\id GAL - Whitesands Tanna 
\h KƏLESIƏ 
\toc1 Nauəuə iətəm Pol təmətei tuvən kəm nəfaki mɨn ikɨn Kəlesiə 
\toc2 Kəlesiə 
\toc3 Kəl 
\mt1 Kəlesiə  
\mt2 Nauəuə iətəm Pol təmətei tuvən kəm nəfaki mɨn ikɨn Kəlesiə  
\imt1 Nəghatiən əkuəkɨr rəha nauəuə u Kəlesiə  
\ip \bd ?Pəh təmətei nauəuə u?\bd* Aposɨl Pol təmətei nauəuə u.  
\ip \bd ?Təmətei tatuvən kəm pəh?\bd* Təmətei tatuvən kəm niməfaki mɨn u kəutatɨg pesi ikɨn e nɨtəni Kəlesiə, inu Ikoniəm, Listra, mɨne Terpe. Pol in təmətuəuin niməfaki mɨn əha nian in təmaupən maliuək e rəhan naliuəkiən mɨn.  
\ip \bd ?Natɨgiən təhro lanu nian təmətei?\bd* Nərahiən asoli kəti e niməfaki e nian əha rəha Pol. Nətəm Ianihluə tepət kəmautəni nɨpəhriəniən e Iesu Krɨsto. Kəni nətəm Isrel tepət kəutəni nɨpəhriəniən e Iesu. Mətəu nətəm Isrel nəuvein kəutəni məmə Nanihluə\f + \fr 1:0  \ft Nanihluə, Ianihluə — Afin-to e tiksɨnəri.\f* mɨn nətəm kotəni nɨpəhriəniən e Iesu, okotəkeikei motətəu=pən lou mɨn rəha Mosɨs, təhmen e nəhgi-pəniən. Ilah kəmautəni məmə Nanihluə mɨn okəkeikei kəhgi=pən ilah nəmə kotolkeikei məmə okəhuva motəhruahru e nəhmtɨ Uhgɨn. Nian Pol təmətei nauəuə u, in təmətəu tərah mətəu-inu nətəmimi nəuvein kəmotəni rah nərgɨn, məutəgətun nəghatiən eiuə mɨn.  
\ip \bd ?Təmətei nauəuə u o nak?\bd* Pol in təmətei nauəuə u, məmə otəgəu əhruahru nətəlɨgiən rəha nətəm Isrel nətəm kəutəni məmə Nanihluə mɨn okotəkeikei motətəu=pən lou rəha Mosɨs nəmə ilah kotolkeikei məmə Uhgɨn in otosmiəgəh ilah. Pol tolkeikei məmə nəfaki mɨn okotəhrun məmə nəhatətəiən in suaru iətəm Uhgɨn təmol məmə iətəmimi otəhruahru e nəhmtɨn, kəni in tatosmiəgəh ilah e nɨkin agiən. Mətəu noliən rəha nəhgi-pəniən, uə noliən rəha uək əskasɨk mɨn, uə noliən rəha nɨtəu-pəniən lou, kəsotosmiəgəhiən iətəmimi. Nətəmi asoli rəha niməfaki u nətəm Isrel kəmautəharəg əpəha Jerusɨləm məutəghati e nətəlɨgiən mɨn əha. Kəni mautəni məmə təuvɨr əmə məmə Nanihluə mɨn okəsotohtəu-pəniən lou rəha Mosɨs. Afin e Uək Mɨn 15:1-35.  
\c 1  
\s1 Pol təmətuəuin mətəghati kəm lah  
\p
\v 1-2 Piak mɨn mɨne nəuvɨnɨk mɨn nətəm kəutəfaki lahuənu pɨsɨn pɨsɨn mɨn ikɨn Kəlesiə, iəu Pol, iəu aposɨl kəti rəha Uhgɨn, iətəm Iesu Krɨsto mɨne Tatə Uhgɨn kəmuəfəri iəu məmə iəu rəhalau aposɨl. Səniəmə iətəmimi əpnapɨn əmə kəti təmauɨn lak kəni məfəri iəu, mətəu Uhgɨn. Uhgɨn u, in təməfəri Iesu tair=pa mɨn e rəhan nɨmɨsiən. !Tol lanəha, onəkotəkeikei motətəu!  
\p Iəkətei nauəuə u, mətahli=pɨnə kəm təmah. Iəu mɨne piatah mɨn nəuvein nətəm kautəfaki u ikɨnu, iəkotolkeikei məmə iəkotəni “təuvɨr” kəm təmah.   
\p
\v 3 Pəh Uhgɨn, u Tatə rəhatah, mɨne Iesu Krɨsto, u Iərmənɨg rəhatah, ilau okuəfɨnə nəuvɨriən rəhalau kəm təmah, kəni muələhu nəməlinuiən tətatɨg o təmah.  
\v 4 Iesu Krɨsto təmegəhan aru lan məmə in otɨmɨs o noliən tərah rəhatah, kəni miuvi rəkɨs itah e noliən tərah mɨn mɨne nətəlɨgiən tərah mɨn rəha nəhue nɨftəni. In təmɨmɨs mətəu-inu Tatə Uhgɨn tolkeikei məmə in otol lanəha.\x - \xo 1:4  \xt Kəl 2:20\x*  
\v 5 Kəni tol lanəha, təuvɨr məmə kitah okotəni-vivi pɨk Uhgɨn u rəhatah, tatuvən, mətuvən, naunun tɨkə. Əuəh.   
\s1 Nanusiən Təuvɨr kətiəh əmə  
\p
\v 6 Iəmauɨt pɨk o təmah mətəu-inu rəueiu agɨn uəha Uhgɨn təmauɨn pau e təmah e nəuvɨriən rəha Iesu, təməfɨnə əpnapɨn əmə kəm təmah. Mətəu rəueiu itəmah nɨnotəpəh Uhgɨn, məutagɨm, mautohtəu=pən nəghatiən eiuə mɨn.  
\v 7 Nəghatiən mɨn əha səniəmə Nanusiən Təuvɨr rəha Uhgɨn. Nətəmimi nəuvein kəmotəuhlin Nanusiən Təuvɨr rəha Uhgɨn mautəni in pɨsɨn, kəni məutəni məmə nanusiən təuvɨr, kəni mautiuvi kalɨn itəmah lan, kəni məutərəkɨn rəhatəmah nətəlɨgiən lan. !Mətəu Nanusiən Təuvɨr kətiəh əmə, kəni kəti mɨn tɨkə!\x - \xo 1:7  \xt Uək 15:1,24\x*  
\v 8 Nati əpnapɨn nəmə iəu, uə agelo kəti rəha negəu e neai, uə nətəmi əpnapɨn kəutanus pətɨgəm nəghatiən kəti mɨn, iətəm təsəhmeniən e inu iəmətəni pətɨgəm rəkɨs kəm təmah aupən, pəh Uhgɨn otləfən e nɨgəm asoli.\x - \xo 1:8  \xt 1Kor 16:22\x*  
\v 9 Kəni iəkɨsɨmaru mɨn, mətəni məmə, nəmə iətəmi kəti otanus pətɨgəm nəghatiən pɨsɨn u, təsəhmeniən e Nanusiən Təuvɨr iətəm itəmah nəmotəhrun rəkɨs, pəh Uhgɨn otləfən e Nɨgəm Asoli.   
\p
\v 10 Rəhak nəghatiən əha in təskasɨk, kəni nati əpnapɨn əmə nəmə nətəmimi nəuvein kəsotagiəniən ohniəu ohni. Iəkolkeikei əmə məmə nɨki Uhgɨn otagiən o nəghatiən rəhak. Nəmə iətəghati əhanəh məmə nətəmimi nəuvein nɨkilah otagiən ohniəu ohni, kəni ko səniəmə iəu ioluək pəhriən kəti rəha Krɨsto.\x - \xo 1:10  \xt 1Təs 2:4\x*\f + \fr 1:10  \ft Nəghatiən rəha Pol u ikɨnu tətəgətun məmə in tətuhalpɨn nəghatiən eiuə mɨn nəuvein. Nətəmimi nəuvein kəutəni lan məmə in tətəghati əmə məmə otol nətəmimi kəutətəu təuvɨr əmə lan.\f*   
\s1 Uhgɨn təmauɨn e Pol  
\p
\v 11 Piak mɨn mɨne nəuvɨnɨk mɨn, iəkolkeikei məmə iəkəni=pɨnə əhruahru kəm təmah məmə Nanusiən Təuvɨr iətəm iatəni pətɨgəm nian rəfin səniəmə nati kəti iətəm təmsɨpən e nətəlɨgiən rəha iətəmimi əmə.\x - \xo 1:11  \xt Mat 16:17\x*  
\v 12 Nanusiən Təuvɨr u, səniəmə iətəmi kəti təməfa kəm iəu, kəni məgətun iəu lan, mətəu Iesu Krɨsto əmə in təmerəh e rəhk-kapə.   
