\id REV \h NOL ƏPƏN \toc1 Nol Əpən \toc2 Nol Əpən \mt1 Nol Əpən \mt2 Nol əpən natɨmnat kəm Jon \imt1 Nəghatən əkuəkɨr rəha naoa u Nol Əpən \ip \bd ?Pah təməte naoa u?\bd* Aposol Jon təməte naoa u. In pia Jemes, kən ilau nətɨ Sepeti mil. In netəm tuelef kit rəha Iesu, kən Iesu tolkeike pɨk in. In təməte naoa mɨn u: Namnusən Təwɨr itəm Jon Təməte, 1 Jon, 2 Jon, 3 Jon, ne Nol Əpən. \ip \bd ?Təməte tatuwɨn kəm pah?\bd* In təməte naoa u tatuwɨn kəm niməfak sepɨn itəm koatatɨg e nɨtən mɨn ikɨn Esia, ne matuwɨn mɨn kəm niməfak mɨn ikɨn mɨn rafin. \ip \bd ?Nəmegəhən tahro nulan nian təməte?\bd* Nian u itəm təməte naoa lan, kapman rəha Rom təmən məmə netəmim okotəkəike motəfak kəm etəm-iasol rəha kapman tahmen əm məmə in uhgɨn rəhalat. Məto netəm rəha niməfak kotəmə etəmim kitiəh əm in ilɨs agɨn, etəmim u in Iesu Kristo. In əm un, in Iərəmərə. Tol nəhlan, kapman rəha Rom tɨnatol nəratən kəm iəfak mɨn. Kəmotahl-ipən Jon tuwɨn isəu e nəptən kit u, katən məmə Patmos məmə otətatɨg in pɨsɨn əm. Uhgɨn tos-ipən napɨlaiirən wɨr agɨn kit kəm Jon məmə otəplan Iesu Kristo əpəh e nego e neai. Kən in məplan mɨn natɨmnat itəm otəpanuwa, tahmen əm məmə inu: nolən itəm Uhgɨn otol win e nəluagɨnən itəm netəmim ne Setan okotol ilat min, ne nolən rəha Uhgɨn o nakilən netəmim e namnun nian. \ip \bd ?Təməte naoa u o naka?\bd* In təməte naoa u məmə otol əp məmə Iesu Kristo in Iərəmərə, kənu məgətun rəhan nəsanənən. Kən in tolkeike məmə otən kəm iəfak mɨn məmə okotətul əskasɨk okəmə nian iəkɨs mɨn okotuwa, kənu ilat okəsotəfakən kəm etəm-iasol rəha Rom məmə in Uhgɨn. Otəsuwəhən, kənu Setan tol nəratən kəm iəfak mɨn, məto ilat okotəkəike motətul əskasɨk, kən in tolkeike məmə otɨləs-ipər nətəlɨgən rəha iəfak mɨn ne netəmim u ilat koatatɨg e nian iəkɨs mɨn nian u roiu. Nian Iesu Kristo otɨtəlɨg-pa mɨn, kən in otɨləs-ipər ilat. \c 1 \s1 Nətuounən nəghatən \m \v 1 Naoa u, in tatəghat-in natɨmnat mɨn itəm Iesu Kristo təmol əp.\f + \fr 1:1 \ft “Təmol əp,” nɨpətɨn u, məmə tatəgətun nat kit itəm aupən, nɨpətɨn tatəhluaig. E Bislama, katən məmə, “rivilem.”\f* Natɨmnat mɨn u, Uhgɨn təmos-ipən kəm Iesu, məmə in otəgətun kəm rəhan iolwək mɨn natɨmnat itəm otəsuwəhən təike muwa. Kristo təmahl-ipən rəhan kit nagelo tuwa, kən məgətun natɨmnat mɨn u kəm rəhan iolwək, Jon. \v 2 Jon təmətul-arəp o natɨmnat rafin itəm in təməplan, kən məte rəkɨs ilat e naoa u. Natɨmnat mɨn un itəm in təməplan, in nəghatən rəha Uhgɨn ne nən-iarəpən rəha Iesu Kristo. \v 3 Etəm un itəm tətafin-iarəp nəghatən mɨn u, itəm Uhgɨn təmos-ipa, in otatɨg e nəwɨrən pahrien. Kən netəm mɨn un itəm koatəto kən moatos e nɨkilat kən moatol, okotatɨg mɨn e nəwɨrən pahrien, məto-inu nian rəha natɨmnat mɨn u, naoa u tatəghat-in, tɨnəkuəkɨr agɨn. \s1 Jon təməte naoa kəm niməfak mɨn ilat sepɨn \p \v 4 Io Jon, etahl-ipən naoa u tatuwɨn kəm niməfak mɨn ilat sepɨn əpəh e nɨtən Esia. \p Pəs Uhgɨn u itəm tətatɨg roiu, təmətatɨg lilɨn, kən otəpanatɨg lilɨn mɨn, in otawte-in rəhan nəwɨrən ne nəməlinuən kəm itəmat. Kən pəs narmɨn ilat sepɨn\f + \fr 1:4 \ft Narmɨn ilat sepɨn itəm koatatɨg aupən e rəhan tɨron, (Nol Əpən 3:1; 4:4; 5:6), okəm-naka in suatɨp rəha nənən Narmɨn Rəha Uhgɨn; məto okəm-naka ilat nagelo sepɨn u kotəsanən (Nol Əpən 1:20; 8:2) itəm koatatɨg aupən e tɨron. Nampa sepɨn u, kəmehm mau fifti-foa e Nol Əpən. E Naoa Rəha Uhgɨn, nian neen tatən “ilat sepɨn” məto nɨpətɨn məmə ilat rafin agɨn.\f* itəm koatatɨg aupən e jea rəha kig, ilat mɨn okotol nulan etəmat. \v 5 Kən Iesu Kristo mɨn, in otawte-in mɨn nulan kəm itəmat. Kristo un təmətul-arəp əskasɨk o nɨpahrienən, kənu inəh, in etəmim itəm in təmaupən məmegəh lilɨn e nɨmɨsən,\f + \fr 1:5 \ft Kol 1:18; Sam 89:27\f* kən in tərəmərə e kig mɨn rəha nətueintən.\f + \fr 1:5 \ft Sam 89:27; Nol Əpən 17:14; 19:16\f* \p Pəs nənwiwiən tuwɨn o Iesu Kristo u, in təmolkeike itat, kən nɨtan təmaiəh məmə otɨkɨs itat e nolən rəha təfagə rat. \v 6 In Kig rəhatat, kən təmol kitat kotatɨg ahgin rəhan nərəmərəən, kən mol kitat kotuwa pris mɨn rəha Uhgɨn rəhan, koatol wək rəha Tata rəhan. !Pəs nənwiwiən o rəhan nepətən ne nəsanənən tuwɨn o Iesu Kristo, namnun tɨkə! !Pəs in otərəmərə lilɨn! Pəs otol nəhlan. Əwəh. \p \v 7 !Otəplan-tu! In tatuwa e mal napuə,\f + \fr 1:7 \ft Dan 7:13\f* kən netəmim rafin okotətag-pən motəplan e nɨganəmtɨlat ətuatɨp, kən netəm mɨn u kəmotaru in aupən, okotəplan mɨn, kən netemim e noanol mɨn rafin e nətueintən, nɨkilat otahmə, motasək əfəməh məto-inu kəmotəplan.\f + \fr 1:7 \ft Sek 12:10\f* \p In otəkəike mol nəhlan. !Əwəh! \p \v 8 Iərəmərə Uhgɨn tatən məmə, “Io Nəukətɨn ne Namnun.\f + \fr 1:8 \ft Nəghatən ətuatɨp u rəha Iesu, “Io un, Alfa ne Omeka.” Alfa un, in leta tatətul aupən e alfabet rəha nəghatən Kris, kən Omeka un, in leta itəm tatol namnun lan, tahmen e A ne Z e Inglis.\f* Io u etatɨg roiu, kən emətatɨg lilɨn, kən epanətatɨg lilɨn mɨn, kən io un, Nahgik Tepət Pɨk Agɨn.” \s1 Jon təməplan Nətɨ Etəmim \p \v 9 Io Jon, piatəmat u, itəm kitat koatos kələh nelmɨtat mɨn kitiəh e Iesu o nahməən, ne natɨgən e nərəmərəən rəhan, ne nətul əskasɨkən e nian rəha nahməən. Kəmərakin-pən io e nəptən u Patmos,\f + \fr 1:9 \ft Nəptən u Patmos, in aelan kit.\f* məto-inun iatən-iarəp nəghatən mɨn un itəm Uhgɨn tatos-ipa, kən matətul-arəp o Iesu.\fig |alt="map of seven churches" src="TNN SevenChurches.ai" size="col" loc="Rev 1:20" ref="Nol Əpən 1:9" \fig* \v 10 In Nian rəha Iərəmərə rəhatat,\f + \fr 1:10 \ft Nian rəha Iərəmərə u, in Santei.\f* kən emərioah e Narmɨn Rəha Uhgɨn, kən rəhan nəsanənən təmol kəm io, kən ekəto nəwian asol kit e məntaak, tahmen əm e təwi, \v 11 kən nəwian u tatən məmə, “Əte rəkɨs e naoa natɨmnat mɨn rafin itəm natəplan kən mahl-ipən kəm niməfak sepɨn. Ilat koatuwɨn kəm Efesas, kən Sɨmana, kən Pekamam, kən Tuatira, ne Satis, ne Filatelfia, ne Laotisia.” \p \v 12 Kən əmun, ekeirair məmə ekəplan-tu, məmə pah tatəghat kəm io. Kən nian emeirair, məplan nat katəhtu-pər lait lan, ilat sepɨn, kəmol e iaen u kol tatɨpɨt-ɨpɨt, \v 13 kən ilugɨn e nat katəhtu-pər lait mɨn u lan, eməplan suah kit tahmen e Nətɨ Etəmim,\f + \fr 1:13 \ft Dan 7:13\f* rəhan napən kaifəməh u kaifəməh. Kən kəməlis manɨkɨləhan e kətəut, kəmol e iaen u kol tatɨpɨt-ɨpɨt.\f + \fr 1:13 \ft Napən əh katən, in napən rəha pris asol agɨn. Iesu in rəhatat pris asol agɨn.\f* \v 14 Rəhn-kapə ne noanun təruən təruən mə nahwi noan nɨtəhəi,\f + \fr 1:14 \ft Nəghatən Kris ətuatɨp tatən məmə, “in təruən təruən mə sno.”\f* \f + \fr 1:14 \ft Dan 7:9\f* kən nɨganəmtɨn tətasiə tahmen e nəmnamɨn nɨgəm.\f + \fr 1:14 \ft Esik 1:28\f* \v 15 Nelkɨn tahmen e pɨrons,\f + \fr 1:15 \ft Pɨrons, in iaen kit, kala rəhan tahmen e kol.\f* itəm kəmaan e nɨgəm məmə otaiəh rəkɨs-in namtəən, mafəl itəm təwɨr, kən uarisɨg un, kərəpe məmə in otəwɨr matɨpɨt-ɨpɨt. Kən nəwian iahgin iahgin tahmen e nɨtəhəi asol kit tatem noanahluəluə; \v 16 In tatos məhau ilat sepɨn e nelmɨn matɨp, kənu naip kit rəha nəluagɨnən in tasɨlə e nɨkalɨn kərən mil,\f + \fr 1:16 \ft Hip 4:12; Jon 12:48\f* tatɨsɨ-pən e nɨpəgnoan, kən suah un təhag-əhag mɨtasiə, tahmen e mɨtgar əpə e nərauiəgən. \p \v 17 Nian eməplan suah əh, emeiuaiu morin io əh nelkɨn ikɨn, tahmen əm məmə emɨmɨs.\f + \fr 1:17 \ft Dan 8:17; 10:15; Mat 17:6\f* Məto in təmea-pa mek io e rəhn matɨp kən məmə, “Əsəgɨnən. Io u, io emaupən matɨg, kən io iatol namnun agɨn. \v 18 Io u, Etəm Tatəmegəh.\f + \fr 1:18 \ft Sam 42:2\f* !Emɨmɨs aupən, kən məto əplan-tu, iatəmegəh lilɨn! Kən io iatos ki rəha Nɨmɨsən ne ki rəha Noanpən.\f + \fr 1:18 \ft “Io iatos ki rəha Nɨmɨsən ne ki rəha Noanpən,” nɨpətɨn u məmə iatos nepətən o nahtosɨgən ne nerəhən e ket rəha Imə Netəm Kəmotɨmɨs Ikɨn, kən mol netəmim kəmotɨmɨs ilat kotəmegəh mɨn.\f* \p \v 19 “Tol nəhlan, əte rəkɨs nat naka itəm nəməplan, kən neen natəplan u-roiu, ne natɨmnat neen mɨn itəm tatuwa. \v 20 Məto ekuhapɨk e nɨpətɨ məhau mɨn ilat sepɨn itəm nəməplan iatos e nelmək matɨp, ne nat katəhtu-pər lait lan, ilat sepɨn, kəmol e iaen u kol tatɨpɨt-ɨpɨt. Məhau mɨn u ilat sepɨn, nɨpətɨn u nagelo mɨn rəha niməfak sepɨn. Kənu nat katəhtu-pər lait lan, ilat sepɨn, kəmol e kol, nɨpətɨn un, niməfak mɨn un ilat sepɨn. \c 2 \s1 Nəghatən təmuwɨn kəm iəfak mɨn ikɨn Efesas \m \v 1 “Əte naoa kit tuwɨn o nagelo\f + \fr 2:1 \ft Nian suah u tatən “nagelo,” okəm-naka tatəghat-in pasta rəha niməfak.\f* rəha niməfak e taon Efesas, mən-ipən məmə, \pi1 Nəghatən u rəhan, etəm tatos məhau sepɨn e nelmɨn matɨp\f + \fr 2:1 \ft Nol Əpən 1:16\f* kən mətaliwək ilugɨn e nat katəhtu-pər lait mɨn lan,\f + \fr 2:1 \ft Nol Əpən 1:12-13\f* u itəm kəmol e iaen u kol tatɨpɨt-ɨpɨt, kən ilat sepɨn. \pi1 \v 2 Io ekɨtun rəhatəmat nolən mɨn. Ekɨtun wək pɨk mɨn rəhatəmat, kən mɨtun mɨn məmə nəkotətul-iəkɨs. Ekɨtun məmə itəmat nakotahtosɨg-in netəm rat. Nəmotakil netəm mɨn un itəm ilat kotəmə ilat aposol mɨn, məto sənəmə ilat pahrien. Kən itəmat nəmotəplan rəkɨs məmə ilat ieiuə mɨn. \v 3 Ekɨtun mɨn məmə itəmat nakotos nətəlɨgən əfəməh. Nəratən təmɨləs pap itəmat, məto noatətul-iəkɨs o nərgək, məsotəpou-inən. \pi1 \v 4 Məto iatehm nɨpəgnəmtɨn kit əh-ikɨn nəmotol, təsahmenən e nɨganəmtək. Nəmotapəs nolkeikeən\f + \fr 2:4 \ft Jon 13:35; Jer 2:2-5\f* aupən rəhatəmat. \v 5 Nɨkitəmat tuəh-tu nolkeikeən itəm nəmoatatɨg lan aupən. Otəuhlin itəmat, kən motol natɨmnat mɨn u nəmoatol aupən. Okəmə nəsotolən, kən ekuwa, mɨləs-irəkɨs rəhatəmat nat katəhtu-pər lait lan e nəmeen. \v 6 Məto nat kitiəh əm əh-ikɨn, noatol in təwɨr. Itəmat nakotetəhau nolən rat mɨn rəha netəmim rəha Nikolas,\f + \fr 2:6 \ft Netəm rəha Nikolas mɨn un, kitat kəsotɨtun wɨrən natɨmnat tepət elat o rəhalat etəm-iasol. Ilat netəmim neen rəha niməfak, məto ilat koatən məmə kɨtun nəfakən kəm narmɨ nat mɨn, kənu kɨtun nit əpnapɨnən itəm. Ilat koatən məmə nolən mɨn əh, təsərəkɨnən narmɨtəm.\f* tahmen əm lak, iatol mihin. \pi1 \v 7 Etəm matəlgɨn tatɨg, in otəkəike mətəlɨg-in wɨr nəghatən mɨn itəm Narmɨn Rəha Uhgɨn tatən-ipən kəm niməfak mɨn. Etəm otol win e nəluagɨnən u, io iategəhan-in məmə in otun noa nɨg rəha nəmegəhən itəm tatəwiə e nasumən rəha Uhgɨn.”\f + \fr 2:7 \ft Jen 2:9; 3:22-24; Rom 5:12,18; 6:23; Nol Əpən 22:2\f* \s1 Nəghatən təmuwɨn kəm iəfak mɨn ikɨn Sɨmana \p \v 8 Kən in tatəghat əh matən-ipa kəm io məmə, “Əte naoa kit tuwɨn o nagelo rəha niməfak e taon Sɨmana, mən-ipən məmə, \pi1 Nəghatən u rəhan, etəm təmaupən matɨg, kən in otol namnun agɨn.\f + \fr 2:8 \ft Nəghatən Kris ətuatɨp tatən məmə, “tol namnun agɨn,” nɨpətɨn u, tətatɨg nian rafin.\f* In təmɨmɨs kən məmegəh mɨn,\f + \fr 2:8 \ft Nol Əpən 1:17-18\f* kən in tatən məmə, \pi1 \v 9 Netəm Sɨmana, ekɨtun rəhatəmat nahməən. Ekɨtun məmə itəmat ian-rat mɨn, məto sənəmə itəmat ian-rat mɨn pahrien. !Itəmat, rəhatəmat nautə tepət agɨn! Ekɨtun mə ieiuə mɨn neen itəm koatən nəghatən moatalɨk itəmat lan, moatən mə ilat netəm Isrel, məto kəp.\f + \fr 2:9 \ft ?Nəghatən u, “moatən mə ilat netəm Isrel, məto kəp,” nɨpətɨn naka? In tatəghat-in ətuatɨp netəm mɨn u noanol rəha Isrel. Məto nian Iesu tatən məmə ilat sənəmə netəm Isrel pahrien, nɨpətɨn un məmə netəmim pahrien rəha Uhgɨn, inun, itəm koatəfak kəm in, məto sənəmə netəm Isrel u ilat netəmim mɨn ətuatɨp rəha Uhgɨn. (Kal 6:15-16).\f* Rəhalat nimə rəha nuəfɨmɨnən in nuəfɨmɨnən rəha Setan əm.\f + \fr 2:9 \ft Jon 8:33-47\f* \v 10 Sotəginən nahməən mɨn itəm otəsuwəhən koatuwa etəmat. Iatən-ipɨnə kəm itəmat, məmə Setan otəpanəmki-pən itəmat neen e kalapus məmə Uhgɨn otekasgəwɨn nahatətəən rəhatəmat, kən itəmat onəkotatɨg e nahməən o nian ilat ten.\f + \fr 2:10 \ft Nian ten nɨpətɨn un, məmə nian rəha nahməən otəkəike mol namnun.\f* Otətul əskasɨk, nat əpnapɨn okəmə itəmat neen okotɨmɨs, kən io oekos-ipɨnə rəham nətouən, tahmen-pən əm məmə katəfauin-pən nat kit e rəhn-kapə etəm təmol win e naiuən, kən rəham nətouən in nəmegəhən lilɨn. \pi1 \v 11 Etəm matəlgɨn tatɨg, in otəkəike mətəlɨg-in wɨr nəghatən mɨn itəm Narmɨn Rəha Uhgɨn tatən-ipən kəm niməfak mɨn. Etəm otol win e nəluagɨnən u, nɨmɨsən otəsuwɨnən e noanəmnamɨn nɨgəm asol.”\f + \fr 2:11 \ft Nol Əpən 20:11-15; 21:8\f* \s1 Nəghatən təmuwɨn kəm iəfak mɨn ikɨn Pekamam \p \v 12 Kən in tatəghat əh matən-ipa kəm io məmə, “Əte naoa kit tuwɨn o nagelo rəha niməfak e taon Pekamam, mən-ipən məmə, \pi1 Nəghatən u rəhan, etəm tatos naip rəha nəluagɨnən kit itəm tasɨlə e nəwtain kərən mil.\f + \fr 2:12 \ft Nol Əpən 1:16\f* \pi1 \v 13 Ekɨtun ikɨn nəkotatɨg ikɨn. Ikɨn əh, Setan tatəpələh, matərəmərə ikɨn. Məto itəmat noatətul-iəkɨs ron io. Nəməsotəuhlinən rəhatəmat nahatətəən lak. Imatəmat, Setan tətatɨg ikɨn, kən kəmohamnu rəhak etəmim Antipas, itəm təmətul əskasɨk o nən-iarəpən io. Nat əpnapɨn məmə nian əh təmiəkɨs pap otəmat, məto itəmat nəmotahatətə əskasɨk lak. \pi1 \v 14 Məto in əm un, iatehm nɨpəgnəmtɨn mɨn neen itəm itəmat noatol itəm təsətuatɨpən e nɨganəmtək. Itəmat neen u ikɨn-un, noatəgətun netəmim u ikɨn-un məmə okotos nəgətunən rəha Palam. Palam u, in təmol suatɨp kəm Kig Palak məmə in otos-ipən-os-ipən kəm netəm Isrel, kən pəs ilat kotol nolən rat, moatun nagwənən itəm kəmol sakrifais lan tatuwɨn kəm narmɨ nat itəm kəmasgəwɨn e nɨg, kən moatit əpnapɨn ilat mɨn.