\id JAS - Whitesands Tanna 
\h JEMƗS 
\toc1 Nauəuə iətəm Jemɨs təmətei 
\toc2 Jemɨs 
\toc3 Jem 
\mt1 Jemɨs  
\mt2 Nauəuə iətəm Jemɨs təmətei  
\imt1 Nəghatiən əkuəkɨr rəha nauəuə u Jemɨs  
\ip \bd ?Pəh təmətei nauəuə u?\bd* Jemɨs, u in nəuətəha Iesu, in təmətei nauəuə u. In iətəmi asoli rəha niməfaki əpəha Jerusɨləm.  
\ip \bd ?Təmətei tatuvən kəm pəh?\bd* Jemɨs təmətei nauəuə u tatuvən kəm nətəm Isrel nətəm kəutəhatətə e Iesu Krɨsto motatɨg e nɨtəni pɨsɨn mɨn rəha Nanihluə\f + \fr 1:0  \ft Nanihluə, Ianihluə — Afin-to e tiksɨnəri.\f* mɨn.  
\ip \bd ?Natɨgiən təhro lanu nian təmətei?\bd* Nətəmi asoli mɨn rəha nətəm Isrel kəmotohamu Stipɨn, uərisɨg kotol noliən tərah mɨn e niməfaki mɨn əpəha Jerusɨləm. Kəni nətəmi tepət nətəm kəutəhatətə e Iesu kəmohiet əha Jerusɨləm məhuvən ikɨn pɨsɨn pɨsɨn mɨn. Mətəu kəutatɨg e nian əskasɨk mɨn tepət.  
\ip \bd ?Təmətei nauəuə u o nak?\bd* Jemɨs təmətei nauəuə u mətəu-inu nətəmimi nəuvein kautol nərahiən kəm nətəmimi rəha niməfaki, kəni nəfaki mɨn kəutatɨg e nian əskasɨk mɨn. Kəni Jemɨs tolkeikei məmə otəfəri nətəlɨgiən rəhalah. Kəni nati kəti mɨn, in molkeikei məmə otəgətun ilah e nəukətɨ nəhatətəiən iətəm təhruahru. Nian iətəmimi kəti tətəhatətə pəhriən e Iesu Krɨsto, kəni rəhan noliən tərah mɨn kəutəuhlin məhuva motəuvɨr. Tətəpəh noliən tərah mɨn, kəni matol noliən təuvɨr mɨn.  
\c 1  
\s1 Jemɨs təməni təuvɨr kəm lah  
\p
\v 1 Iəu Jemɨs, iəu slef rəha Uhgɨn mɨne Iesu Krɨsto, Iərmənɨg rəhatah. Iətəni təuvɨr kəm təmah nəuanɨləuɨs mɨn rəha Isrel u tueləf nətəm nəutəhatətə e Iesu, nətəm nəmohiet məutatɨg ikɨn mɨn rəfin e nəhue nɨftəni.\x - \xo 1:1  \xt Mat 13:55; Uək 15:13; Kəl 1:19; 1Pitə 1:1\x*   
\s1 Nəhatətəiən mɨne neinatɨgiən  
\p
\v 2 Piak mɨn mɨne nəuvɨnɨk mɨn. Nian nərahiən pɨsɨn pɨsɨn mɨn kəhuva e rəhatəmah nəmiəgəhiən, kəni oteh natimnati mɨn əha təhmen e natimnati iətəm nɨkitəmah tətagiən pɨk əmə lan.\x - \xo 1:2  \xt Rom 5:3-5\x*  
\v 3 Kəni nɨkitəmah tətagiən əmə mətəu-inu, itəmah nəkotəhrun məmə nian nərahiən mɨn kautələs pɨkɨn rəhatəmah nəhatətəiən e Uhgɨn, kəni nian nautol win lan, ilah okotol məmə nəkotəhrun nəhtul əskasɨkiən nəuvetɨn mɨn.\x - \xo 1:3  \xt 1Pitə 1:7\x*  
\v 4 Kəni nian onəkotəhtul əskasɨk e nərahiən mɨn əha, kəni onəkəhuva motəskasɨk e nəhatətəiən, kəni nɨkitəmah tɨməhtə, noliən mɨn mɨne nətəlɨgiən mɨn rəfin rəhatəmah okotəhruahru motəsanən, kəni nəkotaskəlɨm noliən təuvɨr mɨn rəfin.   
\p
\v 5 Nəmə itəmah kəti, rəhan neinatɨgiən təsəhmeniən, kəni tolkeikei məmə in otəhrun natimnati mɨn iətəm Uhgɨn tolkeikei məmə otol, pəh in tətapuəh lan o Uhgɨn, kəni Uhgɨn otəfən kəm in e nɨkin agiən. Uhgɨn tətəfən natimnati mɨn kəm nətəmimi rəfin e nɨkin agiən, kəni məsagət rəkɨsiən e lah o nati kəutətapuəh ohni.  
\v 6 Nian iətəmi kəti in tətapuəh o Uhgɨn lanəha, in otəkeikei məhatətə lan, kəni rəhan nətəlɨgiən otəsoliən keiu. Mətəu iətəmi rəhan nətəlɨgiən keiu, rəhan nətəlɨgiən tətan əpnapɨn əmə, in təhmen e peau-peau mɨn əpəha itəhi nɨmətagi tatos ilah.  
\v 7 Nəmə təhro nɨkin tətəhti məmə Iərmənɨg otəfən nati kəti kəm in, mətəu kəpə, otəsosiən.  
\v 8 Iətəmimi iətəm tatos nətəlɨgiən keiu lanəha, ko təsəhtul əskasɨkiən e nati kəti iətəm nɨkin tətəhti məmə otol.   
\p
\v 9 Piatah kəti uəha in tanpən-tanpən əmə, kəni rəhan nautə tɨkə, nɨkin otəkeikei magiən mətəu-inu in iətəmi asoli e nəhmtɨ Uhgɨn.  
\v 10 Kəni pəh iətəmi u rəhan nautə tepət, nɨkin tagiən mɨn o nati u in təhrun məmə in nɨpəhriəniən, məmə Uhgɨn otosiahu, mətəu-inu in təhmen e nəugɨnɨgi iətəm otəpanɨkə.  