\p
\v 13 Itəmah nɨnotəhrun rəkɨs rəhak noliən mɨn iətəm iəmatol aupən e nian iəmətəfaki itɨmah nətəm Isrel. Kəni iəməni məmə oiəkoh rəfin nətəmimi mɨn rəha Iesu, mərəkɨn-ərəkɨn agɨn niməfaki, kəni matol nalpɨniən əskasɨk kəm lah.\x - \xo 1:13  \xt Uək 8:3\x*  
\v 14 E nian əha, iəməhrun tapirəkɨs iəu mɨn nəuvein, nətəm iəmotair əhmen. Kəni iəu iəmatəhtul əskasɨk o nəukətɨ kastɨm rəha nətəm Isrel, iətəm rəhak kəha mɨn kəmotəgətun iəu lan aupən.\x - \xo 1:14  \xt Uək 22:3\x*   
\p
\v 15 Nati əpnapɨn iəmətərəkɨn pau rəhan mɨn nətəmimi, mətəu Uhgɨn təmasəkəhruin iəu. In təmɨtəpɨn rəkɨs iəu nian iəmətan əhanəh e nərfɨ rəhak mamə. Kəni təmuva e nian əhruahru rəhan, in təmauɨn lak məmə iəkuva iəu, rəhan iətəmimi.\x - \xo 1:15  \xt Aes 49:1; Kəl 2:7\x*  
\v 16 Kəni Uhgɨn təmerəh e rəhk-kapə, məgətun iəu e nətɨn Iesu, məmə oiəkəhrun vivi in, kəni muvən manus pətɨgəm Nanusiən Təuvɨr rəhan kəm nətəmimi mɨn u səniəmə ilah nətəm Isrel, kətəni ilah məmə Nanihluə\f + \fr 1:16  \ft Nanihluə, Ianihluə — Afin-to e tiksɨnəri.\f* mɨn. E nian əha, iəu iəməsuvəniən meh iətəmi kəti məmə otəgətun iəu e Nanusiən Təuvɨr əha.  
\v 17 Kəni iəu iəməsuvəniən əpəha ilɨs Jerusɨləm məmə oiəkeruh nətəmimi mɨn u kəmautol aposɨl aupən. Iəməsuvəniən məmə okotəgətun iəu e Nanusiən Təuvɨr rəha Iesu. E nian əha, iəu iəməsəu-pesi=pən əpəha ikɨn kəti Arepiə\f + \fr 1:17  \ft Məta nətəmimi nəuvein kəutəni məmə Pol təmos rəhan nanusiən təuvɨr o iətəmi pɨsɨn kəti, kəni tol lanəha rəhan nəghatiən təsəhruahruiən. Mətəu nian təmeruh rəkɨs Iesu, in təmuvən isəu kəti e nɨtəni Arepiə, kəni nətəmimi kohkə ikɨn məmə okotəfən nanusiən təuvɨr kəm in, mətəu Krɨsto əmə.\f*, kəni matɨg tuvəh nəuvetɨn konu mɨtəlɨg=pa mɨn muvən əmə lahuənu kəti, nərgɨn u Təmaskɨs.   
\p
\v 18 Matuvən, matuvən nu kɨsɨl kɨnluva mɨnluvən rəkɨs kəni ko, iəu iəmatɨg mɨtəlɨg=pən mɨn Jerusɨləm məmə iəkeh Pitə. Kəni iəməsatɨgiən tuvəh, iəmuatɨg muos nian fiftin əmə.\x - \xo 1:18  \xt Uək 9:26-27\x*  
\v 19 Kəni e nian əha, iəmeh əmə Jemɨs u, pia Iesu, Iərmənɨg rəhatah, mətəu iəməsehiən aposɨl mɨn u nəuvein.  
\v 20 Iətəni pəhriən e nəhmtɨ Uhgɨn məmə nəghatiən u, nɨpəhriəniən, səniəmə neiuəiən. Iəmos nəghatiən u o Uhgɨn əmə, mətəu səniəmə o iətəmi kəti.   
\p
\v 21-22 Iəməsatɨgiən tuvəh əpəha ilɨs Jerusɨləm. Kəni ko uərisɨg, iəmuvən əpəha nɨtəni Sɨriə mɨne Sɨlɨsiə. Kəni e nian əha, nətəmimi nətəm kəutəfaki kəm Krɨsto lahuənu pɨsɨn pɨsɨn mɨn e nɨtəni Jutiə, (nɨtəni asoli rəha Jerusɨləm), ilah kəməsoteruh əhanəhiən iəu motəruru nəhmtək.\x - \xo 1:21-22  \xt Uək 9:30\x*  
\v 23 Mətəu kəmotətəu əmə nanusiən u, nətəmimi nəuvein kəmotəni məmə, “Suah əpəha in əpəha, rəhatah tɨkɨmɨr, təmatoh itah o nəfakiən, mətərəkɨn nəmiəgəhiən rəhatah, kəni mətalkut məmə otərəkɨn mɨn rəhatah nəhatətəiən. !Mətəu rəueiu əha, in mɨn tɨnətəni pətɨgəm Nanusiən Təuvɨr rəha Iesu!”  
\v 24 Kəni ilah kəmotəni-vivi pɨk Uhgɨn o natimnati mɨn iətəm in təmol e rəhak nəmiəgəhiən, in təməuhlin iəu iəkol lanu.   
\c 2  
\s1 Aposɨl mɨn nəuvein kəmotegəhan e uək rəha Pol  
\m
\v 1 Nian nu fotin təmuva muvən, kəni iəmuvən mɨn əpəha ilɨs Jerusɨləm itɨmlau Panəpəs, kəni miet Taitəs itɨmahal min mɨhluvən.\x - \xo 2:1  \xt Uək 15:2\x*  
\v 2 Iəmuvən mətəu-inu Uhgɨn təməni=pa rəkɨs kəm iəu məmə iəkəkeikei muvən ikɨn. E nian iəmhliet=pən kəni iəmotuhapumɨn itɨmah nətəmimi əmə nətəm kətəni məmə nətəmi asoli mɨn rəha niməfaki. Nian iəmotəharəg e nuhapumɨniən əha, iəu iəmətəni=pən vivi nəghatiən mɨn iətəm iəkuvən mətəni pətɨgəm kəm Nanihluə mɨn, ilah səniəmə nətəm Isrel. Iəməni=pən vivi natimnati mɨn rəfin agɨn kəm lah mətəu-inu iəməsolkeikeiən məmə rəhak nəghatiən təsəhruahruiən, kəni uək rəfin rəhak tol nati əpnapɨn əmə lan.  
\v 3 Kəni e nian əha, nɨkik təməhti pɨk məmə kəta kotahi iəu məmə iəkəkeikei məni=pən kəm Nanihluə mɨn, məmə okəkeikei kəhgi=pən ilah. Mətəu kəmosotəniən. Kəni iəu kəti u, Taitəs itɨmlau min, in iətəm Kris, səniəmə iətəm Isrel, kəsəhgi-pəniən əha. Mətəu ilah kəməsotəniən mə okəkeikei kəhgi=pən.   
\p
\v 4 Nəniən rəha nəhgi-pəniən təmsɨpən e nətəmimi nəuvein kəmauteiuə əmə məmə ilah piatah mɨn. Kəni ilah kəməutəsal vivi məmə okoteh to məmə itɨmah iautətəu=pən əhanəh Lou, uə kəpə. Mətəu itɨmah inohiet rəkɨs mɨnəhuvən o Iesu Krɨsto, kəni mɨnotol kətiəh itɨmah min, kəni itɨmah səniəmə slef rəha Lou. Mətəu nətəmimi mɨn əha, nɨkilah təməsagiəniən o rəhatɨmah nəghatiən mɨn u iətəm tətəni məmə təuvɨr əmə nəmə iəsɨtəu-pəniən Lou, kəni motolkeikei məmə okotəgəu=pən itah rəfin e Lou mɨne kastɨm rəha nəfakiən rəha nətəm Isrel. Kəni kəmotəni məmə okəkeikei kəhgi=pən Nanihluə mɨn təhmen e Taitəs.\x - \xo 2:4  \xt Kəl 1:7; 5:1,13\x*  
\v 5 Mətəu iəmotəniəhu ilah məsotoliən məmə ko rəhalah nəghatiən otəri mapirəkɨs rəhatɨmah. Kəni itɨmah iəmotaskəlɨm əskasɨk nəghatiən pəhriən tətatɨg e Nanusiən Təuvɨr, məmə itəmah onəkotətəu nəghatiən əhruahru u iətəm nətəmimi kəsotəuhliniən.   
\p
\v 6 Kəni nətəmimi mɨn əha, kətəni ilah məmə ilah nətəmi asoli mɨn rəha niməfaki, (mətəu e nehiən rəhak, iətəmi tatos nərgɨn asoli, mɨne iətəm təsosiən nərgɨn asoli, ilau kuəhmen-əhmen əmə. Kəni e nəhmtɨ Uhgɨn, in təseruhiən nərgɨn mɨn əha). Kəni nətəmi mɨn əha kəməsotəgətuniən iəu e nəghatiən vi kəti, məmə iəkuvən manus pətɨgəm.  
\v 7-8 !Kəpə! Kəməsotoliən, mətəu-inko ilah kəmotəhrun əmə məmə, e nəsanəniən rəha Uhgɨn, in təməfəri iəu məmə iəu aposɨl, kəni mətahli-pəniən iəu məmə iəkuvən məni pətɨgəm Nanusiən Təuvɨr kəm Nanihluə mɨn. Kəni e nəsanəniən əha, tɨnəfəri mɨn Pitə lanəha, məmə in mɨn in aposɨl, kəni otəni pətɨgəm Nanusiən Təuvɨr kəm nətəm Isrel.\x - \xo 2:7-8  \xt Uək 22:21\x*   
\p
\v 9 Kəni Jemɨs mɨne Pitə\f + \fr 2:9  \ft Nəghatiən Kris əhruahru tətəni nərgɨ Pitə u ikɨnu məmə, “Kefəs.”\f* mɨne Jon, kətəni ilahal məmə nəukətɨ niməfaki milahal. Nian kəmleruh, kəni mɨləhrun məmə e nəuvɨriən rəha Uhgɨn, in təməfa uək u e nəhlmək. Kəni kɨhluva mɨhlalofə e tɨmlau Panəpəs məmə itɨmah iəkotol əmə kətiəh. Kəni iəmotəni məmə iəkotəuəri uək mɨn. Itɨmlau oiəkian muanus pətɨgəm Nanusiən Təuvɨr kəm Nanihluə mɨn, kəni ilahal okɨhluvən məhləni pətɨgəm kəm nətəm Isrel.  
