\id ROM - Whitesands Tanna 
\h ROM 
\toc1 Nauəuə iətəm Pol təmətei tuvən kəm nəfaki mɨn ikɨn Rom 
\toc2 Rom 
\toc3 Rom 
\mt1 Rom  
\mt2 Nauəuə iətəm Pol təmətei tuvən kəm nəfaki mɨn ikɨn Rom  
\imt1 Nəghatiən əkuəkɨr rəha nauəuə u Rom  
\ip \bd ?Pəh təmətei nauəuə u?\bd* Aposɨl Pol təmətei nauəuə u.  
\ip \bd ?Təmətei tatuvən kəm pəh?\bd* Təmətei nauəuə u tatuvən kəm nəfaki mɨn iətəm ilah kəutatɨg e taun asoli u Rom.  
\ip \bd ?Natɨgiən təhro lanu nian təmətei?\bd* Pol tətei məmə in tolkeikei məmə otuvən meh nəfaki mɨn əpəha rom, uərisɨg in təpanuvən e kəntri u Spen. Mətəu aupən ikɨn, in otəkeikei muvən mos məni kəti o nəfəniən kəm nanrah mɨn e niməfaki rəha Jerusɨləm. E niməfaki rəha Rom, Nanihluə\f + \fr 1:0  \ft Nanihluə, Ianihluə — Afin-to e tiksɨnəri.\f* mɨn tepət, mətəu nətəm Isrel tepət mɨn.  
\ip \bd ?Təmətei nauəuə u o nak?\bd* Uərisɨg Pol tatuvən Rom, in tolkeikei məmə ilah okotaupən motəhrun in, kəni inəha, təmətei nauəuə u. Nətəm Rom kəsotos əhanəhiən nəgətuniən kəti rəha aposɨl kəti. Kəni inəha, in tolkeikei məmə otəni pətɨgəm suaru əhruahru rəha Uhgɨn o nosmiəgəhiən nətəmimi. Kəni in tolkeikei məmə otəni əhruahru məmə otəhro lanu, Nanihluə mɨn mɨne nətəm Isrel, ilah rəfin okəhuva kətiəh əmə e niməfaki rəha Uhgɨn.  
\c 1  
\s1 Pol təməni təuvɨr kəm lah  
\p
\v 1 Iəu Pol, u iəu slef rəha Krɨsto Iesu\f + \fr 1:1  \ft Afin-to “Iesu” e tiksɨnəri.\f*. Uhgɨn təmauɨn lak məmə iəu aposɨl, kəni təmɨtəpɨn məfəri iəu məmə iəkəni pətɨgəm nanusiən təuvɨr rəhan.\x - \xo 1:1  \xt Uək 9:15\x*  
\v 2 Nanusiən təuvɨr u, in tɨnəni rəkɨs nuvəh e rəhan iəni mɨn iətəm kəmotətei=pən e Nauəuə Rəha Uhgɨn.\x - \xo 1:2  \xt Rom 16:25-26\x*  
\v 3-4 Nanusiən təuvɨr əha tətəghati e Nətɨn, Iesu Krɨsto rəhatah Iərmənɨg. In təmuva iətəmimi kəti, mɨsɨpən e nəhlin rəha Kig Tefɨt. In təmɨmɨs, kəni Uhgɨn təməgətun məmə in Nətɨn əhruahru, inəha Nətɨ Uhgɨn, nian təmosmiəgəh in e nɨmɨsiən e nəsanəniən e uək rəha Narmɨn Asim.  
\v 5 E Krɨsto, Uhgɨn təmol təuvɨr kəm iəu, məfa kəm iəu uək təuvɨr məmə iəu aposɨl kəti. Təməfa uək u məmə iəkauɨn e nətəmimi e nɨki Nanihluə\f + \fr 1:5  \ft Nəghatiən u “Nanihluə” tətəghati e nətəmimi rəfin u səniəmə nəuanɨləuɨs mɨn rəha Isrel.\f* mɨne e nəuanɨləuɨs mɨn rəfin məmə okotəni nɨpəhriəniən lan, kəni tol lanəha, mautol nəuian. Kəni nian kautol lanəha, otəfəri nərgɨ Iesu.\x - \xo 1:5  \xt Uək 26:16-18; Kəl 2:7-9\x*  
\v 6 Kəni itəmah mɨn əpəha Rom, Uhgɨn təmauɨn e təmah məmə itəmah rəha Iesu Krɨsto.   
\p
\v 7 Kəni rəueiu iəkətei nauəuə kəm təmah rəfin. Uhgɨn tolkeikei itəmah, kəni təmauɨn e təmah məmə rəhan.  
\p Pəh Uhgɨn Tatə rəhatah, mɨne Iərmənɨg Iesu Krɨsto okuətuati e rəhalau nəuvɨriən mɨne nəməlinuiən kəm təmah.\x - \xo 1:7  \xt Nam 6:25-26\x*   
\s1 Pol təmolkeikei məmə otuvən meruh nətəm Rom  
\p
\v 8 Uərisɨg iəpanəghati, iəkəni tagkiu kəm Uhgɨn o təmah rəfin agɨn, mətəu-inu nətəmimi rəfin e nəhue nɨftəni kəmotətəu nanusiən e nəhatətəiən rəhatəmah. Natimnati iətəm Iesu Krɨsto təmol kəm tah tatol tol lanəha məmə iəkəhrun nəniən tagkiu kəm Uhgɨn.  
\v 9 Kəni Uhgɨn təhrun məmə e nian rəfin iətəfaki, kəni məsaluiən e təmah. Iatol pɨk uək rəhan e nɨkik ərəfin o nəni pətɨgəmiən nanusiən təuvɨr rəha Nətɨn.  
\v 10 Iəmətəhtahnin nuvəh məmə oiəkuvnə meruh itəmah. Kəni iətəfaki məmə rəueiu, nəmə in nətəlɨgiən pəhriən rəha Uhgɨn, in oterəh e suaru kəti məmə iəkuvnə pəhriən.\x - \xo 1:10  \xt Uək 19:21; Rom 15:23\x*   
\p
\v 11 Iəkolkeikei pɨk məmə iəkuvnə meruh itəmah məmə iəkəfɨnə kəm təmah nəuvɨriən kəti rəha Uhgɨn məmə otol itəmah nautəhtul əskasɨk təhmɨn mɨn,  
\v 12 tol lanu, nəhatətəiən rəhatəmah təhrun nasiruiən lak, kəni rəhak mɨn təhrun nasiruiən e təmah.   
\p
\v 13 Piak mɨn mɨne nəuvɨnɨk mɨn, təuvɨr məmə nəkotəhrun məmə nian tepət, rəhak nətəlɨgiən təhti məmə iəkuvnə məsal=pən e təmah. Mətəu nian rəfin natimnati tepət tətahtɨpəsɨg lak o nuvnəiən. Iəkolkeikei məmə rəhak uək otəuə e nəuan e nəmiəgəhiən rəhatəmah, təhmen e nəmiəgəhiən rəha Nanihluə mɨn ikɨn pɨsɨn pɨsɨn mɨn.\x - \xo 1:13  \xt Uək 19:21\x*  
\v 14 Iəkəkeikei məni pətɨgəm nanusiən təuvɨr kəm nətəmimi rəfin nətəm kəutatɨg ikɨn mɨn Rom tətarmənɨg ikɨn, mɨne ikɨ pɨsɨn mɨn rəfin, kəni ilah nətəm kəmotol vivi skul, mɨne ilah nətəm kəsotol viviən skul. Əuəh, iəkəkeikei məni pətɨgəm kəm lah rəfin.  
\v 15 Kəni o nati əha, iəkolkeikei pɨk məmə iəkəni pətɨgəm nanusiən təuvɨr kəm təmah mɨn əpəha Rom.   
\p
\v 16 Iətəghati lanu mətəu-inu, iəu iəsaulɨs agɨniən o nanusiən təuvɨr. Iəsaulɨsiən mətəu-inu nanusiən təuvɨr in nəsanəniən rəha Uhgɨn o nosmiəgəhiən nətəmimi rəfin nətəm kəutəhatətə lan, təmaupən muva o nətəm Isrel, uərisɨg ko, o Nanihluə mɨn.\x - \xo 1:16  \xt Mak 8:38; Uək 13:46; 1Kor 1:18-24\x*  
\v 17 Tol lanəha, e nanusiən təuvɨr, Uhgɨn təmol əpu suaru rəhan məmə Uhgɨn tətəfən rəhan əmə nəhruahruiən kəm nətəmimi. E nəhatətəiən əmə, Uhgɨn tatol məmə nətəmimi kəhuva motəhruahru e nəhmtɨn. Kəni inu təhmen e Nauəuə rəha Uhgɨn iətəm tətəni məmə, “Nətəmimi nətəm kotəhruahru e nəhmtɨ Uhgɨn e nəhatətəiən rəhalah, ilah okotos nəmiəgəhiən itulɨn.”\x - \xo 1:17  \xt Hab 2:4; Rom 3:21-22\x*   
\s1 Niəməha tatol Uhgɨn  //  o təfagə tərah rəfin  
\p
\v 18 Mətəu Uhgɨn e negəu e neai tətəgətun rəhan niəməha mɨne nalpɨniən o nətəmimi rəfin nətəm kəutəhti nəuian mautol noliən tərah mɨn rəhalah. Ilah kəutəhtul pəsɨg e nɨpəhriəniən rəha Uhgɨn e noliən tərah mɨn rəhalah,  
\v 19 mətəu-inu ilah kotəhrun neruhiən əhruahru natimnati mɨn rəfin iətəm nətəmimi kotəhrun nəhruniən Uhgɨn lan. Tol lanəha mətəu-inu Uhgɨn aru təməgətun əhruahru ilah lan.\x - \xo 1:19  \xt Uək 14:15-17; 17:24-28\x*  
\v 20 Ko nətəmimi kəsoteruh əhruahruiən Uhgɨn e nəhmtɨlah. Mətəu təmətuəuin e nian təmol neai, mɨne nɨftəni, mɨne natimnati rəfin, kəni nətəmimi rəfin kotəhrun neruhiən e nəhmtɨlah, natimnati rəfin iətəm in təmol, kəni tol lanəha, kotəhrun neruhiən rəhan nəsanəniən iətəm tatuvən əmə lanko naunun tɨkə, mɨne nɨpəhriəniən məmə in Uhgɨn, kəni motəhrun nəhruniən məmə Uhgɨn in təhro lanu. O nati əha, iətəmimi kəti tɨkə iətəm təhrun nəniən məmə in təruru məmə Uhgɨn təhro lanu.\x - \xo 1:20  \xt Job 12:7-9; Sam 19:1\x*   
\p
\v 21 Tol lanəha mətəu-inu, nati əpnapɨn ilah kəmotəhrun Uhgɨn tepət nəuan nəuvetɨn, mətəu kəmotəpəh nɨsiaiən məmə in Uhgɨn, kəni məsotəniən kəm in məmə nɨkilah tagiən o natimnati in təmol kəm lah. Mətəu nɨkilah təmatəhti nətəlɨgiən alməli mɨn məmə Uhgɨn təhro lanu, kəni nətəlɨgiən rəhalah təmuva mapinəpu, mɨnotəruru suaru iətəm Uhgɨn tolkeikei məmə okotəhrun.\x - \xo 1:21  \xt Efəs 4:17-18\x*  
\v 22 Nati əpnapɨn ilah kəutəni məmə ilah koteinatɨg, mətəu ilah kəməhuva nalməli mɨn,\x - \xo 1:22  \xt Jer 10:14; 1Kor 1:20\x*  
\v 23 kəni kəmotəpəh nəfakiən kəm Uhgɨn iətəm rəhan nepətiən təhagəhag, kəni otəsɨmɨsiən məmnəmɨtiən, kəni tətatɨg itulɨn. Kəni mɨnəutətuəuin məutəfaki kəm narmɨ nati mɨn iətəm təhmen e nətəmimi u okotɨmɨs motəmnəmɨt nian kəti, uə təhmen e mənɨg mɨn, uə nati miəgəh mɨn kəutaliuək uə kəutəlkəu.\x - \xo 1:23  \xt Dut 4:15-19; Sam 106:20\x*   
\p
\v 24 O nati u, Uhgɨn təməpəh ilah megəhan e lah məmə okotohtəu=pən əmə noliən tərah mɨn nɨkilah tolkeikei məmə okotol e nɨpətɨlah. Tol lanəha, ilah kəmotol noliən mɨn e nɨpətɨlah iətəm tol əmə naulɨsiən.  
\v 25 Ilah kəmotəpəh nɨpəhriəniən rəha Uhgɨn motaskəlɨm neiuəiən, kəni məutəfaki mautol uək kəm natimnati tepət iətəm Uhgɨn təmol, mətəu kəmotəpəh nəfakiən kəm Uhgɨn. Mətəu pəh kitah kotəni-vivi in nian rəfin naunun tɨkə. Əuəh.   
\p
\v 26 O noliən mɨn əha iətəm nətəmimi kəmotol kəm Uhgɨn, təməpəh ilah, megəhan=pən e lah məmə okotohtəu=pən əmə noliən tərah mɨn iətəm nɨkilah tolkeikei məmə okotol e nɨpətɨlah iətəm tol naulɨsiən əmə. Nati əpnapɨn nɨpətan mɨn, mətəu ilah kəutəpəh nɨtəu-pəniən rəhalah nəman, mautit aru ilah mɨn, kəni nati u in nati pɨsɨn e inu Uhgɨn təmələhu.  
\v 27 Kəni e noliən əhmen-əhmen əmə, nəman mɨn, ilah kəutəpəh nitiən rəhalah nɨpətan mɨn, mautolkeikei pɨk nəman pɨsɨn mɨn. Ilah kautit aru ilah mɨn iətəm tol naulɨsiən. Kəni Uhgɨn təməfən nalpɨniən əhruahru kəm lah o rəhalah noliən tərah agɨn mɨn.\x - \xo 1:27  \xt Lev 18:22; 20:13; 1Kor 6:9\x*   
\p
\v 28 Kəni nati kəti mɨn. Mətəu-inu ilah kəsotolkeikeiən məmə okotəhrun Uhgɨn, in təməpəh ilah megəhan=pən e lah məmə rəhalah nətəlɨgiən təsəhruniən məmə nati kəti in təuvɨr uə nati kəti in tərah, kəni megəhan=pən məmə okotol nati iətəm təsəhruahruiən məmə okotol.   
\p
\v 29 Nɨkilah təməriauəh e noliən tərah pɨsɨn pɨsɨn rəfin, kəni ilah navərəs, kəni ilah kəutəsal e suaru o nərəkɨniən nətəmimi. Kəni nɨkilah təməriauəh e noliən tərah mɨn əha: ilah kautetet nətəmimi, ilah nohamu itəmi, ilah kautol natimnati iətəm kautiuvi=pa niəməha, ilah neiuə, ilah kautol tərah kəm nətəmimi. Ilah kəutəni nɨkalɨ nətəmimi,  
\v 30 mautəni rah nətəmimi, ilah kəutəməki e Uhgɨn, ilah nagət-rəkɨs, ilah nəfəri məutəghati əfəri. Ilah kəutəsal e suaru o noliən təfagə tərah mɨn iətəm nətəmimi kəsotəhrun əhanəhiən. Ilah mautəhti nəuia tatə mɨne mamə.   
\p
\v 31 Nɨkilah təsəhtiən nati, ilah nəghati pɨk, nolkeikeiən rəhalah tɨkə o nətəmimi, kəni nati əpnapɨn ilah aru əmə nəuvein, ko təsətəlɨgiən e nasəkiən o nasiruiən e nətəmimi.  
\v 32 Ilah kotəhrun pau nəghatiən əhruahru rəha Uhgɨn iətəm tətəni məmə nətəmimi mɨn u kautol noliən mɨn əha, kotəkeikei mohmɨs. Mətəu ilah kəutəkeikei e noliən mɨn əha, kəni ilah kautol noliən tərah tapirəkɨs nati əha, nɨkilah tagiən o nətəmimi mɨn nəuvein mɨn nətəm kautol noliən tərah mɨn əha, kəni məutəfəri rəhalah nətəlɨgiən məmə okotol.   
\c 2  
\s1 Uhgɨn otələhu nəghatiən o nakiliən təfagə tərah  
\p
\v 1 Tol lanəha, nati əpnapɨn itəmah nətəmimi nak, nəmə nəkotakil motələhu nəghatiən rəha suah kəti o noliən tərah kəti rəhan,\f + \fr 2:1  \ft Nətəm Isrel kəmotəni məmə Nanihluə mɨn, ilah rəfin nətəm kotərah mətəu-inu Nanihluə mɨn kəsotosiən Lou rəha Mosɨs.\f* mətəu nəkotakil motələhu aru nəghatiən rəhatəmah. Kəni rəhatəmah nəghatiən tɨkə o nuhalpɨniən, mətəu itəmah nətəm nautol lanəha, nautol noliən tərah mɨn təhmen-əhmen əmə e lah.\x - \xo 2:1  \xt Mat 7:1-2; Jon 8:7\x*\f + \fr 2:1  \ft Fes mɨn u e 2:1–3:8, Pol tətəghati əhruahru kəm nətəm Isrel. Tətəghati e noliən rəhalah iətəm nɨkilah təhti məmə kotəhruahru e nəhmtɨ Uhgɨn mətəu-inu ilah nətəm Isrel, kəni kəutohtəu=pən Lou rəha Mosɨs. Kəni nətəlɨgiən rəhalah məmə inu əmə təhmen məmə tatol ilah kotəhruahru.\f*  
\v 2 Kəni kitah kotəhrun məmə nian Uhgɨn tətakil mətələhu nəghatiən kəm nətəmimi nətəm kautol noliən mɨn əha iətəm iəməni rəkɨs u, rəhan nəghatiən in təhruahru əmə.   
\p
\v 3 Tol lanəha, nian itəmah nəutakil məutələhu nəghatiən rəha nətəmimi o nərahiən rəhalah, mətəu itəmah nautol noliən əhmen-əhmen əmə, kəni nəkotəkeikei motəhrun məmə ko nəsotagɨmiən nian otakil mələhu nəghatiən rəhatəmah.  
\v 4 !Nɨkitəmah təsəhti pɨkiən noliən rəha Uhgɨn! In tatol təuvɨr pɨk kəm təmah, kəni məsəməki uəhaiən e təmah, kəni rəhan nətəlɨgiən o təmah in təfəməh. Mətəu itəmah nautol nati əpnapɨn əmə e noliən təuvɨr mɨn əha rəhan. Nəkotəhrun uə kəpə, məmə tatol noliən təuvɨr mɨn kəm təmah məmə onəkotəuhlin itəmah e rəhatəmah noliən tərah mɨn.\x - \xo 2:4  \xt Efəs 1:7; 2Pitə 3:15\x*   
\p
\v 5 Mətəu rəhn-kapə təmah tiəkɨs, kəni məsotəuhliniən itəmah e rəhatəmah noliən tərah mɨn. Kəni o nati u, nautoriarun niəməha mɨne nalpɨniən rəha Uhgɨn o təmah. Kəni nati əpnapɨn məmə nəsoteruhiən niəməha mɨne nalpɨniən əha rəueiu, mətəu onəkotos niəməha mɨne nalpɨniən rəhan nian Uhgɨn otol əpu rəhan nələhuiən nəghatiən iətəm təhruahru.  
\v 6 Kəni Uhgɨn otəfən kəm nətəmimi kətiəh kətiəh tɨtəu=pən əmə natimnati iətəm kəmotol.\x - \xo 2:6  \xt Sam 62:12; Prov 24:12; Mat 16:27; 2Kor 5:10\x*  
\v 7 Uhgɨn otəfən nəmiəgəhiən itulɨn kəm nətəmimi nətəm kautəhtul əskasɨk nian rəfin o noliən nati iətəm təhruahru. Nətəmimi mɨn əha kəutalkut pɨk o noliən nati təuvɨr məmə Uhgɨn otəfən kəm lah nəni-viviən, mɨne nɨsiaiən, mɨne nəmiəgəhiən iətəm naunun tɨkə.\x - \xo 2:7  \xt Rom 8:17-18\x*  
\v 8 Mətəu in otəfən rəhan niəməha mɨne nalpɨniən kəm nətəmimi nəuvein nətəm kautol əmə nati nɨkilah əmə tolkeikei, kəni məutəuhlin nəmtahlah e nɨpəhriəniən, kəni məutohtəu=pən noliən tərah mɨn.\x - \xo 2:8  \xt 2Təs 1:8\x*  
\v 9 Nətəmimi mɨn rəfin nətəm kautol noliən tərah, ilah okotos nərahiən mɨne nian iəkɨs mɨn. Otaupən pɨpɨm e nətəm Isrel, uərisɨg ko Nanihluə mɨn.   
\p
\v 10 Mətəu nətəmimi mɨn rəfin nətəm kautol noliən təuvɨr, Uhgɨn otəfən nəni-viviən, mɨne nɨsiaiən, mɨne nəməlinuiən. Otaupən pɨpɨm e nətəm Isrel, uərisɨg ko, kəm Nanihluə mɨn.  
\v 11 Tol lanəha mətəu-inu Uhgɨn tatol təhmen-əhmen əmə kəm nətəmimi rəfin. Nati əpnapɨn ilah nətəm Isrel uə Nanihluə mɨn, ilah rəfin okotos nati iətəm təhruahru o lah, inu nalpɨniən uə nəuvɨriən.   
\p
\v 12 Uhgɨn otəfən nalpɨniən rəha Nanihluə mɨn o noliən tərah mɨn rəhalah, nati əpnapɨn kəməsotosiən Lou u Uhgɨn təməfən kəm Mosɨs. Kəni nətəm Isrel, nətəmimi nətəm kəmotos Lou, Uhgɨn otakil rəhalah noliən tərah mɨn e nəghatiən rəha Lou, kəni məfən nalpɨniən rəhalah lan.  
\v 13 Tol lanəha mətəu-inu səniəmə nətəmimi nətəm \it kautətəu\it* Lou iətəm kotəhruahru e nəhmtɨ Uhgɨn, mətəu nətəmimi nətəm \it kautol\it* nati iətəm Lou tətəni, ilah əha, Uhgɨn otəni məmə ilah kotəhruahru e nəhmtɨn.  
\v 14 Nɨpəhriəniən, Nanihluə mɨn kəməsotosiən Lou rəha Mosɨs. Mətəu nian mɨn nəuvein, kautohtəu=pən əmə rəhalah nətəlɨgiən mautol nati iətəm təhruahru, təhmen-əhmen əmə e inəha Lou tətəni. Inu tətəgətun məmə lou kəti əha ikɨn e nɨkilah, kəni ilah kotəhrun nati əhruahru, mɨne nati iətəm in təsəhruahruiən, nati əpnapɨn ilah kəsotosiən Lou rəha Mosɨs.\x - \xo 2:14  \xt Uək 10:35\x*  
\v 15 Ilah kotəhrun məmə nɨpətɨ Lou əha ikɨn rəha Uhgɨn e nɨkilah mətəu-inu nian nəuvein, ilah kautol təuvɨr, kəni nɨkilah tətəhti məmə, “noliən u təuvɨr.” Kəni nian tepət, kautol noliən tərah, kəni nɨkilah tətəhti məmə, “noliən u tərah.”   
\p
\v 16 Əuəh, nian kəti otəpanuva pəhriən iətəm Uhgɨn otəni məmə Iesu Krɨsto otakil muh mələhu nəghatiən rəha nətəmimi rəfin o noliən mɨn iətəm nətəmimi kotəhrun neruhiən, mɨne noliən mɨn mɨne nətəlɨgiən oneuən mɨn. Iətəni nəghatiən u kəm nətəmimi nian iətəni pətɨgəm nanusiən təuvɨr.   
