\id DEU \h Teutalonome \toc1 Ko Hono Nima ʻoe Tohi ʻa Mōsese, Pe Ko Teutalonome \toc2 Teutalonome \toc3 Teu \mt2 KO HONO NIMA ʻOE TOHI ʻA MŌSESE, \mt3 ʻOKU UI KO E TOE LAU ʻOE FONO, PE KO \mt1 TEUTALONOME \cl KO E VAHE \c 1 \cd \it 1 Ko e lea ʻa Mōsese ʻi he tei ofi hono fāngofulu ʻoe taʻu. 6 Ko ʻene fakamanatu ʻi he kei siʻi, ʻae talaʻofa ʻae ʻOtua. 13 Ko ʻene ʻatu ʻae kau matāpule. 19 Ko e fekau ʻoe kau asiasi ke fakasiosio ki he fonua. 34 Ko e houhau ʻoe ʻOtua ʻi heʻenau taʻetui. 41 Ko ʻenau fai talangataʻa.\it* \p \v 1 Ko eni ʻae ngaahi lea naʻe lea ʻaki ʻe Mōsese ki ʻIsileli kotoa pē ʻi he potu mai ʻo Sioatani ʻi he toafa, ʻi he toafa ʻoku hangatonu ki he tahi Kulokula, ʻi he vahaʻa ʻo Palani, mo Tofeli, mo Lepani, mo Heseloti, mo Tesapi. \v 2 (Ko e fonongaʻanga ia ʻoe ʻaho ʻe hongofulu ma taha mei Holepi ʻi he hala ʻoe moʻunga ko Seia ki Ketesi-pania.) \v 3 Pea naʻe hoko ʻo pehē ʻi hono fāngofulu taʻu, ʻi hono hongofulu ma taha ʻoe māhina, ʻi he ʻuluaki \add ʻaho \add*ʻoe māhina, naʻe lea ʻa Mōsese ki he fānau ʻa ʻIsileli ʻo fakatatau ki he meʻa kotoa pē naʻe fekau atu ʻe Sihova kiate ia ke tala kiate kinautolu; \v 4 Hili ʻene tāmateʻi ʻa Sihoni ko e tuʻi ʻoe kau ʻAmoli, ʻaia naʻe nofo ʻi Hesiponi, mo Oki ko e tuʻi ʻo Pesani, ʻaia naʻe nofo ʻi ʻAsitelote ʻi ʻEtilei: \v 5 ‌ʻI he potu mai ʻo Sioatani, ʻI he fonua ʻo Moape, naʻe kamata fakahā ʻe Mōsese ʻae fono ni, ʻo pehē, \v 6 “Naʻe folofola ʻa Sihova ko hotau ʻOtua kiate kitautolu ʻi Holepi, ʻo pehē, ‘Kuo mou nofo fuoloa lelei ʻi he moʻunga ni: \v 7 Mou tafoki, ʻo hiki homou fononga, pea ʻalu ki he moʻunga ʻoe kau ʻAmoli, pea ki he ngaahi potu ofi ki ai, ʻi he tafangafanga, ʻi he ngaahi moʻunga, pea ʻi he teleʻa, pea ʻi he potu tonga, pea ʻi he potu matātahi, ki he fonua ʻoe kau Kēnani, pea ki Lepanoni, ki he vaitafe lahi, ʻae vaitafe ko ʻIufaletesi. \v 8 Vakai, kuo u tuku ʻae fonua ki homou ʻao: mou ʻalu ki ai ʻo maʻu ʻae fonua ʻaia naʻe fuakava ai ʻe Sihova ki hoʻomou ngaahi tamai, ko ʻEpalahame mo ʻAisake, mo Sēkope, ke foaki ia kiate kinautolu, pea ki honau hako kimui ʻiate kinautolu.’” \p \v 9 ¶ Pea ne u lea kiate kimoutolu ʻi he kuonga ko ia, ʻo pehē, “ʻOku ʻikai te u mafai ke kātakiʻi ʻakimoutolu ʻeau pe: \v 10 Kuo fakatokolahi ʻakimoutolu ʻe Sihova ko homou ʻOtua, pea, vakai, ʻoku mou tatau he ʻaho ni mo e ngaahi fetuʻu ʻoe langi hono lahi. \v 11 (Kae ʻofa ke fakatokolahi ʻakimoutolu ʻe Sihova ko e ʻOtua ʻo hoʻomou ngaahi tamai ke laui liunga afe ʻa homou tokolahi ni, pea tāpuakiʻi ʻakimoutolu, ʻo hangē ko ia kuo ne talaʻofa kiate kimoutolu!) \v 12 ‌ʻE fēfē ʻeku faʻa fai ke kātaki ʻeau pe hoʻomou fakafiu mo hoʻomou kavenga, mo hoʻomou fekeʻikeʻi? \v 13 Mou fili ha kau tangata poto, ʻoku loto matala, ʻaia kuo ʻiloa ʻi homou ngaahi faʻahinga, pea te u fakanofo ʻakinautolu kenau puleʻi ʻakimoutolu. \v 14 Pea ne mou tala mai kiate au, ʻo pehē, Ko e meʻa kuo ke lea ki ai ʻoku lelei ia ke mau fai.” \v 15 Pea ne u fili mai ʻae houʻeiki ʻo homou ngaahi faʻahinga, ʻae kau tangata poto, pea ongoongo, ʻo fakanofo ʻakinautolu ke puleʻi ʻakimoutolu, ko e kau pule ki he ngaahi toko afe, mo e kau pule ʻoe ngaahi toko teau, mo e kau pule ʻoe ngaahi toko nimangofulu, mo e kau pule ʻoe ngaahi toko hongofulu, mo e kau matāpule ʻi homou ngaahi faʻahinga. \v 16 “Pea ne u fekau ki hoʻomou kau fakamaau ʻi he kuonga ko ia, ʻo pehē, ‘Mou fanongo ki he ngaahi meʻa ʻa homou ngaahi kāinga, pea fakamaau māʻoniʻoni ki he tangata kotoa pē mo hono tokoua, pea mo e muli ʻoku ʻiate ia. \v 17 ‌ʻOua naʻa mou filifilimānako ki he kakai ʻi he fakamaau; ka te mou fanongo ki he siʻi pea mo e lahi; ʻoua naʻa mou manavahē ki he mata ʻoe tangata; he ʻoku ʻae ʻOtua ʻae fakamaau: pea ko e meʻa ʻoku faingataʻa kiate kimoutolu, ʻomi ia kiate au, pea te u fanongo ki ai.’ \v 18 Pea ne u fekau kiate kimoutolu ʻi he kuonga ko ia ʻae ngaahi meʻa kotoa pē ke mou fai. \p \v 19 ¶ “Pea ʻi heʻetau hiki mei Holepi, naʻa tau ʻalu ai pe ʻi he fuʻu toafa lahi ko ia mo fakamanavahē, ʻaia naʻa mou mamata ʻi he hala ʻoe moʻunga ʻoe kau ʻAmoli, ʻo hangē ko e fekau ʻa Sihova ko hotau ʻOtua kiate kitautolu; pea naʻa tau hoko ki Ketesi-pania. \v 20 Pea ne u pehē kiate kimoutolu, Kuo mou hoko ki he moʻunga ʻoe kau ʻAmoli, ʻaia ʻoku foaki ʻe Sihova ko hotau ʻOtua kiate kitautolu. \v 21 Vakai, kuo tuku ʻe Sihova ko ho ʻOtua ʻae fonua ʻi ho ʻao: ʻalu hake ʻo maʻu ia, ʻo hangē ko e folofola ʻa Sihova ko e ʻOtua ʻo hoʻo ngaahi tamai kiate koe; ʻoua naʻa manavahē, pe loto vaivai. \p \v 22 ¶ “Pea naʻa mou ʻunuʻunu mai kotoa pē kiate au ʻo mou pehē, Te mau fekau ʻae kau tangata ke muʻomuʻa ʻiate kimautolu, kenau asiasi ʻae fonua, pea toe fakahā mai ʻae hala ʻoku totonu ke mau ʻalu hake ai, pea ko e kolo fē ia te mau hoko ki ai. \v 23 Pea ne u fiemālie lahi ʻi he lea ko ia pea ne u fili ʻae kau tangata ʻe toko hongofulu ma toko ua ʻiate kimoutolu, ʻo tautau tokotaha ʻi he faʻahinga. \v 24 Pea naʻa nau afe ʻo ʻalu hake ki he moʻunga, pea ne nau hifo ki he potu tafangafanga ʻo ʻEsikoli, ʻonau vakai foli ia. \v 25 Pea naʻa nau toʻo ʻae fua ʻoe fonua ʻi honau nima, ʻonau ʻomi ia kiate kitautolu, ʻonau ʻomi mo e lea kiate kitautolu, ʻo pehē, Ko e fonua lelei ʻaia ʻoku foaki ʻe Sihova ko hotau ʻOtua kiate kitautolu. \v 26 Ka naʻe ʻikai te mou fie ʻalu hake ki ai, pea ne mou fai talangataʻa ki he fekau ʻa Sihova ko homou ʻOtua: \v 27 Pea naʻa mou lāunga, ʻi homou ngaahi fale fehikitaki, ʻo pehē, Ko e meʻa ʻi he fehiʻa ʻa Sihova kiate kitautolu, ko ia kuo ne ʻomi ai ʻakitautolu mei he fonua ko ʻIsipite, ke tukuange ʻakitautolu ki he nima ʻoe kau ʻAmoli, ke fakaʻauha ʻakitautolu. \v 28 Te tau ʻalu hake ki fē? Kuo fakavaivaiʻi homau loto ʻe homau ngaahi kāinga, ʻo pehē, ʻOku lahi hake mo lōloa ʻae kakai ʻiate kimautolu; ʻoku lahi ʻae ngaahi kolo pea ʻoku hoko hake ki he langi honau ʻā; kaeʻumaʻā foki ʻemau mamata ʻi ai ki he ngaahi foha ʻoe kau ʻAnaki. \v 29 Pea ne u pehē kiate kimoutolu, ʻoua naʻa mou lilika, pea ʻoua naʻa mou manavahē kiate kinautolu. \v 30 Ko Sihova ko homou ʻOtua ʻaia ʻoku muʻomuʻa ʻiate kimoutolu, ʻe tau ia maʻamoutolu, ʻo hangē ko ia kotoa pē naʻa ne fai ʻi ʻIsipite maʻamoutolu ʻi homou ʻao: \v 31 Pea ʻi he toafa, ʻaia naʻa ke mamata ai ki he fua ko e ʻe Sihova ko ho ʻOtua, ʻo hangē ko e fua ʻe he tangata hono foha, ʻi he hala kotoa pē naʻa mou ʻalu ai, kaeʻoua ke mou hoko ki he potu ni. \v 32 Ka ʻi he meʻa ni naʻe ʻikai te mou tui kia Sihova ko homou ʻOtua, \v 33 ‌ʻAia naʻe ʻalu muʻomuʻa ʻi he hala ʻiate kimoutolu, ke kumi ʻae potu ke fokotuʻu ai homou ngaahi fale fehikitaki, ʻi he afi ʻi he poʻuli, ke fakahā kiate kimoutolu ʻae hala ko ia te mou ʻalu ai, pea ʻi he ʻao ʻi he ʻaho. \v 34 Pea naʻe ongoʻi ʻe Sihova ʻae leʻo ʻo hoʻomou ngaahi lea, pea naʻe houhau ia, pea ne fuakava, ʻo pehē, \v 35 Ko e moʻoni ʻe ʻikai ha tokotaha ʻoe kau tangata ʻoe toʻutangata kovi ni te ne mamata ki he fonua lelei ko ia, ʻaia ne u fuakava ke foaki ki hoʻomou ngaahi tamai, \v 36 Ka ko Kelepi ko e foha ʻo Sifune: ʻe mamata ia ki ai, pea te u foaki kiate ia, ʻae fonua kuo ne tuʻu ki ai, pea ki heʻene fānau ko e meʻa ʻi heʻene muimui angatonu kia Sihova. \v 37 Pea naʻe houhau ʻa Sihova kiate au foki koeʻuhi ko kimoutolu, ʻo pehē, Ko koe foki ʻe ʻikai te ke hoko ki ai. \v 38 Ka ko Siosiua ko e foha ʻo Nuni, ʻaia ʻoku tuʻu ʻi ho ʻao, ʻe ʻalu ia ki ai: ke ke tokoni kiate ia: he te ne pule ke maʻu ia ʻe ʻIsileli. \v 39 Ka ko hoʻomou ngaahi fānau iiki ʻakinautolu ne mou pehē ʻe hoko ʻo moʻua, mo hoʻomou ngaahi fānau, ʻakinautolu naʻe ʻikai ʻilo ʻi he ʻaho ko ia ʻae lelei mo e kovi, tenau hoko ki ai, pea te u foaki ia kiate kinautolu, pea tenau maʻu ia. \v 40 Ka ko kimoutolu, mou tafoki, pea hiki homou fononga ki he toafa ʻi he hala ʻoe Tahi Kulokula. \v 41 Pea naʻa mou lea ʻo pehē kiate au, Kuo mau fai angahala kia Sihova; te mau ʻalu hake ʻo tau, ʻo fakatatau ki he meʻa kotoa pē ʻoku fekau ʻe Sihova ko homau ʻOtua kiate kimautolu. Pea hili hoʻomou nonoʻo taki taha ʻae tangata ʻene mahafutau kiate ia, naʻa mou teu pe ke ʻalu ki moʻunga. \v 42 Pea naʻe folofola ʻa Sihova kiate au, Tala kiate kinautolu, ʻOua naʻa ʻalu hake, pea ʻoua naʻa tau; he ʻoku ʻikai te u ʻiate kimoutolu; telia naʻa teʻia ʻakimoutolu ʻi he ʻao ʻo homou ngaahi fili. \v 43 “Pea ne u lea kiate kimoutolu; pea naʻe ʻikai te mou tui ki ai, ka naʻa mou angatuʻu ki he fekau ʻa Sihova, ʻo ʻalu hake loto fielahi pe ki he moʻunga. \v 44 Pea naʻe haʻu ʻae kau ʻAmoli, ʻaia naʻe nofo ʻi he moʻunga ko homou tali, pea naʻa nau tuli ʻakimoutolu ʻo hangē ko ia ʻoku fai ʻe he fanga pi, pea naʻe teʻia ʻakimoutolu ʻi Seia, ʻo aʻu ki Hoama. \v 45 Pea ne mou foki ʻo tangi ʻi he ʻao ʻo Sihova, ka naʻe ʻikai tokanga ʻa Sihova ki homou leʻo, pe fakaongo kiate kimoutolu. \v 46 Ko ia naʻa mou nofo ai ʻi Ketesi ʻo ʻaho lahi, ʻo fakatatau ki he ngaahi ʻaho naʻa mou nofo ʻi ai. \c 2 \cd \it 1 ʻOku kei fakamatala atu, naʻe taʻofi ʻenau tauʻi ʻae kau ʻItomi, 9 Mo e kau Moape, 17 Mo e kau ʻAmoni, 14 Ka naʻa nau ikuna ʻa Sihoni ko e ʻAmoli.\it* \p \v 1 Pea naʻa tau tafoki, ʻo hiki hotau fononga ki he toafa ʻi he hala ʻoe Tahi Kulokula, ʻo hangē ko e folofola ʻa Sihova kiate au: pea naʻa tau tākai ʻae moʻunga ko Seia ʻo ʻaho lahi. \v 2 “Pea naʻe folofola ʻa Sihova kiate au, ʻo pehē, \v 3 Kuo mou tākai ʻae moʻunga ni ʻo fuoloa: mou tafoki ki he feituʻu tokelau. \v 4 Pea ke fekau ki he kakai, ʻo pehē, ‘Te mou ʻalu ʻi he potu fonua ʻo homou kāinga ko e fānau ʻa ʻIsoa, ʻaia ʻoku nofo ʻi Seia; pea ʻe manavahē ʻakinautolu kiate kimoutolu: ko ia, mou vakai lelei kiate kimoutolu. \v 5 ‌ʻOua naʻa mou fai ha meʻa kiate kinautolu; koeʻuhi naʻa mo hano laulahi ʻoe ʻaofi vaʻe ʻe taha, ʻe ʻikai te u foaki kiate kimoutolu ha konga siʻi ʻo honau fonua: koeʻuhi kuo u foaki ʻae moʻunga ko Seia kia ʻIsoa ko e tofiʻa. \v 6 Te mou fakatau meʻakai meiate kinautolu ʻaki ʻae paʻanga, ke mou kai; pea te mou fakatau vai ʻiate kinautolu ʻaki ʻae paʻanga, ke mou inu.’ \v 7 He ko Sihova ko ho ʻOtua kuo ne tāpuakiʻi koe ʻi he ngaahi ngāue kotoa pē ʻa ho nima: ʻoku ne ʻafioʻi ho ʻeveʻeva ʻi he toafa lahi ni: ʻi he taʻu ʻe fāngofulu ni naʻe ʻiate koe ʻa Sihova ko ho ʻOtua; naʻe ʻikai te ke masiva ʻi ha meʻa ʻe taha. \v 8 Pea ʻi heʻetau ʻalu ange mei hotau kāinga ko e fānau ʻa ʻIsoa, ʻaia naʻe nofo ʻi Seia, ʻi he hala ʻoe toafa mei ʻElati, pea mei ʻEsioni-kepa, naʻa tau tafoki ʻo ʻalu ofi ki he hala ʻoe toafa ʻo Moape, \v 9 Pea naʻe folofola ʻa Sihova kiate au, ‘ʻOua naʻa fakamamahi ki he kau Moape, pea ʻoua naʻa tauʻi ʻakinautolu koeʻuhi ʻe ʻikai te u foaki kiate koe honau fonua ko e tofiʻa; he kuo u foaki ʻa ʻAla ki he fānau ʻa Lote ko honau tofiʻa.’ \v 10 Naʻe nofo ʻi ai ʻi muʻa ʻae kau Imime, ko e kakai lalahi, mo tokolahi mo lōloa, ʻo hangē ko e kau ʻAnaki; \v 11 ‌ʻAkinautolu naʻe ui foki ko e kau sino lalahi, hangē ko e kau ʻAnaki ka naʻe ui ʻakinautolu ʻe he kau Moape ko e kau Imime. \v 12 Naʻe nofo ʻae kakai Hoa ʻi Seia foki ʻi muʻa; ka naʻe fetongi ʻakinautolu ʻe he fānau ʻa ʻIsoa, hili ʻenau fakaʻauha ʻakinautolu mei honau ʻao, pea nau nofo ʻi honau fonua; ʻo hangē ko ia kuo fai ʻe ʻIsileli ki he fonua ʻo hono tofiʻa, ʻaia naʻe foaki ʻe Sihova kiate kinautolu. \v 13 Pea ne u pehē, Mou tuʻu hake, ʻo ʻalu ki he kauvai ʻe taha ʻo Seleti. Pea naʻa tau ʻalu ki he kauvai ʻe taha ʻo Seleti: \v 14 Pea ko hono fuoloa ʻo ʻetau haʻu mei Ketesi-pania, ʻo aʻu ki heʻetau hoko ki he kauvai ʻo Seleti, ko e taʻu ʻe tolungofulu ma valu: ke ʻoua ke ʻosiʻosingamālie mei he fakataha ʻae toʻutangata kotoa pē ʻoe kau tangata tau, ʻo hangē ko e fuakava ʻa Sihova kiate kinautolu. \v 15 He ko e moʻoni naʻe mafao ʻae nima ʻo Sihova kiate kinautolu, ke fakaʻauha ʻakinautolu mei he kakai, kaeʻoua kenau ʻosi. \p \v 16 ¶ Pea naʻe hoko ʻo pehē, ʻi heʻene mole ʻo pekia ʻae kau tangata tau kotoa pē mei he kakai, \v 17 Naʻe folofola ʻa Sihova kiate au, ʻo pehē, \v 18 ‘Te ke ʻalu atu he ʻaho ni ʻi he potu ʻo ʻAla, ʻi he mata fonua ʻo Moape: \v 19 Pea ʻoka ke ka hoko ʻo ofi ʻo hangatonu ki he fānau ʻa ʻAmoni, ʻoua naʻa fakamamahiʻi ʻakinautolu, pea ʻoua naʻa fai ha meʻa kiate kinautolu: koeʻuhi ʻe ʻikai te u foaki kiate koe ha tofiʻa ʻi he fonua ʻoe fānau ʻa ʻAmoni; he kuo tuku ia ki he fānau ʻa Lote ko honau tofiʻa.’ \v 20 (Naʻe ui ia foki ko e fonua ʻoe ngaahi kakai lalahi naʻe nofo ai ʻi muʻa ʻae kakai lalahi pea naʻe ui ʻakinautolu ʻe he kau ʻAmoni, ko e kau Samisunuma; \v 21 Ko e kakai lalahi, mo tokolahi, mo lōloa, ʻo hangē ko e kau ʻAnaki: ka naʻe fakaʻauha ʻakinautolu ʻe Sihova ʻi honau ʻao; pea naʻa nau tongia ʻakinautolu ʻo nofo ʻi honau fonua: \v 22 Hangē ko ia naʻa ne fai ki he fānau ʻa ʻIsoa, ʻaia naʻe nofo ʻi Seia, ʻi heʻene fakaʻauha ʻae kakai Hoa mei honau ʻao; pea naʻa nau tongia ʻakinautolu, pea nofo ʻi honau fonua ʻo aʻu ki he ʻaho ni: \v 23 Pea ko e kakai ʻAvi naʻe nofo ʻi Heselimi, ʻo aʻu ki Kesa, ko e kau Kafitoli ni, ʻaia naʻe haʻu mei Kafitoli, naʻe fakaʻauha ʻakinautolu, ʻo nofo ʻi honau fonua.) \p \v 24 ¶ “Mou tuʻu hake, ʻo fai homou fononga, pea aʻa ʻi he vaitafe ko ʻAlanoni: vakai, kuo u tuku ki ho nima ʻa Sihoni ko e ʻAmoli, ko e tuʻi ʻo Hesiponi, mo hono fonua: mou fai ʻae kamata maʻu leva ia, pea ketau mo ia. \v 25 Te u kamata fai he ʻaho ni ke ʻai ʻae manavahē kiate koe ki he ngaahi puleʻanga kotoa pē ʻoku ʻi he lalo langi kotoa pē, ʻaia tenau ongoʻi ho ongoongo, pea tetetete, pea tenau feinga ʻi he mamahi koeʻuhi ko koe. \p \v 26 ¶ “Pea ne u fekau ʻae kau tangata fekau mei he toafa ʻo Ketimote, kia Sihoni ko e tuʻi ʻo Hesiponi mo e ngaahi lea ʻoe melino, ʻo pehē, \v 27 ‘Tuku ke u ʻalu atu ʻi ho fonua: Te u ʻalu atu pe ʻi he hala motuʻa, ʻe ʻikai te u tafoki ki he nima toʻomataʻu pe ki he toʻohema. \v 28 Pea te ke fakatau ʻae meʻakai kiate au ʻaki ʻae paʻanga, koeʻuhi ke u kai; pea tuku mai ha vai ʻi heʻeku paʻanga ke u inu: kae kehe ke u ʻalu ʻi ho fonua ʻi hoku vaʻe pe: \v 29 (Hangē ko ia naʻe fai kiate au ʻe he fānau ʻa ʻIsoa naʻe nofo ʻi Seia, mo e kau Moape naʻe nofo ʻi ʻAla;) ke ʻoua ke u aʻa atu ʻi Sioatani ki he fonua ʻoku foaki ʻe Sihova ko homau ʻOtua kiate kimautolu.’ \v 30 “Ka naʻe ʻikai tuku ʻakitautolu ʻe Sihoni ko e tuʻi ʻo Hesiponi, ketau ʻalu ofi kiate ia; he naʻe fakafefeka hono laumālie ʻe Sihova ko ho ʻOtua, ʻo ngaohi hono loto ke talangataʻa, koeʻuhi ke ne tukuange ia ki ho nima, ʻo hangē ko ia kuo hā he ʻaho ni. \v 31 “Pea naʻe pehē ʻe Sihova kiate au, ‘Vakai, kuo u kamata tuku ʻa Sihoni mo hono fonua ʻi ho ʻao: ke ke kamata maʻu, koeʻuhi ke ke hoko ʻo maʻu hono fonua.’ \v 32 Pea naʻe toki haʻu kituʻa ʻa Sihoni ʻo tuʻu kiate kitautolu, ʻaia mo hono kakai kotoa pē, ketau ʻi Sehasi. \v 33 Pea naʻe tuku mai ia ʻi hotau ʻao ʻe Sihova, ko hotau ʻOtua; pea naʻa tau taaʻi ia, mo hono ngaahi foha, mo ʻene kakai kotoa pē. \v 34 Pea naʻa tau maʻu ʻene ngaahi kolo ʻi he kuonga ko ia, pea naʻa tau fakaʻauha ʻae kau tangata kotoa pē, mo e kau fefine, pea mo e fānau iiki ʻi he kolo kotoa pē; naʻe ʻikai te tau tuku ha niʻihi ke toe: \v 35 Ka ko e ngaahi fanga manu naʻa tau maʻu ko e koloa maʻatautolu, mo e vete ʻoe ngaahi kolo ʻaia naʻa tau maʻu. \v 36 Mei ʻAloeli ʻaia ʻoku ʻi he veʻe vaitafe ʻo ʻAlanoni, pea mei he kolo ʻaia ʻoku ofi ki he vaitafe, ʻo aʻu ki Kiliati, naʻe ʻikai ha kolo ʻe taha naʻe mālohi kiate kitautolu: ko Sihova ko hotau ʻOtua naʻa ne tuku mai kotoa pē kiate kitautolu: \v 37 Ka naʻe ʻikai te ke hoko ki he fonua ʻoe fānau ʻa ʻAmoni, pe ki ha potu ʻe taha ʻoe vaitafe ko Sakopi, pe ki he ngaahi kolo ʻi he ngaahi moʻunga, pe ki ha potu ʻe taha naʻe taʻofi ʻakitautolu mei ai ʻe Sihova ko hotau ʻOtua. \c 3 \cd \it 1 Ko hono tala ʻoe ikuna ʻa Oki ko e tuʻi ʻo Pesani. 11 Ko e lahi ʻo hono mohenga. 12 Ko e tufa ʻae ngaahi fonua ko ia ki he faʻahinga ʻe ua mo e vaeua ʻoe faʻahinga ʻe taha. 21 Ko e lotu ʻa Mōsese ke hoko atu ki he fonua. 26 Kuo tuku kiate ia ke ne mamata ki ai.\it* \p \v 1 “Pea naʻa tau tafoki, ʻo ʻalu hake ʻi he hala ki Pesani: pea naʻe haʻu kituaʻā ʻa Oki ko e tuʻi ʻo Pesani ke tauʻi ʻakitautolu, ʻaia mo hono kakai kotoa pē, ʻi ʻEtilei. \v 2 Pea naʻe pehē ʻe Sihova kiate au, ‘ʻOua naʻa ke manavahē kiate ia: he te u tukuange ia, mo hono kakai kotoa pē, mo hono fonua ki ho nima; pea te ke fai kiate ia ʻo hangē ko ia naʻa ke fai kia Sihoni ko e tuʻi ʻoe kau ʻAmoli, ʻaia naʻe nofo ʻi Hesiponi.’ \v 3 “Pea naʻe tukuange ʻe Sihova ko hotau ʻOtua ʻa Oki ko e tuʻi ʻo Pesani ki hotau nima, mo hono kakai kotoa pē: pea naʻa tau teʻia ia ke ʻoua naʻa toe ha tokotaha kiate ia. \v 4 Pea naʻa tau maʻu ʻene ngaahi kolo ʻi he kuonga ko ia, naʻe ʻikai toe ha kolo ʻe taha naʻa tau taʻelavaʻi ʻiate kinautolu, ko e kolo ʻe onongofulu, ko e potu fonua kotoa pē ʻo ʻAkopa, ko e puleʻanga ʻo Oki ʻi Pesani. \v 5 Ko e ngaahi kolo ni naʻe ʻāʻi ʻaki ʻae ngaahi ʻā māʻolunga, mo e ngaahi matapā, mo e ngaahi songo; kaeʻumaʻā ʻae ngaahi kolo taʻeʻā naʻe lahi ʻaupito. \v 6 Pea naʻa tau fakaʻauha ʻaupito ʻakinautolu, ʻo hangē ko ia naʻa tau fai kia Sihoni ko e tuʻi ʻo Hesiponi, ʻo fakaʻauha ʻae kakai tangata, mo e fefine, mo e fānau, ʻoe kolo kotoa pē. \v 7 Ka ko e fanga manu kotoa pē, mo e vete ʻoe ngaahi kolo, naʻa tau toʻo ko e koloa maʻatautolu. \v 8 “Pea naʻa tau maʻu ʻi he kuonga ko ia mei he nima ʻoe ongo tuli ʻoe kakai ʻAmoli, ʻae ngaahi fonua ʻoku ʻi he potu mai ʻo Sioatani, mei he vaitafe ʻo ʻAlanoni ʻo aʻu atu ki he moʻunga ko Heamoni; \v 9 (ʻAe Heamoni ko ia ʻoku ui ʻe he kau Saitoni ko Silioni; pea ʻoku ui ia ʻe he kakai ʻAmoli ko Sina;) \v 10 Ko e ngaahi kolo kotoa pē ʻoe toafa, mo Kiliati kotoa pē, mo Pesani kotoa pē, ʻo aʻu ki Salika mo ʻEtilei, ko e ngaahi kolo ʻoe puleʻanga ʻo Oki ko e tuʻi ʻo Pesani.” \v 11 He naʻe toe pe ʻa Oki ko e tuʻi ʻo Pesani ʻi he toenga kakai lalahi; vakai, ko hono mohenga ko e mohenga ukamea; ʻikai ʻoku ʻi Lapate ia ʻoe fānau ʻa ʻAmoni? Ko e hanga ʻe hongofulu ma valu ʻa hono lōloa, pea ko hono māukupu ko e hanga ʻe valu, ʻo fakatatau ki he hanga ʻoe tangata. \v 12 “Pea ko e fonua ni, naʻa tau maʻu ʻi he kuonga ko ia, mei ʻAloeli ʻaia ʻoku ofi ki he vaitafe ko ʻAlanoni, mo hono vaeua mālieʻanga ʻoe moʻunga ko Kiliati, mo hono ngaahi kolo ʻo ia, ne u ʻatu ki he faʻahinga ʻo Lupeni, mo e faʻahinga ʻo Kata. \v 13 Pea ko hono toe ʻo Kiliati, mo Pesani kotoa pē, ʻaia ko e puleʻanga ʻo Oki, naʻaku ʻatu ki hono vaeua ʻoe faʻahinga ʻo Manase; ʻae ngaahi fonua kotoa pē ʻo ʻAkopa, mo Pesani kotoa pē, ʻaia naʻe ui ko e fonua ʻoe kakai lalahi.” \v 14 Ko Saili ko e foha ʻo Manase naʻa ne maʻu ʻae fonua kotoa pē ʻo ʻAkopa ʻo aʻu atu ki he potu \v 15 ʻo Kesuli mo Meʻekati; pea naʻa ne ui ia ki hono hingoa ʻoʻona, ko Peasini-hevatisaili ʻo aʻu ki he ʻaho ni. Pea ne u ʻatu ʻa Kiliati kia Mekili. \v 16 Pea ne u ʻatu ki he faʻahinga ʻo Lupeni mo e faʻahinga ʻo Kata mei Kiliati ʻo aʻu atu ki he vaitafe ko ʻAlanoni hono vaeua ʻoe vahaʻa moʻunga, mo hono mata fonua ʻo aʻu atu ki he vaitafe ko Sapoki, ʻaia ʻoku ʻi he veʻe fonua ʻoe fānau ʻa ʻAmoni: \v 17 Ko e toafa foki, mo Sioatani, mo hono ngataʻanga ʻo ia, mei Kinileti ʻo aʻu atu ki he tahi ʻoe toafa, ʻio ki he tahi kona, ʻi lalo ʻi ʻAsitotipisika ʻi he potu hahake.” \p \v 18 ¶ “Pea ne u fekau kiate kimoutolu ʻi he kuonga ko ia, ʻo pehē, ‘Ko Sihova ko homou ʻOtua kuo ne foaki kiate kimoutolu ʻae fonua ni ke mou maʻu: te mou ʻalu atu mo e mahafu ʻi he ʻao ʻo homou kāinga ko e fānau ʻa ʻIsileli, ʻakimoutolu kotoa pē ʻoku faʻa fai ʻae tau. \v 19 Ka ko homou ngaahi uaifi, mo hoʻomou fānau siʻi, mo hoʻomou fanga manu, (he ʻoku ou ʻilo ʻoku lahi hoʻomou fanga manu,) tenau nofo ʻi hoʻomou ngaahi kolo ʻaia kuo u foaki kiate kimoutolu; \v 20 Ke ʻoua ke foaki ʻe Sihova ʻae mālōlō ki homou kāinga, ʻo hangē ko kimoutolu, pea ke ʻoua ke maʻu ʻekinautolu foki ʻae fonua ko ia kuo foaki ʻe Sihova ko homou ʻOtua kiate kinautolu ʻi he kauvai ʻe taha ʻo Sioatani: pea te mou toki liu mai ʻae tangata kotoa pē ki hono tofiʻa, ʻaia kuo u tuku kiate kimoutolu.’ \p \v 21 ¶ “Pea ne u fekauʻi ʻa Siosiua ʻi he kuonga ko ia, ʻo pehē, ‘Kuo mamata ʻe ho mata ki he meʻa kotoa pē kuo fai ʻe Sihova ko homou ʻOtua ki he ongo tuʻi ni: ʻe fai pehē pe ʻe Sihova ki he ngaahi puleʻanga kotoa pē ʻoku ke ʻalu ki ai. \v 22 ‌ʻOua naʻa mou manavahē kiate kinautolu: he koeʻuhi ʻe tau ʻa Sihova ko homou ʻOtua maʻamoutolu.’ \v 23 “Pea ne u fakakolekole kia Sihova ʻi he kuonga ko ia, ʻo pehē, \v 24 ‘ʻE Sihova ko e ʻOtua, kuo ke kamata fakahā ki hoʻo tamaioʻeiki ho lahi, mo ho nima mālohi; he ko hai ha ʻOtua ʻi langi pe ʻi māmani, ʻoku faʻa fai ʻo fakatatau ki hoʻo ngaahi ngāue, pea tatau mo ho māfimafi? \v 25 ‌ʻOku ou kole kiate koe, tuku au ke u ʻalu atu, ʻo mamata ki he fonua lelei ʻaia ʻoku ʻituʻa Sioatani, ʻae moʻunga matamatalelei ko ia, mo Lepanoni.’ \v 26 Ka naʻe houhau ʻa Sihova kiate au koeʻuhi ko kimoutolu, pea naʻe ʻikai tokanga kiate au: pea naʻe pehē mai ʻe Sihova kiate au, ‘Ke ke fiemālie pe koe; pea ʻoua naʻa ke toe lea kiate au ʻi he meʻa ni. \v 27 ‌ʻAlu hake koe ki he tumutumu ʻo Pisika, pea hanga atu ho mata ki lulunga, mo tokelau, mo tonga, mo hihifo, pea vakai ʻaki ia ho mata: koeʻuhi ʻe ʻikai te ke laka ki he kauvai ʻe taha ʻo Sioatani. \v 28 Ka ke fekauʻi ʻa Siosiua, mo tokoni lelei kiate ia, mo fakamālohi ia: koeʻuhi ʻe muʻomuʻa ia ʻi he kakai ni, pea te ne fakahoko atu ʻakinautolu kenau maʻu ʻae fonua ʻaia te ke mamata ki ai.’ \v 29 “Pea naʻa tau nofo ai ʻi he potu māʻulalo ʻoku hangatonu ki Pete Peoli.” \c 4 \cd \it 1 Ko e enginaki ki he talangofua. 41 ʻOku vaheʻi ʻe Mōsese ʻae kolo ʻe tolu ko e ngaahi hūfanga ʻi he kauvai ni ʻa Sioatani.\it* \p \v 1 Pea ko eni ʻe ʻIsileli, “Ke ke tokanga ki he ngaahi tuʻutuʻuni, mo e ngaahi fakamaau, ʻaia ʻoku ou ako ʻaki kiate kimoutolu, ke mou fai ia, koeʻuhi ke mou moʻui, pea ʻalu ʻo maʻu ʻae fonua ʻaia ʻoku foaki ʻe Sihova ko e ʻOtua ʻo hoʻomou ngaahi tamai kiate kimoutolu. \v 2 ‌ʻOua naʻa mou fakalahi ki he lea ʻaia ʻoku ou fekau kiate kimoutolu, pea ʻoua naʻa mou fakasiʻisiʻi ia, koeʻuhi ke mou tauhi ʻae ngaahi fekau ʻa Sihova ko homou ʻOtua ʻaia ʻoku ou fekau kiate kimoutolu. \v 3 Kuo mamata ʻe homou mata ʻaia naʻe fai ʻe Sihova koeʻuhi ko Peali-Peoli: he ko e kau tangata kotoa pē naʻe muimui ʻia Peali-Peoli, kuo fakaʻauha ʻakinautolu ʻe Sihova ko homou ʻOtua meiate kimoutolu. \v 4 Ka ko kimoutolu naʻe pikitai kia Sihova ko homou ʻOtua ʻoku mou moʻui kotoa pē he ʻaho ni. \v 5 “Vakai, kuo u ako ʻaki kiate kimoutolu ʻae ngaahi tuʻutuʻuni, mo e ngaahi fakamaau, ʻio, ʻo hangē ko e fekau ʻa Sihova ko hoku ʻOtua kiate au, koeʻuhi ke mou fai pehē ʻi he fonua ʻaia ʻoku mou ʻalu ke nofo ai. \v 6 Ko ia ke mou tauhi mo fai ki ai; he ko hoʻomou poto ia, mo hoʻomou ʻiloʻanga ʻi he ʻao ʻoe ngaahi puleʻanga, ʻaia ʻe fanongo ki he ngaahi tuʻutuʻuni ni kotoa pē, ʻonau pehē, ‘Ko e moʻoni ko e puleʻanga lahi ni ko e kakai poto mo faʻa ʻilo.’ \v 7 He ko e fē ha kakai ʻoku pehē ni hono lahi, ʻaia ʻoku ofi pehē ni ʻae ʻOtua kiate kinautolu, ʻo hangē ko Sihova ko hotau ʻOtua mo ʻene ofi ʻi he ngaahi meʻa kotoa pē ʻoku tau kole ai kiate ia? \v 8 Pea ko e fē ha kakai ʻoku pehē ni hono lahi ʻaia kuo maʻu ʻae ngaahi tuʻutuʻuni mo e ngaahi fakamaau māʻoniʻoni, ʻo tatau mo e fono ni kotoa pē, ʻaia ʻoku ou fokotuʻu ʻi homou ʻao he ʻaho ni? \v 9 Ka ke vakai pe kiate koe pea tauhi ʻi he fakamātoato ho laumālie, telia naʻa ngalo ʻiate koe ʻae ngaahi meʻa kuo mamata ki ai ho mata, pea telia naʻa nau mahuʻi mei ho loto ʻi he ʻaho kotoa pē ʻo hoʻo moʻui: ka ke ako ʻaki ia ki ho ngaahi foha, pea ki he fānau ʻa ho ngaahi foha; \v 10 ‌ʻAe ʻaho ko ia naʻa ke tuʻu ai ʻi he ʻao ʻo Sihova ko ho ʻOtua ʻi Holepi, ʻaia naʻe folofola ai ʻa Sihova kiate au, ‘Ke ke fakakātoa ʻae kakai kenau fakataha kiate au, pea te u fakaongo atu ʻeku ngaahi lea kiate kinautolu, koeʻuhi kenau ʻilo ke manavahē kiate au ʻi he ʻaho kotoa pē ʻaia tenau moʻui ai ʻi māmani, pea kenau akonakiʻi ʻenau fānau.’ \v 11 Pea naʻa mou haʻu ʻo ofi ʻo tuʻu ʻi he lalo moʻunga; pea naʻe vela ʻae moʻunga ʻi he afi ʻo aʻu atu ki he loto langi, ʻi he fakapoʻuli, mo e ngaahi ʻao, mo e poʻuli matolu. \v 12 Pea naʻe folofola ʻa Sihova kiate kimoutolu mei he loto afi: naʻa mou ongoʻi ʻae leʻo ʻoe ngaahi lea, ka naʻe ʻikai te mou mamata ki ha meʻa fakatātā; naʻa mou ongoʻi ʻae leʻo pe. \v 13 Pea naʻa ne fakapapau kiate kimoutolu ʻene fuakava, ʻaia naʻa ne fekau ke mou fai, ʻio, ko e fekau ʻe hongofulu; pea naʻa ne tohi ia ʻi he maka lafalafa ʻe ua. \p \v 14 ¶ Pea naʻe fekau kiate au ʻe Sihova ʻi he kuonga ko ia ke u ako ʻaki kiate kimoutolu ʻae ngaahi tuʻutuʻuni mo e ngaahi fakamaau, koeʻuhi ke mou fai ia ʻi he fonua ʻaia ʻoku mou ʻalu atu ke maʻu. \v 15 Ko ia ke mou faʻa vakai kiate kimoutolu; he naʻe ʻikai te mou mamata ki ha meʻa fakatātā ʻi he ʻaho naʻe folofola ai ʻa Sihova kiate kimoutolu ʻi Holepi mei he loto afi: \v 16 Telia naʻa mou fakahalaʻi ʻakimoutolu, ʻo tā haʻamou meʻa fakatātā, ko e fakatātā ʻo ha meʻa ʻe taha, pe ko e fakatātā ʻo ha tangata pe ha fefine, \v 17 Pe ko e fakatātā ʻo ha manu ʻoku ʻi he fonua, pe ko e fakatātā ʻo ha manu kapakau ʻoku puna ʻi he ʻatā, \v 18 Pe ko e fakatātā ʻo ha manu ʻoku totolo ʻi he kelekele, pe ko e fakatātā ʻo ha ika ʻoku ʻi he ngaahi vai ʻi lalo ʻi he fonua: \v 19 Pea telia naʻa ke hanga hake ho mata ki he langi, pea sio ki he laʻā, mo e māhina, mo e ngaahi fetuʻu, ʻio ʻae ngaahi meʻa kotoa pē ʻi he langi, pea fakahēʻi koe ke lotu ki ai, ʻo tauhi ia, ʻaia kuo vaheʻi ʻe Sihova ko ho ʻOtua ki he ngaahi puleʻanga ʻoku ʻi he lalo langi kotoa pē. \v 20 Ka kuo toʻo ʻakimoutolu ʻe Sihova, ʻo ne ʻomi ʻakimoutolu mei he tutuʻanga ukamea, ʻio, mei ʻIsipite, ke \add mou \add*hoko kiate ia ko e kakai ʻo hono tofiʻa, ʻo hangē ko ia he ʻaho ni. \v 21 Pea naʻe houhau foki ʻa Sihova kiate au koeʻuhi ko kimoutolu, pea ne fuakava ʻe ʻikai te u ʻalu au ki he kauvai ʻe taha ʻo Sioatani, pea ʻe ʻikai te u ʻalu ki he fonua lelei ko ia, ʻaia ʻoku foaki ʻe Sihova ko ho ʻOtua kiate koe ko ho tofiʻa: \v 22 Ka kuo pau pe ke u mate ʻi he fonua ni, kuo pau ʻe ʻikai te u aʻa ʻi Sioatani: ka ʻe Lakaatu ʻakimoutolu, ʻo maʻu ʻae fonua lelei ko ia. \v 23 Vakai lelei kiate kimoutolu, telia naʻa mou fakangaloʻi ʻae fuakava ʻa Sihova ko homou ʻOtua, ʻaia kuo fai ʻe ia mo kimoutolu, pea mou ngaohi haʻamou fakatātā kuo tā, pe ko e fakatātā ki ha meʻa ʻe taha, ʻaia kuo fakatapui ai koe ʻe Sihova ko ho ʻOtua. \v 24 He ko Sihova ko ho ʻOtua ko e afi fakaʻauha, ʻio, ko e ʻOtua fuaʻa. \p \v 25 ¶ ʻOka tupu ʻiate koe ʻae fānau, mo e fānau ʻae fānau, pea kuo fuoloa hoʻomou nofo ʻi he fonua, pea kuo mou fakahalaʻi ʻakimoutolu, ʻo ngaohi ha fakatātā kuo tā, pe ko e fakatātā ki ha meʻa ʻe taha, pea mou fai kovi, ʻi he ʻao ʻo Sihova ko ho ʻOtua, ke fakatupu hono houhau: \v 26 ‌ʻOku ou ui ki he langi mo māmani ke fakamoʻoni kiate kimoutolu he ʻaho ni, koeʻuhi ʻe vave ʻa hoʻomou ʻauha ʻaupito mei he fonua ʻaia ʻoku mou aʻa ʻi Sioatani ke nofo ai; ʻe ʻikai te mou fakatolonga homou ngaahi ʻaho ʻi ai, ka ʻe ʻauha ʻaupito ʻakimoutolu. \v 27 Pea ʻe fakahēʻi ʻakimoutolu ʻe Sihova ki he ngaahi puleʻanga, pea ʻe fakatoe ʻakimoutolu ke tokosiʻi ʻi he lotolotonga ʻoe kakai taʻelotu ʻaia ʻe tataki ʻakimoutolu ki ai ʻe Sihova. \v 28 Pea te mou tauhi ʻi ai ʻae ngaahi ʻotua, ko e ngāue ʻae nima ʻoe kau tangata, ʻae ʻakau mo e maka, ʻaia ʻoku ʻikai mamata, pe ongoʻi, pe kai, pe nanamu. \v 29 Ka ko eni, kapau te ke kumi mei ai ʻa Sihova ko ho ʻOtua, te ke ʻilo ia, kapau ʻoku ke kumi ia ʻaki ho loto kotoa mo ho laumālie kotoa. \v 30 ‌ʻOka moʻua koe ʻi he mamahi, pea kuo hoko ʻae ngaahi meʻa ni kotoa pē kiate koe, ʻio ʻi he ngaahi ʻaho ʻamui, kapau te ke tafoki kia Sihova ko ho ʻOtua, pea ke fai talangofua ki hono leʻo; \v 31 (He ko Sihova ko ho ʻOtua, ko e ʻOtua ʻaloʻofa;) ʻe ʻikai te ne liʻaki koe, pe fakaʻauha koe, pe fakangaloʻi ʻae fuakava ʻa hoʻo ngaahi tamai ʻaia naʻa ne fuakava ai kiate kinautolu. \v 32 He ko eni, ke ke fehuʻi ki he ngaahi ʻaho kuo ʻosi, ʻaia naʻe ʻi muʻa ʻiate koe, talu ʻae ʻaho naʻe fakatupu ai ʻe he ʻOtua ʻae tangata ʻi māmani, pea fehuʻi mei he potu ʻe taha ʻoe langi ʻo aʻu ki hono potu ʻe taha, pe naʻe ʻi ai ha meʻa pehē ʻo hangē ko e meʻa lahi ni, pe kuo ai ha fanongo ki ha meʻa pehē? \v 33 Pe naʻe ai ha kakai naʻe fanongo ki he leʻo ʻoe ʻOtua ʻoku folofola mei he loto afi, ʻo hangē ko hoʻo ongoʻi, pea moʻui? \v 34 Pe kuo finangalo ʻae ʻOtua ke ʻalu ʻo toʻo kiate ia ha kakai mei he lotolotonga ʻoe puleʻanga kehe, ʻi he ngaahi ʻahiʻahi, mo e ngaahi fakaʻilonga, ʻi he ngaahi mana, pea ʻi he tau, pea ʻi he nima māfimafi, pea ʻi he nima kuo mafao, pea ʻi he ngaahi meʻa fakailifia lahi, ʻo hangē ko e ngaahi meʻa kotoa pē naʻe fai ʻe Sihova ko homou ʻOtua kiate kimoutolu ʻi ʻIsipite ʻi homou ʻao? \v 35 Naʻe fakahā ia kiate koe, koeʻuhi ke ke ʻilo ko Sihova ko ia ko e ʻOtua; ʻoku ʻikai ha tokotaha mo ia, \v 36 Naʻa ne ngaohi koe ke ke ongoʻi hono leʻo mei he loto langi, koeʻuhi ke ne akonakiʻi koe: pea naʻa ne fakahā kiate koe ʻi māmani ʻene afi lahi; pea naʻa ke ongoʻi ʻene ngaahi folofola mei he loto afi. \v 37 Pea ko e meʻa ʻi heʻene ʻofa ki hoʻo ngaahi tamai, ko ia kuo ne fili ai honau hako ki mui ʻiate kinautolu, ʻo ne ʻomi koe kituaʻā ʻi hono ʻao ʻi hono mālohi lahi mei ʻIsipite; \v 38 Ke kapusi atu ʻae ngaahi puleʻanga mei ho ʻao, ʻoku lahi hake mo mālohi lahi ʻiate koe, ke ʻomi koe ki loto, ke foaki kiate koe honau fonua, ko ho tofiʻa, ʻo hangē ko ia he ʻaho ni. \v 39 Ko ia ke ke ʻilo he ʻaho ni, pea fakakaukau ki ai ʻi ho loto, ko Sihova ko ia ko e ʻOtua ʻi he langi ʻi ʻolunga, pea ʻi māmani ʻi lalo ni: ʻoku ʻikai mo ha tokotaha. \v 40 Ko ia ke ke tauhi ʻene ngaahi tuʻutuʻuni, mo ʻene ngaahi fekau, ʻaia ʻoku ou fekau ai kiate koe he ʻaho ni, koeʻuhi ke hoko ʻae lelei kiate koe, pea mo hoʻo fānau kimui ʻiate koe, pea koeʻuhi ke ke fakatolonga ai ho ngaahi ʻaho ʻi māmani, ʻaia ʻoku foaki kiate koe ʻe Sihova ko ho ʻOtua ʻo taʻengata.” \p \v 41 ¶ Pea naʻe toki vaheʻi ʻe Mōsese ʻae kolo ʻe tolu ʻi he kauvai ki heni ʻo Sioatani ki he feituʻu hahake; \v 42 Koeʻuhi ke hola ki ai ʻae tāmate faainoa, ʻaia kuo tāmate lavenoaʻia ai hono kaungāʻapi, pea naʻe ʻikai fehiʻa kiate ia ʻi he ngaahi ʻaho kuo hili; pea koeʻuhi ʻi heʻene hola ki he kolo ʻe taha ʻoe ngaahi kolo ni ke ne moʻui ai: \v 43 Ko Peseli ʻi he toafa, ʻi he potu fonua toafa ʻoe faʻahinga ʻo Lupeni mo Lemoti ʻi Kiliati, ʻoe faʻahinga ʻo Kata mo Kolani ʻi Pesani, ʻi he faʻahinga ʻo Manase. \p \v 44 ¶ Pea ko eni ʻae fono naʻe fokotuʻu ʻe Mōsese ʻi he ʻao ʻoe fānau ʻa ʻIsileli: \v 45 Ko eni ʻae ngaahi fakamoʻoni, mo e ngaahi tuʻutuʻuni, mo e ngaahi fakamaau, ʻaia naʻe leaʻaki ʻe Mōsese ki he fānau ʻa ʻIsileli, hili ʻenau haʻu mei ʻIsipite, \v 46 ‌ʻI he potu mai ʻo Sioatani, ʻi he potu māʻulalo ʻo hangatonu atu ki Pete Peoli ʻi he fonua ʻo Sihoni ko e tuʻi ʻoe kau ʻAmoli, ʻaia naʻe nofo ʻi Hesiponi, ʻaia naʻe teʻia ʻe Mōsese mo e fānau ʻa ʻIsileli, hili ʻenau haʻu mei ʻIsipite: \v 47 Pea naʻa nau maʻu hono fonua, mo e fonua ʻo Oki ko e tuʻi ʻo Pesani, ko e tuʻi ʻe toko ua ʻoe kau ʻAmoli, naʻe ʻi he potu ki heni ʻo Sioatani ʻo hanga atu ki he hopoʻangalaʻā; \v 48 Mei ʻAloeli ʻaia ʻoku ʻi he matavai ʻoe vaitafe ko ʻAlanoni ʻo aʻu ki he moʻunga ko Saione, ʻaia ko Heamoni, \v 49 Pea mo e potu tafangafanga kotoa pē ʻi he potu ki heni ʻo Sioatani ʻo hanga ki hahake, ʻio, ʻo aʻu atu ki he tahi ʻoe toafa, ʻi lalo ʻi he ngaahi matavai ʻo Pisika. \c 5 \cd \it 1 Ko e fuakava ʻi Holepi. 6 Ko e fekau ʻe hongofulu. 22 ʻI he kole ʻae kakai ʻoku tali ʻe Mōsese ʻae fono mei he ʻOtua.\it* \p \v 1 Pea naʻe fekau ʻe Mōsese ke haʻu ʻa ʻIsileli kotoa pē, ʻo ne pehē kiate kinautolu, “Fanongo, ʻE ʻIsileli, ki he ngaahi tuʻutuʻuni mo e ngaahi fakamaau ʻaia ʻoku ou lea ʻaki ʻi homou telinga he ʻaho ni, koeʻuhi ke mou ʻilo ia, pea tauhi, pea fai ki ai. \v 2 Naʻe fai ʻe Sihova ko hotau ʻOtua ʻae fuakava mo kitautolu ʻi Holepi. \v 3 Naʻe ʻikai fai ʻe Sihova ʻae fuakava ni mo ʻetau ngaahi tamai, ka ko kitautolu, ʻio, ʻakitautolu ʻoku moʻui kotoa pē ʻi heni he ʻaho ni. \v 4 Naʻe folofola ʻa Sihova kiate kimoutolu ʻae mata ki he mata ʻi he moʻunga mei he loto afi; \v 5 (Naʻa ku tuʻu ʻi he vahaʻa ʻo Sihova mo kimoutolu ʻi he kuonga ko ia, ke fakahā kiate kimoutolu ʻae folofola ʻa Sihova; he naʻa mou manavahē koeʻuhi ko e afi, pea naʻe ʻikai te mou ʻalu hake ki he moʻunga;) pea naʻe pehē mai ʻe ia; \p \v 6 ¶ “Ko au ko Sihova ko ho ʻOtua, ‘Naʻaku ʻomi koe kituʻa mei he fonua ko ʻIsipite, mei he fale fakapōpula. \v 7 “ʻOua naʻa ke maʻu mo au ha ʻotua kehe ʻi hoku ʻao. \v 8 “ʻOua naʻa ke ngaohi kiate koe ha fakatātā, pe ha meʻa fakatatau ʻe taha ʻi ha meʻa ʻe taha ʻi he langi ʻi ʻolunga, pe ha meʻa ʻoku ʻi he fonua ʻi lalo ni, pe ki ha meʻa ʻoku ʻi he vai ʻi he lalo fonua: \v 9 “ʻOua naʻa ke punou hifo koe ki ai, pe tauhi ki ai: he ko au Sihova ko ho ʻOtua, ko e ʻOtua fuaʻa au, ʻoku ou totongi ʻae hia ʻae ngaahi tamai ki he fānau ʻo aʻu ki hono tolu mo hono fā ʻoe toʻutangata ʻokinautolu ʻoku fehiʻa kiate au, \v 10 Pea u fakahā ʻae ʻaloʻofa ki he ngaahi toko afe ʻokinautolu ʻoku ʻofa kiate au mo tauhi ʻeku ngaahi fekau. \v 11 “ʻOua naʻa ke takuanoa ʻae huafa ʻo Sihova ko ho ʻOtua: koeʻuhi ʻe ʻikai lau ʻe Sihova ko e taʻehalaia ia ʻaia ʻoku ne takuanoa hono huafa. \v 12 “Tauhi ʻae ʻaho Sāpate ke fakamāʻoniʻoniʻi ia, ʻo hangē ko e fekau ʻa Sihova ko ho ʻOtua kiate koe. \v 13 Ko e ʻaho ʻe ono ke ke ngāue ai, ʻo fai ai hoʻo ngāue kotoa pē: \v 14 Ka ko hono fitu ʻoe ʻaho ko e Sāpate ia ʻo Sihova ko ho ʻOtua; ʻoua naʻa ke fai ʻi ai ha ngāue ʻe taha, ʻa koe, pe ko ho foha, pe ko ho ʻofefine, ko hoʻo tamaioʻeiki, pe ko hoʻo kaunanga, pe ko hoʻo pulu, pe ko hoʻo ʻasi, pe ha manu ʻe taha, pe ko e muli ʻoku nofo ʻi ho lotoʻā: koeʻuhi ke mālōlō mo koe ʻa hoʻo tamaioʻeiki mo hoʻo kaunanga. \v 15 Pea ke manatu naʻa ke nofo ko e tamaioʻeiki koe ʻi he fonua ko ʻIsipite, pea naʻe ʻomi koe mei ai ʻe Sihova ko ho ʻOtua, ʻi he nima māfimafi mo e nima kuo mafao: ko ia kuo fekau ai ʻe Sihova ko ho ʻOtua kiate koe, ke ke tauhi ʻae ʻaho Sāpate. \p \v 16 ¶ “Fakaʻapaʻapa ki hoʻo tamai mo hoʻo faʻē, ʻo hangē ko e fekau ʻa Sihova ko ho ʻOtua kiate koe; koeʻuhi ke fuoloa ho ngaahi ʻaho, pea koeʻuhi ke hoko ai ʻae lelei kiate koe, ʻi he fonua ʻaia ʻoku foaki ʻe Sihova ko ho ʻOtua kiate koe. \v 17 “ʻOua naʻa ke fakapō. \v 18 “Pea ʻoua naʻa ke tono fefine. \v 19 “Pea ʻoua naʻa ke kaihaʻa. \v 20 “Pea ʻoua naʻa ke tukuakiʻi ʻa ho kaungāʻapi. \v 21 “‘Pea ʻoua naʻa ke holi ki he uaifi ʻo ho kaungāʻapi, pea ʻoua naʻa ke manumanu ki he fale ʻo ho kaungāʻapi, pe ki heʻene ngoue, pe ki heʻene tamaioʻeiki, pe ki heʻene kaunanga, pe ki heʻene pulu, pe ki heʻene ʻasi, pe ki ha meʻa ʻe taha ʻoku ʻa ho kaungāʻapi.’ \p \v 22 ¶ “Naʻe folofolaʻaki ʻae ngaahi lea ni ʻe Sihova ki hoʻomou fakataha kotoa pē ʻi he moʻunga mei he loto afi mo e ʻao, pea mo e poʻuli matolu, ʻi he leʻo lahi: pea naʻe ʻikai fakalahi ia. Pea naʻe tohi ia ʻi he maka lafalafa ʻe ua, ʻo ne tuku mai ia kiate au. \v 23 “Pea naʻe hoko ʻo pehē, ‘ʻI hoʻomou ongoʻi ʻae leʻo mei he lotolotonga ʻoe fakapoʻuli, (he naʻe vela ʻae moʻunga ʻi he afi,) naʻa mou haʻu ʻo ofi kiate au, ʻio ʻae houʻeiki ʻo homou ngaahi faʻahinga, mo hoʻomou kau mātuʻa; \v 24 Pea naʻa mou pehē, Vakai, kuo fakahā kiate kimautolu ʻe Sihova ko homau ʻOtua hono nāunau mo hono lahi, pea kuo mau ongoʻi hono leʻo mei he loto afi: kuo mau mamata he ʻaho ni ʻoku alea ʻae ʻOtua mo e tangata, pea ʻoku moʻui ia. \v 25 Pea ko eni, ko e hā te mau mate ai? He ko e afi lahi ni te ne fakaʻauha ʻakimautolu: kapau te mau toe fanongo ki he leʻo ʻo Sihova ko homau ʻOtua, te mau toki mate ai. \v 26 He ko hai ia ʻi he kakai kotoa pē, kuo ne fanongo ki he leʻo ʻoe ʻOtua moʻui ʻoku folofola mei he loto afi, ʻo hangē ko kimautolu, pea kei moʻui? \v 27 Ke ke ʻalu koe ke ofi, pea fanongo ki he folofola kotoa pē ʻa Sihova ko hotau ʻOtua: pea ke lea ʻaki ʻe koe kiate kimautolu ʻaia kotoa pē ʻe folofola ai ʻa Sihova ko hotau ʻOtua kiate koe: pea te mau fanongo, pea fai ki ai.’ \v 28 Pea naʻe ongoʻi ʻe Sihova ʻae leʻo ʻo hoʻomou ngaahi lea, ʻi hoʻomou lea kiate au; pea naʻe pehē ʻe Sihova kiate au, ‘Kuo u fanongo ki he leʻo ʻoe ngaahi lea ʻae kakai ni, ʻaia kuo nau lea ʻaki kiate koe: kuo lelei kotoa pē ʻae lea kuo nau lea ʻaki. \v 29 ‌ʻAmusiaange ʻeau kuo ʻiate kinautolu ha loto pehē, kenau manavahē kiate au, pea tauhi maʻuaipē ʻa ʻeku ngaahi fekau, koeʻuhi ke hoko ai ʻae lelei kiate kinautolu, pea ki heʻenau fānau ʻo taʻengata! \v 30 ‌ʻAlu ʻo tala kiate kinautolu, Mou toe ʻalu ki homou ngaahi fale fehikitaki. \v 31 Ka ko koe, ke ke tuʻu ʻi heni ʻo ofi kiate au, pea te u fakahā kiate koe ʻae ngaahi fekau kotoa pē, mo e ngaahi tuʻutuʻuni, mo e ngaahi fakamaau, ʻaia te ke ako ʻaki kiate kinautolu, koeʻuhi kenau fai ki ai ʻi he fonua ʻaia ʻoku ou foaki kiate kinautolu kenau maʻu.’ \v 32 Ko ia ke mou tokanga ʻo fai ia ʻo hangē ko e fekau ʻa Sihova ko homou ʻOtua kiate kimoutolu: ʻoua naʻa mou tafoki ki he nima toʻomataʻu pe ki he toʻohema. \v 33 Te mou ʻalu ʻi he ngaahi hala kotoa pē ʻaia kuo fekau ʻe Sihova ko homou ʻOtua kiate kimoutolu, koeʻuhi ke mou moʻui, pea mou lelei, pea ke mou fakatolonga homou ngaahi ʻaho ʻi he fonua te mou maʻu. \c 6 \cd \it 1 Ko hono totonu ʻoe talangofua ki he fono. 3 Ko e enginaki ki ai.\it* \p \v 1 “Ko e ngaahi fekau eni, mo e tuʻutuʻuni, mo e ngaahi fakamaau, ʻaia naʻe fekau ʻe Sihova ko homou ʻOtua ke ako ʻaki kiate kimoutolu, koeʻuhi ke mou fai ki ai ʻi he fonua ʻaia ʻoku mou ʻalu ki ai ke maʻu: \v 2 Koeʻuhi ke ke manavahē kia Sihova, ko ho ʻOtua, ke tauhi ʻene ngaahi tuʻutuʻuni kotoa pē, mo ʻene ngaahi fekau, ʻaia ʻoku ou fekau ai kiate koe, ʻa koe, mo ho foha, mo e foha ʻo ho foha, ʻi he ngaahi ʻaho kotoa pē ʻo hoʻo moʻui; pea koeʻuhi ke fakatolonga ai ho ngaahi ʻaho. \p \v 3 ¶ Ko ia ke ke fanongo, ʻE ʻIsileli, pea tokanga ke fai ki ai: koeʻuhi ke hoko ai ʻae lelei kiate koe, pea ke mou tupu ʻo tokolahi ʻaupito, ʻo hangē ko e talaʻofa kiate koe meia Sihova ko e ʻOtua ʻo hoʻo ngaahi tamai, ʻi he fonua ʻoku mahutafea ʻi he huʻahuhu mo e honi. \v 4 Fanongo, ʻE ʻIsileli: Ko Sihova ko hotau ʻOtua ko Sihova tafataha pe ia, \v 5 Pea te ke ʻofa kia Sihova ko ho ʻOtua ʻaki ho loto kotoa, mo hoʻo moʻui kotoa, mo ho mālohi kotoa. \v 6 Pea ko e ngaahi lea ni, ʻaia ʻoku ou fekau kiate koe he ʻaho ni, ʻe ʻi ho loto ia: \v 7 Pea te ke faʻa ako ʻaki ia ki hoʻo fānau, pea te ke talanoa ʻaki ia ʻoka ke ka nofo ʻi ho fale, pea ʻoka ke ka ʻalu ʻi he hala, pea ʻoka ke ka tokoto hifo, pea ʻoka ke ka tuʻu hake. \v 8 Pea te ke nonoʻo ia ki ho nima ko e fakaʻilonga, pea ʻe hoko ia ko e pale ʻi he vahaʻa ʻo ho mata. \v 9 Pea te ke tohi ia ki he ngaahi pou ʻo ho fale, pea ki ho ngaahi matapā. \v 10 Pea ʻe pehē, ʻoka hili hono ʻomi koe ʻe Sihova ko ho ʻOtua ki he fonua ʻaia naʻa ne fuakava ai ki hoʻo ngaahi tamai, kia ʻEpalahame, kia ʻAisake, pea kia Sēkope, ke foaki kiate koe ʻae ngaahi kolo lahi mo lelei, ʻaia naʻe ʻikai te ke langa, \v 11 Mo e ngaahi fale kuo fonu ʻi he ngaahi meʻa lelei, ʻaia naʻe ʻikai te ke fakafonu, mo e ngaahi vai keli, naʻe ʻikai te ke keli, ʻae ngaahi ngoue vaine mo e ngaahi ʻolive, ʻaia naʻe ʻikai te ke tō; hili hoʻo kai pea ke mākona; \v 12 Vakai telia naʻa ke fakangaloʻi ʻa Sihova, ʻaia naʻa ne ʻomi koe mei he fonua ko ʻIsipite, mei he fale fakapōpula. \v 13 Ke ke manavahē kia Sihova ko ho ʻOtua, ʻo tauhi ia, pea ke fuakava ʻi hono huafa. \v 14 ‌ʻOua naʻa mou muimui ki he ngaahi ʻotua kehe, ʻi he ngaahi ʻotua ʻoe kakai ʻaia ʻoku nofo takatakai ʻiate kimoutolu; \v 15 (He ko Sihova ko ho ʻOtua ko e ʻOtua fuaʻa ia ʻiate kimoutolu,) telia naʻa tupu ʻae houhau ʻo Sihova ko ho ʻOtua kiate koe, ʻo ne fakaʻauha koe mei he funga ʻo māmani. \p \v 16 ¶ “ʻOua naʻa mou ʻahiʻahi kovi kia Sihova ko homou ʻOtua, ʻo hangē ko homou ʻahiʻahi kovi ʻi Masa. \v 17 Ke mou tauhi manavakavakava ʻae ngaahi fekau ʻa Sihova ko homou ʻOtua, mo ʻene ngaahi fakamoʻoni, mo ʻene ngaahi tuʻutuʻuni, ʻaia kuo ne fekau kiate koe. \v 18 Pea te ke fai totonu mo lelei ʻi he ʻao ʻo Sihova: koeʻuhi ke hoko ai ʻae lelei kiate koe, pea koeʻuhi ke ke hoko ʻo maʻu ʻae fonua lelei ʻaia naʻe fuakava ki ai ʻe Sihova ki hoʻo ngaahi tamai, \v 19 Ke kapusi kituaʻā ʻa ho ngaahi fili mei ho ʻao, ʻo hangē ko e folofola ʻa Sihova. \v 20 Pea ka fehuʻi ʻe ho foha kiate koe ʻamui, ʻo pehē, ‘Ko e hā hono ʻuhinga ʻoe ngaahi fakamoʻoni ni, mo e ngaahi tuʻutuʻuni, mo e ngaahi fakamaau, ʻaia kuo fekau ʻe Sihova ko hotau ʻOtua kiate kimoutolu?’ \v 21 Te ke toki pehē ki ho foha, ‘Naʻa mau nofo ko e kau pōpula ʻa Felo ʻi ʻIsipite: pea naʻe ʻomi ʻakimautolu ʻe Sihova mei ʻIsipite ʻaki ʻae nima mālohi: \v 22 Pea naʻe fakahā ʻe Sihova ʻae ngaahi fakaʻilonga, mo e ngaahi meʻa mana, naʻe lahi mo fakamamahi ki ʻIsipite, pea kia Felo, pea ki hono kakai, ʻi homau ʻao: \v 23 Pea naʻa ne ʻomi ʻakimautolu mei ai, koeʻuhi ke ne ʻomi ʻakimautolu ki heni, ke foaki kiate kimautolu ʻae fonua ʻaia naʻa ne fuakava ki ai ki heʻemau ngaahi tamai. \v 24 Pea naʻe fekau ʻe Sihova ke mau fai ʻae ngaahi tuʻutuʻuni ni, ke manavahē kia Sihova ko hotau ʻOtua, ketau lelei ai maʻuaipē, koeʻuhi ke ne fakatolonga ʻetau moʻui, ʻo hangē ko ia he ʻaho ni. \v 25 Pea ʻe hoko ia ko ʻetau māʻoniʻoni, ʻo kapau te tau tokanga ʻo fai ki he ngaahi fekau ni kotoa pē ʻi he ʻao ʻo Sihova ko hotau ʻOtua, ʻo hangē ko ʻene fekau kiate kitautolu.’ \c 7 \cd \it 1 ʻOku fakatapu ʻae feʻiloaki mo e ngaahi kakai taʻelotu ʻoe fonua telia ʻae lotu hē. 6 Ke māʻoniʻoni ʻae kakai. 9 Ko e ʻulungāanga ʻae ʻOtua ʻi heʻene ʻaloʻofa mo ʻene angatonu. 17 Ko e fakamoʻoni ʻoe mālohi ke ikuna ʻaia ʻe tuku ʻe he ʻOtua kiate kinautolu.\it* \p \v 1 “ʻOka ʻomi koe ʻe Sihova ko ho ʻOtua ki he fonua ʻaia ʻoku ke ʻalu ki ai ke maʻu ia, pea kuo kapusi ʻe ia ʻae ngaahi kakai mei ho ʻao, ko e kau Heti, mo e kau Keakasa, mo e kau ʻAmoli, mo e kau Kēnani, mo e kau Pelesi, mo e kau Hevi, mo e kau Sepusi, ko e puleʻanga ʻe fitu ʻoku lahi hake mo mālohi lahi ʻiate koe; \v 2 Pea ka tuku mai ʻakinautolu ʻe Sihova ko ho ʻOtua ʻi ho ʻao; te ke taaʻi ʻakinautolu, ʻo fakaʻauha ʻaupito ʻakinautolu; ʻoua naʻa mou fai ha fuakava mo kinautolu, pe fakahā ha angaʻofa kiate kinautolu: \v 3 Pea ʻoua naʻa mou femaliʻaki mo kinautolu; ʻoua naʻa ke ʻatu ho ʻofefine ki hono foha, pea ʻoua naʻa ke fili hono ʻofefine ki ho foha. \v 4 He tenau fakatafoki ho foha mei he muimui ʻiate au, kenau tauhi ʻae ngaahi ʻotua kehe: ko ia ʻe tupu ai ʻae houhau ʻo Sihova kiate kimoutolu, ke fakaʻauha fakafokifā pe koe. \v 5 Ka te mou fai pehē kiate kinautolu; ke mou maumauʻi honau ngaahi feilaulauʻanga, pea fesiʻi hifo ʻenau ngaahi meʻa fakatātā, pea tā hifo ʻenau ngaahi vao tapu, pea tutu honau ngaahi tamapua ʻi he afi. \v 6 He ko e kakai māʻoniʻoni koe kia Sihova ko ho ʻOtua: kuo fili koe ʻe Sihova ko ho ʻOtua ke hoko ko e kakai ʻofeina kiate ia, ʻi he kakai kotoa pē ʻoku ʻi he funga ʻo māmani. \v 7 Naʻe ʻikai fakahoko ʻe Sihova ʻene ʻofa kiate kimoutolu, pe fili ʻakimoutolu, koeʻuhi ko homou tokolahi hake ʻi he kakai kotoa pē; he naʻa mou tokosiʻi hifo ʻi he kakai kotoa pē: \v 8 Ka ko e meʻa ʻi he ʻofa ʻa Sihova kiate kimoutolu, pea koeʻuhi ko hono finangalo ke fakamoʻoni ʻae fuakava ʻaia naʻa ne fuakava ʻaki ki hoʻomou ngaahi tamai, ko ia kuo ne ʻomi ai kituaʻā ʻakimoutolu ʻi he nima māfimafi, ʻo ne huhuʻi ʻakimoutolu mei he fale ʻoe kau pōpula, mei he nima ʻo Felo ko e tuʻi ʻo ʻIsipite. \v 9 Ko ia ke ke ʻilo ko Sihova ko ho ʻOtua, ko e ʻOtua ia, ko e ʻOtua angatonu, ʻaia ʻoku ne tauhi ʻae fuakava mo e ʻaloʻofa mo kinautolu ʻoku ʻofa kiate ia, pea fai ki heʻene ngaahi fekau, ʻo aʻu atu ki he toʻutangata laui afe; \v 10 Pea ʻoku totongi ʻe ia kiate kinautolu ʻoku fehiʻa kiate ia ki honau mata, ke fakaʻauha ʻakinautolu: ʻe ʻikai fai tuai ia kiate ia ʻoku ne fehiʻa kiate ia, ʻe totongi ʻe ia kiate ia ki hono mata. \v 11 Ko ia ke ke tauhi ʻe koe ʻae ngaahi fekau, mo e ngaahi tuʻutuʻuni, mo e ngaahi fakamaau, ʻaia ʻoku ou fekau kiate koe he ʻaho ni, ke fai ki ai. \p \v 12 ¶ “Pea ko ia, ʻe hoko ʻo pehē, ʻo kapau te mou tokanga ki he ngaahi fakamaau ni, pea tauhi, pea fai ki ai, ʻe fai kiate koe ʻe Sihova ko ho ʻOtua ʻae fuakava mo e ʻaloʻofa ʻaia naʻa ne fuakava ai ki hoʻo ngaahi tamai; \v 13 Pea te ne ʻofa ʻe ia kiate koe, pea tāpuakiʻi koe, mo ne fakatokolahi koe: pea ʻe tāpuaki ʻe ia ʻae fua ʻo ho manāva, mo e fua ʻo ho fonua, ʻa hoʻo uite, mo hoʻo uaine, mo hoʻo lolo, mo e fanafanau ʻa hoʻo fanga manu, mo hoʻo ngaahi fanga sipi, ʻi he fonua ʻaia naʻa ne fuakava ki hoʻo ngaahi tamai ke foaki kiate koe. \v 14 ‌ʻE monūʻia lahi hake koe ʻi he kakai kotoa pē: ʻe ʻikai paʻa ha tangata pe ha fefine ʻiate kimoutolu, pe ʻi hoʻomou fanga manu. \v 15 Pea ʻe toʻo ʻe Sihova ʻiate koe ʻae ngaahi mahaki kotoa pē, pea ʻe ʻikai te ne ʻai kiate koe ha mahaki kovi ʻe taha ʻo ʻIsipite, ʻaia ʻoku ke ʻiloʻi; ka te ne hilifaki ia kiate kinautolu ʻoku fehiʻa kiate koe. \v 16 Pea te ke fakaʻauha ʻae kakai kotoa pē ʻaia ʻe tukuange kiate koe ʻe Sihova ko ho ʻOtua; ke ʻoua siʻi naʻa ʻofa ho mata kiate kinautolu: pea ʻoua naʻa ke tauhi honau ngaahi ʻotua; he tenau hoko ko e tauhele kiate koe. \v 17 Kapau ʻoku ke lau ʻi ho loto, ʻOku tokolahi hake ʻae ngaahi kakai ni ʻiate au; ʻe fēfeeʻi ʻeku faʻa kapusi ʻakinautolu? \v 18 ‌ʻOua naʻa ke manavahē kiate kinautolu: ka ke manatu lelei pe ki he meʻa naʻe fai ʻe Sihova ko ho ʻOtua kia Felo, pea ki ʻIsipite kotoa pē. \v 19 Ko e ʻahiʻahi lahi naʻe mamata ki ai ʻe ho mata, mo e ngaahi fakaʻilonga, mo e ngaahi meʻa mana, mo e toukupu māfimafi, mo e nima kuo mafao, ʻaia naʻe ʻomi ai koe kituʻa ʻe Sihova ko ho ʻOtua: ʻe fai pehē pe ʻe Sihova ko ho ʻOtua ki he kakai kotoa pē ʻaia ʻoku ke manavahē ki ai. \v 20 Pea ʻe fekau foki ʻe Sihova ko ho ʻOtua ʻae fanga langomū kiate kinautolu, kaeʻoua ke fakaʻauha ʻakinautolu ʻoku toe, ʻonau fufū ʻakinautolu meiate koe. \v 21 ‌ʻE ʻikai te ke manavahē koe kiate kinautolu: he ko Sihova ko ho ʻOtua ʻoku ʻiate kimoutolu, ko e ʻOtua māfimafi mo fakamanavahē. \v 22 Pea ʻe kapusi ʻe Sihova ko ho ʻOtua ʻae ngaahi kakai na mei ho ʻao ʻo faifai mālie pe: ʻoua naʻa ke fakaʻauha leva ʻakinautolu, telia naʻa tupu ʻo lahi kiate koe ʻae fanga manu fekai ʻoe vao. \v 23 Ka ʻe tuku mai ʻakinautolu kiate koe ʻe Sihova ko ho ʻOtua, pea ʻe fakaʻauha ʻakinautolu ʻi he fakaʻauha lahi, kaeʻoua kenau ʻauha. \v 24 Pea ʻe tukuange ʻe ia honau ngaahi tuʻi ki ho nima, pea te ke fakaʻauha honau hingoa mei he lalo langi: ʻe ʻikai faʻa tuʻu ha tangata ʻi ho ʻao, kaeʻoua ke ʻauha ʻakinautolu ʻiate koe. \v 25 Ke mou tutuʻaki ʻae afi ʻae ngaahi meʻa fakatātā kuo tā ʻo ʻenau ngaahi ʻotua: ʻoua naʻa ke holi ki he siliva pe ko e koula ʻoku ʻiate kinautolu, pea toʻo ia kiate koe, telia naʻa heleʻi ai koe: he koe meʻa fakalielia ia kia Sihova ko ho ʻOtua. \v 26 Pea ʻoua naʻa ke ʻomi ʻae meʻa fakalielia ki ho fale, telia naʻa ke hoko ko e meʻa malaʻia ʻo hangē ko ia: ka ke fehiʻa matemate ki ai, pea ke fakaliliʻa ki ai he ko e meʻa fakamalaʻia ia. \c 8 \cd \it 1 Ko e enginaki ke talangofua koeʻuhi ko e fai lelei ʻae ʻOtua kiate kinautolu.