\id JAS - Tanumuka Letuama partial NT [tnc] -Colombia 2013 (DBL -2014) \h Santiago \toc1 Carta de Santiago \toc2 Santiago \toc3 Stg \mt2 Carta de \mt1 Santiago \c 1 \s1 Judíorãka Jesucristore yi'yurãro'si ᵽaᵽera o'otirã Santiagore ᵽũataeka \p \v 1 Yaje mija ime yijeyomarã. Tuᵽarã, suᵽabatirã maiᵽamaki Jesucristore yaᵽaika uᵽakaja baarijayuka Santiago ñime ika ᵽaᵽera mijaro'si ᵽũataiki. Ba'iaja jũawa'ri ᵽibikarã, aᵽetomaja watoᵽekarã ĩ'ᵽoũ'ᵽuarãe'earirakatata judíorãka imarãro'si ika yo'oyu. \s1 Kire majẽñemaka õrĩwãrũrika Tuᵽarãte mare ja'atayu \p \v 2 Mija ã'mitiᵽe yijeyomarã. Ba'iaja jũarijayurã imariᵽotojo “Jia oyiaja yijaro'si simarãñu”, jĩjimaka ãrĩᵽuᵽajoairã mija imabe. \v 3-4 Suᵽa imarĩ ba'iaja mijaro'si simarijariko'omakaja jiibaji Tuᵽarãte ã'mitiriᵽẽairã mija jaririjayu. I'suᵽakajaoka “Kire mayi'rija'ataberiye'e”, ãrĩwãrũirã mija ime. Suᵽa imarĩ ba'iaja mijaro'si simarijariko'omakaja, wayuᵽi'ribekaja kire yi'riwa'ri samija rakajeᵽããrãñu. I'suᵽaka imawa'ri jiibaji Tuᵽarãte yaᵽaika uᵽakaja imarã mija jaᵽakã'ã dakoa mijaro'si jariwa'ribesarãka. \p \v 5 Suᵽa imarĩ “Ba'iaja yijũaika ᵽoto, ikuᵽaka ñimarika Tuᵽarãte yaᵽayu”, mija ãrĩwãrũberiye'e, kire samija jẽñebe. I'suᵽaka mija baamaka jiaᵽi mijare sakiõrĩrũjerãñu, ritaja nayaᵽaika uᵽaka ᵽo'imajare jeyobaarimaji imarĩ. \v 6-8 Toᵽi ᵽuri kire jẽñebaraka, “Yijare sakiõrĩrũjebesarãñu je'e aᵽeyari”, mija ãrĩᵽuᵽajoa'si. Õrĩkõrĩ je'e: Rukubaka ᵽuᵽajoabaraka imarijayurã ĩ'rãrokaᵽiji ña'rĩyaarĩji imawãrũbeyurã. Saᵽi ãrĩwa'ri, “Tuᵽarãte yija jẽñeika uᵽakaja yijare sakija'atabesarãñu je'e”, ãñurã nimamaka, dakoa nare kiõrĩrũjebesarãñu. \p \v 9 Mija ã'mitiᵽe aᵽeroka: “Wayuoka baairã imariᵽotojo, Jesucristore yija ã'mitiriᵽẽaika simamaka, Tuᵽarã ñakoareka imatiyairã yija ime”, ãñurã ᵽuri jĩjimaka imarijayurã. \v 10 Mia, ba'irĩjia rĩkimakaja rikairãoka, ñoaka nare imarũjerũkimarĩa simamaka, Jesucristore yi'yurã jariwa'ri “Imatiyarimajamarĩrã yija imaroyikã'ã”, ãñurã ᵽuri jĩjimaka imarijayurã. \v 11 Õrĩkõrĩ je'e: Ñoaka ijia yaamaka taya jĩñua. I'suᵽakajaoka sõ'õrika jĩrĩwa'ri jũjika saro'si. Suᵽa imarĩ jiyurika sõibeyu. Maeje mijare yibojaweaika uᵽaka nime rĩkimaka ba'irĩjia rikairã. “Rĩkimabaji mayaᵽarijayua matõᵽoerã”, ãᵽaraka sawaᵽa niñerũ mo'arĩji reyarũkirã nime. \s1 “Ka'wisika jũariᵽotojo yire yi'riwa'ri sarakajeᵽããrijayurãte jia yibaarãñu”, Tuᵽarãte ãñu \p \v 12 Ka'wisika jũarijayurã imariᵽotojo okajãjirã imarĩ, samarakajeᵽããrijayua ĩatirã “Jia yire nayi'yu”, Tuᵽarãte mareka ãrĩrãñu. Suᵽa imarĩ “Yika rĩrãkibiriwa'ri yire yi'ririjayurãte õñia imajiᵽarika yija'atarãñu”, Tuᵽarãte ãrĩka simamaka jia mare kibaarãñu. \v 13 Suᵽa imarĩ ba'iaja mija baarijitoika, “Tuᵽarã yire sajã'meiki”, ãᵽekaja mija imabe. Tuᵽarã imaki, ba'iaja baarijitobeyuka, suᵽabatirã, ba'iaja mare baarũjebeyuka. \v 14-15 I'suᵽaka simako'omakaja, maᵽuᵽakarãja ba'iaja baarika ᵽuᵽajoatirã, “Jia simaᵽajĩñu je'e yiro'si”, marĩrijayu. I'suᵽaka maᵽuᵽajoaikaᵽi ãrĩwa'ri ba'iaja mabaarijayu. Suᵽabatirãoka ba'ioyiaja baarijayurã maimarijarirãka, ba'iaja imarika tiyibeyurõ'õrã a'rirũkirã maimarãñu. \s1 Tuᵽarãtaki ᵽuri ba'iaja mare baarũjebeyuka \p \v 16 I'suᵽaka simamaka, “Tuᵽarãja yijare sajã'meiki ba'iaja yija baaokaro'si”, ãrĩwa'ri ᵽakirika mija ᵽuᵽajoa'si yijeyomarã. \v 17 I'suᵽaka mare imarũjebeyuka imarĩ, jia Maᵽaki Tuᵽarãte mare baayu, kiyaᵽaika