\f + \fr 2:14 \ft Nam 22-24; 25:1-2; 31:16\f* \v 15 Kən e nolən kitiəh əm ilat netəm Isrel mɨn əh, itəmat neen u ikɨn nəkoatətəu-pən nəghatən rəha netəmim rəha Nikolas.\f + \fr 2:15 \ft Əplan-tu futnot e Nol Əpən 2:6.\f* \v 16 !Tol nəhlan, onəkotəkəike motəuhlin wəhai əm nətəlɨgən rəhatəmat o nolən rat mɨn rəhatəmat! Okəmə nəsotolən, otəsuwəhən oekɨmnə otəmat, kən iakoh netəm mɨn un, kən məte ilat e naip rəha nəluagɨnən itəm tatɨsɨ-pən e nɨpəgnoak. \pi1 \v 17 Etəm matəlgɨn tatɨg, in otəkəike mətəlɨg-in wɨr nəghatən mɨn itəm Narmɨn Rəha Uhgɨn tatən-ipən kəm niməfak mɨn. Etəmim itəm tatol win e nəluagɨnən, io oekos-ipən nagwənən anion u mana\f + \fr 2:17 \ft Jon 6:31-33,35,48,51\f* kəm in. Oekos-ipən mɨn kəpiel ruən kit kəm in, itəm kəməte-pən nərgɨn wi lan, kən in pɨsɨn əm un, itəm otos, tɨtun nərgɨn.” \s1 Nəghatən təmuwɨn kəm iəfak mɨn ikɨn Tuatira \p \v 18 Kən in tatəghat əh matən-ipa kəm io məmə, “Əte naoa kit tuwɨn o nagelo rəha niməfak e taon Tuatira, mən-ipən məmə, \pi1 Nəghatən u, in nəghatən rəha Nətɨ Uhgɨn. Nɨganəmtɨn tətasiə tahmen e nəmnamɨn nɨgəm, ne nelkɨn tahmen e pɨrons\f + \fr 2:18 \ft Pɨrons, in iaen kit, məto rəhan kala tahmen e kol.\f* itəm kəmərəpe məmə in otəwɨr matɨpɨt-ɨpɨt.\f + \fr 2:18 \ft Dan 10:6; Nol Əpən 1:14-15\f* Tatən məmə, \pi1 \v 19 Enɨtun rəkɨs nolən mɨn rəhatəmat, netəm Tuatira. Ekɨtun rəhatəmat nolkeikeən ne nahatətəən, ne nasituən e netəmim, kən ekɨtun mɨn məmə nətəlɨgən rəhatəmat təfəməh o nətul əskasɨkən. Ekɨtun məmə nolən mɨn rəhatəmat noatol roiu, təwɨr maprəkɨs-in nolən mɨn rəhatəmat aupən. \pi1 \v 20 Məto iatehm nɨpəgnəmtɨn kit əh-ikɨn noatol itəm təsətuatɨpən e nɨganəmtək. Itəmat noategəhan-in nolən rəha pətan əh itəm tahmen e pətan aupən u, Jesepel.\f + \fr 2:20 \ft Pətan u, in pətan kit əh Tuatira. Okəmə naka nərgɨn pahrien u Jesepel, o okəm-naka, kəmən əm mə Jesepel məto-inu in tahmen e Jesepel u aupən, pətan rəha Kig Ehap // (1 King 21:25-26). In təmit netəmim e suatɨp kit məmə okotol sakrifais kəm narmɨn nat mɨn, kən motətəu-pən nolən rəha nit əpnapɨnən iərman ne pətan. Okəmə naka in tahmen e Nikolas itəm kəmən e 2:6,15.\f* In tatən məmə in ien kit, məto nəgətunən rəhan tatit rat rəhak mɨn iolwək, matol məmə ilat koatit əpnapɨn ilat mɨn, kən moatun nagwənən u itəm katol sakrifais lan kəm narmɨ nat itəm kəmasgəwɨn e nɨg. \v 21 Ematəsahgin pətan əh məmə in otəuhlin rəhan nolən rəha nətou-pən əpnapɨnən iərman, məto in tapəs. \v 22 Tol nəhlan, roiu əh, oekol in tatɨmɨs pɨk e rəhan pet. Kən netəm mɨn u itəm kəmotit əpnapɨn ilat mɨn, ilat Jesepel u, okəmə ilat kəsotəuhlinən ilat e nosən nolən rəha pətan əh, oekol ilat mɨn koatəto tərat pɨk, kən məsou-in ilat e pet u rəha nahməən. \v 23 Kən ekau kitiəh əm e nenətɨn mɨn, moh ilat kotɨmɨs. Tol nəhlan, kən niməfak mɨn rafin okotɨtun məmə io əm un, ekɨtun nətəlɨgən mɨn rəha netəmim, ne nɨkilat. Kən io ekos-ipən nətouən rəhatəmat tətəu-pən əm rəhatəmat nolən mɨn itəm nəmoatol.\f + \fr 2:23 \ft Jer 17:10\f* \pi1 \v 24 Məto itəmat u, netəm Tuatira itəm nəməsotosən o nəgətunən rəha Jesepel əh, iatəghat kəm itəmat roiu. Ekɨtun məmə itəmat nəməsotosən natɨmnat itəm katən məmə nat agɨn mɨn rəha Setan itəm tatəhluaig-in məntaan. Esələhəu-pənən nat fɨgəm kit mɨn kəm itəmat, məto iakolkeike məmə nəkotol nat kitiəh əm, inun, \v 25 otaskəlɨm tiəkɨs əm e nat itəm nɨnotos rəkɨs, mətoarus io ekɨtəlɨg-pa. \pi1 \v 26-27 Etəm otol win e nəluagɨnən u, kən tatətul əskasɨk o nolən nəwiak, matuwɨn, matuwɨn mətoarus namnun, kən io ekos-ipən nepətən u kəm in, itəm rəhak tata təmos-ipa kəm io, məmə in otərəmərə e kantri pɨsɨn pɨsɨn mɨn. Kən in otos rəhan nəlnal itəm in nəmtətin rəha nərɨg asol rəhan, kəmol e iaen, kən in otatgəhl-atgəhl netəm e nətueintən, tahmen-pən əm məmə iaen itəm təmohapɨləs-ohapɨləs sospən kəmol e noanɨsɨp. \v 28 Kən io ekos-ipən mɨn məhau u, fetukai kəm in.\f + \fr 2:28 \ft Nol Əpən 22:16\f* \pi1 \v 29 Etəm matəlgɨn tatɨg, in otəkəike mətəlɨg-in wɨr nəghatən mɨn itəm Narmɨn Rəha Uhgɨn tatən-ipən kəm niməfak mɨn.” \c 3 \s1 Nəghatən təmuwɨn kəm iəfak mɨn ikɨn Satis \m \v 1 “Əte naoa kit tuwɨn o nagelo rəha niməfak e taon u Satis, mən-ipən məmə, \pi1 Nəghatən u rəhan, etəm tatos narmɨn rəha Uhgɨn ilat sepɨn,\f + \fr 3:1 \ft Əplan-tu futnot e Nol Əpən 1:4\f* kən matos mɨn məhau sepɨn.\f + \fr 3:1 \ft Nol Əpən 1:16\f* Nəghatən u rəhan itəm tatən-ipɨnə kəm itəmat məmə, \pi1 Ekɨtun rəhatəmat nolən mɨn. Ekɨtun məmə katən məmə itəmat noatəmegəh, məto kəpə, itəmat nɨnotɨmɨs rəkɨs. \v 2 !Otaiir-ta! Nolən wɨr mɨn rəhatəmat nəmoatol aupən, otəsuwəhən tɨkə agɨn. Məto itəmat nəkotəkəike motalkut məmə onəkotos-ipər mɨn nolən rəhatəmat, motol tuwa məskasɨk, məto-inu esəplanən əh nolən wɨr kit itəm nəmotol motuwɨn motol namnun lan, kən tətuatɨp e nɨganəmtɨ Uhgɨn rəhak. \v 3 Tol nəhlan, nɨkitəmat tuəh nəghatən itəm nəmotos, kən moatəto aupən. Otol, kən motəuhlin itəmat. Məto okəmə nakotapɨl əlu-alu, oekiet-arəp otəmat tahmen e iakləh, kən itəmat okol nəsotɨtunən məmə nian naka oekɨmnə otəmat. \pi1 \v 4 Məto itəmat noan məsɨn əm un ikɨn Satis, itəm kəməsotolən napən rəhalat tamkɨmɨk. Ilat kotətuatɨp, motahmen o naliwəkən itɨmat min io e napən ruən. \v 5 Etəm in otol win e nəluagɨnən, in otuwɨn nulan e napən ruən. Kən okol esafəl rəkɨsən nərgɨn e naoa rəha nəmegəhən, kən io ekən-iarəp nərgɨn e nɨganəmtɨ rəhak Tata ne rəhan nagelo mɨn, məmə in rəhak ətuatɨp etəmim.\f + \fr 3:5 \ft Mat 10:32; Luk 12:8; Mak 8:38; Luk 9:26; 1 Jon 2:23\f* \pi1 \v 6 Etəm matəlgɨn tatɨg, in otəkəike mətəlɨg-in wɨr nəghatən mɨn itəm Narmɨn Rəha Uhgɨn tatən-ipən kəm niməfak mɨn.” \s1 Nəghatən təmuwɨn kəm iəfak mɨn ikɨn Filatelfia \p \v 7 “Əte naoa kit tuwɨn o nagelo rəha niməfak e taon Filatelfia, mən-ipən məmə, \pi1 Nəghatən u rəhan, Etəm Tasim, kən in Nɨpahrienən. Kən in tatos ki rəha Tefɨt u aupən.\f + \fr 3:7 \ft “Ki rəha Tefɨt” u, tatəpsen-pən nepətən itəm otos e Jerusalem wi. In un, in tatos nepətən məmə oterəh kən mahtosɨg-in suah kit itəm tatuwɨn imə; Nol Əpən 1:18.\f* Okəmə in terəh e toa kit, kən okol suah kit təsahtosɨg-inən. Kən okəmə in tahtosɨg e toa kit, kən okol suah kit təserəhən lan.\f + \fr 3:7 \ft Aes 22:22\f* Nəghatən u rəhan itəm in tatən-ipɨnə kəm itəmat məmə, \pi1 \v 8 Ekɨtun rəhatəmat nolən mɨn, netəm Filatelfia. Ekɨtun məmə rəhatəmat nəsanənən in noan məsɨn əm, məto itəmat nəmoatol nəwiak məsotapəsən, kən məsotəhluaig-inən məmə rəhak u itəmat. Otəplan-tu. Emerəh e toa otəmat. Okol suah kit təsahtosɨg-inən. \v 9 Otəplan-tu. Netəm mɨn un e Nuəfɨmɨnən rəha Setan, ilat koatən məmə ilat netəm Isrel, məto kəpə. Ilat ieiuə mɨn.\f + \fr 3:9 \ft Nəghatən u “koatən məmə ilat netəm Isrel, məto kəpə,” in tatəghat-in ətuatɨp netəm mɨn u noanol rəha Isrel mɨn. Məto nian Iesu tatən məmə ilat sənəmə netəm Isrel pahrien, nɨpətɨn un məmə netəmim pahrienən rəha Uhgɨn, inun, itəm koatəfak kəm in, məto sənəmə netəm Isrel u ilat netəmim mɨn ətuatɨp rəha Uhgɨn (Kal 6:15-16).\f* Otəplan-tu. Oekol ilat kotuwa motɨsin nulɨlat e nelkɨtəmat o nɨsiaiiən, kən okotən məmə nɨpahrienən io ekolkeike itəmat.\f + \fr 3:9 \ft Jon 8:44; Nol Əpən 2:9\f* \v 10 Emən-ipɨnə kəm itəmat məmə itəmat onəkotos nətəlɨgən əfəməh o nətul əskasɨkən, tahmen əm lak, kən itəmat nəmoatol rəhak nəghatən.\f + \fr 3:10 \ft Hip 12:1-3\f* O nat u, io oekatɨpal wɨr\f + \fr 3:10 \ft “Oekatɨpal,” nɨpətɨn u, məmə, “Oekehm wɨr etəmat,” inu “protektem yufala,” e Bislama.\f* otəmat e nian itəm nəratən otəsuwəhən tuwa e nətueintən mɨn rafin,\f + \fr 3:10 \ft Jon 17:15\f* məmə otekasgəwɨn-tu nahatətəən rəha netəm rəha nətueintən. \pi1 \v 11 Otəsuwəhən ekuwa. Otaskəlɨm-iəkɨs natɨmnat mɨn itəm itəmat nɨnotos rəkɨs, məmə suah kit otəsosən rəham nətouən\f + \fr 3:11 \ft “Nətouən” əh, tatəghat-in, in hat kit kəmol e nɨmalɨ nɨg, o narmɨ nɨmalɨ nɨg kəmol e kol, kən katəfauin-pən e rəhn-kapə etəm təmol win e naiuən. Kən hat itəm Kristo otəfauin-pən e rəhn-kapə etəmim o rəhan nətul-iəkɨsən, in otəkəike matehm wɨr o netəm mɨn un itəm kotolkeike məmə okotos-irəkɨs olat. Inu, in nuwəhən nimaa nəghatən məmə ilat okəsotapəsən nətul əskasɨkən məmə ilat okəsotəmɨk-arəpən-inən nətouən rəhalat, inun, nəmegəhən lilɨn ilat Kristo.\f* itəm nɨnol win rəkɨs lan. \v 12 Etəm otol win e nəluagɨnən, kən io oekol in tahmen e nɨg asol kit itəm tətaruəsan Nimə Rəha Uhgɨn rəhak. Kən in okol təsietən e Nimə əh nian kit. Kən io, oekəte-pən nərgɨ Uhgɨn rəhak lan, ne nərgɨ taon rəha Uhgɨn rəhak lan. Taon u, in Jerusalem wi, itəm Uhgɨn rəhak otahl-ipa, otɨsɨ-pər e nego e neai, meiuaiu-pa. Kən io oekəte-pən mɨn nərgək wi e suah u. \pi1 \v 13 Etəm matəlgɨn tatɨg, in otəkəike mətəlɨg-in wɨr nəghatən mɨn itəm Narmɨn Rəha Uhgɨn tatən-ipən kəm niməfak mɨn.” \s1 Nəghatən təmuwɨn kəm iəfak mɨn ikɨn Laotisia \p \v 14 “Əte naoa kit tuwɨn o nagelo rəha niməfak e taon Laotisia, mən-ipən məmə, \pi1 !Nəghatən u rəhan, etəm katən məmə in Nɨpahrienən! In un, in etəm kɨtun nagɨleən lan məmə tatətul-arəp o nən-iarəpən nɨpahrienən əm, kən in nəukətɨn\f + \fr 3:14 \ft “Nəukətɨ natɨmnat rafin itəm Uhgɨn təmol,” nɨpətɨn kəiu e nəghatən Kris. Iesu in Nəukətɨn, nɨpətɨn un, in təmol natɨmnat rafin; kən in mɨn in Iərəmərə e natɨmnat rafin.\f* natɨmnat rafin itəm Uhgɨn təmol.\f + \fr 3:14 \ft Jon 1:1-3; Kol 1:16; Nol Əpən 1:17\f* Nəghatən u rəhan, itəm in tatən-ipɨnə kəm itəmat məmə, \pi1 \v 15 Ekɨtun rəhatəmat nolən mɨn, netəm Laotisia. Ekɨtun məmə nəmegəhən rəhatəmat tahmen e nəhau itəm tarion əm. Təwɨr məmə onəkotətul əm e kitiəh, onəkotətəp o onəkotəgəpan. \v 16 Itəmat nəkoatətul əm ilugɨn, nakotarion əm—nəsotəgəpanən məsotətəpən—tol nəhlan, oiakagəh rəkɨs-in itəmat roiu, \v 17 məto-inun itəmat nakotən məmə, ‘Rəhatɨmat nautə tepət, ioatos məni asol, rəhatɨmat nəmegəhən təwɨr, natɨmnat rafin tatɨg, kən nat kit təsɨkəən otɨmat.’ Məto itəmat nəkotəruru məmə itəmat nɨnotatɨg rəkɨs e nəratən, itəmat nəkotol nasəkitunən, rəhatəmat nautə tɨkə agɨn, nɨganəmtɨtəmat təpɨs, kən nakotaiu piəpiə əm. \v 18 O nat u, iatən-ipɨnə ətuatɨp kəm itəmat, təwɨr məmə onəkotos-nəmtɨn iaen u kol tatɨpɨt-ɨpɨt ron io, itəm kəmuwaan e nɨgəm tus rəkɨs namtəən lan,\f + \fr 3:18 \ft Job 23:10; Mal:3:2-3; 1 Pita 1:6-9\f* kən pəs itəmat, rəhatəmat nautə otepət. Kən onəkotos-nəmtɨn mɨn napən ruən o nuwɨnən lan, məmə onəkotalpin nɨpətɨtəmat un, itəm tol naulɨsən. Kən moatos-nəmtɨn mɨn mərɨsɨn ron io, motol-pən e nɨganəmtɨtəmat, məmə nɨganəmtɨtəmat otalien, nəkotəplan wɨr nat. \pi1 \v 19 Netəm mɨn un rafin itəm iakolkeike pɨk ilat, io iatəghat əskasɨk kəm ilat matəg-ətuatɨp-in ilat. Tol nəhlan, təwɨr məmə nɨkitəmat otɨmɨs-pa lak, kən motəuhlin-pa e nolən rat mɨn rəhatəmat. \v 20 !Otətəlɨg-tu! Io iatətul e nafiluə, matətəht toa o nuwamən imə. Okəmə suah kit təto nəwiak kən terəh e toa, kən ekuwɨn imə kən magwən itɨmlau min. \pi1 \v 21 Io emol win e nəluagɨnən kən matəpələh-pər itɨmlau rəhak Tata e rəhan jea, matuərəmərə. Kən e nolən kitiəh əm, etəm otol win e nəluagɨnən, io ekegəhan-in məmə otəpələh itɨmlau min e rəhak jea, matərəmərə itɨmlau min io. \pi1 \v 22 Etəm matəlgɨn tatɨg, in otəkəike mətəlɨg-in wɨr nəghatən mɨn itəm Narmɨn Rəha Uhgɨn tatən-ipən kəm niməfak mɨn.” \c 4 \s1 Nəfakən e nego e neai \m \v 1 !Uarisɨg e natɨmnat mɨn u, emətag-pən əpəh, kən məplan toa kit təmerəh-pən əpəh e neai! Kən nəwian kitiəh əm itəm eməto aupən, inun itəm in iahgin iahgin tahmen əm e təwi, tɨnatəghat mɨn kəm io, kən tatən-ipa məmə, “Ər-tu muwa ikɨn-u, ekəgətun ik e natɨmnat mɨn un, itəm okəpanol.” \v 2 E nian kitiəh əm, nəsanənən rəha Narmɨn Rəha Uhgɨn təmol kəm io, kən ekasɨpən əpəh aupən-in io matəplan kig, tatəpələh-pər e rəhan jea, matərəmərə e nego e neai.\f + \fr 4:2 \ft Esik 1:26-28\f* \v 3 Kən etəm tatəpələh ikɨn əh, eməplan in təwɨr matəlɨp, matɨpɨt-ɨpɨt, tahmen e kəpiel wɨr kəiu nərgɨlau un tiaspa ne kanilian. Kən mɨrai-mɨrai kit təmuwɨn mɨtəlau e jea rəhan, kən mɨrai mɨrai əh tətasiə təhag-əhag tahmen e kəpiel wɨr kit u, emɨral.\f + \fr 4:3 \ft Tiaspa okəm-naka in kəpiel amiəmɨtə, kən kanilian okəm-naka in kəpiel asiə. Emɨral mɨn un, kəpiel amiəmɨtə mɨn. Kitat kotəruru ətuatɨp kala rəhalat itəm in tatən, məto nat naka itəm Jon təməplan, inun, kala wɨr mɨn, kotəwɨr, moatɨpɨt-ɨpɨt.\f* \v 4 Kən mɨtəlau-ɨtəlau e jea asol rəha kig əh, jea neen mɨn ilat tuente-fo, koatətul, kən netəm-iasol mɨn itəm kəmotəwiətən, ilat tuente-fo, koatəpələh-pər elat. Kəmotuwɨn e natɨmnat ruən, kən motəfauin hat mɨn rəha nɨsiaiiən, itəm kəmol e iaen u kol tatɨpɨt-ɨpɨt. \v 5 Kən ikɨn əh, jea rəha kig tətatɨg ikɨn, tatɨpɨt, kən kaluəluə tɨtatɨperəh matiet ikɨn. Aupən e jea rəha kig, noanɨsiə ilat sepɨn koatuəp. Inəh, narmɨn rəha Uhgɨn ilat sepɨn.\f + \fr 4:5 \ft Əplan-tu futnot e Nol Əpən 1:4.