\v 11 Nian mɨtɨgar tətəri, nəpiapeiən rəhan tepət pɨk, kəni təhgi nəugɨnɨgi taukei məmei, kəni rəhan nəuvɨriən təmɨkə.\x - \xo 1:11  \xt Aes 40:6-8\x* Təhmen əmə e nətəmimi rəhalah nautə tepət. Nian kautol rəhalah uək mɨn mautos nautə tepət lan, kəni ilah mɨn okəpanohkə.   
\p
\v 12 Iətəmimi iətəm tətəhtul əskasɨk nian nərahiən tətuva e rəhan nəmiəgəhiən, in tətatɨg e nəuvɨriən pəhriən, mətəu-inu, nian tɨnol win e nərahiən mɨn əha, kəni Uhgɨn otəfən rəhan nətəouiən kəm in, inu nəmiəgəhiən itulɨn. Uhgɨn təməni əskasɨk rəkɨs məmə nəmiəgəhiən itulɨn u, in rəha nətəmimi nətəm kotolkeikei in.   
\p
\v 13 Nian nati kəti tatiuvi=pən iətəmi kəti məmə in otol təfagə tərah, ko in təsəniən məmə Uhgɨn tətəfən-əfən kəm in o noliən təfagə tərah mɨn, mətəu-inu ko nati kəti təsiuvi-pəniən nətəlɨgiən rəha Uhgɨn məmə in otol təfagə tərah, kəni Uhgɨn təsəfən-əfəniən təfagə tərah kəm iətəmimi.  
\v 14 Mətəu nətəlɨgiən tərah rəha iətəmimi aru əmə, in tətəfən-əfən kəm in, kəni matiuvi=pən in məmə in otatətəlɨg lan.  
\v 15 Nətəlɨgiən tərah tətəuə e təfagə tərah, kəni nian təfagə tərah tɨnuva mɨnepət, kəni tətəuə e nɨmɨsiən.   
\p
\v 16 Piak mɨn mɨne nəuvɨnɨk mɨn nətəm iəkolkeikei pɨk itəmah. Sotegəhaniən məmə iətəmi kəti oteiuə e təmah məmə Uhgɨn in iətəmi rəha nəfən-əfəniən kəm nətəmimi o noliən təfagə tərah.  
\v 17 Natimnati təuvɨr mɨn rəfin mɨne natimnati rəfin iətəm kotəhruahru, kautsɨpən əmə o Uhgɨn. In təsol pɨsɨniən kəti. Nian rəfin tatol təuvɨr kəm tah. In təsəhmeniən e nəhagəhagiən mɨn iətəm in təmol əpəha ilɨs e neai.\f + \fr 1:17  \ft Nəghatiən u “nəhagəhagiən mɨn” tətəghati e mɨtɨgar, mɨne məuɨg, mɨne məhau mɨn.\f* Ilah kəutaliuək e neai, kəni nian kəti kotasiə, nian kəti kəsotasiəiən. Mətəu Uhgɨn təhmen əmə nian rəfin.  
\v 18 Kəni e rəhan əmə nətəlɨgiən, Uhgɨn təmɨtəpɨn itah məmə kəməhuva nenətɨn mɨn nian kəmotəhatətə e nəghatiən pəhriən rəhan. In təmol lanəha məmə e nətəmimi rəfin nətəm təmol, kitah kəmotaupən məhuva rəhan pɨsɨn əmə.\x - \xo 1:18  \xt Jon 1:13\x*   
\s1 Ətəlɨg lan kəni mol nəghatiən rəha Uhgɨn  
\p
\v 19 Piak mɨn mɨne nəuvɨnɨk mɨn nətəm iəkolkeikei pɨk itəmah. Nɨkitəmah otəkeikei mətəhti nəghatiən u. Pəh itəmah kətiəh kətiəh onəkotəkeikei motətəlɨg vi nian nətəmimi kəutəghati, mətəu onəsotauɨt-auɨt pɨkiən o nəghatiən, sotoliən məmə niəməha tatol uəhai əmə itəmah,  
\v 20 mətəu-inu nian niəməha tatol iətəmi kəti, niəməha u, təsəuəiən e nəuan iətəm təhruahru Uhgɨn tolkeikei.\x - \xo 1:20  \xt Pri 7:9\x*  
\v 21 Otərəkɨn rəkɨs noliən mɨn rəfin iətəm tamɨkmɨk, mɨne təfagə tərah mɨn u kotepət e nəmiəgəhiən rəhatəmah. Uhgɨn təmələhu=pən rəhan nəghatiən e nɨkitəmah, kəni nəghatiən əha rəhan təhrun nosmiəgəhiən itəmah. Kəni təuvɨr məmə nəkotosiahu rəhatəmah nətəlɨgiən, kəni motətəlɨg vivi e nəghatiən u.   
\p
\v 22 Sotətəlɨgiən əmə e nəghatiən rəha Uhgɨn, mətəu otətəlɨg lan kəni motol nati nak iətəm tətəni. Okəmə nautətəlɨg məsotoliən nəghatiən u, kəni nauteiuə aru əmə e təmah məmə nəutəfaki pəhriən.\x - \xo 1:22  \xt Mat 7:24-26; Rom 2:13\x*  
\v 23 Iətəm tətətəu kəni məsoliən nəghatiən u, in təhmen=pən e iətəmimi iətəm tətəsal=pən vivi e kɨlas materuh narmɨn,  
\v 24 kəni nian tɨneruh rəkɨs magɨm, malu mɨn uəhai əmə məmə nəhmtɨn təhro lanu.  