\v 10 Kəni ilah kəmotəni=pa əskasɨk nəghatiən kətiəh əmə məmə nɨkitɨmlau otəkeikei matəhti nanrah mɨn əpəha Jerusɨləm məmə iəkuasiru e lah. Mətəu, nɨkik tɨnagiən rəkɨs o uək əha.\x - \xo 2:10  \xt Uək 11:29-30\x*   
\s1 Pol təmahi Pitə  
\p
\v 11 Nian Pitə təmuərisɨg muva Antiok, iəu iəməhtul e nəhmtɨn, kəni mahi məniəhu əskasɨk, mətəu-inu in təməmkarəpən.  
\v 12 Pitə təmətauən ilah nətəm kəutəfaki, mətəu ilah Nanihluə mɨn. Kəni nian nətəmimi mɨn rəha Jemɨs, nətəm kəmotsɨpən Jerusɨləm mohietɨgəm=pa, kəni Pitə təpəh nauəniən ilah Nanihluə mɨn mətəu-inu ilah kəmotahi Pitə, motəni məmə, “Nanihluə mɨn u, okəkeikei kəhgi=pən ilah.” Kəni in təməgɨn e lah. Kəni nəghatiən u kəmautəni təmərəkɨn Pitə, mol taulɨs kəni məgɨn e nuvən mɨniən mauən ilah nətəmi kəsəhgi-pəniən ilah.\x - \xo 2:12  \xt Uək 11:3\x*  
\v 13 Kəni piatah mɨn nəuvein u nətəm Isrel, ilah mɨn kəmotəgɨn, kəni kəmotol kəuɨt kəsuə məhuərisɨg lan. Kəni Panəpəs mɨn təmɨtəu=pən ilah mol kəuɨt kəsuə mɨn.   
\p
\v 14 Mətəu nian imeruh məmə ilah kəsotaliuəkiən e suaru əhruahru, tɨtəu=pən Nanusiən Təuvɨr u, mol iəkagət əskasɨk e Pitə e nəhmtɨlah rəfin. Iəməni məmə, “Ik iətəm Isrel, mətəu nəmos rəkɨs noliən rəha Ianihluə. Ik nəsaskəlɨmiən noliən rəha nətəm Isrel. ?Təhro nətəkeikei kəm piatah mɨn u səniəmə nətəm Isrel məmə okotos noliən rəha nətəm Isrel?”   
\s1 Iətəmimi iətəm otəhatətə e Iesu, Uhgɨn otasiru lan  
\p
\v 15 Kəni e nian əha, iəu iəməni=pən vivi kəm Pitə məmə nɨpəhriəniən məmə itɨmlau iəmiasɨpən əhruahru e nətəm Isrel. Itɨmlau səniəmə Ianihluə mil iətəm nətəm Isrel nɨkilah tətəhti məmə ilah rəfin nol təfagə mətəu-inu kəsotohtəu-pəniən lou.  
\v 16 Mətəu rəueiu iəkuəhrun məmə Uhgɨn təsafiniən iətəmimi kəti məmə in təhruahru e nəhmtɨn mətəu-inu in tətətəu=pən əhruahru Lou rəha nətəm Isrel. Iətəmimi iətəm tətəhatətə pəhriən e Iesu Krɨsto, in əmə u, u təhruahru e nəhmtɨ Uhgɨn. Nətəlɨgiən əha inəha, tol itɨmah mɨn nətəm Isrel, iəkotəkeikei motəhatətə əmə e Iesu Krɨsto məmə iəkotəhruahru e nəhmtɨ Uhgɨn. Uhgɨn təsafiniən itɨmah mətəu-inu iautohtəu=pən Lou, mətəu in tətafin əmə itɨmah mətəu-inu iəutəhatətə e Iesu Krɨsto. Ko iətəmimi kəti tɨkə otəhruahru e nəhmtɨ Uhgɨn mətəu-inu in tatɨtəu=pən Lou.\x - \xo 2:16  \xt Uək 15:10-11; Rom 3:20-28; Kəl 3:11\x*   
\p
\v 17 Itɨmah u nətəm Isrel, kəni iəkotəhatətə e Iesu Krɨsto məmə iəkəhuva motəhruahru e nəhmtɨ Uhgɨn. Mətəu nətəm Isrel nəuvein, nɨkilah tətəhti məmə rəueiu itɨmah nol təfagə mətəu-inu iəsotohtəu-pəniən lou təhmen e nətəm e lah. !Inu təhmen məmə Krɨsto in tatol məmə itɨmah nol təfagə! !Kəpə! Səniəmə tol mɨn lanəha.  
\v 18 Mətəu təfagə pəhriən in tol mɨn lanəha, nəmə iəkɨtəu=pən nətəlɨgiən rəhalah mɨtəlɨg=pən mɨn mətɨtəu=pən lou məmə iəkəhruahru e nəhmtɨ Uhgɨn. Nəmə iatol mɨn lanəha, kəni iəu iəsəhruahruiən e nəhmtɨ Uhgɨn. Noliən əha tətəgətun pətɨgəm əmə məmə iəu iol təfagə tərah.  
\v 19 Lou təməni məmə iəkəkeikei mɨmɨs. Kəni tol lanəha e nɨkalɨn rəha lou, iəu iəmɨmɨs rəkɨs, in əha, iəsalkutiən məmə iatol nəghatiən mɨn rəfin agɨn rəhan. Kəni rəueiu, nəmiəgəhiən rəhak in rəha Uhgɨn, kəni natimnati rəfin iatol, iatol rəhan.  
\v 20 Təhmen məmə kəmətu-pəri iəu e nɨgi kəməluau itɨmlau Krɨsto, kəni iəkɨmɨs itɨmlau min. Kəni rəueiu u, səniəmə iəu iatəmiəgəh, mətəu Krɨsto in tətəmiəgəh e nɨkik. Kəni e nəmiəgəhiən rəfin rəhak, iətəhatətə əmə e Nətɨ Uhgɨn, iətəm təmolkeikei pɨk iəu, kəni muva mɨmɨs mos miəgəh iəu.\x - \xo 2:20  \xt Kəl 1:4\x*  
\v 21 Nolkeikeiən u, Uhgɨn təməfa kəm tah, in iahgin agɨn. Kəni ko iəsərəkɨniən nolkeikeiən əha u Uhgɨn təməfa əpnapɨn əmə. Mətəu nəmə nəutohtəu=pən nəgətun eiuə mɨn, motohtəu=pən Lou məmə otol itəmah nəkotəhruahru e nəhmtɨ Uhgɨn, kəni itəmah nautol nati əpnapɨn əmə e nɨmɨsiən rəha Krɨsto.   
\c 3  
\s1 Nətəm Kəlesiə kəmotəpəh suaru  
\m
\v 1 !Nətəm Kəlesiə, itəmah nɨnotalməli pɨk! ?Pəh təmasɨg itəmah nɨnautəhuvən e suaru ekəu-ekəu lanko? Iəmotəni pətɨgəm vivi pau kəm təmah məmə Iesu təmos nahməiən e nɨgi kəməluau məmə otafəl rəkɨs təfagə tərah mɨn rəhatəmah. ?Mətəu təhro? ?Nəmə təhro iətəmi kəti təmeiuə rəkɨs e təmah kəni miuvi rəkɨs itəmah mol itəmah nɨnotalməli pɨk?  
\v 2 !!Uhgɨn təsəfɨnəiən Narmɨn Rəhan kəm təmah mətəu-inu itəmah nautohtəu=pən Lou!! !!Kəpə!! In təməfɨnə kəm təmah mətəu-inu itəmah nəutəhatətə e Nanusiən Təuvɨr rəha Iesu Krɨsto.  
\v 3 ?Təhro? ?Nəutalməli pɨk lan əpətu lan? !Itəmah nəmotətuəuin vivi nəmiəgəhiən vi rəhatəmah e Iesu Krɨsto e nasiruiən rəha Narmɨn Rəha Uhgɨn, kəni mətəu rəueiu, itəmah nɨnəutalkut məmə onəkotəpəh, kəni məhuva nətəmi əhruahru e rəhatəmah əmə nəsanəniən!  
\v 4 Nəmautətəu nahməiən tepət mətəu-inu nəmotəhatətə e Nanusiən Təuvɨr. ?Nəmautətəu nahməiən əha əpnapɨn əmə? !Kəpə! !Nahməiən əha səniəmə rəha nati əpnapɨn əmə!  
\v 5 Uhgɨn təməsəfɨnəiən Narmɨn Rəhan kəm təmah mol nati apɨspɨs mɨn kəm təmah mətəu-inu nəutohtəu=pən Lou. In təmol mətəu-inu itəmah nəmotətəu Nanusiən Təuvɨr rəha Iesu Krɨsto kəni itəmah nəutəhatətə lan.   
