\id MRK \h San Marcos \toc1 Li̠pa̠­xúhu Xtama̠­ca­tzi̠ní̠n San Marcos \toc2 San Marcos \toc3 Mr. \mt1 Li̠pa̠­xúhu Xtama̠­ca­tzi̠ní̠n \mt1 San Marcos \ip Xli̠­pu̠­lac­ta̠ti Evan­ge­lios hua̠ntu̠ tali̠­chu­hui̠nán xla­táma̠t Quim­pu̠­chi­nacán Jesu­cristo, huá u̠má xla San Marcos xli̠­ca̠na pi̠ ni̠ lhu̠hua tachu­huí̠n hua̠ntu̠ li̠chu­hui̠nán, ma̠squi xli̠­ca̠na pi̠ ni̠ luu lhu̠hua hua̠ntu̠ xlá li̠chu­hui̠nán, pero huata huá a̠tzinú maká̠n la̠ta tzok­cani̠t, ni̠ xachuná hua̠ntu̠ tatzokli Mateo, Lucas y Juan. \ip Nac u̠má xta­chu­huí̠n San Marcos ma̠siyuy Jesús cumu la̠ cha̠tum chixcú hua̠nti̠ luu lakati̠y xta­scújut y ni̠ tzinú jaxa hasta tla̠n nama̠­kan­tax­ti̠ko̠y hua̠ntu̠ xla­ka­ya̠­hua­cani̠t. Xlá na̠ luu lacas­quín pi̠ naca­tzi̠­yá̠hu pi̠ hasta mismo Jesús xlá ma̠n xli̠­chu­hui̠­nancán pi̠ huá Xata­lac­sacni Chixcú y huá xli̠­mini̠t la̠qui̠ nani̠y caj quim­pa̠­la­ca­tacán y chuná naxo­ko̠nún quin­ta­la̠­ka­lhi̠ncán. \ip Ni̠ li̠chu­hui̠nán ni̠n­co̠cxni lacá­chilh Jesús, o lácu luu qui̠­táx­tulh acxni̠ lacá­chilh nac ca̠quilh­ta­macú, huata u̠má li̠kalh­ta­huaka xma̠n li̠chu­hui̠nán xla­táma̠t Jesús y lácu xca̠­ma̠t­la̠nti̠y cris­tianos y xtla­huay lhu̠hua lac­lanca ta­scújut, xa̠hua lácu mak­ní̠­calh y lacas­ta­cuánalh nac ca̠li̠ní̠n. \c 1 \s1 Juan Bau­tista akchuhui̠nán nac desierto \r (Mateo 3.1‑12; Lucas 3.1‑18; Juan 1.19‑28) \p \v 1 Eé libro li̠chu­hui̠nán hua̠ntu̠ li̠kan­táx­tulh xla­táma̠t Jesu­cristo Xka­huasa Dios la̠ta lácu milh ma̠sta̠y lak­táxtut. \p \v 2 Chuná li̠tzú­culh cumu la̠ pro­feta Isaías xamaká̠n quilh­ta­macú titzók­nulh xpa̠­la­cata, chiné xuán: \q1 Cmacá̠n quiakchu­hui̠ná napu̠­la­niyá̠n \q1 la̠qui̠ naca̠x­tla­hua­niyá̠n min­tiji. \q1 \v 3 Caj lá̠m­para tícu quilh­mi­ma̠chá nac desierto antaní ni̠ti̠cu lama cris­tianos y chiné huán: \q1 “Caca̠x­tla­hua­nítit tiji anta­nícu luu tla̠n nalacmín Quim­pu̠­chi­nacán; \q1 cama̠x­tu­nítit kantum tiji ni̠ma̠ statua.” \p \v 4 Pus chuná timin­chitá Juan Bau­tista xca̠akmu­numa cris­tianos nac desierto, xca̠­huaniy pi̠ cata­lak­pá­li̠lh xali̠xcáj­nit xta­pu­hua̠ncán y nata­taakmunuy la̠qui̠ Dios naca̠­ma̠­tzan­ke̠­naniy xta­la̠­ka­lhi̠ncán. \v 5 Xtamín takax­matniy cris­tianos hua̠nti̠ xta­la­má̠­nalh nac Judea, chu xalac Jeru­salén; y acxni̠ xlacán xta­li̠­ta̠yay xali̠xcáj­nit xla­ta­ma̠tcán, maktum xta­huán pi̠ xli̠­ca̠na xta­lak­pa­li̠­putún, Juan xca̠akmunuy nac kalh­tu̠­choko Jordán. \p \v 6 Hua̠ntu̠ clhaka̠y Juan xli̠t­la­huani̠t xmac­chíxit camello, xtam­pu̠­lak­ta­huilay kantum cin­turón xla xu̠hua, y xli̠­hua̠yán lactzu xtuqui chu táxca̠t hua̠ntu̠ xmaclay nac ca̠qui­huí̠n. \v 7 Acxni̠ xca̠­ma̠­kalh­chu­hui̠ni̠y cris­tianos chiné xca̠­huaniy: \p —Niaj maka̠s quilh­ta­macú mima a̠cha̠tum ti̠ a̠tzinú lanca xla­ca­tzúcut hua̠nti̠ ni̠para tzinú cma­ka­lak­chá̠n nac­li̠­tanu̠y cumu la̠ xta­sa̠cua nac­xcutniy xacorrea xta­tu̠nú̠n. \v 8 Aquit caj chú­chut cca̠­liakmu­nu­ni̠tán, pero xlá naca̠­liakmu­nuyá̠n xli̠t­li­hueke Espíri­tu Santo. \s1 Akmunucán Jesús \r (Mateo 3.13‑17; Lucas 3.21‑22) \p \v 9 Ni̠ li̠maka̠s quilh­ta­macú Jesús táca̠xli nac xca̠­chi­quí̠n Naza­ret hua̠ntu̠ huí nac xmu­ni­cipio Gali­lea, y Juan akmú­nulh nac xakalh­tu̠­choko Jordán. \v 10 Acxni̠ tacutli nac chú­chut Jesús úcxilhli pi̠ talá­qui̠lh akapú̠n y Espíri­tu Santo xta̠c­ta­ma̠chi nac xok­spú̠n caj la̠ actzu paloma. \v 11 Na̠ acxni­tiyá takáx­matli aktum tachu­huí̠n minchá nac akapú̠n, chiné huá­nilh: \p —Huix Quin­ka­huasa ti̠ luu cpa̠x­qui̠y, luu cli̠­pa̠­xu­huay caj mim­pa̠­la­cata. \s1 Akskahuiní tzaksay Jesús \r (Mateo 4.1‑11; Lucas 4.1‑13) \p \v 12 Acxni­tuncán la̠ ta̠k­mu­nu­ko̠lh, a̠má Espíri­tu Santo le̠lh nac desierto antaní ni̠ti̠cu anán cris­tianos. \v 13 Antá xla­ma̠chá Jesús ti̠puxám quilh­ta­macú sacstu, xma̠n huá qui­tzis­tancá̠n xala ca̠qui­huí̠n xta­ta̠­la­má̠­nalh. Akska­huiní na̠ antá xma̠t­la­hui̠­putún tala̠­ka­lhí̠n pero Jesús makat­lá­jalh, y aca­li̠stá̠n támilh xán­geles Dios, tamak­tá­kalhli. \s1 Jesús ma̠tzuqui̠y xli̠tascújut nac Gali­lea \r (Mateo 4.12‑17; Lucas 4.14‑15) \p \v 14 Ni̠ xli̠­maka̠s quilh­ta­macú Juan Bau­tista tamac­nú̠­calh nac pu̠la̠­chi̠n, acxni̠ Jesús tas­pitpa̠ nac Gali­lea y antá tzú­culh ca̠ma̠­kalh­chu­hui̠ni̠y cris­tianos lácu Dios xca̠­ma̠­lac­nu̠­nima túnuj tla̠n latáma̠t. \v 15 Y chiné xca̠­huaniy: \p —Aya lak­cha̠ni̠t quilh­ta­macú acxni̠ Dios nama̠­tzu­qui̠y xasa̠sti xta­péksi̠t nac ca̠quilh­ta­macú. Calak­pa­lí̠tit xali̠xcáj­nit min­ta­la­ca­pa̠s­tac­nicán y caca̠­naj­látit u̠má xasa̠sti xta­ma̠­ca­tzi̠ní̠n hua̠ntu̠ ma̠sta̠y lak­táxtut. \s1 Jesús ca̠huaniy catasta̠lánilh kalhata̠ti squi̠ti̠naní̠n \r (Mateo 4.18‑22; Lucas 5.1‑11) \p \v 16 Maktum quilh­ta­macú acxni̠ Jesús xtla̠­huama nac xquilhtú̠n xapu­punú Gali­lea ca̠úcxilhli cha̠tiy squi̠­ti̠­naní̠n xta­ma­ju̠­má̠­nalh xtza̠lhcán nac chú­chut, cha̠tum hua­nicán Simón y xta̠lá hua­nicán Andrés. \v 17 Pero Jesús ca̠huá­nilh: \p —Hui­xinín xchi­pa­naní̠n squi̠ti, qui­la̠s­ta̠­la­níhu y aquit nac­ca̠­ma̠­si­yu­niyá̠n la̠ ca̠chi­pacán cris­tianos ti̠ ta̠k­tzan­ka̠ni̠t. \p \v 18 Xlacán tuncán tamák­xtekli xtza̠lhcán y ta­sta̠­lá­nilh. \p \v 19 Caj a̠ctzú tla̠­huampá Jesús úcxilhli San­tiago xka­huasa Zebedeo xa̠hua xta̠lá xuanicán Juan; xlacán xta­ta­ju̠­má̠­nalh nac aktum barco xta­la­ca­chi̠­má̠­nalh xtza̠lhcán. \v 20 Jesús na̠ ca̠huá­nilh cata­sta̠­lá­nilh y xlacán taak­xték­mi̠lh xtla̠tcán Zebedeo nac barco chu xmak­ta̠­ya­naní̠n y ta­sta̠­lá­nilh Jesús. \s1 Cha̠tum chixcú ti̠ xmakatlajani̠t xespíritu akskahuiní \r (Lucas 4.31‑37) \p \v 21 Tácha̠lh nac aktum ca̠chi­quí̠n hua­nicán Caper­naum y acxni̠ lák­cha̠lh quilh­ta­macú acxni̠ hua̠k judíos xta­jaxa, Jesús tánu̠lh nac xpu̠­si­cu­lancán hua̠ntu̠ hua­nicán sina­goga y antá tzú­culh ca̠ma̠­kalh­chu­hui̠ni̠y lac­chix­cu­huí̠n. \v 22 Pu̠tum cacs xta­la­ca­huán acxni̠ xta­kax­matniy hua̠ntu̠ xlá xli̠­chu­hui̠­nama porque xlá la̠ta tu̠ xca̠­li̠­ma̠­peksi̠y xca̠­huaniy la̠ ti̠ xli̠­ca̠na kalhi̠y li̠ma̠­peksí̠n y ni̠ caj la̠ xma̠­kalh­ta­hua­ke̠­nacán judíos. \v 23 Y acxni­tiyá a̠má quilh­ta­macú na̠ antá tánu̠lh cha̠tum chixcú ti̠ xak­chi­pa­nini̠t xta­la­ca­pa̠s­tacni akska­huiní xlá chiné qui­lhá­nilh: \p \v 24 —Huix Jesús xalac Naza­ret, ¿túcu xpa̠­la­cata qui­la̠­pek­ta­nu̠­yá̠hu? Huix caj tani̠ta qui­la̠­ma̠s­pu­tu­yá̠hu, porque aquit cla­ka­pasá̠n y cca­tzi̠y pi̠ huix hua̠nti̠ Dios lac­sacni̠t la̠qui̠ nas­cuj­na­niya. \p \v 25 Pero Jesús laca­quílh­ni̠lh a̠má xes­pí­ritu akska­huiní y chiné huá­nilh: \p —¡Cacs caquí­lhuanti y camák­xtekti tamá chixcú! \p \v 26 Amá xes­pí­ritu akska­huiní ma̠s­nók­ni̠lh u̠n y li̠pe̠cua tásalh pero juerza mac­táx­tulh a̠má chixcú. \v 27 Putum hua̠nti̠ antá xta­la­yá̠­nalh tapé̠­cualh y chiné tzú­culh tala̠­ka­lhas­quín: \p —¿Lácu eé qui̠­taxtuy? ¿Túcuya̠ sa̠sti taca­tzí̠n? ¡Eé chixcú kalhi̠y li̠t­li­hueke tla̠n ca̠ma̠­peksi̠y xes­pí­ritu akska­huiní y xlacán taka­lha­kax­mata! \p \v 28 Pu̠tum lac­chix­cu­huí̠n xalac Gali­lea xta­li̠­chu­hui̠nán la̠ta tu̠ xlá xtla­huay Jesús. \s1 Jesús ma̠pacsay xpu̠tiya̠tzí Simón Pedro \r (Mateo 8.14‑15; Lucas 4.38‑39) \p \v 29 Acxni̠ tatáx­tulh nac pu̠si­culan Jesús ca̠tá̠alh San­tiago chu Juan nac xchic Simón chu Andrés. \v 30 Li̠ta̠­chu­hui̠­nán­calh Jesús pi̠ xpu̠­ti­ya̠tzí Simón xta̠­tatlay y xke̠­tama nac xtícat porque xka­lhi̠y palha lhcúya̠t. \v 31 Jesús lak­ta­la­ca­tzú­hui̠lh antaní xmá, maca­chí­palh y laka­siyu má̠qui̠lh, acxni­tuncán mák­xtekli lhcúya̠t. Amá pusca̠t tá̠qui̠lh y tzú­culh ca̠x­tla­huay para túcu naca̠­ta̠­huay. \s1 Jesús ca̠ma̠pacsay lhu̠hua ta̠tatlaní̠n \r (Mateo 8.16‑17; Lucas 4.40‑41) \p \v 32 Acxni̠ tzú­culh tzi̠­suán a̠má quilh­ta­macú li̠mi­ní­calh Jesús lhu̠hua ta̠tat­laní̠n, na̠chuná ti̠ xca̠akchi­pani̠t xta­la­ca­pa̠s­tacni xes­pí­ritu akska­huiní. \v 33 Y xli̠­hua̠k cris­tianos hua̠nti̠ xta­hui­lá̠­nalh nac a̠má ca̠chi­quí̠n tata­mac­xtú­mi̠lh hasta niaj lay xta­ta­nu̠ko̠y xchic Simón. \v 34 Jesús ca̠ma̠t­lá̠n­ti̠lh la̠ta túcuya̠ tajátat xta­ka­lhi̠y, na̠chuná ti̠ xca̠­mac­ta­nu̠ma xes­pí­ritu akska­huiní xlá ca̠ta­mác­xtulh. Acxni̠ xca̠t­la­kaxtuy xlá ni̠ xca̠­ma̠x­qui̠y quilh­ta­macú nata­chu­hui̠nán a̠má akska­hui­naní̠n porque xlacán xta­ca­tzi̠y tícuya̠ chixcú xuani̠t Jesús. \s1 Jesús an ca̠lakatza̠lay lactzu ca̠chiquí̠n xla Gali­lea \r (Lucas 4.42‑44) \p \v 35 Acxni̠ nia̠ cxka­kako̠y a̠má tzi̠sní chu­nacú ca̠pucsua xuani̠t Jesús tá̠qui̠lh y alh kalh­ta­hua­kaniy Dios nac xqui­lhapá̠n a̠má ca̠chi­quí̠n. \v 36 Acxni̠ tala­káhua Simón Pedro chu xa̠maka­pitzi xta­ma̠­kalh­ta­huaké̠n tzú­culh tapu­tzay. \v 37 Y acxni̠ taqui̠­mác­lalh tahuá­nilh: \p —Lhu̠hua cris­tianos tapu­tzamá̠n. \p \v 38 Pero xlá ca̠kálh­ti̠lh: \p —Chú naaná̠hu a̠laca­tunu ca̠chi­quí̠n ni̠ma̠ tlak lacatzú tahui­lá̠­nalh la̠qui̠ naca̠­li̠­ta̠­chu­hui̠­na­ná̠hu cris­tianos lácu Dios lacas­quín nata­la­tama̠y porque caj huá xla­cata qui­li̠­ma­ca­mini̠t Dios. \p \v 39 Pus Jesús chuná ca̠la­ka­tzá̠­lalh lactzu ca̠chi­qui̠ní̠n hua̠ntu̠ xca̠­ma̠­peksi̠y Gali­lea. Acxni̠ xcha̠n nac aktum ca̠chi­quí̠n xlá xtanu̠y nac xpu̠­si­cu­lancán judíos la̠qui̠ antá naca̠­li̠­ma̠­kalh­chu­hui̠ni̠y cris­tianos xta­chu­huí̠n Dios y hua̠nti̠ xka­lhi̠y xes­pí­ritu akska­huiní xca̠­ma̠t­la̠nti̠y. \s1 Jesús ma̠pacsay cha̠tum chixcú ti̠ xkalhi̠y lepraj tajátat \r (Mateo 8.1‑4; Lucas 5.12‑16) \p \v 40 Maktum quilh­ta­macú lak­ta­la­ca­tzú­hui̠lh Jesús cha̠tum chixcú ti̠ xka­lhi̠y li̠pe̠­cuánit tajátat hua­nicán lepra. Xlá laka­ta­tzo­kós­talh y chiné huá­nilh: \p —Aquit cca­tzi̠y pi̠ huix tla̠n naqui­ma̠­pac­saya, para huix chuná laca­squina caqui­ma̠­pac­sani eé quin­ta­játat. \p \v 41 Jesús laka­lhá­malh, xamá­nilh nac xmacni y chiné huá­nilh: \p —Chuná cla­cas­quín, la̠nchú tuncán capacsti. \p \v 42 Acxni̠ chuná hua­ni­ko̠lh a̠má ta̠tatlá tuncán pacsli. \v 43 Jesús huá­nilh pi̠ caalh nac xchic, pero li̠ma̠­pék­si̠lh: \p \v 44 —Ni̠ti̠ cahuani lácu huix pac­sni̠ta; caj xma̠n caputza cha̠tum cura la̠qui̠ naucxi­lhá̠n y cama̠xqui mili­mosna hua̠ntu̠ Moisés tili̠­ma̠­pek­sí̠­nalh nata­ma̠sta̠y acxni̠ tapacsa hua̠nti̠ xta­ka­lhi̠y u̠má tajátat, la̠qui̠ acxni̠ xlá naucxi­lhá̠n nama̠­lu­loka y chuná pu̠tum naca­tzi̠­ko̠cán pi̠ aya pac­sni̠ta a̠má min­ta­játat hua̠ntu̠ xka­lhi̠ya. \p \v 45 Pero a̠má chixcú cati̠huá tzú­culh ca̠li̠­ta̠­chu­hui̠nán hua̠ntu̠ xlá xtla­huani̠t Dios y lácu xma̠­pac­sani̠t. Pus caj huá xla­cata Jesús niajlay xta­nu̠­ya̠chá nac aktum ca̠chi­quí̠n anta­nícu lhu̠hua xtza­macán, pus huata caj xca̠­macní̠n xtla̠­huán anta­nícu ni̠ti̠ tala­yá̠­nalh cris­tianos. Pero ma̠squi chuná, xtamín cani̠huá xalaní̠n xla­cata nata­kax­matniy xta­chu­huí̠n. \c 2 \s1 Jesús ma̠pacsay cha̠tum chixcú hua̠nti̠ ni̠lay xtla̠huán \r (Mateo 9.1‑8; Lucas 5.17‑26) \p \v 1 Ni̠ li̠maka̠s quilh­ta­macú Jesús ampá nac xaca̠­chi­quí̠n Caper­naum y lhu̠hua catzí̠­calh pi̠ antá xlá xcha̠ni̠t. \v 2 La̠li̠­huán tata­mac­xtú­mi̠lh lhu̠hua cris­tianos hasta niajlay xta­nu̠­ko̠cán nac chiqui; Jesús tzú­culh ca̠ma̠­lac­ti̠­tu­mi̠niy xta­péksi̠t Dios lácu xlá lacas­quín nata­la­tama̠y. \v 3 Chu­nacú xca̠­ta̠­chu­hui̠­nama acxni̠ tachilh kalha­ta̠ti lac­chix­cu­huí̠n xta­pu̠­li̠­mi­má̠­nalh pu̠chexni cha̠tum chixcú hua̠nti̠ ni̠lay xtla̠­huán porque xli̠­lanca xlu̠n­tu̠­hua­nani̠t. \v 4 Pero cumu ni̠lay xta­lak­chá̠n anta­nícu xuí Jesús porque xtza­macán huata tata­huá­calh nac xak­stí̠n chiqui y tama̠­ta­ké̠­nu̠lh pek­stiy teja xma̠­la­ka­tancs antaní xuí Jesús y antá talac­má̠c­ti̠lh pu̠chexni hua̠ntu̠ xlacma a̠má ta̠tatlá. \v 5 Acxni̠ ca̠úcxilhli Jesús pi̠ luu xta­li̠­pa̠­huán xla­cata tla̠n nama̠t­la̠nti̠y chiné huá­nilh ta̠tatlá: \p —Luu snu̠n cla­ka­lha­maná̠n y la̠ta xli̠­hua̠k min­ta­la̠­ka­lhí̠n cma̠­tzan­ke̠­na­niyá̠n. \p \v 6 Pero antá xta­la­yá̠­nalh maka­pi­tzí̠n xma̠­kalh­ta­hua­ke̠­nacán judíos, xlacán chiné tzú­culh talac­pu­huán: \v 7 “¿Túcu xpa̠­la­cata chuná li̠kalh­chu­hui̠nán eé chixcú? Pus ta̠la̠­la­ca­ta̠­qui̠ma Dios; porque ni̠ti̠ anán tícu tla̠n ma̠tzan­ke̠­na­ni̠nán tala̠­ka­lhí̠n sino xma̠n Dios.” \v 8 Pero cumu Jesús xca­tzi̠y túcu xlacán xta­lac­pu­hua­má̠­nalh chiné ca̠huá­nilh: \p —¿Túcu xpa̠­la­cata lá̠n­tamá chuná li̠lac­pu­hua­ná̠tit hui­xinín? \v 9 Pus caqui­la̠­hua­níhu, ¿xatúcu a̠tzinú ni̠para tuhua ma̠kan­tax­ti̠cán, pi̠ acxni̠ nahua­niya cha̠tum ta̠tatlá: “Min­ta­la̠­ka­lhí̠n hua̠k cma̠tzanke̠naniyá̠n”, osuchí para nahua­niya: “La̠li̠­huán cata̠qui y catlá̠huanti”? \v 10 Pus la̠nchú camá̠n ca̠ma̠­si­yu­niyá̠n pi̠ aquit Xata­lac­sacni Chixcú y na̠chuna li̠túm pi̠ xli̠­ca̠na cka­lhi̠y li̠t­li­hueke uú nac ca̠quilh­ta­macú y caj quin­ta­chu­huí̠n tla̠n cli̠­ma̠­tzan­ke̠­na­ni̠nán tala̠­ka­lhí̠n. \p Y chiné huá­nilh a̠má ta̠tatlá: \p \v 11 —Huix cuaniyá̠n, cata̠qui, casacti mim­pu̠­chexni y capit nac mín­chic. \p \v 12 Amá ta̠tatlá pála suacaj tá̠qui̠lh, sacli xpu̠­chexni y táx­tulh. Lhu̠hua hua̠nti̠ antá xta­yá̠­nalh hua̠k taúcxilhli luu xta­li̠­pa̠­xu­hua­má̠­nalh xta­ca̠c­ni̠­na­ni­má̠­nalh Dios, y chiné xta­huán: \p —Ne̠cxni a̠ xuc­xi­lhá̠hu la̠ta tu̠ ucxilh­ma̠­náhu la̠nchú. \s1 Jesús huaniy casta̠lánilh Leví \r (Mateo 9.9‑13; Lucas 5.27‑32) \p \v 13 Aca­li̠stá̠n Jesús ampá nac xquilhtú̠n pupunú xalac Gali­lea, antá talák­cha̠lh lhu̠hua cris­tianos y xlá tzú­culh ca̠ma̠­kalh­chu­hui̠ni̠y. \v 14 Acxni̠ aya xqui̠­tas­pitma úcxilhli xka­huasa Alfeo xuanicán Leví, xlá xuí nac xtan­quilhtí̠n chiqui xca̠­ma̠­ta̠ji̠y hua̠nti̠ xta­la­ka­xo­ko̠­nuniy gobier­no xalac Roma, y chiné huá­nilh: \p —Caquis­ta̠­lani. \p Leví la̠li̠­huán suacaj tá̠yalh y sta̠­lá­nilh. \p \v 15 Aca­li̠stá̠n Jesús alh hua̠yán nac xchic Leví xlá ca̠tá̠alh xdis­cí­pulos; antaní ca̠ma̠­huí̠­calh na̠ támilh tahua̠yán lhu̠hua xma̠­ta̠­ji̠­naní̠n im­pues­tos xa̠hua a̠maka­pi­tzí̠n hua̠nti̠ xta­lac­pu­huaniy judíos pi̠ maktum xta­lak­tzan­ka̠­ta̠­yani̠t, y ni̠tu̠ xca̠­liucxilhcán; porque cani̠huá antaní xla­pu̠lay Jesús huá eé lac­chix­cu­huí̠n hua̠n­ti̠cu xta­sta̠­laniy. \v 16 Maka­pi­tzí̠n xma̠­kalh­ta­hua­ke̠­nacán judíos xa̠hua fariseos acxni̠ taúcxilhli pi̠ Jesús pu̠tum xca̠­ta̠­hua̠­yama a̠ma̠ko̠lh lac­chix­cu­huí̠n chiné tahuá­nilh xta­ma̠­kalh­ta­huaké̠n: \p —Chí la̠ a̠má mima̠­kalh­ta­hua­ke̠­nacán, ¿lácu ca̠li̠­ta̠­hua̠­yama xma̠­ta̠­ji̠­naní̠n im­pues­tos xa̠hua mak­la̠­ka­lhi̠­naní̠n lac­chix­cu­huí̠n? \p \v 17 Acxni̠ ca̠ka­lha­káx­matli Jesús hua̠ntu̠ xta­qui­lhuamá̠­nalh ca̠huá­nilh: \p —Ni̠ tamac­la­cas­quín doctor hua̠nti̠ ni̠ ta̠tatlay sino hua̠nti̠ taja­tatlay. Aquit ni̠ cmini̠t ca̠huaniy nata­lak­pali̠y xla­ta­ma̠tcán hua̠nti̠ tapu­huá̠n lac­tlá̠n cris­tianos sino hua̠nti̠ mak­la̠­ka­lhi̠­naní̠n. \s1 Jesús kalhasquincán lácu li̠lakachixcuhui̠nancán acxni̠ kalhxteknincán \r (Mateo 9.12‑17; Lucas 5.33‑39) \p \v 18 Maktum quilh­ta­macú acxni̠ xta­ma̠­kalh­ta­huaké̠n Juan xa̠hua xlacán fariseos xta­la­ka­chix­cu­hui̠­má̠­nalh Dios y xta­kalh­xtek­nini̠t, maka­pi­tzí̠n cris­tianos talák­milh Jesús y chiné taka­lhás­quilh: \p —¿Túcu xpa̠­la­cata hua̠nti̠ ca̠ma̠­kalh­ta­hua­ke̠ni̠t Juan Bau­tista xa̠hua xta­ma̠­kalh­ta­hua­ke̠ncán fariseos anka­lhi̠ná takalh­xteknín la̠qui̠ nata­la­ka­chix­cu­hui̠y Dios, chi̠nchú hua̠nti̠ huix ca̠ma̠­kalh­ta­hua­ké̠pa̠t ni̠ takalh­xteknín xla­cata nata­la­ka­chix­cu­hui̠nán? \p \v 19 Jesús ca̠kálh­ti̠lh: \p —¿Lac­pu­hua­ná̠tit hui­xinín pi̠ tla̠n nata­kalh­xteknín hua̠nti̠ ca̠hua­ni­cani̠t nataán nac aktum pu̠ta­maka­xtokni li̠huán antá ca̠ta̠­láhui a̠má kahuasa hua̠nti̠ tamaka­xtokma? Para ca̠ta̠­láhui tamaka­xtokni ni̠lay nata­kalh­xteknín o ni̠ nata­hua̠yán. \v 20 Pero nachá̠n quilh­ta­macú acxni̠ nas­puta pu̠pa̠xcua y a̠má kahuasa naán mákat a̠laca­tunu cumu la̠ aquit cama okspulay, entonces xlacán taamá̠­nalh takalh­xteknín ma̠squi ni̠ti̠ caca̠­li̠­ma̠­pék­si̠lh. \p \v 21 ’Porque hua̠nti̠ takax­mata hua̠ntu̠ aquit cli̠­chu­hui̠nán y qui­li̠­pa̠­huán chiné qui̠­taxtuy; ni̠ anán cris­tianos ti̠ nalak­tzapay mactum lakuán ves­tido y nali̠­lak­tzapay actzú xasa̠sti lháka̠t, porque acxni̠ nache­ke̠cán a̠má lháka̠t, xasa̠sti nataaktumi̠y y li̠huaca nax­ti̠ta xala­kuán y a̠tzinú tlak lanca natax­ti̠ta y ni̠chuná la̠ xuani̠t. \v 22 Y na̠chuna li̠túm ni̠ti̠ pu̠maju̠y xas­kata pulque nac xala­kuán xmak­xu̠hua bor­rego, porque xasa̠sti pulque tzucuy catlán y ma̠pankay xmak­xu̠hua bor­rego, pus caj lak­tzanka̠y pulque xa̠hua xu̠hua. Por eso maju̠cán xas­kata pulque nac xasa̠sti xmak­xu̠hua bor­rego. \s1 Xdiscí­pulos Jesús tai̠ti̠lhay trigo acxni̠ ni̠ti̠ scuja \r (Mateo 12.1‑8, Lucas 6.1‑5) \p \v 23 Maktum quilh­ta­macú acxni̠ ni̠ti̠ cscuja Jesús xti̠­pun­tax­tuma aktum ca̠tu­huá̠n anta­nícu chan­cani̠t trigo, y xdis­cí­pulos tzú­culh tai̠ti̠­lhay xta­huácat. \v 24 Acxni̠ xta­ti̠­pun­tax­tu­má̠­nalh maka­pi­tzí̠n lac­chix­cu­huí̠n ca̠hua­nicán fariseos chiné tali̠­huá­nilh: \p —Amá, ¿túcu xpa̠­la­cata tali̠i̠má̠­nalh trigo min­ta­ma̠­kalh­ta­huaké̠n acxni̠ ni̠ti̠cu scuja? \p \v 25-26 Pero Jesús chiné ca̠kálh­ti̠lh: \p —¿Pi̠ ne̠cxni a̠li̠kalh­ta­hua­ka­yá̠tit hui­xinín nac li̠kalh­ta­huaka pi̠ maká̠n acxni̠ xapuxcu cura xuani̠t Abiatar, maktum quilh­ta­macú rey David xca̠­ta̠­tzin­c­sni̠ma xcompañeros pus xlá tánu̠lh nac pu̠si­culan y ca̠tá̠­hualh xcompañeros xta­si­cu­la­na̠t­láhu cax­ti­lá̠n­chahu hua̠ntu̠ ni̠ xli̠­huatcán xuani̠t, porque caj xma̠n curajni xli̠­huatcán xuani̠t? \p \v 27 Jesús chiné ca̠hua­nipá: \p —Eé quilh­ta­macú acxni̠ jaxcán ca̠li̠­ma̠x­qui̠­cani̠t cris­tianos la̠qui̠ naca̠­li̠­ma­cuaniy, y ni̠ huá̠ ca̠li̠­ma̠x­qui̠­cani̠t xla­cata caj nata­li̠­pa̠­ti̠nán. \v 28 Por eso aquit Xata­lac­sacni Chixcú nac­ca̠­huaniy cris­tianos hua̠ntu̠ tlak naca̠­li̠­ma­cuaniy eé quilh­ta­macú acxni̠ jaxcán. \c 3 \s1 Jesús ma̠pacsay cha̠tum chixcú ti̠ csca̠cniko̠ni̠t xmacán \r (Mateo 12.9‑14; Lucas 6.6‑11) \p \v 1 Maktum quilh­ta­macú Jesús tanu̠pá nac aktum xpu̠­ta­mak­stok­nicán judíos hua̠ntu̠ hua­nicán sina­goga, antá xlahui cha̠tum chixcú ti̠ csca̠c­ni­ko̠ni̠t xmacán. \v 2 Pero maka­pi­tzí̠n fariseos luu xta­quic­lhca­tzaniy Jesús y xlacán xtas­ka­laj­má̠­nalh para tícu nama̠t­la̠nti̠y a̠má quilh­ta­macú acxni̠ li̠huancán para tícu nas­cuja, la̠qui̠ huij nahuán tu̠ nata­li̠­ya̠­huay y tla̠n nata­ma̠­la­capu̠y. \v 3 Pero Jesús aya xca­tzi̠y túcu xlacán xta­la­ca­pa̠s­tac­má̠­nalh y chiné huá­nilh a̠má chixcú hua̠nti̠ csca̠c­ko̠ni̠t xmacán: \p —Catat y uú cala­can­ta̠ya. \p \v 4 Y chiné ca̠ka­lhás­quilh xa̠maka­pi­tzí̠n hua̠nti̠ xta­quic­lhca­tzaniy: \p —¿Túcu hui­xinín puhua­ná̠tit a̠tzinú tla̠n tla­huacán eé quilh­ta­macú acxni̠ li̠huancán tícu nas­cuja, pi̠ hua̠ntu̠ tla̠n osuchí hua̠ntu̠ ni̠tlá̠n? Para cha̠tum chixcú amajá ni̠y, ¿pi̠ tla̠n mak­ta̠­ya­nicán xli̠s­tacni, osuchí calak­tzan­ka̠­ke̠lh ma̠squi ni̠ti̠ camak­tá̠­yalh? \p \v 5 Pero xlacán cacs tatá̠­yalh ni̠tu̠ takalh­tí̠­nalh. Jesús sí̠tzi̠lh pero xca̠­lak­li̠­pu­hua­la­ca̠ma porque xlacán ni̠ xtaaka­ta̠k­sputún pi̠ a̠tzinú li̠mac­uán naca̠­mak­ta̠­yacán cris­tianos la̠ta túcuya̠ quilh­ta­macú. Chiné hua­nipá a̠má chixcú: \p —Cas­tonkti mimacán. \p Amá chixcú stonkli xmacán y tuncán cá̠x­lalh la̠ta xmaca­sca̠cni̠t. \v 6 Fari­seos pála tatáx­tulh y tzú­culh tali̠­ta̠­lac­chu­hui̠nán a̠ma̠ko̠lh hua̠nti̠ xta­ta̠­yá̠­nalh Herodes lácu natat­la­huay la̠quí̠ nata­makni̠y Jesús. \s1 Lhu̠hua cristianos tatamakstoka nac xquilhtú̠n pupunú \p \v 7 Pero Jesús tatam­pú̠x­tulh ca̠tá̠alh xdis­cí­pulos nac xquilhtú̠n pupunú, lhu̠hua lac­chix­cu­huí̠n xalac Gali­lea ta­sta̠­lá­nilh. \v 8 Acxni̠ catzí̠­calh la̠ta xlá xca̠­ma̠t­la̠nti̠y ta̠tat­laní̠n y lácu xtla­huay lac­lanca li̠cá̠cni̠t ta­scújut, lhu̠hua cris­tianos talák­milh xalac Judea, xalac Jeru­salén, xalac Idumea, chu hua̠nti̠ xta­la­ma̠­nanchá a̠li̠quilh­tu̠án kalh­tu̠­choko Jordán, chu xalac Tiro y Sidón, támilh takax­matniy hua̠ntu̠ xlá nahuán y hua̠ntu̠ nat­la­huay xta­scújut. \v 9 Y Jesús ca̠huá­nilh xta­ma̠­kalh­ta­huaké̠n xla­cata nali̠­ka­lhi̠cán aktum barco nac xquilhtú̠n chú­chut antaní nataju̠y para taji̠ nata­toklha xli̠­lhu̠hua cris­tianos. \v 10 Porque lhu̠hua ta̠tat­laní̠n hua̠nti̠ xlá xca̠­ma̠t­la̠n­ti̠ni̠t y pu̠tum xta­lak­ta­la­ca­tzu­hui̠­putún la̠qui̠ nata­qui̠­xamay. \v 11 Y hua̠nti̠ xca̠­ka­lhi̠y xes­pí­ritu akska­huiní, acxni̠ xtaucxilha Jesús xlacán xta­la­ka­ta­tzo­kostay y chiné xta­tasay: \p —Huix Xka­huasa Dios. \p \v 12 Pero Jesús xca̠­ma̠­quilh­cacsay la̠qui̠ ni̠ nata­huán tícuya̠ chixcú xuani̠t. \s1 Jesús ca̠lacsaca kalhacu̠tiy xapós­toles \r (Mateo 10.1‑4; Lucas 6.12‑16) \p \v 13 Aca­li̠stá̠n Jesús tala­ca̠c­xtu­táhui nac aktum ke̠stí̠n y antá ca̠ta­sá­nilh ca̠ma̠­ké̠s­tokli maka­pi­tzí̠n lac­chix­cu­huí̠n hua̠nti̠ xlá xla­cas­quín, y hua̠nti̠ talák­milh \v 14 ca̠lí̠lh­ca̠lh kalha­cu̠tiy hua̠nti̠ luu naca̠­ta̠­la­ta­pu̠li̠y y naán ca̠ma̠s­cujuy nata­li̠­chu­hui̠nán lácu Dios lacas­quín nata­la­tama̠y cris­tianos. \v 15 Y xlá ca̠má̠x­qui̠lh li̠ma̠­peksí̠n chu li̠t­li­hueke la̠qui̠ tla̠n nata­ta­mac­xtuy xes­pí­ritu akska­huiní hua̠nti̠ ca̠maka­tla­jani̠t. \v 16 Huá u̠ma̠ko̠lh xta­cu­hui­nicán hua̠nti̠ ca̠lac­sác­calh: Simón hua̠nti̠ xlá li̠ma̠­pa̠­cú­hui̠lh Pedro; xawa xtala Andrés, \v 17 San­tiago xa̠hua Juan xca­maná̠n Zebedeo, hua̠nti̠ xlá ca̠li̠­ma̠­pa̠­cú­hui̠lh Boanerges, eé tachu­huí̠n huam­putún Xcamán Jili; \v 18 Andrés, Felipe, Bar­to­lomé, Mateo chu Tomás; San­tiago xka­huasa Alfeo; chu Tadeo; Xa̠hua Simón, eé chixcú xapu̠lh xca̠­ta̠­ta­peksi̠y maka­pi­tzí̠n lac­chix­cu­huí̠n xca̠­hua­nicán cana­nistas; \v 19 xa̠hua Judas Isca­riote hua̠nti̠ aca­li̠stá̠n maca­má̠s­ta̠lh Quim­pu̠­chi­nacán Jesús. \s1 Li̠ya̠huacán Jesús pi̠ kalhi̠y xtapuhuá̠n akskahuiní \r (Mateo 12.22‑32; Lucas 11.14‑23; 12.10) \p \v 20 Aca­li̠stá̠n Jesús alh ca̠ta̠­lak­tun­cu­huiy xdis­cí­pulos nac aktum chiqui antaní xta­ta­mak­xteka, luu lhu̠hua li̠tum tas­tok­pa­raca y niaj xta­ka­lhi̠y quilh­ta­macú nata­hua̠yán. \v 21 Acxni̠ tacá­tzi̠lh xli̠­ta­la­ka­pasni Jesús hua̠ntu̠ xtla­huama talák­milh xla­cata natalé̠n, porque xuancán pi̠ caj xla­ka­hui­tima. \v 22 Y na̠chuná xma̠­kalh­ta­hua­ke̠­nacán judíos hua̠nti̠ xta­mi­ni̠­tanchá nac Jeru­salén chiné xta­huán: \p —Eé chixcú huá ta̠s­cujma Beel­zebú xapuxcu diablo, y caj xli̠t­li­hueke Beel­zebú ca̠li̠­ta­mac­xtuy xes­pi­ri­tucán akska­huiní. \p \v 23 Pero Jesús ca̠huá­nilh cata­ta­la­ca­tzú­hui̠lh y tzú­culh ca̠li̠­xa­katli̠y aktum takalh­chu­huí̠n y chiné ca̠huá­nilh: \p —¿Lácu hui­xinín lac­pu­hua­ná̠tit pi̠ hua̠nti̠ ta̠s­cujma akska­huiní pi̠ tla̠n ta̠la̠­ma­ka­si̠­tzi̠y hua­ti­ya­li̠túm akska­huiní? \v 24 La̠ta tu̠ aquit qui­la̠­li̠­ya̠­hua­yá̠hu chiné qui̠­taxtuy: para aktum ca̠chi­quí̠n pu̠tum cris­tianos caj tzucuy tala̠­ma­ka­si̠­tzi̠­ta­huilay y tala̠­ta̠­ra̠t­la­huay, a̠má ca̠chi­quí̠n ni̠lay maka̠s cati­ta­pá­lhi̠lh porque cris­tianos nata­ta̠­ka­hua­niko̠y. \v 25 Y chu­na­li̠tum para nac aktum chiqui antaní pu̠tum tahui­lá̠­nalh xla­ka­huasán cha̠tum chixcú, pero xlacán caj natzucuy tala̠­ma­ka­si̠­tzi̠­ta­huilay, pus xlacán ni̠lay cati­ta­ta­pá­lhi̠lh porque pálaj nata­la̠­ta­mac­xtuy. \v 26 Pus huá cca̠­li̠­hua­niyá̠n para akska­huiní nata­ta­paj­pi­tziy y nata­tzucuy la̠la­ca­ta̠­qui̠y sac­stucán ni̠lay maka̠s cati­ta­ta­pá­lhi̠lh sinoque antá nata­lak­sputa. \p \v 27 ’Ni̠lay mak­ka­lha̠­nancán cha̠tum tli­hueke chixcú para ni̠ pu̠lh namaka­tla­jacán y nachi̠­hui­li̠cán y acxni̠ aya makat­la­ja­cani̠t tla̠n tanu̠cán nac xchic y mak­ka­lhan­ko̠cán la̠ta tu̠ kalhi̠y, y na̠chuná la̠ ctla­huani̠t akska­huiní. \p \v 28 ’Xli̠­ca̠na cca̠­hua­niyá̠n pi̠ Dios tla̠n ca̠ma̠­tzan­ke̠­naniy cris­tianos hua̠k xta­la̠­ka­lhi̠ncán, y na̠chuná para túcu tali̠­qui­lhán ni̠ lac­tlá̠n tachu­huí̠n. \v 29 Pero hua̠nti̠ cala̠huá nali̠­kalh­ka­ma̠nán hua̠ntu̠ xlá luu laca­tancs catzi̠y pi̠ hua̠ xta­scújut Espíri­tu Santo xlá ni̠lay cati­ma̠­tzan­ke̠­na­ní­calh xta­la̠­ka­lhí̠n sinoque cane̠c­xni­cahuá xlá le̠n xcuenta. \p \v 30 Huá chuná ca̠li̠­huá­nilh porque xlacán xta­qui­lhuamá̠­nalh pi̠ xlá xka­lhi̠y xes­pí­ritu akska­huiní. \s1 Xtzí Jesús xa̠hua xnata̠lán tali̠kalhasquini̠nán \r (Mateo 12.46‑50; Lucas 8.19‑21) \p \v 31 Y na̠ acxni­tiyá tachilh xtzí Jesús xa̠hua xna­ta̠lán, pero xlacán quilhtí̠n tatá̠­yalh y caj tama̠­ta­sa­ní̠­nalh. \v 32 Y hua̠nti̠ antá acxtum xta­ta̠­hui­lá̠­nalh antaní xlá xuí Jesús chiné tahuá­nilh: \p —Tapu­tzamá̠n mintzí xa̠hua mili̠­ta­la­ka­pasni, antá taya̠­nanchá quilhtí̠n. \p \v 33 Pero xlá chiné ca̠huá­nilh: \p —¿Tícu quintzí, y tícu qui­na­ta̠lán? \p \v 34 Y pu̠tum ca̠la­caucxilh­ko̠lh hua̠nti̠ antá xta­hui­lá̠­nalh, chiné chu­hui̠­nampá: \p —Huá u̠ma̠ko̠lh quintzí xa̠hua qui­na­ta̠lán. \v 35 Porque la̠ta tícuya̠ cris­tiano hua̠nti̠ tat­la­huay xta­pa̠­xu­huá̠n Dios huá tama̠­ko̠lh quintzí xa̠hua qui­na­ta̠lán. \c 4 \s1 Xatakalhchuhuí̠n cha̠tum chana̠ná \r (Mateo 13.1‑9; Lucas 8.4‑8) \p \v 1 Jesús tzu­cupá ca̠ma̠­kalh­chu­hui̠ni̠y cris­tianos nac xquilhtú̠n pupunú y luu lhu̠hua tas­tók­calh antaní xlá xuí. Pus huá Jesús li̠tá­ju̠lh nac aktum barco hua̠ntu̠ antá xuí nac xquilhtú̠n chú­chut, xlá antá culucs táhui y pu̠tum cris­tianos tatáhui nac xquilhtú̠n chú­chut. \v 2 Xlá tzú­culh ca̠li̠­ma̠­kalh­chu­hui̠ni̠y cris­tianos caj la̠ lactzu cuento la̠qui̠ hua̠k nataaka­ta̠ksa hua̠ntu̠ xca̠­huaniy, chiné ca̠ta̠­chu­huí̠­nalh: \p \v 3 —Luu caaka­tá̠k­stit hua̠ntu̠ nac­ca̠­li̠­xa­kat­li̠yá̠n: Maktum quilh­ta­macú xuí cha̠tum cha­na̠ná xlá alh chan xatalhtzi xli̠­chánat. \v 4 Y acxni̠ cxpu­yu­ti̠­lhay xtalhtzi xli̠­chánat maka­pitzi tama̠chá nac tiji, taminchá lactzu spitu y tasa­cuaqui̠­ko̠lh. \v 5 Hua̠ntu̠ tama̠chá xli̠­chánat nac ca̠chi­huixni anta­nícu ni̠ lhu̠hua xka­lhi̠y tíyat pálaj pulhli. \v 6 Pero acxni̠ táx­tulh chi­chiní na̠ pálaj sca̠cli porque ni̠ pu̠lhmá̠n xta­ma̠­tzan­ke̠ni̠t xtan­ka­xe̠kcán. \v 7 Lhu̠hua xli̠­chánat tata­ma̠chá nac ca̠lh­tu­cuní̠n y ni̠ maka̠s quilh­ta­macú a̠má tachaná̠n lak­pun­ko̠lh, pero a̠tzinú lhtucú̠n pálaj stacli, aklhtu­lu­mi̠­ko̠lh y ni̠ má̠x­qui̠lh quilh­ta­macú natas­taca. \v 8 Pero maka­pi­tzí̠n xli̠­chánat tata­ma̠chá nac xatlá̠n tíyat y luu tla̠n tás­tacli lactzu li̠chánat y lhu̠hua tamá̠s­ta̠lh xta­hua­catcán. Huí tu̠ má̠s­ta̠lh puxa­ma­cá̠hu xtalhtzi caj akatum, y huí tu̠ má̠s­ta̠lh tutum­puxám, y maka­pitzi aktum ciento. \p \v 9 Entonces xlá chiné ca̠huá­nilh: \p —Hua̠nti̠ taka­lhi̠y xta­ke̠ncán cata­káx­matli quin­ta­chu­huí̠n y cataaká­ta̠ksli. \s1 Jesús huán túcu xlacata ca̠li̠huán caj la̠ actzu cuento \r (Mateo 13.10‑17; Lucas 8.9‑10) \p \v 10 Acxni̠ ca̠ta sac­stucán tata­mák­xtekli Jesús xa̠hua xdis­cí­pulos y maka­pi­tzí̠n hua̠nti̠ anka­lhi̠ná xca̠­ta̠­lat­la̠­huán xlacán talak­ta­la­ca­tzú­hui̠lh y taka­lhás­quilh túcu xuamputún a̠má takalh­chu­huí̠n. \v 11 Jesús chiné ca̠huá­nilh: \p —Xli̠­ca̠na, hui­xinín Dios ca̠ma̠aka­ta̠k­sni̠­pu­tuná̠n lácu xlá lacas­quín cata­la­tá­ma̠lh cris­tianos hua̠nti̠ nata­pek­si̠niy, pero huá la̠ta xli̠­maka­pi­tzí̠n cris­tianos ma̠squi cca̠­ta̠­ma̠­la­cas­tucniy hua̠ntu̠ xlacán tala­ka­pasa ni̠para chuná cati­ta­lac­pú­tzalh la̠ta nataaka­ta̠ksa. \v 12 Y chuná ma̠squi lhu̠hua hua̠ntu̠ cataúcxilhli tu̠ aquit cca̠t­la­huay, nata­ta­mak­xteka caj lá̠m­para ni̠tu̠ taúcxilhli; ma̠squi caquin­ta­ka­lha­káx­matli hua̠ntu̠ cchu­hui̠­nama ni̠tu̠cu cati­taaká­ta̠ksli. Y para ni̠ nata­ca̠­najlay la̠ta lácu Dios ca̠li̠­xa­katli̠y xta­la­ka­lha­maní̠n xlá ni̠lay cati­ca̠­ma̠­tzan­ke̠­ná­nilh xta­la̠­ka­lhi̠ncán. \s1 Jesús ma̠lacapu̠tuncuhuiy xatakalhchuhuí̠n chana̠ná \r (Mateo 13.18‑23; Lucas 8.11‑15) \p \v 13 Y Jesús ca̠hua­nipá hua̠nti̠ taka­lhás­quilh: \p —Para hui­xinín ni̠ aka­ta̠k­sá̠tit eé xata­kalh­chu­huí̠n cha­na̠ná hua̠ntu̠ ni̠para tuhua, ¿pi̠ li̠huacá chú naaka­ta̠k­sá̠tit xa̠maka­pitzi takalh­chu­huí̠n hua̠ntu̠ nac­ti­ca̠­hua­ni­ya̠ncú aca­li̠stá̠n? \v 14 Amá chixcú hua̠nti̠ alh chan xli̠­chánat xta̠­chuná qui̠­taxtuy hua̠nti̠ liakchu­hui̠nán xta­chu­huí̠n Dios. \v 15 Amá tachaná̠n hua̠ntu̠ tata­ma̠chá nac tiji tali̠­taxtuy cumu la̠ cris­tianos hua̠nti̠ takax­mata xta­chu­huí̠n Dios, pero mina̠chá akska­huiní y ma̠ta­ke̠­nu̠ko̠y a̠má tachu­huí̠n hua̠ntu̠ xchan­cani̠t nac xna­cujcán. \v 16 Amá li̠chánat hua̠ntu̠ tata­ma̠chá nac ca̠chi­huixni na̠chuná tali̠­taxtuy cris­tianos acxni̠ takax­mata xta­chu­huí̠n Dios, luu tala­kati̠y y tali̠­pa̠­huán Dios. \v 17 Pero cumu ni̠ pu̠lhmá̠n xka­lhi̠y xtan­káxe̠k ni̠ ta̠yá­nilh acxni̠ para túcu ca̠liok­spulay osuchí ca̠liaksancán pi̠ tali̠­pa̠­huán Dios o ca̠li̠­pu­tza­sta̠­lacán, xlacán tali̠­pu­huán y tali̠­mak­xtek­ta̠yay. \v 18 Amá li̠chánat hua̠ntu̠ tata­ma̠chá nac ca̠lh­tu­cuní̠n, na̠chuná tali̠­taxtuy cris­tianos hua̠nti̠ takax­mata xta­chu­huí̠n Dios, \v 19 pero cumu tla̠n cxla­ta­ma̠tcán a̠tzinú taliaka­tiyún xtu­mi̠ncán y la̠ta túcu tala­kati̠y, chuná taliak­lhtu­lumi̠y xta­ca̠­naj­latcán y ni̠ ca̠ma̠x­qui̠y quilh­ta­macú nata­ma̠sta̠y xta­hua­catcán. \v 20 Amá li̠chánat hua̠ntu̠ tata­ma̠chá nac xatlá̠n tíyat y tamá̠s­ta̠lh xta­hua­catcán tali̠­taxtuy cris­tianos hua̠nti̠ takax­mata xta­chu­huí̠n Dios, taca̠­najlay, tali̠­pa̠­huán y talak­tzaksay tali̠s­cuja nac xla­ta­ma̠tcán, chuná tama̠sta̠y xta­hua­catcán: hui̠ntú tama̠sta̠y puxa­ma­cá̠hu y hui̠ntú tama̠sta̠y tutum­puxam osu aktum ciento caj la̠ta cha̠­tunu cris­tianos. \s1 Xatakalhchuhuí̠n aktum lámpara \r (Lucas 8.16‑18) \p \v 21 Y Jesús ca̠hua­nipá: \p —¿Lácu hui­xinín catzi̠­yá̠tit, pi̠ hua̠nti̠ kalhi̠y aktum lám­para pi̠ caj la̠ nama̠­pasi̠y nata­macnu̠y nac xtampí̠n xpu̠­tama? ¿Osuchí naliakpu­lon­kxuili̠y aktum cajón? Pus hua̠nti̠ kalhi̠y aktum lám­para huata huili̠y ta̠lhmá̠n la̠qui̠ mákat namak­skoy. \v 22 Na̠chuná ni̠lay túcu tze̠k tla­huacán para ni̠ juerza nata­siyuy laka­siyu, y hua̠ntu̠ caj tze̠k li̠ca­tzi̠cán para ni̠ ca̠la­kuá̠n nata­mak­xteka. Para aktum quin­ta­chu­huí̠n ni̠lay aka­ta̠k­sá̠tit namín quilh­ta­macú acxni hua̠k naaka­ta̠k­sá̠tit. \v 23 Huá xpa̠­la­cata cca̠­li̠­hua­niyá̠n, para hui­xinín kalhi̠­yá̠tit min­ta­ke̠ncán caaka­tá̠k­stit quin­ta­chu­huí̠n. \p \v 24 Jesús ca̠hua­nipá: \p —Li̠huana̠ caaka­tá̠k­stit hua̠ntu̠ kax­pat­pá̠tit porque chuná la̠ lacas­qui­ná̠tit xtat­lá­hualh cris­tianos mila­ca­tacán na̠chuná la̠ la̠mak­ta̠­ya­yá̠tit, pus na̠chuná Dios ca̠li̠­ka­lhi̠má̠n hui­xinín hua̠nti̠ kax­pat­pá̠tit xta­chu­huí̠n. \v 25 Pus hua̠nti̠ lak­tzaksay aka­ta̠ksa a̠má xatlá̠n tala­ca­pa̠s­tacni hua̠ntu̠ kalhi̠y a̠tzinú nama̠x­qui̠­cancú; pero hua̠nti̠ ni̠ lak­tzak­sa­putún aka­ta̠ksa hua̠ntu̠ kalhi̠y xlá namak­lhti̠­ko̠cán hasta ma̠squi caj xma̠nhuá hua̠ntu̠ kalhi̠y. \s1 Xatakalhchuhuí̠n li̠chánat ni̠ma sacstu staca \p \v 26 Jesús chiné ca̠hua­nipá: \p —Xta­péksi̠t Dios na̠ chiné qui̠­taxtuy cumu la̠ cha̠tum chixcú ti̠ án chán xtalhtzi xli̠­chánat nac xpu̠­cuxtu. \v 27 Aca­li̠stá̠n xlá án nac xchic la̠qui̠ najaxa y nalh­tatay. Maka̠s quilh­ta­macú nala­ca­tza̠lay y a̠má li̠chánat lakpún, pulha, pero xlá ni̠ catzi̠y lácu stacma porque huá tíyat ma̠s­ta­cama. \v 28 Amá li̠chánat lakpún, pulha, tax­tuniy xtan­káxe̠k, staca, xana̠y y aca­li̠stá̠n ma̠sta̠y xta­huácat. Pero eé tachaná̠n hua̠k ctíyat tíyalh hua̠ntu̠ lí̠s­tacli osu li̠la­tama̠y. \v 29 Pero acxni̠ lak­chá̠n xquilh­ta­macú la̠ta cat­lani̠t huata án í̠y xta­huácat xta­chaná̠n. \s1 Xatakalhchuhuí̠n li̠chánat nícuma̠ pálaj staca \r (Mateo 13.31‑32; Lucas 13.18‑19) \p \v 30 Jesús huampá: \p —¿Lácu lac­pu­hua­ná̠tit ámaj tzucuy xta­péksi̠t Dios uú nac ca̠quilh­ta­macú? Osuchí ¿túcuya̠ takalh­chu­huí̠n tla̠n ta̠ma̠­lacx­tu­mi̠­yá̠hu? \v 31 Xta̠­chuná ámaj tzucuy cumu la̠ xtalhtzi mos­taza acxni̠ chancán nac tíyat. Eé li̠chánat huá a̠tzinú tlak lactzú xatalhtzi quihui nícuma̠ laca­pálaj staca y lanca quihui huan. \v 32 Pero acxni̠ chancán xlá tzucuy staca y luu ta̠lhmá̠n huan; y ni̠tu̠cu maka­lak­chá̠n, y hasta luu lac­lhmá̠n xmak­xpi̠ní̠n tax­tuniy, pus hasta lactzu spitu tla̠n tat­la­huay antá xma̠­se­kecán nac xakán y catu̠­huaj lactzu spu̠n antá tajaxa. \s1 Jesús ankalhí̠n li̠chuhui̠nán caj la̠ cuento \r (Mateo 13.34‑35) \p \v 33 Y Jesús anka­lhí̠n xca̠­li̠­ma̠­kalh­chu­hui̠ni̠y cris­tianos caj la̠ cuento nac xta­kalh­chu­huí̠n la̠qui̠ hua̠k nataaka­ta̠ksa hua̠ntu̠ xca̠­hua­ni­putún. \v 34 Xlá ni̠tu̠ xca̠­li̠­ta̠­chu­hui̠nán para ni̠ juerza naca̠­ta̠­ma̠­lac­xtu­mi̠niy hua̠ntu̠ xlacán xta­la­ka­pasa; y para xdis­cí­pulos ni̠ hua̠k xtaaka­ta̠ksa aca­li̠stá̠n xlá xca̠­ma̠­lac­ti̠­tu­mi̠niy hua̠ntu̠ xca̠­hua­ni­putún. \s1 Jesús ma̠cacsay u̠n xa̠hua ta̠keya̠huaná \r (Mateo 8.23‑27; Lucas 8.22‑25) \p \v 35 Amá quilh­ta­macú acxni̠ aya tzí̠­sualh chiné ca̠huá­nilh xdis­cí­pulos: \p —Caáhu a̠li̠quilh­tu̠tu pupunú. \p \v 36 Pero lhu̠hua cris­tianos tata­mák­xtekli nac xquilhtú̠n chú­chut, xta­ma̠­kalh­ta­huaké̠n tatá­ju̠lh nac barco antaní xta­ju̠ma Jesús hua̠ntu̠ aya xli̠­kalh­ka­lhi̠­má̠­calh. Maka­pitzi barcos na̠ ta­sta̠­lá­nilh antaní xama Jesús. \v 37-38 Xlá alh nac xtanké̠n barco y tíyalh aktum acxtícat y antá táma̠lh la̠qui̠ nalh­tatay. Pero caj li̠puntzú také̠­talh palha u̠n, tzú­culh ta̠ke­ya̠­huay pupunú, taju̠­ko̠lh chú­chut nac barco a̠actzú ni̠ tatzá­malh. Entonces xdis­cí­pulos táalh tama̠­la­ka­hua̠ni̠y y chiné tahuá­nilh: \p —Ma̠kalh­ta­hua­ke̠ná, cata̠qui. ¿Lácu pi̠ ni̠ min­cuenta huix xla­cata ama̠­náhu mu̠x­tu­yá̠hu? \p \v 39 Jesús tá̠qui̠lh, li̠ma̠­pék­si̠lh catá­cacsli u̠n y chiné huá­nilh pupunú: \p —¡Cacs cata­huila y niaj cata̠­ke­ya̠hua! \p Amá u̠n xa̠hua pupunú cacs tata­hui­la­ko̠lh y ca̠tzi­yan­csuanan­ko̠lh. \v 40 Jesús chiné ca̠huá­nilh xta­ma̠­kalh­ta­huaké̠n: \p —¿Túcu xpa̠­la­cata ma̠rí li̠pe̠­cuaná̠tit? ¿Nícu chú álh mili̠­ca­ma­macán, chi̠nchú hua­ná̠tit pi̠ qui­la̠­li̠­pa̠­hua­ná̠hu? \p \v 41 Pero xlacán caj cacs xta­la­ca­huan­ko̠ni̠t porque luu la̠n xca̠­ma­ke̠k­lhani̠t hua̠ntu̠ xtla­huani̠t Jesús y xma̠n huá tla̠n chiné xta­la̠­huaniy sac­stucán: \p —¿Tícu cahuá eé chixcú hua̠nti̠ ta̠la­pu̠­la­yá̠hu, pus hasta ca̠ma̠­peksi̠y u̠n xa̠hua pupunú y xlacán taka­lha­kax­mata? \c 5 \s1 Cha̠tum chixcú xalac Gadara xmakatlajani̠t xtalacapa̠stacni akskahuiní \r (Mateo 8.28‑34; Lucas 8.26‑39) \p \v 1 Ni̠ xli̠­maka̠s tácha̠lh nac aktum ca̠chi­quí̠n hua­nicán Gadara a̠li̠quilh­tu̠tu pupunú. \v 2 Lá tacutli Jesús nac barco lák­milh cha̠tum chixcú hua̠nti̠ xak­chi­pa­ni­ko̠ni̠t xta­la­ca­pa̠s­tacni akska­huiní. \v 3 Amá chixcú xlá xca̠­ta­sa­pu̠lay nac ca̠pú̠­sa̠ntu y luu li̠xcáj­nit xli̠­ca­tzi̠y ni̠ti̠ lay xmaka­tlajay xla­cata nachi̠­hui­li̠cán. \v 4 Mak­lhu̠hua tzak­sá­calh li̠lac­chí̠­calh cadena nac xtantú̠n xa̠hua cxmacán pero xlac­putxa y ni̠tu̠ xca̠­liucxilha. \v 5 Tan­tacú tan­tas­caca xta­sa­ta­pu̠li̠y nac ca̠ke̠s­ti̠ní̠n xa̠hua ca̠pú̠­sa̠ntu, y sacstu xli̠­ma̠­ta­ke̠­hui̠cán chí­huix. \v 6 Makatcú xmima Jesús acxni̠ úcxilhli, tokosú̠n lák­milh y acxni̠ cha̠lh nícu xuí laka­ta­tzo­kós­talh. \v 7-8 Pero Jesús li̠ma̠­pék­si̠lh: \p —Huix xes­pí­ritu akska­huiní, camac­taxtu tamá chixcú. \p La̠ta xe̠k tásalh chiné kálh­ti̠lh: \p —Jesús Xka­huasa Dios xala ta̠lhmá̠n, ¿túcu xpa̠­la­cata qui­la̠­li̠­pek­ta­nu̠­yá̠hu? Lanca li̠tlá̠n cca̠s­qui­niyá̠n ni̠ naqui­la̠­ma̠­pa̠­ti̠­ni̠­yá̠hu. \p \v 9 Jesús kalhás­quilh: \p —¿Túcu hua­ni­cana? \p Amá xes­pí­ritu akska­huiní chiné kalh­tí̠­nalh: \p —Cli̠­ta­pa̠­cu­hui̠­yá̠hu Legión porque qui­lhu̠­huacán hua̠nti̠ cmac­ta­nu̠­ma̠­náhu eé chixcú. \p \v 10 Luu lanca li̠tlá̠n tas­quí­nilh Jesús xla­cata ni̠ naca̠­macá̠n a̠laca­tunu pu̠la­tama̠n. \v 11 Y antá lacatzú nac ke̠stí̠n xta­la­pu̠lay ma̠x cumu aktiy mi̠lh paxni, \v 12 acxni̠ taúcxilhli a̠ma̠ko̠lh xes­pí­ritu akska­huiní luu lanca li̠tlá̠n tas­quí­nilh Jesús y chiné tahuá­nilh: \p —Caqui­la̠­ma̠x­quí̠hu quilh­ta­macú nac­ta­nu̠­yá̠hu nac a̠ma̠ko̠lh paxni tala­yá̠­nalh tanú lacatzú. \p \v 13 Jesús ca̠má̠x­qui̠lh quilh­ta­macú, y a̠ma̠ko̠lh xes­pí­ritu akska­huiní antá tamac­tá­nu̠lh. Pero a̠ma̠ko̠lh paxni tzú­culh takosnún, táalh nac aktum talhpá̠n, tata­ju̠chá nac chú­chut y antá tajic­suako̠lh. \p \v 14 Ama̠­ko̠lh hua̠nti̠ xta­mak­ta­kalh­má̠­nalh paxni acxni̠ taúcxilhli lácu tani̠­ko̠lh paxni, tape̠­cuáxni̠lh, takosú̠n tatzá̠­lalh y cani̠huá nac tiji chu nac ca̠chi­quí̠n tali̠­chu­huí̠­nalh hua̠ntu̠ xca̠ok­spu­lani̠t, y lhúhua cris­tianos támilh taucxilha hua̠ntu̠ xlani̠t. \v 15 Acxni̠ tachilh antaní xyá Jesús, taúcxilhli a̠má chixcú hua̠nti̠ xapu̠lh xka­lhi̠y xes­pí­ritu akska­huiní, antá xlá culucs xuí y niaj xka­lhi̠y li̠xcáj­nit xta­la­ca­pa̠s­tacni. Pero xlacán xta­pe̠­cuaniy. \v 16 Maka­pi­tzí̠n cris­tianos hua̠nti̠ xtaucxilhni̠t a̠má chixcú acxni̠ tamac­táx­tulh xes­pí­ritu akska­huiní y acxni̠ tani̠­ko̠lh a̠má paxni antaní tatá­nu̠lh, tzú­culh tali̠­chu­hui̠nán. \v 17 Pero acxni̠ tla̠n taaká­ta̠ksli hua̠ntu̠ xtla­huani̠t Jesús tzú­culh tahuaniy xla­cata cat­lá­hualh li̠tlá̠n cata­tam­pú̠x­tulh nac xca̠­chi­qui̠ncán. \v 18 Acxni̠ Jesús táju̠lh nac barco, a̠má chixcú hua̠nti̠ xapu̠lh xka­lhi̠y xta­la­ca­pa̠s­tacni akska­huiní chiné huá­nilh: \p —Cat­lahua li̠tlá̠n, qui­ma̠xqui quilh­ta­macú nac­sta̠­la­niyá̠n. \p \v 19 Pero Jesús ni̠ tla̠n tla­huá­nilh hua̠ntu̠ xmak­squima huata chiné huá­nilh: \p —Caca̠­lakpi mili̠­ta­la­ka­pasni nac mín­chic, caca̠­li̠­ma̠­kalh­chu­hui̠ni lácu Dios laka­lha­ma­ni̠tán y ma̠pac­sa­ni̠tán. \p \v 20 Amá chixcú alh, xlá tzú­culh li̠chu­hui̠nán lácu Dios xmak­ta̠­yani̠t, y hua̠nti̠ xta­kax­mata luu xta­ca̠cni̠y Jesús caj xpa̠­la­cata xta­scújut hua̠ntu̠ xlá xca̠t­la­huay, cani̠huá xli̠­chu­hui̠­nancán Jesús antá nac a̠má akcá̠hu ca̠chi­quí̠n xca̠­hua­nicán Decá­polis. \s1 Cha̠tum pusca̠t xamaniy clháka̠t Jesús y pacsa \r (Mateo 9.18‑26; Lucas 8.40‑56) \p \v 21 Acxni̠ Jesús qui̠­tás­pitli a̠li̠quilh­tu̠tu pupunú y tacutli cbarco lhu̠hua cris­tianos tata­mac­xtú­mi̠lh nac xquilhtú̠n chú­chut anta­nícu xlá xlaya, y antá xlá tzú­culh ca̠ma̠­kalh­chu­hui̠ni̠y. \v 22 Caj li̠puntzú chilh cha̠tum xapuxcu ma̠pek­si̠ná xalac xpu̠­si­cu­lancán judíos xuanicán Jairo. Acxni̠ úcxilhli Jesús alh laka­ta­tzo­kostay, \v 23 y chiné huá­nilh: \p —Quin­tzuma̠t luu snu̠n ta̠tatlay y amajá ni̠y, cat­lahua li̠tlá̠n caquin­ta̠pi nac quín­chic