\id EPH - Toma Bible \ide UTF-8 \h Efɛze \toc1 Pɔle Ná-Sɛʋɛi É Teʋeni Efɛze Nuiti Ma \toc2 Efɛze \toc3 Efz \mt2 Pɔle Ná-Sɛʋɛi // É Teʋeni \mt1 Efɛze Nuiti Ma \imt Sɛʋɛi lɔɔzeizuʋɛ ma woo mɔungiti \ip Efɛze nuiti ta-zɛʋɛi ta Kolɔse nuiti tɔnɔi ti ɠɛɛʋɛ yeeɠɛɠala ɠila nɔ zu, kona ʋuulɔzita (60) ɠɛɠala leʋegai ma, Kilista zɔlɔɔgai ʋoluma. Nui nii é sɛʋɛa, é ɠɛ daasei ka ga keelai Pɔle (\xt 1:1\xt*). Faaɠwɛ nu mɔinmɔin soloogɛ ma ga Pɔle ɠa é Efɛze nuiti ta-zɛʋɛi ɠɛai, anɛɛ ni nu ɠilagila tuʋɔgi ma zii, nii é Kolɔse nuiti tɔnɔi zu, naa la su. Naa maaʋele ma kɛɛʋɛ eɠɛ sɛʋɛi nii ɠɛɛni ga é vaza Egilisi mɔinmɔin su, koʋii naa zu. Pɔle sɛʋɛʋɛ su ɓalaa ga, é ɠɛni kasoɠa sɛʋɛi nii ɠɛɛ ziɛgi zu (\xt 3:1; 4:1; 6:20\xt*). Efɛze nuiti ta-zɛʋɛi, ta Filipe nuiti tɔnɔi, ta Kolɔse nuiti tɔnɔi, naa ʋɛɛ Filemɔn nɔnɔi ʋa, ti-laasei pɛɛʋɛ ga kasoɠa zɛʋɛiti, tɔɔzei é ti zɛʋɛni siɛgi zu é ɠɛni la kasoi ɠa. Tisike ɠa Pɔle sɛʋɛi veeni zea ga é lii la, siɛgi zu naa ɠɛni liizu la laaliizu Efɛze Egilisii ma (\xt 6:21-22\xt*). \ip Efɛze ɠɛni ga taa wola ta Wɔlɔme masa zooi zu, tɔ ɠa é ɠɛni ga Azi ɠoʋii nii dɔiɗai, naama ɠoʋi laa wolai. Efɛze lɔɠɔi ɠulani gola, tɔɔzei Gɛlɛkiiti ta-anzanu ɠalagi, nii daa ɠɛni ga Aaletemise, naa zei ʋɛlɛi ʋa, é ɠɛni ná (\xt KKw 19:23-31\xt*). Efɛze Egilisii faiti tɔɔzeini ga pagɔ, kɛlɛ gaaɓelasu yeezeini faa ɠiligi tanigaa wu (\xt Kul 2:1-7\xt*). \ip Pɔle ná-sɛʋɛi lɔɔzeizu ʋelei, é naa zuɠulaʋɛ, ʋelei GALA ge yiimazeɠea la ga ná-nuɓusɛiti, ta ʋelei é ti ɠizoga da ta-ɠotoiti ma ga Yesu Kilista maaʋele. É Egilisii ʋokɔɠɔgɛ kpusɛi ta ma, nii Kilista ga ma ungi, ta é pokɔɠɔ pɛlɛi ta ma togai, nii Kilista ga ma zɔɓelama ɠɔtu wolai. Sɛʋɛi ɠilazuʋɛ velesiɛi zu, Pɔle kalagiti feeʋɛ, é lo keletiɛn eteai ziɛ ʋelei ʋa. \iot Unsosuʋɛ \io1 1. Pɔle ɓɔɠɔ lɛɛni ta é Efɛze nuiti tuʋɔ (\xt 1:1-2\xt*). \io1 2. Naa ʋoluma, é Egilisiiti zɔɠɔzu vai zuɠulani ta Kilista (\xt 1:3—3:21\xt*). \io1 3. Pɔle zɛba é sɛʋɛi ɠɛ é lo naa ʋa, ʋelei keletiɛinti maanɛai ga eteai ziɛ la (\xt 4:1—6:20\xt*). \io1 4. Gaaɓela Pɔle faa ɠaaɓelagi tanigaa yɔɠɔzu lɛɛ (\xt 6:21-24\xt*). \c 1 \s Tuʋɔ gooiti \p \v 1 Nɛ̀i gè ga Pɔle, gè ga Yesu Kilista ná-keelai GALA ziimai maaʋele ma, nà wo luʋɔsu, GALA ná-nuɓusɛiti, wɔi wo Efɛze taazuʋɛ, wo ga wooɠɛɠila nuiti wa-ɠilibalai zu wa Kilista. \v 2 Ade-Ɠɛɛ GALA ta de-Maliɠii Yesu Kilista ti zaalai la wo ma, ti ziilɛigi ve wo ʋɛ. \s GALA ná-faaɓɔɠɔi ɓela ge la ba \p \v 3 Mamagi ɠa de-Maliɠii Yesu Kilista Kɛɛɠɛ GALA bɛ, é tuya looni ade ʋɛ ga zɛnvu zu luyai ma zii pɛ, niiti ti zeɠezu geeɠɔlɔgi zu, ada-ɠilibalai maaʋele ma da Kilista. \v 4 Mazɔlɔɔ aisa GALA ge ʋa eteai ɓɛtɛ, é yiimazeɠeni ga adeye ada-ɠilibalai maaʋele ma da Kilista, naa ɠa a kɛ, de ɠɛ ga nu ɲadegaiti, kɔzɔzu nɔpɛ ge la de ʋa