\id 2TI - Kwamera Translation (after typesetting 0613) \h Seken Timoti \toc1 Seken Timoti \toc2 Seken Timoti \toc3 2Tim \mt1 Seken Timoti \imt1 Nəɡkiariien sə rani mə nəfe i nəkukuə \ip Nəpɨn Pol ruvərai raka Fas Timoti mɨne Taetas kətoni mə kəkwtəmhiri mwi in kuvei puvnimwə ia kalapus. Nənə in rɨrai Seken Timoti ia kalapus fwe Rom. Pol rukurən mə nəpɨn səvənhi ruvəkwakwa mə tremhə ro pen rɨrai nəkukuə i revən tɨ Timoti. Pol rəpwəh nokeikeiien mə trətoni a Timoti, mətə rokeikei mə trətoni nənə muvehi utə nətərɨɡien səvənhi tɨ nəri nə mə in rokeikei mə nəpɨn tremhə Timoti truvehi təmwhekɨn ia wok səvənhi. Pol ramahatən Timoti ia niriien nakalasia me maməvəhaɡ min mə trərer isipwɨn tɨ nahatən eikuə me. Pol raməvəhaɡ m Timoti mə Timoti traməkeikei məkwtəmhiri əknekɨn nəɡkiariien sə ro nɨpərhienien i kamahatən nakalasia me səvəi Kristo irə. \c 1 \p \v 1 \x - \xo 1:1 \xt Efes 1:1\x*Iou Pol. Iou aposol riti səvəi Iesu Kristo tɨ nəri nə mə Kumwesən rɨməni nəkwan mə tako. In rərhi pen iou mə takəvisau irapw nɨmɨruien sə in rɨməni mə truvei pehe m kɨtaha ruku pen tɨ Iesu Kristo. \p \v 2 \x - \xo 1:2 \xt 1Tim 1:2\x*Nəkukuə i rauvehe tukw ik, Timoti, nərɨk keikei. \p Pwəh Kumwesən Tata səkɨtaha mɨne Iesu Kristo Iərɨmənu səkɨtaha trouəriari pehe namasanien mɨne napiien mɨne nəmərinuien mik. \s1 Pol raməvəhaɡ m Timoti \p \v 3 \x - \xo 1:3 \xt Fil 3:5, Wok Me 23:1\x*Ia nəpɨn mɨne ia ran, nəpɨn iakaməfwaki, rerɨk ramrhi rerɨn ik, nənə iakani vivi Kumwesən tukw ik. Iakamo tukwini nari min, mamo a noien me səməme iakukurən mə hatukwatukw ia nənimen rəmwhen ia kaha kupwən me səiou hənamo. \v 4 Nəpɨn rerɨk ramrhi nɨse nənimem sə rɨnaiu, iakokeikei pɨk mə takətoni ik, nənə rerɨk raɡien. \v 5 \x - \xo 1:5 \xt Wok Me 16:1\x*Rerɨk ramrhi nahatətəien pərhien səim, in nəha nahatətəien sə kaha pran səim Loes mɨne mama səim Iunis kroukupwən rouahatətə irə, nənə təkwtəkwuni iakukurən amasan mə ik mwi ikamahatətə irə. \v 6 \x - \xo 1:6 \xt 1Tim 4:14\x*Ro iamɨnhi irə iakuə tako pwəh rerɨm ramrhi nəri fwe ia rerɨm ramo ikamskai tɨ noien wok səvəi Kumwesən. Kumwesən rəriari nəri nəha mik fwe kupwən nəpɨn iakəmri utə rəɡɨk mi ia niram. Tikaməkeikei meireiri nəri nəha pwəh ruək. \v 7 \x - \xo 1:7 \xt Rom 8:15\x*Iakani iamɨnhi irə tɨ nəri nə mə Kumwesən rɨpkuvei pehe mhə m kɨtaha nənɨmwɨn riti sə ramo kɨtaha samhekɨr, mətə in ruvei pehe m kɨtaha nənɨmwɨn riti sə ramo kɨtaha saməskai, mamhokeikei kɨtaha me, mamhəkoui atukw kɨtaha mə tsəpko mhə noien ərəha. \p \v 8 \x - \xo 1:8 \xt Rom 1:16\x*Ro iamɨnhi