\v 25 Mətəu iətəmimi iətəm tətəsal=pən əskasɨk e lou iətəm təhruahru agɨn u tatɨtɨs nətəmimi,\f + \fr 1:25  \ft Nəghatiən u, “lou iətəm təhruahru agɨn u tatɨtɨs nətəmimi,” tətəghati e suaru rəha nəhatətəiən məmə iətəmi kəti otuva məhruahru e nəhmtɨ Uhgɨn. Kəni nəmə iətəmi kəti tətətəu=pən suaru əha, Uhgɨn tatɨtɨs in e nəsanəniən rəha təfagə tərah, kəni tatɨtɨs in e nalpɨniən iətəm in təkeikei mos. Afin-to Kəl 5:13-14.\f* matol e nian mɨn rəfin, məsaluiən nati iətəm təmətəu, mətəu in tatol, in otətatɨg e nəuvɨriən pəhriən nian in tatol lanəha.\x - \xo 1:25  \xt Rom 8:2; Jem 2:12\x*   
\p
\v 26 Nəmə iətəmi kəti nɨkin təhti məmə in tatɨtəu=pən vivi noliən mɨn rəha nəfakiən, mətəu tətəghati=pən əmə, təruru naskəlɨmiən rəhan nəghatiən, kəni rəhan noliən mɨn rəha nəfakiən in nati əpnapɨn əmə. In təteiuə aru əmə lan məmə rəhan noliən rəha nəfakiən in təuvɨr agɨn.  
\v 27 Noliən mɨn rəha nəfakiən iətəm rəhatah Tatə Uhgɨn tateruh məmə in təhruahru vivi kəni nərahiən tɨkə lanko lanu: iəfaki kəti təkeikei materuh vivi kəlkələh mɨn u kəmɨmɨs ərin mɨne pətalɨmɨs mɨn e nərahiən rəhalah. Kəni mətəkeikei mateh vivi nəmiəgəhiən rəhan məmə noliən tərah mɨn rəha nəhue nɨftəni otəsoliən məmə in otamɨkmɨk lan.   
\c 2  
\s1 Sotehiən nətəmimi nəuvein məmə ilah ilɨs kotapirəkɨs nətəmimi nəuvein  
\m
\v 1 Piak mɨn mɨne nəuvɨnɨk mɨn. Itəmah nəutəhatətə e Iesu Krɨsto, Iərmənɨg rəhatah iətəm ilɨs agɨn kəni katɨsiai pɨk in. Tol lanəha, təsəuvɨriən məmə nəkəuteh iətəmi kəti məmə in ilɨs, kəni mautol təuvɨr kəm in; mətəu mauteh iahu iətəmi kəti mɨn mautol tərah kəm in.\x - \xo 2:1  \xt Uək 10:34-35; Jem 2:9\x*  
\v 2 Tol mə inu mɨne. Iətəmimi keiu kətiəuva e niməfaki rəhatəmah. Kəti tatuvən e napən təuvɨr mɨn u nəhmtɨlah tiəkɨs, mɨne nəuanati mɨn kəmol e aiən u kol tətoraip-oraip. Kəni suah kəti mɨn tatuvən e napən tərah mɨn əmə.  
\v 3 Təsəuvɨriən məmə nəkotəfən nɨsiaiən kəm iətəmimi iətəm tatuvən e napən təuvɨr mɨn, motəni=pən məmə, “Va, məharəg u ikɨn təuvɨr ikɨn.” Mətəu iətəm tatuvən e napən tərah mɨn, nəkotəni=pən kəm in məmə, “Əhtul=pən əpəha,” uə “Əharəg əmə e nɨftəni.”  
\v 4 Nian nautol noliən tol mɨn lanəha, nauteh nətəmimi nəuvein məmə ilah ilɨs tapirəkɨs nətəmimi nəuvein mɨn, kəni nəutakil nətəmimi e rəhatəmah nətəlɨgiən tərah.   
\p
\v 5 Piak mɨn mɨne nəuvɨnɨk mɨn iətəm iəkolkeikei pɨk. Otətəlɨg-to. Uhgɨn təmɨtəpɨn rəkɨs nanrah mɨn rəha nəhue nɨftəni məmə rəhalah nəhatətəiən e Krɨsto otepət. Kəni təmɨtəpɨn mɨn ilah məmə okotos Narmənɨgiən Rəha Uhgɨn iətəm təməni rəkɨs məmə rəha nətəmimi nətəm kotolkeikei in.\x - \xo 2:5  \xt Mat 5:3; Luk 6:20; 1Kor 1:26-28\x*  
\v 6 Mətəu itəmah nəmoteh iahu nanrah mɨn. ?Mətəu nətəmimi pəh mɨn u kautol nahməiən kəm təmah, kəni mautiuvi=pən itəmah e kot? ?Nətəmi rəhalah nautə tepət, uə kəpə? Əuəh, ilah kəha.  
\v 7 Kəni nətəmimi mɨn u kəutəghati rah e nərgɨn u ilɨs, nərgɨ Iesu iətəm rəhan u itəmah.   
\p
\v 8 Lou rəha Kig iətəm tətatɨg e Nauəuə Rəha Uhgɨn tətəni məmə, “Olkeikei ik kəti təhmen əmə məmə nəkolkeikei aru ik.” Nəmə nəutətəu=pən pəhriən nəghatiən u, nautol noliən əhruahru.\x - \xo 2:8  \xt Mat 19:19; Kəl 5:14\x*  
\v 9 Mətəu təfagə tərah kəti tol lanu, nəmə nauteh nətəmimi nəuvein məmə ilah ilɨs tapirəkɨs nətəmimi nəuvein mɨn. Kəni nəghatiən rəha Lou tətəni məmə nətəmimi kautol lanəha, ilah nətəmi rəha natgəhliən Lou.  