uᵽakaja maimamirĩrĩkawa'yaokaro'si. I'suᵽaka baarimaji Tuᵽarãjaoka kime, aiyaka, tã'ᵽia ritaja ᵽo'ijiaekaki. Kiᵽo'ijiaeka ᵽuri sarã'rãrika, sayaaboaikaoka o'arijayua simako'omakaja Tuᵽarã ᵽuri kimarijayuareka o'abeyuka imarĩ, jia ima oyiaja mare ja'atajiᵽarimaji kime. \v 18 Suᵽa imarĩ kiyaᵽairokaᵽi kirika rita bojariroka mayi'ᵽakã'ã õñia kika maimajiᵽarũkia Tuᵽarãte mare ja'atatika. Suᵽa imarĩ “Yirirã nimarũ”, mareka kẽrĩtika simamaka ritaja kiᵽo'ijiaekareka mamarĩjiji kire yi'riũ'muekarã maime. \s1 Tuᵽarãrika bojariroka ã'mitiritirã sima uᵽakaja mayi'ririjariye'e \p \v 19 Yijeyomarã, ika mijare yibojaerã baaika mija ye'kariritiya'si. Tuᵽarãrika rita bojariroka mijare jaibojarãñurãte jiaᵽi mija ã'mitiriᵽẽabe. I'suᵽakajaoka mija ᵽuᵽakareka ima ñojimarĩtaka nare bojabekaja mija imabe. Suᵽabatirã ñojimarĩji nare mija boebaria'si. \v 20 Toᵽi ᵽuri waᵽuju boebayurã maimarãkareka, jiirokaᵽi maimarika Tuᵽarãte yaᵽaika uᵽaka majaribesarãñu. \v 21 I'suᵽakajaoka ritaja ba'iaja baarika imakaka mija ja'atabe. Suᵽabatirãoka “Tẽrĩriki ñime”, ãrĩkoᵽeikite ᵽuᵽajoaika uᵽaka ᵽuᵽajoabekaja mija imabe. I'suᵽaka imawa'ri, Tuᵽarãrika bojariroka mijare kiõrĩrũjeikakaka takaja jiaᵽi mija yi'ririjaᵽe. I'suᵽaka mija imarãkareka ᵽuri ba'iaja imarika tiyibeyurõ'õrã mija a'rirũkia imakoᵽeikareka Tuᵽarãte mijare tããrãñu. \p \v 22-24 Õrĩwãrũikõrĩ je'e: Ũᵽeriaᵽi ĩ'rĩkate kiᵽema yaeriᵽotojo jiamarĩa ima rũ'rẽbekaja ke'rirãka i'suᵽakaja satuirãñu. Ñojimarĩ i'suᵽakaja ima kiye'karirirãñu. I'suᵽaka mija imajĩñu Tuᵽarãrika bojariroka ã'mitiririᵽotojo samija yi'riberijĩkareka. Tuᵽarãrika bojariroka ã'mitiritirã sãñu uᵽakaja yi'rirũkia sime. Suᵽa mabaabesarãkareka ᵽuri, “Tuᵽarãte yi'yurã yija ime”, mañua, moñu uᵽakaja maᵽakiyu. \v 25 Tuᵽarãrika bojariroka jia wãrũbaraka sayi'ririjayukate ᵽuri, ba'iaja baarika kire saja'atarũjerijayu. Rita sime Tuᵽarãrika bojariroka. Suᵽa imarĩ saye'kariribekaja, sajã'meika uᵽakaja baarijayukate, ritajareka jia kire sakijeyobaarijarirãñu. \p \v 26 Aᵽerimarã ᵽuri “Tuᵽarã ñakoareka, kire jiyiᵽuᵽaka õñurã imarĩ, kiyaᵽaika uᵽakaja baarijayurã yija ime”, ãñurã. I'suᵽaka ãñurã imariᵽotojo ba'iaja najairijayua ja'atabeyurã imarĩ, noñu uᵽakaja ᵽakirimaja nime. I'suᵽaka imarã nimamaka “Tuᵽarãte jiyiᵽuᵽaka õñurã yija ime”, narĩkoᵽeika waᵽamarĩa sajayu. \v 27 Maᵽaki Tuᵽarãreka ikuᵽaka nime kire jiyiᵽuᵽaka õñurã: Ᵽakiamarĩrã jarikarã wayuoka baairãte, suᵽabatirã natĩmiaka reyataᵽaekarãteoka jia jeyobaairã, i'suᵽakajaoka ba'iaja baarimajare ima uᵽaka jaribeyurã nime. \c 2 \s1 Ĩ'rãtiji oyiaja jia jiyiᵽuᵽaka morĩbu'aye'e \p \v 1 Mija ã'mitiᵽe yijeyomarã. Ritaja ima ᵽemawa'ribajirã imatiyaiki maiᵽamaki Jesucristore ima simamaka, jiyiᵽuᵽaka kire morĩrijayu. “Jia kire yi'yurã yija ime”, ãñurã imariᵽotojo, wayuoka baairãte wayuĩabekaja, ba'irĩjia rĩkimaka rikairãte takaja jia jiyiᵽuᵽaka õrĩrijayurã mija ime. \v 2 Mia je'e: Karemarĩa mija rẽrĩrijayurõ'õrã ĩ'rĩka waᵽajã'rĩakaka jariroaka jããtirã, sajeyoa\f + \fr 2:2 \ft Anillo\f* i'suᵽakajaoka kiᵽitawãjoarã taka'ratatirã etaiki. Aᵽika imaki wayuoka baaiki imarĩ, jariromajaka jããtirã etaiki. \v 3-4 Jia jariroaka jããtirã etaikite jiyiᵽuᵽaka õrĩwa'ri, “Ikarã miruᵽabe”, mija ãñu. Wayuoka baaikite ᵽuri, “Torãja mirĩkamaᵽe, merĩberiye'e torãja miruᵽaᵽabe”, mija ãrĩrijayu. I'suᵽaka wayuoka baairãte ãñurã imariᵽotojo, “Imatiyairã