\s1 Nətəm Isrel mɨne Lou rəha Mosɨs  
\p
\v 17 Mətəu pəh iəkəghati kəm təmah nətəm Isrel. Nautəni məmə itəmah nətəm Isrel məutəfəri lan, kəni məutahgəl=pən e Lou məmə in suaru rəha Uhgɨn o nosmiəgəhiən itəmah lan, kəni məutəghati əuvsan məmə itəmah əmə nəkotəhrun Uhgɨn, kəni in təhrun mɨn əmə itəmah.  
\v 18 Kəni nautəni məmə nəkotəhrun rəkɨs nati nak iətəm Uhgɨn tolkeikei, kəni itəmah nəkotəhrun suaru iətəm təhruahru vivi mətəu-inu Lou təməgətun itəmah lan.  
\v 19 Itəmah nautəni pɨk məmə nautit nətəmi nəhmtɨlah təpɨs, kəni itəmah nəutasiəgəpɨn suaru rəha nətəmimi kəutaliuək tapinəpu ikɨn,  
\v 20 kəni məutəgətun nanməli mɨn mɨne kəlkələh mɨn.\f + \fr 2:20  \ft Nian Pol tətəni “nətəmi nəhmtɨlah təpɨs,” mɨne “nanməli mɨn,” mɨne “kəlkələh mɨn,” in tətəghati e Nanihluə mɨn iətəm nətəm Isrel kəutəni məmə ilah kautol noliən mɨn əha.\f* Nautəni lanəha mətəu-inu itəmah nautos Lou iətəm nəhruniən mɨne nɨpəhriəniən rəfin kəutatɨg lan.\x - \xo 2:20  \xt 2Tim 3:5\x*   
\p
\v 21 Təuvɨr əmə nəutəgətun nətəmimi pɨsɨn pɨsɨn mɨn. ?Mətəu təhro nəsotəgətun aruiən itəmah? Itəmah nəutəgətun məmə nətəmimi okəsotakləhiən. ?Mətəu təhro nəutakləh?\x - \xo 2:21  \xt Mat 23:3-4\x*  
\v 22 Itəmah nəutəgətun məmə okəsakləhiən e pətan. ?Mətəu təhro itəmah nəutakləh e pətan? Nautəməki e narmɨ nati mɨn kəmətei e nɨgi. ?Mətəu təhro nəutakləh e natimnati e niməfaki rəha narmɨ nati mɨn?  
\v 23 Nəutəghati əfəri e Lou. ?Mətəu təhro nəutatgəhli Lou məutərəkɨn nərgɨ Uhgɨn?  
\v 24 Inu təhmen e Lou Rəha Uhgɨn iətəm tətəni məmə, “!Nətəm Isrel! Nanihluə mɨn kəutəni rah nərgɨ Uhgɨn o noliən tərah rəhatəmah.”\x - \xo 2:24  \xt Aes 52:5\x*   
\p
\v 25 Noliən rəha nəhgi-pəniən rəha nətəm Isrel in nati təuvɨr, mətəu in otəuvɨr əmə nəmə nətɨtəu=pən Lou iətəm Uhgɨn təməfən kəm Mosɨs. Mətəu nəmə nəutatgəhli Lou, kəni təhmen əmə məmə kəsəhgi-pəniən itəmah.  
\v 26 Nəmə Ianihluə kəti u kəsəhgi-pəniən, mətəu tatɨtəu=pən Lou, Uhgɨn oteruh suah kəha məmə kɨnəhgi=pən rəkɨs, inəha in rəhan iətəmimi.\x - \xo 2:26  \xt Kəl 5:6\x*  
\v 27 Kəni nətəmimi nətəm kəsəhgi-pəniən ilah e nɨpətɨlah, mətəu kautohtəu=pən Lou, ilah okotakil motuh motələhu nəghatiən rəhatəmah mətəu-inu, nati əpnapɨn nəmotos pau Lou iətəm kəmətei, kəni kəməhgi=pən itəmah, mətəu nəutəhti Lou.   
\p
\v 28 Nəmə iətəmi kəti təmol noliən rəha nətəm Isrel, təsoliən məmə in təmuva iətəm Isrel pəhriən. Kəni noliən pəhriən rəha nəhgi-pəniən, səniəmə nati kəti rəha nɨpətɨn.  
\v 29 Mətəu iətəmi kəti u in iətəm Isrel pəhriən, in iətəm Isrel e nɨkin. Kəni noliən pəhriən rəha nəhgi-pəniən, in nati kəti rəha nɨki iətəmimi iətəm Narmɨn əmə Rəha Uhgɨn tatol, mətəu Lou təsoliən. Kəni səniəmə nətəmimi nətəm kautəfəri nərgɨ iətəmi əha, mətəu Uhgɨn əmə təfəri nərgɨn.\x - \xo 2:29  \xt Dut 30:6; Kol 2:11\x*   
\c 3  
\s1 Nian rəfin Uhgɨn tatol rəhan nəghatiən  
\m
\v 1 Kəmə təhro iətəmi kəti otəni məmə, “?Nəmə nɨpətɨ nəhgi-pəniən suah kəti e noliən rəha nətəm Isrel, in səniəmə nati kəti rəha nɨpətɨn, kəni təhro nəutəni məmə nəhgi-pəniən u in nati agɨn kəti? ?Kəni o nati nak in nati təuvɨr kəti məmə suah kəti in iətəm Isrel?”  
\v 2 !Kəni iəu iəkəni məmə okəmə suah kəti in iətəm Isrel, in nati təuvɨr agɨn e noliən mɨn rəfin! Nati tətaupən, Uhgɨn təmələhu=pən e nəhlmɨlah, nəghatiən əhruahru rəhan.  
\v 3 In nɨpəhriəniən məmə ilah nəuvein kəsotoliən nəghatiən rəha Uhgɨn. Mətəu noliən rəhalah təsoliən məmə Uhgɨn otəsoliən rəhan nəghatiən.  
\v 4 !Kəpə! Nati əpnapɨn nətəmimi rəfin e nəhue nɨftəni kəuteiuə, mətəu Uhgɨn təseiuəiən. Təhmen əmə e Nauəuə Rəha Uhgɨn, tətəghati e Uhgɨn mətəni mɨn lanu məmə,  
\q1 “Nian nəkəghati, nəghatiən rəham otəgətun məmə ik nəkəhruahru.  
\q1 Nian nətəmimi okotakil rəham noliən mɨn, motəni məmə nəmol noliən tərah mɨn, mətəu ik onəkol win e nəghatiən rəhalah.”\x - \xo 3:4  \xt Sam 51:4\x*   
\p
\v 5 Mətəu nəmə təhro iətəmi kəti otəni e nətəlɨgiən rəha iətəmimi əmə tol lanko lanu məmə, “Nətəmimi kauteruh məmə kitah kautol təfagə tərah mɨn, kəni uərisɨg mauteruh məmə Uhgɨn in təhruahru agɨn. Tol lanu lan, təfagə tərah mɨn rəhatah tətəgətun nəhruahruiən rəha Uhgɨn, kəni in nati təuvɨr məmə nətəmimi kəuteruh nəhruahruiən rəha Uhgɨn. Tol lanu, təsəhmeniən məmə Uhgɨn otakil itɨmah mol nalpɨniən kəm tɨmah o təfagə tərah mɨn rəhatɨmah mətəu-inu təfagə tərah mɨn rəhatɨmah kəutəgətun rəhan nəhruahruiən.”  
\v 6 !Ei, kəpə, nətəlɨgiən u tol lanu in rəha iətəmimi əmə, səniəmə rəha Uhgɨn. Kəni nətəlɨgiən əha in neiuəiən! ?Nəmə nətəlɨgiən əha in nɨpəhriəniən, kəni Uhgɨn otəhro mɨn lanu makil muh mələhu nəghatiən rəha nətəmimi e nəhue nɨftəni, (kəni kitah kotəhrun məmə in otol)?   
\p
\v 7 Kəni nəmə təhro iətəmi kəti otəni məmə, “?Nəmə iəkeiuə, kəni rəhak neiuəiən otəgətun məmə Uhgɨn tətəni əmə nɨpəhriəniən, kəni nətəmimi kəutəni-vivi in ohni, kəni təhro lanu Uhgɨn otakil muh mələhu nəghatiən rəhak məmə iəmol təfagə tərah?”  
\v 8 Mətəu iəu iatəni məmə, nəmə kotohtəu=pən nətəlɨgiən alməli mɨn lanəha, nətəmimi kotəhrun nəniən məmə, “Pəh kotol noliən tərah mɨn məmə rəhatah mɨn noliən tərah mɨn okotəuə e nəuvɨriən.” Mətəu nəghatiən u tərah. Nɨpəhriəniən, nətəmimi nəuvein kəutəni rah nərgək məuteiuə məmə iəu iətəghati mətɨtəu=pən nətəlɨgiən alməli mɨn lanəha. Uhgɨn otakil muh mələhu nəghatiən rəhalah, kəni rəhan nəghatiən əha in təhruahru əmə.   
\s1 Iətəmi kəti tɨkə  //  in təhruahru vivi agɨn  
\p
\v 9 ?Kəni təhro? ?Kitah okotəni məmə nak əha rəueiu?\f + \fr 3:9  \ft Rəueiu Pol tətəni nəghatiən kəti mɨn e nətapuəhiən rəha fes 1, “?Kəni o nati nak in nati təuvɨr kəti məmə suah kəti in iətəm Isrel?”\f* ?Nɨkitəmah təhti məmə Uhgɨn otol təuvɨr kəm nətəm Isrel mapirəkɨs Nanihluə mɨn? !Kəpə! Iəməni rəkɨs məmə nəsanəniən rəha təfagə tərah tətarmənɨg e nətəmimi rəfin, nətəm Isrel mɨne Nanihluə mɨn.\x - \xo 3:9  \xt Rom 1:18–2:24; 3:23\x*  
\v 10 Inu təhmen e Nauəuə Rəha Uhgɨn iətəm tətəni məmə,  
\q1 “Iətəmi kəti tɨkə iətəm təhruahru, kətiəh agɨn mɨne uəha tɨkə;   
\q1
\v 11 Iətəmi kəti tɨkə iətəm təhrun,  
\q1 iətəmi kəti tɨkə iətəm tətəsal e Uhgɨn.   
\q1
\v 12 Nətəmimi mɨn rəfin agɨn kəmotəuhlin nəmtahlah o Uhgɨn,  
\q1 ilah kəsotəhruniən noliən nati kəti o noliən nəuia Uhgɨn,  
\q1 iətəmi kəti tɨkə iətəm in tatol nəuvɨriən, kətiəh agɨn mɨne uəha tɨkə.”\x - \xo 3:12  \xt Sam 14:1-3; Sam 53:1-3; Pri 7:20\x*   
\q1
\v 13 “Nəghatiən rəhalah təhmen e nəpieniən rəha suvət iətəm təməuag,  
\q1 Narmɨlah təriauəh e neiuəiən.”\x - \xo 3:13  \xt Sam 5:9\x*  
\q1 “Poesɨn rəha sɨneik tatsɨpən e nohlɨlah.”\x - \xo 3:13  \xt Sam 140:3\x*   
\q1
\v 14 “Nohlɨlah təriauəh e nəuiakəniən mɨne nəghatiən arfu.”\x - \xo 3:14  \xt Sam 10:7\x*   
\q1
\v 15 “Kəutaiu uəhai əmə o nohamuiən itəmi;   
\q1
\v 16 ikɨn mɨn rəfin kəutəhuvən=pən ikɨn, kəutərəkɨn natimnati, kəni mautol nətəmimi kautətəu tərah,   
\q1
\v 17 kəni ilah kotəruru agɨn suaru rəha nəməlinuiən.”\x - \xo 3:17  \xt Aes 59:8\x*   
\q1
\v 18 “Ilah kəsotəgɨniən e Uhgɨn, kəni nɨsiaiən rəhan tɨkə agɨn e nətəlɨgiən rəhalah.”\x - \xo 3:18  \xt Sam 36:1\x*   
\p
\v 19 Kitah kotəhrun məmə natimnati mɨn rəfin iətəm Lou tətəni, in rəha nətəmi mɨn u Uhgɨn təməfən Lou kəm lah. Tol lanəha məmə iətəmi kəti tɨkə təhrun nuhalpɨniən nəghatiən iətəm Uhgɨn otəni. Kəni nətəmimi rəfin e nəhue nɨftəni, nətəm Isrel mɨne Nanihluə mɨn, okotəkeikei motəhtul aupən e nəhmtɨ Uhgɨn məmə in otakil muh mələhu nəghatiən rəhalah.  
\v 20 Tol lanəha, iətəmimi tɨkə agɨn iətəm Uhgɨn otəni pətɨgəm məmə in təhruahru e nəhmtɨn mətəu-inu in təmɨtəu=pən Lou. Kəpə, mətəu e Lou, kitah rəfin kotəhrun məmə kitah nol təfagə tərah.\x - \xo 3:20  \xt Sam 143:2; Rom 7:7; Kəl 2:16\x*   
\s1 Nəhruahruiən  //  e nəhmtɨ Uhgɨn tətuva e nəhatətəiən əmə  
\p
\v 21 Mətəu rəueiu, Uhgɨn tɨnol pətɨgəm rəkɨs rəhan suaru məmə nətəmimi okəhuva motəhruahru e nəhmtɨn. Suaru əha səniəmə inu okotohtəu=pən Lou. Mətəu nəghatiən mɨn e Lou, mɨne nəghatiən rəha iəni mɨn aupən, kəutəghati e suaru pɨsɨn əha rəha Uhgɨn.  
\v 22 Uhgɨn tatol iətəmi kəti tətəhruahru e nəhmtɨn nian tətəhatətə e Iesu Krɨsto. Kəni Uhgɨn otol kəm nətəmimi mɨn rəfin nətəm kəutəhatətə lan. Nətəmimi mɨn rəfin kotəhmen-əhmen əmə,\x - \xo 3:22  \xt Kəl 2:16\x*  
\v 23 mətəu-inu nətəmimi rəfin kəmotol təfagə tərah kəni motəmkarəpən e suaru rəha nəhruahruiən rəha Uhgɨn iətəm təuvɨr məhagəhag,  
\v 24 kəni e nəuvɨriən rəhan, Uhgɨn tətəni əmə məmə ilah rəfin nətəm kəmotəhatətə lan, ilah kotəhruahru əmə e nəhmtɨn, məhuva nətəmimi rəhan, təhmen e nəlpəkauiən rəhan. Ilah kəsotətəouiən nati kəti məsotoliən nati kəti məmə okəhuva lanəha, mətəu Krɨsto Iesu təmətəou suaru rəhalah, mɨtɨs ilah e təfagə tərah mɨn rəhalah e nɨmɨsiən rəhan.\x - \xo 3:24  \xt Rom 5:1\x*   
\p
\v 25 Uhgɨn təmahli=pa Krɨsto məmə in sakrifais iətəm təmos nalpɨniən mɨne niəməha rəhan o təfagə tərah mɨn, nian nɨra Krɨsto təmaiu. Kəni Uhgɨn təmafəl təfagə tərah mɨn rəha nətəmimi nian nətəmimi kotəhatətə məmə Krɨsto təmɨmɨs o lah. Uhgɨn təmol suaru əha məmə otəgətun məmə rəhan noliən in təhruahru agɨn, mətəu-inu e nətəlɨgiən əfəməh rəhan, in təsoliən nalpɨniən o təfagə tərah mɨn iətəm nətəmimi kəmotol aupən. \fig Uhgɨn təmahli-pa Krɨsto məmə in sakrifais.|alt="dead sheep as burnt offering" src="LB00255b.tif" size="col" loc="Rom 3:25; Rom 8:3" copy="BFBS (Bass)" ref="Rom 3:25; 8:3" \fig*  
\v 26 Təmol lanəha məmə otəgətun rəueiu məmə noliən rəhan in təhruahru. In təməsalu əməiən e təfagə tərah mɨn, mətəu təmahli=pa Iesu məmə in otos nalpɨniən o təfagə tərah mɨn. Kəni Uhgɨn aru əmə tətəni məmə nətəmimi nətəm kotəhatətə e Iesu, ilah okotəhruahru e nəhmtɨn.   
\p
\v 27 ?Tol lanəha, iətəmimi kəti təhrun nəghati əuvsaniən o nati kəti iətəm təmol, məmə in təhruahru e nəhmtɨ Uhgɨn, uə kəpə? Kəpə, nati tɨkə. ?Kəni iətəmimi təruru nəghati əuvsaniən o nak? Mətəu-inu iətəmimi kəti tɨkə iətəm təhrun nɨtəu-pəniən Lou məmə tuva məhruahru e nəhmtɨ Uhgɨn. Uhgɨn tatol iətəmimi təhruahru e nəhmtɨn e nəhatətəiən əmə rəhan.  
\v 28 Tol lanəha mətəu-inu kitah kautaskəlɨm əskasɨk nətəlɨgiən məmə iətəmimi tətəhruahru e nəhmtɨ Uhgɨn e rəhan nəhatətəiən, mətəu səniəmə e nɨtəu-pəniən Lou.   
\p
\v 29 Uhgɨn, in səniəmə Uhgɨn rəha nətəm Isrel əmə. In Uhgɨn mɨn rəha Nanihluə mɨn,\x - \xo 3:29  \xt Rom 10:12\x*  
\v 30 mətəu-inu Uhgɨn kətiəh əmə, iətəm in otol nətəmimi kotəhruahru e nəhmtɨn e suaru kətiəh əmə, inu nəhatətəiən rəhalah. Təhmen-əhmen əmə o nətəm Isrel mɨne Nanihluə mɨn.\x - \xo 3:30  \xt Dut 6:4; Kəl 3:20\x*  
\v 31 ?Təhro əha rəueiu e Lou əha? ?Nəhatətəiən əha tatol Lou əha in nati əpnapɨn? !Kəpə! Mətəu nian kəutəhatətə əmə e Uhgɨn, kəni e noliən əha, kautohtəu=pən əhruahru suaru pəhriən rəha Lou.\x - \xo 3:31  \xt Mat 5:17\x*   
\c 4  
\s1 Uhgɨn təmol Epraham təhruahru e nəhmtɨn e nəhatətəiən  
\p
\v 1 Epraham in nəukətɨ nəuanɨləuɨs mɨn rəha Isrel aupən.\f + \fr 4:1  \ft E japtə u, Pol təmətəkeikei mətəghati kəm nətəm Isrel məmə noliən rəha Uhgɨn o noliən nətəmimi kəutəhuva məutəhruahru e nəhmtɨn e nəhatətəiən, mətəu kəsəniən məmə e natimnati mɨn iətəm ilah kautol. Uhgɨn təməfəri iətəmimi agɨn mil keiu, Epraham mɨne Tefɨt. Uhgɨn təmol ilau kuəhruahru e nəhatətəiən rəhalau.\f* Otətəlɨg-to e nati Epraham təmeruh məmə in suaru rəha nəhruahruiən e nəhmtɨ Uhgɨn.  
\v 2-3 Nauəuə Rəha Uhgɨn tətəni məmə, “Epraham təməhatətə e Uhgɨn, kəni Uhgɨn təməni məmə Epraham in təhruahru e nəhmtɨn e nəhatətəiən rəhan.”\x - \xo 4:2-3  \xt Jen 15:6; Kəl 3:6\x* Tol lanəha, Uhgɨn təmol Epraham təhruahru e nəhmtɨn, mətəu səniəmə e suaru rəha noliən təuvɨr mɨn rəha Epraham. Nəmə noliən təuvɨr mɨn in suaru rəha nəhruahruiən, kəni Epraham təhrun nagət əfəriən ohni. Mətəu e nəhmtɨ Uhgɨn, ko Epraham təsəfəriən ohni. Mətəu e nəhmtɨ Uhgɨn, ko Epraham təsəfəriən o nati kəti.\x - \xo 4:2-3  \xt 1Kor 1:31\x*   
\p
\v 4 Nian iətəmimi kəti tatol uək o nətəouiən, kəni rəhan iərmənɨg təsəniən məmə rəhan nətəouiən in neaniən kəti kəm in, mətəu iərmənɨg təkeikei məfən nətəouiən o rəhan uək.  
\v 5 Mətəu kitah kəsotoliən uək məmə okəhuva motəhruahru e nəhmtɨ Uhgɨn. Kitah kotəhatətə əmə e Uhgɨn, kəni in tatol məmə kitah kəhuva motəhruahru e rəhatah nəhatətəiən. Uhgɨn pɨsɨn əmə in tatol nətəmimi mɨn u kotərah kəutəhuva məutəhruahru e nəhmtɨn.  
\v 6 Tefɨt in mɨn təməghati e nati u nian in təməni pətɨgəm məmə nəuvɨriən pəhriən tatuvən o iətəmimi iətəm Uhgɨn tətəni məmə in təhruahru e nəhmtɨn, mətəu səniəmə e noliən təuvɨr iətəm iətəmi u təmol. In təməni məmə,   
\q1
\v 7 “Nəuvɨriən pəhriən tatuvən o nətəmimi u Uhgɨn təmafəl rəhalah noliən tərah,  
\q1 kəni in təmalu e rəhalah təfagə tərah.   
\q1
\v 8 Nəuvɨriən pəhriən tatuvən o iətəmi u Iərmənɨg təsaskəlɨmiən e nɨkin rəhan təfagə tərah.”\x - \xo 4:8  \xt Sam 32:1-2\x*   
\p
\v 9 Intəh. Kitah kəmotəghtati e noliən təuvɨr mɨn, kəni rəueiu kotəghati e nəhgi-pəniən.  
\p ?Nɨkitəmah təhti məmə nəuvɨriən pəhriən əha in rəha nətəmi əmə u kəməhgi=pən ilah, nətəm Isrel, uə nəuvɨriən pəhriən əha, in mɨn rəha nətəmi kəsəhgi-pəniən ilah, Nanihluə mɨn? Əuəh, rəha Nanihluə mɨn. Iəmatəni məmə, Uhgɨn təməni məmə Epraham in təhruahru e nəhmtɨn mətəu-inu e rəhan nəhatətəiən.   
\p
\v 10 ?Kəni mətəu Uhgɨn təməni e nian pəhruvən məmə Epraham in təhruahru, nian kɨnəhgi=pən rəkɨs uə nian kəsəhgi=pən əhanəhiən? Uhgɨn \it təmaupən\it* məni lanəha, \it uərisɨg\it* kəpanəhgi=pən.   
\p
\v 11 ?Kəni təməhgi=pən Epraham o nak? In nəmtətiən əmə iətəm təməgətun pəhriən məmə in tɨnəhruahru rəkɨs e nəhmtɨ Uhgɨn e rəhan nəhatətəiən. \it Tɨnəhruahru rəkɨs,\it* kəni uərisɨg kəmanəhgi=pən.  
\p Kəni tol lanəha, in tatə rəha nətəmimi rəfin nətəm kəsəhgi-pəniən ilah, mətəu kəutəhatətə e Uhgɨn, kəni in tətəni məmə ilah kotəhruahru e nəhmtɨn e nəhatətəiən rəhalah.\x - \xo 4:11  \xt Jen 17:10-11\x*  
\v 12 Kəni in tatə rəha nətəmimi nəuvein mɨn, ilah nətəm kəməhgi=pən ilah, inu nətəm Isrel. Mətəu in \it səniəmə\it* rəhalah tatə mətəu-inu kəməhgi=pən ilah, mətəu in rəhalah tatə mətəu-inu ilah mɨn kautohtəu=pən \it suaru rəha nəhatətəiən.\it* Aupən ikɨn, rəhalah tatə Epraham təmɨtəu=pən suaru u nian kəsəhgi=pən əhanəhiən.   
