\id MAT \h San Mateo \toc1 Li̠pa̠­xúhu Xtama̠­ca­tzi̠ní̠n San Mateo \toc2 San Mateo \toc3 Mt. \mt1 Li̠pa̠­xúhu Xtama̠­ca­tzi̠ní̠n \mt1 San Mateo \ip Umá Evan­gelio o Li̠pa̠­xúhu Tama̠­ca­tzi̠ní̠n hua̠ntu̠ li̠chu­hui̠nán San Mateo, laca­tancs ma̠si­yuma pi̠ Quim­pu̠­chi­nacán Jesús huá qui­ma̠aka­pu̠­tax­ti̠­nacán hua̠nti̠ maká̠n quilh­ta­macú Dios tica̠­ma̠­lac­nu̠­nichá pi̠ naca̠­ma­ca­miniy a̠ma̠ko̠lh cris­tianos judíos hua̠nti̠ xta­hui­lá̠­nalh nac xaca̠­chi­quí̠nIsrael, porque hua­tiyá a̠má hua̠nti̠ hua­nicán Mesías hua̠ntu̠ huam­putún talac­sacni. \ip San Mateo laca­tancs ma̠siyuy nac u̠má li̠kalh­ta­huaka pi̠ Jesús huá xli̠­ta­la­ka­pasni qui̠­táx­tulh a̠má maká̠n ko̠lu­tzí̠n rey David, na̠ huan pi̠ lacá­chilh nac ca̠quilh­ta­macú luu acxni̠ lák­cha̠lh quilh­ta­macú la̠ta Dios xlac­lhca̠­hui­li̠ni̠t pi̠ nala­ca­chín. Acxni̠ li̠chu­hui̠­nanko̠y lácu lacá­chilh Jesús, tuncán huán lácu ma̠tzú­qui̠lh xta­scújut, pero acxni­tiyá tzú­culh scuja acxni̠ Juan Bautista akmu­nu­ko̠lh nac xakalh­tú̠­choko Jordan. Acxni̠ xlá aya xli̠s­cujma xta­chu­huí̠n Dios laca­tancs ma̠sí­yulh pi̠ xka­lhi̠y lanca li̠t­li­hueke chu li̠s­ka­lala xla­cata tancs nali̠­chu­hui̠nán xta­la­ca­pa̠s­tacni Dios, y na̠chuná xka­lhi̠y li̠t­li­hueke xla­cata naca̠­ma̠t­la̠nti̠y la̠tachá túcuya̠ tajátat. \ip Ama̠­ko̠lh capí­tulos hua̠ntu̠ tahui­lá̠­nalh nac xliakas­putni u̠má libro, antá li̠chu­hui̠nán acxni̠ Jesús a̠huatá alh nac xaca̠­chi­quí̠n Jeru­salén, pus hua­tiyá u̠má qui̠­táx­tulh xliakas­putni xta­scújut porque antiyá mak­ni̠­canchá y lacas­ta­cuánalh nac ca̠li̠ní̠n. \c 1 \s1 Xtacuhuinicán hua̠nti̠ xalakmaká̠n Xli̠talakapasni Jesucristo \r (Lucas 3.23‑38) \p \v 1 Xalak­maká̠n xli̠­ta­la­ka­pasni Jesu­cristo huá xca̠­ma̠­la­ca­tzu­qui̠ni̠t Abraham xa̠hua rey David, pus antá nac u̠má libro tatzok­ta­hui­lani̠t xta­cu­hui­nicán. Uma̠­kó̠lh lac­chix­cu­huí̠n chiné xca̠­hua­nicán: \p \v 2 Amá ko̠lu­tzí̠n Abraham xuí cha̠tum xka­huasa hua̠nti̠ xuanicán Isaac, y chi̠nchú xka­huasa Isaac xuanicán Jacob, xka­huasa Jacob xuanicán Judá xa̠hua maka­pi­tzí̠n xna­ta̠lán. \v 3 Xla­ka­huasán Judá xca̠­hua­nicán Fares chu Zara (xtzicán xuanicán Tamar). Xka­huasa Fares xuanicán Esrom, xka­huasa Esrom xuanicán Aram. \v 4 Xka­huasa Aram xuanicán Ami­nadab, xka­huasa Ami­nadab xuanicán Naasón, xka­huasa Naasón xuanicán Salmón. \v 5 Xka­huasa Salmón xuanicán Booz (xtzí xuanicán Rut), xka­huasa Booz xuanicán Obed, xka­huasa Obed xuanicán Isaí. \v 6 Xka­huasa Isaí xuanicán David, y chi̠nchú xlá rey David, tita̠­táhui xpusca̠t Urías y chuná tila­cá­chilh cha̠tum xka­hua­sacán hua̠nti̠ xuanicán Salo­món. \p \v 7 Xka­huasa Salo­món xuanicán Roboam, xka­huasa Roboam xuanicán Abías, xka­huasa Abías xuanicán Asá. \v 8 Xka­huasa Asá xuanicán Josafat, chi̠nchú xlá xka­huasa Josafat xuanicán Joram, xka­huasa Joram xuanicán Uzías. \v 9 Xka­huasa Uzías xuanicán Jotam, xka­huasa Jotam xuanicán Acaz, xka­huasa Acaz xuanicán Eze­quías. \v 10 Xka­huasa Eze­quías xuanicán Manasés, xka­huasa Manasés xuanicán Amón, xka­huasa Amón xuanicán Josías. \v 11 Xka­huasa Josías xuanicán Jecon­ías xa̠huá xna­ta̠lán acxni­tiyá amá quilh­ta­macú acxni̠ xamaká̠n tica̠­chi̠­lé̠n­calh cumu la̠ tachí̠n la̠qui̠ antá natas­cu­ja̠chá israel­itas nac xaca̠­chi­quí̠n Babi­lonia. \p \v 12 Acxni̠ chú antá xta­hui­la̠­nanchá anta­nícu xca̠­le̠n­cani̠t tila­cá­chilh xka­huasa Jecon­ías hua̠nti̠ xuanicán Sala­tiel, xka­huasa Sala­tiel xuanicán Zoro­babel. \v 13 Xka­huasa Zoro­babel xuanicán Abiud, xka­huasa Abiud xuanicán Elia­quim, xka­huasa Elia­quim xuanicán Azor. \v 14 Chi̠nchú xlá xka­huasa Azor xuanicán Sadoc, xka­huasa Sadoc xuanicán Aquim, xka­huasa Aquim xuanicán Eliud. \v 15 Xka­huasa Eliud xuanicán Elea­zar, xka­huasa Elea­zar xuanicán Matán, xka­huasa Matán xuanicán Jacob. \v 16 Xka­huasa Jacob xuanicán José, pus huá chú eé José hua̠nti̠ tita̠­ta­ma­káx­tokli María y na̠ hua­tiyá chú eé María hua̠nti̠ ma̠la­ka­tun­cú­hui̠lh Jesús y makás­tacli; hua­tiyá eé Jesús hua̠nti̠ li̠ma̠­pa̠­cu­hui̠cán Cristo porque huá quin­ca̠­lak­ma̠x­tuyá̠n. \p \v 17 Pus hasta la̠ta xamaká̠n xlama ko̠lu­tzí̠n Abraham, quilh­mac­cu̠­ta̠ti pu̠tá­hui̠lh hua̠nti̠ tati̠­la­tá­ma̠lh hasta acxni laca­chilh Rey David, y hasta a̠quilh­ma­cu­ta̠ti pu̠tá­hui̠lh acxni̠ israel­itas tachí̠n tica̠­lé̠n­calh nac Babi­lonia, pero na̠chuna li̠túm quilh­mac­cu̠­ta̠ti pu̠tá­hui̠lh qui̠­táx­tulh acxni̠ xca̠­chi̠­cani̠t israel­itas hasta acxni̠ lacá­chilh Cristo. \s1 Xlakatuncúhuit Jesús \r (Lucas 2.1‑7) \p \v 18 Chú cámaj ma̠la­ca­pu̠­tun­cu­hui̠y la̠ta lácu qui̠­táx­tulh acxni̠ tila­cá­chilh Quim­pu̠­chi­nacán Jesús: Amá María hua̠nti̠ xtzi huá Jesús xlá aya csquin­cani̠t, y aya xli̠­kalh­ti̠ni̠t xla­cata nata̠­ta­maka­xtoka José. Pero acxni̠ nia̠ xla̠­ta̠­ta­huilay, y nia̠ cxa­katli̠y tuncán José, huata xlá niaj sacstu xlama porque chú aya xkalh­ka­lhi̠ma cha̠tum skata, pero huá xlá xli̠­maka­tli­hueke Espíri­tu Santo hua̠nti̠ chuná xtla­huani̠t. \v 19 Acxni̠ José cátzi̠lh pi̠ María hua̠nti̠ xtas­quín xuani̠t niaj sacstu xlama, y cumu huata xlá tla̠n xta­pu­huá̠n xuani̠t huata ni̠ ma̠la­ca­pu̠­pú­tulh xla­cata ni̠ nama̠­ma̠­xani̠y, huata mejor xlá caj tze̠k xak­xte­kuili̠­putún y chuná chú nalac­tla­huay xta­chu­huí̠n hua̠ntu̠ xqui̠­mak­xtekni̠t nac xchic xtas­quín pero xlá ni̠ xla­cas­quín nata­ca­tzi̠y xli̠­lhu̠hua cris­tianos. \v 20 Luu acxni̠ chuná xla­ca­pa̠s­tacma, cha̠tum xángel Quim­pu̠­chi­nacán Dios tasi­yú­nilh nac ca̠ta­ma̠­nixni y chiné huá­nilh: \p —José, xli̠­ta­la­ka­pasni rey David, ni̠ cali̠­ma̠­xá­nanti xla­cata namaka­maklhti̠­nana y nata̠­ta­hui­laya María cumu la̠ mim­pusca̠t, porque a̠má skata hua̠ntu̠ xlá kalh­ka­lhi̠ma huá xli̠t­li­hueke Espíri­tu Santo ma̠squi chuná xlá lani̠t. \v 21 Acxni̠ chú nala­ca­chín a̠má actzu kahuasa, huix nali̠­ma̠­pa̠­cu­hui̠ya Jesús. Huá xlá chuná nali̠­hua­nicán porque naca̠­lac­xa­paniy naca̠­ma̠­ta­ke̠­nu̠niy xta­la̠­ka­lhi̠ncán xli̠­hua̠k hua̠nti̠ nata­li̠­pa̠­huán. \p \v 22 Huá chuná xlá lí̠lalh la̠qui̠ María nama̠­kan­taxti̠y xta­chu­huí̠n Dios hua̠ntu̠ xamaká̠n tima̠­lac­pu­huá̠­ni̠lh pro­feta Isaías xla­cata natzoka nac xlibro acxni̠ chiné huá: \q1 \v 23 Cha̠tum tzuma̠t hua̠nti̠ ni̠ti̠ a̠xakatli̠y chixcú, \q1 chú niaj sacstu lama porque ámaj ma̠la­ka­tun­cu­hui̠y cha̠tum skata; \q1 xlá nali̠­ma̠­pa̠­cu­hui̠cán Eman­uel, \m porque eé tachu­huí̠n Ema­nuel huam­putún: Dios quinca̠ta̠lamá̠n. \p \v 24 Acxni̠ José laka­huanchá la̠ta xma̠­nix­nima pus chuná xlá tlá­hualh cumu la̠ huá­nilh xángel Quim­pu̠­chi­nacán y ta̠ta­ma­káx­tokli María cumu la̠ xpusca̠t. \v 25 Pero ne̠c­xnicú lak­xtum ta̠lh­tá­talh la̠ta xta­táhui hasta lacá­chilh actzu̠ xka­huasa María, y José chuná li̠ma̠­pa̠­cú­hui̠lh Jesús. \c 2 \s1 Makapitzí̠n lakskalalán magos tamín talakachixcuhui̠y Jesús \p \v 1 Jesús tila­ka­tun­cú­huilh nac aktum actzu ca̠chi­quí̠n hua­nicán Belén, huá a̠má pu̠la­tama̠n hua̠ntu̠ xma̠­peksi̠y xamu­ni­cipio Judea, y na̠ acxni̠ a̠má ca̠ta acxni̠ rey Herodes xuí li̠ma̠­pek­si̠ná nac a̠má lanca pu̠la­tama̠n. Ni̠ xli̠­maka̠s tachilh nac xaca̠­chi­quí̠n Jeru­salén maka­pi­tzí̠n lak­ska­lalán lac­chix­cu­huí̠n hua̠nti̠ xta­ma̠­lak­cha̠ni̠y hua̠ntu̠ nalay acxni̠ xlacán xtaucxilha stacu hua̠ntu̠ tahui­lá̠­nalh nac akapú̠n, y u̠ma̠ko̠lh lac­chix­cu­huí̠n xca̠­hua­nicán magos. Xa̠huachí xlacán luu mákat antaní xta­mi­ni̠­tanchá pekán pa̠kalhú anta­nícu pulha̠chá chi­chiní. \v 2 Xlacán chiné taka­lhas­qui­ní̠­nalh: \p —¿Nícu huí a̠má actzu rey hua̠nti̠ la̠nchú laca­chini̠t xla­cata xlá natzu­cuyá̠n ca̠ma̠­pek­si̠yá̠n uú nac mim­pu̠­la­ta­ma̠ncán? Porque hasta nac quim­pu̠­la­ta­ma̠ncán cuc­xilh­chá̠hu la̠ta tzú­culh lak­skoy cstacu, y hasta uú aquinín cmi­ni̠­táhu la̠qui̠ nac­la­ka­chix­cu­hui̠­yá̠hu. \p \v 3 Acxni̠ rey Herodes cátzi̠lh hua̠ntu̠ xta­lak­mini̠t a̠ma̠ko̠lh lac­chix­cu­huí̠n xlá luu aka­tiyuj tamák­xtekli, y na̠chuná xli̠­lhu̠hua cris­tianos hua̠nti̠ xta­hui­lá̠­nalh nac Jeru­salén. \v 4 Herodes laca­pala ca̠ma̠­mac­xtú­mi̠lh xana­puxcun xcu­rajcán judíos xa̠huá xma̠­kalh­ta­hua­ke̠­nacán, y chiné ca̠ka­lhás­quilh: \p —Pus cumu hui­xinín catzi̠­yá̠tit, caqui­la̠­hua­níhu, ¿xatú­cuya̠ ca̠chi­quí̠n luu napu̠­la­ca­chín Cristo hua̠nti̠ hua­ná̠tit pi̠ naca̠­lak­ma̠x­tuyá̠n? \p \v 5 Xlacán chiné tahuá­nilh: \p —Tamá Cristo antá amaj laca­chín nac Belén xmu­ni­cipio Judea, porque chuná títzokli cha̠tum pro­feta nac li̠kalh­ta­huaka anta­nícu chiné huán: \q1 \v 6 Chi̠nchú huix actzu ca̠chi­quí̠n Belén, \q1 ni̠ cali̠­pú­huanti para huix lac­pu­huana pi̠ ni̠tu̠ li̠ma­cuana \q1 cumu la̠ maka­pi­tzí̠n lac­lanca ca̠chi­qui̠ní̠n hua̠ntu̠ tahui­lá̠­nalh nac Judea; \q1 porque antá nac eé actzu ca̠chi­quí̠n amaj laca­chín cha̠tum \q1 hua̠nti̠ naca̠­pux­culé̠n y naca̠­mak­ta­kalha quin­ca­maná̠n xalac Israel. \p \v 7 Aca­li̠stá̠n rey Herodes tze̠k ca̠ta­sá­nilh a̠ma̠ko̠lh lak­ska­lalán lac­chi­xcu­huí̠n y ca̠ka­lhás­quilh túcuya̠ quilh­ta­macú tzú­culh taucxilha a̠má stacu. \v 8 Acxni̠ xlacán tahua­ni­ko̠lh xlá ca̠ma̠­la­ká­cha̠lh nac Belén, y chiné ca̠huá­nilh: \p —Pus la̠li̠­huán capim­pítit nac Belén y li̠huana̠ cali̠­ka­lhas­qui­ni̠­nántit xla­cata a̠má actzu kahuasa; y acxni̠ chú namac­la­yá̠tit la̠li̠­huán naqui­la̠­ma̠­ca­tzi̠­ni̠­yá̠hu xanícu luu huí la̠qui̠ na̠ nacán laka­chix­cu­hui̠y. \p \v 9 Acxni̠ rey Herodes chuná ca̠hua­ni­ko̠lh eé tachu­huí̠n, a̠ma̠ko̠lh lac­chix­cu­huí̠n la̠li̠­huán táalh. Y caj li̠puntzú a̠má stacu hua̠ntu̠ xtaucxilh­ni̠­tanchá nac xpu̠­la­ta­ma̠ncán aya xca̠­pu̠­la­ni­ti̠­lhay nac tiji y hasta antá tachó­kolh xma̠­la­ka­tancs nac amá chiqui anta­nícu xuí a̠má actzu skata. \v 10 Acxni̠ a̠ma̠ko̠lh lak­ska­lalán lac­chix­cu­huí̠n taúcxilhli anta­nícu tachó­kolh a̠má stacu, luu xli̠­ca̠na tapa̠­xú­hualh. \v 11 Acxni̠ chú tatá­nu̠lh nac chiqui y acxni̠ taúcxilhli a̠má actzu kahuasa pi̠ xchexni̠t María, la̠li̠­huán tata­tzo­kós­talh nac ca̠ti­yatni y tala­ka­chix­cú­hui̠lh. Aca­li̠stá̠n chú tama̠­ká­ke̠lh xca­jacán hua̠ntu̠ xpu̠­ma­ju̠ni̠t hua̠ntu̠ xlacán xtalé̠n y tatá̠i̠lh oro, sien­sus chu xala­cuán per­fumes hua­nicán mirra. \v 12 Y aca­li̠stá̠n chú acxni̠ aya talh­tá­talh ca̠tzi̠sní, nac ca̠ta­ma̠­nixni ca̠ma̠­ca­tzí̠­ni̠lh xángel Quim­pu̠­chi­nacán xla­cata pi̠ niaj antá catáalh nac Jeru­salén anta­nícu hui­lachá Herodes. Pus xlacán chuná tat­lá­hualh y huata túnuj tiji tachí­palh hua̠ntu̠ ti̠tum an hasta nac xca̠­chi­qui̠ncán. \s1 José chu María tama̠tza̠li̠y actzu skata \p \v 13 Acxni̠ aya najata xtaanko̠ni̠t a̠ma̠ko̠lh lak­ska­lalán lac­chix­cu­huí̠n cha̠tum xángel Quim­pu̠­chi­nacán nac ca̠ta­ma̠­nixni tasi­yú­nilh José y chiné huá­nilh: \p —La̠li̠­huán cata̠qui y caca̠­ta̠­tá­ca̠xti tamá actzu kahuasa xa̠hua xtzí y mákat catza̠­látit hasta nac xapu̠­la­tama̠n Egipto. Antá chú nata­mak­xte­ka̠­pítit hasta acxni̠ aquit nacuaniyá̠n hua̠ntu̠ mili̠t­lá­huat, porque rey Herodes nama̠­pu­tzi̠nán tamá actzu kahuasa la̠qui̠ namakni̠y. \p \v 14 José y María la̠li̠­huán tas­ca­ca­tá̠­qui̠lh y laca­pala tamá̠­ca̠xli a̠má actzu kahuasa y antá chú alh tahuilay nac xapu̠­la­tama̠n Egipto. \v 15 Pus antá chú xlacán xta­hui­la̠­nanchá hasta acxni̠ ni̠lh rey Herodes. Chuná tancs li̠kan­táx­tulh xta­chu­huí̠n Quim­pu̠­chi­nacán Dios hua̠ntu̠ tima̠­lac­pu­huá̠­ni̠lh xla­cata natzoka pro­feta Oseas nac xlibro anta­nícu chiné huán: “Aquit cli̠­ma̠­pek­sí̠­nalh xla­cata cali̠­mín­calh quin­ka­huasa anta­nícu xuilachá nac Egipto.” \s1 Herodes li̠ma̠peksi̠nán caca̠makní̠calh lactzu camán \p \v 16 Acxni̠ rey Herodes cátzi̠lh pi̠ a̠ma̠ko̠lh lak­ska­lalán lac­chix­cu­huí̠n xta­li̠­kalh­ka­ma̠­nani̠t xlá luu li̠pe̠cua la̠ta sí̠tzi̠lh y ma̠pek­sí̠­nalh xla­cata naca̠­mak­ni̠cán xli̠­hua̠k lactzu laka­huasán hua̠nti̠ nia̠ xma̠­ka­tzi̠ko̠y aka­tiyú̠n ca̠ta hua̠nti̠ xta­hui­lá̠­nalh nac xaca̠­chi­quí̠n Belén chu antá laca­tzuní̠n. Huá chuná li̠t­lá­hualh porque a̠ma̠ko̠lh lak­ska­lalán lac­chix­cu­huí̠n tali̠­ta̠­chu­huí̠­nalh pi̠ xka­lhi̠y cumu aktiy ca̠ta la̠ta xlacán titaúcxilhli a̠má cstacu Cristo. \v 17 Hua̠ntu̠ tlá­hualh Herodes la̠ta ca̠ma̠­mak­ni̠­ní̠­nalh lactzu camán chuná li̠kan­táx­tulh hua̠ntu̠ maká̠n quilh­ta­macú títzokli pro­feta Jerem­ías nac xlibro anta­nícu chiné huán: \q1 \v 18 Nac xaca̠­chi­quí̠n Ramá takax­mata \q1 la̠m­para tícu ma̠rí li̠pu­huama y tasax­ni̠ma. \q1 Pus huata huá a̠ma̠ko̠lh lac­chaján hua̠nti̠ antá tahui­lá̠­nalh nac a̠má ca̠chi­quí̠n \q1 hua̠nti̠ ma̠rí tali̠­pu­hua­má̠­nalh y tata­sa­má̠­nalh, \q1 y ni̠ laca­squin­ko̠lh para tícu naca̠­ma̠­ko­xu­mixiy, \q1 porque huá xlacán talak­ta­sa­má̠­nalh y talak­ca­tza­má̠­nalh xca­mancán hua̠nti̠ aya ca̠mak­ni̠­ni­cani̠t. \s1 José chu María tataspitparay nac Naza­ret \p \v 19 Pero maka̠s laca­tzá̠­lalh quilh­ta­macú y acxni̠ ni̠lh Herodes cha̠tum xángel Quim­pu̠­chi­nacán nac ca̠ta­ma̠­nixni tasi­yú­nilh José nac Egipto y chiné huá­nilh: \p \v 20 —Chú la̠li̠­huán cata̠­quí̠tit caca̠­má̠­ca̠xti actzu kahuasa xa̠hua xtzí, y antá chú catas­pit­pa­rátit nac mim­pu̠­la­ta­ma̠ncán Israel, porque chú aya tani̠ni̠t hua̠k a̠ma̠ko̠lh lac­chix­cu­huí̠n hua̠nti̠ xta­mak­ni̠­putún tamá actzu kahuasa. \p \v 21 José la̠li̠­huán tá̠qui̠lh y quilh­ta̠­yapá xtiji ca̠tá̠alh a̠má actzu kahuasa chu xtzí antá nac pekán xpu̠­la­ta­ma̠ncán. \v 22 Acxni̠ nia̠ xcha̠n José cátzi̠lh pi̠ huá chú xma̠­pek­si̠­nama nac Judea Arquelao xka­huasa Herodes xpa̠­lak­xoko xtla̠t. Huata José juerza tzinú laca­pu­huá­nilh y ni̠ cha̠lh, pero cumu ma̠ca­tzi̠­ni̠­pa­ráca nac ca̠ta­ma̠­nixni huata mejor xlá antá alh nac xapu̠­la­tama̠n Gali­lea. \v 23 Acxni̠ chú antá cha̠lh huata alh tahuilay nac aktum actzu ca̠chi­quí̠n hua­nicán Naza­ret. Huá chuná qui̠­li̠­táx­tulh la̠qui̠ nakan­taxtuy nac xla­táma̠t Jesús hua̠ntu̠ xta­tzok­ta­hui­lani̠t nac xlib­rojcán pro­feta pi̠ nali̠­ta­pa̠­cu­hui̠y naza­reno. \c 3 \s1 Juan Bau­tista li̠akchuhui̠nán nac desierto pi̠ namín Jesús \r (Marcos 1.1‑8; Lucas 3.1‑9, 15‑17; Juan 1.19‑28) \p \v 1 Acxni̠ chú tilák­cha̠lh quilh­ta­macú xla­cata Juan Bau­tista nama̠­tzu­qui̠y xta­scújut, antá tíalh nac desierto hua̠ntu̠ huí nac xapu̠­la­tama̠n Judea. \v 2 Xlá antá tzú­culh ca̠ma̠­kalh­chu­hui̠ni̠y cris­tianos y chiné xca̠­huaniy: \p —¡Luu cat­la­huátit li̠tlá̠n, calak­pa­lí̠tit xali̠xcáj­nit min­ta­la­ca­pa̠s­tac­nicán, y chuná cala­ta­pá̠tit cumu la̠ Dios lacas­quín! Porque chú aya lak­cha̠ni̠t quilh­ta­macú acxni̠ xlá ámaj ma̠tzu­qui̠y xasa̠sti xta­péksi̠t nac ca̠quilh­ta­macú. \p \v 3 Hua­tiyá chú tamá Juan Bau­tista hua̠nti̠ pro­feta Isaías tili̠­chu­huí̠­nalh xamaká̠n quilh­ta­macú acxni̠ chiné titzók­nulh nac xlibro: \q1 Takax­ma­ta̠chá aktum tachu­huí̠n nac desierto anta­nícu ni̠tícu lama cris­tianos y chiné huán: \q1 “Caca̠x­tla­hua­nítit tiji anta­nícu luu tla̠n nalacmín Quim­pu̠­chi­nacán; \q1 caca̠x­tla­hua­nítit kantum tiji hua̠ntu̠ luu statua.” \p \v 4 Amá lháka̠t hua̠ntu̠ xli̠­lha­ka̠nán Juan huá xli̠t­la­hua­cani̠t xmac­chíxit camello, xtam­pu̠­lak­ta­huilay kantum cin­turón xla xu̠hua, y huá xlá xca̠­li̠­hua̠yán lactzu xtuqui xa̠hua táxca̠t hua̠ntu̠ xlá xmaclay nac ca̠qui­huí̠n. \v 5 Lhu̠hua cris­tianos xala mákat xtamín takax­matniy xta­chu­huí̠n, y na̠chuná hua̠nti̠ xta­hui­lá̠­nalh nac xaca̠­chi­quí̠n Jeru­salén, xa̠hua hua̠nti̠ xta­la­má̠­nalh xli̠­ca̠­lanca nac xapu̠­la­tama̠n Judea y na̠chuná chú a̠ma̠ko̠lh cris­tianos hua̠nti̠ antá xta­hui­lá̠­nalh nac xca̠­quilh­tu̠ní̠n kalh­tu̠­choko hua­nicán Jordán. \v 6 Y acxni̠ chú xlacán maktum xta­huán pi̠ xli̠­ca̠na xta­lak­pa­li̠­putún xali̠xcáj­nit xta­la­ca­pa̠s­tac­nicán, Juan xca̠ak­munuy nac kalh­tu̠­choko. \p \v 7 Pero acxni̠ Juan ca̠úcxilhli pi̠ na̠chuná fariseos chu sadu­ceos xta­lakmín xla­cata na̠ nata­ta̠k­munuy huata xlá chiné ca̠huá­nilh: \p —Chú hui­xinín luu xta̠­chuná lapá̠tit cumu lá talay a̠ma̠ko̠lh lac­li̠xcáj­nit xca­naní̠n lu̠hua acxni̠ tatzucuy tatza̠­laniy lhcúya̠t acxni̠ ca̠x­ko­yu­má̠­calh. ¿Tícu ca̠ma̠­ca­tzi̠ní̠n hui­xinín para caj la̠ nataakmu­nu­yá̠tit chú aya tla̠n napu̠­tax­tu­yá̠tit xla­cata a̠má tapa̠tí̠n hua̠ntu̠ la̠nchú Dios naca̠­ma­ca­mi­niyá̠n? \v 8 Pus tla̠n nahuán, pero luu aksti̠tum cala­ta­pá̠tit la̠qui̠ chuná sta­lanca nali̠­ta­si­yu­yá̠tit pi̠ xli̠­ca̠na aya lak­pa­li̠­ni̠­tátit xali̠xcáj­nit min­ta­la­ca­pa̠s­tac­nicán. \v 9 Y ni̠ huata caj cali̠­la­ca­ta̠­qui̠­nántit xla­cata pi̠ cumu xli̠­ta­la­ka­pasni Abraham hui­xinín chú ni̠lay túcu cati­ca̠ak­spulán. Porque xli̠­ca̠na pi̠ ni̠chuná cati­qui̠­táx­tulh porque para hui­xinín caj xma̠nhuá li̠mac­la­ca­pi­ná̠tit pus aquit laca­tancs cca̠­hua­niyá̠n pi̠ para Dios chuná xla­cás­quilh u̠ma̠ko̠lh chí­huix xlá tla̠n xca̠­li̠­má̠x­tulh xli̠­ta­la­ka­pasni Abraham. \v 10 Dios xta̠­chuná ca̠li̠­ma̠x­tuyá̠n cumu la̠ qui­huí̠n, y xa̠huachí xlá aya cha̠­ca­tzi̠yaj chi­pani̠t xhacha la̠qui̠ naca̠­tan­ca̠mi̠y a̠ma̠ko̠lh quihui hua̠ntu̠ ni̠tu̠ li̠ma­cuán. Y la̠tachá túcuya̠ quihui hua̠ntu̠ ni̠ tahuacay tlan xta­huácat ca̠mi̠cán y ma̠pu̠cán nac lhcúya̠t. \v 11 Xli̠­ca̠na xlá pi̠ caj chú­chut aquit cca̠­liakmu­numá̠n la̠qui̠ chuná nali̠­ca­tzi̠cán pi̠ xli̠­ca̠na lak­pa­li̠­ni̠­tátit xali̠xcáj­nit min­ta­la­ca­pa̠s­tac­nicán; pero chú amajá chin cha̠tum hua̠nti̠ aquit cpu̠­la­ni­ti̠­lhay huata xlá naca̠­liakmu­nuyá̠n xli̠t­li­hueke Espíri­tu Santo chu lhcúya̠t. Pero xlá a̠tzinú lanca xla­ca­tzúcut ni̠ xachuná aquit, xa̠huachí aquit ni̠para tzinú qui­mi­ni̠niy nac­li̠­taxtuy cumu lá xta­sa̠cua nacuán la̠qui̠ nac­xcutniy xata­síhu xtu̠­xu̠hua. \v 12 Xlá luu aya li̠huana̠ laca­pa̠s­tacni̠t la̠ta lácu naca̠­ma̠­paj­pi­tziy cris­tianos, luu xta̠­chuná xlá naca̠t­la­huay cumu la̠ a̠má cha̠tum chixcú hua̠nti̠ cha̠­ca­tzi̠yaj chi­pani̠t xli̠­lac­su­nucán xtrigo la̠qui̠ namakaniy xapalhma, y acxni̠ chú aya lac­su­nu­ko̠ni̠t nahuán a̠má trigo li̠huana̠ nama̠­qui̠y nac xpú̠­cuxi, y chi̠nchú xapalhma antá nalaclhcuyuhuili̠y nac lhcúya̠t antanícu ne̠cxnicú lakmixa. \s1 Juan Bau­tista akmunuy Jesús \r (Marcos 1.9‑11; Lucas 3.21‑22) \p \v 13 Ni̠ li̠maka̠s quilh­ta­macú Jesús taca̠xchá nac xca̠­chi­quí̠n hua̠ntu̠ huí nac xapu̠­la­tama̠n Gali­lea y antá chú chilh nac kalh­tu̠­choko hua̠ntu̠ hua­nicán Jordán anta­nícu xak­mu­nu̠­numa Juan la̠qui̠ xlá na̠ naakmu­nucán. \v 14 Acxni̠ xlá lák­chilh, Juan ni̠ xak­mu­nu­putún, y chiné huá­nilh: \p —Huata aquit qui­mi­ni̠niy naquiakmu­nuya, ¿chi̠nchú huata huix qui­lak­tana xla­cata aquit nacak­mu­nuyá̠n? \p \v 15 Jesús chiné huá­nilh: \p —Luu xli̠­ca̠na cat­lahua hua̠ntu̠ cuanimá̠n porque xla­ca­squinca pi̠ chuná quin­ca̠­mi­ni̠­niyá̠n nama̠­kan­tax­ti̠­yá̠hu xli̠­hua̠k hua̠ntu̠ Dios laclh­ca̠­hui­li̠ni̠t. \p Y Juan tla̠n tlá­hualh. \v 16 Acxni̠ Jesús taakmu­nu­ko̠lh y aya xta­cutma nac xquilhtú̠n chú­chut, ¡caj xamaktum talá­qui̠lh akapú̠n y Jesús úcxilhli Xes­pí­ritu Dios xta̠c­ta­ma̠chi cumu la̠ actzu paloma y antá ti̠tum xlak­mima! \v 17 Y na̠ luu acxni­tiyá a̠má takáx­matli aktum tachu­huí̠n hua̠ntu̠ minchá nac akapú̠n y chiné huá: \p —Huá u̠má Quin­ka­huasa hua̠nti̠ aquit luu cpa̠x­qui̠y, luu xli̠­ca̠na cli̠­pa̠­xu­huay hua̠ntu̠ xla­cata. \c 4 \s1 Akskahuiní ma̠tlahui̠putún tala̠kalhí̠n Jesús \r (Marcos 1.12‑13; Lucas 4.1‑13) \p \v 1 Aca­li̠stá̠n acxni̠ taakmu­nu­ko̠lh, a̠má Espíri­tu Santo ma̠lac­pu­huá̠­ni̠lh Jesús xla­cata naán nac desierto antá nac a̠má pu̠la­tama̠n ní ni̠tícu lama cris­tianos la̠qui̠ antá nata̠­la̠­tzak­sa­ya̠chá akska­huiní. \p \v 2 La̠ta antá xla­ma̠chá ti̠puxam quilh­ta­macú tan­tacú tan­tas­caca ni̠tu̠cu huá̠­yalh, y aca­li̠stá̠n chú tzu­culhá tzincsa. \v 3 Huata akska­huiní la̠li̠­huán lák­milh la̠qui̠ nata̠­la̠­tzaksay y chuná nama̠t­la­hui̠y tala̠­ka­lhí̠n, y chiné huá­nilh: \p —Cumu para xli̠­ca̠na huix Xka­huasa Dios, pus chú la̠nchú cali̠­ma̠­pek­sí̠­nanti xla­cata pi̠ u̠ma̠ko̠lh chí­huix cax­ti­lá̠n­chahu nahuán. \p \v 4 Jesús kálh­ti̠lh: \p —Xta­chu­huí̠n Dios hua̠ntu̠ tatzok­ta­hui­lani̠t nac li̠kalh­ta­huaka chiné huan: “Ni̠ luu caj xma̠n xtahuá cati­li̠­la­tá­ma̠lh cha̠tum cris­tiano, pus na̠ luu xla­ca­squinca nali̠­la­tama̠y a̠má xta­chu­huí̠n Dios hua̠ntu̠ xlá li̠ma̠­peksi̠y.” \p \v 5 Y aca­li̠stá̠n a̠má akska­huiní le̠lh nac xaca̠­chi­quí̠n Jeru­salén anta­nícu xyá lanca xpu̠­si­culan Dios, tahuá­calh nac xak­stí̠n, \v 6 y antá chiné huá­nilh: \p —Para xli̠­ca̠na huix Xka­huasa Dios la̠nchú uú lhken capit hasta nac ca̠ti­yatni, porque nac xta­chu­huí̠n Dios hua̠ntu̠ tatzok­ta­hui­lani̠t nac li̠kalh­ta­huaka, chiné huán: \q1 Dios naca̠­li̠­ma̠­peksi̠y xán­geles la̠qui̠ nacuentaj­tat­la­huayá̠n, \q1 nata­li̠­chi­pa­pa̠x­toká̠n xmacancán \q1 la̠qui̠ min­tantú̠n ni̠para aktum chí­huix nali̠­ta­ka̠­hui̠y. \p \v 7 Jesús chiné kálh­ti̠lh: \p —Pero na̠ luu mili̠­cá­tzi̠t pi̠ hua̠ntu̠ tatzok­ta­hui­lani̠t xta­chu­huí̠n Dios na̠ chiné huán: “Ni̠ caj chu­natá cali̠­kalh­ka­má̠­nanti Mim­pu̠­chi­nacán Dios la̠qui̠ nat­la­huay hua̠ntu̠ huix laka­ti̠ya cat­lá­hualh hua̠ntu̠ ni̠para tzinú mini̠­niyá̠n.” \p \v 8 Aca­li̠s­ta̠n­li̠túm chú a̠má akska­huiní ta̠ampá nac aktum lanca ke̠stí̠n y caj ucu ma̠ucxilh­ni̠­ko̠lh xli̠­hua̠k lac­lanca ca̠chi­qui̠ní̠n hua̠ntu̠ tahui­lá̠­nalh nac ca̠ti­yatni, y na̠chuná la̠ta túcua kalhi̠ko̠y xli̠­li̠­la­káti̠t. \v 9 Y chiné huá­nilh: \p —Para huix naqui­la­ka­ta­tzo­kos­taya y naqui­la­ka­chix­cu­hui̠ya cumu la̠ mim­pu̠­chiná, aquit nac­ma̠x­qui̠yá̠n pu̠tum hua̠ntu̠ ucxílhpa̠t la̠nchú. \p \v 10 Y acxni­tiyá Jesús chiné huá­nilh: \p —Huix akska­huiní, luu xli̠­ca̠na cat­lahua li̠tlá̠n caquin­ta­ke̠­nu̠ni, porque nac xta­chu­huí̠n Dios chiné huán: “Xma̠nhuá Mim­pu̠­chi­nacán Dios cala­ka­chix­cuhui y caka­lha­káx­patti hua̠ntu̠ xlá li̠ma̠­pek­si̠má̠n.” \p \v 11 Amá akska­huiní mák­xtekli Jesús y la̠li̠­huán támilh ángeles xalac akapú̠n la̠qui̠ nata­mak­ta­kalha. \s1 Jesús ma̠tzuqui̠y xli̠tascújut nac Gali­lea \r (Marcos 1.14‑15; Lucas 4.14‑15) \p \v 12 Acxni̠ Jesús cátzi̠lh pi̠ Juan Bau­tista tamac­nú̠­calh nac pu̠la̠­chi̠n huata xlá ampá nac Gali­lea y cha̠lh nac Naza­ret. \v 13 Pero ni̠ maka̠s tamák­xtekli antá, huata mejor antá alh tahuilay nac Caper­naum. Umá ca̠chi­quí̠n huí nac xquilhtú̠n xapu­punú Gali­lea, huá u̠má pu̠la­tama̠n anta­nícu maká̠n quilh­ta­macú xta­ma̠­pek­si̠ni̠t xapu̠­la­tama̠n Zabulón y Nef­talí. \v 14 Chuná li̠kan­táx­tulh hua̠ntu̠ pro­feta Isaías títzokli nac xlibro anta­nícu chiné huán: \q1 \v 15 Hua̠nti̠ tahui­lá̠­nalh nac a̠ma̠ko̠lh pu̠la­tama̠n hua̠ntu̠ ca̠hua­nicán Zabulón chu Nef­talí, \q1 anta­nícu ti̠taxtuy lan­ca̠­tiji hua̠ntu̠ cha̠n hasta nac pupunú; \q1 a̠ma̠ko̠lh cris­tianos hua̠nti̠ tahui­lá̠­nalh nac a̠má mákat pu̠la­tama̠n \q1 anta­nícu tzu­cu­ma̠chá xakalh­tu̠­choko Jordán, \q1 antá nac Gali­lea anta­nícu lhu̠hua tahui­lá̠­nalh hua̠nti̠ ni̠ judíos; \q1 \v 16 ma̠squi xlacán xala­ka­ca̠­pucsua xta­la­má̠­nalh \q1 pero nataucxilha aktum lanca tax­káket, \q1 y hua̠nti̠ chú aya xtaamá̠­nalh talak­tzanka̠y nac ca̠li̠ní̠n, \q1 nata­li̠­la­ca­hua̠nán lanca tax­káket. \p \v 17 Hasta la̠ta antá tícha̠lh Jesús xlá tzú­culh akchu­hui̠nán y chiné xca̠­huaniy cris­tianos: \p —Calak­pa­lí̠tit xali̠xcáj­nit min­ta­la­ca­pa̠s­tac­nicán y chuná cala­ta­pá̠tit cumu la̠ Dios lacas­quín, porque chú aya tala­ca­tzu­hui̠ma quilh­ta­macú acxni̠ xlá nama̠­tzu­qui̠y xasa̠sti xta­péksi̠t nac ca̠quilh­ta­macú. \s1 Jesús ca̠huaniy kalhata̠ti squi̠ti̠naní̠n catasta̠lánilh \r (Marcos 1.16‑20; Lucas 5.1‑11) \p \v 18 Maktum quilh­ta­macú Jesús xquilh­tu̠t­la̠­huama xapu­punú Gali­lea acxni̠ ca̠úcxilhli cha̠tiy lac­chix­cu­huí̠n li̠na­ta̠lán, cha̠tum xuanicán Simón hua̠nti̠ aca­li̠stá̠n li̠ma̠­pa̠­cú­hui̠lh Pedro, y chi̠nchú cha̠tum xuanicán Andrés. Xlacán caj squi̠­ti̠­naní̠n xta­huani̠t y xta­ma­ju̠­má̠­nalh xtza̠lhcán nac chú­chut. \v 19 Pero Jesús chiné ca̠huá­nilh: \p —Hui­xinín caqui­la̠s­ta̠­la­níhu porque chuná cumu lá saka­ju̠­nu­ná̠tit xla­cata nachi­pa­yá̠tit squi̠ti, aquit nac­ca̠­ma̠­si­yu­niyá̠n la̠nchú lácu naca̠­pu­tza­yá̠tit a̠ma̠ko̠lh cris­tianos hua̠nti̠ taaktzan­ka̠­ta­ma̠ni̠t. \p \v 20 Acxni̠ chuná ca̠hua­ni­ko̠lh, a̠ma̠ko̠lh squi̠­ti̠­naní̠n taak­xtek­mi̠­ko̠lh xtza̠lhcán y ta­sta̠­lá­nilh. \p \v 21 Caj li̠puntzú Jesús akchú tla̠­huampá y ca̠úcxilhli cha̠­tiy­li̠tum lac­chix­cu­huí̠n na̠ li̠na­ta̠lán, San­tiago y Juan xcamán Zebedeo. Xlacán antá xta­ta­ju̠­má̠­nalh nac aktum barco xta­la­ca­chi̠­má̠­nalh xtza̠lhcán; na̠ antá xta­ju̠ma ko̠lu­tzí̠n Zebedeo hua̠nti̠ xtla̠tcán. Jesús ca̠ta­sá­nilh y ca̠huá­nilh xla­cata pi̠ cata­sta̠­lá­nilh. \v 22 Huata xlacán na̠ la̠li̠­huán taak­xte­kuíli̠lh xtza̠lhcán xa̠hua xtla̠tcán y ta­sta̠­lá­nilh Jesús. \s1 Jesús ca̠ma̠kalhchuhui̠ni̠y lhu̠hua cristianos \r (Lucas 6.17‑19) \p \v 23 Jesús xca̠­la­ka­tza̠­lat­la̠­huán lactzu ca̠chi­qui̠ní̠n la̠ta xli̠­ca̠­lanca nac xapu̠­la­tama̠n Gali­lea, xca̠­ma̠­kalh­chu­hui̠ni̠y cris­tianos nac xpu̠­si­cu­lancán judíos anta­nícu xchá̠n, xlá xca̠­li̠­ta̠­chu­hui̠nán a̠má xasa̠sti xta­péksi̠t hua̠ntu̠ Dios xma̠­tzu­qui̠­putún nac ca̠quilh­ta­macú y na̠chuna li̠túm xca̠­ma̠t­la̠nti̠y ti̠pa̠­katzi tajátat hua̠ntu̠ xca̠­ka­lhi̠y a̠ma̠ko̠lh cris­tianos. \v 24 Xli̠­ca̠­lanca nac xapu̠­la­tama̠n Siria catzí̠­calh hua̠ntu̠ xtla­huama Jesús y lhu̠hua cris­tianos tzú­culh tali̠mín ta̠tat­laní̠n hua̠nti̠ catu̠huá xta­li̠­pa̠­ti̠­má̠­nalh ti̠pa̠­katzi tajátat, na̠ chuná catu̠hua̠ taca­tza­ná­juat, na̠chuná hua̠nti̠ xca̠­maka­tla­jani̠t xes­pí­ritu akska­huiní, y na̠ pacs hua̠nti̠ xca̠s­noka uú̠n, na̠chuná hua̠nti̠ xta­lac­lu̠n­tu̠­hua­nani̠t y ni̠lay xtat­la̠­huán. Pus Jesús hua̠k ca̠ma̠t­lá̠n­ti̠lh. \p \v 25 La̠tachá nícu xán Jesús, lhu̠hua cris­tianos cani̠hua xalaní̠n xta­sta̠­laniy para xalac Gali­lea, Decá­polis, Jeru­salén, Judea y na̠ xa̠huá hua̠nti̠ xta­la­ma̠­nanchá hasta pekán nac kalh­tu̠­choko hua̠ntu̠ hua­nicán Jordán. \c 5 \s1 Jesús ca̠ma̠kalhchuhui̠ni̠y cristianos nac ke̠stí̠n \r (Lucas 6.20‑23) \p \v 1 Maktum quilh­ta­macú acxni̠ Jesús úcxilhli pi̠ luu lhu̠hua cris­tianos xta­sta̠­la­nini̠t, xlá la̠li̠­huán tala­ca̠c­xtu­táhui nac aktum lanca ke̠stí̠n, acxni̠ cha̠lh anta­nícu juerza ca̠xtum huata antá culucs táhui, y acxni̠ xdis­cí­pulos na̠ quilh­pu̠xtum tata̠­ta­hui­lachá, \v 2 xlá tzú­culh ca̠ma̠­kalh­chu­hui̠ni̠y, y chiné ca̠huá­nilh: \s1 Jesús li̠chuhui̠nán hua̠nti̠ luu li̠pa̠xúhu nalatama̠y \p \v 3 —Luu li̠pa̠­xúhu cali̠­pu̠lh­cá̠­calh hua̠nti̠ taca­tzi̠y pi̠ xli̠­ca̠na huí pu̠lactum hua̠ntu̠ ca̠tzan­ka̠niy y luu tamac­la­cas­quín, pus hua̠nti̠ chuná kalhi̠y xta­la­ca­pa̠s­tacni xli̠­ca̠na pi̠ huá nata­maka­maklhti̠nán hua̠ntu̠ Dios ca̠ma̠x­qui̠­putún xca­maná̠n. \p \v 4 ’Luu ca̠na̠ lac­li̠­pa̠­xúhu caca̠­li̠­pu̠lh­cá̠­calh hua̠nti̠ la̠nchú tali̠­pu­huax­ni̠­má̠­nalh y tata­sa­má̠­nalh, porque namín quilh­ta­macú acxni̠ Dios naca̠­ma̠­ko­xu­mixiy. \p \v 5 ’Luu lac­li̠­pa̠­xúhu caca̠­li̠­pu̠lh­cá̠­calh hua̠nti̠ nac xna­cujcán ni̠ lac­lu̠cu ca̠maklh­ca­tzi̠cán, porque hua­tuní̠n xlacán nata­mak­lhti̠nán a̠má pu̠la­tama̠n hua̠ntu̠ Dios ca̠ma̠x­qui̠­putún xca­maná̠n. \p \v 6 ’Luu ca̠na̠ lac­li̠­pa̠­xúhu caca̠­li̠­pu̠lh­cá̠­calh hua̠nti̠ la̠nchú xli̠­hua̠k xna­cujcán talac­pu­tza­má̠­nalh la̠ta lácu luu aksti̠tum nata­la­tama̠y, porque xli̠­ca̠na pi̠ huá Dios amaj ca̠ma̠x­qui̠y hua̠ntu̠ xlacán tapu­tzay. \p \v 7 ’Luu xli̠­ca̠na lac­li̠­pa̠­xúhu caca̠­li̠­pu̠lh­cá̠­calh hua̠nti̠ tala­ka­lhamán xa̠maka­pi­tzí̠n xta̠­cris­tianoscán, porque Dios na̠chuná naca̠­la­ka­lhamán. \p \v 8 ’Luu ca̠na̠ lac­li̠­pa̠­xúhu caca̠­li̠­pu̠lh­cá̠­calh hua̠nti̠ ni̠ caj tali̠­huán sinoque xli̠­hua̠k xli̠t­li­hueke taca­tzi̠­putún lácu lacas­quín Dios cala­tá­ma̠lh la̠qui̠ luu aksti̠tum nata­la­tama̠y, porque hua­tuní̠n u̠ma̠ko̠lh cris­tianos nataucxi­lha̠chá nac akapú̠n. \p \v 9 ’Luu ca̠na̠ lac­li̠­pa̠­xúhu hua̠nti̠ tali̠­taaka­tzan­ke̠­má̠­nalh y tali̠s­cuj­má̠­nalh xla­cata pi̠ anka­lhi̠ná caánalh tacác­suat nac xlak­sti̠­pa̠ncán xli̠­hua̠k cris­tianos y ni̠ caj cata­la̠­ma­ka­sí̠­tzi̠lh, y chuná xlá Dios naca̠­li̠­ma̠xtuy cumu la̠ xli̠­ca̠na xca­maná̠n. \p \v 10 ’Na̠chuná luu ca̠na̠ lac­li̠­pa̠­xúhu caca̠­li̠­pu̠lh­cá̠­calh a̠ma̠ko̠lh cris­tianos hua̠nti̠ ca̠li̠­pu­tza­sta̠­la­má̠­calh y ca̠si̠­tzi̠­ni­má̠­calh caj xpa̠­la­cata pi̠ tat­la­hua­putún hua̠ntu̠ tla̠n xta­scújut Dios porque xli̠­ca̠na pi̠ huá u̠ma̠ko̠lh hua̠nti̠ nata­maka­maklhti̠nán hua̠ntu̠ Dios kalhi̠y nac xta­péksi̠t nac akapú̠n xla­cata nata­ta̠­li̠­pa̠­xu­huay. \p \v 11 ’Y na̠chuná luu lac­li̠­pa̠­xúhu caca̠­li̠­pu̠lh­ca̠­cántit hui­xinín acxni̠ caj quim­pa̠­la­cata li̠xcáj­nit tachu­huí̠n naca̠­hua­ni­ca­ná̠tit, naca̠­pu­tza­sta̠­la­ca­ná̠tit, naca̠­ma̠x­tu­ni­ca­ná̠tit ta̠k­saní̠n hua̠ntu̠ hui­xinín naca̠­li̠­ya̠­hua­ca­ná̠tit. \v 12 Pus a̠má quilh­ta­macú hui­xinín cali̠­pa̠­xu­huátit hua̠ntu̠ ca̠ok­spu­lamá̠n y ni̠ caj cali̠­li̠­pu­huántit, porque luu lhu̠hua hua̠ntu̠ naca̠­li̠­ma̠s­ka­hui̠­ca­ná̠tit nac akapú̠n, xa̠huachí na̠ cala­ca­pa̠s­táctit pi̠ na̠chuná ca̠t­la­hua­cani̠t a̠ma̠ko̠lh pro­fetas hua̠nti̠ Dios tica̠­ma­cá­milh xamaká̠n quilh­ta­macú. \s1 Cristianos tali̠taxtuy cumu la̠ mátzat chu taxkáket nac ca̠quilhtamacú \r (Marcos 9.50; Lucas 14.34‑35) \p \v 13 ’Pus cumu la̠ hui­xinín catzi̠­yá̠tit pi̠ mátzat luu xli̠­ca̠na li̠ma­cuán porque li̠ma̠s­ko­ke̠­nancán, pus chú hui­xinín cca̠­li̠­ma̠x­tuyá̠n cumu la̠ mátzat nac xlak­sti̠­pa̠ncán cris­tianos hua̠nti̠ nama̠s­ko­ke̠­yá̠tit la̠qui̠ ni̠ nata­lak­tzanka̠y. Pero para huá mátzat naani̠­niko̠y xli̠s­koko, ¿lácu chú lac­pu­hua­ná̠tit pi̠ tla̠n cahuá nali̠­ma̠s­ko­ke̠­nancán? Xli̠­ca̠na pi̠ niaj tu̠ li̠ma­cuán huata mejor caj namakan­cán nac quilhtí̠n la̠qui̠ cati̠hua cris­tianos nata­lac­ta̠­yami̠y. \p \v 14 ’Y na̠chuna li̠túm hui­xinín nac xlak­sti̠­pa̠ncán cris­tianos li̠tax­tu­yá̠tit cumu la̠ tax­káket hua̠ntu̠ naca̠­mak­skoniy nac ca̠quilh­ta­macú. Pus aktum ca̠chi­quí̠n hua̠ntu̠ hui­lachá nac xok­spú̠n lanca ke̠stí̠n xli̠­ca̠na pi̠ ni̠lay tahuilay para ni̠ juerza naucxilhcán. \v 15 Na̠ luu xta̠­chuná qui̠­taxtuy cumu la̠ nac aktum chiqui, ne̠c­xnicú ma̠pa­si̠cán aktum li̠maksko la̠qui̠ chú naliakpu­lon­kxuili̠cán aktum cajón, huata acxni̠ ma̠pa­si̠cán li̠maksko ta̠lhmá̠n hui­li̠cán la̠qui̠ xli̠­hua̠k hua̠nti̠ tahui­lá̠­nalh nac a̠má chiqui nata­li̠­la­ca­hua̠nán a̠má tax­káket. \v 16 Pus na̠chuná chú hui­xinín cali̠­ma̠­si­yútit mila­ta­ma̠tcán pi̠ xli̠­ca̠na anka­lhi̠ná pasama mili̠­maks­kocán nac xlak­sti̠­pa̠ncán cris­tianos la̠qui̠ acxni̠ xlacán nataucxilha hua̠ntu̠ hui­xinín lacuán min­tas­cu­jutcán tla­hua­pá̠tit pus chuná nata­li̠­la­ka­chix­cu­hui̠y Quin­tla̠­ticán hua̠nti̠ hui­lachá nac akapú̠n. \s1 Jesús huán hua̠ntu̠ a̠tzinú tlak xatlá̠n li̠ma̠peksí̠n \p \v 17 ’Xa̠huachí hui­xinín ni̠ calac­pu­huántit para aquit cmini̠t lac­tla­huay hua̠ntu̠ timák­xtekli xli̠­ma̠­peksí̠n Moisés xa̠huá hua̠ntu̠ tita­qui̠­ma̠­si­yuchi xalak­maká̠n pro­fetas; aquit ni̠tu̠ caj cmini̠t lac­tla­huay, huata caj cmini̠t ma̠la­ca­pu̠­tun­cu­hui̠y hua̠ntu̠ luu hua­ni­putún. \v 18 Porque aquit xli̠­ca̠na cca̠­hua­niyá̠n pi̠ li̠huán la̠nchú tla̠ncú lamaj nahuán ca̠quilh­ta­macú xa̠huá akapú̠n, ni̠para cha̠tum cris­tiano anán hua̠nti̠ tla̠n nama̠­ta­ke̠­nu̠niy ca̠na̠ caj aktum letra osuchí aktum punto hua̠ntu̠ maká̠n tatzok­ta­hui­lani̠t xli̠­ma̠­peksí̠n Dios nac li̠kalh­ta­huaka sinoque hasta caní nakan­tax­tuko̠y hua̠ntu̠ antá huan pi̠ xli̠­kan­táxtut. \v 19 Huá xpa̠­la­cata cca̠­li̠­hua­niyá̠n pi̠ hua̠nti̠ kalha­kax­mat­makán y ni̠ ma̠kan­tax­ti̠­putún nac xla­táma̠t la̠tachá túcuya̠ li̠ma̠­peksí̠n hua̠ntu̠ tatzok­ta­hui­lani̠t nac xli̠­má­peksí̠n Dios ma̠squi la̠m­para ni̠tu̠cu xkásat la̠ta hua̠ntu̠ xlá li̠ma̠­pek­si̠nán, y para xlá ni̠ naca̠­li̠­taaka­tzanke̠y xa̠maka­pi­tzí̠n xla­cata nata­ma̠­kan­taxti̠y, pus xli̠­ca̠na pi̠ na̠chuná ni̠tu̠cu xkásat cati­li̠­tax­tuchá nac xta­péksi̠t Dios. Pero hua̠nti̠ kalha­kax­mata y ma̠kan­taxti̠y nac xla­táma̠t hua̠ntu̠ tatzokni̠t nac xli̠­ma̠­peksí̠n Dios y na̠chuná ca̠li̠­taaka­tzanke̠y xa̠maka­pi­tzí̠n cris­tianos, ca̠ma̠­si­yuniy la̠qui̠ xlacán na̠ nata­ma̠­kan­taxti̠y, pus xli̠­ca̠na pi̠ u̠má chixcú luu tali̠­pa̠hu nali̠­ma̠x­tu­ca­ná̠chá nac xta­péksi̠t Dios. \v 20 Porque aquit xli̠­ca̠na cca̠­hua­niyá̠n para hui­xinín na̠ ni̠ nama̠­kan­tax­ti̠­yá̠tit xli̠­ma̠­peksí̠n Dios y na̠ caj chuná nat­la­hua­yá̠tit cumu la̠ tat­la­huay xma̠­kalh­ta­hua­ke̠­nacán judíos xa̠huá fariseos, pus na̠ ni̠para hui­xinín ni̠lay cati­ta­pek­sí̠tit nac a̠má xasa̠sti xta­péksi̠t Dios. \s1 Jesús ca̠li̠ma̠kalhchuhui̠ni̠y cristianos xlacata pi̠ ni̠tlá̠n si̠tzi̠cán \r (Lucas 12.57‑59) \p \v 21 ’Hui­xinín sta­lanca catzi̠­yá̠tit la̠ta lácu huan a̠má li̠ma̠­peksí̠n hua̠ntu̠ maká̠n tica̠­ma̠x­qui̠­cántit, chiné huán: “Ni̠ camakni min­ta̠­cris­tiano, porque hua̠nti̠ mak­ni̠nán xli̠­ca̠na pi̠ amaj lak­tzanka̠y nac xla­catí̠n Dios.” \v 22 Pero chú aquit camá̠n ca̠hua­niyá̠n hua̠ntu̠ a̠tzinú tlak xatlá̠n tachu­huí̠n, pi̠ hua̠nti̠ ma̠squi caj nasi̠­tzi̠niy xta̠­cris­tiano y ni̠ nata̠­pa̠ti̠y xlá na̠ luu mini̠niy nalak­tzanka̠y nac xla­catí̠n Dios. Y na̠chuná hua̠nti̠ cala̠huá naak­tla­ka­xa­katli̠y y nali̠­quilh­pa̠­taxtuy xta̠­cris­tiano, tamá chixcú mini̠niy cama̠­la­ca­pú̠­calh nac xla­ca­ti̠ncán ma̠pek­si̠­naní̠n la̠qui̠ antá nama̠­ka­lha­pa­li̠cán xpa̠­la­cata hua̠ntu̠ hua­nini̠t. Pero aquit cca̠­hua­niyá̠n pi̠ hua̠nti̠ ni̠tu̠ liucxilha cha̠tum xta̠­cris­tiano y xa̠hua chí nahuaniy pi̠ xlá tantum tas­nokxtu, tamá cris­tiano luu mini̠niy pi̠ na̠ naán pa̠ti̠nán nac ca̠lh­cu­ya̠tni anta­nícu ca̠x­tla­huani̠t Dios. \p \v 23 ’Pus huá xpa̠­la­cata cca̠­li̠­hua­niyá̠n para huix li̠pímpa̠t mili̠­la­ka­chix­cu­huí̠n nac pu̠si­culan, y acxni̠ chú luu pímpa̠t laka­chix­cu­hui̠ya Dios, xamaktum nala­ca­pa̠s­taca pi̠ huí cha̠tum min­ta̠­cris­tiano hua̠nti̠ tzinú ta̠la̠­ma­ka­si̠­tzi̠­ni̠ta, \v 24 pus huata mejor antá cahui­li̠­ke̠ya mili̠­la­ka­chix­cu­huí̠n nac xpa̠xtú̠n altar antaní laka­chix­cu­hui̠­nancán, y la̠li̠­huán capit ta̠la̠­ma̠­ko­xu­mi­xiya a̠má min­ta̠­cris­tiano, y aca­li̠stá̠n chú capim­para nac pu̠si­culan y chú xli̠­hua̠k min­ta­la­ca­pa̠s­tacni cala­ka­chix­cuhui Dios. \p \v 25 ’Na̠chu­na­li̠túm para cha̠tum min­ta̠­cris­tiano catzi̠ya pi̠ si̠tzi̠­niyá̠n y catzi̠ya pi̠ amá̠n ma̠la­ca­pu̠yá̠n nac xla­catí̠n ma̠pek­si̠­naní̠n, huata mejor laca­ti̠tum cata̠­la­ca̠xla li̠huán ni̠tu̠ a̠ ma̠la­ca­pu̠yá̠n, la̠qui̠ chuná ni̠ nama­ca­ma̠s­ta̠yá̠n nac xla­ca­ti̠ncán poli­cías y chú xlacán nata­ta­mac­nu̠yá̠n nac pu̠la̠­chi̠n. \v 26 Y para antá nama̠­nu̠­cana, aquit laca­tancs cuaniyá̠n pi̠ ni̠ cati­ta­mac­xtú­canti hasta caní juerza naxo­ko­ko̠ya mimu̠lhta hua̠ntu̠ antá nas­qui­ni­cana. \s1 Jesús li̠chuhui̠nán xlacata ni̠tlá̠n naxakatli̠ya a̠tunuj pusca̠t \p \v 27 ’Hui­xinín catzi̠­yá̠tit lácu huan a̠má li̠ma̠­peksí̠n hua̠ntu̠ tica̠­ma̠x­quí̠­calh xalak­maká̠n mili̠­ta­la­ka­pas­nicán, chiné huán: “Ni̠ caxa­katli tunuj pusca̠t para huí mim­pusca̠t.” \v 28 Pero chú aquit cca̠­hua­niyá̠n pi̠ hua̠nti̠ ma̠squi caj naucxilha cha̠tum pusca̠t y xlá nalac­pu­huán pi̠ tuncán xlá xtlá­hualh, pus tamá chixcú aya tla­huani̠t tala̠­ka­lhí̠n nac xnacú, porque luu xta̠­chuná qui̠­taxtuy cumu la̠ a̠ caxa­kát­li̠lh. \p \v 29 ’Pus na̠ huá xpa̠­la­cata cca̠­li̠­hua­niyá̠n pi̠ para huá xalac mim­pek­stácat mila­kas­tapu ma̠t­la­hui̠­pu­tuná̠n tala̠­ka­lhí̠n, huata mejor tuncán cala­ca­ma̠x­tú­canti y mákat camaca­pi; porque xali̠­huaca tla̠n para caj pu̠lactum nama̠­lak­tzan­ke̠ya xalac mimacni y ni̠ mili̠­lanca nata­mac­pu̠­cana nac pu̠pa̠tí̠n. \v 30 Chu­na­li̠túm para huá mimaca­stácat juerza ma̠t­la­hui̠yá̠n tala̠­ka­lhí̠n, mejor cachu­cúacti y mákat camaca­pi; porque xali̠­huaca tla̠n caj pu̠lactum xalac mimacni nama̠­lak­tzan­ke̠ya y ni̠ mili̠­lanca cati­ta­mac­pú̠­canti nac pu̠pa̠tí̠n. \s1 Jesús li̠chuhui̠nán xlacata pi̠ ni̠ tla̠n natala̠makxteka hua̠nti̠ la̠ta̠makaxtoka \r (Mateo 19.9; Marcos 10.11‑12; Lucas 16.18) \p \v 31 ’Na̠chu­na­li̠tum ma̠x na̠ catzi̠­yá̠tit la̠ta lácu huán nac pu̠lactum li̠ma̠­peksí̠n hua̠ntu̠ xamaká̠n tica̠­mak­xtek­ni­cántit, chiné huan: “Para cha̠tum chixcú mak­xtek­putún xpusca̠t, pus huata luu xla­ca­squinca pi̠ nama̠x­qui̠y mactum cáp­snat li̠huana̠ xala­ca̠xlán hua̠ntu̠ naca̠t­la­hua­nicán nac pu̠chu­huí̠n, la̠qui̠ antá nahuán nac cáp­snat pi̠ maktum nata­la̠­mak­xteka.” \v 32 Pero huata chú aquit cca̠­hua­niyá̠n aktum tachu­huí̠n hua̠ntu̠ luu a̠tzinú xatancs: para cha̠tum chixcú namak­xteka xpusca̠t ma̠squi xla̠ ni̠tu̠ tla­huani̠t hua̠ntu̠ ni̠tlá̠n para xakat­li̠ni̠t a̠tunuj chixcú, pus huata xlá caj amaj ma̠t­la­hui̠y tala̠­ka­lhí̠n para napu­tza­paray hua̠nti̠ nata̠­ta­hui­la­paray, y na̠chuná a̠má chixcú hua̠nti̠ nata̠­ta­huilay a̠má pusca̠t hua̠nti̠ mak­xtek­cani̠t na̠chuná lhu̠hua tala̠­ka­lhí̠n tla­huay nac xla­catí̠n Dios porque xlá maktum pi̠ lac­tla­huako̠y a̠má tamaka­xtókot. \s1 Jesús huán pi̠ hua̠ntu̠ nali̠ta̠yaya natlahuaya, cama̠kántaxti \p \v 33 ’Xa̠huachí aya catzi̠­yá̠tit lácu huán a̠má li̠ma̠­peksí̠n hua̠ntu̠ xamaká̠n quilh­ta­macú tica̠­ma̠x­qui̠­cántit: “Juerza cama̠­kán­taxti a̠má min­ta­chu­huí̠n hua̠ntu̠ li̠ma̠­lac­nu̠ya nac xta­cu­huiní Mim­pu̠­chiná MiDios xla­cata nat­la­huaya.” \v 34 Pero huata aquit laca­tancs cca̠­hua­niyá̠n: Ne̠c­xnicú tu̠ cali̠­ta̠­yátit nat­la­hua­yá̠tit y huá nali̠­quilh­pi­ná̠tit para la̠ta túcu. Ne̠c­xnicú cali̠­quilh­pítit akapú̠n para túcu nali̠­ta̠­ya­yá̠tit porque luu xta̠­chuná qui̠­taxtuy cumu la̠m­para huá Dios li̠quilh­pim­pá̠tit, porque antá nac akapú̠n hui­lachá xpu̠­ma̠­peksí̠n. \v 35 Y na̠ ni̠para ca̠ti­yatni cali̠­quilh­pítit xla­cata para túcu nama̠­lac­nu̠ya, porque antá uú nac ca̠ti­yatni li̠ma̠xtuy Dios cumu la̠ anta­nícu ma̠jaxay xtantú̠n. Na̠ ni̠para huá a̠má lanca xaca̠­chi­quí̠n Jeru­salén cali̠­quilh­pítit para túcu nama̠­lac­nu̠­yá̠tit porque antá nac eé ca̠chi­quí̠n huí xpu̠­ma̠­peksí̠n Dios nac ca̠quilh­ta­macú. \v 36 Ni̠para huá cali̠­quilhpi miakxa̠ka para túcu nama̠­lac­nu̠ya porque ni̠ huix ma̠pek­si̠ya, y xa̠hua chí huix ni̠lay lak­pa­li̠­niya la̠ta xli̠­tzi­tzeke kantum min­chíxit para sna­papa nat­la­huaya. \v 37 Pus acxni̠ para túcu nali̠­kalh­ti̠­nana pi̠ nat­la­huaya caj xma̠n cahuanti: “Tla̠n nactlahuay”, osuchi laca­tancs catzi̠ya pi̠ ni̠lay cati­ma̠­kán­taxti huata caj xma̠n cahuanti: “Ni̠ ctitláhualh”. Porque la̠tachá tícu luu li̠huana̠ ma̠ca­tzi̠­ni̠­nam­putún pi̠ nama̠­kan­taxti̠y pus hasta huá chú li̠ma̠­lacnu̠y li̠qui­lhán hua̠ntu̠ xlá li̠pa̠­huán, pus antá chú ca̠maka­tla­jayá̠n xali̠xcáj­nit tala­ca­pa̠s­tacni. \s1 Jesús li̠chuhui̠nán xlacata pi̠ ni̠tlá̠n nata̠la̠makaxokoya hua̠nti̠ si̠tzi̠niyá̠n \r (Lucas 6.29‑30) \p \v 38 ’Hui­xinín na̠ catzi̠­yá̠tit lácu huam­paray a̠má pu̠lactum li̠ma̠­peksí̠n hua̠ntu̠ xamaká̠n quilh­ta­macú tica̠­mak­xtek­ni­cántit: “Para tícu nata̠­la̠­hui­li̠niy xta̠­cris­tiano y nama̠x­tuniy xla­kas­tapu, osuchi nama̠c­ti̠­niko̠y xta­tzán, pus na̠ luu chuná cat­la­huá­calh cumu la̠ xlá ma̠ta­ka̠­hui̠­nani̠t la̠qui̠ nama­ka­xo­kocán.” \v 39 Pero chú aquit laca­tancs cca̠­hua­niyá̠n: Ni̠ cata̠­la̠­la­ca­ta­hua­cátit cha̠tum chixcú hua̠nti̠ li̠xcáj­nit li̠ca­tzi̠y. Hua̠nti̠ nala­ka­ka­xiyá̠n nac milak­xtí̠n huata mejor calak­xti̠­pi­ni­para a̠lak­xti̠tu calak­xti̠­ka­xi­parán para luu chuná lac­pu­huán. \v 40 Para caj luu chuná catzi̠y nama̠­la­ca­pu̠yá̠n y chú namak­chi­pa­pu­tuná̠n min­ta­maknu, pus huix ni̠ juerza casa­ká­maklhti, huata mejor na̠ cama̠xqui tala­cas­quín xla­cata na̠ nalé̠n min­cha­marra. \v 41 Para tícu xafuerza nama̠­cu­qui̠yá̠n xla­cata cali̠­pini xta­cuca ca̠na̠ caj aktum kiló­metro xli̠­la­ka­mákat, huata huix cama̠­li̠­hua­qui̠ni tlak cat­la­huani li̠tlá̠n y cali̠­pini ca̠na̠ caj aktiy kiló­metro. \v 42 La̠tachá tícu nas­qui­niyá̠n hua̠ntu̠ mac­la­cas­quima cama̠xqui, y ne̠c­xnicú caj cakax­patni hua̠nti̠ mac­la­cas­quimá̠n y hua̠nti̠ mak­sa̠­cuanam­pu­tuná̠n. \s1 Jesús li̠chuhui̠nán lácu napa̠xqui̠ya hua̠nti̠ si̠tzi̠niyá̠n \p \v 43 ’Hui­xinín na̠ laka­pa­sá̠tit ehe li̠ma̠­peksí̠n hua̠ntu̠ maká̠n quilh­ta­macú tica̠­ma̠x­qui̠­cántit hua̠ntu̠ chiné huán: “Capa̠xqui miamigo hua̠nti̠ pa̠x­qui̠yá̠n, y chi̠nchú hua̠nti̠ si̠tzi̠­niyá̠n na̠ casi̠­tzi̠ni.” \v 44 Pero chú aquit laca­tancs cca̠­hua­niyá̠n pi̠ caca̠­pa̠x­quí̠tit hua̠nti̠ ca̠si̠­tzi̠­niyá̠n y cakalh­ta­hua­ka­nítit Dios xpa̠­la­cata hua̠nti̠ ni̠ ca̠ucxilh­pu­tuná̠n xla­cata xlá camak­tá̠­yalh. \v 45 Para xli̠­ca̠na chuná nat­la­hua­yá̠tit pus Quin­tla̠­ticán Dios hua̠nti̠ hui­lachá nac akapú̠n xlá naca̠­li̠­pu̠lh­ca̠yá̠n cumu la̠ xli̠­ca̠na xca­maná̠n. Porque xlá hua̠k acxtum tla̠n ca̠ca­tzi̠niy cris­tianos y li̠pu̠tum ca̠ma̠x­qui̠y xtax­káket chi­chiní hasta ma̠squi huá a̠ma̠ko̠lh lac­chix­cu­huí̠n hua̠nti̠ lac­li̠xcáj­nit xta­pu­hua̠ncán, na̠ xa̠hua hua̠nti̠ lacuán xta­pu­hua̠ncán cris­tianos, y na̠ huá macamín si̠n nac xok­spu̠ncán hua̠nti̠ lac­li̠xcáj­nit tali̠­ca­tzi̠y lac­chix­cu­huí̠n xa̠hua hua̠nti̠ lacuán xta­pu­hua̠ncán. \v 46 Pero para hui­xinín caj xma̠nhuá ca̠pa̠x­qui̠­yá̠tit hua̠nti̠ na̠ ca̠pa̠x­qui̠yá̠n, pus ¿túcu chú ya̠ tas­káhu namak­lhti̠­na­ná̠tit nac xla­catí̠n Dios caj xpa̠­la­cata cumu chuná nat­la­hua­yá̠tit? Porque hasta ma̠squi hua̠nti̠ lac­li̠xcáj­nit xta­pu­hua̠ncán na̠chuná xlacán tala̠­ta̠lay. \v 47 Y na̠chuna li̠túm para caj xma̠n huá li̠pa̠­xúhu ca̠xa­kat­li̠­yá̠tit hua̠nti̠ catzi̠­yá̠tit na̠ ca̠pa̠x­qui̠yá̠n, ¿túcu chú xli̠tlá̠n tla­hua­pá̠tit la̠qui̠ naca̠­ma̠s­ka­hui̠­ca­ná̠tit nac xla­catí̠n Dios? Porque hasta ma̠squi a̠ma̠ko̠lh lac­chix­cu­huí̠n hua̠nti̠ ni̠ tala­ka­pasa Dios na̠chuná tat­la­huay. \v 48 Pus huata mejor luu xli̠­ca̠na hui­xinín tla̠n caka­lhí̠tit min­ta­la­ca­ca­pa̠s­tac­nicán chuná cumu la̠ Quin­tla̠­ticán hua̠nti̠ hui­lachá nac akapú̠n luu xli̠­ca̠na xlá aksti̠tum kalhi̠y xta­la­ca­pa̠s­tacni. \c 6 \s1 Jesús li̠chuhui̠nán lácu natlahuaya aktum tla̠n tascújut \p \v 1 ’Luu xli̠­ca̠na cuentaj cat­la­huátit, ni̠tu̠ tilak­tzak­sa­yá̠tit min­ta­la­ka­lha­ma­ni̠ncán nac xla­ca­ti̠ncán xli̠­lhu̠hua lac­chix­cu­huí̠n caj la̠qui̠ chuná hui­xinín luu lacuán cris­tianos naca̠­li̠­pu̠lh­ca̠­ca­ná̠tit caj xpa̠­la­cata hua̠ntu̠ tla­hua­yá̠tit. Porque para chuná nat­la­hua­yá̠tit, a̠má Min­tla̠­ticán hua̠nti̠ hui­lachá nac akapú̠n, cumu xlá hua̠k laka­pasa min­ta­la­ca­pa̠s­tac­nicán pus ni̠ cati­ca̠­ma̠x­quí̠n min­tas­kahucán. \p \v 2 ’Por eso acxni̠ huix naca̠­mak­ta̠­yaya a̠ma̠ko̠lh cris­tianos hua̠nti̠ xli̠­ca̠na tamac­la­cas­quix­ni̠má̠n pus ni̠ caca̠­li̠­ta̠­chu­huí̠­nanti xli̠­hua̠k cris­tianos cumu la̠ tat­la­huay hua̠nti̠ caj luu tala­kati̠y taaksa­ni̠nán y antá xlacán tzucuy tali̠­chu­hui̠nán nac mim­pu̠­si­cu­lancán la̠qui̠ hui­xinín nali̠­ma­ca­pi­ná̠tit luu tla̠n chixcú osuchi nac ca̠ti­ji̠ní̠n. Huá chuná xlacán tali̠t­la­huay la̠qui̠ cris­tianos nata­li̠­macá̠n cumu la̠ lacuán cris­tianos, pero chú aquit laca­tancs cca̠­hua­niyá̠n pi̠ caj huá xpa̠­la­cata hua̠ntu̠ xlacán tat­la­huay pus chuná chú aya tamac­lani̠t hua̠ntu̠ luu xta­pu­tza­má̠­nalh xla­cata naca̠c­ni̠­na­nicán, pero pacsá ca̠ma̠s­ka­hui­cani̠t nahuán. \v 3 Pus huata acxni̠ huix naca̠­mak­ta̠­yaya hua̠nti̠ xli̠­ca̠na luu tamac­la­cas­qui­má̠­nalh pus ni̠para cali̠­ta̠­chu­huí̠­nanti hasta ma̠squi hua̠nti̠ luu a̠tzinú tali̠­pa̠hu miamigo, \v 4 huata caj xma̠n huix me̠cstu cali̠­catzi hua̠ntu̠ tla̠n laka­tze̠k tla­hua­ni̠ta. Pero Quin­tla̠­ticán hua̠nti̠ hui­lachá nac akapú̠n xlá ucxilhmá̠n y hua̠k catzi̠y hua̠ntu̠ xaya̠ laka­tze̠k tla­huápa̠t pus huata xlá luu lhu̠hua nama̠x­qui̠yá̠n hua̠ntu̠ nali̠­xo­ko̠­nu­niyá̠n. \s1 Jesús ma̠siyuy lácu nakalhtahuakaniyá̠hu Dios \r (Lucas 11.2‑4) \p \v 5 ’Y na̠chuna li̠túm acxni̠ hui­xinín nakalh­ta­hua­ka­ni­yá̠tit Dios ni̠ chuná cat­la­huátit cumu la̠ tat­la­huay hua̠nti̠ caj taak­ska­hui­mi̠nán. Xlacán tala­kati̠y takalh­ta­hua­ka­ta̠yay nac mim­pu̠­si­cu­lancán xa̠hua nac xca̠­cha̠s­tu̠ní̠n tiji anta­nícu luu lhu̠hua tza­macán la̠qui̠ a̠ma̠ko̠lh cris­tianos mat nataucxilha hua̠ntu̠ xlá tla­huama. Huata aquit xli̠­ca̠na laca­tancs cca̠­hua­niyá̠n pi̠ caj xpa̠­la­cata hua̠ntu̠ xlacán tat­la­huay pus chuná chú aya tamac­lani̠t hua̠ntu̠ xta­pu­tza­má̠­nalh xla­cata pi̠ naca̠­ca̠c­ni̠­na­nicán, y aya ca̠ma̠s­ka­hui­cani̠t nahuán porque niaj tu̠ cati­ta­maka­maklhtí̠­nalh nac xla­catí̠n Dios. \v 6 Pero acxni̠ huix nakalh­ta­hua­ka­niya Dios huata mejor me̠cstu catanu nac mín­chic, li̠huana̠ cama̠­lac­chuhua mimá̠­lacchi, y antá chú cakalh­ta­hua­kani Quin­tla̠­ticán Dios porque antá xlá lac­xtum ta̠huilán ma̠squi ni̠ tasiyuy. Y cumu Quin­tla̠­ticán ucxilhma pi̠ tla̠n hua̠ntu̠ huix tla­huápa̠t, pus luu xli̠­ca̠na pi̠ huá nama̠x­qui̠yá̠n min­tas­kahu hua̠ntu̠ lak­cha̠ná̠n. \p \v 7 ’Pero acxni chú nakalh­ta­hua­ka­niya Dios ni̠ pi̠hua pi̠huá cahuanti min­ta­chu­huí̠n hua̠ntu̠ ni̠ li̠ma­cuán chuná cumu lá tat­la­huay hua̠nti̠ ni̠ tala­ka­pasa Dios y xlacán talac­pu­huán pi̠ Dios naca̠­kax­matniy porque luu lhu̠hua hua̠ntu̠ taqui­lhuamá̠­nalh. \v 8 Pus hui­xinín ni̠ chuná cali̠­ca­tzí̠tit cumu la̠ xlacán, porque Quin­tla̠­ticán xlá aya catzi̠y hua̠ntu̠ hui­xinín mac­la­cas­quim­pá̠tit ma̠squi nia̠ squi­ni­yá̠tit. \v 9 Acxni̠ hui­xinín nakalh­ta­hua­ka­ni­yá̠tit Dios mejor chiné nahua­ni­yá̠tit: \q1 Huix Quin­tla̠­ticán Dios hua̠nti̠ hui­lapi nac akapú̠n, \q1 caj xma̠n huix mini̠­niyá̠n nac­ca̠­la­ka­chix­cu­hui̠­niyá̠n min­ta­cu­huiní. \q1 \v 10 Camilh mili̠­ma̠­peksí̠n uú nac qui­lak­sti̠­pa̠ncán. \q1 Hua̠k cakan­táx­tulh hua̠ntu̠ min­ta­pa̠­xu­huá̠n uú nac ca̠quilh­ta­macú, \q1 chuná cumu la̠ kan­tax­tu­ma̠chá nac akapú̠n. \q1 \v 11 Hua̠ntu̠ la̠nchú cmac­la­cas­qui­ma̠­náhu quin­ta­huajcán caqui­la̠­ma̠x­quí̠hu. \q1 \v 12 Caqui­la̠­ma̠­tzan­ke̠­na­níhu xli̠­hua̠k hua̠ntu̠ ni̠tlá̠n cca̠t­la­hua­ni­ni̠tán, \q1 na̠chuná cumu la̠ aquinín cma̠­tzan­ke̠­na­ni­yá̠hu hua̠nti̠ quin­ca̠­ta̠­ra̠t­la­hua­ni̠tán. \q1 \v 13 Ni̠ caqui­la̠­mak­xtekui xla­cata naquin­ca̠­tzak­sayá̠n akska­huiní, \q1 huata mejor caqui­la̠­ma̠­ta­pa̠­nu̠­níhu xli̠­hua̠k hua̠ntu̠ xquin­ca̠­ma̠t­la­huí̠n tala̠­ka­lhí̠n. \q1 Porque hua̠k milá lanca li̠ma̠­peksí̠n, xa̠huá xli̠­hua̠k li̠t­li­hueke, \q1 na̠ chuná hua̠ntu̠ xli̠­lanca mili̠­cá̠cni̠t xli̠anka­lhi̠ná quilh­ta­macú cane̠c­xni­cahuá. \p \v 14 ’Pus para hui­xinín nama̠­tzan­ke̠­na­ni­yá̠tit xa̠maka­pi­tzí̠n min­ta̠­cris­tianoscán hua̠nti̠ xca̠­ta̠­ra̠t­la­hua­ni̠tán, na̠chuná Quin­tla̠­ticán hua̠nti̠ hui­lachá nac akapú̠n na̠ naca̠­ma̠­tzan­ke̠­na­niyá̠n xli̠­hua̠k hua̠ntu̠ ni̠tlá̠n tla­hua­ni̠­tátit. \v 15 Pero para hui­xinín ni̠ nama̠­tzan­ke̠­na­ni­yá̠tit xa̠maka­pi­tzí̠n min­ta̠c­ris­tianujcán hua̠ntu̠ ni̠tlá̠n ca̠t­la­hua­ni­ni̠tán, pus na̠ chuná Quin­tla̠­ticán hua̠nti̠ hui­lachá nac akapú̠n ni̠ cati­ca̠­ma̠­tzan­ke̠­nanín min­ta­la̠­ka­lhi̠ncán. \s1 Jesús huán lácu kalhxteknincán la̠qui̠ li̠lakachixcuhui̠cán Dios \p \v 16 ’Acxni̠ hui­xinín nakalh­xtek­ni­ná̠tit xla­cata nala­ka­chix­cu­hui̠­yá̠tit Dios, pus ni̠ cali̠­ma̠­si­yútit cumu la̠m­para luu laca­li̠­pu­huam­pá̠tit caj nac mila­cancán chuná cumu la̠ tat­la­huay hua̠nti̠ caj taak­ska­hui­mi̠nán. Huá chuná xlacán tali̠t­la­huay la̠qui̠ xli̠­hua̠k cris­tianos nata­ca­tzi̠y pi̠ mat takalh­xtek­ni­má̠­nalh. Aquit xli̠­ca̠na cca̠­hua­niyá̠n pi̠ caj xpa̠­la­cata hua̠ntu̠ xlacán tat­la­huay nac xla­ca­ti̠ncán cris­tianos pus aya tamaka­maklhti̠­nani̠t xtas­kahucán hua̠ntu̠ xta­pu­tza­má̠­nalh. \v 17 Pero acxni̠ huix nakalh­xtek­nina xla­cata nala­ka­chix­cu­hui̠ya Dios, li̠huana̠ cala­ka­chá­kanti y catác­xquitti \v 18 la̠qui̠ xli̠­lhu̠hua cris­tianos ni̠ nata­ca­tzi̠y para huix kalh­xtek­nímpa̠t. Huata caj xma̠n huá Quin­tla̠­ticán hua̠nti̠ hua̠k catzi̠y hua̠ntu̠ huix tla­huápa̠t, y cumu xlá acxtum ta̠lamá̠n pus nama̠x­qui̠yá̠n min­tas­kahu hua̠ntu̠ lak­cha̠ná̠n. \s1 Hua̠nti̠ catu̠huá kalhi̠y hua̠ntu̠ xtapalh tumi̠n ni̠tu̠ li̠macuaniy nac akapú̠n \r (Lucas 12.33‑34) \p \v 19 ’Ni̠ ca̠ta catu̠huá cama̠ak­sto­kuilí̠tit hua̠ntu̠ xta­palh tumi̠n hua̠ntu̠ anán uú nac ca̠quilh­ta­macú, porque antá uú catu̠huá hua̠k ma̠lak­sputuy xalu̠hua y hua̠k lak­tzan­ka̠ko̠y, xa̠huachí uú tzamay kalha̠­naní̠n hua̠nti̠ tla̠n nata­ka­lhán. \v 20 Huata mejor luu xatlá̠n pi̠ caj luu lhu̠hua hua̠ntu̠ lacuán ta­scújut caca̠t­la­huátit y luu xta̠­chuná cumu la̠ a̠ cama̠ak­sto­kuili̠pi min­tumi̠n nac akapú̠n anta­nícu ni̠lay ne̠cxni pasay xalu̠hua, y ni̠tu̠cu ma̠lak­tzanke̠y, xa̠huachí na̠ ni̠para kalha̠ná antá ni̠lay lak­chá̠n xla­cata naka­lhán. \v 21 Porque anta­nícu hui­xinín nama̠ak­sto­kuili̠­yá̠tit min­tas­cu­jutcán pus na̠ antá hui­lachá nahuán mili̠s­tac­nicán. \s1 Xlakastapucán cristianos xta̠chuná cumu la̠ li̠maksko \r (Lucas 11.34‑36) \p \v 22 ’Mila­kas­tapu xta̠­chuná cumu la̠ li̠maksko hua̠ntu̠ mak­skolé̠n xli̠­hua̠k min­tan­tu­mi̠­nica, pus para huá tla̠n mila­kas­tapu xli̠­lanca nac min­tan­tu­mi̠­nica naka­lhi̠ya tax­káket. \v 23 Pero para huá mila­kas­tapu ni̠tlá̠n li̠la­ca­hua̠­nana, pus xli̠­ca̠­lanca min­tan­tu­mi̠­nica xala­ka­ca̠­pucsua lamaj nahuán. Pus para hua̠ntu̠ li̠la­ca­hua̠­nana ni̠ kalhi̠y hua̠ntu̠ tla̠n tax­káket xli̠­ca̠na pi̠ xalak­tzanká̠n lápa̠t nahuán nac mila­táma̠t. \s1 Ni̠lay lakapu̠tiyú̠ tahuilacán para nali̠pa̠huana Dios y nali̠pa̠huana tumi̠n \r (Lucas 16.13) \p \v 24 ’Ni̠para cha̠tum chixcú tla̠n ca̠ta̠s­cuja cha̠tiy patrón aktumá quilh­ta­macú, porque acxni̠ nata̠s­cuja y naka­lha­kax­mata cha̠tum pus huá chú cha̠­tum­li̠tum juerza naka­lha­kax­mat­makán y nasi̠­tzi̠niy; xa̠huachí ni̠lay cati­tá̠s­cujli porque ni̠ catit­lá­hualh hua̠ntu̠ nali̠­ma̠­pek­si̠cán. Pus aquit cla­cas­quín pi̠ luu li̠huana̠ caaka­tá̠k­stit hua̠ntu̠ cuani­putún: Cha̠tum chixcú ni̠lay li̠pa̠­huán Dios cumu lá xpu̠­chiná y nat­la­huay hua̠ntu̠ li̠ma̠­peksi̠y, y para na̠ hua­tiyá a̠má quilh­ta­macú nali̠­pa̠­huam­paray xtumi̠n cumu lá xpu̠­chiná hua̠nti̠ naka­lha­kax­mata hua̠ntu̠ nali̠­ma̠­peksi̠y. \s1 Dios maktakalha xcamaná̠n \r (Lucas 12.22‑31) \p \v 25 ’Pus na̠chuna li̠túm luu cla­cas­quín pi̠ caaka­tá̠k­stit hua̠ntu̠ camá̠n ca̠hua­niyá̠n: Ni̠ picutá luu aka­tiyuj cali̠­la­ta­pá̠tit hua̠ntu̠ nali̠­hua̠­ya­ná̠tit cha̠li cha̠lí la̠qui̠ tla̠n nala­ta­pa̠­yá̠tit, y na̠ ni̠para huá xpa̠­la­cata milha­ka̠tcán hua̠ntu̠ nali̠­lha­ka̠­na­ná̠tit cali̠­taaka­tzan­ké̠tit. ¿Lácu pi̠ ni̠ catzi̠­yá̠tit pi̠ a̠tzinú li̠ma­cuán qui­la­ta­ma̠tcán porque huá Dios quin­ca̠­ma̠x­qui̠­ni̠tán, ni̠xa­chuná quin­ta­huajcán; y na̠chuna li̠túm qui­mac­nicán luu li̠ma­cuán ni̠ xachuná qui­lha­ka̠tcán? \v 26 Caj luu caca­tzí̠tit, a̠ma̠ko̠lh lactzu spu̠n hua̠ntu̠ takosa nac ca̠u̠ní̠n xlacán ni̠ tacha­na̠nán, ni̠ tama­ka­la­na̠nán y ni̠para tat­la­huay xpu̠­cu­xicán anta­nícu nata­ma̠­qui̠y para xcu­xicán osuchi hua̠ntu̠ nata­mac­la­cas­quín. Pero huata huá Quin­tla̠­ticán hua̠nti̠ hui­lachá nac akapú̠n xlá cha̠li cha̠lí ca̠ma̠x­qui̠y xta­huajcán hua̠ntu̠ tla̠n nata­li̠­la­tama̠y, y sta­lanca catzi̠­yá̠tit pi̠ hui­xinín a̠tzinú luu lac­ta­li̠­pa̠hu ni̠ xachuná cumu la̠ a̠ma̠ko̠lh lactzu spu̠n. \v 27 Pus luu caj caqui­la̠­hua­níhu, ¿tícu la̠ hui­xinín para ma̠rí liaka­ti­yuncán y li̠taaka­tzan­ke̠cán hua̠ntu̠ caj sacstu xla­cata, pi̠ tla̠n cahuá chú nama̠­li̠­hua­qui̠y ca̠na̠ caj aktum hora xla­táma̠t para aya amajá ni̠y? \p \v 28 ’Pus cumu para chuná, ¿túcu xpa̠­la­cata hui­xinín picuta ma̠rí li̠ta̠­ka­tzan­ke̠­ta­pa̠­yá̠tit xpa̠­la­cata milha­ka̠tcán hua̠ntu̠ nali̠­lha­ka̠­na­ná̠tit? Huata luu cuentaj caca̠t­la­huátit a̠ma̠ko̠lh lactzu xánat hua̠ntu̠ sac­stucán tas­tac­ta­pu̠li̠y nac ca̠tu­huá̠n, xlacán ni̠ tas­cuja y ni̠para tat­la­huay hua̠ntu̠ xlacán nata­li̠­lha­ka̠nán. \v 29 Pero aquit laca­tancs cca̠­hua­niyá̠n pi̠ ni̠para huá a̠má chixcú hua̠nti̠ xamaká̠n quilh­ta­macú rey xuani̠t hua̠nti̠ xuanicán Salo­món, ma̠squi xli̠­ca̠na pi̠ luu lhu̠hua ca̠ta lac­li̠­pe̠­cuánit xala­cuán lháka̠t hua̠ntu̠ xlá xca̠­lhaka̠y, ne̠c­xnicú lay maca­tá̠x­tucli xla­cata chuná nalha­ka̠nán luu li̠la­káti̠t cumu la̠ a̠ma̠ko̠lh lactzu xánat. \v 30 Cumu para huá Dios chuná lak­li̠­la­káti̠t li̠huana̠ ca̠ca̠x­ya̠­huay a̠ma̠ko̠lh lactzu li̠cúxtut hua̠ntu̠ la̠nchú li̠la­káti̠t tayá̠­nalh nac ca̠tu­huá̠n, pero caj cha̠lí o tu̠xama nax­nekko̠y, naca̠cán y nata­mac­pu̠cán nac ca̠lh­cu­ya̠tni, ¿lac­pu­hua­ná̠tit chú pi̠ huata hui­xinín ni̠ luu cati­ca̠­li̠­ta̠­ka­tzanké̠n? ¡Xli̠­ca̠na luu lani̠­tátit porque ni̠lay aksti̠tum li̠pa̠­hua­ná̠tit! \v 31 Huá xpa̠­la­cata cca̠­li̠­hua­niyá̠n, ni̠ luu aka­tiyuj cali̠­látit xa̠huachí ni̠ luu cali̠­taaka­tzan­ké̠tit hua̠ntu̠ tla̠n nali̠­hua̠­ya­ná̠tit osuchí hua̠ntu̠ nali̠­lha­ka̠­na­ná̠tit cha̠li tu̠xama. \v 32 Porque lhu̠hua cris­tianos hua̠nti̠ ni̠ tala­ka­pasa Dios caj luu xma̠nhuá tali̠­taaka­tzan­ke̠­ta­ma̠­má̠­nalh hua̠ntu̠ tamac­la­cas­quín, pero ni̠chuná caca̠­maca­sta̠­látit hua̠ntu̠ xlacán tat­la­hua­má̠­nalh, porque hui­xinín kalhi̠­yá̠tit cha̠tum Min­tla̠­ticán hua̠nti̠ hui­lachá nac akapú̠n hua̠nti̠ naca̠­mak­ta­ka­lhá̠n, xlá aya catzi̠y hua̠ntu̠ hui­xinín mac­la­cas­quim­pá̠tit cha̠li cha̠lí. \v 33 Pus huata hui­xinín mejor huá calak­pu­hua­la­ca­pítit la̠ta huí xli̠­ma̠­peksí̠n Dios xa̠huachí calak­tzak­sátit hua̠ntu̠ xlá lakati̠y; para chuná nat­la­hua­yá̠tit aca­li̠stá̠n xlá naca̠­ma̠x­qui̠yá̠n la̠ta túcua hui­xinín mac­la­cas­quim­pá̠tit. \v 34 Ni̠ huá caucxilh­la­ca­chi­pítit hua̠ntu̠ namac­la­cas­qui­ná̠tit xala cha̠li quilh­ta­macú o xala tu̠xama, porque la̠ta cha̠­liyá̠n xka­ka­ti̠­lhay acxnicú tasiyuy xatú­cuya̠ taaklhú̠­hui̠t li̠mín eé quilh­ta­macú. \c 7 \s1 Ni̠ caputzani xcuenta hua̠ntu̠ nali̠ya̠huaya minta̠cristiano \r (Lucas 6.37‑38, 41‑42) \p \v 1 ’Ne̠cxni capu­tza̠­nani xta­la̠­ka­lhí̠n hua̠ntu̠ tla­huani̠t min­ta̠­cris­tiano xla­cata huix tla̠n nali̠­hua­niya, la̠qui̠ aca­li̠stá̠n Dios na̠ ni̠chuná napu­tza̠­na­ni­ko̠yá̠n xli̠­hua̠k hua̠ntu̠ tit­la­hua­ni̠ta min­ta­la̠­ka­lhí̠n y chuná chú nama̠­xo­ko̠­ni̠yá̠n. \v 2 Porque Dios na̠chuná naca̠­pu­tza̠­na­niyá̠n min­ta­la̠­ka­lhí̠n chuná cumu la̠ huix xca̠­pu­tza̠­na­niya xta­la̠­ka­lhi̠ncán min­ta̠­cris­tianoscán; y chuná cumu la̠ ca̠ma̠x­qui̠ya xta­xo­ko̠ncán min­ta̠­cris­tianoscán xlá na̠chuná nama̠x­qui̠yá̠n min­ta­xokó̠n. \v 3 Pus, ¿lácu chú tla̠n liucxilh­niya xta­la̠­ka­lhí̠n cha̠tum min­ta̠­cris­tiano, xta̠­chuná cumu la̠ a̠ cata­la­kax­ta­puchá y laca­ta­nu̠ma nac xla­kas­tapu actzu pokxni, pero para huata huix chú ni̠para tzinú maklh­ca­tzi̠ya pi̠ na̠ tala­kax­ta­pu­ni̠ta y huix tlak lanca palh­qui̠m hua̠ntu̠ laca­ta­nu̠má̠n nac mila­kas­tapu? \v 4 Y na̠chuna li̠túm para huix ni̠ catzi̠ya pi̠ na̠ tala­kax­ta­pu­ni̠ta, ¿lácu chú tla̠n li̠ca­tzi̠ya hua­niya min­ta̠­cris­tiano: “Caka­lhi̠­ke̠ya tzinú, pala u̠cla­ca­ma̠x­tuyá̠n tamá actzu pokxni hua̠ntu̠ laca­ta­nu̠má̠n nac milakastapu”? \v 5 ¡Aksa­ni̠ná! Mejor huata pu̠lh huix cala­ca­ma̠x­tú­canti tamá tlak lanca palh­qui̠m hua̠ntu̠ laca­ta­nu̠má̠n nac mila­kas­tapu la̠qui̠ chuná luu tla̠n nala­ca­hua̠­nana y luu tla̠n nala­ca­ma̠x­tuya a̠má actzu pokxni hua̠ntu̠ laca­ta­nu̠ma min­ta̠­cris­tiano. \p \v 6 ’Ni̠ caca̠­ma̠x­quí̠tit chi­chí̠n hua̠ntu̠ xata­si­cu­la­na̠t­lahu cax­ti­lá̠n­chahu chi̠m­para xamaktum caj nata­si̠­tzi̠y y naca̠­li̠­kos­pa­sayá̠n; y na̠ ni̠para huá paxni caca̠­lak­ma­ca­pítit xalac­ta­pa­ra̠xlá y lacuán perlas xla­cata xlacán caj nata­lac­ta̠­yami̠y. \s1 Hua̠nti̠ putzay hua̠ntu̠ maclacasquima maclay \r (Lucas 11.9‑13; 6.31) \p \v 7 Ca̠hua­nipá Jesús: \p —Anka­lhi̠ná cas­qui­nítit Dios hua̠ntu̠ mac­la­cas­quim­pá̠tit y xlá naca̠­ma̠x­qui̠yá̠n; hua̠ntu̠ xatlá̠n tala­ca­pa̠s­tacni capu­tzátit y namac­la­yá̠tit, cala­kat­láktit má̠lacchi y chuná naca̠­ma̠­la­qui̠­ni­ca­ná̠tit. \v 8 Porque hua̠nti̠ squín ma̠x­qui̠cán, hua̠nti̠ putzay maclay, y hua̠nti̠ lakat­laka má̠lacchi ma̠la­qui̠­nicán. \p \v 9 ’Chi̠nchú para hui­xinín huí min­ka­hua­sacán, ¿pi̠ huata nalac­pu­huana nama̠x­qui̠ya aktum chí­huix acxni̠ xlá nas­qui­niyá̠n mactum cax­ti­lá̠n­chahu? \v 10 Osuchi para squi­nimá̠n cama̠xqui squi̠ti, ¿pi̠ naliak­ska­huiya tantum lu̠hua? \v 11 Pus cumu hui­xinín cris­tianos xalac ca̠quilh­ta­macú luu li̠xcáj­nit li̠ca­tzi̠­yá̠tit, pero na̠ catzi̠­yá̠tit lácu nama̠x­qui̠­yá̠tit hua̠ntu̠ lacuán xta­huajcán min­ca­mancán, ¿pi̠ li̠huaca chú Quin­tla̠­ticán Dios hua̠nti̠ hui­lachá nac akapú̠n ni̠ cati­ca̠­ma̠x­quí̠n xala­cuán tala­ca­pa̠s­tacni acxni̠ hui­xinín nas­qui­ni­yá̠tit? \p \v 12 ’Pus laca­tancs cca̠­hua­niyá̠n pi̠ xlianka­lhi̠ná caca̠t­la­hua­nítit li̠tlá̠n xa̠maka­pi­tzí̠n cris­tianos chuná cumu la̠ hui­xinín xla­cas­quíntit xlacán xtat­la­huanín li̠tlá̠n. Porque xli̠­ca̠na pi̠ huá u̠má kam­pu̠tum qui̠­tax­tu­ko̠lh hua̠ntu̠ tili̠­ma̠­pek­sí̠­nalh Moisés xamaká̠n quilh­ta­macú xa̠hua hua̠ntu̠ tita­tzo­kuíli̠lh nac xlib­rojcán pro­fetas. \s1 Jesús li̠chuhui̠nán xapi̠tzu má̠lacchi \r (Lucas 13.24) \p \v 13 ’Hua̠nti̠ luu xli̠­ca̠na lak­ma̠x­tu­putún xli̠s­tacni luu juerza cat­la­huá­nilh calak­tzák­salh xla­cata antá nalac­tanu̠y nac xapi̠tzu má̠lacchi. Porque na̠ huí xapi̠­lanca má̠lacchi anta­nícu ni̠para tzinú tuhua lac­ta­nu̠cán y na̠chuná ca̠lak­mákat tiji anta­nícu ni̠ tuhua lac­tla̠­huancán, y luu lhu̠hua cris­tianos antá talac­tla̠­huán, pero hua̠nti̠ antá nataán pus laca­tancs pi̠ caj nac pu̠lak­tzanka̠n tala­ca­yá̠­nalh. \v 14 Pero huata a̠má pi̠tzu̠ má̠lacchi anta­nícu luu tuhua lac­ta­nu̠cán, xa̠hua a̠má tiji anta­nícu luu ca̠laktzú y ni̠ lhu̠hua talac­tla̠­huán porque antá luu tuhua lac­tla̠­huancán, xlá ti̠tum naca̠­li̠­cha̠ná̠n anta­nícu namaka­maklhti̠­na­ná̠tit latáma̠t nac akapú̠n. \s1 Akatum quihui li̠talakapasa xtahuácat \r (Lucas 6.43‑44) \p \v 15 ’Luu xli̠­ca̠na cuentaj cat­la­huátit xla­cata ni̠tu̠ naca̠ak­ska­huiyá̠n a̠ma̠ko̠lh lac­chix­cu­huí̠n hua̠nti̠ caj taak­ska­hui­mi̠nán xlacán tahuán pi̠ mat huá tali̠­chu­hui̠­na­má̠­nalh, xta­chu­huí̠n Dios. Luu tlán la̠ta tama̠­kalh­chu­hui̠­ni̠nán xta̠­chuná cumu la̠ lac­ma̠ntzu bor­rego tali̠­taxtuy la̠ta tata­siyuy xla­cata pi̠ tla̠n naca̠­ma̠­la­ca­tzu­hui̠yá̠n, pero nac xpu̠­lac­nicán xta̠­chuná cumu la̠ xalac­lu̠cu la̠páni̠t hua̠nti̠ tahuanán. \v 16 Hui­xinín huá tuncán naca̠­li̠­la­ka­pa­sá̠tit xta̠­yatcán caj xpa̠­la­cata li̠xcáj­nit hua̠ntu̠ tat­la­huay nac xla­ta­ma̠tcán. Pus hui­xinín sta­lanca catzi̠­yá̠tit pi̠ ni̠ maka­lacán uvas nac ca̠lh­tu­cuní̠n, na̠ ni̠para huá higo puxcán nac ca̠kajní̠n. \v 17 Akatum quihui para tla̠n huá nali̠­ta­la­ka­pasa xta­huácat porque luu lacuán nata­huacay, y hua̠ntu̠ ni̠tlá̠n quihui pus na̠ huá xta­huácat nali̠­ta­la­ka­pasa pi̠ ni̠tlá̠n porque ni̠ lacuán cati­ta­huá­calh xta­huácat. \v 18 Ni̠para akatum quihui anán hua̠ntu̠ luu xli̠­ca̠na tla̠n y para chú natzucuy tahuacay xta­huácat hua̠ntu̠ ni̠ lacuán, y ni̠para akatum quihui hua̠ntu̠ ni̠ xatlá̠n chú natzucuy tahuacay hua̠ntu̠ luu xala­cuán xta­huácat. \v 19 Xli̠­hua̠k quihui hua̠ntu̠ ni̠ lacuán tahuacay xta­huácat ca̠tan­ca̠­mi̠cán y tamac­pu̠cán nac lhcúya̠t la̠qui̠ antá nalac­lhcu­tapu̠y, y na̠chuná chú u̠ma̠ko̠lh lac­chix­cu­huí̠n naca̠ok­spulay. \v 20 Xa̠huachí hui­xinín huá naca̠­li̠­la­ka­pa­sá̠tit hua̠ntu̠ xlacán tat­la­huay, porque luu xta̠­chuná cumu la̠ akatum quihui huá xta­huácat li̠ta­la­ka­pasa para tla̠n osu ni̠tlá̠n. \s1 Caj xma̠nhuá ti̠ natlahuay xtapa̠xuhuá̠n Dios nalakma̠xtuy xli̠stacni \r (Lucas 13.25‑27) \p \v 21 ’Ni̠ xli̠­hua̠k a̠ma̠ko̠lh cris­tianos hua̠nti̠ caj xquilh­nicán quin­ta­li̠­huaniy pi̠ quin­ta­li̠­pa̠­huán cumu lá xpu̠­chi­nacán taamá̠­nalh tata­pek­si̠niy Dios, huata caj xma̠nhuá hua̠nti̠ xli̠­ca̠na nata­ma̠­kan­taxti̠y nac xla­ta­ma̠tcán hua̠ntu̠ xta­pa̠­xu­huá̠n Quin­tla̠t hua̠nti̠ hui­lachá nac akapú̠n. \v 22 Amá quilh­ta­macú acxni̠ naca̠­ma̠­xo­ko̠­ni̠cán cris­tianos nac xla­catí̠n Dios, lhu̠hua hua̠nti̠ naquin­ta­huaniy: “Quim­pu̠­chi­nacán, aquinín xac­li̠­chu­hui̠­na­ná̠hu min­ta­chu­huí̠n, caj min­ta­cu­huiní xac­li̠­qui­lha­ná̠hu tlán xac­ca̠t­la­kax­tu­yá̠hu xes­pí­ritu akska­huiní, xa̠huachí caj min­ta­cu­huiní tla̠n xac­ca̠­li̠t­la­hua­yá̠hu lac­lanca li̠cá̠cni̠t ta­scújut.” \v 23 Pero aquit chiné nac­ca̠­kalhti̠y: “Cata­ke̠­nú̠tit anta­nícu aquit cyá pu̠tum hui­xinín hua̠nti̠ xli̠­scuj­pá̠tit hua̠ntu̠ ni̠tlá̠n porque aquit ne̠cxni cca̠­la­ka­pas­ni̠tán para xqui­la̠­li̠­pa̠­hua­ná̠hu.” \s1 Hua̠nti̠ laktzaksay natlawáy xli̠ma̠peksí̠n Dios luu xta̠chuná ti̠ catzi̠y tlahuay xchic \r (Marcos 1.22; Lucas 6.47‑49) \p \v 24 ’Hua̠nti̠ quin­ka­lha­kax­mata y lak­tzaksay nat­la­huay hua̠ntu̠ aquit cuán luu xta̠­chuná li̠taxtuy cumu la̠ cha̠tum ska­lala chixcú hua̠nti̠ tlá­hualh xchic y li̠huana̠ li̠lak­xket­yá̠­hualh chí­huix xta­la­yá̠hu. \v 25 Acxni̠ chú milh li̠pe̠cua sí̠n, la̠n stac­ná̠­nalh nac kalh­tu̠­choko, y la̠n ú̠nulh anta­nícu xyá a̠má chiqui; pero ma̠squi chuná lalh a̠má chiqui ni̠para tzinú lac­pá̠alh porque xata­la­yá̠hu li̠huana̠ xma̠­ti̠­ju̠­cani̠t nac xlak­sti̠pá̠n chí­huix. \v 26 Pero na̠chuna li̠túm, tala­ma̠­nampá cris­tianos hua̠nti̠ na̠ quin­ta­kax­matniy hua̠ntu̠ aquit cuan, pero cumu ni̠ talak­tzaksay hua̠ntu̠ cca̠­li̠­ma̠­peksi̠y pus xlacán luu xta̠­chuná tali̠­taxtuy cumu la̠ cha̠tum tonto chixcú hua̠nti̠ tla­huay xchic nac ca̠mun­tzayá̠n. \v 27 Acxni̠ chú la̠n milh sí̠n, la̠n stacli kalhu̠­choko, y luu li̠pe̠cua la̠ta ú̠nulh, pus cumu la̠n milh uú̠n, ¡a̠má chiqui ma̠k­pu̠s­pít­calh y maktum lac­la­ta­ma̠­ko̠lh! \p \v 28 Acxni̠ Jesús chu­hui̠­nan­ko̠lh, a̠ma̠ko̠lh cris­tianos luu cacs tala­ca­huan­ko̠lh caj xpa̠­la­cata xta­kalh­chu­huí̠n hua̠ntu̠ xlá xma̠­si­yuni̠t. \v 29 Porque xlá xca̠­ma̠­kalh­chu­hui̠ni̠y cumu la̠ ti̠ xli̠­ca̠na kalhi̠y li̠ma̠­peksí̠n y ni̠ xta̠­chuná cumu lá xma̠­kalh­ta­hua­ke̠­nacán judíos. \c 8 \s1 Jesús ma̠tla̠nti̠y cha̠tum chixcú hua̠nti̠ xkalhi̠y lepraj tzitzi \r (Marcos 1.40‑45; Lucas 5.12‑16) \p \v 1 Acxni̠ Jesús tala­ka­ka­lhu̠­ta­hui­lachi nac a̠má ke̠stí̠n luu lhu̠hua cris­tianos ta­sta̠­lá­nilh. \v 2 Antá nac tiji lak­ta­la­ca­tzú­hui̠lh cha̠tum chixcú hua̠nti̠ xli̠­ta­ja­tatlay pu̠lactum tzitzi hua­nicán lepra. Acxni̠ lák­chilh laka­ta­tzo­kós­talh nac xla­catí̠n y chiné huá­nilh: \p —Para huix chuná laca­squina caqui­ma̠­pac­sani la̠ta cka­lhi̠y quin­tzitzi. \p \v 3 Jesús laka­lhá­malh li̠mac­chí­palh xmacán nac xmacni y chiné huá­nilh: \p —Chuná cla­cas­quín, la̠n­chuj­tuncán capacsti. \p Acxni̠ chuná huan­ko̠lh a̠má ta̠tatlá tuncán pacsli. \p \v 4 Aca­li̠stá̠n Jesús chiné huá­nilh: \p —Luu xli̠­ca̠na cat­lahua li̠tlá̠n ni̠tícu cali̠­ta̠­chu­huí̠­nanti. Huata caj xma̠n calak­pimpi cha̠tum cura, huá cama̠xqui mili­mosna hua̠ntu̠ tili̠­ma̠­pek­sí̠­nalh Moisés xamaká̠n quilh­ta­macú la̠qui̠ acxni̠ xlá naucxi­lhá̠n xlá nama̠­lu­loka y xli̠­pu̠tum naca­tzi̠cán pi̠ huix aya pac­sni̠ta a̠má min­ta­játat hua̠ntu̠ xka­lhi̠ya. \s1 Jesús ma̠tla̠nti̠y xtasa̠cua cha̠tum capitán romano \r (Lucas 7.1‑10) \p \v 5 Acxni̠ Jesús cha̠lh nac aktum ca̠chi­quí̠n hua­nicán Caper­naum la̠li̠­huán lak­ta­la­ca­tzú­hui̠lh cha̠tum capitán romano; xlá tzú­culh li̠ma̠­ka­tzanke̠y, \v 6 y chiné huá­nilh: \p —Quim­pu̠­chi­nacán Jesús, nac quín­chic ke̠tama cha̠tum quin­ta­sa̠cua lu̠n­tu̠­hua­nani̠t y luu li̠pe̠cua la̠ta maca­tzaj huí nac xli̠­lanca xmacni. \p \v 7 Jesús huá­nilh: \p —Aquit nacán ma̠t­la̠nti̠y. \p \v 8 Pero a̠má capitán chiné kálh­ti̠lh: \p —Ma̠kalh­ta­hua­ke̠ná, xli̠­ca̠na pi̠ huix luu tla̠n catzi̠ya, pero aquit ni̠para tzinú qui­mi­ni̠niy xla­cata pi̠ huix nata­nu̠­yá̠pi nac quín­chic. Huata mejor caj kalhtum tachu­huí̠n cahuanti cama̠­pek­sí̠­nanti y a̠má quin­ta­sa̠cua natat­la̠ntí̠y, porque cli̠­pa̠­huaná̠n y cca­tzi̠y pi̠ hua̠ntu̠ huix nali̠­ma̠­pek­si̠­nana chuná nalay. \v 9 Huá chuná cli̠­hua­nimá̠n porque aquit sol­dado y na̠ huí hua̠nti̠ quin­ta­ma̠­peksi̠y lac­lanca qui­na­puxcún. Xa̠huachí chú aquit na̠ tahui­lá̠­nalh quin­tropa hua̠nti̠ cca̠­ma̠­peksi̠y; acxni̠ cuaniy cha̠tum para nícu caalh pus xlá án, y acxni̠ cuani­paray cha̠tum xla­cata pi̠ camilh xlá namín; y acxni̠ chú cli̠­ma̠­peksi̠y quin­ta­sa̠cua para túcu cat­lá­hualh xlá la̠li̠­huán tla­huay. \p \v 10 Acxni̠ Jesús káx­matli hua̠ntu̠ xlá huá­nilh luu cacs li̠la­cahua y chiné ca̠huá­nilh hua̠nti̠ xta­sta̠­la­ni­má̠­nalh: \p —Xli̠­ca̠na cca̠­hua­niyá̠n pi̠ la̠ta xli̠­ca̠­lanca nac xapu̠­la­tama̠n Israel ni̠tícu a̠ cma̠­nok­lhuy hua̠nti̠ luu xli̠­ca̠na naqui­li̠­pa̠­huán cumu la̠ qui­li̠­pa̠­huán eé chixcú. \v 11 Pus chú luu laca­tancs camá̠n ca̠hua­niyá̠n hua̠ntu̠ amaj qui̠­taxtuy aca­li̠stá̠n: la̠ta xli̠­ca̠­lanca ca̠quilh­ta­macú lhu̠hua cris­tianos hua̠nti̠ ni̠tu̠cu xka­satcán ca̠li̠­ma̠x­tucán porque xlacán ni̠ judíos, pero hua­tuní̠n tla̠n nata­lak­chá̠n anta­nícu hui­lachá Dios nac akapú̠n; xlacán antá quilh­xtum nata­mak­ta­huilay nac a̠má mesa anta­nícu pu̠tum nata­ta̠­hua̠yán xalak­maká̠n qui­li̠­ta­la­ka­pas­nicán Abraham, Isaac y Jacob. \v 12 Y lhu̠hua cris­tianos israel­itas hua̠nti̠ xca̠­ma̠­lac­nu̠­ni­cani̠t pi̠ naca̠­lak­ma̠x­tucán y xli̠­ta­hui­latcán xuani̠t nac xpu̠­ta­hui̠lhcán antá nac xpa̠xtú̠n Dios, caj xpa̠­la­cata cumu ni̠ tama̠­kan­táx­ti̠lh nac xla­ta­ma̠tcán hua̠ntu̠ xca̠­li̠­ma̠­pek­si̠­cani̠t, pus xlacán naca̠­ta­mac­xtucán nac quilhtí̠n anta­nícu luu ca̠púcsua. ¡Koxu­taní̠n xlacán, porque antá nata­tasay y nata­ma̠­lac­sa̠ni̠y xta­tzancán caj cumu li̠pe̠cua la̠ta nata­pa̠­ti̠nán! \p \v 13 Acxni­tiyá Jesús chiné huá­nilh a̠má capitán: \p —La̠nchú capittá nac mín­chic, niaj caaka­ti­yújlat pus huata chuná cakan­táx­tulh cumu la̠ huix ca̠naj­la­ni̠ta. \p Xli̠­ca̠na xlá pi̠ acxni­tiyá a̠má quilh­ta­macú a̠má xta­sa̠cua capitán tat­lá̠n­ti̠lh la̠ta xta̠­tatlay. \s1 Jesús ma̠tla̠nti̠y xpu̠tiya̠tzi Simón Pedro \r (Marcos 1.29‑31; Lucas 4.38‑39) \p \v 14 Maktum quilh­ta­macú acxni̠ Jesús alh nac xchic Pedro antá xlá úcxilhli xpu̠­ti­ya̠tzi Pedro pi̠ xke̠­tama nac xpu̠­tama porque xli̠­lama palha lhcúya̠t. \v 15 Huata Jesús maca­chí­palh nac xmacán y acxni­tuncán mák­xtekli a̠má lhcúya̠t hua̠ntu̠ luu xmak­ni̠ma; y a̠má pusca̠t la̠li̠­huán tá̠qui̠lh, tzú­culh ca̠x­tla­huay xtahuá hua̠ntu̠ naca̠­ta̠­li̠­hua̠yán. \s1 Jesús ca̠ma̠tla̠nti̠y lhu̠hua ta̠tatlaní̠n \r (Marcos 1.32‑34; Lucas 4.40‑41) \p \v 16 Aca­li̠stá̠n acxni̠ aya ca̠puc­suanko̠lh, luu lhu̠hua ta̠tat­laní̠n li̠mi­ní­calh anta­nícu xuí Jesús; huí ti̠ xca̠akchi­pa­nini̠t xta­la­ca­pa̠s­tac­nicán xes­pí­ritu akska­huiní pero cumu xlá kalhi̠y li̠t­li­hueke caj maka­tunu xca̠­xa­katli̠y y xca̠­pu̠t­la­kaxtuy a̠ma̠ko̠lh akska­hui­niní̠n. Xa̠huachí hua̠k ca̠ma̠t­lá̠n­ti̠lh ti̠pa̠­katzi ta̠tat­laní̠n hua̠nti̠ antá xca̠­li̠­mi­ni­cani̠t. \v 17 Jesús chuná ca̠ma̠t­lá̠n­ti̠lh a̠ma̠ko̠lh ta̠tat­laní̠n y chuná li̠ma̠­kan­táx­ti̠lh nac xla­táma̠t hua̠ntu̠ xamaká̠n quilh­ta­macú xli̠­chu­hui̠­na­ni̠ttá pro­feta Isaías acxni̠ chiné huá: “Hua̠k xlá tla­hua­ko̠lh quin­ta­ja­tatcán.” \s1 Hua̠nti̠ xli̠ca̠na scujniputún Jesús ni̠ calacpúhua para natachokoy \r (Lucas 9.57‑62) \p \v 18 Acxni̠ Jesús úcxilhli pi̠ luu lhu̠hua cris­tianos xta­chi­má̠­malh anta­nícu xuí xlá, ca̠huá­nilh xta­ma̠­kalh­ta­huaké̠n pi̠ cata­tá­ca̠xli xla­cata nata­pa̠­ta­cuta a̠li̠quilh­tu̠tu chú­chut. \v 19 Cha̠tum xma̠­kalh­ta­hua­ke̠­nacán judíos lak­ta­la­ca­tzú­hui̠lh y chiné huá­nilh: \p —Ma̠kalh­ta­hua­ke̠ná, aquit na̠ csta̠­la­ni­pu­tuná̠n la̠tachá nícu huix napina lata­pa̠ya. \p \v 20 Jesús kálh­ti̠lh: \p —Aquit ni̠tu̠ cka­lhi̠y, ni̠chuná cumu la̠ a̠ma̠ko̠lh lactzu hue̠kni xlacán taka­lhi̠y clhu­cucán anta­nícu talh­tatay, xa̠huá a̠ma̠ko̠lh lactzu spu̠n hua̠k taka­lhi̠y xma̠­se­kecán; pero aquit Xata­lac­sacni Chixcú ni̠ cka­lhi̠y anta­nícu cma̠­jaxay quiakxa̠ka acxni̠ ctla­kuán. \p \v 21 Cha̠­tum­li̠túm hua̠nti̠ na̠ xta­ma̠­kalh­ta­huaké̠n xuamputún chiné huá­nilh: \p —Quim­pu̠­chiná, aquit na̠ nac­sta̠­la­niyá̠n pero caquin­ti­ma̠xqui quilh­ta­macú hasta acxni̠ nani̠y quin­tla̠t la̠qui̠ nac­ma̠c­nu̠­ta̠­qui̠y y nac­sta̠­la­niyá̠n. \p \v 22 Jesús huá­nilh: \p —Para xli̠­ca̠na huix quis­ta̠­la­ni­pu­tuna, la̠n­chuj­tuncán caquis­ta̠­lani y caca̠­mák­xtekti a̠ma̠ko̠lh maka­pi­tzí̠n cris­tianos hua̠nti̠ tali̠­taxtuy cumu la̠ xaní̠n tala­má̠­nalh xla­cata pi̠ huá cata­má̠c­nu̠lh xta̠­ni̠ncán. \s1 Jesús ma̠cacsay uú̠n chu ta̠keya̠huaná \r (Marcos 4.35‑41; Lucas 8.22‑25) \p \v 23 Jesús la̠li̠­huán ca̠ta̠­tá­ju̠lh xta­ma̠­kalh­ta­huaké̠n nac aktum barco la̠qui̠ antá nata­chá̠n nac a̠li̠quilh­tú̠tu pupunú. \v 24 Ni̠ naj para mákat a̠ xtat­la̠­huán nac chú­chut acxni̠ li̠pe̠cua la̠ta tzú­culh u̠nún y na̠chuná tzú­culh ta̠ke­ya̠­huay pupunú a̠tzinú xuani̠t aya xma̠k­tzi̠­pu­tuncán barco. Jesús na̠ antá xta­ju̠ma cbarco pero xlá xmá y clhta­tama. \v 25 Xta­ma̠­kalh­ta­huaké̠n Jesús la̠li̠­huán tama̠­la­ka­huá­ni̠lh y chiné tahuá­nilh: \p —Quim­pu̠­chi­nacán, ¡cat­lahua li̠tlá̠n, caqui­la̠­mak­ta̠­yáhu porque la̠nchú ama̠­náhu mu̠x­tu­yá̠hu! \p \v 26 Pero huata xlá chiné ca̠kálh­ti̠lh: \p —¿Túcu xpa̠­la­cata ma̠rí li̠pe̠­cuampá̠tit? ¡Xli̠­ca̠na pi̠ hui­xinín ni̠ luu qui­la̠­li̠­pa̠­hua­ná̠hu! ¿Nícu chi̠nchú huí min­ta­ca̠­naj­latcán? \p Huata xlá la̠li̠­huán tá̠qui̠lh, ca̠la­ca­quílh­ni̠lh uú̠n xa̠hua pupunú xla­cata pi̠ cata­tá­cacsli, y tuncán ca̠tzi­yanca huan­ko̠lh. \v 27 Acxni̠ xlacán taúcxilhli la̠ta ca̠ma̠­pék­si̠lh uú̠n chu pupunú luu cacs tala­ca­huan­ko̠lh y chiné tzú­culh tala̠­ka­lhas­quín: \p —¿Túcu ya̠ta li̠t­li­hueke kalhi̠y eé chixcú, porque hasta ma̠squi uú̠n xa̠hua pupunú taka­lha­kax­mata acxni xlá ca̠ma̠­peksi̠y? \s1 Lhu̠hua paxni tamú̠xtulh acxni̠ ca̠mactánu̠lh akskahuiní \r (Marcos 5.1‑20; Lucas 8.26‑39) \p \v 28 Acxni̠ Jesús tacutchá a̠li̠quilh­tu̠tu pupunú antá cha̠lh nac aktum pu̠la­tama̠n hua­nicán Gadara, y nac ca̠pú̠­sa̠ntu tatax­tuchi cha̠tiy lac­chix­cu­huí̠n hua̠nti̠ xca̠­maka­tla­jani̠t xta­la­ca­pa̠s­tac­nicán akska­huiní porque xca̠­mac­ta­nu̠ma. Uma̠­kó̠lh lac­chix­cu­huí̠n luu lac­lu̠cu xta­huani̠t y hasta nac a̠má tiji ni̠tícu luu xlac­tla̠­huán porque xta­pe̠­cuaniy. \v 29 Y la̠ta xta­ta­la­ca­tzu­hui̠­má̠­nalh antá xlá nícu xyá Jesús, caj xalán tzú­culh taqui­lhaniy: \p —¡Jesús! ¿Túcu xpa̠­la­cata qui­la̠­li̠­pek­ta­nu̠­yá̠hu? Caj luu chuná catzi̠ya a̠li̠sok tani̠ta qui­la̠­ma̠­pa̠­ti̠­ni̠­yá̠hu porque huix Xka­huasa Dios. \p \v 30 Cumu antá lacatzú xta­pu­tzua̠ya­má̠­nalh lhu̠hua paxni \v 31 huata a̠ma̠ko̠lh xes­pi­ri­tucán akska­huiní chiné tahuá­nilh Jesús: \p —Para naqui­la̠t­la­kax­tu­yá̠hu la̠ u̠cmac­ta­nu̠­ma̠­náhu eé chixcú, pus luu cat­lahua li̠tlá̠n caqui­la̠­ma̠x­quí̠hu tala­cas­quín nac­ca̠­mac­ta­nu̠­yá̠hu tama̠­ko̠lh paxni. \p \v 32 Jesús ca̠huá­nilh: \p —Pus tla̠n, antá cata­nú̠tit. \p Xes­pi­ri­tucán akska­huiní tamák­xtekli a̠ma̠ko̠lh lac­chix­cu­huí̠n y huá tamac­tá­nu̠lh paxni. Ama̠­ko̠lh paxni la̠n tape̠­cuáxni̠lh, tzú­culh takosnún hasta tácha̠lh nac aktum talhpá̠n, antá lhken táalh y hasta nac pupunú tata­ju̠chá, hua̠k antá tajic­suanko̠lh. \v 33 Ama̠­ko̠lh lac­chix­cu­huí̠n hua̠nti̠ xta­mak­ta­kalh­má̠­nalh paxni, caj la̠ta xta­pe̠­cuacán tokosú̠n tatzá̠­lalh hasta tácha̠lh nac ca̠chi­quí̠n; y acxni̠ antá tácha̠lh xlacán tzú­culh tali̠­chu­hui̠nán hua̠ntu̠ taak­spú­lalh xpax­nicán, y na̠chuná tali̠­chu­huí̠­nalh hua̠ntu̠ xca̠­qui̠­tax­tu­nini̠t a̠ma̠ko̠lh lac­chix­cu­huí̠n hua̠nti̠ xapu̠lh xca̠­mac­ta­nu̠ma xes­pí­ritu akska­huiní. \v 34 Xli̠­pu̠tum cris­tianos hua̠nti̠ xta­hui­lá̠­nalh nac a̠má ca̠chi­quí̠n la̠li̠­huán ta̠lh anta nícu xla­ya̠chá Jesús. Acxni xlacán taúcxilhli tahuá­nilh xla­cata pi̠ cat­lá­hualh li̠tlá̠n cata­tam­pú̠x­tulh nac xpu̠­la­ta­ma̠ncán hua̠ntu̠ xlacán xta­ma̠­peksi̠y y mákat caalh. \c 9 \s1 Jesús ma̠tla̠nti̠y cha̠tum chixcú hua̠nti̠ xlu̠ntu̠huanani̠t \r (Marcos 2.1‑12; Lucas 5.17‑26) \p \v 1 Pus huata Jesús táju̠lh nac barco y tacut­pa­rachá a̠li̠quilh­tu̠tu pupunú, y antá tácha̠lh nac xca̠­chi­quí̠n anta­nícu luu xlama xuanicán Caper­naum. \v 2 Antá xlá xuilachá acxni̠ li̠cha̠­ní­calh cha̠tum chixcú hua̠nti̠ xlu̠n­tu̠­hua­nani̠t, a̠má ta̠tatlá pu̠chexni xpu̠­le̠ncán. Acxni̠ Jesús ca̠úcxilhli pi̠ a̠ma̠ko̠lh lac­chix­cu­huí̠n xta­li̠­pa̠­huán xla­cata pi̠ tla̠n xlá nama̠t­la̠nti̠y chiné huá­nilh a̠má ta̠tatlá: \p —Catu̠x­ca̠ni ta̠ta, porque xli̠­hua̠k min­ta­la̠­ka­lhí̠n aya cma̠­tzan­ke̠­na­ni­ni̠tán. \p \v 3 Pero maka­pi­tzí̠n xma̠­kalh­ta­hua­ke̠­nacán judíos hua̠nti̠ antá xta­la­yá̠­nalh xlacán chiné talac­púhua: “Umá chixcú caj xpa̠­la­cata xta­chu­huí̠n li̠kalh­ka­ma̠­nama y ta̠la̠­la­ca­ta̠­qui̠ma Dios.” \v 4 Pero cumu Jesús cátzi̠lh hua̠ntu̠ xlacán xta­lac­pu­hua­má̠­nalh chiné ca̠huá­nilh: \p —¿Túcu xpa̠­la­cata hui­xinín luu li̠xcáj­nit li̠ka­lhi̠­yá̠tit min­ta­la­ca­pa̠s­tac­nicán? \v 5 Pus caqui­la̠­hua­níhu, ¿xatúcu a̠tzinú ni̠para tuhua ma̠kan­tax­ti̠cán, pi̠ acxni̠ nahua­niya cha̠tum ta̠tatlá: “Min­ta­la̠­ka­lhí̠n hua̠k cma̠tzanke̠naniyá̠n”, osuchí para nahua­niya: “La̠li̠­huán cata̠qui y catlá̠huanti”? \v 6 Pus la̠nchú camá̠n ca̠ma̠­si­yu­niyá̠n pi̠ aquit Xata­lac­sacni Chixcú y na̠chuna li̠túm pi̠ xli̠­ca̠na cka­lhi̠y li̠t­li­hueke uú nac ca̠quilh­ta­macú y caj quin­ta­chu­huí̠n tla̠n cli̠­ma̠­tzan­ke̠­na­ni̠nán tala̠­ka­lhí̠n. \p Xlá xakát­li̠lh a̠má chixcú hua̠nti̠ xlu̠n­tu̠­hua­nani̠t y chiné huá­nilh: \p —Huix cuanimá̠n, la̠li̠­huán cata̠qui, casacti mim­pu̠­chexni y capit nac mín­chic. \p \v 7 Amá chixcú hua̠nti̠ xlu̠n­tu̠­hua­nani̠t la̠li̠­huán tá̠qui̠lh, táx­tulh y alh nac xchic. \v 8 Acxni̠ a̠ma̠ko̠lh cris­tianos taúcxilhli hua̠ntu̠ xlá xtla­huani̠t la̠n tapé̠­cualh caj xpa̠­la­cata tacá̠c­ni̠lh xta­scújut y tzú­culh tapa̠x­cat­ca­tzi̠niy Dios caj xpa̠­la­cata cumu xlá xma̠x­qui̠ni̠t lanca li̠t­li­hueke eé chixcú. \s1 Jesús huaniy Mateo xlacata pi̠ casta̠lánilh \r (Marcos 2.13‑17; Lucas 5.27‑32) \p \v 9 Aca­li̠stá̠n Jesús alh a̠laca­tunu ca̠chi­quí̠n y maktum acxni̠ xtla̠­huama nac tiji úcxilhli cha̠tum chixcú xuanicán Mateo, antá xlá xuí nac mesa nac xquilhtí̠n ofic­ina antaní xma̠­la­ka­xo­ke̠nán im­pues­tos hua̠ntu̠ xma̠­ta̠­ji̠­na­ni­má̠­calh Roma; xlá chiné huá­nilh: \p —Huix na̠ caquis­ta̠­lani. \p Amá Mateo la̠li̠­huán huakaj tá̠yalh, akxte­kuili̠­ko̠lh xta­scújut y sta̠­lá­nilh. \p \v 10 Aca­li̠stá̠n Jesús antá alh hua̠yán nac xchic Mateo y na̠ luu lhu̠hua lac­chix­cu­huí̠n hua̠nti̠ judíos xta­lac­pu­huaniy pi̠ hua̠k xalak­tzanká̠n xta­la­má̠­nalh, xa̠hua xma̠­ta̠­ji̠­naní̠n im­pues­tos hua̠nti̠ ni̠tu̠ xca̠­liucxilhcán xlacán na̠ antá xtaani̠t tama­kua̠yán, y na̠ antá quilh­xtum tamak­tahui nac mesa antaní xuí Jesús xa̠hua xdis­cí­pulos. \v 11 Pero a̠ma̠ko̠lh lac­chix­cu­huí̠n hua̠nti̠ xca̠­hua­nicán fariseos acxni̠ xlacán taúcxilhli la̠ta xta­hui­lá̠­nalh xlacán taka­lhás­quilh xdis­cí­pulos Jesús: \p —¿Túcu xpa̠­la­cata mima̠­kalh­ta­hua­ke̠­nacán lac­xtum ca̠li̠­ta̠­hua̠yán hua̠nti̠ tama̠­la­ka­xo­ke̠nán im­pues­tos, xa̠huá hua̠nti̠ luu lac­li̠xcáj­nit mak­la̠­ka­lhi̠­naní̠n lac­chix­cu­huí̠n? \p \v 12 Cumu Jesús káx­matli hua̠ntu̠ xlacán xta­qui­lhuamá̠­nalh chiné ca̠huá­nilh: \p —Ni̠tu̠ mac­la­cas­quima doctor hua̠nti̠ tla̠n lama y ni̠tu̠ kalhi̠y tajátat, pero hua̠nti̠ tata­ja­tatlay tamac­la­cas­qui­má̠­nalh pi̠ naca̠­ma̠t­la̠nti̠y doctor. \v 13 Xli̠­ca̠na cca̠­hua­niyá̠n pi̠ luu li̠huana̠ caaka­tá̠k­stit hua̠ntu̠ hua­ni­putún xta­chu­huí̠n Dios anta­nícu chiné tatzok­ta­hui­lani̠t nac li̠kalh­ta­huaka: “Aquit ni̠ cma̠t­la̠nti̠y caj xma̠n naqui­la̠­li̠­la­ka­chix­cu­hui̠­yá̠hu min­ta­ka­lhi̠ncán hua̠ntu̠ ca̠mak­ni̠­yá̠tit, pus huata aquit cla­cas­quín pi̠ na̠ caca̠­la­ka­lha­mántit xa̠maka­pi­tzí̠n hua̠nti̠ na̠ talak­tzan­ka̠­ta̠­ya­má̠­nalh nac xla­ta­ma̠tcán.” Y na̠chuná li̠tum aquit ni̠ huá cmini̠t ca̠huaniy xla­cata nata­lak­pali̠y xta­la­ca­pa̠s­tac­nicán hua̠nti̠ luu xli̠­ca̠na lacuán cris­tianos, huata huá cmini̠t ca̠ta­saniy hua̠nti̠ luu mak­la̠­ka­lhi̠­naní̠n la̠qui̠ aquit nac­ca̠­lak­ma̠xtuy. \s1 Kalhasquincán Jesús xpa̠lacata takalhxtekni \r (Marcos 2.18‑22; Lucas 5.33‑39) \p \v 14 Mak­tum­li̠túm maka­pi­tzí̠n xdis­cí­pulos Juan Bau­tista talak­ta­la­ca­tzú­hui̠lh Jesús y chiné tahuá­nilh: \p —Aquinín chu maka­pi­tzín fariseos anka­lhi̠ná ckalh­xtek­ni­ná̠hu xla­cata cla­ka­chix­cu­hui̠­yá̠hu Dios, ¿túcu chú xpa̠­la­cata min­ta­ma̠­kalh­ta­huaké̠n ni̠ tali̠­kalh­xteknín? \p \v 15 Jesús chiné ca̠kálh­ti̠lh: \p —Hua̠nti̠ ca̠pu­tza­cani̠t xla­cata nataán tamak­pa̠x­cuajnán nac aktum pu̠ta­maka­xtokni, ¿lácu pi̠ mini̠niy xlacán caj ya̠ tali̠­pu­huá̠n antá nata­mak­la­ta­hui­la­ya̠chá li̠huán antá ca̠ta̠­láhui a̠má kahuasa hua̠nti̠ tamaka­xtokma? Pero nalak­chá̠n quilh­ta­macú acxni̠ nas­puta pu̠pa̠xcua y a̠má kahuasa hua̠nti̠ tama­káx­tokli mákat naán, chuná cumu la̠ aquit amaj quiok­spulay, acxnicú chú xlacán nata­li̠­pu­huán y nata­kalh­xteknín. \p \v 16 ’Xli̠­hua̠k hua̠ntu̠ aquit cca̠­li̠­ma̠­kalh­chu­hui̠­ni̠má̠n xasa̠sti li̠ma̠­peksí̠n, pus huá xpa̠­la­cata cca̠­li̠­hua­niyá̠n pi̠ ni̠para cha̠tum tícu mini̠niy nalak­tzapay mactum xala­kuán