tɔun gaazu. \v 5 GALA ná-nɛɛbɛi maaʋele ma, é deveni ade ma ma yeeluɠɔ ga toɠa de ɠɛ ga ná-dointi, ga Yesu Kilista maaʋele. É ɠɛni pɔ ɠana ná-nuɓɔɠɔlai zu, \v 6 naa ɠa a kɛ de ná-zaalai ma lɛbiyai maamusɛ, nii é daa ade ma ga nɛɛbɛ Loun Zunui maaʋele. \v 7 Ada-ɠilibalai maaʋele ma ada Kilista, é ade unmɔɔni ga Kilista ma ɲamai maaʋele, ada-vaaɠaazagiti suvaayɛga, eɠɛʋelei ná-zaalai wɔɔlɔ ʋelei la, \v 8 nii GALA ge feeni ade ʋɛ ga bɔɔlɔa. É ɠimala laazeeliai veeni ade ya ta keleɠele daazeeliai. \v 9 É ná-faazeikpasui ma lɔɔɠuzu vai lɛɛni ga adeye, nii é deveni ma yeeluɠɔ ná-nuɓɔɠɔlai zu ga é ti pɛ daazeeli ga Kilista maaʋele. \v 10 GALA ka naama vaazeikpasui laazeeli yeeɠɛɠalai zu, nii é deveni. Toɠa anii pɛ gaalɛ ba, niiti ti geeɠɔlɔgi zu, ta niiti ti zooi ma, ta-ɠilibalai zu ta Kilista. \p \v 11 Gá-ɠilibalai maaʋele ma ɓalaa gá Kilista, GALA ge yiimazeɠeni ga giye ga gi gɔnɔ zɔlɔɔ. É naa leveni gi ma, eɠɛʋelei ná-faa ɓɛtɛai pɛ ge la, é kɛɛzu ziimai zu, \v 12 naa ɠa a kɛ gi maaʋele ma maamusɛi ve ná-lɛbiyai ʋɛ, gɛiti mɔunpa, gi ɠitoni Kilista ʋa. \p \v 13 Wa-ɠilibalai maaʋele ma wa Kilista, wa ɓalaagi, siɛgi zu wo gaama ɓɔɛi mɛnini da, Woo Niinɛ Ʋagɔi é ʋaazu ga kizo fai wo ʋɔ, wo ɠidaaleʋeni Kilista ma. GALA ge poogi veeni wo ya ga Zɛnvu Ɲadegai, nii é ma minazeɠegi woni. \v 14 Naama Yɛnvui ɠa ga faanɛɛiti ti-ma ʋoogi, niiti GALA ka ti ve ade ya, siɛgi zu ade ti maalolisu da, naa ɠa a kɛ ade maaʋele ma maamusɛi ve ná-lɛbiyai ʋɛ. \s Pɔle ná-GALA falii \p \v 15 Naa ɠa é ba, siɛgi zu gè wa-ɠidaaleʋe vai mɛnini da Maliɠii Yesu ma, ta wa-nɛɛbɛi é lo GALA ná-nuiti ba, \v 16 gè la ɓɔlɔzu ga GALA mama fai wa-vaa zu, gè ɗa wa-vai wo nà-GALA faliiti su, \v 17 ga lɛbiya Ɠɛɛɠɛi, de-Maliɠii Yesu Kilista ná-GALAGI ɠima yɛnvui ve wo ya, ta kulakɛlɛmai, nii wa kwɛɛ da. \v 18 GALA ge wo-ɠigi ɠaazuʋɛ zeɠe ma, naa ɠa a kɛ wo kitogi ɠwɛɛ, nii é wo loliga ma, ta naama vaanɛɛiti bɔɔlɔ ʋelei, ti vizɔgai gola, é ga GALA ná-nuiti tɔnɔi. \v 19 Wa ná-zɛbɛ wolai ɠwɛɛ ɓalaa, ɓela ge la ba, nii é ade ʋɛ, kidaaleʋe nuiti. Naama zɛbɛi ɠa ga naa ɓɔɠɔi, nii GALA ge dɛɛni ga ná-zobogi pɛ, \v 20 siɛgi zu é Kilista wuzeɠeni la, é kula saai ya, é sei yeezazuʋɛ geeɠɔlɔgi zu. \v 21 Miná ɠa Kilista zeini ná masadai pɛ maazu, ta zobodaiti, ta zɛbɛiti, ta maliɠilaiti, ta daaseigiti kpein maazu, niiti ti wosu niima eteai zu, ta zɔɔma eteai zu é ʋaazu. \v 22 GALA ge aniiti pɛ daa Kilista ɠɔɠɔi wu, é kɛ ga anii pɛ ma ungi Egilisii ʋɛ. \v 23 Egilisii ɠa é ga tɔ ɓɔɠɔi ɓusɛi. Kilista ɠa é Egilisii laazeelizu, zɔi é fai pɛ daazeelizu. \c 2 \s É ɠula saai ya, é zɛnvui wo \p \v 1 Mɔungi, wo zaa ɠɛni de, zɛnvu zu vaiti tetemazu, wa-vaaɠaazagiti ta wa-ɠotoiti maaʋele ma. \v 2 Wo wa-etea ziɛi ʋokɔɠɔni niima eteai zu vaiti ma. Wo ʋilɛni fiilɛ zu yɛnvu ɲɔiti ta-ɠundiɠii ʋolu. Zɛnvui naa ɠa é botii ɠɛɛzu niizu nuiti ziimaʋɛ, niiti ti la ɠolozu GALA bɛ. \v 3 Mɔungi zu, adea ɓalaa, de ɠɛni ga ti ɠɛʋele, de ɗa eteai ziɛ eɠɛʋelei de-ɓusɛi yiimaiti ti la. Nii nɛai de-ɓusɛi ʋɛ ta da-ɠisiɛi, naa ɠa de ɠɛni kɛɛzu. De zɔlɔɔ pelei maaʋele ma, GALA ná-ziiɠaawanai ɠa é zolooni de ma ga zɔiti kɛʋele. \p \v 4 Kɛlɛ GALA nii ná-gaazumaawɔinɠai zuwɔɔlɔai gola, tɔɔzei ná-nɛɛbɛ wolai ʋa, é de nɛai la ʋɛ, \v 5 siɛgi zu de zaa ɠɛni de la zɛnvu zu vaiti tetemazu, da-vaaɠaazagiti maaʋele ma, é zɛnvui vea ade ya Kilista ʋɔ. Zaalai ɠa wo ɠizogai la. \v 6 Ada-ɠilibalai maaʋele ma da Yesu Kilista, GALA ge ade wuzeɠeni ʋɔɔma, é ade ɠula saai ya, é ade zei ʋɔɔma geeɠɔlɔgi zu. \v 7 É naa ɠɛɛni, nii a kɛ é dɛɛ yeeɠɛɠalaiti pɛ su ti ʋaazu, ʋelei ná-zaala wolai wɔɔlɔai la ga ná-nuɓɔɠɔlai maaʋele ade ʋɛ, ada-ɠilibalai maaʋele ma da Yesu Kilista. \v 8 Mazɔlɔɔ wo ɠizogɛ ga GALA ná-zaalai, ga kidaaleʋei maaʋele. Naa la ɠulazu wa ɓɔɠɔi zu, kɛlɛ GALA ná-vebɛanii ʋe. \v 9 Kɛɛwotiiti maaʋele laade ɲɛgɛlɛin, naa ɠa a kɛ nu nɔpɛ ge mina ɓɔɠɔ maamusɛ pa. \v 10 Mazɔlɔɔ GALA ka é ade ɓɛtɛai, é ade ɓɛtɛʋɛ ada-ɠilibalai zu da Yesu Kilista, kɛɛwoti ʋagɔiti kɛ vaiti ma, niiti é ti ɠɛʋele ɓɛtɛni ma yeeluɠɔ, nii a kɛ de ʋilɛ naati kɛ vai ʋolu. \s Ziiti pɛ ti ɠɛ ga ani ɠila // Kilista maaʋele ma \p \v 11 Zuifuiti ti latigai pɛlɛʋolu kpusɛi zu, ti ɗa ɓɔɠɔ loli ga tatipɛlɛʋolu nuiti. Wɔiti wo la latini pɛlɛʋolu kpusɛi zu, ti ɗa wo loli ga tatipɛlɛʋolulala nuiti. Tama, à ɠizɛ naa zu, ʋelei wo ɠɛni la mɔungi: \v 12 Wo la ɠɛni dɛ Kilista ɠwɛɛ, wo la ɠɛni levezu ga Izilayɛle nuɓusɛi ta, wo ɠɛni ga wɛɛinti GALA ná-minazeɠegiti faa zu, wo ɗa eteai ziɛ, kito ge la wo ʋɛ, wo la GALA kwɛɛ. \v 13 Wɔigiti wo maaɠoozani GALA ba mɔungi, kɛlɛ niizu niina, wa-ɠilibalai maaʋele ma wa Yesu Kilista, wo maaɓuɠaa ba ga Kilista ɲamai maaʋele. \v 14 Mazɔlɔɔ Kilista ɓɔɠɔi ɠa é ga ada-yiilɛigi. É Zuifuiti ta zii ɠiligiti kpɔga su, é ti ɠɛ ga nuɓusɛ zii ɠila kpegi. Ná-saai maaʋele ma, é siɠigi woloa ti yɔɠɔzu, nii é ɠɛni ti zilizu ga ɓɔɠɔ. \v 15 É tɔgi zeɠeni ga, ta tɔgi zu leveiti, ta ma vaazeikpasuiti. É ɠɛni pɔ ga é nuɓusɛ niinɛi ɓɛtɛ, é Zuifuiti ta zii ɠiligiti gili tɔ ɓɔɠɔi ʋa, é ziilɛigi lɔ ti yɔɠɔzu. \v 16 É ɠɛni pɔ é ti felegɔ yɔɠɔzuɓɛtɛ ta GALA, é ti ɓɔ su kpusɛ ɠilagi zu, ga ná-saai maaʋele saa wului ma, é naa ɠoloɠoloni, nii é ɠɛni ti zilizu ga ɓɔɠɔ. \v 17 É ʋaani, é woo niinɛ ʋagɔi laazeeli wo ma nii é ga ziilɛigi wo ʋɛ, wɔiti wo maaɠoozani GALA ba, ta zɔiti bɛ, niiti ti maaɓuɠani ba. \v 18 Mazɔlɔɔ Kilista maaʋele ma, Zuifuiti ta zii ɠiligiti, de losu zɔlɔɔga Ɠɛɛɠɛ ɠobaʋɛ ga Zɛnvu Ɲadega ɠilagi maaʋele. \p \v 19 Naa ma, wo la mɔ ga wɛɛn ɓaa seikɔɠɔma nu, kɛlɛ wa niina ga zou lointi ʋɔɔma wa GALA