\id ZEC - Toma Bible \ide UTF-8 \h Zakali \toc1 Zakali Ná-Sɛʋɛi \toc2 Zakali \toc3 Zkl \mt1 Zakali \mt2 Ná-Sɛʋɛi \imt Sɛʋɛi lɔɔzeizuʋɛ ma woo mɔungiti \ip GALA gooiti Zakali ti woni, naati ka ti sɛʋɛi nii zu. Zakali ná-eteai ziɛni ta é ɠɛni GALA gooi wosu yeeɠɛɠala ɠilagi zu ta Azé. Naama yeeɠɛɠalai ɠɛni ga siɛgi zu Izilayɛle nuiti ti ɠaleni ma la, ti ɠulani la duɔlai zu Ɓaɓilɔne. Ʋelei nɔ Azé kɛɛni la, tɔ ɓalaa é Izilayɛle nui iɲɔdɔɔni ga ti GALA sei ʋɛlɛi lo fai ɠaaɓela (\xt 8:9\xt*). Zakali zɔlɔɔni zalaɠa ɠula ʋɛlɛyeɠei ta wu, kɛɛɠɛ Ido laaseigi ɠa zalaɠa ɠula nuiti daaseigiti saama, niiti ti ɠaleni ma, ti zeɠe Ɓaɓilɔne (\xt Neɠ 12:4\xt*). Zakali ná-GALA gooiti boni kona undɔɔlugɔ puufelegɔiti zɔɠɔzuʋɛ ta unnaanigɔ puulɔsaʋai (520-480), aisa Yesu Kilista ʋa zɔlɔɔ. \ip Zakali Izilayɛle nuiti iɲɔdɔɔni ga ti ɠaaɠale ma GALA pɔ, naa ɠa a kɛ GALA ɓalaa ge ɠaaɠale ma ti ʋɔ (\xt 1:3\xt*). Zakali ná-GALA gooiti su, kulakɛlɛma lɔsaʋa ɠa ti zaama, niiti é ti zɔlɔɔni kpidi ɠila daawu. Naati ti ʋilɛni fai tanigaa ʋa, niiti ti ɓeni niina ga ɠɛ. Naa ʋoluma Zakali faawokɛɛyeeluɠɔ ɓɔɛ felegɔ woni, é lo Izilayɛle ná-undaanɛ vai ʋa, nii é ʋaazu. Faawokɛɛyeeluɠɔ ɓɔɛi naati ta Mesi ʋaa vai zuɠulazu (\xt 9:9\xt*). \iot Unsosuʋɛ \io1 1. Zakali ta ná-keela wooiti dɛɛ vai (\xt 1:1-6\xt*). \io1 2. Zakali ná-kulakɛlɛma lɔsaʋaiti, é ti zɔlɔɔni kpidi ɠila daawu (\xt 1:7—6:8\xt*). \io1 3. Zalaɠa ɠula losuʋɛ ná veai Zozuwe ya, ta zu so fai Izilayɛle (\xt 6:9—8:23\xt*). \io1 4. Faawokɛɛyeeluɠɔ ɓɔɛ felegɔ é lo Mesi ʋa, ta GALA ná-masadai (\xt 9:1—14:21\xt*). \c 1 \s Maliɠii ná-toligi é bosu ga Izilayɛle nuiti \p \v 1 Masagi Daliyuse ná-masadai ma ɠonagi velesiɛi, ma alu dɔsaʋasiɛi ma, Ɠɔoɠɔ GALAGI ɓɔɛni GALA goo wo nui Zakali ʋɔ, Ɓelekia ná-doun zunui, Ido ná-doun zunui ɓalaa ɠɛni de, é ɠɛ ma: \v 2 Ɠɔoɠɔ GALAGI wola yiiɠaawanani wo-mɛmɛwolani ma. \v 3 Ɠɛ ti ma: «Ɠɔoɠɔ GALAGI, Fai-Pɛ-Maliɠii wooi ɠaa: ‹À ɠale ma, wo ʋa pɔ̀,› » Ɠɔoɠɔ GALAGI, Fai-Pɛ-Maliɠii wooi ɠana. « ‹Nà ɓalaa nà ɠale ma wo ʋɔ.› Ɠɔoɠɔ GALAGI, Fai-Pɛ-Maliɠii ɠa é boga. \v 4 À mina ɠɛ ga wo-mɛmɛwolani kɛʋele, niiti GALA goo wo nu mɔungiti ti ɠɛni ɠɛɛzu ti ma: ‹Ɠɔoɠɔ GALAGI, Fai-Pɛ-Maliɠii wooi ɠaa: À zeɠe wo-ziɛ ʋele ɲɔiti ta wo-zɔ ɲɔiti polu.› Kɛlɛ ti la ɠɛni kɛɛni, ti ʋa woilo gòo ma, ti la gòo zoni,» Ɠɔoɠɔ GALAGI, Fai-Pɛ-Maliɠii wooi ɠana. \v 5 «Mini ɠa za wo-mɛmɛwolani ti ná? GALA goo wo nuiti ɓalaa ti yɛgɛ vulua eyɛsu ɠɔ ɓaa? \v 6 Kɛlɛ tama, dàawooiti, ta nà-deveiti gè ti veeni nà-botiɠɛ nuiti, GALA goo wo nuiti zea, naati ti wo-mɛmɛwolani kɔɠɔzumɛɛnni. Ti ti-ziɛ ʋelei maavaliboni, ti ɠɛ ma: ‹Ɠɔoɠɔ GALAGI, Fai-Pɛ-Maliɠii gi zogɛ ʋelei é deveni la, é zoloo gi ziɛ ʋeleiti ta gi-zɔgiti ma.› » \s Kulakɛlɛmai ma mɔungi: Soo ɓulugi \p \v 7 Masagi Daliyuse ná-konagi velesiɛi ma, alu puugɔ maazu ɠilasiɛi (11) daa ga Seeɓate, naa ná-folo ʋuufele maazu naanigɔi (24) ma, Ɠɔoɠɔ GALAGI ɓɔɛni GALA goo wo nui Zakali ʋɔ, Ɓelekia ná-doun zunui, é ga Ido ná-doun zunui ɓalaa: \v 8 Naama ɓidii gè kulakɛlɛmai ta ɠaani. Gè zunu ɠila kaani zeini soo maaɓɔikpɔigi ɠɔma, é ɠɛni loni milɛte guluiti saama pɛtu kpomaʋɛ. Soo maaɓɔikpɔigiti, ta soo maalɛitɛigiti, ta soo ɠolegiti ti ɠɛni loni poluʋelei. \v 9 Gè gaazaɠani, gè ɠɛ ma: «Màliɠii, lee ma zoo ɠa ga niiti?» Geezuɠeelai nii é ɠɛni ɓɔɛzu pɔ̀, naa ɠɛni mà: «Nà ʋaazu ti-ʋaaɠulabai lɛɛzu ga ɗe.» \v 10 Zunui nii é ɠɛni loni milɛtegiti saama, naa ɠɛ ma: «Niiti ka Ɠɔoɠɔ GALAGI ti leʋegai ga ti eteai zuɓizɛ.» \v 11 Soo ɓizɛ nuiti ti ʋoluvaawoni Ɠɔoɠɔ GALAGI ná-geezuɠeelai ma, é ɠɛni loni milɛtegiti saama, ti ɠɛ ma: «Gi ɓega ga eteai zuɓizɛ, gi kaaʋɛ ga ziilɛigi, ta dooɠogi ɠa ná.» \p \v 12 Ɠɔoɠɔ GALAGI ná-geezuɠeelai ɠɛ ma: «Ɠɔoɠɔ GALAGI, Fai-Pɛ-Maliɠii, wɛlɛ, é ɠɛa ga kona ʋuulɔfela (70), è yiiɠaawanai Zeluzalɛme, ta Zuda laa wolaiti ma. Kɛni yeelɛ è ʋa ti maawɔinɠa?» \v 13 Ɠɔoɠɔ GALAGI iɲɔdɔɔ ɓɔɛiti ta gaanɛɛnɛ ɓɔɛiti boni naazu geezuɠeelai ma, nii é ɠɛni ɓɔɛzu pɔ̀. \p \v 14 Geezuɠeelai nii é ɠɛni ɓɔɛzu pɔ̀, naa devei veeni zèa ga gè niima ɠeela wooi laazeeli ga: «Ɠɔoɠɔ GALAGI, Fai-Pɛ-Maliɠii wooi ɠaa: ‹Zìimaʋɛ laavegɛ ga nɛɛbɛi, Zeluzalɛme ta Siyɔn gizei ta-vaa zu. \v 15 Kɛlɛ gola yiiɠaawanaʋɛ zooi naati ma, ti zei ʋele ɓɛtɛai ga pagɔ. Mazɔlɔɔ gè lago yiiɠaawanaʋɛ nɔ nà-nuɓusɛiti ma, kɛlɛ tiya mu ti ta ɓɔga naati ta-maanɔɠɔi ʋa.› \v 16 Naa ɠa é ba, Ɠɔoɠɔ GALAGI wooi ɠaa: ‹Nà ɠalesu ma, gè Zeluzalɛme ɠaazumaawɔinɠa, nà-pɛlɛi ɠa lo ná ʋolu, pɛlɛ lo nui ná-kɔɠɔ galui ɠa la Zeluzalɛme ma.› » Ɠɔoɠɔ GALAGI, Fai-Pɛ-Maliɠii wooi ɠana. \p \v 17 Geezuɠeelai ɠɛni mà: «Nii wo ʋolu, è ɠɛ ma: ‹Ɠɔoɠɔ GALAGI, Fai-Pɛ-Maliɠii wooi ɠaa: Nà-taa wolaiti ta ta-ɠulagaanɛɛzui zɔlɔɔ ʋolu, nà Siyɔn ɠaanɛɛnɛ, gè yiimazeɠe ʋolu ga Zeluzalɛme.