\id EZK - Toma Bible \ide UTF-8 \h Ezekiyɛle \toc1 Ezekiyɛle Ná-Sɛʋɛi \toc2 Ezekiyɛle \toc3 Ezk \mt1 Ezekiyɛle \mt2 Ná-Sɛʋɛi \imt Sɛʋɛi lɔɔzeizuʋɛ ma woo mɔungiti \ip Ezekiyɛle Ná-Sɛʋɛi ɠa ga GALA goo zɛʋɛi é lo Izilayɛle loo vai ʋa bu, ta buzeɠe vai ʋolu. Nii kpein nu a kwɛɛ Ezekiyɛle ɓɔɠɔi ná-faa zu, naa pɛ ka zɔlɔɔsu sɛʋɛi nii ɓɔɠɔi nɔ zu. É kɛɛni GALA goo wo botii zu ga kona ʋuufelegɔ maazu felegɔ (22), kona dɔfela aisa Zeluzalɛme ʋa ɠoloɠolo, kona undɔɔlugɔ puulɔsaʋa maazu lɔzitai (586) ma aisa Yesu Kilista ʋa zɔlɔɔ, ta é kona puugɔ maazu lɔɔlugɔ (15) ɠiligaa ɠɛɛni Zeluzalɛme koloɠologai ʋoluma. GALA ge ɠɛni Ezekiyɛle ma kɛni poogiti pɔ, é faa mɔinmɔin gaalɛɛ ga pagɔ, fai niiti ti ʋaazu zeelizu Izilayɛle ma. Naama ʋoogi gila ka gaaɠwɛsu lɔɔlugɔi zu, ʋɛ GALA ge ɠɛɛzu ná, é kpɛlɛi wo, é ma leɠai ɠaaɠwɛ su ga saʋagɔ, é dɛɛ naa ʋɔ ga fai nii é ʋaazu zeelizu Zeluzalɛme ma (\xt 5:1-17\xt*). \ip Ezekiyɛle Ná-Sɛʋɛi ɠaaɠwɛɛʋɛ su ga saʋagɔ: Izilayɛle lukpɔɠaaleʋe vai, Izilayɛle maaɠoolizu zii ɠiligiti tukpɔɠaaleʋe vai, ta Izilayɛle zei vai ʋolu ga niinɛ. Naama vaiti pɛ su, woo ɓii gola ɠila ka ná, naa ɠa ga naama vaiti ta ɓɔ ade ʋa ɠale, ade GALA kwɛɛ. Ezekiyɛle Ná-Sɛʋɛi zu, mɔinʋɛ puulɔzita (60) ma, é ɗa niima woo ɠilagi zɛʋɛ: «Ta suɠwɛɛ naazu ga nà ɠa gè ga Ɠɔoɠɔ GALAGI.» É ɠɛni ga GALA ge ná-nuɓusɛiti lukpɔɠaaleʋe, ɓaa é ti zei ʋele ɓɛtɛ ʋolu, ada zoo kalagi zɔlɔɔsu, é lo tɔun ba, ta nii wɔin ma ada-vaa zu. \iot Unsosuʋɛ \io1 1. GALA ka Izilayɛle lukpɔɠaaleʋe (\xt 1:1—24:27\xt*). \io1 2. GALA ka zii ɠiligiti tukpɔɠaaleʋe, niiti ti Izilayɛle maaɠoolizu (\xt 25:1—32:32\xt*). \io1 3. Ezekiyɛle GALA gooi woni é lo Izilayɛle zei vai ʋa ʋolu ga niinɛ (\xt 33:1—48:35\xt*). \c 1 \ms1 Izilayɛle Lukpɔɠaaleʋe Vai \mr (1:1—24:27) \s Ɠɔoɠɔ GALAGI ɠula vai kɛlɛma // Ezekiyɛle ʋɛ \p \v 1 Kona ʋuuzaʋasiɛi (30) ma alu naanigɔi ma volo lɔɔlugɔi ma, gè ɠɛni Zuifuiti saama niiti ti ti ɠulani zooi ʋa, gi ziɛ wolai Keɓaal ɠobaʋɛ. Geeɠɔlɔgi laalaoni, GALA ge kulakɛlɛmaiti teʋeni mà. \v 2 Masagi Yeɠoyakin ná-kona dɔɔlusiɛi ma kasoi ɠa, \v 3 miná, Ɓaɓilɔne nuiti ta-yooi zu, ziɛ wolai Keɓaal ɠobaʋɛ ɠa Ɠɔoɠɔ GALAGI ɓɔɛni pɔ̀ ná, ná-zɛbɛi yei mà, nà Ezekiyɛle, zalaɠa ɠula nui Ɓuzi ná-doun zunui. \p \v 4 Gè wɛlɛni, gaamanɔ gè tɔngɔlɔ fiilɛi ɠa, é ɗa zeɠe ga lɛkpɛmaʋɛ nu ɠɔʋɛzu ʋelei, é ɗa zɔɔ tonaɓiin golai ʋa, mainmain ɗa saɠa su. Tonaɓiingi naa maalatini ga wozakalagi, é ɗa nu ɠaazuɓɔi. Saamaʋɛ zu ɠɛni volozu eɠɛ kɔlu ɓɔigi é abui ɠa. \v 5 Zaamazuʋɛ tɔna nɔ, zɛnvu ani naanigɔ ɠɛni ná, ti vulua, ti ɠulaai ga nuɓusɛi. \v 6 Gaazuʋɛ ɠɛni ti ɠilagilagi ʋa ga naanigɔ, koʋegi ɠɛ ti ɠilagilagi ʋa ga naanigɔ. \v 7 Ti-ɠɔɠɔiti ti zɔleni, ti-ɠɔɠɔzapalagiti ti ɠɛni ga nikɛ yiʋo zinɛi ʋolokagi ɠɛʋele, ti ɗa volo eɠɛ kɔlu ɓɔigi kpɛlɛai. \v 8 Nuɓusɛi yeei ɠɛni ti naanigɔ pɛ ti ɠoʋegiti bu, ʋepema naanigɔi pɛ ma. Ti naanigɔiti pɛ ɛsɛ gaazu ɠɛni ba ta koʋegiti. \v 9 Ti-ɠoʋegiti ti ɠɛni loni ɓɔɠɔ ʋa, ti ɠɛni zɔlesu, ti ɗa li ga ɠakala ʋelei, ti la ɠɛni ti-ɓusɛi latisu. \v 10 Ti-ɠaazuʋɛ ɠulani ga zunu ɠaazuʋɛ, zala ɠaazui ɠɛni ti naanigɔ pɛ ba ti yeezazuʋɛ, nikɛ zinɛ ɠaazui ɠɛ ti ʋa ti ɠɔʋɛzuʋɛ, koɠɛ ɠaazui ɠɛ ti ʋa. \v 11 Ti-ɠoʋegiti felegɔi ti lɛɛni geezu ʋelei, naati ti ʋilini ɓɔɠɔ zu, ti ɗa ti-ɓusɛiti maalɔɔɠu ga felegɔiti. \v 12 Ti ɠilagilagiti pɛ ti ɠɛni zɔlesu, ti ɗa li ga ɠakala ʋelei, ti ɗa li ʋɛ ʋele zɛnvui ɠɛni liizu ga tiye ná, ti ɓɛdɛ la ba ga ti lati. \v 13 Nu ɠɛni abulekaiti kaazu zɛnvu aniiti saama, ti ɗa ɲiikpi eɠɛ sɔmɔgi ma ziiti. Abui ɠɛni nu ɠaazuɓɔizu, ta mainmain ɠɛni ɠulazu su, é ɗa vaza. \v 14 Zɛnvu anii naati ti ɠɛni ɓizɛzu, ti ɗa li, ti ɗa ʋa ga suvilɛi, eɠɛ geeɓadɛi. \p \v 15 Gè wɛlɛni zɛnvu anii naati ba, gè ani ɠɔɠɔ ɠiliɠiligi ɠaa ti ɠilagilagi ɠobaʋɛ, é zei zooi ʋa. \v 16 Ma ɠɔɠɔ ɠiliɠili naanigɔi pɛ ge ɠɛni ga ɠɛʋele, ti ɗa volo ga kɔtu zɔngɔ ɓaagi ɠɛʋele. Ti ɠulani ga ʋe, ti ɓɛtɛni, ti lɔ ɓɔɠɔ zu ti pɛ. \v 17 Ta la ɠɛna ziaa, ta la zoo liizu ʋepema naanigɔiti pɛ. Ʋɛ ná nɛai ti ʋɛ, miná ʋele ɠa ti ɠɛni liizu la, ti ɓɛdɛ la ba ga ti ʋa lati. \v 18 Ma ɠɔɠɔ ɠiliɠiligiti niiti ti ɠɛni zeizu ti ɠa, naati gaaɠoozani nu ɗa lua ba, ti-ɠaazuɠɛzɛiti ti ti maaʋɛ pɛ. \v 19 Siɛgi zu zɛnvu aniiti ta la ɠɛna ziaa la, ti-ɠɔɠɔ ɠiliɠiligiti ti ɠɛni latisu ti ɠoba. Ta la wuzeɠena zooi ma, ti-ɠɔɠɔ ɠiliɠiligiti ti wuzeɠe ɓalaa. \v 20 Ʋɛ zɛnvui a la ɠɛ ti li ná, miná ɠa ti ɠɛni liizu ná. Ti ɠɛni ɓaɠasu ʋɔɔma nɔ ta ti-ɠɔɠɔ ɠiliɠiligiti, mazɔlɔɔ zɛnvui é ɠɛni zɛnvu aniiti su, naa nɔ ɠa é ɠɛni ma ɠɔɠɔ ɠiliɠiligiti su. \v 21 Siɛgi zu zɛnvu aniiti ta la ɠɛna lia la, ɓaa ti lo, ɓaa ti wuzeɠe, ti zɛlɛ zooi maazu, ma ɠɔɠɔ ɠiliɠiligiti ti ɓena kɛ ga ti ɠɛʋele, ti li, ɓaa ti lo, ɓaa ti wuzeɠe, ti zɛlɛ zooi maazu, mazɔlɔɔ zɛnvui é ɠɛni zɛnvu aniiti devezu, tɔnɔ ɠa é ɠɛni ma ɠɔɠɔ ɠiliɠiligiti devezu ɓalaa. \p \v 22 Anii ta ɠɛni zɛlɛni zɛnvu aniiti tɔungi maazu, eɠɛ geei ɠaaʋɛ, é ɗa volo gola eɠɛ sanu ʋɛɛlɛi. \v 23 Geei ɠaaʋɛ tɔna bu, zɛnvu ani ɠilagilagi pɛ ge ɠoʋe felegɔiti sumaaleni, ti ti zei da ta zɔiti, tama felegɔi zɔiti, ti ɗa ɓɔɠɔ maalɔɔɠu ga naati. \v 24 Gè ti-ɠoʋegi lugi mɛnini, siɛgi zu ti ɠɛni ɠoʋesu da. Maalugi ɠɛni eɠɛ kpoloɗɛi lugi, eɠɛ GALA Zɛbɛi-Pɛ-Maliɠii wooi, ɓaa mu eɠɛ kɔɔɠɔ nuiti ti mɔinɗa gola, ti zɔngɔ wooi. Ta la lona, ti-ɠoʋegiti pɛɛ su. \v 25 Geei ɠaaʋɛ é ɠɛni zɛlɛni ti maazuʋɛ, naa maazuʋɛ, zɔngɔ wooi ɠɛni miná ɓalaa. \p \v 26 Geei ɠaaʋɛ tɔna maazuʋɛ, anii ta ɠɛni ná eɠɛ kɔtu zɔngɔ ɓaagi é ga ma ɓiinii, kɛai eɠɛ masa kpɔkpɔgi. Naa maazuʋɛ ná ɠaaɠoozaai, anii ɠazaʋigi ta ɠɛni ná, eɠɛ nu vulu. \v 27 Gè anii ɠazaʋigi naa ɠaani é ɗa volo eɠɛ kɔlu ɓɔi maaloungai, maaɠooliai ga abui. Ɗa sɔligi ʋɛtɛna, maazu ʋelei ta buu ʋelei, gè kaani eɠɛ abui ma voloi ɠa kakugai ma. \v 28 Wozakalagi é ɠakuni ma, é ɠulani ga kpazamanamanagi é volozu tonaɓiingi zu, foloi tonai puuzu la. Ɠɔoɠɔ GALAGI ná-lɛbiyai é volozu, naa ʋaaɠulabai ɠana. Gè naa ɠaai ma, gè looni zooi ma, gè laaʋɛɛ. Názu ɠa gè nui ta woomɛnini da, é ɗa ɓɔɛ pɔ̀. \c 2 \s Ezekiyɛle leʋe fai Izilayɛle nuiti pɔ bɛ \p \v 1 É ɠɛni mà: «Ɗa ʋe, zunui, wuzeɠe, è lo, nà ɓɔɛzu è ʋɔ.» \v 2 Siɛgi zu é ɠɛni ɓɔɛzu la pɔ̀ ɠana, GALA Zɛnvui lɔɔni zìimaʋɛ, é bùzeɠe. Zɔi é ɠɛni ɓɔɛzu pɔ̀, gè gooi mɛnini. \p \v 3 É ɠɛni mà: «Ɗa ʋe, zunui, nà ɠa gè è leʋesu Izilayɛle nuiti pɔ bɛ, kololala nuiti, ti wuzeɠeni dàalɔɠɔma. Eɠɛʋelei nɔ ti-mɛmɛwolani ti ɠɛni la, ti la ɠɛni ɓeni kololalai ʋa ga ze. \v 4 Nui niiti ti unsuvɔai, ti ɠigi ɓaa, naati ka gè è leʋesu ti ma, ɗa ɠɛ ti ma: ‹Maliɠii Ɠɔoɠɔ GALAGI wooi ɠaa.› \v 5 Ti woiloni è-woo ma, ɓaa ti ɠɛlɛni, tɔɔzei kololala nuɓusɛiti be, ta kwɛɛ ga GALA goo wo nu ɠa ti zaama. \p \v 6 «Ɗa ʋe, zunui, mina lua ti ʋa pa, mina lua ta-ɓɔɛzuɠulaiti ba. Ta è zakpe, toɠa ɠɛ eɠɛ ɗa zei ɠaingiti saama, ta akuɠɔtɔkaaliiti. Anɛɛ naa ʋe, ti-laawooi ɓaa ti-ɠaazuʋɛ mina è zasuɓali, tɔɔzei kololala nuɓusɛiti be. \v 7 Ɗa dàawooiti bo ti ma, ti woiloni è-woo ma, ɓaa ti ɠɛlɛni, tɔɔzei kololala nuɓusɛiti be. \p \v 8 «Ɗa ʋe, zunui, woilo naa ma, gè ʋaazu bosu è ma. Mina ɠɛ ga kololala nu, eɠɛʋelei kololala nuɓusɛi niiti ti la. Laalao, è naa mi, nii gè feezu è ya.» \s Sɛʋɛ ɓiligi ma ɠulakɛlɛmai \p \v 9 Gè wɛlɛni, gè nui yeei maalegai ɠa mà, sɛʋɛ ɓiligi zoni zea. \v 10 É suvieni gàazu, sɛʋɛi ɠɛɛni koozuʋɛ ta poluʋɛ ná felegɔ pɛ. Niiti ti zɛʋɛni su, naati ti ɠɛni ga kpeeiti, ta maawɔin wuyeiti, naa ʋɛɛ kpalagiti ba. \c 3 \s Ɠɔoɠɔ GALAGI // nà-GALA goo wo nui iɲɔdɔɔ vai \p \v 1 Zɔi é ɠɛni ɓɔɛzu pɔ̀, é ɠɛni mà: «Ɗa ʋe, zunui, nii feai è ya, mi, sɛʋɛ ɓiligi tɛi kpɔle, naa ʋolu è li, è ɓɔɛ Izilayɛle nuiti pɔ.» \v 2 Gè laalaoni, é sɛʋɛ ɓiligi lɔ dà, gè mi. \v 3 É ɠɛni mà: «Ɗa ʋe, zunui, è-ɠogi ɠɔnɔkula, è yiɠo ga sɛʋɛ ɓiligi tɛi gè feezu è ya.» Gè miini, é nɛɛni dàaʋɛ eɠɛ kɔin gulɔ. \p \v 4 É ɠɛni mà: «Ɗa ʋe, zunui, li Izilayɛle nuiti pɔ bɛ, è dàawooi wo ti ma. \v 5 Gè la è leʋesu nuɓusaa ma ti zii woo ɠili bosu, ta ti-laawooi ɠaaɠaazu ɓaai, kɛlɛ Izilayɛle nuɓusɛiti be. \v 6 Gè la è leʋeni nuɓusɛ mɔinmɔingaa ʋɔ bɛ, ti zii woo ɠili bosu, ta ti-laawooi ɠaaɠaazu ɓaai, nii ɗɔun è la kwɛni. Tama nà la è leʋena naati ma, ta la woilo è-wooi ma. \v 7 Kɛlɛ Izilayɛle nuiti ti la kɛa ti ʋa woilo è-woo ma, tɔɔzei ti la pɔ ti ʋa woilo gòo ma. Ti unsuvɔɔʋɛ, ti ɠikpa. \v 8 Nà è ɠaazuɓaazu ga ti ɠɛʋele, gè è unsuvɔ ga ti ɠɛʋele. \v 9 Nà è ɠaazuɓaazu ga diamai ɠɛʋele, é ɓaa é leʋe fasai ʋa. Mina lua ti ʋa pa, è zasu mina ɓali ti ɠaazu, anɛɛ ni ta ga kololala nuɓusɛiti.» \p \v 10 É ɠɛni mà: «Ɗa ʋe, zunui, kpɔɛiti kpein gè bosu è ma, woilo ti ma ga è-woiyeɠei, è ti makɛ è-yiimaʋɛ ga pagɔ. \v 11 Li è ma ziiti pɔ bɛ, ti ʋɛ ga kula zou ʋa nuiti. Ti woiloni è-woo ma, ɓaa ti ɠɛlɛni, ɗa ɠɛ ti ma: ‹Maliɠii Ɠɔoɠɔ GALAGI wooi ɠaa.› » \p \v 12 Zɛnvui bùzeɠeni zooi ma, gè zɔngɔ woo wolai mɛnini pòluʋelei ga: «Tuya ɠa Ɠɔoɠɔ GALAGI ná-lɛbiyai ʋɛ, ʋɛ é zeini ná!» \v 13 Gè zɛnvu aniiti koʋegiti tugi mɛnini, ti ɗa loɠa ɓɔɠɔ ʋa, ta naama ɠɔɠɔ ɠiliɠiligiti ti ti ɠoba, naati tugiti, ta zɔngɔ woo wolai. \v 14 Zɛnvui é bùzeɠeni zooi ma, naa liini ga ze. Ɠɔoɠɔ GALAGI ná-zɛbɛi sòni, gè la zooga gè ʋa ɠula zea. Gè liini, kòozu la nɛɛni, zìiɓɔlɔni. \v 15 Pele ɠana gè zeelini la kula zou ʋa nuiti pɔ bɛ Tɛle-Avive, ti zeini ziɛ wolai Keɓaal ɠobaʋɛ, mazɔlɔɔ miná ɠa ti zeini ná. Gè kɛɛni ti ʋɔ bɛ ga folo lɔfela, kìdaaʋilini nɔ ti zaama. \s GALA goo wo nui é ga gwɛlɛma nui \p \v 16 Foloi lɔfelasiɛi ma, Ɠɔoɠɔ GALAGI ɓɔɛni pɔ̀, é ɠɛ mà: \v 17 «Ɗa ʋe, zunui, gè è ɠɛa ga Izilayɛle nuɓusɛiti maaɓɛɛ nui. Siɛgi zu wooi ta a ɠula la dà, è mɛni, ɗa Izilayɛle nuiti tɛnɛ da bɛ̀. \v 18 Siɛgi zu gè ɠɛɛzu la faa ɲɔu ɠɛ nui ma: ‹Ɗa ʋaazu zaazu,› ni è la tɛnɛni, ni è la ɓɔɛni è ʋa faa ɲɔu ɠɛ nui naa lɛnɛ, è ʋa bo ma ga é ɓe ná-tuʋa ʋele ɲɔi ʋa, é ʋa zɛnvui wo, naazu faa ɲɔu ɠɛ nui naa ɠa za ná-faaɠaaza golai vaa zu, kɛlɛ nà ná-saa vai ma ungi maaɠaazaɠabo è ma. \v 19 Kɛlɛ ni ɗa faa ɲɔu ɠɛ nui lɛnɛna, é la ɓeteʋeni ná-faa ɲɔi ʋa ta ná-tuʋa ʋele ɲɔi, toɠa za ná-faaɠaaza golaiti faa zu, kɛlɛ ɗɔun ɗa, ná-kasɔ la laa è unma, è-yɛnvui maazu ɠa ɓaa. \p \v 20 «Zenɔ ɠana, ni telebo nui a zeɠena tuʋa ʋele ʋagɔi ʋolu, é ɗa faa ɲɔi ɠɛ, naazu nà kɔɠɔziɠa vai tanigaa la tuɠɔ, ni a zaana tɔɔzei è la tɛnɛni, gaamazu ná-faa ɲɔi vaa ɠa é zaazu su, siɛ ʋele ʋagɔi é boni kaite, nu la mɔ naa ʋɛtɛga, kɛlɛ nà ná-saa vai ma ungi maaɠaazaɠabo è ma. \v 21 Kɛlɛ ni ɗa telebo nui tɔna tɛnɛna ga é mina faa ɲɔu ɠɛ, tama gaamazu, é la faa ɲɔu nɔpɛ kɛɛni, naazu toɠa zɛnvui wo, ɗa-lɛnɛ gooi maaʋele ma é sogai, naazu ɗa ɓalaa, ɗa è-yɛnvui unmɔɔ.» \s Maaɠɛkpɔ siɛgi zu \p \v 22 Ɠɔoɠɔ GALAGI yeei ɠɛni bà mɔnɔ naama adaʋɛ, é ɠɛ mà: «Wuzeɠe, ɠula, è li pɛtugi zu, miná ɠa gè ɓɔɛzu ná è ʋɔ.» \v 23 Gè wuzeɠeni deɠɛmu, gè ɠula, gè li pɛtugi ʋɔ pelei. Ɠɔoɠɔ GALAGI ná-lɛbiyai ɠulani ná kɛlɛma, eɠɛ nɔ ʋelei gè kaani la ziɛ wolai Keɓaal laaʋɛ. Gè looni zooi ma, gè laaʋɛɛ. \v 24 Zɛnvui ʋaani pɔ̀, é gàalɔ kɔ̀ɠɔiti ga, é ɠɛni mà: «Li, è ɗa-ʋɛlɛi laaɠulu ɓɔɠɔ ma. \v 25 Ɗa ʋe, zunui, ta galui losu è ʋa miná, ti è ɠili, è la zooga ɗa ʋa ɠula kɛlɛzu ɗa-nuɓusɛiti saama. \v 26 Nà è-nɛgi ɠatasu è-laaɠoozuʋɛ ʋa, è ɠɛ ga ɓoɓoi, è la zooga è ʋa zelilo niima nuɓusɛiti ma, mazɔlɔɔ ta ga kololala nuɓusɛiti. \v 27 Kɛlɛ siɛgi zu fai ta a ɠɛ dà la ga gè bo è ma, è bo ti ma, nà kpɔɛ wo zobogi ve è ʋɛ, è ɓɔɛ. Názu ɗa ɓɔɛ ti ʋɔ, è ɠɛ ma: ‹Maliɠii Ɠɔoɠɔ GALAGI wooi ɠaa.› Zɔi é wɔinni é woilo ma, é woilo, zɔi é la wɔinni é ʋa woilo ma, é mina woilo ma. Mazɔlɔɔ ta ga kololala nuɓusɛiti.» \c 4 \s Ezekiyɛle ta Zeluzalɛme zei vai kɛlɛ su \p \v 1 «Ɗa ʋe, zunui, ɓiliki ɠila seɠe. Da è ɠakalaʋɛ, è taai ma ɠazaʋigi zeɠe ma ga Zeluzalɛme. \v 2 Naa ʋolu dɛɛ ga seiʋɛ na kɛlɛ su. Nuiti puuzuʋɛti zeɠei zu, naati kpɛtɛ daalɔɠɔma, pɔlɔ ziɠigiti to daalɔɠɔma, kɔɔlaaɠai ʋuuzuʋɛti ta kɔɔɠɔ zɔɔlaiti ti latigai ma. \v 3 Ɗa kɔlu ɠokolo golai zeɠe niina, è to ga siɠigi wo yɔɠɔzu wa taai. Ɠaazulo taai ʋa, seiʋɛ na kɛlɛ su, ɗa ɠa è seizu kɛlɛ su. Naa ɠa é ga poogi Izilayɛle nuɓusɛiti bɛ. \p \v 4 «La naa ʋolu è-ɠɔʋɛi ma, ta è Izilayɛle masadai ná-kotoi ma ɠasɔi la náʋɛ ma. Ta-vaaɠaazagi ma ɠasɔi ɠana è seɠezu foloi liegɔi pɛ daawu è kɛɛzu laani è-yee ɠilagi ma. \v 5 Nà naama voloi liegɔi laazu è ma, naa ɠa é ga Izilayɛle ná-masadai ná-faaɠaaza golai ma ɠonagi liegɔi. Toɠa ga folo unsaʋagɔ puutaaʋuugɔ (390), naa ɠa è kɛɛzu è ɗa ná-faaɠaaza golaiti ma ɠasɔi zeɠe. \v 6 Siɛgi zu è naama voloiti kpesu da, ɗa la è-yeezai ma, ɗa Zuda masadai ná-faaɠaaza golai ma ɠasɔi zeɠe folo ʋuunaanigɔ (40) laawu. Folo ɠilagi ɠa é ga kona gilagi ma ɠasɔi gè daazu è unma. \v 7 Naa ʋolu wɛlɛ Zeluzalɛme ʋa, seiɗai kɛlɛ su, è-yeei maaɲakai letema, è GALA gooi wo daalɔɠɔma. \v 8 Nà ʋaazu è ɠilizu ga galuiti, ga è mina zoo è ʋa lati, è ʋa zeɠe zɔɔma yeei ma, è ʋa la zɔi ma, eyɛsu è ɗa-zeikɛlɛsu voloiti kpe. \p \v 9 «Moloi zeɠe, ta wɔɔlezegi, ta tɔɠɔ ɓaazagi, ta tɔɠɔ ʋɛlɛʋɛlɛgi, ta suzui, naa ʋɛɛ dɔɔlɔi ʋa, ti pɛ kpɔsu, è pu aniɲakai zu, è kpɛtɛ ga ɓului. Tɔ ɠa é ɠɛɛzu ga è-ɠɔnɔgi folo unsaʋagɔ puutaaʋuugɔ (390) kpein daawu, è kɛɛzu laani yee ma. \v 10 Nii ɗa ɠɛ miizu folo-o-folo, toɠa ɠɛ ga galamu unfelegɔ puufele (220), naa ɠa maanɛai é kula ɠɛ ga ɗe eyɛsu polumai. \v 11 Ɗa-ɓɔɔle ɗɛi liegɔi ɠa ɠɔɠɔsu, toɠa ɠɛ ga litɛlɛ ɠila ɗɛi folo-o-folo. \v 12 È-ɠɔnɔgi ɠa ɠɛ eɠɛ wɔɔlezegi ma ɓului, ɗa gee nuɓusɛiti pɛ gaazu, ma abui laai ga nuɓusɛ ɓooi.» \v 13 Ɠɔoɠɔ GALAGI ɠɛ: «Ʋele ɠana Izilayɛle nuiti ti ʋaazu kɔzɔba laamianigiti miizu la, zou ɠiligiti su, nà ti ɓɛɛna ʋɛti ti liizu náti.» \p \v 14 Gè kpeei looni, gè ɠɛ ma: «Ee, Màliɠii Ɠɔoɠɔ GALAGI, kaipa gè la dɛ ɓɔɠɔ ɠɔzɔni! Kaipa mà loungo yee, eyɛsu za, gè la dɛ saa ɓɔɠɔ ʋɛ zua miini, ɓaa suai nii sua ɠili ge paai, kɔzɔba zua nɔpɛ ge la dɛ lɔɔni dàaʋɛ tɛi.» \v 15 É ɠɛni ma: «Wɛlɛ, gè vaa bu è nuɓusɛ ɓooi maavalibo ga nikɛ zaa ma ɓooi, è abui la ga naa, è ɗa-laamianigi ɠili la.» \v 16 É ɠɛni mà mɔnɔ: «Ɗa ʋe, zunui, nà daamiani makɛ vaiti koloɠolosu Zeluzalɛme. Ta ɗa daamianigi ɠɔɠɔ ta kpɔɔle ɗɛi pɛ, ti ʋa sɔlɔɔ, ti ɠoozu ɠa ʋili gola. \v 17 Ɓului ta ziɛi ɠa ʋala ná, ti pɛ ti zasu ɠa ɓali gola, ti ɠilagilagi ɠa vɔ, tɔɔzei ta-ɠotoiti faa ʋa.» \c 5 \s GALA ka ʋaazu Izilayɛle zalazu \p \v 1 «Ɗa ʋe, zunui, boɠa zɔkpɔ ɠaaligi ta zeɠe, è kɛ ga kpekai. Ɗɔungi wo da ta è-ɓɛlɛi. Naa ʋolu kiloi zeɠe, è ɗɔundeɠai ta è-ma leɠaiti kɔɠɔ ga, è seizei su, é mɔin. \v 2 Siɛgi zu seikɛlɛsu vai ɓesu la, ɗa seizu su saʋa, gilazuʋɛ ɠala abui ɠa taa zaamaʋɛ. È gilazuʋɛ velesiɛi zeɠe, è yɛ doɠazu ga boɠa zɔkpɔi, è taai maalati da. È seizu ɠaaɓelagi zeɠe, è naa vaza fiilɛi zu, nɔ̀un nà ʋilɛ naa ʋolu ga nà-boɠa zɔkpɔi. \v 3 Kɛlɛ tama, ɗa tago zeɠe ba, è pu ɗa-zeɠei la, è makɛ. \v 4 Ɗa ta zeɠe naati ba, è pili abui ɠa, è gala abui ɠa. Abu ɠa ɠula su, nii a so Izilayɛle ʋɛlɛyeɠei pɛ ba.» \p \v 5 Maliɠii Ɠɔoɠɔ GALAGI wooi ɠaa: «Naa ɠa é ʋaazu ɠɛɛzu ga Zeluzalɛme, taa wolai gè pilɛni ziiti saama, gè zou ɠiligiti kɛ maaɠoolii zu. \v 6 Su nuɓusɛiti ti la ɠoloni tɔgiti bɛ ta deveiti gè ti veeni ti ya. Ti faa ɲɔi ɠɛɛni tɔun é leʋe ti ɠoba yooiti ta ti ɠoba nuɓusɛiti ba. Tɔun ti ɠɛlɛni nà-tɔgiti ba, ti ɠɛlɛ ga ti mina ziɛ ga nà-deveiti.» \v 7 Naa ɠa é ba, Maliɠii Ɠɔoɠɔ GALAGI wooi ɠaa: «Tɔɔzei wo ɠɛa ga kololala nuiti, wo leʋe zii ɠiligiti ba ti wo-maaɠoolii zu, wo la ɠoloni nà-tɔgiti bɛ, wo la ziɛni ga nà-deveiti, wo luʋa ʋelei la zɔleni vɔlɔ ga wo-maaɠoolii ma nuɓusɛiti kɛʋele, \v 8 naa maaʋele ma, Maliɠii Ɠɔoɠɔ GALAGI wooi ɠaa: Nà ɓalaagi nà wuzeɠezu wo laalɔɠɔma, Zeluzalɛme ʋeaiti. Nà nà-tukpɔɠaaleʋei ɠɛ wo zaama, taa zaamaʋɛ, zii ɠiligiti ti ka ga ɠaazuʋɛ. \v 9 Nà faa ɠɛ wo laalɔɠɔma, nii gè la dɛ kɛɠala ɠɛɛni, ta gè la kɛɠala ɠɛa mɔnɔ pɛ, tɔɔzei wa-ɠɔzɔba vaiti ba. \v 10 Taazuʋɛ, doun kɛɛɠɛiti ta ti-lointi mi, dointi ti ti-ɠɛɛni mi. Nà nà-tukpɔi laalɛ wo wu. Niiti ti yɛsu vulua wo zu, nà naati faza fiilɛi zu ná pɛ.» \p \v 11 «Eɠɛʋelei gè vulua la ga ɠite, tɔɔzei wo sèizu ɲadegai ɠɔzɔa ga wa-ɠɔɔɠɔ gani kɔzɔɠɔzɔgiti ta wa-ɠɔzɔba vaiti, nà ɓalaagi, nà kpekai ziɛzu wo ma. Gè la wo ɠaazumaawɔinɠaa, gè la wo makɛga,» Maliɠii Ɠɔoɠɔ GALAGI wooi ɠana. \v 12 «Taaʋeaiti seizu saʋagɔi ɠilazuʋɛ ɠa za ga ɗɔfɔ zeeɓɛi ɓaa pului taazuʋɛ, seizu velesiɛi za ga boɠa zɔkpɔi taai maaɠoolii zu, gè seizu zaʋasiɛi zuvaza fiilɛi zu ná pɛ, gè ʋilɛ ti ʋolu ga nà-boɠa zɔkpɔi. \v 13 Nà yeeɓe nà-ziiɠaawanai ʋa, gè li ga nà-ziiɠulagi, gè zeeli la kwɛma, gè wanaɠula ti ʋa, názu ta suɠwɛɛ ga nà, Ɠɔoɠɔ GALAGI, nà ɠa kpɔ̀ɛai nà-toloi zu, gè li ga nà-ziiɠulagi, gè zeeli la kwɛma ti laalɔɠɔma. \v 14 Zou ɠiligiti ti wo-maaɠoolii zu ta nuɓusɛiti pɛ ta ɠɛ leʋesu ná, ta ka ga gè Zeluzalɛme ɠɛa ga taai koloɠologai, ɓaaɠula ma mɛtu. \v 15 Nà nà-tukpɔi laalɛ bu, ta ziiɠaawana wolai, gè kpɔlɔ ga zeliloma wolaiti. Nuɓusɛiti ti maaɠoolii zu, naati ta taa wolai tɛi kɛ ga ɲɛɛɠulasu anii, ta poomu ganii, é ɠɛ ti ʋɛ ɓalaa ga tɛnɛgi, ta maalua zaɓui. Nà ʋe, Ɠɔoɠɔ GALAGI, gè ɓɔɛzu. \p \v 16 «Nà mɛɛn ɲɔi ʋilisu wo ma ga pului é ga saa gelei, wo-ma zuwu ɠaaleʋe vai ma. Nà pului naa yeeɠaaɓaa, gè wa-laamiani sɔlɔɔsuʋɛti ta makɛsuʋɛti pɛ su ɓale. \v 17 Pului nà teʋe wo ma, ta sua ɲɔiti nà yeeɓe ti ʋa wo laalɔɠɔma, ta wo ʋaa. Ɗɔfɔ zeeɓɛi ta toomai, naa ʋɛɛ kɔɔi ʋa, naati ta wo ɠoloɠolo, gè boɠa zɔkpɔi leʋe wo laalɔɠɔma. Nà ʋe, Ɠɔoɠɔ GALAGI, gè ɓɔɛzu.» \c 6 \s GALA gooi é woni // Izilayɛle yooi laalɔɠɔma \p \v 1 Ɠɔoɠɔ GALAGI ɓɔɛni pɔ̀, é ɠɛ mà: \v 2 «Ɗa ʋe, zunui, ɠaaʋote Izilayɛle ɠizeiti ma, è GALA gooi wo ti laalɔɠɔma. \v 3 Ɠɛ ti ma: ‹Izilayɛle ɠizeiti, à woilo Maliɠii Ɠɔoɠɔ GALAGI wooi ma. Maliɠii Ɠɔoɠɔ GALAGI wooi ɠaa gizeiti ma, ta gize nɛmɛiti, naa ʋɛɛ pɛtugiti ba, ta nɛmɛiti: Nà ʋaazu ga kɔɔi wo laalɔɠɔma, é wa-zalaɠa ɠula adaʋɛti koloɠolo. \v 4 Wa-zalaɠa ɠulazuʋɛti daa ɠa loo, wa-ansansegiti ma zalaɠa ɠalazuʋɛti ti wolowolo, wo zaama ma mɔinmɔin ka loo, ti za wa-ɠɔɔɠɔ gani nɔɠɔiti kakalaʋɛ. \v 5 Nà Izilayɛle nuiti ma ʋoomaiti suvaza ta-ɠɔɔɠɔ gani nɔɠɔiti kakalaʋɛti, gè wo-ma ɠaeiti suvaza ta-zalaɠa ɠulazuʋɛti maaɠooliiti su. \v 6 Wa-yooi ɠɔlɔkɔlɔma ná pɛ, taa wolaiti ta ɠolo, zalaɠa ɠulazuʋɛti daaloo, nii a kɛ wa-zalaɠa ɠula adaʋɛti ti ɠoloɠolo, wa-ɠɔɔɠɔ gani nɔɠɔiti suɠaleɠale, gaaʋala ti ʋa, wa-ansanse gala aniɲakaiti ti ɠolo, ta nii dɔin wo kpɛtɛni, tanɔpɛ ge la yɛga ná. \v 7 Ma mɔinmɔin ka za wo zaama. Wa suɠwɛɛ naazu ga nà ɠa gè ga Ɠɔoɠɔ GALAGI. \p \v 8 « ‹Anɛɛ naa ʋe, nà tanigaani zɛ ná wo zaama, kɔɔi la ti ʋaa, mɔta goi naati ta vaza zou ɠiligiti su. \v 9 Kula zou ʋa nui mɔtai naati ta yɛ zou ɠiligiti su, ti ɠisiɛ nɔ̀un su. Ti-ɠigi ɠa loo sù, ʋelei gè ta-wooʋalada yii ɠoloɠoloni da, tɔɔzei ta-ɠoloɠolo kisiɛiti ti zeɠeni nɔ̀un ba, ti ɠaazulo kpaan kɔɔɠɔ gani nɔɠɔiti ba. Naazu ti wɔin ɠa zeɠe ɓɔɠɔ ma tiya ɓɔɠɔi, tɔɔzei tuʋa ʋele ɲɔiti ba ti ti ɠɛɛni, ti ga kɔzɔba vaiti. \v 10 Ta suɠwɛɛ naazu ga nà ɠa gè ga Ɠɔoɠɔ GALAGI, gè la ɠɛni ɓɔɛni ti ʋɔ wafuun, siɛgi zu gè ɓaazaɠani la ti ma, ga nà nimizai zeizu ti ma.› » \p \v 11 Maliɠii Ɠɔoɠɔ GALAGI wooi ɠaa: «À yee loo ɓɛtɛaga ga kiteʋei, wo ɠɔɠɔa loɠa, wo kpeei loo, tɔɔzei Izilayɛle ná-kɔzɔba vaa ɲɔiti ba é ti ʋolu. Ti-ma zuwu ɠaa ɠa ʋaazu leʋezu ga kɔɔi, ta pului, naa ʋɛɛ ɗɔfɔ zeeɓɛi ʋa. \v 12 Zɔi a ɠɛ ɠoozama, naa ɠa za ga ɗɔfɔ zeeɓɛi, zɔi maaɓuɠaai, naa za kɔɔi zu, zɔi a yɛ ʋoluzu, naa ɠa zei kɛlɛ su, é za ga pului. Nà zeeli nà-ziiɠulagi ɠwɛgi ma ti laalɔɠɔma. \v 13 Ta-nu ʋoomaiti ta vaza zooi ma ta-ɠɔɔɠɔ gani nɔɠɔiti saama, ta-zalaɠa ɠulazuʋɛti maaɠooliiti su, gize wolaiti ta gize goiti ma, naa ʋɛɛ gulu wolaiti bu ʋa, niiti ti ɠaa ɓiiliai, ta adaʋɛti pɛ ʋɛti ti ɠɛni zalaɠaiti kulazu ná ta-ɠɔɔɠɔ gani nɔɠɔiti bɛ. Wa suɠwɛɛ naazu ga nà ɠa gè ga Ɠɔoɠɔ GALAGI. \v 14 Nà yeewuzeɠe ti laalɔɠɔma. Nà ta-yooi zuwo, ná ɠaalɛi eɠɛʋelei Liɓila teʋebai zu la, ʋɛ pɛ ti zeini ná. Ta suɠwɛɛ naazu ga nà ɠa gè ga Ɠɔoɠɔ GALAGI.» \c 7 \s Folo ɠaaɓelagi ɠa ʋaazu \q \v 1 Ɠɔoɠɔ GALAGI ɓɔɛni pɔ̀, é ɠɛ mà: \q \v 2 «Ɗa ʋe, zunui, Maliɠii Ɠɔoɠɔ GALAGI wooi ɠaa Izilayɛle nuɓusɛiti ma: \q ‹Wɛlɛ, yeeɠɛɠala ɠaaɓelagi ɠaa! \q Ma ɠaaɓelagi zeelia zooi ma zoko naanigɔi pɛ bɛ. \q \v 3 Niizu wɔnɔi ɓega, \q nà nà-ziiɠaawanai lɛɛzu ga woye, \q gè wo-ziɛ ʋelei ma lukpɔi ɠaaleʋe, \q gè wo zala, é zoloo wa-ɠɔzɔba vaiti ma. \q \v 4 Gè la wo ɠaazumaawɔinɠaa, gè la wo makɛga. \q Nà wo zala ga wo-ziɛ ʋelei ta wa-ɠɔzɔba vaiti \q wo ɠatani ti ɠɛɛ vai ʋa. \q Wa suɠwɛɛ naazu ga nà ɠa gè ga Ɠɔoɠɔ GALAGI.› \q \v 5 Maliɠii Ɠɔoɠɔ GALAGI wooi ɠaa: \q ‹Nimizai, nimiza ɠila kpegi, \q kɛɠala la ná, naa ɠa é ʋaazu! \q \v 6 Gaaɓela foloi zeelia. \q Gaama ʋe, é zeelia, \q wɔnɔi ɓega, toɠa nuu é ʋaazu. \q \v 7 Wo ɠoloɠolo foloi ʋaa, zooi ɠaa nuɓusɛiti! \q Ungo, yeeɠɛɠalai zeelia, foloi maaɓuɠa. \q Wɛlɛ, kidaaʋili fai ɠa é gizeiti ma, \q koozunɛɛi ʋotogi zu. \q \v 8 Niizu gaamago nɔ, nà nà-ziiɠaawanai lɔɔzu wo unga, \q nà zeelizu nà-ziiɠulagi ɠwɛgi ma wo laalɔɠɔma. \q Nà wo lukpɔɠaaleʋezu é zoloo wo-ziɛ ʋeleiti ma, \q gè wo zala ga wa-ɠɔzɔba vaiti pɛ. \q \v 9 Gè la wo ɠaazumaawɔinɠaa, gè la wo makɛga. \q Nà wo zala ga wo-ziɛ ʋelei ta wa-ɠɔzɔba vaiti \q wo ɠatani ti ɠɛɛ vai ʋa. \q Wa suɠwɛɛ naazu ga nà ɠa gè ga Ɠɔoɠɔ GALAGI, é wo loɠazu.› » \s Faa ɠoloɠologi ɠɛʋele ɓɛtɛa \q \v 10 «Wɛlɛ tukpɔɠaaleʋe voloi ʋa, \q faa zuɠoloɠologi ɠɛʋele ɓɛtɛa. \q Doɠa ɓakɔi ɠɛʋele ɓɛtɛa! \q Wasogi zuwɔɔlɔa! \q \v 11 Toomai wuzeɠea, \q ga é ɠɛ ga kpakɔi é lo faa ɲɔu ɠɛɛ vai ʋa. \q Tanɔpɛ ge la yɛga ná ɲɛgɛlɛin, \q anɛɛ niima nuɓusɛiti su, \q ɓaa bɛbɛ wolai nii é zɔngɔzu, \q ɓaa ti wɔɔlɔ ʋelei ta ta-lɛbiyai. \q \v 12 Yeeɠɛɠalai ɠana zeeli, \q ma voloi maaɓuɠaa, \q ani ɠeya nui la mɔ ɠoozunɛa, \q zɔi é ani ʋɔdizu, naa la mɔ ɠaazuɠilia, \q mazɔlɔɔ nà-ziiɠaawanai ɠa nuɓusɛi pɛ daalɔɠɔma. \q \v 13 Ani ʋɔdi nui la zooga é ʋa ná-sɔɔlai zɔlɔɔ ʋolu, \q anɛɛ ni toɠa yɛ vulua. \q Tɔɔzei fai deveai nuɓusɛiti pɛ ma, é la zeɠea ma. \q Ti pɛ ta eteai ziɛzu faazupui zu, \q tanɔpɛ ge la zooga é ʋa yɛ vulua. \q \v 14 Ta yɛ puʋugi vɛɛzu ɠɔ, ti fai pɛ kpɛtɛ, \q kɛlɛ zunu nɔpɛ ge la lia kɔɔmaʋɛ, \q mazɔlɔɔ nà-ziiɠaawanai ɠa nuɓusɛiti pɛ daalɔɠɔma.» \s Kula ɠeleɠele ge la ná \q \v 15 «Kɔɔi ɠa ɓɔi taazuʋɛ, \q ɗɔfɔ zeeɓɛi ta pului ɠɛ pɛlɛyeɠeiti bu. \q Zɔiti ta ɠɛ ɓalaɠaiti su, \q naati ta za kɔɔi zu, \q niiti ti taazuʋɛ, \q naati ti loo bu ga pului ta ɗɔfɔ zeeɓɛi. \q \v 16 Niiti ta yɛ vulua, ta ʋela, ti li gizeiti ma. \q Eɠɛʋelei poopogi a ɗa kpalagi wo da, \q ti pɛ ta kpalagi wo ta-vaaɠaaza golaiti faa zu. \q \v 17 Ti-yeeiti su ɠa ɠɛ yɔɔɠɛ, \q ti-ɲiibiiti su ɗa ɓali. \q \v 18 Ta saa wɔlɔ wo seɠeiti too ɠɔba, \q ti zasu ɗa ɓali ga dualuagi, \q ti-ɠaazuʋɛ maalɔɔɠu ga unfegi, \q tɔungiti pɛ kpuyegai. \q \v 19 Ta ta-waliiti pili ya taazuʋɛti, \q ta ta-zanugiti deve ga kɔzɔba aniiti, \q mazɔlɔɔ walii ɓaa zanugi la zooga é ʋa ti ɠizo, \q Ɠɔoɠɔ GALAGI ná-ziiɠaawana voloi zu. \q Ani la mɔ ɠɛa ti ya a kula ɠɛ ti-ɠɔdayeɠei zu, \q ɓaa a ti-ɠogiti sulaave, \q mazɔlɔɔ walii ta zanugiti ka ti ɠɛni ga \q ti ɠɔɠɔziɠa ɠɔtui ta-vaaɠaaza golaiti faa zu. \q \v 20 Ta-ɠɔbu ani pagɔiti ka ti ti ɠɛɛni ga ta-waso ganii, \q ti naati kpɛtɛni ga kɔɔɠɔ ganigiti, ti ɠɔzɔai, ti maayo ge zeɠe. \q Naa ɠa é ba, nà naa ɠɛɛzu ga ti ɠɔzɔ anii. \q \v 21 Nà wɛɛinti zɛsu na, ti ʋa, ti loo ma naavoloi zu, \q zooi zu nu ɲɔiti ti kɛ ga kɔɔzoganii, \q ti ɓega ʋoluma ga kɔzɔ. \q \v 22 Nà ʋoluave ti ʋa, \q ta nà nɛ̀ɛbɛ adaʋɛ yɛ ná, ti ná ɠɔzɔ, \q toosu nuiti ta lɛ ná, ti kɔzɔ. \q \v 23 Kɔlu yɔlɔɠɔi ɠɛʋele ɓɛtɛ, \q mazɔlɔɔ zooi zulaavega ga ɲama ʋuu lukpɔɠaaleʋei, \q taai zulaavega ga toomai. \q \v 24 Nà ʋaazu ga zii ɠiligiti ti ziliai gola, \q ti ta-ʋɛlɛiti so. \q Gè zobobɛ nuiti ta-wasogi ɠwɛteʋe, \q ta-zalaɠa ɠulazuʋɛti ti ɠɔzɔ. \q \v 25 Kidaaʋiligi ʋaa! \q Ta ziilɛigi ɠaiziɛzu, kɛlɛ ti la sɔlɔɔsu. \q \v 26 Maanɔɠɔi ɠa ʋa, é la maanɔɠɔi ma, \q woo ɲɔi ʋa, é la woo ɲɔi maazu, \q ti ɗa GALA goo wo nui maanɛɛnɛ ga é kulakɛlɛmai ta lɛ. \q Zalaɠa ɠula nui la mɔ nu ɠalaga, \q kɛwolaiti ti la mɔ nu lɛnɛga. \q \v 27 Masagi ɠa zei gaazuɗɛʋui zu, \q kundiɠii ɠɛ kidaaʋiligi zu, \q nuɓusɛiti sasu ɗa ɓali ga duai. \q Nà ʋaazu ti zosu, eɠɛʋelei ti luʋa ʋeleiti ti la, \q gè ti lukpɔɠaaleʋe, eɠɛʋelei soloogai la ti ma. \q Ta suɠwɛɛ naazu ga nà ɠa gè ga Ɠɔoɠɔ GALAGI.» \c 8 \s Kɔɔɠɔ gani kɔɔ vai GALA sei ʋɛlɛi wu \p \v 1 Yeeɠɛɠalai gi ɠɛni la Ɓaɓilɔne, naama ɠonagi lɔzitasiɛi, ma alu dɔzitasiɛi, ma volo lɔɔlusiɛi ma, gè ɠɛni zeini nà-pɛlɛi wu, Zuda ɠɛwolaiti ti ɠɛni zeini kàkalaʋɛ. Miná ɠa Maliɠii Ɠɔoɠɔ GALAGI ná-zɛbɛi yeini mà ná gaamago nɔ. \p \v 2 Gè wɛlɛni, gè fuluanii ta ɠa, kulaai ga zunui. É zo saamaʋɛ é yei, miná ɠɛ eɠɛ abui, maazu ʋelei ɗa volo eɠɛ kɔlu ɓɔigi, ma ɓeɓelai ɗa ʋu. \v 3 Zunui naa anii ta maaleni eɠɛ zee, é sò nɔ̀undeɠai ʋa. Kulakɛlɛmai naa zu nii GALA ge teʋeni zɛnvui lɛɛni ga ze fiilɛi zu, é li ga ze Zeluzalɛme. Gè ɓɔɠɔ ɠaani nu lɛɛzuʋɛ siɠidaʋɛ é buu ʋelei, lɛkpɛmaʋɛ nu ɠɔʋɛzuʋɛ, ʋɛ kɔɔɠɔ ganigi ta ɠɛni ʋilɛni ná, nii é GALA ná-ziiɠaawanai wuzeɠezu. \v 4 Izilayɛle ná-GALAGI ná-lɛbiyai é volozu, naa ɠɛni náʋɛ, eɠɛʋelei nɔ gè kaani la nɛmɛi zu. \p \v 5 GALA ge ɠɛni mà: «Ɗa ʋe, zunui, wɛlɛ lɛkpɛmaʋɛ nu ɠɔʋɛzu ʋelei.» Naa ɠa gè kɛɛni. Nu ɠɔʋɛzuʋɛ kpogi ʋɔ bɛ, zalaɠa ɠulazuʋɛ ɠɛni ná, gè kɔɔɠɔ ganigi naa ɠaani, nii é Ɠɔoɠɔ GALAGI ná-ziiɠaawanai wuzeɠezu, é nu lɛɛzuʋɛ ɠobaʋɛ. \v 6 É ɠɛni mà: «Ɗa ʋe, zunui, è pɛtɛga nii ti kɛɛzu? Gaamazu Izilayɛle nuiti ti ɓɔɠɔ vea kɔzɔba vaa ɠɛɛ vai ya, ga ti màaɠooza sèizu ɲadegai ʋa. Kɛlɛ ɗa ʋaazu kɔzɔba vaiti kaazu, ti wɔɔlɔai niiti ba.» \p \v 7 É liini ga ze nu lɛɛzuʋɛ GALA sei ʋɛlɛi ma ɠoizuʋɛ. Gè wɛlɛni, gè zeɠei ɠa siɠigi ʋa. \v 8 É ɠɛni mà: «Ɗa ʋe, zunui, siɠigi ɓota.» Gè siɠigi ɓotani, pɛtɛ, nu ɠulazuʋɛ ɠɛni ba. \v 9 É ɠɛ mà: «Lɛ, è kɔzɔba ɠɛɛwoti ɲɔiti ka, nii niima nuiti ti kɛɛzu ʋɛ!» \v 10 Gè lɛɛni, pɛtɛ nii gè kaani: anii ma zii pɛ maaniinigi zaɠaai ga yeei siɠigi ma koozuʋɛ: kpokpo ganiiti, ta kɔzɔba zuaiti, naa ʋɛɛ Izilayɛle nuiti ta-ɠɔɔɠɔ gani nɔɠɔi ma zii pɛ ba. \v 11 Izilayɛle nuɓusɛiti ta-ɠɛwolaiti saama nu ʋuulɔfela (70) ɠaalɔni, ti lo kɔɔɠɔ ganigi niiti kakala. Ansanse gala liɠii zoni ti ɠilagilagi ya, ansansegiti gala luului ɗa wuzeɠe eɠɛ tonaɓiingi. Safan\f + \fr 8:11 \fr*\ft Wɛlɛ ʋɛ: \ft*\xt 2DS 34:8-19\xt*.\f* ná-doun zunui Yaazania ɠɛni loni ti zaama. \v 12 Maliɠii ɠɛni mà: «Ɗa ʋe, zunui, è kaa, nii Izilayɛle nuɓusɛiti ta-ɠundiɠiiti ti kɛɛzu dɔɔɠuzu, ti ɠilagilagi ta-ɠɔɔɠɔ gani pɛlɛiti bu? Ti ɗa woozuɠula ga: Ɠɔoɠɔ GALAGI la gi ɠaazu, Ɠɔoɠɔ GALAGI ɠɛlɛa zooi ʋa.» \v 13 É ɠɛni mà: «Ɗa ʋaazu kɔzɔba vaiti kaazu ti ti ɠɛɛzu, ti wɔɔlɔai niiti ba.» \p \v 14 É liini ga ze nu lɛɛzuʋɛ Ɠɔoɠɔ GALAGI zei ʋɛlɛi ma ɠoizuʋɛ, nu ɠɔʋɛzu ʋelei. Anzanuiti ti zeini ná, ti ɗa galagi Tamuze\f + \fr 8:14 \fr*\fk Tamuze\fk*\ft : Mezopotami ɠalagi ta ʋe, Ɓaɓilɔne nuiti ta-yooi. Naati ti ɠɛni ná-saa wɔlɔi wosu kona-o-kona.\ft*\f* ná-saa wɔlɔi wo. \v 15 É ɠɛni mà: «Ɗa ʋe, zunui, è kaa? Ɗa ʋaazu kɔzɔba vaiti kaazu, ti wɔɔlɔai niiti ba.» \p \v 16 É liini ga ze Ɠɔoɠɔ GALAGI zei ʋɛlɛi ma ɠoizuʋɛ buu ʋelei. Nu lɛɛzuʋɛ Ɠɔoɠɔ GALAGI zeizu ɲadegai, dooɠo bosuʋɛ ta zalaɠa ɠulazuʋɛ ti yɔɠɔzuʋɛ, zunu ʋuufelegɔ maazu lɔɔlugɔ (25) ɠɛɠala ɠɛni miná. Ti ʋoluavegai Ɠɔoɠɔ GALAGI zeizu ɲadegai ʋa, ti ɠaaʋote folo ɠulazu ʋelei, ti ɗa ʋilɛ ɲiibiɠa, ga ti nɔkɔ foloi wu. \v 17 É ɠɛni mà: «Ɗa ʋe, zunui, è kaa? Kɔzɔba vai nii kpein Zuda nuɓusɛiti ti kɛɛzu ʋɛ, naa la dɛ kula ɠɛɛni ga tiye ɓaa? Kɛni pɛ ti zooi zulaave ga toomai, ti mina ɓe zìiɠaawana vaiti ba? Tiya ɠanu niina, ti gulu ɓekegi maaɓuɠazu ti-zokpai ʋa. \v 18 Nà ɓalaagi nà ti zalazu nà-ziiɠaawana wolai zu. Gè la ti ɠaazumaawɔinɠaa, gè la ti makɛga. Ti unbɔliga ɓeei loo ʋa ga gè ɓɔ ti ʋa, gè la woiloga ma.» \c 9 \s Zeluzalɛme maaɠolo vai \p \v 1 Naa ʋolu gè Maliɠii wooi mɛnini, é bo ga woo wola, é ɠɛ ma: «À ʋa, wɔiti wo leveai ga wo potokulai wo taai ma, à wa-ɠɔɔɠɔ zɔɔlaiti seɠe, ada ɠoloɠolo keleiti!» \v 2 Gè zunu lɔzita ɠaani, ti ɗa ʋa, ti zeɠe ga maazu ʋele ʋɛlɛla ʋelei nu ɠɔʋɛzuʋɛ, ɛsɛ ná-kɔɔɠɔ zɔɔlai zoni zea, ada ɠoloɠolo kelei. Zunui ta ɠɛni ti zaama, maaɠiliai ga geze zeɠei, sɛʋɛ ɠɛ anii ɠɛni ná-saamaɠiligi ʋa. Ti pɛ ti ʋaani, ti lo zalaɠa ɠulazuʋɛ ɠobaʋɛ, é ga kɔlu ɓɔigi. \v 3 Názu ɠa Izilayɛle ná-GALAGI ná-lɛbiyai wuzeɠeni la, é zeɠe seeluɓɛin maazu, é li GALA sei ʋɛlɛi laaʋɛ. Maliɠii zunui lolini nii maaɠilini ga geze zeɠei, sɛʋɛ ɠɛ anii ná-saamaɠiligi ʋa. \v 4 Ɠɔoɠɔ GALAGI ɠɛ ma: «Leʋe Zeluzalɛme taazuʋɛ ná pɛ, é poogi ʋɛɛ naati pɛ toʋalaʋɛ, zɔiti pɛ ti kpalagi wosu, ti ɗa ɠaazuɠili tɔɔzei kɔzɔba vaiti ba ti ɠɛɛzu ná.» \p \v 5 Naa ʋolu gè goomɛnini, é devei ve zɔiti zea, é ɠɛ ma: «À ʋilɛ zunui tɛi polu, wo taaʋeaiti paa. À mina nu ɠaazumaawɔinɠa, à mina nu makɛ! \v 6 À ti pɛ paa, wo ti-ma zuwu ɠaaleʋe, kɛwola wɔlɔiti, zinipoiti, anzalopoiti, doungoiti, anzanuiti. Kɛlɛ à mina vɔɔɠu naati ti tanɔpɛ ba, niiti poogi ti-loʋalaʋɛ. À tɔɔzei sèizu ɲadegai ʋa.» Ti tɔɔzeini ga kɛwolaiti ese paa, ti ɠɛni GALA sei ʋɛlɛi laaʋɛ. \v 7 É ɠɛni ti ma: «À GALA sei ʋɛlɛi ɠɔzɔ, wo ma eteaʋɛ zulaave ga nu ʋoomai, naa ʋolu à li ɠoozama.» Ti liini, ti ɗa nu ʋaai ɠɛ taazuʋɛ. \p \v 8 Siɛgi zu ti ɠɛni nuiti paazu la, nà ɠila ko nɔ ɠa gè yɛni loni. Gè looni zooi ma, gè kpeei loo, gè ɠɛ ma: «Ee, Màliɠii Ɠɔoɠɔ GALAGI, è ɗa-yiiɠaawanai lopiga Zeluzalɛme ma, Izilayɛle nui mɔtaiti ti yɛgai, ɗa pɔ è naati ma zuwu ɠaaleʋe ɓaa?» \v 9 É gòoɠaaʋoteni, é ɠɛ mà: «Kotoiti ti ɠɛɛni Izilayɛle ta Zuda ta-masadai ma ziɛgiti su, ti zuwɔɔlɔni ga gola. Zooi zulaavega ga ɲamaba vaiti, taai zulaave ga telebotala vaiti. Nuiti ta ɠɛɛzu ma: ‹Ɠɔoɠɔ GALAGI ɠɛlɛa zooi ʋa, é la gi ɠaazu pa!› \v 10 Nà ɓalaagi, gè la ti ɠaazumaawɔinɠaa, gè la ti makɛga, kɛlɛ zɔi soloogai ti luʋa ʋelei ma, naa ɠa nà da ti unma.» \p \v 11 Názu zunui maaɠilini ga geze zeɠei, sɛʋɛ ɠɛ anii ɠɛni ná-saamaɠiligi ʋa, é ʋaani, é ná-poluvaawogi wo ga: «Devei è boni mà, gè ti pɛ kɛa.» \c 10 \s GALA ná-lɛbiyai zeɠe vai sei ʋɛlɛi ʋa \p \v 1 Gè wɛlɛni geei ɠaaʋɛ seeluɓɛinti tɔungi maazuʋɛ. Anii ta ɠɛni ná eɠɛ kɔtu zɔngɔ ɓaagi daa ga safiilegi, é ɠɛni ti maazuʋɛ, kulaai ga masa kpɔkpɔgi. \v 2 Ɠɔoɠɔ GALAGI ɠɛni zunui ma, nii maaɠilini ga geze zeɠei: «Lɔ seeluɓɛinti kɔɠɔ ɠiliɠiligiti zɔɠɔzu, yeelaave ga abulekai, è seɠe seeluɓɛinti saama, è li, è faza taai ma.» \p Zunui liini gàazu, é naa ɠɛ. \v 3 Tama seeluɓɛinti ti ɠɛni loni GALA sei ʋɛlɛi yeezazuʋɛ, siɛgi zu zunui liai ma ti ʋɔ pelei. Pɛlɛ ɠoozuʋɛ pɛ daaveni ga tonaɓiingi. \v 4 Naa ʋolu GALAGI ná-lɛbiyai wuzeɠeni, é zeɠe seeluɓɛinti maazu niiti ti zɛlɛni minazeɠe kesui ma lakulugi maazuʋɛ, é li GALA sei ʋɛlɛi laaʋɛ. Tonaɓiingi ʋaani, é GALA sei ʋɛlɛi wuulaave eyɛsu eteaʋɛ pɛ ge ɗa volo ga Ɠɔoɠɔ GALAGI ná-lɛbiyai. \v 5 Seeluɓɛinti koʋegi lugi ɠɛni mɛnisu eyɛsu etea ʋelei koi ʋoluʋɛ, eɠɛ GALA gooi, Zɛbɛi-Pɛ-Maliɠii, siɛgi zu é ɓɔɛzu la. \p \v 6 Zunui maaɠilini ga geze zeɠei, é ɠɛni loni ma ɠɔɠɔ ɠiliɠiligi gila kobaʋɛ nɔ, siɛgi zu GALA ge devei veeni la zea ga é li, é abui zeɠe ma ɠɔɠɔ ɠiliɠiligiti zɔɠɔzu, seeluɓɛinti saama. \v 7 Seeluɓɛinti taɠila ge yeemaaleni abui ma, nii maaɓuɠaai ba. É ma lekaiti kula, é zunui yeelaave da, nii maaɠilini ga geze zeɠei, naa ɠula, é li ga tiye. \v 8 Nu ɠɛni nuɓusɛi yeei ma zii ɠaazu seeluɓɛinti koʋegi wu. \p \v 9 Gè pɛtɛni ga ma ɠɔɠɔ ɠiliɠili naanigɔ ɠɛni ná, gilagila ge seeluɓɛin ɠilagilagi ɠobaʋɛ. Naama ɠɔɠɔ ɠiliɠiligiti ti ɠɛni volozu eɠɛ kɔtu zɔngɔ ɓaagi. \v 10 Ti naanigɔ pɛ ti ɠaazuʋɛti ti ɠulani ga ʋe, eɠɛ ti pɛ ta lɔ ɓɔɠɔ zu, ti ɠilagilagi pɛ. \v 11 Ta la ɠɛna ziaa, ta la zoo liizu lɛkpɛma naanigɔiti pɛ, ʋɛ ná nɛai ti ʋɛ, miná ʋele ɠa ti ɠɛni liizu la, ti ɓɛdɛ la ba ga ti ʋa lati. Ʋɛ ʋelei nɔ seeluɓɛinti tɔungi a lati ná, miná ʋele nɔ ɠa ti ɓena li ná, ti li, ti lati faa la ba. \v 12 Seeluɓɛinti gaazuɠɛzɛiti ti ɠɛni ti-ɓusɛi ʋa ná pɛ, ti-ʋoluʋɛ, ti-yeeiti, ti-ɠoʋegiti, ta ma ɠɔɠɔ ɠiliɠili naanigɔiti pɛ. \v 13 Gè mɛnini, ti daaseigi ʋɛɛni ma ɠɔɠɔ ɠiliɠiligiti ba ga «tɔngɔlɔ fiilɛi». \v 14 Seeluɓɛinti pɛ ti-ɠaazuʋɛ ɠɛni ti ʋa ga naaninaani, gaazu mɔungi ɠɛni eɠɛ seeluɓɛin ɠaazuʋɛ, gaazuʋɛ velesiɛi ɠɛni eɠɛ zunui ɠaazuʋɛ, gaazuʋɛ zaʋasiɛi ɠɛni eɠɛ zalai ɠaazuʋɛ, gaazuʋɛ naanisiɛi ɠɛni eɠɛ koɠɛi ɠaazuʋɛ. \p \v 15 Seeluɓɛinti ti wuzeɠeni. Ti ɠɛni ga zɛnvu aniiti nɔ gè ti ɠaani ziɛ wolai Keɓaal laaʋɛ. \v 16 Siɛgi zu seeluɓɛinti ta la ɠɛna ziaa la, ti-ɠɔɠɔ ɠiliɠiligiti ti ɠɛni latisu ti ɠoba. Siɛgi zu ti wuzeɠezu la zooi ma ga ti-ɠoʋe, ma ɠɔɠɔ ɠiliɠiligiti ti la ɠɛni ɠulazu ti ʋa. \v 17 Siɛgi zu ti losu da, naati ɓalaa ti lo, ni ta wuzeɠena zooi ma, naati ti wuzeɠe ɠana nɔ, mazɔlɔɔ zɛnvui é ɠɛni zɛnvu aniiti su, naa nɔ ɠa é ɠɛni ma ɠɔɠɔ ɠiliɠiligiti su. \p \v 18 Ɠɔoɠɔ GALAGI ná-lɛbiyai é volozu, naa zeɠeni GALA sei ʋɛlɛi laaʋɛ, é li, é zɛlɛ seeluɓɛinti maazu. \v 19 Seeluɓɛinti ti ɠoʋe fai lɔɔzeini, ti wuzeɠe zooi ma gàazu, tiya-o, ti-ɠɔɠɔ ɠiliɠiligiti-yo ʋɔɔma. Ti loni Ɠɔoɠɔ GALAGI zei ʋɛlɛi laaʋɛ folo ɠulazu ʋelei. Izilayɛle ná-GALAGI ná-lɛbiyai é volozu, naa ɠɛni ti ʋa, é zɛlɛni maazu. \v 20 Zɛnvu ani naanigɔiti kɛni de, gè ti ɠaani Izilayɛle nà-GALAGI ɠɔɠɔwu, ziɛ wolai Keɓaal ɠobaʋɛ. Gè kwɛɛni ga seeluɓɛinti kɛni de. \v 21 Ti ɠilagilagi pɛ gaazuʋɛ ɠɛni naani, koʋe naanigɔ, nuɓusɛi yeei ma zii ɠɛni ti ʋa ti-ɠoʋegiti bu. \v 22 Ti-ɠaazuʋɛti ti ɠulani ga zɛnvu anii naati gaazuʋɛ, niiti gè ti ɠaani ziɛ wolai Keɓaal ɠobaʋɛ, tiya ɓɔɠɔi nɔ ɠɛni de. Ɛsɛ ge ɠɛni zɔlesu, é ɗa li ga ɠakala ʋelei nɔ. \c 11 \s Zeluzalɛme lukpɔɠaa ɠa leʋe // ná-ɲama ʋuu vai zu \p \v 1 Zɛnvui bùzeɠeni zooi ma, é li ga ze Ɠɔoɠɔ GALAGI zei ʋɛlɛi laaʋɛ folo ɠulazu ʋelei. Nu lɛɛzuʋɛ siɠidaʋɛ, gè zunu ʋuufelegɔ maazu lɔɔlugɔ (25) ɠaani. Gè nu felegɔ ɠwɛɛni ti zaama, ti ɠɛni ga nuɓusɛiti ta-ɠundiɠiiti, Azuul ná-doun zunui Yaazania, ta Ɓenaya ná-doun zunui Pelatiya. \v 2 Ɠɔoɠɔ GALAGI ɠɛni mà: «Ɗa ʋe, zunui, zunuiti ka, ti faa ɲɔi ɠɛɛzu, ti ɗa tɛnɛ ɲɔiti bo taai tɛi su. \v 3 Ti ɗa ɠɛ ma: ‹Eyɛsu yeeɠɛɠala zeeli, ade la dɛ pɛlɛa loga ʋɛ. Taa ɠɛɛʋɛ eɠɛ kɔlu liɠii, ade ɠɛ ʋuuni su eɠɛ suai.› \v 4 Naa ɠa é ba, GALA gooi wo ti laalɔɠɔma, GALA gooi wo, ɗa ʋe, zunui!» \p \v 5 Názu ɠa Ɠɔoɠɔ GALAGI ná-Zɛnvui ʋaani pɔ̀. É ɠɛ mà: «Ɗa ɠɛ ma: ‹Ɠɔoɠɔ GALAGI wooi ɠaa: Gè naa ɠwɛɛga, nii wo bosu, Izilayɛle nuiti! Kisiɛi é lɔɔzu wo-yiimaʋɛ, gè naa ɠwɛɛ. \v 6 Wo nu ʋaai wola ɠɛa taai tɛi su, wo koi yɔɠɔzu ʋeleiti pɛ sulaavega ga nu ʋoomaiti. \v 7 Naa ɠa é ba, Maliɠii Ɠɔoɠɔ GALAGI wooi ɠaa: Taai ɠɛa ga kɔlu liɠii, kɛlɛ suai ɠa ga niiti wo ti ʋaai. Kɛlɛ wɔun, nà wo ɓɛɛzu, wo ɠula ná ʋa. \v 8 Wa luazu kɔɔi ʋa ɓaa? Tama, nà kɔɔi leʋesu wo ma,› Maliɠii Ɠɔoɠɔ GALAGI wooi ɠana. \v 9 ‹Nà wo ɓɛɛzu, wo ɠula taai ʋa, gè wo lɔ wɛɛinti zeezu, gè nà-tukpɔi loo wo ma. \v 10 Nà wo lukpɔ Izilayɛle zooi ɠoozuʋɛ, wa za kɔɔi zu ga boɠa zɔkpɔi, wa suɠwɛɛ naazu ga nà ɠa gè ga Ɠɔoɠɔ GALAGI. \v 11 Taai tɛi ge la ɠɛa wo ʋɛ ga kɔlu liɠii, wo ʋa ɠɛ ga suai é makɛsu su, kɛlɛ nà wo lukpɔzu Izilayɛle yooi ɠoozuʋɛ. \v 12 Wa suɠwɛɛ naazu ga nà ɠa gè ga Ɠɔoɠɔ GALAGI, zɔi wo la ná-tɔgiti soni, wo la ziɛni ga ná-deveiti, tɔɔzei wo ziɛni nɔ ga zii ɠiligiti siɛ ʋelei, ti wo-maaɠoolii zu.› » \p \v 13 Gè yɛni nɔ GALA gooi wosu, Ɓenaya ná-doun zunui Pelatiya za. Gè looni zooi ma, gè laaʋɛɛ, gè kpeei loo, gè ɠɛ ma: «Ee, Maliɠii Ɠɔoɠɔ GALAGI! Ɗa ɠa è Izilayɛle nui mɔtai ma zuwu ɠaaleʋezu!» \s Minazeɠegi é woni kula zou ʋa nuiti bɛ \p \v 14 Ɠɔoɠɔ GALAGI ɓɔɛni pɔ̀, é ɠɛ mà: \v 15 «Ɗa ʋe, zunui, niiti ti ga è-ma ziiti, è-ɠɛɛlointi, ti ga ɗa-nuiti, Izilayɛle nuɓusɛi niiti pɛ ti ti ɠulaai zou ʋa, naati ka Zeluzalɛme taaʋeaiti ti ɠɛɛzu ti ma: ‹À yɛ ɠoozama, wo maaɠooza Ɠɔoɠɔ GALAGI ʋa, mazɔlɔɔ giya ɠa zooi tɛi feai gi ya ga gɔnɔ!› \v 16 Naa ɠa é ba, ɗa ɠɛ ti ma: ‹Maliɠii Ɠɔoɠɔ GALAGI wooi ɠaa: Anɛɛ ni gè ti maaɠoozani, ti li zii ɠiligiti saama, gè ti vazani zou ɠiligiti su, kɛlɛ nà ɠɛɛzu ti zaama miná yeeɠɛɠalai tanigaa laawu eɠɛ ada ɲadegai naama yooiti su, ʋɛti ti náti.› \v 17 Naa ɠa é ba, ɗa ɠɛ ti ma: ‹Maliɠii Ɠɔoɠɔ GALAGI wooi ɠaa: Nà wo ɠaalɛɛzu ba, wo ɠula nuɓusɛiti saama, gè wo zuzo, wo ɠula zooiti su wo vazagai ti zu, nà Izilayɛle yooi ve wo ʋɛ.› \v 18 Ta ʋaana, ti zeɠe miná, ta kɔɔɠɔ gani kɔɔ vaiti pɛ seɠe ga, ta kɔzɔba vaiti pɛ. \v 19 Nà wo pɛ wo ɓɔ ɠi gilagi ma, gè zɛnvu niinɛ ɠilagi ve wo pɛ zea. Wo-ɠigi kpaai eɠɛ kɔtui, gè naa ɠula wo ɠoozu, gè maavalibo ga faaɠaaɠaa ɠigi, \v 20 naa ɠa a kɛ wo ziɛ ga nà-deveiti, wo woilo nà-tɔgiti ma, wo ti zo, wo ziɛ ga tiye, wo ɠɛ ga nà-nuɓusɛiti, gè ɠɛ ga wa-ƓALAGI. \v 21 Kɛlɛ zɔiti ti-yii ɠatagai kɔɔɠɔ gani kɔɔ vaiti ba ta kɔzɔba vaiti, nà ti-ziɛ ʋelei ma ɠasɔi la ti unma,» Maliɠii Ɠɔoɠɔ GALAGI wooi ɠana. \s GALA ná-lɛbiyai zeɠe vai Zeluzalɛme ʋa \p \v 22 Seeluɓɛinti ti koʋegi lɔɔzeini, ma ɠɔɠɔ ɠiliɠiligiti ti ɗa lati ti ʋɔ, Izilayɛle ná-GALAGI ná-lɛbiyai é volozu, naa ɠɛni ti maazuʋɛ. \v 23 Ɠɔoɠɔ GALAGI ná-lɛbiyai wuzeɠeni taa zaamaʋɛ, é li, é lo gizei maazu, é Zeluzalɛme folo ɠulazu ʋelei. \v 24 Zɛnvui ʋuuni bù, é li ga ze Ɓaɓilɔne kula zou ʋa nuiti pɔ bɛ. Naa ɠɛɛni kulakɛlɛmai zu GALA Zɛnvui feeni. Kulakɛlɛmai gè kaani, naa zeɠeni pòlu niina. \v 25 Nii kpein Ɠɔoɠɔ GALAGI dɛɛni ga ze, gè naati pɛ dɛɛni ga kula zou ʋa nuiti. \c 12 \s Kula zou ʋa vai ma ʋoogiti \p \v 1 Ɠɔoɠɔ GALAGI ɓɔɛni pɔ̀, é ɠɛ mà: \p \v 2 «Ɗa ʋe, zunui, ɗa zeini nuɓusɛiti saama, ti ɠaazulɛai. Gaazuɠɛzɛi ɠa ti ʋa ga ti wozaɠa, kɛlɛ ti la wozaɠaazu pɛ, goiyeɠei ɠa ti ʋa, ga ti faa mɛni, kɛlɛ ti la faa mɛnisu pɛ, tɔɔzei ta ga gaazulɛɛ nuɓusɛiti. \v 3 Ɗa ʋe, zunui, kula zou ʋa ɠasɔi ɠɛʋele ɓɛtɛ ɓɔɠɔ ʋɛ, è ɗa-ziɛi ɓɛtɛ kɛlɛmaʋɛ, nui pɛ gaazu. Ʋɛ è zeini ná, zeɠe miná, è li ada ɠili. Naa ɠɛ ɛsɛ pɛ gaazu, tanisu ta gaaɠa naazu ga ta ga gaazulɛɛ nuɓusɛiti. \v 4 Ɗa-ɠula zou ʋa ɠasɔi ɠula foloi ti ɠaazu, ɗa ɓɔɠɔi è ɠula kɛlɛmaʋɛ ti ɠaazu kpɔkɔi, è ɗa li, eɠɛʋelei kula zou ʋa nui a ɗa lii la. \v 5 Ɗa ɗa-ʋɛlɛi ma ziɠigi ʋaaɓota ti pɛ gaazu, è ɗa-ɠasɔiti kula ma yeɠei zu. \v 6 Ɗa kasɔi la ɠɔma ti pɛ gaazu, è ɠula la kpidii zu, ɗa ani ʋɛɛ ɠaazu, è mina wɛlɛ zooi ʋa. Mazɔlɔɔ nà pɔ è ɠɛ ga poogi Izilayɛle nuiti bɛ, é ʋilɛ naa ʋa, nii é ʋaazu ɠɛɛzu.» \v 7 Gè naa ɠɛɛni, nii Maliɠii deveni mà. Gè kasɔi ɠulani kɛlɛmaʋɛ, eɠɛ kasɔi nii soloogai kula zou ʋa nui ma. Kpɔkɔi gè siɠigi ʋaaɓotani ga zèei, gè kasɔi ɠula kpidii zu, gè da ɠɔma nuiti pɛ gaazu. \p \v 8 Poluma zobui, Ɠɔoɠɔ GALAGI ɓɔɛni pɔ̀, é ɠɛ mà: \v 9 «Ɗa ʋe, zunui, Izilayɛle nuɓusɛiti, gaazulɛɛ nuɓusɛi tɛiti, ti la è ɠaazaɠani ga: ‹Leeni ɠa è kɛɛzu?› \v 10 Ɠɛ ti ma: ‹Maliɠii Ɠɔoɠɔ GALAGI nii ɠɛɛʋɛ ga tɛnɛ gooi, kundiɠii ʋɛ é Zeluzalɛme unda, ta Izilayɛle nuiti bɛ ti zeini ná.› \v 11 Bo ti ma ga, è nii ɠɛɛʋɛ, é ɠɛ ti ʋɛ ga poogi, naa ɠa é ʋaazu ɠɛɛzu ga tiye, ta liizu ga tiye Ɓaɓilɔne. \v 12 Zɔi é ti unda ga kundiɠii, naa ɠa ná-kasɔiti da ɠɔma kpidii zu, é ɠula taai ʋa. Ta zeɠei wɔ siɠigi ʋa, é ʋa ɠula ná. Toɠa ani ʋɛɛ ɠaazu ga é mina zooi zu ɠa. \v 13 Nà nà-tumɔi lɔ unga, toɠa ɠɔ ga nà-balii, nà lii la Ɓaɓilɔne, Kaledé nuiti ta-yooi zu, é la naa ɠaa ga ɠaazuʋɛ, kɛlɛ ná ɠa a za ná. \v 14 Nà maaɠoolii ma nuiti pɛ faza mini-o-mini, makɛ nuiti, ta ná-kɔɔɠɔ nuiti, naa ʋolu gè ʋilɛ ti ʋolu ga nà-boɠa zɔkpɔi. \v 15 Ta suɠwɛɛ naazu ga nà ɠa gè ga Ɠɔoɠɔ GALAGI, siɛgi zu nà ti vazana da zii ɠiligiti saama, siɛgi zu nà ti zuvaza da zou ɠiligiti su. \v 16 Anɛɛ naa ʋe, nà zunui tanigaani zɛ ná, ti ɠula kɔɔi zu, ta pului, ta ɗɔfɔ zeeɓɛi. Naati ka ta ɠɛ kɔzɔba vaiti bosu ziiti saama, ʋɛ ta li ná. Ta suɠwɛɛ naazu ga nà ɠa gè ga Ɠɔoɠɔ GALAGI.» \p \v 17 Ɠɔoɠɔ GALAGI ɓɔɛni pɔ̀, é ɠɛ mà: \v 18 «Ɗa ʋe, zunui, ɗa è-ɠɔnɔgi mi ga sasuɓalii, è ɗa-ɗɛi ɓɔle ga dualuagi ta ziizoolɛi. \v 19 Ɗa bo zooi zu nuɓusɛiti ma ga: ‹Maliɠii Ɠɔoɠɔ GALAGI wooi ɠaa é wosu Zeluzalɛme nuɓusɛiti ma ti zeini Izilayɛle yooi zu: Ta ti-ɠɔnɔgi mi dualuagi zu, ti ta-ɗɛi ɓɔle ziizoolɛi zu. Mazɔlɔɔ ta-yooi ɠaaɠaalɛi, é ʋala gaa aniiti pɛ ma, tɔɔzei zou nuiti ta-lopele ɲɔi ʋa. \v 20 Taa wolaiti su ɠa wo ga nuɓusɛiti, dɔɓɔi zu ɠɛ ga teʋebai zu. Wa suɠwɛɛ naazu ga nà ɠa gè ga Ɠɔoɠɔ GALAGI.› » \s Maliɠii laawooi ɠa ʋilɛ su \p \v 21 Ɠɔoɠɔ GALAGI ɓɔɛni pɔ̀, é ɠɛ mà: \v 22 «Ɗa ʋe, zunui, faalaalii ɓɛgele ɠa ga nii é wo la Izilayɛle yooi zu ga: ‹Yeeɠɛɠalai ɗa leʋe, kulakɛlɛma ɠila kpalaa ge la ɠɛɛzu›? \v 23 Bo Izilayɛle nuiti ma ga: ‹Maliɠii Ɠɔoɠɔ GALAGI wooi ɠaa: Nà naama vaalaalii ɓe, nu la mɔ ta woga Izilayɛle yooi zu.› Ɠɛ ti ma tɔun: ‹Yeeɠɛɠalai maaɓuɠaa, yeei kulakɛlɛmaiti pɛ ti ʋilɛsu su la.› \v 24 Mazɔlɔɔ zɛɛ ɠulakɛlɛma nɔpɛ ge la mɔ ɠɛa Izilayɛle, ɓaa yaava ungaiziɛ vaa. \v 25 Mazɔlɔɔ nà, Ɠɔoɠɔ GALAGI, nà naa wo, nii é bɛ̀ ga gè bo, tama naa ɠa ʋilɛ su, su la ɠoozaa. Gaazulɛɛ nuɓusɛiti, wa yɛsu vulua, gè kpɔɛi tɛi bo, wo yɛ vulua, é ʋilɛ su,» Maliɠii Ɠɔoɠɔ GALAGI wooi ɠana. \p \v 26 Ɠɔoɠɔ GALAGI ɓɔɛni pɔ̀, é ɠɛ mà: \v 27 «Ɗa ʋe, zunui, wɛlɛ nii ɠa Izilayɛle nuiti ti bosu ɗa-vaa zu, ti ɠɛ, ɗa-ɠulakɛlɛmaiti kɛ voloiti maaɠoozaʋɛ dɛ, nii gè bosu è ma ga è bo ti ma, naa ɠa ga siɛgi zu vaa nii maaɠoozaai. \v 28 Naa ɠa é ba, ɠɛ ti ma: ‹Maliɠii Ɠɔoɠɔ GALAGI wooi ɠaa: Wooi niiti kpein nà ti wo, su la ɠooza é ʋilɛ su,› » Maliɠii Ɠɔoɠɔ GALAGI gooi ɠana. \c 13 \s Zɛɛ ɠala goo wo nuiti \p \v 1 Ɠɔoɠɔ GALAGI ɓɔɛni pɔ̀, é ɠɛ mà: \v 2 «Ɗa ʋe, zunui, gòoi laazeeli Izilayɛle ƓALA goo wo nuiti ma, niiti ti GALA gooiti bosu ga ti ɠisu vai nɔ, ɠɛ ti ma: ‹À woilo Ɠɔoɠɔ GALAGI laawooi ma!› \v 3 Maliɠii Ɠɔoɠɔ GALAGI wooi ɠaa: ‹Maanɔɠɔi ɠa ɠimalala ƓALA goo wo nuiti tuɠɔ, ti ʋilɛgai ti ɓɔɠɔ ɠisiɛiti polu, ti la kulakɛlɛma nɔpɛ kaani! \v 4 Ee! Izilayɛle, ɗa-ƓALA goo wo nui tɛiti kɛɛʋɛ eɠɛ koʋeiti ti ʋuuni adaʋɛ ná ɠoloɠologai! \v 5 Wa ʋe, GALA goo wo nuiti, wo la liini wo ʋa lo siɠigi ma yeɠeiti da, wo la siɠigi loni ga wo ʋa Izilayɛle nuiti makɛ, é ʋa lo kpaan kɔɔmaʋɛ, Ɠɔoɠɔ GALAGI ná-ziiɠaawana voloi. \v 6 Zɛɛ ɠulakɛlɛmai ɠa ti kaazu, ta-vaawokɛɛyeeluɠɔiti ta ga yaava geleiti. Ti ɗa ɠɛ ma: Ɠɔoɠɔ GALAGI wooi ɠana! Tama Ɠɔoɠɔ GALAGI laade é ʋa ti leʋe, ti ɗa ɠito ba ga ti-laawooi ɠa ʋilɛ su. \v 7 Ta ga zɛɛi, wa-ɠulakɛlɛmaiti wo ti ɠaazu! Ta ga yaavai, wa-ɓɔɛiti wo zezezu ga tiye siɛgi zu wo ɠɛɛzu la ga: Ɠɔoɠɔ GALAGI wooi ɠana, tama nà laade gè ʋa ɓɔɛ!› \p \v 8 «Naa ɠa é ba, Maliɠii Ɠɔoɠɔ GALAGI wooi ɠaa: ‹Tɔɔzei wo-laawooi ɠa ga yaava ɓɔɛi, zɛɛ ɠulakɛlɛmaiti ka wo ti ɠaazu, nà ga ʋa wo laalɔɠɔma,› Maliɠii Ɠɔoɠɔ GALAGI wooi ɠana. \v 9 ‹Nà yeewuzeɠezu GALA goo wo nuiti daalɔɠɔma, ti kpɛtɛ kisu ɠulakɛlɛma vaiti bosu, ti ɗa zɛɛ vaawokɛɛyeeluɠɔ vaiti bo. Seizu la vea ti ʋɛ nà-nuɓusɛiti ta-lotuɠɔiti saama, ti la zɛʋɛa Izilayɛle nuɓusɛiti saama, ti la vɔlɔ ɠalega ma, ti ʋa zeeli Izilayɛle yooi zu. Wa suɠwɛɛ naazu ga nà ɠa gè ga Maliɠii Ɠɔoɠɔ GALAGI. \v 10 Tɔɔzei ta nà-nuɓusɛiti kakasu, ti ɗa ɠɛ ma: Ziilɛigi, siɛgi zu ziilɛi ge la ná la. Nà-nuɓusɛiti ti siɠigi loni, tiya ma ti kobegi ziɛ ma. \v 11 Ɠɛ kobe siɛ nuiti ma: Siɠigi ɠa ʋuuzu ya! Sabala golai ɠa ʋaazu, sakɔtui ʋu, fiilɛ wolai tokoleʋe. \v 12 Siɠigi a ʋuuna ya, ti la wo ɠaazaɠaga ɓaa, ga: Kobegi wo siɛni ma, tosuʋɛ ɠa mini?› \p \v 13 «Naa ma ka Maliɠii Ɠɔoɠɔ GALAGI wooi ɠaa: ‹Nà-ziiɠaawanai ɠa lokoleʋezu eɠɛ fiilɛ wolai, nà-ziiɠulagi ʋa eɠɛ sabala golai. Nà sakɔtuiti pu nà-ziimaleʋei zu, ti anii pɛ suɠoloɠolo. \v 14 Nà siɠigi wolozu, nii wo kobegi ziaai ma, nà faza zooi ma, ma wuulaagi ɠula kɛlɛma. Toɠa ʋu ya, wo undaa ɠa ʋili naama vaiti saama, wa suɠwɛɛ naazu ga nà ɠa gè ga Ɠɔoɠɔ GALAGI. \v 15 Nà nà-ziiɠaawanai ɠula ɠɔbu ɠana siɠigi laalɔɠɔma, ta zɔiti ti kobegi ziɛni ma. Nà ɠɛ wo ma naazu: Mini ɠa mu siɠigi ná, mini ɠa naama nuiti ti ná, ti ɠɛni kobegi ziɛzu ma? \v 16 Izilayɛle ƓALA goo wo nui tanɔpɛ ge la mɔ ná, tɛiti ti ɠɛni ɓɔɛzu é ʋilɛ Zeluzalɛme ʋa, ti ɗa ná-ziilɛigi ma vai wo, siɛgi zu ziilɛi ge la ná la!› Maliɠii Ɠɔoɠɔ GALAGI wooi ɠana.» \s Pote faa ɠɛ anzanuiti \p \v 17 «Ɗa ʋe, zunui, ɓɔɛ anzanuiti pɔ ɗa-nuɓusɛiti saama, ti kulakɛlɛma vaiti bosu ga ti ɠisu vai nɔ, GALA gooi wo ti laalɔɠɔma, \v 18 ɗa ɠɛ ti ma: ‹Maliɠii Ɠɔoɠɔ GALAGI wooi ɠaa: Maanɔɠɔi ɠa zeelizu wo ma, wɔiti wo seɠe zakpaiti zeeɠɔdaʋɛti pɛ puuzu, wo bɔɔlɔgi ɓɛtɛ nui ma zii zɔligɔi pɛ bɛ, wo vɔni ti-yɛnvui ma! Wo wɔinni wo nà-nuɓusɛiti zɛnvui ɠɛ ga wɔnɔ, wo wɔnɔ ma yɛnvui makɛ? \v 19 Wa ɓaaɠulazu mà nà-nuɓusɛiti gaazu ga moloi ma yeelaavegi ta ɓulu ɓuɠaiti, wo ɗa nuiti paa, maa la nɛɛni ti ʋa za, wo ɗa naati zɛ vulua, niiti ti maa la nɛɛni ti ʋa yɛ vulua, siɛgi zu wo zɛɛi wosu da nà-nuɓusɛiti ma, ti ɗa woilo ma. \p \v 20 « ‹Naa ɠa é ba, Maliɠii Ɠɔoɠɔ GALAGI wooi ɠaa: Nà wa-zeɠe zakpaiti daalɔɠɔma, wo nuiti sosu da eɠɛ wɔniiti. Nà ti ʋalizu ga gè ti ɠula wo-yeeɠɔdaʋɛti, gè nuiti fie, wo ti zosu balii ɠa, ga ti ɠoʋe eɠɛ wɔnia. \v 21 Nà wa-wɔɔlɔgiti balizu ga gè nà-nuɓusɛiti fie, ti ɠula wa-zobogi wu. Wo la mɔ zooga wo ʋa ti zo ga baliiti. Wa suɠwɛɛ naazu ga nà ɠa gè ga Ɠɔoɠɔ GALAGI. \v 22 Wa telebo nuiti iɲɔteʋezu ga wa-yɛɛ wogaiti, niiti gè la ɠɛni faa ɲɔu ɓɛtɛni ti laalɔɠɔma, wo faa ɲɔu ɠɛ nuiti iɲɔdɔ, ti yɛ ti-ziɛ ʋele ɲɔi ʋolu ti-yɛnvui undaaʋili fai zu. \v 23 Naa maaʋele ma, wo la mɔ kisu ɠulakɛlɛma ɠaa, wo la mɔ ɓɔɠɔ lɔa ungaiziɛ wo faa zu. Nà nà-nuɓusɛiti unmɔɔsu, gè ti ɠula wa-zobogi wu. Wa suɠwɛɛ naazu ga nà ɠa gè ga Ɠɔoɠɔ GALAGI.› » \c 14 \s Woovele nuiti ta-vai \p \v 1 Foloi ta, Izilayɛle ɠɛwolai tanigaa ti ʋaani pɔ̀ bɛ, ti ʋu kàkala. \v 2 Ɠɔoɠɔ GALAGI ɓɔɛni pɔ̀, é ɠɛ mà: \v 3 «Ɗa ʋe, zunui, nui niiti ta-ɠɔɔɠɔ gani nɔɠɔiti ta ti ya ti-yiimaʋɛ, ti ɠaazulogɛ naa nɔ, nii é ti loozu kotoi zu. Nà va bu nɛi ga ti gàazaɠa ɓaa? \v 4 Naa ɠa é ba, ɓɔɛ ti ʋɔ, è ɠɛ ti ma: ‹Maliɠii Ɠɔoɠɔ GALAGI wooi ɠaa: Ni Izilayɛle nui ta a ɠɛna ná, ná-kɔɔɠɔ gani nɔɠɔiti ti ziimaʋɛ, gaazulogai naa ʋa, nii é toozu kotoi zu, é ʋa é GALA goo wo nui ɠaazaɠa, nà, Ɠɔoɠɔ GALAGI, nà ɠa nà gooɠaaʋotegi ve zea, é zoloo ná-kɔɔɠɔ gani nɔɠɔ mɔinmɔingiti tosuʋɛ ma. \v 5 Naa maaʋele ma, nà Izilayɛle nuɓusɛiti pɛ kigi maazɔlɔɔ ʋolu, tɛiti ti ʋoluavegai bà, ti ɠaaʋote ta-ɠɔɔɠɔ gani nɔɠɔiti ma.› \p \v 6 «Naa ɠa é ba, ɠɛ Izilayɛle nuiti ma: ‹Maliɠii Ɠɔoɠɔ GALAGI wooi ɠaa: À ʋa pɔ̀ ʋolu, wo ɠɛlɛ wa-ɠɔɔɠɔ gani nɔɠɔiti ba, à zeɠe kɔzɔba vaiti polu, wo ti ɠɛɛzu!› \v 7 Ni Izilayɛle nui ta ɓaa seikɔɠɔma nui ta a ɠɛna ná, ná-kɔɔɠɔ gani nɔɠɔiti ti ziimaʋɛ, gaazulogai naa ʋa, nii é toozu kotoi zu, é ʋa é GALA goo wo nui ta ɠaazaɠa, nà, Ɠɔoɠɔ GALAGI, nà ɠa nà gooɠaaʋotegi ve zea. \v 8 Nà wuzeɠe naama nui laalɔɠɔma, nà kɛ ga poogi, é ɗa wo faalaalii zu, nà kpeteʋe nà-nuɓusɛiti ba. Wa suɠwɛɛ naazu ga nà ɠa gè ga Ɠɔoɠɔ GALAGI. \p \v 9 «Ni GALA goo wo nui a ɓena ɓɔɠɔ ʋa é ɠaka, é ɗa ɓɔɠɔ ɓɔɛi wo, nà, Ɠɔoɠɔ GALAGI, nà ɠa gè diai kakagi ma. Nà nà-zobogi lɛɛ la, gè teʋe ga, gè kula nà-nuɓusɛiti saama, Izilayɛle nuiti. \v 10 Ti felegɔ pɛ ta-vaaɠaazagi ma ɠasɔi ɠa la ti unma, GALA goo wo nui, ta zɔi é ʋaazu é gaazaɠa, \v 11 naa ɠa a kɛ, Izilayɛle nuiti ti mina loo ya, ti ʋa maaɠooza bà, ti ʋa ɓɔɠɔ ɠɔzɔ ga ta-lɔ koloɠologiti, ti ɠɛ ga nà-nuɓusɛiti, gè ɠɛ ga ta-ƓALAGI,» Maliɠii Ɠɔoɠɔ GALAGI wooi ɠana. \s Faa nɔpɛ // ge la GALA ná-tukpɔi zeɠea daazu \p \v 12 Ɠɔoɠɔ GALAGI ɓɔɛni pɔ̀, é ɠɛ mà: \v 13 «Ɗa ʋe, zunui, ni zou a kotoi ɠɛɛna dàalɔɠɔma, é la ɠɛɛni bɛ̀ ga wooɠɛɠila nu, nà nà-zobogi ɠula kɛlɛma daalɔɠɔma. Nà daamianigi zɔlɔɔ pelei ɠoloɠolo ti ma, gè pului leʋe ti ma, gè nuɓusɛiti ta suaiti suwuɠaaleʋe zooi ɠa. \v 14 Anɛɛ ni zunu saʋagɔi niiti ta la ɠɛ ti zaama, Nowe, Daniyɛle ta Zɔɓe, naati ta-lelebodai a la tiya ɓɔɠɔi nɔ ti-yɛnvui ɠizo,» Maliɠii Ɠɔoɠɔ GALAGI wooi ɠana. \p \v 15 «Ɓaa mu ni nà sua ɲɔiti puuna ma yooi zu, ti ná zuwo, nuɓusɛi ɠula ná ʋa, zooi zu ɠɛ ga teʋebai, mazɔlɔɔ suaiti ta ná nuiti pɛ paa, nu nɔpɛ ge la mɔ zooga é ʋa zei ná, duai maaʋele ma, \v 16 zunu saʋagɔiti ti-laaseigi wogai, anɛɛ ni naati ta la ɠɛ ná, tiya ɠila nɔ ɠa ti-yɛnvui a la ɠizo. Eɠɛʋelei gè vulua la ga ɠite, ti la ɓena zoo ti ʋa ti ɓɔɠɔ loin taɠila kpalaa kizo, zunu ɓaa anzanu, zooi a la ɠɛ nɔ ga teʋebai zu,» Maliɠii Ɠɔoɠɔ GALAGI wooi ɠana. \p \v 17 «Ɓaa mu gè ʋa ga kɔɔi niima nuɓusɛiti daalɔɠɔma, gè deve ve ga kɔɔi laalɛ zooi wu, é koloɠolo, ti nuiti ma zuwu ɠaaleʋe ta suaiti, \v 18 zunu saʋagɔiti ti-laaseigi wogai, anɛɛ ni naati ta la ɠɛ ná, eɠɛʋelei gè vulua la ga ɠite, ti la ɓena zoo ti ʋa ti ɓɔɠɔ loin taɠila kpalaa kizo, zunu ɓaa anzanu, tiya ɠila nɔ ɠa ta ɠizo,» Maliɠii Ɠɔoɠɔ GALAGI wooi ɠana. \p \v 19 «Ɓaa mu ni nà ɗɔfɔ zeeɓɛi leʋena nuɓusɛiti saama zooi zu, gè nà-ziiɠaawanai yei ti ma ga saai, é nuɓusɛiti ma zuwu ɠaaleʋe ta suaiti zooi ɠa, \v 20 anɛɛ ni Nowe, ta Daniyɛle ta Zɔɓeni ka ta la ɠɛ ná, naati ta-lelebodai a la tiya ɓɔɠɔi nɔ ti-yɛnvui ɠizo. Eɠɛʋelei gè vulua la ga ɠite, ti la ɓena zoo ti ʋa ti ɓɔɠɔ loin taɠila kpalaa kizo, zunu ɓaa anzanu,» Maliɠii Ɠɔoɠɔ GALAGI wooi ɠana. \p \v 21 «Mazɔlɔɔ Maliɠii Ɠɔoɠɔ GALAGI wooi ɠaa: ‹Gè faa ɓɔi naanigɔ zeini Zeluzalɛme ma, kɔɔi, ta pului, ta sua ɲɔiti, naa ʋɛɛ ɗɔfɔ zeeɓɛi ʋa, ga é nuiti ma zuwu ɠaaleʋe ta suaiti. \v 22 Anɛɛ naa ʋe tanigaa nɔ ɠa ta yɛ vulua zunuiti su ta anzanuiti. Ta ti ɠulana taai ʋa, ta ʋa wo ʋɔ bɛ. Siɛgi zu wo ti-ziɛ ʋelei ɲɔi ʋɛtɛsu da, ta ti luʋa ʋelei ɲɔi, wa ɓɔɠɔ ɠaanɛɛnɛ é ʋilɛ maanɔɠɔi ʋa, nii gè seini Zeluzalɛme ma, ta fai nii kpein gè daani ma. \v 23 Wo-yii ɠa la názu, siɛgi zu wa ti-ziɛ ʋelei ta ti luʋa ʋelei ɠaana la, wa suɠwɛɛ naazu ga nii kpein gè kɛɛni ga taai tɛi, gè la ɠɛni kɛɛni wafuun,› » Maliɠii Ɠɔoɠɔ GALAGI wooi ɠana. \c 15 \s Dɔɔɓɔi kpelei abui logai ba \p \v 1 Ɠɔoɠɔ GALAGI ɓɔɛni pɔ̀, é ɠɛ mà: \v 2 «Ɗa ʋe, zunui, leezɛn ansaɠɔgi losuʋɛ wɔɔlɔʋɛ zɔɔma wulu ɠiligiti ba ɓaa? Ma ɓekegiti fizɔgɛ dɔɓɔzu wului zɔiti tɔnɔiti ba ɓaa? \v 3 Nu ɠa zoo nɛi è ma wului ta zeɠe, è kpɛtɛ ga ani? Nu ɠa zoo nɛi è ta ɓɛtɛ ga kalagi, ani a zoo zɛlɛsu ga? \v 4 Pagɛ nɔ ga é ɠɛ ga abui ɠɔnɔgi. Siɛgi zu abui ɓesu la ga gaaɓelazuʋɛ felegɔiti gala, zaamazuʋɛ ɓɔɠɔi mu abui zogi miná ʋa, toɠa zoo ɠɛɛzu ga ani mɔnɔ ɓaa? \v 5 Pɛtɛ, siɛgi zu faa la ɠɛa ba la dɛ, nu la ɠɛa ɓɛdɛzu ma, tɔun abui a galana, é koloɠolo, nu ɓɛdɛ ɠa ɠɛ ba nɛi ga è faa ɠɛ la? \p \v 6 «Deɠɛmu, Maliɠii Ɠɔoɠɔ GALAGI wooi ɠaa: ‹Gè leezɛn ansaɠɔgi ʋili abui zu, naa vizɔgɛ dɔɓɔzu wulu ɠiligiti pili fai ʋa abui zu, zekana nà Zeluzalɛme nuiti pili da abui zu. \v 7 Nà wuzeɠezu ti laalɔɠɔma, ta kaazu ga ti ʋela abui ʋa, kɛlɛ abui taɠili ka ti ɠoloɠolo. Wa suɠwɛɛ naazu ga nà ɠa gè ga Ɠɔoɠɔ GALAGI, siɛgi zu gè wuzeɠezu la ti laalɔɠɔma. \v 8 Nà ta-yooi zu ɠɛɛzu ga teʋebai zu, tɔɔzei ti lɔɔni wooveledai zu,› » Maliɠii Ɠɔoɠɔ GALAGI wooi ɠana. \c 16 \s Zeluzalɛme ná-kotoiti fai \q \v 1 Ɠɔoɠɔ GALAGI ɓɔɛni pɔ̀, é ɠɛ mà: \p \v 2 «Ɗa ʋe, zunui, dɛɛ ga Zeluzalɛme ga siɛ ʋelei ɠa ga kɔzɔba vaa. \v 3 Ɗa ɠɛ ma: ‹Maliɠii Ɠɔoɠɔ GALAGI wooi ɠaa, Zeluzalɛme: È-lɔkulugi, è zɔlɔɔ pelei zu, ɗa ga Kanaan yooi zu nui, è-ɠɛɛ ɠɛni ga Amool nui, è-lee ɠɛ ga Ɠɛte nui. \v 4 È-zɔlɔɔsuʋɛ, foloi è zɔlɔɔni da, ti la ɠɛni è-wɔinkpaboi leʋeni, è maa la gbani ga ziɛi è ʋa ɲade, ti la ɠɛni kpolo ziɛni è ma, ti la seɠea veleveleni è ma. \v 5 Nu nɔpɛ ge la ɠɛni maawɔinɠa wɛlɛ woni è ʋa, é ʋa niima vaiti tanɔpɛ kɛ è ʋɛ. Kɛlɛ è wɔinzeɠeni ti ma, è maaɲakai ʋilini ya dɔɓɔi zu, è zɔlɔɔ foloi. \p \v 6 « ‹Gè leʋeni è ɠobaʋɛ, gè è ɠaani, è ɗa maaɠɔɔ ɲamai zu. Anɛɛ ni ɲamai ɠɛni è ma, gè ɠɛni è ma kɛni è zɛnvui wo, ungo, gè ɠɛni è ma kɛni è zɛnvui wo. \v 7 Gè è ɠulani su, eɠɛ siinziin gani é dɔɓɔi zu. È wɔɔlɔni, è ɠulani ɓasu, ɗa-ʋadai laazeeli gola, è-ɲiimiiti ti la, ɗɔundeɠaiti ti ɠula. Kɛlɛ ná pɛ su è ɠabei ɠɛni de nɔ. \p \v 8 « ‹Gè leʋeni è ɠobaʋɛ mɔnɔ, gè pɛtɛni ga è zeelia nɛɛbɛ yeeɠɛɠalai ma. Názu ɠa gè nà-seɠe wolai ʋɛɛni la è ma, é è ɠabei maalɔɔɠu. Gè kona woni è ʋɛ, gè minazeɠe kɛ de yɔɠɔzu. Ʋele ɠana è ɠɛni la ga nɔ̀nɔ,› » Maliɠii Ɠɔoɠɔ GALAGI wooi ɠana. \v 9 « ‹Gè ziɛi zeɠeni, gè ɲamai gba la è ma, gè gulɔ maku nɛɛnɛgi ziɛ è ma. \v 10 Gè seɠeiti feeni è ya, ti zuʋuai, ta saʋalagiti ti ga sua ɠɔlɔi, ta geze ʋagɔi ma zaamaɠiligi, gè è maaɠili ga soa zeɠei. \v 11 Gè è maaɠilini ga ani ɓii pagɔiti, gè balaiti dɔɔni è-yeeiti ba, gè kɔbu anii loo è ɠɔbu, \v 12 gè balaɠaegi lɔ è-zokpai ʋa, ta goizu anigiti è-woiiti ba, masa bɔɔlɔgi é volozu, gè naa lɔ è unba. \v 13 Ʋele ɠana è maaɠilini la ga zanugi ta walii, è-maazeɠei ɠɛ ga geze ʋagɔi, ta soa zeɠei, ta seɠeiti ti zuʋuai. Ɓulu vukɔ ʋagɔi ɠa é ɠɛni ga è-ɠɔnɔgi ta kɔin gulɔi, ta gulɔi. Naa ɠa é kɛa è ʋaga gola, è zoloo masadai zɔlɔɔ fai ma. \v 14 È-maawoo ziaa eteai zu ná pɛ, ɗa-ʋagi maaʋele ma, daazeeliai, mazɔlɔɔ gè è maaɠilini ga è ɗa volo,› » Maliɠii Ɠɔoɠɔ GALAGI wooi ɠana. \p \v 15 « ‹Kɛlɛ è yeelaani ɗa-ʋadai ma, ta ɗa-lɔɠɔɠulagi, è ɓɔɠɔ lɔ koloɠologi zu. È ɓɔɠɔ veeni koloɠologi ya, eyɛsu è ɓɔɠɔ ve teʋe nui ma zii pɛ zea. \v 16 È ɗa-zeɠei tanigaa zeɠeni, è li, è zalaɠa ɠulazuʋɛ maaɠili ga tiye, è ɗa koloɠologi ɠɛ ti zu, naa ɠɛɠala vaa la ɠɛni dɛ ɠɛɛni, tama naa ta la mɔ ɠɛa pɛ! \v 17 È ɗa-maaɠili zɔɔla ʋagɔiti seɠeni, nà-zanugi ta nà-walii niiti gè ti veeni è ʋɛ, naati ka è kɔɔɠɔ gani zinɛiti kpɛtɛni ga tiye, è ɓɔɠɔ lɔ koloɠologi zu ti zaama. \v 18 È ɗa-zeɠe zuʋuaiti seɠeʋɛ, è pɛɛ ti ma, è gulɔi ve ti ya, ta ansansegiti è ti zɔlɔɔni zèa. \v 19 Daamiani pagɔi kpein gè feeni è ya, ɓulu vukɔ ʋagɔi, ta gulɔi, ta kɔin gulɔi, gè ɠɛni è ɠɔnɔkulazu, è naa ɠɛa ga zalaɠai nii makugi nɛai, è fe ti ya,› » Maliɠii Ɠɔoɠɔ GALAGI wooi ɠana. \v 20 « ‹È è-loun zunuiti ta è-loun anzanuiti seɠeni, niiti è ti zɔlɔɔni bɛ̀, è ti ɠulani ga zalaɠai, kɔɔɠɔ ganigi naati bɛ, ti ti mi. Ɗa-ɠoloɠologi la dɛ kula ɠɛɛni ga ɗe ɓaa? \v 21 È dòun zunuiti kɔdaaleʋeni, è ti ɠulani ga zalaɠai, nii abui galaai, kɔɔɠɔ ganigi naati bɛ. \v 22 Naama ɠonagiti kpein daawu, è ɓɔɠɔ lɔɔni kɔzɔba vaiti su, ta koloɠologi, è la ɠitooni è ma loungoyai zu, siɛgi zu è ɠabei ɠɛni de la, è laani, è ɗa maaɠɔɔ ɗa ɓɔɠɔi è-ma ɲamai zu. \p \v 23 « ‹È luʋa ʋele ɲɔi pɛ poluma, è maanɔɠɔa, maanɔɠɔ ʋe è ʋɛ,› » Maliɠii Ɠɔoɠɔ GALAGI wooi ɠana, \v 24 « ‹è losuʋɛti kpɛtɛa, naama ada ɠaaɠoozagiti ta è ya gaalɛba wosuʋɛti pɛ. \v 25 È-losuʋɛti ta pele zaɠalaʋɛti pɛ, è ɓaaɠulaa ɗa-ʋadai ma, è ɓɔɠɔ veeni teʋe nuiti pɛ zea, è ɗa-ɠoloɠologi zuwɔɔlɔa. \v 26 È koloɠologi ɠɛɛni ta Ezipete nuiti, è-zeiɲɔɠɔiti ti-ɓusɛiti bɔɔlɔai, è ɗa-ɠoloɠologi lateʋeni ga è zìiɠaawana. \p \v 27 « ‹Naa ma, gè wuzeɠeni è laalɔɠɔma, gè ta ɠulani ɗa-yooi la, gè è lɔɔni è zili nuiti ziimai zu, Filisiti laa wolaiti, tiya ɓɔɠɔi ti wanani su ga ɗa-ɠoloɠologi ma ziɛ ʋele ɲɔi, é ga tɔɠɔ ɠoloɠologi. \v 28 Kɛlɛ è yiima vai laa la ɠɛni dɛ zeelini, è koloɠologi ɠɛɛni wa Asiili nuiti. Anɛɛ naa ʋe, è-yii la ɠɛni lɛini. \v 29 È ɗa-ɠoloɠologi lateʋeni wa Ɓaɓilɔne nuiti, niiti ti ga yaaɠoiti, kɛlɛ gaa la ɠaani è-yiimai laa ʋa zeeli. \p \v 30 « ‹Kpɛ, ɓaaʋalagɛ è zu ga gola,› » Maliɠii Ɠɔoɠɔ GALAGI wooi ɠana. « ‹È-ziɛ ʋelei ɲɔuʋɛ koloɠolo anzanu ziɛ ʋele ʋa, nii gola ɲɔuɗai koloɠolo anzanuiti kpein saama. \v 31 È koloɠolo pɛlɛiti toni ɓɔɠɔ ʋɛ pele zaɠalaʋɛti, è ada ɓɛtɛ, naati buzeɠeai, ti è ya gaalɛba wosuʋɛti pɛ. È la è-zala maalolisu, eɠɛʋelei koloɠolo anzanu a kɛ la! \v 32 È ɠulani ga wɛɛnziɛ anzanui, é yeezeizu zunu ɠiligiti bu sinigi ʋotogi zu. \v 33 Ta ɗa koloɠolo anzanuiti pɛ sala, kɛlɛ ɗɔnɔi, ɗa faanɛɛi ɠɛɛzu ɗa-wɛɛinti bɛ, è ti zalani, ti ʋa zeɠe adaʋɛ pɛ, ti ʋa ti ɗa la ga ɗe. \v 34 Ɗa-ɠoloɠologi zu, ɗa-vai ɠulani kazemazu, é la ga koloɠolo anzanui zɔiti tɔnɔi ɠɛʋele. Nu la è ɠaiziɛzu, é ʋa è zala, kɛlɛ ɗɔun ka è nuiti salazu. Naa ma è faiti maavaliboni.