\id 2CO 2 C - Tanumuka Letuama partial NT [tnc] -Colombia 2013 (DBL -2014) \h 2 Corintios \toc1 Segunda carta de San Pablo a los Corintios \toc2 2 Corintios \toc3 2 Co \mt2 Segunda carta de San Pablo a los \mt1 Corintios \c 1 \s1 Ate Corintowejeakarãro'si Ᵽablote ᵽaᵽera ᵽũataeka \p \v 1 ¿Yaje mija ime yijeyomarã? Yi'i Ᵽablo, yijeyomaki Timoteoᵽitiyika, “Jia nimarũ”, mijareka yija ãñu. Tuᵽarãte yire jã'meikaᵽi ãrĩwa'ri Jesucristorika bojariroka bojataᵽarimaji ñime\f + \fr 1:1 \ft Apóstol\f*. Corintowejeareka suᵽabatirã Acayaka'iarãoka imarã Tuᵽarãte jiyiᵽuᵽayeeokaro'si rẽrĩrijayurãro'si ika ᵽaᵽera yiᵽũatayu. \v 2 Maᵽaki Tuᵽarã, suᵽabatirã maiᵽamaki Jesucristoᵽitiyika jia mijare nabaarũ. Suᵽabatirãoka jia ᵽuᵽaᵽaraka mija imaokaro'si mijare najeyobaarũ. \s1 Ᵽablote ba'iaja jũako'omakaja Tuᵽarãte kire jeyobaaeka \p \v 3 Maiᵽamaki Jesucristo Ᵽakika jĩjimaka imawa'ri “Jia mibaayu Tuᵽarã”, kire yija ãrĩrijayu. Maᵽaki imarĩ, mare kiwayuĩayu. Suᵽabatirã ba'iaja maᵽuᵽaririjayu ᵽoto mare jeyobaaokaro'si maka imaki kime Tuᵽarã. \v 4 Ritaja ka'wisika yijaro'si simako'omakaja ba'iaja yija ᵽuᵽarikoreka yijare jeyobaaerã Tuᵽarãte yijaka imajiᵽe. Suᵽa imarĩ yijare kijeyobaaika uᵽakaja aᵽerã ka'wisika jũairãte ba'iaja naᵽuᵽarikoreka nare yija jeyobaawãrũyu. \v 5 Cristore yi'yurã imarĩ, ba'iaja kijũaeka uᵽakaja yija jũayu yijaro'sioka. I'suᵽaka simako'omakaja Cristorirã yija imamaka, ba'iaja yija ᵽuᵽarikoreka Tuᵽarãte yijare jeyobaayu. \v 6 Jesucristorika bojariroka bojariᵽareaja ba'iaja yija jũarijayu. I'suᵽaka simako'omakaja, sayija rakajeᵽããrijayu jia mijare jeyobaaokaro'si. I'suᵽaka mijaro'si yija imamaka Cristore mija yi'yua ja'atabeyurã mija imarijarirãñu. Ba'iaja yija jũarijayu ᵽoto Tuᵽarãte yijare jeyobaarijayu. I'suᵽaka yija imarijayua õñurã imarĩ, ba'iaja jũariᵽotojo okajãjia imawa'ri samija rakajeᵽããyu mijaro'si. \v 7 Yija uᵽakaja Cristore yi'yurã imarĩ, ba'iaja jũarijayurã mija ime. Suᵽa imarĩ “Yijare kijeyobaaika uᵽakaja Tuᵽarãte nare jeyobaarãñu, jia kire nayi'yaokaro'si”, mijareka ãrĩᵽuᵽajoairã imarĩ, ba'iaja yija ᵽuᵽaribeyu. \p \v 8 Mija ã'mitiᵽe yija jeyomarã. Asia ka'iarã tuᵽaraka jimarĩa ba'iaja yija jũaraᵽakakaka mija õrĩrika yija yaᵽayu. Jimarĩtaka ba'iaja jũawa'ri, okajãjimarĩa sarakajeᵽããwãrũbeyurã rõ'õjĩrãrãja yija jaraᵽe. Suᵽa imarĩ “Reyarũkirãja yija ime je'e mae”, ãrĩᵽuᵽajoabaraka ba'iaja yija ᵽuᵽaraᵽe. \v 9 Suᵽabatirã “Najããrũkirãja yija ime”, yija ãrĩᵽuᵽajoaraᵽe. Suᵽa imarĩ yija ᵽuᵽayariji marãkã'ã yija ᵽo'ia ĩarĩrĩwãrũbeyu. I'suᵽaka simako'omakaja “Reyaekarã imakoᵽeirãte ᵽariji õñia jariᵽe'rirũjeiki imarĩ, Tuᵽarã ĩ'rĩkaja imaki yijare ĩarĩrĩwãrũiki”, yija ãrĩwãrũerã i'suᵽaka yijaro'si simaraᵽe. \v 10 “Yija reyaerã baayu”, yija ãrĩtiraᵽakarã werikareka Tuᵽarãte yijare o'ataraᵽe. Suᵽa imarĩ, “Ñamajĩoka i'suᵽaka oyiaja Tuᵽarãte werikareka yijare baajiᵽarijarirãñu”, ãrĩᵽuᵽajoawa'ri ba'iaja yija ᵽuᵽaritiyabeyu. \v 11 I'suᵽaka yijaro'si simaerã Tuᵽarãte mija jẽñeĩjirijayuaᵽi ãrĩwa'ri yijare kijeyobaarijayu. Jia Tuᵽarãte yijare jeyobaamaka ĩawa'ri, “Jia mibaayu Tuᵽarã. Mire yija jẽñeika uᵽakaja mibaaraᵽe Ᵽablorãkaro'si”, rĩkimarãja ᵽo'imajare kire ãrĩrãñu. \s1 Ikuᵽaka simamaka Corintowejearã Ᵽablote a'riberika \p \v 12 Aᵽea ikuᵽaka ᵽuᵽajoawa'ri jĩjimaka yija ime. “Tuᵽarãte yaᵽaika uᵽakaja wããrõ'õrãja ᵽo'imajare jia yija baarijayu, nare ᵽakibekaja”, yija ᵽuᵽarõ'õᵽi yija ãrĩᵽuᵽajoayu. Ika wejeareka imarã waᵽuju ᵽuᵽajoatirã nawãrõika uᵽaka mijaka yija imawãrũbeyu. I'suᵽakamarĩa sime, Tuᵽarãte yijare jeyobaamaka jia mijaka yija imawãrũrijayu. \v 13 Suᵽa imarĩ rukubaka mija ᵽuᵽajoaokaro'simarĩa ᵽaᵽera o'otirã mijaro'si sayija ᵽũatarijayu. Yija wãrõika jia mija õñaokaro'si mijaro'si sayija o'oyu. \v 14 Ika mijare yibojaika, “Ᵽablo kijeyomarãᵽitiyika wãjia bojairã nime”, jia ãrĩwãrũbeyukajĩrã ĩ'rãrimarãre ime ruᵽu. Ĩ'rãrĩmi jia yijare õrĩtirã “Ĩ'rã ᵽuri jiitaka yijare wãrõekarã”, yijareka nimauᵽatiji narĩrika yija yaᵽayu. I'suᵽakajaoka maiᵽamaki Jesucristore ᵽe'rietarãñurĩmi “Jia yijare ã'mitiriwa'ri mire nayi'rika”, jĩjimakaᵽi kire yija ãrĩrãñu. \p \v 15 “Jia yika nime je'e. Suᵽa imarĩ Macedonia ka'iarã ya'rirãka ᵽoto naᵽõ'iᵽi yo'rirãñu mamarĩ”, ñarĩᵽuᵽajoakoᵽeraᵽe. I'suᵽaka yibaarikareka ĩ'ᵽakuri mija ᵽõ'irã eyawa'ri jiibaji mijare yijeyobaajããeka. \v 16 “Macedonia ka'iarã ya'rirãka ᵽoto naᵽõ'i ñimatawa'rirãñu, suᵽabatirã yiᵽe'rirãka ᵽotooka i'suᵽakajaoka yibaarãñu ate”, ñarĩᵽuᵽajoakoᵽeraᵽe. “Judeaka'iarã yeyawãrũokaro'si Corintowejeakarã yire jeyobaarãñurã”, ñarĩᵽuᵽajoaraᵽe. \v 17 “¿Jia ᵽuᵽajoarimarĩaja i'suᵽaka yijare kẽrãᵽe bai je'e”, yireka mija ãrĩᵽuᵽajoayu bai? Tuᵽarãte õrĩbeyurã ᵽuri nañu uᵽakaja baabeyurã imarĩ, “Ã'ã, i'suᵽaka yibaarãñu”, ãrĩriᵽotojo ñamajĩ ate “Jẽno'o, aᵽe uᵽaka yibaarãñu”, ãñurã. I'suᵽaka ãrĩbeyuka ñime yi'i ᵽuri. \v 18 Kẽñu uᵽakaja baaiki kime Tuᵽarã. I'suᵽakajaoka, “Ikuᵽaka yibaarãñu”, ñañua aᵽe uᵽaka baabeyuka ñime. \v 19 Kẽñua uᵽakaja baarijayuka Tuᵽarã Maki Jesucristo. Suᵽa imarĩ “Ã'ã ikuᵽaka yibaarãñu”, ãrĩriᵽotojo, aᵽe uᵽaka baabeyuka kime. Kirika bojariroka mijare yija wãrõrijayu, yi'i Ᵽablo, Silvano suᵽabatirã Timoteoᵽitiyika. I'suᵽaka simamaka “Ikuᵽaka yija baarãñu”, ãrĩriᵽotojo aᵽe uᵽaka yija baabeyu yijaoka. \v 20 “Ikuᵽaka jia yibaarãñu yirirãte”, kẽrĩka uᵽakaja ritaja Tuᵽarãte baaeka Kimaki Jesucristoᵽi ãrĩwa'ri. Suᵽa imarĩ jia Jesucristoᵽi mare kibaarijayua õñurã imarĩ “Rita, kẽrĩka uᵽakaja baaiki kime”, ãrĩwa'ri Tuᵽarãte majiyiᵽuᵽayeerijayu. \v 21-22 Jesucristore mayi'yua maja'atakoreka Tuᵽarãte mare jeyobaayu. Suᵽa imarĩ ikijioka kime Jesucristorirã maimaokaro'si mare wã'maekaki. Suᵽabatirã kirirã maima beaokaro'si Esᵽíritu Santore maᵽuᵽakarã kiña'ajããeka. I'suᵽaka kibaamaka, “ ‘Jia yirirãte yibaarãñu’, kẽrĩka uᵽakaja Tuᵽarãte mare baarãñu”, marĩᵽuᵽajoayu. \p \v 23 “Mija ᵽõ'irã ya'rirãñu”, ñarãᵽaka mijare ᵽakiberaᵽaki yi'i. Okajãjiaᵽi mijare okajããriyaᵽaberiwa'ri mija ᵽõ'irã ya'riberaᵽe ruᵽu. Tuᵽarãte ĩaika wãjitãji ikuᵽaka mijare ñañua rita sime. \v 24 Mijare okajããtikarã imariᵽotojo, “Ikuᵽaka mija baabe, ikuᵽaka ᵽuri mija baa'si”, ãrĩwa'ri mijare jã'meriyaᵽabeyurã yija. Cristore yi'ritikarã mija imamaka, jĩjimaka mija imaokaro'si wãrõbaraka mijare jeyobaarika yija yaᵽayu. \c 2 \p \v 1 Bikija mija ᵽõ'irã eyatirã, mija ᵽuᵽaᵽe'rirã okajãjia mijare yijaimaka ba'iaja mija ᵽuᵽaraᵽe. I'suᵽaka simako'omakaja, “Tuᵽarãte yaᵽaika uᵽaka baabeyurãte ᵽuri yokajããrãñu je'e ruᵽu”, ñarĩᵽuᵽajoaraᵽe. I'suᵽaka simamaka “Ba'iaja naᵽuᵽaria'si ate”, ãrĩwa'ri mija ᵽõ'irã turirĩ ya'ribeyukaji ruᵽu. \v 2 Jĩjimaka yire imarũjerimaja mija ime. Suᵽa imarĩ okajãjiaᵽi mijare yijaijĩka ba'iaja ᵽuᵽariwa'ri, marã aᵽerã jĩjimaka yire imarũjerimaja imaberijĩñurã. \v 3 “I'suᵽaka naᵽuᵽarijĩñu”, ãrĩwãrũtirã ba'iaja mija ᵽuᵽaririka yaᵽaberiwa'ri mija ᵽõ'irã ya'ribeyu ruᵽu. Mija ᵽõ'irã yeyarũki ruᵽu mijaka okajierika yaᵽawa'ri “Ikuᵽaka mija baabe”, ãᵽaraka ᵽaᵽera takaja mija ᵽõ'irã yiᵽũataraᵽe. Okajietirã ba'iaja ᵽuᵽaᵽekaja jĩjimaka yire ᵽuᵽarirũjerũkirã mija imaokaro'si mijare sayiᵽũataraᵽe. Suᵽa imarĩ “Naᵽõ'irã yeyarãka ᵽoto jia simamaka ĩatirã jĩjimaka nimarãñu je'e naro'sioka”, ñarĩᵽuᵽajoayu. \v 4 I'sia ᵽaᵽera mijaro'si yo'oraᵽaka ᵽoto jimarĩa ba'iaja yiᵽuᵽaraᵽe yoraᵽarõ'õjĩrã. Suᵽa simako'omakaja sĩatirã ba'iaja mija ᵽuᵽayaokaro'simarĩa ᵽaᵽera mijare yiᵽũataraᵽe. “Jia mare wayuĩaiki kime Ᵽablo”, mija ãrĩwãrũokaro'si mijare sayiᵽũataraᵽe. \s1 Ba'iaja mare baakoᵽeraᵽakiteoka mija wayuĩabe, Ᵽablote ãrĩka \p \v 5 Ba'iaja mija watoᵽekarã baaraᵽakite jia imarika yaᵽawa'ri jãjia kire mija baaraᵽakakaka mijaro'si yo'oerã baayu mae. Ba'iaja kibaaraᵽaka ã'mitiritirã, ba'iaja yiᵽuᵽaraᵽaka simamaka saᵽemawa'ribaji mija imaraᵽe je'e, mijaro'sioka. I'suᵽaka simako'omakaja “Ba'itakaja mijare ᵽuᵽarirũjetiyaberaᵽaki kimaraᵽe je'e”, ñañu ba'itakaja kijũarika yaᵽaberiwa'ri. \v 6 Ba'iaja kibaaraᵽaka simamaka mija rẽrãᵽaka ᵽoto “Ikuᵽaka kire mabaaye'e kiᵽuᵽaᵽe'yaokaro'si”, mija ima uᵽatiᵽañakaja ãrĩtirã i'suᵽaka kire mija baaraᵽe. I'suᵽaka simamaka maekaka ᵽuri ᵽuᵽaᵽe'yuka kijayua simamaka koᵽakaja samija ja'atabe. \v 7 I'suᵽaka kire baabekaja, ba'iaja kibaakoᵽekareka ye'kariritirã jia kire mija jeyoaᵽe ate. I'suᵽaka kika mija imabe, tẽrĩritakaja ba'iaja ᵽuᵽariwa'ri “Marãkã'ã baatirã jia naka imawãrũbeyuka yi'i”, kẽrĩᵽuᵽajoakoreka. \v 8 Kika mija jeyoaᵽakã'ã, “Rita yire nawayuĩayu ate”, kẽñaokaro'si i'suᵽaka kika mija imarika yiyaᵽayu. \v 9 Kire yibaarũjeraᵽaka uᵽakaja mija yi'rirã ᵽaᵽera mijare yiᵽũataraᵽaka imarĩ, “Maekakaoka nare ñañu uᵽakaja baairã nime”, mijareka ãrĩᵽuᵽajoaiki ñime. \v 10 Suᵽa imarĩ ba'iaja baakoᵽekakite ba'iaja baaeka mija ye'karirirãkareka i'suᵽakajaoka simarãñu yiro'sioka. Yire ba'iaja kibaaika imakoᵽejĩka sareka kire yiwayuĩajĩñu. Ĩ'rĩka uᵽakaja jĩjimaka mija imarika yaᵽawa'ri Cristore ĩaika wãjitãji i'suᵽaka ñimarijayu. \v 11 Kire mawayuĩaye'e, ba'iaja ᵽuᵽawa'ri Satanáre yaᵽaika uᵽakaja kibaa'si. I'suᵽakajaoka maro'si sima'si, majeyomakite mawayuĩajĩñu. Satanáre mare ᵽakiriyaᵽaikakaka õñurã maime. \s1 Corintokarã majaroka Ᵽablote ã'mitiririyaᵽaeka \p \v 12 Tróadewejearã yeyaraᵽaka ᵽoto Maiᵽamakire yire jeyobaaikaᵽi ãrĩwa'ri imatikaja ᵽo'imajare imaraᵽe yire na'mitiyaokaro'si. Suᵽa imarĩ Jesúrika bojariroka nare yiwãrõmaka jĩjimakaᵽi tokarãre yire ã'mitiraᵽe. \v 13 I'suᵽaka simako'omakaja Tróaderã majeyomaki Titore imabeᵽakã'ã ba'iaja yiᵽuᵽaraᵽe. Torãjĩrã mae, tokarãre yimajaroka bojaweatirã Macedoniaka'iarã ya'raᵽe Titore mo'arĩ. \p \v 14 Ba'iaja yiᵽuᵽariko'omakaja Cristorirã yija imamaka dakoa imabeyua yijare tẽrĩrũkia mae. Suᵽa imarĩ “Jiitaka mibaayu Tuᵽarã”, ãᵽaraka jia yija ᵽuᵽarijayu. Suᵽabatirã Cristorika bojariroka bojaᵽibarimaja yija imaokaro'si Tuᵽarãte yijare ᵽũataeka ritaja ᵽo'imajare sõñaokaro'si. I'suᵽaka simamaka ĩ'rãkõ'rĩmato jariwa'ririmarĩaja sayija bojataᵽamaka ã'mitiritirã, Cristore nayi'yu. Ĩakõrĩ je'e, ikuᵽaka sime: Maᵽaõmea majoeika ᵽoto ritaja sajĩsia ᵽibika ritaja ᵽo'imajare wĩ'ĩka uᵽaka simarijayu. \v 15 Cristorika bojariroka yija bojaᵽibamaka ĩawa'ri jĩjimaka Tuᵽarãte yijaka ime. Kirika yija wãrõtaᵽa, Tuᵽarã ᵽõ'irã a'rirũkirã, suᵽabatirãoka ba'iaja imarika tiyibeyurõ'õrã a'rirũkirã ᵽariji sã'mitiririjayurã. \v 16 Cristore yi'riberirika ima, “Ba'iaja imarika tiyibeyurõ'õrã a'ririwaᵽaka”, ãrĩwa'ri nare yija bojamaka nayi'ribeyu Cristorika yija wãrõika ã'mitiririyaᵽabeyurã. Tuᵽarã ᵽõ'irã a'rirũkirãro'si ᵽuri nare yija wãrõika nayi'yu õñia nimajiᵽarũkiroka naro'si simamaka. I'suᵽaka Cristorika yija wãrõrijayua ᵽemawa'ribaji imatiyaika simamaka Tuᵽarãte yijare jeyobaaberirikareka, marãkã'ã baatirã wãjia sayija bojawãrũberijããeka. \v 17 I'suᵽaka ñañua simako'omakaja, rĩkimarãja nime niñerũ tõᵽoriyaᵽawa'ri takaja Cristorika bojariroka wãrõtaᵽarimaja. Nuᵽaka baarijaribeyurã yija ᵽuri. Jesúrirã imarĩ, kirika bojariroka ᵽakirimarĩaja ᵽo'imajare wãrõerã Tuᵽarãte ᵽũatairã yija ime. I'suᵽaka ᵽuᵽajoairã yija ima simamaka kĩaika wãjitãji wãjirokaᵽi yija wãrõrijayu. \c 3 \s1 “Mamarĩ imara'aekakukukaka be'erõ'õ mamakukukaka majaroka mayi'ririjarirũkia ikuᵽaka sime”, Ᵽablote ãrĩka \p \v 1 I'suᵽaka yo'oko'omakaja “Yija imarã imatiyarimaja”, ãrĩwa'rimarĩa i'suᵽaka mijare yija bojayu. Aᵽerã wãrõrimaja ᵽuri “Imatiyarimaja yija ime”, ãrĩkoᵽerijayurã. Mija ᵽõ'irã netarijayu ᵽoto ᵽaᵽera naro'si aᵽerãte o'oeka mijare nabearijayu. I'suᵽaka mijare nabeaika ᵽaᵽera ima, “Jia wãrõirã nime”, ãrĩwa'ri nawãrõirõ'õkarãre no'orũjerijayua. I'suᵽakajaoka aᵽerõ'õrã na'yu ᵽoto mijare nawãrõikakaka ᵽaᵽera no'orũjerijayu. Yija ᵽuri, i'suᵽaka baabeyurã. \v 2 Mijaja imarã “Jia wãrõirã yija ime”, ãᵽaraka ᵽaᵽera yija bearũkirã uᵽaka yijaro'si imarã. Yija wãrõika yi'riwa'ri ba'iaja mija baaika ja'atatirã aᵽeuᵽaka mija o'amaka ĩatirã, “Jia Cristorika bojariroka Ᵽablorãkare nare wãrõyu”, ritaja ᵽo'imajare ãrĩᵽuᵽajoarijayu. I'suᵽaka mija baaika yija ᵽuᵽakarã sayija õñu. \v 3 Cristo ᵽaᵽera maika uᵽaka imarã mija ime. Kirika bojariroka yija wãrõikaᵽi ãrĩwa'ri Cristore mija ᵽuᵽaka jia o'aika ritaja ᵽo'imajare ĩawãrũᵽatayu. Aᵽerã wãrõrimaja ᵽaᵽera o'oeka narikaika uᵽakamarĩa mija ime. Tuᵽarã, õñia imajiᵽarimaji Esᵽíritu Santore mija ᵽuᵽakarã mijare kiña'ajããeka simamaka i'suᵽaka sime. Moisés imaroyikakiro'si ãtaᵽãiarã Tuᵽarãte o'oeka uᵽakamarĩa sime mae. I'suᵽakamarĩa simamaka maᵽuᵽaka Esᵽíritu Santojo mare o'arijayuka. \p \v 4 Jia mijare yija wãrõerã Cristore yijare jeyobaayu. I'suᵽaka simamaka “Nare yija wãrõikaᵽi ãrĩwa'ri Cristore yaᵽaika uᵽaka baairã nime”, Tuᵽarãte ĩaika wãjitãji yija ãrĩwãrũyu. \v 5 I'suᵽaka jĩjimaka yija ãñua simako'omakaja yija ᵽuᵽayariji yija õñuaᵽi ãrĩwa'rimarĩa jia yija wãrõyu. Tuᵽarãte yijare jeyobaaikaᵽi ãrĩwa'ri takaja ritaja yija baawãrũyu. \v 6 Tuᵽarãjaoka imaki kimajaroka mamakukukaka bojaĩjirimaja yija imaokaro'si yijare jeyobaaiki. Suᵽa imarĩ “Yimakire ã'mitiriᵽẽairãte yitããrãñu”, Tuᵽarãte ãñua bojaika sime mamakukukaka majaroka. Suᵽa imarĩ bikija Moisés imaroyikakite o'oeka ãrĩroyika uᵽakamarĩa yija wãrõyu mae. Esᵽíritu Santoᵽi ãrĩwa'ri maᵽuᵽaka o'amaka kire mayi'rirũkiakaka sabojayu mamakukukaka majaroka. Bikija Tuᵽarãte jã'meka o'oeka yi'rikoᵽeirã ᵽuri nareyarãka be'erõ'õ kika imajiᵽabesarãñurã. I'suᵽakamarĩa sime mamakukukaka majaroka yi'yurãro'si ᵽuri. Esᵽíritu Santore nare ña'rĩjãimaka Tuᵽarãka õñia nimajiᵽarãñu ãrĩwa'ri sabojayu. \p \v 7-8 Kijã'meika ãta ᵽãiarã o'otirã, Moisés imaroyirekakite mamarĩ Tuᵽarãte kire saja'ataeka. I'sia kire kija'ataekarĩmi Tuᵽarãte kĩaeka be'erõ'õ simamaka jimarĩ jãjia Moisés ᵽema yaaboaeka. I'suᵽaka simamaka Israeltatarã marãkã'ã baatirã sarakajeᵽããberiwa'ri kiᵽema niariyaᵽaberika. Bikija Tuᵽarãte jã'meka jiitaka simaeka. I'suᵽaka simaeka koᵽakaja Moisés ᵽema jãjia yaaboaeka. Suᵽa imariᵽotojo ĩ'rãrĩmi uᵽakaja sariririjarika. Bikija Tuᵽarãte jã'meka o'oeka jãjia yaaboaikaᵽitiyika ᵽo'imajaro'si kire sakija'ataeka simako'omakaja sayi'riwãrũberiwa'ri, Tuᵽarã ᵽõ'irã ᵽo'imajare a'riberika ãrĩwa'ri sabojayu. Mamarĩ kijã'meroyika yaaboaikaᵽitiyika sakija'ataeka simako'omakaja satẽrĩwa'ribaji jia sime ika mamakukukaka majaroka. Suᵽa imarĩ õñia imajiᵽarũkiakaka Esᵽíritu Santore maro'si e'era'aeka. I'suᵽaka ima imarĩ, ñamajĩ aᵽerikurioka ᵽurirũkimarĩa sime. \v 9 Bikija Moisés imaroyikakite kijã'merũkia Tuᵽarãte kire ĩjikakaka ᵽuri sayi'riberiwa'ri “Tuᵽarãte yaᵽaika uᵽaka ᵽo'imajare baabeᵽakã'ã ba'iaja nare kimarũjerãñu”, sãñu. I'suᵽaka imariᵽotojo jãjia yaaboaikaᵽi setaeka. Ika mamakukukaka majaroka ᵽuri Tuᵽarãte ĩaika wãjitãji wãjia ᵽo'imajare imarũjerikakaka mare bojaika. Suᵽa imarĩ bikijakaka jãjia yaaboaikaᵽi setako'omakaja mamakukukaka ᵽuri tẽrĩwa'ribaji imatiyaika majaroka sime. \v 10 Jia simaroyika mamarĩ Moiséte jã'meroyika. Suᵽa simako'omakaja satẽrĩwa'ribaji imatiyaika sime ika mamakukukaka majaroka. I'suᵽaka maᵽuᵽajoaika simamaka, “Mamarĩ imara'aeka majaroka imatiyabeyua sime mae”, marĩᵽuᵽajoayu. \v 11 Ñoaka imarũkimarĩa imariᵽotojo Moiséte jã'meroyika jãjia yaaboaika watoᵽekaᵽi etaeka. I'suᵽaka simamaka, ika mamakukukaka majaroka Tuᵽarãte mare ja'ataeka ᵽuri imajiᵽarũkia imarĩ, tẽrĩwa'ribaji imatiyaika sime. \p \v 12 “Imajiᵽarũkia sime”, jia õrĩwãrũirã imarĩ, kĩkirimarĩaja ᵽo'imajare sayija wãrõrijayu. \v 13 Imajiᵽarũkia simamaka, Moisés imaroyirekaki uᵽaka yija imabeyu. Kiᵽema jãjia yaaboaeka yaririjarika Israelkarãre ĩakoreka sayaᵽãiaᵽi kiᵽema kirãrĩta'aroyika. Kiᵽema jãjia yaaboaeka yaririjarika ãrĩrikoᵽakaja mamarĩ Moiséte jã'meroyika tiyirijayua. \v 14 I'suᵽaka simarijariko'omakaja Israelkarã ᵽuri satiyirijayua ã'mitiriᵽẽaberikarã imarĩ, maekakaoka i'suᵽakaja imañujurã ruᵽu. I'suᵽaka imarã nimamaka, Moiséte jã'meroyirekakaka niaika ᵽoto, “Koᵽakaja Tuᵽarãte satiyetaeka”, ãrĩwãrũbeyurã nime. I'suᵽaka imabekaja, Cristore takaja yi'yurã nimajĩkareka ᵽuri jia sanorĩwãrũjĩñu. \v 15 I'suᵽaka imariᵽotojo maekaka ᵽariji Moiséte o'oeka wãrũriᵽotojo sanorĩwãrũbeyukaji ruᵽu. \v 16 I'suᵽaka simakoᵽeko'omakaja Maiᵽamakire ĩ'rãrimarãre yi'riũ'mumaka ĩatirã nare kijeyobaayu “Saniawãrũrũ”, ãrĩwa'ri. \v 17 Esᵽíritu Santoᵽi ãrĩwa'ri Maiᵽamakire mare jeyobaayu. I'suᵽaka mare jeyobaabaraka maka kimarijayua simamaka, Moiséte jã'meroyika mayi'rikoᵽeka ja'atatirã, Cristore yaᵽaika uᵽakaja baawãrũirã maime mae. \v 18 Koᵽakaja jia sõrĩwaᵽu'atairã jariwa'ri, Maiᵽamakire ᵽuᵽajoarijaᵽaraka, tẽrĩwa'ribaji kima morĩwãrũrijayu mae. I'suᵽaka maimaᵽi ĩ'rãrĩmi uᵽakaja jiibaji Maiᵽamaki uᵽakaja maimarijarirã Esᵽíritu Santore maᵽuᵽaka mare o'arijayu. \c 4 \p \v 1 Yijare wayuĩawa'ri, yijare wã'matirã kimajaroka mamakukukaka ᵽo'imajare wãrõrimaja Tuᵽarãte yijare imarũjeka. I'suᵽaka simamaka, ba'iaja aᵽerikuri yijaro'si simarijayua imako'omakaja, sayija wãrõrija'atabeyu. \v 2 Suᵽa imarĩ aᵽerãte kareaja i'yoa baarijayu uᵽaka baabeyurã yija ime. I'suᵽakajaoka “Jia ᵽo'imajare yijare yi'rirũ”, ãrĩwa'ri waᵽuju nare ᵽakibeyurã yija ime. I'suᵽaka imarã imarĩ, Tuᵽarãrika bojariroka aᵽemijiᵽi so'atirã yija õñu uᵽakaja yija ᵽuᵽajoaika wãrõbeyurã yija ime. Suᵽa imarĩ Tuᵽarãte ĩaika wãjitãji jia wãjiroka norĩwaᵽu'atawãrũirokaᵽi ᵽo'imajare Tuᵽarãrika yija wãrõyu. I'suᵽaka yija baamaka “Ᵽakibeyurã nime”, ᵽo'imajare yijareka ãrĩwãrũyu. \v 3 I'suᵽaka yija wãrõika simako'omakaja “Ᵽablorãkare wãrõika ĩ'rãrimarãre õrĩwaᵽu'atabeyu”, ãñurã mija ime ĩ'rãrimarã. Ikuᵽaka sime: Maiᵽamakire yi'ririyaᵽaberiwa'ri, ba'iaja imarika tiyibeyurõ'õrã a'rirũkirã imarĩ, yija wãrõika norĩwaᵽu'atawãrũbeyu. \v 4 Cristore nayi'ribeyuaᵽi ãrĩwa'ri ᵽo'imajare kiᵽakika uᵽakaja Satanáre nare imarũjerijayu ruᵽu. Suᵽa imarĩ Jesúrika tẽrĩwa'ribaji imatiyaiki bojariroka õrĩwaᵽu'atabeyaka nare kimarũjerijayu. I'suᵽaka nimarijayua simamaka, “Tuᵽarãte ima uᵽakaja Jesúre ime”, narĩwãrũbeyu. \v 5 Jesucristore jiyiᵽuᵽaka õñurã imarĩ, yija baarijayuakaka takaja ᵽuᵽajoabaraka ᵽo'imajare wãrõbeyurã yija. “Imatiyairã Ᵽablorãkare ime mirãkiyu”, mija ãrĩrika yaᵽaberiwa'ri i'suᵽaka yija baabeyu. I'suᵽaka baabekaja “Jesucristo kime Maiᵽamaki”, ãᵽaraka yija wãrõrijayu. Suᵽa imarĩ mijare ĩarĩᵽaraka yija ba'irabeĩjirã Jesúre yijare ᵽũataeka simamaka, kiyaᵽaeka uᵽakaja yija baarijayu. \v 6 Tuᵽarã ᵽuri ika wejea rubu'ataeka, neia simakoᵽekareka saborirũjekaki. I'suᵽakajaoka Cristore yija õrĩberikoᵽekareka, yijare kire kiõrĩwãrũrũjeka. Suᵽa imarĩ Jesucristore yija yi'ᵽakã'ã Tuᵽarãja tẽrĩriki kimaoka yija ᵽuᵽarõ'õrã yijare õrĩrũjeraᵽaki. \p \v 7 Tẽrĩtakakaka Tuᵽarãrika bojarĩ kiᵽũataekarã imariᵽotojo “Tẽrĩrirã yija ime”, ãrĩbeyurã yija. Ĩakõrĩ je'e: Waᵽajã'rĩmarĩa jotoka'i jototõsiarã waᵽajã'rĩa jãma uᵽaka imarã yija ime. I'suᵽaka simamaka yija ᵽuᵽakarã Tuᵽarãrika yijareka imarã yija ime. Suᵽa imarĩ “Naᵽuᵽajoaikaᵽimarĩa wãrõrimaja nime. Tuᵽarã tẽrĩrikaja imakite nare jeyobaaikaᵽi jia nabaayu”, ᵽo'imajare yijareka ãrĩwãrũyu mae. \v 8 Ᵽo'imajare Jesúrika bojariroka wãrõriᵽareaja, ĩ'rãkurimarĩa ba'iaja yija jũarijayu. I'suᵽaka simako'omakaja, sarãja sayija ja'atarijaribeyu. I'suᵽakajaoka “¿Marãkã'ã yija baarãñu mae?”, ãrĩᵽuᵽajoako'omakaja “Tuᵽarãte yijare ja'atayu”, ãrĩbeyurã yija ime. \v 9 Rĩkimarãja yijare ã'mijĩairãte imako'omakaja Tuᵽarã ᵽuri yijare ja'atabeyuka. Ĩ'rãkurimarĩa yijare jããrika ri'kakoᵽeirã imarĩ, yijare nakãmibaaeka simako'omakaja Tuᵽarãte yijare jeyobaaika simamaka yijare najããwãrũbeyu. \v 10 Yija turirijayurõ'õ rakakaja nime ĩ'rãrimarã yijare jããrika ri'karijayurã. Jesúre najããeka uᵽakajaoka yijare najããriyaᵽayu. I'suᵽakajaoka ba'iaja kijũaeka uᵽakaja jũariᵽotojo jia sayija rakajeᵽããmaka ĩawa'ri, “Naᵽuᵽakareka Jesúre imamaka, kirikaᵽi i'suᵽaka nime”, ᵽo'imajare ãrĩwãrũokaro'si suᵽa yija imarijayu. \v 11 Jesúrika bojariroka yija wãrõriᵽareareka, ĩ'rãrĩmi uᵽakaja yijare jããrika nari'kaika watoᵽekarekaja yija imarijayu. I'suᵽaka yijaro'si simako'omakaja “Jesúre naᵽuᵽakareka imaᵽi ãrĩwa'ri kiuᵽaka jia sanarakajeᵽããrijayu”, yijareka ᵽo'imajare ãrĩwãrũokaro'si i'suᵽaka yija jũarijayu. \v 12 I'suᵽaka ba'iaja yija jũaika simako'omakaja, yija wãrõika ã'mitiritirã samija yi'yuaᵽi ãrĩwa'ri Tuᵽarãka õñia mija imajiᵽarãñu. \p \v 13 I'suᵽaka simamaka ba'iaja yija ᵽuᵽaribeyu. Mija ĩabe, ikuᵽaka sãñu Tuᵽarã majaroᵽũñu o'oekarã: “Tuᵽarãte yi'yuka imarĩ, kirika bojariroka ᵽo'imajare yiwãrõyu”, ĩ'rĩkate ãrĩka. I'suᵽakajaoka yija ᵽuᵽajoayu yijaro'si. Tuᵽarãte ã'mitiriᵽẽairã imarĩ, kirika bojariroka ja'atarimarĩaja yija wãrõrijayu. \v 14 I'suᵽaka ᵽuᵽajoairã imarĩ, ᵽo'imaja yijare jããrika ri'kakoᵽeika yija kĩkibeyu. Maiᵽamaki Jesucristo reyaekakite õñia Tuᵽarãte jariᵽe'rirũjeka ate. Suᵽa imarĩ Jesúrirã yija imamaka, “Yija reyakoᵽeko'omakaja õñia Tuᵽarãte yijare jariᵽe'rirũjerãñu ate”, yija ãrĩᵽuᵽajoayu. I'suᵽakajaoka mijare kibaarãñu. Suᵽabatirã kimarõ'õrã Tuᵽarãte mare e'ewa'rirãñu. \v 15 Suᵽa simamaka, “Jia mijaro'si simarũ”, ãrĩwa'ri ba'iaja jũariᵽotojo Tuᵽarãrika bojariroka mijare yija wãrõrijayu. I'suᵽaka yija baaika simamaka ĩ'rãrĩmi uᵽakaja rĩkimabaji Jesucristore yi'yurã ᵽo'imajare imarijayu. Kire nayi'yuaᵽi ãrĩwa'ri jia Tuᵽarãte nare baamaka “Mare wayuĩaiki imarĩ, jia Tuᵽarãte mare baayu”, narĩrijayu. Suᵽa imarĩ “Tẽrĩrikaja imatiyaiki kime”, ãrĩwa'ri ᵽo'imajare kire jiyiᵽuᵽayeerijayu. \p \v 16 I'suᵽaka simamaka ba'iaja ᵽuᵽaᵽekaja Jesúrika bojariroka ja'atarimarĩaja yija wãrõrijayu. Yija ᵽo'ia ba'iaja jũabaraka rũetaka sajaririjariko'omakaja ĩ'rãrĩmi uᵽakaja yija ᵽuᵽaka okajãjia imaokaro'si Tuᵽarãte yijare jeyobaarijayu. \v 17 Ritaja wejea yija turitaᵽarõ'õ ba'iaja yija jũarijayua ᵽuri wejejẽ'rãkaja imarũkimarĩa sime. Suᵽa yija jũako'omakaja, “Kika õñia yija imajiᵽarũkia ᵽuri tẽrĩwa'ribaji jia imarũkia sime yijaro'si”, ãrĩᵽuᵽajoawa'ri, maekaka jimarĩ ba'iaja yija jũakoᵽeika marã imabeyua yijaro'si. \v 18 Suᵽa imarĩ ika ka'iareka yija ĩarijayua ᵽuri ᵽurirũkia sime. I'suᵽakamarĩa yija ĩabeyua ᵽuri imajiᵽarũkia ima. I'suᵽaka simamaka, maekaka yija ĩarijayua ᵽuᵽajoatiyabekaja yija ime. Mabo'ikakurirã maimarũkiakaka ᵽuri sĩabeririᵽotojo sayija ᵽuᵽajoatiyarijayu. \c 5 \p \v 1 Ika maᵽo'ia wejejẽ'rãkaja õñia imarũkiro'simarĩa sime, ñojimarĩji reyarũkia. I'suᵽaka simako'omakaja “Mareyarãka be'erõ'õ õñia mare jariᵽe'rirũjetirã maᵽo'ia Tuᵽarãte mare o'arãñu”, marĩᵽuᵽajoayu. I'suᵽaka mare kibaarũki ᵽo'iᵽuri maekaka maᵽo'ia ima uᵽakamarĩa imarãka, õñia imajiᵽarũkia imarĩ. \v 2 Ika ka'iareka imabaraka ka'wisika majũarijayu ᵽoto Tuᵽarã ᵽõ'irã mamaka ᵽo'iaᵽi imarika maᵽuᵽajoarijayu. \v 3 Yiaᵽuᵽaka takaᵽijimarĩa Tuᵽarã ᵽõ'irã maimarãka simamaka i'suᵽaka ñañu. Mamaka ᵽo'ia mare kio'arãkaᵽi kiᵽõ'irã maimarãñu. \v 4 Ba'iaja imarikareka rũñurã imariᵽotojo dakoa okamirãmarĩaja aᵽekukurã imarika maimariᵽuᵽajoayu. I'suᵽaka maᵽuᵽajoaika, “Ᵽo'imarĩrã maimariyaᵽayu”, ãrĩwa'rimarĩa samaᵽuᵽajoayu. Wããrõ'õrã maima ja'atatirã, reyariba'ikakamarĩa ᵽo'ikirã maimariyaᵽayu. \v 5 Suᵽa imarĩ mareyarãka be'erõ'õᵽi, ᵽo'ia mare kija'atarãkaᵽi maimaokaro'si Tuᵽarãte mare ᵽo'ijiaeka. Suᵽa imarĩ “Tuᵽarã imaki i'suᵽaka mare baarũkika”, marĩwãrũokaro'si Esᵽíritu Santore mare kiña'ajããeka. \p \v 6 I'tojĩteᵽi ãrĩwa'ri maka kima moñua simamaka, Tuᵽarãte mayi'yu. Õ'õrã maima ᵽoto ᵽuri, maiᵽamaki Jesucristo ᵽõ'irã maimabeyua simako'omakaja “Mareyarãka be'erõ'õᵽi ᵽuri kika maimarãñu”, jĩjimaka marĩrijayu. \v 7 Maekaka wããrõ'õrã kire maibeyukajia simamaka i'suᵽaka mañu. Jesúre yi'yurã imarĩ, “Mare kẽrĩka uᵽakaja maro'si simarãñu”, marĩᵽuᵽajoayu samaibeyua simako'omakaja. \v 8 Suᵽa imarĩ “Tuᵽarãte ãrĩka uᵽaka baaiki imarĩ maᵽo'ia mare kio'arãñu”, mañu. I'suᵽaka simamaka, reyatirã sarekaja Maiᵽamakika maimariyaᵽakoᵽeyu. \v 9 I'suᵽaka ᵽuᵽajoariᵽotojo ika ka'iareka õñia maimatiyikuriji jĩjimaka kĩajiyuika mabaarijayu. Õ'õrã maima ᵽoto mabaarijayu uᵽakajaoka mareyarãka be'erõ'õᵽi maimarãñurõ'õrã mabaarãñu. I'suᵽaka imarijarirũkirã maime. \v 10 I'suᵽaka simamaka ritaja ika wejeareka kiro'si mabaaĩjika ĩ'rãrĩmi Cristore ĩarãñu. I'suᵽaka kibaarãñurĩmi jia, ba'iaoka kiro'si mabaaĩjika ko'aᵽitorãja sawaᵽa matõᵽorãñu. \s1 Ikuᵽaka sime Tuᵽarãka jia imarika \p \v 11 I'suᵽaka kiro'si yija baaĩjika “Kĩarũkia sime”, ãrĩwa'ri Tuᵽarãrika bojariroka ᵽo'imajare yi'yaokaro'si jia oyiaja nare yija wãrõrijayu sayija õrĩwãrũirõ'õjĩrãja. I'suᵽaka yija baaika, suᵽabatirãoka kiyaᵽaika uᵽakaja yija imarijayua õñuka Tuᵽarã. I'suᵽaka simamaka samija õñu je'e mijaro'sioka. \v 12 Mija ĩabe. “Jiirã nime”, yijareka mija ãñaokaro'simarĩa i'suᵽaka mijare yija bojayu ate. I'suᵽaka baabekaja “Ᵽablorãkare waᵽuju mija jaiyuyeyu”, yijare jaiyuyeirãte mija ãñaokaro'si mijare sayija bojarijayu. Ikuᵽaka nime yijare jaiyuyeirã: “Jia wãrõrimaja nime”, ᵽo'imajare nareka ãñaokaro'si nawãrõrijayu. I'suᵽaka baariᵽotojo “¿Yaje yija ᵽuᵽarõ'õᵽi ᵽuri jia Tuᵽarãka yija ime?”, narĩri imakoᵽeyu. \v 13 Tuᵽarãte yijiyiᵽuᵽayeetiyariᵽareaja “Waᵽuju wejabiritikakiji kime Ᵽablo”, ĩ'rãrimarãre yireka ãrĩkoᵽeika, marã imabeyua yiro'si. I'suᵽaka narĩko'omakaja “Jia õrĩᵽũairã imarĩ, Tuᵽarãrika bojariroka jia yijare nawãrõrijayu”, yijareka mija ãrĩᵽuᵽajoajĩka jia sime. Jia mijare jeyobaaokaro'si i'suᵽaka yija baayu. \v 14 “Cristore mare wayuĩatiyayu”, ãrĩᵽuᵽajoairã imarĩ, jẽrĩtarimarĩaja kirika bojariroka yija wãrõrijayu. Mare wayuĩawa'ri ba'iaja mabaaika waᵽa maro'si kireyaĩjika simamaka, kika reyaekarã uᵽakaja maime maro'sioka. \v 15 Ritaja ᵽo'imajare wayuĩawa'ri ba'iaja nabaaeka waᵽa Jesúre naro'si reyaĩjika. Ikijioka imaki reyariᵽotojo õñia jariᵽe'rikaki. Suᵽa imarĩ “Jĩjimaka maimarũkia takaja ᵽuᵽajoabekaja maimaye'e mae”, ãrĩᵽuᵽajoawa'ri kĩarijiyuika takaja mabaarijariye'e. \p \v 16 Suᵽa imarĩ ᵽo'imajare ĩatirã “I'suᵽaka nime”, Tuᵽarãte õrĩbeyurãte ãrĩka uᵽaka yija ãrĩbeyu mae. Cristore yi'ribeyukajirã yija imaroyiraᵽaka ᵽoto ᵽuri “Muᵽakaja imaki kime”, kireka ãrĩᵽuᵽajoairã yija imaroyiraᵽe. Maekaka ᵽuri jia Cristore yi'yurã imarĩ, aᵽe uᵽaka kireka yija ᵽuᵽajoayu. \v 17 Suᵽabatirã Jesucristoriki ᵽuri Tuᵽarãte kiᵽuᵽaka o'aekaki imaki. Bikija kimaroyika mirãkareka aᵽeuᵽaka kiᵽuᵽaka o'aekaki imarĩ, mamarokaᵽi oyiaja ᵽuᵽajoaiki kime mae. \v 18 Tuᵽarã ĩ'rĩkaja imaki maᵽuᵽaka o'aiki. Bikija ᵽuri kire jo'ata'arimaja maimaeka simako'omakaja Jesucristore reyaekaᵽi ãrĩwa'ri “Jia yika mija imabe”, Tuᵽarãte mare ãrĩka. Suᵽa imarĩ i'sia majaroka ᵽo'imajare yija wãrõikaᵽi jia kika nimaerã, nare bojarimajaro'si yijare kiᵽũataeka. \v 19 Mija ĩabe, ikuᵽaka sime ᵽo'imajare yija wãrõika: Ritaja ᵽo'imaja Tuᵽarãte jo'ata'arimaja uᵽaka nimako'omakaja jia kika nimarika kiyaᵽaeka. Suᵽa imarĩ ritaja ba'iaja nabaaika waᵽa Jesucristore naro'si reyaĩjiokaro'si kire kiᵽũataeka. Suᵽabatirã kire nayi'yuaᵽi ãrĩwa'ri dakoa oka nare imabeyua Tuᵽarãte ĩaika wãjitãji. Suᵽa imarĩ jĩjimakaᵽi kirirã nare kimarũjeyu. Ika majaroka ritaja ᵽo'imajare yija wãrõtaᵽaokaro'si Tuᵽarãte yijare ᵽũataeka. \v 20 I'suᵽaka simamaka Cristoro'si kirika bojariroka bojaĩjirimaja yija ime. Ᵽo'imajare yija bojaika Tuᵽarãja etatirã kibojari koᵽakaja nare sayija bojayu. I'suᵽaka yija ima simamaka, “Kirika bojariroka yi'riwa'ri jia kika mija imabe”, ᵽo'imajare yija ãñuaᵽi ãrĩwa'ri Tuᵽarãte nare okajããrijayu. \v 21 Mija ĩabe. Ĩ'rãkurioka ba'iaja baakoribeyuka Jesúre imako'omakaja, ba'iaja baarimaji uᵽaka reyarũkika Tuᵽarãte kire imarũjeka. I'suᵽaka kibaaekaᵽi ba'iaja mabaaika waᵽa kiwaᵽakoyika simamaka “Ba'iaja nabaaikaᵽitiyika nimabesarãñu mae Yimakirirã imarĩ”, mareka Tuᵽarãte ãñu. \c 6 \p \v 1 Tuᵽarãte yijare jeyobaamaka kimajaroka wãrõrimaja imarĩ, ikuᵽaka mijare yija ãñu: “Mijare wayuĩabaraka, jia Tuᵽarãte mijare baaika simamaka jia kire ã'mitiriᵽẽarijaᵽaraka mija imabe. Kire mija yi'riᵽakiwã'imarĩa'si.” \v 2 Mija ĩabe, kimajaroka o'oeka imaᵽi ikuᵽaka kẽrĩka: \q1 “Mijare yijeyobaarũkirĩmi seyaeka ᵽoto, mija jẽñerijayua ã'mitiritirã jia mijare yijeyobaaeka ba'iaja mija jũaekareka mija waᵽu'yaokaro'si”, ãrĩwa'ri sabojayu. \p Mija ã'mitiᵽe yija jeyomarã. Maekaka ᵽuri ᵽo'imajare ã'mitiritikaja, suᵽabatirã ba'iaja nabaaikareka nare tããerã imatikakiji Tuᵽarãte imarijayu. Suᵽa imarĩ maekaka ᵽuri, kire najẽñerãka uᵽakaja kibaarãñu. \p \v 3 Kirika bojariroka wãrõtaᵽabaraka ba'iaja yija baabeyu, “Ᵽakirimajaroka nawãrõyu je'e”, ᵽo'imajare yijareka ãrĩa'si ãrĩwa'ri. \v 4 Suᵽa imarĩ “Rita sime, wãjia Tuᵽarãro'si ba'irabeĩjirimaja nime”, ᵽo'imajare ãñaokaro'si Tuᵽarãte yaᵽaika uᵽakaja baabaraka yija imarijayu. Suᵽa imarĩ ĩ'rãkurimarĩa ba'iaja aᵽerãte yijare baako'omakaja nare yija ruᵽuwaᵽae'ebeyu. I'suᵽakajaoka ba'iaja yija jũarijayu ᵽoto, sarekaja ᵽuᵽaᵽekaja Tuᵽarãte yaᵽaika uᵽakaja baabaraka yija ime. Mija ĩabe, ikuᵽaka sime ba'iaja yija