\id 2CH - Toma Bible \ide UTF-8 \h 2 Dɔlɔ Sɛʋɛi \toc1 Dɔlɔ Sɛʋɛi Velesiɛi \toc2 2 Dɔlɔ Sɛʋɛi \toc3 2DS \mt1 Dɔlɔ Sɛʋɛi Velesiɛi \ip Tɔɔzeizu mɔunpa, Dɔlɔ Sɛʋɛi ma Mɔungi ta Felesiɛi ti ɓɔni su, ti ɠɛ ga sɛʋɛ ɠila kpe nɔ. Sɛpetante zɛʋɛi zu ɠa gaaɠwɛɛni su ná mɔunpa. Sɛpetante zɛʋɛi naa ɠa é ga Minazeɠe Pɔlɔmai, nii tatigai Gɛlɛke wooi zu. Daaseigi é ba Eɓulu wooi zu, naa ɠa ga «folo ɠilagilagi zu vaiti ti leʋesu». Faaɠwɛ nu mɔinmɔin ka kaazu ga Ɛsedalase ɠa é Dɔlɔ Sɛʋɛ felegɔiti sɛʋɛai, naa ʋɛɛ Ɛsedalase Ná-Sɛʋɛi ʋa ta Neɠemi nɔnɔi. Sɛʋɛi ɠɛɛ nui wɛlɛʋɛ sɛʋɛ mɔinmɔin su, nii a kɛ é nɔnɔ ma zɛʋɛiti kɛ, ma un ge daa ma ga Samiyɛle Ná-Sɛʋɛ felegɔiti ta Masagiti Ta-Zɛʋɛ felegɔiti. Faaɠwɛ nu wolai ma mɔinmɔin daaʋɛ da ga sɛʋɛi niiti kɛɛʋɛ kona unnaanigɔ zɔɠɔzuʋɛ ta unnaani puulɔɔlugɔi (400-450), aisa Yesu Kilista ʋa zɔlɔɔ, naa zoloogɛ nɔ kpein Ɛsedalase ná-eteai ma ziɛgi ma. \ip Dɔlɔ Sɛʋɛi ma Mɔungi ta Felesiɛi lɔɔzeizuʋɛ ɠa nu wɔlɔzaɠagiti daaseigiti dɔlɔsu, é zo Adama ma, é zeeli Abalaame ma, ta Izilayɛle ɠɛɛ vai ga ɓɔɠɔ you naa lɔɔzeizuʋɛ, eyɛsu é zeeli Izilayɛle nuiti gaaɠalema ziɛgi ma, ti ɠula duɔlai zu Ɓaɓilɔne. É zo niina naama ziɛgi ma, Dɔlɔ Sɛʋɛiti ta Izilayɛle ná-wɔlɔwɔlɔ vai zuɠulazu, é zo Sayile ná-masadai ma ziɛgi ma, é zeeli Zeluzalɛme ɠoloɠolo siɛgi ma. Dɔlɔ Sɛʋɛiti su, sɛʋɛi ɠɛɛ nui wola ɠaazulogɛ GALA sei ʋɛlɛi ná-fai ʋa Zeluzalɛme. Davide kɛʋele ɓɛtɛ mɔinmɔin kɛɛni pɛlɛi lo fai zu (\xt 1DS 28:1—29:30\xt*), naa ʋoluma ná-doun zunui Salomɔn ɠa é pɛlɛi loni niina (\xt 2DS 2:1—7:22\xt*). Sɛʋɛi ɠɛɛ nui ɓɔɛʋɛ ɓalaa é lo GALA sei ʋɛlɛi ɠoloɠolo pelei ʋa ta ʋelei bu zɔɔlaiti seɠeai la, ti li ga tiye (\xt 2DS 36:15-21\xt*). Gaaɓelagi ɠa ga Dɔlɔ Sɛʋɛi Velesiɛi puuzu ɠaaɓelagi (\xt 2DS 36:23\xt*) ɠa kulazu kɛlɛma ʋelei GALA sei ʋɛlɛi ʋaazu losu da ʋolu ga niina. \iot Unsosuʋɛ \io1 1. Salomɔn ná-eteai ta ná-masa fai Izilayɛle pɛ unda (\xt 1:1—9:31\xt*). \io1 2. Ʋelei Izilayɛle ɠaaɠwɛɛni la su ga masa zou felegɔ, Izilayɛle ta Zuda, ta masagi ɠilagilagiti niiti ti zeini Zuda masadai unda, é zo gaaɠwɛɛi ma ziɛgi ma, eyɛsu é zeeli masadai naa zo siɛgi ma (\xt 10:1—36:23\xt*). \c 1 \ms1 Salomɔn Ná-Masadai \mr (1:1—9:31) \p \v 1 Davide ná-doun zunui Salomɔn tɔ ɓɔɠɔi ná-masadai zapelɔɔni. Ná-GALAGI, Ɠɔoɠɔ GALAGI ɠɛni ba, é ɗa ta ɓɔ tɔɠɔi ʋa. \s Salomɔn ɠigi vali vai GALA ma \r (1 Masagiti 3:4-15) \p \v 2 Masagi Salomɔn Izilayɛle nuiti pɛ tolini, ma un ge daa ma mɛɛ ga salaʋusu ɠundiɠiiti ti nu waagilagilagiti ta nu ungilagilagiti unda, tukpɔɠaaleʋe nuiti, ta Izilayɛle nu ɓiigiti pɛ, naa ʋɛɛ bolodama ɠundiɠiiti ba. \v 3 Salomɔn ta bɛbɛiti pɛ ti liini zalaɠa ɠula adaʋɛ Gaɓaɠɔn, mazɔlɔɔ miná ɠa GALA daaɠomi seɠe ʋɛlɛi ɠɛni ná, nii Ɠɔoɠɔ GALAGI ná-botiɠɛ nui Moize kpɛtɛni teʋebai zu. \v 4 Kɛlɛ masagi Davide liini ga GALA ná-minazeɠe kesui Kiliyate-Yeyalime, é da naama adaʋɛ, ʋɛ é ná ɓɛtɛni bɛ, mazɔlɔɔ kaite é seɠe ɠotai loni bɛ Zeluzalɛme. \v 5 Seɠe ʋɛlɛ ɲadegai ɠakalaʋɛ, zalaɠa ɠulazuʋɛ ɠɛni ná, é ga kɔlu ɓɔigi, nii Ɓɛsaleyɛle toni, Uli ná-doun zunui, Ɠuul ná-dounloin. Miná Salomɔn ta polu nuɓusɛiti pɛ ti ʋaani ná, ti Ɠɔoɠɔ GALAGI ɠaazaɠa. \v 6 Miná ɠa masagi Salomɔn lɛɛni ná Ɠɔoɠɔ GALAGI ɠaazu, zalaɠa ɠulazuʋɛ é ga kɔlu ɓɔigi GALA daaɠomi seɠe ʋɛlɛi wu, é gala zalaɠa waagila (1.000) kula. \p \v 7 Naama ɓidii, GALA ge ɠulani bɛ kɛlɛma, é ɠɛ ma: «Nii wɔin è ma, dɛɛ, gè kɛ è ʋɛ.» \v 8 Salomɔn gooɠaaʋoteni, é ɠɛ ma: «È ɗa-wooɠɛɠilada wolai ɠulaʋɛ kɛlɛma kɛ̀ɛ Davide ʋɛ, è sèi potogi zu. \v 9 Niizu niina, Ɠɔoɠɔ GALAGI, minazeɠegi nii è kɛɛni kɛ̀ɛ Davide ʋɛ, soma è naa laazeeli, tɔɔzei ɗa ɠa è kɛ̀a ga masagi nuɓusɛiti unda, niiti ti mɔinɗai eɠɛ zooi ma vufiligi. \v 10 Naa ɠa é ba, ɠigi ta faaɠwɛgi ve bɛ̀, nii a kɛ gè kwɛɛ ʋelei nà lo da nuɓusɛi niiti tuɠɔ. Mazɔlɔɔ ni naa laade, ɓɛ ɠa a zoo losu ɗa-nuɓusɛ mɔinmɔingi niiti tuɠɔ?» \v 11 GALA ge zɛba é Salomɔn wooɠaaʋote, é ɠɛ ma: «Tɛi naa ɠa é ga è yiima vai, è la kpɛtɛi ta naavoloi ɓaa lɛbiyai valini ɓɔɠɔ ʋɛ, è la ɓalaa è zili nuiti saa vai ɓaa è-zii zuɠooza vai valini, kɛlɛ ɠigi ta faaɠwɛgi ɠa è falizu, nii a kɛ è lo nà-nuɓusɛiti tuɠɔ ga pagɔ, niiti gè è zeiɗai ti unda, \v 12 deɠɛmu nà ɠigi ta faaɠwɛgi veezu è ʋɛ. Naa pɛ poluma, nà kpɛtɛi ta naavoloi veezu è ya, naa ʋɛɛ lɛbiyai ʋa, é leʋe naati ba ti ɠɛni masadai zu è luɠɔ, ta niiti ti ʋaazu masadai ɠɛɛzu ga è ʋoluʋele.» \v 13 Naa ʋoluma, Salomɔn zeɠeni Gaɓaɠɔn, zalaɠa ɠula adaʋɛ, GALA daaɠomi seɠe ʋɛlɛi ɠakalaʋɛ, é ɠale ma Zeluzalɛme. É masadai ɠɛɛni Izilayɛle unda. \s Salomɔn ná-kpɛtɛi ta ná-lɛbiyai \r (1 Masagiti 10:26-29; // 2 Dɔlɔ Sɛʋɛi 9:25-28) \p \v 14 Wotolo waagila unnaanigɔ (1.400) ɠa é ɠɛni Salomɔn ya, ta soo ɓizɛ zalaʋusu waapuugɔ maazu felegɔ (12.000), é ti ɠaaɠwɛ taaiti su, ʋɛti ná-sooiti ti ɠɛni ná, ta Zeluzalɛme tɔ ɓɔɠɔi ɠobaʋɛ. \v 15 Masagi zaalai zu, walii ta zanugi mɔinni Zeluzalɛme eɠɛ kɔtui, sɛdele gului mɔin eɠɛ sikɔmɔɔl gului, nii é ʋɔnɔsu ziɛlaʋɛ ma nɛmɛi zu. \v 16 Ezipete ta Silisi ɠa Salomɔn ná-sooiti ti ɠɛni zeɠezu ná, masagi ná-yaaɠo ʋɛbɛi ɠɛni liizu ná ti sooiti geya ga naama zɔngɔi nii deveai. \v 17 Wotoloi ɠilagilagi kpein é ɠɛni zeɠezu Ezipete, sɔngɔi ɠɛni ga wali ɠae undɔzita (600), sooi ɠilagilagi zɔngɔi ɠɛ ga wali ɠae ungila puulɔɔlugɔ (150). Yaaɠo ɠilagi naati nɔ ɠa ti ɠɛni liizu ga wotoloiti ta sooiti Ɠɛte masagiti ta Siili masagiti pɔ. \c 2 \s Salomɔn GALA sei ʋɛlɛi lo fai // ma ɠɛʋele ɓɛtɛi ɠɛɛ vai \r (1 Masagiti 5:15-32; 7:13-14) \p \v 1 Salomɔn deveni ga é GALA sei ʋɛlɛi lo Ɠɔoɠɔ GALAGI ʋɛ, ta é masa pɛlɛi lo ɓɔɠɔ ʋɛ. \nb \v 2 Masagi Salomɔn nu waaʋuulɔfela (70.000) laasei sɛʋɛni sɔɔlaiti seɠe vai zu, nu waaʋuulɔsaʋa (80.000) kɔtui ɠula vai ta saɠa vai zu gizei zu, é nu waasaʋagɔ undɔzita (3.600) laasei sɛʋɛ, naati ti ɗa wɛlɛ zekegiti ma. \v 3 Salomɔn keelaiti teʋeni Tiil masagi Yilame ma, é ɠɛ ma: «Soma, nii è kɛɛni kɛ̀ɛ Davide ʋɛ, è kɛɠalai ɠɛ bɛ̀, tɔɔzei è sɛdele gului veeni zea ga é masa pɛlɛi lo ɓɔɠɔ ʋɛ, ʋɛ a ɠɛ ɲiizu ná. \v 4 Niima ziɛgi zu, nà GALA sei ʋɛlɛi losu nà-GALAGI, Ɠɔoɠɔ GALAGI ʋɛ, é ɠɛ ga nɔnɔ. Miná ɠa gi ɠɛɛzu ansansegiti galazu ná bɛ, gi ɗa ɓuluiti da ná yeenɔpɛ, nii maanɛai ga é ve bɛ, gi ɗa gala zalaɠaiti kula sobu ʋɛɛ kpɔkɔ ʋa, gi ɗa dooɠo foloiti ta alu toga niinɛi ma vɛtiiti kula ná, naa ʋɛɛ gá-ƓALAGI, Ɠɔoɠɔ GALAGI ná-fɛti zɔiti pɛ ba. Naa ɠa ɠɛɛzu ga kɛɛ vaa Izilayɛle yooi zu eyɛsu ɠɔ. \v 5 GALA sei ʋɛlɛi gè tosu, su vaa ɠa ɓaɠozu, tɔɔzei gá-ƓALAGI wɔɔlɔʋɛ galagiti pɛ ba. \v 6 Kɛlɛ ɓɛ mu ka a zoo é pɛlɛ lo, é zoloo tɔun ma, geeɠɔlɔgiti mu ka é la vɔnisu ti zu? Nà ɓɔɠɔgoi ɓalaa, nà ga leeni kae gè pɛlɛ losu bɛ? Kɛlɛ anɛɛ naa ʋe, nà zoo ɓalaa gè ada go ɓɛtɛ, ʋɛ gá ɠɛ zalaɠaiti galazu ná bɛ. \p \v 7 «Soma, è ɲɛɛliɠi ɠɛ nu ɠila teʋe mà, nii soogai zanugi ta walii ɓɛtɛzu, naa ʋɛɛ kɔlu ɓɔigi ta kɔlu ɠitei ʋa, soogai ɓalaa kala loozu seɠeiti ma ga ma ɓɔigi, ma ɓɔi sɔsɔgi, naa ʋɛɛ ma ɓiinii ʋa, soogai ɓalaa ani ʋɛlupɛlu fai la. Ta nà-ɲɛɛliɠi wotiɠɛ nuiti ka ti botii ɠɛɛzu ʋɔɔma, niiti kɛ̀ɛ Davide ti ɠɛʋele ɓɛtɛni, ti Zeluzalɛme ta Zuda yooi zu ná pɛ. \v 8 Soma ɓalaa è Liɓan yooi zu wului tanigaa leʋe mà: sɛdelegi, sipɛlɛgi, naa ʋɛɛ santalegi ʋa, tɔɔzei gè kwɛni ga ɗa-wulu leʋe nuiti soogɛ naa la ga gola. Ta nà-botiɠɛ nuiti ta botii ɠɛɛzu ʋɔɔma, \v 9 ti gulu mɔinmɔin kpɛtɛ bɛ̀, tɔɔzei GALA sei ʋɛlɛi nii gè tosu gola ɠa wɔɔlɔzu, é ʋa ɓalaa ga gola. \v 10 Nɔ̀un tetegi, nii nà fe ga ɗa-wulu leʋe nuiti kɔnɔgi, naa ɠa ga: moloi nii daa ga ɓelee, naa ma ɠilo miliyɔn lɔzita (6.000.000), wɔɔlezegi ma ɠilo miliyɔn naanigɔ (4.000.000), dɔɔi litɛlɛ waaundɔsaʋa (800.000), wolive wulɔi litɛlɛ waaundɔsaʋa (800.000).» \p \v 11 Tiil masagi Yilame sɛʋɛi ɠɛɛni, é teʋe Salomɔn ma, é ɠɛ ma sɛʋɛi naa zu: «Ɠɔoɠɔ GALAGI ná-nuɓusɛiti nɛɛ ɠa bogai bɛ, naa ɠa é kɛa é è zeiɗa ti unda ga masagi.» \v 12 Naa ʋoluma, Yilame ɠɛni ma: «Mamagi ɠa Ɠɔoɠɔ GALAGI ʋɛ, Izilayɛle ná-GALAGI, nii é geeɠɔlɔgi ta zooi ɓɛtɛa, é ɠima loun, keleɠele doun ta faa ɠaaɠa loun vea masagi Davide ʋɛ, nii é ʋaazu GALA sei ʋɛlɛi losu Ɠɔoɠɔ GALAGI ʋɛ, ta é masa pɛlɛ wolai lo ɓɔɠɔ ʋɛ. \p \v 13 «Naa ɠa é ba, nà ɲɛɛliɠi nu ɓɔɠɔɓɔɠɔ teʋesu è ma, nii kalagai ɠɛzɛɠɛzɛ, daaseigi ɠa ga Ɠulame-Aɓi. \v 14 Dee ɠa ga Dan mavofodai zu anzanui ta, kɛɛɠɛ ɠa ga Tiil nu. Soogɛ zanugi ta walii ɓɛtɛzu, naa ʋɛɛ kɔlu ɓɔigi ta kɔlu ɠitei ʋa, ta kɔtui, naa ʋɛɛ gului ʋa. É kala loo vai ɠwɛɛ, ga geze ɓɔigi, ta ma ɓiinii, ta ma ɓɔi sɔsɔgi, naa ʋɛɛ geze ʋagɔ zeɠei ʋa. Kalagɛ gola ani ʋɛlupɛlu faiti su. Botii nɔpɛgi é ɠalivaazu ma, toɠa zoo kɛɛzu. Ta ɓɔga ɗa-ɲɛɛliɠi ɠɛɛ nuiti ka ti botii ɠɛɛzu ʋɔɔma, naa ʋɛɛ màliɠii Davide nɔnɔiti ba, è-ɠɛɛ ya. \v 15 Nii niina gè falizu màliɠii ma, naa ɠa ga, ɠɔnɔgi niiti è vaai ti ma, è naati teʋe ɗa-wotiɠɛ nuiti ma: ɓeleegi, wɔɔlezegi, naa ʋɛɛ gulɔi ta dɔɔi ʋa. \v 16 Gɔun, gá ma, gului nɔpɛgi è ɓɛdɛi ɠa ɠɛ ba Liɓan yooi zu, gá ti pɛ pɔ, gi ti ɠili ba, gi da ziɛi ɠa, gi ʋaa la è ʋɔ Zafa, ɗa ti zeɠe niina miná, è daazeeli Zeluzalɛme.» \p \v 17 Salomɔn wɛɛinti pɛ gaaluni, niiti ti ɠɛni Izilayɛle yooi zu, kɛɛɠɛ Davide nɔnɔ ma laasei sɛʋɛi ʋoluma. Wɛɛinti ti ɠɛni ga nu waaungila waaʋuulɔɔlu maazu saʋagɔ nu undɔzita (153.600). \v 18 É nu waaʋuulɔfela (70.000) zeɠeni ti zu, naati ti ɠɛ ga kasɔ zeɠe nuiti, é nu waaʋuulɔsaʋa (80.000) zeɠe, naati ti ɗa kɔtui zaɠa gizei zu, mɔta waasaʋagɔ undɔzitai (3.600) ɗa wɛlɛ botiɠɛ nuiti pɛ ta-wotii ma. \c 3 \s GALA sei ʋɛlɛi lo fai \r (1 Masagiti 6:1-38) \p \v 1 Masagi Salomɔn Ɠɔoɠɔ GALAGI zei ʋɛlɛi lo fai lɔɔzeini Zeluzalɛme, Moliya gizei ma, ʋɛ Ɠɔoɠɔ GALAGI ɠulani ná kɛlɛma kɛɛɠɛ Davide ʋɛ. É toni ʋɛ kɛɛɠɛ yiimazeɠeni ga ná, Yeɓuse nui Wɔɔlenan ná-molo loɠazuʋɛ. \v 2 Salomɔn GALA sei ʋɛlɛi lo fai lɔɔzeini ná-kona naanisiɛi ma masadai zu, naama ɠonagi ma alugi velesiɛi ma voloi velesiɛi. \v 3 Pɛlɛi nii Salomɔn toni GALA bɛ sɔligi ɠɛni ga mɛtɛlɛ ʋuusaʋagɔ (30), kogi ɠɛ ga mɛtɛlɛ puugɔ. \v 4 Tɛɛ wosuʋɛ ɠɛni GALA sei ʋɛlɛi ɠaazu ʋelei, sakpai ɠɛni ga mɛtɛlɛ puugɔ, é zoloo pɛlɛi ɠogi ma, gaazɔligi ɠɛni ga mɛtɛlɛ ʋuulɔzita (60). Salomɔn koozuʋɛ ziɛni ga zanu kitei. \v 5 Pɛlɛ ɠoozu wolai ziɛni ga sipɛlɛ gului, é naa ziɛ ga zanu pagɔi, ti pɛlupɛlu ga dɔɔ laai ʋaaɠulabai ta yɔlɔɠɔ goiti baaɠulabai. \v 6 Ti GALA sei ʋɛlɛi ʋɔnɛni ga kɔtu zɔngɔ ɓaaɓaagiti, zanugi ɠɛni ga Palivayime zanugi. \v 7 GALA sei ʋɛlɛi ná pɛ ge ziɛni ga zanugi: pɛlɛ ɠoozu wolai, kpɛdɛgiti, kpofalagi, teʋesuiti, kpogiti. Naa ʋoluma, Salomɔn teʋesuiti koozuʋɛti pɛlupɛluni ga seeluɓɛinti baaɠulabaiti. \s Ada ɲadega wolai \p \v 8 É koozuʋɛ ɓɛtɛni, naa ɠɛ ga ada ɲadega wolai, sakpai ɠɛni ga mɛtɛlɛ puugɔ, é zoloo GALA sei ʋɛlɛi ɠogi ma, kogi ɓalaa ɠɛni ga mɛtɛlɛ puugɔ, kilo waaʋuufelegɔ (20.000) ɠa é feeni zanu pagɔi zu ga ti siɛ naati pɛ ma. \v 9 Zanu gaazoɓagiti buɲɛgi ɠɛni ga galamu undɔzita (600). É geezu ʋɛlɛiti ɓalaa siɛni ga zanugi. \p \v 10 Ti seeluɓɛn felegɔ ɓɛtɛni ada ɲadega wolai vaa ma, ti zanugi ziɛ ti ma. \v 11 Ti-ɠoʋegi zɔligi ɠɛni ga mɛtɛlɛ puugɔ, ma mɔungi ɠoʋe gilagi ɠɛni ga mɛtɛlɛ felegɔ ta tukpɛ (2,5), é ɗa zei pɛlɛi ʋa, zɔi ɓalaa ɠooza ga mɛtɛlɛ felegɔ ta tukpɛ (2,5), é ɗa zei bɔɔlai ɠoʋe gilagi ʋa. \v 12 Bɔɔlai naa ɓalaa ɠoʋe gilagi zuviegai, é ga mɛtɛlɛ felegɔ ta tukpɛ (2,5), é ɗa zei pɛlɛi ʋa zɔɔla ʋelei, koʋegi ɠilagi zɔi ɓalaa ɗa zei bɔɔlai nɔnɔi ʋa. \v 13 Naa ɠa é kɛɛni seeluɓɛn felegɔi naati koʋegiti sɔligi ɠɛni ga mɛtɛlɛ puugɔ. Ti felegɔ ti ɠɛni loni ti-ɠɔɠɔiti ga, ti ɗa wɛlɛ ga pɛlɛ ɠoozu ʋelei. \v 14 Ti kwɛpele seɠezuɠoozagi vɛlɛni, ti pɔnɛ ga ma ɓiinii, ta ma ɓɔigi, ta ma ɓɔi sɔsɔgi, ta geze ʋagɔi, ti suʋu ga seeluɓɛinti baaɠulabai. \s Kpɛdɛgiti ta zalaɠa ɠulazuʋɛ // ti ɓɛtɛai ga kɔlu ɓɔigi \r (1 Masagiti 7:14-22) \p \v 15 GALA sei ʋɛlɛi ɠaazu ʋelei, é kpɛdɛ felegɔ ɓɛtɛni ga kɔlu ɓɔigi, ti ɠooza ga mɛtɛlɛ puugɔ maazu lɔfela (17), é seiga felegɔ ɓɛtɛni kpɛdɛgiti faa ma, ti ɠilagilagi zɔligi ɠɛni ga mɛtɛlɛ felegɔ ta tukpɛ (2,5). \v 16 É kɔlu ansa ʋɛlɛʋɛlɛgiti kpɛtɛni, ti ʋilipiligai ɓɔɠɔ zu eɠɛ yɔlɔɠɔ, ti naati pilɛ kpɛdɛgiti ungaʋɛ. Gelenade gulu waai ʋaaɠulabaiti ungila (100) é ɠɛni zɛlɛni kɔlu yɔlɔɠɔi naati ba. \v 17 É kpɛdɛ felegɔiti pilɛni pɛlɛla wolazuʋɛ ɠakalaʋɛ, nu yeezazu ʋelei ta nu ɠɔʋɛzu ʋelei. É gilagi laasei pɛɛni ga Yakin (nii poluʋɛ ga «toɠa sɛbɛlɔɔi wo su»), é felesiɛi laasei pɛɛ ga Ɓoaze (nii poluʋɛ ga «zɛbɛi ɠa tɔun su»). \c 4 \s Zalaɠa ɠulazuʋɛ ná ɓɛtɛai ga kɔlu ɓɔigi \r (1 Masagiti 7:23-26) \p \v 1 Salomɔn boni ga ti zalaɠa ɠulazuʋɛ ɓɛtɛ ga kɔlu ɓɔigi, kogi ɠɛ ga mɛtɛlɛ puugɔ, sakpai ɠɛ mɛtɛlɛ puugɔ, gaaɠooza ga mɛtɛlɛ lɔɔlugɔ. \v 2 Naa ʋoluma, é ziɛ liɠi wolai ɓɛtɛni ga kɔlu ɓɔi gaawuungai. Kiliɠiligai, koozuʋɛ zɔligi ɠɛni ga mɛtɛlɛ lɔɔlugɔ, gaaɠooza ga mɛtɛlɛ felegɔ ta tukpɛ (2,5), ma ɠakumai ɠɛ ga mɛtɛlɛ puugɔ maazu lɔɔlugɔ (15). \v 3 Nikɛ zinɛ ʋaaɠulabai\f + \fr 4:3 \fr*\fq Nikɛ zinɛ ʋaaɠulabai\fq*\ft : \+xt 1Ma 7:24\+xt* zu, tatigɛ ga \ft*\fqa goolei ʋaaɠulabai. \fqa*\ft Eɓulu wooi zu, woo felegɔi niiti ti ɠulaʋɛ ga ʋe.\ft*\f* ɠakuni kɔbuʋɛ, puuvelefelegi (20) ɠa é ɠɛni mɛtɛlɛ ɠilagilagi pɛ ma, ma ɲɛkpɛi ɠɛni fele, é ma ɠɔlu ɓɔigiti gaawuunni ʋɔɔma ta tazai ma ɠɔlu ɓɔigi. \v 4 Ziɛ liɠi wolai ɓɔɠɔi ɠɛni zeini nikɛ zinɛ ʋaaɠulaba puugɔ maazu felegɔ (12) ɠa, saʋagɔi ɠaaʋoteni ga lɛkpɛmaʋɛ nu ɠɔʋɛzu ʋelei, saʋagɔ ɠaaʋote ga folo liizu ʋelei, saʋagɔ ɠaaʋote ga lɛkpɛmaʋɛ nu yeezazu ʋelei, saʋagɔi ɠaaʋote ga folo ɠulazu ʋelei, ti ʋoluavegai ɓɔɠɔ ʋa tazai wu. \v 5 Tazai ɠaaɠilini ga zeelo daa ɠila, dakɔlɔgi ɓɛtɛni eɠɛ ziawɔi nii kpɛtɛai ga bulɛgi ma ʋuai ɠazaʋi pelei, litɛlɛ waaungila waaʋuufelegɔ (120.000) ɠɛɠala a la ʋu su. \v 6 É taza wola puugɔ ɓɛtɛni, dɔɔlugɔi ɠɛni zeini GALA sei ʋɛlɛi yeezazu ʋelei, dɔɔlugɔi zeini kɔʋɛzu ʋelei, ani gba vai zu, tiya ɠa gala zalaɠai ma zɔɔlaiti pɛ ti ɠɛni gbazu ti zu. Ziɛ liɠi wolai ma ge ɠɛni ga zalaɠa ɠula nuiti maagbazuʋɛ. \s Zalaɠa ɠula zɔɔlaiti \r (1 Masagiti 7:40-51) \p \v 7 Salomɔn zanu fitina zei anii puugɔ ɓɛtɛni, é zoloo kazaʋigi ma nii sɛʋɛai, ti naati sei GALA sei ʋɛlɛi ma ʋɛlɛ wolai wu, dɔɔlugɔi nu yeezazu ʋelei, dɔɔlugɔi nu ɠɔʋɛzu ʋele. \v 8 É taɓalii puugɔ ɓɛtɛni, ti naati ɓalaa sei GALA sei ʋɛlɛi ma ʋɛlɛ wolai wu, dɔɔlugɔi nu yeezazu ʋelei, dɔɔlugɔi nu ɠɔʋɛzu ʋele. É ɲama vaza aniɲaka ungila (100) kpɛtɛni ga zanugi. \v 9 É koi zaamaʋɛ ɓɛtɛni zalaɠa ɠula nuiti bɛ, naa ʋɛɛ koi zaama wolai ʋa, ta ma ʋɛlɛla wolaiti, ti kpogiti siɛni ga kɔlu ɓɔigi. \v 10 Ziɛ liɠi wolai kiliɠiligai naa ɠɛni zeini GALA sei ʋɛlɛi yeezazu ʋelei, lɛkpɛmaʋɛ nu yeezazu ʋelei ta folo ɠulazu ʋelei yɔɠɔzuʋɛ. \p \v 11 Ɠulame-Aɓi zuʋu zo aniɲakaiti ta pɛluiti ta ɲama vaza aniɲakaiti kpɛtɛni. Ʋele ɠana é masagi Salomɔn ná-botiiti kpein gaaɓelani la, nii naa feeni zea GALA sei ʋɛlɛi vai zu: \v 12 kpɛdɛ felegɔ ta ta-zeiga felegɔi ti ɠiliɠiligai, ti zeizu ti unga, kɔlu ansa ʋɛlɛʋɛlɛ felegɔ niiti ti seiga ɠiliɠiligiti ma, \v 13 gelenade gulu waai ʋaaɠulabai, naa unnaanigɔ (400) niiti ti ɠɛni zɛlɛni kɔlu ansa ʋɛlɛʋɛlɛgiti ba, ga ma ɲɛkpɛ velefele, \v 14 wotoloiti ta taza wolaiti niiti ti ɠɛni zeini wotoloiti ga, \v 15 ziɛ liɠi wolai nii tɔ ɠila é ɠɛni ɓɛtɛ ʋelei ma, ta nikɛi ʋaaɠulaba puugɔ maazu felegɔi (12), niiti ziɛ liɠi wolai ɠɛni zeini ti ma. \v 16 Ɠulame-Aɓi zuʋu zo aniɲakaiti, ta pɛluiti, ta sua zɔɔ mitɛ wolaiti kpɛtɛni. Ɠɔoɠɔ GALAGI zei ʋɛlɛi wu zɔɔlai niiti kpein ti ɠɛni ga kɔlu ɓɔigi maaloungai, é ti ɓɛtɛni masagi Salomɔn ʋɛ. \v 17 Ti ti ɠaawuunni, ti ti ʋu penɛ yeɠeiti su, Zuludɛn ma nɛmɛ wolai zu, Sukɔteni zɔɠɔzuʋɛ ta Seleda. \v 18 Salomɔn niima zɔɔlaiti pɛ kpɛtɛni gola mɔin, nu la ɠɛni zooga é ʋa kɔlu ɓɔigi wuɲɛgi ɠɔɠɔ, tɔɔzei gola mɔinni. \p \v 19 Salomɔn zɔɔma zɔɔlaiti kpɛtɛni GALA sei ʋɛlɛi vaa ma: ansansegiti kulazuʋɛ ga zalaɠai, naa maaziɛni ga zanugi, ta taɓalii nii ɓului ɠɛni laazu ga Ɠɔoɠɔ GALAGI ʋɛ, \v 20 fitina zei aniiti ti ga zanu kitei, ta ma fitinaiti, niiti maanɛɛni ga ti ɠaa ɗa zo ʋelegi deveai la, ada ɲadega wolai ɠakalaʋɛ, \v 21 ta tufa waa ʋuaiti baaɠulabaiti, fitinaiti, ta bɛɛngiti, ti pɛ ti ga zanu kitei, \v 22 salaʋa zo sɔɔlaiti, ɲama vaza aniɲakaiti, ansanse seɠe ɲakaiti, ansanse gala liɠiiti, ti ga zanu kitei, zanu kalagiti kpogiti faa ma pɛlɛ ɠoozuʋɛ ada ɲadega wolai ma ʋɛlɛlaʋɛ ta GALA sei ʋɛlɛi laaʋɛ ma ɓogiti faa ma. \c 5 \s GALA sei ʋɛlɛi laalao fai \r (1 Masagiti 8:1-13) \p \v 1 Salomɔn ɓegai ma ga Ɠɔoɠɔ GALAGI zei ʋɛlɛi lo fai ma wotii pɛ kɛ tɛtɛ, é devei veeni ga ti ʋa ga sɔɔlaiti pɛ kɛɛɠɛ Davide ti veeni Ɠɔoɠɔ GALAGI ʋɛ: walii, zanugi, naa ʋɛɛ sɔɔlai ma zii pɛ ba, é ti pɛ pu GALA sei ʋɛlɛi ma naavolo makɛsuʋɛ. \p \v 2 Naama ziɛgi zu masagi Salomɔn Izilayɛle ɠɛwolaiti pɛ ta bolodama ɠundiɠiiti, ta pɛlɛyeɠeiti gaazuʋɛti pɛ tolini ga ti ɠaalɛ ba Zeluzalɛme, ga ti Ɠɔoɠɔ GALAGI ná-minazeɠe kesui zeɠe Davide ná-taa wolai zu ná laa ga Siyɔn, ti li la Ɠɔoɠɔ GALAGI zei ʋɛlɛi ma ɠoizuʋɛ. \v 3 Izilayɛle nuiti kpein ti ɠaalɛɛni ba masagi ɠoba fɛti ɠula vai ma, nii a ɗa ɠɛ alugi lɔfelasiɛi ma. \v 4 Izilayɛle ɠundiɠiiti pɛ ti ʋaani, Levi nuiti tosuʋɛ ɠɛni ga ti minazeɠe kesui zeɠe. \v 5 Levi nuiti ti ga zalaɠa ɠula nuiti ti minazeɠe kesui zeɠeni, ta GALA daaɠomi seɠe ʋɛlɛi, naa ʋɛɛ bu zɔɔlai ɲadegaiti pɛ ba. \v 6 Masagi Salomɔn ta Izilayɛle nuɓusɛiti pɛ, niiti ti ɠaalɛɛni ba koba, naati ti ɠɛni minazeɠe kesui ɠakalaʋɛ, ti ɗa togani ʋɛlɛʋɛlɛgiti ta ma ɓaazagi ma mɔinmɔin kula ga zalaɠai, nu la ɓena tie kwɛɛ. \v 7 Zalaɠa ɠula nuiti ti Ɠɔoɠɔ GALAGI ná-minazeɠe kesui laani, ʋɛ ná ɓɛtɛai bɛ, ʋoluzu ʋele ʋɛlɛ ɠoozuʋɛ GALA sei ʋɛlɛ wu, ná laa ga ada ɲadega wolai, seeluɓɛinti koʋegiti bu. \v 8 Tɔɔzei seeluɓɛinti koʋegiti suviega ɠɛni de minazeɠe kesui zeizuʋɛ maazu, nii a kɛ ti ʋɛɛ kesui ta seɠe wulu zɔkpɔiti ma. \v 9 Ʋelei ti gulu zɔkpɔi naati koozani la, nu ɠɛni yɛsu ada ɲadegai wu, ʋɛ ná ada ɲadega wolai ɠakalaʋɛ, nu ɗa ti-zokpaiti ka, kɛlɛ nu la ɠɛni ti ɠaazu ga etea ʋelei. Miná ɠa ti yɛgai ná eyɛsu za. \v 10 Ani ɠili ge la ɠɛni minazeɠe kesui zu, kɛni kɔtu ɠokolo felegɔiti Moize ti laani su Wolɛɓe,\f + \fr 5:10 \fr*\fk Wolɛɓe\fk*\ft : Sinayi ɠizei laaseigi taɠili be.\ft*\f* siɛgi zu Ɠɔoɠɔ GALAGI minazeɠegi ɠɛni la ti yɔɠɔzu ta Izilayɛle nuiti, ti ɠulazuʋɛ Ezipete. \p \v 11 Zalaɠa ɠula nuiti ti ɠulani ada ɲadega wolai. Zalaɠa ɠula nui niiti kpein ti ɠɛni ná, ti ɓɔɠɔ ɲadeni ga ʋelei ta ɗa kɛɛ la pɔlɔma, ti la kɛɛni nɔ ga ta-ɓɔgiti niiti ti ti zu naati teʋe pelei. \v 12 Levi nui niiti kpein ti ɠɛni ga gɛingɛin gani gɛin nuiti, naati ti ɠɛni loni zalaɠa ɠulazuʋɛ ɠobaʋɛ, folo ɠulazu ʋelei, kɔtɛgiti ti ti ya, naa ʋɛɛ kɔnigiti ta papaiti ba. Zɔiti ti ɠɛni ná, naati ti ɠɛni ga: Azafe, Ɠeman, Yedutun, naa ʋɛɛ ti-loun zunuiti ta ti-ɠɛɛlointi ba, ti pɛ ti maaɠiliai ga geze ʋagɔ zeɠei. Zalaɠa ɠula nu ungila puufelegɔ (120) ɠɛni loni ti ɠoba, ti ɗa puʋugiti fɛ. \v 13 Puʋu fɛɛ nuiti ta guye loo nuiti ti ɠɛni liizu la ʋɔɔma, ti goo ɓɔsu, nii a kɛ ti Ɠɔoɠɔ GALAGI lɛbi ta ti maamusɛ. Siɛgi zu gɛingɛin gani gɛin nuiti ta la puʋugiti ta kɔtɛgiti gooɠulana la, naa ʋɛɛ gɛingɛin gani zɔiti ba, ti ɠɛni Ɠɔoɠɔ GALAGI maamusɛzu, ti ɗa ɠɛ ma: \q «Mazɔlɔɔ pagɛ, \q mazɔlɔɔ ná-wooɠɛɠiladai ɠa yɛsu ná ɠɔ!» \p Naama yeeɠɛɠalai nɔ zu, Ɠɔoɠɔ GALAGI zei ʋɛlɛi wuulaaveni kpekpe ga duului. \v 14 Tonaɓiingi maaʋele ma, zalaɠa ɠula nuiti ti la ɠɛni zooni ti ʋa yɛ ná, ti ʋa ta-wotii ɠɛ, mazɔlɔɔ Ɠɔoɠɔ GALAGI ná-lɛbiyai GALA sei ʋɛlɛi wuulaaveni. \c 6 \s GALA sei ʋɛlɛi ɠalivaazuʋɛ ɓɔɛi // Salomɔn boni \r (1 Masagiti 8:12-21) \p \v 1 Salomɔn ɠɛni ma názu: «Ɠɔoɠɔ GALAGI ɠɛ toɠa zeizu ada ɓidiai zu. \v 2 Nɔ̀un gè pɛlɛ maayiki toga è ʋɛ, ʋɛ ɗa zei ná eyɛsu ɠɔ.» \p \v 3 Naa ʋoluma masagi latini, é tuya loo Izilayɛle nuɓusɛiti pɛ bɛ, ti ɠɛni loni. \v 4 É ɠɛni ma: «Mamagi ɠa Ɠɔoɠɔ GALAGI ʋɛ, Izilayɛle ná-GALAGI! É ná-minazeɠegi laazeelia, nii é kɛɛni kɛ̀ɛ Davide ʋɛ, é ɠɛ ma: \v 5 ‹É zo foloi naa ma, yeei gè nà-nuɓusɛiti kulani la Ezipete yooi zu, é zeeli za ma, gè la yiimazeɠeni ga taa wolai tanɔpɛ Izilayɛle wolodamaiti saama, ʋɛ pɛlɛ ɠa lo ná nɔ̀un bɛ, gè zei ná. Gè la yiimazeɠeni ga nu nɔpɛ ga é ɠɛ ga nà-nuɓusɛi Izilayɛle ná-kundiɠii. \v 6 Kɛlɛ gè yiimazeɠea ga Zeluzalɛme nii a kɛ dàaseigi ɠɛ ná ʋa, gè yiimazeɠe ga Davide, nii a kɛ é lo nà-nuɓusɛiti Izilayɛle nuiti untuɠɔ.