nime”, ãrĩwa'ri jia rĩkimakaja ba'irĩjia rikairãte mija baairokaᵽi ᵽuri ba'iaja mija baayu. I'suᵽaka simamaka ĩ'rãtiji jiyiᵽuᵽaka õrĩbu'aberiwa'ri, ĩ'rĩka ta'iarãja imarijaribeyurã mija ime. \p \v 5 Ate jia mija ã'mitiᵽe yijeyomarã. “Yire mija ã'mitiriᵽẽabe”, Tuᵽarãte ãrĩkaroka yi'yurã rĩkimarãja nime wayuoka baariᵽotojo sayi'yurã. “Wayuoka baairã ba'iratarã nime”, Tuᵽarãte yi'ribeyurãte nareka ãrĩrijayua imariᵽotojo, Jesucristore yi'yurã nimamaka, “Jiibaji kire yi'yurã najarirũ”, ãrĩwa'ri jia Tuᵽarãte nare jeyobaarijarirãñu. Suᵽa imarĩ kẽrĩka uᵽakaja kika rĩrãkibiriwa'ri kire yi'ririjayurã kijã'merũkirõ'õrã eyarũkirã imarã. \v 6-7 I'suᵽaka kẽrĩka simako'omakaja wayuoka baairãte jiyiᵽuᵽaka õrĩbeyurã mija ime. Wayuoka baairãreka i'suᵽaka õrĩriᵽotojo, rĩkimaka ba'irĩjia rikairãte takaja jiyiᵽuᵽaka õrĩrijayurã mija ime. “¿Naᵽareareka ba'iaja majũarijayu”, mija ãrĩwãrũbeyu bai je'e? Mia: Ba'iaja mijare baawa'ri ĩᵽarimarã ᵽõ'irã mijare okabaarĩ ne'ewa'ririjayu. Suᵽabatirã jiitakiji Jesúre imako'omakaja kirika bojariroka ã'mitiririᵽe'yowa'ri ba'iaja kireka jaiyuyeirã nime. Jesúrirã imariᵽotojo ¿dikaᵽi ãrĩwa'ri jia nareka mija ᵽuᵽajoayu je'e? \p \v 8 Ikuᵽaka maiᵽamaki Jesúre mare jã'meka: “Miᵽo'ia miwãtaika uᵽakaja aᵽerãteoka miwayuĩabe”, ãrĩwa'ri sabojayu Tuᵽarã majaroᵽũñureka. I'suᵽaka sareka ãñua mija yi'rirãkareka jia baairã mija imarijarirãñu. \v 9 Ika mijare ñañua õñurã imariᵽotojo, jia mijare eyairãte takaja mija wayuĩamaka, “Mija õñu uᵽakaja ba'iaja baairã mija jayu, yijã'meika yi'ribeyurã imarĩ”, Tuᵽarãte mijare ãñu. \v 10 Mare kijã'meika simaja yi'yurã imariᵽotojo, ĩ'rãba'i mayi'ribeyua imarãkareka, “Ba'iaja baairã nime yijã'meika yi'ribeyurã imarĩ”, mareka kẽrĩrãñu. \v 11 Ikuᵽaka sime aᵽeba'i Tuᵽarãte bojaeka: “Rõmikirã, i'suᵽakajaoka tĩmiakirã, aᵽerãka ba'iaja baawã'imaᵽekaja mija imabe. Suᵽabatirãoka ᵽo'imajare jããbekaja mija imabe”, mare kẽrĩka. Rõmikirã ᵽuri i'suᵽaka kẽrĩka yi'ᵽaraka imarã, aᵽerãka ba'iaja baawã'imarĩbeyurã imariᵽotojo ᵽo'imajare mija jããrãkareka kijã'meika yi'ribeyurã mija imarãñu. \v 12-13 Ba'iaja baarika maja'ataokaro'si kirika bojariroka Tuᵽarãte mare õrĩrũjeyu. I'suᵽaka simamaka samayi'rika, mayi'riberikaoka ĩatirã simauᵽakaja sawaᵽa mare kibaarãñu. Suᵽa imarĩ mokaᵽi, maimabaayu uᵽakaja aᵽerãte mija wayuĩabe. Ĩakõrĩ je'e: Aᵽerimarãre wayuĩabekaja imarã, nare wayuĩabekaja sawaᵽa Tuᵽarãte nare jẽñerãñu. Aᵽerãte wayuĩabaraka imarã ᵽuri “Wayuĩarikaᵽi Tuᵽarãte yijare ĩarãñu”, ãrĩwa'ri jĩjimaka imarã. \s1 Jia baarijayurã maima ĩatirã, “Rita jia yire yi'yurã nime”, Tuᵽarãte mareka ãrĩrãñu \p \v 14 Mija ã'mitiᵽe yijeyomarã. Ĩ'rĩka “Cristore yi'yuka ñime”, ãrĩriᵽotojo, Tuᵽarãte yaᵽaika uᵽaka aᵽerãte kijeyobaabesarãka, dakowaᵽamarĩa kijaikoᵽeika jarirãka. I'suᵽaka simamaka “Cristore yi'yuka ñime”, kẽñutakaᵽiji Tuᵽarãte tããrũkimarĩka kime. \v 15-16 Ã'mitirikõrĩ je'e: Ĩ'rãrimarã muᵽaka Tuᵽarãte yi'yurãte kẽsia baajĩka, suᵽabatirã jariroakaoka wayuoka nabaajĩka ĩariᵽotojo, “Ba'arika, jariroakaoka jia mija tõᵽoerã Tuᵽarãte jia mijare baarũ”, ãrĩrimĩrãkaja mija ãñua jiamarĩa sime. I'suᵽaka ãrĩriᵽotojo nare jeyobaariᵽuᵽamarĩrã mija imajĩka waᵽamarĩaja simajĩñu nare mija jaikoᵽeika. \v 17 I'suᵽakajaoka sime Tuᵽarãte yi'ririkakaka. “Tuᵽarãte yi'yurã yija ime”, ãñurã imariᵽotojo aᵽerãte jeyobaariᵽuᵽamarĩrã nimajĩka, kire yi'riberiwa'ri suᵽa