› » \s Kulakɛlɛmai velesiɛi: // Minɛiti ta ɠain bo nuiti \p \v 18 Gè ɠaazuwuzeɠeni, gè minɛ naanigɔ ɠaani kulakɛlɛmai taɠili su. \v 19 Gè ɠɛni geezuɠeelai ma, é ɠɛni ɓɔɛzu pɔ̀: «Minɛi niiti ta ga leeni?» É gòoɠaaʋoteni, é ɠɛ mà: «Minɛi niiti ka ti Zuda zuvazagai, naa ʋɛɛ Izilayɛle ta Zeluzalɛme ʋa.» \p \v 20 Ɠɔoɠɔ GALAGI ɠain bo nu naanigɔ lɛɛni ga ze. \v 21 Gè ɠɛni ma: «Leeni ɠa ti ʋaazu kɛɛzu?» É gòoɠaaʋoteni, é ɠɛ mà: «Ɠain bo nui niiti paaʋɛ ga ti zii ɠiligi naati kpɔlɔ, ti ti-minɛiti suɠale, tɛigiti ti-minɛiti buzeɠeai Zuda yooi laalɔɠɔma ga ti su nuɓusɛiti suvaza. Minɛiti ka ti Zuda ta Zeluzalɛme nuɓusɛiti suvazagai ga kɛʋele ɲɔu, nu nɔpɛ ge la mɔ ɠɛa zoosu unbuzeɠezu.» \c 2 \s Kulakɛlɛmai zaʋasiɛi: Kɔɠɔ galui \p \v 1 Gè ɠaazuwuzeɠeni, gè zunu ɠila ka, kɔɠɔ galui zoni zea. \v 2 Gè ɠɛ ma: «Mini ɠa è liizu ná?» É ɠɛ mà: «Nà liizu Zeluzalɛme ɠɔɠɔsu, gè sakpai, ta kogi ɠwɛɛ.» \p \v 3 Geezuɠeelai nii é ɠɛni ɓɔɛzu pɔ̀, naa maaɓuɠani geezuɠeelai taɠili ba, nii é ɠɛni daaɠomisu. \v 4 É ɠɛni naa ma: «Ɓizɛ, è ɓɔɛ zunu loungoi nu ʋɔ, è ɠɛ ma: ‹Zeluzalɛme ɠa ɠɛɛzu ga taai, siɠi nɔpɛ ge la mɔ ɠɛa ma, tɔɔzei nuɓusɛiti ta toganiiti mɔin ʋelei ʋa, niiti ti ɠɛɛzu ná. \v 5 Nà ɓɔɠɔi ɠa gè ɠɛɛzu maaɠoolii zu eɠɛ abu ziɠigi, gè ɠɛ ma taazuʋɛ ga ná-lɛbiyai,› » Ɠɔoɠɔ GALAGI wooi ɠana. \s Kula zou ʋa nuiti toli fai ʋolu \q \v 6 «Ee! Ee! À ʋela! \q Wo ɠula lɛkpɛma ʋelei nu ɠɔʋɛzuʋɛ yooi tɛi ba ga suvilɛ!» \q Ɠɔoɠɔ GALAGI wooi ɠana. \q «Mazɔlɔɔ gè wo zuvazagɛ geeɠɔlɔgi wu ʋepema naanigɔi pɛ,» \q Ɠɔoɠɔ GALAGI wooi ɠana. \q \v 7 «Ee, Siyɔn nuɓusɛiti, à ʋela, \q wɔi wo zeini Ɓaɓilɔne taazuʋɛ. \q \v 8 Mazɔlɔɔ Ɠɔoɠɔ GALAGI, Fai-Pɛ-Maliɠii wooi ɠaa: \q ‹Tɛigi é tèʋegai ga ná-zobogi, \q zooi naati daalɔɠɔma niiti ti loai wo ma, é ɠɛ ma: \q Zɔi nɔpɛ é vɔɔɠuzu wo ʋa, \q naama nui vɔɔɠua gàazuleegi ʋa. \q \v 9 Wɛlɛ, nà yeewuzeɠezu zooi naati daalɔɠɔma, \q ta latisu ti ɠɛ ga ta-luɔiti zeezu ani.› » \q Wa kwɛɛ naazu ga Ɠɔoɠɔ GALAGI, Fai-Pɛ-Maliɠii tèʋegɛ. \b \q \v 10 «Wa ʋe de, Siyɔn nuɓusɛiti, à ɠoozunɛ! \q Wo wooɠula ga koozunɛɛi, \q mazɔlɔɔ nà ga ʋa gè zei wo zaama,» \q Ɠɔoɠɔ GALAGI wooi ɠana. \q \v 11 «Naama volo ná, zii ɠiligi ma mɔinmɔin ka ʋa, \q ti ɠili Ɠɔoɠɔ GALAGI ʋa. \q Ta ɠɛ ga nà-nuɓusɛiti, \q nà zei wo zaama.» \q Wa kwɛɛ naazu ga Ɠɔoɠɔ GALAGI, Fai-Pɛ-Maliɠii ɠa é tèʋegai wo ma. \q \v 12 Ɠɔoɠɔ GALAGI ɠa Zuda zeɠe ʋolu ga nɔnɔi, zou ɲadegai zu. \q É yiimazeɠe ʋolu ga Zeluzalɛme. \q \v 13 Eteai pɛ ge maaɠɛ kpɔ mu Ɠɔoɠɔ GALAGI ɠaazu! \q Mazɔlɔɔ toɠa na ɠula ga suvilɛ sei ʋɛlɛ ɲadegai wu. \c 3 \s Kulakɛlɛmai naanisiɛi: // Zalaɠa ɠula ɠundiɠi wolai Zozuwe \p \v 1 É zalaɠa ɠula ɠundiɠi wolai Zozuwe lɛɛni ga ze, é loni Ɠɔoɠɔ GALAGI ná-geezuɠeelai ɠakala, Setana ɠɛni loni Zozuwe yeezazu ʋelei, é ɗa maalɔ. \v 2 Ɠɔoɠɔ GALAGI ná-geezuɠeelai ɠɛni Setana ma: «Ɠɔoɠɔ GALAGI zelilo è ma faan, Setana! Gaamazu Ɠɔoɠɔ GALAGI zelilo è ma, tɛigi é yiimazeɠeai ga Zeluzalɛme! Zunui nii la ga koʋileʋegi kulaai abui ɠa ɓaa?» \p \v 3 Zozuwe ɠɛni loni geezuɠeelai ɠakala, maaɠiliai ga seɠe nɔɠɔiti. \v 4 Naa ɠɛni nuiti ma, ti ɠɛni loni koba: «À seɠe nɔɠɔiti kula kɔba.» Naa ʋoluma é ɠɛni Zozuwe ma: «Wɛlɛ gè ɗa-vaaɠaaza golai zeɠea è ʋa, nà è maaɠilizu ga seɠe ʋapagiti.» \v 5 Gè ɠɛni ma: «Ti bɔɔlɔ pagɔi lɔ unba.» Tama ti bɔɔlɔ pagɔi lɔɔni unba, ti maaɠili ga seɠe ɲadegaiti. Miná ɠa Ɠɔoɠɔ GALAGI ná-geezuɠeelai ɠɛni loni ná. \p \v 6 Ɠɔoɠɔ GALAGI ná-geezuɠeelai niima zeele wooi woni Zozuwe ma, é ɠɛ ma: \v 7 «Ɠɔoɠɔ GALAGI, Fai-Pɛ-Maliɠii wooi ɠaa: ‹Ni ɗa ziɛna ga zìima ʋeleiti, è nà-deveiti so, ɗa ɠɛ ga tukpɔɠaaleʋe nui nà-pɛlɛi wu, ɗa ɠɛ wɛlɛzu ma ɠoizuʋɛ pɛ ma, nà pele vie è luɠɔ. Ɗa ɠɛ ʋɛ, naati saama, ti botii ɠɛɛzu bɛ̀. \p \v 8 « ‹À woilo, zalaɠa ɠula ɠundiɠi wolai, Zozuwe, wa è-wɔɔlaiti ti zeini è ɠoba, tɔɔzei wo pɛ wa ga poogi, mazɔlɔɔ nà ʋaazu ga nà-botiɠɛ nui nii daaseigi ga: Ma Ʋɔnɔgi. \v 9 Wɛlɛ gè kɔtu ɠila pilɛga Zozuwe luɠɔ. Kɔtu ɠila kpegi naa ɠaazuʋɛ ɠa ba ga dɔfela. Nà ɓɔɠɔi ɠa gè sɛʋɛi ɠɛɛzu ma. Nà zooi nii ná-kotoi zeɠe ba ga folo ɠila nɔ.› » Ɠɔoɠɔ GALAGI, Fai-Pɛ-Maliɠii wooi ɠana. \v 10 « ‹Naama volo ná, wo ɠilagilagi kpein wa ɠɛ ɓɔɠɔ lolisu wa-leezɛn ɓeleiti ta kooleɠoole guluiti bu, wo ɗa ɠoozunɛ ná ziilɛigi zu.