\id MAT - Tacana NT -Bolivia 2009 (DBL -2013) \h SAN MATEO \toc1 El Santo Evangelio Según San Mateo \toc2 Mateo \toc3 Mt \mt2 EL SANTO EVANGELIO SEGÚN \mt1 SAN MATEO \ip Ye quirica da Mateo chenu ja Cristo jepuiti deretaidha. Tueda da Jesús sa discípulo puina. \ip Da su beju Jesús sa discipulo pu putsu, tuahueda judío cuana quirica tiametaidha Jesucristo jepuiti equisa huecuana puji. Jesucristo huecha hue jepuiti biahua tiempo profeta chenu cuana ja Antiguo Testamento su deretaidha Mateo quisa epuani. Cuaja judío chenu cuana ja Jesús baja mahue, inatsuja mahue ataidha quisa epuani. Daja huecha cuaja curusu su tatataidha huecuana quisa epuani. Da su beju Jesús id'eyu putsu, cielo su tsuatidha quisa epuani. \ip Beju pamapa ye ai cuana Mateo quisa epuani ye quirica su: \ili Cuaja Jesús bataji puidha. Capítulo 1,2. \ili Jesús, Diusu sa puji yahui neje jaichaderametitaidha. Capítulo 3. \ili Ishahua ja Jesús pirutaidha. Capítulo 4. \ili Jesús ja cuaja Diusu ecuatsasaiti su nubime pu taji cristiano cuana buetsuatana Capítulo 5-13. \ili Cuaja ai cuana epu tu esiapatiicha su, Jesús ja discíplo cuana buetsuataidha. Capítulo 24,25. \ili Cuaja Jesús manume puidha. Capítulo 26,27. \ili Cuaja Jesús id'eiyume puidha. Capítulo 28. \c 1 \s1 Jesucristo sa familia chenu cuana \r (Lucas 3.23-38) \p \v 1 Jesucristo da David, Abraham chenu detse sa familia jenetia bataji puana. Beju ye cuana da pamapa mecuana sa ebani cuana derejiji yani Abraham chenu peje jenetia epupiruani. \p \v 2 Abraham chenu da Isaac chenu sa tata puidha. Isaac chenu da Jacob chenu sa tata puidha. Jacob chenu da Judá chenu sa tata puidha. \v 3 Judá chenu da Fares chenu, Zara chenu detse sa tata puidha. Tamar chenu da tuatse sa cuara puidha. Fares chenu da Esrom chenu sa tata puidha. Esrom chenu da Aram chenu sa tata puidha. \v 4 Aram chenu da Aminadab chenu sa tata puidha. Aminadab chenu da Naasón chenu sa tata puidha. Naasón chenu da Salmón chenu sa tata puidha. \v 5 Salmón chenu da Booz chenu sa tata puidha. Rahab chenu da Booz chenu sa cuara puidha. Booz da Obed chenu sa tata puidha. Rut chenu da Obed chenu sa cuara puidha. Obed chenu da Isaí chenu sa tata puidha. \v 6 Isaí chenu da echua puji David chenu sa tata puidha. Da su piada tunca pushi ejaitiana familia cuana jaitianatana. David, Betsabé chenu detse da Salomón chenu sa tata detse puidha. Betsabé chenu da Urías chenu sa ehuane puidha. \p \v 7 Salomón chenu da Roboam chenu sa tata puidha. Roboam chenu da Abías chenu sa tata puidha. Abías chenu da Asa chenu sa tata puidha. \v 8 Asa chenu da Josafat chenu sa tata puidha. Josafat chenu da Joram chenu sa tata puidha. Joram chenu da Uzías chenu sa tata puidha. \v 9 Uzías chenu da Jotam chenu sa tata puidha. Jotam chenu da Acaz chenu sa tata puidha. Acaz chenu da Ezequías chenu sa tata puidha. \v 10 Ezequías chenu da Manasés chenu sa tata puidha. Manasés chenu da Amón chenu sa tata puidha. Amón chenu da Josías chenu sa tata puidha. \v 11 Josías chenu da Jeconías chenu sa tata puidha. Da tiempo su Jeconías mebajataina templo su. Da tiempo su Babilonia soldado cuana ja pamapa israelita cuana eteri puji dusutana Babilonia yahua su. Da su piada tunca pushi ejaitiana familia cuana jaitianatana. \p \v 12 Jeconías chenu da Salatiel chenu sa tata puidha. Salatiel chenu da Zorobabel chenu sa tata puidha. \v 13 Zorobabel chenu da Abiud chenu sa tata puidha. Abiud chenu da Eliaquim chenu sa tata puidha. Eliaquim chenu da Azor chenu sa tata puidha. \v 14 Azor chenu da Sadoc chenu sa tata puidha. Sadoc chenu da Aquim chenu sa tata puidha. Aquim chenu da Eliud chenu sa tata puidha. \v 15 Eliud chenu da Eleazer chenu sa tata puidha. Eleazer chenu da Matán chenu sa tata puidha. Matán chenu da Jacob chenu sa tata puidha. \v 16 Jacob chenu da José sa tata puina. José da María sa yahue puina. María da Jesús sa cuara puina. Beju Jesús da Cristo. \p \v 17 Beju piada tunca pushi ejaitiana familia cuana putaidha Abraham chenu jenetia David chenu teje. David chenu jenetia Babilonia soldado cuana ja pamapa israelita cuana Babilonia yahua su dusutana teje beju piada tunca pushi ejaitiana familia cuana putaidha. Israelita cuana dusutana huecuana jenetia Cristo bataji puana teje beju piada tunca pushi ejaitiana familia cuana putaidha \s1 Jesús bataji puana \r (Lucas 2.1-7) \p \v 18 Beju uja Jesús bataji puana: Mesa cuara María ja José yahueti jamitsuti tiatana. José neje jahuetiji mahue su hue, Espíritu Santo ja María dheji ametana. \v 19 Beju José ja María dheji shanapatana su, María neje jameseatija pudhaana. Tueda da deja saida, butsepi putsu, tsada mahue batana cristiano cuana bahue paputa puji. Da putsu, cuatsa mahue María neje jameseatija pudhaana. \v 20 Beju José ja tueda ai cuana epibatani cama, Diusu sa ángel ja tueda tahui su uja atana: \p —José, David chenu sa ebacua, be tsada mahue baji María neje ehuaneti puji. Tueda tusa yanana bataji epu da Espíritu Santo jenetia beju. \v 21 María da piada ebacua chidi ebacuinati. Tueda yanana chidi sa Jesús ebani miada eicha. Daja da banime epu, tusa cristiano cuana tuna sa jucha cuana jepuiti d'eji su yameta putsu. \p \v 22 Beju daja da tueda ai cuana puana, cuaja Diusu sa profeta Isaías chenu ja biahua tiempo deretaidha batame. Uja deretaidha: \q1 \v 23 Deja shanapa bue mahue epuna da dheji epu. \q1 Ebacuinati piada ebacua. \q1 Tueda ebacua sa ebani da Emanuel epu. Tueda ebani da, “Diusu ecuana neje yani”, epuani. \p \v 24 Beju José id'ecuina putsu, cuaja ángel ja tahui su tueda cuatsasiatana nime, daja atana. María neje jahuanetiana. \v 25 Jahuanetiana biame, José ja María aimue ehuane nime quinatana mahue yanana chidi bataji puana teje. Beju yanana bataji puana su, José ja Jesús ebani ichatana. \c 2 \s1 Bahue eni deja cuana yanana Jesús peje su cuinatana \p \v 1 Jesús da Belén ejude su bataji puana. Tueda ejude da Judea provincia su anina. Da tiempo su Jesús bataji puana su, dapia echua puji Herodes banime anina. Da su beju bahue eni deja cuana pia yahua uqueda id'eti ecuinanani bene jenetia Jerusalén ejude su cuinatana. \v 2 Cuina putsu, uja quisabatana huecuana: \p —¿Quepia da judío cuana sa echua puji bataji puana? Beju ecuanaju sa yahua jenetia atujai ecuanaju bana. Tueda atujai jepuiti yanana bataji puana ecuanaju bahue puana. Da putsu beju, ecuanaju pueitia tu emitsutsua puji. \p \v 3 Beju bahue eni deja cuana ja daja quisabatana putsu, Herodes japibatipeitiana, tueda da judío cuana sa echua puji putsu. Pamapa cristiano cuana Jerusalén ejude quitana di japibatipeititana. \v 4 Da su beju Herodes ja pamapa judío sacerdote cuana sa echua puji cuana ihuatana. Pamapa Moisés chenu sa jacuatsasiati ebuetsuaji cuana di ihuatana. Beju uja quisabatana huecuana: \p —¿Quepia da Diusu sa Jabeituti Deja bataji epu? \p \v 5 Da su uja jeutsutana huecuana: \p —Beju Belén ejude, Judea provincia su bataji epu, cuaja Diusu sa profeta Miqueas chenu ja biahua tiempo deretaidha batame. Uja deretaidha: \q1 \v 6 Belén ejude da Judea provincia su ejude huai chidi papu biame, ejude aida epu, tueda ejude jenetia Echua Puji ecuinana putsu. \q1 Tuahueda quema israelita cristiano cuana saida ecuatsasiatayu. \p Daja deretaidha profeta Miqueas chenu ja. \p \v 7 Da su Herodes ja bahue eni deja cuana cuatsa mahue ihuatana. Quisabatana huecuana ai tsine su ai hora su atujai bapirutana huecuana. \v 8 Quisabape putsu, beju bahue eni deja cuana Belén ejude su beitutana. Uja atana huecuana: \p —Meputique dapia ejude su. Mequisachacutique tueda yanana jepuiti. Teje putsu, mequisaque ema yama di tu emitsutsuati puji. \p Tuna ebaseainia je, Herodes ja daja quisatana huecuana, yanana Jesús manuameja adhaatana putsu. \p \v 9 Da su bahue eni deja cuana echua puji Herodes id'abape putsu, putitana huecuana. Beju mecuana sa yahua jenetia tuna bapirutana atujai tuna hui su putiana tuna ehuidusu puji. Daja putiana atujai yanana Jesús yani teje. Dapia da netiseuana. \v 10 Bahue eni deja cuana ja dapia atujai netiseuana ba putsu, beidaji putana huecuana. \v 11 Ete su enubihu je, yanana Jesús batana huecuana tusa cuara María neje. Ba putsu, janana chidi butse su tururutana huecuana tu emitsutsua puji. Oro, incienso, mirra yanana tiatana huecuana. Tueda tiajiji ai cuana chujeneda saida puina. \v 12 Da su beju Diusu ja bahue eni deja cuana tahui su cuatsasiatana Herodes peje je pasiapatita mahue huecuana puji. Da putsu, jasiapatitaibana huecuana tuna sa yahua su pia edid'i je. Aimue