\p
\v 13 Uhgɨn təmol nəniəskasɨkiən kəm Epraham mɨne rəhan mɨn nəuanɨləuɨs mɨn məmə nɨftəni otuva rəhan o nian kəti. Mətəu Lou səniəmə suaru iətəm nəniəskasɨkiən u otuva mol nɨpəhriəniən lan. In otuva mol nɨpəhriəniən e nəhruahruiən iətəm təmsɨpən e suaru rəha nəhatətəiən.\x - \xo 4:13  \xt Jen 17:4-6; 22:17-18; Kəl 3:29\x*  
\v 14 Tol lanəha mətəu-inu nəmə nəniəskasɨkiən u tətuva matol nɨpəhriəniən o nətəmimi nətəm kəutarəriə əmə e Lou, kəni nɨkilah təhti məmə ilah kotəhruahru lan, kəni suaru rəha nəhatətəiən in nati əpnapɨn əmə, kəni nəniəskasɨkiən tol nati əpnapɨn əmə lan.\x - \xo 4:14  \xt Kəl 3:18\x*  
\v 15 Mətəu nəghatiən u, in nɨpəhriəniən: Lou tətəni məmə nalpɨniən mɨne niəməha rəha Uhgɨn tatuvən o nətəmimi nətəm kəutatgəhli Lou, kəni ikɨn mɨn rəfin Lou əha ikɨn, nətəmimi kəutatgəhli. Tol lanəha, noliən rəha nɨtəu-pəniən Lou rəha nətəm Isrel tatiuvi=pa nalpɨniən mɨne niəməha rəha Uhgɨn, kəni təsoliən məmə nəniəskasɨkiən otuva mol nɨpəhriəniən.\x - \xo 4:15  \xt Rom 3:20; 5:13\x*   
\p
\v 16 Tol lanəha, nəniəskasɨkiən tətuva matol nɨpəhriəniən e nəmiəgəhiən rəhatah e suaru rəha nəhatətəiən məmə nəniəskasɨkiən otuva e nəuvɨriən iətəm Uhgɨn tətətuati lan kəm tah, kəni kitah kotəhrun pəhriən məmə rəhan nəniəskasɨkiən in rəha nəuanɨləuɨs mɨn rəfin rəha Epraham\f + \fr 4:16  \ft Inu nətəm Isrel mɨne Nanihluə mɨn u nətəm kautohtəu=pən suaru rəha nəhatətəiən.\f*, səniəmə rəha nətəmi mɨn əmə u nətəm Uhgɨn təməfən Lou kəm lah, mətəu rəha nətəmimi mɨn u, ilah mɨn nətəm kautohtəu=pən suaru rəha nəhatətəiən rəha Epraham. In rəhatah ərəfin tatə.\x - \xo 4:16  \xt Kəl 3:7\x*  
\v 17 Təhmen e Nauəuə Rəha Uhgɨn iətəm tətəni məmə, “Iəmol ik nəkuva tɨpɨ nətəmimi tepət.”\x - \xo 4:17  \xt Jen 17:5\x* E nəhmtɨ Uhgɨn, Epraham in rəhatah tatə. In təməhatətə e Uhgɨn iətəm tətəfən nəmiəgəhiən kəm nətəm kəmohmɨs,\x - \xo 4:17  \xt Jon 5:21\x* kəni in təhrun noliən natimnati e nati agɨn tɨkə.   
\p
\v 18 Uhgɨn təməniəkɨs kəm Epraham məmə in otuva tatə rəha nəuanɨləuɨs mɨn tepət, kəni namipɨn mɨn okotepət motapirəkɨs. Kəni Epraham təmələhu=pən rəhan nətəlɨgiən təskasɨk e Uhgɨn məhatətə iəkɨs lan məmə nəghatiən rəhan, in nɨpəhriəniən, nati əpnapɨn in tiəkɨs agɨn məmə nəniəskasɨkiən otuva mol nɨpəhriəniən.\x - \xo 4:18  \xt Jen 15:5\x*  
\v 19 Nəhatətəiən rəhan təseiuaiuiən, nati əpnapɨn in təhrun məmə nɨpətɨn tɨnauəhli mɨnəhmen əmə o nɨmɨsiən mətəu-inu rəhan nu iuəkɨr o uan-hanrɨt, kəni təhrun məmə Serə tɨnapirəkɨs ikɨn katemək ikɨn kəni ko təseməkiən.\x - \xo 4:19  \xt Jen 17:17\x*   
\p
\v 20 Epraham rəhan nəhatətəiən təməsauɨt-auɨtiən e nəniəskasɨkiən rəha Uhgɨn. Nɨpəhriəniən, rəhan nəhatətəiən təmeviə muva məskasɨk təhmɨn mɨn, kəni mətəfən nəni-viviən kəm Uhgɨn.  
\v 21 In təməhrun vivi e nɨkin məmə Uhgɨn tatos nəsanəniən o noliən rəhan nəniəskasɨkiən tuva mol nɨpəhriəniən.  
\v 22 O nati əha inəha, “Uhgɨn təməni məmə Epraham in təhruahru e nəhmtɨn e nəhatətəiən rəhan.”\x - \xo 4:22  \xt Jen 15:6\x*  
\v 23 Nəghatiən u iətəm tətəni məmə, “Uhgɨn təməni məmə Epraham in təhruahru e nəhmtɨn,” kəməsəteiən məmə rəha Epraham pɨsɨn əmə,  
\v 24 mətəu kəmətei mɨn məmə rəhatah, iətəm Uhgɨn otəni məmə kitah okotəhruahru e nəhmtɨn, kitah nətəm kəutəhatətə lan, inu Uhgɨn u təmosmiəgəh Iesu Iərmənɨg rəhatah e nɨmɨsiən.  
\v 25 Kəmegəhan=pa e Iesu tuva mɨmɨs o təfagə tərah mɨn rəhatah, kəni Uhgɨn təmol in təmiəgəh mɨn e nɨmɨsiən\x - \xo 4:25  \xt Rom 4:19\x* məmə in otol suaru məmə kitah okotəhruahru e nəhmtɨn.\x - \xo 4:25  \xt Aes 53:4-5\x*   
\c 5  
\s1 Nəməlinuiən mɨne nagiəniən  
\m
\v 1 Tol lanəha, Uhgɨn təməni məmə kitah kotəhruahru e nəhmtɨn e nəhatətəiən, mətəu-inu kitah kəutəhatətə e nati u Iesu Krɨsto təmol o tah. Kəni rəueiu, kitah Uhgɨn kəutatɨg e nəməlinuiən.  
\v 2 Kitah kəməutəhatətə e Iesu Krɨsto, kəni in təmos itah kəhuva e nəhmtɨ Uhgɨn məmə okotos nəuvɨriən iətəm Uhgɨn təmətuati lan kəm tah. Kəni nəuvɨriən əha, kəutatɨg lanəha rəueiu. Kəni kitah kotagiən mətəu-inu kitah kotəhrun vivi agɨn məmə okotos nepətiən əhagəhag rəha Uhgɨn.  
\v 3 Kəni nati kəti mɨn, kitah kəutagiən əmə nian kəutatɨg e nian əskasɨk mɨn mətəu-inu, kitah kotəhrun məmə nian əskasɨk mɨn kəutasiru e tah məmə okotəhtul əskasɨk e nərahiən.\x - \xo 5:3  \xt Jem 1:2-3; 1Pitə 1:5-7\x*  
\v 4 Kəni nian kəutəhtul əskasɨk, Uhgɨn, nɨkin tagiən o tah. Kəni nian kotəhrun məmə Uhgɨn nɨkin tagiən o tah, kəni kitah kotələhu=pən rəhatah nətəlɨgiən təskasɨk e Uhgɨn.  
\v 5 Kəni natimnati iətəm kautələhu=pən rəhatah nətəlɨgiən təskasɨk e Uhgɨn ohni, kotəhrun məmə okəhuva motol nɨpəhriəniən mətəu-inu, in təməfa Narmɨn Rəhan kəm tah, kəni Narmɨn tətəfa nolkeikeiən rəha Uhgɨn təriauəh e nɨkitah.   
\p
\v 6 Kəni aupən, rəhatah nəsanəniən təmatɨkə əhanəh o nosmiəgəh aruiən itah, mətəu e nian əhruahru iətəm Uhgɨn təməni, kəni Krɨsto təmɨmɨs o nosmiəgəhiən itah nətəm kotərah u kəsotɨsiaiən Uhgɨn.  
\v 7 E rəhak nətəlɨgiən, in nati tiəkɨs agɨn məmə iətəmi kəti otegəhan məmə in otɨmɨs o iətəmi kəti mɨn nati əpnapɨn rəhan noliən təhruahru. Mətəu nəmə təhro iətəmi kəti otɨmɨs o iətəmi kəti mɨn iətəm rəhan noliən təuvɨr agɨn o nətəmimi.  
\v 8 Mətəu Uhgɨn təməgətun rəhan nolkeikeiən asoli kəm tah e noliən u məmə, nian kitah nətəmi kəmautol əhanəh təfagə tərah, kəni Krɨsto tɨmɨs o tah.\x - \xo 5:8  \xt Jon 3:16; 1Jon 4:10\x*   
\p
\v 9 Tol lanəha, Uhgɨn təmol itah kotəhruahru e nəhmtɨn e nɨra Krɨsto iətəm təmaiu nian təmɨmɨs o tah. Kəni mətəu-inu nati u in nɨpəhriəniən, kitah kotəhrun vivi məmə Krɨsto otosmiəgəh itah e niəməha mɨne nalpɨniən rəha Uhgɨn e naunun nian.\x - \xo 5:9  \xt Rom 1:18; 2:5; Efəs 2:3-5\x*  
\v 10 Nian kəmautol tɨkɨmɨr kitah Uhgɨn, mətəu in təmol itah kəhuva rəhn-niəli mɨn mətəu-inu Nətɨn təmɨmɨs. Kəni mətəu-inu təmol itah kəhuva rəhn-niəli mɨn, nati kəti iətəm tapirəkɨs inu məmə kitah kotəhrun vivi məmə Uhgɨn otosmiəgəh itah e nalpɨniən mɨne niəməha rəhan, mətəu-inu Krɨsto tətəmiəgəh.  
\v 11 Kəni nati kəti mɨn, nɨkitah tagiən məmə kəməhuva kətiəh kitah Uhgɨn e Iərmənɨg rəhatah Iesu Krɨsto, iətəm Uhgɨn təmiuvi=pa itah lan kəhuva rəhn-niəli mɨn.   
\s1 Atəm təmiuvipa nɨmɨsiən, kəni Krɨsto təmos nəmiəgəhiən  
\p
\v 12 Aupən agɨn, suah u Atəm, təmol təfagə tərah, kəni tol lanəha, iətəmi kətiəh əmə u təmos təfagə tərah muva e nəhue nɨftəni. Kəni təfagə tərah təmələs nɨmɨsiən muva ikɨn. Kəni tol lanəha, nətəmimi rəfin okotəkeikei mohmɨs mətəu-inu ilah rəfin kautol təfagə tərah.\x - \xo 5:12  \xt Jen 3:6; Rom 6:23\x*  
\v 13 Nɨpəhriəniən, nətəmimi kəmotol təfagə tərah uərisɨg Uhgɨn təmanəfa Lou. Uhgɨn in təməsakiliən rəhalah noliən məmə tərah, kəni məsətei rəkɨs-pəniən məmə rəhalah kəti təfagə, mətəu-inu e nian əha lou tɨkə əhanəh məmə okotatgəhli.\x - \xo 5:13  \xt Rom 4:15\x*  
\v 14 Mətəu nati əpnapɨn Uhgɨn təməsətei rəkɨsiən təfagə tərah mɨn rəhalah, nətəmimi nətəm kəutatɨg e nian rəha Atəm mətəuarus=pa Mosɨs, ilah rəfin kəmohmɨs. Əuəh, nati əpnapɨn nətəmi mɨn əha kəməsotoliən təfagə tərah təhmen e təfagə tərah rəha Atəm iətəm təməhti nəghatiən pəhriən rəha Uhgɨn, mətəu ilah rəfin kəmohmɨs.\f + \fr 5:14  \ft Təfagə rəha Atəm in nəhtiən nəghatiən əhruahru pəhriən rəha Uhgɨn. Uərisɨg, nətəmimi kautol təfagə tərah, mətəu Uhgɨn təməsəghati əhruahruiən kəm lah təhmen e Atəm.\f*\x - \xo 5:14  \xt Jen 3\x*  
\p E noliən mɨn nəuvein, Atəm in təhmen e Krɨsto iətəm təmuərisɨg lan, mətəu-inu nati nak iətəm Atəm təmol, tatuvən o nətəmimi rəfin, təhmen=pən əmə məmə nati nak Krɨsto təmol tatuvən o nətəmimi rəfin.  
\v 15 Mətəu nati nak Uhgɨn təməfa tol pɨsɨn agɨn e təfagə tərah rəha Atəm. Təfagə tərah rəha suah kətiəh əmə u, Atəm, təmiuvi=pa nɨmɨsiən o nətəmimi tepət, kəni inu in nati asoli. Mətəu nati asoli tapirəkɨs, in nəuvɨriən asoli rəha Uhgɨn iətəm in təmean pɨk kəm nɨmənin nətəmimi tepət lan o nafəliən təfagə tərah rəhalah, kəni nati əha təmuva e nəuvɨriən rəha iətəmi kətiəh əmə u, Iesu Krɨsto.   
\p
\v 16 Iəkəni mɨn məmə, nəuvɨriən asoli rəha Uhgɨn iətəm in təmətuati lan kəm nətəmimi, in tol pɨsɨn agɨn e nəua təfagə tərah rəha iətəmi kətiəh əmə əha. Suah u təmol təfagə tərah kətiəh əmə, kəni Uhgɨn təmakil muh mələhu nəghatiən lan məmə nətəmimi rəfin otəkeikei motos nalpɨniən o rəhalah təfagə tərah mɨn. Mətəu uərisɨg, nati əpnapɨn nətəmimi tepət kəmautol təfagə tərah tepət, aupən muvən mətəuarus rəueiu, kəni Uhgɨn təməfa nati təuvɨr agɨn kəm tah, kəni təmol məmə kitah kotəhruahru e nəhmtɨn, kəni rəhatah nalpɨniən tɨkə.  
\v 17 Nɨpəhriəniən məmə təfagə tərah rəha iətəmi kətiəh əmə, Atəm, təmol nɨmɨsiən tətarmənɨg e nətəmimi rəfin, kəni inu nati asoli. Mətəu nati asoli kəti mɨn tapirəkɨs məmə, nati iətəmi kətiəh əmə təmol, inu Iesu Krɨsto. Nətəmimi rəfin nətəm kautos nəuvɨriən rəha Uhgɨn iətəm in təmətuati əpnapɨn əmə lan kəm lah, kəni motəhatətə məmə Uhgɨn tatol ilah kəutəhruahru e nəhmtɨn, ilah okotos nəmiəgəhiən itulɨn. Kəni ilah Krɨsto, okotarmənɨg e natimnati rəfin.   
\p
\v 18 Əuəh, təfagə tərah kətiəh əmə rəha Atəm təmol məmə Uhgɨn təmakil muh mələhu nəghatiən rəha nətəmimi rəfin məmə okotəkeikei motos nalpɨniən. Kəni e noliən əhmen-əhmen əmə, nati əhruahru kətiəh əmə rəha Krɨsto təmol suaru məmə nətəmimi kotəhrun məhuva motəhruahru e nəhmtɨ Uhgɨn. Kəni nəhruahruiən əha, tatol məmə nətəmimi rəfin kotəhrun nosiən nəmiəgəhiən itulɨn\x - \xo 5:18  \xt 1Kor 15:22\x*.  
\v 19 Nətəmimi tepət kəməhuva nol təfagə tərah mɨn mətəu-inu iətəmi əha Atəm \it təməhti\it* nəuia Uhgɨn. Mətəu nətəmimi tepət okəhuva motəhruahru e nəhmtɨ Uhgɨn mətəu-inu iətəmi kəti mɨn, Krɨsto, \it təmol\it* nəuia Uhgɨn.\x - \xo 5:19  \xt Aes 53:11\x*   
\p
\v 20 Uhgɨn təməfa Lou məmə təfagə tərah otuva mol iahgin, kəni məmə nətəmimi okotəhrun noliən tərah mɨn rəhalah. Mətəu nian təfagə tərah təmuva mol iahgin, nəuvɨriən iətəm Uhgɨn təmətuati əpnapɨn əmə lan təmuva iahgin təhmɨn mɨn mapirəkɨs,  
\v 21 məmə nəuvɨriən otəri mapirəkɨs təfagə tərah mɨn. Təfagə tərah təmətarmənɨg e nətəmimi rəfin matiuvi=pa nɨmɨsiən e lah. Mətəu rəueiu nəuvɨriən iətəm Uhgɨn təmətuati lan kəm tah otarmənɨg, kəni nəuvɨriən əha otol məmə nətəmimi okotəhruahru e nəhmtɨ Uhgɨn, kəni motos nəmiəgəhiən itulɨn e Iesu Krɨsto rəhatah Iərmənɨg.\x - \xo 5:21  \xt Rom 6:23\x*   
\c 6  
\s1 Nəsanəniən rəha təfagə tərah ko təsəlis-ərainiən itah  
\m
\v 1 ?Kəni tol lanəha o nati əha, kitah okotəhrəni? Nətəmimi nəuvein okotəni məmə, “Təuvɨr məmə okotəkeikei əmə e noliən təfagə tərah mətəu-inu Uhgɨn otəfa rəhan nəuvɨriən tepət mɨn kəm tah lan.” ?Mətəu kitah okotəni nəghatiən təhmen e nati u?\f + \fr 6:1  \ft Inu in nati asoli kəti u nətəm Isrel kəsotolkeikeiən e nəghatiən rəha Pol. In tətəni məmə Uhgɨn in tatosmiəgəh iətəmimi e nolkeikeiən rəhan, mətəu səniəmə e natimnati təuvɨr mɨn nətəmimi kautol. Ilah kəutəni məmə nəmə tol lanəha, kəni nətəmimi okotol əpnapɨn əmə təfagə tərah mɨn! Konu, ilah kəutəni məmə nətəlɨgiən rəha Pol təsəhruahruiən.\f*  
\v 2 !Kəpə, təsəhruahruiən! Nian təfagə tərah tətalkut məmə otiuvi=pən itah tərah ikɨn, kəni nɨkitah təkeikei məhti məmə, təhmen əmə məmə kəmohmɨs rəkɨs lan e təfagə tərah, kəni ko kəsotoliən nəuian rəueiu.  
\v 3 Nəkotəhrun uə kəpə məmə, kəmol bəptais e tah, kəni bəptais əha tətəgətun məmə kitah kəməhuva kətiəh kitah Krɨsto. Kəni nian Krɨsto təmɨmɨs, təhmen əmə məmə kitah kəmohmɨs kitah min, u nɨpətɨn təni məmə nəmiəgəhiən rəhatah e noliən təfagə tərah, in təmɨmɨs.\x - \xo 6:3  \xt Kəl 3:27\x*  
\v 4 Tol lanəha, nian kəmol bəptais e tah, in təhmen məmə kəmohmɨs, kəni kɨtənɨm itah kitah Krɨsto. Kəni Uhgɨn Tatə təmosmiəgəh Krɨsto e nɨmɨsiən e nəsanəniən asoli rəhan. Kəni təhmen-əhmen əmə məmə Krɨsto təmiəgəh mɨn, kitah kotəhrun nɨtəu-pəniən suaru rəha nəmiəgəhiən vi.   
\p
\v 5 Tol lanəha mətəu-inu, kəməhuva kətiəh kitah min e nɨmɨsiən rəhan, kəni okəhuva mɨn kətiəh kitah min e noliən iətəm Uhgɨn təmosmiəgəh in lan e nɨmɨsiən.  
\v 6 Kitah kotəhrun məmə nian kəməhti=pən Krɨsto e nɨgi kəməluau, kəməhti=pən ilah rəhatah nəmiəgəhiən rəha noliən əuas mɨn məmə, otərəkɨn noliən əuas rəhatah iətəm tolkeikei pɨk təfagə tərah, rəhatah nəmiəgəhiən rəha noliən əuas əha təmɨmɨs. Kəni təmol məmə təfagə tərah otəsarmənɨg mɨniən e tah,\x - \xo 6:6  \xt Kəl 5:24\x*  
\v 7 mətəu-inu iətəmimi iətəm təmɨmɨs, nəsanəniən rəha təfagə tərah təsarmənɨg mɨniən lan.   
\p
\v 8 Mətəu-inu kəmohmɨs kitah Krɨsto, kəni tol lanəha, kotəhatətə məmə okotəmiəgəh kitah min rəueiu, mɨne nian iətəm təpanuva.  
\v 9 Kotəhatətə lanəha mətəu-inu kotəhrun məmə Uhgɨn təmosmiəgəh Krɨsto e nɨmɨsiən, kəni tol lanəha ko təsɨmɨs mɨniən. Nɨmɨsiən təsarmənɨg mɨniən lan.  
\v 10 In təmɨmɨs mau kətiəh əmə, kəni e nɨmɨsiən rəhan təmos rəkɨs nəsanəniən rəfin rəha təfagə tərah. Mətəu tətəmiəgəh rəueiu, kəni e nəmiəgəhiən rəhan, in təməmiəgəh məmə otəfəri nərgɨ Uhgɨn.   