la̠qui̠ huix naliacchi­paya mimacán, nama̠­pac­saya y li̠pa̠­xúhu nala­tama̠y. \p \v 24 Pus Jesús tá̠alh pero luu xtza­macán nac tiji hasta xla̠­lak­xqui­ti­ti̠­lhacán. \v 25 Y nac xlak­sti̠pá̠n cris­tianos xmak­mima cha̠tum pusca̠t hua̠nti̠ aya xka­lhi̠y akcu̠tiy ca̠ta la̠ta xta̠­tatlay cstaj­makama kalhni y ne̠cxni cxun­cniy antaní xta­ka̠­hui̠ni̠t. \v 26 Y lhu̠hua doc­tores xta­cu­chi̠ni̠t pero caj la̠n xta­ma̠­pa̠­ti̠­ni̠ni̠t porque ni̠tu̠cu xtat­la­hua­nini̠t, caj la̠n xta­mak­lhti̠ni̠t xtumi̠n hua̠ntu̠ xlá xka­lhi̠y y li̠huaca xtas­nu̠­ni̠ma. \v 27-28 Huá xpa̠­la­cata acxni̠ káx­matli la̠ta xli̠­chu­hui̠­nancán Jesús xlá chiné lac­púhua: “Hua­tiyá para xac­qui̠­xa­má­nilh tzinú clháka̠t eé quin­ta­játat ámaj pacsa.” Cumu luu xtza­macán xlá laka­siyu lak­ta­la­ka­tzú­hui̠lh y tze̠k xamá­nilh clháka̠t Jesús. \v 29 Tuncán tachó­kolh xkalhni y mak­lhcá­tzi̠lh pi̠ aya xpac­sni̠t. \v 30 Pero Jesús cátzi̠lh pi̠ xli̠t­li­hueke hua̠ntu̠ xka­lhi̠y xmacni xli̠­pacs­ni̠t cha̠tum. Xlá tala­kás­pitli, tzú­culh laca­pu­tza̠nán antaní xta­yá̠­nalh cris­tianos, y chiné kalhas­qui­ní̠­nalh: \p —¿Tícu xámalh qui­lháka̠t? \p \v 31 Xdis­cí­pulos takálh­ti̠lh: \p —Huix ucxílhpa̠t pi̠ lhu̠hua tza­macán y cati̠huá qui̠­tok­lhmá̠n, todavía kalhas­qui­ni̠­nana: “¿Tícu xámalh qui­lháka̠t?” \p \v 32 Pero Jesús lacaxtum xla­ca­pu­tza̠­nama xla­cata nala­ca­maclay tícu cxa­ma­nini̠t clháka̠t y xma̠­pac­sani̠t. \v 33 Amá pusca̠t xca­tzi̠y pi̠ huá xma̠­pac­sa­cani̠t por eso tzú­culh li̠pe̠­cuán, clhpi­pima tala­ca­tzú­hui̠lh antaní xyá Jesús, tala­ka­ta­tzo­kós­talh nac xla­catí̠n, huá­nilh pi̠ huá cxa­ma­nini̠t clháka̠t y xma̠­pac­sani̠t. \v 34 Jesús huá­nilh: \p —Huix pac­sni̠ta porque ca̠naj­la­ni̠ta pi̠ aquit tla̠n nac­ma̠­pac­sayá̠n, li̠pa̠­xúhu capit nac mín­chic porque la̠nchú aya pac­sni̠t min­ta­játat. \p \v 35 Jesús chu­nacú xchu­hui̠­nama acxni̠ tachilh maka­pi­tzí̠n cris­tianos xlacán taminchá nac xchic Jairo. Chiné tahuá­nilh xtla̠t a̠má tzuma̠t: \p —Pun­tzujcú ni̠lh min­tzuma̠t, huata ma̠squi niaj cata̠pi ma̠kalh­ta­hua­ke̠ná Jesús. \p \v 36 Pero Jesús ni̠ li̠ta̠­ka­tzán­ke̠lh hua̠ntu̠ xlacán xta­qui­lhuamá̠­nalh y chiné huá­nilh Jairo: \p —Huix chu­nacú caqui­li̠­pá̠­huanti y ni̠ capé̠­cuanti. \p \v 37 Ni̠ lacás­quilh pu̠tum nata­sta̠­laniy sino caj xma̠n Pedro, San­tiago xa̠hua Juan xta̠San­tiago. \v 38 Acxni̠ tácha̠lh nac xchic Jairo, úcxilhli pi̠ lhu̠hua xtza­macán y hua̠k xta­sa­ma̠­kó̠­calh y xta­li̠­pu­hua­má̠­nalh. \v 39 Jesús tánu̠lh nac chiqui y ca̠huá­nilh: \p —¿Túcu xpa̠­la­cata li̠ta­sa­pá̠tit y li̠pu­huam­pá̠tit? Pus tamá tzuma̠t caj lhta­tama, ni̠ xaní̠n cumu la̠ hui­xinín lac­pu­hua­ná̠tit. \p \v 40 Y huata caj tzú­culh tali̠­li̠­tziyán xta­chu­huí̠n. Jesús ca̠huá­nilh xla­cata pu̠tum cata­táx­tulh, caj xma̠n xtzí xa̠hua xtla̠t a̠má tzuma̠t y hua̠nti̠ xca̠­ta̠­mini̠t ca̠ta̠­tá­nu̠lh antaní xmá a̠má tzuma̠t. \v 41 Jesús maca­chí­palh a̠má tzuma̠t y huá­nilh: \p —Talita cumi —u̠má tachu­huí̠n huam­putún: Huix cuanimá̠n, tzuma̠t, cata̠qui. \p \v 42 Y a̠má tzuma̠t cajcu xak­cu̠tiy ca̠ta xuani̠t, tuncán tá̠qui̠lh y xlá tzú­culh tla̠­huán. Y hua̠nti̠ xtaucxilh­má̠­nalh cris­tianos tzú­culh tapa̠­xu­huay. \v 43 Aca­li̠stá̠n Jesús ca̠li̠­ma̠­pék­si̠lh xnat­la̠tni xla­cata ni̠ nata­li̠­chu­hui̠nán la̠ ma̠la­cas­ta­cuáni̠lh xtzu­ma̠tcán y na̠ ca̠huá­nilh cata­má̠­hui̠lh. \c 6 \s1 Jesús an ca̠ma̠kalhchuhui̠ni̠y xta̠chiqui nac Naza­ret \r (Mateo 13.53‑58; Lucas 4.16‑30) \p \v 1 Aca­li̠stá̠n Jesús tatam­pu̠x­tupá y ca̠tá̠alh xdis­cí­pulos nac xca̠­chi­quí̠n antaní xlá cstacni̠t. \v 2 Maktum quilh­ta­macú acxni̠ hua̠k judíos xta­jaxa, Jesús tánu̠lh nac xpu̠­si­cu­lancán y tzú­culh ca̠ma̠­si­yuniy cris­tianos xta­péksi̠t Dios. Hua̠nti̠ xta­kax­mata caj cacs xta­li̠­la­ca­huán xta­chu­huí̠n porque ni̠ xtaaka­ta̠ksa nícu xti­yani̠t tala­ca­pa̠s­tacni. Maka­pitzi chiné tzú­culh tala̠­huaniy: \p —¿Nícu cahuá catzí̠­nilh pu̠tum a̠má lanca tala­ca­pa̠s­tacni hua̠ntu̠ catzi̠y eé chixcú? ¿Tícu má̠x­qui̠lh li̠s­ka­lala y lácu kálhi̠lh li̠t­li­hueke nali̠t­la­huay lac­lanca ta­scújut hua̠ntu̠ ca̠t­la­huay? \v 3 Pus huá eé car­pin­tero xka­huasa María, y xli̠­ta­la­ka­pasni San­tiago chu José xa̠hua Judas chu Simón, y xli̠­ta­la­ka­pasni lac­tzu­maján na̠ cca̠­la­ka­pa­sá̠hu y antá na̠ uú tahui­lá̠­nalh. \p Antá nac xca̠­chi­quí̠n chuná xta­lac­pu­huaniy por eso lhu̠hua ti̠ ni̠ taca̠­naj­lá­nilh hua̠ntu̠ xlá xli̠­chu­hui̠­nama. \v 4 Jesús ca̠huá­nilh: \p —Pu̠tum cris­tianos tali̠­pa̠­huán cha̠tum chixcú xla­cata naca̠akchu­hui̠­naniy para xala a̠laca­tunu ca̠chi­quí̠n, pero antá xalac xca̠­chi­quí̠n hua̠nti̠ xta̠­chiqui y xli̠­ta­la­ka­pasni ni̠ tali̠­pa̠­huán hua̠ntu̠ li̠chu­hui̠nán. \p \v 5 Jesús ni̠lay ca̠li̠­ma̠­la­ca­huá̠­ni̠lh lanca ta­scújut porque xna­ta̠­chi­quí̠n ni̠ xta­ca̠­naj­laniy, caj xma̠n cha̠stiy ca̠acuíli̠lh xmacán y ca̠ma̠­pac­sá­nilh xta­ja­tatcán. \v 6 Jesús luu snu̠n laka­pú­tzalh y li̠púhua porque xlacán ni̠ xta­ca̠­naj­la­ni­putún. Huata alh a̠laca­tunu lactzu̠ ca̠chi­quí̠n xla­cata antá naliakchu­hui̠nán xta­chu­huí̠n Dios. \s1 Jesús ca̠ma̠lakacha̠y xdiscí­pulos nataán taliakchuhui̠nán \r (Mateo 10.5‑15; Lucas 9.1‑6) \p \v 7 Maktum quilh­ta­macú ca̠ma̠­ké̠s­tokli kalha­cu̠tiy xdis­cí­pulos, ca̠huá­nilh xla­cata nataán li̠cha̠­tiyú̠n nata­ma̠akpun­tumi̠y xta­chu­huí̠n Dios, ca̠ma̠x­qui̠lh li̠t­li­hueke xla­cata tla̠n nata­mac­xtuy xes­pí­ritu akska­huiní. \v 8 Y ca̠li̠­ma̠­pék­si̠lh xla­cata ni̠tu̠ natalé̠n xalac xti­jicán hua̠ntu̠ naca̠­li̠­ma­cuaniy cumu la̠ múr­ralh, osuchí cax­ti­lá̠n­chahu, osu tumi̠n hua̠ntu̠ nata­li̠­hua̠yán. \v 9 Ca̠huá­nilh xla­cata tla̠n natalé̠n xta­tu̠­nu̠ncán pero xma̠n hua̠ntu̠ xta­ta­tu̠­nu̠ni̠t, xa̠hua clha­ka̠tcán caj hua̠ntu̠ xta­lha­ka̠ni̠t, y kan­tumá xli̠x­tokcán. \v 10 Chiné ca̠huá­nilh: \p —Acxni̠ hui­xinín nata­nu̠­ya̠­pítit nac aktum ca̠chi­quí̠n, capu­tzátit aktum chiqui, antá nata­hui­la­yá̠tit hasta acxni̠ napim­pa­ra­yá̠tit a̠laca­tunu ca̠chi­quí̠n. \v 11 Para nac aktum ca̠chi­quí̠n ni̠tlá̠n naca̠t­la­hua­ca­ná̠tit y ni̠ nata­kax­mat­putun hua̠ntu̠ hui­xinín li̠chu­hui̠­nam­pá̠tit, la̠li̠­huán catax­tútit y cxla­ca­ti̠ncán caca̠­tan­tu̠­tin­c­xcántit pokxni hua̠ntu̠ antá ca̠lac­ta­huacán la̠qui̠ xlacán nata­ca­tzi̠y pi̠ hui­xinín ni̠ laka­ti̠­yá̠tit hua̠ntu̠ xlacán xka­satcán. \p \v 12 Ama̠­ko̠lh dis­cí­pulos tatá­ca̠xli y táalh nac lactzu̠ ca̠chi­qui̠ní̠n, tzú­culh tama̠­kalh­chu­hui̠ni̠y cris­tianos xla­cata nata­lak­pali̠y li̠xcáj­nit xta­la­ca­pa̠s­tac­nicán hua̠ntu̠ xta­ka­lhi̠y. \v 13 Lhu̠hua ta̠tat­laní̠n tama̠­pác­salh caj aceite xta­li̠t­la­huay, na̠ tata­mác­xtulh xes­pí­ritu akska­huiní. \s1 Juan Bau­tista makni̠cán \r (Mateo 14.1‑12; Lucas 9.7‑9) \p \v 14 Acxni̠ rey Herodes cátzi̠lh la̠ta xli̠­chu­hui̠­nancán xta­scújut Jesús porque cani̠huá xta­la­ka­pun­tu­mi̠ma xta­chu­huí̠n, chiné huá: \p —Huá tamá chixcú, Juan Bau­tista, lacas­ta­cuánalh nac ca̠li̠ní̠n, por eso tla̠n li̠t­la­huay lac­lanca ta­scújut y kalhi̠y li̠t­li­hueke. \p \v 15 Maka­pi­tzí̠n cris­tianos chiné xta­huán: \p —Tamá chixcú ma̠x huá pro­feta Elías, osu tzanká tícuya̠ pro­feta hua̠nti̠ xta­liakchu­hui̠nán Dios maká̠n quilh­ta­macú. \p \v 16 Pero acxni̠ káx­matli eé rey Herodes, chiné xlá xuan: \p —Tamá chixcú luu laca­tancs pi̠ huá Juan Bau­tista hua̠nti̠ aquit cma̠­pix­ca̠c­ti̠­ní̠­nalh xak­xa̠ka y la̠nchú xlá aya lacas­ta­cuanani̠t ca̠li̠ní̠n. \p \v 17-18 Porque chiné ti̠tax­tuni̠t acxni̠ ma̠mak­ni̠­ní̠­nalh rey Herodes. Maktum quilh­ta­macú Juan Bau­tista huá­nilh rey Herodes. \p —Ni̠tlá̠n la̠n­tamá lápa̠t, ni̠ mili̠­ta̠­ta­huílat xpusca̠t min­ta̠lá. \p Pus huá xla­cata rey Herodes li̠ma̠­ta­mac­nu̠­ní̠­nalh cpu̠­la̠­chi̠n y li̠ma̠­pek­sí̠­nalh cali̠­chi̠­hui­lí̠­calh cadena, porque ni̠tlá̠n tla̠­hualh acxni̠ li̠huá­nilh xla­cata xtá̠hui xpusca̠t xta̠Felipe. \p \v 19 Y na̠chuná a̠má pusca̠t xuanicán Herod­ías ni̠ xuc­xilh­putún Juan porque xca̠­li̠­hua­nini̠t la̠ta xtá̠hui xya̠stá, anka­lhi̠ná xlac­pu­tzama lácu nat­la­huay tla̠n namakni̠y, pero ni̠lay xmaclay lácu nat­la­huay. \v 20 Xa̠huachí Herodes xca­tzi̠y pi̠ Juan Bau­tista luu tla̠n cris­tiano xuani̠t y xca­tzi̠y pi̠ Dios xma­ca­mini̠t, aca­tunu hasta xla­kati̠y xkax­matniy xta­chu­huí̠n ma̠squi ni̠ hua̠k xaka­ta̠ksa. Por eso xli̠­pe̠­cuaniy tzinú, ni̠ xma̠x­qui̠y quilh­ta­macú Herod­ías para túcu nat­la­huaniy. \v 21 Pero maktum quilh­ta­macú Herod­ías mác­lalh lácu nat­la­huay namakni̠y Juan porque rey Herodes ca̠t­la­huá­nilh aktum pa̠xcua pu̠tum hua̠nti̠ xana­puxcún ma̠pek­si̠­naní̠n y xco­man­dantes xa̠hua hua̠nti̠ luu lac­ta­li̠­pa̠hu lac­chix­cu­huí̠n antá xalac Gali­lea. \v 22 Y a̠má xtzuma̠t Herod­ías caj li̠puntzú tánu̠lh antaní xpa̠x­cuajna­má̠­calh, xlá tzú­culh tan­tli̠y y pu̠tum ti̠ antá xta­hui­lá̠­nalh tala­ká­ti̠lh la̠ tán­tli̠lh. Rey Herodes chiné huá­nilh a̠má tzuma̠t: \p —Huix caquis­quini hua̠ntu̠ a̠tzinú laka­ti̠ya y aquit nac­ma̠x­qui̠yá̠n. \v 23 Ma̠squi luu lhu̠hua tíyat xquis­quini hua̠ntu̠ aquit cma̠­peksi̠y xac­ma̠x­quí̠n, huá­nilh. \p Xli̠­hua̠k hua̠nti̠ antá xta­hui­lá̠­nalh takáx­matli acxni̠ chuná huá pi̠ nama̠x­qui̠y la̠tachá túcu nas­quiniy. \p \v 24 Amá tzuma̠t pálaj táx­tulh y kalhás­quilh xtzí: \p —¿Túcu cahuá xac­squí­nilh quin­tú̠tla̠t, pus huan pi̠ la̠ta túcu nac­squiniy xlá naqui­ma̠x­qui̠y? \p Xtzí chiné huá­nilh: \p —Cas­quini xak­xa̠ka Juan Bau­tista. \p \v 25 La̠li̠­huán tánu̠lh a̠má tzuma̠t antaní xuí rey y chiné huá­nilh: \p —Cla­cas­quín la̠n­chuj tuncán quim­pu̠­ma̠xqui pektum pula̠tu xak­xa̠ka Juan Bau­tista. \p \v 26 Herodes cacs lacáhua y li̠púhua tzinú, pero ni̠lay lácu nahuán para ni̠ cati­má̠x­qui̠lh hua̠ntu̠ xmak­squima porque aya xli̠­ta̠­ya­nini̠t, xa̠huachí pu̠tum xta­putza xta­kax­matni̠t. \v 27 Xlá ma̠la­ká­cha̠lh cha̠tum tropa xla­cata tuncán nali̠­miniy xak­xa̠ka Juan. Amá tropa alh nac pu̠la̠­chi̠n, pix­cá̠c­ti̠lh xak­xa̠ka Juan, pu̠lí̠­milh pula̠tu cumu la̠ xli̠­ma̠­pek­si̠­cani̠t y alh ma̠x­qui̠y rey Herodes. \v 28 Xlá maca­má̠x­qui̠lh a̠má tzuma̠t, y a̠má tzuma̠t maca­má̠x­qui̠lh xtzí. \v 29 Acxni̠ xlacán tacá­tzi̠lh hua̠nti̠ luu xta­sta̠­la­ni­pu̠lay Juan y xta­kax­matniy xta­chu­huí̠n xlacán táalh tatiyay xti­yat­li̠hua la̠qui̠ nata­ma̠cnu̠y. \s1 Jesús ca̠ma̠hui̠y li̠huaca akquitzis mi̠lh cristianos \r (Mateo 14.13‑21; Lucas 9.10‑17; Juan 6.1‑14) \p \v 30 Aca­li̠stá̠n ni̠ li̠maka̠s, xapós­toles Jesús taqui̠­tás­pitli y tzú­culh tali̠­ta̠­kalh­chu­hui̠nán la̠ta túcu xlacán xtat­la­huani̠t y la̠ta xta­ma̠­kalh­chu­hui̠­ni̠ni̠t cris­tianos. \v 31 Aca­li̠stá̠n Jesús ca̠huá­nilh: \p —Catátit caáhu jaxá̠hu anta­nícu tlak ca̠tze̠k la̠qui̠ ni̠ti̠ naquin­ca̠akax­cu­liyá̠n. \p Porque niajlay aka­tzi­yanca xta­hua̠yán pus lhu̠hua xtamín taucxilha Jesús. \v 32 Jesús ca̠ta̠­tá­ju̠lh xdis­cí­pulos nac aktum barco y táalh anta­nícu ni̠ti̠ lama cris­tianos. \v 33 Pero lhu̠hua cris­tianos taúcxilhli acxni̠ táca̠xli barco y tala­ká­pasli tícu antá xta­ta­ju̠­má̠­nalh, y cani̠hua̠ xalaní̠n tuncán tacá­tzi̠lh nícu xcha̠ma y pu̠lh huá tácha̠lh nia̠ xta­chá̠n Jesús. \v 34 Acxni̠ tacutli Jesús nac barco úcxilhli pi̠ lhu̠hua cris­tianos xta­hui­lá̠­nalh cumu la̠ xaaktzanká̠n bor­regos hua̠nti̠ ni̠ti̠ ca̠cuentajlay; Jesús ca̠la­ka­lhá­malh y lhu̠hua hua̠ntu̠ tzú­culh ca̠li̠­ma̠­kalh­chu­hui̠ni̠y. \v 35 Acxni̠ tzú­culh ca̠s­ma­lankán xta­ma̠­kalh­ta­huaké̠n talák­milh antaní xlá xuí y chiné tahuá­nilh: \p —Aya amajá tzi̠­suán y nac u̠má pu̠la­tama̠n ca̠tzi­yanca, ni̠ti̠ hui­la­kó̠­calh. \v 36 Caca̠­huani tama̠­ko̠lh cris­tianos catáalh nac lactzu̠ ca̠chi­quí̠n osu nac xchiccán hua̠nti̠ tapu̠­la­hui­lá̠­nalh lacatzú y antá cata­ta­má̠­hualh cax­ti­lá̠n­chahu hua̠ntu̠ nata­huay porque ni̠tu̠ tali̠mín tu̠ nata­huay. \p \v 37 Pero Jesús ca̠kálh­ti̠lh: \p —Mejor hui­xinín caca̠­ma̠­huí̠tit. \p Xlacán chiné takalh­tí̠­nalh: \p —Pero ¿nícu chú nac­ti­ya­yá̠hu lhu̠hua tumi̠n la̠qui̠ nac­li̠­ta­ma̠­hua­yá̠hu cax­ti­lá̠n­chahu la̠qui̠ nac­ca̠­ma̠­hui̠­yá̠hu? \p \v 38 Jesús ca̠ka­lhás­quilh: \p —¿Nícu macli̠t cax­ti­lá̠n­chahu kalhi̠­yá̠tit hui­xinín? Caqui̠ucxílhtit. \p Acxni taqui̠ucxilh­ko̠lh tahuá­nilh: \p —Huí mac­qui­tzis cax­ti­lá̠n­chahu xa̠hua tantiy squi̠ti. \p \v 39 Jesús ca̠huá­nilh cris­tianos pu̠tunu pu̠tunu cata­táhui nac ca̠se­ketni. \v 40 Pus tatáhui pu̠tunu para aka­tunu ciento, maka­pi­tzí̠n ita̠tni ciento cris­tianos. \v 41 Jesús ca̠chí­palh a̠má mac­qui­tzis cax­ti­lá̠n­chahu xa̠hua tantiy squi̠ti, láca̠lh ta̠lhmá̠n nac akapú̠n, pa̠x­cat­ca­tzí̠­nilh Dios a̠má tahuá. Aca­li̠stá̠n lak­ché­kelh a̠má cax­ti­lá̠n­chahu y ca̠má̠x­qui̠lh xdis­cí­pulos la̠qui̠ nata­ma̠akpi­tziniy pu̠tum ti̠ antá xta­hui­lá̠­nalh, na̠chuna li̠túm ca̠ma̠akpí­tzilh a̠má tantiy squi̠ti. \v 42 Pu̠tum la̠n tahuá̠­yalh y tákasli. \v 43 Aca­li̠stá̠n xdis­cí­pulos tama̠­mac­xtu­mi̠pá pa̠cu̠tiy canasta cax­ti­lá̠n­chahu chu xata­lak­cheke squi̠ti hua̠ntu̠ ni̠ tahua­ko̠lh a̠má cris­tianos. \v 44 Caj xma̠n lac­chix­cu­huí̠n ma̠x cumu akqui­tzis mi̠lh tahuá̠­yalh, tunuj cuenta lac­chaján xa̠hua lactzu̠ camán. \s1 Jesús tla̠huán nac xkalhni chúchut \r (Mateo 14.22‑27; Juan 6.16‑21) \p \v 45 Aca­li̠stá̠n Jesús ca̠huá­nilh xdis­cí­pulos cata­tá­ju̠lh nac barco la̠quí̠ nataán a̠li̠quilh­tu̠tu chú­chut nac aktum ca̠chi­quí̠n hua­nicán Bet­saida; y Jesús aca­li̠stá̠n xámaj ca̠lak­chá̠n porque xca̠­hua­nima cris­tianos xla­cata na̠ cataalhá nac xchiccán. \v 46 Acxni̠ taanko̠lh pu̠tum cris­tianos, Jesús tala­ca̠c­xtu­táhui nac aktum ke̠stí̠n la̠qui̠ nakalh­ta­hua­kaniy Dios. \v 47 Acxni̠ chú la̠n tzí̠­sualh a̠má barco xana̠­chitá nac xke̠íta̠t pupunú y Jesús sacstu xta­mak­xtekni̠t nac xquilhtú̠n. \v 48 Xlá úcxilhli pi̠ xta­ta̠k­lhu̠­hui̠­má̠­nalh porque niajlay xta­ma̠t­la̠­huani̠y barco porque u̠n ni̠ antá xpe­kama antaní xlacán xtaamá̠­nalh. Y luu aya cxka­ka­ti̠­lhay acxni̠ Jesús ca̠lak­ta­la­ca­tzú­hui̠lh nac xbar­cojcán xlá xkalh­tla̠­huama chú­chut, aya xámaj ca̠ti̠aka­pu̠lay. \v 49 Acxni̠ taúcxilhli xdis­cí­pulos xlacán xta­lac­pu­hua­má̠­nalh pi̠ ma̠x caj ni̠n xtaucxilh­má̠­nalh, tzú­culh taqui­lhán. \v 50 Pero Jesús ca̠xa­kát­li̠lh chiné ca̠huá­nilh: \p —¡Caka­lhí̠tit hui­xinín li̠ca­mama, ni̠ cape̠­cuántit; porque aquit hua̠nti̠ cca̠­la­ka­ma̠­chá̠n Jesús! \p \v 51 Aca­li̠stá̠n ca̠lak­tá­ju̠lh nac barco y tuncán tachó­kolh u̠n; xdis­cí­pulos Jesús cacs xta­la­ca­huani̠t ni̠ xta­ca­tzi̠y túcu nata­lac­pu­huán \v 52 porque ni̠ xtaaka­ta̠k­sni̠t a̠má lanca ta­scújut ni̠ma xca̠­ma̠­si­yu­nini̠t, y ma̠squi aya xtaucxilh­pa­rani̠t xta­scújut acxni̠ ca̠má̠­hui̠lh cax­ti­lá̠n­chahu, xna­cujcán ni̠lay xtaaka­ta̠ksa lácu luu nata­li̠­pa̠­huán. \s1 Jesús ca̠ma̠pacsay ta̠tatlaní̠n xalac Genesaret \r (Mateo 14.34‑36) \p \v 53 Y acxni̠ tapa̠­ta­cut­ko̠lh a̠má pupunú xalac Gali­lea tácha̠lh nac aktum ca̠chi­quí̠n hua­nicán Gene­saret, y antá tachi̠­huí­li̠lh xbar­cojcán. \v 54 Y acxni̠ tatá­cutli, lhu̠hua cris­tianos tala­ká­pasli Jesús y tuncán talák­milh. \v 55 Pu̠tum ta̠tat­laní̠n ti̠ antá xta­la­má̠­nalh ca̠li̠­minca antaní xchu­hui̠­nama Jesús la̠qui̠ naca̠­ma̠­pacsay; \v 56 y na̠chuná ctiji, osu nac ca̠tu­huá̠n, osu nac ca̠chi­quí̠n antaní xlacán xta­lac­pu­huán pi̠ antá nati̠­taxtuy Jesús. Maka­pi­tzí̠n cris­tianos xtas­quiniy li̠tlá̠n xla­cata caca̠­má̠x­qui̠lh quilh­ta­macú cata­xa­má­nilh clháka̠t, y lhúhua ta̠tat­laní̠n hua̠k ca̠ma̠­pác­salh. \c 7 \s1 La̠ lacasquín Dios naca̠cni̠nanicán \r (Mateo 15.1‑20) \p \v 1 Maktum quilh­ta­macú talak­ta­la­ca­tzú­hui̠lh Jesús maka­pitzi fariseos xa̠hua xma̠­kalh­ta­hua­ke̠­nacán judíos xlacán xta­mi­ni̠­tanchá nac Jeru­salén. \v 2 Cumu aya xtas­ka­laj­má̠­nalh xla­cata nata­mac­laniy hua̠ntu̠ nata­li̠­ya̠­huay taúcxilhli xla­cata maka­pi­tzí̠n xdis­cí­pulos acxni̠ xta­hua̠yán ni̠ xta­ma­ka­chakán cumu la̠ xta­li̠s­ma­ni̠ni̠t judíos xta­li̠­ca̠c­ni̠­naniy Dios, huá xla­cata tzu­cú­calh ca̠liaksancán. \v 3 Ama̠­ko̠lh fariseos xa̠hua pu̠tum judíos xta­li̠s­ma­ni̠ni̠t tat­la­huay la̠ta tu̠ lactzu̠ lactzú xta­li̠­hui­lá̠­nalh xapu̠lh xli̠­ta­la­ka­pas­nicán. Acxni̠ xlacán xta­hua̠yán pu̠lh la̠n nata­ma­ca­ta­huacay chú­chut caj lá̠m­para ca̠li̠­ma­ca­si­cu­la­na̠t­la­huacán la̠qui̠ mat xta­la­ka­chix­cu­hui̠y Dios. \v 4 Y acxni̠ xta­qui̠­ta­ma̠­hua­nanko̠y nac plaza ni̠ cati­ta­huá̠­yalh para ni̠ pu̠lh nali̠­ma­ka­chakán tzinú chú­chut. Na̠chuná para xva­socán osu cxa̠­lujcán, o la̠ta túcu xta­mac­la­cas­quín nac xcu­si̠­najcán, hasta xpu̠­ta­macán hua̠k la̠n xta­che­ke̠­makaniy xcuenta xala ca̠quilh­ta­macú. \v 5 Ama̠­ko̠lh fariseos xa̠hua xma̠­kalh­ta­hua­ke̠­nacán judíos talák­milh Jesús y taka­lhás­quilh: \p —Chí a̠ma̠ko̠lh min­ta­ma̠­kalh­ta­huaké̠n, ¿túcu xpa̠­la­cata ni̠ tali̠t­la­huay hua̠ntu̠ mini̠­tanchá xtas­ma­ni̠ncán qui­li̠­ta­la­ka­pas­nicán? Xlacán ni̠ tama­ka­chakán. \p \v 6 Jesús chiné ca̠kálh­ti̠lh: \p —Xli̠­ca̠na tu̠ tíhua pro­feta Isaías, chiné tzók­nulh acxni̠ xlá aya xuc­xilh­la­ca­cha̠ma la̠ta tu̠ hui­xinín min­ka­satcán, porque xlá chiné tíhua: \q1 Uma̠­ko̠lh cris­tianos caj luu xma̠n xquilh­nicán tali̠­chu­hui̠nán acxni̠ tahuán pi̠ mat quin­ta­li̠­pa̠­huán y quin­ta­la­ka­chix­cu­hui̠y, \q1 pero huata antá nac xna­cujcán luu túnuj tala­ca­pa̠s­tacni tahui­li̠ni̠t, \q1 y chuná chú quin­ta­li̠­ma̠­la­ka­maka­tli̠niy. \q1 \v 7 Pus luu laca­tancs pi̠ ni̠tu̠ li̠ma­cuán ma̠squi xquin­ta­la­ka­chix­cú­hui̠lh, \q1 porque xli̠­hua̠k hua̠ntu̠ xlacán tali̠­ma̠­pek­si̠nán catat­lá­hualh cris­tianos hua̠k huá caj xtas­ma­ni̠ncán lac­chix­cu­huí̠n y ni̠ huá hua̠ntu̠ aquit cca̠­li̠­ma̠­pek­si̠ni̠t. \m \v 8 Porque hui­xinín mak­xtek­ta̠­ya­yá̠tit xta­péksi̠t Dios xla­cata sta̠­la­ni­yá̠tit xtas­ma­ni̠ncán lac­chix­cu­huí̠n y tzu­cu­yá̠tit ca̠lak­che­ke̠­pi̠­yá̠tit miva­sucán, chu mixa̠­lujcán xa̠hua la̠ta túcu mac­la­cas­qui­ná̠tit mim­pu̠­kot­nicán, y la̠ta túcua hui­xinín tla­hua­yá̠tit. \p \v 9 Na̠ ca̠huá­nilh: \p —La̠ta tla­hua­yá̠tit min­tas­ma­ni̠ncán aca­tunu hasta ni̠tu̠ xta­palh li̠ma̠x­tu­yá̠tit xta­péksi̠t Dios. \v 10 Maka̠n quilh­ta­macú Moisés chiné ma̠lac­pu­huá̠­ni̠lh Dios catzók­nilh xli̠­ma̠­peksí̠n: “Capa̠xqui y cala­ka­lhá­manti min­tla̠t chu mintzí. Para cha̠tum cris­tiano nata̠­la̠­la­ca­ta̠­qui̠y xtla̠t osuchí xtzí y para cala̠huá nahuaniy, tamá cris­tiano luu mini̠niy pi̠ maktum cani̠lh.” \v 11 Pero chi̠nchú hui­xinín kalhtum ma̠lu­lo­ká̠tit pi̠ ni̠ tla­huay tala̠­ka­lhí̠n acxni̠ ca̠mac­la­cas­quimá̠n min­tla̠tcán o lacas­quín naca̠­mak­ta̠­ya­yá̠tit y hui­xinín chiné naca̠­hua­ni­yá̠tit: “La̠nchú ni̠lay cca̠­mak­ta̠­yayá̠n ma̠squi xac­ca̠­mak­ta̠­ya­putún porque xli̠­hua̠k hua̠ntu̠ cka­lhi̠y actzú, hua̠k hua̠ cma̠­lac­nu̠­nini̠t Dios xla­cata nac­li̠­la­ka­chix­cu­hui̠y y huá chú nac­ma̠x­qui̠y.” \v 12 Acxni̠ chuná hui­xinín hua­ná̠tit luu laca­tancs huam­pu­tu­ná̠tit pi̠ niaj ne̠cxni cati­mak­ta̠­yátit min­tla̠tcán osuchí min­tzicán. \v 13 Pus chuná hui­xinín ni̠tu̠ xta­palh tla­hua­yá̠tit xta­péksi̠t Dios hua̠ntu̠ huán la̠ nala­ta­pa̠­yá̠tit caj xpa̠­la­cata