\s1 Nɨtəu-pəniən Lou,  //  mɨne nəhatətəiən e Iesu  
\p
\v 6 Otətəlɨg-to e tɨpɨtah asoli, Epraham. Nauəuə Rəha Uhgɨn təməghati pətɨgəm rəkɨs lanu lan məmə:  
\q1 “Epraham in təməhatətə əskasɨk e Uhgɨn, kəni tol lanəha, Uhgɨn təməni məmə in təhruahru e nəhmtɨn,”\x - \xo 3:6  \xt Jen 15:6\x*   
\m
\v 7 Kəni təuvɨr, məmə itəmah onəkotəkeikei motəhrun məmə nətəmimi nətəm kəutəhatətə e Uhgɨn, ilah mɨn u, in tətafin ilah məmə nenətɨ Epraham pəhriən mɨn e narmɨn, mətəu səniəmə ilah nətəm kəutarəriə e Lou.   
\p
\v 8 Nauəuə Rəha Uhgɨn təməni rəkɨs aupən məmə Uhgɨn otos Nanihluə mɨn, kəhuva ohni mol ilah kotəhruahru e nəhmtɨn e nəhatətəiən rəhalah. Aupən, Uhgɨn təməni pətɨgəm nanusiən təuvɨr kəm Epraham məmə:  
\q1 “Iəu oiəkol nəuvɨriən tɨsɨpən lam muvən o nəuanɨləuɨs mɨn rəfin e nəhue nɨtəni mɨn.”   
\p
\v 9 Kəni Uhgɨn təməfən rəhan nəuvɨriən kəm Epraham mətəu-inu in təməhatətə əskasɨk lan. Kəni nətəmimi okotəhatətə pəhriən lan kotos nəuvɨriən təhmen lan.   
\p
\v 10 Mətəu nətəmimi mɨn u, nətəm nɨkilah təhti məmə ilah okotos nəmiəgəhiən mətəu-inu ilah kəutohtəu=pən rəfin nati nak iətəm Lou tətəni, nətəmimi mɨn əha, ilah kɨnotatɨg rəkɨs e nəhlmɨ nərahiən. Tol lanəha mətəu-inu, Nauəuə Rəha Uhgɨn tətəni məmə:  
\q1 “Nətəmimi nətəm kəsotol əhruahruiən natimnati mɨn rəfin iətəm kəutatɨg e nauəuə rəha Lou, ilah kɨnotatɨg rəkɨs e nəhlmɨ nərahiən, kəni okotəkeikei motos nalpɨniən kəti.”\x - \xo 3:10  \xt Dut 27:26\x*   
\p
\v 11 Kəni nati kəti mɨn, təhlan vivi əmə o tah məmə iətəmi kəti tɨkə iətəm tətuva mətəhruahru e nəhmtɨ Uhgɨn mətəu-inu in təmɨtəu=pən Lou. Mətəu in tətəhruahru mətəu-inu Nauəuə Rəha Uhgɨn tətəni mɨn lanəha məmə:  
\q1 “Iətəmimi iətəm tətəhatətə e Uhgɨn, iətəmimi əha inəha, in tətuva mətəhruahru e nəhmtɨn, kəni in otos nəmiəgəhiən pəhriən.”\x - \xo 3:11  \xt Hab 2:4; Kəl 2:16\x*   
\p
\v 12 Nəghatiən əha, tətəghati e nəhatətəiən rəhatah e Uhgɨn. Suaru rəha nɨtəu-pəniən Lou, in suaru rəha noliən natimnati, mətəu in təsəhmen-əhmeniən e suaru rəha nəhatətəiən e Uhgɨn. Inəha, mətəu-inu suaru rəha nɨtəu-pəniən Lou, təhmen=pən əmə lanəha, Nauəuə Rəha Uhgɨn tətəni məmə:  
\q1 “Iətəmimi iətəm tolkeikei məmə otos nəmiəgəhiən pəhriən mətəu-inu tətɨtəu=pən əhruahru Lou, in otəkeikei mol natimnati mɨn rəfin agɨn iətəm Lou tətəni.”\x - \xo 3:12  \xt Lev 18:5\x*   
\p
\v 13 Nətəmimi rəfin agɨn kəsotol əhruahruiən nati nak iətəm Lou tətəni. Tol lanəha, Lou in təmələhu nalpɨniən tətatɨg o tah rəfin, kəni kitah rəfin kəutatɨg e nəhlmɨ nərahiən. Mətəu Iesu Krɨsto təmɨmɨs e nɨgi kəməluau, mos nalpɨniən o tah, kəni miuvi rəkɨs itah e nəhlmɨ nərahiən əha. Təhmen=pən əmə e Nauəuə Rəha Uhgɨn tətəni məmə,  
\q1 “Iətəmimi kəti, iətəm kəmohamu kətu-pəri e nɨgi, noliən əha tətəgətun=pən məmə Uhgɨn in təmol nalpɨniən kəm in.”\x - \xo 3:13  \xt Dut 21:23; Rom 8:3\x*   
\p
\v 14 Mətəu rəueiu, Iesu təmɨmɨs lanəha məmə Nanihluə mɨn, ilah kotəhrun nosiən nəuvɨriən iətəm Uhgɨn təməni kəm Epraham məmə, in otəfən kəm nəuanɨləuɨs mɨn rəhan. Kəni nati əha tol lanəha məmə rəueiu u kitah nətəm kəutəhatətə e Iesu, kitah kotəhrun nosiən Narmɨn Rəha Uhgɨn iətəm Uhgɨn təməni məmə otəfən kəm nətəmimi.   
\s1 Uhgɨn təmaupən mol nəniəskasɨkiən rəhan,  //  mətəu Lou təmuərisɨg təsafəliən  
\p
\v 15-16 Piak mɨn mɨne nəuvɨnɨk mɨn, pəh iəkəghati e natɨgiən rəhatah rəueiu. Kitah kotəhrun noliən u rəha nəniəskasɨkiən. Nian iətəmi kəti tatol, ko kəsərəpei rəkɨsiən, kəsətu-pəniən nəghatiən kəti mɨn lan. Təhmen əmə lanəha, Uhgɨn təmol nəniəskasɨkiən kəti kəm Epraham mɨne rəhan kəti nəuanɨləuɨs.\x - \xo 3:15-16  \xt Jen 12:7; 13:15; 24:7\x* Kəni e nəghatiən əha, təməsəniən məmə Uhgɨn təməni kəm nətəmimi tepət, mətəu təməni əmə kəm iətəmimi kətiəh əmə otsɨpən lan, iətəmimi u, in Iesu Krɨsto.   
\p
\v 17 Kəni rəhak nəghatiən, nɨpətɨn tol lanu lan məmə, aupən, Uhgɨn təməniəskasɨk məmə otaskəlɨm nəghatiən rəhalau Epraham, mətəu uərisɨg nu fo-hanrɨt-tate təmuvən rəkɨs, kəni Lou təmuva. Mətəu Lou əha, iətəm təmuərisɨg e nəniəskasɨkiən əha, ko təsərəkɨniən nəghatiən iətəm in təməni kəm Epraham, ko təsərəpei rəkɨsiən nəniəskasɨkiən rəhan, ko təsətu-pəniən lan.\x - \xo 3:17  \xt Eks 12:40\x*  
\v 18 Kəni nəmə nɨpəhriəniən məmə kitah kəutatɨg e nəuvɨriən rəha Uhgɨn mətəu-inko kitah kəutohtəu=pən Lou u, tətəgətun=pən məmə nəniəskasɨkiən iətəm Uhgɨn təmol aupən in nati əpnapɨn əmə. Mətəu təsoliən lanəha. Mətəu-inu kitah koteruh Epraham in təmətatɨg e nəuvɨriən mɨn rəha Uhgɨn mətəu-inu in təmaskəlɨm iəkɨs nəniəskasɨkiən rəha Uhgɨn.\x - \xo 3:18  \xt Rom 4:14\x*   
\s1 Lou rəhan əha ikɨn uək  
\p
\v 19 Iətəmi kəti otəpanətapuəh məmə, “?Nəmə tol lanəha, kəni konu Uhgɨn təməfən Lou o nak?” Kəni iəkəhrun nəniən kəm təmah u rəueiu məmə nəniəskasɨkiən iətəm Uhgɨn təmol kəm Epraham in təmaupən matɨg, mətəu Lou in təmuərisɨg lan. Təmuva məmə otəgətun əmə itah nətəmimi məmə okotəhrun məmə kitah nol təfagə tərah. Mətəu Uhgɨn təmələhu Lou əha məmə otatɨg matuvən əmə lanko mətəuarus iətəmimi u otsɨpən e Epraham otair=pa o tah. Kitah kotəhrun məmə Lou əha, rəhan uək təuvɨr, mətəu nɨkitah otəkeikei matəhti məmə Lou əha, Uhgɨn təmaupən məfən kəm nagelo mɨn, uərisɨg təmanəfən kəm iətəmimi kəti u Mosɨs. Mosɨs, in suaru o nəfaiən mɨn Lou kəm tah. Mətəu nian Uhgɨn təmol nəniəskasɨkiən ilau Epraham, təməsoliən lanəha.  
\v 20 Kəni nian Uhgɨn təməghati kəm Epraham, təsəghatiən e suaru kəti təhmen e nagelo mɨn uə iətəmi kəti təhmen e Mosɨs. Mətəu in əhruahru əmə təməghati məni=pən nəniəskasɨkiən rəhan e nəhmtɨ Epraham əmə.   