irə tikəpwəh naurɨsien tɨ nɨni irapwien Iərɨmənu səkɨtaha, məpwəh naurɨsien mwi tukw iou, iərmama riti səvənhi sə iakamarə ia kalapus tukwe. Mətə pwəh krau pəri kroureɡi nəmisəien tɨ nəɡkiariien amasan səvənhi. Kumwesən truvei pehe nɨskaiien mik mə tiko iamɨnhi. \v 9 \x - \xo 1:9 \xt Efes 2:8-9, Taet 3:5\x*In rɨməuvehimɨru kɨtaha, nənə, məkwein kɨtaha ia nəkweinien sə ro ikinan i. In rɨpko mhə iamɨnhi irə ia kɨtaha tɨ noien me səkɨtaha, mətə in ro iamɨnhi irə tɨ nəri nə mə resi pen a nətərɨɡien atukw səvənhi sə in ruvəukurən raka fwe tui nəpɨn tɨprənə ramiwən ihi. Ia nəpɨn nəha in ruvəni raka mə truvei pehe namasanien səvənhi m kɨtaha truku pen tɨ Iesu Kristo. \v 10 \x - \xo 1:10 \xt 1Kor 15:55-57, Hip 2:14\x*Nənə təkwtəkwuni sətoni namasanien nəha ro m kɨtaha, tɨ nəri nə mə Iəmə sə rauvehimɨru kɨtaha rɨməier pehe. Iəmə nəha in nə Iesu Kristo sə rɨno sampam ia noien iərmama remhə, nənə ia nəɡkiariien amasan səvənhi ramo nərmama me hətoni mə tuhəfo mhəuvehi nɨmɨruien rerɨn. \v 11 \x - \xo 1:11 \xt 1Tim 2:7\x*Kumwesən rɨnərpwi rəɡɨn ia nirak, mɨni mə iou aposol riti sə takaməkeikei məvisau nəɡkiariien amasan nəha, mahatən nərmama me irə. \v 12 Nənə tɨ nəri nə mə iakamo iamɨnhi irə, iakamreɡi rərəha i ia kalapus. Mətə iapkaurɨs mhə, tɨ nəri nə mə iakukurən iəmə sə iakani nɨpərhienien irə. In rəmri pehe nəɡkiariien amasan səvənhi ia rəɡɨk, nənə iakukurən amasan mə trətui amasan tukwe mamevən meste nəpɨn səvənhi. \p \v 13 \x - \xo 1:13 \xt 1Tim 1:10, 1Tim 4:6, 6:3, Taet 1:9, 2:1\x*Timoti, tikaməkeikei məkwtəmhiri əknekɨn nəɡkiariien me i səməme ikuvəreɡi raka iakɨni pehe tukw ik i. Nəɡkiariien me nəha hatukwatukw, mamhahatən suatuk sə tikesi pen. Tikaməmwur pen ia noien mi nəha nahatətəien mɨne nokeikeiien sə krauku pen tɨ Iesu Kristo. \v 14 \x - \xo 1:14 \xt 1Tim 6:20\x*Ia nɨskaiien səvəi Nənɨmwɨn Ikinan sə ramarə ia rerɨtaha tikaməkeikei mətui amasan tɨ nəri amasan sə kəmri pehe ia rəɡɨm. \p \v 15 Ikuvəukurən raka mə nərmama pam fwe profens Esia hənəpwəh iou mhəuvavən. Iəmə mi nəha Fukelas mɨne Hemokenes irəha mɨnraha. \p \v 16 \x - \xo 1:16 \xt 2Tim 4:16\x*Mətə iakaməfwaki mə Iərɨmənu səkɨtaha trapi nərmama me ia nəkwai nimwə səvəi Onesiforas, tɨ nəri nə mə nəpɨn rɨpɨk in ramomasan iou, nənə mɨpkaurɨs mhə iou mɨne jen me kɨnərihi iou irə. \v 17 Mətə nəpɨn rapirapw ia Rom, ramətui əmisə iou mamevən meste mətə iou. \v 18 \x - \xo 1:18 \xt Jut 21\x*Iakəfwaki mə Kumwesən trəseni in rətoni Iərɨmənu səkɨtaha trapi in ia nəpɨn səvənhi. Nənə ikukurən amasan mə rasitu pɨk ia