\p
\v 11 Kəni e noliən əhmen əmə əha, nɨkitəmah təkeikei məhti itəmah məmə nəmohmɨs e təfagə tərah. Təfagə tərah, rəhan nəsanəniən tɨkə o niuvi-pəniən itəmah. Mətəu e nəmiəgəhiən rəhatəmah əha rəueiu, nɨkitəmah təkeikei məhti itəmah məmə nəutəmiəgəh e Uhgɨn mɨne noliən vi mətəu-inu nəmautol kətiəh itəmah Krɨsto Iesu, kəni noliən vi əha otləfəri nərgɨ Uhgɨn.\x - \xo 6:11  \xt 2Kor 5:15; Kəl 2:19\x*   
\p
\v 12 Tol lanəha, sotegəhaniən məmə təfagə tərah tətarmənɨg e nɨpətɨtəmah u nautos rəueiu iətəm otəpanɨmɨs nian kəti. Sotegəhaniən məmə onautol nəuia nətəlɨgiən tərah rəha nɨpətɨtəmah.\x - \xo 6:12  \xt Jen 4:7\x*  
\v 13 Kəni sotegəhan mɨniən e nɨpətɨtəmah mɨn məmə nautol təfagə tərah lan. Mətəu otegəhan=pən e nəmiəgəhiən rəhatəmah rəfin kəm Uhgɨn, mətəu-inu itəmah nətəmimi nətəm Uhgɨn təməmkirəkɨs itəmah e nɨmɨsiən məmki=pən itəmah e nəmiəgəhiən. Kəni otegəhan e nɨpətɨtəmah mɨn məmə okotol noliən mɨn iətəm kotəhruahru e nəhmtɨ Uhgɨn.\x - \xo 6:13  \xt Rom 12:1\x*  
\v 14 Tol lanəha mətəu-inu, təfagə tərah otəsarmənɨgiən e təmah mətəu-inu, nəsotatɨg ahgəliən Lou iətəm təsasiruiən e təmah məmə nəsotoliən təfagə tərah. Mətəu nəutatɨg ahgəl nəuvɨriən iətəm Uhgɨn tətətuati lan kəm təmah, kəni e nəuvɨriən əha, in otasiru e təmah məmə nəsotoliən təfagə tərah.\x - \xo 6:14  \xt 1Jon 3:6\x*   
\s1 Iol əhruin mɨn rəha noliən əhruahru  
\p
\v 15 ?Kəni rəueiu iətəni mɨn məmə, kitah okotəhrəni? Nəmə iətəmi kəti otəni məmə, pəh okotol təfagə tərah mətəu-inu, Lou təsarmənɨgiən e tah, mətəu nəuvɨriən əmə rəha Uhgɨn iətəm tətətuati lan kəm tah tətarmənɨg e tah. !Kəpə, təsəhruahruiən!\f + \fr 6:15  \ft Afin-to e futnot e Rom 6:1.\f*  
\v 16 Nəkotəhrun uə kəpə məmə, nian nəutegəhan=pən e təmah kəm iətəmi kəti məmə nautol nəuian, kəni itəmah rəhan nol əhruin mɨn, kəni itəmah nol əhruin mɨn rəha iətəmi u nautol nəuian. Suaru keiu o nɨtəu-pəniən. E suaru kəti, nəutəhuva motəhmen e nol əhruin mɨn rəha təfagə tərah, kəni suaru u tatuvən o nɨmɨsiən. Kəni e suaru kəti mɨn, nəutəhuva motəhmen e nol əhruin mɨn rəha noliən nəuia Uhgɨn, kəni suaru u tatuvən o nəhruahruiən e nəhmtɨ Uhgɨn.\x - \xo 6:16  \xt Jon 8:34; 2Pitə 2:19\x*   
\p
\v 17 Kitah kəutəni-vivi Uhgɨn məmə nati əpnapɨn aupən nəmautol motəhmen e nol əhruin mɨn rəha təfagə tərah, mətəu uərisɨg, nəmotəuhlin itəmah məmə onəkotol e nɨkitəmah rəfin nəgətuniən iətəm iəmətəgətun itəmah lan.  
\v 18 Uhgɨn təmɨtɨs itəmah e təfagə tərah, kəni təfagə tərah, rəhan nəsanəniən tɨkə o narmənɨgiən e təmah. Kəni nəməhuva motəhmen e nol əhruin mɨn rəha noliən mɨn iətəm kotəhruahru e nəhmtɨ Uhgɨn.   
\p
\v 19 Iətəghati e nətəlɨgiən mɨn iətəm nətəmimi kotəhrun, inu iol əhruin mɨne iətəmi asoli, mətəu-inu nətəlɨgiən rəhatəmah təsəhmeniən o nəhruniən natimnati rəha Uhgɨn. Aupən ikɨn, nəmotegəhan e nɨpətɨtəmah məmə ilah iol əhruin rəha noliən mɨn iətəm tatol naulɨsiən əmə, mɨne iol əhruin rəha nərahiən iətəm tətəri tepət. Mətəu rəueiu otegəhan=pən e lah məmə ilah iol əhruin rəha noliən iətəm kotəhruahru, kəni nəkəhuva nətəmimi nətəm Uhgɨn təmələhu kalɨn rəkɨs məmə rəhan mɨn.   
\p
\v 20 Nian itəmah nəmautol iol əhruin rəha təfagə tərah, noliən iətəm təhruahru e nəhmtɨ Uhgɨn təsarmənɨgiən e təmah.  
\v 21 ?Nəuan nəuvɨriən nak nəmotos e nəmiəgəhiən rəhatəmah e noliən tərah mɨn iətəm nəutaulɨs ohni əha rəueiu? !Nəuan noliən tərah mɨn əha, in nɨmɨsiən əmə!  
\v 22 Mətəu rəueiu, Uhgɨn təmɨtɨs itəmah e təfagə tərah, kəni nəməhuva iol əhruin mɨn rəhan, kəni nəuan nəuvɨriən iətəm nəutəhli, tatit itəmah məmə nəkəhuva nətəmimi rəha Uhgɨn e nɨkitəmah rəfin. Kəni uərisɨg lan, onautos nəmiəgəhiən itulɨn.  
\v 23 Tol lanəha, mətəu-inu nətəouiən rəha təfagə tərah in nɨmɨsiən, mətəu neaniən rəha Uhgɨn in nəmiəgəhiən itulɨn e Krɨsto Iesu rəhatah Iərmənɨg, kəni Uhgɨn tətean ərəfin nəmiəgəhiən itulɨn u e nɨkin agiən.\x - \xo 6:23  \xt Rom 5:12,15\x*   
\c 7  
\s1 Lou təsarmənɨgiən e tah  
\m
\v 1 Piak mɨn mɨne nəuvɨnɨk mɨn. Itəmah nəkotəhrun noliən rəha lou. Lou mɨn kəutarmənɨg e nətəmimi nian ilah kəutəmiəgəh əmə.  
\v 2 Təhmen e nati u. Nəmə pətan kəti iətəm təmol marɨt, lou tətəni məmə in rəhan əmə əha iərman nian in tətəmiəgəh. Mətəu nəmə iərman əha tɨmɨs, kəni lou rəha marɨt təsaskəlɨm mɨniən pətan əha, kəni in təhrun nɨtəu=pən mɨniən iərman pɨsɨn kəti.  
\v 3 Mətəu nəmə in tatɨtəu=pən iərman pɨsɨn kəti nian rəhan iərman tətəmiəgəh əhanəh, kətəni məmə in tətərəkɨn rəhan iərman. Mətəu nəmə rəhan iərman təmɨmɨs, lou əha rəha marɨt təsaskəlɨm mɨniən pətan əha, kəni nati əpnapɨn tatɨtəu=pən iərman pɨsɨn, in təsərəkɨniən rəhan iərman aupən.   
\p
\v 4 Piak mɨn mɨne nəuvɨnɨk mɨn. E noliən əhmen-əhmen əmə, mətəu-inu nɨnotol kətiəh itəmah Krɨsto, təhmen əmə məmə itəmah nəmohmɨs itəmah min e nɨgi kəməluau. Kəni mətəu-inu nəmohmɨs, Lou rəha Mosɨs təsaskəlɨm mɨniən itəmah əha rəueiu. Uhgɨn təmɨtɨs itəmah o nɨtəu-pəniən əhruahru natimnati rəfin agɨn e Lou məmə Uhgɨn otosmiəgəh itəmah. Kəni itəmah nəkotəhmen=pən əmə e pətan kəti iətəm rəhan iərman in təmɨmɨs, kəni rəueiu in təsoliən marɨt, kəni in təhrun nɨtəu-pəniən iərman pɨsɨn. Rəhatəmah iərman aupən, in Lou. Mətəu rəueiu, itəmah nəutohtəu=pən iətəmi pɨsɨn u Krɨsto, iətəm Uhgɨn təmosmiəgəh e nɨmɨsiən. Kəni nəutohtəu=pən in məmə nəkotəuə nəuan təuvɨr, iətəm in noliən təuvɨr mɨn iətəm kəutɨsiai Uhgɨn.\x - \xo 7:4  \xt Rom 6:2,11\x*   
\p
\v 5 Nian nətəlɨgiən tərah rəha iətəmimi\f + \fr 7:5  \ft Nətəmimi rəfin kautol təfagə tərah mətəu-inu nətəlɨgiən tərah rəha iətəmimi tətatɨg e tah rəfin. Nətəlɨgiən tərah əha tatiuvi=pən itah məmə kautol təfagə tərah. Rəhatah nəsanəniən tɨkə məmə okəsotoliən təfagə tərah motol noliən təuvɨr. Uhgɨn əmə təhrun nəfaiən nətəlɨgiən vi kəm tah.\f* tətarmənɨg e tah, nətəlɨgiən tərah mɨn rəhatah kautiuvi=pən itah məmə okotol noliən tərah mɨn e nɨpətɨtah. Kəni nian Lou tətəni məmə okəsotoliən noliən tərah mɨn əha, tol məmə nɨkitah tətəhti pɨk noliən tərah mɨn, kəni kautolkeikei mautol təhmɨn noliən tərah mɨn. Tol lanəha, kəmotol təfagə tərah tepət. Kəni nəua təfagə tərah mɨn əha, in nɨmɨsiən əmə.  
\v 6 Mətəu rəueiu, kitah kəsotohtəu=pən mɨniən Lou rəha Mosɨs məmə okotos nəmiəgəhiən itulɨn, mətəu-inu təhmen əmə məmə kitah kəmohmɨs e Lou əha. Kəni tol lanəha, Lou təsarmənɨgiən e tah u rəueiu. Kəni rəueiu, kitah iol əhruin mɨn rəha Uhgɨn, mətəu kəsotohtəu-pəniən suaru əuas o nɨtəu-pəniən Lou iətəm in nati kəti əmə iətəm kəmətei rəkɨs, mətəu kəutohtəu=pən suaru vi rəha Narmɨn Rəha Uhgɨn.\x - \xo 7:6  \xt Rom 8:2; 6:4\x*   
\s1 Lou tatol məmə nətəmimi kautol təfagə tərah  
\p
\v 7 ?Kəni ko, kitah okotəhrəni? ?Lou in nati tərah mətəu-inu tatol məmə kitah kautol təfagə tərah? !Kəpə, təsəhruahruiən! Mətəu pəhriən, iəu iəkəhrun əmə məmə təfagə tərah təhro lanu mətəu-inu Lou tətəgətun iəu lan. Nəmə Lou in təməsəniən məmə iəsoliən noliən rəha nolkeikeiən nati kəti rəha iətəmi pɨsɨn, kəni ko iəsəhruniən noliən əha məmə təhro lanu.\f + \fr 7:7  \ft E nəghatiən mɨn rəha fes 7:7-25, nian Pol tətəni “iəu,” mətəu nɨpətɨ nəghatiən u məmə in tətəghati e nətəmimi rəfin.\f*\x - \xo 7:7  \xt Eks 20:17; Dut 5:21; Jen 3\x*  
\v 8 Mətəu təfagə tərah təmaskəlɨm nəghatiən rəha Lou, mol rəhan lan ioluək, kəni təmol məmə noliən rəha nolkeikeiən nati kəti rəha iətəmi pɨsɨn təmuva tepət e nɨkik. Mətəu nəmə Lou təmɨkə, kəni təfagə tərah rəhan nəsanəniən təmɨkə lanəha, təhmen məmə təmɨmɨs.   
\p
\v 9 Aupən ikɨn, nian iəmətəruru əhanəh Lou, nɨkik təsəhtiən təfagə tərah rəhak, iəmətatɨg vivi əmə. Mətəu nian iəməhrun məmə Lou əha ikɨn, kəni nəsanəniən rəha təfagə tərah təmuva məmiəgəh məskasɨk, kəni inəhrun məmə inɨmɨs rəkɨs, inəha iəu isəu o Uhgɨn.  
\v 10 Kəni iəmeruh məmə Lou əha iətəm təmuva məmə otol iətəmimi təmiəgəh,\x - \xo 7:10  \xt Luk 10:28; Lev 18:5; Sam 19:7-10; Esik 20:11; Rom 10:5\x* mətəu nɨpəhriəniən təmiuvi=pa əmə nɨmɨsiən.  
\v 11 Tol lanəha mətəu-inu, təfagə tərah təmaskəlɨm nəghatiən rəha Lou, mol rəhan lan ioluək, kəni təmeiuə lak. Nɨkik təməhti məmə nəmə iəmalkut o nɨtəu-pəniən Lou rəha Mosɨs, kəni iəkos nəmiəgəhiən itulɨn. Mətəu inəruru noliən, kəni e nəghatiən rəha Lou, iəkəkeikei mɨmɨs o təfagə tərah mɨn rəhak.\x - \xo 7:11  \xt Jen 3:13\x*  
\v 12 Tol lanko, iəməgətun məmə Lou tasim təmsɨpən e Uhgɨn, kəni nəghatiən mɨn rəha Lou kəmotsɨpən e Uhgɨn motasim, motəhruahru, motəuvɨr motasiru e nətəmimi.\x - \xo 7:12  \xt 1Tim 1:8\x*   
\p
\v 13 Kəni nəmə təhro iətəmi kəti otəni məmə, “?Təhro lanu məmə Lou in nati təuvɨr kəti, mətəu təmol məmə iəmɨmɨs, inəha iəu isəu o Uhgɨn?” !Mətəu kəpə, təsəhruahruiən! Nian iəməhrun nəghatiən rəha Lou iətəm in təuvɨr, nɨkik təmuvən o noliən təfagə tərah, kəni iəu iəmol təfagə tərah iətəm nəuan in nɨmɨsiən. Tol lanəha, təfagə tərah təmol məmə iəkɨmɨs. Kəni rəueiu iəkəhrun məmə noliən tərah mɨn rəhak, ilah təfagə tərah pəhriən. Kəni nian iəmeruh nəghatiən rəha Lou, inəhrun məmə təfagə tərah in nati tərah agɨn.   
\p
\v 14 Kitah kotəhrun məmə Lou təmsɨpən e Uhgɨn. Mətəu iəu, iəu iətəmimi əmə. Kəni kətuati lak məmə iəu iol əhruin kəti, kəni təfagə tərah in rəhak iətəmi asoli.  
\v 15 Nian mɨn nəuvein, iəsəhruniən natimnati iətəm iatol, mətəu-inu nati təuvɨr mɨn iətəm iəkolkeikei məmə iəkol, iəsoliən, mətəu iatol əmə nati iətəm iəsolkeikeiən.\x - \xo 7:15  \xt Kəl 5:17\x*  
\v 16 Iəkəhrun vivi məmə təfagə tərah iətəm iatol in nati tərah, kəni iəsolkeikeiən məmə iəkol. Kəni nian iətətəu tərah e nɨkik o təfagə tərah u, in nəmtətiən kəti məmə Lou tatol rəhan uək, kəni Lou in nati təuvɨr kəti.  
\v 17 Tol lanəha, səniəmə iəu iətəm iatol təfagə tərah mɨn, mətəu noliən rəha təfagə tərah iətəm tətatɨg e rəhak nətəlɨgiən nian rəfin, tatol məmə iəkol noliən tərah mɨn.  
\v 18 Iəkəhrun məmə nətəlɨgiən tərah rəhak otəsegəhaniən məmə iəkol nati təuvɨr kəti. Iəkəhrun in nɨpəhriəniən mətəu-inu iəkolkeikei məmə iəkol nati iətəm təuvɨr, mətəu ko iəsoliən.  
\v 19 Nati nak iatol səniəmə in nati təuvɨr iətəm iəkolkeikei məmə iəkol, mətəu iatol əmə təfagə tərah iətəm iəsolkeikeiən məmə iəkol.  
\v 20 Kəni nəmə iəkol nati nak iətəm iəsolkeikeiən məmə iəkol, səniəmə iəu pəhriən u iatol, mətəu təfagə tərah iətəm tətatɨg lak tatol.   
\p
\v 21 Tol lanəha, iateruh məmə noliən kəti tatol uək e nəmiəgəhiən rəhak nian rəfin. Noliən əha tol lanəha məmə, nian iəkolkeikei məmə iəkol nati təuvɨr, mətəu təfagə tərah uəha iuəkɨr ohniəu tatiuvi=pən iəu e təfagə tərah.  
\v 22 E nɨkik rəfin, iəkolkeikei Lou rəha Uhgɨn,  
\v 23 mətəu iateruh mɨn lou kəti mɨn iətəm tatol uək e nəmiəgəhiən rəhak iətəm tətəluagɨn ilau rəhak nəhruniən, məlis iəu, matol məmə iəu iol əhruin rəha təfagə tərah iətəm tatol uək e rəhak nəmiəgəhiən.\x - \xo 7:23  \xt Kəl 5:17; 1Pitə 2:11\x*  
\v 24 !Kəsi, iətətəu tərah pɨk agɨn! Nɨpətɨk tolkeikei məmə iəkol təfagə tərah. !Əui! ?Kəmə pəh otɨtɨs iəu e nolkeikeiən tərah mɨn əha iətəm tatit iəu e nɨmɨsiən mol iəu iətatɨg isəu o Uhgɨn?  
\v 25 !Pəh kotəni-vivi Uhgɨn. Iesu Krɨsto rəhatah Iərmənɨg in otol!  
\p Kəni tol lanəha, nəmiəgəhiən rəhak tol mɨn lanu məmə, iəu iol əhruin rəha Lou rəha Uhgɨn e rəhak nətəlɨgiən vi, mətəu e nətəlɨgiən tərah rəhak, iəu iol əhruin rəha lou rəha təfagə tərah.\x - \xo 7:25  \xt 1Kor 15:57\x*   
\c 8  
\s1 Noliən rəha nɨtəu-pəniən Narmɨn Rəha Uhgɨn  
\m
\v 1 Kəni nəua nəghatiən rəfin mɨn əha tol mɨn lanu lan, məmə Uhgɨn tətəni məmə kitah kotəhruahru e nəhmtɨn mətəu-inu kəutəhatətə e nati iətəm Krɨsto təmol o tah. Kəni tol lanəha, Uhgɨn ko təsuhiən, kəni məsələhuiən nəghatiən məsoliən nalpɨniən kəti rəha nətəmimi mɨn u kəməhuva kətiəh ilah Krɨsto Iesu,  
\v 2 mətəu-inu nəsanəniən rəha Narmɨn, iətəm tətəfa nəmiəgəhiən vi kəm tah e Krɨsto Iesu, in təmɨtɨs itah e nəsanəniən rəha təfagə tərah mɨne nɨmɨsiən.  
\v 3 Lou təruru nɨtɨsiən lanəha itah, mol itah kotəhruahru e nəhmtɨ Uhgɨn mətəu-inu, kitah nətəmimi əmə, kəni rəhatah nəsanəniən tɨkə o noliən nati iətəm Lou tətəni. !Mətəu nati iətəm Lou təruru noliən, Uhgɨn təmol! Inu, təmahli=pa Nətɨn əhruahru kəni təmuva iətəmimi məhmen e tah.\x - \xo 8:3  \xt Hip 4:15\x*  
\p Kəni Uhgɨn təmakil muh mələhu nəghatiən mol nalpɨniən o təfagə tərah iətəm kitah nətəmimi rəfin kautol. In təmol lanəha nian təmol Nətɨn təmuva sakrifais o təfagə tərah mɨn rəfin rəhatah.\x - \xo 8:3  \xt Uək 13:37-39; Hip 2:14; 7:18; 10:1-2; Fɨl 2:7\x*  
\v 4 Uhgɨn təmol lanəha məmə, nəghatiən əhruahru mɨn rəha Lou okəhuva motol nɨpəhriəniən e nəmiəgəhiən rəhatah iətəm kəsotohtəu-pəniən suaru rəha nətəlɨgiən tərah rəha iətəmimi, mətəu kəutohtəu=pən suaru iətəm Narmɨn Rəha Uhgɨn tətəgətun itah lan.\x - \xo 8:4  \xt Kəl 5:16,25\x*   
\p
\v 5 Nətəmimi nətəm kautohtəu=pən nətəlɨgiən tərah rəha iətəmimi, nətəlɨgiən rəhalah tatuvən əmə o nati iətəm nətəlɨgiən tərah rəhalah tolkeikei nian rəfin. Mətəu nətəmimi nətəm kautohtəu=pən noliən iətəm Narmɨn Rəha Uhgɨn tolkeikei, nətəlɨgiən rəhalah tatuvən əmə o nati iətəm Narmɨn Rəha Uhgɨn tolkeikei.  
\v 6 Nəmə nətəlɨgiən tərah rəha iətəmimi in tətarmənɨg lan, kəni iətəmi əha tatɨtəu=pən əmə suaru rəha nɨmɨsiən. Mətəu nəmə Narmɨn Rəha Uhgɨn tətarmənɨg e rəhan nətəlɨgiən, kəni iətəmi əha tatɨtəu=pən suaru rəha nəmiəgəhiən mɨne nəməlinuiən.  
\v 7 Tol lanəha mətəu-inu, nətəlɨgiən tərah rəha iətəmimi, tatol tɨkɨmɨr ilau Uhgɨn, mətəu-inu təsɨtəu-pəniən lou mɨn rəha Uhgɨn, kəni in təruru agɨn nɨtəu-pəniən.  
\v 8 Nətəmimi nətəm kəutohtəu=pən nətəlɨgiən tərah rəha iətəmimi, ko kəsotoliən nɨki Uhgɨn tagiən.   
\p
\v 9 Mətəu itəmah nəsotohtəu-pəniən nətəlɨgiən tərah rəha iətəmimi. Nɨpəhriəniən məmə Narmɨn Rəha Uhgɨn tətatɨg e təmah, kəni nəutohtəu=pən noliən iətəm Narmɨn Rəha Uhgɨn tolkeikei. Iətəmimi iətəm Narmɨn Rəha Krɨsto təsatɨgiən lan, in səniəmə iətəmimi rəha Krɨsto.\x - \xo 8:9  \xt 1Kor 3:16; 12:3\x*  
\v 10 Mətəu Krɨsto tətatɨg e təmah. Kəni nati əpnapɨn nɨpətɨtəmah otəkeikei mɨmɨs o təfagə tərah, mətəu narmɨtəmah tətəmiəgəh mətəu-inu itəmah nəkotəhruahru e nəhmtɨ Uhgɨn.\x - \xo 8:10  \xt Kəl 2:20\x*  
\v 11 Narmɨn Rəha Uhgɨn tətatɨg e təmah, inu Narmɨn Rəha Uhgɨn u iətəm təmol Krɨsto Iesu təmiəgəh mɨn e nɨmɨsiən. Nɨpəhriəniən, nɨpətɨtəmah otɨmɨs nian kəti. Mətəu e Narmɨn Rəhan, Uhgɨn otəfɨnə mɨn nəmiəgəhiən e nɨpətɨtəmah.   
\p
\v 12 Piak mɨn mɨne nəuvɨnɨk mɨn. Mətəu e natimnati mɨn əha, kitah kotəkeikei motatɨg motohtəu=pən nati iətəm Uhgɨn tolkeikei, mətəu kəsotatɨgiən motohtəu=pən nati iətəm nətəlɨgiən tərah rəha iətəmimi tolkeikei məmə otol,  
\v 13 mətəu-inu nəmə nəkotatɨg motohtəu=pən nati iətəm nətəlɨgiən tərah rəha iətəmimi tolkeikei, nəkotəkeikei mohmɨs. Mətəu nəmə e Narmɨn Rəha Uhgɨn nəkotuhamu noliən rəha iətəmimi, kəni onəkotəmiəgəh,\x - \xo 8:13  \xt Kəl 6:8; Kol 3:5\x*  
\v 14 mətəu-inu nətəmimi rəfin nətəm Narmɨn Rəha Uhgɨn tatit ilah, ilah nenətɨ Uhgɨn mɨn.   