ná-nuiti, ta wa niina ga GALA ná-pɛlɛyeɠei wu nuiti. \v 20 GALA ge wo logɛ ga pɛlɛi, ma seɓasemai ɠɛ ga keelaiti ta GALA goo wo nuiti, naama ʋɛlɛi ma zɔɓelama ɠɔtu wolai ɠa é ga Yesu Kilista ɓɔɠɔi. \v 21 Tɔun maaʋele ma, pɛlɛi naa pɛ togɛ ɓɔɠɔ la ga pagɔ ná pɛ, é ɠɛ GALA sei ʋɛlɛ ɲadegai Maliɠii ʋɛ. \v 22 Wa-ɠilibalai maaʋele ma wa Kilista, wo logɛ ʋɔɔma, wo ɠɛ ga GALA sei ʋɛlɛi, ga GALA Zɛnvui maaʋele. \c 3 \s Pɔle losuʋɛ \p \v 1 Naa ɠa é ba, nà Pɔle, nà GALA falii wosu. Nà ga kasoɠa nui, botii maaʋele ma gè kɛa Yesu Kilista ʋɛ, wa-vaa ma, wɔi wo la ga Zuifua. \v 2 Dàaʋɛ da ga wo mɛnigɛ, tosuʋɛ GALA ge naa ɠalivaai mà, ga ná-zaalai maaʋele, wa-vaa zu. \v 3 É ná-faazeikpasui ma lɔɔɠuzu vai lɛɛni ga ze ga kulakɛlɛmai maaʋele, eɠɛʋelei gè sɛʋɛai la wo ma woo ɓuɠa su. \v 4 Siɛgi zu wo kalasu da, wa nà-faaɠaaɠai ɠwɛɛ, nii é zèa dɔɔɠuzu vai vaa zu, é lo Kilista ʋa. \v 5 Niima lɔɔɠuzu vai, GALA ge la ɠɛni dɛɛni ga nuɓusɛiti wɔlɔwɔlɔi zu, eɠɛʋelei é kula la kɛlɛma niizu ná-keela ɲadegaiti bɛ ta GALA goo wo nuiti, ga ná-Zɛnvui maaʋele. \v 6 Dɔɔɠuzu vai naa ɠa é ga nii: Tɛiti ti la ga Zuifua, ta tɔnɔ zɔlɔɔ nɔ ga Zuifuiti kɛʋele ta-ɠilibalai maaʋele ma ta Yesu Kilista. Ta niina ga kpusɛ ɠilagi naa ʋaalobai, ta tɔnɔ zɔlɔɔ minazeɠe gilagi tɔna su, Woo Niinɛ Ʋagɔi zaɓui zu. \p \v 7 Gè ɠɛa ga Woo Niinɛ Ʋagɔi ma wotiɠɛ nui, tɔɔzei ná-zaalai ʋa. GALA ge naa veeʋɛ bɛ̀ ga ná-zɛbɛsu wotii maaʋele. \v 8 Tama nɛ̀i dɔ̀iɗai, gè ga ma ɠaaɓelagi GALA ná-nuiti pɛ saama, gè naama zaalai zɔlɔɔni, ga Kilista ná-kpɛtɛi nii kpelagi la ɠwɛɛga, gè naama vai laazeeli naati ma, ti la ga Zuifua, \v 9 ta é la wozakalagi ɠa nui pɛ bɛ, ʋelei GALA ge naama lɔɔɠuzu vaazeikpasui laazeelizu la. Naama vaazeikpasui, GALAGI é anii pɛ kpɛtɛai, é dɔɔɠuni ɓɔɠɔ ʋɛ kaite wɔlɔwɔlɔ, \v 10 naa ɠa a kɛ, zɛnvu zu zobodaiti ta ma zɛbɛiti ti GALA ná-ɠimalai ɠwɛɛ, ná-kɛʋelei pɛ su, ga Egilisii maaʋele, \v 11 eɠɛʋelei ná-ɠɔoɠɔ faazeikpasui la, é kɛai ga de-Maliɠii Yesu Kilista maaʋele. \v 12 Da-ɠilibalai maaʋele ma da Kilista, da-ɠidaaleʋei de boga tɔun ma, ma zobogi ɠa de ya, de maaɓuɠa GALA ba ga ladalai. \v 13 Naa ma, nà wo lɛnɛsu, wo iɲɔ ge mina leʋe, tɔɔzei nà-kpɔlɔiti ba, gè sɔlɔɔsu wa-vaa zu. Naati ka ti ga wa-lɛbiyai. \s Kilista ná-nɛɛbɛi \p \v 14 Naa maaʋele ma, nà ʋilɛsu ɲiibiɠa Ɠɛɛɠɛ GALA bu, \v 15 niigi é ga pɛlɛyeɠeiti pɛ ma ungi, niiti ti geeɠɔlɔgi zu ta zooi ma. \v 16 Nà maanɛɛnɛzu ga é fe wo ʋɛ, eɠɛʋelei ná-lɛbiyai zuwɔɔlɔai la, wo zɛbɛlɔ ga gola ga ná-Zɛnvui zɛbɛi maaʋele, wa-nuɓusɛlai pɛ su, \v 17 Kilista zei wo-yiimaʋɛti ga kidaaleʋei maaʋele. Nà maanɛɛnɛzu ɓalaa ga wo zapelɔ, wo zɛbɛlɔ nɛɛbɛi zu, \v 18 nii a kɛ wa GALA ná-nuiti pɛ, wo zoo wo Kilista ná-nɛɛbɛi ɠaaɠa, komaʋɛ wɔɔlɔ ʋelei, ta sakpai, buuɠooza ʋelei ta gaaɠooza