\id EST - Toma Bible \ide UTF-8 \h Ɛsetɛɛl \toc1 Ɛsetɛɛl Ná-Sɛʋɛi \toc2 Ɛsetɛɛl \toc3 Ɛst \mt1 Ɛsetɛɛl \mt2 Ná-Sɛʋɛi \imt Sɛʋɛi lɔɔzeizuʋɛ ma woo mɔungiti \ip Ɛsetɛɛl Ná-Sɛʋɛi ɠa naa zuɠulazu ʋelei Zuifuiti niiti ti ɠɛni duɔlai zu Pɛɛlese, ti ɠizoni da ti-zili nui ta ma, nii wɔin ɠɛni ma ga é ti zuwuɠaaleʋe. Anɛɛ ni GALA daasei ge la Ɛsetɛɛl Ná-Sɛʋɛi zu, kɛlɛ koleʋɛ ga GALA ka é ti unmɔɔni naama zuɠɔɠɔgi ma ga ti ti pɛ paa. Nu nɔpɛ ge la kwɛɛ nui nii é Ɛsetɛɛl Ná-Sɛʋɛi ɠɛai. Eɓulu wooi ma zii nii bogai su, naa maaʋele ma, faaɠwɛ nu mɔinmɔingaa ti ɠɛ sɛʋɛi nii ɠɛɛʋɛ kona unnaanigɔ (400) ɠɛɠala, aisa Yesu Kilista ʋa zɔlɔɔ. \ip Faiti ti zɛʋɛai Ɛsetɛɛl Ná-Sɛʋɛi zu, ta Zuifuiti ta-vɛtii lɔɔzei ʋelei lɛɛzu, fɛtii nii daa ga Pulime. Amalɛke nui ta daaseigi ga Aman faazeikpasu ɠɛɛni ga é Zuifuiti suwuɠaaleʋe. Amalɛke nuiti ta Izilayɛle nuiti ti zilini ga ɓɔɠɔ, naa lɔɔzeini Izilayɛle nuiti ta-ziɛi wo yeeɠɛɠalai zu teʋebai zu, ti ʋa zeeli zooi ma, nii GALA ge minazeɠeni la ti ʋɛ (\xt Ɛgz 17:8-16\xt*). Yeeɠɛɠalai nii nɔ Aman ɠɛni Zuifuiti suwuɠaaleʋe vai zeizu la kpasu, naama yeeɠɛɠala ɠilagi nɔ ɠa Zuifu anzalopoi Ɛsetɛɛl ɠɛa la ga Pɛɛlese masagi anzai. Tɛi Ɛsetɛɛl ziɛni ga kaaɲɔɠɔi Maledosé ná-tɛnɛ gooi, naa ɠa é kɛɛni é zooni é pele ɓesa Aman ná-faazeikpasui naa luɠɔ. Ti ɓegai ma ga vɔni ti-zili nuiti ma (\xt 9:20-22\xt*), Maledosé ɠɛni ti ma, ti fɔnifaamai naa ma vɛtii ɠula. Pulime vɛtii lɔɔzeizuʋɛ ɠana. \iot Unsosuʋɛ \io1 1. Ɛsetɛɛl ɠɛɛ vai ga Pɛɛlese masa anzai (\xt 1:1—2:23\xt*). \io1 2. Aman faazeikpasui ɠɛɛni ga é Zuifuiti suwuɠaaleʋe (\xt 3:1—7:10\xt*). \io1 3. Zuifuiti ti vɔnini ti-zili nuiti ma, ta ti Pulime vɛtii lɔɔzeini (\xt 8:1—10:3\xt*). \c 1 \s Masagi ná-fɛti laamii, // nii é kɛʋele ɓɛtɛni \p \v 1 Fai niiti ti wosu niima zɛʋɛi zu, ti ɠɛɛʋɛ masagi Zɛɛlesɛse ná-siɛgi zu. Masagi naa ɠɛni masadai ɠɛɛzu zou zɛʋɛ ungila puufele maazu lɔfela (127) unda, tɔɔzei Inde yooi zu, é li Etiyopi yooi zu. \v 2 Naama ziɛgi zu masagi Zɛɛlesɛse zei ʋele ɓɛtɛni ná-masa kpɔkpɔgi ɠa Suze taa wolai zu. \v 3 Ná-konagi zaʋasiɛi ma masa fai zu, é fɛti wola ɓɛtɛni buulobuiti kpein bɛ ta ná-botiɠɛ nu wolaiti, naa ʋɛɛ Mɛde ta Pɛɛlese zalaʋusu ɠundiɠiiti ba, ta zou zɛʋɛ ɠundiɠiiti ta totuɠɔiti. \v 4 É naa ɠɛɛni, nii a kɛ é ná-masadai ma ɓɛtɛi ta ma lɛbiyai lɛ ga tiye, é ʋɛɛ ná-padai ta maayiki ʋelei ʋa, ti kɛɛni fɛtii ɠa ga folo ungila puulɔsaʋa (180). \p \v 5 Foloi naati kpesuʋɛ, masagi folo lɔfela vɛti ɠili kpɛtɛni Suze taa wolai zu nuɓusɛiti pɛ bɛ, seizumaanɛgiti ta ɓolomadɔɠɔiti, masa pɛlɛi ma ɠoi wolai zu. \v 6 Seɠe wolai niiti ti zuʋuai ga gezei ma ɠolegi ta ma ɓiinii, naati sɛlɛsɛlɛga ɠɛni de kpɛdɛgiti ba niiti ti ga kɔtui daa ga maaleɓelegi, wali ɠɔlu ɠalagiti ka, ti geze ʋagɔ ɠaluiti dɔɔni ti zu, ti ga ma ɠolegi ta ma ɓɔigi. Zanu kpɔkpɔgi ta wali ɓɔkpɔgi ti naati pilɛni zooi ma, zooi maaʋɛlupɛlugai ga kɔtui ma ɓɔigi, ma ɠolegi, ma vazii, ta ma lɛigi. \v 7 Dɔɔi ɠɛ ɓɔɔlezu zanu ɗaawɔi ma laalitaaligiti su, masa dɔɔi ɠɛni ʋuuzu ga mɔinɗa, eɠɛʋelei masagi ná-faaɓɔɠɔ ɠɛɛ ʋelei la. \v 8 Ɛsɛ pɛ ge ɠɛni dɔɔi ɓɔɔlezu ga yiima, mazɔlɔɔ masagi devei veeni ná-botiɠɛ nuiti kpein zea ga ti ná-nu loligaiti kpein ziima vai ɠɛ. \v 9 Masagi anzai Vasiti ɓalaa ge fɛtii ta ɠɛʋele ɓɛtɛni anzanuiti bɛ masagi ná-pɛlɛi wu. \s Vasiti ná-kololalai ta kpɛɛ vai \p \v 10 Foloi lɔfelasiɛi ma, masagi ɠoozunɛɛni gola ga dɔɔi nii é kpɔleni. É zunu zɛɛɠaga lɔfelaiti tolini, niiti ti ɠɛni botii ɠɛɛzu bɛ: Mewumane, Ɓizita, Ɠaaleɓona, Ɓigita, Aɓageta, Zetaal, ta Kaalakase. \v 11 É boni ti ma ga ti li, ti anzai Vasiti laaɠomi, é ʋa é lo gaazu, ná-masa anza bɔɔlɔgi yɛ unma é ʋa, é ná-pagi lɛ ga nuɓusɛiti ta kundiɠiiti, mazɔlɔɔ é ʋani ga gola. \v 12 Kɛlɛ masa anzai Vasiti la ɠɛni kɛɛni, é ʋa li masagi ná-toligi ma, nii naa ná-zunu zɛɛɠagaiti ti liini, ti bo ma. Masagi wola yiiɠaawanani. \p \v 13 Masagi tɛnɛbo nuiti gaazaɠani, niiti ti faiti buuɠwɛɛ. Mazɔlɔɔ masagi ná-fai pɛ ge ɠɛni levezu tɔ kwɛɛ nu wolaiti ta tukpɔɠaaleʋe nuiti kakala. \v 14 Ná-tɛnɛbo nui niiti ti ɠɛni yeezu gola ta tiye, naati ti ɠɛni ga: Kaalesena, Setaal, Ademata, Taalasise, Melɛse, Maalesena, Memukan, Mɛde ta Pɛɛlese ɠundiɠi