› \v 7 Wɔin ɠɛni kɛ̀ɛ Davide ma ga é pɛlɛ lo Ɠɔoɠɔ GALAGI lɔɠɔi wɔɔlɔ vaa ma, Izilayɛle ná-GALAGI. \v 8 Kɛlɛ Ɠɔoɠɔ GALAGI ɠɛni ma: ‹Pɛlɛ lo devei è bo ga nɔ̀un tɔɠɔi wɔɔlɔ vaa ma, naa ɠa ga faa ʋagɔ, è kɛɛʋɛ ga pagɔ è ɠisiɛ naa zu. \v 9 Naa pɛ ge ɠɛ ʋa, ɗa lɛi è ʋa ɠɛ pɛlɛi naa losu, è-loun zunui ɠa é pɛlɛi naa losu bɛ̀.› \v 10 Ɠɔoɠɔ GALAGI ná-minazeɠegi laazeelia. Gè kɛ̀ɛ Davide maavaliboga, nà zeini za Izilayɛle masa kpɔkpɔgi ɠa, eɠɛʋelei Ɠɔoɠɔ GALAGI boni la, ta gè pɛlɛi loga Izilayɛle ná-GALAGI Ɠɔoɠɔ GALAGI lɔɠɔi wɔɔlɔ vaa ma. \v 11 Gè kesui laaʋɛ bu, nii Ɠɔoɠɔ GALAGI ná-minazeɠe gooi laani su, nii é kɛɛni ti yɔɠɔzu ta Izilayɛle nuiti.» \s Salomɔn ná-GALA maanɛɛnɛi \r (1 Masagiti 8:22-53) \p \v 12 Naa ʋoluma Salomɔn loni Ɠɔoɠɔ GALAGI ná-zalaɠa ɠulazuʋɛ laawu, Izilayɛle ɓɔgi pɛ gaazu. É yeelɛɛni ga é GALA fali. \v 13 Mazɔlɔɔ Salomɔn nu losu ɓɛtɛni ga kɔlu ɓɔigi, é ga seki naani kpuɠagi, kogi ta sakpai ti pɛ ti ɠɛni ga mɛtɛlɛ velefele ta tukpɛ (2,5), gaaɠooza ga mɛtɛlɛ ɠila ta tukpɛ (1,5). É toni koi zaamaʋɛ, é lɛ, é lo ga. É ʋilɛni ɲiibiɠa ná, Izilayɛle ɓɔgi pɛ gaazu, é yeelɛɛni geezu, \v 14 é ɠɛ ma: «Ɠɔoɠɔ GALAGI Izilayɛle ná-GALAGI, gala kili ge la ná ga è ɠɛʋele, geeɠɔlɔgi zu ta zooi ma. Ɗa ga wooɠɛɠila nu ɗa-minazeɠegi zu, ɗa ɗa-wooɠɛɠiladai makɛsu ɗa-wotiɠɛ nuiti bɛ, niiti ti ziɛzu ga è-yiimai ga ti-yiimaʋɛ pɛ. \v 15 Ʋele ɠana è ɗa-minazeɠegi laazeeliai la, nii è kɛɛni ɗa-wotiɠɛ nui kɛ̀ɛ Davide ʋɛ. Ungo, è naa ɠɛɛʋɛ za, nii a kɛ naa laazeeli, nii kulaai ɗa ɓɔɠɔi è-la, è bo. \v 16 Niizu niina, Ɠɔoɠɔ GALAGI, Izilayɛle ná-GALAGI, soma è zɔɔma minazeɠegi laazeeli, nii è kɛɛni, siɛgi zu è ɠɛni la ma: ‹Ni è-mavofodaiti ta ziɛ ʋele ɓɛtɛna, ti ziɛ ga pagɔ é zoloo nà-tɔgi ma, eɠɛʋelei ɗa ɓɔɠɔi è ziaai la, gè bo è ma ga gaamai, è la ʋalaga nu ma ti zaama, nii a zei Izilayɛle masa kpɔkpɔgi ɠa nɔ̀un gaazu.› \v 17 Naama minazeɠegi è kɛai ɗa-wotiɠɛ nui Davide ʋɛ, sona ma mu kae, Ɠɔoɠɔ GALAGI, Izilayɛle ná-GALAGI, è daazeeli. \p \v 18 «Kɛlɛ GALA ka zoo nɛi é zei zooi ma, nu vului ɠoba? Geeɠɔlɔgi mu ta ná-suwɔɔlɔi é la vɔnini miná, de ʋa ɠɛ ma pɛlɛi nii gè togai. \v 19 Naa pɛ ge ɠɛɛʋa, Ɠɔoɠɔ GALAGI, nà-GALAGI, soma è woilo nà-GALA falii ta nà-maanɛɛnɛi ma, woilo toligi ma gè bosu ga ɗe, nɛ̀i gè ga ɗa-wotiɠɛ nui. \v 20 Ɠaazu yɛ pɛlɛi nii ʋa kpidi ʋɛɛ folo ʋa, ʋɛ è ɠɛai ma è-laaseigi ɠa ʋɛɛzu ná ʋa. Woilo GALA falii ma gè daazeelizu è ma náʋɛ. \v 21 Soma è woilo nà-maanɛɛnɛ wooiti ma, ta toligi ɗa-nuɓusɛiti Izilayɛle nuiti ti daazeelizu è ma, ta ɠaaʋotena adaʋɛ nii ma. Yɛ è-zeizuʋɛ geeɠɔlɔgi zu, è gá-ƓALA falii mɛni, è gi zuvaayɛ. \p \v 22 «Ni nui ta a koto ɠɛɛna seiɲɔɠɔi laalɔɠɔma, ti ɠɛ ma kɛni é ɠona, ni konai naa ɠa wona ɗa-zalaɠa ɠulazuʋɛ ɠakalaʋɛ pɛlɛi nii ɠakalaʋɛ, \v 23 yɛ geeɠɔlɔgi zu, è woilo, lɔ ti yɔɠɔzu, è ɗa-wotiɠɛ nuiti tukpɔɠaaleʋe, è sɔba nui ʋeelala, é sɔgi zulɔnɔgi zɔlɔɔ, è sɔbalala nui ná-sɔbalalai ɠula kɛlɛma, è so ʋelei ná-telebogi la. \p \v 24 «Ni ɗa-nuɓusɛiti Izilayɛle nuiti ti zili nuiti ta vɔnina ti ma, tɔɔzei ti kotoi ɠɛa è laalɔɠɔma, ni ta ɠalena ma è ʋɔ, ti è maamusɛ, ni ta-maanɛɛnɛ wooi a zeelina è ma niima ʋɛlɛi wu, \v 25 ti woomɛni geeɠɔlɔgi zu, ɗa-nuɓusɛiti Izilayɛle nuiti suvaayɛ ga ta-ɠotoi, ʋa ga tiye ʋolu zooi nii zu è feai ti-mɛmɛwolani bɛ ta tiya ɓɔɠɔi ti ʋɛ. \p \v 26 «Ni geeɠɔlɔgi laa ɠa ɠuluna, tona la ʋuuzu tɔɔzei ti kotoi ɠɛɛʋɛ è laalɔɠɔma, ni ta ɠaaʋotena ʋɛ ma ga ti è maanɛɛnɛ, ti è maamusɛ, ti zeɠe ta-ɠotoiti polu, mazɔlɔɔ è ti unmaayeiɗa, \v 27 woilo ti-woo ma geeɠɔlɔgi zu, ɗa-wotiɠɛ nuiti ta ɗa-nuɓusɛiti Izilayɛle nuiti suvaayɛ ga ta-ɠotoi. Pele ʋagɔi lɛ ga tiye, nii ta ziɛ la, yeeɓe tonai ʋa, é ʋu zooi naa ma, é ga ɗɔnɔi, nii è feai ti ya ga tɔnɔ. \p \v 28 «Siɛgi zu pului loozu la zooi zu, ɓaa ɗɔfɔi ɠɛ zooi zu, siɛgi zu siinziin ganiiti ti zeeɓɛzu la, siɛgi zu kotogiti ɓaa kotokɔliiti ti ʋaazu la ga mɔinɗa, siɛgi zu ɓalaa Izilayɛle zili nuiti ti ʋaazu la zooi zu, ti zeeli ta-laa wolaiti su, niiti siɠigiti ti ma, ni seeɓɛi ta ɓaa faaɓaagi tanɔpɛ ka ʋaana ti ma, \v 29 ni naama vaaɓaagi ɠa nui tanɔpɛ ziiɓɔlɔna ɗa-nuɓusɛiti saama, Izilayɛle nuiti, ma nui ɠa yeemaalena pɛlɛi nii ʋɔ pelei, é è maanɛɛnɛ, ɓaa é è vali, \v 30 gooɠaaʋote geeɠɔlɔgi zu, ʋɛ è zeini ná, ti zuvaayɛ, è ɛsɛ gilagilagi zo é zoloo sɔgi ma, mazɔlɔɔ è zii ɠwɛɛ. Tɔɔzei ɗa ɠila kpe ka è nuiti kpein zii ɠwɛɛ. \v 31 Ɗa naa ɠɛna, ta è lɛbi, ti ziɛ ga è yiima ʋelei yeeɠɛɠalai pɛ daawu ta kɛ vulua zooi ná zu, è feai gi-mɛmɛwolani zea. \p \v 32 «Ni wɛɛin ta a ɠɛna ná, é la ga ɗa-nuɓusɛiti Izilayɛle nuiti ti ta, tama é zeɠe ɠoozama you zu, é ʋa, mazɔlɔɔ é mɛnigɛ ga ɗa ga GALA golai, nii é sɛbɛi ɠulazu kɛlɛma, ni a ʋaana pɛlɛi nii ʋɔ pelei é maanɛɛnɛi wo, \v 33 soma kae è gooɠaaʋote geeɠɔlɔgi zu, ʋɛ è zeini ná. Nii é falia è ma, naa ve zea, naa ɠa a kɛ etea nuɓusɛiti pɛ ti è ɠwɛɛ, ti lua è-ɠaazu ʋa, ga ɗa-nuɓusɛiti Izilayɛle ɠɛʋele, ta kwɛɛ ɓalaa ga pɛlɛi nii gè togai, ɗa ɠa ɗɔnɔ ʋe. \p \v 34 «Siɛgi zu ɗa-nuɓusɛiti Izilayɛle nuiti ti liizu la kɔɔɠɔzuʋɛ, ʋɛ è ti leʋesu ná, ti zili nuiti daalɔɠɔma, ni ta è valina, ti ɠaaʋotegai taai ta pɛlɛi nii ma gè togai ɗa-lɛbiyai vaa ma, \v 35 ti woomɛni geeɠɔlɔgi zu, ta-ƓALA falii ta ta-maanɛɛnɛi ɠaaʋote, ti maalobo. \p \v 36 «Siɛgi zu Izilayɛle nuiti ti kotoi ɠɛɛzu la è laalɔɠɔma, mazɔlɔɔ nu nɔpɛ ge la ná, nii é la koto ɠɛa, ni ɗa yiiɠaawanana, è ti lɔ ti zili nuiti zeezu, naati ti li ga tiye ɓuɠama ɓaa ɠoozama you zu, duɔlai zu, \v 37 ni ta yɛna duɔla yooi naa zu, ti ʋa ɠima, ti ɠale ma è ʋɔ, ti è maanɛɛnɛ, ti ɠɛ è ma: ‹Gi kotoi ɠɛa, gi ziɛ ʋele ɲɔuɗa, gá ga sɔba nuiti,› \v 38 ni ta ɠalena ma è ʋɔ ga ti-yii pɛ, ta ti-yɛnvui pɛ, ni ta yɛna ti zili nuiti ta-yooi zu, ʋɛ ti ná duɔlai zu, ti è maanɛɛnɛ, ti ɠaaʋotegai zooi naa ma è feai ti-ɠɛɛni zea, ta taai nii ma è yiimazeɠeai la, ta pɛlɛi nii ma gè togai ɗa-lɛbiyai vaa ma, \v 39 ti woomɛni è-zeizuʋɛ, geeɠɔlɔgi zu, ta-ƓALA fali ta ta-maanɛɛnɛi ɠaaʋote, è ti maalobo. Ɗa-nuɓusɛiti suvaayɛ ga kotoi ti kɛai è laalɔɠɔma. \v 40 Za ʋoluma, nà-GALAGI, ɠaazuʋɛ zeɠe ma, è woilo fali wooi kpein ma, nii é wosu ʋɛ. \q \v 41 Niima ziɛgi zu, ee, GALA, Ɠɔoɠɔ GALAGI, \q wuzeɠe, è ʋa naama adaʋɛ, ná ga ɗa-looɠo bosuʋɛ, \q wa ɗa-minazeɠe kesui nii è-zɛbɛi zeini su. \q GALA, ɗɛi è ga Ɠɔoɠɔ GALAGI, \q kizo fai ɠɛ kae ɗa-zalaɠa ɠula nuiti kɔba ga ti maaɠili zɔɔlai. \q Ɗa-wooɠɛɠila nuiti ti wooɠula ga koozunɛɛi! \q \v 42 Ɠɔoɠɔ GALAGI, GALA, mina ʋoluave masagi ʋa, nii gulɔi ziaai ma. \q Ɗa-wooɠɛɠiladai maaʋele ma, soma è ɠizɛ minazeɠegi zu, \q nii è kɛɛni ɗa-wotiɠɛ nui Davide ʋɛ.» \c 7 \s Zalaɠai niiti ti ɠulani Ɠɔoɠɔ GALAGI ʋɛ \r (1 Masagiti 8:62-66) \p \v 1 Salomɔn ɓegai ma ga ná-GALA falii ɠɛ, abui zeɠeni geeɠɔlɔgi zu, é yei, é gala zalaɠai ɠala ta zalaɠai zɔiti pɛ, Ɠɔoɠɔ GALAGI ná-lɛbiyai GALA sei ʋɛlɛi wuulaaveni kpekpe. \v 2 Zalaɠa ɠula nuiti ti la ɠɛɛni zoosu ti ʋa lɛ Ɠɔoɠɔ GALAGI zei ʋɛlɛi wu, tɔɔzei Ɠɔoɠɔ GALAGI ná-lɛbiyai pɛlɛi wuulaaveni kpekpe. \v 3 Izilayɛle nuiti pɛ ti abui ɠaani ta Ɠɔoɠɔ GALAGI ná-lɛbiyai, ti ɗa yei GALA sei ʋɛlɛi ma, ti nɔkɔni, ti laaʋɛ zooi ma GALA sei ʋɛlɛi ma ɠoizuʋɛ, ti tɔɔzei ga Ɠɔoɠɔ GALAGI maamusɛa, ti ɗa ɠɛ ma: \q «Mazɔlɔɔ pagɛ, \q mazɔlɔɔ ná-wooɠɛɠiladai ɠa yɛsu ná ɠɔ.» \p \v 4 Masagi Salomɔn ta nuɓusɛiti kpein ti zalaɠaiti kulani Ɠɔoɠɔ GALAGI lɛbi vaa ma. \v 5 Salomɔn nikɛ waaʋuufelegɔ maazu felegɔ (22.000) ta baala waaungila waaʋuufelegɔ (120.000) ɠulani ga zalaɠai. Ʋele ɠana masagi ta nuɓusɛiti pɛ ti GALA sei ʋɛlɛi laalaoni da. \v 6 Zalaɠa ɠula nuiti ti ɠɛni ti-losuʋɛti. Levi nuiti ɓalaa ti lopele ɓɛtɛni ga gɛingɛin ganiiti niiti masagi Davide ti ɓɛtɛni Ɠɔoɠɔ GALAGI maamusɛ vai ma, ti ɠɛni guyei loozu, ti ɗa ɠɛ ma: «Mazɔlɔɔ ná-wooɠɛɠiladai ɠa yɛsu ná ɠɔ!» Davide ɠa é naama ɠasɔi laani ti unma ga ti ɗa Ɠɔoɠɔ GALAGI maamusɛ. Zalaɠa ɠula nuiti ti ɠaaʋoteni ti ma, ti ɗa puʋugiti fɛ. Izilayɛle nuiti pɛ ti ɠɛni loni. \v 7 Salomɔn Ɠɔoɠɔ GALAGI zei ʋɛlɛi laaʋɛ ma ɠoi ɠoozuʋɛ pɛ feeni GALA bɛ, mazɔlɔɔ zalaɠa ɠulazuʋɛ ti ná ɓɛtɛni ga kɔlu ɓɔigi, miná wola lɔini zalaɠaiti faa ma naama voloi, tɔ ɠa é kɛɛni Salomɔn koi ɠoozuʋɛ pɛ seɠeni, ga ti ɗa gala zalaɠaiti gala ná, ta vebɛ zalaɠaiti, naa ʋɛɛ ziilɛi zalaɠaiti ma wulɔiti ba. \p \v 8 Naama ziɛgi nɔ zu Salomɔnni ta Izilayɛle nuiti pɛ ti fɛtii ɠulani folo lɔfela laawu. Bɛbɛ wolai ɠa é zeɠeni Izilayɛle yooi zu ná pɛ, é zo Leɓo-Ɠamate yooi zu, é zeeli Ezipete kɔtuɗɛi ma. \v 9 Ti zalaɠa ɠulazuʋɛ laalaoni folo lɔfela laawu, naa ʋoluma ti folo lɔfela ɠili kɛ ga fɛti. Foloi lɔsaʋasiɛi fɛtii ʋoluma ti gaalɛba wolai ɠɛɛni. \v 10 Alugi lɔfelasiɛi ma voloi ʋuufele maazu zaʋasiɛi (23) ma, Salomɔn nuɓusɛiti gaaɠaleni ma, ɛsɛ pɛ ge li ná-taazu. Ti pɛ ti wola ɠoozunɛɛni tɔɔzei faanɛɛi naa ʋa, nii Ɠɔoɠɔ GALAGI kɛɛni Davide ta Salomɔn ʋɛ, naa ʋɛɛ ná-nuɓusɛi Izilayɛle ʋa. \s Gooɠaaʋotegi Ɠɔoɠɔ GALAGI feeni // Salomɔn ya \r (1 Masagiti 9:1-9) \p \v 11 Salomɔn ɓeni ga Ɠɔoɠɔ GALAGI zei ʋɛlɛi lo, ta masa pɛlɛi. Nii kpein é ɠɛni pɔ ga é kɛ pɛlɛ felegɔi naati to fai zu, é ziɛni ti pɛ bu. \v 12 Ɠɔoɠɔ GALAGI zɛba é ɠula bɛ kɛlɛma kpidii, é ɠɛni ma: «Gè woiloga ɗa-maanɛɛnɛ wooi ma. Gè yiimazeɠea ga pɛlɛi nii ga ná ɠɛ bɛ̀ ga zalaɠa ɠula adaʋɛ. \v 13 Siɛgi zu gè geeɠɔlɔgi laaɠulusu la ga tona mina ʋu, gè devei ve kotogiti zea ga ti zooi zuɠoloɠolo, ɓaa nà ɗɔfɔ zeeɓɛi leʋena nà-nuɓusɛiti daalɔɠɔma, \v 14 ni nà-nuɓusɛiti niiti dàaseigi ti ʋa, naati ta ɓɔɠɔmaayeina, ti maanɛɛnɛi wo, ti gàiziɛ, ni ta zeɠena ti-ziɛ ʋele ɲɔiti polu, nɔ̀un, nà yɛ geeɠɔlɔgi zu, gè ti woomɛni, gè ti zuvaayɛ ga ta-ɠotoiti, gè ta-yooi ʋalo. \v 15 Za ʋoluma, gè ɠaazuzeɠea ma, gè woilo fali wooi kpein ma, nii é wosu niima adaʋɛ. \v 16 Niima ziɛgi zu, gè yiimazeɠea ga pɛlɛi nii, gè ná ɠɛ ga ada ɲadegai, ʋɛ nà ɠɛ ná ɠɔ. Nà wɛlɛ ma yeenɔpɛ, zìi ɠa ɠɛ ná. \p \v 17 «Ɗa ma, ni ɗa ziɛna gàazu eɠɛʋelei è-ɠɛɛ Davide ziɛni la, ni ɗa naati pɛ kɛ, niiti gè è levea ti ma, ni ɗa ɠolona nà-deveiti ta nà-tɔgiti bɛ, gè ti veai è ya, \v 18 nà ɗa-masa kpɔkpɔgi zei kpɛ, eɠɛʋelei gè minazeɠeni la è-ɠɛɛ Davide ʋɛ, siɛgi zu gè ɠɛɛni la ma: ‹Nu ɠa ɠɛ zɔlɔɔsu nɔ ɠɔ è-mavofodaiti saama, nii a ɠɛ zeizu Izilayɛle masa kpɔkpɔgi ɠa.› \v 19 Kɛlɛ ni wa ʋoluavena bà, ni wo la ɠoloni nà-tɔgiti ta nà-deveiti bɛ gè ti zeiɗai wo ma, ni wa liina wo gala kiligaa lɛbi, wo nɔkɔ ti wu, \v 20 nà wo ɠula zooi naa ʋa, nii gè feai wo ya, pɛlɛi nii gè kɛai ga ada ɲadegai, dàaseigi yɛ fai zu ná, nà pili ya poun, é zeɠe gàazu, gè kɛ ga ɲɛɛɠulasu ani ta bɛlɛlala ani etea nuɓusɛiti pɛ bɛ. \v 21 Ɠɔoɠɔ GALAGI zei ʋɛlɛi nii ma, zɔi nɔpɛ a leʋe koba, daa ɠa vɔ. Nuiti ta ɗa ɠɛ ɓɔɠɔ ɠaazaɠasu, ti ɗa ɠɛ ma: ‹Leeni vaa zu Ɠɔoɠɔ GALAGI zooi nii ta pɛlɛi nii zogai ɠani?› \v 22 Gooɠaaʋotegi ɠa ɠɛ ga: ‹Mazɔlɔɔ ti ɠɛlɛa ta-ƓALAGI, Ɠɔoɠɔ GALAGI ʋa, nii é ti-mɛmɛwolani kulani Ezipete yooi ʋa, mazɔlɔɔ ti ʋilɛga gala kiligiti polu, ti nɔkɔ ti wu, ti ti lɛbi, naa ɠa é kɛai Ɠɔoɠɔ GALAGI niima maanɔɠɔiti pɛ seiɗai la ti ma.› » \c 8 \s Salomɔn ná-boti wolaiti \r (1 Masagiti 9:10-28) \p \v 1 Salomɔn kɛɛni ga kona ʋuufelegɔ (20) pɛlɛ felegɔiti to fai ma: Ɠɔoɠɔ GALAGI zei ʋɛlɛi ta masa pɛlɛi. \v 2 É taa wolaiti toni ʋolu ga niinɛ, niiti Tiil masagi Yilame ti veeni zea, é Izilayɛle nuiti sei ti zu. \p \v 3 Naa ʋoluma é liini ga kɔɔi Ɠamate taai laalɔɠɔma, Soɓa yooi zu, é so. \v 4 É Tadamɔɔl loni ʋolu ga niinɛ teʋebai zu, naa ʋɛɛ taa wolaiti pɛ ba, niiti é ti loni Ɠamate yooi zu, nii a kɛ é ɗa kɔligiti makɛ náti. \v 5 É Ɓɛte-Ɠolon maazu ʋelei loni ɓalaa, ta Ɓɛte-Ɠolon buu ʋelei, é taa wolai naati toni niiti ti maaɠakugai ga siɠigiti, ti laaɠulusu ga kpogiti niiti pilisui ti ʋa, \v 6 naa ʋɛɛ Ɓaalate ʋa, ta taai niiti kpein ti ɠɛni bɛ ga ani makɛsuʋɛti, ta taai niiti ná-kɔɔɠɔ wotoloiti ti ɠɛni ti zu, naa ʋɛɛ ná-soo ɓizɛ zalaʋusuiti ɲiizu laaiti ba. Nii kpein é ɠɛni pɔ ga é to ga pɛlɛ, é ti loni Zeluzalɛme taazuʋɛ, ta Liɓan ɠizei ma, ta ʋɛ kpein é ɠɛni zeini naa unda. \p \v 7 Zii ɠiligi tanigaa ti ɠɛni dɛ zooi zu naama ziɛgi zu: Ɠɛte nuiti, Amool nuiti, Felɛze nuiti, Ɠeve nuiti, ta Yeɓuse nuiti, ti tanɔpɛ ti la ɠɛni ga Izilayɛle nu, \v 8 niiti ti-mavofodaiti ti yɛni zooi zu, Izilayɛle nuiti ti la ɠɛni ti zuwuɠaaleʋeni, tiya ɠa Salomɔn duɔla wotii niiti daani ti ma, zaaɠaza naa ɠa ti daawu. \v 9 Kɛlɛ Salomɔn la ɠɛni Izilayɛle nu nɔpɛ seɠeni ga duɔ, naama woti wolai tanɔpɛ su, é ti ɠɛɛni ga salaʋusuiti, ta salaʋusu ɠundiɠiiti, naa ʋɛɛ kɔɔɠɔ wotolo ɓizɛ nuiti ta ná-soo ɓizɛ zalaʋusuiti ba. \v 10 Salomɔn ná-botiɠɛ nu wola unfelegɔ puulɔɔlugɔ (250) ɠa é ɠɛni losu botiɠɛ nuiti untuɠɔ. \p \v 11 Salomɔn Falaɠɔn ná-doun anzanui ɠulani Davide ná-taa wolai zu, é tati pɛlɛ wolai wu nii é toni naa ʋɛ, tɔɔzei é ɠɛni ma: «Ànzai la yɛsu Izilayɛle masagi Davide ná-pɛlɛ wolai wu, mazɔlɔɔ ʋɛti Ɠɔoɠɔ GALAGI ná-minazeɠe kesui laai náti, mináti ɲadegɛ.» \s Gala fali ɠaalɛbai zei ʋelei kpasu \p \v 12 É zoni názu ma niina, Salomɔn ɠɛni gala zalaɠaiti kulazu Ɠɔoɠɔ GALAGI ʋɛ, Ɠɔoɠɔ GALAGI ná-zalaɠa ɠulazuʋɛ é ná ɓɛtɛni ná, ʋɛ tɛɛ wosuʋɛ ɠakalaʋɛ. \v 13 Folo-o-folo é ɠɛni naa ɠɛɛzu, é zoloo devei naa ma nii Moize feeni, dooɠo foloiti faa zu, alu toga niinɛi ma vɛtiiti faa zu, naa ʋɛɛ fɛti wola saʋagɔiti ba, niiti ta ɗa ɠula ná ɠɛ ɠila konagi zu, naati ka ti ga: ɓului lɛʋɛ la su naama vɛtii, dɔɔɠɔiti ma vɛtii, naa ʋɛɛ kota vɛtii ʋa. \v 14 Ʋelei kɛɛɠɛ Davide seikpasui ɠɛɛni la, Salomɔn zalaɠa ɠula nuiti ta-ɓɔgiti pilɛni ta-wotiiti ma, é Levi nuiti pilɛ Ɠɔoɠɔ GALAGI lɛbi vai ma, ɓaa ta-wotiiti kɛɛ vai ma zalaɠa ɠula nuiti koba, ʋelei maanɛai é ɗa ɠɛɛ la folo-o-folo, gaaɓelagi siɠida makɛ nuiti, tɔnɔ ma ɓɔgiti ɓalaa ti zeini kpasu, ɛsɛni ta nɔnɔ ma ziɠidaʋɛ, é zoloo seikpasui ma GALA ná-nui Davide kɛɛni. \v 15 Fai ɠilagila pɛ su, ti la ɠɛni zeɠeni seikpasui ʋa nii Davide kɛɛni, é lo zalaɠa ɠula nuiti ba ta Levi nuiti, é lo ɓalaa naavoloiti faa ʋa. \p \v 16 Ʋele ɠana nii kpein Salomɔn yeeʋuuni bu, ti ɠaaɓelani la ga pagɔ, é zo voloi naa ma yeei ti Ɠɔoɠɔ GALAGI zei ʋɛlɛi ma ɠɔtui mɔungi laani la, eyɛsu é zeeli gaaɓela foloi ma. Zekana Ɠɔoɠɔ GALAGI zei ʋɛlɛi ɠaaɓelani la tɛtɛ. \p \v 17 Salomɔn liini Ɛsiyon-Geeɓɛɛl ta Elate, Seeli Kpoloɗɛi laaʋɛti, Edɔme yooi zu. \v 18 Masagi Yilame ɓatoiti feeni ná-botiɠɛ nuiti zea ga ti ʋaa la pɔ. Fenisi yooi zu ziɛ wotiɠɛ nui niiti ɠi ge ti ma, naati ka ti ɠɛni ɓatoi naati kpizɛzu. Ti liini ta Salomɔn ná-botiɠɛ nuiti Wofiil, ti zanugi zeɠe miná, buɲɛgi ɠɛ ga kilo waapuugɔ maazu lɔɔlugɔ (15.000), ti ʋaa la masagi Salomɔn ʋɔ. \c 9 \s Saɓa masa anzanui ʋaa vai laaliizu // Salomɔn ma \r (1 Masagiti 10:1-13) \p \v 1 É woni Saɓa yooi zu masa anzanui ma ga Salomɔn lɔɠɔ ʋagɔ zɔlɔɔgɛ. É ʋaani Salomɔn ʋoluɠulazu ga gaazaɠa kpaaɓaagiti. Bɛbɛ wola yɛni polu, ti ʋa Zeluzalɛme, é ʋaani ga ɲɔmɛiti ti ɠasɔɠiliai ga tufa maku nɛɛnɛgiti, ta zanu mɔinmɔingiti, ta kɔtu zɔngɔ ɓaaɓaagiti. É kisu vai pɛ boni naa ma. \v 2 Salomɔn ná-gaazaɠagiti pɛ gaaʋoteni, tanɔpɛ ge la ɠɛni ɓaani Salomɔn ya, ta la yɛni ʋoluzu, nii é la ɠɛni zooga é ʋa gaaʋote. \v 3 Saɓa masa anzanui Salomɔn ná-ɠimalai ɠaani, ta pɛlɛi é togai, \v 4 é ná-daamianigiti ka, ta ná-botiɠɛ nu wolaiti ɲiizuʋɛti, ta ná-botiɠɛ nuiti tosuʋɛti, ta ti maaɠili zɔɔlaiti, ta niiti ti ɠɛni daamianigi ta dɔɔi veezu zea, é wɛlɛ, é nu ɠɔɠɔlosuʋɛti ka, nu lɛɛzuʋɛ Ɠɔoɠɔ GALAGI zei ʋɛlɛi ma ɠoizuʋɛ. Naati kaai ma, daavɔɔni, zɛnvu maaleʋe. \p \v 5 É ɠɛni masagi ma: «Nii kpein ti bogai mà nà-zooi zu, é lo è-laawooiti ta ɗa-ɠimalai ʋa, ti pɛ ka ga gaama! \v 6 Gè ʋa ɠɛ gè zeeli ʋɛ, gè ka ga ɠaazu, gè la ɠɛa laani da, kɛlɛ wɛlɛ, ti la vɔlɔ ɗa-ɠimalai wɔɔlɔ ʋelei ma lukpɛgi ɓalaa boni mà. È ɓudɛʋɛ naati kpein maazu niiti gè ti mɛnigai, ti ɗa bo. \v 7 Undaanɛ nu ɠa ga ɗa-nuiti ta ɗa-wotiɠɛ nu wolaiti, ti è ʋa folo-o-folo, ti ɗa tɔnɔ zɔlɔɔ ɗa-ɠimalai zu. \v 8 Mamagi ɠa Ɠɔoɠɔ GALAGI ʋɛ, ɗa-ƓALAGI nii é faaɓɔɠɔ ɠɛai è ʋɛ, è zei vai zu ná-masa kpɔkpɔgi ɠa, nii a kɛ è ɠɛ tɔun bɛ ga masagi, tɛigi é ga Ɠɔoɠɔ GALAGI ɗa-ƓALAGI. Ná-nɛɛbɛi nii é zii ma ɠɔ Izilayɛle ʋɛ, naa maaʋele ɠa é kɛa è zeiɗai ga masagi, nii a kɛ è sɔledai ta telebodai ɠɛ.» \v 9 Naa ʋoluma, é zanugi kilo waasaʋagɔ undɔɔlugɔ (3.500) veeni masagi ʋɛ, ta é tufa maku nɛɛnɛgi ma mɔinmɔin feeni, ta kɔtu zɔngɔ ɓaaɓaagiti. Kaipa tufa maku nɛɛnɛ ge la mɔ ɠɛni zɔlɔɔni, é ʋa ɠɛ ga naa ɠɛʋele nii Saɓa masa anzanui ʋaani la Salomɔn ʋɔ. \p \v 10 Yilame ta Salomɔn ta-wotiɠɛ nuiti ti ɠɛni ʋaazu ga zanugi, é zeɠezu Wofiil, naati ti ɠɛni ʋaazu ga santale gului ta kɔtu zɔngɔ ɓaaɓaagiti. \v 11 Masagi santale gului naa tanigaa ɓɛtɛni ga nu lɛɛzuʋɛ Ɠɔoɠɔ GALAGI zei ʋɛlɛi ta masagi ná-pɛlɛi wu, é kɔnigiti ta papaiti kpɛtɛ ga ta guye loo nuiti bɛ. Kaipa nu ɠɛni dɛ santale gului naa ɠɛɠala ɠaani pɛ Zuda yooi zu mɔungi. \p \v 12 Nii kpein wɔin ɠɛni Saɓa masa anzanui ma, ta nii kpein é falini masagi Salomɔn ma, naa ti pɛ feeni zea, naa ʋoluma é vebɛani ɠiligaa veeni bɛ, nii ti ma ʋɛɛda la ga ʋe ta nii é ʋaani la. Naa pɛ poluma masa anzanui ɠaleni ma ná-zooi zu, ta ná-botiɠɛ nuiti. \s Salomɔn ná-kpɛtɛi zu aniiti \r (1 Masagiti 10:14-29) \p \v 13 Kona-o-kona kilo waaʋuufelegɔ (20.000) ɠa Salomɔn ɠɛni sɔlɔɔsu zanugi zu, \v 14 naa la ʋɛɛni sɛʋɛ zalaiti ba niiti ti ɠɛni ɠulazu zou ʋolu zɔɔlaiti ta yaaɠo zɔɔlaiti ma, naa ʋɛɛ walii ta zanugi ʋa nii Alaɓe masagiti ta Salomɔn ɓɔɠɔi ná-zou zɛʋɛ ɠundiɠiiti ti ɠɛni feezu. \p \v 15 Masagi Salomɔn kɔɔɠɔ zɛpɛ gola unfelegɔ (200) ɓɛtɛni ga zanu doɠaai, kilo lɔzita ɠa é dɔɔni ga zanugi ti ɠilagilagi pɛ kpɛtɛ vai zu, \v 16 é kɔɔɠɔ zɛpɛ koiti unsaʋagɔ (300) ɓɛtɛ ga zanu doɠaai, kilo saʋagɔ ɠa é dɔɔni ga zanugi ti ɠilagilagi pɛ kpɛtɛ vai zu. Masagi ti pɛ daani pɛlɛi naa wu daa ga «Liɓan lɔɓɔi». \p \v 17 Masagi masa kpɔkpɔ gola ɓɛtɛni ga see ɲiigai, é maaʋu ga zanu kitei. \v 18 Kɔɠɔ losu lɔzita ɠa é ɠɛni nu laazeelizu masa kpɔkpɔgi naa ɠa, kɔɠɔloma anii ɠɛni ba, kpɛtɛai ga zanugi, zeelokoi ɠɛ ba kakama felegɔiti, zalai ʋaaɠulaba felegɔ ɠɛ zeeloko felegɔiti koba, \v 19 zalai ʋaaɠulaba puugɔ maazu felegɔ (12) ɠɛ kɔɠɔ losu lɔzitaiti su, kakama felegɔiti pɛ su. Kɛɠala nɔpɛ ge la dɛ ɓɛtɛni masadai tanɔpɛ bɛ. \p \v 20 Masagi Salomɔn ná-ziawɔi pɛ ge ɠɛni ga zanugi, daami aniɲakai niiti kpein ti ɠɛni pɛlɛi wu daa ga «Liɓan lɔɓɔi», naati pɛ ti ɠɛni ga zanu kitei. Salomɔn ná-siɛgi zu, nu la vɔlɔ ɠɛni walii levezu ga ani ɓii. \v 21 Tɔɔzei ɓatoiti ti ɠɛni masagi ya ti ɗa leʋeteʋe kpoloɗɛi ɠa ta Yilame ná-botiɠɛ nuiti, kona saʋagɔ-o-kona saʋagɔ ɓatoiti ti ɠɛni ʋaazu ga zanugi ta walii, ta see ɲiigai, ta koyaiti, ta waso wɔniiti. \p \v 22 Masagi Salomɔn leʋeni etea masagiti pɛ ba, kpɛtɛi ta ɠimalai zu. \v 23 GALA ge ɠimalai wola veeni Salomɔn ya, naa maaʋele ma masagiti pɛ ti ɠɛni ʋaazu ga ti goomɛni. \v 24 Ɛsɛ ge ɗa ʋa ga vebɛaniiti pɔ, ga walii zɔɔlaiti ta zanu sɔɔlaiti, seɠeiti ta kɔɔɠɔ zɔɔlaiti, é tufa maku nɛɛnɛgiti feezu, ta sooiti, naa ʋɛɛ soovale fuuluiti ba. Ʋele ɠana é ɠɛni ɠɛɛzu la kona-o-kona. \p \v 25 Sooiti ta wotoloiti makɛ ʋɛlɛi waanaanigɔ (4.000) ɠa é ɠɛni Salomɔn ya, ta soo ɓizɛ zalaʋusu waapuugɔ maazu felegɔ (12.000), é ti ɠaaɠwɛ taaiti su, ʋɛti ná-sooiti ti ɠɛni ná, ta Zeluzalɛme tɔ ɓɔɠɔi ɠobaʋɛ. \v 26 Salomɔn ɠɛni masadai ɠɛɛzu zɔɔma masada ʋɛlɛʋɛlɛgiti pɛ unda, é zo ziɛ wolai Efelate, é li Filisiti yooi zu, é zeeli Ezipete yooi ɠwɛgi ma. \v 27 Masagi zaalai zu, walii mɔinni Zeluzalɛme eɠɛ kɔtui, sɛdele gului mɔin eɠɛ sikɔmɔɔl gului, nii é ʋɔnɔsu ziɛlaʋɛ ma nɛmɛi zu. \v 28 Ti ɠɛni ʋaazu ga sooiti Salomɔn ʋɛ, é zeɠe Ezipete ta zɔɔma yooiti pɛ su. \s Salomɔn zaa vai \r (1 Masagiti 11:41-43) \p \v 29 Salomɔn ná-kɛɛwotii mɔtaiti, é zo ma mɔungiti ma, é li gaaɓelagiti pɔ, naati sɛʋɛʋɛ GALA goo wo nui niiti ta-zɛʋɛiti su: Natan, Silo nui Ayiya, ta Yeyedo ná-kulakɛlɛma zɛʋɛiti su é lo Neɓate ná-doun zunui Zeloɓoame vaa zu. \v 30 Salomɔn kɛɛni masadai zu Zeluzalɛme ta Izilayɛle pɛ unda ga kona ʋuunaanigɔ (40). \v 31 Naa ʋoluma, Salomɔn zaani. Ti maaɠuluni kɛɛɠɛ Davide ná-taa wolai zu. Ná-doun zunui Loɓoame ɠa é masadai ɠɛɛni potogi zu. \c 10 \ms1 Zuda Ta Izilayɛle Masagiti Ta-Vaiti \mr (10:1—36:23) \s Balimai: Zuda masagi Loɓoame // ta Izilayɛle masagi Zeloɓoame \r (1 Masagiti 12:1-15) \p \v 1 Loɓoame liini Sikɛme, mazɔlɔɔ Izilayɛle nuiti pɛ ti ɠaalɛɛni ba ná ga ti sei ga masagi. \v 2 Neɓate ná-doun zunui Zeloɓoame ɠɛni Ezipete, ʋɛ é ʋelani ná, é lɔɔɠu Salomɔn ʋa. É niima maaɓɔgi ma woo mɛnigai ma, é zeɠeni Ezipete yooi zu, é ʋa ʋolu. \v 3 Ti numaa leʋeni daaɠomisu, Zeloɓoame ʋaani naazu, tɔ-o, Izilayɛle nuiti-yo, ti ɓɔɛni Loɓoame ʋɔ ɠani: \v 4 «È-ɠɛɛ gi unma ɠasɔi wola wuiɗa, ɗɔun ta ɠulana duɔla ɠasɔi naa ná-buii ma, nii è-ɠɛɛ daai gi unma, gá botii ɠɛ è ʋɛ.» \v 5 É ɠɛni ti ma: «À li, wa ɠale ma ʋolu, wo ʋa pɔ̀ bɛ folo saʋagɔ ʋoluma.» Nuɓusɛi liini. \p \v 6 Masagi Loɓoame kɛwolaiti gaazaɠani, niiti ti ɠɛni kɛɛɠɛ Salomɔn lɛnɛsu kɛai ma vulua, é ɠɛ ti ma: «Tɛnɛ kpɛgele ɠa wo feezu, gè nuɓusɛi wooɠaaʋote da?» \v 7 Naati ti gooɠaaʋoteni, ti ɠɛ ma: «Ni ɗa ɓɔɠɔ lɛɛna ga ɗa ga nu ʋagɔ nuɓusɛi ʋɛ, ni ɗa ti wooɠaaʋotena ga woo ʋagɔiti, ta ɠɛɛzu ga ɗa-wotiɠɛ nuiti eyɛsu ɠɔ.» \p \v 8 Kɛlɛ Loɓoame la ɠɛni kɛwolaiti ta-lɛnɛgi zoni nii ti feeni zea. É zinipoiti gaazaɠani, niiti ti ɠɛni loni koba, ta niiti ti ɓaɠoni ʋɔɔma. \v 9 É ɠɛni ti ma: «Tɛnɛ kpɛgele ɠa wo feezu, gè nuɓusɛi wooɠaaʋote da, é ɠɛɛzu mà: ‹Ta ɠula kasɔi nii ná-buii ma, nii è-ɠɛɛ daai gi unma›?» \v 10 Kɛɠala zunu loungoiti ti ɠɛni ma: «Nuɓusɛi niiti ti ɠɛ: ‹È-ɠɛɛ kasɔ wuii daa gi unma, naa maaʋele ma è ta ɠula ma,› ɗa ti wooɠaaʋote ɠani: ‹Zèeɓeɠa goi wɔɔlɔʋɛ kɛ̀ɛ zaamalɔkaeiti ba. \v 11 Kɛ̀ɛ kasɔ wuigi laaʋɛ wo unma, nɔ̀un nà ta ʋɛɛzu ná-buii ʋa. Kɛ̀ɛ ɠɛa wo ʋolu ga kpakɔi, nɔ̀un nà ʋilɛsu wo ʋolu ga kpakɔi nii maayikiai.› » \p \v 12 Foloi zaʋasiɛi Zeloɓoame ta nuɓusɛi pɛ ti ʋaani, ti Loɓoame ɠa, eɠɛʋelei é boni la ti ma. \v 13 Masagi Loɓoame la ɠɛni ziɛni ga kɛwolaiti ta-lɛnɛgi, é ɓɔɛni nuɓusɛi ʋɔ ga ɲɔuɗa, \v 14 eɠɛʋelei nɔ bɔɔla zunu loungoiti ti tɛnɛni la, é ɠɛni ma: «Kɛ̀ɛ kasɔ wuigi laaʋɛ wo unma, nɔ̀un nà ta ʋɛɛzu ná-buii ʋa. Kɛ̀ɛ ɠɛa wo ʋolu ga kpakɔi, nɔ̀un nà ʋilɛsu wo ʋolu ga kpakɔi nii maayikiai.» \v 15 Ʋele ɠana masagi ɠɛlɛni la nuɓusɛi wooi ʋa, mazɔlɔɔ GALA ɓɔɠɔi ɠa é loni faiti tuɠɔ ɠana, nii a kɛ é ná-minazeɠegi laazeeli nii é kɛɛni Neɓate ná-doun zunui Zeloɓoame ʋɛ, é ɠula GALA goo wo nui Ayiya la, Silo nui. \s Masadai ɠaaɠwɛ vai su fele \r (1 Masagiti 12:16-24) \p \v 16 Siɛgi zu lɛkpɛma maazu ʋele nuiti ti kaani la ga masagi la woilosu ti-woo ma, ti ɠɛni ma: «Lee ɠili ka ade ɓɔgai ma ada Davide? Ade la ɓɔni pogani ma, ada Izayi ná-doun zunui. Ade ɠale ma ada-laazuʋɛti. Ɗɛi ma è ga Davide mavofodai, ɠaaɓa ɗa-ʋɛlɛi ma.» Nuɓusɛi zeɠeni koba, ti li. \v 17 Loɓoame masadai ɠɛɛni nuɓusɛiti unda, niiti ti ɠɛni zeini Zuda laa wolaiti nɔ zu. \p \v 18 Naa pɛ poluma, é Ɠadolame leʋeni, nii é ɠɛni duɔla wotii unda, naa li Izilayɛle nuiti pɔ bɛ, ti lɛkpɛma maazu ʋelei. Kɛlɛ naati ti sɔɔni ga kɔtui, é za. Masagi ɓɔɠɔi zooni nɔ, é lɛ ná-soo wotoloi zu, é ʋela, é li Zeluzalɛme. \v 19 Ʋele ɠana Izilayɛle nui niiti ti ɠɛni lɛkpɛma maazu ʋelei ti ɠɛlɛni la Davide ná-pɛlɛyeɠei ná-masadai ʋa, eyɛsu za zeeli. \c 11 \p \v 1 Loɓoame zeelini nɔ feya Zeluzalɛme, é kɔɔɠɔ nu waaungila waaʋuulɔsaʋa (180.000) ɠaalɛɛni ba Zuda ta Ɓɛnzamɛn wolodamaiti saama, niiti ti zoogai gola, ga ti li, ti kɔɔi ʋɛɛ Izilayɛle nuiti ba, ti lɛkpɛma maazu ʋelei, nii a kɛ é zei naati unda ga maaɓaai. \v 2 Kɛlɛ Ɠɔoɠɔ GALAGI ɓɔɛni GALA goo wo nui Semaya ʋɔ, é ɠɛ ma: \v 3 «Ɓɔɛ Salomɔn ná-doun zunui Loɓoame ʋɔ, Zuda masagi, naa ʋɛɛ Zuda ta Ɓɛnzamɛn wolodamaiti su nuiti pɛ ba, è ɠɛ ti ma: \v 4 ‹Ɠɔoɠɔ GALAGI wooi ɠaa: À mina lɛ, wo ʋa vala wo-ɠɛɛlointi ba. Wo ɠilagilagi pɛ ge ɠale ma ná-pɛlɛi wu, mazɔlɔɔ nà ɠa niima vaiti seɠeai pɔ̀.› » Ti ɠoloni Ɠɔoɠɔ GALAGI wooi ʋɛ, ti ɠaleni ma. Ti la kɔ valani Zeloɓoame ʋa. \s Loɓoame siɠigiti to fai taa wolaiti ma \p \v 5 Loɓoame zeini Zeluzalɛme, é botiiti kɛɛni Zuda laa wolaiti su, niiti siɠigiti ma, \v 6 É siɠigi loni taa wolai niiti ma: Ɓɛteleyɛme, Etame, Tekoa \v 7 Ɓɛte-Suul, Soko, Adulame, \v 8 Gate, Malesa, Zife, \v 9 Adolayime, Lakise, Azeka, \v 10 Soleya, Ayalon, ta Eɓelɔn, zɛbɛsu laa wolaiti niiti ti Zuda ta Ɓɛnzamɛn. \v 11 É ta ɓɔni naati ti-zɛbɛiti ba, é zou zɛʋɛ ɠundiɠiiti sei naati unda, naa ʋoluma mináti ka é ɠɛni ɠɔnɔgi, gulɔi ta dɔɔiti makɛsu ná. \v 12 Taa wolai naati gilagilagiti pɛ su, kɔɔɠɔ zɛpɛgiti ti ɠɛni náti, naa ʋɛɛ kpɛɛinti ba. É zɛbɛ wola veeni taa wolai naati zea. É zeini Zuda ta Ɓɛnzamɛn unda. \s Zuda masadai zɛbɛ zɔlɔɔ fai \p \v 13 Zalaɠa ɠula nuiti ta Levi nuiti niiti ti vazaga ɠɛni de Izilayɛle yooi zu ná pɛ, naati ti latini ná-kakei ɠa, zooi zu ná pɛ. \v 14 Levi nuiti ti ʋoluaveni ta-lii ɠɛɛzuʋɛti niiti ti ɠɛni ta-laaiti koba, ti ti-ɠɔligiti zɛ ná, ti li Zeluzalɛme ta Zuda yooi zu, tɔɔzei Zeloɓoame ta ná-doun zunuiti ti la ɠɛni vaazu bu ti ʋa ta-zalaɠa ɠula wotiiti kɛ Ɠɔoɠɔ GALAGI ʋɛ. \v 15 Zeloɓoame tɔ ɓɔɠɔ ná-zalaɠa ɠula nuiti seini zalaɠa ɠula adaʋɛti faa ma, ʋɛti ti ɠɛni kɔɔɠɔ ganigiti kɔɔzu ná, niiti ti ga boli zinɛi ta nikɛ yiʋoi ʋaaɠulabai, niiti Zeloɓoame ti ɓɛtɛni. \v 16 Levi nuiti kɔɠɔʋo ba, Izilayɛle wolodai ɠilagilagi pɛ su zɔiti é ɠɛ ti yiima ga ti ɠili Ɠɔoɠɔ GALAGI ʋa, Izilayɛle ná-GALAGI, naati ti ɠɛni ʋaazu Zeluzalɛme, ga ti zalaɠaiti kula Ɠɔoɠɔ GALAGI ʋɛ, ti-mɛmɛwolani ta-ƓALAGI. \v 17 Tɔnɔ ma ɓɔbai ɠana ti kɛɛni, nii a kɛ Zuda masadai ɠɔɠɔ ɓikpi, ta ti zobo fe Loɓoame ʋɛ, Salomɔn ná-doun zunui. Ti kɛɛni naa zu ga kona saʋagɔ, tɔɔzei kona saʋagɔ laawu, ti ziɛni Davide ta Salomɔn ɠɔɠɔ ʋogi zu. \s Loɓoame ná-pɛlɛyeɠei \p \v 18 Loɓoame Maɠalate zeɠeni ga anza, naa ɠɛni ga Yelimɔte ná-doun anzanui. Yelimɔte kɛɛɠɛ ɠɛni ga Davide. Maɠalate dee laaseigi ga Aɓiyayile, naa ɠɛni ga Eliyaɓe ná-doun anzanui, é ɠɛ ga Izayi ná-dounloin. \v 19 Maɠalate doun zunuiti sɔlɔɔni Loɓoame ʋɛ: Yeyuse, Semalia ta Zaɠame. \v 20 Suɠoozaai ma, é Aɓisalɔme ná-doun anzanui Maaka vuluni ɓalaa, ti dointi sɔlɔɔ ta naa: Aɓiya, Atayi, Ziza ta Selomite. \v 21 Loɓoame Aɓisalɔme ná-doun anzanui Maaka nɛɛni ʋɛ, é leʋe anzai zɔiti ba é ti vuluni, ta niiti é la ɠɛni ti vuluni ga zɔiti kɛʋele. Anzai niiti é ti vuluni, naati ti ɠɛni ga nu puugɔ maazu lɔsaʋa (18), zɔiti é la ɠɛni ti vuluni, naati ti ɠɛ ga nu ʋuulɔzita (60), naati pɛ ti ɓɔsu, ti zunu loun ʋuufelegɔ maazu lɔsaʋa (28) ta anzanu loun ʋuulɔzita (60) zɔlɔɔ bɛ. \v 22 Loɓoame doun mɔun tosuʋɛ veeni Maaka ná-doun zunui Aɓiya ʋɛ, é sei kɛɛɠɛlointi unda, tɔɔzei é ɠɛni pɔ ga é naa ɠɛ ga masagi ʋotogi zu. \v 23 É kɛɛni ga keleɠele, é ná-doun zunui zɔiti gaaɠwɛ Zuda ta Ɓɛnzamɛn laa wolaiti pɛ su, niiti siɠigi ti ma, é ɠɔnɔgi ve ti ya ga pooʋama, é anza mɔinmɔin fulu ti ʋɛ. \c 12 \s Ezipete masagi Sisake lɛɛ vai ga kɔɔi // Zeluzalɛme \r (1 Masagiti 14:25-28) \p \v 1 Loɓoame ná-masa fai zei ʋele ɓɛtɛai ma kpɛ, é la mɔ ɠɛni kɛɛzu é ʋa ɠolo Ɠɔoɠɔ GALAGI ná-tɔgiti bɛ. Izilayɛle nuiti pɛ ti ʋokɔɠɔni ma naa zu. \v 2 Loɓoame ná-konagi lɔɔlusiɛi ma masadai zu, Ezipete masagi Sisake lɛɛni Zeluzalɛme laalɔɠɔma. Wooʋaladai nii Izilayɛle kɛɛni ga Ɠɔoɠɔ GALAGI, naa zuɓoloi ɠɛni ga naa ti ɠɛni kɔmɔsu. \v 3 Sisake zeɠeni Ezipete ga kɔɔɠɔ wotolo waagila unfelegɔ (1.200) ta soo ɓizɛ zalaʋusu waaʋuulɔzita (60.000), é ɠɛni kɔɔʋɛbɛ wola untuɠɔ nii nu la zooga gaalusu, niiti ti ɠɛni ga Ezipete nuiti, Liɓi nuiti, Suki nuiti, ta Etiyopi nuiti. \v 4 É Zuda laa wolaiti soni, eyɛsu é zeeli Zeluzalɛme ma. \p \v 5 GALA goo wo nui Semaya liini, é Loɓoame ta Zuda lotuɠɔiti pɛtɛ, niiti ti ɠaalɛɛni ba Zeluzalɛme, siɛgi zu Sisake ɠɛni maaɓuɠazu la, é ɠɛ ti ma: «Ɠɔoɠɔ GALAGI wooi ɠaa: ‹Wo ɠɛlɛa bà, nà ɓalaagi gè ɠɛlɛa wo ʋa, gè wo yɛ Sisake yeezu.› » \v 6 Izilayɛle lotuɠɔiti ta masagi ti ɓɔɠɔmaayeini, ti ɠɛ ma: «Ɠɔoɠɔ GALAGI lelebogɛ.» \v 7 Siɛgi zu Ɠɔoɠɔ GALAGI kaani la ga ta ɓɔɠɔmaayeizu, é ɓɔɛni ʋolu Semaya ʋɔ ga niinɛ, é ɠɛ ma: «Tɛi ti ɓɔɠɔmaayeiɗa, gè la mɔ ti undaaʋilisu, su la mɔ ɠoozani, gè ti unmɔɔ, naa ʋolu nà-ziiɠaawanai la yeizu Zeluzalɛme ma ga Sisake maaʋele. \v 8 Naa pɛ ge ɠɛɛ ʋa, ta yɛsu naa yeezu, naazu ta zɔɠɔzu ɠa niina botii ɠɛai ʋa bɛ̀, ta botii ti kɛɛzu zou ɠili su masagiti bɛ.» \p \v 9 Ezipete masagi Sisake ʋaani, é kɔɔi vala Zeluzalɛme ʋa. É Ɠɔoɠɔ GALAGI zei ʋɛlɛi wu naavolo makɛsuʋɛ anii pɛ seɠeni ta masa pɛlɛi wu geleiti, é anii pɛ seɠeni. É lati, é zanu kɔɔɠɔ zɛpɛgiti seɠe, niiti Salomɔn ti ɓɛtɛni. \v 10 Masagi Loɓoame naati maavalibogi ɠɛɛni ga kɔlu ɓɔi kɔɔɠɔ zɛpɛgiti, é ti ve salaʋusui niiti ti ɠɛni masa pɛlɛi laaʋɛ makɛsu, naati ta-ɠundiɠiiti zea. \v 11 Masagi li laa ɠilagila Ɠɔoɠɔ GALAGI zei ʋɛlɛi ma ɠoizuʋɛ, salaʋusuiti ti ɓena kɔɔɠɔ zɛpɛgiti seɠe, naa ʋoluma ti ɠale ma ga tiye, ti ti la ma ʋɛlɛi wu. \v 12 Siɛgi zu Loɓoame ɓɔɠɔmaayeini la, Ɠɔoɠɔ GALAGI ná-ziiɠaawanai zeɠeni ma, é la mɔ ɠɛni ɠoloɠoloni mɛtu. Tɔun vɔlɔ faa ʋagɔi tanigaa ti ɠɛni dɛ ɠɛɛzu Zuda yooi zu. \s Loɓoame ná-masa fai ɠaaɓelagi \r (1 Masagiti 14:21-24, 29-31) \p \v 13 Masagi Loɓoame masadai ɠɛɛni Zeluzalɛme, é ná masadai zapelɔɔni. Ná-konagi ɠɛni ga puunaani maazu ɠila (41), siɛgi zu é zeini la ga masagi. Kona puugɔ maazu lɔfela (17) ɠa é kɛɛni masadai zu Zeluzalɛme, taai nii Ɠɔoɠɔ GALAGI yiimazeɠeni la Izilayɛle wolodamaiti pɛ saama ga tɔɠɔi ʋɛɛ ná ʋa. Loɓoame dee laa ɠɛni ga Naama, Amɔn nu ɠɛni de. \v 14 É Ɠɔoɠɔ GALAGI wanama vai ɠɛɛni, mazɔlɔɔ é la ɠɛni ɠilizu naa ʋa ga yii pɛ. \v 15 Loɓoame ná-kɛɛwotii, é zo ma mɔungiti ma, é li gaaɓelagiti pɔ, naati sɛʋɛʋɛ GALA goo wo nuiti Semaya ta Ido ta-zɛʋɛi zu, boloda lɔlɔ sɛʋɛi zu. Kɔɔi yɛni nɔ ɠɔ Loɓoameni zɔɠɔzu ta Zeloɓoame. \v 16 Loɓoame zaani. Ti maaɠuluni Davide ná-taa wolai zu. Ná-doun zunui Aɓiya ɠa é masadai ɠɛɛni potogi zu. \c 13 \s Zuda masagi Aɓiya \r (1 Masagiti 15:1-8) \p \v 1 Zeloɓoame ná-kona puugɔ maazu lɔsaʋasiɛi (18) ma masadai zu Izilayɛle unda, Aɓiya zeini Zuda unda ga masagi. \v 2 Kona saʋagɔ ɠa é kɛɛni masadai zu Zeluzalɛme. Dee laa ɠɛni ga Mikaya, Giɓea nui Uliyɛle ná-doun anzanui ɠɛni de. Kɔɔi ɠɛni Aɓiyani zɔɠɔzu ta Zeloɓoame. \p \v 3 Aɓiya kɔɔi lɔɔzeini, ná-kɔɔʋɛbɛi ɠɛni ga nu waaunnaanigɔ (400.000), kɔɔɠuluɓa wolaiti zeelobai wogai ga tiye, Zeloɓoame lo daalɔɠɔma ga nu waaundɔsaʋa (800.000), naati ɓalaa ti ga kɔɔɠuluɓa wolaiti zeelobai wogai ga tiye. \v 4 Aɓiya loni Semalayime gizei ma, nii é Efelayime ɠize yooi zu, é zɛba é ɗa ɠɛ ma: «Zeloɓoame, wa Izilayɛle nuiti pɛ, à woilo gòo ma! \v 5 Wo la suɠwɛɛ ɓaa ga Ɠɔoɠɔ GALAGI, Izilayɛle ná-GALAGI minazeɠeʋɛ nii é la ɠoloɠologa ta é la valiboga ga é Izilayɛle masadai vea Davide ta fofodaiti zea? \v 6 Kɛlɛ Neɓate ná-doun zunui Zeloɓoame, nii é ɠɛa ga Davide ná-doun zunui Salomɔn ná-botiɠɛ nu, naa ɓakagɛ maliɠii laalɔɠɔma. \v 7 Tooya nuiti ta nu ɲakaiti ti ɠaalɛɛni ba koba, ti wuzeɠe Salomɔn ná-doun zunui Loɓoame laalɔɠɔma. Naa ɠɛni ga zunu loungo, ɠi gola la ɠɛni dɛ zea, naa maaʋele ma, é la ɠɛni zooni é ʋa ti zakpe. \v 8 Niima ziɛgi zu, wa ɠisiɛzu ga wa zoo vɔnisu masadai ma nii Ɠɔoɠɔ GALAGI feai Davide mavofodaiti zea? Wa ga bɛbɛ wolai, naa ʋoluma nikɛ yiʋo ʋaaɠulabaiti ta wo ya, niiti Zeloɓoame ti ɓɛtɛai wo ʋɛ ga wa-ɠalagiti. \v 9 Kɛlɛ wo Ɠɔoɠɔ GALAGI ná-zalaɠa ɠula nuiti kpɛɛʋɛ, Aalɔn mavofodaiti, naa ʋɛɛ Levi nuiti ba, wo zɛba wo ɓɔɠɔ zalaɠa ɠula nuiti seɠe, eɠɛʋelei zii ɠiligiti ti kɛɛzu la. Wo ʋɔ bɛ kpela ka nɔ ga nu ʋa ga nikɛ zinɛ ɓokpa gila, naa ʋɛɛ baala sinɛ lɔfela ʋa, è lɔa ɠana zalaɠa ɠula nuiti saama, botiɠɛ vai zu galagiti bɛ, niiti ti la ga GALA kite. \v 10 Gɔun Ɠɔoɠɔ GALAGI ɠa é ga gá-ƓALAGI, gi la ɠɛlɛa ba. Gá-zalaɠa ɠula nuiti ti botii ɠɛɛzu Ɠɔoɠɔ GALAGI ʋɛ, naati ta ga Aalɔn mavofodaiti, Levi nuiti ka ta ɗa ɓɔ ti ʋa. \v 11 Sobu ɠilagila ta kpɔkɔ ɠilagila ta ɗa gala zalaɠaiti kula Ɠɔoɠɔ GALAGI ʋɛ, ta ansansegi, ta ɓului nii maanɛai ga é ve Ɠɔoɠɔ GALAGI ʋɛ, ta ɗa naa la yeenɔpɛ taɓali ɲadegai ɠa, kpɔkɔ-o-kpɔkɔ ta ɗa zanu fitinaiti gaazo, ti naati sei fitina zei anii ɠa, nii kpɛtɛai ga zanu kitei. Devei nii gá-ƓALAGI Ɠɔoɠɔ GALAGI feai gi ya, naa ɠa gi ziɛzu la, wa ma, wo ɠɛlɛa ba. \v 12 À ɠigaiziɛ lɛɛ, GALA ka gi ʋa, tɔ ɠa é ga gá-masagi, puʋugiti ta ná-zalaɠa ɠula nuiti zea, ti ɠɛʋele ɓɛtɛai ga ti fɛ wo laalɔɠɔma, Izilayɛle nuiti. À mina kɔɔi ɠɔ Ɠɔoɠɔ GALAGI laalɔɠɔma, wo-mɛmɛwolani ta-ƓALAGI, tɔɔzei wo la zobo nɔpɛ sɔlɔɔga naama vai zu.» \p \v 13 Naama ziɛgi zu Zeloɓoame ná-salaʋusui tanigaa leʋeni ga ti vala Zuda nuiti ba ga ti ʋoluʋelei. Ná-kɔɔʋɛbɛi wɔɔlɔzuʋɛ ɠɛni loni Zuda nuiti daawu. Niiti ma ti pele ɓɔungi ɠɛɛzu, naati ti ga ti ʋoluʋelei. \v 14 Naa maaʋele ma, Zuda nuiti ti kaani ga ta kɔɔ ɓɔ felegɔi yɔɠɔzu, ti ʋoluʋelei ta ti ɠakala ʋelei. Zuda nuiti ti zɛba ti kpee loo Ɠɔoɠɔ GALAGI ma, zalaɠa ɠula nuiti ti puʋugiti fɛ. \v 15 Naama yeeɠɛɠalai nɔ ti kɔɔ ɓeei loo. Gaamanɔ, Zuda nuiti ta-ɓee wooi naama ziɛgi zu, Ɠɔoɠɔ GALAGI Zeloɓoame ta Izilayɛle ɠɔɔʋɛbɛi pɛ sakpeni, é ti loo bu Aɓiya ta Zuda ɠɔɔʋɛbɛi luɠɔ. \v 16 Izilayɛle nuiti ti ʋelani Zuda nuiti ba. GALA zobogi veeni Zuda nuiti bɛ ti laalɔɠɔma. \v 17 Aɓiya ta ná-kɔɔʋɛbɛi ti wola ziɠani ti ʋa, ti ta-ɠɔɔɠuluɓa wolaiti nu waaundɔɔlugɔ (500.000) ʋa ti ʋa. \v 18 Naama voloi ɠɛni ga Izilayɛle nuiti gaazu unfe seɠe voloi. Zuda nuiti ma ti zobogi zɔlɔɔni, tɔɔzei ti ʋoluzeini Ɠɔoɠɔ GALAGI ʋa, ti-mɛmɛwolani ta-ƓALAGI. \p \v 19 Aɓiya ʋilɛni Zeloɓoame ʋolu, é ɗa kpɛ, é taa wola mɔinmɔin kula zea: Ɓetɛle ta koba laa goiti, Yesana ta koba laa goiti pɛ, naa ʋɛɛ Efelon ʋa ta koba laa goiti pɛ. \v 20 Yeeɠɛɠalai kpein Aɓiya kɛɛni masadai zu, Zeloɓoame la ɠɛni gaaɓaa zɔlɔɔni, gaaɓelagi, Ɠɔoɠɔ GALAGI doɠa, é za. \v 21 Kɛlɛ Aɓiya mu ná-zobogi ɠaa ɠɛni liizu ga wɔɔlɔa. Anza puugɔ maazu naanigɔ (14) ɠa é fuluni, é zunu loin zɔlɔɔ ga puufele maazu felegɔ (22), anzanu loin ɠɛ ga puugɔ maazu lɔzita (16). \p \v 22 Aɓiya ɠɛɛwotii zɔiti, ta nii kpein é kɛɛni, naa ʋɛɛ siɛ ʋelei ʋa ta ná-kpɔɛi, naati sɛʋɛʋɛ GALA goo wo nui Ido ná-ɠizɛsu zɛʋɛi zu. \c 14 \p \v 1 Aɓiya zaani. Ti maaɠuluni Davide ná-taa wolai zu. Ná-doun zunui Aza ɠa é masadai ɠɛɛni potogi zu. \s Aza ná-masadai lɔɔzeigi \r (1 Masagiti 15:9-11) \p Aza ná-masa fai ma ziɛgi zu, zooi kona puugɔ yiilɛi sɔlɔɔni. \p \v 2 Aza Ɠɔoɠɔ GALAGI yiima vai ɠɛɛni, ta nii sɔlegai naa ɠaazu. \v 3 É wɛɛn ɠalagiti ta-zalaɠa ɠulazuʋɛti pɛ kulani zooi ʋa, naa ʋɛɛ zalaɠa ɠula adaʋɛti ba, é sale ɠɔtuiti kpezeɠele, é sale wuluiti teʋe ga. \v 4 É ɠɛni Zuda nuiti ma ti ɠili Ɠɔoɠɔ GALAGI ʋa, ti-mɛmɛwolani ta-ƓALAGI, naa ʋolu ti ɠolo tɔgi ma leveiti bɛ. \p \v 5 Aza gala kiligiti ta-zalaɠa ɠula adaʋɛti ta gulɔ maku nɛɛnɛ galazuʋɛti pɛ koloɠoloni Zuda laa wolaiti pɛ su. Zooi zeini kpɛ ziilɛi su ná-masa siɛgi zu. \v 6 É ziilɛi siɛgi naa zeɠeni, é siɠigi lo taa wola mɔinmɔin ma Zuda yooi zu. Naama yeeɠɛɠalai pɛ daawu, nu nɔpɛ ge la ɠɛni kɔɔ ʋɛɛni ba, tɔɔzei Ɠɔoɠɔ GALAGI ɠɛni ɓaazu ná-ziilɛigi maazu. \v 7 É ɠɛni Zuda nuiti ma: «Ade taa wolai niiti to ʋolu, ti maaɠaku ga kɔɔɠɔ ziɠigiti, naa ʋɛɛ kpogiti ba ti ʋilisu su. Ade naa ɠɛ siɛgi zu adɔnɔ ga dɛ, mazɔlɔɔ ada-ƓALAGI, Ɠɔoɠɔ GALAGI yiimai ɠɛɛ vai ɠa ade ʋilɛgai polu. Ade ɠilia ba kpaan, naa ɠa é kɛa é ziilɛigi vea ade ʋɛ ada-you ɠwɛmaʋɛti pɛ.» Ti tɔɔzeini ga naama ziɠigiti toga, ti ɗa li luɠɔma. \s Aza ná-fɔnifaamaiti \p \v 8 Kɔɔʋɛbɛi é ɠɛni Aza ya, ti ɠɛni ga nu waaunsaʋagɔ (300.000) Zuda nuiti saama, kpɛɛinti ta kɔɔɠɔ zɛpɛ golaiti ti ti ya, Ɓɛnzamɛn geleiti ti ɠɛ ga nu waaunfelegɔ waaʋuulɔsaʋa (280.000), kɔɔɠɔ zɛpɛ koiti ti ti ya, naa ʋoluma ti zoogai mɛɛin ʋilisu, ti pɛ ti ɠɛni ga kɔɔɠɔ nu ɠɛzɛɠɛzɛgiti. \p \v 9 Etiyopi nui Zela lɔɔni kɔɔ lɔɓɔi ʋa daalɔɠɔma ga salaʋusu miliyɔn ɠila (1.000.000), naa ʋɛɛ kɔɔɠɔ wotolo unsaʋagɔ (300) ʋa, é yɛni ʋaazu é zeeli Malesa. \v 10 Aza liini é daaɠomi, kɔɔɓɔ felegɔiti ti zɛba ti ʋilɛ ɓɔɠɔ laawu kɔɔɠɔ vai ma, Sefata pɛtugi zu, Malesa ɠobaʋɛ. \v 11 Aza wooɠulani Ɠɔoɠɔ GALAGI ma, ná-GALAGI, é GALA falini ɠani: «Ɠɔoɠɔ GALAGI, é ɠula è ʋolu, nu nɔpɛ ge la zooga é ʋa ɓɔ zeemaalɔi nu ʋa zɛbɛsu nui laalɔɠɔma. Ʋa, è ɓɔ gi ʋa mu, Ɠɔoɠɔ GALAGI, gá-ƓALAGI, mazɔlɔɔ ɗa ɠa gi ʋoluzeizu è ʋa, è-laaseigi ɠa gi liizu la bɛbɛ wolai nii laalɔɠɔma. Ɠɔoɠɔ GALAGI, ɗa ɠa è ga gá-ƓALAGI, mina kɛ nu vului ʋa pilɛ sɔlɔɔ è ma!» \p \v 12 Ɠɔoɠɔ GALAGI loɠani Etiyopi nuiti su, Aza ta Zuda nuiti gaazu, ti ʋela. \v 13 Aza ta ná-kɔɔɓɔgi ti ʋilɛni ti ʋolu, ti ɗa ti ɓɛ eyɛsu ti zeeli Gelaal. Etiyopi nuiti ti wola zaani, gaaɓelasu vɔlɔ ti gila kpalaa ge ɠulani kɔɔi naa zu, mazɔlɔɔ Ɠɔoɠɔ GALAGI ta ná-kɔɔʋɛbɛi ti wola ziɠani ti ʋa. Aza ta ná-nuiti ti ani mɔinmɔin soni kɔɔi naa zu. \v 14 Tɛi Ɠɔoɠɔ GALAGI maaʋele ma, dualuagi lɔɔni Gelaal ta koba laa wolaiti pɛ. Aza ta ná-kɔɔʋɛbɛi ti valani ti ʋa ga kɔɔi, ti vɔni ti ma, ti naavolo mɔinmɔin seɠeni. \v 15 Ti valani ɓalaa togani makɛsuʋɛti ba, ti baala mɔinmɔin so ta boli mɔinmɔin, naa ʋɛɛ ɲɔmɛ mɔinmɔin ba. Naa ʋoluma ti ɠaleni ma Zeluzalɛme. \c 15 \s Aza wɛɛn ɠalagiti sakpe fai \r (1 Masagiti 15:12-15) \p \v 1 GALA Zɛnvui yeini Wodɛde ná-doun zunui Azalia ma. \v 2 É liini, é Aza laaɠomi, é ɠɛ ma: «À woilo gòo ma, Aza wa Zuda ta Ɓɛnzamɛn nuiti pɛ! Ɠɔoɠɔ GALAGI ɠa wo ʋa, siɛgi pɛ su wo yɛsu la ba. Ni wa gaiziɛna, toɠa ɓɔɠɔ yɛna wo ka, kɛlɛ ni wa ɠɛlɛna ba, toɠa ɠɛlɛ wo ʋa. \v 3 Izilayɛle folo mɔinmɔin kɛa GALA kiteɠite ge la bɛ, zalaɠa ɠula nu la bɛ nii a kala, tɔ ge la ɓalaa zea. \v 4 Kidaaʋiligi zaama, Izilayɛle nuiti ti ɠaaʋotega Ɠɔoɠɔ GALAGI ma, Izilayɛle ná-GALAGI, ti gaiziɛni, naa ma ge ɓɔɠɔ yɛna ti ka. \v 5 Naama ziɛgi zu ziilɛi nɔpɛ ge la ɠɛni naati bɛ, ti ɠɛni liizu, ti ɗa ʋa, tɔɔzei yeeɠɛɠalaiti gola ɓaani ná yɔɠɔzuʋɛ zei wo nuiti pɛ ma. \v 6 Kɔɔi ɠɛni nɔ adɛ pɛ, zooiti ta zooiti zɔɠɔzu, taa wolaiti ta taa wolaiti zɔɠɔzu, tɔɔzei GALA ge ɠɛni maanɔɠɔ ma zii pɛ zeizu ti ma. \v 7 Wɔun, à lo kpaan, à mina ɠɛ ga ɓaaʋalasu nuiti, tɔɔzei wo-mɔɔlɛzuʋɛti suɲaka la ɠula.» \p \v 8 Siɛgi zu Aza keela wooi naa mɛnini da, nii GALA goo wo nui Azalia boni, Wodɛde ná-doun zunui, Aza iɲɔdɔɔ wolai zɔlɔɔni, é kɔɔɠɔ gani ɲɔiti pɛ kulani Zuda ta Ɓɛnzamɛn yooi ʋa, naa ʋɛɛ taa wolai naati pɛ su ʋa, niiti é ti zoni Efelayime ɠize yooi zu. É Ɠɔoɠɔ GALAGI ná-zalaɠa ɠulazuʋɛ niinɛni, nii é ɠɛni Ɠɔoɠɔ GALAGI zei ʋɛlɛi ɠakalaʋɛ. \v 9 Naa ʋoluma, é Zuda ta Ɓɛnzamɛn nuɓusɛiti pɛ gaalɛɛni ba, naa ʋɛɛ seikɔɠɔma nuiti ba ti zeɠeai Efelayime, Manasé ta Simiyɔn yooiti su, tɔɔzei nu mɔinmɔin ge zeɠeni Izilayɛle masa zooi zu, ti ɠili tɔun ba, siɛgi zu ti kaani la ga ná-GALAGI, Ɠɔoɠɔ GALAGI ɠa ba. \v 10 Ti pɛ ti ɠaalɛɛni ba Zeluzalɛme Aza ná-kona puugɔ maazu lɔɔlusiɛi (15) ma masa fai zu, naama alugi zaʋasiɛi ma. \v 11 Naama voloi, nii kpein ti soni kɔɔi zu, ti naa ɠilazuʋɛ pɛ kulani ga zalaɠaiti Ɠɔoɠɔ GALAGI ʋɛ: nikɛ undɔfela (700) ta baala waadɔfela (7.000). \v 12 Ti yiilaa ziɠani ga minazeɠegi ga ta ɠili Ɠɔoɠɔ GALAGI ʋa, ti-mɛmɛwolani ta-ƓALAGI, ga ti-yiimaʋɛ pɛ ta ti-yɛnvui pɛ. \v 13 É zɛʋɛni minazeɠegi naa zu ga zɔi nɔpɛ é la ɠilini Ɠɔoɠɔ GALAGI ʋa, Izilayɛle ná-GALAGI, naama nui ta paa, zunu ɓaa anzanu, ma nu losuʋɛ ɠɛni ɠale-o-ɠale. \v 14 Ti ɠonani Ɠɔoɠɔ GALAGI ʋɛ ga woo wola, zealoɠai zaama, ga puʋu gooiti ta kooleiti gooiti. \v 15 Zuda masa zooi zu nuiti pɛ koozunɛɛni, tɔɔzei minazeɠegi naa ʋa ti kɛɛni ga yii pɛ. Tiya ɓɔɠɔ ɠa é nɛɛni ti ʋɛ ga ti Ɠɔoɠɔ GALAGI ɠaiziɛ, naa ma ge ɓɔɠɔ yɛni na ti ka, é dooɠogi ve ti ya ta-you ɠwɛmaʋɛti pɛ. \p \v 16 É lɛbiya laaseigi zeɠeni deewola Maaka ʋa, nii é ɠɛni lolisu ga «Masa mama wolai», mazɔlɔɔ naa kɔɔɠɔ gani ɲɔi ta ɓɛtɛni anzanu ɠalagi Asela ʋɛ. Aza kɔɔɠɔ ganigi naa leʋeni ga, é fukɔ, é gala Sedelɔn pɛtugi zu. \v 17 Kɛlɛ anɛɛ Aza zii ma voloi pɛ su, é Ɠɔoɠɔ GALAGI nɛɛni ʋɛ ga zii pɛ, zalaɠa ɠula adaʋɛti ti la ɠɛni ɓeni pɛ Izilayɛle yooi zu. \v 18 É ʋaani ga anii naati GALA sei ʋɛlɛi ma ɠoizuʋɛ, niiti ta kɛɛɠɛ ti ti veeni Ɠɔoɠɔ GALAGI ʋɛ: walii, zanugi, ta sɔɔla ɠiligiti. \v 19 É la mɔ ɠɛni kɔɔ ɠɔɔni, eyɛsu ná-konagi puusaʋa maazu lɔɔlusiɛi (35) ma masa fai zu. \c 16 \s Kɔɔi é ɠɛni Zuda yɔɠɔzu ta Izilayɛle \r (1 Masagiti 15:16-22) \p \v 1 Aza ná-konagi ʋuusaʋagɔ maazu lɔzitasiɛi (36) ma masa fai zu, Izilayɛle masagi Ɓaasa ʋaani yeeta, é kɔɔi ʋɛɛ Zuda yooi ʋa, é siɠigi lo Lama taa goi ma, nii a kɛ é pelei leʋe Zuda masagi Aza luɠɔ ta ná-zooi zu nuiti, ti mina ɗa ga lɔ, ti ʋa ɗa ɠula ga miná ʋele. \v 2 Aza walii ta zanugi zeɠeni, niiti ti ɠɛni Ɠɔoɠɔ GALAGI zei ʋɛlɛi ma naavolo makɛsuʋɛ, ta masagi ná-pɛlɛi wu, é ti leʋe Siili masagi Ɓɛne-Ɠadade ma, nii é ɠɛni zeini Damase, é ɠɛni naa ma: \v 3 «De minazeɠe yɔɠɔzu, eɠɛʋelei de-ɠɛɛni felegɔ ti kɛɛni la. Pɛtɛ, gè walii ta zanugiti teʋega è ma. Li, è ɗa-minazeɠegi ɠoloɠolo nii é wo yɔɠɔzu wa Izilayɛle masagi Ɓaasa, nii a kɛ é zeɠe