nirak fwe ia Efesas. \c 2 \p \v 1 Ro iamɨnhi irə, nərɨk, ik tikaməkeikei muvehi namasanien i raku pen tɨ Iesu Kristo pwəh ro ikɨskai. \v 2 Nənə nəɡkiariien sə ikuvəreɡi raka iakɨnahatən kɨmiaha irə ia nəmri nərmama me həpɨk, tikaməkeikei məmri pen ia rəɡi nəmə me nepwɨn ikukurən nətɨɡiteien ia nirəha mə tuhahatən nepwɨn mwi. \v 3 \x - \xo 2:3 \xt 2Tim 1:8, 4:5\x*Tikəmisə krau mik rəmwhen ik iaruaɡən amasan riti səvəi Iesu Kristo. \v 4 Ikukurən noien səvəi iaruaɡən. Nəpɨn ramaruaɡən, ko rəpwəh nuvehiien mwi wok me nepwɨn, tɨ nəri nə mə raməmwur mə iəmə asori səvənhi rerɨn traɡien. \v 5 \x - \xo 2:5 \xt 2Tim 4:8\x*Iərmama səvəi naiuien traməkeikei mesi pen natuakəmien me səvəi naiuien. Mə rəpwəh ko kɨpkəfəfau pen mhə kəfəfau səvəi nɨsiaiien irə. \v 6 \x - \xo 2:6 \xt 1Kor 9:7,10\x*Nənə iərmama sə raməmhu pɨk ratukwatukw mə in trukupwən mesi kwənkwai nari sə rutə ia nəmhien səvənhi. \v 7 Rerɨm tramrhi nəfe iakamɨni pehe tukw ik i. Iərɨmənu səkɨtaha truvei pehe nukurənien mik, nənə tikukurən narimnari me pam. \p \v 8 \x - \xo 2:8 \xt 1Kor 15:4,20, Rom 1:3\x*Rerɨm tramrhi Iesu Kristo. In iəmə sə rɨnətui mwi ia nemhəien səvənhi. In kwənəkwus səvəi Kiɡ Tevɨt. In i nəɡkiariien amasan sə iakaməvisau irapw. \v 9 \x - \xo 2:9 \xt Efes 3:1,13, Fil 1:12-14\x*Iou iakamreɡi nəmisəien tɨ nəɡkiariien amasan i. Kɨnərihi iou ia jen rəmwhen ia iou iəmə iakamərui loa, mətə nəɡkiariien səvəi Kumwesən ko kɨpkərihi mhə ia jen. \v 10 \x - \xo 2:10 \xt Kol 1:24\x*Ro iamɨnhi irə, nəri auər a mə kamo nəmisəien me ia nirak, mətə takaməkeikei mamərer əknekɨn ia nəpɨn me tɨ nəri nə mə rerɨk ramrhi nərmama me nəha səməme Kumwesən ruvərfi raka irəha. Ikokeikei mə irəha mwi tuhəuvehi nɨmɨruien vi sə raku pen tɨ Iesu Kristo, nənə mharə rerɨn irəha min ia nukuraanien asori səvənhi. \p \v 11 \x - \xo 2:11 \xt 2Kor 4:11\x*In i nəɡkiariien pərhien: \q1 Trɨni mɨnuə səmamhə kɨtaha Iesu, \q2 nənə tsaməkeikei mwi mhəmɨru pəri kɨtaha min. \q1 \v 12 \x - \xo 2:12 \xt Mat 10:33\x*Trɨni mɨnuə samərer əknekɨn ia nahatətəien səkɨtaha, \q2 nənə tsaməkeikei mwi mhərɨmənu pəri kɨtaha min. \q1 Trɨni mɨnuə səni mə səreirei in, \q2 nənə in mwi traməkeikei mɨni mə in rɨreirei kɨtaha. \q1 \v 13 \x - \xo 2:13 \xt Rom 3:3-4, Nam 23:19, Taet 1:2\x*Trɨni mɨnuə kɨtaha səmwei ia nahatətəien səkɨtaha, \q2 in traməkwtəmhiri ihi kɨtaha, \q2 tɨ nəri nə mə in ko rɨpkətefi mhə nəɡkiariien me səvənhi. \s1 Iərmama sə ramo tukwini amasan nari m Kumwesən \p \v 14 \x - \xo 2:14 \xt 1Tim 6:4, Taet 3:9\x*Tiko nərmama me səim pwəh rerɨnraha ramrhi