lɔfelai ɠɛni ga tiye, ti ɠɛni masagi ná-tɛnɛbo nuiti saama, tosu wolaiti ka ti ɠɛni ti zu masadai zu. \v 15 Masagi ti ɠaazaɠani leeni ɠa tɔgi bosu é ʋilɛ Vasiti zopelei ʋa, nii é la kɛɛni é ʋa ɠolo masagi Zɛɛlesɛse ná-devei ʋɛ, nii zunu zɛɛɠagaiti ti bogai ma. \p \v 16 Memukan kpɔɛi zeɠeni masagi ta ná-botiɠɛ nu wolaiti pɛ gaazu, é ɠɛ ma: «Masa anzai Vasiti la ɓaaɠoni masagi ɠila nɔ ma, kɛlɛ kpaaɠogɛ masagi ná-kundiɠiiti pɛ ma, ta nuɓusɛiti pɛ ma ti zou zɛʋɛ wolaiti kpein su Zɛɛlesɛse ná-masa zooi zu. \v 17 Mazɔlɔɔ anzanuiti kpein ta ʋaazu masa anzai zɔgi maawoo mɛnisu, ti tɔɔzei ga ti ɗa ti-zinigiti bɛlɛlala. Ta-woozuɠulagi ɠa ɗa ɠɛ naazu ga: ‹Masagi wooleʋeni ga anzai Vasiti ʋa, kɛlɛ naa la ɠɛni kɛɛni é ʋa ʋa.› \v 18 Za voloi nɔ, Mɛde ta Pɛɛlese ɠundiɠiiti ti-anzaiti ta faa ɠwɛɛ é ʋilɛ masagi anzai ziɛ ʋelei ʋa, ti tɔɔzei ga ti-zinigiti goolaaʋiliga, ta-ʋɛlɛlalai naa ɠa ti-zinigiti ziiɠaawana niina. \v 19 Ni ɗa vaana bu, masagi, devei ta wo, nii a pele leʋe Vasiti luɠɔ ga eyɛsu pɛ é mina mɔ ʋa losu è ɠaazu, ta è masa anza losuʋɛ ɠula zea, é ve taɠili zea, nii fizɔgai tɔun ba, devei naa ɠa zɛʋɛzu Pɛɛlese nuiti ta Mɛde nuiti ta-lɔ sɛʋɛi zu, nii é la ɗa ga valiboga. \v 20 Siɛgi zu deve wooi naa leʋesu da masagi ná-masa zou wolai zu ná pɛ, é ɠwɛ adaʋɛ pɛ, anzanuiti pɛ ta ɗa ti-zinigiti dɛbi naazu, ma nu ɠɛni ga seizumaanɛ ɓaa ɓolomadɔɠɔ.» \p \v 21 Naama wooi nɛɛni masagi ʋɛ ta kundiɠiiti pɛ bɛ, masagi Memukan ná-tɛnɛ gooi zoni. \v 22 É sɛʋɛiti teʋeni ná-masa zooi ma you zɛʋɛi ɠilagilagi kpein su, ʋelei ta-zɛʋɛ ɠɛ ʋeleiti ta ti-laawooiti ti la, sɛʋɛi naa zu wooi ɠɛni bosu ga zunuiti ka ti ga ta-ʋɛlɛyeɠeiti ma ɠundiɠii, ta ti-laawooi nɔ ɗa wo ta-ʋɛlɛiti bu. \c 2 \s Ɛsetɛɛl ɠɛɛ vai ga // masa anza niinɛi \p \v 1 Naama vaiti poluma, masagi ná-ziiɠaawana ɠaayeini. É ɠisiɛni naa zu nii Vasiti kɛɛni, ta devei nii é zeɠeni daalɔɠɔma. \v 2 Zunui niiti ti ɠɛni botii ɠɛɛzu bɛ, naati ti ɠɛni ma: «Maanɛɛʋɛ ga ti anzalopoiti gaiziɛ è ʋɛ, ti ʋagai, ti la dɛ zunu vaa ɠwɛɛ. \v 3 Masagi, yeelona mu botiɠɛ nui tanigaa ʋa ɗa-masa zooi ma you zɛʋɛi pɛ su, ti anzalopoiti gaalɛ ba, niiti ti ʋagai, ti la dɛ zunu vaa ɠwɛɛ. Ti ʋa ga tiye Suze taa wolai zu, anzanuiti makɛ ʋɛlɛi wu, ti ti ɠaliva Yegai ma, zunu zɛɛɠagai nii a ɗa wɛlɛ anzaiti ma. Toɠa pa gulɔiti fe ti ya. \v 4 Anzalopoi nii nɔpɛ é ʋasu è ɠaazu, ɗa yiimazeɠe ga naa, é ɠɛ ga masa anzai Vasiti ʋotogi zu.» Naama wooi nɛɛni masagi ʋɛ, é naa ɠɛ. \p \v 5 Zuifui gila ge ɠɛni zeini Suze taa wolai zu, daaseigi ga Maledosé. É ɠɛni ga Yayiil ná-doun zunui, Simeyi ta Kise ti-mavofodai zu, Ɓɛnzamɛn ná-bolodamaiti saama. \v 6 Ná-pɛlɛyeɠei yɛni zɔɔma nuiti ba, niiti Ɓaɓilɔne masagi Neɓukadenɛzaal ti ɠulani Zeluzalɛme ʋa, é li ga tiye ʋɔɔma ta Zuda masagi Yekonia. \v 7 Maledosé naa ɠa é ɠɛni kɛkɛ loin Ɠadasa makɛ zu, nii ti ɠɛni ɠɛɛzu ma Ɛsetɛɛl. Naa ɠɛni ga podoin, gola ʋani. Kɛɛɠɛni ta dee ti zaai ma, Maledosé ɠa é seɠeni, é kula su. \p \v 8 Siɛgi zu masagi ná-devei vazani la, ti anzalopo mɔinmɔin gaalɛɛni ba Suze taa wolai zu, ti ti ɠaliva Yegai ma, Ɛsetɛɛl ɓalaa yɛni ti zaama, ti ʋa ga tiye masagi ná-koizuʋɛ, Yegai nii a ɗa wɛlɛ anzaiti ma, naa ɗa wɛlɛ ti ma. \v 9 Anzanu loungoi ʋani gaazu, é ɛnɛkɛ. É pa gulɔiti ta ɠɔnɔgiti feeni zea ga suvilɛ, é botiɠɛ anzanu loungo lɔfela ve zea, niiti é ti zeɠeni masagi ná-pɛlɛi wu wotiɠɛ anzanu loungoiti saama. É daazu ʋagɔ ve ti ya ta ná-botiɠɛ anzanu loungoiti, anzanuiti makɛ ʋɛlɛi wu. \v 10 Ɛsetɛɛl la ɠɛni kɛɛni é ʋa ma zii ta ná-nuɓusɛiti dɛɛ, mazɔlɔɔ Maledosé pele leʋeni tuɠɔ ga é ʋa bo. \v 11 Folo-o-folo Maledosé ɠɛni ziɛziɛsu anzaiti makɛ ʋɛlɛi laaʋɛ, nii a kɛ é ɠɛ kwɛɛ ni Ɛsetɛɛl ɠɛdɛgɛ, ta é faiti dii ʋelei ɠa. \p \v 12 Anzalopoi ɠilagilagi pɛ ge ɠɛni kɛɛzu ga kona gila, é ʋa li masagi Zɛɛlesɛse ʋɔ bɛ, eɠɛʋelei anzanuiti ta-vaazeikpasui ɠɛni la. Mazɔlɔɔ ma nu ɠɛni alu dɔzita mɔungi ɠɛɛzu, é ɗa miile gulɔi ziɛ ɓɔɠɔ ma, alu dɔzitai mɔtai é naa ɠɛ, é ɗa gulɔ maku nɛɛnɛgiti ta anzaiti ta-ʋa gulɔi zɔiti siɛ ɓɔɠɔ ma. \v 13 Siɛgi zu anzanu loungoi li yeeɠɛɠalai a zeelina la masagi ʋɔ bɛ, nii nɔpɛ é maavalizu, naa ɠa ti ɠɛni feezu zea, é zeɠe la anzaiti makɛ ʋɛlɛi wu, é lii