\p
\v 21 Kəni səniəmə Lou əha təmuva mə otərəkɨn nəniəskasɨkiən rəha Uhgɨn. Kəpə, təsoliən lanəha. Nəmə Lou təhrun nəfaiən nəmiəgəhiən vi kəm tah, kəni kitah okotəhrun nəhuvaiən motəhruahru e nəhmtɨ Uhgɨn. Mətəu təsoliən lanəha.\x - \xo 3:21  \xt Rom 8:2-4\x*  
\v 22 Mətəu Lou kəti tol lanəha tɨkə. Mətəu-inu Nauəuə Rəha Uhgɨn tətəni məmə noliən tərah təməlis rəfin itah, kəni otəkeikei mol pəhriən lanəha. Tol lanəha məmə, suaru kətiəh əmə məmə kitah okotos nəuvɨriən mɨn rəha Uhgɨn iətəm təməni əskasɨk rəkɨs. Kəni suaru u məmə kəutəhatətə e Iesu Krɨsto.   
\s1 Nian u rəueiu rəha nəhatətəiən e Iesu Krɨsto  
\p
\v 23 Aupən, Lou iətəm Uhgɨn təməfən kəm Mosɨs, in təmaskəlɨm itah tiəkɨs, təhmen əmə məmə kitah kəmotatɨg e kaləpus, mətəuarus=pa u rəueiu, Uhgɨn təmerəh e nəhmtɨtah koteruh suaru rəha nəhatətəiən.\x - \xo 3:23  \xt Kəl 4:3\x*  
\v 24 Kəni Lou əha, in təhmen əmə e hedmasta kəti iətəm tətarmənɨg e tah muva mətəuarus kautol naunun e skul. Kəni təhmen əmə, Lou təmətarmənɨg e tah muva mətəuarus=pən nian Krɨsto təmuva, məmə e nian əha, kitah kɨnəhuva motəhruahru e nəhmtɨ Uhgɨn, mətəu-inu, kitah kəmotəhatətə lan.\x - \xo 3:24  \xt Rom 10:4\x*  
\v 25 Mətəu rəueiu əha, Lou ko təsarmənɨg mɨniən e tah, mətəu-inu nian rəha nəhatətəiən e Iesu Krɨsto tɨnuva rəkɨs.   
\s1 Itəmah rəfin kətiəh əmə  //  e Iesu  
\p
\v 26 Kəni mətəu-inu itəmah nəmotəhatətə e Iesu Krɨsto, itəmah rəfin nenətɨ Uhgɨn mɨn.\x - \xo 3:26  \xt Jon 1:12\x*  
\v 27 Kəni kɨnol bəptais rəkɨs e təmah, məmə itəmah nəkəhuva motol kətiəh əmə itəmah min. Tol lanəha məmə, itəmah nɨnotos noliən təuvɨr mɨn rəha Iesu təhmen əmə məmə nəməhuvən e napən vi.\x - \xo 3:27  \xt Rom 6:3\x*  
\v 28 Kəni itəmah rəfin agɨn nəməhuva motol əmə kətiəh itəmah Iesu Krɨsto, kəni itəmah rəfin nɨnotəhmen əmə. Təuvɨr məmə kitah kəsotəuəri mɨniən nətəmimi, nati əpnapɨn nəmə in iətəm Isrel uə in Ianihluə kəti, in slef kəti uə in səniəmə slef kəti, in iərman kəti uə pətan kəti.\x - \xo 3:28  \xt Rom 10:12\x*  
\v 29 Itəmah rəfin nətəmimi rəha Iesu. Tol lanəha, itəmah nəuanɨləuɨs pəhriən rəha Epraham. Kəni e suaru kətiəh əmə, nəuvɨriən mɨn iətəm Uhgɨn təməni rəkɨs kəm Epraham, itəmah onəkotos motatɨg lan.\x - \xo 3:29  \xt Rom 4:13\x*   
\c 4  
\s1 Kitah nenətɨ Uhgɨn  
\m
\v 1 Rəueiu əha, oiəkəghati nəuvetɨn mɨn e noliən rəhatah. Pəh iəkəghati lan e nəghatiən əuhlin. Nəmə iətəmi kəti in otɨmɨs, kəni nətɨn in otos rəhan nəuvɨriən mɨn rəfin, mətəu nəmə nətɨn tətəkəku əhanəh, kəni ko təsos pɨpɨmiən nəuvɨriən rəhan. Nətɨn təhmen əmə e slef kəti, nati əpnapɨn rəhan nəuvɨriən mɨn rəfin.  
\v 2 In otəkeikei mətatɨg əmə e nəhlmɨ rəhan mɨn, mətəuarus=pən nian rəhan tatə təməni in təhrun nosiən natimnati mɨn iətəm rəhan tatə təmələhu kəm in.  
\v 3 Kəni kitah mɨn kotəhmen=pən əmə lanəha. Aupən kitah kəmotəhmen əmə e suakəku əha. Kitah slef mɨn rəha nəukətɨ lou\f + \fr 4:3  \ft “Nəukətɨ lou mɨn” — E nian əha, Nanihluə mɨn nɨkilah təhti məmə iətəmimi kəti təkeikei mɨtəu=pən suaru kəti mol lou mɨn nəuvein, kəni “nəsanəniən mɨn,” ilah okəsotoliən nərahiən kəm in, mətəu okotol nəuvɨriən kəm in motəfən natimnati təuvɨr kəm in. “Nəsanəniən mɨn” əha təhmen e uhgɨn mɨn rəhalah, uə iərmɨs mɨn, uə nati kəti əpəha e neai. Məta noliən təuvɨr mɨn u iətəm suah kəha təkeikei mol kotəhmen məmə suah kəha təkeikei məfaki kəm narmɨ nati kəti, uə məta in təkeikei mətuakəm (afin-to fes 10), uə məta in təkeikei mohamu nati miəgəh kəti məfən kəm rəhan uhgɨn. Nətəlɨgiən rəhalah məmə iətəmimi təkeikei mol noliən mɨn tol lanəha, kəni in otos nəuvɨriən mɨn. Nətəm Isrel tepət, rəhalah nətəlɨgiən iuəkɨr əmə e nətəlɨgiən rəha Nanihluə mɨn e nati u. Nɨkilah təhti məmə kəkeikei məhgi=pən suah kəti, kəni in təkeikei mɨtəu=pən lou mɨn rəha Mosɨs. Kəni nian otɨtəu=pən noliən mɨn u, kəni Uhgɨn otosmiəgəh in, mol təuvɨr kəm in. Kəni lou mɨn əha kəutarmənɨg e nətəmimi, motol məmə nətəmimi mɨn u slef rəhalah. Nətəmimi kəutəkeikei motol natimnati iətəm lou mɨn kəutəni. Mətəu Pol təməni məmə nətəm Isrel u kəutalkut pɨk o nɨtəu-pəniən lou rəha Mosɨs mɨne Nanihluə mɨn nətəm kəutalkut pɨk o noliən natimnati təuvɨr mɨn, suaru mil u kəsuoliən nɨkitəmi kəti tatuvi mɨn, məsoliən məmə in təhruahru e nəhmtɨ Uhgɨn.\f* mɨn iətəm tətəghati e natimnati rəha nɨftəni əmə.\x - \xo 4:3  \xt Kol 2:20\x*  
\v 4 Mətəu tɨnuva e nian əhruahru iətəm Uhgɨn təməni, kəni Uhgɨn təmahli=pa nətɨn tuva, pətan kəti təmələs tair=pa e nəhue nɨftəni, kəni təkəkeikei mətɨtəu=pən Lou iətəm Uhgɨn təməfən kəm Mosɨs.  
\v 5 Tol lanəha məmə otɨtɨs rəkɨs itah u, Lou təməlis-ərain itah, konu Uhgɨn otəhli itah, mələs rəkɨs itah təhmen əmə e nenətɨn əhruahru mɨn.\x - \xo 4:5  \xt Jon 1:14; Rom 1:3\x*   
\p
\v 6 Konu rəueiu əha, Uhgɨn tolkeikei məmə in otol pəh kitah kotəhrun məmə kitah nenətɨn mɨn, kəni tol lanəha, təmahli=pa Narmɨn rəha Nətɨn təmuva e nɨkitah mɨn rəfin, kəni matol itah kəutauɨn e Uhgɨn məmə, “Tatə.”  
\v 7 Kəni inəha, kitah səniəmə slef mɨn əmə, mətəu nenətɨ Uhgɨn pəhriən mɨn. In tətəfa natimnati təuvɨr mɨn kəm tah, iətəm in təməni rəkɨs məmə otəfən kəm nenətɨn mɨn.\x - \xo 4:7  \xt Rom 8:15-17\x*   
\s1 Pol nɨkin tətahmə  //  o nətəm Kəlesiə  
\p
\v 8 Aupən itəmah nəmotəruru Uhgɨn. Itəmah nəməutəfaki əmə kəm natimnati mɨn məmə rəhatəmah uhgɨn mɨn. Ilah kəmotəlis-ərain itəmah, mətəu ilah, səniəmə ilah uhgɨn pəhriən mɨn.  
\v 9 Mətəu rəueiu əha, nɨnotəhrun Uhgɨn. (Uə təuvɨr pəhriən məmə iəkəni lanəha məmə Uhgɨn tɨnəhrun rəkɨs itəmah.) !?Kəni təhro nautohtəlɨg=pən o nəukətɨ lou mɨn o nak!? Rəhalah nəsanəniən tɨkə o nasiruiən e təmah, kəni ko kəsotoliən nati təuvɨr kəti kəm təmah nian kəti mɨne. Təhro nəkotəni məmə ilah okautəlis mɨn itəmah?  