nà-zooi ma.» \p \v 4 Ɓɛne-Ɠadade yeezeini masagi Aza ná-kpɔɛi wu, é ná-salaʋusu ɠundiɠiiti teʋeni, ti li ti kɔɔi ʋɛɛ Izilayɛle laa wolaiti ba. Ti tɔɔzeini Iyon, ti li Dan ta Aɓɛle-Mayime, naa ʋɛɛ Nɛfɛtali laa wolai mɔtai pɛ ba, ʋɛti ti ɠɛni aniiti makɛsu náti. \v 5 Ɓaasa naa mɛnigai ma, é looɠoni siɠigi lo fai ʋa Lama ma, é botii pɛ to. \v 6 Masagi Aza ɠɛni Zuda nuiti kpein ma, ti kɔtuiti ta guluiti mɛɛn, niiti Ɓaasa ɠɛni botii ɠɛɛzu ga tiye Lama ziɠigi losuʋɛ. É ti zeɠeni, é siɠigi lo da Geɓa ta Misepa ma. \s Aza GALA goo wo nui Anani ʋili fai // kasoi ɠa \p \v 7 Názu ɠa GALA goo wo nui Ɠanani ʋaani la Zuda masagi Aza ʋɔ bɛ, é ɠɛ ma: «È la mɔ ʋoluzeini ɗa-ƓALAGI, Ɠɔoɠɔ GALAGI ʋa, kɛlɛ è ʋoluzeiɗa Siili masagi ʋa, naa ma ka é ba, è ʋalaga Siili masagi ná-kɔɔʋɛbɛi ma. \v 8 È-ɠi ka su, Etiyopi nuiti ta Liɓi geleiti ti kɔɔɓɔ kpɛtɛni è laalɔɠɔma nii sɛbɛi ɓaɠoni, kɔɔɠɔ wotoloi ta soo ɓizɛ nu mɔinmɔin ge ti ya. Kɛlɛ anɛɛ naa ʋe, Ɠɔoɠɔ GALAGI zobogi veeni è ya, è vɔni ti ma, mazɔlɔɔ è ʋoluzeini ba. \v 9 Tɔɔzei Ɠɔoɠɔ GALAGI ɠa wɛlɛzu eteai zu ná pɛ, nii a kɛ é kpɔbai ve naama nuiti pɛ bɛ, niiti ti ɓɔɠɔ veai zea ga ti-yii pɛ. Ɠimalala vaa ɠa è kɛai, naa ma ka é ba, è la mɔ looɠoga pɛ kɔɔi ʋa.» \p \v 10 Aza yiiɠaawanani GALA goo wo nui ma. Ná-ziiɠulai zu naa laalɔɠɔma, é boni ti naa zo, ti pili kasoi ɠa, ti kɔluiti pili kɔɠɔiti ba. Naama ziɛ gilagi nɔ zu, Aza tɔɔzeini ga é ɗa nuɓusɛi tanigaa maanɔɠɔ. \s Aza ná-masa fai ɠaaɓelazuʋɛ \r (1 Masagiti 15:23-24) \p \v 11 Aza ná-kɛɛwotiiti, é zo ma mɔungiti ma, é li gaaɓelagiti pɔ, naati sɛʋɛʋɛ Zuda masagiti ta Izilayɛle masagiti ta-zɛʋɛi zu. \v 12 Ná-masa fai ma ɠona ʋuusaʋagɔ maazu taaʋuusiɛi (39) ma, kɔɠɔ wana wolai soni, kɛlɛ anɛɛ kɛai ma seeɓɛi zu, é la ɠɛni wooɠulani Ɠɔoɠɔ GALAGI ma, kɛni sale ɠula nuiti nɔ. \v 13 Aza zaani ná-kona ʋuunaanigɔ maazu ɠilasiɛi (41) ma masa fai zu. \v 14 Ti maaɠuluni kabai gila su, niiti é ti wɔɔni ɓɔɠɔ ʋɛ, Davide ná-taa wolai zu. Ti daani betei zu nii tufa maku nɛɛnɛ mɔinmɔin ɠɛni su, gulɔ maku nɛɛnɛgiti siaai ma, niiti ti ɓɛtɛai ma ɲɛɛliɠi ɠɛ nuiti bɛ, ti ma mɔinmɔin gala ná-lɛbiyai vaa ma. \c 17 \s Zuda masagi Zozafate \r (1 Masagiti 22:41-45) \p \v 1 Aza ná-doun zunui Zozafate ɠa é masadai ɠɛɛni potogi zu. É loni kpaan Izilayɛle laalɔɠɔma. \v 2 É salaʋusu ɓɔgiti seini Zuda laa wolaiti pɛ su, ʋɛti siɠigi ɠɛni náti ma. É salaʋusuiti seizuʋɛti kpɛtɛni zooi zu ná pɛ, naa ʋɛɛ Efelayime laa wolaiti ba niiti kɛɛɠɛ Aza ti zoni. \v 3 Ɠɔoɠɔ GALAGI ɠɛni Zozafate ʋa, tɔɔzei ná-eteai lɔɔzeizuʋɛ, é ziɛni ga mɛmɛwola Davide ziɛ ʋelei, é la ɠɛni ɠilini Ɓaalegiti ba. \v 4 Kɛlɛ tɔun é ɠilini mɛmɛwola ná-GALAGI ʋa, é ziɛ ga naa ná-deveiti, naa ɠa Izilayɛle geleiti ti la ɠɛɛni kɛɛzu. \v 5 Ɠɔoɠɔ GALAGI ɓalaa ge ná-masa fai zapelɔ kpekpe, Zuda nuiti pɛ ti ɓena ʋa pɔ ga vebɛaniiti. É naavoloi ta lɛbiyai zɔlɔɔni ga pooʋama. \v 6 É yiiɓaani kpaan ga é ziɛ ga naama ʋeleiti niiti Ɠɔoɠɔ GALAGI ti zɛʋɛai, eyɛsu vɔlɔ é zalaɠa ɠula adaʋɛti ta sale wuluiti kula Zuda yooi ʋa. \p \v 7 Ná-kona zaʋasiɛi ma masa fai zu, é ná-botiɠɛ nu wolai tanigaa leʋeni Zuda laa wolaiti su: Ɓɛne-Ɠayile, Aɓediyase, Zakali, Netaneyɛle naa ʋɛɛ Misé ʋa, ga naati ti li, ti nuɓusɛiti kala. \v 8 Levi nui niiti ka ti ɠɛni ti ʋolu: Semaya, Netania, Zeɓadia, Azayɛle, Semilamɔte, Zonatan, Adoniya, Toɓiya, naa ʋɛɛ Tɔɓe-Adɔniya ʋa, ta zalaɠa ɠula nuiti: Elisama ta Yolame. \v 9 Ti ɠɛni kalagi wosu Zuda yooi zu, Ɠɔoɠɔ GALAGI ná-tɔ sɛʋɛi ɠa é ɠɛni ti ya. Ti leʋeni Zuda laa wolaiti pɛ su, ti ɗa nuɓusɛiti kala. \s Zozafate ná-zobogi \p \v 10 Ɠɔoɠɔ GALAGI ɠaazuluabai maaʋele ma, Zuda maaɠoolii zu masa zooi tanɔpɛ ge la mɔ ɠɛni kɔɔ ʋɛɛzu Zozafate ʋa. \v 11 Filisiti nuiti ti ɠɛni ʋaazu pɔ ga vebɛaniiti, naa ʋɛɛ maazoloo ganii ʋa ga walii. Alaɓuiti ɓalaa ti ɠɛni ʋaazu pɔ ga kpeɠa zuaiti: baala sinɛ waadɔfela undɔfela (7.700), naa ʋɛɛ boli zinɛ waadɔfela undɔfela (7.700) ʋa. \p \v 12 Zozafate zɛbɛi ta ɠɛni liizu ga ʋiliga su, é kɔɔlaaɠa laa wolaiti kpɛtɛni Zuda yooi zu, ta ani makɛ taa wolaiti. \v 13 É ani mɔinmɔin makɛni Zuda laa wolaiti su, kɔɔɠɔ nu ɠɛzɛɠɛzɛgiti gaalɛai ba Zeluzalɛme. \v 14 Naati gaaɠwɛɛni su ga ta-ʋɛlɛyeɠeiti sei ʋelei kpasu. Zuda geleiti saama, wɛlɛ niiti ka ti ɠɛni ga totuɠɔiti nu waagilagilagi unda. Kundiɠii Adana ɠɛni kɔɔɠɔ nu ɠɛzɛɠɛzɛ waaunsaʋagɔ (300.000) levezu. \v 15 Zɔi é ɠɛni koba, kundiɠii Yoɠanan ɠɛni kɔɔɠɔ nu ɠɛzɛɠɛzɛ waaunfelegɔ puulɔsaʋa (280.000) levezu. \v 16 Zɔi é ɠɛni naa ɓalaa koba, Zikili ná-doun zunui Amasia, nii tɔ ɓɔɠɔi é veeni Ɠɔoɠɔ GALAGI ʋɛ, é ɠɛni kɔɔɠɔ nu ɠɛzɛɠɛzɛ waaunfelegɔ (200.000) levezu. \v 17 Ɓɛnzamɛn geleiti saama, niiti ka ti ɠɛni ná: kɔɔɠuluɓa wolai Eliada, é ɠɛni kɔɔɠɔ nu waaunfelegɔ (200.000) levezu, mɛɛinti ta kɔɔɠɔ zɛpɛgiti ti ti ya. \v 18 Zɔi é ɠɛni tɔun koba, Yeɠozaɓade, naa ɠɛni kɔɔɠɔ nu waaungila waaʋuulɔsaʋa (180.000) levezu, sɔɔlaiti ti ti ya kɔɔɠɔ vai zu. \v 19 Niima nuiti pɛ ti ɠɛni botii ɠɛɛzu masagi ʋɛ, naa ʋɛɛ niina zɔiti ba niiti masagi ti ʋuuni kɔɔlaaɠaiti su, taa wolaiti su, niiti siɠigi ti ma Zuda yooi ɠɔlɔkɔlɔma ná pɛ. \c 18 \s Zozafate ta Akaɓe ti yeezo fai \r (1 Masagiti 22:1-4) \p \v 1 Zozafate naavoloi ta lɛbiyai zɔlɔɔni ga gola. Ti yeeʋilini ɓɔɠɔ zu ta Akaɓe vului maaʋele ma. \v 2 Konagi tanigaa leʋegai ma, é liini laaliizu naa ma Samali. Akaɓe baala mɔinmɔin paani ta nikɛ mɔinmɔin ga ti-vatɔɔgi ta ná-siɛpoluiti. Naa ʋoluma é ɓɔɛni Zozafate ʋɔ ga ti li, ti vala Lamɔte taa wolai ʋa Galaade yooi zu. \v 3 Izilayɛle masagi Akaɓe, Zuda masagi Zozafate ɠaazaɠani, é ɠɛ ma: «Ɗa kɛ è ʋa de li Lamɔte laalɔɠɔma Galaade yooi zu?» Naa gooɠaaʋoteni, é ɠɛ ma: «De felegɔ da liizu, naa ʋɛɛ ɗa-nuiti ta nɔ̀nɔiti ba, ada kɔɔi ɠɔɔzu ʋɔɔma.» \s GALA goo wo nuiti // ti pilɛ sɔlɔɔ fai wo fai \r (1 Masagiti 22:5-12) \p \v 4 Naa ʋoluma Zozafate ɠɛni Izilayɛle masagi ma: «Nà è maanɛɛnɛzu, Ɠɔoɠɔ GALAGI ɠaazaɠa lɛɛ dɛ.» \v 5 Izilayɛle masagi GALA goo wo nu unnaanigɔ (400) ɠaalɛɛni ba, é ti ɠaazaɠa ga: Gá zoo nɛi gi li, gi kɔɔi ʋɛɛ Lamɔte ʋa Galaade yooi zu, ɓaa gè looɠo? Ti gooɠaaʋoteni, ti ɠɛ ma: «Lɛ, GALA ka dɔ masagi yeezu.» \p \v 6 Kɛlɛ Zozafate ɠɛni ma: «Ɠɔoɠɔ GALAGI ná-GALA goo wo nui ta la mɔ ʋɛ, nu ʋa gaazaɠa ga tɔun maaʋele?» \v 7 Izilayɛle masagi gooɠaaʋoteni, é ɠɛ ma: «Nu ɠila nɔ ɠa niina é ʋoluzu, nii da zoo Ɠɔoɠɔ GALAGI ɠaazaɠasu ga maaʋele, daa ɠa ga Misé, Yimila ná-doun zunui. Kɛlɛ wɔinzeɠeʋɛ mà, mazɔlɔɔ é la ɗa ga woo ʋagɔ nɔpɛ bo bɛ̀, kɛni woo ɲɔiti nɔ.» Zozafate ɠɛ ma: «Masagi mina ɓɔɛ ɠana!» \v 8 Izilayɛle masagi ná-botiɠɛ nu wolai gila tolini, é ɠɛ ma: «Li ɠani nɔ, è ʋa ga Yimila ná-doun zunui Misé.» \p \v 9 Izilayɛle masagi ta Zuda masagi Zozafate ɛsɛ maaɠilini ga ná-masa seɠeiti, ti zeini ta-kpɔkpɔgiti ga fiilɛi ɠa, Samali taa ziɠidaʋɛ, GALA goo wo nuiti ti ɗa kulakɛlɛma vaiti bo ti ɠaazu. \v 10 Kenaana ná-doun zunui Sedesiyase minɛiti kpɛtɛni ga kɔlui, é ɗa ɠɛ ma: «Ɠɔoɠɔ GALAGI wooi ɠaa: ‹Minɛi niiti ka è yɛsu Siili nuiti doɠazu ga tiye, eyɛsu è ti zuɠoloɠolo.› » \v 11 Naa nɔ ɠa GALA goo wo nuiti kpein ti ɠɛni bosu, ti ɗa ɠɛ ma: «Lɛ Lamɔte Galaade yooi zu, ɗa zobo sɔlɔɔ, Ɠɔoɠɔ GALAGI ɠa dɔ masagi yeezu.» \s GALA goo wo nui Misé // ta-loobu vai wo fai ti ma \r (1 Masagiti 22:13-28) \p \v 12 Keelai é liini Misé lolisu, é ɠɛni Misé ma: «GALA goo wo nuiti pɛ ti zoloogɛ ma ga ti masagi ná-faa ʋagɔi wo, ɗa ɓalaagi è-wooi maanɛɛʋɛ é zoloo tɔnɔi ma, ɗa ná-faa ʋagɔi wo.» \v 13 Misé gooɠaaʋoteni, é ɠɛ ma: «Gè ɠonaa Ɠɔoɠɔ GALAGI ma, nii é vulua, ga nii nɔpɛ nà-GALAGI bosu mà, naa ɠa gè bosu.» \v 14 Seeliai ma masagi ʋɔ bɛ, naa gaazaɠani, é ɠɛ ma: «Misé, gá zoo nɛi gi li, gi kɔɔi ʋɛɛ Lamɔte ʋa Galaade yooi zu, ɓaa gi looɠo?» Naa ɠɛ ma: «Ungo, li, ɗa zobo sɔlɔɔ, Ɠɔoɠɔ GALAGI ɠa dɔ wo yeezu.» \v 15 Kɛlɛ masagi kpɔɛi zeɠeni, é ɠɛ ma: «Nà yɛsu è maanɛɛnɛzu eyɛsu yeelɛ, è ʋa gaamai wo mà nɔ, é ɠula Ɠɔoɠɔ GALAGI la?» \p \v 16 Misé ɠɛni ma naazu: \q «Gè Izilayɛle nuiti kpein kaaʋɛ, ti vazagai gizeiti ma, \q ti ɠɛai eɠɛ baalagiti, makɛ nu la ti ʋɛ. \q Ɠɔoɠɔ GALAGI ɠɛ ma: \q ‹Totuɠɔ la mɔ niima nuiti bɛ. \q Naa ɠa é ba, ɛsɛ pɛ ge ɠale ma dɔin ná-pɛlɛ wu.› » \p \v 17 Izilayɛle masagi zɛba é ɠɛ Zozafate ma: «Kɛbɛ gè bogɛ è ma ga zunui nii la ɗa ga GALA ná-kulakɛlɛma vaa ʋagɔ wo ga bɛ̀, kɛni ma ɲɔiti nɔ.» \v 18 Misé liini luɠɔ ga kpɔɛi zuɠulaa, é ɠɛ ma: «Woilo mu Ɠɔoɠɔ GALAGI wooi ma! Gè Ɠɔoɠɔ GALAGI ɠaaʋɛ zeini ná-masa kpɔkpɔgi ɠa, naazu geezu ɠɔɔʋɛbɛiti pɛ ti loni koba, zeezazu ʋelei ta kɔʋɛzu ʋelei. \v 19 Ɠɔoɠɔ GALAGI ti ɠaazaɠa ga: ‹Ɓɛ ɠa a zoo é Izilayɛle masagi Akaɓe yaava, nii a kɛ é li, é kɔɔi vala Lamɔte ʋa, Galaade yooi zu, é za kɔɔɠɔzuʋɛ?› Ɛsɛ ge ɗa ná-gooɠaaʋote fe. \v 20 Gaaɓelagi zu, zɛnvui ta maaɓuɠani, é lo Ɠɔoɠɔ GALAGI ɠaazu, é ɠɛ ma: ‹Nɔ̀un nà zoo gè yaava.› Ɠɔoɠɔ GALAGI ɠɛ ma: ‹Ɗa kɛɛzu ɠale?› \v 21 É ɠɛ ma: ‹Nà liizu gè zɛɛi lɔ ná-GALA goo wo nuiti kpein da.› Ɠɔoɠɔ GALAGI ɠɛ ma: ‹Gaamazu ɗa zoo yaavazu, ɗa ziɛ ná wu. Liina, è kɛ ʋelei è bogai la.› » \v 22 Misé wooɠaaɓelani, é ɠɛ ma: «Naa ɠa Ɠɔoɠɔ GALAGI kɛai faaʋɛ bu ga zɛɛ yɛnvui ʋa é lɔ ɗa-ƓALA goo wo nuiti su, ti ʋɛ, mazɔlɔɔ é ɗa-undaaʋiligi levea.» \p \v 23 Naazu GALA goo wo nui nii daa ga Sedesiyase, Kenaana ná-doun zunui wuzeɠeni la, é Misé woizuloɠa, é ɠɛ ma: «Pelei ma ɓɛgele ɠa Ɠɔoɠɔ GALAGI ná-Zɛnvui leʋegai la, é ɠula nɔ̀un su, é ɓɔɛ è ʋɔ?» \v 24 Misé ɠɛ ma: «Ɗa kwɛɛ voloi ɗa ɠɛ leʋeteʋesu pɛlɛiti bu ga è ʋa lɔɔɠu.» \p \v 25 Izilayɛle masagi niima levei veeni ná-botiɠɛ nui gila zea, é ɠɛ ma: «Misé zo, è li, è fe taa ɠundiɠii Amon ya, ta masagi ná-doun zunui Zoase. \v 26 Ɗa ɠɛ ti ma: ‹Masagi ɠɛ wo zunui nii lɔ kasoi ɠa, wo ɗa ɓului ta ziɛi tago nɔ ve zea, eyɛsu gè ɠale ma, gè zeɠe kɔɔɠɔzuʋɛ ga pagɔ ziilɛigi zu.› » \v 27 Misé zɛba é wooɠula, é ɠɛ ma: «Ni ɗa ɠalena ma ga ziilɛigi, naa ɠa ɠɛɛna Ɠɔoɠɔ GALAGI la ɓɔɛni ga màaʋele.» É ɠɛni ma ʋolu: «À woilo gòo ma, wɔi kpein wo ga nuɓusɛiti.» \s Akaɓe zaa vai kɔɔi zu \r (1 Masagiti 22:29-40) \p \v 28 Naama ziɛ su, Izilayɛle masagi ta Zuda masagi Zozafate ti lɛɛni Lamɔte Galaade yooi zu. \v 29 Akaɓe ɠɛni Zozafate ma: «Nà ná-seɠeiti maaleʋesu, gè li kɔɔɠɔzuʋɛ, ɗa ma, è ɗa masa seɠei loo ɠɔba.» Izilayɛle masagi ná-seɠeiti maaleʋeni, ti li kɔɔɠɔzuʋɛ. \v 30 Siili masagi niima levei veeni kundiɠiiti zea, niiti ti ɠɛni kɔɔɠɔ wotoloiti unda, é ɠɛ ti ma: «À mina vala salaʋusu goiti ta kɔɔɠuluɓaiti ba, kɛlɛ Izilayɛle masagi ɠila nɔ ɠa wa vala ba.» \v 31 Kɔɔɠɔ wotolo ɠundiɠiiti ti Zozafate ɠaai ma, ti ɠɛ ɓɔɠɔ ma: «Izilayɛle masa kitei ɠanu.» Ti liini pɔ pelei ga ti vala ba. Kɛlɛ Zozafate ɓainni, Ɠɔoɠɔ GALAGI ma ge ɓɔ ba, GALA ge Siili nuiti poolani ba. \v 32 Kɔɔɠɔ wotolo ɠundiɠiiti ti kaai ma ga Izilayɛle masagi laade, ti zeɠeni polu. \p \v 33 Siili zalaʋusui gila ge ná-mɛɛin ʋilini ga kulafilibai, é lɔ kaka makɛ ɠɔɔɠɔ zɔɔlai zeidazuʋɛ yɔɠɔzu, é zeeli Izilayɛle masagi ma. Masagi ɠɛni naazu ná-kɔɔɠɔ wotolo ɓizɛ nui ma: «Daalati ga ze, ɠula ga ze kɔɔ lɔɓɔi ʋa, mazɔlɔɔ màawanaa.» \v 34 Kɔɔi ɓɔini naama voloi. Ti Izilayɛle masagi yɛni loni ná-kɔɔɠɔ wotoloi zu Siili nuiti daawu, eyɛsu é za foloi daa ziɛgi zu. \c 19 \p \v 1 Zuda masagi Zozafate ɠaleni ma ga ɠɛdɛgai ta maazɔlegai ná-pɛlɛi wu Zeluzalɛme. \v 2 GALA goo wo nui Ɠanani ná-doun zunui Zewu liini daaɠomisu, é ɠɛ ma: «Lee vaa zu è liai ɓɔsu faa ɲɔu ɠɛ nui ʋa, ta wo yeezo wa naama nuiti niiti ti Ɠɔoɠɔ GALAGI wɔinzeɠezu? Tɛi ɗa ma, è naa ɠɛa, Ɠɔoɠɔ GALAGI ná-ziiɠaawanai ɠa è laalɔɠɔma. \v 3 Kɛlɛ tama faa ʋagɔ ɠa è letegi, naa ɠa ga è sale wuluiti galaʋɛ zooi zu, è zɛba è deve ga è ɠili kpaankpaan GALAGI ba.» \s Tukpɔɠaaleʋe vai ma zeikpasui \p \v 4 Zozafate yeeɠɛɠalai tanigaa ɠɛai ma Zeluzalɛme, é zou ziɛgi lɔɔzeini ʋolu ga niinɛ, é tɔɔzeini Ɓeel-Seɓa, eyɛsu é zeeli Efelayime ɠize yooi zu ʋele, nii a kɛ é bo Izilayɛle nuiti ma, ti ɠale ma Ɠɔoɠɔ GALAGI ʋɔ, ti-mɛmɛwolani ta-ƓALAGI. \v 5 É tukpɔɠaaleʋe nuiti seini Zuda laa wolaiti pɛ su, niiti siɠigi ti ma, \v 6 é niima leveiti fe ti ya: «Nii kpein wo kɛɛzu, à dama, wo ti ɠɛ ga pagɔ, tɔɔzei wo la tukpɔi niiti gaaleʋezu nu vuluiti bɛ, kɛlɛ Ɠɔoɠɔ GALAGI ɠa wo teʋezu bɛ. Tɔ ma, toɠa ɓɔ wo ʋa siɛgi zu wo tukpɔi ɠaaleʋezu la. \v 7 Naa ɠa é ba, Ɠɔoɠɔ GALAGI ɠaazuluabai ɠɛ wo yiimaʋɛ, à ɓɔɠɔ zo fai pɛ su wo kɛɛzu, mazɔlɔɔ telebotalai, zeelɔzɔɠɔzui, ta yaavai lobɛaniiti, naa tanɔpɛ ge la nɛɛni ada-ƓALAGI, Ɠɔoɠɔ GALAGI ʋɛ.» \p \v 8 Ʋele nɔ ɠana Zozafate kɛɛni la Zeluzalɛme, é Levi nui tanigaa ta zalaɠa ɠula nui tanigaa zeini, naa ʋɛɛ Izilayɛle ʋɛlɛyeɠe ungi tanigaa ʋa, ga ti ɗa tukpɔi ɠaaleʋe Ɠɔoɠɔ GALAGI lɔɠɔi zu, ti ɗa taazuʋɛ nuiti zɔɠɔzu vaa wo. \v 9 Pɛtɛ devei niiti é ti veeni ti ya: «À wo losuʋɛti kɛ Ɠɔoɠɔ GALAGI ɠaazuluabai zu, wo faiti kɛ wooɠɛɠiladai zu ga wo-yii pɛ. \v 10 Siɛnɔpɛ su wo-ɠɛɛlointi ti ʋaazu la wo ʋɔ ga tukpɔi ta, ti zeɠeni mini-o-mini, é ɠɛni ga nu ʋaa vaa, ɓaa maaɠaalii é lo tɔgi ʋa, ɓaa devei ta niiti ti zɛʋɛai, ɓaa devei taɠili, ɓaa tɔ sɛʋɛi zu wooi ta pilɛgai nui ná-gaamai ʋa, à ti lɛnɛ, ti mina ɓɔɠɔ ɠɛ ga sɔba nu Ɠɔoɠɔ GALAGI letemazu, Ɠɔoɠɔ GALAGI mina ʋa yiiɠaawanazu wo ma wa wo-ɠɛɛlointi. À ziɛ ɠana, naazu peelalazu nɔpɛ ge la ɠɛa wo ʋa. \v 11 Fai kpein pilɛgai GALA pele vai ʋa, zalaɠa ɠula ɠundiɠi wolai Amalia ɠa é wo luɠɔ naati su. Nii nɔpɛ a ʋilɛ nuiti zɔɠɔzu vaa ʋa, ta masagi ná-faa, Isemayɛle ná-doun zunui Zeɓadia ɠa é wo luɠɔ naati su, tɔ ɠa é ga Zuda you zɛʋɛ ɠundiɠii. Levi nuiti ta wo zaama ga faazeikpasu nuiti. À zɛbɛzeɠe, wo botii ɠɛ, Ɠɔoɠɔ GALAGI zoo é yɛ naama nuiti ba, niiti ti ziɛzu ga pagɔ.» \c 20 \s Zuda ziliɲɔɠɔiti ti ʋaa vai ga kɔɔɓɔ golai \p \v 1 Naa ʋoluma, Moaɓe ta Amɔn nuiti, naa ʋɛɛ Mawɔn nuiti ba, ti kɔɔɓɔ kpɛtɛni ga ti ʋaa la Zozafate laalɔɠɔma. \v 2 Nui tanigaa ti ʋaani, ti Zozafate loo ɠisu, ti ɠɛ ma: «Kɔɔʋɛbɛ zɛbɛlɛ gola ɠa pilɛgai pelei ma è laalɔɠɔma, ti zeɠeʋɛ Edɔme yooi zu, Kpoloɗɛ Wanai ʋoluʋelei. Ti zeelia Ɠasason-Tamaal» (ʋɛ ná ga En-Gedi). \p \v 3 Zozafate luani, é deve ga é Ɠɔoɠɔ GALAGI ɠaazaɠa. É deveni ga Zuda nuiti pɛ ti zugi zo. \v 4 Zuda nuiti ti ɠaalɛɛni ba ga ti Ɠɔoɠɔ GALAGI maanɛɛnɛ ga é ɓɔ ti ʋa. Ti zeɠeni Zuda laa wolaiti pɛ su, ti ʋa. \p \v 5 Zozafate ta ɓɔga bɛbɛi gaalɛai ba ti zeɠe Zeluzalɛme ta Zuda laa wolai zɔiti su, ti ɠaalɔni Ɠɔoɠɔ GALAGI zei ʋɛlɛi, ma ɠoi niinɛi ɠakalaʋɛ. \v 6 Zozafate GALA falini ɠani: «Gi-mɛmɛwolani ta-ƓALAGI, Ɠɔoɠɔ GALAGI, ɗa lɛi è ʋa ɠɛ ga GALAGI nii é geeɠɔlɔgi zu? Kɛbɛ ɗa ɠa è zeini ziiti pɛ ta-masadaiti unda, kɛlɛ? Zobogi ta gaaɓaai ɠa è ya. Nu nɔpɛ ge la zooga losu è laawu. \v 7 Gá-ƓALAGI, ɗa lɛi ɓaa è zooi nii zu nuɓusɛ mɔungiti kpɛɛni ná, ɗa-nuɓusɛiti Izilayɛle tuɠɔ? Ɗa lɛi è zooi nii veai eyɛsu ɠɔ è-wɔɔlai Abalaame mavofodaiti zea? \v 8 Ti zeiɗa zooi naa zu, ti seizu ɲadegai lo ná ɗa-lɛbiyai vaa ma. Ti zɛba ti ɠɛ ma: \v 9 ‹Ni maanɔɠɔi ta a zeelina gi ma: kɔɔi, maaɠolo ɓakɔi, ɗɔfɔi, ɓaa pului, gá ʋa gi lo GALA sei ʋɛlɛi nii wu è ɠaazu, tɔɔzei ná ɠa è ɠulazu ná kɛlɛma, tama, gá-ɠidaaʋiligi zu gá ɗa-ɓɔbai maalolisu, naazu ɗa gi woomɛni, è gi ɠizo.› \v 10 Niima ziɛgi zu, wɛlɛ Amɔn nuiti ba ta Moaɓe nuiti, naa ʋɛɛ Seyiil gize maazu zei wo nuiti ba, ti ʋaazu valazu gi ʋa. Siɛgi zu Izilayɛle nuiti ti ɠɛni ɠulazu la Ezipete yooi zu, è la vaani bu ga ti niiti ta-yooi maaleʋe, Izilayɛle la ti zuwuɠaaleʋeni. \v 11 Pɛtɛ niina ʋelei ti gi zalazu la: Ti ʋaazu gi ɓɛɛzu zooi naa maazu, nii è feai gi ʋɛ. \v 12 Ee, gá-ƓALAGI, lee vaa zu è la ɗa-lukpɔi ɠaaleʋea ti laalɔɠɔma? Tɔɔzei zobo nɔpɛ ge la gi ʋɛ, gi ʋa lo kɔɔɓɔ golai nii laawu, é ʋaazu valazu gi ʋa. Gi la kwɛni ʋelei gá kɛɛ la, kɛlɛ ɗa ɠa gi ɠaaʋotesu è ma.» \p \v 13 Zuda zunuiti pɛ ti ɠɛni loni Ɠɔoɠɔ GALAGI ɠaazu, anzaiti ta doungoiti pɛ ti ʋɛɛ ba. \s Ɠɔoɠɔ GALAGI zobogi vee vai // Zuda nuiti bɛ \p \v 14 Naama ziɛgi zu, kpɔgi zaama, Ɠɔoɠɔ GALAGI ná-Zɛnvui yeini Zakali ná-doun zunui Yaɠaziyɛle ma, Ɓenaya, Yeiyɛle, ta Matania ti-mavofodai, é ɠɛni ga Levi nu, kulaai Azafe ná-pɛlɛyeɠei wu. \v 15 Yaɠaziyɛle ɠɛni ma: «À woilo ga pagɔ, Zuda ta Zeluzalɛme zei wo nuiti pɛ, ɗa ɓɔɠɔi ɓalaa masagi Zozafate! Ɠɔoɠɔ GALAGI wooi ɠaa: ‹À mina lua, wo zu mina ɓali kɔɔɓɔ golai nii laawu, tɔɔzei kɔɔi nii la ga wa-vaa, GALA ka ná-faa ʋe. \v 16 Lina, à li ti laalɔɠɔma. Ta tufa ʋua ɠizei lɛɛzu, wa ti laaɠomisu pɛtugi ɠaaɓelasuʋɛ, Yeluwɛle teʋebai letemaʋɛ. \v 17 Wo ɓɛdɛ nɔpɛ ge la vɔlɔ ba ga wo kɔɔɠɔ wɔnɔi ɠa nɔ ga wo lopele ɓɛtɛ, wa ʋaazu kaazu ʋelei Ɠɔoɠɔ GALAGI ʋaazu la ga unmɔɔgi wo ʋɛ. Zuda ta Zeluzalɛme nuiti, à mina lua, nu mina wo maalua. Lina, à li, wo ti laaɠomi, Ɠɔoɠɔ GALAGI ɠa ɠɛɛ wo ʋa.› » \p \v 18 Zozafate nɔkɔni, é unpilɛ zooi ma. Zuda ta Zeluzalɛme nuiti pɛ ti nɔkɔni ɓalaa, ti laa Ɠɔoɠɔ GALAGI wu. \v 19 Naama ziɛgi zu Levi nuiti niiti ti ga Keɠate ta Kolé ti-mavofodaiti, ti wuzeɠeni ga ti Ɠɔoɠɔ GALAGI maamusɛ, Izilayɛle ná-GALAGI, ti ɗa guyei loo ga woo wola. \s Unmɔɔgi \p \v 20 Sobuzobui ti wuzeɠeni, zinɛiti ti pele zo, ti ɗa li ga Tekoa teʋebai zu ʋele. Ti liizuʋɛ Zozafate ɓɔɛni ti ʋɔ, é ɠɛ ma: «À woilo gòo ma, Zuda zinɛiti, ta Zeluzalɛme nuiti, à la wa-ƓALAGI la, Ɠɔoɠɔ GALAGI, wo zɛbɛ ɠa lɔ, à la daawoo wo nuiti da, wa zobogi zɔlɔɔ.» \p \v 21 Ti woolaani ma ta nuɓusɛiti, é guye loo nuiti pilɛni kɔɔʋɛbɛi untuɠɔ, ti maaɠiliai ga zalaɠa ɠula zeɠeiti, nii a kɛ ti ɗa Ɠɔoɠɔ GALAGI maamusɛ, ti ɗa guyei loo, ti ɗa ɠɛ ma: \q «À Ɠɔoɠɔ GALAGI maamusɛ, \q mazɔlɔɔ ná-wooɠɛɠiladai ɠa yɛsu ná ɠɔ!» \p \v 22 Siɛgi zu ti ɠɛni ta-maamusɛ wuyei loozu la, Ɠɔoɠɔ GALAGI pele ɓɔungi zeini Moaɓe nuiti tuɠɔ ta Amɔn nuiti, naa ʋɛɛ Seyiil ɠizei ma zei wo nuiti ba, niiti ti ɠɛni ʋaazu valazu Zuda ʋa, naa maaʋele ma ti looni bu. \v 23 Moaɓe nuiti ta Amɔn nuiti ti vala Seyiil ɠizei ma zei wo nuiti ba, ti ɓe ga naati paa. Ti ɓegai ma ga naa ɠɛ, ti ma letele ti valani ɓɔɠɔ ʋa, eyɛsu ti ɓe ga ɓɔɠɔ undaaʋili. \p \v 24 Siɛgi zu Zuda nuiti ti zeelini la ti losuʋɛ, ʋɛ nu a yɛ ná é ɗa teʋebai zu ɠa, ti wɛlɛni ga ti zili nuiti pɔ pelei, pɛtɛ pooma letelegi nɔ ɠa ti ɠɛni kaazu ɲɛkpɛai zooi ma, fulu nu ɠila kpalaa ge la ɠɛni su. \v 25 Zozafate ta ná-kɔɔʋɛbɛi ti liini, ti loo naati kɔligiti su, ti ɗa seɠe, ti anii ma zii mɔinmɔin kaani ná ga pooʋama: seɠeiti, naa ʋɛɛ sɔɔla ɓiigiti ba, ti zɛʋɛni ga pooʋama. Ti la zooni ti ʋa li ga ti pɛ, ti kɛɛni ga folo saʋagɔ ti ɗa kɔɔzogani yɛʋɛ tɔɔzei gola mɔinni. \v 26 Foloi naanisiɛi ti ɠaalɛɛni ba Ɓelaka Ʋɛtugi zu, ʋɛ ti ɠɛni Ɠɔoɠɔ GALAGI musɛzu ná. Naa ɠa é kɛai ti naama adaʋɛ laasei pɛai la ga Ɓelaka Ʋɛtugi (nii poluʋɛ ga «maamusɛ ʋɛtugi»). Daaseigi naa ɠa é ba zaaɠaza. \v 27 Zozafate ɠɛni Zuda nuiti pɛ ta Zeluzalɛme geleiti untuɠɔ, ti pele zo ga koozunɛ, ti ɗa li taazu, tɔɔzei Ɠɔoɠɔ GALAGI ti laaveni ga koozunɛɛi, ti ɠula vai zu ti zili nuiti zea. \v 28 Ti zeelini Zeluzalɛme ga kɔnigiti gooi ta papaiti, naa ʋɛɛ puʋugiti gooi ʋa, ti sakpa nɔ tein Ɠɔoɠɔ GALAGI zei ʋɛlɛi ma ɠoizuʋɛ. \v 29 Zii zɔiti kpein ti laaveni ga dualuagi é lo Ɠɔoɠɔ GALAGI ʋa, siɛgi zu ta la naama wooiti mɛnina da ʋelei é kɔɔi ɠɔai la Izilayɛle zili nuiti daalɔɠɔma. \v 30 Naa ɠɛɛni nɔ feya, Zozafate ná masadai zeini niina kpɛ ziilɛigi zu, ná-GALAGI dooɠogi veeni zea, ná-zou ɠwɛmaʋɛti pɛ. \s Zozafate ná-masa fai ɠaaɓelagi \r (1 Masagiti 22:41-51) \p \v 31 Zozafate masadai ɠɛɛni Zuda unda. Ná-konagi ɠɛni ga puusaʋa maazu lɔɔlugɔ (35), siɛgi zu é zeini la ga masagi. Kona ʋuufelegɔ maazu lɔɔlugɔ (25) ɠa é kɛɛni masadai zu Zeluzalɛme. Dee laa ɠɛni ga Azuɓa, Siliɠi ná-doun anzanui ɠɛni de. \v 32 É ziɛ ʋele ʋani ga kɛɛɠɛ Aza ɠɛʋele, é la zeɠeni naa ná-pelei tanɔpɛ ba, é ɗa Ɠɔoɠɔ GALAGI yiima vaiti nɔ ɠɛ. \v 33 Kɛlɛ é la ɠɛni zalaɠa ɠula adaʋɛti koloɠoloni, nuɓusɛiti ti la ɠɛni dɛ ti-yii veeni ti-mɛmɛwolani ta-ƓALAGI, Ɠɔoɠɔ GALAGI ʋɛ ga ɠiteɠite. \v 34 Zozafate ná-kɛɛwotii zɔiti, é zo ma mɔungiti ma, é li gaaɓelagiti pɔ, naati sɛʋɛʋɛ GALA goo wo nui Zewu ná-kɛɛwoti zɛʋɛi zu, Ɠanani ná-doun zunui, é zɛʋɛ ʋolu Izilayɛle masagiti ta-zɛʋɛi zu. \p \v 35 Naa ʋoluma, Zuda masagi Zozafate ta Izilayɛle masagi Aɠazia ti yeezoni. Naa ma, siɛ ʋelei la ɠɛni nɛɛni GALA bɛ. \v 36 Ti ɓɔni su, ti ɓatoiti kpɛtɛ, ga ti ɗa li Taalasise. Ti ɓatoiti kpɛtɛni Ɛsiyon-Geeɓɛɛl ɓato losuʋɛ. \v 37 Názu ɠa GALA goo wo nui Eliyezɛɛl, Malesa nui Dodavaɠu ná-doun zunui ʋaani la, é ɓɔɛ pɔ, é ɠɛ ma: «Tɛi wo yeezoga wa Aɠazia, nii kpein è kɛʋele ɓɛtɛa, Ɠɔoɠɔ GALAGI ɠa ti pɛ suɠoloɠolosu.» Naa ma ka é ɠɛɛni, ɓatoiti ti ɠoloɠoloni, aisa ti ʋa zeeli Taalasise. \c 21 \s Zuda masagi Yolame \r (2 Masagiti 8:16-24) \p \v 1 Zozafate zaani. Ti maaɠuluni mɛmɛwolani ta-ɠabamaʋɛ, Davide ná-taa wolai zu. Ná-doun zunui Yolame ɠa é masadai ɠɛɛni potogi zu. \v 2 Yolame kɛɛɠɛloin mɔinni: Azalia, Yeɠiyɛle, Zakali, Azaliaɠu, Mikayɛle ta Sefatia, niiti pɛ ti ɠɛni ga Izilayɛle masagi Zozafate ná-doun zunuiti. \v 3 Ti-ɠɛɛ ani mɔinmɔin feeni ti ʋɛ, walii, zanugi ta ani ɓiigiti, naa ʋoluma é totuɠɔlai veeni ti ya Zuda laa wolai ma mɔinmɔin su, ʋɛti siɠigi náti ma, kɛlɛ Yolame ɠa é masadai ɠalivaani ma, tɔɔzei naa ɠa é ɠɛni ga doun zunu mɔungi. \p \v 4 Yolame ɓegai ma ga kɛɛɠɛ ná-masadai zɔlɔɔ, é ná-masadai zapelɔ, é kɛɛɠɛlointi pɛ paani, naa ʋɛɛ Izilayɛle lotuɠɔiti tanigaani ba. \v 5 Yolame ná-konagi ɠɛni ga puusaʋa maazu fele (32), siɛgi zu é zeini la ga masagi. Kona dɔsaʋa ɠa é kɛɛni masadai zu Zeluzalɛme. \v 6 É ziɛ ʋele ɲɔuni ga Izilayɛle masagiti kɛʋele, eɠɛʋelei nɔ Akaɓe ná-pɛlɛyeɠei kɛɛni la, mazɔlɔɔ é Akaɓe ná-doun anzanui gila fuluni. É Ɠɔoɠɔ GALAGI wanama vai ɠɛɛni. \v 7 Kɛlɛ Ɠɔoɠɔ GALAGI la ɠɛni kɛɛni é ʋa Davide ná-masadai ɠoloɠolo, mazɔlɔɔ é minazeɠe boni Davide ʋɛ ga naa mavofodaiti ta ɠɛ masadai ɠɛɛzu nɔ ɠɔ. \p \v 8 Yolame ná-masa fai ma ziɛgi zu ɠa Edɔme nuiti ti ɓakani la Zuda masadai laalɔɠɔma, ti ɓɔɠɔ masa sei. \v 9 Yolame ta ná-salaʋusu ɠundiɠiiti, naa ʋɛɛ ná-kɔɔɠɔ wotoloiti pɛ ba, ti liini. Kua zaamai, ti lɔɔni Edɔme nuiti saama, niiti ti maaɠakuni niina, ti vɔni naati ma. \v 10 É zo názu ma niina, é zeeli za ma, Edɔme nuiti ti la mɔ Zuda masadai yeema, ta ɓɔɠɔ yeema. Naama yeeɠɛɠalai nɔ Liɓina taa wolai wuzeɠeni Zuda laalɔɠɔma, é ɠula Yolame ná-zobogi wu, tɔɔzei é ʋoluaveni Ɠɔoɠɔ GALAGI ʋa, mɛmɛwolani ta-ƓALAGI. \p \v 11 É zalaɠa ɠula adaʋɛti kpɛtɛni vɔlɔ gala kiligiti bɛ Zuda ɠize yooi zu. Ʋele ɠana é Zeluzalɛme nuiti diini la kɔɔɠɔ gani kɔɔ vai ma, é Zuda nuiti daaʋili faa ɲɔu ɠɛɛ vai ma. \v 12 Yeeta, Yolame GALA goo wo nui Eli ná-sɛʋɛ zɔlɔɔni, nii é zɛʋɛni su ga: «È-mɛmɛwola Davide ná-GALAGI, Ɠɔoɠɔ GALAGI wooi ɠaa: ‹È la mɔ ziɛni ga Zuda masagiti è-ɠɛwola Aza ta è-ɠɛɛ Zozafate ti-ziɛ ʋele. \v 13 Kɛlɛ ɗɔun è ʋokɔɠɔgɛ Izilayɛle masagiti ma, è Zuda nuiti ta Zeluzalɛme nuiti dii kɔɔɠɔ gani kɔɔ vaiti ma, è ɗa ʋokɔɠɔ Akaɓe ná-pɛlɛyeɠei ná-kɔɔɠɔ gani kɔɔ vai ma. È yɛsu vɔlɔ è è-ɠɛɛlointi paa, ɗa-ʋɛlɛyeɠei wu nuiti, niiti mu ti vizɔga ɠɛa de è ʋa. \v 14 Naa ɠa é ba, Ɠɔoɠɔ GALAGI ɠa ɗa-nuɓusɛiti, è-loun zunuiti, è-anzaiti ta è-ɠɔligiti pɛ doɠazu ga maanɔɠɔ wolai. \v 15 Ɗa ɓɔɠɔ mu, seeɓɛ ɲɔiti ka ti laalɛɛzu è wu, ma un ge daa ma mɛɛ ga koozu zeeɓɛi nii folo-o-folo ta ɠa ɠɛ liizu ga ʋiliga su, eyɛsu é è-ʋuluiti kula è ɠoozu.