la masagi ná-pɛlɛi wu. \v 14 Ma nu ɠɛni liizu ná ga kpɔkɔi, poluma zobui ti lii la anzanu makɛ ʋɛlɛi taɠili bu, Sasegaze ɗa wɛlɛ ti ma, zunu zɛɛɠagai nii é ɠɛni masagi anzaiti makɛsu, niiti ti la vuluni ga zɔiti kɛʋele. É la mɔ ɠɛni ɠalesu ma masagi ʋɔ bɛ, kɛni ni masagi ɓɛdɛ ɠa ʋilɛna ba, é toli ga daaseigi. \p \v 15 Yeeta, Maledosé kɛkɛ Aɓiyayile ná-doun anzanui Ɛsetɛɛl, nii Maledosé kulani su, naa ná-kui zeelini ga é li masagi ʋɔ bɛ. É la ɠɛni ani ɠili nɔpɛ maavalini, kɛni nii nɔ Yegai tɛnɛni da, masagi ná-zunu zɛɛɠagai nii é ɠɛni anzaiti makɛsu. Ɛsetɛɛl ɠɛni nuiti pɛ ɛnɛkɛsu, niiti ti ɠɛni pɛtɛsu. \v 16 Ti ʋaani, ti Ɛsetɛɛl zeɠe, ti lii la masagi Zɛɛlesɛse ʋɔ bɛ, masa pɛlɛi wu. Naa ɠɛɛni masagi ná-kona dɔfelasiɛi ma alu puugɔi ma, alugi nii daa ga Teɓɛte. \v 17 Masagi Ɛsetɛɛl nɛɛni ʋɛ, é leʋe zɔɔma anzanui kpein ba, naa ɛnɛkɛni, maayo ge ɠɛ ɓalaa é leʋe anzalopoi zɔiti kpein ba, ti la dɛ zunu vaa ɠwɛɛ. É masa bɔɔlɔgi lɔɔni Ɛsetɛɛl unma, é sei Vasiti ʋotogi zu. \v 18 Ɛsetɛɛl maaʋele ma, é fɛti wolai ɠɛʋele ɓɛtɛni ná-kundiɠiiti bɛ ta ná-botiɠɛ nu wolaiti bɛ. Naa ʋoluma é ta ɠulani mului la nuiti pɛ bɛ ti zou zɛʋɛ wolaiti su, é ɗa faaɓɔɠɔi ɠɛ ʋelei masa ka kɛɛ la. \s Maledosé masagi yɛnvui unmɔɔ fai \p \v 19 Ti anzalopoiti gaalɛɛni ba seizu velesiɛi zu, naama ziɛgi zu Maledosé ɠɛni botii ɠɛɛzu masagi ná-pɛlɛi wu. \v 20 Ɛsetɛɛl la ɠɛni kɛɛni pɛ é ʋa ná-pɛlɛyeɠei zeɠezuʋɛ lɛ ta ma zii, ʋelei nɔ Maledosé boni la ma. É ɠoloni naa ná-deveiti bu, eɠɛʋelei é ɠɛni kɛɛzu la, kɛai ma naa ʋɔ bɛ dɛ. \v 21 Naama ziɛgi zu Maledosé ɠɛai ma ná-botii ɠɛɛzu masa pɛlɛi wu, zunu zɛɛɠaga felegɔ ɠɛni ná, ti-laa ga Ɓigitan ta Telɛse, ti ga masagi ná-pɛlɛla makɛ nuiti, ti yiiɠaawanani masagi Zɛɛlesɛse ma, ti ɠɛni pɔ ga ti paa. \v 22 Maledosé faa ɠwɛɛni é ʋilɛ naa ʋa, é bo masagi anzai Ɛsetɛɛl ma, naa ɓalaa bo masagi ma ga Maledosé lɔɠɔi. \v 23 Ti faiti buuɓɛai ma, ti kaani ga nii bogai gaamai ʋe, ti zunu felegɔi naati sɛlɛni gului ʋa, ti za, ti ma vai zɛʋɛ masagi ná-faa ɓii makɛ zɛʋɛi zu. \c 3 \s Aman ta Maledosé ti yɔɠɔzu ɓɔɛi \p \v 1 Naama vaiti poluma, masagi Zɛɛlesɛse lɛbiya losu wola veeni Aman ya, Agage mavofodai, Ɠamedata ná-doun zunui, é kpudɛ ná-botiɠɛ nu wolaiti pɛ maazu ti zou zɛʋɛ wolaiti unda. \v 2 Niiti kpein ti ɠɛni ga botii ɠɛɛzu masagi ná-pɛlɛi wu, naati pɛ ti ɠɛni ʋilɛsu ɲiibiɠa, ti nɔkɔ Aman wu, mazɔlɔɔ masagi naama levei veeni. Kɛni Maledosé ɠila kpe nɔ ɠa é la ɠɛni kɛɛzu é ʋa nɔkɔ bu. \v 3 Masagi ná-botiɠɛ nuiti ti ɠɛni ma: «Toɠa ɠale, è la ɠolozu masagi ná-devei ʋɛ?» \v 4 Folo-o-folo naa nɔ ɠa ti ɠɛni bosu ma, kɛlɛ Maledosé la ɠɛni woilosu ti-woo ma. Gaaɓelagi zu, ti boni Aman ma, nii a kɛ ti kwɛɛ ni Maledosé ɠa yɛsu wooi ʋolu, mazɔlɔɔ é dɛɛni ga tiye ga toɠa ga Zuifui. \v 5 Aman kwɛɛgai ma ga Maledosé la ʋilɛsu ɲiibiɠa, é ʋa nɔkɔ bu, é wola yiiɠaawanani. \v 6 Tɛi ti Maledosé ma zii lɛɛni la, Aman ɠisiɛni ga ná-wanaɠulai Maledosé ɠila nɔ ʋa, naa la ga faa nɔpɛ. Naa ɠa é kɛɛni é deveni ga é Zuifuiti pɛ suwuɠaaleʋe masagi Zɛɛlesɛse ná-zooi ɠa. \v 7 Masagi Zɛɛlesɛse ná-kona puugɔ maazu velesiɛi (12) lɔɔzeizuʋɛ, alu mɔungi ma nii daa ga Nisan, Aman kpakutoomai ɠɛɛni nii daa ga «pul», nii a kɛ é kwɛɛ, foloi ta alugi ɓɛgele ɠa a zoloo ná-faazeikpasui ma. Kpaku zolooni alugi puugɔ maazu velesiɛi (12) ma, nii daa ga Adaal. \s Aman Zuifuiti undaaʋili fai // ɠɛʋele ɓɛtɛ vai \p \v 8 Aman ɠɛni masagi Zɛɛlesɛse ma: «Zii ɠila ka ʋɛ, ti vazagɛ ɗa-yooi zu ná pɛ, ti-ɠɛɛwotiiti ti la ɓɔni zii ɠili nɔpɛ nɔnɔ ʋa, ti la ɗa-lɔgiti sosu, kulanuma nɔpɛ ge la è ʋɛ ga è ʋa ti yɛ ziilɛi su. \v 9 Ni a nɛɛna è ʋɛ, masagi, devei wo, é zɛʋɛ ga ti zuwuɠaaleʋe. Naazu nà kilo waaunsaʋagɔ (300.000) ve ga walii botiɠɛ nuiti zea, ti pu ɗa-naavolo makɛsuʋɛ.» \v 10 Masagi ná-balaɠaegi ɠulani yeei ʋa, é teʋe Zuifuiti zili nui Aman ʋɔ, Ɠamedata ná-doun zunui, Agage mavofodai. \v 11 É ɠɛni Aman ma: «Makɛ ɗa-walii ʋa, nii é ga zii naa nii è vaazu ma, gè fea è ya, ti zo ʋelei è pɔ la.» \p \v 12 Alu mɔungi ná-folo puugɔ maazu saʋagɔi (13) ma, ti masagi ná-sɛʋɛ ɠɛ nuiti kpein tolini. Ti sɛʋɛiti kɛɛni ʋelei Aman boni la ti ma, ti sɛʋɛiti teʋe masagi ná-nu wolaiti ma, ta zou zɛʋɛ ɠundiɠiiti, naa ɓɔ zii ɠilagilagiti ta-lotuɠɔiti ba. Ti sɛʋɛi naa ɠɛɛni, ti teʋe zou zɛʋɛi ɠilagilagiti ma, ta zii ɠilagilagiti, ʋelei ta-zɛʋɛ ɠɛ ʋeleiti ta ti-laawooiti ti la, ti yeeʋo pilɛni ti zu masagi Zɛɛlesɛse laaseigi zu, ti poogi ʋilɛ ti zu ga masagi ná-balaɠaegi. \v 13 Ti sɛʋɛiti feeni keelaiti zea, ti li ga tiye masagi ná-zou zɛʋɛ wolaiti pɛ su. É woni sɛʋɛiti su ga ti Zuifuiti pɛ suɠoloɠolo, ti naati paa, ti zuwuɠaaleʋe, buzeɠe niinɛgiti ta nu wɔlɔiti, doungoiti ta anzanuiti pɛ kulaba la ba, naa ʋoluma ti loo ti-yeaɠɔligiti su. Nu ʋaai naa maanɛɛni ga é ɠɛ folo ɠila kpe nɔ zu, zooi zu ná pɛ, alu puugɔ maazu velesiɛi (12), nii daa ga Adaal, naa ná-folo puugɔ maazu saʋagɔi (13) ma. \v 14 Deve zɛʋɛi naa zu wooi maanɛɛni é ɠɛ ga tɔgi, é lɛ ga zou zɛʋɛi ɠilagilagiti pɛ su nuɓusɛiti, naa ɠa a kɛ ɛsɛ pɛ ge ɠɛʋele ɓɛtɛ naama voloi vaa ma. \v 15 Masagi ná-devei maaʋele ma, keelaiti ti liini ga kpizɛi. Naa ʋoluma devei naa zu wooi vazani Suze taa wolai zu. Masagi ta Aman ti zeini, ti ɗa dɔɔi ɓɔle, naama ziɛgi zu Suze taa wolai zu ɠɛni nɔ wuulee. \c 4 \s Maledosé kpɔbai vali vai Ɛsetɛɛl ma \p \v 1 Maledosé naama vai zu ɠwɛɛgai ma nii kɛai, é ná-seɠeiti baliʋalini ga, é saa wɔlɔ wo seɠei loo ɠɔba, é zuʋui ʋu nɔungi ma. Naa ʋoluma é ʋilɛni taazuʋɛ, é kpeei loo ga gola kidaaʋiligi maaʋele ma. \v 2 Seeliai ma masagi ná-koii laaʋɛ, é loni, mazɔlɔɔ tɔgi zeini ga saa wɔlɔ wo seɠei mina yɛ nu ɠɔba, é ʋa lɛ masagi ná-koizuʋɛ. \v 3 Zou zɛʋɛ wolaiti kpein su, ʋɛ nɔpɛ masagi ná-deve zɛʋɛi naa a la zeelina ná, ziiɓɔlɔ wolai ta kpeei ta gaazuɠilii ɠa é ɠɛni Zuifuiti saama, ti ɗa zugi zo, tanigaa ti ɗa la saa wɔlɔ wo seɠei ta zuʋui zu. \p \v 4 Ɛsetɛɛl ná-botiɠɛ anzanu loungoiti ta zunu zɛɛɠagaiti ti liini, ti bo ma, ziiɠulani ba ga gola. É seɠeiti teʋeni nii a kɛ Maledosé ti loo ɠɔba ga saa wɔlɔ wo seɠei maavalibogi, kɛlɛ Maledosé la ɠɛni kɛɛni. \v 5 Zunu zɛɛɠagai niiti masagi ti veeni Ɛsetɛɛl ya, ti ɗa boti ɠɛ bɛ, é naa gila tolini, nii daa ga Ɠatake, é vali ma ga naa li, é Maledosé ɠaazaɠa, nii kɛai la, é bo, ta nii é losu ma, é ɗa nuuma vai ɠɛ. \v 6 Ɠatake ɠulani, é li Maledosé ʋɔ bɛ koi zaamaʋɛ masagi ná-koizuʋɛ ma ʋɛlɛlaʋɛ. \v 7 Maledosé naa kpein suɠulani ma nii kɛai, walii nii ɓalaa Aman minazeɠeai ga é pu masagi ná-naavolo makɛsuʋɛ, ni ta Zuifuiti paana, é naa liegɔi pɛ bo ma. \v 8 Naa ʋoluma é sɛʋɛi gila fe zea, nii bogai su ga ti Zuifuiti paa, kalagai Suze taazuʋɛ, é vali ma ga é li, é dɛɛ ga Ɛsetɛɛl, é niima vaiti pɛ bo ma. Naa pɛ poluma, é bo Ɛsetɛɛl ma, naa li, é masagi maanɛɛnɛ, ta é Zuifuiti maavaawo masagi ɠakala. \p \v 9 Ɠatake liini, é Maledosé laawooiti bo Ɛsetɛɛl ma. \v 10 Ɛsetɛɛl ɠɛni ma, é li é niima wooɠaaʋotegi ve Maledosé ya: \v 11 «Masagi ná-botiɠɛ nuiti ta ná-zooi zu nuɓusɛiti pɛ ti kwɛni ga tɔ gila ka ná ɛsɛ pɛ bɛ. Tɔgi naa é bosu ga nu nɔpɛ é lɛɛzu masagi ná-koi zaamaʋɛ, masagi la tolini, é ɠɛni ga zunu ɓaa anzanu, ma nui ɠa za, kɛni zɔi nii masagi a ná-zanu tukpɔi letena ma, naama nui ɠa zɛnvui a yɛ zea. Nɔ̀un gè kɛa ga folo ʋuusaʋagɔ (30), masagi la tòlisu ɠoba.» \p \v 12 Maledosé Ɛsetɛɛl ná-gooɠaaʋotegi naa mɛnigai ma, \v 13 é wooleʋeni ga ti ɠɛ Ɛsetɛɛl ma: «Mina ɠisiɛ ga tɛi è masa pɛlɛi wu, ɗa ɠila kpe ka è-yɛnvui ɠulazu niima vai zu kpɛtɛai Zuifuiti pɛ daalɔɠɔma. \v 14 Ni è la kɛɛni è ʋa kpɔba ɠɛ niima vai zu, Zuifuiti ta-ɓɔbai ɠa zɔlɔɔ ada ɠili, ti ɠizo. Kɛlɛ ɗa ma, wo undaa ɠa ʋili, wa è-ɠɛɛ ná-pɛlɛyeɠei. Tɔun vɔlɔ ɓɛ ɠa é kwɛɛ, ni nii ɠɛɠala vai maaʋele lɛi, è ʋa masa anza vai maazɔlɔɔ su?» \p \v 15 Ɛsetɛɛl niima wooɠaaʋotegi leʋeni Maledosé ma, é ɠɛ ma: \v 16 «Li, è Zuifuiti kpein gaalɛ ba, ti Suze taazuʋɛ, wo zugi zo bɛ̀ folo saʋagɔ laawu, folo ʋɛɛ kpidi ʋa, wo mina laami, wo mina ɓɔɔle. Nà ɓalaa gá zugi zosu, gá nà-botiɠɛ anzanu loungoiti ɠana nɔ. Naa ʋoluma nà li niina masagi ʋɔ bɛ, anɛɛ ɓalaa tɔgi la naa woni. Ni nà zaazu, gè za.» \v 17 Maledosé liini, é naa kpein kɛ, nii Ɛsetɛɛl boni ma. \c 5 \s Ɛsetɛɛl masagi ta Aman loli fai // fɛti laamii wosuʋɛ \p \v 1 Folo saʋagɔ zugi ɓegai ma, Ɛsetɛɛl ɓɔɠɔ maaɠilini ga ná-masa seɠeiti, é li masagi ná-koi zaamaʋɛ, é ɠaaʋote masa pɛlɛi ma. Masagi ɠɛni zeini ná-masa kpɔkpɔgi ɠa