li̠s­ma­ni̠­ni̠­tátit tla­hua­yá̠tit maka­pitzi tala­ca­pa̠s­tacni hua̠ntu̠ mini̠­tanchá xtas­maní̠n mili̠­ta­la­ka­pas­nicán. Na̠ lhu̠hua la̠ta tu̠ xta̠­chuná ni̠tlá̠n tapu­huá̠n kalhi̠­yá̠tit. \p \v 14 La̠n­chuná ca̠hua­ni­ko̠lh ca̠ta­sá­nilh pu̠tum cris­tianos xla­cata actzú tu̠ xca̠­hua­ni­putún, chiné ca̠huá­nilh: \p —Li̠huana̠ cakax­pátit y caaka­tá̠k­stit hua̠ntu̠ camá̠n ca̠li̠­ta̠­chu­hui̠­naná̠n. \v 15 Hui­xinín catzi̠­yá̠tit hua̠ntu̠ huay cha̠tum chixcú án hasta nac xpu̠­lacni y ni̠ mak­la̠­ka­lhi̠y xli̠s­tacni, hua̠ntu̠ mak­la̠­ka­lhi̠y xli̠s­tacni hua̠ntu̠ mina̠chá nac xpu̠­lacni xnacú. \v 16 Para hui­xinín kalhi̠­yá̠tit min­ta­ke̠ncán, tancs cakax­páttit hua̠ntu̠ mili̠t­la­huatcán. \p \v 17 Jesús ca̠ak­xtek­yá̠­hualh pu̠tum cris­tiano y ca̠ta̠­tá­nu̠lh xdis­cí­pulos nac xchic; acxni̠ a̠ma̠ko̠lh dis­cí­pulos taka­lhás­quilh túcu xuani­putún a̠má takalh­chu­huí̠n. \v 18 Jesús chiné ca̠huá­nilh: \p —¿Lácu pi̠ ni̠ aka­ta̠k­sá̠tit hui­xinín hua̠ntu̠ cca̠­hua­ni­pu­tuná̠n? Ni̠ catzi̠­yá̠tit xla­cata hua̠ntu̠ huay cha̠tum chixcú ni̠lay cati­ma̠x­ca­juá̠li̠lh xli̠s­tacni, \v 19 porque ni̠ antá cha̠n nac xnacú sino taju̠­ya̠chá nac xpa̠­lu̠hua y aca­li̠stá̠n makam­paray. \p Xlá xuamputún xla­cata la̠tachá túcuya̠ tahuá hua̠k tla̠n huacán y ni̠ cati­ma̠x­ca­juá̠li̠lh xla­tama̠t cha̠tum cris­tiano. \v 20 Y chiné ca̠hua­nipá: \p —Pero ma̠x­ca­jua̠li̠y xli̠s­tacni cha̠tum cris­tiano hua̠ntu̠ mina̠chá xta­pu­huá̠n nac xnacú. \v 21 Porque antá mina̠chá nac xpu̠­lacni xnacú cha̠tum cris­tiano ni̠ lacuán tapu­huá̠n, antá lac­pu­huán la̠ nala­ka­maklh­ti̠y xpusca̠t xta̠­chixcú, la̠ naxa­katli̠y túnuj pusca̠t o chixcú, \v 22 la̠ namak­ni̠nán, la̠ naka­lha̠nán, la̠ naaksa­ni̠nán, la̠ nalak­ca­tzán catu̠huá tu̠ ni̠ xlá, la̠ nala̠­quic­lhca­tzaniy, la̠ nala̠­ma­ka­si̠­tzi̠y, y catu̠huá tu̠ ni̠ lacuán tapu­huá̠n. \v 23 Hua̠k eé tapu­huá̠n mina̠chá nac xnacú y ma̠x­ca­jua̠li̠y xli̠s­tacni nac xla­catí̠n Dios. \s1 Cha̠tum pusca̠t xala mákat ca̠najlaniy xtachuhuí̠n Jesús \r (Mateo 15.21‑28) \p \v 24 Jesús alh lata­pu̠li̠y lacatzú nac ca̠chi­quí̠n hua­nicán Tiro y Sidón, y tánu̠lh nac aktum chiqui anta­nícu nata­mak­xteka. Ni̠ xla­cas­quín tícu naca­tzi̠y pi̠ antá xuí pero ni̠lay tátze̠kli \v 25-26 porque cha̠tum pusca̠t ni̠ antá xalac Israel xuani̠t xlá xchu­hui̠nán griego xala­ca­chín xuani̠t nac Siro­fen­icia luu mákat ca̠chi­quí̠n. Xlá xuí cha̠tum xtzuma̠t hua̠nti̠ xmaka­tla­ja­nini̠t xta­la­ca­pa̠s­tacni xes­pí­ritu akska­huiní. Xlá cátzi̠lh pi̠ antá xuí Jesús, acxni̠ lák­chilh laka­ta­tzo­kós­talh nac xla­catí̠n, huá­nilh xla­cata cama̠­pác­salh y cata­mac­xtú­nilh xes­pí­ritu akska­huiní hua̠ntu̠ xka­lhi̠y xtzuma̠t. \v 27 Pero Jesús chiné kálh­ti̠lh: \p —Caca̠­ma̠xqui quilh­ta­macú pu̠lh cac­ca̠­mak­tá̠­yalh xcamán Dios uú xalac Israel, porque ni̠tlá̠n ca̠mak­lhti̠cán xta­huajcán camán xla­cata naca̠­ma̠x­qui̠cán chi­chí̠n hua̠nti̠ ni̠ nata­pa̠x­cat­ca­tzi̠niy. \p \v 28 Pero a̠má pusca̠t aká­ta̠ksli tu̠ xuani­putún y chiné kálh­ti̠lh: \p —Quim­pu̠­chiná, xli̠­ca̠na xlá la̠ huana, pero hasta lactzu̠ chi­chí̠n ni̠ma tata­huilay nac xtampí̠n mesa tasa­cuaqui̠y hua̠ntu̠ ni̠ tahuako̠y xta­huajcán camán. \p \v 29 Jesús chiné huá­nilh: \p —Luu cla­ká­ti̠lh la̠ chu­huí̠­nanti, tla̠n li̠pa̠­xúhu napina cmín­chic porque a̠má xes­pí­ritu akska­huiní aya mak­xtekni̠t min­tzuma̠t. \p \v 30 Amá pusca̠t pálaj alh nac xchic y acxni̠ cha̠lh xli̠­ca̠na ma̠nók­lhulh xtzuma̠t niaj xka­lhi̠y xes­pí­ritu akska­huiní, lacas­ta­lanca xuani̠t y clhta­tama nac xpu̠­tama. \s1 Jesús ma̠tla̠nti̠y cha̠tum chixcú ko̠ko y akata̠pa \p \v 31 Jesús taca̠xpá nac Tiro alh laka­tza̠lay cxa­pu̠­la­tama̠n Sidón, hua̠k ca̠la­ka­tzá̠­lalh maka­pitzi lactzu̠ ca̠chi­quí̠n hua̠ntu̠ xta­peksi̠y nac Decá­polis y chuná cha̠lh nac xapu­punú Gali­lea. \v 32 Antá li̠mi­ní­calh cha̠tum chixcú ko̠ko y aka­ta̠pa xuani̠t. Maka­pitzi cris­tianos tahuá­nilh Jesús xla­cata cat­lá­hualh li̠tlá̠n cali̠­tan­ka­pi̠­xá­malh xmacán la̠qui̠ napacsa y tla̠n nakax­mata. \v 33 Jesús laca­tunu tá̠alh a̠má chixcú anta­nícu ni̠ luu lhu̠hua xta­la­yá̠­nalh cris­tianos la̠qui̠ ni̠ti̠ naca̠ucxilha. Antá aka­má̠­nu̠lh lactzu xmacán nac xtaké̠n, aca­li̠stá̠n chujli y hui­lí̠­nilh xchújut nac csi̠­máka̠t. \v 34 Láca̠lh nac akapú̠n, jalh­pá̠­ni̠lh y chiné huá­nilh: \p —¡Efata! —u̠má tachu­huí̠n huam­putún: ¡Cata­káx­matli min­také̠n! \p \v 35 Tuncán takáx­matli xtaké̠n a̠má chixcú xa̠hua csi̠­máka̠t cá̠x­lalh y tla̠n tzú­culh chu­hui̠nán. \p \v 36 La̠tachá tícu xma̠­pacsay Jesús xca̠­huaniy xla­cata ni̠ nata­li̠­chu­hui̠nán, pero acxni̠ chuná xca̠­huaniy, a̠tzinú xlacán xtzucuy tali̠­chu­hui̠nán. \v 37 Xli̠­hua̠k ti̠ xta­ca­tzi̠ni̠t hua̠ntu̠ xca̠t­la­huani̠t Jesús cacs xta­la­ca­huán y chiné xta­huán: \p —Catu̠huá hua̠k tla̠n ca̠t­la­huay y hasta ma̠squi ko̠ko hua̠k tla̠n ca̠ma̠­chu­hui̠ni̠y y aka­ta̠pa ca̠ma̠akat­la̠nti̠y. \c 8 \s1 Jesús ca̠ma̠hui̠y akta̠ti mi̠lh cristianos \r (Mateo 15.32‑39) \p \v 1 Maktum quilh­ta­macú luu lhu̠hua xta­ta­mak­stokni̠t cris­tianos xlacán ni̠ xta­li̠mín hua̠ntu̠ nata­huay. Jesús ca̠ta­sá­nilh xta­ma̠­kalh­ta­huaké̠n y ca̠huá­nilh: \p \v 2 —Luu cca̠­la­ka­lhamán eé cris­tianos porque aya tu̠xa­matá la̠ta quin­ta­ta̠­la­pu̠lay y xlacán ni̠tu̠ tali̠mín hua̠ntu̠ nata­li̠­hua̠yán. \v 3 Ni̠para lay cca̠­huaniy cataalhá nac xchiccán, para ni̠ tahua̠­yan­ta̠­qui̠ni̠t nata­la­ka­hui­ti­ta̠yay nac tiji porque maka­pi­tzí̠n mákat ní tami­ni̠­tanchá. \p \v 4 Xdis­cí­pulos takálh­ti̠lh: \p —Pero, ¿lácu chú nat­la­hua­yá̠hu naca̠­ma̠­hui̠­yá̠hu pu̠tum eé cris­tianos anta­nícu ni̠ti̠ lama̠­ko̠lh cris­tianos? \p \v 5 Jesús ca̠ka­lhás­quilh: \p —Chi̠nchú hui­xinín, ¿nícu macli̠t cax­ti­lá̠n­chahu li̠ta­ná̠tit? \p Xlacán takalh­tí̠­nalh: \p —Mac­tujún. \p \v 6 Ca̠ma̠­pék­si̠lh xla­cata pu̠tum cris­tianos cata­táhui nac ca̠ti­yatni, Jesús tíyalh a̠má mac­tujún cax­ti­lá̠n­chahu, pa̠x­cat­ca­tzí̠­nilh Dios xtahuá, aca­li̠stá̠n lak­ché­kelh y ca̠má̠x­qui̠lh xta­ma̠­kalh­ta­huaké̠n, xlacán tama̠akpi­tzí­nilh pu̠tum cris­tianos. \v 7 Y na̠chuná xta­ka­lhi̠y tan­c­stiy squi̠ti, Jesús na̠ ca̠si­cu­la­na̠t­lá­hualh y ca̠ma̠akpi­tzi­ní­calh pu̠tum cris­tianos. \v 8 Hua̠k tahuá̠­yalh y la̠n tákasli, aca­li̠stá̠n tama̠­tza­mapá pa̠tujún cana̠sta xata­lak­che­ke­tamá̠n cax­ti­lá̠n­chahu hua̠ntu̠ ni̠ tahua­ko̠lh a̠ma̠ko̠lh cris­tianos. \v 9 Hua̠nti̠ tahuá̠­yalh ma̠x cumu akta̠ti mi̠lh cris­tianos. Aca­li̠stá̠n Jesús ca̠huá­nilh xla­cata cataalhá nac xchiccán. \v 10 Y ca̠ta̠­tá­ju̠lh xdis­cí­pulos nac aktum barco y táalh nac aktum ca̠chi­quí̠n hua­nicán Dal­ma­nuta. \s1 Fariseos taucxilhputún aktum li̠cá̠cni̠t xtascújut Jesús \r (Mateo 16.1‑4; Lucas 12.54‑56) \p \v 11 Maktum quilh­ta­macú talák­milh antaní xlaya Jesús maka­pitzi Fari­seos y tzú­culh tata̠­la̠­huaniy, aca­li̠stá̠n tahuá­nilh xla­cata cat­lá­hualh aktum lanca li̠cá̠cni̠t ta­scújut hua̠ntu̠ xlacán nata­li̠­la­ca­hua̠nán para xli̠­ca̠na Dios xma­ca­mini̠t. \v 12 Jesús luu maka̠s jalh­pá̠­ni̠lh li̠puhua y chiné ca̠kálh­ti̠lh: \p —¿Túcu xla­cata hui­xinín li̠s­qui­ná̠tit aktum li̠cá̠cni̠t ta­scújut hua̠ntu̠ caj nali̠­la­ka­sta̠­na­ná̠tit? Xli̠­ca̠na cca̠­hua­niyá̠n pi̠ ni̠tu̠ cac­ti­ca̠t­la­huanín hua̠ntu̠ hui­xinín lacas­qui­ná̠tit y ni̠ ca̠mi­ni̠­niyá̠n naucxi­lhá̠tit. \p \v 13 Entonces Jesús ca̠ak­xtek­yá̠­hualh y ca̠ta̠­tá­ju̠lh xdis­cí­pulos nac barco, táalh a̠li̠quilh­tu̠tu pupunú. \s1 Xta̠yatcán fariseos caj la̠ levadura \r (Mateo 16.5‑12) \p \v 14 Xdis­cí­pulos Jesús xta­pa̠­tzan­ka̠ni̠t natalé̠n hua̠ntu̠ nata­huay y caj xma̠n mactum cax­ti­lá̠n­chahu xtalé̠n. \v 15 Jesús caj xamaktum chiné ca̠huá­nilh: \p —Cuentaj cat­la­huátit xla­cata ni̠ naca̠­ma̠­pa­si̠yá̠n xle­va­du­rajcán fariseos xa̠hua xle­va­dura rey Herodes. \p \v 16 Ama̠­ko̠lh dis­cí­pulos ni̠ taaká­ta̠ksli hua̠ntu̠ xlá xli̠­chu­hui̠­nama, xlacán tzú­culh tala̠­huaniy: \p —Ma̠x huá chuná quin­ca̠­li̠­hua­nimá̠n cumu ni̠tu̠ li̠mi­ná̠hu cax­ti­lá̠n­chahu hua̠ntu̠ nahua­yá̠hu. \p \v 17 Jesús cátzi̠lh hua̠ntu̠ xlacán xta­qui­lhuamá̠­nalh y chiné ca̠huá­nilh: \p —¿Túcu xla­cata la̠n­tamá li̠hua­ná̠tit pi̠ ni̠tu̠ li̠ta­ná̠tit cax­ti­lá̠n­chahu hua̠ntu̠ nahua­yá̠tit? ¿Luu xli̠­ca̠na ni̠lay aka­ta̠k­sá̠tit hua̠ntu̠ aquit cca̠­ma̠­si­yu­ni­pu­tuná̠n? ¿Xli̠­ca̠na mina­cujcán chu­nacú ni̠lay ca̠najlay hua̠ntu̠ aquit tla̠n cca̠t­la­huay? \v 18 Ma̠squi kalhi̠­yá̠tit mila­kas­ta­pucán la̠m­para ni̠tu̠ li̠la­ca­hua̠­na­ná̠tit; ma̠squi kalhi̠­yá̠tit min­ta­ke̠ncán la̠m­para ni̠tu̠ li̠kax­pa­tá̠tit. ¿Lácu pi̠ niaj pa̠s­ta­cá̠tit hua̠ntu̠ aquit ctla­huani̠t? \v 19 Acxni̠ cca̠­má̠­hui̠lh akqui­tzis mi̠lh cris­tianos caj mac­qui­tzis cax­ti­lá̠n­chahu xka­lhi̠­yá̠tit ¿y nícu pa̠li̠t cana̠sta ma̠s­tóktit hua̠ntu̠ xlacán ni̠ tahua­ko̠lh? \p Xlacán takalh­tí̠­nalh: \p —Pa̠cu̠tiy cana̠sta. \p \v 20 —Y chi̠nchú acxni̠ cca̠­má̠­hui̠lh akta̠ti mi̠lh cris­tianos hui­xinín xli̠­ta­ná̠tit caj mac­tujún cax­ti­lá̠n­chahu, ¿nícu pa̠li̠t cana̠sta ma̠s­tóktit hua̠ntu̠ ni̠ tahua­ko̠lh hua̠nti̠ tahuá̠­yalh? \p Xlacán takalh­ti̠­nampá: \p —Pa̠tujún cana̠sta. \p \v 21 Jesús ca̠huá­nilh: \p —¿Y hasta ni̠naj aka­ta̠k­sá̠tit xla­cata pi̠ tunu tu̠ cca̠­li̠­ma̠­si­yu­ni­pu­tuná̠n xata­kalh­chu­huí̠n leva­dura? \s1 Jesús ma̠pacsay cha̠tum lakatzí̠n nac Bet­saida \p \v 22 Ni̠ xli̠­maka̠s tácha̠lh nac aktum ca̠chi­quí̠n hua­nicán Bet­saida; acxni̠ tacutli Jesús nac barco li̠mi­ní­calh cha̠tum laka­tzí̠n tas­quí­nilh li̠tlá̠n xla­cata ca̠na̠caj caxá­malh y cama̠t­lá̠n­ti̠lh. \v 23 Pus Jesús le̠lh a̠má laka­tzí̠n nac xqui­lhapá̠n ca̠chi­quí̠n, antá li̠la­cat­lá­hualh xchújut nac xla­kas­tapu y kalhás­quilh para tla̠n tzinú laca­hua̠nán. \v 24 Amá laka­tzí̠n laca­huá̠­nalh tzinú y chiné huá­nilh: \p —Cca̠ucxilha lac­chix­cu­huí̠n cumu la̠ akatum quihui, a̠huatá cumu tat­la̠­huán. \p \v 25 Jesús hui­li̠pá xmacán nac xla­kas­tapu a̠má chixcú, caj puntzú cacs tá̠yalh y aya tancs tala­cat­lá̠n­ti̠lh porque luu tla̠n laca­huá̠­nalh. \v 26 Jesús huá­nilh caalhá nac xchic y chiné li̠ma̠­pék­si̠lh: \p —Huata ni̠naj capit nac xpu̠íta̠t ca̠chi­quí̠n, y ni̠ti̠ cali̠­ta̠­chu­huí̠­nanti lácu huix tala­cat­la̠n­ti̠­ni̠ta. \s1 Pedro huán pi̠ Jesús huá Cristo hua̠nti̠ xmini̠t ca̠lakma̠xtuy \r (Mateo 16.13‑20; Lucas 9.18‑21) \p \v 27 Aca­li̠stá̠n Jesús ca̠tá̠alh xdis­cí­pulos nac lactzu̠ pu̠la­tama̠n xca̠­ma̠­peksi̠y Cesarea de Felipo, y acxni̠ xta­la­ti̠­lhay nac tiji tzú­culh ca̠kalh­pu­tzay y ca̠huá­nilh: \p —¿Tícuya̠ chixcú quin­ta­li̠­macá̠n aquit acxni̠ quin­ta­li̠­chu­hui̠nán cris­tianos? \p \v 28 Xlacán takálh­ti̠lh: \p —Hui̠nti̠ hua̠n pi̠ mat huix Juan Bau­tista, y hui̠ntí huan pi̠ mat huix pro­feta Elías mat lacas­ta­cuánanti nac ca̠li̠ní̠n y tam­pa­ra­ni̠ta nac ca̠quilh­ta­macú, y maka­pi­tzí̠n cris­tianos tahuán pi̠ mat huix tzanká tícuya̠ pro­feta hua̠nti̠ xta­la­má̠­nalh xapu̠lh ca̠quilh­ta­macú. \p \v 29 Jesús ca̠ka­lhás­quilh: \p —Chi̠nchú hui­xinín, ¿tícuya̠ chixcú qui­la̠­li̠­ma̠x­tu­yá̠hu aquit? \p Pedro luu tancs kálh­ti̠lh: \p —Huix Cristo hua̠nti̠ maca­minít Dios xla­cata naquin­ca̠­lak­ma̠x­tuyá̠n. \p \v 30 Acxni̠ chuná káx­matli Jesús hua̠ntu̠ xlá xuanini̠t Pedro, ca̠huá­nilh xla­cata ni̠ti̠ nata­li̠­ta̠­chu­hui̠nán hua̠ntu̠ xlacán xta­ca­tzi̠y. \p \v 31 Entonces aca­li̠stá̠n tzú­culh ca̠li̠­ta̠­chu­hui̠nán lácu la̠n ámaj pa̠ti̠y y chiné ca̠huá­nilh: \p —Aquit Xata­lac­sacni Chixcú taamá̠­nalh quin­ta­lak­makán lak­ko̠lún ma̠pek­si̠­naní̠n xa̠hua xana­puxcun cura, chu fariseos, xa̠hua xma̠­kalh­ta­hua­ke̠­nacán judíos porque ni̠ tala­kati̠y hua̠ntu̠ cma̠­siyuy. Aca­li̠stá̠n taamá̠­nalh quin­ta­makni̠y, pero xliaktutu quilh­ta­macú aquit cámaj lacas­ta­cuanán nac ca̠li̠ní̠n. \p \v 32 Xlá luu laca­tancs ca̠huá­nilh hua̠ntu̠ xamaj okspulay; entonces Pedro le̠lh tzinú laka­mákat y tzú­culh li̠huaniy túcu xla­cata chuná xli̠­chu­hui̠­nama. \v 33 Jesús huitek talák­spitli, láca̠lh pekán antaní xta­hui­lá̠­nalh xa̠maka­pi­tzí̠n xdis­cí­pulos y chiné huá­nilh Pedro: \p —Cat­lahua li̠tlá̠n, huix akska­huiní, cata­tam­pu̠xtu antaní cyá porque huix ni̠ laca­pa̠s­tac­nana cumu la̠ Dios sino cumu la̠ tala­ca­pa̠s­tacnán lac­chix­cu­huí̠n uú xalac ca̠quilh­ta­macú. \p \v 34 Aca­li̠stá̠n ca̠ta­sá­nilh xdis­cí­pulos xa̠hua xli̠­hua̠k cris­tianos hua̠nti̠ antá xta­la­yá̠­nalh y chiné ca̠huá­nilh: \p —Para tícu luu qui­li̠­pa̠­huán y quis­ta̠­la­ni­putún capa̠­tzán­ka̠lh la̠ta tu̠ xkásat, caquis­ta̠­lá­nilh ma̠squi cali̠­pa̠­tí̠­nalh caj quim­pa̠­la­cata y cama­ca­má̠s­ta̠lh xla­táma̠t. \v 35 Porque hua̠nti̠ luu mak­li̠­huán para nama­ka­tzanka̠y xla­táma̠t ámaj maka­tzanka̠y tu̠ lak­ca­tzán, pero hua̠nti̠ nama̠­lak­tzanke̠y xla­táma̠t caj quim­pa̠­la­cata, osu caj xpa̠­la­cata nali̠­chu­hui̠nán xta­chu­huí̠n Dios, xlá ámaj lak­ma̠xtuy nac xla­catí̠n Dios. \v 36 Porque, ¿túcu li̠ma­cuaniy cha̠tum chixcú para la̠n xká­lhi̠lh la̠ta túcu anán nac ca̠quilh­ta­macú y para antá nac xla­catí̠n Dios ámaj ma̠lak­tzanke̠y xla­táma̠t? \v 37 Porque, ¿nícu chulá cahuá tla̠n cxo­kóx­tulh xla­táma̠t cha̠tum chixcú xla­cata ní napa̠­ti̠nán? \v 38 Y na̠chuna li̠túm para tícu la̠ hui­xinín naqui­li̠­ma̠­xanán osuchí nali̠­ma̠­xanán quin­ta­chu­huí̠n nac xla­ca­ti̠ncán a̠ma̠ko̠lh cris­tianos hua̠nti̠ ni̠tlá̠n xta­pu­hua̠ncán uú xalac ca̠quilh­ta­macú, pus aquit Xata­lac­sacni Chixcú na̠ nac­li̠­ma̠­xanán acxni̠ nac­mim­paray a̠maktum y nac­ca̠­ta̠mín ángeles xla­cata xli̠­hua̠k pu̠tum cris­tianos nataucxilha lácu kalhi̠y xli̠t­li­hueke xta­péksi̠t Dios. \c 9 \p \v 1 Jesús chiné ca̠hua­nipá: \p —Xli̠­ca̠na cca̠­hua­niyá̠n pi̠ maka­pi­tzí̠n cris­tianos uú tayá̠­nalh hasta nia̠ tani̠y nahuán acxni̠ nataucxilha la̠ natzucuy lay xta­péksi̠t Dios nac ca̠quilh­ta­macú y lácu lanca li̠t­li­hueke nali̠mín. \s1 Maktum quilhtamacú Jesús tatanuja la̠ xtasiyuy \r (Mateo 17.1‑13; Lucas 9.28‑36) \p \v 2 Li̠tzi̠má quilh­ta­macú Jesús alh nac aktum lanca ke̠stí̠n y caj xma̠nhuá ca̠tá̠alh Pedro, San­tiago xa̠hua Juan; acxni̠ aya xta­cha̠ni̠t, nac xla­ca­ti̠ncán, Jesús tzú­culh tata­nuja niaj chuná la̠ anka­lhí̠n xta­siyuy. \v 3 La̠ta clháka̠t luu sna­papa huan­ko̠lh y luu slipua, ni̠ti̠cu anán cris­tiano ma̠squi luu la̠n cha­kanán xla­cata nama̠­lak­cha̠níy la̠ xli̠s­na­papa a̠má clháka̠t hua̠ntu̠ taúcxilhli xta­ma̠­kalh­ta­huaké̠n Jesús. \v 4 Caj xamaktum taúcxilhli pro­feta Elías, chu pro­feta Moisés xta­ta̠­chu­hui̠­na­má̠­nalh Jesús. \v 5 Pedro chiné huá­nilh Jesús: \p —Ma̠kalh­ta­hua­ke̠ná, huata ma̠x xali̠­huaca tla̠n antiyá uú xta­mak­xtekui, para huix chuná laca­squina u̠ctla­hua­yá̠hu aktutu lactzu chiqui, aktum milá, aktum xlá Moisés xa̠hua aktum xlá Elías. \p \v 6 Ama̠­ko̠lh xta­ma̠­kalh­ta­huaké̠n Jesús xta­pe̠­cuaxni̠ni̠t, y Pedro caj niaj xca­tzi̠y túcu xqui­lhuama. \v 7 Caj li̠puntzú taúcxilhli la̠ také̠­talh puc­lhni nac xlak­sti̠­pa̠ncán, ca̠akmi­li­ko̠lh, y takáx­matli xta­chu­huí̠n Dios minchá nac akapú̠n: \p —Huá eé Quin­ka­huasa hua̠nti̠ luu cpa̠x­qui̠y, xma̠nhuá cakax­pat­nítit y cat­la­huátit hua̠ntu̠ xlá ca̠li̠­ma̠­pek­si̠yá̠n. \p \v 8 Acxni̠ xlacán tala­ca̠mpá, tzú­culh tala­ca­pu­tza̠nán, niaj tu̠ xta­la­yá̠­nalh a̠ma̠ko̠lh pro­fetas hua̠nti̠ xta­ta̠­chu­hui̠­na­má̠­nalh, huata ca̠ta caj sacstu xlaya Jesús. \p \v 9 Aca­li̠stá̠n acxni̠ aya xta­qui̠­tas­pit­ma̠na xta­ta­la­ka­ka­lhu̠­ma̠­nanchi nac ke̠stí̠n Jesús ca̠huá­nilh xka­lha­tu­tucán xla­cata ni̠ti̠ cata­li̠­ta̠­chu­huí̠­nalh hua̠ntu̠ xtaucxilhni̠t hasta acxni̠ xlá Xata­lac­sacni Chixcú nala­cas­ta­cuanán ca̠li̠ní̠n. \v 10 Y xlacán ni̠tu̠ tali̠­chu­huí̠­nalh la̠ta tu̠ xtaucxilhni̠t, huata caj tzú­culh tala̠­ka­lhas­quín túcu cahuá xuamputún, o lácu cahuá tamá lacas­ta­cuanancán ca̠li̠ní̠n. \v 11 Y chiné taka­lhás­quilh Jesús: \p —¿Túcu xla­cata xma̠­kalh­ta­hua­ke̠­nacán judíos tali̠­huán pi̠ pu̠lh ámaj min ca̠quilh­ta­macú Elías y aca­li̠stá̠n namín Cristo? \p \v 12-13 Jesús chiné ca̠kálh­ti̠lh: \p —Xli̠­ca̠na tu̠ tahuán, ni̠ caj tali̠­huán, porque Elías pu̠lh ámaj min, xlá ámaj ca̠x­tla­huay xtiji. Pero aquit xli̠­cána cca̠­hua­niyá̠n pi̠ Elías aya qui̠­lachi nac ca̠quilh­ta­macú pero lhu̠hua cris­tianos ni̠ tala­ká­pasli, xlá pá̠ti̠lh la̠ta túcu tla­hua­ni­pu­tún­calh chuná la̠ xta­tzokni̠t nac xta­chu­huí̠n Dios xla­cata hua̠ntu̠ xámaj pa̠x­toka. Pero chú aquit na̠ cca̠­ka­lhas­quiná̠n: ¿Túcu huan nac xta­chu­huí̠n Dios ámaj quim­pa̠x­toka aquit Xata­lac­sacni Chixcú? ¿Lácu pi̠ ni̠ catzi̠­yá̠tit la̠ta lácu huan cámaj pa̠ti̠nán y lhu̠hua cris­tianos taamá̠­nalh quin­ta­lak­makán? \s1 Jesús ma̠pacsay cha̠tum kahuasa ti̠ kalhi̠y xespíritu akskahuiní \r (Mateo 17.14‑21; Lucas 9.37‑43) \p \v 14 Acxni̠ tatás­pitli antaní xta­hui­lá̠­nalh xa̠maka­pi­tzí̠n xta­ma̠­kalh­ta­huaké̠n taúcxilhli pi̠ lhúhua cris­tianos xta­ta­mak­stokni̠t xa̠hua xma̠­kalh­ta­hua­ke̠­nacán judíos xlacán xta­ta̠­la̠­li̠­ta­mak­spit­má̠­nalh y xta­ta̠­la̠­hua­ni­má̠­nalh. \v 15 Pero maka­pi­tzí̠n cris­tianos acxni̠ taúcxilhli Jesús luu la̠n tapa̠­xú­hualh, tokosú̠n táalh tapa̠x­toka la̠qui̠ nata­ta̠­chu­hui̠nán. \v 16 Jesús chiné ca̠ka­lhás­quilh: \p —¿Túcu xli̠­chu­hui̠­nam­pá̠tit? \p \v 17 Cha̠tum hua̠nti̠ antá lacatzú xlaya chiné kálh­ti̠lh: \p —Ma̠kalh­ta­hua­ke̠ná, cli̠mín quin­ka­huasa xlá akchi­pa­ni­ko̠ni̠t xta­la­ca­pa̠s­tacni xes­pí­ritu akska­huiní y hasta niajlay chu­hui̠nán. \v 18 Pus la̠ta nícu xlá lapu̠lay nama̠­la­ka­huitiy y tara­mi̠­ya̠chá nac ca̠ti­yatni; tzucuy kalh­pupuy y tzucuy la̠lac­xcay xta­tzán, caj huá xla­cata aya li̠s­ca̠c­ta­makanko̠y. Aya ca̠huá­nilh midis­cí­pulos cata­ta­mac­xtú­nilh, pero ni̠lay tama̠t­lá̠n­ti̠lh. \p \v 19 Jesús chiné ca̠huá­nilh: \p —Koxu­taní̠n hui­xinín cris­tianos hua̠nti̠ ni̠ ca̠naj­la­pu­tu­ná̠tit quin­ta­chu­huí̠n. ¿Hasta ni̠n­co̠cxni camá̠n tica̠­ta̠­la­ta­ma̠yá̠n y camá̠n ca̠ta̠­pa̠­ti̠yá̠n xla­cata ni̠lay qui­la̠­li̠­pa̠­hua­ná̠hu? \p Y chiné huá: \p —Cali̠­tátit tamá kahuasa. \p \v 20 Li̠mi­nica a̠má kahuasa antaní xyá Jesús. Y a̠má xes­pí­ritu akska­huiní acxni̠ úcxilhli Jesús ma̠la­ka­huí­tilh, tama̠chá nac ca̠ti­yatni, tzú­culh tapiliy y kalh­pupuy. \v 21 Jesús kalhás­quilh xtla̠t a̠má kahuasa: \p —¿Pi̠ maka̠sá chuná la̠ eé lay? \p Xatla̠t kalh­tí̠­nalh: \p —Hasta acxni̠ actzu̠cú xuani̠t. \v 22 Y mak­lhu̠­huatá tamá xes­pí­ritu akska­huiní tla­kapu̠y nac lhcúya̠t osuchi nac chú­chut xla­cata mak­ni̠­putún. Huá xla­cata cli̠­hua­niyá̠n, para tla̠n ma̠t­la̠n­ti̠ya pus caqui­la̠­la­ka­lha­máhu y caqui­la̠­mak­ta̠­yáhu. \p \v 23 Jesús chiné kálh­ti̠lh: \p —Aquit tla̠n cma̠­pacsay, pero xma̠n tzan­ka̠­niyá̠n pi̠ huix naca̠­naj­laya, porque la̠ta tícu ca̠najlay chuná lay la̠ta lácu lac­pu­huán. \p \v 24 Xtla̠t a̠má kahuasa kalh­tí̠­nalh: \p —Cca̠­najlay pero caqui­mak­ta̠ya la̠qui̠ tlak nac­li̠­pa̠­huaná̠n. \p \v 25 Acxni̠ úcxilhli Jesús pi̠ luu lhu̠hua tzú­culh tata­mak­stoka cris­tianos, huá­nilh a̠má akska­huiní: \p —Aquit cli̠­ma̠­pek­si̠yá̠n, camák­xtekti tamá kahuasa y niaj ne̠cxni camac­tanu porque huix ma̠ko̠­ke̠ná. \p \v 26 Amá xes­pí­ritu akska­huiní ma̠tá­si̠lh y ma̠la­ka­hui­tipá