narimnari me i ikani. Tikɨni pen tɨ nirəha i ia nəmri Kumwesən mə tuhəpwəh nousariien tɨ nəɡkiariien me. Noien nəha ko rɨpko mhə nari amasan riti, mətə ramouraha a nərmama səməme kamhətərɨɡ. \v 15 \x - \xo 2:15 \xt 1Tim 4:6, Taet 2:7-8\x*Tikəmwur mə ik iərmama riti səvəi wok sə nəpɨn Kumwesən ramətə wok səim ko rɨni mə “Wok səim ramasan.” Nənə tikəpwəh nɨreɡiien ikaurɨs tɨ wok səim, tɨ nəri nə mə ikamahatən atukwatukw nəɡkiariien sə ro nɨpərhienien. \v 16 \x - \xo 2:16 \xt 1Tim 4:7\x*Mətə nəɡkiariien auər a me səvəi tɨprənə i, ik tikəpwəh nɨniien. Nəɡkiariien me nəha tuhəiri pen nərmama həuvən isipwɨn tɨ Kumwesən. \v 17 \x - \xo 2:17 \xt 1Tim 1:20\x*Nəɡkiariien səvəi nərmama səməme kamhəɡkiari iamɨnhi truvirɨs rəmwhen ia nɨmwapw ruvehe masori. Nəɡkiariien səvəi iəmə mi nəha Hameneus mɨne Faelitas ro iamɨnhi. \v 18 Irau krɨnouəpwəh raka nəɡkiariien pərhien rauni mə nəpɨn sə Kumwesən tro nərmama me pam hətui mwi ia nemhəien ruvəuvehe raka. Ia nəɡkiariien nəha səvənrau krauouraha nahatətəien səvəi nərmama me nepwɨn. \v 19 \x - \xo 2:19 \xt Nam 16:5,26, Jon 10:14, 1Kor 8:3, Aes 52:11\x*Mətə nəri əknekɨn Kumwesən rɨnəmri kauvrhəkɨn nimwə ia təkuren rəpwəh nɨkiuien. Nənə kɨmərai pen nəɡkiariien me i ia nɨkaren: Riti mə, “Iərɨmənu ruvəukurən raka mə nərmama əfo me nəha səvənhi.” Nənə riti mwi mə, “Pwəh nərmama pam səməme kamhəni nɨpərhienien ia nəɡhi Iərɨmənu həpwəh noien ərəha.” \p \v 20 \x - \xo 2:20 \xt 1Kor 3:12\x*Ia nəkwai nimwə asori riti nəri kaməni pen nari me irə səpəmsəpə. Rɨpko mhə səməme nəha əpa kɨno ia aean mi nəha kol mɨne silva, mətə nepwɨn mwi nəha ikɨn kɨnərai ia nɨpəri nei, nepwɨn mwi kɨno ia nɨse tɨprənə rərpwu muvehe mɨskai. Nepwɨn kaməni nari irə ia nəpɨn ikinan me. Nepwɨn kaməni nari irə ia nəpɨn auər a me. \v 21 \x - \xo 2:21 \xt 2Tim 3:17\x*Ro iamɨnhi irə trɨni mɨnuə iərmama riti rəpwəh noien ərəha me, məpərhi in, in truvehe məmwhen ia nəri kaməni pen nari irə sə kɨnəmri əpə mə səvəi nəpɨn ikinan me. Kɨnəpnəpenə raka irə mə iəmə asori səvəi nimwə nə rukurən nuvehiien mo noien amasan me pam irə. \p \v 22 \x - \xo 2:22 \xt 1Tim 6:11\x*Mətə noien ərəha me ntəmaruə me hokeikei pɨk, ik tikaraka məpwəh nevənien ipaka tɨ nirəha. Ia nəpɨn me pam tikaməkeikei mamo noien atukwatukw, mamahatətə ia Kumwesən, mamokeikei nərmama, mamarə ia nəmərinuien. Tikamarə mamo noien me nəha kɨmiaha nərmama me nəha səməme kamhəkwein Iərɨmənu ia rerɨnraha sə ratukwatukw məmher. \v 23 \x - \xo 2:23 \xt 1Tim 4:7\x*Tikərer isipwɨn tɨ nəresien me nəha nərmama həreirei nari