masa pɛlɛi wu, gaaʋotegai pɛlɛlaʋɛ ma. \v 2 É masa anzai Ɛsetɛɛl ɠaai ma loni koi zaamaʋɛ, é yeezeini naa wu ga nuɓɔɠɔlai, ná-zanu tukpɔi é ɠɛni zoni zea, é naa leteni Ɛsetɛɛl ma. Naa maaɓuɠani, é yeevɔɔɠu tukpɔi zokpai ʋa. \v 3 Masagi gaazaɠani, é ɠɛ ma: «Lee ɠa kɛai ga ɗe, masa anzai Ɛsetɛɛl? Ɓɛgele ɠa è pɔ é ɠɛ è ʋɛ? Anɛɛ ɓalaa toɠa ɠɛɛzu ga nà-masadai ɠilazuʋɛ pɛ, toɠa ve è ya.» \v 4 Ɛsetɛɛl gooɠaaʋoteni, é ɠɛ ma: «Masagi, ni ɗa vaana bu, nà pɔ za wo ʋa wa Aman fɛti laamii wosuʋɛ, nii gè kpɛtɛai è ʋɛ.» \v 5 Masagi wooleʋeni ga Aman ʋa fala, ti li Ɛsetɛɛl ná-toligi zu. Masagi ta Aman ti liini fɛti ɠulazuʋɛ, nii Ɛsetɛɛl kɛʋele ɓɛtɛni. \p \v 6 Ti ɠɛai ma dɔɔi ɓɔlezu, masagi ɠɛni Ɛsetɛɛl ma: «È ɓɛdɛma vai ɠa ga leeni? Leeni ɠa è pɔ ga é ɠɛ è ʋɛ? Anɛɛ ɓalaa toɠa ɠɛɛzu ga nà-masadai ɠilazuʋɛ pɛ, toɠa ve è ya.» \v 7 Ɛsetɛɛl ɠɛni ma: «Kpɛ̀dɛma vai nii é ná, nii gè suvalizu, naa ɠa ga, \v 8 ni gè zaala zɔlɔɔga masagi ɠaazu, ni ɗa pɔ ga è wɔ̀inma vaiti kɛ, nà pɔ wo ʋa lina wa Aman fɛti ɠulazuʋɛ nii gè kpɛtɛai è ʋɛ. Naazu nà è wooɠaaʋote niina.» \s Aman gului ɓɛtɛ vai // Maledosé zɛlɛ fai zu \p \v 9 Naama voloi Aman ɠaleni ma ga koozunɛ wolai. Kɛlɛ teʋesuʋɛ masagi ná-koii laaʋɛ, é Maledosé ɠaani ná, naa la wuzeɠeni bɛ, é la luani ba. Ziiɠaawanai lɛɛni Aman ɠɔbu gola Maledosé laalɔɠɔma. \v 10 Kɛlɛ é ɓɔɠɔ zuzoni, é li ná-koizu, é bɔɔlaiti ta anzai Zelɛse lolini miná. \v 11 É ɓɔɛni ti ʋɔ é lo ná-kpɛtɛi ʋa, ta ná-doun mɔinmɔingiti, naa ʋɛɛ unfema wolai ʋa masagi feeni bɛ, tosu mɔungi vee vai zu bɛ botiɠɛ nu wolaiti pɛ ta kundiɠiiti pɛ saama. \v 12 É ɠɛni ti ma mɔnɔ: «Nà ɠila nɔ ɠa ʋolu masagi anzai Ɛsetɛɛl toligai ga gè ʋilɛ masagi ʋolu, gi li fɛti ɠulazuʋɛ nii é kɛʋele ɓɛtɛai za. Lina mɔnɔ gi loligɛ gá masagi. \v 13 Kɛlɛ naa tanɔpɛ ge la ga kulanuma bɛ̀, ni nà dɛ niima Zuifui Maledosé tɛi kaazu botii zu masa pɛlɛi laaʋɛ.» \v 14 Anzai Zelɛse ta Aman bɔɔlaiti pɛ ti ɠɛni ma: «Bo ti gului ɓɛtɛ gaaɠooza ga mɛtɛlɛ ʋuufelegɔ maazu lɔɔlugɔ (25), lina sobu è bo masagi ma ti Maledosé zɛlɛ ba, naazu ɗa zoo liizu fɛti ɠulazuʋɛ ga koozunɛ, wa masagi.» Naama wooi nɛɛni Aman ʋɛ, é boni ga ti gului ɓɛtɛ. \c 6 \s Maledosé ná-lɛbiyai \p \v 1 Naama yee ɓidii, masagi la ɠɛni zoosu é ʋa ɲi. É ɠɛni ti ʋa ga sɛʋɛi nii ná-masa zooi zu vaa wɔlɔmaiti sɛʋɛai su, ti ʋaani la, ti kala gaazu. \v 2 Ti adɛ ta ɠalani, ʋɛ zunu zɛɛɠaga felegɔiti Ɓigitan ta Telɛse ta-vai zɛʋɛai ná, niiti ti ɠɛni masagi ná-pɛlɛlaʋɛ makɛsu, ta ti ɠɛni pɔ ga ti masagi Zɛɛlesɛse ʋa, ta ʋelei Maledosé ta-yaavai ʋoluɠulani la. \v 3 Masagi gaazaɠagi woni, é ɠɛ ma: «Tosuʋɛ ɓaa unfemai ɓɛgele ɠa é veeni Maledosé ya naazu ga ná-kulanumai?» Ná-botiɠɛ nuiti ti gooɠaaʋoteni, ti ɠɛ ma: «É la ɠɛni kulanuma nɔpɛ sɔlɔɔni.» \p \v 4 Masagi ti ɠaazaɠani ʋolu, é ɠɛ ma: «Ɓɛ ɠa é koizuʋɛ?» Tama Aman ʋaani masagi ná-koi wolai zu ga é bo masagi ma ga ti Maledosé zɛlɛ gului ʋa, nii é kpɛtɛni naa ʋɛ. \v 5 Ná-botiɠɛ nuiti ti ɠɛni ma: «Aman ɠa é loni koi wolai zu.» Masagi ɠɛ ti ma: «À bo ma, é lɛ bu.» \v 6 Aman lɛɛni pɛlɛi wu, masagi ɠɛ ma: «Nui nii gè pɔ ga gè bɔɔlɔ, kɛʋelei ma ɓɛgele ɠa nà kɛɛ la?» Aman ɠɛni bosu ɠisu ga: «Ɓɛ ɠili ka masagi pɔ ga é bɔɔlɔ, é ɠula nɔ̀un polu?» \v 7 Aman masagi wooɠaaʋoteni, é ɠɛ ma: «Masagi, ni nui ta ɠa ná, è pɔ è bɔɔlɔ, \v 8 bo ti ʋa ga ɗa-masa seɠei gila, nii è toai ɠɔba ɓalaa ɠila, ti ʋa ga ɗa-zooi gila, nii è zeiɗai kɔma ɓalaa ɠila, ti masa bɔɔlɔgi lɔ sooi unma. \v 9 Ti seɠei ta sooi ve ɗa-wotiɠɛ nu wolai gila zea, é seɠei loo zunui naa ɠɔba, nii è pɔ ga é bɔɔlɔ, é naa zei ɗa-zooi ɠɔma, é lo tuɠɔ taa zaamaʋɛ, é ɗa ɠɛ ma: ‹Nui nii masagi pɔ ga é bɔɔlɔ, ʋele ɠa a ɗa kɛɛ la ga ma nu.