\f* \v 6 Kən ikɨn əh aupən e jea rəha kig, nat kit mɨn əh-ikɨn tahmen e nɨtəhəi, məto tahmen e kɨlas, itəm tatəlɨp, matɨpɨt-ɨpɨt. \p Ilugɨn ikɨn əh, kən tɨtəlau e jea rəha kig u, nat neen əh-ikɨn, ilat kuwɨt, itəm koatəmegəh, koatətul. Kən nɨganəmtɨlat tepət tepət, tatəper-ipən əpnapɨn əm e nərpɨlat ne məntaalat ne. \v 7 In aupən, tahmen e laion, kən nampa tu lan, tahmen e kau iəwiər, kən nampa tri lan, rəhn-kapə tahmen e etəmim, kən nampa fo lan, tahmen e malɨkɨm itəm tatiwɨg. \v 8 Nat mɨn əh itəm koatəmegəh, ilat kuwɨt, məto nɨməlməlɨlat ilat sikis, kən nɨganəmtɨlat tɨrəfin əpnapɨn əm ilat, muwɨn əpəh e nəwtain nɨməlməlɨlat ləhau ikɨn ne. Nian rafin ilat kotan napuən lapɨn ne lenian, məsotamegən, koatan məmə: \qc “!Iərəmərə Uhgɨn Nahgin Tepət Pɨk Agɨn \qc in tasim, tasim, tasim pɨk agɨn, \qc itəm in tətatɨg roiu, \qc təmətatɨg lilɨn, \qc otəpanətatɨg lilɨn!”\f + \fr 4:9 \ft Eks 3:14\f* \m \v 9 Kən nat mɨn əh itəm koatəmegəh, koatən nɨpahrienən e nepətən rəha Uhgɨn, kən moatos-ipən nɨsiaiiən kəm in, kən moatən tagkiu kəm kig itəm tatəpələh-pər e rəhan jea, matərəmərə, mətatɨg lilɨn, namnun tɨkə. \v 10 Kən nian nat mɨn əh itəm koatəmegəh koatol nəhlan, kən netəm-iasol itəm kəmotəwiətən, ilat tuente-fo, koteiuaiu moatɨsin nulɨlat kəm in, itəm tatəpələh-pər e rəhan jea, matərəmərə, kən moatəfak kəm in itəm tətatɨg lilɨn, namnun tɨkə. Ilat kotɨsin nulɨlat kəm in, kən nɨpɨnəgɨlat taru nɨsɨp, kən ilat koatəpeg rəkɨs rəhalat hat mɨn rəha nɨsiaiiən, kən moatəlɨn aupən-in rəhan jea, kən moatən məmə, \q1 \v 11 “Rəhatɨmat Iərəmərə Uhgɨn, \q1 Ik nakətuatɨp, mahmen agɨn məmə onakos nənwiwiən rafin, \q1 ne nɨsiaiiən rafin, \q1 ne nəsanənən rafin, \q1 məto-inun ik nəmol natɨmnat rafin. \q1 Ik nəmol ilat məto-inu ik nəmolkeike məmə ilat okotatɨg. \q1 Kən məto-inu ik nəmolkeike nəhlan, ilat kotatɨg əh.” \c 5 \s1 Nətɨ sipsip təmurapɨk naoa itəm kəmaiu-aiu \m \v 1 Kən əmun, eməplan kig tatəpələh-pər e rəhan jea, kən matos naoa kit e nelmɨn matɨp itəm kəmaiu-aiu, kən naoa un kəməte-pən nat e nɨkalɨn kərən mil, kən kəmaiu-aiu kuwaan ətain mau sepɨn məmə otaskəlɨm tiəkɨs.\fig |alt="Scroll with seven seals" src="seven_sealed_scroll-b&w.tif" size="col" loc="Rev 5:1-5" ref="Nol Əpən 5:1" \fig* \v 2 Kən eməplan nagelo əsanən kit tətagət əfəməh matən-iarəp məmə, “?Pah u in tahmen mətuatɨp məmə oteatɨp rəkɨs nat itəm kəmuwaan ətain e naoa u, kən murapɨk?” \v 3 Məto etəmim kit tɨkə ilɨs e nego e neai, o ləhau e nətueintən, o nɨki nɨməptən, kit okol təsətuatɨpən o nurapɨkən naoa u, mafin. \v 4 Kən emətasək mətasək, məto-inun kəsəplanən etəmim kit itəm tahmen mətuatɨp o nurapɨkən naoa u, mafin. \v 5 Kən etəm-iasol mɨn u kit itəm təməwiətən, tən-ipa kəm io məmə, “!Sasəkən! Mɨtag-pən-tu məplan, Laion rəha Noanol rəha Juta,\f + \fr 5:5 \ft Jen 49:9-10\f* in nəukətɨ Tefɨt,\f + \fr 5:5 \ft Aes 11:1\f* in tɨnol win rəkɨs e nəluagɨnən rəhan. Tol nəhlan, in tətuatɨp agɨn-əh o nurapɨkən naoa əh, kən meatɨp rəkɨs nat əh ilat sepɨn itəm kəmuwaan ətain lan.” \p \v 6 Kən əmun ekəplan Nətɨ Sipsip, tatətul əpəh ilugɨn e jea rəha kig ne nat kuwɨt itəm koatəmegəh ne netəm-iasol mɨn itəm kəmotəwiətən. Nətɨ Sipsip u, nəkəplan məmə kəmohamnu rəkɨs. Kən rəhnɨpat ilat sepɨn,\f + \fr 5:6 \ft Əplan-tu futnot e Nol Əpən 1:4\f* kən nɨganəmtɨn ilat sepɨn mɨn, ilat un, koatətul o narmɨn rəha Uhgɨn ilat sepɨn itəm təmahl-iarəp ilat kotuwɨn e nətueintən. \v 7 Nətɨ Sipsip əh, təmuwɨn mea-pən mos-irəkɨs naoa u e rəhn matɨp kig itəm tatəpələh-pər e rəhan jea. \v 8 Kən nian in tɨnaskəlɨm naoa un, kən nat mɨn un itəm koatəmegəh ilat kuwɨt, ne netəm-iasol itəm kəmotos nəwiətən ilat tuente-fo, ilat kotɨsin nulɨlat o Nətɨ Sipsip, moteiuaiu, nɨpɨnəgɨlat taru nɨsɨp. Ilat rafin koatos hap\f + \fr 5:8 \ft “Hap,” in nat kit katoh tətan napuən, tahmen e kitar.\f* mɨn ne pesɨn mɨn itəm kəmol e iaen u kol tatɨpɨt-ɨpɨt, tərioah e nat pien-pien mɨn itəm nəmiəwɨn təwɨr. Kən nat pien-pien u, in tahmen e nəfakən mɨn rəha netəmim rəha Uhgɨn.\f + \fr 5:8 \ft Sam 141:2\f* \p \v 9 Kən nat mɨn un itəm koatəmegəh ilat kuwɨt ne netəm-iasol itəm kəmotəwiətən, kəmotan napuən wi kit məmə, \q1 “Ik nakətuatɨp, mahmen agɨn o nɨləsən naoa u, \q1 kən meatɨp rəkɨs nat mɨn itəm kəmuwaan ətain lan, \q1 məto-inun kəmohamnu ik, \q1 kən nəmos-nəmtɨn netəmim e nɨtam \q1 məmə ilat rəha Uhgɨn. \q1 Kən ilat kəmotɨsɨ-pən e noanol mɨn rafin, \q1 ne nəghatən mɨn rafin, \q1 ne kantri mɨn rafin, \q1 ne netəm nuwigɨlat tol pɨsɨn pɨsɨn mɨn, \q1 \v 10 kən nəmol ilat kotatɨg ahgin rəham nərəmərəən, \q1 kən ilat rəham pris mɨn, \q1 koatol wək rəha Uhgɨn rəhatɨmat. \q1 Ilat okotərəmərə e nətueintən.” \p \v 11 Kən ekətag-pən mɨn məplan, kən məto mɨn nəwia nagelo mɨn tepət, tepət, okol kəruru nafinən. Kəmotətul, motɨtəlau e jea rəha kig, ne nat mɨn u itəm koatəmegəh, ne netəm-iasol mɨn itəm kəmotəwiətən. \v 12 Kən ilat kotan əfəməh napuən məmə: \q1 “!Nətɨ Sipsip itəm kəmohamnu, \q1 in tətuatɨp mahmen agɨn məmə kotənwiwi in, \q1 məto-inu tatos rafin nəsanənən, \q1 ne nautə, ne nenatɨgən, \q1 ne nahgin, ne nepətən əhag-əhag! \q1 !Təwɨr agɨn-əh məmə koatɨsiai-in!” \p \v 13 Kən eməto mɨn natɨmnat rafin itəm Uhgɨn təmol e nego e neai, ne nətueintən, ne Imə Netəm Kəmotɨmɨs Ikɨn, ne e nɨki nɨtəhəi, ne natɨmnat mɨn rafin itəm kotatɨg elat, ilat rafin koatən məmə: \q1 “Pəs nənwiwiən ne nɨsiaiiən tatuwɨn o kig itəm tatəpələh-pər e rəhan jea ne Nətɨ Sipsip, \q1 məto-inu in tatos nepətən əhag-əhag ne nərəmərəən. \q1 !Pəs nənwiwiən ne nɨsiaiiən tuwɨn olau, \q1 kən tatuwɨn, matuwɨn, matuwɨn, namnun tɨkə!” \p \v 14 Kən nat mɨn un ilat kuwɨt itəm koatəmegəh, kotəmə, “!Əwəh!” kən netəm-iasol mɨn itəm kəmotəwiətən kotɨsin nulɨlat ron, moteiuaiu, nɨpɨnəgɨlat taru nɨsɨp, moatəfak kəm in. \c 6 \s1 Nətɨ Sipsip təmatgəhl nat itəm kəmuwaan ətain naoa itəm kəmaiu-aiu lan \m \v 1 Kən ekatəlkəlɨk o Nətɨ Sipsip nian in təmatgəhl rəkɨs nat kit itəm kəmuwaan ətain e naoa kəmaiu-aiu. Kən əmun, nat koatəmegəh u kit ilat kuwɨt tagət əfəməh e nəwian kit tahmen e kaluəluə, məmə, “!Wa-tu!” \v 2 Ekətag-pər məplan hos kəruən kit. Etəm tətasuə-pər lan tatɨləs nɨfagə, kən kəməfauin-pən hat rəha nɨsiaiiən kəm in, tahmen e hat rəha etəm tɨnol win rəkɨs e nəluagɨnən. In təmaiu matuwɨn tahmen e etəm təmol win e nəluagɨnən, kən matuwɨn mɨn məmə otol mɨn win. \p \v 3 Nian Nətɨ Sipsip təmatgəhl rəkɨs nat tatol nampa tu lan, itəm kəmuwaan ətain naoa lan, kən eməto nat tatəmegəh itəm tatol nampa tu lan təmə, “!Wa-tu!” \v 4 Kən hos pɨsɨn kit mɨn itəm tasiə, təmaiu muwa. Etəm tɨtasuə lan, kəmos-ipən nisa asol kit rəha nəluagɨnən kəm in. Kən Uhgɨn təmegəhan-in-pən nepətən məmə otos-irəkɨs nəməlinuən itəm tətatɨg e nətueintən, məmə netəmim koatəluagɨn əm moatohamnu-ohamnu ilat mɨn ikɨn mɨn rafin. \p \v 5 Kən nian Nətɨ Sipsip təmatgəhl rəkɨs nat tatol nampa tri lan, itəm kəmuwaan ətain naoa lan, kən ekəto nat tatəmegəh itəm tol nampa tri lan, təmə, “!Wa-tu!” Kən ekətag-pər məplan hos kapɨn kit. Etəm tɨtasuə lan tatɨtol sɨkel\f + \fr 6:5 \ft E nian rəha nəumɨs, kən netəmim kotakil natɨmnat o noorən nagwənən.\f* kit. \v 6 Kənu eməto nəwian kit tatɨsɨ-pən ilugɨn e nat koatəmegəh mɨn ilat kuwɨt, matən məmə, “Uwɨn, kəmegəhan-in ik məmə nəkɨtun nosən nəumɨs e nɨtən mɨn, kən ilat okotəkəike motərakin məni asol o nosən nagwənən noan məsɨn əm. Məto onəsərəkɨnən nəukətɨ nɨg olɨf mɨn itəm katol oel e noan, kən nəsərəkɨnən nəukətɨ nol u krep itəm katol wain lan.” \p \v 7 Nian Nətɨ Sipsip təmatgəhl rəkɨs nat tatol nampa fo lan, itəm kəmuwaan ətain naoa lan, kən ekəto nat tatəmegəh itəm tol nampa fo lan, tatən məmə, “!Wa-tu!” \v 8 !Kən ekətag-pər məplan hos kəmtap kit! Etəm tɨtasuə lan, nərgɨn u Nɨmɨsən, ilau etəmim kit, nərgɨn u, Noanpən, tatuarisɨg-in mətian. Kəmios nepətən məmə okohamnu netəmim e naip ne nəumɨs ne nɨmɨsən ne nat megəh iarupɨn mɨn. Kəmios nepətən nəhlan, tahmen-in nəwtain nətueintən kitiəh, mapəs əm nəwtain kɨsɨl. \p \v 9 Kən nian Nətɨ Sipsip təmatgəhl rəkɨs nat tatol faif itəm kəmuwaan ətain naoa lan, ekətag-pən əpəh e nəwtain olta,\f + \fr 6:9 \ft Olta u, in tepɨl kit tatətul əpəh e Nimə Rəha Uhgɨn, kən katol sakrifais mɨn ikɨn. Kən netəm mɨn u, okəm-naka ilat kotahmen ətuatɨp e sakrifais kit itəm tatuwɨn o Uhgɨn.\f* ləhau ikɨn, məplan netəm kəmohamnu ilat məto-inu ilat kəmotətul əskasɨk o nən-iarəpən nəghatən rəha Uhgɨn. \v 10 Ilat kotaun əfəməh moatən-ipən kəm Uhgɨn məmə, “Ik nakərəmərə e natɨmnat rafin, ik nakasim, kən ik nɨpahrienən. ?O nəghan ne kən ik onakələhəu nəghatən məmə netəm rəha nətueintən kəmotol tərat, kən mol nalpɨnən kəm ilat o nat itəm kəmotol etɨmat? ?Onagəhən nakalpɨn nɨtai nɨtatɨmat e netəm mɨn əh?” \p \v 11 Kəmotən nəhlan, kən kəmos-ipən napən ruən kəm ilat rafin. Məto kəmən-ipən kəm ilat məmə okotameg mɨn noan məsɨn əm mətoarus nampa apiəpiə rəha pialat mɨn ne wɨnɨlat mɨn, otuwa pitən mahmen. Pialat mɨn ne wɨnɨlat mɨn u, netəmim mɨn rəha Iesu, itəm okəpanohamnu ilat o rəhalat nahatətəən. \v 12 Kən nian Nətɨ Sipsip təmatgəhl rəkɨs nat tatol sikis itəm kəmuwaan ətain naoa lan, kən əmun, namig asol kit təməloal. Mɨtgar təmapinəp agɨn, kən məwɨg təmasiə agɨn tahmen e nɨta.\f + \fr 6:12 \ft Joel 2:31; Wək 2:20\f* \v 13 Kən məhau mɨn əpəh ilɨs e neai kəmotɨsas-pən e nətueintən, tahmen e noa nɨg u fik, itəm nɨmətag asol təmatɨgtɨg e noan pɨkəh tɨsas. \v 14 Kən neai təmɨkə tahmen e nɨmɨtiwɨn kəmaiu-aiu kɨləs kagɨm.\f + \fr 6:14 \ft Aes 34:4\f* Kən nɨtot mɨn ne nəptən mɨn kəmotagɨm e nəmelat mɨn. \p \v 15 Kən kig mɨn rəha nətueintən ne iərəmərə mɨn, netəm-iasol mɨn rəha mopael mɨn, netəm rəhalat nautə tepət, ne netəm koatos nepətən, ne slef mɨn rafin, ne netəm sənəmə slef mɨn, ilat rafin kəmotəhluaig e nɨpəg kəpiel asol mɨn, ne nɨkalɨ kəpiel mɨn əpəh e nɨkalkal nɨtot asol mɨn.\f + \fr 6:15 \ft Aes 2:10,19-22\f* \v 16 Kən ilat kəmotasək əfəməh-pən o nɨtot mɨn ne kəpiel asol mɨn məmə, “Otɨsas, motoh ətain itɨmat, motəhluaig-in itɨmat o nɨganəmtɨ kig u itəm tatəpələh-pər e rəhan jea, ne o neməha rəha Nətɨ Sipsip,\f + \fr 6:16 \ft Hos 10:8\f* \v 17 məto-inun nian asol kəgin əh rəha neməha rəhalau tɨnuwa. ?Kən pah un in tɨtun nətulən?”\f + \fr 6:17 \ft Joel 2:11; Mal 3:2\f* \c 7 \s1 Wan-hanrɨt-foti-fo-taosen // kəmol mak elat // mə rəha Uhgɨn \m \v 1 Kən əmun ekəplan nagelo kuwɨt koatətul-pən e kona mɨn ilat kuwɨt e nətueintən. Kəmotəmkətain rafin nɨmətag kuwɨt e kona kuwɨt rəha nətueintən, məmə nɨmətag otɨkə e nətueintən, ne nɨtəhəi, ne nɨg mɨn.\f + \fr 7:1 \ft Nɨmətag kuwɨt əh, in nɨmətag rəha nərəkɨnən tahmen əm e in əh e Dan 7:2 ne // Jer 49:36-38.\f* \v 2 Kəmos-ipən nəsanənən kəm ilat o nərəkɨnən nəptən ne nɨtəhəi. Kən ekətag-pən məplan nagelo kit mɨn tatɨsɨ-pah, tatɨləs nat kit itəm Uhgɨn u, itəm tatəmegəh, otos o nolən mak rəhan lan. Kən in tətagət əfəməh-pən kəm nagelo mɨn u kuwɨt, məmə, \v 3 “!Otəpəs pitən! Sotəhlmanən nɨmətag məmə otəsərəkɨnən nɨməptən ne nɨtəhəi ne nɨg mɨn, pəs ekotol-pən pitən mak rəha Uhgɨn rəhatat e nɨpɨnəgɨ iolwək mɨn rəhan.”\f + \fr 7:3 \ft 2 Kor 1:22; Efes 1:13\f* \p \v 4 Kən eməto nampa rəha netəm kəmotos mak u rəha Uhgɨn. Netəmim wan-hanrɨt-foti-fo-taosan kəmotiet rəkɨs e noanol mɨn rəha Isrel, ilat kəmotos mak əh. \li1 \v 5 E noanol rəha Juta, netəmim ilat tuelef-taosen. \li1 E noanol rəha Rupen, netəmim ilat tuelef-taosen. \li1 E noanol rəha Kat, netəmim ilat tuelef-taosen. \li1 E noanol rəha Aser, netəmim ilat tuelef-taosen. \li1 \v 6 E noanol rəha Naptali, netəmim ilat tuelef-taosen \li1 E noanol rəha Manase, netəmim ilat tuelef-taosen. \li1 \v 7 E noanol rəha Simeon, netəmim ilat tuelef-taosen. \li1 E noanol rəha Lifae, netəmim ilat tuelef-taosen. \li1 E noanol rəha Isakar, netəmim ilat tuelef-taosen. \li1 \v 8 E noanol rəha Sepulun, netəmim ilat tuelef-taosen. \li1 E noanol rəha Josep, netəmim ilat tuelef-taosen. \li1 Kən e noanol rəha Benjamin, netəmim ilat tuelef-taosen kəmotos mak əh. \s1 Nɨmanin netəmim itəm kəmotuwɨn e napən ruən \p \v 9 Uarisɨg e natɨmnat mɨn u, emətag-pən əpəh aupən-in io, məplan nɨmanin netəmim tepət tepət, okol kəruru nafinən.\f + \fr 7:9 \ft Jen 15:5\f* Ilat koatɨsɨ-pən e kantri mɨn rafin, ne noanol mɨn rafin, ne nəghatən mɨn rafin, kən nuwigɨlat tol pɨsɨn pɨsɨn mɨn. Ilat koatətul aupən e jea rəha kig, ne Nətɨ Sipsip. Ilat koatuwɨn e napən ruən mɨn, kən moatos nelmɨ nəmɨl e nelmɨlat. \v 10 Kən moatagət əfəməh moatən məmə \q1 “Uhgɨn rəhatat itəm tatəpələh-pər e rəhan jea, matərəmərə, ilau Nətɨ Sipsip, ilau əh kəmioal suatɨp o nosmegəhən kitat.” \m \v 11 Nagelo mɨn rafin ilat kotətul motɨtəlau e jea rəha kig, kən mɨtəlau mɨn e netəm-iasol mɨn itəm kəmotos nəwiətən, ne nat koatəmegəh mɨn u, ilat kuwɨt. Ilat moatɨsin-pən nulɨlat aupən e jea rəha kig, moteiuaiu, nɨpɨnəgɨlat taru nɨsɨp, kən moatəfak kəm Uhgɨn, \v 12 moatən məmə: \q1 “!Əwəh! !Nɨpahrienən! Rəhatat Uhgɨn təwɨr pɨk, matəhag-əhag wɨr. \q1 !In tenatɨg tenatɨg, təsanən, nahgin tepət! \q1 !Pəs kotənwiwi in, motɨsiai-in, kən motən tagkiu kəm in matuwɨn matuwɨn namnun tɨkə! !