› » Ɠɔoɠɔ GALAGI, Fai-Pɛ-Maliɠii wooi ɠana. \c 4 \s Kulakɛlɛmai lɔɔlusiɛi: // Fitina zei anii ta wolive wulu felegɔi \p \v 1 Geezuɠeelai nii é ɠɛni ɓɔɛzu pɔ̀, naa ʋaani ʋolu, é màaloɠa, ʋelei nu a ɗa ɲiimɛni nui maaloɠa la. \v 2 É ɠɛni mà: «Leeni ɠa è kaazu?» Gè gooɠaaʋoteni, gè ɠɛ ma: «Fitina zei anii ɠa gè kaazu é ga zanugi nɔ ɲɛgɛlɛin, fitina lɔfela ɠa é zeini ga. Gulɔ aniɲakai zeini ti maazuʋɛ, sɔɔʋɛ lɔfelaiti togai ba, gulɔi ziɛzu ti zu, é zeeli fitinaiti su. \v 3 Wolive wulu felegɔ ɠa loni gulɔ aniɲakai ɠobaʋɛ, gilagi ɠa zeezazuʋɛ, zɔi ɠɛ ga kɔʋɛzu ʋelei.» \v 4 Gè geezuɠeelai ɠaazaɠani ʋolu, nii é ɠɛni ɓɔɛzu pɔ̀, gè ɠɛ ma: «Màliɠii, nii ʋoluʋɛ ɠa ga leeni?» \v 5 Geezuɠeelai é ɠɛni ɓɔɛzu pɔ̀, é gàazaɠani é ɠɛ mà: «È la naa ʋoluʋɛ ɠwɛɛ?» Gè ɠɛ ma: «Ungo Màliɠii, gè la poluɠwɛɛ.» \v 6 É gòoɠaaʋoteni, é ɠɛ mà: «Ɠɔoɠɔ GALAGI wooi ɠa é bosu Zoloɓaɓɛle ma: È la niima wotii ɠɛa ga zobogi ta gaaɓaai, kɛni nà-zɛnvui zɛbɛi zu. Ɠɔoɠɔ GALAGI, Fai-Pɛ-Maliɠii ɠa é boga. \q \v 7 Ɗa ga leeni kae, gize wolai? \q Ɗa valibosu è ɠɛ ga nɛmɛi Zoloɓaɓɛle luɠɔ. \q Toɠa kɔtu ɓiigi ɠula è zu, \q maamusɛ wooi zaama, ti ɗa ɠɛ ma: \q ‹Tuya ɠɔtui! Tuya ɠɔtui!› » \b \p \v 8 Ɠɔoɠɔ GALAGI ɓɔɛni pɔ̀ ʋolu, é ɠɛ mà: \v 9 «Zoloɓaɓɛle yeeiti ka ti niima wuulaagi laa, tiya ma nɔ ɠa ti pɛlɛi nii lo fai ɠaaɓelazu. Naa ɠa ɠɛɛna wa kwɛɛ naazu ga Ɠɔoɠɔ GALAGI, Fai-Pɛ-Maliɠii ɠa é tèʋega wo ma. \v 10 Ɓɛɛni ka mu ti botii lɔɔzeizuʋɛ goi ʋaaɠulaai? Ti maa ɠɛni nɛɛni ga ti ɠoozunɛ, siɛgi zu ti kɔtu zaɠa ɠɔlui ɠaani la zoni Zoloɓaɓɛle ya. Kɔtu ɠaazu lɔfelaiti ta ga Ɠɔoɠɔ GALAGI ɠaazuɠɛzɛiti, ti wɛlɛzu fai pɛ ma, ti ɠɛɛzu zooi ɠa.» \p \v 11 Gè gaazaɠani ʋolu, gè ɠɛ ma: «Wolive wulu felegɔi nuuti poluʋɛ ɠa ga leeni, ti loni fitina zei anii yeezazuʋɛ ta kɔʋɛzuʋɛ?» \v 12 Gè ɠɛ ma mɔnɔ: «Wolive wulu ɓeke felegɔi nuuti poluʋɛ ɠa ga lee, ti loni zanu sɔɔʋɛ felegɔiti koba, niiti gulɔ ɓɛlɛi ziɛzu ti zu?» \v 13 É ɠɛni mà: «È la ti ʋoluɠwɛɛ?» Gè ɠɛ ma: «Ungo Màliɠii, gè la ti ʋoluɠwɛɛni.» \v 14 É polulɛɛni ga ze, é ɠɛ mà: «Zunu felegɔiti kana niiti gulɔi ziaai ti ma, ti losu eteai pɛ Maliɠii ɠakala.» \c 5 \s Kulakɛlɛmai lɔzitasiɛi: // Sɛʋɛ ɓiligi é ɠoʋesu \p \v 1 Gè ɠaazuwuzeɠeni ʋolu, gè sɛʋɛ ɓiligi ɠa, é ɗa ɠoʋe. \v 2 Geezuɠeelai ɠɛ mà: «Leeni ɠa è kaazu?» Gè ɠɛ ma: «Sɛʋɛ ɓiligi ɠa gè kaazu, é ɗa ɠoʋe, sakpai ɠa ga mɛtɛlɛ puugɔ, kogi ga mɛtɛlɛ lɔɔlugɔ.» \v 3 É ɠɛni mà: «Sɛʋɛi naa ɠa maanɔɠɔ vai zɛʋɛai su, nii é ʋaazu zeelizu zooi ɠɔlɔkɔlɔma ná pɛ. Bogɛ su ga unma nui pɛ ge ɓɛ, ti ɠula zooi nii ʋa, zɔiti ɓalaa ti zɛɛ zeele wooiti bosu, ta ɓɛ, ti ɠula ʋɛ ʋa. \v 4 Nà ɓɔɠɔ ɠa gè ʋaazu ga maanɔɠɔi naa, nii a kɛ é lɛ unma nui ná-pɛlɛi wu, ta zɔi é konai wosu ga dàaseigi zɛɛi maazu. Foovooi ɠa lɛ é zei ta-ʋɛlɛi wu, é pɛlɛi pɛ koloɠolo, é pɛɛ dakai ʋa ta kɔtuiti,» Ɠɔoɠɔ GALAGI, Fai-Pɛ-Maliɠii wooi ɠana. \s Kulakɛlɛmai lɔfelasiɛi: // Anzanui ɠɛni zeini kpɔlɔgi zu \p \v 5 Geezuɠeelai é ɠɛni ɓɔɛzu pɔ̀, é ɠɛni mà: «Ungi wuzeɠe è wɛlɛ naa ʋa, nii é ɠulazu munu.» \v 6 Gè ɠɛni ma: «Ɓɛgele ʋe?» É gòoɠaaʋoteni, é ɠɛ mà: «Kpɔlɔgi ʋe, é ɠulazu.» É ɠɛ mà mɔnɔ: «Kpɔlɔgi nuu ɠa é ga nuɓusɛiti koozu ɠisiɛi\f + \fr 5:6 \fr*\fq nuɓusɛiti koozu ɠisiɛi\fq*\ft : Tati pelei taɠili ɓalaa ka ga nii: \ft*\fqa nuɓusɛiti ta-ɠotoi\fqa*\f* zooi zu ná pɛ.» \v 7 Naama ziɛgi zu kɔlui nii é ɠɛni ga kpɔlɔgi ma lakulugi, naa wuzeɠeni da, anzanu ɠila ka é ɠɛni zeini kpɔlɔgi zu. \v 8 Geezuɠeelai ɠɛni mà: «Anzanui nuu ɠa é ga suɲɔulai ma ʋoogi.» Naa ʋoluma é zɔɔni naa ʋa, é yei kpɔlɔgi zu ʋolu, é daaɠulu ma. \p \v 9 Gè ɠaazuwuzeɠeni ʋolu, gè anzanu felegɔ ɠa, fiilɛi zeiɗai ti wu, ti ɗa ɠoʋe, koʋegi ɠɛni ti ʋa, eɠɛ wɔni daa ga sigɔɲe. Ti kpɔlɔgi zeɠeni, ti lɛɛ la fiilɛi zu. \v 10 Gè geezuɠeelai ɠaazaɠani, é ɠɛni ɓɔɛzu pɔ̀, gè ɠɛ ma: «Mini ɠa ti liizu ga kpɔlɔgi ná?» \v 11 É ɠɛ mà: «Ta liizu la Ɓaɓilɔne yooi zu, ti kɔɔ ʋɛlɛi lo. À ɠɛʋele ɓɛtɛna ta sei niina kɔɔ ɠɔtui maazu.» \c 6 \s Kulakɛlɛmai lɔsaʋasiɛi: Wotolo naanigɔiti \p \v 1 Gè ɠaazuwuzeɠeni, gè soo wotolo naanigɔ ɠa, ti ɗa ɠula kɔlu ɓɔi gize felegɔiti zɔɠɔzuʋɛ. \v 2 Soo maaɓɔikpɔigiti ka ti ɠɛni ma mɔungi ʋa, soo lɛigiti ti ɠɛ felesiɛi ʋa. \v 3 Soo ɠolegiti ti ɠɛ saʋasiɛi ʋa, soo ʋɔnɛgiti ti zuɓaai ti ɠɛni naanisiɛi ʋa. \v 4 Gè geezuɠeelai ɠaazaɠani, é ɠɛni ɓɔɛzu pɔ̀, gè ɠɛ ma: «Màliɠii, lee zoo ɠa ga nuuti?» \v 5 É gòoɠaaʋoteni, é ɠɛ mà: «Fiilɛ naanigɔiti be, ti ɠɛa loni eteai Maliɠii ɠobaʋɛ, ti ɠulazu ná niina, ti ɗa li.» \v 6 Soo lɛigi niiti ti ɠɛni wotoloi gilagi ʋa, naati ti liini ga lɛkpɛmaʋɛ nu ɠɔʋɛzu ʋelei yooi zu, naa ʋolu soo ɠolegiti ɓalaa ti ɠulani, soo ʋɔnɛgiti ti liini ga lɛkpɛmaʋɛ nu yeezazu ʋelei yooi zu. \v 7 Soo zuɓaagiti pɛ ti ɠulani, wɔin wola ɠɛni ti ma ga ti eteai ɠɔlɔkɔlɔmaʋɛ pɛ suɓizɛ. É ɠɛni ti ma: «À liina wo eteai ɠɔlɔkɔlɔmaʋɛ pɛ suɓizɛ.» Tama ti eteai ɠɔlɔkɔlɔmaʋɛ pɛ suɓizɛni. \v 8 É tòlini, é ɠɛ mà: «Wɛlɛna zɔiti ti liizu lɛkpɛma ʋelei nu ɠɔʋɛzuʋɛ, naati ta ziilɛigi ve Zɛ̀nvui ʋɛ naama yooi zu.» \s Masa bɔɔlɔgi lɔɔ vai // zalaɠa ɠula nui Zozuwe unma \p \v 9 Ɠɔoɠɔ GALAGI ɓɔɛni pɔ̀, é ɠɛ mà: \v 10 «Yeezei kula zou ʋa nuiti ta-vebɛaniiti bu, nii Ɠɛledayi, ta Toɓiya ta Yedaya ti ʋaai la. Liina za nɔ Sofoni ná-doun zunui Zoziase ná-pɛlɛi wu, ʋɛ nui niiti ti laayeiɗai ná, ti zeɠeai ma Ɓaɓilɔne. \v 11 Ɗa walii ta zanugi zeɠezu, è ti ɓɛtɛ ga masa bɔɔlɔgi, è