nabaajĩñu. \p \v 18 Yijaika yi'riberiwa'ri ikuᵽaka ĩ'rãrimarãre yire ãrĩjĩñu je'e aᵽeyari: “¿Yaje Tuᵽarãte miyi'ritiyayu je'e mi'ioka?”, yire narĩjĩñu. I'suᵽaka naᵽakã'ã, “Ã'ã, Tuᵽarãro'si jia yibaarijayuaᵽi kire yi'yuka ñima mijare yibeayu”, nare ñarĩrãñu. I'suᵽaka imaki imarĩ, jia nabaarijayua yire nabeabeᵽakã'ã, “Jia Tuᵽarãte yi'yurã nime”, nareka ãrĩwãrũbeyuka yi'i. Yire ᵽuri ritaja jia yibaarijayua ĩatirã, “Rita, jia Tuᵽarãte yi'yuka kime”, narĩwãrũrãñu. \v 19 Naᵽuᵽajoaikaᵽi ᵽuri “Ĩ'rĩkaja kime Tuᵽarã”, ãrĩᵽuᵽajoairã nime. Rita sime. I'suᵽaka rita ima najaika simako'omakaja aᵽerãte wayuĩabeyurã nimamaka, “Tuᵽarãte yi'yurã nime”, nareka marĩwãrũbeyu. Ĩakõrĩ je'e: “Ĩ'rĩkaja kime Tuᵽarã”, ãrĩᵽuᵽajoairã nime Satanárika ima naro'si. Sõñurã imariᵽotojo tararikaᵽi kire nakĩkirijayu nare kiwẽkomabaarũkirã imarĩ. \v 20-21 Jia mija ã'mitiᵽe õrĩᵽũariᵽuᵽamarĩrã. Aᵽerãte jeyobaabeyurã mija imamaka, dako waᵽamarĩa sime Tuᵽarãte yi'yu uᵽaka mija imakoᵽeika. Sõñurã mija imaerã mañeki Abraham imaroyikaki majarokakaka mijare yibojaerã baayu mae. Jia Tuᵽarãte yi'yuka imawa'ri kimakireje kiro'si kijoeĩjirã baakoᵽeka. I'suᵽaka kibaamaka ĩawa'ri, “Jiitakaja yi'yuka kime Abraham”, Tuᵽarãte kireka ãrĩka. \v 22-23 Tuᵽarãte jiitakarãja yi'ritiyaiki imarĩ kiyaᵽaeka uᵽakaja Abrahamre baaeka. I'suᵽaka kibaaekaᵽi “Jiitakaja Tuᵽarãte yi'rimirĩrĩkawa'yuki kijarika”, kireka ãrĩwãrũirã mija ime. Bikijarã ikuᵽaka Tuᵽarã majaroka bojaĩjirimajire o'oeka: “Jia Tuᵽarãte yi'yuka Abrahamre imaeka. Suᵽa imarĩ ‘Dako okamirãmarĩaja jia yika kima ñoñu’, Tuᵽarãte ãrĩka”, sãñu. I'suᵽaka kireka kẽrĩka be'erõ'õ Tuᵽarãte yi'ritiyawa'ri kimakireje kiro'si kijããerã baakoᵽeka simamaka Tuᵽarã majaroᵽũñurã o'oeka rita ima.\f + \fr 2:22-23 \ft Véase Génesis 15.1-6; 22.10-12.\f* Suᵽabatirãoka “ ‘Yijeyomaki mime’, Abrahamre kẽrĩka”, sãñu. \p \v 24 I'suᵽaka Abrahamre baaeka õñurã imarĩ, “ ‘Tuᵽarãte yija yi'yu’, mañujĩkatakaᵽimarĩa jia kika majayu”, ãrĩwãrũirã maime. Kire yi'riwa'ri, kiyaᵽaika uᵽakaja baabaraka maimarãkareka “Dakoa okamirãmarĩrãja jia yika nima ñoñu”, Tuᵽarãte mareka ãrĩrãñu. \v 25 Ikuᵽaka sime aᵽea: Niñerũ e'eokaro'si ĩmirĩjaka ba'iaja wã'imarĩrirõmo imariᵽotojo ikuᵽaka Rahab imaroyikakote baaeka Tuᵽarãte yi'riwa'ri. Judíorãka ĩᵽamarãre ᵽũataekarãre etamaka ĩatirã, “Mija majamarãre mijare jãã'si, yiwi'iarã mija ru'rikãkabe. Suᵽabatirã ma'a mija ru'riwa'rirũkirõ'õ mijare yibojarãñu”, nare kõrĩka jia nare baawa'ri.\f + \fr 2:25 \ft Véase Josué 2.1-21.\f* I'suᵽaka kobaamaka ĩatirã, “Jiitaka baaiko koime”, Tuᵽarãte koreka ãrĩka. \v 26 Õrĩkõrĩ je'e: Maᵽo'ia õñimakimarĩa simajĩka dakoaᵽi ãrĩwa'ri õñia imaberijĩka. I'suᵽaka imarika uᵽakajaoka sime, Tuᵽarãte yaᵽaika uᵽakaja baaberikoᵽeriᵽotojo, “Kire yi'yurã yija ime”, marĩkoᵽejĩka. \c 3 \s1 Ba'iaja jairikaᵽi ãrĩwa'ri rĩkimakaja ba'iaja mabaarijayu \p \v 1 Yijeyomarã, ĩ'rĩka uᵽakaja Tuᵽarãrika bojariroka wãrõrimaja oyiaja imarika mija ᵽuᵽajoa'si. Ĩ'rãrimarãja sawãrõrimaja mija imajĩkareka jia simajĩñu. Ikuᵽaka mija õñu: Tuᵽarãrika nare nawãrõika uᵽakaja nayi'riberijĩkareka, aᵽerã ᵽemawa'ribaji sawaᵽa nare Tuᵽarãte jẽñerãñu. \v 2 Rĩkimakaja sime ba'iaja mabaaika. I'suᵽaka simako'omakaja, sarakajeᵽããtirã jia jaibaraka imarã tarãja nime ritaja Tuᵽarãte yaᵽaika uᵽakaja baawãrũrijayurã. \v 3 Kũᵽajĩka marẽrõkaka imako'omakaja, saᵽi jaibaraka rĩkimaka