Əwəh!” \p \v 13 Kən əmun, netəm-iasol itəm kəmotos nəwiətən mɨn u kit tətapəh ron io məmə, “?Pah mɨn əh koatuwɨn e natɨmnat ruən? ?Kən ilat kəmotɨsɨ-pən hiə?” \p \v 14 Kən ekuhalpɨn məmə, “Etəm-iasol. Ik əm nəkɨtun.” \p Kən in təmə, “Netəm mɨn əh, ilat un kəmotiet rəkɨs e nahməən asol; ilat kɨnəmotaikuas e rəhalat napən kən motol təruən e nɨta Nətɨ Sipsip. \v 15 Kən tol nəhlan, \q1 “ilat kotətul aupən e nɨganəmtɨ Uhgɨn, itəm tatəpələh matərəmərə, \q1 kən moatəfak kəm in e nərauiəgən ne lapɨn e Rəhan Nimə; \q1 kən kig u itəm tatəpələh-pər e jea, \q1 in otahgɨl kəm ilat mɨn nian rafin. \q1 \v 16 Ilat, okol nəumɨs tɨsus mɨnən ilat, \q1 kən okol kəsotoaoa mɨnən. \q1 Kən nərauiə təsəhg mɨnən ilat, \q1 nape-apeən asol rəha mɨtgar otəsəhg mɨnən ilat, \q1 \v 17 məto-inun, Nətɨ Sipsip itəm tatəpələh ilugɨn e jea rəha kig, \q1 in otatehm ilat tahmen e etəmim rəha nehmən sipsip. \q1 In otit ilat, matuwɨn o nəmtɨ nəhau megəh,\f + \fr 7:17 \ft Sam 23:2; Aes 49:9-10; Jon 4:10; 7:37-38; Nol Əpən 22:1,17\f* \q1 kən Uhgɨn otafəl rafin nahui nəmtɨlat.” \c 8 \s1 Pesɨn rəha nat pien-pien \p \v 1 Nian Nətɨ Sipsip təmatgəhl rəkɨs nat tatol sepɨn itəm kəmuwaan ətain naoa lan, kən nagətən təmɨkə əpəh e nego e neai o nian əkuəkɨr kit, tahmen e hafaoa.\f + \fr 8:1 \ft Hab 2:20; Sef 1:7-8; Sek 2:13\f* \p \v 2 Kən əmun eməplan nagelo sepɨn u kotətul aupən e nɨganəmtɨ Uhgɨn, kən ilat rafin koatos təwi.\f + \fr 8:2 \ft Təwi mɨn əh e Baebol, sənəmə nuwigɨ nat itəhəi, məto təwi əh kəmol e rəhnɨpat nat kit.\f* \p \v 3 Kən nagelo kit mɨn, in tatɨtol pesɨn kit itəm kəmol e iaen u kol tatɨpɨt-ɨpɨt, kəməmki-pən nat pien-pien lan. Təmɨtol muwa mətul aupən e olta. Kəmos-ipən nat pien-pien tepət\f + \fr 8:3 \ft Nat pien-pien u in tahmen e nɨgpɨs, kən katuwaan məmə okəto nəhaniəm e nəmiəwɨn u itəm tatəpien wɨr.\f* kəm in, məmə otos-ipən təlmin nəfakən mɨn rəha netəmim rəha Uhgɨn, kən mos-ipən ilau kəm Uhgɨn, muwaan əpəh e olta kəmol e iaen u kol tatɨpɨt-ɨpɨt, itəm tatətul aupən e jea rəha kig. \v 4 Nəhaniəm rəha nat pien-pien mɨn, ne nəfakən mɨn rəha netəmim rəha Uhgɨn, itəm nagelo tatəmɨk e nelmɨn, kəmotər motuwɨn o Uhgɨn. \v 5 Kən əmun nagelo təmɨtol nat pien-pien u e pesɨn, kən məmki-pən nɨgəm lan, itəm tatuəp e olta, kən məhtəg-iarəpən e nətueintən. Kən əmun, kaluəluə təmatɨperəh, kənu təmɨpɨt, kən nərkərɨkən, kən namig təməloal.\f + \fr 8:5 \ft Eks 19:16-18\f* \s1 Təwi mɨn \p \v 6 Kən nagelo sepɨn itəm koatos təwi mɨn, kəmotətul matɨp o nahlən təwi. \p \v 7 Kən nagelo itəm tətaupən, təmahl rəhan təwi. Kən əmun, ais ne nɨgəm itəm kəmol pɨləh-pɨləh iləhal nɨta, kəmətəg-pən iləhal e nətueintən. Təmuəp mus nəwtain nəptən kitiəh, mapəs əm nəwtain kəiu, kənu təmuəp mus nɨg mɨn nəwtain kitiəh, mapəs əm nəwtain kəiu, kən təmuəp mus ma-kɨras mɨtə kəmotuəp rafin. \p \v 8 Kən nagelo itəm tatol nampa tu lan in təmahl rəhan təwi, kən nat kit tahmen e nɨtot asol, itəm tatuəp, kəmərakin-pən əpəh itəhəi. Kən nəwtain nɨtəhəi kitiəh təmol nɨta, mapəs əm nəwtain kəiu. \v 9 Kən təmərəkɨn nat megəh mɨn itəm kotatɨg itəhəi nəwtain kitiəh, mapəs əm nəwtain kəiu, kən mərəkɨn mɨn nego mɨn nəwtain kitiəh, mapəs əm nəwtain kəiu. \p \v 10 Kən nagelo itəm tatol nampa tri lan, təmahl rəhan təwi. Kən məhau asol kit təmiet, matuəp tahmen e noanɨsiə. Təmiet əpəh ilɨs e neai, meiuaiu mɨsas-pən mus nəwtain nəhau mɨn ne nəmtɨ nəhau mɨn nəwtain kitiəh, mapəs əm nəwtain kəiu. \v 11 Məhau u, nərgɨn u Tarɨp Tarɨp. Kən əmun, nəhau mɨn nəwtain kitiəh kəmotarɨp motarɨp, mapəs əm nəwtain kəiu. Kən netəmim tepət itəm kəmotənɨm nəhau arɨp, kəmotɨmɨs. \p \v 12 Nagelo itəm tatol nampa fo lan, təmahl rəhan təwi. Kən nat kit təmoh mɨtgar, ne məwɨg ne məhau mɨn, mol nəwtain mɨtgar kitiəh təmapinəp, mapəs əm nəwtain kəiu kətiauəp. Kən nəwtain məwɨg kitiəh təmapɨnəp, mapəs əm nəwtain kəiu kətiauəp, kən nəwtain məhau mɨn kitiəh kəmotamɨs, kən nəwtain kəiu əm kəmotasiə. E nərauiəgən, kən tatərauia e nəwtain kəiu əm, mapəs kitiəh. Kən nian lapɨn, tatəmɨhl e nəwtain kəiu əm, mapəs kitiəh.\f + \fr 8:12 \ft Aes 13:10; Mak 13:24\f* \p \v 13 Kən əmun ematəplan, kən məto malɨkɨm kit tatiwɨg e napuə, kən mətasək əfəməh matən məmə, “!Awe! !Awe! !Awe! !Məto-inun nagelo kɨsɨl mɨn əh-ikɨn okəpanəhlahl mɨn rəhalal təwi roiu, mol nəratən asol okəpanəhaluwa e netəmim rəha nətueintən!” \c 9 \s1 Nagelo itəm tatol faif lan təmahl təwi \m \v 1 Nagelo itəm tatol faif lan, tətahl rəhan təwi, kən eməplan məhau kit itəm tɨnəmɨsɨ-pər e neai miet-pən e nətueintən. Kəmos-ipən ki kit kəm məhau un, o nerəhən e nɨpəg asol itəm teiuaiu agɨn. \v 2 Nian təmerəh e nɨpəg əh, nəhaniəm təmər, tahmen e nəhaniəm rəha iohe. Mɨtgar ne napuə kəmuapinəp e nəhaniəm rəha nɨpəg asol. \p \v 3 Kənu nat kit tahmen e pitɨp, ilat tepət agɨn-əh, kəmotiet rəkɨs e nəhaniəm əh, moteiuaiu e nəptən, kən kəmos-ipən nəsanənən kəm ilat o nusən itəm e nɨpikɨlat, kən tɨtahmə tɨtahmə. \p \v 4 Kəmən-ipən kəm pitɨp mɨn məmə kəsotərəkɨnən ma-kɨras ne nɨg mɨn, ne natɨmnat itəm kotəwiə e nətueintən, məto okotərəkɨn əm netəm mɨn un itəm kəsotosən mak rəha Uhgɨn e nɨpɨnəgɨlat. \v 5 Kən kəmegəhan-in nəsanənən kəm ilat məmə okotus netəmim motol nahməən kəm ilat o məwɨg faif, məto kəsotohamnuən ilat. Kən nahməən əh, itəm ilat okotəto tərat lan, taprəkɨs-in agɨn nəme nɨpikɨ welau itəhəi, nian tatus itəm, kətahmə.\f + \fr 9:5 \ft Nəghatən Kris ətuatɨp təməsənən nahməən rəha nɨpikɨ welau itəhəi. In təmən nahməən rəha “skopion,” nat kit tahmen e iəmɨk nərɨk, məto rəhan nəme nəluɨn ne rəhan nahməən tərat maprəkɨs-in nəme nahməən rəha nɨpikɨ welau ne nahməən rəha nəme tɨmar.\f* \v 6 E nian mɨn əh, netəmim okotegəs-in suatɨp o nɨmɨsən, məto okol kəsotehmən. Okotolkeike məmə okotɨmɨs, məto okol kəsotɨmɨsən. \p \v 7 Eməplan pitɨp asol mɨn əh, ilat kotahmen e hos mɨn itəm kəmotətul matɨp o nəluagɨnən. Ilat kəmotəfauin nat kit tahmen e hat rəha kig itəm kəmol e iaen u kol tatɨpɨt-ɨpɨt, kən rəhn-kapəlat tahmen e rəha etəmim. \v 8 Noanulat kaifəməh tahmen e noanu pətan, kən nəluɨlat tasɨlə tahmen e nəluɨ laion. \v 9 Nuwilɨgɨlat tol məmə kəmotalpin manɨkɨləhalat e nat kit rəha nəluagɨnən, kəmol e iaen, kən nawin nɨməlməlɨlat tatuwa tahmen e hos tepət koatiuw kat mɨn moatuwɨn e nəluagɨnən. \v 10 Nɨpikɨlat tatus itəm kətahmə taprəkɨs-in agɨn welau itəhəi. Ilat koatos nəsanənən e nɨpikɨlat o nolən nahməən kəm netəmim o məwɨg faif. \v 11 Ilat, rəhalat kit əh-ikɨn etəm-iasol, in iərəmərə rəha nɨpəg asol itəm teiuaiu agɨn. E nəghatən rəha netəm Isrel, katən nərgɨn mə Apaton, kən e nəghatən Kris, kətaun-in məmə Apolion, nɨpətɨn u Iərəkɨn. \p \v 12 !Awe! Nəratən aupən tɨnol namnun, məto awe, awe, nəratən kəiu mɨn əh-ikɨn okəpanueia. \p \v 13 Kən əmun, nagelo itəm tatol sikis lan təmahl rəhan təwi. Kən eməto nəwian kit təmɨsɨ-pən əpəh e nɨki rəhnɨpat olta u,\f + \fr 9:13 \ft Olta u, in tepɨl kit tatətul əpəh e Nimə Rəha Uhgɨn, kən katol sakrifais mɨn ikɨn. Rəhnɨpat mɨn əpəh e kona mɨn.\f* ilat kuwɨt, kəmol e iaen u kol tatɨpɨt-ɨpɨt, kən tatətul aupən e nɨganəmtɨ Uhgɨn. \v 14 Kən nəwian əh təmən-ipən kəm nagelo itəm tatol sikis lan u tatɨləs təwi, məmə, “Ɨkɨs nagelo mɨn un ilat kuwɨt itəm kəməlis ilat kəmki-pən əpəh e nəhau asol Iufretes.” \v 15 Tol nəhlan, təmɨkɨs ilat. Nagelo mɨn əh, ilat kuwɨt, kəməlɨn ilat kotətul matɨp u-roiu o aua ətuatɨp u, ne nian ətuatɨp u, ne məwɨg ətuatɨp u, ne nup ətuatɨp u, məmə okotohamnu netəmim rəha nətueintən nəwtain kitiəh, motapəs kəiu. \v 16 Kən eməto nampa rəha mopael mɨn rəhalat, itəm kotasuə e hos, kən ilat rafin tu-hanrɨt-milian netəmim. \p \v 17 Kən e napɨlaiirən rəhak, eməplan hos mɨn əh ne netəm kotasuə elat kotol nulan. Rəhalat iaen itəm tatəfətain manɨkɨləhalat, in tasiə tahmen e nɨgəm, mol pɨlu wɨr, kənu mauiəh. Rəhn-kapə hos mɨn u, kotahmen e rəhn-kapə laion mɨn, kən nɨgəm ne nəpienən rat\f + \fr 9:17 \ft Nəpienən rat əh, in tahmen e nəpienən rəha iohe.\f* ne nəhaniəm katəhalɨsɨ-pən e nɨpəgnoalat. \p \v 18 Kən nəratən asol miləhal u itəm kəməhaliet e nɨpəgnoalat, iləhal kəməhalohamnu netəmim e nətueintən nəwtain kitiəh, kapəs əm nəwtain kəiu. \v 19 Nəsanənən rəha hos mɨn əh, tatɨsɨ-pən e nɨpəgnoalat, ne nɨpikɨlat, məto-inun nɨpikɨlat tahmen e sɨnek, itəm rəhn-kapə tətatɨg e malnɨpikɨn. Kən hos mɨn əh, koatus mɨn netəmim e mal-nɨpikɨlat. \p \v 20 Kən netəm mɨn u, nəratən miləhal əh kəməsohamnuən ilat, ilat kəməsotəuhlinən nətəlɨgən rəhalat e natɨmnat mɨn itəm ilat koatol. Kəməsotapəsən nəfakən kəm iərmɨs mɨn ne narmɨ nat mɨn itəm kəmol e iaen u kol tatɨpɨt-ɨpɨt, ne silfa, ne pɨrons\f + \fr 9:20 \ft Pɨrons, in iaen kit, məto rəhan kala tahmen e kol.\f* ne kəpiel, ne nɨg. Ilat u narmɨ nat əm, itəm kəsotəplanən nat, ne məsotətoən nat, ne məsotaliwəkən. \v 21 Kən ilat kəməsotəuhlinən nətəlɨgən rəhalat o nohamnuən itəm, nəmɨkən nərɨk, nolən klefa, nolən masig, nɨtəpən iərman ne pətan, ne nakləhəən. \c 10 \s1 Nagelo itəm təmos naoa əkəku \m \v 1 Kən əmun ekəplan nagelo kit mɨn nahgin tepət tatɨsɨ-pər e nego e neai. Tatuwɨn e malnapuə tahmen e rəhan napən, kən mɨrai-mɨrai tɨtəlau e rəhn-kapə. Kən in təhag-əhag mɨtasiə, tahmen e mɨt, kən nelkɨn tahmen e pos asol mil u kətiauəp e nɨgəm. \v 2 In tatos naoa əkəku kit itəm kɨnurapɨk rəkɨs tatəməhl-pən e nelmɨn. In təməf-ipən nelkɨn matɨp e nɨtəhəi kən məf-ipən nelkɨn mol e nəptən, \v 3 kən in təmagət əfəməh, nakəto nəwian tahmen e laion. Nian təmagət əfəməh, kən kaluəluə təmatɨpərəh mau sepɨn, matuhalpɨn. \v 4 Kən nian kaluəluə təmatɨperəh mau sepɨn matuhalpɨn rəhan nəghatən, kən nɨkik natəht məmə oekəte rəkɨs nəghatən itəm in tatən. Məto enəto nəwian kit tatɨsɨ-pər e nego e neai matən məmə, “Əhluaig-in nəghatən u itəm kaluəluə tatən, səte rəkɨsən.” \p \v 5 Kən əmun, nagelo apon itəm eməplan aupən tatətul-pən e nɨtəhəi ne nəptən, tɨləs-ipər nelmɨn matɨp, matəhu-pər e nego e neai, \v 6 kən matos noanawɨl e etəm tətatɨg lilɨn, etəm təmol nego e neai ne natɨmnat rafin itəm koatatɨg lan, ne nətueintən ne natɨmnat rafin itəm kotatɨg lan, ne nɨtəhəi ne natɨmnat rafin itəm kotatɨg lan, kən məmə, “!Uhgɨn otəsəsahgin mɨnən! \v 7 Məto nian nagelo itəm tatol sepɨn lan otahl rəhan təwi, kən nalpəkauən anion rəha Uhgɨn itəm tatəhluaig-in, in otuwa mol nɨpahrienən lan u-roiu. In otiet-arəpa tahmen əm mə in təmən-iarəp aupən kəm rəhan iolwək mɨn u, ien mɨn rəhan.” \p \v 8 Kən əmun, ekəto mɨn nəwian əh təmɨsɨ-pən e nego e neai, matən-ipa mɨn kəm io məmə, “Uwɨn, mɨləs naoa kəmurapɨk əh itəm tatəməhl-pən e nelmɨ nagelo itəm tatətul-pən e nɨtəhəi ne nəptən.” \p \v 9 Kən əmun, ekuwɨn mətapəh o nagelo məmə otos-ipa naoa əkəku kəm io. In tən-ipa kəm io məmə, “Os mun. Nat u otərəkɨn nərpəm, məto nian onakun, tətehen tahmen e sukapak.” \v 10 Kən əmun ekɨləs-irəkɨs e nelmɨ nagelo, kən mun mərge. Emun məto tətehen tətehen, tahmen e sukapak, məto nian emərge, təmərəkɨn nərpɨk, nərpɨk təmərat lan. \v 11 Kən kəmən-ipa kəm io məmə, “Ik onakəkəike mən-iarəp mɨn nəghatən itəm Uhgɨn otos-ipɨnə kəm ik u, o netəmim nuwigɨlat pɨsɨn pɨsɨn mɨn, ne netəm e kantri pɨsɨn pɨsɨn mɨn, ne netəm koatən nəghatən pɨsɨn pɨsɨn mɨn, ne kig mɨn.” \c 11 \s1 Etəmim mil itəm kəmuətul-arəp o Iesu \m \v 1 Kən əmun kəmos-ipa nuwig kit rəha nosən mak e nat, kən kən-ipa kəm io, məmə, “Uwɨn, mos mak e Nimə Rəha Uhgɨn, ne olta, kənu mafin rafin netəm koatəfak əh imə. \v 2 Sosən mak e iat, məto natos əm mak e nimə. Sosən mak lan məto-inun kɨnos-ipən rəkɨs iat əh kəm Iaihluə mɨn. Ilat okoteguafəl-eguafəl rəhak taon asim motuwɨn motuwɨn motos məwɨg ilat foti-tu.\f + \fr 11:2 \ft Məwɨg foti-tu, in tahmen əm e tri ne haf yia, kən kuahmen-ahmen mɨn e nian wan-taosan-tu-hanrɨt-sikiste (1,260).\f* \v 3 Kən io ekos-ipən nəsanənən kəm rəhak etəmim mil itəm katuətul-arəp ron io. Kən okətios əm nəmkapɨn, muatətul-arəp o nən-iarəpən rəhak nəghatən mɨn o nian wan-taosen tu hanrɨt sikɨste.” \v 4 Ilau u, nokət nɨg olɨf mil, ne nat katəhtu-pər lait lan mil, itəm katuətul aupən e Iərəmərə rəha nətueintən. \v 5 Okəmə suah kit tətalkut o nərəkɨnən ilau, kən nəmnamɨn nɨgəm otɨsɨ-pən e nohlɨlau, kən mus rəhalau tɨkɨmɨr mɨn. Etəmim itəm tolkeike nərəkɨnən ilau, in otəkəike mɨmɨs nəhlan. \v 6 Suah mil u, ilau katios nəsanənən o nahtosɨg-inən napuə məmə nuhuən otəsəfɨkən nian ilau okatuəghat matuən-iarəp nəghatən mɨn rəha Uhgɨn. Kən ilau matios mɨn nəsanənən məmə okuəuhlin nəhau mɨn kotuwa nɨta, kənu miatun mɨn nərəkɨnən netəmim rəha nətueintən e nəratən pɨsɨn pɨsɨn mɨn itəm ilau kioalkeike məmə okioal. \p \v 7 Kənu nian ilau kɨnuatətul-arəp rəkɨs, kɨnuən rəkɨs natɨmnat rafin, kən nat megəh\f + \fr 11:7 \ft Dan 7\f* itəm otər e nɨpəg teiuaiu agɨn, mərioah moh ilau, mol win elau mohamnu ilau. \v 8 Nɨpətɨlau otatəməhl əpəh e suatɨp rəha taon asol əh, ikɨn əh kəməht-ipən mɨn rəhalau Iərəmərə e nɨg kəməluau\f + \fr 11:8 \ft “Ikɨn əh kəməht-ipən mɨn Iərəmərə e nɨg kəməluau,” tatəghat-in Jerusalem.