dɔ zalaɠa ɠula ɠundiɠi wolai Zozuwe unma, Yewosadake ná-doun zunui. \v 12 Ɠɛ ma: ‹Ɠɔoɠɔ GALAGI, Fai-Pɛ-Maliɠii wooi ɠaa: \q Zunui ta ɠa ʋɛ, \q daaseigi ga Ma Ʋɔnɔgi, \q toɠa ʋɔnɔ ʋɛ é ná, \q é Ɠɔoɠɔ GALAGI zei ʋɛlɛi lo. \q \v 13 Tɔ ɓɔɠɔ ɠa é Ɠɔoɠɔ GALAGI zei ʋɛlɛi losu ʋolu. \q Maa ɠa ɠili ga masa sɔɔlaiti, \q é masadai ɠɛ ná-masa kpɔkpɔgi ɠa. \q Toɠa ɠɛ ga zalaɠa ɠula nui ɓalaa ná-masa kpɔkpɔgi ɠa. \q Goolaama ʋagɔi ɠa ɠɛ boti felegɔi naati zɔɠɔzu. \b \p \v 14 « ‹Masa bɔɔlɔgi ɠa makɛsu Ɠɔoɠɔ GALAGI zei ʋɛlɛi wu, é ɠɛ ga ɠizɛsu anii Ɠelɛme vaa ma, ta Toɓiya ta Yedaya, naa ʋɛɛ Sofoni ná-doun zunui ná-nuɓɔɠɔlai ʋa. \p \v 15 « ‹Numaa ta ɠɛ zeɠezu ɠoozama, ti ʋa, ti kpɔbai wo Ɠɔoɠɔ GALAGI zei ʋɛlɛi lo fai zu. Wa kwɛɛ naazu ga Ɠɔoɠɔ GALAGI, Fai-Pɛ-Maliɠii ɠa é tèʋegai wo ma. Naa ɠa ɠɛ nɔ ti, ni wa ɠolona Ɠɔoɠɔ GALAGI wooi ʋɛ, wa-ƓALAGI.› » \c 7 \s Zu so kuiti \p \v 1 Masagi Daliyuse ná-masadai ma ɠonagi naanisiɛi ma, Ɠɔoɠɔ GALAGI ɓɔɛni Zakali ʋɔ, alugi laaʋuusiɛi daa ga Kiselɛve naa ma volo naanigɔi ma. \v 2 Ɓetɛle nuɓusɛiti ti Salɛsɛɛl ta Legɛme-Melɛkeni teʋeni, é ɓɔ numaa ʋa, ga ti Ɠɔoɠɔ GALAGI maanɛɛnɛ, \v 3 ti zeeli zalaɠa ɠula nuiti pɔ bɛ, niiti ti botii ɠɛɛzu Ɠɔoɠɔ GALAGI, Fai-Pɛ-Maliɠii ná-pɛlɛi wu, ta GALA goo wo nuiti pɔ bɛ, ti naati gaazaɠa ga: «Gá yɛsu gɔlɔi nɔ ɠa ɠɔ, gi ɗa zugi zo konagi ma alugi lɔɔlusiɛi ma, ʋelei gi ɠɛa kɛɛzu la pɔlɔma?» \p \v 4 Ɠɔoɠɔ GALAGI, Fai-Pɛ-Maliɠii ɓɔɛni pɔ̀ naazu, é ɠɛ mà: \v 5 «Ɠɛ zooi zu nuɓusɛiti pɛ ma, ta zalaɠa ɠula nuiti: ‹Wo kɛa ga kona ʋuulɔfela (70), wo ɗa zugi zo, wo ɗa ɓɔɠɔ maawɔin konagi ma alugi lɔɔlusiɛi ta dɔfelasiɛi ma, kɛlɛ wo la naa ɠɛɛni bɛ̀. \v 6 Wo ɠɛni daami wosu, ta kpɔɔlei, wo-ɠogiti sulaave fai nɔ ma.› » \p \v 7 Niima woo ɠilagiti nɔ lɛi Ɠɔoɠɔ GALAGI ti ʋuuni GALA goo wo nu mɔungiti da, ti bo siɛgi zu nuɓusɛiti ti ɠɛni zeini la ziilɛigi zu Zeluzalɛme, ta taaiti ti maaɠoolii zu, ta siɛgi zu ɓalaa lɛkpɛma ʋelei nu yeezazuʋɛ yooi zu, ta ziɛlaʋɛ ma nɛmɛiti ti laaveni da ga nuɓusɛiti. \p \v 8 Ɠɔoɠɔ GALAGI ɓɔɛni Zakali ʋɔ ɠani: \v 9 «Ɠɔoɠɔ GALAGI, Fai-Pɛ-Maliɠii wooi ɠaa: À ɗa tukpɔiti gaaleʋe ga gaamai, wo ɠilagilagi pɛ ge ɗa wooɠɛɠiladai ta gaazumaawɔinɠai ɠɛ bɔɔlai ʋɛ. \v 10 À mina ɗa ga poanzaiti, ta podointi suziɠa, ta seikɔɠɔma nuiti, ta niiti kpein ti kpalaiti su. Wo tanɔpɛ ge mina faa ɲɔu ɓɛtɛ bɔɔlaiti daalɔɠɔma.» \v 11 Kɛlɛ ti la ɠɛni kɛɛni, ti ʋa woilo naama wooiti ma, ti ɓakani, ti ti-woiyeɠeiti daaɠulu ga ti mina faa mɛni. \v 12 Ti ɠikpaani kpaan eɠɛ diamai, nii a kɛ ti mina yeezei Ɠɔoɠɔ GALAGI, Fai-Pɛ-Maliɠii ná-tɔgiti, ta daawooiti bu, niiti ná-Zɛnvui ɠɛni bosu GALA goo wo nu mɔungiti ma. Ɠɔoɠɔ GALAGI, Fai-Pɛ-Maliɠii wola yiiɠaawanani naazu. \v 13 Ɠɔoɠɔ GALAGI, Fai-Pɛ-Maliɠii ɠɛ ma: «Tɛi gè ti lolini, ti la woiloni gòo ma, tiya ɓalaa ta tòlina, gè la woiloga ti-woo ma. \v 14 Gè ti vazani zii ɠiligiti saama, niiti ti la ɠɛni ti ɠwɛɛ kaipa. Ti ta-yooi zuɲakai yɛ ga ʋoluʋelei, ʋɛ nu nɔpɛ ge la mɔ ɠɛni lɛɛzu ná, é ʋa ɗa yei. Ti zou ʋapagi valiboni ga teʋebai.» \c 8 \s Zeluzalɛme lo fai ʋolu \p \v 1 Ɠɔoɠɔ GALAGI, Fai-Pɛ-Maliɠii ɓɔɛni ɠani: \v 2 «Ɠɔoɠɔ GALAGI, Fai-Pɛ-Maliɠii wooi ɠaa: \q ‹Siyɔn nɛɛʋɛ bɛ̀, ma yii wola ɠa bɛ̀, \q gaamazu, nà ɠalazu su ga ná-maayogi.› \b \q \v 3 «Ɠɔoɠɔ GALAGI, Fai-Pɛ-Maliɠii wooi ɠaa: \q ‹Nà ɠalesu ma Siyɔn, \q sèizuʋɛ ɠa ɠɛ ga Zeluzalɛme. \q Zeluzalɛme ɠa loli ga: Wooɠɛɠila taai, \q ta ɠɛ Ɠɔoɠɔ GALAGI, Fai-Pɛ-Maliɠii ná-gizei ma: Gize ɲadegai.› \b \q \v 4 «Ɠɔoɠɔ GALAGI, Fai-Pɛ-Maliɠii wooi ɠaa: \q ‹Nu wɔlɔzaɠagiti ta zeizu mɔnɔ Zeluzalɛme, \q zunuiti ta anzanuiti ta zei koi zaamaʋɛti, \q ɛsɛ pɛ ná-tukpɔ zea, tɔɔzei ma nu ná-konagi mɔin ʋelei ʋa. \q \v 5 Zeluzalɛme koi zaamaʋɛti daa ɠa ve \q ga zunu loungoiti ta anzanu loungoiti, ti ɗa ɠaɠo.› \b \q \v 6 «Ɠɔoɠɔ GALAGI, Fai-Pɛ-Maliɠii wooi ɠaa: \q ‹Ni nuɓusɛi mɔtaiti ta kaazu ga \q niima vaiti ti la zooga ɠɛɛzu niima voloiti su, \q anɠɛ nɛi nà ɓalaagi nà ɠisiɛzu ga naati ti la zooga ɠɛɛzu?› » \q Ɠɔoɠɔ GALAGI, Fai-Pɛ-Maliɠii wooi ɠana. \b \q \v 7 «Ɠɔoɠɔ GALAGI, Fai-Pɛ-Maliɠii wooi ɠaa: \q ‹Nà nà-nuɓusɛiti kizosu, \q gè ti ɠula folo ɠulazu ʋele yooi ta folo liizu ʋele yooiti su. \q \v 8 Nà ʋa ga tiye ti ɠula ná, \q ti zei Zeluzalɛme. \q Ta ɠɛ ga nà-nuɓusɛiti, \q gè ɠɛ ga ta-ƓALAGI, \q nà masadai ɠɛ ti unda ga wooɠɛɠiladai ta telebogi.› \b \q \v 9 «Ɠɔoɠɔ GALAGI, Fai-Pɛ-Maliɠii wooi ɠaa: \q ‹À zɛbɛzeɠe, wɔigi wo niima wooiti mɛnisu niizu, \q nii GALA goo wo nuiti ti ɠɛni bosu, \q siɛgi zu Ɠɔoɠɔ GALAGI zei ʋɛlɛi ma wuulaagiti ti ɠɛni laazu la, \q GALA sei ʋɛlɛi naa lo fai zu. \q \v 10 Mazɔlɔɔ, aisa naama voloiti ti ʋa zeeli, \q nuɓusɛiti ta toganiiti ti la ɠɛni ta-wotii ma zala zɔlɔɔsu. \q Siɛ wo nui niiti ti ɠɛni lɛɛzu, ti ɗa yei, \q naati ti ɠɛni nɔ ga ti zili nuiti tɔnɔ, \q mazɔlɔɔ gè yeeɓeni nuiti ba, \q ti ɗa wuzeɠe ɓɔɠɔ laalɔɠɔma. \q \v 11 Kɛlɛ niizu niina, gè la mɔ nuɓusɛi mɔtai zosu ga \q ʋelei gè ɠɛni kɛɛzu la mɔungi.