a̠má kahuasa pero mac­táx­tulh, a̠má kahuasa cumu la̠ xaní̠n xmá; lhu̠hua cris­tianos hua̠nti̠ antá xta­la­yá̠­nalh taquilh­tzú­culh pi̠ xaní̠n. \p \v 27 Pero Jesús maca­chí­palh y laka­siyu má̠qui̠lh, a̠má kahuasa tá̠yalh. \p \v 28 Aca­li̠stá̠n Jesús alh nac chiqui antaní xta­ta­mak­xteka y antá xta­ma̠­kalh­ta­huaké̠n taka­lhás­quilh: \p —¿Túcu xla­cata la̠ a̠má aquinín ni̠lay ctla­kax­túhu a̠má xes­pí­ritu akska­huiní? \p \v 29 Jesús ca̠kálh­ti̠lh: \p —Porque tamá xes­pí­ritu akska­huiní xma̠nhuá li̠t­la­kax­tucán para hui­xinín luu xli̠­ca̠na li̠pa̠­hua­ná̠tit Dios, anka­lhi̠ná kalh­ta­hua­ka­ni­yá̠tit y kalh­xtek­ni­ná̠tit. \s1 Jesús li̠chuhui̠namparay pi̠ amá̠calh makni̠cán \r (Mateo 17.22‑23; Lucas 9.43‑45) \p \v 30 Acxni̠ aya ca̠tá̠alh xdis­cí­pulos a̠laca­tunu tati̠­pun­táx­tulh antaní xma̠­peksi̠y Gali­lea, pero ni̠ní tata­chó­kolh porque ni̠ xla­cas­quín tícu naca­tzi̠y para antá xlá xlac­tla̠­huama. \v 31 Porque xlá lhu̠hua tu̠ xca̠­li̠­ta̠­chu­hui̠­nam­putún xdis­cí­pulos nac tiji. Y ca̠li̠­ta̠­kalh­chu­huí̠­nalh xla­cata pi̠ xlá Xata­lac­sacni Chixcú xama̠ca maca­ma̠s­ta̠cán nac xmacanca̠n lac­chix­cu­huí̠n hua̠nti̠ ni̠ xtaucxilh­putún, xlacán xtaamá̠­nalh tamakníy pero caj xliaktutu quilh­ta­macú xlá xama̠paj lacas­ta­cuanán ca̠li̠ní̠n. \v 32 Ama̠­ko̠lh xdis­cí­pulos ni̠ xtaaka­ta̠ksa lácu luu xama qui̠­taxtuy pero cumu juerza xta­ma̠­xa­naníy niaj tu̠ xta­ka­lhas­quín. \s1 Tícuya̠ chixcú a̠tzinú tlak tali̠pa̠hu \r (Mateo 18.1‑5; Lucas 9.46‑48) \p \v 33 Acxni̠ tácha̠lh nac Caper­naum tatá­nu̠lh nac chiqui nícu nata­mak­xteka, y ca̠ka­lhás­quilh Jesús: \p —¿Túcu xla̠­li̠­ma̠aklhu̠­hui̠­ti̠­lha­yá̠tit nac tiji? \p \v 34 Xlacán ni̠ takalh­tí̠­nalh porque nac tiji xta­li̠­chu­hui̠­nan­ti̠­lhay xatícu cahuá xta­ma̠­kalh­ta­huaké̠n Jesús luu a̠tzinú xli̠­pa̠­huán. \v 35 Pero cumu Jesús hua̠k xca­tzi̠y túcu xlacán xta­li̠­chu­hui̠­nani̠t nac tiji, aca­li̠stá̠n culucs táhui y ca̠ta­sá­nilh kalha­cu̠tiy xta­ma̠­kalh­ta­huaké̠n, chiné ca̠huá­nilh: \p —Para xatícu hui­xinín a̠tzinú tlak xata­li̠­pa̠hu huam­putún pus xlá a̠tzinú tlak xaa̠huatá sta̠­lama naqui̠­taxtuy xla­cata naca̠­li̠­ma­cuaniy xa̠maka­pi­tzí̠n o cumu la̠ cha̠tum tasa̠cua ti̠ caj nama̠­pek­si̠cán y la̠tachá túcuya̠ ta­scújut nata­ma̠t­la­hui̠y. \p \v 36 Aca­li̠stá̠n tasá­nilh cha̠tum actzu̠ kahuasa hua̠nti̠ antá lacatzú xlama, íta̠t ca̠ya̠­huá­nilh, chexli, y chiné ca̠huá­nilh: \p \v 37 —Hua̠nti̠ ni̠ nalak­makán cha̠tum actzu̠ kahuasa la̠ eé y napa̠x­qui̠y caj xpa̠­la­cata catzi̠y pi̠ aquit cpa̠x­qui̠y pus cliucxilha la̠ aquit quim­pa̠x­qui̠ma, na̠chuná hua̠nti̠ aquit quim­pa̠x­qui̠y na̠ qui̠­taxtuy la̠ hua­tiyá Dios pa̠x­qui̠ma hua̠nti̠ qui­ma­ca­mini̠t. \s1 Hua̠nti̠ ni̠ quinca̠lakmakaná̠n quinca̠pa̠xqui̠yá̠n \r (Mateo 10.42; Lucas 9.49‑50) \p \v 38 Caj li̠puntzú Juan chiné huá­nilh Jesús: \p —Ma̠kalh­ta­hua­ke̠ná, cuc­xi­lhui cha̠tum chixcú hua̠nti̠ caj min­ta­cu­huiní xli̠­qui­lhán y xca̠­ma̠t­la̠nti̠y hua̠nti̠ xta­ka­lhi̠y xes­pí­ritu akska­huiní, pero cumu ni̠ acxtum quin­ca̠­ta̠­la­pu̠­layá̠n pus cli̠­hua­níhu xla­cata niaj ti̠ cama̠­pác­salh. \p \v 39 Jesús huá­nilh: \p —Ni̠ xti­li̠­hua­nítit porque ni̠para cha̠tum chixcú tla̠n catit­lá­hualh lac­lanca xta­scújut Dios nac quim­pa̠­lák­xoko para aca­li̠stá̠n cala̠huá naqui­li̠­chu­hui̠nán. \v 40 Porque para la̠ta tícuya̠ cris­tiano ni̠ quin­ca̠­lak­makaná̠n pus huata lakati̠y hua̠ntu̠ li̠s­cuj­ma̠­náhu. \v 41 Porque xli̠­ca̠na cca̠­hua­niyá̠n pi̠ para tícuya̠ cris­tiano naca̠­ta̠s­qui­huayá̠n ca̠na̠caj pek­stum má̠ko̠t chú­chut xla­cata catzi̠y pi̠ aquit qui­la̠­lac­scuj­ni­ma̠­náhu, mima quilh­ta­macú acxni̠ xlá namak­lhtínán xtas­káhu. \s1 Hua̠nti̠ ma̠tlahui̠y tala̠kalhí̠n xa̠makapitzi ámaj xoko̠nún \r (Mateo 18.6‑9; Lucas 17.1‑2) \p \v 42 ’Para cha̠tum cris­tiano akas­tac­ya̠­huay xla­cata cat­lá­hualh tala̠­ka­lhí̠n y caquin­ta­li̠­lak­tzan­ka̠­tá̠­yalh cha̠tum actzú̠ camán hua̠nti̠ aya tzu­cuni̠t qui­li̠­pa̠­huán, li̠huán nia̠ tla­huay, a̠tzinú tla̠n xuá pu̠lh xpix­chi̠­nú̠­calh aktum chí­huix y xma­ca̠nca nac pupunú la̠quí̠ antá xjíc­sualh. \v 43 Xli̠­ca̠na cca̠­hua­niyá̠n para mimacán ma̠t­la­hui̠yá̠n tala̠­ka­lhí̠n mejor caca̠cti y camá­kanti, porque a̠tzinú tla̠n nachi­pina nac akapú̠n maka­putu y ni̠tlá̠n para kalhi̠ya makatiy mimacán y napina cpu̠­pa̠tí̠n, \v 44 ca̠lh­cu­ya̠tni anta­nícu ne̠cxní lak­sputa tapa̠tí̠n. \v 45 Para min­tantú̠n le̠ná̠n xla­cata nat­la­huaya tala̠­ka­lhí̠n mejor catan­tu̠­ca̠c­tí̠­canti porque a̠tzinú tla̠n nachi­pina nac akapú̠n tan­tu̠lh­túlu ni̠xa­chuná para acchá̠n kalhi̠ya tan­tu̠tiy min­tantú̠n y nama­ca­pin­cana nac pu̠pa̠tí̠n \v 46 anta­nícu ne̠cxní mixa lhcúya̠t y anka­lhi̠ná pa̠ti̠­námpa̠t nahuán. \v 47 Para mila­kas­tapu ma̠t­la­hui̠yá̠n tala̠­ka­lhí̠n, mejor cata­macxtu porque a̠tzinú tla̠n nachi­pina nac akapú̠n lakatu laka­xo̠ko, y ni̠tlá̠n para acchá̠n lakati̠y mila­kas­tapu y caj xpa̠­la­cata huá huix napina cpu̠­pa̠tí̠n \v 48 nac ca̠lh­cu­ya̠tni anta­nícu ne̠cxni mixa lhcúya̠t y min­ta­pa̠tí̠n ne̠cxni cati­lák­sputli. \p \v 49 ’Porque xli̠­hua̠k cris­tianos amá̠­calh ca̠liucxilhcán nac lhcúya̠t para xli̠­ca̠na taka­lhi̠y mátzat. \v 50 Pus xli̠­ca̠na, mátzat luu snún tla̠n, pero mátzat para cspút­nilh xli̠s­koko, ¿túcu nali̠­ma̠s­ko­ke̠­nam­pa­raya? Anka­lhi̠ná hui­xinín nac mila­ta­ma̠tcán caka­lhí̠tit mátzat, ni̠ti̠ cata̠­la̠­si̠­tzi̠­nítit y cala̠­pa̠x­quí̠tit li̠mac­xtum cha̠tum a̠cha̠tum min­ta̠­cris­tianoscán. \c 10 \s1 Jesús li̠chuhui̠nán para tícu makxteka xpusca̠t osu xta̠ko̠lú \r (Mateo 19.1‑12; Lucas 16.18) \p \v 1 Jesús taca̠xpá nac Caper­naum cha̠lh nac Judea y ca̠ti̠­lak­táx­tulh hua̠nti̠ xta­la­má̠­nalh nac a̠li̠quilh­tu̠án kalh­tu̠­choko Jordán. Lhu̠hua cris­tianos tata­mák­stokli antaní xuí Jesús, xlá tzú­culh ca̠ma̠­kalh­chu­hui̠ni̠y chuná cumu la̠ xlá xli̠s­ma­ni̠ni̠t tla­huay. \v 2 Caj xamaktum támilh maka­pi­tzí̠n fariseos xla­cata nata­kalh­pu­tzay para túcu xlá ni̠ tancs nahuán. Y taka­lhás­quilh xla­cata para kalhi̠y dere­cho cha̠tum chixcú namak­xteka xpusca̠t. \v 3 Jesús chiné ca̠kálh­ti̠lh: \p —¿Túcuya̠ tapéksi̠t ca̠ma̠x­quí̠n Moisés? \p \v 4 Xlacán chiné takalh­tí̠­nalh: \p —Moisés li̠ma̠­pek­sí̠­nalh xla­cata cha̠tum chixcú tla̠n namak­xteka xpusca̠t pero nata̠­la­ca̠xlay nac pu̠ma̠­peksí̠n y nama̠x­qui̠y mactum xala­ca̠xlán cáp­snat. \p \v 5 Jesús ca̠hua­nipá: \p —Moisés má̠s­ta̠lh tamá tapéksi̠t porque hui­xinín snu̠n lani̠t mina­cujcán. \v 6 Pero acxni̠ Dios ma̠la­ca­tzú­qui̠lh la̠ta túcu ananko̠y nac ca̠quilh­ta­macú pus xlá tlá­hualh cha̠tum chixcú y cha̠tum pusca̠t. \v 7 Por eso huá xla­cata cha̠tum kahuasa acxni̠ nata­maka­xtoka tla̠n akxtek­makán xtla̠t chu xtzí la̠qui̠ xlá nata̠­ta­lak­xtumi̠y xpusca̠t. \v 8 Y a̠má kahuasa chu tzuma̠t hua̠nti̠ xcha̠­tiycán xta­huani̠t, chú luu cha̠­tumá nata­li̠­taxtuy. \v 9 Pus huá xpa̠­la­cata cca̠­li̠­hua­niyá̠n pi̠ ni̠para cha̠tum cris­tiano mini̠niy nama̠­paj­pi­tziy hua̠ntu̠ Dios ma̠la­cas­tucni̠t. \p \v 10 Acxni̠ ca̠ta̠­chu­hui̠­nan­ko̠lh a̠má fariseos, Jesús tánu̠lh nac chiqui antaní xlaca̠n xta­ta­mak­xteka, y xdis­cí­pulos taka­lhás­quilh túcu xuani­putún a̠má takalh­chu­huí̠n. \v 11 Jesús ca̠huá­nilh: \p —Para tícu namak­xteka xpusca̠t caj xla­cata nata̠­ta­maka­xtoka túnuj pusca̠t luu lhu̠hua tala̠­ka­lhí̠n kalhi̠y xla­catí̠n Dios xa̠hua xla­catí̠n xapu̠lh xma̠­hui̠ná. \v 12 Na̠chu­na­li̠túm hua̠nti̠ mak­xteka xta̠­ko̠lú xla­cata nata̠án tunuj chixcú a̠má pusca̠t kalhi̠y lhu̠hua tala̠­ka­lhí̠n xla­catí̠n Dios xa̠hua xla­catí̠n xapu̠lh xta̠­ko̠lu. \s1 Jesús ca̠siculana̠tlahuay lactzu̠ camán \r (Mateo 19.13‑15; Lucas 18.15‑17) \p \v 13 Aca­li̠stá̠n li̠mi­ní­calh Jesús lactzu̠ camán la̠qui̠ naca̠­si­cu­la­na̠t­la­huay, pero xta­ma̠­kalh­ta­huaké̠n tzú­culh tala­ca­quilhni̠y hua̠nti̠ xta­li̠­mi­má̠­nalh. \v 14-15 Pero acxni̠ ca̠úcxilhli Jesús hua̠ntu̠ xtat­la­hua­má̠na ca̠si̠­tzí̠­nilh tzinú y chiné ca̠huá­nilh: \p —Luu xli̠­ca̠na cat­la­huátit li̠tlá̠n ni̠ caca̠­li̠­hua­nítit tama̠­ko̠lh lactzu̠ camán xla­cata naquin­ta­lakmín anta­nícu aquit cuí, porque xli̠­ca̠na pi̠ caj xma̠nhuá hua̠nti̠ kalhi̠y xta­la­ca­pa̠s­tacni cumu la̠ actzu̠ kahuasa xlá luu lak­chá̠n pi̠ namaka­maklhti̠nán hua̠ntu̠ Dios ca̠ma̠x­qui̠­pu­tuná̠n y tla̠n nata­ta­nu̠­ya̠chá nac xta­péksi̠t. \p \v 16 Y aca­li̠stá̠n cá̠chexli a̠má lactzu̠ camán y ca̠si­cu­la­na̠t­lá­hualh. \s1 Cha̠tum kahuasa rico ta̠chuhui̠nán Jesús \r (Mateo 19.16‑30; Lucas 18.18‑30) \p \v 17 Acxni̠ Jesús aya xama a̠laca­tunu y xtla̠­hua­majá, tokosú̠n lák­milh cha̠tum kahuasa, laka­ta­tzo­kós­talh nac xla­catí̠n y chiné huá­nilh: \p —Ma̠kalh­ta­hua­ke̠ná, xli̠­ca̠na huix luu tla̠n catzi̠ya, ¿túcu qui­li̠t­lá­huat la̠quí̠ tla̠n nac­ka­lhi̠y a̠má latáma̠t nac akapú̠n hua̠ntu̠ ne̠c­xnicú lak­sputa? \p \v 18 Jesús kálh­ti̠lh: \p —¿Túcu xla­cata qui­li̠­hua­niya pi̠ aquit luu tla̠n cca­tzi̠y? Porque uú ni̠ti̠cu anán hua̠nti̠ xli̠­ca̠na tla̠n huata caj xma̠n cha̠tum y huá Dios. \v 19 Huix catzi̠ya la̠ huí kam­pa̠­cá̠hu xli̠­ma̠­peksí̠n Dios hua̠ntu̠ ma̠s­ta̠ni̠t Moisés: “Ni̠ caxa­katli túnuj pusca̠t para huí mim­pusca̠t; ni̠ camakni min­ta̠­cris­tiano; ni̠ camak­ka­lhá̠­nanti min­ta̠­cris­tiano; ni̠ti̠ caak­skahui min­ta̠­cris­tiano; ne̠c­xnicú tima̠x­tu­niya ta̠k­saní̠n min­ta̠­cris­tiano; caca̠­ma̠xqui cá̠cni̠t mintzí xa̠hua min­tla̠t.” \p \v 20 Amá kahuasa chiné kálh­ti̠lh: \p —Quim­pu̠­chiná, hasta la̠ta tlak actzu̠cú xacuani̠t ctzu­cuni̠t ma̠kan­taxti̠y hua̠ntu̠ hua­nípa̠t. \p \v 21 Jesús hua­nipá: \p —Pero huí a̠kam­pa̠tum hua̠ntu̠ tzan­ka̠­niyá̠n mili̠t­lá­huat: castá̠t la̠ta tu̠ kalhi̠ya y caca̠­ma̠­paj­pi­tzini lak­li̠­ma̠x­kení̠n min­tumi̠n, aca­listá̠n caqui­lakta y caquis­ta̠­lani; chuná xli̠­ca̠na luu lhu̠hua min­ta­pa̠­xu­huá̠n pímpa̠t li̠ma̠s­toka cumu la̠ min­tumi̠n nac akapú̠n. \p \v 22 Acxni̠ káx­matli a̠má tachu­huí̠n hua̠ntu̠ huá­nilh Jesús a̠má kahuasa cha̠­li̠­pu­hua̠na̠ alh porque luu rico xuani̠t. \p \v 23 Jesús ca̠lak­lá­ca̠lh antaní xta­yá̠­nalh xta­ma̠­kalh­ta­huaké̠n y chiné ca̠huá­nilh: \p —Xli̠­ca̠na cca̠­hua­niyá̠n pi̠ luu tuhua ámaj ca̠qui̠­tax­tuniy lac­rrico xla­cata nata­maka­maklhti̠nán xta­péksi̠t Dios. \p \v 24 Ama̠­ko̠lh xta­ma̠­kalh­ta­huaké̠n ni̠ xtaaka­ta̠k­sni̠t hua̠ntu̠ xca̠­hua­nini̠t y cacs xta­li̠­la­ca­huán, pero Jesús ca̠hua­nipá: \p —Hui­xinín quin­ca­maná̠n, aquit cca̠­hua­niyá̠n xla­cata pi̠ luu tuhua naca̠­qui̠­tax­tuniy a̠ma̠ko̠lh cris­tianos hua̠nti̠ tali̠­pa̠­huán xtu­mi̠ncán y catu̠huá tali̠­lac­tla­hua­yá̠­huay xta­la­ca­pa̠s­tac­nicán xla­cata tla̠n nata­maka­maklhti̠nán xta­péksi̠t Dios. \v 25 Y huata ni̠ xatuhua xtá­nu̠lh tantum camello nac xtzan kantum li̠tzápan que huata rico nata­tanu̠y nac xta­péksi̠t Dios y nachá̠n nac xpa̠xtú̠n. \p \v 26 Acxni̠ xta­ma̠­kalh­ta­huaké̠n takax­mat­ko̠lh, cacs tala­cáhua y tzú­culh tala̠­ka­lhas­quín: \p —Pus para chuná, ¿tícu chi̠nchú luu nalak­ma̠xtuy xli̠s­tacni nac akapú̠n? \p \v 27 Jesús ca̠ka­lha­káx­matli y ca̠huá­nilh: \p —Para caj sacstu cha̠tum chixcú luu lac­pu­huán xla­cata tla̠n nalak­ma̠xtuy xli̠s­tacni, xlá ni̠lay túcu tama̠t­la̠nti̠y; pero Dios hua̠k tla̠n ma̠t­la̠nti̠y la̠ta túcu lac­pu­huán, ni̠tu̠ tuhua xpa̠­la­cata. \p \v 28 Entonces Pedro chiné huá­nilh: \p —Quim­pu̠­chi­nacán, aquinín cak­xtek­ma­ka­ni̠­táhu la̠ta túcu xac­ka­lhi̠­yá̠hu xla­cata cca̠s­ta̠­la­ni­ni̠tán, ¿túcu chi̠nchú amá̠n quin­ca̠­lak­cha̠ná̠n? \p \v 29 Jesús ca̠kálh­ti̠lh: \p —Xli̠­ca̠na cca̠­hua­niyá̠n, para tícu cris­tiano naak­xtek­makán la̠ta túcu kalhi̠y, para xchic o xnat­la̠tni, o xpusca̠t xa̠hua xcamán, osuchí xpar­cela caj xla­cata naquis­ta̠­laniy osuchí caj xla­cata nama̠­kalh­chu­hui̠ni̠y cris­tianos la̠qui̠ tla̠n naca̠­ma̠­tzan­ke̠­naniy Dios xta­la̠­ka­lhi̠ncán, \v 30 aquit cca̠­hua­niyá̠n xla­cata a̠má chixcú luu lhu̠hua chiqui ámaj kalhi̠y la̠ta nícu nachá̠n, lhu̠hua cumu la̠ xna­ta̠lán, cumu la̠ xnat­la̠tni, osuchí cumu la̠ xca­maná̠n, o cumu la̠ xpar­cela, luu xli̠­ca̠na lhu̠hua ámaj maclay, y ma̠squi luu la̠n cali̠aksanca y ca̠li̠­pu­tza­sta̠­laca caj quim­pa̠­la­cata; porque xlacán a̠ma̠ko̠lh cris­tianos taamá̠­nalh tamaklh­ti̠nán lanca tapa̠­xu­huá̠n hua̠ntu̠ ne̠cxni lak­sputa nac akapú̠n. \v 31 Y a̠má quilh­ta­macú lhu̠hua lac­ta­li̠­pa̠hu cris­tianos hua̠nti̠ la̠nchú luu tama­ca­pu̠­la­má̠­nalh aca­li̠stá̠n huata xlacán a̠huatá tahui­lá̠­nalh nahuán; y lhu̠hua hua̠nti̠ la̠nchú ni̠tu̠cu xka­satcán tali̠­taxtuy luu a̠huatá taqui̠­tax­tu­má̠­nalh pero acxni̠ chú a̠má quilh­ta­macú huata pu̠lh huá naca̠­ma̠x­qui̠cán xpu̠­ta­hui̠lhcán nac akapú̠n. \s1 Jesús li̠chuhui̠namparay xlacata amá̠calh makni̠cán \r (Mateo 20.17‑19; Lucas 18.31‑34) \p \v 32 Maktum quilh­ta­macú Jesús chu xta­ma̠­kalh­ta­huaké̠n xtat­la̠­hua­má̠­nalh nac tiji xtaamá̠­nalh nac ca̠chi­quí̠n Jeru­salén; Jesús xca̠­pu̠­la­nima xlacán caj xta­sta̠­la­ti̠­lhay, ni̠ xtaamputún y xta­la­ca­li̠­pu­huan­ti̠­lhay porque xta­pe̠­cuán túcu tla̠n cahuá xpá̠x­tokli Jesús antá. Xamaktum Jesús túnuj ca̠ma̠­mac­xtu­mi̠pá xka­lha­cu̠­tiycán y tzú­culh ca̠li̠­ta̠­chu­hui̠nán la̠ta túcu xlá xámaj okspulay. \v 33 Chiné ca̠huá­nilh: \p —Lá eé hui­xinín ucxilh­pá̠tit ama̠­náhu nac Jeru­salén antaní amá̠­calh qui­ma­ca­ma̠s­ta̠cán aquit Xata­lac­sacni Chixcú nac xmacancán xana­puxcun cura y xma̠­kalh­ta­hua­ke̠­nacán judíos; xlacán naquin­ta­li̠lhca̠y naqui­mak­ni̠cán y naquin­ta­ma̠­la­capu̠y nac xla­ca­ti̠ncán ma̠pek­si̠­naní̠n ro­manos. \v 34 Xlacán la̠n naquin­ta­li̠­ka­ma̠nán, naquin­ta­hui­li̠niy, naquin­ta­la­ca­chuj­mani̠y y aca­li̠stá̠n naquin­ta­makni̠y; pero aquit xliaktutu quilh­ta­macú cámaj lacas­ta­cuanán nac ca̠li̠ní̠n. \s1 San­tiago y Juan tasquiniy Jesús aktum li̠tlá̠n \r (Mateo 20.20‑28) \p \v 35 Aca­li̠stá̠n xla­ka­huasán Zebedeo xca̠­hua­nicán San­tiago y Juan talak­ta­la­ca­tzú­hui̠lh Jesús y tahuá­nilh: \p —Quim­pu̠­chi­nacán, cla­cas­qui­ná̠hu xqui­la̠t­la­hua­níhu aktum li̠tlá̠n hua̠ntu̠ cca̠­mak­squim­pu­tuná̠n. \p \v 36 Jesús ca̠huá­nilh: \p —¿Túcu lacas­qui­ná̠tit nac­tla­huay caj mila­ca­tacán? \p \v 37 Xlacán tahuá­nilh: \p —Acxni̠ huix naca̠­maka­tla­ja­ko̠ya xli̠­hua̠k hua̠nti̠ tasi̠­tzi̠­niyá̠n y natzu­cuya ma̠pek­si̠­nana antá nac li̠pa̠­xúhu mim­pu̠­ma̠­peksí̠n, xqui­la̠­ma̠x­quí̠hu quilh­ta­macú xac­ta­hui­la­chá̠hu nac mim­pa̠xtú̠n xla­cata nac­ca̠­ta̠­ma̠­pek­si̠­naná̠n. \p \v 38 Jesús ca̠kálh­ti̠lh: \p —Hui­xinín ni̠para tzinú catzi̠­yá̠tit hua̠ntu̠ squim­pá̠tit. ¿Lac­pu­hua­ná̠tit pi̠ tla̠n nata̠­ya­ni­yá̠tit nac a̠má lanca tapa̠tí̠n hua̠ntu̠ aquit cámaj pa̠ti̠y? \p \v 39 Xlacán takalh­tí̠­nalh: \p —Nac­pa̠­ti̠­yá̠hu. \p Jesús ca̠hua­nipá: \p —Xli̠­ca̠na pim­pá̠tit li̠pa̠­ti̠­yá̠tit tapa̠tí̠n hua̠ntu̠ aquit ámaj quiok­spulay, y na̠chuna li̠túm pim­pá̠tit pa̠ti̠­yá̠tit hua̠ntu̠ aquit cámaj pa̠ti̠y, y juerza pim­pá̠tit ta̠ya­ni­yá̠tit. \v 40 Pero huá la̠ hui­xinín lacas­qui­ná̠tit nac­ca̠­hui­li̠yá̠n nac quim­pa̠xtú̠n acxni̠ nac­tzucuy ma̠pek­si̠nán, ni̠ aquit cca­tzi̠y sino xma̠n huá Quin­tla̠t Dios ámaj ca̠ma̠x­qui̠y hua̠nti̠ ca̠mi­ni̠niy y ca̠li̠­ka­lhi̠­má̠­calh. \p \v 41 Acxni̠ tacá­tzi̠lh xa̠maka­pi­tzí̠n xta­ma̠­kalh­ta­huaké̠n hua̠ntu̠ xta­la­cas­quín Juan chu San­tiago, tasi̠­tzí̠­nilh. \v 42 Jesús hua̠k ca̠ta­sá­nilh nata­ta­la­ca­tzu­hui̠y y chiné ca̠huá­nilh: \p —Hui­xinín catzi̠­yá̠tit xla­cata hua̠nti̠ xana­puxcun ma̠pek­si̠­naní̠n xalac aktum pu̠la­tama̠n xlacán hua̠k taakchipay la̠ta tu̠ huí nac ca̠chi­quí̠n y luu tli­hueke tahuili̠y xli̠­ma̠­peksí̠n, na̠chuná hua̠nti̠ xalac­ta­li̠­pa̠hu taak­ska­hui­mak­lhti̠y hua̠ntu̠ taka­lhi̠y ni̠ lac­ta­li̠­pa̠hu cris­tianos. \v 43 Pero hui­xinín hua̠nti̠ qui­la̠­ta̠­la­pu̠­la­yá̠hu ni̠chuná cati­ca̠­qui̠­tax­tunín, porque hua̠nti̠ luu tali̠­pa̠hu li̠tax­tu­putún nac milak­sti̠­pa̠ncán mejor huata caj caca̠­li̠­ma­cuánilh xa̠maka­pi­tzí̠n y cat­lá­hualh hua̠ntu̠ xlacán nata­li̠­ma̠­peksi̠y xcompañeros. \v 44 Y na̠chuná para tax­tu­ya̠chá cha̠tum la̠ hui­xinín hua̠nti̠ ca̠ma̠­pek­si̠­putún xa̠maka­pi­tzí̠n compañeros xta̠­chuná cumu la̠ xapuxcu, huata xlá luu mini̠niy nali̠­taxtuy cumu la̠ cha̠tum tasa̠cua hua̠nti̠ na̠ caj naka­lha­kax­mat­ni̠nán hua̠ntu̠ nali̠­ma̠­pek­si̠cán. \v 45 Xta̠­chuná cumu la̠ aquit Xata­lac­sacni Chixcú ni̠ huá clak­mini̠t nac ca̠quilh­ta­macú la̠qui̠ caj naqui­li̠­ma­cuanicán, huata huá clak­mini̠t la̠qui̠ chuná nac­ca̠­li̠­ma­cuaniy xa̠maka­pi­tzí̠n, y na̠chuna li̠túm la̠qui̠ aquit nac­ma­ca­ma̠sta̠y qui­la­táma̠t xpa̠­la­cata pi̠ tla̠n nac­ca̠­pa̠­la­ka­xo­ko̠nún xla­ta­ma̠tcán lhu̠hua cris­tianos. \s1 Jesús ma̠pacsay cha̠tum lakatzí̠n huanicán Bartimeo \r (Mateo 20.29‑34; Lucas 18.35‑43) \p \v 46 Tácha̠lh nac aktum ca̠chi­quí̠n hua­nicán Jericó, caj xta­ti̠­pun­tax­tu­má̠­nalh luu lhu̠hua cris­tianos xta­sta̠­la­ni­má̠­nalh Jesús. Acxni̠ aya xta­tax­tu­má̠­nalh nac a̠má ca̠chi­quí̠n cha̠tum laka­tzí̠n hua­nicán Bar­timeo xka­huasa xuani̠t Timeo, antá xuí nac xquilhpá̠n tiji csquima limos­na. \v 47 Acxni̠ xlá káx­matli pi̠ xta­la­ca­tzu­hui̠ma Jesús xalac Naza­ret a̠má laka­tzí̠n tzú­culh qui­lhaniy: \p —¡Jesús xli̠­ta­la­ka­pasni David, cat­lahua li̠tlá̠n caqui­ma̠­la­cát­la̠nti! \p \v 48 Lhu̠hua ti̠ tala­ca­quílh­ni̠lh xla­cata cacs caqui­lhua, pero xlá li̠huaca tzú­culh qui­lhaniy: \p —¡Jesús xli̠­ta­la­ka­pasni David, cat­lahua li̠tlá̠n caqui­ma̠­la­cát­la̠nti! \p \v 49 Jesús chókoj lalh y ca̠huá­nilh xa̠maka­pi­tzí̠n cris­tianos: \p —Cahua­nítit camilh tamá laka­tzí̠n. \p Y cha̠tum alh tasaniy y chiné huá­nilh: \p —Catu̠x­ca̠ni, kahua; cata̠ya porque Jesús tasa­nimá̠n. \p \v 50 Xlá lhken ma̠kó­sulh xmac­ta­huaca nac tíyat, la̠li̠­huán tá̠yalh y tala­ca­tzú­hui̠lh antaní xyá Jesús. \v 51 Jesús kalhás­quilh: \p —¿Túcu laca­squina cac­tlá­hualh mila­cata? \p Amá laka­tzí̠n chiné kalh­tí̠­nalh: \p —Quim­pu̠­chiná, aquit clac­pu­huán xac­la­ca­huá̠­nalh. \p \v 52 Jesús huá­nilh: \p —Tla̠ná li̠pa̠­xúhu napina nac mín­chic. Huix aya pímpa̠t laca­hua̠­nana porque qui­li̠­pa̠­hua­ni̠ta. \p Amá laka­tzí̠n acxni­tuncán laca­huá̠­nalh y na̠ sta̠­lá­nilh Jesús antaní xlá xama. \c 11 \s1 Jesús tanu̠ya̠chá nac xaca̠chiquí̠n Jerusalén \r (Mateo 21.1‑11; Lucas 19.28‑40; Juan 12.12‑19) \p \v 1 Acxni̠ tácha̠lh nac aktum ke̠stí̠n hua­nicán Monte de los Olivos, xma̠­la­ka­tancs aktiy ca̠chi­quí̠n ca̠hua­nicán Bet­fagé y Betania, u̠ma̠ko̠lh ca̠chi­quí̠n ta̠pek­sto­kuila­ko̠lh Jeru­salén, Jesús ca̠má­ca̠lh cha̠tiy xdis­cí­pulos \v 2 y ca̠huá­nilh: \p —Capim­pítit nac a̠má ca̠chi­quí̠n hua̠ntu̠ hui­lachi tuncán, acxni̠ nachi­pi­ná̠tit nac aktum chiqui hui­xinín naucxi­lhá̠tit pi̠ chi̠­ya̠­hua­cani̠t tantum burro hua̠ntu̠ ni̠ti̠ a̠ ke̠ta­huilay, la̠li̠­huán nax­cu­tá̠tit y nali̠­ta­ná̠tit. \v 3 Y para tícu naca̠­hua­niyá̠n túcu li̠la­yá̠tit, hui­xinín cahua­nítit: “Quim­pu̠­chi­nacán mac­la­cas­quim­putún y pálaj napu̠s­pit­paray.” \p \v 4 Xlacán táalh y xli̠­ca̠na tama̠­nók­lhulh tantum burro xchi̠­ya̠­hua­cani̠t nac xtan­quilhtí̠n aktum chiqui lacatzú cmá̠­lacchi. Xlacán táx­cutli \v 5 y hua̠nti̠ antá xta­la­yá̠­nalh lacatzú taúcxilhli hua̠ntu̠ xtat­la­hua­má̠­nalh, chiné ca̠hua­níca: \p —¿Túcu tla­hua­pu­tu­ná̠tit? ¿Túcu li̠la­yá̠tit xcu­tá̠tit tamá burro? \p \v 6 Ama̠­ko̠lh dis­cí­pulos chuná takalh­tí̠­nalh la̠ xca̠­hua­nini̠t Jesús y niaj tu̠ ca̠hua­ní­calh, ca̠ma̠x­quí̠­calh tala­cas­quín natalé̠n. \v 7 Tali̠­mí­nilh a̠má burro antaní xuí Jesús y tali̠­ke̠t­la­pá­nilh clha­ka̠tcán, Jesús ke̠táhui \v 8 y la̠li̠­huán táalh pekán cJerusalén. Lhu̠hua ti̠ tzú­culh tata­rami̠y clha­ka̠tcán nac tiji antaní xla­cama y maka­pi­tzí̠n tzú­culh taca̠y lactzú xmakx­pi̠ní̠n ke̠ske y na̠ xta­ta­rami̠y nac tiji. \p \v 9 Y lhu̠hua cris­tianos ti̠ xta­pu̠­la­má̠­nalh xa̠hua ti̠ xta­sta̠­la­ni­ti̠­lhay chiné tzú­culh tama̠­tasi̠y: \p —¡Cama̠x­quí̠hu cá̠cni̠t Dios! ¡Dios casi­cu­la­na̠t­lá­hualh eé chixcú hua̠nti̠ xlá maca­mima! \v 10 ¡Dios casi­cu­la­na̠t­lá­hualh xli̠­ma̠­peksí̠n hua̠ntu̠ xlá ma̠la­ka­cha̠ni̠t xla­cata naquin­ca̠­ma̠­pek­si̠yá̠n na̠chuná la̠ ma̠pek­sí̠­nalh xamaká̠n quin­quilh­tzu­cutcán rey David! ¡Cala­ka­chix­cu­huí̠hu Dios caj xpa̠­la­cata tu̠ tla­huama! \p \v 11 Pus chuná tanu̠chá Jesús nac Jeru­salén, aca­li̠stá̠n alh nac lanca pu̠si­culan xalac Jeru­salén. Y acxni̠ ko̠ta­nu̠­ko̠lh ca̠ta̠ampá xdis­cí­pulos nac Betania porque aya xca̠s­ma­lan­kama. \s1 Jesús lacaquilhni̠y akatum suji porque ni̠tu̠ xkalhi̠y xtahuácat \r (Mateo 21.18‑19) \p \v 12 Li̠cha̠lí tzi̠sa Jesús taca̠xpá nac Betania y la̠ta xtla̠­huama xlá tzú­culh tzincsa. \v 13 Ali̠­mákat úcxilhli akatum suji luu stakni̠t xtá̠ya xapalhma, alh ucxilha para xka­lhi̠y xta­huácat pero ni̠tu̠ mac­lá­nilh acxni̠ lák­cha̠lh porque ni̠ xquilh­ta­macú xuani̠t la̠ nata­huacay xta­huácat. \v 14 Jesús chiné huá­nilh a̠má suji: \p —Aquit cla­cas­quín pi̠ niaj para cha̠tum cris­tiano nahua­paray min­ta­huácat. \p Y xta­ma̠­kalh­ta­huaké̠n hua̠k takáx­matli hua̠ntu̠ huá­nilh a̠má suji. \s1 Jesús ca̠pu̠tlakaxtuy hua̠nti̠ xtasta̠namá̠nalh nac lanca pu̠siculan xalac Jerusalén \r (Mateo 21.12‑17; Lucas 19.45‑48; Juan 2.13‑22) \p \v 15 Caj li̠puntzú tácha̠lh nac Jeru­salén, Jesús tuncán ta̠nu̠lh nac lanca pu̠si­culan y tzú­culh ca̠ta­mac­xtuy hua̠nti̠ antá xta­sta̠­na­má̠­nalh xa̠hua ti̠ xta­ta­ma̠­hua­na­má̠­nalh nac xtan­quilhtí̠n pu̠si­culan, ca̠ma̠k­pu̠s­pít­nilh xme­sajcán hua̠nti̠ xta­lak­pa­li̠­má̠­nalh tumi̠n xa̠hua ti̠ xta­ka­lhi̠y xpa̠­lo­ko­yucán ca̠na̠spu̠n y xtasta̠y. \v 16 Niajti̠ má̠x­qui̠lh quilh­ta­macú xla­cata nata̠­ta­nu̠­ya̠chá xlí̠sta̠t nac xtan­quilhtí̠n pu̠si­culan. \v 17 Y chiné ca̠huá­nilh a̠ma̠ko̠lh lac­chix­cu­huí̠n: \p —Nac xta­chu­huí̠n Dios hua̠ntu̠ tatzok­ta­hui­lani̠t nac li̠kalh­ta­huaka chiné huan: “Umá quín­chic luu cajhuá nali̠­ma̠x­tucán pi̠ antá naquin­ta­kalh­ta­hua­kaniy xli̠­hua̠k cris­tianos cani̠huá xalaní̠n”, pero hui­xinín aya li̠ma̠x­tu­ni̠­tátit cumu la̠ xpu̠­ta­tze̠k­nicán kalha̠­naní̠n. \p \v 18 Maka­pi­tzí̠n xma̠­kalh­ta­hua­ke̠­nacán judíos xa̠hua xana­puxcun cura takáx­matli hua̠ntu̠ xlá xqui­lhuama huata tzú­culh talac­pu­tzay lácu natat­la­huay xla­cata tze̠k nata­makni̠y, porque xta­pe̠­cuaniy la̠ta xca̠­ma̠­kalh­chu­hui̠ni̠y cris­tianos y xli̠­hua̠k xta­ca̠­naj­laniy hua̠ntu̠ xlá xca̠­li̠­ta̠­chu­hui̠nán. \v 19 Acxni̠ aya tzú­culh ca̠s­ma­lankán Jesús ca̠ta̠­ta­ca̠xpá xdis­cí­pulos y ca̠ta̠ampá cBetania. \s1 Suji sca̠cni̠t hua̠ntu̠ tilacaquílhni̠lh Jesús \r (Mateo 21.20‑22) \p \v 20 Li̠cha̠lí laca­tzi̠sa lacatzú tati̠­táx­tulh antaní xyá a̠má suji hua̠ntu̠ tila­ca­quílh­ni̠lh Jesús y taúcxilhli pi̠ hua̠k csca̠c­ko̠ni̠t la̠ta xakán hasta xtan­káxe̠k. \v 21 Pedro laca­pa̠s­tac­tá̠­yalh y chiné huá­nilh Jesús: \p —Quim­pu̠­chi­nacán, caúcxilhti a̠má suji hua̠ntu̠ tila­ca­quilhni ko̠tán, aya acsca̠c­ta̠­ya­ko̠ni̠t. \p \v 22 Jesús chiné kálh­ti̠lh: \p —Huá lí̠lalh xla­cata nali̠­pa̠­hua­ná̠tit Dios. \v 23 Pus luu xli̠­ca̠na cca̠­hua­niyá̠n para tícu nahuaniy eé ke̠stí̠n: “Cata­ke̠nu la̠ tahuila y capit taju̠ya nac pupunú”, para xlá ca̠najlay y catzi̠y pi̠ chuná naqui̠­taxtuy xli̠­ca̠na chuná ámaj qui̠­tax­tuniy. \v 24 Na̠chu­na­li̠túm para túcu namaks­qui­ná̠tit Dios acxni̠ hui­xinín nakalh­ta­hua­ka­ni­yá̠tit, para li̠pa̠­hua­ná̠tit y catzi̠­yá̠tit pi̠ xlá amá̠n ca̠ma̠x­qui̠yá̠n xli̠­ca̠na chuná naca̠­qui̠­tax­tu­niyá̠n. \v 25 Na̠chu­na­li̠túm acxni̠ hui­xinín nakalh­ta­hua­ka­ni­yá̠tit Dios, para tícu min­ta̠­cris­tiano ta̠ra̠t­la­hua­ni̠tán y ta̠la̠­ma­ka­si̠­tzi̠­ni̠tán, pus huata pu̠lhá cata̠­pa̠ti y cama̠­tzan­ke̠­nani laquimpi Min­tla̠­ticán hua̠nti̠ hui­lachá nac akapú̠n na̠ naca̠­ma̠­tzan­ke̠­na­niyá̠n min­ta­la̠­ka­lhi̠ncán. \v 26 Pero para hui­xinín ni̠ nala̠­ma̠­tzan­ke̠­na­ni­yá̠tit hua̠ntu̠ ca̠t­la­hua­ni­ni̠tán min­ta̠­cris­tiano, pus na̠chuná Min­tla̠­ticán Dios hua̠nti̠ hui­lachá nac akapú̠n na̠ ni̠ cati­ca̠­ma̠­tzan­ke̠­nanín min­ta­la̠­ka­lhi̠ncán. \s1 Hui̠nti̠ ni̠tu̠ taliucxilha xli̠ma̠peksí̠n Jesús \r (Mateo 21.23‑27; Lucas 20.1‑8) \p \v 27 Tatas­pitpá nac Jeru­salén y acxni̠ xta­lak­cho­ko­pu̠lay Jesús nac pu̠si­culan talak­ta­la­ca­tzú­hui̠lh xana­puxcun cura chu xma̠­kalh­ta­hua­ke̠­nacán judíos, xa̠hua lak­ko̠­lu­tzi̠nni ma̠pek­si̠­naní̠n. \v 28 Chiné taka­lhás­quilh: \p —¿Túcu xpa̠­la­cata huix li̠si̠­tzi̠ya la̠ta tu̠ lama nac pu̠si­culan? ¿Tícu ma̠x­qui̠­ni̠tán li̠ma̠­peksí̠n xla­cata chuná nat­la­huaya? \p \v 29 Pero Jesús ca̠kálh­ti̠lh: \p —Pus aquit na̠ huí hua̠ntu̠ camá̠n ca̠kalh­pu­tzayá̠n, para hui­xinín naqui­la̠­kalh­ti̠­yá̠hu pus aquit na̠ nac­ca̠­hua­niyá̠n tícu qui­ma̠x­qui̠ni̠t li̠ma̠­peksí̠n xla­cata hua̠ntu̠ ctla­huay. \v 30 La̠n­chuj tuncán caqui­la̠­hua­níhu, ¿tícu má̠x­qui̠lh li̠ma̠­peksí̠n Juan Bau­tista xla­cata naakmu­nu̠nún, pi̠ huá Dios osuchí lac­chix­cu­huí̠n? \p \v 31 Xlacán tzú­culh tala̠­li̠­ta̠­kalh­chu­hui̠nán, xta­la̠­ka­lhas­quín y xta­la̠­huaniy: \p —Para nahua­ni­yá̠hu pi̠ Dios ma̠la­ká­cha̠lh naquin­ca̠­hua­niyá̠n: “¿Lácu chi̠nchú ni̠ li̠ca̠­naj­la­nítit hua̠ntu̠ ca̠li̠­ta̠­chu­hui̠nán?” \v 32 Y para nahua­ni­yá̠hu pi̠ huá cris­tianos li̠ma̠­pék­si̠lh na̠ ni̠lay. \p Pus ni̠chuná xta­li̠­kalh­ti̠­nam­putún porque xta­ca­tzi̠y pi̠ luu lhu̠hua xca̠­naj­la­ni­cani̠t xla­cata pi̠ Dios xli̠­ca̠na xma̠­la­ka­cha̠ni̠t Juan Bau­tista naliakchu­hui̠nán xta­la­ca­pa̠s­tacni, huá xta­li̠­pe̠­cuaniy xli̠­lhu̠hua cris­tianos; y xlacán ni̠ tacá­tzi̠lh lácu nata­kalh­ti̠nán. \v 33 Chiné tali̠­huá­nilh Jesús: \p —Ni̠ cca­tzi̠­yá̠hu. \p Jesús ca̠kálh­ti̠lh: \p —Pus na̠ ni̠para aquit cac­ti­ca̠­huanín tícu qui­ma̠x­qui̠ni̠t li̠ma̠­peksí̠n xla­cata la̠ta tu̠ aquit tla̠n ctla­huay. \c 12 \s1 Xatakalhchuhuí̠n ti̠ ni̠ xalacuán tasa̠cuá̠n \r (Mateo 21.33‑46; Lucas 20.9‑19) \p \v 1 Caj li̠puntzú Jesús tzú­culh ca̠ma̠­kalh­chu­hui̠ni̠y cris­tianos, caj ca̠li̠­ta̠­chu­huí̠­nalh aktum takalh­chu­huí̠n, chiné ca̠huá­nilh: \p —Maktum quilh­ta­macú xuí cha̠tum chixcú chalh nac xpu̠­cuxtu lhu̠hua xali̠­chánat uva. Xlá li̠huana̠ sti­lim­pá­calh, aca­li̠stá̠n tlá­hualh aktum lanca torre antaní nata­huacay ti̠ namak­ta­kalha xta­chaná̠n. Y na̠ tlá­hualh xpu̠­chitni la̠qui̠ antá nalak­chita xuvas acxni̠ nacha̠y. Ni̠ maka̠s quilh­ta­macú xlá ca̠ma̠­cuentáj­li̠lh maka­pi­tzí̠n tasa̠­cuá̠n xca̠­ta­cuxtu, xlá alh latama̠y mákat ca̠chi­quí̠n. \v 2 Acxni̠ lák­cha̠lh quilh­ta­macú la̠ta tzucuy cha̠y y lak­chitcán uvas, xlá ma̠la­ká­cha̠lh cha̠tum xta­sa̠cua xla­cata naca̠s­qui­nicán hua̠ntu̠ xlak­chá̠n xlá nachipay xata­chitni uvas. \v 3 Pero xlacán tachí­palh, la̠n taakka­xí­mi̠lh, caj chu­natá tama­ca̠mpá y ni̠tu̠ tamá̠x­qui̠lh tachitni. \v 4 Amá xapu̠­chiná pú̠cuxtu ma̠la­ka­cha̠pá tunuj­li̠túm xta­sa̠cua, pero xla̠ taliacta­lan­chí­palh chí­huix, taákpak­lhli y cala̠huá tahuá­nilh. \v 5 Xapu­chiná ca̠ta­cuxtu ma̠la­ka­cha̠pá a̠cha̠tum xta­sa̠cua, pero xlá mak­ni̠­canchá. Na̠chuná lhu̠hua ca̠ma̠­la­ka­cha̠pá xta­sa̠­cuá̠n; hui̠ntí ca̠mak­ní̠­calh y maka­pi­tzí̠n ca̠lak­ka­xi­mí̠­calh. \p \v 6 ’Amá ko̠lu­tzí̠n a̠hua­tiyá chú xka­lhi̠y cha̠tum xka­huasa luu xli̠­ca̠na xpa̠x­qui̠y; xlac­pu­huán: “Para nac­ma̠­la­ka­cha̠y quin­ka­huasa, ma̠x a̠huayu nata­kax­matniy hua̠ntu̠ naca̠­huaniy.” Xli̠­ca̠na ma̠la­ká­cha̠lh xka­huasa. \v 7 Y acxni̠ ca̠lák­cha̠lh a̠má kahuasa, a̠ma̠ko̠lh tasa̠­cuá̠n chiné tzú­culh tala̠­huaniy: “Huá tamá kahuasa ti̠ nata­mak­xtek­niko̠y pu̠tum u̠má pú̠cuxtu, huata mejor camak­ní̠hu la̠qui̠ aquinín naquin­ca̠­ta­mak­xtek­ni­ko̠yá̠n.” \v 8 Amá xka­huasa xapu̠­chiná a̠má pú̠cuxtu tachí­palh tamák­ni̠lh y tata­mác­xtulh xti­yat­li̠hua, táalh tamakán nac xqui­lhapá̠n pú̠cuxtu. \p \v 9 Jesús ca̠ka­lhás­quilh a̠ma̠ko̠lh lac­chix­cu­huí̠n hua̠nti̠ xta­kax­mat­ni­má̠­nalh: \p —¿Túcu hui­xinín lac­pu­hua­ná̠tit nat­la­huay a̠má xpu̠­china pú̠cuxtu? Pus eé xapu̠­chiná ámaj min y naca̠­mak­ni̠ko̠y a̠ma̠ko̠lh ni̠ lacuán tasa̠­cuá̠n y xlá naca̠­ma̠x­qui̠y xpu̠­chaná̠n tunuj tasa̠­cuá̠n. \p \v 10 ’Hui­xinín, ¿Pi̠ nia̠ li̠kalh­ta­hua­ka­yá̠tit la̠ tatzokni̠t xta­chu­huí̠n Dios nac li̠kalh­ta­huaka? Lacatum chiné tatzokni̠t: \q1 Amá lanca chí­huix hua̠ntu̠ tita­lak­má­kalh tzap­snaní̠n porque tita­lac­púhua pi̠ ni̠tu̠ li̠ma­cuán, \q1 huata la̠nchú huá luu li̠ma­cuama porque huá ani̠t li̠jaxko̠y la̠ta xli̠­lanca chiqui. \q1 \v 11 Pero huá Quim­pu̠­chi­nacán Dios hua̠nti̠ lac­lhca̠ni̠t xla­cata chuná naqui̠­taxtuy \q1 la̠qui̠ aquinín caj cacs nali̠­la­ca­hua­ná̠hu la̠ta túcu tla­huani̠t. \p \v 12 Pus xlacán xta­chi̠­le̠m­putún Jesús porque xtaaka­ta̠k­sni̠t pi̠ caj xlac­sacni̠t u̠má takalh­chu­huí̠n xla­cata naca̠­li̠­ma̠­la­ca­hua̠ni̠y. Pero cumu lhu̠hua cris­tianos xta­la­yá̠­nalh hua̠nti̠ xta­ca̠­naj­la­nini̠t xta­chu­huí̠n pus tapé̠­cualh chicá nata­si̠­tzi̠niy, y huata mejor caj taak­xtek­yá̠­hualh y taalhá. \s1 Kalhasquincán Jesús para mini̠niy lakaxoko̠nuncán \r (Mateo 22.15‑22; Lucas 20.20‑26) \p \v 13 Caj li̠puntzú hua̠nti̠ xta­si̠­tzi̠niy Jesús tama̠­la­ká­cha̠lh maka­pi­tzí̠n fariseos xa̠hua ti̠ xta­ta̠­yá̠­nalh rey Herodes, caj xta­ma̠­kalh­pu­tza̠­ni̠­putún chicá para túcu ni̠tlá̠n naca̠­li̠­chu­hui̠nán ma̠pek­si̠­naní̠n la̠qui̠ chuná nata­ma̠­la­capu̠y. \v 14 Acxni̠ talák­chilh chiné taka­lhás­quilh: \p —Ma̠kalh­ta­hua­ke̠ná, cca­tzi̠­yá̠hu xla­cata hua̠ntu̠ huix huana luu huá talu­lóktat, y huix ni̠ti̠cu li̠quilh­pu­huana y hua­niya hua̠ntu̠ ni̠tlá̠n tla­huama, ma̠squi lhu̠hua hua̠nti̠ ni̠ taliucxilh­pu­tuná̠n, huata laca­squina xli̠­pu̠tum cris­tianos nata­la­ka­pasa la̠ta lácu Dios lacas­quín nata­la­tama̠y. Pus caqui­la̠­hua­níhu, ¿pi̠ lak­chá̠n la̠ta cla­ka­xo­ko̠­nu­ni­yá̠hu a̠má xapuxcu gobier­no xalac Roma? ¿Pi̠ tla̠n cla­ka­xo­ko̠­nu­ni­yá̠hu o ni̠tlá̠n la̠ cla­ka­xo­ko̠­nu­ma̠­náhu? \p \v 15 Jesús xca­tzi̠y pi̠ caj xta­kalh­pu­tza­má̠­nalh y chiné ca̠huá­nilh: \p —¿Túcu xpa̠­la­cata hua­tiyá chú qui­la̠­lac­pu­tza̠­na­ni­má̠hu hua̠ntu̠ tla̠n naqui­la̠­li̠­ma̠­ma­ko­si̠­ya̠­hua­yá̠hu? Cali̠­tátit okxtum tumi̠n la̠qui̠ nacuc­xilha. \p \v 16 Li̠mi­nica okxtum tumi̠n, acxni̠ úcxilhli Jesús ca̠ka­lhás­quilh: \p —¿Tícu xla­capú̠n talh­ca̠ni̠t eé, y tícu xta­cu­huiní tatzok­ta­hui­lani̠t nac eé tumi̠n? \p Xlacán takalh­tí̠­nalh: \p —Huá xla­capú̠n xapuxcu ma̠pek­si̠ná romano. \p \v 17 Jesús ca̠huá­nilh: \p —Pus cama­ca­ma̠x­quí̠tit gobier­no hua̠ntu̠ lak­chá̠n gobier­no, y na̠chuná cama­ca­ma̠x­quí̠tit Dios hua̠ntu̠ lak­chá̠n nama­ca­ma̠x­qui̠­yá̠tit. \p Xlacán caj cacs tala­cáhua y niaj xta­ca­tzi̠y túcu nata­ka­lhas­quim­paray. \s1 Jesús kalhasquincán para talacastacuanán ni̠n \r (Mateo 22.23‑33; Lucas 20.27‑40) \p \v 18 Aca­li̠stá̠n táalh tata̠­chu­hui̠nán Jesús maka­pi­tzí̠n sadu­ceos. Uma̠­kó̠lh cris­tianos xta­huán pi̠ xli̠s­tacni cha̠tum cris­tiano ni̠ cati­la­cas­ta­cuánalh acxni̠ nani̠y, pus huá xpa̠­la­cata tali̠­ka­lhás­quilh: \p \v 19 —Ma̠kalh­ta­hua­ke̠ná, Moisés quin­ca̠­mak­xtek­ni­ni̠tán aktum tapéksi̠t, para cha̠tum chixcú nani̠y naak­xtek­makán xpusca̠t y ni̠tu̠ ta̠ká­lhi̠lh xca­mancán, tla̠n hua­tiyá cha̠tum xta̠lá nata̠­ta­maka­xtoka xya̠stá y nata̠­ka­lhi̠y xca­mancán la̠qui̠ ni̠ nalak­sputa xta­cu­huiní xta̠lá hua̠nti̠ ni̠lh. \v 20 Pus maktum quilh­ta­macú xta­hui­lá̠­nalh kalha­tujún laka­huasán li̠na­ta̠lán, xapuxcu tama­káx­tokli, y ni̠ li̠maka̠s ni̠lh pero ni̠ taká­lhi̠lh xca­mancán. \v 21 Xli̠­cha̠tiy xta̠lá ta̠ta­ma­káx­tokli xya̠stá, y ni̠ li̠maka̠s quilh­ta­macú xlá na̠ ni̠pá y ni̠para huá ta̠ká­lhi̠lh xca­mancán. Na̠ chuná okspú­lalh xli̠­ka­lha­tutu. \v 22 Y pu̠tum xli̠­ka­lha­tu­juncán hua̠k tata̠­ta­ma­káx­tokli a̠má pusca̠t, y ni̠para cha̠tum ta̠ká­lhi̠lh xca­mancán. Y ni̠ li̠maka̠s a̠má pusca̠t na̠ ni̠lh. \v 23 Chi̠nchú acxni̠ xli̠s­tac­nicán nata­la­cas­ta­cuanán nac ca̠li̠ní̠n y nata­la­ta­ma̠­paray, ¿tícuya̠ chixcú luu xpusca̠t ámaj huán, pus hua̠k tata̠­ta­ma­káx­tokli xka­lha­tu­juncán? \p \v 24 Jesús ca̠kálh­ti̠lh: \p —Hui­xinín luu xli̠­ca̠na aktzan­ka̠­ni̠­tátit porque ni̠ catzi̠­yá̠tit y ni̠ aka­ta̠k­sá̠tit lácu huan xta­chu­huí̠n Dios hua̠ntu̠ tatzok­ta­hui­lani̠t nac li̠kalh­ta­huaka, y na̠ ni̠para catzi̠­yá̠tit lácu kalhi̠y xli̠t­li­hueke Dios, lácu xlá ca̠li̠­ka­lhi̠­ma̠chá xli̠s­tac­nicán ní̠n nac akapú̠n acxni̠ xlá naca̠­ma̠­laca­stac­uani̠y nac ca̠li̠ní̠n. \v 25 Porque acxni̠ ni̠n nata­la­cas­ta­cuanán nac ca̠li̠ní̠n a̠ma̠ko̠lh lac­chix­cu­huí̠n xa̠hua lac­pus­ca̠tní̠n niaj ti̠ cati­ta­ma­káx­tokli, ni̠para cati­ta­ká­lhi̠lh xlac­tzu­ma­jancán hua̠nti̠ nata­ma̠­maka­xtoka, porque chuná nata­li̠­taxtuy cumu la̠ xán­geles Dios hua̠nti̠ tahui­la̠­nanchá nac akapú̠n. \v 26 Chú xla­cata para nata­la­cas­ta­cuanán ni̠n, osuchí ni̠ nata­la­cas­ta­cuanán, ¿pi̠ ni̠ aka­ta̠k­sá̠tit lácu huam­putún li̠kalh­ta­huaka hua̠ntu̠ tzokli Moisés acxni̠ xlá tzokli la̠ ta̠chu­huí̠­nalh Dios nac akatum actzu̠ quihui acxni̠ xak­xko­ta̠­yama? Chiné huá­nilh: “Aquit xDios Abraham xa̠hua xlá Isaac chu xlá Jacob.” \v 27 Antá huam­putún pi̠ hua̠nti̠ tala­má̠­nalh xas­tacná nac ca̠quilh­ta­macú chu hua̠nti̠ aya tani̠ni̠t lac­xtum lá̠m­para xas­tac­nacú tala­má̠­nalh, porque Dios ni̠ huá xDioscán ni̠n sinoque hua̠nti̠ tala­má̠­nalh xas­tacná. \s1 Jesús kalhasquincán xatúcu xli̠ma̠peksí̠n Dios tlak xlacasquinca \r (Mateo 22.34‑40) \p \v 28 Cha̠tum xma̠­kalh­ta­hua­ke̠­nacán judíos xlá xka­lha­kax­matma la̠ xca̠­ta̠­la̠­hua­nima Jesús a̠má lac­chix­cu­huí̠n, y cumu aká­ta̠ksli pi̠ tla̠n xkalh­ti̠­nani̠t, na̠ tala­ca­tzú­hui̠lh xla­cata nakalh­pu­tzay, chiné kalhás­quilh: \p —La̠ta xli̠­pacs li̠ma̠­peksí̠n hua̠ntu̠ Dios ma̠s­ta̠ni̠t nat­la­hua­yá̠hu, ¿xatú­cuya̠ tlak xla­ca­squinca? \p \v 29 Jesús kálh­ti̠lh: \p —Hua̠ntu̠ tlak xla­ca­squinca li̠ma̠­peksí̠n la̠ta xli̠­pacs chiné huan: “Cakax­páttit cha̠­tunu hui­xinín xalac Israel, huá Quim­pu̠­chi­nacán Dios xta̠stum huá Dios, ni̠ti̠ a̠cha̠tum anán, y xma̠nhuá Mim­pu̠­chiná nat­la­huaya. \v 30 Huá capa̠xqui y cali̠­pá̠­huanti Mim­pu̠­chiná Dios xli̠­hua̠k minacú, xli̠­hua̠k mili̠s­tacni, xli̠­hua̠k min­ta­la­ca­pa̠s­tacni y xli̠­hua̠k mili̠t­li­hueke.” \v 31 Y xli̠­kam­pa̠tiy li̠ma̠­peksí̠n hua̠ntu̠ na̠ caj xta̠­chuná, chiné huan: “Cala­ka­lhá­manti min­ta̠­cris­tiano xta̠­chuná cumu la̠ me̠cstu laka­lha­man­cana.” Huá la̠ta u̠ma̠ko̠lh kam­pa̠tiy li̠ma̠­peksí̠n ni̠ anán a̠kam­pa̠tum hua̠ntu̠ tlak xla­ca­squinca o hua̠ntu̠ Dios lacas­quín nama̠­kan­tax­ti̠­yá̠hu. \p \v 32 Amá xma̠­kalh­ta­hua­ke̠­nacán judíos huá­nilh Jesús: \p —Ma̠kalh­ta­hua­ke̠ná, luu cma̠t­la̠nti̠y tu̠ huana, pus xli̠­ca̠na hua̠ntu̠ huana, caj xma̠n cha̠tum Dios kalhi̠­yá̠hu y ni̠ti̠ anán a̠cha̠tum. \v 33 Pus xli̠­cána luu qui­li̠­pa̠x­qui̠tcán Dios xli̠­hua̠k qui­na­cujcán, xli̠­hua̠k quin­ta­la­ca­pa̠s­tac­nicán, xli̠­hua̠k qui­li̠s­tac­nicán y xli̠­hua̠k qui­li̠t­li­hue­kecán. Pus hua̠nti̠ tla­huay eé kam­pa̠tiy li̠ma̠­peksí̠n nac xla­táma̠t a̠tzinú maka­pa̠­xu­huay Dios ni̠xa­chuná la̠ta túcu nahui­li̠­nicán nac pu̠si­culan, osuchí namak­ni̠­nicán qui­tzis­tancá̠n xla­cata nali̠­la­ka­chix­cu­hui̠­yá̠hu. \p \v 34 Acxni̠ káx­matli Jesús la̠ aksti̠tum kálh­ti̠lh a̠má chixcú, chiné huá­nilh: \p —Pus huix aka­tá̠k­spa̠t la̠ Dios ma̠pek­si̠­nam­putún nac mila­táma̠t, y la̠m­para niaj mákat nata­nu̠­ya̠pi nac xta­péksi̠t Dios. \p Aca­li̠stá̠n niaj tícu kalhás­quilh para túcu. \s1 Jesús li̠chuhui̠nán hua̠nti̠ luu xli̠ca̠na xtla̠t \r (Mateo 22.41‑46; Lucas 20.41‑44) \p \v 35 Antacú xlama Jesús nac pu̠si­culan y tzu­cupaj ca̠ma̠­kalh­chu­hui̠ni̠y cris­tianos, chiné ca̠ka­lhás­quilh: \p —¿Túcu xla­cata tali̠­huán xma̠­kalh­ta­hua­ke̠­nacán judíos xla­cata pi̠ Cristo hua̠nti̠ namín ca̠lak­ma̠x­tuyá̠n mat xli̠­ta­la­ka­pasni xamaká̠n rey David nahuán? \v 36 Porque maktum quilh­ta­macú hua­tiyá rey David acxni̠ Espíri­tu Santo ma̠lac­pu­huá̠­ni̠lh chiné tili̠­chu­huí̠­nalh Cristo: \q1 Quim­pu̠­chiná Dios chiné huá­nilh cha̠tum li̠túm ti̠ na̠ Quim­pu̠­chiná: \q1 “Cata­huila nac quim­pa̠xtú̠n xla­cata naquin­ta̠­ma̠­pek­si̠­nana, \q1 hasta acxni̠ aquit nac­ca̠­maka­tla­jako̠y pu̠tum hua̠nti̠ tasi̠­tzi̠­niyá̠n li̠mac­xtum nata­la­ka­chix­cu­hui̠yá̠n.” \m \v 37 Pus, ¿lácu chú lac­pu­hua­ná̠tit xla­cata Cristo xli̠­ta­la­ka­pasni nahuán rey David para hua­tiyá David xca̠c­ni̠­naniy xli̠­ma̠­pa̠­cu­hui̠y, Quim­pu̠china? \p Amá quilh­ta­macú luu lhu̠hua xta­kax­matniy xta­chu­huí̠n. \s1 Jesús lhu̠hua hua̠ntu̠ ca̠li̠ya̠huay xma̠kalhtahuake̠nacán judíos \r (Mateo 23.1‑36; Lucas 11.37‑54; 20.45‑47) \p \v 38 La̠ta Jesús xca̠­ma̠­kalh­chu­hui̠ni̠y cris­tianos chiné ca̠hua­nipá: \p —Ská­lalh cata­hui­látit ni̠ naca̠ak­ska­hui­mi̠yá̠n a̠má mima̠­kalh­ta­hua­ke̠­nacán hua̠nti̠ tama̠­siyuy xley Moisés. Xlacán tapu̠­la­ta­ma̠­putún lac­pu̠lhmá̠n clha­ka̠tcán y na̠ tala­kati̠y hua̠k naca̠c­ni̠­na­nicán antaní naca̠­xa­kat­li̠­pa̠x­tokcán nac tiji. \v 39 Acxni̠ taán nac pu̠si­culan tala­cas­quín naca̠­li̠­ka­lhi̠cán tlak lacuán pu̠tá­hui̠lh anta­nícu nata­ta­huilay, y na̠chuná tat­la­huay anta­nícu huí pu̠pa̠xcua. \v 40 Y hua̠nti̠ ca̠ni̠­makan­cani̠t lac­chaján taak­ska­hui­mak­lhti̠y xchiccán, la̠qui̠ ni̠ti̠ mat naca­tzi̠y lácu xta̠­yatcán maka̠s takalh­ta­hua­kaniy Dios. Pero ni̠para tzinú taca­tzi̠y xla­cata pi̠ a̠tzinú xlacán la̠n a̠ma̠ko̠lh tapa̠­ti̠nán. \s1 Xli̠mosna cha̠tum li̠ma̠xken pu̠ni̠ná \r (Lucas 21.1‑4) \p \v 41 Maktum quilh­ta­macú Jesús xuí lacatzú antaní hui­la­ko̠lh cajas xla limos­nas, xlá caj xca̠ucxilhma cris­tianos la̠ xta­ma­ju̠­má̠­nalh tumi̠n; y lac­rrico xta­maju̠y lhu̠hua tumi̠n. \v 42 Caj li̠puntzú chilh cha̠tum pu̠ni̠na pusca̠t luu xli̠­ca̠na li̠ma̠xken xuani̠t, y nac aktum caja xlá máju̠lh okxtiy tumi̠n xla cobre nitúcu tuncán xta­palh xuani̠t. \v 43 Jesús ca̠ta­sá­nilh xta­ma̠­kalh­ta­huaké̠n, chiné ca̠huá­nilh: \p —Xli̠­ca̠na cca̠­hua­niyá̠n, eé li̠ma̠xken viuda a̠tzinú lhu̠hua maju̠ni̠t tumi̠n nac caja ni̠xa­chuná a̠ma̠ko̠lh lac­rrico hua̠nti̠ tama­ju̠­ko̠ni̠t lhu̠hua tumi̠n. \v 44 Pus xlacán tama̠s­ta̠ni̠t hua̠ntu̠ aya xca̠aka­ta̠x­tu­nini̠t, pero xlá tamá pusca̠t caj la̠ta xca̠­ta­pobre ma̠s­ta̠­ko̠ni̠t hua̠ntu̠ xka­lhi̠y tu̠ xti­li̠­mac­uánilh. \c 13 \s1 Jesús li̠chuhui̠nán lácu ámaj laclay lanca pu̠siculan xalac Jerusalén \r (Mateo 24.1‑2; Lucas 21.5‑6) \p \v 1 Jesús aya xtax­tu­ma̠chi nac lanca pu̠si­culan xalac Jeru­salén y cha̠tum xdis­cí­pulo chiné huá­nilh: \p —Ma̠kalh­ta­hua­ke̠ná, caca̠úcxilhti lak­li̠­la­káti̠t chí­huix hua̠ntu̠ li̠ca̠x­tla­hua­cani̠t u̠má pá̠tzaps xla pu̠si­culan. \p \v 2 Jesús kálh­ti̠lh: \p —Luu tla̠n ucxílhpa̠t u̠ma̠ko̠lh chí­huix hua̠ntu̠ li̠ca̠x­tla­hua­cani̠t eé pu̠si­culan, pero ni̠ catzi̠ya xla­cata niaj maka̠s quilh­ta­macú eé pu̠si­culan niaj cati­ta­sí­yulh porque amá̠­calh lac­tilh­mi̠cán y niaj para aktum chí­huix cati­tahui antaní xca̠­hui­li̠­cani̠t. \s1 Jesús li̠chuhui̠nán la̠ amaj sputa ca̠quilhtamacú \r (Mateo 24.3‑28; Lucas 21.7‑24; 17.22‑24) \p \v 3 Y aca­li̠stá̠n ca̠tá̠alh xdis­cí­pulos nac aktum ke̠stí̠n hua­nicán Monte de los Olivos. Umá ke̠stí̠n luu xma̠­la­ka­tancs lanca pu̠si­culan nac Jeru­salén xuilachá. Acxni̠ antá tácha̠lh Jesús culucs táhui, y entonces Pedro, San­tiago, Juan xa̠hua Andrés talá­kalh y chiné tze̠k taka­lhás­quilh: \p \v 4 —Cla­cas­qui­ná̠hu xqui­la̠­hua­níhu túcuya̠ quilh­ta­macú chuná amaj lak­chá̠n xla­cata nalak­pon­ka­mi̠cán a̠má pu̠si­culan. ¿Túcu nali̠­ta­siyuy hua̠ntu̠ naliucxilh­ti­ya­yá̠hu xla­cata naca­tzi̠­yá̠hu aquinín pi̠ aya kan­tax­tuma hua̠ntu̠ la̠nchú qui­la̠­li̠­ta̠­chu­hui̠­na­ma̠­náhu? \p \v 5 Jesús ca̠kálh­ti̠lh: \p —Cuentaj cat­la­huátit ni̠ti̠ naca̠ak­ska­huiyá̠n. \v 6 Porque lhu̠hua ti̠ natamín xta̠­chuná cumu la̠ aquit nata­li̠­tax­tu­putún, y nata­huán: “Aquit Cristo”, lhu̠hua hua̠nti̠ nata­taak­ska­huiy y nata­ca̠­naj­laniy xta­chu­hui̠ncán. \v 7 Na̠chu­na­li̠túm hui­xinín pim­pá̠tit kax­pa­tá̠tit la̠ta nali̠­chu­hui̠­nancán cani̠huá tala­má̠­nalh guerras, pero hui­xinín ni̠ cape̠­cuántit porque tala­cas­quín pi̠ pu̠lh chuná nalay. Pero pu̠tum eé cajcu xquilh­tzúcut la̠ta tu̠ ámaj lay aca­li̠stá̠n. \v 8 Xli̠­lhu̠hua lac­lanca pu̠la­tama̠n ámaj ta̠la̠­la­ca­ta­huacay tunu pu̠la­tama̠n, y xli̠­lhu̠hua ca̠chi­quí̠n ámaj ta̠la̠­ma­ka­si̠­tzi̠y tunu ca̠chi­quí̠n. Tíyat lacaxtum amaj tachi­quiy nac ca̠quilh­ta­macú y nalay tatzín­c­stat. Pero pu̠tum u̠má cajcu li̠quilh­tzu­cuma nahuán la̠ta tu̠ ámaj min lanca tapa̠tí̠n. \p \v 9 ’Pero hui­xinín catat­li­huék­lhtit xpa̠­la­cata tu̠ naca̠ok­spu­layá̠n porque pim­pa̠­cántit ca̠ma­ca­ma̠s­ta̠­ca­ná̠tit nac xpu̠­ma̠­pek­si̠ncán lac­lanca napuxcún, y naca̠­ma̠­pa̠­ti̠­ni̠­ca­ná̠tit nac xpu̠­si­cu­lancán judíos, naca̠­li̠­pin­ca­ná̠tit nac xla­ca­ti̠ncán reyes caj quim­pa̠­la­cata; chuná hui­xinín tla̠n naqui­la̠­li̠­chu­hui̠­na­ná̠hu pi̠ xli̠­ca̠na qui­la̠­li̠­pa̠­hua­ná̠hu. \v 10 Pus la̠ta nia̠ lak­chá̠n nahuán quilh­ta­macú la̠ nakan­taxtuy hua̠ntu̠ cca̠­hua­nimá̠n u̠má quin­ta­chu­huí̠n hua̠ntu̠ ma̠sta̠y lak­táxtut amá̠­calh li̠chu­hui̠­nan­ko̠cán xli̠­ca̠­lanca ca̠quilh­ta­macú y hua̠k amá̠­calh laka­pascán. \v 11 Y acxni̠ hui­xinín naca̠­li̠­pin­ca­ná̠tit, ni̠ cali̠­pu­huántit xla­cata lácu nahua­ná̠tit, ni̠para a̠li̠sok cala­ca­pa̠s­táctit. Hui­xinín chuná nahua­ná̠tit hua̠ntu̠ Dios naca̠­ma̠­ca­tzi̠­ni̠yá̠n a̠má quilh­ta­macú, pus ni̠ hui­xinín cati­chu­hui̠­nántit sino huá a̠má Espíri­tu Santo ámaj chu­hui̠nán mim­pa̠­la­ca­tacán. \v 12 Amá quilh­ta­macú sacstu li̠na­ta̠lán taamá̠­nalh tala̠­ma­ca­ma̠sta̠y xla­cata naca̠­mak­ni̠cán, y maka­pi­tzí̠n nata­liak­ska­huinín hasta ma̠squi xca­mancán la̠qui̠ naca̠­mak­ni̠cán, y maka­pi­tzí̠n laka­huasán nata­liak­ska­huinín hasta ma̠squi xtla̠tcán la̠qui̠ na̠ naca̠­mak­ni̠cán. \v 13 Hua̠k cris­tianos ámaj ca̠si̠­tzi̠­niyá̠n caj xpa̠­la­cata ca̠naj­la­yá̠tit quin­ta­chu­huí̠n, pero hua̠nti̠ nata̠­yaniy y ni̠ nali̠­mak­xtek­ta̠yay xla­cata pi̠ qui­li̠­pa̠­huán hasta la̠ta nati̠­tax­tuko̠y u̠má ni̠lac­tlá̠n quilh­ta­macú pus huá tamá ámaj ma̠aka­pu̠­taxti̠y xli̠s­tacni. \p \v 14 ’Acxni̠ hui­xinín naucxi­lhá̠tit pi̠ kan­tax­tuma hua̠ntu̠ títzokli pro­feta Daniel acxni̠ tili̠­chu­huí̠­nalh la̠ta lácu nali̠­ka­ma̠­nancán y li̠xcáj­nit nali̠­ma̠x­tucán amá lanca xpu̠­si­culan Dios xalac Jeru­salén, y antá nac xpu̠­lacni naya̠­huacán tzincun; acxnicú hui­xinín hua̠nti̠ tala­ma̠­nanchá nahuán nac xapu̠­la­tama̠n Judea cata­tzá̠­lalh tuncán nac ca̠lac­si­pijni. —Hua̠nti̠ li̠kalh­ta­huakay eé libro caaká­ta̠ksli hua̠ntu̠ li̠chu­hui̠­nama Jesús—. \v 15 Y hua̠nti̠ lahua­cachá nahuán nac xak­stí̠n xchic, acxni̠ nata̠ctay xla­cata natza̠lay, mejor ni̠ catá­nu̠lh xla­cata nama̠xtuy para túcu nalé̠n hua̠ntu̠ kalhi̠y nac xchic. \v 16 Na̠chuná hua̠nti̠ ani̠t nahuán nac xca̠­tu­huá̠n, mejor ni̠ catás­pitli cxchic xla­cata namín tiyay clháka̠t, mejor chu­natá catzá̠­lalh. \v 17 ¡Koxu­taní̠n a̠ma̠ko̠lh lac­chaján hua̠nti̠ luu acxni̠ amá quilh­ta­macú tata̠­tatlay y niaj sacstu tala­má̠­nalh nahuán, osuchí hua̠nti̠ tama̠­tzi­qui̠y nahuán cska­tacán! \v 18 Cali̠s­qui­nítit Dios xla­cata ni̠tu̠ tica̠­pu̠t­la­ka­ca­ná̠tit acxni̠ luu xquilhta lonkni, \v 19 porque lhu̠hua tapa̠tí̠n ámaj lay a̠má quilh­ta­macú cumu ne̠c­xnicú chuná a̠ lay hasta la̠ta Dios tit­lá­hualh ca̠tu­xá̠­huat, y niaj para cati­lapá aca­li̠stá̠n. \v 20 Pero para Dios ni̠ nama̠­chokoy a̠má quilh­ta­macú la̠ ámaj lay tapa̠tí̠n ni̠para cha̠stum catiaka­pu̠­táx­tulh; pero xlá catzi̠y hua̠ntu̠ tla­huama y nama̠­chokoy porque ca̠la­ka­lhamán cris­tianos hua̠nti̠ xlá ca̠lac­sacni̠t. \p \v 21 ’Y a̠má quilh­ta­macú para tícu naca̠­hua­niyá̠n: “Eé caucxílhtit, a̠má chixcú huá Cristo”, osuchí tunu ti̠ nahuán: “Umá chixcú huá Cristo”, hui­xinín ni̠ caca̠­naj­látit. \v 22 Porque natamín hua̠nti̠ nataak­ska­huinán y nata­huán pi̠ huá Cristo, y tunu ti̠ nata­huán pi̠ Dios ca̠ma̠­la­ka­cha̠ni̠t xla­cata nata­li̠­chu­hui̠nán xta­la­ca­pa̠s­tacni. Xlacán natat­la­huay lac­lanca li̠cá̠cni̠t ta­scújut hua̠ntu̠ naliucxilhcán xla­cata taka­lhíy li̠t­li­hueke, y la̠qui̠ tla̠n nata­tak­ska­hui­nanko̠y; y na̠ naca̠ak­ska­hui­putún hasta hua̠nti̠ Dios ca̠lac­sacni̠t para tla̠n cahuá nata­ma̠t­la̠nti̠y. \v 23 Huá xla­cata cca̠­hua­niyá̠n, luu ská­lalh cata­hui­látit porque a̠li̠sok cca̠­hua­nimá̠n hua̠ntu̠ ámaj qui̠­taxtuy aca­li̠stá̠n. \s1 Lácu namimparay Xkahuasa Dios \r (Mateo 24.29‑35, 42, 44; Lucas 21.25‑36) \p \v 24 ’Pero a̠má quilh­ta­macú acxni̠ aya ti̠tax­tu­ko̠ni̠t nahuán tapa̠tí̠n, niaj cati­ta­sí­yulh chi­chiní nala­ca̠­puc­suanko̠y; y papá niaj cati­ma̠x­ka­ké­nalh ca̠tzi̠sní. \v 25 Amá stacu hua̠ntu̠ tahui­lá̠­nalh nac akapú̠n nata­ta­mo­kosa y hua̠k la̠ta tu̠ huí nac akapú̠n nata­lac­chi­quiko̠y y hui­lhaj nalako̠y. \v 26 Entonces pu̠tum cris­tianos naquin­taucxilha aquit Xata­lac­sacni Chixcú y cmímaj nahuán nac xlacni puc­lhni y nata­siyuy lanca qui­li̠t­li­hueke xa̠hua qui­li̠­cá̠cni̠t. \v 27 Y aquit nac­ca̠­ma̠­la­ka­cha̠y ángeles xli̠­ca̠­lanca ca̠quilh­ta­macú hasta tlak xatan­ke̠nu̠y, y na̠chuná hasta antaní qui̠akas­puta akapú̠n xla­cata naca̠­ma̠­mac­xtu­mi̠cán xli̠­hua̠k xcamán Dios hua̠nti̠ ca̠lac­sacni̠t. \p \v 28 ’Acán ucxi­lhá̠tit tzucuy aka­yuja maka­pi­tzí̠n quihui y tzucuy akas­ka­tam­paray, hui­xinín catzi̠­yá̠tit xla­cata pi̠ aya tala­ca­tzu­hui̠ma quilh­ta­macú la̠ta lhca̠cnán. \v 29 Pus na̠chuna li̠túm acxni̠ naucxi­lhá̠tit pi̠ aya kan­tax­tuma hua̠ntu̠ la̠nchú cca̠­li̠­ta̠­chu­hui̠­namá̠n, pus caca­tzí̠tit pi̠ aya tala­ca­tzu­hui̠ma quilh­ta­macú la̠ta amá̠­calh sputcán. \v 30 Xli̠­ca̠na cca̠­hua­niyá̠n pi̠ hasta nia̠ tani̠ko̠y nahuán maka­pi­tzí̠n hua̠nti̠ la̠nchú tala­ma̠­nalhcú acxni̠ nakan­taxtuy hua̠ntu̠ la̠nchú cca̠­li̠­ta̠­chu­hui̠­namá̠n. \v 31 Luu laca­tancs cca̠­hua­niyá̠n xla­cata hua̠k akapú̠n chu ca̠quilh­ta­macú ma̠squi calak­tzán­ka̠lh, pero quin­ta­chu­huí̠n ni̠lay cati­lak­tzán­ka̠lh hasta nakan­tax­tuko̠y hua̠k la̠ta tu̠ cli̠­chu­hui̠­nani̠t. \s1 Ni̠ti̠ catzi̠y túcuya̠ quilhtamacú ámaj min Jesús \p \v 32 ’Pero huá la̠ta túcuya̠ quilh­ta­macú osuchí túcuya̠ hora amaj lak­chá̠n ni̠ti̠ catzi̠y, na̠ ni̠para aquit Xata­lac­sacni Chixcú, ni̠para ángeles xalac akapú̠n, huata caj xma̠n Quin­tla̠t Dios catzi̠y. \v 33 Pus huá xpa̠­la­cata cca̠­li̠­hua­niyá̠n luu ska­lalh y cha̠­ca­tzi̠ya cata­hui­látit porque ni̠ catzi̠­yá̠tit túcuya̠ quilh­ta­macú ámaj lak­chá̠n. \v 34 Na̠chuná ámaj qui̠­taxtuy cumu la̠ cha̠tum chixcú hua̠nti̠ an paxia̠lhnán mákat, pero acxni̠ nia̠ an, ca̠ma̠­cuentajli̠y xta­sa̠­cuá̠n nac xchic y ca̠ma­ca­ma̠x­qui̠y cha̠­tunu xtas­cu­jutcán, y ya̠huay cha̠tum nac lanca má̠lacchi la̠qui̠ nama̠­la­qui̠niy xpu̠­chiná acán namim­paray. \v 35 Pus na̠chuná hui­xinín ská­lalh cata­hui­látit porque ni̠ catzi̠­yá̠tit túcuya̠ quilh­ta­macú cámaj min aquit, para acán tzi̠­suama, osuchí la̠ naita̠tlay tzi̠sní, o acxni̠ natasay pu̠yu, osuchí acxni̠ nas­palh­ca̠­huanko̠y, o acxni̠ ca̠cu­hui­nitá. \v 36 Pus luu ská­lalh cata­hui­látit porque, ¿chí para xamaktum ni̠ li̠ca­tzi̠­hui­látit nahuán acxni̠ nac­tax­tu­ya̠chi y lhta­ta­pá̠tit nahuán? \v 37 Eé hua̠ntu̠ cca̠­hua­nimá̠n hui­xinín na̠chuná cla­cas­quín cata­cá­tzi̠lh hua̠k a̠maka­pi­tzí̠n cris­tianos hua̠nti̠ naquin­ta­kalh­ka­lhíy acán nacmín, xla­cata ská­lalh cata­táhui. \c 14 \s1 Hua̠nti̠ tata̠la̠makasi̠tzi̠y Jesús tali̠lacchuhui̠nán lácu natamakni̠y \r (Mateo 26.1‑5; Lucas 22.1‑2; Juan 11.45‑53) \p \v 1 Aktiy quilh­ta­macú xtzanka̠y xla­cata nalak­chá̠n xpa̠x­cuajcán judíos xla taak­spun­tza̠lí̠n acxni̠ xli̠­hua̠k cris­tianos xalac Israel xta­huay cax­ti­lá̠n­chahu hua̠ntu̠ ni̠tu̠ kalhi̠y leva­dura. Ama̠­ko̠lh xana­puxcun cura xa̠hua xma̠­kalh­ta­hua­ke̠­nacán judíos tzú­culh tali̠­lac­chu­hui̠nán xla­cata lácu tla̠n nata­chipay Jesús, nata­liak­ska­huinín y aca­li̠stá̠n nata­makni̠y. \v 2 Pero xlacán xta­qui­lhuamá̠­nalh: \p —Ni̠ cachi­páhu acxni̠ luu xquilh­ta­macú xapa̠x­cuaj taak­spun­tza̠lí̠n porque lhu̠hua cris­tianos nata­si̠­tzi̠y hua̠nti̠ tapa̠x­qui̠y. \s1 Cha̠tum pusca̠t liakpaxi̠y perfumes Jesús \r (Mateo 26.6‑13; Juan 12.1‑8) \p \v 3 Jesús xani̠t laka­pa­xia̠lhnán Simón a̠má chixcú hua̠nti̠ xma̠­pac­sani̠t acxni̠ xka­lhi̠y aktum li̠xcáj­nit tajátat hua­nicán lepra, xlá antá xuilachá nac Betania. Jesús xuí nac mesa xua̠yama acxni̠ chilh cha̠tum pusca̠t xli̠mín pa̠tum lameta xatlá̠n per­fume xla nardo xánat luu tapa­ra̠xlá xuani̠t xta­palh a̠má quilh­ta­macú. Ma̠kálh­ke̠lh lameta y liakpa­xi̠­ko̠lh per­fume nac xak­xa̠ka Jesús. \v 4 Hua̠nti̠ antá xta­hui­lá̠­nalh lacatzú tzú­culh tasi̠­tzi̠niy a̠má pusca̠t y chiné tzú­culh tala̠­huaniy: \p —¿Túcu xpa̠­la­cata luu caj pá̠xcat tlá­hualh eé xatlá̠n per­fume? \v 5 Pus tla̠n xti­li̠s­tá̠­calh li̠huacay aktutu ciento denario tumi̠n, y hua̠ntu̠ xti­tás­tokli xatumi̠n xti­ca̠­li̠­mak­ta̠­yá­calh lak­li̠­ma̠x­kení̠n. \p Jesús ca̠ka­lha­káx­matli hua̠ntu̠ xlacán xta­qui­lhuamá̠­nalh \v 6 y chiné ca̠huá­nilh: \p —¿Túcu xpa̠­la­cata li̠ma̠aklhu̠­hui̠­yá̠tit eé pusca̠t? Porque hua̠ntu̠ xlá tla­huani̠t luu xli̠­ca̠na tla̠n. \v 7 Pus hua̠nti̠ lak­li̠­ma̠x­kení̠n tala­má̠­nalh cris­tianos anka­lhi̠ná ca̠ta̠­lamá̠n nahuán nac milak­sti̠­pa̠ncán, y tla̠n naca̠­mak­ta̠­ya­yá̠tit acxni̠ hui­xinín nalac­pu­hua­ná̠tit, pero aquit niaj maka̠s quilh­ta­macú cac­ti­ca̠­ta̠­la­tamá̠n. \v 8 Hua̠ntu̠ xlá tla̠n lac­pú­hualh pus chuná tlá­hualh, y ma̠squi ni̠ catzi̠y xlá a̠li̠sok qui­li̠t­la­hua­pú̠x­tulh per­fumes la̠qui̠ acxni̠ naqui­ma̠c­nu̠cán ma̠squi niaj tu̠ caqui­li̠t­la­huá­calh. \v 9 Xli̠­ca̠na cca̠­hua­niyá̠n pi̠ la̠ta chá nícu nali̠­chu­hui̠­nancán xta­chu­huí̠n Dios xli̠­ca̠­lanca ca̠quilh­ta­macú na̠ nali̠­chu­hui̠­nancán hua̠ntu̠ tlá­hualh eé pusca̠t la̠qui̠ hua̠k nali̠­la­ca­pa̠s­taccán. \s1 Judas ca̠ta̠laca̠xlay hua̠nti̠ tasi̠tzi̠niy Jesús \r (Mateo 26.14‑16; Lucas 22.3‑6) \p \v 10 Judas Isca­riote hua̠nti̠ xta̠­ta­peksi̠y a̠má xka­lha­cu̠tiy xdis­cí­pulos Jesús alh ca̠ta̠­chu­hui̠nán hua̠nti̠ xta­si̠­tzi̠niy Jesús xana­puxcun cura la̠qui̠ naca̠­ta̠­la­ca̠xlay y naca̠­ma­ca­ma̠x­qui̠y. \v 11 Acxni̠ xlacán takáx­matli hua̠ntu̠ xca̠­ma̠­lac­nu̠­ni­má̠­calh xlacán tapa̠­xu­hua­ko̠lh, tali̠­ta̠­yá­nilh pi̠ nata­ma̠x­qui̠y tumi̠n; Judas tzú­culh lac­pu­tzay lácu nat­la­huay xla­cata nama­ca­ma̠sta̠y Jesús. \s1 Jesús a̠huata ca̠ta̠hua̠yán xdiscí­pulos ca̠ko̠tanú̠n \r (Mateo 26.17‑29; Lucas 22.7‑23; Juan 13.21‑30; 1 Corin­tios 11.23‑26) \p \v 12 Acxni̠ lák­cha̠lh a̠má quilh­ta­macú xta­ma̠­ko̠­taní̠n xpa̠x­cuajcán judíos xla taak­spun­tza̠lí̠n acxni̠ xlacán tahuay cax­ti­lá̠n­chahu hua̠ntu̠ ni̠tu̠ kalhí̠y leva­dura y acxni̠ ca̠mak­ni̠cán xalactzu bor­rego hua̠ntu̠ li̠la­ka­chix­cu­hui̠­nancán nac a̠má pa̠xcua, xta­ma̠­kalh­ta­huaké̠n Jesús chiné taka­lhás­quilh: \p —¿Nícu laca­squina naca­ná̠hu ca̠x­tla­hua­yá̠hu hua̠ntu̠ nahua­yá̠hu eé xta­ma̠­ko̠­taní̠n pa̠xcua? \p \v 13 Pus Jesús ca̠ma̠­la­ká­cha̠lh cha̠tiy xdis­cí­pulos xla­cata nata­ca̠x­tla­huay a̠má tahuá, y chiné ca̠huá­nilh: \p —Capim­pítit nac ca̠chi­quí̠n y antá hui­xinín naucxi­lhá̠tit cha̠tum chixcú cuca­le̠ma pa̠tum stu̠n chú­chut. Ca­sta̠­la­nítit \v 14 y antaní nata­nu̠­ya̠chá na̠ antá cata­nú̠tit, cahua­nítit xpu̠­china chiqui: “Huan qui­ma̠­kalh­ta­hua­ke̠­nacán: ¿Nícu huí amá pu̠lactum chiqui antaní nac­ca̠­ta̠­huay quin­ta­ma̠­kalh­ta­huaké̠n tahuá xla taak­spun­tza̠lí̠n eé tzi̠sní?” \v 15 Xlá naca̠­le̠ná̠n, nac xli̠­quilh­mactiy chiqui naca̠­ma̠­si­yu­niyá̠n pu̠lactum chiqui juerza tzinú ca̠lak­lanca y pacsa kalhi̠y tu̠ tamac­la­cas­quín, antá hui­xinín caca̠x­tla­huátit quin­ta­huajcán hua̠ntu̠ nahua­yá̠hu eé tzi̠sní. \p \v 16 Y a̠ma̠ko̠lh dis­cí­pulos táalh nac ca̠chi­quí̠n, xli̠­ca̠na chuná tama̠­nóklh­ulh la̠ta tu̠ xca̠­hua­nini̠t Jesús, xlacán antá taca̠x­tlá­hualh tahuá hua̠ntu̠ nata­li̠­la­ka­chix­cu­hui̠nán xapa̠xcua taak­spun­tza̠lí̠n. \p \v 17 Acxni̠ aya tzí̠­sualh, Jesús ca̠tá̠­chilh xa̠maka­pi­tzí̠n xdis­cí­pulos \v 18 y pu̠tum tatáhui xla­cata nata­hua̠yán. Acxni̠ luu xquilhta xta­hua̠­ya­má̠­nalh Jesús ca̠huá­nilh: \p —Xli̠­ca̠na cca̠­hua­niyá̠n pi̠ chá̠tum natax­tu­ya̠chá mili̠­pu̠­tumcán hua̠nti̠ naqui­ma­ca­ma̠sta̠y nac xmacancán hua̠nti̠ quin­ta­si̠­tzi̠niy. \p \v 19 Xlacán luu snu̠n tali̠­púhua y tzú­culh tala̠­ka­lhas­quín cha̠tum a̠cha̠tum: \p —¿Ma̠x aquit cámaj maca­ma̠sta̠y? \p Y cha̠tum huampá: \p —¿Ahuayu ma̠x aquit cámaj liak­ska­huinín? \p \v 20 Jesús ca̠kálh­ti̠lh: \p —La̠ta mili̠­ka­lha­cu̠­tiycán cha̠tum natax­tu­ya̠chá hua̠nti̠ lak­xtum quin­ta̠­ta­ma­ka­ju̠ma nac quim­pu­la̠­tucán. \v 21 Pus chuná li̠kan­tax­tuma hua̠ntu̠ tatzok­ta­hui­lani̠t nac li̠kalh­ta­huaka hua̠ntu̠ naquiak­spulay aquit Xata­lac­sacni Chixcú; pero koxutá a̠má chixcú hua̠nti̠ ámaj qui­ma­ca­ma̠sta̠y. ¡Xatlá̠n xtíhua pi̠ ni̠ xti­la­cá­chilh! \p \v 22 Y li̠huán xta­hua̠­ya­má̠­nalh Jesús tíyalh mactum cax­ti­lá̠n­chahu, pa̠x­cat­ca­tzí̠­nilh Dios xtahuá, y acxni̠ lak­ché­kelh ca̠má̠x­qui̠lh xdis­cí­pulos y chiné ca̠huá­nilh: \p —Cati­yátit y cahuátit eé cax­ti­lá̠n­chahu porque huá li̠taxtuy quin­ti­yat­li̠hua. \p \v 23 Aca­li̠stá̠n tiyapá pa̠tum vaso xchú­chut uva, pa̠x­cat­ca­tzí̠­nilh Dios, ca̠má̠x­qui̠lh xta­ma̠­kalh­ta­huaké̠n; y hua̠k tali̠­kót­nulh aca­tzuní̠n hua̠ntu̠ xta­ju̠ma cvaso. \v 24 Y chiné ca̠huá­nilh: \p —Huá eé xchú­chut uva li̠taxtuy quin­kalhni hua̠ntu̠ nas­taj­ta­makán xpa̠­la­ca­tacán pu̠tum cris­tianos la̠qui̠ naca­tzi̠cán li̠pu̠tum pi̠ Dios tla­huani̠t xasa̠sti xta­la­ca̠xlán la̠ naca̠­lak­ma̠xtuy. \v 25 Xli̠­ca̠na cca̠­hua­niyá̠n pi̠ niaj maktum cac­ti­li̠­kót­nulh xchú­chut uva hasta acxni̠ nama̠­lak­cha̠níy quilh­ta­macú la̠ nac­li̠­kotnún tunu xasa̠sti xchú­chut uva nac xpa̠xtú̠n. \s1 Jesús li̠chuhui̠nán xlacata Pedro ámaj huan pi̠ ni̠ lakapasa \r (Mateo 26.30‑35; Lucas 22.31‑34; Juan 13.36‑38) \p \v 26 Acxni̠ la̠ taquilh­tli̠­ko̠lh kam­pa̠tum salmo taampá nac amá ke̠stí̠n hua­nicán Monte de los Olivos. \v 27 Y antá ca̠huá­nilh Jesús: \p —Eé tzi̠sní pu̠tum hui­xinín naqui­la̠­tza̠­la­ma­ka­ná̠hu. Pus chuná ámaj kan­taxtuy la̠ titzók­nulh cha̠tum pro­feta acxni̠ ma̠lac­pu­huá̠­ni̠lh Dios: “Aquit nac­ma̠sta̠y quilh­ta­macú camak­ní̠­calh xma̠­pu­tzua̠yi̠ná bor­regos y pu̠tum bor­regos nata­ta̠­ka­hua­ni̠ko̠y.” \v 28 Pero acxni̠ aquit nac­la­cas­ta­cuanán nac ca̠li̠ní̠n pu̠lh nacam­paray nac Gali­lea la̠qui̠ antá nata­nok­lha̠­chá̠hu. \p \v 29 Pedro huá­nilh: \p —Ma̠squi pu̠tum cata­tza̠­la­makán, aquit ni̠ cac­tiak­xtek­makán. \p \v 30 Pero Jesús huá­nilh: \p —Xli̠­ca̠na cuaniyá̠n pi̠ eé tzi̠sní acxni̠ nia̠ tasay nahuán xli̠­maktiy pu̠yu, huix hua­ni̠­tatá nahuán mak­tutu pi̠ ni̠ qui­la­ka­pasa. \p \v 31 Pero xlá chiné hua­nipá: \p —Ma̠squi na̠ acxtum xquin­ta̠­mak­ní̠­canti, pero ni̠ cac­tíhua pi̠ ni̠ cla­ka­pasá̠n. \p Y xa̠maka­pi­tzí̠n dis­cí­pulos hua̠k chuná tahuánilh. \s1 Jesús an kalhtahuakaniy Dios nac Getsemaní \r (Mateo 26.36‑46; Lucas 22.39‑46) \p \v 32 Acxni̠ tácha̠lh nac aktum ca̠qui­huí̠n hua­nicán Get­se­maní, Jesús chiné ca̠huá­nilh xdis­cí­pulos: \p —Uú cata­hui­la­ké̠tit li̠huán u̠cámaj kalh­ta­hua­kaniy Dios. \p \v 33 Xma̠n huá ca̠tá̠alh Pedro, San­tiago y Juan a̠laca­tunu cá̠le̠lh. Antá caj xamaktum tzú­culh liaka­tiyún y li̠li̠­pu­huán tu̠ xámaj akspulay. \v 34 Y chiné ca̠huá­nilh: \p —Luu xli̠­ca̠na cmaklh­ca­tzi̠y aktum tali̠­pu­huá̠n nac qui­nacú, la̠m­para cámaj ni̠y. Uú cata­hui­látit pero ni̠ calh­ta­tátit. \p \v 35 Jesús alh tzinú antaní tlak laka­mákat, tatzo­kós­talh nac ca̠ti­yatni, huá­nilh Dios para tla̠n ni̠ xmá̠x­qui̠lh tapa̠tí̠n hua̠ntu̠ xámaj lak­chá̠n. \v 36 Y chiné kalh­ta­hua­ká­nilh Dios: \p —Quin­tla̠t Dios, huix hua̠k tla̠n catu̠huá tla­huaya, pus para huix laca­squina ni̠ caqui­ma̠xqui eé tapa̠tí̠n, pero ni̠ calalh hua̠ntu̠ aquit cla­cas­quín sinoque huá calalh min­ta­pa̠­xu­huá̠n. \p \v 37 Tas­pitpá antaní xta­hui­lá̠­nalh xta­ma̠­kalh­ta­huaké̠n pero xlacán pu̠tum xtalh­ta­ta­má̠­nalh. Chiné huá­nilh Pedro: \p —Simón, ¿lácu pi̠ lhta­tápa̠t? ¿Lácu pi̠ ni̠lay laca­ta̠­yani ca̠na̠caj aktum hora talh­tata? \v 38 Ská­lalh cata­hui­látit y cakalh­ta­hua­ka­nítit Dios la̠qui̠ ni̠ natat­la­ji̠­yá̠tit acxni̠ naca̠­tzak­sa­ca­ná̠tit. Pus ma̠squi mili̠s­tac­nicán luu xli̠­ca̠na aksti̠tum li̠pi­ná̠tit xta­la­ca­pa̠s­tacni, min­ti­yat­li̠­huacán ni̠ ta̠yaniy porque ni̠ kalhi̠y li̠t­li­hueke. \p \v 39 Jesús ampá kalh­ta­hua­kaniy Dios y chu­na­li̠túm qui̠­li̠­xa­kát­li̠lh cumu la̠ xapu̠lh. \v 40 Aca­li̠stá̠n ampá antaní xta­hui­lá̠­nalh xdis­cí­pulos pero xlacán xtalh­ta­ta­ma̠­nampá porque niajlay xta­la­ca­ta̠­yaniy xla­kas­ta­pucán talh­tata. Y acxni̠ tzú­culh ca̠xa­katli̠y Jesús, xlacán ni̠ xta­ca­tzi̠y lácu nata­kalh­ti̠nán. \v 41 Xlá ampaj kalh­ta­hua­kaniy Dios xli̠­mak­tutu, y acxni̠ qui̠­tás­pitli chiné ca̠huá­nilh: \p —¿Pi̠ chu­nacú lhta­ta­pá̠tit y jax­pá̠tit? Niaj chuná cat­la­huátit porque aya lak­cha̠ni̠t quilh­ta­macú la̠ naqui­ma­ca­ma̠s­ta̠cán aquit Xata­lac­sacni Chixcú nac xmacancán hua̠nti̠ quin­ta­si̠­tzi̠niy. \v 42 La̠li̠­huán cata̠­quí̠tit porque aya mima hua̠nti̠ naqui­ma­ca­ma̠sta̠y. \s1 Jesús chi̠le̠ncán \r (Mateo 26.47‑56; Lucas 22.47‑53; Juan 18.2‑11) \p \v 43 Jesús xchu­hui̠­na­majcú acxni̠ talák­chilh lhu̠hua cris­tianos huá xca̠­pu̠­la­ni­ti̠­lhay xdis­cí­pulo hua­nicán Judas Isca­riote. Catu̠huá xta­li̠mín, hui̠ntí xli̠mín espada, maka­pi­tzí̠n ya̠ quihui. Uma̠­kó̠lh lac­chix­cu­huí̠n