kamhəni. Ikukurən mə nəresien me nəha kamhəvi pehe nəvisəien me. \v 24 \x - \xo 2:24 \xt 1Tim 3:3, Taet 1:7\x*Mətə noien səvəi iərmama sə ramo tukwini nari m Iərɨmənu traməkeikei mopə. Rɨpko mhə in iərmama səvəi nəvisəien, mətə in iərmama sə ramasan tɨ nərmama pam. In iərmama sə rukurən nahatənien nərmama, nənə niemaha rɨpkəpi akwauakw mhə in. \v 25 \x - \xo 2:25 \xt 1Tim 2:4\x*In iərmama sə raməɡkiari məru tɨ nəmri atukwatukwien nərmama səməme haməmwəki in, pwəh Kumwesən rəseni irəha hərərɨɡ ia noien ərəha, mhəuvehe mhəukurən nəɡkiariien pərhien. \v 26 Ia noien nəha irəha ko həier irapw ia kwənkru səvəi Setan in rɨməuvehi irəha irə mamo irəha hamo nəkwan. \c 3 \s1 Tramevən ipaka tɨ nəpɨn sampam \p \v 1 \x - \xo 3:1 \xt 1Tim 4:1\x*Mətə tikaməkeikei mukurən nəri. Tramevən ipaka tɨ nəpɨn sampam narəien ia tɨprənə i truvehe məknekɨn. \v 2 \x - \xo 3:2 \xt Rom 1:29-31\x*Nərmama tuhokeikei atukw a irəha me, nənə mhokeikei pɨk mane. Irəha tuhəfiəutə atukw irəha me, nənə mhərpwi pɨk irəha me. Irəha tuhəni nəɡkiariien ərəha mhəuəsi nərmama me i. Irəha tuhərui nəkwai tata mɨne mama səvənraha. Nəpɨn tukuvei pen nari amasan riti mɨnraha, irəha tuhəpkɨni mhə tanak tukwe. Irəha tuhəpko mhə nəkur ikinan me ia nirəha. \v 3 Irəha tuhəpkapi mhə tɨ nərmama, mətə tuhərpwɨn a tai nərəhaien səvənraha. Irəha tuhəni nɨkare nərmama. Irəha tuhəreirei nari, mamho pen a nari ia nəpɨn me, mhəpkokeikei mhə noien amasan. \v 4 Irəha tuhəuvsini təkutanraha m piəvnraha me, mho akwauakw noien ərəha, mhəpkətərɨɡ mhə tɨ noien səvənraha mɨne nəfe kamho. Irəha rerɨnraha trukuər ia nəɡnəɡɨniien atukw irəha me, mhokeikei pɨk narimnari me nɨpwranraha ramreɡi ramasan irə, nənə, mhəpkokeikei mhə Kumwesən. \v 5 \x - \xo 3:5 \xt Mat 7:15,21, Rom 2:19-20, Taet 1:16\x*Ia nəmri nərmama tukətoni irəha həmwhen ia nəkur əfwaki me, mətə nəɡse Nənɨmwɨn səvəi nəfwakiien riwən ia nirəha. Nənə ik tikaməkeikei mərer isipwɨn tɨ nərmama səməme hamo iamɨnhi irə. \p \v 6 \x - \xo 3:6 \xt Taet 1:11\x*Irəha me nepwɨn kamhəuvnimwə ia nəkwai nimwə me mamheikuə ia nɨpran me. Nɨpran me nəha nəɡsenraha riwən, həuvəpəmpəm ia noien ərəha me, nənə narimnari ərəha me səpəmsəpə hokeikei pɨk ramiri irəha. \v 7 Kamahatən irəha ia nukurənien ia nəpɨn me, mətə ko irəha həpkukurən amasan mhə nəɡkiariien pərhien ia nəpɨn riti. \v 8 \x - \xo 3:8 \xt 2Tim 2:25, Eks 7:11,22, 1Tim 6:5\x*Ikukurən klepa mi nəha Janes mɨne Jampres sə krauni ərəha Moses fwe kupwən. Nərmama me i iakani, irəha həmwhen ia nirau, mamhəni ərəha nəɡkiariien pərhien. Irəha nərmama