xves­tido y huá chú nama̠­hua­caniy pi̠tzu̠ xasa̠sti lháka̠t, porque a̠má xasa̠sti lháka̠t acxni̠ nache­ke̠cán naactzu̠­huanán y a̠tzinú lanca nahuán hua̠ntu̠ natax­ti̠ta ni̠xa­chuná la̠ xapu̠lh xtax­ti̠tni̠t. \v 17 Y na̠chuna li̠túm ni̠ pu̠ma­ju̠cán xas­kata pulque hua̠ntu̠ aya lakuama xmak­xu̠hua bor­rego, porque para chuná nat­la­huacán, a̠má xmak­xu̠hua bor­rego napanka, chuná xu̠hua cumu la̠ pulque caj pá̠xcat nahuanko̠y porque lac­xtum nalak­tzanka̠y. Pus huá xpa̠­la­cata pi̠ li̠huaca tla̠n maju̠cán xas­kata pulque nac xasa̠sti xmak­xu̠hua bor­rego la̠qui̠ luu lac­xtum nata­catlán y nata­ta̠­yaniy y ni̠tu̠ cati­ta­lá­nilh. \s1 Cha̠tum pusca̠t tze̠k xamaniy clháka̠t Jesús \r (Marcos 5.21‑43; Lucas 8.40‑56) \p \v 18 Acxni̠ Jesús chuná xca̠­li̠­ma̠­kalh­chu­hui̠­ni̠ma eé tachu­huí̠n cha̠tum chixcú hua̠nti̠ xca̠­pux­cuniy judíos chilh anta­nícu xlá xlaya, laka­ta­tzo­kós­talh nac xla­catí̠n y chiné huá­nilh: \p —Quin­tzuma̠t ucu ni̠lh pero para huix nalak­pina y nali̠­xa­maya mimacán nac xmacni xlá luu tla̠n nala­ta­ma̠­paray. \p \v 19 Jesús táca̠xli y la̠li̠­huán tá̠alh nac xchic, y na̠ hua̠k ca̠tá̠alh xdis­cí­pulos. \v 20 Pero na̠ ca̠s­ta̠­lá­nilh cha̠tum pusca̠t hua̠nti̠ aya xle̠ma xliakcu̠tiy ca̠ta la̠ta xta̠­tatlay cstaj­makama xkalhni. Xlá tze̠k lak­ta­la­ca­tzú­hui̠lh Jesús nac xke̠n y tam­pek­sta̠­xa­má­nilh clháka̠t, \v 21 porque xlá xlac­pu­huán: “Hua­tiyá para tla̠n xac­xa­má­nilh tzinú clháka̠t aquit tuncán nac­tat­la̠nti̠y.” \v 22 Acxni̠ chú xama­ni­ko̠lh clháka̠t, Jesús la̠li̠­huán tala­kás­pitli úcxilhli a̠má pusca̠t y chiné huá­nilh: \p —Na̠na, huix la̠nchú tat­la̠n­ti̠­ni̠ta porque qui­li̠­pá̠­huanti xa̠huachí ca̠najla pi̠ aquit tla̠n nac­ma̠t­la̠n­ti̠yá̠n. \p Acxni­tiyá chú a̠má pusca̠t tat­lá̠n­ti̠lh. \p \v 23 Pero acxni̠ Jesús cha̠lh nac xchic a̠má xapuxcu judío xuanicán Jairo, xlá ca̠úcxilhli hua̠nti̠ xta­ma̠­ta­si̠­má̠­nalh lí̠spek xla­cata aya naancán ma̠c­nu̠­nuncán, na̠chuná xli̠­lhu̠hua cris­tianos xta­ta­sa­má̠­nalh. \v 24 Xlá chiné ca̠huá­nilh: \p —Luu xli̠­ca̠na cat­la­huátit li̠tlá̠n la̠li̠­huán catax­tútit porque u̠má tzuma̠t ni̠tu̠ ni̠ma huata xlá caj lhta­tama. \p Pero a̠ma̠ko̠lh cris­tianos caj tzú­culh tali̠­li̠­tziyán hua̠ntu̠ xlá huá. \v 25 Jesús juerza ca̠t­la­káx­tulh, aca­li̠stá̠n xlá tánu̠lh, chi­pá­nilh xmacán y a̠má tzuma̠t tuncán tá̠qui̠lh; \v 26 y la̠ta xli̠­ca̠­lanca a̠má pu̠la­tama̠n tala­ka­pun­tú­mi̠lh tachu­huí̠n hua̠ntu̠ xlá xtla­huani̠t Jesús. \s1 Jesús ca̠ma̠lacatla̠nti̠y cha̠tiy lakaxo̠ko \p \v 27 Acxni̠ Jesús táx­tulh nac ca̠chi­quí̠n y alhá, cha̠tiy laka­xo̠kó̠n lac­chix­cu­huí̠n tzú­culh ta­sta̠­laniy xta­ma̠­ta­si̠­má̠­nalh y chiné xta­hua­ni­má̠­nalh: \p —Xli̠­ta­la­ka­pasni xamaká̠n rey David, cat­lahua li̠tlá̠n, caqui­la̠­la­ka­lha­máhu. \p \v 28 Jesús ni̠ tachó­kolh y acxni̠ chú cha̠lh nac chiqui anta­nícu xlá xlak­tun­cu­huiy, a̠ma̠ko̠lh laka­xo̠ko na̠ tatá­nu̠lh, talak­ta­la­ca­tzú­hui̠lh anta­nícu xlá xuí y chiné ca̠ka­lhás­quilh: \p —¿Ca̠naj­la­yá̠tit hui­xinín pi̠ aquit tla̠n nac­tla­huay hua̠ntu̠ hui­xinín qui­la̠­li̠­ma̠­ka­tzan­ke̠­ma̠­náhu? \p Xlacán takalh­tí̠­nalh: \p —Quim­pu̠­chi­nacán, aquinín xli̠­ca̠na cca̠­naj­la­yá̠hu. \p \v 29 Pus Jesús ca̠la­ca­xá­malh nac xla­kas­ta­pucán y chiné ca̠huá­nilh: \p —Cumu para chuná pus cakan­táx­tulh hua̠ntu̠ hui­xinín ca̠naj­la­ni̠­tátit. \p \v 30 Xla­kas­ta­pucán a̠ma̠ko̠lh lac­chix­cu­huí̠n li̠huana̠ tat­la̠n­ti̠­ko̠lh y tla̠n tala­ca­huá̠­nalh. Jesús ca̠huá­nilh: \p —Luu xli̠­ca̠na cat­la­huátit li̠tlá̠n ni̠ti̠ cali̠­ta̠­chu­hui̠­nántit la̠qui̠ ni̠tícu naca­tzi̠y. \p \v 31 Pero caj la̠ta xlacán tatáx­tulh, tuncán tzú­culh tali̠­chu­hui̠nán hua̠ntu̠ Jesús xtla­huani̠t nac xla­ta­ma̠tcán y la̠ta xli̠­ca̠­lanca a̠má pu̠la­tama̠n hua̠k catzí̠­calh. \s1 Jesús ma̠tla̠nti̠y cha̠tum ko̠ko \p \v 32 Acxni̠ a̠ma̠ko̠lh lac­chix­cu­huí̠n hua̠nti̠ ca̠ma̠­la­cat­la̠n­tí̠­calh aya xta­tax­tu­má̠­nalh nac chiqui, tachimpá maka­pi­tzí̠n lac­chix­cu­huí̠n y tali̠­mí­nilh Jesús cha̠tum chixcú ko̠ko porque huá xes­pí­ritu akska­huiní xma̠­ko̠­ke̠ni̠t. \p \v 33 Jesús li̠ma̠­pék­si̠lh a̠má akska­huiní xla­cata camac­táx­tulh a̠má chixcú, y acxni̠ chú mak­xtek­ko̠lh, a̠má ko̠ko tla̠n tzú­culh chu­hui̠nán. La̠ta xli̠­lhu̠hua cris­tianos tzú­culh tapa̠­xu­huay y chiné xta­huán: \p —Ne̠c­xnicú a̠ xta­siyuy nac xapu̠­la­tama̠n Israel hua̠ntu̠ la̠nchú tasi­yuma. \p \v 34 Pero maka­pi­tzí̠n fariseos chiné xta­huán: \p —Umá chixcú tla̠n ca̠ta­mac­xtuy xes­pi­ri­tucán akska­huiní porque huá li̠pa̠­huán y ta̠s­cujma xapuxcu akska­huiní, y huá chú ma̠x­qui̠ni̠t xli̠t­li­hueke. \s1 Jesús ca̠lakalhamán cristianos \p \v 35 Jesús tzu­cupaj ca̠la­ka­pa­xia̠lhnán lactzu ca̠chi­qui̠ní̠n hua̠ntu̠ xta­hui­lá̠­nalh nac a̠má pu̠la­tama̠n; la̠ta nícu xcha̠n xtanu̠y nac xpu̠­si­cu­lancán judíos y antá xca̠­ma̠­kalh­chu­hui̠ni̠y cris­tianos. Huá xca̠­li̠­ma̠­kalh­chu­hui̠ni̠y la̠ta lácu xuili̠­putún xasa̠sti xli̠­ma̠­peksí̠n Dios la̠qui̠ tla̠n nata­lak­taxtuy cris­tianos, xa̠huachí xlá hua̠k xca̠­ma̠t­la̠nti̠y la̠tachá túcuya̠ tajátat chu taca­tza­ná­juat. \v 36 Acxni̠ xca̠ucxilha lhu̠hua cris­tianos la̠ta lácua xlacán xta­la­má̠­nalh, xlá luu xli̠­ca̠na snu̠n ca̠la­ka­lhá­malh porque lhu̠hua hua̠nti̠ ni̠ xta­ka­lhi̠y xta­pa̠­xu­huá̠n y ni̠ti̠ xanán hua̠nti̠ naca̠­mak­ta̠yay. Luu xta̠­chuná xta­la­má̠­nalh cumu la̠ bor­regos hua̠nti̠ ni̠ti̠ ca̠cuentajlay y ni̠ti̠ ca̠mak­ta­kalha. \v 37 Jesús chiné ca̠huá­nilh xta­ma̠­kalh­ta­huaké̠n: \p —Lhúhua cris­tianos tala­má̠­nalh hua̠nti̠ xli̠­ca̠na taaktzan­ka̠­ta­ma̠ni̠t y luu xta̠­chuná qui̠­taxtuy cumu la̠ aktum lanca ca̠tu­huá̠n anta­nícu la̠n huí li̠x­ká̠nat, pero hua̠nchú tasa̠­cuá̠n hua̠nti̠ tax­ka̠­na­má̠­nalh luu ni̠para clhu̠­huacán. \v 38 Huá xpa̠­la­cata cca̠­li̠­hua­niyá̠n pi̠ cali̠­ma̠­ka­tzan­ké̠tit xpu̠­chiná eé tachaná̠n y cahua­nítit pi̠ cama­cá­milh maka­pi­tzí̠n tasa̠­cuá̠n la̠qui̠ laca­pala nata­ma̠­mac­xtu­mi̠ko̠y hua̠ntu̠ aka­huanij lama. \c 10 \s1 Jesús ca̠lacsaca kalhacu̠tiy xapós­toles \r (Marcos 3.13‑19; Lucas 6.12‑16) \p \v 1 Maktum quilh­ta­macú Jesús ca̠ta­sá­nilh la̠qui̠ nata­ta­mac­xtumi̠y kalha­cu̠tiy xta­ma̠­kalh­ta­huaké̠n hua̠nti̠ luu anka­lhi̠ná xca̠­ta̠­la­ta­pu̠l­qai̠y. Xlá ca̠má̠x­qui̠lh li̠t­li­hueke la̠qui̠ tla̠n nata­ta­mac­xtuy xes­pi­ri­tucán akska­huiní y la̠qui̠ tla̠n nata­ma̠t­la̠nti̠y ta̠tat­laní̠n xa̠huá hua̠nti̠ xca̠­ka­lhi̠y catu̠­huaj taca­tza­ná­juat. \p \v 2 Huá u̠ma̠ko̠lh xta­cu­hui­nicán hua̠nti̠ ca̠li̠­ma̠­pa̠­cú­hui̠lh xapós­toles nata­huán: Xapu̠lh Simón hua̠nti̠ na̠ xli̠­ma̠­pa̠­cu­hui̠cán Pedro, chu xta̠Andrés; San­tiago xa̠hua Juan, huá u̠ma̠ko̠lh xca­maná̠n Zebedeo; \v 3 Felipe, Bar­to­lomé chu Tomás; Mateo hua̠nti̠ xma̠­la­ka­xo­ke̠nán im­pues­tos, xa̠huá San­tiago hua̠nti̠ xka­huasa Alfeo; Labeo hua̠nti̠ na̠ xli̠­ma̠­pa̠­cu­hui̠cán Tadeo; \v 4 Simón hua̠nti̠ xapu̠lh xca̠­ta̠­ta­peksi̠y a̠ma̠ko̠lh lac­chix­cu­huí̠n hua̠nti̠ xca̠­hua­nicán celotes; Judas Isca­riote hua̠nti̠ aca­li̠stá̠n maca­má̠s­ta̠lh Quim­pu̠­chi­nacán Jesús. \s1 Jesús ca̠macá̠n xapós­toles xlacata nataliakchuhui̠nán xtachuhuí̠n \r (Marcos 6.7‑13; Lucas 9.1‑6) \p \v 5 Aca­li̠stá̠n Jesús ca̠má̠­ca̠xli kalha­cu̠tiy xapós­toles; acxni̠ nia̠ xtaán xlá chiné ca̠huá­nilh: \p —Ni̠ capítit ca̠ma̠­kalh­chu­hui̠­ni̠­yá̠tit hua̠nti̠ ni̠ judíos, na̠ni̠­para capítit nac xpu̠­la­ta­ma̠ncán samari­tanos. \v 6 Huata mejor huá caca̠­lak­pítit a̠ma̠ko̠lh hua̠nti̠ cumu lá xataaktzan­ka̠­ta­pu̠lí̠n bor­regos tala­má̠­nalh uú nac xapu̠­la­tama̠n Israel. \v 7 Hui­xinín huá caliakchu­hui̠­nan­ti̠­lhátit pi̠ aya tala­ca­tzu­hui̠ma quilh­ta­macú acxni̠ Dios nama̠­tzu­qui̠y xasa̠sti xta­péksi̠t nac ca̠quilh­ta­macú. \v 8 Xli̠­hua̠k ta̠tat­laní̠n caca̠­ma̠t­la̠n­tí̠tit, caca̠­ma̠­la­kas­ta­cuaní̠tit hua̠nti̠ a̠cu tani̠­má̠­nalh cris­tianos, na̠chuná a̠ma̠ko̠lh hua̠nti̠ ca̠li̠­lama lepraj tzitzi caca̠­ma̠t­la̠n­tí̠tit, na̠ caca̠­mac­ma̠x­tútit hua̠nti̠ ca̠maka­tla­jani̠t xes­pí­ritu akska­huiní. Hui­xinín caj chu­natá mak­lhti̠­na­ni̠­tátit y ni̠tu̠ xoko­ni̠­tátit tamá li̠t­li­hueke, pus na̠chuná chú hui­xinín caj chu­natá caca̠­ma̠t­la̠n­tí̠tit hua̠nti̠ naca̠­cu­chi̠­yá̠tit y ni̠tu̠ caca̠­ma̠­ta̠­jí̠tit. \p \v 9 ’Ni̠túcu cali̠­pítit tumi̠n, ni̠para xla plata, xla oro y na̠ ni̠para xla cobre. \v 10 Na̠ ni̠para huá bolsa cali̠­pítit, na̠ ni̠ cali̠­pítit maca­tiyú̠n milha­ka̠tcán hua̠ntu̠ napu̠­ta­lak­xtu­nu­na̠­pítit, huata caj xma̠n huá cali̠­pítit hua̠ntu̠ lha­ka̠­ni̠­tátit y na̠chuná min­ta­tu̠­nu̠ncán. Na̠ ni̠para huá cali̠­pítit mili̠x­tokcán, caj huá xlá ni̠ tzanka̠y tícu cati­ca̠­ma̠x­quí̠n; porque hua̠nti̠ xli̠­ca̠na scujma juerza mini̠niy pi̠ nama̠­hui̠cán. \p \v 11 ’Xa̠huachi anta­nícu nachi­pi­ná̠tit nac aktum ca̠chi­quí̠n capu­tzátit cha̠tum chixcú hua̠nti̠ luu tla̠n xta­pu­huá̠n y antá chú cata­mak­xtéktit nac xchic hasta acxni̠ hui­xinín napi­ná̠tit a̠laca­tunuj ca̠chi­quí̠n. \v 12 Acxni̠ namac­la­yá̠tit aktum chiqui anta­nícu nata­hui­la­yá̠tit, cachu­hui̠­nántit y caca̠­hua­nítit hua̠nti̠ xalac chiqui xla­cata pi̠ cata­ká­lhi̠lh tapa̠­xu­huá̠n hua̠ntu̠ ma̠sta̠y Dios. \v 13 Para antá nac a̠má chiqui tahui­lá̠­nalh hua̠nti̠ tla̠n taca­tzi̠y cris­tianos y ca̠mi­ni̠niy pi̠ nata­ka­lhi̠y a̠má tapa̠­xu­huá̠n, pus cali̠s­qui­nítit Dios xla­cata pi̠ antá caca̠­ta̠­ta­mák­xtekli. Pero para a̠ma̠ko̠lh cris­tianos hua̠nti̠ tahui­lá̠­nalh nac a̠má chiqui ni̠ ca̠mi­ni̠niy nata­ka­lhi̠y tapa̠­xu­huá̠n, pus hui­xinín calac­tla­huátit tamá min­ta­chu­hui̠ncán. \v 14 Para nac aktum chiqui osuchí nac aktum ca̠chi­quí̠n ni̠tlá̠n naca̠t­la­hua­ca­ná̠tit y na̠ ni̠para ca̠kax­pat­ni­pu­tun­ca­ná̠tit a̠má tachu­huí̠n hua̠ntu̠ hui­xinín li̠chu­hui̠­nam­pá̠tit, pus huata hui­xinín la̠li̠­huán catax­tútit nac a̠má chiqui o nac ca̠chi­quí̠n, y acxni̠ natax­tu­yá̠tit caca̠­lac­tin­c­xcántit a̠má pokxni hua̠ntu̠ ca̠lac­ta­huacán nac min­tan­tu̠ncán la̠qui̠ xlacán nataucxilha pi̠ hui­xinín niaj min­cuentajcán para nata­lak­tzanka̠y tama̠­ko̠lh lac­chix­cu­huí̠n. \v 15 Xli̠­ca̠na cca̠­hua­niyá̠n pi̠ acxni̠ nalak­chá̠n quilh­ta­macú la̠ta Dios naca̠­ma̠­xo­ko̠ni̠y xli̠­hua̠k cris­tianos, pero hua̠nti̠ tahui­lá̠­nalh nac a̠má ca̠chi­quí̠n a̠tzinú luu lhu̠hua la̠ta nata­pa̠­ti̠nán ni̠xa­chuná a̠ma̠ko̠lh lac­li̠xcáj­nit cris­tianos hua̠nti̠ xta­hui­lá̠­nalh xamaká̠n quilh­ta­macú nac a̠ma̠ko̠lh ca̠chi­quí̠n hua̠ntu̠ xca̠­hua­nicán Sodoma y Go­morra. \s1 Hua̠nti̠ tali̠chuhui̠nán xtachuhuí̠n Jesús naca̠si̠tzi̠nicán \r (Marcos 13.9‑13; Lucas 21.12‑17) \p \v 16 ’¡Luu li̠huana̠ cakax­pátit! Aquit cca̠­ma­ca̠má̠n cumu lá lactzu bor­regos nac xlak­sti̠­pa̠ncán lac­li̠­pe̠­cuánit hua­naní̠n la̠páni̠t. Pus huata hui­xinín luu ska­lalh cala­ta­pu̠­lí̠tit chuná cumu la̠ talat­la̠­huán lu̠hua, pero na̠chuna li̠túm xacacsua cumu lá lac­ma̠ntzu paloma. \v 17 Luu cuentaj cat­la­huátit porque caj quim­pa̠­la­cata naca̠­ma­ca­ma̠s­ta̠­ca­ná̠tit nac pu̠ma̠­peksí̠n, hui­xinín naca̠­ke̠s­nok­ca­ná̠tit nac xpu̠­si­cu­lancán judíos. \v 18 Xa̠huachí caj quim­pa̠­la­cata naca̠­li̠­pin­ca­ná̠tit nac xla­ca­ti̠ncán gober­nador osuchí nac xla­catí̠n gobier­no. Huá chuná naqui̠­li̠­taxtuy la̠qui̠ hui­xinín tla̠n naqui­la̠­li̠­chu­hui̠­na­ná̠hu nac xla­ca­ti̠ncán hua̠nti̠ ni̠ judíos. \v 19 Acxni̠ hui­xinín naca̠­ma­ca­ma̠s­ta̠­ca­ná̠tit nac xla­ca­ti̠ncán ma̠pek­si̠­naní̠n ni̠ luu caliaka­ti­yúntit xla­cata lácu nakalh­ti̠­na­ná̠tit osuchi lácu nahua­ná̠tit acxni̠ nata­mak­ta̠­ya­yá̠tit. Porque acxni̠ nalak­chá̠n hora la̠ta lácu hui­xinín nachu­hui̠­na­ná̠tit, Dios naca̠­ma̠x­qui̠yá̠n lacuán tachu­huí̠n. \v 20 Porque xli̠­ca̠na pi̠ ni̠ hui­xinín cati­chu­hui̠­nántit, huata huá xes­pí­ritu Quin­tla̠­ticán hua̠nti̠ naca̠­pa̠­la­ca­chu­hui̠­naná̠n. \p \v 21 ’Amá quilh­ta­macú lac­chix­cu­huí̠n nata­la̠­ma­ka­si̠­tzi̠y caj quim­pa̠­la­cata, y hasta nata­ma­ca­ma̠sta̠y xna­ta̠­lancán la̠qui̠ naca̠­mak­ni̠cán; y na̠chuná hua̠nti̠ tahui­lá̠­nalh xca­mancán na̠ nata­ma­ca­ma̠sta̠y la̠qui̠ na̠chuná naca̠t­la­huay; na̠chuná laka­huasán nata­ta̠­la̠­ma­ka­si̠­tzi̠y xtla̠tcán y hasta ma̠n nata­ma­ca­ma̠sta̠y la̠qui̠ naca̠­mak­ni̠cán. \v 22 Xli̠­hua̠k cris­tianos naca̠­si̠­tzi̠­niyá̠n caj quim­pa̠­la­cata, pero hua̠nti̠ luu aksti̠tum naqui­li̠­pa̠­huán hasta la̠tachá ni̠n­co̠cxni pus huá xlá tamá amaj lak­ma̠xtuy xli̠s­tacni. \v 23 Acxni̠ hui­xinín naca̠­pu­tza­sta̠­la­ca­ná̠tit nac aktum ca̠chi­quí̠n huata mejor catza̠­látit y antá capítit nac aktum­li̠túm ca̠chi­quí̠n. Porque laca­tancs cca̠­hua­niyá̠n pi̠ aquit Xata­lac­sacni Chixcú nac­mim­paray acxni̠ hui­xinín nia̠ laka­tza̠­la­ko̠­yá̠tit nahuán a̠ma̠ko̠lh lactzu ca̠chi­qui̠ní̠n hua̠ntu̠ tahui­lá̠­nalh nac xapu̠­la­tama̠n Israel. \p \v 24 ’Porque ni̠para cha̠tum hua̠nti̠ caj li̠ma̠­kalh­ta­huáke̠t nalac­pu­huán pi̠ a̠tzinú xlá tali̠­pa̠hu ni̠ xachuná xma̠­kalh­ta­hua­ke̠ná, y ni̠para cha̠tum tasa̠cua nalac­pu­huán pi̠ a̠tzinú xlá tali̠­pa̠hu ni̠xa­chuná xpatrón. \v 25 Amá hua̠nti̠ caj li̠ma̠­kalh­ta­huáke̠t caj xma̠n huá xlá capa̠x­cat­cá­tzi̠lh pi̠ maca­sta̠­lama xma̠­kalh­ta­hua­ke̠ná, y na̠chuná a̠má hua̠nti̠ caj tasa̠cua capa̠x­cat­cá­tzi̠lh pi̠ hua̠ntu̠ lak­cha̠ma xpatrón nac xla­táma̠t juerza na̠ nalak­chá̠n. Huá cca̠­li̠­hua­niyá̠n, para cha̠tum xpu̠­china chiqui li̠ma̠­pa̠­cu­hui̠cán Beel­zebú o xapuxcu akska­huiní, ¿lac­pu­hua­ná̠tit chú hui­xinín pi̠ li̠huaca ni̠ cala̠huá cati­ca̠­hua­ní­calh hua̠nti̠ xlá xli̠­ta­la­ka­pasni? \s1 Hua̠ntu̠ luu xli̠ca̠na quili̠pe̠cuanitcán \r (Lucas 12.2‑7) \p \v 26 ’Pero hui­xinín ni̠ caca̠­pe̠­cuanítit la̠ta túcu naca̠t­la­hua­niyá̠n cati̠hua cris­tianos caj xpa̠­la­cata ni̠ nata­ma̠t­la̠nti̠y hua̠ntu̠ hui­xinín nahua­ná̠tit, porque ni̠para pu̠lactum tachu­huí̠n hua̠ntu̠ aquit cca̠­hua­ni­ni̠tán caj chu­natá tze̠k cati­táhui para ni̠ juerza naca­tzi̠cán. \v 27 Para acxni̠ ca̠pucsua xuani̠t aquit cca̠­hua­ni­ni̠tán aktum tachu­huí̠n, pus acxni̠ chú ca̠cu­huiní hui­xinín caliakchu­hui̠­nam­pítit; y na̠chuná hua̠ntu̠ caj tze̠k cca̠­hua­ni­ni̠tán, hui­xinín xli̠­ca̠na luu palha la̠ta cali̠­ca̠­ta­sátit nac xca̠ak­sti̠ní̠n ta̠lh­ma̠ná chiqui. \v 28 Ni̠ caca̠­pe̠­cuanítit a̠ma̠ko̠lh lac­chix­cu­huí̠n hua̠nti̠ ma̠squi tla̠n naca̠­mak­ni̠yá̠n porque xlacán ni̠lay ca̠ma̠­pa̠­ti̠ni̠y mili̠s­tac­nicán. Huata mejor huá cape̠­cuanítit Dios porque xlá la̠ namak­ni̠ko̠y mimacni kalhi̠­paray li̠t­li­hueke la̠qui̠ aca­li̠stá̠n na̠ tla̠n namacá̠n mili̠s­tacni nac pu̠pa̠tí̠n. \p \v 29 ’Caj luu caca̠ucxílhtit la̠ta ca̠ma̠s­ta̠cán tantiy lactzu spu̠n y ni̠para tzinú tapa­ra̠­xalá li̠s­ta̠cán, pero ma̠squi chuná ni̠para tantum xaní̠n cati­ta­ma̠chá nac tíyat para ni̠ huá chuná nala­cas­quín Quin­tla̠­ticán. \v 30 Huá chuná cca̠­li̠­hua­nimá̠n porque xlá hua̠k catzi̠y, y xa̠huachí hasta ma̠squi miacchi­xitcán hua̠ntu̠ tayá̠­nalh nac miakxa̠­kacán hua̠k tapu̠t­le­ke­ta̠­yani̠t la̠ta kana­tunu. \v 31 Por eso huá chú xpa̠­la­cata cca̠­li̠­hua­niyá̠n ni̠ cape̠­cuántit, Dios naca̠­mak­ta̠­yayá̠n porque a̠tzinú hui­xinín lhu̠hua min­ta­palhcán ni̠xa­chuná hua̠k a̠ma̠ko̠lh lactzu spu̠n. \s1 Jesús lakati̠y acxni̠ li̠pa̠xúhu li̠ta̠yayá̠hu xlacata pi̠ xli̠ca̠na li̠pa̠huaná̠hu \r (Lucas 12.8‑9) \p \v 32 ’Huá a̠má chixcú hua̠nti̠ nali̠­ta̠yay nac xlak­sti̠­pa̠ncán cris­tianos pi̠ xli̠­ca̠na qui­li̠­pa̠­huán pus na̠chuná chú aquit na̠ nac­li̠­ta̠­ya­ya̠chá pi̠ xli̠­ca̠na huá qui­lac­scujni nac xla­catí̠n Quin­tla̠t hua̠nti̠ hui­lachá nac akapú̠n. \v 33 Pero hua̠nti̠ ni̠ nali̠­ta̠yay nac xla­ca­ti̠ncán cris­tianos pi̠ xli̠­ca̠na qui­li̠­pa̠­huán pus na̠chuná chú aquit na̠ ni̠ cac­ti­hua­nichá Quin­tla̠t xla­cata pi̠ luu tla̠n qui­lac­scujni xuani̠t. \s1 Lhu̠hua cristianos caj natali̠tapajpitziy Jesús \r (Lucas 12.51‑53; 14.26‑27) \p \v 34 ’Ni̠ luu calac­pu­huántit hui­xinín para caj xma̠nhuá luu cmini̠t huili̠y tapa̠x­qui̠t nac ca̠quilh­ta­macú, pus aquit ni̠ luu xma̠nhuá cli̠­mini̠t tapa̠x­qui̠t huata na̠ caj cmini̠t huili̠y tala̠­ma­ka­si̠­tzí̠n. \v 35 Aquit caj la̠m­para cmini̠t la̠ma̠­chipi̠y cris­tianos, huá chuná cli̠­qui­lhuama porque caj quim­pa̠­la­cata cha̠tum kahuasa nata̠­la̠­ma­ka­si̠­tzi̠y xtla̠t, cha̠tum tzuma̠t nata̠­la̠­ma­ka­si̠­tzi̠y xtzí, y cha̠tum pusca̠t nata̠­la̠­ma­ka­si̠­tzi̠y xpu̠­ti­ya̠tzí. \v 36 La̠ta cha̠­tunu cris­tianos mismo ma̠n xli̠­ta­la­ka­pas­nicán xta̠­la̠­ma­ka­si̠­tzi̠­nacán nahuán y ni̠ cati­la̠ucxilh­pú­tulh. \p \v 37 ’Na̠chu­na­li̠tum, para cha̠tum chixcú a̠tzinú ca̠pa̠x­qui̠y xtzí osuchí xtla̠t ni̠xa­chuná cumu la̠ aquit xla­cata aktum catzi̠y naqui­li̠­pa̠­huán, pus huata xlá ni̠lay aquit quin­ta­pek­si̠niy; y na̠chuna li̠túm a̠má hua̠nti̠ a̠tzinú pa̠x­qui̠y xka­huasa osuchí xtzuma̠t ni̠xa­chuná cumu la̠ aquit, xlá ni̠lay quin­ta­pek­si̠niy. \v 38 Y na̠chuná hua̠nti̠ ni̠ aktum catzi̠y nacucay xcruz xla­cata naquis­ta̠­laniy ma̠squi xma­ca­má̠s­ta̠lh xla­táma̠t caj quim­pa̠­la­cata, xlá ni̠lay quin­ta­pek­si̠niy cumu la̠ hua̠nti̠ xli̠­ca̠na qui­lac­scujni. \v 39 Porque a̠má chixcú hua̠nti̠ lak­ma̠x­tu­putún xla­táma̠t uú nac ca̠quilh­ta­macú huata xlá amaj ma̠lak­tzanke̠y, pero hua̠nti̠ nama̠­lak­tzanke̠y xla­táma̠t caj quim­pa̠­la­cata huata xlá amaj ma̠aka­pu̠­taxti̠y nac xla­catí̠n Dios. \s1 Hua̠nti̠ huixinín ca̠makamaklhti̠naná̠n xta̠chuná cumu la̠ aquit quimakamaklhti̠nama \r (Marcos 9.41) \p \v 40 ’Hua̠nti̠ hui­xinín tla̠n naca̠t­la­huayá̠n nac xchic y naca̠­ma­ka­maklh­ti̠­naná̠n pus luu xta̠­chu­na­tiyá cumu la̠m­para aquit qui­maka­maklhti̠­nama; hua̠nchú ti̠ aquit tla̠n quin­tla­huay y qui­maka­maklhti̠nán pus na̠ luu chu­na­tiyá qui̠­taxtuy cumu la̠m­para huá maka­mak­lhti̠­nama Quin­tla̠t hua̠nti̠ qui­ma­ca­mini̠t. \v 41 Para tícuya̠ chixcú xta̠­lak­tun­cú­hui̠lh nac xchic cha̠tum pro­feta caj cumu catzi̠y pi̠ huá lac­scuj­nima Dios, xli̠­ca̠na xlá pi̠ na̠ chu­na­tiyá namak­lhti̠nán xtas­káhu nac xla­catí̠n Dios chuná cumu la̠ lak­chá̠n cha̠tum pro­feta. Na̠chu­na­li̠túm hua̠nti̠ nata̠­lak­tun­cu­hui̠y nac xchic cha̠tum chixcú hua̠nti̠ luu tla̠n xta­pu­huá̠n, y cumu xlá chuná nat­la­huay na̠chu­na­tiyá namak­lhti̠nán xtas­káhu cumu la̠ lak­chá̠n cha̠tum chixcú hua̠nti̠ luu tla̠n xta­pu­huá̠n. \v 42 Y la̠tachá tícuya̠ cris­tiano xca̠­má̠x­qui̠lh ca̠na̠caj pektum má̠ko̠t xas­ka­huihui chú­chut u̠ma̠ko̠lh hua̠nti̠ luu ni̠para túcu xka­satcán tata­siyuy, pero cumu xlacán aquit quin­ta­li̠­pa̠­huán y quin­ta­sta̠­la­ni­má̠­nalh, xli̠­ca̠na cca̠­hua­niyá̠n pi̠ ni̠ caj chu­natá cati­ta­ta­mák­xtekli para ni̠ juerza naca̠­ma̠x­qui̠cán xtas­kahucán nac xla­catí̠n Dios. \c 11 \s1 Juan Bau­tista an ma̠kalhasquini̠nán Jesús para xli̠ca̠na huá Cristo \r (Lucas 7.18‑35) \p \v 1 Acxni̠ Jesús ca̠ma̠­kalh­chu­hui̠­ni̠­ko̠lh xaka­lha­cu̠tiy xdis­cí­pulos, xlá na̠ la̠li̠­huán táca̠xli y antá alh liakchu­hui̠nán xta­chu­huí̠n Dios nac lactzu ca̠chi­qui̠ní̠n hua̠ntu̠ xca̠­ma̠­peksi̠y a̠má pu̠la­tama̠n. \p \v 2 Cumu Juan Bau­tista chu­nacú xta­nu̠ma nac pu̠la̠­chi̠n, antá xlá catzi̠chá la̠ta lac­lanca li̠cá̠cni̠t ta­scújut xca̠t­la­huama Cristo. Huata xlá ma̠la­ká­cha̠lh maka­pi­tzí̠n xta­ma̠­kalh­ta­huaké̠n anta­nícu xla­ma̠chá, \v 3 y taka­lhá̠s­quilh: \p —¿Lácu pi̠ xli̠­ca̠na huix Cristo hua̠nti̠ xli̠­mínit xuani̠t, osuchí nac­ti­ka­lhi̠­ya̠hucú para a̠cu namín hua̠nti̠ luu xax­li̠­ca̠na? \p \v 4 Jesús chiné ca̠kálh­ti̠lh: \p —La̠li̠­huán calak­pim­pítit y cahua­nítit Juan hua̠ntu̠ hui­xinín ucxilh­pá̠tit ctla­huama chu hua̠ntu̠ kax­pat­pá̠tit cli̠­chu­hui̠­nama. \v 5 Na̠ cali̠­ta̠­chu­hui̠­nántit pi̠ hua̠nti̠ laka­xo̠kó̠n xta­huani̠t chú aya tla̠n tala­ca­hua̠nán, na̠chuná hua̠nti̠ xta­lu̠n­tu̠­hua­nani̠t chú aya tla̠n tat­la̠­huán, xa̠hua hua̠nti̠ xca̠­ka­lhi̠y a̠má li̠xcáj­nit tzitzi hua­nicán lepra chú hua̠k tatat­la̠n­ti̠­má̠­nalh; na̠chuná hua̠nti̠ xaaka­ta̠pa xta­la­má̠­nalh cris­tianos chú aya tla̠n takax­mata. Y hasta na̠chuná maka­pi­tzí̠n hua̠nti̠ aya xta­ni̠ni̠t chú cca̠­ma̠­la­cas­ta­cuani̠ma nac ca̠li̠ní̠n, y chi̠nchú hua̠nti̠ lak­li̠­ma̠x­kení̠n tala­má̠­nalh cris­tianos pus xlacán cca̠­liakchu­hui̠­na­ni­ma̠­náhu pu̠lactum xasa̠sti tala­ca­pa̠s­tacni hua̠ntu̠ naca̠­lak­ma̠xtuy. \v 6 Pero na̠ cahua­nítit Juan pi̠ luu ca̠na li̠pa̠­xúhu nala­tama̠y a̠má chixcú hua̠nti̠ ni̠ naqui­li̠­lac­la­ta̠yay acxni̠ chú aya li̠huana̠ catzi̠­ni̠ttá tícu aquit. \p \v 7 Acxni̠ aya taanko̠lh xlac­scujni Juan, huata Jesús huá tzú­culh li̠chu­hui̠nán Juan nac xla­ca­ti̠ncán cris­tianos y chiné ca̠huá­nilh: \p —Acxni̠ chicá tiqui̠­látit nac desierto, ¿túcu tiqui̠­pu­tzátit, osu túcu qui̠ucxílhtit? ¿Lácu pi̠ qui̠ucxílhtit hui­xinín cha̠tum chixcú hua̠nti̠ xta̠­chuná cumu la̠ kantum ká̠ti̠t hua̠ntu̠ la̠n akxmu̠t­ya̠­huani̠t uú̠n? \v 8 Pus cumu para ni̠huá, ¿túcu chi̠nchú qui̠ucxílhtit? Osuchí, ¿pi̠ qui̠ucxílhtit cha̠tum chixcú hua̠nti̠ luu lacuán lháka̠t li̠lha­ka̠­nani̠t? Porque hui­xinín sta­lanca catzi̠­yá̠tit pi̠ hua̠nti̠ tali̠­lha­ka̠nán lacuán li̠ta­ca̠xta̠y lháka̠t antá xlacán tahui­lá̠­nalh nac xchiccán lac­lanca ma̠pek­si̠­naní̠n. \v 9 Bueno, ¿pero túcu chi̠nchú luu qui̠ucxílhtit? ¿Lácu pi̠ xuc­xilh­pu­tu­ná̠tit cha̠tum pro­feta? Cumu para huá qui̠­pu­tzátit pus li̠huaca tla̠n porque aquit luu laca­tancs cca̠­hua­niyá̠n pi̠ xli̠­ca̠na tamá chixcú hua̠nti̠ hui­xinín qui̠ucxílhtit a̠tzinú tlak lanca ma̠x­qui̠­cani̠t xli̠­ta­scújut ni̠xa­chuná cumu la̠ xca̠­ma̠x­qui̠­cani̠t xli̠­tas­cu­jutcán xli̠­hua̠k xalak­maká̠n pro­fetas. \v 10 Porque hua­tiyá tamá Juan Bau­tista hua̠nti̠ li̠chu­hui̠nán Dios nac xta­chu­huí̠n hua̠ntu̠ tatzok­ta­hui­lani̠t nac li̠kalh­ta­huaka anta­nícu chiné huán: \q1 Aquit cmacá̠n qui­lac­scujni hua̠nti̠ napu̠­la­niyá̠n, \q1 la̠qui̠ xlá naca̠x­tla­hua­ni­ti̠­lhayá̠n min­tiji. \m \v 11 Xli̠­ca̠na cca̠­hua­niyá̠n pi̠ la̠ta xli̠­pu̠tum pro­fetas hua̠nti̠ tita­qui̠­lachi nac ca̠quilh­ta­macú ni̠m­para cha̠tum tícu anani̠t hua̠nti̠ a̠tzinú lanca xta­scújut xma̠x­qui̠­cani̠t cumu la̠ xlá Juan Bau­tista. Pero ma̠squi chuná, chú na̠ mili̠­ca­tzi̠tcán pi̠ cati̠hua cris­tiano ma̠squi ni̠tu̠cu xkásat hua̠nti̠ Dios namaka­maklhti̠nán nac xasa̠sti xta­péksi̠t hua̠ntu̠ xli̠­chu­hi̠nán Juan, pus huata namaka­tla­ja­pa­racán Juan porque xlá hasta a̠tzinú liactay naka­lhi̠y xta­scújut. \p \v 12 ’Hasta la̠ta titzú­culh akmu­nu̠nún Juan Bau­tista hasta lá ca̠lacchú lhu̠hua hua̠nti̠ talak­tzak­sa­má̠­nalh xla­cata pi̠ juerza nata­ma̠­kan­taxti̠y a̠má lak­táxtut y tata­nu̠­má̠­nalh nac xta­péksi̠t Dios, porque xlacán juerza tat­la­hua­ni­má̠­nalh ni̠ tata­chokoy hasta tla̠n nata­ta­nu̠­ya̠chá. \v 13 Xli̠­hua̠k hua̠nti̠ aya tati̠­tax­tuni̠t pro­fetas xa̠huá a̠má li̠ma̠­peksí̠n hua̠ntu̠ tima̠x­quí̠­calh Moisés, luu acxtum hua̠k hua­tiyá xta­li̠­chu­hui̠­na­má̠­nalh la̠ta lácu Dios xamaj huili̠y xasa̠sti xta­péksi̠t uú nac ca̠quilh­ta­macú, hua̠k chu­na­tiyá timin­ko̠­chitá hasta la̠ u̠tímilh Juan. \v 14 Ma̠squi hui­xinín ni̠ luu caca̠­naj­la­pu­tútit quin­ta­chu­huí̠n pero aquit laca­tancs cca̠­hua­niyá̠n pi̠ tamá Juan Bau­tista hua­tiyá a̠má pro­feta Elías hua̠nti̠ tihua­ní­calh o tima̠­lac­nú̠­calh pi̠ namim­paray a̠maktum. \v 15 Hua̠nti̠ taka­lhi̠y xta­ke̠ncán pus cataaká­ta̠ksli eé tachu­huí̠n. \p \v 16 ’¿Caj túcu xta̠­chuná tla̠n nac­ta̠­ma̠­lac­xtumi̠y u̠ma̠ko̠lh cris­tianos hua̠nti̠ ca̠lacchú quilh­ta­macú tala­má̠­nalh? Pus caj luu xta̠­chuná tali̠­taxtuy cumu la̠ a̠ma̠ko̠lh lactzu camán hua̠nti̠ taka­ma̠­nan­ta­huilay nac plaza y tzucuy talak­qui­lhán xcompañeros: \v 17 “Pus ¿túcu luu lacas­qui­ná̠tit? ¡Aquinín aya cca̠­li̠s­ko­li­ni­ni̠tán lac­li̠­pa̠­xúhu tat­lakni xlacan tan­tli̠ní̠n, pero hui­xinín ni̠ tan­tlí̠tit, y na̠ aya cca̠­li̠­quilh­tli̠nín xaya̠ tali̠­pu­huá̠n taquilh­tlí̠n, pero na̠ ni̠para chuná tasátit!” \v 18 Luu xli̠­ca̠na pi̠ chuná li̠tax­tu­yá̠tit hui­xinín hua̠nti̠ ca̠lacchú quilh­ta­macú lapá̠tit, porque aya qui̠­lachi Juan Bau­tista hua̠nti̠ ni̠ lac­xtum xca̠­ta̠­hua̠yán y ni̠ lac­xtum xca̠­ta̠­kotnún cati̠hua cris­tianos la̠qui̠ naca̠­ta̠­pa̠­xu­huay, pero huata hui­xinín kalhtum xuaná̠tit pi̠ huá xka­lhi̠y xta­la­ca­pa̠s­tacni akska­huiní. \v 19 Chú aca­li̠stá̠n cmimpá aquit Xata­lac­sacni Chixcú, aquit lac­xtum ctzú­culh ca̠ta̠­hua̠yán y ca̠ta̠­kotnún cati̠hua cris­tianos la̠qui̠ chuná pu̠tum nac­ca̠­ta̠­pa̠­xu­huay, pero huata chú hui­xinín huam­pa­ra­yá̠tit pi̠ mat luu lanca xakotni y mat luu caj xma̠nhuá cliaka­tiyún la̠ta lácu nacua̠yán, xa̠huachí mat hua̠k quiamigos cca̠t­la­huay hua̠nti̠ tama̠­la­ka­xo­ke̠nán im­pues­tos xa̠huá cati̠hua mak­la̠­ka­lhi̠­naní̠n lac­chix­cu­huí̠n. Pero aquit cca̠­hua­niyá̠n pi̠ la̠ta huí xli̠s­ka­lala Dios antá laca­tancs li̠ta­si­yuma xta­scújut nac xla­táma̠t hua̠nti̠ xli̠­ca̠na aka­ta̠ksma. \s1 Ama̠ko̠lh cristianos hua̠nti̠ ni̠ takaxmatputún xtachuhuí̠n Jesús la̠n napa̠ti̠nán \r (Lucas 10.13‑15) \p \v 20 Pus huata Jesús tzú­culh ca̠la­ca­quilh­ni̠­lacá̠n a̠ma̠ko̠lh ca̠chi­qui̠ní̠n anta­nícu xlá xca̠t­la­huani̠t lac­lanca li̠cá̠cni̠t xta­scújut porque a̠ma̠ko̠lh cris­tianos hua̠nti̠ antá xta­hui­lá̠­nalh xlacán ni̠ xta­lak­pa­li̠­má̠­nalh xta­la­ca­pa̠s­tac­nicán xla­cata pi̠ nata­li̠­pa̠­huán Dios y xlá chiné huá: \p \v 21 —¡Koxu­tacu tihua­ná̠tit hui­xinín cris­tianos hua̠nti̠ la̠nchú hui­látit nac xaca̠­chi­quí̠n Corazín, y na̠chuná hui­xinín hua̠nti̠ hui­látit nac Bet­saida! Porque para a̠má lac­lanca li̠cá̠cni̠t quin­ta­scújut hua̠ntu̠ aquit cca̠t­la­huani̠t nac milak­sti̠­pa̠ncán chuná xti­ca̠t­la­huá­calh xamaká̠n quilh­ta­macú nac xaca̠­chi­quí̠n Tiro y Sidón pus xlacán aya maka̠sá cahuá la̠ta xti­ta­lak­pá­li̠lh xali̠xcáj­nit xta­la­ca­pa̠s­tacni xa̠huachí aya xti­ta­li̠­ma̠­sí­yulh pi̠ tali̠­pu­huani̠t caj xpa̠­la­cata xta­li̠­lha­ká̠­nalh xatzi­tzeke lháka̠t y na̠ xca̠­liac­tla­hua­pu̠x­tú­calh lhcaca. \v 22 Pus aquit laca­tancs cca̠­hua­niyá̠n pi̠ acxni̠ nalak­chá̠n quilh­ta­macú la̠ta hua̠k naca̠­ma̠­xo­ko̠­ni̠cán cris­tianos, hui­xinín a̠tzinú luu li̠pe̠cua la̠ta naca̠­ma̠­pa̠­ti̠­ni̠­ca­ná̠tit ni̠xa­chuná a̠ma̠ko̠lh cris­tianos hua̠nti̠ tahui­lá̠­nalh nac xaca̠­chi­quí̠n Tiro y Sidón. \v 23 Y chi̠nchú hui­xinín cris­tianos hua̠nti̠ hui­látit nac xaca̠­chi­quí̠n Caper­naum, ¿hui­xinín ma̠x lac­pu­hua­ná̠tit pi̠ Dios ca̠li̠­ka­lhi̠má̠n lanca mim­pu̠­ta­hui̠lhcán nac akapú̠n? Pus aquit laca­tancs cca̠­hua­niyá̠n pi̠ ni̠chuná, huata mejor anta­nícu luu xapu̠lhmá̠n nac pu̠pa̠tí̠n naca̠­ma­ca­pin­ca­ná̠tit la̠qui̠ antá naxo­ko̠­nu­ná̠tit. Porque para antá nac a̠má ca̠chi­quí̠n hua̠ntu̠ hua­nicán Sodoma xac­ti­ca̠t­lá­hualh lac­lanca li̠cá̠cni̠t quin­ta­scújut hua̠ntu̠ aya lani̠t nac milak­sti̠­pa̠ncán, a̠má lanca ca̠chi­quí̠n luu tla̠n cahuá lama hasta la̠ la̠nchú. \v 24 Pero chú laca­tancs cca̠­hua­niyá̠n pi̠ acxni̠ nalak­chá̠n quilh­ta­macú la̠ta naca̠­ma̠­xo­ko̠­ni̠cán xli̠­hua̠k cris­tianos, hui­xinín a̠tzinú lanca tapa̠tí̠n naca̠­lak­cha̠ná̠n ni̠xa­chuná a̠ma̠ko̠lh cris­tianos hua̠nti̠ xalac Sodoma. \s1 Hua̠nti̠ aya tali̠tlakuani̠t xlatama̠tcán catámilh tajaxa \r (Lucas 10.21‑22) \p \v 25 Amá quilh­ta­macú Jesús kalh­ta­hua­ká­nilh Dios y chiné huá: \p —Papá Dios, cla­ka­chix­cu­hui̠yá̠n porque huix xpu̠­chiná akapú̠n chu ca̠ti­yatni, y cpa̠x­cat­ca­tzi̠­niyá̠n porque huix ca̠ma̠aktze̠­kuili̠ni xatlá̠n min­ta­la­ca­pa̠s­tacni hua̠nti̠ luu lac­ta­li̠­pa̠hu chu hua̠nti̠ lak­ska­lalán lac­chix­cu­huí̠n la̠qui̠ xlacán ni̠ nataaka­ta̠ksa y huata huá ca̠ma̠aka­ta̠k­sni̠tta a̠ma̠ko̠lh lac­chix­cu­huí̠n hua̠nti̠ luu ni̠tu̠cu tuncán xka­satcán la̠qui̠ xlacán nata­ka­lha­kax­matá̠n, \v 26 Papá, luu cli̠­pa̠­xu­huay porque huix chuná lacás­quinti xla­cata pi̠ chuná naqui̠­taxtuy. \p \v 27 Aca­li̠stá̠n ca̠ta̠­chu­huí̠­nalh cris­tianos y chiné ca̠huá­nilh: \p —La̠ta túcua kalhi̠y Quin­tla̠t hua̠k qui­ma­ca­ma̠x­qui̠ni̠t. Aquit Xka­huasa Dios y ni̠tícu luu qui­la­ka­pasa tícu aquit huata caj xma̠nhuá Dios catzi̠y pi̠ aquit Xka­huasa. Y na̠chuna li̠túm ni̠tícu luu catzi̠y lácu luu xta­la­ca­pa̠s­tacni Quin­tla̠t Dios huata caj xma̠n que̠cstu aquit cca­tzi̠y cumu aquit Xka­huasa, y na̠ caj xma̠nhuá nala­ka­pasa hua̠nti̠ aquit nac­ma̠­la­ka­pas­ni̠­putún. \v 28 Y chi̠nchú hui­xinín hua̠nti̠ aya ca̠maka­tla­kuani̠tán mila­ta­ma̠tcán luu tuhua maklh­ca­tzi̠­yá̠tit lapá̠tit xta̠­chuná cumu la̠ a̠ cacu­ca­li̠­pítit aktum tzinca tacuca, huata mejor caqui­la̠­lak­míhu aquit la̠qui̠ chuná nac­ca̠­ma̠­ja­xayá̠n. \v 29 Luu li̠pa̠­xúhu camaka­maklhti̠­nántit quin­ta­scújut hua̠ntu̠ aquit cma̠sta̠y, y na̠ luu tla̠n camaca­sta̠­látit qui­la­táma̠t, porque aquit xli̠­ca̠na pi̠ luu tla̠n cca­tzi̠y y luu xli̠­ca̠na tza­tata qui­nacú; para chuná nala­ta­pa̠­yá̠tit hui­xinín xli̠­ca̠na naca̠­ma̠­ja­xa­yá̠tit mili̠s­tac­nicán. \v 30 Porque a̠má ta­scújut hua̠ntu̠ aquit cca̠­ma̠x­qui̠yá̠n ni̠para tzinú tuhua tla­huacán, y na̠chuná a̠má tacuca hua̠ntu̠ aquit nac­ca̠­ma̠x­qui̠yá̠n ni̠para tzinú tzinca le̠ncán. \c 12 \s1 Dios tlahuani̠t sábado la̠qui̠ naca̠li̠macuaniy xcamaná̠n \r (Marcos 2.23‑28; Lucas 6.1‑5) \p \v 1 Maktum quilh­ta­macú acxni̠ hua̠k judíos xta­jaxa Jesús chu hua̠nti̠ xta­sta̠­la­ni­má̠­nalh xta­ti̠­pun­tax­tu­má̠­nalh anta­nícu la̠n xchan­cani̠t trigo. Ama̠­ko̠lh xdis­cí­pulos Jesús taúcxilhli a̠má trigo pero cumu aya xta­tzin­c­sni̠y xlacán tzú­culh tai̠y xta­huácat, xta­lak­pekxa y xta­hua­ni̠niy xtalhtzi. \v 2 Maka­pi­tzí̠n fariseos hua̠nti̠ na̠ antá xta­mak­sta̠­la­má̠­nalh xlacán taúcxilhli hua̠ntu̠ a̠ma̠ko̠lh dis­cí­pulos xtat­la­hua­má̠­nalh y chiné tahuá­nilh Jesús: \p —¿Túcu xpa̠­la­cata la̠ a̠má min­ta­ma̠­kalh­ta­huaké̠n ni̠tu̠cu taliucxilh­ni̠nán porque xlacán tat­la­hua­má̠­nalh aktum ta­scújut hua̠ntu̠ ni̠ xli̠t­la­huatcán la̠nchú eé quilh­ta­macú? \p \v 3 Jesús chiné ca̠kálh­ti̠lh: \p —¿Lácu pi̠ ne̠cxni a̠li̠kalh­ta­hua­ka­yá̠tit hui­xinín xta­chu­huí̠n Dios anta­nícu li̠chu­hui̠nán hua̠ntu̠ tit­lá­hualh rey David acxni̠ xlá xca̠­ta̠­tzin­csni̠ma xcompañeros? \v 4 Antá huán pi̠ tamá rey tánu̠lh nac xpu̠­si­culan Dios y hualh a̠má xata­si­cu­la­na̠t­láhu cax­ti­lá̠n­chahu hua̠ntu̠ ni̠para tzinú xlí̠­huat xuani̠t na̠ ni̠para huá xcompañeros, pero xlá acxtum ca̠tá̠­hualh, huata caj xma̠nhuá xli̠­huatcán xuani̠t cura. \v 5 Osuchí, ¿na̠ nia̠ li̠kalh­ta­hua­ka­yá̠tit nac xlibro Moisés anta­nícu huan pi̠ a̠ma̠ko̠lh cura hua̠nti̠ tas­cuj­má̠­nalh nac xpu̠­si­culan Dios xlacán ni̠ tajaxa ma̠squi lak­cha̠ni̠t quilh­ta­macú la̠ta jaxcán, pero tamá ni̠ li̠huancán? \v 6 Pus aquit laca­tancs cca̠­hua­niyá̠n cumu para hua­tuní̠n ca̠li̠­mak­xteka Dios catás­cujli ma̠squi acxni̠ lak­cha̠ni̠t quilh­ta­macú la̠ta jaxcán, pus xali̠­huacá aquit cka­lhi̠y li̠ma̠­peksí̠n para la̠ta túcu nac­tla­huay eé quilh­ta­macú y ni̠xa­chuná hua̠nti̠ tas­cuja nac pu̠si­culan. \v 7 Luu xli̠­ca̠na pi̠ hui­xinín nia̠ aka­ta̠k­sá̠tit hua̠ntu̠ huam­putún xli̠­ma̠­peksí̠n Dios anta­nícu chiné tatzok­ta­hui­lani̠t nac li̠kalh­ta­huaka: “Ni̠ cla­cas­quín pi̠ caj xma̠nhuá naqui­la̠­li̠­la­ka­chix­cu­hui̠­yá̠hu min­ta­ka­lhi̠ncán hua̠ntu̠ hui­xinín ca̠mak­ni̠­yá̠tit, pus huata a̠tzinú luu tla̠n naqui­la̠­li̠­la­ka­chix­cu­hui̠­yá̠hu xla­cata pi̠ nala̠­la­ka­lha­ma­ná̠tit cha̠tum a̠cha̠tum.” Cumu para xli̠­ca̠na xaka­tá̠k­stit xta­chu­huí̠n Dios ni̠tu̠ xca̠­li̠­hua­nítit y ni̠ xca̠­ma̠­xo­ko̠­ni̠­pu­túntit a̠ma̠ko̠lh koxu­taní̠n cris­tianos hua̠nti̠ ni̠tu̠ le̠nko̠y cuenta. \v 8 Y na̠chuna li̠túm luu mili̠­ca­tzi̠tcán pi̠ aquit Xata­lac­sacni Chixcú cka­lhi̠y li̠ma̠­peksí̠n la̠qui̠ nac­ca̠­huaniy cris­tianos la̠ta túcu tla̠n natat­la­huay nac eé quilh­ta­macú acxni̠ jaxcán. \s1 Jesús ma̠tla̠nti̠y cha̠tum chixcú hua̠nti̠ csca̠cniko̠ni̠t xmacán \r (Marcos 3.1‑6; Lucas 6.6‑11) \p \v 9 Jesús la̠li̠­huán alh y antá cha̠lh nac xpu̠­si­cu­lancán judíos hua̠ntu̠ xuí nac a̠má actzu ca̠chi­quí̠n y antá xlá tánu̠lh. \v 10 Na̠ antá xta­nu̠ma cha̠tum chixcú hua̠nti̠ csca̠c­ni­ko̠ni̠t xmacán. Cumu hua̠nti̠ luu ma̠rí xta­si̠­tzi̠niy Jesús xlacán xta­mac­la­ni­putún hua̠ntu̠ tla̠n nata­li̠­ya̠­huay y nata­ma̠­la­capu̠y, y cha̠tum chiné kalhás­quilh: \p —¿Lácu huix huana, pi̠ lak­chá̠n para nama̠t­la̠n­ti̠cán cha̠tum ta̠tatlá acxni̠ lak­cha̠ni̠t quilh­ta­macú la̠ta jaxcán? \p \v 11 Xlá chiné ca̠kálh­ti̠lh: \p —Chi̠nchú para hui­xinín kalhi̠­yá̠tit tantum mibor­re­gojcán, para xlá na̠ pokx tamo­kosa nac aktum pozo, ma̠squi luu lak­cha̠ni̠t quilh­ta­macú la̠ta jaxcán, ¿lácu pi̠ antá cahuá namak­xte­ká̠tit pi̠ ni̠ la̠li̠­huán cati­ma̠­cu­tútit? \v 12 Pus aquit laca­tancs cca̠­hua­niyá̠n pi̠ a̠tzinú kalhi̠y lhu̠hua xta­palh cha̠tum cris­tiano ni̠xa­chuná tantum bor­rego. Pus huá chú xpa̠­la­cata cca̠­li̠­hua­niyá̠n pi̠ lak­chá̠n nat­la­hua­yá̠tit hua̠ntu̠ tla̠n ma̠squi lak­cha̠ni̠t quilh­ta­macú la̠ta jaxcán. \p \v 13 Jesús huá­nilh a̠má chixcú hua̠nti̠ csca̠c­ni­ko̠ni̠t xmacán: \p —Huix cuanimá̠n, cas­tonkti mimacán. \p Acxni̠ xlá stonkli xmacán xli̠­ca̠na pi̠ li̠huana̠ tat­la̠n­tí̠­nilh chuná cumu la̠ makatu. \v 14 Ama̠­ko̠lh fariseos tasí̠­tzi̠lh y tzú­culh tali̠­lac­chu­hui̠nán la̠ta lácu natat­la­huay la̠qui̠ nata­makni̠y Jesús. \s1 Nac xlatáma̠t Jesús kantáxtulh hua̠ntu̠ xli̠chuhui̠nani̠t profeta Isaías \p \v 15 Jesús cátzi̠lh hua̠ntu̠ xta­la­ca­pa̠s­tac­má̠­nalh fariseos huata xlá tatam­pú̠x­tulh y alh a̠laca­tunu. Luu lhu̠hua cris­tianos ta­sta̠­lá­nilh y xli̠­hua̠k hua̠nti̠ xca̠­ka­lhi̠y tajátat xlá xca̠­ma̠t­la̠nti̠y. \v 16 Acxni̠ xlá xca̠­ma̠t­la̠nti̠y xca̠­huaniy xla­cata pi̠ ni̠tícu cata­li̠­ta̠­chu­huí̠­nalh tícuya̠ chixcú xla̠ xuani̠t. \v 17 Umá hua̠ntu̠ xqui̠­tax­tuma nac xla­táma̠t Jesús huá chuná lí̠lalh la̠qui̠ li̠kan­táx­tulh hua̠ntu̠ tili̠­chu­huí̠­nalh xamaká̠n quilh­ta­macú pro­feta Isaías acxni̠ chiné huá: \q1 \v 18 Aquit cca̠­ma̠­la­ka­cha̠­nimá̠n qui­lac­scujni hua̠nti̠ clac­sacni̠t. \q1 Aquit luu cpa̠x­qui̠y y luu xli̠­ca̠na cli̠­pa̠­xu­huay caj hua̠ntu̠ xla­cata. \q1 Aquit nac­ma̠x­qui̠y xli̠­hua̠k xli̠t­li­hueke quiespí­ritu chu quin­ta­la­ca­pa̠s­tacni \q1 la̠qui̠ xlá chuná naliakchu­hui̠nán pi̠ hua̠ntu̠ tla̠n cla­cas­quín nata­la­tama̠y xli̠­hua̠k cris­tianos. \q1 \v 19 Xlá ni̠ la̠n­túcu catiaklhu̠­huá̠t­nalh, na̠ ni̠para ma̠rí cati­ma̠­ca̠­tá­si̠lh, \q1 y ni̠ palha catiakchu­hui̠­nan­tá̠­yalh nac ca̠ti­ji̠ní̠n xla­cata hua̠k cris­tianos nata­kax­matniy. \q1 \v 20 Xlá li̠pa̠­xúhu namak­ta̠­yalé̠n hua̠nti̠ ni̠ kalhi̠y li̠t­li­hueke xta̠­chuná cumu la̠ kantum ká̠ti̠t hua̠ntu̠ talac­chun­ta­ta­hui­lani̠t y lak­tzan­ka̠ni̠t xla­táma̠t, \q1 y na̠ ni̠para cati­lac­tla­huá­nilh xta­la­ca­pa̠s­tacni a̠má hua̠nti̠ a̠takalá li̠pa̠­huán, \q1 juerza nat­la­huaniy pi̠ li̠huana̠ cata­ca̠x­táhui hua̠ntu̠ xatlá̠n xta­la­ca­pa̠s­tacni Dios uú nac ca̠quilh­ta­macú, \q1 \v 21 y xa̠huachí xli̠­hua̠k cris­tianos xala cani̠hua ca̠chi­qui̠ní̠n nata­li̠­pa̠­huán y nata­kalh­ka­lhi̠­ta­huilay, \q1 porque nata­ca­tzi̠y pi̠ huá naca̠­lak­ma̠xtuy. \s1 Li̠ya̠huacán Jesús pi̠ huá ta̠scujma xapuxcu akskahuiní \r (Marcos 3.20‑30; Lucas 11.14‑23; 12.10) \p \v 22 Maktum quilh­ta­macú Jesús li̠mi­ní­calh cha̠tum chixcú ko̠ko y laka­xo̠ko xuani̠t; huá xlá chuná xlani̠t porque xmaka­tla­jani̠t xes­pí­ritu akska­huiní. Jesús ma̠t­lá̠n­ti̠lh; acxni̠ chú xlá cuchi̠­ko̠lh a̠má chixcú tla̠n laca­huá̠­nalh y na̠ tla̠n chu­huí̠­nalh. \v 23 Xli̠­hua̠k cris­tianos cacs tali̠­la­cáhua hua̠ntu̠ xlá tlá­hualh y chiné táhua: \p —¿Pi̠ huá cahuá eé chixcú a̠má tali̠­pa̠hu xli̠­ta­la­ka­pasni rey David hua̠nti̠ xli̠­mínit xuani̠t? \p \v 24 Pero acxni̠ a̠ma̠ko̠lh fariseos taka­lha­káx­matli hua̠ntu̠ xlacán xta­qui­lhuamá̠­nalh xlacán chiné táhua: \p —Eé chixcú tla̠n ca̠ta­mac­xtuy xes­pi­ri­tucán akska­huiní porque xlá huá ta̠s­cujma y li̠pa̠­huán Beel­zebú hua̠nti̠ xapuxcu diablo, y huá ma̠x­qui̠ni̠t xli̠t­li­hueke. \p \v 25 Cumu Jesús hua̠k xca­tzi̠y hua̠ntu̠ xlacán xta­lac­pu­hua­má̠­nalh xlá chiné ca̠huá­nilh: \p —Hui­xinín catzi̠­yá̠tit pi̠ la̠tachá tícuya̠ xana­puxcún ma̠pek­si̠­naní̠n xalac aktum lanca pu̠la­tama̠n para xlacán caj nata­ta­paj­pi­tziy hua̠nti̠ ta­sta̠­la­ni­má̠­nalh y sac­stucán natzucuy tala̠­la­ca­ta­huacay, pus chuná ni̠lay tapa­lhi̠y a̠má pu̠ma̠­peksí̠n huata caj nata­la̠­lac­tla­hua­ya̠­huáy. Y na̠chuná para aktum ca̠chi­quí̠n osuchí nac aktum chiqui para hua­tiyá la̠ma­ka­si̠­tzi̠­hui­lá­calh, ni̠lay maka̠s cati­ta­ta­pá­lhi̠lh huata caj nata­lac­la­ta̠yay. \v 26 Pus na̠chuná chú cumu para huá diablo ta̠la̠­ta­mac­xtuy akska­huiní, ¿lácu chú tla̠n maka̠s nali̠­ta­pa­lhi̠y xli̠­ma̠­peksí̠n akska­huiní? \v 27 Hui­xinín huántit pi̠ aquit cca̠­ta­mac­xtuy xes­pi­ri­tucán akska­huiní porque mat huá qui­ma̠x­qui̠ni̠t xli̠t­li­hueke Beel­zebú hua̠nti̠ luu xapuxcu diablo. Pus cumu para xli̠­ca̠na chuná, chi̠nchú a̠ma̠ko̠lh hua̠nti̠ min­ta­ma̠­kalh­ta­hua­ke̠ncán y hua̠nti̠ ca̠ta̠­la­pu̠­layá̠n, ¿tícu xlá ca̠ma̠x­qui̠y li̠t­li­hueke la̠qui̠ na̠ tla̠n nata­ta­mac­xtuy xes­pi­ri­tucán akska­huiní? Pus caj huá xpa̠­la­cata xlacán tali̠­ma̠­siyuy pi̠ hui­xinín xli̠­ca̠na luu mákat aktzan­ka̠­yá̠tit. \v 28 Pero huata aquit cca̠­ta­mac­xtuy xes­pi­ri­tucán akska­huiní porque huá Dios qui­ma̠x­qui̠ni̠t xes­pí­ritu chu xli̠t­li­hueke, y na̠ huá chú u̠má laca­tancs li̠ta­siyuy pi̠ a̠má xasa̠sti xli̠­ma̠­peksí̠n Dios hua̠ntu̠ nahuili̠y uú nac ca̠quilh­ta­macú aya tzu­cu­ni̠ttá kan­taxtuy nac mila­ta­ma̠tcán. \p \v 29 ’Na̠chu­na­li̠túm, ¿lácu nat­la­huacán nata­nu̠­ca­na̠chá nac xchic cha̠tum tli­hueke chixcú la̠qui̠ namak­ka­lha̠nán para ni̠ pu̠lh namaka­tla­jacán y li̠huana̠ nachi̠­hui­li̠cán? Cumu para chuná nat­la­huacán pus chuná namak­ka­lhan­ko̠cán pu̠tum hua̠ntu̠ xlá kalhi̠y. Pus luu xta̠­chuná chú cumu la̠ aquit cmaka­tla­jani̠t akska­huiní. \p \v 30 ’Na̠ chuná chú hua̠nti̠ ni̠ aquit quin­ta̠­ta̠yay tamá caj qui­lak­si̠­tzi̠niy hua̠ntu̠ aquit cli̠s­cujma, y na̠chuná hua̠nti̠ ni̠ acxtum quin­ta̠­ma̠­macx­tumi̠y cris­tianos la̠qui̠ aquit nac­ca̠­lak­ma̠xtuy pus huata tamá xlá caj ca̠ma̠­paj­pi­tzima la̠qui̠ li̠huaca nata­lak­tzanka̠y. \p \v 31 ’Pus huá xpa̠­la­cata cca̠­li̠­hua­niyá̠n pi̠ xli̠­hua̠k cris­tianos tla̠n naca̠­ma̠­tzan­ke̠­na­nicán xli̠­lhu̠hua xta­la̠­ka­lhi̠ncán y na̠chuná pu̠tum hua̠ntu̠ ni̠tlá̠n tati­chu­hui̠­nani̠t, pero hua̠nti̠ cala̠huá nali̠­kalh­ka­ma̠nán hua̠ntu̠ laca­tancs li̠ma̠­la­ca­hua̠­ni̠ma Espíri­tu Santo pus hua̠nti̠ chuná nat­la­huay ni̠lay cati­ma̠­tzan­ke̠­na­ní­calh. \v 32 Y na̠chuná a̠má chixcú hua̠nti̠ cala̠huá xqui­li̠­kalh­ka­má̠­nalh aquit Xata­lac­sacni Chixcú, juerza ma̠x tla̠n nama̠­tzan­ke̠­na­nicán xta­la̠­ka­lhí̠n