\id LUK \h SAN LUCAS \toc1 SAN LUCAS LICHIHUINAN IXLATAMAT JESUCRISTO \toc2 SAN LUCAS \toc3 Lc. \mt1 SAN LUCAS LICHIHUINAN IXLATAMAT JESUCRISTO \c 1 \p \v 1 Lhu̱hua cristianos talacsacxtuni̱t tancs tatzoka tú xli̱ca̱na qui̱taxtuni̱t nac ixlatáma̱t Jesucristo \v 2 y tla̱n cma̱luloka hua̱k xli̱ca̱na la̱ tali̱chihui̱nani̱t tí xla̱huán ta̱cxilhni̱t tú qui̱táxtulh la̱ta tilacatzúculh ixlatáma̱t y na̱ xla̱huán tzúculh tali̱chihui̱nán la̱ Dios ma̱lacnú ca̱ma̱paksi̱putún cristianos. \v 3 Aquit na̱ tla̱n clacputzani̱t y cli̱kalasquini̱nani̱t hua̱k tú qui̱táxtulh la̱ta tilacatzúculh ixlatáma̱t, y cpuhuán namacuaniyá̱n, tali̱pa̱u quiamigo Teófilo, la̱ aquit clacsacxtuni̱t nactzoka, \v 4 xlacata tancs nama̱kachakxi̱ya namá talacapa̱stacni ni̱ma̱ li̱ma̱kalhchihui̱ni̱cani̱ta naca̱najlaya. \s1 Cha̱tun ángel li̱chihui̱nán ama lakahuán Juan Bautista \p \v 5 Chí camá̱n huaniyá̱n la̱ li̱mini̱tanchá jae takalhchihuí̱n: acxni ixma̱paksi̱nán nac pu̱latama̱n Judea cha̱tum rey huanicán Herodes na̱ ixlama cha̱tum cura huanicán Zacarías. Xlá ixca̱ta̱lakachixcuhui̱nán nac lanca pu̱siculan xla Jerusalén pu̱tum curas tí ixca̱ma̱lacatzuqui̱ni̱t Abías. Ixta̱cha̱t Zacarías ixuanicán Elisabet y xlá na̱ ixli̱talakapasni ixuani̱t Aarón amá tali̱pa̱u chixcú ti̱ xla̱huán tili̱ma̱pa̱cuhui̱ca cura nalakachixcuhui̱nán. \v 6 Zacarías y Elisabet tancs ixtalama̱na ṉi̱ ixtali̱makxtaka talakachixcuhuí Dios ixtama̱kantaxtí hua̱k ixtapáksi̱t Dios nac ixlatama̱tcán. \v 7 Pero ni̱ ixtakalhí ixcamancán porque snu̱n lakko̱luná ixtahuani̱t, y xa̱huá Elisabet ni̱ lá ixkalhi̱nani̱t. \p \v 8 Maktum quilhtamacú Zacarías y tí ixca̱ta̱lakachixcuhui̱nán ca̱tocá̱rli̱lh natalakachixuhuí Dios aktum xama̱na nac lanca pu̱xiculan xla Jerusalén. \v 9 Xlacán tali̱máca̱lh suerte tí lihua natanú nac ixpu̱lakachixcuhui̱cán Dios nac pu̱siculan, y tocá̱rli̱lh Zacarías nalhcuyú incienso. \v 10 Acxni tánu̱lh tzúculh lhcuyú incienso, y hua̱k cristianos tzúculh takalhtahuakaní Dios nac lacaquilhti̱n. \p \v 11 La̱ta ixkalhtahuakanima Dios lakata̱yachi cha̱tum ángel nac ixpa̱xtú̱n ní itlhcuyucán incienso. \v 12 Acxni ácxilhli xlá jicuanko̱lh y ni̱ cátzi̱lh tú nahuán y tú natlahuá. \v 13 Pero amá ángel huánilh: \p ―Zacarías, ni̱ cajícuanti. Dios kaxmatni̱t la̱ kalhtahuakaniya y minta̱cha̱t Elisabet ama ta̱ta̱yá cha̱tum ska̱ta, nahuili̱niya ixtacuhui̱ní Juan. \v 14 Huix snu̱n pa̱t li̱pa̱xahuaya minkahuasa y na̱ chuná lhu̱hua cristianos ama tali̱pa̱xahuá acxni nalacachín ca̱quilhtamacú. \v 15 Porque minkahuasa lacsacnit Dios y snu̱n tali̱pa̱u ama huan. Xlá ni̱cxni ama kalhua̱nán cuchu ni̱ para pulque. Dios lacasquín cama̱kantáxti̱lh ixtascújut y ama ma̱xquí ixli̱tlihueke Espíritu Santo la̱ta ya̱ para lakahuán nahuán. \v 16 Acxni natachixcuhuí ama ca̱ma̱kalhchihui̱ní cristianos xalac Israel xlacata natali̱pa̱huampará Ixpuchinacán Dios. \v 17 Xlá ama pu̱laní Ixpu̱chinacán tí takalhi̱ma̱na ama min ca̱lakmaxtú xlacata natalakapasa ticu xlá; ama kalhí ixli̱tlihueke y ixtapuhuá̱n la̱ amá profeta tí maká̱n tilatáma̱lh ixuanicán Elías xlacata xanati̱cún natalakalhamampará ixcamancán, tí ni̱ ta̱kahua̱nán natali̱lacahua̱nán ixlatama̱tcán tí tla̱n tacatzí, y hua̱k cristianos natacatzí la ixli̱latama̱tcán xlacata ni̱tú natali̱ma̱xanán acxni naca̱lakchín Ixpuchinacán. \p \v 18 Zacarías huánilh amá ángel: \p ―¿Nicu nacli̱catzí para xli̱ca̱na tú quihuanípa̱t? Porque aquit snu̱n ko̱lutá y quinta̱cha̱t na̱ chuná. \p \v 19 Amá ángel kálhti̱lh: \p ―Aquit quihuanicán Gabriel y clama ixpa̱xtú̱n Dios cma̱kantaxtí tú quili̱ma̱paksí. Xlá quima̱lakácha̱lh nacuaniyá̱n jaé lactlá̱n takalhchihuí̱n, \v 20 pero como huix ni̱ ca̱najla quintachihuí̱n chí tuncán pa̱t ko̱ko̱nana y yaj lá pa̱t chihui̱nana hasta xní nalakahuán minkahuasa. La̱ta jaé tú cuanín hua̱k ama kantaxtú. \p \v 21 Amá cristianos tí ixtakalhtahuakama̱na nac lacaquilhti̱n tzúculh ta̱katuyún pues ni̱ ixtama̱kachakxí hua̱nchi Zacarías snu̱n ixmakapalama nac pu̱lakachixcuhui̱n. \v 22 Pero acxni táxtulh Zacarías yaj lá ixchihui̱nán ixko̱ko̱ni̱t, huata ixca̱li̱macahuaní ixmacán tú ixca̱huaniputún y xlacán tama̱kachákxi̱lh xlacata Dios ma̱lakachiyá̱ni̱lh acxni lakachixcuhuí̱nalh. \v 23 Acxni sputli chichiní nalakachixcuhui̱nán Zacarías nac lanca pu̱siculan xla Jerusalén táspitli nac ixca̱chiquí̱n ní ixlama. \p \v 24 A̱stá̱n Elisabet ixta̱cha̱t Zacarías tzúculh maklhcatzí ixta̱ta̱yama skata y ni̱ táxtulh nac ixchic akquitzis papá. \v 25 Huata ixlacpuhuán: “Quimpu̱china Dios quiacxilhlacachini̱t quima̱lakachá̱nilh cha̱tum skata xlacata cristianos yaj naquintali̱kalhkama̱nán.” \s1 Cha̱tum ángel li̱chihui̱nán ama lakahuán Jesús \p \v 26 Ixliakcha̱xán papá a̱stá̱n Dios ma̱lakácha̱lh ángel Gabriel nac aktum ca̱chiquí̱n huanicán Nazaret ixli̱tapaksí Galilea \v 27 xlacata nalakpaxia̱lhnán cha̱tum tzuma̱t huanicán María, xlá ixtasquín ixuí ama ta̱tamakaxtoka cha̱tum ixli̱talakapasni rey David ixuanicán José. \v 28 Amá ángel laktánu̱lh ní ixuí María y huánilh: \p ―¡Cli̱pa̱xahuayán tla̱n tzuma̱t la̱ lakalhamani̱tán Dios! Quimpu̱chinacán akskalhi̱mán. Ixli̱hua̱k lacchaján huix ma̱s acxilhlacachini̱tán nalakalhamaná̱n. \p \v 29 Acxni María ácxilhli amá ángel snu̱n tzúculh liakatuyún tú ixuaniti̱t. Ni̱ ixma̱kachakxí hua̱nchi chú ixta̱chihui̱nani̱t amá ángel. \v 30 Pero xlá tuncán huanipá: \p ―María, ni cajícuanti. Dios acxilhlacachini̱tán lakalhamani̱tán nama̱kantaxti̱ya tú laclhca̱ni̱t. \v 31 Yaj maka̱s pa̱t ta̱ta̱yaya cha̱tum skata y acxni nalakahuán nahuili̱niya ixtacuhui̱ní Jesús. \v 32 Xlá snu̱n tali̱pa̱u ama huan y ama̱ca li̱maca̱ncán Ixkahuasa Dios tí ni̱tí ma̱ccha̱ní ixli̱tlihueke y ama maklhti̱nán ixpu̱táhui̱lh ní nama̱paksi̱nán la̱ tima̱lacnú̱nilh Dios ixli̱talakapasni rey David. \v 33 Jesús rey ama huan jaé pu̱latama̱n Israel cani̱cxnihuá, ixtapáksi̱t ni̱cxni ama lakó ca̱quilhtamacú. \p \v 34 María kalasquínilh amá ángel: \p ―¿Niculá ama qui̱taxtú jaé tú quihuaniya pues aquit ni̱ cta̱latama̱ni̱t chixcú? \p \v 35 Xlá kálhti̱lh: \p ―Ni̱tú cali̱púhuanti, Espíritu Santo ama ma̱xquí mimacni tú makatzanka̱ya y pa̱t maklhcatzi̱ya ixli̱tlihueke Dios nac mimacni la̱ acxni puclhni ta̱ta̱yá se̱n. Huá xlacata namá skata Dios ama ma̱tunuja namacuaní y ama̱ca li̱ma̱pa̱cuhui̱cán Ixkahuasa Dios. \v 36 Mili̱talakapasni Elisabet, amá tí ixli̱kalhkama̱nancán ni̱ lá makastacnán, ma̱squi cha̱ttá na̱ ama ma̱lakahuaní cha̱tum skata y chí kalhi̱yá akcha̱xán papá la̱ta titzúculh ta̱ta̱yá itskata. \v 37 Porque Dios hua̱k tla̱n tlahuá tú lacasquín. \p \v 38 María huanipá: \p ―Aquit siempre nackaxmata tú li̱ma̱paksi̱nán Dios, catláhualh quilacata tú lacasquín y caqui̱táxtulh tú quihuanini̱ta cama pa̱xtoka. \p La̱ ta̱chihui̱nanko̱lh María amá ángel ampá ní ixmini̱tanchá. \s1 María lakpaxia̱lhnán Elisabet \p \v 39 Ni̱ ixli̱maka̱s quilhtamacú María lacapala taxtutá̱qui̱lh ixchic y alh nac aktum ca̱chiquí̱n ni̱ma̱ ixuí ca̱lacsipijni amá pu̱latama̱n Judea. \v 40 Cha̱lh nac ixákxtaka Zacarías y acxni tánu̱lh huánilh kalhé̱n Elisabet. \v 41 Y acxni káxmatli la̱ huánilh kalhé̱n María, Elisabet tuncán maklhcátzi̱lh la̱ itskata tapítilh nac ixpu̱lacni; y Espíritu Santo akchipánilh ixtalacapa̱stacni \v 42 y chuné li̱pa̱xáu ma̱ktási̱lh María: \p ―Ixli̱hua̱k lacchaján huix ma̱s acxilhlacachini̱tán lakalhamani̱tán Dios, y na̱ chuná acxilhlacachini̱t namá skata ni̱ma̱ tá̱ya̱t. \v 43 ¡Snu̱n pa̱xahuá quinacú porque mini̱t quilakpaxia̱lhnán ixna̱na tí ama quinca̱lakma̱xtuyá̱n ca̱quilhtamacú! \v 44 Porque huata quihuani kalhé̱n, quinkahuasa ni̱ma̱ cta̱yajá na̱ pa̱xáhualh y tapítilh nac quimpu̱lacni. \v 45 Dios xli̱ca̱na ama ma̱kantaxtí tú ma̱lacnu̱nín. ¡Capa̱xáhualh minacú porque huix ca̱najla ixtachihuí̱n! \p \v 46 A̱stá̱n María na̱ tzúculh chihui̱nán: \q1 Quili̱stacni lakachixcuhuí Quimpu̱chiná, \q1 \v 47 y quinacú li̱pa̱xahuá Dios porque quilakma̱xtuni̱t. \q1 \v 48 Dios quilacachínilh aquit ma̱squi ni̱ tali̱pa̱u tzuma̱t, \q1 y la̱ta chí hua̱k cristianos ama quintali̱pa̱xahuá cani̱cxnihuá quilhtamacú. \q1 \v 49 Lanca tlihueke Dios tlahuani̱t quilacata lhu̱hua ixtascújut, \q1 huá cli̱lakachixcuhuí ixtacuhui̱ní. \q1 \v 50 Xlá ca̱lakalhamán cristianos cani̱cxnihuá tí ti̱tum talatamá takaxmata ixtachihuí̱n nac ixlatama̱tcán. \q1 \v 51 Ixlitlihueke li̱tlahuani̱t laclanca ixtascújut ca̱quilhtamacú ca̱makatlájalh ca̱ma̱ktzúhui̱lh tí ixtalactlancán nac ixnacujcán. \q1 \v 52 Ca̱lactláhualh ixli̱ma̱paksi̱ncán tí ixtali̱tanú lactali̱pa̱u ma̱paksi̱naní̱n, \q1 y tí ni̱ lactali̱pa̱u cristianos ca̱má̱xqui̱lh ixpu̱tahui̱lhcán. \q1 \v 53 Tí ixtatzincsa ixli̱stacnicán ca̱má̱xqui̱lh tú ixtamaclacasquín, \q1 y ricos ni̱ ca̱li̱mákxtakli catali̱pa̱xáhualh tú takalhí nac ixmacancán. \q1 \v 54 Ca̱maktá̱yalh ixcamán xalac Israel tí ca̱lacsacni̱t, \q1 ni̱ ca̱ktzónksualh ca̱cxilhlacachá̱n tí tama̱kantaxtí ixli̱ma̱paksí̱n, \q1 \v 55 la̱ tica̱ma̱lacnú̱nilh Dios Abraham y xalakmaká̱n quili̱takapasnicán xlacata ixama ca̱lakalhamán y ca̱makta̱yá ixcamán xalac Israel cani̱cxnihuá quilhtamacú. \p \v 56 María ta̱latámalh Elisabet ma̱x aktutu papá a̱stá̱n tástitli nac ixchic. \s1 Lakahuán Juan Bautista \p \v 57 Ni̱ ixli̱maka̱s Elisabet acchá̱nilh ixquilhtamacú nata̱tatlá y lakáhualh itskata cha̱tum actzú kahuasa. \v 58 Hua̱k ixta̱pakánat ixli̱talakapasni acxni tacátzi̱lh la̱ Dios ixacxilhlacacha̱ni̱t ixma̱lakacha̱nini̱t cha̱tum itskata ta̱lh talakpaxia̱lhnán y tata̱pa̱xáhualh. \v 59 Ixli̱tu̱má ixnati̱cún tama̱kantáxti̱lh la̱ ixtali̱smani̱ni̱t judíos tatlahuá xalakkahuasán itskatacán. Ixuili̱niputuncán ixtacuhui̱ní Zacarías la̱ ixti̱cú. \v 60 Pero ixna̱na ca̱huánilh: \p ―¡Tó̱! Catapa̱cúhui̱lh Juan. \p \v 61 ―¿Hua̱nchi chú natapa̱cuhuí? Ni̱ cha̱tum mili̱talakapasni tí chuná huanicán ―takalhtí̱nalh makapitzi. \p \v 62 Y tzúculh tamacahuaní Zacarías caca̱huánílh tucu yá tacuhui̱ní ixlacasquín cali̱tapa̱cúhui̱lh ixkahuasa. \v 63 Xlá squilh aktum lhtacala y chuné tzokli: “Cali̱tapa̱cúhui̱lh Juan.” Amá cristianos tí ixtalaya̱na lacatzú ni̱ tama̱kachákxi̱lh hua̱na ixlacasquín cali̱tapa̱cúhui̱lh Juan. \v 64 Na̱ acxni tuncán Zacarías cá̱xlalh istzi̱máka̱t. ¡Tla̱n chihui̱nampá y tzúculh lakachixcuhuí Dios! \p \v 65 Hua̱k cristianos tí lacatzú ixtalama̱na ni̱ ixtama̱kachakxí tú ixqui̱taxtuma y hua̱k tí ixtalama̱na nac pu̱latama̱n ni̱ma̱ ixuí ca̱lacsipijni nac Judea tzúculh tali̱chihui̱nán la̱ta tú ixqui̱taxtuni̱t acxni lacáchilh amá skata ca̱quilhtamacú. \v 66 Tí ixtakaxmata istzucú ta̱katuyún, ixtara̱kalasquiní: \p ―¿Cha̱ tucu yá chixcú ama huan namá skata? \p Pues xli̱ca̱na ixmacán Dios ixtasí la̱ ixmaktakalha amá skata. \s1 Zacarías li̱lakachixuhuí Dios ixtachihuí̱n \p \v 67 Espíritu Santo akchipánilh ixtalacapa̱stacni Zacarías ixti̱cú amá skata y chuné tzúculh chihui̱nán: \q1 \v 68 Siempre cata̱yánilh Quimpu̱chinacán Dios tí ca̱maktakalha ixcamán xalac Israel, \q1 porque quinca̱lakmini̱tán aquín tí quinca̱lacsacni̱tán y quinca̱cxilhlacachini̱tán naquinca̱lakma̱xtuyá̱n. \q1 \v 69 Quinca̱ma̱lakacha̱nín cha̱tum tlihueke chixcú tí ama quinca̱lakma̱xtuyá̱n, \q1 y jaé chixcú ixli̱talakapasni rey David ama huan tí macuanini̱t. \q1 \v 70 Pues la̱ta maka̱sa quilhtamacú chú ca̱ma̱lacnú̱nilh profetas tí ixca̱lacsacni̱t naquinca̱huaniyá̱n \q1 \v 71 xlacata ixama ma̱lakachá cha̱tum tí ixama quinca̱lakma̱xtuyá̱n ixmacancán amá cristianos \q1 tí quinca̱si̱tzi̱niyá̱n y ama quinca̱ma̱ke̱nu̱yá̱n ixmacancán tí ni̱ quinca̱cxilhputuná̱n aquín judíos. \q1 \v 72 Dios na̱ ma̱lácnu̱lh ixama ca̱lakalhamán xalakmaká̱n quili̱talakapasnicán y ni̱ ixama aktzonksuá nama̱kantaxtí tú ca̱ma̱lacnú̱nilh ixama ca̱ma̱xquí. \q1 \v 73 Dios tancs ma̱lacnú̱nilh quinticucán Abraham ixama ma̱lakachá tí naquinca̱maktakalhá̱n, \q1 \v 74 xlacata ni̱tú naquinca̱tlahuaniyá̱n tí quinca̱sitzi̱niyá̱n, \q1 y tla̱n li̱pa̱xáu namacuaniyá̱u ixli̱hua̱k quinacujcán, \q1 \v 75 tancs nalatama̱yáu ixlacatí̱n y tla̱n namacuaniyá̱u cha̱li cha̱lí huata Quimpuchinacán Dios. \q1 \v 76 Huix quinkahuasa Juan, acxni nastaca pa̱t li̱tanu̱ya ixprofeta lanca Quinti̱cucán Dios tí ama pu̱laní Quimpu̱chinacán tí ama min; \q1 huix pa̱t ca̱ma̱lakapasni̱ya cristianos xalac Israel amá chixcú tí ama ca̱lakma̱xtú. \q1 \v 77 Huix pa̱t ca̱huaniya ixcamán tí ca̱lacsacni̱t la̱ naca̱ma̱tzanke̱nanicán ixtala̱kalhi̱ncán xlacata natalakma̱xtú ixli̱stacnicán. \q1 \v 78 Quimpu̱chinacán Dios xalac akapún quinca̱pa̱xqui̱yá̱n y quinca̱ma̱lacnu̱niyá̱n ama macachín cha̱tum chixcú \q1 tí ta̱talacastuca ixtaxkáke̱t aktum la̱n chichiní, \q1 \v 79 xlacata natalacahua̱nán tí ca̱paklhtu̱tá talapu̱lá y la̱ ca̱li̱ní̱n catalatáma̱lh porque ni̱tú tama̱kachakxí. \q1 Xlá ama makskoyulí̱n ixtatlá̱u quilatama̱tcán xlacata ca̱li̱tlá̱n nalatama̱yá̱u. \m Chuná jaé chihuí̱nalh Zacarías. \p \v 80 Amá actzú kahuasa Juan li̱pa̱xáu tzúculh staca; ixnacú na̱ chuná ma̱s ixma̱kachakxí la̱ nakalhí li̱camama li̱pa̱huán Dios. A̱stá̱n alh latamá ana ní ni̱tí ixtalama̱na, y acxni lákcha̱lh ixquilhtamacú tzúculh ca̱ma̱kalhchihui̱ní cristianos xalac Israel. \c 2 \s1 Lakahuán Jesús ca̱quilhtamacú \r (Mt. 1.18‑25) \p \v 1 Amá quilhtamacú lanca ma̱paksi̱na César Augusto li̱ma̱paksí̱nalh caca̱tzokca hua̱k cristianos tí ixtalama̱na nac pu̱latama̱n ana ní ixma̱paksi̱nán xlacata nacatzi̱cán nicu cha̱li̱t natalakaxoko̱nán. \v 2 Nac pu̱latama̱n Siria ixma̱paksi̱nán Cirenio y huá xla̱huán tí ma̱tzúqui̱lh ca̱tzokcán cristianos; \v 3 y cha̱tunu ixlianatcán ixca̱chiqui̱ncán ní ixtalakahuani̱t xlacata aná naca̱tzokcán. \p \v 4 Como José ixli̱talakapasni ixuani̱t rey David, táxtulh ixca̱chiquí̱n Nazaret ní ixlama ixli̱tapaksí Galilea, y alh nac aktum actzu ca̱chiquí̱n huanicán Belén ixli̱tapaksí Judea pues juú ixlakahuani̱t rey David tí ixca̱ma̱lacatzuqui̱ni̱t. \v 5 José tá̱alh María amá tzuma̱t ni̱ma̱ ixama ta̱tamakaxtoka, pero xlá ixaccha̱nimajá ixchichiní nalakahuán itskata. \v 6 Apenas ixtacha̱nit nac Belén acxni María acchá̱nilh ixquilhtamacú nata̱tatlá lakahuán itskata. \v 7 Como ni̱ tatáka̱sli ní natatamakxtaka ta̱lh lacatum ní ixca̱ma̱nu̱cán quitzistancaní̱n y aná lakáhualh xla̱huán itskata María. A̱stá̱n li̱tánksuitli tánchut y trámi̱lh ana ní ixtahua̱yán quitzistancaní̱n. \s1 Pastores talakpaxia̱lhnán amá skata \p \v 8 Lacatzú nac Belén makapitzi lacchixcuhuí̱n ixtatamakxtaka cquilhapá̱n ca̱chiquí̱n xlacata natamaktakalha ixborregoscán ca̱tzisní. \v 9 Y ni̱ para tacátzi̱lh la̱ ca̱lakata̱yachi cha̱tum ángel tí ma̱lakácha̱lh Dios. Xlacán stalanca tali̱lacahuá̱nalh ixli̱tlihueke Dios porque taranc tatu̱tako̱lh ca̱tzisní y tzúculh tatatlaná la̱ta tajicuanko̱lh. \v 10 Pero amá ángel ca̱huánilh: \p ―Ni̱ cajicuántit, aquit cmini̱t cca̱huaniyá̱n laclá̱n tachihuí̱n ni̱ma̱ snu̱n ama li̱pa̱xahuá minacujcán y hua̱k cristianos. \v 11 Nac Belén ixca̱chiquí̱n rey David lakahuani̱t jaé ca̱tzisní tí ama ca̱lakma̱xtuyá̱n, huá Mimpu̱chinacán Cristo tí kalhi̱pa̱nántit. \v 12 Capítit acxilá̱tit. Camá̱n ca̱huaniyá̱n la̱ nalakapasá̱tit, li̱tanksuitcani̱t tánchut y trami̱cani̱t ixpu̱hua̱ycán quitzistancaní̱n. \p \v 13 Acxni tuncán tali̱lacahua̱nampá pu̱lhu̱hua ángeles xalac akapú̱n y tzúculh tatlí alabanzas ixtalakachixcuhuí Dios, ixtahuán: \p \v 14 ―Clakachixcuhui̱yá̱u ixli̱lanca Dios nac akapú̱n y nac ca̱quilhtamacú cca̱li̱pa̱xahuayá̱u cristianos tí ca̱lacsacni̱t li̱pa̱xáu ca̱litlá̱n natalatamá. \p \v 15 Ixli̱puntzú hua̱k ángeles ta̱mparako̱lh nac akapú̱n y amá ixmaktakalhnani̱n borregos tara̱huánilh: \p ―Chí tuncán ca̱huí acxilá̱u tú qui̱taxtuni̱t nac Belén a ver para xli̱ca̱na tú quinca̱ma̱cxcatzi̱ní̱n Quimpu̱chinacán. \p \v 16 Xlacán lacapala ta̱lh nac Belén y xli̱ca̱na tatáka̱sli María y José, na̱ tá̱cxilhli amá skata trami̱cani̱t nac ixpu̱hua̱ycán quitzistancaní̱n. \v 17 A̱stá̱n tzúculh talacspi̱ta la̱ cha̱tum ángel ixca̱li̱ta̱chihui̱nani̱t amá skata. \v 18 Y hua̱k tí takáxmatli ixtachihui̱ncán ni̱ tama̱kachákxi̱lh hua̱nchi chú ixtachihui̱nani̱t amá ixmaktakalhnaní̱n borregos. \v 19 María ixli̱puhuán ixnacú la̱ta tú ixqui̱taxtuni̱t, pero ni̱tí ixuaní huata xlá ixcatzí ixtalacapastacni. \v 20 Amá lacchixcuhuí̱n tatáspitli ní ixtahuila̱na ixborregoscán ixtalakachixcuhui̱ti̱lhá Dios ixtapa̱xcatcatzi̱ní la̱ ixma̱kantaxti̱ni̱t tú ca̱huánilh amá ángel ama ta̱cxila. \s1 Huili̱nicán Jesús ixtacuhui̱ní amá skata \p \v 21 Ixli̱tu̱má ixnati̱cún tama̱kantáxti̱lh la̱ ixtali̱smani̱ni̱t judíos tatlahuá xalakkahuasán skatá̱n y huili̱nica ixtacuhui̱ní Jesús la̱ ixuani̱t amá ángel tí lakpaxiá̱lhnalh María acxni ya̱ ixta̱ta̱yá itskata. \v 22 Ixley Moisés ixli̱ma̱paksi̱nán, acxni nalakahuán cha̱tum skata cali̱nica Dios aktum li̱lakachixcuhui̱n xlacata nali̱pa̱xcatcatzi̱nicán ixtalakalhamá̱n. María y José táli̱lh Jesús nac lanca pu̱siculan xla Jerusalén y tama̱lácnu̱lh ama li̱scuja Dios. \v 23 Porque nac ixtapáksi̱t Moisés tatzokni̱t: “Xla̱huán actzu̱ kahuasa ni̱ma̱ nama̱lakahuaní cha̱tum pusca̱t, cama̱tunujca xlacata namacuaní Dios.” \v 24 Xlacán talakachixcuhuí̱nalh la̱ ixli̱ma̱paksi̱nán Dios nalakachixcuhui̱cán, tla̱n ixmakni̱cán tantuy tantzásna̱t o tantuy lactzu pichón. \p \v 25 Amá quilhtamacú ixlama nac Jerusalén cha̱tum chixcú ixuanicán Simeón. Xlá tancs ixlama ixli̱pa̱huán Dios ixli̱hua̱k ixnacú ixkalhi̱ma Dios nama̱kantaxtí la̱ ixma̱lacnu̱ni̱t ama calakma̱xtú tí xalac Israel. Espíritu Santo ixlama nac ixnacú \v 26 y huá ixma̱cxcatzi̱ni̱ni̱t xlacata ni̱ ixama ní hasta xní nali̱lakapasa ixlakastapu Cristo tí ixama ma̱lakachá Dios naca̱lakma̱xtú cristianos xalac Israel. \v 27 Pi̱huá Espíritu Santo ma̱lacpuhuá̱ni̱lh Simeón caalh nac pu̱siculan amá chichiní y acxni cá̱cxilhli la̱ José y María ixtali̱mín Jesús xlacata natalakachixcuhuí Dios ixlacata Jesús la̱ huan ixley Moisés, \v 28 Simeón chixli amá skata, pa̱xcatcatzí̱nilh Dios tú ixtlahuani̱t y chuné tzúculh chihui̱nán: \q1 \v 29 Quimpu̱chinacán Dios, tla̱ná quili̱makxtaka cacni̱lh li̱pa̱xáu porque ma̱kantaxti tú quima̱lacnu̱ni cama acxila. \q1 \v 30 Chí cli̱lakapasni̱t quilakastapu amá tí ma̱lakacha̱ni̱ta ca̱quilhtamacú naca̱lakma̱xtú cristianos. \q1 \v 31 Huix li̱lhca̱ni̱ta naca̱cpuxcún hua̱k cristianos. \q1 \v 32 Xlá la̱ ixtaxkáke̱t chichiní ama huan tí ama ca̱ma̱lacahua̱ní hua̱k cristianos xala ca̱quilhtamacú tí ni̱ talakapasá̱n. \q1 ¡Ama ma̱lakapasni̱nán lanca mintacuhui̱ní ixli̱ti̱lanca pu̱latama̱n Israel! \p \v 33 José y María huata acs tatá̱yalh ni̱ tama̱kachákxi̱lh hua̱nchi Simeón mákat ixli̱lacacha̱ni̱t ixlatáma̱t amá skata. \v 34 A̱stá̱n Simeón ca̱sicuna̱tláhualh y chuné ta̱chihuí̱nalh ixna̱na amá skata: \p ―María, huix snu̱n pa̱t li̱puhuana porque jaé skata li̱lhca̱cani̱t nac Israel lhu̱hua ama taliakchakxa y talhtuja, pero na̱ lhu̱hua ama tali̱pa̱xahuá tata̱tla̱huán. Ni̱ caj maktum xlá ama ma̱lakapasni̱nán Dios, pero lhu̱hua ama talakmakán. \v 35 Ni̱ caj maktum nac minacú huix pa̱t maklhcatzi̱ya la̱ cali̱makni̱ca espada porque lhu̱hua ni̱ ama ta̱cxilhputún acxni naca̱li̱ya̱huá cristianos tú tze̱k talacpuhuán nac ixnacujcán. \p \v 36 Nac pu̱siculan na̱ chilh cha̱tum pusca̱t tí tla̱n ixacxcatzí ixtalacpuhuá̱n Dios ixuanicán Ana, ixti̱cú ixuanicán Fanuel, y jaé chixcú tica̱ma̱lacatzúqui̱lh cha̱tum ko̱rutzi̱n ixuanicán Aser maká̱n quilhtamacú. Ana tamakáxtokli acxni snu̱ncu tzuma̱t ixuani̱t y ta̱latáma̱lh ixta̱kolú huata aktujún ca̱ta porque ni̱lh y chí snu̱n cha̱ttá ixuani̱t. \v 37 Ixkalhi̱yá ochenta y cuatro años la̱ta viuda ixtamakxtakni̱t. Yaj ixtaxtú nac pu̱siculan, ca̱cuhuiní y ca̱tzisní ixli̱scuja Dios tza̱pu ixkatxtaknán y ni̱ ixli̱makxtaka kalhtahuakaní Dios. \v 38 Acxni tuncán chilh Ana y pa̱xcatcatzí̱nilh Dios tú ixtlahuani̱t y tzúculh ca̱li̱ta̱chihui̱nán Jesús amá cristianos tí ixtakalhi̱ma̱na nac Jerusalén naca̱lakma̱xtú Cristo acxni namín. \p \v 39 José y María talakachixcuhui̱nanko̱lh nac pu̱siculan xla Jerusalén la ixli̱ma̱paksi̱nán Moisés, a̱stá̱n tatáspitli nac ixca̱chiqui̱ncán Nazaret, jaé ca̱chiquí̱n ixli̱tapaksí Galilea. \v 40 Y juú tzúculh li̱pa̱xáu staca Jesús ixtiyama ma̱s li̱camama, y ixli̱skalala na̱ ixli̱tahuacá, y Dios siempre ixacxilhlacachín ixlatáma̱t. \s1 Jesús tamakxtaka nac pu̱siculan xla Jerusalén \p \v 41 José y María ixtali̱smani̱ni̱t ca̱ta cá̱ta ixtá̱n talakachixcuhui̱nán xatacuhui̱ní pa̱xcua nac lanca pu̱siculan xla Jerusalén. \v 42 Acxni Jesús ma̱spútulh akcu̱tuy ca̱ta na̱ li̱nca nac xatacuhui̱ní pa̱xcua la̱ ixli̱smani̱cani̱t. \v 43 Amá tacuhui̱ní kantaxtuko̱lh, José y María pu̱tum tatáspitli ixca̱chiqui̱ncán Nazaret y ni̱ para caso tatláhualh xlacata Jesús ixtamakxtakni̱t nac Jerusalén. \v 44 Pues como hua̱k cristianos pu̱tum ixtataspita ixca̱chiqui̱ncán xlacán ixtapuhuán Jesús ixca̱ta̱mín ixamigos. Pero smalankán acxni tali̱kalasquínilh ixta̱pakánat ixli̱talakapasni, \v 45 ni̱ cha̱tum tí kalhtási̱lh. Huá xlacata tali̱táspitli nac Jerusalén xlacata natalacaputzá aná porque ixtaliakatuyún. \p \v 46 Aktutu chichiní talacapútzalh y acxnicú taqui̱táka̱sli nac pu̱siculan. Jesús ixuí nac ixita̱tcán amá lakskalala lacchixcuhuí̱n tí ixtama̱sí ixtapáksit Moisés ixca̱kaxmatma y ixca̱kalasquiní tú ixcatzi̱putún. \v 47 Xlacán ixtaca̱cní ixli̱skalala porque tancs ixkalhti̱nán. ¡Ixma̱ccha̱ní laclanca talacapa̱stacni ma̱squi actzu kahuasacú ixuani̱t! \v 48 Ixnati̱cún acxni tá̱cxilhli tí ixca̱ta̱chihui̱nama ixkahuasacán a̱huata acs tatá̱yalh. María ixna̱na huánilh: \p ―Ti̱cu, ¿hua̱nchi chú quila̱tlahuani̱táu? Aquit y minti̱cú cca̱lacaputzani̱tán y xacca̱li̱puhuamá̱n para tú ixpa̱xtokni̱ta. \p \v 49 Jesús ca̱kálhti̱lh: \p ―¿Hua̱nchi quila̱lacaputzáu a̱lacatunu? ¿Ni para tziná lacpuhuántit xlacata xactanu̱ma nac pu̱siculan ana ní quili̱tláhuat tú quili̱ma̱paksi̱ni̱t Quinti̱cú? \p \v 50 Xlacán ni̱ tama̱kachákxi̱lh ixtachihuí̱n, \v 51 pero María ixli̱puhuán ixnacú la̱ta tú ixqui̱taxtú nac ixlatáma̱t ixkahuasa. Jesús ca̱ta̱taspitpá ixnati̱cún nac Nazaret y hua̱k ixca̱kaxmatní tú ixtahuaní catláhualh. \v 52 Lakasu̱t tzúculh tachixcuhuí, ixli̱skalala ma̱s y ma̱s ixli̱tahuacá cha̱li cha̱lí. Dios ixlakatí ixlatáma̱t y na̱ chuná hua̱k cristianos ixtali̱pa̱xahuá la̱ tancs ixlama. \c 3 \s1 Juan Bautista tzucú li̱chihui̱nán Dios \r (Mt. 3.1‑12; Mr. 1.1‑8; Jn. 1.19‑28) \p \v 1 Nac Roma ixkalhí akcu̱quitzis ca̱ta la̱ta istzucuni̱t ma̱paksi̱nán emperador Tiberio César, nac Judea ixma̱paksi̱nán gobernador Poncio Pilato, nac Galilea ixma̱pakdi̱nán rey Herodes, nac Iturea y Traconite ixma̱paksi̱nán Felipe ixta̱cam Herodes y nac Abilinia ixma̱paksi̱nán Lisanias. \v 2 Nac Jerusalén xanapuxcun curas ixca̱huanicán Anás y Caifás. \p Na̱ huá jaé quilhtamacú acxni Juan ixkahuasa Zacarías ixlama nac desierto ana ní ni̱tí ixtalama̱na, Dios ma̱cxcatzí̱ni̱lh cali̱chihuí̱nalh la̱ ma̱lacatzuqui̱putún ixtapáksi̱t nac ixlatama̱tcán cristianos. \v 3 Xlá tzúculh lakatza̱lá ixquilhpa̱n kalhtu̱choko Jordán, ixca̱ma̱kalhchihui̱ní cristianos catalakxta̱páli̱lh ni̱ tla̱n ixlatama̱tcán y naca̱kmunucán xlacata Dios naca̱ma̱tzanke̱naní ixtala̱kalhi̱ncán. \v 4 Chuná jaé kantáxtulh tú istzokni̱t nac Escrituras profeta Isaías ixlacata Juan: \q1 Nac desierto takaxmatí la̱ aktasá acxni ma̱kalhchihui̱ni̱nán cha̱tum chixcú: \q1 “Catacá̱xtit, tancs calatapá̱tit, ti̱tum catrapí̱tit ixtijia milatama̱tcán, \q1 pues mima ca̱lakpaxia̱lhnaná̱n Mimpu̱chinacán. \q1 \v 5 Namá tí ni̱ tali̱pa̱huán Dios tali̱tanú la̱ ca̱kalhpu̱lhma̱n, pero ama̱ca li̱ma̱tzamacán lactlá̱n tapuhuá̱n. \q1 Namá tí talactlancán tali̱tanú la̱ sipi y talhpá̱n, pero ama̱ca ca̱li̱ma̱ca̱xtumi̱cán lactlá̱n talacapastacni. \q1 Namá tí ni̱ tancs talama̱na tali̱tanú la̱ laklhkahuili tijia, pero ama̱ca ca̱ma̱tancsacán; \q1 na̱ tali̱tanú la̱ ca̱tliliqui tijia, pero ama̱ca ca̱ca̱tacscán. \q1 \v 6 Y hua̱k cristianos xala ca̱quilhtamacú ama ta̱cxila amá chixcú tí ma̱lakacha̱ni̱t Dios naxoko̱nán ixtala̱kalhi̱ncán ixcamán.” \p \v 7 Lhu̱hua cristianos tzúculh talakán Juan xlacata naca̱kmunú. Xlá chuné ixca̱ta̱chihui̱nán: \p ―¡Huixín la̱ xcananí̱n lu̱hua! ¿Ticu ca̱huanín para ta̱kmunuyá̱tit pa̱t taxtuniyá̱tit ta̱kxtakajni ni̱ma̱ talacatzuhui̱ma? \v 8 Ma̱s ca̱macuaniyá̱n pu̱la̱ calakxta̱palí̱tit milatama̱tcán y cama̱sí̱tit xli̱ca̱na lapa̱nántit la̱ lactla̱n cristianos. ¿A poco puhuaná̱tit huixín ni̱tú ama ca̱pa̱xtoká̱n porque li̱tanu̱yá̱tit ixli̱talakapasni Abraham? Namá ni̱tú li̱macuán porque aquit tancs cca̱huaniyá̱n, Dios para ixlacásquilh tla̱n ca̱lakxta̱palí catu̱ya̱hua chíhuix y ixli̱talakapasni Abraham ca̱tlahuá. \v 9 Dios ca̱cxilhni̱t lhu̱hua cristianos la̱ quihui ni̱ma̱ yaj tú tali̱macuán; ixhacha ma̱kapu̱ya̱huani̱ttá ama ca̱ma̱xoko̱ní. Namá cristianos tí ca̱li̱macá̱n quihui ni̱ma̱ yaj tama̱stá tla̱n ixtahuácat nac ixlatama̱tcán ama ca̱tancá, y ama ca̱ma̱pú nac lhcúya̱t. \p \v 10 Acxni ixtakaxmata jaé tachihuí̱n xlacán ixtakalasquiní: \p ―¿Tucu quili̱tlahuatcán xlacata nactaxtuniyá̱u? \p \v 11 Juan ixca̱kalhtí: \p ―Tí kalhí aktuy ixlhákat, cama̱squíhui̱lh aktum tí ni̱tú kalhí, amá tí kalhta̱xtuní ixtahuá cata̱huá̱yalh tí ni̱ kalhí tú nali̱huayán. \p \v 12 Makapitzi ixma̱lakaxoke̱naní̱n tumi̱n tí ixca̱li̱maca̱ncán lacsnú̱n talani̱t na̱ talákmilh Juan xlacata naca̱kmunú y takalasquínilh: \p ―Maestro, aquín, ¿tucu quili̱tlahuatcán xlacata natasí clakxta̱pali̱ni̱táu quilatama̱tcán? \p \v 13 Xlá ca̱kálhti̱lh: \p ―Ni̱ caca̱ma̱lakaxoké̱tit cristianos li̱huacá la̱ ca̱li̱ma̱paksi̱cani̱tántit. \p \v 14 ―¿Y aquín, tucu quili̱tlahuatcán? ―na̱ ixtakalasquiní makapitzi soldados. \p ―Ni̱tí camaklhtí̱tit xafuerza ixtumi̱n. Ni̱ caliakskahuinántit tí ni̱tú tlahuani̱t xlacata nama̱lacapu̱cán. Camaklhti̱nántit mintaskaucán y ni̱ calacputzátit la̱ nakalha̱naná̱tit ―ixca̱kalhtí Juan. \p \v 15 Hua̱k cristianos ixtakalhi̱ma̱na namín Cristo ca̱quilhtamacú tí naca̱lakma̱xtú, y makapitzi ixtapuhuán para Juan Cristo ixuani̱t, o ni̱ huá. \v 16 Juan acxcátzi̱lh tú ixtalacpuhuán y ca̱huánilh: \p ―Aquit cca̱liakmunuyá̱n chúchut, pero amajá chin cha̱tum tí snu̱n kalhí li̱tlihueke y aquit ni̱ para cma̱ta̱xtuca ixtasa̱cua nacuán tí nakatxcuta nama̱xtuní ixtanu̱nu. Xlá ama ca̱liakmunuyá̱n ixli̱tlihueke Espíritu Santo y ama ca̱li̱cxila mintapuhua̱ncán nac lhcúya̱t. \v 17 Xlá lacpuhuani̱ttá la̱ ama ca̱ma̱pitzí cristianos, y naca̱tlahuá la̱ tí lacsaca ixtachaná̱n, ama ma̱xtú hua̱k palhma ni̱ma̱ ta̱lani̱t lactla̱n ixtachaná̱n y ama ma̱pú nac lhcúya̱t ni̱ma̱ ni̱cxni mixa, y xascarancua ixtachaná̱n ama ma̱quí nac ixchic. \p \v 18 Juan chuná jaé ixca̱ma̱kalhchihui̱ní cristianos y na̱ ixca̱huán tunu takalhchihuí̱n xlacata natama̱kachakxí la̱ Dios ixca̱ma̱lacnu̱nima ama ca̱lakalhamán naca̱lakma̱xtú. \v 19 Maktum la̱ta tzamacán li̱chihuínalh rey Herodes li̱huánilh xlacata ixta̱lama Herodías, amá pusca̱t ixya̱stá ixuani̱t ixta̱cha̱t Felipe. Herodes lhu̱hua tú ni̱ tla̱n ixtlahuani̱t, \v 20 pero ma̱s li̱ma̱huácalh ixtala̱kalhí̱n porque la̱ta sí̱tzi̱lh tamácnu̱lh Juan nac pu̱la̱chi̱n. \s1 Juan Bautista akmunú Jesús \r (Mt. 3.13‑17; Mr. 1.9‑11) \p \v 21 La̱ta ya̱ tú ixpa̱xtoka Juan xlá ixca̱kmunupu̱lá cristianos, y maktum Jesús na̱ lákalh xlacata na̱kmunucán. La̱ ta̱kmunuko̱lh Jesús tzúculh kalhtahuakaní Dios y acxni tuncán talácqui̱lh akapú̱n; \v 22 tási̱lh la̱ tá̱ctalh Espíritu Santo la̱ tantum paloma, ¡akchipako̱lh ixtalacapa̱stacni Jesús! Entonces takaxmáti̱lh jaé