\it* \p \v 1 “Ko e ngaahi fekau kotoa pē ʻaia ʻoku ou fekau kiate koe he ʻaho ni ke mou tokanga ki ai ʻo fai, koeʻuhi ke mou moʻui, pea tupu ʻo tokolahi, pea ʻalu atu ʻo maʻu ʻae fonua ʻaia naʻe fuakava ai ʻe Sihova ki hoʻomou ngaahi tamai. \v 2 Pea te ke manatu ki he hala kotoa pē ʻaia naʻe tataki ai koe ʻe Sihova ko ho ʻOtua ʻi he taʻu ʻe fāngofulu ni ʻi he toafa, ke fakaangavaivaiʻi koe, ke ʻahiʻahiʻi koe, pea ke ʻilo ʻaia kotoa pē naʻe ʻi ho loto, pe te ke tauhi ki heʻene ngaahi fekau, pe ʻikai. \v 3 Pea naʻa ne fakavaivaiʻi koe, ʻo ne tuku koe ke ke fiekaia, pea naʻa ne fafanga ʻaki koe ʻae mana, ʻaia naʻe ʻikai te ke ʻilo, pea naʻe ʻikai ʻilo ʻe hoʻo ngaahi tamai; koeʻuhi ke ne fakahā kiate koe ʻoku ʻikai moʻui ʻae tangata ʻi he mā pe, ka ʻoku moʻui ʻae tangata ʻi he meʻa kotoa pē ʻoku haʻu mei he fofonga ʻo Sihova. \v 4 Naʻe ʻikai fakaʻaʻau ʻo motuʻa ho ngaahi kofu, pea naʻe ʻikai fufula ho vaʻe, ʻi he taʻu ni ʻe fāngofulu. \v 5 Pea te ke tokanga mo ʻilo ʻi ho loto foki, ʻoku hangē ko e tautea ʻe he tangata hono foha, ʻoku pehē pe ʻae tautea koe ʻe Sihova ko ho ʻOtua. \v 6 Ko ia, ke ke tauhi ʻae ngaahi fekau ʻa Sihova ko ho ʻOtua, ke ʻalu ʻi hono ngaahi hala, pea ke manavahē kiate ia. \v 7 He ko Sihova ko ho ʻOtua ʻoku ne ʻomi koe ki he fonua lelei, ko e fonua ʻoe ngaahi vaitafe, ʻoe ngaahi matavai mo e loloto ʻoku tupu mei he ngaahi luo mo e ngaahi moʻunga; \v 8 Ko e fonua ʻoe uite mo e paʻale, mo e ngaahi vaine, mo e ʻakau ko e fiki, mo e pomikanite; ko e fonua ʻoe ʻakau ko e ʻolive fai lolo, mo e honi; \v 9 Ko e fonua ke ke kai mā taʻehahonge, ʻe ʻikai te ke masiva ʻi ha meʻa ʻe taha ʻi ai; ʻae fonua ʻoku maka ʻaki ʻae ʻaione, pea te ke keli mei hono ngaahi moʻunga ʻae palasa. \v 10 ‌ʻOka ke ka kai ʻo mākona, te ke toki fakafetaʻi kia Sihova ko ho ʻOtua koeʻuhi ko e fonua lelei ʻaia kuo ne foaki kiate koe. \v 11 “Vakai ke ʻoua naʻa ke fakangaloʻi ʻa Sihova ko ho ʻOtua, ʻi he liʻaki ʻo ʻene ngaahi fekau, mo ʻene ngaahi fakamaau, mo ʻene ngaahi tuʻutuʻuni, ʻaia ʻoku ou fekau kiate koe he ʻaho ni: \v 12 Telia naʻa hili hoʻo kai ʻo mākona, pea kuo ke langa hao ngaahi fale lelei, ʻo nofo ai; \v 13 Pea kuo tupu ʻo lahi hoʻo fanga manu lalahi mo hoʻo fanga manu siʻi, pea kuo tupu ʻo lahi hoʻo siliva mo hoʻo koula, pea kuo tupu ʻo lahi ʻae meʻa kotoa pē ʻoku ke maʻu; \v 14 Pea toki hiki hake ho loto, pea ke fakangalongaloʻi ʻa Sihova ko ho ʻOtua, ʻaia naʻa ne ʻomi koe kituaʻā mei he fonua ko ʻIsipite, mei he fale ʻoe pōpula; \v 15 ‌ʻAia naʻa ne tataki atu koe ʻi he fuʻu toafa lahi mo fakamanavahē ko ia, ʻaia naʻe ʻi ai ʻae ngaahi ngata vela, mo e ngaahi sikopio, mo e laʻāina, pea naʻe ʻikai ha vai ʻi ai; ʻaia naʻa ne ʻomi vai kiate koe mei he maka afi; \v 16 ‌ʻAia naʻa ne fafangaʻi koe ʻi he toafa ʻaki ʻae mana, ʻaia naʻe ʻikai ʻilo ʻe hoʻo ngaahi tamai, koeʻuhi ke ne fakavaivaiʻi koe, pea koeʻuhi ke ne ʻahiʻahiʻi koe, ke fai lelei kiate koe ʻi ho ikuʻanga: \v 17 Pea telia naʻa ke pehē ʻi ho loto, Ko hoku mālohi mo e mafai ʻo hoku nima kuo ne lavaʻi ʻae ngaahi koloa ni maʻaku. \v 18 Ka ke manatu koe kia Sihova ko ho ʻOtua: he ko ia ia ʻoku ne foaki kiate koe ʻae mafai ke maʻu ʻae koloa, koeʻuhi ke ne fakamaʻu ʻene fuakava ʻaia naʻa ne fuakava ai ki hoʻo ngaahi tamai, ʻo hangē ko ia he ʻaho ni. \v 19 Pea ʻe hoko ʻo pehē, kapau ʻoku ke fakangalongaloʻi ʻa Sihova ko ho ʻOtua, ʻo ʻalu ʻo muimui ʻi he ngaahi ʻotua \v 20 Hangē ko e ngaahi kakai ʻoku fakaʻauha ʻe Sihova mei homou ʻao, ʻe pehē pe hoʻomou ʻauha; ko e meʻa ʻi hoʻomou taʻefietalangofua ki he leʻo ʻo Sihova ko homou ʻOtua. \c 9 \cd \it 1 ʻOku akonakiʻi ʻakinautolu ʻe Mōsese telia naʻa nau vikiviki ki heʻenau māʻoniʻoni ʻanautolu, ʻo ne fakamanatuʻi ʻenau ngaahi angatuʻu.\it* \p \v 1 “Fanongo, ʻE ʻIsileli: ʻoku ke ʻalu he ʻaho ni ki he kauvai ʻe taha ʻo Sioatani, ke ʻalu ke maʻu ʻae ngaahi puleʻanga ʻoku lahi hake mo mālohi lahi ʻiate koe, ʻae ngaahi kolo ʻoku lahi, mo mole ki langi ʻa honau ʻā. \v 2 Ko e kakai lalahi mo lōloa, ko e fānau ʻae kau ʻAnaki ʻakinautolu ʻoku ke ʻiloʻi, pea kuo ke fanongo ʻae lau ki ai, ʻo pehē, Ko hai ʻe faʻa tuʻu ʻi he ʻao ʻoe fānau ʻa ʻAnaki! \v 3 Ko ia ke ke ʻilo he ʻaho ni, ko Sihova ko ho ʻOtua ko ia ia ʻoku ʻalu muʻomuʻa ʻiate koe; hangē ko e afi fakaʻauha te ne fakaʻauha ʻakinautolu, pea ʻe tulaki hifo ʻe ia ʻakinautolu ʻi ho ʻao: ko ia te ke kapusi ai ʻakinautolu kituʻa, ʻo fakaʻauha vave ʻakinautolu, ʻo hangē ko e folofola ʻa Sihova kiate koe. \v 4 ‌ʻOua naʻa ke lea ʻe koe ʻi ho loto, ʻoka hili hono kapusi kituʻa ʻakinautolu ʻe Sihova ko ho ʻOtua mei ho ʻao, ʻo pehē, Ko e meʻa ʻi heʻeku māʻoniʻoni ko ia kuo ʻomi ai au ʻe Sihova ke u maʻu ʻae fonua ni: ka ko e meʻa ʻi he angakovi ʻoe ngaahi puleʻanga ni, ko ia ʻoku kapusi ai ʻe Sihova ʻakinautolu kituʻa mei ho ʻao. \v 5 ‌ʻOku ʻikai ko e meʻa ʻi hoʻo māʻoniʻoni, pe ʻi he angatonu ʻo ho loto, ʻoku ke ʻalu ke maʻu honau fonua: ka ko e meʻa ʻi he angakovi ʻoe ngaahi puleʻanga ni ko ia ʻoku kapusi ai kituʻa ʻakinautolu ʻe Sihova ko ho ʻOtua mei ho ʻao, pea koeʻuhi ke ne fakamoʻoni ki he folofola ʻaia naʻe fuakava ai ʻa Sihova ki hoʻo ngaahi tamai, ko ʻEpalahame, mo ʻAisake, mo Sēkope. \v 6 Ko ia ke ke ʻilo, ʻoku ʻikai foaki ʻe Sihova ko ho ʻOtua ʻae fonua lelei ni kiate koe ke ke maʻu ia ʻi hoʻo māʻoniʻoni: he ko e kakai kia kekeva ʻakimoutolu. \p \v 7 ¶ “Ke ke manatu, pea ʻoua naʻa fakangalongaloʻi, ʻa hoʻo fakatupu ʻae houhau ʻo Sihova ko ho ʻOtua ʻi he toafa: talu ʻae ʻaho naʻa ke hiki ai mei he fonua ko ʻIsipite, ʻo aʻu ki hoʻomou hoko ki he potu ni, kuo mou fai angatuʻu kia Sihova. \v 8 Pea ʻi Holepi foki naʻa mou fakatupu ʻae houhau ʻo Sihova, ko ia naʻe houhau ai ʻa Sihova kiate kimoutolu ke fakaʻauha ʻakimoutolu. \v 9 ‌ʻI heʻeku ʻalu hake ki he moʻunga ke maʻu ʻae ongo maka lafalafa, ʻae ongo maka ʻoe fuakava ʻaia naʻe fai ʻe Sihova mo kimoutolu, pea ne u nofo ʻi he moʻunga ʻi he ʻaho ʻe fāngofulu mo e pō ʻe fāngofulu, naʻe ʻikai te u kai mā pe inu vai: \v 10 Pea naʻe tuku mai kiate au ʻe Sihova ʻae ongo maka lafalafa kuo tohi ʻaki ʻae louhiʻi nima ʻoe ʻOtua; pea naʻe tohi ʻi ai ʻo fakatatau ki he ngaahi lea kotoa pē ʻaia naʻe folofola ai ʻa Sihova kiate kimoutolu ʻi he moʻunga mei he lotolotonga ʻoe afi ʻi he ʻaho ʻae fakataha. \v 11 Pea hili ʻae ʻaho ʻe fāngofulu mo e pō ʻe fāngofulu, naʻe hoko ʻo pehē, naʻe tuku mai kiate au ʻe Sihova ʻae ongo maka lafalafa, ʻio, ʻae ongo maka lafalafa ʻoe fuakava. \v 12 Pea naʻe folofola ʻa Sihova kiate au, ‘Tuʻu hake pea ke ʻalu vave hifo mei heni; he ko ho kakai ʻaia kuo ke ʻomi kituʻa mei ʻIsipite kuo nau fakahalaʻi ʻakinautolu; kuo nau tafoki leva mei he hala ʻaia naʻaku fekau ai ʻakinautolu; kuo nau ngaohi maʻanautolu ʻae meʻa fakatātā kuo haka.’ \v 13 Pea naʻe folofola ʻa Sihova kiate au foki, ʻo pehē, ‘Kuo u mamata ki he kakai ni, pea vakai, ko e kakai kia kekeva ʻakinautolu: \v 14 Tuku ai pe au, koeʻuhi ke u fakaʻauha ʻakinautolu, pea tāmateʻi honau hingoa mei he lalo langi: pea te u fakatupu ʻiate koe ha hako mālohi mo lahi hake ʻiate kinautolu.’ \v 15 Pea naʻaku tafoki ʻo ʻalu hifo ai mei he moʻunga, pea naʻe vela ʻae moʻunga ʻi he afi: pea naʻe ʻi hoku nima ʻae ongo maka lafalafa ʻoe fuakava. \v 16 Pea naʻaku sio, pea vakai, kuo mou fai angahala kia Sihova ko homou ʻOtua, pea kuo mou ngaohi ha fakatātā haka ki he pulu mui: ne mou tafoki vave mei he hala ʻaia naʻe fekau ʻe Sihova kiate kimoutolu. \v 17 Pea naʻaku ʻave ʻae ongo maka lafalafa ʻo lī ia mei hoku ongo nima pea naʻe maumau ia ʻi homou ʻao. \v 18 Pea naʻaku fakafoʻohifo ʻi he ʻao ʻo Sihova, ʻo hangē ko \add ʻeku \add*muʻaki fai, ʻi he ʻaho ʻe fāngofulu mo e pō ʻe fāngofulu: naʻe ʻikai te u kai ha mā, pe inu ha vai, ko e meʻa ʻi hoʻomou ngaahi angahala ʻaia naʻa mou angahala ai, ʻi he fai kovi ʻi he ʻao ʻo Sihova, ke fakatupu hono houhau. \v 19 He naʻaku manavahē ʻi he houhau pea ʻi he houhau vela, ʻaia naʻe houhau ʻaki ʻe Sihova kiate kimoutolu ke fakaʻauha ʻakimoutolu. Ka naʻe tokanga ʻa Sihova kiate au ʻi he kuonga ko ia foki. \v 20 Pea naʻe houhau lahi ʻa Sihova kia ʻElone ke fakaʻauha ia: pea naʻaku lotua ʻa ʻElone foki ʻi he kuonga ko ia. \v 21 Pea ne u ʻave hoʻomou angahala, ko e ʻuhiki pulu naʻa mou ngaohi, pea tutu ia ʻaki ʻae afi, pea malamalaki ia, peau momomomosi ia ke iiki ʻaupito, ʻo tatau mo e efuefu: pea naʻaku lī ʻa hono efuefu ki he vaitafe naʻe ʻalu hifo mei he moʻunga. \v 22 Pea ʻi Tapela, mo Masa, pea ʻi Kipiloti-Hateva, naʻa mou fakatupu ʻae houhau ʻo Sihova. \v 23 Pea ʻi he fekau ʻa Sihova ʻakimoutolu mei Ketesi-Pania, ʻo pehē, Mou ʻalu hake ʻo maʻu ʻae fonua ʻaia kuo u foaki kiate kimoutolu: naʻa mou angatuʻu ai ki he fekau ʻa Sihova ko homou ʻOtua, pea naʻe ʻikai te mou tui kiate ia, pe tokanga ki hono leʻo. \v 24 Kuo mou angatuʻu kia Sihova talu mei he ʻaho naʻaku ʻilo ai ʻakimoutolu. \v 25 Naʻe pehē pe ʻa ʻeku fakatōmapeʻe au ʻi he ʻao ʻo Sihova ʻi he ʻaho ʻe fāngofulu mo e pō ʻe fāngofulu, ʻo hangē ko ʻeku tomuʻa fai ia; ko e meʻa ʻi he pehē ʻe Sihova te ne fakaʻauha ʻakimoutolu. \v 26 Ko ia ne u lotu ai kia Sihova, ʻo pehē, ‘ʻE Sihova ko e ʻOtua, ʻoua naʻa ke fakaʻauha ho kakai mo ho tofiʻa, ʻaia kuo ke huhuʻi ʻi hoʻo māfimafi, ʻaia kuo ke ʻomi mei ʻIsipite ʻaki ʻae nima mālohi. \v 27 Manatu ki hoʻo kau tamaioʻeiki, ko ʻEpalahame, mo ʻAisake, mo Sēkope; ʻoua naʻa ke ʻafio ki he talangataʻa ʻae kakai ni, pe ki heʻenau angakovi, pe ko ʻenau angahala: \v 28 Telia naʻa lau pehē ʻe he fonua naʻa ke ʻomi ʻakimautolu mei ai, Ko e meʻa ʻi he ʻikai mafai ʻe Sihova ke ʻomi ʻakinautolu ki he fonua ʻaia naʻa ne talaʻofa kiate kinautolu, pea ko e meʻa ʻi heʻene ʻita kiate kinautolu, ko ia kuo ne ʻomi ai ʻakinautolu kituaʻā ke tāmateʻi ʻakinautolu ʻi he toafa. \v 29 Ka ko e moʻoni ko ho kakai ʻakinautolu mo ho tofiʻa, ʻaia naʻa ke ʻomi kituaʻā ʻi ho mālohi lahi pea ʻi ho nima kuo mafao.’ \c 10 \cd \it 1 Ko e angaʻofa ʻae ʻOtua ʻi heʻene fakafoʻou ʻae ongo maka lafalafa, 6 ʻI heʻene fakatolonga ʻae ngāue fakataulaʻeiki, 8 ʻI heʻene vaheʻi ʻae faʻahinga ʻo Livai, 10 ʻI heʻene tali ʻae hū ʻa Mōsese koeʻuhi ko e kakai. 12 Ko e enginaki ke fai talangofua.\it* \p \v 1 “Pea naʻe pehē mai ʻe Sihova kiate au ʻi he kuonga ko ia, ‘Ke ke tā mai ʻae ongo maka lafalafa ʻo hangē ko e ʻuluaki, pea ke ʻalu hake kiate au ki he moʻunga, pea ke ngaohi kiate koe ha puha ʻakau.’ \v 2 Pea te u tohi ki he ongo maka lafalafa ʻae ngaahi lea naʻe ʻi he ʻuluaki maka ʻaia naʻa ke maumauʻi, pea te ke ʻai ia ki he puha. \v 3 Pea ne u ngaohi ʻae puha ʻoe ʻakau ko e sitimi, peau tātā ʻae ongo maka lafalafa ʻo hangē ko e ʻuluaki, pea u ʻalu hake ki he moʻunga, naʻe ʻi hoku nima ʻae ongo maka lafalafa. \v 4 Pea naʻe tohi ʻe ia ki he ongo maka lafalafa ʻo fakatatau ki he ʻuluaki tohi, ko e fekau ʻe hongofulu, ʻaia naʻe folofolaʻaki ʻe Sihova kiate kimoutolu ʻi he moʻunga mei he lotolotonga ʻoe afi ʻi he ʻaho ʻoe fakataha: pea naʻe tuku mai ia ʻe Sihova kiate au. \v 5 Pea naʻaku tafoki au ʻo ʻalu hifo mei he moʻunga, peau ʻai ʻae ongo maka lafalafa ki he puha naʻaku ngaohi; pea ʻoku ʻi ai ia, ʻo hangē ko e fekau ʻa Sihova kiate au. \p \v 6 ¶ “Pea naʻe hiki ʻe he fānau ʻa ʻIsileli ʻa honau fononga mei Piheloti ʻoe fānau ʻa Sekani ki Mosela: pea naʻe pekia ai ʻa ʻElone, pea naʻe tanu ia ʻi ai; pea naʻe tongia ia ʻe ʻEliesa ko hono foha ʻi he ngāue fakataulaʻeiki. \v 7 Pea naʻa nau fononga mei ai ki Kotikota; pea mei Kotikota ki Sotipati, ko e fonua ʻoe ngaahi vaitafe. \p \v 8 ¶ “Pea ʻi he ngaahi ʻaho ko ia naʻe vaheʻi ʻe Sihova ʻae faʻahinga ʻo Livai, ke haʻamo ʻae puha ʻoe fuakava ʻo Sihova, ke tuʻu ʻi he ʻao ʻo Sihova ke tauhi kiate ia, mo tāpuakiʻi ʻi hono huafa, ʻo aʻu ki he ʻaho ni. \v 9 Ko ia ʻoku ʻikai maʻu ai ha tufakanga, pe ha tofiʻa ʻe Livai fakataha mo hono kāinga; ko hono tofiʻa ʻoʻona ʻa Sihova, ʻo hangē ko e talaʻofa kiate ia ʻe Sihova ko ho ʻOtua. \v 10 Pea ne u tatali ʻi he moʻunga, ʻi he ʻaho ʻe fāngofulu mo e pō ʻe fāngofulu, ʻo hangē ko e fuofua fai; pea naʻe tokanga kiate au ʻa Sihova ʻi he kuonga foki ko ia, pea naʻe ʻikai fie fakaʻauha ʻakimoutolu ʻe Sihova. \v 11 Pea naʻe pehē ʻe Sihova kiate au, Tuʻu hake, ʻo fononga atu ʻi he ʻao ʻoe kakai, koeʻuhi kenau ʻalu atu ʻo maʻu ʻae fonua, ʻaia naʻaku fuakava ai ki heʻenau ngaahi tamai ke foaki kiate kinautolu. \p \v 12 ¶ “Pea ko eni, ʻE ʻIsileli, ko e hā ia ʻoku fekau ai ʻe Sihova ko ho ʻOtua kiate koe, ka ke manavahē kia Sihova ko ho ʻOtua, ke ʻalu ʻi hono ngaahi hala kotoa pē, pea ke ʻofa kiate ia, pea ke tauhi ʻa Sihova ko ho ʻOtua ʻaki ho loto kotoa pea mo ho laumālie kotoa. \v 13 Ke tauhi ʻae ngaahi fekau ʻa Sihova, mo ʻene ngaahi tuʻutuʻuni, ʻaia ʻoku ou fekau kiate koe he ʻaho ni ke ke lelei ai? \v 14 Vakai, ko e langi mo e langi ʻoe ngaahi langi ʻoku ʻo Sihova ko ho ʻOtua, ko māmani foki, mo ia kotoa pē ʻoku ʻi ai. \v 15 Ka naʻe finangalo lelei ʻa Sihova ki hoʻo ngaahi tamai ke ʻofa kiate kinautolu, pea naʻa ne fili honau hako kimui ʻiate kinautolu, ʻio, ko kimoutolu ʻi he kakai kotoa pē, ʻo hangē ko ia he ʻaho ni. \v 16 Ko ia ke mou kamuʻi ʻae kili ʻo homou loto, pea ʻoua te mou kei kia kekeva. \v 17 He ko Sihova ko homou ʻOtua ko e ʻOtua ia ʻoe ngaahi ʻotua, mo e ʻEiki ia ʻoe ngaahi ʻeiki, ko e ʻOtua lāngilangi, ko e māfimafi, mo fakailifia, ʻaia ʻoku ʻikai filifilimānako ki he kakai, pe maʻu ha totongi: \v 18 ‌ʻOku ne fakamaau ʻe ia maʻae tamai mate mo e fefine paea, ʻoku ʻofa ia ki he muli, ʻo ne foaki ki ai ʻae meʻakai mo e kofu. \v 19 Ko ia mou ʻofa foki ki he muli: he naʻa mou nofo ko e kau muli ʻi he fonua ko ʻIsipite. \v 20 Ke ke manavahē kia Sihova ko ho ʻOtua; ko ia pe ke ke tauhi, pea ke pikitai kiate ia pe, pea fuakava ki hono huafa. \v 21 Ko ho vikivikiʻanga ia, pea ko ho ʻOtua ia, ʻaia kuo ne fai maʻau ʻae ngaahi meʻa lahi mo fakamanavahē, ʻaia kuo mamata ki ai ʻa ho mata. \v 22 Naʻe ʻalu hifo ʻa hoʻo ngaahi tamai ki ʻIsipite ko e kakai ʻe toko fitungofulu; pea ko eni kuo ngaohi koe ʻe Sihova ko ho ʻOtua ke tatau mo e ngaahi fetuʻu ʻoe langi homou tokolahi. \c 11 \cd \it 1 Ko e enginaki ki he fai talangofua, 2 Ko e meʻa ʻi heʻenau ʻilo ʻae ngaahi ngāue lahi ʻae ʻOtua, 8 ʻI he talaʻofa ʻoe tāpuaki lahi ʻae ʻOtua, 16 Pea ʻi he ngaahi valoki. 18 ʻOku totonu ke tokanga lahi ki he folofola ʻae ʻOtua. 26 ʻOku fokotuʻu ʻi honau ʻao ʻae tāpuaki mo e malaʻia.\it* \p \v 1 Ko ia ke ke “ʻOfa kia Sihova ko ho ʻOtua, pea tauhi maʻuaipē ʻene pule, mo ʻene ngaahi tuʻutuʻuni, mo ʻene ngaahi fakamaau, mo ʻene ngaahi fekau. \v 2 Pea ke mou ʻilo he ʻaho ni: he ʻoku ʻikai te u lea pe ki hoʻomou fānau ʻaia naʻe ʻikai ke ʻilo, pe mamata ki he tautea meia Sihova ko homou ʻOtua, ko ʻene māfimafi, mo hono nima mālohi, mo hono nima kuo mafao atu, \v 3 Mo ʻene ngaahi mana, mo ʻene ngaahi ngāue, ʻaia naʻa ne fai ʻi loto ʻIsipite, kia Felo ko e tuʻi ʻo ʻIsipite, pea ki hono fonua kotoa pē; \v 4 Pea mo ia naʻa ne fai ki he kautau ʻo ʻIsipite, ki heʻenau fanga hoosi, pea ki heʻenau ngaahi saliote; ʻa ʻene ngaohi ʻae vai ʻoe Tahi Kulokula ke lōmakiʻi ʻakinautolu ʻi heʻenau tuli ʻakimoutolu, pea mo e fakaʻauha ʻakinautolu ʻe Sihova ʻo aʻu ki he ʻaho ni; \v 5 Mo ia naʻa ne fai kiate kimoutolu ʻi he toafa ʻo aʻu ki hoʻomou hoko ki he potu ni; \v 6 Pea mo ia naʻa ne fai kia Tatani mo ʻEpilami, ko e ongo foha ʻo ʻIliapi, ko e foha ʻo Lupeni: ʻi he mafaʻa ʻe he kelekele hono ngutu, ʻo ne folo hifo ʻakinaua, mo hona kakai, mo hona ngaahi fale fehikitaki, mo e meʻa moʻui kotoa pē naʻa na maʻu, ʻi he lotolotonga ʻo ʻIsileli kotoa pē: \v 7 Ka kuo mamata ʻe homou mata ki he ngaahi ngāue lahi kotoa pē ʻa Sihova ʻaia naʻa ne fai. \v 8 Ko ia ke mou tauhi ai ʻae ngaahi fekau ʻoku ou fekau ai kiate kimoutolu ʻi he ʻaho ni, koeʻuhi ke mou mālohi, pea ʻalu atu ʻo maʻu ʻae fonua, ʻaia ʻoku mou ʻalu ke nofo ai; \v 9 Pea koeʻuhi ke mou fakatolonga ai homou ngaahi ʻaho ʻi he fonua, ʻaia naʻe fuakava ai ʻa Sihova ki hoʻomou ngaahi tamai ke foaki kiate kinautolu mo honau hako, ko e fonua ʻoku mahutafea ʻi he huʻahuhu mo e honi. \p \v 10 ¶ “Ka ko e fonua, ʻaia ʻoku mou ʻalu ke maʻu ia, ʻoku ʻikai tatau mo e fonua ko ʻIsipite, ʻaia naʻa mou haʻu mei ai, ʻaia naʻa ke tūtuuʻi ai hoʻo tengaʻi ʻakau, pea fakaviviku ʻaki ia ho vaʻe, ʻo hangē ha ngoue ʻoe ngaahi ʻakau kai: \v 11 Ka ko e fonua, ʻoku mou ʻalu ai ke mou maʻu, ko e fonua moʻungaʻia mo tokalelei, pea ʻoku ne inu vai ʻi he ʻuha mei he langi: \v 12 Ko e fonua ʻoku tokangaʻi ʻe Sihova ko ho ʻOtua: ko e fofonga ʻo Sihova ko ho ʻOtua ʻoku ʻafio maʻu ki ai, mei he kamataʻanga ʻoe taʻu ki hono ngataʻanga ʻoe taʻu. \p \v 13 ¶ “Pea ʻe hoko ʻo pehē, kapau te mou faʻa tokanga ki heʻeku ngaahi fekau ʻaia ʻoku ou fekau ai kiate kimoutolu ʻi he ʻaho ni, ke ʻofa kia Sihova ko homou ʻOtua, pea ke tauhi ʻaki ia homou loto kotoa mo homou laumālie kotoa, \v 14 Te u tuku ai kiate kimoutolu ʻae ʻuha ʻo homou fonua ʻi hono faʻahitaʻu totonu, ʻae ʻuha muʻa mo e ʻuha mui, koeʻuhi ke ke tānaki hoʻo uite, mo hoʻo uaine, mo hoʻo lolo. \v 15 Pea te u ʻatu ʻae mohuku ki he fonua ki hoʻo fanga manu, koeʻuhi ke ke kai pea ke mākona. \v 16 Vakai kiate kimoutolu naʻa kākāʻia homou loto, pea mou tafoki, pea tauhi ʻae ngaahi ʻotua kehe, pea lotu kiate kinautolu; \v 17 Pea tupu ai ʻae houhau ʻo Sihova kiate kimoutolu, pea tāpuni ai ʻae langi, ke ʻoua naʻa ʻuha, pea ke ʻoua naʻa tupu ʻi he fonua hono ngaahi fua; pea mou ʻauha vave mei he fonua lelei ʻaia ʻoku foaki ʻe Sihova kiate kimoutolu. \p \v 18 ¶ “Ko ia ke mou ʻai ʻeku ngaahi lea ni ki homou loto mo homou laumālie, pea nonoʻo ia ki ho nima ko e fakaʻilonga, pea ke ʻiate koe ia ko e pale ʻi he vahaʻa ʻo ho mata. \v 19 Pea ke mou ako ʻaki ia ki hoʻomou fānau, ʻo talanoa ki ai ʻoka ke ka nofo ʻi ho fale, pea ʻoka ke ka ʻeveʻeva ʻi he hala, ʻoka ke ka tokoto hifo, pea ʻoka ke ka tuʻu hake. \v 20 Pea ke ke tohi ia ki he ngaahi pou ʻoe matapā ʻo ho fale, pea ki ho ngaahi matapā. \v 21 Koeʻuhi ke fakalahi ai homou ngaahi ʻaho, mo e ngaahi ʻaho ʻo hoʻomou fānau, ʻi he fonua ʻaia naʻe fuakava ki ai ʻa Sihova ki hoʻomou ngaahi tamai ke foaki kiate kinautolu, ʻo hangē ko e ngaahi ʻaho ʻoe langi ki he māmani. \p \v 22 ¶ “He kapau te mou hangahanga tauhi ʻae ngaahi fekau ni ʻaia ʻoku ou fekau ai kiate kimoutolu ke fai ki ai, ke ʻofa kia Sihova ko homou ʻOtua, ke ʻalu ʻi hono ngaahi hala kotoa pē, pea ke mou pikitai kiate ia; \v 23 Pehē ʻe toki kapusi ai ʻe Sihova ʻae ngaahi puleʻanga kotoa pē mei homou ʻao, pea te mou hoko ʻo maʻu ʻae ngaahi puleʻanga ʻoku lahi hake pea mālohi lahi ʻiate kimoutolu. \v 24 Ko e potu kotoa pē ʻe tuʻu ki ai homou ʻaofivaʻe ʻe ʻomoutolu ia: mei he toafa mo Lepanoni, mei he vaitafe, ʻae vaitafe ko ʻIufaletesi, ʻio, ʻo aʻu atu ki he tahi mamaʻo ko homou potu ia. \v 25 ‌ʻE ʻikai ha tangata ʻe faʻa tuʻu ʻi homou ʻao; koeʻuhi ʻe tuku ʻe Sihova ko homou ʻOtua ʻae manavahē kiate kimoutolu mo e lilika kiate kimoutolu ki he fonua kotoa pē ʻaia te mou hoko ʻo tuʻu ki ai, ʻo hangē ko ʻene folofola kiate kimoutolu. \p \v 26 ¶ “Vakai, ʻoku ou tuku ʻi homou ʻao he ʻaho ni ʻae monūʻia mo e malaʻia; \v 27 Ko e monūʻia, ʻo kapau te mou talangofua ki he ngaahi fekau ʻa Sihova ko homou ʻOtua, ʻaia ʻoku ou fekau kiate kimoutolu he ʻaho ni: \v 28 Pea ko e malaʻia, ʻokapau ʻe ʻikai te mou talangofua ki he ngaahi fekau ʻa Sihova ko ho ʻOtua, ka mou tafoki ʻo afe mei he hala ʻaia ʻoku ou fekau kiate kimoutolu he ʻaho ni, ke ʻalu ʻo muimui ʻi he ngaahi ʻotua kehe, ʻaia naʻe ʻikai te mou ʻilo. \v 29 Pea ʻe hoko ʻo pehē, ʻoka ʻomi koe ʻe Sihova ko ho ʻOtua ki he fonua ʻaia ʻoku ke ʻalu ki ai ke maʻu ia, te ke ʻai ʻae monūʻia ki he moʻunga ko Kelisimi, mo e malaʻia ki he moʻunga ko Ipale. \v 30 ‌ʻIkai ʻoku na ʻi he kauvai ʻe taha ʻo Sioatani, ʻi he hala ʻaia ʻoku ʻalu hifo ai ʻae laʻā, ʻi he fonua ʻoe kakai Kēnani, ʻaia ʻoku nofo ʻi he toafa ʻo hangatonu atu ki Kilikali, ʻo ofi ki he ngaahi tafangafanga ʻo Mole? \v 31 He te mou hoko atu ki he kauvai ʻe taha ʻo Sioatani ke ʻalu atu ʻo maʻu ʻae fonua ʻaia ʻoku foaki ʻe Sihova ko homou ʻOtua kiate kimoutolu, pea te mou maʻu ia, pea nofo ki ai. \v 32 Pea ke mou tokanga ʻo fai ʻae ngaahi tuʻutuʻuni mo e ngaahi fakamaau ʻaia ʻoku ou fokotuʻu ʻi homou ʻao he ʻaho ni. \c 12 \cd \it 1 Ke fakaʻauha ʻae ngaahi fakaʻilonga ʻoe tauhi tamapua. 5 Ke tauhi ʻae potu ʻoe ngāue ʻae ʻOtua. 15, 23 ʻOku tapu ʻae kai toto. 17, 20, 26, Ke kai meʻa tapu ʻi he potutapu. 19 ʻOua naʻa liʻaki ʻae kau Livai. 29 ʻOua naʻa ʻeke ke ʻilo ʻae tauhi tamapua.