cumu caj ni̠ catzi̠y, pero hua̠nti̠ cala̠huá li̠­xcájnit tachu­huí̠n nali̠­kalh­ka­ma̠nán hua̠ntu̠ xlá luu laca­tancs catzi̠y pi̠ huá xta­scújut Espíri­tu Santo, xlá ni̠lay cati­ma̠­tzan­ke̠­na­ní­calh antá uú nac ca̠quilh­ta­macú y na̠ ni̠para antá nac a̠má ca̠quilh­ta­macú hua̠ntu̠ timi­majcú. \s1 Akatum quihui li̠talakapasa xtahuácat \r (Lucas 6.43‑45) \p \v 33 ’Para akatum quihui tla̠n, pus tuncán tala­ka­pasa porque na̠ luu lacuán tahuacay xta­huácat; pero para akatum quihui ni̠tlá̠n, na̠chuná ni̠tlán o ni̠ lacuán tahuacay xta­huácat; porque akatum quihui huá li̠ta­la­ka­pasa xta­huácat. \v 34 Aquit luu laca­tancs cca̠­la­ka­pasá̠n porque hui­xinín ma̠ri akska­hui­na­ná̠tit, ¡luu xta̠­chuná min­ka­satcán cumu lá lac­li̠­xcájnit lu̠hua hua̠ntu̠ tze̠k tax­canán! ¿Lácu chú nala­yá̠tit nali̠­chu­hui̠­na­ná̠tit lacuán tachu­huí̠n para antá nac mina­cujcán luu xli̠­ca̠na li̠xcáj­nit li̠ca­tzi̠­yá̠tit? Porque cha̠tum chixcú huá li̠chu­hui̠nán nac xquilhni hua̠ntu̠ xta­la­ca­pa̠s­tacni kalhi̠y nac xnacú. \v 35 Amá chixcú hua̠nti̠ luu tla̠n xta­pu­huá̠n huá xlá li̠chu­hui̠nán hua̠ntu̠ lacuán tachu­huí̠n porque hua̠k huá huí nac xnacú; pero hua̠nti̠ luu li̠xcáj­nit xta­pu­huá̠n huá xlá li̠chu­hui̠nán hua̠ntu̠ lac­li̠xcáj­nit porque hua̠k huá tu̠ li̠xcáj­nit huí nac xnacú. \v 36 Pero aquit laca­tancs cca̠­hua­niyá̠n pi̠ acxni̠ nalak­chá̠n quilh­ta­macú la̠ta naca̠­ma̠­xo­ko̠­ni̠cán cris­tianos, xli̠­hua̠k la̠ta cha̠­tunu cris­tianos nata­ma̠sta̠y cuenta la̠ta lácu tati­kalh­pa­la­chu­hui̠­nani̠t. \v 37 Porque caj xpa̠­la­cata la̠ta kalha­tunu min­ta­chu­hui̠ncán hua̠ntu̠ naca̠­ma̠­ka­lha­pa­li̠­ca­ná̠tit hui­xinín naca̠­pu­tza̠­na­ni­ca­ná̠tit, y chuná chú naca̠­li̠lh­ca̠­ca­ná̠tit para ni̠tu̠ li̠pi­ná̠tit cuenta osuchí juerza naxo­ko̠­nu­ná̠tit. \s1 Huí ti̠ ni̠ xli̠ca̠na li̠pa̠huán Jesús caj li̠lakasta̠namputún xtascújut \r (Marcos 8.12; Lucas 11.29‑32) \p \v 38 Maktum quilh­ta­macú maka­pi­tzí̠n fariseos chu xma̠­kalh­ta­hua­ke̠­nacán judíos chiné tahuá­nilh Jesús: \p —Ma̠kalh­ta­hua­ke̠ná, aquinín cla­cas­qui­ná̠hu pi̠ huix xtlahua aktum lanca li̠cá̠cni̠t ta­scújut la̠qui̠ xac­liucxilhwi pi̠ xli̠­ca̠na Dios maca­mi­ni̠tán. \p \v 39 Jesús chiné ca̠kálh­ti̠lh: \p —Pa̠x­ca­tacu tihua­ná̠tit hui­xinín cris­tianos hua̠nti̠ la̠nchú lapá̠tit eé quilh­ta­macú porque xli̠­ca̠na pi̠ luu lac­li̠xcáj­nit min­ta­pu­hua̠ncán, hui­xinín lacas­qui­ná̠tit cac­tlá­hualh aktum lanca li̠cá̠cni̠t ta­scújut la̠qui̠ mat naqui­la̠­li̠­pa̠­hua­ná̠hu. Pero aquit ni̠tu̠ cac­ti­ca̠­li̠­ma̠­la­kas­ta̠ní̠n hua̠ntu̠ hui­xinín ucxilh­pu­tu­ná̠tit, huata mejor caj huá nac­ca̠­li̠­ma̠­la­ca­hua̠­ni̠yá̠n aktum ta­scújut xta̠­chuná hua̠ntu̠ Dios tit­lá­hualh nac xla­táma̠t pro­feta Jonás. \v 40 Pus chuná cumu la̠ Jonás táju̠lh aktutu quilh­ta­macú y aktutu tzi̠sní nac xpu̠­lacni a̠má lanca squi̠ti, na̠chuná chú aquit Xata­lac­sacni Chixcú aktutu quilh­ta­macú y aktutu tzi̠sní nac­taju̠y nac xtampú̠n tíyat. \v 41 Acxni̠ nalak­chá̠n quilh­ta­macú la̠ta Dios naca̠­ma̠­xo­ko̠ni̠y cris­tianos, a̠ma̠ko̠lh cris­tianos hua̠nti̠ xamaká̠n quilh­ta­macú xta­hui­lá̠­nalh nac xaca̠­chi­quí̠n Nínive xlacán nata­ta̠yay nac xla­catí̠n Dios y naca̠­ma̠­la­ca­pu̠yá̠n hui­xinín, porque acxni̠ xlá Jonás ca̠liakchu­hui̠­ná­nilh xta­chu­huí̠n Dios xlacán tita­lak­pá­li̠lh xali̠xcáj­nit xta­la­ca­pa̠s­tac­nicán; huá chú hua̠ntu̠ hui­xinín ni̠lay tla­hua­yá̠tit ma̠squi xli̠­ca̠na la̠nchú uú ca̠ta̠­layá̠n cha̠tum hua̠nti̠ a̠tzinú lanca xla­ca­tzúcut ni̠xa­chuná la̠ Jonás. \v 42 Na̠ chuná a̠má lanca reina hua̠nti̠ xma̠­pek­si̠nán nac Sur na̠ nata̠yay nac xla­catí̠n Dios acxni̠ naca̠­ma̠­xo­ko̠­ni̠cán xli̠­hua̠k cris­tianos hua̠nti̠ tala­má̠­nalh ca̠lacchú eé quilh­ta­macú, a̠má reina na̠ naca̠­ma̠­la­ca­pu̠yá̠n porque ma̠squi luu mákat xuani̠t nac xca̠­chi­quí̠n xlá juerza tímilh la̠qui̠ nakax­matniy xta­chu­huí̠n la̠ta xka­lhi̠y xli̠s­ka­lala xamaká̠n rey Salo­món, pero hui­xinín ni̠para tzinú qui­la̠­kax­mat­ni­pu­tu­ná̠hu ma̠squi uú ca̠ta̠­chu­hui̠­namá̠n cha̠tum hua̠nti̠ a̠tzinú lanca xla­ca­tzúcut ni̠xa­chuná cumu la̠ a̠má rey Salo­món. \s1 Hua̠nti̠ xli̠maktiy mactanu̠y xespíritu akskahuiní chú a̠tzinú luu li̠xcájnit huan xtapuhuá̠n \r (Lucas 11.24‑26) \p \v 43 ’Acxni̠ xes­pí­ritu akska­huiní ma̠mak­xte­kecán cha̠tum chixcú xlá an putzay a̠laca­tunu anta­nícu tla̠n nata­huilay y an lata̠k­chokoy anta­nícu mákat la̠qui̠ antá najaxa. Pero huata acxni̠ ni̠ maclay chiné lac­pu­huán: \v 44 “Huata mejor nac­tas­pit­paray nac quín­chic anta nícu ctax­tu­ni̠­tanchá.” Acxni̠ chú xlá chim­paray, ma̠nok­lhuy a̠má chixcú cumu la̠ aktum chiqui hua̠ntu̠ caj chu­natá yá y ni̠tu̠ hui­lá­calh xa̠huachí li̠huana̠ ma̠ca̠­qui̠­cani̠t y palh­nan­cani̠t. \v 45 Huata xlá la̠li̠­huán an ca̠tiyay a̠kalha­tujún xcompañeros hua̠nti̠ a̠tzinú luu lac­li̠xcáj­nit tali̠­ca­tzi̠y y antá pu̠tum tata­huilay nac xla­táma̠t a̠má chixcú. Huá chú a̠má chixcú hua̠nti̠ xtat­la̠n­ti̠ni̠t, chú a̠tzinú luu li̠xcáj­nit huan xta­pu­huá̠n ni̠chuná la̠ xapu̠lh. Xli̠­ca̠na cca̠­hua­niyá̠n pi̠ na̠ hua̠k chuná naak­spu­la­yá̠tit hui­xinín hua̠nti̠ la̠nchú lapá̠tit eé quilh­ta­macú porque xli̠­ca̠na pi̠ ni̠lay qui­la̠­li̠­pa̠­hua­ná̠hu. \s1 Xtzí chu xli̠talakapasni taputzay xlacata natata̠chuhui̠nán Jesús \r (Marcos 3.31‑35; Lucas 8.19‑21) \p \v 46 Jesús chu­nacú xca̠­ma̠­kalh­chu­hui̠­ni̠ma cris­tianos acxni̠ tachilh xtzí chu maka­pi­tzí̠n xli̠­ta­la­ka­pasni xlacán xta­ta̠­chu­hui̠­nam­putún y antá tata̠­yachá nac quilhtí̠n. \v 47 Cha̠tum chixcú huá­nilh Jesús: \p —Mintzí chu maka­pi­tzí̠n mili̠­ta­la­ka­pasni uú tala­yá̠­nalh nac quilhtí̠n, mat tata̠­chu­hui̠­nam­pu­tuná̠n. \p \v 48 Pero huata xlá chiné kálh­ti̠lh hua̠nti̠ chuná ma̠ca­tzí̠­ni̠lh: \p —¿Tícu quintzí, y tícu qui­li̠­ta­la­ka­pasni? \p \v 49 Huata xlá huá ca̠lak­lá­ca̠lh xdis­cí­pulos y chiné huá: \p —Huá u̠ma̠ko̠lh quintzí xa̠huá qui­li̠­ta­la­ka­pasni. \v 50 Porque la̠tachá tícuya̠ cris­tiano hua̠nti̠ natat­la­huay xta­pa̠­xu­huá̠n Quin­tla̠t hua̠nti̠ hui­lachá nac akapú̠n xli̠­ca̠na pi̠ huá tama̠­ko̠lh qui­li̠­ta­la­ka­pasni xa̠huá quintzí. \c 13 \s1 Xatakalhchuhuí̠n cha̠tum chana̠ná \r (Marcos 4.1‑9; Lucas 8.4‑8) \p \v 1 Hua­tiyá a̠má quilh­ta­macú Jesús táca̠xli y alh nac pupunú la̠qui̠ antá naca̠­ma̠­kalh­chuhu­hui̠ni̠y cris­tianos. \v 2 Pero cumu luu lhu̠hua la̠ta tata­mac­xtú­mi̠lh anta­nícu xlá xuí mejor táju̠lh nac aktum barco; antá culucs táhui y xa̠maka­pi­tzí̠n la̠ta xli̠­lhu̠hua antá tatá̠­yalh nac xquilhtú̠n chú­chut la̠qui̠ nata­kax­matniy xta­chu­huí̠n. \v 3 Jesús lhu̠hua hua̠ntu̠ ca̠li̠­ma̠­kalh­chu­huí̠­ni̠lh, y na̠ ca̠huá­nilh eé takalh­chu­huí̠n: \p —Maktum quilh­ta­macú cha̠tum cha­na̠ná alh chan xatalhtzi xli̠­chánat. \v 4 Acxni̠ xlá xcha­na̠­nan­ti̠­lhay maka­pi­tzí̠n xli̠­chánat tata­ma̠chá nac tiji; caj li̠puntzú taminchá lactzu spu̠n y tasa­cuaqui̠­ko̠lh. \v 5 Maka­pi­tzí̠n xli̠­chánat tata­ma̠chá nac ca̠chi­huixni anta­nícu ni̠tu̠cu xka­lhi̠y tíyat. Ama̠­ko̠lh li̠chánat pala pulhli porque ni̠ lhu̠hua xuani̠t tíyat, \v 6 pero acxni̠ tax­tuchi chi­chiní y li̠pe̠cua tzú­culh akchi­chín pala sca̠cli porque ni̠tu̠cu xma̠­ti̠­ju̠ni̠t xtan­káxe̠k. \v 7 Maka­pi­tzí̠n xli̠­chánat tata­ma̠chá nac ca̠lh­tu­cuní̠n; a̠má lhtucú̠n la̠li̠­huán stacli y ma̠lan­ka̠­ko̠lh. \v 8 Pero huata maka­pi­tzí̠n xli̠­chánat tata­ma̠chá nac xatlá̠n tíyat y acxni̠ tás­tacli luu lhu̠hua tahuá­calh xta­huácat; maka­pi­tzí̠n tachaná̠n huí tu̠ xka­lhi̠y ma̠x cumu aktum ciento xtalhtzi caj la̠ta akatum xaquihui, maka­pi­tzí̠n cumu tutum­puxám y maka­pi­tzí̠n ma̠x cumu puxa­ma­cá̠hu caj la̠ta aka­tunu tachaná̠n. \v 9 ¡Para hui­xinín kalhi̠­yá̠tit min­ta­ke̠ncán pus li̠huana̠ cakax­páttit la̠qui̠ naaka­ta̠k­sá̠tit hua̠ntu̠ cuani­putún! \s1 Jesús huan túcu xpa̠lacata ca̠li̠kalhchuhui̠nán caj la̠ lactzu cuento \r (Marcos 4.10‑12; Lucas 8.9‑10) \p \v 10 Caj li̠puntzú a̠ma̠ko̠lh xta­ma̠­kalh­ta­huaké̠n Jesús talak­ta­la­ca­tzú­hui̠lh anta­nícu xlá xuí y chuné taka­lhás­quilh: \p —Ma̠kalh­ta­hua­ke̠ná, ¿túcu xpa̠­la­cata acxni̠ huix ca̠ma̠­kalh­chu­hui̠­ni̠ya cris­tianos catu̠huá ca̠ta̠­ma̠­la­cas­tuc­niya min­ta­chu­huí̠n, porque huix catzi̠ya pi̠ tzinú tuhua naaka­ta̠k­scán? \p \v 11 Xlá chiné ca̠kálh­ti̠lh: \p —Hui­xinín xli̠­ca̠na pi̠ Dios ca̠ma̠­ca­tzi̠­ni̠­pu­tuná̠n la̠qui̠ naaka­ta̠k­sá̠tit la̠ta lácu xlá laca­pa̠s­tacni̠t nahuili̠y xasa̠sti xta­péksi̠t uú nac ca̠quilh­ta­macú, pero huá la̠ta xli̠­hua̠k hua̠nti̠ ni̠ quin­ta­sta̠­laniy, xlacán ni̠lay taaka­ta̠ksa lácu luu naqui̠­taxtuy. \v 12 Porque hua̠nti̠ lak­tzaksay aka­ta̠ksa a̠má xatlá̠n tala­ca­pa̠s­tacni hua̠ntu̠ kalhi̠y a̠tzinú nama̠x­qui̠­cancú y a̠tzinú hua̠k naka­lhi̠y; pero hua̠nti̠ ni̠ lak­tzak­sa­putún aka­ta̠ksa hua̠ntu̠ kalhi̠y xlá namak­lhti̠­ko̠cán hasta ma̠squi caj xma̠n huá hua̠ntu̠ kalhi̠y. \v 13 Pus huá xpa̠­la­cata cca̠­li̠­ta̠­ma̠­la­cas­tucniy catu̠huá hua̠ntu̠ tzinú tuhua nata­liaka­ta̠ksa acxni̠ aquit cca̠­ma̠­kalh­chu­hui̠ni̠y, y ma̠squi takax­mata quin­ta­chu­huí̠n chu­na­tiyá tata­mak­xteka cumu la̠m­para ni̠tu̠ takax­mat­má̠­nalh; ma̠squi xlacán taucxilh­má̠­nalh hua̠ntu̠ aquit cma̠­kan­tax­ti̠ma, chu­na­tiyá tata­mak­xteka cumu la̠m­para ni̠tu̠ taucxilh­má̠­nalh. \v 14 Pus antá chú nac xla­ta­ma̠tcán u̠ma̠ko̠lh cris­tianos li̠kan­taxtuy hua̠ntu̠ xamaká̠n quilh­ta­macú tili̠­chu­huí̠­nalh pro­feta Isaías acxni̠ chiné huá: \q1 Ma̠squi cris­tianos takáx­matli hua̠ntu̠ lacuán tas­tac­ya̠hu ni̠tu̠cu cati­taaká­ta̠ksli; \q1 ma̠squi na̠ cataúcxilhli lac­lanca li̠cá̠cni̠t ta­scújut, pero chu­na­tiyá nata­ta­mak­xteka cumu la̠m­para ni̠tu̠cu taca­tzi̠y. \q1 \v 15 Xna­cujcán u̠ma̠ko̠lh cris­tianos luu xli̠­ca̠na tama̠­pa­lhi̠ni̠t; \q1 ma̠squi xlacán takax­mata pero ni̠lay taaka­ta̠ksa, \q1 ma̠squi luu kalhi̠ko̠y xla­kas­ta­pucán chu­na­tiyá cumu la̠ laka­tzí̠n tala­má̠­nalh \q1 la̠qui̠ chuná ni̠ nata­li̠­la­ca­hua̠nán xla­kas­ta­pucán \q1 y na̠ ni̠para huá xta­ke̠ncán nata­li̠­kax­mata, \q1 ni̠m­para huá xna­cujcán nata­liaka­ta̠ksa; \q1 y chuná ni̠ caquin­ti­ta­li̠­pá̠hua \q1 xla­cata pi̠ aquit nac­ca̠­ma̠t­la̠nti̠y y nac­ca̠­lak­ma̠x­tuniy xli̠s­tac­nicán. \p \v 16 ’Pero luu ca̠na̠ li̠pa̠­xúhu hui­xinín porque kalhi̠­yá̠tit mila­kas­ta­pucán y liucxi­lhá̠tit hua̠ntu̠ ctla­huay, na̠ kalhi̠­yá̠tit min­ta­ke̠ncán y li̠kax­pa­tá̠tit quin­ta­chu­huí̠n. \v 17 Porque aquit laca­tancs cca̠­hua­niyá̠n pi̠ lhu̠hua pro­fetas y lacuán cris­tianos hua̠nti̠ maká̠n quilh­ta­macú tati­la­ta­ma̠ni̠t huata xlacán na̠ luu xtaucxilh­putún hua̠ntu̠ hui­xinín la̠nchú ucxilh­pá̠tit pero xlacán ni̠ taúcxilhli; na̠ xta­kax­mat­putún hua̠ntu̠ hui­xinín la̠nchú kax­pat­pá̠tit pero huata xlacán ni̠ ca̠ma̠x­quí̠­calh quilh­ta­macú nata­kax­mata. \s1 Jesús ma̠lacapu̠tuncuhui̠y xatakalhchuhuí̠n chana̠ná \r (Marcos 4.13‑20; Lucas 8.11‑15) \p \v 18 ’Hui­xinín luu li̠huana̠ cakax­páttit y caaka­tá̠k­stit hua̠ntu̠ hua­ni­putún a̠má xata­kalh­chu­huí̠n cha­na̠ná: \v 19 Ama̠­ko̠lh li̠chánat hua̠ntu̠ tata­ma̠chá nac tiji y tasa­cuaqui̠­ko̠lh lactzu spu̠n, huá cca̠­ta̠­ma̠­la­cas­tuca a̠ma̠ko̠lh cris­tianos hua̠nti̠ takax­mata xta­chu­huí̠n Dios la̠ta lácu xlá lacas­quín nata­la­tama̠y nac xasa̠sti xta­péksi̠t; xlacán takax­mata pero aca­li̠stá̠n mina̠chá akska­huiní y ca̠ma̠­ta­pa̠­nu̠niy a̠má lacuán tachu­huí̠n hua̠ntu̠ xchan­cani̠t nac xna­cujcán. \v 20 Ama̠­ko̠lh li̠chánat hua̠ntu̠ tata­ma̠chá nac ca̠lak­chi­huixni, huá cca̠­ta̠­ma̠­la­cas­tuca a̠ma̠ko̠lh cris­tianos hua̠nti̠ takax­mata xta­chu­huí̠n Dios, xli̠­ca̠na luu ya̠ tapa̠­xu­huá̠n tala­kati̠y y tla̠n tat­la­huay. \v 21 Pero cumu ni̠ luu xli̠­ca̠na hua̠k xta­hui­li̠ni̠t nac xna­cujcán cumu la̠ a̠ ni̠ cama̠­ti̠­ju̠chá xtan­káxe̠k, ni̠ luu maka̠s tamaka­palay y acxni̠ chú xlacán tamaklh­ca­tzi̠y pi̠ ca̠tzak­sa­má̠­calh osuchí ca̠li̠­pu­tza­sta̠­la­má̠­calh caj xpa̠­la­cata cumu tali̠­pa̠­huán xta­chu­huí̠n Dios, huata tu̠ xlacán tat­la­huay mejor caj tali̠­pu­huán y taak­xtek­makán. \v 22 Ama̠­ko̠lh li̠chánat hua̠ntu̠ tata­ma̠chá nac ca̠lh­tu­cuní̠n xlacán huá tali̠­taxtuy a̠ma̠ko̠lh cris­tianos hua̠nti̠ takax­mata xta­chu­huí̠n Dios pero huata a̠tzinú tali̠­taaka­tzanke̠y catu̠huá hua̠ntu̠ huí xala ca̠quilh­ta­macú para la̠ta lácu nata­ka­lhi̠y lhu̠hua tumi̠n y lácu li̠pa̠­xúhu nata­la­tama̠y, y chuná tali̠­taak­ska­hui­tama̠y pu̠tum hua̠ntu̠ xlacán tala­kati̠y, y na̠chuná chú tali̠­ma̠­lan­kako̠y xta­péksi̠t Dios y antá ni̠lay ma̠sta̠y xta­huácat nac xla­ta­ma̠tcán. \v 23 Y huata a̠má tachaná̠n hua̠ntu̠ tata­ma̠chá nac xatlá̠n tíyat huá xlacán tali̠­taxtuy a̠ma̠ko̠lh cris­tianos hua̠nti̠ takax­mata xta­chu­huí̠n Dios, xlacán tat­la­huay hua̠ntu̠ antá ca̠li̠­ma̠­peksi̠y y chuná xlacán lhu̠hua hua̠ntu̠ tali̠­ma̠­siyuy xta­hua­catcán. Maka­pi­tzí̠n xta̠­chuná a̠ma̠ko̠lh li̠chánat hua̠ntu̠ tamá̠s­ta̠lh aktum cientu xtalhtzi caj la̠ta akatum, y maka­pi­tzí̠n xta̠­chuná cumu la̠ ti̠ tamá̠s­ta̠lh puxa­ma­cá̠hu. \s1 Xatakalhchuhuí̠n li̠xcájnit li̠cúxtut nac xlaksti̠pa̠ncán xatlá̠n tachaná̠n \p \v 24 Jesús ca̠li̠­ta̠­kalh­chu­hui̠­nampá eé takalh­chu­huí̠n: \p —Amá xasa̠sti xta­péksi̠t Dios hua̠ntu̠ ma̠tzu­qui̠ma uú nac ca̠quilh­ta­macú luu xta̠­chuná qui̠­taxtuy cumu la̠ lacuán li̠chánat hua̠ntu̠ cha̠tum chixcú chalh nac xca̠­tu­huá̠n. \v 25 Y li̠huán xtalh­ta­ta­má̠­nalh a̠ma̠ko̠lh cha­na̠­naní̠n ca̠tzi̠sní tze̠k tanu̠chi cha̠tum hua̠nti̠ csi̠­tzi̠niy xpu̠­chiná a̠má pú̠cuxtu y antá xlá tzú­culh xpu­yu­makán catu̠huá hua̠ntu̠ ni̠ lacuán li̠cúxtut nac xlak­sti̠­pa̠ncán trigo; acxni̠ chuná tla­hua­ko̠lh la̠li̠­huán alh. \v 26 Acxni̠ a̠má trigo stacli y tzú­culh tahuacay xta­huácat na̠ hasta acxnicú tzú­culh tasiyuy xaní­cuma̠ caj li̠xcáj­nit li̠cúxtut. \v 27 Ama̠­ko̠lh tasa̠­cuá̠n hua̠nti̠ antá xtas­cuj­má̠­nalh la̠li̠­huán táalh tahuaniy xpat­roncán: “Patrón, nac min­ca̠­tu­huá̠n anta­nícu huix ticha­ná̠­nanti luu lacuán xuani̠t mili̠­chánat, ¿nícu chi̠nchú minchá a̠má xali̠xcáj­nit li̠cúxtut?” \v 28 Xpu̠­chiná a̠má tachaná̠n chiné ca̠huá­nilh: “Cha̠­ca­tzi̠ya pi̠ hua̠nti̠ luu quin­ca̠­si̠­tzi̠­niyá̠n chuná quin­ca̠t­la­hua­ni̠tán.” Xlacán tahua­nipá: “¿Lácu chi̠nchú huana, pi̠ caná̠hu pulhu­ma­ka­ná̠hu tamá li̠xcáj­nit li̠cúxtut?” \v 29 Pero xlá ca̠huá­nilh: “Ni̠chuná cat­la­huátit, chicá para xamaktum acxni̠ hui­xinín pulhu­pá̠tit nahuán li̠cúxtut na̠ napu­lhu­yá̠tit a̠má trigo. \v 30 Huata mejor xatlá̠n lacx­tum catas­tac­ke̠lh hasta acxni̠ nalak­chá̠n quilh­ta­macú la̠ta pu̠tum nata­ma̠­mac­xtumi̠y quin­ta­chaná̠n xla­cata pi̠ pu̠lh huá napu­lhucán hua̠ntu̠ xali̠xcáj­nit li̠cúxtut y tunuj napa̠­chi̠cán la̠qui̠ naca̠­lac­lhcu­yu­hui­li̠cán, y aca­li̠stá̠n chú nama̠­mac­xtu­mi̠cán trigo y antá nama̠­qui̠cán nac quim­pú̠­cuxi.” \s1 Xatakalhchuhuí̠n xali̠chánat mostaza \r (Marcos 4.30‑32; Lucas 13.18‑19) \p \v 31 Jesús na̠ ca̠hua­nipá eé takalh­chu­huí̠n: \p —Amá xasa̠sti xta­péksi̠t Dios hua̠ntu̠ ma̠tzu­qui̠ma nac ca̠quilh­ta­macú luu xta̠­chuná naqui̠­taxtuy cumu la̠ staca a̠má aktum xali̠­chánat quihui hua̠ntu̠ hua­nicán mos­taza acxni̠ cha̠tum chixcú chan nac xpar­cela. \v 32 Xli̠­ca̠na pi̠ huá u̠má xtalhtzi quihui hua̠ntu̠ a̠tzinú luu actzú la̠ta xli̠­hua̠k li̠cúxtut hua̠ntu̠ lac­lanca tas­taca, pero ma̠squi chuná acxni̠ xlá li̠huana̠ pún luu laca­pala tzucuy staca, hasta caní lanca quihui huán; y luu lhu̠hua kalhi̠y xmak­xpi̠ní̠n, y hasta lactzu spu̠n hua̠ntu̠ takosa nac ca̠u̠ní̠n antá xlacán tla̠n tla­huay xma̠­se­kecán nac xca̠­mak­xpi̠ní̠n. \s1 Xatakalhchuhuí̠n levadura \r (Lucas 13.20‑21) \p \v 33 Na̠ ca̠li̠­ma̠­kalh­chu­hui̠­ni̠pá eé takalh­chu­huí̠n: \p —Amá xasa̠sti xta­péksi̠t Dios hua̠ntu̠ ma̠tzu­qui̠ma uú nac ca̠quilh­ta­macú luu xta̠­chuná ámaj tala­ka­pun­tumi̠y cumu la̠ lay actzu leva­dura acxni̠ cha̠tum pusca̠t ta̠lak­ko­chi­pa̠s­pita pa̠tutu tapu̠lhca harina; a̠má leva­dura laka­siyu tzucuy tla­huay xta­scújut hasta caní nama̠­ko­nuko̠y xli̠­hua̠k xli̠­lanca a̠má xata­lakmún harina. \s1 Jesús ma̠kantaxti̠y hua̠ntu̠ titzóknulh profeta Isaías \r (Marcos 4.33‑34) \p \v 34 Y Jesús acxni̠ xca̠­ma̠­kalh­chu­hui̠ni̠y cris­tianos anka­lhí̠n caj catu̠huá xca̠­ta̠­ma̠­la­cas­tucniy, y ni̠tu̠ xca̠­li̠­ma̠­kalh­chu­hui̠ni̠y para ni̠ juerza huí tu̠ naca̠­ta̠­ma̠­la­cas­tucniy. \v 35 Pus huá chuná li̠t­lá­hualh la̠qui̠ nama̠­kan­taxti̠y hua̠ntu̠ tili̠­chu­huí̠­nalh pro­feta Isaías nac li̠kalh­ta­huaka acxni̠ chiné tzók­nulh: \q1 Acxni̠ aquit nac­chu­hui̠nán, catu̠huá hua̠ntu̠ nac­ca̠­ta̠­ma̠­la­cas­tucniy quin­ta­chu­huí̠n; \q1 lhu̠hua hua̠ntu̠ lacuán tala­ca­pa̠s­tacni nacuán \q1 hua̠ntu̠ xtaaktze̠k­ta­hui­lani̠t hasta la̠ta Dios tima̠­la­ca­tzú­qui̠lh ca̠quilh­ta­macú. \s1 Jesús ma̠lacapu̠tuncuhui̠y hua̠ntu̠ huaniputún a̠má xali̠xcájnit li̠cúxtut \p \v 36 Acxni̠ Jesús ca̠huá­nilh a̠ma̠ko̠lh cris­tianos xla­cata pi̠ cataalhá nac xchiccán xlá na̠ alh nac chiqui anta­nícu nata­mak­xteka. Acxni̠ tácha̠lh, xta­ma̠­kalh­ta­huaké̠n chiné tahuá­nilh: \p —Xtlahua lanca li̠tlá̠n xqui­la̠­hua­níhu hua̠ntu̠ hua­ni­putún a̠má xata­kalh­chu­huí̠n li̠xcáj­nit li̠cúxtut hua̠ntu̠ xpulhni̠t nac xlak­sti̠pá̠n xala­cuán li̠chánat hua̠ntu̠ xchan­cani̠t nac ca̠tu­huá̠n. \p \v 37 Huata xlá chiné ca̠huá­nilh: \p —Amá chixcú hua̠nti̠ chalh xatlá̠n li̠chánat pus hua­tiyá aquit Xata­lac­sacni Chixcú. \v 38 Y chi̠nchú a̠má ca̠tu­huá̠n pus huá la̠ta xli̠­ca̠­lanca ca̠quilh­ta­macú. Amá xatlá̠n li̠chánat huá tali̠­taxtuy hua̠nti̠ taca̠­naj­lani̠t quin­ta­chu­huí̠n y tata­pek­si̠niy Dios; y chi̠nchú a̠ma̠ko̠lh hua̠nti̠ xali̠xcáj­nit li̠cúxtut huá xlacán tali̠­taxtuy hua̠nti̠ tata­pek­si̠niy akska­huiní. \v 39 Y chi̠nchú a̠má hua̠nti̠ luu ma̠rí si̠tzi̠niy xpu̠­chiná tachaná̠n pus hua­tiyá tamá akska­huiní. Amá li̠x­ká̠nat huá hua­ni­putún la̠ta lácu nas­puta xli̠­ca̠­lanca ca̠quilh­ta­macú; y a̠ma̠ko̠lh xka̠­naní̠n hua̠nti̠ naca̠­ma­ca­mincán xla­cata nata­ma̠­mac­xtumi̠y hua̠ntu̠ aya xalí̠xka̠t pus xlacán huá ángeles. \v 40 Chuná cumu la̠ tla­huacán a̠má li̠cúxtut acxni̠ xka̠­nancán, pu̠lh huá li̠cúxtut pulhucán, li̠huana̠ ma̠mac­xtu­mi̠cán y lhcu­yucán, pus na̠chuná chú naqui̠­taxtuy acxni̠ nas­putcán nac ca̠quilh­ta­macú. \v 41 Aquit Xata­lac­sacni Chixcú nac­ca̠­macá̠n quiángeles la̠qui̠ nata­ma̠­mac­xtumi̠y xli̠­hua̠k a̠ma̠ko̠lh lac­chix­cu­huí̠n hua̠nti̠ tama̠t­la­hui̠y tala̠­ka­lhí̠n xa̠maka­pi­tzí̠n xta̠­cris­tianoscán, y xli̠­hua̠k hua̠nti̠ luu lac­li̠xcáj­nit xta­pu­hua̠ncán. \v 42 Xlacán antá naca̠­ta­mac­pu̠cán nac lanca lhcúya̠t hua̠ntu̠ huí nac pu̠pa̠tí̠n la̠qui̠ antá nata­tasay y nata­ma̠­lac­sa̠ni̠y xta­tzancán caj xpa̠­la­cata xta­pa̠­ti̠ncán. \v 43 Y chi̠nchú a̠ma̠ko̠lh cris­tianos hua̠nti̠ talak­tzak­sa­má̠­nalh juerza tat­la­hua­má̠­nalh hua̠ntu̠ Dios lakati̠y xlacán luu li̠pe̠cua la̠ta nata­maca­xka­ke̠­na­na̠chá nac xpu̠­ma̠­peksí̠n Quin­tla̠­ticán Dios xta̠­chuná cumu la̠ chi­chiní. ¡Para hui­xinín kalhi̠­yá̠tit min­ta­ke̠ncán pus cakax­páttit! \s1 Xtapéksi̠t Dios xta̠chuná cumu la̠ lhu̠hua tumi̠n \p \v 44 ’Hua̠nti̠ huacu kax­mata pi̠ li̠chu­hui̠­nancán xasa̠sti xli̠­ma̠­peksí̠n Dios y luu lakati̠y pus xlá luu xta̠­chuná li̠taxtuy cumu la̠ a̠má chixcú hua̠nti̠ maclay lhu̠hua tumi̠n hua̠k xla oro hua̠ntu̠ xma̠c­nu̠­cani̠t ctíyat nac aktum par­cela. Acxni̠ chú cátzi̠lh pi̠ chuná huata xlá la̠li̠­huán ma̠c­nu̠­paray a̠má tumi̠n y luu ya̠ tapa̠­xu­huá̠n naán nac xchic y nas­ta̠ko̠y hua̠ntu̠ xlá xka­lhi̠y la̠qui̠ chú tla̠n nata­ma̠­huay a̠má par­cela. \s1 Xtapéksi̠t Dios xta̠chuná li̠taxtuy cumu la̠ tapara̠xla perla \p \v 45 ’Na̠chu­na­li̠túm a̠má hua̠nti̠ huacu kax­mata la̠ta li̠chu­hui̠­nancán xasa̠sti xta­péksi̠t Dios y xlá luu lakati̠y, luu xta̠­chuná qui̠­taxtuy cumu la̠ cha̠tum chixcú hua̠nti̠ sta̠nán y tama̠­huanán y putzat­la̠­huán lacuán perlas, pero hua̠ntu̠ luu xli̠­ca̠na xala­cuán. \v 46 Pero para chú naqui̠­maclay aktum hua̠ntu̠ luu xatlá̠n y xlá tancs catzi̠y pi̠ ni̠tu̠ anán hua̠ntu̠ xta̠­chuná xli̠­li̠­la­káti̠t, huata xlá la̠li̠­huán an nac xchic, ca̠s­ta̠ko̠y la̠tachá túcua kalhi̠y la̠qui̠ chú chuná tla̠n nata­ma̠­huay a̠má xatlá̠n perla. \s1 Xtapéksi̠t Dios na̠ luu xta̠chuná cumu la̠ pu̠sakajú̠n \p \v 47 ’Amá xasa̠sti xta­péksi̠t Dios na̠ luu xta̠­chuná amaj qui̠­taxtuy cumu la̠ pu̠sa­kajú̠n acxni̠ maju̠cán nac kalh­tu̠­choko y ti̠pa̠­katzi la̠tachá túcuya̠ squi̠ti hua̠k ti̠tiyay. \v 48 Acxni̠ chú aya tatzamay pu̠sa­kajú̠n la̠ta lhu̠hua squi̠ti xta­hua­ca­ni̠­tanchá a̠ma̠ko̠lh squi̠­ti̠­naní̠n tasa­ka­cutuy nac xquilhtú̠n chú­chut, antá chú xlacán culucs tala­ka­ta­huilay tzucuy talac­saca squi̠ti. Hua̠ntu̠ xala­cuán squi̠ti li̠huana̠ tapu̠­ma̠­qui̠y can­astas, y hua̠ntu̠ ni̠ xala­cuán xlacán ni̠ talén huata caj tamakán. \v 49 Pus na̠chuná naqui̠­taxtuy acxni̠ nas­puta ca̠quilh­ta­macú, a̠ma̠ko̠lh ángeles nata­mi­na̠chá nac akapú̠n la̠qui̠ naca̠­ma̠­paj­pi­tzicán hua̠nti̠ lac­li̠xcáj­nit tali̠­ca­tzi̠y nac xlak­sti̠­pa̠ncán hua̠nti̠ lacuán xta­pu­hua̠ncán. \v 50 Huá chú a̠ma̠ko̠lh cris­tianos hua̠nti̠ luu lac­li̠xcáj­nit taka­lhi̠y xta­pu­hua̠ncán pus huá naca̠­ma­ca̠ncán nac lhcúya̠t la̠qui̠ antá nata­tasay y nata­ma̠­lac­sa̠ni̠y xta­tzancán caj xpa̠­la­cata a̠má li̠pe̠cua tapa̠tí̠n. \s1 Luu li̠pa̠xúhu a̠má hua̠nti̠ hua̠k akata̠ksa xtapéksi̠t Dios \p \v 51 Jesús chiné ca̠ka­lhás­quilh a̠ma̠ko̠lh cris­tianos: \p —¿Pi̠ hua̠k aka­ta̠k­sá̠tit hua̠ntu̠ aquit cca̠­hua­nimá̠n? \p Xlacán takalh­tí̠­nalh: \p —¡Jéje, hua̠k caka­ta̠k­sá̠hu! \p \v 52 Huata xlá chiné ca̠hua­nipá: \p —Cumu para chuná pus mili̠­ca­tzi̠tcán pi̠ cha̠tum cris­tiano hua̠nti̠ luu li̠huana̠ li̠kalh­ta­hua­kani̠t hua̠ntu̠ la̠ta xuí xamaká̠n xli̠­ma̠­peksí̠n Dios y la̠qui̠ chú tancs naaka­ta̠ksa la̠ta lácu Dios lacas­quín nala­ta­pa̠­yá̠tit nac xasa̠sti xta­péksi̠t mili̠­ca­tzi̠tcán pi̠ cha̠tum xma̠­kalh­ta­hua­ke̠­nacán cris­tianos hua̠nti̠ luu li̠huana̠ li̠kalh­ta­hua­kama y laka­pasma xli̠­hua̠k hua̠ntu̠ Dios lac­lhca̠­hui­li̠ni̠t xli̠­ma̠­peksí̠n la̠qui̠ akstítum nali̠­la­ta­ma̠­yá̠hu xasa̠sti xta­péksi̠t. Pus luu xta̠­chuná li̠taxtuy cumu la̠ cha̠tum rico chixcú hua̠nti̠ xpu̠­chiná aktum chiqui hua̠nti̠ catzi̠y lácu ca̠li̠­ma̠­kalh­chu­hui̠ni̠y xa̠maka­pi­tzí̠n hua̠ntu̠ xamaká̠n tala­ca­pa̠s­tacni y acxtum ta̠ma̠­la­cas­tuca hua̠ntu̠ la̠nchú huí xasa̠sti tala­ca­pa̠s­tacni. \s1 Jesús amparay nac Naza­ret \r (Marcos 6.1‑6; Lucas 4.16‑30) \p \v 53 Acxni̠ Jesús chuná ca̠li̠­ta̠­kalh­chu­hui̠­nan­ko̠lh u̠má takalh­chu­huí̠n xlá na̠ acxni­tiyá alh a̠laca­tunu. \v 54 Y antá cha̠lh nac xca̠­chi­quí̠n anta­nícu xlá cstacni̠t. Antá chú tzú­culh ca̠ma̠­kalh­chu­hui̠ni̠y cris­tianos nac xpu̠­si­cu­lancán judíos hua̠ntu̠ xuí antá, y la̠ta xli̠­lhu̠hua cris­tianos caj cacs xta­li̠­la­ca­huán xta­chu­huí̠n y chiné xta­huán: \p —¿Nícu cahuá catzí̠­nilh pu̠tum a̠má lanca tala­ca­pa̠s­tacni hua̠ntu̠ catzi̠y eé chixcú? ¿Lácu cahuá li̠ka­lhi̠y tamá li̠t­li­hueke xla­cata pi̠ tla̠n naca̠t­la­huay lac­lanca li̠cá̠cni̠t ta­scújut hua̠ntu̠ xlá ca̠t­la­huay? \v 55 Pus huá eé xka­huasa tamá car­pin­tero José xuani̠t, y chi̠nchú xtzí hua­nicán María, xa̠huachí na̠ ca̠la­ka­pa­sá̠hu xli̠­ta­la­ka­pasni ca̠hua­nicán San­tiago, José, Simón xa̠huá Judas. \v 56 Y na̠ chuná maka­pi­tzí̠n xna­ta̠lán lac­tzu­maján na̠ antá uú tahui­lá̠­nalh y ca̠la­ka­pa­sá̠hu. ¿Tícu chi̠nchú ma̠x­qui̠ni̠t cahuá xli̠s­ka­lala hua̠ntu̠ xlá quin­ca̠­li̠­ma̠­kalh­chu­hui̠­ni̠yá̠n? \p \v 57 Pus caj huá tamá xpa̠­la­cata xna­ta̠­chi­quí̠n ni̠ xta­li̠­ca̠­naj­laniy. Huata Jesús chiné ca̠huá­nilh: \p —Cha̠tum pro­feta la̠tachá nícu an hua̠k ca̠naj­la­nicán y li̠pa̠­huancán, pero acxni̠ chú cha̠n nac xca̠­chi­quí̠n xa̠huá nac xchic, antá ni̠para tzinú ca̠naj­la­nicán hua̠ntu̠ xlá li̠chu­hui̠nán. \p \v 58 Pus caj huá u̠má xpa̠­la­cata ni̠ lhu̠hua ca̠li̠t­lá­hualh lac­lanca li̠cá̠cni̠t ta­scújut antá nac xlak­sti̠­pa̠ncán porque xlacán ni̠ xta­li̠­pa̠­huán. \c 14 \s1 Juan Bau­tista makni̠cán \r (Marcos 6.14‑29; Lucas 9.7‑9) \p \v 1 Rey Herodes hua̠nti̠ xuí li̠go­ber­nador nac Gali­lea acxni̠ xlá lák­cha̠lh tachu­huí̠n la̠ta xli̠­chu­hui̠­nancán Jesús. \v 2 Huata xlá chiné ca̠huá­nilh hua̠nti̠ antá xta­ta̠s­cuj­má̠­nalh: \p —Tamá hua̠nti̠ hua­nicán Jesús cha̠­ca­tzi̠ya pi̠ huá Juan Bau­tista, ma̠x lacas­ta­cuánalh nac ca̠li̠ní̠n y mimpá nac ca̠quilh­ta­macú, pus por eso chuná ca̠li̠t­la­huay lac­lanca li̠cá̠cni̠t ta­scújut. \p \v 3 Huá chuná xlá xli̠­huán porque tamá Herodes huá xma̠­chi­pi̠­nani̠t Juan y tachí̠n tilé̠n­calh nac pu̠la̠­chi̠n. Huá chuná li̠t­lá­hualh caj xpa̠­la­cata Herod­ías hua̠nti̠ xpusca̠t xuani̠t xta̠Felipe, \v 4 porque xlá ni̠tlá̠n tlá­hualh hua̠ntu̠ maktum quilh­ta­macú tihuá­nilh Juan: \p —Ni̠tlá̠n la̠n­tamá lápa̠t, ni̠ mili̠­ta̠­ta­huílat miya̠stá. \p \v 5 Huata rey Herodes xmak­ni̠­putún Juan pero xlak­lhpe̠­cuamparay chú porque la̠ta xli̠­lhu̠hua cris­tianos xca­tzi̠cán pi̠ Juan huá xli̠­chu­hui̠nán xta­chu­huí̠n Dios. \v 6 Pero acxni̠ ma̠ká­tzi̠lh xca̠ta la̠ta xla­ca­chini̠t a̠má Herodes, huá chú xtzuma̠t Herod­ías alh tan­tli̠y antá nac xla­ca­ti̠ncán pu̠tum hua̠nti̠ quilh­xtum xta­hui­lá̠­nalh nac mesa hua̠nti̠ xta­ma­kua̠ya­má̠­nalh y huata Herodes luu laká­ti̠lh la̠ta xlá tán­tli̠lh. \v 7 Hasta ma̠lac­nú̠­nilh xla­cata pi̠ nama̠x­qui̠y la̠tachá túcu xlá nas­quiniy hua̠ntu̠ xlá nala­kati̠y. \v 8 Pero cumu a̠má tzuma̠t aya li̠huana̠ xakas­tac­ya̠­huani̠t xtzí, chiné huá­nilh Herodes: \p —Aquit cla­cas­quín pi̠ la̠n­chuj­tuncán xqui­ma̠xqui nac pektum pula̠tu xak­xa̠ka Juan Bau­tista. \p \v 9 Acxni̠ chuná káx­matli a̠má rey Herodes hua̠ntu̠ xla­cas­quín a̠má tzuma̠t xlá luu snu̠n li̠púhua. Pero cumu aya xapu̠lhá xli̠­ta̠­ya­nini̠t pi̠ nama̠x­qui̠y la̠tachá túcu nas­quiniy, y na̠chuna li̠túm hua̠k xta­kax­mat­nini̠t hua̠nti̠ antá mac­xtum xca̠­tá̠hui hua̠nti̠ xca̠­pu­tza­cani̠t pus huata xlá li̠ma̠­pek­sí̠­nalh xla­cata pi̠ cama̠x­quí̠­calh; \v 10 y na̠ ma̠pek­sí̠­nalh pi̠ capix­ca̠c­tí̠­calh xak­xa̠ka Juan Bau­tista nac pu̠la̠­chi̠n. \v 11 Y aca­li̠stá̠n chú pu̠li̠­mínca pektum pula̠tu, maca­ma̠x­quí̠­calh a̠má tzuma̠t, y a̠má tzuma̠t maca­ma̠x­qui̠pá xlá xtzí. \p \v 12 Y caj li̠puntzú tachilh hua̠nti̠ xta­li̠­pa̠­huán Juan, tále̠lh xti­yat­li̠hua y tamá̠c­nu̠lh. Aca­li̠stá̠n chú talá­kalh Jesús y tali̠­ta̠­kalh­chu­huí̠­nalh hua̠ntu̠ xlá xak­spu­lani̠t Juan. \s1 Jesús ca̠ma̠hui̠y akquitzis mi̠lh cristianos \r (Marcos 6.30‑44; Lucas 9.10‑17; Juan 6.1‑14) \p \v 13 Acxni̠ Jesús cátzi̠lh hua̠ntu̠ xak­spu­lani̠t Juan huata xlá na̠ tatam­pú̠x­tulh anta­nícu xlama y táju̠lh nac aktum barco, alh sacstu anta­nícu luu ca̠tzi­yanca. Pero lhu̠hua cris­tianos xala cani̠hua ca̠chi­qui̠ní̠n acxni̠ tacá­tzi̠lh anta­nícu xamaj cha̠n a̠má barco xlacán táalh tapu­tzay pero caj tat­la̠­huaalh. \v 14 Acxni̠ chú Jesús tacutli nac barco úcxilhli pi̠ luu lhu̠hua cris­tianos xta­kalh­ka­lhi̠­má̠­nalh. Xlá ca̠la­ka­lhá­malh y ca̠cu­chí̠­nilh xli̠­hua̠k hua̠nti̠ xta­li̠­mini̠t xta̠­tat­lacán. \v 15 Hua­tiyá a̠má quilh­ta­macú acxni̠ aya xamaj ca̠puc­suán xta­ma̠­kalh­ta­huaké̠n Jesús talák­milh y chiné tahuá­nilh: \p —La̠nchú aya ko̠ta­nu̠­ko̠lh y amajá tzi̠­suán, xa̠huachí uú lacatzú ni̠tícu hui­la­kó̠­calh. Huata mejor caca̠­huani u̠ma̠ko̠lh cris­tianos xla­cata pi̠ cataalhá nac xchiccán osuchí anta­nícu tahui­lá̠­nalh lactzu ca̠chi­qui̠ní̠n la̠qui̠ antá nata­ta­ma̠­huay hua̠ntu̠ nata­li̠­hua̠yán. \p \v 16 Huata Jesús ca̠huá­nilh: \p —Pus ni̠ luu xla­ca­squinca para nícu nataán huata hui­xinín ma̠n caca̠­ma̠­huí̠tit. \p \v 17 Xlacán takalh­tí̠­nalh: \p —Pero, ¿lácu chú aquinín nac­ca̠­li̠­ma̠­hui̠­yá̠hu? Porque ni̠ lhu̠hua cka­lhi̠­yá̠hu cax­ti­lá̠n­chahu caj xma̠n mac­qui­tzis xa̠hua tantiy squi̠ti. \p \v 18 Jesús ca̠hua­nipá: \p —Pus aver, uú cali̠­tátit hua̠ntu̠ kalhi̠­yá̠tit. \p \v 19 Jesús ca̠li̠­ma̠­pék­si̠lh cris­tianos xla­cata pi̠ antá cata­táhui nac ca̠se­ketni. Aca­li̠stá̠n chú xlá ca̠tí­yalh a̠má mac­qui­tzis cax­ti­lá̠n­chahu xa̠huá tantiy squi̠ti, xlá tala­ca­yá̠­hualh nac akapú̠n, pa̠x­cat­ca­tzí̠­nilh Dios a̠má tahuá y ca̠má̠x­qui̠lh xdis­cí­pulos, xlacán tama̠akpi­tzí­nilh xli̠­hua̠k cris­tianos. \v 20 Hua̠k tahuá̠­yalh y la̠n tákasli, pero aca­li̠stá̠n xlacán tama̠­tza­mapá pa̠cu̠tiy cana̠sta xata­lak­che­ke­tamá̠n cax­ti­lá̠n­chahu xa̠huá squi̠ti hua̠ntu̠ aka­tá̠x­tulh. \v 21 Ama̠­ko̠lh cris­tianos hua̠nti̠ tahuá̠­yalh ma̠x cumu akqui­tzis mi̠lh cris­tianos caj la̠ta maya̠ lac­chix­cu­huí̠n, tunuj cuenta lac­chaján y lactzu camán. \s1 Jesús kalhtla̠huán pupunú \r (Marcos 6.45‑52; Juan 6.16‑21) \p \v 22 Aca­li̠stá̠n Jesús ca̠huá­nilh xdis­cí­pulos xla­cata pi̠ cata­tá­ju̠lh nac aktum barco la̠qui̠ xlacán pu̠lh huá nata­pa̠­ta­cu­ta̠chá chú­chut, y hasta aca­li̠stá̠n xlá xámaj ca̠lak­chá̠n porque a̠cu xca̠­hua­nima a̠ma̠ko̠lh cris­tianos pi̠ cataalhá nac xchiccán. \v 23 Acxni̠ chú pu̠tum taanko̠lh a̠ma̠ko̠lh cris­tianos, xlá tala­ca̠c­xtu­táhui nac aktum ke̠stí̠n la̠qui̠ antá sacstu nakalh­ta­hua­kaniy Quin­tla̠­ticán Dios. Acxni̠ chú luu aya li̠huana̠ ca̠tzi̠­suanko̠lh antacú xlá xlaya sacstu. \v 24 Chi̠nchú a̠má barco hua̠ntu̠ xta­pu̠amá̠­nalh xdis­cí­pulos aya xke̠ita̠t­lani̠t pupunú, pero caj xamaktum li̠pe̠cua la̠ta tzú­culh u̠nún y a̠má barco li̠pe̠cua la̠ta xma̠­la­kas­pit­putún xli̠t­li­hueke ta̠ke­ya̠­huaná porque luu antá xma̠­la­ka­tancs xta­hui­la­ma̠chi palha uú̠n. \v 25 Acxni̠ chú aya cxka­ka­ti̠­lhako̠y Jesús tzú­culh ca̠ma̠­la­ca­tzu­hui̠niy xbarco, pero huata xlá antá xkalh­tla̠­huan­ti̠­lhay chú­chut nac pupunú. \v 26 Acxni̠ a̠ma̠ko̠lh dis­cí­pulos taúcxilhli pi̠ xlá xkalh­tla̠­huama chú­chut xlacán la̠n tapé̠­cualh y chiné tzú­culh tahuán: \p —Tamá xlá ma̠x caj ni̠n quin­ca̠­ma̠­la­ca­hua̠­ni̠má̠n. \p \v 27 Pero Jesús ca̠xa­kát­li̠lh y chiné ca̠huá­nilh: \p —¡Cata­ca­májtit, ni̠ cape̠­cuántit, porque aquit Jesús hua̠nti̠ cca̠­la­ka­ma̠­chá̠n! \p \v 28 Pedro xakát­li̠lh y chiné qui­lhá­nilh: \p —Quim­pu̠­chi­nacán Jesús, cumu para xli̠­ca̠na huix hua̠nti̠ támpa̠t pus chú na̠ caquin­ta­sa­nipi la̠qui̠ na̠ tla̠n nac­tla̠­huán nac xkalhni chú­chut hasta anta­nícu huix ya̠pi. \p \v 29 Jesús chiné huá­nilh: \p —Pus catu̠x­ca̠ni, la̠li̠­huán cala­ca­pala y catat. \p Amá Pedro la̠li̠­huán tacutli nac barco y na̠chuná tzú­culh kalh­tla̠­huán chú­chut la̠qui̠ namín ta̠la̠­pa̠x­toka Jesús. \v 30 Pero acxni̠ xlá maklh­cá­tzi̠lh pi̠ luu tli­hueke la̠ta xmima uú̠n juerza lak­lhpé̠­cualh tzinú, y cumu tzú­culh lak­tzanka̠y nac chú­chut xlá chiné qui­lhá­nilh: \p —¡Quim­pu̠­chiná Jesús, cat­lahua li̠tlá̠n caqui­mak­ta̠ya! \p \v 31 Acxni­tiyá chú Jesús maca­chí­palh, y chiné huá­nilh: \p —¡Cará kahua! Chi̠nchú cumu huana qui­li̠­pa̠­huana, ¿lácu chú li̠lac­pú­huanti pi̠ aquit ni̠ cac­ti­mak­ta̠yán? \p \v 32 Acxni̠ chú xlacán tatá­ju̠lh nac barco a̠má uú̠n tuncán tácacsli. \v 33 Y chi̠nchú a̠ma̠ko̠lh maka­pi­tzí̠n dis­cí­pulos hua̠nti̠ xta­ta­ju̠­má̠­nalh nac barco la̠li̠­huán tala­ka­ta­tzo­kós­talh nac xla­catí̠n Jesús y chiné tahuá­nilh: \p —¡Xli̠­ca̠na la̠n­chujcú aquinín cta­lu­lo­ká̠hu pi̠ huix Xka­huasa Dios! \s1 Jesús ca̠ma̠tla̠nti̠y ta̠tatlaní̠n xalac Genesaret \r (Marcos 6.53‑56) \p \v 34 Acxni­tiyá chú la̠li̠­huán tzú­culh tapa̠­ta­cuta a̠má pupunú y antá tácha̠lh nac xapu̠­la­tama̠n hua̠ntu̠ hua­nicán Gene­saret. \v 35 Acxni̠ a̠ma̠ko̠lh cris­tianos antá xalaní̠n tala­ká­pasli pi̠ huá Jesús hua̠nti̠ xchini̠t xlacán tuncán tali̠­chu­huí̠­nalh nac xli̠­ca̠­lanca a̠má pu̠la­tama̠n y la̠li̠­huán tali̠­mí­nilh xli̠­hua̠k xta̠­tat­lacán anta­nícu xlaya Jesús. \v 36 Maka­pi­tzí̠n tas­quí­nilh li̠tlá̠n xla­cata pi̠ caca̠­má̠x­qui̠lh tala­cas­quín ca̠na̠caj xtam­pek­stá̠n clháka̠t nata­xa­maniy a̠ma̠ko̠lh ta̠tat­laní̠n, y xli̠­hua̠k hua̠nti̠ taxa­má­nilh clháka̠t Jesús hua̠k tatat­lá̠n­ti̠lh ma̠squi la̠tachá túcuya̠ tajátat xca̠­ka­lhi̠y. \c 15 \s1 Tla̠n li̠chuhui̠naná̠hu Dios caj quinquilhnicán pero quinacujcán ni̠ ma̠xqui̠yá̠hu \r (Marcos 7.1‑23) \p \v 1 Maktum quilh­ta­macú talak­ta­la­ca­tzú­hui̠lh Jesús maka­pi­tzí̠n fariseos chu xma̠­kalh­ta­hua­ke̠­nacán judíos hua̠nti̠ xta­mi­ni̠­tanchá nac Jeru­salén, y chiné taka­lhás­quilh: \p \v 2 —¿Túcu xpa̠­la­cata tama̠­ko̠lh min­ta­ma̠­kalh­ta­huaké̠n caj luu taka­lha­kax­mat­makán hua̠ntu̠ mini̠­tan­chitá xtas­ma­ni̠ncán xalak­maká̠n qui­li̠­ta­la­ka­pas­nicán? Porque xlacán ni̠ xli̠­ca̠na taca̠c­ni̠­naniy Dios cumu ni̠ tat­la­huay hua̠ntu̠ cli̠s­ma­ni̠­ni̠­táhu ctla­hua­yá̠hu xla­cata pi̠ luu li̠huana̠ nama­ca­ma̠­hua­ca­cana chú­chut acxni̠ nia̠ hua̠­yana. \p \v 3 Pero Jesús na̠ chuná ca̠ka­lhás­quilh aktum tachu­huí̠n: \p —Y chi̠nchú hui­xinín, ¿túcu xpa̠­la­cata li̠ka­lha­kax­pat­ma­ka­ná̠tit hua̠ntu̠ Dios ca̠li̠­ma̠­pek­si̠­ni̠tán nama̠­kan­tax­ti̠­yá̠tit y huata caj xma̠nhuá tla­hua­yá̠tit hua̠ntu̠ caj me̠c­stucán min­tas­ma­ni̠ncán? \v 4 Porque hasta la̠ta xamaká̠n quilh­ta­macú Dios chiné tíhua: “Capa̠xqui y cala­ka­lhá­manti min­tla̠t chu mintzí, pero hua̠nti̠ nata̠­la̠­la­ca­ta̠­qui̠y xtla̠t osuchí xtzí y para cala̠huá nahuaniy, tamá chixcú luu mini̠niy pi̠ maktum cani̠lh.” \v 5 Pero chi̠nchú hui­xinín kalhtum ma̠lu­lo­ká̠tit pi̠ ni̠ tla­huay tala̠­ka­lhí̠n acxni̠ hua­ná̠tit xla­cata pi̠ cha̠tum chixcú tla̠n nahuaniy xtla̠t osuchí xtzí: “La̠nchú ni̠lay cmak­ta̠­yayá̠n ma̠squi xac­mak­ta̠­ya­putún porque xli̠­hua̠k hua̠ntu̠ cka­lhi̠y actzú hua̠k huá cma̠­lac­nu̠­nini̠t Dios xla­cata nac­li̠­la­ka­chix­cu­hui̠y y huá chú nacma̠xqui̠y”; \v 6 y xli̠­hua̠k cris­tianos hua̠nti̠ chuná tahuán luu laca­tancs tahuam­putún pi̠ tla̠n niaj ne̠c­xnicú cati­ta­mak­tá̠­yalh xtla̠tcán xa̠huá xtzicán. \v 7 ¡Xli̠­ca̠na xlá pi̠ hui­xinín luu xaaksa­ni̠­naní̠n! Luu laca­tancs ma̠lu­lokni̠t pro­feta Isaías acxni̠ chiné titzók­nulh nac li̠kalh­ta­huaka caj mim­pa̠­la­ca­tacán: \q1 \v 8 Uma̠­ko̠lh cris­tianos caj luu xma̠n xquilh­nicán tali̠­chu­hui̠nán acxni̠ tahuán pi̠ mat quin­ta­li̠­pa̠­huán y quin­ta­la­ka­chix­cu­hui̠y, \q1 pero huata antá nac xna­cujcán luu tunuj tala­ca­pa̠s­tacni tahui­li̠ni̠t, y chuná chú quin­ta­li̠­ma̠­la­ka­maka­tli̠niy. \q1 \v 9 Pus luu laca­tancs pi̠ ni̠tu̠ li̠ma­cuán ma̠squi quin­ta­la­ka­chix­cú­hui̠lh, \q1 porque xli̠­hua̠k hua̠ntu̠ xlacán tali̠­ma̠­pek­si̠nán catat­lá­hualh cris­tianos, \q1 hua̠k caj xtas­ma­ni̠ncán lac­chix­cu­huí̠n y ni̠huá hua̠ntu̠ aquit cca̠­li̠­ma̠­pek­si̠ni̠t. \p \v 10 Aca­li̠stá̠n chú Jesús hua̠k ca̠ta­sá­nilh cris­tianos y chiné ca̠huá­nilh: \p —Cakax­páttit u̠má quin­ta­chu­huí̠n y li̠huana̠ caaka­tá̠k­stit: \v 11 Ni̠ huá hua̠ntu̠ quilh­tanu̠y y kotuay cha̠tum cris­tiano ma̠t­la­hui̠y tala̠­ka­lhí̠n y xca­jua̠lay xli̠s­tacni, sinoque hua̠ntu̠ tax­tu­ya̠chi nac xquilhni acxni̠ chu­hui̠nán, pus huá xlá ma̠x­ca­jua̠li̠y xli̠s­tacni porque ni̠ lakati̠y Dios. \p \v 12 Aca­li̠stá̠n a̠ma̠ko̠lh xdis­cí­pulos talak­ta­la­ca­tzú­hui̠lh y chiné tahuá­nilh: \p —Ama̠­ko̠lh fariseos ni̠tlá̠n tat­lá­hualh acxni̠ takax­mat­ko̠lh min­ta­chu­huí̠n huata caj taliaka­sí̠­tzi̠lh. \p \v 13 Huata xlá chiné ca̠kálh­ti̠lh: \p —Xli̠­hua̠k a̠má tachaná̠n hua̠ntu̠ ni̠ huá chani̠t Quin­tla̠t hua̠nti̠ hui­lachá nac akapú̠n, luu laca­tancs pi̠ amá̠­calh ca̠pu­lhu­makan­cán pu̠tum xtan­káxe̠k. \v 14 Ni̠tu̠ caca̠­hua­nítit, cata­la­ke̠lh, porque xlacán caj xta̠­chuná tali̠­taxtuy cumu la̠ laka­tzí̠n hua̠nti̠ tape­ke­chi­pa­le̠­má̠­nalh a̠maka­pi­tzi̠n­li̠túm xta̠­la­ka­tzi̠ncán. Pero para cha̠tum laka­xo̠ko peke­chi­pa­le̠m­putún hua̠nti̠ na̠ laka­xo̠ko, luu laca­tancs pi̠ ni̠para mákat cati­tat­lá̠­hualh y xlac­xtumcán xcha̠­tiycán nata­ta­mo­kosa anta­nícu luu tan­quilh­ta̠lhmá̠n. \p \v 15 Pedro chiné huá­nilh Jesús: \p —Xtlahua li̠tlá̠n, xqui­la̠­ma̠­la­ca­pu̠­tun­cu­hui̠­níhu hua̠ntu̠ hua­ni­putún tamá takalh­chu­huí̠n. \p \v 16 Jesús ca̠huá­nilh: \p —¡Já! ¿Lácu pi̠ na̠ ni̠para hui­xinín aka­ta̠k­spá̠tit hua̠ntu̠ cca̠­hua­ni­pu­tuná̠n? \v 17 ¿Lácu pi̠ ni̠ catzi̠­yá̠tit pi̠ xli̠­hua̠k a̠má tahuá hua̠ntu̠ quilh­tanu̠y nac xquilhni cha̠tum cris­tiano antá ti̠tum an nac xpoko, y aca­li̠stá̠n chú makam­paray? Y ni̠ huá ma̠t­la­hui̠y tala̠­ka­lhi̠n. \v 18 Pero hua̠ntu̠ tax­tu­ya̠chi nac xquilhni cha̠tum cris­tiano antá ti̠tum mina̠chá nac xnacú, xli̠­ca̠na chú xlá pi̠ huá ma̠t­la­hui̠y tala̠­ka­lhí̠n y ma̠x­ca­jua̠li̠y xla­táma̠t. \v 19 Porque xli̠­ca̠na pi̠ antá nac xnacú cha̠tum cris­tiano mina̠chá xalac­li̠xcáj­nit tala­ca­pa̠s­tacni, antá mina̠chá xta­la­ca­pa̠s­tacni la̠ta lácu namakni̠y xta̠­cris­tiano, antá lac­pu­huán la̠ naxa­katli̠y tunuj pusca̠t o chixcú, o la̠ nala­ka­mak­lhti̠y xpusca̠t xta̠­chixcú, na̠chuná para taka­lhá̠n, taquic­lhcatza xa̠huá taaksaní̠n. \v 20 Xli̠­ca̠na pi̠ huá u̠má li̠xcáj­nit tla­huaniy xli̠s­tacni cha̠tum cris­tiano y ni̠ lakati̠y Dios chuná nala­tama̠y. Pero para caj nahua̠­yana y ni̠chuná nama̠­kan­tax­ti̠ya hua̠ntu̠ huí tas­maní̠n xla­cata pi̠ li̠huana̠ nama­ca­ma̠­hua­ca­cana chú­chut, pus tamá ni̠ huá ma̠x­caj­hua̠li̠y xla­táma̠t cha̠tum cris­tiano para napu­huana chú pi̠ Dios ni̠ lakati̠y. \s1 Cha̠tum pusca̠t xala mákat ni̠ israel­ita na̠ li̠pa̠huán Jesús \r (Marcos 7.24‑30) \p \v 21 Acxni̠ chú antá Jesús taca̠xpá, chú luu mákat alh hasta nac xapu̠­la­tama̠n Tiro y Sidón. \v 22 Antá xuí cha̠tum pusca̠t hua̠nti̠ na̠ caj antá xmini̠t mak­ta­huilay porque xala mákat xuani̠t hasta nac aktum ca̠chi­quí̠n hua­nicán Canaan. Xlá tokosú̠n lák­milh Jesús y chiné xqui­lha­nima: \p —¡Quim­pu̠­chi­nacán, aquit cca­tzi̠y pi̠ huix xli̠­ta­la­ka­pasni xamaká̠n rey David, luu xli̠­ca̠na cat­lahua li̠tlá̠n caqui­la­ka­lhá­manti! Porque koxutá quin­tzuma̠t akchi­pa­ni­ko̠ni̠t xta­la­ca­pa̠s­tacni xes­pí­ritu akska­huiní y luu li̠pe̠cua la̠ta pa̠ti̠­nama. \p \v 23 Pero Jesús ni̠tu̠cu kálh­ti̠lh; huata la̠li̠­huán taminchá xdis­cí­pulos y chiné tali̠­ma̠aka­tzán­ke̠lh: \p —Cat­lahua li̠tlá̠n, cahuani tamá pusca̠t pi̠ caalhá porque luu li̠pe̠cua quin­ca̠akax­cu­li­ti̠­lhayá̠n. \p \v 24 Jesús tachó­kolh y chiné huá­nilh a̠má pusca̠t: \p —Dios qui­ma­ca­mini̠t uú nac xapu̠­la­tama̠n Israel la̠qui̠ aquit nacmín ca̠pu­tzay a̠ma̠ko̠lh xca­maná̠n hua̠nti̠ xta̠­chuná tali̠­taxtuy cumu la̠ xaaktzanká̠n bor­regos, pus caj xma̠n huá hua̠nti̠ israel­itas nac­ca̠­mak­ta̠yay. \p \v 25 Amá pusca̠t lak­ta­la­ca­tzú­hui̠lh, laka­ta­tzo­kós­talh nac xla­catí̠n y chiné huá­nilh: \p —¡Quim­pu̠­chiná, cat­lahua li̠tlá̠n caqui­mak­ta̠ya! \p \v 26 Jesús chiné huá­nilh: \p —Ma̠x chuná, pero ni̠tlá̠n qui̠­taxtuy para naca̠­mak­lhti̠­yá̠hu xta­huajcán lactzu camán xla­cata