echua puji Herodes quisa atana huecuana mahue yanana Jesús jepuiti. \s1 José, mesa familia neje Egipto yahua su jududuana \p \v 13 Beju bahue eni deja cuana jasiapatitaibana su, Diusu sa ángel José peje su tahui su bataji puana. Uja cuatsasiatana José: \p —Tipeida netianaque. Yanana, mesa cuara neje jududuque Egipto yahua su. Dapia meanitique yama mi neicha equisa teje. Beju Herodes ja yanana Jesús echacutani tu emanuame puji. \p \v 14 Da su José netianana. Yanana Jesús, mesa cuara neje da dhidha su tipeida putiana Egipto yahua su. \v 15 Dapia Egipto yahua su anititana huecuana Herodes emanu teje. \p Beju daja puana, cuaja Diusu sa profeta chenu ja biahua tiempo deretaidha batame. Uja Diusu sa profeta Oseas chenu deremetaidha: “Egipto yahua jenetia quema ebacua yama siapameibana.” \s1 Herodes ja yanana cuana manuamemetana \p \v 16 Beju bahue eni deja cuana ja Herodes mue jei a atana putsu, Herodes ebia su duininiana. Pamapa Belén ejude su aniji beta maraji teje deja yanana cuana manuamemetana. Pamapa Belén ejude naja su aniji beta maraji teje deja yanana cuana di manuamemetana. Daja Herodes ja deja yanana cuana manuamemetana, beta mara beju bahue eni deja cuana ja atujai bapirutana putsu. \v 17 Pamapa tueda ai cuana daja puana, cuaja Diusu sa profeta Jeremías chenu ja biahua tiempo deretaidha batame. Uja deretaidha: \q1 \v 18 Ramá ejude su aniji cristiano cuana ebia su epadarititani. \q1 Cuaja paciencia pu taji mahue jabatitana huecuana, yanana chidi cuana manutana putsu. \p Daja profeta Jeremías chenu ja deretaidha. \p \v 19 Da su beju Herodes manuana su, Diusu sa ángel neicha tahui su José peje su bataji puana, Egipto yahua su anina su. Uja ángel ja José cuatsasiatana: \p \v 20 —Beju netianaque. Yanana, mesa cuara neje jasiapatique Israel yahua su. Yanana Jesús manuameja pudhaana Herodes beju manujiji. \p \v 21 Da su beju José ja yanana, mesa cuara neje Israel yahua su jasiapatibana. \v 22 Beju da tiempo su Herodes chenu sa ebacua Arquelao banime da Judea provincia su echua puji puina mesa tata chenu eturuca. José da Arquelao echua puji epuani bahue pu putsu, iyuame puana Belén ejude su esiapati puji. Da su ángel neicha tahui su José peje su bataji puana. “Be Judea provincia su meputiji”, ángel ja cuatsasiatana. Da su José Galilea provincia su putiana yanana, mesa cuara neje. \v 23 Galilea su cuinati putsu, Nazaret ejude su anititana huecuana. Beju daja pamapa tueda ai cuana puana, cuaja Diusu sa profeta chenu cuana ja deretaidha batame. Cristiano cuana ja Jesús, “Nazareno”, yata, deretaidha huecuana. \c 3 \s1 Juan Bautista da d'anita yahua su quisaquisa puana \r (Marcos 1.1-8; Lucas 3.1-9, 15-17; Juan 1.19-28) \p \v 1 Da tiempo su Juan Bautista d'anita yahua su Judea yahua su cristiano cuana quisaquisa atanetina. \v 2 Uja quisaquisa punetina: \p —Diusu peje su mepibaturucatique, Diusu ecuatsasiati beju enariatiani putsu. \p \v 3 Biahua tiempo da Diusu sa quisa puji Isaías chenu ja deretaidha Juan jepuiti. Uja deretaidha: \q1 Piada etsui jubida d'anita yahua su uja epuani: \q1 “Mebasetatique Echua Puji epue su puji.” \p \v 4 Beju Juan sa ejud'uji da camello einua etad'i jenetia, mesa eturisiji ebiti jenetia puina. Dhequere aida, huasa ena diataina. \v 5 Pamapa Jerusalén ejude su, Judea yahua su Jordán ena naja je aniji cuana tu peje su pue bahue putaina tu eid'aba puji. \v 6 Pamapa Diusu peje su tuna sa jucha cuana jatuaquisatitana cuana Juan ja yahui neje ichaderatana Diusu sa puji Jordán ena su. \p \v 7 Juan ja fariseo, saduceo cuana dapia eneti batana putsu, uja atana huecuana: \p —Micuaneda da bacua d'aida cuana nime. Micuaneda ema peje su epusiu yahui neje Diusu sa puji eichaderameti puji Diusu sa castigo jubida jenetia ejududu puji. Beju micuaneda mu Diusu peje su japibaturucatija mahue. \v 8 Da su beju equene mepibaturucatique Diusu peje su. Saida, butsepi mepuniunetique, yahui neje jaichaderatiji mahue su. \v 9 Be ebia su aida mebatiji, micuaneda da Abraham chenu sa familia jenetia biame. Da neje mu mue ai biame beju. Yama micuana butsepi equisainia, Diusu ja ye tumu cuana di Abraham chenu sa ebacua cuana tsa piata cua. \v 10 Beju hacha basetajiji eneti aqui cuana eque puji. Pamapa equi cuana ejaja saida pu bue mahue equepeta. Cuati su ed'ed'apeta pamapa. Daja Diusu ja yatayu tu peje su japibaturucatija mahue cuana. \v 11 Enei hue, yama Diusu peje su japibaturucatijiji cuana yahui neje eichaderainia Diusu sa puji. Daja yama yahui neje eichaderainia huecuana ene quita japibaturucatitana Diusu sa puji ebame puji. Yama yahui neje micuana eichaderainia biame, pia epusiu ema tije. Tuahueda micuana eichaderata Diusu sa puji Espíritu Santo sa tucheda neje. Tueda da ema ebia su huaraji tucheda putsu, aimue ema tupu mahue tu emebaja puji. \v 12 Tueda epusiu cristiano cuana arusa pu cua nime etsabihue puji. Ejaja chujemame eichaderata etsabi jenetia. Ejaja beju eichasetata tusa ichaseta jude ete su. Etsabi mu da cuati su ed'ed'ata. Beju pamapa tu peje su jei eputani cuana da ejaja nime. Diusu neje cielo su yanienititayu huecuana. Pamapa tu jei aja mahue yatani cristiano cuana da etsabi nime. Cuati castigo su epuenititayu huecuana. Dapia cuati da tiju bue mahue. \s1 Juan ja Jesús yahui neje ichaderatana \r (Marcos 1.9-11; Lucas 3.21-22) \p \v 13 Da su beju Jesús Jordán ena su pueana Galilea yahua jenetia. Juan peje su pueana Juan ja tu yahui neje paichaderata puji. \v 14 Beju equene su Juan ja aimue aja atana mahue. Uja tuahueda Jesús atana: \p —Beju miqueda ema yahui neje Diusu sa puji ichadera taji biame, mida ema peje su pueitia yama mi yahui neje eichadera puji. \p \v 15 Da su Jesús ja Juan uja atana: \p —Daja hue aque, yama mi ecuatsasiainia nime. Pamapa Diusu sa jacuatsasiati cuana etse sa a taji. \p Da su Juan ja Jesús Diusu sa puji ichaderatana yahui neje. \v 16 Jesús ena jenetia cuinanana su, cielo jadhatiana. Espíritu Santo ebuteni huaitucu nime beju Jesús ja batana. Tueda Jesús bia su netiuteana. \v 17 Da hora su Diusu cielo jenetia uja puana: \p —Ye da quema ibuneda ebacua. Tu neje ema beidaji. \c 4 \s1 Ishahua ja Jesús pirubatana \r (Marcos 1.12-13; Lucas 4.1-13) \p \v 1 Da su beju Espíritu Santo ja Jesús d'anita yahua su dusutana Ishahua ja papirubata puji. \p \v 2 Dapia d'anita yahua su Jesús dhemanuana, pushi tunca tsine diadiaji mahue putsu. \v 3 Da su Ishahua ja tueda nariatana tu epiruba puji. Tuahueda Jesús uja atana: \p —Ahua mida Diusu sa ene quita ebacua su, cuatsasiaque ye tumu cuana ai dia taji cuana su patsapiati. \p \v 4 Da su Jesús ja uja Ishahua jeutsutana: \p —Aimue daja yama ya mahue. Uja derejiji yani: “Aimue cristiano cuana ai dia taji cuana neje bahui eid'e yanita mahue. Pamapa Diusu sa mimi neje di eid'e yanita huecuana.” \p \v 5 Da su Ishahua ja Jesús Jerusalén ejude sa templo matina du dusutana. \v 6 Dapia Jesús uja atana: \p —Ahua mida Diusu sa ene quita Ebacua su, tenaque yahua su u jenetia, uja derejiji yani putsu: \q1 Diusu ja ángel cuana ecuatsasiata mi painatsihuata huecuana puji. \q1 Tuna sa eme neje mi einatsuta huecuana mique ehuatsi tumu su edhapujuti mahue puji. \p \v 7 Da su Jesús ja Ishahua uja jeutsutana: \p —Aimue yama daja ya mahue. Daja huecha uja derejiji yani: “Be abaji mique Diusu.” \p \v 8 Da su Ishahua ja Jesús dusutana emata bauda matina su. Da jenetia pamapa ye mundo sa ejude aida cuana Jesús bametana. \v 9 Uja Ishahua ja atana: \p —Ahua mida ema butse su, tururu putsu, ema emitsutsua su, yama mi pamapa ye ejude aida cuana etiape miada ecuatsasia puji. \p \v 10 Da su Jesús ja Ishahua uja jeutsutana: \p —Netideraque ema naja jenetia, Ishahua. Daja huecha derejiji yani: “Mique Diusu bahui mitsutsua taji. Tueda bahui mique mebaja taji.” \p \v 11 Da su beju Ishahua netiderana Jesús peje jenetia. Netiderana su, ángel cuana Jesús peje su cuinatana tu emebaja puji. \s1 Jesús da Galilea yahua su quisaquisa pupiruana \r (Marcos 1.14-15; Lucas 4.14-15) \p \v 12 Beju Juan Bautista terijiji yani Jesús bahue puana su, Galilea yahua su putiana. \v 13 Nazaret ejude su cuinati putsu, jaitianana Capernaum ejude su dapia yaniti puji. Tueda ejude da bai maje su anina. Tueda ejude da Zabulón, Neftalí yahua detse naja su anina. \v 14 Beju tueda ai cuana puana, cuaja Isaías chenu ja biahua tiempo deretaidha batame. Uja deretaidha: \q1 \v 15 Zabulón yahua su aniji cuana ja hueda jubida batana. \q1 Daja huecha Neftalí yahua su aniji cuana ja batana. \q1 Tueda yahua detse da Galilea