huá xta­ma̠­la­ka­cha̠ni̠t xana­puxcún cura, xa̠hua xma̠­kalh­ta­hua­ke̠­nacán judíos y lak­ko̠­lu­tzi̠nni hua̠nti̠ xta­ma̠­pek­si̠nán. \v 44 Judas hua̠nti̠ maca­má̠s­ta̠lh xca̠­hua­nini̠t lácu nata­li̠­la­ka­pasa la̠qui̠ natalé̠n: \p —Hua̠nti̠ quit nac­la­ca­tzu̠ca huá cachi­pátit y cali̠­pítit. \p \v 45 Acxni̠ lák­cha̠lh, lak­ta­la­ca­tzú­hui̠lh y chiné huá­nilh: \p —Uú clak­mimá̠n, ma̠kalh­ta­hua­ke̠ná. \p La̠n­chuná hua­ni­ko̠lh lacá­tzu̠cli. \v 46 Y maka­pi­tzí̠n tachí­palh Jesús la̠qui̠ natalé̠n cumu la̠ cha̠tum tachí̠n. \p \v 47 Cha̠tum xdis­cí­pulo xtat má̠x­tulh xes­pada y ca̠c­tí̠­nilh xtaké̠n cha̠tum xta­sa̠­cuacán hua̠nti̠ xta­ma̠­la­ka­cha̠ni̠t xana­puxcun cura. \v 48 Jesús ca̠huá­nilh a̠ma̠ko̠lh lac­chix­cu­huí̠n: \p —¿Túcu xpa̠­la­cata hui­xinín tani̠­tátit qui­la̠­chi­pa­yá̠hu cumu la̠ cha̠tum kalha̠ná y hasta li̠ta­ni̠­tátit espada xa̠hua quihui? \v 49 Cha̠li cha̠lí aquit antá xqui­la̠ucxi­lhá̠hu acxni̠ xac­ca̠­ma̠­kalh­chu­hui̠ni̠y cris­tianos, pero ne̠cxni xqui­la̠­chi̠­lé̠hu; pero juerza huá chuná qui̠­li̠­táx­tulh xla­cata nakan­taxtuy hua̠ntu̠ tatzokni̠t nac li̠kalh­ta­huaka tu̠ ámaj quiak­spulay. \p \v 50 Y pu̠tum xdis­cí­pulos tatza̠­la­má­kalh, sacstu taak­xtek­yá̠­hualh Jesús. \v 51 Pero cha̠tum xdis­cí­pulo csta̠­la­nima antaní xlac­le̠­ma̠ca Jesús nac pu̠ma̠­peksí̠n; acxni̠ ucxílhca na̠ xamá̠­calh chi­pacán. \v 52 Chi­pa­níca clháka̠t, pero cumu caj xamactum caj la̠ sábana, huata xlá tapú̠x­tulh clháka̠t y xalh­tan­tala tzá̠­lalh. \s1 Xanapuxcún cura tama̠kalhapali̠y Jesús \r (Mateo 26.57‑68; Lucas 22.54‑55, 63‑71; Juan 18.12‑14, 19‑24) \p \v 53-54 Huata Pedro na̠ tis­ta̠­lá­nilh tlak tzinú laka­mákat hasta li̠chá̠n­calh Jesús nac xpu̠­ma̠­pek­si̠ncán cura y antá xlá tamák­xtekli antaní xta­hui­lá̠­nalh poli­cías y tzú­culh ca̠ta̠skón. Pu̠tum xana­puxcun cura xa̠hua lak­ko̠­lu­tzi̠nni hua̠k tata­mac­xtú­mi̠lh xa̠hua xma̠­kalh­ta­hua­ke̠­nacán judíos. Caj li̠puntzú li̠mínca Jesús nac xla­catí̠n xapuxcu cura. \p \v 55 Maka­pi­tzí̠n xana­puxcun cura xa̠hua hua̠nti̠ xalac­ta­li̠­pa̠hu ma̠pek­si̠­naní̠n tzú­culh talac­pu­tzay lácu tla̠n nata­makni̠y Jesús, pero ni̠tu̠ tamac­lá­nilh hua̠ntu̠ nata­li̠­ya̠­huay. \v 56 Ma̠squi maka­pi­tzí̠n cris­tianos catu̠huá tzú­culh tahuán hua̠ntu̠ xta­li̠­ya̠­huay pero aca­li̠stá̠n xtzu­cu­paray tala̠­li̠­ma̠aklhu̠­hui̠y porque ni̠ acxtum xta­li̠­ca­tzi̠y hua̠ntu̠ xtaaksa­ni̠­na­má̠­nalh. \v 57 Y maka­pi­tzí̠n tatá̠­yalh, chiné taliak­ska­huí­nalh: \p \v 58 —Aquinín ckax­mat­ni̠­táhu pi̠ chiné huá tamá chixcú: “Aquit nac­lac­tla­huay eé xpu̠­si­culan Dios hua̠ntu̠ taca̠x­tla­huani̠t lac­chix­cu­huí̠n pero caj xliaktutu quilh­ta­macú aquit nac­tla­huay aktum pero a̠tzinú xatlá̠n ni̠xa­chuná hua̠ntu̠ tla­huani̠t lac­chix­cu­huí̠n.” \p \v 59 Pero ni̠para chuná acxtum xta­li̠­ca­tzi̠y hua̠ntu̠ xta­liaksa­ni̠­na­má̠­nalh y ni̠tu̠ xta­ma̠t­la̠nti̠y hua̠ntu̠ xta­li̠­ya̠­hua­má̠­nalh. \p \v 60 Acxni̠ tá̠yalh hua̠nti̠ luu xapuxcu cura, chiné huá­nilh Jesús: \p —¿Lácu pi̠ ni̠tu̠ cati­kalh­tí̠­nanti? ¿Pi̠ ni̠ kax­pátpa̠t la̠ta túcu tali̠­ya̠­huamá̠n u̠ma̠ko̠lh lac­chix­cu­huí̠n? \p \v 61 Jesús ni̠tu̠ kalh­tí̠­nalh, caj xma̠n cacs tá̠yalh. Pero a̠má xapuxcu cura a̠maktum kalhas­quimpá y huá­nilh: \p —¿Pi̠ xli̠­ca̠na huix Cristo hua̠nti̠ Xka­huasa Dios? \p \v 62 Jesús huá­nilh: \p —Xli̠­ca̠na aquit Cristo. Y namín quilh­ta­macú acxni̠ hui­xinín naucxi­lhá̠tit la̠ aquit Xata­lac­sacni Chixcú cuilachá nahuán nac xpa̠xtú̠n Dios, y na̠chuná la̠ aquit cmi­ma̠­pa­rachá nahuán nac xlacni puc­lhni. \p \v 63 Amá xapuxcu cura xti̠tli clháka̠t la̠qui̠ pu̠tum naca­tzi̠cán pi̠ sí̠tzi̠lh, y ca̠huá­nilh xcompañeros: \p —¿Túcuajya̠ tes­tigos tila­cas­qui­ná̠hu? \v 64 Caj xpa̠­la­cata xta­chu­huí̠n eé chixcú ta̠la̠­la­ca­ta̠­qui̠ni̠t Dios, aya kax­páttit. ¿Túcu nat­la­hua­ni­yá̠hu, hui­xinín lac­pu­hua­ná̠tit? \p Xli̠­hua̠k hua̠nti̠ antá xta­hui­lá̠­nalh takalh­tí̠­nalh: \p —¡Mejor camak­ní̠­calh! \p \v 65 Maka­pi­tzí̠n tzú­culh tala­ca­chuj­mani̠y, tali̠­la­ká­chi̠lh mactum lháka̠t, tala­ka­ká­xilh y chiné tzú­culh tahuaniy: \p —Cama̠­lak­chi­pini, ¿tícu laka­kaxín? \p La̠n­chuná tat­la­hua­ko̠lh ca̠ma­ca­ma̠x­quí̠­calh poli­cías y xlacán na̠chuná tzú­culh tala­ka­kaxiy. \s1 Pedro ni̠ li̠ta̠yay para lakapasa Jesús \r (Mateo 26.69‑75; Lucas 22.56‑62; Juan 18.15‑18, 25‑29) \p \v 66 Antaní xca̠­ta̠s­koma Pedro maka­pitzi poli­cías chilh cha̠tum csqui­ti­hui̠ná xapuxcu cura. \v 67 Acxni̠ úcxilhli pi̠ antá cskoma, cacs laca­cá̠c­ni̠lh y chiné huá­nilh: \p —Huix na̠ xta̠­la­pu̠­laya Jesús xalac Naza­ret. \p \v 68 Pedro ni̠ li̠tá̠­yalh y kálh­ti̠lh: \p —Ni̠ aquit, ni̠ cla­ka­pasa tamá chixcú hua̠nti̠ huix hua­nípa̠t. \p Táx­tulh nac quilhtí̠n antaní lac­ta­nu̠cán acxni­tiyá tásalh tantum pu̠yu. \v 69 Amá squi­ti­hui̠ná cacs lacaucxilhpá Pedro y tzú­culh ca̠huaniy hua̠nti̠ antá xta­la­yá̠­nalh: \p —Xli̠­ca̠na huá eé chixcú na̠ xta­ma̠­kalh­ta­huaké̠n Jesús. \p \v 70 Pedro ni̠ li̠ta̠­yapá para ca̠na laka­pasa, y caj li̠puntzú a̠ma̠ko̠lh poli­cías hua̠nti̠ antá xta­hui­lá̠­nalh lacatzú tzú­culh tahuaniy: \p —Xli̠­ca̠na huix na̠ xta̠­la­pu̠­laya Jesús porque huix xalac Gali­lea, caj huá tuncán min­ta­chu­huí̠n tlán li̠la­ka­pas­cana. \p \v 71 Pedro tzú­culh liaklhu̠­hua̠tnán y chiné ca̠huá­nilh: \p —Te Dios ni̠ cla­ka­pasa aquit tamá chixcú, y hasta ni̠ cca­tzi̠y tícu li̠chu­hui̠­nam­pá̠tit. \p \v 72 Acxni̠ káx­matli pi̠ tásalh xli̠­maktiy pu̠yu xlá laca­pá̠s­tacli hua̠ntu̠ xuanini̠t Jesús: “Acxni̠ nia̠ tasay nahuán xli̠­maktiy pu̠yu huix pímpa̠t huana mak­tutu pi̠ ni̠ qui­la­ka­pasa.” Pedro luu xli̠­ca̠na li̠púhua acxni̠ laca­pa̠s­tac­ko̠lh pi̠ xli̠­ca̠na kan­táx­tulh hua̠ntu̠ xuanini̠t Jesús y tzú­culh tasay. \c 15 \s1 Pilato ma̠kalhapali̠y Jesús \r (Mateo 27.1‑2, 11‑14; Lucas 23.1‑5; Juan 18.28‑38) \p \v 1 Acxni̠ xka­ka­ko̠lh amá tzi̠sní tata­mac­xtu­mi̠pá xana­puxcun cura chu xma̠­kalh­ta­hua­ke̠­nacán judíos xa̠hua lak­ko̠­lu­tzi̠nni, y tachí̠n tále̠lh Jesús nac xla­catí̠n ma̠pek­si̠ná Pilato. \v 2 Xlá ma̠ka­lha­pá­li̠lh Jesús y kalhás­quilh: \p —¿Pi̠ xli̠­ca̠na huix xreycán judíos? \p Jesús kálh­ti̠lh: \p —Xli̠­ca̠na hua̠ntu̠ qui­lhuámpa̠t porque aquit xli̠­ca̠na rey —huá­nilh. \p \v 3 Y hua̠nti̠ xta­si̠­tzi̠niy catu̠huá tzú­culh tali̠­ya̠­huay taaksaní̠n. \v 4 Pilato tá̠yalh y huá­nilh Jesús: \p —¿Lácu pi̠ ni̠tu̠ cati­kalh­tí̠­nanti? ¿Pi̠ ni̠ kax­pata pi̠ catuhuá tali̠­ya̠­huamá̠n u̠ma̠ko̠lh lac­chix­cu­huí̠n? \p \v 5 Pero Jesús ni̠tu̠ kalh­tí̠­nalh y huá xla­cata niaj cátzi̠lh Pilato túcu naka­lhas­quín. \s1 Pilato li̠ma̠peksi̠nán camakni̠calh Jesús \r (Mateo 27.15‑31; Lucas 23.13‑25; Juan 18.38–19.16) \p \v 6 Acxni̠ xlak­chá̠n xapa̠xcua taak­spun­tza̠lí̠n xli̠s­ma­ni̠ni̠t Pilato xmak­xtéka cha̠tum tachí̠n porque chuná xta­li̠s­quiniy pu̠tum lac­chix­cu­huí̠n. \v 7 Y nac pu̠la̠­chi̠n xta­nu̠ma cha̠tum tachí̠n xuanicán Bar­rabás chu xcompañeros hua̠nti̠ xta­ma̠­la­ca­tzu­qui̠ni̠t tasi̠tzi nac xca̠­chi­qui̠ncán y lhu̠hua cris­tianos xta­mak­ni̠ni̠t. \v 8 Y caj li̠puntzú tachilh lhu̠hua cris­tianos, tzú­culh tas­quiniy Pilato xla­cata naca̠­mak­xtekniy cha̠tum tachí̠n cumu la̠ xta­li̠s­ma­ni̠ni̠t. \v 9 Pero Pilato ca̠ka­lhás­quilh: \p —¿Pi̠ lacas­qui­ná̠tit hui­xinín cac­mák­xtekli xreycán judíos? \p \v 10 Porque Pilato xca­tzi̠y pi̠ caj xta­quic­lhca­tzán xana­puxcun cura por eso xta­li̠­ma­ca­ma̠x­qui̠ni̠t. \v 11 Pero xana­puxcun cura la̠li̠­huán tzú­culh tama̠­kalh­chu­hui̠ni̠y cris­tianos la̠qui̠ mejor catás­quilh xla­cata camak­xtékca Bar­rabás. \v 12 Pilato ca̠ka­lhas­quimpá: \p —¿Y túcu lacas­qui­ná̠tit nac­tla­huaniy a̠má chixcú hua̠nti̠ hui­xinín hua­ni­yá̠tit xreycán judíos? \p \v 13 Xli̠­pu̠tum cris­tianos tzú­culh taqui­lhán: \p —¡Cape­kex­to­ko­huaca nac cruz! \p \v 14 Pilato ca̠hua­nipá: \p —¿Pero túcu ni̠tlá̠n tla­huani̠t? \p Pero xlacán caj tzu­cupaj taqui­lhán: \p —¡Cape­kex­to­ko­hua­cá­calh nac cruz! \p \v 15 Cumu Pilato ni̠ xla­cas­quín tícu nasi̠­tzi̠niy pus huá li̠mák­xtekli Bar­rabás y ma̠pek­sí̠­nalh xla­cata nake̠s­nokcán Jesús, aca­li̠stá̠n ca̠ma­ca­má̠x­qui̠lh tropa la̠qui̠ xlacán nata­pe­kex­to­ko­huacay nac cruz. \p \v 16 Ama̠­ko̠lh tropa tále̠lh ca̠la­kuá̠n pero cxpu­lacni xpu̠­ma̠­peksí̠n Pilato anta­nícu pu̠tum tropa xta­ta­mac­xtú­mi̠ni̠t. \v 17 Xlacán tama̠­lák­xtulh clháka̠t Jesús y tama̠­lhá­ke̠lh mactum xapu̠s­ta­pu̠hua lháka̠t cumu la̠ xla rey, y taacuíli̠lh nac xak­xa̠ka aktum corona xla lhtucú̠n. \v 18 Y tzú­culh tama̠­tasi̠y: \p —¡Cane̠c­xni­cahuá cala­tá­ma̠lh xreycán judíos! \p \v 19 Tzú­culh taliak­snokmi̠y kantum lasasa y tala­ca­chuj­má­ni̠lh, tala­ka­ta­quilh­pú̠­talh y tata­tzo­kos­tá­nilh xta̠­chuná cumu la̠ tla­huacán nac xla­catí̠n cha̠tum rey. \v 20 Acxni̠ tali̠­ka­ma̠­nan­ko̠lh, tama̠­lák­xtulh a̠má xapu̠s­ta­pu̠hua lháka̠t y huá tama̠­lhá­ke̠lh hua̠ntu̠ luu clháka̠t Jesús. Aca­li̠stá̠n tata­mác­xtulh nac quilhtí̠n y tále̠lh antaní nape­kex­to­ko­hua­cacán nac cruz. \s1 Jesús pekextokohuacacán nac cruz \r (Mateo 27.32‑44; Lucas 23.26‑43; Juan 19.17‑27) \p \v 21 Cha̠tum chixcú xalac Cirene xuanicán Simón xla­ka­huasán xca̠­hua­nicán Ale­jandro y Rufo, xlá xqui̠­tas­pitma nac xca̠­tu­huá̠n y antá xti̠­tax­tuma antaní xta­la­yá̠­nalh tropa acxni̠ tachi­pa­pá̠x­tokli maka­pi­tzí̠n tropa y akchú tama̠­lé̠­ni̠lh xcruz Jesús. \v 22 Antá lé̠n­calh Jesús nac aktum ke̠stí̠n xuanicán Gól­gota. Eé tachu­huí̠n huam­putún: Cxac­lúcut Ni̠n. \v 23 Acxni̠ antá li̠chá̠n­calh Jesús, ma̠x­quí̠­calh nahuay cuchu hua̠ntu̠ xlak­ma­ca̠n­cani̠t lí̠cuchu la̠qui̠ ni̠ namaklh­ca­tzi̠y hua­nicán mirra. Xlá caj ma̠ka­lhua̠ní̠­calh y ni̠ hualh. \p \v 24-25 Ca̠mak­na­ja̠tza hora xuani̠t acxni̠ pekex­to­ko­hua­cá­calh nac cruz. Ama̠­ko̠lh tro­pajni tzú­culh tali̠­macá̠n suerte clháka̠t Jesús la̠qui̠ xatícu nalak­chá̠n. \v 26 Nac xacpú̠n cruz xto­ko­hua­cá­calh pi̠tzu̠ pák­lha̠t antá xuan túcu xpa̠­la­cata xli̠­mak­ni̠­cani̠t, y nac pák­lha̠t chiné xta­tzokni̠t: “Huá eé chixcú xreycán judíos.” \v 27 Y na̠ antá xca̠­pe­kex­to­ko­hua­ca­cani̠t cha̠tiy kalha̠­naní̠n, cha̠tum xpek­stácat Jesús y cha̠tum xpek­xuqui. \v 28 Pus chuná li̠kan­táx­tulh hua̠ntu̠ xta­tzok­ta­hui­lani̠t nac li̠kalh­ta­huaka la̠ta tu̠ xámaj pa̠x­toka Cristo: “Cumu la̠ cha̠tum kalha̠ná li̠ma̠x­tú­calh.” \p \v 29 Cati̠huá ti̠ antá xta­ti̠­taxtuy ma̠rí xta­li̠­kalh­ka­ma̠nán, xta­ta­la­calh­cata y chiné xta­huaniy: \p —¡Chi̠nchú cumu huana pi̠ nalac­tla­huaya lanca quim­pu̠­si­cu­lancán y caj liaktutu quilh­ta­macú naya̠­huaya tunu a̠tzinú xatlá̠n! \v 30 ¿Túcu chú lani? ¿Lácu pi̠ ni̠lay chú ta̠c­taya nac cruz y calak­ma̠x­tú­canti me̠cstu? \p \v 31 Maka­pi­tzí̠n xana­puxcun cura xa̠hua xma̠­kalh­ta­hua­ke̠­nacán judíos, na̠chuná xta­li̠­kalh­ka­ma̠nán, chiné xta­huán: \p —¡Chi̠nchú cumu tla̠n ca̠ma̠­pác­salh a̠tunu cris­tianos pus chú calak­ma̠x­tú­calh sacstu! \v 32 Para xlá xli̠­ca̠na huá Cristo osuchí xreycán judíos sacstu catá̠c­talh nac cruz xla­cata naliucxi­lhá̠hu y chuná chú naca̠­naj­la­ni­yá̠hu. \p Ama̠­ko̠lh kalha̠­naní̠n na̠chuná xta­li̠­kalh­ka­ma̠nán. \s1 Jesús ni̠y nac cruz \r (Mateo 27.45‑56; Lucas 23.44‑49; Juan 19.28‑30) \p \v 33 Amá quilh­ta­macú, ma̠x cumu luu tas­túnut xuani̠t, acxni̠ chu­natá la̠ta ca̠puc­suanko̠lh nac a̠má pu̠la­tama̠n y hasta ca̠mak­tutu hora xalac ca̠ko̠­tanú̠n a̠cu ca̠x­ka­kapá. \v 34 Y na̠ luu acxni­tiyá chú a̠má hora Jesús luu palha chiné ca̠tá­salh: \p —Eloi, Eloi, ¿lama sabac­tani? —eé tachu­huí̠n huam­putún: “Papá Dios, ¿túcu xla­cata qui­liak­xtek­ma­ka­ni̠ta eé quilh­ta­macú?” \p \v 35 Maka­pi­tzí̠n lac­chix­cu­huí̠n hua̠nti̠ antá xta­la­yá̠­nalh takáx­matli y chiné tzú­culh tala̠­huaniy: \p —¡Jó! Cakax­páttit, tasa­nima pro­feta Elías. \p \v 36 Cha̠tum tokosú̠n alh li̠lupa xax­cuta vinagre caj la̠ panáma̠c y ma̠aká­nu̠lh nac kantum lasasa quihui, li̠ta­ma­ca­yá̠­hualh la̠qui̠ nahuay Jesús. Y chiné ca̠huá­nilh maka­pi­tzí̠n: \p —Cala­ke̠lh para namín ma̠cti̠y pro­feta Elías. \p \v 37 Amaktum luu palha tásalh Jesús y aya tuncán ni̠lh. \v 38 Acxni̠ ni̠lh Jesús a̠má lanca lháka̠t xlí­la­kat­la­pa­nancán nac lanca pu̠si­culan xalac Jeru­salén pu̠maka­tiy huá la̠ta sacstu talác­xti̠tli tzu­cuchá ta̠lhmá̠n hasta tu̠tzú. \v 39 Cha̠tum capitán romano antá xlaya lacatzú antaní xuaca Jesús, xlá hua̠k káx­matli lácu chu­huí̠­nalh y úcxilhli acxni̠ ni̠lh. Xlá chiné huá: \p —Xli̠­ca̠na, eé chixcú Xka­huasa Dios xuani̠t. \p \v 40 Y antá na̠ caj mákat xta­la­ca­mi­yá̠­nalh maka­pi­tzí̠n lac­chaján, na̠ antá xlaya María Mag­da­lena, María xtzí San­tiago xatajú y José, xa̠hua Salomé. \v 41 Uma̠­kó̠lh lac­chaján xta­sta̠­la­nit­la̠­huani̠t Jesús acán cani̠huá xan, y xlacán xta­mak­ta̠­yani̠t acxni̠ xla­ma̠chá nac Gali­lea. Xa̠hua antá xta­yá̠­nalh a̠maka­pi­tzí̠n lhu̠hua lac­chaján hua̠nti̠ lac­xtum xta­ta̠­mini̠t Jesús nac Jeru­salén. \s1 Jesús ma̠cnu̠cán \r (Mateo 27.57‑61; Lucas 23.50‑56; Juan 19.38‑42) \p \v 42 Acxni̠ xko̠­ta­nu̠yá a̠má a̠hua­tiyá quilh­ta­macú acán tla̠n scujcán porque xta­ma̠­ko̠­taní̠n quilh­ta­macú acxni̠ pu̠tum judíos xta­jaxa, \v 43 milh cha̠tum tali̠­pa̠hu chixcú hua̠nti̠ na̠ xmak­ta­peksi̠y nac xpu̠­ma̠­pek­si̠ncán judíos nac Jeru­salén xuanicán José xlá xalac Ari­matea. Eé tla̠n chixcú xuani̠t, xli̠­pa̠­huán Dios y xkalh­ka­lhi̠ma acxni̠ Dios nali̠mín lak­táxtut. José kálhi̠lh li̠ca­mama y tánu̠lh nac xpu̠­ma̠­peksí̠n Pilato, huá­nilh xla­cata camá̠x­qui̠lh quilh­ta­macú naán ma̠cti̠y xti­yat­li̠hua Jesús. \v 44 Pilato cacs lacáhua acxni̠ cátzi̠lh pi̠ aya xni̠ni̠t Jesús y tasá­nilh capitán xla­cata naka­lhas­quín para xli̠­ca̠na aya xni̠ni̠t. \v 45 Acxni̠ huá­nilh capitán pi̠ xli̠­ca̠na aya xni̠ni̠t xlá má̠x­qui̠lh tala­cas­quín José xla­cata cale̠lh xti­yat­li̠hua Jesús. \v 46 José tamá̠­hualh mactum sábana y alh ma̠cti̠y nac cruz xti­yat­li̠hua Jesús, huá li̠pu̠­mák­suitli, y aca­li̠stá̠n má̠c­nu̠lh nac aktum tahuaxni hua̠ntu̠ aya xuaxcani̠t nac xlacán sipi y li̠huana̠ li̠la­ka­tá­lalh aktum lanca chí­huix antaní xlac­ta­nu̠cán. \v 47 María Mag­da­lena y María xtzí José xlacán taúcxilhli antaní ma̠c­nú̠­calh. \c 16 \s1 Jesús lacastacuanán ca̠li̠ní̠n \r (Mateo 28.1‑10; Lucas 24.1‑12; Juan 20.1‑10) \p \v 1 Ti̠tax­tu­ko̠lh sábado acxni̠ ni̠ti̠ cscuja, y acxni̠ tzí̠­sualh hua­tiyá a̠má quilh­ta­macú, María Mag­da­lena, María xtzí José y San­tiago, xa̠hua Salomé, xlacán táalh tata­ma̠­huay xala­cuán per­fumes la̠qui̠ nataán tali̠t­la­hua­pu̠xtuy xti­yat­li̠hua Jesús. \v 2 Li̠cha̠lí domingo luu laca­tzi̠sa tatá̠­qui̠lh y táalh antaní xma̠c­nu̠­cani̠t Jesús cajcu xtax­tu­ma̠chi chi­chiní. \v 3 Sac­stucán chiné xta­la̠­hua­ni­ti̠­lhay: \p —¿Tícu chú nama̠­ta­ke̠nu̠y cahuá a̠má lanca chí­huix hua̠ntu̠ laca­hui­li̠­cani̠t a̠má lhucu? \p \v 4 Pero acxni̠ tácha̠lh taúcxilhli pi̠ ta̠má lanca chí­huix hua̠ntu̠ xli̠­la­ka­ta­la­cani̠t nac lhucu aya xma̠­ta­ke̠­nu̠­cani̠t. \v 5 Tatá­nu̠lh tzinú nac xpu̠­lacni lhucu y antá taúcxilhli pi̠ xuí cha̠tum kahuasa, pero luu sna­papa xlháka̠t y pu̠lhmá̠n hua̠ntu̠ clha­ka̠ni̠t, xlacán luu la̠n tape̠­cualh. \v 6 Pero xlá chiné ca̠huá­nilh: \p —Ni̠ cape̠­cuántit. Hui­xinín putza­yá̠tit Jesús xalac Naza­ret hua̠nti̠ pekex­to­ko­hua­cá­calh nac cruz. Pero xlá aya lacas­ta­cuánalh nac ca̠li̠ní̠n. Ma̠squi luu caucxílhtit uú ni̠ti̠ antaní xta­ra­mi̠­cani̠t. \v 7 Xa̠huachí capi­tittá y caca̠­hua­ni­pítit xdis­cí­pulos xa̠hua Pedro xla­cata pi̠ naca̠­pu̠­la­niyá̠n naán a̠má nac Gali­lea y antá naucxi­lha̠­pítit porque chuná tica̠­huanín. \p \v 8 Ama̠­ko̠lh lac­chaján xta­pe̠­cuacán tzú­culh talh­pipiy; la̠li̠­huán tatáx­tulh y tokosú̠n táalh. Pero ni̠ti̠ tuncán tali̠­ta̠­chu­huí̠­nalh hua̠ntu̠ xtaucxilhni̠t porque xta­pe̠­cuaxni̠­má̠­nalh. \s1 Jesús tasiyuniy María Magdalena \r (Juan 20.11‑18) \p \v 9 Acxni̠ nia̠ cxka­kako̠y a̠má quilh­ta­macú domingo Jesús xla­cas­ta­cuana­ni̠ttá nac ca̠li̠ní̠n; pero pu̠lh María Mag­da­lena tasi­yú­nilh la̠qui̠ xlá naucxilha pi̠ lama xas­tacná. Huá eé pusca̠t hua̠nti̠ xta­mac­xtu­nini̠t kalha­tujún xes­pí­ritu akska­huiní. \v 10 Acxni̠ xlá úcxilhli Jesús xlá ca̠lá­kalh a̠ma̠ko̠lh xcompañeros Jesús hua̠nti̠ maka̠s quilh­ta­macú xta­ta̠­la­ta­pu̠­li̠ni̠t y ca̠huá­nilh lácu xuc­xilhni̠t, xlacán xta­li̠­pu­hua­má̠­nalh y xta­ta­sax­ni̠­má̠­nalh. \v 11 Pero acxni̠ xlacán ca̠hua­ní­calh pi̠ Jesús xla­cas­ta­cuanani̠t y xlama xas­tacná, ni̠ taca̠­náj­lalh. \s1 Jesús ca̠tasiyuniy cha̠tiy xtama̠kalhtahuaké̠n \r (Lucas 24.13‑35) \p \v 12 Caj li̠puntzú na̠ ca̠ta­si­yú­nilh cha̠­tiy­li̠tum xta­ma̠­kalh­ta­huaké̠n xlacán xta­yá̠­nalh nac tiji xtaamá̠­nalh nac aktum ca̠chi­quí̠n; ca̠ta­si­yú­nilh la̠qui̠ nataucxilha pi̠ xlama xas­tacná. \v 13 Acxni̠ taucxilh­ko̠lh, xlacán la̠li̠­huán tatás­pitli y táalh tali̠­ta̠­chu­hui̠nán xa̠maka­pi­tzí̠n dis­cí­pulos pi̠ xli̠­ca̠na xla­cas­ta­cuanani̠t. Pero xlacán ni̠para chuná taca̠­náj­lalh. \s1 Amá tascújut hua̠ntu̠ natama̠kantaxti̠y após­toles \r (Mateo 28.16‑20; Lucas 24.36‑49; Juan 20.19‑23) \p \v 14 Y aca­li̠sta̠n li̠túm Jesús ca̠ta­si­yú­nilh pacs kalha­ca̠­huitu xdis­cí­pulos la̠qui̠ nata­ca̠­najlay pi̠ xli̠­ca̠na lama xas­tacná. Xlacán xta­hui­lá̠­nalh nac mesa xta­hua̠­ya­má̠­nalh; xlá ca̠la­ca­quílh­ni̠lh tzinú porque luu ni̠ xta­ca̠­naj­la­putún para xli̠­ca̠na xlama xas­tacná, porque caj taliaklhu̠­huá̠t­nalh acxni̠ xli̠­chu­hui̠­nan­cani̠t pi̠ xla­cas­ta­cuanani̠t. \v 15 Aca­li̠stá̠n acxni̠ xlacán lacatum xta­ta­mac­xtu­mi̠ni̠t chiné ca̠huá­nilh: \p —Capítit xli̠­hua̠k ca̠chi­quí̠n hua̠ntu̠ tahui­lá̠­nalh xli̠­ca̠­lanca ca̠quilh­ta­macú y caca̠­li̠­ma̠­kalh­chu­hui̠­ní̠tit xli̠­hua̠k cris­tianos eé quin­ta­chu­huí̠n hua̠ntu̠ ma̠sta̠y lak­táxtut. \v 16 Hua̠nti̠ naquin­ta­li̠­pa̠­huán y nata­taakmunuy nata­lak­ma̠xtuy xli̠s­tac­nicán, pero hua̠nti̠ ni̠ naqui­li̠­pa̠­huán pus ámaj ma̠lak­tzanke̠y xli̠s­tacni nac xla­catí̠n Dios acxni̠ naca̠­ma̠­xo­ko̠­ni̠cán hua̠ntu̠ tatit­la­huani̠t. \v 17 Y xla­cáta nata­ca­tzi̠y pi̠ Dios lama nac mila­ta­ma̠tcán maka­pi­tzí̠n hua̠nti̠ naquin­ta­li̠­pa̠­huán naca̠­ma̠x­qui̠cán li̠t­li­hueke xla­cata tla̠n nata­ma̠­pacsay hua̠nti̠ ca̠maka­tla­jani̠t xes­pí­ritu akska­huiní y tla̠n nata­li̠­chu­hui̠nán ti̠pa̠­katzi tachu­huí̠n hua̠ntu̠ xlacán nia̠ xta­ca­tzi̠y. \v 18 Hasta tla̠n nata­chipay lu̠hua y ni̠tu̠ cati­ca̠t­la­huá­nilh, y para túcu nata­huay hua̠ntu̠ kalhi̠y veneno ni̠tu̠ cati­ta­li̠­lá­nilh, y caj xmacán tla̠n nata­li̠­ma̠­pacsay ta̠tat­laní̠n. \s1 Jesús an nac akapú̠n \r (Lucas 24.50‑53) \p \v 19 La̠ chuná ca̠ta̠­chu­hui̠­nan­ko̠lh Quim­pu̠­chi­nacán Jesús tzú­culh tata̠lh­ma̠ni̠y y alh nac akapú̠n antaní hui­lachá Dios. \v 20 Y aca­li̠stá̠n a̠ma̠ko̠lh xta­ma̠­kalh­ta­huaké̠n tatá­ca̠xli y táalh antaní tahui­lá̠­nalh lactzu̠ ca̠chi­quí̠n, tzú­culh tama̠­kalh­chu­hui̠ni̠y cris­tianos xta­chu­huí̠n Cristo hua̠ntu̠ ma̠sta̠y lak­táxtut. Y cumu Dios xca̠­mak­ta̠­yama xlacán xtat­la­huay lhu̠hua lac­lanca li̠cá̠cni̠t ta­scújut la̠qui̠ chuná naca­tzi̠cán pi̠ Dios xlama nac xla­ta­ma̠tcán y xli̠­ca̠na xta­li̠­chu­hui̠­na­má̠­nalh xta­la­ca­pa̠s­tacni.