› » \p \v 10 Masagi ɠɛni Aman ma: «Liina fala, è seɠei ta sooi zeɠe, ʋelei è bogai la, è kɛ ɠana Maledosé ʋɛ, Zuifui nii é botii ɠɛɛzu masa pɛlɛi wu. Nii kpein è bogai, mina gila kpalaa da ɠoba.» \v 11 Aman liini, é seɠei ta sooi zeɠe, é Maledosé maaɠili, é tɛ sooi ɠɔma, é lo naa luɠɔ taa zaamaʋɛ, é ɗa ɠɛ ma: «Nui nii masagi pɔ ga é bɔɔlɔ, ʋele ɠa a ɗa kɛɛ la ga ma nui!» \p \v 12 Naa ʋoluma Maledosé ɠaleni ma ná-botii ɠɛɛzuʋɛ masa pɛlɛi laaʋɛ, Aman ɠale ma ga gaazuvilɛi ná-koii zu, é seɠei ʋɛɛni ɠaazu unfegi maaʋele ma. \v 13 Aman naa kpein suɠulani anzai Zelɛse ma, ta ná-tɛnɛbo nuiti. Naati ti ɠɛni ma: «Maledoséi nii è tɔɔzeiɗai ga è ɗa loo bu kakala, tɛi tama é ga Zuifui ta, è la mɔ ziaa bu faa nɔpɛ su, kɛlɛ ɗa yɛsu loozu bu nɔ niina ɠɔ.» \p \v 14 Ti la vɔlɔ ɠɛni ɓeni dɛ ga ɓɔɛ Aman ʋɔ, eyɛsu masagi ná-keelaiti ti ʋa Aman laaɠomisu, ti soni ga gaazuvilɛi, ti lii la fɛti ɠulazuʋɛ nii Ɛsetɛɛl kpɛtɛni. \c 7 \s Aman ʋoluɠula vai Ɛsetɛɛl ʋɛ \p \v 1 Masagiti ta Aman ti zeelini masa anzai Ɛsetɛɛl ʋɔ bɛ ga ti fɛtii ɠula ta tiye. \v 2 Foloi velesiɛi naa, ti ɠɛai ma dɔɔi ɓɔlezu, masagi ɠɛni mɔnɔ Ɛsetɛɛl ma: «È ɓɛdɛma vai ɠa ga leeni? Leeni ɠa è pɔ ga é ɠɛ è ʋɛ? Anɛɛ ɓalaa toɠa ɠɛɛzu ga nà-masadai ɠilazuʋɛ pɛ, toɠa ve è ya.» \p \v 3 Masa anzai Ɛsetɛɛl masagi wooɠaaʋoteni, é ɠɛ ma: «Ni gè zaala zɔlɔɔga masagi ɠaazu, ta è ɗa-nuɓɔɠɔlai makɛgɛ bɛ̀, soma è gi-yɛnvuiti kizo, gá nà-nuɓusɛiti, naa ɠa gè pɔ, kpɛ̀dɛma vai ɠana gè ɠɛɛzu è kɛ bɛ̀. \v 4 Mazɔlɔɔ gá nà-nuɓusɛiti gi ʋɔdiʋɛ ga ti gi ɠɔdaaleʋe, ti gi ʋa, ti gi zuwuɠaaleʋe. Ni ti gi ʋɔdini nɔ ga gi ɠɛ ga duɔiti, naazu gè la ɓena faa wo è ma, mazɔlɔɔ naazu gá-maanɔɠɔi la ɠɛa ga faa nii nu a masagi ɓɔlɔ ma vaa zu.» \p \v 5 Masagi ɓɔɛni naazu Ɛsetɛɛl ʋɔ, é ɠɛ ma: «Ɓɛ ɠa é naa ɠɛɠala ɠisiɛi wogai? Mini ɠa é ná?» \v 6 Ɛsetɛɛl gooɠaaʋoteni, é ɠɛ ma: «Gi-ɓɔɛɲɔɠɔi ta gi zili nui ɠa ga Aman nu ɲɔi tɛi.» Dualuagi lɔɔni Aman zu gaamanɔ masagi ta Ɛsetɛɛl ɠaazu. \v 7 Masagi zeɠeni ga ziiɠaawanai fɛti laamii wosuʋɛ, é li masa pɛlɛi ma ɠoi wolai zu. Aman gaaɠaani ga masagi ɓega ga saa vai leve yiimaʋɛ, é yɛni pɛlɛi wu, é ɗa masagi anzai Ɛsetɛɛl maanɛɛnɛ ga naa zɛnvui ɠizo. \v 8 Masagi zeɠeai ma kpelei zu, é ɠale ma fɛti laamii wo pɛlɛi wu, é Aman ɠaani laani kpɔkpɔ koozagi zu, ʋɛ masagi anzai Ɛsetɛɛl zakpa maalega ɠɛni de ná. Masagi zɛba é ɓain, é ɠɛ ma: «Nu laali nii ɠa pɔ ga é ʋu ànzai ma gàazu, pɛlɛi nii wu ɓaa?» \p Naama wooi ɓeni nɔ ga ɠula masagi la-o, ná-botiɠɛ nuiti ti ʋaa, ti Aman ɠaazuʋɛ ɠili. \v 9 Ti zaama, zɔi daa ɠɛni ga Ɠaaleɓona, naa ɠɛni masagi ma: «Masagi, gului ɠa ʋɛ nii Aman kpɛtɛai ga Maledosé zɛlɛ ba, zunui nii kpɔɛ wooi ɠɛai ga zaɓui masagi yɛnvui yɛ zea, ma gului ɠa loni Aman ná-pɛlɛlaʋɛ, koozaʋɛ ga mɛtɛlɛ ʋuufele maazu lɔɔlu (25).» Masagi ɠɛni ti ma: «À Aman zɛlɛ gului naa ʋa.» \v 10 Aman zɛlɛni gului naa ʋa, nii é kpɛtɛni Maledosé laalɔɠɔma. Naa ɠɛai ma, masagi ná-ziiɠaawana ɠaayeini. \c 8 \s Devei Zuifuiti ta-vaa zu \p \v 1 Naama voloi nɔ masagi Zuifuiti sili nui Aman yeaɠɔligiti pɛ feeni anzai Ɛsetɛɛl ʋɛ. Ma yeei nɔ masagi Maledosé lolini, é li pɔ bɛ, mazɔlɔɔ Ɛsetɛɛl dɛɛni ga masagi ga ta ga bolodamaiti ta Maledosé. \v 2 Ná-balaɠaegi nii é kulani Aman ya, é naa veeni Maledosé ya. Ɛsetɛɛl ma ge Maledosé zei Aman ɠɔligiti pɛ unda. \p \v 3 Ɛsetɛɛl ɓɔɛni ʋolu masagi ʋɔ, é loo kɔɠɔwu ga gɔlɔi, é ɗa maanɛɛnɛ ga naa Agage mavofodai Aman ná-faazeikpasu ɲɔi ɠoloɠolo, nii é kɛai Zuifuiti daalɔɠɔma. \v 4 Masagi ná-zanu tukpɔi leteni Ɛsetɛɛl ma, naa wuzeɠe, \v 5 é ɠɛ ma: «Masagi, ni nɛɛʋɛ è ʋɛ, ta ni gè zaala zɔlɔɔga masagi ɠaazu, ni ɗa vaana bu, ta è nɔ̀un nɛɛʋɛ ʋɛ, soma è bo, ti sɛʋɛi ɠɛ, nii a Ɠamedata ná-doun zunui Agage mavofodai Aman ná-sɛʋɛi zu wooi zeɠe ma, sɛʋɛi nii é kɛɛni ga ti Zuifuiti suwuɠaaleʋe ɗa-yooi zu. \v 6 Nà zoo ɠale gè ɗa wɛlɛ maanɔɠɔi ʋa, é ɗa ʋa nà-nuɓusɛiti pɔ? Gè la zooga gè ʋa ɗa wɛlɛ ná ʋa, ti ʋa ɗa nɔ̀un ma zii zuwuɠaaleʋe.» \p \v 7 Masagi Zɛɛlesɛse ɠɛni masa anzai Ɛsetɛɛlɛni ta Zuifui Maledosé ma: «Gaamazu fàaʋɛ bu ga Aman zɛlɛ gului ʋa, gè lati, gè kɔligiti pɛ fe è ʋɛ, Ɛsetɛɛl, mazɔlɔɔ é wuzeɠeni Zuifuiti daalɔɠɔma. \v 8 Kɛlɛ zobo ge la veeni bɛ̀ ga sɛʋɛi nii kɛai dàaseigi zu, poogi ʋilɛgai su ga nà-balaɠaegi, gè ʋa naa zu wooi zeɠe ma. Naa ɠa é ba, wa ɓalaagi à sɛʋɛi ta ɠɛ dàaseigi zu. Nii kpein wo kaazu ga Zuifuiti ta-ɠulanuma, wo naati bo su, wo poogi ʋilɛ su ga nà-balaɠaegi.» \p \v 9 Ti masagi ná-sɛʋɛ ɠɛ nuiti gaalɛɛni ba naama voloi nɔ, alugi zaʋasiɛi daa ga Sivan, naa ma volo ʋuufelegɔ maazu saʋagɔi (23) ɠɛni de. Ʋelei Maledosé boni la ti ma, ti sɛʋɛiti kɛɛni, ti ti leʋe Zuifuiti pɛ ma, ta masagi ná-nu wolaiti ma, ta zou zɛʋɛ ɠundiɠiiti, ta zooi ma ɠaaɠwɛsu ungila puufele maazu