\f* ikɨn, kəməuhlin nərgɨn, məmə Sotom o Ijip, tatəpsen-pən nolən rat ikɨn əh. \v 9 Kən netəmim nuwigɨlat pɨsɨn pɨsɨn mɨn, netəmim e noanol rafin, ne netəmim e nəghatən mɨn rafin, ne kantri mɨn rafin, okoatarəp e nɨpətɨlau, motos nian apiəpiə kɨsɨl, kən haf, kən kəməsotegəhan-inən nɨtənɨmən ilau. \v 10 Kən netəmim rafin rəha nətueintən okotol lafet, motagien, kən moatos-ipən natɨmnat kəm ilat mɨn, motagien məto-inun ien mil itəm kəmatioal pɨk nəratən kəm ilat, kɨniamɨs. \v 11 Məto uarisɨg e nian apiəpiə kɨsɨl ne haf tɨnuwɨn rəkɨs, kən Uhgɨn təmos-ipən nehagən e nɨpətɨlau kən ilau kəmuətul e nelkɨlau. Kən netəmim rafin itəm kəmotəplan ilau, nɨganməpɨlat təmasiəp, narmɨlat tɨkə. \v 12 Kən ilat kəmotəto nəwian asol kit təmɨsɨ-pər e nego e neai, matən-ipən kəm ilau məmə, “Uər mueia ikɨn-u.” Kən malnapuə təmɨləs ilau mər muwɨn e neai. Kən rəhalau tɨkɨmɨr mɨn kəmotətul motalkəlɨk olau. \p \v 13 Kən e nian ətuatɨp əh, namig asol kit təmərəkɨn rum kitiəh e taon əh, mapəs əm rum nain. Namig təmohamnu netəmim ilat rafin sepɨn-taosen, kən netəmim rafin itəm kəməsotɨmɨsən, kəmotəgɨn motasiəp, kən motən nɨpahrienən məmə Uhgɨn e nego e neai, tatos nepətən. \p \v 14 !Awe! Nəratən asol itəm tatol nampa tu lan, tɨnol namnun. Məto, nəratən itəm tatol kɨsɨl lan otəsuwəhən tuwa. \s1 Nagelo itəm tatol sepɨn lan təmahl təwi \p \v 15 Nagelo itəm tatol sepɨn lan təmahl rəhan təwi, kən əmun nəwian asol mɨn kəmotɨsɨ-pən e nego e neai motən məmə, \q1 “Rəhatat Iərəmərə ne rəhan Kristo, ilau kɨnatuərəmərə\f + \fr 11:15 \ft Nəghatən Kris ətuatɨp tatən məmə, “Rəhatat Iərəmərə ne rəhan Kristo, in tɨnatərəmərə,” tatəgətun-pən məmə Tata Uhgɨn ne rəhan Kristo, ilau kitiəh əm.\f* e nətueintən rafin agɨn, kən nərəmərəən rəhan, otətatɨg lilɨn.” \m \v 16 Kən netəm-iasol itəm kəmotos nəwiətən mɨn ilat tuente-fo, itəm koatəpələh-pər e rəhalat jea mɨn aupən e nɨganəmtɨ Uhgɨn, ilat kəmotɨsin nulɨlat, moteiuaiu, nɨpɨnəgɨlat taru nɨsɨp, kən moatəfak kəm Uhgɨn, \v 17 motəmə, \q1 “Iakoatən tagkiu kəm ik, Iərəmərə Uhgɨn Nahgim Tepət Pɨk Agɨn, etəm un ik nətatɨg un itəm nətatɨg roiu, kən nəmətatɨg aupən, \q1 məto-inu ik nəmos rəham nəsanənən asol, kən mɨnətuoun matərəmərə. \q1 \v 18 “Kantri mɨn, kotautu pɨk, məto ik rəham neməha asol tɨnuwa. \q1 Nian tɨnuwa o nakilən netəm kəmotɨmɨs. \q1 Kən onakətou ien mɨn u ilat rəham iolwək mɨn, kən mətou mɨn netəmim rəham, ne netəm koatɨsiai-in ik, ilat rafin, nat əpnapɨn okəmə ilat koatos nepətən asol o nepətən əkəku. \q1 Kən nian u rəham, o nərəkɨnən netəm itəm koatərəkɨn netəmim e nətueintən.” \p \v 19 Nian kəmerəh e Nimə Rəha Uhgɨn əpəh ilɨs e neai, kən kəməplan Bokɨs rəha Nəniəkɨsən Rəha Nasituən\f + \fr 11:19 \ft Bokɨs rəha Nəniəkɨsən Rəha Nasituən u, in “Ark of the Covenant.” Eks 25:10-22.\f* tatəpələh əpəh imə. Kən təmatɨpɨt mɨtasiə, kən kaluəluə təmatatɨperəh, kən eməto nagətən asol mɨn, kən təmatamig, kən ais təmɨsas-pa. \c 12 \s1 Pətan ne ialkita kəgin \m \v 1 Kən nəmtətin asol kit təmiet e neai, muha-pɨspɨs lak. Pətan kit təmuwɨn e mɨtgar tahmen e rəhan napən, kən təməpələh məf-ipər nelkɨn e məwɨg, kən matəfauin hat rəha nɨsiaiiən kit, kəmol-pən məhau tuelef lan. \v 2 In tətasək əfəməh, tatəto nahməən məto-inun in təpək-əpək kən otəsuwəhən temək. \v 3 Kən əmun nəmtətin kit mɨn təmiet mɨn əpəh ilɨs e neai, itəm tatuha-pɨspɨs lak. Inəh, ialkita kəgin kit, tasiə, tahmen e nɨgəm, rəhn-kapə təmɨsɨm-ɨsɨm ilat sepɨn, kən rəhnɨpat ilat ten, kən kəməfauin-pən hat rəha kig asol agɨn ilat sepɨn e rəhn-kapə mɨn. \v 4 Nɨpikɨn tatoh-irəkɨs məhau mɨn əpəh ilɨs e neai, matəmki-əhau-pa ilat nəwtain kitiəh e nətueintən, mapəs nəwtain kəiu. Kən e nian əh, ialkita un təmuwa mətul aupən e pətan u itəm otəsuwəhən temək, məmə okəmə nətɨn tɨnaiir un, kən in ton.\f + \fr 12:4 \ft Mat 2:13-14\f* \v 5 Pətan əh təmɨləs nətɨn iərman, itəm in otərəmərə e kantri mɨn rafin, kənu nəmtətin rəha nərəmərəən rəhan tahmen e nəlnal kit kəmol e iaen. Məto Uhgɨn təmeuw rəkɨs suakəku u o ialkita, mɨləs-ipər ilɨs e rəhan jea, məmə otərəmərə. \v 6 Pətan un, təmagɨm-pən əpəh ikɨn taruən-aruən ikɨn, itəm Uhgɨn təmol əpen-əpenə lan məmə otətatɨg ikɨn, kən katehm, kətoarus-pən nian wan-taosen-tu-hanrɨt-sɨkɨste tɨnuwa mɨnuwɨn rəkɨs.\f + \fr 12:6 \ft Məwɨg foti-tu, in tahmen əm e tri ne haf yia, kən kuahmen-ahmen mɨn e nian wan-taosan-tu-hanrɨt-sikiste (1,260).\f* \p \v 7 Kən əmun, nəluagɨnən kit tɨnətul əpəh e nego e neai. Mikael\f + \fr 12:7 \ft Dan 10:13,21; 12:1\f* ne rəhan nagelo mɨn, kɨnoatəmou ilat ialkita, kən ialkita ne rəhan nagelo mɨn kɨnoatoh mɨn ilat. \v 8 Məto ialkita, nahgin tɨkə, təsahmenən. Kən əmun, Mikael ne kɨnotol win elat, kən kəmahl-iarəp ilat əpəh e nego e neai. \v 9 Kəmotɨləs ialkita asol un, motərakin-iəhau e nətueintən. Kən inu, in sɨnek nuwəh ilouin aupən,\f + \fr 12:9 \ft Jen 3:1\f* katən mə Iərmɨs, o Setan, itəm təmeiuə-in nətueintən rafin agɨn. Kəmərakin-iarəp in,\f + \fr 12:9 \ft Jen 3:14-15; Luk 10:17-18; Jon 12:30-31; Kol 2:15\f* tuwa e nətueintən, ilat rafin nagelo mɨn rəhan. \p \v 10 Kən əmun eməto nəwian asol kit əpəh ilɨs e nego e neai. Təmə, \q1 “!Roiu əh, Uhgɨn rəhatat in tɨnosmegəh itat! \q1 !Roiu əh in tɨnol-arəp məmə in tatos nəsanənən, \q1 kən roiu əh, in tɨnatərəmərə! \q1 Kən roiu əh, Kristo rəhan təmol məmə in tatos mɨn nəsanənən ne nepətən e natɨmnat mɨn rafin. \q1 Tol nəhlan məto-inu roiu əh, kɨnərakin-iəhau Setan e nɨganəmtɨ Uhgɨn. Setan u, itəm tatətu-pən-ətu-pən nat e piətat mɨn lapɨn ne lenian, mən-iarəp nɨpəgnəmtɨn mɨn rəhan matətu-pən elat e nɨganəmtɨ Uhgɨn. \q1 \v 11 Kən piətat mɨn kəmotəmou ilat min, \q1 kən motol win rəkɨs lan e nəsanənən rəha nɨta Nətɨ Sipsip, \q1 motatɨg motol win mɨn lan e nətul əskasɨkən o nən-iarəpən nəghatən rəha Nətɨ Sipsip. \q1 Motol win mɨn lan məto-inu nɨkilat təməsəht pɨkən nəmegəhən rəhalat, \q1 məto kəmotətul matɨp əm məmə okotɨmɨs. \q1 \v 12 !Nego e neai, ne itəmat u notatɨg ikɨn, otagien məto-inu kɨnərakin-iarəp ialkita! \q1 !Məto awe, kəsi o nətueintən ne nɨtəhəi, \q1 məto-inu Setan təmeiuaiu mɨnə ron ik! \q1 In, neməha təmol pɨk, \q1 məto-inun in tɨtun məmə nian rəhan təkuəkɨr əm.” \p \v 13 Nian ialkita asol u, təməplan məmə kɨnərakin-iarəp in tuwɨn e nətueintən, in tɨnatɨtəp pətan u itəm təmɨləs nətɨn iərman. \v 14 Kən kəmos-ipən nɨməlməlɨ malɨkɨm kəiu kəm pətan u, məmə in otos miwɨg lan muwɨn əpəh ikɨn kəmol əpen-əpenə rəkɨs ikɨn taruən-aruən ikɨn. Ikɨn əh, otətatɨg ikɨn, kən in tɨtagɨm o sɨnek, kən katehm wɨr in o taem kitiəh, ne taem kəiu mɨn, ne taem haf. \v 15 Kən sɨnek u, təmeoa tahmen e naruəh asol kit, məmə otau-təlɨmin pətan u mɨləs magɨm. \v 16 Məto nɨsɨp təmasitu e pətan u. Nɨsɨp təmoag kən mərge rafin nəhau itəm ialkita təmeoa-in e nɨpəgnoan. \v 17 Kən əmun, ialkita un, neməha təmol təmol o pətan u, kən in tagɨm muwɨn məmə otəluagɨn ilat rəhan mɨn neen noanol, ilat u itəm koatol nəwia Uhgɨn, kən moatətul əskasɨk o nən-iarəpən məmə ilat netəmim rəha Iesu Kristo. \v 18 Kən in təmətul əpəh e nɨməkləkɨl itəhəi. \c 13 \s1 Nat megəh itəm təməhap nɨtəhəi mər \m \v 1 Kənu eməplan nat megəh asol kit təməhap nɨtəhəi mər. Rəhnɨpat ten, rəhn-kapə təmɨsɨm ilat sepɨn, kəməfauin-pən hat mɨn rəha kig asol agɨn e rəhnɨpat mɨn. Kən kəməte-pən nərgɨn itəm tətau-iərmɨs-in Uhgɨn e rəhn-kapə mɨn.\fig |alt="leopard" src="BK00049B.TIF" size="col" loc="Rev 13:2" ref="Nol Əpən 13:1" \fig* \v 2 Nat megəh un eməplan, tahmen e wɨsi kəgin kit u, lepet, məto nelkɨn mɨn kotahmen e nat megəh kit u, pea. Kən nɨpəgnoan tahmen e laion. Kən ialkita u, təmos-ipən rəhan nəsanənən ne rəhan nərəmərəən ne nepətən asol kəm nat megəh u.\fig |alt="bear" src="LB00048B.TIF" size="col" loc="Rev 13:2" ref="Nol Əpən 13:2" \fig* \p \v 3 Rəhn-kapə nat megəh u kit, nat kit təmol, kən nəkəplan məmə tɨnatol pap o nɨmɨsən, məto tɨnəwɨr mɨn. Kən əmun, netəmim rafin e nətueintən narmɨlat təmiwɨg pɨk ron, kən moatuarisɨg-in nat megəh un.\fig |alt="Male lion" src="HK00046B.TIF" size="col" loc="Rev 13:2" ref="Nol Əpən 13:3" \fig* \v 4 Kən ilat rafin kəmotəfak kəm ialkita, məto-inu təmos-ipən nepətən rəhan kəm nat megəh u. Kən ilat kəmotəfak mɨn kəm nat megəh u, kən motəmə, “?Pah in tahmen e nat megəh u? ?Pah tɨtun nohən?” \p \v 5 Kən kəmegəhan-in nat megəh u, məmə in otəghat ausit, mau-iərmɨs-in Uhgɨn. Kən kəmegəhan-in-pən nepətən kəm in, məmə tɨtun nolən nat naka in tolkeike o məwɨg foti-tu.\f + \fr 13:5 \ft Məwɨg foti-tu, in tahmen əm e tri ne haf yia, kən kuahmen-ahmen mɨn e nian wan-taosan-tu-hanrɨt-sikiste (1,260). 2 Tes 2:1-12.\f* \v 6 Kən in təmən nəghatən rat tepət e Uhgɨn, ne nərgɨn,\f + \fr 13:6 \ft Dan 8:10-11\f* ne netəmim itəm kotatɨg e nego e neai,\f + \fr 13:6 \ft Efes 2:6\f* ilat u, rəhan niməfak. \v 7 Kəmos-ipən mɨn nəsanənən kəm in, məmə otəluagɨn ilat netəmim rəha Uhgɨn, kən mol win elat. Kən kəmos-ipən mɨn nepətən kəm in o nərəmərəən e netəmim e noanol mɨn rafin, ne netəmim nuwigɨlat pɨsɨn pɨsɨn mɨn, ne netəmim e nəghatən mɨn rafin, ne kantri mɨn rafin. \v 8 Netəmim rafin rəha nətueintən, okotəfak kəm nat megəh u, inəh, netəmim rafin itəm kəməsəteən nərgɨlat e Naoa rəha Nəmegəhən, nian nətueintən təmatɨkə əh. Naoa u, in naoa rəha Nətɨ Sipsip itəm kəmohamnu. \p \v 9 Etəm matəlgɨn tatɨg, in otəkəike mətəlɨg-in wɨr. \q1 \v 10 Okəmə suah kit otuwɨn e kalapus, \q1 pəs in otuwɨn əm. \q1 Okəmə okətamnu suah kit e nisa, \q1 pəs okətamnu əm in e nisa. \m Nəghatən u, nɨpətɨn u məmə netəmim rəha Uhgɨn okotəkəike motol tɨku, kən motahatətə əm e Uhgɨn. \s1 Nat megəh itəm təməhap nɨsɨp mər \p \v 11 Kən əmun, eməplan mɨn nat megəh kit mɨn itəm təməhap nɨsɨp mər. Rəhnɨpat kəiu tahmen e nətɨ sipsip kit, məto tatəghat, nəwian tahmen e ialkita kit. \v 12 Nat megəh itəm rəhn-kapə sepɨn, tatos-ipən rafin rəhan nepətən kəm in, kən nian nat megəh itəm rəhnɨpat kəiu tətatɨg ilau nat megəh rəhn-kapə sepɨn, in tatol nəwian. Kən nat megəh itəm rəhnɨpat kəiu tatəkəike kəm netəmim rafin e nətueintən, məmə ilat okotəfak kəm nat megəh itəm təmaupən, itəm rəhn-kapə kit tɨnatol pap o nɨmɨsən məto tɨnəwɨr mɨn. \v 13 Kən nat megəh u itəm rəhnɨpat kəiu, tatol nəmtətin asol mɨn ne nat pɨspɨs mɨn tepət, matɨg mol mɨn nɨgəm tatɨsɨ-pər e neai, matuwa e nətueintən, matol e nɨganəmtɨ netəmim. \v 14 Uhgɨn təmegəhan-in-pən nəsanənən kəm nat megəh u itəm rəhnɨpat kəiu, məmə tɨtun nolən nəmtətin mɨn nian tətatɨg ilau nat megəh rəhn-kapə ilat sepɨn. Kən in təmateiuə-in netəmim rəha nətueintən e nəmtətin mɨn əh in təmol, kən mən-ipən kəm ilat məmə okotəkəike motəte narmɨn itəm kasgəwɨn nat megəh rəhn-kapə sepɨn, nat megəh u, itəm kəmaru pap rəhn-kapə e nisa, məto tatəmegəh. \v 15 Kən Uhgɨn təmegəhan-in-pən nəsanənən kəm nat megəh itəm rəhnɨpat kəiu, məmə otehag-pən e narmɨn itəm kəmasgəwɨn e nɨg, pəs təghat. Kən narmɨn itəm kasgəwɨn e nɨg un, təməghat, mən əskasɨk məmə okəike kohamnu netəmim rafin itəm kəsotəfakən kəm in. \v 16 Kən in təmatəkəike kəm netəmim rafin məmə okotos mak kit rəhan e nelmɨlat matɨp o e nɨpɨnəgɨlat. Netəmim rafin agɨn kotəkəike motos, ilat u, netəm-iasol mɨn, ne netəm əpnapɨn əm, netəm rəhalat nautə tepət, ne netəm rəhalat nautə tɨkə, slef mɨn, ne netəm sənəmə slef mɨn, məmə okotos mak kit rəhan e nelmɨlat matɨp o e nɨpɨnəgɨlat. \v 17 Okəmə etəm təsosən mak u, təruru nosən nəmtɨ nat kit, ne nosalɨm-inən, mətoarus in təkəike mos mak rəhan. Mak un, in nərgɨ nat megəh itəm rəhn-kapə ilat sepɨn, o nampa itəm tatəpsen-pən nərgɨn. \p \v 18 O nat u, onakəkəike mos nenatɨgən tepət o nɨtunən nampa rəha nat megəh u. Kən okəmə ik nakenatɨg tahmen, kən nəkɨtun nənən nɨpətɨn. Kən nampa u, in sikis-hanrɨt-sikiste-sikis, kən in tatəpsen-pən etəmim kit. \c 14 \s1 Nətɨ Sipsip ne netəmim wan-hanrɨt-foti-fo-taosan \m \v 1 Kən əmun, ekətag-pən əpəh aupən-in io məplan Nətɨ Sipsip tatətul-pər əpəh e Nɨtot Saeon, kən wan-hanrɨt-foti-fo-taosan netəmim koatətul ilat min. Kən kəməte-pən nərgɨ Nətɨ Sipsip ne rəhan Tata e nɨpɨnəgɨlat.\fig |alt="harp" src="BK00175B.TIF" size="col" loc="Rev 14:1-5" ref="Nol Əpən 14:1" \fig* \v 2 Kən ekəto nat kit əpəh ilɨs e nego e neai tətagət, nəwian tahmen e nɨtəhəi tatem nonahluəluə, kən mahmen mɨn e kaluəluə tɨtatɨperəh, kən ekəto tahmen mɨn e nəwia hap\f + \fr 14:2 \ft Hap mɨn un, nat katoh elat o nanən napuən, tahmen e kitar.\f* tepət, netəmim koatoh. \v 3 Kən ilat koatan napuən wi kit əpəh aupən e jea rəha kig, ne nat koatəmegəh kuwɨt, ne netəm-iasol itəm kəmotos nəwiətən mɨn. Suah kit təsɨtunən napuən əh, netəm mɨn əm un ilat wan-hanrɨt-foti-fo-taosan itəm Uhgɨn təmos-nəmtɨn ilat,\f + \fr 14:3 \ft 1 Pita 1:19\f* mos-irəkɨs ilat e nətueintən. Netəm mɨn əm un ilat əh, ilat kotɨtun nanən napuən əh. \v 4 Netəm mɨn u ilat u, itəm kəmotehm wɨr rəhalat nəmegəhən, məmə namkɨmɨk tɨkə elat, kən ilat kəməsotitən pətan, ilat netəm wi.\f + \fr 14:4 \ft 2 Kor 11:2; Nol Əpən 21:9\f* Ilat koatuarisɨg-in Nətɨ Sipsip u, moatuwɨn ikɨn mɨn rafin itəm in tatuwɨn ikɨn. Uhgɨn tɨnos-nəmtɨn rəkɨs netəm mɨn əh. Ilat rəha Uhgɨn əm, ne Nətɨ Sipsip u. Ilat kotahmen e nagwənən itəm kəməfak-in wi əm e nasumən, itəm katos-ipən kəm Uhgɨn ne Nətɨ Sipsip. \v 5 Ilat kəsoteiuəən nian kit ne, kən nat əkəku kitiəh ne tɨkə məmə tatol ilat kotamkɨmɨk e nɨganəmtɨ Uhgɨn. \s1 Nagelo kɨsɨl \p \v 6 Kən əmun ekatɨg məplan mɨn nagelo kit mɨn, tatiwɨg əpəh ilɨs e magoagəp. In tatən-iarəp namnusən təwɨr itəm tətatɨg tətatɨg namnun tɨkə\f + \fr 14:6 \ft Katəghat-in Namnusən Təwɨr məmə namnun tɨkə məto-inun in tatəghat-in nalpəkauən lilɨn mɨn rəha Uhgɨn, kən məto-inun in tatən nɨpahrienən nian rafin.