yahua, Jordán ena chu maje yani. \q1 Dapia dueji judío mahue cuana yani. \q1 \v 16 Tuneda apuda su yani biame, beju hueda jubida batana huecuana. \q1 Manu su hue yanita huecuana biame, beju Diusu sa hueda tuna peje su cuinana. \q1 \v 17 Da tsine jenetia da Jesús quisaquisa pupiruana uja: \p —Mepibaturucatique, Diusu ecuatsasiati beju enariatiani putsu. \s1 Jesús ja pushi esia puji cuana dharetana \r (Marcos 1.16-20; Lucas 5.1-11) \p \v 18 Jesús ja Galilea bai maje je epuhu je, beta deja detse batana. Piada Simón Pedro banime. Pia Andrés banime. Tuatseda edue tatse puina. Esia puji putsu, tarrafa siatasaina tse bai su. \v 19 Jesús ja uja atana tse: \p —Metseda se cuana jemi bahue. Ema tije meaque. Jiahue jenetia yama metseda cristiano cuana ema peje su duseji yame. \p \v 20 Da hora su hue tarrafa cuana ichajusiatana tse Jesús ebuque puji. Beju putiana tse Jesús neje. \p \v 21 Chuadera pad'i puti putsu, Jesús ja pia beta deja detse batana. Piada Jacobo banime. Pia Juan banime. Tuatseda edue tatse puina. Tuatse sa tata Zebedeo banime. Canoa aida su netina tuatse sa tata neje. Tarrafa cuana jabasetatitasaina huecuana. Jesús ja ihuatana tse. \v 22 Da su beju tuatseda metse sa tata canoa su ichajusiatana Jesús ebuque puji. \s1 Jesús ja dueji cristiano cuana buetsuatana \r (Lucas 6.17-19) \p \v 23 Beju Jesús da pamapa Galilea yahua je putiana. Pamapa jadhitati jude ete cuana su cristiano cuana buetsuatana. Diusu ecuatsasiati jepuiti quisaquisa puana. Pamapa cristiano cuana sa tsapiapiati chiqui cuana saisiametana. \v 24 Siria yahua su aniji cristiano cuana di Jesús jepuiti bahue putana. Pamapa tsapiapiati chiquiji, nedaji cuana dusutana huecuana Jesús peje su. Einid'u madhadaji, riaria neje enimetaitanani, ase bue mahue cuana dusutana huecuana. Beju Jesús ja pamapa saisiametana huecuana. \v 25 Dueji cristiano cuana ja Jesús tije atana. Galilea yahua, piada tunca ejude cuana, Jerusalén ejude, Judea yahua, Jordán ena chu maje je jenetia beju puetana huecuana Jesús tije ya puji. \c 5 \s1 Jesús ja cristiano cuana buetsuatana murucu aida bia su \p \v 1 Jesús ja cristiano cuana dueji ba putsu, murucu aida bia su tsuatiana. Dapia aniuteana. \v 2 Mesa discípulo cuana tu naja su anibareretana putsu, Jesús ja buetsuapirutana huecuana uja: \p \v 3 —Nimebeidaji da Diusu ebia su shanapaja cuana, Diusu ecuatsasiati su yanienititayu huecuana putsu. \p \v 4 ‘Nimebeidaji da enimepibapibatani cuana, Diusu ja epacienciatayu huecuana putsu. \p \v 5 ‘Nimebeidaji da nimemitsida cuana, Diusu ja yahua etiata huecuana putsu. \p \v 6 ‘Nimebeidaji da Diusu peje su nimebutsepi puja eputani cuana, Diusu ja tu peje su nimebutsepi yametayu huecuana putsu. \p \v 7 ‘Nimebeidaji da pia ichenubaji cuana, Diusu ja daja huecha eichenubatayu huecuana putsu. \p \v 8 ‘Nimebeidaji da muesumu butsepiji cuana, Diusu ebatayu huecuana putsu. \p \v 9 ‘Nimebeidaji da cristiano cuana neje saida ani bahue cuana, Diusu ja mesa ebacua cuana yatayu putsu. \p \v 10 ‘Nimebeidaji da Diusu jepuiti sufri eputani cuana, Diusu ecuatsasiati su yanienititayu huecuana putsu. \p \v 11 ‘Ahua pia cuana ja micuana emadhabata, nedaneda yata su, ahua ema jepuiti bid'umimi neje micuana etuaquisata su, nimebeidaji mepuque, Diusu ja micuana dapia cielo su ebia su pamapa ai saida cuana etiatayu putsu. \v 12 Beju daja da biahua tiempo cristiano madhada cuana ja Diusu sa profeta chenu cuana madhabataidha. \p Daja Jesús ja buetsuatana huecuana. \s1 Jesús peje su jei eputani cuana da banu, hueda nime \r (Marcos 9.50; Lucas 14.34-35) \p Jesús ja daja hue cristiano cuana buetsuainiame atana: \p \v 13 —Micuaneda da banu pu cua nime cristiano cuana duju su. Ahua banu sa bueda etaitana su, ¿cuaja ni da banu neicha bueda puyu cua? Mue ai puji saida beju banu. Ejusia puji bahui beju cristiano cuana ja patidhitidhiata puji. \p \v 14 ‘Micuaneda da hueda pu cua nime cristiano cuana Diusu sa ene quita quisa cuana ebuetsua puji. Ejude da emata bia su yani beju cuaja jarubuti taji mahue. Pamapa cristiano cuana ja tueda ejude ebatani. \v 15 Hueda huitsu putsu, aimue detse etse d'iti neje biateri cua mahue. D'eji su hueda pautsuneti ete dume su yanita cuana pajurabata puji. \v 16 Daja huecha cristiano cuana duju su micuaneseda hueda nime pu taji. Beju cristiano cuana ja micuana sa ai saida yainia cuana ba putsu, micuana sa Tata Diusu cielo su yani sa puji saida emimita huecuana. \s1 Daja hue Jesús ja Moisés chenu sa jacuatsasiati cuana jepuiti buetsuainiame atana \p \v 17 ‘Aimue ema pue Moisés chenu sa jacuatsasiati cuana etaitanamepe puji mahue. Daja huecha aimue ema pue Diusu sa profeta chenu cuana sa jabuetsuati cuana etaitanamepe puji mahue. Beju ema pueana tueda jacuatsasiati, jabuetsuati cuana yamepe puji. \v 18 Enei hue, yama micuana equisainia, buepa, mundo yani tupu, tueda jacuatsasiati cuana da aimue etaitana mahue pamapa pu taji ai cuana epupe teje. \v 19 Ahua quebata ja huai chidi jacuatsasiati biame jei aja mahue yata su, ahua tuahueda cristiano cuana daja ebuetsuata su, tueda da tije eni epu Diusu ecuatsasiati su. Ahua quebata ja pamapa jacuatsasiati cuana jei yata su, ahua tuahueda cristiano cuana daja ebuetsuata su, tueda da ebia su aida epu Diusu ecuatsasiati su. \v 20 Yama micuana butsepi equisainia, micuaneseda fariseo, jabuetsuati ebuetsuaji cuana ebia su nimebutsepi pu taji Diusu ecuatsasiati su enubi puji. \s1 Be meduininiji \r (Lucas 12.57-59) \p \v 21 ‘Beju micuaneda bahue Moisés chenu ja ecuana sa tata chenu cuana jacuatsasiati cuana tiataidha. Piada jacuatsasiati uja epuani: “Be deja manuameji puji. Quebata ja pia emanuameta su, tueda matse taji.” \v 22 Beju yama mu tueda jacuatsasiati eyapaca. Yama micuana uja equisainia, ahua quebata mesa edue neje eduinini su, matsejiji epu. Daja huecha ahua quebata ja mesa edue emadhabata su, tata edhi huaraji cuana sa matse taji. Ahua quebata ja mesa edue eduininibata su, cuati castigo su puti cua. \p \v 23 ‘Ahua miada altar su eirutsuaji edusuti su, ahua dapia altar su mida mique edue neje aimue mi saida mahue epibati su, da su altar butse su mique eirutsuaji ichaque. \v 24 Putiyuque tueda edue peje su tu neje saida pamapa ebasetati puji. Beju mique edue neje jabasetati putsu, jasiapatique altar su mique eirutsuaji Diusu peje su eirutsua puji. Diusu mitsutsuaji mahue su, mique edue neje jabasetati taji. \p \v 25 ‘Beju yama micuana ebuetsuainia, ahua quebata mique manu ja mi echujebajata su, ahua tuahueda mi huaraji peje su edusuta su, edid'i su hue mebasetatique saida huaraji peje su cuinatiji mahue su, mi huaraji peje su emenajatiata mahue puji. Ahua mahue su, huaraji ja mi policia cuana peje su emenajatiata. Da su mi eteriichata huecuana. \v 26 Enei hue beju, yama micuana equisainia, dapia mida yaniti pamapa mique manu echujetiape teje. \s1 Pia sa ebutse neje jaquinatiji jepuiti quisa \p \v 27 ‘Micuaneda bahue Moisés chenu sa jacuatsasiati uja epuani: “Be pia sa ebutse neje mequinatiji.” \v 28 Beju yama mu micuana uja equisainia, ahua quebata deja ja epuna eutsatabata su, tueda da mesa enime su jucha aida epuani, tueda epuna neje jaquinati cua nime putsu. \p \v 29 ‘Ahua mique bai eni bene etua ja mi jucha yameta su, huija putsu, uqueda jusiaque. Ebia su saida quita piada etua mahue cielo su enubi puji, aimue betana etua neje cuati castigo su eputi mahue puji. \v 30 Ahua mique bai eni bene eme ja mi jucha yameta su, riji putsu, uqueda jusiaque. Ebia su saida quita piada eme mahue cielo su enubi puji, aimue betana eme neje cuati castigo su eputi mahue puji. \s1 Daja hue Jesús ja jamesiati jepuiti buetsuainiame atana \r (Mateo 19.9; Marcos 10.11-12; Lucas 16.18) \p \v 31 ‘Micuaneda bahue ecuana sa tata chenu cuana sa jacuatsasiati uja derejiji yani: “Quebata mesa ehuane mesiaja epuani su, ehuane mesiata cua, jamesiati quirica derejiji tia putsu.” Daja cuatsasiataidha tata chenu cuana ja. \v 32 Beju yama mu micuana equisainia, ahua quebata deja ja mesa ehuane jucha mahue biame emesiata su, ahua tueda epuna pia deja neje neicha jahueti cua su, tueda equene yahue ja epuna jucha aida yametani, epuna pia deja neje jahuetiana putsu. Mesa beta puji yahue eichacua ja di jucha aida yata, epuna mesiajiji neje jahuanetiana putsu. \s1 Daja hue Jesús ja Diusu bahue jepuiti buetsuainiame atana \p \v 33 ‘Micuaneda bahue tata chenu cuana sa jacuatsasiati uja derejiji yani: “Mique jamitsuti Diusu bahue neje Diusu butse su ape taji.” \v 34 Beju yama mu micuana equisainia, be