› » \s Kotoi ma zalai \p \v 35 «Naa ɠa é ba, koloɠolo anzanui, woilo Ɠɔoɠɔ GALAGI wooi ma. \v 36 Maliɠii Ɠɔoɠɔ GALAGI wooi ɠaa: ‹È è ɠabei lɛa mɛtu, è è-ɓusɛi ʋaalobazuʋɛ pɛ dɛa, è ɓɔɠɔ vee vai zu koloɠologi ya, ɗa-wɛɛinti zea, ta ɗa-ɠɔɔɠɔ gani nɔɠɔiti. È è-lointi ma ɲamai ʋuuni, è ti ɠulani ga zalaɠai ɗa-ɠɔɔɠɔ gani nɔɠɔiti bɛ. \v 37 Naa ɠa é ba, nà ɗa-wɛɛinti pɛ gaalɛɛzu ba, zɔiti è ɓɔɠɔ veeni ti ya, niiti pɛ è ti nɛɛni ʋɛ, ta zɔiti è ti wɔinzeɠeni, gè naati pɛ kpɔ ti ʋa. Nà ti ɠaalɛɛzu ba è ma, ti zeɠe adaʋɛ pɛ, gè è ɠabei ʋilɛ, ti pɛ ti pɛtɛ mɛtu. \v 38 Nà è lukpɔzu ga kasɔi é laazu wɛɛnziɛ anzanuiti unma ta nu ʋaa nuiti, gè naa la è unma. Nà è lɔ ɲamai zu, mazɔlɔɔ nà faa zei è ma, nà-ziiɠaawanai ta nà-toloi zu. \v 39 Nà è lɔ ti yeezu, ti ɗa-ɠoloɠolo pɛlɛiti kpezeɠele, ti è-lɛɛzuʋɛti koloɠolo, è naati kpɛtɛni. Ta è maaɲakai ɠula, ti loo è zu, ti ɗa-maaɠili zɔɔlaiti seɠe, ti è ɠabei ʋilɛ. \v 40 Ta bɛbɛi wuzeɠe è laalɔɠɔma, ti è zɔɔ ga kɔtuiti, ti è zuleʋeleʋe ga ta-woɠa zɔkpɔiti, \v 41 ta ɗa-ʋɛlɛiti gala ga abui, ɗa-lukpɔi gaaleʋeai, naa ɠa ti daazeelizu anzanu ʋɛbɛi ɠaazu. Miná ɠa nà ɗa-wɛɛnziɛ eteai ɓela ná, eyɛsu pɛ è la mɔ ɗa-wɛɛn zala. \v 42 Nà nà-ziiɠulagi zu vai laazeeli è laalɔɠɔma, siɛgi zu nà kaa la ga nà-tolo ɠula un taade niina, nà maaɠɛ kpɔ, gè la mɔ yiiɠaawana pɛ. \v 43 È la ɠizɛni ɗa-loungo ziɛgi zu, è zìiɠaawana ga ɗa-ɠɛɛwotiiti. Tama è luʋa ʋele ɲɔi ma lɔnɔgi ɠa gè feezu è ya,› Maliɠii Ɠɔoɠɔ GALAGI wooi ɠana. ‹È la unfetala ɠoloɠologi laani kɔzɔba vaiti maazu ɓaa? \p \v 44 « ‹Wɛlɛ faalaali wo nuiti pɛ ta nii wo è ma: Doun deei ɠɛʋelei, ná-doun anzanui ɠɛʋelei! \v 45 Ɗa ga è-lee ná-doun anzanui, nii sinigi ta ná-dointi wɔinzeɠeni ma. È ɠulaʋɛ ga è-ʋaazeela anzanuiti, ti ti-zinigiti wɔinzeɠeni ta ti-lointi. Wo-lee ɠɛni ga Ɠɛte nui, wo-ɠɛɛ ɠɛ ga Amool nui. \v 46 È-liɛ anzanui é zeini è ɠɔʋɛzuʋɛ, naa ɠa é ga Samali ta ná-anzanu lointi. È-leɠe anzanui é zeini è yeezazuʋɛ, naa ɠa é ga Sɔdɔme ta ná-anzanu lointi. \p \v 47 « ‹È ziɛ vai ga ti-ziɛ ʋelei, è ʋokɔɠɔ ta-ɠɔzɔba vaiti ma, naa la ɠɛni è yiilɛini, naa lɔini è ɠaazu! Kɛlɛ è-ziɛ ʋelei ɲɔuni é leʋe tɔnɔi ʋa! \v 48 Eɠɛʋelei gè vulua la ga ɠite, è-ʋaazeelai Sɔdɔme ta ná-doun anzanuiti kaipa ti la ɠɛni naa ɠɛɛni, nii wo kɛɛni, ɗa-o, è-loun anzanuiti-yo,› Maliɠii Ɠɔoɠɔ GALAGI wooi ɠana. \v 49 ‹Wɛlɛ nii ɠa é ɠɛni ga è-ʋaazeelai Sɔdɔme ná-faaɠaazagi: Ta ná-doun anzanuiti ti ɠɛni ta-eteai ziɛzu wasogi zu, daamianigi ti ya, ti gaanɛɛi zu, ziizoolɛ la ti ma. Kɛlɛ ti la ɠɛni ɓɔni bala nu ʋa, ti la yeeveeni maanɔɠɔ nu ʋɛ. \v 50 Ti yɛni ɠɛɛzu ga waso nuiti, ti kɔzɔba vai ɠɛ gàazu. Gè ti-ma zuwu ɠaaleʋeni, gè ti ɠula eteai zu, eɠɛʋelei è kwɛɛ da. \v 51 Ɗa-ɠotoiti è ti ɠɛɛni, Samali la ti ma ʋalisaama ɠɛɛni ga è ɠɛʋele! È kɔzɔba vai wola ɠɛɛni, é leʋe tɔun ba. È-ʋaazeelaiti, Sɔdɔme ta Samali, wo yɔɠɔzu ma, ti vizɔgɛ è ʋa! \v 52 Niizu, daaloga ɗa è unfe kasɔi zeɠe, nii è ɠɛni daazu è-ʋaazeela anzanuiti ma, ɗɛigi kotoiti maaʋele ma è ti ɠɛɛni, ti ga kɔzɔba vaa, é leʋe tɔnɔiti ba, naa dɛa ga è-ʋaazeela anzanuiti sɔlegɛ è ʋa. Ɗɔnɔ ma yeeɠɛɠalai zeelia, è ɠaazuɓɔi su, è unfe kasɔi zeɠe, tɔɔzei è-ziɛ ʋelei dɛa ga è-ʋaazeela anzanuiti sɔlegɛ è ʋa. \p \v 53 « ‹Nà taa wolai tɛiti kpɛtɛ ʋolu, nà Sɔdɔme ɓɛtɛ ʋolu ta ná-doun anzanuiti, nà Samali ɓɛtɛ ʋolu ta ná-doun anzanuiti. Ɗa ɓalaagi, nà è ɓɛtɛ ʋolu ti zaama, \v 54 naa ɠa a kɛ è ɓaaɠulama ɠasɔi zeɠe, è unfe ga è-ɠɛɛ vai pɛ, naa ɠa ɠɛ ga ti yiilaa vaa. \v 55 È-ʋaazeelai Sɔdɔme ta ná-doun anzanuiti, ta vɔni ti ɠɛʋele wɔlɔmai zu. Samali ta ná-doun anzanuiti, ta vɔni ti ɠɛʋele wɔlɔmai zu. Ɗa ɓalaagi, wa è-loun anzanuiti, wa vɔni wo ɠɛʋele wɔlɔmai zu. \v 56 Siɛgi zu è ɠɛni ɲaɠai ɠulazu la ga ɓɔɠɔ, è la ɠɛni è-ʋaazeelai Sɔdɔme ʋɛlɛʋilisu ɓaa? \v 57 Naa ɠɛɛni, aisa ɗa ɓɔɠɔi è-zɔ ɲɔi ʋa ɠula kɛlɛma. Daaloga è ʋa niina ga Edɔme laa wolaiti ta ti-maaɠoolii zu laaiti ta-ɲɛɛɠulasui zeeli è ma, naa ʋɛɛ Filisiti laaiti ta-ʋoomugiti ba, niiti ti ta-ʋɛlɛlalai ɠulazu kɛlɛma pele ungi pɛ ma. \v 58 Ɗa-unfetala vaiti ta kɔzɔba vaiti è ti ɠɛɛni, naati ma ɠasɔi ɠa è seɠezu,› Maliɠii Ɠɔoɠɔ GALAGI wooi ɠana. \p \v 59 «Maliɠii Ɠɔoɠɔ GALAGI wooi ɠaa: ‹Naa ɠa é ba, ʋelei è kɛa la ga ze, ʋele nɔ ɠana gè ʋaazu kɛɛzu la ga ɗe. È la ɠizɛni ɗa-ɠona wooi zu, kɛlɛ è minazeɠegi ɠoloɠoloni. \v 60 Anɛɛ naa ʋe, nɔ̀un nà, nà ɠizɛ minazeɠegi zu gè boni è ʋɛ, è ma loungo ziɛgi zu. Nà minazeɠe bo è ʋɛ, é ga ɠɔoɠɔ kelei. \v 61 Ɗa ʋaazu ɠisiɛzu è-ziɛ ʋelei zu, ɗa unfe da, siɛgi zu è ʋaazu yeezeizu la è-ʋaazeela anzanuiti bu, ma mɔungiti ta ma goiti, nà ti lɔɔzu è yeezu, eɠɛ è-loun anzanua, anɛɛ ni naa la minazeɠegi zu bogai è ʋɛ. \v 62 Nà nà-minazeɠegi niinɛzu è ʋɛ, ɗa suɠwɛɛ naazu ga nà ɠa gè ga Ɠɔoɠɔ GALAGI. \v 63 Naazu ɗa ɠitoo ʋoluzu ʋelei vaiti su, è unfe, è ɠaazuɓɔi su, è la zooga è ʋa ɓɔɛ, kɛlɛ nɔ̀un nà, nà è zuvaayɛ ga faa ɲɔi pɛ è kɛɛni,› Maliɠii Ɠɔoɠɔ GALAGI wooi ɠana.» \c 17 \s Koɠɛ wolai ta leezɛn ɓelei \p \v 1 Ɠɔoɠɔ GALAGI ɓɔɛni pɔ̀, é ɠɛ mà: \v 2 «Ɗa ʋe, zunui, faalaalii ta wo Izilayɛle nuiti ma, è wɔlɔwɔlɔ vai ta wo ti ma. \v 3 Ɠɛ ti ma: ‹Maliɠii Ɠɔoɠɔ GALAGI wooi ɠaa: Koɠɛ wolai, koʋegiti koozaai, koʋe deɠaiti koozaai, maaleɠai ɗufukulu, é ʋɔnɛ, naa ɠa é ɠoʋeni, é li Liɓan ɠizei ma, é sɛdelegi ma wului unsu ɠale. \v 4 É ma ɓekegi ɠale ba nii gaaɠoozani ti pɛ ba. É liini la yaaɠo yooi ta zu, é da yaaɠoiti ta-laai ta zu. \v 5 Naa ʋolu é Izilayɛle yooi zu wulu ʋɔnɔgi ta zeɠeni, é li, é tɔɔ lɔ adaʋɛ ta, ʋɛ a yɛ ná tago ɓaɠo, é siinni zooi ma ziɛ wolai laaʋɛ, eɠɛ pɔnɔba ani. \v 6 Ani ʋɔnɔgi naa wuzeɠeni, é ɠɛ ga leezɛn ansaɠɔgi, é ɓɔvɔ. Ma ɓekegiti gaaʋoteni koɠɛi ʋɔ pelei, ma zapeiti ti ɗa ziɛ bu. Leezɛn ansaɠɔgi ɠɛni ma ɓeke niinɛ ɠulazu nɔ ɠɔ. \p \v 7 « ‹Koɠɛi taɠili ge ɠɛni ná, bɔɔlɔai, koʋega leɠaiti koozaai, maaleɠai ɗufukulu. Leezɛn ansaɠɔgi ma zapeiti gaaʋoteni ma, é ma ɓekegiti dii ga pɔ pelei. É ɠɛni kaazu ga toɠa ziɛ zɔlɔɔ naazu, é leʋe ʋɛ ʋa siingai ná. \v 8 Siinga ɠɛni de zou ʋagɔi zu, ziɛ wolai ɠobaʋɛ, nii a kɛ ma ɓekegi mɔin, é gwaai wo, é ɠɛ ga leezɛn ansaɠɔgi maanɛai.› \p \v 9 «Ɠɛ ti ma: ‹Maliɠii Ɠɔoɠɔ GALAGI wooi ɠaa: Gaa ɠa wɔɔlɔ nɛi? Koɠɛ mɔungi la ʋa nɛi, é ʋa ma zapeiti tɔɔɠula, é ma waaiti koloɠolo, é ɠaaɓa ga ma ʋɔnɔ niinɛiti ti vɔ? Kpɛdɛ la ba ga kɛni zɛbɛ wolai, ɓaa kɔɔɠɔ nua ti mɔin pɛ, ti ʋa tɔɔɠula. \v 10 Leezɛn ansaɠɔgi ziingɛ ga pagɔ, kɛlɛ é la zooga gaa ʋa wɔɔlɔ. Folo ɠulazu ʋele viilɛi ɠa loɠa ba nɔ feya, toɠa vɔ gaamanɔ mɛtu. Ʋɛ é ʋɔnɔni ná zooi ma, toɠa vɔɔzu ná nɔ.› » \p \v 11 Ɠɔoɠɔ GALAGI ɓɔɛni pɔ̀, é ɠɛ mà: \v 12 «Ɠɛ kololala nui tɛiti ma: ‹Wo la naa ʋoluʋɛ ɠwɛɛ ɓaa?› Ti loo ɠisu ga ʋelei Ɓaɓilɔne masagi liini la Zeluzalɛme, é masagi zo, ta kundiɠiiti, é li ga tiye ná-zooi zu. \v 13 Naa ʋoluma é nu ɠila seɠeni masa pɛlɛyeɠei wu, é minazeɠe bo bɛ, é ɠɛ naa ma kɛni è gooɠɛɠiladai ma ɠonai wo bɛ. É liini ga nu wolaiti pɛ, é ti maaɠooza zooi ʋa, \v 14 naa ɠa a kɛ masadai ɠaalɛɠɛ, buzeɠe zobo ge mina ɠɛ ná, nii a kɛ é minazeɠegi makɛ kpaan, ziilɛigi ɠɛ ná. \v 15 Kɛlɛ naa mu ge wuzeɠeni Ɓaɓilɔne masagi laalɔɠɔma, é keelaiti teʋe Ezipete yooi zu, ga ti sooiti teʋe ma, ta salaʋusu ɓulugiti. Toɠa zobo sɔlɔɔ nɛi ɓaa? Zɔi é naa ɠɛai, toɠa ɓɔɠɔ ɠula su ɓaa? É minazeɠegi ɠoloɠologa, toɠa ɓɔɠɔ ɠula su? \v 16 Eɠɛʋelei gè vulua la ga ɠite, masagi tɛi ka za masagi naa ná-zooi zu, nii é seini masa kpɔkpɔgi ɠa. É la ɠɛni ɠizɛni minazeɠegi zu é boni, é minazeɠegi ɠoloɠoloni. Toɠa za naa ʋɔ bɛ Ɓaɓilɔne yooi zu, Maliɠii Ɠɔoɠɔ GALAGI wooi ɠana. \v 17 ‹Falaɠɔn la zooga é ʋa ɓɔ ba, é ʋa ɓɔɠɔ maaɠɔkɔ, anɛɛ ni naa ɠa salaʋusuiti ta kɔɔɠɔ zɔɔlaiti feezu ti mɔin, siɛgi zu Ɓaɓilɔne nuiti ti kɔɔlaaɠai ɓɛtɛzu la, ti zeɠeiti bɔ, ti lɔɔɠu su, ti ɗa nuiti undaaʋili. \v 18 É la ɠizɛni konai zu é boni, é minazeɠegi ɠoloɠoloni, tama tɔ ɠa é vaani bu. Naama vaaɠaazagi ɠɛa ʋoluma, kula ɠeleɠele ge la ná naa zu.› \p \v 19 «Naa ɠa é ba, Maliɠii Ɠɔoɠɔ GALAGI wooi ɠaa: ‹Eɠɛʋelei gè vulua la ga ɠite, konai é boni dàaseigi zu, naa ɠa é seɠeni ma, é nà-minazeɠegi ɠoloɠolo, nà ma ɓɔlɔi la unma. \v 20 Nà nà-tumɔi lɔɔzu unga, toɠa ɠɔ ga nà-balii. Nà lii la Ɓaɓilɔne, nà tukpɔ miná, é ʋilɛ ná-yaava vai ʋa, é kɛɛni ga ze. \v 21 Ná-salaʋusu zɔɓelamaiti pɛ ta za kɔɔɠɔzuʋɛ, zɔiti ta yɛ vulua, naati ta vaza adaʋɛ pɛ. Wa suɠwɛɛ naazu ga nà, Ɠɔoɠɔ GALAGI, nà ɠa kpɔ̀ɛai.› » \s Maliɠii ná-minazeɠegiti \p \v 22 Maliɠii Ɠɔoɠɔ GALAGI wooi ɠaa: «Nà ɓɔɠɔi, nà ma ɓeke niinɛ goi ta leʋezu sɛdele gului ma ɓekegi zokpai ʋa, nà kula ma ɓekegiti gaaɓelazuʋɛ, gè sin gize ɠaaɠooza golai ma. \v 23 Nà sin Izilayɛle ɠize ɠaaɠoozagi gila ma. Toɠa ma ɓekegiti suvie, é waa, é ɠɛ ga sɛdele gului maayikiai. Wɔni ma zii pɛ ka ɠɛ laɠagi losu ma ɓekegiti su, ti ɗa looɠo ma ɓekegiti ma niinigi wu. \v 24 Názu dɔɓɔi zu wuluiti pɛ ta suɠwɛɛ ga nà ɠa gè ga Ɠɔoɠɔ GALAGI, é gului ɠaayeizu nii gaaɠoozaai, gului gaaɓuɠaai é naa ɠaaɠooza, é gulu wundui vɔ, zɔi fɔai é naa wundu su. Nà, Ɠɔoɠɔ GALAGI, nà ɠa kpɔ̀ɛai, nà kɛ nɔ.» \c 18 \s GALA ka ɛsɛ tukpɔɠaaleʋe, // é zoloo tuʋa ʋelei ma \p \v 1 Ɠɔoɠɔ GALAGI ɓɔɛni pɔ̀, é ɠɛ mà: \v 2 «Leeni vaa zu wo niima vaalaalii wosu Izilayɛle yooi zu ga: ‹Doun kɛɛɠɛiti ti leezɛn ɓoei miini, ti-lointi ɲiigai ɠaalaɓa›? \v 3 Eɠɛʋelei gè vulua la ga ɠite, wo la mɔ naama vaalaalii ta woga pɛ Izilayɛle yooi zu!» Maliɠii Ɠɔoɠɔ GALAGI wooi ɠana. \v 4 «Tama, zɛnvui pɛ ka ga nɔ̀nɔ, doun zɔlɔɔ nuiti zɛnvui ta dointi zɛnvui. Nui a kotoi ɠɛ, naa ɠa a za. \p \v 5 «Zunui ta ʋɛtɛ, telebogai, é ziɛzu ga sɔledai ta telebodai. \v 6 É la gize ɠɔɔ zalaɠa miizu, é la Izilayɛle nuiti ta-ɠɔɔɠɔ gani nɔɠɔi ta ɠɔɔzu. É la ɠaazuɠulazu seiɲɔɠɔi anza ʋa, é la laa ga anzanu, naa a ɠɛna alugi ɠaa. \v 7 É la nu zuziɠaa. A kuye ʋɛɛna nu ma, kpɔunmai naa seizu ma, toɠa naa ɠaaɠale ma. É la unma wosu. Zɔi pului ma, é ná-daamianigi ve naa ya. Zɔi seɠe la zea, é ta ve naa ya. \v 8 É la ná-walii lɔɔzu ga lɔdɔ, ta ʋa la ma, ɓaa tɔnɔ sɔlɔɔ faa. Zee la telebotala vaa nɔpɛ su, é ɗa tukpɔi ɠaaleʋe ga gaamai nuiti zɔɠɔzu. \v 9 É ɠolo deveiti bɛ ta tɔgiti gè ti zeiɗai, é ziɛ ga gaamai. Niima nu zii ɠa ga telebo nu, gaamazu toɠa zɛnvui wo,» Maliɠii Ɠɔoɠɔ GALAGI wooi ɠana. \p \v 10 «Ni a doun zunu zɔlɔɔna, é ga toosu nui, nu ʋaa nui, ɓaa é tuʋa ʋele ɲɔi ma zii pɛ kɛɛzu, \v 11 tama kɛɛɠɛ la naa tanɔpɛ kɛɛni, é gize ɠɔɔ zalaɠaiti mia, é ʋilɛga seiɲɔɠɔi anzai ʋolu, \v 12 é maanɔɠɔ nuiti suziɠaa, ta bala nuiti, é nuiti unmaa, é la kpɔunma ɠaaɠalega ma kuye zeɠe nui ma, é ɓɔɠɔ ve kɔɔɠɔ gani nɔɠɔ ɠɔɔ vaiti zea, é kɔzɔba vaiti kɛa, \v 13 é kuye ʋɛa ga talamai tɔnɔ fai ma. Naama nu zii maanɛɛʋɛ é yɛ vulua ɓaa? É mina yɛ vulua pɛ! É kɔzɔba vai ma zii pɛ kɛa, gaamazu kɛni é za nɔ. Ma ɲamai ɠa yɛ tɔ ɓɔɠɔi unma. \p \v 14 «Kɛlɛ ni zunui naa a doun zunui ta zɔlɔɔna, kotoi kpein kɛɛɠɛ kɛai, é naati pɛ ka, kɛlɛ é la kɛɛni é ʋa ziɛ ga naa ziɛ ʋelei. \v 15 É la gize ɠɔɔ zalaɠa miizu, é la Izilayɛle nuiti ta-ɠɔɔɠɔ gani nɔɠɔi ta ɠɔɔzu. É la ʋilɛsu seiɲɔɠɔi anza ʋolu. \v 16 É la nu zuziɠaa. A kuye ʋɛɛna nu ma, é la yeezeizu kpɔunma wu. É la unma wosu. Zɔi pului ma, é ná-daamianigi ve naa ya. Zɔi seɠe la zea, é ta ve naa ya. \v 17 É la yeelɔa telebotala vaa zu, é la kuye ʋɛa talama vaa zu, ɓaa tɔnɔ faa. Toɠa ɠolo ɠana deveiti ta tɔgiti bɛ gè ti zeini. Ná-doun zunui la zaa kɛɛɠɛ ná-faaɠaazagiti faa zu, gaamazu toɠa zɛnvui wo. \v 18 Kɛɛɠɛ ɠa é nuiti nimizaa, é seiɲɔɠɔiti unmaa, é loa maaɠoolii zu nuiti ma, naa ɠa é ba, tɔ ɓɔɠɔi ɠa za ná-faaɠaazagiti faa zu. \p \v 19 «Wa gaazaɠagi wosu ga, leeni vaa zu doun kɛɛɠɛi ná-faaɠaazagi ma ɠuyei la sala ná-doun zunui ma? Toɠa ga, doun zunui ziɛ ʋelei zolooni sɔledai ma ta telebodai, é ɠoloni nà-tɔgiti bɛ. Gaamazu toɠa zɛnvui wo. \v 20 Zɔi a kotoi ɠɛ, naa ɠa a za. Dointi ti la ti zɔlɔɔ nuiti ta-vaaɠaazagi ma ɠasɔi zeɠea ti ʋɛ, dointi sɔlɔɔ nuiti ti la ti-lointi ta-vaaɠaazagiti ma ɠasɔi zeɠea ti ʋɛ. Zɔi telebogai, ná-sɔledai ɠa leve unma, faa ɲɔu ɠɛ nui ɠa ná-faa ɲɔi ma ɠasɔi ɠa la unma. \p \v 21 «Ni faa ɲɔu ɠɛ nui a zeɠena tuʋa ʋele ɲɔiti polu, é nà-tɔgiti so, é ziɛ ga sɔledai é zoloo telebodai ma, gaamazu toɠa zɛnvui wo, é la zaa. \v 22 Tɔ koloɠologiti kpein é kɛɛni, naa la mɔ levea, toɠa zɛnvui wo tɔɔzei telebodai ʋa, nii é kɛɛzu. \v 23 Wa kaazu ga faa ɲɔu ɠɛ nui zaa vai ɠa nɛai bɛ̀ ɓaa? Nii wɔ̀inɗai la, naa ɠa ga é siɛ ʋelei maavalibo, é zɛnvui wo,» Maliɠii Ɠɔoɠɔ GALAGI wooi ɠana. \v 24 «Kɛlɛ ni telebo nui a ɠɛlɛna ná-sɔledai ʋa, é ɗa faa ɲɔi ɠɛ, é ʋokɔɠɔ faa ɲɔu ɠɛ nui ma kɔzɔba ɠɛɛwotiiti su, wa kaazu ga toɠa zɛnvui wo? Nu la mɔ kɛɛwoti ʋagɔi tanɔpɛ devea, é ti ɠɛɛni mɔungi, toɠa za ná-kololalai vaa zu ta ná-faaɠaazagiti. \p \v 25 «Wa ɠɛɛzu ma: ‹Maliɠii ziɛ ʋelei la zolooni.› À woilo dɛɛ deɠɛmu, Izilayɛle nuiti, sìɛ ʋelei ɠa é la zolooni ɓaa? Tɔun wo-ziɛ ʋeleiti tɛi ti la zolooni ɓaa? \v 26 Ni telebo nui a ɠɛlɛna sɔledai ʋa, é ʋilɛ ga faa ɲɔi ɠɛa, a zaana naazu. Faa ɲɔi é kɛai, naa maaʋele ma ɠa é ʋalasu da zɛnvui ma. \v 27 Ni tama faa ɲɔu ɠɛ nui a ɠɛlɛna tuʋa ʋele ɲɔi ʋa, é ziɛ ga sɔledai, é zoloo telebodai ma, toɠa zɛnvui ɠizo. \v 28 Tɛi é ná-tɔ koloɠologiti kwɛɛga niiti é ti ɠɛɛni, é ɠɛlɛ ti ʋa, toɠa zɛnvui wo, é la zaa pɛ. \v 29 Kɛlɛ Izilayɛle nuiti ta ɠɛɛzu ma: ‹Maliɠii ziɛ ʋelei la zolooni.› Nɔ̀un siɛ ʋelei ɠa é la zolooni, Izilayɛle nuiti? Wo-ziɛ ʋeleiti tɛi ti la zolooni tɔun ɓaa? \p \v 30 «Naa ɠa é ba, deɠɛmu, nà wo ɠilagilagi lukpɔɠaaleʋe ga wo-ziɛ ʋeleiti, Izilayɛle nuiti,» Maliɠii Ɠɔoɠɔ GALAGI wooi ɠana. «À wo-ziɛ ʋelei maavalibo deɠɛmu, wo ɠɛlɛ tɔ koloɠologi pɛ ba, wa-vaaɠaazagi mina ɠɛ ga wo undaaʋili saɓui. \v 31 À tɔ koloɠologiti pɛ pili ya, niiti wo ti ɠɛɛni dàalɔɠɔma, wo ti maaɠooza ɓɔɠɔ ʋa. À wo-ɠigiti niinɛ, wo-yɛnvuiti ti niinɛ, mazɔlɔɔ lee vaa zu wo pɔ wo za, Izilayɛle nuiti? \v 32 Tɔɔzei nɔ̀un ziima vaa la ga gè nu nɔpɛ ka é ɗa za. Naa ɠa é ba, à wo-ziɛ ʋeleiti falibo, nii a kɛ wo yɛ vulua,» Maliɠii Ɠɔoɠɔ GALAGI wooi ɠana. \c 19 \s Maawɔin wuyei \p \v 1 «Ɗa ʋe, maawɔin wuyei loo Izilayɛle ɠundiɠiiti ma. \v 2 Ɗa ɠɛ ti ma: \q ‹Wo-lee ɠɛni ga zala zaai. \q É ʋɛɛni sakpamaalegai zala zinɛiti saama, \q zala yiʋoiti saama é ná-ziʋoiti kulazu su ná. \q \v 3 É ná-ziʋoi taɠila maaɠoloni, \q naa ɠɛni ga zala ɓokpagi. \q É zooni daamianigi zosu, \q é ɗa nuiti suʋaliʋali. \q \v 4 Zii ɠiligiti ti maawooi mɛnini. \q Ti soni ga ta-ʋalii, \q ti kalagi lɔ sokpayeɠei zu. \q Ti liini la Ezipete yooi zu. \q \v 5 Siɛgi zu zala zaai kaani la ga \q ná-maaɓɔungi zuɠooza wafuun, \q kitosuʋɛ ɠoloɠologa. \q É ná-ziʋoi taɠili seɠeni, \q é kpɛtɛ ga zala ɓokpagi. \q \v 6 É ɠɛni leʋeteʋesu zalaiti saama, \q é ɠɛni ga zala ɓokpagi. \q É zooni daamianigi zosu, \q é ɗa nuiti suʋaliʋali. \q \v 7 É ta-masa pɛlɛi woloni, \q é ta-laa wolai ɠoloɠolo. \q Zooi ta gaa nuɓusɛiti ti luani \q sikɔ lugi ʋa ti mɛnini. \q \v 8 Zii ɠiligiti ti maaɠoolii zu, \q ti wuzeɠeni daalɔɠɔma. \q Ti maaɠoolini ga ta-lumɔiti, \q ti soni ga ta-ʋaliiti. \q \v 9 Ti kalagi ʋilini sokpa zu, \q ti pili sasa goi zu kɛai eɠɛ sekagi. \q Ti liini la Ɓaɓilɔne masagi ʋɔ. \q Ti pilini kasoi ɠa, nu a ʋa goomɛni, \q é ɗa zikɔ Izilayɛle ɠizeiti ma.› » \s Dɔɔɓɔi gului ta ma ɓekegiti \q \v 10 « ‹Wo-lee ɠɛni eɠɛ leezɛn ansaɠɔgi siingai ziɛlaʋɛ. \q Ma waaiti ti ɠɛni ga ta gaalaagiti, \q ziɛi zaɓu zu é ɠɛni sɔlɔɔsu. \q \v 11 Ma ɓekegiti ti ɠɛ ba, ti maayikiai, \q naati ti ɠɛɛni ga masa tukpɔiti. \q É loni gulu wolaiti maazu. \q Gaaɠooza ʋelei ta ma ɓekegiti mɔin ʋelei \q ɛsɛ pɛ ge ɠɛni kaazu. \q \v 12 Kɛlɛ tɔɔɠulani ga ziiɠaawanai, \q é ʋili ya zooi ma. \q Folo ɠulazu ʋele viilɛi fɔɔni ta ma waaiti, \q naati ti looni bu. \q Ma ɓekegiti ti maayikini, ti vɔɔni, \q abui ti ɠalani. \q \v 13 Leezɛn ansaɠɔgi tɛi siinga ɠɛni de teʋebai zu, \q zou vɔɔi zu, ziɛ la ná. \q \v 14 Abui ɠulani ma lɔkulugi zu, \q é ma ɓekegiti ta ma waaiti koloɠolo. \q Ma ɓeke maayikia la mɔ ba, \q nii a ɠɛ ga masa tukpɔi.› » \p Maawɔin wuyei ɠana, maanɛai é loo ɠana. \c 20 \s Izilayɛle ná-kɔɔɠɔ gani kɔɔ vai \p \v 1 Kona dɔfelasiɛi ma alu dɔɔlusiɛi ma volo puugɔi ma, Izilayɛle ɠɛwolai tanigaani ti ʋaani ti gàazaɠa, ti Ɠɔoɠɔ GALAGI yiimai ɠwɛɛ. Ti zeini kàkala. \v 2 Ɠɔoɠɔ GALAGI ɓɔɛni pɔ̀, é ɠɛ mà: \v 3 «Ɗa ʋe, zunui, ɓɔɛ Izilayɛle ɠɛwolaiti pɔ, ɗa ɠɛ ti ma: ‹Ɠɔoɠɔ GALAGI wooi ɠaa: Wo yiilɔɔʋɛ ʋaazu gàazaɠasu? Eɠɛʋelei gè vulua la ga ɠite, gè la vaa bu, wo ʋa gaazaɠa!› Maliɠii Ɠɔoɠɔ GALAGI wooi ɠana. \p \v 4 «Ɗa ʋe, zunui, ta-lukpɔi ɠaaleʋe! Mina inɛinɛ è naa ɠɛ! Ti-mɛmɛwolani ta luʋa ʋele ɲɔiti, kɔzɔba vaiti ti ti ɠɛɛni, ti ɠula kɛlɛma! \v 5 Ɗa ɠɛ ti ma: ‹Maliɠii Ɠɔoɠɔ GALAGI wooi ɠaa: Siɛgi zu gè yiimazeɠeni la ga Izilayɛle, gè minazeɠeni Zakɔɓe mavofodaiti pɛ bɛ. Gè ɓɔɠɔ lɛɛni ga tiye Ezipete yooi zu, gè minazeɠe ti ʋɛ, gè ɠɛ ti ma: Nà ga Ɠɔoɠɔ GALAGI, wa-ƓALAGI. \v 6 Naama volo ná, gè yeewuzeɠeni, gè ɠona ti ʋɛ, ga nà ti ɠulazu Ezipete yooi ʋa, gè lo ti luɠɔ, ti li zooi naa zu nii gè kɛʋele ɓɛtɛai ti ʋɛ, ʋɛ nɔnɔi ta kɔin gulɔi ʋooʋaai ná, pagai zooi pɛ ba. \v 7 Gè ɠɛni ti ma: Wo pɛ à kɔzɔba vaiti pili ya wo ɠaazulogai ti ʋa, à mina mɔ ɓɔɠɔ ɠɔzɔ pɛ ga Ezipete ɠɔɔɠɔ gani nɔɠɔiti kɔɔ vai. Nà ɠa gè ga Ɠɔoɠɔ GALAGI, wa-ƓALAGI. \p \v 8 « ‹Kɛlɛ ti ɓakani zèa, ti la ɠɛni kɛɛni ti ʋa ɠolo bɛ̀. Ti tanɔpɛ ge la ɠɛni ɠɛlɛni kɔzɔba ɠalagiti ba ti ɠaazuloni ba, ti la ɠɛni ɠɛlɛni Ezipete ɠɔɔɠɔ gani nɔɠɔiti ba. Gè ɠigaiziɛni ga gè nà-ziiɠaawanai yei ti ma, gè zeeli kwɛgi ma Ezipete yooi nɔ zu. \v 9 Anɛɛ naa ʋe, dàaseigi maaʋele ɠa gè la naa ɠɛɛni la, ga tɔ̀ɠɔi a ʋa ɠoloɠolo zii ɠiligiti zea ti zeini ti zaama, mazɔlɔɔ gè ɓɔɠɔ lɛɛni ga tiye zii ɠiligi naati gaazu, ga nà ti ɠulazu Ezipete yooi ʋa. \v 10 Gè ti ɠulani Ezipete yooi ʋa, gè li ga tiye teʋebai zu. \v 11 Gè nà-tɔgiti feeni ti ya, gè nà-deveiti dɛɛni ga tiye, niiti ti zo fai zobo feezu nuiti bɛ, ti zɛnvui wo ga ti maaʋele. \v 12 Gè nà-dooɠo foloiti feeni ti ʋɛ, ti ɠɛ ga kpɔfaamai ma ʋoogi gi yɔɠɔzu, ga ti suɠwɛɛ ga nà ga Ɠɔoɠɔ GALAGI, é ti ɲadesu. \p \v 13 « ‹Kɛlɛ Izilayɛle nuiti ti wuzeɠeni dàalɔɠɔma teʋebai zu. Ti la ɠɛni ziɛni ga nà-tɔgiti, nà-deveiti ti ʋɛlɛʋɛlɛni ti ɠaazu, niiti ti zo fai zobo feezu nuiti bɛ, ti zɛnvui wo ga ti maaʋele. Ti ɠɛni nà-dooɠo foloiti maaɲɛɛi ʋuuzu ma ga kɛʋele ɲɔu. Gè ɠigaiziɛni mɔnɔ ga gè nà-ziiɠaawanai yei ti ma teʋebai zu, gè ti-ma zuwu ɠaaleʋe. \v 14 Kɛlɛ dàaseigi ɠa gè luani la, ga tɔ̀ɠɔi a ʋa ɠoloɠolo zii ɠiligiti zea, niiti gè ti ɠulani Ezipete yooi ʋa ti ɠaazu. \v 15 Nà ɠa gè yeewuzeɠeni, gè ɠona ti ʋɛ teʋebai zu, ga gè la mɔ loga ti luɠɔ, gè ʋa li ga tiye zooi zu gè feeni ti ʋɛ, ʋɛ nɔnɔi ta kɔin gulɔi ʋooʋaai ná, pagai zooi pɛ ba. \v 16 Gè naama ɠonai woni, tɔɔzei ti la ɠɛni kɛɛni ti ʋa nà-deveiti so, ta nà-tɔgiti, ti ɠɛni nà-dooɠo foloiti maaɲɛɛi ʋuuzu ma, ta-ɠɔɔɠɔ gani nɔɠɔiti faa ɠa é ʋilini ti-yii ʋolu. \v 17 Kɛlɛ ti maawɔin ɠa é sòni gola, gè la ti ɠoloɠoloni, gè la ɠɛni ti-ma zuwu ɠaaleʋeni teʋebai zu.› » \s Izilayɛle ɓetalai kololalai ʋa GALA bɛ \p \v 18 «Anɛɛ naa ʋe, gè ɠɛni ti-lointi ma teʋebai zu: ‹À mina ziɛ ga wo-ɠɛɛni ta-lɔgiti, ta ta-leveiti ti ti ɓɛtɛni ɓɔɠɔ ʋɛ, à mina ɓɔɠɔ ɠɔzɔ ga ta-ɠɔɔɠɔ gani nɔɠɔiti kɔɔ vai. \v 19 Nà ga Ɠɔoɠɔ GALAGI, wa-ƓALAGI. À ziɛ ga nà-tɔgiti, wo ɠolo nà-deveiti bɛ. \v 20 À dooɠo foloi maaɲɛ, é ga kpɔfaamai ade yɔɠɔzu, poogi à ɠwɛɛ da ga nà ɠa gè ga Ɠɔoɠɔ GALAGI, wa-ƓALAGI.› \p \v 21 «Kɛlɛ dointi ɓalaa ti ɓakani zèa. Ti la ziɛni ga nà-tɔgiti, ti la nà-deveiti soni, niiti ti zo fai zobo feezu nuiti bɛ, ti zɛnvui wo ga ti maaʋele. Ti nà-dooɠo foloiti maaɲɛɛi ʋuuni ma. Gè ɠigaiziɛni naazu ga gè nà-ziiɠaawanai yei ti ma, gè nà-ziiɠaawanai lɛ ga tiye teʋebai zu. \v 22 Anɛɛ naa ʋe, gè yeezeɠeni ma, gè la naa ɠɛɛni, dàaseigi maaʋele ma, tɔ̀ɠɔi a ʋa ɠoloɠolo zii ɠiligiti gaazu, niiti gè ti ɠulani Ezipete yooi ʋa ti ɠaazu. \p \v 23 «Kɛlɛ anɛɛ naa ʋe, gè yeewuzeɠeni, gè ɠona ti ʋɛ teʋebai zu, ga nà ti vazasu nuɓusɛiti saama, zou ɠiligiti su. \v 24 Gè ɠonani, tɔɔzei ti la ɠɛni nà-deveiti soni, ta nà-tɔgiti, ti nà-dooɠo foloiti maaɲɛɛi ʋuuni ma, kɛlɛ ti-ɠɛɛni ta-ɠɔɔɠɔ gani nɔɠɔiti nɔ ɠa ti ʋilini ti-yii ʋolu. \v 25 Naa ɓalaa ɠa é kɛɛni, gè tɔgiti feeni ti ya, é la faa ʋaa ti ma, gè deveiti fe ti ya, ti la ɓena zoo ti ʋa zɛnvui wo ga ti maaʋele. \v 26 Gè ti ɠɔzɔni ga ta-vebɛaniiti, nii é ɠɛni ga ti-loun mɔungiti gala vai ga zalaɠai. Naa ti lɔɔni kidaaʋili golai zu, ti suɠwɛɛni naazu ga nà ɠa gè ga Ɠɔoɠɔ GALAGI. \p \v 27 «Naa ɠa é ba, ɗa ʋe, zunui, ɓɔɛ Izilayɛle nuɓusɛiti pɔ, è ɠɛ ti ma: ‹Maliɠii Ɠɔoɠɔ GALAGI wooi ɠaa: Wo-mɛmɛwolani ti ɓaaɠoni mà, ti ɓɔɠɔ lɛ ga wooʋalada nuiti tètema. \v 28 Gè loni ti luɠɔ, gè li ga tiye naama yooi zu, gè ɠonani ga nà feezu ti ya. Ti gizeiti pɛtɛni miná, ta gulu wolaiti ti ɠaaɓiiliai. Miná ɠa ti ta-zalaɠaiti kulani ná. Ti zìiɠaawana vaiti kɛɛni ná, ta-vebɛani vaiti su, ta zalaɠaiti ti makugi nɛai, ta dɔɔ zalaɠaiti ti ɠɛni ti ʋuuzu ya. \v 29 Gè ɠɛni ti ma: Zalaɠa ɠula adaʋɛti wa ɗa li náti, naati ta ga leeni? É zo naama yee ma eyɛsu za, naama adaʋɛti daasei ka ga zalaɠa ɠula adaʋɛti.› \p \v 30 «Naa ɠa é ba, bo Izilayɛle nuɓusɛiti ma: ‹Maliɠii Ɠɔoɠɔ GALAGI wooi ɠaa: Wo la ɓɔɠɔ ɠɔzɔzu nɛi ɓaa, ga wo-mɛmɛwolani kɛʋele? Wa bɛ̀ ga wooʋalada nuiti, wa koloɠologi ɠɛɛzu siɛgi zu wo ta-ɠɔɔɠɔ gani ɲɔiti dɛbizu la! \v 31 Niizu niina, wa ɓɔɠɔ ɠɔzɔzu, wa ʋaana ga zalaɠaiti ta wo wo-lointi kula ga zalaɠaiti kɔɔɠɔ gani nɔɠɔiti bɛ. Naa maaʋele ma, Izilayɛle nuiti, wa kaazu ga nà vaa bu, wo gàazaɠa? Eɠɛʋelei gè vulua la ga ɠite, gè la vaa bu wo ʋa gàazaɠa pɛ,› » Maliɠii Ɠɔoɠɔ GALAGI wooi ɠana. \s Faa niinɛi lɔɔzeigi \p \v 32 «Wa-ɠigaiziɛi wo bosu, naa la ʋaazu ɠɛɛzu, wo ɠɛɛzu ma: ‹Gá pɔ gi ɠɛ ga zooi zɔiti kɛʋele, gi ɠɛ ga zɔɔma nuɓusɛiti kɛʋele, gi ɗa kɔɔɠɔ ganigiti kɔ, ti ga guluiti ɓaa kɔtuiti.› \v 33 Eɠɛʋelei gè vulua la ga ɠite, nà masadai ɠɛ wo unda, gè sɛ̀bɛi ta nà-zobogi ɠula kɛlɛma, gè yeeɓe nà-ziiɠaawanai ʋa,» Maliɠii Ɠɔoɠɔ GALAGI wooi ɠana. \v 34 «Nà wo ɠula nuɓusɛiti saama, gè wo ɠaalɛ ba, wo ɠula zooiti su, ʋɛti wo vazagai náti, gè sɛ̀bɛi ta nà-zobogi ɠula kɛlɛma, gè yeeɓe nà-ziiɠaawanai ʋa. \v 35 Nà li ga woye yɛ teʋebai zu, zɔɔma nuɓusɛiti gaazu ɠɔpoluma, ade lo ɠaazu, gè wo lukpɔ. \v 36 Ʋelei nɔ gè wo-mɛmɛwolani tukpɔni la teʋebai zu, Ezipete yooi ɠobaʋɛ, zekana nà kɛ la ga woye, wa ɓalaa,» Maliɠii Ɠɔoɠɔ GALAGI ɠa é boga. \v 37 «Nà wo leʋe nà-tukpɔi wu, gè li ga woye ʋolu nà-minazeɠegi ʋɔ bɛ. \v 38 Nà kololala nuiti kula wo zaama, niiti ti wuzeɠeni dàalɔɠɔma. Nà ti ɠula zooiti ba, ʋɛti ti náti seikɔɠɔmai zu, kɛlɛ ti la ɠalega ma Izilayɛle yooi zu pɛ. Wa suɠwɛɛ naazu ga nà ɠa gè ga Ɠɔoɠɔ GALAGI. \p \v 39 «Wa ʋe, Izilayɛle nuiti, Maliɠii Ɠɔoɠɔ GALAGI wooi ɠaa: ‹À liina, wo wa-ɠɔɔɠɔ gani nɔɠɔiti dɛbi! Kɛlɛ naa ʋoluma, kɛni nɔ wo ɠolo bɛ̀, wo ɓe dàasei ɲadegai ɠoloɠolosu ga wa-vebɛaniiti wo ti ɠulazu ga zalaɠaiti kɔɔɠɔ gani nɔɠɔiti bɛ. \v 40 Tama Izilayɛle yooi zu nuɓusɛiti pɛ ta lɛbiyai ve bɛ̀ nà-gize ɲadegai ma, Izilayɛle ná-gize ɠaaɠoozagi ma. Nà yeezei wo wu miná ga pagɔ, gè bo wo ma ga wo ʋa ga anii pɛ pɔ̀ niiti wo ti veezu bɛ̀, ta wa-vebɛani mɔungiti, ani ʋagɔi kpein,› » Maliɠii Ɠɔoɠɔ GALAGI wooi ɠana. \v 41 « ‹Nà wo ɠula nuɓusɛiti saama, gè wo ɠaalɛ ba, wo ɠula zooiti su, ʋɛti wo vazagai náti. Wa zìima eɠɛ gulɔ maku nɛɛnɛgi. Nà nà-ɲadedai ɠula kɛlɛma ga wo maaʋele zii ɠiligiti gaazu. \v 42 Wa suɠwɛɛ naazu ga nà ɠa gè ga Ɠɔoɠɔ GALAGI, siɛgi zu gè ʋaazu la ga woye ʋolu Izilayɛle yooi zu, gè ma ɠona woni wo-mɛmɛwolani bɛ ga nà fe wo ya. \v 43 Miná ɠa wa ɠisiɛ ná wo-ziɛ ʋele wɔlɔmaiti su, ta wo luʋa ʋeleiti ti wo ɠɔzɔni. Wa lɛɠɛ ɓɔɠɔ zu, tɔɔzei faa ɲɔi pɛ ba wo kɛɛni. \v 44 Wa suɠwɛɛ naazu ga nà ɠa gè ga Ɠɔoɠɔ GALAGI, siɛgi zu gè wo zosu da ɠana, dàaseigi maaʋele ma, gè la ʋaazu wo zosu ga wo luʋa ʋelei ta wo-ziɛ ʋele ɲɔiti, Izilayɛle nuɓusɛiti,› » Maliɠii Ɠɔoɠɔ GALAGI wooi ɠana. \s Ɠɔoɠɔ GALAGI ná-boɠa zɔkpɔi \p \v 45 Ɠɔoɠɔ GALAGI ɓɔɛni pɔ̀, é ɠɛ mà: \v 46 «Ɗa ʋe, zunui, ɠaaʋote lɛkpɛmaʋɛ nu yeezazu ʋelei, ɠaazulo zooi ʋa lɛkpɛma ʋelei nu yeezazuʋɛ. Zelii lo dɔɓɔi ma lɛkpɛma ʋelei nu yeezazuʋɛ. \v 47 Ɗa ɠɛ nu yeezazu lɔɓɔi ma: ‹Woilo Ɠɔoɠɔ GALAGI wooi ma! Maliɠii Ɠɔoɠɔ GALAGI wooi ɠaa: Nà ɠa gè abui ɠaazosu è ʋa, toɠa gulu wundui pɛ gala ta gulu vɔɔi pɛ. Ani nɔpɛ ge la zooga ma abuzogi ʋaazu, toɠa vaza é zo lɛkpɛma nu yeezazuʋɛ, é li lɛkpɛma nu ɠɔʋɛzuʋɛ, ná pɛ, ná-galai ɠa zeeli ɛsɛ pɛ ma. \v 48 Ɛsɛ pɛ ka ka ga nà, Ɠɔoɠɔ GALAGI, nà ɠa gè abui ɠaazogai, ani la zooga é ʋa paa pɛ.› » \v 49 Gè gooɠaaʋoteni, gè ɠɛ ma: «Ee, Màliɠii Ɠɔoɠɔ GALAGI! Ta ɓɔɛzu unsu ga ze, ti ɗa ɠɛ ma: ‹Faalaali wo nu nɔ ʋe.› » \c 21 \p \v 1 Ɠɔoɠɔ GALAGI ɓɔɛni pɔ̀, é ɠɛ mà: \v 2 «Ɗa ʋe, zunui, ɠaazu lati Zeluzalɛme ma, zelii lo zalaɠa ɠulazuʋɛti ma. GALA goo wo Izilayɛle yooi laalɔɠɔma. \v 3 Ɠɛ Izilayɛle yooi ma: ‹Ɠɔoɠɔ GALAGI wooi ɠaa: Nà laalɛɛzu è wu, nà nà-boɠa zɔkpɔi ɠulazu ma laɠagi zu, gè telebo nuiti ta faa ɲɔu ɠɛ nuiti tɔɔɠula wo zaama. \v 4 Telebo nuiti ta faa ɲɔu ɠɛ nuiti suwuɠaaleʋe vai ɠa é kɛɛzu gè nà-boɠa zɔkpɔi ɠulazu la ma laɠagi zu, gè pili ɛsɛ pɛ ma, é zo lɛkpɛma nu yeezazuʋɛ, é li lɛkpɛma nu ɠɔʋɛzuʋɛ. \v 5 Ɛsɛ pɛ ka suɠwɛɛ ga nà, Ɠɔoɠɔ GALAGI, gè nà-boɠa zɔkpɔi ɠulani ma laɠagi zu. Gè la mɔnɔ dɔa su pɛ.