\v 10 Tol lanəha mətəu-inu, nəmə iətəmimi kəti tətatgəhli nəghatiən kətiəh əmə rəha Lou, uə nəmə in tətatgəhli nəghatiən mɨn rəfin agɨn rəha Lou, kəni e nəhmtɨ Uhgɨn, in iol təfagə,  
\v 11 mətəu-inu, Uhgɨn u iətəm tətəni məmə, “Sakləhiən e pətan,” in Uhgɨn kətiəh əmə iətəm tətəni məmə, “Sohamuiən itəmi.” Kəni nəmə nəsotakləhiən e nɨpətan, mətəu nəmotohamu nətəmimi, itəmah nətəmimi nətəm nəmotatgəhli Lou.\x - \xo 2:11  \xt Eks 20:13-14; Rom 13:9\x*   
\p
\v 12 Nəghatiən mɨne noliən rəhatəmah otəkeikei mɨtəu=pən lou iətəm təmɨtɨs itəmah. Motol noliən rəha nətəmimi nətəm kotəhrun məmə Uhgɨn otakil ilah e lou əha.\x - \xo 2:12  \xt Jem 1:25; 1Pitə 2:16\x*  
\v 13 Otol lanəha mətəu-inu nəmə itəmah nəsotasəkəhruiniən nətəmimi, kəni Uhgɨn otəsasəkəhruiniən itəmah nian in otakil nətəmimi. Mətəu nəmə itəmah nəutasəkəhruin nətəmimi, kəni Uhgɨn otasəkəhruin itəmah, kəni məni=pɨnə məmə onəsotosiən nalpɨniən e nian in otələhu=pən nəghatiən rəha nalpɨniən kəm nətəmimi.\x - \xo 2:13  \xt Mat 5:7; 18:21-35\x*   
\s1 Nəhatətəiən mɨne uək təuvɨr mɨn  
\p
\v 14 Piak mɨn mɨne nəuvɨnɨk mɨn. Nəmə iətəmi kəti tətəni məmə tətəhatətə e Iesu Krɨsto, mətəu in təsoliən uək təuvɨr mɨn, kəni rəhan nəhatətəiən tol lanəha, ko təsosmiəgəhiən iətəmi kəha.  
\v 15 Tol mə inu mɨne. Piatah kəti uə nəuvɨnɨtah kəti, rəhan napən tɨkə, kəni nɨgɨn nauəniən təsəhmeniən.\x - \xo 2:15  \xt 1Jon 3:17\x*  
\v 16 Itəmah kəti tətəni=pən kəm in məmə, “Atuvən, pəh Uhgɨn otasiru lam, kəni onəsətəpuiən, onəkauən vivi.” ?Mətəu nəmə in təsoliən nati kəti məmə otasiru lan, in təmol nati təuvɨr nak?  
\v 17 E noliən əha inəha, nəmə iətəmi kəti tatos nəhatətəiən pɨsɨn əmə, mətəu təsoliən uək təuvɨr kəti tɨtəu=pən, kəni rəhan nəhatətəiən təmɨmɨs, nɨpətɨn tɨkə.   
\p
\v 18 Mətəu nəmə təhro iətəmi kəti otəni məmə, “Nətəmimi nəuvein kautos nəhatətəiən, kəni nətəmimi nəuvein kautol uək təuvɨr mɨn.”  
\p Mətəu iətəni kəm ik lanu lan məmə, “Nəmə iəsehiən rəham uək təuvɨr mɨn, kəni iəsəhruniən nəmə rəham nəhatətəiən in nɨpəhriəniən, uə kəpə. Mətəu nian onəkeruh uək təuvɨr mɨn rəhak, kəni tətəgətun məmə nəhatətəiən rəhak in nɨpəhriəniən.”\x - \xo 2:18  \xt Kəl 5:6\x*   
\p
\v 19 Nətəni məmə nəhatətəiən rəham in nɨpəhriəniən mətəu-inu nətəni nɨpəhriəniən e nəghatiən u məmə, “Uhgɨn kətiəh əmə.” !Təuvɨr ohnik! Mətəu nati əpnapɨn iərmɨs mɨn, ilah mɨn kəutəni nɨpəhriəniən e nəghatiən əha, mətəu ilah kəutərəmrumɨn məutəgɨn pɨk mətəu-inu kotəhrun məmə Uhgɨn otol nalpɨniən kəm lah.   
\p
\v 20 !Ik rəhm-kapə tɨkə! Iətəmimi iətəm tətəhatətə, mətəu təsoliən uək təuvɨr mɨn, rəhan nəhatətəiən in nɨpətɨn tɨkə. Pəh iəkəgətun ik e nati kəti iətəm otəni kəm ik məmə inu nɨpəhriəniən.   
\p
\v 21 Nɨkim otəhti tɨpɨtah u Epraham. Uhgɨn təmeruh məmə in təhruahru e nəhmtɨn e uək iətəm təmol, mətəu-inu təmos nətɨn u Aisək, muvən mələhu-pəri e oltə.\x - \xo 2:21  \xt Jen 22:9-12\x*  
\v 22 Kəni rəhan nəhatətəiən mɨne rəhan uək mɨn katuol nati kətiəh əmə, kəni rəhan nəhatətəiən təməuə e nəuan, inu rəhan uək mɨn.  
\v 23 Kəni nəghatiən u rəha Nauəuə Rəha Uhgɨn təmuva mol nɨpəhriəniən, tətəni məmə, “Epraham təməhatətə e Uhgɨn, kəni Uhgɨn təməni məmə Epraham in təhruahru e nəhmtɨn o nəhatətəiən əha.”\x - \xo 2:23  \xt Jen 15:6\x* Kəni kətəni məmə niəli rəha Uhgɨn.  
\v 24 Kəni rəueiu nəkəhrun nehiən məmə, nəhatətəiən pɨsɨn əmə təsəhmeniən məmə otol nətəmimi kotəhruahru e nəhmtɨ Uhgɨn, mətəu nətəmimi kotəkeikei motol mɨn noliən təuvɨr mɨn, inəha noliən təuvɨr mɨn iətəm tatsɨpən e nəhatətəiən pəhriən.\f + \fr 2:24  \ft Noliən təuvɨr mɨn iətəm kautsɨpən e nəhatətəiən pəhriən rəha suah kəti tətəgətun məmə rəhan nəhatətəiən in nɨpəhriəniən.\f*   
\p
\v 25 Kəni e noliən əha inəha, Uhgɨn təmeruh məmə Rehap u, pətan rəha suaru, in təmuva məhruahru e nəhmtɨ Uhgɨn o uək iətəm təmol,\x - \xo 2:25  \xt Jos 2; Hip 11:31\x* Iətəmimi mil keiu rəha Isrel kəmian oneuən əpəha Jeriko məmə oteruh vivi taun əha. Kəni Rehap u, təmateh vivi ilau, kəni mahli=pən ilau e suaru pɨsɨn kiatəlɨg mətian.  