\v 10 ?Təhro itəmah nəutohtəu=pən nətuakəmiən rəhalah e nian mɨn rəhalah, mɨne məuɨg mɨn rəhalah, mɨne nian asim mɨn rəhalah, mɨne nu mɨn rəhalah? ?Nɨkitəmah təhti məmə ko Uhgɨn nɨkin tagiən o təmah ohni?  
\v 11 !Kəsi nəman! !Iəu iətəgɨn agɨn o təmah! !Nəmə təhro iəmol pɨk uək e təmah o nati əpnapɨn əmə!   
\p
\v 12-13 Piak mɨn mɨne nəuvɨnɨk, iəu iətəni əskasɨk kəm təmah məmə, aupən itəmah nəməsotatɨgiən e Lou kəti, kəni nian iəu iəmuva meh natɨgiən rəhatəmah, iəu iəmos noliən rəhatəmah. Iəməsɨtəu-pəniən Lou. Kəni rəueiu, iəkolkeikei məmə itəmah mɨn onəkotos noliən rəhak, iəsoliən məmə Lou otaskəlɨm pɨk iəu tiəkɨs. Otətəlɨg e nati u məmə, aupən, iəmatɨmɨs kəni imətatɨg kitah min itəmah məmə oiəkəsanən. Kəni nian iəmətatɨg, mətəni pətɨgəm Nanusiən Təuvɨr kəm təmah. Mətəu nati əpnapɨn məmə iəu iəmatɨmɨs e nian əha, mətəu itəmah nəməsotoliən iəu iəkətəu tərah.  
\v 14 Nɨmɨsiən rəhak təmol mɨrə itəmah, mətəu nɨkitəmah təməsəhti rahiən iəu, kəni məsotəni rah mɨniən iəu. Itəmah nəmautos vivi iəu mautəhuvən e nimə mɨn rəhatəmah, təhmen əmə məmə iəu agelo kəti rəha Uhgɨn, uə iəu, iəu Iesu Krɨsto.   
\p
\v 15 Aupən itəmah nəmautolkeikei pɨk iəu, kəni mə nəkotəhrun noliən nati asoli agɨn kəti kəm iəu. Iəmeruh məmə ko nəmotəhrun noliən nati u, nəmotiəlgi rəkɨs nəhmtɨtəmah motəfa. ?Mətəu tɨnəhrol əha rəueiu?  
\v 16 Iəməni nəghatiən pəhriən mɨn kəm təmah. !?Nati u tatol məmə iətuva tɨkɨmɨr rəhatəmah!?   
\p
\v 17 Nəgətun eiuə mɨn ko, kəutalkut pɨk məmə onəkotəuhlin rəhatəmah nətəlɨgiən mautohtəu=pən ilah. Mətəu ilah kəsotoliən məmə okotasiru e təmah. Kotolkeikei əmə məmə okotiuvi rəkɨs itəmah ohniəu məmə itəmah onəkotalkut pɨk o nɨtəu-pəniən ilah.  
\v 18 !Əui! In nati təuvɨr məmə nəkotalkut pɨk o noliən natimnati, mətəu nəkotəkeikei motalkut o nati iətəm təuvɨr, inu nəgətuniən rəhak, mətəu səniəmə rəhalah! Kəni onəkotəkeikei mautol nian mɨn, nati əpnapɨn iətatɨg kitah min itəmah, uə iəsatɨgiən kitah min itəmah.   
\p
\v 19 Iəu mɨn nəuvein, iəu iətətəu tərah agɨn mɨn o təmah, təhmen=pən əmə e pətan iətəm nəmtahn tɨnətahmə məmə otemək, matuvən mətəuarus itəmah nəkotos noliən əhruahru rəha Iesu Krɨsto e rəhatəmah nəmiəgəhiən.  
\v 20 Iəkolkeikei pɨk məmə iətatɨg kitah min itəmah u rəueiu mətəu-inu nəmə iətatɨg, ko iəsagət pɨkiən e təmah. Mətəu rəueiu iətatɨg isəu o təmah lanəha, kəni məruru məmə iəkəhro lanu masiru e təmah.   
\s1 Namsu rəha Hekər mɨne Serə\x - \xo 4:20  \xt Jen 16 mɨne 21\x*  
\p
\v 21 Onəkotuhalpɨn-to rəhak nəghatiən. ?Nɨpəhriəniən məmə itəmah nəkotolkeikei pɨk nɨtəu-pəniən Lou? !Mətəu itəmah nəsotəhruniən nati Lou tətəni! Rəueiu pəh iəkəni kəm təmah.  
\v 22 Nauəuə Rəha Uhgɨn tətəni məmə Epraham təmələs nətɨn iərman keiu. Kəti iətəm slef rəha pətan rəhan təmələs, kəni kəti rəhan pətan əhruahru təmələs, səniəmə in slef mətəu pətan əhanəh rəhan.  
\v 23 Suakəku iətəm pətan slef təmələs in təmair e nətəlɨgiən əmə rəha nətəmimi. Mətəu suakəku iətəm pətan əhruahru əha rəhan təmələs, in təmair mətəu-inu Uhgɨn in təməni rəkɨs məmə pətan əha otələs, kəni in təmol nati apɨspɨs lan.   
\p
\v 24-25 Kəni kitah kotəhrun nəniən namsu rəha pəta mil əha kəni motəuhlin=pa nɨpətɨn e tah. Pəta mil əha ilau kətuəgətun nəniən mil əha iətəm Uhgɨn təmol kəm nətəmimi. Pətan u Hekər, in mɨne nətɨn mɨn ilah slef mɨn əmə, okatol mɨrə ilah. Kəni pətan əha Hekər, in təhmen e nəniən iətəm Uhgɨn təmol e nɨtəuət Sainai əpəha e nɨtəni asoli Arepiə, ikɨn əha inəha Uhgɨn təməfən Lou ikɨn kəm Mosɨs. Kəni in təhmen mɨn e taun asoli kəti u Jerusɨləm iətəm nətəm ikɨn kəutaskəlɨm əskasɨk Lou, kəni ilah kotəhmen e slef mɨn iətəm Lou tətəlis-ərain ilah.  
\v 26 Mətəu Jerusɨləm kəti mɨn əpəha ilɨs e neai, in təhmen e pətan iətəm səniəmə slef, iətəm Lou təsəlis-ərainiən, kəni in mamə rəhatah.  
\v 27 Inu nəghatiən kəti e Nauəuə Rəha Uhgɨn tətəni lanəha məmə,  
\q1 “!Ik u inu, nəseməkiən. !Agiən!\f + \fr 4:27  \ft Aes 54:1. Serə təməseməkiən mətəuarus təni məmə pətauəhli. Mətəu Hekər təmemək uəhai əmə.\f*  
\q1 Ik u inu, nəməsosiən nahməiən kəti o neməkiən. !Agət əfəməh, mətəu-inu nɨkim tətagiən!  
\q1 Ik nəməsələsiən iəpəou nian kəti mɨne, mətəu rəueiu əha, nenətɨm mɨn tɨnol tepət pɨk agɨn, tapirəkɨs nenətɨ pətan iətəm tətatɨg ilau rəhan iərman nian rəfin.”   
\p
\v 28 Piak mɨn mɨne nəuvɨnɨk mɨn, itəmah nenətɨ Uhgɨn mɨn mətəu-inko təməni əskasɨk məmə otol. Itəmah onəkotəhmen e Aisək u aupən, nətɨ Serə.  
\v 29 Kəni suakəku u Ismael, nətɨ Hekər, iətəm təmair e nətəlɨgiən əmə rəha iətəmimi, in təmatərəkɨn pɨk suakəku u Aisək iətəm təmair e nahgin rəha Narmɨn Rəha Uhgɨn. Konu rəueiu əha mɨne, noliən əha tatuvən əmə lanəha, ilah nətəm slef mɨn rəha Lou kəutərəkɨn itah nətəm kəmotair vi e Narmɨn Rəha Uhgɨn e nəhatətəiən.  
\v 30 ?Mətəu Nauəuə Rəha Uhgɨn təməni məmə nak? In təməni məmə,  
\q1 “Ik onəkəkeikei mahli pətɨgəm pətan u slef mɨne nətɨn. Ilau kuagɨm rəkɨs u ikɨnu mətəu-inko, nətɨ pətan əha, in ko təsosiən nəuvɨriən kəti rəha tatə. Nəuvɨriən mɨn rəfin rəha tatə otuvən kəm nətɨ pətan iətəm səniəmə slef.”   
\p
\v 31 Mətəu kitah u, kitah səniəmə nenətɨ pətan slef, kitah nenətɨ pətan iətəm səniəmə slef.   
\c 5  
\s1 Iesu təmɨtɨs  //  rəhan mɨn nətəmimi  
\m
\v 1 Nian Iesu Krɨsto təmɨtɨs rəkɨs itah, təmol məmə nati kəti tɨkə təhrun nəlis-ərainiən mɨn itah. O nati əha inəha, itəmah onəkotəkeikei motəhtul əskasɨk. Sotohtəu-pəniən Lou, məmə otarmənɨg e təmah. Lou əha, tatol mɨrə itəmah, məmə itəmah onəkəhuvən motol uək mɨn rəhan.   