me nətərɨɡien səvənraha rikou, həpkahatətə pərhien mhə ia Kumwesən. \v 9 Mətə irəha tuhəpkarə əpwəmwɨs mhə. Nərmama me pam tuhətə sas noien ikou me səvənraha rəmwhen ia nərmama me hənətə sas noien ikou səvəi Janes mɨne Jampres fwe kupwən. \s1 Nəvəhaɡien sampam \p \v 10 Mətə ik, Timoti, nəpɨn ikɨnakurirə ia nirak fwe kupwən, ikuvəreɡi raka nahatənien səiou, mɨnətə raka noien səiou sə iakamarə mamo. Ikɨnətə raka nəfe iakaməmwur tukwe ia nɨmɨruien səiou. Ikɨnətə raka nahatətəien səiou, mɨne nətərɨɡien səiou sə iakaməfo mo raməpwəmwɨs. Ikɨnətə raka nokeikeiien səiou, mukurən mwi nərerien səiou sə iakamərer əknekɨn irə ia nəpɨn me. \v 11 \x - \xo 3:11 \xt Wok Me 13:50, Wok Me 14:5,19, Sam 34:19\x*Ikɨnətə raka nometəien me mɨne nəmisəien me kɨno ia nirak fwe ia taon me nəha Antiok mɨne Ikoniam mɨne Listra. Kɨnamometə iou iamɨnhi irə, mətə Iərɨmənu səkɨtaha ruvehi raka iou tɨ nəmisəien me pam nəha. \v 12 \x - \xo 3:12 \xt Mat 16:24, Jon 15:20, Wok Me 14:22\x*Nɨpərhienien, nərmama me pam səməme hokeikei mə tuhəuvehe mho kuatia irəha Iesu Kristo, nənə mamharə ia narəien sə Kumwesən rokeikei, tukaməkeikei kometə irəha. \v 13 Mətə nərmama ərəha me mɨne nərmama eikuə me narəien səvənraha sə rɨnərəha raka trɨpkuvehe mərəha mwi. Irəha tuhameikuə ia nərmama me, nənə mamheikuə atukw a mwi ia nirəha. \v 14 \x - \xo 3:14 \xt 2Tim 2:2\x*Mətə ik tikaməkeikei məkwtəmhiri əknekɨn nəɡkiariien sə kɨnahatən raka ik irə. Ikuvəni raka nɨpərhienien ia nəɡkiariien nəha, mamahatətə əknekɨn irə, mukurən amasan nərmama səməme hənahatən ik irə. \v 15 \x - \xo 3:15 \xt Jon 5:39, 2Pit 1:20-21\x*Fwe ia nouihiien səim ikuvəukurən raka nəɡkiariien me səvəi Nəkukuə Ikinan. Nəɡkiariien me nəha kamhəuvei pehe nukurənien mik. Nukurənien nəha ramiri pen ik ikevən mahatətə ia Iesu Kristo mə Kumwesən truvehimɨru ik. \v 16 \x - \xo 3:16 \xt Rom 15:4, 2Tim 2:21\x*Nəɡkiariien me pam ia Nəkukuə Ikinan haməuku pen tɨ Nənɨmwɨn səvəi Kumwesən.\f + \fr 3:16 \ft Suatuk riti mwi tɨ nɨniien nəɡkiariien i ia vas 16 ro iamɨnhi irə: Nəɡkiariien me pam ia Nəkukuə Ikinan Kumwesən rɨneiahaɡ pehe irə.\f* Nəɡkiariien me nəha hamasitu ia kɨtaha. Kɨtaha səukurən nɨniien nəɡkiariien me nəha mhahatən nərmama, mhəni pui noien ərəha me səvənraha, mhəkoui atukwatukw irəha, mhəvəhaɡ mɨnraha ia noien atukwatukw. \v 17 Nəpɨn samo iamɨnha irə tro iərmama səvəi Kumwesən ruvehe məmwhen tɨ noien wok amasan me pam. \c 4 \s1 Timoti traməkeikei məvisau irapw nəɡkiariien amasan \p \v 1 \x - \xo 4:1 \xt Wok Me 10:42, Rom 14:9-10\x*Timoti, təkwtəkwuni