ai papu jepuiti Diusu bahue mepuji. Be cielo jepuiti Diusu bahue mepuji, tueda da Diusu sa ani jude putsu. \v 35 Be mundo jepuiti Diusu bahue mepuji, Diusu sa jatidhiti jude putsu. Be Jerusalén ejude jepuiti Diusu bahue mepuji, Echua Puji sa ejude putsu. \v 36 Be micuana sa echua jepuiti Diusu bahue mepuji. Ahua daja micuaneda epu su, Diusu jepuiti micuaneda Diusu bahue epuani, Diusu bahui bahue cuaja micuana sa echuaina epu putsu. \v 37 Be Diusu bahue mepuji. Tupu saida micuaneda ahua “Ehe” ahua “Mahue” epu puji. Ishahua tije eputani cuana bahui ebia su Diusu bahue pu bahueta. \s1 Daja hue Jesús ja jabiahuanati jepuiti buetsuainiame atana \r (Lucas 6.29-30) \p \v 38 ‘Micuaneda bahue tata chenu cuana sa jacuatsasiati uja derejiji yani: “Ahua quebata ja pia sa etua ejemita su, huecha tuseda di pajemita. Daja huecha etse.” \v 39 Beju yama mu micuana uja equisainia: Be mebiahuanatiji deja madhada cuana neje. Ahua quebata ja mi ebuichetani su, bupe ebu di tiaque. \v 40 Ahua quebata ja mique camisa mejemija yatani su, tiaque hue. Mique saco di tiaque hue. \v 41 Ahua quebata ja mi mesa quipi piada kilómetro yabuametani su, beju beta kilómetro abuque. \v 42 Quebata ja mi ai papu ebajata su, tiaque hue. Ahua quebata ja mi ai prestaja yatani su, prestaque hue. \s1 Daja hue Jesús ja majai cuana ibuneda ba taji buetsuainiame atana \r (Lucas 6.27-28, 32-36) \p \v 43 ‘Micuaneda bahue tata chenu cuana sa jacuatsasiati uja derejiji yani: “Mique eshanapa ibuneda baque. Mique majai duininibaque.” \v 44 Beju yama mu micuana uja equisainia: Micuana sa majai cuana ibuneda mebaque. Micuana madhabaji, neda aji cuana sa puji di Diusu mebajaque. \v 45 Ahua micuaneda daja ya su, micuaneda da Tata Diusu sa ene quita ebacua cuana epu. Tuahueda id'eti ed'iametani cristiano madhada, saida cuana bia su tupupai. Nai di edajajametani cristiano nimebutsepi, nimebutsepi mahue cuana bia su tupupai. \v 46 Ahua micuaneda micuana ibuneda ebatani cuana bahui ibuneda ebainia su, ¿ai puji saida ni da tueda pu cua? Daja Diusu shanapaji mahue a bahue. \v 47 Ahua micuaneda micuana sa eshanapa cuana bahui emitsu su, ¿ai puji saida ni da tueda pu cua? Daja Diusu shanapaji mahue cuana a bahue. \v 48 Beju micuaneseda butsepi, saida pamapa ai su pu taji, micuana sa Tata Diusu cielo su yani da saida, butsepi putsu. \c 6 \s1 Daja hue Jesús ja cuaja ame ai mudu saida cuana buetsuainiame atana \p \v 1 ‘Be cristiano cuana butse su ai saida cuana meaji micuana echamata huecuana puji bahui. Ahua micuaneda daja ya su, aimue Tata Diusu ja micuana cielo su echuje etiata mahue. \v 2 Puri quitaita cuana micuaneda etsahua su, be aidhe biame mequisaji. Be bubeta cuana ja yatani nime meaji. Tuneda da puri cuana tsahua putsu, pamapa cristiano cuana mecuana sa quisata tsada. Jadhitati jude ete cuana su, ejude duje di mecuana sa quisata tsada. Daja yatani huecuana cristiano cuana ja saida pabata huecuana puji. Beju yama micuana ene putsu equisainia, ahua cristiano cuana tuna jepuiti saida emimita su, tueda da mecuana sa echuje pu cua nime. Aimue Diusu ja echuje etiata huecuana mahue. \v 3-4 Da putsu beju, puri quitaita cuana micuaneda etsahua su, be aidhe biame quisaja meaji. Ahua daja micuaneda ya su, Diusu ja micuana echuje etiatayu. Tsahuataja cuana cuatsa mahue tsahua taji. Be aidhe biame bahue papu micuaneda yainia ai cuana. Be micuana sa eshanapa quitaita cuana biame bahue paputa. Beju micuana sa Tata Diusu ja pamapa micuaneda etsia neje yainia ai saida cuana ebatani putsu, micuana echuje etiatayu. \s1 Daja hue Jesús ja cuaja Diusu mitsume buetsuainiame atana \r (Lucas 11.2-4) \p \v 5 ‘Be Diusu memitsuji bubeta cuana ja emitsutani nime. Tuneda da jadhitati jude ete cuana su, ejude duje di mecuana sa netita tsada Diusu emitsu puji, cristiano cuana ja pachamata huecuana puji. Beju yama micuana ene putsu equisainia, ahua cristiano cuana tuna jepuiti saida emimita su, tueda da mecuana sa echuje pu cua nime. Aimue Diusu ja echuje etiata huecuana mahue. \v 6 Da putsu, micuaneda Diusu mitsuja su, micuana sa ete su menubique. Meterique ete. Tata Diusu neje bahui meanique tu emitsu puji. Beju pamapa micuaneda etsia neje ai ebajainia cuana Diusu ja id'aba putsu, micuana etiatayu. \p \v 7 ‘Beju micuaneda Diusu emitsunia je, be tueda hue atiyu atiyu meaji. Daja da Diusu mue shanapa cuana ja a bahue. Tuna sa piba su tueda hue atiyu atiyu a putsu, Diusu ja eid'abata pepe eputani huecuana. \v 8 Be tuna nime mepuji. Micuana sa ai mahue ai cuana beju Tata Diusu bahue, micuaneda bajaji mahue su. \v 9 Da putsu, uja mitsume meaque: \q1 Ecuanaju sa Tata, cielo su yani, mique ebani iyuda papu. Cuatsasiapiruenique ye mundo su. \q1 \v 10 Mique ai tsada cuana bahui cristiano cuana ja ye mundo su paata, cuaja cielo su aniji cuana ja yatani nime. \q1 \v 11 Pamapa tsine ecuanaju tiaque ai dia taji cuana. \q1 \v 12 Perdonaque ecuanaju sa jucha cuana, cuaja ecuanaju madhada aji cuana eperdonainia nime. \q1 \v 13 Be ecuanaju Ishahua peje su pirubameji. \q1 Tusa eme jenetia d'eji su ecuanaju aque. \q1 Tucheda neje cuatsasiaenique. \q1 Daja papu. \p \v 14 ‘Daja hue micuaneseda Diusu mitsu taji. Ahua micuaneda micuana madhada aji cuana eperdona su, daja huecha Tata Diusu ja micuaneda di eperdonatayu. \v 15 Ahua aimue micuaneda micuana madhada aji cuana perdonaja mahue ya su, daja huecha Tata Diusu ja micuana sa jucha cuana aimue eperdonata mahue. \s1 Daja hue Jesús ja ayuno jepuiti buetsuainiame atana \p \v 16 ‘Beju micuaneda ayuna epuani je, be etacuamadhatiani ebuji mepuji. Daja bubeta cuana pu bahue cristiano cuana ja tuneda ayuna eputani pabata puji. Beju yama micuana ene putsu equisainia, tueda da tuneseda puji echuje pu cua nime. Aimue Diusu ja echuje etiata huecuana mahue. \v 17 Beju micuaneda mu ayuna epuani je, meburucuatique, mepesutique aimue cristiano cuana micuaneda ayuna epuani bahue paputa mahue puji. \v 18 Micuana sa Tata Diusu bahui bahue papu. Tuahueda micuana echuje etiatayu. \s1 Daja hue Jesús ja ye mundo sa ai cuana jepuiti buetsuainiame atana \r (Lucas 12.33-34) \p \v 19 ‘Be meradanetiaji ai cuana ye mundo su, beju pamapa etaitanape putsu. Rahuirahui epupeta. Tsena ja ediapeta. Tsi puji cuana ja etsita. \v 20 Ebia su saida ai saida cuana cielo su eradanetia puji. Dapia mu da aimue ai biame emadhatiani mahue. Aimue musu, tsi puji yani mahue. Dapia mu da aimue ai biame etaitanape mahue. \v 21 Quepia micuana sa ai saida cuana eradaneti su, dapia micuaneda anija epu. \s1 Daja hue Jesús ja hueda jepuiti buetsuainiame atana \r (Lucas 11.34-36) \p \v 22 ‘Micuana sa etua da lámpara nime micuana sa equita sa puji. Ahua micuana sa etua saida su, saida echamati. \v 23 Ahua micuana sa etua saida mahue su, aimue saida echamati mahue. Daja huecha ahua micuaneda ai madhada cuana su bahui epibatiani su, apuda saida su micuaneda epuniuneti. \s1 Daja hue Jesús ja chipilu jepuiti buetsuainiame atana \r (Lucas 16.13) \p \v 24 ‘Beju aiya biame beta echua puji tupupai mebajata cua mahue. Piada echua puji bahui hue mebaja taji. Pia cuana mu aimue tsada ba taji mahue. Daja huecha ahua etse Diusu mebajaja su, aimue detse etse Diusu mebaja cua mahue chipilu ebia su tsada ebainia neje tupupai. \s1 Diusu ja mesa ebacua cuana inatsihua bahue \r (Lucas 12.22-31) \p \v 25 ‘Be ebia su mepibapibaji ai dia taji, ejud'uji cuana jepuiti. ¿Ai puji saida ni da ye ai cuana jepuiti ebia su epibapiba puji? \v 26 Mechamaque d'ia janana cuana. Banabana bue mahue. Huiru putsu, ichaseta bue mahue biame, Tata Diusu ja emihuatani huecuana. Micuaneda mu d'ia janana cuana ebia su chujeme Diusu peje su. \v 27 Aimue detse etse ebia su bauda bauna cua mahue, pibapiba putsu. Daja huecha aimue detse etse sa ai dia taji cuana ani cua mahue, ebia su pibapiba putsu. \p \v 28 ‘¿Ai puji ni da micuaneda ejud'uji jepuiti ebia su epibapibani? Mechamaque shasha cuana. Ania chidi emurutani mudu, badu bue mahue ta biame. \v 29 Beju yama micuana ene putsu equisainia, aimue echua puji Salomón chenu jajud'utidha ania shasha cuana nime mahue, tueda da ebia su chipiluji puidha biame. \v 30 Shasha neje Diusu ja nutsa ania chidi yatani. Beju jiahue quita nutsa shasha neje ania chidi biame, mueta beju sarajiji cuati puji bahui saida epuani. Mepibatique nutsa cuana su. Ahua Diusu ja nutsa cuana ania chidi shasha neje yatani su, ¿aimue jia maida micuana Diusu ja ejud'utayu mahue? ¿Jucuaja su ni da micuaneda Diusu peje su aimue enimetucheatiani mahue? \v 