ʋelei, \v 19 ta nii a kɛ wo Kilista ná-nɛɛbɛi ɠwɛɛ, nii kpudɛai faaɠwɛgi pɛ maazu, wo laa ɗa zeeli ga GALA kɛʋele, ná-kɛʋeleiti pɛ su. \p \v 20 Deɠɛmu, tɔungi a zoo ná-zɛbɛi zu, é botii ɠɛɛzu la de-yiimaʋɛ, é faa wolaiti kɛ, é ɓudɛ da-vali wooiti ta da-ɠisiɛiti maazu, é ʋooʋa ma, \v 21 lɛbiyai ɠɛ bɛ Egilisii zu, Yesu Kilista maaʋele ma, yeeɠɛɠalaiti pɛ su, eyɛsu ɠɔ. Amina! \c 4 \s Gilibalai makɛ vai \p \v 1 Nɛ̀i gè ga kasoɠa nui, botii maaʋele ma gè kɛa Maliɠii ʋɛ, nà wo maanɛɛnɛzu deɠɛmu, wo-ziɛ ʋelei zoloo naama loligi ma bogai ga woye: \v 2 À ɓɔɠɔmaayei, wo ɠɛ ga nu zɛsɛbo nu, wo ziilɔɔi ʋɛɛ naa ʋa. À yeezei ɓɔɠɔ wu wo ɠilagilagi pɛ nɛɛbɛi zu. \v 3 À ɠaaɓa, wo gilibalai makɛ, nii Zɛnvu Ɲadegai feezu wo ya, ziilɛigi zu nii é wo ɠilizu ʋa. \v 4 Ada ga kpusɛ ɠila kpe nɔ, ta Zɛnvu Ɲadega ɠila kpe nɔ ɠa é ná, eɠɛʋelei nɔ kito gila kpegi la, nii GALA ge wo loligai ma. \v 5 Maliɠi ɠila kpe nɔ ɠa é ná, ta kidaaleʋe ɠila kpe, naa ʋɛɛ ɓatize ɠila kpe ba, \v 6 GALA gila kpe ka é ná, nii é ga ɛsɛ pɛ Kɛɛɠɛ, é nuiti pɛ unda, é kɛɛwotii ɠɛɛzu ga nuiti pɛ maaʋele, é yɛ nuiti pɛ ba. \p \v 7 Kɛlɛ de ɠilagilagi pɛ de losu zɔlɔɔgɛ yɛ, é zoloo kɔɠɔgi ma Kilista feeni ga vebɛanii. \v 8 Naa ɠa é ba, GALA Sɛʋɛi ɠɛni: \q «É lɛɛni maazuʋɛ, \q é liini ga kɔɔ luɔiti, \q é vebɛaniiti fe nuɓusɛiti bɛ.»\f + \fr 4:8 \fr*\ft \+xt Guy 68:19\+xt*.\ft*\f* \p \v 9 Naa ʋoluʋɛ ɠa ga leeni ga: «É lɛɛni»? Naa ɠa bosu ga, é yeini dɛ zooi wuʋɛ ma adaʋɛti. \v 10 Zɔi zeiɗai, tɔ ɠila nɔ ɠa é lɛɛni geeɠɔlɔgi maazu ʋelei poun, naa ɠa a kɛ é fai pɛ daazeeli. \p \v 11 Tɔ ɠa é nuɓusɛiti tosuʋɛti feai, tanigaa ti ɠɛ ga keelaiti, tanigaa GALA goo wo nuiti, tanigaa Woo Niinɛ Ʋagɔ laazeeli nuiti, tanigaa GALA ná-baala kpulugiti makɛ nuiti ta nuiti kala nuiti, \v 12 naa ɠa a kɛ GALA ná-nuiti suzeeli, nii a kɛ ti zoo ti ta-wotii laazeeli, ta Kilista ɓusɛi lii vai zu luɠɔma, \v 13 eyɛsu ade pɛ de ɠɛ ga ani ɠila kidaaleʋei ma ɠilibai zu, ta GALA Doun Zunui ɠwɛɛgai zu, de ɠɛ ga nu ɠiteiti, de zuzeeli, é zoloo Kilista ná-suzeelii ma. \v 14 Naazu, de la mɔ ɠɛa ga doungoa, kala kiligiti ma viilɛi ʋa ɗa de li tingotanga, nuɓusɛiti ta-yaavaiti zea, ti nuiti pilɛsu kaka pelei ʋa ga ta-ɠeleɠele ɲɔiti. \v 15 Tama, kɛni gaamai wo fai maaʋele ma nɛɛbɛi zu, de ɓaɠo fai pɛ su Kilista letemazu, nii é ga ma ungi. \v 16 Tɔun saɓu zu ɠa é kɛɛzu kpusɛi ʋaalobazuʋɛ ɠilagilagi pɛ togai la ɓɔɠɔ ʋa kpaan, kpusɛi pɛ ge ɠili ɓɔɠɔ ʋa ga todazuʋɛti pɛ, ti veai zea. Naazu ti ɠilagilagiti pɛ ta ɠɛna losuʋɛ ɠɛa, ʋelei maanɛai é ɠɛ la, kpusɛi pɛ ka wɔɔlɔzu, é lii luɠɔ nɛɛbɛi zu. \s Zɛnvu niinɛi \p \v 17 Wɛlɛ deɠɛmu nii ɠa gè bosu wo ma Maliɠii laaseigi zu, gè maaɓakpa, toɠa ga: Wo maa la mɔ nɛɛni, wo ʋa ziɛ eɠɛʋelei nui niiti ti la, ti la GALA kwɛɛ, ti ziɛzu la, ta-ɠeleɠelegi