\p
\v 15 Itəmah nəkotəhrun məmə inu in nɨpəhriəniən mətəu-inu Uhgɨn təməfɨnə Narmɨn Rəhan kəm təmah, kəni Narmɨn təsoliən itəmah nəkotəgɨn mɨn e Uhgɨn, təhmen e iol əhruin nati kəti tətəgɨn e rəhan iətəmi asoli. Kəpə, mətəu Narmɨn rəhan təmol məmə Uhgɨn təməhli itəmah. Kəni Narmɨn tatol məmə kitah kotəhrun nəniən kəm Uhgɨn məmə, “!Ik rəhatɨmah tatə!”\x - \xo 8:15  \xt Mak 14:36; 2Tim 1:7\x*  
\v 16 Kəni Narmɨn aru Rəha Uhgɨn tətəni kəm narmɨtəmah məmə kitah nenətɨ Uhgɨn mɨn.\x - \xo 8:16  \xt 2Kor 1:22\x*  
\v 17 Kəni mətəu-inu kitah nenətɨn mɨn, kitah okotos natimnati təuvɨr mɨn iətəm Uhgɨn təmələhu kalɨn məmə rəhatah. Kəni kitah Krɨsto okotos natimnati mɨn əha. Kitah kotəhrun məmə inu nɨpəhriəniən mətəu-inu kitah kautətəu nahməiən kitah min, kəni ko kotəhrun məmə Uhgɨn otəfa nɨsiaiən kəm tah təhmen e iətəm otol e Krɨsto.\x - \xo 8:17  \xt Kəl 4:5-7; Nəh 21:7\x*   
\s1 Nepətiən əhagəhag  //  rəha Uhgɨn iətəm tətuva  
\p
\v 18 Iəkəhrun məmə nahməiən iətəm kəutatɨg lan u rəueiu, okoteruh məmə ilah nati əpnapɨn əmə nian Uhgɨn otol əpu nepətiən əhagəhag rəhan kəm tah.  
\v 19 Nɨpəhriəniən, natimnati rəfin iətəm Uhgɨn təmol, inu nɨftəni mɨne natimnati iətəm kauteviə lan, mɨne neai, mɨne nati miəgəh mɨn, ilah kəutəhtahnin motolkeikei pɨk məmə okoteruh nian iətəm Uhgɨn otol pətɨgəm məmə nenətɨn mɨn u nɨpəh mɨn.   
\p
\v 20 Kəutəsal=pən lanəha mətəu-inu Uhgɨn təmol məmə natimnati rəfin iətəm in təmol, ilah kəutatɨg e nəhlmɨ nərahiən, motəruru noliən uək təuvɨr mɨn iətəm rəhalah aupən ikɨn.\x - \xo 8:20  \xt Jen 3:17-19\x* Ilah kəsotolkeikeiən lanəha, mətəu in Uhgɨn iətəm təmol lanəha e lah. Kəni in təmolkeikei məmə ilah okotələhu=pən rəhalah nuhuiniən lan,  
\v 21 məmə in otɨtɨs ilah e nəmnəmɨtiən mɨne nɨmɨsiən iətəm ilah kəutatɨg pəhriən lan. Kəni in otɨtɨs ilah lanəha məmə in təhrun nəfəniən nepətiən əhagəhag kətiəh əmə kəm lah iətəm otəfən kəm nenətɨn mɨn.   
\p
\v 22 Kitah kotəhrun məmə aupən agɨn mətəuarus=pa əha rəueiu, natimnati rəfin iətəm Uhgɨn təmol, kəutasək təhmen e pətan kəti iətəm tətətəu nahməiən məmə otələs nətɨn.  
\v 23 Kəni səniəmə natimnati mɨn əmə iətəm Uhgɨn təmol, ilah kəutasək lanəha. Mətəu kitah mɨn kəutasək lanəha, nati əpnapɨn məmə Uhgɨn təməfa rəkɨs nati təuvɨr kəm tah, u Narmɨn Rəhan. Kəni Narmɨn in nəuvetɨn rəha natimnati təuvɨr agɨn mɨn iətəm Uhgɨn otəpanəfa nian kəti. Kəni rəueiu kəutəhtahnin e nian əhruahru məmə Uhgɨn otegəhan=pa ərəfin kəm tah natimnati iətəm təməhli itah ohni. Kəni in otɨtɨs nɨpətɨtah əuas mɨn, məfa in vi mɨn.\x - \xo 8:23  \xt 2Kor 5:2-4\x*  
\v 24 Təmətuəuin e nian Uhgɨn təmosmiəgəh itah, kitah kəutələhu=pən əskasɨk rəhatah nuhuiniən e natimnati mɨn əha. Pəhriən, kitah kəsotos əhanəhiən natimnati mɨn u. Nəmə kɨnotos rəkɨs, kəni kəsotuhuiniən ohni.  
\v 25 Mətəu kəutələhu=pən rəhalah nuhuiniən e nati kəti iətəm kəsotos əhanəhiən, kəni motol rəhalah nətəlɨgiən təfəməh məutəhtahnin mautəhtul əskasɨk.   
\p
\v 26 Kəni təhmen məmə noliən rəha nuhuiniən əha tətasiru e tah, Narmɨn Rəha Uhgɨn tətasiru e tah e rəhatah nəpəouiən, təhmen lanu məmə, kitah kotəruru məmə nati nak kotəkeikei motəfaki ohni, mətəu Narmɨn Rəha Uhgɨn tətəni rəhatah lan nian kitah kəutehkɨmɨs e noliən kəti iətəm nəghatiən tɨkə lan.  
\v 27 Kəni Uhgɨn iətəm in təhrun nɨki nətəmimi, in təhrun nati Narmɨn Rəhan tətəni, mətəu-inu Narmɨn Rəhan tətəfaki e nəfaki mɨn tatɨtəu=pən nətəlɨgiən rəha Uhgɨn.\x - \xo 8:27  \xt Sam 139:1\x*   
\s1 Nətəlɨgiən rəha Uhgɨn  
\p
\v 28 Kitah kotəhrun məmə, Uhgɨn tatol məmə natimnati rəfin iətəm kəutəhuva, inko nati təuvɨr mɨn mɨne natimnati tərah mɨn, ilah rəfin kəutəhuva o nasiruiən e tah nətəm kotolkeikei Uhgɨn, inu kitah nətəmimi nətəm in təmauɨn e tah e nətəlɨgiən rəhan.\x - \xo 8:28  \xt Efəs 1:11\x*  
\v 29 Tol lanəha mətəu-inu, aupən aupən agɨn, Uhgɨn tɨnɨtəpɨn rəkɨs itah, kəni e nian əha, in təməni məmə noliən rəhatah otuva məhmen e Nətɨn məmə nətəmimi tepət okəhuva pian mɨn mɨne nəuvɨnɨn mɨn, kəni in ilɨs e tah rəfin.\x - \xo 8:29  \xt Kol 1:18; Hip 1:6\x*  
\v 30 Kəni kitah u in təmaupən məni məmə okəhuva rəhan, in təmauɨn e tah. Kəni kitah u nətəm təmauɨn e tah, in təmol itah kotəhruahru e nəhmtɨn. Kəni kitah u nətəm təmol itah kotəhruahru, in otəfəri məfən nɨsiaiən mɨne nepətiən əhagəhag rəhan kəm tah.   
\s1 Nolkeikeiən asoli rəha Uhgɨn  
\p
\v 31 Natimnati mɨn rəfin əha kəutəgətun itah məmə, Uhgɨn in tətəhtul=pa e tah, matol natimnati rəfin məmə ilah natimnati təuvɨr mɨn e nəmiəgəhiən rəhatah, kəni nati əpnapɨn əmə nəmə pəh tatol tɨkɨmɨr kəm tah.\x - \xo 8:31  \xt Sam 118:6\x*  
\v 32 In təməsəgɨniən o Nətɨn əhruahru məmə otɨmɨs o tah rəfin, mətəu in təmegəhan əmə lan. Kəni nəmə in təməfa Nətɨn kəm tah, kəni nati əkəku əmə məmə in otean itah e natimnati mɨn rəfin.  
\v 33 ?Pəh təhrun nətu=pa mɨn nəghatiən kəti məmə kitah kəmotol tərah? Iətəmi kəti tɨkə, mətəu-inu, in Uhgɨn iətəm təmol itah kotəhruahru, kitah nətəm in təmɨtəpɨn.\x - \xo 8:33  \xt Aes 50:8-9\x*  
\v 34 ?Kəni pəh təhrun nələhuiən nəghatiən məmə kitah kotəkeikei motos nalpɨniən? Iətəmi kəti tɨkə, mətəu-inu Krɨsto Iesu təmɨmɨs o tah, kəni nati kəti mɨn, Uhgɨn təmosmiəgəh in e nɨmɨsiən. Kəni rəueiu, in tətəharəg e nɨkalɨ Uhgɨn maru, ikɨn ima nɨsiaiən mɨne nəsanəniən, mətəfaki kəm Uhgɨn o tah.   
\p
\v 35 ?Nak təhrun nələs rəkɨsiən itah e nolkeikeiən rəha Krɨsto o tah? ?Nərahiən, uə nian iəkɨs mɨn, uə nərahiən iətəm nətəmimi kautol kəm tah, uə nəumɨs, uə rəhatah nautə tɨkə, uə ikɨn tasɨlə ikɨn, uə nətəmimi nətəm kəutərəkɨn motohamu kitah? Kəpə. !Nati kəti tɨkə!  
\v 36 Nəmiəgəhiən rəhatah təhmen e nati Nauəuə Rəha Uhgɨn tətəni məmə,  
\q1 “Uhgɨn. Nian rəfin, nətəmimi kautolkeikei məmə okotohamu itɨmah o nərgəm.  
\q1 Itɨmah iəkotəhmen e sipsip mɨn iətəm okohamu ilah.”\x - \xo 8:36  \xt Sam 44:22\x*   
\m
\v 37 Nɨpəhriəniən, e natimnati mɨn ərəfin əha, Krɨsto iətəm tolkeikei itah, tatol məmə kitah kotapirəkɨs agɨn.  
\v 38 Kəni iəkəhrun vivi agɨn məmə nati kəti tɨkə agɨn təhrun nos rəkɨsiən itah e nolkeikeiən rəha Uhgɨn, inu nɨmɨsiən, uə nəmiəgəhiən, uə nagelo mɨn, uə iərmɨs mɨn, uə natimnati iətəm tətuva əha rəueiu, uə natimnati iətəm otəpanuva, uə nəsanəniən mɨn rəfin,  
\v 39 uə natimnati əpəha ilɨs, uə natimnati ipai agɨn, uə nati kəti e natimnati rəfin agɨn iətəm kotatɨg, ko ilah rəfin kəsotəhruniən nos rəkɨsiən itah e nolkeikeiən rəha Uhgɨn iətəm kautos e Iərmənɨg rəhatah Krɨsto Iesu.   
\c 9  
\s1 Pol təmolkeikei pɨk məmə nətəm Isrel okotəhatətə e Krɨsto  
\m
\v 1 Kəni rəueiu iəkolkeikei məmə iəkəghati e rəhak mɨn nətəmimi u nətəm Isrel, məmə ilah tepət kəmotəpəh Krɨsto.  
\p Iatəni pəhriən mətəu-inu itɨmlau Krɨsto kətiəh əmə, iəseiuəiən. Rəhak nətəlɨgiən tətəni məmə nati u iətəni in nɨpəhriəniən, kəni Narmɨn Rəha Uhgɨn tətegəhan lan.  
\v 2 Nɨkik təmɨtəgɨt kəni mətahmə pɨk o lah nian rəfin.  
\v 3 Nəmə iəu iəkəhrun nosiən nalpɨniən mɨne niəməha rəha Uhgɨn, kəni inu otasiru e nətəmimak mɨn məmə okotəhatətə e Krɨsto, kəni nɨkik tagiən əmə. Nɨpəhriəniən, nɨkik tagiən nəmə Uhgɨn otos rəkɨs iəu e Krɨsto iətəm iəkolkeikei pɨk, nəmə in otasiru e nətəmimak mɨn məmə okotəhatətə lan. Iəkəni nəghatiən u, “nətəmimak mɨn,” mətəu-inu e nɨpətɨn, ilah nətəm Isrel təhmen lak.\x - \xo 9:3  \xt Eks 32:32\x*  
\v 4 Ilah nətəm Isrel, kəni natimnati təuvɨr mɨn u rəhalah: Uhgɨn təməhli ilah məmə nenətɨn mɨn, kəni təmol əpu rəhan nepətiən əhagəhag kəm lah,\x - \xo 9:4  \xt Eks 16:10; 24:15-18; 33:12-23; 40:34-38\x* kəni məfən mɨn nəniəskasɨkiən mɨn rəha nasiruiən,\f + \fr 9:4  \ft Nəniəskasɨkiən rəha nasiruiən nəuvein tol lanu lan: (Noa) Jen 9:8-17; (Epraham) Jen 12:2-4; 15:9-21; 17:1-27; (Isrel) Eks 19–24; (Finehas) Nam 25:10-13; (Tefɨt) 2Saml 7:5-16; (Isrel — in vi) Jer 31:31-34.\f* kəni məfən mɨn Lou kəm lah, mɨne nəfakiən əpəha e Nimə Rəha Uhgɨn, mɨne nəniəskasɨkiən mɨn.  
\v 5 Kəni tɨpɨlah mɨn, ilah nətəmi asoli mɨn rəha Uhgɨn aupən, kəni e nɨpətɨn ikɨn, Krɨsto təmsɨpən e lah, kəni in Uhgɨn iətəm in ilɨs e natimnati rəfin, iətəm okotəni-vivi əmə kətan naunun tɨkə. Əuəh.\f + \fr 9:5  \ft Ikɨn mɨn tepət e Niutestɨmɨn, Pol tətəni-vivi Uhgɨn nian təni məmə tətuəuin mɨn nɨkin tətəhti in, təhmen e Rom 7:25; 8:31-39; 11:33-36.\f*   
\s1 Suaru iətəm Uhgɨn təmɨtəpɨn nətəmimi lan  
\p
\v 6 Nətəm Isrel kəməsotəhatətəiən e Krɨsto, mətəu noliən əha təməsoliən məmə nəghatiən rəha Uhgɨn təmei.\f + \fr 9:6  \ft Uhgɨn təməniəskasɨk kəm Epraham, Aisək, mɨne Jekəp məmə namipɨn tərah mɨn rəhalahal okotos nəuvɨriən mɨn rəha Uhgɨn. Nəuvɨriən mɨn əha kəməhuva pəhriən e Iesu Krɨsto nian nətəmimi kəutəhatətə lan.\f* Nətəmimi rəfin nətəm kəutəni məmə Jekəp in kəha tərah rəhalah, ilah kəutəni məmə ilah nətəm Isrel\f + \fr 9:6  \ft Isrel in nərgɨn kəti mɨn rəha Jekəp.\f*. Mətəu səniəmə ilah rəfin u iətəm Uhgɨn tətəni məmə ilah nenətɨn mɨn, nətəmimi pəhriən rəha Isrel.  
\v 7 Kəni e noliən əha inəha, ilah nətəm kəmotsɨpən e Epraham, ilah səniəmə nətəmi pəhriən rəha Epraham. Mətəu Uhgɨn təməni kəm Epraham məmə, “Namipɨm əhruahru otsɨpən e nɨra Aisək.”\x - \xo 9:7  \xt Jen 21:12\x*  
\v 8 Nɨpətɨ nati u məmə, ilah u kəmotsɨpən e Epraham səniəmə ilah rəfin nenətɨ Uhgɨn mɨn. Mətəu nenətɨ Uhgɨn pəhriən, ilah nətəmimi nətəm kəmotair e nəniəskasɨkiən rəha Uhgɨn. Kəni ilah u namipɨ Epraham pəhriən.\x - \xo 9:8  \xt Kəl 4:23\x*  
\v 9 Tol lanəha mətəu-inu Uhgɨn təməni əskasɨk kəm Epraham lanu, “E nian əhruahru lanu e nu iətəm tətuva, oiəkɨtəlɨg=pa, kəni Serə tɨnələs rəkɨs nətɨn kəti iərman.”\x - \xo 9:9  \xt Jen 18:14\x*   
\p
\v 10 Mətəu nəghatiən təsoliən naunun u ikɨnu. Nətɨ Serə u Aisək təmit Rəpekə, kəni in təmələs mil-mil keiu. Rəhalau tatə u Aisək, kəha tərah rəha nətəm Isrel.  
\v 11 Mətəu nian mil-mil mil u kəməsuair əhanəhiən, kəni məsuol əhanəhiən nati kəti iətəm təuvɨr uə tərah, Uhgɨn təməni=pən nəghatiən kəti kəm Rəpekə. Kəni nəghatiən u tətəgətun vivi məmə Uhgɨn tətɨtəpɨn nətəmimi tatɨtəu=pən əmə rəhan nətəlɨgiən,  
\v 12 mətəu səniəmə kitah kəmotol nati təuvɨr kəti uə nati tərah kəti. Uhgɨn təməni kəm Rəpekə məmə, “Nətɨm iətəmi asoli, otol əhruin kəm nətɨm in əkəku lan.”\x - \xo 9:12  \xt Jen 25:23\x*  
\v 13 Kəni inu tatɨtəu=pən əmə nəghatiən e Nauəuə Rəha Uhgɨn iətəm tətəni məmə, “Iəmɨtəpɨn Jekəp, mətəu iəməpəh Iso.”\f + \fr 9:13  \ft Nəghatiən əhruahru rəha Kris tətəni məmə, “Imolkeikei Jekəp, mətəu iəməməki e Iso.” Mətəu nɨpətɨn məmə Uhgɨn təmɨtəpɨn Jekəp məmə in otol rəha nəniəskasɨkiən lan.\f*\x - \xo 9:13  \xt Mal 1:2-3\x*   
\p
\v 14 ?Okotəhrəni əha rəueiu? ?Okotəni məmə noliən rəha Uhgɨn təsəhruahruiən? !Kəpə! Kotəhrun məmə in tatol təhruahru.  
\v 15 Uhgɨn təməni kəm Mosɨs məmə,  
\q1 “Iəu pɨsɨn əmə iəkɨtəpɨn nətəmimi nətəm oiəkasək əhruin ilah,  
\q1 kəni iəu pɨsɨn əmə iəkɨtəpɨn nətəmimi nətəm oiəkol nəuvɨriən kəm lah.”\x - \xo 9:15  \xt Eks 33:19\x*   
\m
\v 16 Kəni tol lanəha, kitah kəsotosiən nəniəskasɨkiən rəha Uhgɨn o nati kəti iətəm kautol, təhmen məmə kautolkeikei pɨk in, uə təhmen məmə kitah kautol uək ohni, kəpə. Kautos əmə e nasəkəhruiniən rəha Uhgɨn.\x - \xo 9:16  \xt Efəs 2:8\x*  
\v 17 E Nauəuə Rəha Uhgɨn, in tətəni kəm Fero, kig rəha Ijɨp məmə, “Iəmləfəri ik o nati kətiəh əmə məmə nətəmimi okotafu rəhak nəsanəniən e nəmiəgəhiən rəham, məmə nətəmimi okotəni pətɨgəm nərgək e nɨtənimtəni mɨn rəfin.”\x - \xo 9:17  \xt Eks 9:16\x*  
\v 18 Kəni nɨpətɨ nati u məmə, Uhgɨn rəhan nasəkiən tepət o nətəmimi nəuvein mətəu-inu in aru tolkeikei məmə otol lanəha. Kəni in tatol nətəmimi nəuvein məmə ilah kotəpəh nətəuiən rəhan nəghatiən mətəu-inu in aru tolkeikei məmə otol lanəha.   
\p
\v 19 Məta nəmə itəmah kəti otətapuəh ohniəu məmə, “Nəmə Uhgɨn tatol nətəmimi nəuvein məmə ilah kotəpəh nətəuiən rəhan nəghatiən, kəni ilah okotəkeikei motol lanəha. ?Kəni təhro Uhgɨn tətəni məmə ilah kəmotol təfagə tərah?”  
\v 20 Mətəu pəh iəkəni kəm ik məmə, ik iətəmimi əmə. Təhro nətagət rəkɨs əsanən e nəghatiən rəha Uhgɨn. Nɨkitəmah təhti-to. Nɨlosɨ nati kəmol e nəuanəriəpɨg\f + \fr 9:20  \ft Əpəha Isrel, kəmotol sospən mɨne pɨlet mɨne pətəl mɨne e nəuanəriəpɨg.\f*, ko təsəniən kəm iətəmi təmol məmə, “Nəməhro mol iəu məmə iəkol lanu lan?”\x - \xo 9:20  \xt Aes 29:16; 45:9\x*  
\v 21 Iətəmimi iətəm təmol natimnati e nəuanəriəpɨg, in təhrun nosiən nəuanəriəpɨg kəti mol nosɨnati lan keiu, kəti iətəm təuvɨr rəha noliən lafet, kəni kəti mɨn rəha uək əpnapɨn əmə.\x - \xo 9:21  \xt Jer 18:6\x*   
\p
\v 22 Kəni Uhgɨn təhrun nɨtəu-pəniən noliən əha e nətəmimi. Nəmə in tolkeikei, in təhrun noliən ilah məmə otərəkɨn ilah. In tolkeikei məmə otol pətɨgəm məmə niəməha tatol o təfagə tərah, kəni in otol nalpɨniən asoli kəm nətəmimi nətəm kautol təfagə tərah. Mətəu nati əpnapɨn in tatol lanəha, rəhan nətəlɨgiən təfəməh məsol uəhaiən nalpɨniən kəm lah nətəm kautol məmə nɨkin otahmə.  
\v 23 Rəhan nətəlɨgiən təfəməh lanəha məmə in otol pətɨgəm nəuvɨriən asoli rəhan kəm nətəmi mɨn u nətəm in tolkeikei məmə rəhan nasəkiən otepət o lah. In təmol əpenə-penə ilah aupən aupən agɨn məmə ilah okotatɨg e nəuvɨriən rəha Uhgɨn əpəha e negəu e neai.  
\v 24 Inu kitah rəfin nətəm in təmɨtəpɨn, kəni səniəmə nətəm Isrel əmə, mətəu Nanihluə mɨn.  
\v 25 Təhmen əmə e nati nak Uhgɨn təməni e Nauəuə u rəha Hoseə məmə,  
\q1 “Nətəmi mɨn əha u səniəmə rəhak mɨn nətəmimi,  
\q1 iəkauɨn e lah məmə, ‘rəhak mɨn nətəmimi.’  
\q1 Kəni nətəmimi nətəm iəməsolkeikeiən ilah aupən,  
\q1 iəkauɨn e lah məmə, ‘nətəmimi nətəm iəkolkeikei.’\x - \xo 9:25  \xt Hos 2:23\x*   
\q1
\v 26 Kəni ikɨnu əhruahru, iətəm iəməni kəm lah məmə, ‘Itəmah səniəmə rəhak mɨn nətəmimi,’  
\q1 nətəmimi okotauɨn e lah məmə, ‘Ilah nenətɨ Uhgɨn iətəm tətəmiəgəh.’”\x - \xo 9:26  \xt Hos 1:10\x*   
\m
\v 27 Kəni iəni Aiseə təmətəghati e nətəm Isrel mɨn e nian tətəni pətɨgəm məmə,  
\q1 “Nati əpnapɨn nəmə nətəm Isrel tepət təhmen e nɨpəkɨl e nɨkalɨ nɨtəhi, mətəu Uhgɨn otosmiəgəh əmə ilah nəuan nəuvein,  
\v 28 mətəu-inu Iərmənɨg in otol rəfin uəhai əmə rəhan nəghatiən o nəfəniən nalpɨniən kəm nətəmimi e nɨtənimtəni mɨn.”\x - \xo 9:28  \xt Aes 10:22,23\x*   
\m
\v 29 Kəni təhmen e nəghatiən iətəm iəni Aiseə təməni aupən məmə,  
\q1 “Nəmə Iərmənɨg Əsanən Pɨk Agɨn in təsegəhaniən e tah məmə rəhatah kəti nɨrə otəmiəgəh, kəni kitah kəməhuva motəhmen e nətəm Sotəm mɨne Kəmorə iətəm in təmoh-apɨs lah.”\x - \xo 9:29  \xt Aes 1:9\x*   
\s1 Nətəm Isrel kəməsotəhatətəiən  
\p
\v 30 ?Nɨpətɨ nəghatiən mɨn u nak? Nɨpətɨn tol lanu məmə, Nanihluə mɨn nətəm kəsotalkut əskasɨkiən məmə okotəhruahru e nəhmtɨ Uhgɨn, Uhgɨn təmol ilah kotəhruahru e nəhmtɨn e nəhatətəiən rəhalah.  