31 Da su be ebia su mepibapibaji ai dia taji, ejud'uji cuana jepuiti. \v 32 Daja Diusu peje su jei eputani mahue cuana pu bahue. Beju micuaneda mu da aimue daja epu mahue, micuana sa aimue ai cuana Tata Diusu bahue putsu. \v 33 Equene Diusu bahui tsada mebaque. Tu butse su nimebutsepi bahui tsada mebaque. Ahua micuaneda daja ya su, Tata Diusu ja micuana pamapa ai saida cuana etiatayu. \v 34 Be ebia su mepibapibaji micuaneda cuaja mueta epu cuana su. Tsine meamea Diusu ja micuana etsahuatayu. \c 7 \s1 Be pia cuana metuaquisaji \r (Lucas 6.37-38, 41-42) \p \v 1-2 ‘Be pia cuana metuaquisaji. Ahua micuaneda pia cuana etuaquisa su, daja huecha Diusu ja micuaneda di eturuca etuaquisatayu, cuaja micuaneda pia cuana etuaquisainia nime. \v 3 ¿Jucuaja su ni da micuaneda pia edue sa etua su ai d'ape chidi echamainia, beju micuana sa etua quitaita dume su aqui riji aida esa biame? \v 4 Ahua micuana sa etua su aqui riji aida esa su, ¿cuaja ni da micuana sa edue sa etua su ai d'ape chidi jemicuina cua? \v 5 ¡Bubeta micuaneda! Equene tsuhu mejemique aqui riji aida micuana sa etua jenetia. Daja a putsu, saida eba ai d'ape chidi edue sa etua su esa ejemi puji. Beju micuaneda jucha aidaji putsu, pia jucha huai chidi cuana micuaneseda puji cuaja tuaquisa taji mahue. Equene tsuhu micuana sa jucha mebasetatique pia cuana tuaquisaji mahue su. \p \v 6 ‘Aimue detse etse chujeneda ai cuana uchi, cuchi cuana jusiatia cua mahue, tueda chujeneda ai cuana tidhitidhiata cua putsu. Ejusiatiaji beju tsuita cua uchi, cuchi cuana ja. Daja huecha Diusu sa jabuetsuati ai cuana id'abaja mahue cuana be mequisaji. \s1 Jubida Diusu baja taji \r (Lucas 11.9-13; 6.31) \p \v 7-8 ‘Mebajaque Diusu. Ahua micuaneda Diusu ebaja su, tuahueda micuana etiatayu. Chacu putsu, micuaneda etejeyu. Meturubaderaque. Turuba putsu, etsequed'iatiyu. \p \v 9 ‘Ahua micuana sa ebacua cuana ja pan ebajatani su, ¿ai micuaneda tumu etia bata? \v 10 Ahua micuana sa ebacua cuana ja se ebajatani su, ¿ai micuaneda bacua etia bata? \v 11 Micuaneda deja juchaji cuana biame, micuana sa ebacua cuana ai saida cuana tia bahue. Beju Diusu mu da ebia su saida putsu, tu bajaji cuana ebia su ai saida cuana tia bahue. \p \v 12 ‘Da su cuaja micuana sa tsada pia cuana ja micuana yata su, daja micuaneda di meaque huecuana. Daja Moisés chenu ja cuatsasiataidha mesa jacuatsasiati cuana su. Diusu sa profeta chenu cuana ja di daja deretaidha. \s1 Daja hue Jesús ja buetsuainiame atana edid'i upahai chidi jepuiti \r (Lucas 13.24) \p \v 13 ‘Beju menubique eteriji upahai chidi je. Cuati castigo su ecuinahu edid'i mu pahaida. Mesa eteriji di pahaida. Da da dueji cristiano cuana enubitani. \v 14 Beju Diusu peje su ecuinahu edid'i mu da beju upahai chidi hue. Mesa eteriji di beju upahai chidi hue. Da da quejucua chidi hue cristiano cuana enubitani. \s1 Daja hue Jesús ja buetsuainiame atana ejaja cuana jepuiti \r (Lucas 6.43-44) \p \v 15 ‘Merejatique bid'umimi puji cuana neje. Tuneda, “Ecuanaju da Diusu sa puji emimiani”, eputani. Tuneda huisha nime nimeme micuana peje su epuetani biame, beju micuana duju su iba d'aida nime eputani huecuana. \v 16 Tuna sa ai puiti cuana jepuiti hue micuaneda eshanapaeni tuneda saida ahua mahue. Aimue detse etse junu requerequeji jenetia ejaja saida huiru cua mahue. \v 17 Beju pamapa equi saida cuana mu ejaja saida eputani. Daja huecha pamapa equi saida mahue cuana ejaja saida mahue eputani. \v 18 Beju equi saida mu aimue detse ejaja saida mahue pu cua mahue. Daja huecha equi saida mahue aimue detse ejaja saida pu cua mahue. \v 19 Pamapa equi saida mahue cuana ejaja saida pu bue mahue beju que putsu, d'ed'a taji. \v 20 Beju micuaneda deja bid'umimi puji cuana eshanapaeni, tuna sa ai puiti madhada cuana ba putsu. \s1 ¿Aidhe da cielo su enubiti? \r (Lucas 13.25-27) \p \v 21 ‘Piada piada cuana ja ema: “Echua Puji”, yatani biame, ahua Diusu sa tsada aja mahue eputa huecuana su, aimue cielo su enubita huecuana mahue. Quema Tata Diusu sa tsada aji cuana bahui cielo su enubitayu. \v 22 Beju castigo tsine ecuina su, jucuada cristiano cuana ja ema equisata uja: “Echua Puji, ecuanaju da mique ebani su mimiana. Einid'u madhada cuana cristiano cuana peje jenetia ecuanaju jusiacuinana mique ebani neje. Mique ebani neje da jucuada ai nimetiuda aida cuana ecuanaju ana.” \v 23 Beju daja ema yata huecuana su, yama uja ejeutsu huecuana: “Aimue yama micuana shanapa. Menetideraque ema peje jenetia, micuaneda da cristiano madhada putsu.” \s1 Daja hue Jesús ja beta ete detse jepuiti buetsuainiame atana \r (Marcos 1.22; Lucas 6.47-49) \p \v 24 ‘Quebata ja quema jabuetsuati yatani su, tueda da ete muduji deja bahue eni nime. Tueda deja ja ete mudutana eti jude saida bia su. \v 25 Beju nai jubida puana putsu, ena aida nubiana. Jubida dhapujutana ete. Beni ja di ete dhapujutana jubida. Beju dhapujutana biame, mue dajajame atana ete, eti jude saida bia su ajiji putsu. \v 26 Beju quebata ja quema jabuetsuati aimue yatani mahue su, tueda da ete muduji deja bue mahue nime. Tueda deja ja ete mudutana yahua saida mahue bia su. \v 27 Beju nai jubida puana putsu, ena aida nubiana. Jubida dhapujutana ete. Beni ja di ete dhapujutana jubida. Beju dajajana ete, ebia su dhapujutana putsu. Taitanapetana pamapa beju. Daja nime quema jabuetsuati aja mahue yatani cuana. \p \v 28 Daja Jesús ja buetsuapetana su, cristiano cuana ebia su nimetiunetitana, Jesús ja huaraji aida mimi neje buetsuatana huecuana putsu. \v 29 Mesa jabuetsuati quitaita cuana buetsuatana. Aimue jacuatsasiati ebuetsuaji cuana nime buetsuame atana mahue. Tuna ebia su saida buetsuataina, tuneda pia sa jabuetsuati cuana buetsuataina putsu. \c 8 \s1 Jesús ja lepraji deja saisiametana \r (Marcos 1.40-45; Lucas 5.12-16) \p \v 1 Beju Jesús ja cristiano cuana buetsuape putsu, murucu aida je buteana. Dueji cristiano cuana ja tije atana. \v 2 Piada deja lepraji ja Jesús nariatana. Tu butse su tururu putsu, uja atana Jesús: \p —Echua Puji, ahua mique tsada su, miada ema saisiame cua. \p \v 3 Da su Jesús ja deja d'apabatana. Uja atana deja: \p —Tsada quema. Mida esaisi. \p Jesús daja epuani cama, deja lepraji saisiana. \v 4 Neicha Jesús ja atana deja: \p —Be aidhe biame quisaji. Jabametitique sacerdote peje su tuahueda mi saisijiji pabata puji. Da su beju Diusu irutsuaque, cuaja Moisés chenu sa jacuatsasiati epuani batame, pamapa cristiano cuana ja mida saisijiji pashanapata puji. \s1 Capitán sa emebajaji nedaji Jesús ja saisiametana \r (Lucas 7.1-10) \p \v 5 Da su beju Jesús Capernaum ejude su putibana. Dapia ejude su romano soldado cuana sa capitán ja Jesús uja bajatana: \p \v 6 —Echua Puji, quema emebajaji da nedaji ete su esa. Ruburubu bue mahue. Ebia su sufri epuani tueda neda neje. \p \v 7 Da su Jesús ja capitán uja atana: \p —Eputi da ema tu esaisiame puji. \p \v 8 Capitán ja uja jeutsutana: \p —Echua Puji, ema mu aimue aidhe eni mahue quema ete su mida enubi puji. Beju mi yani jenetia cuatsasiaque hue quema emebajaji pasaisi puji. \v 9 Ya di quema echua puji sa jacuatsasiati ema su yani. \p Daja huecha quema soldado cuana yani. Quema jacuatsasiati ema su yanita huecuana. Pamapa quema jacuatsasiati cuana yatani huecuana. Quema emebajaji cuana ja di quema jacuatsasiati cuana yatani. Da su ema bahue ahua miada u jenetia hue cuatsasia cua su, quema emebajaji saisi cua. \p \v 10 Jesús ja daja id'aba putsu, nimetiunetiana. Mesa ebuqueji cuana uja atana: \p —Ene putsu, yama micuana equisainia, pamapa Israel yahua je aimue yama aidhe biame ye deja nime ba. Aimue aidhe biame Diusu peje su tu enimetucheatiani nime yama ba. \v 11 Ene putsu, jucuada israelita mahue cristiano cuana ye capitán nime pamapa mundo je cielo su enubita. Dapia yaniuteta huecuana Abraham, Isaac, Jacob chenu cuana neje ediadia puji. \v 12 Beju Diusu ecuatsasiati da israelita cuana sa puji biame, aimue pamapa tuneda enubita mahue. Jucuada tuneda uqueda, apuda su Diusu ja ebeituta. Dapia apuda su ebia su epata, etsedhaitita ebia su sufri eputa huecuana putsu. \v 13 Da su Jesús ja neicha hue capitán atana: \p —Putiyuque mique ete su. Mi jei puitia batame beju epu. \p Da hora su beju emebajaji saisiana. \s1 Jesús ja Pedro sa ehuane sa cuara nedaji saisiametana \r (Marcos 1.29-31; Lucas 4.38-39) \p \v 14 Da su beju Jesús da Pedro sa ete su putiana. Dapia Pedro sa ehuane sa cuara nedaji saina. \v 15 Jesús ja tusa eme inatana cama, beju saisiana. Da su epuna netiana putsu, bapirutana huecuana. \s1 Jesús