\v 26 Nɨpətɨ iətəmimi, nəmə nəmiəgəhiən tɨkə lan, təmɨmɨs. Kəni təhmen əmə, kitah kəti iətəm tatos nəhatətəiən, mətəu təsoliən uək təuvɨr mɨn, rəhan nəhatətəiən təmɨmɨs.   
\c 3  
\s1 Namɨtəmi mɨne rəhan uək  
\m
\v 1 Piak mɨn mɨne nəuvɨnɨk mɨn. Təsəuvɨriən məmə itəmah tepət nəkəhuva nəgətun mɨn rəha niməfaki, mətəu-inu nəkotəhrun məmə Uhgɨn in oteruh vivi kəni makil nəmiəgəhiən rəhatəmah nəgətun mɨn, tapirəkɨs məmə oteruh vivi kəni makil nəmiəgəhiən rəha nətəmimi əpnapɨn.  
\v 2 Nɨpəhriəniən, kitah rəfin kəutəmei e nəmiəgəhiən rəhatah nian tepət. Mətəu nəmə iətəmi kəti təsəmeiən e rəhan nəghatiən, nati u tətəgətun məmə in iətəmimi tɨnɨməhtə, kəni nətəlɨgiən rəhan təhrun neh viviən rəhan mɨn noliən mɨn rəfin.   
\p
\v 3 Tol məmə nati mɨn u mɨne. Kətətu=pən pɨt e nohlɨ hos məmə otol nəuia iətəmimi, kətealelin rəhn-kapə, kəni tətəuhlin nɨpətɨn rəfin.  
\v 4 Kəni negəu, in iahgin, kəni nɨmətagi asoli tətarəg lan, mətəu stiə in nati əkəku kəti iətəm nian kaptɨn tətalelin, kəni nɨpətɨ negəu asoli rəfin tatuvən=pən əha kaptɨn tolkeikei məmə okian=pən ikɨn.  
\v 5 E noliən əha inəha, namɨtəmi in nati kəti təkəku, mətəu təhrun niuvi=paiən nati asoli mɨn. Nɨkitəmah təhti-to, nəmtahlɨ nɨgəm əkəku kəti təhrun nuəuiən mol nəmegəm asoli lan mus nati.  
\v 6 Kəni nɨpəhriəniən, namɨtəmi in təhmen e nɨgəm. Namɨtəmi in nəuəlɨ nɨpətɨ iətəmimi iətəm nərahiən mɨn rəfin rəha nəhue nɨftəni u kotəriauəh vivi lan. Kəni nərahiən mɨn rəhan kəutərəkɨn nəmiəgəhiən rəfin rəhatah. Kəni Setən əmə tətahli=pən nɨgəm e namɨtəmi. Kəni namɨtəmi tətahli=pən nɨgəm tərah e suaru rəfin e nəmiəgəhiən rəhatah.   
\p
\v 7 Nətəmimi kotəhrun noliən nati rarpɨn mɨn məmə okəhuva motəpəou, u natimiəgəh mɨn, mɨne mənɨg mɨn, mɨne natimnati mɨn u kəutəlkəu, mɨne natimnati mɨn kəutan ləuantəhi. Nətəmimi kəmotol ilah kotəpəou.  
\v 8 Mətəu iətəmi təruru noliən namɨtəmi təpəou. In nati rarpɨn tatol uaiəl, məriauəh e nərahiən mɨne nakonəiən rəha nɨmɨsiən.\x - \xo 3:8  \xt Rom 3:13\x*   
\p
\v 9 E namɨtah, kəutəni-vivi Iərmənɨg Tatə Uhgɨn rəhatah, kəni e namɨtah kəutəni rah nətəmimi lan iətəm Uhgɨn təmol ilah kotol məmə in mɨne.  
\v 10 Nohlɨtəmi kətiəh əmə tətəni pətɨgəm nəni-viviən mɨne nəni rahiən. Piak mɨn mɨne nəuvɨnɨk mɨn. Pəh okəsoliən mɨn lanəha.  
\v 11 Nəhu təuvɨr mɨne nəhu arfu, ko kəsiasɨpəniən e nəhmtɨ nəhu kətiəh.  
\v 12 Piak mɨn mɨne nəuvɨnɨk mɨn. ?Nɨgi u fik otəuə e nəua olif? ?Kəni nɨləuɨs u krep otəuə e nəua fik? !Kəpə! Kəni nəhmtɨ nəhu arfu təsəfaiən nəhu təuvɨr.   
\s1 Neinatɨgiən təuvɨr iətəm tatsɨpən o Uhgɨn  
\p
\v 13 ?Iətəmimi kəti əha ikɨn e nəlugɨn e təmah iətəm nɨkin təhti məmə in teinatɨg vivi kəni məhrun nati nak iətəm Uhgɨn tolkeikei? Təuvɨr. Kəni pəh in otol uək təuvɨr mɨn e noliən iətəm tatsɨpən e neinatɨgiən, inəha noliən rəha iətəmimi iətəm rəhan nətəlɨgiən ləhtəni. Kəni noliən əhruahru rəhan otəgətun neinatɨgiən mɨne nəhruniən rəhan.  
\v 14 Mətəu nəmə nɨkitəmah təhti məmə nəkoteinatɨg, mətəu nɨkitəmah təriauəh e netetiən, kəni nəutətəlɨg aru əmə e təmah o nəfəriən itəmah, tol lanəha, nəuteiuə aru əmə e təmah. Sotəghati əfəri pɨkiən o neinatɨgiən eiuə rəhatəmah mɨn, mətəu-inu səniəmə noliən u rəha iətəmimi u teinatɨg.  
\v 15 Neinatɨgiən tol lanəha təsɨsɨpəniən e negəu e neai, mətəu rəha nəhue nɨftəni əmə u, mɨne nətəlɨgiən rəha iətəmimi, mɨne rəha Setən.  
\v 16 Tol lanəha mətəu-inu nian nətəmimi kautetet motolkeikei məmə kautəfəri aru ilah, kəni nətəmimi kəutohtəu=pən əmə rəhalah aru nətəlɨgiən mautol nərahiən, kəni noliən tərah rəfin kohiet pətɨgəm.   