tachihuí̱n nac akpú̱n: \p ―Huix Quinkahuasa ni̱ma̱ clakalhamán y snu̱n cli̱pa̱xahuá la̱ ckalhi̱yá̱n. \s1 Xalakmaká̱n ixli̱talakapasni Jesús \r (Mt. 1.1‑17) \p \v 23 Jesús ixkalhí puxumacá̱u ca̱ta acxni ma̱tzúqui̱lh ixtascújut ca̱ma̱kalhchihui̱ní cristianos. Como ixpuhuancán ixti̱cú ixuanit José, xlá ixca̱kalhí xalakmaká̱n ixli̱talakapasni tí ixca̱ma̱lacatzuqui̱ni̱t y chuné ixca̱huanicán jaé lacchixcuhuí̱n: Ixti̱cu José ixuanicán Elí, \v 24 ixti̱cu Elí ixuanicán Matat, ixti̱cu Matat ixuanicán Leví, ixti̱cu Leví ixuanicán Melqui, ixti̱cu Melqui ixuanicán Jana, ixti̱cu Jana ixuanicán José, \v 25 ixti̱cu José ixuanicán Matatías, ixti̱cu Matatías ixuanicán Amós, ixti̱cu Amós ixuanicán Nahum, ixti̱cu Nahum ixuanicán Esli, ixti̱cu Esli ixuanicán Nagai, \v 26 ixti̱cu Nagai ixuanicán Maat, ixti̱cu Maat ixuanicán Matatías, ixti̱cu Matatías ixuanicán Semei, ixti̱cu Semei ixuanicán José, ixti̱cu José ixuanicán Judá. \v 27 Ixti̱cu Judá ixuanicán Joana, ixti̱cu Joana ixuanicán Resa, ixti̱cu Resa ixuanicán Zorobabel, ixti̱cu Zorobabel ixuanicán Salatiel, ixti̱cu Salatiel ixuanicán Neri, \v 28 Ixti̱cu Neri ixuanicán Melqui, ixti̱cu Melqui ixuanicán Adi, ixti̱cu Adi ixuanicán Cosam, ixti̱cu Cosam ixuanicán Elmodam, ixti̱cu Elmodam ixuanicán Er, \v 29 ixti̱cu Er ixuanicán Josué, ixti̱cu Josué ixuanicán Eliezer, ixti̱cu Eliezer ixuanicán Jorim, ixti̱cu Jorim ixuanicán Matat, \v 30 ixti̱cu Matat ixuanicán Leví, ixti̱cu Leví ixuanicán Simeón, ixti̱cu Simeón ixuanicán Judá, ixti̱cu Judá ixuanicán José, ixti̱cu José ixuanicán Jonán, ixti̱cu Jonán ixuanicán Eliaquim, \v 31 ixti̱cu Eliaquim ixuanicán Melea, ixti̱cu Melea ixuanicán Mainán, ixti̱cu Mainán ixuanicán Matata, ixti̱cu Matata ixuanicán Natán, \v 32 ixti̱cu Natán ixuanicán David, ixti̱cu David ixuanicán Isaí, ixti̱cu Isaí ixuanicán Obed, ixti̱cu Obed ixuanicán Booz, ixti̱cu Booz ixuanicán Salmón, ixti̱cu Salmón ixuanicán Naasón, \v 33 ixti̱cu Naasón ixuanicán Aminadab, ixti̱cu Aminadab ixuanicán Aram, ixti̱cu Aram ixuanicán Esrom, ixti̱cu Esrom ixuanicán Fares, ixti̱cu Fares ixuanicán Judá, \v 34 ixti̱cu Judá ixuanicán Jacob, ixti̱cu Jacob ixuanicán Isaac, ixti̱cú Isaac ixuanicán Abraham, ixti̱cú Abraham ixuanicán Taré ixti̱cu Taré ixuanicán Nacor, \v 35 ixti̱cu Nacor ixuanicán Serug, ixti̱cu Serug ixuanicán Ragau, ixti̱cu Ragau ixuanicán Peleg, ixti̱cu Peleg ixuanicán Heber, ixti̱cu Heber ixuanicán Sala, \v 36 ixti̱cu Sala ixuanicán Cainán, ixti̱cu Cainán ixuanicán Arfaxad, ixti̱cu Arfaxad ixuanicán Sem, ixti̱cu Sem ixuanicán Noé, ixti̱cu Noé ixuanicán Lamec, \v 37 ixti̱cu Lamec ixuanicán Matusalén, ixti̱cu Matusalén ixuanicán Enoc, ixti̱cu Enoc ixuanicán Jared, ixti̱cu Jared ixuanicán Mahalaleel, ixti̱cu Mahalaleel ixuanicán Cainán, \v 38 ixti̱cu Cainán ixuanicán Enós, ixti̱cu Enós ixuanicán Set, ixti̱cu Set ixuanicán Adán, y Adán huá namá chixcú tí xla̱huán titláhualh Dios ca̱quilhtamadú. \c 4 \s1 Tlajaná li̱cxila Jesús \r (Mt. 4.1‑11; Mr. 1.12‑13) \p \v 1 La̱ maklhti̱nanko̱lh Jesús ixli̱tlihueke Espíritu Santo tácutli nac kalhtu̱choko Jordán y ma̱cxcatzí̱ni̱lh caalh latamá lacatum pu̱latama̱n nac Judea ní ni̱tú ixlama cristianos nac desierto. \v 2 Aná latáma̱lh ti̱puxum chichiní y ni̱ para makstum kalhuá̱nalh tahuá amá quilhtamacú, pero acxni tzincsli tlajaná tzúculh li̱cxila ixtapuhuá̱n para tla̱n nama̱tlahuí talakalhí̱n, \v 3 y huánilh: \p ―Para xli̱ca̱na huix Ixkahuasa Dios y kalhi̱ya li̱tlihueke, jaé chíhuix simi̱ta catlahua. \p \v 4 Xlá kálhti̱lh: \p ―¡Tó̱! Pues nac Escrituras huan: “¡Ni̱ huata simi̱ta tla̱n li̱latamá cha̱tum chixcú, na̱ tamaclacasquiní nali̱kalhkasa ixli̱stacni ixli̱ma̱paksi̱n Dios!” \p \v 5 A̱stá̱n tlajaná tá̱alh Jesús nac ixakstí̱n aktum lanca sipi y caj puntzú li̱ma̱lacahua̱ni̱ko̱lh hua̱k pu̱ma̱paksín xala ca̱quilhtamacú y la̱ li̱cá̱cni̱t tahuila̱na. \v 6 Y amá tlajaná huánilh: \p ―Aquit tla̱n cmacama̱xqui̱yán li̱tlihueke naca̱ma̱paksi̱ya jaé laclanca pu̱ma̱paksí̱n y naca̱li̱pa̱xahuaya, porque aquit quimacama̱xqui̱cani̱t la̱ta tú huí ca̱quilhtamacú, y tla̱n cma̱xquí tí clacasquín. \v 7 Pero tamaclacasquiní naquintatzokostaniya quilakachixcuhuiya la̱ mimpu̱chiná, y hua̱k mila nahuán namá pu̱ma̱paksí̱n. \p \v 8 Jesús na̱ kalhti̱pá: \p ―Catake̱nu ní cyá tlajaná, porque nac Escrituras huan: “Huata Dios Mimpu̱chiná calakachixcuhui, y huata huá cakaxpatni tú li̱ma̱paksi̱yá̱n.” \p \v 9 A̱stá̱n tlajaná ta̱ampá nac ixakstí̱n xatorre lanca pu̱siculan xla Jerusalén, y huánilh: \p ―Para xli̱ca̱na huix ixkahuasa Dios capa̱tasta la̱ta ixli̱ta̱lhmá̱n jaé pu̱siculan. \v 10 Pues nac Escrituras tatzokni̱t: \q1 Dios ama ca̱ma̱lakachá ixángeles natamaktakalhá̱n, \q1 \v 11 y natali̱chipapa̱xtoká̱n ixmacán xlacata ni̱ nata̱cuacaya y natalaxtapa̱ya nac ca̱chihuixni. \p \v 12 Jesús kálhti̱lh: \p ―Pero nac Escrituras tatzokni̱t: “Mimpu̱chiná Dios ni̱cxni chu̱ta cali̱kalhkamá̱nanti xlacata natlahuá milacata tú ni̱ macuaniyá̱n.” \p \v 13 Como amá tlajaná ni̱ cátzi̱lh la̱ nama̱tlahuí tala̱kalhí̱n Jesús li̱mákxtakli maka̱s quilhtamacú ni̱ ta̱rá̱slakli. \s1 Jesús ma̱tzuquí ixtascújut nac Galilea \r (Mt. 4.12‑17; Mr. 1.14‑15) \p \v 14-15 Como Jesús ixkalhí ixli̱tlihueke Espíritu Santo táspitli nac Galilea y tzúculh ca̱ma̱kalhchihui̱ní cristianos nac sinagogas ni̱ma̱ ixtahuila̱na ca̱chiquí̱n, y hua̱k ixtalakatí takaxmata ixtachihuí̱n. Ni̱ para maka̱s quilhtamacú tzucuca li̱chihui̱nancán ixtascújut hua̱k ixli̱ti̱lanca amá pu̱latama̱n Galilea. \s1 Jesús an nac ixca̱chiquí̱n Nazaret \r (Mt. 13.53‑58; Mr. 6.1‑6) \p \v 16 Jesús alh nac Nazaret ixca̱chiquí̱n ní itstacni̱t. Sábado acxni ni̱tí itscuja tánu̱lh nac sinagoga la̱ ixli̱smani̱ni̱t. Ixli̱puntzú tá̱yalh xlacata nali̱kalhtahuaká ixtachihuí̱n Dios. \v 17 Ma̱xqui̱ca ixlibro profeta Isaías, ma̱lácqui̱lh amá libro y li̱kalhtahuákalh lacatum ní chuné ixtatzokni̱t: \q1 \v 18 Quintalacapa̱stacni akchipani̱t ixtalacapa̱stacni Quimpu̱chinacán, \q1 quilacsacni̱t nacca̱huaní li̱pa̱xáu lactlá̱n y tancs takalhchihuí̱n amá ni̱ lactali̱pa̱u cristianos. \q1 Quima̱lakacha̱ni̱t nacca̱ma̱xquí li̱camama tí snu̱n talakaputzá nac ixnacujcán. \q1 Quima̱lakacha̱ni̱t nacca̱huaní la̱ natataxtuní amá cristianos tí la̱ tachí̱n ca̱kalhí ixtala̱kalhi̱ncán. \q1 Tí lakatzí̱n talama̱na tla̱n nacca̱ma̱lacahua̱ní; \q1 tí ta̱kxtakajnán cama ca̱makapa̱xahuá porque ama tataxtuní. \q1 \v 19 Cama ca̱ma̱cxcatzi̱ní cristianos la̱ Dios ama ma̱lacatzuquí quilhtamacú ca̱lakalhamán tí tali̱pa̱huán nac ixnacujcán. \p \v 20 La̱ li̱kalhtahuakako̱lh amá libro ma̱lakacháhualh y ma̱xqui̱pá tí ixcuentajnán nac sinagoga; a̱stá̱n curucs tahui. Pero como hua̱k cristianos acs ixtalaca̱nini̱t \v 21 xlá chuné ca̱ta̱chihuí̱nalh: \p ―Nac milacati̱ncán chí kantaxtuni̱t tú cca̱li̱kalhtahuakanín nac Escrituras. \p \v 22 Hua̱k amá cristianos talakáti̱lh la̱ ca̱ta̱chihuí̱nalh Jesús porque ni̱ ixtacatzí nicu ixli̱ma̱kachakxí laclanca talacapa̱stacni ni̱ma̱ ixca̱huaní. Makapitzi tzúculh tara̱huaní: \p ―¿Ni̱ huá jaé chixcú ixkahuasa José? \p \v 23 Jesús ca̱huánilh: \p ―Aquit ccatzí amá̱n quila̱huaniyá̱u amá tachihuí̱n: “Para huix cuchi̱ná na̱ cama̱ksa̱ni̱ca mi̱cstu.” Y na̱ amá̱n quila̱huaniyá̱u: “Aquín ccatzi̱yá̱u la̱ ca̱tlahuani̱ta mintascújut nac Capernaum, para xli̱ca̱na, chí na̱ caca̱tlahua mintascújut juú nac mimpu̱latama̱n.” \p \v 24 Jesús ca̱huaniko̱lh: \p ―Aquit cama ca̱huaniyá̱n la̱ qui̱taxtú, ni̱ huí cha̱tum profeta tí li̱pa̱huancán y lakalhamancán nac ixpu̱latama̱n. \v 25 Ca̱ksántit amá quilhtamacú acxni latáma̱lh profeta Elías, juú nac Israel ni̱ sé̱nalh aktutu ca̱ta a̱íta̱t y milh lhu̱hua tatzíncsnit ixli̱ti̱lanca pu̱latama̱n. Lhu̱hua viudas xalac Israel ni̱ ixtakalhí tú natahuá, \v 26 pero Dios ni̱ ma̱lakácha̱lh Elías caca̱maktá̱yalh. Xlá ma̱lakáchalh amá mákat ca̱chiquí̱n huanicán Sarepta ixli̱tapaksí pu̱latama̱n Sidón, camaktá̱yalh cha̱tum viuda xala aná. \v 27 Na̱ ca̱ksántit acxni latáma̱lh profeta Eliseo, xlá ma̱ke̱nú̱nilh ixlepra tá̱tat amá xala mákat chixcú xalac Siria ixuanicán Naamán, y juú nac Israel na̱ ixtalama̱na lhu̱hua ta̱tatlaní̱n tí ixtakalhí lepra tá̱tat. \p \v 28 Acxni takáxmatli jaé tachihuí̱n hua̱k tí ixtatanu̱ma̱na nac sinagoga tasi̱tzi̱ko̱lh. \v 29 Tatá̱yalh, tachípalh Jesús y táli̱lh nac quilhapa̱n ca̱chiquí̱n. Como amá ca̱chiquí̱n ixuí nac aktum sipi, táli̱lh nac aktum lacatalhpa̱n; aná ixtatanlakli̱mputún xlacata natamakní. \v 30 Pero Jesús ca̱ma̱ktzánke̱lh y pasá̱rlalh ixlacati̱ncán y alh a̱lacatunu. \s1 Cha̱tum ixmakatlajani̱t tlajaná y aksa̱nán \r (Mr. 1.21‑28) \p \v 31 Jesús cha̱lh nac Capernaum jaé ca̱chiquí̱n ixli̱tapaksí Galilea, y acxni hua̱k ixjaxcán xlá alh ca̱ma̱kalhchihui̱ní cristianos nac sinagoga. \v 32 Xlacán ni̱ ixtacatzí tú natahuán acxni ixtakaxmata la̱ ixmasí ixtalacapa̱stacni porque acxni ixchihui̱nán xli̱ca̱na ixma̱ccha̱ní ixtalacapa̱stacni. \p \v 33 Nac sinagoga ixtanu̱ma cha̱tum chixcú ni̱ma̱ ixmakatlajani̱t ixespíritu tlajaná, y tzúculh ma̱ktasí Jesús: \p \v 34 ―Jesús xalac Nazaret, ¡capit a̱lacatunu! Huix tani̱ta quila̱lactlahuayá̱u porque aquit clakapasá̱n y ccatzí xlacata Dios lacsacni̱tán nali̱scuja. \p \v 35 Jesús ca̱tasi̱tzi ta̱chihuí̱nalh: \p ―¡Acs cata̱ya, tlajaná, y camactaxtu namá chixcú! \p Amá ixespíritu tlajaná ma̱kuíti̱lh amá chixcú y tama̱chá ca̱tiyatni, pero mactáxtulh y yaj ma̱s ma̱kxtakájni̱lh. \v 36 Hua̱k cristianos tajicuanko̱lh, ixtara̱huaní: \p ―¿Tucu yá li̱tlihueke kalhí ixtachihuí̱n jaé chixcú? ¡Ca̱cxílhtit la̱ kalhí li̱tlihueke ca̱ma̱paksí tlajananí̱n y tataxtú! \p \v 37 Tú ixtlahuani̱t Jesús tzucuca li̱chihui̱nancán hua̱k lactzú ca̱chiquí̱n xala amá pu̱latama̱n. \s1 Jesús ma̱ksa̱ní ixpuhuiticha̱t Simón Pedro \r (Mt. 8.14‑15; Mr. 1.29‑31) \p \v 38 Jesús tá̱yalh y táxtulh nac sinagoga y alh nac ixchic Simón. Makapitzi taxcalánilh Jesús cama̱ksá̱ni̱lh ixpuhuiticha̱t Simón porque ixta̱tatlá ixkalhí lhu̱hua palha lhcúya̱t. \v 39 Jesús lákalh ní ixmá y li̱ma̱paksí̱nalh camákxtakli amá lhcúya̱t y xli̱ca̱na caj la̱ ni̱tú take̱nú̱nilh. Ixli̱puntzú tá̱qui̱lh amá cha̱t y tzúculh tlahuá tú naca̱ta̱huá. \s1 Jesús ca̱ma̱ksa̱ní lhu̱hua ta̱tatlaní̱n \r (Mt. 8.16‑17; Mr. 1.32‑39) \p \v 40 Acxni smalankánalh lhu̱hua tí ixtakalhí ti̱pa̱katzi tá̱tat y tasipá̱ni̱t ca̱li̱minca ní ixuí Jesús. Xlá cha̱tunu ca̱li̱macxámalh ixmacán y hua̱k ca̱ma̱ksa̱ni̱ko̱lh. \v 41 Makapitzi tlajananí̱n tí ca̱tamácxtulh Jesús ta̱cxcátzi̱lh ixquilhtzúcut y tzúculh tama̱ktasí: \p ―¡Huix Ixkahuasa Dios! \p Pero xlá ixca̱ma̱quilhacslí ni̱ catachihuí̱nalh porque xlacán ixtacatzí xlacata Jesús Cristo ixuani̱t tí ixmini̱t ca̱lakma̱xtú cristianos. \p \v 42 La̱ta ya̱ itxkaká amá ca̱tzisní Jesús alh ixquilhpa̱n ca̱chiquí̱n xlacata ni̱tí na̱cxila, pero lhu̱hua cristianos talacapútzalh. Acxni taqui̱táka̱sli tahuánilh catamákxtakli nac Capernaum. \v 43 Xlá ca̱huánilh: \p ―Na̱ tamaclacasquiní nacca̱huaní xa̱makapitzi tí talama̱na a̱lacatunu ca̱lacchiquí̱n Dios ca̱ma̱paksi̱putún cristianos. Huá namá quintascújut quili̱macamincani̱t ca̱quilhtamacú. \p \v 44 Chuná amá Jesús ixakchihui̱nantapu̱lí nac itsinagogajcán judíos ni̱ma̱ ixtahuila̱na nac ca̱lacchiquí̱n ixtali̱tapaksí Galilea. \c 5 \s1 Jesús ca̱makta̱yá makapitzi chakananí̱n \r (Mt. 4.18‑22; Mr. 1.16‑20) \p \v 1 Maktum quilhtamacú acxni Jesús ixakchihui̱nama ixquilhtu̱n chúchut huanicán Genesaret támilh lhu̱hua cristianos takaxmata la̱ ixli̱chihui̱nán Dios, hasta ixtalacxquití. \v 2 Xlá láca̱lh ixquilhtu̱n chúchut y cá̱cxilhli aktuy barco ni̱tí ixtaju̱ma, ixpu̱chinaní̱n ixtacutni̱t ixtalakacheke̱ma̱na istza̱lhcán aná lacatzú. \v 3 Jesús táju̱lh nac aktum barco ixpu̱chiná ixuanicán Simón, y huánilh cali̱lh tziná lakamákat; aná curucs tahui y tzúculh ca̱ma̱kalhchihui̱ní cristianos la̱ta taju̱ma nac barco. \v 4 Acxni akchihui̱nanko̱lh huánilh Simón: \p ―Cali̱pi mibarco ma̱s xapu̱lhmá̱n y aná camuju mintza̱lh xlacata nachipaya tamakní. \p \v 5 Simón kálhti̱lh: \p ―Maestro, aktum tzisní cscujni̱táu cmuju̱ni̱táu quintza̱lhcán y ni̱tú cchipani̱táu, pero como huix quili̱ma̱paksí̱pa̱t cama li̱cxilhpará, a ver tucu tahuacá. \p \v 6 Simón múju̱lh istza̱lh y tahuácalh lhu̱hua tamakní hasta ixtalacaxti̱tputún la̱ta istzamá. \v 7 Como snu̱n istzincán ca̱tasánilh xa̱makapitzi ixcompañeros tí ixtataju̱ma̱na nac xa̱ktum barco xlacata catámilh tamakta̱yá. Acxni táchilh xlacán na̱ tzúculh tama̱tzamá ixbarcojcán, y caj puntzú tatatzámalh amá aktuy barco hasta ixtata̱ktzi̱putún. \v 8 Acxni Simón ácxilhli tú ixtlahuani̱t Jesús ixacstu li̱ma̱xánalh ni̱ tla̱n ixkásat; tuncán tatzokostánilh, chuné kalhapálalh: \p ―Quimpu̱chiná, ni̱ lá cta̱talacastucá̱n hasta cma̱xanán la̱ clakayá̱n porque aquit ckalhí tala̱kalhí̱n. \p \v 9 Simón chú ixchihui̱nani̱t porque ixmaka̱klhani̱t la̱ ixca̱ma̱chipi̱ni̱t Jesús lhu̱hua tamakní, y xa̱makapitzi na̱ chuná ixtajicuani̱t. \v 10 Ixlakkahuasan Zebedeo, Jacobo y Juan, ixcompañeros Simón na̱ ixca̱maka̱klhani̱t tú ixtali̱lacahua̱nani̱t. Jesús huanipá Simón: \p ―Ni̱ cajícuanti, porque chí camá̱n ma̱si̱niyá̱n la̱ ca̱chipacán cristianos tí ta̱ktzanka̱ni̱t. \p \v 11 Amá chakananí̱n acxni talí̱cha̱lh ixbarcojcán nac ixquilhtú̱n ta̱kxtakmákalh la̱ta tú ixtakalhí y tatakókelh Jesús. \s1 Jesús ma̱ksa̱ní cha̱tum leproso \r (Mt. 8.1‑4; Mr. 1.40‑45) \p \v 12 Maktum quilhtamacú nac aktum ca̱chiquí̱n ní cha̱lh Jesús ixlama cha̱tum chixcú ixkalhí lepra tá̱tat. Acxni ácxilhli Jesús xlá ma̱lacatzúhui̱lh y tatzokostánilh hasta talacátalh ca̱tiyatni y chuné akaxcúlilh Jesús: \p ―Quimpu̱chiná, ccatzí tla̱n quincuchi̱ya para lacasquina caquima̱ksa̱ni. \p \v 13 Jesús li̱macxámalh ixmacán y kálhti̱lh: \p ―Clacasquín, y ca̱ksá̱nanti tuncán. \p Huata chihui̱nanko̱lh Jesús amá chixcú tuncán mákxtakli ixtá̱tat. \v 14 A̱stá̱n akastacyá̱hualh ni̱tí cali̱ma̱kalhchihuí̱ni̱lh tí ixma̱ksa̱ni̱ni̱t, y li̱ma̱páksi̱lh tú ixli̱tláhuat: \p ―Capit putzaya cha̱tum cura tí nama̱luloka makxtakni̱tán mintá̱tat, y cama̱sta li̱lakachixcuhuí̱n la̱ huani̱t Moisés mili̱ma̱sta̱tcán huixín tí ca̱kalhi̱yán namá tá̱tat, y xa̱huá chuná cati̱huá na̱cxilá̱n yaj kalhiyá̱n tá̱tat. \p \v 15 Pero la̱ta ixli̱ama quilhtamacú ma̱s y ma̱s ixli̱chihui̱nancán amá pu̱latama̱m tú ixtlahuá Jesús y ma̱s ixtali̱pa̱huán. Na̱ chuná ma̱s y ma̱s ixtali̱tahuacá cristianos tí ixtamín takaxmata ixtachihuí̱n y xlacata naca̱ma̱ke̱nu̱ní ixta̱tatcán. \v 16 Pero Jesús tza̱pu tza̱pu ixán ana ní ni̱ lama cristiano xlacata tla̱n nakalhtahuakaní Dios. \s1 Jesús ma̱ksa̱ní cha̱tum tí ixlaclu̱nchu̱ni̱t \r (Mt. 9.1‑8; Mr. 2.1‑12) \p \v 17 Maktum quilhtamacú acxni Jesús ixca̱ma̱kalhchihui̱ni̱ma cristianos na̱ ixtamini̱t makapitzi ixma̱kalhtahuake̱nacán judíos y ixma̱kantaxti̱naní̱n ixley Moisés xalac Galilea, Judea y Jerusalén. Dios li̱mákxtakli Jesús caca̱li̱ma̱lacahuá̱ni̱lh ixli̱tlihueke pues ca̱ma̱ksá̱ni̱lh cristianos tí ixta̱tatlá. \v 18 Ixli̱puntzú na̱ táchilh pu̱tum lacchixcuhuí̱n ixtacucali̱mín nac ixcamilla cha̱tum chixcú tí ni̱ lá ixtla̱huán ixlaclu̱nchu̱ni̱t. Xlacán ixtatanu̱putún xlacata natatramí ixta̱tatlacán ixlacatí̱n Jesús y nama̱ksa̱ní. \v 19 Pero como snu̱n istzamacán ni̱ lá tatánu̱lh mejor tatá̱cxtulh nac ixaksti̱n chiqui, tama̱ke̱nú̱nilh ti̱tzu̱ xateja y aná talacmá̱cti̱lh amá ta̱tatlá y tamá̱pi̱lh lihua ní ixyá Jesús. \v 20 Jesús ma̱kachákxi̱lh amá lacchixcuhuí̱n xli̱ca̱na ixtali̱pa̱huán ixtachihuí̱n huá li̱huánilh amá ta̱tatlá: \p ―Hua̱k mintala̱kalhí̱n aquit cma̱tzanke̱naniyá̱n. \p \v 21 Amá fariseos y ixma̱kalhtahuake̱nacán judíos tzúculh tara̱huaní: “¿Ticu namá chixcú tí li̱kalhkama̱nama ta̱ra̱lacata̱qui̱ma Dios? Juú ca̱quilhtamacú ni̱ huí cristiano tí tla̱n ma̱tzanke̱nán tala̱kalhí̱n huata Dios tla̱n ma̱tzanke̱nán.” \p \v 22 Jesús acxcátzi̱lh tú tze̱k ixtalacpuhuama̱na y chuné ca̱ta̱chihuí̱nalh: \p ―¿Hua̱nchi puhuaná̱tit ckalhkama̱nama? \v 23 Quila̱huaníu, ¿tucu ma̱s tuhua ma̱kantaxti̱cán, huanicán cha̱tum chixcú: “Hua̱k mintala̱kalhí̱n cma̱tzanke̱naniyá̱n”, o huanicán: “Cata̱qui, casacti mincamilla y catlá̱huanti”? \v 24 Aquit Xatalacsacni Chixcú camá̱n ca̱li̱ma̱lacahua̱ni̱yá̱n ixli̱tlihueke quintachihuí̱n: para cma̱ksa̱ní jaé chixcú ni̱ lá huaná̱tit ni̱ ckalhí li̱tlihueke cma̱tzanke̱nán tala̱kalhí̱n ca̱quilhtamacú. \p Jesús huánilh amá chixcú tí ixta̱tatlá: \p ―Aquit cli̱ma̱paksi̱yá̱n cata̱qui, casacti mincamilla y capit nac mínchic. \p \v 25 Amá chixcú tuncán aksá̱nalh, tá̱qui̱lh, sacli ixcamilla ní ixli̱mincani̱t y alh nac ixchic pa̱xcatcatzi̱niti̱lhá ixli̱tlanca Dios la̱ ixaksa̱nani̱t. \v 26 Hua̱k tí tá̱cxilhli la̱ cúchi̱lh Jesús amá chixcú ixtaca̱cní ixtascújut hasta tajicuanko̱lh y tzúculh tapa̱xcatcatzi̱ní ixli̱lanca Dios la̱ ixca̱ma̱lacahua̱ni̱ni̱t. Ixtahuán: \p ―Jaé quilhtamacú acxilhni̱táu laclanca tascújut. \s1 Jesús huaní catakókelh cha̱tum ixma̱lakaxoke̱ná tumi̱n \r (Mt. 9.9‑13; Mr. 2.13‑17) \p \v 27 A̱stá̱n Jesús táxtulh amá ca̱chiquí̱n y ta̱tánoklhli cha̱tum chixcú ixma̱lakaxoke̱na tumi̱n huanicán Leví; xlá curucs ixuí ana ní ixma̱taji̱nán. Jesús huánilh: \p ―Huix na̱ caquintakoke ana ní cama an. \p \v 28 Leví tuncán tá̱yalh, akxtakuíli̱lh la̱ta tú ixkalhí y na̱ takókelh Jesús. \v 29 Ni̱ alh lhu̱hua chichiní tláhualh aktum fiesta ixlacata Jesús. Xlá lakxtum ca̱ta̱huá̱yalh lhu̱hua ixma̱lakaxoke̱naní̱n tumin y lhu̱hua cristianos tí ni̱ ixtama̱kantaxtí ixley Moisés. \v 30 Makapitzi ixma̱kalhtahuake̱nacán judíos y fariseos acxni tá̱cxilhli tí ixca̱ta̱hua̱yama Jesús tzúculh tali̱chihui̱nán y tahuánilh ixdiscípulos: \p ―¿Hua̱nchi mima̱kalhtahuake̱nacán y huixín lakxtum ca̱ta̱hua̱yaná̱tit ixma̱lakaxoke̱naní̱n tumi̱n y namá ixtlahuananí̱n tala̱kalhí̱n tí ni̱ tama̱kantaxtí ixley Moisés? \p \v 31 Jesús ca̱huánilh: \p ―Ni̱ tamaclacasquín doctor tí tapuhuán ni̱ ta̱tatlá y tla̱n talama̱na, huata tamaclacasquín cuchi̱ná tí takalhí tá̱tat. \v 32 Aquit cca̱lakmini̱t tí tacatzí takalhí tala̱kalhí̱n xlacata natalakxta̱palí ixlatama̱tcámn, y ni̱ cca̱lakmini̱t tí tla̱n talama̱na tapuhuán. \s1 Jesús ma̱sí la̱ katxtaknancán ixlacata Dios \r (Mt. 9.14‑17; Mr. 2.18‑22) \p \v 33 Makapitzi na̱ takalasquínilh: \p ―¿Hua̱nchi tí takaxmatni̱t tú ca̱li̱ma̱páksi̱lh Juan Bautista y na̱ chuná fariseos tza̱pu takatxtaknán xlacata ma̱s tla̱n natakalhtahuakaní Dios y tí huix takokeyá̱n tahua̱yán catu̱ya̱huá quilhtamacú? \p \v 34 Jesús ca̱kálhti̱lh: \p ―Quila̱huaníu, ¿puhuanátit huixín mini̱ní natakatxtaknán tí ca̱huanicani̱t natá̱n nac aktum pu̱tamakaxtokni mientras aná ca̱ta̱lahui xalí̱i̱t kahuasa? Ni̱ capuhuántit xlacata amá kahuasa nama̱tla̱ní tí nakatxtaknán y ni̱ nahua̱yán. \v 35 Pero nachá̱n quilhtamacú nalakó fiesta y amá kahuasa naán a̱lacatunu, na̱ chuná la̱ aquit cama akspulán, entonces quidiscípulos na̱ natakatxtaknán ma̱squi ni̱tí caca̱li̱ma̱páksi̱lh. \p \v 36 Jesús ca̱huanipá jaé takalhchihuí̱n: \p ―Cha̱tum cristiano ni̱ mini̱ní nachucú actzu̱ sa̱sti lhákat, la̱ sa̱sti quintama̱sí̱n, y li̱lakuilí aklhchu̱ ixlháka̱t la̱ ixley Moisés; porque entonces pá̱xcat tlahuá sa̱sti ixlháka̱t ni̱ma̱ kalhí y ni̱tú li̱macuán porque actzu̱ sa̱sti lháka̱t ni̱ lá tla̱n ta̱taxtokó namá xa̱klhchu̱ ixlháka̱t. \v 37 Chuná li̱tum ni̱ mini̱ní muju̱cán sa̱sti pulque acxni tlihuekema nac aklhchu̱ ixmakxu̱hua borrego porque namá sa̱sti pulque tla̱n ma̱pa̱panká laklhchu̱ ixmakxu̱hua borrego y acxtum talaktzanká. \v 38 Huá xlacata siempre mini̱ní muju̱cán sa̱sti pulque nac sa̱sti ixmakxu̱hua borrego xlacata acxtum nata̱tatlihueklha y nata̱ta̱yaní. \v 39 Chí cca̱huaniyá̱n amá tí kalhua̱nán pulque ni̱ma̱ maká̱n tlihuekeni̱t acxni kalhua̱nán xasa̱sti ni̱ lakatí porque cati̱huá huan: “Pulque ni̱ma̱ maká̱n tlihuekeni̱t ma̱s tla̱n.” \c 6 \s1 Ixdiscípulos Jesús tapulhú trigo acxni ni̱tí scuja \r (Mt. 12.1‑8; Mr. 2.23‑28) \p \v 1 Maktum quilhtamacú acxni ixli̱huancán tí nascuja, Jesús ixca̱ta̱tla̱huama ixdiscípulos nac ixpu̱chancan trigo. Xlacán tápuxli ixtahuácat trigo tzúculh tali̱paksa ixmacancán xlacata natahuani̱ní ixtahuácat. \v 2 Makapitzi fariseos tí scarancua ixtama̱kantaxtí ixley Moisés ca̱ma̱nóklhulh y tahuánilh Jesús: \p ―¿Hua̱nchi scujá̱tit jaé quilhtamacú acxni ni̱tú quili̱tlahuatcán? \p \v 3 Jesús ca̱lacati̱tá̱yalh ixdiscípulos y ca̱huánilh amá fariseos: \p ―¿A poco amá̱n quila̱huaniyá̱u ni̱ li̱kalhtahuakani̱tántit tú titláhualh rey David maktum quilhtamacú acxni ca̱tá̱tzincsli ixcompañeros? \v 4 Mili̱catzi̱tcán xlacata rey David tánu̱lh nac ixpu̱siculan Dios y ca̱tíyalh tasicuna̱tlau simita ni̱ma̱ huata curas ixca̱li̱makxtakcán natahuá. Xlá tzúculh li̱hua̱yán y na̱ ca̱tá̱hualh ixcompañeros tí ixtatakokeni̱t. \p \v 5 Jesús ca̱huaniko̱lh: \p ―Xa̱huá, mili̱catzi̱tcán xlacata aquit Xatalacsacni Chixcú y Dios quimacama̱xqui̱ni̱t jaé chichiní, y tla̱n tatlahuá cristianos tú talacasquín para aquit ni̱ cli̱huán. \s1 Jesús ma̱ksa̱ní cha̱tum tí ixmacasca̱cni̱t \r (Mt. 12.9‑14; Mr. 3.1‑6) \p \v 6 Maktum quilhtamacú acxni ixjaxcán Jesús ixca̱ma̱kalhchihui̱ni̱ma cristianos nac aktum sinagoga y aná ixtanu̱ma cha̱tum chixcú itsca̱cko̱ni̱t ixpakca̱na̱ ixmacán. \v 7 La̱ta maka̱sa quilhtamacú makapitzi ixma̱kalhtahuake̱nacan judíos y fariseos ixtatzucuni̱t tascalí Jesús para nama̱ksa̱ninán acxni ixli̱huancán tí nascuja, y chuná tla̱n natama̱lacapú. \v 8 Jesús hua̱k ixcatzí tú ixtalaclhca̱nini̱t amá lacchixcuhuí̱n huá li̱huánilh amá chixcú tí ixmacata̱tatlá: \p ―Cata̱ya xlacata hua̱k nata̱cxilá̱n. \p Xlá tá̱yalh y lákalh la̱ li̱ma̱páksi̱lh Jesús. \v 9 Y ca̱huánilh amá lacchixcuhuí̱n tí ixtascalima̱na: \p ―Quila̱kalhtí̱u tú cama ca̱kalasquiniyá̱n: ¿Tucu ma̱s macuán tlahuacán jaé quilhtamacú acxni li̱huancán tí nascuja, tú tla̱n, o tú ni̱ tla̱n? ¿Lakma̱xtunicán ixli̱stacni cha̱tum cristiano, o li̱makxtakcán cani̱lh? \p \v 10 Jesús acs ca̱laca̱niko̱lh amá tí ixtatanu̱mana nac sinagoga y li̱ma̱páksi̱lh amá chixcú: \p ―Castonkti mimacán. \p Huata stonkli ixmacán tuncán caj la̱ ni̱tú tatzámalh ixli̱hua y tla̱n aksá̱nalh. \v 11 Amá lacchixcuhuí̱n li̱cuánit tasí̱tzi̱lh y tzúculh tali̱chihui̱nán tucu tla̱n natatlahuaní Jesús. \s1 Jesús ca̱lacsaca cha̱cutuy lacchixcuhuí̱n tí natali̱chihui̱nán \r (Mt. 10.1‑4; Mr. 3.13‑19) \p \v 12 Maktum quilhtamacú Jesús talacá̱cxtulh aktum sipi xlacata nakalhtahuaká y aná kalhtahuakánilh Dios aktum tzisní. \v 13 Acxni xkákalh ca̱tasánilh makapitzi lacchixcuhuí̱n tí siempre ixtatakokeni̱t y ca̱lácsacli cha̱cu̱tuy ca̱li̱ma̱pa̱cúhui̱lh apóstoles. \v 14 Jaé cha̱cu̱tuy apóstoles tí ca̱lí̱lhca̱lh chuné ixcahuanicán: \q1 Simón, pero Jesús li̱ma̱pa̱cúhui̱lh Pedro, \q1 Andrés ixta̱cam Simón, \q1 Jacobo y Juan, \q1 Felipe, Bartolomé, \v 15 Mateo, Tomás, \q1 Jacobo ixkahuasa Alfeo, \q1 Simón, jaé chixcú xapu̱lh ixca̱ta̱lapu̱lá pu̱tum tí ixtali̱tapa̱cuhuí cananistas, \q1 \v 16 Judas ixta̱cam Jacobo y xa̱cha̱tum Judas Iscariote tí a̱stá̱n macamá̱sta̱lh Jesús. \s1 Jesús ca̱ma̱kalhchihui̱ní lhu̱hua cristianos \r (Mt. 4.23‑25) \p \v 17 A̱stá̱n Jesús ca̱ta̱talacá̱ctalh ixapóstoles amá sipi y tatá̱yalh lacatum ní ca̱xtum tziná pues lhu̱hua cristianos xalac Judea, Jerusalén y hasta tí ixtalama̱na ixquilhtu̱n pupunú nac ca̱chiquí̱n ixca̱huanicán Tiro y Sidón, ixtamini̱t takaxmata ixtachihui̱n Jesús, y makapitzi ixtamín porque ixtalacasquín caca̱ma̱ksá̱ni̱lh Jesús. \v 18 Y na̱ ixca̱ma̱ksa̱ní tí ixca̱makatlajani̱t tlajananí̱n ca̱ma̱kxtakajní ixmacnican cristianos. \v 19 Na̱ chuná ni̱ caj cha̱tum ixma̱lacatzuhuí xlacata namacxamá porque xlá ixkalhí li̱tlihueke nac ixmacni y amá ta̱tatlaní̱n tí tamacxámalh hua̱k ta̱ksá̱nalh. \s1 Jesús huan ni̱tí cali̱lakapútzalh ixlatáma̱t \r (Mt. 5.1‑12) \p \v 20 Jesús acs ca̱lacá̱cxilhli hua̱k ixdiscípulos tí ixtatakoké y ca̱huánilh: \p ―Capa̱xahuátit ni̱ ca̱katuyúntit huixín tí li̱ta̱yayá̱tit huí tú ca̱tzanka̱niyá̱n nac minacujcán pues la̱ jaé tí Dios lakatí ca̱maklhti̱nán nac ixtapáksi̱t. \p \v 21 ’Capa̱xahuátit ni̱ ca̱katunúntit huixín tí xli̱hua̱k minacujcán lacputzayá̱tit la̱ tancs nalatapa̱yá̱tit la̱ tí talakatí tali̱kalhkasa aktum la̱n tahuá, porque Dios ama ca̱ma̱xqui̱yá̱n tú nali̱kalhkasa mili̱stacnicán. \p ’Capa̱xahuátit ni̱ ca̱katuyúntit huixín tí ni̱ laccamama laktasayá̱tit tú tapa̱xtoka cristianos porque Dios ama ca̱ma̱xqui̱yá̱n li̱camama natziyaná̱tit. \p \v 22 ’Capa̱xahuátit ni̱ ca̱katuyúntit huixín acxni caj quilacata aquit Xatalacsacni Chixcú cristianos xala ca̱quilhtamacú naca̱si̱tzi̱niyá̱n naca̱ktlakali̱pincaná̱tit naca̱li̱kalhkama̱naná̱n y naca̱lakmakancaná̱tit la̱ lacli̱xcájnit cristianos. \v 23 ¡Capa̱xahuátit y ni̱ calakaputzátit namá chichiní! Porque ama cha̱n quilhtamacú pa̱t ca̱ma̱katzi̱nicaná̱tit mintaxoko̱ncán nac akapú̱n. Ni̱ cajicuántit, ca̱ksántit la̱ namá cristianos na̱ tama̱kxtakájni̱lh xalakmaká̱n profetas tí talatáma̱lh xapu̱lh. \p \v 24 ’Pero snu̱n cca̱li̱lakaputzá namá ricos tí huata talacputzá la̱ natali̱pa̱xahuá ixtumi̱ncán ca̱quilhtamacú. \v 25 Koxitaní̱n huixín tí ni̱tú ca̱tzanka̱niyá̱n chí ca̱quilhtamacú porque ama cha̱n quilhtamacú ama tzincsa mili̱stacnicán. Koxitaní̱n huixín tí li̱paxáu tziyaná̱tit porque ama cha̱n quilhtamacú pa̱t tasayá̱tit la̱ta li̱puhuán minacujcán. \v 26 Koxitaní̱n huixín tí ma̱tla̱ni̱yá̱tit caca̱li̱ma̱tla̱ni̱cántit laclá̱n tachihuí̱n porque xalakmaka̱n judíos na̱ chuná ixtama̱tla̱ní namá makapitzi akskahuinani̱n profetas. \s1 Tí li̱pa̱huán Jesús lakalhamán ixta̱cristianos \r (Mt. 5.38‑48; 7.12) \p \v 27 ’Huixín tí quila̱takokeyá̱u, tla̱n cakaxpáttit tú camá̱n ca̱huaniyá̱n: Huixín caca̱lakalhamántit tí ca̱si̱tzi̱niyá̱n, caca̱tlahuanítit li̱tlá̱n tí ni̱ ca̱cxilhputuná̱n. \v 28 Caca̱lakalhamántit amá tí ca̱sipaacxilá̱n y caca̱li̱kalhtahuakátit ixlacati̱n Dios xlacata ni̱tú natapa̱xtoka tú ni̱ tla̱n amá tí ca̱ma̱kxtakajni̱yá̱n. \v 29 Para cha̱tum cristiano lakakaxiyá̱n milacán cali̱mákxtakti na̱ calakakaxín nac milakatu, y para tí maklhti̱yá̱n minchamarra na̱ cama̱xqui milháka̱t. \v 30 Para cha̱tum cristiano huí tú maclacasquín y maksquiná̱n para kalhi̱ya cama̱xqui; y para tí maklhti̱yá̱n tú ixmaclacasquina ni̱ catlahua fuerza camaklhti, ¡cata̱tamákxtakli! \v 31 Huix caca̱tlahuani li̱tlá̱n xa̱makapitzi cristianos na̱ chuná la̱ ixlakati catatlahuanín li̱tlá̱n xlacán. \p \v 32 ’Calacpuhuántit tú cama ca̱huaniyá̱n: Para huix huata ca̱pa̱xqui̱ya tí na̱ tapa̱xqui̱yá̱n, ¿nicu nali̱lakapascana tlahuápa̱t tú tla̱n? Pues tí ni̱ tali̱pa̱huán Dios na̱ talakalhamán tí ca̱pa̱xquí. \v 33 Para huix huata ca̱tlahuaniya li̱tlá̱n tí na̱ tatlahuaniyá̱n li̱tlá̱n, ¿nicu nali̱lakapascana tlahuápa̱t tú tla̱n? Pues tí lacsnú̱n talani̱t na̱ tamakta̱yá tí ca̱tlahuaní li̱tlá̱n. \v 34 Chuná li̱tum para huata ca̱ma̱sa̱cuani̱ya tumi̱n tí nataxokoniyá̱n, ¿nicu nali̱lakapascana tlahuápa̱t tú tla̱n? Pues hasta namá lacli̱xcájnit lacchixcuhuí̱n na̱ tama̱sa̱cuaní tumi̱n tí tancs tacatzí ama ca̱xokoní. \v 35 Huixín tí quila̱li̱pa̱huaná̱u, caca̱lakalhamántit tí ca̱si̱tzi̱niyá̱n. Para cha̱tum huí tú maclacasquín, camakta̱yátit y cama̱sa̱cuaní̱tit para kalhi̱yá̱tit ma̱squi tancs catzi̱yá̱tit ni̱cxni ama ca̱xokoniyá̱n, y Dios tí ni̱tí ma̱ccha̱ní ixli̱tlihueke ama ca̱ma̱xqui̱yá̱n mintaxoko̱ncán, y nac ca̱quilhtamacú cati̱huá ama ca̱li̱ma̱nu̱yá̱n xli̱ca̱na huixín ixcamán Dios, pues xlá quilhpa̱xtum ca̱lakalhamán cristianos, la̱ tí ni̱cxni tapa̱xcatcatzi̱ní tú