› » \p \v 16 Ɠɔoɠɔ GALAGI Filisiti nuiti buzeɠeni Yolame laalɔɠɔma, naa ʋɛɛ Alaɓuiti ba, niiti ti Etiyopi ɠoba. \v 17 Ti kɔɔ valani Zuda ʋa, ti vaza zooi zu, ti li ga naavoloi pɛ nii gaalɛɛni ba masa pɛlɛ wolai wu, ti liini ga ná-doun zunuiti ta anzaiti duɔlai zu, doun zunui ɠila kpe nɔ ɠa é yɛni zea, Yoaɠaze, nii é ɠɛni ga ti pɛ ma loungoi. \p \v 18 Naama vaiti pɛ poluma, Ɠɔoɠɔ GALAGI Yolame loɠani ga koozu zeeɓɛi, nii é la ʋaloa. \v 19 Folo-o-folo ta ɠɛni ɓɔsu nɔ ba, konagi velesiɛi ɠaaɓelasuʋɛ, seeɓɛi koozu zɔɔlaiti kulani kogi zu, naa maaʋele ma é zaani soolɛ wolai zu. Nuɓusɛiti ti la ɠɛni abu wolai lo ná-lɛbiyai vaa ma, eɠɛʋelei ti kɛɛni la mɛmɛwolani bɛ. \v 20 Yolame ná-konagi ɠɛni ga puusaʋa maazu felegɔ (32), siɛgi zu é zeini la ga masagi. Kona dɔsaʋa ɠa é kɛɛni masadai zu Zeluzalɛme. É zaani, nu nɔpɛ ge la nimizani. Ti maaɠuluni Davide ná-taa wolai zu, kɛlɛ ti la ɠɛni maaɠuluni masagiti ta-ɠabamaʋɛ. \c 22 \s Zuda masagi Aɠazia \r (2 Masagiti 8:25-29; 9:27-29) \p \v 1 Zeluzalɛme nuiti ti yeeloni ná-doun zunu ɠaaɓelagi Aɠazia ʋa, ti sei ga masagi potogi zu, tɔɔzei Alaɓuiti ta-ɠɔɔɓɔgi niiti ti lɔɔni Zuda ɠɔɔlaaɠai zu, naati ti ná-doun zunu ɓakologiti pɛ paani. Ʋele ɠana Zuda masagi Yolame ná-doun zunui Aɠazia ná-masa fai lɔɔzeini la. \v 2 Ná-konagi ɠɛni ga puufele maazu fele (22),\f + \fr 22:2 \fr*\fq puufele maazu fele (22)\fq*\ft : Eɓulu woo zɛʋɛ wɔlɔmai zu, toɠa ga \ft*\fqa puunaani maazu fele (42), \fqa*\ft kɛlɛ \+xt 21:20\+xt* zu, kɛɛɠɛ zaani ná-kona ʋuunaanigɔi ma.\ft*\f* siɛgi zu é zeini la ga masagi. Kona gila ka é kɛɛni masadai zu Zeluzalɛme. Dee laa ɠɛni ga Atali, Izilayɛle masagi Womeli ná-dounloin ta ɠɛni de. \v 3 Dee é ɠɛni diizu faa ɲɔu ɠɛɛ vai ma, naa ná-tɛnɛ gooiti maaʋele ma. É ziɛ ʋele ɲɔuni ga Akaɓe ná-pɛlɛyeɠei ɠɛʋele, \v 4 é Ɠɔoɠɔ GALAGI wanama vai ɠɛɛni, eɠɛʋelei nɔ pɛlɛyeɠei naa kɛɛni la, tɔɔzei kɛɛɠɛ zaa ʋoluma, naati ka ti ɠɛni ga ná-tɛnɛbo nuiti, ná-undaaʋiligi vaa zu. \v 5 Naati ta-lɛnɛ gooiti maaʋele ma, ta Izilayɛle masagi Akaɓe ná-doun zunui Yolame ti liini ga kɔɔi Siili masagi Ɠazayɛle laalɔɠɔma, Lamɔte Galaade yooi zu. Siili nuiti ti masagi Yolame maawanani, \v 6 naa ɠale ma Zizeleyɛle, ná-maawanaiti salezu nii Siili nuiti ti pɛɛni ba Lama, siɛgi zu ti lia la ga kɔɔi Siili masagi Ɠazayɛle laalɔɠɔma. Názu ɠa Aɠazia liini la pɛtɛsu, mazɔlɔɔ é ɠɛni zoolɛzu ga ʋe. \p \v 7 GALA ge Aɠazia ná-daalimai naa zeɠeni, nii é liini bosu ga Yolame, é kɛ ga ná-undaaʋili saɓui, tɔɔzei é zeelini nɔ feya, ti ɠula ta Yolame, ti li Zewu laaɠomisu, Nimesi ná-doun zunui, nii Ɠɔoɠɔ GALAGI gulɔi ziɛni ma ga é Akaɓe ná-pɛlɛyeɠei zuwuɠaaleʋe. \v 8 Zewu ɠɛni GALA ná-tukpɔi laalɛɛzu Akaɓe ná-pɛlɛyeɠei wu. É ɠulani Zuda lotuɠɔiti filiba, ta Aɠazia kɛɛɠɛlointi ti-lointi, ti ɠiliai ti-ɠɛɛ goi ná-botii ʋa, é ti ʋaa. \v 9 Naa ʋoluma, é tɔɔzeini ga Aɠazia ɠaiziaa. Ti yeeʋɛɛni ma Samali taazuʋɛ, ʋɛ é lɔɔɠuni ná, ti lii la Zewu ʋɔ, naa paa. Kɛɛɠɛwola Zozafate ná-gaazu unfegi ma, ti maaɠuluni, tɔɔzei naa ɠilini Ɠɔoɠɔ GALAGI ʋa ga zii pɛ. Naa ɠɛai ma, nu nɔpɛ ge la mɔ ɠɛni Aɠazia ná-pɛlɛyeɠei wu, nii a zoo masadai ɠɛɛzu. \s Atali masadai zeɠe vai ga maaɓaai \r (2 Masagiti 11:1-3) \p \v 10 Aɠazia dee Atali kaai ma ga ná-doun zunui zaa, é deveni ga é Zuda masagi mavofodaiti pɛ paa. \v 11 Kɛlɛ Yolame ná-doun anzanui Yeɠoseba zooni é Aɠazia ná-doun zunui Zoase zeɠe dɔɔɠuzu masa dointi saama, niiti Atali ɠɛni ti ʋaazu, é li ga tiye ta anzanui nii é ɠɛni sosu, é ti lɛ nu ɲii ʋɛlɛi gila bu. Zalaɠa ɠula nui Yeɠoyada anzai Yeɠoseba ɠɛni ga masagi Yolame ná-doun anzanui ta, Aɠazia baazeelai ɠɛni de, tɔ ɠa é doungoi lɔɔɠuni Atali ʋa, naa ɠa é kɛɛni naa la paani. \v 12 É kɛɛni dɔɔɠu ʋelei zu ga kona dɔzita anzanu felegɔi naati zea GALA sei ʋɛlɛi wu, naama ziɛgi zu Atali ɗa masadai ɠɛ zooi unda. \c 23 \s Zoase ɠɛɛ vai ga masagi \r (2 Masagiti 11:4-20) \p \v 1 Konagi lɔfelasiɛi ma, zalaɠa ɠula nui Yeɠoyada ɗa yiilɔɔ, é salaʋusu ungilagila kundiɠiiti toli: Yeloɠame ná-doun zunui Azalia, Yoɠanan ná-doun zunui Isemayɛle, Woɓɛde ná-doun zunui Azalia, Adaya ná-doun zunui Maaseya, naa ʋɛɛ Zikili ná-doun zunui Elisafate ʋa. É ti lolini, ti minazeɠegi ɠɛ yɔɠɔzu. \v 2 Salaʋusu ɠundiɠiiti ti Zuda yooi zuɓizɛni, ti Levi nuiti gaalɛ ba Zuda laa wolaiti pɛ su, naa ʋɛɛ Izilayɛle ʋɛlɛyeɠe ɠundiɠiiti ba, naa ʋoluma, ti yɛ ʋolu ta naati, ti li Zeluzalɛme. \v 3 Bɛbɛi naati pɛ ti minazeɠe kɛɛni yɔɠɔzu GALA sei ʋɛlɛi ma ɠoizuʋɛ ta zunu loungoi é ɠɛni ga masagi. Yeɠoyada zɛba é ɠɛ ti ma: «Wɛlɛ masagi ná-doun zunui ʋa, toɠa masadai ɠɛɛzu, eɠɛʋelei nɔ Ɠɔoɠɔ GALAGI ná-minazeɠegi la Davide mavofodaiti bɛ. \v 4 Pɛtɛ nii wa kɛ: Siɛgi zu zalaɠa ɠula nuiti ta Levi nuiti ti ʋaazu la ta-wotii ma ga dooɠo foloi, ti ɠaaɠwɛsu ga saʋagɔ, seizu mɔungi ti ʋa, ti ɗa GALA sei ʋɛlɛi laaʋɛti makɛ. \v 5 Seizu velesiɛi ɗa masagi ná-pɛlɛi makɛ, saʋasiɛiti ti ɗa Yesɔde Siɠidaʋɛ makɛ. Nuɓusɛi mɔtai pɛ ka losu Ɠɔoɠɔ GALAGI zei ʋɛlɛi ma ɠoizuʋɛ. \v 6 Nu nɔpɛ ge mina lɛ Ɠɔoɠɔ GALAGI zei ʋɛlɛi wu, é ɠula zalaɠa ɠula nuiti ta Levi nuiti polu, niiti ta ɠɛ botii ɠɛɛzu, mazɔlɔɔ ti veeʋɛ Ɠɔoɠɔ GALAGI ʋɛ, nuɓusɛi mɔtaiti maanɛɛʋɛ ga ti ziɛ ga naama levei nii Ɠɔoɠɔ GALAGI feai. \v 7 Levi nuiti ta masagi maaɠakusu, é pilɛ da, ɛsɛ pɛ ná-kɔɔɠɔ zɔɔla ɠɛ zoni zea, nu nɔpɛ a ɠɛna é lɛ GALA sei ʋɛlɛi wu, à naama nui ʋaa. Wa yɛsu masagi ʋa a ɠɛna lɛa, a ɠɛna ɠulaa.» \p \v 8 Levi nuiti ta Zuda nuiti pɛ ti naa ɠɛɛni, nii zalaɠa ɠula nui Yeɠoyada boni ti ma. Ti ta-nuiti gaalɛɛni ba: zɔiti ti ɠɛni ʋaazu ada makɛ vai ma dooɠo foloi, naa ʋɛɛ niiti ba ti ɠɛni zeɠezu ná dooɠo foloi, tɔɔzei zalaɠa ɠula nui Yeɠoyada la ɠɛni dooɠo feeni Levi nui tanɔpɛ zea. \v 9 Zalaɠa ɠula nui Yeɠoyada kpɛɛinti ta kɔɔɠɔ zɛpɛ golaiti ta ma goiti feeni salaʋusu ɠundiɠiiti zea, niiti ti ɠɛni ga masagi Davide nɔnɔ pɔlɔma, ta ti ɠɛni laani GALA sei ʋɛlɛi wu. \v 10 É salaʋusuiti topele ɓɛtɛni, ɛsɛ ná-kɔɔɠɔ zɔɔla zoni zea, ti ɲɛkpɛni ga kakuma lukpɛgi siɠidaʋɛ, é zo ʋepema nu yeezazuʋɛ Ɠɔoɠɔ GALAGI zei ʋɛlɛi ʋa é li nu ɠɔʋɛzu ʋelei, zalaɠa ɠulazuʋɛ ɠobaʋɛ, pɛlɛ ɠobaʋɛ, nii a kɛ ti masagi maaɠaku. \v 11 Ti ʋaani ga masagi ná-doun zunui, ti masa bɔɔlɔgi lɔ unma, ta ti tɔ sɛʋɛi ve zea. Yeɠoyada ta ná-doun zunuiti ti gulɔi ziɛni ma, ti kɛ ga masagi, ti ɗa ɠɛ ma: «Masagi lɛbi ɠeke faan!» \p \v 12 Atali nuɓusɛiti gooi mɛnini, ti ɗa ʋa ga kpizɛi, ti yealoɠa masagi ʋɛ. É ʋaani bɛbɛi zaama Ɠɔoɠɔ GALAGI zei ʋɛlɛi ʋɔ pelei. \v 13 É wɛlɛ, é masa niinɛi ɠa loni kpɛdɛgi ɠobaʋɛ, Ɠɔoɠɔ GALAGI zei ʋɛlɛi laaʋɛ, salaʋusu ɠundiɠiiti ta puʋu fɛɛ nuiti ti loni koba. Nuɓusɛiti pɛ koozunɛai, puʋu fɛɛ nuiti ti ɗa puʋugi vɛ, guye loo nuiti ti ɗa gɛingɛin ganigiti gɛin maamusɛ wuyeiti bu. Atali zɛba é ná-seɠeiti bali ga kidaaʋiligi maaʋele ma, é ɓain, é ɠɛ ma: «Yaava ɠa! Yaava ɠa!» \v 14 Tɛi zalaɠa ɠula nui Yeɠoyada la ɠɛni pɔ ga ti paa Ɠɔoɠɔ GALAGI zei ʋɛlɛi ma ɠoizuʋɛ, é ɓɔɛni salaʋusu ɠundiɠii ʋɔ, é ɠɛni ga kɔɔɠuluɓai, é ɠɛ ma: «À kula ɓɔɠɔ zaama. Zɔi nɔpɛ a ʋilɛ polu, à ma nui ʋaa ga boɠa zɔkpɔi.» \v 15 Ti yeeʋɛɛni ma, ti lii la ga masa pɛlɛi ʋɔ pelei, sooiti tɛɛzu ʋelei, miná ɠa ti paani ná. \p \v 16 Yeɠoyada minazeɠegi ɓɛtɛni tɔ ɓɔɠɔi ta masagi ti yɔɠɔzu, naa ʋɛɛ nuɓusɛiti ba, minazeɠegi ɠilini ba ta ga Ɠɔoɠɔ GALAGI ná-nuɓusɛiti. \v 17 Nuɓusɛiti pɛ ti lɛɛni Ɓaale ná-pɛlɛi wu, ti golo. Ti ná-zalaɠa ɠulazuʋɛti golowolo ta kɔɔɠɔ ganigiti, ti Ɓaale ná-zalaɠa ɠula nui Matan ʋaa zalaɠa ɠulazuʋɛti kakalaʋɛ. \v 18 Yeɠoyada Ɠɔoɠɔ GALAGI zei ʋɛlɛi wu makɛ vai ɠalivaani Levi nuiti ma, ti ga zalaɠa ɠula nuiti, niiti Davide ti zeini su kpɛkpɛ ga kpɔgiti botiɠɛ vai zu Ɠɔoɠɔ GALAGI zei ʋɛlɛi wu, ta gala zalaɠaiti kula vai zu Ɠɔoɠɔ GALAGI ʋɛ, eɠɛʋelei Moize ná-tɔ sɛʋɛi bogai la, koozunɛɛi zu ti ɗa guyeiti too niiti Davide ti zuwɛɛni. \v 19 É siɠida makɛ nuiti pilɛni Ɠɔoɠɔ GALAGI zei ʋɛlɛi ziɠidaʋɛti, ga nu nɔpɛ ge mina lɛ ná, nii kɔzɔa kɛʋelei ta ma zii nɔpɛ ma. \v 20 É salaʋusu ungilagila kundiɠiiti ta seizumaanɛgiti gaalɛɛni ba, ta nuɓusɛiti ta-ɠundiɠiiti pɛ, naa ʋɛɛ zooi zu nuɓusɛiti pɛ ba, ti masagi zeɠe Ɠɔoɠɔ GALAGI zei ʋɛlɛi ma ɠoizuʋɛ, ti lii la masa pɛlɛi wu, ti leʋeni ga maazu ʋele ʋɛlɛla ʋele. Ti masagi zei masa kpɔkpɔgi ɠa. \v 21 Zooi zu nuɓusɛiti pɛ ti ɠɛni koozunɛɛi zu, taazuʋɛ ɠaalɛini tɔɔn ti ɓegai ma ga Atali ʋaa ga boɠa zɔkpɔi. \c 24 \s Zuda masagi Zoase \r (2 Masagiti 12:1-4) \p \v 1 Zoase ná-konagi ɠɛni ga dɔfela, siɛgi zu é zeini la ga masagi. Kona ʋuunaanigɔ (40) ɠa é kɛɛni masadai zu Zeluzalɛme. Dee laa ɠɛni ga Siɓia, Ɓeel-Seɓa nu ɠɛni de. \v 2 Zoase Ɠɔoɠɔ GALAGI yiima vai ɠɛɛni zalaɠa ɠula nui Yeɠoyada zii voloi kpein daawu. \v 3 Naa anza felegɔ vuluni bɛ, é zunu lointi ta anzanu lointi sɔlɔɔ anzai naati ba. \s GALA sei ʋɛlɛi niinɛ vai \r (2 Masagiti 12:5-17) \p \v 4 Yeeɠɛɠalai tanigaa leʋegai ma, Zoase deveni yiimaʋɛ ga é Ɠɔoɠɔ GALAGI zei ʋɛlɛi niinɛ. \v 5 É zalaɠa ɠula nuiti ta Levi nuiti gaalɛɛni ba, é ɠɛ ti ma: «À leʋe Zuda laa wolaiti pɛ su, wo walii ɠaalɛ ba kona-o-kona Izilayɛle yooi zu ná pɛ, wa-ƓALAGI zei ʋɛlɛi ɓɛtɛ vai zu. À niima wotii ɠɛ fala.» Kɛlɛ Levi nuiti ti kɛɛni ga faalakobai. \p \v 6 Masagi zalaɠa ɠula ɠundiɠi wolai Yeɠoyada lolini, é ɠɛ ma: «Lee vaa zu è la boni Levi nuiti ma, ti ʋa mului ɠula Zeluzalɛme nuiti ta Zuda nuiti zea, nii Ɠɔoɠɔ GALAGI ná-botiɠɛ nui Moize daani Izilayɛle ʋɛbɛi pɛ ma ga é ɗa ɠula seɠe ʋɛlɛi vaa ma, nii zeele woo ɠesui ɠɛni bu?» \v 7 Mazɔlɔɔ faa ɲɔu ɠɛ nui Atali ta ná-siɛpoluiti GALA sei ʋɛlɛi laaʋɛ ɠoloɠologɛ, ani ɲadegaiti pɛ ti ɠɛa Ɠɔoɠɔ GALAGI zei ʋɛlɛi wu, ti naati seɠe, ti ɗa botii ɠɛ la Ɓaale ʋɛ. \p \v 8 Masagi ná-devei maaʋele ma, ti kesui ɠila kpɛtɛni, ti sei Ɠɔoɠɔ GALAGI zei ʋɛlɛi ɠakalaʋɛ etea ʋelei. \v 9 Naa ʋoluma ti zezeni Zuda yooi zu ná pɛ, naa ʋɛɛ Zeluzalɛme ʋa, ga ɛsɛ pɛ ge ʋa ga mului Ɠɔoɠɔ GALAGI ʋɔ, nii Ɠɔoɠɔ GALAGI ná-botiɠɛ nui Moize daani Izilayɛle nuiti unma, siɛgi zu ti ɠɛni leʋesu da teʋebai zu. \v 10 Kundiɠiiti ta nuɓusɛiti pɛ ti ɠoozunɛɛni ga gola, ti yɛni ʋaazu ga walii, ti ɗa pilɛ kesui zu, eyɛsu kesui laave. \p \v 11 Yeeɠɛɠalai a la zeelina ga ti fe Levi nuiti zea ga ti pɛtɛ nii liegɔi é su, masagi lɔɠɔi zu, ti zɛba ti ka ga walii mɔinɗa kesui zu, masagi ná-sɛʋɛ ɠɛ nui ɠɛni lɛɛzu ta zalaɠa ɠula ɠundiɠi wolai, ti kesui zuwo, naa ʋolu Levi nuiti ti ʋa, ti seɠe, ti li, ti sei seizuʋɛ ʋolu. Ʋele ɠana ti ɠɛni kɛɛzu la folo-o-folo, eyɛsu ti wali mɔinmɔin gaalɛ ba. \v 12 Masagi ta Yeɠoyada ti ɠɛni walii naa veezu naama nuiti zea ti ɠɛni Ɠɔoɠɔ GALAGI zei ʋɛlɛi ma woti vai unda, ti ɠɛni naama walii ɠɛɛzu ga kɔtu zaɠa nuiti ta pɛlɛ maalɛɛ nuiti salai, naa ʋɛɛ ɲɛɛliɠi ɠɛ nuiti ba niiti ɠɛni botii ɠɛɛzu ga kɔlui ta kɔlu ɓɔigi Ɠɔoɠɔ GALAGI zei ʋɛlɛi niinɛ vai zu. \p \v 13 Ɲɛɛliɠi ɠɛ nuiti ti ɠɛni botii ɠɛɛzu, pɛlɛi niinɛ vai ɠɛni liizu luɠɔma ga pagɔ ga ti maaʋele. Ti GALA sei ʋɛlɛi ɠɛʋele ɓɛtɛni ga pagɔ, ti kpaana kpekpe. \v 14 Ti ɓegai ma ga botii ɠɛ, ti ʋaani ga walii mɔtai masagi ta Yeɠoyada ʋɔ. Ti naama walii zeɠeni, ti GALA sei ʋɛlɛi wu wotiɠɛ zɔɔla mɔinmɔin kpɛtɛ la, ta gala zalaɠa ɠula zɔɔlaiti: tazaiti, naa ʋɛɛ sɔɔla ɠiligiti ba ti ɓɛtɛzu ga zanugi ta walii. Yeɠoyada zii ma voloi pɛ su, ti ɠɛni gala zalaɠaiti kulazu yeenɔpɛ Ɠɔoɠɔ GALAGI zei ʋɛlɛi wu. \p \v 15 Yeɠoyada wɔlɔzaɠani, é za, é zii zɔlɔɔni, é kɛɛni ga kona ungila kona ʋuusaʋagɔ (130). \v 16 Ti maaɠuluni Davide ná-taa wolai zu, masa kabamaʋɛ, tɔɔzei nii dɔin é kɛɛni, é naa ɠɛɛni Izilayɛle ná-undaanɛɛi vaa ma, é kɛ GALA bɛ ta GALA sei ʋɛlɛi ʋɛ. \p \v 17 Yeɠoyada zaai ma, Zuda ɠundiɠiiti ti ʋaani, ti la masagi ɠɔɠɔwu, naama ge woilo ti woo ma. \v 18 Ti yeeɠulani Ɠɔoɠɔ GALAGI zei ʋɛlɛi wu, ti-mɛmɛwolani ta-ƓALAGI, ti ɗa lɛbiyai ve sale wuluiti bɛ, naa ʋɛɛ kɔɔɠɔ ganigiti ba. Tuʋa ʋele ɲɔi naa maaʋele ma, ti Ɠɔoɠɔ GALAGI ná-ziiɠaawanai wuzeɠeni Zuda laalɔɠɔma ta Zeluzalɛme. \v 19 Ɠɔoɠɔ GALAGI GALA goo wo nuiti teʋeni ti zaama, ga nii nɔ a kɛ ti ti ɠaaɠale ma tɔun pɔ. GALA goo wo nui naati ti ɠɛni ti lɛnɛsu, kɛlɛ nu nɔpɛ ge la ɠɛni woilosu ti-woo ma. \p \v 20 Naama ziɛgi zu GALA Zɛnvui yeini Yeɠoyada ná-doun zunui Zakali ma, é zɛba é li nuɓusɛiti kakala, é ɠɛ ti ma: «À woilo GALA daawooi ma: ‹Lee vaa zu wo Ɠɔoɠɔ GALAGI ná-tɔgiti koloɠolosu? Wo la kulanuma nɔpɛ sɔlɔɔga! Tɛi wo ɠɛlɛa Ɠɔoɠɔ GALAGI ʋa, tɔ ɓalaa é ɠɛlɛa wo ʋa.› » \v 21 Nuiti ti zɛba ti maaɓɔteʋe, masagi devei veeni ti ya, ti yɛ sɔɔzu ga kɔtui, ti paa, Ɠɔoɠɔ GALAGI zei ʋɛlɛi ma ɠoi zaamaʋɛ. \v 22 Masagi Zoase yeemani wooɠɛɠiladai pɛ ma nii Zakali kɛɛɠɛ Yeɠoyada kɛɛni bɛ, é naa ná-doun zunui ʋaa. Zakali zaazuʋɛ, é ɠɛni ma: «Ɠɔoɠɔ GALAGI nii pɛ pɛtɛ kae nii é ɠɛɛzu, é tukpɔ ʋɛɛ è ʋa ti pɛ faa zu!» \s Zoase ná-masa fai ɠaaɓelagi \r (2 Masagiti 12:18-22) \p \v 23 Naama ɠonagi ɠaaɓelasuʋɛ, Siili ɠɔɔɓɔgiti ti ʋaani ga kɔɔi, ti fala Zoase ʋa. Siili nuiti ti vazani Zuda ta Zeluzalɛme ɠɔlɔ bu. Ti nuɓusɛiti ta-ɠundiɠiiti paani. Ti liini ga kɔɔzoganii pɛ Damase masagi ʋɔ. \v 24 Siili nuiti ti la ɠɛni mɔinni ti ʋaani, kɛlɛ Ɠɔoɠɔ GALAGI zobogi veeni ti ʋɛ Zuda ɠɔɔʋɛbɛ wolai ma, tɔɔzei naati ti ɠɛlɛni Ɠɔoɠɔ GALAGI ʋa, ti mɛmɛwolani ta-ƓALAGI ʋa. Siili nuiti ka ti ɠɛni GALA zeezu ga kpakɔi Zoase laalɔɠɔma. \p \v 25 Siili nuiti ti zeɠeni ná, ti zɛ soolɛ wolai zu. Ná-botiɠɛ nu wolaiti ti yaavai ɠilini ma naazu, tɔɔzei zalaɠa ɠula nui Yeɠoyada ná-doun zunui ná-fai ʋa, nii é paani, tɔ ɓalaa ti zɛni laani ná-betei zu, ti paa. Saai ma, ti maaɠuluni Davide ná-taa wolai zu, kɛlɛ ti la ɠɛni liini la masa kabamaʋɛ. \v 26 Niiti ti yaavai ɓɛtɛni daalɔɠɔma, wɛlɛ naati daaseigiti ba: Zaɓade, nii é ɠɛni ga Amɔn anzanui daa ɠɛni ga Simeyate, naa ná-doun zunu, naa ʋɛɛ Yeɠozaɓade ʋa, naa ɠɛni ga Moaɓe anzanui daa ɠɛni ga Similite ná-doun zunu. \v 27 Zoase ná-doun zunuiti daaseigiti, keela woo mɔinmɔingi niiti ti woni daalɔɠɔma, naa ʋɛɛ GALA sei ʋɛlɛi niinɛ vai ʋa é kɛɛni, naati sɛʋɛʋɛ masagiti ta-zɛʋɛi zuɠulazuʋɛ. Ná-doun zunui Amasia ɠa é masadai ɠɛɛni potogi zu. \c 25 \s Zuda masagi Amasia \r (2 Masagiti 14:1-7) \p \v 1 Amasia ná-konagi ɠɛni ga puufelegɔ maazu lɔɔlugɔ (25) siɛgi zu é zeini la ga masagi. Kona ʋuufelegɔ maazu taaʋuugɔ (29) ɠa é kɛɛni masadai zu Zeluzalɛme. Dee laa ɠɛni ga Yoadan, Zeluzalɛme nu ɠɛni de. \v 2 É Ɠɔoɠɔ GALAGI yiima vai ɠɛɛni, kɛlɛ é la ɠɛni naa ɠɛɛni ga zii pɛ. \v 3 Sei ʋele ɓɛtɛai ma nɔ feya masadai zu, é kɛɛɠɛ ná-botiɠɛ nu wolaiti pɛ paani, niiti ti kɛɛɠɛ ʋaani. \v 4 Kɛlɛ é la ɠɛni naati ti-lointi paani, eɠɛʋelei sɛʋɛai la Moize ná-tɔ sɛʋɛi zu, ʋɛ Ɠɔoɠɔ GALAGI bogai ná ga: «Nu la ɠɛɛɠɛiti paa lointi ta-vaa zu, nu la lointi paa ɠɛɛɠɛiti ta-vaa zu, kɛlɛ ɛsɛ gilagilagi ɠa za tɔ ɓɔɠɔi ná-kotoi vaa zu.»\f + \fr 25:4 \fr*\ft Wɛlɛ ʋɛ: \+xt TSV 24:16\+xt*.