\p
\v 17 Mətəu iətəmimi iətəm tatos neinatɨgiən iətəm tatsɨpən e negəu e neai, rəhan noliən tol lanu lan. Nati aupən, rəhan nəmiəgəhiən in təhruahru vivi, kəni in tolkeikei pɨk nəməlinuiən, kəni in iətəmi mətɨg, in tatɨsiai nətəlɨgiən rəha nətəmimi pɨsɨn pɨsɨn mɨn, kəni in təriauəh e nasəkəhruiniən, kəni matəuə e nəuan tepət e nəmiəgəhiən rəhan, in tateh nətəmimi məmə kotəhmen-əhmen əmə, kəni nian tətəni nati kəti mə otol, matol əmə.  
\v 18 Nətəmimi rəha nəniən nəməlinuiən, kotəhmen=pən e nətəmimi nətəm kəmotərfei nɨkɨtɨ nati e nasumiən, kəni tateviə mətəuə e nəuan. Nəmə kotol natimnati mɨn əha motasiru e nətəmimi o nələhuiən nəməlinuiən, kəni ilah okoteruh nəuan məmə in nəhruahruiən.\x - \xo 3:18  \xt Mat 5:9\x*   
\c 4  
\s1 Noliən rəha nuvaiən iuəkɨr o nəhue nɨftəni, uə Uhgɨn  
\m
\v 1 ?Nak u nəukətɨ nəməuiən mɨne norgəhuiən rəhatəmah? Natimnati mɨn əha kəutəhuva mətəu-inu itəmah nəkotolkeikei nətəuiən təuvɨr e nɨpətɨtəmah, kəni nətəlɨgiən mɨn əha rəha nətəuiən təuvɨr, ilah kəutəluagɨn e nɨkitəmah kətiəh kətiəh məmə okəhuva nətəmi asoli mɨn e nəmiəgəhiən rəhatəmah.\x - \xo 4:1  \xt Rom 7:23\x*  
\v 2 Nɨkitəmah tatuvən o natimnati rəha iətə-pɨsɨn, mətəu nəsotosiən, kəni nautorgəhu məutəməu ohni. Nautolkeikei natimnati nəuvein, mətəu nəsotosiən. Kəni məta onəkohamu nətəmimi ohni. Nəsotosiən natimnati mətəu-inu nəsotətapuəhiən lan o Uhgɨn.  
\v 3 Kəni nian nəkotətapuəh lan, mətəu nəsotosiən, mətəu-inu nəmotətapuəh lan e nətəlɨgiən tərah məmə otol itəmah aru əmə nəkotətəu təuvɨr lan.   
\p
\v 4 Itəmah nəmotəpəh Uhgɨn kəni mautohtəu=pən natimnati rəha nəhue nɨftəni, təhmen e pətan iətəm təsɨsiaiən rəhan iərman, məpəh kəni mətɨtəu=pən əpnapɨn əmə nəman. Nəkotəhrun uə kəpə məmə, iətəmimi iətəm tolkeikei pɨk natimnati rəha nəhue nɨftəni, in tətəməki e Uhgɨn. Kəni iətəmimi kəti iətəm tatɨtəpɨn məmə otolkeikei natimnati rəha nəhue nɨftəni, in tətuva məmə in tɨkɨmɨr rəha Uhgɨn.\x - \xo 4:4  \xt Rom 8:7; 1Jon 2:15\x*  
\v 5 Kəni nəghatiən u rəha Nauəuə Rəha Uhgɨn səniəmə nəghatiən əpnapɨn əmə. Tətəni məmə, “Uhgɨn tolkeikei pɨk məmə nɨkitah iətəm in təməfa kəm tah, otolkeikei pɨk in matuvən əmə ohni.”  
\v 6 Mətəu Uhgɨn tətəfa əuau rəhan nəuvɨriən tətuva kəm tah məmə otasiru e tah. Kəni tol lanəha, Nauəuə Rəha Uhgɨn tətəni məmə,  
\q1 “Uhgɨn tətahtɨpəsɨg e nətəmimi mɨn u kəutəfəri,  
\q1 mətəu tətəfən rəhan nəuvɨriən kəm nətəmimi mɨn u kautosiahu rəhalah nətəlɨgiən.”\x - \xo 4:6  \xt Prov 3:34; 1Pitə 5:5\x*   
\p
\v 7 Kəni tol lanəha, otosiahu itəmah kəni mautol nəuia Uhgɨn. Otəhtul əskasɨk nian Setən tətuva mətəfən-əfən kəm təmah, kəni in otaiu muvən isəu o təmah.\x - \xo 4:7  \xt Efəs 6:12\x*  
\v 8 Əhuvən iuəkɨr o Uhgɨn, kəni in otuva iuəkɨr o təmah. Itəmah u nol təfagə tərah, otafəl nəhlmɨtəmah. Kəni itəmah u rəhatəmah nəhtuliən keiu, otol nɨkitəmah tuva kətiəh məhruahru.\x - \xo 4:8  \xt Aes 1:16; Sek 1:3; Mal 3:7\x*  
\v 9 Təuvɨr məmə nɨkitəmah otahmə məpəou, kəni nəkotasək əfəməh o rəhatəmah təfagə tərah. Otəuhlin rəhatəmah naləhiən otuva nasəkiən, kəni rəhatəmah nagiəniən otuva mɨsiu.  