\p
\v 2 Otətəlɨg-to lak. Iəu Pol iətəni nəghatiən u kəm təmah. Nəmə itəmah onəkotegəhan məmə ilah okotəhgi=pən itəmah, konu nati u iətəm Iesu təmol təsasiruiən agɨn e təmah.  
\v 3 Kəni iəu iətagət əskasɨk o təmah məmə iətəmimi iətəm otegəhan məmə okəhgi=pən\f + \fr 5:3  \ft E nauəuə u, nian Pol tətəghati e noliən rəha nəhgi-pəniən, in tətəghati e noliən rəha nəhgi-pəniən rəha nətəm Isrel. Noliən rəhalah in tol pɨsɨn e noliən rəha nətəm Entəni. Afin-to “əhgi=pən” e tiksɨnəri.\f* in, in otəfən aru əmə in e nəhlmɨ Lou. Kəni iətəmimi iətəm tətatɨg e nəhlmɨ Lou, otəkeikei mɨtəu=pən rəfin agɨn natimnati mɨn iətəm Lou tətəni məmə otol.  
\v 4 Itəmah u, nətəm nəutalkut-alkut o nɨtəu-pəniən Lou məmə otol itəmah nəkotəhruahru e nəhmtɨ Uhgɨn, itəmah nɨnotətei rəkɨs aru itəmah e Iesu Krɨsto. Itəmah nɨnotəuhlin=pən rəkɨs nəmtahtəmah o nəuvɨriən rəha Uhgɨn.  
\v 5 Kəni mətəu kitah u, okotələhu=pən əmə rəhatah nətəlɨgiən e Uhgɨn, pəh in otol itah kotəhruahru e nəhmtɨn, mətəu-inu kitah kəutəhatətə əmə e Iesu Krɨsto. Narmɨn Rəha Uhgɨn, in otol itah kautəhtul əskasɨk kəni məutəhtahnin mətəuarus nati konu otiet pətɨgəm=pa.  
\v 6 Nian kitah kəhuva motəhkul=pən e Iesu Krɨsto, nati əpnapɨn nəmə iətəmimi kəməhgi=pən uə kəsəhgi-pəniən, mətəu nati asoli konu, in rəhatah əmə nəhatətəiən e Iesu Krɨsto. Nəhatətəiən əha, in tol itah kotolkeikei Uhgɨn, motatɨg mautol mɨn nolkeikeiən kəm nətəmimi mɨn.   
\p
\v 7-8 Aupən, iəmeruh itəmah məhrun məmə itəmah nəutaiu əsanən e suaru əhruahru e nəmiəgəhiən rəhatəmah, məmə nəkotətəuarus mak, mətəu rəueiu, nəmohtəlɨg. Uhgɨn təmauɨn rəkɨs e təmah. ?Tol lanəha, iəkolkeikei məmə iəkətapuəh-to məmə, pəh mɨn kəutaiu pəsɨg e rəhatəmah suaru, mautiuvi kalɨn itəmah məmə onəkotohtəu=pən mɨn Lou? !Iəkəhrun məmə ko Uhgɨn tɨsəniəhuiən itəmah lanəha!   
\p
\v 9 In təhmen e nəghatiən kəti iətəm kətəni lanəha məmə, “Ilah kəmohsuv nəuan nɨgi tərah kəti, tɨnateviə, mətərəkɨn nətəlɨgiən rəfin rəhatəmah.”  
\v 10 Mətəu iəkəhrun məmə nɨpəhriəniən Iərmənɨg otol nətəlɨgiən rəhatəmah tuva mɨn mol kətiəh kitah min iəu. Kəni iəkəhrun vivi məmə iətəmimi u iətəm tətərəkɨn rəhatəmah nətəlɨgiən lanko, nati əpnapɨn in iətəmi asoli uə in iətəmi əhro kəti, mətəu Uhgɨn otol nalpɨniən kəm in.   
\p
\v 11 Piak mɨn mɨne nəuvɨnɨk mɨn, nəghatiən nəuvein kətəni məmə iəu, iətəni pətɨgəm əhanəh məmə nətəmi kəmotəhatətə e Uhgɨn okəkeikei kəhgi=pən ilah məmə Uhgɨn otasiru e lah. Mətəu nəghatiən əha səniəmə nɨpəhriəniən. Nəmə iəu iətəni pətɨgəm lanəha, kəni nətəmimi mɨn u nətəm kəutan itəmah min ilah, nɨkilah otagiən əmə ohniəu. !Mətəu oteruh-to! Nətəm Isrel nəuvein, kəutərəkɨn əhanəh iəu, kəutohtəu iəu, mautoh iəu, mətəu-inu iəu iatəni pətɨgəm məmə nɨmɨsiən rəha Iesu e nɨgi kəməluau, in əmə u, in otosmiəgəh itah.  
\v 12 !E rəhak nətəlɨgiən, nətəmimi mɨn ko nətəm kəutərəkɨn nətəlɨgiən rəhatəmah mautəni məmə okəkeikei kəhgi=pən itəmah, təuvɨr məmə ilah okəhuvən motətei motərəkɨn aru ilah mɨn!   
\p
\v 13 Mətəu piak mɨn mɨne nəuvɨnɨk mɨn, Uhgɨn təmauɨn e təmah, kəni mɨtɨs rəkɨs itəmah, məmə Lou iətəm Uhgɨn təməfən kəm Mosɨs in otəsələsiən itəmah. !Onəutətəu vivi itəmah! Nɨkitəmah otəsəhtiən məmə, “Təuvɨr, iəu inagɨm rəkɨs e Lou əha. Rəueiu əha, iəu iəkəhrun noliən natimnati rəfin iətəm nɨkik aupən tolkeikei.” Itəmah, onəsotəniən lanəha. Mətəu nolkeikeiən rəhatəmah otəkeikei mol itəmah nɨkitəmah tagiən məmə onəkotasiru e təmah mɨn.   
\p
\v 14 Noliən əha, in tatɨtəu=pən vivi nəghatiən kəti rəha Lou, u iətəm tətəmkərain rəfin nəghatiən pɨsɨn pɨsɨn mɨn rəha Lou, in tətəni məmə, “Ik, onəkolkeikei nətəmimi rəfin, kəni matol təuvɨr kəm lah, təhmen əmə mə ik natol aru kəm ik.”  
\v 15 Itəmah onəkotəkeikei motətəu vivi itəmah. Nəmə itəmah nautol tərah kəm təmah mɨn, nəkotəhmen əmə e kəi mɨn, kautus aru əmə ilah mɨn, kəni nəghatiən rəhatəmah otərəkɨn itəmah.   
\s1 Noliən rəha  //  Narmɨn Rəha Uhgɨn mɨne  //  noliən rəha nətəmimi  
\p
\v 16 Iəu, iəkolkeikei mə iəkəni nəghatiən kəti kəm təmah. Itəmah, Narmɨn Rəha Uhgɨn otəkeikei matit itəmah kəni itəmah nəkotohtəu=pən, kəni itəmah məsotələsiən noliən tərah aupən rəhatəmah, iətəm nəmotos motair mohietɨgəm=pa.  
\v 17 Noliən tərah aupən əha, inu u, nautol natimnati tərah iətəm nətəlɨgiən əuas rəhatəmah tolkeikei. Mətəu noliən əha, in təməki e noliən rəha Narmɨn Rəha Uhgɨn in təsolkeikei mɨniən noliən tərah aupən kəmotos motair=pa mautol. Noliən mil əha katuol tɨkɨmɨr kəm lau mɨn, kəni tatol məmə nəsotoliən noliən təuvɨr mɨn iətəm nəkotolkeikei məmə onəkotol.  
\v 18 Sotaluiən e nati u. Nəmə Narmɨn Rəha Uhgɨn tatit itəmah, konu Lou in təsəlis-ərain mɨniən itəmah.   
\p
\v 19 Kitah kotəhrun əmə noliən tərah aupən rəha nətəmimi nətəm kəmotos motair=pa mautol. Nɨpətan mɨne nəman mɨne, kautit oneuən ilah mɨn; kəni ilah kautol noliən tərah rəfin iətəm tol naulɨsiən o nəniən; rəhalah nətəlɨgiən tatuvən pɨk o noliən tərah mɨn əha.  
\v 20 Ilah kəutəfaki kəm narmɨ nati mɨn, məutəmki nərɨk, mautos təmafə tərah mɨn, mautol kləpə, mɨne. Kəni mautol mɨn tɨməti, mautəməu, mautetet, mautol niəməha, məutəfəri aru əmə ilah, mautəuəri ilah mɨn, kəni nəmə rəhalah nətəlɨgiən tol pɨsɨn pɨsɨn, kəni ilah kəutahi ilah mɨn.  
\v 21 Nɨkilah tətakləh e natimnati rəha nətəmimi pɨsɨn, məutəmnɨm nəmnɨmiən mɨn məutapɨs lan, kəni mautol lafet məutagiən lan o noliən tərah mɨn əmə, mautol mɨn natimnati tepət mɨn tol lanəha. !Iatəni mɨn təhmen=pən əmə məmə iəməni aupən məmə, autətəu vivi itəmah! Mətəu nətəmimi kautol noliən mɨn əha, ko ilah kəsəhuvaiən motatɨg ahgəl narmənɨgiən Rəha Uhgɨn iətəm tatol əpenə-penə lan.   