› » \q Ɠɔoɠɔ GALAGI, Fai-Pɛ-Maliɠii wooi ɠana. \q \v 12 « ‹Mazɔlɔɔ, nà ziilɛigi vaza wo zaama, eɠɛ ani zuwui. \q Leezɛn ɓelei ɠa gaawaai ve, \q zooi ɠa baalɔnɔgi ve, \q geeɠɔlɔgi ɠa ɓe tonai ʋa, é ʋu ga gola. \q Nà niima vaaɓɔɠɔi pɛ kɛɛzu \q nà-nuɓusɛi mɔtaiti bɛ. \q \v 13 Ee, Zuda ta Izilayɛle ʋɛlɛyeɠeiti, \q mɔungi wo ɠɛni zii ɠiligiti saama, \q ga nuɓusɛiti ti voovoai, naati ma ʋoogi. \q Ʋele nɔ ɠana gè wo ɠizosu da, \q wo ɠɛ ga tuya ɗɛungi. \q Naa ɠa é ba mu, à mina lua, à zɛbɛzeɠe ʋolu.› » \b \q \v 14 «Mazɔlɔɔ Ɠɔoɠɔ GALAGI, Fai-Pɛ-Maliɠii wooi ɠaa: \q ‹Siɛgi zu gè devea la ga gè wo ɓɔlɔ, \q tɔɔzei wo-mɛmɛwolani ti zìiɠaawanani, \q gè la ɠɛni zeɠeni gòoi ʋolu. \q \v 15 Niizu niina, gè zeɠea naama levei ʋolu, \q nà faa ʋagɔi ɠɛɛzu niina Zeluzalɛme ʋɛ, \q ta Zuda nuɓusɛiti pɛ bɛ. \q À mina lua mu. \p \v 16 « ‹Pɛtɛ ʋele ɠa wa faiti kɛɛ la: Ɛsɛ pɛ ge ɗa gaamai wo bɔɔlai ma, tukpɔɠaaleʋe nuiti ti ɗa tukpɔɠaaleʋe ga telebogi, tukpɔɠaaleʋei nii ziilɛigi a zɔlɔɔ su. \v 17 Wo tanɔpɛ ge mina faa ɲɔu ɓɛtɛ yiimaʋɛ bɔɔlaiti daalɔɠɔma, à mina ɗa ga ɠona ga zɛɛi, tɔɔzei naama vai tanɔpɛ bɛlɛ la bɛ̀,› » Ɠɔoɠɔ GALAGI, Fai-Pɛ-Maliɠii wooi ɠana. \s Zu so foloiti ta valibo ga fɛti voloiti \p \v 18 Ɠɔoɠɔ GALAGI, Fai-Pɛ-Maliɠii ɓɔɛni pɔ̀, é ɠɛ mà: \v 19 «Ɠɔoɠɔ GALAGI, Fai-Pɛ-Maliɠii wooi ɠaa: ‹Zugi nii wo sosu, alugi naanisiɛi, dɔɔlusiɛi, dɔfelasiɛi ta puusiɛi konagi zu, ta valibo ga koozunɛ voloi, ta fɛti voloiti Zuda nuɓusɛiti bɛ. \p « ‹Naa ma, à gaamai ta ziilɛigi nɛɛ ʋɛ.› \p \v 20 «Ɠɔoɠɔ GALAGI, Fai-Pɛ-Maliɠii wooi ɠaa: \q ‹Zou ɠili su nuɓusɛiti, \q ta taa wolaiti su zei wo nu mɔinmɔin ga ta ʋa mɔnɔ. \q \v 21 Taa wolaiti su nuɓusɛiti ta li ti ɠɛ taɠiligaa ma: \q Ade li de Ɠɔoɠɔ GALAGI, Fai-Pɛ-Maliɠii maanɛɛnɛ, de gaiziɛ. Nà ɓalaagi nà liizu. \q \v 22 Ʋele ɠana nuɓusɛ mɔinmɔin, ta zeeɠaaɓaa yooiti, \q ta ʋaa la Ɠɔoɠɔ GALAGI, Fai-Pɛ-Maliɠii ɠaiziɛzu la, ti maanɛɛnɛ.› \q \v 23 Ɠɔoɠɔ GALAGI, Fai-Pɛ-Maliɠii wooi ɠaa: \q ‹Naama voloiti nu puugɔ ti tanɔpɛ ti la ga zii ɠila ta ɠaalɛ ba, \q ti Zuifu ɠila so ná-seɠei lakɔlɔgi ʋa, \q ti ɠɛ ma: Gá ʋilɛsu wo ʋolu, \q mazɔlɔɔ gi mɛnigɛ ga GALA ka wo ʋa.› » \c 9 \s Izilayɛle ɠoba yooiti tukpɔɠaaleʋe vai // ta ti ɠizo fai \p \v 1 Ɠɔoɠɔ GALAGI ná-keela wooi. \b \q Daawooi Ɠadelake yooi zoga, \q é ɠwɛ Damase taazuʋɛ. \q Mazɔlɔɔ nu vului pɛ ka ga Ɠɔoɠɔ GALAGI nɔnɔ, \q ʋelei nɔ Izilayɛle wolodaiti pɛ ti la. \q \v 2 É Ɠamate ɓalaa zoga, \q niiti ti zeiɗai la ta Damase, \q é zeeli Tiil, ta Sidɔn ma, \q niiti ti wola ɠoozuɠeleai. \q \v 3 Tiil siɠi gaaɠooza toga ɓɔɠɔ ʋɛ, \q é walii ɠaalɛa ba eɠɛ fufiligi, \q é zanugi ɠaalɛ ba eɠɛ koi yɔɠɔzu ʋalaʋalagi. \q \v 4 Kɛlɛ Maliɠii ɠa ti pɛ kula zea, \q toɠa ná-siɠigiti toka kpoloɗɛi wu, \q toɠa ɠala ga abui. \q \v 5 Asekalɔn ɠa naa ɠa, é lua, \q Gaza ɓalaa zu ɠa ɓali ga duai, \q Ekelɔn ɓalaa ka ɠɛ ɠana nɔ, \q tɔɔzei kitosuʋɛ ɠa ɠula zea. \q Masa ge la mɔ ɠɛa Gaza, \q nu vulu nɔpɛ ge la mɔ ɠɛa Asekalɔn. \q \v 6 Nu zupuiti ta zei Asadɔde. \q Nà Filisiti nuiti ta-wasogi zuɠoloɠolo. \q \v 7 Nà ɲamasu zuai ɠula ti-la, \q gè kɔɔɠɔ gani kɔɔ laamianigiti kula ti-ɲiiga yɔɠɔzuʋɛti. \q Ta-nuɓusɛi mɔtai ɠa ɠɛ ga gá-ƓALAGI nɔnɔ. \q Toɠa losu zɔlɔɔ Zuda wolodamaiti saama, \q Ekelɔn nuiti ɓalaa ti ɠɛ ga Yeɓuse nuiti kɛʋele. \q \v 8 Nà ɠɛ nà-zooi maaɠoolii zu, \q gè makɛ kɔɔɓɔgiti daalɔɠɔma, ti leʋesu, \q suɲɔu nui tanɔpɛ ge la mɔ nà-nuɓusɛiti kpɔlɔa, \q mazɔlɔɔ gàazu ɠa ɠɛ ti ʋa niina. \s Ziilɛi masagi ʋaa vai \q \v 9 Ee, Siyɔn nuɓusɛi, ɠɔkɔ ga koozunɛɛi! \q Ee, Zeluzalɛme nuɓusɛi, wooɠula ga koozunɛɛi! \q Wɛlɛ ɗa-masagi ʋa, é ʋaazu è ʋɔ, \q telebogɛ, pilɛ sɔlɔɔdai veeʋɛ bɛ, \q toɠa ga ɓɔɠɔmaayei nu, é zeini soovalegi ɠɔma, \q soovale saai ma yiʋoi ɠɔma. \q \v 10 Nà kɔɔɠɔ wotoloiti kulazu Efelayime ʋa, \q gè kɔɔɠɔ zooiti kula Zeluzalɛme ʋa, \q mɛɛin nii kɔɔi ɠɔɔzu la, naa zu ɠa ɠaleɠale. \q Masagi naa ɠa ziilɛigi lɔ zii ɠiligiti saama, \q ná-masadai ɠa zo kpoloɗɛi zɔi ma, é zei zɔi ʋa, \q é zo ziɛ wolai Efelata ma, é li zou ɓela ga. \s Duɔiti unmɔɔ fai \q \v 11 Ɗɔun ɗɔnɔi, minazeɠegi maaʋele ma, \q é de yɔɠɔzu, nii kɛai ga ɲamai maaʋele, \q nà ɗa-luɔiti unmɔɔsu, \q gè ti ɠula zeɠei zu, nii ziɛ la su. \q \v 12 Kasoɠa nuiti wɔiti kitogi wo ʋɛ, \q à ɠale ma wa-laazu ziɠi gaaɠoozagi zu! \q Nà nii wosu za ga: \q Nà wo ɠaazumaawɔinɠa ga seizu felegɔ. \b \q \v 13 Mazɔlɔɔ gè Zuda ɠɛa ga nà-mɛɛin, \q gè Efelayime ɠɛ ga ná-mɛɛn ɠaei. \q Ee, Siyɔn, nà è-loun zunuiti teʋesu, \q ti vala ɗɔnɔ ma loun zunuiti ba Yavan, \q nà è ɠɛ ga kɔɔɠɔ woɠa zɔkpɔi. \q \v 14 Ɠɔoɠɔ GALAGI ɠa ɠula kɛlɛma ti maazu, \q ná-mɛɛin