naca̠­li̠­ma̠­hui̠­yá̠hu lactzu chi­chí̠n. \p \v 27 Pero a̠má pusca̠t aká­ta̠ksli hua̠ntu̠ xuani­putún y chiné kálh­ti̠lh: \p —Quim­pu̠­chiná, xli̠­ca̠na xlá la̠ huana, pero hasta lactzu chi­chí̠n tla̠n tasa­cuaqui̠y lactzu xata­lak­che­ke­tamá̠n cax­ti­lá̠n­chahu hua̠ntu̠ tamak­xtek­ta­huilay y tamo­kosa nac xme­sajcán hua̠nti̠ xpu̠­chiná. \p \v 28 Jesús chiné huá­nilh: \p —Pusca̠t, xli̠­ca̠na pi̠ huix luu qui­li̠­pa̠­huana xli̠­hua̠k minacú, pus huata chuná cakan­táx­tulh la̠ta lácu huix lac­pu­huana. \p Pus hua­tiyá a̠má hora y hua­tiyá quilh­ta­macú a̠má tzuma̠t hua̠nti̠ xta̠­tatlay tuncán tat­lá̠n­ti̠lh. \s1 Jesús ca̠ma̠tla̠nti̠y lhu̠hua ta̠tatlaní̠n \p \v 29 Jesús taca̠xpá y antá ti̠táx­tulh nac xquilhtú̠n xapu­punú Gali­lea, aca­li̠stá̠n chú tala­ca̠c­xtu­táhui nac aktum ke̠stí̠n y antá culucs tahui­lachá. \v 30 Luu lhu̠hua cris­tianos tácha̠lh anta­nícu xlá xuilachá xa̠huachí xta­li̠mín lhu̠hua ta̠tat­laní̠n; huí ti̠ xlé̠n lu̠ntu, laka­xo̠ko, ko̠ko, huí ti̠ maka­putu xuani̠t, antá chú tali̠­mí­nilh nac xla­catí̠n Jesús xlá hua̠k ca̠ma̠t­lá̠n­ti̠lh. \v 31 Xli̠­hua̠k cris­tianos cacs tali̠­la­cáhua acxni̠ taúcxilhli la̠ta tla̠n xta­chu­hui̠nán hua̠nti̠ ko̠ko xta­huani̠t, y a̠ma̠ko̠lh lac­chix­cu­huí̠n hua̠nti̠ maka­putu xta­huani̠t xlacán hua̠k xta­ta­maca­tla̠n­ti̠ni̠t, na̠chuná hua̠nti̠ xta­la­ka­xo̠­ko̠ni̠t chú hua̠k tla̠n xta­la­ca­hua̠nán. Y acxni­tiyá a̠má quilh­ta­macú luu lhu̠hua cris­tianos tzú­culh tapa̠x­cat­ca­tzi̠niy a̠má lanca tali̠­pa̠hu Dios hua̠nti̠ xta­li̠­pa̠­huán israel­itas caj xpa̠­la­cata hua̠ntu̠ xlá xtla­huani̠t. \s1 Jesús ca̠ma̠hui̠y akta̠ti mi̠lh cristianos \r (Marcos 8.1‑10) \p \v 32 Jesús ca̠ta­sá­nilh xdis­cí­pulos y chiné ca̠huá­nilh: \p —Xli̠­ca̠na aquit luu kayaj cca̠­lak­ca­tzán u̠ma̠ko̠lh cris­tianos porque chú aya le̠ma xliaktutu quilh­ta­macú la̠ta tachini̠t uú y ni̠para túcu taka­lhi̠y hua̠ntu̠ nata­li̠­hua̠yán, y ni̠ cla­cas­quín xapa̠­lak­chu­natá nataán nac xchiccán, chicá para nata­la­ka­hui­ti­ta̠yay nac tiji caj xpa̠­la­cata cumu aya tatzin­c­sni̠y. \p \v 33 Huata a̠ma̠ko̠lh xdis­cí­pulos chiné takálh­ti̠lh: \p —Pero chi̠nchú aquinín, ¿nícu naca̠­ti­ya­yá̠hu lhu̠hua cax­ti­lá̠n­chahu hua̠ntu̠ naca̠­li̠­ma̠­hui̠­yá̠hu u̠ma̠ko̠lh cris­tianos porque xli̠­ca̠na pi̠ luu clhu̠­huacán, xa̠huachí uú lacatzú ni̠tícu hui­la­ko̠lh cris­tianos? \p \v 34 Jesús ca̠kálh­ti̠lh: \p —Pero chi̠nchú hui­xinín, ¿nícu macli̠t cax­ti­lá̠n­chahu kalhi̠­yá̠tit? \p —Aquinín cka­lhi̠­yá̠hu mac­tujún cax­ti­lá̠n­chahu y tan­c­stiy squi̠ti —takalh­tí̠­nalh xlacán. \p \v 35 Xlá ca̠huá­nilh xla­cata pi̠ cata­táhui cris­tianos nac ca̠se­ketni. \v 36 Aca­li̠stá̠n ca̠chí­palh a̠má mac­tujún cax­ti­lá̠n­chahu xa̠huá a̠ma̠ko̠lh squi̠ti, xlá pa̠x­cat­ca­tzí̠­nilh Dios aca­li̠stá̠n chú ca̠ma­ca­má̠x­qui̠lh xdis­cí­pulos y hua­tuní̠n chú tama̠akpi­tzí­nilh cris­tianos. \v 37 Xpu̠­tumcán hua̠k tahuá̠­yalh y la̠n tákasli, aca­li̠stá̠n chú tama̠­tza­mapá pa̠tujún can­a̠stas la̠ta tu̠ aka­tá̠x­tulh xata­lak­che­ke­tamá̠n cax­ti­lá̠n­chahu. \v 38 Ma̠x cumu akta̠ti mi̠lh lac­chix­cu­huí̠n hua̠nti̠ tahuá̠­yalh, tunuj cuenta lac­chaján xa̠huá lactzu camán. \v 39 Aca­li̠stá̠n chú Jesús ca̠huá­nilh a̠ma̠ko̠lh cris­tianos xla­cata pi̠ cataalhá nac xchiccán, xlá na̠ táju̠lh nac aktum barco y antá alh nac púla­tama̠n hua̠ntu̠ xuanicán Mag­dala. \c 16 \s1 Xanapuxcún judíos taucxilhputún lanca li̠cá̠cni̠t xtascújut Jesús \r (Marcos 8.11‑13; Lucas 12.54‑56) \p \v 1 Maka­pi­tzí̠n fariseos xa̠huá sadu­ceos táalh anta­nícu xla­ma̠chá Jesús la̠qui̠ xlacán nata­tzaksay y nata­ma̠­mo­ko­si̠­ya̠­huay; xlacán tahuá­nilh pi̠ cat­lá­hualh aktum lanca li̠cá̠cni̠t ta­scújut hua̠ntu̠ nata­siyuy la̠qui̠ xlacán nataucxilha y nata­ca̠­najlay para xli̠­ca̠na huá Dios xma­ca­mini̠t. \v 2 Pero huata xlá chiné ca̠kálh­ti̠lh: \p —Acxni̠ ko̠ta­nu̠­majá aya tzan­ka̠ma chi­chiní y ucxi­lhá̠tit pi̠ luu ca̠huán tasiyuy nac akapú̠n hua­ná̠tit: “Chú cha̠lí luu tla̠n huij nahuán quilh­ta­macú porque luu ca̠tzu­tzoko nac akapú̠n.” \v 3 Y chi̠nchú para laca­tzi̠sa luu tata­puni̠t y ma̠rí lhca̠cnán, hua­ná̠tit: “Chú ma̠x ni̠ luu tla̠n cati­chi­chíni eé quilh­ta­macú porque luu tzu­tzoko akapú̠n xa̠huachí tapuc­sni̠t.” ¡Xli̠­ca̠na pi̠ luu mákat aktzan­ká̠tit! ¿Lácu chú tla̠n li̠ma̠­lak­chi­pi­ni̠­yá̠tit y aka­ta̠k­sá̠tit hua̠ntu̠ tasiyuy nac akapú̠n, pero chi̠nchú ni̠lay aka­ta̠k­sá̠tit hua̠ntu̠ la̠nchú ca̠li̠­ma̠­la­ca­hua̠­ni̠má̠n Dios eé quilh­ta­macú? \v 4 ¡Koxu­taní̠n hui­xinín cris­tianos hua̠nti̠ lapá̠tit ca̠lacchú quilh­ta­macú porque xli̠­ca̠na pi̠ luu li̠xcáj­nit min­ta­pu­hua̠ncán, hui­xinín anka­lhi̠ná qui­la̠­mak­squi­ma̠­náhu xla­cata pi̠ cac­ca̠­li̠­ma̠­la­ca­hua̠ní̠n aktum lanca li̠cá̠cni̠t ta­scújut! Pero aquit laca­tancs cca̠­hua­niyá̠n pi̠ ni̠tu̠ cac­ti­ca̠­la­ca̠x­tlanín hua̠ntu̠ luu ucxilh­pu­tu­ná̠tit, huata mejor huá nac­ca̠­li̠­ma̠­la­ca­hua̠­ni̠yá̠n aktum ta­scújut cumu la̠ tu̠ Dios tit­lá­hualh nac xla­táma̠t pro­feta Jonás. \p Acxni̠ chuná ca̠hua­ni­ko̠lh xla̠ ca̠ak­xtek­yá̠­hualh y alhá. \s1 Xta̠yatcán fariseos xta̠chuná cumu la̠ levadura \r (Marcos 8.14‑21) \p \v 5 Maktum quilh­ta­macú acxni̠ dis­cí­pulos tapa̠­ta­cut­ko̠chá a̠li̠quilh­tu̠án chú­chut xlacán ni̠ tapá̠s­tacli para natalé̠n cax­ti­lá̠n­chahu hua̠ntu̠ nata­hua­ya̠chá acxni̠ nata­hua̠yán. \v 6 Na̠ acxni­tiyá chú Jesús chiné ca̠huá­nilh: \p —Aquit cca̠­hua­niyá̠n pi̠ hui­xinín luu cuentaj cat­la­huátit xla­cata ni̠tu̠ naca̠­ma̠­pa­si̠yá̠n xle­va­du­rajcán fariseos y sadu­ceos. \p \v 7 Ama̠­ko̠lh dis­cí­pulos chiné tzú­culh tala̠­huaniy sac­stucán: \p —Ma̠x huá quin­ca̠­li̠­hua­nimá̠n porque ni̠ li̠mi­ná̠hu cax­ti­lá̠n­chahu. \p \v 8 Jesús tuncán cátzi̠lh hua̠ntu̠ xta­qui­lhuamá̠­nalh y chiné ca̠huá­nilh: \p —¿Túcu xpa̠­la­cata la̠n­tamá li̠hua­ná̠tit pi̠ ni̠tu̠ li̠ta­ná̠tit cax­ti­lá̠n­chahu? ¡Xli̠­ca̠na pi̠ ni̠lay ca̠naj­la­yá̠tit hua̠ntu̠ aquit ctla­huay! \v 9 ¿Lácu pi̠ nia̠ tiaka­ta̠k­sá̠tit y niaj pa̠s­ta­cá̠tit acxni̠ lá a̠ cti­ca̠­ma̠k­pi­tzí­nilh mac­qui­tzis cax­ti­lá̠n­chahu acxni̠ la̠ a̠ tita­huá̠­yalh ma̠x cumu akqui­tzis mi̠lh cris­tianos? Pus chú caqui­la̠­hua­níhu, ¿nícu pa̠li̠t can­a̠stas aka­tá̠x­tulh hua̠ntu̠ ni̠ tahua­ko̠lh? \v 10 Na̠chu­na­li̠túm ma̠x na̠ niaj pa̠s­ta­cá̠tit acxni̠ la̠ a̠ cti­ca̠­li̠­má̠­hui̠lh caj mac­tujún cax­ti­lá̠n­chahu acxni̠ pu̠tum xta­hui­lá̠­nalh akta̠ti mi̠lh cris­tianos, chi̠nchú acxni̠ a̠má lá u̠cuanima, ¿nícu pa̠li̠t can­a̠stas aka­tá̠x­tulh hua̠ntu̠ ni̠ tahua­ko̠lh? \v 11 ¿Túcu chi̠nchú xpa̠­la­cata ni̠ liaka­tá̠k­stit pi̠ ni̠ huá aquit cli̠­chu­huí̠­nalh a̠má cax­ti­lá̠n­chahu hua̠ntu̠ nali̠­hua̠­ya­ná̠tit? Acxni̠ cli̠­chu­huí̠­nalh a̠má leva­dura, aquit xac­ca̠­hua­ni­pu­tuná̠n pi̠ luu cuentaj cat­la­huátit ni̠tu̠ tica̠­ma̠­pa­si̠yá̠n xta̠­yatcán fariseos y sadu­ceos porque luu xta̠­chuná xli̠­la­manka cumu lá leva­dura. \p \v 12 Acxnicú chú xlacán taaká­ta̠ksli xla­cata pi̠ Jesús ni̠ huá xli̠­chu­hui̠­nama a̠má leva­dura hua̠ntu̠ ta̠t­la­huacán cax­ti­lá̠n­chahu hua̠ntu̠ huacán, huata huá xlá xli̠­chu­hui̠­nama la̠ta lácu xlacán xta­ma̠­kalh­chu­hui̠ni̠y cris­tianos a̠ma̠ko̠lh fariseos y sadu­ceos, porque huá u̠ma̠ko̠lh lac­chi­xcu­huí̠n ni̠ luu aksti̠tum xta­le̠­má̠­nalh xta­la­ca­pa̠s­tac­nicán. \s1 Pedro lacatancs huan pi̠ Jesús huá Cristo \r (Marcos 8.27‑30; Lucas 9.18‑21) \p \v 13 Acxni̠ chú Jesús ca̠tá̠­cha̠lh xdis­cí­pulos nac xapu̠­la­tama̠n hua̠ntu̠ xuanicán Cesarea de Filipo xlá chiné ca̠ka­lhás­quilh: \p —Acxni̠ cris­tianos quin­taucxilha, ¿tícuya̠ chixcú quin­ta­li̠­macá̠n? \p \v 14 Xlacán takalh­tí̠­nalh: \p —Maka­pi­tzí̠n tahuán pi̠ mat huix Juan Bau­tista, hui̠ntí huam­paray pi̠ mat huix pro­feta Elías, osuchi mat huix a̠má pro­feta Jerem­ías, o la̠tachá tícuya̠ pro­feta tali̠­ma­ca̠ná̠n. \p \v 15 Huata xlá chiné ca̠ka­lhas­quimpá: \p —Y chi̠nchú hui­xinín, ¿tícu luu lac­pu­hua­ná̠tit aquit? \p \v 16 Pedro tuncán kálh­ti̠lh: \p —¡Huix Cristo Xka­huasa Dios hua̠nti̠ xli̠­ca̠na lama xas­tacná! \p \v 17 Jesús chiné huá­nilh: \p —Luu ca̠na̠ li̠pa̠­xúhu cala­tapa Simón xka­huasa Jonás porque ni̠para caj cha̠tum chixcú ma̠ca­tzi̠­ni̠­ni̠tán hua̠ntu̠ huix aya catzi̠ya, sinoque huá Quin­tla̠t hua̠nti̠ hui­lachá nac akapú̠n ma̠ca­tzi̠­ni̠­ko̠­ni̠tán. \v 18 Aquit laca­tancs cuaniyá̠n la̠nchú pi̠ huix nali̠­ma̠­pa̠­cu­hui̠­cana Pedro (huam­putún lanca chí­huix) y antá nac xok­spú̠n eé lanca chí­huix nac­ma̠­la­ca­tzu­qui̠y a̠ma̠ko̠lh cris­tianos hua̠nti̠ luu xli̠­ca̠na naquin­ta­li̠­pa̠­huán; y hua̠nchú ti̠ aquit nac­ca̠­ma̠­qui­lha­qui̠y ni̠para huá xli̠­maka­tli­hueke ca̠li̠ní̠n cati­maka­tlá­jalh. \v 19 Xa̠huachí aquit nac­ma̠x­qui̠yá̠n a̠má xal­lave xta­péksi̠t Dios hua̠nti̠ huí nac akapú̠n. Aquit laca­tancs cuaniyá̠n pi̠ hua̠ntu̠ huix nachi̠ya uú nac ca̠quilh­ta­macú na̠chuná xata­chí̠n nata­hui­la­ya̠chá nac akapú̠n, y na̠chuná hua̠ntu̠ huix nax­cuta uú nac ca̠quilh­ta­macú na̠ xatax­cutni nahuán nac akapú̠n. \p \v 20 Acxni̠ chú ta̠chu­hui̠­nan­ko̠lh Pedro, hua̠k ca̠li̠­ma̠­pék­si̠lh xdis­cí­pulos xla­cata pi̠ ni̠tícu cata­li̠­ta̠­chu­huí̠­nalh pi̠ xli̠­ca̠na huá Cristo hua̠nti̠ xmimaj ca̠lak­ma̠xtuy. \s1 Jesús li̠chuhui̠nán pi̠ namakni̠cán \r (Marcos 8.31–9.1; Lucas 9.22‑27) \p \v 21 Acxni­tiyá a̠má quilh­ta­macú Jesús luu tzú­culh ca̠ma̠­la­ca­pu̠­tun­cu­hui̠niy xdis­cí­pulos hua̠ntu̠ xamaj akspulay, xlá ca̠huá­nilh xla­cata pi̠ juerza xliánat xuani̠t nac xaca̠­chi­quí̠n Jeru­salén, xa̠huachí xana­puxcún cura xa̠huá xma̠­kalh­ta­hua­ke̠­nacán judíos xlacán la̠n xtaamá̠­nalh tama̠­pa̠­ti̠ni̠y. Xlá luu laca­tancs ca̠huá­nilh pi̠ namak­ni̠cán pero na̠ ca̠huá­nilh pi̠ caj xliaktutu quilh­ta­macú xama̠paj lacas­ta­cuanán nac ca̠li̠ní̠n. \v 22 Huata Pedro tzinú ta̠ta­tam­pú̠x­tulh y antá chiné tzú­culh huaniy: \p —Quim­pu̠­chiná, ¡ni̠ cala­cás­quilh Dios para chuná huix naak­spu­layá̠n hua̠ntu̠ qui­lhuámpa̠t! Porque ni̠tlá̠n cati­qui̠­táx­tulh para túcu nala­niya. \p \v 23 Pero huata Jesús tala­kás­pitli y chiné huá­nilh Pedro: \p —¡Luu xli̠­ca̠na cat­lahua li̠tlá̠n cata­tam­pu̠xtu anta­nícu aquit cyá porque huix xta̠­chuná akska­huiní y caj qui­sa­ka̠­li̠ya! Xli̠­ca̠na pi̠ huix ni̠chuná kalhi̠ya min­ta­la­ca­pa̠s­tacni cumu lá laca­pa̠s­tacnán Dios huata huix chuná laca­pa̠s­tac­nana cumu lá tala­ca­pa̠s­tacnán cati̠hua lac­chi­xcu­huí̠n. \p \v 24 Y aca­li̠stá̠n xlá pu̠tum ca̠huá­nilh xdis­cí­pulos: \p —Para tícu luu xli̠­ca̠na li̠tax­tu­putún cumu lá quin­ta­ma̠­kalh­ta­huaké̠n, pus huata luu xla­ca­squinca capa̠­tzán­ka̠lh hua̠ntu̠ caj sacstu lakati̠y li̠pa̠­xu­huay, mejor cacú­calh xcruz la̠qui̠ napa̠­ti̠nán caj quim­pa̠­la­cata y caquis­ta̠­lá­nilh. \v 25 Porque hua̠nti̠ lak­ma̠x­tu­putún xla­táma̠t uú nac ca̠quilh­ta­macú ámaj ma̠lak­tzanke̠y; pero hua̠nti̠ nama̠­lak­tzan­ke̠­ya̠­huay xla­táma̠t caj quim­pa̠­la­cata, huata xla̠ luu laca­tancs pi̠ ama̠paj maka­mak­lhti̠nán nac xla­catí̠n Dios. \v 26 Porque ¿túcu li̠ma­cuaniy cha̠tum chixcú para la̠n xká­lhi̠lh la̠ta túcu anán nac ca̠quilh­ta­macú y para antá nac xla­catí̠n Dios ámaj ma̠lak­tzanke̠y xla­táma̠t? ¿Osuchí nícu chulá tla̠n cxo­kóx­tulh xla­táma̠t cha̠tum chixcú xla­cata ni̠ napa̠­ti̠nán? \v 27 Porque xli̠­ca̠na pi̠ ámaj cha̠n quilh­ta­macú acxni̠ aquit Xata­lac­sacni Chixcú nac­mim­paray y nac­li̠mín xli̠­hua̠k xli̠­lanca xli̠t­li­hueke hua̠ntu̠ kalhi̠y Quin­tla̠t, y na̠ hua̠k nac­ca̠­ta̠mín xán­geles la̠qui̠ aquit nac­ca̠­ma̠­xo­ko̠ni̠y xcuentajcán xli̠­hua̠k cris­tianos y cha̠­tunu cha̠­tunu nac­ca̠­ma̠­ka­lha­pali̠y la̠tachá túcu tatit­la­huani̠t nac ca̠quilh­ta­macú. \v 28 Aquit laca­tancs cca̠­hua­niyá̠n pi̠ maka­pi­tzí̠n hua̠nti̠ uú tayá̠­nalh hasta nia̠ tani̠y nahuán acxni̠ nalak­chá̠n a̠má quilh­ta­macú acxni̠ xlacán naquin­taucxilha pi̠ nacmín xta̠­chuná cumu la̠ lanca rey hua̠nti̠ luu xli̠­ca̠na nama̠­pek­si̠nán. \c 17 \s1 Jesús ca̠li̠ma̠lacahua̠ni̠y kalhatutu xtama̠kalhtahuaké̠n pi̠ kalhi̠y li̠tlihueke \r (Marcos 9.2‑13; Lucas 9.28‑36) \p \v 1 Li̠tzi̠­maya quilh­ta­macú xla­ca­tza̠­lani̠t la̠ta xca̠­li̠­ta̠­kalh­chu­hui̠­nani̠t xdis­cí­pulos huá la̠ta túcu xlá xámaj okspulay, Jesús ca̠ta̠­tá­ca̠xli Pedro, San­tiago y Juan, y antá ca̠ta̠­ta­la­cá̠c­xtulh nac aktum lanca ke̠stí̠n. \v 2 Acxni̠ chú aya xta­cha̠ni̠t nac xok­spún ke̠stí̠n caj sac­stucán xta­la­yá̠­nalh antá chú nac xla­ca­ti̠ncán a̠ma̠ko̠lh kalha­tutu xdis­cí­pulos xlá luu caj tunu tasí­yulh talak­pa­li̠­ko̠lh la̠ta lácu xta­siyuy anka­lhi̠ná. La̠ta nac xlacán luu li̠pe̠cua xma̠­la­ka­chi­xi̠nán cumu la̠ chi­chiní, y na̠chuná clháka̠t hua̠ntu̠ xlá clha­ka̠ni̠t luu slipua xta­siyuy xta̠­chuná cumu la̠ tax­káket. \v 3 Na̠ acxni­tiyá chú taúcxilhli Moisés xa̠huá pro­feta Elías hua̠nti̠ maká̠n xta­la­ta­ma̠ni̠t xlacán xta­ta̠­chu­hui̠­na­má̠­nalh Jesús. \v 4 Huata Pedro tzú­culh chu­hui̠nán y chiné huá­nilh Jesús: \p —Quim­pu̠­chi­nacán, huata ma̠x xalí̠­huaca tla̠n antiyá uú luu xta­mak­xtekui. Para huix chuná laca­squina u̠ctla­hua­yá̠hu aktutu lactzu chiqui, aktum milá, aktum xlá Moisés y aktum xlá Elías. \p \v 5 Chu­nacú xchu­hui̠­nama Pedro caj xamaktum tatu̠­tzú­hui̠lh aktum sna­papa puc­lhni y antá pu̠tum ca̠akmi­li­ko̠lh, y nac xlacni puc­lhni takáx­matli pi̠ tax­tuchi aktum tachu­huí̠n hua̠ntu̠ chiné huá: \p —Huá eé Quin­ka­huasa hua̠nti̠ aquit clac­sacni̠t y luu cpa̠x­qui̠y, y xma̠n huá luu caka­lha­kax­páttit. \p \v 6 Acxni̠ xlacán takáx­matli eé tachu­huí̠n la̠li̠­huánta tatzo­kós­talh lí̠cha̠lh xla­cancán hasta nac ca̠ti­yatni caj la̠ta xta­pe̠­cuaxni̠­má̠­nalh. \v 7 Jesús ca̠lak­ta­la­ca­tzú­hui̠lh, ca̠quí̠­tok­lhli y chiné ca̠huá­nilh: \p —La̠li̠­huán cata̠­yátit, y ni̠ cape̠­cuántit. \p \v 8 Acxni̠ talak­lá­ca̠lh niaj ti̠ taúcxilhli hua̠nti̠ xta­ta̠­chu­hui̠­na­má̠­nalh huata ca̠ta caj sacstu xláya Jesús. \p \v 9 Y acxni̠ aya xta­qui̠­tas­pit­má̠­nalh li̠huán xta­ta­la­ka­ka­lhu̠­ma̠­nanchi nac ke̠stí̠n, Jesús chiné ca̠li̠­ma̠­pék­si̠lh: \p —Ni̠tícu cali̠­ta̠­kalh­chu­hui̠­nántit u̠má tala­ca­huá̠n hua̠ntu̠ hui­xinín la̠nchú ucxilh­ni̠­tátit, hasta acxni̠ aquit Xata­lac­sacni Chixcú cla­cas­ta­cuanani̠t nahuán nac ca̠li̠ní̠n. \p \v 10 Y a̠ma̠ko̠lh dis­cí­pulos taka­lhás­quilh Jesús: \p —¿Túcu xpa̠­la­cata tali̠­huán xma̠­kalh­ta­hua­ke̠­nacán judíos xla­cata pi̠ pu̠lh huá xli̠­mínit pro­feta Elías y aca­li̠stá̠n chú namín Cristo? \p \v 11 Jesús chiné ca̠kálh­ti̠lh: \p —Xli̠­ca̠na xlá pi̠ pu̠lh huá Elías mima y huá xlá amaj ca̠x­tla­huay tiji. \v 12 Pero huata aquit laca­tancs cca̠­hua­niyá̠n xla­cata pi̠ pro­feta Elías aya qui̠­la­ni̠­tanchi, pero huata a̠ma̠ko̠lh cris­tianos hua̠nti̠ xala eé ca̠quilh­ta­macú ni̠para tzinú tala­ká­pasli para huá, huata caj catu̠huá hua̠ntu̠ xlacán talac­pu­huá­nilh y chuná chú tat­la­huá­nilh. Pus na̠chuná chú aquit Xata­lac­sacni Chixcú na̠ la̠n taamá̠­nalh quin­ta­ma̠­pa̠­ti̠ni̠y acxni̠ naquin­ta­chipay. \p \v 13 Ama̠­ko̠lh xdis­cí­pulos taaká­ta̠ksli pi̠ huá xlá xca̠­li̠­ta̠­kalh­chu­hui̠­nama Juan Bau­tista. \s1 Jesús ma̠tla̠nti̠y cha̠tum kahuasa hua̠nti̠ xmakatlajani̠t xespíritu akskahuiní \r (Marcos 9.14‑29; Lucas 9.37‑43) \p \v 14 Acxni̠ tácha̠lh anta­nícu xta­ta­mac­xtu­mi̠ni̠t lhu̠hua cris­tianos, cha̠tum chixcú lak­ta­la­ca­tzú­hui̠lh Jesús, laka­ta­tzo­kós­talh nac xla­catí̠n y chiné huá­nilh: \p \v 15 —Quim­pu̠­chi­nacán, cat­lahua li̠tlá̠n caqui­la­ka­lhá­manti, porque cli̠mín cha̠tum quin­ka­huasa hua̠nti̠ anka­lhi̠ná snoka uú̠n, y luu li̠pe̠cua la̠ta ma̠pa̠­ti̠ni̠y. Aca­tunu antá tapu̠­ya̠chá nac lhcúya̠t osuchí nac chú­chut. \v 16 Aquit najatá cti­ca̠­li̠­mí­nilh min­ta­ma̠­kalh­ta­huaké̠n pero xlacán ni̠lay tama̠t­lá̠n­ti̠lh. \p \v 17 Jesús chiné kalh­tí̠­nalh: \p —Koxu­taní̠n hui­xinín cris­tianos hua̠nti̠ ni̠lay maktum qui­la̠­li̠­pa̠­hua­ná̠hu, porque xli̠­ca̠na luu lani̠­tátit; ¿hasta ni̠n­co̠cxni nac­ti­ca̠­ta̠­la­ta­ma̠­ya̠ncú y nac­ca̠­ta̠­pa̠­ti̠yá̠n hua̠ntu̠ kalhi̠­yá̠tit min­ta̠­yatcán? La̠li̠­huán uú cali̠­tátit tamá kahuasa. \p \v 18 Acxni̠ chú li̠chín­calh, Jesús laca­quílh­ni̠lh xes­pí­ritu akska­huiní y tla­káx­tulh nac xmacni a̠má kahuasa, acxni­tiyá chú a̠má kahuasa luu li̠huana̠ tat­lá̠n­ti̠lh. \v 19 Aca­li̠stá̠n a̠ma̠ko̠lh dis­cí­pulos tunuj tata̠­chu­huí̠­nalh Jesús y chiné taka­lhás­quilh: \p —¿Túcu xpa̠­la­cata aquinín ni̠lay ctla­kax­túhu a̠má xes­pí­ritu akska­huiní? \p \v 20-21 Jesús chiné ca̠kálh­ti̠lh: \p —Hui­xinín ni̠ kalhi̠­yá̠tit li̠t­li­hueke nac min­ta­ca̠­naj­latcán xla­cata li̠huana̠ nali̠­pa̠­hua­ná̠tit Dios. Aquit laca­tancs cca̠­hua­niyá̠n pi̠ para hui­xinín caj xtzu­cútit kalhi̠­yá̠tit min­ta­ca̠­naj­latcán ca̠na̠ caj la̠ xliactzuná cumu la̠ xatalhtzi acula, y caj la̠ta hui­xinín xuanítit eé ke̠stí̠n: “Cata­ke̠nu antá la̠ta huila y capit tahui­laya a̠lacatunu”, pus a̠má ke̠stí̠n xli̠­ca̠na xlá pi̠ xta­ké̠­nu̠lh. Y ni̠para pu̠lactum xtahui hua̠ntu̠ hui­xinín ni̠lay xtla­huátit cumu para xli̠­ca̠na xli̠­pa̠­huántit Dios. \s1 Xli̠maktiy li̠chuhui̠nán Jesús pi̠ namakni̠cán \r (Marcos 9.30‑32; Lucas 9.43‑45) \p \v 22 Maktum quilh­ta­macú acxni̠ luu mac­xtum xta­lat­la̠­huán nac xapu̠­la­tama̠n Gali­lea, Jesús chiné ca̠huá­nilh xta­ma̠­kalh­ta­huaké̠n: \p —Xli̠­ca̠na pi̠ aquit Xata­lac­sacni Chixcú huí cha̠tum hua̠nti̠ ámaj qui­ma­ca­ma̠sta̠y nac xla­ca­ti̠ncán hua̠nti̠ quin­ta­si̠­tzi̠niy y ni̠ quin­taucxilh­putún. \v 23 Xlacán naquin­ta­makni̠y, pero caj xliaktutu quilh­ta­macú nac­la­cas­ta­cuanam­paray nac ca̠li̠ní̠n. \p Acxni̠ xlacán takáx­matli la̠ta lácu namak­ni̠cán luu snu̠n tali̠­púhua. \s1 Jesús na̠ maklakaxoko̠nún nac pu̠siculan \p \v 24 Acxni̠ Jesús chu xdis­cí­pulos tácha̠lh nac xaca̠­chi­quí̠n Caper­naum maka­pi­tzí̠n lac­chix­cu­huí̠n hua̠nti̠ ca̠ta ca̠ta xta­ma̠­la­ka­xo­ke̠nán im­pues­tos xalac pu̠si­culan tata̠­tá­nok­lhli Pedro nac tiji y chiné taka­lhás­quilh: \p —Chi̠nchú mima̠­kalh­ta­hua­ke̠­nacán, ¿lácu pi̠ ni̠ mak­la­ka­xo­ko̠nún nac pu̠si­culan xalac Jeru­salén? \p \v 25 Pedro kalh­tí̠­nalh: \p —Oh, na̠ mak­la­ka­xo­ko̠nún xlá. \p Acxni̠ chú cha̠lh Pedro nac chiqui la̠li̠­huán tánu̠lh la̠qui̠ nata̠­chu­hui̠nán Jesús, pero huata pu̠lh huá chiné huá­nilh: \p —Simón, ¿lácu huix lac­pu­huana? Ama̠­ko̠lh lac­lanca lac­ta­li̠­pa̠hu ma̠pek­si̠­naní̠n xala eé ca̠quilh­ta­macú, ¿pi̠ huá luu tama̠­la­ka­xoke̠y im­pues­tos hua̠nti̠ xta̠­chi­quicán, osuchí hua̠nti̠ tata­peksi̠y nac a̠laca­túnuj pu̠la­tama̠n hua̠ntu̠ taakchi­pa­hui­li̠ni̠t? \p \v 26 Pedro kalh­tí̠­nalh: \p —Xlacán huá tama̠­la­ka­xoke̠y hua̠nti̠ tama̠­peksi̠y xala a̠laca­tunu pu̠la­tama̠n. \p Jesús huampá: \p —Pus xli̠­ca̠na pi̠ huata hua̠nchú ti̠ xta̠­chi­quicán ni̠ xajuerza nala­ka­xo­ko̠nún. \v 27 Pero huata la̠qui̠ ni̠tícu naquin­ca̠­li̠­hua­niyá̠n para ni̠ mak­la­ka­xo­ko̠­nu­ná̠hu, la̠li̠­huán huix capimpi nac pupunú, antá camaca­pi mili̠­ma̠s­lo­kuí̠n huá chú tu̠ pu̠lh napa̠ti̠y squi̠ti tuncán cama̠­cutu. Antá chú nac xquilhni namac­laya okxtum tumi̠n hua̠ntu̠ naacchá̠n nali̠­xo­koya a̠má li̠la­ka­xokó̠n xalac pu̠si­culan, naxo­koya quilá, chu milá. \c 18 \s1 Xatícu a̠tzinú tali̠pa̠w nac xlacatí̠n Dios \r (Marcos 9.33‑37; Lucas 9.46‑48) \p \v 1 Na̠ acxni­tiyá chú a̠má quilh­ta­macú xdis­cí­pulos Jesus talak­ta­la­ca­tzú­hui̠lh y chiné taka­lhás­quilh: \p —La̠ta qui­li̠­lhu̠­huacán, ¿xatícu cahuá a̠tzinú tlak tali̠­pa̠hu nac xla­catí̠n Dios? \p \v 2 Jesús tasá­nilh cha̠tum actzu kahuasa, íta̠t yá̠hualh \v 3 y chiné ca̠huá­nilh: \p —Xli̠­ca̠na aquit laca­tancs cca̠­hua­niyá̠n, para pi̠ hui­xinín ni̠ nalak­pa­li̠­yá̠tit min­ta­la­ca­pa̠s­tac­nicán y ni̠ nali̠­tax­tu­yá̠tit cumu la̠ lactzu camán hua̠nti̠ tla̠n ca̠ma̠­pek­si̠cán, pus ni̠lay cati­ta­nu̠­pítit nac xta­péksi̠t Dios. \v 4 Pus hua̠nti̠ a̠tzinú tali̠­pa̠hu li̠tax­tu­putún nac xla­catí̠n Dios xma̠nhuá nama̠t­la̠nti̠y hua̠nti̠ luu ni̠para tzinú túcu xkásat namaklh­ca­tzi̠cán y nali̠­taxtuy cumu la̠ eé actzu kahuasa. \v 5 Y chi̠nchú hua̠nti̠ pa̠xqui̠y y tla̠n nacatzi̠niy cha̠tum actzu kahuasa cumu la̠ eé caj xpa̠lacata cumu catzi̠y pi̠ aquit cpa̠xqui̠y pus luu xta̠chuná cumu la̠mpara aquit quimpa̠xqui̠ma y tla̠n quincatzi̠nima. \s1 Hua̠nti̠ nama̠tlahui̠y tala̠kalhí̠n xa̠makapitzí̠n la̠n ámaj pa̠ti̠nán \r (Marcos 9.42‑48; Lucas 17.1‑2) \p \v 6 ’Para tícuya̠ cris­tiano xca̠­ma̠t­lá­hui̠lh tala̠­ka­lhí̠n u̠ma̠ko̠lh lactzu camán hua̠nti̠ aya quin­ta­li̠­pa̠­huán ma̠squi luu ni̠para lac­li̠­ca̠na, huata tlan a̠má chixcú luu ma̠t­la̠nti̠y pu̠lh xpix­chi̠­nú̠­calh aktum lanca xachí­huix molino y antá lhken xma­cá̠n­calh nac xtampú̠n pupunú. \v 7 Luu xli̠­ca̠na pi̠ ni̠para tzinú tla̠n la̠ta lama̠­náhu nac ca̠quilh­ta­macú, porque la̠tachá túcu anán hua̠k li̠lak­tzan­ka̠­ta̠­yacán; xlianka­lhí̠n chuná lámaj nahuán, pero ¡koxu­tacu tihuán a̠má chixcú hua̠nti̠ nama̠­tzu­qui̠y hua̠ntu̠ nata­li̠­lak­tzan­ka̠­ta̠yay xa̠maka­pi­tzí̠n! \p \v 8 ’Pus huá xpa̠­la­cata cli̠­hua­niyá̠n pí para huá mimacán osuchí min­tantú̠n ma̠t­la­hui̠yá̠n tala̠­ka­lhí̠n, mejor caca̠cti y mákat camá­kanti; porque a̠tzinú lí̠huaca tla̠n nata­nu̠­ya̠pi nac xla­catí̠n Dios macalh­tulu y tan­tú̠­putu, y luu ni̠para tzinú tla̠n para acchá̠n kalhi̠ya makatiy mimacán y tan­tu̠tiy min­tantú̠n para antá chú nama­ca­pin­cana nac pu̠pa̠tí̠n anta­nícu la̠n huí lhcúya̠t cane̠c­xni­cahuá quilh­ta­macú. \v 9 Y chi̠nchú para huá mila­kas­tapu ma̠t­la­hui̠yá̠n tala̠­ka­lhí̠n, mejor cala­ca­ta­mac­xtú­canti porque xalí̠­huaca tlá̠n nata­nu̠­ya̠pi nac xla­catí̠n Dios laka­xo̠ko y luu ni̠para tzinú tla̠n para acchá̠n kalhi̠ya lakati̠y mila­kas­tapu para antá chú nama­ca­pin­cana nac pu̠pa̠tí̠n anta­nícu la̠n huí lhcúya̠t. \s1 Xatakalhchuhuí̠n tantum xatzanká̠n borrego \r (Lucas 15.3‑7) \p \v 10 ’Ne̠c­xnicú tilak­ma­ka­ná̠tit u̠ma̠ko̠lh hua̠nti̠ aya quin­ta­li̠­pa̠­huani̠t ma̠squi ni̠para lac­li̠­ca̠na, porque aquit laca­tancs cca̠­hua­niyá̠n pi̠ xlacán taka­lhi̠y cha̠­tunu xán­geles hua̠nti̠ tamak­ta­kalh­má̠­nalh, y antá xlacán nac akapú̠n anka­lhi̠ná tali̠­ma­cuani­má̠­nalh Quin­tla̠­ticán Dios. \v 11 Porque aquit Xata­lac­sacni Chixcú cmini̠t lak­ma̠xtuy hua̠nti̠ aya xta­lak­tzan­ka̠­ta̠­yani̠t uú nac ca̠quilh­ta­macú. \p \v 12 ’Pus para cha̠tum chixcú kalhi̠y aktum ciento xbor­regos y para xamaktum nama­ka­tzanka̠y tantum, ¿túcu hui­xinín lac­pu­hua­ni­yá̠tit nat­la­huay? Aquit clac­pu­huán pi̠ para xli̠­ca̠na pa̠x­qui̠y naca̠­mak­xteka xa̠maka­pi­tzí̠n ta̠ti­pu­xa­ma­cu̠­na­ja̠tza xla­cata sac­stucán nata­put­swa̠yán nac ca̠tu­huá̠n la̠qui̠ la̠li̠­huán naán putzay a̠má koxutá bor­rego hua̠ntu̠ maka­tzan­ka̠ni̠t, y ni̠ cati­tás­pitli hasta caní nata­maclay. \v 13 Y para juerza naqui̠­maclay luu a̠tzinú li̠pa̠­xu­huay porque tasí­yulh a̠má tantum xbor­rego hua̠ntu̠ xma­ka­tzan­ka̠ni̠t, y ni̠ luu xta̠­chuná ca̠ta̠­pa̠­xu­huay a̠ma̠ko̠lh xa̠maka­pi­tzí̠n xbor­regos hua̠nti̠ ni̠tu̠ xta­tzan­ka̠ni̠t. \v 14 Pus na̠ chuná chú Quin­tla̠t hua̠nti̠ hui­lachá nac akapú̠n xlá ni̠ lacas­quín ni̠para cha̠tum nalak­tzanka̠y hua̠nti̠ aquit quin­ta­li̠­pa̠­huán ma̠squi luu ni̠tu̠cu xkásat tasiyuy. \s1 Jesús huán lácu nama̠tzanke̠naniyá̠hu hua̠nti̠ quinca̠si̠tzi̠niyá̠n \r (Lucas 17.3) \p \v 15 ’Para huí cha̠tum min­ta̠­cris­tiano hua̠nti̠ tla­hua­ni­ni̠tán hua̠ntu̠ ni̠tlá̠n, luu laca­ti̠tum cata̠­chu­huí̠­nanti sacstu y cahuani xla­cata pi̠ luu cuentaj cat­lá­hualh porque ni̠tlá̠n hua̠ntu̠ tla­hua­ni­ni̠tán. Para xlá nakax­mat­niyá̠n hua̠ntu̠ huix nahua­niya, pus chú qui̠­taxtuy pi̠ huix aya ma̠aka­ta̠k­sni̠­ni̠ta cha̠tum hua̠nti̠ li̠taxtuy cumu la̠ min­ta̠lá. \v 16 Pero para ni̠ nat­la­hua­niyá̠n cuenta y ni̠ tla̠n nat­la­hua­niyá̠n hua̠ntu̠ huix nahua­niya, pus huix la̠li̠­huán caca̠­ta­sani cha̠tum osuchí cha̠tiy tes­tigos hua̠nti̠ nata­kax­mata y nata­ma̠­lu­loka hua̠ntu̠ huix nali̠­ma̠­kalh­chu­hui̠­ni̠ya a̠má cris­tiano. \v 17 Pero para na̠ ni̠para huá naca̠­kax­matniy hua̠ntu̠ xlacán nata­li̠­ta̠­chu­hui̠nán, pus huata chú tuncán caca̠­ma̠­ca­tzi̠ni hua̠nti̠ anka­lhi̠ná tata­mac­xtumi̠y takalh­ta­hua­kaniy Dios nac pu̠si­culan la̠qui̠ xlacá̠n huá nata­ma̠­kalh­chu­hui̠ni̠y. Cumu para chú xlá na̠ ni̠tlá̠n naca̠t­la­huaniy xta­chu­hui̠ncán hua̠ntu̠ nata­li̠­ma̠­kalh­chu­hui̠ni̠y hua̠nti̠ tata­mac­xtumi̠y nac pu̠si­culan, pus huata chú huix tla̠n nali̠­ma̠x­tuya a̠má chixcú cumu lá cha̠tum hua̠nti̠ niaj li̠pa̠­huán Dios, o cumu la̠ hua̠nti̠ niaj ca̠ta̠­ta­pek­si̠yá̠n. \p \v 18 ’Aquit laca­tancs cca̠­hua­niyá̠n xla­cata pi̠ hua̠ntu̠ hui­xinín nachi̠­yá̠tit uú nac ca̠quilh­ta­macú, pus na̠chuná tachí̠n hui­lachá nahuán nac akapú̠n; pero na̠chuná hua̠ntu̠ hui­xinín nax­cu­tá̠tit uú nac ca̠quilh­ta­macú na̠ xatax­cutni hui­lachá nahuán nac akapú̠n. \p \v 19 ’Aquit laca­tancs cca̠­hua­niyá̠n pi̠ para hui­xinín ma̠squi min­cha̠­tiycán luu lac­xtum nali̠­ca­tzi̠­yá̠tit xla­cata para túcu nas­qui­ni­yá̠tit Dios acxni̠ nakalh­ta­hua­ka­ni­yá̠tit xli̠­ca̠na pi̠ huá Quin­tla̠t hua̠nti̠ hui­lachá nac akapu̠n naca̠­ma̠x­qui̠yá̠n. \v 20 Porque para nícu li̠cha̠tiy o li̠ka­lha­tutu tata­mac­xtumi̠y hua̠nti̠ quin­ta­li̠­pa̠­huán antá aquit íta̠t cca̠­lak­sti̠­pa̠­láyaj nahuán. \p \v 21 Pedro lak­ta­la­ca­tzú­hui̠lh Jesús y chiné kalhás­quilh: \p —Quim­pu̠­chiná, chi̠nchú para cha̠tum quin­ta̠­cris­tiano anka­lhi̠ná quin­ta̠­ra̠t­la­huay, ¿nícu luu makli̠t nac­ta̠­pa̠ti̠y y nac­ma̠­tzan­ke̠­naniy? ¿Lácu pi̠ hasta mak­tujún? \p \v 22 Jesús kálh­ti̠lh: \p —Aquit ni̠tu̠ cuanimá̠n para caj mak­tujún nata̠­pa̠­ti̠ya y nama̠­tzan­ke̠­na­niya, huata huix tla̠n nama̠­tzan­ke̠­na­niya y nata̠­pa̠­ti̠ya hasta ma̠squi akta̠ti ciento a̠ta̠ti­pu­xa­ma­cá̠hu para chuná nata­la­cas­quín y na̠chuná para namak­la̠­ka­lhi̠yá̠n. \s1 Xatakalhchuhuí̠n a̠má tasa̠cua hua̠nti̠ ni̠ ma̠tzanke̠nanipútulh xta̠tasa̠cua \p \v 23 ’Amá xta­péksi̠t Dios hua̠ntu̠ ma̠la­ca­tzu­qui̠ma uú nac ca̠quilh­ta­macú xta̠­chuná qui̠­taxtuy cumu la̠ cha̠tum rey hua̠nti̠ tica̠­ta̠t­la­hua­pú­tulh cuenta la̠qui̠ naca­tzi̠y nícu chulá tala­ka­hui­lá­nilh xta­sa̠­cuá̠n. \v 24 Aya xtzu­cu­ni̠ttá ca̠ta̠t­la­huay cuenta acxni̠ li̠chi­ní­calh cha̠tum xta­sa̠cua hua̠nti̠ xla­ka­hui­lá­nilh lhu̠hua tumi̠n. \v 25 Pero cumu a̠má chixcú ni̠tu̠ xka­lhi̠y hua̠ntu̠ nali̠­xo­ko̠nún, a̠má rey ma̠pek­sí̠­nalh xla­cata pi̠ cas­tá̠­calh a̠má chixcú cumu lá cha̠tum tachí̠n xa̠huá xpusca̠t chu xca­maná̠n, y pu̠tum la̠tachá túcu xlá xka­lhi̠y actzú nac xchic la̠qui̠ chú chuná nali̠­ta­xo­ko̠nún hua̠ntu̠ xlá xla­kahui. \v 26 Huata a̠má tasa̠cua laka­ta­tzo­kós­talh nac xla­catí̠n xpatrón y chiné huá­nilh: “Patrón, xli̠­ca̠na luu cli̠­ma̠aka­tzan­ke̠yá̠n cat­lahua lanca li̠tlá̠n caquin­ta̠­pa̠ti a̠tzínu. Aquit hua̠k nac­xo­ko­niyá̠n hua̠ntu̠ cla­ka­hui­lanín, pero ni̠ caqui­la̠s­tá̠hu.” \v 27 Amá rey laka­lhá­malh ma̠tzan­ke̠­ná­nilh y niaj ma̠tá̠­ji̠lh hua̠ntu̠ xla­ka­hui­lá­nilh y aca­li̠stá̠n mák­xtekli la̠qui̠ caalhá nac xchic. \v 28 Pero caj la̠ta tax­tuchá nac tiji a̠má tasa̠cua xlá ta̠tá­nok­lhli cha̠tum xta̠­ta­sa̠cua hua̠nti̠ na̠ xlac­le̠niy actzu cin­tavu. Xlá ma̠chó­kolh y li̠pix­chí­palh xmacán tzú­culh pix­pitay y chiné huá­nilh: “La̠n­chuj­tuncán cla­cas­quín caqui­lak­xo­koni a̠má quin­tumi̠n hua̠ntu̠ qui­la­ka­hui­lani osuchí naquin­ti­la­ka­pa­sacú tícu aquit.” \v 29 Pero huata a̠má xta̠­ta­sa̠cua laka­ta­tzo­kós­talh nac xla­catí̠n y chiné li̠ma̠­ka­tzán­ke̠lh: “Luu xli̠­ca̠na cat­lahua lanca li̠tlá̠n caj a̠tzinú caquin­ta̠­pa̠ti, pero hua̠k nac­la­ka­xo­ko­niyá̠n hua̠ntu̠ cla­ka­hui­lanín.” \v 30 Pero a̠má chixcú xlá ni̠ ta̠pá̠­ti̠lh, mejor ma̠ta­mac­nu̠­ní̠­nalh nac pu̠la̠­chi̠n y ni̠ mak­xték­calh hasta caní afuerza ma̠xo­ko̠­ni̠­ko̠lh a̠má actzu tumi̠n hua̠ntu̠ xlá xla­ka­hui­lá­nilh. \v 31 Acxni̠ xa̠maka­pi­tzí̠n xta̠­ta­sa̠­cuá̠n tacá­tzi̠lh hua̠ntu̠ xlá xtla­huani̠t a̠má xta̠­ta­sa̠­cuacán xlacán luu xli̠­ca̠na tali̠­sí̠­tzi̠lh huata la̠li̠­huán táalh tahuaniy xpat­roncán. \v 32 Acxni̠ chú hua­ni­kó̠­calh, a̠má rey tuncán alh ma̠ta­sa­ni̠nán a̠má chixcú y chiné huá­nilh acxni̠ laca­quílh­ni̠lh: “Pa̠x­ca­tacu tihuana huix chixcú. Xli̠­ca̠na pi̠ ni̠para tzinú mini̠­niyá̠n nati­la­ta­pa̠­yacú maka̠s nac ca̠quilh­ta­macú. Aquit cma̠­tzan­ke̠­nanín y cta̠­pa̠tí̠n hua̠ntu̠ huix xqui­la­ka­hui­lani porque luu hasta xli̠­ca̠na li̠tlá̠n quis­quini xla­cata pi̠ cac­ma­ka­ka­lhí̠n. \v 33 Pus huix na̠chuná xti­la­ka­lhá­manti a̠má koxutá min­ta̠­ta­sa̠cua chuná cumu la̠ aquit cla­ka­lha­ma­ni̠tán y cta̠­pa̠­ti̠­ni̠tán.” \v 34 Y luu li̠pe̠cua la̠ta sí̠tzi̠lh a̠má patrón y ma̠pek­sí̠­nalh xla­cata la̠n cama̠­pa̠­ti̠­ní̠­calh hasta caní naxo­koko̠y hua̠ntu̠ xla­kahui. \p \v 35 Acxni Jesús chuná chu­hui̠­nan­ko̠lh chiné ca̠huá­nilh: \p —Pus na̠chuná naca̠t­la­huayá̠n Quin­tla̠t hua̠nti̠ hui­lachá nac akapú̠n para ni̠ ya̠ tapa̠­xu­huá̠n nama̠­tzan­ke̠­na­ni­yá̠tit min­ta̠­cris­tianojcán hua̠nti̠ naca̠­ta̠­ra̠t­la­huayá̠n y catu̠huá naca̠t­la­hua­niyá̠n hua̠ntu̠ ni̠tlá̠n. \c 19 \s1 Jesús huán pi̠ hua̠nti̠ natatamakaxtoka ni̠tlá̠n para natala̠makxteka \r (Marcos 10.1‑12; Lucas 16.18) \p \v 1 Acxni̠ Jesús chuná ca̠ma̠­kalh­chu­hui̠­ni̠­ko̠lh xlá antá cha̠lh nac xapu̠­la­tama̠n Judea lacatzú hua̠ntu̠ xta̠­pek­xtokui kalh­tu̠­choko hua̠ntu̠ hua­nicán Jordán. \v 2 Luu lhu̠hua cris­tianos ta­sta̠­lá­nilh y antá xlá ca̠ma̠t­la̠n­ti̠chá xli̠­hua̠k ta̠tat­laní̠n. \v 3 Maka­pi­tzí̠n fariseos talak­ta­la­ca­tzú­hui̠lh la̠qui̠ chicá para túcu ni̠ tancs nakalh­ti̠nán y chuná tla̠n nata­li̠­ma̠­mo­ko­si̠­ya̠­huay, y chiné taka­lhás­quilh: \p —¿Lácu huix huana, pi̠ kalhi̠y dere­cho namak­xteka xpusca̠t cha̠tum chixcú ma̠squi ni̠tu̠ le̠n cuenta? \p \v 4 Jesús ca̠kálh­ti̠lh: \p —¿Lácu pi̠ nia̠ li̠kalh­ta­hua­ka­yá̠tit hui­xinín hua̠ntu̠ tatzok­ta­hui­lani̠t nac xta­chu­huí̠n Dios? Antá huan xla­cata pi̠ acxni̠ Dios ma̠la­ca­tzú­qui̠lh ca̠quilh­ta­macú xlá tlá­hualh cha̠tum chixcú y cha̠tum pusca̠t. \v 5 Y na̠ chiné li̠ma̠­pek­sí̠­nalh: “Huá xpa̠­la­cata, cha̠tum kahuasa acxni̠ nata­maka­xtoka tla̠n akxtek­makán xtla̠t chu xtzí la̠qui̠ xlá nata̠­ta­lak­xtumi̠y xpusca̠t, y a̠má kahuasa chu tzuma̠t hua̠nti̠ xcha̠­tiycán xta­huani̠t chú luu cha̠­tumá nata­li̠­taxtuy.” \v 6 Pus qui̠­taxtuy pi̠ acxni̠ nata­maka­xtoka niaj xcha̠­tiycán huata cha̠­tumá nata­huán. Hua̠ cca̠­li̠­hua­niyá̠n, ni̠ anán cris­tiano hua̠nti̠ mini̠niy nama̠­paj­pi­tziy hua̠ntu̠ Dios ma̠la­cas­tucni̠t. \p \v 7 Xlacán taka­lhas­quimpá: \p —Bueno, pero ¿túcu chú xpa̠­la­cata nac xli̠­ma̠­peksí̠n Moisés huan pi̠ cha̠tum chixcú tla̠n namak­xteka xpusca̠t pero pu̠lh nata̠­la­ca̠xlay nac pu̠chu­huí̠n y nama­ca­ma̠x­qui̠y mactum xata­la­ca̠xlán cáp­snat, nafir­mar­tla­huaniy y antá nahuán hua̠ntu̠ xpa̠­la­cata la̠li̠­mak­xtekma? \p \v 8 Jesús ca̠huá­nilh: \p —Moisés ma̠t­lá̠n­ti̠lh pi̠ nata­la̠­mak­xteka hua̠nti̠ tata­maka­xtokni̠t caj huá xpa̠­la­cata pi̠ hui­xinín luu xli̠­ca̠na snu̠n lani̠­tátit y ni̠lay aka­ta̠k­sá̠tit hua̠ntu̠ xatlá̠n tala­ca­pa̠s­tacni; pero la̠ta Dios ma̠la­ca­tzú­qui̠lh a̠má xapu̠lh chixcú xa̠huá xapu̠lh pusca̠t xlá ne̠c­xnicú tla̠n tla­huani̠t nata­la̠­mak­xteka hua̠nti̠ tata­maka­xtokni̠t. \v 9 Aquit laca­tancs cca̠­hua­niyá̠n pi̠ para cha̠tum chixcú namak­xteka xpusca̠t ma̠squi xlá a̠má pusca̠t ni̠tu̠ xakatli̠y a̠tunuj chixcú, y a̠má chixcú nata̠­ta­maka­xtoka túnuj pusca̠t, xli̠­ca̠na pi̠ luu lhu̠hua tala̠­ka­lhí̠n tla­huay porque xlá caj lac­tla­hua­ya̠­huay aktum tamaka­xtókot, y na̠chuná a̠má chixcú hua̠nti̠ nata̠­ta­maka­xtoka a̠má pusca̠t hua̠nti̠ mak­xtek­cani̠t xlá na̠ luu lhu̠hua tala̠­ka­lhí̠n tla­huay porque xlá maktum pi̠ lac­tla­huako̠y a̠má tamaka­xtókot hua̠ntu̠ Dios tisi­cu­la­na̠t­lá­hualh. \p \v 10 Xdis­cí­pulos chiné tahuá­nilh: \p —Pus para xli̠­ca̠na chuná qui̠­tax­tuniy cha̠tum chixcú hua̠ntu̠ huix qui­lhuámpa̠t xla­cata pi̠ ni̠ xli̠­mak­xtéket xpusca̠t, pus luu ni̠para tzinú li̠ta­maka­xtok­putu. \p \v 11 Jesús ca̠huá­nilh: \p —Xli̠­ca̠na pi̠ huá eé tala­ca­pa̠s­tacni xla­cata lácu xli̠­la­ta­ma̠tcán hua̠nti̠ tamaka­xtoka ni̠lay taaka­ta̠ksa xli̠­hua̠k cris­tianos huata caj xma̠n huá taaka­ta̠ksa hua̠nti̠ Dios ca̠ma̠x­qui̠y tala­cas­quín pi̠ cataaká­ta̠ksli. \v 12 Xa̠huá uú nac ca̠quilh­ta­macú tala­má̠­nalh maka­pi­tzí̠n lac­chi­xcu­huí̠n hua̠nti̠ chuná taka­lhi̠y xmac­nicán pi̠ ni̠lay cati­ta­ta­ma­káx­tokli, y maka­pi­tzí̠n hua­tuní̠n lac­chix­cu­huí̠n hua̠nti̠ caj chuná lac­tla­hua­ya̠­hua­ni­cani̠t xla­ta­ma̠tcán xla­cata niaj ne̠c­xnicú nata­ta­maka­xtoka, pero chú na̠ tala­má̠­nalh maka­pi­tzí̠n hua̠nti̠ tla̠n tata­maka­xtoka pero ni̠ tata­maka­xtok­putún caj cumu xlacán taca­tzi̠y pi̠ chuná a̠tzinú tla̠n natat­la­huay hua̠ntu̠ Dios lakati̠y y hua̠ntu̠ xlá ca̠li̠­lac­sacni̠t. Pus hua̠nti̠ ma̠t­la̠nti̠y pi̠ chuná nala­tama̠y cumu la̠ cca̠­hua­ni­ni̠tán ucú, pus xli̠­ca̠na pi̠ chuná calak­tzák­salh. \s1 Jesús ca̠siculana̠tlahuay lactzu camán \r (Marcos 10.13‑16; Lucas 18.15‑17) \p \v 13 Maka­pi­tzí̠n cris­tianos tali̠­mí­nilh lactzu xca­mancán anta nícu xuí Jesús la̠qui̠ xlá nakalh­ta­hua­kaniy Dios xpa̠­la­ca­tacán y naca̠­si­cu­la­na̠t­la­huay. Pero huata xdis­cí­pulos tzú­culh tala­ca­quilhni̠y hua̠nti̠ xta­li̠­mi­má̠­nalh a̠ma̠ko̠lh lactzu camán. \v 14 Y Jesús chiné ca̠huá­nilh: \p —Luu xli̠­ca̠na cat­la­huátit li̠tlá̠n ni̠ caca̠­li̠­hua­nítit tama̠­ko̠lh lactzu camán xla­cata naquin­ta­lakmín anta­nícu aquit cuí, porque xli̠­ca̠na pi̠ caj xma̠nhuá hua̠nti̠ kalhi̠y xta­la­ca­pa̠s­tacni cumu la̠ actzu kahuasa xlá luu lak­chá̠n pi̠ namaka­maklhti̠nán hua̠ntu̠ Dios ca̠ma̠x­qui̠­pu­tuná̠n y tla̠n nata­ta­nu̠­ya̠chá nac xta­péksi̠t. \p \v 15 Aca­li̠stá̠n chú xlá ca̠liacchí­palh xmacán y ca̠si­cu­la­na̠t­lá­hualh a̠ma̠ko̠lh lactzu camán. Acxni̠ chú chuná ca̠t­la­hua­ko̠lh Jesús tatam­pú̠x­tulh y alh a̠laca­tunu. \s1 Cha̠tum kahuasa luu rico ta̠chuhui̠nán Jesús \r (Marcos 10.17‑31; Lucas 18.18‑30) \p \v 16 Maktum quilh­ta­macú cha̠tum kahuasa luu rico xuani̠t qui̠­lák­lalh Jesús y chiné kalhás­quilh: \p —Ma̠kalh­ta­hua­ke̠ná, ¿túcu luu qui­li̠t­lá­huat la̠qui̠ tla̠n nac­ka­lhi̠y a̠má latáma̠t hua̠ntu̠ ne̠c­xnicú lak­sputa? \p \v 17 Jesús kálh­ti̠lh: \p —¿Túcu xla­cata qui­li̠­hua­niya para aquit luu tla̠n cca­tzi̠y? Caj xma̠n cha̠tum anán hua̠nti̠ xli̠­ca̠na tla̠n catzi̠y, caj xma̠n huá Dios hua̠nti̠ aquit cuanima. Pus cumu para xli̠­ca̠na huix kalhi̠­pu­tuna a̠má latáma̠t hua̠ntu̠ ne̠cxni lak­sputa, aquit cuaniyá̠n pi̠ calak­tzaksa cat­lahua xli̠­ma̠­peksí̠n Dios. \p \v 18 Amá kahuasa huá­nilh: \p —¿Xatú­cuya̠ li̠ma̠­peksí̠n hua̠ntu̠ huix hua­nípa̠t? \p Jesús kálh­ti̠lh: \p —Ne̠c­xnicú timak­ni̠­nana, ni̠ caxa­katli tunuj pusca̠t para huí mim­pusca̠t, ni̠tu̠ tika­lha̠­nana, ne̠c­xnicú tima̠x­tu­niya taaksaní̠n min­ta̠­cris­tiano, \v 19 caca̠­pa̠xqui min­tla̠t chu mintzí, y na̠ caca̠­la­ka­lhá­manti xli̠­hua̠k min­ta̠­cris­tianos chuná cumu la̠ pa̠x­qui̠­cana me̠cstu. \p \v 20 Amá kahuasa huá­nilh: \p —Pu̠tum hua̠ntu̠ huix qui­hua­nípa̠t aquit hua̠­katá ctla­huani̠t hasta la̠ta actzu̠cú xacuani̠t ctzu­cuni̠t ma̠kan­taxti̠y. ¿Túcu chi̠nchú quin­tzan­ka̠niy hua̠ntu̠ qui­li̠t­lá­huat? \p \v 21 Jesús huá­nilh: \p —Para xli̠­ca̠na luu aksti̠tum lata­pa̠­pu­tuna, pus la̠li̠­huán capimpi nac mín­chic y casta̠t xli̠­hua̠k hua̠ntu̠ kalhi̠ya, y a̠má min­tumi̠n hua̠ntu̠ namak­lhti̠­nana caca̠­ma̠akpi­tzini hua̠nti̠ lak­li̠­ma̠x­kení̠n la̠qui̠ chuná huix naka­lhi̠ya cumu la̠ min­tumi̠n antá nac akapú̠n. Acxni̠ chú chuná nat­la­hua­ko̠ya la̠li̠­huán natam­pa­raya la̠qui̠ huix na̠ naquis­ta̠­la­niya. \p \v 22 Pero acxni̠ a̠má kahuasa káx­matli hua̠ntu̠ hua­ní­calh luu xli̠­ca̠na cha̠­li̠­pu­hua̠na̠ alh porque xlá luu rico xuani̠t. \p \v 23 Jesús chiné ca̠huá­nilh xdis­cí­pulos: \p —Aquit laca­tancs cca̠­hua­niyá̠n pi̠ luu tuhua xla­cata lac­rrico nata­ta­nu̠­ya̠chá nac xta­péksi̠t Dios. \v 24 Huata ni̠ xatuhua xtá­nu̠lh tantum camello nac xtzan li̠tzapan, pero hua̠ntu̠ xla­ca­tacán lac­rrico ni̠lay cati­ta­ta­nu̠chá nac xta­péksi̠t Dios. \p \v 25 Acxni̠ a̠ma̠ko̠lh xdis­cí­pulos takáx­matli xta­chu­huí̠n luu cacs tali̠­la­cáhua y tzú­culh tala̠­ka­lhas­quín sac­stucán: \p —¿Tícu chi̠nchú luu nalak­ma̠xtuy xli̠s­tacni? \p \v 26 Jesús ca̠lak­lá­ca̠lh y chiné ca̠huá­nilh: \p —Xli̠­ca̠na pi̠ hua̠ntu̠ xla­ca­tacán lac­chix­cu­huí̠n ni̠lay tama̠t­la̠nti̠y hua̠ntu̠ aquit cqui­lhuama, pero hua̠ntu̠ xla­cata Dios ni̠para pu̠lactum huí hua̠ntu̠ nalac­pu­hua­ná̠tit para ni̠lay tla­huay. \p \v 27 Pedro chiné huá­nilh: \p —Ma̠kalh­ta­hua­ke̠ná, aquinín hua̠k cak­xtek­ma­ka­ni̠­táhu hua̠ntu̠ xac­ka­lhi̠­yá̠hu caj xpa̠­la­cata cumu huix cca̠s­ta̠­la­ni­ni̠tán, pus ¿túcu chi̠nchú naquin­ca̠­ma̠x­qui̠­caná̠n aca­li̠stá̠n? \p \v 28 Jesús ca̠kálh­ti̠lh: \p —Aquit xli̠­ca̠na cca̠­hua­niyá̠n pi̠ acxni̠ nalak­chá̠n quilh­ta­macú acxni̠ xli̠­hua̠k hua̠ntu̠ anán uú nac ca̠quilh­ta­macú hua̠k nali̠­taxtuy cumu la̠ xasa̠sti, acxni̠ chú aquit Xata­lac­sacni Chixcú nac­ta­hui­la­ya̠chá nac xali̠­la­káti̠t qui­lac­tá­hui̠lh hua̠ntu̠ huí nac quim­pu̠­ma̠­peksí̠n, y chi̠nchú hui­xinín hua̠nti̠ anka­lhi̠ná qui­la̠s­ta̠­la­ni­ma̠­náhu pus hui­xinín na̠ naka­lhi̠­yá̠tit milac­ta­hui̠lhcán hua̠ntu̠ huí akcu̠tiy lac­tá­hui̠lh la̠qui̠ chuná hui­xinín namak­ma̠­pek­si̠­yá̠tit a̠má pu̠lac­cu̠tiy xapu̠­la­tama̠n Israel hua̠ntu̠ luu pu̠lh tica̠­ma̠­la­ca­tzu­quí̠­calh. \v 29 Y xli̠­pu̠tum hua̠nti̠ taak­xtek­makani̠t xchiccán, osuchí xna­ta̠­lancán, para xtla̠tcán xa̠huá xtzicán, chuná para xpusca̠t osuchí xca­maná̠n, na̠chuná para taak­xtek­makani̠t xpu̠­cux­tucán caj xpa̠­la­cata pi̠ aquit quin­ta­sta̠­la­nini̠t y quin­ta­li̠­pa̠­huani̠t, la̠ta pu̠la­ca­tunu hua̠ntu̠ akxtek­makani̠t qui̠­taxtuy napu̠­xo­ko­nicán y hasta aka­tunu ciento li̠huacay la̠ta namak­lhti̠­nam­paray, y xa̠huachí a̠má cris­tianos namak­lhti̠nán a̠má latáma̠t hua̠ntu̠ ne̠c­xnicú lak­sputa. \v 30 Pus lhu̠hua lac­ta­li̠­pa̠hu cris­tianos hua̠nti̠ la̠nchú luu tama­ca­pu̠­la­má̠­nalh, aca­li̠stá̠n huata xlacán a̠huatá tahui­lá̠­nalh nahuán; y lhu̠hua hua̠nti̠ la̠nchú ni̠tu̠cu xka­satcán tali̠­taxtuy luu a̠huatá taqui̠­tax­tu­má̠­nalh, pero acxni̠ chú a̠má quilh­ta­macú huata pu̠lh huá naca̠­ma̠x­qui̠cán xpu̠­ta­hui̠lhcán nac akapú̠n. \c 20 \s1 Xatakalhchuhuí̠n cha̠tum patrón hua̠nti̠ catu̠hua hora ca̠pútzalh xtasa̠cua \p \v 1 ’Amá xasa̠sti xta­péksi̠t Dios hua̠ntu̠ ma̠la­ca­tzu­qui̠ma, luu xta̠­chuná qui̠­taxtuy cumu la̠ cha̠tum chixcú xpu̠­chiná aktum lanca pú̠cuxtu hua̠nti̠ alh ca̠pu­tzay laca­tzi̠sa xta­sa̠­cuá̠n la̠qui̠ nataán tapuxniy xachá̠n xuvas. \v 2 Xlá ca̠qui̠­mác­lalh