\ft*\f* \s Kɔɔi é kɔɔni Edɔme nuiti daalɔɠɔma \p \v 5 Amasia Zuda ta Ɓɛnzamɛn nuiti pɛ gaalɛɛni ba, é zɛba é nu waagilagila ta nu ungilagila kundiɠiiti sei bolodai ɠilagilagiti pɛ su. É nuiti daaseigiti sɛʋɛni é zo kona ʋuufelegɔ nuiti ma, é lɛ maazu, zunu waaunsaʋagɔ (300.000) ɠa daaseigi zɛʋɛni, niiti ta zoo kɔɔ ɠɔɔzu, ti zoogai kpɛɛin ta kɔɔɠɔ zɛpɛ golai la. \v 6 Naa ʋoluma, é kɔɔɠɔ nu ɠɛzɛɠɛzɛ waaungila (100.000) geyani Izilayɛle masa zooi zu ga kilo waasaʋagɔ (3.000) walii zu. \v 7 GALA goo wo nui ta ʋaani, é ɠɛ ma: «Ee, masagi! Mina va bu Izilayɛle ɠɔɔʋɛbɛ ʋa ʋilɛ è ʋolu kɔɔɠɔzuʋɛ, tɔɔzei Ɠɔoɠɔ GALAGI la Izilayɛle masa zooi ʋa, Efelayime nui tɛiti. \v 8 Ɗa kulana woizu, è ti ʋilɛ ʋolu kɔɔmaʋɛ, è kɔɔi ɠɔ ʋa ga è-zɛbɛi pɛ, GALA ka è loo bu è zili nui ɠaazu, tɔɔzei zobogi ɠa GALA bɛ ga é kpɔbai ɠɛ ta é nu loo bu.» \v 9 Amasia GALA goo wo nui ɠaazaɠani, é ɠɛ ma: «Walii kilo waasaʋagɔi (3.000) nii gè feai Izilayɛle ɠɔɔʋɛbɛi ya, naa ɗa ɠɛ ɠale naazu?» GALA ná-nui gooɠaaʋoteni, é ɠɛ ma: «Ɠɔoɠɔ GALAGI ɠa zoo é poto fe è ya, é ʋooʋa naa ma.» \v 10 Amasia zɛba é kɔɔʋɛbɛi pɛ gaaɠale ma, niiti ti zeɠeni Efelayime. Kɛlɛ naati ziiɠaawanani Zuda ma, ti ɠaleni ma ta-yooi zu ga ziiɠaawana wolai. \p \v 11 Amasia yiilɔɔni, é lo ná-kɔɔʋɛbɛi luɠɔ, é li, é Edɔme nu waapuugɔ (10.000) ʋaa Kpolo Ʋɛtugi zu. \v 12 Zuda nuiti ti nu waapuugɔ (10.000) zoni ga ti ma vului, ti li ga naati fasa ɠize golai ta unmaʋɛ, ti naati daaʋili fiilɛi zu, ti ma ɠaeiti suɠaleɠale. \p \v 13 Naama ziɛgi zu, salaʋusui niiti Amasia ti ɠaaɠaleni ma ga ti mina ʋilɛ polu kɔɔɠɔzuʋɛ, naati ti lɔɔni Zuda laa wolaiti su, é zo Samali, é zeeli Ɓɛte-Ɠolon. Ti nu waasaʋagɔ (3.000) ʋaani, ti li ga kɔɔzogani mɔinmɔin. \p \v 14 Amasia ɠalegai ma ma, é zeɠe kɔɔmaʋɛ, ʋɛ é vɔnini ná Edɔme nuiti ma, é ʋaani ga naati ta-ɠalagiti, ti ga vololibaiti, é ɗa nɔkɔ ti wu, é ɗa ansansegiti gala ga zalaɠai naati bɛ. \v 15 Ɠɔoɠɔ GALAGI zɛba é yiiɠaawana ma, é GALA goo wo nu leʋe ma, naa gaazaɠa, é ɠɛ ma: «Lee vaa zu è ɠaaʋotegai nuɓusɛi niiti ta-ɠalagiti ma, niiti ti la vɔlɔ zooni ti ʋa ti ɓɔɠɔ nuɓusɛiti kula è ya?» \v 16 Kɛlɛ masagi kpɔɛi leʋeni da, é gooɠaaʋote, é ɠɛ ma: «É vɔ è ʋa! Ɗa ɠa ti è ɠɛai ga masagi ná-tɛnɛbo nui ɓaa? È la dama, nu mina è ʋaa nɔ ʋa fuun!» GALA goo wo nui la ɠɛni sasani, kɛlɛ é ʋa ɠɛ é ɠula, é ɠɛni ma: «Gè kwɛni niina ga GALA ge devea ga é è undaaʋili, tɔɔzei niima vai ʋa è kɛai, ta è la kɛɛni è ʋa woilo nà-tɛnɛ gooi ma.» \s Amasia loo vai bu // Izilayɛle ɠɔɔʋɛbɛi luɠɔ \r (2 Masagiti 14:8-14) \p \v 17 Zuda masagi Amasia yiimazeɠeni ga koba nuiti ta-lɛnɛ gooi, é zɛba é keelaiti teʋe Izilayɛle masagi Zoase ma, Yoaɠaze ná-doun zunui, Zewu ná-dounloin, é ɠɛ naa ma: «Ʋa, de ɠomi, de kɔɔi ɠɔ.» \v 18 Kɛlɛ Izilayɛle masagi Zoase gooɠaaʋoteni, é ɠɛ ma: «Yeeta Liɓan yooi zu, ɠain gulu goi ta ɠɛni sɛdele gului ma: ‹È-loun anzanui ve, é zei dòun zunui ʋɛ ga anza,› kɛlɛ Liɓan lɔɓɔ zuaiti ti leʋeni ga ɠain gului ʋɔ pelei, ti suɠolo ga ɠɔɠɔi. \v 19 Ɗa ɠɛɛzu ɓɔɠɔ ma: ‹Gè vɔniga Edɔme nuiti ma,› è ɠaazulɛa, wasogi lɔ ɗɔungi zu. Nii soloogai è ma, naa ɠa ga, yɛ è-zeizuʋɛ. Leeni vaa zu ɗa ɓɔɠɔ lɔ fai ta zu nii gaaɓela ge la ʋani ɗa ɓɔɠɔi ma, naa ʋɛɛ Zuda masa zooi ʋa?» \v 20 Kɛlɛ Amasia la ɠɛni woiloni goo ma, tɔɔzei GALA ge ɠɛni pɔ ga tɔ-o, ná-nuɓusɛiti-yo, ti loo bu, tɔɔzei ti ɠaaʋoteni Edɔme ɠalagiti ma. \v 21 Názu ɠa Izilayɛle masagi Zoase lɛɛni la, ti kɔɔi ɠɔ ta Zuda masagi Amasia Zuda laai zu daa ga Ɓɛte-Semɛse. \v 22 Zuda ɠɔɔʋɛbɛi looni bu Izilayɛle gelei ɠakala, ti ʋela naati ba, ɛsɛ ge li ná-taa zu. \v 23 Izilayɛle masagi Zoase Zuda masagi Amasia zoni Ɓɛte-Semɛse. Amasia ɠɛni ga Zoase ná-doun zunui, é ɠɛ ga Aɠazia ná-dounloin. É liini Zeluzalɛme, é siɠigi ʋaaleʋe ga mɛtɛlɛ unfelegɔ (200) ɠɛɠala, siɠidaʋɛti zɔɠɔzu, niiti ti laa ga Efelayime ta Zokogi. \v 24 É zanugi ta waliiti pɛ seɠeni, naa ʋɛɛ sɔɔlaiti pɛ ba ti ɠɛni GALA sei ʋɛlɛi wu, nii Woɓɛde-Edɔme ɠɛni unda, naa ʋɛɛ masa pɛlɛi ma naavolo makɛsuʋɛ geleiti ba, é duɔiti soni ɓalaa, naa ʋoluma é ɠale ma Samali. \s Amasia ʋaa vai \r (2 Masagiti 14:15-20) \p \v 25 Zoase ná-doun zunui Amasia Zuda masagi kona puugɔ maazu lɔɔlugɔ (15) ɠɛɛni vulua, Izilayɛle masagi Zoase zaa ʋoluma, Yoaɠaze ná-doun zunui. \v 26 Amasia ná-kɛɛwotii mɔtaiti, é zo ma mɔungiti ma, é li gaaɓelagiti pɔ, naati sɛʋɛʋɛ Zuda masagiti ta Izilayɛle masagiti ta-zɛʋɛi zu. \v 27 Siɛgi zu Amasia ʋoluaveni la Ɠɔoɠɔ GALAGI ʋa, ti yaavai ɠilini ma Zeluzalɛme, é ʋela, é li Lakise, kɛlɛ sili nuiti ti numaa leʋeni polu Lakise ga ti paa miná. \v 28 Ti ma ʋoomai laani wotoloi zu, sooiti ti ɗa mɛɛn, ti ʋaa la, ti maaɠulu mɛmɛwolani ta-ɠabamaʋɛ Zeluzalɛme, Zuda yooi zu. \c 26 \s Zuda masagi Woziase \r (2 Masagiti 14:21-22; 15:1-7) \p \v 1 Zuda nuɓusɛiti pɛ ti ná-doun zunui Woziase zeɠeni, nii ná-konagi ɠɛni ga puugɔ maazu lɔzita (16), ti sei ga masagi kɛɛɠɛ Amasia ʋotogi zu. \v 2 Tɔ ɠa kɛɛɠɛ zaai ma, é Elate taa wolai zoni ʋolu, é ná lo ʋolu, é dɔ Zuda masadai ná-zobogi wu. \v 3 Woziase ná-konagi ɠɛni ga puugɔ maazu lɔzita (16), siɛgi zu é zeini la ga masagi. Kona ʋuulɔɔlugɔ maazu felegɔ (52) ɠa é kɛɛni masadai zu Zeluzalɛme. Dee laa ɠɛni ga Yekoliya, Zeluzalɛme nu ɠɛni de. \v 4 É Ɠɔoɠɔ GALAGI yiima vai ɠɛɛni ga kɛɛɠɛ Amasia ɠɛʋele fai pɛ su. \v 5 É ɠilini kpe Ɠɔoɠɔ GALAGI ʋa, Zakali zii voloi pɛ daawu, naa ɠa é ɠɛni tɔun kalasu ga ʋelei maanɛai é GALA dɛbi la. Tɔ ma, yeeɠɛɠalai kpein é kɛɛni giliai Ɠɔoɠɔ GALAGI ʋa, GALA ge ɠɛ dituɠɔmai veezu bɛ. \p \v 6 É liini ga kɔɔi Filisiti nuiti daalɔɠɔma, é siɠigiti golo niiti ti ɠɛni Gate, naa ʋɛɛ Yaɓene gelei ʋa ta Asadɔde gelei. É siɠigi loni taa wola mɔinmɔin ma Asadɔde ɠoʋii ma, naa ʋɛɛ Filisiti yooi zu ná taɠiligaani ba. \v 7 GALA ge ɓɔni ba kɔɔi zu nii é kɔɔni Filisiti nuiti daalɔɠɔma, Alaɓuiti daalɔɠɔma niiti ti zeini Guul-Ɓaale, ta Mawɔn nuiti daalɔɠɔma. \v 8 Amɔn nuiti ti ɠɛni maazoloo ganii zalazu ma, tɔɠɔi ɠulani, eyɛsu é zeeli Ezipete, tɔɔzei sɛbɛi wola ɓaɠoni. \v 9 Woziase siɠi gaaɠoozagiti toni Zeluzalɛme, Zokosu Siɠidaʋɛ maazuʋɛ, naa ʋɛɛ pɛtugi ʋɔ pele ziɠidaʋɛ maazuʋɛ ʋa, ta zokogi maazuʋɛ. \v 10 É ada makɛ siɠi gaaɠoozagiti toni teʋebai zu, é ziɛyeɠe mɔinmɔin bɔ, tɔɔzei togani ɓulu mɔinmɔin ge ɠɛni zea, é tii ɠɛɛ nuiti sɛbɛlɔɔni zooi zu ziɛlaʋɛ ma nɛmɛi zu, é dɔɓɔi kpele lɛ nuiti teʋe ga gizei ma ʋele, naa ʋɛɛ Kaalamɛle ʋa, mazɔlɔɔ tii ɠɛɛ vai wola nɛɛni bɛ. \p \v 11 Kɔɔʋɛbɛ ɠɛni zea niiti ti wola ɠalagai. Ti lii vai zu kɔɔmaʋɛ, ti zeini su kpɛkpɛ ga kɔɔɓɔ koiti, eɠɛʋelei sɛʋɛ ɠɛ nui Yeiyɛle ta faazeikpasu nui Maaseya ti daasei sɛʋɛi ɠɛɛni la, tɔɔzei devei naa ʋa masagi ná-botiɠɛ nu wolai Ɠanania feeni ti ya. \v 12 Pɛlɛyeɠe ɠundiɠi waafelegɔ undɔzita (2.600) ɠa é ɠɛni kɔɔɠɔ nu ɠɛzɛɠɛzɛgi naati devezu. \v 13 Kɔɔɠɔ nu waaunsaʋagɔ nu waadɔfela nu undɔɔlugɔ (307.500) ɠa é ɠɛni ta-levei wu, ti ɠɛʋele ɓɛtɛai siɛnɔpɛ su ga kɔɔ ɠɔ ga zɛbɛi, nii a kɛ ti masagi maaɠɔkɔ sili nuiti daalɔɠɔma. \v 14 Ti lii laa ɠilagila kɔɔmaʋɛ, masagi Woziase ɠɛni kɔɔɠɔ zɛpɛgiti ta kpɛɛinti gaaɠwɛɛzu ti ʋa, naa ʋɛɛ kɔlu wɔɔlɔiti ta kɔlu zeɠeiti ba, é ʋɛɛ mɛɛinti ta fɛlɛvɛlɛ kɔtuiti ba. \v 15 É maazii tanigaa ɓɛtɛni Zeluzalɛme, ɲɛɛliɠi nu wolai ta ɠa é naati kpɛtɛni, é ti ʋilɛ siɠi gaaɠoozagiti ga ta siɠigi ma zokogiti su, nii a kɛ ti ɗa mɛɛinti ta kɔtu ɓaazagiti pili poun kɔɔɠɔzuʋɛ. Naa ɠa é kɛɛni tɔɠɔi ɠɛni liizu nɔ ga ɠula. Mazɔlɔɔ é kpɔbai zɔlɔɔni GALA zea ga pagɔ eyɛsu é ɠɛ ga zɛbɛsu nu. \v 16 Ná-zobogi maaʋele ma, ziilaaveni ga wasogi, naama wasogi ɠa é ɠɛni ga undaaʋili saɓui. É ɓakani Ɠɔoɠɔ GALAGI, ná-GALAGI ya, tɔɔzei é lɛɛni naa zei ʋɛlɛi wu, é ɗa ansansegiti gala ansansegiti ma zalaɠa ɠulazuʋɛ. \v 17 Zalaɠa ɠula nui Azalia lɛɛni ga poluʋelei, naa ʋɛɛ Ɠɔoɠɔ GALAGI ná-zalaɠa ɠula nu ʋuulɔsaʋaiti (80) ba, niiti ti yiilɔai, \v 18 ti masagi Woziase zakpe, ti ɠɛ ma: «Masagi Woziase, ɗa lɛi maa ʋa nɛɛ ga è ʋa zalaɠai ɠula Ɠɔoɠɔ GALAGI ʋɛ, zalaɠa ɠula nuiti ka ta-wotii ga naa, Aalɔn mavofodaiti, niiti gulɔi ziaai ti ma. Naama vaa ma, ɠula seizu ɲadegai wu. Tɔɔzei kololala vaa ɠa è kɛɛzu, nii é la ʋaazu ɠɛɛzu ga lɛbiya vaa è ʋɛ Ɠɔoɠɔ GALAGI zaalai zu.» \p \v 19 Woziase ɠɛʋele ɓɛtɛa ɠɛni de ga é ansansegiti gala, naama zɔɔlai yɛni zoni zea, é tɔɔzei ga yiiɠaawanaa zalaɠa ɠula nuiti ma. Gaamago nɔ, é yɛni Ɠɔoɠɔ GALAGI zei ʋɛlɛi wu, ansansegiti ma zalaɠa ɠulazuʋɛ ɠobaʋɛ, geei ɠula ma toʋalaʋɛ zalaɠa ɠula nuiti gaazu. \v 20 Zalaɠa ɠula ɠundiɠi wolai Azalia ta zalaɠa ɠula nui zɔiti ti pɛtɛni, ti geei ʋogiti ka ma toʋalaʋɛ. Siɛgi zu tɔ ɓɔɠɔi é ɠɛ zuvilɛzu la ga é ɠula, ti kpɛɛni gaamago nɔ GALA sei ʋɛlɛi wu, tɔɔzei Ɠɔoɠɔ GALAGI doɠani. \p \v 21 É yɛni naama zeeɓɛi zu eyɛsu saa voloi zeeli. Ti maaɠelesa teʋeni pɛlɛi ta wu ga gee nuiti kɛʋele, maaɠooza Ɠɔoɠɔ GALAGI zei ʋɛlɛi ʋa. Ná-doun zunui Yotame ɠa é ɠɛni masa pɛlɛi unda, é ɗa masadai ɠɛ zooi zu nuɓusɛiti unda. \v 22 Woziase ná-kɛɛwotii mɔtaiti, é zo ma mɔungiti ma, é li gaaɓelagiti pɔ, naati sɛʋɛʋɛ GALA goo wo nui Ezayi, Amɔse ná-doun zunui, ná-sɛʋɛi zu. \v 23 Woziase zaani. Ti maaɠuluni mɛmɛwolani koba masa kabamaʋɛ, kɛlɛ tɛi é ɠɛni ga gee nui, ti la daani pɛlɛyeɠe ɠabai zu. Ná-doun zunui Yotame ɠa é masadai ɠɛɛni potogi zu. \c 27 \s Zuda masagi Yotame \r (2 Masagiti 15:32-38) \p \v 1 Yotame ná-konagi ɠɛni ga puufele maazu lɔɔlugɔ (25), siɛgi zu é zeini la ga masagi. Kona puugɔ maazu lɔzita (16) ɠa é kɛɛni masadai zu Zeluzalɛme. Dee laa ɠɛni ga Yelusa, Sadɔke ná-doun anzanui ɠɛni de. \v 2 É Ɠɔoɠɔ GALAGI yiima vai ɠɛɛni ga kɛɛɠɛ Woziase ɠɛʋele fai pɛ su. É la ɠɛni lɛɛni Ɠɔoɠɔ GALAGI zei ʋɛlɛi wu. Kɛlɛ nuɓusɛiti ti ɠɛni dɛ ziɛ ʋele ɲɔu zu. \v 3 Yotame ɠa é Ɠɔoɠɔ GALAGI zei ʋɛlɛi ma ziɠidaʋɛ ɓɛtɛni ʋɛ ná ɠɛni lɛkpɛma nu ɠɔʋɛzu ʋelei. É ada mɔinmɔin kpɛtɛni siɠigi ʋa Wofɛle ɠoizu ʋele. \v 4 É taa wolaiti toni ɓalaa Zuda ɠize yooi zu, naa ʋɛɛ kɔɔlaaɠaiti ta siɠi gaaɠoozagiti ba dɔɓɔi zu. \v 5 É kɔɔi valani Amɔn masagi ʋa, é vɔni ti ma, naa maaʋele ma naama ɠonagi ta kona felegɔi niiti ti zeini da, Amɔn nuiti ti mului zalani ga walii kilo waasaʋagɔ (3.000), moloi daa ga ɓelee, naa ma ɠilo miliyɔn saʋagɔ (3.000.000), ta moloi daa ga wɔɔlezegi naa kilo miliyɔn saʋagɔ (3.000.000) ʋa konagi zu. \v 6 Yotame zɛbɛi wɔɔlɔni, tɔɔzei é ɠɛni ziɛzu telebodai zu ná-GALAGI Ɠɔoɠɔ GALAGI ɠaazu. \v 7 Yotame ná-kɛɛwotii mɔtaiti, ta ná-kɔɔi kpein, naa ʋɛɛ nii kpein ba é kɛɛni, naati sɛʋɛʋɛ Izilayɛle masagiti ta Zuda masagiti ta-zɛʋɛi zu. \v 8 Ná-konagi ɠɛni ga puufele maazu lɔɔlugɔ (25), siɛgi zu é zeini la ga masagi. Kona puugɔ maazu lɔzita (16) ɠa é kɛɛni masadai zu Zeluzalɛme. \v 9 Yotame zaani. Ti maaɠuluni Davide ná-taa wolai zu. Ná-doun zunui Aɠaze ɠa é masadai ɠɛɛni potogi zu. \c 28 \s Zuda masagi Aɠaze \r (2 Masagiti 16:1-5) \p \v 1 Aɠaze ná-konagi ɠɛni ga puufelegɔ (20), siɛgi zu é zeini la ga masagi. Kona puugɔ maazu lɔzita (16) ɠa é kɛɛni masadai zu Zeluzalɛme. É la ɠɛni Ɠɔoɠɔ GALAGI yiima vaa ɠɛɛni, eɠɛʋelei mɛmɛwola Davide kɛɛni la. \v 2 Kɛlɛ é ziɛ ʋele ɲɔuni ga Izilayɛle masagiti kɛʋele. É deveni vɔlɔ ga ti Ɓaale ma vololibaiti kpɛtɛ ga kɔlu ɠaawuungai. \v 3 É ɠɛni ansansegiti galazu Ɓɛne-Ɠinɔme ʋɛtugi zu, é ɗa ná-doun zunuiti kula vɔlɔ ga gala zalaɠai kɔɔɠɔ ganigiti bɛ. Ʋele ɠana é ʋilɛni la kɔzɔba vaiti polu, niiti zii ɠiligiti ti ɠɛni kɛɛzu, niiti Ɠɔoɠɔ GALAGI ti ɓɛɛni Izilayɛle luɠɔ, é ta-yooi ve zea. \v 4 É ɠɛni zalaɠaiti kulazu ta é ɗa ansansegiti gala zalaɠa ɠula adaʋɛti, ta gizeiti unmaʋɛti, naa ʋɛɛ gulu wunduiti pɛ bu. \v 5 Ná-GALAGI, Ɠɔoɠɔ GALAGI dɔɔni Siili masagi yeezu. Siili nuiti ti vɔnini ma, ti ná-nu mɔinmɔin so ga kasoɠa nuiti, ti li ga tiye Damase taazuʋɛ. Izilayɛle masagi ɓalaa vɔnini Aɠaze ma, é nimiza ga gola. \v 6 Folo ɠilagi laawu Lemalia ná-doun zunui Peka nu waaungila waaʋuufelegɔ (120.000) ʋaani Zuda nuiti ba, ti pɛ ti ga kɔɔɠuluɓa wolaiti, tɔɔzei ti ɠɛlɛni ti-mɛmɛwolani ta-ƓALAGI, Ɠɔoɠɔ GALAGI ʋa. \v 7 Efelayime ɠɔɔɠɔ nui gila nii daaseigi ɠɛni ga Zikili, naa ɠa é masagi ná-doun zunui gila paani, nii daaseigi ɠɛni ga Maaseya, naa ʋɛɛ masagi ná-pɛlɛyeɠei unda nui ʋa, nii daaseigi ɠɛni ga Azilikame, ta Ɛlɛkana, masagi ʋoluzei golai. \v 8 Izilayɛle nuiti ti nu waaunfelegɔ (200.000) zoni ga kɔɔ luɔi ti-ɠɛɛlointi Zuda nuiti ba, anzanuiti, zunu loungoiti, naa ʋɛɛ anzanu loungoiti ba, ta kɔɔzogani mɔinmɔin, ti li ga tiye Samali. \p \v 9 Ɠɔoɠɔ GALAGI goo wo nui ta ɠɛni miná, daaseigi ga Wodɛde. É Izilayɛle ɠɔɔʋɛbɛi laaɠomini ti lɛɛzuʋɛ Samali, é zɛba é ɠɛ salaʋusuiti ma: «Wo pɛtɛ ga wo-mɛmɛwolani ta-ƓALAGI, Ɠɔoɠɔ GALAGI yiiɠaawana ʋelei ma Zuda nuiti ma, é zobogi vea wo ya ti ma, wo ti ʋaa ga kɛʋelei ta nii ma lugi zeelia geeɠɔlɔgi zu. \v 10 Niima ziɛgi zu, wa ɠisiɛzu ga wo Zuda ta Zeluzalɛme nui niiti kɛ ga wa-luɔiti, kɛlɛ wa ɓɔɠɔi mu, wo la kaazu ga wa ga sɔba nuiti wa-ƓALAGI, Ɠɔoɠɔ GALAGI letemazu ɓaa? \v 11 À woilo niina gòo ma mu! Kɔɔ luɔi niiti wo ti zogai wo-ɠɛɛlointi saama, à yeeɓe ti ʋa, ti li ta-laazuʋɛti, tɔɔzei Ɠɔoɠɔ GALAGI ná-ziiɠaawanai ɠa wo laalɔɠɔma.» \p \v 12 Efelayime ɠundiɠiiti saama, tanigaa ti wuzeɠeni ɓalaa naati daalɔɠɔma, ti ɠɛni zeɠezu kɔɔmaʋɛ. Kundiɠii naati daaseigiti ka ga niiti: Yoɠanan ná-doun zunui Azalia, Mesilemɔte ná-doun zunui Ɓelekia, naa ʋɛɛ Salume ná-doun zunui Ezekiase ʋa, ta Ɠadalayi ná-doun zunui Amasa. \v 13 Ti ɠɛni naati ma: «Wo la lɛɛzu ga kɔɔ luɔi niiti ʋɛ, wo ʋa ade ɠɛ ga sɔba nu Ɠɔoɠɔ GALAGI letemazu. Wa ɠɛɛzu wo ta ɓɔ ada-ɠotoiti ta ada-vaaɠaazagiti ma ɠasɔiti ba. Ade-zɔgi mu bɔɔlɔʋɛ niina, Ɠɔoɠɔ GALAGI mu ziiɠaawanaʋɛ niina Izilayɛle ma.» \p \v 14 Salaʋusuiti ti zɛba ti yeeɓe kɔɔ luɔiti ba, ti kɔɔzoganiiti ɓalaa too ya kundiɠiiti ta bɛbɛi pɛ gaazu. \v 15 Zunui niiti ti laaseigiti bogai feya, naati buzeɠe ʋele ɠana, ti ɗa kɔɔ luɔiti iɲɔdɔ. Ti wɛlɛni kɔɔzoganiiti su, ti seɠeiti seɠe, ti naama nuiti maaɠili niiti ti maaɲakaiti ge ɠɛni de, ti saʋalagiti fe ti ya, ti daamianigi ta ziɛi veeni ti ya, niiti ti maawanaai, ti naati ta-ʋalaiti gaagba, ti gulɔi ʋu ti ɠa, naa ʋoluma zɔiti kpein ti la ɓena zoo ti ʋa ziɛ, ti naati tɛɛni soovalegiti kɔma, ti li ga tiye ti-ɠɛɛlointi koba Zeliko, taai nii dɔɔ wuluiti ti su. Naa ʋoluma ti ɠaleni ma Samali. \s Aɠaze kpɔbai ɠaiziɛ vai \r (2 Masagiti 16:7-20) \p \v 16 Aɠaze keela leʋeni Asiili masagi ma, ga naati ti ʋa, ti ɓɔ ba. \v 17 Edɔme nuiti ti lɔɔni mɔnɔ Zuda yooi zu, ti vɔni Zuda ma, ti li ga kɔɔ luɔiti. \v 18 Ma yeeɠɛɠala ɠilagi nɔ zu, Filisiti nuiti ti lɔɔni taa wolaiti su ti Zuda yooi lɛkpɛmaʋɛ nu yeezazuʋɛ, ta ziɛlaʋɛ ma nɛmɛi. Ti taa wolai niiti soni: Ɓɛte-Semɛse, Ayalon, Gedelɔte, Soko ta koba laa goiti pɛ, Timina ta koba laa goiti pɛ, naa ʋɛɛ Gimezo ʋa ta koba laa goiti pɛ, naa ʋoluma ti zeini naama laaiti su. \v 19 Naa pɛ ge ɠɛɛni ga Ɠɔoɠɔ GALAGI ɠɛni pɔ ga é Zuda masadai ɠaazu unfe seɠe, tɔɔzei masagi Aɠaze ʋa, nii é nuiti diini ma ga ti ɓaka Ɠɔoɠɔ GALAGI laalɔɠɔma ta tɔ ɓɔɠɔi é wooʋaladai ɠɛ ga naa. \p \v 20 Kɛlɛ Asiili masagi Tigilate-Pilezɛɛl mu ge la ɠɛni ʋaani ɓɔsu Aɠaze ʋa, kɛlɛ é ʋaani tɔun daalɔɠɔma, é seɠe ga ziliɲɔɠɔ. \v 21 Aɠaze walii ɠilazuʋɛ pɛ seɠeni, nii é ɠɛni Ɠɔoɠɔ GALAGI zei ʋɛlɛi wu ta masa pɛlɛi wu, naa ʋɛɛ ná-botiɠɛ nu wolaiti ta-ʋɛlɛiti bu geleiti ba, é ti leʋe ga maazoloo ganii Asiili masagi ma. Naama vaaɓɔɠɔi la ɠɛni ɠɛɛni ga ná-kpɔba nɔpɛ. \v 22 Masagi Aɠaze la ɠɛni kɛɛni pɛ, é ʋa zeɠe ná-kpaka faiti polu Ɠɔoɠɔ GALAGI laalɔɠɔma, anɛɛ kɛai ma kidaaʋiligi zu. \v 23 É zalaɠaiti kulani Damase ɠalagiti bɛ, niiti ti vɔnini ma, tɔɔzei é ɠɛni ɓɔɠɔ ma: «Tɛi Siili masagiti ta-ɠalagiti ti ɓɔsu ti ʋa, nà ɓalaa nà zalaɠaiti kulazu ti ʋɛ, nii a kɛ ti ɓɔ bà nà ɓalaa.» Kɛlɛ naa mu ge ɠɛɛni ga ná-toobui ta Izilayɛle pɛ too vai bu. \s Kɔzɔba vai ta kɔɔɠɔ gani kɔɔ vai \p \v 24 Aɠaze Ɠɔoɠɔ GALAGI zei ʋɛlɛi wu zɔɔlaiti pɛ gaalɛɛni ba, é ti zuɓulukpulu. É Ɠɔoɠɔ GALAGI zei ʋɛlɛi ma ɓogiti pɛ daaɠulu, naa ʋoluma, é zalaɠa ɠulazuʋɛti to ɓɔɠɔ ʋɛ Zeluzalɛme pele zaɠalaʋɛti pɛ. \v 25 É zalaɠa ɠula adaʋɛti kpɛtɛ Zuda laa wolaiti pɛ su, ti ɗa ansansegiti gala náti zɛɛ ɠalagiti bɛ. Ʋele ɠana é Ɠɔoɠɔ GALAGI yiiɠaawanani la, mɛmɛwolani ta-ƓALAGI. \p \v 26 Aɠaze ná-kɛɛwotii mɔtaiti ta siɛ ʋeleiti kpein, é zo ma mɔungiti ma, é li gaaɓelagiti pɔ, naati sɛʋɛʋɛ Zuda masagiti ta Izilayɛle masagiti ta-zɛʋɛi zu. \v 27 Aɠaze zaani. Ti maaɠuluni Zeluzalɛme taazuʋɛ, kɛlɛ ti la ɠɛni daani Izilayɛle masagiti ta-ɠabamaʋɛ. Ná-doun zunui Ezekiase ɠa é masadai ɠɛɛni potogi zu. \c 29 \s Masagi Ezekiase GALA sei ʋɛlɛi ɲade fai \r (2 Masagiti 18:1-3) \p \v 1 Ezekiase ná-konagi ɠɛni ga puufele maazu lɔɔlugɔ (25), siɛgi zu é zeini la ga masagi. Kona ʋuufele maazu taaʋuugɔ (29) ɠa é kɛɛni masadai zu Zeluzalɛme. Dee laa ɠɛni ga Aɓiya, Zakali ná-doun anzanui ɠɛni de. \v 2 É Ɠɔoɠɔ GALAGI yiima vai ɠɛɛni ga mɛmɛwola Davide ɠɛʋele fai pɛ su. \p \v 3 Ná-masa fai ma ɠona mɔungi ta ma alu mɔungi é Ɠɔoɠɔ GALAGI zei ʋɛlɛi ma ɓogiti daalaoni, é náti kpɛtɛ ʋolu ga niinɛ. \v 4 É zalaɠa ɠula nuiti ta Levi nuiti tolini, é ti ɠaalɛ ba folo ɠulazu ʋele eteaʋɛ. \v 5 É ɠɛni ti ma: «Levi mavofodaiti, à woilo gòo ma! À ɓɔɠɔ ɲadena, naa ʋoluma wo Ɠɔoɠɔ GALAGI zei ʋɛlɛi ɓalaa ɲade, wo-mɛmɛwolani ta-ƓALAGI. Nii kpein é GALA sei ʋɛlɛi ɠɔzɔzu, à naati pɛ kula ada ɲadegai ʋa. \v 6 Mazɔlɔɔ ade-mɛmɛwolani ti ɠɛɛʋɛ ga wooʋalada nuiti, ti Ɠɔoɠɔ GALAGI wanama vai ɠɛɛʋɛ, ti ɠɛlɛ ba, ti ɠɛlɛ sei ʋɛlɛi ʋa, ti ʋoluave Ɠɔoɠɔ GALAGI ʋa. \v 7 Ti GALA sei ʋɛlɛi laaɠuluga, ti fitinaiti paa, ti looɠo ga ansansegiti gala vai ʋa, naa ʋɛɛ gala zalaɠaiti kula vai ʋa ada ɲadegai zu Izilayɛle ná-GALAGI ʋɛ. \v 8 Naa ɠa é kɛa Ɠɔoɠɔ GALAGI yiiɠaawanaa Zuda ta Zeluzalɛme ma, é faa maalualuagi nii la ada-nuɓusɛiti ma, é ti ɠɛ ga ɲɛɛɠulasu ani, é ada-yooi ɠɛ ga ziiɓɔlɔ yooi, eɠɛʋelei wa ɓɔɠɔi wo kaazu la. \v 9 Mazɔlɔɔ ade-ɠɛɛni ti zaaʋɛ boɠa zɔkpɔi yee ɠa, ade-loun zunuiti ta ade-loun anzanuiti naa ʋɛɛ ade-anzaiti ba, naati ti ɠɛa ga kɔɔ luɔiti, ti li ga tiye. \v 10 Naa ɠa é ba, gè deveʋɛ ga minazeɠe ge ɠɛ ade yɔɠɔzu ada Ɠɔoɠɔ GALAGI, Izilayɛle ná-GALAGI, nii a kɛ ná-ziiɠaawana wolai zeɠe ade maala. \v 11 Naa ɠa é ba, dòun zunuiti, à looɠona faalakobai ʋa, mazɔlɔɔ wa ɠa é yiimazeɠea ga woye ga wo botii ɠɛ bɛ, wo ɠɛ ga ná-botiɠɛ nuiti, wo ɗa ansansegiti gala bɛ.» \p \v 12 Levi nui tɛiti ti zɛba ti botii lɔɔzei: Keɠate mavofodaiti saama, niiti ge ɠɛni de: Amasayi ná-doun zunui Maɠate, Azalia ná-doun zunui Zowɛle. Melali mavofodaiti su, niiti ge ɠɛni de: Aɓidi ná-doun zunui Kise, naa ʋɛɛ Yeɠalelɛle ná-doun zunui Azalia ʋa. Gɛɛlɛson mavofodaiti su, niiti ge ɠɛni de: Zima ná-doun zunui Yoa, naa ʋɛɛ Yoa ná-doun zunui Edɛn ʋa. \v 13 Elisafan mavofodaiti su, niiti ge ɠɛni de: Simili ta Yeiyɛle. Azafe mavofodaiti su, niiti ge ɠɛni de: Zakali ta Matania. \v 14 Ɠeman mavofodaiti su, niiti ge ɠɛni de: Yeɠiyɛle ta Simeyi. Yedutun mavofodaiti su, niiti ge ɠɛni de: Semaya ta Uziyɛle. \p \v 15 Ti ta-ʋɛlɛyeɠe ɠilagiti su nuɓusɛiti gaalɛɛni ba. Ti ɓegai ma ga ɓɔɠɔ ɲade, ti liini, ti Ɠɔoɠɔ GALAGI zei ʋɛlɛi ɲade fai lɔɔzei, eɠɛʋelei masagi boni la ti ma, ta é zoloo Ɠɔoɠɔ GALAGI laawooiti ma. \v 16 Zalaɠa ɠula nuiti ti lɛɛni Ɠɔoɠɔ GALAGI zei ʋɛlɛi wu ga ti ná ɲade. Nii kpein é ɠɛni ga kɔzɔba anii, ti ɠɛni naati pilisu ya etea ʋelei koi zaamaʋɛ. Levi nuiti ti ɠɛni naati seɠezu, ti ɠula ga tiye taai ʋa, ti pili Sedelɔn ʋɛtugi zu. \v 17 Ti naama ɲade fai lɔɔzeini alu mɔungi ma volo mɔungi ma. Foloi lɔsaʋasiɛi ti ɠaani niina ga Ɠɔoɠɔ GALAGI zei ʋɛlɛi ma lɛɛ wosuʋɛ. Ti kɛɛni Ɠɔoɠɔ GALAGI zei ʋɛlɛi ɲade fai ɠa ga folo lɔsaʋa. Folo puugɔ maazu lɔzitasiɛi (16), ti ɓeni ga botii pɛ kɛ. \p \v 18 Ti liini masagi Ezekiase ʋɔ bɛ, ti ɠɛ ma: «Gi ɓega ga Ɠɔoɠɔ GALAGI zei ʋɛlɛi ná pɛ ɲade, gala zalaɠaiti kulazuʋɛ, naa ʋɛɛ ma zɔɔlaiti pɛ ba, ta taɓalii nii ɓului a ɗa la ga, nii feai GALA bɛ, naa ɓɔ ba zɔɔlaiti ba ɓalaa. \v 19 Nii kpein masagi Aɠaze ná-masadai zu, é yɛni ná-kpakagi zu Ɠɔoɠɔ GALAGI laalɔɠɔma, é ti ɠɔzɔ, gi naati pɛ kɛʋele ɓɛtɛa, gi ti ɲade. Ti pɛ ta ʋuuni Ɠɔoɠɔ GALAGI ná-zalaɠa ɠulazuʋɛ laawu.» \s GALA dɛbi vai lɔɔzei vai ʋolu // GALA sei ʋɛlɛi wu \p \v 20 Poluma zobui, masagi Ezekiase wuzeɠeni ga sobuzobu wolai, é taai ma lotuɠɔiti gaalɛ ba, é zɛba é li Ɠɔoɠɔ GALAGI zei ʋɛlɛi ma ɠoizuʋɛ. \v 21 Ti ʋaani ga nikɛ zinɛ lɔfela, baala sinɛ lɔfela, baala ziʋo lɔfela, naa ʋɛɛ boli zinɛ ʋa ga koto gba zalaɠai masa pɛlɛyeɠei ʋɛ, seizu ɲadegai ʋɛ, naa ʋɛɛ Zuda pɛ ba. Masagi devei veeni zalaɠa ɠula nuiti zea, ti ga Aalɔn mavofodaiti, ga ti naati pɛ kula ga zalaɠai, Ɠɔoɠɔ GALAGI ná-zalaɠa ɠulazuʋɛ. \v 22 Zalaɠa ɠula nuiti ti nikɛ zinɛiti kɔdaaleʋeni, ti ma ɲamai zo, ti pili zalaɠa ɠulazuʋɛ ma. Ti baala sinɛiti kɔdaaleʋeni ɓalaa, ti ma ɲamai ʋili zalaɠa ɠulazuʋɛ ma. Ti baala ziʋoiti kɔdaaleʋeni, ti ma ɲamai ʋili zalaɠa ɠulazuʋɛ ma. \v 23 Naa ʋoluma, boli zinɛiti niiti ti ga koto gba zalaɠai, ti ʋaani ga naati masagi ta bɛbɛi ɠakala, naati ti yeela ti ma. \v 24 Zalaɠa ɠula nuiti ti bolii naati kɔdaaleʋeni, ti ma ɲamai ʋu zalaɠa ɠulazuʋɛ ma, ti kula ga koto gba zalaɠai, nii a kɛ ti Izilayɛle ná-kotoi gba vai ma ɠɛɛwotii ɠɛ. Tɔɔzei masagi boni é kole ga gala zalaɠaiti ta koto gba zalaɠai maanɛɛʋɛ ga ti ɠula Izilayɛle pɛ bɛ. \p \v 25 É Levi nuiti toni Ɠɔoɠɔ GALAGI zei ʋɛlɛi ma ɠoizuʋɛ, kɔtɛgiti ta kɔnigiti ti ti ya, naa ʋɛɛ papaiti ba, é zoloo devei naa ma nii Davide feeni, ta masagi ná-GALA goo wo nui Gade, naa ʋɛɛ GALA goo wo nui Natan ʋa. Tɔɔzei Ɠɔoɠɔ GALAGI ná-devei ɠɛni de nii é puuni GALA goo wo nui naati da, ti bo. \v 26 Levi nuiti ti loni, Davide ná-gɛingɛin ganiiti ti zoni ti ya, zalaɠa ɠula nuiti ɓalaa ti lo, puʋugiti ti ti ya. \v 27 Ezekiase devei veeni ga ti gala zalaɠaiti fe ga zalaɠai, zalaɠa ɠulazuʋɛ. Siɛgi zu zalaɠai ɠula ziɛgi zeelini la, guyei looni Ɠɔoɠɔ GALAGI maamusɛ vai ma, puʋugiti ti bu, naa ʋɛɛ Izilayɛle masagi Davide ná-gɛingɛin ganiiti ba. \v 28 Bɛbɛi pɛ ge nɔkɔni, guye loo nuiti ti ɗa guyei loo, puʋugiti ti ɗa vɛ, eyɛsu ti ɓe ga gala zalaɠai ɠula. \v 29 Zalaɠai ɓegai ma ga ɠula, masagi ta nui niiti kpein ti ɠɛni ba, ti maayeini, ti nɔkɔ. \v 30 Naa ʋoluma masagi ta ná-botiɠɛ nu wolaiti ti ɠɛni Levi nuiti ma, ti Ɠɔoɠɔ GALAGI maamusɛ ga guyei niiti Davide ti ɓɛtɛni, naa ʋɛɛ GALA goo wo nui Azafe ʋa. Naati ti guyei looni ga koozunɛɛi, naa ʋoluma ti maayeini, ti nɔkɔ. \p \v 31 Ezekiase zɛba é kpɔɛi zeɠe ʋolu, é ɠɛ ma: «Tɛi wo ɓɔɠɔ vea niina Ɠɔoɠɔ GALAGI ʋɛ, à maaɓuɠa ʋɛ ʋa, à ʋa ga zalaɠa zuaiti, naa ʋɛɛ mama fee zalaɠaiti ba, Ɠɔoɠɔ GALAGI zei ʋɛlɛi ma ɠoizuʋɛ.» Bɛbɛi ʋaani ga zalaɠa zuaiti ta mama fee zalaɠaiti, naa ʋoluma zɔiti kpein faaɓɔɠɔ yii ɠɛni ti ʋɛ, naati ti ʋaani, ti gala zalaɠaiti kula. \v 32 Gala zalaɠai nii bɛbɛi ʋaani la Ɠɔoɠɔ GALAGI ʋɔ, tiegɔi ɠɛni ga: nikɛ zinɛ ʋuulɔfela (70), baala sinɛ ungila (100), naa ʋɛɛ baala ziʋo unfelegɔ (200) ʋa. \v 33 Naa ʋoluma, zalaɠa ɠiligiti faa zu, ti ʋaani ga nikɛ zinɛ undɔzita (600), naa ʋɛɛ baala waasaʋagɔ (3.000) ʋa. \v 34 Zalaɠa ɠula nuiti ti la ɠɛni mɔinni ga ti ʋa naama zuaiti pɛ kɔlɔɔ. Ti-ɠɛɛlointi Levi nuiti ti ɠɛni ɓɔsu ti ʋa, eyɛsu botii naa ɓe, ta eyɛsu zalaɠa ɠula nui taɠiligaa ti ɓɔɠɔ ɲade. Tɔɔzei