ɠa ɓizɛ eɠɛ mainmain. \q Maliɠii Ɠɔoɠɔ GALAGI puʋugi vɛ, \q toɠa ʋaazu lɛkpɛma ʋelei nu yeezazu lonavifigi wu. \q \v 15 Ɠɔoɠɔ GALAGI, Fai-Pɛ-Maliɠii ɠa ɓaa ná-nuiti maazu. \q Ta daami wo, ti fɛlɛvɛlɛ kɔtuiti golowolo. \q Ta ɓɔɔle, ti ɗa zɔngɔ, \q eɠɛ dɔɔ ɠa ti zo, \q ti laa ɠa ve eɠɛ ɲama vaza aniɲakai, \q ti maa ɠa ɓɔɔle eɠɛ zalaɠa ɠulazuʋɛ ma woizuʋɛti. \q \v 16 Ta-ƓALAGI, Ɠɔoɠɔ GALAGI, ɠa ná-nuɓusɛiti kizo naama voloi, \q eɠɛʋelei nɔ baala makɛ nui, \q a ɗa ná-baala kpulugi ɠizo da, \q ti ɗa volo ná-zooi zu, \q ʋelei kɔtu zɔngɔ ɓaaɓaagiti ta ɗa volo la masa bɔɔlɔgi ma. \q \v 17 Ee, ti wola undaa ɠa nɛ! \q Ee, ta ʋapa ga gola! \q Moloi ɠa zɛbɛi ve zunu loungoiti zea, \q dɔɔ niinɛi zɛbɛi ve anzalopoiti zea. \c 10 \s Tosu nɔpɛ ge la kɔɔɠɔ ganigiti ba \q \v 1 À Ɠɔoɠɔ GALAGI vali ga \q é yeeɠɛɠala mɔungi ma lonai ʋu. \q Tɔ ɠa a ɗa sabalagiti pu, \q toɠa tonai ve ga pooʋama, \q toɠa ɛsɛ gilagilagi ná-kpalaga aniiti kpɛtɛ. \q \v 2 Mazɔlɔɔ pɛlɛ wu zaleiti ta wo wooɠaaʋotesu ga zɛɛi, \q ungaiziɛ nuiti ti ɗa zɛɛ ɠulakɛlɛmaiti ka, \q kɛzɛsulala ze gooiti ka ti suɠulazu, \q yaava ɠaanɛɛnɛi ɠa ti bosu. \q Naa ɠa é kɛa nuɓusɛiti ti lia poun maanɔɠɔi zu, \q eɠɛ baala kpulugiti makɛ nu la ti ʋɛ. \s Unmɔɔgi ma minazeɠegi \q \v 3 «Baala makɛ nuiti ka zìiɠaawanaai ti ma, \q boli zinɛiti ka gè ti loɠazu. \q Mazɔlɔɔ Ɠɔoɠɔ GALAGI, Fai-Pɛ-Maliɠii ɠa ɠaaɓaazu tɔ ɓɔɠɔi ná-baala kpulugi ma, \q nii é ga Zuda ʋɛlɛyeɠei. \q Toɠa ti ɠɛɛzu ga ná-lɛbiya zooi, \q é liizu la kɔɔɠɔzuʋɛ. \q \v 4 Tɔ ɠa kundiɠii ma zii pɛ ka ɠula su, \q ti ɠɛai eɠɛ sɔɓelama ɠɔtu wolai, \q eɠɛ seɠe ɠotai ma zuzo kɔlui, \q eɠɛ kɔɔɠɔ mɛɛin. \q \v 5 Ta ɠɛ eɠɛ kɔɔɠuluɓaiti, ta kɔɔi ɠɔ, \q ti ɗa koi yɔɠɔzu ʋalaʋalagi ɠaayɔ ga ɠɔɠɔi, \q mazɔlɔɔ Ɠɔoɠɔ GALAGI ɠa ɠɛɛzu ti ʋa. \q Unfegi ɠa yei ga ti zili nuiti, ti sooiti kɔma. \b \q \v 6 «Nà Zuda ʋɛlɛyeɠei zɛbɛlɔ, \q gè Zozɛfe ná-pɛlɛyeɠei ɠizo. \q Nà ti zei ʋele ɓɛtɛ ʋolu ga niinɛ, \q tɔɔzei nà ti maawɔinɠa, \q eɠɛ vɔlɔ kaipa gè la ɠɛni ɠɛlɛni ti ʋa. \q Mazɔlɔɔ nà ɠa gè ga Ɠɔoɠɔ GALAGI, ta-ƓALAGI, \q nà ta-maanɛɛnɛ wooiti gaaʋote. \q \v 7 Zɛbɛi ɠa ɠɛ Efelayime nuiti ba eɠɛ kɔɔɠuluɓaiti, \q ti laa ɠa ve ga koozunɛɛi, eɠɛ ta dɔɔ ɓɔle. \q Siɛgi zu ti-lointi ta miná ɠaa la, ti ɠoozu ɠa nɛ, \q ti ɠoozu ɠa nɛ ga Ɠɔoɠɔ GALAGI maaʋele. \q \v 8 Nà ti loli ga foe wooi ti ɠaalɛ ba, \q mazɔlɔɔ gè ti unmɔɔga. \q Ta mɔin ga mɔungi ɠɛʋele. \q \v 9 Gè ti zuvazagɛ zɔɔma ziiti saama, \q zooiti su ti maaɠoozaai, \q ti-ɠi ka loo sù miná, \q ta yɛ ná ta ti-lointi, \q naa ʋoluma ti ɠale ma, ti ʋa. \q \v 10 Nà ti ɠula Ezipete yooi zu, ta Asiili yooi zu, \q gè ʋa ga tiye Galaade, ta Liɓan yooi zu, \q kɛlɛ miná ɓalaa ge la kula ɠɛa ti ʋa. \q \v 11 Izilayɛle nuiti ta kidaaʋili kpoloɗɛi ɓudɛ, \q Ɠɔoɠɔ GALAGI ɠa kpoloɗɛi ma lakpatakpagi loɠa, \q ziɛ wolai Nile ɠa vɔ, é zeeli kpoma. \q Asiili ná-wasogi zu ɠa ɠale, \q Ezipete ná-masa tukpɔi ɠa ɠula zea. \q \v 12 Nà ɓɔɠɔi, Ɠɔoɠɔ GALAGI, \q nà zɛbɛi ve Izilayɛle nuiti bɛ, \q ti ziɛ ga zìimai,» \q Ɠɔoɠɔ GALAGI wooi ɠana. \c 11 \s GALA zobobɛ nuiti koloɠolo fai \q \v 1 Liɓan, ɗa-laaiti daalao, \q abui ʋa é ɗa-sɛdele guluiti gala. \q \v 2 Sipɛlɛ guluiti, à ɓalakpala ɠoozu, \q tɔɔzei sɛdelegi loa bu, \q mazɔlɔɔ gulu maanɛɛnɛgiti ti ʋɔga. \q À ɓalakpala Ɓasan sɛne guluiti, \q mazɔlɔɔ goya wolai ɠoloa, \q nii nu nɔpɛ ge la ɠɛa lɔɔzu ba! \q \v 3 Nu ɠa baala makɛ nuiti kpala gooi mɛnisu, \q mazɔlɔɔ tufa lɛnugi ti ɠɛa wokomaalɛɛzu la naa ɠoloɠologa. \q Nu ɠa zalaiti sikɔ wooi mɛnisu ɓalaa, \q mazɔlɔɔ Zuludɛn ma lɔɓɔ ɓiili wolai, \q ti ɠɛa wokomaalɛɛzu la naa ɠoloa. \s Baala makɛ nu zeizu felegɔiti \p \v 4 Nà-GALAGI, Ɠɔoɠɔ GALAGI wooi ɠaa: «Ɠɛ ga baalagi tɛiti makɛ nui, niiti ti leveai na saai ma. \v 5 Tɛigiti ti ti ɠeyazu, ti ɗa ti ʋaa wafuun, ti ʋɔdi nuiti ti ɗa ɠɛ ma: ‹Mamagi ɠa Ɠɔoɠɔ GALAGI ʋɛ, mazɔlɔɔ gè ɓɛtɛa!› Ti makɛ nu ɓɔɠɔiti ti la vɔlɔ ti maawɔinɠaazu. \v 6 Gè la mɔ zooi nii zu nuɓusɛiti maawɔinɠaa pɛ. Mazɔlɔɔ nà nuiti zɛsu ɓɔɠɔ yeezu, tanigaa ti ɗa ti-waiti suziɠa, gè ti yɛ ta-masagiti zeezu. Ta-masagiti ta zooi ɠoloɠolo, kɛlɛ gè la nu nɔpɛ kula ti ya,» Ɠɔoɠɔ GALAGI wooi ɠana. \p \v 7 Gè tɔɔzeini ga baalagi naati makɛga, niiti ti leveai na saai ma, ma un ge daa ma mɛɛ ga zɔiti ti maawɔinni baala kpulugi zaama. Gè baala makɛ tukpɔ felegɔ vaaɠɛɛni ɓɔɠɔ ʋɛ. Gè ma mɔungi laasei pɛɛ ga «Zaalai», gè felesiɛi laasei pɛ ga «Gilibai». Gè zɛba gè ɗa ɠaaɓa baalagiti ma. \v 8 Alu gilagi laawu, gè makɛ nu saʋagɔiti kpɛɛni. Naa ʋoluma, zìi la ɠɛni lɔɔni baalagiti bu, tiya ɓalaagi wɔ̀inzeɠe ti ma. \v 9 Gè ɠɛni baalagiti ma: «Gè la mɔ wo ɠɔnɔkula pɛ! Zɔi é zaazu, naa za! Zɔi ta ɠɛ paazu, naa ɓɔɠɔ yɛ ná, ti paa! Zɔiti ta yɛ vulua, naati ti ɗa ɓɔɠɔ mi yɔɠɔzu.» \v 10 Gè nà-tukpɔi zoni, nii daa ga «Zaalai», gè