\it* \p \v 1 “Ko eni ʻae ngaahi tuʻutuʻuni mo e ngaahi fakamaau, ʻaia ke mou tokanga ki ai ʻo fai ʻi he fonua, ʻaia ʻoku foaki kiate koe ke maʻu ia ʻe Sihova ko e ʻOtua ʻa hoʻomou ngaahi tamai, ʻi he ʻaho kotoa pē ʻoku mou moʻui ʻi he funga ʻo māmani. \v 2 Ke mou fakaʻauha ʻaupito ʻae potu kotoa pē, ʻaia naʻe tauhi ʻi ai honau ngaahi ʻotua ʻe he ngaahi puleʻanga te mou ikuna, ʻi he ngaahi moʻunga, pea ki he ngaahi tafungofunga, pea ʻi he lolo ʻakau mata kotoa pē: \v 3 Pea ke mou holoki hifo honau ngaahi feilaulauʻanga, pea fesiʻi honau ngaahi pou, pea tutu honau ngaahi vaotapu ʻaki ʻae afi; pea ke mou tā hifo honau ngaahi meʻa fakatātā ki honau ngaahi ʻotua, pea fakaʻauha honau ngaahi hingoa mei he potu ko ia. \v 4 ‌ʻE ʻikai te mou fai pehē kia Sihova ko homou ʻOtua. \v 5 Ka ko e potu ko ia ʻaia ʻe fili ʻe Sihova ko homou ʻOtua mei homou ngaahi faʻahinga kotoa pē ke ʻai ki ai hono huafa, ʻio, ke mou kumi ki hono ʻafioʻanga, pea ke mou hoko atu ki ai: \v 6 Pea te mou fetuku ki ai ʻa hoʻomou ngaahi feilaulau tutu, mo hoʻomou ngaahi feilaulau, mo hoʻomou tukuhau, mo e feilaulau hiki hake ʻa homou nima, mo hoʻomou ngaahi fuakava, mo hoʻomou meʻa ʻatu ʻi he loto ʻofa, mo e ʻuluaki fānau ʻa hoʻomou fanga manu lalahi mo hoʻomou fanga manu siʻi. \v 7 Pea ke mou kai ʻi ai ʻi he ʻao ʻo Sihova ko homou ʻOtua, pea mou fiefia ʻi he meʻa kotoa pē ʻoku mou mafao atu homou nima ki ai, ʻakimoutolu mo homou kau nofoʻanga, ʻaia kuo tāpuaki ʻaki koe ʻe Sihova ko ho ʻOtua. \v 8 ‌ʻE ʻikai te mou fai ʻo fakatatau ki he meʻa kotoa pē ʻoku tau fai ʻi heni he ʻaho ni, ʻae tangata kotoa pē ʻaia ʻoku totonu ʻi hono ʻao ʻoʻona. \v 9 He ʻoku teʻeki ai hoko ʻakimoutolu ki he mālōlōʻanga, pea ki he tofiʻa, ʻaia ʻoku foaki ʻe Sihova ko homou ʻOtua kiate kimoutolu. \v 10 Ka ʻi hoʻomou ʻalu atu ki he kauvai ʻe taha ʻo Sioatani, pea nofo ʻi he fonua ʻaia ʻoku foaki ʻe Sihova ko homou ʻOtua ke mou maʻu, pea ʻi heʻene tuku kiate kimoutolu ʻae mālōlō mei homou ngaahi fili kotoa pē ʻoku takatakai ʻiate kimoutolu, koeʻuhi ke mou nofo fiemālie pē; \v 11 ‌ʻE toki ʻi ai ha potu ʻaia ʻe fili ʻe Sihova ko ho ʻOtua ke pule ke nofo ki ai hono huafa; te mou fetuku ki ai ʻaia kotoa pē ʻoku ou fekau kiate kimoutolu, ko hoʻomou ngaahi feilaulau tutu, mo hoʻomou ngaahi feilaulau, ʻa hoʻomou ngaahi tukuhau, mo e feilaulau hiki hake ʻa homou nima, mo hoʻomou ngaahi fuakava ʻaia ʻoku mou fuakava ai kia Sihova: \v 12 Pea te mou fiefia ʻi he ʻao ʻo Sihova ko homou ʻOtua, ʻakimoutolu mo homou ngaahi foha, mo homou ngaahi ʻofefine, mo hoʻomou kau tamaioʻeiki, mo homou kau nofoʻanga, pea mo e kau Livai ʻaia ʻoku ʻi homou ngaahi lotoʻā; he koeʻuhi ʻoku ʻikai hano tufakanga pe tofiʻa ʻiate kimoutolu. \v 13 Vakai lelei kiate koe ke ʻoua naʻa ke ʻatu hoʻo feilaulau tutu ʻi he potu kotoa pē ʻoku ke mamata ki ai. \v 14 Ka ko e potu ko ia ʻaia ʻe fili ʻe Sihova ʻi homou faʻahinga ʻe taha, ke ke ʻatu ʻi ai ʻa hoʻo ngaahi feilaulau tutu, pea ke fai ʻi ai ʻaia kotoa pē ʻoku ou fekau kiate koe. \v 15 Ka neongo ia te ke tāmateʻi mo kai kakano ʻi ho ngaahi matapā kotoa pē, ʻaia kotoa pē ʻoku ke holi ki ai, ʻo fakatatau ki he tāpuaki ʻa Sihova ko ho ʻOtua ʻaia kuo ne tuku kiate koe; ko e taʻemaʻa mo e maʻa kenau ʻai mei ai, ʻi he ʻanitelope mo haʻate. \v 16 Kaeʻoua ʻaupito naʻa mou kai ʻae toto; ka mou lilingi ia ki he kelekele ʻo hangē ko e vai. \p \v 17 ¶ “ʻE ʻikai ngofua ke ke kai ʻi ho lotoʻā hono hongofulu ʻoe vahe ʻo hoʻo uite, pe ʻo hoʻo uaine, pe ʻo hoʻo lolo, pe ko e ʻuluaki ʻuhiki ʻo hoʻo fanga manu lalahi pe ko e fanga manu siʻi, pe ko ha meʻa ʻi hoʻo fuakava ʻaia kuo ke fuakava ki ai, pe ko hoʻo feilaulau loto lelei, pe ko e feilaulau hiki hake ʻa ho nima: \v 18 Ka te ke kai ia ʻi he ʻao ʻo Sihova ko ho ʻOtua ʻi he potu ʻaia ʻoku fili ʻe Sihova ko ho ʻOtua, ʻe koe, mo ho foha, mo ho ʻofefine, mo hoʻo tamaioʻeiki, mo hoʻo kaunanga, mo e Livai ʻaia ʻoku ʻi ho lotoʻā: pea te ke fiefia koe ʻi he ʻao ʻo Sihova ko ho ʻOtua ʻi he ngaahi meʻa kotoa pē ʻoku ke ʻai ho nima ki ai. \v 19 Ke ke vakai kiate koe ke ʻoua naʻa ke liʻaki ʻae kau Livai ʻi he ngaahi ʻaho kotoa pē ʻoku ke moʻui ai ʻi he māmani. \p \v 20 ¶ “ʻOka fakalahi ʻe Sihova ko ho ʻOtua ʻa ho fonua, ʻo hangē ko ia kuo ne talaʻofa kiate koe, pea ke lau, ʻo pehē, Te u kai kakano, ko e meʻa ʻi hoʻo holi ke kai kakano; ʻe lelei pe hoʻo kai kakano, ʻaia ʻoku ke holi ki ai. \v 21 Kapau ʻoku mamaʻo ʻiate koe ʻae potu ʻaia kuo fili ʻe Sihova ko ho ʻOtua ke ʻai ki ai hono huafa, te ke toki tāmateʻi mei hoʻo fanga manu lalahi, pea mo hoʻo fanga manu siʻi, ʻaia kuo tuku kiate koe ʻe Sihova, ʻo hangē ko ia kuo u fekau kiate koe, pea te ke kai ʻi ho ngaahi matapā ʻaia kotoa pē ʻoku ke holi ki ai. \v 22 ‌ʻO hangē ko e kai ʻae ʻanitelope mo e haʻate, ʻe pehē pe hoʻo kai ʻena: ʻe fakatou kai ʻae taʻemaʻa mo e maʻa mei ai. \v 23 Ka ke vakai ke ʻoua ʻaupito naʻa ke kai toto: he ko e toto ko e moʻui; pea ʻoku ʻikai ngofua haʻo kai ʻae moʻuiʻanga fakataha mo e kanomate. \v 24 ‌ʻOua naʻa ke kai ia, ka ke lilingi ia ki he kelekele ʻo hangē ko e vai. \v 25 ‌ʻOua naʻa ke kai ia; koeʻuhi ke hoko ai ʻae lelei kiate koe, pea ki hoʻo fānau kimui ʻiate koe, ʻoka ke ka fai ʻaia ʻoku totonu ʻi he ʻao ʻo Sihova. \v 26 Ka ko hoʻo ngaahi meʻa māʻoniʻoni ʻaia ʻoku ke maʻu, mo hoʻo meʻa kuo ke fuakava ʻaki, ke ke toʻo ʻo ʻave ia ki he potu ʻaia kuo fili ʻe Sihova: \v 27 Pea ke ʻatu hoʻo ngaahi feilaulau tutu, ko e kakano mo hono toto, ki he feilaulauʻanga ʻo Sihova ko ho ʻOtua: pea ko e toto ʻo hoʻo ngaahi feilaulau ʻe lilingi ia ki he funga ʻoe feilaulauʻanga ʻo Sihova ko ho ʻOtua, pea te ke kai ʻe koe hono kakano. \v 28 Ke ke vakai mo tokanga ki he ngaahi lea ni ʻaia ʻoku ou fekau kiate koe, Koeʻuhi ke hoko ai ʻae lelei kiate koe, pea ki hoʻo ngaahi fānau kimui ʻiate koe ʻo taʻengata, ʻoka ke ka fai ʻaia ʻoku lelei mo totonu ʻi he ʻao ʻo Sihova ko ho ʻOtua. \p \v 29 ¶ “ʻOka motuhi mei ho ʻao ʻe Sihova ko ho ʻOtua ʻae ngaahi puleʻanga, ʻaia ʻoku ke ʻalu ki ai ke maʻu ʻakinautolu, pea kuo ke hoko ʻo fetongi ʻakinautolu, ʻo nofo ʻi honau fonua; \v 30 Ke ke vakai kiate koe telia naʻa kākāʻia koe ʻi hoʻo angimui kiate kinautolu, ʻoka hili hono fakaʻauha ʻakinautolu mei ho ʻao, pea ʻoua naʻa ke fehuʻi koe ki honau ngaahi ʻotua, ʻo pehē, naʻe fēfē hono tauhi ʻe he ngaahi puleʻanga ni ki honau ngaahi ʻotua? He ʻe pehē pē ʻeku fai. \v 31 ‌ʻOua naʻa ke fai pehē kia Sihova ko ho ʻOtua: he ko e meʻa kovi kotoa pē kia Sihova, ʻaia ʻoku fehiʻa ia ki ai, kuo ʻosi ʻenau fai ki honau ngaahi ʻotua; he ko honau ngaahi foha mo honau ngaahi ʻofefine kuo nau tutu ʻi he afi ki honau ngaahi ʻotua. \v 32 “Ko e meʻa kotoa pē ʻoku ou fekau kiate kimoutolu, mou tokanga ki ai ʻo fai, ʻoua naʻa ke fakalahi ia, pē fakasiʻisiʻi ki ai. \c 13 \cd \it 1 Ko e fono ki he kau fakahē ki he tauhi tamapua. 6 Neongo ko e kāinga lahi, kae tolongaki ʻaki pe ʻae maka ke mate. 12 ʻIlonga ʻae kolo ʻoku tauhi tamapua ʻoua naʻa fakamoʻui ia.\it* \p \v 1 “Kapau ʻoku tupu hake meiate kimoutolu ha taha ʻoku kikite, pe ko e tokotaha ʻoku misi ʻae ngaahi misi, pea tuku kiate koe ha fakaʻilonga pe ha meʻa fakaofo, \v 2 Pea ʻe hoko ʻae fakaʻilonga pe ko e meʻa fakaofo ʻaia naʻa ne lea ki ai, pea pehē ʻe ia, Ketau ʻalu ʻo muimui ʻi he ngaahi ʻotua kehe, ʻaia naʻe ʻikai te ke ʻilo, pea ketau tauhi ʻakinautolu; \v 3 ‌ʻOua naʻa ke tokanga ki he lea ʻae kikite ko ia, pe ko e tokotaha ko ia ʻoku misi ʻae ngaahi misi: he ʻoku ʻahiʻahiʻi ʻakimoutolu ʻe Sihova ko homou ʻOtua, ke ʻilo pe te mou ʻofa kia Sihova ko homou ʻOtua ʻaki homou loto kotoa mo homou laumālie kotoa: \v 4 Ke mou muimui ʻia Sihova ko homou ʻOtua, pea manavahē kiate ia, pea tauhi ʻene ngaahi fekau, pea fai talangofua ki hono leʻo, pea ke mou tauhi ia, pea pikitai kiate ia. \v 5 Pea ko e kikite ko ia, pe ko e tokotaha ʻoku misi ʻae ngaahi misi ko ia, ʻe tāmateʻi ia; ko e meʻa ʻi heʻene lea ke fakatafoki ʻakimoutolu meia Sihova ko homou ʻOtua, ʻaia naʻa ne ʻomi ʻakimoutolu mei he fonua ko ʻIsipite, ʻo ne huhuʻi ʻakimoutolu mei he fale fakapōpula, ke fakahēʻi koe mei he hala ʻaia naʻe fekau ʻe Sihova ko ho ʻOtua ke ke ʻalu ai. Pea ʻe pehē pe hoʻo tukuange ʻae kovi meiate koe. \p \v 6 ¶ “Kapau ʻoku fakahekeheke fakafufū kiate koe ʻe ho tokoua, ko e tama ʻa hoʻo faʻē, pē ko ho foha, pē ko ho ʻofefine, pē ko e uaifi ʻo ho fatafata, pe ko ho kaumeʻa ʻaia ʻoku tatau mo ho laumālie ʻoʻou, ʻo pehē, ‘Ke ta ō ʻo tauhi ʻotua kehe,’ ʻaia naʻe ʻikai te ke ʻiloʻi, ʻe koe, pe ʻe hoʻo ngaahi tamai; \v 7 ‌ʻI he ngaahi ʻotua ʻoe kakai ʻaia ʻoku nofo takatakai ʻiate kimoutolu pe ʻoku \add nau \add*ofi kiate koe, pe ʻoku mamaʻo atu ʻiate koe, mei he ngataʻanga ʻe taha ʻo māmani ʻo aʻu atu ki he ngataʻanga ʻe taha; \v 8 ‌ʻOua naʻa ke tui kiate ia, pe fie tokanga ki ai; pea ke ʻoua naʻa ʻofa ho mata kiate ia, pea ʻoua naʻa ke mamae ki ai, pea ʻoua naʻa ke fufū ia: \v 9 Ka ke tāmateʻi moʻoni ia; ʻe tomuʻa hoko ho nima kiate ia ke tāmateʻi ia, pea toki hoko ki ai ʻae nima ʻoe kakai kotoa pē. \v 10 Pea te ke tolongaki ʻaki ia ʻae maka, ke ne mate; ko e meʻa ʻi heʻene ʻahiʻahi ke fakahēʻi koe meia Sihova ko ho ʻOtua, ʻaia naʻa ne ʻomi koe mei he fonua ko ʻIsipite, mei he fale ʻoe pōpula. \v 11 Pea ʻe fanongo ki ai ʻa ʻIsileli kotoa pē, pea manavahē, pea ʻe ʻikai toe fai ha angakovi pehē ʻiate kimoutolu. \p \v 12 ¶ “Kapau te ke fanongo ki he talanoa ʻi ha kolo ʻe taha, ʻaia kuo foaki ʻe Sihova kiate koe ke ke nofo ai, ʻo pehē, \v 13 Ko e kau tangata niʻihi, ko e fānau ʻae kovi, kuo ʻalu ʻiate kimoutolu, pea kuo nau fakahēʻi ʻae kakai ʻo ʻenau kolo, ʻo pehē, ‘Ke tau ō ʻo tauhi ʻae ngaahi ʻotua kehe,’ ʻaia naʻe ʻikai te mou ʻilo; \v 14 Te ke toki fehuʻi koe, ʻo faʻa ʻeke, fehuʻi fakapapau; pea vakai, kapau ʻoku moʻoni, pea kuo pau ʻaupito ʻae meʻa ko ia pea kuo fai ʻae meʻa kovi lahi ko ia ʻiate kimoutolu; \v 15 Ko e moʻoni te ke teʻia ʻae kakai ʻoe kolo ko ia ʻaki ʻae mata ʻoe heletā, ʻo fakaʻauha ʻaupito ia, mo ia kotoa pē ʻoku ʻi ai, mo e ngaahi fanga manu ʻoku ʻi ai, ʻaki ʻae mata ʻoe heletā. \v 16 Pea te ke tānaki hono vete kotoa pē ki he loto hala motuʻa, pea ke tutu ʻaki ʻae afi ʻae kolo ko ia, pea mo e vete kotoa pē ʻo ia, koeʻuhi ko Sihova ko ho ʻOtua: ka ʻe hoko ia ko e tafungofunga pe ʻo taʻengata; ʻe ʻikai toe langa ia. \v 17 “Pea ke ʻoua naʻa hiki ki homou nima ha meʻa siʻi ʻi he ngaahi meʻa fakamalaʻia, koeʻuhi ke tafoki ʻa Sihova mei hono lahi fau ʻo hono houhau, pea fakahā ʻae ʻaloʻofa kiate koe, pea manavaʻofa kiate koe, pea fakatokolahi koe, ʻo hangē ko ʻene fuakava ki hoʻo ngaahi tamai; \v 18 ‌ʻOka ke ka tokanga ki he leʻo ʻo Sihova ko ho ʻOtua, ke tauhi ʻene ngaahi fekau kotoa pē ʻaia ʻoku ou fekau kiate koe he ʻaho ni, ke fai ʻaia ʻoku totonu ʻi he ʻao ʻo Sihova ko ho ʻOtua. \c 14 \cd \it 1 Ke ʻoua naʻa maumauʻi ʻakinautolu ʻe he fānau ʻae ʻOtua ʻi he fai putu. 3 Ko e meʻa ʻoku ngofua ke kai mo e meʻa ʻoku tapu, 4 ʻI he fanga manu, 9 ʻI he ika, 11 ʻi he fanga manu kapakau. 21 ʻOua naʻa kai ʻaia ʻoku mate mahaki. 22 Ko e tukuhau ki he ngāue ʻae ʻOtua. 23 Ko e ʻuluaki fānau ʻae manu ke ʻatu ki he ʻOtua pea ke fiefia ai. 28 Ko e meʻaʻofa ʻi hono tolu ʻoe taʻu ʻoku ʻatu ko e tokoni.\it* \p \v 1 “Ko e fānau ʻakimoutolu ʻa Sihova ko homou ʻOtua: ʻoua naʻa mou tafaʻi ʻakimoutolu, pe fafai homou foʻi laʻē koeʻuhi ko e pekia. \v 2 He ko e kakai māʻoniʻoni koe kia Sihova ko ho ʻOtua, pea kuo fili koe ʻe Sihova ke hoko ko e kakai ʻofeina kiate ia, ʻo lahi hake ʻi he ngaahi puleʻanga kotoa pē ʻaia ʻoku ʻi he funga ʻo māmani. \p \v 3 ¶ “ʻOua naʻa ke kai ha meʻa fakalielia ʻe taha. \v 4 Ko eni ʻae fanga manu ke mou kai: ko e pulu, mo e sipi, pea mo e kosi. \v 5 Ko e haʻate, mo e ʻanitelope, mo e tia mo e kosi kai vao, mo e tisone, mo e pulu ʻoe vao, mo e semela. \v 6 Pea mo e manu kotoa pē ʻoku mavaeua ʻae ʻaofivaʻe, mo vahevahe ke ua hono pesipesi, mo lamu ʻangaua ʻene kai ʻi he fanga manu, ko ia ke mou kai. \v 7 Ka ko ia ʻi ai ʻoku lamu ʻangaua ʻene kai, pea mo ia ʻoku mavaeua ʻae vaʻe; ʻo hangē ko e kāmeli, mo e hea, mo e lāpisi: he ʻoku nau lamu ʻangaua ʻenau kai, ka ʻoku ʻikai mavaeua honau ʻaofivaʻe: ko ia ia ʻoku taʻemaʻa kiate kimoutolu. \v 8 Pea ko e puaka, ʻoku vahevahe hono pesipesi, ka ʻoku ʻikai te ne lamu ʻangaua ʻene kai, ʻoku taʻemaʻa ia kiate kimoutolu: ʻoua naʻa mou kai honau kakano, pe ala ki honau sino mate. \p \v 9 ¶ “Ko eni ia ʻi he meʻa moʻui kotoa pē ʻoku ʻi he vai te mou kai: ko ia kotoa pē ʻoku kaponga mo ʻuno te mou kai: \v 10 Pea ko ia kotoa pē ʻoku ʻikai kaponga mo ʻuno ʻoua naʻa mou kai: ʻoku taʻemaʻa ia kiate kimoutolu. \p \v 11 ¶ “ʻI he manu maʻa kotoa pē ʻoku kapakau te mou kai. \v 12 Ka ko kinautolu ni ʻoua naʻa mou kai: ko e ʻikale mo e ʻosifalesi mo e ʻosipale, \v 13 Mo e kaite, mo e volita ʻi hono faʻahinga, \v 14 Mo e leveni kotoa pē ʻi hono faʻahinga, \v 15 Mo e lulu, mo e taiseni ʻoe poʻuli, mo e kuko, mo e taiseni ʻi hono faʻahinga. \v 16 Ko e peka, mo e lulu lahi, mo e suani, \v 17 Mo e lofa, mo e sia ʻikale, mo e komolanite, \v 18 Mo e sitoaki, mo e motuku ʻi hono ngaahi faʻahinga, mo e lapiuingi, mo e pekalu. \v 19 Mo e ngaahi meʻa totolo kotoa pē ʻoku puna, ʻoku taʻemaʻa ia kiate kimoutolu: ʻoua naʻa kai ia. \v 20 Ka ko e ngaahi manu kapakau kotoa pē ʻoku maʻa ke mou kai. \p \v 21 ¶ “ʻOua naʻa mou kai ha meʻa ʻe taha ʻoku mate mahaki pe; ke ke ʻatu ia ki he muli ʻoku ʻi ho lotoʻā, koeʻuhi ke ne kai ia; pea ke fakatau ia ki he muli: he ko e kakai māʻoniʻoni koe kia Sihova ko ho ʻOtua. ʻOua naʻa ke haka ʻae ʻuhikiʻi manu ʻi he huhuʻa ʻo ʻene faʻē. \v 22 Ke ke tukuhau moʻoni ʻaki hono tupu kotoa pē ʻo hoʻo tenga, ʻaia ʻoku tupu ʻi he ngoue ʻi he taʻu tuku fakaholo. \v 23 Pea ke kai ʻi he ʻao ʻo Sihova ko ho ʻOtua, ʻi he potu ʻaia ʻe fili ʻe ia ke tuku ki ai hono huafa, hono vahe hongofulu ʻo hoʻo uite, mo hoʻo uaine, pea mo hoʻo lolo, mo e ngaahi ʻuluaki fānau ʻo hoʻo fanga manu lalahi, pea ʻi hoʻo fanga manu siʻi; koeʻuhi ke ke ʻilo ke manavahē maʻuaipē kia Sihova ko ho ʻOtua. \v 24 Pea kapau ʻoku lōloa fau ʻae hala kiate koe, ko ia ʻoku ʻikai ai te ke faʻa fua ia ki ai; pe ʻoku mamaʻo ʻaupito meiate koe ʻae potu ʻaia ʻe fili ʻe Sihova ko ho ʻOtua ke tuku ki ai hono huafa, ʻi he hili hono tāpuakiʻi koe ʻe Sihova ko ho ʻOtua: \v 25 Te ke toki maʻu ʻaki ia ʻae paʻanga, pea ke nonoʻo ʻae paʻanga ʻi ho nima, pea ke ʻalu ki he potu ʻaia ʻe fili ʻe Sihova ko ho ʻOtua: \v 26 Pea ke ʻatu ʻae ngaahi paʻanga ko ia ki he meʻa kotoa pē ʻoku ke holi ki ai, ʻae fanga pulu, pe ko e sipi, pe ko e uaine, pe ko e inu mālohi, pe ko e meʻa ʻoku ke holi ki ai; pea te ke kai ai ʻi he ʻao ʻo Sihova ko ho ʻOtua, pea te ke fiefia, ʻa koe, pea mo ho kaungā nofoʻanga, \v 27 Pea mo e Livai ʻoku ʻi ho lotoʻā ʻoua naʻa ke liʻaki ia; he ʻoku ʻikai hano vahe pe tofiʻa mo kimoutolu. \p \v 28 ¶ “ʻI he ngataʻanga ʻo hono tolu taʻu, te ke ʻomi ʻae vahe hongofulu kotoa pē kuo tupu kiate koe ʻi he taʻu ko ia, pea te ke fokotuʻu ia ʻi ho lotoʻā: \v 29 Pea ko e Livai, (koe meʻa ʻi he ʻikai hano vāhenga pe tofiʻa fakataha mo koe,) mo e muli, mo e tamai mate, mo e uitou, ʻaia ʻoku ʻi ho ngaahi lotoʻā, ʻe haʻu ia, ʻo kai pea fiemālie; koeʻuhi ke tāpuakiʻi koe ʻe Sihova ko ho ʻOtua ʻi he ngaahi ngāue kotoa pē ʻa ho nima ʻaia ʻoku ke fai. \c 15 \cd \it 1 Ko hono fitu ʻoe taʻu ko e taʻu ke vete ange ʻae masiva. 7 Kaeʻoua naʻa kau ia he taʻofi ʻae nō atu pe ko e foaki. 12 Ko e tamaioʻeiki Hepelū, 16 ʻE ʻalu tauʻatāina ia mo maʻu meʻa lelei ʻi hono fitu ʻoe taʻu, ʻo kapau ʻoku ʻikai loto ia ke nofo. 19 Ko e ʻuluaki fānau tangata ʻae fanga manu ke fakatapui kia Sihova.\it* \p \v 1 “ʻI he ngataʻanga ʻo hono fitu ʻoe taʻu kotoa pē ke ke fai ʻae vete ange. \v 2 Pea ko hono anga ʻoe vete ange eni: Ko ia kotoa pē naʻe nō atu ha meʻa ki hono kaungāʻapi ke vete ʻe ia ia; ʻoua naʻa ʻeke ia ʻi hono kaungāʻapi, pe ki hono tokoua; koeʻuhi ʻoku ui ia ko e vete ange kia Sihova. \v 3 ‌ʻE ngofua ʻa hoʻo ʻeke ia ki he muli ka ko ia ʻoku ʻaʻau mo ho tokoua ʻe tukuange ia ʻe ho nima; \v 4 Koeʻuhi ke ʻoua naʻa ai ha kau masiva ʻiate kimoutolu; koeʻuhi ʻe tāpuaki lahi koe ʻe Sihova ʻi he fonua ʻaia ʻoku foaki ʻe Sihova ko ho ʻOtua ke ke maʻu ko e tofiʻa: \v 5 ‌ʻO kapau te ke fanongo lelei ki he leʻo ʻo Sihova ko ho ʻOtua, ke tokanga ʻo fai ʻae ngaahi fekau ni kotoa pē ʻaia ʻoku ou fekau kiate koe he ʻaho ni. \v 6 He ʻoku tāpuakiʻi koe ʻe Sihova ko ho ʻOtua, ʻo hangē ko ʻene talaʻofa kiate koe: pea te ke nō atu ki he ngaahi puleʻanga lahi, ka ʻe ʻikai te ke nō mai; pea te ke pule koe ki he ngaahi puleʻanga lahi, ka ʻe ʻikai tenau pule kiate koe. \p \v 7 ¶ “Kapau ʻe ʻiate kimoutolu ha tangata masiva ʻi ho kāinga ʻi he ngaahi matanikolo ʻo ho fonua ʻaia ʻoku foaki ʻe Sihova ko ho ʻOtua kiate koe, ʻoua naʻa ke fakafefeka ho loto, pe tāpuni ho nima ki ho tokoua masiva: \v 8 Ka te ke mafola ke lahi ho nima kiate ia, pea ke nō atu moʻoni kiate ia ke tatau mo ʻene masiva, ʻaia ʻoku ne masiva ai. \v 9 Vakai telia naʻa ai ha mahalo ʻi ho loto kovi, ʻo pehē, ʻOku ofi ʻa hono fitu ʻoe taʻu, ko e taʻu ʻoe vete ange: pea kovi ai ho mata ki ho tokoua masiva, pea ʻoku ʻikai te ke tuku ha meʻa kiate ia; pea tangi lāunga ai ia kia Sihova ʻiate koe, pea hoko ia ko e angahala kiate koe. \v 10 Ko e moʻoni te ke foaki kiate ia, pea ʻoua naʻa mamahi ho loto ʻi hoʻo foaki kiate ia: he koeʻuhi ko e meʻa ni ʻe tāpuaki ai koe ʻe Sihova ko ho ʻOtua ʻi hoʻo ngaahi ngāue kotoa pē, pea ʻi he meʻa kotoa pē ʻoku mafao atu ho nima ki ai. \v 11 Koeʻuhi ʻe ʻikai ʻaupito ngata ʻae masiva mei ho fonua: ko ia ʻoku ou fekauʻi koe, ʻo pehē, Ke ke mafola ho nima ʻo lahi ki ho tokoua, ki he masiva, mo ia ʻoku tuʻutāmaki, ʻi ho fonua. \p \v 12 ¶ “Pea kapau kuo fakatau kiate koe ho tokoua, ko e tangata Hepelū, pe ko e fefine Hepelū, ʻo ne tauhi koe ʻi he taʻu ʻe ono; ke ke toki tukuange ia ke ʻataʻatā meiate koe ʻi hono fitu ʻoe taʻu. \v 13 Pea ʻoka ke ka fekau ia ke ʻalu ʻo ʻataʻatā meiate koe, ʻoua naʻa ke tuku ia ke ʻalu masiva; \v 14 Ka te ke tuku ʻae meʻa lahi kiate ia mei hoʻo fanga manu, pea mei hoʻo hahaʻanga, pea mei hoʻo tataʻoʻanga uaine: ʻi he meʻa ʻaia kuo tāpuakiʻi ai koe ʻe Sihova ko ho ʻOtua te ke ʻatu kiate ia. \v 15 Pea ke manatu ko e tangata pōpula koe ʻi he fonua ko ʻIsipite, pea naʻe huhuʻi koe ʻe Sihova ko ho ʻOtua: ko ia ʻoku ou fekau ai ʻae meʻa ni kiate koe he ʻaho ni. \v 16 Pea ʻe pehē, kapau ʻe pehē ʻe ia kiate koe, ʻE ʻikai te u ʻalu ʻiate koe; ko e meʻa ʻi heʻene ʻofa kiate koe mo ho fale, pea ko e meʻa ʻi heʻene lelei ʻiate koe; \v 17 Te ke toki toʻo mai ha vili, pea tui ʻaki ia hono telinga \add ke maʻu ki \add*he matapā, pea ʻe hoko ia ko hoʻo tamaioʻeiki ʻo taʻengata. Pea ke fai pehē foki ki hoʻo kaunanga. \v 18 ‌ʻOua naʻa matamata faingataʻa kiate koe, ʻoka ke ka tukuange ia ke ʻalu ʻo ʻataʻatā meiate koe; he naʻe tatau ia kiate koe mo e tamaioʻeiki ʻe toko ua ʻoku ngāue ki he totongi, ʻi heʻene tauhi koe ʻi he taʻu ʻe ono: pea ʻe tāpuaki koe ʻe Sihova ko ho ʻOtua ʻi he meʻa kotoa pē ʻoku ke fai. \p \v 19 ¶ “Ko e ʻuluaki fānau tangata kotoa pē ʻoku tupu ʻi hoʻo fanga manu lalahi mo hoʻo fanga manu siʻi ke ke fakatapui kia Sihova ko ho ʻOtua: ʻoua naʻa ke fai ha ngāue ʻe taha ʻaki ʻae ʻuluaki ʻo hoʻo fanga pulu, pea ʻoua naʻa kosi ʻae ʻuluaki fānau ʻa hoʻo sipi. \v 20 Ka ke kai ia, ʻi he ʻao ʻo Sihova ko ho ʻOtua, ʻe koe mo ho fale kotoa, ʻi he taʻu tukufakaholo kotoa pē, ʻi he potu ʻaia ʻe fili ʻe Sihova. \v 21 Pea kapau ʻoku ai hano mele, kapau ʻoku ketu, pe kui, pe\add ʻi ai \add*ha lavea kovi, ʻoua naʻa ke feilaulau ʻaki ia kia Sihova ko ho ʻOtua. \v 22 Ke ke kai ia ʻi ho lotoʻā: ʻe fakatou kai ʻi ai ʻae taʻemaʻa mo e maʻa, ʻo hangē ko e ʻanitelope, mo e haʻate. \v 23 Kaeʻoua naʻa ke kai ʻa hono toto ka ke lilingi ia ki he kelekele ʻo hangē ko e vai. \c 16 \cd \it 1 Ko e kātoanga ʻoe Lakaatu, 9 ʻoe ngaahi uike, 13 ʻOe fale fehikitaki. 16 Ke ʻatu ʻae feilaulau ʻe he tangata kotoa pē taki taha, ʻo hangē ko ʻene mafai ʻi he kātoanga ʻe tolu ni. 18 Ki he kau fakamaau mo e kau matāpule. 21 ʻOku tapu ʻae ngaahi vaotapu mo e ngaahi meʻa fakatātā.\it* \p \v 1 “Tokanga ki he māhina ko ʻApipi, pea fai ai ʻae Lakaatu kia Sihova ko ho ʻOtua: koeʻuhi naʻe ʻomi koe ʻe Sihova ko ho ʻOtua mei ʻIsipite ʻi he poʻuli ʻi he māhina ko ʻApipi. \v 2 Ko ia ke ke feilaulau ʻaki ʻae Lakaatu kia Sihova ko ho ʻOtua, mei he fanga manu siʻi mo e fanga manu lalahi, ʻi he potu ko ia ʻe fili ʻe Sihova ke ʻai ki ai hono huafa. \v 3 ‌ʻOua naʻa ke kai mo ia ʻae mā kuo fakalēvani: ke ke kai ia mo e mā taʻefakalēvani ʻi he ʻaho ʻe fitu, ʻio, ʻae mā ʻoe fakamamahi; he naʻa ke haʻu kituʻa mei he fonua ko ʻIsipite ʻi he fakatoʻotoʻo: koeʻuhi ke ke manatu ai ki he ʻaho naʻa ke haʻu ai mei he fonua ko ʻIsipite ʻi he ʻaho kotoa pē ʻo hoʻo moʻui ni. \v 4 Pea ʻoua naʻa ʻilo ʻiate koe ha mā kuo fakalēvani ʻi ho fonua kotoa pē ʻi he ʻaho ʻe fitu; pea ko e kakano ʻoku feilaulau ʻaki ʻi he efiafi ʻoe ʻuluaki ʻaho, ʻoua naʻa tuku hono toe ʻi he pō ko ia ki he pongipongi. \v 5 ‌ʻOku ʻikai ngofua ke tāmateʻi ʻae Lakaatu ʻi ho ngaahi lotoʻā kotoa pē, ʻaia ʻoku foaki ʻe Sihova ko ho ʻOtua kiate koe: \v 6 Ka ʻi he potu ko ia ʻaia ʻe fili ʻe Sihova ko ho ʻOtua ke ʻai ki ai hono huafa, ko e potu ko ia ke ke feilaulau ʻaki ʻi ai ʻae Lakaatu ʻi he efiafi, ʻi he ʻalu hifo ʻae laʻā, ʻi he feituʻu naʻa ke haʻu ai kituʻa mei ʻIsipite. \v 7 Pea te ke toʻo ʻo kai ia ʻi he potu ʻaia ʻe fili ʻe Sihova ko ho ʻOtua: pea te ke foki ʻi he pongipongi ʻo ʻalu ki ho ngaahi fale fehikitaki. \v 8 Ko e ʻaho ʻe ono ke ke kai mā taʻefakalēvani: pea ke fai ʻi hono fitu ʻoe ʻaho ʻae fakataha māʻoniʻoni kia Sihova ko ho ʻOtua: ʻoua naʻa ke fai ai ha ngāue ʻe taha. \p \v 9 ¶ “Ke ke lau kiate koe ʻae uike ʻe fitu ke ke kamata hoʻo lau ʻae uike ʻe fitu mei he ʻaho ʻoku ke fuofua ʻai ʻae helepiko \add ke tuʻusi \add*ʻae uite. \v 10 Pea ke tauhi ʻae kātoanga ʻoe ngaahi uike kia Sihova ko ho ʻOtua ʻaki ʻae feilaulau ʻoe meʻa loto lelei mei ho nima, ʻaia ke ke ʻatu ʻo fakatatau ki he tāpuakiʻi koe ʻe Sihova ko ho ʻOtua: \v 11 Pea te ke fiefia ko e ʻi he ʻao ʻo Sihova ko ho ʻOtua, ʻa koe, mo ho foha, mo ho ʻofefine, mo hoʻo tamaioʻeiki, mo hoʻo kaunanga, mo e Livai ʻaia ʻoku ʻi hoʻo kolo, mo e muli, mo e tamai mate, mo e uitou, ʻaia ʻoku ʻiate kimoutolu, ʻi he potu ʻaia ʻe fili ʻe Sihova ko ho ʻOtua ke ʻai ki ai hono huafa. \v 12 Pea te ke manatu naʻa ke pōpula koe ʻi ʻIsipite: pea te ke tokanga mo fai ʻae ngaahi tuʻutuʻuni ko eni. \p \v 13 ¶ “Ke ke tokanga ki he kātoanga ʻoe ngaahi fale fehikitaki ʻi he ʻaho ʻe fitu, ʻi he hili hoʻo tānaki hoʻo uite mo hoʻo uaine. \v 14 Pea te ke fiefia ʻi hoʻo kātoanga, ʻa koe, mo ho foha, mo ho ʻofefine, mo hoʻo tamaioʻeiki, mo hoʻo kaunanga, mo e Livai, mo e muli, mo e tamai mate, mo e fefine paea, ʻaia ʻoku ʻi ho lotoʻā. \v 15 Ke ke tauhi ʻae kātoanga māʻoniʻoni ʻi he ʻaho ʻe fitu kia Sihova ko ho ʻOtua ʻi he potu ʻaia ʻe fili ʻe Sihova: koeʻuhi ʻe tāpuakiʻi koe ʻe Sihova ko ho ʻOtua ʻi hoʻo tupu meʻa kotoa pē, pea ʻi he ngaahi ngāue kotoa pē ʻa ho nima, ko ia ke ke fiefia moʻoni ai. \p \v 16 ¶ “ʻE liunga tolu ʻi he taʻu ʻae fakahā ʻa hoʻo kakai tangata kotoa pē ʻi he ʻao ʻo Sihova ko ho ʻOtua ʻi he potu ʻaia ʻe fili ʻe ia; ʻi ho kātoanga ʻoe mā taʻefakalēvani, pea ʻi he kātoanga ʻoe ngaahi uike, pea ʻi he kātoanga ʻoe ngaahi fale fehikitaki: pea ʻoua naʻa mou haʻu mola pe ʻakimoutolu ʻi he ʻao ʻo Sihova: \v 17 ‌ʻE foaki ʻe he tangata kotoa pē ʻo fakatatau mo ʻene mafai, ʻo taau mo e tāpuaki ʻa Sihova ko ho ʻOtua ʻaia kuo ne foaki kiate koe. \p \v 18 ¶ “Ke ke fakanofo ʻae kau fakamaau mo e kau matāpule kiate koe ʻi hoʻo ngaahi kolo kotoa pē, ʻaia ʻoku tuku kiate koe ʻe Sihova ko ho ʻOtua, ʻi ho ngaahi faʻahinga kotoa pē: pea kenau fakamaau ʻae kakai ʻi he fakamaau angatonu. \v 19 ‌ʻOua naʻa ke fakahalaʻi ʻae fakamaau; ʻoua naʻa ke filifilimānako ki he tangata, pe maʻu ha tukungoue: he ʻoku fakakui ʻe he meʻa foaki ʻae mata ʻoe poto, mo ne fakahalaʻi ʻae lea ʻae angatonu. \v 20 Ko ia ʻoku mātuʻaki angatonu ke ke muimui ki ai, koeʻuhi ke ke moʻui ai koe, pea maʻu ʻae fonua ʻaia ʻoku foaki ʻe Sihova ko ho ʻOtua kiate koe. \p \v 21 ¶ “ʻE ʻikai te ke tō ʻe koe ha ngaahi ʻakau ke ofi ki he feilaulauʻanga ʻo Sihova ko ho ʻOtua, ʻaia te ke ngaohi kiate koe. \v 22 Pea ʻe ʻikai te ke fokotuʻu kiate koe ha meʻa fakatātā; ʻaia ʻoku fehiʻa ki ai ʻa Sihova ko ho ʻOtua. \c 17 \cd \it 1 Ke haohaoa ʻaia ʻe feilaulau ʻaki. 2 Ke tāmateʻi ʻae kau tauhi tamapua. 8 ʻIlonga ha fakakikihi faingataʻa ke fakatonutonu ʻe he kau taulaʻeiki mo e kau fakamaau. 12 Ko ia ʻe angatuʻu ki he fakatonutonu ko ia ke tāmateʻi ia. 14 Ko e anga ʻae fili ʻae tuʻi, 16 Mo ʻene ngāue.