\p
\v 22 Mətəu nəua Narmɨn rəha Uhgɨn iətəm tateviə e nəmiəgəhiən rəha nətəmimi rəha Uhgɨn, in tol lanu lan. Ilah kotolkeikei nətəmimi, kəni nɨkilah tətagiən, konu nəməlinuiən tətatɨg e nɨkilah, kəni rəhalah nətəlɨgiən təfəməh, kəni məutasəkəhruin iətəmimi, kəni rəhalah noliən in təuvɨr pɨk. Kəni nətəmimi kotəhrun məmə ilah nətəmi əhruahru, kautol nəuə.  
\v 23 Kəni ilah nətəmi mətɨg mɨn. Kəni ilah kəutarmənɨg e nətəlɨgiən mɨn mɨne noliən mɨn rəfin rəhalah. Nəmə nautol noliən mɨn u, kəni nautol natimnati mɨn rəfin agɨn iətəm Lou tətəni!  
\v 24 Kitah u nətəmimi rəha Iesu Krɨsto, kitah kɨnotəpəh rəkɨs noliən tərah mɨn rəhatah, u kəmautol natimnati mɨn iətəm nətəlɨgiən tərah əmə rəhatah tolkeikei. Təhmen əmə lanəha məmə, kəməhti=pən nətəlɨgiən tərah mɨn rəhatah e nɨgi kəməluau.   
\p
\v 25 !Koteruh-to! Narmɨn Rəha Uhgɨn in təməfa rəkɨs nəmiəgəhiən kəti kəm tah, kəni təuvɨr məmə kitah okotaliuək e noliən təuvɨr mɨn rəhan.  
\v 26 Tərah məmə kitah okotəfəri kəni motəfəri aru itah, motiuvi-pəri nərahiən, kəni mautetet itah mɨn.   
\c 6  
\s1 Təuvɨr məmə kotasiru  //  e katipə əfɨgəm rəhatah mɨn  
\m
\v 1 Piak mɨn mɨne nəuvɨnɨk mɨn, nəmə itəmah kəti təmei e rəhan nəmiəgəhiən, təuvɨr məmə itəmah ko, Narmɨn Rəha Uhgɨn tatit itəmah, onəkotəkeikei motasiru lan motəgəu əhruahru. Mətəu onəsotagət pɨkiən lan, onəkotəghati mətɨg əmə kəm in, motol məmə nɨkitəmah mɨn tətahmə ohni. Mətəu autətəu mɨn itəmah, məmə nati kətiəh əmə iətəm itəmah onəkotəniəhu itəmi ohni, otəsekəu=pa mɨniən o təmah.  
\v 2 Itəmah onəkotasiru lanəha e təmah mɨn. Onəkotəlis pəti nati fɨgəm rəhatəmah mɨn. Nəmə nautol lanəha, kəni itəmah nəkotətəu=pən vivi nati nak iətəm Lou rəha Krɨsto tətəni.   
\p
\v 3 Təsəuvɨriən məmə kitah okotəfəri aru itah. Nəmə iətəmi kəti nɨkin təhti məmə “Iəu, iəu iətəmi agɨn kəti,” iətəmimi u, nɨkin təteiuə lan, mətəu in təruru məseruhiən məmə in nati əpnapɨn əmə.  
\v 4-5 Mətəu itəmah onəkotəkeikei moteruh vivi-to natimnati iətəm nautol. Tol lanəha məmə, ko nəsakil aruiən rəham uək mɨne uək rəha iətəmimi kəti mɨn. Mətəu nateruh vivi əmə rəham uək. Mətəu-inu, nətəmimi rəhalah uək mɨn tol pɨsɨn pɨsɨn. Kəni ilah kautos katipə fɨgəm pɨsɨn pɨsɨn mɨn e nəmiəgəhiən rəhalah kətiəh kətiəh. Mətəu təuvɨr məmə nɨkim otagiən o rəham uək, nəmə rəham uək təuvɨr əmə.   
\p
\v 6 Itəmah u, təuvɨr məmə itəmah nəkotətuati e natimnati mɨn nəuvein kəm rəhatəmah nəgətun mɨn, nətəm kəutəgətun itəmah e nəghatiən rəha Uhgɨn.   
\p
\v 7 Əutətəu itəmah, soteiuə aruiən e təmah mɨn məmə itəmah nəkotəhrun noliən nati əpnapɨn kəti iətəm nɨkitəmah tərah aupən tolkeikei. Kəni ko nəsotoliən ialməli e Uhgɨn. Nɨkitəmah təsəhtiən məmə Uhgɨn otəsoliən nalpɨniən kəm təmah. Ik nəmɨsuv nəua nɨgi nak e rəham nasumiən, kəni onəkəhli aru mɨn nəuan, mun.  
\v 8 Iətəmimi iətəm tətasum e noliən tərah aupən, iətəm kəmotos motair=pa mautol, təhmen e nəua nɨgi tərah e rəhan nəmiəgəhiən, in otəkeikei məhli nəuan tərah mun, konu nəua nɨgi u, otəuə e nəuan, nɨpətɨn u, Nɨmɨsiən. Mətəu iətəmimi iətəm tətərfei nəua nɨgi təuvɨr, iətəm Narmɨn Rəha Uhgɨn təməfən, Narmɨn Rəha Uhgɨn otol təuə e nəuan təuvɨr kəti, kəni in otəhli. Nərgɨ nəua nɨgi u, in Nəmiəgəhiən Itulɨn iətəm naunun tɨkə.   
\p
\v 9 Sotəpəouiən e noliən iətəm təuvɨr, mətəu-inu kitah okotəhli nəua nɨgi təuvɨr əha, e nian əhruahru rəhan, nəmə kəsotəpəhiən uək.  
\v 10 Kəni tol lanəha, nian mɨn rəfin iətəm kotəhrun noliən, pəh kautol təuvɨr kəm nətəmimi rəfin, kəni motatɨg mautol tepət mɨn kəm nətəmi mɨn u kotəhmen e piatah mɨn mɨne nəuvɨnɨtah mɨn e Iesu Krɨsto.   
\s1 Naunun nəghatiən rəha Pol  
\p
\v 11 Oiəkətei rəkɨs naunun nəghatiən rəhak e nauəuə e nəhlmək əmə.\f + \fr 6:11  \ft Pol təhrun əmə nəteiən nauəuə, mətəu e nian əha, nətəmimi tepət kəməutos iətəmi kəti mɨn məmə otətətei nəghatiən mɨn rəhalah. Suah kəti təməharəg ilau Pol mətei nəghatiən rəhan. Kəni Pol aru təmətei fes 11 u.\f* Itəmah onəkoteruh məmə letə mɨn rəhak, ilah iahgin mɨn.   
\p
\v 12 Nətəm Isrel u kəutəni məmə okəkeikei kəhgi=pən itəmah, ilah kotolkeikei məmə okəutəfəri əmə e nəhmtɨ ilah mɨn nəuvein o nati u. Mətəu ilah kəutəni lanəha o nati kətiəh əmə. Nəmə kəutəni pətɨgəm məmə nɨmɨsiən rəha Krɨsto əmə əpəha e nɨgi kəməluau təhrun nosmiəgəhiən nətəmimi, kəni nətəm Isrel nəuvein mɨn okautol nərahiən kəm lah.  
\v 13 Kəni mɨne nati kəti mɨn, nətəmi mɨn əha, kotolkeikei məmə okəhgi=pən itəmah mətəu-inu kəutəfəri əmə məmə okotiuvi kalɨn nətəlɨgiən rəhatəmah lan. Kəni motiuvi kalɨn itəmah, nəkotohtəlɨg məhuvən mɨn e nəhlmɨ Lou rəha nətəm Isrel. Mətəu oteruh-to, ilah mɨn kəsotohtəu=pən viviən natimnati mɨn iətəm Lou tətəni.   
\p
\v 14 Mətəu iəu rəhak, iəu iəsəni-vivi aruiən iəu o nati kəti iəu iəmol. Mətəu iəkolkeikei məmə iəkəni-vivi əmə nati nak Iərmənɨg Iesu Krɨsto təmol e nian in təmɨmɨs e nɨgi kəməluau. Nati əha inəha, iəsolkeikei mɨniən nati kəti rəha nəhue nɨftəni u, kəni nətəmimi rəha nəhue nɨftəni u, kəsotolkeikeiən məmə kotəhrun iəu.  
\v 15 Nəmə Uhgɨn otol iətəmi kəti tuva in iətəmimi vi, kəni in otol iətəmi əha təhruahru e nəhmtɨn, nati əpnapɨn nəmə kəməhgi=pən uə kəməsəhgi-pəniən.  
\v 16 Kəni rəueiu, iətəfaki o nətəmimi mɨn u kəutohtəu=pən vivi nəghatiən u, ilah nəuanɨləuɨs əhruahru mɨn rəha Uhgɨn. Iətəfaki məmə, pəh nəməlinuiən rəha Uhgɨn mɨne rəhan nasəkəhruiniən otatɨg o lah.   
\p
\v 17 Rəhak u naunun nəghatiən. Iəu iəsolkeikeiən məmə iətəmi kəti otəni mɨn nati tərah lak. Mətəu-inkonu iatəmki əhanəh nɨmei nɨməgɨm iətəm kəməhti iəu e kəpiel apɨn kəni kəmalis iəu. Nɨmei nɨməgɨm mɨn u, tətəgətun məmə iəu, slef rəha Iesu.   
\p
\v 18 Piak mɨn mɨne nəuvɨnɨk mɨn, iətəfaki məmə Iərmənɨg Iesu Krɨsto otəfɨnə rəhan nəuvɨriən kəm təmah. Əuəh.