galeɠale, naa ɠɛ ga nà-minazeɠegi ɠoloɠologa, nii é ɠɛa gi yɔɠɔzu gá ziiti pɛ. \v 11 Minazeɠegi naa ɠoloɠoloni naama voloi nɔ. Baalagi niiti ti wola maawɔinɗai, ti ɠɛni wɛlɛzu bà, naati ti kwɛɛni ga, Ɠɔoɠɔ GALAGI ɠa é ɓɔɛzu ga niima vaiti maaʋele. \v 12 Gè ɠɛni ti ma: «Ni wa kaana ga soloo faa ʋe, a sàlai ve zèa, ɓaa wo zɛ ná.» Ti wali ɠae ʋuusaʋagɔi (30) ɠaaluni, ti fe ga sàlai. \v 13 Ɠɔoɠɔ GALAGI ɠɛni mà: «Walii é ti ɠaazu ga ma ʋagɔi, naa ʋili ya pɔlɔ liɠi lo nui ma, nii ti kaai ga nɔ̀un sɔngɔi.» Gè wali ɠae ʋuusaʋagɔi (30) zeɠeni, gè pili ya Ɠɔoɠɔ GALAGI zei ʋɛlɛi ma ɠoizuʋɛ, pɔlɔ liɠi lo nui ma vaa ma. \v 14 Naa ʋoluma gè nà-tukpɔi velesiɛi «Gilibai» ɠaleɠaleni, naa ɠɛ ga kɛɛɠɛlounlai ɠoloɠologa Zuda ta Izilayɛle yɔɠɔzu. \p \v 15 Ɠɔoɠɔ GALAGI ɠɛni mà: «Ɓɔɠɔ maaɠili niina ga baala makɛ nui ná-sɔɔlaiti, nii é ɠɛɛzu ga ɠimalala nui. \v 16 Mazɔlɔɔ nà baala makɛ nu ɠila buzeɠezu zooi nii zu, nii é la yiizoolɛa ga baalagiti, ti ɠɛɛzu ti za, é la baala goiti gaiziaa, nii maawanaai é la naa ʋaloa, nii kɛdɛgai é la naa ɠɔnɔkula. Kɔnɔgi ɠa ɠɛ ga togani niiti ti wulɔai naati ma zuaiti, é ɗa ti-ʋolokagiti baliʋali.» \b \q \v 17 Maanɔɠɔ ɠa ɠimalala ʋaala makɛ nui ʋɛ, \q é ɠɛlɛzu ná-baala kpulugi ʋa! \q Tɛigi boɠa zɔkpɔi zeei zu vikɛi ɠoloɠolosu, \q ta é zeezazu ʋele ɠaazuɠɛzɛi wolo su! \q Zeei za ma faan, ta zeezazu ʋele ɠaazuɠɛzɛi za su faan! \c 12 \s Masagi ná-zobo sɔlɔɔda ɠaaɓelagi \p \v 1 Ɠɔoɠɔ GALAGI ná-keela wooi daazeeliai Izilayɛle ma. \p Ɠɔoɠɔ GALAGI wooi ɠaa, tɛigi é geeɠɔlɔgi zɛlɛgai, é zooi la, é lati é nu vului yɛnvui ɓɛtɛ su: \p \v 2 «Nà Zeluzalɛme ɠɛɛzu ga gaazulati dɔɔ ʋɛɛlɛi, nuɓusɛiti pɛ bɛ, ti maaɠoolii zu. Ʋele nɔ ɠana é ɠɛɛzu la ga Zuda, siɛgi zu Zeluzalɛme zeizu la kɛlɛ su. \v 3 Naama volo ná, nà Zeluzalɛme losu gbiɠi nuɓusɛiti pɛ tuɠɔ, eɠɛ kɔtu wolai nii nu nɔpɛ ge la zooga buzeɠezu. Zɔi nɔpɛ a ɠɛ é buzeɠe, naa ɠa ɓɔɠɔ maawana. Názu eteai zu yooiti kpein ta ɓɔsu, ti wuzeɠe daalɔɠɔma. \v 4 Naama volo ná, nà ta-zooiti doɠa ga dualuagi, gè ta-zoo ɓizɛ nuiti doɠa ga titigi,» Ɠɔoɠɔ GALAGI wooi ɠana. «Kɛlɛ nà ɓaa Zuda nuɓusɛiti maazu, gè zii ɠiligiti ta-zooiti gaazuɠole. \v 5 Zuda ɠundiɠiiti ta ɠɛ bosu yiimaʋɛ ga: ‹Zeluzalɛme nuiti ta ti-zɛbɛi zɔlɔɔsu ta-ƓALAGI, Ɠɔoɠɔ GALAGI ya, Fai-Pɛ-Maliɠii.› \v 6 Naama volo ná, nà Zuda ɠundiɠiiti kɛ ga abu ɓɔi golai nii é dɔɓɔi ʋa, gè ti ɠɛ ga sɔmɔ abui, é zosu molo ɠiliiti ba, ta ti-maaɠoolii zu nuɓusɛiti pɛ gala mɛtu ʋepemaʋɛ pɛ. Kɛlɛ Zeluzalɛme zei wo nuiti ta yɛ ti-zeizuʋɛ nɔ ziilɛigi zu. \p \v 7 «Ɠɔoɠɔ GALAGI ɠa tɔɔzeizu dɛ ga Zuda nuɓusɛiti kizoga, naa ɠa a kɛ Davide mavofodaiti, ta Zeluzalɛme nuiti ti mina waso, ti ʋa ka ga ti vizɔgɛ Zuda nuɓusɛi mɔtaiti ba. \v 8 Naama volo ná, Ɠɔoɠɔ GALAGI ɠa Zeluzalɛme zei wo nuiti makɛ, zɔi sɛbɛi wola ʋɛlɛai ti zaama, naa ɠa zɛbɛi zɔlɔɔ ga Davide ɠɛʋele, Davide ná-pɛlɛyeɠei ɠa ɠɛ ti ʋɛ eɠɛ GALA, eɠɛ vɔlɔ Ɠɔoɠɔ GALAGI ná-geezuɠeelai nii é ziɛzu ti luɠɔ. \v 9 Naama volo ná, zooi niiti pɛ ta wuzeɠe Zeluzalɛme laalɔɠɔma, nà ti pɛ koloɠolo.» \s Saa wɔlɔi é wosu zooi zu ná pɛ \p \v 10 «Nà maawɔinɠa yɛnvui, ta maanɛɛnɛ yɛnvui yei Davide ná-pɛlɛyeɠei ma, ta Zeluzalɛme nuiti ma. Ta ɠaazulo nɔ̀un ba, nɛ̀i ti bɔ̀ɔni. Ta wɔlɔ ná-faa zu, eɠɛʋelei nu a wɔlɔ la gila loin zaazuʋɛ. Ta ɓɔɠɔ maawɔin ga gaawana, eɠɛ nu a ʋala ná-doun mɔungi ma. \v 11 Naama volo ná, saa wɔlɔi ɠa wɔɔlɔ Zeluzalɛme, eɠɛʋelei é ɠɛɛni la Ɠadadelimon, Megido ʋɛtugi zu. \v 12 Saa wɔlɔi ɠa wo zooi zu ná pɛ, pɛlɛyeɠe ɠilagilagi ɠa ʋu yɛ: Davide mavofodaiti ta-ʋɛlɛyeɠei ɠa ʋu yɛ, ma anzaiti ti ʋu yɛ, Natan nɔnɔiti ti ʋu yɛ, ma anzaiti ti ʋu yɛ, \v 13 Levi nɔnɔiti ti ʋu yɛ, ma anzaiti ti ʋu yɛ, Simeyi nɔnɔiti ti ʋu yɛ, ma anzaiti ti ʋu yɛ, \v 14 zɔɔma ʋɛlɛyeɠeiti ti ʋu yɛ ga gilagila, anzanuiti ɓalaa ti ʋu yɛ ga gilagila.» \c 13 \s Kɔɔɠɔ gani kɔɔ nuiti tukpɔɠaaleʋe vai \p \v 1 Naama volo ná, ziɛungi laa ɠa lao Davide ná-pɛlɛyeɠei ʋɛ ta Zeluzalɛme nuiti bɛ, é ta-ɠotoiti ta ta-ɠɔzɔba vaiti gba. \p \v 2 «Naama volo ná, nà kɔɔɠɔ ganigiti folo zooi ʋa, nu nɔpɛ ge la mɔ ti-laasei boga. Nà ma ɠala goo wo nuiti ɓalaa kula zooi ʋa, ta kɔzɔba ɠisiɛiti pɛ,» Ɠɔoɠɔ GALAGI, Fai-Pɛ-Maliɠii wooi ɠana. \v 3 «Naazu, zɔi nɔpɛ é ɠɛɛzu GALA goo wosu, sɔlɔɔ kɛɛɠɛi, ta sɔlɔɔ deei ta ɠɛ ma: ‹È la mɔ yɛga vulua mazɔlɔɔ zɛɛ ɠala gooi ɠa è bosu Ɠɔoɠɔ GALAGI lɔɠɔi zu.› Sɔlɔɔ nuiti ɓɔɠɔgo ɠa naazu ti bɔɔzu, siɛgi zu é ɠɛɛzu GALA gooi wosu da. \v 4 Naama volo ná, ma ɠala goo wo nuiti ti pɛ ti laa ɠa ve ga unfegi, siɛgi zu ti gala gooi wosu da, ti sɔlɔɔsu ta-ɠulakɛlɛmaiti su. Ti la mɔ kɛa pɛ, ti ʋa sua leɠa zeɠe wolai ta loo ɠɔba, ti ʋa ɗa nuiti yaava. \v 5 Ti ɠilagilagi a ɗa ɠɛ ma: ‹Gè la ga GALA goo wo nu, nà ga tii ɠɛɛ nu nɔ, tii ɠɛ yooiti ta zèa kaite mà nu niinɛ ziɛ su.