ja ebia su nedaji cuana saisiametana \r (Marcos 1.32-34; Lucas 4.40-41) \p \v 16 Beju dhidha su cristiano cuana ja einid'u madhadaji cuana dusutana Jesús peje su. Mesa mimi neje hue tuahueda einid'u madhada cuana jusiacuinatana cristiano cuana peje jenetia. Pamapa dapia nedaji cuana di saisiametana. \v 17 Beju daja puana, cuaja Diusu sa profeta Isaías chenu ja deretaidha batame. Uja derejiji yani: “Tuahueda ecuana sa ai neda cuana saisiametana.” \s1 Cuaja Jesús tije ame \r (Lucas 9.57-62) \p \v 18 Beju Jesús ja dueji cristiano cuana tu ebarereatani batana putsu, cuatsasiatana discípulo cuana bai chu maje paaniapetuta huecuana puji. \v 19 Dapia piada jacuatsasiati ebuetsuaji ja Jesús atana: \p —Ebuetsuaji, yama mi tije aja quepia mi epuhu su. \p \v 20 Jesús ja jeutsutana: \p —Cuacuacuacua cuana sa rara yanita. D'ia cuana sa esaji yanita. Beju quema mu ai mahue quepia echua epahuati puji. \p \v 21 Da su pia Jesús sa ebuqueji ja uja atana: \p —Echua Puji, quema tata papa putsu chu, yama mi tije ya. \p \v 22 Da su Jesús ja tueda jeutsutana: \p —Jiahue ema tije aque. Diusu shanapaji mahue cuana ja hue tuna sa manujiji cuana papapata. \s1 Jesús ja beni, bai mitanametana \r (Marcos 4.35-41; Lucas 8.22-25) \p \v 23 Da su beju Jesús da discípulo cuana neje canoa aida su nubiana bai epetu puji. \v 24 Yanipetutasa cama, beni ebia su jubida pupiruana. Ena netianametana aida. Canoa dume su ena nubiana. Daja epuani biame, Jesús da canoa dume su tahuisaina. \v 25 Da su discípulo cuana ja tueda id'edeatana. Jubida atana huecuana uja: \p —¡Echua Puji, d'eji su ecuanaju aque! ¡Beju canoa yaninubiani! \p \v 26 Jesús ja jeutsutana huecuana: \p —¿Ai puji ni da micuaneda iyuame cuatajuse epuani? ¿Jucuaja su micuaneda aimue Diusu peje su enimetucheatiani mahue? \p Jesús daja mimi putsu, netianana. Beni, bai d'ayatana. Da su beju mitanasaisiana pamapa. \v 27 Discípulo cuana beju nimetiunetitana. Tuneda cama uja jaquisatitana: \p —¿Ai deja jia ye? Beni ja biame tueda eid'abatani. Bai ja di tusa jacuatsasiati eiyubatani. \s1 Beta deja einid'u madhadaji detse \r (Marcos 5.1-20; Lucas 8.26-39) \p \v 28 Jesús da bai chu maje satsuati putsu, beta deja einid'u madhadaji detse dapia panteo jenetia cuinanana. Tuatseda einid'u madhadaji putsu, ebia su ate cristiano cuana neje puina. Da putsu, cristiano cuana dapia edid'i su aimue jaitianaja mahue putaina. Beju tuatseda Jesús peje su janariatiana. \v 29 Tsiatsia neje uja Jesús atana tse: \p —Jesús, Diusu sa Ebacua, ¿ai mique etseju neje yani? ¿A da miada etseju castigo su ebeitu, etseju sa castigo hora cuinaji mahue su? \p \v 30 Chuadera beju dueji cuchi cuana diadianiunetitaina. \v 31 Beju einid'u madhada cuana ja Jesús atana: \p —Ahua miada ecuanaju ye deja detse peje jenetia ejusiacuina su, d'eji ecuanaju tiaque cuchi cuana sa equita cuana su enubi puji. \p \v 32 Da su Jesús ja d'eji tiatana huecuana. \p Beju einid'u madhada cuana deja detse peje jenetia cuinana putsu, cuchi cuana sa equita cuana su nubitana huecuana. Nubitana su, cuchi cuana jududutana bai su. Bai equehuehueji butsepi je dajajautetana. Dajajaute putsu huidipetana. \v 33 Da su beju cuchi quinaji cuana tipei pume ejude su tipeida jududutana. Dapia beju pamapa cuaja ai puana cuana quisapupirutana huecuana. \v 34 Da su pamapa ejude cristiano cuana putitana Jesús peje su ebati puji. Tu peje su cuinati putsu, beju jubida Jesús bajapirutana huecuana papuenitiyu tuna sa yahua jenetia puji. Da su Jesús putibana. \c 9 \s1 Jesús ja deja ase bue mahue saisiametana \r (Marcos 2.1-12; Lucas 5.17-26) \p \v 1 Da su beju Jesús canoa aida su nubiana. Neicha bai su anipetutaibana u maje je. Satsuati putsu, mesa ejude su putibana. \v 2 Dapia Jesús yani su, deja ase bue mahue chahui su dusutana huecuana. Beju Jesús ja nedaji duseji cuana tu peje su ebia su enimetucheatitani ba putsu, uja atana nedaji: \p —Deja, janimetucheatique, yama mique jucha cuana perdonaitia putsu. \p \v 3 Da su piada piada jabuetsuati ebuetsuaji, dapia netitana cuana tuneda cama japibatitana uja: “¿Ai deja ja juchaji cuana perdonata cua bata? Diusu ja bahui juchaji cuana perdonata cua. Ye Jesús ja mesa mimi neje Diusu emadhabatani. Beju Diusu puja epuani.” \v 4 Da su Jesús ja tuna sa piba cuana eshanapatani putsu, uja atana huecana: \p —¿Ai puji micuaneda daja madhada epibatiani? \v 5 Ahua yama deja, “Mique jucha cuana yama eperdonainia”, ya su, ahua yama, “Netianaque, aseque”, ya su, beju quema puji mu tupupai hue. \v 6 Daja yama deja yainia micuana ebame puji, ye mundo su ema tucheda eni cristiano cuana sa jucha cuana eperdona puji. \p Da su Jesús ja uja deja nedaji cuatsasiatana: \p —Netianaque. Mique chahui jemitsuaque. Putiyuque mique ete su. \p \v 7 Da su beju deja netianana. Mesa ete su saisijiji putibana. \v 8 Cristiano cuana ja ba putsu, ebia su nimetiunetitana huecuana. Diusu sa puji saida mimitana huecuana, Diusu ja Jesús daja tucheda tiatana putsu. \s1 Jesús ja Mateo dharetana \r (Marcos 2.13-17; Lucas 5.27-32) \p \v 9 Beju da jenetia Jesús putiana. Chuadera pad'i deja Mateo banime batana. Tueda impuesto chujebaja jude su anina. Jesús ja tueda uja atana: \p —Tije ema aque. \p Da su Mateo netianana Jesús ebuque puji. \p \v 10 Jesús da Mateo sa ete su putiana mesa discípulo cuana neje ediadia puji. Tuna neje misha su ediadia puji deja juchaji cuana anitaina. Impuesto chujebajaji cuana di anitaina. \v 11 Da su fariseo cuana ja ba putsu, discípulo cuana uja quisabatana huecuana: \p —¿Jucuaja su ni micuaneda impuesto chujebajaji, juchaji deja cuana neje ediadiani? \p \v 12 Jesús ja fariseo daja equisabatani id'abatana putsu, uja atana huecuana: \p —Beju jaiduenetiji da aimue saida cuana sa puji mahue. Nedaji cuana sa puji bahui. \v 13 Uja Diusu ja deremetaidha mesa quirica su: “¿Ai puji saida ni da pu cua ema peje su animalo cuana eirutsua emitsutsua puji, micuaneda edue cuana aimue ibuneda ebainia mahue biame?” Da su jabuetsuati taji Diusu puidha derejiji ai cuana. Aimue ema pue butsepi ebatitani cuana ema peje su eihua puji mahue. Juchaji cuana bahui eihua puji ema pueana Diusu peje su papibaturucatita huecuana puji. \s1 Jesús ayuno jepuiti quisabatana \r (Marcos 2.18-22; Lucas 5.33-39) \p \v 14 Da su beju Juan Bautista sa ebuqueji cuana ja Jesús nariatana. Uja quisatana huecuana: \p —Ecuanaju fariseo cuana neje tupupai ayuna epuani. ¿Jucuaja su ni da mique discípulo cuana aimue ayuna eputani mahue? \p \v 15 Jesús ja bahue quisa neje uja jeutsutana huecuana: \p —¿Ai jahuaneti tsine su ihuajiji cuana ebia su japadaritita cua bata, ehuanetisa deja tuna neje yani tupu? Ehuanetisa deja tuna neje yani tupu, ihuajiji cuana aimue ayuna eputa mahue. Tueda ihuajiji cuana duju jenetia ejemicuinata su chu, da hora su ihuajiji cuana ayuna eputa, aimue tueda tuna neje yani mahue putsu. Daja nime da quema discípulo cuana. Aimue ayuna eputani mahue huecuana, ema tuna neje yani hue putsu. \s1 Jesús sa jabuetsuati da eichacua \p \v 16 ‘Aimue detse etse ejud'uji edhi remetia cua mahue pia eped'u eichacua neje. Beju tueda remetia eichacua ja ejud'uji edhi d'iuta cua. Da su d'iujiji detse ebia su ainameta cua. \v 17 Daja huecha aimue vino eichacua etse emeji edhi su ichaseta cua mahue. Ahua daja etse a cua su, vino eichacua ja emeji pujuta cua. Da su vino, emeji neje tupupai taitana cua. Da putsu, vino eichacua emeji eichacua su icha taji. Daja a putsu, pamapa saida epu. Vino, emeji neje tupupai saida epu. \p Daja Jesús ja bahue quisa neje buetsuatana huecuana. Mesa jabuetsuati eichacua cuana da vino, eped'u eichacua nime. Fariseo cuana sa jabuetsuati cuana mu emeji, ejud'uji edhi nime. Beju aimue huamahuama ehuaruti mahue. \s1 Jesús ja epuna saisiame tana. Jairo sa ebaquepuna id'emetaibana \r (Marcos 5.21-43; Lucas 8.40-56) \p \v 18 Beju Jesús ja daja ebuetsuatani cama, piada judío cuana sa edusuji cuinana. Jesús butse su tururuana. Tururu putsu, uja atana Jesús: \p —Quema ebaquepuna beju jiahue quita manuitia. Pueque ema neje quema ete su. Dapia mique eme tu bia su ichaque tu eid'eyu puji. \p \v 19 Da su Jesús netiana putsu, tu neje putiana. Discípulo cuana di tu neje putitana. \v 20 Beju tuneda epuhu cama, piada epuna nedaji ja Jesús etibeini je nariatana. Tueda epuna piada tunca beta ejaitiana mara aimue mesa ami riji puja mahue puana. Beju naria putsu, Jesús sa ejud'uji tihue d'apabatana. \v 21 Uja epuna japibatiana: “Ahua mesa ejud'uji biame yama d'apaba cua su, ema saisi cua beju.” \v 