maka­pi­tzí̠n hua̠nti̠ xtas­cuj­putún y ca̠ta̠­la­cá̠x­lalh xla­cata naca̠­li̠­ma̠s­ka­hui̠y aktum denario tumi̠n caj la̠ta tan­tacú natas­cuja, aca­li̠stá̠n chú ca̠má­ca̠lh nac xca̠­tu­huá̠n la̠qui̠ antá natas­cuja. \v 3 Caj li̠puntzú tax­tupá a̠má chixcú ma̠x cumu ca̠mak­na­ja̠tza hora, y na̠chuná ca̠ucxilhpá maka­pi­tzí̠n lac­chix­cu­huí̠n hua̠nti̠ na̠ caj chu­natá xta­la­hui­lá̠­nalh nac plaza y ni̠tu̠ xta­li̠s­cuj­má̠­nalh. \v 4 Xlá ca̠huá­nilh: “¡Kahua, hui­xinín na̠ capim­pítit nac quin­ca̠­tu­huá̠n y antá cas­cújtit, ni̠tu̠ capu­huántit aquit nac­ca̠­ma̠x­qui̠yá̠n min­tas­kahucán hua̠ntu̠ lak­chá̠n!” Pus xlacán na̠ táalh tas­cuja. \v 5 Amá patrón taca̠xpá ma̠x cumu tas­túnut y aca­li̠stá̠n chú na̠ ampá cumu ca̠mak­tutu hora, y na̠chuná ca̠qui̠­pu­tzapá xta­sa̠­cuá̠n hua̠nti̠ natas­cuja nac xca̠­tu­huá̠n. \v 6 Acxni̠ chú lak­cha̠mpá ca̠mak­qui­tzis hora la̠ta aya ko̠ta­nu̠ko̠y xla̠ ampá nac plaza y na̠chuna li̠túm ca̠ucxilhpá maka­pi­tzí̠n lac­chix­cu­huí̠n hua̠nti̠ caj chu­natá xta­hui­lá̠­nalh y ni̠tu̠ xta­li̠s­cuj­má̠­nalh. Xlá ca̠huá­nilh: “¿Túcu la̠n­tamá xpa̠­la­cata caj luu chu­natá lahui­látit tan­tacú y ni̠tu̠ li̠­scuj­pá̠tit?” \v 7 Xlacán takalh­tí̠­nalh: “Porque eé quilh­ta­macú ni̠ti̠ quin­ca̠­ma̠x­qui̠­ni̠tán li̠ta­scújut.” Amá patrón chiné ca̠huá­nilh: “Cumu para luu xli̠­ca̠na scuj­pu­tu­ná̠tit la̠li̠­huán capim­pítit nac quin­ca̠­tu­huá̠n la̠qui̠ antá nas­cu­já̠tit, y ni̠tu̠ capu­huántit porque aquit nac­ca̠­ma̠s­ka­hui̠yá̠n hua̠ntu̠ ca̠lak­cha̠ná̠n mili̠­tas­cu­jutcán.” \p \v 8 ’Acxni̠ chú aya ca̠puc­suanko̠lh, a̠má patrón chiné huá­nilh hua̠nti̠ xca̠­ma̠­mak­ta­kalhni̠y xta­sa̠­cuá̠n: “La̠li̠­huán caca̠­ta­sani quin­ta­sa̠­cuá̠n y caca̠­ma̠s­kahui, pero pu̠lh huá caca̠­ma̠s­kahui hua̠nti̠ a̠huatá tachini̠t la̠qui̠ chú a̠huatá naca̠­ma̠s­ka­hui̠ya hua̠nti̠ aya tan­tacuá tas­cuj­má̠­nalh.” \v 9 Acxni̠ tata­la­ca­tzú­hui̠lh a̠máko̠lh tasa̠­cuá̠n hua̠nti̠ xta­tzu­cuni̠t tas­cuja ma̠x cumu a las cinco de la tarde pus la̠ta cha̠­tunu tasa̠­cuá̠n tzú­culh tamaklh­ti̠nán aka­tunu denario tumi̠n hua̠ntu̠ xca̠­li̠­ma̠s­ka­hui̠­má̠­calh tan­tacú xla­cata. \v 10 Y chi̠nchú acxni̠ xaa̠hua­tiyá tzú­culh tata­la­ca­tzu­hui̠y a̠ma̠ko̠lh tasa̠­cuá̠n hua̠nti̠ tzi̠saj tuncán xta­tzu­cuni̠t tas­cuja xlacán tzú­culh talac­pu­huán pi̠ ma̠x a̠tzinú luu lhu̠hua naca̠­ma̠x­qui̠cán xtas­kahucán, pero ni̠tu̠ ca̠ma̠­li̠­hua­qui̠­ní­calh huata na̠ chu­na­tiyá aka­tunu denario ca̠ma̠x­quí̠­calh xtas­kahucán. \v 11 Acxni̠ chú xlacán tamaklh­ti̠­nan­ko̠lh taúcxilhli pi̠ na̠ chu­na­tiyá, tzú­culh tali̠­ma̠aklhu̠­hui̠y xpat­roncán. \v 12 Chiné tahuá­nilh: “Uma̠­ko̠lh maka­pi­tzí̠n hua̠nti̠ a̠huatá tachilh y caj xma̠n aktum hora tás­cujli, ¿túcu chú xpa̠­la­cata na̠ chu­na­tiyá ca̠ma̠s­ka­huí̠pa̠t cumu lá̠ aquinín qui­la̠­ma̠s­ka­hui̠­ma̠­náhu ma̠squi aquinín tan­tacú xacak­sti̠­pu̠ani̠­ni̠­táhu chi­chiní, la̠n ckalh­pu̠­tí̠hu y na̠ luu la̠n clhca̠cui?” \v 13 Amá patrón chiné kálh­ti̠lh cha̠tum tasa̠cua hua̠nti̠ luu xma̠aklhu̠­hui̠ma: “Amigo, aquit ni̠tu̠ cak­ska­hui­mak­lhti̠má̠n min­tas­kahu. ¿Lácu pi̠ niaj pa̠s­taca pi̠ hua­tiyá aktum denario cta̠­la­ca̠x­la­ni̠tán nac­ma̠s­ka­hui̠yá̠n? ¿Túcu chi̠nchú luu hua­nípa̠t la̠ta aklhu̠­hua̠t­námpa̠t? \v 14 Pus huata mejor caj cachi­patá min­tumi̠n y capittá nac mín­chic. Porque aquit na̠chuná cca̠­ma̠s­ka­hui̠­putún u̠ma̠ko̠lh cris­tianos hua̠nti̠ a̠huatá tachilh chuná cumu la̠ huix cma̠s­ka­hui̠­ni̠tán. \v 15 ¿Lácu huix lac­pu­huana pi̠ ni̠lay cli̠t­la­huay quin­tumi̠n hua̠ntu̠ aquit tla̠n clac­pu­huán? ¿Osuchí huá qui­li̠­si̠­tzi̠­niya caj qui­lak­ca­tza­niya cumu aquit tla̠n cca̠­ca­tzi̠niy cris­tianos?” \p \v 16 ’Aquit laca­tancs cca̠­hua­niyá̠n pi̠ chuná naqui̠­taxtuy nac xla­catí̠n Dios, lhu̠hua hua̠nti̠ la̠nchú tama­ca­pu̠­la­má̠­nalh huata aca­li̠stá̠n xlacán a̠huatá tamaca­sta̠­la­má̠­nalh nahuán, y lhu̠hua hua̠nti̠ la̠nchú a̠huatá taqui̠­tax­tu­má̠­nalh, a̠má quilh­ta­macú huata xlacán luu tama­ca­pu̠­la­má̠­nalh nahuán. \s1 Jesús li̠chuhui̠namparay pi̠ namakni̠cán \r (Marcos 10.32‑34; Lucas 18.31‑34) \p \v 17 Acxni̠ Jesús aya xtla̠­huama nac tiji xama nac Jeru­salén xlá tunuj cá̠le̠lh xdis­cí­pulos tzinú laka­mákat y chiné ca̠huá­nilh: \p \v 18 —Hui­xinín catzi̠­yá̠tit pi̠ ama̠­náhu nac Jeru­salén; pus na̠ luu caca­tzí̠tit pi̠ antá aquit naquin­chi­pacán naqui­ma­ca­ma̠s­ta̠cán nac xla­ca­ti̠ncán xana­puxcun cura xa̠huá xma̠­kalh­ta­hua­ke̠­nacán judíos y chuná chú nata­li̠­lac­chu­hui̠nán la̠ta lácu naqui­mak­ni̠cán. \v 19 Aca­li̠stá̠n chú xlacán naquin­ta­ma­ca­ma̠s­ta̠­paray nac xla­ca­ti̠ncán a̠ma̠ko̠lh lac­chix­cu­huí̠n hua̠nti̠ uú tama̠­pek­si̠nán hua̠nti̠ tata­peksi̠y nac Roma y ni̠ judíos, huata chú xlacán la̠n naquin­ta­li̠­ka­ma̠nán, naquin­ta­hui­li̠niy y hasta naquin­ta­pe­kex­to­ko­huacay nac cruz; pero ma̠squi chuná caj xliaktutu quilh­ta­macú aquit nac­la­cas­ta­cuanam­paray nac ca̠li̠ní̠n. \s1 Xtzí San­tiago y Juan li̠squiniy Jesús catlahuánilh aktum li̠tlá̠n \r (Marcos 10.35‑45) \p \v 20 Huata na̠ acxni­tiyá chú a̠má quilh­ta­macú xpusca̠t Zebedeo ca̠ta̠­ta­la­ca­tzú­hui̠lh anta­nícu xyá Jesús a̠má cha̠tiy xla­ka­huasán hua̠nti̠ xca̠­hua­nicán San­tiago y Juan. Xlá laka­ta­tzo­kós­talh nac xla­catí̠n la̠qui̠ nas­quiniy aktum lanca li̠tlá̠n. \v 21 Jesús kalhás­quilh: \p —¿Túcu huix laca­squina xac­tlá­hualh caj hua̠ntu̠ mila­cata? \p Xlá chiné huá­nilh: \p —Cat­lahua aktum lanca li̠tlá̠n, acxni̠ huix natzu­cuya ma̠pek­si̠­nana cumu la̠ lanca rey, xtáhui cha̠tum quin­ka­huasa nac mim­pek­stácat y cha̠tum nac mim­pek­xuqui la̠qui̠ lac­xtum nata­ta̠­ma̠­pek­si̠­naná̠n. \p \v 22 Huata Jesús chiné kálh­ti̠lh: \p —Xli̠­ca̠na pi̠ ni̠para tzinú catzi̠ya hua̠ntu̠ ca̠ta̠s­químpa̠t min­camán. ¿Lácu pi̠ tla̠n hui­xinín nata̠­ya­ni­yá̠tit nac a̠má lanca tapa̠tí̠n hua̠ntu̠ aquit cámaj pa̠ti̠y? \p Xlacán takalh­tí̠­nalh: \p —Clac­pu­hua­ná̠hu pi̠ ma̠x tla̠n nac­ta̠­ya­ni­yá̠hu. \p \v 23 Jesús ca̠kálh­ti̠lh: \p —Xli̠­ca̠na xlá pi̠ tla̠n nata̠­ya­ni­yá̠tit porque hui­xinín juerza antá pim­pá̠tit ti̠tax­tu­ni­yá̠tit eé tapa̠tí̠n hua̠ntu̠ aquit cámaj pa̠ti̠y; pero hua̠nchú la̠ta hui­xinín lacas­qui­ná̠tit nac­ca̠­ma̠x­qui̠yá̠n milac­ta­hui̠lhcán nac quim­pa̠xtú̠n antá nac quim­pu̠­ma̠­peksí̠n la̠qui̠ nata­hui­la­yá̠tit cha̠­tunu pa̠x­tu̠tu, pus aquit laca­tancs cca̠­hua­niyá̠n pi̠ ni̠ que̠cstu cca­tzi̠y xla­cata nac­ca̠­ma̠x­qui̠yá̠n, huata huá xlá catzi̠y Quin­tla̠t hua̠nti̠ xlá ca̠lac­sacni̠t naca̠­ma̠x­qui̠y. \p \v 24 Acxni̠ chú a̠ma̠ko̠lh xa̠ka­lha­cá̠hu xta̠­dis­cí­pu­loscán takáx­matli hua̠ntu̠ xlacá̠n xtas­qui­má̠­nalh huata mejor caj tasi̠­tzí̠­nilh a̠ma̠ko̠lh cha̠tiy li̠na­ta̠lán. \v 25 Pero Jesús ca̠ta­sá­nilh y chiné ca̠huá­nilh: \p —Hui­xinín catzi̠­yá̠tit xla­cata pi̠ hua̠nti̠ tapuxcún nac aktum ca̠chi­quí̠n xlacán antá tama̠­pek­si̠nán ca̠ta cumu la̠m­para huá xpu̠­chi­nacán hua̠ntu̠ antá anán, y hua̠nchú ti̠ lac­lanca lac­ta­li̠­pa̠hu ma̠pek­si̠­naní̠n xlacán luu tli­hueke tahuili̠y xli̠­ma̠­pek­si̠ncán. \v 26 Pero hua̠ntu̠ mila­ca­tacán ni̠chuná cati­qui̠­táx­tulh. Porque hua̠nti̠ luu tali̠­pa̠hu li̠tax­tu­putún mejor huata caj caca̠­li̠­ma­cuánilh xa̠maka­pi­tzí̠n y cat­lá­hualh hua̠ntu̠ xlacán nata­li̠­ma̠­peksi̠y xcompañeros. \v 27 Y na̠chuná para tax­tu­ya̠chá cha̠tum la̠ hui­xinín hua̠nti̠ ca̠ma̠­pek­si̠­putún xa̠maka­pi­tzí̠n xcompañeros xta̠­chuná cumu lá xapuxcu, huata xlá luu mini̠niy nali̠­taxtuy cumu la̠ cha̠tum tasa̠cua hua̠nti̠ na̠ caj naka­lha­kax­mat­ni̠nán hua̠ntu̠ nali̠­ma̠­pek­si̠cán. \v 28 Xta̠­chuná cumu la̠ aquit Xata­lac­sacni Chixcú ni̠ huá clak­mini̠t nac ca̠quilh­ta­macú la̠qui̠ caj naqui­li̠­ma­cuanicán, huata huá clak­mini̠t la̠qui̠ chuná nac­ca̠­li̠­ma­cuaniy xa̠maka­pi­tzí̠n, y na̠chuna li̠túm la̠qui̠ aquit nac­ma­ca­ma̠sta̠y qui­la­táma̠t xpa̠­la­cata pi̠ tla̠n nac­ca̠­pa̠­la­ka­xo­ko̠nún xla­ta­ma̠tcán lhu̠hua cris­tianos. \s1 Jesús ca̠ma̠tla̠nti̠y cha̠tiy lakaxo̠kó̠n lacchixcuhuí̠n \r (Marcos 10.46‑52; Lucas 18.35‑43) \p \v 29 Acxni̠ aya xta­cha̠ni̠t nac xaca̠­chi­quí̠n Jericó y aya xta­ti̠­pun­tax­tu­má̠­nalh luu lhu̠hua cris­tianos ta­sta̠­lá­nilh Jesús. \v 30 Y antá luu nac xquilhpá̠n tiji xta­hui­lá̠­nalh cha̠tiy laka­xo̠ko. Acxni̠ u̠ma̠ko̠lh lac­chix­cu­huí̠n takáx­matli pi̠ hua̠ Jesús xti̠­tax­tuma xlacán chiné taqui­lhá­nilh: \p —¡Quim­pu̠­chi­nacán Jesús, huix xli̠­ta­la­ka­pasni rey David, luu cat­lahua li̠tlá̠n caqui­la̠­la­ka­lha­máhu! \p \v 31 Maka­pi­tzí̠n cris­tianos tala­ca­quílh­ni̠lh la̠qui̠ cacs cata­táhui y ni̠ ma̠rí cataakax­cu­lí­nilh, pero xlacán ni̠ cuentaj tat­lá­hualh hua̠ntu̠ xca̠­hua­ni­má̠­calh huata li̠huaca palha tzú­culh taqui­lhaniy Jesús: \p —¡Jesús xli̠­ta­la­ka­pasni rey David, cat­lahua li̠tlá̠n caqui­la̠­la­ka­lha­máhu! \p \v 32 Jesús tachó­kolh y ca̠ta­sá­nilh a̠ma̠ko̠lh cha̠tiy laka­xo̠kó̠n lac­chix­cu­huí̠n y chiné ca̠ka­lhás­quilh: \p —¿Túcu lacas­qui­ná̠tit aquit nac­tla­huay caj mim­pa̠­la­ca­tacán? \p \v 33 Xlacán takalh­tí̠­nalh: \p —Quim­pu̠­chi­nacán, aquinín cla­cas­qui­ná̠hu pi̠ na̠ tla̠n xac­la­ca­hua̠­na­náhu. \p \v 34 Jesús luu xli̠­ca̠na ca̠la­ka­lhá­malh y caj la̠ta ca̠li̠­la­ca­chí­palh xmacán nac xla­kas­ta­pucán acxni­tiyá chú luu li̠huana̠ cá̠x­lalh xla­kas­ta­pucán y tla̠n tala­ca­huá̠­nalh. Aca­li̠stá̠n chú xlacán na̠ ta­sta̠­lá­nilh Jesús. \c 21 \s1 Jesús chá̠n nac xaca̠chiquí̠n Jerusalén \r (Marcos 11.1‑11; Lucas 19.28‑40; Juan 12.12‑19) \p \v 1 Acxni̠ chú aya xta­cha̠­má̠­nalh nac xaca̠­chi­quí̠n Jeru­salén, pu̠lh antá tácha̠lh nac aktum ca̠chi­quí̠n hua̠ntu̠ hua­nicán Bet­fagé, y antá chú tamak­xtek­ke̠lh nac aktum ke̠stí̠n hua̠ntu̠ hua­nicán Cerro de los Olivos. Acxni̠ chú antá xta­hui­la̠­nanchá, Jesús ca̠má­ca̠lh cha̠tiy xdis­cí­pulos \v 2 y chiné ca̠huá­nilh: \p —La̠li̠­huán capim­pítit nac a̠má actzu ca̠chi­quí̠n hua̠ntu̠ a̠tasi­yu­ya̠chá y antá nama̠­nok­lhu­yá̠tit pi̠ chi̠­ya̠­hua­cani̠t tantum xatzí burro nac xtan­quilhtí̠n chiqui, y na̠ antá chú ta̠láyaj nahuán cskata a̠má burro. Pus hui­xinín la̠li̠­huán nax­cu­tá̠tit tamá burro y nali̠­ta­ná̠tit antá la̠ u̠cuí. \v 3 Y para tícu naca̠­hua­niyá̠n: “¿Túcu li̠la­yá̠tit xcu­tá̠tit?”, hui­xinín cahua­nítit pi̠ Mim­pu̠­chi­nacán mac­la­cas­quim­putún, pero palaj tuncán napu̠s­pit­paray. \p \v 4 Huá u̠má chuná lí̠lalh la̠qui̠ chuná hua̠k li̠kan­táx­tulh hua̠ntu̠ títzokli cha̠tum pro­feta nac xlibro anta­nícu chiné huán: \q1 \v 5 Cahua­nítit xli̠­hua̠k cris­tianos hua̠nti̠ tahui­lá̠­nalh nac xaca̠­chi­quí̠n Jeru­salén: \q1 “Caucxílhtit mireycán porque la̠nchú ca̠lak­mimá̠n, \q1 pero xli̠­ca̠na pi̠ ni̠para tzinú xlá lanca maklh­ca­tzi̠cán, \q1 y na̠ ni̠para laca­ta̠­qui̠nán, \q1 porque caj tantum actzu burro pu̠mima, \q1 xli̠­ca̠na pi̠ huá pu̠mima tantum burro cskata tantum xatzí burro hua̠ntu̠ ma̠cu­ca̠­ni̠cán.” \p \v 6 Ama̠­ko̠lh dis­cí­pulos táalh y chuná xlacán tat­lá­hualh hua̠ntu̠ xca̠­hua­nini̠t Jesús. \v 7 Caj li̠puntzú talí̠­milh a̠má xatzí burro xa̠huá cskata; acxni̠ chú tali̠­ke̠t­la­pá­nilh clha­ka̠tcán Jesús ke̠táhui. \v 8 Luu lhu̠hua cris­tianos xta­mini̠t tapa̠x­toka y maka­pi­tzí̠n hasta tzú­culh tata­rami̠y clha­ka̠tcán nac tiji, y maka­pi­tzí̠n xta­ca̠­má̠­nalh xmak­xpi̠ní̠n quihui y na̠ tata­rá­mi̠lh nac tiji. \v 9 Xli̠­hua̠k cris­tianos hua̠nti̠ xta­pu̠­la­má̠­nalh xa̠huá hua̠nti̠ xta­sta̠­la­má̠­nalh chiné tzú­culh tama̠­ca̠­tasi̠y: \p —¡Cama̠x­quí̠hu cá̠cni̠t eé xli̠­ta­la­ka­pasni xamaká̠n rey David! ¡Cala­ka­chix­cu­huí̠hu Dios caj xpa̠­la­cata hua̠ntu̠ xlá tla­huama! \p \v 10 Acxni̠ Jesús tanu̠chá nac Jeru­salén lhu̠hua cris­tianos tzú­culh talak­lhpe̠­cuán y tzú­culh tala̠­ka­lhas­quín: \p —¿Tícu u̠má chixcú hua̠nti̠ chilh la̠nchú? \p \v 11 Maka­pi­tzí̠n cris­tianos chiné xta­kalh­tí̠nán: \p —Huá eé pro­feta Jesús hua̠nti̠ xalac Naza­ret cxmu­ni­cipio Gali­lea. \s1 Jesús ca̠tlakaxtuy sta̠naní̠n nac lanca pu̠siculan \r (Marcos 11.15‑19; Lucas 19.45‑48; Juan 2.13‑22) \p \v 12 Aca­li̠stá̠n chú Jesús tanu̠chá nac lanca xpu̠­si­culan Dios y acxni̠ xlá úcxilhli pi̠ xtza­macán tzú­culh ca̠pu̠t­la­kaxtuy hua̠nti̠ antá xta­sta̠­na­má̠­nalh chu hua̠nti̠ xta­ta­ma̠­hua­na­má̠­nalh nac pu̠si­culan. Ca̠ma̠k­pu̠s­pít­nilh xme­sajcán hua̠nti̠ xta­lak­pa­li̠­má̠­nalh xtu­mi̠ncán cris­tianos, y na̠chuná ca̠t­la­huá­nilh csil­lajcán hua̠nti̠ xta­sta̠­má̠­nalh pa­lomas. \v 13 Acxni̠ chuná ca̠t­la­hua­ko̠lh chiné ca̠huá­nilh: \p —Nac xta­chu­huí̠n Dios hua̠ntu̠ tatzok­ta­hui­lani̠t nac li̠kalh­ta­huaka chiné huán lacatum: “Umá quín­chic luu caj huá nali̠­ma̠x­tucán pi̠ antá naquinkalhtahuakanicán”; pero huata hui­xinín aya li̠ma̠x­tu­ni̠­tátit cumu la̠ xpu̠­ta­tzek­nicán kalha̠­naní̠n. \p \v 14 Antá chú nac pu̠si­culan tuncán tzú­culh talak­ta­la­ca­tzu­hui̠y antaní xyá Jesús maka­pi­tzí̠n lac­chix­cu­huí̠n hua̠nti̠ xta­la­ka­xo̠kó̠n, chu hua̠nti̠ xta­lac­lu̠n­tu̠­hua­nani̠t la̠qui̠ Jesús naca̠­ma̠t­la̠nti̠y, y xli̠­ca̠na pi̠ hua̠k ca̠ma̠t­lá̠n­ti̠lh. \v 15 Huá chú eé xta­scújut hua̠ntu̠ tlá­hualh Jesús acxni̠ taúcxilhli xana­puxcún cura xa̠huá xma̠­kalh­ta­hua­ke̠­nacán judíos, y na̠chuná chú xta­kax­mata la̠ta lácu lactzu camán xta­ma̠­ca̠­ta­si̠­má̠­nalh nac pu̠si­culan y chiné xta­huán: “¡Cama̠x­quí̠hu cá̠cni̠t eé xli̠­ta­la­ka­pasni xamaká̠n rey David hua̠nti̠ mini̠t la̠nchú!”, a̠ma̠ko̠lh lac­chix­cu­huí̠n ni̠para tzinú tama̠t­lá̠n­ti̠lh y luu li̠pe̠cua la̠ta tasí̠­tzi̠lh. \v 16 Pus huá xpa̠­la­cata tali̠­lák­milh Jesús y chiné tahuá­nilh: \p —¡Kahua! ¿Lácu pi̠ ni̠ kax­pátpa̠t hua̠ntu̠ u̠ma̠ko̠lh lactzu camán taqui­lhuamá̠­nalh? \p Jesús ca̠kálh­ti̠lh: \p —¡Pero lácu chú ni̠ nac­kax­mata, pus ckax­matma! Pero lácu pi̠ nia̠ li̠kalh­ta­hua­ka­yá̠tit hui­xinín hua̠ntu̠ tatzok­ta­hui­lani̠t xta­chu­huí̠n Dios nac li̠kalh­ta­huaka anta­nícu chiné huán: \q1 Huix chuná ca̠ma̠x­qui̠­ni̠ta tala­ca­pa̠s­tacni hua̠nti̠ cajcu lactzu camán \q1 xa̠huá hua̠nti̠ tatzi­qui̠ycú, \q1 la̠qui̠ xlacán tla̠n nata­li̠­quilh­tli̠­niyá̠n \q1 kam­pa̠tum li̠la­káti̠t taquilh­tlí̠n hua̠ntu̠ nata­li̠­la­ka­chix­cu­hui̠yá̠n. \p \v 17 Acxni̠ chuná ca̠hua­ni­ko̠lh xlá ca̠ak­xtek­yá̠­hualh y antá alh nac aktum ca̠chi­quí̠n hua̠ntu̠ hua­nicán Betania, antá chú lak­tun­cu­huichá a̠má tzi̠sní. \s1 Jesús ma̠sca̠cay akatum xaquihui higo hua̠ntu̠ ni̠tu̠ xkalhi̠y xtahuácat \r (Marcos 11.12‑14, 20‑26) \p \v 18 Li̠cha̠lí luu laca­tzi̠sa acxni̠ Jesús xama̠pá nac Jeru­salén xlá tzú­culh tzincsa. \v 19 Juerza laka­mákat tzinú la̠ta nac tiji úcxilhli pi̠ xya̠chá akatum xaquihui higo xlá la̠li̠­huán lak­ta­la­ca­tzú­hui̠lh pero ni̠tu̠cu mac­lá­nilh xta­huácat a̠má quihui huata caj xma̠nhuá xapalhma ke̠tum xta̠ya. Jesús chiné huá­nilh: \p —¡Aquit cla­cas­quín pi̠ niajpara maktum cati­ta­huá­calh min­ta­huácat! \p Acxni̠ chuná hua­ni­ko̠lh a̠má quihui tuncán sca̠cli. \v 20 Acxni̠ xdis­cí­pulos taúcxilhli hua̠ntu̠ xlá tlá­hualh luu xli̠­ca̠na cacs tali̠­la­cáhua y chiné taka­lhás­quilh Jesús: \p —Ma̠kalh­ta­hua­ke̠ná, ¿lácu la̠ a̠má tlahua xla­cata pi̠ tuncán sca̠cli a̠má xaquihui higo hua̠ntu̠ laca­quilhni? \p \v 21 Jesús ca̠huá­nilh: \p —Aquit xli̠­ca̠na laca­tancs cca̠­hua­niyá̠n pi̠ para hui­xinín xli̠­ca̠na luu xli̠­pa̠­huántit Dios y ni̠ aka­tiyuj xlátit para xlac­pu­huántit pi̠ túcu ni̠lay tla­huay Dios nac mila­ta­ma̠tcán, pus ni̠ caj xma̠nhuá xtla­huátit hua̠ntu̠ la̠nchú ctla­hua­nini̠t eé xaquihui higo huata hasta na̠ tla̠n xuanítit a̠má ke̠stí̠n: “Cata­ke̠nu antá la̠ huila y antá capit taju̠ya nac pupunú”, luu xli̠­ca̠na pi̠ chuná xqui̠­táx­tulh. \v 22 Y la̠tachá túcu hui­xinín nas­qui­ni­yá̠tit Dios acxni̠ nat­la­hua­yá̠tit ora­ción, luu laca­tancs cca̠­hua­niyá̠n pi̠ hua̠k namak­lhti̠­na­ná̠tit cumu para luu xli̠­ca̠na li̠pa̠­hua­ná̠tit. \s1 Jesús kalhi̠y lanca li̠ma̠peksí̠n \r (Marcos 11.27‑33; Lucas 20.1‑8) \p \v 23 Jesús tanu̠­pa­rachá nac lanca xpu̠­si­culan Dios nac Jeru­salén y acxni̠ xlá xca̠­ma̠­kalh­chu­hui̠­ni̠ma cris­tianos talak­ta­la­ca­tzú­hui̠lh maka­pi­tzí̠n xana­puxcún cura xa̠huá lak­ko̠­lu­tzi̠nni judíos hua̠nti̠ xta­ma̠­pek­si̠nán; y chiné taka­lhás­quilh: \p —Xli̠­hua̠k hua̠ntu̠ huix tlahua uú nac pu̠si­culan acxni̠ ca̠pu̠t­la­kax­tu­ko̠ya sta̠­naní̠n, ¿tícu ma̠x­qui̠­ni̠tán li̠ma̠­peksí̠n chuná nat­la­huaya? \p \v 24 Jesús chiné ca̠kálh­ti̠lh: \p —Aquit na̠ cka­lhi̠y aktum tachu­huí̠n hua̠ntu̠ cca̠­ka­lhas­quim­pu­tuná̠n, pus para hui­xinín tancs naqui­la̠­kalh­ti̠­yá̠hu hua̠ntu̠ nac­ca̠­ka­lhas­quiná̠n pus na̠chuná chú aquit nac­ca̠­hua­niyá̠n tícu qui­ma̠x­qui̠ni̠t li̠ma̠­peksí̠n caj xpa̠­la­cata hua̠ntu̠ ctla­huay. \v 25 Pus caqui­la̠­hua­níhu, ¿tícu li̠ma̠­pék­si̠lh Juan Bau­tista xla­cata naca̠akmunuy cris­tianos? ¿Pi̠ huá Dios, osuchí huá lac­chix­cu­huí̠n? \p Xlacán ni̠naj tuncán takalh­tí̠­nalh, huata caj sac­stucán tzú­culh tala̠­huaniy: \p —Para nahua­ni­yá̠hu pi̠ huá Dios tili̠­ma̠­pék­si̠lh, pus huata xlá naquin­ca̠­hua­niyá̠n: “¿Túcu xpa̠­la­cata chi̠nchú ni̠ li̠ca̠­naj­la­nítit?” \v 26 Y para nahua­ni­yá̠hu pi̠ huá lac­chix­cu­huí̠n tita­li̠­ma̠­pék­si̠lh, na̠ni̠­para chuná ni̠lay, porque luu xli̠­ca̠na la̠n nata­si̠­tzi̠y xli̠­lhu̠hua cris­tianos caj huá tuncán caca̠­li̠­pe̠­cuaníhu, porque xli̠­hua̠k catzi̠cán y ca̠naj­lacán pi̠ Juan huá xli̠­chu­hui̠­nama xta­chu­huí̠n Dios. \p \v 27 Huata chiné tahuá­nilh Jesús: \p —Aquinín ni̠ cca­tzi̠­yá̠hu tícu li̠ma̠­pék­si̠lh xla­cata naakmu­nu̠nún. \p Jesús na̠ chiné ca̠huá­nilh: \p —Pus na̠ni­para aquit cac­ti­ca̠­huanín tícu qui­ma̠x­qui̠ni̠t li̠ma̠­peksí̠n caj xpa̠­la­cata hua̠ntu̠ cca̠t­la­huay. \s1 Xatakalhchuhuí̠n cha̠tiy lakahuasán \p \v 28 Jesús chiné ca̠hua­nipá: \p —Na̠ cakax­pat­pa­rátit hui­xinín eé aktum­li̠túm takalh­chu­huí̠n: Maktum quilh­ta­macú xuí cha̠tum chixcú xlá xta­hui­lá̠­nalh cha̠tiy xla­ka­huasán. Y maktum quilh­ta­macú chiné huá­nilh cha̠tum: “Ta̠ta, la̠li̠­huán capimpi scuja nac quin­ca̠­tu­hua̠ncán anta­nícu la̠n lac­cha̠­ta­hua­cama uvas.” \v 29 Amá kahuasa kalh­tí̠­nalh: “¡Oh que, ni̠ cam­putún!” Pero aca­li̠stá̠n laca­pá̠s­tacli pi̠ ni̠tlá̠n la̠ kálh­ti̠lh xtla̠t y alh scuja nac ca̠tu­huá̠n. \v 30 Aca­li̠stá̠n chú a̠má ko̠lu­tzí̠n hua­nipá cha̠­tum­li̠túm xka­huasa xla­cata pi̠ na̠ caalh scuja. Amá kahuasa kalh­tí̠­nalh: “¡Oh, ni̠tu̠ capú­huanti papá, aquit xlá nacán scuja!” Pero ma̠squi chuná huá, huata xlá ni̠ alh. \p \v 31 Aca­li̠stá̠n chú Jesús ca̠ka­lhás­quilh a̠ma̠ko̠lh cris­tianos: \p —¿Xatícu hui­xinín lac­pu­hua­ná̠tit la̠ta xli̠­cha̠­tiycán a̠ma̠ko̠lh laka­huasán tlá­hualh hua̠ntu̠ xla­cas­quín nali̠s­cujcán a̠má ko̠lu­tzí̠n? \p Cris­tianos takalh­tí̠­nalh: \p —Hua̠nti̠ pu̠lh hua­ní­calh caalh scuja. \p Jesús chiné ca̠huá­nilh: \p —Luu xli̠­ca̠na pi̠ chuná chú qui̠­tax­tuma nac mila­ta­ma̠tcán, porque aquit laca­tancs cca̠­hua­niyá̠n pi̠ huata huá hua̠nti̠ hui­xinín ni̠tu̠ ca̠liucxi­lhá̠tit cumu la̠ a̠ma̠ko̠lh xma̠­la­ka­xo­ke̠­naní̠n im­pues­tos xa̠huá tama̠­ko̠lh hua̠nti̠ caj xala­ka­hui­tiní̠n lac­pus­ca̠tní̠n, laca­tancs pi̠ pu̠lh huá nata­ta­nu­ya̠chá nac xta­péksi̠t Dios y ni̠xa­chuná hui­xinín. \v 32 Porque qui̠­lachi Juan Bau­tista nac ca̠quilh­ta­macú la̠qui̠ naca̠­hua­niyá̠n la̠ta lácu hui­xinín nala­ta­pa̠­yá̠tit uú nac ca̠quilh­ta­macú, pero ma̠squi chuná hui­xinín ni̠ ca̠naj­la­nítit xta­chu­huí̠n. Pero hua̠nchú ti̠ takáx­matli xta­chu­huí̠n y talak­pá­li̠lh xali̠xcáj­nit xla­ta­ma̠tcán pus huá tama̠­ko̠lh xma̠­la­ka­xo­ke̠­naní̠n im­pues­tos xa̠huá hua̠nti̠ aya xta­lak­tzan­ka̠­ta̠­yani̠t lac­chaján. Ma̠squi hui­xinín na̠ ucxílhtit la̠ta lácu xlacán xta­li̠­pu­hua­má̠­nalh xpa̠­la­cata xta­la̠­ka­lhi̠ncán y xta­lak­pa­li̠­má̠­nalh xla­ta­ma̠tcán hui­xinín ni̠para tzinú lak­pa­lí̠tit xali̠xcáj­nit min­ta­la­ca­pa̠s­tac­nicán xla­cata na̠ naca̠­naj­la­ni­yá̠tit. \s1 Xatakalhchuhuí̠n hua̠nti̠ ni̠ xalacuán tasa̠cuá̠n \r (Marcos 12.1‑12; Lucas 20.9‑19) \p \v 33 ’Na̠ cakax­pat­pa­rátit eé aktum­li̠túm takalh­chu­huí̠n: Maktum quilh­ta­macú cha̠tum chixcú xpu̠­chiná aktum lanca pú̠cuxtu chalh nac xca̠­tu­huá̠n lhu̠hua xali̠­chánat uvas. Luu li̠huana̠ sti­lim­pá­calh, antá lacatzú tlá­hualh aktum xpu̠­chitni hua̠ntu̠ napu̠­lak­chita xuvas acxni̠ nacha̠y, y aca­li̠stá̠n tlá­hualh aktum lanca torre la̠qui̠ antá tla̠n namak­ta­kalhko̠y xli̠­lanca xta­chaná̠n. Acxni̠ chú luu li̠huana̠ li̠s­cuj­ko̠lh xlá ca̠ma̠­cuentáj­li̠lh maka­pi­tzí̠n tasa̠­cuá̠n a̠má lanca xta­chaná̠n, porque xlá alh mákat nac a̠laca­tunu ca̠chi­quí̠n. \v 34 Acxni̠ chú lák­cha̠lh quilh­ta­macú la̠ta tzú­culh cha̠y xuvas, a̠má xpu̠­chiná pú̠cuxtu ca̠má­ca̠lh maka­pi­tzí̠n li̠tum xta­sa̠­cuá̠n la̠qui̠ nataán tatiyay a̠má xata­chitni uvas hua̠ntu̠ xlak­chá̠n porque chuná xca̠­ta̠­la­ca̠x­lani̠t. \v 35 Pero a̠ma̠ko̠lh tasa̠­cuá̠n hua̠nti̠ xta­pu̠s­cuj­má̠­nalh a̠má pú̠cuxtu tachí­palh cha̠tum y la̠n tahui­lí̠­nilh, cha̠tum mak­ní̠­calh y cha̠tum la̠n taliactá­lalh chí­huix. \v 36 Hua̠nti̠ xpu̠­chiná a̠má tachaná̠n xlá ca̠ma­ca̠mpá tlak lhu̠hua xta­sa̠­cuá̠n pero a̠ma̠ko̠lh hua̠nti̠ ni̠ lacuán tasa̠­cuá̠n na̠chuná tat­la­huachá cumu la̠ xca̠t­la­hua­cani̠t maka­pi­tzí̠n. \p \v 37 ’Huata mejor chú ma̠n máca̠lh xka­huasa, porque xlá chiné xlac­pu­huán: “Cumu para huá quin­ka­huasa nac­macá̠n ma̠x juerza nata­la­ca­pu­huaniy y nata­ka­lha­kax­mata hua̠ntu̠ naca̠­huaniy.” \v 38 Pero acxni̠ a̠ma̠ko̠lh tasa̠­cuá̠n taúcxilhli pi̠ huá xka­huasa xpu̠­chiná a̠má pú̠cuxtu, xlacán chiné tzú­culh tala̠­huaniy: “Cha̠­ca­tzi̠ya pi̠ huá eé kahuasa hua̠nti̠ namaka­maklhti̠nán pu̠tum u̠má hua̠ntu̠ aquinín li̠s­cuj­ma̠­náhu, huata mejor camak­ní̠hu la̠qui̠ aquinín naquin­ca̠­ta­mak­xtek­ni­ko̠yá̠n u̠má pú̠cuxtu.” \v 39 La̠li̠­huán huakaj tachí­palh, mákat nac xqui­lhapá̠n pú̠cuxtu tata­mác­xtulh y antá tamák­ni̠lh. \p \v 40 ’Chi̠nchú acxni̠ namín xpu̠­chiná pú̠cuxtu, ¿túcu hui­xinín lac­pu­hua­ná̠tit naca̠t­la­huaniy a̠ma̠ko̠lh tasa̠­cuá̠n hua̠nti̠ ni̠tlá̠n xta­pu­hua̠ncán? \p \v 41 La̠ta xli̠­lhu̠hua cris­tianos takálh­ti̠lh: \p —Pus aquinín clac­pu­hua­ná̠hu pi̠ ni̠ cati­ca̠­ta̠­la­ka­pú­tzalh y naca̠­mak­ni̠ko̠y a̠ma̠ko̠lh tasa̠­cuá̠n hua̠nti̠ ni̠tlá̠n xta­pu­hua̠ncán, y tunu hua̠nti̠ naca̠­ma̠­cuentajli̠y xpu̠­cuxtu hua̠nti̠ tla̠n xta­pu­hua̠ncán tasa̠­cuá̠n hua̠nti̠ nata­ma­ca­ma̠sta̠y xata­chitni uvas acxni̠ natzucuy cha̠y. \p \v 42 Y Jesús chiné ca̠huá­nilh: \p —Hui­xinín ma̠x aya li̠kalh­ta­hua­ka­ni̠­tátit xta­chu­huí̠n Dios hua̠ntu̠ tatzok­ta­hui­lani̠t nac li̠kalh­ta­huaka lacatum chiné huán: \q1 Amá lanca chí­huix hua̠ntu̠ tita­lak­má­kalh tzap­snaní̠n porque tita­lac­púhua pi̠ ni̠tu̠ li̠ma­cuán, \q1 huata la̠nchú huá luu li̠ma­cuama porque huá ani̠t li̠jaxko̠y la̠ta xli̠­lanca chiqui. \q1 Pero huá Quim­pu̠­chi­nacán hua̠nti̠ lac­lhca̠ni̠t xla­cata chuná naqui̠­taxtuy, \q1 la̠qui̠ aquinín caj cacs nali̠­la­ca­hua­ná̠hu la̠ta túcu tla­huani̠t. \m \v 43 Pus huá xpa̠­la­cata cca̠­li̠­hua­niyá̠n pi̠ a̠má mim­pu̠­ta­hui̠lhcán hua̠ntu̠ Dios xca̠­ca̠x­tla­hua­ni­ni̠tán y xca̠­li̠­ka­lhi̠má̠n, naca̠­mak­lhti̠­ca­ná̠tit la̠qui̠ huá chú naca̠­ma̠x­qui̠cán a̠ma̠ko̠lh cris­tianos hua̠nti̠ ni̠chuná tali̠­ca­tzi̠y cumu la̠ a̠ma̠ko̠lh tasa̠­cuá̠n hua̠nti̠ ni̠tlá̠n xta­pu­hua̠ncán y xa̠huachí la̠qui̠ xlacán nata­ma­ca­ma̠sta̠y nac xla­catí̠n Dios hua̠ntu̠ tali̠s­cujni̠t. \v 44 ¡Ah! Y hua̠nchú xpa̠­la­cata a̠má chí­huix, pus cca̠­hua­ni­pu­tuná̠n pi̠ para cha̠tum chixcú naliakchek­xnín, pus luu maktum pi̠ nalac­tuc­xta­huilay, y chi̠nchú para huata huá chí­huix xatícu naacta­ma̠­ya̠chi luu xli̠­ca̠na pi̠ ámaj lak­chi­tami̠y y cumu la̠ pokxni nat­la­huako̠y. \p \v 45 Acxni̠ takax­mat­ko̠lh eé takalh­chu­huí̠n hua̠ntu̠ Jesús xli̠­chu­hui̠­nama, a̠ma̠ko̠lh xana­puxcun cura xa̠huá fariseos tacá­tzi̠lh pi̠ caj xpa̠­la­ca­tacán ma̠squi chuná xlá xli̠­chu­hui̠­nani̠t. \v 46 Xlacán xta­chi̠­le̠m­putún Jesús pero ni̠ juerza tat­la­huá­nilh porque xta­pe̠­cuaniy la̠ta xli̠­lhu̠hua cris­tianos cumu luu lhu̠hua hua̠nti̠ xta­ca̠­najlay pi̠ xli̠­ca̠na Jesús huá xli̠­chu­hui̠­nama xta­chu­huí̠n Dios. \c 22 \s1 Xatakalhchuhuí̠n cha̠tum rey hua̠nti̠ xma̠makaxtokma xkahuasa pero ni̠ talákmilh xtaputza \r (Lucas 14.15‑24) \p \v 1 Jesús tzu­cupaj ca̠li̠­ta̠­kalh­chu­hui̠nán túnuj takalh­chu­huí̠n y chiné ca̠huá­nilh: \p \v 2 —Amá xta­péksi̠t Dios hua̠ntu̠ ma̠la­ca­tzu­qui̠ma uú nac ca̠quilh­ta­macú luu xta̠­chuná qui̠­taxtuy cumu la̠ cha̠tum rey hua̠nti̠ tlá­hualh aktum pu̠pa̠xcua porque xma̠­maka­xtokma xka­huasa. \v 3 Xlá ca̠má­ca̠lh maka­pi­tzí̠n xta­sa̠­cuá̠n xla­cata nataán tahuaniy hua̠nti̠ xca̠­pu­tza­cani̠t xla­cata pi̠ cata­milhá nac pu̠pa̠xcua porque aya xámaj tamaka­xtoka xka­huasa. Pero huata a̠ma̠ko̠lh lac­chix­cu­huí̠n hua̠nti̠ xca̠­pu­tza­cani̠t nata­mak­pa̠x­cuajnán ni̠ tamim­pú­tulh. \v 4 Pero cumu a̠má rey luu xca̠­li̠­pa̠­huán xlá ca̠ma­ca̠mpá tunuj­li̠túm xlac­scujni xla­cata chiné naca̠­hua­nicán: “Caca̠­hua­nítit tama̠­ko̠lh quin­ta­putza xla­cata pi̠ catat­lá­hualh li̠tlá̠n la̠li̠­huán caquin­ta­lák­milh porque aya accha̠ná la̠ta huí tahuá uú nac pu̠ta­maka­xtokni. Aquit aya cca̠­mak­ni̠ni̠t qui­huá̠cax chu xalakkón quin­ta­ka­lhí̠n, y xa̠huachí aya li̠huana̠ ca̠x­tla­hua­cani̠t xala­cuán tahuá.” \v 5 Pero ma̠squi chuná ca̠hua­ní­calh a̠ma̠ko̠lh lac­chix­cu­huí̠n hua̠nti̠ xca̠­pu­tza­cani̠t ni̠ taka­lha­chix­cú­hui̠lh y ni̠ táalh nac pu̠pa̠xcua. Cha̠tum alh nac xca̠­tu­huá̠n y cha̠­tum­li̠túm alh nac xpu̠stá̠n. \v 6 Y maka­pi­tzí̠n caj tali̠­sí̠­tzi̠lh la̠ta xca̠­la­ka­lat­la̠­huancán, huata huakaj tachi­pachá xlac­scujni rey, la̠n tahui­lí̠­nilh, maka­pi­tzí̠n hasta ca̠mak­ní̠­calh. \v 7 Acxni̠ chú a̠má rey cátzi̠lh hua̠ntu̠ xca̠t­la­hua­ni­cani̠t xta­sa̠­cuá̠n xlá luu li̠pe̠cua la̠ta sí̠tzi̠lh y ca̠li̠­ma̠­pék­si̠lh maka­pi­tzí̠n tropa xla­cata pi̠ caca̠­mak­ní̠­calh a̠ma̠ko̠lh lac­li̠xcáj­nit lac­chix­cu­huí̠n y na̠ caca̠lh­cu­yu­ní­calh xca̠­chi­qui̠ncán. \v 8 Aca­li̠stá̠n chú ca̠huá­nilh xa̠maka­pi­tzí̠n xta­sa̠­cuá̠n: “Chú luu xaaccha̠ná hui­la̠­náhu xla­cata nata­maka­xtoka quin­ka­huasa y napa̠­xcuajna­ná̠hu, porque aya li̠huana̠ ca̠ca̠x­ya̠­hua­cani̠t mesa y ca̠x­tla­hua­cani̠t tahuá; pero huata a̠ma̠ko̠lh hua̠nti̠ aquit xac­la­cas­quín naquin­ta­lakmín hua̠nti̠ xac­ca̠­pu­tzani̠t xlacán chú niaj ca̠mi­ni̠niy natamín porque caj xpa̠­la­cata xali̠xcáj­nit xta­pu­hua̠ncán tali̠­lak­tzan­ka̠­ta̠­yani̠t. \v 9 Pus huata mejor capim­pítit hui­xinín nac ca̠ti­ji̠ní̠n xa̠huá nac xli̠­lanca ca̠chi­quí̠n, y caca̠­hua­nítit xli̠­hua̠k hua̠nti̠ nata̠­ta­nok­lhá̠tit xla­cata pi̠ catá­milh nac xpu̠­ta­maka­xtokni quin­ka­huasa la̠qui̠ nata­ma­kua̠yán.” \v 10 Ama̠­ko̠lh tasa̠­cuá̠n táalh nac ca̠ti­ji̠ní̠n y pu̠tum tama̠­ké̠s­tokli xli̠­hua̠k hua̠nti̠ xlacán tama̠­nók­lhulh y pa̠tum tanú̠­calh nac a̠má chiqui anta­nícu xpa̠x­cuajna­má̠­calh, la̠tachá tícuya̠ cris­tianos xta­mini̠t hua̠nti̠ tla̠n xta­ca­tzi̠ni̠t chu hasta hua̠nti̠ xta­lak­tzan­ka̠­ta̠­yani̠t. \p \v 11 ’Acxni̠ a̠má rey alh ca̠ucxilha hua̠nti̠ xta­mini̠t nac pu̠pa̠xcua, pero xlá ni̠para tzinú ma̠t­lá̠n­ti̠lh acxni̠ úcxilhli cha̠tum chixcú pi̠ ni̠tu̠ clha­ka̠ni̠t a̠má la̠n lháka̠t hua̠ntu̠ ca̠ma̠x­quí̠­calh acxni̠ tatá­nu̠lh nac pu̠ta­maka­xtokni. \v 12 Xakát­li̠lh a̠má chixcú y chiné huá­nilh: “Amigo, ¿túcu xpa̠­la­cata ni̠ li̠lhaka huix a̠má la̠n lháka̠t hua̠ntu̠ ca̠ma̠x­qui̠­cántit acxni̠ tanu̠­chi­tátit uú nac pu̠ta­maka­xtokni?” Pero huata a̠má chixcú ni̠ cátzi̠lh lácu nakalh­ti̠nán y cacs lacáhua. \v 13 Entonces a̠má rey ca̠huá­nilh hua̠nti̠ xta­maca­scuj­má̠­nalh: “La̠li̠­huán huakaj cachi­pátit, cama­ca­chí̠tit, na̠ li̠huana̠ calac­chí̠tit y cata­mac­xtútit nac quilhtí̠n anta­nícu luu ca̠pucsua la̠qui̠ antá natasay y nalac­sa̠nán xta­tzán caj xpa̠­la­cata pi̠ la̠n napa̠­ti̠nán.” \p \v 14 Y Jesús chiné ca̠huá­nilh a̠ma̠ko̠lh cris­tianos: \p —Xli̠­ca̠na pi̠ luu lhu̠hua hua̠nti̠ ca̠ta­sa­ni­cani̠t xla­cata nata­tanu̠y nac xta­péksi̠t Dios, pero ni̠ luu lhu̠hua hua̠nti̠ luu ca̠lac­sac­cani̠t. \s1 Kalhasquincán Jesús para pi̠ lakchá̠n lakaxoko̠nuncán \r (Marcos 12.13‑17; Lucas 20.20‑26) \p \v 15 Aca­li̠stá̠n a̠ma̠ko̠lh fariseos luu lac­xtum tali̠­lac­chu­huí̠­nalh xla­cata nata­ka­lhas­quín Jesús aktum tachu­huí̠n la̠qui̠ chicá para túcu ni̠ tancs nakalh­ti̠nán chuná chú huij nahuán hua̠ntu̠ nata­li̠­ma̠­la­capu̠y. \v 16 Pus huata xlacán tama̠­la­ká­cha̠lh maka­pi­tzí̠n xcom­pa­ñe­roscán chu maka­pi­tzí̠n hua̠nti̠ xta­ta̠­ta̠yay rey Herodes. Acxni̠ xlacán talák­cha̠lh chiné taka­lhás­quilh: \p —Ma̠kalh­ta­hua­ke̠ná, aquinín cca­tzi̠­yá̠hu pi̠ huix xli̠­ca̠na li̠chu­hui̠­nana hua̠ntu̠ talu­lóktat y ma̠si­yuya la̠ta lácu Dios lacas­quín nata­la­tama̠y xcamán uú nac ca̠quilh­ta­macú, xa̠huachí huix ni̠tícu li̠quilh­pu­huana y hua­niya hua̠ntu̠ ni̠tlá̠n tla­huama y ni̠ huá li̠la­ca­pina ma̠squi calak­sí̠­tzi̠lh, porque huix ni̠ cuentaj ca̠t­la­hua­niya la̠ta túcu tali̠­ma̠x­tuyá̠n cris­tianos. \v 17 Pus cla­cas­qui­ná̠hu pi̠ la̠nchú xqui­la̠­hua­níhu: ¿Pi̠ lak­chá̠n la̠ta cla­ka­xo­ko̠­nu­ni­ma̠­náhu a̠má xapuxcu gobier­no xalac Roma, osuchí ni̠ lak­chá̠n? \p \v 18 Pero cumu Jesús cátzi̠lh pi̠ caj chu­natá xta­li̠­ka­lhas­qui­má̠­nalh la̠qui̠ para chuná tla̠n nata­ma̠­mo­ko­si̠­ya̠­huay, huata xlá chiné ca̠huá­nilh: \p —Akska­hui­naní̠n lac­chix­cu­huí̠n hui­xinín, ¿túcu xpa̠­la­cata hua­tiyá chuná qui­la̠­lac­pu­tza̠­na­ni­ma̠­náhu hua̠ntu̠ tla̠n naqui­la̠­li̠­ma̠­mo­o­si̠­ya̠­hua­yá̠hu? \v 19 Aver, caqui­la̠­ma̠­si­yu­níhu okxtum tumi̠n hua̠ntu̠ li̠la­ka­xo­ko̠­nu­ná̠tit acxni̠ ca̠ma̠­ta̠­ji̠­ca­ná̠tit xla­cata im­pues­tos. \p Acxni̠ chú tamá̠x­qui̠lh okxtum tumi̠n hua̠ntu̠ xuanicán denario, \v 20 Jesús chiné ca̠ka­lhás­quilh: \p —¿Tícu u̠má xla­capú̠n chu xta­cu­huiní hua̠ntu̠ talh­ca̠­ta­hui­lani̠t nac eé tumi̠n? \p \v 21 —Huá tamá xla­capú̠n lanca ma̠pek­si̠ná gobier­no —takalh­tí̠­nalh xlacán. \p Jesús ca̠huá­nilh: \p —Pus huata huá cama­ca­ma̠x­quí̠tit gobier­no hua̠ntu̠ ma̠peksi̠y lak­chá̠n gobier­no; y na̠chuna li̠túm huá cama­ca­ma̠x­quí̠tit Dios hua̠ntu̠ lak­chá̠n nama­ca­ma̠x­qui̠­yá̠tit. \p \v 22 Acxni̠ xlacán takáx­matli hua̠ntu̠ ca̠hua­ní­calh cacs tala­cáhua y niaj tacá­tzi̠lh lácu nata­huaniy Jesús, huata mejor caj taak­xtek­yá̠­hualh y taalhá. \s1 Kalhasquincán Jesús para talacastacuanán ni̠n \r (Marcos 12.18‑27; Lucas 20.27‑40) \p \v 23 Hua­tiyá a̠má quilh­ta­macú maka­pi­tzí̠n lac­chix­cu­huí̠n hua̠nti̠ xca̠­hua­nicán sadu­ceos talá­kalh anta­nícu xuilachá Jesús la̠qui̠ nata­ta̠­chu­hui̠nán. Porque u̠ma̠ko̠lh lac­chix­cu­huí̠n xlacán xta­huán pi̠ ni̠ xli̠­ca̠na tala­cas­ta­cuanán ni̠n nac ca̠li̠ní̠n, pus hua̠ xpa̠­la­cata chiné tali̠­huá­nilh: \p \v 24 —Ma̠kalh­ta­hua­ke̠ná, Moisés quin­ca̠­mak­xtek­ni­ni̠tán aktum li̠ma̠­peksí̠n anta­nícu huan xla­cata pi̠ para tícu nani̠y y para huí xpusca̠t hua̠nti̠ tita̠­ta­ma­káx­tokli, y para ni̠tícu ta̠ká­lhi̠lh xca­mancán pus para huí chú xta̠lá kahuasa a̠má chixcú, xlá tla̠n nata̠­ta­huilay xya̠stá la̠qui̠ chuná huij nahuán xcamán a̠má chixcú hua̠nti̠ aya ni̠ni̠t. \v 25 Pus maktum quilh­ta­macú uú nac qui­lak­sti̠­pa̠ncán xta­hui­lá̠­nalh kalha­tujún li̠na­ta̠lán. Hua̠nti̠ xapuxcu tama­káx­tokli pero ni̠ li̠maka̠s quilh­ta­macú ni̠lh y akxtek­má­kalh xpusca̠t, y cumu acxni̠ xla̠­tá̠hui ni̠tu̠ ta̠ká­lhi̠lh xca­mancán pus hua̠nti̠ xli̠­cha̠tiy xta̠lá ta̠ta­ma­káx­tokli a̠má pusca̠t. \v 26 Pero a̠má xatajú kahuasa hua̠nti̠ na̠ ta̠táhui a̠má pusca̠t xlá na̠ ni̠lh, y na̠chuná akspú­lalh xli̠­ka­lha­tutu y pu̠tum tali̠­ta­ká­tzi̠lh xli̠­ka­lha­tu­juncán hua̠k li̠na­ta̠lán y hua̠k táni̠lh. \v 27 Y ni̠ ni̠maka̠s chú a̠má pusca̠t na̠ ni̠lh. \v 28 Pus chú caqui­la̠­hua­níhu, chi̠nchú acxni̠ nata­la­cas­ta­cuanán ni̠n nac ca̠li̠ní̠n, ¿xatícu luu nata̠­ta­peksi̠y a̠má pusca̠t porque xka­lha­tu­tucán hua̠k tati­ta̠­táhui? \p \v 29 Jesús ca̠kálh­ti̠lh: \p —Xli̠­ca̠na pi̠ luu mákat aktzan­ka̠­yá̠tit, porque ni̠ catzi̠­yá̠tit y ni̠ aka­ta̠k­sá̠tit hua̠ntu̠ hua­ni­putún xta­chu­huí̠n Dios hua̠ntu̠ tatzok­ta­hui­lani̠t nac li̠kalh­ta­huaka, y na̠ni̠­para catzi̠­yá̠tit la̠ta lácu kalhi̠y xli̠t­li­hueke Dios. \v 30 Acxni̠ nata­la­cas­ta­cuanán ni̠n nac ca̠li̠ní̠n, a̠ma̠ko̠lh lac­chix­cu­huí̠n xa̠huá lac­pus­ca̠tní̠n niaj cati­ta­ta­ma­káx­tokli porque xta̠­chuná nata­li̠­taxtuy cumu la̠ ángeles hua̠nti̠ tahui­lá̠­nalh nac akapú̠n. \v 31 Xa̠huachí hui­xinín luu mákat aktzan­ka̠­yá̠tit para lac­pu­hua­ná̠tit pi̠ ni̠ cati­ta­la­cas­ta­cuánalh ni̠n nac ca̠li̠ní̠n, porque ni̠ aka­ta̠k­sá̠tit hua̠ntu̠ hua­ni­putún xta­chu­huí̠n Dios hua̠ntu̠ tatzok­ta­hui­lani̠t nac li̠kalh­ta­huaka anta­nícu chiné huán: \v 32 “Aquit a̠má xDios Abraham, xDios Isaac, xa̠huá xDios Jacob.” Antá huam­putún pi̠ hua̠nti̠ tala­má̠­nalh xas­tacná nac ca̠quilh­ta­macú chu hua̠nti̠ aya tani̠ni̠t lac­xtum lá̠m­para xas­tac­nacú tala­má̠­nalh, porque Dios ni̠ huá xDioscán ni̠n sinoque hua̠nti̠ tala­má̠­nalh xas­tacná. \p \v 33 Acxni̠ xlacán takáx­matli hua̠ntu̠ Jesús ca̠huá­nilh, luu xli̠­ca̠na tacá̠c­ni̠lh la̠ta xka­lhi̠y xli̠s­ka­lala. \s1 Xatúcuya̠ xli̠ma̠peksí̠n Dios a̠tzinú luu quili̠ma̠kantaxti̠tcán \r (Marcos 12.28‑34) \p \v 34 Acxni̠ a̠ma̠ko̠lh fariseos tacá­tzi̠lh pi̠ cacs ca̠ma­ka­qui­lhuáncalh sadu­ceos acxni̠ taqui̠­lák­lalh Jesús xlacán la̠li̠­huán tata­mac­xtú­mi̠lh. \v 35 Y acxni̠ chú luu li̠huana̠ tali̠­lac­chu­hui̠­nan­ko̠lh lácu natat­la­huay, tamá­ca̠lh cha̠tum xma̠­kalh­ta­hua­ke̠­nacán judíos antaní xuilachá Jesús la̠qui̠ xlá nakalh­pu­tzay aktum tachu­huí̠n la̠qui̠ para túcu nítlán nahuán chuná chú tlán nata­ma̠­la­capu̠y. Xlá chiné kalhás­quilh eé tachu­huí̠n: \p \v 36 —Ma̠kalh­ta­hua­ke̠ná, ¿xaní­cuma̠ xli̠­ma̠­peksí̠n Dios hua̠ntu̠ luu a̠tzinú qui­li̠­ma̠­kan­tax­ti̠tcán nac qui­la­ta­ma̠tcán? \p \v 37-38 Jesús chiné huá­nilh: \p —Hua̠ntu̠ luu mili̠­ma̠­kan­tax­ti̠tcán xli̠­ma̠­peksí̠n Dios chiné huán: “Capa̠xqui y cali̠­pá̠­huanti Mim­pu̠­chiná Dios xli̠­hua̠k minacú y xli̠­hua̠k mili̠s­tacni y xli̠­hua̠k min­ta­la­ca­pa̠s­tacni.” \v 39 Y chi̠nchú xli̠­pu̠­lactiy na̠ a̠huayu xta̠­chuná huam­putún y chiné huán: “Cala­ka­lhá­manti min­ta̠­cris­tiano chuná cumu lá me̠cstu laka­lha­man­cana.” \v 40 Xli̠­hua̠k hua̠ntu̠ tili̠­chu­huí̠­nalh Moisés xamaká̠n quilh­ta­macú xa̠huá hua̠ntu̠ titá­tzokli xalak­maká̠n pro­fetas nac xlib­rojcán pus huá xta­ma̠­si­yu­putún xatlá̠n xli̠­ma̠­peksí̠n Dios, pus huá chú tu̠ aquit caj kam­pa̠tiy ctla­huani̠t la̠qui̠ nama̠­kan­tax­ti̠­yá̠tit. \s1 Xatícu luu xquilhtzúcut nahuán Cristo acxni̠ namín \r (Marcos 12.35‑37; Lucas 20.41‑44) \p \v 41 Ama̠­ko̠lh fariseos antacú xta­la­yá̠­nalh, \v 42 Jesús chiné ca̠ka­lhás­quilh: \p —Hui­xinín ma̠x catzi̠­yá̠tit, xtla­huátit li̠tlá̠n xqui­la̠­hua­níhu, ¿nícu lac­pu­hua­ná̠tit nami­na̠chá Cristo hua̠nti̠ naca̠­lak­ma̠x­tuyá̠n? Xa̠huachi, ¿tícu xli̠­ta­la­ka­pasni ámaj huán? \p Xlacán takalh­tí̠­nalh: \p —Aquinín cca­tzi̠­yá̠hu pi̠ acxni̠ xlá nala­ca­chín huá xli̠­ta­la­ka­pasni xamaká̠n rey David ámaj li̠taxtuy. \p \v 43 Huata Jesús ca̠hua­nipá: \p —Pero para xli̠­ca̠na chú chuná cahuá, entonces ¿túcu xpa̠­la­cata acxni̠ rey David ma̠lac­pu­huá̠­ni̠lh Espíri­tu Santo xlá na̠ li̠ma̠­pa̠­cú­hui̠lh Xpu̠­chiná? Porque lacatum nac Salmos chiné tzokli: \q1 \v 44 Quim­pu̠­chiná Dios chiné huá­nilh cha̠tum li̠túm ti̠ na̠ Quim­pu̠­chiná: \q1 “Cata­huila nac quim­pa̠xtú̠n la̠qui̠ naquin­ta̠­ma̠­pek­si̠­nana, \q1 hasta caní aquit nac­ca̠­maka­tla­jako̠y pu̠tum hua̠nti̠ tasi̠­tzi̠­niyá̠n \q1 la̠qui̠ hua̠k nata­la­ka­chix­cu­hui̠yá̠n.” \m \v 45 Pus, ¿lácu chú li̠lac­pu­hua­ná̠tit xla­cata pi̠ Cristo xli̠­ta­la­ka­pasni nahuán rey David, si hasta mismo David ca̠c­ni̠­naniy y li̠ma̠­pa̠­cu­hui̠y Quimpu̠chiná? \p \v 46 Acxni̠ chuná ca̠hua­ni­ko̠lh a̠ma̠ko̠lh lac­chix­cu­huí̠n ni̠para tzinú tacá­tzi̠lh lácu nata­kalh­ti̠nán, y a̠má quilh­ta­macú niaj tícu kalhás­quilh para túcu. \c 23 \s1 Jesús li̠chuhui̠nán hua̠ntu̠ xta̠yatcán fariseos \r (Marcos 12.38‑40; Lucas 11.37‑54; 20.45‑47) \p \v 1 Aca­li̠stá̠n chú Jesús tzú­culh ca̠ta̠­kalh­chu­hui̠nán xdis­cí­pulos xa̠huá xli̠­lhu̠hua cris­tianos y chiné ca̠huá­nilh: \p \v 2 —Xli̠­hua̠k xma̠­kalh­ta­hua­ke̠­nacán judíos xa̠huá fariseos huá xlacán tala­ka­yá̠­nalh xla­cata nata­ma̠­la­ca­pu̠­tun­cu­hui̠y hua̠ntu̠ hua­ni­putún xta­péksi̠t Moisés. \v 3 Cumu huá mima̠­kalh­ta­hua­ke̠­nacán luu xli̠­ca̠na pi̠ tla̠n naca̠­kax­pat­ni­yá̠tit hua̠ntu̠ xlacán naca̠­hua­niyá̠n y cama̠­kan­tax­tí̠tit hua̠ntu̠ naca̠­li̠­ma̠­pek­si̠yá̠n; pero ni̠chuná hui­xinín caca̠­maca­sta̠­látit hua̠ntu̠ xlacán tat­la­hua­má̠­nalh, porque tama̠­ko̠lh lac­chix­cu­huí̠n luu tla̠n hua̠ntu̠ tali̠­chu­hui̠nán, pero caj a̠nu̠chá anta­nícu caj sac­stucán tunu tat­la­hua­má̠­nalh hua̠ntu̠ ni̠tlá̠n. \v 4 Xlacán tahuaniy cris­tianos xla­cata juerza cata­ma̠­kan­táx­ti̠lh lactzu lactzú li̠ma̠­peksí̠n hua̠ntu̠ xlacán na̠ ni̠ tama̠­kan­tax­ti̠­má̠­nalh nac xla­ta­ma̠tcán; u̠má li̠ma̠­peksí̠n xta̠­chuná qui̠­taxtuy cumu la̠ lac­tzinca tacuca y tama̠­cu­qui̠y a̠túnuj cris­tianos hasta ma̠squi niajlay le̠ncán. Pero hua­tuní̠n u̠ma̠ko̠lh fariseos ni̠para tzinú tali̠­lac­chex­putún ca̠na̠caj xtzu̠­pi̠­macancán. \v 5 Acxni̠ xlacán tat­la­huay aktum li̠tlá̠n tamakta̠y luhuatá tat­la­huay taán anta­nícu tza­macán la̠qui̠ naca̠ucxilhcán, y naca̠­li̠­ma̠x­tucán cumu la̠ lacuán cris­tianos. Xlacán tala­kati̠y ca̠s­la­ma­hua­ca­nicán nac xmu̠x­ti̠ncán chu nac xmacx­pa̠ncán clháka̠t lac­pi̠tzu̠ cáp­snat anta­nícu tatzokni̠t xta­chu­huí̠n Dios, y na̠chuna li̠túm luu tala­kati̠y li̠huana̠ tata­ca̠x­ta̠yay xla­cata clha­ka̠tcán, porque luu lac­pu̠lhmá̠n talha­ka̠nán y lhu̠hua hua̠ntu̠ tama̠­hua­caniy xli̠­ta­ca̠x­ta̠ycán la̠qui̠ tuncán naca̠­la­ka­pascán la̠tachá nícu nataán. \v 6 Antá­nícu pa̠x­cuajna­má̠­calh xlacán tala­kati̠y caca̠­ma̠x­quí̠­calh hua̠ntu̠ a̠tzinú lacuán pu̠tá­hui̠lh la̠qui̠ naca̠­ma̠­hui̠cán, y na̠chuná tali̠­ca­tzi̠y acxni̠ taán nac xpu̠­si­cu­lancán luu lacán tata­hui­la­ya̠chá la̠qui̠ luu lac­ta­li̠­pa̠hu y lak­ska­lalán lac­chix­cu­huí̠n naca̠­li̠­ma̠x­tucán, \v 7 y na̠chuna li̠túm xlacán luu tala­cas­quín pi̠ caca̠­ca̠c­ni̠­na­ní­calh la̠tachá nícu naca̠­xa­kat­li̠­pa̠x­tokcán nac tiji y tala­kati̠y caca̠­li̠­ma̠­pa̠­cu­huí̠­calh lac­ta­li̠­pa̠hu ma̠kalh­ta­hua­ke̠­naní̠n. \p \v 8 ’Pero huata hui­xinín ni̠ luu cali̠­la­ca­chix­cuj­núntit cumu lá xlacán tala­kati̠y pi̠ xli̠­hua̠k cris­tianos cata­li̠­ma̠­pa̠­cú­hui̠lh lac­ta­li̠­pa̠hu maes­tros, huá chuná cca̠­li̠­hua­niyá̠n porque hui­xinín caj li̠na­ta̠lán y caj xma̠n cha̠tum