\f* kəm netəmim rəha nətueintən, e kantri mɨn rafin, e noanol mɨn rafin, ne nəghatən mɨn rafin, ne netəmim nuwigɨlat tol pɨsɨn pɨsɨn mɨn. \v 7 In tatən əfəməh məmə, “Otəgɨn motɨsiai-in Uhgɨn, kən motən nɨpahrienən e rəhan nepətən, məto-inun nian ətuatɨp rəhan tɨnuwa, o nos-ipənən nalpɨnən kəm netəmim. Otəfak kəm in, etəm təmol nego e neai, ne nətueintən, ne nɨtəhəi, ne nəmtɨ nəhau mɨn.” \p \v 8 Kən nagelo kit mɨn, itəm tatol nampa tu lan, tatətəu-pən matən məmə, “!Papilon təməme! !Papilon təməme! !Papilon Əsanən Nahgin Tepət təməme, meiuaiu! In tahmen e pətan e suatɨp itəm təmiuw-pa nəman e kantri mɨn rafin kotuwa motənɨm wain ilat min. Wain u nɨmɨn, inun, nɨtəpən nalmələn mɨn, məkəike kəm netəmim məmə koatol nolən rat ilat min. Kən nian nəman kotənɨm wain u, ilat koatiuw-pa neməha rəha Uhgɨn olat.” \p \v 9 Kən nagelo kit mɨn, itəm tatol kɨsɨl lan, tatuarisɨg-in ilau, kən matən əfəməh məmə, “Okəmə suah kit təfak kəm nat megəh rəhn-kapə ilat sepɨn, ne narmɨn itəm kəmasgəwɨn e nɨg, kən matos rəhan mak e nɨpɨnəgɨn o nelmɨn, \v 10 kən in təike mənɨm mɨn wain u inu, in neməha rəha Uhgɨn. Wain u inu, kəməsəgələkləkən e nəhau. In otəto nahməən e nɨgəm ne noanəwiwə itəm tatuəp okiaus in əpəh e nɨganəmtɨ nagelo asim mɨn ne Nətɨ Sipsip. \v 11 Kən nəhaniəm rəha nɨgəm itəm tatus ilat matol nahməən kəm ilat u, in tatər nian rafin, namnun tɨkə. Netəm mɨn un itəm kotəfak kəm nat megəh rəhn-kapə ilat sepɨn ne narmɨn itəm kəmasgəwɨn e nɨg, kən motos mak rəha nərgɨn, ilat okəsotamegən e nərauiəgən ne lapɨn.” \v 12 Nəghatən u, nɨpətɨn u məmə netəmim rəha Uhgɨn itəm koatətəu-pən nəwia Uhgɨn, kən moatahatətə e Iesu, ilat kotəkəike motətul əskasɨk. \p \v 13 Kən əmun eməto nəwian kit təmɨsɨ-pər e nego e neai matən məmə, “Əte rəkɨs nat u: roiu ne matuwɨn, netəmim rəha Iərəmərə, məto okəmə okotɨmɨs, ilat okotatɨg e nəwɨrən pahrien.” \p Kən Narmɨn Rəha Uhgɨn təmə, “!Əwəh! Ilat okotameg e rəhalat wək, məto-inu okotos noa rəhalat wək mɨn.” \s1 Nəulək-inən netəmim e nətueintən \p \v 14 Emətag-pən mɨn əpəh aupən-in io məplan malnapuə kit təruən, kən suah kit tatəpələh-pər e malnapuə un. Suah un, tahmen e Nətɨ Etəmim. In tatəfauin kraun kit, inu hat rəha kig, kəmol e iaen u kol tatɨpɨt-ɨpɨt, kən matɨləs naip eko kit itəm tasɨlə. \v 15 Kən əmun nagelo kit mɨn təmɨsɨ-pən əpəh e Nimə Rəha Uhgɨn muwa, kən maun-in əfəməh suah u, tatəpələh-pər e malnapuə məmə, “Os rəham naip eko mos muwɨn məulək, məto-inu nian rəha nəuləkən tɨnuwa, kən nagwənən əpəh e nətueintən tɨnɨmətə.” \v 16 Kən əmun suah u itəm tatəpələh-pər e malnapuə, təmurin-ego-in nətueintən e rəhan naip eko, kən məulək-in netəmim e nətueintən, tahmen e nagwənən itəm tɨnɨmətə o nosən. \p \v 17 Kən nagelo kit mɨn təmiet e Nimə Rəha Uhgɨn əpəh e nego e neai. In tatɨləs mɨn rəhan kit naip eko itəm tasɨlə.\fig |alt="grape clusters hanging" src="HK00110B.TIF" size="col" loc="Rev 14:17-19" ref="Nol Əpən 14:17" \fig* \v 18 Nagelo kit mɨn, itəm tatos nepətən rəha nɨgəm e olta, təmɨsɨ-pən əpəh e olta, kən maun-in əfəməh nagelo itəm tatɨləs naip eko məmə, “Ləs rəham naip eko un, muwɨn e nətueintən, kən məte rəkɨs netəmim itəm kotahmen e noa krep marəg u tɨpɨlpɨl mɨn, əpəh e nəukətɨn. Nətueintən tahmen e nəukətɨn.” \v 19-20 Tol nəhlan, nagelo un təmoahin rəhan naip eko, tuwɨn e nətueintən, kən məte rəkɨs netəm mɨn un itəm kotahmen e noa krep itəm tɨnəmarəg rəkɨs. Kən in təmərakin-pən ilat kotuwɨn ikɨn asol əh itəm kateguarɨn-eguarɨn noa krep mɨn ikɨn, məmə nahuilat otaiəh. Ikɨn əh, in ihluə e taon, Uhgɨn tatos-iarəp rəhan neməha, kən matol nalpɨnən ikɨn kəm netəmim. Kən kateguarɨn-eguarɨn netəm mɨn u, kən nɨtalat itəm tɨtaiəh mətaiu ikɨn əh, in tahmen e nəhau asol kit nəfəməhən rəhan tahmen e tri hanrɨt kilomita, kən lokamnɨm lokamnɨm. Okəmə hos kit tiwɨg-pən ikɨn, nɨta tɨtun nərən mek nohlɨn.\f + \fr 14:19-20 \ft Aes 63:1-6\f* \c 15 \s1 Netəmim rəha Uhgɨn kəmotənwiwi in \m \v 1 Ekətag-pən əpəh e nego e neai məplan mɨn nəmtətin kit mɨn itəm tatuha-pɨspɨs lak. Nagelo ilat sepɨn koatos namnu nalpɨnən mɨn, ilat sepɨn. Nalpɨnən mɨn əh, ilat koatol neməha apiəpiə rəha Uhgɨn tol namnun lan. \v 2 Kən əmun, eməplan nat kit tahmen e nɨtəhəi, məto kəmol e klas ne nɨgəm pɨləh-pɨləh, kən netəmim neen koatətul e nɨkalkal nɨtəhəi u, ilat un netəm kəmotəmou ilat nat megəh rəhn-kapə sepɨn ne narmɨn itəm kəmasgəwɨn e nɨg, kən kotol win elau, ne nampa itəm tatətul o nərgɨn. Kən Uhgɨn təmos-ipən hap\f + \fr 15:2 \ft Hap mɨn un, nat katoh elat o nanən napuən, tahmen e kitar.\f* mɨn kəm ilat, \v 3 kən koatoh, motan napuən rəha Nətɨ Sipsip ne Moses u, iolwək rəha Uhgɨn, koatan məmə, \q1 “Iərəmərə Uhgɨn Nahgim Tepət Pɨk Agɨn \q1 Rəham nolən asol mɨn kotatuha-pɨspɨs etɨmat. \q1 !Kig lilɨn, nolən mɨn rəham kotətuatɨp pahrien! \q1 \v 4 ?Pah otəsaginən ik, Iərəmərə?\f + \fr 15:4 \ft Jer 10:7; Sam 86:9-10\f* \q1 ?Kən pah otəsos-ipənən nənwiwiən o nərgəm? \q1 Məto-inu ik pɨsɨn əm nakasim. \q1 Netəmim e kantri mɨn rafin okotuwa \q1 kən motəfak e nɨganəmtɨm, \q1 məto-inun nəmol-arəpa rəham nolən ətuatɨp mɨn.” \p \v 5 Kəmotan rəkɨs napuən u, emətag-pər e nego e neai, məplan kəmerəh-pən Ikɨn Uhgɨn Tətatɨg Ikɨn, inu, Nimə Tapolən rəha Uhgɨn. \v 6 Nagelo ilat sepɨn kəmotiet e Ikɨn Uhgɨn Tətatɨg Ikɨn, koatos nalpɨnən mɨn ilat sepɨn. Ilat kotuwɨn e napən wɨr u, linen, itəm tatɨpɨt-ɨpɨt, kən kəməlis manɨkɨləhalat e kətəut itəm kəmol e iaen u kol tatɨpɨt-ɨpɨt. \v 7 Kən əmun, nat koatəmegəh un ilat kuwɨt kit təmos-ipən pesɨn mɨn itəm kəmol e iaen u kol tatɨpɨt-ɨpɨt, ilat sepɨn, kəm nagelo mɨn u sepɨn. Pesɨn mɨn u, kotərioah e neməha rəha Uhgɨn u, itəm tətatɨg lilɨn. \v 8 Kən nəhaniəm təmɨrəfin Ikɨn Uhgɨn Tətatɨg Ikɨn, nəhaniəm-in nepətən əhag-əhag rəha Uhgɨn ne nəsanənən rəhan, kən okol suah kit təsuwɨnən əh imə e Ikɨn Uhgɨn Tətatɨg Ikɨn mətoarus nalpɨnən mɨn ilat sepɨn itəm nagelo sepɨn koatəmɨk, okotol namnun. \c 16 \s1 Pesɨn ilat sepɨn, kəmotərioah e neməha rəha Uhgɨn \m \v 1 Kən əmun, eməto nəwian kit təmagət əfəməh əpəh e Ikɨn Uhgɨn Tətatɨg Ikɨn, matən-ipən kəm nagelo mɨn u sepɨn məmə, “Otuwɨn, motəhtəg-iarəp e nətueintən pesɨn ilat sepɨn itəm kəmotərioah e neməha rəha Uhgɨn.” \v 2 Nagelo itəm tətaupən, təmuwɨn məhtəg-iarəp pesɨn rəhan e nəptən. Kən əmun, netəmim itəm koatos mak rəha nat megəh rəhn-kapə ilat sepɨn, kən moatəfak kəm narmɨn itəm kəmasgəwɨn e nɨg, nɨməgəm təmɨrəfin nɨpətɨlat. \p \v 3 Kən nagelo nampa tu, təməhtəg-iarəp rəhan pesɨn əpəh itəhəi. Kən nɨtəhəi təmol nɨta lan, tahmen e nɨta etəm təmɨmɨs. Kən nat itəhəi mɨn rafin kəmotɨmɨs. \p \v 4 Kən nagelo nampa tri, təməhtəg-iarəpən rəhan pesɨn e nəmtɨ nəhau mɨn ne nəlugɨ nəhau mɨn, kən ilau kueia mioal nɨta elau. \v 5 Kən əmun eməto nagelo itəm tərəmərə e nəhau mɨn təmə, \q1 “Ik pɨsɨn əm ik Uhgɨn, nakətuatɨp, \q1 ik un itəm nəkətatɨg kən nəmətatɨg, \q1 kən tətuatɨp əm məmə onəkol nalpɨnən kəm ilat nəhlan. \q1 \v 6 Rəhalat atɨp əm, \q1 məto-inun ilat kəmotiu nɨta rəham netəmim mɨn ne ien mɨn, \q1 kən ik nakos-ipən nɨta nɨmɨlat məmə okotənɨm.” \p \v 7 Kən ekəto mɨn olta tətagət əfəməh məmə, \q1 “!Əwəh! Iərəmərə Uhgɨn Nahgin Tepət Pɨk Agɨn, rəham nəghatən nəmuəh netəmim lan, in tətuatɨp agɨn, kən nɨpahrienən.” \p \v 8 Kən əmun, nagelo nampa fo, təhtəg-iarəpən rəhan pesɨn e mɨtgar, kən kəmos-ipən nəsanənən kəm mɨt məmə otəhg netəmim tahmen e nɨgəm. \v 9 Kən nəgəpanən təmus ilat, kən kotau-iərmɨs-in nərgɨ Uhgɨn, itəm in tatərəmərə e nalpɨnən mɨn u, məto ilat kotapəs nəuhlinən nətəlɨgən rəhalat, kən motɨsiai-in rəhan nepətən. \p \v 10 Kən nagelo nampa faif təhtəg-iarəpən rəhan pesɨn əpəh nat megəh tatərəmərə ikɨn, kən əmun, ikɨn mɨn rafin in tatərəmərə ikɨn in təmapinəp. Kən netəmim koatəto nahməən, moatus namɨlat motoatɨp-oatɨp. \v 11 Kən ilat motau-iərmɨs-in Uhgɨn əpəh e nego e neai o nahməən mɨn ne nɨməgəm mɨn rəhalat, məto ilat kəməsotəuhlinən nətəlɨgən rəhalat o nat itəm kəmotol. \p \v 12 Kən nagelo nampa sikis, təməhtəg-rəkɨs rəhan pesɨn əpəh e nəhau asol, nərgɨn u, Iufretes, kən əmun nəhau təmamɨr mol suatɨp rəha kig mɨn kotaliwək lan moatɨsɨ-pah. \v 13 Kən əmun, ekəplan mɨn narmɨn rat kɨsɨl kəhalahmen e pɨrok. Kit təmiet e nɨpəgnoa ialkita, kit tiet e nɨpəgnoa nat megəh rəhn-kapə ilat sepɨn, kən kit tiet e nɨpəgnoa ien eiueiuə.\f + \fr 16:13 \ft “Ien eiueiuə” u, in nat megəh itəm təməhap nɨsɨp mər, rəhnɨpat kəiu, itəm təməghat-in e Nol Əpən 13:11-18.\f*\fig |alt="frogs by stream" src="BK00023B.TIF" size="col" loc="Rev 16:13-14" ref="Nol Əpən 16:13" \fig* \v 14 Iləhal narmɨ iərmɨs mɨn, itəm koatol nəmtətin mɨn, kən iləhal kəhaliet mətəhaluwɨn o kig mɨn e nətueintən rafin, məhaluəfɨmɨn ilat məmə okotəluagɨn e Nian Asol rəha Uhgɨn Nahgin Tepət Pɨk Agɨn. \p \v 15 Kən Iesu təmən məmə, “!Ətag-pa-tu! !Iatuwa tahmen e iakləh! Etəmim itəm təsapɨlən mətaiir, məsapegən rəhan natɨmnat o napɨlən məmə in otəsaipiəpiəən kən maulɨs ron, in otatɨg e nəwɨrən pahrien.” \p \v 16 Kən ilat kəmotargətain rafin kig mɨn əpəh ikɨn kit, katən e nəghatən rəha netəm Isrel, məmə, “Amaketon.” \p \v 17 Kən namnun nagelo itəm in nampa sepɨn, təməhtəg-rəkɨs-pən rəhan pesɨn əpəh e nɨmagoagəp, kən əmun əpəh e Ikɨn Uhgɨn Tətatɨg Ikɨn, nəwian asol kit tɨsɨ-pən əpəh e jea rəha kig məmə, “!Tɨnol namnun!” \v 18 Kən əmun təmatɨpɨt, kəməto nagətən asol, kən kaluəluə təmatɨperəh-atɨperəh, kən namig asol təməloal e nəptən. Namig u, in iahgin iahgin, kəsəplanən namig kit iahgin tol nəhlan nian kit. \v 19 Kən taon asol təməhap məsɨn kɨsɨl, kən taon mɨn e kantri mɨn rafin kəmotɨsas motol nat tɨkə elat. Uhgɨn, nɨkin təməht nolən rat mɨn rəha Papilon Asol, kən tos-ipən panɨkɨn itəm tərioah e wain e neməha rəhan, təməkəike kəm in məmə otənɨm rafin agɨn. \v 20 Nəptən əlkələh mɨn rafin kəmahin rəkɨs ilat, kotɨkə, ne nɨtot mɨn, kɨsəplan mɨnən kit. \v 21 Ais u itəm tahmen e kəpiel asol koatɨsɨ-pən e malnapuə, kəmotɨsas-pən e netəmim. Ais u, kitiəh əm tahmen e fifte kilo, kən netəmim kəmotau-iərmɨs-in Uhgɨn o nahl-ipa-mən ais itəm təmatɨsas-pən elat, məto-inu nalpɨnən u in tərat tərat agɨn. \c 17 \s1 Pətan ionəhan tərat agɨn \m \v 1 Kən əmun, nagelo sepɨn mɨn u kit itəm kəmoatəmɨk pesɨn ilat sepɨn, təmuwa mən-ipa kəm io məmə, “Wa-tu, pəs ekəgətun kəm ik nalpɨnən rəha pətan ionəhan\f + \fr 17:1 \ft Pətan ionəhan, nɨpətɨn pətan rəha suatɨp.\f* tərat agɨn, itəm tatəpələh-pən e nəhau tepət. \v 2 Pətan əh, kig mɨn rəha nətueintən ilat kəmoatit, kən netəmim rəha nətueintən ilat kəmoatənɨm nɨmɨn wain, moatapɨs ilat min kən moatit.” \p \v 3 Kən nəsanənən rəha Narmɨn Rəha Uhgɨn təmol kəm io, kən nagelo təmit-irəkɨs io ekian əpəh ikɨn taruən-aruən ikɨn. Kən ikɨn əh, eməplan pətan un tətasuə-pər e məntaa nat megəh asiə kit. Kəməte-pən nərɨg mɨn itəm tatən rat Uhgɨn, tɨrəfin nɨpətɨn, kən rəhn-kapə təmɨsɨm ilat sepɨn, kənu rəhnɨpat ten. \v 4 Pətan un, tatuwɨn e napən itəm tol nəguɨ-naris ne tasiə, in təmol malə-malə e nɨpətɨn, tətoanin noanat ne iarig, itəm kəmol e iaen u kol tatɨpɨt-ɨpɨt, ne kəpiel itəm nəmtɨn tiəkɨs, ne nat kit təwɨr pɨk u, perel.\f + \fr 17:4 \ft Perel u, in kəpiel wɨr əpəh e nɨki iarou.\f* Kən in tatos panɨkɨn kit e nelmɨn, itəm kəmol e iaen u kol tatɨpɨt-ɨpɨt, kən tərioah e nat tərat mɨn, itəm kotamkɨmɨk agɨn e nɨganəmtɨ Uhgɨn, kən ilat un, noa nolən rat rəhan. \v 5 Kən inəh e nɨpɨnəgɨn, kəməte-pən nərɨg kit əh-ikɨn, itəm nɨpətɨn tatəhluaig u, tatən məmə, \pc \sc Taon Əsanən Nahgin Tepət u Papilon\sc*. // \sc In itɨ nɨpɨtan ionəhan mɨn rafin\sc*. // \sc Kən in nəukətɨ nolən nat kotamkɨmɨk agɨn mɨn.\sc* \m \v 6 Kən ekəplan məmə pətan u, in tɨnapɨs e nɨta netəmim mɨn rəha Uhgɨn, nɨta netəm kəmotətul-arəp o nən-iarəpən Iesu. \p Nian eməplan, kən narmək təmiwɨg təmiwɨg. \v 7 Kən əmun nagelo təmən-ipa kəm io məmə, “?Narməm tatiwɨg nulan o naka? Io ekuhapɨk e nəghatən anion e pətan u ne nat megəh itəm tətasuə-pər lan, itəm rəhn-kapə təmɨsɨm ilat sepɨn kən rəhnɨpat ten. \v 8 Nat megəh itəm nəməplan, təmətatɨg, kən təsatɨgən roiu, kən otəsuwəhən otər e nɨpəg asol itəm teiuaiu agɨn, kən tɨnətaiu matuwɨn məmə Uhgɨn otərəkɨn. \p “Kən netəmim rəha netueintən itəm kəməsəteən nərgɨlat e naoa rəha nəmegəhən, ilat, narmɨlat otiwɨg pɨk nian okotəplan nat megəh u, məto-inu aupən in təmatəmegəh, məto təsatɨgən roiu, məto in otiet-arəpa mɨn. \p \v 9 “Etəmim otəkəike mos nenatɨgən o nɨtunən nɨpətɨ nəghatən u. Rəhn-kapə nat megəh u, ilat sepɨn, koatəpsen-pən nɨtot mɨn itəm pətan əh tatəpələh-pər elat.\f + \fr 17:9 \ft Netəmim tepət nɨkilat təht məmə nat u tatəghat-in Rom, in kəmiləkɨn-pər e nɨtot ilat sepɨn.