22 Jesús da jababarereati putsu, epuna batana. Beju uja atana: \p —Epuna chidi, janimetucheatique. Mi ema peje su jei puitia putsu, beju mida saisitia. \p Da hora su hue epuna saisiana. \p \v 23 Beju Jesús da edusuji sa ete su cuinati putsu, mui turuji deja cuana ebasetatitani epapapapati puji batana. Cristiano cuana di ebia su epadarititani batana. \v 24 Da su uja Jesús ja atana huecuana: \p —Mecuinanaque u jenetia. Epuneje aimue emanu mahue. Tueda mu etahuisa hue. \p Da su cristiano cuana tu neje jaid'ebatitana, Jesús ja daja atana huecuana putsu. \v 25 Da su etseque su cuinanametana huecuana. Epuneje esa su nubiana. Mesa eme ina putsu, id'emetaibana. \v 26 Beju Jesús ja epuneje id'emetaibana jepuiti, cristiano cuana pamapa tueda yahua je ebia su quisaquisa putana. \s1 Jesús ja beta deja padha detse tuaji ametana \p \v 27 Jesús da jenetia cuinanana su, beta deja padha detse ja tije atana. Beju tsiatsia neje uja bajatana tse: \p —¡Jesús, David chenu sa familia jenetia, ibunebaque etseju! \p \v 28 Jesús da ete su cuinati putsu, nubitiana. Deja padha detse ja nariatana. Da su Jesús ja tuatseda uja quisabatana: \p —¿A da metseda jei epuani yama metse tuaji yame puji? \p Da su jeutsutana tse: \p —Ehe, Echua Puji. Jei epuani etseju. \p \v 29 Da su Jesús ja tuatse sa etua d'apaba putsu, uja atana tse: \p —Beju daja papu cuaja metse jei epuani batame. \p \v 30 Da hora su beju tuaji puana tse. Jesús ja jubida cuatsasiatana tse aimue tuatseda aidhe papu paquisata mahue puji. \p \v 31 Jesús ja daja cuatsasiatana biame, pamapa cuaja Jesús ja atana tueda yahua je quisapuniunetiana. \s1 Jesús ja mimi bue mahue saisiametana \p \v 32 Beju tuatseda ete jenetia cuinanana su, deja mimi bue mahue Jesús peje su dusutana pia cuana ja. Tueda deja einid'u madhadaji puina. \v 33 Jesús ja einid'u madhada deja peje jenetia jusiacuinatana su, deja mimipiruana. Dapia aniji cristiano cuana nimetiunetitana. Uja putana huecuana: \p —Quetsunu su biame ecuana sa yahua su ye nimetiuda aida cuana ba bue mahue. \p \v 34 Beju fariseo cuana sa tsada mahue puana. Uja atana huecuana: \p —Ye deja ja nimetiuda ai cuana yatani Ishahua sa tucheda neje. \s1 Jesús ja cristiano cuana ibunebatana \p \v 35 Beju Jesús da ejude meamea ebuetsua puniunetiana. Jadhitati jude ete cuana je buetsuatana. Diusu sa ai quisa saida cuana quisaquisa puniunetiana. Pamapa piapiati nedaji cuana saisiametana. \v 36 Daja ba putsu, Jesús ja ebia su ichenubatana cristiano cuana, huisha cuana equinaji mahue nime batana huecuana putsu. Ebia su jatacuamadhatitana huecuana. \v 37 Da su Jesús ja mesa discípulo cuana uja atana: \p —Enei hue, dueji yani ehuiru puji biame, ehuiruji cuana beju pishihue. Cristiano cuana da ejaja esuru ehuiru puji quitaita nime. \v 38 Diusu da huiruhuiru emetse nime. Mebajaque tueda mesa quisaquisa puji cuana cristiano cuana peje su pabeituta puji, mesa quisa saida cuana tuna peje su quisaquisa epu puji. \c 10 \s1 Jesús sa piada tunca beta ejaitiana discípulo cuana \r (Marcos 3.13-19; Lucas 6.12-16) \p \v 1 Da su beju Jesús ja mesa piada tunca beta ejaitiana discípulo cuana tu peje su ihuatana. Huaratiatana huecuana einid'u madhada cuana cristiano cuana peje jenetia ejusiacuina puji, pamapa piapiati nedaji cuana esaisiame puji. \p \v 2-4 Ye da discípulo cuana sa ebani cuana: \li1 Simón. Mesa pia ebani da Pedro. \li1 Andrés. Pedro sa edue. \li1 Jacobo. Juan sa edue. \li1 Juan. Jacobo sa edue. Tuatseda da Zebedeo sa ebacua detse. \li1 Felipe. \li1 Bartolomé. \li1 Tomás. \li1 Mateo. Tueda da impuesto chujebajaji. \li1 Jacobo. Alfeo sa ebacua. \li1 Lebeo. Mesa pia ebani da Tadeo. \li1 Simón. Partido cananista jenetia. \li1 Judas Iscariote. Tueda da Jesús menajatiaji. Tuneda da Cristo sa piada tunca beta ejaitiana discípulo cuana. \s1 Jesús ja mesa discípulo cuana beitutana quisaquisa epu puji \r (Marcos 6.7-13; Lucas 9.1-6) \p \v 5 Da su beju Jesús ja mesa discípulo cuana beitutana quisaquisa epu puji. Uja cuatsasiatana huecuana: \p —Be meputiji judío cuana yani mahue su. Be menubiji Samaria yahua su. \v 6 Israel yahua cristiano cuana peje su bahui meputique. Tuneda da huisha jeitid'ujiji nime. \v 7 Uja mequisatique huecuana: “Beju Diusu ecuatsasiati enariatiani.” \v 8 Nedaji, lepraji cuana mesaisiametique. Manujiji cuana meid'edeatique. Einid'u madhada cuana mejusiacuinatique cristiano cuana peje jenetia. Be cristiano cuana mechujebajaji, Diusu ja mesa tucheda micuana cha tia hue atana putsu. \p \v 9 ‘Be chipilu, shitara medusutiji. \v 10 Piada ejud'uji cama hue medusutique. Be beta medusutiji. Piada pulucu butseji cama hue medusutique. Piada cama hue eituneji medusutique. Micuana id'abaji cuana sa micuana sa ai ediaji cuana tia taji, pamapa mudu puji cuana sa inatsu taji echuje putsu. \p \v 11 ‘Beju micuaneda quebata ejude su cuinati putsu, dapia da piada deja butsepi mechacuque. Tusa ete su meanique. Tueda ete su hue meanique tueda ejude jenetia ecuinana teje. \v 12 Quebata ete su micuaneda enubiani je, uja memitsuque ete emetse: “Diusu ja menimepijajametaque.” \v 13 Ahua ete su aniji cuana ja micuana sa quisa saida cuana eid'abata su, Diusu ja eibunebata huecuana, cuaja micuaneda mitsuana batame. Ahua ete su aniji cuana ja micuana sa quisa saida cuana aimue eid'abata mahue su, aimue Diusu ja eibunebata huecuana mahue. Da su micuana sa enubihu je, jamitsuti mimi tuneseda puji aimue saida mahue. \v 14 Ahua micuana id'abaja mahue yatani huecuana su, mecuinanaque tueda ete ahua ejude jenetia. Micuana sa pulucu jenetia med'i metaraque, Diusu tuna neje eduininiani pashanapata huecuana putsu. \v 15 Enei hue, yama micuana yainia, castigo tsine ecuina su, Diusu ja tueda ejude su aniji cristiano cuana Sodoma, Gomorra ejude detse su aniji cristiano cuana ebia su ecastigatayu. \s1 Cristiano cuana ja Jesús peje su jei eputani cuana eduininibata Jesús ja daja hue quisainiame atana huecuana \p \v 16 ‘Meid'abaque ema. Micuaneda da huisha nime. Yama micuana ebeituinia deja iba d'aida cuana nime duju su. Da su nimemitsida biame, pirida mepuque. \v 17 Merejatique, cristiano cuana ja micuana huaraji cuana peje su emenajatiata putsu. Jadhitati jude ete cuana su micuana eicheta huecuana. \v 18 Huaraji aida cuana butse su micuana etuaquisata huecuana, micuaneda quema ebuqueji cuana putsu. Da su tuna butse su eneti su, ema jepuiti micuaneda equisanetiacuinati. Judío mahue cuana butse su di ema jepuiti equisanetiacuinati. \v 19 Da hora su micuana huaraji aida butse su edusuta huecuana su, be mepibapibaji cuaja micuaneda jajeutsutime epu. Micuaneda emimi hora su Diusu ja micuana mimi cuana etiata ejeutsu puji. \v 20 Beju Espíritu Santo quitaita ja mesa piba cuana micuana peje jenetia emimi. \p \v 21 ‘Da tiempo su beju cristiano cuana ja ema peje su jei eputani cuana huaraji cuana peje su emenajatiata pamanuameta huecuana puji. Edue cama emenajatiatita. Tata cuana ja mecuana sa ebacua cuana emenajatiata. Daja huecha ebacua cuana ja mecuana sa tata cuana emenajatiata pamanuameta huecuana puji. \v 22 Pamapa cristiano cuana ja micuana eduininibata ema jepuiti. Daja biame, quebata emanu teje ema peje su daja hue enimetucheaderati su, tueda da d'eji su epueni. \v 23 Ahua piada ejude su micuana eichetani huecuana su, pia ejude su mejududuque. Beju micuaneda pamapa Israel yahua sa ejude cuana je quisaquisa pupeji mahue su, ema epueicha. \p \v 24 ‘Beju ebuetsuatiani da aimue mesa ebuetsuaji ebia su aida pu cua mahue. Daja huecha emebajaji aimue mesa emetse ebia su aida pu cua mahue. \v 25 Ema da micuana sa Echua Puji, Ebuetsuaji. Cristiano cuana ema pa Ishahua peje jenetia eputani. Daja ema emadhabatani huecuana biame, micuaneda ema ebia su emadhabata huecuana, micuaneda da quema emebajaji cuana putsu. \s1 ¿Aidhe ni etse ebia su iyuba cua? \r (Lucas 12.2-9) \p \v 26 ‘Beju daja papu biame, be jamadhabatiji cuana meiyubaji. Pamapa ai etsia piba neje ajiji ai cuana Diusu ja ebameta. Pamapa etsia quisa cuana Diusu ja cristiano cuana eshanapameta. \v 27 Da su yama micuana etsia neje ebuetsuainia cuana jubida mequisaque. \v 28 Ate cristiano cuana be meiyubaji. Micuana manuameta cua huecuana biame, aimue micuana sa enid'u mu cuaja madhada ata cua mahue. Beju Diusu bahui iyuba taji, tuahueda cristiano cuana manuame putsu, tuna sa enid'u cuana cuati castigo su beituta cua. \p \v 29 ‘D'ia janana chujeneda mahue ebaja puji biame, aimue detse yahua su dajaja cua mahue, ahua Tata Diusu sa tsada mahue su. \v 