lɔfelai (127) ma wotiɠɛ nu wolaiti pɛ ma, é zo Inde ma é zeeli Etiyopi ma. Sɛʋɛi naati ti ɠɛɛni zii ɠilagilagi laawooi ta ná-sɛʋɛ ɠɛ ʋelei zu, ma un ge daa ma ga Zuifuiti. \v 10 Sɛʋɛiti ti ɠɛɛni masagi lɔɠɔi zu, poogi ʋilɛ ti zu ga masagi ná-balaɠaegi. Naa ʋoluma, ti veeni keelaiti zea, ti lɛ sooiti kɔma, niiti ti yiimazeɠeni ga tiye masagi ná-sooiti saama. \v 11 É woni sɛʋɛi naa zu ga, masagi zobogi vea Zuifuiti bɛ ná-zooi zu ná pɛ, ga ti ɠaalɛ ba, ti ɓɔɠɔ maaɠɔkɔ, nu nɔpɛ ɓaa zii nɔpɛ é masagi ná-zooi zu, é laalɛɛzu ti wu ga kɔɔɠɔ zɔɔla, ti ma nuiti kɔdaaleʋe, ti ti ʋaa, ti zuwuɠaaleʋe. Zobogi veeni ti ʋɛ ɓalaa ga ti ma nuiti ti-anzaiti ta ti-lointi paa, ti ti-ɠɔligiti seɠe ga maaɓaai. \v 12 Naa kpein maanɛɛni é ɠɛ folo ɠila nɔ masagi ná-zooi zu ná pɛ, alugi puugɔ maazu velesiɛi (12), nii daa ga Adaal, naa ná-folo puugɔ maazu saʋagɔi (13) ma. \v 13 Zou zɛʋɛi ɠilagilagi kpein ma laa wolaiti su, sɛʋɛi naa maanɛɛni é ɠɛ ga tɔ sɛʋɛi, su wooi lɛ ga ɛsɛ pɛ, naa ɠa a kɛ Zuifuiti ti ɠɛʋele ɓɛtɛ, nii a kɛ ti tɔnɔi ʋotokula ti zili nuiti ma, naama voloi nii dɛai. \v 14 Masagi devei woni nɔ feya, keelaiti ti zei masagi ná-sooiti kɔma ga gaazuvilɛi, ti ɗa li ga kpizɛ wolai, gaamanɔ sɛʋɛi naa zu wooi laazeelini Suze taa wolai zu. \p \v 15 Maledosé ɠulani masa pɛlɛi wu, maaɠiliai ga masa seɠei pɔnɛai ga ma ɠolegi, ta ma ɓiinii, geze ʋagɔ zeɠe wolai kɔba kpɔiɗai, zanu masa bɔɔlɔ golai unma. Zealoɠa lugi ta koozunɛ wooi ɠulani Suze taa wolai zu. \v 16 Naama voloi ɠɛni Zuifuiti bɛ ga lɛbiya voloi, undaanɛ voloi, koozunɛ voloi ta fɔnifaama voloi. \v 17 Zou zɛʋɛi ɠilagilagi kpein su, ta taa wolaiti kpein su, ʋɛ nɔpɛ masagi ná-sɛʋɛi ta ná-devei a la zeeli ná, é ɠɛni ga koozunɛɛi ta undaanɛɛi Zuifuiti bɛ, ti ɗa fɛtiiti ta daami wolaiti kɛʋele ɓɛtɛ. Zɔɔma zii tanigaa ti ɗa ɓɔɠɔ ɠɛ ga Zuifuiti, tɔɔzei Zuifuiti baaluabai ʋa, é ti zoni. \c 9 \s Zuifuiti wanaɠula vai \p \v 1 Alu puugɔ maazu velesiɛi (12) daa ga Adaal, naa ma volo puugɔ maazu saʋagɔi (13), voloi maanɛɛni la ga ti masagi ná-sɛʋɛi zu wooi zu vai ɠɛ, Zuifuiti sili nuiti ki ge ɠɛni ba ga ta ziɛzu ti wu, kɛlɛ fai pɛ ge valiboni, Zuifuiti mu ka ti ziɛni ti zili nuiti bu. \v 2 Masagi Zɛɛlesɛse ná-zooi zu ná pɛ, Zuifuiti ti ɠɛni ɠaalɛɛzu ba taa wolaiti su, ʋɛti ti ɠɛni zeini ná, ti ɗa vala naama nuiti ba, niiti ti yaavai ɠilini ti ma, ti zuwuɠaaleʋe vai zu. Nu nɔpɛ ge la ɠɛni zoosu é ʋa lo Zuifuiti tuɠɔ, tɔɔzei dualuagi lɔɔni ɛsɛ pɛ kɔlɔ su, é ʋilɛ Zuifuiti ba. \v 3 É zo botiɠɛ nu wolaiti ma, é li masagi ná-nu wolaiti pɔ, ta zou zɛʋɛ ɠundiɠiiti, naa ʋɛɛ masagi ná-botiɠɛ nuiti pɛ ba, ti loni Zuifuiti ta-ɠakei ɠa, mazɔlɔɔ ti ɠɛni wola luazu Maledosé ʋa. \v 4 Gaamazu Maledosé ɠɛni ga tosuba nu wola masa pɛlɛi wu, ná-tɔɠɔɠulagi maawooi zeelini zooi kpein su, mazɔlɔɔ ta ɠɛni liizu nɔ ga ɓɔga zunui tɛi tosuʋɛ ʋa. \v 5 Zuifuiti ti zooni ti ti-ɓɔɛɲɔɠɔiti so ʋelei ti pɔ la, ti ɗa ti zili nuiti paa ga boɠa zɔkpɔi. Naa ɠɛni ga nu ʋaa wolai. \v 6 Suze taa wolai zu ɠila nɔ, zunu undɔɔlugɔ (500) ɠa ti paani miná, \v 7 Ɠamedata ná-doun zunui Aman, nii é ɠɛni ga Zuifuiti sili nui, ti naa ná-doun zunu puugɔi niiti paani: Palesandata, Dalafon, Asapata, \v 8 Polata, Adalia, Alidata, \v 9 Palemaseta, Alizayi, Alidayi, Vayezata. \v 10 Ti naati paani, kɛlɛ ti la ɠɛni nu ɠɔli seɠeni ga maaɓaai. \p \v 11 Naama voloi nɔ masagi nui liegɔi ɠwɛɛni, nii é zaani Suze taa wolai zu. \v 12 Masagi ɠɛni anzai Ɛsetɛɛl ma: «É ɠwɛ ga Suze taa wolai zu ɠila nɔ, Zuifuiti ti nu undɔɔlugɔ (500) ʋaa, ta Aman ná-doun zunu puugɔiti. Ta ɠɛ nu mɔinɗa ʋaani sɛi zou ɠoozu laaiti su! Kɛlɛ naa pɛ poluma, leeni ɠa é ga è ɓɛdɛma vai? Nà gaaɠula ba. Ɓɛgele ɠa è falizu? Nà fe ʋɛ.» \v 13 Ɛsetɛɛl ɠɛni masagi ma: «Masagi, ni ɗa vaana bu, è kɛ, nà pɔ ga zobogi ve Zuifuiti bɛ, ti Suze taa wolai zu, ti kɛ mɔnɔ lina ʋelei ti kɛai la za, é zoloo tɔ sɛʋɛi ma, nii sɛbɛi ba za. Naa ʋoluma va bu, ti Aman ná-doun zunu puugɔiti ma ʋoomaiti sɛlɛ gului ʋa.» \v 14 Masagi ɠɛni ma: «É ɠɛ ɠana.» Tɔ sɛʋɛ niinɛi ɠulani, ti kala Suze taazuʋɛ, ti Aman ná-doun zunu puugɔiti ma ʋoomaiti sɛlɛni gului ʋa. \v 15 Zuifuiti ti ɠɛni Suze, naati ti ɠaalɛɛni ba ʋolu poluma voloi alugi Adaal