Levi nuiti mu ti zuvilɛni ga ɓɔɠɔ ɲadega, é leʋe zalaɠa ɠula nuiti ba. \v 35 Gala zalaɠa mɔinmɔingiti poluma, kɛni ziilɛi zalaɠaiti ma wulɔiti ta la ɠala, puya zalaɠai niiti ti ga dɔɔi, ti ʋilɛsu gala zalaɠaiti polu, naati ti vaza. Ʋele ɠana GALA dɛbi vai lɔɔzeini la ʋolu Ɠɔoɠɔ GALAGI zei ʋɛlɛi wu. \v 36 Ezekiase ta nuɓusɛiti pɛ ti ɠoozunɛɛni ga ʋelei GALA ge loni la naama vaiti untuɠɔ, tɔɔzei niima vai pɛ ge ɠɛɛni fala ga pagɔ. \c 30 \s Ezekiase Izilayɛle nuiti pɛ toli fai // Pake kula vai ma \p \v 1 Ezekiase keelaiti teʋeni Izilayɛle ta Zuda yooi zu ná pɛ, é sɛʋɛiti kɛɛni vɔlɔ Efelayime ta Manasé nuiti ma, ga é ti loli Ɠɔoɠɔ GALAGI zei ʋɛlɛi ma ɠoizuʋɛ Zeluzalɛme, ti Pake fɛtii ɠula Ɠɔoɠɔ GALAGI ná-lɛbiyai vaa ma, Izilayɛle ná-GALAGI. \v 2 Masagi ta ná-botiɠɛ nu wolaiti ti ɠaalɛɛni ba Zeluzalɛme ta nuɓusɛiti pɛ, ti deve ga ti Pake fɛtii ɠula konagi ma alugi velesiɛi ma. \v 3 Ti la ɠɛni zooni ti ʋa fɛtii ɠula kui naa ma, nii sɛʋɛai tɔ sɛʋɛi zu, tɔɔzei zalaɠa ɠula nuiti ti la ɠɛni mɔinni ti ʋa ɓɔɠɔ ɲade, nuɓusɛiti ɓalaa ti la ɠɛni ɠaalɛɛni ba Zeluzalɛme. \v 4 Naama vaazeikpasui nɛɛni masagi ʋɛ ta bɛbɛi pɛ bɛ. \v 5 Tɛi tama Izilayɛle nui ma mɔinmɔin ge la mɔ ɠɛni Pake fɛtii ɠulazu kui ma nii sɛʋɛai, ti deveni ga ti zeze Izilayɛle yooi zu ná pɛ, é zo Ɓeel-Seɓa, é li Dan, nii a kɛ ti ʋa Zeluzalɛme, ti Pake fɛtii ɠula Ɠɔoɠɔ GALAGI ná-lɛbiyai vaa ma, Izilayɛle ná-GALAGI. \v 6 Kpizɛ wo nuiti ti liini Izilayɛle ta Zuda yooi zu ná pɛ ga sɛʋɛi nii masagi ta ná-botiɠɛ nu wolaiti ti yeeʋo pilɛni su. Masagi devei veeni ti ya, ti ɗa ɠɛ ma: «Izilayɛle nuiti, à ɠale ma Ɠɔoɠɔ GALAGI ʋɔ, Abalaame, Izaake, ta Izilayɛle ta-ƓALAGI, naa ɠa ɠɛɛna tɔ ɓalaa toɠa ʋa wo ʋɔ ʋolu, wɔi wo ga kɔɔ looɠobaiti, wɔigi Asiili masagi ná-kɔɔi ʋoolaai wo ʋa. \v 7 À mina ʋokɔɠɔ wo-ɠɛɛni ta wo-ɠɛɛlointi ma, ti ɠɛai ga wooʋalada nuiti Ɠɔoɠɔ GALAGI ʋɛ, ti-mɛmɛwolani ta-ƓALAGI. Naa ɠa é kɛai GALA ge yeeɓegai la faa zuɠoloɠolo nui ʋa, é ʋa ta-yooi zu, eɠɛʋelei wo kaazu la. \v 8 Naa ɠa é ba, niima ziɛgi zu à mina suvɔi ɠɛ ga wo-mɛmɛwolani kɛʋele, à ɓɔɠɔmaayei Ɠɔoɠɔ GALAGI ʋɛ, à ɠale ma seizu ɲadegai wu, ʋɛ é yiimazeɠeai ga ná eyɛsu ɠɔ. À Ɠɔoɠɔ GALAGI lɛbi, wa-ƓALAGI, nii a kɛ ná-ziiɠaawana wolai maaɠooza wo ʋa. \v 9 Ni wa ʋaana ʋolu ɠɛzɛɠɛzɛ Ɠɔoɠɔ GALAGI ʋɔ, wo-ɠɛɛlointi ta wo-lointi ti liai ga tiye duɔlai zu, naati ta gaazumaawɔinɠai zɔlɔɔ ta-luɔ kɛɛɠɛiti zea, naati ta yeeɓe ti ʋa, ti ɠale ma zooi nii zu, mazɔlɔɔ Ɠɔoɠɔ GALAGI yiimaalaavegɛ ga gaazumaawɔinɠai ta zaalai, ni wa ʋaana pɔ, é la wo laaʋiliga.» \p \v 10 Ʋele ɠana kpizɛ wo nuiti ti ɠɛni leʋesu da, taa wolai ɠilagilagi pɛ su, Efelayime ta Manasé yooi zu. Ti liini ɓalaa ga lɛkpɛmaʋɛ nu ɠɔʋɛzu ʋelei eyɛsu ti zeeli Zaɓulɔn yooi zu. Kɛlɛ nuiti ti ɠɛni ɲɛɛzu ti ma, ti ɗa ɲɛɛɠula ti zu. \v 11 Kɛlɛ anɛɛ naa ʋe, Asɛɛl, Manasé ta Zaɓulɔn wolodamaiti su nui tanigaa ti ɓɔɠɔmaayeini, ti li Zeluzalɛme. \v 12 Zuda yooi zu GALA botii ɠɛɛni ga zɛbɛi nuɓusɛiti saama, ti pɛ ti zoloo faa ɠila ma ga ti ɠolo masagi ta ná-botiɠɛ nu wolaiti goo ʋɛ, nii soloogai Ɠɔoɠɔ GALAGI laawooi ma. \s Ɠizɛsu Ʋakegi \p \v 13 Nuɓusɛ mɔinmɔin golai ɠaalɛɛni ba Zeluzalɛme ga ɓului nii lɛʋɛ la su, ti naama vɛtii ɠula konagi ma alugi velesiɛi ma. Ti ɠɛni ga bɛbɛ wola nii gaalɛai ba. \v 14 Ti tɔɔzeini ga ti ɗa zalaɠa ɠulazuʋɛti koloɠolo niiti ti ɠɛni taazuʋɛ, ti ansanse galazuʋɛti koloɠolo, ti ti pɛ pili ya Sedelɔn Pɛtugi zu. \v 15 Ti zɛba ti Pake baala ziʋoiti kɔdaaleʋe, alugi velesiɛi ma volo puugɔ maazu naanigɔi (14) ma. Zalaɠa ɠula nuiti ta Levi nuiti ti wola unfeni, ti ɓɔɠɔ ɲadeni, ti tɔɔzei ga gala zalaɠaiti daazeelia Ɠɔoɠɔ GALAGI zei ʋɛlɛi wu. \v 16 Ɛsɛ gilagilagi losu zeɠeni, eɠɛʋelei sɛʋɛai la GALA nui Moize ná-tɔ sɛʋɛi zu. Levi nuiti ti ɠɛni ɲamai veezu zalaɠa ɠula nuiti zea, naati ti ɗa pili zalaɠa ɠulazuʋɛ ma. \v 17 Tɛi bɛbɛi zaama nu mɔinmɔin ge ɠɛni ná, niiti ti la ɓɔɠɔ ɲadeni, Levi nuiti ka ti ɠɛni Pake baala ziʋoiti paazu naama nuiti pɛ bɛ, niiti ti la ɠɛni ɓɔɠɔ ɲadeni, naa ɠa a kɛ naati ti ve Ɠɔoɠɔ GALAGI ʋɛ. \v 18 Tɔɔzei nu mɔinmɔin ge la ɠɛni ɓɔɠɔ ɲadeni, ma un ge daa ma mɛɛ ga niiti ti zeɠeni Efelayime, Manasé, Isakaal, ta Zaɓulɔn wolodamaiti su, kɛlɛ anɛɛ naa ʋe, ti Pake baala ziʋoi miini, anɛɛ ni tɔgi ɠɛni naa laalɔɠɔma. Naa ɠa é kɛɛni Ezekiase GALA falini ti ʋɛ ɠani, é ɠɛ ma: «Ɠɔoɠɔ GALAGI, ɗɛi ɗa-vai ʋagai, niima nuiti pɛ suvaayɛ, \v 19 niiti kpein ti ɠaaɓaai kele ga ti lati GALA ma ga ti-yii pɛ, Ɠɔoɠɔ GALAGI ti-mɛmɛwolani ta-ƓALAGI, anɛɛ ɓalaa ti la ɓɔɠɔ ɲadeni ʋelei sɛʋɛai la ti ɓɔɠɔ ɠaliva è ma.» \v 20 Ɠɔoɠɔ GALAGI woiloni Ezekiase ná-maanɛɛnɛ wooi ma, é nuɓusɛiti suvaayɛni. \p \v 21 Naa ɠa é kɛɛni Izilayɛle nui niiti ti ɠɛni Zeluzalɛme, ti ɓului lɛʋɛ la su ma vɛtii ɠulani folo lɔfela laawu ga koozunɛ wolai. Folo-o-folo Levi nuiti ta zalaɠa ɠula nuiti ti ɠɛni Ɠɔoɠɔ GALAGI maamusɛ wuyeiti toozu, ti ɗa ta-ɠɛingɛin ganiiti gɛin ga zɛbɛi, ná-lɛbiyai vaa ma. \v 22 Ezekiase iɲɔdɔɔ ɓɔɛiti daazeelini Levi nuiti pɛ ma, niiti ti dɛɛni ga ta unfesu Ɠɔoɠɔ GALAGI ma. Fɛti ma volo lɔfelai pɛ daawu ti ɠɛni zalaɠa zuaiti miizu, ti ɗa ziilɛi zalaɠaiti daazeeli, ti ɗa Ɠɔoɠɔ GALAGI maamusɛ, ti-mɛmɛwolani ta-ƓALAGI. \v 23 Bɛbɛi pɛ ge zolooni ma ga ti ta ʋili fɛti zu ga folo lɔfela ɠili. Naama volo lɔfela nii ti pilini su, naati ti leʋeni nɔ ga koozunɛɛi. \v 24 Nii Zuda masagi Ezekiase feeni ga bɛbɛi ɠɔnɔgi, naa ɠɛni ga nikɛ zinɛ waagila (1.000), baala waadɔfela (7.000), ná-botiɠɛ nu wolaiti ti ɠula ga nikɛ zinɛ waagila (1.000), baala waapuugɔ (10.000). Zalaɠa ɠula nu mɔinmɔin ge ɓɔɠɔ ɲadeni. \v 25 Bɛbɛi pɛ, Zuda nuiti, zalaɠa ɠula nuiti ta Levi nuiti, naa ʋɛɛ nuiti pɛ ba ti zeɠeni Izilayɛle, ta seikɔɠɔma nuiti ɓaa niiti ti zeini Zuda yooi zu, ti pɛ ti ɠɛni koozunɛɛi zu. \v 26 Koozunɛ wolai ɠa é ɠɛni Zeluzalɛme taazuʋɛ. Kaipa é zoni Izilayɛle masagi Davide ná-doun zunui Salomɔn ná-yeeɠɛɠalai ma, kɛɠala ɠoozunɛ vaa la ɠɛni dɛ ɠɛɛni taazuʋɛ. \v 27 Gaaɓelagi, zalaɠa ɠula nuiti ta Levi nuiti, ti wuzeɠeni ga ti tuya loo nuɓusɛi ʋɛ. Ti-wooi mɛnini, ta-maanɛɛnɛ wooi zeeli Ɠɔoɠɔ GALAGI zeizu ɲadegai geeɠɔlɔgi zu. \c 31 \s Ezekiase GALA sei ʋɛlɛi wu wotii // zei vai kpasu \p \v 1 Siɛgi zu fɛti ɓeni la, Izilayɛle nui niiti kpein ti ɠɛni ná, ti liini Zuda laa wolaiti su, ti sale ɠɔtuiti kpezeɠele, ti sale wuluiti teʋe ga, ti zalaɠa ɠula adaʋɛti koloɠolo ta ma zalaɠa ɠulazuʋɛti pɛ, niiti ti ɠɛni Zuda ta Ɓɛnzamɛn yooi zu, naa ʋɛɛ Efelayime ta Manasé ʋa, ti la gila kpalaa zɛni ná. Naa ʋoluma Izilayɛle nuiti pɛ ti ɠaleni ma, ɛsɛ ge li pɔ bɛ ná-taazu. \v 2 Ezekiase zalaɠa ɠula nuiti ta Levi nuiti pilɛni ti-losuʋɛti, eɠɛʋelei ta-vaazeikpasui ma ɓɔgiti ti la. Naama ɓɔgiti su, é ɛsɛ gilagilagi ná-boti veeni zea yɛ Ɠɔoɠɔ GALAGI zei ʋɛlɛi ma ɠoizuʋɛ, zalaɠa ɠula nuiti ta Levi nuiti ti-losuʋɛti ti ɠɛni ga gala zalaɠaiti ta ziilɛi zalaɠaiti kula vai, ɓaa GALA sei ʋɛlɛi wu wotiiti, niiti ti ga maamusɛ wuyeiti ta mama guyeiti too vai GALA bɛ. \v 3 Masagi kɔligiti gilazuʋɛ veeni ga é ɗa lɔ gala zalaɠaiti polu, niiti ti ɠulazu sobu ʋɛɛ kpɔkɔ ʋa, naa ʋɛɛ dooɠo foloiti ta alu toga niinɛi ma vɛtiiti ba, ta zɔɔma vɛtiiti pɛ, eɠɛʋelei sɛʋɛai la Ɠɔoɠɔ GALAGI ná-tɔgi zu. \v 4 É zɛba é ɠɛ Zeluzalɛme nuɓusɛiti ma ti zalaɠa ɠula nuiti ta Levi nuiti niigi ve ti ya, naa ɠa a kɛ ti unpilɛ naama wotiiti ma niiti Ɠɔoɠɔ GALAGI ná-tɔgi ti levezu ma. \v 5 Deve wooi naa woni nɔ feya, Izilayɛle nuiti ti tɔɔzeini ga ti ɗa ʋa ga zooi ʋaalɔnɔ mɔungiti: moloi, dɔɔ niinɛi, gulɔi, kɔin gulɔi, naa ʋɛɛ kpalaga aniiti pɛ ma mɔungiti ba. Ti ɠɛni ʋaazu ɓalaa ga anii kpein ma ʋuusiɛi ga pooʋama. \v 6 Izilayɛle ta Zuda nuiti kpein ti ɠɛni zeini Zuda laa wolaiti su, naati ɓalaa ti ɠɛni ʋaazu ga puusiɛiti toganii ma wolaiti ta ma goiti su, naa ʋɛɛ vebɛani ɲadegaiti ba, niiti ti veai Ɠɔoɠɔ GALAGI ʋɛ, ta-ƓALAGI, ti ti ɠaalɛɛni ba kpulɔkpulɔ gola mɔin. \v 7 Ti naama ani ɠaalɛbai lɔɔzeini konagi ma alugi zaʋasiɛi ma, ti gaaɓela dɔfelasiɛi ma. \v 8 Ezekiase ta ná-botiɠɛ nu wolaiti ti ʋaani, ti naama aniiti ka ti ɠaalɛai ba, ti Ɠɔoɠɔ GALAGI mamani, ti tuya lo ná-nuɓusɛiti bɛ, Izilayɛle nuiti. \p \v 9 Ezekiase zalaɠa ɠula nuiti ta Levi nuiti gaazaɠani, é lo vebɛanii naati ba. \v 10 Zalaɠa ɠula ɠundiɠi wolai Azalia, nii é ɠɛni ga Sadɔke mavofodai ta, naa zɛba é gooɠaaʋote, é ɠɛ ma: «Kaipa nuɓusɛiti ti tɔɔzeini ga ti ɗa ʋa ga ta-vebɛaniiti Ɠɔoɠɔ GALAGI zei ʋɛlɛi ma ɠoizuʋɛ, gi daamianigi zɔlɔɔgɛ gi ɓɔlɔ ba, nii è kaazu ɠaani ma ɠulapolui ɠana, mazɔlɔɔ Ɠɔoɠɔ GALAGI tuya looʋɛ nuɓusɛi ʋɛ.» \p \v 11 Ezekiase devei veeni ga ti ani makɛ ʋɛlɛiti kɛʋele ɓɛtɛ Ɠɔoɠɔ GALAGI zei ʋɛlɛi ma ɠoizuʋɛ. Ti ɓegai ma ga naati kpɛtɛ, \v 12 siɛgi pɛ su miná ɠa ti ɠɛni nuɓusɛi ná-kula aniiti puuzu ná, puusiɛiti, naa ʋɛɛ vebɛani ɲadegai zɔiti ba. Levi nui Konania ɠa zee ɠɛni naama aniiti su, ná-seikobai ɠɛni ga kɛɛɠɛloin Simeyi. \v 13 Zɔiti ti ɠɛni botii ɠɛɛzu tɔun ti yeewu, naati ti ɠɛni ga: Yeɠiyɛle, Azazia, Naɠate, Azayɛle, Yelimɔte, Yozaɓade, Eliyɛle, Yisimakia, Maɠate, ta Ɓenaya, naati ka ti ɠɛni wɛlɛzu naama aniiti ma, masagi Ezekiase ná-devei maaʋele ma, ta GALA sei ʋɛlɛi ma nu wolai Azalia. \v 14 Levi nui Kolé, Yimina ná-doun zunui, nii é ɠɛni ga folo ɠulazu ʋele ziɠidaʋɛ makɛ nui, naa ɠa ná-botii ɠɛni ga é ɗa vebɛaniiti so, nii nuiti ti daai ɠisu, niiti ti ɠɛni veezu Ɠɔoɠɔ GALAGI ʋɛ, ta é ɗa kula aniiti gaaɠwɛɛ nii ti ɠɛni ʋaazu la Ɠɔoɠɔ GALAGI ʋɔ, naa ʋɛɛ vebɛani ɲadegaiti ba. \v 15 Levi nui tanigaa ti ɠɛni botii ɠɛɛzu zeewu, zalaɠa ɠula laa wolaiti su, naama nuiti ti ɠɛni ga: Edɛn, Miniyamin, Zozuwe, Semaya, Amalia, ta Sekania. Naati tosuʋɛ ɠɛni ga ti ɗa ɠɔnɔgi ɠaaɠwɛ ti-ɠɛɛlointi ba ladalai zu, eɠɛʋelei ta-ɓɔgiti ti la, zeeɠaaɠwɛɛzu mina ɠɛ nu ɓiigiti zɔɠɔzu ta zɔiti ti la ga gaazuɠula. \v 16 Ti ani ɠaaɠwɛɛzu naama nuiti pɛ ba, niiti ti-laaseigiti sɛʋɛai zalaɠa ɠula nuiti daasei sɛʋɛi zu, é zo kona saʋagɔ loungoiti ma, é lɛ ga maazu ʋelei, naa ʋoluma ɓalaa ti ɠɛni gaaɠwɛɛzu naati pɛ ba niiti ti ɠɛni botiiti kɛɛzu é lo ti-losuʋɛti ba, eɠɛʋelei é la ta-ɠuɠuiti su Ɠɔoɠɔ GALAGI zei ʋɛlɛi wu. \v 17 Zalaɠa ɠula nuiti daaseigi zɛʋɛni ga pɛlɛyeɠe ʋelei, Levi nuiti ma, é zo kona ʋuufelegɔ (20) ma, é lɛ zeemaazu, naati daaseigi zɛʋɛni ga ta-wotii ta ti-ɓɔ pelei. \v 18 Ti-laaseigiti ti zɛʋɛni ta ti-lointi, naa ʋɛɛ ti-anzaiti ba, ti-loun zunuiti ta ti-loun anzanuiti, ʋele ɠana é ɠɛni zalaɠa ɠula ɠuɠui zu, ta Levi nuiti ta-ɠuɠui zu, tɔɔzei ti ɠɛni ga lada nuiti, ti ɗa ɓɔɠɔ ɲade. \v 19 Zalaɠa ɠula nui niiti ti ɠɛni ga Aalɔn mavofodaiti, niiti ti zeini zalaɠa ɠula nuiti ta-laa wolai ɠoba laa goiti su, ti naa tanigaa laasei sɛʋɛni ga ti ɗa ɠɔnɔgi ɠaaɠwɛ zalaɠa ɠula nuiti ta Levi nuiti ba, niiti ti-laaseigiti sɛʋɛai. \p \v 20 Ʋele ɠana Ezekiase ziɛni la Zuda yooi zu ná pɛ. É naa ɠɛɛni nii pagai, sɔlegai ta é ga lada vaa Ɠɔoɠɔ GALAGI ɠaazu, ná-GALAGI. \v 21 Nii kpein é yeeʋuuni bu ga é kɛ, é ɠɛni ga GALA sei ʋɛlɛi wu vaa, ɓaa kolo vai tɔgiti ta deveiti bɛ, nii é ɠɛni gaiziɛzu, naa ɠɛni ga é ná-GALAGI yiima vai ɠɛ ga yiimaʋɛ pɛ, naa ma ka é kɛɛni, ti pɛ su ɠɛni ɓɛtɛzu ma. \c 32 \s Sɛnakeliɓe ʋaa vai Zuda yooi laalɔɠɔma \r (2 Masagiti 18:13; // Ezayi 36:1) \p \v 1 Naama vaiti teʋegai ma, nii é Ezekiase ná-wooɠɛɠiladai lɛɛni é lo GALA ba, Asiili masagi Sɛnakeliɓe ʋaani, é lɔ Zuda yooi zu. Taa wolai niiti kpein siɠigi ti ma, é naati seini kɛlɛ su, nii a kɛ é ti zo. \v 2 Ezekiase kaai ma ga Sɛnakeliɓe ʋaaʋɛ ga é Zeluzalɛme zo. \v 3 É gaalɛbai ɠɛɛni, ti ɓɔɠɔ ɠa ta ná-botiɠɛ nu wolaiti, naa ʋɛɛ ná-salaʋusu ɠundiɠiiti ba, nii a kɛ ti ziɛyeɠeiti pɛ daaɠulu niiti ti taai ʋoluʋelei. Ti pɛ ti vaani ná-kisiɛi naa wu. \v 4 Bɛbɛ wolai ɠaalɛɛni ba, ti ziɛyeɠeiti pɛ daaɠulu, ti pɛ kɔtuɗɛiti pɛɛ ba niiti ti yeizu, ti ɗa ɠɛ ɓɔɠɔ ma: «Lee vaa zu Asiili masagiti ta ʋa, ti ziɛ mɔinga ɠa?» \v 5 Naa ʋoluma, Ezekiase zɛbɛzeɠeni, é siɠigi ʋaaɓɛtɛ, ʋɛti kpein zeɠei ɠɛni náti ba, é siɠi gaaɠoozagi ta zeini siɠigi ɠa. É siɠigi taɠili toni ʋolu ga etea ʋelei, nii a kɛ é ɠɛ ɠoozu ga felegɔ. É pɛtugi laave ʋolu, ná laa ga Milo, Davide ná-taazuʋɛ. É kɔɔɠɔ zɔɔla mɔinmɔin kpɛtɛni, naa ʋɛɛ kɔɔɠɔ zɛpɛgiti ba. \p \v 6 Naa ʋoluma, é salaʋusu ɠundiɠiiti pilɛni kɔɔʋɛbɛi unda, é ti ɠaalɛ ba ɓɔɠɔ maaɠoolii zu, é ti lo taa ziɠidaʋɛ, nii a kɛ é ti iɲɔdɔ. É ɠɛni ti ma: \v 7 «À ɠaaɓa, wo zɛbɛzeɠe! À mina lua, à mina va bu Asiili masagi ʋa wo maalua ta ná-kɔɔɓɔ golai nii é polu, mazɔlɔɔ zɔi é ade ʋa, naa zɛbɛi wɔɔlɔʋɛ nɔnɔi ʋa. \v 8 Masagi nii sɛbɛi ɠa ga nuɓusɛiti ti-zɛbɛi nɔ, kɛlɛ adɔun, ada-ƓALAGI Ɠɔoɠɔ GALAGI ɠa é ade ʋa. Toɠa ʋaazu é ɓɔ ade ʋa, é kɔɔi ɠɔ ade ʋɛ.» Naama ziɛgi zu, nuɓusɛiti pɛ ti laani Ezekiase wooi la, Zuda masagi. \s Malimasakɛɛi \r (2 Masagiti 18:17-37; // Ezayi 36:2-22) \p \v 9 Naama wooiti poluma, Sɛnakeliɓe ta ná-kɔɔʋɛbɛi Lakise taa wolai zeini kɛlɛ su. É yɛni ná, é numaa leʋe Zeluzalɛme, Ezekiase ma, ta Zuda nuiti pɛ niiti ti ɠɛni Zeluzalɛme taazuʋɛ. Keela wooi nii é ɠɛni ti li, ti bo naati ma, naa ɠɛni ga nii: \v 10 «Asiili masagi Sɛnakeliɓe wooi ɠa é ga nii: ‹Ɓɛ ɠa wo ɠitogai ba kɔɔi ma ziɛgi zu, wo liizu yɛsu Zeluzalɛme ziɠigi zu daaɠulugai wo ma? \v 11 Wo la kaazu ga Ezekiase ɠa wo yaavazu, nii a kɛ wo za ga pului ta kpɔle wɔin, siɛgi zu é ɠɛɛzu la wo ma: Ɠɔoɠɔ GALAGI ɠa ade unmɔɔ, é ade ɠula Asiili masagi? \v 12 GALAGI naa nɔ lɛi Ezekiase ná-zalaɠa ɠula adaʋɛti ta ná-zalaɠa ɠulazuʋɛti kulaai zooi ʋa, é ɠɛ Zuda nuiti ta Zeluzalɛme nuiti ma, ti lɛbiyai ve GALA bɛ zalaɠa ɠulazuʋɛ ɠila kpe nɔ, ti ɗa ansansegiti gala ná nɔ? \v 13 Wo la suɠwɛɛ, nii gá kɛ̀wolani gi kɛai ga zɔɔma yooiti su nuɓusɛiti? Naama yooiti su nuɓusɛiti ta-ɠalagiti ti zoogɛ nɛi ti ti ɠula gi ya? \v 14 Naama yooiti ma ɠalagiti kpein saama, niiti kɛ̀wolani ti ta-nuɓusɛiti suwuɠaaleʋeai, ma ɓɛgeleni ka ti ta-yooi unmɔɔni, ti kula zèa, ga wa-ƓALAGI ʋa wo unmɔɔ, é ʋa wo ɠula zèa? \v 15 Niima ziɛgi zu, à mina ɓɔɠɔ yɛ ná Ezekiase ʋa wo ɠaka, é mina wo ɠigaanɛ ga naama zii! À mina ʋoluzei ba, mazɔlɔɔ zooi tanɔpɛ ɓaa masadai tanɔpɛ ná-gala ge la zooni é ʋa ná-nuɓusɛiti kula nà ɓɔɠɔi zèa, ɓaa kɛ̀wolani zea. Wa-ɠalagiti ɓalaa ti la zooga wo unmɔɔsu, ti ʋa wo ɠula gi ya!› » \v 16 Sɛnakeliɓe ná-keelaiti ti ɠɛni ba nɔ, ti ɗa woo ɲɔi wo Ɠɔoɠɔ GALAGI laalɔɠɔma, naa ʋɛɛ ná-botiɠɛ nui Ezekiase ʋa. \p \v 17 Sɛnakeliɓe sɛʋɛiti kɛɛni ɓalaa ga é Ɠɔoɠɔ GALAGI, Izilayɛle ná-GALAGI ʋoomu ti zu, sɛʋɛi naati su wooi ɠɛni ga nii: «Ʋelei nɔ zɔɔma yooiti su ɠalagiti ti la zooni la ti ʋa ta-nuɓusɛiti kula nà-zobogi wu, ʋele nɔ ɠana Ezekiase ná-GALAGI la zooga la é ʋa ná-nuɓusɛiti kula nà-zobogi wu.» \v 18 Keelaiti ti ɠɛni ɓɔɛzu ga woo wola Zeluzalɛme nuiti pɔ ti ɠɛni siɠigi ɠa, Eɓulu wooi zu, nii a kɛ ti naati maalua, ti ti iɲɔteʋe, naa ɠa a kɛ ti vɔni taai ma. \v 19 Ti ɠɛni Zeluzalɛme ná-GALAGI lɔɠɔi wosu, eɠɛ ta ɠɛ ɓɔɛzu zii ɠiligiti ta-ɠalagi ta ʋɔ, nii é nɔ ga kpɛtɛ ɓɔɠɔ ʋɛ ɠalagi ta nuɓusɛiti bɛ. \s GALA ge maanɛɛnɛ wooiti gaaʋote fai \r (2 Masagiti 19:15-35; // Ezayi 37:15, 36-38) \p \v 20 Masagi Ezekiase ta GALA goo wo nui Ezayi, Amɔse ná-doun zunui, ti tɔɔzeini ga GALA maanɛɛnɛa naama vai zu, ti wooɠulani geeɠɔlɔgi zu ʋele, nii a kɛ ti kpɔbai maaloli. \v 21 Ɠɔoɠɔ GALAGI zɛba é geezuɠeelai gila teʋe Asiili masagi ná-kɔɔlaaɠai zu, naa li, é kɔɔɠɔ nu wolaiti pɛ paa, naa ʋɛɛ kɔɔɠuluɓaiti ta salaʋusu ɠundiɠiiti ba. Masagi zɛba é ɠale ma ná-zooi zu ga unfegi. É lɛɛni ná-galagi ná-pɛlɛi wu, miná ɠa ná-doun zunuiti ɓɔɠɔgoi ti paani ná ga boɠa zɔkpɔi. \p \v 22 Ʋele ɠana Ɠɔoɠɔ GALAGI Ezekiase ta Zeluzalɛme nuiti pɛ unmɔɔni la, é ti ɠula Asiili masagi Sɛnakeliɓe ya, naa ʋɛɛ ti zili nui mɔtaiti pɛ ba. É dooɠogi veeni ti ya ta-you ɠwɛmaʋɛti pɛ. \v 23 Nu mɔinmɔin ge ɠɛni ʋaazu Zeluzalɛme ga vebɛaniiti Ɠɔoɠɔ GALAGI ʋɔ, ti ɗa faanɛɛiti kɛ Ezekiase ʋɛ, Zuda masagi. Naama vaiti poluma é ɠaazu unfe gola zɔlɔɔni zii ɠiligiti pɛ gaazu. \s Ezekiase ná-masa fai ɠaaɓelagi \r (2 Masagiti 20:1-21; // Ezayi 38:1-8; 39:1-8) \p \v 24 Naama ziɛgi zu Ezekiase zeeɓɛni, é ɠɛnina zaazu. É Ɠɔoɠɔ GALAGI maanɛɛnɛni, naama ge poogi ta ve zea. \v 25 Kɛlɛ Ezekiase la mɔ ɠɛni siɛ ʋele ʋagɔ ɠɛɛni, nii a la dɛɛ ga toɠa ga faanɛɛ wuuɠwɛɛ nu é lo naama vai ʋa, kɛlɛ tɔun é ɠɛɛni niina ga waso nu. É Ɠɔoɠɔ GALAGI ná-ziiɠaawanai wuzeɠe ɓɔɠɔ laalɔɠɔma, naa ʋɛɛ Zuda ta Zeluzalɛme nuiti pɛ ba. \v 26 Ezekiase zɛba é ɠula ná-waso fai naa ʋolu, é ɓɔɠɔmaayei ta Zeluzalɛme nuiti pɛ, naa maaʋele ma Ɠɔoɠɔ GALAGI la mɔ ɠɛni ná-ziiɠaawanai yeini ti ma Ezekiase zii voloi ma ziɛgi zu. \p \v 27 Ezekiase naavolo mɔinmɔin gaalɛɛni ba, é lɛbiya wola zɔlɔɔ. É pɛlɛiti toni, ʋɛ é ɠɛni waliiti, ta zanugiti, naa ʋɛɛ kɔtu zɔngɔ ɓaaɓaagiti ba, ta tufa maku nɛɛnɛgiti makɛsu ná, naa ʋɛɛ kɔɔɠɔ zɛpɛgiti ba ta ani ɓiigi ma zii pɛ. \v 28 É pɛlɛiti toni, ʋɛ a ɠɛ moloiti, dɔɔ niinɛiti ta gulɔiti makɛsu ná. É togani makɛ ʋɛlɛiti toni, toganii ma zii pɛ faa ma, é sasaiti to ná-togani ɓulugiti faa ma. \v 29 É taa wolaiti toni, naa ʋoluma é togani ɓulu mɔinmɔin sɔlɔɔni, togani ʋɛlɛʋɛlɛgiti ta ma ɓaazagiti, mazɔlɔɔ GALA ge naavolo mɔinmɔin feeni bɛ. \v 30 Ezekiase ɠilagi naa nɔ ɠa é Giyon ɗɛungi zeɠeni daazu, é ziɛi lati ga buu ʋelei folo liizu ʋelei Davide ná-taazuʋɛ. Ʋele ɠana Ezekiase ná-fai pɛ su nɛɛni la ma, niiti kpein é yeeʋuuni ti wu. \v 31 Kɛlɛ siɛgi zu Ɓaɓilɔne ɠundiɠi wolaiti ta-ɠeelaiti ti ʋaani la koba ɠaazaɠa bosu, é lo laavɔɔ vai naa ʋa, nii é ɠɛɛni zooi zu, GALA ge ʋoluaveni ba, nii a kɛ é poluɠula, é ɠɛ kwɛɛ nii ɓɔɠɔɓɔɠɔgi é ziimaʋɛ. \v 32 Ezekiase ná-fai mɔtaiti, naa ʋɛɛ ná-kɛɛwoti ʋagɔiti ba, naati sɛʋɛʋɛ GALA goo wo nui Ezayi ná-kulakɛlɛma zɛʋɛi zu, Amɔse ná-doun zunui, naa ʋɛɛ Zuda masagiti ta Izilayɛle masagiti ta-zɛʋɛi ʋa. \v 33 Ezekiase zaani. Ti maaɠuluni Davide mavofodaiti ta-ɠabamaʋɛ, ʋɛ ná ɠaaɠoozaai. Zuda ta Zeluzalɛme nuiti pɛ ti ʋaani, ti lɛbiya ɠaaɓelagi ve bɛ. Ná-doun zunui Manasé ɠa é masadai ɠɛɛni potogi zu. \c 33 \s Zuda masagi Manasé \r (2 Masagiti 21:1-18) \p \v 1 Manasé ná-konagi ɠɛni ga puugɔ maazu felegɔ (12), siɛgi zu é zeini la ga masagi. Kona ʋuulɔɔlugɔ maazu lɔɔlugɔ (55) ɠa é kɛɛni masadai zu Zeluzalɛme. \v 2 É Ɠɔoɠɔ GALAGI wanama vai ɠɛɛni, é ʋilɛ kɔzɔba vaiti polu niiti zii ɠiligiti ti ɠɛni kɛɛzu, niiti Ɠɔoɠɔ GALAGI ti ɓɛɛni Izilayɛle nuiti tuɠɔ. \v 3 É zalaɠa ɠula adaʋɛti toni ʋolu, niiti kɛɛɠɛ Ezekiase ti ɠoloɠoloni, é Ɓaale ná-zalaɠa ɠulazuʋɛti kpɛtɛ, é sale wului ɓadɔ, é nɔkɔ aniiti pɛ bu ti volozu geeɠɔlɔgi zu, é ti lɛbi. \v 4 É zii ɠiligiti ta-zalaɠa ɠulazuʋɛti kpɛtɛ Ɠɔoɠɔ GALAGI zei ʋɛlɛi wu Zeluzalɛme, ʋɛ Ɠɔoɠɔ GALAGI boni ga ná ɠa daaseigi ɠa ɠɛ wosu ná ɠɔoɠɔ. \v 5 É zalaɠa ɠulazuʋɛti kpɛtɛni foloi ta alugi ta somideɠaiti bɛ Ɠɔoɠɔ GALAGI zei ʋɛlɛi ma ɠoi felegɔiti su. \v 6 É ná-doun zunuiti galani abui zu ga zalaɠai Ɓɛne-Ɠinɔme ʋɛtugi zu, é ɗa adɔi ɓɛ é ʋilɛ ʋelela ʋele vaiti ba, é ɗa zoɠo vai ta mɔta vai ma zii pɛ kɛ. É gɔvɛ laawooleʋe nuiti seini, ti ɗa ʋelela ʋele vaiti bo. É ɠɛni liizu nɔ ga Ɠɔoɠɔ GALAGI wanama vai ɠɛa, nii a kɛ é naa yiiɠaawana. \v 7 Kɔɔɠɔ ganigi é kpɛtɛni, é naa lɛɛni GALA sei ʋɛlɛi wu, ʋɛ GALA ge ɓɔɛni é lo ná ʋa Davide ta ná-doun zunui Salomɔn ʋɔ, é ɠɛ ti ma: «Pɛlɛi nii, ta Zeluzalɛme ɠa gè yiimazeɠeai ga náti Izilayɛle wolodamaiti pɛ saama ga dàaseigi ɗa wo ná eyɛsu ɠɔ. \v 8 Gè la mɔ Izilayɛle nuiti pilɛga ɠɔɠɔma pɛ, ti maa ʋa ɠooza naama yooi ʋa gè feai ti-mɛmɛwolani bɛ, ni ta naati kɛɛna nɔ nii kpein gè boga ti ma, é zoloo tɔgi, faa laa ʋelei ta devei naati ma nii nà-botiɠɛ nui Moize feai ti ya.» \v 9 Kɛlɛ Manasé Zuda ta Zeluzalɛme nuiti kakani, ti faa ɲɔi ɠɛ é leʋe naama yooiti ba Ɠɔoɠɔ GALAGI ti ɠoloɠoloni Izilayɛle nuiti tuɠɔ. \v 10 Ɠɔoɠɔ GALAGI kpaazaɠaiti boni Manasé ma ta ná-nuɓusɛiti, kɛlɛ ti la ɠɛni woiloni naama wooiti ma. \s GALA ná-ziiɠaawanai \p \v 11 Ɠɔoɠɔ GALAGI ʋaani ga Asiili masagi ná-kɔɔɠuluɓaiti ti laalɔɠɔma, ti Manasé zo. Ti kɔlu kalamaiti pilini sokpai ʋa, ti gili ga kɔlu ɓɔi yɔlɔɠɔiti, ti lii la Ɓaɓilɔne. \v 12 Kɛai ma kidaaʋiligi zu, é wooɠulani Ɠɔoɠɔ GALAGI ma, ná-GALAGI, é ɓɔɠɔmaayeini ɠɛzɛɠɛzɛ mɛmɛwolani ta-ƓALAGI ɠaazu. \v 13 É maanɛɛnɛi woni, Ɠɔoɠɔ GALAGI ma ge gooɠaaʋote, é woiloni ná-maanɛɛnɛ wooi ma, é gaaɠale ma Zeluzalɛme ná-masadai zu. Naa maaʋele ma Manasé gaaɠaani ga Ɠɔoɠɔ GALAGI ɠila kpe nɔ ɠa é ga GALAGI. \p \v 14 Naama vaiti teʋega ʋoluma, é