\v 10 Otosiahu rəhatəmah nətəlɨgiən tuvən kəm Iərmənɨg, kəni in otəfəri itəmah.\x - \xo 4:10  \xt Job 5:11; 1Pitə 5:6\x*   
\p
\v 11 Piak mɨn mɨne nəuvɨnɨk mɨn. Sotəni rahiən itəmah mɨn. Nəmə iətəmi kəti tətəghati rah e pian kəti, uə in tətələhu nəghatiən kəti məmə in təmol təfagə tərah kəti,\f + \fr 4:11  \ft Nəghatiən u rəha Jemɨs nɨpətɨn təsəniən məmə kitah okəsotəgətuniən təfagə tərah rəha nətəmimi. Nəghatiən mɨn tepət e Nauəuə Rəha Uhgɨn tətəni məmə kitah kotəkeikei motəgətun təfagə tərah rəha nətəmimi məmə okohiet rəkɨs lan. Mətəu kotəkeikei motol e nətəlɨgiən təuvɨr. Kəl 6:1; Luk 17:3; 2Tim 3:16; Jem 5:20; Kəl 5:21; 1Təs 5:14; 2Təs 3:15; Tait 3:10.\f* kəni iətəmi kəha, in tətəni rah lou\f + \fr 4:11  \ft “lou” e fes u tətəghati e “lou rəha nolkeikeiən.” Eruh e Jemɨs 2:8.\f* mətələhu nəghatiən məmə lou təsəhmeniən məmə otol rəhan uək, uə lou in nati əpnapɨn əmə. Kəni nian nəkotələhu=pən lou məmə in təsəhmeniən, itəmah nəsotohtəu-pəniən lou, mətəu nəmotəri motəharəg-pəri e lou, kəni məsotatɨg ahgəliən lou.  
\v 12 Uhgɨn əmə in təməfa lou, kəni in əmə tətakil nətəmimi mətələhu nəghatiən lan. Kəni in təhrun nosmiəgəhiən, kəni məhrun nərəkɨniən. ?Mətəu itəmah, nɨkitəmah təhti məmə itəmah Uhgɨn mɨn, məmə nəkotakil təfagə tərah mɨn rəha piatəmah mɨn motəni pətɨgəm nalpɨniən rəhalah? !Kəpə!\x - \xo 4:12  \xt Rom 2:1; 14:4\x*   
\s1 Nəghatiən əfəri  
\p
\v 13 Otətəlɨg-to, itəmah nətəmimi nəutəni məmə, “Rəueiu uə olauɨg, kəhuvən itaun u uə taun əha, motatɨg o nu kəti, motol bɨsnɨs ikɨn, kəni motol məni.”  
\v 14 ?Nəkotəhra motəhrun məmə nak otuva olauɨg? ?Nəmiəgəhiən rəhatəmah in nak? Itəmah nəkotəhmen e nahnɨgəm iətəm otəmanɨkə mɨn.\x - \xo 4:14  \xt Sam 39:5,11; Prov 27:1\x*  
\v 15 Mətəu nəghatiən iətəm təhruahru məmə onəkotəni in tol lanu, nəkotəkeikei motəni məmə, “Nəmə in nəuia Iərmənɨg pəhriən, kəni iəkotatɨg kəni motol natimnati mɨn u, uə natimnati mɨn əha.”  
\v 16 Mətəu rəueiu, nəutagət əfəri məutəfəri pɨk itəmah. Kəni nəghatiən mɨn əha iətəm nautəni, ilah rəfin kotərah.   
\p
\v 17 Tol lanəha, in təfagə tərah kəti nəmə iətəmimi təhrun nati kəti təuvɨr iətəm təkeikei mol, mətəu təsoliən.\x - \xo 4:17  \xt Luk 12:47\x*   
\c 5  
\s1 Nəghatiən tatuvən o nətəmimi rəhalah nautə tepət  
\m
\v 1 Itəmah nətəm rəhatəmah nautə tepət. Otətəlɨg-to e nəghatiən u. Təuvɨr məmə nəkotətəu tərah motasək əfəməh o nərahiən iətəm tətuva o təmah.  
\v 2 Rəhatəmah nautə tɨnəmnəmɨt rəkɨs, kəni uvni mɨn kɨnəutoarehre rəhatəmah napən.\x - \xo 5:2  \xt Mat 6:19\x*  
\v 3 Namrəiən tatus rəhatəmah aiən u kol tətoraip-oraip, mɨne sɨlfə. Kəni namrəiən in otəni pətɨgəm noliən tərah mɨn rəhatəmah kəni motus nɨpətɨtəmah təhmen e nɨgəm. Nian rəha naunun nian tətuva iuəkɨr, mətəu itəmah nəmotoriarun rəhatəmah nautə mɨn.  
\v 4 !Otətəlɨg-to e nati u! Rəhatəmah noluək mɨn kəmotəulək e rəhatəmah nasumiən mɨn, mətəu nəməsotətəouiən e məni nəuvetɨn rəhalah. Kəni nətəouiən iətəm nəməsotəfəniən kəm lah, kəutəni pətɨgəm rəhatəmah noliən tərah mɨn. Iərmənɨg Əsanən Pɨk Agɨn, tɨnatətəu nasəkiən rəha noluək mɨn rəhatəmah.\x - \xo 5:4  \xt Dut 24:14-15\x*  
\v 5 E nəhue nɨftəni u, itəmah nəmotatɨg e natɨgiən iətəm tɨmətɨg əmə, nəmotol nɨkitəmah tagiən o rəhatəmah nautə e nian iətəm otəsuvəhiən Uhgɨn otakil rəhatəmah noliən mɨn. Itəmah nəkotəhmen e nati miəgəh mɨn iətəm kətaugɨn ilah, kəni kotasisi o nian rəha nuhiən ilah.\x - \xo 5:5  \xt Luk 16:25\x*  
\v 6 Nəmotiuvi pətɨgəm nətəmimi nətəm kotəhruahru e kot, kəni motakil ilah motəni nalpɨniən rəhalah, kəni mautohamu ilah, kəni ilah kəməsotoliən nati kəti məmə okotəniəhu itəmah.   