\v 31 Mətəu nətəm Isrel kəmotalkut pɨk e suaru rəha nɨtəu-pəniən Lou məmə ilah okotəhruahru e nəhmtɨ Uhgɨn. Mətəu ilah kəsotəhruahruiən.  
\v 32 ?O nak? Mətəu-inu ilah kəmotalkut pɨk məmə okotəhruahru e nəhmtɨ Uhgɨn e noliən təuvɨr mɨn rəhalah, mətəu kəsotohtəu-pəniən suaru rəha nəhatətəiən. Ilah kautoh pɨkɨn “Kəpiel Rəha Noh Pɨkɨniən.”\x - \xo 9:32  \xt Aes 8:14\x*  
\v 33 Inu təhmen e Nauəuə Rəha Uhgɨn iətəm tətəni məmə,  
\q1 “!Oteruh-to! Iəmaharu Kəpiel kəti əpəha Jerusɨləm\f + \fr 9:33  \ft Nəghatiən əhruahru rəha Kris tətəni məmə Saion. “Saion” in nərgɨn kəti mɨn rəha Jerusɨləm.\f* məmə nətəmimi okotoh pɨkɨn,  
\q1 in Kəpiel iətəm otol ilah kotəmei.  
\q1 Mətəu iətəmimi iətəm tətəhatətə e Iətəmi əha\f + \fr 9:33  \ft “Kəpiel” u mɨne “Iətəmi” kətuəgətun Krɨsto.\f*, ko in otəsaulɨsiən nian təhtul e nəhmtɨ Uhgɨn.”\x - \xo 9:33  \xt Aes 8:14; 28:16\x*   
\b  
\c 10  
\p
\v 1 Piak mɨn mɨne nəuvɨnɨk mɨn. Iəkolkeikei pɨk məmə Uhgɨn otosmiəgəh nətəm Isrel, kəni nian rəfin iətəfaki ohni.  
\v 2 Iəu iətəni pətɨgəm kəm təmah məmə ilah kəutalkut pɨk o noliən natimnati iətəm otol nɨki Uhgɨn tagiən. Mətəu noliən rəhalah təsɨsɨpəniən e nəhruniən iətəm təhruahru.  
\v 3 Ko ilah kəsotohtəu-pəniən suaru rəha Uhgɨn məmə ilah okəhuva motəhruahru e nəhmtɨn, mətəu-inu ilah kotəruru suaru rəhan, kəni motalkut məmə okotohtəu=pən rəhalah aru suaru, suaru rəha nɨtəu-pəniən Lou.  
\v 4 Lou təmalkut pau məmə tol itah kotəhruahru e nəhmtɨ Uhgɨn, mətəu e suaru u təruru noliən. Mətəu Krɨsto təmol naunun e suaru u. In təmol suaru təuvɨr məmə nətəmimi rəfin nətəm kəutəhatətə əmə lan, ilah rəfin okotəhruahru e nəhmtɨ Uhgɨn.   
\s1 Nəmiəgəhiən iətəm Uhgɨn tətəfa, in rəha nətəmimi ərəfin.  
\p
\v 5 Mosɨs təmətei nəghatiən kəti o suaru rəha nɨtəu-pəniən Lou məmə iətəmi kəti tuva məhruahru e nəhmtɨ Uhgɨn. In təməni məmə, “Iətəmimi iətəm tatol natimnati rəfin agɨn iətəm Lou tətəni, in otos nəmiəgəhiən itulɨn.”\x - \xo 10:5  \xt Lev 18:5\x*   
\p
\v 6 Mətəu suaru rəha nəhatətəiən məmə iətəmi kəti tuva məhruahru e nəhmtɨ Uhgɨn təpiə əmə, məmə kitah kəsotoliən nati kəti mətəu-inu Krɨsto tɨnol rəkɨs rəfin. Təhmen e Nauəuə Rəha Uhgɨn iətəm tətəni məmə, “Səniəmə nəkəkeikei muvən e negəu e neai,”\x - \xo 10:6  \xt Dut 30:13\x* məmə onəkəsal e Krɨsto mələs meiuaiu muva məmə otasiru lam.  
\v 7 Kəni tətəni mɨn məmə, “Səniəmə nəkəkeikei muvən əpəha ipai ikɨn ima nətəm kəmohmɨs,”\x - \xo 10:7  \xt Dut 30:13\x* məmə nəkəfətɨgəm Krɨsto mol təmiəgəh mɨn e nɨmɨsiən. Nɨpəhriəniən. Uhgɨn tɨnol rəkɨs natimnati mɨn əha.  
\v 8 ?Mətəu, tətəni mɨn nak? Tətəni məmə, “Nəghatiən Rəha Uhgɨn in iuəkɨr əmə ohnik. In əpəha e nohlɨm mɨne nɨkim.”\x - \xo 10:8  \xt Dut 30:14\x* Nəghatiən u in nəghatiən rəha nəhatətəiən iətəm iəutəni pətɨgəm.   
\p
\v 9 Tol lanəha mətəu-inu, nəmə nəkəni pətɨgəm e nohlɨm məmə Iesu in Iərmənɨg, kəni nəmə nəkəhatətə e nɨkim məmə Uhgɨn təmosmiəgəh in e nɨmɨsiən, kəni Uhgɨn otosmiəgəh ik.  
\v 10 Kəni inu nɨpəhriəniən lanəha mətəu Uhgɨn tatol iətəmimi kəti tətəhruahru e nəhmtɨn nian iətəmi əha tətəhatətə pəhriən lan e nɨkin. Kəni Uhgɨn tatosmiəgəh iətəmimi kəti nian in tətəni pətɨgəm e nohlɨn məmə Iesu in Iərmənɨg rəhan.  
\v 11 Təhmen e Nauəuə rəha Uhgɨn iətəm tətəni məmə, “Nətəmimi rəfin nətəm kəutəhatətə e iətəmi əha, ilah okəsotaulɨsiən nian okotəhtul e nəhmtɨ Uhgɨn.”\x - \xo 10:11  \xt Aes 28:16\x*   
\p
\v 12 Nəghatiən əha rəha nətəmimi rəfin, nati əpnapɨn nəmə ik iətəm Isrel, uə Ianihluə kəti, mətəu-inu Iərmənɨg kətiəh əmə u tətarmənɨg e nətəmimi rəfin, mətətuati e rəhan nəuvɨriən kəm nətəmimi rəfin nətəm kəutətapuəh ohni.\x - \xo 10:12  \xt Efəs 3:8\x*  
\v 13 Təhmen e Nauəuə Rəha Uhgɨn iətəm tətəni məmə, “Nətəmimi rəfin nətəm kotauɨn e nərgɨ Iərmənɨg məmə otosmiəgəh ilah, in otosmiəgəh ilah.”\x - \xo 10:13  \xt Joel 2:32\x*   
\p
\v 14 ?Mətəu nətəmimi okotəhro motauɨn e Iərmənɨg o nosmiəgəhiən ilah, nəmə kəsotəhatətəiən lan? ?Kəni okotəhro motəhatətə lan nəmə kəsotətəuiən nanusiən lan kəti? ?Kəni okotəhro motətəu nanusiən nəmə iətəmi kəti təsəni pətɨgəmiən kəm lah?  
\v 15 ?Kəni nətəmimi okotəhro motəni pətɨgəm nanusiən təuvɨr nəmə Uhgɨn təsahli-pəniən ilah? Təhmen e Nauəuə Rəha Uhgɨn iətəm tətəni məmə, “!In nati təuvɨr agɨn nian iətəmi kəti tətuva o nəni pətɨgəmiən nanusiən təuvɨr!”\x - \xo 10:15  \xt Aes 52:7\x*   
\p
\v 16 Kəni nɨpəhriəniən, nətəm Isrel mɨne Nanihluə mɨn kɨnotətəu rəkɨs nanusiən u. Mətəu səniəmə nətəm Isrel rəfin nətəm kəmotos e nɨkilah nanusiən təuvɨr. Təhmen e nəghatiən iətəm Aiseə təmətei məmə, “Iərmənɨg, nətəmimi təkəku əmə kəmotəni nɨpəhriəniən e nəghatiən rəhatɨmah.”\x - \xo 10:16  \xt Aes 53:1\x*  
\v 17 Kəni tol lanəha, nəhatətəiən tatsɨpən e nati iətəm natətəu, kəni nati iətəm natətəu tatsɨpən e nanusiən iətəm kətəni e Krɨsto.   
\p
\v 18 ?Mətəu iəkətapuəh mɨn məmə, ilah kəmotətəu uə kəpə? Əuəh, kəmotətəu. Nauəuə rəha Uhgɨn tətəni məmə,  
\q1 “Nəghatiən təmuvən ikɨn mɨn rəfin e nɨtənimtəni mɨn,  
\q1 təmuvən ikɨn mɨn rəfin agɨn.”\x - \xo 10:18  \xt Sam 19:4\x*   
\m
\v 19 ?Kəni iəkətapuəh əmə o nati kəti mɨn məmə, nətəm Isrel kəmotəhrun, uə kəpə? Əuəh, kəmotəhrun. Mosɨs təmaupən məni məmə,  
\q1 “Iəkol itəmah nəkotetet nətəmimi e nɨtəni əpnapɨn əmə iətəm iəkol təuvɨr kəm lah,  
\q1 kəni iəkol niəməha tol itəmah mətəu-inu iəkol təuvɨr kəm nɨtəni mɨn iətəm kəmotalməli.”\x - \xo 10:19  \xt Dut 32:21\x*\f + \fr 10:19  \ft Nɨpəhriəniən, nətəm Isrel kəmotəhrun nəghatiən rəha Uhgɨn, mətəu ilah kəməsotolkeikeiən məmə okotətəlɨg lan. Kəni tol lanəha, Uhgɨn təməfən nəghatiən kətiəh əmə kəm Nanihluə mɨn məmə in otol nətəm Isrel kotetet ilah ohni.\f*   
\m
\v 20 Kəni uərisɨg Aiseə təsəgɨniən o nəniən məmə,  
\q1 “Nətəmimi nətəm kəsotəsaliən lak, kəmoteruh iəu;  
\q1 Nətəmimi nətəm kəsotətapuəhiən lak, iəmol pətɨgəm aru iəu kəm lah.”\x - \xo 10:20  \xt Aes 65:1\x*   
\m
\v 21 Mətəu Aiseə təməni nəghatiən rəha Uhgɨn kəm nətəm Isrel məmə,  
\q1 “E nian rəfin, nian rəfin, iəmuahru e nəhlmək məmə iəkasiru e təmah,  
\q1 itəmah nətəm nautəhti nəuiak məutəuhlin nəmtahtəmah kəm iəu.”\x - \xo 10:21  \xt Aes 65:2\x*   
\c 11  
\s1 Uhgɨn tətasəkəhruin əhanəh nətəm Isrel  
\m
\v 1 Pəh iəkətapuəh o nəghatiən kəti e nətəm Isrel. ?In pəhriən uə kəpə məmə Uhgɨn təməuhlin nəmtahn o rəhan nətəmimi? !Kəpə! Oteh-to iəu. In təməsəuhliniən nəmtahn kəm iəu u iətəm Isrel, iatsɨpən e Epraham, nɨrə rəha Benjəmɨn.\x - \xo 11:1  \xt 1Saml 12:22; Sam 94:14; Fɨl 3:5\x*  
\v 2 Aupən aupən agɨn, Uhgɨn təmɨtəpɨn nətəm Isrel məmə in otolkeikei ilah, kəni ilah okəhuva rəhan mɨn nətəmimi. Kəni in təməsəuhliniən nəmtahn kəm lah. Nəkotəhrun uə kəpə məmə nati nak Nauəuə Rəha Uhgɨn tətəni e Elaijə. In təmətapuəh əskasɨk o Uhgɨn mətəni pətɨgəm nərahiən iətəm Isrel təmol.  
\v 3 In təni məmə, “Iərmənɨg, kəmotohamu rəham iəni mɨn motoh-əuarɨs-əuarɨs rəham oltə mɨn. Kəni iəu pɨsɨn əmə iətatɨg, kəni məutalkut mɨn məmə okotohamu iəu.”\x - \xo 11:3  \xt 1King 19:10\x*   
\p
\v 4 ?Mətəu Uhgɨn təməni=pən nak kəm in? In təməni məmə, “Iətaskəlɨm nətəmimi səpɨn-tausɨn məmə rəhak mɨn, nətəm kəsotəfakiən kəm uhgɨn eiuə u Paal.”\x - \xo 11:4  \xt 1King 19:18\x*   
\p
\v 5 Kəni təhmen əmə əha rəueiu, nətəm Isrel nəuan nəuvein əha ikɨn nətəm Uhgɨn təmɨtəpɨn ilah e rəhan nəuvɨriən.  
\v 6 Kəni mətəu-inu Uhgɨn tatosmiəgəh ilah e nəuvɨriən rəhan, kəni təməsoliən e natimnati təuvɨr mɨn iətəm ilah kautol. Mətəu nəmə təmosmiəgəh ilah mətəu-inu ilah kautol natimnati təuvɨr mɨn, kəni nəuvɨriən iətəm Uhgɨn tətətuati lan kəm lah, in tɨkə, təhmen məmə tətətəou əmə ilah o rəhalah uək.\x - \xo 11:6  \xt Kəl 3:18\x*   
\p
\v 7 ?Kəni təhro? Nətəm Isrel tepət kəmotəsal pɨk o suaru rəha nuvaiən məhruahru e nəhmtɨ Uhgɨn, mətəu kəməsotosiən. Mətəu ilah Uhgɨn təmɨtəpɨn ilah, kəmotos. Mətəu ilah rəfin kəməsotosiən, Uhgɨn təmol ilah məmə kotəpəh nətəuiən rəhan nəghatiən.  
\v 8 Təhmen əmə e iətəm Nauəuə Rəha Uhgɨn tətəni məmə,  
\q1 “Kəni mətəuarus=pa u rəueiu, Uhgɨn təmol məmə nətəlɨgiən rəhalah tətapɨli alu,  
\q1 kəni mol məmə nəhmtɨlah təpɨs,  
\q1 kəni mol məmə nɨpəgtəlgɨlah talu.”\x - \xo 11:8  \xt Dut 29:4; Aes 29:10\x*   
\m
\v 9 Kəni Kig Tefɨt təməni məmə,  
\q1 “Pəh nauəniən rəhalah tepət otuva məhmen e nəuanɨkulu kəti, iətəm otoh-ərain ilah, mol ilah kotəni məmə natimnati rəfin təuvɨr əmə.  
\q1 Pəh rəhalah natimnati təuvɨr okəhuva kəpiel kəti rəha noh pɨkɨniən mɨne nalpɨniən kəm lah.   
\q1
\v 10 Pəh nəhmtɨlah tapinəpu məmə kəsoteruhiən nati,  
\q1 Pəh nəkau e lah təgəu agɨn e nərahiən rəhalah nian rəfin.”\x - \xo 11:10  \xt Sam 69:22,23\x*   
\s1 Suaru rəha Uhgɨn  //  o nosmiəgəhiən Nanihluə mɨn  
\p
\v 11 ?Kəni iəkətapuəh mɨn məmə, nətəm Isrel kəmotoh pɨkɨn motəmei motorin məmə ko kəsotəhtul mɨniən? !Kəpə! O rəhalah nəmkarəpəniən, Uhgɨn təmol suaru o nosmiəgəhiən Nanihluə mɨn məmə otol nətəm Isrel kotetet nətəmimi mɨn əha, kəni motolkeikei rəhan nəuvɨriən.\x - \xo 11:11  \xt Uək 13:46\x*  
\v 12 !Tol lanəha, nəmə Nanihluə mɨn kəmotos nəuvɨriən rəha Uhgɨn mətəu-inu nətəm Isrel kəmotəpəh nosmiəgəhiən rəha Uhgɨn, kəni nətəm Isrel rəfin nətəm Uhgɨn təmɨtəpɨn rəkɨs, nian ilah okotəhatətə e Krɨsto, nəuvɨriən rəha Uhgɨn otuva mepət!   
\p
\v 13 Rəueiu iətəghati kəm təmah Nanihluə mɨn. Mətəu-inu iəu aposɨl rəhatəmah Nanihluə mɨn, iəu iətəni-vivi rəhak uək  
\v 14 məmə, iəu iəkol məta nətəmimak mɨn nətəm Isrel kotetet Nanihluə mɨn ohni, kəni e noliən əha Uhgɨn otosmiəgəh nəuvein.  
\v 15 Nian Uhgɨn təməuhlin nəmtahn o nətəm Isrel, kəni in məmki=pa Nanihluə mɨn kəhuva məmə rəhan niəli mɨn. Mətəu nian in otos nətəm Isrel kəhuva mɨn ohni, inu in nati asoli kəti, təhmen e nətəm kəmohmɨs kəmotəmiəgəh mɨn.  
\v 16 Nəmə nətəmimi kətələhu kalɨn nəve pɨret rəha nauəniən vi məmə rəha Uhgɨn, kəni pɨret apiəpiə, in mɨn rəha Uhgɨn.\f + \fr 11:16  \ft Nəghatiən u rəha pɨret tatsɨpən e Oltestɨmɨn. In tətəghati e nian kautos nauəniən vi e nasumiən. Nətəmimi kautol pɨret lan, kəni motaupən məutəfən nəve pɨret nəuvetɨn kəm Uhgɨn. Kəni in tətəgətun məmə pɨret apiəpiə, in mɨn rəha Uhgɨn, kəni ilah kotəhrun nuniən. Nam 15:20\f* Kəni e nəghatiən rəha nɨgi, nəmə nəukətɨn rəha Uhgɨn, kəni nəhlmɨn mɨn, ilah mɨn rəha Uhgɨn. Nəghatiən u, nɨpətɨn təni məmə nəmə Epraham mɨne mipɨn mɨn aupən, ilah rəha Uhgɨn, kəni nɨmənin mɨn rəhalah, ilah mɨn rəha Uhgɨn.   
\p
\v 17 Mətəu nəhlmɨ nɨgi mɨn nəuvein rəha nasumiən lan, Uhgɨn təmatgəhli rəkɨs, inu təhmen e nətəmimi nəuvein rəha Isrel. Kəni itəmah Nanihluə mɨn, nəkotəhmen e nəhlmɨ nɨgi u olif əpnapɨn mɨn e nɨkinati. Uhgɨn təmɨlpɨn itəmah e nəukətɨ nɨgi məmə nəkotos nɨmeilah, kəni rəueiu nəkotos nəuvɨriən iətəm Uhgɨn təməniəkɨs kəm Epraham mɨne nətɨn mɨn u in nəukətɨ nɨgi.\f + \fr 11:17  \ft Nəghatiən Kris əhruahru tətəni məmə, “Kəni rəueiu, nautos nəhu nɨgi təuvɨr rəha nəukətɨ nɨgi u olif.”\f*\x - \xo 11:17  \xt Efəs 2:11-19\x*  
\v 18 Mətəu itəmah Nanihluə mɨn, nəsotəghati əuvsaniən məmə Uhgɨn təmɨlpɨn itəmah e nɨgi iətəm təmatgəhli rəkɨs ikɨn, u təhmen e nətəm Isrel nəuvein. Sotaluiən məmə nəukətɨ nɨgi tətaugɨn itəmah, mətəu səniəmə itəmah nəhlmɨ nɨgi nəutaugɨn nəukətɨ nɨgi.   
\p
\v 19 Kəni nəmə iətəmi kəti otəfəri ohni məni məmə, “Uhgɨn təmatgəhli rəkɨs nəhlmɨ nɨgi mɨn nəuvein məmə otɨlpɨn iəu iəkos nɨmeilah.”  
\v 20 In nɨpəhriəniən, mətəu tətatgəhli rəkɨs ilah mətəu-inu kəsotəhatətəiən e Uhgɨn. Kəni itəmah nəkotəpeir=pən e nəukətɨ nɨgi e nəhatətəiən əmə rəhatəmah. Kəni tol lanəha sotagət-əfəriən ohni, mətəu itəmah nəkotəkeikei motəgɨn,  
\v 21 mətəu-inu Uhgɨn təmatgəhli rəkɨs nəhlmɨ nɨgi nəuvein lanəha, kəni nəmə nəsotəkeikeiən o nosiən nəhatətəiən əskasɨk lan, kəni in otatgəhli rəkɨs itəmah.   
\p
\v 22 Otətəlɨg e noliən pəti mil rəha Uhgɨn kəm nətəmimi: in tatol təuvɨr kəm nəuvein, kəni mətələhu nəghatiən əskasɨk kəm nəuvein mɨn. In təmələhu nəghatiən əskasɨk o nətəmimi nətəm kəmotəhti nəuian, mətəu in tatol təuvɨr kəm təmah, nəmə nəkotəkeikei məutəhatətə lan e rəhan nəuvɨriən. Mətəu nəmə nəkotəpəh nəhatətəiən lan, kəni in otatgəhli rəkɨs mɨn itəmah.\x - \xo 11:22  \xt Jon 15:2,4\x*  
\v 23 Kəni nəmə nətəm Isrel kohtəlɨg=pa mɨn məutəhatətə e Uhgɨn, kəni in otɨlpɨn mɨn ilah e nəukətɨn, mətəu-inu tatos nəsanəniən o noliən lanəha.  
\v 24 Kəni nɨpətɨ nəghatiən u məmə, itəmah Nanihluə mɨn, itəmah nəkotəhmen e nəhlmɨ nɨgi u olif əpnapɨn e nɨkinati iətəm Uhgɨn təmətei rəkɨs, kəni mɨlpɨn=pən e nɨgi u olif e nasumiən rəhan. Noliən əha səniəmə noliən əhruahru kəti rəha nɨgi, o nosiən nəhlmɨ nɨgi pɨsɨn kəti mɨlpɨn=pən e nɨgi pɨsɨn kəti. Mətəu nətəm Isrel, kotəhmen e nəhlmɨ nɨgi u olif əpəha e nasumiən. Kəni rəueiu tɨmətɨg məmə Uhgɨn otɨlpɨn mɨn ilah e nəukətɨlah əhruahru.   
\s1 Nasəkiən rəha Uhgɨn tepət  //  o nətəmimi rəfin  
\p
\v 25 Piak mɨn mɨne nəuvɨnɨk mɨn. Iəkolkeikei məmə nəkotəhrun nati oneuən u məmə, itəmah nəsotəfəri pɨkiən itəmah. Uhgɨn təmol məmə nətəm Isrel nəuvein kəmotəpəh nətəuiən rəhan nəghatiən. Mətəu noliən əha otətatɨg əmə mətəuarus=pa Nanihluə mɨn rəfin nətəm Uhgɨn təmɨtəpɨn, ilah okotəhatətə lan.  