\it* \p \v 1 “ʻOua naʻa ke feilaulau ʻaki kia Sihova ko ho ʻOtua ha pulu, pe ha sipi, ʻaia ʻoku ai hano mele, pe ha momoʻi kovi: he ko e meʻa kovi ia kia Sihova ko ho ʻOtua. \p \v 2 ¶ “Kapau ʻoku ʻilo ʻiate kimoutolu, ʻi ha kolo ʻaia ʻoku tuku mai ʻe Sihova ko ho ʻOtua kiate koe, ha tangata pe ha fefine, ʻaia kuo fai ʻe ia ʻae angakovi ʻi he ʻao ʻo Sihova ko ho ʻOtua, ʻi he fai talangataʻa ki heʻene fuakava, \v 3 Pea kuo ʻalu ia ʻo tauhi ʻotua kehe, pea lotu ki ai, pe ko e laʻā, pe ko e māhina, pe ha meʻa ʻe taha ʻi he langi, ʻaia naʻe ʻikai te u fekau; \v 4 Pea kapau ʻoku tala ia kiate koe, pea kuo ke fanongo ki ai, mo ke fehuʻi fakapapau, pea vakai, ʻoku moʻoni, pea kuo pau pe ʻae meʻa ko ia, kuo fai ʻi ʻIsileli ʻae meʻa kovi ko ia: \v 5 Te ke toki ʻomi kituʻa ʻae tangata pe ko e fefine ko ia, ʻaia kuo ne fai ʻae meʻa kovi ko ia, ki ho matapā, ʻio, ʻae tangata pe ko e fefine ko ia, pea tolongaki ʻaki ia ʻae maka, ke mate. \p \v 6 ¶ “ʻI he ngutu ʻoe fakamoʻoni ʻe toko ua, pe toko tolu, ʻe tuku ke mate ʻaia ʻoku totonu ke mate; ka ʻi he ngutu ʻoe fakamoʻoni ʻe tokotaha pe ʻe ʻikai fakamaau ke mate ia; \v 7 ‌ʻE tomuʻa ʻai ʻae nima ʻoe kau fakamoʻoni kiate ia ke tāmateʻi ia, pea toki hoko ʻae nima ʻoe kakai kotoa pē. ʻE pehē ʻa hoʻomou tukuange ai ʻae kovi ʻiate kimoutolu. \p \v 8 ¶ “Kapau ʻe hoko ha meʻa ʻoku fifilingataʻa ʻaupito ʻa hono fakamaauʻi, ʻi he fetāmateʻiʻaki, ʻi he fefakamaau ʻaki, mo e fetāʻaki, ʻaia ʻoku tupu ai ʻae fakakikihi ʻi hoʻo ngaahi kolo: pea te ke toki tuʻu hake, ʻo ʻalu hake ki he potu ʻaia ʻe fili ʻe Sihova ko ho ʻOtua; \v 9 Pea te ke haʻu ki he kau taulaʻeiki ko e kau Livai, pea kiate ia ʻoku fakamaau ʻi he ngaahi ʻaho ko ia, pea ke fehuʻi ki ai; pea tenau fakahā kiate koe ʻa hono fakamaau totonu. \v 10 Pea te ke fai ʻo hangē ko hono fakatonutonu, ʻaia ʻe fakahā ʻi he potu ko ia kiate koe ʻekinautolu, ʻi he potu ko ia ʻaia kuo fili ʻe Sihova; pea te ke tokanga ke fai ʻo fakatatau ki he meʻa kotoa pē ʻoku nau tala kiate koe: \v 11 Ke ke fai ʻo tatau mo e fakamaau ʻoe fono ʻaia tenau ako ʻaki kiate koe, pea hangē ko e fakamaau ʻaia tenau tala kiate koe, ʻoua naʻa ke afe mei hono fakatonutonu ʻaia tenau fakahā kiate koe, ki he nima toʻomataʻu, pe ki he toʻohema. \v 12 “Pea ko e tangata ko ia ʻoku pau pe ke fai loto lahi, pea ʻoku ʻikai fie fanongo ki he taulaʻeiki ʻaia ʻoku tuʻu ke tauhi ʻi ai ʻi he ʻao ʻo Sihova ko ho ʻOtua, pe ki he fakamaau, ko e tangata ko ia ʻe mate: pea te ke tukuange ʻae kovi mei ʻIsileli. \v 13 Pea ʻe fanongo ki ai ʻae kakai kotoa pē, pea manavahē, pea ʻe ʻikai toe fai ʻae anga loto lahi. \p \v 14 ¶ “ʻI hoʻo hoko atu ki he fonua ʻaia ʻoku foaki ʻe Sihova ko ho ʻOtua kiate koe, pea ke maʻu ia, mo ke nofo ki ai, pea ke pehē, Te u fakanofo ha tuʻi ke pule kiate au, ʻo hangē ko e ngaahi puleʻanga kotoa pē ʻoku takatakai au; \v 15 Ko e moʻoni ke ke fakanofo ia ko e tuʻi ke pule kiate koe, ʻaia ʻe fili ʻe Sihova ko ho ʻOtua: ke ke fakanofo ha tokotaha mei ho kāinga ko e tuʻi kiate koe: ʻoua naʻa ke fakanofo ha muli ke pule kiate koe, ʻaia ʻoku ʻikai ko ho tokoua. \v 16 Kaeʻoua naʻa fakalahi ʻe ia ʻae fanga hoosi kiate ia, pe pule ke toe ʻalu atu ʻae kakai ki ʻIsipite, koeʻuhi ke ne fakalahi ʻae fanga hoosi: he kuo folofola ʻa Sihova kiate kimoutolu, ʻE ʻikai te mou toe ʻalu ʻi he hala ko ia. \v 17 Pea ʻoua naʻa fakatokolahi ʻe ia ʻae uaifi kiate ia, telia naʻa afe kehe hono loto: pea ʻoua naʻa ne fakalahi ʻaupito ʻae siliva mo e koula kiate ia. \v 18 Pea ʻoka hoko ia ʻo nofo ʻi he nofoʻa fakatuʻi ʻo hono puleʻanga, te ne hiki ʻo tohi nima maʻana ʻae fono ni ʻi ha tohi mei he tohi ʻaia ʻoku ʻi he ʻao ʻoe kau taulaʻeiki mo e kau Livai: \v 19 Pea ʻe ʻiate ia ia, pea te ne lau ʻi ai ʻi he ngaahi ʻaho kotoa pē ʻo ʻene moʻui: koeʻuhi ke ʻilo ai ia ke manavahē kia Sihova ko hono ʻOtua, ke fai ki he ngaahi lea kotoa pē ʻoe fono ni mo e ngaahi tuʻutuʻuni, ke fai ki ai: \v 20 Ke ʻoua naʻa hiki hake hono loto ki hono kāinga, pea ke ʻoua naʻa tafoki mei he fekau, ki he nima toʻomataʻu, pe ki he toʻohema: koeʻuhi ke fakatolonga ai hono ngaahi ʻaho ʻi hono puleʻanga, ʻa ia, mo ʻene ngaahi fānau, ʻi he lotolotonga ʻo ʻIsileli. \c 18 \cd \it 1 Ko Sihova ko e tofiʻa ʻoe kau taulaʻeiki mo e kau Livai. 3 Ko e ʻinasi ʻoe taulaʻeiki. 6 Ko e ʻinasi ʻoe kau Livai. 7 Ke ʻoua naʻa fai ki he ngaahi meʻa fakalielia ʻae kakai taʻelotu. 15 Ke tokangaʻi ʻae palōfita. 20 Ke tāmateʻi ʻae kikite loi.\it* \p \v 1 “E ʻikai maʻu ʻe he kau taulaʻeiki ko e kau Livai, pea mo e faʻahinga kotoa pē ʻo Livai, ha tufakanga pe ha tofiʻa fakataha mo ʻIsileli: tenau kai ʻae ngaahi feilaulau kuo ngaohi ʻaki ʻae afi kia Sihova, mo hono tofiʻa ʻoʻona. \v 2 Ko ia ʻe ʻikai tenau maʻu ai ha tofiʻa mo honau ngaahi kāinga: ko Sihova ko honau tofiʻa ʻo hangē ko ʻene folofola kiate kinautolu. \p \v 3 ¶ “Pea ko hono ʻinasi eni ʻoe taulaʻeiki mei he kakai, meiate kinautolu ʻoku ʻatu ha feilaulau, kapau ko e pulu pe ko e sipi; pea tenau ʻatu ki he taulaʻeiki hono alanga muʻa, mo hono kouʻahe fakatouʻosi pe, mo e kete. \v 4 Ko e ʻuluaki fua ʻo hoʻo uite, mo hoʻo uaine, pea mo hoʻo lolo foki, mo e ʻuluaki fulufuluʻi sipi kuo kosi, ke ke ʻatu kiate ia. \v 5 He kuo fili ia ʻe Sihova ko ho ʻOtua mei ho ngaahi faʻahinga kotoa pē, ke tuʻu mo tauhi ʻi he huafa ʻo Sihova, ʻaia mo hono ngaahi foha ke taʻengata. \p \v 6 ¶ “Pea kapau ʻe haʻu ha Livai mei ha kolo ʻe taha ʻi ʻIsileli kotoa pē, ʻaia naʻe nofo ʻāunofo ai ia, pea haʻu ia ʻi he holi lahi ʻa hono loto ki he potu ʻaia ʻe fili ʻe Sihova; \v 7 ‌ʻE toki tauhi ʻe ia ʻi he huafa ʻo Sihova ko hono ʻOtua, ʻo hangē ko hono kāinga kotoa pē ʻi he kau Livai, ʻakinautolu ʻoku tuʻu ʻi he ʻao ʻo Sihova. \v 8 Tenau ʻinasi tatau pe ʻi he meʻakai, neongo ʻa ʻene meʻa ʻaʻana ʻaia ʻoku tupu ʻi he fakatau ʻa hono tofiʻa. \p \v 9 ¶ “ʻOka ke ka hoko atu ki he fonua ʻaia ʻoku foaki kiate koe ʻe Sihova ko ho ʻOtua, ʻoua naʻa ke ako ke fai ʻo hangē ko e ngaahi meʻa fakalielia ʻoe ngaahi kakai ko ia. \v 10 ‌ʻOua naʻa ʻilo ha tokotaha ʻiate kimoutolu ʻoku tuku ʻa hono foha pe ko hono ʻofefine ke ʻalu atu ʻi he afi, pe ʻoku fai ʻae tuki, pe ʻoku tokanga ki he ngaahi kuonga, pe ko e fai meʻa mana loi, pe ko e taula fakafaʻahikehe. \v 11 Pe ko e tokotaha ʻoku kākā, pe kumi ki he laumālie kovi, pe ko e fieʻiloʻilo, pe ko ia ʻoku kumi ki he mate. \v 12 He ko kinautolu kotoa pē ʻoku fai ʻae ngaahi meʻa ni ʻoku kovi lahi kia Sihova: pea ko e meʻa ʻi he ngaahi meʻa kovi lahi ni ʻoku kapusi ai ʻakinautolu ʻe Sihova ko ho ʻOtua mei ho ʻao. \v 13 Ke ke angatonu koe kia Sihova ko ho ʻOtua. \v 14 He ko e ngaahi puleʻanga, ʻaia ke ke hoko ʻo maʻu, naʻe fakaongo ki he kau tokanga ki he ngaahi kuonga, mo e kau kikite: ka ko koe, naʻe ʻikai tuku koe ʻe Sihova ko ho ʻOtua ke fai pehē. \p \v 15 ¶ “ʻE fokotuʻu ʻe Sihova ko ho ʻOtua ha palōfita kiate koe, ʻi ho ngaahi kāinga, ʻo hangē ko au; ke mou tokanga kiate ia; \v 16 ‌ʻO fakatatau ki he meʻa kotoa pē naʻa ke holi ki ai kia Sihova ko ho ʻOtua ʻi Holepi ʻi he ʻaho ʻoe fakataha, ʻo pehē, ʻoua naʻaku toe ongoʻi ʻae leʻo ʻo Sihova ko hoku ʻOtua, pea ʻoua naʻaku toe mamata ki he afi lahi ni, telia naʻaku mate. \v 17 Pea naʻe folofola ʻa Sihova kiate au, ‘ʻOku lelei ʻaia kuo nau lea ki ai. \v 18 Te u fokotuʻu kiate kinautolu ha Palōfita ʻi honau kāinga, ʻo hangē ko koe, pea te u ʻai ʻeku ngaahi lea ʻi hono ngutu; pea ʻe lea ʻaki ʻe ia kiate kinautolu ʻaia kotoa pē te u fekau kiate ia. \v 19 Pea ʻe hoko ʻo pehē, ko ia fulipē ʻe ʻikai tokanga ki heʻeku ngaahi lea ʻaia ʻe lea ʻaki ʻe ia ʻi hoku huafa, teu ʻeke ia kiate ia. \v 20 Ka ko e palōfita ko ia, ʻaia ʻoku fielahi pea lea ia ʻi hoku huafa, ʻaia naʻe ʻikai te u fekau kiate ia ke lea, pe lea ia ʻi he hingoa ʻoe ngaahi ʻotua kehe, ʻe tāmateʻi ʻae palōfita ko ia.’ \v 21 Pea kapau ʻoku ke pehē ʻi ho loto, Te mau ʻilo fēfeeʻi ʻae lea ʻaia naʻe ʻikai folofolaʻaki ʻe Sihova? \v 22 ‌ʻOka lea ʻae palōfita ʻi he huafa ʻo Sihova, ka ʻoku ʻikai muimui hano fakamoʻoni pe hoko ia, ko eni ʻae meʻa naʻe ʻikai folofolaʻaki ʻe Sihova, ka kuo lea fielahi ʻaki ia ʻe he palōfita: ʻe ʻikai te ke manavahē kiate ia. \c 19 \cd \it 1 Ko e ngaahi kolo hūfanga. 4 Ko hono lelei ʻo ia ki he tāmate faainoa. 14 Ke ʻoua naʻa hiki ʻae fakangata fonua. 15 Ko e fakamoʻoni ʻe tokoua. 16 Ko hono tautea ʻoe fakamoʻoni loi.\it* \p \v 1 “ʻOka hili hono motuhi ʻe Sihova ko ho ʻOtua ʻae ngaahi kakai, ʻoku ʻonautolu ʻae fonua ʻoku foaki ʻe Sihova ko ho ʻOtua kiate koe, pea ʻoku ke tongia ʻakinautolu, ʻo nofo ʻi heʻenau ngaahi kolo, mo honau ngaahi fale; \v 2 Te ke vaheʻi kiate koe ʻae kolo ʻe tolu ʻi he lotolotonga ʻo ho fonua, ʻaia ʻoku foaki ʻe Sihova ko ho ʻOtua kiate koe ke ke maʻu ia. \v 3 Pea ke teu ʻae hala kiate koe, pea vahe tolu ʻae fonua, ʻaia ʻoku foaki ʻe Sihova ko ho ʻOtua ke ke maʻu, koeʻuhi ke hola ki ai ʻaia kotoa pē kuo fai noa ha tāmate. \p \v 4 ¶ “Pea ko hono ʻuhinga eni ʻoe tāmate faainoa, ʻaia ʻe hola ia ki ai, ke ne moʻui ai: Ko ia ʻoku ne tāmateʻi hono kaungāʻapi taʻeloto ki ai, pea naʻe ʻikai tomuʻa fehiʻa ia kiate ia; \v 5 Kae hangē ko e ʻalu ha tangata mo hono kaungāʻapi ki he vao ke fai ʻae taʻanga, pea ʻoku hiki hono nima ke tā ʻae ʻakau ke hinga, pea homo ʻae toki mei he ʻesia, pea lavea ai hono kaungāʻapi, pea mate ai ia; ʻe hola ia ki he kolo ʻe taha ʻi he ngaahi kolo ni, pea ʻe moʻui ia: \v 6 Telia naʻa tuli ʻe he totongi toto ki he tāmate faainoa, ʻi he kei vela hono loto, pea maʻu ia, koeʻuhi ʻoku lōloa ʻae hala, ʻo ne tāmateʻi ia; ka ko e moʻoni naʻe ʻikai totonu ke tāmateʻi ia, he naʻe ʻikai tomuʻa fehiʻa ia kiate ia. \v 7 Ko ia ʻoku ou fekau kiate koe, ʻo pehē, Ke ke vaheʻi kiate koe ʻae kolo ʻe tolu. \v 8 Pea kapau ʻoku fakalahi ho fonua ʻe Sihova ko ho ʻOtua, ʻo hangē ko ʻene fuakava ki hoʻo ngaahi tamai, ʻo ne foaki kiate koe ʻae ngaahi fonua kotoa pē ʻaia naʻa ne talaʻofa ke foaki ki hoʻo ngaahi tamai; \v 9 Kapau te ke tauhi ʻae ngaahi fekau ni kotoa pē ke fai ki ai, ʻaia ʻoku ou fekauʻi koe he ʻaho ni, ke ʻofa kia Sihova ko ho ʻOtua, pea ke ʻalu maʻu pe ʻi hono ngaahi hala; pehē, te ke toki fakalahi ʻaki ʻae kolo kehe ʻe tolu, ki he kolo ʻe tolu ni: \v 10 Koeʻuhi ke ʻoua naʻa lilingi ʻae toto taʻehalaia ʻi ho fonua, ʻaia ʻoku foaki ʻe Sihova ko ho ʻOtua ko e tofiʻa kiate koe, pea ʻe hoko ai ʻae toto kiate koe. \p \v 11 ¶ “Ka ko eni, kapau ʻoku fehiʻa ha tangata ki hono kaungāʻapi, pea toitoiʻi ai, pea tuʻu hake kiate ia, pea taaʻi ia ke lavea lahi pea mate ai, pea hola ia ki he kolo ʻe taha ʻoe ngaahi kolo ni: \v 12 ‌ʻE toki fekau ai ʻe he mātuʻa ʻo ʻene kolo ʻo ʻomi ia mei ai, pea ʻe tukuange ia ki he nima ʻoe totongi toto, koeʻuhi ke mate ai ia. \v 13 ‌ʻOua naʻa ʻofa ho mata kiate ia, ka ke tukuange mei ʻIsileli\add ʻa hono nunuʻa \add*ʻoe toto taʻehalaia, koeʻuhi ke hoko ai ʻae lelei kiate koe. \p \v 14 ¶ “ʻOua naʻa ke hiki ʻae fakangataʻanga fonua ʻo ho kaungāʻapi, ʻaia naʻe tō ʻi muʻa ʻi ho tofiʻa, ʻaia te ke maʻu ʻi he fonua ʻoku foaki ʻe Sihova ko ho ʻOtua ke ke maʻu. \p \v 15 ¶ “ʻOua naʻa tuʻu hake ha fakamoʻoni pē taha ki ha tangata ʻi he hia, pe ʻi he angahala, ʻi ha angahala ʻe taha ʻoku ne fai: ʻi he ngutu ʻoe fakamoʻoni ʻe toko ua, pe ko e toko tolu, ʻe toki fakapapau ai ʻae meʻa. \v 16 Kapau ʻe tuʻu hake ha fakamoʻoni loi ki he tangata ke fakamoʻoni ha meʻa kiate ia ʻaia ʻoku hala: \v 17 ‌ʻE tuʻu ai ʻae ongo tangata, ʻaia ʻoku na fakakikihi, ʻi he ʻao ʻo Sihova ʻi he ʻao ʻoe kau taulaʻeiki mo e kau fakamaau, ʻaia ʻoku nofo ʻi he ngaahi ʻaho ko ia; \v 18 Pea ʻe ʻeke lahi ʻe he kau fakamaau: pea vakai, kapau ko e fakamoʻoni loi ʻae fakamoʻoni, pea kuo ne fakamoʻoni loi ki hono tokoua: \v 19 Te mou toki fai kiate ia, ʻo hangē ko ia naʻa ne tokanga ke fai ki hono tokoua: ʻe pehē ʻa hoʻo tukuange ai ʻae kovi ʻiate kimoutolu. \v 20 Pea ko kinautolu ʻoku toe tenau fanongo, mo manavahē, pea ʻe ʻikai tenau toe fai ha kovi pehē ʻiate kimoutolu. \v 21 Pea ʻoua naʻa ʻofa ho mata, kae ʻatu ʻae moʻui ki he moʻui, ko e mata ki he mata, mo e nifo ki he nifo, ko e nima ki he nima, mo e vaʻe ki he vaʻe. \c 20 \cd \it 1 Ko e enginaki ʻae taulaʻeiki ki he kakai ke tau. 5 Ko e fakahā ʻe he kau matāpule ʻakinautolu kuo tukuange ʻi he tau. 10 Ko e anga ke fai ki he ngaahi kolo ʻoku tali ʻae lea ke melino, pea mo ia ʻoku liʻaki ia. 16 ʻAe ngaahi kolo ke fakaʻauha. 19 ʻOua naʻa maumauʻi ʻi he tau ʻae ngaahi ʻakau kai.\it* \p \v 1 “ʻOka ke ka ʻalu ke tauʻi ho ngaahi fili, mo ke mamata ki he fanga hoosi, mo e ngaahi saliote, mo e kakai ʻoku tokolahi hake ʻiate koe, ʻoua naʻa ke manavahē kiate kinautolu: he ʻoku ʻiate koe ʻa Sihova ko ho ʻOtua, ʻaia naʻa ne ʻomi koe mei he fonua ko ʻIsipite. \v 2 Pea ʻe hoko ʻo pehē, ʻi hoʻomou hoko ʻo ofi ki he tau, ʻe ʻunuʻunu mai ʻae taulaʻeiki ʻo lea ki he kakai, \v 3 Pea ʻe pehē ʻe ia kiate kinautolu, ‘Fanongo, ʻE ʻIsileli, ʻoku mou hoko ʻo ofi he ʻaho ni ke tau mo homou ngaahi fili: ʻoua naʻa mou loto foʻi, pea ʻoua naʻa mou manavahē, pe tetetete, pe lilika kiate kinautolu; \v 4 He ko Sihova ko homou ʻOtua ia ʻaia ʻoku ʻalu mo kimoutolu, ke tauʻi homou ngaahi fili maʻamoutolu, ke fakamoʻui ʻakimoutolu.’ \p \v 5 ¶ “Pea ʻe lea ʻae kau matāpule ki he kakai, ʻo pehē, ‘Ko hai ha tangata kuo ne langa ha fale foʻou, pea ʻoku teʻeki ai hūfia ia; ke ʻalu ia ʻo foki ki hono fale, telia naʻa mate ia ʻi he tau, pea huufi ia ʻe ha tangata kehe. \v 6 Pea ko hai ha tangata kuo ne tō ʻae ngoue vaine, pea ʻoku teʻeki ai te ne kai mei ai? Ke ʻalu ia ʻo foki ki hono fale, telia naʻa mate ia ʻi he tau, pea kai mei ai ʻe ha tangata kehe. \v 7 Pea ko hai ha tangata kuo poloʻi ha fefine kiate ia, pea ʻoku teʻeki ai te ne maʻu ia? Ke ʻalu ia pea foki ki hono fale, telia naʻa mate ia ʻi he tau, pea maʻu ia ʻe ha tangata kehe.’ \v 8 Pea ʻe toe lea ʻae kau matāpule ki he kakai, pea tenau pehē, ‘Ko hai ha tangata ʻoku manavahē mo loto foʻi? Ke ʻalu ia ʻo foki ki hono fale, telia naʻa vaivai foki ʻae loto ʻo hono ngaahi kāinga ʻo hangē ko hono loto.’ \v 9 Pea ʻe pehē, ʻoka hili ʻae lea ʻae kau matāpule ki he kakai tenau toki fakanofo ʻae kau ʻeikitau ki he kau tau kenau taki ʻae tau. \p \v 10 ¶ “ʻOka ke ka hoko ʻo ofi ki ha kolo ke tauʻi ia, te ke fakahā ʻae melino ki ai. \v 11 Pea ʻe pehē, kapau ʻoku tali fakamelino ia, pea ʻoku toʻo ia kiate koe, pea ʻe toki pehē, ko e kakai kotoa pē ʻoku ʻi ai ʻe hopoate kotoa pē kiate koe, pea tenau tauhi koe. \v 12 Pea kapau ʻe ʻikai fai ia ha fakalelei mo koe, ka ʻoku loto ke tauʻi koe, te ke toki tauʻi ia: \v 13 Pea hili hono tuku ia ʻe Sihova ko ho ʻOtua ki ho nima, te ke taaʻi ʻae tangata kotoa pē ʻoku ʻi ai ʻaki ʻae mata ʻoe heletā: \v 14 Ka ko e kau fefine, mo e fānau siʻi, mo e fanga manu, mo e meʻa kotoa pē ʻoku ʻi he kolo, ʻio, ko e meʻa vete kotoa pē ʻo ia, ke ke toʻo kiate koe; pea ke kai ʻae meʻa vete ʻa ho ngaahi fili, ʻaia kuo foaki ʻe Sihova ko ho ʻOtua kiate koe. \v 15 Ke ke fai pehē pe ki he ngaahi kolo ʻaia ʻoku mamaʻo ʻaupito meiate koe, ʻaia ʻoku ʻikai ʻi he ngaahi kolo ʻoe ngaahi puleʻanga ni. \v 16 Ka ko e ngaahi kolo ʻae kakai ni, ʻaia ʻoku foaki kiate koe ʻe Sihova ko ho ʻOtua ko ho tofiʻa, ʻoua naʻa ke fakamoʻui ha tokotaha ʻoku mānava: \v 17 Ka te ke fakaʻauha ʻaupito ʻakinautolu; ʻae kau Heti, mo e kau ʻAmoli, mo e kau Kēnani, mo e kau Pelesi, mo e kau Hevi, mo e kau Sepusi; ʻo hangē ko e fekau ʻa Sihova ko ho ʻOtua kiate koe: \v 18 Koeʻuhi ke ʻoua naʻa nau ako kiate kimoutolu ke fai ʻo hangē ko ʻenau ngaahi ngāue kovi ki honau ngaahi ʻotua: pea mou fai angahala ai kia Sihova ko homou ʻOtua. \p \v 19 ¶ “ʻOka ke ka kāpui ha kolo ʻo fuoloa, ʻi hoʻo tauʻi ia ke lavaʻi, ʻoua naʻa ke maumauʻi ʻae ngaahi ʻakau ʻo ia ʻi hoʻo ʻai mālohi ʻae toki ki ai: he koeʻuhi te ke kai mei ai, pea ʻoua naʻa ke tā hifo ia ke ngāueʻaki ʻi he tau, (he ko e ʻakau ʻoe ngoue ko e moʻui ia ʻae tangata:) \v 20 Ka ko e ngaahi ʻakau ʻoku ke ʻilo ʻoku ʻikai ko e ngaahi ʻakau fua ke kai, ke ke maumau mo ke tā hifo ia, pea te ke tanu puke ki he kolo ʻoku ne tauʻi koe kaeʻoua ke ke lavaʻi ia. \c 21 \cd \it 1 Ko e fakalelei maʻae fakapō ʻoku taʻeʻilo. 10 Ko e meʻa ke fai ki he pōpula ʻoku toʻo ke fakamaʻu uaifi. 15 ʻOua naʻa tuku ʻae ʻuluaki foha ʻi he ʻofa kovi 18 Ko e foha paongataʻa ke tolongaki ʻaki ʻae maka ke mate. 22 Ke ʻoua naʻa tautau ha taha malaʻia ʻi he pō ʻo ʻaho ʻi he ʻakau.\it* \p \v 1 “Kapau ʻoku ʻilo ha tokotaha kuo tāmateʻi ʻi he fonua ʻaia ʻoku foaki ʻe Sihova ko ho ʻOtua ke ke maʻu, kuo tuku ʻi he ngoue, pea ʻoku ʻikai ʻilo pe ko hai kuo ne tāmateʻi ia: \v 2 ‌ʻE toki haʻu ai hoʻo kau mātuʻa mo hoʻo kau fakamaau, pea tenau fakafuofua ki he ngaahi kolo ʻoku tuʻu takatakai ʻiate ia kuo fakapoongi: \v 3 Pea ʻe pehē, ʻilonga ʻae kolo ʻoku ofi ki he tangata kuo tāmateʻi, ʻio ʻae kau mātuʻa ʻoe kolo ko ia, tenau ʻomi ha pulu fefine mui ʻaia naʻe ʻikai ngāueʻaki, pea naʻe ʻikai toho meʻa ʻi ha haʻamonga; \v 4 Pea ʻe ʻomi ʻe he kau mātuʻa ʻoe kolo ko ia ʻae pulu fefine mui ki ha teleʻa tokakovi, ʻaia ʻoku ʻikai keli pe tō, pea ʻe tutuʻu ai ʻae ʻulu ʻoe pulu fefine mui ʻi he teleʻa. \v 5 Pea ʻe haʻu ʻo ofi ʻae kau taulaʻeiki ko e ngaahi foha ʻo Livai: he kuo fili ʻakinautolu ʻe Sihova ko ho ʻOtua ke tauhi kiate ia, pea ke\add fai ʻae \add*tāpuaki ʻi he huafa ʻo Sihova: pea ʻe fakamaauʻaki ʻenau lea ʻae fakakikihi kotoa pē mo e tā kotoa pē: \v 6 Pea ko e kau mātuʻa kotoa pē ʻoe kolo ko ia, ʻaia ʻoku tuʻu ofi ki he tangata kuo tāmateʻi, tenau fanofano honau nima ʻi ʻolunga ʻi he pulu fefine mui ʻaia kuo tutuʻu hono ʻulu ʻi he teleʻa: \v 7 Pea tenau lea ʻo pehē, ‘Naʻe ʻikai lilingi ʻe homau nima ʻae toto ni, pea naʻe ʻikai mamata homau mata ki ai. \v 8 Ke ke ʻaloʻofa, ʻE Sihova, ki ho kakai ʻIsileli, ʻaia kuo ke huhuʻi, pea ʻoua naʻa tuku ʻae hia ʻoe toto māʻoniʻoni ki ho kakai ʻIsileli. Pea ʻe fakamolemole ʻae toto kiate kinautolu.’ \v 9 ‌ʻE pehē ʻa hoʻomou tukuange ai meiate kimoutolu ʻae hia ʻoe toto māʻoniʻoni, ʻoka ke ka fai ʻaia ʻoku totonu ʻi he ʻao ʻo Sihova. \p \v 10 ¶ “ʻOka ke ka ʻalu atu ki he tau ki ho ngaahi fili, pea tuku mai ʻakinautolu ʻe Sihova ko ho ʻOtua ki ho nima, pea kuo ke maʻu pōpula ʻakinautolu, \v 11 Pea ʻoku ke mamata ʻi he kau pōpula ki ha fefine hoihoifua, pea ʻoku ke tokanga kiate ia koeʻuhi ke hoko ia ko ho uaifi: \v 12 pehē, te ke ʻomi ia ki ʻapi ki ho fale: pea te ne tekefua ia, pea fakanounou hono ngeʻesinima. \v 13 Pea ʻe toʻo ʻe ia ʻae kofu ʻo ʻene pōpula ʻiate ia, pea ʻe nofo ia ʻi ho fale, pea ʻe tēngihia ʻe ia ʻene tamai mo ʻene faʻē ʻi he māhina kātoa ʻe taha: pea hili ia, ʻe ngofua hoʻo toki ʻalu kiate ia, ʻo hoko ko hono husepāniti, pea ʻe hoko ia ko ho uaifi ʻoʻou. \v 14 Pea ʻe pehē, kapau ʻoku ʻikai te ke fiemālie siʻi ʻiate ia, te ke toki tukuange ia ke ʻalu ʻo faʻiteliha pe ia; ka ʻe ʻikai ʻaupito te ke fakatauʻaki ia ʻae paʻanga, ke ʻoua naʻa ke meʻa fakatauʻaki ia, koeʻuhi kuo ke fakavaivaiʻi ia. \p \v 15 ¶ “Kapau ʻoku maʻu ʻae uaifi ʻe ua ʻe ha tangata, ko e ʻofeina ʻae taha ka ko e fehiʻanekina ʻae taha, pea kuo na fānau fakatouʻosi pe kiate ia, ʻae ʻofeina mo e fehiʻanekina; pea kapau ko e ʻuluaki foha ko e tama ia ʻo ia ʻoku fehiʻanekina: \v 16 Pea ʻe hoko ʻo pehē, ʻi heʻene fai ke fakahoko hono ngaahi foha ke maʻu ʻaia ʻoku ʻaʻana, ʻoku ʻikai lelei ke ngaohi ʻae tama ʻae ʻofeina ke ʻuluaki ia ʻo tuʻukimuʻa ʻi he tama ʻae fehiʻanekina, ʻaia ko e ʻuluaki fānau\add moʻoni\add*: \v 17 Ka ʻe fakahā ʻe ia ʻae tama ʻae fehiʻanekina ko e ʻuluaki tupu, ʻi heʻene ʻatu kiate ia ʻae vāhenga ʻe ua ʻi he meʻa kotoa pē ʻoku ne maʻu, he ko e kamataʻanga ia ʻo hono mālohi; ʻoku ʻaʻana pe ʻae lelei ʻoe ʻuluaki tupu. \p \v 18 ¶ “Kapau ʻoku maʻu ʻe ha tangata ha foha ʻoku paongataʻa mo angatuʻu, ʻaia ʻoku ʻikai ʻaupito fai talangofua ki he leʻo ʻo ʻene tamai, pe ki he leʻo ʻo ʻene faʻē, pea ʻi heʻena tautea ia, ʻoku ʻikai tokanga ia kiate kinaua: \v 19 ‌ʻE toki puke ia ʻe heʻene tamai mo ʻene faʻē, ʻo ʻomi ia kituʻa ki he kau mātuʻa ʻoe kolo, pea ki he matapā ʻo honau potu; \v 20 Pea te na pehē ki he kau mātuʻa ʻoe kolo, ‘Ko homa foha ko eni ʻoku paongataʻa mo angatuʻu, ʻoku ʻikai tui ia ki heʻema fekau: ko e ʻuakai ia mo e konā.’ \v 21 Pea ʻe tolongaki ia ʻe he kau tangata kotoa pē ʻa hono kolo ʻaki ʻae maka, ke mate ai ia: ʻe pehē pe hoʻo motuhi ai ʻae kovi meiate kimoutolu; pea ʻe fanongo ki ai ʻe ʻIsileli kotoa pē, pea manavahē. \p \v 22 ¶ “Pea kapau kuo fai angahala ʻe ha tangata ʻaia ʻoku totonu ke mate ai ia, pea kuo tonu ke tāmateʻi ia, pea ʻoku ke tautau ia ki he ʻakau: \v 23 ‌ʻE ʻikai tuku hono sino ʻi he ʻakau ʻi he pō ʻo ʻaho, ka te ke tanu moʻoni ia ʻi he ʻaho ko ia: (he ko ia kuo tautau ko e malaʻia ia ʻi he ʻOtua;) koeʻuhi ke ʻoua naʻa halaia ho fonua, ʻaia ʻoku foaki ʻe Sihova ko ho ʻOtua kiate koe ko ho tofiʻa. \c 22 \cd \it 1 Ko e angaʻofa ki he kāinga. 5 Ke fakaʻilonga ʻaki ʻae tangata mo e fefine ʻa honau kofu. 6 Ke ʻoua naʻa puke fakataha ʻae motuʻa manu mo ʻene fānau. 8 Ke ʻai ʻae ʻā puipui ʻi he tuʻafale. 9 ʻOua naʻa fai fakamaveuveu. 12 Ke ʻai ʻae pao ki he kofu. 13 Ko e tautea ʻo ia ʻoku ne liʻaki hono uaifi. 20, 22 Ko e tono fefine. 25 Ko e tohotoho, 28 Mo e feʻauaki. 30 Ko e mali kovi.