la faa nɔpɛ paazu ti ma. \v 18 Ta-ɠisiɛi zuɓidiʋɛ, ta ga wɛɛin zɛnvui vaa ma, nii GALA ge feezu, tɔɔzei ta-vaaɠaaɠalala wolai ʋa, ta ta-ɠikpaa ɲɔiti. \v 19 Ti ti ɠɛʋele ʋagɔi pɛ toa ya, ti ɓɔɠɔ lɔa ɓaaɠulama vai zu, ti ɗa kɔzɔba vai ma zii pɛ kɛ ga ɓɔɠɔzotalai. \p \v 20 Kɛlɛ wɔun, zetaale wo ʋa Kilista ná-fai ɠala da! \v 21 Dàaʋɛ da ga wo ná-fai mɛnigɛ, ti wo ɠala da, é zoloo gaamai ma, é Yesu ya. \v 22 Wo maanɛɛʋɛ deɠɛmu wo nu wɔlɔmalai ta ma ziɛ ʋelei ɠula ɠɔba, nii é ɠoloɠolosu gaazuɠulapɔi ma yaavai zu. \v 23 Kɛni wo niinɛ mɛtu wo-yɛnvui ta wa-ɠisiɛi zu, \v 24 wo ɓɔɠɔ maaɠili ga nu niinɛlai, kpɛtɛai é zoloo GALA kɛʋelei ma, naa ɠa a kɛ wo eteai ziɛ telebodai ta ɲadedai zu, niiti ti zɔlɔɔsu gaamai zu. \p \v 25 Naa ɠa é ba, à ɓe zɛɛi ʋa! Wo ɠilagilagi ɗa gaamai wo seiɲɔɠɔi ma, mazɔlɔɔ ada ga kpusɛ ɠilagi ʋaalobaiti. \v 26 Wa yiiɠaawanana, à mina koto ɠɛ. Ziiɠaawanai mina yɛ wo ɠɔbu, foloi a ʋa da. \v 27 À mina pele tanɔpɛ fe Inɛgi ya. \v 28 Zɔi é ɠɛa unmai wosu, é mina mɔ unma wo, kɛlɛ é botii ɠɛ, é boti ʋagɔi ɠɛ ga ɓɔɠɔ yeei, naa ɠa a kɛ, ani ɠɛ zea, é ɓɔ tanigaani ba, ti ɠula ti ɓɛdɛma vaiti su. \v 29 À mina kpɔɛ ɲɔu nɔpɛ bo, kɛni nɔ kpɔɛ zɔɓelamai, nii a ɓɔ zɔiti ba, ti li luɠɔma kidaaleʋei zu, é ɓɔ nu ʋa maavai zu, é faa ʋaa mɛni nuiti ma. \v 30 À mina GALA Zɛnvu Ɲadegai yiiɓɔlɔ. Tɔ ɠa GALA ge kɛai wo ma ga poogi, unmɔɔ folo ɠaaɓelagi vaa ma. \v 31 Faawanama vai, ziiɠula fai, ziiɠaawana vai, zɔngɔma vai, tɔɠɔ ɠoloɠologi, ta keleɠele ɲɔi ma zii pɛ, naa pɛ ge ɠula wo zaama. \v 32 À nuɓɔɠɔlai ta maawɔinɠai ɠɛ wo ɠilagilagiti pɛ. À ɓɔɠɔ zuvaayɛ wo ɠilagilagiti, eɠɛʋelei GALA ge wo zuvaayɛga da, ga Kilista maaʋele. \c 5 \s À eteai ziɛ wozakalagi ɠa \p \v 1 Tɔɔzei wa ga dointi, GALA ge ti nɛai ʋɛ, à ɠaaɓa, wo ziɛ ga tɔun kɛʋele. \v 2 À ziɛ ga nɛɛbɛi, eɠɛʋelei Kilista de nɛai la ʋɛ, é zɛnvui ve da-vaa zu, ga vebɛanii ta zalaɠai nii makugi nɛai GALA bɛ. \p \v 3 Kɛlɛ koloɠologi, ta kɔzɔba vai ma zii pɛ, ta koozu yii, naama vai tanɔpɛ ge mina ɠɛ wo zaama, eɠɛʋelei fizɔgai la GALA ná-nuiti saama. \v 4 À mina unfetala ɓɔɛiti bo, ɓaa kpɔɛ ɲakaiti, ɓaa ɓaaɠulama ɓɔɛiti, niiti ti la zolooni. Kɛlɛ tɔun, kɛni nɔ wo ɗa mamagi ve GALA bɛ. \v 5 Mazɔlɔɔ à kwɛɛ ga nui é ga koloɠolo nui, ɓaa kɔzɔba nui, ɓaa koozu yii nui é ga kɔɔɠɔ gani kɔɔ nui, naati ti la tɔnɔ zɔlɔɔga Kilista ta GALA ta-masadai zu. \p \v 6 Nu nɔpɛ ge mina wo yaava ga zɛɛ ɓɔɛiti, mazɔlɔɔ GALA ná-ziiɠaawanai ɠa ʋaazu kololala nuiti daalɔɠɔma, tɔɔzei niima vaiti ba. \v 7 Deɠɛmu, à mina ɓɔ faa nɔpɛ ma wa naama nu ziiti. \v 8 Mazɔlɔɔ mɔungi, wo ɠɛni kpidii zu, kɛlɛ niizu, wa wozakalagi zu ga wa-ɠilibalai maaʋele wa Maliɠii. Naa ɠa é ba, à ziɛ eɠɛ nuiti ti ga wozakalagi nɔnɔiti. \v 9 Mazɔlɔɔ wozakalagi ma waai ɠa ga faa ʋagɔiti kpein, ta