ca̱ma̱xquí, y la̱ tí lacsnú̱n talani̱t. \v 36 Huixín caca̱lakalhamántit hua̱k cristianos na̱ chuná la̱ Mimpu̱chinacan Dios ca̱lakalhamán hua̱k ixcamán. \s1 Tí lakatí lhcuyuya̱huá ixta̱cristiano ma̱s ama xoko̱nán \r (Mt. 7.1‑5) \p \v 37 ’Huixín ni̱ huata caputzátit li̱chihui̱naná̱tit tú ni̱ tla̱n tatlahuá tunu cristiano xlacata Dios na̱ ni̱ naputzaniyá̱n huata tú ni̱ tla̱n tlahuani̱ta. Na̱ chuná ni̱ huata cama̱lacapú̱tit tú ni̱ tla̱n takalhí xa̱makapitzi xlacata Dios na̱ ni̱ huata naca̱li̱ma̱lapu̱yá̱n tú ni̱ tla̱n kalhi̱yá̱tit. Cama̱tzanke̱nanítit tú ni̱ tla̱n ca̱tlahuaniyá̱n minta̱cristianoscán xlacata Dios na̱ naca̱ma̱tzanke̱naniyá̱n tú ni̱ tla̱n tlahuani̱tántit. \v 38 Huixín caca̱ma̱xqutit minta̱cristianoscán tú tamaclacasquín y Dios ni̱ ama aktzonksuá ca̱pu̱spitniyá̱n mintaxoko̱ncán; ama ca̱ma̱tzamaniyá̱n mimorralhcán, a̱ctzu̱cú ama huilí hasta ama takalhmakán xlacata naca̱kalhta̱xtuniyá̱n. La̱ta ixli̱lhu̱hua tú nama̱xqui̱yá̱tit minta̱cristianoscán acxni tú maclacasquín, Dios na̱ chuná ixli̱lhu̱hua ama ca̱ma̱xqui̱yá̱n. \p \v 39 Jesús na̱ ca̱huánilh jaé takalhchihuí̱n: \p ―¿Puhuaná̱tit huixín cha̱tum lakatzí̱n tla̱n makachipalí̱n tunú ixta̱lakatzí̱n? ¿Ni̱ puhuaná̱tit para tatla̱huán caj laktzú taán talhtuja ixcha̱tuycán? \v 40 Na̱ chuná cha̱tum kahuasa tí kalhtahuakamajcú, ¿a poco tla̱n makatlajá ixma̱kalhtahuake̱ná? Pero para li̱ta̱yá ixtakalhtahuaka tla̱n ta̱talacastuca ixma̱kalhtahuake̱ná. \p \v 41 ’Chí na̱ cca̱huaniyá̱n, ¿nicu li̱cxila actzu palhma ni̱ma̱ lacatanu̱ma minta̱cristiano nac ixlakastapu, pero ni̱ maklhcatzi̱ya xlacata nac milakastapu lacatanu̱má̱n ma̱s lanca actzu̱ quihui? \v 42 ¿Nicu li̱kalhi̱ya li̱camama huaniya minta̱cristiano: “Cama lacama̱xtuyá̱n namá actzu̱ palhma ni̱ma̱ lacatanu̱má̱n”, y huix ni̱ maklhcatzi̱ya lacatanu̱má̱n ma̱s lanca actzu̱ quihui? ¡Akskahuina chixcú! ¡Pu̱la̱ cama̱xtu namá actzu̱ quihui ni̱ma̱ lacatanu̱má̱n y ni̱ ma̱lacahua̱ni̱yá̱n y a̱stá̱n tla̱n nalacama̱xtuya palhma minta̱cristiano! \s1 Katum quihui li̱lakapascán ixtahuácat mi̱ma̱ ma̱stá \r (Mt. 7.17‑20; 12.34‑35) \p \v 43 ’Aquit cca̱huaniyá̱n cali̱lacpuhuántit ixtahuácat quihui: Ni̱ huí katum tla̱n quihui mi̱ma̱ ma̱stá ni̱ tla̱n ixtahuácat, ni̱ para huí ni̱ tla̱n quihui ni̱ma̱ ma̱stá tla̱n ixtahuácat. \v 44 Porque katunu quihui ca̱li̱lakapascán ixtahuácat ni̱ma̱ ma̱stá. Ni̱cxni puxcán ixtahuácat skatan nac akatum lhtucú̱n, ni̱ para puxcán ixtahuácat uvas nac akatum xpáyat. \v 45 Jaé quihui cca̱ta̱ma̱lacastuca cristianos, cha̱tum tla̱n chixcú siempre ca̱huán lactlá̱n tapuhuá̱n porque tla̱n catzí ixnacú, y cha̱tum ni̱ tla̱n chixcú ca̱huán ni̱ lactlá̱n talacpuhuá̱n porque snu̱n lani̱t ixnacú. Tú li̱chihui̱nán ixquilhni cha̱tum chixcú tla̱n li̱lakapascán ixtapuhuá̱n ixnacú. \s1 Tí li̱pa̱huán Jesús la̱ catláhualh ixchic \r (Mt. 7.24‑27) \p \v 46 ’¿Tucu li̱macuán tza̱pu quila̱huaniyá̱u: “Huix Quimpu̱chinacán, huix Quimpu̱chinacán”, para ni̱ tlahuayá̱tit tú cca̱li̱ma̱paksi̱yá̱n? \v 47 Amá tí quili̱pa̱huán y kaxmata y tlahuá tú cli̱ma̱paksi̱nán cama ta̱ma̱lacastuca jaé takalhchihuí̱n: \v 48 Cha̱tum chixcú tláhualh ixchic, pu̱la ca̱huáxnalh pu̱lhmá̱n hasta táka̱sli chíhuix y aná ma̱tí̱ju̱lh ixcha̱ya. Acxni stacli kalhtu̱choko, lákcha̱lh chúchut pero ni̱tú tlahuánilh porque xacha̱ya tla̱n ixti̱jú nac chíhuix. \v 49 Pero amá tí quinkaxmata y ni̱ tlahuá tú cli̱ma̱paksi̱nán cli̱macá̱n la̱ cha̱tum chixcú ni̱ma̱ tláhualh ixchic, pero caj pu̱tzú ma̱tí̱ju̱lh ixcha̱ya, y acxni stacli kalhtu̱choko lákcha̱lh chúchut ni̱ para tuhua ma̱ti̱cútulh amá chiqui, caj la̱ ni̱tú lactláhualh porque ni̱ tla̱n ixti̱jú xacha̱ya. \c 7 \s1 Jesús ma̱ksa̱ní ixtasa̱cua cha̱tum capitán romano \r (Mt. 8.5‑13) \p \v 1 Acxni ca̱ta̱chihui̱nanko̱lh amá cristianos tí ixtakaxmatma̱na Jesús ampá nac Capernaum. \v 2 Aná ixlama cha̱tum capitán romano, ixkalhí cha̱tum ixtasa̱cua ixni̱majá la̱ta ixta̱tatlá y snu̱n ixlakalhamán. \v 3 Amá capitán acxni cátzi̱lh la̱ ixli̱chihui̱nancán ixtascújut Jesús ca̱ma̱lakácha̱lh makapitzi lakko̱lún judíos cata̱lh tahuaní Jesús catláhualh li̱tlá̱n camilh ma̱ksa̱ní ixtasa̱cua. \v 4 Xlacán tama̱lacatzúhui̱lh Jesús y chuné tzúculh taxcalaní: \p ―Namá capitán mini̱ní camakta̱ya, \v 5 porque xlá snu̱n quinca̱lakma̱xtuni̱tán y xa̱huá huá ma̱tlahui̱nani̱t aktum quisinagogajcán. \p \v 6 Jesús ma̱tla̱ni̱lh y ca̱tá̱alh. A̱laktzú ixca̱tzanka̱ní natachá̱n acxni támilh talakapa̱xtoka makapitzi ixamigos amá capitán tí ixca̱ma̱lakacha̱ni̱t y tahuánilh: \p ―Maestro, yaj snu̱n calácscujti quilacata. Huix snu̱n tali̱pa̱u y ni̱ mini̱ní natanu̱ya nac quiákxtaka porque aquit li̱xcájnit quinkásat. \v 7 Huá xlacata ni̱ ckálhi̱lh li̱camama aquit nacaná̱n lacaputzayá̱n. Para quimakta̱yaputuna huata cali̱ma̱paksí̱nanti ixli̱tlihueke mintachihuí̱n y quintasacua na̱ksa̱nán. \v 8 Pues huix catzi̱ya xlacata aquit na̱ quintama̱paksí ma̱s xalactali̱pa̱u, pero aquit na̱ cca̱kalhí soldados tí quintakaxmatní tú cca̱li̱ma̱paksí. Acxni cuaní cha̱tum: “Capit ní cama ma̱lakacha̱yá̱n”, xlá tuncán an. Acxni cuaní cha̱tum: “Caní juú”, xlá tuncán min, y la̱ta tú cli̱ma̱paksí quintasa̱cua xlá tuncán tlahuá. Huá cli̱huaniyá̱n aquit cli̱pa̱huán mintachihuí̱n. \p \v 9 La̱ kaxmatko̱lh amá tachihuí̱n Jesús cá̱cni̱lh amá capitán y acs ca̱lacá̱cxilhli hua̱k tí ixtatakokeni̱t y ca̱huánilh: \p ―La̱ta ixli̱ti̱lanca jaé pu̱latama̱n Israel ni̱ xactaka̱sni̱t tí quili̱pa̱huani̱t la̱ jaé chixcú romano. \p \v 10 Amá lacchixcuhuí̱n tatáspitli nac ixchic amá capitán romano y tá̱cxilhli ixaksa̱nani̱ttá amá chixcú tí ixta̱tatlá. \s1 Jesús ma̱lacastacuaní ixkahuasa cha̱tum viuda \p \v 11 A̱stá̱n Jesús ca̱tá̱alh ixdiscípulos nac aktum ca̱chiquí̱n huanicán Naín y lhu̱hua cristianos ixtatakokeni̱t. \v 12 Lihua ixtacha̱ma̱najá ca̱chiquí̱n acxni ácxilhli ixli̱ncán nac campúsa̱ntu cha̱tum ni̱n. Ixkahuasa ixuani̱t cha̱tum viuda y huata amá tancstum ixkahuasa ixkalhí tí ixni̱ni̱t. Lhu̱hua cristianos xala amá ca̱chiquí̱n ixtatakokeni̱t amá pusca̱t. \v 13 Acxni ácxilhli Jesús li̱lakapútzalh amá viuda y huánilh: \p ―Yaj catasa. \p \v 14 Jesús ca̱ma̱lacatzúhui̱lh tí ixtalí̱n caja y ¡tucs tláhualh! Amá lacchixcuhuí̱n tí ixtacucani̱t tatá̱yalh y Jesús ta̱chihuí̱nalh amá xani̱n kahuasa: \p ―Kahuasa, aquit cli̱ma̱paksi̱yá̱n, ¡calacastacuánanti! \p \v 15 Amá kahuasa tuncán lacastacuánalh, curucs tahui y tzúculh chihui̱nán. A̱stá̱n Jesús macamá̱xqui̱lh ixna̱na amá kahuasa. \v 16 Hua̱k cristianos ca̱maká̱klhalh tú ixta̱cxilhni̱t y tzúculh tapa̱xcatcatzi̱ní Dios tú ixtlahuani̱t. Makapitzi ixtahuán: \p ―Cha̱tum lanca profeta quinca̱ta̱lamá̱n jaé quilhtamacú y Dios quinca̱cxilhlacachini̱tán mini̱t quinca̱li̱scujá̱n aquín ixcamán. \p \v 17 Tú xtlahuani̱t Jesús lacapala tacatzi̱ko̱lh cristianos xala amá pu̱latama̱n Judea y ni̱ma̱ ixtata̱tapakxtoka. \s1 Ixdiscípulos Juan takalasquiní para Jesús huá Cristo \r (Mt. 11.2‑19) \p \v 18 Ixdiscípulos Juan tali̱ma̱kalhchihuí̱ni̱lh jaé ixtascújut Jesús. \v 19 Entonces xlá ca̱tasánilh cha̱tuy ixdiscípulos y ca̱ma̱lakácha̱lh ixlacati̱n Jesús porque xlá tancs ixcatzi̱putún para xli̱ca̱na Jesús huá Cristo ixuani̱t tí ixmini̱t ca̱lakma̱xtú cristianos, o ixamajcú takalhí namín a̱stá̱n tunu. \v 20 Acxni talákcha̱lh xlacán tama̱lacatzúhui̱lh y tahuánilh: \p ―Juan Bautista quinca̱ma̱lakacha̱ni̱tán xlacata nacca̱kalasquiniyá̱n para huix Cristo tí ama min quinca̱lakma̱xtuyá̱n, o cama̱najcú kalhi̱yá̱u. \p \v 21 Xlá acs ca̱lacá̱cxilhli y tzúculh ca̱ma̱ksa̱ní makapitzi ta̱tatlaní̱n tí ixtakalhí ti̱pa̱katzi tá̱tat y tasipá̱ni̱t, ca̱tamácxtulh ixespiritucan tlajananí̱n ixmacnican cristianos y ca̱ma̱lacahuá̱ni̱lh lakatzí̱n. \v 22 La̱ tlahuako̱lh ixtascújut ca̱huánilh: \p ―Capítit huaniyá̱tit Juan la̱ta tú acxilhni̱tántit y tú kaxpatni̱tántit. Cali̱ma̱kalhchihui̱ní̱tit la̱ talacahua̱nán lakatzí̱n, la̱ tatla̱huán tí ixtacha̱la̱kalhi̱ni̱t, la̱ ta̱ksa̱nán tí takalhí lepra, la̱ ta̱kahua̱nán akata̱paní̱n, la̱ talacastacuanán tí apenas tani̱ko̱ni̱t, la̱ ca̱li̱ta̱chihui̱nancán tí ni̱ lactali̱pa̱u ixtalakalhamá̱n Dios ni̱ma̱ ma̱lacnú. \v 23 Na̱ cahuanítit xlacata aquit cli̱pa̱xahuá tí tancs quili̱pa̱huán porque ni̱ ama lakaputzaxní. \p \v 24 La̱ ta̱nko̱lh amá lacchixcuhuí̱n tí ixca̱ma̱lakacha̱ni̱t Juan, Jesús tzúculh li̱chihui̱nán Juan, ca̱huánilh cristianos: \p ―Quila̱huaníu, ¿tucu qui̱cxílhtit acxni qui̱látit nac desierto? ¿Qui̱li̱lacahua̱nántit la̱ ma̱tzahuají u̱n amá ká̱tit ni̱ma̱ tatzamá nac desierto? \v 25 Quila̱huaníu, ¿tucu qui̱cxílhtit? ¿Ixlacaputzayá̱tit cha̱tum chixcú tí tla̱n lhaka̱nani̱t la̱ namá ni̱ma̱ tahuila̱na nac pu̱ma̱paksi̱n? Huixín catzi̱yá̱tit namá lacchixcuhuí̱n tí tla̱n talhaka̱nán y li̱ca̱cni̱t talama̱na tahuila̱na nac ixchiccán reyes. \v 26 ¿Tucu ixputzayá̱tit? ¿Ixacxilhputuná̱tit cha̱tum profeta tí ma̱lakacha̱ni̱t Dios? Para huá qui̱putzátit li̱huacá tla̱n porque Juan li̱macamincani̱t ma̱s lanca que la̱ cha̱tum profeta. \v 27 Juan huá namá chixcú tí chuné li̱chihuí̱nalh Dios nac Escrituras: \q1 Pu̱la cama ma̱lakacha̱niyá̱n cha̱tum chixcú tí napu̱laniyá̱n \q1 xlacata naca̱xtlahuaniyá̱n tijia ní nalacpasa̱rlaya. \m \v 28 Aquit tancs cca̱huaniyá̱n la̱ta ixli̱hua̱kcán cristianos tí tama̱lakahuani̱ni̱t lacchaján ca̱quilhtamacú ni̱tí ma̱ccha̱ní ixli̱lanca Juan Bautista, pero na̱ cacatzí̱tit xlacata nac ixtapáksi̱t Dios namá ma̱s ni̱ xatali̱pa̱u cristiano li̱maca̱ncán ma̱s lanca que Juan Bautista. \p \v 29 Hua̱k cristianos tí takáxmatli hasta ixma̱lakaxoke̱nani̱n tumi̱n tí ixca̱kmununi̱t Juan tama̱kachákxi̱lh xlacata Dios ca̱ma̱xquí ixcamán stalhca taxokó̱n. \v 30 Pero ixma̱kalhtahuake̱nacán judíos y fariseos tí ni̱ ixtali̱tamakxtakni̱t caca̱kmúnulh Juan, ni̱ tama̱tlá̱ni̱lh tú ixca̱ma̱lacnu̱nini̱t Dios ama ca̱ma̱xquí. \s1 Jesús ca̱li̱macá̱n cristianos la̱ lactzáca̱t lactzú camán \p \v 31 Jesús ca̱huanipá jaé takalhchihuí̱n: \p ―¿Niculá xacca̱li̱chihuí̱nalh cristianos tí talama̱na jaé quilhtamacú, o tucu xacta̱ma̱lacástucli? \v 32 Xlacán tamakslihueké namá lactzáca̱t lactzu̱ camán ni̱ma̱ takama̱nán nac li̱tamá̱u y ni̱tú tama̱tla̱ní hasta ixcompañeros tahuán: “¿Tucu lacasquiná̱tit? Ctlaká̱u tatlí̱n, pero huixín ni̱ tantli̱yá̱tit; ctli̱yá̱u li̱lakaputza alabanza ni̱ para chú tasayá̱tit.” \v 33 Jaé cristianos chuná tapa̱xtoka porque qui̱lachi ca̱quilhtamacú Juan Bautista; xlá ni̱ ixca̱ta̱hua̱yán, ni̱ para ixca̱ta̱pa̱xahuá ca̱ta̱huá vino cristianos y huancán xlacata kalhí ni̱ tla̱n espíritu. \v 34 A̱stá̱n cmilh aquit Xatalacsacni Chixcú tí cca̱ta̱hua̱yán y acxtum cca̱ta̱pa̱xahuá cca̱ta̱huá vino cristianos y huancán: “Ca̱cxílhtit namá la̱ huata li̱puhuán nahua̱yán y ca̱ta̱kachí cristianos, amigos ca̱tlahuá tí tama̱lakaxoke̱nán tumi̱n y tí takalhí lhu̱hua tala̱kalhí̱n.” \v 35 Pero ixtalacapa̱stacni Dios tla̱n ta̱cxcatzí tí ca̱laclhca̱nini̱t natacatzí la̱ ama ca̱lakma̱xtú ixcamán. \s1 Cha̱tum pusca̱t huili̱ní perfume ixtujún Jesús \p \v 36 Cha̱tum ixma̱kantaxti̱ná ixley Moisés huánilh Jesús caalh ta̱hua̱yán nac ixchic. Acxni cha̱lh xlá pasá̱rlalh nac mesa y tzúculh ca̱ta̱hua̱yán la̱ta tí ixtahuila̱na. \v 37 Nac ca̱chiquí̱n ixlama cha̱tum pusca̱t mi̱ma̱ chu̱ta ixaclapu̱lá; acxni cátzi̱lh xlacata Jesús ixani̱t hua̱yán nac ixchic amá fariseo lí̱milh aktum frasco xatlá̱n perfume. \v 38 Tatzokostánilh y tzúculh tasá la̱ta ixli̱puhuán ixnacú; ixlakaxtájat li̱tu̱chéke̱lh ixtujún Jesús y li̱tu̱ma̱scá̱calh ixchíxit; ixtu̱spu̱ta ixtujún ixuili̱niti̱lhá perfume nac ixtujún. \v 39 Amá fariseo tzúculh lacpuhuán: “Para jaé chixcú xli̱ca̱na profeta ixuá ixacxcátzi̱lh tucu ixkásat namá pusca̱t tí tu̱cheke̱ma pues chu̱ta aclapu̱lá.” \p \v 40 Jesús cátzi̱lh ixtapuhuá̱n y huánilh: \p ―Simón, huí tú cuaniputuná̱n. \p ―Quihuani tú lacasquina, Maestro ―kalhtí̱nalh. \p \v 41 Jesús huá: \p ―Maktum quilhtamacú cha̱tum ixma̱sa̱cuani̱na tumi̱n ixtali̱ní tumi̱n cha̱tuy lacchixcuhuí̱n. Cha̱tum ixli̱ní cinco mi̱lh pesos y xa̱cha̱tum ixli̱ní íta̱t mi̱lh. \v 42 Como xlacán ni̱ lá ixtaxoko̱nán amá ixma̱sa̱cuani̱na tumi̱n ca̱lakalhámalh ca̱ma̱tzanke̱nánilh tú ixtali̱ní. Chí quihuani, la̱ta ixli̱cha̱tuycán, ¿ticu ma̱s nalakalhamán napa̱xcatcatzi̱ní amá chixcú tú ma̱tzanke̱nánilh? \p \v 43 Simón kálhti̱lh: \p ―Tí ma̱s nalakalhamán huá amá tí ma̱tzanke̱nánilh ma̱s lhu̱hua tumi̱n. \p ―Xli̱ca̱na tú huana, Simón ―kálhti̱lh Jesús. \p \v 44 Jesús acs lacá̱nilh amá pusca̱t y huanipá Simón: \p ―Chí tla̱n calacpúhuanti tú qui̱taxtunini̱t jaé pusca̱t. Acxni ctánu̱lh nac mínchic huix ni̱ áksanti quima̱xqui̱ya chúchut tú nacli̱tu̱chaká, pero jaé pusca̱t quili̱tu̱chéke̱lh ixlakaxtájat y quili̱tu̱ma̱scá̱calh ixchíxit. \v 45 Huix ni̱ quimacáspu̱tti acxni cchilh, pero xlá la̱ta ctitánu̱lh spu̱tma quintujún. \v 46 Huix ni̱ quihuili̱ni aceite nac quiákxa̱ka la̱ li̱smani̱ni̱táu aquín judíos, pero xlá quihuilí̱nilh xatlá̱n perfume nac quintujún. \v 47 La̱ta tú tlahuani̱t quilacata tla̱n li̱lakapascán xlacata lhu̱hua tala̱kalhí̱n kalhí pero aquit cma̱tzanke̱naní hua̱k ixtala̱kalhí̱n. Porque amá tí caj actzú ma̱tzanke̱nanicán ixtala̱kalhí̱n na̱ caj actzú pa̱xcatcatzi̱ní tí ma̱tzanke̱nánilh. \p \v 48 Jesús huánilh amá pusca̱t: \p ―Hua̱k mintala̱kalhí̱n aquit cma̱tzanke̱naniyá̱n. \p \v 49 Amá cristianos tí ixtahuila̱na aná tzu̱culh tahuán: \p ―¿Cha̱ ticu yá chixcú jaé? ¿Hua̱nchi li̱tanú tla̱n ma̱tzanke̱nán tala̱kalhí̱n? \p \v 50 Pero Jesús huaniko̱lh amá pusca̱t: \p ―Huix taxtunini̱ta porque quili̱pa̱huani̱ta; capit li̱pa̱xáu, yaj tú cali̱púhuanti. \c 8 \s1 Makapitzi lacchaján tamakta̱yá Jesús \p \v 1 A̱stá̱n ni̱ ixli̱maka̱s Jesús alh akchihuinantapu̱lí amá ca̱lacchiquí̱n y ca̱tucuxtú̱n xalac Galilea, ixca̱huaní la̱ Dios ca̱ma̱lacnu̱ní ca̱ma̱paksi̱putún cristianos; ixcha̱cu̱tuycán ixdiscípulos ni̱cxni ixta̱kxtakmakán. \v 2 Na̱ ixtatakoké makapitzi lacchaján tí ixca̱ma̱ksa̱ni̱ni̱t acxni ixta̱tatlá, o ixca̱macma̱xtuni̱t ixespiritucan tlajaná. Jaé lacchaján tí ma̱s ixtamakta̱yá ixca̱huanicán María ixli̱lakapascán Magdalena y Jesús ixmacma̱xtuni̱t cha̱tujún tlajananí̱n, \v 3 Susana, Juana ixta̱cha̱t Chuza jaé chixcú ixacpuxcún ixchic rey Herodes y lhu̱hua ma̱s lacchaján ixtali̱makta̱yá tú ixtakalhí. \s1 Xatakalhchihuí̱n cha̱tum chana̱ná \r (Mt. 13.1‑23; Mr. 4.1‑20) \p \v 4 Lhu̱hua cristianos xala cani̱hua ca̱lacchiquí̱n ixtamín takaxmata ixtachihuí̱n Jesús. Lacatum acxni tatamákstokli lhu̱hua cristianos xlá ca̱huánilh jaé takalhchihuí̱n: \p \v 5 ―Maktum quilhtamacú cha̱tum chixcú alh spuyumí ixtalhtzi ixtachaná̱n nac ixca̱tucuxtu. Lhu̱hua ixtalhtzi ixli̱chánat tama̱chá nac tijia; aná lacta̱yami̱ca y lactzu̱ spitu na̱ chuná tzúculh tasacuá ixtachaná̱n. \v 6 Makapitzi ixli̱chánat tama̱chá nac ca̱chihuixni caj tziná ixta̱lani̱t tíyat; sok tá̱kpulh pero tuncán tasca̱cko̱lh porque ni̱ ixtakalhí chúchut tú natali̱latamá. \v 7 Makapitzi ixli̱chánat tatama̱chá nac ca̱xpayatni. Ni̱ ixli̱maka̱s sok ta̱kpunko̱lh pero tama̱ksni̱ko̱lh amá kajni porque ma̱s lacapala tástacli. \v 8 Pero lhu̱hua ixli̱chánat tama̱chá nac tla̱n tíyat; jaé hua̱k tástacli y makapitzi tamá̱sta̱lh ixtahuacatcán hasta aktum ciento ixtalhtzicán la̱ta akstum li̱chánat. \p La̱ chihui̱nanko̱lh la̱ta ixli̱pixcha̱lanca ca̱huánilh cristianos jaé tachihuí̱n: \p ―Para huixín kalhi̱yá̱tit mintake̱ncán cakaxpáttit tú cca̱huaniyá̱n. \p \v 9 Ixdiscípulos takalasquínilh tú ixuamputún amá takalhchihuí̱n, \v 10 y Jesús ca̱huánilh: \p ―Huixín Quinti̱cu Dios ca̱ma̱cxcatzi̱ni̱yá̱n la̱ xlá ca̱ma̱lacnu̱ní cristianos ama ca̱ma̱paksí pero xa̱makapitzi cristianos tiene que nacca̱ta̱ma̱lacastucní tú talakapasa, y ni̱ para chú ama taputzá natama̱kachakxí. Ama talacahua̱nán, pero la̱ ni̱tú catá̱cxilhli; ta̱kahua̱nán, pero ni̱tú tama̱kachakxí. \p \v 11 ’Chí tla̱n cama̱kachakxí̱tit la̱ cama lacspi̱ta namá xatakalhchihuí̱n chana̱ná: Amá ixtalhtzi tachaná̱n chi̱malacastuca ixtachihuí̱n Dios. \v 12 Amá tijia ana ní tatama̱chá makapitzi ixtalhtzi tachaná̱n cca̱li̱ma̱lacastuca cristianos tí takaxmata ixtachihuí̱n Dios pero tlajaná min ma̱ke̱nú tachihuí̱n mi̱ma takáxmatli ixnacujcán xlacata ni̱ nataca̱najlá y ni̱ natalakma̱xtú ixli̱stacnicán. \v 13 Amá ca̱chihuixni ní tatama̱chá makapitzi tachaná̱n cca̱li̱ma̱lacastuca cristianos tí talakatí takaxmata ixtachihuí̱n Dios y hasta taca̱najlá laktzu̱ quilhtamacú, pero con ta̱kspulá tú ni̱ tlá̱n y ca̱li̱chihui̱nancán yaj tali̱pa̱huán porque ni̱ pu̱lhmá̱n tamaca̱ni̱t ixtankaxe̱kcán. \v 14 Amá ca̱xpayatni ana ní sok tá̱kpulh tachaná̱n cca̱li̱ma̱lacastuca cristianos tí takaxmata ixtachihuí̱n Dios y taca̱najlá, pero la̱ta li̱án ixlatama̱tcán tzucú ta̱katuyún, tzucú tali̱pa̱huán huata ixtumi̱ncán y la̱ li̱pa̱xau natalatamá y chuná tama̱ksni̱kó tú ixtali̱pa̱huán y ni̱ tama̱stá ixtahuacatcán. \v 15 Amá tla̱n tíyat ní tatama̱chá lhu̱hua tachaná̱n y tamá̱sta̱lh ixtahuacatcán cca̱li̱ma̱lacastuca cristianos tí takaxmata ixtachihuí̱n Dios y tama̱quí nac ixnacujcán y tatzaksá tama̱sí ixtahuácat nac ixlatama̱tcán tú tama̱kachakxi̱ni̱t. \s1 Cha̱tum cristiano ta̱talacastuca aktum pu̱skon \r (Mr. 4.21‑25) \p \v 16 Jesús ca̱huanipá cristianos: \p ―Ni̱ huí cristiano tí ma̱pasí aktum pu̱skon y ma̱kalhchahuajú nac caju̱n o ma̱nú nac ixtampi̱n ixpu̱tama. Huixín catzi̱yá̱tit aktum pu̱skon siempre huili̱cán ta̱lhmá̱n xlacata hua̱k natali̱lacahua̱nán ixtaxkáke̱t. \v 17 Na̱ chuná siempre taka̱scán tú tla̱n tze̱k ma̱qui̱cán, y tú tze̱k tlahuacán siempre qui̱catzi̱cán ixli̱maka̱s y ca̱lakuá̱n tamakxtaka tú ixma̱tze̱kma̱ca. \v 18 Chí cakaxpáttit tú cama ca̱huaniyá̱n: amá tí kalhi̱yá tla̱n talacpuhuá̱n ma̱s ama̱ca ma̱xqui̱cán talacapa̱stacni hua̱k nama̱kachakxí, pero tí caj actzú kalhí ama̱ca maklhti̱cán hasta ni̱ma̱ ixli̱skalhma̱ca. \s1 Ixna̱na ixnata̱camán Jesús tali̱kalasquini̱nán \r (Mt. 12.46‑50; Mr. 3.31‑35) \p \v 19 Maktum quilhtamacú ixna̱na ixnata̱camán Jesús támilh talacaputzá ana ní ixchihui̱nama, pero como snu̱n istzamacán ni̱ lá tama̱lacatzúhui̱lh. \v 20 Cha̱tum cristiano huánilh: \p ―Mina̱na y minata̱camán taya̱na nac quilhtí̱n tata̱chihui̱namputuná̱n. \p \v 21 Jesús ca̱huánilh hua̱k cristianos: \p ―Quina̱na y quinata̱camán huá namá cristianos tí takaxmata ixtachihuí̱n Dios y tama̱kantaxtí tú li̱ma̱paksi̱nán. \s1 Jesús ma̱xuncú u̱n y pupunú \r (Mt. 8.23‑27; Mr. 4.35‑41) \p \v 22 Maktum quilhtamacú a̱lacatunu pu̱latama̱n Jesús ca̱ta̱táju̱lh ixapóstoles nac aktum barco y ca̱huánilh: \p ―Ca̱huí ixa̱quilhtu̱tu pupunú. \p Xlacán tzúculh tama̱tla̱hualí̱n amá barco nac chúchut, \v 23 y la̱ta ixtatla̱huama̱na Jesús lhtátalh. Ni̱ mákat ixta̱ni̱t acxni také̱talh akxtulú̱n nac chúchut y tzúculh li̱tatzamá chúchut ixbarcojcán hasta ixta̱ktzi̱putún. \v 24 Xlacán tajicuanko̱lh, lacapala ta̱lh tama̱stacní Jesús y tahuánilh: \p ―¡Maestro, Maestro, jaé barco ta̱ktzi̱ma, amá̱n mu̱xtuyá̱u! \p Jesús tá̱qui̱lh, ca̱li̱ma̱páksi̱lh ixtachihuín amá u̱n y pupunú, y tuncán také̱nu̱lh; a̱stá̱n acs tatu̱tako̱lh. \v 25 Entonces ca̱huánilh ixdiscípulos: \p ―¿Nicu alh mili̱camamacán la̱ huaná̱tit quila̱li̱pa̱huaná̱u? \p Xlacán ni̱ ixtacatzí tú natahuán la̱ta ixtajicuani̱t, huata ixtara̱kalasquiní: \p ―¿Cha̱ tucu ixkásat jaé chixcú tí quinca̱ta̱lapu̱layá̱n hasta tla̱n ca̱ma̱paksí u̱n y pupunú y takaxmatní? \s1 Pu̱tum tlajananí̱n tamactaxtú cha̱tum chixcú \r (Mt. 8.28‑34; Mr. 5.1‑20) \p \v 26 Jesús ca̱tá̱chalh ixdiscípulos ixa̱quilhtu̱tu pupunú nac aktum pu̱latama̱n huanicán Gadara ixta̱kalhpa̱xtoka pu̱latama̱n Galilea. \v 27 Amá nac ca̱chiquí̱n ixlama cha̱tum chixcú ni̱ma̱ maká̱n ixtamactanu̱ma̱na ixespiritucán tlajananí̱n. Xlá yaj ixlhaka̱nán; ni̱ ixtahuilá nac ixchic ixlatamá nac lhucu ni̱ma̱ ixlacahuaxcani̱t nac talhpá̱n ní ixca̱pu̱ma̱nu̱cán ni̱n. Acxni tá̱ctalh Jesús xlá ni̱ alh lakapa̱xtoka, \v 28 y acxni ácxilhli aktásalh, tatzokóstalh ixlacatí̱n y chuné ma̱ktási̱lh: \p ―Jesús Ixkahuasa lanca Dios, ¿hua̱nchi tana quila̱paktanu̱yá̱u? Catlahua li̱tlá̱n ni̱ caquila̱ma̱kxtakajní̱u. \p \v 29 Jaé chixcú chú ixchihui̱nani̱t porque Jesús li̱ma̱páksi̱lh amá ixespíritu tlajaná camactáxtulh amá chixcú. Maklhu̱hua ixli̱makachi̱cán, ixli̱tantu̱chi̱cán cadenas xlacata ni̱ natza̱lá, pero acxni ixmactanú amá tlajaná ixma̱xquí li̱tlihueke caca̱lácputxli y ixaktlakahuaká caalh latamá ana ní ni̱ lama cristianos. \p \v 30 Jesús kalasquínilh: \p ―¿Niculá huanicana? \p Xlá kalhtínalh: \p ―Cli̱tapa̱cuhui̱yá̱u “Legión”. \p Chuná jaé ixtali̱tapa̱cuhuí porque ixcha̱lhu̱huacán tí ixtamactanu̱ma̱na amá chixcú. \v 31 Y tamáksquilh Jesús catláhualh li̱tlá̱n ni̱ caca̱ma̱lakácha̱lh nata̱kxtakajnán. \p \v 32 Como tá̱cxilhli lhu̱hua paxni ixtahua̱yampu̱lá lacatzú nac sipi, amá tlajananí̱n tahuánilh caca̱má̱xqui̱lh li̱tlá̱n catamactánu̱lh amá paxni y Jesús ma̱tlá̱ni̱lh. \v 33 Amá ixespiritucán tlajananí̱n tuncán tamactáxtulh amá chixcú y tatánu̱lh ixmacnicán paxni. Pero huata tamactánu̱lh tzúculh talactza̱lanán la̱ catachíyalh y tapa̱tástalh lacatum ca̱kalhpu̱lhma̱n y aná tamu̱xtuko̱lh nac pupunú amá paxni. \p \v 34 Ixmaktakalhnani̱n paxni acxni tá̱cxilhli la̱ táni̱lh ixpaxnicán tatza̱lh ta̱lh tahuán nac ca̱chiquí̱n y nac ca̱tucuxtú̱n tú ixqui̱taxtuni̱t. \v 35 Lhu̱hua cristianos támilh tá̱cxila tú ixlani̱t. Acxni táchilh tá̱cxilhli Jesús y amá chixcú tí ixmactaxtuni̱t tlajaná curucs ixuí ixpa̱xtu̱n Jesús; ixlhaka̱nani̱t, yaj ixchiyani̱t, xlacán tajicuanko̱lh. \v 36 Makapitzi tí tla̱n ixta̱cxilhni̱t la̱ aksá̱nalh amá chixcú tzúculh talacspi̱ta la̱ ixtamactaxtuni̱t tlajananí̱n. \v 37 Acxni tama̱kachakxi̱ko̱lh amá cristianos xalac Gadara y tí ixtalama̱na lacatzú, tahuánilh Jesús caalh a̱lacatunu porque ixtajicuán para tú naqui̱taxtupará. Xlá taju̱pá nac barco xlacata naán a̱lacatunu, \v 38 pero amá chixcú tí ma̱ksá̱ni̱lh mactáxtulh tlajananí̱n tzúculh huaní camá̱xqui̱lh li̱tlá̱n catakókelh pakán ní ixama. Jesús ni̱ ma̱tlá̱ni̱lh y huánilh: \p \v 39 ―Mejor catamákxtakti, capit nac mínchic y caca̱li̱ma̱kalhchihui̱ni xa̱makapitzi la̱ Dios lakalhamani̱tán y ma̱ksa̱ni̱ni̱tán. \p Amá chixcú alh y tzúculh li̱chihui̱nán amá ca̱chiquí̱n tú ixtlahuani̱t Jesús ixlacata. \s1 Cha̱tum pusca̱t aksa̱nán y cha̱tum tzuma̱t lacastacuanán ca̱li̱ní̱n \r (Mt. 9.18‑26; Mr. 5.21‑43) \p \v 40 Jesús cha̱mpá ixa̱quilhtu̱tu pupunú, hua̱k cristianos tapa̱xahuako̱lh acxni tá̱cxilhli porque hua̱k ixtakalhi̱ma̱na. \v 41 Cha̱tum chixcú huanicán Jairo ixacpuxcún akchihui̱nán nac sinagoga xla amá cachiquí̱n lacapala ma̱lacatzúhui̱lh Jesús, tatzokostánilh y xcalánilh caalh nac ixchic, \v 42 porque cha̱stum istzuma̱t xa̱kcu̱tuy ca̱ta ixta̱tatlá ixni̱majá. Jesús tá̱alh, lhu̱hua cristianos tatakókelh hasta ixtalacxquití la̱ta istzamacán. \v 43 Na̱ aná ixán cha̱tum pusca̱t ni̱ma̱ ixkalhi̱yá akcu̱tuy ca̱ta la̱ta itstajma ixkalhni; doctores ixca̱li̱lactlahuani̱t hua̱k la̱ta tú ixkalhí, pero ni̱tí ixca̱xtlahuani̱t. \v 44 Xlá ma̱lacatzúhui̱lh Jesús y quilhpa̱xamánilh ixlháka̱t, y tuncán maklhcátzi̱lh la̱ aksá̱nalh porque xúncnilh ní ixtala̱kalhi̱ni̱t. \v 45 Jesús acxcátzi̱lh xlacata huí tí ma̱ksá̱ni̱lh y kalasquiní̱nalh: \p ―¿Ticu xámalh quilháka̱t? \p Como ni̱ cha̱tum tí li̱tá̱yalh entonces Pedro y ixcompañeros tahuánilh: \p ―Maestro, cati̱huá lacxquitiyá̱n y tanlakli̱ná̱n, y huix kalasquini̱nana: “¿Ticu xámalh quilháka̱t?” \p \v 46 Jesús ca̱huánilh: \p ―Huí tí quili̱tamacuácalh porque aquit tla̱n cmaklhcátzi̱lh xlacata huí tí cli̱ma̱ksá̱ni̱lh quili̱tlihueke. \p \v 47 Como amá pusca̱t ixcatzí tú ixtlahuani̱t, tzúculh tatlaná y ma̱lacatzúhui̱lh Jesús, y la̱ta tzamacán kalhapálalh hua̱nchi ixquilhpa̱xamani̱t ixlháka̱t y la̱ tuncán ixaksa̱nani̱t. \v 48 Xlá kálhti̱lh: \p ―Huix aksa̱nani̱ta porque quili̱pa̱huani̱ta, tla̱n cma̱ksa̱ni̱yá̱n. Capit li̱pa̱xáu, yaj tú cali̱púhuanti. \p \v 49 Chu̱tacú ya̱ tla̱n ixchihui̱nankó acxni chilh cha̱tum chixcú ixmina̱chá ixchic Jairo amá tí ixacpuxcún akchihui̱nán nac sinagoga y huánilh: \p ―Mintzuma̱t apenas ni̱ko̱lh; yaj tú caliakaxculi maestro Jesús. \p \v 50 Jesús káxmatli y huánilh Jairo: \p ―Huix ni̱tú cali̱púhuanti, huata quili̱pá̱huanti y mintzuma̱t nalatama̱pará. \p \v 51 Caj puntzú tácha̱lh nac ákxtaka Jesús ni̱ lacásquilh natatanú lhu̱hua cristianos ní ixmá xaní̱n amá tzuma̱t huata catatánu̱lh Pedro, Juan, Jacobo, ixna̱na, ixti̱cú amá tzuma̱t. \v 52 Hua̱k ixtalakaputzama̱na ixtalaktasama̱na amá tzuma̱t, Jesús ca̱huánilh: \p ―Ni̱ catasátit, jaé tzuma̱t ni̱ xaní̱n huata lhtatama. \p \v 53 Xlacán tali̱tzíyalh ixtachihuí̱n porque ixta̱cxilhni̱t la̱ ixni̱ni̱t amá tzuma̱t. \v 54 Jesús chipánilh ixmacán amá xaní̱n tzuma̱t y chuné ta̱chihuí̱nalh: \p ―Tzuma̱t, cli̱ma̱paksi̱yá̱n, calacastacuánanti. \p \v 55 Ixespíritu amá tzuma̱t taspitpá y tuncán lacastacuánalh ca̱li̱ní̱n. A̱stá̱n li̱ma̱paksí̱nalh cama̱xqui̱ca tú nali̱hua̱yán. \v 56 Ixnati̱cún tacá̱cni̱lh tú ixtlahuani̱t Jesús, pero xlá ca̱huánilh ni̱tí catali̱ma̱kalhchihuí̱ni̱lh tú ixqui̱taxtuni̱t. \c 9 \s1 Jesús ca̱ma̱lakachá ixdiscípulos natama̱kahuaní ixtachihuí̱n \r (Mt. 10.5‑15; Mr. 6.7‑13) \p \v 1 Maktum quilhtamacú Jesús ca̱ma̱makstokko̱lh cha̱cu̱tuy ixdiscípulos y ca̱má̱xqui̱lh li̱tlihueke tla̱n natatamacxtú tlajananí̱n ixmacnicán cristianos y tla̱n natama̱ke̱nú xatu̱ta yá tá̱tat. \v 2 Porque ixca̱li̱lhca̱ni̱t ama ca̱ma̱lakachá natali̱chihui̱nán la̱ Dios ca̱cxilhlacachá̱n y chí ma̱lacatzuqui̱putún ixtapáksi̱t nac ixlatama̱tcán cristianos, y natama̱ksa̱ní ta̱tatlaní̱n. \v 3 La̱ta ya̱ ixtaán cahuánilh: \p ―Huata cali̱pítit milhaka̱tcán mi̱ma̱ huili̱ni̱tántit, ni̱ cali̱pítit lí̱xtoko, morral, simi̱ta, o tumi̱n tú namaclacasquiná̱tit nac tijia. \v 4 Nac ca̱chiquí̱n ní nachipiná̱tit natamakxtaká̱tit huitiyá nac aktum ákxtaka hasta xní napimparayá̱tit a̱lacatunu. \v 5 Para chipiná̱tit aktum ca̱chiquí̱n y amá cristianos ni̱ takaxmatputún ixtachihuí̱n Dios, tuncán cataxtútit y caca̱tu̱tincxcántit pokxni ni̱ma̱ ca̱tantu̱tahuacán xlacata natacatzí namá cristianos ni̱ lakati̱yá̱tit ixkasatcán. \p \v 6 Amá cha̱cu̱tuy apóstoles tatáxtulh y táalh cani̱hua ca̱lacchiquí̱n, tama̱kalhchihuí̱ni̱lh cristianos la̱ Dios ca̱lakma̱xtú tí tali̱pa̱huán y tama̱ksá̱ni̱lh lhu̱hua ta̱tatlaní̱n. \s1 Rey Herodes makní Juan Bautista \r (Mt. 14.1‑12; Mr. 6.14‑29) \p \v 7 Rey Herodes cátzi̱lh la̱ ixca̱li̱chihui̱nancán ixtascújut Jesús y tzúculh aklhu̱hua̱tnán porque makapitzi ixtahuán xlacata amá chixcú ma̱x Juan ixuani̱t tí ixlacastacuanani̱t ca̱li̱ní̱n, \v 8 y tunu ixtahuán ma̱x profeta Elías ixmimparani̱t ca̱quilhtamacú y makapitzi ixtapuhuán ma̱x cha̱tum xalakmaká̱n profeta ixlacastacuanani̱t ca̱li̱ní̱n ixmimparani̱t ca̱quilhtamacú. \v 9 Herodes ixpuhuán y chú ixuán: \p ―¿Cha̱ ticu yá chixcú jaé tí quili̱ta̱chihui̱nancán tla̱n ca̱tlahuá laclanca tascújut? Ni̱ cca̱najlaputún para Juan porque Juan aquit cli̱ma̱paksí̱nalh capixca̱ctica. \p Como ni̱ ixlakapasa Jesús ixlacputzá la̱ na̱cxila. \s1 Jesús ca̱ma̱huí cha̱quitzis mi̱lh cristianos \r (Mt. 14.13‑21; Mr. 6.30‑44; Jn. 6.1‑14) \p \v 10 Ni̱ ixli̱maka̱s ixapóstoles Jesús tí ca̱ma̱lakácha̱lh natali̱chihui̱nán Dios taqui̱táspitli y tali̱ma̱kalhchihuí̱ni̱lh la̱ta tú ixtatlahuani̱t. A̱stá̱n ca̱tá̱alh lacatum ana ní ni̱tí lama cristianos lacatzú nac Betsaida. \v 11 Lhu̱hua cristianos tacátzi̱lh ana ní cha̱lh y talákalh. Xlá lakáti̱lh y ca̱li̱ta̱chihuí̱nalh ixtachihuí̱n Dios, na̱ chuná ca̱ma̱ksá̱ni̱lh