› » \p \v 6 «Ɗa ʋe, zunui, maaʋɛɛ kiteʋe ɠasɔi wu, è ɗa ɓala ti pɛ gaazu ga ziizoolɛi. \v 7 Siɛgi zu ti è ɠaazaɠasu da ga: ‹Lee vaa zu è ɓalasu?› ɗa ti wooɠaaʋote, è ɠɛ ti ma: ‹Gè woo ɲɔu mɛnigɛ, toɠa ʋaazu ʋilɛsu su. Ɛsɛ pɛ iɲɔ ka leʋe, ti yeezu ɠɛ yɔɔɠɛ, ti yiiɓɔlɔ, ti ɲiibiiti suɓɔlɔ, ti ɗa ziɠa ɓɔɠɔ ʋa. Adea ɠaa! Naa ɠa ʋaazu ɠɛɛzu niina!› Maliɠii Ɠɔoɠɔ GALAGI wooi ɠana.» \p \v 8 Ɠɔoɠɔ GALAGI ɓɔɛni pɔ̀, é ɠɛ mà: \v 9 «Ɗa ʋe, zunui, GALA gooi wo! Ɗa ɠɛ ma: ‹Maliɠii wooi ɠaa: \q Wɛlɛ boɠa zɔkpɔi ʋa, \q gaaliai, é ɗa volo. \q \v 10 Gaaliʋɛ paa wo fai ma, \q toɠa volozu, é ʋa ɗa mainmain zaɠa. \q Da zoo nɛi de ɠoozunɛ \q dòun zunui masagi ná-tukpɔi ma? \q Boɠa zɔkpɔi ɠa ɗa gulu ɓuɠai naama zii wɔinzeɠe. \q \v 11 Gè feeni ga maaloun \q ga so daa ʋa nɛɛ, \q gaalini maaloun, \q ga é ve paa wo nui ya. \q \v 12 Kidaaʋili kpeei loo, ɗa ʋe, zunui! \q Boɠa zɔkpɔi tɛi ka liizu nà-nuɓusɛiti daalɔɠɔma, \q ta Izilayɛle ɠundiɠiiti, \q ti pɛ ti undaaʋilisu ʋɔɔma. \q Yeeloo ɓɛtɛaga ga kidaaʋiligi! \q \v 13 Mazɔlɔɔ ʋoluɠula wola ɠana. \q Ni masagi ná-tukpɔi nii boɠa zɔkpɔi wɔinzeɠezu, naa a ɲɛɛlɛna, \q leeni ɠa a ɠɛ?› \q Maliɠii Ɠɔoɠɔ GALAGI wooi ɠana. \q \v 14 Deɠɛmu, ɗa ʋe, zunui, GALA goo wo, \q yee felegɔiti gaaloɠa, \q mazɔlɔɔ boɠa zɔkpɔi ʋili, daa ɠa ɠɛ fele, saʋa! \q Mazɔlɔɔ nu ʋaa woɠa zɔkpɔi ʋe, \q nu mɔinmɔin paa woɠa zɔkpɔi ʋe \q a ʋilɛ ti ʋolu adaʋɛ pɛ. \q \v 15 É iɲɔteʋei lɔ ɛsɛ ziimaʋɛ, \q é nui pɛ ziiɓali. \q Nà nu ʋaa woɠa zɔkpɔi la siɠidaʋɛti pɛ, \q é ɗa volo eɠɛ mainmain, \q kɛʋele ɓɛtɛai ga é paai wo. \q \v 16 Boɠa zɔkpɔ ɠaaligi, è-ɠaaʋɛɛ naa ɠaaliai, \q ʋili è yeezazuʋɛ, ʋili è ɠɔʋɛzuʋɛ! \q Ɠaaʋɛɛ lati adaʋɛ pɛ! \q \v 17 Nà ɓalaagi nà yealoɠa, \q gè nà-ziiɠulagi laazeeli. \q Nà, Ɠɔoɠɔ GALAGI, gè boga.» \s Zeluzalɛme zo fai \p \v 18 Ɠɔoɠɔ GALAGI ɓɔɛni pɔ̀, é ɠɛ mà: \p \v 19 «Ɗa ʋe, zunui, pele felegɔ la ti ɠula zou ɠilagi zu, nii Ɓaɓilɔne masagi a ziɛ la, é ʋa ga ná-boɠa zɔkpɔi. Ɗa poogi ʋilɛ ma ʋele undaʋɛti, é taa wolai ɠilagilagi letema lɛɛzu. \v 20 Pele ɠilagi ɠa li ga Ɓaɓilɔne ɠɔɔɓɔgi Amɔn nuiti ta-laa wolai zu é ga Laɓa, zɔi li Zeluzalɛme, siɠigi ma, Zuda yooi zu. \v 21 Mazɔlɔɔ Ɓaɓilɔne masagi ɠa lo pele felegɔiti saɠalaʋɛ ga ungaiziɛi. É ɗa ná-mɛɛinti pili, é ɗa ná-pɛlɛ wu zaleiti gaazaɠa, é ɗa ma mɔɛin ʋɛtɛ. \v 22 Mɛɛin é Zeluzalɛme zoni, naa looni zeezai ɠa, ʋɛ ta kɔɔɠɔ zɔɔlaiti to ná, ti nu ʋaa wolai ɠɛ ná, ti kɔɔ ɓeei loo, ti wooɠula la. Ti kɔɔɠɔ zɔɔlaiti gili ná kpogiti ba, ti kɔɔɠɔ yeɠeiti bɔ, ti lɔɔɠuzuʋɛti kpɛtɛ ná. \v 23 Zeluzalɛme nuiti ti ɠɛni ɠigaiziɛzu ga ungaiziɛi naa la faa nɔpɛ kɛa ga tiye, tɔɔzei minazeɠe ka ná é ti makɛsu. Kɛlɛ Ɓaɓilɔne masagi ɠa ta-vaaɠaazagi lɛɛzu ga tiye, é ti lɛnɛ ga ta zosu. \v 24 Naa ɠa é ba, Maliɠii Ɠɔoɠɔ GALAGI wooi ɠaa: ‹Wa kitoozu yeenɔpɛ wa-vaaɠaazagi zu ga wa-lɔ koloɠologi maaʋele, gaaɠalagai, wa dɛɛzu wa-ɠɛɛwotiiti pɛ su ga wa ga sɔba nuiti. Tama, tɔɔzei wo faiti gaazuloga ɓɔɠɔ ʋa, wa lɔ wo zili nui yeezu. \p \v 25 « ‹Ɗa ʋe, Izilayɛle ɠundiɠii, tɔɠɔ ɠoloɠolo nui, nu ɲɔi, ɗa-voloi ɠa zeeli, yeei ɗa-vaaɠaazagiti pɛ gaaɓelazu la. \v 26 Maliɠii Ɠɔoɠɔ GALAGI wooi ɠaa: Ɗa ʋala ɗa-masadai ma ʋoogi ma, ti ɗa-masa bɔɔlɔgi zeɠe. Faiti ta valibo! Zɔi é ɓɔɠɔmaayeizu, naa wɔɔlɔ, zɔi é ɓɔɠɔ wɔɔlɔzu, naa ɠaayei. \v 27 Faa zuɠoloɠologi, faa zuɠoloɠologi! Nà naa zuɠoloɠolo, nii kɛɠala la dɛ ɠɛɛni, eyɛsu naa ʋa, zɔi nɔnɔ ga tukpɔɠaaleʋei, zɔi gè naa ɠalivaazu ma.› » \s Amɔn nuiti sala vai \p \v 28 «Ɗa ʋe, zunui, GALA gooi wo, ɗa ɠɛ ma: ‹Maliɠii Ɠɔoɠɔ GALAGI wooi ɠaa Amɔn nuiti ma, é ʋilɛ ta-ɓaaɠulama vaiti ba. Ɠɛ ti ma: Boɠa zɔkpɔi ɠulaa ma laɠagi zu, paa wo fai ma, toɠa volozu, é ʋa teʋei wo, é ʋa mainmainti kula. \v 29 Siɛgi zu ti zɛɛ ɠulakɛlɛmaiti bosu la wo ma, ta faawokɛɛyeeluɠɔ yɛɛ ɓɔɛiti, boɠa zɔkpɔi ɠa ʋaazu GALA kwɛɛtala nuiti unteʋezu ta nu ɲɔiti, ta-vaaɠaazagi ɠaaɓela foloi zeelia. \p \v 30 « ‹Boɠa zɔkpɔi lɔɔna ma laɠagi zu. Ʋɛ è ɓɛtɛni ná, zooi ti è zɔlɔɔni su, miná ɠa gè è lukpɔzu ná. \v 31 Nà nà-ziiɠaawanai lɛ ga ɗe, gè nà-ziiɠula abui lo è ʋa, nà è lɔ toosu nuiti zeezu, ti zoogai faa zuɠoloɠologi la. \v 32 Ɗa ɠɛ ga abuzogi laamianigi, è-ɲamai ɠa ʋu zooi zu ná pɛ. Nu nɔpɛ ki ge la mɔ loa è zu pɛ. Nà, Ɠɔoɠɔ GALAGI, nà ɠa kpɔ̀ɛai.› » \c 22 \s Zeluzalɛme ɲamaba vai \p \v 1 Ɠɔoɠɔ GALAGI ɓɔɛni pɔ̀, é ɠɛ mà: \v 2 «Ɗa ʋe, zunui, ɠɛʋele ɓɛtɛ è Zeluzalɛme taai lukpɔɠaaleʋe, sulaavegɛ ga nu ʋaa vai, mina inɛinɛ! È ná-kɔzɔba vaiti dɛɛ la. \v 3 Ɗa ɠɛ ma: ‹Maliɠii Ɠɔoɠɔ GALAGI wooi ɠaa: Ɗa ɗa-nuɓusɛiti zɛsu ná, ti ɗa nu ʋaa vai ɠɛ, ti ɗa ti ɠoloɠolo foloi ɠɛʋele ɓɛtɛ ɠana, ti ɗa kɔɔɠɔ gani nɔɠɔiti kpɛtɛ ɓɔɠɔ ʋɛ, ti ɗa ɓɔɠɔ ɠɔzɔ. \v 4 È-laazɔgi ɠa nu ʋaa vai naati pɛ su, è ɓɔɠɔ ɠɔzɔni ga kɔɔɠɔ gani nɔɠɔiti è ti ɓɛtɛni. È è ɠoloɠolo foloiti suɓuɠaa, ɗa-ɠonagiti kpe geei zeelia. Naa ɠa é ba, nà ɓaaɠulazu è ma zii ɠiligiti pɛ gaazu, è ɠɛ ga ɲɛɛɠulasu anii zooiti pɛ zea. \v 5 È-lɔɠɔi ɠoloɠologa, ɗa-vaiti ti zupu. Zooiti ti è ɠoba, ta zooiti ti maaɠoozaai è ʋa, ti pɛ ta ɲɛɛɠula è zu. \p \v 6 « ‹È ʋɔ bɛ ɠa Izilayɛle ɠundiɠiiti ti yeelaazu ná ta-zobogi ma, ti ɗa nu ʋaa vaiti kɛ. \v 7 È ʋɔ bɛ ɠa ti ti-ɠɛɛni pɛlɛʋɛlɛsu ná ta ti-leeni, è ʋɔ bɛ nɔ ɠa ti seikɔɠɔma nuiti suziɠazu ná, ti ɗa podointi ta poanzaiti kpɔnɔ ná. \v 8 Ti la unfema veezu nà-ada ɲadegaiti bɛ, ti ɗa dooɠo foloiti maaɲɛɛi ʋu ma. \v 9 È ʋɔ bɛ, nuiti ta tɔɠɔ ɠoloɠolo faiti kɛɛzu, ti ʋa nui ʋaa. Ɗa-nuɓusɛiti ta zalaɠaiti miizu gizeiti ma, ti ɗa ɓɔɠɔ ve koloɠologi ya. \v 10 È ʋɔ bɛ ɠa tanigaa ti laazu ná ga ti-ɠɛɛ anzai. È ʋɔ bɛ ɠa ti ʋuuzu ná anzanui ma ná-alu kaa ziɛgi zu. \v 11 È ʋɔ bɛ, tanigaa ta wɛɛnziɛgi wosu ga ti-zeiɲɔɠɔi anzai, tanigaa ti ɓɔɠɔ ɠɔzɔ ga ti la ga ti-loun anzai, ɓaa ti-ʋaazeelai. \v 12 È ʋɔ bɛ, ta ɗa lobɛanii zo ga ti nui ʋaa. Ta ɗa walii ve, ti maalamai ʋooʋa ma, ti ɗa loo ti-zeiɲɔɠɔiti ma, ti ʋa ɓɛtɛ. Nɛ̀i gè ga Ɠɔoɠɔ GALAGI, ti yeema nɔ̀un ma mɛtu,› » Maliɠii Ɠɔoɠɔ GALAGI wooi ɠana. \p \v 13 « ‹Wɛlɛ nà ʋaazu yealoɠazu è ma, tɔɔzei tɔnɔ ɲɔi ʋa è sɔlɔɔni, ta nu ʋaa vai ʋa kɛai è ʋɔ bɛ. \v 14 È-yii ɠa lɔɔ nɛi ɓaa, zobo ge ɠɛ è ya, naama volo ná, nà wuzeɠena è laalɔɠɔma? Nà, Ɠɔoɠɔ GALAGI, nà ɠa kpɔ̀ɛai, nà kɛ nɔ. \v 15 Nà wo vaza zii ɠiligiti saama, gè wo leʋe wɛɛn yooiti su, gè ɲadetalai ɠula wo zaama mɛtu. \v 16 Ɓaai ɠa ɠula wo ma zii ɠiligiti gaazu. Wa suɠwɛɛ naazu ga nà ɠa gè ga Ɠɔoɠɔ GALAGI.› » \p \v 17 Ɠɔoɠɔ GALAGI ɓɔɛni pɔ̀, é ɠɛ mà: \v 18 «Ɗa ʋe, zunui, Izilayɛle nuiti ti ɠɛa gàazu ga kɔlui kɔzɔi ba. Ti ɠɛa eɠɛ kɔlu ɓɔigi, ɓaa foɠagi, ɓaa kɔlui, ɓaa bɔbɔgi, ti ɠɛa eɠɛ kɔzɔi é walii ʋa. \v 19 Naa ɠa é ba, Maliɠii Ɠɔoɠɔ GALAGI wooi ɠaa: ‹Wo pɛ wo ɠɛa ga kɔlui kɔzɔi ba. Nà ʋaazu wo ɠaalɛɛzu ba Zeluzalɛme taazuʋɛ. \v 20 Eɠɛʋelei nu a ɗa pɔlɔi ɠaalɛ ba la, nii walii su, ta kɔlu ɓɔigi, ta kɔlui, ta bɔbɔgi, ɓaa foɠagi, é pu ani ɠaawuun aniɲakai ta zu, é abui zei bu ga gaawuun, ʋele ɠana nà wo ɠaalɛ ba la nà-ziiɠaawanai zu, zìi a ɠulana, gè wo ɠaalɛ ba, wo ɠaawuun abui ɠa! \v 21 Zeluzalɛme ɓɔɠɔi nɔ ɠa nà wo ɠaalɛ ba ná, gè nà-ziiɠaawana abui zei wo wu, wo ɠaawuun. \v 22 Eɠɛʋelei walii ɠaa a ɗa wuun da zeɠei zu, ʋele ɠana wo ɠaawuunsu da Zeluzalɛme taa zaamaʋɛ. Wa suɠwɛɛ naazu ga, nà, Ɠɔoɠɔ GALAGI, nà ɠa zìiɠaawanaai wo ma.› » \p \v 23 Ɠɔoɠɔ GALAGI ɓɔɛni pɔ̀, é ɠɛ mà: \v 24 «Ɗa ʋe, zunui, ɠɛ Zeluzalɛme ma: ‹Ɗa ga zooi é la ɲadeni, zooi tona la ɠɛni ʋuuni su nà-ziiɠaawana voloi. \v 25 Ná-kundiɠiiti ta yaavai lɔɔzu, eɠɛ zalai é zikɔzu, é ɗa daamianigi ʋali ga, ti ɗa nuiti paa, ti loo waliiti su ta ti-zeiɲɔɠɔiti zeaɠɔligiti, ti anzanui bɔɔlɔzu ɠɛ ga poanzaiti. \v 26 Ná-zalaɠa ɠula nuiti ta nà-tɔgiti koloɠolosu, ti la unfesu nà-zalaɠa ɠulazu ɲadegaiti ma. Ti la zoosu zeeɠaaɠwɛɛzu ɠwɛɛsu ani ɲadegai ta ɲadetala gelei ʋa, naa ʋɛɛ nii ʋa kɔzɔai ta nii é la ɠɔzɔni. Ta ɠaazuzeɠezu nà-dooɠo foloiti ba, nu nɔpɛ ge la mɔ unfesu mà ti zaama. \v 27 Nuɓusɛiti ta-ɠundiɠiiti ta ga ɲama ʋuu nuiti, eɠɛ zuluɓuiti ti ti-laamianigi ʋalizu ga, ti nui ʋaazu, ti ʋa ɓɛtɛ. \v 28 Ná-GALA goo wo nuiti ta naa pɛ maalɔɔɠuzu kobe siaai wu, ti ɗa kpɛtɛ kisu ɠulakɛlɛma vaiti bo, ti ɗa zɛɛ vaawokɛɛyeeluɠɔ vaiti bo, ti ɗa ɠɛ ma: Maliɠii Ɠɔoɠɔ GALAGI wooi ɠaa, tama Ɠɔoɠɔ GALAGI laade é ʋa ɓɔɛ ti ʋɔ. \v 29 Zooi zu ná pɛ, ta toomai wosu, ta unmai, ti ɗa maawɔin nuiti suziɠa, ta bala nuiti, ti ɗa loo seikɔɠɔma nuiti ma ti ʋee vai zu. \p \v 30 « ‹Gè wɛlɛni ti zaama fɔ nà nu ɠila ka, a siɠigi lo ti ma, é lo siɠigi ma yeɠeiti daaʋɛ bɛ̀, é zooi maalobo, nà ʋa koloɠolo, kɛlɛ gè la nu nɔpɛ sɔlɔɔni. \v 31 Naazu gè nà-ziiɠulagi laazeelia ti ma, gè ti ɠoloɠolo nà-ziiɠaawana abui zu, gè ti luʋa ʋelei ma ɠasɔi la ti unma,› » Maliɠii Ɠɔoɠɔ GALAGI wooi ɠana. \c 23 \s Zeluzalɛme ta Samali ta-nɛɛbɛ ɲɔi \p \v 1 Ɠɔoɠɔ GALAGI ɓɔɛni pɔ̀, é ɠɛ mà: \v 2 «Ɗa ʋe, zunui, anzanu felegɔ ɠɛni ná, ti zɔlɔɔgai anzanu ɠilagi ʋa. \v 3 Ti ɓɔɠɔ lɔɔni koloɠologi zu Ezipete yooi zu ti ma nu niinɛlai zu. Miná ɠa mɔunpa ti yeeziɛni ná ti-yiilaʋɛ ma, anzalopo ɲiimii é ɠɛni ti ʋa, ti naa maaɲɔfɔni ná. \v 4 Ma mɔungi laaseigi ɠɛni ga Woɠola, deɠe anzanui laa ɠɛ ga Woɠoliɓa. Ma mɔungi ɠa é ga Samali, felesiɛi ɠɛ ga Zeluzalɛme. Ti pɛ ti ɠɛni ga nɔ̀nɔ, ti doun zunuiti ta doun anzanuiti sɔlɔɔni bɛ̀. \p \v 5 «Kɛlɛ Woɠola koloɠologi ɠɛɛni, anɛɛ ni é ɠɛni ga nɔ̀nɔ. É ɠaazuɠulani seiɲɔɠɔiti ba, Asiili nuiti, é wɛɛnɠaa zoni ti zaama. \v 6 Ti maaɠiliai ga seɠe ɓɔigiti, zou zɛʋɛ maazu vaawo nuiti ta kundiɠiiti, buzeɠe niinɛgiti ti ɠaazuɠulaai, kɔɔɠɔ nuiti ti sooiti kɔma. \v 7 Woɠola ɓɔɠɔ lɔɔni koloɠologi zu Asiili nu wolaiti zea. Siɛnɔpɛ su a la ɓɔɠɔ veena la ti ta ya, é ɠɛni ɓɔɠɔ ɠɔzɔzu ga é ɗa nɔkɔ ta-ɠɔɔɠɔ gani nɔɠɔiti bu. \v 8 Zɛgɛ ná-wɛɛnziɛ fai ʋolu, nii é tɔɔzeini Ezipete yooi zu. É ɠɛni miná ga doungo, zunuiti ti ɗa laa la, ti ɗa anzalopo ɲiimii maaɲɔfɔ, ti ta-ɠoloɠologi pɛ puuni ma. \v 9 Naa ɠa é ba, gè dɔa ná-wɛɛinti zeezu, Asiili nuiti, gola wɔinɗai ga tiye. \v 10 Naati ti kabei ɠulani, ti ná-doun zunuiti so ta ná-doun anzanuiti, ti tɔ ɓɔɠɔi ʋaa ga boɠa zɔkpɔi. É zalai zɔlɔɔni ga tukpɔi naa, é ɠɛ ga poogi anzanuiti bɛ. \p \v 11 «Ná-seelai Woɠoliɓa naa pɛ kaani, kɛlɛ tɔun ge ɠoloɠoloni ná-gaazuɠulapɔi zu, ná-koloɠologi ɲɔu é leʋe ná-seelai nɔnɔi ʋa. \v 12 Tɔ ɓalaagi ɠaazuɠulani Asiili nuiti ba, zou zɛʋɛ maazu vaawo nuiti ta kundiɠiiti, ti maaɠiliai ga pagɔ, kɔɔɠɔ nuiti ti sooiti kɔma, buzeɠe niinɛgiti ti ɠaazuɠulaai. \v 13 Gè kaani ga é ɓɔɠɔ ɠɔzɔni koloɠologi zu. Ti felegɔ pɛ ti-ziɛ ʋelei ɠɛni ga ɠɛʋele. \p \v 14 «Woɠoliɓa ta ɓɔni mɔnɔ ná-koloɠologi ʋa. É nuiti maaniinigi ɠaani seɠeai ga yeei siɠigi ma, kpɔiɗai, Ɓaɓilɔne nuiti maaniinigi ɠɛni de. \v 15 Ti zaamaɠiliai ga saamaɠiligiti, seɠe zakpai velevelegai tɔungiti ma, ti ɠaazulo pelei dɛɛzu ga ta ga kɔɔɠɔ nuiti. Ɓaɓilɔne nuiti maaniini kiteɠitegi ʋe, ʋelei ti la Kaledé, ta-yooi ɓɔɠɔi zu. \v 16 Woɠoliɓa ti ɠaai ma, gaazuɠulani ti ʋa, é keelai leʋeni ti ma ta-yooi zu. \v 17 Naa ma, Ɓaɓilɔne nuiti ti liini, ti laa la. Ti kɔzɔni ga ta-ɠoloɠologi. Ti ɓegai ma ga ɓaaɠulaai ma mɛtu, ta-vai wɔinzeɠeni ma. \v 18 É ná-koloɠolo fai ɠulani kɛlɛma ɛsɛ pɛ bɛ, é ɓɔɠɔ ɠabei lɛɛni, eyɛsu ná-fai wɔinzeɠe mà, eɠɛʋelei nɔ ná-seelai ná-fai wɔinzeɠeni mà la. \v 19 Kɛlɛ é ná-koloɠologi zuwɔɔlɔni, eɠɛʋelei nɔ ná-nu niinɛlai zu ɠɛɛni la, siɛgi zu é ɠɛni koloɠologi ɠɛɛzu la Ezipete yooi zu. \v 20 Gaazuɠulani koloɠolo zunuiti ba, é wɔin ga tiye, niiti ti-wuu wɔɔlɔai ga soovalegiti kɛʋele, ta ti ma ɗɛi ʋuuzu ga sooiti tɔnɔi ɠɛʋele. \v 21 È ɗa-nu niinɛlai ma ɠoloɠologi lɔɔzeiɗa ʋolu, siɛgi zu Ezipete nuiti ti ɠɛni è-yiilaʋɛ maaɲɔfɔsu la, ti yeeziɛ ɗa-anzalopo ɲiimii ma. \p \v 22 «Naa ɠa é ba, Woɠoliɓa, Maliɠii Ɠɔoɠɔ GALAGI wooi ɠaa: ‹Nà ɗa-wɛɛinti buzeɠezu è laalɔɠɔma. Niiti ta-vai wɔinzeɠeni è ma, nà ʋaazu ga tiye è laalɔɠɔma, ti zeɠe adaʋɛ pɛ. \v 23 Nà Ɓaɓilɔne nuiti buzeɠezu è laalɔɠɔma, Kaledé nuiti pɛ, ta Pekɔde nuiti, ta Soa nuiti, ta Koa nuiti, Asiili nuiti pɛ ta ʋɛɛ ti ʋa. Nà buzeɠe niinɛgiti gaalɛ ba, nu ɠaazu a ɠula ti ʋa, zou zɛʋɛ maazu vaawo nuiti, ta kundiɠiiti, kɔɔɠuluɓaiti ti zoogai, kundiɠi wolaiti, kɔɔɠɔ nuiti ti sooiti kɔma. \v 24 Ta ʋa è laalɔɠɔma ga ta-ɠɔɔɠɔ zɔɔlaiti pɛ, ta kɔɔɠɔ wotoloiti, ta kɔɔɓɔgi nu la gaaluga. Ti ɓɔɠɔ makɛ ga kɔɔɠɔ ɠɔlu zɛpɛ koiti ta ma wolaiti, ta bɔɔlɔgiti, ta è maalati mini-o-mini. Nà è lukpɔ vai yɛ ti yeezu, ta è lukpɔɠaaleʋe, é zoloo tiya ɓɔɠɔi ta-lɔgiti ma. \v 25 Nà-ziiɠaawanai gè su è laalɔɠɔma, nà è yɛ ná, ti è zopele ɲɔu. Ta è-zokpai leʋe ta è-woiiti, zɔiti ta yɛ vulua, ta loo bu ga ta-woɠa zɔkpɔiti. Ta è-loun zunuiti seɠe ta è-loun anzanuiti, ta zɔiti ta yɛ vulua, ti ti ma vului ɠala abui zu. \v 26 Ta ɗa-zeɠeiti kula è ma ta ɗa-maaɠili zɔɔlaiti. \v 27 Ɗa-eteai è siɛni koloɠologi zu, koloɠologi è tɔɔzeini Ezipete yooi zu, naa ɠa ɓe niina. È ɠaazu la mɔ ɠulaa nu nɔpɛ ba, è-ɠi ge la mɔ ʋilɛga Ezipete nuiti ba eyɛsu pɛ. \p \v 28 « ‹Mazɔlɔɔ Maliɠii Ɠɔoɠɔ GALAGI wooi ɠaa: Nà ʋaazu ɠɛlɛzu ɗa, è yɛ naati zea niiti ti wɔinzeɠeai è ma, è lɔ naati zeezu niiti ti la è yiimani. \v 29 Ta è zo ga sili zogi, ta è-mɔɔlɛzu anii pɛ seɠe, ti è maaɲakai ɠula eɠɛ koloɠolo anzanui. Ɗa-ɠoloɠologi ta ɗa-wɛɛnziɛgi ɠana, \v 30 ta è zo ɠana, mazɔlɔɔ è koloɠologi ɠɛɛni wa zii ɠiligiti, è ɓɔɠɔ ɠɔzɔni ga ta-ɠɔɔɠɔ gani nɔɠɔiti. \v 31 È ziɛni ga è-ʋaazeelai ziɛ ʋelei. Tɔ-o, ɗa-o, wa ɓɔɔle ga nà-ziiɠaawana ɗaawɔi. \p \v 32 « ‹Maliɠii Ɠɔoɠɔ GALAGI wooi ɠaa: \q Ɗa ɓɔɔle ga ziawɔ ɠilagi naa nɔ è-ʋaazeelai ɓɔɔleni la, \q ziawɔ be bɔɔlɔai, kpogi ɠooza, \q toɠa ɠɛ ga ɲɛɛɠulasu ɠani, ta ɓaaɠulamai, \q mazɔlɔɔ su vai wola mɔinʋɛ. \q \v 33 È laa ɠa ve ga dɔɔzodai ta ziizoolɛi. \q Ziawɔi nii ɠa ga faa zuɠoloɠologi ta maalua anii, \q ɗa-zeelai Samali ná-ziawɔi ʋe. \q \v 34 Ɗa ɓɔɔle la, è suwo, \q ɗa golowolo ga è-ɲiigaiti, \q è è-ɠakazuʋɛ maawana ga ma ɓuɠaiti. \q Mazɔlɔɔ nà ɠa gè boga,› » \q Maliɠii Ɠɔoɠɔ GALAGI wooi ɠana. \p \v 35 « ‹Naa ɠa é ba, Maliɠii Ɠɔoɠɔ GALAGI wooi ɠaa: Mazɔlɔɔ è yeemani mà, è ʋoluaveni bà, è pìli ya ʋoluʋelei, ɗa ɗa-wɛɛnziɛgi ta ɗa-ɠoloɠologi zuɓoloi ɠɔmɔ.› » \s GALA ge zelii lo fai // Samali ta Zeluzalɛme ma \p \v 36 Ɠɔoɠɔ GALAGI ɠɛni mà: «Ɗa ʋe, zunui, ɠɛʋele ɓɛtɛ, è Woɠola ta Woɠoliɓa lukpɔɠaaleʋe. Ta-ɠɔzɔba vaiti dɛɛ ga tiye, ti ti ɠɛɛni. \v 37 Mazɔlɔɔ ti ɓɔɠɔ lɔɔni wɛɛnziɛgi zu, ti yee ɠa ɲama ʋuu vai zu. Ti koloɠologi ɠɛɛni ga ti nɔkɔ fai kɔɔɠɔ gani nɔɠɔiti bu, ti nu ʋaai ɠɛ, ti-loun zunuiti ti ti veeni bɛ̀, naati kula vai zu kɔɔɠɔ ganigiti bɛ ga zalaɠai. \v 38 Wɛlɛ nii ɠa mɔnɔ ti kɛɛni ga ze! Folo ɠilagi nɔ, ti sèizu ɲadegai ɠɔzɔni, ti nà-dooɠo foloiti maaɲɛɛi ʋu ma. \v 39 Tama ti ti-loun zunuiti kulaai ma ga zalaɠai ta-ɠɔɔɠɔ gani nɔɠɔiti bɛ, naama voloi nɔ ɠa ti liini la sèizu ɲadegai, ga ti ná ɠɔzɔ. Naa ɠa ti kɛɛni sèi ʋɛlɛ ɲadegai ɓɔɠɔi wu. \p \v 40 «Tiya ɓɔɠɔi ti keelai leʋeni, ti zunuiti gaiziɛ, ti ti loli, ti zeɠe ɠoozama, ti ʋa. Gaamago nɔ, naati ti keela wooi zɔlɔɔni, ti ɓizɛ, ti ʋa ti ʋɔ bɛ. Ta-vaa ɠa, ti ɓɔɠɔ maagbani la, ti aniiti siɛ ɠaazuʋɛti, ti balaiti dɔ. \v 41 Naa ʋolu ti zeini bete ʋagɔ wolai ma, ti taɓalii ʋilɛ ɠakalaʋɛ, ti nà-ansansegi ta nà-gulɔiti sei ga. \v 42 Nu mɔinmɔin ge ʋaani ti ʋɔ bɛ, bɛbɛi ɠɛni zɔɔlɛzu ná, maaɠili la ti ma. Zunu ɓulu golai ʋaani, ti ɠula teʋebai zu ná pɛ. Ti balaiti dɔ zeela nu felegɔiti zeeiti ba, ti masa bɔɔlɔ pagɔiti dɔ tɔungiti ba. \p \v 43 «Názu ɠa gè ɓɔɠɔ ɠaazaɠani da, gè ɠɛ ma: ‹Anzanui pɔlɔzaɠagai ná wɛɛnziɛgi zu, naa ɠa dɛ ɓɔɠɔ lɔɔzu koloɠologi zu! \v 44 Zunuiti ta ʋilɛsu polu, eɠɛʋelei ti ʋilɛsu la koloɠolo anzanui ʋolu! Ʋele ɠana ti ʋilɛsu la Woɠola ʋolu ta Woɠoliɓa, koloɠolo anzanui tɛiti!› \v 45 Kɛlɛ zunuiti ti lelebogai, naati ka ta anzanuiti tukpɔɠaaleʋe, eɠɛʋelei ta ɗa wɛɛnziɛ anzanuiti tukpɔɠaaleʋe la, ta anzanuiti niiti ti-yee ɲama ʋuu vai zu! Mazɔlɔɔ ta ga wɛɛnziɛ anzanuiti, naa ʋoluma ɲamai ɠa ti-yeeiti ma.» \p \v 46 «Mazɔlɔɔ Maliɠii Ɠɔoɠɔ GALAGI wooi ɠaa: ‹À bɛbɛi ɠaalɛ ba, ti li ti laalɔɠɔma, ti ti lɔ kidaaʋiligi zu, ti loo ti zu, ti ti maavo. \v 47 Bɛbɛi naa ɠa ti zɔɔ ga kɔtuiti, ti ti ɓulukpulu ga boɠa zɔkpɔi, ti ti-loun zunuiti paa, ta ti-loun anzanuiti, ti ta-ʋɛlɛiti gala ga abui. \v 48 Nà koloɠologi ɠula ɠana zooi ʋa. Anzanuiti ta lɛnɛ naazu, ti la mɔ ʋokɔɠɔga ti-ʋaazeela felegɔiti ma koloɠologi zu. \v 49 Anzanui tɛiti ta ta-wɛɛnziɛgi ma zalai zɔlɔɔ, ta ta-ɠɔɔɠɔ gani nɔɠɔiti kɔɔ vai ma ɠotoi zuɓoloi ɠɔmɔ. Wa suɠwɛɛ naazu ga nà ɠa gè ga Maliɠii Ɠɔoɠɔ GALAGI.› » \c 24 \s Zeluzalɛme ʋokɔɠɔ fai // kɔlu liɠii ma koikoigi sogai \p \v 1 Konagi laaʋuusiɛi ma alu puugɔi ma volo puugɔi ma, Ɠɔoɠɔ GALAGI ɓɔɛni pɔ̀, é ɠɛ mà: \v 2 «Ɗa ʋe, zunui, za voloi zɛʋɛ, mazɔlɔɔ za voloi ɠa Ɓaɓilɔne masagi tɔɔzeizu la ga Zeluzalɛme zeiɗa kɛlɛ su. \v 3 Faalaalii ta wo kololala nuɓusɛiti ma, ɗa ɠɛ ti ma: ‹Maliɠii Ɠɔoɠɔ GALAGI wooi ɠaa: \q Kɔlu liɠi ɠila kpɛtɛ. \q Ziɛi ʋu su. \q \v 4 Sua ɓulukpulugiti pu su, \q ma ɓulukpulu pagɔiti, ma ɓalai, ma ɓakigi, \q daave ga ma ɠae ʋagɔiti. \q \v 5 Baalagi zeɠe pagai gola ma ɓulugiti saama, \q koʋii ʋu diɠii wu, \q è ti pɛ gili ga abu wolai, \q mazɔlɔɔ kɛni ma ɠaeiti ɓalaa ti ɠili. \p \v 6 « ‹Naa ɠa é ba, Maliɠii Ɠɔoɠɔ GALAGI wooi ɠaa: Maanɔɠɔi ɠa nu ʋaa laai luɠɔ, kulaʋɛ ga diɠii koikoigai, nu la zooga é ʋa gba, é ʋa ɠula ba! Ma ɓuɠaiti kula su ga gilagila, ta la yɛga su ga kpakutooma vaa. \v 7 Mazɔlɔɔ ɲamai é puuni, toɠa dɛ ná. É ʋuuni kɔtu ɲakai ma, é la puuni zooi ma, fufiligi ʋa ʋɛɛ gaazu.\f + \fr 24:7 \fr*\ft Wɛlɛ ʋɛ: \ft*\xt Lev 7:13-14\xt*.\f* \v 8 Gè ɲamai naa yɛni kɔtu ɲakai ma, ʋɛ é la zooga lɔɔɠuzu ná, nii a kɛ é nà-ziiɠaawana wolai wuzeɠe, é kìtoo su ga kɛni gè potokulai ɠɛ. \p \v 9 « ‹Naa ɠa é ba, Maliɠii Ɠɔoɠɔ GALAGI wooi ɠaa: Maanɔɠɔi ɠa nu ʋaa laai luɠɔ! Mazɔlɔɔ nà ɓalaagi nà koʋi lukpe wolai ʋuuzu ná. \v 10 Koʋii ɠaalɛ ba gola, è abui ɠaazo, suai ɠili vai ɠaaɓela, tufa maku nɛɛnɛgiti pu ma, ma ɠaeiti ti ɠala. \v 11 Diɠi ɲakai zei abulekai ɠa, naa ɠa a kɛ é ɓadi, kɔlui ɓɔi. Naazu nɔɠɔi é su, naa ɠa ɲɛɛlɛ su, koikoigi ɠa ɠala. \v 12 Boti wafuun ka ga naa pɛ! Koikoigi liegɔi é ba, abu laade a naa ɠula ba. \v 13 Zeluzalɛme, è ɠɔzɔni ga ɗa-ɠoloɠolo kɛɛwotiiti. Gè ɠɛni pɔ gè è ɲade, kɛlɛ è la ɠɛni kɛɛni. È la mɔ ɲadega ɲɛgɛlɛin ɗa-ɠɔzɔba vai zu, eyɛsu è nà-ziiɠaawanai zuɓoloi ɠɔmɔ. \v 14 Nà, Ɠɔoɠɔ GALAGI, nà ɠa kpɔ̀ɛai. Tama yeeɠɛɠalai zeelia, nà kɛ nɔ. Gè la seɠea ma, gè la maawɔinɠaa ɠɛa, gè la nà-devei zeɠea ma. Ta è lukpɔɠaaleʋe é zoloo è luʋa ʋelei ma ta ɗa-ɠɛɛwotiiti.› » Maliɠii Ɠɔoɠɔ GALAGI wooi ɠana. \s Ezekiyɛle ná-gɔlɔi \p \v 15 Ɠɔoɠɔ GALAGI ɓɔɛni pɔ̀, é ɠɛ mà: \v 16 «Ɗa ʋe, zunui, nà ʋaazu anzanui naa ɠulazu è ya ga kulafiliba zaai, zɔi è ɠaazulosu ba, è ɗa ɠoozunɛ. Kɛlɛ mina saa gba, mina wɔlɔ, mina va bu è-ɠaazuɗɛi ʋa ʋu pa. \v 17 Ɗa zoo è ɗa ɓala ɠɔ bu, kɛlɛ mina saa gba vaa ɠɛ. Ɗa-zeɠe zakpai velevele unma, è ɗa-zaʋalagiti dɔ. Mina è-ɓɛlɛi maalɔɔɠu. Mina daamiani mi nii è-zeiɲɔɠɔiti ti feezu è ya saa vai zu.» \p \v 18 Gè ɓɔɛni nuɓusɛiti pɔ sobui, ma ɓɔkɔi nɔ ànzai za. Poluma zobui, gè naa ɠɛɛni, nii é veeni zèa ga devei. \v 19 Nuiti ti ɠɛni mà: «È luʋa ʋelei naa è kɛɛzu, bo dɛɛ gi ma, poluʋɛ ɠa ga leeni gi ʋɛ?» \v 20 Gè ti wooɠaaʋoteni ga: «Ɠɔoɠɔ GALAGI keela wooi veeʋɛ zèa \v 21 Izilayɛle nuiti wa-vaa zu ga: ‹Maliɠii Ɠɔoɠɔ GALAGI wooi ɠaa: Nà sèizu ɲadegai yɛsu ná ɓaaɠula ma, wa-ɓɔɠɔlɛsu anii, wo-ɠaazuʋɛ ɠoozunɛɛzu ma, wa-ɠito ganii. Wo-loun zunuiti ta wo-loun anzanuiti ti yɛsu Zeluzalɛme, ta ti ʋaazu. \v 22 Wa kɛ eɠɛʋelei gè kɛɛni la. Wo la ɓɛlɛiti maalɔɔɠua, wo la daamiani mia nii wo-zeiɲɔɠɔiti ti feezu wo ya saa vai zu. \v 23 Wa wa-zeɠe zakpaiti felevele unba, wa-zaʋalagiti ti yɛ wo ɠɔɠɔa. Wo la saa gbaa, wo la wɔlɔa. Kɛlɛ wa vɔ ɠae ma ga wa-ɠotoiti, wa ɠɛ kpalagi wosu yɔɠɔzu. \v 24 Nii Ezekiyɛle kɛa, poogi ɠana wo ʋɛ, nii wo ʋaazu kɛɛzu. Wa kɛ nɔ eɠɛʋelei nɔ é kɛɛni la. Siɛgi zu fai niiti ti wogai ta ɠɛɛna la, wa suɠwɛɛ naazu ga nà ɠa gè ga Maliɠii Ɠɔoɠɔ GALAGI.› \p \v 25 «Ɗa ʋe, zunui, siɛgi zu, foloi gè ʋaazu la ti ʋalasu da, GALA seizu ɲadegai ma, é ga ti-ʋoluzeizuʋɛ, ti-ɠaazuʋɛ ɠoozunɛɛzu ma, ta-ɓɔɠɔlɛsu anii, ta-ɠito ganii, nà ti ʋala ti-loun zunuiti ta ti-loun anzanuiti ma. \v 26 Naama volo ná, nui nii a yɛ vulua, toɠa ʋa, é naama vaiti bo è ma, è mɛni. \v 27 Naama volo ná nɔ, è-laaʋɛ ɠa vie, è ɠula ɓoɓoyai zu, è ɗa ɓɔɛ, wa yɛpɛ wa nui zɛgai vulua. È ɠɛ nuɓusɛiti ʋɛ ga poogi, ta suɠwɛɛ naazu ga nà ɠa gè ga Ɠɔoɠɔ GALAGI.» \c 25 \ms1 Zii Ɠiligiti Tukpɔɠaaleʋe Vai, // Niiti Ti Izilayɛle Maaɠoolizu \mr (25:1—32:32) \s Amɔn nuiti daalɔɠɔma \p \v 1 Ɠɔoɠɔ GALAGI ɓɔɛni pɔ̀, é ɠɛ mà: \v 2 «Ɗa ʋe, zunui, ɠaaʋote Amɔn nuiti pɔ pelei, è GALA gooi wo ti laalɔɠɔma. \v 3 Bo Amɔn nuiti ma: ‹À woilo Maliɠii Ɠɔoɠɔ GALAGI wooi ma: Wo ɲɛɛi woni, siɛgi zu sèizu ɲadegai ɠɔzɔni la, siɛgi zu Izilayɛle yooi zuwoni da, ti ɗa li ga Zuda nuiti Ɓaɓilɔne. \v 4 Naa maaʋele ma, nà ɓesu folo ɠulazu ʋele nuiti ba, ti ɗa-yooi zeɠe ga tɔnɔ, ta ta-ɠɔɔlaaɠai ʋu ɗa-yooi ɠa, ta ta-zeɠe ɠotaiti to ná. Tiya ɠa ta ɗa-yooi ma lɔnɔgi pɛ mi, nɔnɔiti ti ga ɗɔnɔiti, ti naati kpɔle. \v 5 Nà wa-laa wolai Laɓa ɠɛ ga ɲɔmɛiti daamiizuʋɛ, Amɔn nuiti ta-yooi pɛ ge ɠɛ ga baala sasai. Wa suɠwɛɛ naazu ga nà ɠa gè ga Ɠɔoɠɔ GALAGI. \v 6 Mazɔlɔɔ Maliɠii Ɠɔoɠɔ GALAGI wooi ɠaa: Wo yealoɠani, wo ɠɔkɔ ga koozunɛɛi Izilayɛle ná-maanɔɠɔi vaa zu. Ʋele ɠana wo wa-wɔinzeɠemai ɠulaai la kɛlɛma é lo nà-nuɓusɛi Izilayɛle ʋa. \v 7 Naa ma, nà zobogi ɠulazu kɛlɛma wo laalɔɠɔma, gè wo lɔ zii ɠiligiti zeezu, ti wo yeavoo. Nà wo ɠoloɠolo mɛtu, wa ɲɛɛlɛ nuɓusɛiti saama, zou la mɔ ɠɛa wo ʋɛ. Wa suɠwɛɛ naazu ga nà ɠa gè ga Ɠɔoɠɔ GALAGI.› » \s Moaɓe nuiti daalɔɠɔma \p \v 8 «Maliɠii Ɠɔoɠɔ GALAGI wooi ɠaa Moaɓe nuiti ta Seyiil nuiti daalɔɠɔma, niiti ti ɠɛni: ‹Zuda ʋɛlɛyeɠei ɠa ga nuɓusɛi, ga zii ɠiligiti kɛʋele.› \v 9 Naa ɠa é ba, nà Moaɓe laalaosu ná-taa wolaiti pɔ pelei, ta ná-kwɛpelemaʋɛ, ti pɛ ti ɠoloɠolo, anɛɛ niiti ti wola ʋagai, eɠɛʋelei Ɓɛte-Yesimɔte la, ta Ɓaale-Meyon, ta Kiliyatayime. \v 10 Nà daalaosu folo ɠulazu ʋele nuiti tuɠɔ, ti Moaɓe zeɠe ga tɔnɔ, eɠɛʋelei ti Amɔn zeɠeni la. Naazu ʋelela ʋelei nu nɔpɛ ge la mɔ ɠizɛga Amɔn zu. \v 11 Nà-tukpɔi ɠa loo Moaɓe nuiti ma, ta suɠwɛɛ naazu ga nà ɠa gè ga Ɠɔoɠɔ GALAGI.» \s Edɔme nuiti daalɔɠɔma \p \v 12 «Maliɠii Ɠɔoɠɔ GALAGI wooi ɠaa: ‹Edɔme nuiti ti potokula ɲɔu ɠɛɛni Zuda nuɓusɛiti daalɔɠɔma, naa ɠa é ti ɠɛɛni ga sɔba nuiti. \v 13 Naa ɠa é ba, Maliɠii Ɠɔoɠɔ GALAGI wooi ɠaa: Nà yeewuzeɠezu Edɔme laalɔɠɔma, nà nuiti ma zuwu ɠaaleʋezu ma yooi zu ta suaiti, gè ná valibo, é ɠɛ ga teʋebai zu, é zo Teman taa wolai ma, é zeeli Dedan, ná-nuɓusɛiti pɛ ta za kɔɔi zu. \v 14 Nà naa ɠaliva nà-nuɓusɛiti ma, Izilayɛle nuiti, ga ti nɔ̀nɔ ʋotokula Edɔme nuiti ma. Izilayɛle nuiti ta ti zo eɠɛʋelei nà-ziiɠaawanai ta nà-ziiɠulagi ti levezu la, ti ti ɠala ga nu a ɓaaɠona mà, ʋelei a ɗa zale la.› » Maliɠii Ɠɔoɠɔ GALAGI wooi ɠana. \s Filisiti nuiti daalɔɠɔma \p \v 15 «Maliɠii Ɠɔoɠɔ GALAGI wooi ɠaa: ‹Filisiti nuiti ti kɛɛʋɛ ga potokulai, ti tɔnɔi ʋotokula ti zili nu wɔlɔmaiti ma ga wɔinzeɠema wolai, ti naati suwuɠaaleʋe. \v 16 Naa maaʋele ma, Maliɠii Ɠɔoɠɔ GALAGI wooi ɠaa: Nà yeeʋɛɛzu Filisiti nuiti ma. Zɔiti ti ʋaai, ti zeɠe Kelɛte, nà ti pɛ koloɠolosu, mɔtaiti ti zeini kpoloɗɛi laaʋɛ, nà naati pɛ undaaʋili. \v 17 Nà-potokulai ta nà-doɠaiti ta ɲɔu ti ma. Siɛgi zu naati ti zeelizu la ti ma, ta suɠwɛɛ ga nà ɠa gè ga Maliɠii Ɠɔoɠɔ GALAGI.› » \c 26 \s Tiil nuiti daalɔɠɔma \p \v 1 Kona puugɔ maazu ɠilasiɛi (11), ma alugi ma volo mɔungi, Ɠɔoɠɔ GALAGI ɓɔɛni pɔ̀, é ɠɛ mà: \v 2 «Ɗa ʋe, zunui, tɔɔzei Tiil nuiti ti ɲɛɛɠulani Zeluzalɛme zu, ti ɗa ɠɛ ma: ‹A kela-o! É ɠoloɠologa, taa wolai ɛsɛ pɛ ge ɠɛni liizu pɔ! Tosuʋɛ ɠa ve niina gi ya, gá ɓɛtɛ niinɛ ʋolu, Zeluzalɛme zuwoga!› \v 3 Tama, Maliɠii Ɠɔoɠɔ GALAGI wooi ɠaa: ‹Nà ʋaazu wuzeɠezu è laalɔɠɔma, Tiil taa wolai. Nà nuɓusɛ ʋɛbɛi wuzeɠezu è laalɔɠɔma eɠɛʋelei kpoloɗɛi a ɗa ma lakpatakpagiti buzeɠe la. \v 4 Ta Tiil ziɠigiti golo, ti ná-pɛlɛ ɠaaɠoozagi toka. Nà ma vufiligiti pɛ kpale, gè ná-kɔtui maaɲakai yɛ de. \v 5 Toɠa ɠɛ niina ga ziɛ zaama yooi nɔ, ʋɛ kale ɓɛɛ nuiti ta ɠɛ ta-lumɔiti fɔɔzu ná, mazɔlɔɔ nà ɠa gè boga,› » Maliɠii Ɠɔoɠɔ GALAGI wooi ɠana. « ‹Zii ɠiligiti ta ʋa, ti loo taai zu. \v 6 Taa wolai niiti ti è-maaɠoolii zu, ti logai ziɛlaʋɛ, toɠa naati su nuɓusɛiti paa. Ta suɠwɛɛ naazu ga nà ɠa gè ga Ɠɔoɠɔ GALAGI. \p \v 7 « ‹Maliɠii Ɠɔoɠɔ GALAGI wooi ɠaa: Nà ʋaazu ga Ɓaɓilɔne masagi Neɓukadenɛzaal, Tiil taai laalɔɠɔma, masagi ná-zobogi wɔɔlɔai masagiti ta-zobogi ʋa, gè zeɠe la lɛkpɛmaʋɛ nu ɠɔʋɛzu ʋelei. Toɠa ʋa, é laalɛ è wu ga sooiti ta kɔɔɠɔ wotoloiti, ta soo ɓizɛ zalaʋusuiti, ta salaʋusu ɓulugiti. \v 8 Taa wolai niiti ti è-maaɠoolii zu, ti logai ziɛlaʋɛ, toɠa naati su nuɓusɛiti paa, é kɔɔɠɔ yeɠeiti bɔ è laalɔɠɔma. Toɠa kɔɔɠɔ ziɠigiti kpɛtɛ ta é kɔɔɠɔ ɠɔlu zɛpɛgiti to ga siɠigi è laalɔɠɔma. \v 9 Ta ɗa-ziɠigiti golo ga ta-ɠɔɔɠɔ zɔɔlaiti, ta ɗa-ʋɛlɛ ɠaaɠoozagiti toka ga ta-ʋekasiiti. \v 10 Ná-soo ɓulugiti ta-vufili buzeɠeai ɠa ʋɛɛ è unga, é è maaɓɔle, soo ɓulu kɛɛ nuiti ta kɔɔɠɔ wotoloiti su lugi ɠa ɗa-ziɠigiti ɲiikpi, siɛgi zu ti lɛɛzu la ɗa-ziɠidaʋɛti, eɠɛʋelei nu a taai zei la kɛlɛ su é zeɠe wɔ siɠigi ʋa, é leʋe su é ɗa lɛ taai zu. \v 11 Ta ziɛ ga ta-zooiti ɗa-laazuʋɛ ná pɛ, ta ɗa-nuɓusɛiti paa ga boɠa zɔkpɔi, ɗa-ɠɔtu ziɠigiti ti loni ga ɗa-zobogi ma ʋoogi, ta naati suvaza zooi ma. \v 12 Ta ɗa-naavoloiti seɠe, ti loo è-ɠɔligiti su, ti siɠigiti golo ɗa-laaiti ma, ti ɗa-ʋɛlɛ ʋagɔiti golo, ta ɗa-ɠɔtuiti pili ya kpoloɗɛi wu, ta ɗa-wulu zɛʋɛiti, ta ɗa-vufiligiti. \v 13 Nà è ɓesu ɗa-wuye loo vaiti ba, nu la mɔ ɗa-ɠɔni goomɛniga. \v 14 Nà è ɠɛ ga kɔtui maaɲakai, nii kale ɓɛɛ nuiti ta ɠɛ ta-lumɔiti fɔɔzu maazu, è la mɔ loga ʋolu eyɛsu pɛ. Mazɔlɔɔ nà, Ɠɔoɠɔ GALAGI, nà ɠa gè boni,› » Maliɠii Ɠɔoɠɔ GALAGI wooi ɠana. \s Ziɛ zaama yooiti ta ɓali \p \v 15 «Maliɠii Ɠɔoɠɔ GALAGI wooi ɠaa Tiil taa wolai ma: ‹È loo lugi a ɠɛna ɠulaa, siɛgi zu nuiti ti saamaaɠɔgi wosu da, siɛgi zu nu ʋaai ɠɛɛzu la taa zaamaʋɛ, ziɛ zaama yooiti ta kpoloɗɛi laaʋɛ yooiti ti la ɲiikpiga ɓaa? \v 16 Kpoloɗɛlaʋɛ masagiti kpein ti ʋilɛ, ti zeɠe ta-masa kpɔkpɔgiti ga, ti ta-zeɠeungiti kula ɠɔba, ti ɠula ta-zeɠe ɠɔsuʋugiti su, ti ɓɔɠɔ maaɠili ga dualuagi, ti zei zooi ma, yeeɠɛɠalai pɛ su ti zasu ɗa ɓali, ti lua ʋelei ma ɗa-vaa zu. \v 17 Ta maawɔin wuyei nii loo è ma, ti ɠɛ ma: \q Ee, tooʋɛ bu ɠale, \q ɗɛi kpoloɗɛi ɠaa leʋe bo nuiti ti ɠɛni è maamɔinzu, \q tɔɠɔɠula taa wolai, ná-zobogi ɠɛni kpoloɗɛi ɠa, \q ta ná-nuɓusɛiti, \q nii ɠɛni maaɠoolii zu nuiti sasuɓalizu! \q \v 18 Ziɛ zaama yooiti sasu ɠa ɓali niina, \q naama voloi è ɠoloɠolosu da. \q Kpoloɗɛi zaamaʋɛ yooiti ta lua gola \q yeei ɗa-vaiti ti ɓesu da. \p \v 19 « ‹Maliɠii Ɠɔoɠɔ GALAGI wooi ɠaa: Siɛgi zu gè è ɠɛɛzu la ga taa wolai koloɠologai, eɠɛ taa wolai naati nu la mɔ ti zu, siɛgi zu gè è lɔɔɠuzu la pali ɓomaʋɛ, ziɛ wolaiti ti è maaɓɔle, \v 20 nà yeizu ga ɗe naati pɔ bɛ, niiti ti yeiɗai zeɠezaɠai zu, wɔlɔwɔlɔ nuɓusɛiti pɔ bɛ, ɗa yɛ zeini zooi wu eɠɛ puulega ɠɔtu wɔlɔwɔlɔgiti ti zooi wu, wo ɠɛ ʋa wa gɔvɛiti ti liini è luɠɔ. È la mɔ ɠɛa ga taa nu a zei su, è la mɔ ʋuuzu zɔlɔɔga nu vuluiti ta-yooi ɠa. \v 21 Ɗa-vai ɠa nuɓusɛi pɛ maalua, mazɔlɔɔ ɗa ɠoloɠolo mɛtu. Nuiti ta è ɠaiziɛ, kɛlɛ ti la è ɠa mɔnɔ pɛ,› » Maliɠii Ɠɔoɠɔ GALAGI wooi ɠana. \c 27 \s Tiil maawɔin wuyei \p \v 1 Ɠɔoɠɔ GALAGI ɓɔɛni pɔ̀, é ɠɛ mà: \q \v 2 «Ɗa ʋe, zunui, maawɔin wuyei loo Tiil taa wolai ma. \q \v 3 Ɗa ɠɛ Tiil ma: ‹Ee, ɗa ʋe è zeini kpoloɗɛi laaʋɛ, \q è yaaɠolai ɠɛɛzu wo yɔɠɔzu, wa ziɛla nuɓusɛiti pɛ, \q Maliɠii Ɠɔoɠɔ GALAGI wooi ɠaa: \q Ee, Tiil, ɗa ɠa è ɠɛni: Nà-pagi laazeeliʋɛ! \q \v 4 Ɗa-you ɠwɛmaʋɛ zeeliʋɛ kpoloɗɛi zaamaʋɛ, \q è lo nuiti ti ɗa-ʋagi laazeelini mɛtu. \q \v 5 Seniil\f + \fr 27:5 \fr*\fk Seniil\fk*\ft : Ɠɛɛlɛmɔn gizei laaseigi taɠili be, Liɓan yooi zu.