\it* \p \v 1 “ʻOua naʻa ke mamata ki he ʻalu hē ʻae pulu pe ko e sipi ʻa ho tokoua, pea fufū koe mei ai: ka te ke toe ʻomi moʻoni ia ki ho tokoua. \v 2 Pea kapau ʻoku ʻikai ofi ho tokoua kiate koe, pea kapau ʻoku ʻikai te ke ʻilo ia, te ke toki ʻomi ia ki ho fale ʻoʻou, pea ʻe ʻiate koe ia ka ʻi heʻene kumi ia ʻe ho tokoua, te ke toki ʻatu ia kiate ia. \v 3 Te ke fai pehē pe ki heʻene ʻasi pea ke fai pehē ki hono kofu: pea ki he ngaahi meʻa liʻaki kotoa pē, ʻaia kuo ne liʻaki, pea kuo ke ʻilo, ke ke fai pehē ni pe: ʻe tapu ʻa hoʻo fufū ʻe koe. \p \v 4 ¶ “ʻOua naʻa ke mamata ki he ʻasi ʻa ho tokoua pe ko ʻene pulu ʻoku tō ʻi he hala, pea ke fufū koe mei ai: ka te ke tokoni moʻoni ia ke hiki hake. \p \v 5 ¶ “Ke ʻoua naʻa kofuʻaki ʻe he fefine ʻaia ʻoku kau ki he tangata, pea ʻoua naʻa ʻai ʻe he tangata ʻae kofu fakafefine: he ko kinautolu ʻoku fai pehē ʻoku kovi lahi kia Sihova ko ho ʻOtua. \p \v 6 ¶ “Kapau ʻoku ke ʻilo fakafokifā pe ʻae pununga ʻoe manu, ʻi he hala pe ʻi he ʻakau, pe ʻi he kelekele, pe ko ha ʻuhiki pe ko e foʻi manu, mo e faʻē ʻoku mohe ki hono ʻuhiki, pe ki he foʻi manu, ʻoua naʻa ke puke fakataha ʻae faʻē mo hono ʻuhiki: \v 7 Ka ke tukuange ʻae faʻē ke ʻalu, pea ke toʻo hono ʻuhiki kiate koe; koeʻuhi ke hoko ai ʻae lelei kiate koe, pea ke fakatolonga ai ho ngaahi ʻaho. \p \v 8 ¶ “ʻOka ke ka langa ha fale foʻou, te ke ngaohi ki ai hono ʻā ke takatakai ʻi he tuʻafale, telia naʻa ke ʻomi ha toto ki ho fale, ʻokapau ʻe tō ha tangata mei ai. \p \v 9 ¶ “ʻOua naʻa ke tō hoʻo ngoue vaine ʻaki ʻae ngaahi tenga kehekehe: telia naʻa fakahalaʻi ʻae fua ʻo hoʻo tenga ʻaia kuo ke tō, mo e fua ʻo hoʻo vaine. \p \v 10 ¶ “ʻOua naʻa ke tauluaʻi fakataha ʻae pulu mo e ʻasi ki he huo toho. \p \v 11 ¶ “ʻOua naʻa ke ʻai ʻae kofu ʻoku anga kehekehe, ʻo hangē ko e fulufulu sipi mo e vavae kuo fakataha. \p \v 12 ¶ “Ke ke ngaohi kiate koe ʻae ngaahi pao ki ho pulupulu ki hono potu ʻe fā, ʻaia ʻoku fakapulou ʻaki koe. \p \v 13 ¶ “Kapau ʻoku fili mai ha uaifi ʻe ha tangata pea ʻalu ia kiate ia, pea fehiʻa kiate ia, \v 14 Pea ʻoku ne fakatupu lau kiate ia ʻo langaʻi ʻae lauʻikovi kiate ia, ʻo ne pehē, Ne u fili ʻae fefine ni, pea ʻi heʻeku haʻu kiate ia, naʻaku ʻilo naʻe ʻikai ko e taʻahine ia. \v 15 Pea ʻe toki toʻo mai ʻo ʻomi ʻe he tamai mo e faʻē ʻae taʻahine, hono fakaʻilonga ʻo ʻene taʻahine ki he kau mātuʻa ʻi he matapā ʻoe kolo: \v 16 Pea ʻe pehē ʻe he tamai ʻae taʻahine ki he kau mātuʻa, Ne u foaki ʻeku taʻahine ki he tangata ke na mali, pea ʻoku fehiʻa ia kiate ia. \v 17 Pea vakai, kuo ne fakalanga lau kiate ia, ʻo pehē, ʻOku ʻikai ko e taʻahine ʻa ho ʻofefine: ka ko e moʻoni ko hono fakaʻilonga eni ʻo ʻene taʻahine. Pea tenau folahi atu ʻae holo ʻi he ʻao ʻoe kau mātuʻa ʻoe kolo. \v 18 Pea ʻe ʻave ʻe he kau mātuʻa ʻoe kolo ko ia ʻae tangata ko ia ʻo tautea ia: \v 19 Pea kenau fakamaaua ia ke totongiʻaki ʻa e \add sikeli \add*siliva ʻe teau, ʻo ʻatu ia ki he tamai ʻae fefine, ko e meʻa ʻi heʻene langaʻi ʻae lau kovi ki he taʻahine ʻi ʻIsileli: pea ʻe hoko ia ko hono uaifi; ʻe ʻikai ngofua ke ne tukuange ia ʻi hono ngaahi ʻaho kotoa pē. \v 20 Pea kapau ʻoku moʻoni ʻae meʻa ni, pea ʻoku ʻikai ʻilo ʻae ngaahi fakaʻilonga ʻoe taʻahine ki he fefine: \v 21 Tenau toki ʻomi kituʻa ʻae fefine mei he matapā ʻoe fale ʻo ʻene tamai, pea ʻe tolongaki ia ʻe he kau tangata ʻo hono kolo ʻaki ʻae maka ke mate ia, ko e meʻa ʻi heʻene fai angakovi ʻi ʻIsileli, ʻo fai feʻauaki ʻi he fale ʻo ʻene tamai: ʻe pehē pe hoʻo tukuange ʻae kovi meiate kimoutolu. \p \v 22 ¶ “Kapau ʻe ʻilo ha tangata ʻoku mohe ia mo e fefine kuo mali husepāniti, ʻe mate fakatouʻosi ai ʻakinaua, ʻae tangata naʻe mohe mo e fefine, pea mo e fefine: ʻe pehē pe hoʻo tukuange ʻae kovi mei ʻIsileli. \p \v 23 ¶ “Kapau ʻoku poloʻi ha taʻahine ko e tāupoʻou ki ha tangata, pea maʻu ia ʻe ha tangata ʻi he kolo, pea mohe mo ia; \v 24 Te mou toki ʻomi ʻakinaua kituʻa ki he matapā ʻoe kolo, pea te mou tolongaki ʻaki ʻakinaua ʻae maka ke na mate: ʻae fefine, koeʻuhi naʻe ʻikai kalanga ia, ka kuo ne ʻi he kolo; mo e tangata ko e meʻa ʻi heʻene fakahalaʻi ʻae uaifi ʻo hono kaungāʻapi: ʻe pehē pe hoʻo tukuange ʻae kovi meiate kimoutolu. \p \v 25 ¶ “Pea kapau ʻoku maʻu ʻi he ngoue ʻe ha tangata ʻae taʻahine poloʻi, pea tohotoho ia, pea mohe mo ia: ko e tangata pe naʻe mohe mo ia ʻe mate: \v 26 Ka ʻe ʻikai te ke fai ha meʻa ki he taʻahine; ʻoku ʻikai ʻi he taʻahine ha angahala ke mate ai ia: ka ʻoku hangē ko e tuʻu hake ha tangata ki hono kaungāʻapi, ʻo ne tāmateʻi ia, ʻoku pehē pe ʻae meʻa ni: \v 27 He naʻa ne maʻu ia ʻi he ngoue, pea naʻe kalanga ʻae taʻahine poloʻi, ka naʻe ʻikai ha tokotaha ke fakamoʻui ia. \p \v 28 ¶ “Kapau ʻoku maʻu ʻe ha tangata ha taʻahine ko e tāupoʻou, ʻaia ʻoku ʻikai poloʻi, pea puke ia, pea mohe mo ia, pea kuo ʻilo ʻakinaua; \v 29 Pehē ʻe ʻatu ʻe he tangata naʻe mohe mo ia ki he tamai ʻae taʻahine ʻa e \add sikeli \add*siliva ʻe nimangofulu; pea ʻe hoko \add ʻae fefine \add*ko ia ko hono uaifi: ko e meʻa ʻi heʻene fakahalaʻi ia, ʻoku ʻikai lelei ʻene tukuange ia lolotonga ʻa ʻene moʻui kotoa pē. \p \v 30 ¶ Ke ʻoua naʻa mali ha tangata mo e uaifi ʻo ʻene tamai pe fakatelefua ʻene tamai. \c 23 \cd \it 1 Ko ia ʻoku ngofua ke hoko ki he fakataha mo ia ʻoku ʻikai ngofua ki ai. 9 Ke ʻoua naʻa fai angaʻuli ʻi he fakataha. 15 Ko e tamaioʻeiki hola. 17 Ki he fai angakovi. 18 Ki he ngaahi ngāue kovi. 19 Ki he totongi. 21 Ki he ngaahi fuakava. 22 Ki he ngaahi hala.\it* \p \v 1 “Ko ia kuo lavea ʻi hono tenga, pe kuo tutuʻu hono potu fufū, ke ʻoua naʻa hoko ia ki he fakataha ʻoe kakai ʻa Sihova. \v 2 ‌ʻOua naʻa hoko ʻae foʻi angahala ki he fakataha ʻoe kakai ʻa Sihova; ʻio ʻo aʻu atu ki hono hongofulu ʻo ʻene toʻutangata ʻe ʻikai hoko ia ki he fakataha ʻoe kakai ʻa Sihova. \v 3 Ke ʻoua naʻa hoko ʻae kau ʻAmoni, pe ko e kau Moape ki he fakataha ʻoe kakai ʻa Sihova; ʻio, ʻo aʻu atu ki hono hongofulu ʻo ʻenau toʻutangata ʻe ʻikai tenau hoko ki he fakataha ʻoe kakai ʻa Sihova ʻo taʻengata: \v 4 Koeʻuhi naʻe ʻikai tenau fakafetaulaki kiate kimoutolu ʻi he hala ʻaki ʻae mā mo e vai, ʻi hoʻomou haʻu kituaʻā mei ʻIsipite; pea koeʻuhi naʻa nau totongi kia Pelami ko e foha ʻo Peoli mei Pitoli ʻi Mesopōtemia, ke ne fakamalaʻiaʻi koe: \v 5 Ka ko e moʻoni naʻe ʻikai tokanga ʻa Sihova ko ho ʻOtua kia Pelami; ka naʻe liliu ʻe Sihova ko ho ʻOtua ʻae fakamalaʻia ko e meʻa monūʻia ia kiate koe, koeʻuhi naʻe ʻofa kiate koe ʻa Sihova ko ho ʻOtua. \v 6 ‌ʻOua naʻa ke kumi ki heʻenau melino pe ko ʻenau lelei ʻi ho ngaahi ʻaho kotoa pē ʻo taʻengata. \p \v 7 ¶ “Ka ʻe ʻikai te ke fehiʻa ki he tangata ʻItomi; he ko ho tokoua ia: ʻoua naʻa ke fehiʻa ki ke tangata ʻIsipite; he naʻa ke nofo ko e muli ʻi hono fonua. \v 8 Ko e ngaahi fānau ʻoku tupu ʻiate kinautolu tenau hoko ki he fakataha ʻoe kakai ʻa Sihova ʻi hono tolu ʻo honau toʻutangata. \p \v 9 ¶ “ʻOka ʻalu atu ʻa hoʻo kautau ki ho ngaahi fili, te ke taʻofi koe mei he meʻa angahala kotoa pē. \p \v 10 ¶ “Kapau ʻoku ʻiate kimoutolu ha tangata, ʻoku ʻikai maʻa ko e meʻa ʻi he meʻa taʻemaʻa kuo hoko fakafokifā kiate ia ʻi he poʻuli, ʻe ʻalu ia kituaʻā ʻi he ʻapitanga, ke ʻoua naʻa haʻu ia ki loto ʻi he ʻapitanga: \v 11 Pea ka efiafi, pea ʻe pehē, te ne kaukau ia ʻaki ʻae vai: pea ka tō ʻae laʻā, ʻe toe haʻu ia ki he ʻapitanga. \p \v 12 ¶ “Te ke vahe ha potu kiate koe ʻi tuaʻā ʻi ho ʻapitanga, ʻaia ke ke ʻalu ki ai ʻi he mamaʻo: \v 13 Pea te ke ʻai ha huo ʻi ho tokotoko, pea ʻe pehē, ʻoka ke ka ʻalu kituaʻā, ke ke keli ʻaki ia, pea ke tafoki koe ʻo tanu ʻaia ʻoku haʻu meiate koe: \v 14 He ʻoku hāʻele ʻa Sihova ko ho ʻOtua ʻi he lotolotonga ʻo ho ʻapitanga, ke fakahaofi koe, pea ke tukuange ho ngaahi fili ʻi ho ʻao: ko ia ke māʻoniʻoni ai ho ʻapitanga: ke ʻoua naʻa ne ʻafioʻi ha meʻa taʻemaʻa ʻe taha ʻiate koe, ke ne tafoki ai meiate koe. \p \v 15 ¶ “ʻOua naʻa ke toe ʻatu ki hono ʻeiki ʻae tamaioʻeiki kuo hao kiate koe mei hono ʻeiki: \v 16 ‌ʻE nofo ia mo koe, ʻio, fakataha mo kimoutolu, ʻi he potu ko ia ʻe fili ʻe ia ʻi he kolo ʻe taha, ʻaia ʻe manako ki ai ia: ʻoua naʻa ke fakamālohi kiate ia. \v 17 ‌ʻOua naʻa ai ha fefine feʻauaki ʻi he ngaahi ʻofefine ʻo ʻIsileli, pea ʻoua naʻa ai ha tangata angahala fakalielia ʻi he ngaahi foha ʻo ʻIsileli. \v 18 ‌ʻOua naʻa ke ʻomi ʻae totongi ʻoe feʻauaki pe ko e totongi ʻoe kulī ki he fale ʻo Sihova ko ho ʻOtua ʻi ha fuakava ʻe taha: he ko e meʻa kovi fakatouʻosi pe ia kia Sihova ko ho ʻOtua. \p \v 19 ¶ “ʻOua naʻa ke nō atu ke maʻu totongi lahi mei ho tokoua; ʻae totongi ʻoe paʻanga, pe ko e totongi meʻakai, pe ko e totongi ʻo ha meʻa ʻe taha kuo nō atu ke maʻu totongi: \v 20 ‌ʻE ngofua ʻa hoʻo nō atu ki he muli ke maʻu totongi; kaeʻoua naʻa ke nō atu ki ho tokoua ke maʻu totongi: koeʻuhi ke tāpuakiʻi koe ʻe Sihova ko ho ʻOtua ʻi he meʻa kotoa pē ʻoku ke ʻai ho nima ki ai, ʻi he fonua ko ia ʻoku ke ʻalu ki ai ke ke maʻu ia. \p \v 21 ¶ “ʻOka ke ka fuakava ʻaki ʻae fuakava kia Sihova ko ho ʻOtua, ʻoua naʻa ke fakatuai ʻa hono fai: he ko e moʻoni ko Sihova ko ho ʻOtua te ne ʻeke ia kiate koe; pea ʻe hoko ia ko e angahala kiate koe. \v 22 Pea kapau ʻoku ke taʻofi koe ʻo ʻikai fuakava, ʻe ʻikai angahala ia kiate koe. \p \v 23 ¶ “Ka ko ia kuo ʻalu atu ʻi ho loungutu ke ke fakapapau mo fai: ko e meʻa ʻatu loto lelei pe, ʻo hangē ko hoʻo fuakava kia Sihova ko ho ʻOtua, ʻaia kuo ke fakaʻilo ʻaki ho ngutu. \p \v 24 ¶ “ʻOka ke ka hoko ki he ngoue vaine ʻa ho kaungāʻapi, ʻe ngofua ʻa hoʻo kai ʻae kālepi ko hoʻo faʻiteliha ke ke mākona ai; kaeʻoua naʻa ke faʻo ha niʻihi ʻi hoʻo ipu. \v 25 ‌ʻOka ke ka hoko ki he ngoue uite ʻa ho kaungāʻapi, ʻe ngofua ʻa hoʻo toli hono ngaahi fua ʻaki ho nima: kaeʻoua naʻa ke momoʻi ʻai ʻae helepiko ki he uite tuʻu ʻa ho kaungāʻapi. \c 24 \cd \it 1 Ki he fakamāvae uaifi. 5 Ko e tangata toki uaifi ke ʻoua naʻa ʻalu he tau. 6 Ki he meʻa fakamoʻoni. 7 Ki he kau kaihaʻa tangata. 8 Ki he kilia. 14 Ko e totongi ngāue ke ʻatu. 16 Ki he angatonu. 19 Ki he angalelei.\it* \p \v 1 “ʻOka fili mai ʻe ha tangata hono uaifi, pea na fakamaʻu mo ia, pea hoko ʻo pehē, ʻoku ʻikai siʻi te ne maʻu ha fiemālie ʻiate ia, koeʻuhi kuo ne ʻilo ha meʻa taʻemaʻa ʻiate ia: tuku ai ke ne tohi haʻane tohi fakamāvae, pea ke ʻatu ia ki hono nima, pea fekau ia ke ʻalu mei hono fale. \v 2 Pea ʻi heʻene ʻalu mei hono fale, ʻe ngofua ʻa ʻene ʻalu ia ʻo hoko ko e uaifi ʻoe tangata kehe. \v 3 Pea kapau ʻe fehiʻa kiate ia hono husepāniti ko ia, pea ne tohi maʻana ʻae tohi fakamāvae, ʻo ʻatu ia ki hono nima, pea fekau ia ke ʻalu mei hono fale; pea kapau ʻe mate ʻae husepāniti ki mui naʻa ne maʻu ia ko hono uaifi, \v 4 ‌ʻE ʻikai ngofua ki hono ʻuluaki husepāniti, ʻaia naʻa ne fekau ia ke ʻalu, ke ne toe ʻomi ia ko hono uaifi, hili hono fakahalaʻi; he ko e meʻa kovi ia ʻi he ʻao ʻo Sihova: pea ʻoua naʻa ke fakaangahalaʻi ʻae fonua, ʻaia ʻoku foaki ʻe Sihova ko ho ʻOtua ko ho tofiʻa. \p \v 5 ¶ “ʻOka maʻu ʻe he tangata ʻae uaifi foʻou, ʻoua naʻa ʻalu ia ki he tau, pea ʻoua naʻa tuku ha ngāue kiate ia: kae tuku ke ʻataʻatā ia ʻi ʻapi ʻi he taʻu ʻe taha, pea te ne fakafiemālie ki he uaifi ʻaia kuo ne maʻu. \p \v 6 ¶ “Ke ʻoua naʻa ʻave ʻe ha tangata ʻe taha ʻae maka toka lalo pe ko e maka ʻi ʻolunga ʻoe meʻa momosi ko e tuku totongi: he ʻoku ne ʻave ʻae moʻuiʻanga ko e tuku totongi. \p \v 7 ¶ “Kapau ʻe maʻu ha tangata ʻoku ne kaihaʻasi ha niʻihi ʻi hono kāinga ko e fānau ʻa ʻIsileli, ʻo fakamālohiʻi ia, pe fakatau ia; pea ʻe mate ai ʻae kaihaʻa ko ia; pea ʻe tukuange ʻae kovi meiate kimoutolu. \p \v 8 ¶ “Ke ke vakai ʻi he mahaki ko e kilia ke ke tokanga lahi, ke fai ʻo fakatatau ki he meʻa kotoa pē ʻoku fakahā kiate kimoutolu ʻe he kau taulaʻeiki ko e kau Livai: ʻo hangē ko ia naʻaku fekau kiate kimoutolu, ʻe pehē pe hoʻomou tokanga ʻo fai. \v 9 Manatu ki he meʻa naʻe fai ʻe Sihova kia Miliame ʻi he hala, hili hoʻomou hiki mai mei ʻIsipite. \p \v 10 ¶ “ʻOka ke ka nō atu ha meʻa ki ho tokoua, ʻoua naʻa ke ʻalu ki hono fale ke toʻo mai hono tuku totongi. \v 11 Ka ke tuʻu ʻituʻa, pea ko e tangata ko ia ʻoku ke nō atu hoʻo meʻa ki ai ke ne ʻomi kiate koe kituʻa ʻae tuku totongi. \v 12 Pea kapau ʻoku masiva ʻae tangata, ʻoua naʻa ke mohe mo ʻene meʻa tuku totongi. \v 13 Ke ke toe ʻatu kiate ia ʻae tuku totongi ʻi he ʻalu hifo ʻae laʻā, koeʻuhi ke mohe ia ʻi hono kofu ʻoʻona mo ne tāpuakiʻi koe: pea ko e meʻa angatonu ia kiate koe ʻi he ʻao ʻo Sihova ko ho ʻOtua. \p \v 14 ¶ “ʻOua naʻa ke fakamamahiʻi ʻae tamaioʻeiki ʻoku ngāue ki he totongi ʻaia ʻoku masiva mo tuʻutāmaki, pe ko ha taha ia ʻi ho ngaahi kāinga, pe ʻi he kau muli ʻoku nofo ʻi hoʻo ngaahi kolo: \v 15 ‌ʻI he hoko hono ʻaho ke ke ʻatu kiate ia hono totongi, pea ʻoua naʻa tō ʻae laʻā ki ai; he ʻoku masiva ia, pea ʻoku tokanga hono loto ki ai: telia naʻa tangi ia kia Sihova koeʻuhi ko koe, pea hoko ia ko e angahala kiate koe. \v 16 ‌ʻE ʻikai tāmateʻi ʻae ngaahi tamai ko e fetongi ʻo ʻenau fānau, pea ʻe ʻikai tāmateʻi ʻae fānau koeʻuhi ko e ngaahi tamai: ʻe tāmateʻi ʻae tangata taki taha ʻi heʻene angahala ʻaʻana. \p \v 17 ¶ “ʻOua naʻa ke fakahalaiaʻi ʻae fakamaau ʻae muli, pe ko e tamai mate; pe toʻo ʻae kofu ʻoe uitou ko e tuku totongi. \v 18 Ka ke manatu naʻa ke pōpula koe ʻi ʻIsipite, pea naʻe huhuʻi koe mei ai ʻe Sihova ko ho ʻOtua: ko ia ʻoku ou fekau ai ke fai ʻae ngaahi meʻa ni. \p \v 19 ¶ “ʻOka ke ka tuʻusi hifo ho ututaʻu ʻoku ʻi he ngoue, pea kuo ngalo ʻae ū uite ʻe taha ʻi he ngoue, ʻoua naʻa ke toe ʻalu ki he ngoue ke ʻomi ia: tuku ia ki he muli, mo e tamai mate, mo e uitou: koeʻuhi ke tāpuakiʻi koe ʻe Sihova ko ho ʻOtua ʻi he ngāue kotoa pē ʻa ho nima. \v 20 ‌ʻOka ke ka haha hoʻo ʻolive, ʻoua naʻa ke toe ala ki hono ngaahi pasanga,: kae tuku ia ki he muli, mo e tamai mate, pea ki he uitou. \v 21 ‌ʻOka ke ka toli ʻae ngaahi kālepi ʻo hoʻo ngoue vaine, ʻoua naʻa ke tānaki hono toenga: tuku ia ki he muli, mo e tamai mate, pea ki he fefine paea. \v 22 Te ke manatu naʻa ke pōpula koe ʻi ʻIsipite: ko ia ʻoku ou fekau kiate koe ke fai ʻae meʻa ni. \c 25 \cd \it 1 ʻOua naʻa lahi hake ʻae tā ʻi he tuʻo fāngofulu. 4 ʻOua naʻa nonoʻo ʻae ngutu ʻoe pulu, 5 Ki he fakatupu ʻae hako ki ha tokoua. 11 Ko e fefine angakovi. 13 Ko e ngaahi maka fakamamafa taʻetotonu. 17 Ke fakangaloʻi ʻaupito ʻa ʻAmaleki.\it* \p \v 1 “Kapau ʻe ai ha fakakikihi ʻi he kau tangata, pea nau omi ki he fakamaau, ke fakamaauʻi ʻakinautolu ʻe he kau fakamaau: pea kenau fakatonuhia ʻae māʻoniʻoni, mo fakahalaia ʻae angahala. \v 2 Pea ʻe pehē, kapau ʻoku totonu ke taaʻi ʻae angakovi, ʻe fekau ʻe he fakamaau ke fakatokoto ia ki lalo, pea ke taaʻi ia ʻi hono ʻao ʻo fakatatau ki heʻene kovi, mo e tā ʻoku lau. \v 3 ‌ʻE ngofua ke ʻai ke fāngofulu ʻae tā, ka ʻe ʻikai fakalahi ia: telia, ʻi heʻene fakalahi ia, ʻo taaʻi ʻaki ʻae tā lahi hake ʻi he ngaahi tā ni, ʻe hoko ai ho tokoua ko e kovi lahi ʻi ho ʻao. \p \v 4 ¶ “ʻOua naʻa ke nonoʻo ʻae ngutu ʻoe pulu ʻi heʻene malaki ʻae uite. \p \v 5 ¶ “Kapau ʻoku nofo fakataha ʻae kāinga, pea pekia hanau tokotaha, pea ʻikai ha fānau, ʻoua naʻa fakamaʻu ʻae uaifi ʻo ia kuo pekia mo ha taha mamaʻo: kae ʻalu kiate ia ʻae tokoua ʻo hono husepāniti, ʻo ʻomi kiate ia ko hono uaifi, pea fai ai ʻae ngāue ʻoe tokoua ʻoe husepāniti kiate ia. \v 6 Pea ʻe pehē, ko e ʻuluaki tama ʻoku fanauʻi ʻe hoko ia ki he hingoa ʻo hono tokoua ʻaia kuo pekia, koeʻuhi ke ʻoua naʻa tāmateʻi hono hingoa mei ʻIsileli. \v 7 Pea kapau ʻoku ʻikai lelei ki he tangata ke ʻomi kiate ia ʻae uaifi ʻo hono tokoua, tuku ke ʻalu ʻae uaifi ʻo hono tokoua ki he kau mātuʻa, ʻo lea pehē, ‘ʻOku taʻeloto ʻae tokoua ʻo hoku husepāniti, ke fakatupu ʻae hingoa ki hono tokoua ʻi ʻIsileli, ʻoku ʻikai fie fai ʻe ia ʻae ngāue ʻae tokoua ʻo hoku husepāniti.’ \v 8 Pea ʻe toki fekau kiate ia ʻe he kau mātuʻa ʻo ʻene kolo, ʻonau lea kiate ia: pea kapau ʻoku maʻu pe hono loto, ʻo ne pehē, ʻOku ʻikai lelei kiate au ke maʻu ia; \v 9 ‌ʻE toki haʻu kiate ia ʻae uaifi ʻo hono tokoua ʻi he ʻao ʻoe kau mātuʻa, ʻo ne vete hono topuvaʻe mei hono vaʻe, pea ʻaʻanu ki hono mata, pea ne lea ʻo pehē, ‘ʻE pehē pe hono fai ki he tangata ʻaia ʻoku ʻikai loto ke langa hake ʻae fale ʻo hono tokoua.’ \v 10 Pea ʻe ui hono hingoa ʻi ʻIsileli, ‘Ko e fale ʻo ia kuo vete hono topuvaʻe.’ \p \v 11 ¶ “Kapau ʻe kē ha ongo tangata ʻo fefaʻuhi ʻo fai, pea haʻu ʻae uaifi ʻoe tokotaha ke fakamoʻui hono husepāniti mei he nima ʻo ia ʻoku ne taaʻi ia, pea mafao atu hono nima, ke puke ia ʻi he potu fufū: \v 12 Te ke tutuʻu hono nima, ʻoua naʻa ʻofa ho mata kiate ia. \p \v 13 ¶ “ʻOua naʻa ke ʻai ʻi hoʻo kato ʻae ngaahi maka fakamamafa kehekehe, ʻae lahi mo e siʻi. \v 14 ‌ʻOua naʻa ke maʻu ʻi ho fale ʻae puha fua kehekehe, ʻae lahi mo e siʻi. \v 15 Ka ke maʻu ʻe koe ʻae maka haohaoa mo totonu, mo e puha fua haohaoa mo totonu ko ia te ke maʻu: koeʻuhi ke fakalōloa ai ho ngaahi ʻaho ʻi he fonua ʻaia ʻoku foaki ʻe Sihova ko ho ʻOtua kiate koe. \v 16 He ko kinautolu kotoa pē ʻoku fai meʻa pehē, mo ia kotoa pē ʻoku fai taʻemāʻoniʻoni, ko e meʻa kovi lahi ia kia Sihova ko ho ʻOtua. \p \v 17 ¶ “Manatu ki he meʻa naʻe fai ʻe ʻAmaleki kiate koe ʻi he hala, hili hoʻomou haʻu mei ʻIsipite; \v 18 ‌ʻA ʻene fakafetaulaki kiate koe ʻi he hala, ʻo ne teʻia ʻa homou mui fononga, ʻio ʻakinautolu kotoa pē naʻe muimui vaivai ʻiate koe, ʻi hoʻo vaivai mo hoʻo ongosia pea naʻe ʻikai manavahē ia ki he ʻOtua. \v 19 Ko ia ʻe hoko ʻo pehē, ʻoka tuku kiate koe ʻe Sihova ko ho ʻOtua, ʻae mālōlō mei ho ngaahi fili kotoa pē ʻoku tuʻu takatakai, ʻi he fonua ʻaia ʻoku foaki ʻe Sihova ko ho ʻOtua kiate koe ko ho tofiʻa, te ke tāmateʻi ʻae manatu ki ʻAmaleki mei he lalo langi; ʻoua naʻa ke fakangaloʻi eni. \c 26 \cd \it 1 Ko e vete ʻo ia ʻoku ne ʻatu ʻae kato ʻuluaki fua. 12 Ko e lotu ʻaia ʻoku ne ʻatu ʻae tukuhau ʻo hono tolu taʻu. 16 Ko e lea fefuakava ʻaki ʻae ʻOtua mo e kakai.\it* \p \v 1 Pea ʻe hoko ʻo pehē, “ʻOka ke ka hoko ki he fonua ʻaia ʻoku foaki kiate koe ʻe Sihova ko ho ʻOtua ko ho tofiʻa, pea kuo ke maʻu ia, mo ke nofo ki ai; \v 2 Te ke toʻo ai mei he ngaahi ʻuluaki fua kotoa pē ʻoe fonua ʻaia te ke ʻomi mei ho fonua ʻaia ʻoku foaki kiate koe ʻe Sihova ko ho ʻOtua, ʻe faʻo ia ki he kato, pea te ke ʻalu ki he potu ʻaia ʻe fili ʻe Sihova ko ho ʻOtua ke ʻai ki ai hono huafa. \v 3 Pea te ke ʻalu ki he taulaʻeiki ʻaia ʻoku ʻi ai ʻi he ngaahi ʻaho ko ia, pea ke pehē kiate ia, ‘ʻOku ou fakahā he ʻaho ni kia Sihova ko ho ʻOtua, kuo u haʻu mei he fonua ʻaia naʻe fuakava ai ʻa Sihova ki heʻetau ngaahi tamai ke foaki kiate kitautolu.’ \v 4 Pea ʻe toʻo ʻe he taulaʻeiki ʻae kato mei ho nima, pea ʻe tuku ia ʻi he haʻohaʻonga ʻoe feilaulauʻanga kia Sihova ko ho ʻOtua. \v 5 Pea te ke lea ʻo pehē, ʻi he ʻao ʻo Sihova ko ho ʻOtua, ‘Ko ʻeku tamai ko e Silia tei mate, pea naʻe ʻalu hifo ia mo e tokosiʻi ki ʻIsipite, pea ʻāunofo ai, pea naʻe tupu ai ia ko e puleʻanga lahi, mo mālohi, mo tokolahi: \v 6 Pea naʻe fai kovi kiate kimautolu ʻae kakai ʻIsipite, ʻo tautea ʻakimautolu, ʻo hilifaki kiate kimautolu ʻae ngāue fakapōpula lahi: \v 7 Pea ʻi heʻemau tangi kia Sihova ko e ʻOtua ʻo ʻemau ngaahi tamai, naʻe tokanga ʻa Sihova ki homau leʻo, pea naʻe ʻafio ia ki heʻemau ngaahi mamahi, mo ʻemau ngāue, mo homau fakafiuʻi: \v 8 Pea naʻe ʻomi ʻe Sihova ʻakimautolu mei ʻIsipite ʻaki ʻae nima māfimafi, mo e nima kuo mafao atu, pea ʻi he ngaahi meʻa fakamanavahē lahi, mo e ngaahi fakaʻilonga, mo e ngaahi meʻa fakaofo: \v 9 Pea kuo ne ʻomi ʻakimautolu ki he potu ni, pea kuo ne foaki kiate kimautolu ʻae fonua ni, ko e fonua ʻoku mahu tāfea ʻi he huʻahuhū mo e honi. \v 10 Pea ko eni, vakai, kuo u ʻomi ʻae ʻuluaki fua ʻoe fonua ʻaia kuo ke foaki ʻe koe, ʻE Sihova, kiate au.’ “Pea te ke fokotuʻu ia ʻi he ʻao ʻo Sihova ko ho ʻOtua, pea te ke lotu ʻi he ʻao ʻo Sihova ko ho ʻOtua: \v 11 Pea te ke fiefia ʻi he lelei kotoa pē ʻaia ʻoku foaki ʻe Sihova ko ho ʻOtua kiate koe, pea ki ho fale, ʻa koe, mo e Livai, mo e muli ʻoku ʻiate kimoutolu. \p \v 12 ¶ “He hili hao tukuhau ʻi hono hongofulu ʻoe vahe ʻo hoʻo meʻa kotoa pē ʻi hono tolu ʻoe taʻu, ʻaia ko e taʻu ʻoe tukuhau, pea kuo ke ʻatu ia ki he kau Livai, mo e muli, mo e tamai mate, mo e uitou, koeʻuhi kenau kai ʻi hoʻo ngaahi kolo, pea mākona; \v 13 Pea te ke toki lea koe ʻi he ʻao ʻo Sihova ko ho ʻOtua, Kuo u ʻomi ʻae ngaahi meʻa tapu mei hoku fale, pea kuo u foaki foki ia ki he kau Livai, pea ki he muli, mo e tamai mate, mo e uitou, ʻo hangē ko hoʻo ngaahi fekau kotoa pē ʻaia naʻa ke fekau kiate au: naʻe ʻikai te u talangataʻa ki hoʻo fekau, pea naʻe ʻikai te u fakangalongaloʻi ia: \v 14 Naʻe ʻikai te u kai mei ai ʻi heʻeku mamahi, pea naʻe ʻikai siʻi te u toʻo ha meʻa mei ai ʻi he ngāue taʻemaʻa, pe ʻatu ha meʻa mei ai maʻae kakai mate: ka kuo u tokanga ki he leʻo ʻo Sihova ko hoku ʻOtua, pea kuo u fai ʻo fakatatau ki he ngaahi meʻa kuo ke fekau kiate au. \v 15 ‌ʻAfio hifo mei ho ʻafioʻanga māʻoniʻoni mei he langi, pea tāpuaki ho kakai ko ʻIsileli, mo e fonua kuo ke foaki mai kiate kimautolu, ʻo hangē ko hoʻo fuakava ki heʻemau ngaahi tamai, ko e fonua ʻoku mahutāfea ʻi he huʻahuhu mo e honi. \p \v 16 ¶ “Kuo fekau kiate koe he ʻaho ni ʻe Sihova ko ho ʻOtua ke ke fai ʻae ngaahi tuʻutuʻuni mo e ngaahi fakamaau: ko ia ke ke tauhi mo ke fai ki ai ʻaki ho loto kotoa, mo ho laumālie kotoa. \v 17 Kuo ke fakahā he ʻaho ni ko Sihova ko ho ʻOtua, pea te ke ʻalu ʻi hono ngaahi hala, mo ke tauhi ʻene ngaahi tuʻutuʻuni, mo ʻene ngaahi fekau, mo ʻene ngaahi fakamaau, pea te ke tokanga ki hono leʻo: \v 18 Pea kuo fakahā ʻe Sihova he ʻaho ni ko ʻene kakai mahuʻinga ʻakimoutolu, ʻo hangē ko ʻene talaʻofa kiate koe, pea koeʻuhi ke ke tauhi ʻene ngaahi fekau kotoa pē; \v 19 Pea ke ne ngaohi koe ke ke māʻolunga lahi ʻi he ngaahi puleʻanga kotoa pē kuo ne ngaohi, ʻi he ongoongolelei, pea ʻi he hingoa, pea ʻi he fakaʻapaʻapa; pea koeʻuhi ke ke hoko ko e kakai māʻoniʻoni kia Sihova ko ho ʻOtua, ʻo hangē ko ʻene folofola. \c 27 \cd \it 1 ʻOku fekau ki he kakai ke tohi ʻae fono ki he ngaahi maka, 5 Pea ke fokotuʻu ʻae feilaulauʻanga ʻi he ngaahi maka kotoa. 11 ʻOku vaeua ʻae ngaahi faʻahinga ʻi Kelisimi mo Ipale. 14 ʻOku fakahā ʻi Ipale ʻae ngaahi malaʻia.\it* \p \v 1 Pea naʻe fekau ʻe Mōsese mo e kau mātuʻa ʻo ʻIsileli ki he kakai, ʻo pehē, “Tauhi ʻae ngaahi fekau kotoa pē ʻaia ʻoku ou fekau kiate kimoutolu he ʻaho ni. \v 2 Pea ʻe hoko ʻo pehē, ʻi he ʻaho ko ia te mou ʻalu ai ki he kauvai ʻe taha ʻo Sioatani ki he fonua ʻaia ʻoku foaki kiate koe ʻe Sihova ko ho ʻOtua, te ke fokotuʻu ai ʻae ngaahi maka lahi maʻau, pea ke ʻaofi ʻaki ia ʻae lahe: \v 3 Pea te ke tohi ki ai ʻae ngaahi lea kotoa pē ʻoe fono ni, ʻoka hili hoʻo hoko ki he kauvai, koeʻuhi ke ke ʻalu ʻo hoko ki he fonua ʻaia ʻoku foaki ʻe Sihova ko ho ʻOtua, ko e fonua ʻoku mahutāfea ʻi he huʻahuhu mo e honi; ʻo hangē ko ia kuo talaʻofa kiate koe ʻe Sihova ko e ʻOtua ʻo hoʻo ngaahi tamai. \v 4 Ko ia ʻe hoko ʻo pehē, ʻi hoʻomou ʻalu ki he kauvai ʻe taha ʻo Sioatani, te mou fokotuʻu ʻae ngaahi maka ni, ʻo hangē ko ʻeku fekau kiate kimoutolu he ʻaho ni, ʻi he moʻunga ko Ipale, pea te ke ʻaofi ʻaki ia ʻae lahe. \v 5 Pea te ke fokotuʻu ʻi ai ʻae feilaulauʻanga kia Sihova ko ho ʻOtua, ko e feilaulauʻanga maka: ʻoua naʻa ke hiki ki ai ha \add toki \add*ukamea. \v 6 Ke ke fokotuʻu ʻae feilaulauʻanga kia Sihova ko ho ʻOtua ʻaki ʻae ngaahi foʻi maka kotoa: pea te ke ʻatu ʻi ai ʻae ngaahi feilaulau tutu kia Sihova ko ho ʻOtua: \v 7 Pea te ke ʻatu ai ʻae ngaahi feilaulau fakamelino, pea ke kai ʻi ai, pea ke fiefia ʻi he ʻao ʻo Sihova ko ho ʻOtua. \v 8 Pea te ke tohi ki he ngaahi maka ʻae ngaahi lea kotoa pē ʻoe fono ni ke ʻilongofua.” \p \v 9 ¶ Pea naʻe lea ʻa Mōsese mo e kau taulaʻeiki mo e kau Livai ki ʻIsileli kotoa pē, ʻo pehē, “ʻE ʻIsileli ke ke vakai, mo ke tokanga; kuo ke hoko he ʻaho ni ko e kakai ʻa Sihova ko ho ʻOtua. \v 10 Ko ia ke ke fai talangofua ai ki he leʻo ʻo Sihova ko ho ʻOtua, pea fai ki heʻene ngaahi fekau mo ʻene ngaahi tuʻutuʻuni, ʻaia ʻoku ou fekau kiate koe he ʻaho ni.” \p \v 11 ¶ Pea naʻe fekau ʻe Mōsese ki he kakai ʻi he ʻaho ko ia, ʻo pehē, \v 12 “Ko kinautolu eni ʻe tuʻu ʻi he moʻunga ko Kelisimi ke tāpuakiʻi ʻae kakai, ʻi hoʻomou hoko atu ki he kauvai ʻe taha ʻo Sioatani; ko Simione, mo Livai, mo Siuta, mo ʻIsaka, mo Siosefa, mo Penisimani: \v 13 Pea ko kinautolu eni ʻe tuʻu ʻi he moʻunga ko Ipale ke fakamalaʻia; ko Lupeni, mo Kata, mo ʻAseli, mo Sepuloni, mo Tani, mo Nafitali. \v 14 Pea ʻe lea ʻae kau Livai, ʻo tala ʻaki ʻae leʻo lahi ki he kau tangata kotoa pē ʻo ʻIsileli, \v 15 ‌ʻE malaʻia ʻae tangata ʻaia ʻoku ne ngaohi ha meʻa fakatātā kuo tā pe haka, ko e meʻa fakalielia kia Sihova, ko e ngāue ʻae nima ʻoe tufunga, pea ʻoku ne tuku ia ʻi he potu lilo. Pea ʻe tali ʻe he kakai kotoa pē ʻo pehē, ʻEmeni. \v 16 Ke malaʻia ia ʻaia ʻoku ʻikai fakaʻapaʻapa ki heʻene tamai pe ki heʻene faʻē. Pea ʻe lea pehē ʻe he kakai kotoa pē, ʻEmeni. \v 17 Ke malaʻia ia ʻoku ne hiki ʻae fakangata fonua ʻo hono kaungāʻapi. Pea ʻe pehē ʻe he kakai kotoa pē, ʻEmeni. \v 18 Ke malaʻia ia ʻaia ʻoku ne fakahēʻi ʻae kui mei he hala. Pea ʻe lea pehē ʻe he kakai kotoa pē, ʻEmeni. \v 19 Ke malaʻia ia ʻoku ne fakahalaʻi ʻae fakamaauʻi ʻoe muli, mo e tamai mate, mo e uitou. Pea ʻe lea pehē ʻe he kakai kotoa pē, ʻEmeni. \v 20 Ke malaʻia ia ʻoku mohe mo e uaifi ʻo ʻene tamai; he ʻoku ne fakatelefua ʻene tamai. Pea ʻe pehē ʻe he kakai kotoa pē, ʻEmeni. \v 21 Ke malaʻia ia ʻoku mohe mo ha manu. Pea ʻe pehē ʻe he kakai kotoa pē, ʻEmeni. \v 22 Ke malaʻia ia ʻoku mohe mo hono tuofefine, ko e ʻofefine ʻa ʻene tamai, pe ko e tama ʻa ʻene faʻē. Pea ʻe lea pehē ʻe he kakai kotoa pē, ʻEmeni. \v 23 Ke malaʻia ia ʻoku mohe mo ʻene faʻē ʻi he fono. Pea ʻe pehē ʻe he kakai kotoa pē, ʻEmeni. \v 24 Ke malaʻia ia ʻoku ne taaʻi fakalilolilo ʻa hono kaungāʻapi. Pea ʻe pehē ʻe he kakai kotoa pē, ʻEmeni. \v 25 Ke malaʻia ia ʻaia ʻoku ne toʻo ʻae totongi ke tāmateʻi ʻae tokotaha ʻoku angatonu. Pea ʻe pehē ʻe he kakai kotoa pē, ʻEmeni. \v 26 Ke malaʻia ia ʻaia ʻoku ʻikai te ne fakamoʻoni ʻae lea kotoa pē ʻoe fono ni ke fai ki ai. Pea ʻe lea pehē ʻe he kakai kotoa pē, ʻEmeni. \c 28 \cd \it 1 Ko e ngaahi tāpuaki ʻoe fai talangofua. 