\v 26 Kəni e noliən əha, Uhgɨn otosmiəgəh rəfin nətəm Isrel. Təhmen əmə e nati Nauəuə Rəha Uhgɨn tətəni məmə,  
\q1 “Iətəmi otosmiəgəh nətəmimi otsɨpən e nətəm Isrel;\f + \fr 11:26  \ft Nəghatiən Kris əhruahru tətəni məmə, “otsɨpən Saion.” Saion in nərgɨn kəti mɨn rəha Jerusɨləm, kəni in tətəgətun=pən nətəm Isrel.\f*  
\q1 in otos rəkɨs noliən tərah rəha nətəm Isrel.   
\q1
\v 27 Kəni inu nəniəskasɨkiən rəha nasiruiən rəhak kəm lah məmə iəkafəl rəkɨs təfagə tərah rəhalah.”   
\p
\v 28 Nətəm Isrel kəmotəpəh nanusiən təuvɨr rəha Iesu Krɨsto, kəni tol lanəha, ilah kəməhuva tɨkɨmɨr mɨn rəha Uhgɨn. Mətəu nati u in o nəuvɨriən rəhatəmah mətəu-inu rəueiu, Uhgɨn təməfɨnə rəhan nəuvɨriən kəm təmah Nanihluə mɨn. Mətəu Uhgɨn tatolkeikei əhanəh nətəm Isrel mətəu-inu in təmɨtəpɨn ilah, kəni ilah nɨrə rəha Epraham, Aisək, mɨne Jekəp.  
\v 29 Tol lanəha mətəu-inu, nian Uhgɨn təmɨtəpɨn rəkɨs nətəmimi kəni mol təuvɨr kəm lah, ko in təsəuhlin mɨniən e rəhan nətəlɨgiən.  
\v 30 Itəmah u Nanihluə mɨn, aupən nəmautəhti nəuia Uhgɨn. Mətəu rəueiu, Uhgɨn təmasək o təmah mətəu-inu nətəm Isrel kəmotəhti nəuian.  
\v 31 Kəni təhmen-əhmen əmə, nətəm Isrel kəmotəhti nəuia Uhgɨn rəueiu, məmə nasəkəhruiniən rəha Uhgɨn təhrun nepətiən o lah. Tol lanəha mətəu-inu rəueiu ilah kauteruh məmə nasəkiən rəha Uhgɨn tepət o lah, kəni məta ilah okotolkeikei məmə Uhgɨn otol mɨn lanəha e lah.  
\v 32 Nətəmimi rəfin kəutəhti nəuia Uhgɨn, kəni in tatol məmə rəhalah noliən tərah tətaskəlɨm ilah. In təmol lanəha məmə rəhan nasəkiən otepət o lah ərəfin.   
\s1 Noliən rəha Uhgɨn in təuvɨr agɨn  
\p
\v 33 !Otafu-to! !Nəuvɨriən rəha Uhgɨn o nətəmimi, mɨne nətəlɨgiən rəhan mɨne nəhruniən rəhan, ilah rəfin kotepət agɨn! Kitah kotəruru agɨn noliən rəha nətəlɨgiən rəhan, mɨne rəhan suaru mɨn. Inu təhmen=pən əmə e Nauəuə Rəha Uhgɨn iətəm tətəni məmə,   
\q1
\v 34 “Iətəmi kəti tɨkə təhrun natimnati iətəm tətatɨg e nətəlɨgiən rəha Uhgɨn.  
\q1 Kəni iətəmi kəti tɨkə iətəm təhrun nəfəniən nəghatiən kəti məmə otasiru e Uhgɨn.”   
\q1
\v 35 “Iətəmi kəti tɨkə iətəm təhrun nəfən aruiən nati kəti rəhan kəm Uhgɨn mətəu-inu, natimnati rəfin agɨn rəha Uhgɨn rəkɨs.”   
\m
\v 36 Tol lanəha mətəu-inu Uhgɨn təmol natimnati rəfin, kəni natimnati rəfin kəutatɨg mətəu-inu nəsanəniən rəhan tətaskəlɨm ilah, kəni natimnati rəfin in təmol məmə rəhan.  
\q1 !Pəh kitah kotəfən nəni-viviən kəm in tatuvən matuvən naunun tɨkə! Əuəh.   
\c 12  
\s1 Sakrifais iətəm nəmiəgəhiən tətatɨg lan  
\m
\v 1 Piak mɨn mɨne nəuvɨnɨk mɨn. Mətəu-inu nasəkəhruiniən rəha Uhgɨn tepət o tah, iəkətapuəh əskasɨk o təmah məmə nəkotəfən nɨpətɨtəmah ərəfin kəm Uhgɨn təhmen e sakrifais kəti iətəm tətəmiəgəh, kəni nəkotələhu kalɨn məmə rəhan, kəni nɨkin tətagiən lan. Inu suaru əhruahru iətəm onəkotəfaki kəm Uhgɨn lan.  
\v 2 Sotosiən noliən rəha nətəmimi rəha nɨftəni u, mətəu pəh Uhgɨn otol nəkotəuiək-to e nətəlɨgiən təuvɨr rəhatəmah məmə noliən rəhatəmah okəhuva motəuvɨr. Kəni tol lanəha, itəmah onəkotəhrun nakiliən, mɨne nəhruniən, kəni nɨtəpɨniən noliən təuvɨr mɨn iətəm Uhgɨn tolkeikei, inu noliən mɨn iətəm təuvɨr, mɨne noliən mɨn iətəm tatol nɨkin tətagiən, mɨne iətəm təhruahru.   
\p
\v 3 Kəni e nəuvɨriən iətəm Uhgɨn təməfa kəm iəu, iətəni=pɨnə kəm təmah rəfin məmə sotəfəri aruiən itəmah. Mətəu e nətəlɨgiən əhruahru, oteruh nəsanəniən mɨn iətəm Uhgɨn təməfɨnə kəm təmah e nəhatətəiən rəhatəmah e Krɨsto. Kəni nian nəkoteruh nəsanəniən mɨn əha, oteruh rəhatəmah noliən mɨn, motakil moteruh məmə rəhatəmah noliən mɨn təuvɨr məhmen motohtəu=pən nəsanəniən mɨn iətəm Uhgɨn təməfɨnə kəm təmah, uə kəpə.   
\p
\v 4 Nɨpətɨ iətəmimi, rəhan nəuəlɨ-nəuəlɨn tepət, kəni nəuəlɨ-nəuəlɨ nɨpətɨn əha, rəhalah əha ikɨn uək pɨsɨn pɨsɨn mɨn iətəm kautol.  
\v 5 Kəni təhmen=pən əmə e nətəm kəutəhatətə e Krɨsto. Kitah tepət, mətəu kəutəhuva nɨpətɨn kətiəh əmə lan, kəni motarəriə aru əmə e kitah mɨn.   
\p
\v 6 Kəni Uhgɨn təməfa nəsanəniən o noliən uək pɨsɨn pɨsɨn mɨn tatɨtəu=pən nəuvɨriən rəhan iətəm təməfa kəm tah. Uhgɨn tətəfən kəm iətəmi kəti nəsanəniən o nəni pətɨgəmiən nəghatiən rəhan iətəm in tətəfən əhruahru kəm in. Kəni pəh iətəmi u otəni pətɨgəm nəghatiən mɨn əha tɨtəu=pən nəhatətəiən rəhan məmə Uhgɨn təməghati kəm in.  
\v 7 Nəmə iətəmi kəti tatos nəsanəniən o nasiruiən, pəh in tasiru; nəmə in tatos nəsanəniən o nəgətuniən, pəh in təgətun;  
\v 8 nəmə in tatos nəsanəniən o nəfəriən nətəlɨgiən, pəh in otləfəri; nəmə in tatos nəsanəniən o nəfəniən məni, pəh in otəfən tepət; nəmə in tatos nəsanəniən o nitiən niməfaki, pəh in tol e nɨkin rəfin; nəmə in tatos nəsanəniən o nasəkəhruiniən, pəh in tol e nɨkin agiən.   
\s1 Suaru rəha nolkeikeiən nətəmimi  
\p
\v 9 Noliən rəha nolkeikeiən rəhatəmah o nətəmimi, otəkeikei mol nɨpəhriəniən lan. Otəməki e noliən tərah mɨn, kəni motaskəlɨm əskasɨk noliən təuvɨr mɨn.  
\v 10 Otolkeikei itəmah mɨn təhmen məmə itəmah piatəmah mɨn mɨne nəuvɨnɨtəmah mɨn. Itəmah kətiəh kətiəh nəkotalkut pɨk məmə onəkotɨsiai itəmah mɨn.  
\v 11 Otəkeikei nian rəfin o noliən uək rəha Uhgɨn e nɨkitəmah rəfin təhmen e nɨgəm tatuəu, kəni məsotəpəouiən.  
\v 12 Otagiən mətəu-inu nəmotələhu=pən əskasɨk rəhatəmah nuhuiniən e Uhgɨn. Kəni nian nərahiən tuva, otol rəhatəmah nətəlɨgiən tatəfəməh. Kəni motəghati kəm Uhgɨn e nəfakiən nian rəfin.  
\v 13 Otəfən kəm nətəmimi rəha Uhgɨn nati nak iətəm rəhalah tɨkə. Otəkeikei motol təuvɨr kəm iapɨspɨs mɨn nətəm kəutəhuva imatəmah ikɨn.   
\p
\v 14 Otətapuəh o Uhgɨn məmə otol nəuvɨriən kəm nətəm kautol nərahiən kəm təmah. Sotəuiakəniən e lah, mətəu otətapuəh o Uhgɨn məmə otol nəuvɨriən kəm lah.  
\v 15 Otagiən itəmah nətəm kəutagiən. Kəni otasək itəmah nətəm kautasək.  
\v 16 Otol rəhatəmah nətəlɨgiən təhmen-əhmen əmə e təmah mɨn rəfin. Nɨkitəmah təsəhtiən məmə itəmah nəuvein ilɨs, mətəu nɨkitəmah otagiən əmə məmə nəutan pəti əmə itəmah nətəmi mɨn u ləhtəni. Nɨkitəmah təsəhtiən məmə nəkotəhrun pɨk.   
\p
\v 17 Nəmə iətəmi kəti tatol tərah e təmah, sotalpɨniən rəhan noliən. Onəkotolkeikei motalkut məmə nəkotol noliən iətəm nətəmimi rəfin okoteruh məmə təhruahru.  
\v 18 Otol natimnati rəfin iətəm nəkotəhrun noliən məmə itəmah nəkotatɨg e nəməlinuiən itəmah nətəmimi rəfin.  
\v 19 Piak mɨn mɨne nəuvɨnɨk mɨn. Sotalpɨniən nɨtai təfagə rəha iətəmi kəti, mətəu otəpəh əmə məmə Uhgɨn otəpanələhu nalpɨniən mɨne niəməha kəm in, mətəu-inu e Nauəuə Rəha Uhgɨn, Iərmənɨg tətəni məmə, “In rəhak pɨsɨn əmə uək o nalpɨniən nɨtai təfagə. Iəu iəkol lanəha.”\x - \xo 12:19  \xt Dut 32:35; Mat 5:39\x*  
\v 20 Mətəu itəmah nautol əmə məmə Nauəuə Rəha Uhgɨn tətəni məmə,  
\q1 “Nəmə rəham tɨkɨmɨr nəumɨs tatus, əfən nauəniən kəm in;  
\q1 nəmə in tətəuauə, əfən nati kəti in təmnɨm.  
\q1 Nian nautol natimnati mɨn u, in otaulɨs pɨk lan.”\x - \xo 12:20  \xt Prov 25:21-22; Mat 5:44\x*   
\m
\v 21 Sotegəhaniən məmə noliən tərah, otətəuarus itəmah mələs iahu itəmah, mətəu otol məmə rəhatəmah noliən təuvɨr otosiahu noliən tərah.   
\c 13  
\s1 Narmənɨgiən rəha kəpmən  
\m
\v 1 Pəh kitah rəfin okotəkeikei motatɨg ahgəl kəpmən, mətəu-inu nepətiən o narmənɨgiən rəfin tatsɨpən e Uhgɨn, kəni kəpmən mɨn rəfin iətəm kəutatɨg, Uhgɨn pɨsɨn əmə tətəfəri ilah.  
\v 2 Kəni tol lanəha, nəmə iətəmi kəti təhti nəuia kəpmən, in tətəhti nəuia nati iətəm Uhgɨn təmələhu, kəni nətəmimi nətəm kautol lanəha, kəutiuvi=pa nalpɨniən o lah.  
\v 3 Tol lanəha mətəu-inu kəpmən iətəm Uhgɨn təmələhu təsoliən nətəmimi nətəm kautol noliən təuvɨr kotəgɨn, mətəu tatol əmə o nətəm kautol noliən tərah. Nəmə nəsotolkeikeiən məmə nəkotəgɨn e nətəmi asoli mɨn rəha kəpmən, nəkotəkeikei motol noliən təuvɨr mɨn, kəni ilah okotəfəri itəmah ohni.  
\v 4 Sotaluiən məmə ilah noluək mɨn rəha Uhgɨn nətəm uək rəhalah məmə ilah okotos nəuvɨriən məhuva o təmah. Mətəu nəmə nəkotol tərah, nəkotəkeikei motəgɨn, mətəu-inu ilah kautos nəsanəniən o noliən nalpɨniən. Ilah noluək mɨn rəha Uhgɨn nətəm otol niəməha mɨne nalpɨniən rəha Uhgɨn kəm nətəm kautol tərah.  
\v 5 Tol lanəha, kitah rəfin okotəkeikei motatɨg ahgəl kəpmən, mətəu-inu kitah kəsotolkeikeiən məmə kotos nalpɨniən. Kəni kitah kotəhrun əmə məmə in noliən əhruahru.   
\p
\v 6 Kəni o nati kətiəh mɨn, otətəou=pən takɨs kəm kəpmən, mətəu-inu nətəmi asoli rəha kəpmən, ilah noluək rəha Uhgɨn, kəni inu uək rəhalah.  
\v 7 Otəfən kəm nətəmimi rəfin, natimnati iətəm təhruahru məmə onəkotəfən. Nəmə takɨs pɨsɨn pɨsɨn mɨn, nəkotəkeikei motətəou ilah. Nəmə nɨsiaiən, otɨsiai ilah. Nəmə iətəmi tatos narmənɨgiən, kəni otatɨg ahgəl.   
\s1 Nolkeikeiən  
\p
\v 8 Nəkotəkeikei motətəou rəhatəmah kauɨn mɨn. Mətəu kauɨn kətiəh əmə tətəkeikei mətatɨg o təmah, inu kauɨn rəha nolkeikeiən iətəm tatuvən kəm təmah mɨn. Kəni nəkotəkeikei mautətəou nian rəfin, naunun tɨkə, mətəu-inu iətəm tolkeikei in kəti, in tatol pəhriən natimnati rəfin iətəm Lou tətəni.  
\v 9 Lou tətəni məmə, “Sotakləhiən e pətan,” “Sohamuiən itəmi,” “Sotakləhiən,” “Nɨkim təsuvəniən e natimnati rəha iətəmi kəti,” kəni lou nəuvein mɨn əha ikɨn. Mətəu nəghatiən kətiəh əmə in nəukətɨlah rəfin, in tətəni məmə, “Olkeikei ik kəti təhmen əmə məmə natolkeikei aru ik.”  
\v 10 Nəmə iətəmi kəti tatolkeikei in kəti, ko təsoliən nərahiən kəm in. Kəni tol lanəha, iətəmimi iətəm tatolkeikei nətəmimi, in tatol nɨpətɨ Lou rəfin.\x - \xo 13:10  \xt 1Kor 13:4-7\x*   
\s1 Noliən əhruahru o nian rəha naunun nian  
\p
\v 11 Nəkotəkeikei motol lanəha mətəu-inu itəmah nəkotəhrun vivi nian kəutatɨg lanu rəueiu. Nian tɨnətuva məmə nəkotəkeikei motair məsotapɨliən, mətəu-inu nosmiəgəhiən rəhatah nian rəfin tɨnətuva iuəkɨr, mapirəkɨs nian kitah kɨnotəhatətə.  
\v 12 Napinəpuiən otəsuvəhiən tɨkə, kəni nəhagəhagiən otəsuvəhiən tuva. Kəni tol lanəha, pəh kotəpəh noliən rəha napinəpuiən, kəni motəluagɨn o noliən təuvɨr mɨn rəha nəhagəhagiən təhmen=pən e soldiə kəti iətəm tətaskəlɨm vivi rəhan nau rəha nəluagɨniən.  
\v 13 Pəh kitah kotol noliən təuvɨr mɨn, təhmen e nətəmimi nətəm kəutaliuək e nəhagəhagiən kəni nətəmimi okoteruh. Okəsotoliən lafet tərah mɨn, məsotapɨsiən, məsotit əpnapɨniən itəmah mɨn, kəni məsotoliən noliən alməli mɨn, məsotorgəhuiən, məsotetetiən itah mɨn.  
\v 14 Mətəu otegəhan əmə məmə Iərmənɨg Iesu otarmənɨg e nəmiəgəhiən rəhatəmah, kəni sotətəlɨgiən e suaru mɨn o noliən təfagə tərah mɨn iətəm nətəlɨgiən tərah rəhatəmah tolkeikei.   
\c 14  
\s1 Nəghatiən rəha nətəmi mɨn u  //  rəhalah nəhatətəiən təsəskasɨkiən  
\m
\v 1 Sotəuhlin-pəniən nəmtahtəmah o nəfaki mɨn nəuvein nətəm rəhalah nəhatətəiən təsəkasɨkiən, kəni motəruru məmə nɨki Uhgɨn təsagiəniən uə kəpə e noliən mɨn nəuvein iətəm nətəmimi nəuvein kəutəniəhu. Nəkotos ilah məhuva, mətəu iəsolkeikeiən məmə nəkotərgəhu o rəhalah nətəlɨgiən mɨn.  
\v 2 Iətəmimi kəti, e rəhan nəhatətəiən, təuvɨr məmə in otun nauəniən mɨn rəfin. Mətəu iətəmimi kəti mɨn, rəhan nəhatətəiən təsəskasɨkiən, kəni nɨkin təhti məmə in təhrun nuniən nauəniən e nasumiən əmə, məpəh nuniən nəhuvegɨ nati.  
\v 3 Iətəmimi u iətəm təhrun nuniən natimnati rəfin, təsəuvɨriən məmə in oteh rah iətəmi iətəm təsuniən natimnati mɨn rəfin. Kəni iətəmi in təsuniən natimnati mɨn rəfin, təsəuvɨriən məmə in otəni kəm iətəmimi u tatun natimnati mɨn rəfin məmə, in tatol noliən tərah, mətəu-inu Uhgɨn nɨkin tagiən əmə ohni.  
\v 4 Təsəuvɨriən məmə ik nətəni məmə ioluək rəha suah kəti mɨn təmol noliən tərah. Rəhan aru əmə iərmənɨg otəni məmə təmol təuvɨr uə tərah.\f + \fr 14:4  \ft Fes 4 u, in eksampɨl kəti. “Ioluək” tətəgətun=pən kitah nəfaki mɨn, kəni “iərmənɨg” tətəgətun=pən Uhgɨn. Nɨpətɨ nəghatiən məmə Uhgɨn otakil itah, mətəu təsəuvɨriən məmə kitah okotakil itah mɨn.\f* Kəni Uhgɨn otegəhan lan mətəu-inu Iərmənɨg təhrun nəfəniən nəsanəniən kəm in o noliən nati təuvɨr mɨn.   
\p
\v 5 Iətəmi kəti in təni məmə nian kətiəh əmə in rəha Uhgɨn tapirəkɨs nian rəfin, mətəu iətəmi kəti mɨn təni məmə nian rəfin kotəhmen-əhmen əmə. Mətəu iətəmimi otəkeikei məhtul əskasɨk o rəhan nətəlɨgiən o nati u.  
\v 6 Iətəmimi kəti iətəm tətəni məmə nian kətiəh əmə rəha Uhgɨn, in tatol o nɨsiaiən Iərmənɨg. Kəni iətəm tatun nəhuvegɨ nati, tatun o nɨsiaiən Iərmənɨg, mətəu-inu tətəni tagkiu kəm Uhgɨn o nɨgɨn nauəniən. Kəni iətəm tətəpəh əmə nuniən nəhuvegɨ nati, in mɨn tətəpəh nuniən o nɨsiaiən Iərmənɨg, kəni in mɨn tətəni tagkiu kəm Uhgɨn o nɨgɨn nauəniən.  
\v 7 Iətəmi kəti təsarmənɨg aruiən e nəmiəgəhiən rəhan, nati əpnapɨn in tətəmiəgəh uə in təmɨmɨs.  
\v 8 Nəmə kitah kəutəmiəgəh, kəutəmiəgəh o nɨsiaiən Iərmənɨg, kəni nəmə kohmɨs, kəmohmɨs o nɨsiaiən Iərmənɨg. Kəni tol lanəha, nəmə kəutəmiəgəh uə kəmohmɨs kitah rəha Iərmənɨg.  
\v 9 Krɨsto təmɨmɨs matɨg məmiəgəh mɨn, məmə in Iərmənɨg rəha nətəmimi kəutəmiəgəh mɨne nətəmimi kəmohmɨs rəkɨs.   
\p
\v 10 Kəni təsəuvɨriən məmə nəkəni nɨkalɨ nətəm kəutəfaki kəti mɨn məmə təmol noliən tərah e natimnati mɨn əha. Kəni təsəuvɨriən məmə nəkeh iahu piam, mətəu-inu kitah rəfin okotəhtul aupən e nəhmtɨ Uhgɨn məmə in otakil itah.  
\v 11 Təhmen e Iərmənɨg tətəni e Nauəuə Rəha Uhgɨn məmə,  
\q1 “Inu nɨpəhriəniən, təhmen məmə in nɨpəhriəniən məmə iətəmiəgəh,  
\q1 nətəmimi rəfin okotɨsin nəulɨlah kəm iəu,  
\q1 kəni nətəmimi rəfin okotəni pətɨgəm e nohlɨlah məmə iəu, iəu Uhgɨn.”   
\m
\v 12 Kəni tol lanəha, kitah rəfin kətiəh kətiəh okotəhtul e nəhmtɨ Uhgɨn o nəni pətɨgəmiən natimnati kəmotol.   
\p
\v 13 Tol lanəha, pəh kotəpəh noliən rəha nəniən nɨkalɨ iətəmi kəti məmə rəhan noliən in təfagə tərah kəti. Mətəu pəh kəutəni məmə okəsotoliən nati kəti iətəm otol piatah kəti təmei e rəhan nəmiəgəhiən.  
\v 14 Iəu iəmuva kətiəh itɨmlau Iərmənɨg Iesu, kəni o nati u, iəu iəkəhrun vivi məmə nauəniən rəfin kotəuvɨr o nuniən, kəsotoliən iətəmi kəti tamɨkmɨk e nəhmtɨ Uhgɨn. Mətəu nəmə iətəmi kəti nɨkin təhti məmə nati kəti tamɨkmɨk e nəhmtɨ Uhgɨn, nati əha tamɨkmɨk aru əmə ohni.  
\v 15 Nəmə piam kəti tətətəu tərah pɨk o nati kəti iətəm natun, kəni nəmə natun əmə lanko, kəni nəsaliuəkiən e suaru rəha nolkeikeiən. Soliən məmə nati natun tətərəkɨn piam kəti iətəm Krɨsto təmɨmɨs ohni.  
\v 16 Segəhaniən məmə nati kəti iətəm ik nəkəni məmə təuvɨr, okəni məmə in nati tərah.  