ba'iaja maᵽoajiyeyu. Ã'mitirikõrĩ je'e: ikuᵽaka sime ba'iaja majaika: Jo'baki kawarute imakoᵽeko'omakaja kũᵽajĩka ᵽerumijia kirijokoᵽearã maᵽi'ᵽeikaᵽi ãrĩwa'ri kire mabaarũjeika uᵽakaja yi'yuka kime. \v 4 I'suᵽakajaoka sime jo'baka kũmua saro'si. Wĩrõa jãjia baeko'omakaja kũᵽajĩka wẽrũᵽãiaᵽi samatemarĩkawãrũyu, ma'ririyaᵽairõ'õrã sa'ririka yaᵽawa'ri. \v 5 I'suᵽakajaoka sime marẽrõkaka. Kũᵽajĩka simako'omakaja saᵽi ãrĩwa'ri aᵽerãreka ba'iaja majaiyu, “Imatiyairã imarĩ, aᵽerãte ᵽemawa'ribajirã yija ime”, ãrĩᵽuᵽajoawa'ri. Mia, i'suᵽakajaoka sime ᵽeka saro'si. Kũᵽajĩtakajĩkaᵽi mawããika imariᵽotojo jo'baka rioᵽakiaka sajoeyu. \v 6 I'suᵽaka sime marẽrõkaka. Saᵽi ba'iaja jaibaraka rĩkimarã aᵽerãte ba'iaja majũarũjeyu. Majaika ã'mitiritirã “Ritaoka ba'iaja baairã nime”, aᵽerãte mareka ãrĩwãrũrijayu. Ba'iaja jaiwa'ri maimarika mabitatarijayu. Suᵽabatirã aᵽerãte ba'iaja baairã majarirũjeyu. Satanáre ba'iaja mare jairũjemaka, i'suᵽaka maro'si simarijayu. \v 7 Mia. Ritaja ba'irĩjia ima, wĩ'ñaka, ãñaka, suᵽabatirã riakakakaoka ᵽo'imajarũjewãrũirã maime. \v 8 I'suᵽaka simako'omakaja ba'iaja majaika ᵽoto, “I'suᵽaka jaibekaja maimaye'e”, ãrĩwãrũbeyurã maime, sarakajeᵽããwãrũberiwa'ri. I'suᵽakajaoka ãñaka mare kukuika ᵽoto sayi'aika uᵽaka majaikaᵽi ba'iaja aᵽerãte maimarũjeyu. \v 9-10 I'suᵽaka simamaka “Jia yijare mibaayu”, Maᵽaki Tuᵽarãte ãñurã imariᵽotojo, “Ba'iaja najũarũ”, ãrĩwa'ri aᵽerãreka majairijayu. Yijeyomarã, i'suᵽaka jaiyuyebu'abekaja maimaye'e, “Ñima uᵽakaja nimarũ”, ãrĩwa'ri Tuᵽarãte ᵽo'ijiaekarã maimamaka. \v 11 Õrĩkõrĩ je'e: ¿Okokoᵽea jia waria okoa ᵽoataika, jũ'akaᵽitiyika rukubaka ᵽorijĩka rukuya mijareka? \v 12 I'suᵽakajaoka higuerajũki imariᵽotojo olivo wãmeika õterikirika uᵽaka ruiberijĩka. I'suᵽakajaoka iyaka, higuerarika uᵽaka rikariberijĩka. Suᵽa imarĩ okoa rukubaka imabeyu uᵽaka aᵽerãreka ba'iaja jaibekaja maimaye'e yijeyomarã. \s1 Tuᵽarãte mare jeyobaamaka õrĩᵽuᵽairã maimarãñu \p \v 13 Ĩ'rĩka mija ᵽõ'irã “Tuᵽarãte yaᵽaikakaka õrĩᵽuᵽaiki ñime”, ãñukate imajĩkareka jia oyiaja kibaajĩñu. I'suᵽakajaoka aᵽerãte ᵽemawa'ribaji imabekaja, jia nare kijeyobaarijarijĩñu. I'suᵽaka kibaamaka ĩatirã, “Jia õrĩᵽuᵽaiki imawa'ri, jia baawãrũiki kime”, aᵽerãte kireka ãrĩrãñu. \v 14 Aᵽerãte oakiriwa'ri nare mija ã'mijĩarãka, suᵽabatirã aᵽerãte ᵽemawa'ribaji imarika mijaro'si takajĩkaja ᵽuᵽajoariᵽotojo, “Jia õrĩᵽuᵽairã yija ime”, ãᵽaraka jĩjimakaᵽi aᵽerãte mija jaikoᵽeyu. I'suᵽaka imawa'ri jia wãjia imakoᵽeikakaka mija ã'mitiriᵽe'yorijayu. \v 15 I'suᵽaka imarã Tuᵽarãte yaᵽaika uᵽakamarĩa ᵽuᵽajoawa'ri, õrĩᵽuᵽakirãmarĩrã nime. Wejeareka imarãte ᵽuᵽajoairokaᵽi nimarijayu. Suᵽabatirãoka Esᵽíritu Santore ã'mitiriᵽẽabekaja, ba'iaja naᵽuᵽaka nare ãñua Satanárikaᵽi i'taika sime. \v 16 I'suᵽakajaoka nare oakiᵽaraka aᵽerãte na'mijĩarãka, suᵽabatirã “Nare ᵽemawa'ribaji õñurã yija ime”, narĩrãka rukubaka ᵽuᵽajoairã jariwa'ri, i'suᵽakajaoka ritaja nayaᵽaika uᵽakaja ba'iaja baairã najarirãñu. \v 17 I'suᵽaka mare simakoreka, ikuᵽaka sime Tuᵽarãte yaᵽaika uᵽaka imarikakaka: Jia oyiaja baabaraka, suᵽabatirãoka jia aᵽerãka imariyaᵽawa'ri oka naka jiebaraka maimarijarirãñu. I'suᵽaka simamaka aᵽerãte ãñua ã'mitiritirã, mayaᵽaikatakaja ᵽuᵽajoabekaja, jia nare mawayuĩarãñu. Suᵽabatirãoka wayuĩabu'awa'ri jia ĩ'rãtiji jeyobaabu'abaraka maimarijariye'e. I'suᵽakajaoka waᵽuju