\f* \v 10 Koatəpsen-pən mɨn kig ilat sepɨn. Kig faif ilat kɨnotiet rəkɨs, kitiəh tatəmegəh roiu, kən kit mɨn təsuwamən əh. Məto nian tuwa, in otəkəike mətatɨg o nian təkuəkɨr əm. \v 11 Nat megəh u itəm təmətatɨg, kən roiu in təsatɨgən, in mɨn in kig kit, itəm tatol nampa eit lan, məto in mɨn in kig kit rəha kig mɨn u ilat sepɨn, kən tɨnətaiu matuwɨn məmə Uhgɨn otərəkɨn. \p \v 12 “Rəhnɨpat ilat ten itəm nəməplan ilat, koatəpsen-pən kig ilat ten, itəm ilat kəsotosən əh nərəmərəən rəhalat. Məto ilat okəpanotos nepətən məmə ilat kig mɨn, motərəmərə ilat nat megəh, məto o nian təkuəkɨr əm. \v 13 Nətəlɨgən rəhalat kitiəh əm o nos-ipənən rəhalat nəsanənən ne nepətən kəm nat megəh. \v 14 Ilat okotəluagɨn ilat Nətɨ Sipsip, məto Nətɨ Sipsip otol win elat, məto-inu Nətɨ Sipsip in Iərəmərə rəha iərəmərə mɨn, ne Kig rəha kig mɨn. Kən in otuwa ilat min netəm mɨn u, təmɨtəpun ilat, kən ilat koatətul əskasɨk e rəhalat nahatətəən.” \p \v 15 Kən əmun, nagelo tən-ipa mɨn kəm io məmə, “Nəhau mɨn u nəməplan, itəm pətan ionəhan tatəpələh-pər lan, tatəpsen-pən netəmim nuwigɨlat tol pɨsɨn pɨsɨn, nɨmanin netəmim, kantri mɨn, ne nəghatən pɨsɨn pɨsɨn mɨn. \v 16 Nat megəh ne rəhnɨpat ilat ten itəm nəməplan, ilat okotetəhau pətan ionəhan u. Kən ilat okotərəkɨn in, motol nat ruən lan, taiu piəpiə. Ilat okotun noanuwəhgɨn kən motan-ətɨp nɨpətɨn e nɨgəm. \v 17 Okotol nəhlan, məto-inu Uhgɨn təmələhəu-pən nat u e nɨkilat, məmə okotol nətəlɨgən rəhan, kən mol nɨkilat kitiəh əm o nos-ipənən rəhalat nəsanənən kəm nat megəh, məmə in otərəmərə, mətoarus nəghatən rəha Uhgɨn tuwa mol nɨpahrienən. \p \v 18 “Pətan əh natəplan, in taon nahgin tepət itəm tatərəmərə e kig mɨn rəha nətueintən.” \c 18 \s1 Papilon təməme \m \v 1 Uarisɨg e natɨmnat mɨn u, eməplan nagelo kit mɨn təmɨsɨ-pər e neai. In tatos nepətən asol, kən in tətasiəgəpɨn rafin nətueintən e rəhan nəhag-əhagən. \v 2 Təməmərɨt əfəməh e nəwian kit itəm iahgin, məmə, \q1 “!Təməme! !Papilon Əsanən Nahgin Tepət təməme! \q1 Iərmɨs mɨn kɨnotuwa kətatɨg ikɨn. \q1 In noanɨpɨrasɨg rəha narmɨn rat mɨn. \q1 In noanɨpɨrasɨg rəha mənɨg rat mɨn, kəsonən, \q1 itəm kotamkɨmɨk e nɨganəmtɨ Uhgɨn. \q1 \v 3 Məto-inun kantri mɨn rafin kɨnotapɨs e nɨmɨn wain u, nɨtəpən nalmələn, moatit in. \q1 Kig mɨn rəha nətueintən kəmoatit mɨn, \q1 kən netəm koatol-salɨm-in natɨmnat mɨn e nətueintən, \q1 rəhalat nautə nepət rəkɨs e rəhan nolən itəm \q1 tətaumɨs o natɨmnat rəhan.” \p \v 4 Kən əmun eməto nəwian kit mɨn e nego e neai təmə, \q1 “Otiet rəkɨs lan, rəhak netəmim, \q1 məmə rəhan nolən rat otəsɨləs pɨkənən itəmat, \q1 kən itəmat onəsotosən rəhan kit nalpɨnən, \q1 \v 5 məto-inun in təmərgətain rəhan nolən rat tər iuəhkɨr əm tatek neai, \q1 mol Uhgɨn təsaluinən rəhan nolən rat mɨn. \q1 \v 6 Otalpɨn nɨtai nat tahmen itəm in təmol kəm rəham netəmim. \q1 Otos-ipən rəhan nətouən mau kəiu. \q1 Otiuw rəkɨs nɨmɨn wain itəm in tarɨp məskasɨk, \q1 rəhan nəsanənən tepət maprəkɨs-in itəm un itəm in təmatos-ipən kəm ilat. \q1 \v 7 Pətan un, təmatos-ipər atɨp in, matəto təwɨr e nautə rəhan, \q1 məto roiu əh, os-ipən nətouən rəhan e nahməən ne nasəkən, \q1 məto-inu tatəghat ausit e nɨkin matən məmə, ‘Io kwin kit. Ikɨn-u iatəpələh, matərəmərə. Sənəmə io nəutahlɨmɨs. Okol esasəkən nian kit.’ \q1 \v 8 O nausitən u rəhan, rəhan nalpɨnən mɨn otɨləs in o nian kitiəh əm. \q1 In otatɨmɨs, matəto tərat, mətasək. \q1 Kən in otatɨg e nian iəkɨs o nosən nagwənən, \q1 kən nɨgəm otus in, \q1 məto-inun Iərəmərə Uhgɨn un, nahgin tepət, \q1 in tatos-ipən rəhan nalpɨnən.” \p \v 9 “Kən nian kig mɨn rəha nətueintən itəm kəmoatit kən moatos kələh nautə mɨn rəhan, kotəplan nəhaniəm e nɨgəm itəm tatus, kən ilat okotasək, motəto tərat ron. \v 10 Rəhan nahməən otol ilat kotəgɨn, kən motətul-pən əm isəu moatən məmə, \q1 ‘!Kəsi! Kəsi o taon asol! \q1 !Awe, Papilon, taon itəm təmatəsanən pɨk! Məto roiu agɨn-əh huə, kəmau kitiəh əm lan, in tɨnatos rəhan nalpɨnən!’ \p \v 11 “Netəmim koatol-salɨm-in natɨmnat e nətueintən, ilat mɨn okotasək motasək o pətan u, məto-inu etəmim kit mɨn tɨkə o nosən nəmtɨn rəhalat natɨmnat. \v 12 Suah kit mɨn otəsos-nəmtɨnən iaen u kol tatɨpɨt-ɨpɨt, ne silpa, ne kəpiel wɨr mɨn ne perel\f + \fr 18:12 \ft Perel u, in kəpiel wɨr əpəh e nɨki iarou.\f* rəhalat, kən suah kit otəsos-nəmtɨn mɨnən napən wɨr u linen, ne napən u itəm tol nəguɨ-naris ne napən wɨr u silik, ne napən u itəm tasiə tasiə, itəm nəmtɨlat tiəkɨs agɨn. Etəmim otɨkə o nos-nəmtɨnən nɨg pɨsɨn pɨsɨn mɨn itəm koatəpien wɨr, ne natɨmnat mɨn itəm katol e nəluɨ eləfen, ne nɨg mɨn itəm nəmtətin tiəkɨs agɨn, ne pɨrons,\f + \fr 18:12 \ft Pɨrons in iaen kit, məto rəhan kala tahmen e kol.\f* ne iaen, ne kəpiel wɨr kit u, mapɨl. \v 13 Etəmim otɨkə o nos-nəmtɨnən nat nəmiəwɨlat tatəpien wɨr mɨn, inu sinamon, ne senta, ne insens, ne frankinsens, ne fomat u mɨr. Netəmim otɨkə o nos-nəmtɨnən wain ne oel ne flaoa ne wit rəhalat. Kən etəmim otɨkə mɨn o nos-nəmtɨnən kau mɨn ne sipsip ne hos ne kat, ne slef mɨn rəhalat, inu netəmim. \p \v 14 “Kən netəm rəha nol-salɨm-inən natɨmnat mɨn, ilat okotasək pɨk, nɨkilat tahmə. Ilat okotən məmə, ‘Noa wək asol mɨn rəham itəm ik rəham nətəlɨgən təmuwɨn pɨk lan, kən nəmatol, ilat kɨnotagɨm kapəs ik. Rəham nautə mɨn ne malə-malə mɨn rəham kɨnotagɨm, okol nəsos mɨnən ilat.’ \v 15 Netəm koatol-salɨm-in natɨmnat mɨn rəhalat kəm pətan u, moatos nautə asol mɨn lan, ilat kotətul-pən isəu ron, motasiəp o rəhan nahməən. Ilat nɨkilat otahmə kən kotasək motasək əfəməh, \v 16 motəmə, \q1 “‘!Awe, kəsi! Taon əsanən itəm təmuwɨn e natɨmnat wɨr mɨn u linen, itəm tol nəguɨ-naris ne tasiə ne, kən matol malə-malə e nɨpətɨn tətoanin noanat ne iarig, itəm kəmol e iaen u kol tatɨpɨt-ɨpɨt, ne kəpiel mɨn nəmtɨn tiəkɨs, ne nat wɨr mɨn u perel ne. \q1 \v 17 Məto roiu agɨn-əh huə, kəmau kitiəh əm lan, kəmərəkɨn rafin nautə asol mɨn rəhan.’ \p “Kən əmun netəm koatɨləs nego mɨn rafin, netəm koataliwək e nego, ne kɨru mɨn rəha nego, ne netəmim rafin itəm koatos məni rəhalat o natɨgən e nərpɨ nɨtəhəi, ilat okotətul-pən isəu ron. \v 18 Nian kotəplan nəhaniəm lan tatuəp, kən ilat okotəmə, ‘!Kəsehmən taon kit təsanən tahmen e taon asol u!’ \v 19 Kən ilat okotatip rəhalat-kapə e nɨmoulul, tatəpsen-pən məmə nɨkilat tɨtahmə, kən motasək pɨk məmə, \q1 “‘!Awe, kəsi! !Taon asol u itəm netəmim rafin itəm koatos nego mɨn itəhəi ilat rəhalat nautə təmepət e rəham natɨmnat! \q1 Məto roiu agɨn-əh huə, kəmau kitiəh əm lam, kəmərəkɨn agɨn ik.’ \q1 \v 20 “!Məto itəmat e nego e neai, itəmat netəmim rəha Uhgɨn, ne aposol mɨn ne ien mɨn, \q1 itəmat nɨkitəmat təike magien, \q1 məto-inu Uhgɨn təmətu rəkɨs neim otəmat mələhəu-pən o pətan u!” \p \v 21 Kən əmun, nagelo əsanən kit təmɨləs kəpiel asol kit, matɨpin-pən e nahgin rafin əpəh itəhəi, kən məmə, \q1 “Kəmərakin-pən nəhlan Papilon Əsanən Nahgin Tepət əpəh itəhəi. \q1 Kən okol in təsətul mɨnən. \q1 \v 22 Kən okol kəsəto mɨnən nəwiali hap\f + \fr 18:22 \ft Hap un, nat katoh lan o nanən napuən, tahmen e kitar.\f* mɨn ne napuən mɨn, ne nəwiali nahlən nau ne təwi u ikɨn-u. \q1 Etəmim rəha nalpəkau wɨrən e natɨmnat otɨkə ikɨn-u, \q1 kən okɨsəto mɨnən natərkərɨkən rəha kəpiel mɨn itəm kotalkin wit katol flaoa lan.\fig |alt="woman grinding flour" src="LB00133B.TIF" size="col" loc="Rev 18:22" ref="Nol Əpən 18:22" \fig* \q1 \v 23 Nəhag-əhagən rəha lait mɨn okol kəsotasiə mɨnən, \q1 kən okol kəsəto mɨnən nəwia pətan ne iərman itəm kətioal nəniəkɨsən rəhalau e nian rəha marɨt, \q1 məto-inu aupən, netəm koatol-salɨm-in natɨmnat rəham, \q1 ilat koatol win e nətueintən rafin, \q1 kən ik natagwən asim netəmim e kantri pɨsɨn pɨsɨn mɨn məmə kotuwa o rəham nərəmərəən, e nolə masig rəham. \q1 \v 24 “Taon asol u Papilon in təmos nalpɨnən \q1 məto-inun kəmatiu nɨta ien mɨn ne netəmim mɨn rəha Uhgɨn ikɨn mɨn rafin e nətueintən. \q1 Nɨpahrienən, nɨta netəmim rafin itəm kəmohamnu ilat, \q1 in tətatɨg e taon asol u.” \c 19 \s1 Netəmim ilɨs e nego e neai kəmotənwiwi Uhgɨn \m \v 1 Uarisɨg e nəghatən rəha nagelo əh, ekəto nəwiali nat kit tahmen e netəmim tepət tepət kotagət əfəməh əpəh e nego e neai, moatən məmə, \q1 “!Pəs kotənwiwi Iərəmərə! \q1 !In Uhgɨn u, təmosmegəh kitat! \q1 Nepətən əhag-əhag ne nəsanənən in rəhan pɨsɨn əm, \q1 \v 2 məto-inu nakilən rəhan in tətuatɨp pahrien. \q1 Rəhan nəghatən tɨnuəh rəkɨs pətan ionəhan u, itəm təmit əpnapɨn netəmim, \q1 kən tɨnətalpɨn nɨta rəhan iolwək mɨn.” \m \v 3 Kən kəmotagət əfəməh mɨn motəmə, \q1 “!Pəs kotənwiwi Iərəmərə Uhgɨn! Nəhaniəm e nɨgəm itəm tatus pətan u, tatər tatər namnun tɨkə.” \m \v 4 Netəm-iasol itəm kəmotəwiətən mɨn ilat tuente-fo, ne nat koatəmegəh ilat kuwɨt, kəmotɨsin nulɨlat kəm Uhgɨn. Ilat kəmoteiuaiu, nɨpɨnəgɨlat taru nɨsɨp, motəfak kəm in, itəm tatəpələh-pər e rəhan jea, matərəmərə. Kən ilat motəmə, \q1 “!Əwəh! !Pəs Kotənwiwi Iərəmərə!” \s1 Marit rəha Nətɨ Sipsip \p \v 5 Kən əmun, nəwian kit təmɨsɨ-pən əpəh e jea rəha kig, matən məmə, \q1 “!Otənwiwi Uhgɨn rəhatat! \q1 !Itəmat rəhan iolwək mɨn rafin, otənwiwi in! \q1 !Itəmat u, noatɨsiai-in, moatəgin Uhgɨn, otənwiwi in! \q1 !Nat əpnapɨn okəmə itəmat noatos nepətən asol mɨn, o netəm əpnapɨn əm, məto otənwiwi Uhgɨn!” \p \v 6 Kən əmun eməto nəwia nat kit tahmen e netəmim tepət koatagət, kən mahmen mɨn e nɨtəhəi tatem nonahluəluə, ne kaluəluə tɨtatɨperəh-atɨperəh motəmə, \q1 “!Pəs kotənwiwi Iərəmərə! \q1 Məto-inun Iərəmərə Uhgɨn rəhatat, Nahgin Tepət Pɨk Agɨn, in tɨnatərəmərə. \q1 \v 7 Pəs nɨkitat tərioah e nagienən, \q1 kən motən nɨpahrienən e rəhan nepətən, \q1 məto-inu tɨnuwa e nian ətuatɨp rəha marɨt rəha Nətɨ Sipsip. \q1 Kən rəhan pətan tatətul matɨp matəsahgin əm. \q1 \v 8 Kən Uhgɨn təmos-ipən napən wɨr kəm in, məmə otuwɨn lan. \q1 Napən wɨr u linen, tatɨpɨt-ɨpɨt, məruən.” \m (Napən wɨr u linen, tatəpsen-pən nolən ətuatɨp rəha netəmim rəha Uhgɨn.) \p \v 9 Kənu nagelo u, tən-ipa kəm io məmə, “Əte rəkɨs natɨmnat mɨn u. ‘Netəm mɨn un itəm kəmaun-in ilat məmə okotuwɨn e nagwənən rəha marɨt rəha Nətɨ Sipsip, ilat okotatɨg e nəwɨrən pahrien.’” Kən matɨg mən mɨn məmə, \p “Nəghatən mɨn u, ilat nəghatən pahrien rəha Uhgɨn.” \v 10 Təmən nəhlan, kən emɨsin nulɨk e nelkɨn, meiuaiu, nɨpɨnəgək taru nɨsɨp, məmə ekəfak kəm in. Məto in tən-ipa kəm io məmə, “!Əsəfakən kəm io! Kilau min ik iolwək mil əm, kitat piam mɨn itəm ilat kotətul əskasɨk o nən-iarəpən namnusən təwɨr rəha Iesu. Əfak kəm Uhgɨn əm, məto-inu nətul-arəpən rəha Iesu, in nəukətɨn nəghatən mɨn rəha ien mɨn.” \s1 Etəm təmasuə-pər e hos kəruən \p \v 11 Kən əmun ekəplan nego e neai təmerəh, kən məplan hos kəruən kit. Etəm tətasuə-pər lan, nərgɨn un, “Etəm Kɨtun Nahatətə Əskasɨkən Lan, kən in Nɨpahrienən.” In tatəmou, kən matos-ipən nalpɨnən kəm netəmim e nolən itəm tətuatɨp əm. \v 12 Nɨganəmtɨn tahmen e nəmnamɨn nɨgəm, kən kəməfauin-pən hat tepət tepət e rəhn-kapə, hat mɨn u, ilat hat mɨn rəha kig asol agɨn. Kəməte-pən nərgɨn kit lan, məto suah kit təsɨtunən nərgɨn əh, in pɨsɨn əm tɨtun. \v 13 In tatuwɨn e napən kit itəm kəmeer e nɨta,\f + \fr 19:13 \ft Aes 63:1-6\f* kən nərgɨn un, Nəghatən Rəha Uhgɨn.\f + \fr 19:13 \ft Jon 1:1,14\f* \v 14 Kən mopael mɨn rəha nego e neai koatuarisɨg-in. Ilat rafin koatəpələh-pər e hos kəruən mɨn, kən moatuwɨn e napən wɨr u, linen, təruən məwɨr. \v 15 Suah un, rəhan kit əh-ikɨn naip itəm tatɨsɨ-pən e nɨpəgnoan.\f + \fr 19:15 \ft Aes 49:2; Hip 4:12; Nol Əpən 1:16; 2:12\f* Kən in otətamnu netəmim e kantri mɨn e naip əh. “In otərəmərə elat, kən nəmtətin rəha nepətən u, in nəlnal itəm kəmol e iaen.”\f + \fr 19:15 \ft Sam 2:9\f* In otol təskasɨk agɨn kəm ilat, tahmen əm mə katol e noa kɨrep mɨn itəm netəmim kəmoteguarɨn-eguarɨn məmə nahuin otaiəh kən kol wain lan. Nolən əh inəh, Uhgɨn Nahgin Tepət Pɨk Agɨn tatol-arəp rəhan neməha pɨk. \v 16 Kəməte-pən nərgɨn e rəhan napən, ne nuwaan, məmə, \pc \sc Kig Rəha Kig Mɨn\sc* // \sc Ne Iərəmərə Rəha Iərəmərə Mɨn\sc*\f + \fr 19:16 \ft 1 Tim 6:15; Nol Əpən 17:14\f* \p \v 17 Kən əmun ekətag-pən məplan nagelo kit tatətul-pən e mɨtgar, in tətasək əfəməh matən-ipən kəm mənɨg mɨn itəm koatiwɨg əpəh e magoagəp, məmə, “Otuwa, motargətain itəmat mɨn o nagwənən asol rəha Uhgɨn, \v 18 məmə itəmat onəkoton noanuwəhgɨ kig mɨn, ne netəm-iasol rəha mopael mɨn, ne netəm nahgilat tepət, ne hos mɨn, ne netəm koatasuə-pər elat, ne noanuwəhgɨ netəmim rafin, netəm sənəmə slef, ne slef mɨn, netəm koatos nepətən asol mɨn, ne netəm əpnapɨn əm.” \p \v 19 Kən əmun, ekatɨg məplan mɨn nat megəh əpələ in, ne kig mɨn rəha nətueintən ne rəhalat mopael mɨn. Ilat kəmotargətain ilat mɨn məmə okotəluagɨn ilat etəm tɨtasuə e hos kəruən, ne rəhan mopael mɨn. \v 20 Məto kəmotaskəlɨm nat megəh əh, ne ien eiuə-eiuə itəm təmatol nəmtətin pɨspɨs mɨn nian təmətatɨg ilau nat megəh. In təmatol nəmtətin mɨn əh, o neiuə-inən netəm mɨn u itəm koatos mak rəha nat megəh, kən motəfak kəm narmɨn itəm kəmasgəwɨn e nɨg. Kəmotərakin-pən ilau kərən katuəmegəh əm, əpəh e nɨpəgnoa nəmnamɨn nɨgəm asol itəm təgəpan matuəp matəpien. \v 21 Etəm tɨtatasuə e hos kəruən, təmohamnu kig mɨn ne mopael mɨn rafin e naip rəha nəluagɨnən itəm tatɨsɨ-pən e nɨpəgnoan kən mənɨg mɨn rafin kəmoton nɨpətɨlat, moton, nərpɨlat tasis wɨr. \c 20 \s1 Kristo təmuwa mol Kig kən mərəmərə e netəmim mətoarus-pən nup wan-taosen \m \v 1 Kən əmun, eməplan nagelo kit tatɨsɨ-pər e nego e neai, tatos ki rəha nɨpəg asol itəm teiuaiu agɨn,\f + \fr 20:1 \ft Nol Əpən 1:18\f* ne sen asol kit. \v 2 Kən in təmaskəlɨm ialkita asol u, sɨnek nuwəh ilouin aupən, in Iərmɨs, o Setan, kən məlis ətain o nup wan-taosen. \v 3 Təmərakin-pən in e nɨpəg asol itəm teiuaiu agɨn, kən mahtosɨg-in tiəkɨs, məmə in otəseiuə-in mɨnən netəmim rəha kantri mɨn mətoarus-pən nup wan-taosen tol namnun. Nup wan-taosen otol namnun un, okəike kerəh mɨn lan o nian əkuəkɨr mɨn əm. \p \v 4 Kən əmun, eməplan jea rəha kig mɨn neen, kən netəmim itəm koatəpələh-pər elat. Uhgɨn təmos-ipən nepətən kəm ilat məmə ilat okotakil netəmim. Kən ekəplan mɨn netəmim itəm kəmətatɨp nentoulat məto-inu kəmotətul-arəp o nən-iarəpən namnusən təwɨr rəha Iesu ne nəghatən rəha Uhgɨn. Ilat kəməsotəfakən kəm nat megəh ne narmɨn itəm kəmasgəwɨn e nɨg, kən məsotosən rəhan mak e nɨpɨnəgɨlat ne nelmɨlat. Kən roiu ilat kəmotəmegəh mɨn, kən motərəmərə ilat Kristo o nup wan-taosen. \v 5 Nat əh, in naiir-pa-mɨnən e nɨmɨsən itəm otaupən. Məto netəm mɨn u neen mɨn itəm kəmotɨmɨs rəkɨs, ilat kəmotos mak rəha nat megəh ilouin, kəməsotəmegəh mɨnən mətoarus nup wan-taosen tol namnun. \v 6 Netəm mɨn un, itəm kəmaupən kos ilat e naiir-pa-mɨnən e nɨmɨsən, ilat okotatɨg e nəwɨrən pahrien, məto-inu ilat netəm asim mɨn rəha Uhgɨn. Ilat okəsotuwɨnən e noanəmnamɨn nɨgəm asol, məto ilat okotuwa motol pris mɨn rəha Uhgɨn ne rəha Kristo, kən ilat okotərəmərə ilat min e nup wan-taosen. \s1 Uhgɨn təmol nalpɨnən kəm Setan \p \v 7 Nian nup wan-taosen tɨnol namnun, okahl-iarəp mɨn Setan e nɨpəg asol. \v 8 Kən in otuwɨn əpəh o netəmim e kona kuwɨt rəha nətueintən, itəm katən məmə Kok ne Makok,\f + \fr 20:8 \ft Esik 38:2,9,15\f* məmə oteiuə-in ilat, kən mos rafin ilat margətain ilat o nəluagɨnən. Ilat rafin otepət otepət, nampa rəhalat in tahmen e nɨməkləkɨl əpəh e nɨkalɨ itəhəi. \v 9 Ilat kəmotaliwək motuwɨn isəu isəu mɨn motɨrəfin nətueintən. Kən ilat kəmotətul kɨtəlau-in ikɨn netəmim rəha Uhgɨn okotatɨg ikɨn, ne taon asol u itəm Uhgɨn tolkeike pɨk.