telebodai, ta gaamai. \v 10 À ɠaaɓa, wo Maliɠii yiimai ɠaaɠa. \v 11 À mina ʋɔɔpɛɛ kpidii ná-kɛɛwoti ɲɔiti ba, kulanuma la ti ʋa, kɛlɛ à naama ɠɛɛwotiiti da kɛlɛi zu. \v 12 Mazɔlɔɔ nii naama nuiti ti kɛɛzu dɔɔɠuzu, naa wo fai ɠa ga unfe faa. \v 13 Kɛlɛ siɛgi zu niima vaiti ti ɠulazu la kɛlɛzu, ti ɠɛʋelei ɓɔɠɔi ɠa la wozakalagi ɠa niina. \v 14 Mazɔlɔɔ nii kulaai wozakalagi ɠa ga pagɔ, naa ɠɛa ga wozakalagi. Naa ɠa é ba, bogai ga: \q «Ɗɛigi è ɲiizu, ɓaɠa, \q wuzeɠe, è ɠula saai ya, \q Kilista ɠa ná-wozakalagi volo è ma.» \p \v 15 À dama ga wo-ziɛ ʋelei. À mina ziɛ eɠɛ ɠimalala nua, kɛlɛ à ɠɛ ga ɠima nuiti. \v 16 À mina yeeɠɛɠalai ɠoloɠolo, mazɔlɔɔ da-eteai ɲɔuʋɛ. \v 17 Naa ɠa é ba, à mina ɠɛ ga ɠimalala nua, kɛni wo ɠaaɓa, wo Maliɠii yiimai ɠaaɠa. \v 18 Dɔɔi mina wo zo, naa ɠa wa-etea ziɛgi zupu wo ya, kɛlɛ Zɛnvu Ɲadegai wo laave. \v 19 À ɓɔɠɔ iɲɔdɔ wo ɠilagilagi pɛ ga GALA guyeiti, ta GALA dɛbi wuyeiti, ta guyeiti Zɛnvu Ɲadegai ti lɛɛzu ga woye, wo ɗa guyei loo Maliɠii maamusɛ vai ma ga wo-yiimaʋɛ pɛ. \v 20 À mamagi ve yeenɔpɛ Ɠɛɛɠɛ GALA bɛ fai pɛ su, ade-Maliɠii Yesu Kilista laaseigi zu. \s Anzaiti ta anzazinigiti \p \v 21 À ɓɔɠɔmaayei ɓɔɠɔ ʋɛ wo ɠilagilagi pɛ, unfemai zu nii wo feezu Kilista ʋɛ. \v 22 Anzaiti, à ɓɔɠɔmaayei wo-zinigiti bɛ, eɠɛʋelei wo kɛɛzu la Maliɠii ʋɛ. \v 23 Mazɔlɔɔ anzazinigi ɠa é ga anzai ma ungi, eɠɛʋelei Kilista la ga Egilisii ma ungi. Kilista ɓɔɠɔi ɠa é ga Egilisii Ɠizo Nui, nii é ga kpusɛi. \v 24 Naa ɠa é ba, eɠɛʋelei Egilisii ɓɔɠɔmaayeiɗai la Kilista ʋɛ, ʋele ɠana anzanuiti maanɛai ti ɓɔɠɔmaayei la ti-zinigiti bɛ fai pɛ su. \p \v 25 Anzazinigiti, à wo-anzaiti nɛɛ ʋɛ, eɠɛʋelei Kilista Egilisii nɛa la ʋɛ, é za ná-faa zu. \v 26 É ɲadeni ga ná-saai maaʋele, é kole ga ziɛi ta daawooi, \v 27 mazɔlɔɔ é ɠɛni pɔ é dɛɛ ɓɔɠɔ ɠaazu, ga toɠa ga Egilisii é volozu, kɔzɔzu la ba, kpilikpilisu la kɔlɔgi ʋa, ɲadegai, naa pɛ daazeeliai. \v 28 Zekana anzazinigiti maanɛai ti ti-anzaiti nɛɛ la ʋɛ, eɠɛ ti-ɓusɛi. Zɔi é anzai nɛɛzu ʋɛ, naa ɓɔɠɔ nɛa ʋɛ. \v 29 Mazɔlɔɔ nu nɔpɛ ge la dɛ ɓɔɠɔ ɓusɛi wɔinzeɠeni, kɛni tɔun é ɗa kɔnɔkula, é ɗa sɛsɛbo, eɠɛʋelei Kilista kɛɛzu la Egilisii ʋɛ, \v 30 tɔɔzei da ga kpusɛi ʋaalobazuʋɛti. \v 31 «Naa ɠa é ba, zunui ɠa zeɠe kɛɛɠɛ ta dee ʋa, é ɠili anzai ʋa, ti felegɔ ta ɠɛ ga kpusɛ ɠila.»\f + \fr 5:31 \fr*\ft \+xt Zen 2:24\+xt*.\ft*\f* \v 32 Nii ɠa ga faa wola nii é ɠɛa lɔɔɠuni. Nà nii wosu, é lo Egilisii ta Kilista ʋa. \v 33 Nii é wo ma, naa ɠa ga zinigi ɠilagilagi anzai nɛɛ ʋɛ eɠɛ tɔ ɓɔɠɔi, anzai ɠilagilagi unfe sinigi ma. \c 6 \s Doun zɔlɔɔ nuiti ta ti-lointi \p \v 1 Dointi, à ɠolo wo zɔlɔɔ nuiti bɛ, Maliɠii maaʋele ma, mazɔlɔɔ naa ɠa soloogai. \v 2 «È-ɠɛɛ lɛbi ta è-lee,» deve mɔungi ɠana, minazeɠegi polu, \v 3 «naa ɠa a kɛ è undaanɛ, è-zii zuɠooza gola eteai zu.»