\s1 Nətəlɨgiən əfəməh  //  e nian rəha nərahiən  
\p
\v 7 Piak mɨn mɨne nəuvɨnɨk mɨn. Otol məmə rəhatəmah nətəlɨgiən otəfəməh nian nəutəhtahnin Iərmənɨg otɨtəlɨg=pa mɨn. Nɨkitəmah tətəhti noliən rəha iətəmi kəti rəha nasumiən. Tətəhtahnin nian əhruahru rəha nəteiən nɨmai, kəni mətəhtahnin nian rəha nərfeiən, kəni mos rəhan nətəlɨgiən təfəməh nian mətəhtahnin mətəuarus=pən tɨməhtə, kəni matəulək e rəhan nauəniən təuvɨr agɨn.\x - \xo 5:7  \xt Dut 11:14; Jer 5:24\x*  
\v 8 E noliən əha təhmen əmə, itəmah mɨn, otol məmə rəhatəmah nətəlɨgiən otəfəməh, kəni motəhtul əskasɨk, mətəu-inu otəsuvəhiən Iərmənɨg otɨtəlɨg=pa mɨn.\x - \xo 5:8  \xt Rom 13:11-12; 1Pitə 4:7\x*   
\p
\v 9 Piak mɨn mɨne nəuvɨnɨk mɨn. Sotəghati-əghatiən uə nəni rahiən itəmah mɨn məmə nɨkitəmah təsagiəniən o natimnati mɨn nəuvein. Nəmə nautol lanu lan, Uhgɨn otakil nəghatiən o rəhatəmah noliən tərah mɨn. !Rəueiu əha in tətəhtul maru, kəni otəsuvəhiən tuva mol!   
\p
\v 10 Piak mɨn mɨne nəuvɨnɨk mɨn. Nɨkitəmah tətəhti-to iəni mɨn aupən nətəm kəməutəni pətɨgəm nəghatiən mɨn e nərgɨ Iərmənɨg. Rəhalah nəmiəgəhiən tətəgətun itah məmə rəhatah nətəlɨgiən otəkeikei məfəməh e nian nərahiən tətuva.  
\v 11 Kəni nəkotəhrun inu, kətəni məmə nətəmimi nətəm kəutəhtul iəkɨs e nian nərahiən tətuva, ilah kautatɨg e nəuvɨriən pəhriən. Nəmotətəu nanusiən rəha Job məmə təməhtul əskasɨk e nian iəkɨs mɨn, kəni motəhrun nəlpəkauiən təuvɨr rəha Iərmənɨg o Job, kəni uərisɨg e nian tepət rəha nərahiən, Iərmənɨg təmol təuvɨr agɨn kəm in. Kəni tol lanəha, sotaluiən məmə nɨki Iərmənɨg təməri məriauəh e nasəkəhruiniən itah, kəni nɨkin tepət o tah.\x - \xo 5:11  \xt Eks 34:6; Job 1:21-22; 2:10; Sam 103:8\x*   
\p
\v 12 Piak mɨn mɨne nəuvɨnɨk mɨn. Nati u in nati keikei, məmə nəsotosiən nonauvɨl. Sotosiən nonauvɨl e negəu e neai, uə nəhue nɨftəni, uə nati kəti mɨn. Nian rəfin, otəni əmə nɨpəhriəniən. Nian itəmah kəti otəni məmə, “Əuəh,” kəni rəhan nəghatiən otəkeikei mol nɨpəhriəniən. Kəni nian itəmah kəti otəni məmə, “Kəpə,” kəni rəhan nəghatiən otəkeikei mol nɨpəhriəniən. Nəmə iətəmi kəti təsoliən lanəha, kəni Uhgɨn otələhu=pən nəghatiən rəha nalpɨniən kəm in.\x - \xo 5:12  \xt Mat 5:34-37\x*   
\s1 Nəfakiən iətəm nəuan əha ikɨn  
\p
\v 13 Nəmə itəmah kəti tətatɨg e nərahiən, təuvɨr məmə otəghati kəm Uhgɨn e nəfakiən. Nəmə itəmah kəti nɨkin tagiən, təuvɨr məmə otani nəpuən mɨn rəha nəni-viviən.  
\v 14 Nəmə iətəmi kəti tatɨmɨs, təuvɨr məmə otauɨn e eldə mɨn rəha niməfaki məmə okəhuva motəfaki lan, kəni motol=pən oiel e nərgɨ Iərmənɨg.\x - \xo 5:14  \xt Mak 6:13\x*  
\v 15 Kəni nian ilah kəutəhatətə məmə Uhgɨn otol vivi iətəmi əha, kəni motəfaki lan, rəhalah nəfakiən in suaru məmə Iərmənɨg otol məmə iətəm tatɨmɨs otətəu təuvɨr mɨn. Kəni nəmə in təmol təfagə tərah kəti iətəm tatiuvi=pa nɨmɨsiən, kəni Uhgɨn otafəl rəhan təfagə tərah.\x - \xo 5:15  \xt Mat 17:18-20\x*  
\v 16 Tol lanəha, təuvɨr məmə nəkotəni pətɨgəm rəhatəmah noliən tərah mɨn kəm təmah mɨn, kəni motəfaki o təmah mɨn pəh motəmiəgəh. Iətəmimi kəti iətəm təhruahru, rəhan nəfakiən in təsanən, kəni təuə e nəuan.   
\p
\v 17 Inu təhmen e Elaijə u aupən. In iətəmimi kəti təhmen əmə e tah. Kəni in təməfaki pɨk məmə otəsəfuviən, kəni nuhuən təməsəfuviən mos nu kɨsɨl mɨne məuɨg sikɨs.\x - \xo 5:17  \xt 1King 17:1; 18:1\x*  
\v 18 Kəni təməfaki mɨn, kəni Uhgɨn təmahli=pa nuhuən tuva mɨn, kəni nasumiən rəfin, nauəniən təmatɨg mɨn e lah.\x - \xo 5:18  \xt 1King 18:42-45\x*   
\s1 Iuvipa mɨn nətəmimi kəməhuvən isəu  //  e rəhalah nəhatətəiən  
\p
\v 19 Piak mɨn mɨne nəuvɨnɨk mɨn. Nəmə itəmah kəti tatekəu mətəpəh suaru rəha nɨpəhriəniən, kəni nəmə iətəmi kəti mɨn tatiuvi=pa mɨn,\x - \xo 5:19  \xt Kəl 6:1\x*  
\v 20 təuvɨr məmə nəkotəhrun nati u məmə, iətəmimi u iətəm otol iol təfagə otɨtəlɨg=pa mɨn e suaru rəha nɨpəhriəniən, in otosmiəgəh iol təfagə u e nɨmɨsiən, kəni tol suaru məmə Uhgɨn otafəl rəkɨs təfagə tərah mɨn tepət rəha iətəmi kəha.