jũarijayua: \v 5 Yijare naᵽajerijayua, wẽkomaka imariwi'iarãoka ĩ'rãkurimarĩa yijare natatikoᵽeyu. Aᵽerikuri boebarã oyiaja rẽrĩtirã, ᵽiᵽerikaᵽi “Nare majããerã”, ãᵽaraka nakasererijayu. Suᵽabatirã rĩkimakaja ba'iraberika yijaro'si imamaka, jimarĩa aᵽerikuri yija rũrĩrijayu. I'suᵽakajaoka ñamiareka kãᵽekaja yija imarijayua, aᵽerikuri ba'arika imabeyu ᵽotooka yija kẽsirabarijayu. \v 6 Ritaja i'suᵽaka ima yija rakajeᵽããrijayua ĩawa'ri, “Rita sime Tuᵽarãte yaᵽaika uᵽakaja Ᵽablorãkare baarijayu”, ᵽo'imajare yijareka ãñu. I'suᵽaka simamaka, jiiᵽuᵽarã imarĩ, jiirokaᵽi yija imarijayu. I'suᵽakajaoka jia Tuᵽarãrika bojariroka õñurã yija ime. Suᵽabatirã yija yaᵽabeyua ᵽo'imajare yijare baako'omakaja sayija rakajeᵽããrijayu. Tuᵽarãte yaᵽaika uᵽakaja baairã imarĩ, jia ᵽo'imajare wayuĩawa'ri, nare yija jeyobaayu. Esᵽíritu Santore yijareka ña'rĩjãika imarĩ, kirikaᵽi jia yijare kijeyobaarijayu. I'suᵽakajaoka ᵽakirimarĩa, ᵽo'imajare wayuĩairã imarĩ, jia nare yija baarijayu. \v 7 Tuᵽarãte yijare jeyobaaikaᵽi kimajaroka bojaika uᵽakaja sayija wãrõrijayu kiyaᵽaika uᵽakaja simaokaro'si. I'suᵽaka kirika bojariroka yija wãrõrijayu ᵽoto, jia yija imamaka ĩawa'ri “Jiᵽuᵽairã imarĩ, rita yijare nabojayu”, narĩrãñu. \v 8 Ĩ'rãrimarã imarã yijare jiyiᵽuᵽayeeirã, aᵽerimarã ᵽuri jẽno'o. I'suᵽakajaoka ĩ'rãrimarã “Jia baarijayurã nime”, ãñurã imariᵽotojo, aᵽerã ᵽuri i'suᵽaka ãrĩbeyurã. Tuᵽarãte ᵽũataekarã yija imako'omakaja “Waᵽuju ᵽakirimaja nime”, ĩ'rãrimarãre yijareka ãrĩkoᵽeyu. \v 9 Rĩkimarãjaoka nime yijare õrĩriᵽotojo, “Ba'iratarã nime”, yijareka ãñurã. “Reyarũkirãja nime”, yijareka narĩko'omakaja, õñia yija ime ruᵽu. I'suᵽakajaoka jimarĩa ba'iaja yijare nabaaika simako'omakaja reyabeyukajirã yija ime ruᵽu. \v 10 I'suᵽaka simamaka aᵽerikuri jimarĩa ba'iaja ᵽuᵽariᵽotojo Maiᵽamakire jia yijare baarijayua ᵽuᵽajoawa'ri jĩjimaka yija imarijayu. I'suᵽakajaoka wayuoka baairã imariᵽotojo Tuᵽarãrika bojariroka yija wãrõikaᵽi ãrĩwa'ri rĩkimarã jia Tuᵽarãte nare baarũkiakaka natõᵽoyu. Maekaka dakomarĩrã yija imako'omakaja Jesúrirã yija imamaka, ritaja jia oyiaja kirika Tuᵽarãte yijare ja'atayu. \p \v 11 Mija ã'mitiᵽe yija jeyomarã, Corintowejeakarã. Ritaja yija ᵽuᵽajoaika ya'erimarĩaja mijare yija bojayu, mijare wayuĩatiyairã imarĩ. \v 12 I'suᵽaka mijaka yija imako'omakaja mija ᵽuri rakajerimakiji yijaka imarã. \v 13 Ĩ'rĩka kimakarãte wãtawa'ri naka kijaika uᵽaka mijare yija bojarijayu. Suᵽa imarĩ ba'iaja imabekaja mijare yija wayuĩaika uᵽakaja yijare mija wayuĩabe mijaro'sioka. \p \v 14 Cristore yi'ribeyurãka rĩrãkibiritiirã mija ima'si. Tuᵽarãte yaᵽaika uᵽaka baairã, ba'iaja baarijayurãᵽitiyika ĩ'rãtiji ᵽuᵽajoabaraka imawãrũberijĩrã. Mia je'e i'siroka morĩwãrũokaro'si sime neirõ'õ boirõ'õka rukubaka imaberijĩka ãñua. \v 15 I'suᵽakajaoka, Cristo majamaki imarĩ, kika ĩ'rãtiji ᵽuᵽajoawãrũbeyuka kime Satanás. I'suᵽakajaoka Cristore yi'yurã kire yi'ribeyurãka ĩ'rãtiji ᵽuᵽajoabaraka imawãrũbeyurã. \v 16 Naᵽuᵽaka nare ãñu uᵽakaja ᵽuᵽajoatirã waᵽuju imaja jẽrãka nabaaeka jiyiᵽuᵽaka noñua Tuᵽarãte jiyiᵽuᵽaka õrĩriwi'iarã imaberiri imakoᵽeika. I'suᵽakajaoka sime maro'si. Tuᵽarã õñia imajiᵽaki maᵽuᵽakarã ña'rĩjãitikarã imarĩ, i'suᵽaka waᵽuju ima jiyiᵽuᵽayeerãka jeyoaritiyabekaja maimaye'e. Mia, Tuᵽarãja ikuᵽaka bojaekaki kimajaroᵽũñurã: \q1 “Yire yi'yurã ᵽuᵽakareka ñimajiᵽarãñu. Nimarõ'õᵽiji naka ñimarijarirãñu. Suᵽa imarĩ najiyiᵽuᵽayeerũkika ñimarãñu. I'suᵽakajaoka yirirã nimarãñu naro'si”, ãrĩwa'ri sabojayu kimajaroᵽũñurã. \p \v 17 Ikuᵽaka kẽñu aᵽea: \q1 “Yirika yi'ribeyurãka ĩ'rãtiji ᵽuᵽakirã mija ima'si. Suᵽabatirã nare mija jeyoaritiya'si, yiyaᵽabeyu uᵽaka naka mija baakoreka. Ñañu uᵽakaja mija baarãkareka, yirirã mija imamaka, jĩjimaka mijaka ñimarãñu”, mare kẽñu. \q1 \v 18 “I'suᵽaka mijare yibaarãñu Mijaᵽaki uᵽaka imawa'ri. I'suᵽaka mijare yibaamaka yimakarã mija imarãñu”, ãrĩwa'ri kibojayu Maiᵽamaki ritaja tẽrĩwa'ribaji imatiyaiki. \c 7 \p \v 1 Mija ã'mitiᵽe yija jeyomarã. I'suᵽaka Tuᵽarãte mare bojaeka maro'siji ima. Suᵽa imarĩ Tuᵽarãte ĩaika wãjitãji ba'iaja baariyaᵽaberiwa'ri kiyaᵽabeyua, suᵽabatirã maᵽuᵽajoaika uᵽakaja baabekaja maimaye'e. Ritaja i'suᵽaka imarijayua ja'atatirã, Tuᵽarãte oyiaja jiyiᵽuᵽayeewa'ri, kiyaᵽaika uᵽakaja baabaraka maimaye'e. \s1 Kire nayi'ᵽakã'ã, jĩjimaka Corintowejeakarãka Ᵽablote imaeka \p \v 2 Yija jeyomarã, yijare mija wayuĩabe. “Ba'iaja baairã nime”, ĩ'rãrimarãre yijareka ãrĩko'omakaja, nirãreoka yija yaᵽaika uᵽaka ba'iaja baaberaᵽarã yija. I'suᵽakajaoka aᵽerãte ba'iaja baarũjekoribeyurã yija ime. Suᵽabatirãoka yijaro'si niñerũ tõᵽorika yaᵽawa'riji ᵽo'imajare waᵽuju ᵽakiberaᵽarã yija. \v 3 “I'suᵽaka yijareka jairã mija ime”, ãrĩwa'rimarĩa mijare sayibojayu. Koᵽakaja jimarĩa mijare yija wãtatiyayu bikija mijare ñarĩtiraᵽe. I'suᵽaka simamaka, mijaka yija imarijayua, yija reyarãñu rõ'õjĩrãrãja mijare yija wayuĩarija'atabesarãñu. \v 4 I'suᵽaka simamaka, “Nare yibojaika uᵽakaja yire nayi'rirãñu”, mijareka ñarĩᵽuᵽajoayu. “Jia Tuᵽarãte yaᵽaika uᵽakaja baairã nime Corintowejeakarã”, ãrĩᵽuᵽajoawa'ri jĩjimaka mijaka ñime. Suᵽa imarĩ ba'iaja yija jũarijayua simako'omakaja jiitakaja yiᵽuᵽayu. \p \v 5 Tróaderõ'õᵽi Macedonia ka'iarã yija etaraᵽaka be'erõ'õ ĩ'rãkurioka jiiᵽañaka jẽrĩtakoribeyukajirã yija imaraᵽe. I'suᵽakajaoka yija eyairõ'õ rakakaja ba'iaja oka yijare imarijariroyiraᵽaka. I'suᵽaka simamaka, jimarĩa tokarãre yijaka okabojiroyiraᵽe. Ba'iaja ᵽuᵽaririka yijaro'si simarijariroyiraᵽe aᵽea. \v 6 I'suᵽaka yijaro'si simarijariroyiraᵽaka simako'omakaja Titore yija ᵽõ'irã etamaka jia yija ᵽuᵽaraᵽe. Ba'iaja ᵽuᵽarijayurãte okajãjia imarũjeiki imarĩ, Tuᵽarãte yijare jeyobaaraᵽe. \v 7 Titore õ'õrã etaraᵽakaᵽi takaja ãrĩwa'rimarĩa jĩjimaka yija ime. Mija ᵽõ'irã kimaraᵽaka ᵽoto, jia mija imamaka kĩaraᵽaka imarĩ jĩjimakaᵽi õ'õrã ketaraᵽe. Saᵽi ãrĩwa'ri jĩjimaka yija ime yijaro'sioka. Ikuᵽaka Titore yijare bojaetaraᵽe: “ ‘Ba'iaja yija ima ã'mitiritirã Ᵽablote ba'iaja ᵽuᵽayu’, ãrĩwa'ri i'suᵽakajaoka Corintokarãre ime naro'si. Suᵽa imarĩ jimarĩa mire niariyaᵽayu. Suᵽabatirãoka mire wãtawa'ri miyaᵽaika uᵽakaja nabaarijayu”, ãrĩwa'ri kibojaetaraᵽe. Sã'mitiritirã, tẽrĩwa'ribaji jĩjimaka ñime mae. \p \v 8 Suᵽabatirã bikija ᵽaᵽera mijare yiᵽũataraᵽaka ĩatirã ba'iaja mija ᵽuᵽaraᵽakakaka ña'mitiraᵽe. I'suᵽaka simako'omakaja “I'sia ᵽaᵽera yiᵽũataberiri imakoᵽeraᵽe”, ãrĩᵽuᵽajoabeyuka yi'i. Ᵽaᵽera mijare yiᵽũataraᵽaka ᵽoto “Sĩatirã ba'iaja naᵽuᵽarirãñu je'e”, ñarĩᵽuᵽajoakoᵽeraᵽe. I'suᵽaka simako'omakaja, ba'iaja mija ᵽuᵽaraᵽaka ñojimarĩji mijareka so'raᵽe. \v 9 Suᵽa imarĩ sĩatirã ba'iaja mija ᵽuᵽayuaᵽi ãrĩwa'rimarĩa jĩjimaka ñime. Ikuᵽaka sime ã'mitirikõrĩ je'e: “Ba'iaja baarika ja'atatirã Tuᵽarãte yaᵽaika uᵽaka oyiaja nabaarijayu mae”, kẽrĩetaraᵽaka ã'mitiriwa'ri jĩjimaka ñime. I'suᵽaka simarika Tuᵽarãte yaᵽamaka i'suᵽaka mijaro'si simaraᵽe. Suᵽa imarĩ jiaro'si imaraᵽakaja ba'iaja mija ᵽuᵽarika simamaka, “Yija ᵽaᵽeraᵽi ba'iaja nare yija baaberaᵽe”, yija ãrĩᵽuᵽajoayu. \v 10 Ba'iaja mabaaika ĩatirã ba'iaja Tuᵽarãte mare ᵽuᵽarirũjeyu. I'suᵽaka kibaamaka, saja'atatirã kiyaᵽaika uᵽaka oyiaja mabaaokaro'si i'suᵽaka mare kibaayu. I'suᵽaka simamaka ba'iaja mabaaika ye'kariatirã, tĩmarĩji mare kibaarũkia imareka mare sakitããyu. Saᵽi ãrĩwa'ri ba'iaja ᵽuᵽarijaribeyurã maime. Toᵽi Tuᵽarãte yi'ribeyurã ᵽuri, ba'iaja nabaaikareka ba'iaja ᵽuᵽariᵽotojo “Sayija ja'ataerã yijare miwayuĩabe”, Tuᵽarãte ãrĩbeyurã. Suᵽa imarĩ kiᵽõ'irã a'rirũkimarĩrã nime. \v 11 Ã'mitirikõrĩ je'e. Tuᵽarãte yaᵽaika uᵽaka mijaro'si yo'oraᵽaka ĩatirã, ba'iaja mija ᵽuᵽaraᵽe. I'suᵽaka imariᵽotojo jia yijaka imariyaᵽawa'ri ñojimarĩji ikuᵽaka mija jaraᵽe: “I'tojĩrãja, ba'iaja mibaarijayua mija'atabe”, mija watoᵽekareka imakite mija ãrãᵽe. Suᵽabatirã “¿Dako baaerã ñoaitakaja ‘Sareka kimaᵽarũ’, ãrĩrũjeirã uᵽaka mabaaraᵽe jee?”, ãᵽaraka i'yoᵽiyurã mija jaraᵽe. “Ñojimarĩji oka yija jiebeririᵽareaja, tĩmarĩji Tuᵽarãte yijare baarãñu je'e”, mija ãrĩᵽuᵽajoaraᵽe. I'suᵽaka imarã imarĩ yire jiyiᵽuᵽaka õrĩwa'ri jimarĩa yire mija ĩariyaᵽayu. Suᵽa imarĩ mija watoᵽekarã ba'iaja baaraᵽakite tĩmarĩji mija baaraᵽe ki'yoᵽiyaokaro'si. Suᵽa jia baaraᵽarã mija imamaka dakoa oka imabeyua mijaro'si mae. \v 12 I'suᵽaka mija baarũkiakaka mijaro'si yo'oraᵽaka simako'omakaja ba'iaja baaraᵽakite, suᵽabatirãoka sajũarimajire takaja ᵽuᵽajoawa'rimarĩa sayo'oraᵽe. Tuᵽarãte ĩaika wãjitãji “Rita, jia Ᵽablote majiyiᵽuᵽayeeyu”, ãñurã mija jayaokaro'si mijaro'si sayo'oĩjiraᵽe. \p \v 13 Suᵽa imarĩ yiᵽaᵽera ĩatirã jia yire mija yi'yua ã'mitiritirã okajãjia yija jayu. Suᵽabatirã, jaibaraka mijaka Titore imaraᵽaka simamaka, jia ᵽuᵽayuka kime mae. Jĩjimaka kimamaka ĩawa'ri, tẽrĩwa'ribaji jĩjimaka yija jayu mae. \v 14 Mija ᵽõ'irã ke'rirã baaraᵽaka ᵽoto “Jia mire e'etoritirã, Corintokarãre mire yi'rirãñu”, Titore ñarĩtiraᵽe. Kire ñarãᵽaka uᵽakaja mija baaraᵽe. Suᵽa imarĩ dikaᵽi ãrĩwa'ri kirokaᵽi i'yoᵽi'ribeyuka yi'i mae. “Jia mire nabaarãñu”, ãrĩwa'ri Titore yija bojaraᵽaka rita kire yija ãrãᵽe mirãkiyu. I'suᵽakajaoka ĩ'rãkuri uᵽakaja mijare yija bojaraᵽaka rita simaraᵽe. \v 15 Jia kika imarika yaᵽawa'ri jiyiᵽuᵽakaᵽi kire mija e'etoraᵽe. Suᵽabatirã jiajaoka kire mija yi'raᵽe. Ritaja i'suᵽaka kire mija baaeka mirãka ᵽuᵽajoabaraka jiibaji mijare kiwayuĩarijayu mae. \v 16 Suᵽa imarĩ “Tuᵽarãte yaᵽaika uᵽaka oyiaja baabaraka nimarãñu”, ãᵽaraka jĩjimaka mijaka ñime mae. \c 8 \s1 Wayuoka baairãte jĩjimakaᵽi majeyobaaye'e \p \v 1 Mija ã'mitiᵽe yija jeyomarã. Ritaja Macedoniakarã\f + \fr 8:1 \ft Corinto se encontró en la provincia de Acaya. Macedonia era una provincia al norte de Acaya. Véase el mapa.