\ft*\f* sipɛlɛ guluiti ka ti è ɓɛtɛni ga tiye, \q è ɠakamaʋɛti pɛ kpɛtɛʋɛ ga naa. \q Ti Liɓan sɛdele gului ta zeɠeni, \q ti naa ɠɛ ga zaamazu wului. \q \v 6 Ti Ɓasan sɛne gulu wolai ta zaɠani ga kein kpizɛ mitɛiti, \q è ziɛ vai zu. \q Ti ɗa-lakaiti kpɛtɛni ga \q Kitime ziɛ zaama yooiti ma sɛdele guluiti, \q see ɲiigai ʋɛai ti ʋa. \q \v 7 Ɗa-zeɠe wolai fiilɛi zeizu su, \q naa ɠɛni ga geze ʋagɔi suʋuai, Ezipete gelei, \q è yɛsu ɠoozama, ti ɗa è ɠwɛɛ. \q Seɠei naati ti looni ga ma ɓiinii ta ma ɓɔigi, \q é zeɠe ziɛ zaama yooi zu, daa ga Sipele, \q tandai naati ka ti ɠɛni ɗa-zɔɔlaiti makɛsu. \q \v 8 Sidɔn ta Aalevade nuiti ka \q è ɠɛni ti zeɠezu ga ɓato li nuiti. \q Tiil nuiti ti wola zooni, \q naati ka ti ɠɛni ga ɗa-ɓatoi ma ɠundiɠiiti. \q \v 9 È ɠɛni botiɠɛ nuiti seɠezu, ti Ɓiɓelɔse ɠima nuiti, \q ga naama ɲɛɛliɠi nuiti ti ɗa ɓatoi ʋalizuʋɛti kpɛtɛ. \q Kpoloɗɛi ɠaaʋɛ ɓatoiti ta ma wotiɠɛ nuiti \q ti ɠɛni ɠomisu è ʋɔ bɛ, ti ɗa ɗa-zɔɔlaiti geya. \q \v 10 Pɛɛlese zalaʋusuiti ta Lude geleiti, é ʋɛɛ Pute geleiti ba, \q ti ɠɛni botii ɠɛɛzu ɗa-zalaʋusui zu. \q Ti ɠɛni ga ɗa-ɠɔɔɠɔ nuiti, \q ti ɓena kɔɔɠɔ zɛpɛgiti ta ta-ɠɔlu wɔɔlɔgiti sɛlɛ è ʋɔ bɛ, \q ti ɠɛni ta ɓɔsu ɗa-lɔɠɔɠulagi ʋa. \q \v 11 Aalevade nuiti ta ɗa-zalaʋusuiti \q ti ɠakuni ɗa-ziɠigiti ma, ti ɗa ti makɛ. \q Gamade nuiti ti ɠɛni wɛlɛzu taai ma, \q ti ɠɛni ta-ɠɔɔɠɔ zɛpɛgiti sɛlɛsu siɠigi ʋa, koozuʋɛ, \q ti ɠɛni ɗa-ʋadai laazeelizu.› » \s Yaaɠo laa wolai Tiil \p \v 12 « ‹Wa Taalasise nuiti wo ɠɛni yaaɠolai ɠɛɛzu yɔɠɔzu, è-zɔlɔɔ ganiiti pɛ su ti mɔinni è ya. Ti ɠɛni ɗa-yaaɠo zɔɔlaiti geyazu ga walii, ta kɔlui, ta kɔlu ɓɔigi, ta bɔbɔgi. \v 13 Wa Yavan nuiti ta Tuɓale nuiti, naa ʋɛɛ Mesɛke nuiti ba, wo ɠɛni yaaɠolai ɠɛɛzu yɔɠɔzu, ti ɗa duɔiti fe è ya ta kɔlu ɓɔigiti ga ɗa-yaaɠo zɔɔlaiti maavalibogi. \v 14 Ɓɛte-Togaalema nuiti ti ɠɛni kɔɔɠɔ zooiti teʋesu ɗa-lɔɔɠɔi zu, ta kɔɔɠɔ zoo ɓulugiti, ta soovale fuuluiti. \v 15 Wa Dedan nuiti wo ɠɛni yaaɠolai ɠɛɛzu yɔɠɔzu. Ziɛ zaama yooi bɔɔlɔzu ná-yaaɠolai ɠɛni ɠɛɛzu è yeezaama, ti ɠɛni ɗɔnɔ ma lɔnɔgi zalazu ga see ɲiigaiti ta ebɛne wuluiti. \v 16 Wa Siili yooi wo ɠɛni yaaɠolai ɠɛɛzu yɔɠɔzu, ti ɗa è yea aniiti geya, wo ɠɛni ti ɓɛtɛzu ga bɔɔlɔa. Ti ɠɛni ɗa-lɔɔɠɔiti sulaavesu ga kɔtu zɔngɔ ɓaagiti ti ga gelenategiti, ta seɠeiti ti loai ga ma ɓɔigi, ta seɠe zuʋuaiti, ta geze ʋagɔ zeɠeiti, ta kpɔzɔiti, ta kɔtu zɔngɔ ɓaagiti ti ga luɓiiti. \v 17 Wa Zuda ta Izilayɛle yooi wo yaaɠolai ɠɛɛni yɔɠɔzu, ti ɠɛni Minite moloi leʋesu è ma, ta gatoiti, naa ʋɛɛ kɔin gulɔi ta gulɔi ʋa, ta gulɔ maku nɛɛnɛgiti. \v 18 Wa Damase nuiti wo yaaɠolai ɠɛɛni yɔɠɔzu, ti ɗa wo-yeaɠɔligiti geya, wo ti ɓɛtɛni ga bɔɔlɔa, ti ɠɛni Ɠɛlebon lɔɔi veezu wo ya, ta Saɠaal ʋaala deɠa ɠolegi. \v 19 Vedan ta Yavan ta Uzale wa naati wo ɠɛni yaaɠolai ɠɛɛzu yɔɠɔzu, ga kɔlu ɠaingaiti niiti ti ɓɛtɛai mɛtu, ta kasegi, naa ʋɛɛ seeli kpaɠa maku nɛɛnɛgiti ba. \v 20 Wa Dedan wo ɠɛni yaaɠoi ɠɛɛzu yɔɠɔzu ga soo maaɠili zɔɔlaiti. \v 21 Wo yeezoni wa Alaɓuiti ta Kedaal you ɠundiɠiiti pɛ, ti ɠɛni pɔdii loozu è ma ga baala ziʋoiti, ta baala sinɛ wolaiti, ta boli zinɛiti. \v 22 Saɓa ta Layema yaaɠoiti ti ɠɛni pɔdii loozu è ma. Pɔdi anii ti ɠɛni teʋesu ɗa-lɔɔɠɔi zu, é ɠɛni ga tufa maku nɛɛnɛgi ma ʋagɔi ma zii pɛ, kɔtu zɔngɔ ɓaagi ma zii pɛ, ta zanugi. \v 23 Wo ɠɛni pɔdii loozu ɓɔɠɔ ma wa Ɠalan, Kané, ta Edɛn, taa wolai naati, ta Saɓa yaaɠoiti, ta Asiili, ta Kilimade. \v 24 Nii ti ɠɛni pɔdizu è ma, é ɠɛni ga seɠe laaɓaagiti, tookɔba wolaiti ma ɓɔigi, seɠe zuʋuaiti, seɠeiti ti ʋɛɛzu pɛlɛwuʋɛ, galu vɛlɛaiti ta ma maaɓiligiti, naati ti ɠɛni ɗa-lɔɔɠɔi zu.› » \s Maawɔin wuyei ma lodai é ʋilɛ Tiil ʋa \q \v 25 « ‹Taalasise ɓato wolaiti ka ti ɠɛni ɗa-zɔɔlaiti mɛɛnsu. \q È ʋɔ bɛ laaveni, è ɠasɔɠili ga pɔdi anii kpoloɗɛi zaamaʋɛ. \q \v 26 Ɗa-ɠein dii nuiti ti liini ga ɗe ziɛ wuuzeigi zaamaʋɛ, \q folo ɠulazu ʋele viilɛi è zuɠaleɠaleni kpoloɗɛi zaamaʋɛ. \q \v 27 Ɗa-naavoloiti, ɗa-laamianigiti, ta ɗa-ʋɔdi aniiti, \q naa ʋɛɛ ɗa-nuiti ba ti botii ɠɛɛzu ziɛi ɠa, ta ɗa-ɠein dii nuiti, \q ɲɛɛliɠi nuiti ti ɠɛni ɗa-ɠeingiti kpaalɛzu, \q ta yaaɠoiti ti ɠɛni ɗa-ʋɔdii loozu, \q naa ʋɛɛ ɗa-zunuiti kpein ba ti è ya ga salaʋusuiti, \q ta bɛbɛi gaalɛai ba è ma, \q ti pɛ ta ʋu ya kpoloɗɛi zaamaʋɛ, \q voloi è loozu bu la. \q \v 28 Keingi zu wotiɠɛ nuiti ta-ɠidaaʋili kpeei ɠa \q ziɛla nuiti pɛ suɓali ɲɛgɛlɛin. \q \v 29 Naazu zɔiti pɛ kein dii mitɛi ti ya, \q ta ɠula ta-ɓatoiti su. \q Kein su wotiɠɛ nuiti, kpoloɗɛi ɠaa ɠein dii nuiti pɛ, \q ta lo zooi ma. \q \v 30 Ti pɛ ta ɓain ɗa-vaa zu, \q ta wɔlɔ ga gola. \q Ta fufiligi ʋu tɔungiti ma, \q ti ɗa ɠilikili zuʋui zu. \q \v 31 Ta tɔungiti kpuye ɗa-vaa zu, \q ti saa wɔlɔ wo seɠeiti too ɠɔba, \q ti ɗa wɔlɔ è ma ta-yiiɠoloɠologi zu, ti ɗa zɔngɔ. \q \v 32 Ta-yiiɓɔlɔi zu, ti ɗa gɔlɔi wo è ma ga maawɔin wuyei, \q ti ɗa saa wɔlɔi wo ga: \q Ɓɛ ɠa é ɠɛni ga Tiil ɠɛʋele, \q taai tɛi kɛʋele goloai kpoloɗɛi zaamaʋɛ? \q \v 33 Siɛgi zu ɗa-ʋɔdi aniiti ti ɠɛni liizu la kpoloɗɛi ɠa, \q è ɠɛni nuɓusɛ mɔinmɔin maavaa ɠɛɛzu. \q È-zɔlɔɔgi ná-mɔin maaʋele ma ta ɗa-ʋɔdi zɔɔlai, \q è ɠɛni etea masagiti ta-ɓɛtɛi lɛɛzu su. \q \v 34 Kɛlɛ wɛlɛ, ɗa ɠaa è zuɠaleɠaleai kpoloɗɛi ma lakpatakpagiti zea, \q è ʋilini ya ziɛi ɓoma munu. \q Ɗa-ʋɔdi aniiti ta wɔiti wo botii ɠɛɛzu ʋɔɔma, \q ti pɛ ti ungi yɛga kpoloɗɛi wu. \q \v 35 Ziɛ zaama laaiti ma nuɓusɛiti sasuɓalia \q ga naama vaiti ti zeeliai è ma. \q Ta-masagiti sasu ɠa ɓalizu ga duai. \q Maaɠilii é ti ma, toɠa ɠaazu ti-ɠaazuʋɛti. \q \v 36 Yaaɠoiti ti zii ɠiligiti saama, ta foei vɛɛzu è ma, \q è ɠɛa ga ti maalua anii, \q è ɠoloɠologa, è la mɔ wuzeɠea eyɛsu ɠɔ!› » \c 28 \s Tiil masagi loobu vai \p \v 1 Ɠɔoɠɔ GALAGI ɓɔɛni pɔ̀, é ɠɛ mà: \v 2 «Ɗa ʋe, zunui, naa wo Tiil masagi ma: ‹Maliɠii Ɠɔoɠɔ GALAGI wooi ɠaa: È-yiimaʋɛ laaveni ga wasogi, è ɠɛni: Nà ga gala, nà zeini galagiti ta-masa kpɔkpɔgi ɠa, kpoloɗɛi zaamaʋɛ! Kɛlɛ ɗɔun, ɗa ga nui, gala ta ga ɗe, ɗa ɗa-ɠisiɛi ɠaazu ga GALA ná-kisiɛi ʋe. \v 3 Ɗa ɓɔɠɔ ɠaazu ga ɠima nu è leʋe Daniyɛle ʋa, dɔɔɠuzu vaa la lɔɔɠua è ʋa. \v 4 Ɗa-ɠimalai ta ɗa-ɠeleɠelegi zu, è kulanumai ɠaalɛa ba, zanugi ta walii é ga naavoloi. \v 5 Ɗa-ɠimala wolai zu yaaɠo vai zu, è ɗa-naavoloi ɠaawɔɔlɔa, naama naavoloi è yiilaavega ga wasogi. \p \v 6 « ‹Naa ɠa é ba, Maliɠii Ɠɔoɠɔ GALAGI wooi ɠaa: Tɔɔzei ɗa ɗa-ɠisiɛiti kaazu ga GALA ná-kisiɛiti be, \v 7 nà ʋaazu ga wɛɛinti è laalɔɠɔma, ti wola ziliai ziiti saama. Ta boɠa zɔkpɔi ʋili ɗa-ɠimalai ma lɔnɔ pagɔiti ma, ti ɗa-ʋadai ɠɔzɔ. \v 8 Ta è ʋili kabayeɠei zu, ɗa za ga maaɓaai kpoloɗɛi zaamaʋɛ. \v 9 Ɗa ɠɛna loni è ʋaa nui ɠakala, ɗa zoo è ɠɛ ma nɛi: Nà ga gala? Ɗa yɛ nɔ nuɓusɛlai zu, è la ɠɛa ga gala, naama nui yeezu nii é è ʋaazu. \v 10 Ɗa za ga tatipɛlɛʋolulala nuiti saa ʋelei, zii ɠiligiti zeezu, mazɔlɔɔ nà ɠa gè boga,› » Maliɠii Ɠɔoɠɔ GALAGI wooi ɠana. \s Mɔungi zu ta niizu \p \v 11 Ɠɔoɠɔ GALAGI ɓɔɛni pɔ̀, é ɠɛ mà: \v 12 «Ɗa ʋe, zunui, maawɔin wuyei loo Tiil masagi ma, ɗa ɠɛ ma: ‹Maliɠii Ɠɔoɠɔ GALAGI wooi ɠaa: È ɠɛni ga daazeelii ma ʋoo pagɔi, è laaveni ga ɠimalai, è laazeeli pagi zu. \v 13 È ɠɛni Edɛn, GALA ná-kpelei zu. È maaɠilini ga kɔtu zɔngɔ ɓaagi ma zii pɛ, saaledowanegi, ta topazegi, ta diamai, ta kelizolitegi, ta wonikesegi, ta zasepegi, ta safiilegi, ta gelenategi, ta emelɔdegi, ɗa-lamadegiti ta ɗa-ɠooleiti ti ɠɛni è yeema, ti ɠɛʋele ɓɛtɛni ga zanugi è ɓɛtɛ voloi ma vaa ma. \v 14 È ɠɛni ga seeluɓɛin nii é makɛi wosu, koʋegiti ba. È ɠɛni zeini GALA ná-gize ɲadegai ma, è ɠɛni ziɛzu kɔtuiti saama, ti volozu gola. \v 15 È-ziɛ ʋelei ʋani, è zoloo su, tɔɔzei è ɓɛtɛ volo ma, eyɛsu faa ɲɔi ɠula kɛlɛma è ʋɔ bɛ. \v 16 Ɗa-yaaɠolai ɠaa yɛ ga wɔɔlɔzu è ya, é è lɔa toomai zu, è kotoi ɠɛ. Naa ma, gè è-losuʋɛ ɠulaa è ya, è ɠɛ ga tanɔ, gè è ɓɛ nà-gizei ma, ɗa ʋe, seeluɓɛin nii é makɛi wosu, gè è laaʋiliga, è ɠula kɔtuiti saama, ti volozu. \v 17 Ɗa-ʋadai è wasoga, è vaa bu foloi è bosu, naa ɗa-ɠimalai yaava. Gè è ʋilini ya zooi ma, è ɠɛ ga pɛtɛ gani zɔɔma masagiti bɛ. \v 18 Ɗa-ɠotoi mɔin ʋelei ma ɗa-yaaɠolai zu è kɛɛzu ga telebotalai, è ɗa-zalaɠa ɠulazuʋɛti kɔzɔni. Naa ma, nà abu ɠaazosu è-zeizuʋɛ, é è ɠala. Nà è ɠɛ ga zuʋui eteai zu, naati pɛ gaazu ti è ʋɛtɛsu. \v 19 Ɗa-vai ɠa maaɠili lɔ nuɓusɛiti pɛ ma ti è ɠwɛɛ, ɗa ɠɛ ga ti maalua ɠani, ɗa ɠoloɠolo eyɛsu ɠɔ.› » \s Sidɔn yooi laalɔɠɔma \p \v 20 Ɠɔoɠɔ GALAGI ɓɔɛni pɔ̀, é ɠɛ mà: \v 21 «Ɗa ʋe, zunui, ɠaaʋote Sidɔn taai ma, GALA gooi wo daalɔɠɔma, \v 22 ɗa ɠɛ ma: ‹Maliɠii Ɠɔoɠɔ GALAGI wooi ɠaa: Nà ʋaazu wuzeɠezu Sidɔn laalɔɠɔma. Nà lɛbiya zɔlɔɔ taai zaama. Ta suɠwɛɛ naazu ga nà ɠa gè ga Ɠɔoɠɔ GALAGI, siɛgi zu nà tukpɔiti gaaleʋena la daalɔɠɔma. Naazu nà nà-ɲade faiti kula kɛlɛma ga tɔun maaʋele. \v 23 Nà ɗɔfɔ zeeɓɛi la è wu, ɲamai ɠa ʋu taazuʋɛ ná pɛ, nu ʋoomaiti ti ɠɛ ʋuuni ná pɛ, ti zaazu ga boɠa zɔkpɔi é zeɠezu mini-o-mini, é ʋa è laalɔɠɔma. Ta suɠwɛɛ naazu ga nà ɠa gè ga Ɠɔoɠɔ GALAGI.› » \s Izilayɛle unmɔɔ fai \p \v 24 «Ɠain ge la mɔ ɠɛa Izilayɛle nuɓusɛiti daalɔɠɔma, é ʋa ɠɛ ti laɓazu, ɓaa é ʋa ɗa ti maawana, ti-zeiɲɔɠɔ la mɔ ɠɛa ná, a ti wɔinzeɠe. Ta suɠwɛɛ naazu ga nà ɠa gè ga Maliɠii Ɠɔoɠɔ GALAGI. \v 25 Maliɠii Ɠɔoɠɔ GALAGI wooi ɠaa: ‹Nà Izilayɛle nuiti gaalɛ ba, gè ti ɠula nuɓusɛiti saama, ʋɛti gè ti vazani náti, gè dɛɛ ɠana ga zii ɠiligiti ga nà ga GALA ɲadegai. Ta zei ti ɓɔɠɔ yooi zu, nii gè feeni nà-botiɠɛ nui Zakɔɓe ʋɛ. \v 26 Ta zei ná ziilɛigi zu, ti pɛlɛiti to, ti leezɛn ɓeleiti da. Ta eteai ziɛ ziilɛigi zu, mazɔlɔɔ nà ti-maaɠoolii zu nuiti sala, tɛiti ta ti zopele ɲɔu. Ta suɠwɛɛ naazu ga nà ɠa gè ga Ɠɔoɠɔ GALAGI, ta-ƓALAGI.› » \c 29 \s Ezipete yooi laalɔɠɔma \p \v 1 Konagi ʋuusiɛi ma alu puugɔi ma volo puugɔ maazu velesiɛi (12) ma, Ɠɔoɠɔ GALAGI ɓɔɛni pɔ̀, é ɠɛ mà: \v 2 «Ɗa ʋe, zunui, ɠaaʋote Ezipete masagi Falaɠɔn ʋɔ pelei, GALA gooi wo daalɔɠɔma, ta Ezipete pɛ daalɔɠɔma, \v 3 ɗa ɠɛ ma: ‹Maliɠii Ɠɔoɠɔ GALAGI wooi ɠaa: Nà ʋaazu è laalɔɠɔma, ɗa ʋe, Falaɠɔn, Ezipete masagi, fali wolai é ga sua ɲɔi, è laazu ɗa-ɗɛ wolaiti saama. È ɠɛɛzu ma: Ziɛ wolai Nile ɠa ga nɔ̀nɔ, tɔɔzei nà ɓɔɠɔ ɠa gè kpɛtɛni. \v 4 Nà kɔlui ʋilisu è-lakulugi zu, gè ɗa-ɗɛ wolai wu ɠaleiti kpata è-maaɠalaiti ba. Nà wo ɠula ziɛ wolai Nile wu ʋɔɔma, wa kalei naati pɛ ti ɠatagai è-maaɠalaiti ba. \v 5 Nà è ʋili ya teʋebai zu, wa ɗa-ɗɛ wolai wu ɠaleiti pɛ. Ɗa loo zooi ma dɔɓɔi zu, nu la è zeɠea, nu la è maaɠulua. Nà è ɠɛ ga daamianigi dɔɓɔ zuaiti bɛ ta wɔniiti. \v 6 Ezipete nuiti pɛ ta suɠwɛɛ naazu ga nà ɠa gè ga Ɠɔoɠɔ GALAGI. \p « ‹Mazɔlɔɔ kpɔbai Izilayɛle nuiti ti sɔlɔɔni ti ya, é ɠɛni eɠɛ seeli kpakui nɔ é yɔɔɠɛ. \v 7 Siɛgi zu ti è zoni la ga yeei, è ɠaleni ga, è ti-ɠɔmaʋɛ pɛ kpolo. Siɛgi zu ti ʋoluzeini la è ʋa, è ɠaleni ga, è ti-zaamaʋɛ ɠulani ga.› \p \v 8 «Naa ɠa é ba, Maliɠii Ɠɔoɠɔ GALAGI wooi ɠaa: ‹Nà ʋaazu ga kɔɔɓɔgi è laalɔɠɔma, nà nuɓusɛiti ta suaiti pɛ suwuɠaaleʋe wo zaama. \v 9 Ezipete yooi zu ɠa wo eɠɛ teʋebai. Ta suɠwɛɛ naazu ga nà ɠa gè ga Ɠɔoɠɔ GALAGI. \p « ‹Tɔɔzei è ɠɛni: Ziɛ wolai Nile ɠa ga nɔ̀nɔ, nà ɠa gè kpɛtɛni, \v 10 naa ma, nà wuzeɠezu è laalɔɠɔma wa ɗa-ɗɛ wolaiti, nà Ezipete yooi ɠoloɠolosu, gè kɛ ga teʋebai zu, é zo Migedɔle eyɛsu é zeeli Siyɛne, é zei Etiyopi ɠwɛpelemaʋɛ ʋa. \v 11 Nu ʋɛɛ sua ʋa, tanɔpɛ ge la ziɛziɛga ná. Eyɛsu kona ʋuunaanigɔ (40), nu la fuluani nɔpɛ kaa ná. \v 12 Nà Ezipete yooi zuwo, é leʋe zooiti pɛ ba ti zuwogai. Ná-taaiti ta ɠoloɠolo é leʋe taaiti pɛ ba ti ɠoloɠologai, eyɛsu kona ʋuunaanigɔ (40). Nà Ezipete nuiti faza ziiti saama, nà ti vaza zou mɔinmɔin su.› \p \v 13 «Maliɠii Ɠɔoɠɔ GALAGI wooi ɠaa: ‹Kona ʋuunaanigɔi (40) ʋoluma, nà Ezipete nuiti gaalɛ ba, ti ɠula nuɓusɛiti saama, ʋɛti ti vazani náti. \v 14 Nà ʋa ʋolu ga Ezipete nuiti ti ti ɠulani zou ʋa. Nà ʋaazu ga tiye zooi zu lɛkpɛmaʋɛ nu yeezazuʋɛ, ti ʋu zooi zu ti zɔlɔɔsuʋɛ, ti masada goi lɔɔzei ná. \v 15 Ezipete yooi zɛbɛi ɠa lɔi zɔɔma masadaiti tɔnɔi ʋa, é la mɔ wuzeɠea, é ʋa zei zɔɔma you ɠiligiti unda. Nà ta-zobogi maalɔi, naa ɠa a kɛ ti mina zei zɔɔma yooiti unda. \v 16 Ezipete la mɔ ɠɛa ga Izilayɛle ná-kito ga é ʋa ɓaa maazu. Ezipete ɠa ɠɛ ná nɔ ga nà-nuɓusɛiti ti ɗa ɠitoo kotoi zu ti kɛɛni kpɔbai ɠaiziɛ vai zu zea. Ta suɠwɛɛ naazu ga nà ɠa gè ga Maliɠii Ɠɔoɠɔ GALAGI.› » \s Masagi Neɓukadenɛzaal Ezipete yooi zo fai \p \v 17 Kona ʋuufelegɔ maazu lɔfelasiɛi (27), alu mɔungi ma volo mɔungi ma, Ɠɔoɠɔ GALAGI ɓɔɛni pɔ̀, é ɠɛ mà: \v 18 «Ɗa ʋe, zunui, è kaa, Ɓaɓilɔne masagi Neɓukadenɛzaal ná-kɔɔɓɔgi botii ɠɛɛni gola Tiil laalɔɠɔma, kpaanagi laa ti unma, ti-ɓakigiti maaɓolo, kɛlɛ botii é kɛɛni taai laalɔɠɔma, é la ma zala nɔpɛ sɔlɔɔni, tɔ ɓɔɠɔi, ɓaa ná-salaʋusuiti. \v 19 Naa ma, Maliɠii Ɠɔoɠɔ GALAGI wooi ɠaa: ‹Nà Ezipete yooi lɔɔzu Ɓaɓilɔne masagi Neɓukadenɛzaal yeezu. Toɠa li ga ná-naavoloiti pɛ, é loo ná zu, é kɔɔzoganiiti seɠe. Naa ɠa a fe ná-salaʋusuiti zea ga ti-zalai. \v 20 Nà Ezipete yooi ve zea ga salai, tɔɔzei botiiti ba ti kɛɛni bɛ̀, mazɔlɔɔ nà ɠa ná-kɔɔɓɔgi botii ɠɛɛni bɛ̀,› » Maliɠii Ɠɔoɠɔ GALAGI wooi ɠana. \p \v 21 «Naama volo ná, nà Izilayɛle ʋɛlɛyeɠei ná-zobogi wɔɔlɔ. Ɗa ma, ɗa zoo è ɓɔɛ ti zaama ga yiima. Ta suɠwɛɛ naazu ga nà ɠa gè ga Ɠɔoɠɔ GALAGI.» \c 30 \s GALA ná-tukpɔi zɛlɛ fai // Ezipete yooi maazu \q \v 1 Ɠɔoɠɔ GALAGI ɓɔɛni pɔ̀, é ɠɛ mà: \q \v 2 «Ɗa ʋe, zunui, GALA gooi wo, è ɠɛ ma: \q ‹Maliɠii Ɠɔoɠɔ GALAGI wooi ɠaa: \q À kpeei loo, wo ɠɛ ma: Ee! Foloi ma ɓɛgele ɠaa! \q \v 3 Mazɔlɔɔ foloi maa ɠa na ɓuɠa, \q Ɠɔoɠɔ GALAGI ná-foloi maaɓuɠaa, \q folo ʋe é ɠɛɛzu ga tonaɓiin tetelegi, \q toɠa ga yeeɠɛɠalai \q nii zɔɔma nuɓusɛiti ta-lukpɔi ɠaa ʋaazu leʋezu ma. \q \v 4 Kɔɔi ɠa ɓɔi Ezipete yooi zu, \q nuiti ta ɠɛ luazu, ti zasu ɗa ɓali Etiyopi, \q siɛgi zu nu ʋoomaiti ti ʋuuzu la Ezipete, \q ta ɠɛna loa ti-ɠɔligiti su, \q ti ɗa ta-yooi ɠoloɠolo. \q \v 5 Etiyopi, ta Pute, ta Lude, naa ʋɛɛ nuɓusɛ zupui naati pɛ ba, Liɓi ɓalaa, \q ta nuɓusɛiti ti zooiti su ti yeezogai, \q ta za ga boɠa zɔkpɔi ʋɔɔma ta Ezipete nuiti. \q \v 6 Ɠɔoɠɔ GALAGI wooi ɠaa: \q Ezipete maalobo nuiti ta za kɔɔi zu, \q Ezipete ná-zobogi é wasosu da, gaa ɠa ʋala ba, \q é zo Migedɔle, é li Siyɛne, ta loo bu ga boɠa zɔkpɔi, \q Maliɠii Ɠɔoɠɔ GALAGI wooi ɠana. \q \v 7 Ezipete ɠa ɠɛ ga teʋebai zu, é leʋe teʋebai zu yooiti pɛ ba, \q ná-taaiti gaa ɠa luu taaiti saama ti ɠoloɠologai. \q \v 8 Ta suɠwɛɛ naazu ga nà ɠa gè ga Ɠɔoɠɔ GALAGI, \q siɛgi zu gè abui losu da Ezipete ʋa, \q ná-kpɔba nuiti pɛ ti zuɠoloɠolo. \q \v 9 Naama voloi, keelaiti nà ti leʋe, ta li ɓatoi zu, \q ti Etiyopi ɲiikpi, ná-ziilɛigi ɠula zea, \q ti zasu ɠa ɓali, ta ɓɔlɔ, \q voloi gè ʋaazu Ezipete ɠoloɠolosu da. \q Mazɔlɔɔ wɛlɛ, toɠa na ʋa! \q \v 10 Maliɠii Ɠɔoɠɔ GALAGI wooi ɠaa: \q Nà Ɓaɓilɔne masagi Neɓukadenɛzaal zeɠe, \q gè Ezipete ʋɛbɛi ma zuwu ɠaaleʋe la. \q \v 11 Tɔ-o, ná-nuɓusɛiti-yo, \q zunuiti ti ga nu ʋaa nu wolaiti ziiti saama, \q ta ʋa, ti zooi ɠoloɠolo. \q Ta ta-woɠa zɔkpɔi ʋili Ezipete laalɔɠɔma, \q ti zooi zulaave ga nu ʋoomai. \q \v 12 Nà ziɛ wolai Nile ma ɓekegiti fɔ su, \q nà Ezipete yooi ʋɔdi nu ɲɔiti ma. \q Nà zobo fe wɛɛinti bɛ, ti zooi ɠoloɠolo ta gaa aniiti. \q Nà, Ɠɔoɠɔ GALAGI, nà ɠa kpɔ̀ɛai. \q \v 13 Maliɠii Ɠɔoɠɔ GALAGI wooi ɠaa: \q Nà kɔɔɠɔ gani nɔɠɔiti koloɠolo mɛtu, \q gè zɛɛ ɠalagiti ta-vai zeɠe ga Mɛmefise. \q Kundiɠi la mɔ ɠɛa Ezipete yooi zu eyɛsu pɛ. \q Nà dualuagi lɔ ɛsɛ pɛ su Ezipete yooi zu. \q \v 14 Nà Ezipete yooi ɠoloɠolo lɛkpɛmaʋɛ nu yeezazu ʋelei, \q gè abui lo Soan taa wolai ʋa, \q gè tukpɔi laalɛ No taa wolai wu. \q \v 15 Nà yiiɠula Sin laalɔɠɔma, Ezipete ná-poluzeigi, \q gè No nu mɔinmɔingi ɠaaleʋe. \q \v 16 Nà abui lo Ezipete yooi ʋa, \q Sin nuiti sasu ɠa ɓali ga taɓai. \q Zeɠei ɠa wɔ No siɠigi ʋa, \q Mɛmefise taa wolai ɠa zo kɛlɛmaʋɛ. \q \v 17 Won nu niinɛiti ta Pi-Bezɛte geleiti \q ta za kɔɔmaʋɛ ga boɠa zɔkpɔi, \q ma laaiti ta li duɔlai zu. \q \v 18 Foloi la toa Taapanɛse, \q siɛgi zu gè Ezipete ná-zobogi zuɠoloɠolosu da, \q gè ná-wasogi ɠula ba é ɠɛni su. \q Tonaɓiingi ɠa ʋɛɛ Taapanɛse maazu, \q ná-taaʋeaiti ta li duɔlai zu. \q \v 19 Nà Ezipete lukpɔɠaaleʋezu. \q Ta suɠwɛɛ naazu ga nà ɠa gè ga Ɠɔoɠɔ GALAGI.› » \s Ɓaɓilɔne masagi ɠa ga // GALA nà-botiɠɛ aniɲakai ta \p \v 20 Kona puugɔ maazu ɠilasiɛi (11) ma alu mɔungi ma volo lɔfelasiɛi ma, Maliɠii Ɠɔoɠɔ GALAGI ɓɔɛni pɔ̀, é ɠɛ mà: \v 21 «Ɗa ʋe, zunui, gè Ezipete masagi Falaɠɔn yeei ɠaleni, gaa la ɠilini é ʋa ʋalo, é la laani kpazavɛlɛa zu, nii a kɛ é zɛbɛ zɔlɔɔ, é zoo é boɠa zɔkpɔi ʋili. \v 22 Maliɠii Ɠɔoɠɔ GALAGI wooi ɠaa: ‹Nà wuzeɠezu Ezipete masagi Falaɠɔn laalɔɠɔma. Nà zee felegɔiti galeɠalezu, é la nɔ ga zɔi galeai, kɛlɛ ma ʋagɔi ɓalaa, gè ná-boɠa zɔkpɔi ɠula zea, é loo. \v 23 Naazu nà Ezipete nuiti faza zii ɠiligiti saama, nà ti zuvaza zou mɔinmɔin kiligaa zu. \v 24 Nà ta ɓɔ Ɓaɓilɔne masagi ná-zobogi ʋa, nà, nà ɓɔɠɔi nà-boɠa zɔkpɔi la zea. Falaɠɔn nii gè zeei zuɠaleɠalezu, toɠa yɛ ɓalasu zili nui ya, eyɛsu é za. \v 25 Ungo, nà zobogi ve Ɓaɓilɔne masagi ya, kɛlɛ Falaɠɔn yeei zu ɠa ɓɔlɔ. Ta suɠwɛɛ naazu ga nà ɠa gè ga Ɠɔoɠɔ GALAGI, siɛgi zu gè nà-boɠa zɔkpɔi laazu la Ɓaɓilɔne masagi ya, é ɗa pili Ezipete yooi laalɔɠɔma. \v 26 Nà Ezipete nuiti faza zii ɠiligiti saama, nà ti zuvaza zou mɔinmɔin kiligaa zu. Ta suɠwɛɛ naazu ga nà ɠa gè ga Ɠɔoɠɔ GALAGI.› » \c 31 \s Faalaalii é ʋilɛ // sɛdele gulu wolai ʋa \p \v 1 Yeeɠɛɠalai gi ɠɛni la Ɓaɓilɔne, naama ɠona puugɔ maazu ɠilasiɛi (11) ma, alugi zaʋasiɛi ma volo mɔungi ma, Ɠɔoɠɔ GALAGI ɓɔɛni pɔ̀, é ɠɛ mà: \v 2 «Ɗa ʋe, zunui, bo Ezipete masagi Falaɠɔn ma ta ná-nuɓusɛiti: \q ‹Nu ɠa è ʋokɔɠɔ leeni ma, ɗɛi ɗa-zobogi wɔɔlɔai ɠani? \q \v 3 Asiili ɠulaʋɛ ga Liɓan sɛdele gului, \q nii ma ɓekegiti maanɛai ga pagɔ, \q é ga dɔɓɔ wolai niinigi zea, \q gaaɠoozaai gola, \q nɔungi zeiɗai tonaɓiingiti ba. \q \v 4 Tona ɗɛi ɠa é bɔɔlɔni, \q zou wu ɗɛ wolai kpɛtɛni, é ɠooza, \q ziɛiti ti ɠaalɛɛni ba ma zapeiti maaɠoolii zu, \q naa ʋolu ti ɗa yei guluiti pɛ ma ti dɔɓɔi zu. \q \v 5 Naa ɠa é kɛɛni gaaɠoozani \q é leʋe guluiti pɛ ba dɔɓɔi zu. \q Ma ɓekegiti ti mɔinni, ti ɠoozakooza, \q ziɛi zaɓu zu é ɠɛni kɔɔzu, \q siɛgi zu é ɠɛni wuzeɠezu la. \q \v 6 Wɔni ma zii pɛ ge ɠɛni laɠagi losu su, \q dɔɓɔ zuaiti ti ɠɛni yiʋoi ʋuuzu bu, \q nuɓusɛ mɔinmɔin ge ɠɛni ná-eteai ziɛzu ná-niinigi wu. \q \v 7 É ʋani ná-maayikii zu, \q gaaɠoozani, ma ɓekegiti suvie, \q ma zapeiti ti yeini zooi wu, ziɛi zɛɓɛzu. \q \v 8 GALA ná-kpelei zu, \q sɛdele gulu nɔpɛ ge la ɠɛni ná a ʋokɔɠɔ ma, \q sipɛlɛ gulu nɔpɛ ma ɓeke ge la ɠɛni ga nɔnɔiti kɛʋele, \q ɗalagi tanɔpɛ ma ɓeke ge la ɠɛni ɠulani ga ma ɓekegiti, \q GALA ná-kpelei zu, gulu wola ɠila kpalaa la ɠɛni ʋani ga kɛʋele. \q \v 9 Gè kpɛtɛni ga ma ɓeke pagɔiti. \q Edɛn wulu wolaiti kpein GALA ná-kpelei zu, \q ti pɛ ti ɠɛni toloi ɠulazu la.› » \p \v 10 « ‹Naa ɠa é ba, Maliɠii Ɠɔoɠɔ GALAGI wooi ɠaa: Tɔɔzei é ɓɔɠɔ ɠaaɠooza, é nɔungi wuzeɠea é zeeli tonaɓiingiti saama, é waso ziimaʋɛ ga ná-koozai. \v 11 Naa ɠa é ba, gè dɔa ziiti ta-masagi naa ná-zobogi wu, nii sɛbɛi wola wɔɔlɔai, ga naa so é zoloo ná-topele ɲɔi ma. Gè kpɛɛni. \v 12 Wɛɛinti ti wola zuɲɔuɗai ziiti saama, naati ti pɔni, ti zɛ ná. Ma ɓekegiti ti looni gizeiti ma ta nɛmɛiti pɛ su. Ma ɓekegiti suɠaleɠaleni eteai zu ʋɛtugiti pɛ su. Etea nuɓusɛiti pɛ ti ɠulani ná-niinigi wu, ti ɠɛlɛni ba. \v 13 Wɔniiti ta ʋa, ti zei ma unkpulugi ɠa pɔgai, dɔɓɔ zuaiti pɛ ti ʋa, ti ɗa lɔɔɠu ma ɓekegiti bu. \v 14 Naa pɛ ka ɠɛ, naa ɠa a kɛ gului nɔpɛ é ɓɛtɛzu ziɛlaʋɛ, é mina waso ná-gaaɠoozai maaʋele ma, é mina nɔungi wuzeɠe é ʋa zei tonaɓiingi ʋa, nii a kɛ gulu wola nɔpɛ ziɛi zɛɓɛzu gaa mina ɠooza ná-wasogi zu. Tɔɔzei gulu wolaiti ta nuɓusɛiti, saai leʋeʋɛ ti pɛ ma, ga ti yei gɔvɛalaazu zooi wu, naati pɔ bɛ ti yeizu kabai zu. \p \v 15 « ‹Maliɠii Ɠɔoɠɔ GALAGI wooi ɠaa: Voloi sɛdele gului yeini la gɔvɛalaazu, gè gɔlɔɗɛi lɔɔni ɛsɛ pɛ gaazu. Ná-faa zu, gè zou ɗɛiti soni, ti la yeiɗa, ti loni ti yei ʋeleiti su. Ná-faa zu, gè kpidii ʋɛɛni Liɓan ɠizeiti ma, gè guluiti pɛ fɔɔni dɔɓɔiti su. \v 16 Gè nuɓusɛiti sasuɓalini ga gului tɛi too lugi, siɛgi zu gè zeini la gɔvɛalaazu, naati pɔ bɛ ti kabaiti su. Zooi wu, Edɛn wulu wolaiti kpein, gulu maanɛɛgiti, ti ʋagai ti pɛ ba Liɓan ɠizei ma, ti wola vizɔgai, ti ziɛi zɔlɔɔsu ga pagɔ, ti ɠoozunɛɛni. \v 17 Tiya ɓalaagi, ti ɓɔ tɔun ba, ti yeini gɔvɛalaazu, naati pɔ bɛ niiti ti zaani ga boɠa zɔkpɔi, tiya ɠa ti ɠɛni ga poluzeigiti, ti zeini ná-niinigiti bu ziiti saama. \v 18 Edɛn wulu gila kpalaa la ɠɛni ʋokɔɠɔga è ma pagi zu, bɔɔlɔi zu. Anɛɛ naa ʋe, ɗa ɓɔsu ti ʋa, wo ʋili ya zooi wu, è la tatipɛlɛʋolulala nuiti saama ti undaaʋilini ga boɠa zɔkpɔi. Naa ɠa é ga Falaɠɔn ná-kulanumai ta ná-nuɓusɛiti, Ezipete nuiti,› » Maliɠii Ɠɔoɠɔ GALAGI wooi ɠana. \c 32 \s Maawɔin wuyei // é looni masagi Falaɠɔn ma \p \v 1 Kona puugɔ maazu velesiɛi (12), ma alu puugɔ maazu velesiɛi (12), ma volo mɔungi ma, Ɠɔoɠɔ GALAGI ɓɔɛni pɔ̀, é ɠɛ mà: \v 2 «Ɗa ʋe, zunui, maawɔin wuyei loo Ezipete masagi Falaɠɔn ma, è ɠɛ ma: \q ‹Ɗa ziiti saama eɠɛ zala ɓokpagi. \q Kɛlɛ ɗa faiti kɛɛzu eɠɛ falii, \q è ɗa maaɠɔɔ ɗa-ɗɛiti bu, \q è ɗa ziɛiti kpɔlɔ ga è-zapalagiti, \q è ɗa ma veinfeingiti kpɔlɔ. \q \v 3 Maliɠii Ɠɔoɠɔ GALAGI wooi ɠaa: \q Nà nà-tumɔi lɔɔzu è unga, \q siɛgi zu nuɓusɛiti ti mɔinzu la ti ɠaalɛ ba, \q ta è mɛɛn nà-seemai zu. \q \v 4 Nà è ʋili ya zooi ma, gè è la dɔɓɔi zu, \q wɔniiti pɛ ti ɗa ʋu è ma, \q dɔɓɔ zuaiti pɛ ti ʋa, \q ti è ma zuai ɠɛ ga laamianigi. \q \v 5 Nà è ma zuai vaza gizeiti ma, \q gè nɛmɛiti sulaave ga è ma ɓulukpulugiti. \q \v 6 Nà zooi maayɛɓɛ ga è ma ɲamai, \q é ɗa yei gizeiti ma, \q kɔtuɗɛi laazuʋɛti sulaa ɠa ve da. \q \v 7 Siɛgi zu è ɓesu la zɛnvui wo fai ʋa, \q nà geeɠɔlɔgi ɠaazulɔɔɠu, \q gè somideɠaiti gaazulɔɔɠu, \q gè foloi ɠaazulɔɔɠu ga tonaɓiingi, \q alugi la mɔ voloa. \q \v 8 Ɗɔun è maaʋele ma, anii kpein é geezuʋɛ, \q nà ti ma voloiti gaaʋa, \q gè kpidii ʋɛɛ ɗa-yooi ma, \q Maliɠii Ɠɔoɠɔ GALAGI wooi ɠana. \q \v 9 Nà nuɓusɛi ma mɔinmɔin kɛ unga wuulee, \q siɛgi zu gè ʋaazu la ga è ɠoloɠolo fai, \q ma wooi zeeli zooiti su, \q ʋɛti è la náti kwɛɛ. \q \v 10 Ti lɔtɔzu ɠa leʋe ɗa-vaa zu. \q Ta-masagiti sasu ɠa ɓali ɗa-vaa zu ga duai, \q nà ɠɛna nà-boɠa zɔkpɔi leʋeteʋe ti ɠaazu, \q è loobu voloi, ti zasu ɠa yɛ nɔ ɓalizu ɠɔ, \q ɛsɛ ge ɗa lua ga zɛnvui vaa. \q \v 11 Mazɔlɔɔ Maliɠii Ɠɔoɠɔ GALAGI wooi ɠaa: \q Ɓaɓilɔne masagi ná-boɠa zɔkpɔ ɠɔɔi ɠa loo è ma. \q \v 12 Nà zunu ɠɛzɛiti teʋe, \q ti ɗa-nuɓusɛ mɔinmɔingiti paa ga boɠa zɔkpɔi, \q tɛiti ti ziiti saama ga nu ɲɔu wolaiti. \q Nii kpein é ga Ezipete yooi ná-waso fai, \q ta naa pɛ suɠoloɠolo, \q ta ná-nuɓusɛ mɔinmɔingiti gaaleʋe. \q \v 13 Nà ɗa-loganiiti pɛ suɠoloɠolo ziɛ wolaiti kobaʋɛti. \q Nuɓusɛiti kɔɠɔi la mɔ ziɛi ɓɔlɔa, \q suaiti polokagi la mɔ kpɔlɔa ɓalaa pɛ. \q \v 14 Naazu ɠa nà ta-ɗɛiti da su la ga pagɔ, \q gè ɗa ta-ɗɛ wolaiti zei eɠɛ gulɔi, \q Maliɠii Ɠɔoɠɔ GALAGI wooi ɠana. \q \v 15 Nà Ezipete yooi zu ɠɛ ga teʋebai zu, \q gè ná-sɔlɔɔ bosuʋɛti pɛ kula zea, \q gè ná-nuɓusɛiti suwuɠaaleʋe. \q Ta suɠwɛɛ naazu ga nà ɠa gè ga Ɠɔoɠɔ GALAGI.› \p \v 16 «Maawɔin wuyei ɠaa, ta too, zii ɠiligiti ti-loun anzanuiti ta too Ezipete yooi ta ná-nuɓusɛiti faa zu,» Maliɠii Ɠɔoɠɔ GALAGI wooi ɠana. \s Gɔlɔi é woni nuɓusɛiti faa zu \p \v 17 Kona puugɔ maazu velesiɛi (12), ma alu puugɔ maazu velesiɛi (12) ma volo puugɔ maazu lɔɔlusiɛi (15) ma, Ɠɔoɠɔ GALAGI ɓɔɛni pɔ̀, é ɠɛ mà: \v 18 «Ɗa ʋe, zunui, wɔlɔ Ezipete nuɓusɛiti ta-vaa zu, ɗa wɔlɔ wooi yei ga tiye ta zobobɛ zii ɠiligi zɔiti zooi wu, naati pɔ bɛ, ti yeiɗai gɔvɛalaazu, \v 19 è ɠɛ ma: ‹È vizɔ ka bogai zɔiti ba ɓaa? Yei, ti è la tatipɛlɛʋolulala nuiti saama, ti zaani kɔɔi zu.› \v 20 Ezipete nuiti ta za ga boɠa zɔkpɔi kɔɔɠɔzuʋɛ. Boɠa zɔkpɔiti kɛʋele ɓɛtɛʋɛ niina ga ti paai wo. Ti li ga Ezipete ta su nuɓusɛiti pɛ saai ʋɔ! \v 21 Kɔɔɠɔ nu wolaiti ta zɔiti ti ɠɛni ɓɔsu ba, naati ta yɛ gɔvɛalaazu, ti ɠɛ ma: ‹Wɛlɛ lɛɛ tatipɛlɛʋolulala nuiti ba, ti zaai ga boɠa zɔkpɔi kɔɔɠɔzuʋɛ, tiya ɠa ti yeizu, ti la gi zaama gɔvɛalaazu!