iakaməɡkiari pehe mik rəmwhen krau krouərer ia nəmri Kumwesən mɨne Iesu Kristo. Ikukurən Iesu Kristo in iərmama sə trəkiri nərmama me pam tɨ noien me səvənraha, nərmama səməme kamhəmɨru mɨne səməme həuvamhə raka. In trier pehe mwi mərɨmənu ia nɨtətə səvənhi. Tɨ nəri nə mə tro iamɨnhi irə, ro pen iakani pehe tukw ik i mə \v 2 \x - \xo 4:2 \xt Wok Me 20:20,31\x*tikaməkeikei məvisau irapw nəɡkiariien səvənhi, mamərer mwatuk tukwe ia nəpɨn me pam, nəpɨn nərmama hokeikei mə tuhəreɡi mɨne nəpɨn nərmama həpwəh nokeikeiien mə tuhəreɡi. Tikɨni pui noien ərəha me səvənraha, mɨnise pen əknekɨn tɨ nirəha mə tuhəpwəh, muvei pen nəɡkiariien sə trasitu ia nirəha, mo iamɨnhi irə səim nətərɨɡien rəpwəmwɨs, nənə, mahatən amasan irəha. \v 3 \x - \xo 4:3 \xt 1Tim 4:1, 2Tim 1:13\x*Tikaməkeikei mamo iamɨnhi irə tɨ nəri nə mə nəpɨn riti trɨpkuvehe nərmama me tuhəpkətərɨɡ mhə nəɡkiariien sə ro nɨpərhienien, mətə irəha tuhesi pen nətərɨɡien atukw səvənraha, nənə mhətui nahatən me səməme tuhəni nəɡkiariien sə nəkwəreɡɨnraha rəfiəfiə tɨ nɨreɡiien. \v 4 \x - \xo 4:4 \xt 1Tim 4:7\x*Irəha tuhəpwəh nəɡkiariien sə ro nɨpərhienien, nənə mhəuvən mhəkurirə kwənaɡei eikuə me. \v 5 Mətə ik, tikaməkeikei mo nətərɨɡien səim pwəh raməmak amasan ia nəpɨn me. Tikərer əknekɨn ia nəmisəien me sə kamo ia niram, nənə mo wok i səvəi nəvisauien nəɡkiariien amasan, nənə mo pam wok səim sə Kumwesən ruvei pehe mik mə tiko. \p \v 6 \x - \xo 4:6 \xt Fil 2:17\x*Iakani iamɨnhi irə tɨ nəri nə mə trɨpko mhə tui nɨtek raiu rəmwhen ia waen i kətəɡi pen ia təkure nɨfatə kuvei pen m Kumwesən. Səiou nəpɨn takier irə ruvəuvehe ipaka. \v 7 \x - \xo 4:7 \xt 1Tim 6:12\x*Ia nɨmɨruien səiou rəmwhen mə iakamaruaɡən ia naruaɡənien amasan riti. Rəmwhen mə iakamaiu ia naiuien əknekɨn riti. Nənə təkwtəkwuni iakɨno sampam irə, nənə iakamahatətə ihi. \v 8 \x - \xo 4:8 \xt 1Kor 9:24-25, Rev 2:10\x*Təkwtəkwuni kɨnəpnəpenə kəfəfau riti fwe səiou kaməfəfau pen ia nəmə atukwatukw me. Iərɨmənu səkɨtaha raməkiri atukwatukw nari in truvei pehe kəfəfau nəha miou ia nəpɨn səvənhi. Trɨpkuvei pehe əpa mhə miou, mətə truvei pen mwi m nərmama me pam səməme hokeikei in nənə mamheitenhi in mə truvehe mwi. \s1 Pol rokeikei mə Timoti trevən mətoni in \p \v 9 \x - \xo 4:9 \xt 2Tim 1:4\x*Tikaməmwur muvehe mətə akwauakw iou, \v 10 \fig Tesalonaeka|alt="Thessalonica" src="HK00371B.TIF" size="span" loc="End of 2 tim" copy="Horace Knowles" ref="2Tim 4:10" \fig*\x - \xo 4:10 \xt Kol 4:14, Taet 1:4\x*tɨ nəri nə mə Temas rokeikei pɨk anan narəien ipwet mɨne səvəi