\f* Jesúre yi'yurã majaroka mijare yija bojaerã baayu. Nare wayuĩawa'ri jia Tuᵽarãte nare jeyobaaika uᵽakajaoka aᵽerãte jia oyiaja nabaarijayu naro'si. \v 2 Rĩkimakaja ba'iaja aᵽerãte nare ka'wisijũarũjeko'omakaja jĩjimaka nime. Suᵽabatirã wayuokatakaja baairã imariᵽotojo aᵽerãte jeyobaarika ᵽuᵽajoawa'ri rĩkimarãja niñerũ narẽaraᵽe. \v 3 I'suᵽaka jĩjimakaᵽi narẽaraᵽaka yiñakoaᵽi ñiaraᵽaka simamaka, “Rita sime”, ñañu. Nijirũkia imarõ'õjĩrãja ĩjiriᵽotojo wayuoka baairãte wayuĩawa'ri, narikataka tuikoᵽeikakaka ᵽariji nare nijiraᵽe. Nare sayijẽñeberiko'omakaja wayuoka baairãte jeyobaawa'ri niñerũ yire nijiraᵽe naᵽõ'irã saye'ewa'yaokaro'si. \v 4 “Jesúre yi'yurã wayuoka baairã Jerusalénreka imarãte yija jeyobaayu. Suᵽa imarĩ ika niñerũ naro'si mija e'ewa'ᵽe”, ãᵽaraka yijare sanaja'ataraᵽe, nare jeyobaatiyawa'ri. “I'suᵽaka nare jeyobaatirã jĩjimaka yija imarãñu”, ãrĩwa'ri i'suᵽaka nabaaraᵽe. \v 5 “Õ'õjĩrãja najeyobaakoᵽejĩka marã imabeyua”, yija ãrĩᵽuᵽajoaraᵽe sanarẽaerã baaraᵽaka ruᵽu. I'suᵽaka yija ᵽuᵽajoaraᵽaka simako'omakaja satẽrĩwa'ribaji jia nabaaraᵽe. Sanarẽaerã baaeka ikuᵽaka narãᵽe mamarĩ: “Jesús, yija ĩᵽamaki, miyaᵽaika uᵽakaja yija baarãñu.” Suᵽabatirãoka Tuᵽarãte yaᵽaika uᵽakaja baairã imarĩ, “Yijare mija bojarãka uᵽakaja yija yi'rirãñu”, narãᵽe yijareoka. \v 6 Suᵽa imarĩ mijaro'sioka jĩjimakaᵽi niñerũ rẽabaraka mija ima e'ebaraka Titore imaerã torã kire yija ᵽũataraᵽe. Ikijioka imaki mamarĩtaka niñerũ rẽarikakaka mijare jaiũ'muraᵽaki. I'suᵽakajaoka jĩjimakaᵽi samija rẽaweaerã “Nare kijeyobaarũ”, ãrĩwa'ri mija ᵽõ'irã kire yija ᵽũataraᵽe. \v 7 Suᵽa imarĩ tẽrĩwa'ribaji Tuᵽarãrikakaka jia õñurã imarĩ, i'suᵽaka jia tokarãre mija jeyobaabe. I'suᵽakajaoka “Rita ãñuka kime”, ãrĩwa'ri, Jesucristore oyiaja jia mija yi'ririjayu. Suᵽabatirã kirika bojariroka õñurã imarĩ, jia samija bojawãrũyu. I'suᵽaka baabaraka jimarĩa ᵽo'imajare jeyobaairã mija ime. Suᵽabatirãoka yijare jia wãtatiyairã mija ime. Suᵽa imarĩ wayuoka baairãte tẽrĩrikaja wayuĩawa'ri jia nare mija jeyobaabe. \p \v 8 Mijare jã'merimarĩa sime, bojarika simamaka i'suᵽaka ñañu. “Jerusalénreka imarãte yija jeyobaarãñu”, ãrĩwa'ri Macedoniakarãre yijare ãrãᵽaka mija õrĩrika yaᵽawa'ri mijare sayibojayu. Sã'mitiritirã “Maro'sioka nare majeyobaaerã”, mija ãrĩrika yaᵽawa'ri i'suᵽaka mijare yibojayu. I'suᵽaka nare mija jeyobaamaka ĩatirã, “Ritaoka aᵽerãte wayuĩairã nime”, mijareka ñarĩwãrũrãñu. \v 9 “Jia mare baaiki kime maiᵽamaki Jesucristo”, ãrĩwãrũirã imarĩ, wayuoka baairãte jeyobaarika ᵽuᵽajoairã mija imabe. Tuᵽarãte imarõ'õrã tẽrĩwa'ribaji imatiyaiki imariᵽotojo mijare wayuĩawa'ri saja'atatirã ᵽo'imaji kiᵽo'ijirika. Ika ka'iarã kimariᵽareaja wayuoka baaiki uᵽaka kimaeka. I'suᵽaka kimaeka, jia Tuᵽarãka dakoa jariwa'ririmarĩaja mija imaokaro'si. \p \v 10 Jia mija imarika yaᵽawa'ri mijare yokajããerã baayu. Bikija o'raᵽajẽ'rãrã mija baaũ'muraᵽakarã ate mija ᵽuᵽajoarika yiyaᵽayu. “Wayuoka baairãte majeyobaaerã”, ãrĩwa'ri aᵽerã ruᵽubajirã jĩjimakaᵽi niñerũ mija rẽaũ'muraᵽe. \v 11 Mamarĩ jĩjimakaᵽi samija baaũ'mutiraᵽaka uᵽakajaoka mija rikaikarõ'õjĩrãja ĩjibaraka jĩjimakaᵽiji samija rẽawearika yiyaᵽayu. \v 12 Marikaika ko'aᵽitorãja maijijĩka jia sime. Jeyobaarika yaᵽawa'ri sakĩjika simamaka ĩ'rãtiji oyiaja sime Tuᵽarãro'si. Marikaika tẽrĩwa'ribaji mare jẽñebeyuka kime Tuᵽarã. \p \v 13 Mija rikaika ᵽemawa'ribajirã aᵽerãte jeyobaatirã wayuoka mija baaerãmarĩa i'suᵽaka mijare ñañu. Ĩ'rãtijiji mija imaokaro'si i'suᵽaka mijare ñañu. \v 14 Mija ᵽuri maekaka wayuoka nabaaika ᵽoto rĩkimakaja mija rikayu. I'suᵽaka simamaka nare mija jeyobaabe. Ñamajĩ wayuoka mija baarãka ᵽoto ĩ'rã ate rĩkimakaja rikarãñurã je'e aᵽeyari. I'suᵽaka simajĩkareka mijare najeyobaarãñu. Suᵽa baawa'ri ĩ'rãtiji rikaokaro'si jia mija jeyobaabu'arãñu. \v 15 I'suᵽakajaoka Tuᵽarã majaroᵽũñurã Moisés imaroyikakite bojaeka ikuᵽaka ãñua: “Rĩkimakaja maná ayeekarã, kũᵽajĩ ayeekarãte sanaᵽibaeka. Suᵽa imarĩ kũᵽajĩ ayekoᵽekarãro'si nayaᵽaeka uᵽakaja simaeka, suᵽabatirã rĩkimaka ayeekarãro'sioka saᵽiyia tuiberika”, ãrĩwa'ri sabojayu. \s1 “Titorãkare jia mija e'etoᵽe”, Ᵽablote ãrĩka \p \v 16 Mijare yijeyobaariyaᵽaika uᵽakajaoka Titore mijare jeyobaariyaᵽayu kiro'si. Tuᵽarãte i'suᵽaka kire ᵽuᵽajoarũjeka simamaka “Jia mibaayu Tuᵽarã”, kire ñañu. \v 17 “Nare jeyobaaokaro'si naᵽõ'irã me'ᵽe ate”, kire ñaᵽakã'ã, jia jĩjimakaᵽi Titore yire yi'raᵽe. I'suᵽaka kire ñarĩbeyukajikã'ãja, jimarĩa mija ᵽõ'irã a'ririyaᵽatikiji kimaraᵽe. Suᵽa imarĩ kiyaᵽaika uᵽakaja mijare ĩarĩ ke'rirã baayu mae. \p \v 18 Titoka ĩ'rĩka majeyomakite mija ᵽõ'irã yija ᵽũatayu. Mija õñuka imarĩ, Jesucristorika bojariroka jia bojawaᵽu'atawãrũiki kimamaka ritaja Jesucristore ã'mitiriᵽẽairã jia jiyiᵽuᵽaka kire noñuka kime. \v 19 Ñamajĩ Corintoᵽi niñerũ yija e'ewa'rirãka ᵽoto, Jerusalénrã yijaka ke'rirã kire naᵽũataraᵽe. Torã eyatirã wayuoka baairãte jeyobaawa'ri niñerũ yija ĩjirãñu. I'suᵽaka yija baamaka ĩatirã, “Ritaoka wayuoka baairãte jeyobaairã nime Jesúre yi'yurã”, yijareka ᵽo'imajare ãrĩᵽuᵽajoarãñu. I'suᵽaka imawa'ri maiᵽamaki Jesucristore najiyiᵽuᵽayeerãñu. \v 20 “Rĩkimakaja niñerũ narẽaraᵽaka jia naba'iaribeyu”, ãrĩwa'ri yijareka nakẽrãjairika yaᵽabeyurã yija. I'suᵽaka simakoreka ĩ'rĩka yijaka a'rirũkika imatiiki. \v 21 Ba'iaja yijare nakẽrãjairika yaᵽaberiwa'ri jia oyiaja Tuᵽarãte ĩaika wãjitãji yija baarãñu. Suᵽabatirã ᵽo'imajare ĩaika wãjitãji i'suᵽakajaoka yija baarãñu. \p \v 22 Suᵽabatirã imaki aᵽika majeyomaki mija ᵽõ'irã naka yiᵽũataerã baaiki ate. Kire õñurã imarĩ, “Jia ba'irabeiki kime”, yija ãñu. Ĩ'rãkurimarĩa jia jeyobaatiki kimamaka i'suᵽaka yija ãñu. “Jia yi'yurã nime Corintowejeakarã”, Titore ãᵽakã'ã ã'mitiritirã mijare jeyobaarĩ ke'ririyaᵽatiyayu mae. \v 23 Suᵽa imarĩ Titore, aᵽerã ĩ'ᵽarã majeyomarãᵽitiyika mija ᵽõ'irã yiᵽũatarãñu. Jia Titore õñurã mija ime. Yijeyomaki imarĩ, yuᵽakaja mijare kiwãrõrijayu. Kika ĩ'ᵽarã nime aᵽerã majeyomarã jia Jesúre yi'yurã. “Jia Jesucristore nayi'yu”, ãrĩwa'ri Macedoniakarãre kika ᵽũataekarã nime. I'suᵽaka nimamaka ĩatirã jia Cristore jiyiᵽuᵽaka noñu nimauᵽatiji. \v 24 Mija ᵽõ'irã neyarãka ᵽoto jia nare mija e'etorika yiyaᵽayu. I'suᵽaka mija baamaka, “Ritaoka nare yaᵽairã nime”, Macedoniakarãre ãrĩᵽuᵽajoarãñu. I'suᵽaka simamaka “ ‘Corintokarãre jia nare e'etorirãñu’, Ᵽablote yijare ãrãᵽaka rita sime”, narĩᵽuᵽajoarãñu. \c 9 \p \v 1-2 “Jesucristore yi'yurã wayuoka baairãte jeyobaaokaro'si jiaᵽi niñerũ narẽayu”, mijareka ãñuka imariᵽotojo mijaro'si sakaka yo'oerã baayu ruᵽu. Acayaka'iareka Corintorã imarãte bikija o'raᵽajẽ'rã wayuoka baairãte mija jeyobaarika ᵽuᵽajoaũ'muraᵽakakaka jĩjimakaᵽi õ'õrã Macedoniaka'iakarãre yibojarijayu. I'suᵽaka yibojaika ã'mitiritirã jĩjimaka jariwa'ri “Maro'sioka i'suᵽakaja wayuoka baairãte majeyobaaye'e”, ãᵽaraka rĩkimarãja Macedoniaka'iakarãoka jĩjimakaᵽi niñerũ ĩjiriyaᵽairã. \v 3-4 I'suᵽaka mijare ãrĩriᵽotojo yiruᵽurõ'õ Titorãkare mija ᵽõ'irã yiᵽũataweiyu niñerũ rẽaweirika mijare najeyobaaokaro'si. Ĩ'rãrimarã Macedoniakarãre yika jeyoariwa'rirãñu je'e aᵽeyari. I'suᵽaka simamaka Titorãkare mijare jeyobaarãñu “ ‘Rita sime wayuoka baairãte jeyobaaokaro'si niñerũ rẽaweatikarã nimatiyu’, yijare merãᵽaka simako'omakaja, niñerũ narẽaweabeyu ruᵽu”, Macedoniakarãre yija eyarãka ᵽoto yijare ãrĩkoreka. “Jia wayuoka baairãte jeyobaarika yaᵽairã nime”, aᵽerãte yija ãñua simako'omakaja i'suᵽaka mija baabesarãkareka nawãjitãji i'yoa yija jũarãñu. Suᵽabatirã i'suᵽakajaoka mija jũarãñu je'e mijaro'sioka. \v 5 I'suᵽaka simakoreka “Yiruᵽu a'riweitirã nare mija jeyobaaweiaᵽe”, ãrĩwa'ri majeyomarã Titorãkare mija ᵽõ'irã yiᵽũataweiyu. Niñerũ mija rẽaũ'muraᵽaka mija rẽaweaokaro'si mijare najeyobaarãñu. Suᵽa imarĩ torã yeyarãka ᵽoto, sarẽaweatika mija imarãñu. Suᵽabatirãoka “Ñojimarĩji samaĩjirika Ᵽablote ᵽakatayu”, ãrĩrika imabesarãka. Jia wayuoka baairãte jeyobaariyaᵽawa'ri jĩjimakaᵽi mija ĩjirijarirãkareka jia simarãñu. \p \v 6 Nare ĩjirã baaeka ikuᵽaka mija ᵽuᵽajoabe: Rĩkimaka ba'arika õtebeyuka kũᵽajĩji ba'arika rikaiki. Rĩkimaka ba'arika õteriᵽuᵽaiki ᵽuri rĩkimakaja ba'arika rikaiki. Ikuᵽaka ãrĩrika sime samarĩjĩkareka: Rita jia wayuoka baairãte jeyobaarika yaᵽawa'ri ĩjirijayukate jia Tuᵽarãte jeyobaarãñu. Kirikaika wãtariᵽotojo kũᵽajĩ ĩjikite ᵽuri kũᵽajĩ sawaᵽa Tuᵽarãte ĩjirãñu. \v 7 Suᵽa imarĩ “Õ'õjĩrãja yija ĩjirãñu”, mija ãrĩᵽuᵽajoairõ'õjĩrãja mija ĩjirijaᵽe. Wãtariᵽotojo mija ĩjijĩkareka ᵽuri jiamarĩa simajĩñu. Suᵽabatirã mija ĩjiriyaᵽaberiko'omakaja aᵽikate mijare ᵽakataᵽakã'ã ã'mitiritirã, mija ĩjijĩkaoka jiamarĩa sime. Mija ᵽuᵽakarãja ĩjirika yaᵽawa'ri mija ĩjijĩka ᵽuri jia sime. Jĩjimakaᵽi aᵽerãte jeyobaarijayurãka jĩjimaka Tuᵽarãte ime. \v 8 I'suᵽaka simamaka mija yaᵽaika ᵽemawa'ribaji mijare kija'atarãñu jia aᵽerãte mija jeyobaarijayaokaro'si. Jia nare mija baamaka ĩatirã mijare kija'ataika ĩ'rãkuri uᵽakaja dakoa jariwa'ribesarãka mijaro'si. \v 9 Mija ĩabe. Ikuᵽaka sãñu Tuᵽarã majaroᵽũñurã o'oeka: \q1 “Tuᵽarãte jiyiᵽuᵽayeeiki imaki kirikaika wãtarimarĩaja wayuoka baairãte jeyobaarijayuka. Suᵽa imarĩ jia kibaaeka mirãka ye'karirimarĩaja jia Tuᵽarãte kire baajiᵽarãñu”, ãrĩwa'ri sabojayu. \m \v 10 Tuᵽarã imaki õterikiyaᵽea moterũkia maro'si imarũjerijayuka. Ikijioka imaki õterikiyaᵽeaᵽi ba'arika ᵽo'imajare imaokaro'si baarijayuka. I'suᵽaka baaiki imarĩ, ritaja jia mijare kija'atarijayu, saᵽi