› \p \v 22 «Asiili ɠa ná, maaɠooliʋɛ ga ná-salaʋusuiti ta-ɠabaiti, ti pɛ ka ti zaani kɔɔɠɔzuʋɛ. \v 23 Ti ta-ɠabayeɠeiti bɔɔni zeɠei ɓogi wu, toɠa na maaɠooliai ga ná-salaʋusuiti. Ti pɛ ti ɠɛni ga zɛkɔɔzuiti, tɛiti mɔungi ti ɠɛni maalua vai ɠɛɛzu fulu nuiti ta-eteai zu. \p \v 24 «Elame ɠa ná, ná-kabai maaɠooliai ga ná-salaʋusuiti tɔnɔ ma ɠabaiti, ti pɛ ti zaani kɔɔi zu. Ti la ɠɛni latini pɛlɛʋolu, ti yei zooi wu, tɛiti ti ɠɛni maalua vai ɠɛɛzu fulu nuiti ta-eteai zu. Ta-ɓaaɠulamai yɛni ti ʋa ta naati pɛ, ti yeini gɔvɛiti pɔ pelei. \v 25 Ti Elame laani naati saama, niiti ti ti ʋaani. Ná-kabai maaɠoolini ga ná-salaʋusuiti ta-ɠabaiti, tatipɛlɛʋolulala nui naati pɛ ti zaani kɔɔi zu, tɛiti ti ɠɛni maalua vai ɠɛɛzu fulu nuiti ta-eteai zu. Ta-ɓaaɠulamai ɠɛni ti ʋa ta naati, niiti ti yeini zeɠei zu. Ti-laazuʋɛ ɠa gɔvɛiti saama, niiti ti zaani kɔɔɠɔzuʋɛ. \p \v 26 «Mesɛke ta Tuɓale ta ná, ta ta-ɠɔɔɓɔgiti, ti ta-ɠabaiti maaɠoolii zu. Tatipɛlɛʋolulala nui niiti pɛ ti zaani kɔɔi zu, tɛiti ti ɠɛni maalua vai ɠɛɛzu fulu nuiti ta-eteai zu. \v 27 Ti la ɠɛni ti maaɠuluni wɔlɔwɔlɔ ɠɔɔɠuluɓaiti saama, niiti fulu nuiti ti ɠɛni luazu ti ʋa eteai zu, ti ɠɛni yeizu gɔvɛalaazu ga ta-ɠɔɔɠɔ zɔɔlaiti pɛ, ti boɠa zɔkpɔi la nɔungi wu, ti kɔɔɠɔ zɛpɛgi ʋɛɛ ma. \v 28 Ɗa ʋe, Falaɠɔn, ɗa ɠana è zuɠaleɠaleai tatipɛlɛʋolulala nuiti saama. Ungo, ɗa ɠana wo laani, wa niiti ti zaani kɔɔɠɔzuʋɛ. \p \v 29 «Edɔme nuiti ta ná, ta ta-masagiti, ta ta-ɠundiɠiiti pɛ. Anɛɛ ta-zulogi pɛ, ti ti zoni ga zɛkɔɔzui zɔiti kɛʋele. Ti ti laani zooi wu ta tatipɛlɛʋolulala nuiti pɛ ti yeini zeɠei zu. \p \v 30 «Kundiɠiiti kpein ti lɛkpɛmaʋɛ nu ɠɔʋɛzuʋɛ, naati pɛ ta ná, ta Sidɔn nuiti pɛ, ti yeini, ti la gɔvɛiti ma. Ta-yeeɠaaɓaai dualuagi lɔɔni nuiti pɛ su, kɛlɛ niizu, tatipɛlɛʋolulala nui tɛiti ti laa ada ɠila ta gɔvɛiti, ɓaaɠula ti ma ga unfegi, ta zɔiti ti ɠɛni ga zɛkɔɔzuiti. Ta-ɓaaɠulamai ɠɛni ti ʋa ta naati, niiti ti yeini gɔvɛiti pɔ pelei. \p \v 31 «Falaɠɔn a naama ɠɔɔɠuluɓaiti pɛ kaana, zii lago ɠa la, tɔɔzei naama nu ɓulugi vaa ʋa, ta ná-salaʋusuiti ti zaani ga boɠa zɔkpɔi, ta tɔ ɓɔɠɔi é zaani kɔɔɠɔzuʋɛ,» Maliɠii Ɠɔoɠɔ GALAGI wooi ɠana. \v 32 «Mazɔlɔɔ gè Falaɠɔn yɛni ná, é ɠɛ ga fulu nuiti maalua ani eteai zu, kɛlɛ tɔ ɓɔɠɔi maa ɠa ɠulu tatipɛlɛʋolulala nuiti saama, ta niiti ti ɠɛni ga zɛkɔɔzuiti, ná-nuɓusɛ mɔinmɔingiti,» Maliɠii Ɠɔoɠɔ GALAGI wooi ɠana. \c 33 \ms1 Izilayɛle Zei Vai Ʋolu Ga Niinɛ \mr (33:1—39:29) \s GALA goo wo nui é ga gwɛlɛma nui \p \v 1 Ɠɔoɠɔ GALAGI ɓɔɛni pɔ̀, é ɠɛ mà: \v 2 «Ɗa ʋe, zunui, ɓɔɛ ɗa-nuɓusɛiti pɔ, è ɠɛ ti ma: ‹Ni nà kɔɔ ɓɛtɛna zooi ta laalɔɠɔma, náʋɛ ma nuiti ti ta-nui ta zeɠe, ti sei ga taa maaɓɛɛ nui. \v 3 Siɛgi zu zunui naa ti zili nuiti ta-ɠɔɔɓɔgi ɠaazu la, é ɗa ʋa zooi zu, é puʋugi vɛ, é nuɓusɛiti too ɠisu. \v 4 Ni nui ta a puʋugi wooi mɛnina, é la kaani ɠaazu ga faa, é ɓɔɠɔ yɛ ná, ti zili nuiti ti ʋa, ti paa, saa vai ma ungi ɠa la tɔ ɓɔɠɔ unma. \v 5 Ná-faaɠaazagi ɠa a ma zaa wo, é puʋu gooi mɛnini, é la vaani bu, é ʋa ziɛ ga tɛnɛ gooi. Ná-saa vai ma ungi ɠa la unma. Ni a ziɛna ga tɛnɛ gooi, zɛnvui ɠa ɠula. \v 6 Kɛlɛ ni taa maaɓɛɛ nui a ti zili nuiti kaana, ti ɗa ʋa, é la puʋugi vɛɛni, nuɓusɛiti ti la looni ɠisu, naazu ni ti zili nuiti ta ʋaana, ti nuɓusɛi taɠila paa, naama nui zaa ná-faaɠaazagi vaa zu, kɛlɛ nà ná-saa vai ma ungi la taa maaɓɛɛ nui unma.› \p \v 7 «Ɗa ʋe, zunui, gè è ɠɛa ga Izilayɛle nuɓusɛiti maaɓɛɛ nui. Siɛgi zu wooi ta a ɠula la dà, è mɛni, ɗa Izilayɛle nuiti tɛnɛ da bɛ̀. \v 8 Siɛgi zu gè ɠɛɛzu la faa ɲɔu ɠɛ nui ma: ‹Nu ɲɔi, ɗa ʋaazu zaazu,› ni è la ɓɔɛni è ʋa faa ɲɔu ɠɛ nui naa lɛnɛ, è ʋa bo ma ga é ɓe ná-tuʋa ʋele ɲɔi ʋa, naazu faa ɲɔu ɠɛ nui naa ɠa za ná-faaɠaaza golai vaa zu, kɛlɛ nà ná-saa vai ma ungi maaɠaazaɠabo è ma. \v 9 Kɛlɛ ni tama, ɗa faa ɲɔu ɠɛ nui lɛnɛna, è bo ma ga é ɓe ná-tuʋa ʋele ɲɔi ʋa, ni é la wɔinni é ʋa ɓe ba, toɠa za ná-faaɠaaza golaiti faa zu, kɛlɛ ɗɔun ɗa, ná-kasɔ la laa è unma, è-yɛnvui maazu ɠa ɓaa. \p \v 10 «Ɗa ʋe, zunui, nii ɠa è bosu Izilayɛle nuiti ma ga: ‹Wa bosu ga: Gá-lɔ koloɠologiti ta gá-ɠotoiti ta gi unma, ma ɠasɔi ɠana gi vɔ. Gá zoo ɠale gi zɛnvui wo?› \v 11 Bo ti ma ga: ‹Eɠɛʋelei gè vulua la ga ɠite, zìima la ga faa ɲɔu ɠɛ nui zaa vai, kɛlɛ é siɛ ʋelei maavalibo, é zɛnvui wo,› » Maliɠii Ɠɔoɠɔ GALAGI wooi ɠana. « ‹À ʋoluave, à ʋoluave, wo zeɠe wo-ziɛ ʋele ɲɔiti polu. Leeni vaa zu, Izilayɛle nuiti, wɔin wo ma ga wo za?› \p \v 12 «Ɗa ʋe, zunui, bo ɗa-nuɓusɛiti ma ga: ‹Telebo nui ná-telebodai la maavaayɛga yeei a tɔ koloɠologi ɠɛ la. Faa ɲɔu ɠɛ nui undaa la ʋiliga, ná-tɔ koloɠologi vaa zu nii é kɛɛni, yeei a ɠɛlɛna ba la. Zenɔ ɠana é la, telebo nui la yɛga vulua ná-telebo faa ma, yeei a tɔ koloɠologi ɠɛɛna la. \v 13 Siɛgi zu gè ɠɛɛzu la telebo nui ma, Ɗa zɛnvui wo nɔ ti!, ni a ɠitona sɔle fai ʋa, nii é kɛɛni, é ɠisiɛ ga naa kula ɠɛa su, é ɗa telebotala vai ɠɛ, gè la mɔ ɠizɛga ná-kɛɛwoti ʋagɔi tanɔpɛ su, toɠa za faa ɲɔi maaʋele ma, nii a kɛ. \v 14 Siɛgi zu gè ɠɛɛzu la faa ɲɔu ɠɛ nui ma: Ɗa zaazu kpae, ni a zeɠena siɛ ʋele ɲɔi ʋolu, é ziɛ ga sɔledai ta telebodai, é la zaa. \v 15 Ni a kpɔunmai ɠaaɠalena ma, nii é unmani, é naa ɠaaɠale ma, é mina mɔ faa ɲɔu ɠɛ, kɛlɛ é zɛnvui wo tɔgiti so, é la zaa, toɠa zɛnvui wo nɔ ti. \v 16 Zeemai ɠa wo ná-faa ɲɔiti pɛ ma, toɠa zɛnvui wo nɔ ti, tɔɔzei toɠa ziɛzu ga sɔledai ta telebodai.› \p \v 17 «Ɗa-nuɓusɛiti ta ɠɛɛzu ma: ‹Maliɠii ziɛ ʋelei la zolooni,› kɛlɛ tiya ɠa ti-ziɛ ʋelei la zolooni. \v 18 Siɛgi zu telebo nui zeɠezu la faa ʋagɔ ʋolu, é ɗa ziɛ ga faa ɲɔi, toɠa za naama vaa zu. \v 19 Kɛlɛ ni faa ɲɔu ɠɛ nui a ɠɛlɛna ná-faa ɲɔiti ba, é ɗa ziɛ ga sɔledai ta telebodai, toɠa zɛnvui wo naa maaʋele ma. \v 20 Wa ɠɛɛzu ma: ‹Maliɠii ziɛ ʋelei la zolooni!› Nà wo ɠilagilagi lukpɔɠaaleʋe, Izilayɛle nuiti, é zoloo wo-ziɛ ʋeleiti ma.» \s Zeluzalɛme zo fai \p \v 21 Yeeɠɛɠalai gi ɠɛni la Ɓaɓilɔne, naama ɠona puugɔ maazu velesiɛi (12) ma, ma alu puusiɛi ma volo lɔɔlusiɛi ma, zunui ta ʋaani pɔ̀ bɛ, ti-yee la ɠɛni zeelini ma Zeluzalɛme zosuʋɛ, é ɠɛni ma: «Zeluzalɛme loa bu!» \v 22 Aisa é ʋa ʋa kpɔkɔi, Ɠɔoɠɔ GALAGI sɛbɛi lɛɛni ga ze, é dàavieni. Zunui ti-yee la ɠɛni zeelini ma kɔɔi zu, siɛgi zu é ʋaani la pɔ̀ bɛ, poluma zobui, gè la mɔ ɠɛni ga ɓoɓo, gè ɠɛni zoosu niina gè ɗa ɓɔɛ.\f + \fr 33:22 \fr*\ft Wɛlɛ ʋɛti: \+xt Ezk 3:26; 24:27\+xt*.\ft*\f* \p \v 23 Ɠɔoɠɔ GALAGI ɓɔɛni pɔ̀, é ɠɛ mà: \v 24 «Ɗa ʋe, zunui, nii nuiti ti bosu, ti yɛgai Izilayɛle laaiti su ti ɠoloɠologai: ‹Abalaame ɠila nɔ ɠɛni de, é zooi nii pɛ so ga nɔnɔ. Ada ma, de mɔinɗai, zooi veeʋɛ ade ʋɛ ga adɔnɔ,› \v 25 ti wooɠaaʋote, è ɠɛ ti ma: ‹Maliɠii Ɠɔoɠɔ GALAGI wooi ɠaa: Wa suai ma ɲamai yɛsu su, wo ɗa mi, wo ɗa nɔkɔ kɔɔɠɔ gani nɔɠɔiti bu, wo ɗa nu ʋaa vai ɠɛ. Wa zoo ɠɛɛzu ma ɠale zooi ɠa ga wɔnɔ? \v 26 Wo yeelaaʋɛ nɔ wa-ɠɔɔɠɔ zɔɔlaiti ma, wa kɔzɔba vaiti kɛɛzu, wa wɛɛnziɛgi wosu ga wo-zeiɲɔɠɔiti ti-anzaiti. Wa zoo ɠɛɛzu ma ɠale zooi ɠa ga wɔnɔ?› \p \v 27 «Wɛlɛ nii ɠa ɗa bo ti ma: ‹Maliɠii Ɠɔoɠɔ GALAGI wooi ɠaa: Eɠɛʋelei gè vulua la ga ɠite, gè wo loo ɠisu ga zɔiti ti yɛgai taaiti su ti ɠoloɠologai, ta ʋaazu zaazu kɔɔi zu, zɔiti ti ɓalaɠaiti su, dɔɓɔ zuaiti ta naati mi, zɔiti ti lɔɔɠuzu gizeiti ma, ta pugiti su, naati ta za ga ɗɔfɔ zeeɓɛi. \v 28 Nà zooi zuwo, é ɠɛ ga teʋebai. Nà ná-zobogi ɠula zea nii é wasosu da. Izilayɛle ɠizeiti maaɲakai ɠa ɠɛ le, eyɛsu pɛ nu la mɔ ziaa ná. \v 29 Ta suɠwɛɛ naazu ga nà ɠa gè ga Ɠɔoɠɔ GALAGI, siɛgi zu nà zooi ɠoloɠolona da, é ɠɛ ga teʋebai, tɔɔzei kɔzɔba ɠɛɛwoti ɲɔiti pɛ faa zu ti ti ɠɛɛni.› \p \v 30 «Ɗa ʋe, zunui, wa ɗa-nui niiti ti wo ɠulaai zooi ʋa, ta yɛpɛzu ga ɗe siɠigiti bu, ta ta-ʋɛlɛlaʋɛti, ɛsɛ ge ɗa ɠɛ bɔɔla ma: ‹À ʋa, de woilo Ɠɔoɠɔ GALAGI laawooi ma!› \v 31 Nà-nuɓusɛiti ma ʋɛbɛ wolai ɠa ɠaalɛɛzu ba è ʋɔ bɛ, ti è-wooi mɛni. Ta è-wooi mɛnisu, kɛlɛ ti la ziɛzu la. Mazɔlɔɔ ti-yiima vaiti nɔ ɠa ti ti zuɠulazu, ta ti-yiimaʋɛ, ta-lɔnɔgi nɔ ɠa ti gaiziɛzu. \v 32 Tɔun, è ɠɛa ti ʋɛ ga guye loo nui, goo nɛai, tɔɠɔɠula gɛingɛin gani pagɔiti ti bu. Ta ɗa woilo è-laawooi ma, kɛlɛ nu nɔpɛ ge la ziɛzu la pa. \v 33 Siɛgi zu naama vaiti ti ɠɛɛzu la, wɛlɛ tama ta niina ɠɛɛzu, ta suɠwɛɛ naazu ga GALA goo wo nu ɠɛni ti zaama.» \c 34 \s Fai é woni Izilayɛle ɠundiɠiiti daalɔɠɔma \p \v 1 Ɠɔoɠɔ GALAGI ɓɔɛni pɔ̀, é ɠɛ mà: \v 2 «Ɗa ʋe, zunui, GALA gooi wo Izilayɛle makɛ nuiti daalɔɠɔma, ɠɛ baala makɛ nuiti ma: ‹Maliɠii Ɠɔoɠɔ GALAGI wooi ɠaa: Maanɔɠɔi ɠa Izilayɛle makɛ nuiti tuɠɔ, wɔiti wo ɠaaɓaai nɔ ɓɔɠɔ nɔ ma! Baala kpulugi laade baala makɛ nuiti ta ɗa ɠaaɓaa ma ɓaa? \v 3 Wa sua wulɔi miizu, wo ɓɔɠɔ maaɠili ga baala deɠa zeɠei. Baalagiti ti wulɔai, wo ɗa naati kɔdaaleʋe, wo la ɠaaɓaa baalagiti ma. \v 4 Wo la ɓɔni baalagiti ba ti maalɛɠɛfɛgai, ti ʋa zɛbɛ zɔlɔɔ. Zɔi é ɠɛni zeeɓɛzu, wo la naa zaleni. Zɔi kɔɠɔi ɠaleni, wo la naa ɠɔɠɔi maaveleveleni. Zɔi é ɠakani, wo la ʋaani ga naa. Zɔi é looni ya, wo la naa ɠaiziɛni. Wo zeini ti ɠa ga wa-zobogi, toomai zu ta keɠaaɓaai. \v 5 Nà-baalagi tɛiti ti vazani, ti makɛ nu ʋalagi ʋɔ, ti ɠɛ ga dɔɓɔ zuaiti pɛ daamianigi. \v 6 Nà-baalagiti ti ɠakani gize wolaiti ma ta gize ɠaaɠooza golaiti ma. Ti vazani zooi zu ná pɛ, nu la ɠaaɓaani ti ma, ɓaa nu ʋa li ti ɠaiziɛzu. \p \v 7 « ‹Naa ɠa é ba, baala makɛ nuiti, à woilo Ɠɔoɠɔ GALAGI laawooi ma: \v 8 Eɠɛʋelei gè vulua la ga ɠite, tɔɔzei nà-baalagiti ta niina nɔ toosui laawu, ti makɛ nu la ná, ti ɠɛa ga dɔɓɔ zuaiti daamianigi, tɔɔzei nà-baala makɛ nuiti ti la ɠaaɓaani nà-baalagi tanɔpɛ ma, kɛlɛ ti yiizoolɛni nɔ ga ɓɔɠɔ ɠɔnɔkula vai, ti la nà-baalagiti kɔnɔkulani,› » Maliɠii Ɠɔoɠɔ GALAGI wooi ɠana, \v 9 « ‹naa maaʋele ma, baala makɛ nuiti, à woilo Ɠɔoɠɔ GALAGI laawooi ma. \v 10 Maliɠii Ɠɔoɠɔ GALAGI wooi ɠaa: Nà wuzeɠezu baala makɛ nuiti daalɔɠɔma. Nà nà-baalagiti kulazu ti ya, gè la mɔ ti yɛga na, ti ʋa nà-baalagiti makɛ, ti la mɔ zooga ti ʋa ti ɠɛ ga ɓɔɠɔ laamiani. Nà nà-baalagiti kulazu ti-la, ti la mɔ ɠɛa ga ti-ɠɔnɔ.› » \s Minazeɠegi wo fai nuɓusɛiti bɛ \p \v 11 Mazɔlɔɔ Maliɠii Ɠɔoɠɔ GALAGI wooi ɠaa: «É zo za ma niina, nà ɓɔɠɔ ɠa gè ɠaaɓaazu nà-baalagiti ma, gè ɗa ti maavai ɠɛ. \v 12 Nà dama kpɛ, gè ti ɠaalɛ ba, eɠɛʋelei baala makɛ nui a ɗa ná-baala kpulugi ɠaalɛ ba la, ta vazana ɲɛgɛlɛin. Nà li, gè nà-baala kpulugi ɠaiziɛ adaʋɛ pɛ, ʋɛti ti vazani náti, ɓumugi ta kpidii ʋɛɛ yeei ti ma. \v 13 Nà ti ɠula nuɓusɛiti saama, ta zou ɠiligiti su ʋɛti ti náti, gè ti ɠaalɛ ba, gè ʋa ga tiye ti ɓɔɠɔ zooi zu. Nà ti ɠɔnɔkula Izilayɛle ɠizeiti ma, ta ziɛ ɠobaʋɛti, ta ʋɛ nɔpɛ nu a zei ná zooi zu. \v 14 Nà ti makɛ tufa lɛnu pagɔi zu, ta ta-lufai ɠa Izilayɛle ɠize ɠaaɠoozagiti ma. Ta dooɠogi wo tufa lɛnu pagɔi zu, ta ɠɛ laamiizu tufa lɛnu pagɔi zu Izilayɛle ɠizeiti ma. \v 15 Nà ɓɔɠɔ ɠa nà nà-baala kpulugi makɛ, nà ɠa nà dooɠogi ve zea,» Maliɠii Ɠɔoɠɔ GALAGI wooi ɠana. \v 16 «Zɔi é looni ya, nà naa ɠaiziɛ. Zɔi é ɠakani, nà ʋa ga naa. Zɔi kɔɠɔi ɠaleni, nà naa ɠɔɠɔi maavelevele. Zɔi é ɠɛni zeeɓɛzu, nà naa zale. Zɔi gola wulɔai, zɛbɛi ba, nà naati gaaleʋe. Nà ti makɛ ga telebodai.» \s GALA ka ɓɔ ná-nuɓusɛiti ba \p \v 17 «Wɔiti wo ga nà-baala kpulugi, Maliɠii Ɠɔoɠɔ GALAGI wooi ɠaa: ‹Nà ɠɛ ga tukpɔɠaaleʋe nui baalagiti ta baalagiti zɔɠɔzu, baala sinɛ wolaiti ta boli zinɛ wolaiti zɔɠɔzu. \v 18 Naa la kula ɠɛɛni ga woye ɓaa, daami wo ɠɛni bosu tufa lɛnugi zu? Kɛni nii wo miizu, wa la ɠɔɠɔziɛ naa mɔtai zu? Ziɛ ɠaazeɠegi ɓɔle vai la wo yiilɛini ɓaa? Kɛni wa la ma ɗɛi mɔtai ɓɔlɔ ga wo-ɠɔɠɔiti? \v 19 Nà-baalagiti ti yɛgai, kɛni ti tufai naa mi, nii wo ɠɔɠɔloni ma, ti ziɛi naa ɓɔle, nii wo kpɔlɔni.› \p \v 20 «Naa ɠa é ba, Maliɠii Ɠɔoɠɔ GALAGI wooi ɠaa wo ma: ‹Nà ɓɔɠɔi, nà ɠɛɛzu ga tukpɔɠaaleʋe nui nà-baalagiti saama, ma ɠaɲaiti ta dɔtɔ geleiti zɔɠɔzu. \v 21 Tɔɔzei wo fikɛʋalasu ʋaalagiti siɠani ga ɲiibiiti ta ɠɔmaʋɛti, wo ti loɠa ga minɛiti, eyɛsu wo ti ɓɛ, ti ɠula ma ɓulugiti saama, \v 22 naa ɠa é ba, nà ʋaazu gè ɓɔ nà-baala kpulugi ʋa, ti mina lɔ nua yeezu ta ɠɛ loozu ti ma. Nà tukpɔi ɠaaleʋe nà-baalagiti zɔɠɔzu. \v 23 Baala makɛ nu ɠila kpe ka nà sei ti unda, é ɗa ɠaaɓa ti ma. Naa ɠa ɠɛ ga nà-botiɠɛ nui Davide. Tɔun ka a baalagiti pɛ kɔnɔkula, toɠa ɠɛ ga ti makɛ nu ɠitei. \v 24 Nà Ɠɔoɠɔ GALAGI, nà ɠɛ ga ta-ƓALAGI, nà-botiɠɛ nui Davide ɠa ɠɛ ti zaama ga kundiɠii. Nà, Ɠɔoɠɔ GALAGI, nà ɠa kpɔ̀ɛai. \p \v 25 « ‹Nà minazeɠe ti ʋɛ, gè ɓaa ta-yiilɛigi maazu, gè sua ɲɔiti kula zooi ʋa, ta zei ziilɛigi zu teʋebai zu, ti ɗa ɲiimɛnii wo dɔɓɔ zaamaʋɛti. \v 26 Nà tuyai laazeeli niima yooi ta nà-gizei maaɠoolii ʋɛ. Nà tonai ʋu puu yeeɠɛɠalai ma, toɠa ɠɛ ga tona niiti ti ʋaazu ga tuyai wo ʋɔ. \v 27 Guluiti ta gwaai wo wa-lɔɓɔi zu, zooi ɠa nɔnɔ ma lɔnɔgiti fe. Baalagiti ta zei gaanɛɛi zu ti ɓɔɠɔ yooi zu. Nà yɔlɔɠɔi vie nà-nuɓusɛiti ba, é ti ɠilizu, é ɗa ti lɔ duɔlai zu, gè ti ɠula naati zeezu, niiti ti zeini ti ɠa. Ta suɠwɛɛ naazu ga nà ɠa gè ga Ɠɔoɠɔ GALAGI. \v 28 Zii ɠiligiti ti la mɔ loa ti ma, ti ʋa ti ɠɛ ga laamiani, dɔɓɔ zuaiti ti la mɔ ti ɠɛa ga laamiani. Ta ta-eteai ziɛ gaanɛɛi zu, nu nɔpɛ ge la ti maalua. \v 29 Nà zou ve ti ʋɛ, maawoo ziɛ ani ɓɛtɛ vai zu, pului la mɔ ti ɓɔlɔa pɛ ta-zooi zu. Zii ɠiligiti ti la mɔ ɓaaɠulaa ma. \v 30 Ta suɠwɛɛ naazu ga nà, Ɠɔoɠɔ GALAGI, ta-ƓALAGI, nà ti ʋa, ta Izilayɛle nuɓusɛiti ta ga nà-nuɓusɛ ɠiteɠitegiti,› » Maliɠii Ɠɔoɠɔ GALAGI wooi ɠana. \v 31 « ‹Wa ʋe, nà-baalagiti, nà ɠaaɓaazu wo ma, wa ga nuɓusɛiti, nɔ̀un nà, nà ga wa-ƓALAGI,› » Maliɠii Ɠɔoɠɔ GALAGI wooi ɠana. \c 35 \s Edɔme laalɔɠɔma \p \v 1 Ɠɔoɠɔ GALAGI ɓɔɛni pɔ̀, é ɠɛ mà: \v 2 «Ɗa ʋe, zunui, ɠaaʋote Seyiil ɠizei ma, GALA gooi wo daalɔɠɔma, \v 3 è ɠɛ ma: ‹Maliɠii Ɠɔoɠɔ GALAGI wooi ɠaa: Nà wuzeɠezu è laalɔɠɔma, Edɔme, gè è ɠoloɠolo, gè è ɠɛ ga teʋebai. \v 4 Nà ɗa-laaiti koloɠolo, ɗa-yooi pɛ ka ɠoloɠolo mɛtu, ɗa suɠwɛɛ naazu ga nà ɠa gè ga Ɠɔoɠɔ GALAGI. \p \v 5 « ‹È ɠɛni Izilayɛle nuiti wɔinzeɠezu yeenɔpɛ, ta-ɠidaaʋili foloi zu, siɛgi zu ta-nu ʋaa vai zala yeei zeelini la, è ti lɔɔni kɔɔi ná-faa zuɠoloɠologi zu. \v 6 Eɠɛʋelei gè vulua la ga ɠite, nà è zei ɲamai zu, ɲama ʋui ɠa ʋilɛ è ʋolu. Tɔɔzei è la ɠɛni inɛinɛni nu ʋaa vai ʋa, saai ɠa ʋilɛ è ʋolu,› » Maliɠii Ɠɔoɠɔ GALAGI wooi ɠana. \v 7 « ‹Nà Edɔme yooi ɠoloɠolo, gè falibo, é ɠɛ ga teʋebai, gè naati suwuɠaaleʋe, zɔiti ta ɠɛ ziɛzu ná. \v 8 Nà ɗa-ɠizeiti maalaave ga nu ʋoomai, zɔiti boɠa zɔkpɔi ti ʋaazu, naati ta loo ɗa-ɠize goiti ma, ɗa-nɛmɛiti su, ɗa-ʋɛtugiti su. \v 9 Nà ɗa-yooi ɠɛ ga teʋebai eyɛsu ɠɔ, nu nɔpɛ ge la zeiɗa ɗa-laaiti su mɔnɔ. Wa suɠwɛɛ naazu ga nà ɠa gè ga Ɠɔoɠɔ GALAGI. \p \v 10 « ‹Tɔɔzei è ɠɛni ma: Zii felegɔi tɛiti, Izilayɛle ta Zuda, ta ma you felegɔiti ɓalaa ta ɠɛ ga nɔ̀nɔ, nà ti zeɠezu ga nɔ̀nɔ, anɛɛ ni Ɠɔoɠɔ GALAGI ɠa zeini ná, \v 11 naa ɠa é ba, eɠɛʋelei gè vulua la ga ɠite, nà è zosu ga ɗa-yiiɠaawanai ta ɗa-loloi ɠɛʋelei, nii è loni ma, è wuzeɠe ti laalɔɠɔma. Nà ɓɔɠɔ lɛ ga tiye ɗa-lukpɔɠaaleʋe ʋelei zu,› » Maliɠii Ɠɔoɠɔ GALAGI wooi ɠana. \v 12 « ‹Ɗa suɠwɛɛ naazu ga nà, Ɠɔoɠɔ GALAGI, gè poomu gooiti pɛ mɛnini, niiti è ti woni Izilayɛle ɠizeiti ma, è ɗa ɠɛ ma: Ti ɠoloɠologa! Ti vea gi ya ga gi laamiizu. \v 13 Wo wuzeɠeni ga waso kpɔɛiti dàalɔɠɔma, wo gaazumaanɛɛ ɓɔɛiti boni dàalɔɠɔma, nà ɓɔɠɔ ɠa gè ti mɛnini. \p \v 14 « ‹Maliɠii Ɠɔoɠɔ GALAGI wooi ɠaa: Siɛgi zu zooi pɛ ge ɠɛɛzu la koozunɛɛi zu, nà è ɠoloɠolo niina. \v 15 Tɔɔzei è ɠoozunɛɛni Izilayɛle ná-zooi ɠoloɠolo fai zu, nà è ɠɛɛzu ɠana nɔ. Ɗa ɠoloɠolo, Seyiil ɠizei, ta Edɔme ná pɛ. Ta suɠwɛɛ naazu ga nà ɠa gè ga Ɠɔoɠɔ GALAGI.› » \c 36 \s Izilayɛle ʋuu vai su ʋolu \p \v 1 «Ɗa ʋe, zunui, GALA gooi wo Izilayɛle ɠizeiti ma, è ɠɛ ti ma: ‹Izilayɛle ɠizeiti, à woilo Ɠɔoɠɔ GALAGI laawooi ma. \v 2 Maliɠii Ɠɔoɠɔ GALAGI wooi ɠaa: Wo zili nui ɠa ɠɛɛzu wo ma, Kpukɛ! Wɔlɔwɔlɔ ɠizei tɛiti ti ɠɛa ga gɔnɔ. \v 3 Naa maaʋele ma, Ezekiyɛle, GALA gooi woni, è ɠɛ ma: Maliɠii Ɠɔoɠɔ GALAGI wooi ɠaa: Gè pɛtɛgɛ ga adaʋɛ pɛ, ti wo ɠoloɠologa, ti wo maaɓɔle, wo ʋa ɠɛ ga zou ɠiligiti tɔnɔ, wo ɠɛɛni ga ɲɛɛɠulasu anii, ti ɗa wo ʋoomu. \v 4 Tama, Izilayɛle ɠizeiti, à woilo Ɠɔoɠɔ GALAGI laawooi ma: Maliɠii Ɠɔoɠɔ GALAGI wooi ɠaa gizeiti faa zu, ta gize goiti, ta ziɛiti ti yeizu, naa ʋɛɛ nɛmɛiti ta adaʋɛti ba ti ɠoloɠologai, ta taaiti ti zuwogai, ti-maaɠoolii zu yooiti ti looni ti ma, ti ti ʋoomu, \v 5 Maliɠii Ɠɔoɠɔ GALAGI wooi ɠaa: Gaamazu nà ɓɔɛzu nà-ziiɠaawana wolai zu zii ɠiligiti daalɔɠɔma, ta Edɔme ɓɔɔɓɔ daalɔɠɔma. Ti kɛɛni ga ti ɠoozunɛ vai, ti nà-zooi zeɠe ga tɔnɔ, wɔinzeɠemai zu ti yiimaʋɛ, ti loo ma, ti kɛ ga laamiizuʋɛ. \v 6 Naa ɠa é ba, GALA gooi wo é ʋilɛ Izilayɛle yooi ʋa. Bo gizeiti ma, ta gize goiti, ta ziɛiti ti yeizu, ta pɛtugiti ga: Maliɠii Ɠɔoɠɔ GALAGI wooi ɠaa: Nà ɓɔɛzu nà-ziiɠaawanai zu ga toloi, mazɔlɔɔ zii ɠiligiti ti ɓaaɠulani wo ma. \v 7 Naa ɠa é ba, Maliɠii Ɠɔoɠɔ GALAGI wooi ɠaa: Gè yeelɛa geezu, gè minazeɠe, zii ɠiligi tɛiti ti wo-maaɠoolii zu, ɓaa ɠa ɠula ti ma, tɔungi maayei. \p \v 8 « ‹Tama wa ʋe, Izilayɛle ɠizeiti, guluiti ti wo ma, ti-ɠaalaa niinɛi ɠa lɛ ga ʋolu, ti gwaai wo nà-nuɓusɛiti bɛ ti ga Izilayɛle, mazɔlɔɔ nágo ʋe na, ti ɠale ma. \v 9 Nà ɠaaɓaazu wo ma, gè ɠaaʋote wo ma, tii ɠa ɠɛ wo ma ʋolu, ani zuwui vaza wo ma. \v 10 Nuɓusɛi ɠa mɔin wa-yooi ɠa, Izilayɛle ʋɛlɛyeɠeiti pɛ. Nuiti ta zei taaiti pɛ su, mazɔlɔɔ ʋɛti náti ti woloni, ta lo ʋolu. \v 11 Nuɓusɛiti ta toganiiti ta mɔin adaʋɛ pɛ. Ta mɔin gola, ti ɓuɠu, nà wo wola mɔin, eɠɛʋelei é ɠɛni la mɔungi, nà faanɛɛiti kɛ wo ʋɛ, é leʋe naa ʋa nii gè ɠɛni kɛɛzu kaite. Wa suɠwɛɛ naazu ga nà ɠa gè ga Ɠɔoɠɔ GALAGI. \v 12 Nà va bu, nà-nuɓusɛiti, Izilayɛle nuiti, ti ziɛ wo ma, ti wo zeɠe ga tɔnɔ, wo la mɔ zooga wo ʋa ti-lointi kula ti ya. \p \v 13 « ‹Maliɠii Ɠɔoɠɔ GALAGI wooi ɠaa: Nuiti ta ɠɛɛzu ma: Izilayɛle yooi ɠa ná-nuɓusɛiti undaaʋilisu, é ná-nuɓusɛiti bala ti-lointi ma, \v 14 Tama, é zo niizu ma, zooi la mɔ nuɓusɛi undaaʋiliga, é la mɔ nuɓusɛiti balaga ti-lointi ma,› » Maliɠii Ɠɔoɠɔ GALAGI wooi ɠana. \v 15 « ‹Gè la vaa bu, è ʋa zii ɠiligiti ta-ʋoomu goomɛni mɔnɔ, nuɓusɛ ɠiligaa ti la mɔ ɓaaɠulaa è ma, è la mɔ ɗa-you ɠaa nuiti kɔɠɔi ziɠaa,› » Maliɠii Ɠɔoɠɔ GALAGI wooi ɠana. \p \v 16 Ɠɔoɠɔ GALAGI ɓɔɛni pɔ̀, é ɠɛ mà: \v 17 «Ɗa ʋe, zunui, siɛgi zu Izilayɛle nuiti ti ɠɛni zeini la ta-yooi zu, ti kɔzɔni ga ti luʋa ʋeleiti, ta ti-ziɛ ʋeleiti. Ti luʋa ʋelei ɠɔzɔni gàazu eɠɛ anzanui ná-alu kaa ɠɔzɔi. \v 18 Ti zooi ɠɔzɔni ga nu ʋaa vaiti ti ti ɠɛɛni, ta kɔɔɠɔ gani nɔɠɔiti kɔɔ vai. Naa ɠa é kɛɛni gè yiiɠaawanani ti ma. \v 19 Gè ti zuvazani nuɓusɛiti saama, zou ɠiligiti su. Gè ti lukpɔɠaaleʋeni, é zoloo ti luʋa ʋeleiti ma, ta ta-ɠɛɛwotiiti. \v 20 Tama, zou ɠiligi kpein ti zeelini su, dàasei ɲadegai ɠa ɓaa ɠɛni ɠulazu ma, ta-vaaɠaazagi maaʋele ma. Ti ɠɛni ɠɛɛzu ti ma: ‹Ɠɔoɠɔ GALAGI ná-nuɓusɛiti be, ná-zooi ɠa ti zeɠeai su.› \v 21 Naa ɠa é wanani mà, dàasei ɲadegai Izilayɛle nuiti ti ɓaaɠulani ma ga ta-vaaɠaazagiti zii ɠiligiti saama, ʋɛti ti liini naati. \p \v 22 «Naa ɠa é ba, ɠɛ Izilayɛle nuiti ma: ‹Maliɠii Ɠɔoɠɔ GALAGI wooi ɠaa: Ni nà pɔ gè losu ɠɛ, wo maaʋele laade, ee, Izilayɛle nuɓusɛiti, kɛlɛ dàasei ɲadegai maaʋele ʋe, nii wo ɓaaɠulaai ma zii ɠiligiti saama, ʋɛti wo liini náti. \v 23 Dàasei golai ɓaaɠulaai ma zii ɠiligiti saama, nà ná-ɲadedai ɠula kɛlɛma, dàaseigi nii wo ɓaaɠulaai ma ti zaama. Zii ɠiligi naati ta suɠwɛɛ naazu ga nà ɠa gè ga Ɠɔoɠɔ GALAGI, siɛgi zu nà nà-ɲadedai lɛɛna la ga tiye, ga nà-kɛɛwotiiti maaʋele wo letemazu,› » Maliɠii Ɠɔoɠɔ GALAGI wooi ɠana. \p \v 24 « ‹Nà wo ɠula zii ɠiligiti saama, gè wo ɠaalɛ ba, wo ɠula zooiti pɛ su, gè ʋa ga woye ʋolu wa-yooi zu. \v 25 Nà ziɛ ɲadegai vaza wo ma, wa ɠole, nà wa-ɲadetalai ɠula wo zaama, ta wa-zale ɠɔɔ vaiti. \v 26 Nà zii niinɛ ve wo ʋɛ, gè zɛnvu niinɛ ʋu wo-yiimaʋɛ. Wo-yii nii kpaai eɠɛ kɔtu, gè naa ɠula wo-ɓusɛi zu, gè maavalibo ga faaɠaaɠaa yii. \v 27 Nà nà-Zɛnvui ʋu wo-yiimaʋɛ, gè zobo fe wo ʋɛ, wo zoo wo ɠolo nà-tɔgiti bɛ, wo nà-deveiti so gè ti veeni wo ya, wo ziɛ ga tiye. \v 28 Wa zei zooi naa zu, gè feeni wo-mɛmɛwolani bɛ. Wa ɠɛ ga nà-nuɓusɛiti, gè ɠɛ ga wa-ƓALAGI. \v 29 Nà wo ɠula wa-vaa ɲɔiti pɛ su. Gè la mɔ pului loa wo ma, kɛlɛ nà moloi ɓɛtɛ, wo ɗa kula gola molo leʋei zu. \v 30 Nà gwaa wuluiti gaawaaiti mɔin gola, ta kpalaga aniiti, eyɛsu pɛ zii ɠiligiti ti la mɔ ɲɛɛɠulaa wo zu, ti ʋa ɠɛ ma wa ɓɔlɔzu ga pului. \v 31 Naazu wo-ɠi ka loo wo-ziɛ ʋele ɲɔiti su, ta wo luʋa ʋele ɲɔiti, wo yiiɠaawana ɓɔɠɔ ma ga wa-vaaɠaaza golaiti ta wa-ɠɔzɔba vaiti wo ti ɠɛɛni. \v 32 Gè la naa ɠɛɛzu wo maaʋele ma,› » Maliɠii Ɠɔoɠɔ GALAGI wooi ɠana. « ‹Kɛni wo ɠɛ naa zuɠwɛɛ! À unfe gaamazu ga wo luʋa ʋelei, Izilayɛle nuɓusɛiti! \p \v 33 « ‹Maliɠii Ɠɔoɠɔ GALAGI wooi ɠaa: Siɛgi zu gè wa-vaaɠaaza golaiti gbazu la wo ʋa, nà taaiti sulaave ʋolu ga nuɓusɛiti. Ʋɛti náti goloai, mináti ta lo ʋolu. \v 34 Zooi ti yeeɓeni ba, tii ɠa ɠɛ miná, teʋe nuiti ti la mɔ zou ɠaa kɛlɛi wogai ba. \v 35 Nuiti ti ɗa ɠɛ ma: Zooi tɛi ge ɠoloɠoloni, kɛlɛ é ʋaga eɠɛ Edɛn kpelei. Taai tɛiti ti ɠoloɠoloni, ti zuwo, ti ɠɛlɛ ti ʋa, ti loga ʋolu, ti zulaave ʋolu. \v 36 Zooiti ti yɛsu ná wo-maaɠoolii zu, ta suɠwɛɛ ga nà, Ɠɔoɠɔ GALAGI, gè taaiti toga ʋolu, niiti ti ɠoloɠoloni, gè kpeleiti suziin, ʋɛti kɛlɛi woni naati ba. Nà, Ɠɔoɠɔ GALAGI, nà ɠa kpɔ̀ɛai, nà kɛ nɔ. \p \v 37 « ‹Maliɠii Ɠɔoɠɔ GALAGI wooi ɠaa: Wɛlɛ, nà va bu Izilayɛle nuiti ti kpɔbai ɠaiziɛ zèa. Nà ti wooɠaaʋote, ti mɔin gola, eɠɛ nuɓusɛ ɓulugiti. \v 38 Taaiti ti ɠoloɠologai za, ti zulaa ɠa ve ga nuɓusɛ ɓulugiti, eɠɛʋelei Zeluzalɛme a ɗa ɠɛ la, ta-zalaɠa ɠula yeeiti, zalaɠa loganiiti ta ɗa ziɛ eɠɛ kooɠoa. Ta suɠwɛɛ naazu ga nà ɠa gè ga Ɠɔoɠɔ GALAGI.› » \c 37 \s Nu ɠae vɔɔiti ma ɠulakɛlɛmai \p \v 1 Ɠɔoɠɔ GALAGI zɛbɛi ɠɛni bà, ná-Zɛnvui liini ga ze, é pìlɛ nɛmɛ wolai zu, ʋɛ zooi maalaaveni ná ga nu ɠaei. \v 2 É pìlɛni teʋeteʋegi zu ti-maaɠoolii pɛ su, tama, ti mɔinni gola, ti vɔa ɠɛni de kpaan. \p \v 3 É ɠɛni mà: «Ɗa ʋe, zunui, kaei niiti ta zoo nɛi ti yɛnvu ʋolu ɓaa?» Gè gooɠaaʋoteni, gè ɠɛ ma: «Màliɠii, Ɠɔoɠɔ GALAGI, ɗa ɠila kpe nɔ ɠa è kwɛɛ.» \v 4 É ɠɛni mà: «GALA gooi wo dɛɛ niima ɠae vɔɔiti ma, è ɠɛ ti ma: ‹Kae vɔɔiti, à woilo Ɠɔoɠɔ GALAGI laawooi ma! \v 5 Maliɠii Ɠɔoɠɔ GALAGI wooi ɠaa: Nà fiilɛi ʋuuzu wo zu ʋolu, wo zɛnvui wo. \v 6 Nà wo ma ɲataiti tɛɛzu wo ma, gè wo ma zuai lɛ wo ma, gè wo-ɠɔlɔgi lɛ wo ma, gè zɛnvu viilɛi ʋu wo zu, wa yɛnvu. Wa suɠwɛɛ naazu ga nà ɠa gè ga Ɠɔoɠɔ GALAGI.› » \p \v 7 Gè GALA gooi woni eɠɛʋelei gè devei zɔlɔɔni la. Kɛ̀ai ma ɓɔɛzu, gè ani ɲiikpi tu golai mɛnini, kaeiti kɛni de, ti ɗa maaɓuɠa ɓɔɠɔ ʋa, ti ɠilagilagiti, é zoloo ti lobazuʋɛti ma. \v 8 Gè kaani ga ti-ɲataiti ta ti ma, ma zuai ɗa ɓɛtɛ ti ma, ma ɠɔlɔgi ɗa lɛ ti ma, kɛlɛ zɛnvu la ɠɛni dɛ ti zu. \p \v 9 Maliɠii ɠɛni mà naazu: «Ɗa ʋe, zunui, ɓɔɛ zɛnvu viilɛi ʋɔ, è ɠɛ ma: ‹Maliɠii Ɠɔoɠɔ GALAGI wooi ɠaa: Ʋa, è zeɠe zooi ma zoko naanigɔiti su, è ʋu poomai tɛiti ma, ti vulu su.› » \v 10 Gè GALA gooi woni eɠɛʋelei é dèveni la. Zɛnvu viilɛi lɔɔni poomaiti su, ti vulu su. Ti ɠaalɔni, ti lo ɠɔɠɔiti ga. É ɠɛni ga bɛbɛ wolai, daawɔɔlɔ gola. \p \v 11 É ɠɛni ma: «Ɗa ʋe, zunui, kaei tɛiti ta ga Izilayɛle nuɓusɛiti ma ʋoogi. Izilayɛle nuiti ta ɠɛɛzu ma: ‹Gá ga kae vɔɔiti, gi ɠitosu la ná, gi loa ya.› \v 12 Naa ɠa é ba, GALA gooi wo, è ɠɛ ma: ‹Maliɠii Ɠɔoɠɔ GALAGI wooi ɠaa: Nà ʋaazu wa-ɠabaiti daalaosu, ee, nà-nuɓusɛiti, gè wo ɠula ti zu, gè li ʋolu ga woye wa-yooi zu Izilayɛle. \v 13 Wa suɠwɛɛ naazu ga nà ɠa gè ga Ɠɔoɠɔ GALAGI, siɛgi zu gè wa-ɠabaiti daalaosu da, gè wo ɠula ti zu, ee, nà-nuɓusɛiti! \v 14 Nà nà-Zɛnvui ʋuuna wo zu, wo zɛnvui wo ʋolu, ta siɛgi zu gè wo zeizu la ʋolu wa-yooi zu, názu wa suɠwɛɛ ga nà, Ɠɔoɠɔ GALAGI, nà ɠa kpɔ̀ɛai, tama nii gè bogai, nà kɛ nɔ,› » Ɠɔoɠɔ GALAGI wooi ɠana. \s Maliɠii ɠa gilibalai ɓɛtɛ // ná-nuɓusɛiti zɔɠɔzu \p \v 15 Ɠɔoɠɔ GALAGI ɓɔɛni pɔ̀, é ɠɛ mà: \v 16 «Ɗa ʋe, zunui, gulu ɓuɠai zeɠe, è niima wooiti sɛʋɛ ma: ‹Zuda ta Izilayɛle tɛiti ti ɓɔgai masadai ma, tɔnɔi ɠaa›. È gulu ɓuɠai taɠili seɠe, è sɛʋɛ ma ga: ‹Zozɛfe (ɓaa Efelayime) ná-gului ɠaa, ta Izilayɛle tɛiti ti ɓɔgai masadai ma›. \v 17 Ti zei ɓɔɠɔ la, é ɠɛ è ya ga gulu ɓuɠa ɠila kpe nɔ, ti ɠili ʋa. \v 18 Siɛgi zu ɗa-nuɓusɛiti ta è ɠaazaɠana da ga: ‹È la naa ʋolu lɛɛzu ga giye mu ɓaa?› \v 19 ɗa ti wooɠaaʋote, è ɠɛ ti ma: ‹Maliɠii Ɠɔoɠɔ GALAGI wooi ɠaa: Nà Zozɛfe ná-gulu ɓuɠai zeɠezu, é zoni Efelayime ya, ta Izilayɛle wolodaiti ti ɓɔgai su, gè sei Zuda ná-gulu ɓuɠai la, gè kpɛtɛ ga gulu ɠila, ti ɠɛ ga ani ɠila kpe zèa.› \p \v 20 «Gulu ɓuɠaiti è sɛʋɛi ɠɛɛzu ti ma, ta ɠɛ zoni è ya ti ɠaazu, \v 21 ɗa ɠɛ ti ma: ‹Maliɠii Ɠɔoɠɔ GALAGI wooi ɠaa: Nà Izilayɛle nuiti kulazu zii ɠiligiti saama. Ʋɛti ti liini náti, gè ti ɠaalɛ ba, ti zeɠe adaʋɛ pɛ, gè ʋa ga tiye ʋolu ta-yooi zu. \v 22 Miná ɠa nà ti ɠaalɛ ba ná, ti ɠɛ ga zii ɠila kpe Izilayɛle ɠizeiti ma. Masa gila kpegi ɠa a zei ti pɛ unda. Zeeɠaaɠwɛɛzu la mɔ ɠɛa nuɓusɛ zeizu felegɔiti zɔɠɔzu, ɓaa masada zeizu felegɔiti. \v 23 Ti la mɔ ɓɔɠɔ ɠɔzɔa ʋolu, ti ʋa ɗa nɔkɔ kɔɔɠɔ gani nɔɠɔiti bu, ti ʋa ɗa kɔzɔba vaiti kɛ, ta tɔ koloɠologi ma zii pɛ. Nà ti ɠula wooʋalada vaiti pɛ su, niiti ti ti ɠɛɛni nɔ̀un daalɔɠɔma. Nà ti gba, ti ɲade, ti ɠɛ ga nà-nuɓusɛiti, gè ɠɛ ga ta-ƓALAGI. \p \v 24 « ‹Nà-botiɠɛ nui Davide ɠa ɠɛ ga ta-masagi, tɔ ɠila kpe ka a ɠɛ ga ti makɛ nui. Ta ziɛ ga nà-tɔ gooiti, ta nà-deveiti so, ti ziɛ ga tiye, niiti gè ti zɛʋɛni ti ʋɛ. \v 25 Ta eteai ziɛ zooi naa zu gè feeni nà-botiɠɛ nui Zakɔɓe ʋɛ, ʋɛ ti-mɛmɛwolani ti ɠɛni ná. Ta zei ná eyɛsu ɠɔ, tiya-o, ti-lointi-yo, ta ti-mavofodaiti pɛ. Nà-botiɠɛ nui Davide ɠa zei ti unda eyɛsu ɠɔ. \v 26 Nà minazeɠezu ti ʋɛ, ga ziilɛigi ɠa yɛ ti ya eyɛsu ɠɔ. Nà ti zei ʋele ɓɛtɛ, gè ti ɠaawɔɔlɔ. Nà sèizu ɲadegai lo ti zaama, é yɛ ná ɠɔ. \v 27 Sèizuʋɛ ɠa ɠɛ ti zaama. Nà ɠɛ ga ta-ƓALAGI, ti ɠɛ ga nà-nuɓusɛiti. \v 28 Zɔɔma you ɠiligiti ta suɠwɛɛ naazu ga nà ɠa gè ga Ɠɔoɠɔ GALAGI, ta nà Izilayɛle lo nà-botii laawu, siɛgi zu sèizu ɲadegai losu la ti zaama, é yɛ ná ɠɔ.› » \c 38 \s Gɔge laalɔɠɔma \p \v 1 Ɠɔoɠɔ GALAGI ɓɔɛni pɔ̀, é ɠɛ mà: \v 2 «Ɗa ʋe, zunui, ɠaaʋote Gɔge ma, Mesɛke ta Tuɓale nuiti ta-ɠundiɠi wolai, é Magɔge yooi zu, GALA gooi wo daalɔɠɔma, \v 3 è ɠɛ ma: Maliɠii Ɠɔoɠɔ GALAGI wooi ɠaa: ‹Wɛlɛ, nà è laalɔɠɔma, Gɔge, Mesɛke ta Tuɓale nuiti ta-ɠundiɠi wolai. \v 4 Nà kɔlu ɠalagiti pilisu è-ɓaalɔɠaeiti ba, gè è zeɠe è-zeizuʋɛ ga maaɓaai. Nà ɓɔi è la, è ɠula ɗa-yooi ʋa, ɗa-o, ɗa-ɠɔɔɓɔgiti-yo, sooiti ta soo ɠɔma nuiti ti maaɠiliai ga pagɔ, salaʋusu ɓulu golaiti, kɔɔɠɔ ɠɔlu zɛpɛgiti ti ti ya ta boɠa zɔkpɔiti. \v 5 Pɛɛlese zalaʋusuiti ta Etiyopi, ta Pute, ti pɛ ta kɔɔɠɔ ɠɔlu zɛpɛgiti seɠe ta kɔlu wɔɔlɔgiti, ti li è ʋolu. \v 6 Gomɛɛl yooi zu zalaʋusuiti, ta Ɓɛte-Togaalema geleiti, zooi ɠaaɓelazuʋɛ nu ɠɔʋɛzuʋɛ, naati ma ɓulugiti ta ʋilɛ è ʋolu, wo li, nuɓusɛ ɠiligiti ta zunu mɔinmɔingaa. \p \v 7 « ‹Kɛʋele ɓɛtɛi wo mɛtu, è ɗa maaɓɔungi wo, ɗa-o, bɛbɛi kulaai-yo, è ga ti leʋe nui. \v 8 Su a ɠoozana, kona mɔinmɔin teʋega ʋoluma, nà bo è ma niina ga è li è laalɛ Izilayɛle yooi wu. Su nuɓusɛiti ti yɛga vulua kɔɔi ʋoluma, ta zeɠe zou mɔinmɔin su, ʋɛti ti ɠɛni náti, ti ɠaalɛ ba Izilayɛle ɠizeiti ma, ti yɛgai kɛlɛbalai zu eyɛsu suɠooza. É zo ti ɠula folo ma zɔɔma nuɓusɛ ɠiligiti saama, ta zei niina ziilɛigi zu ti-zeizuʋɛ. \v 9 Ɗa-o, ɗa-ɠɔɔɓɔgiti-yo, ta bɛbɛi wo yeezogai, wa laalɛ ti wu, wo yei ti unga eɠɛ fiilɛ wolai, wo ʋu ta-yooi zu eɠɛ tonaɓiingi é zooi maaɓidizu. \p \v 10 « ‹Maliɠii Ɠɔoɠɔ GALAGI ɠɛ: Niima yeeɠɛɠalai a zeelina, kisiɛ mɔinmɔin ka ɠɛ è-ɠi su, ɗa ɠɛ kigaiziɛ ɲɔiti bosu. \v 11 Ɗa deve ga è laalɛ ziilɛi nuiti bu, ti zeini ziilɛigi zu ta-yooi zu, siɠi ge la ta-laaiti ma, kpo ge la náti, sɔɠɔ ge ʋa ɠɛ ti ʋa. \v 12 Ɗa ʋaazu devezu ga è toomai wo, è kɔɔzoganiiti seɠe. È laalɛ nuɓusɛiti bu ti zeiɗai ʋolu taa wɔlɔmaiti su niiti ti ɠoloɠoloni kaite, ti ɠaalɛai ba, ti ɠula zou ɠiligiti su, ti toganiiti ta ani ʋagɔiti sɔlɔɔgai, ti zeini zou zaamaʋɛ. \v 13 Saɓa ta Dedan nuiti, ta Taalasise yaaɠoiti, ta ta-ɠundiɠiiti ta ɠɛ è ma: Kɔɔzogani zo fai ɠa è niima ɠɔɔɓɔgi pɛ gaalɛai ba ma ɓaa? Walii ta zanugi zeɠe vai ɠa è ʋaai ma, è toganiiti seɠe, ta ani ʋagɔiti, è kɔɔzogani mɔinmɔin golaiti gaalɛ ba?