ta̱tatlaní̱n. \p \v 12 Acxni tzúculh smalankanán amá cha̱cu̱tuy ixapóstoles tama̱lacatzúhui̱lh y tahuánilh: \p ―Juú ní huila̱náu ni̱tí lama, caca̱huani jaé cristianos cata̱lh juú lacatzú ca̱lacchiquí̱n y nac ixchiccán tí talama̱na ixca̱tucuxtucán xlacata nataputzá ní natatamakxtaka y natatama̱huá ixtahuajcán. \p \v 13 Pero Jesús ca̱kálhti̱lh: \p ―Huixín caca̱ma̱huí̱tit. \p Xlacán tahuánilh: \p ―¿Niculá nacca̱ma̱hui̱yá̱u aquín, huata ckalhi̱yá̱u tantuy tamakní y macquitzis simi̱ta? O, ¿sólo para lacasquina nacaná̱u tama̱huayá̱u tahuá tú natali̱hua̱yán jaé cristianos? \p \v 14 Ixtalaya̱na como cha̱quitzis mi̱lh huata lacchixcuhuí̱n. Jesús ca̱huánilh ixdiscípulos: \p ―Caca̱huanítit hua̱k cristianos catatahui ca̱tiyatni íta̱t ciento pu̱tunu. \p \v 15 Caj puntzú ixtatahuilako̱ni̱t hua̱k cristianos. \v 16 Jesús ca̱chípalh nac ixmacán amá macquitzis simi̱ta y tantuy tamakní, láca̱lh nac akapú̱n y pa̱xcatcatzí̱nilh Dios ixtahuá. A̱stá̱n ca̱lakchékelh y ca̱ma̱xqui̱lh ixdiscípulos xlacata natama̱kpitzí ixli̱hua̱kcán cristianos tí ixtahuila̱na. \v 17 Hua̱k cristianos tahuá̱yalh y takálhkaxli, y todavía tatzámalh akcu̱tuy canasta simi̱ta y tamakní ni̱ma̱ kalhtá̱xtulh. \s1 Pedro huan xlacata Jesús huá Cristo tí lakma̱xtunán \r (Mt. 16.13‑19; Mr. 8.27‑29) \p \v 18 Maktum quilhtamacú Jesús alh kalhtahuaká ixacstu lacatzú ní ixtahuila̱na ixdiscípulos a̱stá̱n ca̱kalasquínilh: \p ―¿Ticu yá chixcú quintali̱macá̱n cristianos? \p \v 19 Ixapóstoles takálhti̱lh: \p ―Makapitzi tahuán xlacata huix Juan Bautista, tunu tahuán huix Elías, y tahuila̱na tunu tí tahuán xlacata huix ma̱x cha̱tum xalakmaká̱n profeta tí lacastacuanani̱t. \p \v 20 ―Y huixín, ¿ticu yá chixcú quila̱li̱maca̱ná̱u? ―ca̱kalasquínilh. \p Pedro tancs kálhti̱lh: \p ―Huix Cristo tí ma̱lakacha̱ni̱t Dios ama quinca̱lakma̱xtuyá̱n. \s1 Jesús li̱chihui̱nán ama̱ca makni̱cán \r (Mt. 16.20‑28; Mr. 8.30―9.1) \p \v 21 Pero Jesús tla̱n ca̱li̱ma̱páksi̱lh ixapóstoles: \p ―Ni̱tí cali̱ma̱kalhchihui̱ní̱tit para catzi̱yá̱tit aquit Cristo tí mini̱t cca̱lakma̱xtuyá̱n, \v 22 porque aquit Xatalacsacni Chixcú quili̱lhca̱cani̱t pu̱la cama akxtakajnán. Namá xalakko̱rutzí̱n judíos, xanapuxcun curas y tí tama̱sí ixley Moisés ama quintalakmakán, hasta ama quintamakní. Pero ixliaktutu chichiní aquit cama lacastacuanán ca̱li̱ní̱n. \p \v 23 Jesús ixlacasquín catama̱kachákxi̱lh ixtalacapa̱stacni huá ca̱li̱huánilh: \p ―Amá cristiano tí quili̱pa̱huamputún, cali̱tá̱yalh yaj li̱puhuán ixmacni y catáca̱xli macpa̱tí ixta̱kxtakajni cha̱li cha̱lí la̱ cacúcalh ixculu̱s y caquintakókelh. \v 24 Porque amá tí makli̱huán lakma̱xtuputún ixli̱stacni ama makatzanká tú lakcatzán, pero tí ni̱ lakcatzán makatzanká ixli̱stacni caj quilacata namá ama maklhcatzí la̱ macuani̱t ixlatama̱t. \v 25 Pues, ¿tucu puhuaná̱tit li̱macuaní cha̱tum chixcú para ixlájalh hua̱k tumi̱n y tíyat caquilhtamacú para ixacstu lactlahuá ixli̱stacni y nalaktzanká? \p \v 26 ’Ama cha̱n chichiní acxni aquit Xatalacsacni Chixcú cama mimpará ca̱quilhtamacú xlacata nacca̱ma̱si̱niyá̱n ixli̱lanca quili̱ma̱paksí̱n; camá̱n ca̱li̱ma̱lacahua̱ni̱yá̱n lanca ixli̱cá̱cni̱t Dios y ángeles tí tata̱lama̱na. Y chí cca̱huaniyá̱n, amá cristiano tí quili̱pa̱huán y li̱ma̱xanán tlahuá tú cli̱ma̱paksi̱nán, aquit na̱ cama li̱ma̱xanán ixlacati̱n Quinti̱cu Dios. \v 27 Na̱ cca̱ma̱lacnu̱niyá̱n, makapitzi tí talaya̱na juú y quintakaxmatma̱na ya̱ taní nahuán acxni ama ta̱cxila la̱ nalacatzucú ixtapáksi̱t Dios ca̱quilhtamacú. \s1 Jesús tapalaja y ca̱ta̱chihui̱nán cha̱tuy profeta tí maká̱n talatama̱ni̱t \r (Mt. 17.1‑8; Mr. 9.2‑8) \p \v 28 Ixli̱tu̱má la̱ ca̱huánilh jaé takalhchihuí̱n, Jesús alh kalhtahuakaní Dios nac aktum sipi; ca̱tá̱alh Pedro, Jacobo y Juan. \v 29 La̱ta ixkalhtahuakama Jesús ixlacán tzúculh tapalaja; ixlháka̱t staranka y slipua lako̱lh. \v 30 Y talákchilh cha̱tuy profetas ni̱ma̱ maká̱n ixtalatama̱ni̱t, Elías y Moisés. \v 31 Xlacán na̱ makslipuán ixtatasí. Tzúculh tali̱ta̱chihui̱nán Jesús la̱ ixamajá an nac akapú̱n porque ixaccha̱majá quilhtamacú nama̱kantaxtí nac Jerusalén tú ixli̱lhca̱cani̱t. \v 32 Pedro, Jacobo y Juan ixca̱makatlajani̱t ixtalhtatacán pero acxni tla̱n talacastacuánalh tá̱cxilhli xli̱lanca Jesús y amá cha̱tuy profetas tí ixtata̱chihui̱nama. \v 33 Amá profetas tzúculh ta̱kxtakya̱huá ní ixyá Jesús, entonces Pedro huánilh: \p ―Maestro, lihua tla̱n la̱ cmini̱táu; para lacasquina nactlahuayá̱u aktutu lactzu pu̱ca̱sni: aktum milá, aktum xla Moisés y xa̱ktum xla Elías. \p Pedro chihuí̱nalh caj la̱ cakalhchiyá̱nalh. \v 34 Chu̱tacú ixchihui̱nama acxni aktum puclhni ca̱lákchilh y hua̱k ca̱laktlapako̱lh. Xlacán ma̱s tajicuanko̱lh porque ixpu̱lacni tatamákxtakli. \v 35 Entonces nac puclhni takaxmáti̱lh jaé tachihuí̱n: \p ―Huá jaé quinkahuasa ni̱ma̱ clakalhamán; cakaxpáttit tú ca̱huaniyá̱n. \p \v 36 A̱stá̱n yaj tú takaxmáti̱lh acs tatu̱taparako̱lh, a̱huata ixacstu ixyá Jesús. Talí̱alh lhu̱hua quilhtamacú y xlacán ni̱ tali̱chihuí̱nalh tú ixta̱cxilhni̱t. \s1 Jesús macma̱xtú cha̱tum kahuasa ixespíritu tlajaná \r (Mt. 17.14‑21; Mr. 9.14‑29) \p \v 37 Ixli̱cha̱li tzisa tatalacá̱ctalh amá sipi, lhu̱hua cristianos ta̱lh talakapa̱xtoka Jesús. \v 38 La̱ta ixli̱hua̱kcan cristianos cha̱tum chixcú chuné ma̱ktási̱lh: \p ―Maestro, catlahua li̱tlá̱n cama̱ksa̱ni jaé tancstum quinkahuasa ni̱ma̱ ckalhí, \v 39 pues cha̱tum ixespíritu tlajaná mactanú ixmacni y li̱cuánit tzucú aktasá; tzucú tapití la̱ castaká̱ni̱lh y quilhtaxtú quilhpúput. Huata acxni la̱n ma̱kxtakajni̱ni̱t li̱makxtaka tziná. \v 40 Cca̱kaxcúlilh midiscípulus catama̱ksá̱ni̱lh, pero xlacán ni̱ lá tamá̱xtulh namá tlajaná. \p \v 41 Jesús chuné chihuí̱nalh: \p ―Koxitaní̱n huixín takalhí̱n cristianos tí ni̱tú ca̱najlayá̱tit. ¿Hasta xnicu camá̱n ca̱ta̱latama̱yá̱n y ca̱pa̱ti̱niyá̱n tú tlahuayá̱tit? A ver cali̱ta namá minkahuasa. \p \v 42 Amá kahuasa tzúculh talacatzuhuí ní ixyá Jesús, pero amá tlajaná ma̱kuíti̱lh, trami̱chá ca̱tiyatni y tzúculh tapití. Jesús li̱ma̱páksi̱lh camactáxtulh amá kahuasa, y caj la̱ ni̱tú aksá̱nalh y a̱stá̱n macamá̱xqui̱lh ixti̱cú. \s1 Jesús li̱chihui̱nampalá la̱ namakni̱cán \r (Mt. 17.22‑23; Mr. 9.30‑32) \p \v 43 Hua̱k cristianos tapa̱xahuako̱lh porque ixta̱cxilhni̱t la̱ Jesús ixca̱li̱ma̱lacahua̱ni̱ni̱t ixli̱tlihueke Dios. A̱stá̱n ca̱huanipá ixdiscípulos: \p \v 44 ―Tla̱n cakaxpáttit y ni̱ ca̱ktzonksuátit tú cama ca̱huaniyá̱n, aquit Xatalacsacni Chixcú ama̱ca quimacama̱sta̱cán ixmacancán lacli̱xcájnit lacchixcuhuí̱n. \p \v 45 Xlacán ni̱ tla̱n ixtama̱kachakxí tú ixca̱huaniputún porque Dios ni̱ ixca̱li̱makxtakni̱t natama̱ccha̱ní ixtalacapa̱stacni y xa̱huá ixtama̱xanán tza̱pu tzá̱pu natakalasquiní tú ixca̱li̱ta̱chihui̱nán. \s1 Tí li̱tanú la̱ actzu̱ kahuasa ama cha̱n nac akapú̱n \r (Mt. 18.1‑5; Mr. 9.33‑37) \p \v 46 Tunu chichiní ixdiscípulos Jesús tzúculh tara̱li̱huaní ticu yá ixdiscípulos ma̱s ixli̱pa̱huán. \v 47 Xlá acxcátzilh tú tze̱k ixtalacpuhuama̱na nac ixnacujcán huá li̱tasánilh cha̱tum actzú kahuasa, yá̱hualh nac ixíta̱t, \v 48 y ca̱huánilh: \p ―Tí acxilhlacachá̱n cha̱tum actzu̱ kahuasa la̱ jaé ni̱ma̱ cchixni̱t na̱ chuná la̱ aquit caquilakalhámalh; y tí quilakalhamán na̱ lakalhamán tí quima̱lakacha̱ni̱t. Porque amá tí ma̱tla̱ní li̱tamakxtaka ni̱ xatali̱pa̱u ca̱li̱scuja xa̱makapitzi, huá namá ma̱s xatali̱pa̱u li̱ma̱nú Dios. \p \v 49 Juan na̱ ma̱lacatzúhui̱lh y huánilh: \p ―Maestro, ca̱cxilhui cha̱tum chixcú tí li̱quilhán mintacuhui̱ní ca̱tamacxtú tlajananí̱n ixmacnicán cristianos, pero como ni̱ quinca̱ta̱lapu̱layá̱n cli̱huaníu yaj tí cama̱ksá̱ni̱lh. \p \v 50 ―Ni̱ ixtili̱huanítit porque cati̱huá tí ni̱ quinca̱si̱tzi̱niyá̱n namá lakatí quintascujutcán y aquín quinca̱ta̱ta̱yayá̱n ―kálhti̱lh Jesús. \p \v 51 Acxni tzúculh talacatzuhuí quilhtamacú naán Jesús nac akapú̱n, xlá ni̱ jícualh alh lakata̱yá nac Jerusalén tú ixlaclhca̱nicani̱t. \v 52 Ca̱ma̱lakácha̱lh cha̱tuy cristianos nac aktum actzu̱ ca̱chiquí̱n ni̱ma̱ ixli̱tapaksí Samaria xlacata nataputzaní ní natatamakxtaka. \v 53 Pero amá samaritanos acxni tacátzi̱lh Jesús judío ixuani̱t ixama pakán nac Jerusalén, ni̱ tamá̱xqui̱lh ákxtaka ní natamakxtaka. \v 54 Jacobo y Juan acxni tacátzi̱lh la̱ takalhtí̱nalh amá samaritanos, tahuánilh Jesús: \p ―Quimpu̱chinacán, para lacasquina cli̱ma̱paksi̱naná̱u catá̱ctalh lhcúya̱t nac akapú̱n xlacata naca̱lactlahuakó jaé cristianos na̱ chuná la̱ titláhualh profeta Elías. \p \v 55 Jesús acs ca̱lacá̱cxilhli y ca̱kálhti̱lh: \p ―Huixín ni̱ catzi̱yá̱tit ticu li̱scujpa̱nántit y ca̱ma̱xqui̱yá̱n talacapa̱stacni. \v 56 Aquit Xatalacsacni Chixcú ni̱ cmini̱t ca̱lactlahuaní ixli̱stacnicán cristianos ca̱quilhtamacú, ¡cha̱ cmini̱t cca̱lakma̱xtuní ixli̱stacnicán! \p A̱stá̱n ca̱tá̱alh ixapóstoles a̱lacatunu ca̱chiquí̱n ní natatamakxtaka. \s1 Tí takokeputún Jesús cali̱mákxtakli a̱stá̱n tú kalhí \r (Mt. 8.19‑22) \p \v 57 Nac tijia ní ixtatla̱huama, cha̱tum chixcú huánilh Jesús: \p ―Quimpu̱chinacán, aquit ctakokeputuná̱n cani̱huá ní huix napina. \p \v 58 Jesús kálhti̱lh: \p ―Hua̱k zorras takalhí ixlhucucán ní talhtatá, spitu takalhí ixma̱sekecán, pero aquit Xatalacsacni Chixcú ni̱ ckalhí ní cma̱jaxa quiakxa̱ka acxni cakatzanká. \p \v 59 Jesús huánilh cha̱tum tunu chixcú catakókelh, pero xlá kálhti̱lh: \p ―Quimpu̱chinacán, nactakokeyán, pero quili̱kalhi hasta xní naní quinti̱cú y tla̱n nacmujú. \p \v 60 Pero Jesús kálhti̱lh: \p ―Para quintakokeputuna chí tuncán caquintakoke, y caca̱li̱mákxtakti tí la̱ xaní̱n talama̱na pi̱huá tí catamúju̱lh ixni̱ncán, pero huix ma̱s macuaniyá̱n capit ca̱ma̱kalhchihui̱ni̱ya cristianos la̱ ma̱lacnú Dios ca̱lakma̱xtuputún ixcamán. \p \v 61 Tunu chixcú chuné talacatlá̱ni̱lh: \p ―Quimpu̱chinacán, aquit nactakokeyá̱n, pero pu̱la quima̱xqui quilhtamacú nacán ca̱huaní quili̱talakapasni tí tahuila̱na nac quínchic cama ca̱makxtaka. \p \v 62 Jesús kálhti̱lh: \p ―Nac ixtapáksi̱t Dios tí chipá ixtascújut ni̱ mini̱ní nali̱makxtaka na̱ chuná la̱ tí chipá ma̱scujú arado ni̱ puntzu puntzú akxtakya̱huá ixcahua̱yu. \c 10 \s1 Jesús ca̱ma̱lakachá lhu̱hua ixtakokenaní̱n natali̱chihui̱nán Dios \p \v 1 A̱stá̱n Jesús ca̱lácsacli setenta lacchixcuhuí̱n y ca̱ma̱lakácha̱lh cha̱tuy cha̱túy katunu ca̱chiquí̱n y pu̱latama̱n ana ní xlá ixama lacpasa̱rlá a̱stá̱n. \v 2 Chuná ca̱li̱ma̱páksi̱lh natalá: \p ―Camaksquíntit Mimpu̱chinacan Dios caca̱ma̱lakácha̱lh ma̱s cha̱lhca̱tnaní̱n nac ixca̱tucuxtu xlacata nataxka̱nán porque huí lhu̱hua li̱xká̱nat, pero cha̱lhca̱tnaní̱n ni̱ takatzí. \v 3 Capítit ní cca̱huanimá̱n. Aquit cca̱ma̱lakacha̱má̱n la̱ lacma̱nsu borregos nac ixpu̱latama̱ncan lacli̱cuanit coyotes. \v 4 Ni̱ cacucátit mintahuajcán nac mu̱rralh, ni̱ cali̱pítit tumi̱n, ni̱ cali̱pítit a̱pu̱tum mintatu̱nucán; cataxtútit la̱ta ya̱nántit. Y ti̱tum cachipítit ní pimpa̱nántit. \v 5 Acxni nachipiná̱tit aktum ákxtaka, ca̱li̱tlá̱n cahuántit: “Li̱pa̱xáu catalatáma̱lh tí tatanu̱ma̱na jaé ákxtaka.” \v 6 Para tanu̱ma cha̱tum tí tla̱n catzí ama li̱pa̱xahuá mintachihuí̱ncán ama ca̱maklhti̱naná̱n, pero para ni̱tí ca̱kalhti̱yá̱n yaj tú cahuántit. \v 7 Nac ákxtaka ní ca̱maklhti̱nancaná̱tit aná catamakxtáktit, ni̱ caputzátit tunuj túnu chiqui; cahuátit y cakóttit la̱ta tú tali̱hua̱yán xlacán. Pues cha̱tum cha̱lhca̱tná mini̱ní nama̱xqui̱cán ixtaskáu. \p \v 8 ’Nac aktum ca̱chiquí̱n ní chipiná̱tit y ca̱maklhti̱nancaná̱tit, cama̱tla̱ní̱tit la̱ naca̱ta̱hua̱yancaná̱tit. \v 9 Cama̱ksa̱ní̱tit ta̱tatlaní̱n ni̱ma̱ tahuila̱na y caca̱huanítit cristianos: “Talacatzuhui̱ma ixquilhtamacú nacatzi̱yá̱tit la̱ Dios ma̱lacnú ama ca̱lakma̱xtú ixcamán.” \v 10 Para nac aktum ca̱chiquí̱n ní chipiná̱tit ni̱ ca̱maklhti̱nancaná̱tit, tuncán cataxtútit y cahuántit nac tijia xlacata hua̱k natakaxmata: \v 11 “Hasta pokxni ni̱ma̱ quinca̱tu̱tahuacán nac minca̱chiqui̱ncán tuncán tla̱n quinca̱tu̱tincxcaná̱n xlacata nacatzi̱yá̱tit ni̱ clakati̱yá̱u minkasatcán. Pero cca̱huaniyá̱n, ni̱ catzí̱tit tú makatzanká̱tit porque Dios ca̱cxilhlacachín naca̱lakma̱xtuyá̱n y huixín lakmakántit.” \p \v 12 Jesús ca̱ma̱lulóknilh: \p ―Acxni Dios naca̱ta̱tlahuá taxokó̱n hua̱k cristianos, xlacán ama takalhí ma̱s li̱cuánit castigo que tí ixtalama̱na maká̱n amá nac li̱xcájnit ca̱chiquí̱n Sodoma. \s1 Jesús ca̱li̱chihui̱nán ca̱chiquí̱n tí ni̱ takaxmata ixtachihuí̱n \r (Mt. 11.20‑24) \p \v 13 ’¡Koxitaní̱n huixín cristianos tí lapa̱nántit nac Corazín y nac Betsaida! Porque para laclanca ixtascújut Dios ni̱ma̱ ca̱li̱ma̱lacahua̱ni̱ni̱tán ixtica̱tláhualh nac ca̱chiquí̱n Tiro y Sidón, la̱ta maka̱sa quilhtamacú ixtitali̱mákxtakli tú ni̱ tla̱n ixtatlahuá, ixtitahuíli̱lh tzitzeke lhákat, ixtica̱li̱lakatzokca lhcaca xlacata naca̱li̱lakapascán talakaputzama̱na nac ixnacujcán. \v 14 Pero acxni Dios naca̱ta̱tlahuá taxokó̱n hua̱k cristianos huixín pa̱t kalhi̱yá̱tit ma̱s li̱cuánit castigo que tí ixtalama̱na nac Tiro y Sidón. \v 15 ¡Koxitaní̱n huixín tí lapa̱nántit nac Capernaum! Para ixpuhuaná̱tit hua̱k pa̱t chipiná̱tit nac akapú̱n, ¡aktzanka̱ni̱tántit! Porque pa̱t ca̱macapincaná̱tit lacatum ní na̱kxtakajnaná̱tit. \v 16 Cati̱hua cristiano tí naca̱kaxmatá̱n, la̱ aquit caquinkáxmatli, y tí naca̱lakmakaná̱n la̱ aquit caquilakmákalh; y amá cristiano tí ni̱ quimaklhti̱nán na̱ la̱ calakmákalh Dios tí quima̱lakacha̱ni̱t. \s1 Taqui̱taspita ixdiscípulos Jesús \r (Mt. 11.25‑27; 13.16‑17) \p \v 17 Ni̱ ixli̱maka̱s amá setenta lacchixcuhuí̱n tí ixca̱ma̱lakacha̱ni̱t Jesús natali̱chihui̱nán taqui̱táspitli y li̱pa̱xáu tahuánilh: \p ―Quimpu̱chinacán, ixespiritucán tlajananí̱n quinca̱kaxmatniyá̱n y tataxtú acxni mintacuhui̱ní cli̱quilhaná̱u. \p \v 18 Jesús ca̱kálhti̱lh: \p ―Xli̱ca̱na, pues aquit cácxilhli la̱ xapuxcu tlajaná pa̱tástalh nac akapú̱n la̱ acxni take̱tá tají̱n. \v 19 Aquit cca̱ma̱xqui̱ni̱tán li̱tlihueke namakatlajayá̱tit ixli̱tlihueke tlajaná tí quinca̱si̱tzi̱niyá̱n y ni̱tú naca̱tlahuaniyá̱n na̱ chuná ma̱squi calacta̱yátit lu̱hua y tá̱scuyu, ni̱tú ama ca̱pu̱ti̱yá̱n ixveneno. \v 20 Pero ni̱ calactlancántit porque kalhi̱yá̱tit li̱tlihueke naca̱kaxmatniyá̱n tlajananí̱n. ¡Tó! Huixín ma̱s cali̱pa̱xahuátit la̱ mintacuhui̱nicán tatzokni̱t nac akapú̱n. \p \v 21 Acxni tuncán Espíritu Santo má̱xqui̱lh li̱pa̱xáu ixtalacapa̱stacni y chuné ta̱chihuí̱nalh Dios: \p ―Ta̱ta, clakachixcuhui̱yá̱n porque huix ixpu̱china ca̱quilhtamacú y akapú̱n. Cpa̱xcatcatzi̱niyá̱n la̱ ca̱ma̱tze̱kni tze̱k mintalacapa̱stacni amá lactali̱pa̱u y lakskalala lacchixcuhuí̱n y li̱mákxtakti natama̱kachakxí tze̱k mintalacapa̱stacni amá cristianos tí la̱ lactzu̱ camán tali̱tanú. Huix chú lacasquini̱ta y chú qui̱taxtuni̱t. \p \v 22 A̱stá̱n ca̱huánilh cristianos: \p ―Quinti̱cu Dios ixpu̱chiná hua̱k la̱ta tú ckalhí. Aquit ni̱tí quilakapasa huata Dios catzí aquit Ixkahuasa y aquit na̱ ccatzí huá Quinti̱cú, y na̱ tla̱n talakapasa amá tí cca̱ma̱xquí quintalacapa̱stacni natalakapasa Quinti̱cu Dios. \p \v 23 Jesús ca̱huánilh cha̱cu̱tuy ixdiscípulos: \p ―Capa̱xahuátit huixín porque liacxilhni̱tántit milakastapucán laclanca tascújut \v 24 ni̱ma̱ ta̱cxilhpútulh lhu̱hua profetas y laclanca reyes; xlacán ta̱cxilhpútulh tú huixín li̱lacahua̱nampa̱nántit y ni̱ tá̱cxilhli quintascújut; takaxmatpútulh quintachihuí̱n la̱ huixín kaxpatá̱ttit pero ni̱ talákcha̱lh. \s1 Cha̱tum samaritano makta̱yá cha̱tum tí makkalha̱nancani̱t \p \v 25 Cha̱tum tali̱pa̱u ixma̱kalhtahuake̱nacan judíos lákmilh Jesús xlacata nali̱kalhputzá ixtachihuí̱n y kalasquínilh: \p ―Maestro, ¿tucu quili̱tláhuat xlacata tla̱n naclakma̱xtú quili̱stacni nac akapú̱n? \p \v 26 Jesús kálhti̱lh: \p ―¿Niculá ma̱kachakxi̱ya tú li̱ma̱paksi̱nán Dios? ¿Niculá li̱kalhtahuakaya nac Escrituras? \p \v 27 Amá chixcú huá: \p ―Aná huan: “Cali̱pá̱huanti Dios Mimpu̱chiná ixli̱hua̱k minacú, ixli̱hua̱k mili̱stacni, ixli̱hua̱k mili̱tlihueke, ixli̱hua̱k mintalacapa̱stacni, y na̱ chuná caca̱lakalhámanti hua̱k minta̱cristianos na̱ chuná la̱ lacasquina calakalhamanca.” \p \v 28 Jesús huánilh: \p ―Tancs kalhti̱nani̱ta. Para latapa̱ya la̱ quihuanini̱ta, xli̱ca̱na pa̱t lakma̱xtuya mili̱stacni. \p \v 29 Pero amá chixcú taquilhtla̱ni̱pútulh y kalasquinipá: \p ―¿Y ticu yá quinta̱cristianos quimini̱ní nacca̱lakalhamán? \p \v 30 Jesús kálhti̱lh: \p ―Cama̱kachakxi jaé takalhchihuí̱n ni̱ma̱ cama huaniyá̱n: Maktum quilhtamacú cha̱tum tali̱pa̱u judío táxtulh nac Jerusalén, ixama pakán nac Jericó; pero nac tijia tali̱pa̱táxtulh makapitzi kalha̱naní̱n y hua̱k tamáklhti̱lh tú ixlí̱n y todavía ta̱kkaxími̱lh y ta̱kxtákmi̱lh la̱ xaní̱n aná nac tijia. \v 31 Ixli̱punchú pasá̱rlalh cha̱tum cura xalac Jerusalén; huata acxílhmi̱lh y ni̱ maktá̱yalh, ti̱tum alh. \v 32 Ixli̱punchú na̱ pasá̱rlalh cha̱tum levita tí itscuja nac pu̱siculan; na̱ huata acxílhmi̱lh y ti̱tum alh. \v 33 Pero ixli̱punchú pasá̱rlalh cha̱tum chixcú xalac Samaria; acxni ácxilhli lakalhámalh la̱ ixtlahuacani̱t. \v 34 Xlá ma̱lacatzúhui̱lh, tzúculh cuchí ana ní ixla̱kalhi̱cani̱t, huilí̱nilh aceite y cuchu y tla̱n li̱chí̱nilh lháka̱t. A̱stá̱n má̱cxtulh nac ixquitzistanca tá̱alh nac ca̱chiquí̱n y amá ca̱tzisní huá cuéntajli. \v 35 Ixli̱cha̱lí amá samaritano má̱xtulh mactuy tumi̱n y má̱xqui̱lh ixpu̱chiná amá ákxtaka y huánilh: “Camaktákalhti jaé chixcú y para tú ma̱s li̱lactlahuaya, aquit nacxokoniyá̱n acxni nacqui̱taspita.” \v 36 Chí huix quihuani, la̱ta ixli̱cha̱tutucán, ¿ticu puhuana li̱máca̱lh ixta̱cristiano tí nalakalhamán amá chixcú tí ixtala̱kalhi̱ni̱t kalha̱naní̱n? \p \v 37 Amá skalala chixcú kálhti̱lh Jesús: \p ―Tí li̱máca̱lh ixta̱cristiano huá amá tí maktá̱yalh. \p ―Pues na̱ camakslihueke namá samaritano y caca̱makta̱ya minta̱cristiano tí tamaclacasquín ―huaniko̱lh Jesús. \s1 Jesús lakpaxia̱lhnán María y Marta \p \v 38 Jesús ca̱ta̱ta̱yapá ixapóstoles nac tijia y cha̱lh nac aktum actzu̱ ca̱chiquí̱n; aná ca̱ta̱maklhtátalh cha̱tum pusca̱t huanicán Marta. \v 39 Xlá ixta̱lama ixta̱cam ixuanicán María. Jaé pusca̱t curucs tahui lacatzú ní ixuí Jesús xlacata nakaxmata ixtachihuí̱n. \v 40 Marta ixlacapalama ixca̱xtlahuama tahuá nac cocina. Entonces ma̱lacatzúhui̱lh Jesús y huánilh: \p ―Quimpu̱chinacán, ¿puhuana tla̱n la̱ quinta̱makxtaka quinta̱cam aquit nacactahuacakó tascújut? Cahuani catláhualh li̱tlá̱n caquimaktá̱yalh. \p \v 41 Jesús kálhti̱lh: \p ―Marta, koxitá huix Marta, huix li̱ta̱yaya mintascújut y huata li̱puhuana tú mili̱tláhuat jaé chichiní, \v 42 pero María ma̱s ta̱yanini̱t porque taka̱sni̱t tla̱n tijia. Xlá kaxmatni̱t quintachihuí̱n y aquit ni̱ cama li̱huaní camákxtakli tijia ni̱ma̱ taka̱sni̱t. \c 11 \s1 Jesús ma̱sí la̱ kalhtahuakanicán Dios \r (Mt. 6.9‑15; 7.7‑11) \p \v 1 Maktum quilhtamacú Jesús ixkalhtahuakanima Dios; la̱ kalhtahuakako̱lh cha̱tum ixdiscípulo huánilh: \p ―Quimpu̱chinacán, quila̱ma̱si̱níu la̱ nackalhtahuakaniyá̱u Dios na̱ chuná la̱ Juan ixca̱ma̱si̱ní tí ixtakaxmata ixtachihuí̱n. \p \v 2 Jesús ca̱kálhti̱lh: \p ―Acxni nakalhtahuakaniyá̱tit Dios chuné nahuaná̱tit: \q1 Quinti̱cucan Dios, huix lápa̱t nac akapú̱n, \q1 huata huix mini̱ní nacca̱lakachixcuhui̱yá̱n. \q1 Cama̱lacatzuqui mintapáksi̱t nac quinacujcán. \q1 Cama̱kantaxti tú laclhca̱ni̱ta nac ca̱quilhtamacú na̱ chuná la̱ kantaxtú nac akapú̱n. \q1 \v 3 Quila̱ma̱xquí̱u quintahuajcán tú nacli̱latama̱yá̱u cha̱li cha̱lí. \q1 \v 4 Quila̱ma̱tzanke̱naníu quintala̱kalhi̱ncán \q1 na̱ chuná la̱ aquín cca̱ma̱tzanke̱naniyá̱u xa̱makapitzi tí quinca̱tlahuaniyá̱n tú ni̱ tla̱n. \q1 Ni̱cxni quila̱kxtakmakáu xlacata tlajaná ni̱ naquinca̱ma̱tlahui̱yá̱n tala̱kalhí̱n. \p \v 5 Jesús na̱ huánilh jaé takalhchihuí̱n: \p ―Para cha̱tum chixcú kalhí ixamigo y punchú tzisuani̱t lacatzú tzi̱sa lakán y huaní: “Amigo, quima̱xqui mactutu simi̱ta \v 6 porque apenas chilh cha̱tum quili̱talakapasni xala mákat y ni̱ ckalhí tú nacta̱huá.” \v 7 ¿Tucu puhuaná̱tit nakalhti̱cán? Amá ixamigo nakalhtí: “Ni̱ caquiakaxculi. Xapuhui̱lhta quínchic tla̱n taxtucún, quincamán y aquit clhtatama̱nahuá. Ni̱ lá cta̱quí xlacata nacma̱xqui̱yá̱n tú quimaksquina.” \v 8 Pero amá chixcú ni̱ li̱makxtaka lakatlaka puhui̱lhta hasta xní ta̱quí ixamigo y ma̱liqui̱ní puhui̱lhta y ma̱xquí tú maclacasquín xlacata yaj na̱kaxculí. \v 9 Aquit xli̱ca̱na cca̱huaniyá̱n, camakslihuekétit jaé chixcú; camaksquíntit Dios tú maclacasquiná̱tit y xlá naca̱ma̱xqui̱yá̱n; caputzátit tú lacasquiná̱tit y pa̱t taka̱sá̱tit; calakatláktit puhui̱lhta y xlá naca̱ma̱lacqui̱niyá̱n. \v 10 Porque cati̱huá tí squin tú lacasquín, ma̱xqui̱cán; tí putzá tú makatzanká, taka̱sa; y tí lakatlaka pu̱hui̱lhta, ma̱lacqui̱nicán. \p \v 11 ’Chí quila̱huaníu, ¿ticu yá xati̱cú ma̱xquí ixkahuasa actzu̱ chíhuix para maksquín actzu̱ simi̱ta? O, ¿para maksquín tamakní puhuaná̱tit nama̱xquí tantum lu̱hua? \v 12 O, ¿para maksquín aktum kálhua̱t puhuaná̱tit nama̱xquí tantum tá̱scuyu? \v 13 Huixín catzi̱yá̱tit ma̱squi cristianos lacsnú̱n talani̱t tama̱xquí ixcamancán tú lactlá̱n. Huá cca̱li̱huaniyá̱n, ¿nicu li̱puhuaná̱tit Dios ni̱ naca̱ma̱xqui̱yá̱n tú maclacasquiná̱tit? Hasta ama ca̱ma̱xqui̱yá̱n ixli̱tlihueke Espíritu Santo para huixín maksquiná̱tit. \s1 Li̱ya̱huacán Jesús ta̱scuja tlajaná \r (Mt. 12.22‑30; Mr. 3.19‑27) \p \v 14 Cha̱tum chixcú ixmactanu̱ni̱t ixespíritu tlajaná y ko̱ko ixtlahuani̱t. Jesús macmá̱xtulh amá ixespíritu tlajaná y amá chixcú tuncán tzúculh tla̱n chihui̱nán. Lhu̱hua cristianos tacá̱cni̱lh ixtascújut. \v 15 Pero makapitzi ixtahuán: \p ―Namá chixcú tla̱n ca̱tamacxtú tlajananí̱n porque Beelzebú xapuxcu tlajananí̱n ma̱xquí ixli̱tlihueke. \p \v 16 Makapitzi ixtali̱cxilhputún Jesús y tahuánilh caca̱li̱ma̱lacahuá̱ni̱lh aktum ixtascújut nac akapú̱n para xli̱ca̱na huá Cristo. \v 17 Pero como xlá ixca̱lakapasa ixtalacpuhua̱ncán ca̱huánilh: \p ―Para nac aktum pu̱latama̱n hua̱k ma̱paksi̱naní̱n tatapitzí y tara̱nica, ni̱ para maka̱s tata̱yaní tara̱lactlahuakó. Na̱ chuná para nac aktum pu̱táhui̱lh tzucú tara̱nica entre li̱talakapasni, ni̱ para maka̱s tata̱kahuani̱kó. \v 18 Huá cca̱li̱huaniyá̱n calacpuhuántit para tlajaná ca̱ta̱tapitzí ixcompañeros, ¿niculá nata̱yaní ixli̱ma̱paksí̱n? Huixín huaná̱tit cca̱tamacxtú tlajananí̱n porque cli̱pa̱huán Beelzebú; \v 19 entonces namá mili̱talakapasnicán judíos tí na̱ tatamacxtú tlajananí̱n, ¿na̱ tali̱pa̱huán Beelzebú? Huá cca̱li̱huaniyá̱n, xlacán ama ca̱ma̱lacapu̱yá̱n tú quila̱li̱ya̱huama̱náu. \v 20 Aquit cca̱tamacxtú tlajananí̱n porque Dios quima̱xquí ixli̱tlihueke xlacata nacca̱li̱ma̱lacahua̱ni̱yá̱n ixtapaksit Dios ca̱lakchini̱tán nac milatama̱tcán. \p \v 21 ’Huixín catzi̱yá̱tit cha̱tum tlihueke chixcú tla̱n ca̱xtahuilá xlacata namaktakalha tú kalhí nac ixchic y ni̱tí namakkalha̱nán. \v 22 Pero para lactaxtú cha̱tum tunu ma̱s tlihueke, an ta̱ra̱nica y makatlajá, maklhti̱kó tú ixli̱maktakalhma ixchic y ma̱kpitzí tú akchípalh. \v 23 Chí cca̱huaniyá̱n, tí ni̱ quinta̱ta̱yá nac quintascújut cli̱macá̱n quisi̱tzi̱ní, y tí ni̱ quinta̱ma̱makstoka cristianos natatanú nac quintapáksi̱t, ca̱ma̱kahuaní cata̱ktzánka̱lh. \s1 Tí tamactanú tlajananí̱n ixli̱maktuy ma̱s li̱cuánit huan \r (Mt. 12.43‑45) \p \v 24 Jesús na̱ ca̱huánilh: \p ―Acxni cha̱tum ixespíritu tlajaná ma̱xtucán ixmacni cha̱tum chixcú, an latapu̱lí mákat putzá tí namactanú; y para ni̱ taka̱sa lacpuhuán: “Cama taspita nac quínchic ní ctáxtulh.” \v 25 Acxni taspita acxila amá chixcú la̱ aktum ákxtaka ni̱ma̱ tla̱n ca̱xya̱huacani̱t y tla̱n taca̱palhni̱t. \v 26 Entonces an ca̱putzá a̱cha̱tujún tlajananí̱n ni̱ma̱ ma̱s lacli̱cuánit, y pu̱tum tamactanú tata̱latamá amá chixcú. Jaé cristiano ni̱ma̱ ixaksa̱nani̱t ma̱s li̱cuánit huan que la̱ xapu̱lh. \p \v 27 Chu̱tacu ixchihui̱nama Jesús la̱ta tzamacán, cha̱tum pusca̱t ma̱ktási̱lh: \p ―¡Cli̱pa̱xahuá namá pusca̱t tí ma̱lakahuaní̱n y ma̱tziquí̱n! \p \v 28 Jesús kálhti̱lh: \p ―¡Ma̱s catapa̱xáhualh cristianos tí takaxmata ixtachihuí̱n Dios y tatlahuá tú li̱ma̱paksi̱nán! \s1 Lhu̱hua cristianos ni̱ tali̱pa̱huán Jesús para huá Cristo tí ama ca̱lakma̱xtú \r (Mt. 12.38‑42; Mr. 8.12) \p \v 29 Como ma̱s lhu̱hua cristianos tzúculh tatamakstoka ní ixyá Jesús xlá ca̱huánilh jaé takalhchihuí̱n: \p ―Cca̱li̱lakaputzá namá lacli̱cuánit cristianos tí talama̱na jaé quilhtamacú porque tza̱pu quintamaksquín cacca̱li̱ma̱lacahuá̱ni̱lh quintascújut para xli̱ca̱na aquit Cristo tí ama ca̱lakma̱xtú. Pero huata ama tali̱lacahua̱nán aktum tascújut la̱ amá ni̱ma̱ titláhualh profeta Jonás. \v 30 Xlá ca̱li̱ma̱lacahuá̱ni̱lh ixlatáma̱t tí ixtalama̱na nac Nínive xlacata Dios ixma̱lakacha̱ni̱t, pues aquit Xatalacsacni Chixcú na̱ chuná cama ca̱li̱ma̱lacahua̱ní quilatáma̱t cristianos xala jaé quilhtamacú xlacata Dios quima̱lakacha̱ni̱t. \v 31 Acxni Dios naca̱ta̱tlahuá taxokó̱n jaé cristianos amá reina xalac Sur ni̱ma̱ milh kaxmata ixtachihuí̱n skalala rey Salomón ama ta̱yá y ama ca̱ma̱lacapu̱yá̱n ixlacati̱n Dios porque huixín ni̱ quila̱kaxmatá̱u ma̱squi juú ca̱ta̱chihui̱namá̱n cha̱tum tí ma̱s skalala que rey Salomón. \v 32 Na̱ chuná amá cristianos xalac Nínive na̱ ama ca̱ma̱lacapu̱yá̱n ixlacati̱n Dios acxni naca̱ta̱tlahuayá̱n taxokó̱n porque xlacán talakxta̱páli̱lh ni̱ tla̱n ixlatama̱tcán acxni ca̱ma̱kalhchihuí̱ni̱lh profeta Jonás, pero huixín ni̱ quila̱li̱pa̱huaná̱u ma̱squi aquit ma̱s tali̱pa̱u que profeta Jonás. \s1 Ixlakastapucán cristianos la̱ lámpara \r (Mt. 5.15; 6.22‑23) \p \v 33 ’Huixín catzi̱yá̱tit xlacata ni̱ huí tí ma̱pasí aktum pu̱skon y tla̱n ma̱tze̱ka, o ma̱kalhchahuajú nac cáju̱n, siempre huili̱cán ta̱lhmá̱n xlacata hua̱k natali̱lacahua̱nán ixtaxkáke̱t tí talatanu̱ma̱na nac ákxtaka. \v 34 Mimacnicán kalhí la̱ aktum lámpara y huá milakastapucán. Para milakastapu tla̱n lacahua̱nán, catzi̱ya tú tla̱n y tú ni̱ tla̱n la̱ cakalhi taxkáket. Pero para milakastapu ni̱ tla̱n, aktzanka̱ya tlahuaya tú ni̱ tla̱n la̱ calatapu̱li ca̱paklhtu̱tá. \v 35 Huá cca̱li̱huaniyá̱n tla̱n cali̱lacahua̱nántit milakastapucán la̱ aktum lámpara ni̱ma̱ skoyucán ca̱paklhtu̱tá. \v 36 Porque para mimacni kalhí tla̱n lakastapu tú li̱lacahua̱nán, ni̱ ca̱paklhtu̱tá lápa̱t, cha̱ ma̱si̱ya ixtaxkáte̱t mintalacapa̱stacni na̱ chuná la̱ aktum lámpara li̱lacahua̱nancán ixtaxkáke̱t. \s1 Jesús lhu̱hua tú ca̱li̱ya̱huá fariseos \r (Mt. 23.1‑36; Mr. 12.38‑40; Lc. 20.45‑47) \p \v 37 Tunu quilhtamacú cha̱tum fariseo huánilh Jesús caalh hua̱yán nac ixchic. Acxni cha̱lh xlá tuncán pasá̱rlalh nac mesa y tzúculh hua̱yán. \v 38 Amá fariseo ni̱ ixcatzí tú nahuán porque Jesús ni̱ makachákalh maklhu̱hua la̱ ixtali̱smani̱ni̱t judíos natalakachixcuhuí Dios antes natahua̱yán. \v 39 Pero Jesús huánilh: \p ―Huixín ixma̱kantaxti̱naní̱n ixley Moisés scarancua tla̱n chekeyá̱tit mivasojcán y mimpula̱tucán, pero nac mimpu̱lacnicán kalhi̱yá̱tit ni̱ lactlá̱n talacapa̱stacni la̱ nakalha̱naná̱tit y tú li̱xcájnit tlahuayá̱tit. \v 40 ¡Takalhí̱n lacchixcuhuí̱n! ¿A poco ni̱ catzi̱yá̱tit xlacata tí tláhualh tú cheke̱yá̱tit na̱ tlahuani̱t xala ixpu̱lacni mimacnicán? \v 41 Ma̱s ixca̱macuanín ixma̱stá̱tit tú tla̱n kalhi̱yá̱tit nac minacujcán la̱ limosna y chuná la̱ta tú cheke̱yá̱tit Dios ixca̱li̱ma̱nu̱nín tla̱n. \v 42 ¡Koxitaní̱n huixín ixma̱kantaxti̱nani̱n ixley Moisés! Ma̱xqui̱yá̱tit Dios milimosnajcán hasta tú makalayá̱tit nac minquilhti̱ncán para menta, ruda y ti̱pa̱lhu̱hua ma̱s mintachana̱ncán. Pero ni̱ lacputzayá̱tit la̱ tancs nalatapa̱yá̱tit ixlacati̱n Dios y nala̱lakalhamaná̱tit la̱ huan Dios. Ma̱s ixca̱macuanín