aᵽerãte jia mija jeyobaarijayaokaro'si. I'suᵽaka mija jeyobaarijayuaᵽi ãrĩwa'ri rĩkimarãja aᵽerãte jia imarũjeiki kime Tuᵽarã. \v 11 Suᵽabatirã dakoa jariwa'ririmarĩaja rikatirã jia aᵽerãte ĩ'rãkuri uᵽakaja mija jeyobaarũkia mijare kija'atarãñu. Suᵽa imarĩ torã eyatirã mija jeyobaaika nare yija ja'atarãka ᵽoto, “Jia mibaayu Tuᵽarã”, ãᵽaraka kire najiyiᵽuᵽayeerãñu. \p \v 12 Ika mija ĩjikaᵽi jia majeyomarã Jerusalénrã wayuoka baairãte mija imarũjerũkitakajamarĩa simarãñu. Suᵽabatirãoka i'suᵽaka mija baaikaᵽi ãrĩwa'ri, “Jia mibaayu Tuᵽarã”, ãᵽaraka jiibaji kire najiyiᵽuᵽayeerãñu. \v 13 I'suᵽaka mija baamaka, “Waᵽuju ᵽakibekaja ritaitaka Jesúrika bojariroka yi'yurã nime”, mijareka narĩᵽuᵽajoarãñu. Suᵽabatirã nare jeyobaatirã, i'suᵽakajaoka aᵽerãte mija jeyobaarãka simamaka, jia Tuᵽarãte najiyiᵽuᵽayeerãñu. \v 14 Suᵽabatirãoka “Mare najeyobaaerã Tuᵽarãte nare jeyobaaraᵽakaᵽi, ãrĩwa'ri jia mare nabaayu”, narĩrãñu. I'suᵽaka simamaka “Jia yijare nabaayu”, ãrĩwa'ri jia jĩjimaitakaᵽiji Tuᵽarãte mijaro'si najẽñeĩjirijarirãñu. \v 15 Jia nare baarũkirã mija ima ᵽuᵽajoatirã jĩjimaka ñime. I'sia tẽrĩwa'ribaji jia mare baawa'ri Kimakire Tuᵽarãte maro'si ᵽũataeka. Sõñurã imarĩ, dika aᵽea marãkã'ã ãrĩrika imabeyua maro'si. Suᵽa imarĩ maimauᵽatiji “Jiitaka mibaayu Tuᵽarã”, kire marĩrijariye'e. \c 10 \s1 “Tuᵽarãte yire jã'meka uᵽakaja kirika bojariroka yiwãrõrijayu”, Ᵽablote ãrĩka \p \v 1 Yi'i Ᵽablo, oka mijaka jierika yaᵽaiki imarĩ, ika mijare yibojaerã baaika mija ã'mitiririka yiyaᵽayu. Ᵽo'imajare wayuĩarimaji imarĩ, jiaᵽiji Jesúre nare jairoyika uᵽakaja mijaka yijairiyaᵽayu yiro'si. Tokarã ĩ'rãrimarã ikuᵽaka yireka ãñurã: “Maka kima ᵽoto kĩkirimakiji maka Ᵽablote jairijayu. Aᵽerõ'õrã imatirã ᵽaᵽeraᵽi maro'si kio'oika ᵽoto ᵽuri okajãjiaᵽi maro'si sakio'oyu”, ãᵽaraka yireka najaiyuyerijayu. \v 2 I'suᵽaka simamaka waᵽuju ba'iaja yireka jairãte mija ã'mitiritiya'si. Yire mija yi'ritiyabe, saᵽi ãrĩwa'ri mija ᵽõ'irã eyatirã okajãjia mijare yijaikoreka. I'suᵽaka mijare yijaiberikoᵽerãkaoka, “Jesucristore yi'ribeyurã uᵽaka Ᵽablote ime”, ãñurãte ᵽuri okajãjiaᵽi jairika yiᵽuᵽajoayu. \v 3 Rita sime, mija uᵽakajaoka ᵽo'imaja yija ime yijaro'sioka. Jesucristore yi'ribeyurãka yija imarijayua simako'omakaja nimarijayu uᵽakataka baarijaribeyurã yija ime. I'suᵽaka simamaka, noñu uᵽakaja ᵽuᵽajoatirã ᵽo'imajare okabojirijayu uᵽakamarĩa ᵽakirimiji majaroka yija jaita'ruirijayu. \v 4 Tuᵽarãte yi'ribeyurãte jia jaikoᵽeika uᵽakamarĩaja tẽrĩwa'ribaji Tuᵽarãrikaᵽi ᵽo'imajare yija wãrõrijayu. I'suᵽaka nare yija wãrõmaka, “Waᵽuju ᵽakirimiji majaroka yija yi'rikoᵽeyu rukuya”, ᵽo'imajare ãrĩwãrũrijayu. I'suᵽakajaoka ritaja ᵽakirimiji majaroka yi'yurãte yijare okae'emakaoka nare yija okatẽrĩrijayu sanaja'ataokaro'si. \v 5 “Tuᵽarãrika jia wãjia imamiji ã'mitiritirã jia kire norĩrũ”, ãñurã imarĩ, jia naᵽuᵽajoakoᵽeikaᵽi wãrõrimajare yija okatẽrĩwãrũyu Tuᵽarãte jeyobaaikaᵽi. Suᵽabatirã “Aᵽerã jiibaji ᵽuᵽajoairã yija ime”, ãrĩᵽuᵽajoawa'ri, naᵽuᵽajoaimiji Tuᵽarãte nare õrĩrũjebeyua sime. Suᵽa imarĩ yija wãrõika yi'riwa'ri, naᵽuᵽaᵽe'yu. Suᵽabatirã Tuᵽarãte yijare jeyobaamaka, Cristore yaᵽaika uᵽaka oyiaja ᵽo'imajare yija ᵽuᵽajoarũjerijayu. \v 6 Mija ᵽõ'irã yija eyarãka ᵽoto Jesucristore yaᵽaika uᵽakaja mija yi'rirãka jia simarãñu. Kire yi'ribesarãñurãte ᵽuri sawaᵽa yija yaᵽarãka uᵽakaja yija baarãñu. \p \v 7 Mija ᵽõ'irã ima mija ĩawãrũbe: Ĩ'rãrimarã mija watoᵽekarã “Jesucristore ᵽũataekarã yija ime”, ãñurã. I'suᵽaka ãñurã imarĩ, “Ᵽablorãka Jesucristore ᵽũataekarãjaoka imarã naro'si”, narĩrũ. \v 8 “Maiᵽamaki Jesucristore ᵽũataekarã imarĩ, mijare okajããbaraka yija wãrõyu”, ñañu. I'suᵽaka mijare ñaᵽakã'ã “ ‘Yire na'mitiriᵽẽarũ’, ãrĩwa'ri i'suᵽaka mare kẽñu”, yireka mija ãrĩᵽuᵽajoayu je'e. “Cristore mija yi'yua bitatarikoᵽakaja jiibaji Cristore mija yi'ririjayaokaro'si mijare yija jeyobaaerã, maiᵽamaki Jesucristore yijare ᵽũataraᵽe”, ñañu. I'suᵽaka simamaka “Cristore ᵽũataekakimarĩka Ᵽablote ime”, waᵽuju yireka ãñuaᵽi maki yire i'yoᵽi'rirũjewãrũbesarãki. \v 9 “Makĩkirika yaᵽawa'ri ᵽaᵽeraᵽi okajãjia mare kijaiᵽũarijayu”, mija ãrĩᵽuᵽajoajĩkareka i'suᵽakamarĩa sime. \v 10 Mija ĩabe. Ĩ'rãrimarã mija watoᵽekareka imarã yire jaiyuyebaraka, ikuᵽaka ãñurã: “Ᵽaᵽera mare kio'oikaᵽi okajãjia jairiᵽotojo maka kima ᵽoto ᵽuri wayuoka Ᵽablote baaroyi”, nañu. “Suᵽabatirãoka yijare kiwãrõroyika ᵽoto, ã'mitirijiyubeyua uᵽaka kijaikoᵽeroyi”, ãᵽaraka yire najaiyuyerijayu. \v 11 I'suᵽaka yireka jairijayurã: “Maka kimabeyu ᵽoto ᵽaᵽeraᵽi okajãjia mare kijaika uᵽakajaoka maka kimarãka ᵽoto mare kibaarãñu je'e”, narĩrũ. \p \v 12 I'suᵽaka simako'omakaja mija ᵽõ'irã ĩ'rãrimarã “Tẽrĩrirã marãkã'ã mabaaberijĩka yija ime”, naᵽuᵽarõ'õᵽi ãñurã. Suᵽabatirã “Aᵽerãte tẽrĩwa'ribaji Tuᵽarãro'si jairimaja yija ime”, ãñurã nime, i'suᵽakataka ãrĩrika ᵽe'yoiki yi'i ᵽuri. Natiyiaja nima ĩajiyutirã, i'suᵽaka narĩrijayu. I'suᵽaka naᵽuᵽaka imarã imarĩ, rukubaka naᵽuᵽajoayu. \v 13 I'suᵽakajaoka “Ritaja ĩ'rãweje jariwa'ririmarĩaja ᵽo'imajare yija wãrõerã Tuᵽarãte yijare ᵽũataeka”, ãrĩbeyurã yija. Ikuᵽaka sime: Jesucristorika wãrõrimajamatorã Tuᵽarãte yijare ᵽũataeka imarõ'õ watoᵽekareka sime Corintowejea. Suᵽa imarĩ “Kijã'meikaᵽi mijare yija wãrõyu”, mijare yija ãrĩrijayua rita ima. \v 14 Mijare yija wãrõmaka, “¿Dako baaerã Ᵽablorãkare mija ã'mitiyu?”, mijare narĩko'omakaja, nare ruᵽubajirã Jesúrika bojariroka mijare yija wãrõũ'muraᵽe. Mija ᵽõ'irã Tuᵽarãte yijare ᵽũataberirikareka ᵽuri, “Mijare wãrõirã yija ime”, mijare yija ãrĩberijããeka. I'suᵽakamarĩa sime. Mijare wãrõrimaja yija imaerã Tuᵽarãte mija ᵽõ'irã yijare ᵽũataeka. \v 15 Suᵽabatirãoka ĩ'rãrimarãre jaikoᵽeika uᵽakamarĩa yija jaiyu. Aᵽerãte nare wãrõmaka Jesucristore ᵽo'imajare yi'yua ĩatirã “Nare yija wãrõmaka i'suᵽaka nime”, ãrĩᵽakirijaribeyurã yija. Ikuᵽaka yija yaᵽayu: Jia Jesucristore yi'yurã mija jarirãka rĩkimabaji ᵽo'imajare Jesúrika bojariroka yija bojarãñu. \v 16 Suᵽa imarĩ i'suᵽaka simarãka ᵽoto mija a'riwa'ribajirã imarãte Jesucristorika bojariroka bojarĩ a'ririka yija yaᵽayu. Wãrõrimajamatorã yija eyarãka, Jesúrika bojariroka ã'mitirikoribeyurãte sayija wãrõrãka ᵽoto “Ikuᵽaka jia nare yija wãrõraᵽe”, yija ãrĩjĩka jia sime. \v 17 I'suᵽaka jĩjimakaᵽi nabaarijayuakaka ĩ'rãrimarãre jaikoᵽeko'omakaja, ikuᵽaka sabojayu Tuᵽarã majaroᵽũñurã o'oeka: “Maᵽuᵽayariji mabaaikakaka jĩjimaka bojabekaja Tuᵽarãte maro'si baarijayuakaka takaja jĩjimakaᵽi mabojarijariye'e”, ãrĩwa'ri sabojayu. \v 18 Suᵽa imarĩ ĩ'rĩka “Jia wãrõiki ñime”, kẽrĩkoᵽejĩka, dakowaᵽamarĩa sime. “Ĩ'ĩ kime jia wãrõiki”, Tuᵽarãte ãrĩrijayukate ᵽuri, “Jiitaki kime”, marĩwãrũyu maro'sioka. \c 11 \s1 “Ᵽakirimiji majaroka wãrõrimaja Tuᵽarãte ᵽũataekamarĩrã nime”, Ᵽablote ãrĩka \p \v 1 “Imatiyaiki ñime”, ãᵽaraka aᵽerãte bojabaraka õrĩᵽũabeyurãte ãñu uᵽaka yijaiko'omakaja yire mija ã'mitiriᵽẽarika yiyaᵽayu ruᵽu. I'suᵽaka mija ᵽõ'irã ᵽakirimiji majaroka wãrõirãte ã'mitiᵽaraka mija rakajeᵽããika uᵽakaja yireoka mija rakajeᵽããbe ruᵽu. \v 2 Jesucristore takaja mija ã'mitiriᵽẽarijaririka yiyaᵽayu. Ã'mitirikõrĩ je'e: Ĩ'rãko rõmo aᵽikaka baakoribeyuko kotĩmi imarukikaka takaja koᵽuᵽajoayu. I'suᵽaka koima uᵽakajaoka Cristore oyiaja ã'mitiriᵽẽairã mija ime. Yi'i imaki i'suᵽaka mija imaerã mamarĩ mijare wãrõũ'muraᵽaki. Suᵽa imarĩ Tuᵽarãte ᵽuᵽajoaika uᵽakajaoka mijare yiᵽuᵽajoayu yiro'si. “Jesúre na'mitiriᵽẽarija'ata'si”, ãrĩwa'ri i'suᵽaka ñimarijayu. \v 3 Mia. Bikija Satanáre ãñakarã ña'rĩjãitirã Eva imaroyikakote jia kijaiᵽakika. “I'suᵽakajaoka nare kibaarãñu je'e aᵽeyari”, mijareka ñarĩᵽuᵽajoayu. “Jia Jesucristore õñurã imariᵽotojo ᵽakirimiji majaroka ã'mitiritirã Cristore jia nayi'ribesarãñu je'e”, ãᵽaraka ba'iaja mijareka yiᵽuᵽayu. \v 4 Ikuᵽaka sime: Aᵽerã waᵽuju kotorõ'õᵽiji wãrõrĩ netamaka, “Ikuᵽaka Jesúre ime”, ñarĩka uᵽakamarĩa nawãrõko'omakaja jĩjimakaᵽi nare mija ã'mitiyu. I'suᵽakajaoka yija wãrõika ã'mitiriᵽẽawa'ri Esᵽíritu Santore mijare ña'rĩjãikarã imariᵽotojo, kima uᵽakamarĩakaka mijare nabojaᵽakã'ã “Rita, i'suᵽaka kimekã'ã”, mija ãñu. Suᵽabatirãoka “Ikuᵽaka ba'iaja mabaaika waᵽa Jesucristore maro'si waᵽaĩjika”, ñarĩka uᵽakamarĩa nawãrõko'omakaja nare mija ã'mitiririjayu. ¿Dako baaerã jĩjimakaᵽi naᵽakimajaroka mija ã'mitiyu je'e? \v 5 “Tuᵽarãte ᵽũataekarã aᵽerãte tẽrĩwa'ribaji õñurã yija ime”, ãᵽaraka nawãrõrijarikoᵽeyu. I'suᵽakaja ãñurã imariᵽotojo “Yibo'ibajirã imabeyurã nime”, ñarĩᵽuᵽajoayu. \v 6 Jia jaiwãrũtiyairãte jaika uᵽaka jaibeririᵽotojo Tuᵽarãrika bojariroka jia wãjia õñuka ñime. I'suᵽaka simamaka kimajaroka jia mijare yibojawaᵽu'atawãrũraᵽe. Ĩ'rãkurimarĩa yire ã'mitirika mirãrã imarĩ, “Jia Tuᵽarãrika õñuka Ᵽablote ime”, yireka ãrĩwãrũirã mija ime. \p \v 7 Tuᵽarãrika bojariroka mijare yiwãrõraᵽaka ᵽoto sawaᵽa mijare jẽñeberaᵽaki yi'i. I'suᵽaka yibaamaka, “Imatiyairãte baaika uᵽakamarĩa baaiki kime”, ãᵽaraka yireka mija jaiyuyeyu je'e. “Tuᵽarãka jia nimarũ”, ãrĩwa'ri waᵽamarĩaja jia mijare yijeyobaaraᵽe. ¿Yaje jiamarĩtakaja sime je'e i'suᵽaka mijare yibaaraᵽaka? Jẽno'o, jia baawa'ri i'suᵽaka mijare yibaaraᵽe. \v 8 Aᵽerã Jesúre ã'mitiriᵽẽairãte niñerũ yire ᵽũataraᵽaka e'etoritirã mijare wãrõbaraka ñimaraᵽe. Mijare jẽñebeyuka ñimako'omakaja, aᵽetata Cristore yi'yurã yire saᵽũataraᵽarã. \v 9 Mija ᵽõ'irã ñimaraᵽaka ᵽoto wayuoka yibaaraᵽe. I'suᵽaka imariᵽotojo mija ᵽõ'irã jia ñimaerã, “Yire mija jeyobaabe”, mijare ãrĩberaᵽaki yi'i. Macedonia ka'iakarã Cristore yi'yurã mija ᵽõ'irã eyatirã jia ñimawãrũerã wayuoka