15 Ko e ngaahi malaʻia ʻoe fai talangataʻa.\it* \p \v 1 Pea ʻe hoko ʻo pehē, “Kapau te ke tokanga lelei ki he fono ʻa Sihova ko ho ʻOtua, ke tokanga mo fai ʻene ngaahi fekau kotoa pē ʻaia ʻoku ou fekauʻi koe he ʻaho ni, ʻe hiki koe ʻe Sihova ko ho ʻOtua ke ke māʻolunga lahi koe ʻi he ngaahi puleʻanga kotoa pē ʻo māmani: \v 2 Pea ʻe hoko kiate koe ʻae ngaahi tāpuaki ni kotoa pē, ʻo fetaʻomi kiate koe, ʻo kapau te ke tokanga ki he leʻo ʻo Sihova ko ho ʻOtua. \v 3 ‌ʻE monūʻia koe ʻi he kolo, pea ʻe monūʻia koe ʻi he ngoue. \v 4 ‌ʻE monūʻia ʻae fua ʻo ho sino, mo e fua ʻo hoʻo ngoue, mo e fua ʻo hoʻo fanga manu, mo hono tupu ʻo hoʻo fanga manu lalahi, mo hoʻo ngaahi fanga sipi. \v 5 ‌ʻE monūʻia hoʻo kato mo ho feleoko. \v 6 Te ke monūʻia koe ʻi hoʻo hū mai, pea monūʻia ʻi hoʻo ʻalu kituaʻā. \v 7 ‌ʻE pule ʻE Sihova ke teʻia ʻi ho ʻao ʻa ho ngaahi fili ʻoku tuʻu hake kiate koe: tenau haʻu kiate koe ʻi he hala ʻe taha, pea hola meiate koe ʻi he hala ʻe fitu. \v 8 ‌ʻE fekau ʻe Sihova ʻene tāpuaki kiate koe ʻi he ngaahi fale faʻoʻanga koloa, pea ʻi he meʻa kotoa pē ʻoku ke ʻai ho nima ki ai; pea te ne tāpuaki koe ʻi he fonua ʻaia ʻoku foaki kiate koe ʻe Sihova ko ho ʻOtua. \v 9 ‌ʻE fokotuʻumaʻu koe ʻe Sihova ko e kakai māʻoniʻoni kiate ia, ʻo hangē ko ʻene fuakava kiate koe, ʻo kapau te ke tauhi ʻae ngaahi fekau ʻa Sihova ko ho ʻOtua, ʻo ʻeveʻeva ʻi hono ngaahi hala. \v 10 Pea ʻe mamata ʻe he kakai kotoa pē ʻo māmani, kuo ui koe ʻi he huafa ʻo Sihova; pea tenau manavahē kiate koe. \v 11 Pea ʻe ngaohi koe ʻe Sihova ke lahi hoʻo lelei, ʻi he ngaahi fua ʻo ho sino, pea ʻi he fua ʻo hoʻo fanga manu lalahi, pea ʻi he ngaahi fua ʻo ho fonua, ʻi he fonua ʻaia naʻe fuakava ai ʻa Sihova ki hoʻo ngaahi tamai ke foaki kiate koe. \v 12 ‌ʻE toʻo kiate koe ʻa Sihova ʻa ʻene koloa lelei, ʻae langi ke foaki mai ʻae ʻuha ki ho fonua ʻi hono faʻahitaʻu totonu, pea ke tāpuaki ʻae ngāue kotoa pē ʻa ho nima: pea te ke nō atu koe ki he ngaahi puleʻanga lahi, ka ʻe ʻikai te ke nō mai. \v 13 Pea ʻe ngaohi koe ʻe Sihova ko e ʻulu, ka ʻoku ʻikai ko e hiku; pea te ke māʻolunga pe ʻa koe, kae ʻikai te ke māʻulalo; ʻo kapau te ke tokanga ki he ngaahi fekau ʻa Sihova ko ho ʻOtua, ʻaia ʻoku ou fekau kiate koe he ʻaho ni, ke tokanga ki ai ʻo fai: \v 14 Pea ʻe ʻikai te ke afe mei ha lea ʻe taha ʻaia ʻoku ou fekau kiate koe he ʻaho ni, ki he nima toʻomataʻu, pe ki he toʻohema, ke muimui ʻi ha ngaahi ʻotua kehe ke tauhi ʻakinautolu. \p \v 15 ¶ Kae hoko ʻo pehē, “ʻO kapau ʻe ʻikai te ke fanongo ki he leʻo ʻo Sihova ko ho ʻOtua, ke tokanga ʻo fai ki heʻene ngaahi fekau kotoa pē mo ʻene ngaahi tuʻutuʻuni ʻaia ʻoku ou fekau kiate koe he ʻaho ni; ʻe hoko ai ʻae ngaahi malaʻia ni kiate koe ʻo ne fetaʻomi kiate koe: \v 16 Te ke malaʻia koe ʻi he kolo, pea malaʻia koe ʻi he ngoue. \v 17 Te ke malaʻia koe ʻi hoʻo kato, pea ʻi ho feleoko. \v 18 ‌ʻE malaʻia ʻae fua ʻo ho sino, mo e fua ʻo ho fonua, mo e tupu ʻo hoʻo fanga manu lalahi, mo e fanga sipi. \v 19 ‌ʻE malaʻia koe ʻi hoʻo hū mai, pea malaʻia koe ʻoka ke ka ʻalu kituaʻā. \v 20 ‌ʻE fekau ʻe Sihova kiate koe ʻae malaʻia, mo e mamahi, mo e tautea, ʻi he meʻa kotoa pē ʻoku ke ʻai ho nima ki ai ke fai, ka ke ʻauha koe, pea ke mole ʻo ʻosi vave; ko e meʻa ʻi he kovi ʻo hoʻo ngaahi ngāue, ʻaia kuo ke liʻaki ai au. \v 21 ‌ʻE fakapikimaʻu kiate koe ʻe Sihova ʻae mahaki fakaʻauha, ke ne fakaʻauha ai koe mei he funga ʻoe fonua, ʻaia ʻoku ke ʻalu ki ai ke maʻu. \v 22 ‌ʻE taaʻi koe ʻe Sihova ʻaki ʻae fakaʻauʻausino, pea mo e mofi, pea mo e hangatāmaki, pea mo e vela lahi ʻaupito, pea mo e heletā, pea mo e mahunu, mo e popo; pea tenau tuli koe ke ke ʻauha ai. \v 23 Pea ʻe hoko ʻae langi ʻoku ʻi ʻolunga ʻi ho ʻulu ko e palasa, pea ko e kelekele ʻoku ʻi lalo ʻiate koe ʻe hoko ko e ukamea. \v 24 ‌ʻE ngaohi ʻe Sihova ʻae ʻuha ʻo ho fonua ko e efu mo e efuefu: ʻe ʻalu hifo ia mei langi kiate koe ke ke ʻauha ai. \v 25 ‌ʻE pule ʻe Sihova ke taaʻi koe ʻi he ʻao ʻo ho ngaahi fili: ke ke ʻalu kituaʻā koe ʻi he hala ʻe taha kiate kinautolu, pea te ke hola ʻi he hala ʻe fitu mei honau ʻao: pea ʻe fetuku koe ki he ngaahi puleʻanga kotoa pē ʻo māmani. \v 26 Pea ʻe hoko ho ʻangaʻanga ko e meʻakai ia ki he fanga puna ʻoe ʻatā, pea ki he fanga manu ʻoe fonua, pea ʻe ʻikai fakaseʻeseʻe ʻakinautolu ʻe ha tokotaha. \v 27 Pea ʻe taaʻi koe ʻe Sihova ʻaki ʻae pala ʻo ʻIsipite, mo e mahaki kovi, mo e poku, mo e veli, ʻaia ʻoku ʻikai faʻa fakamoʻui koe mei ai. \v 28 ‌ʻE taaʻi ʻaki koe ʻe Sihova ʻae faha, mo e kui, mo e lilika ʻoe loto: \v 29 Pea te ke tautaufā ʻi he hoʻatā, ʻo hangē ko e kui ʻoku tautaufā ʻi he poʻuli, pea ʻe ʻikai te ke monūʻia ʻi ho ngaahi hala: pea ʻe fakamoʻulaloa maʻuaipē koe mo maumauʻi ai pe, pea ʻe ʻikai fakamoʻui koe ʻe ha tokotaha: \v 30 Te ke poloʻi ho uaifi pea ʻe mohe ia mo e tangata kehe: te ke langa ha fale, ka ʻe ʻikai te ke nofo ki ai: te ke tō ʻae ngoue vaine, ka ʻe ʻikai te ke maʻu hono ngaahi fua. \v 31 ‌ʻE tāmateʻi hoʻo pulu ʻi ho ʻao, ka ʻe ʻikai te ke kai ia: ʻe toʻo ʻo ʻave fakamālohi pe ʻa hoʻo ʻasi mei ho ʻao, pea ʻe ʻikai toe ʻomi kiate koe: ʻe foaki ʻa hoʻo fanga sipi ki ho ngaahi fili, pea ʻe ʻikai ʻiate koe ha tokotaha ke toe maʻu mai ia. \v 32 Ko ho ngaahi foha mo ho ngaahi ʻofefine ʻe foaki ki he kakai kehe, pea ʻe fakasio ho mata, pea mole ʻi he holi kiate kinautolu ʻi he ʻaho kotoa: pea ʻe ʻikai ha mafai ʻi ho nima. \v 33 Ko e fua ʻo ho fonua, mo hoʻo ngāue kotoa pē, ʻe kai ʻo ʻosi ia ʻe ha puleʻanga ʻaia ʻoku ʻikai te ke ʻiloa; pea ʻe fakamoʻulaloaʻi koe mo taʻomia maʻuaipē. \v 34 Ko ia te ke faha ai ʻi he mamata ʻe ho mata ʻaia te ke mamata ki ai. \v 35 ‌ʻE taaʻi koe ʻe Sihova ʻi ho tui, pea ʻi ho vaʻe, ʻaki ʻae pala ʻaia ʻe ʻikai faʻa fakamoʻui, mei ho ʻaofi vaʻe ʻo aʻu ki ho tumuʻaki. \v 36 ‌ʻE ʻomi koe ʻe Sihova mo e tuʻi ʻaia te ke fakanofo ke pule kiate koe, ki he puleʻanga ʻaia naʻe ʻikai te ke ʻilo ʻe koe, pe ko hoʻo ngaahi tamai; pea te ke tauhi ʻi ai ʻae ngaahi ʻotua kehe, ko e ʻakau mo e maka. \v 37 Pea te ke hoko koe ko e ofoʻanga, mo e lauʻikoviʻanga, mo e lumaʻanga, ʻi he ngaahi puleʻanga kotoa pē ʻaia ʻe tataki koe ki ai ʻe Sihova. \v 38 Te ke fetuku ʻae tenga lahi ki he ngoue, ka ke ʻomi ʻae meʻa siʻi mei ai; koeʻuhi ʻe kai ʻo ʻosi ia ʻe he heʻe. \v 39 Te ke tō ʻae ngaahi ngoue vaine, pea ʻauhani ia, ka ʻe ʻikai te ke inu hono uaine, pe tānaki hono fua, koeʻuhi ʻe kai ia ʻe he ʻunufe. \v 40 Te ke maʻu ʻae ʻakau ko e ʻolive ʻi he ngaahi potu fonua kotoa pē, ka ʻe ʻikai te ke pani ʻaki koe ʻae lolo; koeʻuhi ʻe lī hono fua ʻe hoʻo ʻolive. \v 41 ‌ʻE tupu ʻiate koe ʻae ngaahi foha mo e ngaahi ʻofefine, ka ʻe ʻikai te ke maʻu ha fiemālie ʻiate kinautolu; he tenau ʻalu ʻo nofo pōpula. \v 42 Ko ho ngaahi ʻakau kotoa pē mo e fua ʻo ho fonua ʻe fakaʻosi ia ʻe he heʻe. \v 43 Ko e muli ʻoku ʻiate koe ʻe hiki māʻolunga lahi ʻiate koe; pea ʻe fakahifo koe ke māʻulalo ʻaupito. \v 44 ‌ʻE nō atu ʻe ia kiate koe, pea ʻe ʻikai te ke nō kiate ia: ʻe hoko ko e ʻulu ia pea ko e hiku koe. \v 45 Pea koeʻuhi ko e ngaahi malaʻia ni ʻe hoko kiate koe, tenau tuli koe, pea maʻu koe, kaeʻoua ke ʻauha koe; ko e meʻa ʻi he ʻikai te ke tokanga ki he leʻo ʻo Sihova ko ho ʻOtua, ke tauhi ʻene ngaahi fekau mo ʻene tuʻutuʻuni ʻaia naʻa ne fekauʻi koe: \v 46 Pea tenau ʻiate koe, ko e fakaʻilonga, mo e meʻa fakaofo, pea ki ho hako ʻo taʻengata. \v 47 Ko e meʻa ʻi he ʻikai te ke tauhi ʻa Sihova ko ho ʻOtua ʻi he angatonu mo e fiefia ʻoe loto, koeʻuhi ko e mahu meʻa lelei kotoa pē; \v 48 Ko ia te ke tauhi ai ʻa ho ngaahi fili ʻaia ʻe fekau ʻe Sihova ke tuʻu hake kiate koe, ʻi he fiekaia, mo e fieinu, pea ʻi he telefua, pea ʻi he masiva ʻi he meʻa kotoa pē: pea te ne ʻai ʻae haʻamonga ukamea ki ho kia, koeʻuhi ke ne fakaʻauha koe. \v 49 ‌ʻE ʻomi ʻe Sihova ʻae puleʻanga kiate koe mei he mamaʻo, mei he ngataʻanga ʻo māmani, ʻo hangē ko e puna ʻae ʻikale; ʻae puleʻanga ko e lea ʻanautolu ʻe ʻikai te ke ʻiloʻi; \v 50 Ko e puleʻanga ʻoku mata mālohi, ʻaia ʻe ʻikai tenau tokanga ki he sino ʻoe motuʻa, pe fakahā ha ʻofa ki he talavou: \v 51 Pea ʻe kai ʻe ia hono tupu ʻo hoʻo fanga manu lahi, mo e fua ʻo ho fonua, ke ʻoua ke ke ʻauha koe: ʻaia foki ʻe ʻikai tenau tuku kiate koe ha uite, pe ha uaine, pe ha lolo, pe ko e tupu ʻo hoʻo fanga manu lalahi, pe ha fanga sipi, kaeʻoua ke ne fakaʻauha koe. \v 52 Pea te ne tauʻi koe ʻi ho ngaahi matapā kotoa pē, ke holoki hifo ʻa ho ngaahi ā māʻolunga mo tali tau, ʻaia ʻoku ke falala ki ai, ʻi ho fonua kotoa pē: pea te ne tauʻi koe ʻi he ngaahi matapā kotoa pē ʻi he potu fonua kotoa pē, ʻaia kuo foaki kiate koe ʻe Sihova ko ho ʻOtua. \v 53 Pea te ke kai ʻae fua ʻo ho sino ʻoʻou, ko e kakano ʻo ho ngaahi foha pea mo ho ngaahi ʻofefine, ʻaia kuo foaki kiate koe ʻe Sihova ko ho ʻOtua, ko e meʻa ʻi he tau, pea ʻi he kāpui koe ʻe hoʻo ngaahi fili ʻaia tenau fakamamahiʻi ai koe. \v 54 Ko e tangata ʻiate kimoutolu ʻaia ʻoku vaivai pea mamahi ngofua, ʻe kovi hono mata ki hono tokoua, pea ki he uaifi ʻo hono fatafata, pea ki hono toe ʻo ʻene fānau ʻaia ʻe liʻaki: \v 55 Ko ia ʻe ʻikai ʻatu ai ʻe ia ki ha tokotaha ha konga siʻi ʻoe kakano ʻo ʻene fānau ʻaia ʻoku ne kai: koeʻuhi ʻoku ʻikai ha meʻa ʻoku toe kiate ia ʻi he tau, mo e fakahonge, ʻaia ʻe fakamamahi ʻaki koe ʻe ho ngaahi fili ʻi ho ngaahi matapā. \v 56 Ko e fefine vaivai mo mamahi ngofua ʻiate kimoutolu, ʻaia naʻe ʻikai meimei tuku hono ʻaofivaʻe ki he kelekele koeʻuhi ko e vaivai mo e mamahi ngofua, ʻe kovi hono mata ki he husepāniti ʻo hono fatafata, pea ki heʻene tama, pea ki heʻene taʻahine, \v 57 Pea ki he tamasiʻi ʻoku haʻu ʻi he vahaʻa ʻo hono vaʻe, pea ki heʻene fānau te ne fanauʻi: he te ne kai fakafufū ia ʻi heʻene masiva ʻi he meʻa kotoa pē ʻi he tau mo e fakahonge, ʻaia ʻe fakamamahi ʻaki koe, ʻe ho fili ʻi ho ngaahi matapā. \v 58 Kapau ʻe ʻikai te ke tokanga ke fai ʻae ngaahi lea kotoa pē ʻoe fono ni ʻaia kuo tohi ʻi he tohi ni, koeʻuhi ke ke manavahē ki he huafa nāunauʻia mo fakamanavahē ni, KO SIHOVA KO HO ʻOTUA; \v 59 Pehē ʻe toki ngaohi ʻe Sihova hoʻo ngaahi tautea ke fakamanavahē, pea mo e tautea ki ho hako, ʻio, ko e tautea lahi, ʻo fuoloa, mo e ngaahi mahaki lahi, pea fai fuoloa. \v 60 Kaeʻumaʻā foki ʻa ʻene ʻomi kiate koe ʻae ngaahi mahaki ʻo ʻIsipite, ʻaia naʻa ke manavahē ai; pea tenau piki mau kiate koe. \v 61 Pea mo e ngaahi mahaki kotoa pē, mo e ngaahi tautea kotoa pē, ʻaia ʻoku ʻikai tohi ʻi he tohi ʻoe fono ni, ʻe ʻomi ia ʻe Sihova kiate koe, kaeʻoua ke ke ʻauha koe. \v 62 Pea ʻe tuku ʻakimoutolu ke mou toe tokosiʻi pe, ka naʻa mou tatau mo e ngaahi fetuʻu ʻoe langi ʻi hono tokolahi: ko e meʻa ʻi he ʻikai te ke fai talangofua ki he leʻo ʻo Sihova ko ho ʻOtua. \v 63 Pea ʻe hoko ʻo pehē, hangē naʻe fiefia ʻa Sihova kiate kimoutolu ke fai lelei kiate kimoutolu, pea ke fakatokolahi ʻakimoutolu: ʻe pehē, ʻe fiefia ʻa Sihova kiate kimoutolu ke fakaʻauha ʻakimoutolu, pea ke fakaʻosi ʻakimoutolu; pea ʻe hamusi ʻakimoutolu, mei he fonua ʻaia ʻoku ke ʻalu ki ai ke maʻu ia. \v 64 Pea ʻe fakahēʻi koe ʻe Sihova ki he kakai kotoa pē, mei he ngataʻanga ʻe taha ʻo māmani ʻo aʻu atu ki hono ngataʻanga ʻe taha; pea te ke tauhi ʻi ai ʻae ngaahi ʻotua kehe, ʻaia naʻe ʻikai te ke ʻilo ʻe koe, pe ko hoʻo ngaahi tamai, ʻio ʻae ʻakau mo e maka. \v 65 Pea ʻe ʻikai te ke ʻilo ʻae fiemālie ʻi he ngaahi puleʻanga ko ia, pea ʻe ʻikai ha mālōlō ki ho ʻaofivaʻe: ka ʻe tuku kiate koe ʻe Sihova ʻae loto tetetete ʻi ai, mo e vaivai ʻoe mata, mo e mamahi ʻoe loto: \v 66 Pea ʻe ʻikai te ke ʻilo pe te ke moʻui pe te ke mate; pea te ke mamahi ʻi he ʻaho mo e pō, pea ʻe ʻikai te ke maʻu fakamoʻoni ki hoʻo moʻui: \v 67 Te ke pehē ʻi he pongipongi, ʻAmusiaange kuo efiafi! pea ʻi he efiafi te ke pehē, ʻAmusiaange kuo pongipongi! Ko e meʻa ʻi he manavahē ʻo ho loto, ʻaia te ke manavahē ai, pea ʻi he mamata ʻe ho mata ʻaia te ke mamata ki ai. \v 68 Pea ʻe toe ʻomi koe ʻe Sihova ki ʻIsipite ʻi he ngaahi vaka, ʻi he hala ʻaia naʻaku lea ki ai kiate koe, ʻE ʻikai te ke toe mamata ki ai: pea ʻe fakatau ʻakimoutolu ʻi ai ki homou ngaahi fili ko e kau tangata pōpula mo e kau fefine pōpula; pea ʻe ʻikai ha tangata te ne fie fakatau \add ʻakimoutolu\add*.” \c 29 \cd \it 1 ʻOku enginaki ʻe Mōsese kenau talangofua, ʻi he manatu ki he ngaahi ngāue kuo nau mamata ki ai. 10 ʻOku ʻatu ʻae kakai kotoa pē ʻi he ʻao ʻo Sihova koeʻuhi kenau hoko ʻo fefuakava ʻaki mo ia. 18 Ko e houhau ʻe tō kiate ia ʻoku kākā. 29 ʻOku ʻi he ʻOtua ʻae ngaahi meʻa fakalilolilo.\it* \p \v 1 Pea ko eni ʻae ngaahi lea ʻoe fuakava, ʻaia naʻe fekau ʻe Sihova kia Mōsese ke fai mo e fānau ʻa ʻIsileli ʻi he fonua ʻo Moape, ka ʻoku kehe ʻae fuakava ʻaia naʻa ne fai mo kinautolu ʻi Holepi. \p \v 2 ¶ Pea naʻe ui ʻe Mōsese ki ʻIsileli kotoa pē, ʻo ne pehē kiate kinautolu, “Kuo mou mamata ki he meʻa kotoa pē naʻe fai ʻe Sihova ʻi homou ʻao ʻi he fonua ko ʻIsipite kia Felo, pea ki heʻene kau tamaioʻeiki kotoa pē, pea ki hono fonua kotoa pē. \v 3 Ko e ngaahi meʻa ʻahiʻahi ʻaia naʻe mamata ki ai ʻa ho mata, ʻae ngaahi fakaʻilonga, mo e ngaahi mana lahi ko ia: \v 4 Ka ʻoku teʻeki ai foaki kiate kimoutolu ʻe Sihova ʻae loto ke ʻilo, mo e mata ke mamata, mo e telinga ke ongo, ʻo aʻu mai ki he ʻaho ni. \v 5 Pea kuo u tataki ʻakimoutolu ʻi he taʻu ʻe fāngofulu ʻi he toafa ʻoku teʻeki ai fakaʻaʻau ʻo motuʻa homou ngaahi kofu, pea ʻoku ʻikai hoko ʻo motuʻa ho topuvaʻe ʻi ho vaʻe. \v 6 Kuo ʻikai te mou kai mā, pea kuo ʻikai te mou inu uaine pe ha inu mālohi: koeʻuhi ke mou ʻilo ko au ko Sihova ko homou ʻOtua. \v 7 Pea ʻi hoʻomou hoko ki he potu ni, naʻe haʻu ʻa Sihoni ko e tuʻi ʻo Hesiponi, mo Oki ko e tuʻi ʻo Pesani, ʻo tuʻu hake ko hotau tauʻi, pea naʻa tau teʻia ʻakinaua: \v 8 Pea naʻa tau maʻu hona fonua, pea naʻe foaki ia ko e tofiʻa ki he faʻahinga ʻo Lupeni, mo e faʻahinga ʻo Kata, pea ki hono vaeuaʻanga ʻoe faʻahinga ʻo Manase. \v 9 Ko ia mou tauhi ʻae ngaahi lea ʻae fuakava ni, ʻo fai ki ai, koeʻuhi ke mou monūʻia ʻi he meʻa kotoa pē ʻoku mou fai. \p \v 10 ¶ “ʻOku mou tutuʻu kotoa pē he ʻaho ni ʻi he ʻao ʻo Sihova ko homou ʻOtua; ko e ngaahi ʻeiki ʻo homou ngaahi faʻahinga, mo homou kau mātuʻa, mo homou kau matāpule, pea mo e kau tangata kotoa pē ʻo ʻIsileli, \v 11 Mo hoʻomou ngaahi fānau siʻi, mo homou ngaahi uaifi, mo e muli ʻoku ʻi ho ʻapitanga, ʻo fai mei he tangata ʻoku tā ʻa hoʻo fefie ʻo aʻu kiate ia ʻoku ʻutu ʻa hoʻo vai: \v 12 Koeʻuhi ke ke fai ha fuakava mo Sihova ko ho ʻOtua, pea ki heʻene folofola fakapapau, ʻaia ʻoku fai ʻe Sihova ko ho ʻOtua mo koe he ʻaho ni: \v 13 Koeʻuhi ke ne fokotuʻumaʻu koe he ʻaho ni ko e kakai moʻona, pea ke hoko ia kiate koe koe ʻOtua, ʻo hangē ko ʻene folofola kiate koe, pea hangē ko ʻene fuakava ki hoʻo ngaahi tamai, kia ʻEpalahame, mo ʻAisake, pea mo Sēkope. \v 14 Pea ʻoku ʻikai ko ʻeku fai ʻae fuakava ko eni, mo e lea fakapapau ni kiate kimoutolu pe; \v 15 Ka kiate ia ʻoku tau tutuʻu mo ia he ʻaho ni ʻi he ʻao ʻo Sihova ko hotau ʻOtua, pea mo ia foki ʻoku ʻikai ʻi heni mo kitautolu he ʻaho ni: \v 16 (He ʻoku mou ʻilo pe naʻe fēfē ʻetau nofo ʻi he fonua ko ʻIsipite; pea mo ʻetau laka mai ʻi he ngaahi puleʻanga ʻaia naʻa mou haʻu ʻo ofi ki ai; \v 17 Pea kuo mou mamata ki heʻenau ngaahi meʻa kovi, mo honau ngaahi ʻotua loi, ko e ʻakau, mo e maka, mo e siliva, mo e koula, ʻaia naʻe ʻiate kinautolu:) \v 18 Telia naʻa ʻiate kimoutolu ha tangata, pe ha fefine, pe ha fale, pe ha faʻahinga, ʻoku tafoki hono loto he ʻaho ni meia Sihova ko hotau ʻOtua, ke ʻalu ʻo tauhi ʻae ngaahi ʻotua ʻoe ngaahi puleʻanga ni; telia naʻa ʻiate kimoutolu ʻae aka ʻoku fua ʻaki ʻae ʻahu mo e kona; \v 19 Pea ʻe hoko ai ʻo pehē, ʻi heʻene ongoʻi ʻae ngaahi lea ʻoe fakamalaʻia ni, te ne mahalo lelei kiate ia ʻi hono loto, ʻo pehē, Te u maʻu pe ʻae fiemālie, neongo ʻeku ʻeveʻeva pe ʻi he filioʻi ʻa hoku loto, ke fakalahi ʻaki ʻae kona ki he fieinu: \v 20 ‌ʻE ʻikai mamae kiate ia ʻa Sihova, ka ʻe vela ʻae houhau mo e fuaʻa ʻo Sihova ki he tangata ko ia, pea ko e ngaahi malaʻia kotoa pē ʻaia kuo tohi ʻi he tohi ni, ʻe tuku tonu kiate ia, pea ʻe tāmateʻi ʻe Sihova hono hingoa mei he lalo langi. \v 21 Pea ʻe vaheʻi ia ʻe Sihova ki he kovi mei he ngaahi faʻahinga ʻo ʻIsileli, ʻo fakatatau ki he ngaahi malaʻia ʻoe fuakava ʻaia kuo tohi ʻi he tohi ni ʻoe fono: \v 22 Ko ia, ko e toʻutangata ʻamui ʻi hoʻomou fānau ʻaia ʻe tupu hake kimui ʻiate kimoutolu, pea mo e muli ʻaia ʻe haʻu mei he fonua mamaʻo, tenau pehē, ʻi heʻenau mamata ki he ngaahi tautea ʻoe fonua ko ia, mo e ngaahi mahaki ʻaia kuo tuku ki ai ʻe Sihova; \v 23 Pea kuo hoko ʻae fonua kotoa pē ko e sulifa, mo e māsima, mo e vela, ʻoku ʻikai tūtuuʻi ia pe fua, pe tupu ha mohuku ʻi ai, ka ʻoku hangē ko e fulihi ʻo Sotoma, mo Komola, ko ʻAtima, mo Sipoimi, ʻaia naʻe fulihi ʻe Sihova ʻi heʻene tuputāmaki, pea ʻi hono houhau lahi: \v 24 ‌ʻIo, ʻe lea ʻae puleʻanga kotoa pē, ʻo pehē, ‘Ko e hā kuo fai pehē ai ʻa Sihova ki he fonua ni? Ko e hā hono ʻuhinga ʻoe kakaha ʻo hono houhau lahi ni?’ \v 25 Pea ʻe pehē ʻe he kakai, ‘Ko e meʻa ʻi heʻenau liʻaki ʻae fuakava ʻa Sihova ko e ʻOtua ʻo ʻenau ngaahi tamai, ʻaia naʻe fai mo kinautolu ʻi heʻene ʻomi ʻakinautolu kituaʻā mei he fonua ko ʻIsipite: \v 26 He naʻa nau ʻalu ʻo tauhi ʻae ngaahi ʻotua kehe, pea lotu ki ai, ʻae ngaahi ʻotua naʻe ʻikai tenau ʻilo, pea naʻe ʻikai te ne foaki kiate kinautolu: \v 27 Pea naʻe tupu ai ʻae houhau ʻo Sihova ki he fonua ni, ke fakahoko ki ai ʻae ngaahi malaʻia kotoa pē kuo tohi ʻi he tohi ni: \v 28 Pea naʻe taʻaki ʻakinautolu ʻe Sihova mei honau fonua ʻi he houhau, pea ʻi he houhau lahi, pea ʻi he tuputāmaki lahi, pea ne lī ʻakinautolu ki he fonua kehe, ʻo hangē ko ia ʻoku fai he ʻaho ni.’ \v 29 Ko e ngaahi meʻa lilo ʻoku ʻa Sihova ko hotau ʻOtua: ka ko e ngaahi meʻa kuo fakahā ʻoku ʻatautolu ia mo ʻetau fānau ʻo taʻengata, koeʻuhi ketau fai ʻae lea kotoa pē ʻoe fono ni. \c 30 \cd \it 1 Ko e ngaahi ʻaloʻofa lahi kiate ia ʻoku fakatomala. 11 ʻOku ʻilongofua ʻae fekau. 15 ʻOku fokotuʻu ʻae mate mo e moʻui ʻi honau ʻao.\it* \p \v 1 Pea ʻe hoko ʻo pehē, “ʻI he fai ʻae ngaahi meʻa ni kotoa pē kiate koe, ʻae tāpuaki mo e malaʻia, ʻaia kuo u fokotuʻu ʻi ho ʻao, pea ke fakamanatu ki he ngaahi meʻa ni ʻi he puleʻanga kotoa pē, ʻaia kuo kapusi koe ki ai ʻe Sihova ko ho ʻOtua, \v 2 Pea ke tafoki kia Sihova ko ho ʻOtua, ʻo fai talangofua ki hono leʻo ʻo fakatatau ki he meʻa kotoa pē ʻaia ʻoku ou fekau kiate koe he ʻaho ni, ʻa koe mo hoʻo fānau, ʻaki ho loto kotoa pea ʻi ho laumālie kotoa; \v 3 ‌ʻE toki liliu ai ʻe Sihova ko ho ʻOtua ʻa ho pōpula, pea ʻe ʻaloʻofa \add ia \add*kiate koe, pea ʻe tafoki \add ia \add*ʻo tānaki koe mei he ngaahi puleʻanga kotoa pē, ʻaia kuo fakamovetevete koe ki ai ʻe Sihova ko ho ʻOtua. \v 4 Kapau ʻoku ai hao niʻihi kuo kapusi atu ki he potu mamaʻo ange ʻaupito ʻoe langi, ʻe tānaki koe mei ai ʻe Sihova ko ho ʻOtua, pea te ne ʻomi koe mei ai: \v 5 Pea ʻe ʻomi koe ʻe Sihova ko ho ʻOtua ki he fonua ʻaia naʻe maʻu ʻe hoʻo ngaahi tamai, pea te ke maʻu ia; pea ʻe fai lelei ʻe ia kiate koe, pea fakatokolahi hake koe ʻi hoʻo ngaahi tamai. \v 6 Pea ʻe kamuʻi ho loto ʻe Sihova ko ho ʻOtua, mo e loto ʻo ho hako, ke ke ʻofa kia Sihova ko ho ʻOtua ʻaki ho loto kotoa, pea ʻi ho laumālie kotoa, koeʻuhi ke ke moʻui. \v 7 Pea ʻe ʻai ʻe Sihova ko ho ʻOtua ʻae ngaahi malaʻia ni kotoa pē ki ho ngaahi fili, pea kiate kinautolu ʻoku fehiʻa kiate koe, mo fakatangaʻi koe. \v 8 Pea te ke tafoki ʻo fai talangofua ki he leʻo ʻo Sihova, ʻo fai ʻae ngaahi fekau ni kotoa pē ʻaia ʻoku ou fekau kiate koe he ʻaho ni. \v 9 Pea ʻe fakamonūʻiaʻi koe ʻe Sihova ko ho ʻOtua ʻi he ngāue kotoa pē ʻa ho nima, ʻi he fua ʻo ho sino, ʻi he fua ʻo hoʻo fanga manu, pea ʻi he fua ʻo ho fonua, ke ke lelei ai: koeʻuhi ʻe toe fiefia ʻa Sihova kiate koe ʻi he lelei, ʻo hangē ko ʻene fiefia ki hoʻo ngaahi tamai: \v 10 Kapau te ke tokanga ki he leʻo ʻo Sihova ko ho ʻOtua, ke tauhi ʻene ngaahi fekau mo ʻene ngaahi tuʻutuʻuni ʻaia kuo tohi ʻi he tohi ʻoe fono ni, pea kapau te ke tafoki kia Sihova ko ho ʻOtua ʻaki ho loto kotoa, mo ho laumālie kotoa. \p \v 11 ¶ “He ko e fekau ni ʻaia ʻoku ou fekau ai kiate koe he ʻaho ni, ʻoku ʻikai lilo meiate koe, pea ʻoku ʻikai mamaʻo ia ʻiate koe. \v 12 ‌ʻOku ʻikai ʻi he langi ia, koeʻuhi ke ke pehē ai, ‘Ko hai ʻe ʻalu hake ki langi maʻatautolu, pea ʻomi ia kiate kitautolu, koeʻuhi ketau fanongo ki ai, ʻo fai ia?’ \v 13 Pea ʻoku ʻikai mamaʻo atu ia ʻi he tuʻa tahi, koeʻuhi ke ke pehē ai, ‘Ko hai ʻe ʻalu mamaʻo atu ʻi he tahi pea ʻomi ia kiate kitautolu, koeʻuhi ketau fanongo ai, pea fai ia?’ \v 14 Ka ʻoku ofi ʻaupito ʻae lea kiate koe ʻoku ʻi ho ngutu, pea ʻi ho loto, koeʻuhi ke ke fai ki ai. \p \v 15 ¶ “Vakai, kuo u fokotuʻu ʻi ho ʻao he ʻaho ni ʻae moʻui mo e lelei, mo e mate mo e kovi; \v 16 Koeʻuhi ʻi heʻeku fekau kiate koe he ʻaho ni ke ke ʻofa kia Sihova ko ho ʻOtua, ke ʻalu ʻi hono ngaahi hala, pea tauhi ʻene ngaahi fekau mo ʻene ngaahi tuʻutuʻuni mo ʻene ngaahi fakamaau, koeʻuhi ke ke moʻui pea hoko ʻo tokolahi: pea ʻe tāpuaki koe ʻe Sihova ko ho ʻOtua ʻi he fonua ʻaia ʻoku ke ʻalu ki ai ke maʻu ia. \v 17 Pea kapau ʻe tafoki ho loto, pea ʻikai te ke tokanga, kae tohoekina koe ke mamaʻo, pea \add ke \add*lotu ki he ngaahi ʻotua kehe, pea tauhi ʻakinautolu; \v 18 ‌ʻOku ou valoki ʻakimoutolu he ʻaho ni ko e moʻoni te mou ʻauha, pea ʻe ʻikai te mou fakatolonga homou ngaahi ʻaho ʻi he fonua, ʻaia ʻoku mou ʻalu ai ki he kauvai ʻe taha ʻo Sioatani ke maʻu ia. \v 19 ‌ʻOku ou ui ki he langi mo māmani ke fakamoʻoni he ʻaho ni, kuo u fokotuʻu ʻi homou ʻao ʻae moʻui mo e mate, ʻae tāpuaki mo e malaʻia: ko ia ke ke fili ʻae moʻui, koeʻuhi ke moʻui fakatouʻosi ai koe mo ho hako: \v 20 Koeʻuhi ke ke ʻofa kia Sihova ko ho ʻOtua, pea ke fai talangofua ki hono leʻo, pea koeʻuhi ke ke pikitai kiate ia: he ko hoʻo moʻuiʻanga ia, mo e fakatolongaʻanga ʻo ho ngaahi ʻaho: koeʻuhi ke ke nofo ai koe ʻi he fonua ʻaia naʻe fuakava ki ai ʻe Sihova ki hoʻo ngaahi tamai, kia ʻEpalahame, mo ʻAisake, pea mo Sēkope, ke foaki kiate kinautolu.” \c 31 \cd \it 1 ʻOku tokoni ʻe Mōsese ki he kakai. 7 ʻOku ne tokoni ʻa Siosiua. 9 ʻOku ne ʻatu ʻae fono ki he kau taulaʻeiki kenau lau ia ʻi hono fitu taʻu ki he kakai. 14 ʻOku ʻatu ʻe he ʻOtua ʻae fekau kia Siosiua, 19 Mo e hiva ke fakamoʻoni ʻae kovi ʻae kakai. 24 ʻOku ʻatu ʻe Mōsese ʻae tohi ʻoe fono ki he kau Livai kenau tauhi ia. 28 ʻOku lea valoki ia ki he kau mātuʻa.