kalhi̠­yá̠tit mima̠­kalh­ta­hua­ke̠­nacán y huá aquit Cristo. \v 9 Y na̠chuna li̠túm ni̠para cha̠tum tícu cali̠­ma̠­pa̠­cu­huí̠tit min­tla̠­ticán uú nac ca̠quilh­ta­macú, porque caj xma̠n cha̠tum kalhi̠­yá̠tit Min­tla̠­ticán caj xma̠nhuá Dios hua̠nti̠ hui­lachá nac akapú̠n. \v 10 Y na̠ni̠­para huá tla̠n cat­la­huátit xla­cata naca̠­hua­ni­ca­ná̠tit puxcu, porque caj xma̠n cha̠tum kalhi̠­yá̠tit hua̠nti̠ luu Mim­pux­cucán caj xma̠nhuá aquit Cristo. \v 11 Hua̠nti̠ luu tali̠­pa̠hu li̠tax­tu­putún nac milak­sti̠­pa̠ncán pus huata huá ma̠t­la̠nti̠y caca̠­lí̠s­cujli xa̠maka­pi­tzí̠n xta̠­cris­tianos. \v 12 Huá chuná cca̠­li̠­hua­nimá̠n porque hua̠nti̠ caj sacstu luu tali̠­pa̠hu maklh­ca­tzi̠cán ni̠ maka̠s tama̠­xani̠y y nama̠­tu̠­tzu­hui̠cán; pero hua̠nti̠ luu ni̠tu̠cu xkásat maklh­ca­tzi̠cán huata huá chú luu tali̠­pa̠hu li̠taxtuy aca­li̠stá̠n. \s1 Jesús luu lhu̠hua hua̠ntú ca̠li̠ya̠huay xanapuxcun judíos \p \v 13 ’¡Koxu­tacu tihua­ná̠tit hui­xinín xma̠­kalh­ta­hua­ke̠­nacán judíos chu hui­xinín fariseos porque hui­xinín luu xaaksa­ni̠­naní̠n! La̠n pim­pá̠tit pa̠ti̠­na­ná̠tit porque hui­xinín ca̠ma̠­lac­chu­hua­ni­yá̠tit xamá̠­lacchi hua̠nti̠ tata­nu̠­putún nac xta­péksi̠t Dios la̠qui̠ ni̠tícu natanu̠y. Hui­xinín ni̠ tanu̠­pu­tu­ná̠tit nac xta­péksi̠t Dios, y na̠ni̠­para ca̠mak­xte­ká̠tit xla­cata nata­ta­nu̠­ya̠chá hua̠nti̠ xli̠­ca̠na tata­nu̠­putún. \p \v 14 ’¡Koxu­tacú tihua­ná̠tit hui­xinín fariseos chu xma̠­kalh­ta­hua­ke̠­naní̠n judíos, porque hui­xinín luu xaaksa­ni̠­naní̠n! Porque tze̠k ca̠ak­ska­hui­mak­lhti̠­yá̠tit xchiccán hua̠nti̠ ca̠ni̠­makan­cani̠t lac­pus­ca̠tní̠n, y la̠qui̠ ni̠ naca̠­ca­tzi̠­ni­ca­ná̠tit min­ta̠­yatcán luu ma̠rí kalh­ta­hua­ka­yá̠tit acxni̠ tla­hua­yá̠tit ora­ción. Pus huá xpa̠­la­cata cca̠­li̠­hua­niyá̠n pi̠ a̠tzinú hui­xinín luu lhu̠hua kalhi̠­yá̠tit min­cuentajcán y la̠n napa̠­tí­na­ná̠tit ni̠xa­chuná maka­pi­tzí̠n cris­tianos. \p \v 15 ’¡Koxu­tacu tihua­ná̠tit hui­xinín fariseos chu xma̠­kalh­ta­hua­ke̠­nacán judíos, porque hui­xinín luu xaaksa­ni̠­naní̠n! Xli̠­ca̠na pi̠ cani̠huá piná̠tit ca̠la­ka­tza̠­la­yá̠tit la̠tachá túcuya̠ pu̠la­tama̠n hasta acxni̠ naqui̠­ta̠k­sá̠tit cha̠tum chixcú hua̠nti̠ tla̠n judío nat­la­hua­yá̠tit, pero acxni̠ tzu­cu­yá̠tit maka­ca̠­naj­la­yá̠tit chuná cumu la̠ hui­xinín ca̠naj­la­yá̠tit hasta a̠tzinú xalak­tzanká̠n latáma̠t ma̠x­qui̠­ni̠­tátit hua̠ntu̠ nali̠­chá̠n nac lhcúya̠t nac pu̠pa̠tí̠n ni̠xa­chuná cumu lá hua̠ntu̠ hui­xinín kalhi̠­yá̠tit. \p \v 16 ’¡Koxu­tacu tihua­ná̠tit hui­xinín la̠ laka­xo̠ko̠n lac­chix­cu­huí̠n hua̠nti̠ ca̠pu̠­la­li̠­pim­pá̠tit xa̠maka­pi­tzí̠n cris­tianos! Hui­xinín hua­ná̠tit: “Acxni̠ para tícu li̠ta̠yay hua̠ntu̠ nama̠­kan­taxti̠y y para caj huá nali̠­qui­lhán a̠ma̠ lanca xpu̠­si­culan Dios ni̠tu̠ tla­huay tala̠­ka­lhí̠n ma̠squi ni̠ cama̠­kan­táx­ti̠lh. Pero para huá nali̠­qui­lhán a̠má oro hua̠ntu̠ tanu̠ma nac pu̠si­culan, xli̠­ca̠na pi̠ luu xli̠­ma̠­kan­táxti̠t a̠má xta­chu­huí̠n hua̠ntu̠ nali̠­ta̠yay porque nat­la­huay tala̠­ka­lhí̠n para ni̠ nama̠­kan­taxti̠y.” \v 17 ¡Xli̠­ca̠na pi̠ hui­xinín luu xala­ka­xo̠ko̠n y xalac­tonto! Porque caj caqui­la̠­hua­níhu: ¿túcu a̠tzinú luu li̠ma­cuán, pi̠ huá oro osuchí huá pu̠si­culan? Pus hui­xinín mili̠­ca­tzi̠tcán pi̠ caj huá xpa̠­la­cata pu̠si­culan ma̠squi chú sicu­la­na̠­lani̠t oro. \v 18 Hui­xinín na̠chuná hua­ná̠tit pi̠ para tícu nat­la­huay aktum xpro­mesa xla­cata túcu nat­la­huay y para huá nali̠­qui­lhán a̠má altar hua̠ntu̠ huí nac pu̠si­culan ni̠ tla­huay tala̠­ka­lhí̠n ma̠squi ni̠ cama̠­kan­táx­ti̠lh hua̠ntu̠ xli̠­ta̠­yani̠t, pero para huá nali̠­qui­lhán a̠má li̠la­ka­chix­cu­hui̠n hua̠ntu̠ huí nac xok­spú̠n pu̠santu luu juerza xli̠­ma̠­kan­táxti̠t hua̠ntu̠ nali̠­ta̠yay, porque para ni̠ nama̠­kan­taxti̠y aya tla­huanít tala̠­ka­lhí̠n porque xka­lhi̠y xcom­pro­miso. \v 19 ¡Luu lac­tonto hui­xinín! Pus caj caqui­la̠­hua­níhu, ¿túcu a̠tzinú luu li̠ma­cuán puhua­ná̠tit, pi̠ huá li̠la­ka­chix­cu­hui̠n osuchí huá altar antaní hui­li̠cán a̠má li̠la­ka­chix­cu­hui̠n la̠qui̠ chuná nasi­cu­la­na̠lay? \v 20 Aquit laca­tancs cca̠­hua­niyá̠n pi̠ hua̠nti̠ li̠ta̠yay para túcu nama̠­kan­taxtíy y huá li̠qui­lhán a̠má altar hua̠ntu̠ huí nac pu̠si­culan, ni̠ caj xma̠n huá li̠qui­lhama pu̠santu, huata na̠ hua̠k li̠qui­lhama la̠ta tu̠ huí nac xok­spú̠n pu̠santu. \v 21 Y na̠chuna li̠túm hua̠nti̠ tla­huay aktum xpro­mesa y huá chú li̠qui­lhán a̠má lanca xpu̠­si­culan Dios xalac Jeru­salén xla­cata pi̠ juerza nama̠­kan­taxti̠y, pus ni̠ caj xma̠nhuá li̠qui­lhán pu̠si­culan, pus na̠ huá li̠qui­lhama Dios porque xlá antá anka­lhi̠ná huí. \v 22 Y na̠chuna li̠túm a̠má hua̠nti̠ tla­huay aktum xpro­mesa y huá li̠qui­lhán akapú̠n xla­cata pi̠ nama̠­kan­taxti̠y, pus xli̠­ca̠na cca̠­hua­niyá̠n pi̠ huá li̠qui­lhama xpu̠­ma̠­peksí̠n Dios, y na̠ hua̠k li̠qui­lhama Dios porque antá xlá tahuilay. \p \v 23 ’¡Koxu­tacu tihua­ná̠tit hui­xinín xma̠­kalh­ta­hua­ke̠­nacán judíos chu hui­xinín fariseos, porque xli̠­ca̠na pi̠ luu xaaksa­ni̠­naní̠n hui­xinín! Hui­xinín ne̠c­xnicú ca̠la­ca­tza̠­layá̠n xla­cata pi̠ anka­lhi̠ná li̠la­ka­chix­cu­huí̠­yá̠tit Dios cumu lá mili­mos­najcán a̠má lactzu lactzú hua̠ntu̠ maka­la­yá̠tit nac min­ca̠­tu­hua̠ncán, cumu la̠ menta, anís chu comino; pero huata pa̠tzan­ka̠­yá̠tit y ni̠ ma̠kan­tax­ti̠­pá̠tit a̠má xli̠­ma̠­peksí̠n Dios hua̠ntu̠ luu xli̠­ca̠na mili̠­ma̠­kan­tax­ti̠tcán nac mila­ta­ma̠tcán xla­cata xli̠­ca̠na pi̠ xca̠­pa̠x­quí̠tit min­ta̠­cris­tianoscán, xca̠­li̠­taaka­tzan­ké̠tit xa̠maka­pi­tzí̠n y hua̠ntu̠ tla̠n xca̠t­la­hua­nítit, na̠chuna li̠túm luu aktumá tala­ca­pa̠s­tacni xka­lhí̠tit xla­cata nali̠­pa̠­hua­ná̠tit Dios. Aquit ni̠tu̠ cca̠­hua­nimá̠n para niaj cama̠s­tá̠tit mili̠­mos­najcán hua̠ntu̠ ma̠s­tá̠­yá̠tit, pero huata cca̠­hua­ni­pu­tuná̠n pi̠ na̠ luu xla­ca­squinca pi̠ pu̠lh huá nama̠­kan­tax­ti̠­yá̠tit xta­peksi̠t Dios. \v 24 ¡Koxu­tacu tihua­ná̠tit hui­xinín porque xli̠­ca̠na luu mákat aktzan­ka̠­ni̠­tátit y la̠m­para laka­xo̠ko li̠tax­tu­yá̠tit! Porque luu cuentaj tla­hua­yá̠tit xla­cata ni̠ nata̠­hua­yá̠tit tantum actzu xima̠hua a̠má chú­chut hua̠ntu̠ li̠kot­nu­ná̠tit y luu li̠huana̠ lac­tzi­qui̠­yá̠tit, pero ni̠para tzinú catzi̠­yá̠tit acxni̠ hua­yá̠tit tantum lanca camello. \p \v 25 ’¡Pa̠x­ca­tacu tihua­ná̠tit hui­xinín xma̠­kalh­ta­hua­ke̠­nacán judíos y fariseos, porque luu xaaksa­ni̠­naní̠n hui­xinín! Hui­xinín luu li̠taaka­tzan­ke̠­yá̠tit li̠huana̠ ca̠lak­che­ke̠­pi̠­yá̠tit mim­pu­la̠­tucán chu miva­sucán hua̠ntu̠ pu̠hua̠­ya­ná̠tit chu hua̠ntu̠ pu̠kot­nu­ná̠tit, pero huata nac mim­pu̠­lac­nicán antá nac mina­cujcán luu lhu̠hua huí hua̠ntu̠ ni̠tlá̠n, porque chuná li̠ma̠ak­sto­kuili̠­ni̠­tátit la̠ta catu̠huá hua̠ntu̠ kalha­ni̠­tátit, chu min­taaksa­ni̠ncán liak­ska­hui­ni­ni̠­tátit hua̠ntu̠ ni̠ milacán. \v 26 ¡Aksa­ni̠­naní̠n fariseos, xli̠­ca̠na cca̠­hua­niyá̠n pi̠ luu aktzan­ka̠­ni̠­tátit! Huata mejor hua̠ntu̠ tla̠n nahuán pu̠lh huá nac xpu̠­lacni anta­nícu ni̠ tasiyuy cache­ke̠­nítit mim­pu̠­hua̠ycán, y acxni̠ chú nalak­che­ke̠­yá̠tit nac xmacni luu xli̠­ca̠na xata­cheké̠n nahuán. \p \v 27 ’¡Aksa­ni̠­naní̠n! Xma̠­kalh­ta­hua­ke̠­nacán judíos y fariseos, pa̠x­ca­tacu tihua­ná̠tit porque mila­ta­ma̠tcán luu xta̠­chuná qui̠­taxtuy cumu la̠ a̠ma̠ko̠lh pan­teón hua̠ntu̠ tahui­lá̠­nalh nac ca̠pú̠­sa̠ntu. Xli̠­ca̠na pi̠ luu lak­li̠­la­káti̠t tasiyuy nac xmac­nicán porque ca̠ma­ni̠­cani̠t, pero antá nac xpu̠­lacni luu li̠xcáj­nit xlac­lúcut ni̠n taju̠ma. \v 28 Xli̠­ca̠na pi̠ chuná hui­xinín tasi­yu­yá̠tit nac xla­ca­ti̠ncán cris­tianos; caj la̠ta nac mimac­nicán la̠m­para luu lacuán cris­tianos tasi­yu­yá̠tit y chuná li̠tax­tu­yá̠tit, pero antá nac mina­cujcán luu li̠xcáj­nit xtá̠yat porque lhu̠hua hua̠ntu̠ ni̠tlá̠n tala­ca­pa̠s­tacni kalhi̠­yá̠tit. \p \v 29 ’¡Pa̠x­ca­tacu tihua­ná̠tit xma̠­kalh­ta­hua­ke̠­naní̠n judíos y fariseos, porque a̠ma̠ko̠lh pro­fetas hua̠nti̠ tica̠­mák­ni̠lh xalak­maká̠n mili̠­ta­la­ka­pas­nicán, hui­xinín chú ca̠ca̠x­tla­hua­ni­yá̠tit xalak­li̠­la­káti̠t xpan­teoncán, y ca̠ca̠x­tla­hua­ni­yá̠tit xab­ronce xla­ca­pu̠ncán y ta̠lhmá̠n ca̠ya̠­hua­yá̠tit la̠qui̠ chuná naca̠­li̠­la­ca­pa̠s­taccán a̠ma̠ko̠lh lacuán lac­chix­cu­huí̠n! \v 30 Acxni̠ chú kalh­chu­hui̠­na­ná̠tit hua­ná̠tit: “Para na̠ acxni̠ xac­ti­la­ta­má̠hu a̠má maká̠n quilh­ta­macú acxni̠ xta­la­má̠­nalh xalak­maká̠n qui­li̠­ta­la­ka­pas­nicán hua̠nti̠ tita­mák­ni̠lh pro­fetas, aquinín ni̠ xac­ti­mak­ta­nú̠hu xla­cata nac­ca̠­mak­mak­ni̠­yá̠hu a̠ma̠ko̠lh pro­fetas hua̠nti̠ ca̠mak­ní̠­calh.” \v 31 Acxni̠ chuná hua­ná̠tit luu ma̠n laca­tancs li̠ta̠­ya­yá̠tit pi̠ xli̠­ca̠na huá xalak­maká̠n mili̠­ta­la­ka­pas­nicán hua̠nti̠ tita­mák­ni̠lh pro­fetas hua̠nti̠ xta­la­má̠­nalh xamaká̠n quilh­ta­macú. \v 32 Pus luu xli̠­ca̠na pi̠ huá tama̠­ko̠lh mili̠­ta­la­ka­pas­nicán xta­huani̠t, pus la̠li̠­huán cat­la­huátit y cama̠­ta̠s­pu­tútit hua̠ntu̠ xlacán tita­ma̠­tzu­qui̠­chitá xamaká̠n quilh­ta­macú. \p \v 33 ’¡Pa̠x­ca­tacu tihua­ná̠tit, luu xta̠­chuná li̠tax­tu­yá̠tit cumu la̠ lu̠hua hua̠ntu̠ tze̠k tax­canán! Pus caj tzinú caka­lhí̠tit, ¿lácu chú nala­yá̠tit lac­pu­hua­ná̠tit xla­cata tla̠n natax­tu­ni­yá̠tit a̠má lanca tapa̠tí̠n hua̠ntu̠ tala­ca­tzu­hui̠ma xala ca̠lh­cu­ya̠tni? \v 34 Pus cumu para hui­xinín ni̠ luu ca̠naj­la­yá̠tit hua̠ntu̠ cca̠­hua­nimá̠n, pus nac­ca̠­ma­ca­mi­niyá̠n lhu̠hua pro­fetas xa̠hua lak­ska­lalán ma̠kalh­ta­hua­ke̠­naní̠n; pero huata hui­xinín naca̠­mak­ni̠­yá̠tit, maka­pi­tzí̠n naca̠­pe­kex­to­ko­hua­ca­yá̠tit nac cruz, na̠chuná maka­pi­tzí̠n la̠n naca̠­hui­li̠­ni­yá̠tit nac mim­pu̠­si­cu­lancán, y hasta naca̠­pu­tza­sta̠­la­yá̠tit la̠tachá nícuya̠ ca̠chi­quí̠n xlacán nata­la­ta­ma̠­putún ma̠squi luu makattá. \v 35 Pero laca­tancs cca̠­hua­niyá̠n pi̠ antá chú nac mila­ta­ma̠tcán amá̠n ca̠ta­hua­ca­ni­ko̠yá̠n xli̠­hua̠k a̠má li̠ka­lha­pálat xa̠hua li̠xokó̠n hua̠ntu̠ luu xli̠­lak­cha̠nat xuani̠t xalak­maká̠n mili̠­ta­la­ka­pas­nicán caj xla­cata hua̠ntu̠ tatit­la­huani̠t la̠ta tamak­ni̠­nani̠t, acxni̠ ca̠mak­ni̠­cani̠t a̠ma̠ko̠lh lacuán xta­pu­hua̠nca̠n cris­tianos hasta la̠ta ti̠ pu̠lh timak­ní̠­calh xamaká̠n, hasta púlh huá mak­ni̠­cani̠t a̠má tla̠n chixcú hua̠nti̠ xuanicán Abel, y na̠ xli̠­hua̠k hua̠nti̠ tica̠­mak­ní̠­calh hasta acxni̠ xlama a̠má akchu­hui̠na chixcú Zaca­rías hua̠nti̠ xka­huasa xuani̠t Bere­quías, hua̠ eé hua̠nti̠ tamák­ni̠lh mili̠­ta­la­ka­pas­nicán lacatzú altar hua̠ntu̠ huí nac lanca pu̠si­culan cJerusalén. \v 36 Aquit laca­tancs cca̠­hua­niyá̠n pi̠ xli̠­hua̠k eé tala̠­ka­lhí̠n hua̠ntu̠ tatit­la­huani̠t xa̠maka­pi­tzí̠n, pus hua̠k huá chú naca̠­ta­hua­ca­niyá̠n xli̠­hua̠k hui­xinín judíos hua̠nti̠ lapá̠tit ca̠lacchú xla­cata naca̠­ma̠­xo­ko̠­ni̠­ca­ná̠tit. \s1 Jesús laktasay a̠má lanca ca̠chiquí̠n Jerusalén \r (Lucas 13.34‑35) \p \v 37 Jesús tzú­culh li̠pu­huán hasta nac xnacú y chiné chu­huí̠­nalh: \p —Jeru­salén, ¡koxuta huix quin­ca̠­chi­quí̠n Jeru­salén! Antá uú ca̠mak­ni̠­cani̠t hua̠nti̠ luu lac­ta­li̠­pa̠hu xpro­fetas Dios, na̠ antá ca̠acta­la­mak­ni̠­cani̠t lhu̠hua xlac­scujní̠n hua̠nti̠ Dios tica̠­ma­cá­milh. Aquit mak­lhu̠hua ctzak­sani̠t cca̠­ma̠­mac­xtu­mi̠­putún xli̠­hua̠k hua̠nti̠ uú tahui­lá̠­nalh chuná cumu la̠ lactzú xalak­skata xti̠la̠n ca̠ma̠­mac­xtumi̠y xtzí y luu li̠huana̠ ca̠tam­pi̠­tanu̠y, pero huata hui­xinín ni̠tlá̠n tla­hua­yá̠tit. \v 38 Pero chú luu laca­tancs pi̠ aya lak­tzan­ka̠­ni̠ta, porque aya tala­ca­tzu­hui̠ma quilh­ta­macú acxni̠ xli̠­hua̠k aka­tunu chiqui hua̠ntu̠ uú ca̠t­la­hua­cani̠t ca̠ta caj chu­natá nata­ta̠yay porque niaj ti̠ cati­táhui xpu̠­chiná. \v 39 Huá chuná cca̠­li̠­hua­nimá̠n porque chú niaj caquin­ti­la̠ucxi­lhui hui­xinín hua̠nti̠ uú hui­látit hasta acxni̠ nalak­chá̠n quilh­ta­macú acxni̠ hui­xinín nahua­ná̠tit: “¡Luu ca̠na̠ li̠pa̠­xúhu cmaka­maklhti̠­na­ma̠­náhu hua̠nti̠ mima nac xta­cu­huiní Quin­tla̠­ticán Dios!” \c 24 \s1 Jesús huán pi̠ lanca pu̠siculan xalac Jerusalén xamá̠calh lactilhmi̠ko̠cán \r (Marcos 13.1‑2; Lucas 21.5‑6) \p \v 1 Aca­li̠stá̠n Jesús táx­tulh nac lanca xpu̠­si­culan Dios, aya xtaamá̠­nalh acxni̠ a̠ma̠ko̠lh xdis­cí­pulos tzú­culh taucxilha a̠má lak­li̠­la­káti̠t chí­huix hua̠ntu̠ li̠huana̠ xca̠­li̠­ca̠x­tla­hua­cani̠t xapá̠­tzaps pu̠si­culan; caj la̠ta xtaucxilh­má̠­nalh luu xta­la­ka­ti̠­la­ca̠­má̠­nalh. \v 2 Cumu ca̠kax­mát­nilh Jesús la̠ta xta­la̠­li̠­ta̠­kalh­chu­hui̠­na­má̠­nalh xlá chiné ca̠huá­nilh: \p —Xli̠­ca̠na pi̠ luu li̠la­káti̠t tasiyuy hua̠ntu̠ hui­xinín ucxilh­pá̠tit, pero aquit laca­tancs cca̠­hua­niyá̠n pi̠ amaj lak­chá̠n quilh­ta­macú acxni̠ niaj para aktum chí­huix cati­táhui anta­nícu xca̠­hui­li̠­cani̠t porque hua̠k nalac­tilh­mi̠­ko̠cán y niaj tu̠ catiánalh. \s1 Acxni̠ aya nasputcán catu̠huá hua̠ntu̠ natasiyuy \r (Marcos 13.3‑23; Lucas 21.7‑24; 17.22‑24) \p \v 3 Acxni̠ chú tácha̠lh nac a̠má ke̠stí̠n hua̠ntu̠ hua­nicán Cerro de los Olivos Jesús culucs táhui y talak­ta­la­ca­tzú­hui̠lh xdis­cí­pulos, chiné tze̠k taka­lhás­quilh: \p —Aquinín cla­cas­qui­ná̠hu pi̠ xqui­la̠­ma̠­la­ca­pu̠­tun­cu­hui̠­níhu túcuya̠ quilh­ta­macú amaj lak­chá̠n xla­cata nakan­taxtuy hua̠ntu̠ huix qui­la̠­li̠­ta̠­kalh­chu­hui̠­na­ma̠­náhu acxni̠ nalac­tilh­mi̠­ko̠cán pu̠si­culan. Y na̠chuna li̠túm, ¿túcu nata­siyuy la̠qui̠ nac­ca­tzi̠­yá̠hu aquinín pi̠ aya tam­pa̠­para nahuán uú nac ca̠quilh­ta­macú, y na̠ acxni­tiyá chú nas­putcán? \p \v 4 Jesús ca̠kálh­ti̠lh: \p —Luu xli̠­ca̠na cuentaj cat­la­huátit xla­cata pi̠ ni̠ti̠ naca̠ak­ska­hui­mi̠yá̠n. \v 5 Porque aquit laca­tancs cca̠­hua­niyá̠n pi̠ lhu̠hua hua̠nti̠ xta̠­chuná nata­li̠­tax­tu­putún cumu la̠ aquit xa̠huachí nata­huán: “Aquit Cristo hua̠nti̠ naca̠lakma̠xtuyá̠n”, luu lhu̠hua cris­tianos nataak­ska­huimi̠y. \v 6 Xa̠huachí hui­xinín nakax­pa­tá̠tit la̠ta nali̠­chu­hui̠­nancán pi̠ li̠pe̠cua la̠ta lama guerra lacatzú, y na̠chuná lama guerra anta­nícu luu mákat, pero huata hui­xinín ni̠ cape̠­cuántit porque luu xla­ca­squinca pi̠ chuná pu̠lh nalay, pero ni̠naj a̠ lak­chá̠n nahuán quilh­ta­macú la̠ta nas­putcán. \v 7 Acxni̠ chú nalak­chá̠n a̠má quilh­ta­macú, la̠ta xli̠­lhu̠hua tú tahui­lá̠­nalh pu̠la­tama̠n natzucuy tala̠­la­ca­ta̠­qui̠y y natat­la­huay guerra, aka­tunu ca̠chi­quí̠n nata̠­la̠­la­ca­ta­huacay a̠túnuj ca̠chi­quí̠n, xa̠huachí luu li̠pe̠cua nalay tatzín­c­stat y lacaxtum ámaj tachi­quiy tíyat hasta huí ní napu̠­tzan­ka̠nán. \v 8 Pero acxni̠ chuná nalay cajcu luu quilh­tzu­cuma nahuán la̠ta ámaj min xli̠­lhu̠hua tapa̠tí̠n. \p \v 9 ’Hui­xinín naca̠­ma­ca­ma̠s­ta̠­ca­ná̠tit la̠qui̠ la̠n naca̠­hui­li̠­ni­ca­ná̠tit; la̠n naca̠­ma̠­pa̠­ti̠­ni̠­ca­ná̠tit, hasta maka­pi­tzí̠n hui­xinín naca̠­mak­ni̠­ca­ná̠tit, xli̠­lhu̠hua cris­tianos naca̠­si̠­tzi̠­niyá̠n caj quim­pa̠­la­cata cumu hui­xinín qui­la̠­li̠­pa̠­hua­ná̠hu. \v 10 Acxni̠ nalak­chá̠n a̠má quilh­ta­macú luu lhu̠hua hua̠nti̠ nata­ta­chokoy y niaj caquin­ti­ta­li̠­pá̠hua, hasta mejor ma̠n nata­tzucuy tala̠­ma­ca­ma̠sta̠y xla­cata pi̠ catu̠huá hua̠ntu̠ ni̠tlá̠n nata­la̠t­la­huaniy. \v 11 Lhu̠hua aksa­ni̠­naní̠n nata­tzucuy tahuán pi̠ huá xta­chu­huí̠n Dios tali̠­chu­hui̠­na­má̠­nalh, y luu lhu̠hua cris­tianos hua̠nti̠ nata­taak­ska­huiy. \v 12 Xli̠­lhu̠hua cris­tianos nata­tzucuy tamaca­sta̠lay hua̠ntu̠ tat­la­huay a̠ma̠ko̠lh cris­tianos hua̠nti̠ ni̠tlá̠n xta­pu­hua̠ncán, y niaj tícu cati­ta̠­la̠­la­ka­lhá­malh. \v 13 Sola­mente hua̠nti̠ ni̠ nata­cho­koniy y chu­na­tiyá aksti̠tum naqui­li̠­pa̠­huán hasta acxni̠ nati̠­tax­tuko̠y hua̠ntu̠ ni̠ xala­cuán quilh­ta­macú, xli̠­ca̠na pi̠ huá chú tla̠n nalak­ma̠xtuy xla­táma̠t. \v 14 Pero huá u̠má xasa̠sti xta­péksi̠t Dios hua̠ntu̠ aquit cmini̠t ma̠la­ca­tzu­qui̠y xli̠­ca̠­lanca nama̠­la­ka­pun­tu­mi̠cán nac ca̠quilh­ta­macú la̠qui̠ xli̠­hua̠k cris­tianos nata­la­ka­pasa, pus acxni­tiyá aya laka­pas­ko̠­cani̠t nahuán na̠ aya nas­putcán nac ca̠quilh­ta­macú. \p \v 15 ’Acxni̠ chú hui­xinín naucxi­lhá̠tit pi̠ kan­tax­tuma hua̠ntu̠ xamaká̠n quilh­ta­macú tili̠­chu­huí̠­nalh pro­feta Daniel acxni̠ tzokli la̠ta lácu nali̠­ka­ma̠­nancán a̠má lanca pu̠si­culan xalac Jeru­salén —hua̠nti̠ li̠kalh­ta­huakay eé libro pus caaká­ta̠ksli hua̠ntu̠ li̠chu­hui̠­nama Jesús—, \v 16 aquit cca̠­hua­niyá̠n pi̠ hua̠nti̠ tahui­la̠­nanchá nahuán nac Judea huata mejor cata­tzá̠­lalh nac ca̠si­pijni. \v 17 Hua̠nti̠ lahua­cachá nahuán nac xak­stí̠n xchic niaj capá̠s­tacli para túcu namín tamac­xtuy huata mejor caj catzá̠­lalh. \v 18 Y chi̠nchú hua̠nti̠ ani̠t nahuán nac xca̠­tu­huá̠n niaj catás­pitli nac xchic xla­cata namín tiyay clháka̠t huata mejor na̠ caj catzá̠­lalh. \v 19 ¡Koxu­taní̠n a̠ma̠ko̠lh lac­chaján hua̠nti̠ luu acxni̠ a̠má quilh­ta­macú tata̠­tatlay y niaj sacstu tala­má̠­nalh nahuán osuchí hua̠nti̠ tama̠­tzi­qui̠y nahuán cska­tacán! \v 20 Luu xli̠­ca̠na cali̠s­qui­nítit li̠tlá̠n Dios xla­cata pi̠ ni̠ acxni̠ nalak­chá̠n u̠má tapa̠tí̠n acxni̠ luu li̠pe̠cua lon­knuma nahuán osuchí acxni̠ luu lak­cha̠ni̠t quilh­ta­macú sábado acxni̠ hui­xinín jax­pá̠tit nahuán. \v 21 Porque a̠má quilh­ta­macú luu xli̠­ca̠na pi̠ huij nahuán lanca tapa̠tí̠n cumu la̠ ne̠c­xnicú chuná a̠ lay hasta la̠ta Dios tima̠­la­ca­tzú­qui̠lh ca̠quilh­ta­macú, y niajpara chuná cati­ca̠­ma̠­pa̠­tí̠­ni̠lh cris­tianos aca­li̠stá̠n. \v 22 Pero huá Dios catzi̠y túcu tla­huama porque xlá aya li̠ma̠c­ti̠ni̠t quilh­ta­macú y ni̠ luu maka̠s cati­maka­pá­lalh, porque para xlá ni̠ chuná xtlá­hualh niajpara cha̠tum cris­tiano xaka­tá̠x­tulh; pero huá xlá chuná li̠t­la­huani̠t la̠qui̠ tla̠n nataaka­pu̠­taxtuy xli̠­hua̠k hua̠nti̠ xlá ca̠lac­sacni̠t. \p \v 23 ’Acxni̠ a̠má quilh­ta­macú para tícu naca̠­hua­niyá̠n: “Anú lama̠chá Cristo”, osuchí nahuancán: “Huá u̠má Cristo”, hui­xinín ni̠ caca̠­naj­látit. \v 24 Porque luu lhu̠hua hua̠nti̠ natzucuy tali̠­taxtuy cumu lá Cristo, y na̠chuná luu lhu̠hua hua̠nti̠ nataakchu­hui̠nán y nata­huán pi̠ huá xta­chu­huí̠n Dios tali̠­chu­hui̠­na­má̠­nalh pero ni̠ xli̠­ca̠na. Xlacán tla̠n natat­la­huay lac­lanca li̠cá̠cni̠t ta­scújut la̠qui̠ chuná tla̠n nata­ma­ka­ca̠­najlay cris­tianos, y hasta xlacán nataak­ska­hui­mi̠­putún hua̠nti̠ luu ma̠n Dios ca̠lac­sacni̠t. \v 25 Aquit a̠li̠sok cca̠­hua­nimá̠n la̠qui̠ hui­xinín aya li̠ca­tzi̠­hui­látit nahuán. \v 26 Pus huá xpa̠­la­cata acxni̠ hui­xinín naca̠­hua­ni­ca­ná̠tit: “Anú lama̠chá Cristo nac desierto”, osuchí naca̠­hua­ni­ca­ná̠tit: “Anú tze̠k tanúma nac chiqui”, hui­xinín ni̠ caca̠­naj­látit. \v 27 Pus luu li̠huana̠ nac­ca̠­hua­niyá̠n pi̠ xta̠­chuná cumu lá acxni̠ jiliy y mak­lipa y xli̠­ca̠­lanca ca̠quilh­ta­macú macax­ka­ke̠­nanko̠y, pus na̠ luu xta̠­chuná cani̠huá naquiucxilhcán acxni̠ aquit nac­mim­paray xli̠­maktiy nac ca̠quilh­ta­macú. \v 28 Cumu la̠ hui­xinín catzi̠­yá̠tit anta­nícu ni̠y tantum taka­lhí̠n hua̠k antá tata­mac­xtumi̠y chu̠n, pus na̠chuná chú nalay a̠má quilh­ta­macú. \s1 Jesús li̠chuhui̠nán lácu namimparay xli̠maktiy nac ca̠quilhtamacú \r (Marcos 13.24‑37; Lucas 21.25‑33; 17.26‑30, 34‑36) \p \v 29 ’Acxni̠ chuná nati̠­tax­tuko̠y a̠má quilh­ta­macú la̠ta la̠n napa̠­ti̠­nancán hua̠ntu̠ aquit cca̠­li̠­ta̠­chu­hui̠­na­ni̠tán, chi­chiní niaj cati­maca­xka­ké̠­nalh ca̠cu­huiní, na̠chuná papá niaj cati­ta­sí­yulh ca̠tzi̠sní, y chi̠nchú stacu natzucuy tata­mo­kosa nac ca̠tu̠tzú, y hasta hua̠k la̠ta lac­lanca li̠t­li­hueke hua̠ntu̠ hui­la­ko̠lh nac akapú̠n nata­chi­quiko̠y. \v 30 Acxni­tiyá chú a̠má quilh­ta­macú nata­siyuy aktum lanca liucxilhni la̠qui̠ naca­tzi̠cán pi̠ aquit cmi­majá nahuán. Acxni­tiyá chú naqui­la̠ucxi­lhá̠hu aquit Xata­lac­sacni Chixcú pi̠ cta̠c­ta­ma̠chi nahuán nac akapú̠n cmímaj nahuán nac xlacni puc­lhni y cli̠­mímaj nahuán xli̠­hua̠k qui­li̠t­li­hueke hua̠ntu̠ cka­lhi̠y. Y xli̠­hua̠k cris­tianos xala ca̠quilh­ta­macú acxni̠ naquin­taucxilha cta̠c­ta­ma̠chi nac akapú̠n natzucuy tatasay caj xpa̠­la­cata xta­li̠­pu­hua̠ncán cumu taca­tzi̠y pi̠ nata­pa̠­ti̠nán caj xpa̠­la­cata ni̠tlá̠n tu̠ tat­la­huani̠t. \v 31 Y chi̠nchú aquit nac­ca̠­li̠­ma̠­peksi̠y quiángeles xla­cata pi̠ acxni̠ nata­kax­mata pi̠ nama̠­sa̠­ni̠cán lanca xtrom­peta Dios cata­ma̠­mac­xtú­mi̠lh xli̠­hua̠k xca­maná̠n Dios hua̠nti̠ xlá ca̠lac­sacni̠t la̠ta nac xli̠­ca̠­lanca ca̠quilh­ta­macú. \p \v 32 ’Hui­xinín luu catzi̠­yá̠tit xla­cata acxni̠ ucxi­lhá̠tit tzucuy aka­yuja maka­pi­tzí̠n quihui y tzucuy akas­ka­tam­paray pi̠ aya tala­ca­tzu­hui̠ma quilh­ta­macú la̠ta natzucuy lhca̠cnán, \v 33 pus na̠chuna li̠túm acxni̠ chuná hui­xinín naucxi­lhá̠tit pi̠ aya kan­tax­tuma nahuán hua̠ntu̠ la̠nchú cca̠­hua­nimá̠n, pus caca­tzí̠tit pi̠ aya lak­cha̠ni̠t hora acxni̠ aquit nac­mim­paray nac ca̠quilh­ta­macú. \v 34 Aquit laca­tancs cca̠­hua­niyá̠n xla­cata pi̠ hua̠ntu̠ cca̠­li̠­ta̠­chu­hui̠­namá̠n la̠nchú, hasta nia̠ tani̠ko̠y nahuán u̠ma̠ko̠lh cris­tianos hua̠nti̠ tala­má̠­nalh la̠ ca̠lacchú quilh­ta­macú acxni̠ hua̠k nakan­tax­tuko̠y. \v 35 La̠ta xli̠­lanca ca̠quilh­ta­macú chu akapú̠n juerza ámaj lak­tzanka̠y, pero huá quin­ta­chu­huí̠n ni̠ ámaj lak­tzanka̠y hasta caní nakan­tax­tuko̠y la̠ta pu̠la­ca­tunu hua̠ntu̠ cca̠­li̠­ta̠­kalh­chu­hui̠­na­ni̠tán. \p \v 36 ’Hua̠nchú xla­cata quilh­ta­macú acxni̠ nalak­chá̠n xla­cata nakan­taxtuy hua̠ntu̠ cca̠­hua­nimá̠n la̠nchú, tamá xlá ni̠para cha̠tum tícu catzi̠y, ni̠para huá xán­geles Dios, na̠ ni̠para aquit, caj xma̠n catzi̠y Quin­tla̠t. \p \v 37 ’Chuná cumu la̠ ti̠tax­tuni̠t xamaká̠n quilh­ta­macú acxni̠ xlama Noé, ni̠tícu xca̠­najlay pi̠ namín spútut, pus na̠chuná chú naqui̠­taxtuy acxni̠ aquit nac­mim­paray xli̠­maktiy nac ca̠quilh­ta­macú. \v 38 Amá maká̠n quilh­ta­macú acxni̠ nia̠ xlay mun­cá̠ctat y Noé nia̠ xtanu̠y nac a̠má lanca barco hua̠ntu̠ hua­nicán arca, la̠ta xli̠­lhu̠hua cris­tianos ni̠para tzinú xta­li̠­púhua para ni̠tlá̠n hua̠ntu̠ xtat­la­hua­má̠­nalh huata chu­na­tiyá xta­pa̠­xu­hua­má̠­nalh hua̠ntu̠ xta­ka­lhi̠y y xta­ta­maka­xtok­má̠­nalh. \v 39 Pero acxni̠ ni̠para tzinú xta­li̠a̠ca­tzi̠­hui­lá̠­nalh tahui­lachi chú­chut, lalh mun­cá̠ctat y pu̠tum ca̠mák­ni̠lh. Na̠chuná chú naqui̠­taxtuy acxni̠ aquit Xata­lac­sacni Chixcú nac­mim­paray xli̠­maktiy. \v 40 Amá quilh­ta­macú para cha̠tiy lac­chix­cu­huí̠n lac­xtum tas­cuj­má̠­nalh nahuán nac xca̠­tu­hua̠ncán, cha̠tum nale̠ncán y cha̠tum namak­xtekcán. \v 41 Cha̠tiy lac­chaján lac­xtum tas­qui­ti­má̠­nalh nahuán, cha̠tum nale̠ncán y cha̠tum namak­xtekcán. \p \v 42 ’Pero xma̠nhuá cca̠­hua­niyá̠n xla­cata pi̠ luu ská­lalh cata­hui­látit porque ni̠para tzinú catzi̠­yá̠tit túcuya̠ quilh­ta­macú aquit nac­ca̠­lak­chiná̠n. \v 43 Xli̠­cána hui­xinín luu ská­lalh cala­ta­pá̠tit xta̠­chuná cumu la̠ cha̠tum chixcú hua̠nti̠ luu ská­lalh tama̠y lhtatay la̠qui̠ ni̠ nata­lak­tanu̠y kalha̠­naní̠n, porque para xlá ni̠ ská­lalh nata­huilay ni̠para tzinú xali̠­ta­ca­tzí̠n acxni̠ nata­lak­ta­nu̠­ya̠chá̠ kalha̠­naní̠n y namak­ka­lha̠­nan­ko̠cán la̠tachá túcu xlá xka­lhi̠y. \v 44 Pus na̠chuná chú hui­xinín cumu ni̠ catzi̠­yá̠tit túcuya̠ hora y quilh­ta­macú nacmín xli̠­maktiy, huata luu ca̠mi­ni̠­niyá̠n anka­lhi̠ná ská­lalh cala­ta­pá̠tit, porque acxni̠ ni̠para tzinú li̠a̠ca­tzi̠­hui­látit nahuán aquit nac­mim­paray. \s1 Xatakalhchuhuí̠n cha̠tum hua̠nti̠ tla̠n tasa̠cua y cha̠tum hua̠nti̠ ni̠tlá̠n \r (Lucas 12.41‑48) \p \v 45 ’Aquit cla­cas­quín pi̠ hui­xinín huá xmaca­sta̠­látit cha̠tum tasa̠cua hua̠nti̠ tla̠n xta­pu­huá̠n y xpatrón ma̠cuentajli̠y xchic la̠qui̠ xlá naca̠­mak­ta­kalha xli̠­hua̠k hua̠ntu̠ kalhi̠y y na̠ naca̠­ma̠­hui̠y xa̠maka­pi­tzí̠n xta̠­ta­sa̠­cuá̠n acxni̠ nalak­chá̠n hora la̠ta nata­hua̠yán. \v 46 Luu xli̠­ca̠na tzu­cucán ta̠pa̠­xu­huacán a̠má tasa̠cua acxni̠ nalak­chín xpatrón y chuná ma̠kan­tax­ti̠ma a̠má li̠ta­scújut hua̠ntu̠ tili̠­ma̠­pek­sí̠­calh. \v 47 Cumu para nama̠­nok­lhucán pi̠ xli̠­ca̠na scujma a̠má tasa̠cua huata xpatrón hua̠k huá nama̠­cuentaj­li̠ko̠y la̠ta túcua kalhi̠y, luu laka­lha­mancán hua̠nti̠ tla̠n xta­pu­huá̠n tasa̠cua. \v 48 Pero para huata tamá tasa̠cua nalac­pu­huán pi̠ ni̠ pála catí­chilh xpatrón, \v 49 huata caj natzucuy ca̠ma̠­pa̠­ti̠ni̠y xa̠maka­pi­tzí̠n xta̠­ta­sa̠­cuán, y caj amigos naca̠­ta̠lay hua̠nti̠ na̠ luu lac­li̠xcáj­nit xta­pu­hua̠ncán y huá tzucuy ca̠ta̠­ka­chi̠­tama̠y y la̠n ca̠ta̠­hua̠yán. \v 50 Pero huata acxni̠ ni̠ ska­lalh huí xla­cata naka­lhíy xpatrón para aya nachín, acxni̠ ni̠ li̠a̠ca­tzi̠hui nalak­chín xpatrón. \v 51 Tancs cca̠­hua­niyá̠n pi̠ a̠má patrón la̠n nama̠­pa̠­ti̠ni̠y, nama­ca̠ncán nac pu̠pa̠tí̠n anta­nícu ca̠ma­ca̠ncán hua̠nti̠ xaaksa­ni̠­naní̠n. Antá chú natasay nalac­sa̠nán xta­tzán y la̠n nali̠­pu­huán caj xpa̠­la­cata xta­pa̠tí̠n. \c 25 \s1 Xatakalhchuhuí̠n kalhacá̠hu lactzumaján \p \v 1 ’Acxni̠ nalak­chá̠n a̠má quilh­ta­macú acxni̠ aquit nac­mim­paray xli̠­maktiy uú nac ca̠quilh­ta­macú, lhu̠hua cris­tianos chuná naca̠ak­spulay cumu la̠ tica̠ak­spú­lalh a̠ma̠ko̠lh kalha­cá̠hu lac­tzu­maján hua̠nti̠ tica̠­li̠­pu­tzá­calh xla­cata pi̠ nataán tamak­sko­tiyay a̠má kahuasa acxni̠ nachín porque xta­maka­xtokma. \v 2 Kalha­qui­tzis lac­tzu­maján luu ni̠para tzinú xta­li̠­taaka­tzanke̠y xla­cata para natalé̠n hua̠ntu̠ nata­mac­la­cas­qui­na̠chá, pero xa̠maka­pi­tzí̠n kalha­qui­tzis xlacán luu ská­lalh xtaán. \v 3 Ama̠­ko̠lh lac­tzu­maján hua̠nti̠ ni̠tu̠cu xta­li̠­taaka­tzanke̠y para túcu, xlacán tále̠lh xli̠­mak­skocán pero caj xma̠nhuá tu̠ xta­ju̠ma gas, y ni̠tu̠ túnuj tále̠lh gas hua̠ntu̠ xta­ma­jú̠­nilh xli̠­mak­skocán acxni̠ clhcu­ni­ko̠lh hua̠ntu̠ xta­ju̠­nima. \v 4 Pero a̠ma̠ko̠lh maka­pi­tzí̠n hua̠nti̠ ská­lalh xtaán xlacán stap tama̠­tzá­malh xli̠­mak­skocán y túnuj lame̠ta xta­pu̠­le̠m­paray gas hua̠nchú tu̠ nata­ma­ju̠niy xli̠­mak­skocán acxni̠ nalh­cu­niko̠y hua̠ntu̠ xta­ju̠­nima. \v 5 Pero cumu a̠má kahuasa hua̠nti̠ xta­maka­xtokma luu maka̠s la̠ta xmaka­pa­la­ma̠chá, a̠ma̠ko̠lh lac­tzu­maján punchú la̠ta talh­tá­talh. \v 6 Pero ma̠x luu íta̠t tzi̠sa xuani̠t acxni̠ cha̠tum chixcú ma̠ca̠­ta­sí̠­nalh y chiné huá: “¡Catu̠x­ca̠­ní̠tit chú aya chima kahuasa hua̠nti̠ tamaka­xtokma, la̠li̠­huán catátit pa̠x­to­ká̠tit!” \v 7 Ama̠­ko̠lh kalha­cá̠hu lac­tzu­maján la̠li̠­huán tatá̠­qui̠lh y tzú­culh taca̠x­ma̠­pasi̠y xli̠­mak­skocán. \v 8 Pero a̠ma̠ko̠lh kalha­qui­tzis lac­tzu­maján hua̠nti̠ ni̠tu̠ túnuj xtalé̠n xgascán xlacán tahuá­nilh xa̠maka­pi­tzí̠n hua̠nti̠ xta­pu̠lé̠n lame̠ta gas: “Cat­la­huátit li̠tlá̠n caqui­la̠­ta̠s­qui­huíhui aca­tzuní̠n migascán porque aya mix­putún qui­li̠­mak­skocán.” \v 9 Y a̠ma̠ko̠lh kalha­qui­tzis lac­tzu­maján chiné tala̠­kálh­ti̠lh: “Para nac­ca̠­ta̠s­qui­huayá̠n aca­tzuní̠n ni̠ caquin­ti­ca̠accha̠nín porque acxni̠ chú nalh­cu­niko̠y niaj túcu catíhua; huata mejor caqui̠­ta­ma̠­hua­pítit anta­nícu sta̠cán la̠qui̠ ma̠n nata­ma̠­hua­yá̠tit hua̠ntu̠ naca̠accha̠­niyá̠n.” \v 10 Ama̠­ko̠lh kalha­qui­tzis lac­tzu­maján hua̠nti̠ ni̠tu̠ xtalé̠n gas la̠li̠­huán táalh tapu­tzay anta­nícu sta̠cán la̠qui̠ nata­ta­ma̠­huay, pero nia̠ xta­qui̠­tas­pita acxni̠ chilh a̠má kahuasa hua̠nti̠ xta­maka­xtokma; y xa̠maka­pi­tzí̠n kalha­qui­tzis lac­tzu­maján hua̠nti̠ cha̠­ca­tzi̠ya xtalé̠n gas xlacán li̠huana̠ taca̠x­ma̠­pá­si̠lh xli̠­mak­skocán y táalh tamak­sko­tiyay a̠má kahuasa y tata̠­tá­nu̠lh nac xpu̠­lacni chiqui anta­nícu xpa̠x­cuajna­má̠­calh, y aca­li̠stá̠n chú li̠huana̠ ma̠lac­chu­huá­calh. \v 11 Caj li̠punchú tachilh xa̠maka­pi­tzí̠n lac­tzu­maján, xlacán tzú­culh tala­kat­laka má̠lacchi y chiné xta­huán: “Tle̠n, tlé̠n, cat­lahua li̠tlá̠n caqui­la̠­ma̠­la­qui̠­níhu.” \v 12 Pero a̠má kahuasa hua̠nti̠ xta­maka­xtokma chiné ca̠kálh­ti̠lh: “Aquit laca­tancs cca̠­hua­niyá̠n pi̠ ni̠lay cca̠­ma̠­la­qui̠­niyá̠n porque ni̠ cca̠­la­ka­pasá̠n.” \p \v 13 Acxni̠ Jesús chuná ca̠li̠­ma̠­kalh­chu­hui̠­ni̠­ko̠lh eé takalh­chu­huí̠n xlá ca̠hua­nipá: \p —Xli̠­ca̠na cca̠­hua­niyá̠n xla­cata pi̠ luu ská­lalh cala­ta­pá̠tit, porque ni̠ catzi̠­yá̠tit túcuya̠ quilh­ta­macú y túcuya̠ hora acxni̠ aquit nac­mim­paray xli̠­maktiy. \s1 Xatakalhchuhuí̠n cha̠tum patrón hua̠nti̠ ca̠ma̠sa̠cuani̠y tumi̠n xtasa̠cuá̠n \r (Lucas 19.11‑27) \p \v 14 ’Amá xasa̠sti xta­péksi̠t Dios hua̠ntu̠ aquit cmini̠t ma̠la­ca­tzu­qui̠y luu xta̠­chuná qui̠­taxtuy cumu la̠ cha̠tum patrón acxni̠ xta­ca̠xma xla­cata naán paxia̠lhnán nac mákat a̠laca­túnuj ca̠chi­quí̠n. Acxni̠ aya xta­ca̠xma ca̠ta­sá­nilh xta­sa̠­cuá̠n y cha̠­tunu cha̠­tunu ca̠má̠x­qui̠lh xtumi̠n la̠qui̠ xlacán nata­ma̠s­cu­juniy y nata­ma̠s­kati̠y. \v 15 Cha̠tum xta­sa̠cua má̠x­qui̠lh akqui­tzis mi̠lh, y cha̠­tum­li̠túm má̠x­qui̠lh aktiy mi̠lh, y tunu hua̠nti̠ má̠x­qui̠lh aktum mi̠lh; huá ca̠li̠­má̠x­qui̠lh la̠qui̠ xlacán nata­ma̠s­cujuy y nata­ma̠s­kati̠y a̠má tumi̠n, porque xlá aya xca̠­la­ka­pasa la̠ta xli̠s­ka­la­lacán cha̠­tunu cha̠­tunu. Acxni̠ chú chuná ca̠ta̠­la­ca̠x­la­ko̠lh a̠má patrón juerza alh paxia̠lhnán mákat cumu la̠ xli̠­lac­pu̠lh­ca̠­ni̠ttá. \v 16 Amá tasa̠cua hua̠nti̠ ma̠x­quí̠­calh akqui­tzis mi̠lh xlá tzú­culh tama̠­huanán y tlá­hualh negocio, chuná chú ma̠t­lá­ji̠lh akqui­tzis mi̠lh caj la̠ta ma̠s­ká­ti̠lh a̠má tumi̠n. \v 17 Na̠chuná a̠má tasa̠cua hua̠nti̠ mak­lhtí̠­nalh aktiy mi̠lh xlá na̠ ma̠s­cúju tumi̠n y li̠huacay aktiy mi̠lh caj la̠ta tu̠ ma̠s­ká­ti̠lh. \v 18 Pero huata a̠má hua̠nti̠ caj aktum mi̠lh mak­lhtí̠­nalh xlá ni̠ ma̠s­cú­julh a̠má tumi̠n, huata caj cá̠huaxli nac ca̠ti­yatni y antá má̠c­nu̠lh xtumi̠n xpatrón la̠qui̠ ni̠ natzanka̠y. \p \v 19 ’Maka̠s kam­pá̠alh quilh­ta­macú, caj xamaktum chilh xpat­roncán a̠ma̠ko̠lh tasa̠­cuá̠n, xlá qui̠­tás­pitli la̠ta mákat qui̠­pa­xiá̠lhnalh y tuncán ca̠ta­sá­nilh a̠ma̠ko̠lh tasa̠­cuá̠n la̠qui̠ naca̠­ta̠t­la­huay cuenta la̠ta lácu xta­ma̠s­ka­ti̠ni̠t xtumi̠n. \v 20 Pu̠lh huá chilh a̠má ti̠ xmak­lhti̠­nani̠t akqui­tzis mi̠lh y maca­má̠s­ta̠lh akqui­tzis mi̠lh hua̠ntu̠ ma̠s­ká­ti̠lh la̠ta xma̠s­cu­juma, y chiné huá­nilh xpatrón: “Patrón, huix quin­ti­ma̠xqui akqui­tzis mi̠lh, y chi̠nchú cumu aquit chuná cscujli la̠ta huix quin­ti­li̠­ma̠­peksi, pus huí chú a̠akqui­tzis mi̠lh hua̠ntu̠ aquit cma̠t­la­ji̠ni̠t min­tumi̠n.” \v 21 Amá patrón huá­nilh: “Xli̠­cána luu cla­kati̠y min­ta­scújut. Cumu huix cuentaj tlahua ma̠squi ni̠ luu lhu̠hua hua̠ntu̠ cti­ma̠x­quí̠n pus huata chú nac­ma̠­cuentaj­li̠yá̠n hua̠ntu̠ tlak lhu̠hua la̠qui̠ namak­ta­kalha. Pero xa̠huachí la̠li̠­huán catanu la̠qui̠ luu lac­xtum napa̠­xu­hua­yá̠hu xpa̠­la­cata min­ta­scújut hua̠ntu̠ ma̠kan­tax­ti̠­ni̠ta.” \v 22 Caj li̠punchú chilh a̠má tasa̠cua hua̠nti̠ xmak­lhti̠­nani̠t aktiy mi̠lh. Acxni̠ xlá chilh chiné huá­nilh xpatrón: “Patrón, huix quin­ti­ma̠­cuentajli aktiy mi̠lh min­tumi̠n, pero hui­lapá chú aktiy mi̠lh hua̠ntu̠ aquit cma̠s­ka­ti̠ni̠t min­tumi̠n caj la̠ta xac­ma̠s­cu­juma.” \v 23 Amá patrón huá­nilh: “Xli̠­ca̠na pi̠ na̠ luu cla­kati̠y min­ta­scújut, huix luu tla̠n tasa̠cua, pus cumu huix luu cuentaj tlahua ma̠squi ni̠ luu lhu̠hua hua̠ntu̠ xac­ma̠x­qui̠­ni̠tán la̠nchú nac­ma̠x­qui̠yá̠n hua̠ntu̠ tlak lhu̠hua la̠qui̠ huix naqui­ma̠s­cu­ju­niya. Pero la̠li̠­huán catanu nac quín­chic y lac­xtum cali̠­pa̠­xu­huahu caj xpa̠­la­cata min­ta­scújut hua̠ntu̠ huix aya ma̠kan­tax­ti̠­ni̠ta.” \p \v 24 ’Pero acxni̠ chú chilh a̠má tasa̠cua hua̠nti̠ xma̠­cuentaj­li̠­cani̠t aktum mi̠lh xla­cata na̠ nama̠s­cujuy xlá chiné huá­nilh xpatrón: “Patrón, aquit aya maka̠sá ccá­tzi̠lh pi̠ luu snún lani̠ta huix akchi­pa­hui­li̠ya y milá tla­huaya hua̠ntu̠ ni̠ huix li̠s­cuj­ni̠ta y ma̠squi para xac­ti­ma̠s­cú­julh min­tumi̠n xli̠­hua̠k hua̠ntu̠ xac­ti­ma̠s­ká­ti̠lh hua̠k huix xquin­ti­mak­lhti̠­ko̠ya. \v 25 Pero na̠chuna li̠túm aquit clak­lhpé̠­cualh xla­cata para nac­ma­ka­tzanka̠y huata caj li̠huana̠ cmá̠­qui̠lh, antá cti­má̠c­nu̠lh nac xtampí̠n tíyat. Pero ni̠ cali̠­pú­huanti, huí min­tumi̠n hua̠ntu̠ huix quin­ti­ma̠xqui.” \v 26 Amá patrón chiné kálh­ti̠lh: “Huata huix luu lanca laka­yá̠­canti ni̠tlá̠n min­ta­pu­huá̠n y luu xalh­quítit huix. Pus cumu para ca̠na̠ xca­tzi̠ya pi̠ aquit cak­chi­pa­huili̠y y quilá ctla­huay hua̠ntu̠ ni̠ aquit cli̠s­cujni̠t, \v 27 ¿túcu chi̠nchú xpa̠­la­cata ni̠ pit li̠hui­li̠ya quin­tumi̠n nac banco la̠qui̠ acxni̠ aquit xac­tí­chilh antá xac­tíalh timak­lhti̠nán quin­tumi̠n porque antá juerza xquin­tiakxo­ko­ní­calh?” \v 28 Pus a̠má patrón ca̠li̠­ma̠­pék­si̠lh hua̠nti̠ antá xta­la­yá̠­nalh: “Camak­lhtí̠tit eé chixcú a̠má tumi̠n hua̠ntu̠ xlá li̠mín aktum mi̠lh y huá cama̠x­quí̠tit hua̠nti̠ kalhi̠y akcá̠hu mi̠lh. \v 29 Porque hua̠nti̠ lhu̠hua kalhi̠y hua̠ntu̠ mac­la­cas­quín a̠tzinú nama̠x­qui̠cán la̠qui̠ naaka­ta̠x­tuniy, pero hua̠nti̠ ni̠tu̠cu kalhi̠y hua̠ntu̠ mac­la­cas­quín hasta namak­lhti̠­ko̠cán ma̠squi caj xma̠nhuá tu̠ xka­lhi̠y. \v 30 Y chi̠nchú u̠má lhquítit tasa̠cua hua̠nti̠ ni̠tu̠cu li̠s­cuj­putún, la̠li̠­huán cata­mac­xtútit cquilhtí̠n anta­nícu luu ca̠pucsua la̠qui̠ antá naxo­ko̠nún caj xpa̠­la­cata cumu luu lanca laka­yá̠­calh, antá nalac­sa̠nán xta­tzán caj xpa̠­la­cata lanca tapa̠tí̠n hua̠ntu̠ namaklh­ca­tzi̠y.” \s1 Hua̠nti̠ makta̠yay xta̠cristianos xta̠chuná cumu lá̠mpara huá Jesús makta̠yama \p \v 31 ’Amá quilh­ta­macú acxni̠ aquit Xata­lac­sacni Chixcú nac­mim­paray xli̠­maktiy nac ca̠quilh­ta­macú, aquit nac­ta­huilay nac quim­pu̠­ma̠­peksí̠n cumu la̠ lanca rey y xa̠huachí xli̠­hua̠k ángeles nac­ca̠­ta̠mín. \v 32 Xli̠­hua̠k cris­tianos xala ca̠quilh­ta­macú naquin­ta­li̠­ta­mac­xtumi̠y la̠tachá nícu xalaní̠n; huata aquit nac­tzucuy ca̠ma̠­paj­pi­tziy cumu la̠ pastor acxni̠ ca̠ma̠­paj­pi­tziy xta­ka­lhí̠n, tunuj ca̠ya̠­huay bor­regos y laca­tunu chivos sa­má̠­nalh xla­cata nata­ma̠­kan­taxti̠y, pus antá nac­ca̠­huili̠y nac quim­pek. \v 33 Ama̠­ko̠lh cris­tianos hua̠nti̠ xta­kax­mata quin­ta­chu­huí̠n y xta­lak­tzak­stácat, y a̠ma̠ko̠lh xa̠maka­pi­tzí̠n hua̠nti̠ caj chu­natá takax­mat­mákan quin­ta­chu­huí̠n y ni̠ talak­tzák­salh, pus antá nac­ca̠­huili̠y nac quim­pek­xuqui. \v 34 Entonces aquit nac­ca̠­huaniy hua̠nti̠ tahui­lá̠­nalh nahuán nac quim­pek­stácat: “¡Luu xli̠­ca̠na capa̠­xu­huátit hui­xinín hua̠nti̠ ca̠lac­sac­ni̠tán Quin­tla̠t! La̠li̠­huán cata­hui­látit nac a̠má mim­pu̠­ta­hui̠lhcán hua̠ntu̠ xlá ca̠li̠­ka­lhi̠má̠n hasta la̠ta tima̠­la­ca­tzú­qui̠lh ca̠quilh­ta­macú. \v 35 Porque acxni̠ aquit xac­tzin­c­sni̠ma hui­xinín quin­ti­la̠­ma̠­huí̠hu, acxni̠ aquit xac­kalh­pu̠­ti̠x­ni̠ma hui­xinín quin­ti­la̠­ma̠­kot­ní̠hu, xac­la­pu̠lay nac min­ca̠­chi­qui̠ncán ni̠tu̠ xac­ka­lhi̠y quín­chic hui­xinín qui­la̠­ma̠­la­qui̠­níhu cmin­chiccán xla­cata antá nac­lak­tun­cu­hui̠y. \v 36 Acxni̠ xac­lama ni̠tu̠ xuani̠t qui­lháka̠t hui­xinín quin­ti­la̠­ta̠s­quihu hua̠ntu̠ nac­lhaka̠y, acxni xac­ta̠­tatlay y acxni̠ xac­ta­núma nac pu̠la̠­chi̠n hui­xinín quin­ti­la̠­qui̠­la­ka­ta̠­yáhu.” \v 37 Ama̠­ko̠lh hua̠nti̠ Dios naca̠­lak­ma̠xtuy nata­ka­lhas­qui­ni̠nán: “Pero ¿ní̠n­co̠cxni cti­ca̠ucxilhni para xtzin­c­sní̠pa̠t y aquinín cti­ca̠­ta̠­hua̠yán? Osuchí ¿ní̠n­co̠cxni xkalh­pu̠­ti̠x­ní̠pa̠t y aquinín cti­ca̠­ma̠­kotní̠n? \v 38 Osuchi ¿ní̠n­co̠cxni xla­pu̠­laya nac quin­ca̠­chi­qui̠ncán para ni̠ní xlak­tun­cu­huíya y aquinín cti­ca̠­ta̠­lak­tun­cu­huí̠n nac quin­chiccán, osu para ni̠tu̠ xuani̠t milháka̠t y aquinín cti­ca̠­ma̠x­quí̠n? \v 39 Osuchí ¿nícu makli̠t para xta̠­tat­laya o xta­nú̠pa̠t nac pu̠la̠­chi̠n y aquinín chú cti­ca̠­qui̠­lak­la­chá̠n?” \v 40 Huata aquit chiné nac­ca̠­kalhti̠y: “Xli̠­ca̠na aquit cca̠­hua­niyá̠n pi̠ la̠tachá túcuya̠ li̠tlá̠n hui­xinín ca̠t­la­hua­nítit y hua̠ntu̠ xta­mac­la­cas­quix­ni̠­má̠­nalh u̠ma̠ko̠lh cris­tianos hua̠nti̠ aquit cca̠­li̠­macá̠n qui­na­ta̠lán ma̠squi luu ni̠para tzinú lac­li̠­ca̠na tata­siyuy, pus chuná qui̠­tax­tuni̠t cumu la̠m­para aquit qui­la̠­li̠s­cuj­ni̠­táhu.” \p \v 41 ’Aca­li̠stá̠n chú aquit nac­ca̠­lak­ta­la­kas­pita a̠ma̠ko̠lh cris­tianos hua̠nti̠ ni̠ xquin­ta­li̠­pa̠­huán hua̠nti̠ tayá̠­nalh nahuán nac quim­pek­xuqui y chiné nac­ca̠­huaniy: “Cat­la­huátit li̠tlá̠n, caqui­la̠­ta­pa̠­nu̠­níhu y ni̠ caqui­la̠­ma̠­la­ca­tzu­huí̠hu. Hui­xinín aya lak­tzan­ka̠­ni̠­tátit caj xpa̠­la­cata hua̠ntu̠ ni̠tlá̠n tla­hua­ni̠­tátit. Huata mejor capim­pítit nac pu̠pa̠tí̠n anta­nícu hui­xinín ca̠lak­cha̠­ni̠tán nac ca̠lh­cu­ya̠tni hua̠ntu̠ tica̠x­tla­hua­ní­calh akska­huiní chu xli̠­hua̠k hua̠nti̠ xta­ta̠s­cuj­má̠­nalh la̠qui̠ antá nata­pa̠­ti̠nán xlianka­lhí̠n quilh­ta­macú. \v 42 Porque acxni̠ aquit xac­tzin­c­sta­makama, hui­xinín ni̠ qui­la̠­ma̠­huí̠hu, acxni̠ xac­kalh­pu̠­ti̠x­ni̠ma hui­xinín ni̠ qui­la̠­ma̠­kot­ní̠hu. \v 43 Acxni̠ xac­la­pu̠lay y ni̠ní xac­lak­tun­cu­huíy hui­xinín ni̠para tzinú xlac­pu­huántit para naqui­la̠­ta̠­lak­tun­cu­hui̠­yá̠hu nac min­chiccán. Acxni̠ lak­sput­ko̠lh qui­lháka̠t hua̠ntu̠ xac­lha­ka̠ni̠t hui­xinín ni̠tu̠ qui­la̠­ma̠x­quí̠hu hua̠ntu̠ nac­lhaka̠y; acxni̠ cta­ma̠chá nac ca̠ta­játat o quin­ti­ta­mac­nú̠­calh nac pu̠la̠­chi̠n hui­xinín ni̠para xlac­pu­huántit para naqui­la̠­la­ka­ta̠­ya­yá̠hu.” \v 44 Huata a̠ma̠ko̠lh cris­tianos naquin­ta­ka­lhas­quín: “Quim­pu̠­chi­nacán, pero aquinín ni̠para maktum xac­ca̠ucxilhni para xtzin­c­sní̠pa̠t y ni̠ cca̠­ta̠­hua̠yán, o para xkalh­pu̠­ti̠x­ní̠pa̠t y ni̠ cca̠­ta̠­hua̠yán, para xla­pu̠­laya ni̠ní xlak­tun­cu­huiya, o para xtzan­ka̠­niyá̠n milháka̠t, chuná para xta̠­tat­laya o xta­nú̠pa̠t nac pu̠la̠­chi̠n y aquinín ni̠tu̠ cca̠ucxilh­ni̠­tan­chá̠n.” \v 45 Pero aquit chiné nac­ca̠­kalhti̠y: “Aquit laca­tancs cca̠­hua­niyá̠n pi̠ la̠ta maka­tunu ni̠ ca̠mak­ta̠­yátit a̠ma̠ko̠lh ni̠ lac­ta­li̠­pa̠hu cris­tianos cumu ni̠ lac­li̠­ca̠na tata­siyuy acxni̠ xlacán catu̠huá xca̠­tzan­ka̠­nima, pus luu chuná cli̠­ma̠xtuy pi̠ aquit qui­la̠­lak­ma­ka­ni̠­táhu y ni̠ qui­la̠­mak­ta̠­yáhu.” \v 46 Hua­tuní̠n u̠ma̠ko̠lh cris­tianos hua̠nti̠ lac­li̠xcáj­nit xta­pu­hua̠ncán xuani̠t, antá naca̠­ma­ca̠ncán nac pu̠pa̠ti̠n anta­nícu taxo­ko̠­nu­má̠­nalh nahuán cane̠c­xni­cahuá quilh­ta­macú; y chi̠nchú a̠ma̠ko̠lh hua̠nti̠ Dios ca̠lac­sacni̠t antá nata­chá̠n nac akapú̠n anta­nícu tapa̠­xu­hua­má̠­nalh nahuán cane̠c­xni­cahuá quilh­ta­macú. \c 26 \s1 Li̠lacchuhui̠nancán xlacata nachipacán Jesús \r (Marcos 14.1‑2; Lucas 22.1‑2; Juan 11.45‑53) \p \v 1 Acxni̠ chuná ca̠li̠­ma̠­kalh­chu­hui̠­ni̠­ko̠lh eé tachu­huí̠n Jesús chiné ca̠huá­nilh xdis­cí­pulos: \p \v 2 —Hui­xinín catzi̠­yá̠tit pi̠ hua­tiyá la̠ tu̠xama natzucuy xpa̠x­cuajcán judíos xla taak­spun­tza̠lí̠n, na̠ acxni­tiyá a̠má quilh­ta­macú naquin­chi­pacán y naqui­ma­ca­ma̠s­ta̠cán nac xla­ca­ti̠ncán hua̠nti̠ quin­ta­si̠­tzi̠niy la̠qui̠ naquim­pe­kex­to­ko­hua­cacán nac cruz. \p \v 3 Luu xli̠­ca̠na hua̠ntu̠ Jesús