ᵽakibu'abekaja, mañu uᵽakaja baabaraka maimaye'e. \v 18 Suᵽabatirã aᵽerãka jia imarijariwa'ri, oka jiebaraka jia natiyiaja nimaerã aᵽerãte jeyobaarimaja ᵽuri jiitakaja baairã imarã. I'suᵽaka imarã nimamaka, najeyobaairãoka jia imarã jarirãñurã naro'si. \c 4 \s1 Ba'iaᵽuᵽakirãre ima uᵽaka imarika yaᵽaberiwa'ri Tuᵽarãte yaᵽaika uᵽaka maimaye'e \p \v 1 I'suᵽaka yi'ribu'abeyurã imarĩ mija tiyiaja jãjirokaᵽi ba'iaja jaibu'arika imarijayua mijaro'si. Ĩakõrĩ je'e: Mija ᵽuᵽaka mijare ãñu uᵽakaja baariyaᵽawa'ri Tuᵽarãte yaᵽaika uᵽaka mija baabeyu. \v 2 I'suᵽaka imarã imarĩ mija yaᵽaika uᵽaka mijare imarũjebeyurãte mija ri'kakoᵽeyu. Nayaᵽaika uᵽaka ima tõᵽowãrũirãte ĩatirã nare mija oakiririjayu nuᵽaka satõᵽowãrũbeyurã imarĩ. Marãkã'ã baatirã satõᵽowãrũbeyurã imarĩ, boebariwa'ri okajãjiaᵽi mija ᵽiᵽebu'arijayu. I'suᵽaka mijaro'si sime mija yaᵽaika Tuᵽarãte mija jẽñerijaribeyua simamaka. \v 3 Kire mija jẽñekoᵽeika ᵽoto ba'iaᵽiji kire mija jẽñeika simamaka mijare sakija'atabeyu. Mia je'e: Mijaro'sitakaja ᵽuᵽajoabaraka Tuᵽarãte mija jẽñekoᵽeyu, jĩjimaka mija imarũkitakaja ᵽuᵽajoarijayurã imarĩ. \v 4 I'suᵽaka imawa'ri Tuᵽarãte yaᵽabeyurãte ima uᵽaka mija ime mijaro'si. Tuᵽarãte yi'ribeyurã ᵽuri, õñia nimatiyikuriji nayaᵽaika takaja ᵽuᵽajoawa'ri ba'iaja baarijayurã nime. Nuᵽaka ᵽuᵽajoawa'ri ba'iuᵽakaja Tuᵽarãte baawã'imarĩrimaja uᵽaka mija jayu. \v 5 Rita sime, ĩakõrĩ je'e. Ikuᵽaka sabojayu Tuᵽarã majaroᵽũñurã kire bojaĩjirimajire o'oeka: Mare kiᵽo'ijiaeka simamaka, “Yire oyiaja ã'mitiriᵽẽatiyairã nimarũ”, ãrĩwa'ri Tuᵽarãte mare wayuĩayu. \v 6 I'suᵽaka simamaka “Jia ᵽo'imajare yire ã'mitiriᵽẽarũ”, ãrĩwa'ri nare jeyobaarika ᵽuᵽajoarijayuka kime Tuᵽarã. Rita ñañu ĩakõrĩ je'e: “Naᵽuᵽaka nare ᵽakimakaja ‘Õrĩtiyairã yija ime’, ãñurãte jeyobaabeyuka kime Tuᵽarã. ‘Aᵽerãte ᵽemawa'ribaji imabeyurã yija ime’, ãñurãte ᵽuri jia kijeyobaayu”, ãrĩwa'ri sabojayu kimajaroᵽũñurã. \v 7 I'suᵽaka ima ᵽuᵽajoawa'ri “Tuᵽarã, ñiᵽamaki mime”, ãrĩwa'ri kiyaᵽaika uᵽaka oyiaja baabaraka mija imabe. Saᵽi mija imarãkareka Satanáre mija ᵽe'yomaka mijare ba'iaja baarũjewãrũberiwa'ri mijareka kiru'rirãñu. \v 8 Tuᵽarãka jiibaji rĩrãkibiᵽaraka mija imarãkareka jiibaji mijare kiwayuĩarãñu. Mija ã'mitiᵽe ba'iaja baairã. I'suᵽaka mijare baaiki kimamaka ba'iaja mija baaika ja'atatirã, jia oyiaja mija imarijaᵽe. I'suᵽakajaoka ba'iaja ᵽuᵽajoabekaja “Tuᵽarãte yaᵽaika takaja yija baarãñu”, ãrĩwa'ri ĩ'rãrokaᵽiji ña'rĩyaarĩji mija imabe. \v 9 Mia je'e: Ba'iaja baariᵽotojo jĩjimaka mija imarijayu. I'suᵽaka imabekaja, “Ba'itakaja baairã yija ime”, ãᵽaraka rĩomarĩtirã mija ᵽuᵽaᵽe'ᵽe. \v 10 Toᵽi mae kireka ᵽemawa'ribaji mija ᵽuᵽaka baabeyurã mija ima ĩatirã “Imatiyairã nimajiᵽarũ”, Tuᵽarãte mijareka ãrĩrãñu. \s1 Majeyomarãre ba'iaja jaiwã'imarĩbekaja maimaye'e \p \v 11 Mija ã'mitiᵽe yijeyomarã. Ba'iaja jaiwã'imarĩbu'abekaja mija imabe. Suᵽabatirã “Ba'iaja imawa'ri ba'iaja jũarũkirã nime”, nareka mija ãrĩrijaria'si. Ika mijare ñañua yi'ᵽekaja ba'iaja mija jeyomarãreka jaiwã'imañurã mija imarãkareka ᵽuri, “Mija ᵽo'ia mija wãtaika uᵽakaja aᵽerãte mija wãtabe”, ãrĩwa'ri Tuᵽarãte jã'meika yi'ribeyurã mija imarãñu. “Tuᵽarãte jã'meika yi'rirũkimarĩa sime”, ãñurã uᵽaka “Ba'iaja jũarũkirã nime”, mija ãrĩkoᵽeyu. \v 12 I'suᵽaka simako'omakaja Tuᵽarã ĩ'rĩkaja imaki “Ikuᵽaka jia mija baabe”, ãrĩwa'ri mare jã'mewãrũiki. Suᵽa imarĩ Tuᵽarãjaoka imaki ritaja ᵽo'imajare baaika ĩawãrũtirã, ba'iaja imarika tiyibeyurõ'õrã na'rirũkia imaekareka nare jeyobaaiki. I'suᵽakajaoka, ikijioka imaki ba'iaja imarika tiyibeyurõ'õrã ᵽo'imajare ᵽũatarimaji. ¿Tuᵽarã ĩ'rĩkaja i'suᵽaka baarimajire imako'omakaja mija jeyomarãreka “Ba'iaja baarimaja nime”, ãrĩwãrũirã mija ime bai je'e? \s1 Tuᵽarãte jẽrĩabekaja kibo'ibajirã uᵽaka maᵽuᵽayariji majẽ'rãko'aberijĩñu \p \v 13 Mia je'e. “Ireje ma'riberiye'e, waeroka aᵽea wejearã a'ritirã ĩ'rãkuri wejejẽ'rãkareka mawaruaka ĩjiᵽatatirã rĩkimakaja niñerũ matõᵽoari”, ãᵽaraka jĩjimaka mija imarijayu ĩ'rãrimarã. I'suᵽaka ãñurãte yokajããerã baayu mae. \v 14 “Waeroka i'suᵽaka yijaro'si simarãñu”, mija ãrĩwãrũbeyua sime. Ñoaka õñia imarũkimarĩrã maime. Ĩakõrĩ je'e: Bikitojo namasika ruika ñojimarĩji ririᵽataika uᵽaka maime. \v 15 “Tuᵽarãte yaᵽajĩkareka, õñia yija imatiyikuri ikuᵽaka yija baarãñu, isiaoka yija baajĩñu”, mija ãrĩrãka jia simarãñu mijaro'si. \v 16 I'suᵽaka simako'omakaja Tuᵽarãte yaᵽaika ᵽuᵽajoabekaja mija ᵽuᵽayariji mija baarũkitakaja bojarijaᵽaraka jĩjimaka mija ime. I'suᵽaka mija bojakoᵽeika yaᵽabeyuka Tuᵽarã. \v 17 Suᵽa imarĩ ika mijaro'si yo'orijayua ĩatirã, “Ikuᵽaka maimarika Tuᵽarãte yaᵽayu're”, ãrĩwãrũriᵽotojo samija baabesarãkareka, ba'iaja baairã mija imarãñu. \c 5 \s1 “Aᵽerãte ba'iaja baawa'ri, wayuoka baabeyurã ba'iaja jũarãñurã”, Santiagore ãrĩka \p \v 1 Dakoa wayuoka baabeyurã imariᵽotojo Tuᵽarãte yi'ribeyurã, yire mija ã'mitiritiyabe. Ñamajĩ ba'iaja jũarũkirã imarĩ ba'itakaja ᵽuᵽaribaraka mija imabe. \v 2 Mia je'e, ritaja mija rikaika rabaika uᵽaka sime. Suᵽabatirã, jía jariroaka mija rikakoᵽeikaoka butu ba'arikaro'siji sime. \v 3 Suᵽabatirã mija oro, i'suᵽakajaoka mija niñerũ rĩkimakaja tõᵽotirã samija jietaruᵽamaka bitamarĩka uᵽaka sajayu. I'suᵽaka simamaka ĩawa'ri “Wayuoka baairãte saᵽi najeyobaari imakoᵽeyu”, aᵽerãte mijareka ãrĩrãñu. No'ojĩrãmarĩaja wejetiyia seyarũkia jariwa'riko'omakaja rĩkimabaji niñerũ mija mo'arijayu. Saᵽi ãrĩwa'ri ba'iaja baarika tiyibeyurõ'õrã a'rirũkirãja mija ime. \v 4 Aᵽea, mija õteriki rioa ba'iraberimajare waᵽaĩjibeyurã mija ime. I'suᵽaka mija baaika ĩaiki kime Tuᵽarã. Suᵽabatirã “Jia naro'si yija ba'irabeko'omakaja, yijare nawaᵽaĩjibeyu”, mijareka nañua ã'mitiyuka kime. \v 5-6 Suᵽabatirã ba'iaja baabeyurãteje mija okabaarijayu ĩᵽarimarã wãjitãji. I'suᵽaka nare mija baariᵽareareka ĩ'rãrimarã wayuoka baairãteje najããroyika. I'suᵽaka ba'iaja nare mija baamaka, marãkã'ã mabaaberijĩka naro'si simamaka ba'iaja nare mija baaeka narakajeᵽããeka. Dika jariwa'ririmarĩaja rikairã imarĩ õñia mija imatikurijĩkaja mija baariyaᵽaika uᵽakaja baarijayurã mija ime. Ikuᵽaka sime ã'mitirikõrĩ je'e: Wa'ibikirãwẽkoa najããerã baaika ruᵽu rĩkimakaja sanaji'ayu jia ũkirika sajarirãka ᵽoto sajããokaro'si. I'suᵽarã mija imamaka “Õñia nimarõ'õjĩtejĩka takaja jia nimakoᵽeyu, ba'iaja jũarũkirã imariᵽotojo”, Tuᵽarãte mijareka ãñu. \s1 Ba'iaja jũariᵽotojo Tuᵽarãte yi'riwa'ri samarakajeᵽããye'e \p \v 7 Yijeyomarã wãtaka ñoñurã, mae aᵽea ate mijare yibojaerã baayu. Ã'mitirikõrĩ je'e: Aᵽerãte ba'iaja mijare baariwã'imarĩko'omakaja Maiᵽamakire i'tarũkia ᵽuᵽajoabaraka kiyaᵽaika uᵽakaja baabaraka mija imarijaᵽe. Mia aᵽea, ikuᵽaka õterikia õterimajire ime: Sakiõterãka be'erõ'õ ᵽu'erõ'õ seyarãka ᵽoto “Jãjia yiro'si jariwa'ri jia saruirãñu je'e”, ãrĩwa'ri