\it* \p \v 1 Pea naʻe ʻalu ʻa Mōsese ʻo ne lea ʻaki ʻae ngaahi lea ni ki ʻIsileli kotoa pē. \v 2 Pea naʻe pehē ʻe ia kiate kinautolu, “Ko e taʻu eni ʻe teau mo e taʻu ʻe uofulu ʻo hoku motuʻa he ʻaho ni; ʻoku ʻikai te u kei faʻa ʻalu kituaʻā mo haʻu ki lotoʻā: pea kuo pehē foki ʻe Sihova kiate au, ʻE ʻikai te ke ʻalu koe ki he kauvai ʻe taha ʻo Sioatani. \v 3 Ko Sihova ko ho ʻOtua, ʻe ʻalu ia ʻo muʻomuʻa ʻiate koe, pea ʻe fakaʻauha ʻe ia ʻae ngaahi puleʻanga ni mei ho ʻao, pea te ke maʻu ʻakinautolu: pea ko Siosiua, ʻe ʻalu ia ʻo muʻomuʻa ʻiate koe, ʻo hangē ko e folofola ʻa Sihova. \v 4 Pea ʻe fai ʻe Sihova kiate kinautolu ʻo hangē ko ʻene fai kia Sihoni pea kia Oki, ko e ongo tuʻi ʻae kau ʻAmoli, pea ki hona fonua, ʻaia naʻa ne fakaʻauha. \v 5 Pea ʻe tukuange ʻakinautolu ʻe Sihova ʻi homou ʻao, koeʻuhi ke mou fai kiate kinautolu ʻo fakatatau ki he ngaahi fekau ʻaia kuo u fekau ni kiate kimoutolu. \v 6 Ke ke mālohi koe pea ke lototoʻa, ʻoua naʻa ke lilika, pea ʻoua naʻa ke manavahē kiate kinautolu: he ko Sihova ko ho ʻOtua, ko ia ia ʻoku mo ō mo koe; ʻe ʻikai te ne fakatukutukuʻi koe, pe liʻaki koe.” \p \v 7 ¶ Pea naʻe ui ʻe Mōsese kia Siosiua, ʻo ne pehē kiate ia ʻi he ʻao ʻo ʻIsileli kotoa pē, “Ke ke mālohi koe pea ke lototoʻa: he ko koe te ke ʻalu mo e kakai ni ki he fonua ʻaia naʻe fuakava ai ʻe Sihova ki heʻenau ngaahi tamai ke foaki, kiate kinautolu; pea te ke fakahoko ʻakinautolu ki ai kenau maʻu ia. \v 8 Pea ko Sihova, ko ia ia ʻoku ʻalu muʻomuʻa ʻiate koe; ʻe ʻiate koe ia, ʻe ʻikai te ne fakatukutukuʻi koe, pe liʻaki koe; ʻoua naʻa ke manavahē, pea ʻoua naʻa ke puputuʻu.” \p \v 9 ¶ Pea naʻe tohi ʻe Mōsese ʻae fono ni, pea ne ʻatu ia ki he kau taulaʻeiki ko e ngaahi foha ʻo Livai, ʻaia naʻe haʻamo ʻae puha ʻoe fuakava ʻa Sihova, pea ki he kau mātuʻa kotoa pē ʻo ʻIsileli. \v 10 Pea naʻe fekau ʻe Mōsese kiate kinautolu, ʻo pehē, “ʻI he ngataʻanga ʻo hono fitu taʻu kotoa pē, pea ʻi he kātoanga ʻoe taʻu ʻoe tukuange, ʻi he kātoanga ʻoe ngaahi fale fehikitaki, \v 11 ‌ʻI he hoko mai ʻa ʻIsileli kotoa pē ʻi he ʻao ʻo Sihova ko ho ʻOtua ki he potu ʻaia te ne fili, ke ke lau ʻae fono ni ʻi he ʻao ʻo ʻIsileli kotoa pē kenau ongoʻi. \v 12 Fakakātoa fakataha ʻae kakai, ʻae tangata, mo e fefine, mo e fānau, mo e muli ʻoku nofo ʻi ho ngaahi matapā, koeʻuhi kenau fanongo, pea kenau ʻilo, pea manavahē kia Sihova ko honau ʻOtua, pea tokanga ke fai ʻae ngaahi lea kotoa pē ʻoe fono ni: \v 13 Pea ko ʻenau fānau, ʻaia ʻoku teʻeki hoko ʻo ʻilo ha meʻa, kenau ongoʻi, pea ʻilo ke manavahē kia Sihova ko homou ʻOtua, ʻi he lolotonga ʻoku mou moʻui ʻi he fonua ʻaia ʻoku mou ʻalu ki ai ʻi he kauvai ʻe taha ʻo Sioatani ke maʻu ia.” \p \v 14 ¶ Pea naʻe folofola ʻa Sihova kia Mōsese, “Vakai, ʻoku ʻunuʻunu mai ʻa ho ngaahi ʻaho te ke mate ai: ui kia Siosiua, pea fakahā ʻakimoua ʻi he fale fehikitaki ʻoe kakai, koeʻuhi ke u tuku ha fekau kiate ia.” Pea naʻe ʻalu ʻa Mōsese mo Siosiua, ʻo na fakahā ʻakinaua ʻi he fale fehikitaki ʻoe kakai.” \v 15 Pea naʻe fakahā ʻa Sihova ʻi he fale fehikitaki ʻi he pou ʻoe ʻao: pea naʻe tuʻu ʻae pou ʻoe ʻao ʻi ʻolunga ʻi he matapā ʻoe fale fehikitaki. \p \v 16 ¶ Pea naʻe folofola ʻa Sihova kia Mōsese, “Vakai, te ke mohe koe mo hoʻo ngaahi tamai: pea ʻe tuʻu hake ʻae kakai ni, ʻo ʻalu ʻo fai angahala ki he ngaahi ʻotua ʻoe kau muli ʻoe fonua, ʻaia ʻoku nau ʻalu ki ai ke nonofo mo kinautolu, pea tenau liʻaki au, ʻo liʻaki ʻae fuakava ʻaia kuo u fai mo kinautolu. \v 17 Pea ʻe tupu ai ʻeku houhau kiate kinautolu ʻi he ʻaho ko ia, pea te u liʻaki ʻakinautolu, pea te u fufū hoku fofonga meiate kinautolu, pea ʻe fakaʻosiʻosi ʻakinautolu, pea ʻe hoko ʻae ngaahi kovi lahi mo e ngaahi mamahi lahi kiate kinautolu; ko ia tenau lea ai ʻi he ʻaho ko ia, ʻIkai kuo hoko ʻae ngaahi kovi ni kiate kitautolu, koeʻuhi ʻoku ʻikai ʻiate kitautolu ʻa hotau ʻOtua? \v 18 Pea ko e moʻoni teu fufū hoku fofonga ʻi he ʻaho ko ia mei he ngaahi kovi kotoa pē ʻaia kuo ʻosi ʻenau fai, ko e meʻa ʻi heʻenau tafoki ki he ngaahi ʻotua kehe. \v 19 Pea ko eni, mo tohi ʻae hiva ni maʻamoutolu pea ako ʻaki ia ki he fānau ʻa ʻIsileli: ʻai ia ki honau ngutu, koeʻuhi ke hoko ʻae hiva ni ko e fakamoʻoni kiate au, ki he fānau ʻa ʻIsileli. \v 20 Koeʻuhi ʻi he hili ʻeku ʻomi ʻakinautolu ki he fonua ʻaia naʻaku fuakava ai ki heʻenau ngaahi tamai, ʻaia ʻoku mahutāfea ʻi he huʻahuhu mo e honi; pea hili ʻenau kai ʻo fakamākona ʻakinautolu, pea \add nau \add*hoko ʻo sino; tenau toki tafoki ki he ngaahi ʻotua kehe, ʻo tauhi ʻakinautolu, fakahouhauʻi au, pea liʻaki ʻeku fuakava. \v 21 Pea ʻe hoko ʻo pehē, ʻi he hoko ʻae ngaahi kovi lahi mo e mamahi lahi kiate kinautolu, ʻe fakaʻilo ʻenau kovi ʻe he hiva ni ʻo hangē ha fakamoʻoni; koeʻuhi ʻe ʻikai ngalo ia mei he ngutu ʻo honau hako: he ʻoku ou ʻilo ʻenau mahalohalo ni ʻaia ʻoku nau feʻaluʻalu fano ʻo fai ni, ʻi he teʻeki ai te u ʻomi ʻakinautolu ki he fonua ʻaia naʻaku fuakava ki ai.” \p \v 22 ¶ Ko ia naʻe tohi ai ʻe Mōsese ʻae hiva ni ʻi he ʻaho pe ko ia, ʻo ne akoʻi ia ki he fānau ʻa ʻIsileli. \v 23 Pea naʻa ne tuku kia Siosiua ko e foha ʻo Nuni ʻae fekau, ʻo ne pehē, “Ke ke mālohi koe pea ke lototoʻa: koeʻuhi te ke fakahoko ʻae fānau ʻa ʻIsileli ki he fonua ʻaia naʻaku fuakava ai kiate kinautolu: pea te u ʻiate koe.” \p \v 24 ¶ Pea naʻe hoko ʻo pehē, ʻi he fakaʻosi ʻe Mōsese ʻae tohi ʻoe ngaahi lea ʻoe fono ni ki he tohi, ʻo aʻu atu ki hono kakato, \v 25 “Naʻe fekau ʻe Mōsese ki he kau Livai, ʻaia naʻe haʻamo ʻae puha ʻoe fuakava ʻa Sihova, ʻo pehē, \v 26 “ʻAve ʻae tohi ni ʻoe fono, pea ʻai ia ki he kaokao ʻoe puha ʻae fuakava ʻa Sihova ko homou ʻOtua, koeʻuhi ke ʻi ai ia ko e meʻa fakamoʻoni kiate koe. \v 27 He ʻoku ou ʻilo hoʻo talangataʻa, mo hoʻo kia kekeva: Vakai, ʻi heʻeku kei moʻui mo kimoutolu he ʻaho ni, kuo mou fai talangataʻa kia Sihova; kae muʻa hake ʻo kau ka mate! \p \v 28 ¶ “Fakakātoa mai kiate au ʻae kau mātuʻa kotoa pē ʻo homou ngaahi faʻahinga, mo homou kau matāpule, koeʻuhi ke u lea ʻaki ʻae ngaahi lea ni ʻi honau telinga, pea ui ki langi mo māmani ke fakamoʻoni kiate kinautolu. \v 29 He ʻoku ou ʻilo ʻo kau ka mate te mou fakahalaʻi ʻaupito ʻakimoutolu, pea tafoki mei he hala ʻaia kuo u fekau kiate kimoutolu; pea ʻe tō ʻae kovi kiate kimoutolu ʻi he ngaahi ʻaho ʻamui; ko e meʻa ʻi hoʻomou fai kovi ʻi he ʻao ʻo Sihova, ke fakatupu ai hono houhau ʻi he ngāue ʻa homou nima.” \v 30 Pea naʻe lea ʻa Mōsese kae fanongo ʻae fakataha ʻoe kakai kotoa pē ʻa ʻIsileli ki he ngaahi lea ʻoe hiva ni, ʻo aʻu ki hono ngataʻanga. \c 32 \cd \it 1 Ko e hiva ʻa Mōsese, ʻaia ʻoku fakahā ai ʻae ʻaloʻofa ʻae ʻOtua mo ʻene totongi ki he kovi. 46 ʻOku ne enginaki ʻakinautolu ke fakatokangaʻi honau loto ki ai. 48 ʻOku fekau ʻe he ʻOtua ke ʻalu hake ia ki he moʻunga ko Nipo, ke mamata ki he fonua, pea ke mate ai.\it* \p \v 1 “ʻAe ngaahi langi, mou tokanga, pea te u lea; pea ke fanongo, ʻE māmani, ki he ngaahi lea ʻa hoku ngutu. \v 2 ‌ʻE tō ʻeku akonaki ʻo hangē ko e ʻuha, ʻe ʻalu hifo ʻeku ngaahi lea ʻo hangē ko e hahau, ʻo hangē ko e taumosi ki he ʻakau vaivai, ʻo hangē ko e ʻuha tuʻu mo tō ki he mohuku: \v 3 Ko e meʻa ʻi heʻeku fakaongo atu ʻae huafa ʻo Sihova: mou tuku ʻae māfimafi ki hotau ʻOtua. \v 4 “Ko ia ko e Maka! ʻOku haohaoa ʻa ʻene ngāue: he ko ʻene ʻulungāanga kotoa pē ʻoku angatonu: ko e ʻOtua ʻoe moʻoni, mo taʻehalaia, ʻoku angatonu mo māʻoniʻoni ia. \v 5 Kuo nau fakahalaʻi ʻakinautolu, ko honau ʻila ʻoku ʻikai ko e fakaʻilonga ʻo ʻene fānau: ko e toʻutangata mioʻi mo pikopiko ʻakinautolu. \v 6 He ʻoku pehē hoʻomou totongi kia Sihova, ʻae kakai vale mo taʻepoto? ʻIkai ko hoʻo tamai ia naʻa ne fakatau koe? ʻIkai naʻa ne ngaohi koe, mo fokotuʻumaʻu koe? \v 7 “Manatu ki he ngaahi ʻaho ʻi muʻa, tokanga ki he ngaahi taʻu ʻoe toʻutangata lahi: fehuʻi ki hoʻo tamai, pea te ne fakahā ia kiate koe; ki hoʻo kau mātuʻa, pea tenau tala kiate koe. \v 8 ‌ʻI he vahe atu ʻe he Fungani Māʻolunga ki he ngaahi puleʻanga ʻa honau tofiʻa, ʻi heʻene fakamovetevete ʻae ngaahi foha ʻo ʻAtaina, naʻa ne ʻai ʻae fakangataʻanga ki he kakai ʻo fakatatau ki hono lau ʻoe fānau ʻa ʻIsileli. \v 9 He ko e tofiʻa ʻo Sihova ʻa hono kakai ko e afo ʻo hono tofiʻa ʻa Sēkope. \v 10 “Naʻa ne ʻilo ia ʻi he fonua lala, pea ʻi he toafa liʻaki mo ngungulu; naʻa ne tataki fano ia, ʻo ne akonakiʻi ia, naʻa ne tauhi ia ʻo hangē ko e tama ʻo hono mata. \v 11 Hangē ko e ueʻi ʻe he ʻikale hono pununga, ʻo ʻōʻōfaki ki hono ʻuhiki, ʻo mafola atu hono kapakau, ʻo ne toʻo hake ʻakinautolu, ʻo fua ʻakinautolu ʻi hono kapakau: \v 12 “Naʻe pehē hono tataki ia tokotaha pe ʻe Sihova, pea naʻe ʻikai ha ʻotua kehe mo ia. \v 13 Naʻa ne fakaheka ia ke heka ki he ngaahi potu māʻolunga ʻo māmani, koeʻuhi ke ne kai ʻae tupu ʻoe ngoue; pea naʻa ne ngaohi ia ke ne mimisi ʻae hone mei he maka, mo e lolo mei he makaafi; \v 14 Ko e pota mei he fanga pulu fefine, mo e huʻahuhu ʻoe sipi, mo e ngako ʻoe fanga lami, mo e fanga sipitangata ʻi he faʻahinga mei Pesani, mo e fanga kosi mo hono ngako ʻoe ngaahi tengaʻi uite; pea naʻa ke inu ʻae toto totonu ʻoe kālepi. \p \v 15 ¶ “Ka naʻe fakaʻaʻau ʻo sino ʻa Sesuluni, pea ʻakafisi: kuo ke hoko ʻo sino, kuo ke hoko ʻo matolu, kuo ʻufiʻufi koe \add ʻe he sino\add*; pea naʻa ne toki liʻaki ʻae ʻOtua ʻaia naʻa ne ngaohi ia, pea naʻa ne taʻefakaʻapaʻapa ki he Maka ʻo hono fakamoʻui. \v 16 Naʻa nau langaʻi ʻaki hono fuaʻa ʻae ngaahi ʻotua kehe, naʻa nau fakatupu hono houhau ʻaki ʻenau ngaahi angakovi. \v 17 Naʻa nau feilaulau ki he ngaahi tēvolo, kae ʻikai ki he ʻOtua; ki he ngaahi ʻotua naʻe ʻikai tenau ʻilo, ko e foʻou naʻe toki tupu foʻou hake, ʻaia naʻe ʻikai manavahē hoʻomou tamai ki ai. \v 18 ‌ʻOku ke taʻetokanga ki he Maka naʻa ke tupu ai, pea kuo ke fakangaloʻi ʻae ʻOtua ʻaia naʻa ne fakafuofua koe. \v 19 “Pea ʻi he ʻafio ʻa Sihova, naʻa ne fehiʻa \add kiate kinautolu\add*, ko e meʻa ʻi he fakatupu ʻene houhau ʻe hono ngaahi foha, mo hono ngaahi ʻofefine. \v 20 Pea naʻe pehē ʻe ia, ‘Te u fufū hoku fofonga meiate kinautolu, te u vakai, pe ko e hā honau ngataʻanga: he ko e toʻutangata angatuʻu ʻaupito ʻakinautolu, ko e fānau ʻoku ʻikai ʻiate kinautolu ʻae tui. \v 21 Kuo nau langaʻi ʻaki ʻeku fuaʻa ʻaia ʻoku ʻikai ko e ʻotua; kuo nau fakatupu ʻaki ʻeku houhau ʻenau ngaahi meʻa vaʻinga: pea te u ueʻi ʻaki ʻenau fuaʻa ʻekinautolu ʻoku ʻikai ko e kakai; te u fakatupu ʻenau ʻita ʻaki ʻae kakai vale. \v 22 He kuo tutu ʻae afi ʻi heʻeku houhau, pea ʻe vela ia ʻo aʻu ki loto heli, pea ʻe fakaʻauha ai ʻa māmani mo hono tupu, pea ʻe tutu ai ʻae ngaahi tuʻunga ʻoe ngaahi moʻunga. \v 23 “‘Te u fokotuʻutuʻu ʻae ngaahi kovi kiate kinautolu; te u fakaʻosi ʻa ʻeku ngaahi ngahau kiate kinautolu. \v 24 ‌ʻE vela ʻakinautolu ʻaki ʻae honge, pea ʻe fakaʻosi ʻakinautolu ʻaki ʻae malalaʻi afi, pea ʻi he fakaʻauha fakamamahi: te u fekau ʻae kau nifo, ʻoe fanga manu kaivao kiate kinautolu, mo e kona ʻoe fanga ngata ʻoe efu. \v 25 ‌ʻE fakaʻauha ʻaki ʻae heletā ʻituʻa, mo e ilifia ʻi loto, ʻae talavou mo e tāupoʻou fakatouʻosi, ʻae tama huhu foki mo e tangata ʻuluhinā. \v 26 Ne u pehē, Te u fakahēʻi ʻakinautolu ki he ngaahi tuliki, te u fakaʻosi ʻae fakamanatu kiate kinautolu mei he lotolotonga ʻoe kakai: \v 27 Ka ne taʻeʻoua ʻeku manavahē ki he ʻita ʻae fili, telia naʻa fai fakafielahi ʻe honau ngaahi fili, pea telia naʻa nau lea ʻo pehē, Ko hotau nima māʻolunga, ka ʻoku ʻikai ko Sihova kuo ne fai ʻae meʻa ni kotoa pē.’ \v 28 He ko e puleʻanga masiva fakakaukau poto ʻakinautolu, pea ʻoku ʻikai ha loto faʻa ʻilo foki ʻiate kinautolu. \v 29 Taumaiā kuo nau poto, koeʻuhi kenau ʻilo ʻae meʻa ni, koeʻuhi kenau tokanga ki honau ikuʻanga! \v 30 He ʻe fēfeeʻi ha tulia ʻe he tokotaha ʻae toko afe, pea ʻe he toko ua ʻae toko mano, ʻo ka ne ʻikai fakatau ʻakinautolu ʻe honau Maka, pea tāpuni ʻakinautolu ʻe Sihova? \v 31 He ko honau maka ʻoku ʻikai hangē ko hotau Maka, ʻio, naʻa mo hotau ngaahi fili, ʻoku nau fakamoʻoni ki ai. \v 32 He ko ʻenau vaine ʻoku mei he vaine ʻo Sotoma, pea ʻoku mei he ngoue ʻo Komola: ko honau ngaahi kālepi, ko e kālepi ʻoe ʻahu, ʻoku kona honau ngaahi fuhi: \v 33 Ko ʻenau uaine ko e kona ʻoe fanga ngata lalahi, mo e kona mālohi ʻoe fanga ngata kovi ʻaupito. \v 34 ‌ʻIkai kuo fokotuʻu ʻae meʻa ni ʻiate au ʻo talifaki pe, pea pulusi maʻu ia fakataha mo ʻeku ngaahi koloa? \v 35 ‌ʻOku ʻaʻaku ʻae tautea mo e totongi; ʻe hekea honau vaʻe ʻi hono kuonga: he ʻoku ofi ʻae ʻaho ʻo ʻenau tuʻutāmaki, pea ko e ngaahi meʻa ʻe tō kiate kinautolu ʻoku fakatoʻotoʻo. \v 36 Koeʻuhi ʻe fakamaau ʻe Sihova ʻa hono kakai, pea ʻe lolou ia koeʻuhi ko ʻene kau tamaioʻeiki, ʻi heʻene ʻafioʻi kuo ʻosi honau mālohi, pea ʻoku ʻikai ha niʻihi kuo tāpuni, pe toe. \v 37 Pea ʻe pehē ʻe ia, ‘Kofaʻā koā honau ngaahi ʻotua, ko honau maka naʻa nau falala ki ai, \v 38 ‌ʻAia naʻe kai ʻae ngako ʻo ʻenau ngaahi feilaulau, pea inu ʻae uaine ʻo ʻenau ngaahi feilaulau inu? Tuku kenau tuʻu hake ʻo tokoni ʻakimoutolu, pea hoko ko homou kalofanga! \v 39 “‘Mou vakai ni Ko Au, ʻio Ko Au ia, pea ʻoku ʻikai ha ʻotua mo Au: ʻoku ou tāmateʻi, pea ʻoku ou fakamoʻui; ʻoku ou taaʻi, pea ʻoku ou fakamoʻui: pea ʻoku ʻikai ha tokotaha ʻoku faʻa fakamoʻui mei hoku nima. \v 40 He ʻoku ou hiki hake hoku nima ki langi, pea u pehē, ‘ʻOku ou moʻui ʻo taʻengata.’ \v 41 Kapau te u fakamāsila ʻa ʻeku heletā ngingila, pea puke ʻe hoku nima ʻae fakamaau; te u ʻatu ʻae tautea ki hoku ngaahi fili, pea te u totongi kiate kinautolu ʻoku fehiʻa kiate au. \v 42 Te u fakakona ʻeku ngaahi ngahau ʻaki ʻae toto, pea ʻe kai kakano ʻe heʻeku heletā; ʻi he toto ʻoe kakai kuo tāmateʻi, pea ʻi he kau pōpula, mei he kamataʻanga ʻoe ngaahi tautea ki he fili. \v 43 ‌ʻAe ngaahi puleʻanga, mou fiefia mo hono kakai: koeʻuhi ʻe totongi ʻe ia ʻae toto ʻo ʻene kau tamaioʻeiki, pea te ne ʻatu, ʻae totongi ki hono ngaahi fili, pea ʻe fai ʻaloʻofa ia ki hono fonua, pea mo hono kakai.’” \p \v 44 ¶ Pea naʻe haʻu ʻa Mōsese ʻo ne lea ʻaki kotoa pē ʻae hiva ni ʻi he telinga ʻoe kakai, ʻaia mo Siosiua ko e foha ʻo Nuni. \v 45 Pea naʻe fakaʻosi ʻe Mōsese ʻae lea ʻaki ʻae ngaahi lea ni kotoa pē ki ʻIsileli kotoa pē: \v 46 Pea pehē ʻe ia kiate kinautolu, “Fakatokangaʻi homou loto ki he ngaahi lea kotoa pē ʻaia ʻoku ou fakapapau kiate kimoutolu he ʻaho ni, ʻaia te mou fekau ki hoʻomou fānau kotoa pē ke tokanga pea fai ki he ngaahi lea kotoa pē ʻoe fono ni. \v 47 He ʻoku ʻikai ko e meʻa vaʻinga ia kiate kimoutolu; ka ko hoʻomou moʻui ia: pea ko e meʻa eni te mou fakatolonga ai homou ngaahi ʻaho ʻi he fonua, ʻaia ʻoku mou ʻalu ai ki he tuʻa Sioatani ke maʻu ia.” \v 48 Pea naʻe folofola ai ʻa Sihova kia Mōsese ʻi he ʻaho pe ko ia, ʻo pehē, \v 49 “Ke ke ʻalu hake ki he moʻunga ni ko ʻApalimi, ki he moʻunga ko Nipo, ʻaia ʻoku ʻi he fonua ko Moape, ʻaia ʻoku hangatonu atu ki Seliko; pea vakai ki he fonua ko Kēnani, ʻaia ʻoku ou foaki ki he fānau ʻa ʻIsileli ko honau tofiʻa: \v 50 Pea ke mate ʻi he moʻunga ʻaia ʻoku ke ʻalu hake ki ai, pea fakataha koe mo ho kakai; ʻo hangē ko e mate ʻa ho taʻokete, ko ʻElone ʻi he moʻunga ko Hoa, mo e tānaki ia ki hono kakai: \v 51 Ko e meʻa ʻi hoʻomo fai hala kiate au ʻi he lotolotonga ʻoe fānau ʻa ʻIsileli ʻi he vai ʻi Melipa Ketesi, ʻi he toafa ʻo Sini; ko e meʻa ʻi hoʻomo taʻefakaʻapaʻapa kiate au ʻi he lotolotonga ʻoe fānau ʻa ʻIsileli. \v 52 Te ke mamata ki he fonua ʻi ho ʻao; ka ʻe ʻikai te ke ʻalu ki ai ki he fonua ʻaia ʻoku ou foaki ki he fānau ʻa ʻIsileli.” \c 33 \cd \it 1 Ko e māfimafi ʻoe ʻOtua. 6 Ko e tāpuaki ʻoe faʻahinga ʻe hongofulu ma ua. 26 Ko e lelei ʻo ʻIsileli.\it* \p \v 1 Pea ko e tāpuaki eni, ʻaia naʻe tāpuakiʻi ʻaki ʻe Mōsese ko e tangata ʻoe ʻOtua ʻae fānau ʻa ʻIsileli ʻi he teʻeki ai mate ia. \v 2 Pea naʻa ne pehē ʻe ia, naʻe hāʻele mai ʻa Sihova mei Sainai, pea tuʻu hake mei Seia kiate kinautolu; naʻe ulo mai ʻe ia mei he moʻunga ko Palani, pea naʻe hāʻele mai ia mo e ngaahi toko mano ʻoe kau māʻoniʻoni; naʻe ʻalu atu mei hono nima toʻomataʻu ʻae fono fakavela maʻanautolu. \v 3 ‌ʻIo, naʻa ne ʻofa ki he kakai; ko ʻene kakai māʻoniʻoni kotoa pē naʻe ʻi hono nima: pea naʻa nau nofo hifo ki hono vaʻe; ʻe maʻu taki taha kotoa pē ʻa ʻene ngaahi folofola. \v 4 Naʻe fekau ʻe ia ʻae fono kiate kitautolu, ʻio ko e tofiʻa ʻoe fakataha ʻo Sēkope. \v 5 Pea ko e tuʻi ia ʻi Sesuluni, ʻi he fakataha ʻoe ngaahi ʻeiki ʻoe kakai mo e ngaahi faʻahinga ʻo ʻIsileli. \p \v 6 ¶ “Tuku ke moʻui ʻa Lupeni, pea ʻoua naʻa mate; pea ʻoua naʻa tokosiʻi hono kau tangata.” \p \v 7 ¶ Pea koeʻuhi ko Siuta: naʻa ne pehē, “ʻE Sihova, ke ke fanongo ki he leʻo ʻo Siuta, pea ʻomi ia ki hono kakai: tuku ke mālohi hono nima kiate ia; pea ke ke ʻiate ia ko e tokoni mei hono ngaahi fili.” \p \v 8 ¶ Pea naʻe lea kia Livai, ʻo pehē, “Ko ho Tumemi mo ho ʻUlimi ke ʻi he tokotaha māʻoniʻoni, ʻaia naʻa ke ʻahiʻahiʻi ʻi Masa, mo ia naʻa mo fekuki foki, ʻi he vai ʻo Melipa; \v 9 ‌ʻAia naʻa ne lea ki heʻene tamai pea ki heʻene faʻē, naʻe ʻikai te u mamata kiate ia; pea naʻe ʻikai te ne tui foki ki hono ngaahi kāinga, pe ʻiloʻi ʻene fānau ʻaʻana: he kuo nau tokanga ki hoʻo folofola, pea tauhi hoʻo fuakava. \v 10 Tenau akonakiʻi ʻa Sēkope ʻi hoʻo ngaahi fakamaau, mo ʻIsileli ʻi hoʻo fono: tenau ʻai ʻae meʻa namu kakala ʻi ho ʻao, mo e feilaulau tutu kotoa ki ho feilaulauʻanga. \v 11 ‌ʻE Sihova, ke ke tāpuaki ʻene meʻa, mo ke maʻu ʻae ngāue ʻa hono nima: tā ke ʻasi ʻi he fasiʻatuʻa ʻokinautolu ʻoku tuʻu hake kiate ia, pea mo kinautolu ʻoku fehiʻa kiate ia, ke ʻoua naʻa nau toetuʻu hake.” \p \v 12 ¶ Pea naʻe lea ia kia Penisimani ʻo pehē, “Ko e ʻofeina ʻia SIHOVA, te na nonofo lelei mo ia; pea ʻe maluʻi ia ʻi he ʻaho kotoa, pea ʻe nofo ia ʻi he vahaʻa ʻo hono uma.” \p \v 13 ¶ Pea naʻe lea ia kia Siosefa, ʻo pehē, “Ke monūʻia ʻia Sihova ʻa hono fonua, ʻi he ngaahi meʻa maʻongoʻonga ʻoe langi, pea ʻi he hahau, pea ʻi he loloto ʻaia ʻoku tokoto ʻi lalo, \v 14 Pea ʻi he ngaahi fua maʻongoʻonga ʻoku langaʻi ʻe he laʻā, pea ʻi he ngaahi meʻa maʻongoʻonga ʻoku fakatupu ʻe he ngaahi māhina, \v 15 Pea ʻi he ngaahi meʻa fungani lelei ʻoe ngaahi moʻunga ʻi muʻa ʻi muʻa, pea ʻi he ngaahi meʻa maʻongoʻonga ʻoe ngaahi tafungofunga tolonga maʻu pe, \v 16 Pea ʻi he ngaahi meʻa maʻongoʻonga ʻoe fonua mo hono fonu ʻo ia, pea ʻi he finangalo lelei ʻo ia naʻe nofo ʻi he ʻulu ʻakau: ke hoko ia ki he ʻulu ʻo Siosefa, pea ki he tumuʻaki ʻoe ʻulu ʻo ia naʻe fakamāvae mei hono kāinga. \v 17 Ko e lelei ʻoʻona ʻoku hangē ko e ʻuluaki tupu ʻo ʻene pulu, pea ko hono nifo ʻoʻona ʻoku hangē ko e nifo ʻoe ʻiunikoni: te ne tekeʻi ʻaki ia ʻae kakai fakataha ʻo aʻu atu ki he ngataʻanga ʻo māmani: pea ko e ngaahi toko mano ʻakinautolu ʻo ʻIfalemi, pea ko e ngaahi toko mano ʻakinautolu ʻo Manase.” \p \v 18 ¶ Pea naʻe lea ia kia Sepuloni, “Ke ke fiefia, Sepuloni, ʻi hoʻo ʻalu atu; mo ʻIsaka, ʻi ho ngaahi fale fehikitaki. \v 19 Tenau ui ʻae kakai ki he moʻunga tenau ʻatu ʻi ai ʻae ngaahi feilaulau ʻoe māʻoniʻoni: he tenau mimisiʻi mai ʻae koloa ʻoe tahi, pea mo e ngaahi koloa kuo fufū ʻi he ʻoneʻone.” \p \v 20 ¶ Pea naʻe lea ia kia Kata, “Ke hoko ʻae tāpuaki kiate ia ʻoku ne fakalahi ʻa Kata: ʻoku nofo ia ʻo hangē ha laione, pea ʻoku ne haehae ʻae nima mo e tumuʻaki ʻoe ʻulu. \v 21 Pea ʻoku ne tauhi ʻae ʻuluaki vahe maʻana, koeʻuhi naʻe tuku ia ʻi ai, ʻi he tufakanga, ʻoe ʻeiki fai fono; pea naʻe haʻu ia mo e ngaahi ʻeiki ʻoe kakai, naʻa ne fai ʻae angatonu ʻa Sihova, mo ʻene ngaahi fakamaau mo ʻIsileli.” \p \v 22 ¶ Pea naʻe lea ia kia Tani, ʻo pehē, “Ko e ʻuhiki laione ʻa Tani: ʻe hopo ia mei Pesani.” \p \v 23 ¶ Pea naʻe lea ia kia Nafitali, ʻo pehē, “ʻE Nafitali, ʻa koe kuo fakafiemālieʻi ʻi he ʻofa, pea fonu ʻi he tāpuaki ʻa Sihova: ke ke maʻu ʻe koe ʻae potu lulunga mo e tonga.” \p \v 24 ¶ Pea naʻe lea ia kia ʻAseli, “Ke tāpuaki ʻaki ʻa ʻAseli ʻae ngaahi fānau, ke lelei ia ki hono ngaahi kāinga, pea ke unu ʻe ia hono vaʻe ʻi he lolo. \v 25 ‌ʻE hoko ho topuvaʻe ko e ʻaione mo e palasa; pea ʻe tatau pe ho mālohi ki ho ngaahi ʻaho.” \p \v 26 ¶ ʻOku ʻikai ha tokotaha ʻoku tatau mo e ʻOtua ʻo Sesuluni, ʻaia ʻoku heka ʻo hāʻele ʻi he ngaahi langi ko ho tokoni, pea ʻi hono lelei lahi ʻi he langi. \v 27 Ko e ʻOtua taʻengata ko ho hūfanga, pea ʻoku ʻi lalo ʻiate koe ʻae nima tolonga taʻengata, pea te ne tekeʻi kituaʻā ʻae fili mei ho ʻao; ʻo ne pehē, Fakaʻauha ʻakinautolu. \v 28 ‌ʻE toki nofo tokotaha fiemālie ai pe ʻa ʻIsileli: ko e matavai ʻo Sēkope ʻe ʻi he fonua ʻoe uite mo e uaine; pea ʻe tō hifo ʻae hahau ʻo hono langi foki. \v 29 ‌ʻOku ke monūʻia koe, ʻE ʻIsileli ko hai ʻoku tatau mo koe, ko e kakai kuo fakamoʻui ʻe Sihova, ko e fakaū ʻo ho tokoni, pea ko e heletā foki ʻo ho mālohi! Pea ʻe ʻilo ʻa ho ngaahi fili ko e kau loi kiate koe; pea te ke malaki ʻa honau ngaahi potu māʻolunga. \c 34 \cd \it 1 ʻOku mamata ʻa Mōsese ki he fonua mei he moʻunga ko Nipo. 5 ʻOku pekia ai ia. 6 Ko hono putu. 7 Ko hono taʻu. 8 Ko e tangi ʻi he ʻaho ʻe tolungofulu koeʻuhi ko ia. 9 ʻOku tongia ia ʻa Siosiua. 10 Ko e ongoongolelei ʻo Mōsese.\it* \p \v 1 Pea naʻe ʻalu hake ʻa Mōsese mei he ngaahi toafa ʻo Moape ki he moʻunga ko Nipo, ki he tumutumu ʻo Pisika, ʻaia ʻoku tuʻu hangatonu atu ki Seliko. Pea naʻe fakahā ʻe Sihova kiate ia ʻae fonua kotoa pē ʻo Kiliati, ʻo hoko ki Tani, \v 2 Mo Nafitali kotoa pē, mo e fonua ʻo ʻIfalemi, mo Manase, mo e fonua kotoa pē ʻo Siuta, ʻo aʻu atu ki he tahi lahi, \v 3 Pea mo e potu tonga, mo e tafangafanga ʻoe teleʻa ʻo Seliko, ko e kolo ʻoe ngaahi ʻakau ko e ponga, ʻo aʻu ki Soa. \v 4 Pea naʻe pehē ʻe Sihova kiate ia, “Ko eni ʻae fonua ʻaia naʻaku fuakava ai kia ʻEpalahame, mo ʻAisake, pea mo Sēkope, ʻo pehē, Te u foaki ia ki ho hako; kuo u pule ke ke mamata ki ai ʻaki ho mata ka ʻe ʻikai te ke ʻalu atu ki ai.” \p \v 5 ¶ Ko ia, naʻe pekia ai ʻa Mōsese, ko e tamaioʻeiki ʻa Sihova ʻi he fonua ʻo Moape, ʻo fakatatau ki he folofola ʻa Sihova. \v 6 Pea naʻa ne tanu ia ʻi he teleʻa ʻi he fonua ʻo Moape, ʻo hangatonu atu ki Pete-Peoli ka ʻoku ʻikai ʻilo ʻe ha tangata ʻa hono tanuʻanga ʻo aʻu ki he ʻaho ni. \p \v 7 ¶ Pea naʻe teau taʻu mo e taʻu ʻe uofulu ʻae motuʻa ʻo Mōsese ʻi heʻene pekia: naʻe ʻikai fakapoʻuli hono mata, pea naʻe ʻikai mahuʻi ʻiate ia ʻa hono mālohi. \p \v 8 ¶ Pea naʻe tangi ʻae fānau ʻa ʻIsileli koeʻuhi ko Mōsese ʻi he ngaahi tafangafanga ʻo Moape ʻi he ʻaho ʻe tolungofulu: pea naʻe fakaʻosi ai ʻae ngaahi ʻaho ʻoe tangi mo e fakamamahi koeʻuhi ko Mōsese. \p \v 9 ¶ Pea naʻe fonu ʻa Siosiua ko e foha ʻo Nuni ʻi he laumālie ʻoe poto; he naʻe hilifaki ʻe Mōsese ʻa hono nima kiate ia: pea naʻe tokanga kiate ia ʻe he fānau ʻa ʻIsileli, ke fai ʻo hangē ko e fekau ʻa Sihova kia Mōsese. \p \v 10 ¶ Pea talu ai pe, kuo ʻikai tuʻu hake ha palōfita ʻi ʻIsileli ʻo hangē ko Mōsese, ʻaia naʻe ʻafioʻi ʻe Sihova ko e mata ki he mata, \v 11 ‌ʻI he ngaahi fakaʻilonga kotoa pē mo e ngaahi meʻa mana, ʻaia naʻe fekau ia ʻe Sihova ke fai ʻi he fonua ko ʻIsipite kia Felo, pea ki heʻene kau tamaioʻeiki kotoa pē, pea ki hono fonua kotoa pē, \v 12 Pea ʻi he nima māfimafi ko ia, pea ʻi he ngaahi meʻa fakailifia kotoa pē ʻaia naʻe fakahā ʻe Mōsese ʻi he ʻao ʻo ʻIsileli kotoa pē.