ma volo puugɔ maazu naanigɔi (14) ma, ti zunu unsaʋagɔ (300) ʋaa, kɛlɛ ti la ɠɛni nu ɠɔli seɠeni ga maaɓaai. \p \v 16 Zuifui zɔiti ti ɠɛni zou ɠoozuʋɛ, naati ti ɠaalɛɛni ba, ti ɓɔɠɔ maaɠɔkɔ ti zili nuiti daalɔɠɔma. Nu waaʋuulɔfela maazu lɔɔlugɔ (75.000) ɠa ti paani, kɛlɛ ti la naati kɔli seɠeni ga maaɓaai. \v 17 Niima vai kpein ge ɠɛɛni alugi Adaal ma volo puugɔ maazu saʋagɔi (13) ma. Ti looɠoni nu ʋaai ʋa ma volo puugɔ maazu naanigɔi (14) ma, ti fɛtii ɠulani naama voloi nɔ. \v 18 Zuifui niiti ti ɠɛni Suze, naati ti ɠaalɛɛni ba alugi ma volo puugɔ maazu saʋagɔi (13) ta maazu naanigɔi (14) ma, ti looɠo ma volo puugɔ maazu lɔɔlugɔi (15) ma. Naama voloi ɠa ti fɛtii ɠulani ma. \v 19 Naa ɠa é kɛa Zuifui niiti ti zou ɠoozu laaiti su, ta ɗa fɛtii ɠula la ga koozunɛɛi, ti ɗa vebɛaniiti teʋe ɓɔɠɔ ma ti ɠilagilagi, alugi nii daa ga Adaal naa ma volo puugɔ maazu naanigɔi (14) ma. \s Ɠizɛsu vɛtii lɔɔzei vai \p \v 20 Maledosé niima vaiti kpein puuni sɛʋɛ ma, é teʋe Zuifuiti kpein ma, ti ɠɛni masagi Zɛɛlesɛse ná-zooi zu, ɓuɠama ta ɠoozama. \v 21 É ɠɛni ti ma, ti pɛ ti ɗa fɛtii ɠula kona-o-kona, alugi daa ga Adaal, naa ma volo puugɔ maazu naanigɔi (14) ta maazu lɔɔlugɔi (15) ma. \v 22 Mazɔlɔɔ naama voloiti su ɠa Zuifuiti ti wanaɠulani la ti zili nuiti ba, naama alugi ma ɠa ta-yiizoolɛi latini la ga koozunɛɛi, ta-maanɔɠɔi lati ga undaanɛɛi. Naa ɠa é ba, kɛni ta la ɠizɛ naama vaiti su, ti fɛtii ɠula ga koozunɛɛi, ɛsɛ ge ɗa faaɓɔɠɔi ɠɛ seiɲɔɠɔi ʋɛ, ta ti ɗa vebɛaniiti fe bala nuiti bɛ. \p \v 23 Zuifuiti ti yeezeini devei naati bu, Maledosé ti veeni, ti va bu ga fɛtii nii ti kulaai feya, naa ɠɛ niina ga ti-ɠɛɛwotii, kona nɔpɛ. \v 24 Mazɔlɔɔ Ɠamedata ná-doun zunui Aman, Agage mavofodai, nii é ɠɛni ga Zuifuiti kpein sili nui, deveni ga é Zuifuiti undaaʋili. Ti kpakui looni, nii a kɛ ti kui lɛ, nii Zuifuiti suwuɠaa a leʋe ma. \v 25 Kɛlɛ Ɛsetɛɛl liai ma, é bo masagi, naa devei woni, ti sɛʋɛ ga faa ɲɔi nii Aman ɠɛa kpɛtɛni Zuifuiti daalɔɠɔma, naa yɛ ga, ma Aman, naa ʋoluma ti sɛlɛ gului ʋa, ta ná-doun zunuiti. \v 26 Naa ɠa é kɛɛni ti naama vɛti voloiti daasei pɛai la ga «Pulime», é zoloo Pɛɛlese gooi naama nii poluʋɛ ga «kpakutoomai». Naama vaiti maaʋele ma niiti Maledosé ti woni sɛʋɛi naa zu, ta nii kpein Zuifuiti ti kaani, ta nii é zeini ti ma tiya ɓɔɠɔi, \v 27 ti tɔgi zeini ɓɔɠɔ ma, nii é la zeɠea ma ti ʋɛ, ta ti-mavofodaiti bɛ, ta nuiti kpein bɛ niiti ta ɓɔɠɔ ɠɛ ga Zuifui ta. Tɔgi naa zu levei ɠɛni ga ti fɛtii ɠula gaazazu nɔpɛ ge mina ɠula ba naama volo felegɔiti su ti lɛai, ʋelei Maledosé bogai la, kona-o-kona. \v 28 Ʋelela ʋele yeeɠɛɠalaiti kpein su nuɓusɛiti maanɛɛni ga ti ɗa Pulime vɛtii ɠula kona nɔpɛ, yeeɠɛɠalai ɠilagilagi pɛ su, Zuifuiti ta-ʋɛlɛyeɠei ɠilagilagi kpein bu, ta masagi ná-zou zɛʋɛ wolai ɠilagilagi pɛ su, ta taa wolai ɠilagilagi pɛ su. Zuifuiti ta ti-mavofodaiti ti mina naama vɛtii zeɠe ma, ti mina yeema naama vaiti kpein ma niiti ti ɠɛai. \p \v 29 Aɓiyayile ná-doun anzanui Ɛsetɛɛl, nii é ɠɛni ga masagi anzai, naati ta Zuifui Maledosé ti sɛʋɛi ɠɛɛni ga ta-zobogi pɛ, ti Pulime vɛti naa maaɓakpa. \v 30 Sɛʋɛ niinɛi naati ti leʋeni Zuifuiti kpein ma, niiti ti ɠɛni masagi Zɛɛlesɛse ná-zooi ma you zɛʋɛ ungila puufele maazu lɔfelaiti (127) kpein su. Naama zɛʋɛiti su ziilɛi kpɔɛiti ta undaanɛ ɓɔɛiti ka ti boni Zuifuiti ma. \v 31 É woni Zuifuiti ma ga ti Pulime vɛtii ɠula ku logai ma, é zoloo devei naati ma, nii Ɛsetɛɛl ta Maledosé ti bogai, devei naa woni Zuifuiti bɛ ta ti-mavofodaiti bɛ, ga ti zugiti so ta ti kpeeiti too. \v 32 Ɛsetɛɛl ná-devei niiti maaʋele ɠa Pulime vɛti lɔɔzeiɗai la, naa zɛʋɛʋɛ sɛʋɛi zu. \c 10 \s Maledosé ná-pilɛ sɔlɔɔ gaaɓelagi \p \v 1 Masagi Zɛɛlesɛse maaɓaa wotii laani kpoloɗɛi laaʋɛ nuɓusɛiti ma, ti ná-zooi zu, ga zɔɔma nuɓusɛiti kɛʋele ti zou ɠoozuʋɛ. \v 2 Masagi ná-zɛbɛsu vaiti, ta ná-tɔɠɔɠula faiti, naa ʋɛɛ ʋelei ʋa masagi Maledosé losuʋɛ wɔɔlɔni la, naati pɛ sɛʋɛʋɛ Mɛde ta Pɛɛlese masagiti ta-ɠɛɛwoti zɛʋɛi zu. \v 3 Gaamazu Zuifui Maledosé ɠa é ɠɛni ga masagi Zɛɛlesɛse ná-seipolui masa zooi zu ná pɛ. É ɠɛni ga nu wola bɔɔla Zuifuiti bɛ, é nɛɛ ti ʋɛ, é ɠɛni botii ɠɛɛzu ná-nuɓusɛiti ta-undaanɛɛi, ta ta-yiilɛigi ma vaa zu.