tɨprənə i, nənə mɨnəpwəh iou, muvavən fwe Tesalonaeka. Kresens ruvavən fwe Kalesia, nənə Taetas ruvavən fwe Talmesia. \v 11 \x - \xo 4:11 \xt Kol 4:14, Wok Me 15:37-39\x*Təkwtəkwuni Luk əpa ramarə kɨmrau min. Nəpɨn tikauvehe irə tikiri Mak kɨmirau min, tɨ nəri nə mə in rukurən nasituien mo tukwini nari miou. \v 12 \x - \xo 4:12 \xt Efes 6:21-22\x*Iakɨnərhi pen Tikikas ruvavən fwe Efesas. \v 13 \x - \xo 4:13 \xt Wok Me 20:6\x*Nənə nəpɨn tikauvehe irə, tikuvehi karkahu səiou səvəi nəkwieiien iakɨnəpwəh raməmak ia nimwə səvəi Karpas fwe Troas. Tikuvehi mwi nəkukuə me. Iakokeikei pɨk mə tikuvehi səməme nəha kɨmərai pen ia teki nəni. \p \v 14 \x - \xo 4:14 \xt 1Tim 1:20, Sam 62:12, Prov 24:12, Rom 2:6\x*Fwe kupwən, Aleksanta, iəmə sə ramo nari ia aean, ro pɨk nəmisəien miou. Iərɨmənu trərpwɨn noien ərəha me nəha rɨno miou. \v 15 Nənə ik mwi tikaməkeikei məsiari in, tɨ nəri nə mə fwe kupwən in raməmwur mə trɨnise nəɡkiariien səkɨtaha. \p \v 16 \x - \xo 4:16 \xt 2Tim 1:15\x*Nəpɨn iakɨnərer vi ia nəmri iəmə asori ia kwopun i mə takɨni irapw nəɡkiariien səiou ia nɨkaren səvəi nəɡkiariien me nəha kamɨni ərəha iou irə, iərmama riti riwən ruvehe mərer ia nɨkarek mə trasitu. Mətə irəha pam hap raka ia nirak. (Iakəfwaki mə Kumwesən trəpwəh nərpwɨnien noien nəha mɨnraha.) \v 17 \x - \xo 4:17 \xt Wok Me 23:11, 27:23, Dan 6:22\x*Mətə ia nəpɨn nəha Iərɨmənu səkɨtaha ramərer ipaka tukw iou, mauvei pehe nɨskaiien miou, mə iou iakukurən nəvisau irapwien nəɡkiariien me pam səvənhi, nənə nərmama me pam səməme həreirei Kumwesən həukurən nɨreɡiien. Nənə in ruvehi raka iou ia nərəhaien nəha rəmwhen mə ruvehi raka iou ia nəkwai laeon. \v 18 Iərɨmənu səkɨtaha truvehi raka iou ia noien ərəha me pam nərmama hənuə tuho ia nirak. In trətə amasan iou meste in ruvehi iou mevən fwe ia nɨtətə sə in ramərɨmənu irə fwe ia neiai. Pwəh nəɡnəɡɨniien revən tukwe in ia nuk nuk me. Ouəh, pwəh ro iamɨnhi. \s1 Nəɡkiariien sampam \p \v 19 \x - \xo 4:19 \xt Wok Me 18:2, 2Tim 1:16-17\x*Tikɨni pen tɨ Prisila mɨne Akwila mɨne nərmama me pam ia nəkwai nimwə səvəi Onesiforas mə iakɨni ramasan tɨ nirəha i. \p \v 20 \x - \xo 4:20 \xt Wok Me 19:22, 20:4\x*Erastas rɨpkukurirə mhə iou. In ramarə a fwe Korin. Nənə iakɨnəpwəh Trofimas fwe Maelitas, tɨ nəri nə mə in ramemhə. \v 21 Tikaməmwur muvehe akwauakw tukw iou kurirə nəpɨn səvəi nəkwieiien ruvehe. \p Iupulas, Putens, Linus, Klautia mɨne piəvtaha me pam ia kwopun i həni ramasan tukw ik. \p \v 22 Pwəh Iərɨmənu səkɨtaha tramarə ia rerɨm, məriari pehe namasanien m kɨmiaha pam.