\v 17 Tol lanəha mətəu-inu Narmənɨgiən Rəha Uhgɨn səniəmə nati rəha nauəniən mɨne nəmnɨmiən iətəm nati əpnapɨn əmə, mətəu in nati rəha nəhruahruiən e nəhmtɨ Uhgɨn, mɨne nəməlinuiən, mɨne nagiəniən e Narmɨn Rəhan,  
\v 18 mətəu-inu iətəmi kəti iətəm tatol uək kəm Krɨsto e noliən əha, in tatol nɨki Uhgɨn tətagiən, kəni nətəmimi kauteh in məmə in iətəmi təuvɨr, kəni nɨkilah tagiən əmə ohni.   
\p
\v 19 Kəni tol lanəha, pəh kitah kotalkut pɨk o noliən nati iətəm tətələs itah e suaru rəha nəməlinuiən, kəni matəfəri nətəlɨgiən rəhatah rəfin.  
\v 20 Sərəkɨniən uək rəha Uhgɨn o nauəniən əmə. Nauəniən rəfin kotəuvɨr, məsotoliən iətəmi kəti tamɨkmɨk e nəhmtɨ Uhgɨn. Mətəu iətəmi kəti tatol təfagə tərah nian in tatun nati kəti iətəm tol pian tətəmei lan e rəhan nəmiəgəhiən.  
\v 21 Kəni tol lanəha, təuvɨr məmə nəsotuniən nəhuvegɨ nati, uə nəsotəmnɨmiən wain, uə noliən nati kəti mɨn iətəm otol piatəmah otəmei e nəmiəgəhiən rəhan.   
\p
\v 22 Kəni nəmə itəmah nautos nətəlɨgiən kəti o natimnati mɨn u, otaskəlɨm oneuən əmə itəmah Uhgɨn. Iətəmi kəti tətatɨg e nəuvɨriən pəhriən nian in tatol əmə natimnati iətəm in təhrun məmə təhruahru məmə in otol.  
\v 23 Mətəu iətəmimi iətəm rəhan nətəlɨgiən tatol keiu o nati iətəm in tatun, məmə in təhruahru o nuniən uə kəpə, təuvɨr məmə in təsuniən. Mətəu nəmə in tatun, Uhgɨn otəni məmə noliən rəhan in təfagə tərah, mətəu-inu in tatun, mətəu nɨkin təsəhtiən məmə in nati əhruahru. Kəni nəmə iətəmi kəti tatol nati kəti iətəm nɨkin təhti məmə in tərah, in tatol təfagə tərah.   
\c 15  
\s1 Nəfəriən nətəlɨgiən  //  rəha nəfaki pɨsɨn pɨsɨn mɨn  
\m
\v 1 Kitah nəuvein, nəhatətəiən rəhatah təskasɨk, kəni kitah kotəhrun məmə nati əlkələh mɨn əha, ilah nati əpnapɨn əmə. Mətəu kitah kəsotəkeikeiən o noliən natimnati mɨn əha iətəm nɨkitah əmə tətagiən lan. Nɨkitah təkeikei məhti piatah mɨn mɨne nəuvɨnɨtah mɨn nətəm rəhalah nətəlɨgiən keiu e natimnati mɨn əha.  
\v 2 Kitah okotəkeikei motol noliən iətəm otol nɨki nətəpɨsɨn okotagiən lan, məmə otasiru e lah, mol nəhatətəiən rəhalah tuva məskasɨk.  
\v 3 Pəh kotol lanəha mətəu-inu Krɨsto mɨn, in təməsoliən noliən kəti məmə in aru nɨkin otagiən lan. Mətəu in təmol natimnati rəfin agɨn iətəm Uhgɨn nɨkin tolkeikei, kəni natimnati mɨn u, nətəmimi kəmotəni rah in ohni. Inu təhmen e Nauəuə Rəha Uhgɨn tətəni məmə, “Nəni rahiən mɨn iətəm nətəmimi pɨsɨn pɨsɨn mɨn kəutəni lam, tətərəkɨn iəu.”  
\v 4 Natimnati mɨn əha kəmətei aupən e Nauəuə Rəha Uhgɨn, kəmətei mɨn məmə otəgətun itah, məmə okotələhu=pən əskasɨk nətəlɨgiən rəhatah e Uhgɨn. Kəni kitah kotəhrun noliən əha mətəu-inu kautəhtul əskasɨk e nian iəkɨs mɨn, kəni Nauəuə Rəha Uhgɨn tətəfəri nətəlɨgiən rəhatah.   
\p
\v 5 Uhgɨn pɨsɨn əmə tətasiru e tah məmə kəutəhtul əskasɨk e nian iəkɨs mɨn, kəni in pɨsɨn əmə tətəfəri nətəlɨgiən rəhatah. Kəni rəueiu, iatətapuəh ohni məmə in otasiru e təmah e nətəlɨgiən rəhatəmah məmə otuva mol kətiəh əmə, təhmen əmə e noliən rəha Krɨsto Iesu.  
\v 6 Kəni iətətapuəh lanəha o təmah rəfin nətəm nautos nətəlɨgiən kətiəh əmə, məmə nəuiatah təhrun nuvaiən məhmen e nəuia iətəmi kətiəh əmə o nəfəriən nərgɨ Uhgɨn, iətəm in Uhgɨn mɨne Tatə rəha Iərmənɨg rəhatah Iesu Krɨsto.   
\p
\v 7 Otos nətəm kautəfaki mɨn nəuvein e nɨki təmah agiən motol təuvɨr kəm lah təhmen əmə məmə Krɨsto təmos itəmah e nɨkin agiən. Otol lanəha məmə nətəmimi okotəni-vivi Uhgɨn lan.  
\v 8 Sotaluiən e nati u məmə, Krɨsto təmuva məhmen e ioluək rəha nətəm Isrel məmə otəgətun məmə Uhgɨn tatol rəhan nəghatiən, nəghatiən u məmə nəniəskasɨkiən mɨn rəhan kəm tɨpɨ nətəm Isrel aupən, ilah kəməhuva motol nɨpəhriəniən e Krɨsto.  
\v 9 Kəni təmuva məmə Nanihluə mɨn okotos nasəkəhruiniən rəha Uhgɨn motəni-vivi in ohni, təhmen e Nauəuə Rəha Uhgɨn tətəni məmə,  
\q1 “Tol lanəha, oiəkəfəri nərgəm e nɨki Nanihluə mɨn,  
\q1 oiəkani nəpuən mɨn məni-vivi nərgəm.”   
\m
\v 10 Kəni tətəni mɨn məmə,  
\q1 “Otagiən, Nanihluə mɨn, itəmah rəhan mɨn nətəmimi.”   
\m
\v 11 Kəni tətəni mɨn məmə,  
\q1 “Itəmah Nanihluə mɨn rəfin otəni-vivi Iərmənɨg,  
\q1 kəni itəmah rəfin nətəmimi mɨn rəfin rəha nəuanɨləuɨs mɨn rəfin e nəhue nɨtəni mɨn, otəni-vivi in.”   
\m
\v 12 Kəni Aiseə tətəni mɨn məmə,  
\q1 “Mipɨ Tefɨt\f + \fr 15:12  \ft Nəghatiən əhruahru rəha Kris tətəni məmə “Mipɨ Jese.” Jese in tatə rəha Kig Tefɨt.\f* aupən otair muva,  
\q1 kəni Uhgɨn otəfəri in məmə otarmənɨg e nətəmimi mɨn rəfin rəha nəuanɨləuɨs mɨn rəfin e nəhue nɨtəni mɨn rəfin.  
\q1 Kəni Nanihluə mɨn okotələhu=pən əskasɨk nuhuiniən rəhalah lan.”   
\p
\v 13 Uhgɨn təmasiru e tah məmə okotələhu=pən əskasɨk rəhatah nuhuiniən lan. Pəh in otol məmə nɨkitəmah otəri məriauəh e nagiəniən mɨne nəməlinuiən nian nəutəhatətə lan məmə, e nəsanəniən rəha Narmɨn Rəha Uhgɨn, onəkotələhu=pən əskasɨk pɨk təhmɨn rəhatəmah nuhuiniən e Uhgɨn.   
\s1 Pol in aposɨl  //  rəha Nanihluə mɨn  
\p
\v 14 Piak mɨn mɨne nəuvɨnɨk mɨn. Iəkəhrun vivi məmə nəmiəgəhiən rəhatəmah təməri məriauəh e nəuvɨriən, kəni nəmotos nəhruniən rəfin, kəni nəkotəhmen o nəgətuniən itəmah mɨn.  
\v 15 Mətəu e nauəuə u rəhak, iəməsəhluaigiən e nati kəti, iəməni pətɨgəm e nɨkik rəfin natimnati mɨn u kəm təmah, kəni molkeikei məmə nɨkitəmah otəkeikei məhti nəghatiən mɨn əha. Təhruahru əmə məmə iətəghati lanəha, mətəu-inu Uhgɨn təmasiru lak e rəhan əmə nəuvɨriən  
\v 16 məmə iəu iəkuva ioluək rəha Krɨsto Iesu o nəni pətɨgəmiən nanusiən təuvɨr kəm Nanihluə mɨn. Iəu iəkəhmen e pris kəti iətəm iətəni pətɨgəm nanusiən təuvɨr rəha Uhgɨn məmə, Nanihluə mɨn nətəm kəutəhatətə e Krɨsto, okəhuva neaniən təuvɨr mɨn nətəm Narmɨn Rəha Uhgɨn təmafəl mələhu kalɨn məmə rəha Uhgɨn, kəni Uhgɨn nɨkin tagiən o nosiən.   
\p
\v 17 Kəni e uək rəfin iətəm iatol o Uhgɨn, nɨkik tagiən pɨk lan mətəu-inu in Krɨsto Iesu əmə iətəm tatol uək.  
\v 18 Ko iəsəghati əfəri əməiən o nati kəti mɨn, iəkəghati əfəri əmə o natimnati təuvɨr iətəm Krɨsto təmol nian iəmol rəhan uək o nosiən Nanihluə mɨn kəhuva motol nəuia Uhgɨn. Krɨsto təmol uək e rəhak nəghatiən, mɨne rəhak noliən mɨn,  
\v 19 kəni təmol uək e nəsanəniən rəha nəmtətiən mɨn mɨne nati apɨspɨs mɨn, kəni təmol ilah rəfin e nəsanəniən rəha Narmɨn Rəha Uhgɨn. Kəni tol lanəha, iəməni pətɨgəm rəfin nanusiən təuvɨr rəha Krɨsto, iəmətuəuin Jerusɨləm muvən ikɨn mɨn rəfin mətəuarus=pən nɨtəni u Ilirɨkəm iətəm in isəu pahav ikɨn.  
\v 20 Nian rəfin e nətuəuiniən rəhak uək mətəuarus=pa u rəueiu, iəmolkeikei məmə iəkuvən məni pətɨgəm nanusiən təuvɨr e ikɨn mɨn nəuvein iətəm kəsətəu agɨniən nərgɨ Krɨsto ikɨn. Iəsolkeikeiən məmə iəkol uək e ikɨn kəti iətəm iətəmi kəti tɨnuvən rəkɨs ikɨn məni pətɨgəm nanusiən təuvɨr.  
\v 21 Mətəu təhmen əmə e Nauəuə Rəha Uhgɨn iətəm tətəghati e Krɨsto məmə,  
\q1 “Nətəmimi nətəm kəsəni pətɨgəmiən nanusiən təuvɨr kəm lah,  
\q1 ilah okoteruh in,  
\q1 kəni nətəmimi nətəm kəsotətəu əhanəhiən nanusiən təuvɨr, ilah okotəhrun.”   
\m
\v 22 Nian tepət, uək u rəhak o nuvəniən ikɨ pɨsɨn pɨsɨn mɨn tətahtɨpəsɨg lak o nuvnəiən meruh itəmah.   
\s1 Nətəlɨgiən rəha Pol o nuvəniən Rom  
\p
\v 23 Mətəu rəueiu, rəhak uək u ikɨnu tɨnol naunun, kəni e nu tepət rəkɨs, iəkolkeikei pɨk məmə iəkuvnə meruh itəmah,  
\v 24 kəni tol lanəha, nɨkik təhti məmə iəkuvnə meh itəmah nian iəkuvən əpəha kəntri u Spen. Kəni nian iəkuvnə kəni kotatɨg nian təkuəkɨr əmə, kəni iəkolkeikei məmə nəkotasiru lak e rəhak naliuəkiən.   
\p
\v 25 Mətəu rəueiu, iatuvən Jerusɨləm o nasiruiən e nətəm kəutəfaki ikɨn,  
\v 26 mətəu-inu nətəm kəutəfaki əpəha nɨtəni mil u Masetoniə mɨne Akaiə, nɨkilah təmagiən o nəfaiən məni məmə iəkasiru e nətəm kəutəfaki əpəha Jerusɨləm.  
\v 27 Nɨkilah təmagiən əmə o noliən, kəni in təhmen məmə kautətəou kauɨn kəti iətəm nətəm Isrel kəmotol kəm lah. Tol lanəha mətəu-inu nəmə Nanihluə mɨn kəmotos nəuvɨriən rəha Uhgɨn e suaru rəha nətəm Isrel, kəni Nanihluə mɨn okotəkeikei motasiru e nətəm Isrel e rəhalah məni.  
\v 28 Oiəkos məni u kəmotəfa, muvən məfən kəm nətəm kəutəfaki əpəha Jerusɨləm. Kəni nian iəkol naunun e uək u, kəni oiəkiet Jerusɨləm muvən əpəha nɨtəni u Spen, kəni e rəhak naliuəkiən oiəkuvnə meh itəmah.   
\p
\v 29 Nian iəkuvnə mɨtəlau=pa imatəmah ikɨn, iəkəhrun məmə iəkos natimnati təuvɨr tepət e Krɨsto məmə iəkəfɨnə kəm təmah, kəni itəmah onəkotətəu təuvɨr lan.   
\p
\v 30 Piak mɨn mɨne nəuvɨnɨk mɨn, mətəu-inu kitah kəutəhatətə e Iərmənɨg rəhatah Iesu Krɨsto, kəni Narmɨn Rəha Uhgɨn tatol məmə kitah kautolkeikei itah mɨn, iəkətapuəh əskasɨk o təmah məmə nəkotəfaki əskasɨk kəm Uhgɨn ohniəu, kəni e noliən əha, nəkotasiru lak e nəluagɨniən rəhak.\x - \xo 15:30  \xt 2Kor 1:11; Kol 4:3; 2Təs 3:1\x*  
\v 31 Otəfaki məmə Uhgɨn otasiru lak mahtɨpəsɨg e nətəm Jutiə nətəm kəsotəniən nɨpəhriəniən e nanusiən təuvɨr məmə, okəsotərəkɨniən iəu. Kəni otəfaki mɨn məmə nian iəkuvən miet=pən Jerusɨləm, nətəmi mɨn u kəutəhatətə e Krɨsto, nɨkilah otagiən o rəhak uək.  
\v 32 Kəni e noliən əha, nəmə Uhgɨn tolkeikei lanəha, iəkuvnə meruh itəmah e nagiəniən, kəni kitah rəfin agɨn, nɨkitah otagiən.  
\v 33 Pəh Uhgɨn iətəm in nəukətɨ nəməlinuiən tətatɨg itəmah min. Əuəh.   
\c 16  
\s1 Pol təmauiəhruin in mɨn nəuvein  
\m
\v 1 Iəu iətəni=pɨnə kəm təmah məmə nəuvɨnɨtah u Fipi, iətəm tatos uək rəha dikon e niməfaki əpəha Kegkriə, in pətan təuvɨr kəti.  
\v 2 Iəkətapuəh o təmah məmə nian in otuvnə, onəkotagiən əmə ohni e nərgɨ Iərmənɨg rəhatah, e noliən əhruahru məmə nətəmimi rəha Uhgɨn okotol lanəha. Nəmə rəhan nati kəti tɨkə, təuvɨr məmə nəkotasiru lan, mətəu-inu in təmasiru lak mɨne nətəmimi tepət.   
\li1
\v 3 Otəni təuvɨr kəm Prisilə mɨne Akuilə, iətəm itɨmahal iəmahlol uək kətiəh rəha Krɨsto Iesu.  
\v 4 Kəmuəhtul maru məmə okiamɨs o nasiruiən lak. Səniəmə iəu pɨsɨn əmə, mətəu iəu mɨne Nanihluə mɨn rəfin u kəutəfaki, itɨmah iəkotəni-vivi Uhgɨn o lau.   
\li1
\v 5 Kəni otəni təuvɨr kəm niməfaki iətəm kəmotuhapumɨn e rəhalau nimə.  
\li1 Otəni təuvɨr kəm iəu kəti u Epaenetəs, u iətəm təmaupən məhatətə e Krɨsto e profens əpəha Esiə.   
\li1
\v 6 Otəni təuvɨr kəm Meri iətəm təmatol pɨk uək o tɨmah.   
\li1
\v 7 Otəni təuvɨr kəm Antronikəs mɨne Juniəs, iətəmimak mil iətəm itɨmahal min ilau iəmɨhluvən e kaləpus. Aposɨl mɨn kəutɨsiai pɨk ilau, kəni ilau kəmuaupən lak muəhatətə e Krɨsto.   
\li1
\v 8 Otəni təuvɨr kəm Ampliatəs, iətəm iəkolkeikei e nolkeikeiən rəha Iərmənɨg.   
\li1
\v 9 Otəni təuvɨr kəm Urpanəs, iətəm kitah kautol uək kətiəh e Krɨsto, kəni otəni təuvɨr kəm iəu kəti u Stakɨs.   
\li1
\v 10 Otəni təuvɨr kəm Apeles iətəm təməhtul əskasɨk e Krɨsto e nian iəkɨs mɨn.  
\li1 Otəni təuvɨr kəm Aristopulus mɨne rəhan mɨn nətəmimi, mɨne rəhan mɨn noluək mɨn.   
\li1
\v 11 Otəni təuvɨr kəm Herotiən, rəhak əhruahru.  
\li1 Otəni təuvɨr kəm nətəmimi rəha Nasisəs mɨne rəhan noluək mɨn nətəm kəutəfaki kəm Iərmənɨg.   
\li1
\v 12 Otəni təuvɨr kəm Trifaenə mɨne Trifosə, pəta mil iətəm katuol pɨk uək rəha Iərmənɨg.  
\li1 Otəni təuvɨr kəm iəu kəti u Persis, pətan kəti iətəm tatol pɨk uək rəha Iərmənɨg.   
\li1
\v 13 Otəni təuvɨr kəm Rufəs, iətəmi kəti rəha Iərmənɨg tətəfaki vivi, mɨne rəhan mamə iətəm təmatol təuvɨr kəm iəu təhmen e rəhak əhruahru mamə.   
\li1
\v 14 Otəni təuvɨr kəm Asigkritəs, mɨne Filegon, mɨne Heremes, mɨne Patropəs, mɨne Heremas, mɨne piatah mɨn nətəm ilah min kəutatɨg.   
\li1
\v 15 Otəni təuvɨr kəm Filolokəs, mɨne Juliə, mɨne Nereəs mɨne nəuvɨnɨn, mɨne Olɨmpəs, mɨne nətəm kəutəfaki mɨn rəfin nətəm ilah min kəutatɨg.   
\li1
\v 16 Otəni təuvɨr kəm təmah mɨn təhmen məmə itəmah kətiəh əmə e Krɨsto. Niməfaki rəfin rəha Krɨsto kəutəni təuvɨr kəm təmah.   
\p
\v 17 Piak mɨn mɨne nəuvɨnɨk mɨn. Iəkətapuəh əskasɨk o təmah məmə nəkotətəu vivi itəmah o nətəmi kautol məmə nəkotəhapu itəmah mɨn, kəni kautəgətun natimnati iətəm kautol nətəmimi kəutəmkarəpən e nəhatətəiən rəhalah, kəni nəgətuniən əha tol pɨsɨn agɨn e nəgətuniən iətəm nəmotos rəkɨs.\x - \xo 16:17  \xt Mat 7:15; Tait 3:10\x* Otəhtul isəu o lah,  
\v 18 mətəu-inu nətəm kotol lanəha, ilah kəsotoliən uək rəha Iərmənɨg Krɨsto, mətəu kautol uək əmə o nati ilah əmə kautolkeikei. Ilah kəutəni-vivi nəghatiən, kəni nəghatiən rəhalah tətəhiən, kəni ilah kəuteiuə, kəni məutərəkɨn nətəlɨgiən rəha nətəmimi tepət nətəm kotəruru nati.   
\p
\v 19 Nətəmimi kɨnotətəu rəkɨs nanusiən məmə itəmah nautol nəuia Krɨsto. Tol lanəha, nɨkik tagiən pɨk o təmah. Mətəu iəkolkeikei pɨk məmə nəkoteinatɨg e noliən əhruahru mɨn, kəni məmə nəsəhuvəniən e noliən tərah mɨn.   
\p
\v 20 Uhgɨn iətəm nəukətɨ nəməlinuiən, otəsuvəhiən in tevɨg-ərain e Setən, kəni in otatɨg əmə ləhtəni e nəhlkɨtəmah.  
\p Pəh nəuvɨriən rəha Iərmənɨg Iesu tətatɨg itəmah min.   
\p
\v 21 Timoti iətəm itɨmlau min iatuol uək kətiəh, tətəni təuvɨr kəm təmah. Kəni Lusiəs, mɨne Jeson, mɨne Sosipatə u natimak mɨn, kəhləni mɨn təuvɨr kəm təmah.   
\p
\v 22 Iəu Tesiəs, iətəm iəmətei nəghatiən rəha Pol e nauəuə u, iəu iətəni təuvɨr kəm təmah u kitah kətiəh e Iərmənɨg.\f + \fr 16:22  \ft Pol təhrun əmə nəteiən nauəuə, mətəu e nian əha, nətəmimi tepət kəməutos iətəmi kəti mɨn məmə otətətei nəghatiən mɨn rəhalah. Suah kəti, nərgɨn u Tesiəs, təməharəg ilau Pol mətei nəghatiən rəhan.\f*   
\p
\v 23-24 Kaeəs tətəni təuvɨr kəm təmah. Iəu Pol, iətatɨg e rəhan nimə, kəni nətəmi rəha niməfaki kəutuhapumɨn iman ikɨn.  
\p Erastəs u iətəm tətarmənɨg e məni rəha taun əha, mɨne piatah Kuartəs, ilau mɨn kətuəni təuvɨr kəm təmah.   
\p
\v 25 Pəh kotəni-vivi Uhgɨn. In təhrun noliən məmə itəmah nəutəhtul əskasɨk e nəhatətəiən rəhatəmah. In otol lanəha e nanusiən təuvɨr rəha Iesu Krɨsto iətəm iətəni pətɨgəm. Nəghatiən u təməhluaig nuvəh rəkɨs,  
\v 26 mətəu rəueiu, təmol əpu in. Kəni in Uhgɨn u iətəm tətəmiəgəh nian rəfin, kəni in təməni məmə iəkotəni pətɨgəm nanusiən rəha Krɨsto iətəm iəni mɨn aupən kəmotətei e nauəuə mɨn rəhalah, kəni nətəmimi okotəhrun. Iəkotəni pətɨgəm məmə nətəmimi mɨn rəfin rəha nəuanɨləuɨs mɨn rəfin e nɨtəni mɨn rəfin, pəh ilah okotəhatətə e Uhgɨn, kəni tol lanəha mautol əmə nəuian.  
\v 27 Uhgɨn pɨsɨn əmə in Uhgɨn, kəni in pɨsɨn əmə in teinatɨg. !Pəh kotəni-vivi Uhgɨn nian rəfin naunun tɨkə, o nati iətəm Iesu Krɨsto təmol! Əuəh.