ixtlahuátit ixtapáksi̱t Dios nac milatama̱tcán, ma̱squi na̱ mili̱ma̱sta̱tcán milimosnajcán. \p \v 43 ’¡Koxitaní̱n huixín fariseos porque siempre lacasquiná̱tit caca̱ma̱xqui̱cántit lactla̱n pu̱táhui̱lh nac sinagoga y lakati̱yá̱tit cati̱huá caca̱huanín kalhé̱n la̱ lactali̱pa̱u cristianos ní tzamacan! \p \v 44 ’¡Koxitaní̱n huixín fariseos tí ti̱tanu̱yá̱tit scarancua ma̱kantaxti̱yátit ixley Moisés! Huixín li̱tanu̱yá̱tit la̱ ixpu̱taju̱ncan ni̱n ni̱ma̱ yaj tasí la̱ta li̱punko̱ni̱t li̱cúxtut, y acxni ta̱kspuntza̱lá cristianos ni̱ para tacatzí la̱ ca̱pasá ca̱lakchá̱n tú li̱xcájnit taju̱ma. \p \v 45 Cha̱tum ixma̱kalhtahuake̱nacan judíos kalhpaktánu̱lh Jesús y huánilh: \p ―Maestro, tú ca̱li̱ya̱huápa̱t namá lacchixcuhuí̱n na̱ quinca̱lakcha̱ná̱n aquín. \p \v 46 Xlá kálhti̱lh: \p ―¡Xli̱ca̱na! ¡Na̱ koxitaní̱n huixín ma̱kalhtahuake̱naní̱n tí ma̱si̱yá̱tit ixley Moisés! Porque ni̱ caj maktum ca̱ma̱cuqui̱yá̱tit ca̱huaniyá̱tit cristianos catama̱kantáxti̱lh ixlacati̱n Dios lactzu̱ lactzu̱ ixtapáksi̱t, pero huixín ni̱ para tziná puhuaná̱tit ixma̱kantaxti̱yá̱tit nac milatama̱tcán. \p \v 47 ’¡Koxitaní̱n huixín ixma̱kalhtahuake̱nacan judíos! Porque ca̱makslihuekeyá̱tit amá xalakmaká̱n mili̱talakapasnicán tí tamákni̱lh profetas y huixín ca̱ca̱xya̱huaniyá̱tit ní tataju̱ma̱na. \v 48 Tú tlahuayá̱tit tla̱n ca̱li̱lakapascaná̱tit xlacata ma̱tla̱ni̱yá̱tit tú tama̱kantáxti̱lh mili̱talakapasnicán. Xlacán tamákni̱lh profetas, y huixín laclá̱n ca̱ca̱xya̱huaniyá̱tit ixpu̱taju̱ncán. \p \v 49 ’Ixtalacapa̱stacni Dios ni̱tí ma̱ccha̱ní y la̱ta maká̱n tima̱tzokónalh: “Cama ca̱ma̱lakacha̱ní profetas y tí natama̱kahuaní quintachihuí̱n, pero makapitzi ama̱ca ca̱makni̱cán y tunu ama̱ca ca̱ktlakali̱ncán.” \v 50 Chí cca̱huaniyá̱n, Dios ama ca̱ma̱xoko̱ní jaé cristianos tí talama̱na jaé quilhtamacú ixli̱stacnican hua̱k profetas ni̱ma̱ ca̱makni̱cani̱t la̱ta titláhualh ca̱quilhtamacú. \v 51 Ama ca̱ma̱taji̱yá̱n ixli̱stacni profeta Abel hasta ixli̱stacni profeta Zacarías amá tí makni̱ca ixlacatí̱n ixpu̱lakachixcuhui̱can Dios nac pu̱siculan. Aquit cca̱huaniyá̱n xlacata hua̱k huixín pa̱t xoko̱naná̱tit nac milatama̱tcán tú tatlahuani̱t mili̱talakapasnicán. \p \v 52 ’¡Koxitaní̱n huixín lakskalala ma̱kalhtahuake̱naní̱n tí ma̱si̱yá̱tit ixley Moisés! Porque li̱kalhtahuakayá̱tit ixtachihuí̱n Dios, pero ni̱ tancs ma̱si̱yá̱tit ixtalacapa̱stacni. Huixín ni̱ ca̱najlayá̱tit ni̱ma̱ cca̱huaniyá̱n y ni̱ para ca̱li̱makxtaká̱tit cataca̱nájlalh xa̱makapitzi cristianos tí quintali̱pa̱huamputún. \p \v 53 La̱ chihui̱nanko̱lh Jesús amá ixma̱kalhtahuake̱nacan judíos y fariseos tzúculh takalasquiní Jesús ti̱pa̱katzi talacapa̱stacni xlacata natakalhputzá para nali̱chihui̱nán tú ni̱ chuná qui̱taxtú. \v 54 Ixtalacasquín ixacstu cali̱taláksi̱lh ixtachihuí̱n xlacata tla̱n natama̱lacapú. \c 12 \s1 Dios ca̱maktakalha tí tali̱pa̱huán Jesús \r (Mt. 10.28‑33; 12.32; 10.19‑20) \p \v 1 La̱ta ixchihui̱nama Jesús tzúculh tachín cha̱lhu̱hua mi̱lh cristianos hasta ixtara̱lacxquití. Xlá pu̱la ca̱ta̱chihuí̱nalh ixapóstoles y ca̱huánilh: \p ―Skálalh cali̱lacahua̱nántit namá fariseos, tí ni̱ ma̱xanán tatalacatla̱ní y lhu̱hua tamakslihueké na̱ chuná la̱ acxni levadura ma̱xcutí squítit. \v 2 Pero tú tze̱k ma̱qui̱cán siempre taka̱scán ixli̱maka̱s, y tú tze̱k tlahuacán siempre catzi̱cán ixli̱maka̱s. \v 3 Chí tú huixín tze̱k li̱chihui̱naná̱tit ca̱tzisní, a̱stá̱n ama̱ca li̱chihui̱nancán ca̱cuhui̱ní, y tú scapa scápa chihui̱naná̱tit nac aktum ákxtaka a̱stá̱n ama̱ca li̱chihui̱nancán ixaksti̱n ákxtaka xlacata hua̱k natakaxmata. \p \v 4 ’Chí cca̱huaniyá̱n huixín ni̱ caca̱jicuanítit cristianos tí ca̱makni̱putuná̱n pues xlacán tla̱n tamakní ixmacni cha̱tum cristiano, pero ni̱ lá tú ma̱s tama̱laksputú. \v 5 Aquit camá̱n ca̱huaniyá̱n tí najicuaniyá̱tit: huixín cajicuanítit Dios porque xlá tla̱n makní mimacnicán y na̱ kalhí li̱tlihueke namacá̱n miespiritucán nac puakxtakajni para lacasquín. ¡Huá cajicuanítit! \p \v 6 ’Chí quila̱huaníu, ¿niculá ixtapalh tanquitzis lactzú spitu? ¿Ni̱ catzi̱yá̱tit xlacata ca̱li̱sta̱cán caj mactuy tumi̱n? Pero Dios ni̱cxni ca̱ktzonksuá y siempre ca̱makta̱yá. \v 7 Huá cca̱li̱huaniyá̱n ni̱ cajicuántit. Dios ca̱pu̱tlekeni̱t kanatunu chíxit ni̱ma̱ kalhí miakxa̱kacán. Ni̱ cali̱puhuántit tú pa̱xtoká̱tit pues huixín ixcamán y ma̱s ixtapalh que lhu̱hua lactzu̱ spitu. \p \v 8 ’Chí cca̱ma̱lacnu̱niyá̱n, amá cristianos tí tali̱ta̱yá quintali̱pa̱huán ixlacati̱ncán cristianos, aquit Xatalacsacni Chixcú na̱ cama li̱ta̱yá huá quidiscípulos ixlacati̱ncán ángeles tí tata̱lama̱na Dios nac akapú̱n. \v 9 Pero amá cristianos tí ni̱ tama̱luloka quintali̱pa̱huán ixlacati̱ncán lacchixcuhuí̱n, aquit Xatalacsacni Chixcú na̱ ni̱ cama ma̱luloka ixlacati̱ncán ángeles tí tata̱lama̱na Dios nac akapú̱n. \p \v 10 ’Chí cca̱huaniyá̱n, amá cristianos tí ni̱tú quili̱cxila ni̱ tla̱n quili̱chihui̱nán tla̱n nama̱tzanke̱nanicán ixtala̱kalhí̱n; pero amá tí li̱kalhkama̱nán tú ca̱li̱ma̱lacahua̱ni̱má̱n ixli̱tlihueke Espíritu Santo ni̱ catima̱tzanke̱nanica ixtala̱kalhí̱n. \v 11 Acxni naca̱li̱pincaná̱tit nac ixpu̱tamakstoknican judíos, ixlacati̱ncán xanapuxcun ma̱paksi̱naní̱n, o ixlacati̱ncán gobernadores, ni̱tú cali̱puhuántit tú pa̱t huaná̱tit. \v 12 Porque amá quilhtamacú Espíritu Santo ama ca̱lacati̱ta̱yayá̱n y ama ca̱ma̱cxcatzi̱ni̱yá̱n kastunu tachihuí̱n ni̱ma̱ nakalhti̱naná̱tit. \s1 Tí ma̱kstoka lhu̱hua tumi̱n ni̱tú li̱macuaní acxni ní \p \v 13 La̱ta tzamacán cha̱tum chixcú huánilh Jesús: \p ―Maestro, cahuani quinta̱cam caquinta̱tapítzilh herencia ni̱ma̱ quinca̱ta̱makxtakni quinti̱cú. \p \v 14 Jesús kálhti̱lh: \p ―¿Hua̱nchi quila̱putzayá̱u aquit nacli̱tanú juez tí tla̱n nacca̱ma̱pitziniyá̱n herencia ni̱ma̱ kalhi̱yá̱tit? \p \v 15 A̱stá̱n ca̱ta̱chihuí̱nalh hua̱k cristianos: \p ―Skálalh calatapá̱tit ni̱ catzaksátit lacputzayá̱tit kalhi̱yá̱tit li̱huacá la̱ tla̱n ma̱ta̱xtucá̱tit, porque quilatama̱tcán ni̱ aná quilhtzucú la̱ta ixli̱lhu̱hua quintumi̱ncán tú tla̱n nama̱ta̱xtucá̱u kalhi̱yá̱u. \p \v 16 ’Cakaxpátit tú clacasquín cama̱kachakxí̱tit: Maktum ixlama cha̱tum rico chixcú ixkalhí ixca̱quihuí̱n ni̱ma̱ ixma̱stá lhu̱hua ixtachaná̱n. \v 17 Como ma̱s y ma̱s ixli̱tahuacama ixtachaná̱n tzúculh lacputzá ní nama̱nu̱kó ixtachaná̱n porque yaj lá ixtanu̱kó nac ixpú̱cuxi. \v 18 Chuné lacpúhualh: “Cama lactilha namá xalactzú quimpú̱cuxi y cama tlahuá tunu ma̱s xalanca xlacata tla̱n natanu̱kó quintachaná̱n y la̱ta tú cma̱kstokni̱t. \v 19 Entonces nacuaní quili̱stacni: Chí kalhi̱yá̱u lhu̱hua tumi̱n tú nali̱taxtuniyá̱u maka̱s quilhtamacú. Chí huata cajaxui, cahua̱yáu, cakotui y capa̱xahuáu.” \v 20 Pero Dios huánilh amá chixcú: “Takalhí̱n, pi̱huá jaé ca̱tzisní pa̱t macama̱sta̱ya mili̱stacni. ¿Ticu ama ta̱tamakxtaka y li̱pa̱xahuá la̱ta tú ma̱kstokni̱ta?” \p \v 21 Jesús ca̱huaniko̱lh: \p ―Chuná jaé pa̱xtoka cha̱tum chixcú tí ma̱kstoka lhu̱hua tumi̱n ixlacata ca̱quilhtamacú, pero nac ixlacatí̱n Dios la̱ ni̱tú cakálhi̱lh porque ni̱tú li̱macuaní. \s1 Dios ca̱ma̱xquí ixcamán tú ca̱tzanka̱ní \r (Mt. 6.25‑34, 19‑21) \p \v 22 A̱stá̱n Jesús ca̱huánilh ixdiscípulos: \p ―Aquit cca̱ma̱tancsaniyá̱n, huixín ni̱ cali̱puhuántit tú pa̱t huayá̱tit xlacata nali̱latapa̱yá̱tit, ni̱ para milhaka̱tcán tú nahuili̱yá̱tit. \v 23 Cama̱kachakxí̱tit xlacata mili̱stacnicán ma̱s ixtapalh que mintahuajcán y mimacnicán ma̱s ixtapalh que milhaka̱tcán. \v 24 Huata caca̱li̱lacahua̱nántit la̱ talama̱na lactzú spitu, xlacán ni̱ tachana̱nán, ni̱ para taxka̱nán, ni̱ para tatlahuá ixpu̱cuxicán, ni̱ para tama̱quí ixtahuajcán. Pero Dios siempre ca̱makta̱yá y ca̱ma̱huí. ¡Huixín ixcamán y ma̱s ixtapalh que hua̱k lactzú spitu! \p \v 25 ’Quila̱huaníu, ¿ticu yá cristiano ma̱squi pucuta li̱puhuán tla̱n li̱ma̱huacá a̱laktzú ixlatáma̱t? \v 26 Para huixín ni̱ lá li̱ma̱huacayá̱tit ca̱na̱ caj actzú tú lacasquiná̱tit, ¿hua̱nchi li̱puhuaná̱tit tú pa̱t pa̱xtoká̱tit cha̱li cha̱lí? \v 27 Caca̱li̱lacahua̱nántit la̱ tastaca lirio xánat; xlacán ni̱ tascuja, ni̱ tatlahuá ixlhaka̱tcán, pero Dios ca̱ma̱lheké; y ma̱squi rey Salomón cakálhi̱lh lhu̱hua lacla̱n ixlháka̱t ni̱cxni ma̱cchá̱ni̱lh lhaka̱nán la̱ tama̱sa̱sti̱nán namá lactzú xánat. \v 28 Chí calacpuhuántit, para Dios ca̱ma̱lheké hua̱k li̱cúxtut ma̱squi catzí xlacata chí laclá̱n taya̱na y cha̱lí tasca̱cni̱t xlacata naca̱lhcuyucán, ¿nicu li̱puhuaná̱tit ni̱ catica̱ma̱xquí̱n tú maclacasquiná̱tit huixín ixcamán para li̱pa̱huaná̱tit ixli̱hua̱k minacujcán? \v 29 Na̱ chuná, ni̱ pucuta caliakatuyúntit tú nali̱hua̱yaná̱tit, o tú nakotá̱tit cha̱li cha̱lí. \v 30 Ni̱ caca̱makslihuekétit namá cristianos tí ni̱ tali̱pa̱huán Dios. Xlacán tali̱tatlaká ixtahuajcán cha̱li cha̱lí, pero huixín kalhi̱yá̱tit Minti̱cucán tí ca̱maktakalhá̱n y catzí tú maclacasquiná̱tit. \v 31 Chí cca̱huaniyá̱n pu̱la caputzátit li̱pa̱huaná̱tit tú ca̱ma̱lacnu̱nini̱t ixcamán y xlá ixacstu naca̱ma̱xqui̱yá̱n la̱ta tú maclacasquiná̱tit. \p \v 32 ’Pu̱tum huixín la̱ quiborregos tí cca̱maktakalha. Ni̱ ca̱katuyúntit porque Dios ma̱tla̱ni̱ni̱t nacca̱ma̱nu̱yá̱n nac ixtapáksi̱t. \v 33 Castá̱tit tú kalhi̱yá̱tit y caca̱li̱makta̱yátit xatumi̱n tí ma̱s tamaclacasquín. Ca̱cxilhlacachipítit ma̱stoká̱tit tú ni̱cxni lakó; cama̱stacátit tú nali̱pa̱xahuayá̱tit nac akapú̱n. Aná ni̱cxni catilako̱lh, ni̱ para ama̱ca kalhancán, ni̱ para xumpi̱pi ama ma̱laksputú. \v 34 Porque huá tú liscuja cha̱tum chixcú ixli̱hua̱k ixnacú nac ixlatáma̱t, aná ama tamakxtaka ixespíritu. \s1 Cha̱tum tasa̱cua cama̱kantáxti̱lh tú li̱ma̱paksí ixpatrón \p \v 35 Jesús ca̱huanipá: \p ―Huixín skálalh catahuilátit ni̱ cama̱mixítit mintaxkake̱tcán \v 36 la̱ amá tasa̱cua tí takalhi̱ma̱na ixpatroncán tí táspitli nac pu̱tamakaxtokni xlacata natama̱lacqui̱ní acxni nachín y nalakatlaka puhui̱lhta. \v 37 Amá tasa̱cua tí skálalh tahuila̱na takalhi̱ma̱na ixpatroncán, snu̱n ama tamakapa̱xahuá para ca̱lakchín y ca̱ma̱noklhú ni̱ talhtatama̱na. Pi̱huá ixpatroncán ama ca̱li̱scuja, ama ca̱ma̱xquí ixpu̱tahui̱lhcán nac mesa, ama ca̱ma̱xquí ixtahuajcán y ca̱ta̱hua̱yán. \v 38 Jaé patrón tla̱n chin xatu̱ta yá hora, tzi̱sa o xkakama. ¡Catapa̱xáhualh amá tasa̱cua tí ca̱ma̱noklhucán staranc talacahuán! \v 39-40 Na̱ chuná huixín, ¡skálalh catahuilátit quila̱kalhi̱ma̱náu porque ni̱ catzi̱yá̱tit tucu yá hora cama ca̱lakchiná̱n aquit Xatalacsacni Chixcú! Para ixcatzí̱tit tú yá quilhtamacú cama min ixmakslihuekétit amá chixcú tí catzí tú yá hora ama min kalha̱ná, skálalh tahuilá ni̱ lhtatá xlacata ni̱tí natanú namakkalha̱nán nac ixchic. \s1 Xatakalhchihuí̱n cha̱tum tasa̱cua tí scuja y tí ni̱ scuja \r (Mt. 24.45‑51) \p \v 41 La̱ chihui̱nanko̱lh Pedro kalasquínilh: \p ―Quimpu̱chinacán, ¿jaé takalhchihuí̱n ca̱huanípa̱t hua̱k cristianos xala ca̱quilhtamacú, o huata aquín quinca̱lakcha̱ná̱n tí cca̱ta̱lapu̱layá̱n? \p \v 42 Jesús kálhti̱lh: \p ―Aquit cca̱li̱chihui̱nama hua̱k cristianos tí ca̱ma̱xqui̱ni̱t Dios aktum tascújut. Na̱ chuná la̱ acxni cha̱tum patrón ma̱cpuxquí cha̱tum tasa̱cua naca̱ma̱huí acxni tatzincsa xa̱makapitzi ixtasa̱cua. Para namá tasa̱cua kaxmata y tlahuá tú li̱ma̱páksi̱lh ixpatrón, \v 43 capa̱xáhualh para ma̱noklhú ixpatrón acxni qui̱taspita tlahuama tú li̱ma̱paksi̱ni̱t. \v 44 Xli̱ca̱na cca̱huaniyá̱n, namá patrón ama macama̱xquí nacuentajní hua̱k la̱ta tú kalhí nac ixchic. \p \v 45 ’Pero ni̱ tla̱n tú ama pa̱xtoka amá tasa̱cua ni̱ma̱ lacpuhuán xlacata ni̱ sok ama taspita ixpatrón y tzucú ca̱ma̱kxtakajní amá tasa̱cua ni̱ma̱ ma̱macqui̱ca naca̱cuentaja la̱ lacchixcuhuí̱n y la̱ lacchaján, y huata li̱puhuán nahua̱yán, nakotnán y nakachí. \v 46 Para chuná jaé lama acxni aktziyaj chin ixpatrón y ni̱ para ixpuhuán ama min y ma̱noklhú ni̱ tlahuani̱t tú li̱ma̱páksi̱lh, ama castigartlahuá ma̱lakachá ana ní taxoko̱nán tí ni̱ ta̱kahua̱nán. \p \v 47 ’Lhu̱hua cristianos ama ca̱ma̱xoko̱ni̱cán ca̱snokcán la̱ jaé tasa̱cua porque ixcatzí tú li̱ma̱páksi̱lh ixpatrón pero ni̱ kaxmatpútulh y ni̱ tláhualh tú huanica. \v 48 Pero amá tasa̱cua tí ni̱ catzí tú li̱ma̱páksi̱lh ixpatrón y tlahuá tú mini̱ní naxoko̱nán ama̱ca li̱ma̱cti̱nicán castigo nasnokcán. Porque amá cristiano tí macama̱xqui̱cani̱t ma̱s lanca tascújut, ma̱s ama xoko̱nán para ni̱ ma̱kantaxtí tú ma̱paksi̱cani̱t; ma̱s ama maksquincán tí ma̱s macama̱xqui̱cani̱t talacapa̱stacni. \s1 Jesús li̱chihui̱nán la̱ ama tara̱si̱tzi̱ní cristianos caj ixlacata \r (Mt. 10.34‑36) \p \v 49 Jesús ca̱huanipá: \p ―Aquit cmini̱t ma̱pasí lhcúya̱t ca̱quilhtamacú porque quintapáksi̱t ni̱ma̱ cama ma̱lacatzuquí ama li̱tzucú tasi̱tzi y ¡clacasquín ixpasalhá jaé lhcúya̱t! \v 50 Pero pu̱la ama̱ca quili̱cxilhcán aktum ta̱kxtakajni a ver para cta̱yaní y quinacú akxtakajnama nahuán hasta xní nakantaxtukó tú quilaclhca̱nicani̱t. \v 51 Quila̱huaníu, ¿puhuaná̱tit huixín cmini̱t ca̱ma̱xquí li̱pa̱xáu latáma̱t cristianos ca̱quilhtamacú? ¡Tó! Porque caj quilacata ama li̱tzucú tasi̱tzi. \v 52 Nac aktum pu̱táhui̱lh para talama̱na cha̱quitzis li̱talakapasni, cha̱tutu ama quintalakalhamán y cha̱tuy ni̱ ama quintali̱pa̱huán, chuná jaé cha̱tuy ama tata̱ra̱nica xa̱cha̱tutu. \v 53 Cha̱tum xati̱cú ama si̱tzi̱ní ixkahuasa para ni̱ quili̱pa̱huán, y xakahuasa ama si̱tzi̱ní ixti̱cú para xlá ni̱ quili̱pa̱huán. Cha̱tum xana̱na ama si̱tzi̱ní istzuma̱t y xatzuma̱t ama si̱tzi̱ní ixna̱na; xapuhuiticha̱t ama ta̱ra̱makasi̱tzí ixpuhuiti̱ní y xapuhuiti̱ní ama si̱tzi̱ní ixpuhuiticha̱t para ni̱ quili̱pa̱huán. \s1 Cristianos tacatzí acxni ama min se̱n o ama chichinán \r (Mt. 16.1‑4; 5.25‑26; Mr. 8.11‑13) \p \v 54 Jesús ca̱huanipá: \p ―Huixín acxni acxilá̱tit tzucú taxtú tzitzeke puclhni pakán ixtampaján huaná̱tit: “Chí ama min se̱n”, y xli̱ca̱na chú qui̱taxtú. \v 55 Acxni suanc tatu̱tá y tzucú min skahuihui u̱n huixín huaná̱tit: “Chí ama lhca̱cnán”, y xli̱ca̱na chú qui̱taxtú. \v 56 ¡Laktakalhí̱n lacchixcuhuí̱n! Huixín tla̱n quilhchipiná̱tit niculá ama min quilhtamacú acxni talacaya̱huayá̱tit acxilá̱tit akapú̱n y quilhtamacú; pero chí, ¿hua̱nchi ma̱squi acxilá̱tit tú cca̱li̱ma̱lacahuani̱yá̱n ni̱ acxcatzi̱yá̱tit tú ca̱lakchini̱tán? \p \v 57 ’¿Hua̱nchi ni̱ lacputzayá̱tit mi̱cstucán ca̱li̱tlá̱n lacca̱xtlahuayá̱tit tú ma̱s ca̱mini̱niyá̱n nac milatama̱tcán? \v 58 Para cha̱tum cristiano ni̱ acxilhputuná̱n y ama ma̱lacapu̱yá̱n nac pu̱ma̱paksi̱n, nac tijia ca̱li̱tlá̱n cata̱lacca̱xla xlacata ni̱ namacama̱sta̱yá̱n ixmacán juez porque xlá tla̱n macama̱sta̱yá̱n ixmacán policías, y policías natamacanu̱yá̱n nac pu̱la̱chi̱n. \v 59 Y para chú qui̱taxtú aná pa̱t tanu̱ya hasta xní naxoko̱nana hua̱k la̱ta tú li̱pina. \c 13 \p \v 1 Maktum quilhtamacú Jesús li̱ta̱chihui̱nanca la̱ Pilato ixli̱ma̱paksi̱nani̱t caca̱makni̱ca makapitzi lacchixcuhuí̱n xalac Galilea acxni ixca̱makni̱ma̱ca quitzistancaní̱n tú nali̱lakachixcuhui̱nancán nac lanca pu̱siculan xla Jerusalén y lakxtum tama̱stájalh ixkalhnicán. \v 2 Jesús ca̱kálhti̱lh: \p ―¿Puhuaná̱tit huixín namá lacchixcuhuí̱n chú ta̱kspúlalh porque ixtakalhí ma̱s tala̱kalhí̱n que xa̱makapitzi lacchixcuhuí̱n xalac Galilea? \v 3 ¡Tó! Ni̱ huá xlacata; xlacán ni̱ ixtakalhí ma̱s tala̱kalhí̱n, pero huixín na̱ chuná tla̱n akspulayá̱tit para ni̱ lakxta̱pali̱yá̱tit ni̱ tla̱n milatama̱tcán y li̱pa̱huaná̱tit Dios. \v 4 Na̱ ca̱ksántit amá cha̱cu̱tzayán cristianos tí ca̱ctáma̱lh torre nac Siloé y hua̱k ca̱makni̱ko̱lh. ¿A poco xlacán ixtakalhí ma̱s takalhí̱n que tí ixtalama̱na nac Jerusalén? \v 5 ¡Tó! Ni̱ huá xlacata chú taliakspúlalh; pero chí cca̱huaniyá̱n, huixín na̱ chuná tla̱n akspulayá̱tit para ni̱ lakmakaná̱tit mintala̱kalhi̱ncán. \s1 Katum suja mi̱ma̱ ni̱ ma̱stá ixtahuácat tanca̱cán \p \v 6 Jesús ca̱huánilh jaé takalhchihuí̱n: \p ―Cha̱tum chixcú chalh nac ixca̱tucuxtu akatum suja y ca̱ta cá̱ta ixán acxila para kalhi̱yá ixtahuácat, pero ni̱tú ixtaka̱sní. Hasta liakatzánka̱lh \v 7 y maktum huánilh ixtasa̱cua tí ixmaktakalhní ixtachaná̱n: “Kalhí aktutu ca̱ta la̱ta ctíchalh jaé suja y ni̱cxni ctaka̱snini̱t ixtahuácat. ¡Chí tuncán catanca porque huata chu̱tá akchipama tíyat!” \v 8 Pero ixtasa̱cua kálhti̱lh: “Cali̱makxtakuí a̱ktum ca̱ta; tla̱n cama lakcuxtú y cama huili̱ní abono, \v 9 a ver para chú nama̱stá ixtahuácat, y xa̱ktum ca̱ta para ni̱ tahuacá entonces nactancá tuncán.” \s1 Jesús ma̱ksa̱ní cha̱tum pusca̱t ni̱ma ta̱cpuncsko̱ni̱t \p \v 10 Maktum quilhtamacú sábado Jesús alh ca̱ma̱kalhchihui̱ní cristianos nac ixpu̱tamakstoknicán judíos, \v 11 y aná ixtanu̱ma cha̱tum pusca̱t ixkalhi̱yá akcu̱tzayán ca̱ta la̱ta cha̱tum ixespíritu tlajaná ixma̱lacatzuqui̱ni̱t tá̱tat, yaj lá ixtatancsa a̱huata puncs puncs ixtla̱huán. \v 12 Acxni ácxilhli Jesús tasánilh amá pusca̱t y huánilh: \p ―Chí tuncán cama ma̱ke̱nu̱niyá̱n mintá̱tat. \p \v 13 Huilí̱nilh ixmacán nac ixmacni amá pusca̱t y tuncán aksá̱nalh. ¡Tla̱n tátancsli! A̱stá̱n tzúculh pa̱xcatcatzi̱ní Dios tú ixtlahuani̱t ixlacata. \v 14 Pero amá xapuxcu chixcú tí ixakchihui̱nán nac ixpu̱tamakstoknicán judíos sí̱tzi̱lh xlacata Jesús ixma̱ksa̱ni̱nani̱t amá chichiní acxni ixli̱huancán tí nascuja y chuné ca̱huánilh cristianos: \p ―Kalhi̱yá̱tit akcha̱xán chichiní xlacata nascujá̱tit tlahuayá̱tit tú lacasquiná̱tit. Acxni calaktántit jaé chixcú xlacata naca̱ma̱ksa̱ni̱yá̱n ni̱ calaktántit jaé quilhtamacú acxni ni̱tú quili̱tlahuatcán. \p \v 15 Jesús kalhpaktánu̱lh: \p ―¡Huixín ni̱ lacama̱xananá̱tit akskahuinaní̱n lacchixuhuí̱n! Quila̱huaníu, ¿ticu ni̱ xcuta ixburro, o ixuá̱cax jaé chichiní acxni li̱huancán tí nascuja y an ma̱kotí? \v 16 Chí calacpuhuántit, jaé pusca̱t ixli̱talakapasni Abraham, pero la̱ta akcu̱tzayán ca̱ta tlajaná ixmactanu̱ni̱t ixma̱lacatzuqui̱nini̱t tá̱tat, y ¿puhuaná̱tit ni̱ mini̱ní namacma̱xtucán tlajaná jaé chichiní acxni li̱huancán tí nascuja? \p \v 17 Jesús ca̱li̱ma̱ma̱xáni̱lh ixtachihuí̱n amá ixenemigos ixlacati̱ncán cristianos y hua̱k cristianos ixtali̱pa̱xahuá laclanca ixtascújut ni̱ma̱ ixca̱li̱ma̱lacahua̱ní Jesús. \s1 Xatakalhchihuí̱n katum quihui ni̱ma̱ lacapala staca \r (Mt. 13.31‑33; Mr. 4.30‑32) \p \v 18 Jesús na̱ ca̱huánilh: \p ―Quintapáksi̱t ni̱ma̱ quimacama̱xqui̱ni̱t Dios nacma̱lacatzuquí ca̱quilhtamacú camá̱n ca̱li̱ma̱lacastucniyá̱n jaé takalhchihuí̱n: \v 19 Ama qui̱taxtú la̱ acxni cha̱tum chixcú an chan nac ixca̱tucuxtu aktum ixtalhtzi mostaza. Jaé actzu̱ talhtzi tzucú staca y staca, y lanca quihui huan hasta lactzú spitu ni̱ma̱ cani̱huá takospu̱lá tla̱n tatlahuá ixma̱sekecán nac ixakán. \v 20 Na̱ cama ca̱ta̱ma̱lacastucniyá̱n ixtapáksi̱t Dios ni̱ma̱ cama ma̱lacatzuquí \v 21 la̱ levadura ni̱ma̱ ta̱tlahuá cha̱tum pusca̱t ixharina. Levadura lakasu̱t tzucú scuja hasta tachixkó hua̱k itsquítit. \s1 Tí li̱pa̱huán Jesús la̱ calactánu̱lh nac ti̱tzu puhui̱lhta \r (Mt. 7.13‑14, 21‑23) \p \v 22 Jesús a̱huatiyá ti̱huán chípalh tijia ni̱ma̱ ixán pakán nac Jerusalén. Katunu ca̱chiquí̱n y ca̱tucuxtu ní ixti̱taxtú ixtamakxtaka laktzu quilhtamacú xlacata naca̱ma̱kalhchihui̱ní cristianos. \v 23 Maktum cha̱tum chixcú kalasquínilh: \p ―Quimpu̱chinacán, ¿caj actzu cristianos ama talakma̱xtú ixli̱stacnicán? \p \v 24 Xlá kálhti̱lh: \p ―Tí tataxtuniputún catapútzalh talactanú namá ti̱tzú puhui̱lhta, porque ama cha̱n quilhtamacú acxni lhu̱hua cristianos ama tatanu̱putún, pero yaj lá ama tatanú \v 25 porque ixpu̱chiná mili̱stacnicán ma̱lacchahuani̱ttá nahuán puhui̱lhta. Ama tzucú talakatlaka puhui̱lhta y natahuaní: “Quimpu̱chinacán, caquila̱ma̱lacqui̱níu.” Pero xlá ama ca̱kalhtí: “Aquit ni̱ cca̱lakapasá̱n ticu huixín.” \v 26 Entonces ama takalhti̱nán: “¿Hua̱nchi huana ni̱ quila̱lakapasá̱u, aquín lakxtum cca̱ta̱hua̱yani̱tán y xackaxmatá̱u mintachihuí̱n nac quinca̱chiqui̱ncán?” \v 27 Xlá ama ca̱huaní: “¡Catake̱nú̱tit ní cyá lacli̱xcájnit ixtlahuananí̱n tala̱kalhí̱n! ¡Tancs cca̱huaniyá̱n aquit ni̱ cca̱lakapasá̱n!” \p \v 28 ’Lhu̱hua ama ta̱cxila Abraham, Isaac, Jacob y xa̱makapitzi profetas tahuila̱na nac lactlá̱n ixpu̱tahui̱lhcán ni̱ma̱ ca̱ma̱xqui̱ni̱t Dios y huixín pa̱t ca̱ma̱kxtakajni̱caná̱tit a̱lacatunu. Aná pa̱t lakaputzayá̱tit y tasayá̱tit la̱ta li̱puhuaná̱tit tú ni̱ tla̱n tlahuani̱tántit. \v 29 Na̱ chuná pa̱t lakaputzayá̱tit acxni naca̱cxilá̱tit nac akapú̱n ti̱pa̱katzi cristianos xala cani̱huá ca̱quilhtamacú tapa̱xahuama̱na tahuila̱na nac ixpu̱tahui̱lhcán ni̱ma̱ ca̱ma̱xqui̱ni̱t Dios. \v 30 Aná lhu̱hua cristianos tí ca̱lakmakancán juú ca̱quilhtamacú ixpakstá̱n ca̱maca̱ncán, aná pu̱la ama̱ca ca̱ma̱xqui̱cán ixpu̱tahui̱lhcán; y tí ca̱ma̱pu̱li̱cán juú ca̱quilhtamacú pu̱la ca̱ma̱xqui̱cán ixpu̱tahui̱lhcán, aná ixpakstá̱n ama̱ca ca̱maca̱ncán. \s1 Jesús laktasá Jerusalén la̱ta li̱puhuán ixnacú \r (Mt. 23.37‑39) \p \v 31 Makapitzi fari̱seos talákchilh Jesús y tahuánilh: \p ―Cataxtu capit a̱lacatunu porque rey Herodes makni̱putumá̱n. \p \v 32 Jesús ca̱kálhti̱lh: \p ―Capítit huaniyá̱tit namá mañoso chixcú xlacata chí y cha̱lí cca̱tamacxtuma nahuán tlajananí̱n xmacnicán cristianos y cca̱ma̱ksa̱ní ta̱tatlaní̱n pero ni̱ ccatzí para tu̱xama clako̱ni̱t nahuán quintascújut. \v 33 Porque tamaclacasquiní naclakchá̱n tijia ni̱ma̱ clactanu̱ni̱t chí, cha̱lí, li̱tu̱xama porque hua̱k lactali̱pa̱u profetas tama̱kantaxtí ca̱makni̱cán nac Jerusalén. \p \v 34 Jesús lakaputzako̱lh ixnacú y chuné chihuí̱nalh: \p ―¡Jerusalén! ¡Koxita quinca̱chiqui̱n Jerusalén! Juú ca̱makni̱cani̱t hua̱k lactali̱pa̱u profetas y ca̱ctalali̱ncán lacchixcuhuí̱n tí ca̱ma̱lakacha̱ni̱t Dios namakta̱yayá̱n. Ni̱ caj maktum aquit cca̱ma̱makstokpútulh quincamán xala jaé ca̱chiquí̱n, na̱ chuná la̱ tantum cha̱t xti̱la̱n ca̱ma̱makstoka itskatá̱n ca̱pa̱tanú y lacatum ca̱ta̱tahuilá. ¡Xlacán ni̱ tama̱tlá̱ni̱lh tú cca̱ma̱lacnú̱nilh! \v 35 Pero talaktzanka̱ni̱t porque yaj maka̱s tzanká acxni hua̱k ákxtaka ama̱ca ca̱kxtakmakancán. Y cca̱huaniyá̱n, yaj amá̱n quila̱cxilá̱u asta xní nachá̱n quilhtamacú huixín naquila̱maklhti̱naná̱u y nahuaná̱tit: “Clakachixcuhui̱yá̱u namá chixcú tí ma̱lakacha̱ni̱t Quimpu̱chinacán.” \c 14 \s1 Jesús ma̱ksa̱ní cha̱tum chixcú mi̱ma̱ ixlaccuni̱t \p \v 1 Maktum quilhtamacú acxni ni̱tí itscuja, Jesús alh hua̱yán nac ixchic cha̱tum xapuxcu fariseo. Pero makapitzi ixtascalima̱na \v 2 para nama̱ksa̱ní cha̱tum chixcú ni̱ma̱ ixlaccuni̱t y aná ixyá lacatzú. \v 3 Xlá ixcatzí ixtalacpuhua̱ncán y ca̱kalasquínilh amá fariseos y ixma̱kalhtahuake̱nacán judíos: \p ―¿Puhuaná̱tit huixín mini̱ní ma̱ksa̱ni̱cán, o ni̱ ma̱ksa̱ni̱cán cha̱tum chixcú acxni li̱huancán tí nascuja? \p \v 4 Como xlacán ni̱ takálhti̱lh, Jesús li̱macxámalh ixmacán amá ta̱tatlá y tuncán aksá̱nalh; a̱stá̱n huánilh caalh nac ixchic. \v 5 Pero amá ixma̱kantaxti̱nani̱n ixley Moisés ca̱kalasquínilh: \p ―¿Huixín ni̱ tatza̱lh piná̱tit ma̱cutuyá̱tit xlacata ni̱ cani̱lh tantum miburrojcán o mihua̱caxcán para pa̱tastá nac aktum pozo namá chichiní acxni li̱huancán tí nascuja? \p \v 6 Xlacán ni̱ para chú takálhti̱lh ixtachihuí̱n. \s1 Tí tlahuá li̱lakastá̱n caca̱ta̱huá̱yalh tí ni̱lá taxokoní \p \v 7 Jesús ca̱li̱lacahuá̱nalh xa̱makapitzi lacchixcuhuí̱n la̱ ixtaputzá lactla̱n pu̱táhui̱lh nac mesa ní ixama tahua̱yán. Xlá ca̱huánilh jaé takalhchihuí̱n: \p \v 8 ―Aquit cca̱huaniyá̱n, acxni pina nac aktum pu̱tamakaxtokni, ni̱ caputza tahuilaya nac tla̱n pu̱táhui̱lh porque qué tal para chin cha̱tum ma̱s tali̱pa̱u que huix. \v 9 Entonces xapu̱chiná nahuaniyá̱n: “Catlahua li̱tlá̱n catake̱nu y cama̱xqui mimpu̱táhui̱lh jaé chixcú.” ¡Snu̱n li̱ma̱xaná naqui̱taxtuniyá̱n la̱ta tzamacán napina tahuilaya hasta ixpakstá̱n! \v 10 Huá cca̱li̱huaniyá̱n huix siempre catahuila hasta ixpakstá̱n pu̱táhui̱lh y xapu̱china ákxtaka acxni na̱cxilá̱n naminá̱n huaniyá̱n: “Amigo, catalacatzu̱hui, juú huí ma̱s tla̱n pu̱táhui̱lh milacata.” Chuná hua̱k tí tahuila̱na nac mesa nata̱cxila la̱ li̱pa̱huaná̱n xapu̱chiná. \v 11 Aquit cca̱huaniyá̱n, amá tí ixacstu lactaxtú tali̱pa̱u ama̱ca makxtakcán hasta ixpakstá̱n, y amá tí acs tamakxtaka ni̱ lactlancán ama̱ca ma̱xqui̱cán tla̱n ixpu̱táhui̱lh. \p \v 12 A̱stá̱n ta̱chihuí̱nalh amá fariseo tí ixuanini̱t caalh hua̱yán nac ixchic: \p ―Acxni natlahuaya li̱lakastá̱n, ni̱ caca̱huani catámilh xalacricos mivecinos, xalactali̱pa̱u miamigos, minata̱camán, o mili̱talakapasni, porque xlacán na̱ natata̱hua̱yaná̱n y chuná nataxokoniyá̱n. \v 13 Huix acxni tlahuaya li̱lakastá̱n ma̱s macuaniyá̱n caca̱ta̱huá̱yanti pobres, tí ni̱tú takalhí, tí lakatzí̱n y tí tatakalhi̱ni̱t nac ixmacxpa̱ncán o nac ixcha̱xpa̱ncán ni̱lá tascuja. \v 14 Huix capa̱xahua ni̱ ca̱katúyunti para ni̱ lá taxokoniyá̱n, pero Dios acxilhmá̱n y hua̱k ama lakapu̱xokoniyá̱n amá quilhtamacú acxni naca̱ma̱lacastacuaní ixcamán tí ca̱lacsacni̱t. \s1 Cha̱tum chixcú ma̱makaxtoka ixkahuasa y ni̱ talakmín ixamigos \p \v 15 Cha̱tum chixcú tí ixtahua̱yama̱na nac mesa acxni káxmatli jaé tachihuí̱n huá: \p ―Ama pa̱xahuá ni̱ ama aktuyún namá cristiano tí tla̱n naca̱ta̱hua̱yán tí natachá̱n nac akapu̱n ixpa̱xtu̱n Dios. \p \v 16 Pero Jesús chuné kálhti̱lh: \p ―Cha̱tum chixcú tláhualh li̱lakastá̱n, ca̱ma̱lakachá̱nilh tachihuí̱n catámilh hua̱k xalactali̱pa̱u ixamigos. \v 17 Acxni ixca̱xlako̱ni̱t tahuá huánilh ixtasa̱cua caalh ca̱huaní amá lacchixcuhuí̱n xlacata catamilhá tahua̱yán porque ixca̱xlako̱ni̱ttá tahuá. \v 18 Pero xlacán tzúculh tataquilhtla̱ní xlacata ni̱ lá ixtaán. Cha̱tum kalhtí̱nalh: “Apenas ctamá̱hualh quinca̱quihuí̱n y cama acxila, huá ni̱ lá cli̱án.” \v 19 Xa̱cha̱tum huá: “Apenas ctama̱huani̱t tanquitzis quihuá̱cax cama ca̱li̱cxila para tla̱n tacha̱lhca̱tnán. Quima̱tzanke̱nani ni̱ lá can.” \v 20 A̱cha̱tum huá: “Apenas ctamakaxtokni̱t y huá xlacata ni̱ lá cli̱án nac fiesta.” \v 21 Amá tasa̱cua táspitli y li̱ma̱kalhchihuí̱ni̱lh ixpatrón la̱ ixtakalhti̱ni̱t amá ixamigos. Xlá li̱cuánit sí̱tzi̱lh y li̱ma̱páksi̱lh ixtasa̱cua: “Capit nac ca̱lactijyí̱n y nac li̱tamá̱u xala ca̱chiquí̱n y caca̱huani catámilh nac fiesta tí pobres ni̱tú takalhí, tí ni̱ lá tacha̱lhca̱tnán, tí lakatzí̱n y tí ni̱ lá tatla̱huán.” \v 22 Jaé tasa̱cua ca̱lí̱milh nac fiesta hua̱k cristianos tí ca̱táka̱sli cani̱huá, pero todavía kalhtá̱xtulh lhu̱hua pu̱táhui̱lh. \v 23 Ixpatrón huanipá: “Chí capit nac ca̱lactijyí̱n y ana ní tzamacán y caca̱ktlakahuaca hua̱k cristianos tí ca̱taka̱sa y ca̱cxila catámilh quintata̱pa̱xahuá nac quiákxtaka. \v 24 ¡Yaj clacasquín catámilh tahua̱yán namá quiamigos ni̱ma̱ xacca̱ma̱tunujnini̱t ixpu̱tahui̱lhcán nac quiákxtaka!” \s1 Tí takoké Jesús ca̱ktzónksualh la̱ta tú kalhí \p \v 25 Como lhu̱hua cristianos ixtatakoké cha̱li cha̱lí maktum ca̱huánilh: \p \v 26 ―Amá cristiano tí quintakokeputún li̱tanu̱putún quidiscípulo, tamaclacasquiní naca̱li̱makxtaka acxni tamaclacasquiní ixti̱cú, ixna̱na, ixta̱cha̱t, ixcamán, ixnata̱camán, y ni̱ para ixli̱stacni calakcátzalh para makatzanká caj quilacata. \v 27 Porque aquit huata cli̱macá̱n quidiscípulo amá cristiano tí li̱tamakxtaka akxtakajnán quilacata la̱ cacúcalh aktum culu̱s. \p \v 28 ’Amá tí quintakokeputún pu̱la tla̱n calacapa̱stácnalh para ma̱tla̱ní tú cma̱lacnú na̱ chuná la̱ acxni cha̱tum chixcú tlahuaputún aktum ákxtaka, pu̱la tla̱n pu̱tlaké ixtumi̱n para accha̱ní nali̱ma̱sputú. \v 29 Pues para huata ma̱tzuquí xacimiento y ni̱ tlahuakó xala ta̱lhmá̱n, hua̱k xa̱makapitzi acxni nata̱cxila chuné natali̱kalhkama̱nán: \v 30 “Namá chixcú ma̱tzúqui̱lh ixchic, pero ni̱ lá ma̱sputú.” \p \v 31 ’Na̱ cca̱ta̱ma̱lacastucniyá̱n jaé takalhchihuí̱n: ¿Puhuaná̱tit huixín cha̱tum rey sok