› \p \v 14 «Ɗa ʋe, zunui, GALA gooi wo, è ɠɛ Gɔge ma: ‹Maliɠii Ɠɔoɠɔ GALAGI wooi ɠaa: Koleʋɛ ga foloi nà-nuɓusɛiti, Izilayɛle nuiti ta zei la ziilɛigi zu, ɗa naa zuɠwɛɛ. \v 15 Ɗa ʋa, è zeɠe ɗa-yooi ɠwɛmaʋɛ, lɛkpɛma nu ɠɔʋɛzuʋɛ, ɗa ɠɛ salaʋusuiti untuɠɔ, ti ɠulaai zooi pɛ su, ti pɛ ti zeini sooiti kɔma, wa ɠɛ ga kɔɔɓɔ golai nii gaalɛai ba. \v 16 Ɗa ʋaazu è laalɛ Izilayɛle wu, nà-nuɓusɛiti, eɠɛ tonaɓiingi a ɗa zooi maaɓidi. Eteai ɠaaɓelazuʋɛ ɠa naa a ɠɛɛ la. Nà ʋa ga ɗe nà-zooi laalɔɠɔma, gè dɛɛ ga zii ɠiligiti ga nà ga GALA. Ee Gɔge! Nii da ziɛ su da ɗe, nà nà-ɲadedai lɛ ga tiye naa zu. \p \v 17 « ‹Maliɠii Ɠɔoɠɔ GALAGI wooi ɠaa: Ɗa ɠa gè ɗa-vai woni, kaite suɠooza, siɛgi zu gè boni la nà-botiɠɛ nuiti ma, Izilayɛle ná-GALA goo wo nuiti, ga ti daazeeli kona mɔinmɔin daawu, ga nà nui ta leʋe, é laalɛ nà-nuɓusɛiti bu. \v 18 Naama voloi, yeei Gɔge ʋaazu la Izilayɛle yooi laalɔɠɔma, nà-ziiɠaawanai loko ɠa leʋe,› » Maliɠii Ɠɔoɠɔ GALAGI wooi ɠana. \v 19 « ‹Nà-ziiɠaawana wolai zu, nà ɠonazu ga naama volo ná, zou ɓali wolai ɠa Izilayɛle yooi ɲiikpi. \v 20 Kaleiti ti kpoloɗɛi wu, ta wɔniiti ti geezuʋɛ, naa ʋɛɛ suaiti ba ti dɔɓɔi zu, ta kpokpo ganiiti ti zooi ɠa, ta nuɓusɛiti ti eteai zu, ti pɛ ta ɓali gàazu ga duai. Gizeiti ta ɓusɛ, fasaiti ti ʋaliʋali, siɠigiti pɛ ti ʋu ya zooi ma. \v 21 Nà kɔɔi maaloli Gɔge laalɔɠɔma nà-gizeiti pɛ ma, ná-salaʋusuiti ta ɓɔɠɔ ʋaa, ɛsɛ ge ɗa boɠa zɔkpɔi ʋu bɔɔla ʋa,› » Maliɠii Ɠɔoɠɔ GALAGI wooi ɠana. \v 22 « ‹Nà tukpɔ ga gè ɗɔfɔ zeeɓɛi ʋɛɛ ba, ta zuwuɠaaleʋei. Nà sabala tona wolai yei ma, sakɔtui bu, gè abu zei ma, é ɠalazu ga timinigi, naa ɠa zeeli ná-salaʋusuiti ma, ta nuɓusɛ mɔinmɔingiti ma ti polu. \v 23 Ʋele ɠana nà dɛɛ la ga zii ɠiligiti pɛ ga nà ga GALAGI bɔɔlɔai ta ɲadegai. Ta suɠwɛɛ naazu ga nà ɠa gè ga Ɠɔoɠɔ GALAGI.› » \c 39 \p \v 1 «Ɗa ʋe, zunui, GALA gooi wo Gɔge laalɔɠɔma, è ɠɛ ma: ‹Maliɠii Ɠɔoɠɔ GALAGI wooi ɠaa: Wɛlɛ, nà è laalɔɠɔma, Gɔge, Mesɛke ta Tuɓale nuɓusɛiti ta-ɠundiɠi wolai. \v 2 Nà è ɠula ɗa-yooi zu, gè li ga ɗe, nà è ɠula nu ɠɔʋɛzuʋɛ yooi ɠaaɓelazuʋɛ ga è li, è laalɛ Izilayɛle ɠizeiti bu. \v 3 Nà è zuloɠa, nii a kɛ è-ɠɔʋɛi ɓe ɗa-mɛɛin ʋa, é loo, ɗa-mɛɛinti ti ɠula è-yeezai ɠa, ti loo. \v 4 Wa za Izilayɛle ɠizeiti ma, ɗa-o, ɗa-ɠɔɔɓɔgiti-yo, ta nuɓusɛiti kpein ti è ʋolu. Nà ɓe wɔniiti ba ta dɔɓɔ zuaiti, ti wo-ma ʋoomaiti kɛ ga laamianigi. \v 5 Ɗa za dɔɓɔ zaamaʋɛ, mazɔlɔɔ nà ɠa kpɔ̀ɛai,› » Maliɠii Ɠɔoɠɔ GALAGI wooi ɠana. \v 6 « ‹Nà abui lo Magɔge yooi ʋa, ta ziɛ zaama yooiti ba, ti kaazu ga ta zeini ziilɛigi zu. Ta suɠwɛɛ naazu ga nà ɠa gè ga Ɠɔoɠɔ GALAGI. \p \v 7 « ‹Nà kɛ ʋele-o-ʋele, nà-nuɓusɛiti, Izilayɛle nuiti, ti kwɛɛ ʋelei ɲàdegai la, gè la mɔ ti yɛga ná, ti ʋa ɓaaɠula dàasei ɲadegai ma. Zii ɠiligiti ta suɠwɛɛ naazu ga nà ɠa gè ga Ɠɔoɠɔ GALAGI, Izilayɛle ná-GALA Ɲadegai. \v 8 Nii pɛ ka ɠɛ, ti laa ɠa zeeli,› » Maliɠii Ɠɔoɠɔ GALAGI wooi ɠana. « ‹Foloi gè ná-fai woni, naa ɠa zeeli. \v 9 Izilayɛle nuiti ta ɠula ta-laaiti su, ta abui ɠaazo, ti ti zili nuiti ta-ɠɔɔɠɔ zɔɔlaiti gala. Kɔɔɠɔ ɠɔlu zɛpɛ koiti, ta ma wolaiti, naa ʋɛɛ mɛɛinti ta mɛɛn ɠaeiti ba, tukpɔiti ta kpɛɛinti, ta yɛ abui laazu ga tiye eyɛsu kona dɔfela. \v 10 Nuiti kpɛdɛ la mɔ ɠɛa ba ga ti li koʋii ɠalezu dɔɓɔ zu, ti la mɔ gulua ʋɔga dɔɓɔ zu, mazɔlɔɔ niima ɠɔɔɠɔ zɔɔlaiti ka ta ɠɛ abui laazu ga tiye. Ta loo naati ma, niiti ti looni ti ma, ti naati kɔligiti kula ti ya, niiti ti ti-ɠɔligiti kulani ti ya.› » Maliɠii Ɠɔoɠɔ GALAGI wooi ɠana. \p \v 11 « ‹Naama volo ná, nà maaɠulu bosuʋɛ ve Gɔge ʋɛ, Izilayɛle yooi zu, siɛʋeaiti ta-nɛmɛi zu, Kpoloɗɛ Wanai letemaʋɛ, folo ɠulazu ʋelei. Maaɠulu bosuʋɛ naa ɠa pelei leʋe siɛʋeaiti tuɠɔ. Ná ɠa ta Gɔge maaɠulu ná, ta ná-bɛbɛ wolai, ta ná loli ga: Gɔge Ná-Bɛbɛi Ná-Nɛmɛi. \v 12 Izilayɛle nuiti ta alu dɔfela ɠɛ ti ʋa niima nuɓusɛiti kpein maaɠulu, nii a kɛ ti zooi ɲade. \v 13 Ná yɔɠɔzuʋɛ nuɓusɛiti pɛ ta ʋɛɛ ti ʋa maaɠulu vai zu. Toɠa ɠɛ ga tɔɠɔɠula faa, voloi nà ɓɔɠɔ wɔɔlɔna la ti ɠaazu,› » Maliɠii Ɠɔoɠɔ GALAGI wooi ɠana. \v 14 « ‹Alu dɔfelai naati poluma, ta zunuiti kula, ti ta-yeeɠɛɠalai pɛ seɠe, ti ɗa leʋe zooi zu ná pɛ, ga ti ɗa nu ʋoomaiti maaɠulu, zɔiti ti yɛgai laani zooi ma, nii a kɛ zooi ɠaa ɲade. \v 15 Ta ziɛ zooi zu ná pɛ. Siɛgi zu ti taɠila ge nu ɠaeiti kaazu la, toɠa kɔtui ziɠi to ná ga poogi, zeɠe wɔ nuiti ta ʋaana, ti ʋa ti zeɠe, ti ti maaɠulu Gɔge Ná-bɛbɛi Ná-nɛmɛi Zu. \v 16 Taai ta ɠa ɠɛ ná vɔlɔ, ta daasei pɛɛ ga: Ɠamona, nii poluʋɛ ga: Bɛbɛi. Ʋele ɠana ta zooi gba la.› \p \v 17 «Ɗa ʋe, zunui, Maliɠii Ɠɔoɠɔ GALAGI wooi ɠaa: Wɔniiti toli, ta dɔɓɔ zuaiti, è ɠɛ ma: ‹À ʋa, wo zeɠe mini-o-mini, wo ɠaalɛ ba zalaɠai ma gè kulazu wo ʋɛ. Toɠa ɠɛɛzu ga zalaɠa wolai Izilayɛle ɠizeiti ma. Wa suai mi, wo ɓɔɔle ga ɲamai. \v 18 Wa kɔɔɠɔ ɠuluɓaiti ma zuai mi, wo etea ɠundiɠiiti ma ɲamai ɓɔle, ti ɠulaai ga zalaɠai baala sinɛiti potogi zu, ta baala ziʋoiti, naa ʋɛɛ boli zinɛiti, ta nikɛ zinɛiti ba ti wola lɔtɔai ga daamii Ɓasan ɠizei ma. \v 19 Zalaɠai gè wo lolisu ma, wa gulɔi mi, é kula ɠɛ ga woye, wo ɓɔɔle ga ɲamai, é wo zo eɠɛ dɔɔi. \v 20 Nà-fɛtii naa zu, wa daami wo, é kula ɠɛ, ga soo zuaiti, ta soo ɓizɛ zalaʋusuiti, ta salaʋusuiti, ta kɔɔɠɔ nui ma ziiti pɛ,› » Maliɠii Ɠɔoɠɔ GALAGI wooi ɠana. \p \v 21 «Nà nà-lɛbiyai ɠula kɛlɛma zii ɠiligiti gaazu ɠana. Ti pɛ ta pɛtɛ ʋelei nà ɗa nà-tukpɔi ɠaaleʋe la ga zobogi, é ʋilɛ ti ʋa. \v 22 É zo naama voloi ma, eyɛsu ɠɔ, Izilayɛle nuiti ta suɠwɛɛ naazu ga nà ɠa gè ga Ɠɔoɠɔ GALAGI, ta-ƓALAGI.» \s Ezekiyɛle ná-kpɔɛiti unsosuʋɛ \p \v 23 «Zii ɠiligi zɔiti ta suɠwɛɛ ga Izilayɛle ʋɛlɛyeɠei ná-kotoi maaʋele ɠa ti ti ɠulani la zooi ʋa, ta-wooʋaladai nii ti kɛɛni dàalɔɠɔma. Gè ʋoluaveni ti ʋa, gè ti yɛ ná, ti lɔ ti zili nuiti zeezu, ga ti za kɔɔi zu ga boɠa zɔkpɔi. \v 24 Gè ɠaazulɔɔɠuni ti ʋa, gè ti zo é zoloo ta-ɠɔzɔba vai ma ta ta-lɔ koloɠologiti. \p \v 25 «Naa ɠa é ba, Maliɠii Ɠɔoɠɔ GALAGI wooi ɠaa: ‹Nà ʋaazu niina ga Zakɔɓe ná-nuiti ti ti ɠulani zooi ʋa, nà Izilayɛle nuiti pɛ maawɔinɠa, nà-ziizoolɛi ɠa ɠɛ ga unfemai ve nà-ɲadedai ʋɛ. \v 26 Siɛgi zu ti ɠi ge loozu la ta-wooʋaladai kpein su, niiti ti ti ɠɛɛni dàalɔɠɔma, nɛi gè ga Ɠɔoɠɔ GALAGI, ta unfe naazu, ta ɠɛna zeini ti-ɓɔɠɔ yooi zu, ziilɛigi zu. \v 27 Nà ʋaana ga tiye ta-yooi zu, gè ti ɠula ti zili nuiti ta-yooiti su, ti maaʋele ɠa nà dɛɛ la ga zii mɔinmɔin ga nà ga GALA ɲadegai. \v 28 Tiya ɓɔɠɔi ta suɠwɛɛ naazu ga nà ɠa gè ga Ɠɔoɠɔ GALAGI, ta-ƓALAGI, nà ɠa gè ɠɛɛni ga kɔɔʋelai zii ɠiligiti saama, naa ʋolu gè ti ɠaalɛa ba, gè ʋa ga tiye ta-yooi zu, gè la tanɔpɛ zɛga ná. \v 29 Eyɛsu pɛ gè la mɔ ʋoluavega Izilayɛle nuiti ba, siɛgi zu gè nà-zɛnvui veezu la ti ʋɛ,› » Maliɠii Ɠɔoɠɔ GALAGI wooi ɠana. \c 40 \ms GALA Sei Ʋɛlɛ Niinɛi Ma Ɠulakɛlɛmai \mr (40:14—48:35) \p \v 1 Yeeɠɛɠalai gi ɠɛni la Ɓaɓilɔne, naama ɠona ʋuufelegɔ maazu lɔɔlusiɛi (25), alu mɔungi ma volo puugɔi ma, kona puugɔ maazu naanigɔi (14) laaɓaai ma Zeluzalɛme taai zoga ʋoluma, Ɠɔoɠɔ GALAGI zɛbɛi yeini mà, é li ga ze munu. \v 2 Kulakɛlɛmai zu nii gè sɔlɔɔni GALA zea, é liini ga ze Izilayɛle yooi zu, é tò gize ɠaaɠooza golai maazuʋɛ, nu yeezazu ʋelei pɛlɛiti ti ɠɛni ná, eɠɛ taai. \v 3 É liini ga ze náʋɛ, gè zunui ta ɠaani, kɛʋelei ɠɛai eɠɛ kɔlu ɓɔigi ɠɛʋelei. Geze ɠalui ta seeli kpakui ɠɛni zoni zea, kɔɠɔ bo fai ma. É ɠɛni loni siɠidaʋɛ ɠobaʋɛ. \v 4 Zunui naa ɠɛni mà: «Ɗa ʋe, zunui, ɠaazuzeɠe ma, è wɛlɛ, è woilo! Ɠida nii wu ga pagɔ, nii gè ʋaazu dɛɛzu ga ɗe, mazɔlɔɔ GALA paaʋe ga ɗe ʋɛ nii a kɛ è naama vaiti ka. Nii kpein è ka, ɗa ti zuɠulazu Izilayɛle nuiti ma.» \s Koizuʋɛ ta ma ziɠidaʋɛti \p \v 5 Nii gè pɛtɛni ná ɠɛni ga, siɠigi ɠakuni GALA sei ʋɛlɛi ma lɛkpɛmaʋɛti pɛ. Seeli kpakui ɠɛni zoni zea, nii sɔligi ɠɛni ga zeezakpa lɔzita. Zeezakpai ɠilagilagi ɠoozani ga zeelo gila é leʋe zeezakpa wɔlɔmai ʋa. É pɛlɛi ɠogi ɠɔɠɔni, naa ɠɛ ga seeli kpaku ɠila, ta sɔligi ɠɛ ga seeli kpaku ɠila. \p \v 6 É liini siɠidaʋɛ é folo ɠulazu ʋelei, é lɛɛni nu lɛɛzuʋɛ, é nu ɠɔɠɔ losuʋɛ ɠɔɠɔni siɠidaʋɛ, naa ɓomaʋɛ ɠɛni ga seeli kpaku ɠilagi zɔligi. \v 7 Pɛlɛ goi ɠilagilagi ɠɛni ga seeli kpaku ɠilagi zɔligi, kogi ta sakpai. Zeelo dɔɔlugɔ naa ɠa é ɠɛni ga siɠigi ti yɔɠɔzuʋɛ. Siɠidaʋɛ, é zo tɛɛ wosuʋɛ é li koozuʋɛ, naa ɠɛni ga seeli kpaku ɠilagi zɔligi. \v 8 Zunui tɛɛ wosuʋɛ ɠɔɠɔni. \v 9 É ɠɛni ga zeezakpa lɔsaʋa. Kpɛdɛ felegɔiti gaaɠilini ga zeezakpa felegɔ, ti ɠilagilagiti. Tɛɛ wosuʋɛ naa maaɓuɠani GALA sei ʋɛlɛi ʋa. \v 10 Pɛlɛ go lɔzitai naati ti ɠɛni siɠidaʋɛ folo ɠulazu ʋelei, ti ɠɛni tie nɔ. Ɗa ɠɛna lɛa, saʋagɔ zɔɔla ʋele, saʋagɔ zɔɔla ʋele. Kpɛdɛgiti ti ɠɛni tie nɔ, ná zeizu ɠilagilagi pɛ. \v 11 Zunui siɠidaʋɛ ɠɔɠɔni, é ɠɛni ga zeezakpa puugɔ, sakpai ɠɛni ga zeezakpa puugɔ maazu saʋagɔ (13). \v 12 Pɛlɛ goiti daaʋɛ, ti ɠɛni ga seki naanigi, zeezakpa lɔzita, nu ziɛzuʋɛti zɔɠɔzuʋɛti ti loni é lɛ é ɠwɛ zeezakpa ɠila ba. \v 13 Naa ʋolu é siɠidaʋɛti kogiti kɔɠɔni, é zo zɔi ɓogi ma, é li zɔi ɓogi zu, é zo ti-laaʋɛti ma ti leteni ɓɔɠɔ ma, naa ɠɛni ga zeezakpa ʋuufelegɔ maazu lɔɔlugɔ (25). \v 14 Zenɔ ɠana é kɛɛni la ga kpɛdɛgiti: zeezakpa ʋuulɔzita (60). GALA sei ʋɛlɛi ma ɠoi wolai ɠakuni tɛɛ wosuʋɛ tɔna ma. \v 15 É zo siɠidaʋɛ ma nu lɛɛzuʋɛ, é zeeli tɛɛ wosuʋɛ ma, koozuʋɛ é ɠɛni ga zeezakpa ʋuulɔɔlugɔ (50). \v 16 Giliyaze fenɛtɛlɛiti ti ɠɛni pɛlɛ goiti ta ma ɓɛdɛgiti ba, daa ɗa lao koozu ʋelei, kpogi maaɠoolii zu, zenɔ ɠana é ɠɛni la ga tɛɛ wosuʋɛ fenɛtɛlɛiti ti ɠakuni ma, daa ɗa lao ga koozu ʋelei. Dɔɔ wului maaniinigi ɠɛni kpɛdɛgi ɠilagilagi pɛ ma. \p \v 17 Zunui liini ga ze GALA sei ʋɛlɛi ma ɠoi wolai zu. Koizuʋɛ naa ziɛni, maaɠooli ga pɛlɛ ʋuusaʋagɔ (30). \v 18 Zooi maaʋɛ pɛ ka naa ziɛni, é ɠaku siɠidaʋɛti gilagilagi pɛ ma, é zoloo naa zakpai ma. Naa ɠaayeini é leʋe koizuʋɛ ɠoozuʋɛ ʋa. \v 19 Zunui koizuʋɛ liegɔi ɠɔɠɔni, é zo siɠida mɔungi ma, é zeeli koi zaamaʋɛ ma ziɠigi ma, é su ʋelei, é ɠɛ ga zeezakpa ungila (100). Folo ɠulazu ʋele gelei ɠana. Nii pilɛgai lɛkpɛmaʋɛ nu ɠɔʋɛzu ʋelei ʋa: \v 20 É kpogi zakpai ta kogi ɠɔɠɔni, nii gaaʋotegai lɛkpɛmaʋɛ nu ɠɔʋɛzu ʋelei ma, koi wolai zu. \v 21 Pɛlɛ goi ɠɛni ga dɔzita, saʋagɔ zɔɔla ʋelei, saʋagɔ zɔɔla ʋelei nu ziɛzuʋɛ. Kpɛdɛgiti ta tɛɛ wosuʋɛ ti ɠɛni ga lie, eɠɛʋelei nɔ folo ɠulazu ʋele ziɠidaʋɛ ɠɛni la. Tɛɛ wosuʋɛ zakpai ɠɛni ga zeezakpa ʋuulɔɔlugɔ (50), kogi ɠɛ ga zeezakpa ʋuufelegɔ maazu lɔɔlugɔ (25). \v 22 Ná-fenɛtɛlɛiti ta tɛɛ wosuʋɛ, ta ná-dɔɔ wulu maaniinigiti, ti pɛ ti zolooni ɓɔɠɔ ma, eɠɛʋelei nɔ zɔɔma ziɠidaʋɛ ɠɛni la, é folo ɠulazu ʋelei. Nu ɠɔɠɔ losuʋɛ ɠɛni lɔfela nu lɛɛzuʋɛ, naati kakalaʋɛti, tɛɛ wosuʋɛ ɠɛni ná. \v 23 Siɠidaʋɛ ta leteni nu ɠɔʋɛzuʋɛ ma ɓogi ma, é lo koi ɠoozuʋɛ ziɠigi ʋa, eɠɛʋelei nɔ é ɠɛni la ga folo ɠulazu ʋele gelei. Zunui siɠidaʋɛti zɔɠɔzuʋɛ ɠɔɠɔni, é ɠɛ ga zeezakpa ungila (100). \p \v 24 Naa ʋolu, é liini ga ze nu yeezazuʋɛ, gè siɠida ɠila kaani ná. É ma ɓɛdɛgiti kɔɠɔni, ta ma lɛɛ wosuʋɛ, ti pɛ ti zolooni ɓɔɠɔ ma ta zɔiti. \v 25 Fenɛtɛlɛiti ti ɠakuni siɠidaʋɛ tɔna ma, ta tɛɛ wosuʋɛ, ti ɠulaai ga zɔiti nɔ, ti-liegɔi ɠɛni ɠana ɓalaa, tɛɛ wosuʋɛ naa zɔligi ɠɛni ga zeezakpa ʋuulɔɔlugɔ (50), kogi zeezakpa ʋuufelegɔ maazu lɔɔlugɔ (25). \v 26 Nu ɠɔɠɔ losuʋɛ ɠɛni lɔfela nu lɛɛzuʋɛ, naati kakalaʋɛti, tɛɛ wosuʋɛ ɠɛni ná. Pɛlɛ ɠoozuʋɛ tɔna, dɔɔ wului maaniinigi ɠɛni ná seɠeai kpɛdɛgiti ma, nu ɠakama felegɔiti. \v 27 Koi ɠoozuʋɛ ziɠidaʋɛ ɠɛni ba nu yeezazuʋɛ. Zunui kɔɠɔgi woni nu yeezazuʋɛ ziɠida felegɔiti zɔɠɔzuʋɛ, é ɠɛni ga zeezakpa ungila (100). \s Koi zaamaʋɛ ta ma ziɠidaʋɛti \p \v 28 Naa ʋolu, é lɛɛni ga ze koi zaamaʋɛ ga nu yeezazu ʋele ziɠida ʋelei, é siɠidaʋɛ naa ɠɔɠɔni, ti ɠɛni tie nɔ ta zɔiti. \v 29 Pɛlɛ goiti, ta ná-kpɛdɛgiti, ta ma lɛɛ wosuʋɛ ti ɠɛni tie nɔ ta zɔiti. Fenɛtɛlɛiti ti ɠɛni pɛlɛi ʋa, ti ɠaku ma. Tɛɛ wosuʋɛ zakpai ɠɛni ga zeezakpa ʋuulɔɔlugɔ (50), kogi ɠɛ ga zeezakpa ʋuufelegɔ maazu lɔɔlugɔ (25). \v 30 Tɛɛ wosuʋɛti ti ɠakuni ma, sakpai ga zeezakpa ʋuufelegɔ maazu lɔɔlugɔ (25), kogi ɠɛ ga zeezakpa lɔɔlugɔ. \v 31 Tɛɛ wosuʋɛ ɠaaʋoteni koi wolai ma. Dɔɔ wului maaniinigi ɠɛni kpɛdɛgiti ma. Nu ɠɔɠɔ losuʋɛ ɠɛni lɔsaʋa, nu lɛɛzuʋɛ. \p \v 32 Zunui liini ga ze, gi lɔ folo ɠulazu ʋele ziɠidaʋɛ, gi li koi zaamaʋɛ. É siɠidaʋɛ ɠɔɠɔni, ti ɠɛni tie nɔ ta zɔiti. \v 33 Pɛlɛ goiti, ta ná-kpɛdɛgiti, ta ma lɛɛ wosuʋɛ ti ɠɛni tie nɔ ta zɔiti. Fenɛtɛlɛiti ti ɠɛni pɛlɛi ʋa, ti ɠaku ma. Tɛɛ wosuʋɛ zakpai ɠɛni ga zeezakpa ʋuulɔɔlugɔ (50), kogi ɠɛ ga zeezakpa ʋuufelegɔ maazu lɔɔlugɔ (25). \v 34 Tɛɛ wosuʋɛ ɠaaʋoteni koi wolai ma. Naa ɠakama felegɔi pɛ dɔɔ wului maaniinigi ɠɛni kpɛdɛgiti ma. Nu ɠɔɠɔ losuʋɛ ɠɛni lɔsaʋa, nu lɛɛzuʋɛ. \p \v 35 É liini ga ze nu ɠɔʋɛzuʋɛ ma ziɠida ʋelei. É kɔɠɔgi woni, ti ɠɛni tie nɔ ta zɔiti. \v 36 Ná-pɛlɛ goiti ti ɠɛni ná, ta ná-kpɛdɛgiti, ta ná-tɛɛ wosuʋɛ. Fenɛtɛlɛi ɠɛni ba, é ɠaku ma. Sakpai ɠɛni ga zeezakpa ʋuulɔɔlugɔ (50), kogi ɠɛ ga zeezakpa ʋuufelegɔ maazu lɔɔlugɔ (25). \v 37 Tɛɛ wosuʋɛ ɠaaʋoteni koi wolai ma. Naa ɠakama felegɔi pɛ dɔɔ wului maaniinigi ɠɛni kpɛdɛgiti ma. Nu ɠɔɠɔ losuʋɛ ɠɛni lɔsaʋa, nu lɛɛzuʋɛ. \p \v 38 Pɛlɛi ta laa ɠɛni laosu siɠidaʋɛ ma ɓɛdɛgiti zɔɠɔzuʋɛ. Miná ɠa nuiti ti ɠɛni gala zalaɠaiti gbazu ná. \v 39 Tɛɛ wosuʋɛ naa laaʋɛ, taɓali felegɔ ɠɛni ná, taɓali felegɔ ɠɛ zɔɔla ʋelei, naama laɓaliiti ka ti ɠɛni zalaɠa zuaiti paazu ga, gala zalaɠaiti, ta koto gba zalaɠaiti, ta faazuɓɛtɛ zalaɠaiti. \v 40 Taɓali naanigɔ ɠɛni tɛɛ wosuʋɛ ʋoluʋelei. Siɛgi zu nu liizu la nu ɠɔʋɛzu ʋele ziɠida ʋelei, nu ɠɛni taɓali velefelegiti kaazu, nu ɠakama felegɔiti. \v 41 Taɓali lɔsaʋa ɠa ti ɠɛni zalaɠa zuaiti paazu ga, naanigɔ ɠɛni siɠidaʋɛ zɔɔla ʋelei, naanigɔ ɠɛ zɔɔla ʋelei. \v 42 Taɓali naanigɔ ɠɛni ná ʋolu, ti ga zeki naani kpuɠagi, ti-zakpai ta ti-ɠogi ga zeezakpa ɠila ta tukpɛ, sɔligi ɠɛ ga zeezakpa ɠila. Ti ɓɛtɛni ga kɔtu zaɠaai, ti ɠɛni ná gala zalaɠaiti faa ma. Ti ɠɛni sɔɔlaiti puuzu ti ɠa, niiti ti ɓena gala zalaɠaiti ta zalaɠa ɠiligiti kɔdaaleʋe la. \v 43 Ti zeelo gila pɛɛzu yeɠei ɓɛtɛni, taɓaliiti daaɓegaʋɛti koozu ʋelei ti kaku ma. Zalaɠa zuaiti ti ɠɛni ʋuuzu taɓaliiti ga. \p \v 44 Zunui liini ga ze koi zaamaʋɛ, kpogi ʋoluʋelei, guye zoɠoiti ta-ʋɛlɛiti ti ɠɛni ná, gila ge ɠɛni nu ɠɔʋɛzu ʋele ziɠidaʋɛ, gaaʋotegai nu yeezazu ʋelei, zɔi ɠɛni nu yeezazu ʋele ziɠidaʋɛ, gaaʋotegai nu ɠɔʋɛzu ʋelei. \v 45 Zunui ɠɛni mà: «Niima ʋɛlɛi gaaʋotegai nu yeezazu ʋelei, naa makɛni zalaɠa ɠula nuiti bɛ ti botii ɠɛɛzu GALA sei ʋɛlɛi wu. \v 46 Tama, pɛlɛi niima gaaʋotegai nu ɠɔʋɛzu ʋelei, naa makɛni zalaɠa ɠula nuiti bɛ ti ɠaaɓaazu zalaɠa ɠulazuʋɛ ma. Naati ka ti ga Sadɔke ná-doun zunuiti, Levi mavofodaiti saama, niiti ti maaɓuɠazu Ɠɔoɠɔ GALAGI ʋa, ti ɗa boti ɠɛ bɛ.» \s GALA sei ʋɛlɛi ma ɠazaʋigi \p \v 47 Zunui koi zaamaʋɛ ɠɔɠɔni, é ɠɛni ga zeezakpa ungila (100), kogi ɠɛni ga zeezakpa ungila (100), é ɠɛ ga seki naanigi. Zalaɠa ɠulazuʋɛ ɠɛni GALA sei ʋɛlɛi laaʋɛ. \p \v 48 É liini ga ze tɛɛ wosuʋɛ GALA sei ʋɛlɛi wu. É siɠidaʋɛ ma ɓɛdɛgiti kɔɠɔni, ti ɠaaɠilini ga zeezakpa lɔɔlugɔ. Ti ɠilagilagiti, nu lɛɛzuʋɛ ɠogi ɠɛni ga zeezakpa puugɔ maazu naanigɔ. Nu lɛɛzuʋɛ ma ziɠigiti gaaɠilini ga zeezakpa zaʋasaʋa. \v 49 Tɛɛ wosuʋɛ zakpai ɠɛni ga zeezakpa ʋuufelegɔ (20), kogi ɠɛ ga zeezakpa puugɔ maazu felegɔ (12). Nu ɠɔɠɔ losuʋɛ ɠɛni ga puugɔ, nu lɛɛzuʋɛ. Kpɛdɛ felegɔ ɠɛni loni nu lɛɛzuʋɛ, zɔi zɔɔla ʋele, zɔi zɔɔla ʋele. \c 41 \p \v 1 Zunui liini ga ze naazu GALA sei ʋɛlɛi ma ʋɛlɛ wolai wu, é kpɛdɛgiti kɔɠɔni ná, gaaɠilini ga zeezakpa lɔzita, kakamaʋɛ ɠilagilagi pɛ. \v 2 Nu lɛɛzuʋɛ ɠɛni ga zeezakpa puugɔ, nu lɛɛzuʋɛ ma ziɠigiti gaaɠilini ga zeezakpa lɔɔlugɔ. Pɛlɛwuʋɛ ɓɔɠɔi zakpai ɠɛni ga zeezakpa ʋuunaanigɔ (40), kogi ɠɛ ga zeezakpa ʋuufelegɔ (20). \v 3 É lɛɛni pɛlɛ ɠoozuʋɛ, é pɛlɛlaʋɛ ma ɓɛdɛgiti kɔɠɔni, ti ɠɛni ga zeezakpa felegɔ, pɛlɛlaʋɛ ɠogi ɠɛni ga zeezakpa lɔzita, nu lɛɛzuʋɛ ɠogi ɠɛni ga zeezakpa lɔfela. \v 4 É pɛlɛwuʋɛ ɓɔɠɔi ɠɔɠɔni, sakpai ɠɛ ga zeezakpa ʋuufelegɔ, kogi zeezakpa ʋuufelegɔ. É ɠɛni mà, ʋɛ ɠa ná ga: «Ada ɲadega wolai.» \p \v 5 Zunui GALA sei ʋɛlɛi ma ziɠigi ɠaaʋɛ ɠɔɠɔni, gaaɠilini ga zeezakpa lɔzita. Ti pɛlɛ goiti toni gaaʋɛ, é ɠaku ma, ti ga zeezakpa naanigɔ ti ɠilagilagi. \v 6 Sangaso saʋagɔ ɠɛni ná, ti ɠilagilagi su ga puuzaʋasaʋa (30), ti ʋoluzeiɗai siɠigi ʋa, GALA sei ʋɛlɛi maaɠoolii zu, nii a kɛ ti mina zei GALA sei ʋɛlɛi ma ziɠigi ɓɔɠɔi ʋa. \v 7 Nu lɛɛ laa ɠilagila è zeɠe zɔɔma zangasoi zu, è lati è lɛ zɔi zu, pɛlɛ goiti ti gaawɔɔlɔni ga maazu ʋelei, é ɠaku GALA sei ʋɛlɛi ma. Pelei zuwɔɔlɔni ga maazu ʋelei. Nu ɠɛni lɛɛzu sangasoi ɠa, è zeɠe buu ʋelei, è leʋe zaamazuʋɛ, è lɛ maazuʋɛ. \p \v 8 Gè pɛtɛni ɓalaa ga GALA sei ʋɛlɛi maaɠoolii zu, dooɠo bosuʋɛ wuzeɠeni ná pɛlɛ goiti buuʋɛ niiti ti-zakpai ɠɛni ga zeezakpa lɔzita lɔzita. \v 9 Pɛlɛ goiti poluʋɛ siɠigi ɠa, miná ɠaaɠilini ga zeezakpa lɔɔlugɔ. Pelei é yɛni suɠalagai é lo GALA sei ʋɛlɛi ʋa, \v 10 ti yɔɠɔzu ta zɔɔma ʋɛlɛiti é ɠɛni ga zeezakpa ʋuufelegɔ (20), é ɠaku GALA sei ʋɛlɛi ma. \v 11 Pɛlɛ goiti daaʋɛ ɠɛni ga felefele, ti zɔɠɔ nu ziɛzuʋɛ ma, gilagi ɠɛni nu ɠɔʋɛzuʋɛ, gilagi ɠɛ nu yeezazuʋɛ. Nu ziɛzuʋɛ ɠɛni ga zeezakpa lɔɔlugɔ, é ɠaku ma ná pɛ. \v 12 Pɛlɛi ta ɠɛni loni folo liizu ʋelei, gaaʋotegai koizuʋɛ ma, sakpai ɠɛni ga zeezakpa ʋuutaaʋuugɔ (90), kogi ɠɛ ga zeezakpa ʋuulɔfela (70). Pɛlɛi ɓɔɠɔi ɠaaɠilini ga zeezakpa lɔɔlugɔ. \p \v 13 Zunui GALA sei ʋɛlɛi ɠɔɠɔni, é ɠɛni ga zeezakpa ungila (100). Koi, ta pɛlɛi, ta siɠigiti, ti zakpai ɠɛni ga zeezakpa ungila (100). \v 14 Pɛlɛi ɠaaʋotesu ʋelei, ta koizuʋɛ é lo folo ɠulazu ʋelei ʋa, miná ɠogi ɠɛni ga zeezakpa ungila (100). \v 15 Zunui pɛlɛi zakpai ɠɔɠɔni, koizuʋɛ ɠobaʋɛ é ʋoluzuʋɛ, ta nu ziɛzuʋɛti ti naa yɔɠɔzuʋɛti, é ɠɛni ga zeezakpa ungila (100). \p Pɛlɛ wolai é koozuʋɛ, ta tɛɛ wosuʋɛti, \v 16 ta pɛlɛlaʋɛti, ta fenɛtɛlɛiti ti ga giliyazegiti, ta dooɠo bosuʋɛti é ɠaku ma, sangaso saʋagɔi pɛ su, gului ʋɛɛni ti pɛ maaʋɛ, é zo zooi ma, é lɛ, é zei fenɛtɛlɛiti ba. Gulu zɛʋɛi ɠɛni laani fenɛtɛlɛiti maaʋɛ. \v 17 GALA sei ʋɛlɛi maaʋɛ, ta koozuʋɛ, é zo kpogi ma nu lɛɛzuʋɛ, é zeeli pɛlɛ ɠoozuʋɛ, \v 18 ti ná pɛ maaʋɛlupɛluni ga dɔɔ wuluiti ta seeluɓɛinti maaniinigiti, ti zɔɠɔzu ɠɛ ti ʋa. Seeluɓɛn ɠilagilagi ɠaazuʋɛ ɠɛni ba fele, \v 19 nuɓusɛ ɠaazuʋɛ, naa ɠaaʋoteni dɔɔ wului ma, zala ɠaazuʋɛ, naa ɠaaʋoteni zɔɔla ʋelei zɔɔma lɔɔ wului ma. Zenɔ ɠana é ɠɛɛni la, é ɠaku GALA sei ʋɛlɛi ma. \v 20 É zo zooi ma, é lɛ kpogi maazuʋɛ, seeluɓɛinti ta dɔɔ wuluiti maaniinigiti ka ti ɠɛni GALA sei ʋɛlɛi maaʋɛ. \p \v 21 GALA sei ʋɛlɛi laaʋɛti ma laamasagiti ti ɠɛni ga seki naanigiti. Ada ɲadegai ɠakalaʋɛ, nu ɠɛni anii ta ɠaazu ná, kulaai ga \v 22 zalaɠa ɠulazuʋɛ é ga gului, gaaɠoozaai ga zeezakpa saʋagɔ, kogi ga zeezakpa felegɔ. Goizuʋɛti ta kɔɠɔi ta koozuʋɛti, ti ɠɛni ga gului. Zunui ɠɛni ma: «Taɓalii ɠa é Ɠɔoɠɔ GALAGI ɠakalaʋɛ.» \p \v 23 Pɛlɛ wolai ta ada ɲadega wolai, kpo felefelegi ɠa é ɠɛni naati da. \v 24 Pɛlɛlaʋɛ naati pɛ, kpogi ɠɛni ti la ga felegɔ, ti ɗa ziɛ su. \v 25 Ti seeluɓɛinti ta dɔɔ wuluiti maaniinigi zaɠani ga yeei GALA sei ʋɛlɛi ma ɓogiti ma, eɠɛʋelei nɔ ti kɛɛni la pɛlɛi ɠoozuʋɛ. Poluʋelei, kavagi ɠɛni ná ga gului, gaaʋotegai tɛɛ wosuʋɛ ma. \v 26 Giliyaze venɛtɛlɛiti kakamaʋɛti, ta tɛɛ wosuʋɛ, dɔɔ wului maaniinigi ɠɛni ti ma ná pɛ, ta pɛlɛ wolai ma, ta kavagiti maaʋɛ. \c 42 \s Zalaɠa ɠula nuiti ta-ʋɛlɛiti \p \v 1 Zunui liini ga ze koi wolai ʋɔ pelei, pɛlɛ goi naati pɔ bɛ niiti ti nu ɠɔʋɛzu ʋelei, ti ɠaaʋotegai koi wolai ma ta pɛlɛi ma é GALA sei ʋɛlɛi ʋoluʋɛ. \v 2 Naama ʋɛlɛ logai é nu ɠɔʋɛzuʋɛ, sakpai ɠa ga zeezakpa ungila, kogi ɠɛ ga zeezakpa ʋuulɔɔlugɔ. \v 3 Gaaʋoteni nu ziɛzuʋɛ ma, ga zeezakpa ʋuufelegɔ, é ɠaku GALA sei ʋɛlɛi ma, zɔɔla ʋelei, é zeini koi wolai ʋa naa ziaai. Pɛlɛ goiti ti ɠɛni ná, ti loni ɓɔɠɔ maazu ga sangaso saʋagɔ. \v 4 Pɛlɛ goiti kakalaʋɛ, koi zaamaʋɛ ʋelei, nu ziɛzuʋɛ yɛni ná, kogi ga zeezakpa puugɔ, sakpai ga zeezakpa ungila (100). Nu ɠɛni lɛɛzu bu ga nu ɠɔʋɛzu ʋelei. \v 5 Sangasoi ma zeiga zaʋasiɛi ma ʋɛlɛiti buu la ɠɛni ɓaaɠoni ga buu ʋele gele felegɔiti kɛʋele. Tɔɔzei ti yɔɠɔzu ʋeleiti ti zuwɔɔlɔni, é leʋe buu ʋele gele felegɔiti tɔnɔiti ba. \v 6 Sangasoi ɠɛni ga saʋa, kɛlɛ kpɛdɛ ge la ɠɛni ti wu, eɠɛʋelei koizuʋɛ ma ɓɛdɛgiti ti ɠɛni la. Naa maaʋele ma, é zo zooi ma, é lɛ, maazuʋɛ ʋɛlɛ ɠoozuʋɛti ti lɔini, ti leʋe buuʋɛ gelei ʋa ta zaamazu gelei. \v 7 Ʋoluzu ʋele ziɠigi gaaʋotegai koi wolai ma, pɛlɛiti poluzeiɗai ba, sakpai ɠɛni ga zeezakpa ʋuulɔɔlugɔ. \v 8 Mazɔlɔɔ ʋɛ pɛlɛiti ti loni ná, ti ɠaaʋotegai koi wolai ma, miná zɔligɔi pɛ kpɔga ɠɛni ga zeezakpa ʋuulɔɔlugɔ, tama, GALA sei ʋɛlɛi ʋɔ pelei, ʋɛ pɛlɛiti ti loni ná, miná zɔligɔi pɛ kpɔga ɠɛni ga zeezakpa ungila. \v 9 Pɛlɛi naati buuʋɛ, folo ɠulazu ʋelei, nu lɛɛzuʋɛ ɠɛni ná, nii ɗa zeɠezu ga koi wolai ʋɔ pelei. \v 10 Nu lɛɛzuʋɛ ɠɛni koii ma ziɠigi ɠogi ma. \p Nu yeezazu ʋelei, pɛlɛiti ti ɠɛni miná, ti ɠaaʋotegai koizuʋɛ ma ta pɛlɛi ma, é GALA sei ʋɛlɛi ʋoluʋɛ. \v 11 Nu ziɛzuʋɛ ɠɛni ti ɠakalaʋɛ. Eɠɛʋelei nɔ zɔɔma ʋɛlɛiti ti la nu ɠɔʋɛzu ʋelei, ti pɛ ti-ɠazaʋi pelei ɓɔni, ti-zakpaiti ta ti-ɠogiti, ta ti lo pelei, ta nu lɛɛzuʋɛti ta nu ɠulazuʋɛti. \v 12 Zenɔ ɠana nu yeezazuʋɛ ma ʋɛlɛiti ma ɓogiti ti ɠɛni la. Daaʋɛ ɠɛni nu lɛɛzuʋɛ, gaaʋote kpaamaazu ziɠigi ma. Nu ɠɛni lɛɛzu ná ga folo ɠulazu ʋelei. \p \v 13 Zunui ɠɛni mà: «Pɛlɛ goiti ti nu ɠɔʋɛzuʋɛ ta nu yeezazuʋɛ, ti ɠaaʋotegai koizuʋɛ ma, ta ga pɛlɛ ɲadegaiti. Mazɔlɔɔ miná ɠa Ɠɔoɠɔ GALAGI ná-zalaɠa ɠula nuiti ta ɗa lɛ ná, ti ɗa ani ɲadegaiti mi ná. Ná ɠa maanɛai ti ani ɲadega wolaiti pu ná: vebɛ zalaɠaiti, ta koto gba zalaɠai, ta faazuɓɛtɛ zalaɠai, mazɔlɔɔ adaʋɛ tɛi ɲadegɛ. \v 14 Siɛgi zu zalaɠa ɠula nuiti ti lɛɛzu la ada ɲadegai, ti la zooga ti ʋa ɠula koi wolai zu, kɛni ti seɠei naati pu pɛlɛi wu, niiti ti botii ɠɛɛzu ga tiye Maliɠii ʋɛ, mazɔlɔɔ seɠei naati ɲadegɛ. Ta taɠiligaa loo ɠɔba, aisa ti ʋa ɠula, ti ʋa li ʋɛ nuɓusɛiti ti ʋuuni ná.» \s Siɠigi é koii ma naa ɠɔɠɔ fai \p \v 15 Zunui ɓegai ma ga GALA sei ʋɛlɛi ma ɠoizuʋɛ ma ʋɛlɛiti kɔɠɔ, é ɠulani ga ze folo ɠulazu ʋelei ma ziɠidaʋɛ, é poluʋɛ pɛ kɔɠɔni é ɠaku ma. \v 16 É kɔɠɔgi woni ga kɔɠɔ bo seeli kpakui é ɠɛni zea, é kaani ga folo ɠulazu ʋelei zakpai ɠɛni ga zeezakpa undɔɔlugɔ (500). \v 17 É nu ɠɔʋɛzu ʋelei ɠɔɠɔni ga kɔɠɔ bo kpakui, é ɠɛ ga zeezakpa undɔɔlugɔ (500). \v 18 É nu yeezazu ʋelei ɠɔɠɔni ga kɔɠɔ bo kpakui, é ɠɛ ga zeezakpa undɔɔlugɔ (500). \v 19 É folo liizu ʋelei ɠɔɠɔni ga kɔɠɔ bo kpakui, é ɠɛ ga zeezakpa undɔɔlugɔ (500). \v 20 É siɠigi ɠakama naanigɔiti pɛ kɔɠɔni, nii é ɠakuni GALA sei ʋɛlɛi ma, siɠigi ɠɛni ga seki naanigi, sakpai ɠɛ ga zeezakpa undɔɔlugɔ (500), kogi zeezakpa undɔɔlugɔ (500). Naa ɠa é ada ɲadegai ti zeeɠaaɠwɛɛni ta ʋɛ ɛsɛ pɛ ge ɠɛni ʋuuzu ná. \c 43 \s Ɠɔoɠɔ GALAGI ɠalema vai ʋolu // sei ʋɛlɛi wu \p \v 1 Zunui liini ga ze folo ɠulazu ʋele ziɠidaʋɛ. \v 2 Wɛlɛ, Izilayɛle ná-GALAGI ná-lɛbiyai ɠɛni volozu, é ɗa ʋa, é zeɠe folo ɠulazu ʋelei. Maalugi ɠɛni eɠɛ ziɛ wolaa ta ɠɛ zulusu, é eteai zu ɠɛni kala ga ná-lɛbiyai ma zezei. \v 3 Kulakɛlɛmai nii ɠulani ga zɔiti niiti gè ti ɠaani ta siɛgiti su GALA ge ʋaani la Zeluzalɛme ɠoloɠolosu, nà la ɠɛna ziɛ wolai Keɓaal laaʋɛ. Gè looni, gè laaʋɛɛ zooi ma. \v 4 Ɠɔoɠɔ GALAGI ná-lɛbiyai ɠɛni volozu, é ɗa lɛ GALA sei ʋɛlɛi wu ga folo ɠulazu ʋele ziɠida ʋelei. \v 5 GALA Zɛnvui bùzeɠeni zooi ma, é li ga ze koi zaamaʋɛ. Wɛlɛ, Ɠɔoɠɔ GALAGI ná-lɛbiyai é volozu, naa GALA sei ʋɛlɛi wuulaaveni. \p \v 6 Gè nui ta woomɛnini, é ɗa ɓɔɛ pɔ̀, GALA sei ʋɛlɛi wu munu, tama zunui é loni tùɠɔ, naa ɠɛni nɔ kòbaʋɛ. \v 7 Ɠɔoɠɔ GALAGI ɠɛni mà: «Ɗa ʋe, zunui, ʋɛ ɠa ná ga nà-masa kpɔkpɔgi ʋilɛsuʋɛ, ná ɠa nà ɠɔɠɔaʋɛ ʋɛɛ ná mɛɛ. Nà zei ná Izilayɛle nuɓusɛiti saama eyɛsu ɠɔ. Izilayɛle nuɓusɛiti, ɓaa ta-masagiti, ti la mɔ ɓaaɠulaa dàasei ɲadegai ma ga ta-ɠoloɠologi, ɓaa ta-masagiti ma ʋoomaiti ti laani ta-zalaɠa ɠula adaʋɛti. \v 8 Ti ta-masa pɛlɛiti ta ma ʋɛlɛla laamasagiti toni GALA sei ʋɛlɛi ɠobaʋɛ, kɛni siɠi koi nɔ ɠa é nà-pɛlɛi ta tɔnɔiti zɔɠɔzu. Ti ɓaaɠulani dàasei ɲadegai ma ga kɔzɔba vaiti ti ti ɠɛɛni. Naa ɠa é kɛɛni, nà-ziiɠaawanai zu, gè ti-ma zuwu ɠaaleʋeni. \v 9 Niizu ta ta-ɠoloɠolo faiti maaɠooza bà niina, ta ta-masagiti ma ʋoomaiti, nà yɛ zeini ti zaama eyɛsu ɠɔ. \p \v 10 «Ɗa ʋe, zunui, GALA sei ʋɛlɛi ɠɛʋelei pɛ dɛɛ ga Izilayɛle nuiti. Ti unfe ga ta-ɠotoiti, ti pɛlɛi lo pelei ma ɠazaʋigi vɛɠɛlɛfɛɠɛlɛ. \v 11 Ni gaamazu ta unfena ga kɛɛwotii kpein ti kɛɛni, GALA sei ʋɛlɛi lo pelei ma ɠazaʋigi lɛ ga tiye, pɛlɛiti gaaɠwɛɛ ʋelei, nu lɛɛzuʋɛti, ta nu ɠulazuʋɛti, ma ɠazaʋigiti pɛ ʋɔɔma. Ti pɛ dɛɛ ga sɛʋɛi, è tɔgiti da ti ɠaazu, ta deveiti maanɛai ti ɗa ziɛ ga tiye, naa ɠa a kɛ ti ʋilɛ ti ʋolu, ti ziɛ ga tiye. \v 12 GALA sei ʋɛlɛi ma lɔ golai ɠana, ʋɛ kpein ná ɠakugai GALA sei ʋɛlɛi ma gize unmaʋɛ, à mináti deve ga ada ɲadega wolai. Ungo, GALA sei ʋɛlɛi ma lɔgi ɠana.» \s Zalaɠa ɠulazuʋɛ ta zalaɠaiti \p \v 13 «Wɛlɛ zalaɠa ɠulazuʋɛ ma ɠɔɠɔgi ɠa é ɠɛni ga nii, feai é zoloo zeezakpa wolai ma, naa ʋoluʋɛ ɠa ga zeezakpa ɠilagilagi ta logɛ da ga zeelo gilagila. Zeɠei é wɔɔni é ɠaku ma, suzɔligɔi ɠɛni ga zeezakpa ɠila, kogi ɠɛ ga zeezakpa ɠila. Daaɓegi é ɠakuni ma, naa ɠaazɔligɔi ɠɛni ga zeelo gila ta tukpɛ ko. Niima é ɠɛni ga zalaɠa ɠulazuʋɛ ɠaazɔligɔi, \v 14 é zo zalaɠa ɠulazuʋɛ ɠɔɠɔi ma, nii dɔai zooi wu, é zeeli kɔɠɔ goi ma, naa ɠɛɛni ga zeezakpa felegɔ, naati zɔɠɔzuʋɛ ɠogi ɠɛni ga zeezakpa ɠila, é zo niina ma ɠɔɠɔ goi ma, é zeeli ma ɠɔɠɔ wolai ma, naa ɠaazɔligɔi ɠɛni ga zeezakpa naanigɔ. Naa ʋoluma daaɓegi ma niinɛ ɠili ge loni ba ga zeezakpa ɠila. \v 15 Zalaɠa ɠulazuʋɛ maazuʋɛ ná ɠɛni ga abu laazuʋɛ, gaaɠoozani é ɠɛ ga zeezakpa naanigɔ, minɛ naanigɔiti ti ɠɛni loni ba maazuʋɛ. \v 16 Abu laazuʋɛ zakpai ɠɛni ga zeezakpa puugɔ maazu felegɔ (12), kogi ɠɛ ga zeezakpa puugɔ maazu felegɔ (12), é ɠɛni ga seki naanigi, naa pɛ ge ɠɛ tie. \v 17 Ma ɠɔɠɔi zakpai ɠɛni ga zeezakpa puugɔ maazu naanigɔ (14), kogi ɠɛ ga zeezakpa puugɔ maazu naanigɔ (14). Daaɓegi ɠɛni ba, é ɠaku ma, maazuʋɛ ga zeezakpa lukpɛ, zeɠei é ɠakuni ma, é ɠɛni ga zeezakpa ɠila, nu ɠɔɠɔ ʋilɛsuʋɛti è ʋa lɛ ga, miná ɠaaʋoteni folo ɠulazu ʋelei ma.» \p \v 18 É ɠɛni mà: «Ɗa ʋe, zunui, Maliɠii Ɠɔoɠɔ GALAGI wooi ɠaa: ‹Faiti ti zɛʋɛai é lo zalaɠa ɠulazuʋɛ ʋa, yeei é ʋaazu losu da, gala zalaɠaiti ti ʋa ɗa ɠula ná, ɲama ʋili fai ɗa ɠɛ ná, ta ga niiti: \v 19 Ɗa nikɛ zinɛi ve zalaɠa ɠula nuiti zea, Levi nuiti ti ga Sadɔke mavofodai, ti maaɓuɠazu bà, ti ɗa botii ɠɛ bɛ̀, naa ɠa ti kulazu ga koto gba zalaɠai,› » Maliɠii Ɠɔoɠɔ GALAGI wooi ɠana. \v 20 « ‹Ɗa ma ɲamai zeɠezu è ta ziɛ zalaɠa ɠulazuʋɛ ma minɛ naanigɔiti ma, ta ma labui velesiɛi zoko naanigɔiti ma, ta daaɓegi ma kakugai ma. Pele ɠana ɗa kotoi gba la zalaɠa ɠulazuʋɛ ʋa, è kàlivaa. \v 21 Ɗa nikɛ zinɛi naa zeɠezu, kulaai ga koto gba zalaɠai, ti gala eteaʋɛ, GALA sei ʋɛlɛi ma ɠoizuʋɛ ʋoluʋɛ, naa makɛgai naa laama. \v 22 Poluma zobui, ɗa boli zinɛi zeɠe, nɛɛʋuzu la ba, è kula ga koto gba zalaɠai, zalaɠa ɠulazuʋɛ ɲade da, eɠɛʋelei nɔ é ɠɛɛni la ga nikɛ zinɛi. \v 23 Siɛgi zu ɗa ɓena da ga koto gba zalaɠai ɠula, ɗa nikɛ zinɛi zeɠe ta baala sinɛ wolai, nɛɛʋuzu mina ɠɛ ti ʋa, ti zogai togani goiti saama. \v 24 Ɗa ʋa, è ti lɛ ga Ɠɔoɠɔ GALAGI, zalaɠa ɠula nuiti ta kpoloi vaza ti ma, ti ti ɠula ga gala zalaɠai Ɠɔoɠɔ GALAGI ʋɛ. \v 25 Eyɛsu folo lɔfela, folo-o-folo ɗa ɗa boli zinɛ ɠila kula ga koto gba zalaɠai, è ɗa kɛ ɠana nɔ ga nikɛ zinɛi ta baala sinɛ wolai, nɛɛʋuzu mina ɠɛ ti ʋa, ti zogai togani goiti saama. \v 26 Folo lɔfela, zalaɠa ɠulazuʋɛ ná-koto gba vai ɗa ɠɛ, é ɲade, é ve GALA bɛ. \v 27 Folo lɔfelai a ɓena, é lɔɔzei folo lɔsaʋasiɛi ma niina, zalaɠa ɠula nuiti ta zoo niina ti wa-ɠala zalaɠaiti kula zalaɠa ɠulazuʋɛ, ta wa-yiilɛi zalaɠaiti, nà yeezei wo wu naazu,› » Maliɠii Ɠɔoɠɔ GALAGI wooi ɠana. \c 44 \s Kundiɠii ná-siɠidaʋɛ \p \v 1 Zunui liini ga ze GALA seizu ɲadegai ma ziɠidaʋɛ ʋoluʋelei, nii é folo ɠulazu ʋelei. Daaɠuluni. \v 2 Ɠɔoɠɔ GALAGI ɠɛni mà: «Siɠidaʋɛ tɛi daaɠulugai ɠa yɛsu de, nu la daalaoga pɛ. Nu la leʋega ná ʋele, mazɔlɔɔ Ɠɔoɠɔ GALAGI, Izilayɛle ná-GALAGI lɛɛni ná ʋelei. Daaɠulugai ɠa yɛsu de. \v 3 Kɛlɛ kundiɠii, ná-kundiɠi vai ma, toɠa zei ná, é ná-daamii wo Ɠɔoɠɔ GALAGI ɠaazu. Toɠa zoo é lɛ, é ɠula ga tɛɛ wosuʋɛ tetegai siɠidaʋɛ ma.» \s Ɓɛ ɠa a lɛ GALA sei ʋɛlɛi wu? \p \v 4 Zunui liini ga ze naa ʋoluma siɠidaʋɛ nu ɠɔʋɛzu ʋelei, GALA sei ʋɛlɛi ɠakalaʋɛ. Gè pɛtɛni ga Ɠɔoɠɔ GALAGI ná-lɛbiyai é volozu, naa Ɠɔoɠɔ GALAGI zei ʋɛlɛi wuulaaveni. Gè looni zooi ma, gè laaʋɛɛ. \v 5 Ɠɔoɠɔ GALAGI ɠɛni mà: «Ɗa ʋe, zunui, ɠaazuzeɠe ma ga pagɔ, è woilo! Mɛni ga woiyeɠei, nii kpein é ga tɔgiti ta deveiti gè ti veezu é lo sèizu ɲadegai ʋa. Ɗa dama gola ga faiti ti ʋilɛsu nu lɛɛ vai ʋa, ta nu ɠula vai ʋa, sèizu ɲadegai ʋa. \v 6 Ɗa ɓɔɛ kololala nuiti pɔ, Izilayɛle nuiti: ‹Maliɠii Ɠɔoɠɔ GALAGI wooi ɠaa: Izilayɛle nuɓusɛiti, wa-ɠɔzɔba vaiti ti kula ɠɛa ga ze, niiti wo ti ɠɛɛni. \v 7 Siɛgi nɔ zu wo ɠɛni nɔ̀nɔ ma laamianigi veezu la bɛ̀, ga zalaɠa zuai ma wulɔiti ta ma ɲamaiti, wo wɛɛinti dɔɔni sèizu ɲadegai, ti la latini pɛlɛʋolu, ti la ɠoloni bɛ̀. Wo sèi ʋɛlɛi ɠɔzɔni ga naa. Minazeɠegi nii é wo ɠilini nɔ̀un ba, wo naa ɠoloɠoloni ga wa-ɠɔzɔba ɠɛɛwotiiti kpein. \v 8 Wo la ɠaaɓaani botii ma, é lo zèaɠɔli ɲadegaiti ba, kɛlɛ wɛɛinti ka wo ti loni ʋotogi zu, ga ti kɛ. \v 9 Maliɠii Ɠɔoɠɔ GALAGI wooi ɠaa: Wɛɛn nɔpɛ é la latini pɛlɛʋolu, ta é la ɠoloni bɛ̀, é la lɛa sèizu ɲadegai, anɛɛ ni toɠa zeini Izilayɛle nuiti saama.