \v 19 Na bai mi mekim wanpela kain mak i kamap namel long ol. \p “Orait na bai mi salim sampela bilong ol dispela lain i no bin bagarap na bai ol i go long ol manmeri bilong ol longwe kantri na tokaut long biknem na strong bilong mi long ol manmeri i no bin lukim na harim tok bilong bikpela strong bilong mi. Bai mi salim ol i go long ol lain Tarsis na long ol Pul na long ol Lidia, em ol saveman tru bilong sut long banara, na long ol Tubal na long ol Grik, na long ol arapela lain manmeri i stap longwe. \v 20 Na ol manmeri bilong ol dispela kantri bai i bringim ol lain wantok bilong yupela i stap long ol kantri bilong ol i kam bek long mi olsem presen. Bai ol i larim ol i sindaun long ol hos na long ol donki na long ol kamel na long ol karis, na bai ol i bringim ol i kam long maunten bilong mi long Jerusalem. Bai ol i bringim ol i kam long mi olsem yupela Israel i save putim ol ofa bilong wit samting long dis i klin long ai bilong mi na bringim i kam long haus bilong mi. \v 21 Na bai mi makim sampela bilong ol bilong kamap pris na sampela bilong ol bai i stap long lain Livai. \p \v 22 “Mi \x - \xo 66.22 \xt Ais 65.17, 2 Pi 3.13, KTH 21.1\x* Bikpela, mi tok olsem, nupela skai na nupela graun mi wokim bai i stap strong oltaim long ai bilong mi, na olsem tasol ol lain pikinini bilong yupela bai i stap strong oltaim na nem bilong yupela bai i no inap pinis. \v 23 Na long olgeta bikpela de bilong nupela mun na long olgeta de Sabat, ol manmeri bilong olgeta hap bilong graun bai i kam brukim skru long ai bilong mi na lotu long mi Bikpela. \v 24 Na \x - \xo 66.24 \xt Mk 9.48\x* taim ol i lusim haus bilong mi, bai ol i lukim ol bodi bilong ol lain i bin bikhet na sakim tok bilong mi, ol i dai pinis na i slip nabaut long graun. Na ol liklik snek i wok long kaikai bodi bilong ol, bai ol i no inap pinis. Na paia i wok long kukim bodi bilong ol, em tu bai i no inap pinis. Na olgeta manmeri bai i lukim ol bodi bilong ol dispela lain olsem stingpela samting tru.”