jajumarĩaja sakita'ayu. \v 8 I'suᵽakajaoka mija imarijaᵽe mijaoka, Maiᵽamakire ᵽe'rietarũkia ta'abaraka kiyaᵽaika uᵽaka baarija'atabekaja. “No'ojĩrãmarĩaja sajariwa'yu ᵽo'imajare baaika mirãka ĩarĩ ketarũkia”, ãrĩwa'ri i'suᵽaka mija imabe. \p \v 9 Yijeyomarã, “Ba'iaja baarimajarata nime”, ãᵽaraka Tuᵽarãte yi'yurãreka jaibu'abekaja mija imabe, sawaᵽa Maiᵽamakite ba'iaja mijare jũarũjekoreka. “No'ojĩrãmarĩaja sajariwa'yu kiᵽe'rietarũkia”, ãrĩwa'ri i'suᵽaka mijare ñañu. \v 10 Yijeyomarã, ã'mitirikõrĩ je'e. Ikuᵽaka nimaeka Tuᵽarãro'si bojaĩjirimaja: Ba'iaja ᵽo'imajare nare baako'omakaja, sarakajeᵽããbaraka Tuᵽarãro'si bojaĩjirijaᵽaraka nimaeka. I'suᵽaka nimaeka simamaka nimaeka uᵽakaja mija imabe mijaro'si. \v 11 Õrĩkõrĩ je'e: Ba'iaja jũariᵽotojo Tuᵽarãte yi'riwa'ri sarakajeᵽããrijayurãreka “Jiirã nime Tuᵽarã ñakoareka”, ãñurã maime. I'suᵽaka kimaeka Job imaroyikaki kiro'si. Ĩ'rãba'imarĩa ba'iaja jũariᵽotojo Tuᵽarãte yi'ririja'atabeyuka kimaeka. Suᵽa imarĩ ba'iaja kijũaeka be'erõ'õᵽi ᵽuri jia imarika kitõᵽoeka õñurã mija ime. Suᵽa simamaka “Mare wayuĩatiyaiki imarĩ, jia Tuᵽarãte mare baarũkirã maime”, ãñurã mija ime. \p \v 12 Yijeyomarã ikuᵽaka sime aᵽea imatiyaikakaka: “Ikuᵽaka yija baarãñu”, mija ãñu be'erõ'õ simauᵽakaja mija baarijaᵽe. Rita mija ãñua, “Tuᵽarã ᵽariji õñuka yija ãñua”, mija ãrĩa'si. Suᵽa imarĩ rita ãrĩrijayurã mija imamaka, “Jee”, mija ãrĩrãka, “Jẽno'o”, mija ãrĩrãkaoka, mijare nayi'rirãñu. I'suᵽaka imarã mija imamaka, sawaᵽa Tuᵽarãte mijare jẽñebesarãñu. \s1 Ikuᵽaka sime Tuᵽarãte yi'riwa'ri kire jẽñerika \p \v 13 Aᵽea mia. Ka'wisika mija jũaika ᵽoto, “Tuᵽarã, yire mijeyobaabe”, kire mija ãrĩrijaᵽe. I'suᵽakajaoka jĩjimaka mija imarãka ᵽoto Tuᵽarãte jiyiᵽuᵽayeebaraka mija bayakoyabe. \v 14-15 I'suᵽakajaoka ĩ'rĩkate wãmarĩa jarirãka ᵽoto Cristorika yi'yurãte imaruᵽutarimajare mija akabe. Nare mija akamaka wãmarĩa imaki ᵽõ'irã etatirã kũᵽajĩ iyebaka kiᵽo'iarã nabu'arãñu. Suᵽabatirã “Marãkã'ã baawãrũberiwa'ri Tuᵽarã ᵽuri kire tããrãki”, ãrĩwa'ri kire najẽñemaka, wãmarĩa imakite jãjirãñu. Suᵽabatirã ba'iaja kibaaeka kireka imajĩkarekaoka sareka kire kiwayuĩarãñu. \v 16 I'suᵽaka wayuĩaiki Tuᵽarãte imamaka ba'iaja mija baaika mija bojabu'abe. Samija bojabu'arãka be'erõ'õᵽi mija tiyiaja Tuᵽarãte mija jẽñebe sareka mijare kijieokaro'si. Tuᵽarãte yaᵽaika uᵽakaja jiiᵽuᵽarã maimarãkareka, kire majẽñeika uᵽakaja jiaᵽi mare ã'mitiritirã tẽrĩwa'ribaji mare jeyobaarũkika kime. \v 17 Tuᵽarãro'si bojaĩjirimaji, Elías imaroyirekaki, muᵽaka ᵽo'imajiji imaekaki kiro'si. I'suᵽaka imariᵽotojo, Israel ka'iarã okoa jaririka yaᵽaberiwa'ri Tuᵽarãte kijẽñeka uᵽakaja, maekarakakuri wejejẽ'rã aᵽejẽ'rã ñe'metãjirõ'õjĩrã okoa jariberika. \v 18 I'suᵽaka simaeka be'erõ'õ, torã okoa jaririka yaᵽawa'ri Tuᵽarãte kijẽñemaka okoa jarika ate. I'suᵽaka sabaaeka be'erõ'õᵽi jia õterikia ruika mae. \p \v 19-20 Mija ã'mitiᵽe yijeyomarã. Mija watoᵽekarã ĩ'rĩka Tuᵽarãte yaᵽaika uᵽaka imarika õrĩriᵽotojo saja'atawa'ri ba'iaja baarimaji jarijĩkite, mija jeyobaabe. Jia Jesucristore yi'yuka kijariᵽe'aokaro'si kire jeyobaaiki ᵽuri jia kire baarãki. Ika jia mija õᵽe: I'suᵽaka jia kire kijeyobaamaka, rĩkimaka ba'iaja kibaaikareka Tuᵽarãte kire saye'kariarãñu. I'suᵽaka simamaka kireyarãka ᵽoto ba'iaja jũarika tiyibeyurõ'õrã ke'rirũkia imakoᵽeikareka kire kitããrãñu. \p I'tojĩrãja sime ruᵽu.