siɠigi loni Davide ná-taai ʋoluʋɛ, siɠigi naa leʋeni ga Giyon ɗɛungiti pɔ pelei, é la Sedelɔn ʋɛtugi ɠomaʋɛ, eyɛsu é zeeli Kale Ziɠidaʋɛ, é leʋe Wofɛle ɠobaʋɛ. Manasé gola ɠaaɠoozani. É salaʋusu ɠundiɠiiti seini ɓalaa Zuda laa wolaiti pɛ su, ʋɛti siɠigi náti ma. \v 15 É wɛɛn ɠalagiti ta vololibaiti kulani Ɠɔoɠɔ GALAGI zei ʋɛlɛi wu, naa ʋɛɛ zalaɠa ɠulazuʋɛti ba niiti é ti loni GALA sei ʋɛlɛi ma ɠizei ma ta Zeluzalɛme taa ɠoozuʋɛ. Ti naati pɛ pilini ya taa ʋoluʋɛ poun. \v 16 É Ɠɔoɠɔ GALAGI ná-zalaɠa ɠulazuʋɛ ɓɛtɛni ʋolu. Ti tɔɔzei ga ti ɗa ziilɛi zalaɠaiti ta faanɛɛ wuuɠwɛɛ zalaɠaiti kula. É devei veeni Zuda nuiti zea ga ti ɗa lɛbiyai ve Ɠɔoɠɔ GALAGI ʋɛ, Izilayɛle ná-GALAGI. \v 17 Kɛlɛ nuɓusɛi ɠɛni ba nɔ é ɗa zalaɠaiti kula zalaɠa ɠula adaʋɛti, kɛlɛ Ɠɔoɠɔ GALAGI nɔ ʋɛ, ta-ƓALAGI. \p \v 18 Manasé ná-kɛɛwotii mɔtaiti, maanɛɛnɛ wooi nii é daazeelini ná-GALAGI ma, naa ʋɛɛ keela wooiti ba niiti GALA goo wo nuiti ti boni ma Ɠɔoɠɔ GALAGI lɔɠɔi zu, Izilayɛle ná-GALAGI, naati sɛʋɛʋɛ Izilayɛle masagiti ta-ɠɛɛwoti zɛʋɛi zu. \v 19 Ná-maanɛɛnɛi, ta ʋelei GALA ge gooɠaaʋoteni, ná-kotoiti ta wooʋaladai nii é kɛɛni ga GALA, ʋɛti é zalaɠa ɠula adaʋɛti toni ná, mináti daaseigiti ʋɛ é sale wuluiti kpadɔni ná ta vololibaiti, aisa é ʋa ɓɔɠɔmaayei, naati sɛʋɛʋɛ Wozai ná-kɛɛwoti zɛʋɛi zu. \v 20 Manasé zaani. Ti maaɠuluni ná-zooi ma. Ná-doun zunui Amon ɠa é masadai ɠɛɛni potogi zu. \s Zuda masagi Amon \r (2 Masagiti 21:19-26) \p \v 21 Amon ná-konagi ɠɛni ga puufele maazu felegɔ (22), siɛgi zu é zeini la ga masagi. Kona felegɔ ɠa é kɛɛni masadai zu Zeluzalɛme. \v 22 Amon Ɠɔoɠɔ GALAGI wanama vai ɠɛɛni, eɠɛʋelei nɔ kɛɛɠɛ Manasé kɛɛni la, é ɠɛni zalaɠaiti kulazu kɔɔɠɔ ganigiti bɛ niiti kɛɛɠɛ ti ɓɛtɛni, é ɗa ti lɛbi. \v 23 É la ɠɛni ɓɔɠɔmaayeini pɛ Ɠɔoɠɔ GALAGI ʋɛ, ʋelei kɛɛɠɛ Manasé kɛɛni la, kɛlɛ tɔun é ɓɔɠɔ ɠɛɛni ga sɔba nu wolai. \v 24 Ná-botiɠɛ nu wolaiti ti yaavai ɠilini ma, ti paa ná-masa pɛlɛi wu. \v 25 Kɛlɛ zooi zu nuɓusɛiti ti naama nuiti pɛ paani, niiti ti yaavai ɠilini masagi Amon ma. Ti ná-doun zunui Zoziase zeini ga masagi potogi zu. \c 34 \s Zuda masagi Zoziase \r (2 Masagiti 22:1-2; 23:4-20) \p \v 1 Zoziase ná-konagi ɠɛni ga dɔsaʋa, siɛgi zu é zeini la ga masagi. Kona ʋuusaʋagɔ maazu ɠila (31) ka é kɛɛni masadai zu Zeluzalɛme. \v 2 Zoziase Ɠɔoɠɔ GALAGI yiima vai ɠɛɛni, é siɛ ʋele ʋagɔiti kɛɛni ga mɛmɛwola Davide ɠɛʋele nɔ, é la zeɠeni naa ziɛ ʋelei gila kpalaa ba. \v 3 É lɔɔzei ná-konagi lɔsaʋasiɛi ma masa fai zu, naazu é dɛ ga zunu loungo nɔ, é tɔɔzeini ga é ɗa mɛmɛwola Davide ná-GALAGI yiima vai ɠɛ. Kona puugɔ maazu velesiɛi (12) ma, é tɔɔzeini ga é ɗa Zuda ta Zeluzalɛme zugba ga é zalaɠa ɠula adaʋɛti kula ná ʋa, ta sale wuluiti, naa ʋɛɛ kɔɔɠɔ ganigiti ba ti zaɠaai ga gului, ta niiti ti ga kɔlu ɠaawuungai. \v 4 É yɛni loni, ti ɗa Ɓaale zalaɠa ɠulazuʋɛti golo, ti ansansegiti galazuʋɛ ɠolo, niiti ti ɠɛni zalaɠa ɠulazuʋɛ mináti maazu. É sale wuluiti teʋeni ga, é kɔɔɠɔ ganigiti koloɠolo, niiti ti ga gulu zaɠaaiti ta kɔlu ɠaawuungaiti, é ti ɠɛ ga fufiligi, ti ma vufiligi ʋu naama nuiti ta-ɠabaiti ma, niiti ti ɠɛni zalaɠaiti kulazu zɛɛ ɠalagi naati bɛ. \v 5 Ti kɔɔɠɔ gani zalaɠa ɠula nuiti ma ɠaeiti galani ta-zalaɠa ɠulazuʋɛti nɔ. Ʋele ɠana Zoziase Zuda ta Zeluzalɛme ɲadeni la. \p \v 6 É zɛba é leʋe ga kɛa Manasé ta Efelayime, naa ʋɛɛ Simiyɔn ʋa ta-laa wolaiti su, eyɛsu é zeeli Nɛfɛtali, ʋele nɔ ɠana é kɛɛni la ná maaɠoolii zu laa wolaiti su ti ɠoloai. \v 7 É sale wuluiti koloɠoloni ta vololibaiti, é ti ɠɛ ga fufiligi. É zalaɠa ɠulazuʋɛti kpein golo, ʋɛti ansansegiti ti ɠɛni ɠalazu ná Izilayɛle yooi zu ná pɛ. Naa ʋoluma é ɠaleni ma Zeluzalɛme. \s Tɔ sɛʋɛi ɠaa vai \r (2 Masagiti 22:3-10) \p \v 8 Zoziase ná-kona puugɔ maazu lɔsaʋai (18) ma masa fai zu, kɛai ma zooi ta Ɠɔoɠɔ GALAGI zei ʋɛlɛi ɲadesu, é Asalia ná-doun zunui Safan leʋeni ta taa ɠundiɠii Maaseya, naa ʋɛɛ laavaawogi Yoa ʋa, Yoaɠaze ná-doun zunui, ga ti li, ti ná-GALAGI, Ɠɔoɠɔ GALAGI zei ʋɛlɛi ɓɛtɛ ʋolu. \v 9 Ti saʋagɔ ti liini zalaɠa ɠula ɠundiɠi wolai Yilikiya ʋɔ bɛ, ti walii veeni ti ya nii nuiti ti ʋaazu la Ɠɔoɠɔ GALAGI zei ʋɛlɛi wu, nii Levi nuiti ti ga siɠida makɛ nuiti ti sɔlɔɔsu nuɓusɛiti zea, ti zeɠezu Manasé ta Efelayime, naa ʋɛɛ Izilayɛle masa zooi mɔtai pɛ ba, ta Zuda, naa ʋɛɛ Ɓɛnzamɛn ʋa ta Zeluzalɛme nuiti pɛ. \v 10 Ti walii naa veeni naama nuiti zea, niiti ti Ɠɔoɠɔ GALAGI zei ʋɛlɛi ɓɛtɛ vai unda, naati ɓalaa ti naama walii ɠɛ ga botiɠɛ nuiti salai, niiti ti botii ɠɛɛzu Ɠɔoɠɔ GALAGI zei ʋɛlɛi ma. \v 11 Ti feeni pɛlɛ maalɛɛ nuiti ta pɛlɛ lo nuiti zea, ga ti ɗa kɔtu zaɠaaiti geya la, naa ʋɛɛ kpɛdɛ guluiti ta dakaiti ba pɛlɛiti faa zu, niiti Zuda masagiti ti yɛni ná, ti ɠoloɠolo. \p \v 12 Nui naati ti ɠɛni ta-wotii ɠɛɛzu ga wooɠɛɠiladai. Ta-lotuɠɔiti ti ɠɛni ti unda, naati ti ɠɛni ga niiti: Levi nuiti Yaɠate ta Aɓediyase, ti ga Melali mavofodaiti, é ʋɛɛ Zakali ta Mesulame ʋa, Keɠate mavofodaiti, naati ka ti ɠɛni wɛlɛzu botii ma. Levi nuiti pɛ ti zooni gola gɛingɛin ganigiti da. \v 13 Ti ɠɛni wɛlɛzu kasɔ zeɠe nuiti ma, ti ɗa lo botiɠɛ nuiti pɛ tuɠɔ, ɲɛɛliɠi ɓɔgi ɠilagilagi pɛ su. Levi nui tanigaa ti ɠɛni ga sɛʋɛ ɠɛ nuiti, tanigaa ti ɠɛ ga faazeikpasu nuiti, tanigaa ti ɠɛ ga siɠida makɛ nuiti. \p \v 14 Siɛgi zu ti ɠɛni walii ɠulazu la kesui zu, nii é ɠɛni Ɠɔoɠɔ GALAGI zei ʋɛlɛi wu, zalaɠa ɠula nui Yilikiya Ɠɔoɠɔ GALAGI ná-tɔ sɛʋɛi ɠaani, nii Moize feeni. \v 15 Yilikiya zɛba é ɠɛ sɛʋɛ ɠɛ nui Safan ma: «Gè tɔ sɛʋɛi ɠaaʋɛ Ɠɔoɠɔ GALAGI zei ʋɛlɛi wu.» Yilikiya sɛʋɛi veeni Safan ya. \v 16 Naa lii la, é fe masagi ya, é ʋoluvaawo ma, é ɠɛ ma: «Ɗa-wotiɠɛ nuiti ta naa pɛ kɛɛzu nii é woni ti ma ga ti kɛ. \v 17 Walii é ɠɛa Ɠɔoɠɔ GALAGI zei ʋɛlɛi wu, ti fea naama nuiti zea niiti ti Ɠɔoɠɔ GALAGI zei ʋɛlɛi ɓɛtɛ vai unda ta botiɠɛ ɠundiɠiiti.» \v 18 É ɠɛ ma ʋolu: «Zalaɠa ɠula nui Yilikiya sɛʋɛ ɠila fea ʋe zèa.» É tɔɔzeini ga kalaga masagi ɠaazu. \s Masagi GALA goo wo anzanui Ɠuluda // ɠaazaɠa fai \r (2 Masagiti 22:11-20) \p \v 19 Masagi tɔ sɛʋɛi zu wooi mɛnigai ma, é ná-seɠeiti baliʋalini ga kidaaʋiligi maaʋele ma. \v 20 Naa ʋoluma é niima nuiti tolini: zalaɠa ɠula nui Yilikiya, Safan ná-doun zunui Ayikame, Misé ná-doun zunui Aɓadon, sɛʋɛ ɠɛ nui Safan, ta Azaya, masagi ná-botiɠɛ nui gila. \v 21 É ɠɛni ti ma: «À li, wo Ɠɔoɠɔ GALAGI ɠaazaɠa bɛ̀, nuɓusɛi mɔtai pɛ bɛ ɓalaa, ti Izilayɛle yooi zu ta Zuda, tɔɔzei sɛʋɛi nii zu wooi ʋa, nii kaai. Mazɔlɔɔ Ɠɔoɠɔ GALAGI ná-ziiɠaawanai wola wɔɔlɔʋɛ, ná-ziiɠaawanai yeiɗa ade ma, mazɔlɔɔ ade-mɛmɛwolani ti la ɠoloni Ɠɔoɠɔ GALAGI wooi ʋɛ, ti ʋa naa ɠɛ nii kpein sɛʋɛai su.» \v 22 Yilikiya ta masagi ná-keelai zɔiti ti wuzeɠeni názu, ti li GALA goo wo anzanui Ɠuluda ʋɔ bɛ. Sinigi ɠɛni ga zunui ta daaseigi ga Salume, Tokate ná-doun zunui, é ɠɛ ga Ɠasela ná-dounloin, tɔ ɠa é ɠɛni ga Ɠɔoɠɔ GALAGI zei ʋɛlɛi wu zeɠeiti ma ɠundiɠii. Anzanui naa ɠɛni zeini Zeluzalɛme taazuʋɛ koi niinɛi zu. Ti ʋoluvaawoni ma. \v 23 Ɠuluda ɗa ɠɛ ti ma: «Ɠɔoɠɔ GALAGI, Izilayɛle ná-GALAGI wooi ɠaa: ‹À daazeeli zunui naa ma, nii é wo leʋegai mà: \v 24 Ɠɔoɠɔ GALAGI wooi ɠaa: Nà ʋaazu ga maanɔɠɔi zooi nii ta su nuɓusɛiti ma, gè foovooi naati pɛ kɛ, niiti ti zɛʋɛai sɛʋɛi nii zu ti kalagai Zuda masagi ɠaazu. \v 25 Mazɔlɔɔ ti ɠɛlɛa bà, ti ɗa ansansegiti gala, gala kiligiti bɛ, ti zìiɠaawana ɠana ga ta-ɠɛɛwotiiti, naa maaʋele ma, nà-ziiɠaawanai yeiɗa zooi nii ma, tama é la dɛ vɔlɔ zeɠezu ga. \v 26 Kɛlɛ Zuda masagi é wo leʋegai ga wo Ɠɔoɠɔ GALAGI ɠaazaɠa, à li, wo ɠɛ ma: Ɠɔoɠɔ GALAGI, Izilayɛle ná-GALAGI wooi ɠaa: È sɛʋɛi naa zu wooiti mɛniga. \v 27 È yiiɓɔlɔa, è ɓɔɠɔmaayei kàkala, naama wooi mɛnigai ʋoluma, nii gè boga zooi nii ta su nuɓusɛiti daalɔɠɔma. Tɛi è ɓɔɠɔmaayeiɗa kàkala, è ɗa-zeɠeiti bali ga, è wɔlɔ gàazu kidaaʋiligi maaʋele ma, nà ɓalaagi gè ɗa-maanɛɛnɛ wooi mɛniga, Ɠɔoɠɔ GALAGI wooi ɠana. \v 28 Naa maaʋele ma, nà è laazeelizu è-mɛmɛwolani ma, ti zaai, è maaɠulu ziilɛigi zu ɗa-ɠabai gila su, è ɠaazu la laa maanɔɠɔi nii gila kpalaa ma, niiti gè ʋaazu ga tiye zooi nii ta su nuɓusɛiti daalɔɠɔma.› » Keelaiti ti liini, ti naati bo masagi ma. \s Minazeɠegi niinɛ vai \r (2 Masagiti 22:20—23:3) \p \v 29 Masagi wooleʋeni ga Zuda ɠɛwolaiti kpein ta Zeluzalɛme geleiti ti ɠaalɛ ba koba. \v 30 Naa ʋoluma masagi liini Ɠɔoɠɔ GALAGI zei ʋɛlɛi ma ɠoizuʋɛ, naa ʋɛɛ Zuda ta Zeluzalɛme nuɓusɛiti pɛ ba, zalaɠa ɠula nuiti ta Levi nuiti, nuɓusɛi pɛ, seizumaanɛgiti ta ɓolomadɔɠɔiti. Minazeɠe sɛʋɛi nii ti kaani Ɠɔoɠɔ GALAGI zei ʋɛlɛi wu, é naa zu wooi ɠalani ti pɛ gaazu. \v 31 Naa ʋoluma é loni tosuʋɛ, ʋɛ ná makɛgai bɛ, é minazeɠegi niinɛ ti yɔɠɔzu ta Ɠɔoɠɔ GALAGI, é minazeɠe ga toɠa ɠɛ ga wooɠɛɠila nu Ɠɔoɠɔ GALAGI ʋɛ, é ɠolo naa ná-deveiti bɛ, ta ná-tɔgiti, naa ʋɛɛ ná-kalagiti ba ga yii pɛ, ta é sɛʋɛi naa zu vaiti kpein pilɛ kɛɛwotii zu. \v 32 Masagi ɠɛni nuɓusɛiti pɛ ma ti minazeɠe gilagi naa nɔ ɠɛ, niiti kpein ti ɠɛni Zeluzalɛme taazuʋɛ, ta Ɓɛnzamɛn ɠoʋii ma. Zeluzalɛme nuiti pɛ ti yeezeini minazeɠegi zu wooi wu, nii é ɠɛɛni ti yɔɠɔzu ta GALA, ti-mɛmɛwolani ta-ƓALAGI. \v 33 Naa ʋoluma, Zoziase kɔzɔba ɠɔɔɠɔ ganigiti pɛ kulani Izilayɛle nuiti ta-laaiti pɛ ba. É da Izilayɛle nuiti ma kpaan ga kɛni ti Ɠɔoɠɔ GALAGI lɛbi, ta-ƓALAGI. Naa maaʋele ma, Zoziase zii ma voloi pɛ su, ti la mɔ ɠɔ ʋoluaveni Ɠɔoɠɔ GALAGI ʋa, ti-mɛmɛwolani ta-ƓALAGI. \c 35 \s Pake fɛtii nii Zuda nuiti ti kulani \r (2 Masagiti 23:21-23) \p \v 1 Zoziase Pake fɛtii ɠulani Zeluzalɛme, Ɠɔoɠɔ GALAGI lɛbi vai ma, ti fɛti zuaiti kɔdaaleʋeni konagi ma alu mɔungi ma volo puugɔ maazu naanigɔi (14) ma. \v 2 É zalaɠa ɠula nuiti pilɛni ti-losuʋɛti ʋolu, é naati iɲɔdɔ ta-wotiiti su, nii ti kɛɛzu Ɠɔoɠɔ GALAGI zei ʋɛlɛi wu. \v 3 Naa ʋoluma, é ɓɔɛni Levi mavofodaiti pɔ, niiti ti veai Ɠɔoɠɔ GALAGI ʋɛ, ga ti ɗa nuɓusɛi pɛ kala. É ɠɛni ti ma: «À minazeɠe kesui la Ɠɔoɠɔ GALAGI zei ʋɛlɛi wu, nii Davide ná-doun zunui Salomɔn toni, Izilayɛle masagi. Niima ziɛgi zu wo ɓɛdɛ la mɔ ba ga wo da ɠɔma, wo ɗa leʋe da. À botii ɠɛ wa-ƓALAGI, Ɠɔoɠɔ GALAGI ta ná-nuɓusɛi Izilayɛle ʋɛ. \v 4 À ɓɔɠɔ zei kpasu, wo ɓɔɠɔ ɠaaɠwɛsu ga pɛlɛyeɠe ʋelei, ta botii ɠɛ ɓɔgiti gaaɠwɛ, eɠɛʋelei Izilayɛle masagi Davide deveni la ta ná-doun zunui Salomɔn. \v 5 À wo-losuʋɛti seɠe ada ɲadegai wu, nii a kɛ Levi ʋɛlɛyeɠe ɠila ge ɠɛ ná wo-ɠɛɛlointi ta-ʋɛlɛyeɠei ɠilagilagiti faa ma nuɓusɛi zaama. \v 6 À Pake baala ziʋoiti paa. Naa ɠa é ba, à ɓɔɠɔ ɲade, wo Pakegi ɠɛʋele ɓɛtɛ wo-ɠɛɛlointi bɛ, eɠɛʋelei Ɠɔoɠɔ GALAGI laawooi la nii é puuni Moize la ga é bo.» \p \v 7 Pake fɛtii ɠula vai zu Zoziase ɠulani ga: baala ziʋo ta boli yiʋo waaʋuusaʋagɔ (30.000), naa ʋɛɛ nikɛ zinɛ waasaʋagɔ (3.000) ʋa, é naati pɛ kulani kpɔɠɔ logani ɓulugi zaama nuɓusɛiti pɛ faa ma, niiti ti ɠaalɛɛni ba Zeluzalɛme. \v 8 Ná-nu wolaiti ɓalaa ti faaɓɔɠɔiti kɛɛni nuɓusɛi ʋɛ, naa ʋɛɛ zalaɠa ɠula nuiti ta Levi nuiti ba. Yilikiya, Zakali, ta Yeɠiyɛle, niiti ti ɠɛni ga GALA sei ʋɛlɛi ma ɠundiɠiiti, naati ti baala ziʋo ta boli yiʋo waafelegɔ undɔzita (2.600) veeni zalaɠa ɠula nuiti bɛ, ta ti nikɛ zinɛ unsaʋagɔ (300) ve Pake fɛtii ɠula vai zu. \v 9 Levi nuiti ta-ɠundiɠiiti Konania ta kɛɛɠɛlointi Semaya ta Netaneyɛle, naa ʋɛɛ Ɠasaɓiya, Yeiyɛle ta Yozaɓade ʋa, ti baala ziʋo ta boli yiʋo waadɔɔlugɔ (5.000) veeni Levi nuiti bɛ Pake fɛti vaa zu, naa ʋɛɛ nikɛ zinɛ undɔɔlugɔ (500) ʋa. \p \v 10 Pɛtɛ ʋelei ti fɛtii zeini la kpasu: Zalaɠa ɠula nuiti ti loni ti-losuʋɛti, Levi nuiti ti ɠaaɠwɛsu ga ʋelei ta-ɓɔgiti ti la, é zoloo devei naa ma nii masagi boni. \v 11 Nuɓusɛiti ti ɠɛni Pake fɛtii ma zuaiti paazu. Levi nuiti ti ɠɛni ma ɲamai veezu zalaɠa ɠula nuiti zea, naati ti ɗa pili zalaɠa ɠulazuʋɛ ma, naa ʋoluma Levi nuiti ti ɗa zalaɠa zuaiti kɔlɔɔ. \v 12 Ti ɠɛni gala zalaɠaiti puuzu yɛ, nii a kɛ ti ti ve pɛlɛyeɠei ɠilagilagiti ta-ɓɔgiti zea, ti ʋa daazeeli ga zalaɠai Ɠɔoɠɔ GALA ma, eɠɛʋelei sɛʋɛai la Moize ná-sɛʋɛi zu. Ʋele nɔ ɠana ti kɛɛni la ga togani ɓaazagiti. \v 13 Ti Pake baala ziʋoiti mɔni, eɠɛʋelei deveai la tɔgi zu, naama ziɛgi zu ti ɗa zɔɔma zalaɠa zua ɲadegaiti gili diɠiiti su, naa ʋɛɛ ɓɔniiti ta aniɲakaiti zɔiti ba, nii a kɛ ti ʋa, ti ɠaaɠwɛ fala nuɓusɛi ʋa. \v 14 Naa pɛ poluma, Levi nuiti ti ɠɛni Pakegi ɠɛʋele ɓɛtɛzu tiya ɓɔɠɔi ta zalaɠa ɠula nuiti bɛ, tɔɔzei Aalɔn mavofodaiti ti zalaɠa ɠula nuiti, naati unpilɛga ɠɛni de gala zalaɠaiti kula vai ma ta sua wulɔiti gala vai ma é zo sobui ma é zeeli kpidii ma. Naa ɠa é kɛɛni Levi nuiti ti ɠɛni Pakegi ɠɛʋele ɓɛtɛzu ɓɔɠɔ ʋɛ ta Aalɔn mavofodaiti. \v 15 Gɛingɛin gani nuiti ti ga Azafe mavofodaiti, naati ti ɠɛni loni ti-losuʋɛti, eɠɛʋelei Davide deveni la, ta Azafe ɓɔɠɔgoi, naa ʋɛɛ Ɠeman ʋa ta masagi ná-GALA goo wo nui Yedutun. Siɠida makɛ nuiti ɓalaa ti ɠɛni siɠidaʋɛti pɛ, ti la ɠɛni ta-wotii zuɠoloɠoloni, tɔɔzei ti-wɔɔlaiti Levi nuiti ti ɠɛni kɛʋele ɓɛtɛi ɠɛɛzu ti ʋɛ. \p \v 16 Ʋele ɠana naama voloi Pake fɛtii ɠula vai pɛ ge zeini la kpasu, Ɠɔoɠɔ GALAGI ná-lɛbiyai vaa ma, ta gala zalaɠaiti daazeeli vai Ɠɔoɠɔ GALAGI ná-zalaɠa ɠulazuʋɛ, ʋelei masagi Zoziase deveni la. \v 17 Izilayɛle nui niiti ti ɠɛni ná naama voloi ti Pake fɛtii ɠulani, ti ɓului nii lɛʋɛ la su ti naama vɛtii ɠula folo lɔfela laawu naama ziɛgi zu. \v 18 Kaipa é zo GALA goo wo nui Samiyɛle ná-siɛgi zu ma, Pake fɛti naa ɠɛɠala la ɠɛni dɛ ɠulani Izilayɛle. Izilayɛle masagiti ti la ɠɛni Pake fɛti zeini kpasu ga nii ɠɛʋele, nii Zoziase ta zalaɠa ɠula nuiti ta Levi nuiti ti kɛʋele ɓɛtɛni, naa ʋɛɛ Zuda ta Izilayɛle nuiti pɛ ba niiti ti ɠɛni ná, ta Zeluzalɛme nuiti pɛ. \v 19 Zoziase ná-masa fai ma ɠona puugɔ maazu lɔsaʋai (18) ma nɔ ɠa, ti Pake fɛtii naa ɠulani. \s Zoziase ná-fai ɓelagi \r (2 Masagiti 23:28-30) \p \v 20 Naama vaiti poluma, Zoziase ɓegai ma ga GALA sei ʋɛlɛi ɠɛʋele ɓɛtɛ ʋolu ga pagɔ, Ezipete masagi Neko liini ga kɔɔi Kaalekemise ziɛ wolai Efelate ɠa. Zoziase liini daaɠomisu ga kɔɔi, é pele leʋe tuɠɔ. \v 21 Kɛlɛ Neko keelaiti teʋeni ma, ti ɠɛ ma: «Zuda masagi, lee ɠa é de yɔɠɔzu? Ɗa lɛi gè ʋa ɠɛ ʋaazu ga kɔɔi è laalɔɠɔma za. Masa kili ka gè liizu daalɔɠɔma. GALA ge ɠɛ gè zuvilɛ ga kɛa. Dama ga ɓɔɠɔ, è ʋa li GALA sakpesu, nii é bà. Ni naa laade, toɠa è ɠoloɠolo.» \p \v 22 Kɛlɛ Zoziase la ɠɛni kɛɛni é ʋa ɠale ma. É la woiloni naa ná-kpaazaɠa wooi ma, tama naa zeɠeni GALA pɔ. É ɓɔɠɔ maaʋoteni, é li naa laalɔɠɔma ga kɔɔi Megido nɛmɛi zu. \v 23 Siɛgi zu ti ɠɛni kɔɔi ɠɔɔzu la, mɛɛn ʋili nuiti ti sɔɔni, é zɛba é ɠɛ ná-botiɠɛ nuiti ma: «À li ga ze, tɔɔzei gòla maawanaʋɛ.» \v 24 Ná-kɔɔɠuluɓaiti ti kulani ná-kɔɔɠɔ wotoloi zu, ti da ná-wotoloi velesiɛi zu, ti lii la Zeluzalɛme. É zaani, ti maaɠulu mɛmɛwolani ta-ɠabamaʋɛ. Zuda nuiti pɛ naa ʋɛɛ Zeluzalɛme nuiti ba Zoziase zaa wɔlɔi woni. \v 25 Zelemi saa wɔlɔ wuyei ɓɛtɛni ná-faa zu. Guye loo nuiti kpein, zunu, anzanu ti pɛ ta ɗa daa lɔ guyei zu zaaɠaza, mazɔlɔɔ naa ɠɛa ga Izilayɛle nuiti kɛɛ vaa wɔlɔma. Guyei naati sɛʋɛʋɛ saa wɔlɔ wuye zɛʋɛi zu. \v 26 Zoziase ná-fai mɔtaiti, naa ʋɛɛ ná-kɛɛwoti ʋagɔiti ba, eɠɛʋelei sɛʋɛai la Ɠɔoɠɔ GALAGI ná-tɔ sɛʋɛi zu, \v 27 ta ná-kɛɛwotiiti, é zo ma mɔungiti ma, é li gaaɓelagiti pɔ, naati sɛʋɛʋɛ Izilayɛle masagiti ta Zuda masagiti ta-zɛʋɛi zu. \c 36 \s Zuda masagi Yoaɠaze \r (2 Masagiti 23:30-35) \p \v 1 Zooi zu nuɓusɛiti ti Zoziase ná-doun zunui Yoaɠaze zeɠeni, ti sei ga masagi Zeluzalɛme, kɛɛɠɛ ʋotogi zu. \v 2 Yoaɠaze ná-konagi ɠɛni ga puufele maazu saʋagɔ (23), siɛgi zu é zeini la ga masagi. Alu saʋagɔ ɠa é kɛɛni masadai zu Zeluzalɛme. \v 3 Ezipete masagi Neko kulani masa fai zu Zeluzalɛme, é maazoloo ganii la zooi unma ga walii kilo waasaʋagɔ (3.000) ta zanugi kilo ʋuusaʋagɔ (30). \v 4 Naa ʋoluma Ezipete masagi Yoaɠaze kɛɛɠɛloin Eliakime zeini ga Zeluzalɛme ta Zuda masagi. É naa laaseigi valiboni ga Yeɠoyakime. Neko ma ge Yeɠoyakime kɛɛɠɛloin Yoaɠaze zeɠeni, é lii la Ezipete. \s Zuda masagi Yeɠoyakime \r (2 Masagiti 23:36-37) \p \v 5 Yeɠoyakime ná-konagi ɠɛni ga puufele maazu lɔɔlu (25), siɛgi zu é zeini la ga masagi. Kona puugɔ maazu ɠila (11) ka é kɛɛni masadai zu Zeluzalɛme. É Ɠɔoɠɔ GALAGI ná-GALAGI wanama vai ɠɛɛni. \v 6 Ɓaɓilɔne masagi Neɓukadenɛzaal kɔɔi valani ba, naa gili ga kɔlu ɓɔi yɔlɔɠɔi kɛma felegɔi, é lii la Ɓaɓilɔne. \v 7 Neɓukadenɛzaal liini ga Ɠɔoɠɔ GALAGI zei ʋɛlɛi wu zɔɔlaiti gilazuʋɛ, é ti ʋilɛ ná-masa pɛlɛi wu Ɓaɓilɔne. \p \v 8 Yeɠoyakime ná-kɛɛwotii mɔtaiti, ta kɔzɔba vaiti é lɔɔni ti zu, ta nii é zeelini ma, naati sɛʋɛʋɛ Izilayɛle masagiti ta Zuda masagiti ta-zɛʋɛi zu. Ná-doun zunui Yeɠoyakin ɠa é masadai ɠɛɛni potogi zu. \s Zuda masagi Yeɠoyakin \r (2 Masagiti 24:8-17) \p \v 9 Yeɠoyakin ná-konagi ɠɛni ga dɔsaʋa,\f + \fr 36:9 \fr*\fq dɔsaʋa\fq*\ft : Gɛlɛke woo zɛʋɛ wɔlɔmai tanigaa zu, ta \+xt 2Ma 24:8\+xt* zu ɓalaa, toɠa ga \ft*\fqa puugɔ maazu lɔsaʋa\fqa*.\f* siɛgi zu é zeini la ga masagi. Alu saʋagɔ ta folo puugɔ ɠa é kɛɛni masadai zu Zeluzalɛme. É Ɠɔoɠɔ GALAGI wanama vai ɠɛɛni. \v 10 Konagi ɠaaɓelasuʋɛ, foɠo undaaɠulazuʋɛ, Ɓaɓilɔne masagi Neɓukadenɛzaal ná-kɔɔʋɛbɛi leʋeni ga ti so, ti ʋaa la Ɓaɓilɔne, naa ʋɛɛ Ɠɔoɠɔ GALAGI zei ʋɛlɛi zɔɔla ɓiigiti ba. É Sedesiyase zeini ga masagi Zuda ta Zeluzalɛme unda, naa ɠɛni ga Yeɠoyakin ná-bolodai zu nui ta. \s Zuda masa gaaɓelagi Sedesiyase \r (2 Masagiti 24:18-20; // Zelemi 39:1-10; 52:1-27) \p \v 11 Sedesiyase ná-konagi ɠɛni ga puufele maazu ɠila (21), siɛgi zu é zeini la ga masagi. Kona puugɔ maazu ɠila (11) ka é kɛɛni masadai zu Zeluzalɛme. \v 12 É Ɠɔoɠɔ GALAGI ná-GALAGI wanama vai ɠɛɛni. Naa ʋoluma é la ɠɛni kɛɛni é ʋa ɓɔɠɔmaayei GALA goo wo nui Zelemi ʋɛ, nii é ɠɛni Ɠɔoɠɔ GALAGI laawooi wosu ma. \v 13 Naa ʋoluma, é ɓakani Neɓukadenɛzaal ya, nii é daani tɔun ma ga maaɓa ga é konai wo bɛ GALA daaseigi zu. Nii mu a kɛ ga é ɠale ma Ɠɔoɠɔ GALAGI ma, Izilayɛle ná-GALAGI, é la naa ɠɛɛni, kɛlɛ é vɔɔnɛni nɔ kpaan ná-kpakagi ʋa naa laalɔɠɔma, é yii laaɠulu kpe naa luɠɔ. \v 14 Zenɔ ɠana, zalaɠa ɠula ɠundiɠiiti ta nuɓusɛi pɛ ti ɠɛni liizu la ɓalaa ga wooʋalada vai ʋooʋaa ma Ɠɔoɠɔ GALAGI letemazu, ti ɗa ɓɔɠɔ lɔ zii ɠiligiti ta-ɠɔzɔba vai ma zii pɛ su. Ti Ɠɔoɠɔ GALAGI zei ʋɛlɛi ɠɔzɔni, nii naa kɛɛni ga ada ɲadegai Zeluzalɛme. \p \v 15 Ti-mɛmɛwolani ta-ƓALAGI, Ɠɔoɠɔ GALAGI yɛni gelegele é ti loo ɠisu ná zeizu ɠɛ mɔinmɔin ga ná-keelaiti maaʋele, mazɔlɔɔ é ɠɛni pɔ é ná-nuɓusɛiti maawɔinɠa, ta naama adaʋɛ ná ga seizuʋɛ. \v 16 Kɛlɛ Izilayɛle nuiti ti ɠɛni GALA ná-keelaiti bɛlɛlalazu, ti ɗa ʋoluave daawooiti ba, ti ɗa ɲɛɛɠula ná-GALA goo wo nuiti su, eyɛsu Ɠɔoɠɔ GALAGI ná-ziiɠaawanai zeeli kpelama ná-nuɓusɛiti daalɔɠɔma. \s Zuda masadai ɓelagi \r (2 Masagiti 25:8-21; // Zelemi 39:8-10; 52:12-30) \p \v 17 Ɠɔoɠɔ GALAGI zɛba é ʋa ga Ɓaɓilɔne nuiti ta-masagi ti laalɔɠɔma, naa ta-nu niinɛiti pɛ paa eyɛsu é zeeli ta-ƓALAGI zeizu ɲadegai wu. É la ɠɛni nu nɔpɛ maawɔinɠaani: zunu loungoiti, anzanu loungoiti, nu wɔlɔzaɠagiti ta nu maazeigiti. GALA ge ti pɛ dɔɔni zeezu. \v 18 Neɓukadenɛzaal liini ga sɔɔlaiti pɛ Ɓaɓilɔne, ma ʋɛlɛʋɛlɛgiti ta ma ɓaazagiti, niiti ti ɠɛni GALA sei ʋɛlɛi wu, ta Ɠɔoɠɔ GALAGI zei ʋɛlɛi wu naavolo makɛsuʋɛ, naa ʋɛɛ masagi ta ná-kundiɠi wolaiti pɛ tɔnɔiti ba. \v 19 Ti Ɠɔoɠɔ GALAGI zei ʋɛlɛi ɠalani, ti Zeluzalɛme ziɠigi ɠolo. Ti abui loni masa pɛlɛi pɛ ba, ti sɔɔla ɓiigiti pɛ koloɠolo. \v 20 Mɔtai niiti kpein saai ʋoolani ti ʋa, Neɓukadenɛzaal liini ga naati Ɓaɓilɔne, ti ɠɛ bɛ ga duɔiti, ta ná-doun zunuiti bɛ, eyɛsu Pɛɛlese masadai ɗa lɛ ga. \v 21 Ʋele ɠana Ɠɔoɠɔ GALAGI laawooi ʋilɛni la su, nii GALA goo wo nui Zelemi boni, ga zooi ɠa yɛsu ɓɔɠɔ yeema dooɠogi zu, eyɛsu kona ʋuulɔfela (70), nii a kɛ dooɠogi niiti é la ti zɔlɔɔni ma yeeɠɛɠalaiti ma, naati ti laazeeli.\f + \fr 36:21 \fr*\ft Wɛlɛ ʋɛti: \+xt Zel 25:11; Lev 26:34-35\+xt*.\ft*\f* \s Siluse zobogi vee vai ga // GALA sei ʋɛlɛi lo ʋolu \r (Ɛsedalase 1:1-4) \p \v 22 Pɛɛlese masagi Siluse ná-masa fai ma ɠona mɔungi, nii a kɛ Ɠɔoɠɔ GALAGI laawooi ʋilɛ su, nii GALA goo wo nui Zelemi boni, é Pɛɛlese masagi Siluse yiiziɠani koozu. Naa zɛba é niima wooi ɠɛ ga sɛʋɛ, naa ʋoluma ti zeze la ná-masa zooi zu ná pɛ, ti ɠɛ ma: \v 23 «Pɛɛlese masagi Siluse wooi ɠa é ga nii: ‹Ɠɔoɠɔ GALAGI, nii é geeɠɔlɔgi zu, naa masa zooi kpein dɔɔʋɛ zèezu eteai zu, é botii veeʋɛ zèa ga gè GALA sei ʋɛlɛ lo bɛ Zeluzalɛme, Zuda yooi zu. Wo zaama, ɓɛɛni ka ti ga ná-nuɓusɛiti? Ta-ƓALAGI, Ɠɔoɠɔ GALAGI ɠa yɛ ti ʋa, ti liina!› »