› » \s Devei é lo Levi nuiti ba \p \v 10 « ‹Nii é ga Levi nuiti tɔnɔi, tɛiti ti ɠɛlɛni bà, ti ʋoluave bà, siɛgi zu Izilayɛle ɠakani da, ti zeɠe polu, ti ʋilɛ ta-ɠɔɔɠɔ gani nɔɠɔiti polu, ta ta-vaaɠaazagi naa zu nimizai zɔlɔɔ. \v 11 Ta zoo ti botii ɠɛ bɛ̀ ga sèizu ɲadegai ma ziɠidaʋɛti makɛ vai, ti botii taɠiligaani kɛ sèizu ɲadegai wu. Ta zoo ti suaiti paa, niiti ti ɠulazu ga gala zalaɠaiti ta zɔɔma zalaɠaiti, ta ɠɛ nuɓusɛiti zeema. \v 12 Kɛlɛ tɔɔzei tiya ɠa ti loni Izilayɛle nuiti untuɠɔ kɔɔɠɔ gani nɔɠɔiti kɔɔzuʋɛ, ti ti loo kotoi zu, wɛlɛ gè minazeɠea ti ʋɛ ga nà wuzeɠe ti laalɔɠɔma, ta ta-vaaɠaazagi zu nimizai zɔlɔɔ,› » Maliɠii Ɠɔoɠɔ GALAGI wooi ɠana. \v 13 « ‹Ti maa la nɛɛni ti ʋa maaɓuɠa bà, ti ʋa nà-zalaɠa ɠula wotii ɠɛ, ti maa la nɛɛni ti ʋa maaɓuɠa ani ɲadegaiti tanɔpɛ ba, nii feai bɛ̀, ɓaa nà-zalaɠa ɠulazu ɲadega wolai ʋa. Pele ɠana ta ta-unfetala vaiti ta ta-ɠɔzɔba vaiti su nimizai zɔlɔɔ da. \v 14 Nà GALA sei ʋɛlɛi ma wotii ɠɛ ga ti-unma ɠasɔi, miná ɠa ta botii kpein kɛ ná, nii maanɛai ga é ɠɛ.› » \s Zalaɠa ɠula nuiti ma lɔgi \p \v 15 « ‹Kɛlɛ zalaɠa ɠula nuiti, Levi nuiti ti ga Sadɔke mavofodaiti, niiti ti ɠaaɓaani sèizu ɲadegai ma, siɛgi zu Izilayɛle nuiti ti ɠɛni ɠakasu la, ti maaɠooza bà, tiya ɠila nɔ ɠa ta yɛ maaɓuɠazu bà, ti ɗa botii ɠɛ bɛ̀, ti ɗa zalaɠa zuai ma wulɔiti kula bɛ̀ ta ma ɲamaiti,› » Maliɠii Ɠɔoɠɔ GALAGI wooi ɠana. \v 16 « ‹Tiya ɠila nɔ ɠa ta ɠɛ lɛɛzu sèizu ɲadegai, ti maaɓuɠa nà-taɓalii ʋa, nii a kɛ ti naa ɠɛ nii gè deveai é lo dɛ̀bi vai ʋa. \v 17 Ta ɠɛna koi zaamaʋɛ ma ziɠidaʋɛti ma ɓogiti maazuɓudɛa, kɛni ti geze zeɠeiti too ɠɔba. Ti la baala deɠa zeɠe loa ɠɔba, siɛgi zu ti botii ɠɛɛzu la koi zaamaʋɛ, ta GALA sei ʋɛlɛi wu. \v 18 Geze zeɠei ɠa a ɠɛ ti unba ga bɔɔlɔgi, ta geze zeɠei ɠɛ ti ma ga ʋɛlɛ kpuɠagi. Ti mina maaɠili zɔɔla zeɠe a fɔdɔi ɠula ti ma. \v 19 Kɛlɛ siɛgi zu ti ɠulazu la koi wolai zu nuɓusɛiti pɔ bɛ, ta ta-wotiɠɛ zeɠeiti kula ɠɔba, ti ti ʋu zalaɠa ɠulazu ɲadegai ma ʋɛlɛiti bu, ti seɠe ɠiligaa loo ɠɔba, nii a kɛ ti mina nuɓusɛiti ɲade ga ta-zalaɠa ɠula zeɠeiti. \v 20 Ti la tɔungi ɓuyega, kɛlɛ ta ɗa tɔungi wo, ti mina ɓe ba é ʋa ɠooza. \p \v 21 « ‹Zalaɠa ɠula nu ɠila kpalaa mina dɔɔ ɓɔle, siɛgi zu é lɛɛzu la koi ɠoozu ziɠigi zu. \v 22 Zalaɠa ɠula nu nɔpɛ ge la poanza zeiɗa, ɓaa anzanui nii ti pilɛgai, kɛlɛ maanɛɛʋɛ ga é Izilayɛle anzalopoi ta zei, ɓaa zalaɠa ɠula nui taɠili ná-poanzai. \v 23 Ta nà-nuɓusɛiti kala ga ti zeeɠaaɠwɛɛzu ɠwɛɛ ani ɲadegai ta ɲadetala gelei ʋa, naa ʋɛɛ nii ʋa kɔzɔai ta nii é la ɠɔzɔni. \v 24 Ni kpɔɛ a leʋena, tiya ɠa ta ma lukpɔi ɠaaleʋe, ta tukpɔi ɠaaleʋe ga sɔlega, é zoloo nà-tɔgiti ma. Ta nà-fɛti voloiti so, eɠɛʋelei gè deveiti feeni la ta tɔgiti, ti dooɠo foloiti maaɲɛ. \p \v 25 « ‹Zalaɠa ɠula nui mina maaɓuɠa pooma ʋa, é ʋa vɔɔɠu ba, a ʋa ɓɔɠɔ ɠɔzɔ, kɛni ni kɛɛɠɛ ʋe, ɓaa dee, ɓaa ná-doun zunui ta, ɓaa ná-doun anzanui ta, ɓaa kɛɛɠɛloin ta, ɓaa ná-seelai ta zɔi é la dɛ zeini zini bɛ. \v 26 Naama su, kɛni é ɓɔɠɔ ɲadega ʋoluma, é folo lɔfela maaɓɔun, é ʋa leɠa ná-botii lɔɔzei. \v 27 Voloi a liina la koi zaamaʋɛ, ada ɲadegai, toɠa ná-koto gba zalaɠai ɠula,› » Maliɠii Ɠɔoɠɔ GALAGI wooi ɠana. \p \v 28 « ‹Ta poganii zɔlɔɔ, naama ʋoganii ɠa é ga ze nà ɓɔɠɔi. À mina pogani nɔpɛ fe ti ya Izilayɛle yooi zu, mazɔlɔɔ nà ɓɔɠɔi nà ɠɛ ga ta-ʋoganii. \v 29 Ti-ɠɔnɔgi ɠa ɠɛ ga vebɛ zalaɠaiti, ta koto gba zalaɠa zuaiti, ta faazuɓɛtɛ zalaɠa zuaiti, ta nii nɔpɛ a makɛna nɔ̀un bɛ Izilayɛle nuiti zea, naa ɠa ɠɛ ga tɔnɔ. \v 30 Zooi ʋaalɔnɔ mɔungiti kpein ma ʋagɔi ɠa ɠɛ ga zalaɠa ɠula nuiti tɔnɔ, tazeɠebaiti pɛ, taɠulaba la ba, naati pɛ ta ɠɛ ga zalaɠa ɠula nuiti tɔnɔ. Nuiti ta ɓulu vukɔi ma ʋagɔiti fe ti ya, naa ɠa a kɛ gè tuya loo ta-ʋɛlɛyeɠeiti bɛ. \v 31 Kɛlɛ zalaɠa ɠula nuiti ti mina sua nɔpɛ mi, zɔi saai ɓɔɠɔ yeema, ɓaa baliʋaliai ga, é ɠɛni ga wɔnii ɓaa suai.› » \c 45 \s Ʋɛti ti makɛgai zooi ma vaa ʋa \p \v 1 « ‹Siɛgi zu wo zooi ɠaaɠwɛɛzu la Izilayɛle wolodaiti zɔɠɔzu, wa ta zeɠe ba, é ɠɛ ga Ɠɔoɠɔ GALAGI nɔnɔ, sakpai ɠa ɠɛ ga zeezakpa waaʋuufelegɔ maazu lɔɔlugɔ (25.000), kogi ɠɛ ga zeezakpa waaʋuufelegɔ (20.000). Toɠa leve ga náʋɛ pɛ ɲadegɛ. \v 2 Naama yooi zaamaʋɛ ɠa, GALA seizu ɲadegai ma yooi a leʋe ba ná, é ɠɛ ga seki naanigi, ma zeki naanigɔi ɠilagilagi zɔligɔi ɠɛni ga zeezakpa undɔɔlugɔ (500), ada ɲakai ɓalaa yɛ maaɠoolii zu ga zeezakpa ʋuulɔɔlugɔ (50). \v 3 Zooi ʋɔ bɛ ná veezu ga Ɠɔoɠɔ GALA nɔnɔi, wa zooi ná ta ɠɔɠɔ ba ga zeezakpa waaʋuufelegɔ maazu lɔɔlugɔ (25.000), kogi ɠɛ ga zeezakpa waapuugɔ (10.000), miná ɠa GALA seizu ɲadegai a ɠɛ ná, ta ada ɲadega wolai. \v 4 Miná ɠa ná ɲadesu zooi ma vaa ʋa, ná makɛsu yɛ zalaɠa ɠula nuiti bɛ, niiti ti Ɠɔoɠɔ GALAGI ná-botii ɠɛɛzu GALA seizu ɲadegai. Ta zooi zɔlɔɔ miná, ti ta-ʋɛlɛiti to, zɔɠɔzu ɠɛ ti ʋa ta seizu ɲadegai. \v 5 Ná taɠili ka leʋe ba ga zeezakpa waaʋuufelegɔ maazu lɔɔlugɔ (25.000), ta kogi ɠɛni ga zeezakpa waapuugɔ (10.000), é ve Levi nuiti zea, niiti ti GALA sei ʋɛlɛi wu wotii ɠɛɛzu ga pagɔ. Ta taaiti to miná, ʋɛ ta zei ná. \p \v 6 « ‹Ʋɛ ná makɛgai Ɠɔoɠɔ GALAGI ʋɛ, naama yooi zakpai ma, kobaʋɛ, wa zeezakpa waaʋuufelegɔ maazu lɔɔlugɔ (25.000) leʋezu ba, kogi ɠɛ ga zeezakpa waadɔɔlugɔ (5.000), miná ɠa wo taai ʋuuzu ná, toɠa ɠɛ ga Izilayɛle ʋɛbɛi kpein nɔnɔ. \v 7 Wa zou felegɔ makɛ kundiɠii ʋɛ, ta ɠa ɠɛ ʋepemaʋɛ ɠilagilagiti pɛ zooi ʋa nii makɛgai Ɠɔoɠɔ GALA ʋɛ, ta taai ʋɛ, gilagi ɠɛ folo liizu ʋelei, gilagi ɠɛ folo ɠulazu ʋelei, ti zakpai ɠa ɠɛɛzu ga bolodamaiti tɔnɔiti kɛʋele, é zo folo liizu ʋelei ma ɠwɛmaʋɛ, é li folo ɠulazu ʋelei ma ɠwɛmaʋɛ. \v 8 Ná ɠa é ɠɛɛzu ga nɔnɔi ma yooi, Izilayɛle yooi zu. Naazu nà-kundiɠiiti ti la mɔ nà-nuɓusɛiti suziɠaa, ta zooi yɛ Izilayɛle nuiti zea, eɠɛʋelei ta-wolodamaiti ti la.› » \s Kundiɠii losuʋɛ \p \v 9 «Maliɠii Ɠɔoɠɔ GALAGI wooi ɠaa: ‹Faa kula ɠɛa, Izilayɛle ɠundiɠiiti! À pele leʋe toomai ta toosu vaiti tuɠɔ. À sɔledai ziɛ, ta telebodai. À ɓe nà-nuɓusɛiti kpɛɛzu ta-yooiti maazu,› » Maliɠii Ɠɔoɠɔ GALAGI wooi ɠana. \p \v 10 « ‹Kɔɠɔ ganiiti ti ɠɛ wo ya, niiti ti zoloogai su, kiloiti ti laazeeliai, ta kɔɠɔ ganii mɔtai kpein ti laazeeli. \v 11 Ani ɠae ɠɔɠɔ ganii daa ga efa, ta ziɛ aniiti kɔɠɔ ganii daa ga bate, ti felegɔ ta ɠɛ ɠɛɠala. Ti ɠilagilagi ɠa ga kɔɠɔ gani wolai daa ga womɛlegi, naa ma ɠaaɠwɛsui ʋuusiɛi. \v 12 Sikilegi ma wali ɠae ɠilagi ɠa ɠɛ ga gelagi puufelegɔ (20), tama kɛni naama wali ɠaeiti ti ɠɛ ga puulɔzita (60), é ʋa ɠɛ ga mine gilagi. \p \v 13 « ‹Ʋele ɠa wa ɠɛ wa-vebɛaniiti kulazu ba la, efagi zeizu lɔzitasiɛi ɠa wa kula womɛle gilagi ʋa moloi zu, ta efagi lɔzitasiɛi ɠa wa kula womɛle gilagi ʋa wɔɔlezegi zu. \v 14 Nii pilɛgai gulɔi ʋa: wo-zɔlɔɔ gani ma ɠaaɠwɛsui ungilasiɛi. Gulɔi ɠa ɠɔɠɔ bategi zu, nii suʋɛ ga womɛlegi ɓaa kɔɔlegi ma ɠaaɠwɛsui ʋuusiɛi. \v 15 Baalagi ɓaa boli ɓulugi a ɠɛna ga unfelegɔ (200) Izilayɛle lufa lɛnugiti su, wa gila seɠe ti zaama. Naa ɠa é ɠɛɛzu ga vebɛ zalaɠai, ɓaa gala zalaɠai, ɓaa ziilɛi zalaɠai, nii a kɛ é ɠɛ ga wa-ɠotoiti gba zalaɠai,› » Maliɠii Ɠɔoɠɔ GALAGI wooi ɠana. \v 16 « ‹Naama yeemaaɓɔgi maa ɠa loli nuiti pɛ ma ti zooi zu, ti ʋaa la Izilayɛle ɠundiɠii ʋɔ. \v 17 Tɔɔzei kundiɠii ɠa tosuʋɛ ɠɛɛzu ga é gala zalaɠaiti ma zɔɔlaiti fe, ta vebɛ zalaɠaiti, naa ʋɛɛ puya zalaɠaiti ba, ti ɠulazu fɛti voloiti, ta alu toga niinɛi ma vɛtiiti ma, naa ʋɛɛ dooɠo foloiti, ta zɔɔma voloiti kpein ba, Izilayɛle nuiti maanɛai ti ɠaalɛ ba ma. Kundiɠii ɠa maanɛai é koto gba zalaɠai ma zɔɔlaiti fe, ta vebɛ zalaɠai, ta gala zalaɠai, ta ziilɛi zalaɠai, nii a kɛ kotoi ma zuvaayɛgi zɔlɔɔ Izilayɛle ʋɛlɛyeɠei ʋɛ.› \p \v 18 «Maliɠii Ɠɔoɠɔ GALAGI wooi ɠaa: ‹Alu mɔungi ma volo mɔungi, wa nikɛ zinɛ ɓokpa gila seɠe, nii nɛɛʋuzu la ba, wo kula ga zalaɠai, wo GALA sei ʋɛlɛi ɲade da. \v 19 Zalaɠa ɠula nui ɠa koto gba zuai ma ɲamai zeɠe, kulaai ga zalaɠai, é siɛ GALA sei ʋɛlɛi ma laamasagiti ma, ta zalaɠa ɠulazuʋɛ woizuʋɛti ma ɠɔɠɔ naanigɔiti ma, ta koi ɠoozuʋɛ ziɠidaʋɛti ma laamasagiti ma. \v 20 Alugi ma voloi lɔfelasiɛi ma, wa kɛ ɠana nɔ naama nui ʋɛ, zɔi a kotoi ɠɛ, é la gaaɠilini ma, ɓaa é la suɠwɛɛni. Wa GALA sei ʋɛlɛi ɲade ga naa ɠɛai. \p \v 21 « ‹Alu mɔungi ma volo puugɔ maazu naanisiɛi (14) ɠa ɠɛ wo ʋɛ ga Pake fɛtii. Toɠa ga folo lɔfela vɛtii. Ɓului lɛʋɛ la su, naa ɠa wa ɠɛ miizu. \v 22 Naama volo ná, kundiɠii ɠa nikɛ zinɛ ɓokpagi ɠula ga zalaɠai, tɔ ɓɔɠɔi ná-kotoi gba vai ma, ta nuɓusɛiti pɛ ta-ɠotoiti gba vai ma. \v 23 Fɛtii ma volo lɔfelaiti su, toɠa gala zalaɠai ma zɔɔlaiti fe Ɠɔoɠɔ GALAGI ʋɛ ga, nikɛ zinɛ ɓokpa dɔfela, ta baala sinɛ lɔfela, niiti nɛɛʋuzu la ti ʋa. Folo lɔfelai laawu, toɠa boli zinɛ ɠila fe ga zalaɠai folo-o-folo, koto gba vai zu. \v 24 Naa ʋolu toɠa vebɛ zalaɠai ve ga moloi kilo ʋuusaʋagɔ (30), ta gulɔi litɛlɛ lɔzita ti ɓɔ nikɛ zinɛi ɠilagilagi ta baala sinɛi ɠilagilagiti ba. \p \v 25 « ‹Fɛtii tɔɔzeizu alugi lɔfelasiɛi ma volo puugɔ maazu lɔɔlusiɛi (15) ma, kundiɠii ɠa kɛ nɔ mɔnɔ, eɠɛ pelegi é kɛɛni la Pake fɛtii zu, folo lɔfelai naa ɠilagilagi pɛ su, toɠa ma zalaɠai ma ziiti nɔ ve koto gba vai ma, ta gala zalaɠaiti, ta vebɛ zalaɠaiti, é ɓɔ gulɔi ʋa.› » \c 46 \s Dooɠo foloi ta alu niinɛi \p \v 1 «Maliɠii Ɠɔoɠɔ GALAGI wooi ɠaa: ‹Koi zaamaʋɛ ma ziɠidaʋɛ, gaaʋotegai folo ɠulazu ʋelei ma, daaɠulugai ɠa ɗa yɛ de, folo lɔzitai pɛ daawu botii ɠɛɛzu ma, kɛlɛ daa ɠa ɗa lao dooɠo foloi, ta alu toga niinɛi ma vɛti yeei. \v 2 Kundiɠii ɠa ʋa, é zeɠe ga koi wolai zu ʋele, é leʋe tɛɛ wosuʋɛ ná siɠidaʋɛ ɠobaʋɛ, é lo daamasagi ɠoba. Zalaɠa ɠula nuiti ti ná-zalaɠaiti kula bɛ, gala zalaɠai ta ziilɛi zalaɠai. Toɠa nɔkɔ kpofalagi wuʋɛ, naa ʋolu é ɠale ma. Siɠidaʋɛ laa mina ɠulu eyɛsu kpɔkɔi zeeli. \v 3 Dooɠo foloi ta alu toga niinɛi ma vɛti yeei, nuɓusɛiti ta ʋa, ti nɔkɔ Ɠɔoɠɔ GALAGI wu nu lɛɛzuʋɛ, naama ziɠidaʋɛ. \p \v 4 « ‹Gala zalaɠai kundiɠii a fe Ɠɔoɠɔ GALAGI ʋɛ, dooɠo foloi, toɠa ɠɛ ga baala ziʋo lɔzita, niiti nɛɛʋuzu la ti ʋa, ta baala sinɛ wola ɠila, nii nɛɛʋuzu la ba. \v 5 Ná-vebɛ zalaɠai a kpɔ baala sinɛ wolai ʋa, naa ɠa ɠɛ ga moloi nii daa ga ɓeleegi, kilo ʋuusaʋagɔ (30). Vebɛ zalaɠai liegɔi a nɛɛ bɛ, naa ɠa a kpɔ baala ziʋoiti ba, é ɓɔ gulɔi litɛlɛ lɔzita ʋa. \v 6 Alu toga niinɛi ma vɛti voloi, toɠa nikɛ zinɛ ɓokpagi ɠula ga zalaɠai, nii nɛɛʋuzu la ba, ta baala ziʋo lɔzita, naa ʋɛɛ baala sinɛ wola ɠila ba, niiti nɛɛʋuzu la ti ʋa. \v 7 Kundiɠii ɠa moloi kilo ʋuusaʋagɔ (30) ɓɔ nikɛ zinɛi ta baala sinɛi ɠilagilagi ʋa ga vebɛ zalaɠai. Nii liegɔi a nɛɛ tɔ ɓɔɠɔi ʋɛ moloi zu, é naa ʋɛɛ baala ziʋoiti ba. Toɠa gulɔ litɛlɛ lɔzita ɓɔ moloi ma ɠilo ʋuuzaʋasaʋagiti (30) ba.› » \s Tɔgiti é ʋilɛ kundiɠii lɛɛ ʋelei // ta kula ʋelei ʋa \p \v 8 « ‹Siɛgi zu kundiɠii lɛɛzu la, toɠa lɛ tɛɛ wosuʋɛ naa siɠidaʋɛ ɠobaʋɛ, é ɠale ma ga ma ʋele ɠilagi nɔ. \v 9 Kɛlɛ tama, siɛgi zu nuɓusɛiti ti ʋaazu la fɛti voloiti, ga ti nɔkɔ Ɠɔoɠɔ GALAGI wu, zɔi a lɛɛna ga nu ɠɔʋɛzu ʋelei ma ziɠidaʋɛ ga é nɔkɔ, naa ɠa ɠula ga nu yeezazu ʋelei ma ziɠida ʋelei. Zɔi a lɛɛna ga nu yeezazu ʋelei ma ziɠida ʋelei, naa ɠa ɠula ga nu ɠɔʋɛzu ʋelei ma ziɠida ʋelei. Nu nɔpɛ ge mina ɠula ga siɠida ʋelei nii tɛai la, kɛlɛ kɛni ɛsɛ ge ɠula ga zɔɔma ziɠida ʋelei ti laa letegai ɓɔɠɔ ma. \v 10 Kundiɠii ta nuɓusɛiti ta lɛ ʋɔɔma, ti ɠula ʋɔɔma, ti li.› » \s Zalaɠai zɔiti kula ʋelei \p \v 11 « ‹Fɛti voloiti ta gaalɛba ɲadegaiti, vebɛ zalaɠai ɠa ɠɛ ga moloi kilo ʋuusaʋagɔ (30), naa ɠa é ɓɔsu nikɛ zinɛ ɓokpagi ʋa, moloi kilo ʋuusaʋagɔ (30), naa ɠa é ɓɔsu baala sinɛ wolai ʋa é ɠulazu ga zalaɠai. Baala ziʋoiti tetemazu, ɛsɛ ka vebɛ zalaɠai ɓɔ ba nii nɛai bɛ, gulɔi litɛlɛ lɔzita, naa ɠa é ɓɔsu moloi kilo ʋuuzaʋasaʋagiti (30) ba. \p \v 12 « ‹Ni kundiɠii a daana ɠisu ga é zalaɠa ɠula Ɠɔoɠɔ GALAGI ʋɛ, é ɠɛni ga gala zalaɠai, ɓaa ziilɛi zalaɠai, maanɛɛʋɛ ti siɠidaʋɛ laalao tuɠɔ, nii é folo ɠulazu ʋelei. Toɠa ná-zalaɠaiti kula, eɠɛʋelei dooɠo foloi ma geleiti ta ɗa ɠɛ la. A zeɠena ná, é li feya, ti siɠidaʋɛ laaɠulu. \p \v 13 « ‹Folo-o-folo, ɗa gala zalaɠai ɠula Ɠɔoɠɔ GALAGI ʋɛ ga kona gila baala ziʋoi, nii nɛɛʋuzu la ba, ɗa ɗa vebɛanii naa ɠula sobu-o-sobu. \v 14 Sobu-o-sobu, ɗa vebɛ zalaɠai ɠula Ɠɔoɠɔ GALAGI ʋɛ, ga ɓulu vukɔi kilo lɔɔlugɔ, é zupu ga gulɔi litɛlɛ felegɔ. Tɔgi ɠana é ʋilɛ vebɛanii ʋa Ɠɔoɠɔ GALAGI ʋɛ, ɗa yɛ kɛɛzu folo-o-folo eyɛsu ɠɔ. \v 15 Baala ziʋoi ta ɓulu vukɔi, ta gulɔi, ti maanɛɛʋɛ ti yɛ ɠulazu Ɠɔoɠɔ GALAGI ʋɛ ga gala zalaɠai folo-o-folo.› » \s Kundiɠii ná-poganii lɔɔ ʋeleiti \p \v 16 «Maliɠii Ɠɔoɠɔ GALAGI wooi ɠaa: ‹Ni kundiɠii a ná-zooi ná ta veena ná-doun zunui ta ʋɛ, naa tɔna é feai bɛ, naa ɠa lɔ doun zunui naa ná-poganii zu, é ɠɛ ga poganii naa ná-dointi ta-ʋoganii zu. \v 17 Kɛlɛ ni kundiɠii a ná-zooi ta veena ná-botiɠɛ nui ta ʋɛ, vebɛanii naa ɠa ɠɛ ga botiɠɛ nui nɔnɔ eyɛsu ɓɔɠɔyeema ɠonagi zeeli, naa ʋolu toɠa gaaɠale ma ʋolu, é fe kundiɠii ya. Ná-poganii ɠa ga ná-dointi gila nɔ tɔnɔ. \v 18 Kɛlɛ tama, kundiɠii mina nuɓusɛiti ta-ʋogani nɔpɛ seɠe zea, é mina loo nu ma, é ʋa ná-pogani yooi zeɠe. Tɔ ɓɔɠɔ ná-zooi ɠa a ná-dointi ta-ʋoganii ɓɛtɛ su, nii a ɠɛ ga ɛsɛ nɔnɔ, naa ɠa a kɛ nà-nuɓusɛiti saama, nu nɔpɛ maa mina ɠooza ná-pogani yooi ʋa.› » \s GALA sei ʋɛlɛi ma laaɠoli wosuʋɛti \p \v 19 Zunui loni tùɠɔ, gi lɛ nu lɛɛzuʋɛ, ná siɠidaʋɛ ɠobaʋɛ, gi li pɛlɛ ɲadegaiti pɔ bɛ, ti ná zalaɠa ɠula nuiti faa ma, ti ɠaaʋotegai nu ɠɔʋɛzu ʋelei ma. É adaʋɛ ta lɛɛni ga ze, ná buu ʋele nuu, folo liizu ʋelei. \v 20 É ɠɛni mà: «Adaʋɛ ɠa, ʋɛ zalaɠa ɠula nuiti ta ɠɛ faazuɓɛtɛ zalaɠa zuaiti gilizu ná, ta koto gba zalaɠaiti, ta ɠɛ vebɛ zalaɠaiti geesu ná ɓalaagi. Naazu ti la ɠula ga tiye eteaʋɛ, ʋɛ ta-vɔɔɠubai a zoo nuɓusɛiti ɲadesu ná.» \p \v 21 Naa ʋolu é liini ga ze koi wolai zu, é leʋe ga ze koizuʋɛ ma zoko naanigɔiti pɔ bɛti, gè pɛtɛni ga koi wola ma zoko naanigɔiti pɛ su, \v 22 koi ɠoozuʋɛ ɠɛni náti pɛ siɠigi ti ma ti laaɠulugai, ti pɛ ti ɠɛni tie, ti-zakpai ɠɛni ga zeezakpa ʋuunaanigɔ (40), ti-ɠogi ɠɛ ga zeezakpa ʋuusaʋagɔ (30). \v 23 Kɔtu zasai ɠakuni ti naanigɔ ma. Daaɠoli wosuʋɛ ɠɛni ti ʋa, ti ʋoluzei sasai ʋa é ɠaku ma. \v 24 Zunui ɠɛni mà: «Daaɠoli wosuʋɛti be, mináti ka GALA sei ʋɛlɛi wu wotiɠɛ nuiti ta ɠɛ nuɓusɛiti ta-zalaɠa zuaiti gilizu ná.» \c 47 \s Ziɛ wolai é ɠɛni ɠulazu // GALA sei ʋɛlɛi wu \p \v 1 Zunui liini ga ze nu lɛɛzuʋɛ GALA sei ʋɛlɛi wu. Gè ziɛi ɠaani, é ɗa ɠula GALA sei ʋɛlɛi wuʋɛ nu lɛɛzuʋɛ folo ɠulazu ʋelei, mazɔlɔɔ GALA sei ʋɛlɛi ɠaaʋoteni folo ɠulazu ʋelei ma. Ziɛi ɠɛni ɠulazu ga GALA sei ʋɛlɛi yeezazu ʋelei, é ɗa leʋe ga lɛkpɛmaʋɛ nu yeezazu ʋelei zalaɠa ɠulazuʋɛ ma vaa ʋa. \v 2 É ɠulani ga ze ga nu ɠɔʋɛzu ʋele ziɠidaʋɛ ʋɔ pelei, gi latini koizuʋɛ ma, gi li folo ɠulazu ʋelei ma ziɠidaʋɛ. Miná ɓalaa ziɛi ɠɛni ɠulazu ga lɛkpɛmaʋɛ nu yeezazu ʋelei. \p \v 3 É lago liini folo ɠulazu ʋelei, galui ɠɛni zea, é zeezakpa waagila (1.000) kɔɠɔni miná ʋele. É ɠɛni gi ziɛ ziɛi wu, gi ɓudɛ, ziɛi sòni tɛ̀ɛ ɠain ʋa. \v 4 É zeezakpa waagila (1.000) kɔɠɔni ʋolu é zɛba é li ga ze ziɛi wu, ziɛi sòni ɲìibizuʋɛ. É zeezakpa waagila (1.000) kɔɠɔni mɔnɔ, é li ga ze ziɛ wu, ziɛi sòni sàamaʋɛ. \v 5 É zeezakpa waagila (1.000) kɔɠɔni mɔnɔ, kɛlɛ gè la zooni gè ʋa ɓudɛ, mazɔlɔɔ ziɛi wuuzeini gola, kɛni nu a la lase ga. É ɠɛni niina ga kɔtuɗɛ wolai, nu la ɓena maazuɓudɛ. \v 6 É ɠɛni mà: «Ɗa ʋe, zunui, è kaani?» \p É loni tùɠɔ, é li ga ze kɔtuɗɛi laaʋɛ. \v 7 Gè kaani miná ga gulu wolai mɔinni ziɛlaʋɛ ná felegɔ pɛ. \v 8 É nii ɠaalɛɛni ga ze, é ɠɛ ma: «Kɔtuɗɛi nii ɠa liizu folo ɠulazu ʋelei zooi letema ʋelei, é yei Zuludɛn ma ʋɛtu nɛmɛi zu, é ʋilɛ Kpoloɗɛ Wanai ʋa. Siɛgi zu é ʋuuzu la Kpoloɗɛ Wanai ma, toɠa ma ɗɛi valibo, é niinɛ ʋolu. \v 9 Ziɛ wu anii kpein ka zɛnvui wo adaʋɛ pɛ, ʋɛ ziɛi nii zeelizu ná, kaleiti ta ɓuɠu gola, mazɔlɔɔ toɠa kpoloɗɛi niinɛ, ʋɛti é zeelizu náti. Ziɛi nii ɠa zɛnvui ve miná pɛ, ʋɛ é zeelizu ná. \v 10 Naazu kale ɓɛɛ nuiti ta ɠɛ losu ziɛlaʋɛti. É zo En-Gedi é zeeli En-Egelayime, ta ɠɛ ta-lumɔiti suviesu ná pɛ ga ti vɔ. Naama ɠaleiti ta ɠɛ ga kpoloɗɛ wolai wu ɠalei ma ziiti, ti mɔin gola. \v 11 Ba ɓoigiti ta ma ɓekegiti ti la niinaa, ti ʋa ɲade, kpoloi ɠa yɛ naati ba ɠana nɔ. \v 12 Gwaa wului ma zii pɛ ka ʋɔnɔ kɔtuɗɛi laaʋɛ felegɔi pɛ. Ti-ɠaalaagiti ti la vɔa eyɛsu pɛ, ti-ɠaawaaiti ti la ɓega eyɛsu pɛ. Alu-o-alu nii seeliai, naa ɠa ɗa ɠula ga, ma niinɛi ɗa ʋu ga, mazɔlɔɔ GALA seizu ɲadegai ɠa ziɛi zeɠezu ná, é ɗa ti ɠɔ. Ti-ɠaawaai ɠa ɠɛ ga daamianigi, ti-ɠaalaagiti ta ɠɛ ga nu ɠɛdɛ salei.» \s Zooi ɠwɛmaʋɛ ta gaaɠwɛɛ vai \p \v 13 Maliɠii Ɠɔoɠɔ GALAGI wooi ɠaa: «Nà zooi ɠwɛgiti dɛɛzu ga woye nii Izilayɛle woloda puugɔ maazu felegɔi (12) ʋaazu ɠaaɠwɛɛzu ʋa. Zozɛfe ná-bolodai ɠa felegɔ zɔlɔɔ. \v 14 Wa zooi ɠaaɠwɛ ɓɔɠɔ ʋa ga lietie. Eɠɛʋelei gè ɠonani la wo-mɛmɛwolani bɛ ga nà feezu ti ya, zooi nii gaaɠwɛɛzu wo ʋa ga poganii. \p \v 15 «Zooi ma ɠwɛmaʋɛ ɠa ga nii: Nu ɠɔʋɛzu ʋelei, é zo Kpoloɗɛ Wolai ma, é ziɛ ga pelei é leʋesu Etilon, é li Sedade, \v 16 Ɠamate, Ɓelota, Sibalayime, Damase ɠwɛpelemaʋɛ ta Ɠamate, ta Ɠasɛl-Tikɔn gelei, maaɓuɠaai Awulan ʋa. \v 17 Kwɛpelemaʋɛ ɠa zosu Kpoloɗɛ Wolai ʋa, é li Ɠasaal-Enon, folo ɠulazu ʋelei, é ɠwɛ Damase ɠwɛpelemaʋɛ ʋa ta Ɠamate. Naa ɠa a ɠɛ ga nu ɠɔʋɛzu ʋelei ma ɠwɛgi. \p \v 18 «Folo ɠulazu ʋelei ma ɠwɛgi ɠa ɠɛ Awulan ta Damase ti yɔɠɔzuʋɛ, é leʋe ga Zuludɛn ma ʋɛtugi zu ʋele, Galaade ɠoʋii ta Izilayɛle yooi ti yɔɠɔzuʋɛ, eyɛsu é zei Kpoloɗɛ Wanai ʋa. Naa ɠa a ɠɛ ga folo ɠulazu ʋelei ma ɠwɛgi. \p \v 19 «Lɛkpɛmaʋɛ nu yeezazu ʋelei, kwɛmaʋɛ ɠa zo Tamaal, é zeeli Meliɓa ɗɛiti ma, Kadɛse, naa ʋolu é lɛ ga Ezipete ɠɔtuɗɛi, é lo Kpoloɗɛ Wolai ʋa. Naa ɠa a ɠɛ ga nu yeezazu ʋelei ma ɠwɛgi. \p \v 20 «Folo liizu ʋele ɠwɛgi ɠa ɠɛ ga Kpoloɗɛ Wolai, é zo nu yeezazuʋɛ ma ɠwɛpelemaʋɛ, eyɛsu é zei Leɓo-Ɠamate ʋa nu ɠɔʋɛzuʋɛ. Naa ɠa a ɠɛ ga folo liizu ʋelei ma ɠwɛgi. \p \v 21 «Wa niima yooi ɠaaɠwɛ Izilayɛle nuɓusɛiti ba ga bolodama ʋelei. \v 22 Wa gaaɠwɛ ɓɔɠɔ ʋa ga kpakutoomai. À mina yeema seikɔɠɔma nuiti ma ti zeini wo zaama, ti ʋaazu dointi sɔlɔɔsu wa-yooi zu. Wa naati so ga ɠɛʋele ta Izilayɛle nuiti, eɠɛ zou lointi, ti tɔnɔ zɔlɔɔ zooi zu Izilayɛle wolodamaiti su. \v 23 Bolodamai nii ma nu zeini su, miná ɠa a nɔnɔi zɔlɔɔ ná,» Maliɠii Ɠɔoɠɔ GALAGI wooi ɠana. \c 48 \p \v 1 «Bolodamaiti daaseigiti pɛtɛ ta tɔnɔi ti sɔlɔɔsu: Dan nɔnɔi ɠa ɠɛɛzu gaaɓelasuʋɛ nu ɠɔʋɛzuʋɛ, pelei laaʋɛ è leʋesu Etilon, Leɓo-Ɠamate ta Ɠasaal-Enon, Damase ta Amate masadaiti koba ʋelei, suvie folo ɠulazu ʋelei ɠwɛmaʋɛ, eyɛsu é zei Kpoloɗɛ Wolai ʋa, folo liizu ʋelei. \v 2 Dan nɔnɔi ɠwɛgi zakpai ma é zo folo ɠulazu ʋelei, é li folo liizu ʋelei, miná ɠa Asɛɛl nɔnɔi a ɠɛ ná. \v 3 Asɛɛl nɔnɔi ɠwɛgi zakpai ma é zo folo ɠulazu ʋelei, é li folo liizu ʋelei, miná ɠa Nɛfɛtali nɔnɔi a ɠɛ ná. \v 4 Nɛfɛtali nɔnɔi ɠwɛgi zakpai ma é zo folo ɠulazu ʋelei, é li folo liizu ʋelei, miná ɠa Manasé nɔnɔi a ɠɛ ná. \v 5 Manasé nɔnɔi ɠwɛgi zakpai ma é zo folo ɠulazu ʋelei, é li folo liizu ʋelei, miná ɠa Efelayime nɔnɔi a ɠɛ ná. \v 6 Efelayime nɔnɔi ɠwɛgi zakpai ma é zo folo ɠulazu ʋelei, é li folo liizu ʋelei, miná ɠa Luɓɛn nɔnɔi a ɠɛ ná. \v 7 Luɓɛn nɔnɔi ɠwɛgi zakpai ma é zo folo ɠulazu ʋelei, é li folo liizu ʋelei, miná ɠa Zuda nɔnɔi a ɠɛ ná. \s GALA nɔnɔi \p \v 8 «Zuda nɔnɔi ɠwɛgi zakpai ma, é zo folo ɠulazu ʋelei, é zei Kpoloɗɛ Wolai ʋa folo liizu ʋelei, wa zooi ta leʋe ba, kogi ɠɛ ga zeezakpa waaʋuufelegɔ maazu lɔɔlugɔ (25.000), sakpai ɠɛ ga bolodamaiti tɔnɔi zɔligɔi. Zaamazuʋɛ ɠa GALA seizu ɲadegai a ɓɛtɛ ná. \v 9 Ʋɛ wo ná leʋezu ba ga Ɠɔoɠɔ GALAGI nɔnɔi, sakpai ɠa ɠɛ ga zeezakpa waaʋuufelegɔ maazu lɔɔlugɔ (25.000), kogi ɠɛ ga zeezakpa waaʋuufelegɔ (20.000). \v 10 Naama you ɲadegai ɠa ɠɛ ga zalaɠa ɠula nuiti tɔnɔ, zeezakpa waaʋuufelegɔ maazu lɔɔlugɔ (25.000), é zo folo ɠulazu, é li folo liizu, é ɠɛ ga zeezakpa waapuugɔ (10.000), é zo nu ɠɔʋɛzu ʋelei é li nu yeezazu ʋelei. Zaamazuʋɛ ɠa Ɠɔoɠɔ GALAGI zeizu ɲadegai a lo ná. \v 11 Naama yooi ɠa ɠɛ ga zalaɠa ɠula nuiti tɔnɔ, niiti ti veai GALA botiɠɛ vai ma, Sadɔke mavofodaiti. Ti ɠaaɓaani nà-botiɠɛ vai ma, ti la ɠɛni ɠakani, siɛgi zu Izilayɛle nuiti ti ɠakani da, eɠɛʋelei Levi nuiti ti ɠakani da. \v 12 Naa ɠa ɠɛ ga tɔnɔ ga adaʋɛ ná wola ɲadegai, seɠeai zooi ʋɔ bɛ ʋa, ʋɛ ná makɛgai Ɠɔoɠɔ GALAGI ná-faa ma, Levi nuiti tɔnɔi ma ɠwɛpelemaʋɛ ɠobaʋɛ. \p \v 13 «Levi nuiti tɔnɔi ɠa ɠɛ nɔ zalaɠa ɠula nuiti tɔnɔi ɠoba. Ti felegɔ pɛ ti-zakpaiti ta ɠɛ ga zeezakpa waaʋuufelegɔ maazu lɔɔlugɔ (25.000), ti-ɠogi ɠɛ ga zeezakpa waapuugɔ (10.000). \v 14 Zalaɠa ɠula nuiti ta Levi nuiti ti la zooga ti ʋa ta ʋɔdi, ɓaa ti ʋa maavalibo, ɓaa ti ʋa dɔ ga ziingao, mazɔlɔɔ zooi naa ɠa fizɔgai zɔiti pɛ ba, feeʋɛ Ɠɔoɠɔ GALAGI ʋɛ. \s Taai ta kundiɠiiti tɔnɔi \p \v 15 «Naama yooi zu makɛgai, toɠa yɛsu na ga zeezakpa waadɔɔlugɔ (5.000) kogi zu, zeezakpa waaʋuufelegɔ maazu lɔɔlugɔ (25.000) sakpai zu. Naa ɠa ɠɛ ga kiti yooi, é ga taai nɔnɔ, ta taaʋeaiti, ta ti-ʋaalobaiti, taai ɠa ɠɛ zaamazuʋɛ. \v 16 Toɠa ɠɛ ga seki naanigi, zeezakpa waanaanigɔ undɔɔlugɔ (4.500) nu ɠɔʋɛzuʋɛ ta nu yeezazuʋɛ, naa ʋɛɛ folo ɠulazu ʋelei ʋa ta folo liizu ʋelei. \v 17 Ada ɲakai ɠa yɛ ná, taai ɠakama naanigɔi pɛ, é ɠaku ma, suwɔɔlɔ ga zeezakpa unfelegɔ puulɔɔlugɔ (250). \v 18 Zooi makɛgai Ɠɔoɠɔ GALAGI vaa ma, ta ɠa yɛsu ʋoluzu sakpai ma folo ɠulazu ʋelei ta folo liizu ʋelei ga zeezakpa waa ʋuupuu (10.000). Miná ɠa daamianigi maanɛai é ɠaiziɛ ná taaʋeaiti faa ma. \v 19 Botiɠɛ nuiti kpein ti ʋaazu ti ɠula Izilayɛle wolodamaiti pɛ su, ta ɠɛ tii ɠɛɛzu ná. \v 20 Zooi pɛ makɛgai Ɠɔoɠɔ GALAGI vaa ma, toɠa ɠɛ ga seki naanigi zeezakpa waaʋuufelegɔ maazu lɔɔlugɔ (25.000), sakpai ta kogi. Wa ta ɠula zou ɲadegai naa ʋa ga seki naani kpuɠagi, ná ɠɛ ga taai nɔnɔ ma yooi. \p \v 21 «Zɔi é yɛsu, naa ɠa ɠɛ ga kundiɠii nɔnɔi. Ná-zooi ɠa ɠɛ zooi ɠakamaʋɛti felegɔ, nii makɛgai Ɠɔoɠɔ GALAGI ná-faa ma, ta taai ʋuuzu vai. Toɠa la zɔiti sakpaiti daaʋɛ, ga zeezakpa waaʋuufelegɔ maazu lɔɔlugɔ (25.000), folo ɠulazu ʋele ɠwɛgi ma, eyɛsu folo liizu ʋelei, é ʋilɛ Kpoloɗɛ Wolai ʋa. Naa ɠa a kɛ zooi nii feai Ɠɔoɠɔ GALAGI ʋɛ, ta GALA seizu ɲadegai, naati ti yɛ zooi zaamaʋɛ. \v 22 Kundiɠii ná-zooi ɠa ɠɛ Levi nuiti ta taai ʋuuzuʋɛ ti yɔɠɔzuʋɛ, é ɠɛ Zuda ná-zou ɠwɛgi ma nu ɠɔʋɛzu ʋelei, ta Ɓɛnzamɛn nɔnɔi ma nu yeezazu ʋelei. \s Bolodamaiti tɔnɔi nu yeezazu ʋelei \p \v 23 «Wɛlɛ bolodamai zɔiti tɔnɔiti ba. Ɓɛnzamɛn nɔnɔi lɔɔ ɠa zeizu kwɛpelegi ma folo ɠulazu ʋelei, é kpoloɗɛ wolai ʋa folo liizu ʋelei. \v 24 Ɓɛnzamɛn nɔnɔi ɠwɛgi zakpai ma é zo folo ɠulazu ʋelei, é li folo liizu ʋelei, miná ɠa Simiyɔn nɔnɔi a ɠɛ ná. \v 25 Simiyɔn nɔnɔi ɠwɛgi zakpai ma é zo folo ɠulazu ʋelei, é li folo liizu ʋelei, miná ɠa Isakaal nɔnɔi a ɠɛ ná. \v 26 Isakaal nɔnɔi ɠwɛgi zakpai ma é zo folo ɠulazu ʋelei, é li folo liizu ʋelei, miná ɠa Zaɓulɔn nɔnɔi a ɠɛ ná. \v 27 Zaɓulɔn nɔnɔi ɠwɛgi zakpai ma é zo folo ɠulazu ʋelei, é li folo liizu ʋelei, miná ɠa Gade nɔnɔi a ɠɛ ná. \v 28 Gade ɠwɛmaʋɛ nu yeezazuʋɛ, miná ɠa zou ɠwɛgi a ɠɛ ná. Toɠa zo Tamaal folo ɠulazu ʋelei, é li Meliɓa ɗɛiti ma, Kadɛse, é lɛ ga Ezipete ɠɔtuɗɛi, é ʋilɛ Kpoloɗɛ Wolai ʋa. \v 29 Zooi ɠana, wa gaaɠwɛ ga kpakutoomai Izilayɛle wolodaiti ba, ti ɠilagilagi tɔnɔiti kana ta sɔlɔɔ zooi zu,» Maliɠii Ɠɔoɠɔ GALAGI wooi ɠana. \s Taa ɲadegai ma ziɠidaʋɛti \p \v 30 «Wɛlɛ ʋɛti ti ɠɛɛzu ga nu lɛɛzuʋɛti taazuʋɛ. Nu ɠɔʋɛzuʋɛ siɠigi ʋa, sakpai ga zeezakpa waanaanigɔ undɔɔlugɔ (4.500), \v 31 (Izilayɛle wolodamaiti daaseigiti ta ɠɛ taai ma ziɠidaʋɛti ma), siɠida saʋagɔ ɠɛni nu ɠɔʋɛzuʋɛ ga Luɓɛn ná-siɠidaʋɛ, Zuda ná-siɠidaʋɛ, Levi ná-siɠidaʋɛ. \v 32 Folo ɠulazu ʋelei, siɠigi zakpai ɠɛni ga zeezakpa waanaanigɔ undɔɔlugɔ (4.500), siɠidaʋɛ ɠɛni ba ga saʋagɔ, Zozɛfe ná-siɠidaʋɛ, Ɓɛnzamɛn ná-siɠidaʋɛ, Dan ná-siɠidaʋɛ. \v 33 Nu yeezazu ʋele ziɠigi, zakpai ɠɛni ga zeezakpa waanaanigɔ undɔɔlugɔ (4.500) siɠidaʋɛ ɠɛni ba ga saʋagɔ, Simiyɔn ná-siɠidaʋɛ, Isakaal ná-siɠidaʋɛ, Zaɓulɔn ná-siɠidaʋɛ. \v 34 Nu yeezazu ʋele ziɠigi, zakpai ɠɛni ga zeezakpa waanaanigɔ undɔɔlugɔ (4.500) siɠidaʋɛ ɠɛni ba ga saʋagɔ, Gade ná-siɠidaʋɛ, Asɛɛl ná-siɠidaʋɛ, Nɛfɛtali ná-siɠidaʋɛ. \v 35 Siɠigi zakpai é ɠooli taai ma é ɠɛni ga zeezakpa waapuugɔ maazu lɔsaʋa (18.000). É zo naama voloi ma, taai laasei ka ʋɛɛ ga ‹Ɠɔoɠɔ GALAGI ɠa ʋɛ.› »