xli̠­chu­hui̠­nama porque na̠ hua­tiyá a̠má quilh­ta­macú xta­ta­mac­xtu­mi̠ni̠t xana­puxcun cura xa̠hua lak­ko̠­lu­tzi̠nni hua̠nti̠ xta­ma̠­pek­si̠nán nac xlak­sti̠­pa̠ncán judíos, antá xta­ta­mac­xtu­mi̠ni̠t nac xchic Caifás porque xlá xapuxcu cura hua̠nti̠ xca̠­ma̠­peksi̠y hua̠k xa̠maka­pi­tzí̠n xta̠­cu­rajni. \v 4 Xlacán tali̠­lac­chu­huí̠­nalh pi̠ ma̠squi caj taaksaní̠n nata­ma̠x­tuniy Jesús la̠qui̠ tla̠n nachi­pacán y namak­ni̠cán. \v 5 Pero huata sac­stucán xta­la̠­hua­ni­paray: \p —Huata mejor ni̠ chi­pa­ma̠­náhu acxni̠ luu xquilh­ta­macú pa̠xcua porque nata­si̠­tzi̠y hua̠nti̠ tali̠­pa̠­huán. \s1 Cha̠tum pusca̠t li̠tlahuapu̠xtuy perfume Jesús \r (Marcos 14.3‑9; Juan 12.1‑8) \p \v 6 Jesús antá xláhui nac xchic Simón nac Betania, huá eé chixcú hua̠nti̠ tat­la̠n­ti̠ni̠t acxni̠ xka­lhi̠y aktum li̠xcáj­nit tzitzi hua̠ntu̠ hua­nicán lepra. \v 7 Luu acxni̠ Jesús xua̠yama chilh cha̠tum pusca̠t xlá lak­ta­la­ca­tzú­hui̠lh nac mesa anta­nícu maca­huácaj xuí; a̠má pusca̠t xli̠­mini̠t pa̠tum lame̠ta xatlá̠n per­fume hua̠ntu̠ luu xata­pa­ra̠xlá. Acxni̠ chú lák­cha̠lh acma̠­huá­calh nac xak­xa̠ka Jesús. \v 8 Acxni̠ a̠ma̠ko̠lh dis­cí­pulos taúcxilhli xlacán tzú­culh tasi̠­tzi̠y y chiné tala̠­huá­nilh: \p —¿Túcu xpa̠­la­cata caj luu chu­natá li̠lac­tla­hua­mi̠­cani̠t eé xata­pa­ra̠xlá per­fume? \v 9 Huata mejor tla̠n caj luu lhu̠hua tumi̠n xti­li̠s­tá̠­calh, y hua̠ntu̠ xti­tás­tokli xatumi̠n xti­ca̠­li̠­mak­ta̠­yá­calh lak­li̠­ma̠x­kení̠n. \p \v 10 Cumu Jesús ca̠ka­lha­káx­matli hua̠ntu̠ xlacán xta­qui­lhuamá̠­nalh xlá chiné ca̠huá­nilh: \p —¿Túcu xpa̠­la­cata li̠la­ca­si̠­tzi̠­ni­pá̠tit u̠má koxutá pusca̠t? Ni̠ cala­ca­si̠­tzi̠­nítit, porque hua̠ntu̠ xlá tla­huani̠t xli̠­ca̠na pi̠ luu tla̠n. \v 11 Huá chuná cca̠­li̠­hua­nimá̠n porque a̠ma̠ko̠lh cris­tianos hua̠nti̠ lak­li̠­ma̠x­kení̠n anka­lhi̠ná tala­má̠­nalh nahuán nac milak­sti̠­pa̠ncán, pero aquit ni̠ anka­lhí̠n cca̠­ta̠­lamá̠n nac milak­sti̠­pa̠ncán. \v 12 Xla­cata pi̠ eé pusca̠t quiacma̠­hua­cani̠t per­fume nac quiakxa̠ka xli̠­ca̠na luu tlán, porque chuná a̠li̠sok qui­ma̠­mu̠c­si̠­nini̠t qui­macni la̠qui̠ chu­na­tiyá aya cca̠xui nahuán xla­cata acxni̠ naqui­ma̠c­nu̠cán nac quin­ta­huaxni. \v 13 Aquit laca­tancs cca̠­hua­niyá̠n pi̠ xli̠­ca̠­lanca ca̠quilh­ta­macú la̠tachá nícu naqui­li̠­chu­hui̠­nancán y la̠ta lácu cmini̠t ca̠lak­ma̠xtuy cris­tianos, na̠ chuná nali̠­chu­hui̠­nancán hua̠ntu̠ xlá quin­tla­hua­nini̠t eé pusca̠t acxni̠ qui­li̠t­lá­hualh per­fume y chuná xlianka­lhí̠n nali̠­la­ca­pa̠s­taccán. \s1 Judas ca̠ta̠laca̠xlay hua̠nti̠ tasi̠tzi̠niy Jesús \r (Marcos 14.10‑11; Lucas 22.3‑6) \p \v 14 La̠ta kalha­cu̠tiy xca̠­lac­sacni̠t xdis­cí­pulos Jesús, cha̠tum tax­tuchá hua̠nti̠ xuanicán Judas Isca­riote, xlá ca̠qui̠­lák­lalh xana­puxcún cura \v 15 y chiné ca̠huá­nilh: \p —Para aquit nac­ca̠­ma­ca­ma̠x­qui̠yá̠n Jesús, ¿nícu chulá naqui­la̠­ma̠s­ka­hui̠­yá̠hu? \p Xlacán tamá̠x­qui̠lh puxa­ma­cá̠hu tumi̠n la̠ta xaokxu­tunu hua̠k xla plata, \v 16 pus hasta acxni­tiyá a̠má quilh­ta­macú Judas tzú­culh lac­pu­tzay lácu nat­la­huay y túcuya̠ quilh­ta­macú tla̠n nama­ca­ma̠sta̠y Jesús. \s1 Jesús a̠huata ca̠ta̠hua̠yán xdiscípulos \r (Marcos 14.12‑25; Lucas 22.7‑23; Juan 13.21‑30; 1 Corin­tios 11.23‑26) \p \v 17 Amá quilh­ta­macú xapa̠xcua taak­spun­tza̠lí̠n luu acxni̠ xli̠­hua̠k judíos xta­la­ka­chix­cu­hui̠nán y xta­huay cax­ti­lá̠n­chahu hua̠ntu̠ ni̠tu̠ kalhi̠y leva­dura, a̠ma̠ko̠lh dis­cí­pulos talak­ta­la­ca­tzú­hui̠lh Jesús y chiné tahuá­nilh: \p —¿Nícu laca­squina naca­ná̠hu ca̠x­tla­hua­yá̠hu quin­ta­huajcán hua̠ntu̠ nali̠­la­ka­chix­cu­hui̠­na­ná̠hu u̠má ko̠ta­nu̠ma xapa̠xcua taak­spun­tza̠lí̠n? \p \v 18 Jesús ca̠kálh­ti̠lh: \p —Capim­pítit nac ca̠chi­quí̠n antá nachi­pi­ná̠tit nac xchic cha̠tum chixcú hua̠nti̠ aquit aya cta̠­la­ca̠x­lani̠t y chiné nahua­ni­yá̠tit: “Huán qui­ma̠­kalh­ta­hua­ke̠­nacán: Chú aya tala­ca­tzu­hui̠ma quilh­ta­macú la̠ta nac­ma̠s­putuy quin­ta­scújut, huá xpa̠­la­cata cca̠­li̠­ta̠ama̠chá quin­ta­ma̠­kalh­ta­huaké̠n la̠qui̠ antá nac mín­chic nac­ca̠­ta̠­hua̠yán a̠má tahuá hua̠ntu̠ li̠la­ka­chix­cu­hui̠­nancán nac xapa̠xcua taak­spun­tza̠lí̠n.” \p \v 19 Ama̠­ko̠lh dis­cí­pulos chuná tat­lá­hualh cumu la̠ Jesús xca̠­li̠­ma̠­pek­si̠ni̠t y antá taca̠x­tla­huachá xta­huajcán xala ca̠ko̠­tanú̠n. \p \v 20 Acxni̠ chú luu li̠huana̠ tzi̠­suanko̠lh, Jesús aya xca̠­ta̠­cha̠ni̠t y antá chú quilh­pu̠xtum xca̠­ta̠hui kalha­cu̠tiy xdis­cí­pulos nac mesa. \v 21 Y li̠huán xca̠­ta̠­hua̠­yama chiné ca̠huá­nilh: \p —Aquit laca­tancs cca̠­hua­niyá̠n pi̠ la̠ta mili̠­ka­lha­cu̠­tiycán caj xma̠n cha̠tum natax­tu­ya̠chá hua̠nti̠ naqui­ma­ca­ma̠sta̠y. \p \v 22 Ama̠­ko̠lh dis­cí­pulos luu snu̠n tali̠­púhua y cha̠­tunu tzú­culh taka­lhas­quín: \p —Quim­pu̠­chi­nacán, ¿para aquit camá̠n maca­ma̠s­ta̠yá̠n? \p \v 23 Huata Jesús ca̠kálh­ti̠lh: \p —Huá ámaj qui­ma­ca­ma̠sta̠y hua̠nti̠ la̠nchú lac­xtum quin­ta̠­hua̠­yama nac quim­pu­la̠tu. \v 24 Cumu aquit Xata­lac­sacni Chixcú juerza nac­ma̠­kan­taxti̠y hua̠ntu̠ tatzok­ta­hui­lani̠t nac li̠kalh­ta­huaka caj quim­pa̠­la­cata; pero ¡pa̠x­ca­tacu tihuán a̠má chixcú hua̠nti̠ ámaj qui­ma­ca­ma̠sta̠y! Huata luu xatlá̠n xtíhua pi̠ ni̠ xti­la­cá­chilh tuncán nac ca̠quilh­ta­macú hua̠nti̠ chuná ámaj quin­tla­huay. \p \v 25 Y hua̠nchú Judas hua̠nti̠ xliak­ska­hui­nima Jesús chiné kalhás­quilh: \p —Ma̠kalh­ta­hua­ke̠ná, ¿ma̠x aquit camá̠n maca­ma̠s­ta̠yá̠n? \p Jesús kálh­ti̠lh: \p —Pus luu laca­tancs cuaniyá̠n pi̠ xli̠­ca̠na huix tamá chixcú hua̠nti̠ naqui­ma­ca­ma̠sta̠y. \p \v 26 Acxni̠ chú luu xta­hua̠­ya­má̠­nalh, Jesús tíyalh mactum cax­ti­lá̠n­chahu, pa̠x­cat­ca­tzí̠­nilh Dios, lak­ché­kelh y ca̠má̠x­qui̠lh xdis­cí­pulos y chiné ca̠huá­nilh: \p —Mac­xtum cahuátit eé cax­ti­lá̠n­chahu porque xli̠­ca̠na pi̠ huá qui­li̠hua. \p \v 27 Aca­li̠stá̠n tiyapá pa̠tum vaso, pa̠x­cat­ca­tzí̠­nilh Dios, na̠chuná ca̠má̠x­qui̠lh y chiné ca̠huá­nilh: \p —Mim­pu̠­tumcán na̠ cahuátit hua̠ntu̠ taju̠ma nac eé vaso. \v 28 Porque aquit laca­tancs cca̠­hua­niyá̠n pi̠ huá eé quin­kalhni hua̠ntu̠ nama̠­lu­loka xla­cata pi̠ Dios ca̠ta̠t­la­huani̠t cris­tianos aktum xasa̠sti tala­ca̠xlán la̠ta lácu naca̠­lak­ma̠xtuy, y ma̠squi nas­taj­ta­makán la̠qui̠ lhu̠hua hua̠nti̠ naca̠­li̠­ma­cuaniy porque chuná tla̠n naca̠­li̠­ma̠­tzan­ke̠­na­nicán xta­la̠­ka­lhi̠ncán cris­tianos. \v 29 Xa̠huachí aquit laca­tancs cca̠­hua­niyá̠n pi̠ niaj para maktum cac­ti­li̠­kót­nulh xchú­chut uva, hasta acxni̠ nalak­chá̠n quilh­ta­macú acxni̠ antá nac xpu̠­ma̠­peksí̠n Quin­tla̠t aquit pu̠tum nac­ca̠­ta̠­li̠­kot­nu­na̠­chá̠n tunu xasa̠sti xchú­chut uva ni̠ xta̠­chuná cumu la̠ eé. \s1 Jesús li̠chuhui̠nán xlacata Pedro nahuán pí̠ ni̠ lakapasa \r (Marcos 14.26‑31; Lucas 22.31‑34; Juan 13.36‑38) \p \v 30 Aca­li̠stá̠n chú acxni̠ xlacán tali̠­quilh­tli̠­ko̠lh aktum salmo táalh nac aktum ke̠stí̠n hua̠ntu̠ hua­nicán Monte de los Olivos. \v 31 Antá Jesús chiné ca̠huá­nilh: \p —Umá tzi̠sní hui­xinín pim­pá̠tit qui­la̠­li̠­lac­la­ta̠­ya­yá̠hu y nata̠­ka­hua­ni̠­ko̠­yá̠tit, porque chú amaj kan­taxtuy hua̠ntu̠ tatzok­ta­hui­lani̠t nac xta­chu­huí̠n Dios anta­nícu chiné huán: “Aquit nac­ma̠sta̠y quilh­ta­macú xla­cata pi̠ camak­ní̠­calh xmak­ta­kalhná bor­regos y xli̠­hua̠k xbor­regos nataaka­hua­ni̠ko̠y.” \v 32 Pero acxni̠ aquit nac­la­cas­ta­cuanán nac ca̠li̠ní̠n huata pu̠lh aquit nac­ca̠­pu̠­la­niyá̠n xla­cata pi̠ nacán nac Gali­lea la̠qui̠ antá nata­nok­lha̠­chá̠hu. \p \v 33 Pedro chiné huá­nilh: \p —Ma̠squi xli̠­hua̠k u̠ma̠ko̠lh cata­tza̠­la­makán, aquit ni̠ cac­tiak­xtek­makán huata chu­nacú nac­li̠­pa̠­huaná̠n. \p \v 34 Jesús kálh­ti̠lh: \p —Pedro, ni̠para tzinú catzi̠ya hua̠ntu̠ huix qui­lhuámpa̠t, porque aquit laca­tancs cuaniyá̠n pi̠ hua­tiyá eé tzi̠sní acxni̠ nia̠ tasay nahuán pu̠yu, huix aya hua­ni̠­tatá nahuán xli̠­mak­tutu xla­cata pi̠ ni̠ qui­la­ka­pasa. \p \v 35 Pedro hua­nipá: \p —Ma̠squi hasta xqui­li̠­mak­ní̠­calh caj la̠ta mim­pa̠­la­cata pero ni̠ cha̠lí cuán para ni̠ cla­ka­pasá̠n. \p Xli̠­hua̠k xa̠maka­pi­tzí̠n dis­cí­pulos hua̠k chuná tahuá­nilh pi̠ ni̠ cati­ta­tzá̠­lalh. \s1 Jesús kalhtahuakaniy Dios nac Getsemaní \r (Marcos 14.32‑42; Lucas 22.39‑46) \p \v 36 Aca­li̠stá̠n Jesús ca̠tá̠alh xdis­cí­pulos anta nícu tzinú tlak laka­mákat lacatum anta­nícu xuanicán Get­se­maní. Acxni̠ antá xta­hui­la̠­nanchá chiné ca̠huá­nilh: \p —Uú cata­hui­látit, caqui­la̠­ka­lhí̠hu, porque aquit camaj kalh­ta­hua­kaniy Quin­tla̠­ticán Dios. \p \v 37 Xma̠nhuá ca̠tá̠alh Pedro chu a̠ma̠ko̠lh cha̠tiy xla­ka­huasán Zebedeo, San­tiago y Juan. Caj xamaktum tzú­culh maklh­ca­tzi̠y tali̠­pu­huá̠n y juerza xla­ka­pú­tzama xlak­lhpe̠­cuán caj xpa̠­la­cata hua̠ntu̠ xamaj akspulay. \v 38 Huata chiné ca̠huá­nilh xdis­cí­pulos: \p —Niajlay cpa̠ti̠y eé tali̠­pu­huá̠n nac quin­cuxmú̠n, luu li̠pe̠cua la̠ta pa̠ti̠ma qui­nacú; la̠m­para aya cni̠ma cmaklh­ca­tzi̠y. Huata uú hui­xinín cata­mak­xtéktit y ni̠ calh­ta­tátit. \p \v 39 Jesús alh tzinú laka­mákat, antá tatzo­kós­talh lí̠cha̠lh xlacán hasta nac ca̠ti­yatni y chiné kalh­ta­hua­ká­nilh Dios: \p —Papá Dios, para huix chuná laca­squina, cat­lahua li̠tlá̠n ni̠ xqui­lák­cha̠lh a̠má lanca tapa̠tí̠n hua̠ntu̠ ámaj quiok­spulay. Pero ni̠huá calalh hua̠ntu̠ caj aquit quin­ta­pa̠­xu­huá̠n, huata mejor huá cakan­táx­tulh min­ta­pu­huá̠n. \p \v 40 Aca­li̠stá̠n chú tás­pitli anta­nícu xta­hui­lá̠­nalh xdis­cí­pulos, pero acxni̠ xlá ca̠lák­cha̠lh xlacán xtalh­ta­ta­má̠­nalh. Entonces huá­nilh Pedro: \p —¡Pedro! ¿Lácu pi̠ luu lhta­ta­pu­tux­ni̠­yá̠tit? ¿Hasta ni̠lay laca­ta̠­ya­nítit talh­tata ca̠na̠caj aktum hora? \v 41 Ni̠ calh­ta­tátit, la̠li̠­huán cala­ca­hua̠­nántit xa̠huachí cakalh­ta­hua­ka­nítit Dios la̠qui̠ ni̠ naca̠­maka­tla­jayá̠n akska­huiní. Porque ma̠squi tli­hueke kalhi̠­yá̠tit min­ta­la­ca­pa̠s­tacni, huá mimac­nicán xli̠­ca̠na pi̠ ni̠ kalhi̠y li̠ca­mama. \p \v 42 Xli̠­maktiy ampá kalh­ta­hua­kaniy Dios, y chiné hua­nipá: \p —Papá Dios, para ni̠lay lac­pu­huana xla­cata pi̠ ni̠ xac­pá̠­ti̠lh xli̠­hua̠k amá tapa̠tí̠n hua̠ntu̠ ámaj quiok­spulay, pus caj xma̠nhuá cakan­táx­tulh min­ta­pa̠­xu­huá̠n. \p \v 43 Acxni̠ qui̠­tas­pitpá, pi̠ chu­na­li̠túm xalh­tatán ca̠ma̠­nok­lhupá xdis­cí­pulos porque niajlay xta­la­ca­ta̠­yaniy xla­kas­ta­pucán caj xpa̠­la­cata talh­tata. \v 44 Antá xlá ca̠ak­xte­kuili̠pá y ampá kalh­ta­hua­kaniy Dios xli̠­mak­tutu, pi̠ chuná hua­nipá cumu la̠ xuanini̠t xapu̠lh. \v 45 Acxni̠ chú ca̠lak­chimpá anta­nícu xlacán xta­hui­lá̠­nalh chiné ca̠huá­nilh: \p —¿Lácu pi̠ chu­nacú hui­xinín tilh­ta­ta­pá̠tit y jax­pá̠tit? Pus chú la̠nchú aya lak­cha̠ni̠t hora la̠ta acxni̠ aquit Xata­lac­sacni Chixcú naqui­ma­ca­ma̠s­ta̠cán nac xla­ca­ti̠ncán hua̠nti̠ luu mak­la̠­ka­lhi̠­naní̠n lac­chix­cu­huí̠n. \v 46 La̠li̠­huán cata̠­quí̠tit y ca̠huá porque chú aya tala­ca­tzu­hui̠ma hua̠nti̠ qui­liak­ska­hui­nima. \s1 Chi̠le̠ncán Jesús \r (Marcos 14.43‑50; Lucas 22.47‑53; Juan 18.2‑11) \p \v 47 Chu­nacú xchu­hui̠­nama Jesús acxni̠ Judas Isca­riote hua̠nti̠ na̠ xdis­cí­pulo xuani̠t, pu̠tum ca̠tá̠­chilh lhu̠hua lac­chix­cu­huí̠n xlacán xta­li̠mín xma̠­chi̠­tajcán chu quihui, u̠ma̠ko̠lh lac­chix­cu­huí̠n huá xta­ma̠­la­ka­cha̠ni̠t xana­puxcún cura xa̠hua lak­ko̠­lu­tzi̠nni Judíos hua̠nti̠ xta­ma̠­pek­si̠nán. \v 48 Judas xca̠­hua­nini̠t xla­cata pi̠ xma̠­kalh­ta­hua­ke̠ná hua̠nti̠ xamaj maca­ma̠sta̠y pu̠lh nala­ca­tzu̠ca la̠qui̠ chuná nata­la­ka­pasa y nachi­pacán. \v 49 Pus acxni̠ li̠huana̠ lak­ta­la­ca­tzú­hui̠lh anta­nícu xyá Jesús chiné huá­nilh: \p —¡Tlé̠n, ma̠kalh­ta­hua­ke̠ná, hasta a̠cu clak­chimá̠n! \p Acxni̠ chuná hua­ni­ko̠lh lacá­tzu̠cli. \v 50 Jesús kálh­ti̠lh: \p —Amigo, hua̠ntu̠ huix tani̠ta ma̠kan­tax­ti̠ya, pus la̠li̠­huán cat­lahua. \p Huata xa̠maka­pi­tzí̠n la̠li̠­huán talak­ta­la­ca­tzú­hui̠lh, huakaj tachí­palh Jesús y tachi̠lh. \p \v 51 Y cha̠tum xdis­cí­pulo Jesús xtat tlá­hualh xma̠­chi̠ta y ca̠c­tí̠­nilh xtaké̠n cha̠tum xta­sa̠cua xapuxcu cura. \v 52 Pero Jesús chiné huá­nilh: \p —Cará kahuasa, cata­mac­nu̠­para mima̠­chi̠ta nac xpu̠­tanú̠n, porque xli̠­hua̠k hua̠nti̠ ma̠chi̠ta li̠mak­ni̠nán, na̠ huá ma̠chi̠ta nali̠­mak­ni̠cán. \v 53 ¿Lácu pi̠ ni̠ catzi̠ya huix xla­cata pi̠ para aquit xac­li̠s­quí­nilh Quin­tla̠t pi̠ xqui­ma­ca­mí­nilh lhu̠hua ángeles xla­cata naquin­ta­mak­ta̠yay, xlá la̠n­chuj­tuncán xtlá­hualh? \v 54 Pero para chuná aquit xac­tlá­hualh ni̠ xkan­táx­tulh hua̠ntu̠ tatzok­ta­hui­lani̠t xta­chu­huí̠n Dios antaní huán xla­cata pi̠ juerza chuná xli̠­kan­táxtut hua̠ntu̠ aquit naquiok­spulay. \p \v 55 Acxni̠ chuná ca̠hua­ni­ko̠lh, Jesús ca̠huá­nilh a̠ma̠ko̠lh lac­chix­cu­huí̠n: \p —¿Lácu pi̠ qui­la̠­li̠­ma­ca̠­ná̠hu cumu la̠ cha̠tum li̠pe̠­cuánit mak­ni̠na chixcú? ¿Túcu chi̠nchú li̠la­yá̠tit li̠ta­ná̠tit ma̠chi̠ta chu quihui? Aquit anka­lhi̠ná y cha̠li cha̠lí xac­ca̠­ma̠­kalh­chu­hui̠­ni̠ma cris­tianos nac milak­sti̠­pa̠ncán antá nac lanca xpu̠­si­culan Dios, pero ni̠para maktum xuántit para naqui­la̠­chi­pa­yá̠hu. \v 56 Pero huá chuná li̠t­la­hua­pá̠tit xla­cata pi̠ ma̠kan­tax­ti̠­pá̠tit hua̠ntu̠ tita­li̠­chu­huí̠­nalh xalak­maká̠n pro­fetas acxni̠ chiné tátzokli nac li̠kalh­ta­huaka. \p Acxni̠ xlá chuná xca̠­hua­nima, a̠ma̠ko̠lh xdis­cí­pulos tatza̠­la­má­kalh Jesús y ca̠ta caj sacstu taak­xtek­yá̠­hualh xma̠­kalh­ta­hua­ke̠­nacán. \s1 Jesús li̠cha̠ncán nac xlacati̠ncán ma̠peksi̠naní̠n \r (Marcos 14.53‑65; Lucas 22.54‑55, 63‑71; Juan 18.12‑14, 19‑24) \p \v 57 Ama̠­ko̠lh lac­chix­cu­huí̠n hua̠nti̠ tachí̠­le̠lh Jesús anta­ti̠túm talí̠­cha̠lh nac xchic Caifás cumu huá xapuxcu cura xuani̠t y xa̠huachí porque hua̠k antá xta­ta­mac­xtu­mi̠ni̠t xma̠­kalh­ta­hua­ke̠­nacán judíos xa̠hua lak­ko̠­lu­tzi̠nni. \v 58 La̠ta tun­tiji Pedro tze̠k csta̠­la­ni­ti̠­lhani̠t hasta li̠chá̠n­calh nac xchic Caifás. Xlá tánu̠lh y antá culucs táhui ní xta­hui­lá̠­nalh poli­cías la̠qui̠ hua̠k naucxilha hua̠ntu̠ nat­la­hua­nicán xma̠­kalh­ta­hua­ke̠­nacán. \p \v 59 Ama̠­ko̠lh lac­chix­cu­huí̠n hua̠nti̠ xta­ta­mac­xtu­mi̠ni̠t xana­puxcun cura xa̠hua lac­ta­li̠­pa̠hu lac­chix­cu­huí̠n hua̠nti̠ xca̠­li̠­ma̠­pa̠­cu­hui̠cán La Junta Sup­rema, xlacán xta­lac­pu­tza­má̠­nalh la̠ta túcu nata­li̠­ya̠­huay Jesús la̠qui̠ chuná tla̠n namak­ni̠cán. \v 60 Pero ma̠squi lhu̠hua hua̠ntu̠ xta­li̠­ya̠­hua­má̠­nalh ni̠tu̠cu lay xta­ma̠­lu­lokniy, xa̠huachí lhu̠hua hua̠nti̠ tata­lác­nu̠lh xla­cata nata­ma̠x­tuniy taaksaní̠n, ma̠squi luu chuná tat­lá­hualh ni̠tu̠ tama̠t­lá̠n­ti̠lh. \v 61 Pero aca­li̠stá̠n tachilh cha̠tiy lac­chix­cu­huí̠n hua̠nti̠ luu xta­ma̠­lu­lok­má̠­nalh acxni̠ chiné xta­qui­lhuamá̠­nalh: \p —¡Maktum quilh­ta­macú aquinín ckax­mat­ni̠­táhu pi̠ eé chixcú xqui­lhuama: “Aquit tla̠n nac­lac­tla­huay xpu̠­si­culan Dios pero caj xliaktutu quilh­ta­macú nac­tla­hua­paray tunu xasa̠sti”! \p \v 62 Amá xapuxcu cura huakaj tá̠yalh y kalhás­quilh Jesús: \p —¿Pi̠ xli̠­ca̠na hua̠ntu̠ taqui­lhuamá̠­nalh u̠ma̠ko̠lh lac­chix­cu­huí̠n? ¿Pi̠ ni̠ kax­pátpa̠t hua̠ntu̠ tali̠­ya̠­huamá̠n? \p \v 63 Pero huata Jesús cacs tá̠yalh cumu la̠m­para ni̠ káx­matli, y amá xapuxcu cura kalhas­quimpá: \p —Nac xta­cu­huiní Dios hua̠nti̠ lama xas­tacná, aquit cli̠­ma̠­pek­si̠yá̠n xla­cata caqui­la̠­hua­níhu para xli̠­ca̠na huix Cristo hua̠nti̠ Xka­huasa Dios. \p \v 64 Jesús kálh­ti̠lh: \p —Xli̠­ca̠na xlá pi̠ aquit Cristo, pero na̠ luu laca­tancs cca̠­hua­niyá̠n pi̠ hui­xinín naqui­la̠ucxi­lhá̠hu acxni̠ aquit Xata­lac­sacni Chixcú cuilachá nahuán nac xpek­stácat xpu̠­ma̠­peksí̠n Dios hua̠nti̠ hui­lachá nac akapu̠n, y na̠ naqui­la̠ucxi­lhá̠hu acxni̠ antá nac­mim­pa­ra­ya̠chá xli̠­maktiy antá cmímaj nahuán nac xlacni puc­lhni. \p \v 65 Amá xapuxcu cura maktum xti̠t pa̠t­lá­hualh clháka̠t caj xta­si̠tzi y chiné ca̠huá­nilh xa̠maka­pi­tzí̠n xcompañeros: \p —Xli̠­ca̠na pi̠ caj xpa̠­la­cata hua̠ntu̠ chu­hui̠­nani̠t eé chixcú ta̠la̠­la­ca­ta̠­qui̠ni̠t Dios, ¿túcuya̠ tes­tigo tila­cas­qui­ná̠hu? Pus mismo hui­xinín ma̠n kax­pat­ni̠­tátit hua̠ntu̠ xlá chu­hui̠­nani̠t. \v 66 ¿Lácu chi̠nchú hui­xinín hua­ná̠tit? ¿Túcu nat­la­hua­ni­yá̠hu? \p Maka­pi­tzí̠n takalh­tí̠­nalh: \p —Tamá chixcú ma̠x juerza mini̠niy pi̠ nani̠y porque la̠n kalhi̠y xta­la̠­ka­lhí̠n. \p \v 67 Acxni̠ chuná tahuan­ko̠lh caj tzú­culh tali̠­ka­ma̠nán, tala­ca­chuj­má­ni̠lh, tala­ka­ká­xilh, y maka­pi­tzí̠n caj taakká­xilh. \v 68 Y chiné xta­huaniy: \p —Cumu para xli̠­ca̠na huix Cristo, pus chú cama̠­lak­chi­pini xatícu luu hui­li̠nín. \s1 Pedro huán pi̠ ni̠ lakapasa Jesús \r (Marcos 14.66‑72; Lucas 22.56‑62; Juan 18.15‑18, 25‑27) \p \v 69 Pedro antá culucs xuí nac xma̠­la­ka­tancs má̠lacchi antiyá nícu xta­mak­xtekni̠t acxni̠ antá cha̠lh, caj li̠puntzú lak­ta­la­ca­tzú­hui̠lh cha̠tum squi­ti­hui̠ná y chiné huá­nilh: \p —¡Já! Huix na̠ xta̠­la­pu̠­laya Jesús xalac Gali­lea. \p \v 70 Cumu luu lhu̠hua xtza­macán Pedro ma̠lák­tze̠kli ni̠ li̠tá̠­yalh, y chiné huá­nilh: \p —¡Ma̠x caj laka­hui­típa̠t huix! Aquit ni̠ cca­tzi̠y hua̠ntu̠ huix qui­li̠­ya̠­huápa̠t. \p \v 71 Pedro antá xpe­kama nac xamá̠­lacchi a̠má li̠pacan, pero antá ucxilh­pa­rachá cha̠­tum­li̠túm squi­ti­hui̠ná y chiné ca̠huá­nilh hua̠nti̠ antá xta­la­yá̠­nalh: \p —Xli̠­ca̠na xlá pi̠ eé chixcú na̠ huá xta̠­la­pu̠lay Jesús xalac Naza­ret. \p \v 72 Huata Pedro catu̠huá hua̠ntu̠ tzú­culh li̠qui­lhán la̠qui̠ chuná mat naca̠­naj­la­nicán hua̠ntu̠ xlá xqui­lhuama y chiné huá­nilh: \p —¡Curu­mentu, ni̠ cla­ka­pasa tamá chixcú hua̠nti̠ huix hua­nípa̠t! \p \v 73 Pero caj li̠puntzú a̠ma̠ko̠lh lac­chix­cu­huí̠n hua̠nti̠ antá xta­la­yá̠­nalh xlacán talak­ta­la­ca­tzú­hui̠lh Pedro y chiné tahuá­nilh: \p —¿Lácu cuán? Xli̠­ca̠na xlá pi̠ na̠ huá mincompañero a̠má chixcú hua̠nti̠ tachí̠n li̠mín­calh najatá, porque caj min­ta­chu­huí̠n li̠ta­kalh­la­ka­pasa porque luu xta̠­chuná chu­hui̠­nana cumu la̠ chu­hui̠nán xlá. \p \v 74 Huata Pedro ma̠lak­tze̠kpá y hasta Dios xli̠­qui­lhán xla­cata pi̠ caca̠­naj­la­ní­calh pi̠ mat ni̠ laka­pasa y chiné huá: \p —¡TeDios, tancs cuaniyá̠n pi̠ ni̠ cla­ka­pasa tamá chixcú hua̠nti̠ huix hua­nípa̠t! \p Acxni­tiyá chú tásalh tantum pu̠yu, \v 75 y Pedro na̠ acxnicú laca­pá̠s­tacli xta­chu­huí̠n Jesús hua̠ntu̠ xuanini̠t: “Acxni̠ nia̠ tasay nahuán pu̠yu, huix aya hua­ni̠­tatá nahuán xli̠­mak­tutu xla­cata pi̠ ni̠ qui­la­ka­pasa.” Acxni̠ chú laca­pa̠s­tac­ko̠lh la̠li̠­huán táx­tulh nac quilhtí̠n y antá tzú­culh tasay caj xta­li̠­pu­huá̠n. \c 27 \s1 Jesús macama̠sta̠cán nac xlacatí̠n Pilato \r (Marcos 15.1; Lucas 23.1‑2; Juan 18.28‑32) \p \v 1 Acxni̠ xka­ka­ko̠lh a̠ma̠ko̠lh xana­puxcún cura xa̠hua lak­ko̠­lu­tzi̠nni ma̠pek­si̠­naní̠n luu lac­xtum tali̠­cá­tzi̠lh xla­cata pi̠ nata­makni̠y Jesús. \v 2 Xlacán li̠huana̠ tama­cá­chi̠lh, antá talé̠­nilh nac xla­catí̠n gober­nador romano hua̠nti̠ xuanicán Pilato. \s1 Judas tapixchi̠tahuacay \p \v 3 Amá Judas acxni̠ chú xlá cátzi̠lh pi̠ aya xli̠lh­ca̠­cani̠t Jesús xla­cata pi̠ namak­ni̠cán huata tzú­culh li̠pu­huán y laka­pú­tzalh, la̠li̠­huán ca̠lá­kalh xana­puxcún cura xa̠hua lak­ko̠­lu­tzi̠nni ma̠pek­si̠­naní̠n, \v 4 acxni̠ ca̠lák­cha̠lh chiné ca̠huá­nilh: \p —Aquit cca̠­lak­mimá̠n cmimá̠n ca̠pu̠s­pit­niyá̠n min­tumi̠n, porque ctla­huani̠t tala̠­ka­lhí̠n xla­cata pi̠ cca̠­ma­ca­ma̠x­qui̠­ni̠tán cha̠tum chixcú hua̠nti̠ ni̠tu̠ lé̠n xcuenta la̠qui̠ hui­xinín namak­ni̠­yá̠tit. \p Pero huata xlacán chiné takálh­ti̠lh: \p —La̠ta túcu naok­spu­layá̠n o para túcu nala­niya, tamá aquinín ni̠ quin­cuentajcán. \p \v 5 Pero cumu Judas luu li̠pe̠cua csi̠­tzi̠ni̠t xlá tilak­xcut­pú­tulh xta­la̠­ka­lhí̠n hua̠ntu̠ xtla­huani̠t, maktum la̠ta lhken ma̠kó­sulh a̠má tumi̠n nac xla­catí̠n pu̠santu hua̠ntu̠ huí nac xpu̠­lacni pu̠si­culan, y la̠li̠­huán táx­tulh anta­ti̠tum alh anta­nícu sacstu qui̠­ta­pix­chi̠­ta­huá­calh. \p \v 6 Ama̠­ko̠lh xana­puxcún cura tzú­culh tasa­qui̠y a̠má tumi̠n y chiné tala̠­huá­nilh: \p —Umá túmi̠n li̠xo­ko­cani̠t xla­táma̠t cha̠tum chixcú la̠qui̠ namak­ni̠cán por eso ni̠ cama­jú̠hu nac xpu̠­ma̠­qui̠cán limos­na porque ni̠tlá̠n cati­qui̠­táx­tulh xa̠huachí ni̠ lak­chá̠n para nama­ju̠­yá̠hu. \p \v 7 Huata mejor luu lac­xtum tala̠­li̠­ta̠­chu­huí̠­nalh xla­cata nata­li̠­ta­ma̠­huay aktum pú̠cuxtu la̠qui̠ antá naca̠­ma̠c­nu̠cán hua̠nti̠ caj antá nani̠­ta­makán y hua̠nti̠ ni̠ antá xalaní̠n y chuná nata­li̠­ma̠xtuy xca̠­pu̠­sa̠n­tucán. Hua̠k tla̠n tat­lá­hualh y tali̠­ta­má̠­hualh xpu̠­cuxtu cha̠tum lhta­maná. \v 8 Pus huá xpa̠­la­cata a̠má pú̠cuxtu li̠ma̠­pa̠­cu­hui̠cán hasta la̠ ca̠lacchú Campo de Sangre. \v 9 Chuná xlacán tali̠­ma̠­kan­táx­ti̠lh hua̠ntu̠ maká̠n quilh­ta­macú títzokli pro­feta Jerem­ías nac li̠kalh­ta­huaka anta­nícu chiné huán: “Ama̠­ko̠lh cris­tianos xalac Israel caj xma̠n huá tali̠­xó­kolh puxa­ma­cá̠hu tumi̠n xla plata a̠má tali̠­pa̠hu chixcú hua̠nti̠ xli̠­ca̠na luu lhu̠hua xka­lhi̠y xta­palh, \v 10 pero chú aca­li̠stá̠n tati­yapá y huá tali̠­ta­má̠­hualh xpu̠­cuxtu cha̠tum lhta­maná; porque xli̠­ca̠na pi̠ chuná qui­li̠­ma̠­pek­si̠ni̠t Quim­pu̠­chi­nacán nac­tzoka.” \s1 Pilato ma̠kalhapali̠y Jesús \r (Marcos 15.2‑5; Lucas 23.3‑5; Juan 18.33‑38) \p \v 11 Jesús li̠chá̠n­calh nac xla­catí̠n gober­nador y xlá chiné kalhás­quilh: \p —¿Pi̠ xli̠­ca̠na huix xreycán judíos? \p —Xli̠­ca̠na xlá, luu laca­tancs la̠ huana —kalh­tí̠­nalh Jesús. \p \v 12 Acxni̠ chú a̠ma̠ko̠lh lac­chix­cu­huí̠n catu̠huá hua̠ntu̠ tzú­culh tali̠­ya̠­huay taaksaní̠n Jesús nac xla­catí̠n Pilato. Pero xla̠ ni̠para kalhtum tachu­huí̠n xkalh­tí̠­nalh hua̠ntu̠ xli̠­ya̠­hua­má̠­calh. \v 13 Pus huá xpa̠­la­cata Pilato chiné kalhás­quilh: \p —¿Lácu pi̠ ni̠ kax­pátpa̠t? Cakalh­tí̠­nanti porque u̠ma̠ko̠lh lac­chi­xcu­huí̠n lhúhua hua̠ntu̠ tali̠­ma̠­la­ca­pu̠yá̠n. \p \v 14 Pero huata Jesús a̠tzinú luu caj cacs tá̠yalh y ni̠ túcu kalh­tí̠­nalh. Huata Pilato luu caj cacs li̠la­cáhua acxni̠ úcxilhli pi̠ a̠má chixcú ni̠tu̠ xkalh­ti̠nán y niaj xca­tzi̠y hua̠ntu̠ naka­lhas­quín. \s1 Li̠lhca̠cán Jesús xlacata pi̠ namakni̠cán \r (Marcos 15.6‑20; Lucas 23.13‑25; Juan 18.38–19.16) \p \v 15 Xlianka­lhi̠ná Pilato xli̠s­ma­ni̠ni̠t xmak­xteka cha̠tum tachí̠n acxni̠ xlak­cha̠ná xapa̠xcua taak­spun­tza̠lí̠n, la̠tachá xatícu nata­lac­saca xli̠­lhu̠hua cris­tianos. \v 16 Pus luu acxni̠ a̠má quilh­ta­macú xta­nu̠ma nac pu̠la̠­chi̠n cha̠tum li̠pe̠­cuánit chixcú hua̠nti̠ xuanicán Bar­rabás. \v 17 Cumu chú aya mac­xtum xta­hui­lá̠­nalh cris­tianos pus Pilato ca̠ka­lhás­quilh: \p —¿Xatícu hui­xinín lacas­qui­ná̠tit nac­ca̠­mak­xtek­niyá̠n nac eé quilh­ta­macú xapa̠xcua taak­spun­tza̠lí̠n, pi̠ huá Bar­rabás osuchí huá Jesús hua̠nti̠ hui­xinín li̠ma̠­pa̠­cu­hui̠­yá̠tit Cristo? \p \v 18 Huá chuná ca̠li̠­huá­nilh Pilato porque xlá laca­tancs xca­tzi̠y pi̠ cumu caj xta­quic­lhca­tzaniy Jesús huá xta­li̠­ma­ca­ma̠s­ta̠ni̠t nac xla­catí̠n xpu̠­ma̠­peksí̠n. \p \v 19 Acxni̠ Pilato ni̠tu̠ a̠ xla­ca̠x­tla­huay xlá xuí nac silla xalac xpu̠­ma̠­peksí̠n acxni̠ chilh cha̠tum chixcú hua̠nti̠ xmima huaniy xta­chu­huí̠n xpusca̠t hua̠ntu̠ xma­ca­mi­nima y chiné xuanima: “¡Luu xli̠­ca̠na cat­lahua li̠tlá̠n ni̠ capek­tanu huix tamá chixcú hua̠nti̠ ni̠tu̠ kalhi̠y xcuenta para túcu nali̠­ya̠­huaya! Porque u̠má tzi̠sní aquit luu li̠pe̠cua la̠ta cli̠­ma̠­níx­nilh caj xpa̠­la­cata.” \p \v 20 Acxni̠ a̠ma̠ko̠lh xana­puxcún cura xa̠hua lak­ko̠­lu­tzi̠nni takáx­matli hua̠ntu̠ xca̠­ka­lhas­quima Pilato, xlacán tama̠aka­tá­ni̠lh xli̠­lhu̠hua cris­tianos xla­cata pi̠ huá catás­quilh camak­xték­calh Bar­rabás, y na̠ catáhua pi̠ maktum camak­ní̠­calh Jesús. \v 21 Gober­nador Pilato ca̠ka­lhas­quimpá xli̠­maktiy xla­cata xli̠­cha̠­tiycán xatícu luu namak­xtekcán: \p —¿Pi̠ huá Bar­rabás o huá Jesús? \p Xlacán takalh­tí̠­nalh: \p —¡Huá camák­xtekti Bar­rabás! \p \v 22 Pilato ca̠ka­lhas­quimpá: \p —Y chi̠nchú Jesús hua̠nti̠ hui­xinín li̠ma̠­pa̠­cu­hui̠­yá̠tit Cristo, ¿túcu chú aquit nac­tla­huaniy? \p Li̠mac­xtum takalh­tí̠­nalh: \p —¡Cape­kex­to­ko­huaca nac cruz! \p \v 23 Xlá ca̠hua­nipá: \p —Pero caqui­la̠­hua­níhu, ¿túcu tla­huani̠t hua̠ntu̠ ni̠tlá̠n? \p Huata xlacán caj tzu­cupá taqui­lhaniy: \p —¡Cape­kex­to­ko­huaca nac cruz! \p \v 24 Acxnicú Pilato luu li̠huana̠ cátzi̠lh pi̠ ni̠lay xma̠t­la̠nti̠y xla­cata namak­xteka Jesús, porque xli̠­lhu̠hua cris­tianos li̠huaca xta­ma̠­ta­si̠­má̠­nalh xla­cata namak­ni̠cán, pus huá xpa̠­la­cata li̠ma̠­ti­yá̠­nalh pektum actzu ban­deja chú­chut y acxni̠ tzú­culh maka­chakán chiné ca̠huá­nilh: \p —¡La̠ta túcu nat­la­hua­ni­yá̠tit tamá chixcú aquit ni̠ quin­cuenta! Xa̠huachi hui­xinín naxo­ko̠­nu­ná̠tit xla­cata pi̠ namak­ni̠­yá̠tit, aquit ni̠tu̠ cxo­ko̠­numa porque ni̠tu̠ cli̠­ma̠­la­capu̠y aquit, xlá ni̠ kalhi̠y xta­la̠­ka­lhí̠n. \p \v 25 Huata xli̠­lhu̠hua cris­tianos taquilh­minchá y chiné takalh­tí̠­nalh: \p —¡Pus ma̠squi aquinín xa̠hua quin­ca­mancán caquin­ca̠­ta­hua­ca­ni­chá̠n tala̠­ka­lhí̠n y li̠xokó̠n xpa̠­la­cata pi̠ nac­mak­ni̠­yá̠hu eé chixcú! \p \v 26 Pilato ca̠mak­xték­nilh Bar­rabás y li̠ma̠­pek­sí̠­nalh xla­cata pi̠ cas­nók­calh Jesús. Aca­li̠stá̠n chú ca̠ma­ca­má̠x­qui̠lh a̠ma̠ko̠lh tropa la̠qui̠ xlacán nata­pe­kex­to­ko­huacay nac cruz. \p \v 27 Ama̠­ko̠lh tropa tále̠lh Jesús nac xtan­quilhtí̠n xpu̠­ma̠­peksí̠n gober­nador y antá pu̠tum tata­mac­xtú­mi̠lh sol­dados nac xla­catí̠n. \v 28 Xlacán tama̠­lák­xtulh clháka̠t Jesús y tama̠­lhá­ke̠lh mactum xapu̠s­ta­pu̠hua lháka̠t. \v 29 Cha̠tum tropa hui­lí̠­nilh nac xak­xa̠ka aktum corona xla lhtucú̠n, na̠ tama̠­chí­pi̠lh kantum lasasa quihui nac xmaca­stácat; aca­li̠stá̠n chú tzú­culh tali̠­ka­ma̠nán, tala­ka­ta­tzo­kós­talh y chiné tzu̠­culh tahuaniy: \p —¡Cane̠c­xni­cahuá cala­tá­ma̠lh xreycán judíos! \p \v 30 Maka­pi­tzí̠n xta­la­ca­chuj­mani̠y, xta­mak­lhti̠y a̠má lasasa hua̠ntu̠ xta­ma̠­chi­pi̠ni̠t y pi̠ hua­tiyá xli̠t xta­liak­snoka nac xak­xa̠ka. \v 31 Acxni̠ chú tali̠t­lákua la̠ta tali̠­ka­má̠­nalh a̠ma̠ko̠lh sol­dados pus tama̠­lak­xtupá a̠má xapu̠s­ta­pu̠hua lháka̠t hua̠ntu̠ xta­ma̠­lha­ke̠ni̠t y huá tama̠­lha­ke̠pá clháka̠t Jesús. Acxni­tiyá chú lé̠n­calh la̠qui̠ nape­kex­to­ko­hua­cacán nac cruz. \s1 Jesús xtokohuacacán nac cruz \r (Marcos 15.21‑32; Lucas 23.26‑43; Juan 19.17‑27) \p \v 32 Ama̠­ko̠lh sol­dados tama̠­cú­qui̠lh Jesús kantum cruz y antá xle̠­má̠­calh ní nape­kex­to­ko­hua­cacán. Aya xta­pun­tax­tu­ma̠­nan­ko̠lh ca̠chi­quí̠n acxni̠ tapá̠x­tokli cha̠tum chixcú xalac Cirene xuani̠t, acxni̠ xlacán taúcxilhli huakaj tachí­palh y juerza tama̠­lé̠­ni̠lh xcruz Jesús. \p \v 33 Acxni̠ chú tácha̠lh nac lacatum antaní hua­nicán Gól­gota (eé tachu­huí̠n huam­putún xpu̠­la­tama̠n xac­lúcut ní̠n), \v 34 antá tita­ma̠­hui̠­pú­tulh vinagre hua̠ntu̠ xlak­ma­ca̠n­cani̠t xu̠n li̠cuchu, pero acxni̠ Jesús kalhuá̠nalh xlá ni̠ hua­pú­tulh. \p \v 35 Acxni̠ chú aya xta­pe­kex­to­ko­hua­cani̠t nac cruz a̠ma̠ko̠lh tropa tzú­culh tali̠­macá̠n suerte la̠qui̠ chuná pu̠tum nata­li̠­ta­ka­tzi̠y nata­ka­lhi̠y clháka̠t Jesús. \v 36 Acxni̠ chuná tat­la­hua­ko̠lh antá chú tatáhui la̠qui̠ nata­mak­ta­kalha Jesús. \v 37 Y nac xacpú̠n xcruz Jesús xtzok­cani̠t pi̠tzu̠ páklh­a̠t anta­nícu xuán túcu xpa̠­la­cata chuná xli̠t­la­hua­cani̠t, y nac pák­lha̠t chiné xta­tzokni̠t: “Huá eé Jesús xreycán judíos.” \p \v 38 Na̠ luu lac­xtum ca̠ta̠­pe­kex­to­ko­hua­cá­calh cha̠tiy kalha̠­naní̠n, cha̠tum xuaca nac xpek­stácat y cha̠­tum­li̠túm nac xpek­xuqui. \v 39 Xli̠­hua̠k cris­tianos hua̠nti̠ antá xta­ti̠­taxtuy ma̠rí xta­li̠­kalh­ka­ma̠nán y chuná xta­ta­la­calh­cata, \v 40 y chiné xta­huaniy: \p —¡Chi̠nchú cumu huix huana pi̠ tla̠n nalac­x­tla­huaya lanca xpu̠­si­culan Dios y caj xliaktutu quilh­ta­macú nali̠t­la­hua­pa­raya tunu xasa̠sti, pus chú cata̠cta nac cruz para ca̠na̠ huana la̠qui̠ aquinín nac­ca­tzi̠­yá̠hu para xli̠­ca̠na huix xka­huasa Dios! \p \v 41 Na̠chuná xta­li̠­kalh­ka­ma̠nán a̠ma̠ko̠lh xana­puxcún cura xa̠hua xma̠­kalh­ta­hua­ke̠­nacán judíos chu lak­ko̠­lu­tzi̠nni ma̠pek­si̠­naní̠n y chiné xta­huaniy: \p \v 42 —¡Xli̠­ca̠na luu tla̠n xlá ca̠ma̠t­lá̠n­ti̠lh xa̠maka­pi­tzí̠n cris­tianos, pero sacstu ni̠lay lak­ma̠x­tucán! Pus para xli̠­ca̠na pi̠ huá chú xreycán judíos pus la̠li̠­huán catá̠c­talh nac cruz la̠qui̠ aquinín na̠ nali̠­pa̠­hua­ná̠hu y naca̠­naj­la­ni­yá̠hu. \v 43 Xlá huán pi̠ mat xli̠­ca̠na li̠pa̠­huán Dios porque mat huá Xka­huasa, pus chú camilh mak­ta̠yay Dios cumu para xli̠­ca̠na xlá luu laka­lhamán, cumu la̠ta quin­ca̠­hua­ni­ni̠tán pi̠ xli̠­ca̠na huá Xka­huasa Dios. \p \v 44 Y hasta a̠ma̠ko̠lh kalha̠­naní̠n hua̠nti̠ lac­xtum xca̠­ta̠­pe­kex­to­ko­hua­ca­cani̠t na̠chuná xta­li̠­kalh­ka­ma̠­na­má̠­nalh hasta xta­la­ca­quilhni̠y. \s1 Jesús acni̠tahuacay nac cruz \r (Marcos 15.33‑41; Lucas 23.44‑49; Juan 19.28‑30) \p \v 45 Amá quilh­ta­macú ma̠x cumu luu tas­túnut xuani̠t acxni̠ chu­natá la̠ta ca̠puc­suanko̠lh nac a̠má pu̠la­tama̠n y hasta ca̠mak­tutu hora xalac ca̠ko̠­tanú̠n a̠cu ca̠x­ka­kapá. \v 46 Y na̠ luu acxni­tiyá chú a̠má hora Jesús luu palha chiné ca̠tá­salh: \p —Elí, Elí, ¿lema sabac­tani? —eé tachu­huí̠n huam­putún: Papá Dios, ¿túcu xpa̠­la­cata qui­liak­xtek­ma­ka­ni̠ta? \p \v 47 Maka­pi­tzí̠n lac­chix­cu­huí̠n hua̠nti̠ antá xta­la­yá̠­nalh takáx­matli hua̠ntu̠ Jesús xqui­lhuama y chiné xta­huán: \p —Umá chixcú tasa­nima xamaká̠n pro­feta Elías. \p \v 48 Cha̠tum la̠li̠­huán alh putzay actzu panáma̠c, xlá li̠huana̠ lí̠lupli xax­cuta vinagre, antá chú ma̠lák­nu̠lh nac kantum lasasa, y huá chú li̠chéx­nilh hasta nac xquilhni Jesús la̠qui̠ nahuay. \p \v 49 Pero huata xa̠maka­pi­tzí̠n tahuá­nilh: \p —¡Ni̠chuná cat­lahua la̠n­tamá! Cata­hua­ca­ké̠lh, cala­ke̠lh chú para namín lak­ma̠xtuy pro­feta Elías. \p \v 50 Jesús a̠maktum palha ma̠ca̠­tá­si̠lh y acxni­tiyá ni̠lh. \v 51 Na̠ luu acxni̠ chú a̠má velo hua̠ntu̠ xli̠­la­kat­la­pa̠­nancán nac lanca pu̠si­culan xalac Jeru­salén, pu̠maka­tiy huá la̠ta sacstu talác­xti̠tli tzu­cuchá ta̠lhmá̠n hasta tu̠tzú. Xli̠­ca̠­lanca tíyat tachi­qui­ko̠lh y na̠chuná lac­lanca chí­huix pu̠maka­tiy huá la̠ta tatás­ka̠lh. \v 52 Lhu̠hua cris­tianos hua̠nti̠ xamaká̠n quilh­ta­macú xta­li̠­pa̠­huani̠t Dios y hua̠nti̠ aya xta­ni̠­ni̠ttá, acxni̠ chú chuná kan­táx­tulh xlacán tala­cas­ta­cuánalh nac ca̠li̠ní̠n. \v 53 Ama̠­ko̠lh tahuaxni chu pan­teón tata­lá­qui̠lh anta­nícu xlacán xca̠­ma̠c­nu̠­cani̠t, y acxni̠ chú lacas­ta­cuánalh Jesús nac ca̠li̠ní̠n pus na̠ acxnicú xlacán tatáx­tulh nac ca̠pú̠­sa̠ntu y táalh nac xaca̠­chi­quí̠n Jeru­salén y luu lhu̠hua cris­tianos taúcxilhli pi̠ xta­la­cas­ta­cuanani̠t. \p \v 54 Amá capitán xa̠hua maka­pi­tzí̠n tropa hua̠nti̠ xta­mak­ta­kalh­má̠­nalh Jesús, acxni̠ xlacán taúcxilhli la̠ta xta­chi­quima tíyat y xpu̠­tzan­ka̠­nama xlacán la̠n tapé̠­cualh y chiné táhua: \p —¡Xli̠­ca̠na eé chixcú huá Xka­huasa Dios xuani̠t! \p \v 55 Antá tzinú laka­mákat xta­la­yá̠­nalh maka­pi­tzí̠n lac­chaján hua̠nti̠ a̠huatá xta­sta̠­la­ni­ni̠­tanchá Jesús nac Gali­lea y xta­mak­ta̠­yani̠t acxni̠ xlá xli̠­chu­hui̠­nama xta­chu­huí̠n Dios. \v 56 Antá xmak­laya María Mag­da­lena, xa̠hua María hua̠nti̠ xtzí San­tiago y José, y na̠ antá xlaya xpusca̠t Zebedeo. \s1 Jesús ma̠cnu̠cán \r (Marcos 15.42‑47; Lucas 23.50‑56; Juan 19.38‑42) \p \v 57 Acxni̠ aya xca̠­lak­pok­xuama a̠má quilh­ta­macú, cha̠tum chixcú rico xuanicán José xalac Ari­matea, cumu xlá eé chixcú na̠ xli̠­pa̠­huán xta­chu­huí̠n Jesús, \v 58 huata xlá alh ta̠chu­hui̠nán gober­nador Pilato, huá­nilh xla­cata pi̠ camá̠x­qui̠lh tala­cas­quín la̠qui̠ nama̠cti̠y y nama̠cnu̠y xti­yat­li̠hua Jesús. Pilato tla̠n tla̠­hualh hua̠ntu̠ hua­ní­calh y ma̠pek­sí̠­nalh xla­cata pi̠ cama̠x­quí̠­calh xti­yat­li̠hua Jesús. \v 59 José la̠li̠­huán alh y má̠c­ti̠lh Jesús, xlá li̠huana̠ li̠mák­suitli mactum lanca sábana, \v 60 y antá chú má̠c­nu̠lh nac aktum xasa̠sti tahuaxni hua̠ntu̠ ma̠n xma̠­la­ca­huax­ni̠­nanít nac xlacán sipi. Acxni̠ chú ca̠x­ta­ra­mi̠­ko̠lh Jesús li̠huana̠ li̠la­ka­tá­lalh antaní xlac­ta­nu̠cán nac a̠má tahuaxni aktum lanca chí­huix. Acxni̠ chú chuná tla­hua­ko̠lh aya alhá nac xchic. \v 61 Pero huata a̠ma̠ko̠lh cha̠tiy lac­chaján María Mag­da­lena y cha̠­tum­li̠túm María, antá xlacán tatáhui lacatzú nac tahuaxni y hua̠k xtaucxilh­má̠­nalh. \s1 Makapitzí̠n tropa tamaktakalhnán antaní acnu̠y Jesús \p \v 62 Li̠cha̠lí chú sábado acxni̠ xlak­cha̠ni̠t quilh­ta­macú la̠ta jaxcán, a̠ma̠ko̠lh xana­puxcun cura xa̠hua fariseos mac­xtum talá­kalh Pilato, \v 63 y chiné tahuá­nilh: \p —Señor gober­nador, a̠má aksa­ni̠ná chixcú hua̠nti̠ aya mak­ni̠­ni̠­táhu xlá xca̠­li̠­ma̠­kalh­chu­hui̠ni̠y cris­tianos acxni̠ xla­majcú xla­cata pi̠ xliaktutu quilh­ta­macú xlá xámaj lacas­ta­cuanán nac ca̠li̠ní̠n. \v 64 Huá cmimá̠n ca̠li̠­hua­niyá̠n xla­cata pi̠ xca̠­ma̠­peksi min­tropa la̠qui̠ xtáalh tamak­ta­kalhnán aktutu quilh­ta­macú, chicá para xamaktum natas­ca­camín xta­ma̠­kalh­ta­huaké̠n y tze̠k natalé̠n xti­yat­li̠hua xma̠­kalh­ta­hua­ke̠­nacán, aca­li̠stá̠n chú nata­quilh­tzu­cu­paray nac xla­ca­ti̠ncán xli̠­lhu̠hua cris­tianos xla­cata pi̠ lacas­ta­cuánalh nac ca̠li̠ní̠n. Pus aca­li̠stá̠n chú eé taaksaní̠n luu lanca naqui̠­taxtuy ni̠xa­chuná cumu lá xca̠­li̠­ma̠­kalh­chu­hui̠ni̠y cris­tianos xapu̠lh. \p \v 65 Pilato ca̠kálh­ti̠lh: \p —Pus la̠li̠­huán caca̠­ma̠­cá̠xtit tropa y hui­xinín ma̠n caca̠x­tla­huátit la̠ta lácu lacas­qui­ná̠tit nata­mak­ta­kalhnán xla­cata ni̠tu̠ naka­lhancán nac tahuaxni. \p \v 66 Ama̠­ko̠lh lac­chix­cu­huí̠n ma̠n taquí̠­lalh anta­nícu xma̠c­nu̠­cani̠t Jesús, luu li̠huana̠ tasel­lar­tlá­hualh nac xlacán a̠má tahuaxni anta­nícu xuí a̠má chí­huix hua̠ntu̠ xli̠­la­ka­ta­la­cani̠t. Y antá chú ca̠mak­xték­calh a̠ma̠ko̠lh tropa la̠qui̠ xlacán nata­mak­ta­kalhnán tan­tacú y tan­tas­caca. \c 28 \s1 Jesús lacastacuanán nac ca̠li̠ní̠n \r (Marcos 16.1‑8; Lucas 24.1‑12; Juan 20.1‑10) \p \v 1 Acxni̠ ti̠tax­tu­ko̠lh a̠má quilh­ta­macú la̠ta xjaxcán y aya cxka­ka­ti̠­lhako̠y laca­tzi̠sa domingo, María Mag­da­lena y cha̠­tum­li̠túm María taquí̠­lalh anta­nícu xma̠c­nu̠­cani̠t Jesús. \v 2 Pero acxni̠ nia̠ xta­chá̠n caj xamaktum li̠pe̠cua tzú­culh tachi­quiy tíyat, porque cha̠tum xángel Dios ta̠c­tachi nac ca̠ti­yatni y antá chilh ní xma̠c­nu̠­cani̠t Jesús. Xlá tala­ca­tzú­hui̠lh nac tahuaxni y ma̠ta­ké̠­nu̠lh a̠má lanca chí­huix hua̠ntu̠ xli̠­la­ka­ta­la­cani̠t, aca­li̠stá̠n chú antá culucs lac­táhui nac xok­spú̠n. \v 3 Amá ángel slipua xta­siyuy cumu la̠ mak­lipni, y chi̠nchú clháka̠t luu sna­papa xta­siyuy cumu la̠ xaseda lháka̠t. \v 4 Acxni̠ a̠ma̠ko̠lh tropa taúcxilhli xli̠­ca̠na luu la̠n tapé̠­cualh caj xpa̠­la­cata hua̠ntu̠ xtaucxilh­má̠­nalh, hasta caj xta­pe̠­cuacán tzú­culh talh­pipiy y la̠m­para xaní̠n tata­mák­xtekli. \v 5 Amá ángel chiné ca̠huá­nilh lac­chaján: \p —Ni̠ cape̠­cuántit, aquit cca­tzi̠y pi̠ hui­xinín huá putza­yá̠tit Jesús hua̠nti̠ tipe­kex­to­ko­hua­cá­calh nac cruz. \v 6 Pero uú niaj ti̠ tanu̠ma huata xlá lacas­ta­cuánalh nac ca̠li̠ní̠n chuná cumu la̠ tica̠­li̠­ma̠­kalh­chu­hui̠ní̠n. Para ni̠ ca̠naj­la­yá̠tit hasta ma̠squi catátit ucxi­lhá̠tit anta­nícu xta­ra­mi̠­cani̠t. \v 7 Huata la̠li̠­huán capim­pítit ca̠hua­ni­yá̠tit xa̠maka­pi­tzí̠n xdis­cí­pulos xla­cata pi̠ lacas­ta­cuanani̠t y lama xas­tacná; chú xlá ca̠pu̠­la­nimá̠n y aya amajá nac Gali­lea la̠qui̠ na̠ napi­ná̠tit hui­xinín y antá ma̠n naucxi­lha̠­pítit. Xma̠nhuá eé tachu­huí̠n hua̠ntu̠ aquit xac­mi­ni̠tán ca̠hua­niyá̠n. \p \v 8 Ama̠­ko̠lh lac­chaján caj xta­pe̠­cuacán y xta­pa̠­xu­hua̠ncán tokosú̠n táalh tama̠­ca­tzi̠­ni̠nán hua̠ntu̠ xkan­tax­tuni̠t. \v 9 Pero acxni̠ nia̠ xta­chá̠n chu­nacú xta­kos­nu­má̠­nalh nac tiji caj xamaktum antá ca̠ta­si­yú­nilh Jesús y ca̠xa­kát­li̠lh. Xlacán la̠li̠­huán talak­ta­la­ca­tzú­hui̠lh, tala­ka­ta­tzo­kós­talh nac xla­catí̠n y snat tat­lá­hualh nac xtantú̠n y tzú­culh tala­ka­chi­xcu­huí̠y. \v 10 Y Jesús chiné ca̠huá­nilh: \p —Cata­ca­májtit y ni̠ cape̠­cuántit, huata mejor caca̠­qui̠­hua­ni­pítit tama̠­ko̠lh qui­na­ta̠lán xla­cata pi̠ antá cama nac Gali­lea la̠qui̠ antá pu̠tum naqui­la̠ucxi­lha̠­chá̠hu. \s1 Soldados tali̠chuhui̠nán hua̠ntu̠ kantaxtuni̠t \p \v 11 Acxni̠ a̠ma̠ko̠lh lac­chaján nia̠ xta­chá̠n a̠ma̠ko̠lh sol­dados hua̠nti̠ xta­mak­ta­kalh­na­má̠­nalh nac tahuaxni tácha̠lh nac ca̠chi­quí̠n, y acxni̠ talák­cha̠lh xana­puxcún cura tzú­culh tali̠­ta̠­chu­hui̠nán la̠ta túcua xkan­tax­tuni̠t. \v 12 Huata u̠ma̠ko̠lh lac­chix­cu­huí̠n la̠li̠­huán tama̠­mac­xtú­mi̠lh a̠ma̠ko̠lh lak­ko̠­lu­tzi̠nni ma̠pek­si̠­naní̠n la̠qui̠ lac­xtum nata­li̠­chu­hui̠nán, y luu lac­xtum tali̠­cá­tzi̠lh xla­cata nata­ma̠x­qui̠y lhúhua tumi̠n a̠ma̠ko̠lh sol­dados, \v 13 y chiné ca̠hua­ní­calh: \p —Hui­xinín kalhtum cahuántit pi̠ acxni̠ aclhta­ta­ta­hui­látit ca̠tzi̠sní, tachilh xta­ma̠­kalh­ta­huaké̠n Jesús y tze̠k taka­lhá­le̠lh xti­yat­li̠hua. \v 14 Y para xamaktum naca­tzi̠y gober­nador eé tachu­huí̠n, hui­xinín ni̠ cali̠­pu­huántit porque aquinín nac­ma̠aka­tan­csa­yá̠hu, pero hui­xinín ni̠tu̠ cati­ca̠­lak­chá̠n taaklhú̠­hui̠t. \p \v 15 Amá­ko̠lh sol­dados tamak­lhtí̠­nalh tumi̠n y xlacán chuná tat­lá­hualh cumu la̠ xca̠­li̠­ma̠­pek­si̠­cani̠t. Y caj hua̠ eé xpa̠­la­cata ma̠squi hasta la̠ ca̠lacchú quilh­ta­macú a̠ma̠ko̠lh judíos chuná xlacán tahuán. \s1 Jesús án nac akapú̠n y ca̠huaniy xdiscí­pulos pi̠ catali̠chuhuí̠nalh xtachuhuí̠n \r (Marcos 16.14‑18; Lucas 24.36‑49; Juan 20.19‑23) \p \v 16 Ama̠­ko̠lh kalha­ca̠­huitu dis­cí­pulos la̠li̠­huán táalh nac Gali­lea y antá tácha̠lh nac a̠má ke̠stí̠n hua̠ntu̠ Jesús xca̠­hua­nini̠t. \v 17 Acxni̠ chú xlacán taúcxilhli Jesús tala­ka­chix­cú­hui̠lh, ma̠squi maka­pi­tzí̠n ni̠ luu lay xta­ca̠­najlay para luu xli̠­ca̠na hua̠ntu̠ xtaucxilh­má̠­nalh. \v 18 Jesús ca̠lak­ta­la­ca­tzú­hui̠lh y chiné ca̠huá­nilh: \p —Dios qui­ma̠x­qui̠ni̠t xli̠­hua̠k xli̠­ma̠­peksí̠n la̠qui̠ aquit nac­ma̠­pek­si̠nán uú nac ca̠quilh­ta­macú chu nac akapú̠n. \v 19 Aquit cca̠­li̠­ma̠­pek­si̠yá̠n y hui­xinín capítit nac xli̠­ca̠­lanca ca̠quilh­ta­macú, xli̠­hua̠k cris­tianos caca̠­li̠­ta̠­chu­hui̠­nántit la̠ta lácu luu xli̠­ca̠na aksti̠tum naquin­ta­li̠­pa̠­huán. Y caca̠­liakmu­nútit nac xta­cu­huiní Quin­tla̠t, nac xta­cu­huiní Xka­huasa, y nac xta­cu­huiní Espíri­tu Santo. \v 20 Y hui­xinín luu li̠huana̠ caca̠­ma̠­si­yu­nítit la̠ta lácu nata­ma̠­kan­taxti̠y xli̠­hua̠k hua̠ntu̠ aquit cca̠­li̠­ma̠­pek­si̠­ni̠tán. Xa̠huachí hui­xinín ni̠ cali̠­pu­huántit porque aquit anka­lhi̠ná nac­ca̠­mak­ta­ka­lhá̠n y nac­ca̠­ta̠­la­ta­ma̠yá̠n cha̠li cha̠lí hasta acxni̠ nas­puta ca̠quilh­ta­macú.