\f + \fr 20:9 \ft “Taon u, itəm Uhgɨn tolkeike pɨk,” in tatəghat-in Jerusalem.\f* Məto nɨgəm kit təmɨsɨ-pər e nego e neai, muwa mus ilat. \v 10 Kən kəmərakin-pən Iərmɨs itəm təmatos-ipən os-ipən kəm ilat, kəmərakin-pən əpəh e noanəmnamɨn nɨgəm asol itəm tatəpien. Ikɨn əh, kəmərakin-pən rəkɨs nat megəh ne ien eiueiuə. Iləhal okətəhaləto nahməən lilɨn e nərauiəgən ne lapɨn, namnun tɨkə. \s1 Namnun nakilən \p \v 11 Kən əmun ekəplan mɨn jea asol kit, təruən. Kən kig tatəpələh-pər lan. Nətueintən ne neai kəmuagɨm o nɨganəmtɨn, miakə agɨn. \p \v 12 Kən əmun ekəplan netəm kəmotɨmɨs, netəm koatos nepətən asol, ne netəm əpnapɨn əm. Ilat rafin kotətul aupən e jea rəha kig u, kən kameg naoa mɨn.\f + \fr 20:12 \ft Natɨmnat rafin itəm netəmim kəmotol, kəməte rəkɨs e naoa mɨn u.\f* Kən kameg mɨn naoa kit, inu naoa rəha nəmegəhən. Okehm nakilən rəha netəm kəmotɨmɨs e naoa mɨn u, kən kɨnatakil ilat kitiəh kitiəh o nat ilat kəmotol. \v 13 Nərpɨ nɨtəhəi təməhlman netəm kəmotɨmɨs itəhəi, kən Nɨmɨsən ne Noanpən kəmuəhlman mɨn ilat, ilat kɨnotiet rəkɨs elau, kən kɨnatakil ilat kitiəh kitiəh o nat ilat kəmotol. \v 14 Kən kəmɨləs Nɨmɨsən ne Noanpən, kərakin-pən ilau e noanəmnamɨn nɨgəm asol. Noanəmnamɨn nɨgəm asol u, in nɨmɨsən mau kəiu. \v 15 Okəmə kəsehmən nərgɨ suah kit e naoa rəha nəmegəhən, kən okərakin-pən in e noanəmnamɨn nɨgəm asol. \c 21 \s1 Jerusalem wi \m \v 1 Kən əmun eməplan neai wi ne nətueintən wi, məto-inu neai oas ne nətueintən oas kɨniakə. Kən nɨtəhəi təmɨkə mɨn. \v 2 Kən əmun ekəplan taon asim rəha Uhgɨn, inun Jerusalem wi, tatɨsɨ-pər o Uhgɨn e nego e neai mateiuaiu-pa. Kəmol malə-malə lan tahmen e pətan itəm kəmol malə-malə kəm in məmə otuwɨn mehm rəhan iərman mioal marɨt. \v 3 Kən əmun ekəto nəwian asol kit təmɨsɨ-pən əpəh e jea rəha kig matən məmə, “!Əplan-tu! Roiu əh, Uhgɨn tɨnol latuənu rəhan ilat netəmim. In otətatɨg ilat min, kən ilat okotuwa rəhan mɨn netəmim. Kən Uhgɨn ətuatɨp in otətatɨg olat, kən in rəhalat Uhgɨn. \v 4 In otafəl rəkɨs rafin nahui nəmtɨlat. Nɨmɨsən ne nasəkən ne nahməən mɨn okotɨkə. Natɨmnat nuwəh mɨn u, ilat kɨnotuwɨn rəkɨs, okol kəsotuwa mɨnən.” \p \v 5 Kig itəm tatəpələh-pər e rəhan jea, təmə, “Iatəuhlin natɨmnat mɨn rafin kotuwa motuwiwi.” Kən məmə, “Əte rəkɨs natɨmnat mɨn u, məto-inu nəghatən mɨn u, kɨtun nagɨleən elat məmə nɨpahrienən.” \p \v 6 Kən matɨg mən-ipa mɨn kəm io məmə, “Kɨnol namnun natɨmnat rafin. Io Nəukətɨn ne Namnun.\f + \fr 21:6 \ft Nəghatən ətuatɨp u rəha Iesu, “Io un, Alfa ne Omeka.” Alfa un, in leta tatətul aupən e alfabet rəha nəghatən Kris, kən Omeka un, in leta itəm tatol namnun lan, tahmen e A ne Z e Inglis.\f* Io nətuounən, kən io iatol namnun lan. Netəmim itəm koatoaoa, io ekos-ipən nəhau kəm ilat, itəm okotənɨm məsotos-nəmtɨnən. Kən inun, nəmtɨ nəhau itəm tatər matos-ipən nəmegəhən lilɨn.\f + \fr 21:6 \ft Aes 55:1-2; Jon 4:10; 6:35; 7:37-39\f* \v 7 Etəmim itəm otatətul-iəkɨs mol win e nəluagɨnən rəhan, io ekos-ipən natɨmnat itəm emən-iəkɨs rəkɨs kəm in. Io ekuwa rəhan Uhgɨn, kən in otuwa nətɨk. \v 8 Məto netəm koatəgin itəm, məsotətul əskasɨkən e rəhalat nahatətəən, ilat kotamkɨmɨk, kən moatohamnu itəm, koatit anion əm ilat mɨn, moatol klefa, moatəmɨk nərɨk, motəfak kəm narmɨ nat mɨn, ne ieiueiuə mɨn rafin, iməlat ətuatɨp un in noanəmnamɨn nɨgəm asol, tatəpien ikɨn. Nat u, in nampa tu nɨmɨsən.” \p \v 9 Kən əmun, nagelo aupən u kit tatəghat kəm io. In nagelo sepɨn mɨn u kit itəm kəmoatəmɨk pesɨn ilat sepɨn itəm kotərioah e namnu nalpɨnən ilat sepɨn itəm Uhgɨn otol kəm netəmim. In təmuwa mən-ipa kəm io məmə, “Wa-tu, pəs iakəgətun pətan rəha Nətɨ Sipsip kəm ik, itəm okioal marɨt ilau min.” \v 10 Kən nəsanənən rəha Narmɨn Rəha Uhgɨn təmol kəm io, əmun nagelo tit-irəkɨs io ekian əpəh e nɨtot asol kit, nɨtot un, in ilɨs u ilɨs. Kən in təgətun kəm io Taon Asim rəha Uhgɨn u, Jerusalem wi, itəm təmɨsɨ-pər o Uhgɨn əpəh ilɨs e nego e neai. \v 11 In təhag-əhag e nepətən rəha Uhgɨn. Tatɨpɨt-ɨpɨt tahmen e kəpiel wɨr kit u tiaspa, itəm talien mə kɨlas. \v 12 Rəhan fenɨs təfəməh mər ilɨs, mɨtəlau e taon, ket lan ilat tuelef. Nagelo mɨn tuelef koatətul o ket mɨn u. Kəməte-pən nərgɨ noanol rəha nenətɨ Isrel ilat tuelef e ket mɨn u. \v 13 Kən kəməte-pən nərgɨləhal kɨsɨl e nɨkalɨn pah ikɨn, kɨsɨl mɨn e nɨkalɨn pəhap ikɨn, kɨsɨl e nɨkalɨn pis ikɨn, kən kɨsɨl e nɨkalɨn par ikɨn. \v 14 Nəukətɨ fenɨs e taon u kəmotətul-pər e kəpiel asol ilat tuelef. Kənu kəməte-rəkɨs-pən nərgɨ tuelef aposol rəha Nətɨ Sipsip e kəpiel mɨn u. \p \v 15 Nagelo itəm tatəghat kəm io, in tatos nat kit kəmol e iaen u kol tatɨpɨt-ɨpɨt, o nosən mak rəha taon əh, ne ket mɨn ne fenɨs rəhan. \v 16 Taon u, kona lan kuwɨt. Mak rəha nɨkalɨn mɨn rafin kotahmen-ahmen əm. Taon əh kaifəməh, kən mak rəha nɨkalɨn mɨn rafin ne nəfəməhən rəhan ilat rafin tu taosen tu-hanrɨt-tuente kilomita. \v 17 Fenɨs u, tɨpɨk-ɨpɨk, mak rəhan tahmen e sɨkɨste-faef mita. Nagelo əh, təmos mak lan e nolən rəha netəmim, itəm ilat koatos mak mihin e nat. \v 18 Fenɨs u, kəmol e kəpiel wɨr u tiaspa, kən kəmol taon e iaen u kol tatɨpɨt-ɨpɨt, in əm in əm. Kən kol u in təwɨr, in talien mə kɨlas. \v 19 Kəpiel mɨn itəm kəmiləkɨn nəukətɨ fenɨs lan, kəmol malə-malə elat e kəpiel wɨr mɨn. Kəmotaupən motəlɨn-pən kəpiel wɨr mɨn u tiaspa, kən nampa tu lan, kəmotəlɨn-pən kəpiel wɨr mɨn u safaia, kən nampa tri lan, kəmotəlɨn-pən kəpiel wɨr mɨn u akat, kən nampa fo lan, kəmotəlɨn-pən kəpiel wɨr mɨn u emeral. \v 20 Nampa faif lan, kəmotəlɨn-pən kəpiel wɨr u onikis, kən nampa sikis lan, kəmotəlɨn-pən kəpiel wɨr u kanilian, kən nampa sepɨn lan, kəmotəlɨn-pən kəpiel wɨr u krisolait, kən nampa eit lan, kəmotəlɨn-pən kəpiel wɨr u malakait, nampa nain lan, kəmotəlɨn-pən kəpiel wɨr u topas. Kən nampa ten lan, kəmotəlɨn-pən kəpiel wɨr u kalsetoni, kən nampa lepɨn lan, kəmotolɨn-pən kəpiel wɨr u takuoes, kən nampa tuelef lan, kəmotəlɨn-pən kəpiel wɨr u ametis. \v 21 Ket asol mɨn u rəha fenɨs, kəmol e tuelef perel. Kəmol ket kitiəh kitieh e perel\f + \fr 21:21 \ft Perel u, in kəpiel wɨr əpəh e nɨki iarou.\f* kitiəh kitiəh. Kən suatɨp mɨn əpəh imə e taon u, kəmol e iaen u kol tatɨpɨt-ɨpɨt in əm in əm, talien wɨr, tahmen e kɨlas. \p \v 22 Ikɨn əh, eməsəplanən nimə kit okatəfak ikɨn kəm Uhgɨn, məto-inu Uhgɨn əm, itəm Nahgin Tepət Pɨk Agɨn, ne Nətɨ Sipsip, ilau nimə rəha nəfakən. \v 23 Kən ikɨn əh, nɨkitəm təsuwəhən mɨtgar ne məwɨg, məto-inu nepətən əhag-əhag rəha Uhgɨn in tətasiəgəpɨn rafin taon u, kənu Nətɨ Sipsip un, in lait rəhan.\f + \fr 21:23 \ft Aes 60:19\f* \v 24 Kən kantri mɨn e nətueintən okotaliwək e nəhag-əhagən rəhan, kən iərəmərə mɨn rəha nətueintən okotuwa, kən motos rəhalat nautə wɨr mɨn, motuwa e nɨsiaiiən motələhəu e taon u. \v 25 Kɨsahtosɨg-inən rəhan ket mɨn nian kit, məto-inu nian lapɨn tɨkə ikɨn əh. \v 26 Netəmim e kantri pɨsɨn pɨsɨn mɨn e nətueintən, okotos nautə wɨr mɨn rəhalat, ilat okotəmɨk motuwa o nɨsiaiiən, motələhəu e taon u. \v 27 Məto natɨmnat mɨn itəm kotamkɨmɨk e nɨganəmtɨ Uhgɨn, ne netəmim itəm koatol nat itəm tol naulɨsən, ne netəm koateiuə, netəm mɨn u okol ilat kəsotuwɨnən imə e taon asol u. Netəm mɨn əm un itəm kəməte-rəkɨs-pən nərgɨlat e naoa rəha nəmegəhən itəm Nətɨ Sipsip tatos, ilat əm un kotɨtun nuwɨnən imə. \c 22 \s1 Nəhau megəh \m \v 1 Kən nian nagelo təməgətun rəkɨs taon wi kəm io, kən təməgətun mɨn nəhau megəh kəm io itəm tətaiu. In talien talien tahmen e kɨlas. Tatɨsɨ-pən əpəh e jea rəha Uhgɨn ne Nətɨ Sipsip, \v 2 maiu matuwɨn matɨləs nəlugɨ suatɨp asol rəha taon u. Nɨg rəha nəmegəhən tatətul u e nɨkal-kalɨ nəhau u, in tatoe mau tuelef e nup mɨn rafin, e məwɨg mɨn rafin. Kən netəmim e kantri mɨn rafin koatol nɨmalɨn o nol-wɨrən nɨmɨsən. \v 3 Nat tɨkə agɨn ikɨn əh itəm təike mos nalpɨnən rəha Uhgɨn. Kən jea rəha Uhgɨn ne Nətɨ Sipsip in əh-ikɨn əh, katuərəmərə ikɨn. Kən rəhan iolwək mɨn okotəfak kəm in. \v 4 Ilat okotəplan nɨganəmtɨn,\f + \fr 22:4 \ft Mat 5:8; 2 Kor 4:6\f* kən okəte-pən nərgɨn e nɨpɨnəgɨlat. \v 5 Nian lapɨn otɨkə. Nɨkilat otəsəhtən lait kit o nasiepənən lan, kən nɨkilat otəsəhtən mɨn nəhag-əhagən rəha mɨtgar, məto-inu Iərəmərə Uhgɨn in lait rəhalat. Ilat okotərəmərə lilɨn, namnun tɨkə. \p \v 6 Kən nagelo tən-ipa kəm io məmə, “Nəghatən mɨn u inu, kɨtun nagɨleən elat məmə nɨpahrienən. Iərəmərə Uhgɨn təmən-ipən kəm rəhan ien mɨn aupən natɨmnat mɨn itəm okəpanotuwa, kən in təmahl-ipən rəhan nagelo məmə otəgətun kəm rəhan iolwək mɨn natɨmnat mɨn itəm otəsuwəhən təike muwa.” \p \v 7 Kən əmun, Iesu tən-ipa kəm io məmə, “!Otətəlɨg-tu! !Otəsuwəhən ekiet-arəpɨnə! Netəm mɨn u itəm kəmotaskəlɨm nəghatən itəm Uhgɨn təmən-iarəp aupən e naoa u, ilat okotatɨg e nəwɨrən pahrien.” \p \v 8 Io Jon, io u eməto kən məplan natɨmnat mɨn u. Kən nian eməto kən məplan rəkɨs ilat, kən emɨsin nulɨk e nelkɨ nagelo itəm təmit io muwɨn məgətun ilat kəm io. Kən emeiuaiu, nɨpɨnəgək taru nɨsɨp, məmə ekəfak kəm in. \v 9 Məto in tən-ipa kəm io məmə, “!Əsəfakən kəm io! Kilau min ik u iolwək mil əm rəha Uhgɨn, kitat piam mɨn u ien mɨn, ne netəm mɨn u itəm kotaskəlɨm nəghatən mɨn e naoa u. !Əfak əm kəm Uhgɨn!” \v 10 Kən in təmən-ipa kəm io məmə, “Suwaan ətainən nat kit e naoa u məmə otaskəlɨm tiəkɨs, məto-inu natɨmnat mɨn u, otəsuwəhən, kotiet-arəpa. \v 11 Netəm koatol nəratən, pəs ilat kotəkəike moatol nəratən. Netəm rəhalat nətəlɨgən tamkɨmɨk, pəs ilat kotəkəike e nətəlɨgən tamkɨmɨk rəhalat. Məto netəm wɨr, pəs ilat kotəkəike e nolən ətuatɨp. Kən pəs netəm asim rəha Uhgɨn, okotətuatɨp nian rafin, motəkəike e nasimən rəhalat.” \p \v 12 Kən Iesu tatɨg mən mɨn kəm io, “!Əplan-tu! !Otəsuwəhən ekɨmnə! Kən iatos rəhak nətouən wɨr kən ekos-ipən kəm netəmim rafin u, tətəu-pən natɨmnat mɨn itəm ilat kəmotol. \v 13 Io Nəukətɨn ne Namnun.\f + \fr 22:13 \ft Nəghatən ətuatɨp u rəha Iesu, “Io un, Alfa ne Omeka.” Alfa un, in leta tatətul aupən e alfabet rəha nəghatən Kris, kən Omeka un, in leta itəm tatol namnun lan, tahmen e A ne Z e Inglis.\f* Io emaupən matɨg, kən io oekol namnun agɨn. Io nətuounən, kən io iatol namnun lan. \v 14 Netəm itəm kotaikuas e rəhalat napən təruən, ilat okotatɨg e nəwɨrən pahrien, məmə inu, okegəhan-in nepətən kəm ilat məmə kotun noa nɨg rəha nəmegəhən, kən motuwɨn-pən e ket mɨn rəha taon u. \v 15 Məto netəmim neen mɨn əh-ikɨn itəm okol kəsotuwamən imə. Ilat u, netəm kotamkɨmɨk, ne netəm mɨn un itəm koatol klefa ne moatəmɨk nərɨk, ne koatit anion ilat mɨn, ne moatohamnu itəm, moatəfak kəm narmɨ nat mɨn, ne netəm rafin itəm kotolkeike neiueiuəən. \p \v 16 “Io Iesu, emahl-ipɨnə rəhak nagelo məmə otən-iarəpɨnə natɨmnat mɨn u kəm niməfak mɨn. Io u, Nəukətɨ Tefɨt, məto Noanol mɨn rəhan. Io ekahmen e məhau u fetukai itəm tətasiə wɨr.” \p \v 17 Narmɨn Rəha Uhgɨn ilau Pətan rəha Nətɨ Sipsip katuən mə, “!Wa!” Kən pəs netəm mɨn u kotəto, ilat mɨn kotən mə “!Wa!” Etəmim pah itəm tatoaoa, pəs in tuwa. Kən etəmim pah itəm in tolkeike, pəs in otənɨm nəhau megəh kɨsos-nəmtɨnən.\f + \fr 22:17 \ft Aes 55:1; Jon 7:37\f* \v 18 Io Jon, iatəghat əskasɨk matən-ipən kəm netəmim itəm kəmotəto nəghatən rəha Uhgɨn itəm tətatɨg e naoa u. Okəmə etəmim kit tətu-pən atɨp nəghatən kit rəhan e naoa u, Uhgɨn otos-ipən nalpɨnən mɨn u naoa u tatəghat-in kən mɨlpɨn-pən e nalpɨnən rəha etəmim u. \v 19 Okəmə etəmim kit tos-irəkɨs nəghatən neen e naoa u, Uhgɨn otos-irəkɨs nəwɨrən mɨn itəm naoa u in tatəghat-in məmə rəha suah u. Inun, noa nɨg rəha nəmegəhən, kən məsegəhan-inən məmə otatɨg e taon asim əh. \v 20 Etəmim itəm tatən-iarəp natɨmnat mɨn u, təmə, “Əwəh, otəsuwəhən ekɨmnə.” !Əwəh! Wa-ta Iərəmərə Iesu. \v 21 Pəs Uhgɨn tawte-in nəwɨrən rəha Iərəmərə Iesu tuwɨn kəm netəmim rəhan. Pəs otol nəhlan. Əwəh.