yibaaika yire nijiraᵽe. Ĩ'rãkurioka niñerũ mijare jẽñekoriberaᵽaki yi'i. Maekakaoka i'suᵽakaja ñime ruᵽu. \v 10 Jesúre wãjia yiᵽuᵽaka jarirũjekaki imarĩ, wãjia kibojaeka uᵽakaja mijare yibojayu yiro'sioka. “Mijare sawaᵽa jẽñebekaja yiwãrõrijayu”, ñañu. I'suᵽaka ñañuaᵽi jĩjimaka ñime. I'suᵽaka ñimamaka ĩ'rãrimarã Acayaka'iakarã Corintorã imarãte yire jaiyuyekoᵽeika marã imabeyua. \v 11 Mijare jẽñebeyuka imarĩ, ¿mijare wayuĩabeyuka ñime bai je'e? Jẽno'o i'suᵽakamarĩa sime. Jimarĩa mijare wayuĩaiki imarĩ, i'suᵽaka yibaayu. Tuᵽarãoka jia sõñuka i'suᵽaka mijaka ñima. \p \v 12 Suᵽa imarĩ mijare waᵽa jẽñerimarĩaja yiwãrõrijarirãñu. Waᵽuju ᵽakirika wãrõrimaja ᵽuri sawaᵽa mijare jẽñerijayurã. “Tuᵽarãro'si Ᵽablorãkare ba'irabeĩjika uᵽakaja yija ba'iraberijayu”, narĩᵽakika mija ãrĩwãrũokaro'si, waᵽamarĩaja mijare yija wãrõrijayu. \v 13 Tuᵽarãte aᵽóstolrãkamarĩrã nime i'suᵽaka baairã. Ᵽakirimaja imarĩ, “Jesúrika bojariroka yija wãrõerã kiᵽũataekarãoka yija ime yijaro'si”, narĩᵽakirijayu. \v 14 I'suᵽaka narĩrũkia õrĩtikaja ñimaraᵽe. Satanásoka ángelrãka jia baairã uᵽaka ᵽemakotowiyuka aᵽerikuri, ᵽo'imajare ᵽakiokaro'si. \v 15 I'suᵽaka kimarijayua simamaka, “Kire yi'yurã ᵽuri koᵽakaja kiuᵽaka jayurã”, mijare ñañu. Suᵽa imarĩ “Tuᵽarãro'si yija jã'meika simamaka ikuᵽaka mija baabe jia kika mija imaokaro'si”, nañu Satanáro'si ba'irabeĩjirimaja ᵽo'imajare ᵽakibaraka. I'suᵽaka nabaaikaᵽi “Jia Tuᵽarãro'si ba'irabeĩjirã nime”, ᵽo'imajare ãrĩᵽuᵽajoarika nayaᵽayu. Ba'iaja nabaaika waᵽa tẽrĩrikaja ĩ'rãrĩmi ba'iaja jũarũkirã nime. \s1 “Jesúro'si ba'irabeĩjirimaji imarĩ, ba'iaja yijũaraᵽe”, Ᵽablote ãrĩka \p \v 16 Ikuᵽaka jairimaji marĩka imariᵽotojo ĩ'rĩka “Ikuᵽaka jia baaiki ñime”, ãrĩwa'ri bojataᵽarimaji uᵽaka yijairã baayu. I'suᵽaka yijaikoᵽeko'omakaja, “Jia õrĩᵽũabeyuka kime Ᵽablo”, yireka mija ãrĩᵽuᵽajoa'si. I'suᵽaka simaberikoᵽerãkaoka “Jia õrĩᵽũabeyuka uᵽaka Ᵽablote jaiyu”, yireka mija ãrĩkoᵽeko'omakaja, i'suᵽaka yijairãñu. Koᵽakaja ᵽakirimajaroka wãrõrimajare ã'mitiyurã mija ime. Suᵽa imarĩ nare mija ã'mitiririjayu uᵽakaja yire mija ã'mitiᵽe ruᵽu. \v 17 Ika mijare yijaika uᵽakamarĩa mijare jaijĩki maiᵽamaki Jesucristo ᵽuri. Kiuᵽaka jaibekaja õrĩᵽũabeyurãte jairijayu uᵽaka yijaiyu. \v 18 Ritaja wejeareka imarã uᵽaka “Ikuᵽaka jia baairã yija ime”, ãñurã mija watoᵽekarã ima simamaka nuᵽakaja mijare yijairã baayu yiro'sioka. \v 19 “Jia õñurã yija ime”, ãñurã imakoᵽeriᵽotojo “Tuᵽarãte ᵽũataekarã yija ime”, ãᵽaraka õrĩᵽũabeyurãte jaikaja mija ã'mitiriᵽẽarijayu. Suᵽa imarĩ yireoka mija ã'mitirirãñu je'e. \v 20 Naᵽoyarã uᵽaka mijare naba'iariko'omakaja nare mija e'etoririjayu. “Mijare yija wãrõika waᵽa yijare mija waᵽaĩjibe”, mijare narĩrijayua akata'abekaja nañu uᵽakaja nare samija ĩjirijayu. Suᵽabatirã jia nimarijarirũkitakaja ᵽuᵽajoatirã nayaᵽaika uᵽakaja mijare nabaarũjerijayu. Suᵽabatirãoka mija ĩᵽarimarãtarã uᵽaka mijare naba'iaririjayu. I'suᵽakajaoka jia nare mija yi'ribeyu ᵽareareka mijare naᵽemaᵽaarijayu. Ritaja i'suᵽaka mijare nabaako'omakaja sarũᵽekaja nawãrõika mija ã'mitiriᵽẽarijayu. \v 21 “Okajãjimarĩrã nime”, yijareka mija ãñurã imarĩ, mijare nabaarijayu uᵽakaja yija baawãrũbeyu. ¿I'suᵽaka mijare yija baabeyua, jiamarĩa ruku sime je'e mijaro'si? Mae ate ĩ'rãrimarã “Ikuᵽaka jia baairã yija ime”, ãᵽaraka bojataᵽarimaja uᵽaka mijare yijairã baayu. I'yorimarĩaja i'suᵽaka nañua simamaka, i'suᵽakajaoka yijaiye'e yiro'sioka. \p \v 22 Hebreotatarã imarĩ, “Aᵽerãte tẽrĩwa'ribaji imatiyairã yija ime”, nañu. I'suᵽaka narĩkoᵽeika marã imabeyua, hebreotatakijioka ñime yiro'si. Aᵽea “Israelka'iakarã imarĩ, Tuᵽarãrirã yija ime”, nañu. Yi'ioka Israel ka'iakakiji ñime yiro'si. Suᵽabatirã “Abraham riᵽarãmerã yija ime”, nañu. Abraham rĩᵽarãmijioka ñime yiro'sioka. \v 23 Suᵽabatirãoka “Jia Jesúro'si ba'irabeĩjirã yija ime”, nañu. (I'suᵽakaja õrĩᵽũabeyuka uᵽaka yijairijayu yiro'si). Nare ᵽemawa'ribaji Jesúro'si ba'irabeĩjirimaji ñime. Mija ĩabe. “Cristoro'si yija ba'irabeĩjiyu”, waᵽuju nañua simako'omakaja yi'i ᵽuri jimarĩtakaja kiro'si ba'irabeĩjirijayuka. Suᵽabatirã nare ᵽemawa'ribaji wẽkomaka imariwi'iarã ᵽo'imajare yire tarijayu, Tuᵽarãrika yiwãrõriᵽarea. I'suᵽakajaoka nare tẽrĩwa'ribaji yire naᵽajeroyiraᵽe. Suᵽabatirãoka ĩ'rãkurimarĩa yire jããrika nari'kakoᵽeraᵽe. \v 24 Ĩ'rãᵽitarakakuri yire nañi'araᵽe. Yire nañi'aroyiraᵽaka rakakaja treinta y nueve rakakuri ajeaᵽi yire naᵽajeroyiraᵽe. \v 25 Suᵽabatirã maekarakakuri tĩmarĩtakaja yaᵽuaᵽi yire naᵽajeraᵽe. Suᵽabatirã yire jããerã ĩ'rãkuri ãtaᵽi yire najããbarekoᵽeraᵽe. Saᵽi ya'raᵽaka waᵽuru maekarakakuri ña'miraᵽaka. Ĩ'rãkuri yiña'miraᵽaka ᵽoto ĩ'rãrĩmi suᵽabatirã ĩ'rã ñami riaᵽakiakareka yaᵽuarã ñi'ajĩ'ĩkaki ñimaraᵽe. \v 26 I'suᵽakajaoka jimarĩtakaja Tuᵽarãrika bojariroka wãrõtaᵽabaraka yituriroyiraᵽe. I'suᵽaka turitaᵽabaraka tẽrĩrikaja werika yijũarijayu. Ã'mitirikõrĩ je'e. Riaka werikirõ'õ, kareba'arimajare werika imarõ'õ yituritaᵽaroyiraᵽe. Suᵽabatirã yitã'omaja imariᵽotojo werika imarã ᵽõ'irã, suᵽabatirãoka aᵽetatarãte werika imarõ'õrã yituritaᵽaroyiraᵽe. I'suᵽakajaoka wejea jo'baka werika imarõ'õrã, wejemato, riaᵽakiaka werika imarõ'õrãoka yituritaᵽaraᵽe. Suᵽabatirã waᵽuju “Jesúre ã'mitiriᵽẽairã yija ime”, ãrĩriᵽotojo werika imarã watoᵽekarã yituritaᵽaraᵽe. \v 27 Niñerũ yiba'ariwaᵽa tõᵽoerã ka'wisika ba'irabebaraka ĩ'rãkurimarĩa kãrĩrimarĩaja yiwãrĩroyiraᵽe. I'suᵽakajaoka ĩ'rãkurimarĩa ba'arika, okoa jia yiro'si imaberiroyiraᵽaka imamaka, aᵽerikuri ᵽuri kẽ'sitakaja ñimaroyiraᵽe. I'suᵽakajaoka rĩkimaka jariromarĩka ñimaraᵽaka simamaka jimarĩa jijia yijũaroyiraᵽe. \p \v 28 I'suᵽaka ñimakaka takajamarĩa ba'iaja yiᵽuᵽaraᵽe. “¿Marãkã'ã nime ruku aᵽewejeakarã Jesúre ã'mitiriᵽẽairã? ¿Yaje rita jia kire nayi'ririjayu ruku?”, ãrĩᵽuᵽajoabaraka jimarĩa ba'iaja yiᵽuᵽarijayu. \v 29 Jesucristore jia ã'mitiriᵽẽatiyabeyurã imarĩ, ba'iaja baabaraka, ba'iaja naᵽuᵽayua ñiaika ᵽoto, nuᵽakaja ba'iaja ᵽuᵽayuka ñime yiro'sioka. Suᵽabatirã Jesúre ã'mitiriᵽẽaikite ba'iaja baarũjeirãka ᵽuri boebaka ñime. \v 30 Yibaaikakaka jairika yiro'si simajĩkareka ritaja ka'wisika yire so'raᵽakakaka ã'mitiritirã “Okajãjimarĩki kime”, ĩ'rãrimarãre ãñuakaka yijairã baayu. \v 31 Ika mijare yibojaika, “Rita Ᵽablote ãñu”, Tuᵽarãte yireka ãrĩwãrũyu. Maiᵽamaki Jesús Ᵽaki majiyiᵽuᵽayeejiᵽarũkika kimamaka, kĩaika wãjitãji ritaitaka mijare yibojayu. \v 32 Ikuᵽaka yijũaraᵽe: Damasco wãmeika wejearã ñimaraᵽaka ᵽoto, “Ᵽablote ñi'atirã wẽkomaka nabaarũ”, ãrĩwa'ri, wejeta'irõ'õrã ima koᵽerekarã surararãkare kiᵽũataraᵽe, tokaki ĩᵽi Aretas rokajĩte jã'merimaji. \v 33 Yire wẽkomaka nabaarika yaᵽariᵽotojo yire nare kiñi'arũjewãrũberaᵽe. I'sia wejea ta'tekarã kũᵽajĩka koᵽereka imaraᵽarõ'õ ᵽi'iuᵽakaᵽi yire jããtatirã aᵽeᵽẽ'rõtorã yijeyomarãre yire ruetaraᵽe. Okajãjimarĩka imariᵽotojo i'suᵽaka Tuᵽarãte yire jeyobaaraᵽaka simamaka toᵽi yiru'raᵽe.\fig |src="CN01937b.tif" size="span" ref="2 Corintios 11.32-33" \fig* \c 12 \s1 Makãrãrũñuroka uᵽakaᵽi Tuᵽarãte imarõ'õ Ᵽablote kĩarũjeraᵽe \p \v 1 Naᵽuᵽayariji ᵽuᵽajoatirã ᵽakirimajaroka wãrõrimajare mijare bojarika yiyaᵽabeyu. I'suᵽaka simako'omakaja “Tuᵽarãte ᵽũataekaki Ᵽablote ime”, yireka ãñurã mija jariberiko'omakaja makãrãrũñuroka uᵽakaᵽi Maiᵽamakire yire beaeka mirãkakaka mijare yibojaerã baayu mae. \v 2-3 Bikija mabo'ikakuri ᵽiyikuku kimarõ'õrã Tuᵽarãte yire e'eeyaraᵽaka be'erõ'õ botarakaoũ'ᵽuarãe'earirakakuri wejejẽ'rãka seyawa'yu mae. Torã yire ke'eeyaeka, “I'suᵽaka baatirã yire ke'eeyaeka”, ãrĩwãrũbeyuka yi'i. ¿Yaje rita ritikataka yire ke'ewa'raᵽe jee, yiᵽuᵽakatakaja ke'ewa'raᵽe je'e aᵽeyari? Tuᵽarã ĩ'rĩkaja sõñuka. Rita sime, “I'suᵽaka baatirã yire ke'eeyaeka”, ãrĩwãrũbeririᵽotojo “Jiirõ'õrã Tuᵽarãte yire e'eeyaeka”, ñañu ate. \v 4 Torã yeyaraᵽaka ᵽoto ᵽo'imaja okaᵽi mabojawãrũbeyua ña'mitiraᵽe. Torã ña'mitirika mirãka yire bojarũjebeyuka Tuᵽarã. \v 5 I'suᵽaka yiro'si simaraᵽakaᵽi “Õrĩᵽũatiyaiki ñime”, ãrĩjĩka uᵽaki imakoᵽeriᵽotojo suᵽa ñarĩbeyu. Yiᵽuᵽayariji ᵽo'imajare yijaika ᵽoto tẽrĩrimarĩka ñima nare yijairijayu. \v 6 “Ikuᵽaka yiro'si simaraᵽe”, ãᵽaraka jĩjimakaᵽi ᵽo'imajare yibojataᵽarikareka, ᵽakirimaji uᵽakamarĩa ñimajããeka ᵽakirimajaromarĩa bojaiki imawa'ri. I'suᵽaka simako'omakaja, “Ikuᵽaka yiro'si simaraᵽe”, ãrĩwa'ri tẽrĩritaki uᵽaka jĩjimakaᵽi ᵽo'imajare sabojataᵽabeyuka yi'i, “Aᵽerã ᵽemawa'ribaji õrĩᵽũatiyaiki Ᵽablote ime”, yireka narĩrika yaᵽaberiwa'ri. I'suᵽaka ñimaberiko'omakaja jia yibaarijayua ĩatirã, i'suᵽakajaoka yiwãrõrijayua ã'mitiritirã, yire norĩrika ᵽuri yiyaᵽayu. \v 7 Makãrãrũñuroka uᵽakaᵽi Tuᵽarãte yire bearaᵽaka tẽrĩrikaja imatiyaikakaka imaraᵽaka. I'suᵽaka beariᵽotojo, “Aᵽerãte tẽrĩwa'ribaji imatiyaiki ñime”, ñarĩrika yaᵽaberiwa'ri Satanárikakaka ya'rarika yire rĩkaraᵽakareka Tuᵽarãte yire ĩarĩrĩberaᵽe. Suᵽa imarĩ ᵽota mare ᵽaaika be'erõ'õ maka'wisijũarijayu uᵽaka yire simarijayu. \v 8 “Yiya'raika yire mibayabe”, ãrĩwa'ri maekarakakuri Maiᵽamakire yijẽñekoᵽeraᵽe. \v 9 I'suᵽaka kire ñaᵽakã'ã, ikuᵽaka yire kiyi'raᵽe: “Jẽno'o, mire yibayaberiko'omakaja, mire yiwayuĩaikaᵽi ãrĩwa'ri yijeyobaaika takaja miyaᵽayu. Mia, marãkã'ã baaberijĩka mima ᵽoto jiibaji mika imawa'ri mire jeyobaarimajiro'siji ñime”, kẽrãᵽe. Suᵽa imarĩ i'suᵽaka ñimakaka jĩjimakaᵽi yijairijayu. I'suᵽaka simako'omakaja, “Cristorika kire ja'ataikaᵽi jia kiro'si Ᵽablote ba'iraberijayu”, ᵽo'imajare yireka ãrĩwãrũyu mae. \v 10 I'suᵽaka simamaka Cristoriki imarĩ, marãkã'ã baaberijĩki imariᵽotojo yiᵽuᵽaka ᵽuri jia ima. Ĩ'rãkurimarĩa ba'iaja