› \v 6 Ni ta gaazaɠana, ti ɠɛ ma: ‹È palai niiti sɔlɔɔgɛ ɠale, ti è-ɠɔlɔgi ma?› Toɠa ti wooɠaaʋote, é ɠɛ ma: ‹Gè ti zɔlɔɔgɛ nɛ̀ɛɲɔɠɔiti ta-ʋɛlɛi wu.› » \s Minazeɠegi niinɛ vai ʋolu \q \v 7 «Boɠa zɔkpɔi wuzeɠe nà-baala makɛ nui laalɔɠɔma, \q nɛ̀ɛɲɔɠɔi laalɔɠɔma!» \q Ɠɔoɠɔ GALAGI, Fai-Pɛ-Maliɠii wooi ɠana. \q «Baala makɛ nui loɠa, \q baalagiti ti zuvaza, \q nà ma goiti ɓalaa doɠa. \q \v 8 Zooi zu nuɓusɛiti gaa ɠa ɠwɛsu saʋa, \q seizu felegɔi ɠa za, ti undaaʋili, \q kɛlɛ seizu ɠilagi ɠa yɛ vulua zooi zu,» \q Ɠɔoɠɔ GALAGI wooi ɠana. \q \v 9 «Nà seizu ɠilagi naa lɔ abui zu, \q gè gaawuun kɔzɔi ɠula ba, \q ʋelei nu a ɗa walii ɠaawuun da kɔzɔi ɠula ba, \q nà nɔɠɔi ɠula ba, \q ʋelei nu a ɗa zanugi ma ɠɔzɔi ɠula la ba. \q Naazu ta fàli, gè ti wooɠaaʋote. \q Nà ti loli ga: ‹Nà-nuɓusɛiti›. \q Tiya ma, ta ɠɛ ma: ‹Ɠɔoɠɔ GALAGI ɠa é ga gá-ƓALAGI!› » \c 14 \s Ɠɔoɠɔ GALAGI ná-foloi ta ɲɛpi ɠaaɓelagi \p \v 1 Wɛlɛ Ɠɔoɠɔ GALAGI ná-foloi ʋa é ʋaazu, foloi nii ta ɠɛ aniiti gaaɠwɛɛzu la ɗa-ziɠigi ɠoozu, niiti ti zogai kɔɔi zu è ʋɔ bɛ. \v 2 Nà zii ɠiligiti pɛ gaalɛ ba, ti kɔɔi vala Zeluzalɛme ʋa. Taai ɠa zo, toomai ɠa ɠɛ pɛlɛiti bu, puumai ɗa ɠɛ ga anzanuiti, nuɓusɛi ɠilazuʋɛ pɛ ka li duɔlai zu, kɛlɛ nuɓusɛi mɔta goi ɠa yɛ taazuʋɛ. \v 3 Naa ʋoluma Ɠɔoɠɔ GALAGI ɠa ʋa é kɔɔi ɠɔ zii ɠiligi naati daalɔɠɔma, ʋelei a ɗa kɛɛ la kɔɔɠɔ voloiti su. \v 4 Naama volo ná, toɠa lo Wolive wulu ɓelei ma ɠizei ma, nii é Zeluzalɛme ɠobaʋɛ folo ɠulazu ʋelei. Wolive wulu ɓelei ma ɠizei ɠa ʋali sakpa ma, é zo folo ɠulazu ʋelei é li folo liizu ʋelei, pɛtu golai ɠɛ ti yɔɠɔzu, gizei ɠilazuʋɛ ɠa likpi ga lɛkpɛma ʋelei nu ɠɔʋɛzuʋɛ, gilazuʋɛ likpi ga lɛkpɛma ʋelei nu yeezazuʋɛ. \v 5 Wa ʋela, wo li ga pɛtugi zu ʋelei, nii é nà-gizeiti zɔɠɔzuʋɛ, mazɔlɔɔ pɛtugi naa ɠa li é zei Asale ʋa. Wa ʋela ʋelei wo ɠɛni ʋelazu la zou ɓalii ʋa, Zuda masagi Woziase ná-siɛgi zu. Naa ʋoluma nà-GALAGI, Ɠɔoɠɔ GALAGI ɠa ʋa niina, ta ná-geezuɠeela ɲadegaiti pɛ. \p \v 6 Naama volo ná, wozakala ge la mɔ ɠɛa ná, kɔɔlɛ la mɔ ɠɛa ná, ta ziɛ ɓuun ge la mɔ ɠɛa ná. \v 7 Foloi naa ɠila kpe nɔ ɠa é nɔnɔ ma, Ɠɔoɠɔ GALAGI ɠa é kwɛɛ, folo la mɔ ɠɛa ná, ɓaa kpidi, anɛɛ kpɔkɔi wozakalagi ɠa volo. \p \v 8 Naama volo ná, zɛnvu su ɗɛungi laa ɠa lao Zeluzalɛme, é ɗa yei, ma ɗɛi ɠilazuʋɛ ɠa yei ga folo ɠulazu ʋele ɓoloɗɛi ʋɔ pelei, gilazuʋɛ yei ga folo liizu ʋele ɓoloɗɛi ʋɔ pelei, ʋele ɠana a ɠɛ la foɠoi ta samai. \v 9 Ɠɔoɠɔ GALAGI ɠa masadai ɠɛ eteai pɛ unda. Naama volo ná, Ɠɔoɠɔ GALAGI ɠila kpe nɔ ɠa a ɠɛ ɓɔɠɔ ɠaazu, tɔ ɠila kpe nɔ ɠa tɔɠɔi a ɠula ɓalaa. \p \v 10 Zooi naa pɛ ka valibo ga nɛmɛi, é zo Geɓa é li Limon, Zeluzalɛme lɛkpɛma ʋelei nu yeezazuʋɛ. Zeluzalɛme ɠaa ɠa ɠooza koba laaiti pɛ ba, taai zu ɠa wɔɔlɔ, é zo Ɓɛnzamɛn Siɠidaʋɛ, é zeeli siɠida wɔlɔmai ma, é li Zokosu Siɠidaʋɛ, é zo mɔnɔ Ɠananeyɛle Ʋɛlɛ Ɠaaɠooza Golai ma, é zeeli masagi ná-kɔɠɛlaʋɛ. \v 11 Sei ɠa wo taazuʋɛ, ani la mɔ ɠɛa ná nii foovoai, Zeluzalɛme ɠa zei ziilɛigi zu. \p \v 12 Wɛlɛ maanɔɠɔi niiti ka Ɠɔoɠɔ GALAGI a ti zei nuɓusɛi naati ma, niiti ti kɔɔi ɠɔai Zeluzalɛme laalɔɠɔma. Ta yɛ vulua ti-ɠɔlɔgi luula ti ma, ti-ɠaazuɠɛzɛiti ti luula ti-ɠaazuɠokologiti su, ti-nɛgiti ti luula ti-laaɠoozuʋɛti. \v 13 Naama volo ná, Ɠɔoɠɔ GALAGI ɠa ti ɠɛ unga wuulee, ta ɠɛ ɓɔɠɔ ziɠazu ga ti-yeeɓuinti, ti dɔ ga kili ga kakaɲɛpi. \v 14 Zuda nuiti ta ʋɔɔpɛɛ Zeluzalɛme ɲɛpi ʋa, ta naavoloi ɠula ti-maaɠoolii zu zii ɠiligiti zea, ta zanugi ɠaalɛ ba, naa ʋɛɛ walii ʋa, naa ɓɔ seɠe mɔinmɔin ba. \v 15 Maanɔɠɔi nii nɔ a zeeli nuɓusɛiti ma, naa ɠɛɠalai nɔ ɠa a zeeli zii ɠiligiti ta-loganiiti ma, ta ɠɛ kɔɔɠɔzuʋɛ, sooiti, soovale fuuluiti, soovalegiti, ta ɲɔmɛiti. \p \v 16 Naazu zii ɠiligi niiti kpein ti kɔɔi valaai Zeluzalɛme ʋa, ta-nuɓusɛi mɔtai niiti ta yɛ vulua naati ta ɗa lɛ kona-o-kona, ti nɔkɔ masagi wu, Ɠɔoɠɔ GALAGI, Fai-Pɛ-Maliɠii, ta ti kota vɛtii ɠula. \v 17 Kɛlɛ ni eteai zu ʋɛlɛyeɠei gila kpalaa ka ɠɛlɛna lɛɛzu Zeluzalɛme, é ʋa nɔkɔ masagi wu, Ɠɔoɠɔ GALAGI, Fai-Pɛ-Maliɠii, naama ʋɛlɛyeɠei la mɔ tona zɔlɔɔga. \v 18 Ni Ezipete nuiti ta ɠɛlɛna lɛɛzu Zeluzalɛme, ti ʋa kota vɛtii ɠula, maanɔɠɔi nii Ɠɔoɠɔ GALAGI daazu zii ɠiligi zɔiti ma, ti la lɛɛni fɛti ɠulazuʋɛ, naa ɠɛɠalai nɔ ɠa a zei ti ma. \v 19 Naa ɠa a ɠɛ ga Ezipete ta zii ɠiligi zɔiti ta-ɓakɔi a zeeli ti ma, tɛiti ti la lɛɛni kota vɛti ɠulazuʋɛ. \p \v 20 Naama volo ná, ta sɛʋɛi ɠɛ sooiti kɔbu lalagiti ma, ti ɠɛ ma: «Makɛgɛ Ɠɔoɠɔ GALAGI ʋɛ». Ɠɔoɠɔ GALAGI zei ʋɛlɛi wu liɠiiti ta ɲade, eɠɛ ɲama vaza aniɲakaiti zalaɠa ɠulazuʋɛ ɠakalaʋɛ. \v 21 Zeluzalɛme, ta Zuda liɠiiti kpein ta ve Ɠɔoɠɔ GALAGI ʋɛ, Fai-Pɛ-Maliɠii, niiti kpein ta ɠɛ ʋaazu zalaɠa ɠula vai ma, naati ta ɗa ma liɠiiti seɠe, ti ɗa zalaɠa zuai ɠili ti zu. Naama volo ná, yaaɠo nɔpɛ ge la mɔ ɠɛa Ɠɔoɠɔ GALAGI, Fai-Pɛ-Maliɠii ná-pɛlɛi wu.