ta̱ra̱nica ixenemigo para huata kalhí cha̱ca̱u mi̱lh soldados y xa̱cha̱tum rey kalhí cha̱puxum mi̱lh soldados? Pu̱la lacpuhuán para tla̱n nata̱yaní; \v 32 para ni̱ macxpa̱chá̱n la̱ta ya̱ chin xa̱cha̱tum rey ca̱ma̱lakachá makapitzi soldados xlacata natalacca̱xlá ni̱ catará̱nicli. \v 33 Huá cca̱li̱huaniyá̱n amá tí li̱tanu̱putún quidiscípulo pu̱la cali̱mákxtakli li̱puhuán la̱ta tú kalhí ca̱quilhtamacú xlacata aquit nacma̱xquí tú nali̱ta̱yaní. \s1 Mátzat ni̱ma̱ ni̱ ma̱skoke̱nán makancán \r (Mt. 5.13; Mr. 9.50) \p \v 34 Huixín catzi̱yá̱tit mátzat macuán li̱ma̱skoke̱nancán, pero para namá mátzat makatzanká ixli̱skoke̱n, ¿tucu li̱macuán? \v 35 Ni̱ para ixli̱ca̱xtlahuacan tíyat macuán, ni̱ para li̱ta̱tlahuacán abono. ¡Ahuata makancán! Na̱ chuná tla̱n ca̱qui̱taxtuniyá̱n huixín huá cca̱li̱huaniyá̱n tí kalhí ixteké̱n cama̱kachákxi̱lh tú cca̱huanimá̱n. \c 15 \s1 Tí makatzanká ixborrego y taka̱sa ma̱s pa̱xahuá \r (Mt. 18.10‑14) \p \v 1 Ana ní ixakchihui̱nán Jesús ixtamín takaxmata ixma̱lakaxoke̱nani̱n tumi̱n y tí ixca̱li̱ma̱nu̱cán tzaca̱tnaní̱n porque ni̱ ixtama̱kantaxtí hua̱k ixley Moisés. \v 2 Ixma̱kalhtahuake̱nacán judíos y fariseos tí scarancua ixtama̱kantaxtí ixley Moisés ixtali̱chihui̱nán Jesús: \p ―¿Hua̱na ca̱ta̱talakxtumí namá chixcú tí takalhí tala̱kalhí̱n y hasta ca̱ta̱hua̱yán? \p \v 3 Xlá ca̱huánilh jaé takalhchihuí̱n xlacata natama̱kachakxí hua̱nchi ixca̱ta̱talakxtumí amá cristianos: \p \v 4 ―Para cha̱tum chixcú kalhí aktum ciento ixborrego y maktum makatzanká tantum, xlá lacatum ca̱makxtaka noventa y nueve ixborrego y lacapala tzucú lacaputzá amá ni̱ma̱ tzánka̱lh hasta xní nama̱noklhú. \v 5 Y acxni qui̱taka̱sa snu̱n li̱pa̱xahuá hasta akxpakatahuacalí̱n. \v 6 Acxni cha̱n nac ixchic, ca̱ma̱makstoka ixamigos ixvecinos y ca̱huaní: “Caquila̱ta̱pa̱xahuáu porque ctáka̱sli quiborrego ni̱ma̱ xacmakatzanka̱ni̱t.” \v 7 Pues na̱ chuná qui̱taxtú nac akapú̱n para juú ca̱quilhtamacú talama̱na aktum ciento cristianos y cha̱tum chipá ni̱ tla̱n tijia, acxni lakxta̱palí ixlatáma̱t y li̱pa̱huampará Dios nac akapú̱n ma̱s li̱pa̱xahuacán jaé chixcú que xa̱makapitzi cristianos ni̱ma̱ ni̱ ta̱ktzánka̱lh. \p \v 8 ’Na̱ cca̱ta̱ma̱lacastucniyá̱n jaé takalhchihuí̱n: Para cha̱tum pusca̱t kalhí maccá̱u lactzu̱ tumi̱n xla plata, acxni makatzanká mactum lacapala ma̱pasí ixpu̱skon y tzucú lactilhnán nac ixchic, quilhpa̱xtum ca̱palha hasta xní qui̱taka̱sa tú makatzánka̱lh. \v 9 Entonces ca̱huaní ixamigos ixvecinos: “Quila̱ta̱pa̱xahuáu porque ctáka̱sli mactum quintumi̱n ni̱ma̱ xacmakatzanka̱ni̱t.” \v 10 Na̱ chuná tapa̱xahuá ángeles xalac akapú̱n acxni cha̱tum li̱xcájnit chixcú lakxta̱palí ixlatáma̱t. \s1 Cha̱tum kahuasa akxtakmakán ixti̱cú y qui̱taspita ixli̱maka̱s \p \v 11 Jesús ixlacasquín tla̱n catama̱kachákxi̱lh tú ixca̱ma̱si̱niputún y ca̱li̱huanipá jaé takalhchihuí̱n: \p ―Cha̱tum chixcú ixca̱kalhí cha̱tuy ixlakkahuasán. \v 12 Maktum xatajó ixkahuasa huánilh: “Ta̱ta, la̱ta lapa̱tcú clacasquín quima̱xqui quiherencia ni̱ma̱ quintoca̱rlí.” Amá ko̱lú ma̱tlá̱ni̱lh y ca̱ma̱xqui̱lh ixlakkahuasán ixherenciajcán. \v 13 Ni̱ ixli̱maka̱s amá xatajo ixkahuasa sta̱ko̱lh la̱ta tú maklhtí̱nalh y alh makat pu̱latama̱n. Aná li̱pa̱xáu tzúculh lakasta̱nán, chu̱ta cati̱huá ca̱li̱lactlahuako̱lh hua̱k ixtumi̱n. \v 14 Acxni makásputli ixtumi̱n amá pu̱latama̱n milh tatzíncsnit y tzúculh akxtakajnán porque ni̱ xkalhí tú nali̱hua̱yán. \v 15 Alh maksquín tascújut cha̱tum chixcú xala amá pu̱latama̱n y xlá ma̱lakácha̱lh nac ixca̱tucuxtu xlacata namaktakalhní ixpaxni. \v 16 Xlá istzincsa hasta ixca̱makuaputún ixtahuajcán paxni ni̱ma̱ ixca̱ma̱hui̱cán huanicán “algarrobas”, pero ni̱tí ixli̱makxtaka cali̱huá̱yalh. \p \v 17 ’Alh quilhtamacú y tzúculh lacpuhuán: “Nac ixchic quinti̱cú hua̱k tasa̱cua takalhí tú tali̱hua̱yán hasta ca̱kalhta̱xtuní y aquit juú ctzincsni̱ma ni̱ ckalhí tú nacuá. \v 18 Para xactáspitli nac quínchic xacuánilh quinti̱cú: Ta̱ta, lhu̱hua quintala̱kalhí̱n cli̱makali̱puhuani̱t Dios nac akapú̱n y na̱ chuná huix cmakali̱puhuani̱tán, \v 19 huá xlacata yaj clacasquín caquili̱ma̱nu la̱ minkahuasa, caquinta̱latapa la̱ cha̱tum mintasa̱cua.” \p \v 20 ’Xli̱ca̱na amá kahuasa taxtutá̱qui̱lh táspitli nac ixchic ní ixlama ixti̱cú. Alaktzú istzanka̱ní nachá̱n acxni ácxilhli ixti̱cú y tatza̱lh milh lakapa̱xtoka. Akapíxti̱lh lacáspu̱tli ixkahuasa; ¡snu̱n li̱lakapútzalh tú ixpa̱xtokni̱t ixkahuasa! \v 21 Xlá huánilh ixti̱cú: “Ta̱ta, lhu̱hua quintala̱kalhí̱n cli̱makali̱puhuani̱t Dios nac akapú̱n na̱ chuná huix lhu̱hua tú cli̱makali̱puhuani̱tán; yaj quimini̱ní naquili̱ma̱nu̱ya la̱ minkahuasa.” \v 22 Pero amá ko̱lú ca̱huánilh ixtasa̱cua: “Lacapala cama̱lheké̱tit quinkahuasa xatla̱n lháka̱t ni̱ma̱ taka̱sá̱tit, cama̱makanú̱tit aktum anillo y cahuili̱nítit ixtatu̱nu nac ixtujún. \v 23 Na̱ camakní̱tit tantum ma̱s xakon quihuá̱cax porque amá̱n tlahuayá̱u li̱lakastá̱n amá̱n li̱pa̱xahuayá̱u \v 24 quinkahuasa ni̱ma̱ lacastacuanamparani̱t, pues aquit xacli̱kalhí la̱ xaní̱n porque istzanka̱ni̱t y chí ctaka̱sparani̱t.” Ni̱ para maka̱s tzúculh li̱lakastá̱n nac ixchic amá ko̱lú. \p \v 25 ’Xapuxcu ixkahuasa ixani̱t scuja ca̱tucuxtu, acxni táspitli ixcha̱majá nac ixchic, káxmatli ixtlaknama̱ca li̱pa̱xáu ixlama tantlí̱n. \v 26 Tuncán kalasquínilh cha̱tum tasa̱cua: “¿Hua̱nchi lama li̱lakastá̱n?” \v 27 Xlá kálhti̱lh: “Porque taspitni̱t minta̱cam ni̱ma̱ istzanka̱ni̱t y ni̱tú lanini̱t huá xlacata minti̱cú li̱ma̱makni̱ní̱nalh xakon ixuá̱cax.” \v 28 Xlá li̱cuánit sí̱tzi̱lh y ni̱ tanu̱pútulh nac fiesta. Ixti̱cú táxtulh y maklhu̱hua huánilh catánu̱lh. \v 29 Pero xlá kálhti̱lh ixti̱cú: “Aquit cta̱scujni̱tán lhu̱hua ca̱ta, siempre ckaxmatni̱t tú quili̱ma̱paksi̱ya, pero ni̱cxni quima̱xqui̱ni̱ta ca̱na̱ tantum actzu borrego xlacata nacmakní y nacca̱ta̱pa̱xahuá quiamigos. \v 30 Pero chí acxni lakchiná̱n quintajó tí ca̱li̱lactlahuako̱lh ixtumi̱n cati̱huá lacchaján, huix makni̱ya xakon huá̱cax xlacata natlahuaniya li̱lakastá̱n.” \p \v 31 ’Amá xati̱cú kálhti̱lh: “Tla̱n calacpúhuanti, ti̱cu, huix siempre quinta̱latapa̱ni̱ta y la̱ta tú ckalhí hua̱k tla̱n ma̱paksi̱ya. \v 32 Pero mintajó la̱ xaní̱n ixlama y chí lacastacuanani̱t; istzanka̱ni̱t y chí tasi̱parani̱t. ¡Yaj cata̱klhu̱hui, cali̱pa̱xahuahuí la̱ táspitli mintajó!” \c 16 \s1 Tí cuentaja actzú tumi̱n na̱ cuentaja lhu̱hua tumi̱n \p \v 1 Jesús ca̱huánilh ixdiscípulos jaé takalhchihuí̱n: \p ―Cha̱tum rico chixcú ixkalhí xapuxcu ixtasa̱cua tí ixmaktakalhní ixtascújut y la̱ta tú ixma̱paksí. Pero maktum tzucuca huanicán xlacata amá tasa̱cua ixacma̱xtuma tumi̱n. \v 2 Xlá tasánilh y huánilh: “¿Xli̱ca̱na la̱ quihuanicán xlacata huix acma̱xtúpa̱t tumi̱n? Chí tuncán caquintlahuani cuenta la̱ta tú ckalhí porque yaj camá̱n li̱ma̱nu̱yá̱n xapuxcu quintasa̱cua tí quiscujní.” \p \v 3 ’Jaé tasa̱cua tzúculh lacpuhuán: “¿Tucu cama tlahuá para quimpatrón quimaklhtí quintascújut? Aquit yaj ckalhí li̱tlihueke nacli̱cha̱lhca̱tnán palha tascújut, y cma̱xanán para nacsquihua̱yán. \v 4 Pero ccatzi̱yá tú cama tlahuá, cama ca̱ta̱lacca̱xlá namá lacchixcuhuí̱n tí tali̱ní tumi̱n quimpatrón xlacata acxni naquimaklhti̱cán quintascújut tla̱n naquintamakta̱yá xlacán.” \p \v 5 ’Chuná amá tzúculh ca̱tasaní tí ixtali̱ní ixpatrón. Xla̱huán kalasquínilh: “Huix, ¿niculá li̱piniya quimpatrón?” \v 6 Amá chixcú kálhtílh: “Aquit cli̱ní aktum ciento barril xla aceite.” Amá tasa̱cua huánilh: “Xli̱ca̱na, uchu huí mirecibo ni̱ma̱ firmarli, pero calácxti̱tti y catlahua tunu ana ní ma̱luloka xlacata li̱piniya íta̱t ciento huitiyá.” \v 7 Acxni chilh xa̱cha̱tum na̱ kalasquínilh niculá ixlí̱n, y xlá kalhtí̱nalh ixlí̱n ixpatrón aktum ciento cúxta̱lh xla trigo. Entonces huánilh: “Xli̱ca̱na chú huan nac recibo ni̱ma̱ firmarli, pero chí catlahua tunu recibo xlacata huata li̱pina íta̱t ciento a̱puxumacá̱u cúxta̱lh.” \v 8 Amá patrón hasta cá̱cni̱lh ixli̱skalala amá ni̱ tla̱n ixtasa̱cua la̱ ixlacputzani̱t tla̱n nalatamá a̱stá̱n. \p Jesús ca̱huaniko̱lh ixdiscípulos: \p ―Jaé takalhchihuí̱n tla̱n li̱ma̱kachakxi̱yá̱tit xlacata cristianos xala ca̱quilhtamacú tama̱xtú liakskalala acxni talacputzá la̱ natatlahuá tú ni̱ tla̱n hasta tamakatlajá tí tali̱pa̱huán Dios. \v 9 Huixín na̱ chuná ca̱macama̱xqui̱cani̱tántit tú namaktakalhá̱tit ca̱quilhtamacú; pues cali̱putzátit tú kalhi̱yá̱tit amigos tí naca̱maklhti̱naná̱n a̱stá̱n nac akapú̱n acxni nalakó tú ca̱macama̱xqui̱cani̱tántit nacuentajá̱tit. \v 10 Porque amá tí macama̱xqui̱cán actzú tascújut y cuentaja, acxni macama̱xqui̱cán lhu̱hua tascújut na̱ chuná cuentaja. Pero amá tí ni̱ cuentaja actzú tascújut na̱ chuná ni̱ maktakalha acxni ma̱xqui̱cán lhu̱hua tascújut. \v 11 Para huixín ni̱ tancs maktakalhá̱tit la̱ ca̱mini̱niyá̱n actzú tú ca̱macama̱xqui̱cani̱tántit nakalhi̱yá̱tit ca̱quilhtamacú, ¿niculá naca̱ma̱xqui̱yá̱n Dios laclanca ixtalacpuhuá̱n ni̱ma̱ laclhca̱ni̱t? \v 12 Chuna li̱tum para huixín ni̱ maktakalhá̱tit tú ni̱ milacán ca̱macama̱xqui̱ni̱tán Dios nacuentajniyá̱tit, ¿niculá naca̱macama̱xqui̱yá̱n tú laclhca̱ni̱t ama ca̱toca̱rli̱yá̱n huixín? \v 13 Chí cca̱huaniyá̱n, cha̱tum tasa̱cua ni̱ lá ca̱macuaní cha̱tuy patrón porque cha̱tum nalakalhamán y xa̱cha̱tum nasi̱tzi̱ní; natlahuá tú li̱ma̱paksí cha̱tum y na̱kskahuí xa̱cha̱tum. Aquit clacasquín cama̱kachakxí̱tit: cha̱tum chixcú ni̱ lá li̱pa̱huán Dios ixli̱hua̱k ixnacú, y pi̱huá quilhtamacú li̱pa̱huán ixtumi̱n ma̱s na̱ tla̱n namakta̱yá. \s1 Jesús ca̱lacaquilhní ixma̱kantaxti̱naní̱n ixley Moisés \r (Mt. 19.1‑12; Mr. 10.1‑12) \p \v 14 Makapitzi ixma̱kantaxti̱nani̱n ixley Moisés tí takáxmatli ixtachihuí̱n tzúculh tali̱kalhkama̱nán Jesús porque xlacán snu̱n ixtalakatí takalhí tumi̱n. \v 15 Jesús ca̱huánilh: \p ―Huixín ixma̱kantaxti̱naní̱n ixley Moisés ixlacati̱ncán cristianos lacputzayá̱tit caca̱li̱kalhi̱cántit lactlá̱n lacchixcuhuí̱n, pero Dios lakapasa ixkasatcán minacujcán. Porque tú puhuaná̱tit huixín ca̱macuaniyá̱n tlahuayá̱tit ixlacatí̱n Dios, Dios ni̱ ca̱li̱ma̱nu̱yá̱n tla̱n tú tlahuayátit, ¡lakmakán! \v 16 Acxni Juan Bautista ya̱ istzucú ixli̱chihui̱nán Dios ixca̱mini̱niyá̱n nakaxpatá̱tit ixley Moisés y tú tatzokni̱t profetas. Pero Juan ma̱tzuqui̱lhá li̱chihui̱nán la̱ Dios ma̱lacnú ca̱ma̱paksi̱putún cristianos ca̱quilhtamacú y la̱ta amá quilhtamacú lhu̱hua cristianos tatzaksama̱na tatanú nac ixtapáksi̱t Dios. \v 17 Aquit cca̱ma̱lacapa̱stacayá̱n xlacata akapú̱n y ca̱quilhtamacú tla̱n talaksputa pero tú lactzu lactzú laclhca̱ni̱t Dios ni̱ ama li̱tamakxtaka ni̱ ama kantaxtú. \v 18 Huixín lacsacxtuyá̱tit nac ixley Moisés tú ca̱mini̱niyá̱n porque ma̱tla̱ni̱yá̱tit cha̱tum chixcú camákxtakli ixta̱cha̱t y cata̱tamakáxtokli tunu pusca̱t, pero namá chixcú tlahuá tala̱kalhí̱n ixlacatí̱n Dios. Na̱ chuná amá tí ta̱tamakaxtoka pusca̱t ni̱ma̱ makxtakni̱t ixta̱ko̱lú na̱ tlahuá tala̱kalhí̱n ixlacatí̱n Dios. \s1 Xatakalhchihuí̱n cha̱tum rico y cha̱tum pobre huanicán Lázaro \p \v 19 Jesús na̱ ca̱huánilh: \p ―Maktum latáma̱lh cha̱tum rico chixcú ni̱ma̱ hua̱k ixkalhí ni̱tú istzanka̱ní; tla̱n ixlhaka̱nán y tza̱pu ixtlahuá li̱lakastá̱n. \v 20 Amá nac ca̱chiquí̱n na̱ ixlama cha̱tum pobre ixuanicán Lázaro, snu̱n ixta̱tatlá, ixtahuilá ca̱tiyatni lacatzú nac puhui̱lhta ixchic amá rico \v 21 xlacata naca̱huati̱lhá katxtakma ni̱ma̱ ixtapa̱tastá nac mesa; lactzú chichí ixtama̱lacatzuhuí hasta ixtamacslipí. \p \v 22 ’Cha̱lh quilhtamacú ni̱lh Lázaro y ángeles táli̱lh nac ixpu̱táhui̱lh Abraham ni̱ma̱ ixma̱xqui̱ni̱t Dios. Ni̱ ixli̱maka̱s amá rico na̱ ni̱lh y muju̱ca. \v 23 Nac ixpu̱latama̱ncán ni̱n ní ixakxtakajnama amá rico talacayá̱hualh ácxilhli Lázaro li̱pa̱xáu ixlama nac ixpu̱táhui̱lh Abraham. \v 24 Y ma̱ktási̱lh: “Ta̱ta Abraham, ¡caquilakalhámanti! Cama̱lakacha Lázaro namín quima̱cahui̱ní ca̱na tziná ixquincán quisi̱máka̱t porque yaj lá cta̱lá la̱ cakxtakajnama juú nac lhcúya̱t.” \v 25 Pero Abraham kálhti̱lh: “Cá̱ksanti huix la̱ li̱pa̱xáu ixlápa̱t nac ca̱quilhtamacú y Lázaro ni̱tú ixkalhí. Chí juú talakxta̱pali̱ni̱t, huix akxtakajnámpa̱t y Lázaro li̱pa̱xáu lama. \v 26 Xa̱huá tí talama̱na juú ni̱ lá ta̱ksputza̱lá tú quinca̱ma̱pitziyá̱n, y ni̱ lá ta̱na̱chá ní tanú̱pa̱t, y tí talama̱na nanú na̱ ni̱ lá ta̱ksputza̱lá tú quinca̱ma̱pitziyá̱n y ni̱ lá tamín juú.” \p \v 27 ’Amá chixcú huanipá: “Para ni̱ lá tlahuaya tú cuaniyán siquiera cama̱lakacha nac ixchic quinti̱cú, \v 28 porque cca̱kalhí cha̱quitzis quinata̱camán y clacasquín caca̱huanica catalakxta̱páli̱lh ixlatama̱tcán xlacata ni̱ natamín ta̱kxtakajnán juú la̱ aquit.” \v 29 Xlá kalhti̱pá: “Para xlacán talakxta̱pali̱putún ixlatama̱tcán cata̱kahuá̱nalh tú li̱ma̱paksi̱nán Dios pues Moisés y profetas hua̱k tatzokni̱t nac Escrituras. ¡Catakáxmatli para talacasquín!” \v 30 Amá rico kalhtí̱nalh: “¡Tó! Ni̱ ama takaxmata, ta̱ta Abraham, porque ni̱ ta̱kahuanán tú tali̱kalhtahuaká. Pero para ixca̱lákalh cha̱tum chixcú tí talakapasa y maká̱n ni̱ni̱t, xlacán ixtalakxta̱páli̱lh ixlatama̱tcán.” \v 31 Abraham huaniko̱lh amá rico chixcú: “Ma̱squi ixca̱lákalh cha̱tum ni̱n ni̱ para chú tamá̱n ta̱kahua̱nán. Moisés y lhu̱hua profetas taqui̱lani̱t y ni̱ takaxmata.” \c 17 \s1 Cha̱tum chixcú cama̱tzanke̱nánilh ixta̱cristiano \r (Mt. 18.6‑7, 21‑22; Mr. 9.42) \p \v 1 Maktum Jesús ca̱huánilh ixdiscípulos: \p ―Juú nac ca̱quilhtamacú siempre talama̱na nahuán tí tama̱tlahui̱nán tala̱kalhí̱n, pero ¡koxitá namá chixcú tí ca̱ma̱laktzanke̱ní ixtalacapa̱stacnicán catatzacá̱tnalh tí tzucuni̱t quintali̱pa̱huán! \v 2 Ma̱s ixmacuánilh para ixli̱pixchi̱ca aktum lanca chíhuix xla molino ixmuju̱ca nac pupunú xlacata namu̱xtú que lacputzá ca̱ma̱tlahuí tala̱kalhí̱n namá tí tzucuni̱t quintali̱pa̱huán. \v 3 Tla̱n calacputzátit catlahuátit tú ma̱s ca̱mini̱niyá̱n. Para minta̱cam tlahuaniyá̱n tú ni̱ tlá̱n cakahuani, y para lakxta̱palí ixkásat, ¡cama̱tzanke̱nani tú tlahuanín! \v 4 Para aktum chichiní makasi̱tzi̱yá̱n maktujún y makatunu huaniyá̱n cama̱tzanke̱nani yaj chú amá̱n tlahuayá̱n, huix cama̱tzanke̱nani tú tlahuanín. \p \v 5 Maktum ixapóstoles tamáksquilh Jesús: \p ―Quimpu̱chinacán, quila̱ma̱si̱níu la̱ nacca̱najlayá̱u tú tla̱n tlahuá Dios. \p \v 6 Xlá ca̱kálhti̱lh: \p ―Para huixín ixca̱najlátit ixli̱hua̱k mintapuhua̱ncán Dios ama tlahuá tú maksquiná̱tit ma̱squi caj actzú la̱ ixtalhtzi aktum a̱cuncali̱n ixli̱lanca, tla̱n ixuanítit katum quihui: “Catake̱nu ní ya̱t y cataju nac pupunú”, y namá quihui xli̱ca̱na ixca̱kaxmatnín. \p \v 7 ’Huixín catzi̱yá̱tit xlacata cha̱tum tasa̱cua acxni qui̱scujkó ixca̱tucuxtu ixpatrón o qui̱maktakálhnilh ixquitzistancaní̱n, acxni taspita, ni̱ capuhuántit huaní ixpatrón: “Catanu, cahuá̱yanti tuncán.” \v 8 Cha̱ huaní ixpatrón: “Casokti catalakxtúnanti y catlahua quili̱hualhtata xlacata nacua̱yán. Y la̱ nacualhtatakó entonces na̱ natzucuya hua̱yana huix.” \v 9 Ma̱squi namá tasa̱cua ma̱s scujni̱t, ni̱ capuhuántit pa̱xcatcatzi̱nicán tú tlahuani̱t pues huata ma̱kantaxti̱ni̱t ixtascújut ni̱ma̱ li̱tanu̱ni̱t. \v 10 Aquit cca̱huaniyá̱n para Dios ca̱ma̱macqui̱yá̱n aktum tascújut y huixín tlahuayá̱tit, ni̱ capuhuántit ma̱s lactali̱pa̱u ama ca̱li̱maca̱ná̱n porque huata tlahuani̱tántit ixtascújut ni̱ma̱ ca̱mini̱niyá̱n. \s1 Jesús ca̱ma̱ke̱nu̱ní lepra tá̱tat cha̱cá̱u lacchixcuhuí̱n \p \v 11 Jesús ti̱tum ixyá nac tijia nachá̱n nac Jerusalén ca̱ti̱lakatzá̱lalh pu̱latama̱n Samaria y Galilea. \v 12 Acxni cha̱lh nac aktum actzú ca̱chiquí̱n tá̱cxilhli cha̱cá̱u lacchixuhuí̱n tí ixtakalhí lepra tá̱tat. \v 13 La̱ta li̱lakamákat tama̱ktási̱lh: \p ―¡Maestro Jesús! ¡Caquila̱lakalhamáu! ¡Quila̱ma̱ksa̱ní̱u! \p \v 14 Xlá tá̱yalh, acs ca̱lacá̱nilh y ca̱huánilh: \p ―Tla̱n, pero capítit putzayá̱tit cha̱tum cura tí nama̱luloka ca̱makxtakni̱tán minta̱tatcán. \p Tatlá̱hualh lakchú y acxni tamaklhcátzi̱lh caj la̱ ni̱tú catake̱nú̱nilh ixta̱tatcán. \v 15 Cha̱tum xalac Samaria ixuani̱t, acxni ácxilhli la̱ aksá̱nalh tzúculh aktasá pa̱xcatcatzi̱ní Dios la̱ ixma̱ksa̱ni̱ni̱t. \v 16 Jaé samaritano tuncán lákalh Jesús, tatzokostánilh hasta talacátalh ca̱tiyatni y huánilh: \p ―¡Cpa̱xcatcatzi̱niyá̱n tú tlahuani̱ta quilacata! \p \v 17 Jesús kálhti̱lh: \p ―La̱mpara cha̱cá̱u ixuani̱tántit, ¿a poco ni̱ hua̱k ta̱ksa̱nani̱t? ¿Nicu ta̱lh xa̱makapitzi? \v 18 ¿Hua̱nchi huata jaé xala mákat chixcú tí ni̱ judío táspitli pa̱xcatcatzi̱ní Dios tú tláhualh ixlacata? \p \v 19 A̱stá̱n li̱ma̱páksi̱lh amá chixcú: \p ―Cata̱ya capit li̱pa̱xáu. Huix aksa̱nani̱ta porque quili̱pa̱huani̱ta tla̱n cma̱ksa̱ni̱yá̱n. \s1 Ixtapáksi̱t Dios ni̱ tasí la̱ lacatzucú ca̱quilhtamacú \r (Mt. 24.23‑28, 36‑41) \p \v 20 Maktum quilhtamacú makapitzi ixma̱kantaxti̱naní̱n ixley Moisés takalasquínilh Jesús lihua xnicu ixama lacatzucú ixtapáksi̱t Dios ca̱quilhtamacú. Xlá ca̱kálhti̱lh: \p ―Acxni nalacatzucú ixtapáksi̱t Dios ca̱quilhtamacú ni̱ lá pa̱t acxilá̱tit la̱ li̱lacahua̱naná̱tit tú huí ca̱quilhtamacú. \v 21 Ni̱ lá tí ama huan: “Juú huí”, o “Anú cácxilhli.” Aquit cca̱huaniyá̱n jaé tachihuí̱n porque huixín ni̱ ma̱kachakxi̱ni̱tántit xlacata ixtapáksi̱t Dios ca̱lakchini̱taná nac milatama̱tcán. \p \v 22 A̱stá̱n ca̱huánilh ixdiscípulos: \p ―Ama cha̱n quilhtamacú acxni huixín na̱ pa̱t acxilhputuná̱tit ca̱na makstum la̱ cama ma̱paksi̱nán aquit Xatalacsacni Chixcú, pero ya̱ lá amá̱n quila̱cxilá̱u. \v 23 Makapitzi naca̱huaniyá̱n: “Juú chini̱t Mimpu̱chinacán”, o “Anú cacxilhui lapu̱lá.” Huixín ni̱ caca̱najlátit ni̱ para capítit quila̱lacaputzayá̱u. \s1 Acxni namín Jesús ca̱quilhtamacú cati̱huá ama acxila \p \v 24 ’Acxni aquit Xatalacsacni Chixcú nacmín ca̱quilhtamacú ixli̱maktuy, ni̱tí ama ta̱kskahuí porque cama taxtuya̱chi na̱ chuná la̱ tasí acxni maklipa cani̱huá lacacha̱nkó. ¡Aquit cama tasí ixli̱ti̱lanca ca̱quilhtamacú! \v 25 Pero pu̱la lhu̱hua tú cama liakxtakajnán pues namá cristianos tí talama̱na jaé quilhtamacú ama quintalakmakán. \p \v 26 ’Acxni aquit Xatalacsacni Chixcú nacca̱lakchiná̱n ixli̱maktuy, lhu̱hua ama ta̱kspulá la̱ ca̱qui̱taxtúnilh amá cristianos tí ixtalama̱na acxni tilatáma̱lh Noé. \v 27 Amá cristianos ni̱tú ixtali̱puhuán, ixtahua̱yán, ixtakachí, ixtatamakaxtoka, ixtali̱pa̱xahuá tú ixtakalhí. Ni̱ para tziná caso tatláhualh tú ca̱huánilh Noé, pero huata táju̱lh nac barco ni̱ma̱ ixtlahuani̱t tzúculh tatlancanán, milh spútut y hua̱k tani̱lo̱lh. \v 28 Na̱ chuná qui̱táxtulh nac ca̱chiquí̱n Sodoma ana ní ixlama Lot. Hua̱k cristianos ixtahua̱yán, ixtakotnán, ixtasta̱nán, ixtatama̱huanán, ixtachana̱nán, ixtachiqui̱nán. \v 29 Na̱ ni̱ taca̱nájlalh tú ca̱li̱ta̱chihuí̱nalh Lot, pero huata táxtulh nac Sodoma tzúculh pa̱tastá lhcúya̱t y azufre nac akapú̱n, hua̱k ca̱makni̱ko̱lh amá cristianos tí ixtalama̱na nac Sodoma. \p \v 30 ’Lhu̱hua cristianos chuná jaé talama̱naj nahuán acxni nacmimpará ca̱quilhtamacú aquit Xatalacsacni Chixcú. \v 31 Amá quilhtamacú para cha̱tum cristiano ta̱cxtuni̱t nahuán ixakstí̱n ixchic, ni̱ catláhualh fuerza ma̱xtú tú kalhí nac ixchic, la̱ta yá catzá̱lalh. Para cha̱tum cristiano ani̱t nahuán nac ixca̱tucuxtu, yaj catáspitli nac ixchic tiyá ixlháka̱t. \v 32 Pues ca̱ksántit la̱ timakatzánka̱lh ixli̱stacni ixta̱cha̱t Lot caj xlacata ixli̱puhuán tú ixakxtakmakani̱t. \v 33 Porque amá quilhtamacú tí lakcatzán lakma̱xtuputún ixli̱stacni ama makatzanká, pero tí akxtakmakán li̱puhuán la̱ta tú kalhí ama lakma̱xtú ixli̱stacni. \p \v 34 ’Amá quilhtamacú para cha̱tuy cristianos talhtatama̱na nac ixpu̱tamacán, cha̱tum ama̱ca lakma̱xtucán y xa̱cha̱tum ama̱ca makxtakcán. \v 35 Para cha̱tuy lacchaján tasquitima̱na, cha̱tum ama̱ca lakma̱xtucán y xa̱cha̱tum ama̱ca makxtakcán. \v 36 Para cha̱tuy lacchixcuyuí̱n tascujma̱na nac ixca̱tucuxtucán, cha̱tum ama̱ca lakma̱xtucán y xa̱cha̱tum ama̱ca makxtakcán. \p \v 37 La̱ takaxmatko̱lh ixapóstoles ixtachihuí̱n takalasquínilh: \p ―Quimpu̱chinacán, ¿nicu ama̱ca ca̱li̱ncán jaé tí naca̱lakma̱xtucán? \p Jesús ca̱kálhti̱lh: \p ―Xlacán ama tacatzí nicu na̱ chuná la̱ chu̱n tataka̱sa xaní̱n quitzistanca. \c 18 \s1 Cha̱tum juez tlahuaní justicia cha̱tum viuda pusca̱t \p \v 1 Jesús ixlacasquín catama̱kachákxi̱lh ixdiscípulos ni̱ catali̱mákxtakli takalhtahuakaní Dios ma̱squi ni̱ sok caca̱má̱xqui̱lh tú tamaksquín. \v 2 Ixtalacapa̱stacni ca̱li̱ta̱ma̱lacastúcnilh jaé takalhchihuí̱n: \p ―Nac aktum ca̱chiquí̱n ixlama cha̱tum juez, ixli̱lakapascán ni̱ ixli̱pa̱huán Dios, ni̱ para ixca̱lakalhamán cristianos. \v 3 Na̱ aná ixlama cha̱tum viuda pusca̱t ni̱ma̱ tza̱pu ixán ta̱chihui̱nán caca̱stigartláhualh cha̱tum cristiano ni̱ma̱ siempre ixta̱ra̱slaka. \v 4 Maka̱s quilhtamacú jaé juez ni̱ caso tláhualh tú huánilh amá pusca̱t. Pero xlá ni̱ ixli̱makxtaka min ta̱chihui̱nán hasta maktum qui̱lacpúhualh: “Aquit ni̱ cli̱pa̱huán Dios, ni̱ para quincuenta tú tapa̱xtoka cristianos. \v 5 Pero jaé pusca̱t tza̱pu min quiakaxculí, quimakasi̱tzi̱majá la̱ lá; mejor cama tlahuá tú quimaksquín xlacata yaj namín quima̱cchichijuí.” \p \v 6 Jesús ca̱huánilh ixdiscípulos: \p ―Para jaé juez tí ni̱ ca̱sipa̱cxila cristianos tlahuánilh justicia amá pusca̱t xlacata yaj namín akaxculí, \v 7 ¿nicu li̱puhuaná̱tit Dios ni̱ sok catica̱má̱xqui̱lh ixcamán tí ca̱lacsacni̱t tú tamaksquín para cha̱li cha̱lí takalhtahuakaní? \v 8 Aquit tancs cca̱huaniyá̱n, Dios sok ca̱makta̱yá y ca̱ma̱xquí ixcamán tú talacasquín. Pero cli̱puhuán aquit Xatalacsacni Chixcú tú ama tapa̱xtoka amá cristianos acxni nacchimpará ixli̱maktuy ca̱quilhtamacú. ¿Nicu cha̱li̱t nacca̱ma̱noklhú ni̱ tali̱makxtakni̱t quintali̱pa̱huán? \s1 Tí tatla̱ní ixacstu Dios ama lakmakán \p \v 9 Como makapitzi lacchixcuhuí̱n ixacstucán ixtali̱tanú lactlá̱n cristianos ixtalakmakán xa̱makapitzi cristianos, Jesús ca̱huánilh jaé takalhchihuí̱n: \p \v 10 ―Cha̱tuy lacchixcuhuí̱n ta̱lh takalhtahuakaní Dios nac pu̱siculan; cha̱tum ixma̱kantaxti̱ná ixley Moisés ixuani̱t ixli̱tanú tla̱n cristiano, y xa̱cha̱tum ixma̱lakaxoke̱ná tumi̱n ixuani̱t ixli̱ta̱yá li̱xcájnit chixcú. \v 11 Amá ixma̱kantaxti̱ná ixley Moisés chuné kalhtahuakánilh Dios: “Quimpu̱chiná Dios, cpa̱xcatcatzi̱niyá̱n porque aquit ni̱ li̱xcájnit quinkásat la̱ xa̱makapitzi. Aquit ni̱ cakskahuinán, ni̱ ctlahuá tú li̱xcájnit, ni̱ clakamaklhti̱nán pusca̱t, ni̱ para cta̱talacastuca namá chixcú tí ma̱lakaxoke̱nán tumi̱n. \v 12 Aquit ckatxtaknán maktuy katunu xama̱na xlacata naclakachixcuhui̱yá̱n y cma̱stá limosna catzuntín tumi̱n ni̱ma̱ ctlajá.” \v 13 A̱lacatunu amá chixcú tí ixma̱lakaxoke̱nán tumi̱n ni̱ para ixtalacatzuhui̱putún ixpu̱lakachixcuhui̱cán Dios la̱ta ixma̱xanán ixlacati̱n Dios, ma̱kat tamákxtakli, acpu̱taj tá̱yalh ni̱ para ixlacá̱n ta̱lhmá̱n. Huata ixcuxmu̱ma̱xqui̱cán ixuán: “Quimpu̱chiná Dios, caquilakalhámanti, caquima̱tzanke̱nani lhu̱hua quintala̱kalhí̱n.” \p \v 14 Jesús ca̱huaniko̱lh cristianos: \p ―Tancs cca̱huaniyá̱n, Dios ma̱tzanke̱nánilh tú ixtlahuani̱t amá ixma̱lakaxoke̱na tumi̱n, y ni̱ ma̱tlá̱ni̱lh tú huánilh amá ixma̱kantaxti̱na ixley Moisés. Porque tí lactlancán li̱tanú ixacstu tla̱n cristiano ama̱ca lakmakancán, pero tí li̱ta̱yá kalhí tala̱kalhí̱n ama̱ca ma̱camajcán. \s1 Jesús ca̱sicuna̱tlahuá lactzú camán \r (Mt. 19.13‑15; Mr. 10.13‑16) \p \v 15 Makapitzi lacchaján tatzáksalh tama̱lacatzuhuí Jesús xlacata naca̱mu̱sicuna̱tlahuá lactzú itskatacán ni̱ma̱ ixtali̱mín, pero ixdiscípulos talacaquílhni̱lh amá lacchaján tí ixtali̱mín itskatacán. \v 16 Como Jesús ca̱káxmatli ca̱huánilh: \p ―Ni̱ caca̱li̱huanítit caquintama̱lacatzúhui̱lh namá lactzú camán porque nac ixtapáksi̱t Dios huata ama̱ca ca̱maklhti̱nancán amá cristianos tí tali̱tanú la̱ lactzú camán. \v 17 Xli̱ca̱na cca̱huaniyá̱n amá cristianos tí ni̱ li̱tamakxtaka hua̱k ca̱najlá la̱ cha̱tum actzú kahuasa, ni̱ lá ama maklhti̱nán la̱ ma̱lacnú Dios ca̱ma̱paksi̱putún cristianos. \s1 Cha̱tum rico kahuasa ni̱ ma̱tla̱ní tú ma̱lacnu̱ní Jesús \r (Mt. 19.16‑30; Mr. 10.17‑31) \p \v 18 Maktum quilhtamacú cha̱tum tali̱pa̱u chixcú kalasquínilh Jesús: \p ―Maestro, huix tla̱n catzi̱ya, quihuani, ¿tucu quili̱tláhuat xlacata tla̱n nacchá̱n nac akapú̱n ní huí Dios? \p \v 19 Xlá kálhti̱lh: \p ―¿Hua̱nchi quihuaniya tla̱n ccatzí? Huata huí cha̱tum tí tla̱n catzí y huá Quinti̱cucán Dios. \v 20 Chí cama kalhti̱yá̱n tú quinkalasquini. Catlahua nac milatáma̱t tú li̱ma̱paksi̱nán Dios: “Ni̱ calakámaklhti ixpusca̱t minta̱chixcú, ni̱ camakni minta̱cristiano, ni̱ cakalhá̱nanti, ni̱tí caliakskahuínanti tú ni̱ ca̱na, y caca̱lakalhámanti minti̱cú mina̱na.” \p \v 21 Amá chixcú kalhpaktánu̱lh Jesús: \p ―Namá tú quihuanípa̱t la̱ta quiliactzú cma̱kantaxti̱ni̱t nac quilatáma̱t. \p \v 22 ―Pero huí tú tzanka̱niyá̱n: casta̱t la̱ta tú kalhi̱ya y caca̱ma̱xqui xatumi̱n tí pobres talama̱na. A̱stá̱n naquilaktana xlacata naquintakokeya cani̱huá. Para tlahuaya tú cuanimá̱n tancs pa̱t chipina nac akapú̱n ní huí Dios ―huaniko̱lh Jesús. \p \v 23 Amá chixcú acxni káxmatli tú huánilh Jesús lakaputzako̱lh porque snu̱n rico ixuani̱t. \v 24 Jesús ca̱huánilh ixdiscípulos: \p ―¡Xli̱ca̱na snu̱n tuhua ca̱huani̱ní ricos tama̱tla̱ní tú ma̱lacnú Dios nac ixtapáksi̱t! \v 25 Ma̱s ni̱ tuhua tanú tantum camello nac istzán li̱xtokon que cha̱tum rico nama̱tla̱ní tú ma̱lacnú Dios nac ixtapáksi̱t. \p \v 26 Ixdiscípulos tí taka̱xmatli takalasquínilh: \p ―Entonces, ¿ticu ama lakma̱xtú ixli̱stacni? \p \v 27 Jesús ca̱kálhti̱lh: \p ―Lacchixcuhuí̱n huí lhu̱hua tú ni̱lá tatlahuá, pero Dios hua̱k tla̱n tlahuá tú lacasquín. \p \v 28 Pedro na̱ kalasquínilh: \p ―Entonces aquín tí cakxtakmakani̱táu la̱ta tú xackalhi̱yá̱u xlacata nacca̱takokeyá̱n, ¿nicu camá̱n qui̱ta̱yayá̱u? \p \v 29 Jesús chuné chihuí̱nalh: \p ―Xli̱ca̱na cca̱huaniyá̱n, amá tí akxtakmakán ixchic, ixta̱cha̱t, ixnati̱cún, ixnata̱camán o ixcamán xlacata nali̱chihui̱nán la̱ ma̱lacnú Dios ca̱ma̱paksi̱putún cristianos, \v 30 xlá ama pu̱spitní ma̱s lhu̱hua que la̱ta tú ixkalhí xapu̱lh ca̱quilhtamacú, y acxni Dios naca̱ta̱tlahuá taxokó̱n cristianos ama maklhti̱nán li̱pa̱xáu ixlatáma̱t nac akapú̱n. \s1 Jesús li̱chihui̱nampará la̱ ama̱ca makni̱cán \r (Mt. 20.17‑19; Mr. 10.32‑34) \p \v 31 Maktum Jesús ca̱tá̱alh aparte cha̱cu̱tuy ixapóstoles, y ca̱huánilh: \p ―Huixín catzi̱yá̱tit xlacata ama̱náu pakán nac Jerusalén; aná ama kantaxtú la̱ta tú tali̱chihui̱nani̱t profetas cama pa̱xtoka aquit Xatalacsacni Chixcú. \v 32 Aná ama̱ca quimacama̱sta̱cán ixmacancán xala mákat lacchixcuhuí̱n, xlacán ama quintali̱chiyá, quintali̱kalhkama̱nán, quintalacachucxuí; \v 33 y acxni naquintasnokkó, ama quintamakní. Pero ixliaktutu chichiní a̱stá̱n aquit cama lacastacuanán ca̱li̱ná̱n. \p \v 34 Ixapóstoles ni̱ ixtacatzí ni̱ para ixtama̱kachakxí tú ixca̱huaniputún porque Dios ni̱ ixca̱li̱makxtakni̱t nata̱cxcatzí ixtalacapa̱stacni. \s1 Jesús ma̱ksa̱ní cha̱tum lakatzí̱n nac Jericó \r (Mt. 20.29‑34; Mr. 10.46‑52) \p \v 35 Jesús cha̱lh ixquilhapá̱n aktum ca̱chiquí̱n huanicán Jericó. Nac ixpa̱xtú̱n tijia ixuí cha̱tum lakatzi̱n chixcú itsquima limosna. \v 36 Acxni káxmatli jilij ixtachihui̱nán cristianos, kalasquiní̱nalh tú ixqui̱taxtuma. \p \v 37 Cha̱tum huánilh: \p ―Jesús xalac Nazaret lacpasa̱rlama juú lacatzú. \p \v 38 Ni̱ para tla̱n kaxmatko̱lh amá lakatzí̱n tzúculh aktasá: \p ―¡Jesús, ixli̱talakapasni rey David! ¡Caquilakalhámanti; caquima̱ksa̱ni! \p \v 39 Makapitzi tí ixtapu̱lanini̱t Jesús talacaquílhni̱lh xlacata acs catahui, pero xlá ma̱s tzúculh aktasá: \p ―¡Jesús ixli̱talakapasni rey David! ¡Caquilakalhámanti! \p \v 40 Jesús tá̱yalh puntzú, li̱ma̱paksí̱nalh cali̱minca ixlacatí̱n, y acxni chilh kalasquínilh: \p \v 41 ―¿Tucu lacasquina cactláhualh milacata? \p Xlá huá: \p ―Quimpu̱chinacán, clacasquín cama̱lakake quilakastapu xlacata naclacahua̱nán. \p \v 42 Jesús huánilh: \p ―¡Pues catalakáke̱lh milakastapu xlacata nalacahua̱nana! Huix aksa̱nani̱ta porque quili̱pa̱huani̱ta tla̱n cma̱ksa̱ni̱yá̱n. \p \v 43 Amá lakatzí̱n tuncán lacahuá̱nalh y takókelh Jesús pa̱xcatcatzi̱niti̱lhá Dios tú ixtlahuani̱t ixlacata. Amá tí tá̱cxilhli ixtascújut Jesús na̱ ixtalakachixcuhuí Dios. \c 19 \s1 Cha̱tum chixcú ta̱cxtú nac ixakán quihui xlacata na̱cxila Jesús \p \v 1 Jesús cha̱lh nac Jericó y tánu̱lh ca̱chiquí̱n. \v 2 Aná ixlama cha̱tum xapuxcu ixma̱lakaxoke̱naní̱n tumi̱n ixuanicán Zaqueo, y snu̱n rico ixuani̱t. \v 3 Xlá ixlakapasputún Jesús, pero como snu̱n actzú ixuani̱t ni̱ lá ixacxila pues istzamacán. \v 4 Tú tláhualh tá̱cxtulh nac akatum quihui huanicán sicómoro, aná ixama lacpasa̱rlá Jesús. \v 5 Acxni chilh aná, xlá talacayá̱hualh ta̱lhmá̱n, li̱ma̱pa̱cúhui̱lh ixtacuhui̱ní y huánilh: \p ―Zaqueo, lacapala cata̱cta, porque jaé chichiní cama lakpaxia̱lhnaná̱n nac mínchic. \p \v 6 Xlá lacapala tuncán tá̱ctalh y pa̱xahuati̱lhá tá̱alh Jesús nac ixchic. \v 7 Lhu̱hua cristianos tzúculh tahuán: \p ―Ani̱t lakpaxia̱lhnán namá li̱xcájnit chixcú tí kalhí lhu̱hua tala̱kalhí̱n porque ni̱ ma̱kantaxtí ixley Moisés. \p \v 8 Nac ixpu̱lacni ákxtaka Zaqueo tá̱yalh y huánilh Jesús: \p ―Quimpu̱chiná, la̱ta tú cma̱paksí íta̱t cama ca̱ma̱xquí pobres, y para tí cma̱táji̱lh li̱huacá, cama pu̱spitní makta̱ti ixlacata li̱huacá. \p \v 9 Jesús na̱ huánilh: \p ―Jaé quilhtamacú Dios mini̱t ca̱lakma̱xtú tí talama̱na jaé ákxtaka porque jaé chixcú na̱ cli̱ma̱nú ixli̱talakapasni Abraham. \v 10 Chí taxtunini̱t pues aquit Xatalacsacni Chixcú cmini̱t putzá y lakma̱xtú tú ixlaktzanka̱ni̱t. \s1 Tí maktakalha tú maklhti̱nán ma̱s ama̱ca ma̱xqui̱cán \p \v 11 La̱ ta̱chihui̱nanko̱lh Zaqueo, Jesús ca̱huanipá tunu takalhchihuí̱n pues como ixcha̱majá nac Jerusalén lhu̱hua cristianos ixtapuhuán aná ixama ma̱lacatzuquí ixtapáksi̱t Dios. \v 12 Xla ca̱huánilh jaé takalhchihuí̱n xlacata natama̱kachakxí la̱ ixama qui̱taxtú: \p ―Nac aktum pu̱latama̱n ixlama cha̱tum tali̱pa̱u chixcú. Maktum lákchilh tachihuí̱n caalh nac ca̱chiquí̱n ni̱ma̱ ixli̱tapaksí ixpu̱latama̱n porque ixama̱ca li̱lhca̱cán rey. \v 13 Acxni táxtulh ca̱tasánilh cha̱cá̱u ixtasa̱cua y ca̱má̱xqui̱lh lhu̱hua tumi̱n cha̱tunu xlacata catama̱scujúnilh hasta xní naqui̱taspita. \v 14 Lhu̱hua cristianos nac ixpu̱latama̱n ni̱ ixtama̱tla̱ní amá chixcú nali̱lhca̱cán rey tí naca̱ma̱paksí y tama̱lakácha̱lh pu̱tum lacchixcuhuí̱n nac ca̱chiquí̱n ni̱ma ixli̱tapaksí ixpu̱latama̱ncán xlacata tunu tí nali̱lhca̱cán. \v 15 Pero ni̱tú tatá̱yalh pues siempretá li̱lhca̱ca rey. Xlá táspitli y ca̱tasánilh amá ixtasa̱cua tí ixca̱ma̱xqui̱ni̱t tumi̱n xlacata naca̱ta̱tlahuá taxokó̱n niculá ixtatlajani̱t cha̱tunu. \v 16 Xla̱huán tí ta̱tláhualh cuenta huánilh: “Uchu huí mintumi̱n; aquit cma̱stacani̱t makcá̱u ixlacata li̱huacá la̱ quima̱xqui.” \v 17 Amá rey kálhti̱lh: “Clakatí mintascújut, huix sculujua pues ma̱stacani̱ta actzú quintumi̱n ni̱ma̱ cma̱xquí̱n. La̱ta chí tuncán cmacama̱xqui̱yá̱n akcá̱u ca̱chiquí̱n xlacata huix naca̱ma̱paksi̱ya.” \v 18 Ixli̱cha̱tuy ixtasa̱cua huánilh xlacata ixtlajani̱t makquitzis li̱huacá tumi̱n la̱ timá̱xqui̱lh amá rey. \v 19 Xlá kálhti̱lh: “Huix na̱ lakati̱ya cha̱lhca̱tnana; la̱ta chí cmacama̱xqui̱yá̱n akquitzis ca̱chiquí̱n xlacata huix naca̱ma̱paksi̱ya.” \v 20 Chuná amá ca̱ta̱tláhualh cuenta ixtasa̱cua. Pero cha̱tum huánilh: “Uchu huí mintumi̱n la̱ta quima̱xqui. Aquit cmákchi̱lh nac luxu xlacata nacma̱quí ni̱ natzanká. \v 21 Pues xacjicuaniyá̱n porque huix scarancua tlahuaya taxokó̱n; ccatzí la̱ akchipaya tú ni̱ li̱scujni̱ta y ca̱maklhti̱ya ixtachana̱ncán ni̱ma̱ tali̱scujni̱t xa̱makapitzi.” \v 22 Amá rey huánilh: “¡Takalhí̱n chixcú, mi̱cstu mintachihuí̱n li̱talacapu̱ya! Para xcatzi̱ya scatancua ctlahuá taxokó̱n, cakchipá tú ni̱ cli̱scujni̱t y cca̱maklhtí ixtachana̱ncán xa̱makapitzi, entonces, \v 23 ¿hua̱nchi ni̱ ma̱nu quintumi̱n nac banco xlacata acxni xactiqui̱táspitli siquiera ixquintima̱xqui xaskata ni̱ma̱ tlajani̱t quintumi̱n?” \v 24 Amá rey ca̱huánilh xa̱makapitzi cristianos: “Camaklhtí̱tit ixtumi̱n jaé chixcú y cama̱xquí̱tit namá tí tlájalh makcá̱u ixlacata li̱huacá.” \v 25 Xlacán tahuánilh: “Pero señor, xlá kalhi̱yá lhu̱hua tumi̱n, li̱huacá makcá̱u.” \v 26 Amá rey ca̱kálhti̱lh: “Xli̱ca̱na cca̱huaniyá̱n, amá tí kalhi̱yá tú maclacasquín, ma̱s ama̱ca ma̱xqui̱cán, y tí caj actzú kalhí, ama̱ca maklhti̱cán hasta ni̱ma̱ ixli̱skalhma̱ca. \v 27 Y namá quienemigos ni̱ma̱ ni̱ ixquinta̱cxilhputún caca̱li̱tántit tuncán y nac quilacatí̱n caca̱makní̱tit.” \s1 Jesús tanú nac ca̱chiquí̱n xla Jerusalén \r (Mt. 21.1‑11; Mr. 11.1‑11; Jn. 12.12‑19) \p \v 28 La̱ chihui̱nanko̱lh Jesús, ti̱tum tá̱yalh nachá̱n nac Jerusalén. \v 29 Cha̱lh nac aktum sipi huanicán Cerro de los Olivos, lacatzú ixtahuila̱na aktuy ca̱chiqí̱n huanicán Betfagé y Betania. Xlá ca̱ma̱páksi̱lh cha̱tuy ixdiscípulos: \p \v 30 ―Capítit namá nac ca̱chiquí̱n ni̱ma̱ li̱lacacha̱ni̱táu, y nac aktum ákxtaka pa̱t taka̱sá̱tit tachi̱ya̱huán tantum burro ni̱ma̱ ni̱ naj tí pu̱tahuacani̱t. Caxcúttit y naquila̱li̱miniyá̱u. \v 31 Para tí ca̱huaniyá̱n hua̱nchi xcutpa̱nántit, huixín cahuanítit xlacata Mimpu̱chinacán maclacasquín. \p \v 32 Xlacán ta̱lh y xli̱ca̱na tatáka̱sli amá burro la̱ cahuánilh Jesús. \v 33 Lihua ixtaxcutma̱na amá burro acxni táxtulh xapu̱chiná y ca̱huánilh: \p ―¿Hua̱nchi xcutpa̱nántit namá burro? \p \v 34 ―Porque Quimpu̱chinacán maclacasquín ―takalhtí̱nalh xlacán. \p \v 35 Amá chixcú yaj tú ca̱huánilh y táli̱lh amá burro; tali̱ke̱tlápalh ixlhaka̱tcán y pu̱tahuácalh Jesús; \v 36 y tzúculh talaca̱ctá amá Sipi de los Olivos. Lhu̱hua cristianos tatrámi̱lh ixpilisa̱lhcán nac tijia xlacata nalactla̱huán. \v 37 Hua̱k tí ixtatakokeni̱t tzúculh tatlí alabanzas ixtapa̱xcatcatzi̱ní Dios ixtascújut Jesús ni̱ma̱ ixca̱li̱ma̱lacahua̱ni̱ni̱t. Ni̱ caj maktum ixtakaxmatí la̱ ixta̱ktasá cristianos la̱ta ixtali̱pa̱xahuá tú ixqui̱taxtuma; \v 38 ixtahuán: \p ―¡Clakachixcuhui̱yá̱u rey ni̱ma̱ ma̱lakacha̱ni̱t Dios Quimpu̱chinacán! ¡Quinca̱cxilhlacachín Dios nac akapú̱n! ¡Capa̱xcatcatzi̱níu ixli̱tlihueke ni̱ma̱ ma̱si̱ni̱t! \p \v 39 Makapitzi ixma̱kantaxti̱naní̱n ixley Moisés na̱ aná ixtaán, tahuánilh Jesús: \p ―Maestro, caca̱huani namá tí tali̱pa̱huaná̱n acs catatá̱yalh. \p \v 40 Xlá ca̱kálhti̱lh: \p ―Para xlacán acs ixtatá̱yalh, chíhuix ixtatzúculh quintalakachixcuhuí. \s1 Jesús laktasá Jerusalén \p \v 41 Acxni li̱lacácha̱lh Jerusalén, ixnacú Jesús lakaputzako̱lh hasta tásalh, \v 42 y la̱ta lakaxtajma chuné chihuí̱nalh: \p ―¡Jerusalén! ¿Niculá xactláhualh ixma̱kachakxi jaé chichiní xlacata Dios ma̱lacnu̱nimá̱n li̱pa̱xáu latáma̱t? Pero huix ni̱ acxcatzi̱ya porque siempre talakatze̱ka. \v 43 Chí talaclhca̱ni̱ttá la̱ pa̱t akxtakajnana. Mienemigos ama tastiliyá̱n, ama tama̱makspitá̱n, cani̱huá ama tataxtuya̱chi \v 44 namá tí ama tatrami̱yá̱n ca̱tiyatni, ama ca̱makni̱cán mincamán tí talama̱na juú ca̱chiquí̱n. Ni̱ ama tamakxtaka ni̱ para akstum chíhuix nac ixpu̱ta̱y ni̱ma̱ ca̱li̱tlahuacani̱t chiqui. ¡La̱ta tú ama qui̱taxtuniyá̱n huix li̱pina cuenta porque ni̱ li̱pá̱huanti amá tí ma̱lakacha̱nín Dios nalakma̱xtuyá̱n! \s1 Jesús ca̱tamacxtú tí tasta̱nán nac lanca pu̱siculan xla Jerusalén \r (Mt. 21.12‑17; Mr. 11.15‑19; Jn. 2.13‑22) \p \v 45 Jesús alh nac pu̱siculan xla Jerusalén y acxni cha̱lh lacatum ní ixtatahuilá sta̱naní̱n tzúculh ca̱tamacxtú hua̱k cristianos tí ixtasta̱nán, \v 46 y chuné ca̱ma̱kalhchihuí̱ni̱lh: \p ―Dios ma̱tzokónalh nac Escrituras: “Nac quínchic tla̱n naquintakalhtahuakaní hua̱k cristianos.” Y huixín tlahuani̱tántit ixpu̱sta̱ncán kalha̱naní̱n. \p \v 47 Chuná amá Jesús cha̱li cha̱lí tzúculh ca̱ma̱kalhchihui̱ní cristianos nac pu̱siculan. Pero xanapuxcun curas, ixma̱kalhtahuake̱nacán judíos y tí ixtama̱paksi̱nán nac ca̱chiquí̱n ni̱ ixta̱cxilhputún y tzúculh talacputzá tla̱n natamakní. \v 48 Ma̱squi ixca̱makasi̱tzí, ni̱ lá tú ixtatlahuaní porque hua̱k cristianos ixtalakalhamán Jesús ixtalakatí takaxmata la̱ ixca̱ma̱kalhchihui̱ní. \c 20 \s1 Li̱huanicán Jesús hua̱nchi ca̱tamácxtulh sta̱naní̱n \r (Mt. 21.23‑27; Mr. 11.27‑33) \p \v 1 Maktum chichiní acxni Jesús ixca̱li̱ta̱chihui̱nama cristianos ixtachihuí̱n Dios y la̱ tla̱n tataxtuní táchilh makapitzi xanapuxcun curas, ixma̱kalhtahuake̱naní̱n judíos y lakko̱lún ma̱paksi̱naní̱n. \v 2 Tata̱chihuí̱nalh, y takalasquínilh: \p ―Quila̱huaníu, ¿tucu xlacata li̱paktanu̱ni̱ta tú tlahuani̱ta nac pu̱siculan? ¿Ticu ma̱xqui̱ni̱tán li̱ma̱paksí̱n? \p \v 3 Jesús ca̱kálhti̱lh, y ca̱huánilh: \p ―Tla̱n nacca̱huaniyá̱n, pero pu̱la na̱ quila̱huaníu: \v 4 ¿ticu li̱ma̱páksi̱lh Juan Bautista naca̱kmunú cristianos, Dios, o cristianos? \p \v 5 Xlacán tzúculh talacpuhuán la̱ natakalhtí; ixtara̱huaní: \p ―Para huaniyá̱u Dios ma̱lakácha̱lh, xlá ama quinca̱huaniyá̱n: “¿Hua̱nchi ni̱ ca̱najlátit ixtachihuí̱n?” \v 6 Y para huaniyá̱u xlacata lacchixcuhuí̱n tali̱ma̱páksi̱lh, tla̱n natasi̱tzí cristianos y naquinca̱ctalayá̱n porque xlacán tacanajlá xlacata Dios ma̱lakácha̱lh Juan nali̱chihui̱nán ca̱quilhtamacú. \p \v 7 Como ni̱ lá tama̱táncsalh ixtachihui̱ncán, tahuánilh: \p ―Ni ccatzi̱yá̱u. \p \v 8 Jesús na̱ ca̱huánilh: \p ―Para huixín ni̱ catzi̱yá̱tit, ni̱ para aquit cama ca̱huaniyá̱n tí quili̱ma̱paksi̱ni̱t nactlahuá tú acxilá̱tit. \s1 Makapitzi cha̱lhca̱tnaní̱n ni̱ tama̱xquí ixpatroncán tú tali̱ní \r (Mt. 21.33‑44; Mr. 12.1‑11) \p \v 9 Jesús acs ca̱lacá̱nilh hua̱k cristianos y ca̱huánilh jaé takalhchihuí̱n: \p ―Cha̱tum chixcú chalh nac ixca̱tucuxtu lhu̱hua uvas, pero como alh latamá mákat pu̱latama̱n ca̱rrentartlahuánilh ixtachaná̱n makapitzi cha̱lhca̱tnaní̱n. \v 10 Acxni cha̱lh ixquilhta napuxnancán, ma̱lakácha̱lh cha̱tum ixtasa̱cua xlacata naca̱ma̱tají amá cha̱lhca̱tnaní̱n tú ixtali̱ní. Pero xlacán ta̱kkaxími̱lh y ni̱tú tamá̱xqui̱lh. \v 11 Amá xapu̱chiná ma̱lakacha̱pá a̱cha̱tum ixtasa̱cua y na̱ chuná ta̱kkaxími̱lh, tali̱kalhkamá̱nalh y ni̱tú tamá̱xqui̱lh. \v 12 Todavía ma̱lakácha̱lh a̱cha̱tum, pero na̱ chuná tala̱kalhí̱nilh ixtasa̱cua y ta̱ktlakáli̱lh. \p \v 13 ’Amá ko̱lú ixkalhí cha̱tum ixkahuasa, y tzúculh lacpuhuán: “¿Tucu xactláhualh? Mejor cama ma̱lakachá quinkahuasa tí snu̱n clakalhamán. Cpuhuán natakaxmata tú naca̱huaní namá lacli̱xcajnit lacchixcuhuí̱n.” \v 14 Xlá ma̱lakácha̱lh ixkahuasa y amá lacchixcuhuí̱n acxni tá̱cxilhli tzúculh tata̱huaní: “Huá namá kahuasa tí ama ta̱tamakxtaka hua̱k herencia acxni naní ixti̱cú. Chí tuncán camakni̱huí xlacata aquín ixpu̱chinaní̱n nahuaná̱u jaé ca̱quihuí̱n.” \v 15 Amá cha̱lhca̱tnaní̱n táli̱lh amá kahuasa lacatum ní lakamákat y aná tamákni̱lh. \p La̱ huanko̱lh jaé takalhchihuí̱n, Jesús ca̱kalasquínilh cristianos: \p ―Chí quila̱huaníu, ¿tucu puhuaná̱tit natlahuá ixpu̱chiná amá ca̱quihuí̱n? \v 16 ¿Ni̱ puhuaná̱tit xlacata namín ca̱makní amá lacli̱xcájnit cha̱lhca̱tnaní̱n y tunu tí naca̱ma̱xquí ixca̱quihuí̱n? \p Tí ixtakaxmatma̱na tahuánilh: \p ―¡Ni̱ calacásquilh Dios, ni̱cxni chú caqui̱táxtulh! \p \v 17 Xlá acs ca̱lacá̱cxilhli y ca̱huánilh: \p ―Para ni̱ ca̱najlayá̱tit chú ama qui̱taxtú. Quila̱huaníu, ¿tucu huamputún amá ixtalacpuhuá̱n Dios ni̱ma̱ chuné ma̱tzokónalh nac Escrituras: “Amá lanca chíhuix ni̱ma̱ talakmákalh albañiles, a̱stá̱n ya̱huaca nac ixcha̱stú̱n chiqui xlacata aná nali̱tahuacakó hua̱k ixakstí̱n ákxtaka”? \v 18 Para cha̱tum cristiano li̱ta̱cuacá jaé chíhuix ixacstu ama talactucxa, y para cha̱tum actamá jaé chíhuix ama lakchatamí. \s1 Kalasquinicán Jesús para mini̱ní lakaxoko̱nancán \r (Mt. 21.45‑46; 22.15‑22; Mr. 12.12‑17) \p \v 19 Xanapuxcun curas y ixma̱kalhtahuake̱nacan judíos la̱ takaxmatko̱lh ixtachihuí̱n Jesús tama̱kachákxi̱lh xlacata huá ixca̱li̱chihui̱nani̱t. Ana tuncán tachipapútulh xlacata natalí̱n nac pu̱ma̱paksi̱n pero como snu̱n istzamacán tajicuánilh cristianos para natali̱kahuá y natamaklhti̱nán Jesús. \p \v 20 Tzúculh tascalí tama̱lakácha̱lh makapitzi lacchixcuhuí̱n tí li̱catzi ixtali̱tanú lactlá̱n cristianos xlacata nata̱kskahuí Jesús y nahuán tú ni̱ chuná qui̱taxtú y tla̱n natama̱lacapú ixlacatí̱n ma̱paksi̱na romano. \v 21 Jaé lacchixcuhuí̱n maktum takalasquínilh: \p ―Maestro, ccatzi̱yá̱u xlacata huix li̱chihui̱nana y ma̱si̱ya tancs talacapa̱stacni la̱ quili̱latama̱tcán ma̱squi caj huá xlacata tali̱lakmakaná̱n cristianos y na̱ tancs ma̱si̱ya la̱ cristianos tla̱n talakchá̱n Dios. \v 22 Chí clacasquiná̱u quila̱huaníu, ¿cha̱ tla̱n qui̱taxtú la̱ clakaxokoniyá̱u tumi̱n xapuxcu ma̱paksi̱na romano, o ni̱ mini̱ní naclakaxoko̱naná̱u? \p \v 23 Jesús acxcátzi̱lh caj ixtakalhputzama̱na y ca̱huánilh: \p ―¿Hua̱nchi huixín lacasquiná̱tit cacliákchakxli quintachihuí̱n? \v 24 Quila̱ma̱si̱níu mactum tumi̱n. Chí quila̱huaníu, ¿ticu ixretrato y ticu ixtacuhui̱ní tatzokni̱t ixlacán jaé tumi̱n? \p Xlacán takálhti̱lh: \p ―Tatzokni̱t ixtacuhui̱ní ixretrato lanca ma̱paksi̱na romano. \p \v 25 Jesús ca̱huánilh: \p ―Pues cama̱xquí̱tit lanca ma̱paksi̱na romano tú xlá mini̱ní y cama̱xquí̱tit Dios tú xlá lacasquín milacatacán. \p \v 26 Xlacán a̱huata acs tatá̱yalh, yaj tacátzi̱lh tú natakalasquiní porque Jesús ni̱cxni ixaktzanká. ¡Tancs ixkalhti̱nán ixlacati̱ncán cristianos! \s1 Kalasquinicán Jesús para talacastacuanán ni̱n nac ca̱li̱ní̱n \r (Mt. 22.23‑33; Mr. 12.18‑27) \p \v 27 A̱stá̱n talákalh Jesús makapitzi tí tahuán ni̱ talacastacuanán ni̱n nac ca̱li̱ní̱n y takalasquínilh: \p \v 28 ―Maestro, nac ixtapáksi̱t Moisés huan, para cha̱tum chixcú tamakaxtokni̱t y ní, la̱ta ni̱ ca̱kalhi̱ni̱t ixcamán, xatajó ixta̱cam cata̱tamakáxtokli ixya̱stá y catakálhi̱lh ixcamancán xlacata ni̱ nalaksputa ixtacuhui̱ní ixta̱cam. \v 29 Maktum ixtalama̱na cha̱tujún li̱ta̱camán. Xapuxcu tamakáxtokli y ni̱lh ni̱ para takálhi̱lh ixcamancán. \v 30 Ixli̱cha̱tuy ixta̱cam ta̱tamakáxtokli ixya̱stá, pero na̱ ni̱lh y ni̱ takálhi̱lh ixcamancán. \v 31 Ixli̱cha̱tutu ixta̱cam na̱ ta̱tamakáxtokli ixya̱stá, y hua̱k xa̱makapitzi na̱ chuná. Pero hua̱k táni̱lh y ni̱ cha̱tum tí kálhi̱lh ixcamán. \v 32 Hasta cha̱lh quilhtamacú amá pusca̱t na̱ ni̱lh. \v 33 Chí quila̱huaníu, acxni natalacastacuanán nac ca̱li̱ní̱n, ¿ticu ixta̱cha̱t nahuán pues hua̱k ixcha̱tujuncán li̱ta̱camán ta̱tamakáxtokli amá pusca̱t? \p \v 34 Jesús ca̱kálhti̱lh: \p ―Huixín catzi̱yá̱tit juú ca̱quilhtamacú, hua̱k lacchixcuhuí̱n y lacchaján tatamakaxtoka. \v 35 Pero amá cristianos tí ca̱lacsacni̱t Dios natalacastacuanán ca̱li̱ní̱n y natalatamá nac akapú̱n, ya̱cxni ama tatamakaxtoka, ni̱ para tama̱makaxtoka ixcamancán. \v 36 Ama talatamá cani̱cxnihuá quilhtamacú la̱ ángeles, pues tí lacastacuanán ca̱li̱ní̱n li̱ma̱nu̱cán xli̱ca̱na ixcam Dios. \v 37 ¿Pero huixín catzi̱putuná̱tit para talacastacuanán ni̱n? Calacapa̱stáctit tú tzokli Moisés nac Escrituras, xlá huan la̱ ta̱chihuí̱nalh Dios la̱ta itlhcuta̱yama akatum quihui y huánilh la̱ Dios ixca̱maktakalhmajcú Abraham, Isaac y Jacob, ma̱squi xlacán maká̱n ixtani̱ni̱ttá. \v 38 Dios lama xastacnán huá tla̱n ca̱li̱ma̱lacastacuaní ni̱n nac ca̱li̱ní̱n. Hua̱k tí tastacnán y tí tani̱ti̱lhá ca̱quilhtamacú tamacuaní namá xastacnán Dios. \p \v 39 Makapitzi ixma̱kalhtahuake̱nacán judíos tí ixtalaya̱na aná tahuánilh Jesús: \p ―¡Maestro, xli̱ca̱na tancs kalhti̱nani̱ta! \p \v 40 A̱stá̱n yaj tí kálhi̱lh li̱camama tí nakalhputzá Jesús xlacata ixacstu natalaksí. \s1 ¿Ticu ma̱lakacha̱ni̱t Jesús ca̱quilhtamacú? \r (Mt. 22.41‑46; Mr. 12.35‑37) \p \v 41 Jesús ca̱kalasquínilh hua̱k cristianos: \p ―¿Hua̱nchi huancán xlacata Cristo tí ama ca̱lakma̱xtuyá̱n, ixli̱talakapasni xamaká̱n rey David ama huan? \v 42 Ca̱ksántit la̱ David tzokli lacatum nac ixlibro huanicán Salmos: \q1 Dios huánilh Quimpu̱chiná tí ama quilakma̱xtú: \q1 “Catahuila nac quimpa̱xtú̱n quinta̱ma̱paksí̱nanti, \q1 \v 43 hasta xní nacca̱makatlajá hua̱k mienemigos xlacata acxtum natalakachixcuhui̱yá̱n.” \m \v 44 Huá cca̱li̱huaniyá̱n, ¿nicu li̱puhuaná̱tit xlacata Cristo ixli̱talakapasni rey David nahuán si pi̱huá rey David li̱macá̱n ixpu̱chiná tí ama lakma̱xtú? \s1 Ixma̱kalhtahuake̱nacán judíos talakatí naca̱li̱pa̱huancán \r (Mt. 23.1‑36; Mr. 12.38‑40; Lc. 11.37‑54) \p \v 45 Jesús ca̱huánilh ixdiscípulos la̱ta takaxmatma̱na hua̱k cristianos: \p \v 46 ―Huixín ni̱ caca̱makslihuekétit ixkasatcán namá ixma̱kalhtahuake̱nacán judíos tí tama̱sí ixtachihuí̱n Dios. Xlacán talakatí tahuilí lactla̱n laclhmá̱n lháka̱t, nac li̱tamá̱u talacasquín caca̱huanica kalhé̱n la̱ lactali̱pa̱u lacchixcuhuí̱n. Nac ixpu̱tamakstoknicán judíos talakatí tatahuilá nac lactlá̱n pu̱táhui̱lh y nac fiestas talacasquín pu̱la caca̱ma̱hui̱ca. \v 47 Na̱ chuná ta̱kskahuimaklhtí ixchiccán viudas, y xlacata ni̱tí tú naca̱li̱ya̱huá li̱catzi lhu̱hua tú tali̱kalhtahuake̱ní Dios. Pero ni̱ para talacpuhuán xlacata xlacán ma̱s lhu̱hua castigo ama̱ca ca̱ma̱xqui̱cán. \c 21 \s1 Cha̱tum viuda mujú ixlimosna mactuy lactzú tumi̱n \r (Mr. 12.41‑44) \p \v 1 Jesús ácxilhli nac pu̱siculan la̱ lhu̱hua lacricos lacchixcuhuí̱n ixtamujú lhu̱hua tumi̱n nac ixpu̱muju̱cán limosna. \v 2 Ixli̱puntzú na̱ talacatzúhui̱lh cha̱tum viuda pusca̱t y huata múju̱lh mactuy lactzú tumi̱n xla cobre, casi ni̱tú ixtapalh ixuani̱t. \v 3 Jesús ca̱huánilh ixdiscípulos: \p ―Aquit tancs cca̱huaniyá̱n, namá koxitá viuda pusca̱t, má̱sta̱lh ma̱s lhu̱hua ixlimosna ixlacati̱n Dios que hua̱k namá ricos tí tamúju̱lh lhu̱hua tumi̱n. \v 4 Porque ricos tamúju̱lh ixlimosnajcán tumi̱n ni̱ma̱ ca̱kalhta̱xtuní, pero namá viuda má̱sta̱lh actzú ixtumi̱n ni̱ma̱ ixama macuaní nali̱hua̱yán. \s1 Jesús li̱chihui̱nán la̱ ama laclakó ca̱quilhtamcú \r (Mt. 24.1‑28; Mr. 13.1‑23) \p \v 5 Maktum chichiní makapitzi ixdiscípulos Jesús tzúculh tali̱chihui̱nán laclá̱n chíhuix y tú ixtama̱squihui̱nani̱t cristianos xlacata nali̱ca̱xya̱huacán amá lanca pu̱siculan xla Jerusalén. Jesús ca̱kalhpaktánu̱lh y ca̱huánilh: \p \v 6 ―Talacatzuhui̱ma quilhtamacú ama̱ca lactlahuako̱cán hua̱k jaé ixli̱taca̱xta̱y pu̱siculan ni̱ma̱ acxilhpa̱nántit, ni̱ ama tamakxtaka ni̱ para akstum chíhuix nac ixpu̱ta̱y hua̱k pá̱tzaps. ¡Hua̱k ama̱ca lactilhcán! \p \v 7 Xlacán takalasquínilh: \p ―Maestro, ¿xnicu ama qui̱taxtú tú huana? ¿Tucu xla̱huán camá̱n acxilhá̱u xlacata naccatzi̱yá̱u kantaxtuma mintachihuí̱n? \p \v 8 Jesús ca̱kálhti̱lh: \p ―Huixín skálalh calatapá̱tit ni̱tí naca̱kskahuiyá̱n. Porque lhu̱hua lacchixcuhuí̱n ta̱má̱n tali̱tanú quilakapu̱xoko y tahuán: “Aquit Cristo”, y “Accha̱ni̱t quilhtamacú camá̱n ca̱lakma̱xtuyá̱n.” Huixín ni̱ caca̱najlátit. \v 9 Acxni nakaxpatá̱tit li̱chihui̱nancán guerras y la̱ tara̱makní cristianos, ni̱ cajicuántit pues tamaclacasquiní pu̱la chú naqui̱taxtú y jaé cajcu ixquilhtzúcut tú ama lá a̱stá̱n. \v 10 Aktum pu̱latama̱n ama ta̱ra̱nica xa̱ktum pu̱latama̱n y aktum ca̱chiquí̱n ama ta̱ra̱nica xa̱ktum ca̱chiquí̱n. \v 11 Cani̱huá pu̱latama̱n xala ca̱quilhtamacú ama tachiquí tíyat, ama lá tatzíncsnit, ama min ti̱pa̱katzi tá̱tat y ama ca̱makní cristianos. Nac akapú̱n li̱cuánit pa̱t acxilá̱tit tú ni̱cxni ixtasi̱ni̱t y tú li̱xcájnit pa̱t li̱lacahua̱naná̱tit ni̱ para li̱ca̱najlaputu. \p \v 12 ’Pero antes nalakchá̱n tú jaé cca̱huanimá̱n, huixín pa̱t ca̱ma̱kxtakajni̱caná̱tit caj quilacata, pa̱t tza̱latapu̱li̱yá̱tit, pa̱t ca̱ma̱nu̱caná̱tit nac pu̱la̱chi̱n, pa̱t ca̱ma̱kalhapali̱caná̱tit nac ixpu̱tamakstoknicán judíos y ca̱li̱pincaná̱tit ixlacati̱ncán reyes y xanapuxcun ma̱paksi̱naní̱n. \v 13 Chuná huixín tla̱n nama̱luloká̱tit para xli̱ca̱na quila̱li̱puhuaná̱u. \v 14 Pero huixín ni̱ cali̱puhuántit liaklhu̱hua̱tnaná̱tit tú pa̱t kalhti̱naná̱tit acxni naca̱ma̱kalhapali̱caná̱tit; \v 15 porque aquit cama ca̱ma̱xqui̱yá̱n tachihuí̱n y li̱skala ni̱ma̱ naca̱kalhti̱yá̱tit mienemigos, y xlacán ni̱ para lá ama ca̱ta̱ra̱huaniyá̱n. \p \v 16 ’Huixín tí li̱tanu̱yá̱tit quidiscípulos amá̱n ca̱macama̱sta̱yá̱n ixmacán mienemigos ma̱squi minati̱cún, minata̱camán, miamigos y mili̱talakapasni, y makapitzi huixín pa̱t ca̱makni̱caná̱tit. \v 17 Cati̱huá ama ca̱si̱tzi̱niyá̱n caj xlacata quila̱li̱pa̱huaná̱u tlahuayá̱tit tú cca̱li̱ma̱paksi̱ni̱tán. \v 18 Pero ni̱ para kanstum minchixitcán xalac miakxa̱kacán ama laktzanká. \v 19 Porque amá tí ni̱ li̱tzonkcatzán li̱scuja tú lactanu̱ni̱t, huá namá ama lakma̱xtú ixli̱stacni. \p \v 20 ’Acxni naca̱cxilá̱tit soldados tastilima̱na ca̱chiquí̱n Jerusalén, cacatzí̱tit accha̱ni̱t quilhtamacú ama̱ca ma̱kxtakajni̱cán y lactlahuacán. \v 21 Amá quilhtamacú tí talama̱na nahuán nac Judea, catatzá̱lalh tuncán nac ca̱lacsipijni; tí talama̱na nac Jerusalén catatzáksalh tataxtú xlacata ni̱ naca̱kchipanu̱cán. Tí ta̱ni̱t nahuán ixca̱tucuxtucán catatzá̱lalh la̱ta taya̱na, ni̱ catatáspitli nac ca̱chiquí̱n. \v 22 Huá jaé quilhtamacú ama ca̱ma̱xoko̱ní Dios jaé cristianos tú tatlahuani̱t. Ama kantaxtukó tú tali̱chihui̱nani̱t profetas nac Escrituras. \p \v 23 ’¡Koxitani̱n lacchaján tí takalhí nahuán itskatá̱n y ya̱ talakahuán, o tatziquijcú! ¡Li̱cuánit ama ca̱ma̱kxtakajni̱cán cristianos xala jaé pu̱latama̱n! ¡Pero yaj lá tú ama tatlahuá a̱huata ama tamacpa̱tí tú naca̱lakchá̱n! \v 24 Lhu̱hua cristianos ama̱ca ca̱makni̱cán nac tara̱nicni y lhu̱hua ama ca̱li̱ncán la̱ tachí̱n cani̱hua a̱lacatunu pu̱latama̱n. Namá lacchixcuhuí̱n tí ni̱ tali̱pa̱huán Dios ama tali̱chiyá talacta̱yamí Jerusalén hasta xní nakantaxtukó la̱ laclhca̱ni̱t Dios nata̱kxtakajnán. \s1 Jesús li̱chihui̱nán ama min ca̱quilhtamacú la̱ cha̱tum rey \r (Mt. 24.29‑35, 42‑44; Mr. 13.24‑37) \p \v 25 ’Amá quilhtamacú acxni nacmimpará cristianos ta̱má̱n ta̱cxila nac chichiní, nac papá, nac stacu tú ni̱cxni ixtasi̱ni̱t. Cristianos xala ca̱quilhtamacú ama ta̱klhu̱hua̱tnán y ca̱maka̱klhá acxni nata̱cxila la̱ tatlanca̱ní chúchut nac pupunú y tali̱lacahua̱nán tú ni̱cxni ixtapuhuán tla̱n qui̱taxtú. \v 26 Lhu̱hua cristianos hasta ama ta̱kuití la̱ta ama talakaputzá y tajicuán acxni natzucú tali̱lacahua̱nán tú ama qui̱taxtú ca̱quilhtamacú pues hasta la̱ta tú huí nac akapú̱n ama tachiquí. \v 27 Entonces hua̱k cristianos xala ca̱quilhtamacú ama quinta̱cxila aquit Xatalacsacni Chixcú cama ta̱ctá nac puclhni nac akapú̱n xlacata nacma̱sí ixli̱lanca quili̱ma̱paksí̱n y quili̱tlihueke. \v 28 Acxni na̱cxilá̱tit tzucú kantaxtú tú cca̱huanimá̱n capa̱xahuátit y catalacaya̱huátit li̱pa̱xáu porque talacatzuhui̱ma quilhtamacú nacmín ca̱tiyayá̱n aquit tí cama ca̱lakma̱xtuyá̱n. \s1 Tí kaxmatputún cali̱lacahuá̱nalh la̱ akasnapankán quihui \p \v 29 Jesús ca̱li̱ma̱lacastúcnilh ixtalacapa̱stacni jaé takalhchihuí̱n: \p ―Cali̱lacahua̱nántit tú pa̱xtoka katum suja o catu̱ya̱hua quihui; \v 30 acxni acxilá̱tit tzucú akasnapankán taxtuní lactzu ixpakán, huixín catzi̱yá̱tit xlacata talacatzuhui̱ma ixquilhta lhca̱cná. \v 31 Na̱ chuná acxni huixín na̱cxilá̱tit tzucú kantaxtú tú cca̱huanín, cama̱kachakxí̱tit talacatzuhui̱ma quilhtamacú la̱ nama̱kantaxtí Dios tú ma̱lacnu̱ni̱t nama̱paksi̱nán ca̱quilhtamacú. \v 32 Ixli̱hua̱k quinacú cca̱huaniyá̱n, lhu̱hua cristianos tí talaya̱na juú ama ta̱cxila la̱ ama kantaxtú tú cca̱huaniyá̱n. \v 33 Porque akapú̱n y ca̱quilhtamacú ama laklakó, pero quintachihuí̱n ni̱ chu̱ta ama laktzanká, ¡kastunu ama kantaxtú tú cca̱huanín! \p \v 34 ’Huixín siempre skálalh calatapá̱tit y ni̱ cali̱makxtáktit minacujcán catachípalh ni̱ lactlá̱n tijia, o huata cachipa̱nántit, o huata li̱puhuaná̱tit milatama̱tcán. ¡Porque ni̱ clacasquín aktziyaj nacca̱chipayá̱n amá quilhtamacú la̱ tí huili̱cán trampa y tahuacaya̱chá! \v 35 Porque chuná cama ca̱lakchín amá quilhtamacú hua̱k cristianos xala cani̱huá pu̱latma̱n xala ca̱quilhtamacú. \v 36 Chí ixli̱maklhu̱hua cca̱huaniparayá̱n: skálalh calatapá̱tit siempre cakalhtahuakanítit Dios xlacata nakalhi̱yá̱tit li̱camama ta̱layá̱tit namá ta̱kxtakajni ni̱ma̱ ca̱laclhca̱nicani̱t cristianos, y chuná ni̱ li̱ma̱xaná naquila̱ma̱lacatzuhui̱yá̱u acxni nacmín aquit Xatalacsacni Chixcú. \p \v 37 Chuná amá Jesús ca̱cuhui̱ní ixca̱ma̱kalhchihui̱ní cristianos nac pu̱siculan xla Jerusalén, y ca̱tzisní ixtaxtú ixán lhtatá nac Cerro de los Olivos. \v 38 Cha̱li cha̱lí tzisa ixtachín lhu̱hua cristianos xlacata natakaxmata ixtachihuí̱n Jesús. \c 22 \s1 Judas lacca̱xtlahuá la̱ namacama̱stá Jesús \r (Mt. 26.1‑5, 14‑16; Mr. 14.1‑2, 10‑11; Jn. 11.45‑53) \p \v 1 Chuná amá tzúculh talacatzuhuí chichiní nalakchá̱n xatacuhui̱ní pa̱xcua acxni judíos ixtahuá simi̱ta ni̱ kalhí levadura. \v 2 Xanapuxcun curas y ixma̱kalhtahuake̱nacán judíos tzúculh talacputzá la̱ tze̱k natamakní Jesús, pues como lhu̱hua cristianos ixtali̱pa̱huán Jesús ixtajicuán para natamaklhti̱nán. \p \v 3 Cha̱tum ixapóstol tí na̱ ixli̱lhca̱ni̱t nata̱scuja acxni ca̱lácsacli ixcha̱cu̱tuycán ixuanicán Judas Iscariote. Xlá makatlájalh ixtalacpuhuá̱n tlajaná, \v 4 alh ca̱ta̱chihui̱nán xanapuxcun curas y tí ixtama̱paksi̱nán nac pu̱siculan, y ca̱ta̱laccá̱xlalh la̱ tze̱k naca̱macama̱xquí Jesús. \v 5 Acxni takáxmatli tú ca̱ma̱lacnú̱nilh Judas xlacán tapa̱xáhualh y tamá̱xqui̱lh tumi̱n. \v 6 Judas maklhtí̱nalh y la̱ta amá quilhtamacú tzúculh lacputzá la̱ namacama̱stá Jesús acxni ixacstu ixuí xlacata ni̱ natamaklhti̱nán cristianos. \s1 Xatacuhui̱ní pa̱xcua Jesús a̱huata ca̱ta̱hualhtatá ixapóstoles \r (Mt. 26.17‑29; Mr. 14.12‑25; Jn. 13.21‑30; 1 Co. 11.23‑26) \p \v 7 Cha̱lh chichiní xatacuhui̱ní pa̱xcua acxni judíos ixtahuá simi̱ta ni̱ kalhí levadura, ixmakni̱cán tantum borrego ni̱ma̱ ixtali̱lakachixcuhui̱nán. \v 8 Jesús ca̱li̱ma̱páksi̱lh Pedro y Juan catá̱lh taca̱xtlahuá li̱hualhtata tú natali̱lakachixcuhui̱nán amá xatacuhui̱ní pa̱xcua. \p \v 9 ―¿Nicu lacasquina nacaná̱u ca̱xtlahuayá̱u? ―takalasquínilh xlacán. \p \v 10 Jesús ca̱kálhti̱lh: \p ―Capítit nac Jerusalén, acxni nachipiná̱tit pa̱t acxilá̱tit cha̱tum chixcú cucalí̱n aktum xa̱lu chúchut. Catakokétit hasta xní natanú nac ákxtaka. \v 11 Huixín na̱ catanú̱tit y cahuanítit xapu̱china ákxtaka: “Huan quimaestrojcán, ¿nicu huí amá cuarto ní cama ca̱ta̱hualhtatá quidiscípulos jaé xatacuhui̱ní pa̱xcua?” \v 12 Xlá ama ca̱li̱ná̱n nac ixli̱quilhmactuy ixákxtaka, hua̱katá ca̱xlani̱t; aná huixín caca̱xtlahuátit li̱hualhtata. \p \v 13 Xlacán ta̱lh y xli̱ca̱na hua̱k tatáka̱sli la̱ ca̱huánilh Jesús ama qui̱taxtú. Aná taca̱xtláhualh tahuá tú natali̱lakachixcuhui̱nán amá pa̱xcua. \v 14 Xalakasmalankán acxni áccha̱lh hora, Jesús ca̱tá̱alh xa̱makapitzi ixapóstoles, y acxni hua̱k tatahuilako̱lh nac mesa \v 15 Jesús ca̱huánilh: \p ―Maká̱n xaclacpuhuani̱t nacca̱ta̱hualhtatayá̱n jaé pa̱xcua antes naquima̱kxtakajni̱cán quimakni̱cán. \v 16 Porque chí cca̱huaniyá̱n yaj camá̱n ca̱ta̱hua̱yaná̱n la̱ chí cca̱ta̱hualhtatamá̱n. Nacca̱ta̱hua̱yamparayá̱n hasta acxni Dios nama̱kantaxtí tú xlacata quili̱ma̱lakacha̱cani̱t ca̱quilhtamacú. \p \v 17 A̱stá̱n tíyalh aktum vaso ni̱ma̱ ixtaju̱ma ixchúchut uva, pa̱xcatcatzí̱nilh Dios, ca̱má̱xqui̱lh ixdiscípulos y ca̱huánilh: \p ―Cahuátit catzuntín y cala̱ma̱kpitzítit mili̱hua̱kcán. \v 18 Xli̱ca̱na cca̱huaniyá̱n, chí a̱huatiyá tihuán ckalhuá̱nalh jaé ixchúchut uva ni̱ma̱ tamakalani̱t lacchixcuhuí̱n; acxni nactahuilá nac quimpu̱ma̱paksi̱n nac akapú̱n cama kalhua̱nán tunu xasa̱sti yaj la̱ jaé. \p \v 19 A̱stá̱n tíyalh simi̱ta, pa̱xcatcatzí̱nilh Dios, lakchékelh, ca̱má̱xqui̱lh ixapóstoles y ca̱huánilh: \p ―Cahuátit jaé simi̱ta porque huá namá quimacni ni̱ma̱ cama macama̱stá xlacata nacca̱lakma̱xtuyá̱n. Huixín catlahuátit xni̱ta lacasquiná̱tit xlacata naquila̱li̱lacapa̱stacá̱u. \p \v 20 La̱ tahualhtatako̱lh tíyalh amá vaso ni̱ma̱ ixtapu̱kotnama̱na y ca̱huánilh: \p ―Jaé ixchúchut uva huá quinkalhni ni̱ma̱ cama ma̱stajá milacatacán xlacata nama̱luloka Dios tlahuani̱t sa̱sti ixtalacca̱xlán la̱ naca̱lakma̱xtú cristianos. \v 21 Pero pu̱la ama quimacama̱stá cha̱tum chixcú tí quinca̱ta̱hua̱yamá̱n juú nac mesa. \v 22 Aquit Xatalacsacni Chixcú ctzucuni̱t clactla̱huán jaé ta̱kxtakajni ni̱ma̱ li̱lhca̱ni̱t Dios quilacata. ¡Pero koxitá namá chixcú tí ama quiliakskahuinán! \p \v 23 Hua̱k ixapóstoles tzúculh tara̱kalasquiní cha̱tum cha̱tum cha̱ ticu ixama liakskahuinán. \s1 Tí tama̱paksi̱nán talactlancán \p \v 24 A̱stá̱n tzúculh tara̱li̱huaní ticu yá ixapóstol ma̱s ixli̱pa̱huán Jesús. \v 25 Xlá chuné ca̱ma̱kalhchihuí̱ni̱lh: \p ―Huixín catzi̱yá̱tit xlacata reyes tí tama̱paksí aktum pu̱latama̱n tatlahuaní tú talacasquín amá cristianos tí tama̱paksí, y tí ta̱cpuxcún tama̱paksi̱nán ca̱li̱maca̱ncán lactla̱n lacchixuhuí̱n tí tatlahuá li̱tlá̱n. \v 26 Pero huixín nac milatama̱tcán ni̱ chuná ama qui̱taxtú porque tí ma̱s xatali̱pa̱u, cali̱tánu̱lh la̱ cha̱tum kahuasa tí ma̱paksi̱cán; y tí ma̱paksi̱nán, cali̱tamákxtakli la̱ cha̱tum tasa̱cua tí ma̱cha̱lhca̱tni̱cán. \v 27 Na̱ chuná catzi̱yá̱tit amá tí tali̱pa̱u chixcú, acxni hua̱yán, hua̱k ixtasa̱cua tamuju̱ní ixtahuá. Pero cali̱lacahua̱nántit la̱ aquit tali̱pa̱u chixcú siempre cca̱macuanini̱t cristianos tú quintali̱ma̱paksí. \p \v 28 ’Huixín siempre quila̱takokeni̱táu cani̱huá y akxtakajnani̱tántit nac quimpa̱xtú̱n. \v 29 Como Quinti̱cú Dios quima̱xqui̱ni̱t quili̱ma̱paksí̱n, aquit na̱ cama ca̱ma̱xqui̱yá̱n li̱tlá̱n \v 30 natahuilayá̱tit nac quimpu̱táhui̱lh xlacata lakxtum naquila̱ta̱hua̱yaná̱u y naquila̱ta̱pa̱xahuayá̱u. Huixín pa̱t tahuilayá̱tit nac mimpu̱ma̱paksi̱ncán xlacata naca̱ta̱tlahuayá̱tit taxokó̱n pu̱cu̱tuy cristianos tí tama̱lacatzúqui̱lh pu̱latama̱n Israel. \s1 Jesús li̱chihui̱nán la̱ Pedro ama huan ni̱ lakapasa ixpu̱chiná \r (Mt. 26.31‑35; Mr. 14.27‑31; Jn. 13.36‑38) \p \v 31 Jesús huánilh Pedro: \p ―Simón, cakáxpatti tú cuaniyá̱n: Tlajaná ma̱xqui̱cani̱t li̱tlá̱n nali̱cxila mintapuhua̱ncán na̱ chuná la̱ u̱n ma̱tzahuají katum actzú quihui y tlahuá la̱ lacasquín. \v 32 Pero aquit cli̱kalhtahuakani̱tán xlacata Dios ni̱ nali̱makxtaka nalakaputzaxni̱ya yaj nama̱lacatzuhui̱ya, y acxni nama̱kachakxi̱ya tú liaktzanka pa̱t li̱stacta̱yaya y tla̱n naca̱makta̱yaya ca̱ma̱camaja minata̱camán. \p \v 33 Pedro huánilh: \p ―Quimpu̱chinacán, aquit hua̱k tla̱n cta̱yaní. ¡Hasta xacta̱tanú̱n nac pu̱la̱chi̱n para ixli̱pinca y xacta̱ní̱n para tamaclacasquiní! \p \v 34 Jesús huánilh: \p ―Pedro, xli̱ca̱na cuaniyá̱n pi̱huá jaé ca̱tzisní antes natlí xla̱huán tantum pu̱yu, huix pa̱t huana maktutu xlacata ni̱ quilakapasa tí nakalasquiniyá̱n. \s1 Tzucú ixta̱kxtakajni Jesús \p \v 35 Jesús ca̱kalasquínilh ixapóstoles: \p ―Acxni cca̱ma̱lakachá̱n naquila̱li̱chihui̱naná̱u y ni̱ ixli̱piná̱ntit morral, ni̱ para tumi̱n, ni̱ para mintatu̱nucán, ¿tucu ca̱tzanka̱nín? \p ―Ni̱tú quinca̱tzanka̱nín ―takálhti̱lh xlacán. \p \v 36 Jesús ca̱ta̱chihuí̱nalh: \p ―Pues chí cca̱huaniyá̱n: Tí kalhí morral, cacúcalh; tí kalhí tumi̱n cali̱lh; y tí ni̱ kalhí ixma̱chi̱ta, casta̱lh ixlháka̱t y catamá̱hualh. \v 37 Porque talacatzuhui̱ma quilhtamacú nakantaxtú amá tachihuí̱n ni̱ma̱ tatzokni̱t quilacata nac Escrituras: “Li̱maca̱nca ma̱lacapu̱cán la̱ cha̱tum makni̱ná.” La̱ta tú tali̱chihui̱nani̱t profetas quilacata, hua̱k ama kantaxtú. \p \v 38 Ixapóstoles tahuánilh: \p ―Quimpu̱chinacán, aquín ckalhi̱yá̱u aktuy espada. \p ―¡Acs cata̱ya, chu̱ta cca̱li̱cxilhmá̱n! ―ca̱kálhti̱lh Jesús. \s1 Jesús kalhtahuakaní Dios nac Getsemaní \r (Mt. 26.36‑46; Mr. 14.32‑42) \p \v 39 A̱stá̱n ca̱ta̱táxtulh ixdiscípulos nac Jerusalén y ca̱tá̱alh nac Cerro de los Olivos la̱ ixli̱smani̱ni̱t. \v 40 Acxni ca̱tá̱cha̱lh, ca̱huánilh: \p ―Cakalhtahuakanítit Dios xlacata ni̱ naca̱makatlahayá̱n ni̱ lactlá̱n talacpuhuá̱n. \p \v 41 Xlá alh ixli̱lakamákat la̱ li̱macatala̱tnancán aktum chíhuix. Aná tatzokóstalh, \v 42 y chuné kalhtahuákalh: \p ―Quinti̱cú Dios, para lacasquina caquilakma̱xtu ni̱ cackalhuá̱nalh jaé ta̱kxtakajni ni̱ma̱ clakcha̱ma. Pero ni̱ clacasquín calalh tú clacpuhuán, huix catlahua quilacata tú catzi̱ya ma̱s quimini̱ní. \p \v 43 La̱ta ixkalhtahuakama, cha̱tum ángel xalac akapú̱n lákchilh y má̱xqui̱lh li̱camama cata̱yánilh ixta̱kxtakajni. \v 44 ¡Ixnacú Jesús li̱cuánit ixakxtakajnán! ¡Aktum ixuili̱ni̱t ixtapuhuá̱n kalhtahuakanima Dios, hasta tzúculh xka̱ka la̱ kalhni! Katunu itxká̱kat ixtama̱ya̱chi ca̱tiyatni. \p \v 45 Acxni kalhtahuakako̱lh tá̱yalh y ca̱lákalh ixdiscípulos, y ca̱ma̱nóklhulh talhtatama̱na, ixca̱makatlajani̱t ixtalakaputzi̱tcán. \v 46 Xlá ca̱huánilh: \p ―¿Hua̱nchi lhtatapa̱nántit? Calacastacuántit y cakalhtahuakanítit Dios xlacata ni̱ naca̱makatlajayá̱n ni̱ lactlá̱n talacapa̱stacni. \s1 Chipacán Jesús la̱ cha̱tum makni̱ná \r (Mt. 26.47‑56; Mr. 14.43‑50; Jn. 18.2‑11) \p \v 47 Chu̱tacú ixchihui̱nama Jesús acxni cá̱cxilhli pu̱tum ixtamima̱na cristianos, ixca̱cpuxcún Judas amá ixapóstol tí ixca̱ta̱lacsacni̱t xa̱cha̱cu̱tuy natali̱scuja. Xlá ma̱lacatzúhui̱lh y lacáspu̱tli la̱ calakalhámalh cahuánilh kalhé̱n. \v 48 Jesús huánilh: \p ―Judas, ¿quilacáspu̱tti xlacata naquimacama̱sta̱ya aquit Xatalacsacni Chixcú? \p \v 49 Xa̱makapitzi ixdiscípulos acxni tá̱cxilhli tú ixakspulama Jesús takalasquínilh: \p ―Quimpu̱chinacán, ¿cca̱maklhti̱naná̱n con quiespadajcán ni̱ma̱ ckalhi̱yá̱u? \p \v 50 Antes nakalhti̱nán cha̱tum ixapóstoles ca̱ctí̱nilh xapakca̱na ixteké̱n ixtasa̱cua cha̱tum xapuxcu cura. \v 51 Jesús huánilh: \p ―Ni̱ caquila̱maklhti̱náu. ¡Caca̱makxtáktit! \p A̱stá̱n li̱xámalh ixmacán ixtaké̱n amá tasa̱cua y tuncán cá̱xlalh la̱ ni̱tú calánilh. \v 52 Jesús acs ca̱lacá̱nilh amá xanapuxcun curas, lakko̱lún ma̱paksi̱naní̱n y xanapuxcun policías tí ixtamaktakalhnán nac pu̱siculan. Xlá ca̱huánilh amá tí ixta̱ni̱t tachipá: \p ―Huixín li̱taná̱tit espadas y quihui la̱ catántit chipayá̱tit cha̱tum kalha̱ná. \v 53 ¿Hua̱nchi ni̱ quila̱chipáu nac pu̱siculan ní ixquila̱cxilá̱u cha̱li cha̱lí? Pero como ixtalacpuhuá̱n tlajaná ca̱makatlajani̱tán jaé quilhtamacú huixín ma̱kantaxti̱yá̱tit tú ca̱li̱ma̱paksi̱yá̱n. \s1 Pedro huan ni̱ lakapasa Jesús \r (Mt. 26.57‑58, 69‑75; Mr. 14.53‑54, 66‑72; Jn. 18.12‑18, 25‑27) \p \v 54 Amá xanapuxcun policías tachípalh Jesús y táli̱lh nac ixpu̱ma̱paksi̱n xapuxcu cura. Pedro ca̱takókelh ixli̱lakamákat pakán ní ta̱lh. \v 55 Acxni tácha̱lh nac pu̱ma̱paksi̱n tamákxtakli nac lacaquilhti̱n ana ní soldados ixtama̱kstokni̱t lhcúya̱t ixtaskoma̱na. \v 56 Cha̱tum squiti acxni ácxilhli aná itskoma Pedro ma̱lacatzúhui̱lh, acs lacá̱cxilhli y ca̱huánilh xa̱makapitzi: \p ―Jaé chixcú ixta̱lapu̱lá Jesús namá chixcú tí ma̱nu̱ca nac pu̱la̱chin. \p \v 57 Pedro kalhtí̱nalh: \p ―Pusca̱t, aquit ni̱ para tziná clakapasa namá chixcú. \p \v 58 Ixli̱puntzú tunu na̱ lakápasli y huánilh: \p ―Huix ixta̱lapu̱laya namá chixcú Jesús tí ma̱nu̱ca nac pu̱la̱chi̱n. \p Pero Pedro huá ixli̱maktuy: \p ―Huix aktzanka̱ni̱ta porque aquit ni̱ xacta̱lapu̱lá. \p \v 59 Alh ma̱x aktum hora acxni cha̱tum tancs ca̱ma̱lulóknilh xa̱makapitzi: \p ―Xli̱ca̱na jaé chixcú na̱ ixta̱lapu̱lá Jesús, pues talakapasá porque xlá na̱ xalac Galilea. \p \v 60 Ixli̱maktutu Pedro ca̱huánilh: \p ―Huixín akskahuinampa̱nántit porque aquit ni̱ clakapasa namá tí quila̱li̱ta̱chihui̱nama̱náu. \p Chu̱ta ixchihui̱namajcú acxni káxmatli la̱ tli̱lh tantum pu̱yu. \v 61 Jesús ixli̱lakamákat talakáspitli, ¡acs lacamínilh Pedro! Acxni tuncán lacapá̱stacli tú ixuanini̱t amá ca̱tzisní: “Pi̱huá jaé ca̱tzisní antes natlí tantum pu̱yu huix pa̱t huana maktutu ni̱ quilakapasa tí nakalasquiniyá̱n.” \v 62 Lacapala táxtulh y tzúculh tasá la̱ta ixli̱puhuán ixnacú tú ixqui̱taxtunini̱t. \s1 Ixenemigos Jesús tama̱kalhapalí y tali̱chiyá \r (Mt. 26.59‑68; Mr. 14.55‑65; Jn. 18.19‑24) \p \v 63 Amá lacchixcuhuí̱n tí ixtamaktakalhma̱na Jesús tzúculh tali̱chiyá, ixtalakakaxí, \v 64 tali̱lakáchi̱lh lháka̱t, y a̱stá̱n ixtahuaní: \p ―Para xli̱ca̱na huix profeta, caquilhchipi ticu ma̱xquí̱n. \p \v 65 Lhu̱hua ma̱s tú tatlahuánilh xlacata natali̱kalhkama̱nán. \p \v 66 Acxni spalh ca̱huanko̱lh pu̱tum tatamákstokli xanapuxcun ma̱paksi̱naní̱n, xanapuxcun curas, ixma̱kalhtahuake̱nacán judíos, y táli̱lh Jesús ixlacatí̱n xanapuxcun ixma̱kalhapali̱naní̱n tachi̱ní̱n. Xlacán takalasquínilh: \p \v 67 ―Quila̱huaníu, ¿xli̱ca̱na huix Cristo tí ama quinca̱lakma̱xtuyá̱n? \p Jesús ca̱kálhti̱lh: \p ―Para cca̱huaniyá̱n xli̱ca̱na huixín ni̱ ama quila̱ca̱najlaniyá̱u, \v 68 y para cca̱kalasquiniyá̱n tucu xlacata, ni̱ ama quila̱kalhti̱yá̱u, ni̱ para ama quila̱makxtaká̱u. \v 69 Pero talacatzuhui̱ma quilhtamacú xlacata aquit Xatalacsacni Chixcú nactahuilá ixpa̱xtú̱n ixpu̱ma̱paksi̱n lanca Quinti̱cu Dios. \p \v 70 Hua̱k takalasquínilh: \p ―Entonces, ¿xli̱ca̱na huix Ixkahuasa Dios? \p ―Xli̱ca̱na aquit Ixkahuasa Dios ―ca̱kálhti̱lh Jesús. \p \v 71 Amá xanapuxcun ixma̱kalhapali̱naní̱n tachí̱n tzúculh tara̱huaní: \p ―Hua̱k aquín kaxmatni̱táu la̱ liakskahuinani̱t ixquilhni. ¿Tucu ma̱s taputzá̱n lacasquiná̱u xlacata nama̱xoko̱ni̱yá̱u ixtala̱kalhí̱n? \c 23 \s1 Gobernador Pilato ma̱kalhapalí Jesús \r (Mt. 27.1‑2, 11‑14; Mr. 15.1‑5; Jn. 18.28‑38) \p \v 1 A̱stá̱n amá xanapuxcun ixma̱kalhapali̱naní̱n tachí̱n táli̱lh Jesús nac ixpu̱ma̱paksi̱n Pilato, \v 2 y nac ixlacatí̱n tzúculh tali̱ya̱huá ta̱kskahuín ixtahuán: \p ―Aquín cma̱lacapu̱yá̱u jaé chixcú porque ca̱kastacya̱huama cristianos xalac quimpu̱latama̱ncán catalacatá̱qui̱lh. Huan xlacata ni̱ mini̱ní naclakaxokoniyá̱u tumi̱n lanca ma̱paksi̱na romano, y xa̱huá li̱tanú Cristo rey tí ama quinca̱lakma̱xtuyá̱n. \p \v 3 Pilato kalasquínilh: \p ―¿Xli̱ca̱na huix ixreycán judíos? \p ―Xli̱ca̱na la̱ huana aquit rey ―kalhtí̱nalh Jesús. \p \v 4 Pilato ca̱lacá̱nilh amá xanapuxcun ma̱kalhapali̱naní̱n curas y hua̱k cristianos, y ca̱huánilh: \p ―Aquit ni̱ ctaka̱sa tú nacli̱ya̱huá jaé chixcú. \p \v 5 Xlacán maklhu̱hua takálhti̱lh: \p ―Namá chixcú ca̱kastacya̱huá cristianos cani̱huá pu̱latama̱n catalacatá̱qui̱lh. Tzúculh ma̱sí ixtachihuí̱n nac Galilea, a̱stá̱n nac Judea y chí chini̱t juú nac Jerusalén. \p \v 6 Acxni káxmatli Pilato jaé tachihuí̱n kalasquiní̱nalh para Jesús xalac Galilea ixuani̱t. \v 7 Como xlacán tahuánilh Jesús xalac Galilea ixuani̱t, gobernador Pilato áksalh xlacata rey Herodes ixmini̱t paxia̱lhnán nac Jerusalén, y como huá ixma̱paksí Galilea, ca̱huánilh catalí̱nilh rey Herodes xlacata huá nama̱kalhapalí. \p \v 8 Rey Herodes maká̱n ixkaxmatni̱t la̱ ixli̱chihui̱nancán tú ixtlahuá Jesús, ixlakapasputún. Huá xlacata acxni ácxilhli pa̱xahuako̱lh porque ixlacasquín cali̱ma̱lacahuá̱ni̱lh aktum ixtascújut Jesús. \v 9 Pero xlá ni̱ para akstum tachihuí̱n kálhti̱lh la̱ta tú kalasquínilh acxni ma̱kalhapáli̱lh; \v 10 porque amá xanapuxcun curas y ixma̱kalhtahuake̱nacán judíos lhu̱hua tú tali̱yá̱hualh Jesús ixlacatí̱n Herodes. \v 11 Xlá li̱cuánit sí̱tzi̱lh; itsoldados na̱ chuná tzúculh tali̱chiyá tali̱kalhkama̱nán, tama̱lhéke̱lh aktum lhma̱n lháka̱t la̱ xla rey. A̱stá̱n ma̱lakacha̱nipá gobernador Pilato. \v 12 Amá chichiní rey Herodes y gobernador Pilato talaccá̱xlalh amigos natahuán porque xapu̱lh ixtara̱si̱tzi̱ní ni̱ ixtara̱cxilhputún. \s1 Li̱lhca̱cán ama̱ca makni̱cán Jesús nac culu̱s \r (Mt. 27.15‑26; Mr. 15.6‑15; Jn. 18.39―19.16) \p \v 13 Pilato ca̱ma̱makstokpá xanapuxcun curas, xalactali̱pa̱u ma̱paksi̱naní̱n y hua̱k cristianos xala ca̱chiquí̱n, \v 14 y ca̱huánilh: \p ―Huixín ma̱lacapú̱tit jaé chixcú y li̱ya̱huayá̱tit ca̱kastacya̱huá cristianos catalacatá̱qui̱lh; pero aquit cma̱kalhapáli̱lh cmilacati̱ncán y ni̱ ctaka̱sni̱t tala̱kalhí̱n tú nacli̱ya̱huá la̱ huaná̱tit huixín. \v 15 Herodes na̱ chuná ni̱ táka̱sli tú nali̱ya̱huá, huá quili̱ma̱lakacha̱nipá. Jaé chixcú ni̱ tlahuani̱t tú mini̱ní namakni̱cán. \v 16 Huata cama castigartlahuá tziná y cama makxtaka caalh. \p \v 17 Amá xatacuhui̱ní pa̱xcua Pilato siempre ixmakxtaka cha̱tum tachí̱n xlacata naca̱lakalhamán cristianos. \v 18 Pilato ni̱ para cátzi̱lh acxni pu̱tum tama̱ktási̱lh hua̱k cristianos: \p ―¡Camakni namá chixcú y camákxtakti Barrabás! \p \v 19 Jaé chixcú Barrabás ixma̱nu̱cani̱t nac pu̱la̱chi̱n porque ixma̱lacatzuqui̱ni̱t tara̱nicni nac ca̱chiquí̱n, y xa̱huá ixmakni̱nani̱t. \v 20 Pilato ixmakxtakputún Jesús y chú ca̱huanipá cristianos xlacata ni̱tú ixtlahuani̱t. \v 21 Pero xlacán ni̱ ixtali̱makxtaka ta̱ktasá: \p ―¡Camakni nac culu̱s! ¡Camakni nac culu̱s! \p \v 22 Pilato ixli̱maktutu ca̱huánilh: \p ―¿Hua̱nchi? ¿Tucu yá tala̱kalhí̱n tlahuani̱t jaé chixcú? Aquit ni̱ ctaka̱sa tú nacli̱ya̱huá xlacata nacli̱ma̱paksi̱nán namakni̱cán. Huata cama li̱ma̱paksi̱nán camaksnokca y cama makxtaka. \p \v 23 Pero xlacán ma̱schá tzúculh ta̱ktasá camakni̱ca nac culu̱s, y lakasu̱t tzúculh tamakatlajá Pilato la̱ta ixta̱ktasá. \v 24 Acxni yaj cátzi̱lh tú natlahuá, Pilato ma̱tlá̱nilh namakni̱cán Jesús la̱ ixtalacasquín amá cristianos. \v 25 A̱stá̱n mákxtakli Barrabás amá chixcú tí ixtanu̱ma nac pu̱la̱chi̱n xlacata ixma̱lacatzuqui̱ni̱t tara̱nicni nac ca̱chiquí̱n y ixmakni̱nani̱t, y li̱ma̱paksí̱nalh camakni̱ca Jesús la̱ ixtalacasquín amá xanapuxcun curas. \s1 Makni̱cán Jesús nac culu̱s \r (Mt. 27.32‑44; Mr. 15.21‑32; Jn. 19.17‑27) \p \v 26 Jesús ma̱cuqui̱ca ixculu̱s y li̱nca pakán ní ixama̱ca makni̱cán. Nac tijia ta̱tanoklhca cha̱tum chixcú xalac Cirene ixuanicán Simón, ixtaspitma ixca̱tucuxtu; xafuerza tlahuaca camaktá̱yalh catá̱li̱lh ixculu̱s Jesús. \p \v 27 Lhu̱hua cristianos ixtatakokeni̱t pakán ní ixama makni̱cán nac culu̱s; lhu̱hua lacchaján ixtalaktasá y ixtalakaputzá la̱ ixma̱kxtakajni̱ma̱ca Jesús. \v 28 Xlá acs ca̱lacá̱nilh y ca̱huánilh: \p ―Lacchaján xalac Jerusalén, ni̱ catasátit quilacata, ma̱s cali̱lakaputzátit tú pa̱t pa̱xtoká̱tit huixín y mincamancán. \v 29 Porque ama cha̱n quilhtamacú acxni pa̱t puhuaná̱tit: “Catapa̱xáhualh namá lacchaján tí ni̱ takálhi̱lh ixcamancán, tí ni̱ talakáhualh itskatacán, tí ni̱cxni tama̱tziquí̱nalh.” \v 30 Lhu̱hua ama tahuán: “Ma̱s tla̱n ixquinca̱ctamá̱n aktum sipi, caquinca̱ma̱tze̱kni tijia xlacata ni̱ naquinca̱lakcha̱ná̱n ta̱kxtakajni.” \v 31 Aquit cli̱tanú xastaka quihui y ca̱cxílhtit tú quintlahuanima̱ca. Calacpuhuántit, ¿tucu ni̱ natlahuanicán amá xascahuahua quihui? \p \v 32 Cha̱tuy makni̱naní̱n na̱ ixca̱ta̱li̱ncán Jesús na̱ ixama̱ca ca̱makni̱cán amá quilhtamacú. \v 33 Acxni tácha̱lh lacatum ní ixuanicán La Calavera, akxtokohuacaca Jesús nac culu̱s, y amá lacchixcuhuí̱n na̱ ca̱kxtokohuacaca y ca̱ma̱huacaca cha̱tunu nac ixpa̱xtu̱ni̱tni. \v 34 Acxni lihua ixtama̱huacama̱na nac culu̱s Jesús chuné chihuí̱nalh: \p ―Quinti̱cu Dios, caca̱ma̱tzanke̱nani tú quintatlahuánilh jaé lacchixcuhuí̱n porque ni̱ tacatzí tú tama̱kantáxti̱lh. \p Amá soldados tzúculh tara̱li̱slaka ticu nata̱tamakxtaka ixlháka̱t Jesús. \v 35 Lhu̱hua cristianos xala amá ca̱chiquí̱n ixta̱cxilhma̱na la̱ ixtlahuacani̱t Jesús y xanapuxcun curas ixtali̱kalhkama̱nán: \p ―Ca̱maktá̱yalh lhu̱hua cristianos, ca̱lakma̱xtúnilh ixli̱stacnicán; chí catá̱ctalh ixacstu nac culu̱s ní huaca xlacata naquinca̱ma̱si̱niyá̱n huá Cristo tí lacsacni̱t Dios. \p \v 36 Makapitzi soldados na̱ tzúculh tali̱chiyá tama̱lacnú̱nilh vinagre xla uva. \v 37 Ixtali̱kalhkama̱nán: \p ―Para xli̱ca̱na huix ixreycán judíos, chí mi̱cstu calakma̱xtu mili̱stacni. \p \v 38 Nac ixakspú̱n ixculu̱s Jesús ixtatzokni̱t tachihuí̱n nac griego, latín y hebreo tachihuí̱n; ixuán: “Jaé chixcú ixreycán judíos.” \s1 Jesús ma̱lacnu̱ní ama li̱n nac ixpu̱latama̱n cha̱tum makni̱ná \p \v 39 Cha̱tum makni̱ná tí na̱ ixakxtokohuacacani̱t ixya̱huacani̱t nac ixpa̱xtú̱n, na̱ tzúculh li̱kalhkama̱nán, ixuán: \p ―Para xli̱ca̱na huix Cristo, calakma̱xtu mili̱stacni y na̱ caquila̱lakma̱xtúu aquín. \p \v 40 Xa̱cha̱tum ixcompañero lakakahuánilh y huánilh: \p ―¡Acs cata̱ya! Huix xli̱ca̱na ni̱ jicuaniya Dios ma̱squi huaca nac culu̱s xoko̱námpa̱t mintala̱kalhí̱n. \v 41 Aquín quinca̱mini̱niyá̱n caakxtakajnáu porque xokoma̱náu quintala̱kalhi̱ncán ni̱ma̱ tlahuani̱táu, pero jaé chixcú akxtakajnama ma̱squi ni̱tú tlahuani̱t. \p \v 42 A̱stá̱n lacá̱nilh Jesús y huánilh: \p ―Caquilacapá̱stacti acxni natzucuya ma̱paksi̱nana nac mintapáksi̱t. \p \v 43 Jesús kálhti̱lh: \p ―Xli̱ca̱na cuaniyá̱n, la̱ta chí tuncán li̱pa̱xáu pa̱t quinta̱latapa̱ya nac quimpu̱latama̱n ni̱ma̱ cama maklhti̱nán. \s1 Jesús ni̱kó nac culu̱s \r (Mt. 27.45‑56; Mr. 15.33‑41; Jn. 19.28‑30) \p \v 44-45 Acxni cha̱lh lacatastúnut chichiní talakátze̱kli y hua̱k ca̱quilhtamacú tapaklhtu̱tako̱lh. Qui̱tá̱yalh hasta como aktutu hora xalakasmalankán. Ixli̱lakalhapá̱n pu̱siculan xla Jerusalén ní ixtalakachixcuhui̱nán curas ca̱ta ca̱ta táxti̱tli nac ixíta̱t. \v 46 Na̱ acxni tuncán Jesús aktásalh: \p ―Quinti̱cu Dios, huix cmacama̱xqui̱yá̱n quili̱stacni. \p La̱ huanko̱lh jaé tachihuí̱n Jesús tuncán ni̱ko̱lh nac culu̱s. \p \v 47 Amá xacapitán soldados acxni ácxilhli tú ixqui̱taxtunini̱t Jesús, lacapá̱stacli Dios y chuné chihuí̱nalh: \p ―Xli̱ca̱na jaé chixcú ni̱tú ixkásat ixuani̱t. \p \v 48 Hua̱k cristianos tí ixtamini̱t ta̱cxila amá tamakní̱n, acxni ta̱cxilhko̱lh la̱ta tú ixpa̱xtokni̱t Jesús ta̱lh nac ixchiccán ixtali̱puhuanti̱lhá tú ixtatlahuani̱t. \v 49 Ixamigos Jesús tí ixtalakapasa y amá lacchaján tí ixtatakokeni̱t acxni a̱huata titáxtulh nac Galilea, lakamákat ixtaya̱na ixta̱cxilhko̱ni̱t la̱ta tú ixqui̱taxtuni̱t. \s1 Ma̱nu̱cán Jesús nac ixpu̱tanú̱n ni̱n \r (Mt. 27.57‑61; Mr. 15.42‑47; Jn. 19.38‑42) \p \v 50 Cha̱tum chixcú tí na̱ ixca̱ta̱ma̱paksi̱nán ixma̱kalhapali̱naní̱n tachí̱n nac Jerusalén ixuanicán José ixlama nac Arimatea, jaé ca̱chiquí̱n ixli̱tapaksí Judea. Xlá tla̱n ixcatzí y tancs ixlama ixlacatí̱n Dios. \v 51 José ixkalhi̱ma nalacatzucú ixtapáksi̱t Dios ca̱quilhtamacú y ni̱ ixma̱tla̱ni̱ni̱t tú ixtatlahuani̱t ixcompañeros. \v 52 Lákalh gobernador Pilato y huánilh camacamá̱xqui̱lh xaní̱n Jesús. \v 53 Pilato ma̱tlá̱ni̱lh y xlá alh ma̱ctí Jesús nac ixculu̱s. Tla̱n li̱máksuitli aktum sábana y a̱stá̱n má̱nu̱lh nac aktum ixpu̱ma̱nu̱cán ni̱n ni̱ma̱ ixtalacahuaxni̱t nac lacatalhpa̱n y ni̱ naj tí ixma̱nu̱cani̱t. \p \v 54 Pi̱huá amá lakasmalankán viernes judíos ixtaca̱xuilí ixtahuajcán porque istzucú chichiní ixli̱jaxatcán. \v 55 Amá lacchaján tí ixtata̱mini̱t Jesús nac Galilea, tatakókelh José y tá̱cxilhli amá ixpu̱ma̱nu̱cán ni̱n ní ná̱nu̱lh xaní̱n Jesús. \v 56 Lacapala ta̱lh nac ixchiccán y tzúculh talacca̱xtlahuá perfume tú natamacuilí Jesús acxni nati̱taxtukó quilhtamacú ixli̱jaxatcán. Xlacán na̱ tájaxli amá chichiní la̱ ixtali̱smani̱ni̱t. \c 24 \s1 Jesús lacastacuanán nac ca̱li̱ní̱n \r (Mt. 28.1‑10; Mr. 16.1‑8; Jn. 20.1‑10) \p \v 1 Ixli̱tu̱xama domingo tzisa, acxni ixlacatzucú xama̱na, amá lacchaján ta̱lh ana ní ixma̱nu̱cani̱t Jesús; ixtalí̱n perfumes ni̱ma̱ ixtalacca̱xtlahuani̱t. \v 2 Acxni tácha̱lh tá̱cxilhli ixma̱ke̱nu̱cani̱t chíhuix ni̱ma̱ ixli̱talakatalán ní ixma̱nu̱cani̱t xaní̱n Jesús. \v 3 Y acxni tatánu̱lh tá̱cxilhli ¡ni̱tú ixtanu̱ma ixmacni Ixpu̱chinacán Jesús! \p \v 4 Xlacán tajicuanko̱lh ni̱ ixtama̱kachakxí tú ixqui̱taxtuni̱t. Ni̱ para tacátzi̱lh la̱ ca̱lakata̱yachi cha̱tuy lacchixuhuí̱n makslipua ixtatasí ixlhaka̱tcán. \v 5 Acxni tá̱cxilhli tatatzokóstalh hasta tatalacátalh ca̱tiyatni la̱ta ixca̱maka̱klhani̱t. Pero amá lacchixcuhuí̱n ca̱huánilh: \p ―¿Hua̱nchi putzayá̱tit nac ixpu̱muju̱can ni̱n amá tí lama xastacnán? \v 6 ¡Jesús yaj juú tanu̱ma porque lacastacuanani̱t ca̱li̱ni̱n! ¿A poco yaj aksaná̱tit la̱ ixca̱huaniyá̱n nac Galilea \v 7 xlacata Cristo Xatalacsacni Chixcú ixama̱ca macama̱sta̱cán ixmacancán lacli̱xcájnit lacchixcuhuí̱n; xlacán ixama tamakní nac cúlu̱s, pero ixliaktutu chichiní a̱stá̱n xlá ixama lacastacuanán ca̱li̱ní̱n? \p \v 8 Jaé lacchaján tá̱ksalh xli̱ca̱na chú ixca̱huanini̱t Jesús. \v 9 Lacapala tatáspitli ní ixtahuila̱na xacha̱ca̱huitu ixapóstoles Jesús y xa̱makapitzi ixdiscípulos, y tali̱chihuí̱nalh la̱ta tú ixqui̱taxtuni̱t. \v 10 Jaé lacchaján tí tata̱chihuí̱nalh apóstoles ixca̱huanicán María Magdalena, Juana, María ixna̱na Jacobo y makapitzi lacchaján li̱huacá. \v 11 Pero ixapóstoles Jesús ni̱ para tziná taca̱nájlalh porque ixtapuhuán caj ixtakalhchiya̱nama̱na. \v 12 Huata Pedro táxtulh tatza̱lh alh ana ní ixma̱nu̱cani̱t Jesús. Acxni cha̱lh, tápuncsli y tla̱n talacánu̱lh y huata cá̱cxilhli sábanas ni̱ma̱ ixli̱maksuitcani̱t. Xlá taspitpá nac ixchic ixlacpuhuanti̱lhá tú ixqui̱taxtuni̱t Jesús. \s1 Jesús ca̱tasaní cha̱tuy ixdiscípulos nac Emaús \r (Mr. 16.12‑13) \p \v 13 Pi̱huá amá chichiní domingo cha̱tuy ixdiscípulos ixta̱ma̱na pakán nac Emaús, jaé ca̱chiquí̱n ixtamakxtaka como aktuy hora ixli̱lakamákat nac Jerusalén. \v 14 Xlacán ixtali̱chihui̱nanti̱lhá la̱ ixmakni̱cani̱t Jesús nac Jerusalén. \v 15 La̱ta ixtachihui̱nanti̱lhá ni̱ para caso tatláhualh la̱ ca̱ma̱lacatzúhui̱lh cha̱tum chixcú y tzúculh ca̱ta̱tla̱huán. ¡Jesús xastacnán ixca̱tasi̱nini̱t! \v 16 Pero Dios ni̱ ca̱li̱mákxtakli catalakápasli. \v 17 Jesús ca̱kalasquínilh: \p ―¿Tucu huixín li̱chihui̱nampa̱nántit juú nac tijia? ¿Hua̱nchi lakaputzapa̱nántit? \p \v 18 Cha̱tum tí ixuanicán Cleofas kálhti̱lh: \p ―¿A poco amá̱n quila̱huaniyá̱u ni̱ nac Jerusalén tana̱pi y ni̱ catzi̱ya tú hua̱k cristianos tali̱chihui̱nán qui̱taxtuni̱t? \p \v 19 Jesús ca̱huánilh: \p ―Quila̱huaníu, ¿tucu qui̱taxtuni̱t? \p Xlacán takálhti̱lh: \p ―Namá chixcú xalac Nazaret huanicán Jesús xacli̱maca̱ná̱u tali̱pa̱u profeta porque tancs ixli̱chihui̱nán Dios, ixkalhí li̱tlihueke ca̱tlahuá laclanca ixtascújut Dios ni̱ma̱ ixca̱li̱ma̱lacahua̱ní cristianos. \v 20 Pero xanapuxcun curas y lactali̱pa̱u ma̱paksi̱naní̱n tama̱lacápu̱lh ixlacati̱ncán ma̱paksi̱naní̱n romanos xlacata natamakní y tu̱xamatá viernes akxtokohuacaca nac culu̱s. \v 21 Aquín xacpuhuaná̱u xlacata huá Cristo tí ixama quinca̱lakma̱xtuyá̱n hua̱k tí clama̱náu juú nac Israel. Pero laclako̱lh tú xacacxilhlacacha̱náu porque kalhi̱yá aktuy chichiní la̱ta timakni̱ca. \v 22 Ma̱squi jaé chichiní acxni spalh ixca̱huama makapitzi lacchaján taquí̱lalh ní ixma̱nu̱cani̱t xaní̱n. \v 23 Ixli̱punchú tatáspitli y tzúculh tahuán xlacata ni̱tú ixtanu̱ma xaní̱n Jesús y cha̱tuy ángeles ixca̱ta̱chihui̱nani̱t ixca̱huanini̱t xlacata Jesús ixlama xastacnán. \v 24 Aquín ni̱ ccatzi̱yá̱u para xli̱ca̱na porque a̱stá̱n na̱ ta̱lh makapitzi quincompañeroscán ana ní ixma̱nu̱cani̱t y xli̱ca̱na yaj tú ixtanu̱ma ixmacni xaní̱n Jesús la̱ quinca̱huanín amá lacchaján, pero ni̱ tá̱cxilhli xastacnán Jesús. \p \v 25 Jesús ca̱huánilh amá ixdiscípulos: \p ―¡Koxitaní̱n huixín lacchixcuhuí̱n! Ca̱tzanka̱niyá̱n talacapa̱stacni. Ni̱ lá ca̱najlayá̱tit tú tali̱chihui̱nani̱t profetas ixama pa̱xtoka namá chixcú. \v 26 ¿A poco ni̱ catzi̱yá̱tit aná huan la̱ Cristo tí ama ca̱lakma̱xtuyá̱n pu̱la ama akxtakajnán xlacata tla̱n namacama̱xqui̱cán lanca ixli̱ma̱paksí̱n? \p \v 27 A̱stá̱n tzúculh ca̱lacspi̱tní ixtachihuí̱n Dios, li̱tzúculh tú huan ixlibro Moisés y li̱ma̱spútulh tú tahuán ixlibrojcán profetas xlacata natama̱kachakxí la̱ ixqui̱taxtuni̱t tú ixtali̱chihui̱nani̱t ama akspulá nac ixlatáma̱t Cristo tí ixama ca̱lakma̱xtú. \p \v 28 Acxni tácha̱lh nac Emaús Jesús li̱catzi lalh ti̱tum ixama an. \v 29 Xlacán tahuánilh: \p ―Catamákxtakti jaé ca̱chiquí̱n pues smalankaná y amajá tanú ca̱tzisní. \p Xlá ca̱ta̱tánu̱lh ana ní ixama tatamakxtaka. \v 30 Ta̱tahui nac mesa xlacata natahualhtatá. Jesús tíyalh mactum simi̱ta, sicuna̱tláhualh, lakchékelh y ca̱má̱xqui̱lh cha̱tunu. \v 31 Acxni tuncán staranca talacapa̱stácnalh la̱ caca̱ma̱lakake̱ca natalacahua̱nán ¡y talakápasli Jesús! Pero xlá la̱ caláksputli alh a̱lacatunu y yaj tá̱cxilhli. \v 32 Tzúculh tara̱huaní: \p ―¿A poco ni̱ scayaj ixcatzán quinacujcán acxni ixquinca̱ta̱chihui̱namá̱n nac tijia, ixquinca̱lacspi̱tnimá̱n tú ixlaclhca̱ni̱t Dios? \p \v 33 Tuncán tata̱yapá nac tijia y ta̱mpá pakán nac Jerusalén. Acxni tácha̱lh tá̱cxilhli cha̱ca̱huitu apóstoles y xa̱makapitzi discípulos. \v 34 Lacapala ca̱huanica: \p ―¡Jesús lama xastacnán! ¡Pedro ácxilhli! \p \v 35 Xlacán na̱ tzúculh tali̱chihui̱nán la̱ ca̱takókelh nac tijia cha̱tum chixcú, y la̱ talakápasli Jesús acxni ca̱lakchekénilh simi̱ta. \s1 Jesús ca̱tasi̱ní hua̱k ixdiscípulos \r (Mt. 28.16‑20; Mr. 16.14‑18; Jn. 20.19‑23) \p \v 36 Chu̱tacú ixtachihui̱nama̱na acxni Jesús ta̱yachi nac ixíta̱t ní ixtahuila̱na y ca̱huánilh kalhé̱n. \v 37 Hua̱k tzúculh ta̱katuyún tajicuanko̱lh, ixtapuhuán ixta̱cxilhma̱na ixespíritu cha̱tum xaní̱n chixcú. \v 38 Jesús ca̱huánilh: \p ―¿Hua̱nchi jicuaná̱tit y aklhu̱hua̱tnaná̱tit ca̱najlayá̱tit nac minacujcán xlacata aquit clama xastacnán? \v 39 Ca̱cxílhtit quimacán y quintujún. Caxamátit y ca̱cxílhtit quimacni xlacata naquila̱lakapasá̱u. Aquit ckalhí li̱hua y lúcut, cha̱tum ixespíritu ni̱n ni̱ kalhí li̱hua y lúcut. \p \v 40 Ca̱ma̱sí̱nilh ixmacán ixtujún ana ní itxtokocani̱t xlacata nataca̱najlá. \v 41 Y como xlacán ixtaca̱cni̱ma̱na, ni̱ ixtaca̱najlaputún tú ixta̱cxilhma̱na la̱ta ixtapa̱xahuama̱na. Jesús ca̱kalasquínilh: \p ―¿Ni̱ kalhi̱yá̱tit actzu tahuá? \p \v 42 Cha̱tum li̱mínilh actzu xascún tamakní y actzú táxca̱t. \v 43 Xlá maklhtí̱nalh y nac ixlacati̱ncán tzúculh hua̱yán. \v 44 A̱stá̱n ca̱huánilh: \p ―Huixín quila̱cxilhma̱náu y ni̱ ma̱kachakxi̱yá̱tit xlacata acxni xacca̱ta̱lapu̱layá̱n cca̱huanín ixmini̱ní nakantaxtú nac quilatáma̱t la̱ta tú li̱chihui̱nani̱t quilacata profeta Moisés y na̱ chuná ixlibrojcán xa̱makapitzi profetas y nac salmos. \p \v 45 Acxni tuncán ca̱lákchilh la̱ aktum taxkáke̱t y tama̱kachákxi̱lh tú ixca̱huanini̱t Jesús. \v 46 Pero todavía ca̱lacspí̱tnilh: \p ―Chú ixtalaclhca̱ni̱t ixama ma̱kxtakajni̱cán Cristo, ¡ixama̱ca makni̱cán! Pero ixliaktutu chichiní a̱stá̱n ixama lacastacuanán ca̱li̱ní̱n. \v 47 Na̱ talaclhca̱ni̱t ama ta̱kahuaní quintachihuí̱n. Ama lacatzucú juú nac Jerusalén y lakasu̱t ama taspuyumí ixli̱ti̱lanca ca̱quilhtamacú xlacata hua̱k cristianos natalakxta̱palí ixlatama̱tcán y Dios tla̱n naca̱ma̱tzanke̱naní ixtala̱kalhi̱ncán para quintali̱pa̱huán. \v 48 Huixín tla̱n ma̱luloká̱tit hua̱k qui̱taxtuni̱t nac quilatáma̱t tú laclhca̱ni̱t Dios quilacata. \v 49 Chí ni̱ capítit a̱lacatunu juú catamakxtáktit nac Jerusalén; pues aquit cama an nac akapú̱n ní huí Quinti̱cú y cama ca̱ma̱lakacha̱niyá̱n ixli̱tlihueke Espíritu Santo la̱ ma̱lacnu̱ni̱t Quinti̱cú. \s1 Jesús ta̱cxtú nac akapú̱n \r (Mr. 16.19‑20) \p \v 50 A̱stá̱n Jesús cá̱li̱lh hua̱k tí ixtali̱pa̱huán lacatzú nac Betania. Acxni tácha̱lh xlá tamacayá̱hualh y ca̱li̱sicuna̱tláhualh ixmacán. \v 51 La̱ta tamacaya̱huani̱t ana tuncán tzúculh ta̱cxtú nac akapú̱n, ¡caj la̱ cakosli ixani̱t nac akapú̱n! \v 52 Xlacán tapa̱xcatcatzí̱nilh Dios tú ixtlahuani̱t y tatáspitli nac Jerusalén, tapa̱xahuati̱lhá nac ixnacujcán. \v 53 La̱ta amá quilhtamacú cha̱li cha̱lí ixtá̱n talakachixcuhuí y tapa̱xcatcatzi̱ní Dios nac lanca pu̱siculan xla Jerusalén tú ixtlahuá ixlacatacán. Chuná calalh, amén.