\f + \fr 6:3 \fr*\ft \+xt TSV 5:16\+xt*.\ft*\f* \p \v 4 Wa ma, doun kɛɛɠɛiti, à mina wo-lointi sopele ɲɔu, wo ʋa ti yiiɠaawana, kɛlɛ à ti ɠula su, wo ti maaɠolo, wo ti lɛnɛ, é zoloo Maliɠii ná-faiti ma. \s Duɔiti ta duɔ kɛɛɠɛiti \p \v 5 Duɔiti, à ɠolo wa-luɔ kɛɛɠɛiti bɛ eteai zu, wo lua ti ʋa unfemai zu ta zii zɔledai, eɠɛʋelei wo kɛɛzu la Kilista ʋɛ. \v 6 Naa mina ɠɛ ga ti ɠaazu vaa nɔ, wo ʋa nu ɛnɛkɛ nɔ, kɛlɛ à kɛ eɠɛ wa ɠɛ ga Kilista ná-duɔiti, wo GALA ziimai laazeeli ga wo-yɛnvui pɛ. \v 7 À botii ɠɛ ti ʋɛ ga ɠi pagɔi, eɠɛ nɔ wa ɠɛ kɛɛzu Maliɠii ʋɛ, nuiti taade. \v 8 À ɠizɛ su ga, è ɠɛni ga duɔ, ɓaa wɔɔlɔ, ɛsɛ ka ná-kulanumai zɔlɔɔ Maliɠii ya, eɠɛʋelei é faa ʋagɔi ɠɛa la. \p \v 9 Wa ma, wɔiti wo ga duɔ kɛɛɠɛiti, à wo-ziɛ ʋelei ɓɛtɛ, é lo ti ʋa. À mina ti zulua. À dama naazu, wo ɠizɛ su ga wa tiye, wo-Maliɠii ɠa é geeɠɔlɔgi zu, é la ɗa ga zeelɔzɔɠɔzu ɠɛ. \s GALA nui ná-kɔɔɠɔ zɔɔlaiti \p \v 10 Gaaɓelagi ɠa ga: À wa-zobogi ɠaiziɛ wa-ɠilibalai zu wa Maliɠii, tɔun ná-zobo golai zu. \v 11 À ɓɔɠɔ maaɠili ga GALA ná-kɔɔɠɔ zɔɔlaiti pɛ, naa ɠa a kɛ wo lo kpaan, Inɛgi ná-yaava vaiti pɛ daalɔɠɔma. \v 12 Mazɔlɔɔ nuɓusɛiti tɛi, de ʋa ɠɛ ti zakpesu, kɛlɛ zɛnvu ɲɔiti ka de ti zakpesu, niiti ti geezuʋɛ: niiti ti devei wosu, ta niiti zobogi ti ya, naa ʋɛɛ niiti ba, ti zeini niima etea ɲɔi unda. \v 13 Naa ɠa é ba, à GALA ná-kɔɔɠɔ zɔɔlaiti pɛ seɠe, naa ɠa a kɛ wo zoo wo kɔɔi ɠɔ folo ɲɔi zu, wo yɛ loni kpaan, wo ɓega ʋoluma ga ti pɛ maazuɓudɛ. \v 14 À lo kpaan: wo gaamai ɠɛ ga wa-zaamaɠiligi, wo telebodai ɠɛ ga wo-ɠakai makɛ ɠɔɔɠɔ zɔɔlai. \v 15 À wo-ɠɔɠɔa zaʋalagi ɠɛ ga zɛbɛi nii wa ziilɛigi ma Woo Niinɛ Ʋagɔi laazeeli la. \v 16 Yeeɠɛɠalai pɛ su, à kidaaleʋei zeɠe ga kɔɔɠɔ zɛpɛgi, nii wa zoo wo Inɛgi ná-abu ba mɛɛinti paa su la. \v 17 À kizogi ma ɠɔɔɠɔ wɔɔlɔgi lɔ unba, wo Zɛnvu Ɲadegai ná-boɠa zɔkpɔi zeɠe, nii é ga GALA daawooi. \p \v 18 À GALA falii ɠɛ yeenɔpɛ GALA Zɛnvui ná-kpɔbai zu, ga GALA falii ta maanɛɛnɛi ma zii pɛ. Naa ɠa é ba, à ɠaaɓa ga ziilɔɔ laazeeliai pɛ, wo GALA falii ɠɛ GALA ná-nuiti pɛ bɛ. \v 19 À GALA fali nà ɓalaa bɛ̀, wooi ve zèa, nà ɠɛna ɓɔɛa, gè Woo Niinɛ Ʋagɔi ma lɔɔɠuzu vai lɛ ladalai zu ga pagɔ, \v 20 nii gè ga ma ɠeelai, gìliai ga yɔlɔɠɔiti. À GALA fali bɛ̀, ga gè ɗa ɓɔɛ ga ladalai, eɠɛʋelei maanɛai gè kɛ la. \s Tuʋɔgiti \p \v 21 Gi-ɠɛɛloin, gi-nɛɛɲɔɠɔi Tisike, wooɠɛɠila nui Maliɠii ná-botii zu, tɔ ɠa a nà-faiti pɛ bo wo ma, naa ɠa a kɛ wo ɠɛ kwɛɛ nii gè su. \v 22 Nà teʋesu wo ma, naama vai nɔ ma, naa ɠa a kɛ wo gá-vaiti kwɛɛ, é wo iɲɔdɔ ga pagɔ. \p \v 23 Ɠɛɛɠɛ GALA ta Maliɠii Yesu Kilista ti ziilɛigi ve ade-ɠɛɛlointi pɛ bɛ, ta nɛɛbɛi, é ɓɔ kidaaleʋei ʋa. \v 24 GALA ná-zaalai yɛ naati pɛ ba, niiti ti ade-Maliɠii Yesu Kilista nɛai ʋɛ, ga nɛɛbɛi nii maa la valiboga eyɛsu pɛ.