ᵽo'imajare yire jaiwã'imarãᵽe “Ki'yoᵽi'rirũ”, ãᵽaraka. Suᵽabatirãoka yiyaᵽaika imaberiroyiraᵽaka yiro'si. I'suᵽakajaoka ĩ'rãkurimarĩa jajua ᵽo'imajare yire baata'araᵽe. Suᵽabatirã Jesúrika bojariroka yiwãrõmaka, ĩ'rãkurimarĩa ka'wisika yijũaraᵽe. I'suᵽaka simako'omakaja jĩjimaka ñime ãrĩᵽuᵽajoabaraka, “Marãkã'ã baawãrũberiwa'ri iamarĩa imarãka Cristore jeyoariyaᵽatiyayu.” I'suᵽaka simamaka rikitubamarĩa ñimakoᵽeikareka jia Cristore yire jeyobaayu. \s1 Corintowejeakarãre ᵽuᵽajoabaraka, ba'iaja Ᵽablote ᵽuᵽarika \p \v 11 Koᵽakaja õrĩᵽũabeyuka uᵽaka yimajãrobojaweayu. “Yija ᵽõ'irã Tuᵽarãte ᵽũataekaki imarĩ, mare wãrõrimaji Ᵽablote ime”, mija ãrĩbeyua simamaka ñoñu uᵽakaja i'suᵽaka mijare ñañu. “Waᵽamarĩki Ᵽablote ime”, Tuᵽarãrika wãrõkoᵽeirãte yireka ãñu uᵽakaja ñimajããeka Tuᵽarãte yire jeyobaaberirikareka. I'suᵽaka simako'omakaja “Jiitaka wãrõrimaja nime”, mija ãrĩkoᵽeirã yire ᵽemawa'ribajimarĩrã nime. Suᵽa imarĩ “Tuᵽarãte kire jeyobaamaka jia Ᵽablote mare wãrõyu”, mija ãrĩri imakoᵽeraᵽe. \v 12 Mia, mija ᵽõ'irã ñimaraᵽaka ᵽoto aᵽóstol imarĩ maikoribeyu uᵽaka ima mijare yibearijaraᵽe. Ĩ'rãkurimarĩa samija ĩaeka simamaka “Rita oka, Tuᵽarãte ᵽũataekaki Ᵽablote ime”, yireka mija ãrĩri imakoᵽeraᵽe. \v 13 “Aᵽerã Jesucristore ã'mitiriᵽẽairãte jiyiᵽuᵽayeeriᵽotojo, mare ᵽuri Ᵽablote jiyiᵽuᵽayeebeyu”, mija ãñua ¿rita sime bai je'e? “Yire mija jeyobaabe jia ñimaerã”, aᵽerãte ñarãᵽaka uᵽaka mijare ãrĩberaᵽaki imariᵽotojo ĩ'rãtiji oyiaja jiyiᵽuᵽaka mijare ñoñu. I'suᵽaka simako'omakaja “Aᵽerãte kijẽñeraᵽaka uᵽakaja, yijare kijẽñeri imakoᵽeraᵽe”, ãrĩwa'ri yireka mija jairijayu. ¿Yaje rita ba'iaja mijare yibaaraᵽe je'e? Ba'iaja mijare baaberaᵽaki imarĩ, marãkã'ã baatirã “Jiamarĩa yibaaraᵽakareka yire mija wayuĩabe”, mijare ñarĩwãrũbeyu. \p \v 14 Ĩ'ᵽakuri mija ᵽõ'irã yituritika. Suᵽa imarĩ maekarakakurireka mija ᵽõ'irã turirĩ a'yaokaro'si mae ᵽuritaka yiᵽuᵽajoaũ'muyu ate. Ã'mitirikõrĩ je'e: Makarãirã ᵽuri namakarãte yaᵽaika tõᵽoerã niñerũ jierijayurã. Me'rãrĩjaka ᵽuri naᵽakiarãro'si i'suᵽaka baabeyurã. Toᵽi ãrĩwa'ri yimakarã uᵽaka yireka mija imamaka, mija ᵽõ'irã ñimarãka ᵽoto niñerũ mijare jẽñebesarãki yi'i. Mijare ᵽuri jia yika mija imarika yiyaᵽarãñu, jia mijare yiwãrõrimirĩrĩkawa'yaokaro'si. \v 15 Mijare wayuĩawa'ri mijare yijeyobaariyaᵽayu. “Jesúre na'mitiriᵽẽarũ”, ãrĩwa'ri ritaja yibaawãrũika uᵽakaja rũrĩtiyaika rõ'õjĩrã mijare yijeyobaarijarirãñu. Jia mijare wayuĩaiki ñimamaka yire mija wayuĩabesarãkareka, ba'iaja yiᵽuᵽarirãñu. \p \v 16 Mijaka ñimaraᵽaka ᵽoto dakoa mijare yijẽñeberaᵽaka õñurã mija ime. I'suᵽaka simako'omakaja, “Ritaja ᵽakirika jia õñuka imarĩ, Ᵽablote mijare ᵽakiyu niñerũ mijare karee'eokaro'si”, ĩ'rãrimarãre yireka ãñu je'e. \v 17 “Maᵽõ'irã kiᵽũataraᵽarãᵽioka Ᵽablote mare ᵽakika”, ¿mija ãrĩᵽuᵽajoayu bai je'e? Jẽno'o mijare ᵽakiberaᵽaki yi'i. \v 18 Titore aᵽika Jesúre ã'mitiriᵽẽaikiᵽitiyika mija ᵽõ'irã yiᵽũataraᵽe niñerũ mija rẽawearika najeyobaaokaro'si. ¿Yaje Titore mijare ᵽakiraᵽe je'e? Jẽno'o mijare ᵽakikoriberaᵽaki kime. Yuᵽakaja jia ᵽuᵽajoaiki imarĩ, mijare jeyobaariyaᵽawa'ri jia Tuᵽarãrika bojariroka mijare kiwãrõeka, niñerũ mijare jẽñebekaja. \p \v 19 “Ba'iaja baabeyurã nime”, yijareka ãrĩwa'ri jĩjimaka yijaka mija imaokaro'si takajamarĩa, i'suᵽaka mijare ñañu. Ikuᵽaka simatiyayu, ĩakõrĩ je'e: Jesúrirã imarĩ, kiyaᵽaika uᵽakaja mijare yija jairijayu Tuᵽarãte ĩaika wãjitãji. Mija ã'mitiᵽe yija jeyomarã. Ritaja mijare yija bojarijayua, “Jiibaji Jesúre na'mitiriᵽẽarijarirũ”, ãrĩwa'ri mijare sayija bojayu. \v 20 Mijareka ᵽuᵽajoabaraka ba'iaja yiᵽuᵽarijayu. “Mija ᵽõ'irã yeyarãka ᵽoto ba'iaja baabaraka mija imarãka ñiaeyarãñu je'e aᵽeyari”, mijareka ñarĩᵽuᵽajoarijayu. Waᵽabu'abaraka, suᵽabatirã aᵽerãte oakiᵽaraka mija imarãka ñiaeyarãñu je'e. I'suᵽakajaoka boebaᵽaraka, suᵽabatirã rakakaja naᵽuᵽajoaika uᵽakaja baawa'ri jia jeyoaribekaja mija imarijayuaoka ñiarãñu je'e. I'suᵽakajaoka okabaaᵽakibu'abaraka, suᵽabatirã waᵽuju jaijairika baabaraka mija imarãka ñiarãñu je'e. Aᵽerãte tẽrĩwa'ribaji ᵽuᵽajoairã uᵽaka baabaraka, suᵽabatirã rakakaja ᵽuᵽajoawa'ri rukubaka mija rẽñua ñiaeyarãñu je'e aᵽeyari. Suᵽabatirã, “Jesúre yaᵽaika uᵽakaja baabekaja nimañuju je'e”, ñarĩᵽuᵽajoaika uᵽaka mija imamaka ĩatirã mijaka yiboebarirãñu. I'suᵽakajaoka jĩjimaka yika mija imabesarãñu mijaro'sioka. \v 21 Ate mija ᵽõ'irã yeyarãka ᵽoto ba'iaja baabaraka mija ima ñiaeyarãkareka “Nare yiwãrõraᵽaka uᵽakaja yi'ribeyurã nime”, ãrĩwa'ri Tuᵽarã wãjitãji yi'yoᵽi'rirãñu. Suᵽabatirã “Bikija rĩkimarãja ba'iaja nabaaeka saja'atabekaja dajaka nabaarijayu je'e aᵽeyari. Suᵽabatirãoka ba'iaja rõmijãte nabaariwã'imarĩrijayu. I'suᵽakajaoka naᵽuᵽajoarijayu uᵽakaja wããrõ'õ ba'iaja nabaarijayu ruᵽu”, ãᵽaraka ñiaeyarãka, ba'itakaja yiᵽuᵽarirãñu. \c 13 \s1 Ika ᵽaᵽeraᵽi ᵽiyia jia Ᵽablote nare okajããeka \p \v 1 Ika ya'rirã baaikaᵽi maekarakakuri mija ᵽõ'irã yeyarãñu. Torã eyatirã Tuᵽarã majaroᵽũñu o'oekarã ãñu uᵽakaja yibaarãñu. Mia je'e: “Ĩ'rĩkate ba'iaja baamaka ĩaekarã jaijeyobaabaraka ĩ'ᵽarã, maekarakamarã ‘Rita sime. I'suᵽakatakaoka kibaaraᵽe’, ãñurãte imajĩkareka, okajierika sime kika”, ãrĩwa'ri sabojayu. \v 2 Bikija ĩ'ᵽakuri mija ᵽõ'irã yituraᵽakareka, ba'iaja baairãte jia yokajããraᵽe “Ba'iaja nabaaika naja'atarũ”, ãrĩwa'ri. Mae mija ᵽõ'irã imabeririᵽotojo ᵽaᵽeraᵽi, “Ba'iaja mija baaika mija ja'atabe”, ñañu ba'iaja baarijayurãte. Aᵽerãᵽitiyika ba'iaja baabaraka nimamaka ñiaeyarãkareka, ba'iaja nabaaika waᵽa tĩmarĩji nare yibaarãñu. \v 3 “ ‘Rita Cristore õñuaᵽi mibojarijayu’, yija ãrĩwãrũokaro'si, kirika yijare mibeabe”, mija ãñua sime. I'suᵽaka simamaka, kirikaᵽi tĩmarĩji nare yibaamaka ĩawa'ri “Cristore jã'meika uᵽakaja kirikaᵽi jairijayuka Ᵽablote ime”, yireka mija ãrĩwãrũrãñu je'e. Okajãjimarĩa imabeyuka Cristo mijaka. Ba'iaja baairãte jiamarĩa jũaokaro'si kirika baabearimaji kime. \v 4 Muᵽaka ᵽo'iki imariᵽotojo, yaᵽua tetaekarã kire naᵽatakĩaeka simamaka, okajãjimarĩki uᵽaka Cristore reyaeka mija õñu. I'suᵽaka kire nabaako'omakaja, Tuᵽarãrikaᵽi ãrĩwa'ri õñia kime mae. Cristorirã imarĩ, kiuᵽakaja okajãjimarĩrã yija ime ᵽo'imajare yijare ĩamaka. I'suᵽaka simako'omakaja kirirã imarĩ, Tuᵽarãrikaᵽi ãrĩwa'ri kiyaᵽaika uᵽakaja yija baarijayu. I'suᵽaka imarã imarĩ, saᵽi ãrĩwa'ri mija ᵽõ'irã ba'iaja baairãte tĩmarĩji yija baarãñu, jia nayi'rirũ ãrĩwa'ri. \p \v 5-6 Mija ĩabe. Cristore mija yi'yua ᵽuᵽajoatirã “¿Yaje rita Jesucristore yi'yurã maime?”, mija ãrĩᵽuᵽajoabe. “¿Mija ᵽuᵽakareka Cristore ña'rĩjãikarã mija ima õrĩbeyurã mija bai je'e?” Toᵽi ᵽuri “Jesúre maᵽuᵽakarã ña'rĩjãiberikarã maime”, ãñurã ᵽuri kire yi'ribeyurã nime. I'suᵽaka simakoᵽeko'omakaja “ ‘Jia kire yi'yurã yija ime’, ãñurã mija ime”, mijareka ñarĩᵽuᵽajoayu. Suᵽa imarĩ mamarĩtaka kirika bojariroka mijare yija bojaraᵽaka ã'mitiritirã jia kire mija yi'raᵽaka simamaka, “Rita, Cristore nare õrĩrũjeikaᵽi Ᵽablorãkare yijare bojarijayu”, ãrĩwãrũirã mija ime. \v 7 Ba'iaja baabaraka mija ima yija ĩaeyarãkareka, Cristore yijare sajã'metika simamaka, jiamarĩa mijare yija jũarũjerãñu. I'suᵽaka mijare yija baarãkareka “Cristore nare jã'meikaᵽi i'suᵽaka Ᵽablorãkare mare baayu”, mija ãrĩwãrũrãñu. I'suᵽaka mijare baariyaᵽaberiwa'ri ba'ia mija baakoreka Tuᵽarãte mijaro'si yija jẽñeĩjirijayu. Suᵽa imarĩ Tuᵽarãte yaᵽaika uᵽakaja mija baarãkareka ᵽuri, ba'iaja mijare yija baabesarãñu. Suᵽa mijare yija baabeᵽakã'ã ĩatirã “Yaje rukuya Cristore jã'meikaᵽi tĩmarĩji yijare nabaatiyajĩñu”, yijareka mija ãrĩkoᵽejĩkaoka, marã imabeyua yijaro'si. I'suᵽaka simako'omakaja kiyaᵽaika uᵽaka oyiaja mija baaritakaja yija yaᵽayu. \v 8 Suᵽa imarĩ mija ᵽõ'irã yija eyarũki ruᵽu kiyaᵽaika uᵽakaja baatikarã mija imarãkareka ᵽuri kijã'meikaᵽi ba'iaja mijare yija jũarũjebesarãñu. Kiyaᵽaika uᵽakaja Cristore yijare jã'metikarã imarĩ, mijare jeyobaarimaja yija ime, ba'ia uᵽakaja mijare baabekaja. \v 9 Suᵽa imarĩ mija ᵽõ'irã eyatirã, jia Cristore yi'yurã mija ima ĩawãrũtirã okajãjiaᵽi mijare yijaibesarãñu. “Okajãjimarĩrã imarĩ, Cristorikaᵽi Ᵽablorãkare beabeyu”, yijareka mija ãrĩkoᵽejĩka, marã imabeyua yijaro'si. Jia mija yi'ᵽakã'ã ĩawa'riji, jia jĩjimaka imarũkirãja yija ime. Suᵽabatirã “Mire ã'mitiriᵽẽawa'ri miyaᵽaika uᵽaka oyiaja nabaarũ”, ãrĩwa'ri, Tuᵽarãte mijaro'si yija jẽñerijayu. \v 10 I'suᵽaka simamaka mija ᵽõ'irã eyatirã, okajãjiaᵽi mijare yijairiyaᵽabeyu. Suᵽa imarĩ ya'rirã baaika ruᵽu, ika ᵽaᵽera mijare yiᵽũatayu jiibaji Jesúre yi'ᵽaraka mija imaokaro'si. I'suᵽaka mijare baarimaji ñimaokaro'si Maiᵽamakite yijare jã'meka. Suᵽa imarĩ kire mija yi'yua bitatarikoᵽakaja jiibaji kire mija yi'ririjayaokaro'si mijare yija jeyobaarijayu. \p \v 11 Õ'õjĩrãja mijaro'si yo'oyu yijeyomarã. Jia mija imabe, Jesúre yaᵽaika uᵽaka oyiaja baabaraka. Ritaja ika ᵽaᵽeraᵽi mijare yibojaika jia ã'mitiriᵽẽabaraka mija imabe. Ĩ'rĩka uᵽakaja ᵽuᵽajoabaraka, oka imarijarirãkaoka jiaᵽi sajiebaraka mija imabe. I'suᵽaka mija baamaka, Tuᵽarã, mare wayuĩarimajire, mijaka imajiᵽarãñu. Suᵽabatirã jĩjimaka mare imarũjeiki kime. \v 12 Jesúre ã'mitiriᵽẽairã imarĩ, mija rẽrĩrijayu ᵽoto jia jĩjimakaᵽi jẽñebu'abaraka mija imarijaᵽe. \p \v 13 Õ'õkarã Jesúre ã'mitiriᵽẽairã, “Jia nimarũ”, ãrĩwa'ri oka mijaro'si naᵽũatayu. \v 14 “Jia nare mibaabe”, ãrĩwa'ri maiᵽamaki Jesucristore mijaro'si yijẽñeyu. “Suᵽabatirã Tuᵽarãte mijare wayuĩaika jia õñurã mija imaokaro'si, suᵽabatirãoka Esᵽíritu Santo jia mijaka imajiᵽarijayuka kimarũ”, ãrĩwa'ri ritaja mijaro'si yijẽñeĩjirijayu yijeyomarã. \p I'tojĩrãja sime ruᵽu.