30 Beju pamapa micuana sa echuaina cuana idadajiji. Piada piada cama Diusu ja eshanapatani. \v 31 Da su be iyuame mepuji, micuaneda da Diusu peje su d'ia janana ebia su chujeji putsu. \s1 Cristo jepuiti jaquisanetiacuinati taji cristiano cuana butse su \r (Lucas 12.8-9) \p \v 32 ‘Ahua quebata cuana, “Ecuanaju da Jesús sa ebuqueji cuana”, cristiano cuana butse su eputa su, da su ema, “Tuneda da quema puji cuana”, quema Tata Diusu butse su epu. \v 33 Daja huecha quebata cuana, “Jesús neje ecuanaju sa mue ai biame a taji”, eputa su, ema, “Tuna neje quema mue ai biame a taji”, quema Tata Diusu butse su epu. \s1 Jesús jepuiti cristiano cuana jasajasajatitana \r (Lucas 12.51-53; 14.26-27) \p \v 34 ‘Beju ye mundo su ema pueana cristiano cuana pasajasajatita puji. Ema pueana putsu, aimue cristiano cuana tuneda cama huamahuama saida edusutita mahue. \v 35 Ema jepuiti ebacua mesa tata neje eduininibati. Ebaquepuna mesa cuara neje eduininibati. Ebacuasane mesa yahue sa cuara neje eduininibati. \v 36 Beju familia cama quitaita da eduininibatita ema jepuiti. \p \v 37 ‘Quebata quema ebuqueji puja epu su, ema mesa tata, cuara detse, ebacua cuana ebia su ibuneda pabata. \v 38 Quebata quema ebuqueji puja epu su, tuseda ema tije a taji emanu teje. \v 39 Quebata ja cuaja ebia su saida quita ani taji echacuta su, pamapa etaitanamepeta. Quebata ja mu cuaja ebia su saida quita ani taji echacuta mahue su, ema ibuneda ebatani putsu, tueda da saida Diusu neje eid'e epueniti. \s1 Diusu ja echuje etiata \r (Marcos 9.41) \p \v 40 Beju Jesús ja mesa discípulo cuana daja hue hue uja quisainiame atana: \p —Quebata ja micuana ebatsuta su, tuahueda ema ebatsutani pu cua nime. Quebata ja ema ebatsuta su, tuahueda Tata Diusu ebatsutani pu cua nime, Diusu ja ema beitutana putsu. \v 41 Beju quebata ja Diusu sa profeta ebatsuta su, Diusu ja profeta sa echuje huecha tueda cha tiayu hue yata. Quebata ja deja nimebutsepi saida ebatsuta su, Diusu ja deja nimebutsepi sa echuje huecha tueda cha tiayu hue yata. \v 42 Quebata ja quema ebuqueji ai chidi neje biame etsahuata su, beju Diusu ja tueda saida echuje etiatayu. \p Daja Jesús ja mesa discípulo cuana quisapetana. \c 11 \s1 Juan Bautista ja mesa ebuqueji detse Jesús peje su beitutana equísaba puji \r (Lucas 7.18-35) \p \v 1 Beju Jesús ja mesa piada tunca beta ejaitiana discípulo cuana daja quisape putsu, beitutana huecuana. Tueda di tu mehua putiana dapia yahua sa ejude cuana je quisaquisa epu puji. \p \v 2 Da tiempo su Juan Bautista terijiji anina. Terijiji yani biame, Jesús ja ai yatani cuana shanapatana. Da su Juan ja beta mesa ebuqueji detse Jesús peje su beitutana tu equisaba puji. \v 3 Jesús peje su cuinati putsu, beju quisabatana tse uja: \p —¿A da mida ecuanaju eid'uainia Diusu sa Jabeituti Deja cuaja Juan Bautista quisa puana nime? ¿Ahua ecuanaju pia eid'ua? \p \v 4 Beju Jesús ja jeutsutana tse: \p —Mequisatique Juan pamapa ai metse ebainia, eid'abainia cuana. \v 5 Mequisatique yama padha cuana beju tuaji yainia. Turu cuana yasemeinia. Lepraji cuana esaisiameinia. Jaid'abati bue mahue cuana eid'abameinia. Manujiji cuana eid'edeainia. Puri cuana peje su Diusu sa quisa saida cuana ema quisaquisa epuani d'eji su paputa huecuana puji. \v 6 Mequisatique Juan be ema peje su panimetuchearijiti. Quebata ema peje su daja hue enimetucheaderati su, tueda da beidaji epu. \p \v 7 Da su Juan sa jabeituti detse jasiapatibana su, Jesús ja dapia netina cristiano cuana uja quisapirutana Juan jepuiti: \p —¿Ai eje ni da micuaneda putiana d'anita yahua su Juan peje su? ¿Ai eba puji micuaneda putiana? ¿Ahua bue enana beni ja ehuaidhutaneti nime eba puji micuaneda putiana? \v 8 ¿Ahua deja ejud'uji chujeneda neje jud'ujiji eba puji micuaneda putiana? Beju deja ejud'uji chujeneda neje jud'ujiji cuana da echua puji sa ete aida su bahui yanita. Aimue d'anita su yanita huecuana mahue. \v 9 Beju, ¿ai eba puji micuaneda d'anita yahua su putiana? ¿A da Diusu sa profeta micuaneda batiana? Enei hue, Juan Bautista da pamapa Diusu sa equene profeta chenu cuana ebia su aida. \q1 \v 10 Juan jepuiti Diusu sa quirica su uja derejiji yani: \q1 Quema quisa puji yama ebeitu mi hui su cristiano cuana pabasetatita mi epue su puji. \v 11 Yama micuana ene putsu yainia, Juan Bautista da pamapa cristiano cuana ebia su aida. Beju daja biame, quebata ai eni mahue biame da Diusu ecuatsasiati su, tueda da Juan ebia su aida. \p \v 12 ‘Beju Juan da Diusu ecuatsasiati epusiu quisaquisa pupiruana jenetia, dueji cristiano cuana tueda quisa saida cuana su jubida neje jei eputani. \v 13 Juan quisaquisa pupiruji mahue su, pamapa Diusu sa equene profeta chenu cuana quisaquisa putaidha Diusu ecuatsasiati epusiu jepuiti. Moisés chenu ja di Diusu ecuatsasiati jepuiti deretaidha. \v 14 Beju Juan da Diusu sa profeta Elías chenu nime tuchedame Diusu ecuatsasiati epusiu cristiano cuana equisa puji. \v 15 Ahua micuaneda id'ajararaji su, meid'abaque. \p \v 16 ‘¿Cuaja ni da jiahue tiempo cristiano cuana? Tuneda da yanana chidi cuana etseque je esitutitani nime. \v 17 Uja tsiatsia neje yatani huecuana mecuana sa eshanapa cuana: “Ecuanaju mui turuana micuaneda beidaji etiritiri puji. Beju micuaneseda tsada mahue puana, paja puana putsu. ¡Jade! Da su beju ecuanaju beidaji mahue satsu cuana satsuana micuaneda epa puji. Daja biame, micuaneda paja mahue puana, beidaji puja puana putsu. Beju ecuanaju micuana cuaja beidaji ame taji mahue ebainia.” Beju tueda jasitutiji yanana cuana nime jiahue tiempo cristiano cuana mu. Cuaja beidaji ame taji mahue huecuana. \v 18 Juan Bautista ja pia cristiano cuana neje aimue diadiaina mahue. Vino di aimue id'itaina mahue. Da putsu, micuaneda, “Juan einid'u madhadaji”, epuani. \v 19 Yama mu ai papu ediainia cristiano cuana neje. Vino di eid'inia. Da putsu, micuaneda, “Jesús da diadia aida, jaid'iti aida”, epuani. Micuaneda ema pa juchaji, echujebajaji cuana sa eshanapa epuani, ema tuna neje diadia bahue putsu. Beju micuana sa japitsati piba cuana da saida micuaneseda puji bahui. Micuaneda ema, Juan daja emadhabainia biame, etseju da Diusu sa piba saida cuana yainia ebameinia. \s1 Ejude su aniji a taji mahue cuana \r (Lucas 10.13-15) \p \v 20 Daja Jesús ja fariseo cuana quisape putsu, piada piada ejude cuana su aniji cuana d'ayapirutana. Tueda ejude je aniji cuana aimue Diusu peje su japibaturucatitana mahue, Jesús ja tuna duju su ebia su ai nimetiuda cuana atana biame. Beju uja d'ayapirutana huecuana: \p \v 21 —¡Aba quitaita Corazín, Betsaida ejude detse su aniji cuana! Tueda ejude detse su dajucua ai nimetiuda cuana yama ana biame, aimue Diusu peje su japibaturucatija putana huecuana mahue. Ahua Diusu ja biahua tiempo su Tiro, Sidón ejude detse su tueda nimetiuda aida cuana ataidha su mu detse, dapia anitaidha cristiano cuana Diusu peje su japibaturucatitaidha detse. Tuna sa jucha cuana jepuiti ebia su janimepibapibametitaidha detse. \v 22 Beju yama micuana equisainia, Diusu sa castigo tsine ecuina su, Diusu ja Corazín, Betsaida ejude detse su aniji cuana Tiro, Sidón ejude detse su anitaidha cuana ebia su ecastigatayu. \v 23 Daja huecha Capernaum ejude su aniji cuana yatayu. “Diusu ja ecuana cielo su edusutsuatita”, eputani huecuana biame, beju Diusu ja cuati castigo su ebeituta huecuana. Ahua Diusu ja biahua tiempo su Sodoma ejude su tueda nimetiuda aida cuana ataidha su mu detse, dapia anitaidha cristiano cuana Diusu peje su japibaturucatitaidha detse. Da su aimue detse Diusu ja Sodoma ejude taitanamepeta cua puidha mahue. Jiahue teje beju tueda ejude ani cua hue. \v 24 Yama micuana equisainia, Diusu sa castigo tsine ecuina su, Diusu ja Capernaum ejude su aniji cuana Sodoma ejude su anitaidha cuana ebia su ecastigatayu. \s1 Jesús ja cristiano cuana nimepijajameta cua \r (Lucas 10.21-22) \p \v 25 Da su beju Jesús ja Tata Diusu mitsutana uja: \p —Quema Tata, yama mi emitsutsuainia. Mida da aida eni. Mida da cielo, mundo emetse. Nimemitsida cuana bahui miada shanapameana mique piba cuana. Bahue eni ebatitani cuana mu aimue shanapameana mahue mique piba cuana. \v 26 Daja mique tsada. \p \v 27 Jesús ja cristiano cuana daja hue quisainiame atana uja: \p —Quema Tata Diusu ja ema pamapa ai cuana menajatiatana. Aimue ema aiya biame saida eshanapaenitani mahue. Quema Tata Diusu ja bahui ema saida eshanapaenitani. Daja huecha aimue quema Tata Diusu aiya biame eshanapaenitani mahue. Yama bahui tueda saida eshanapaeninia, ema tusa ebacua putsu. Quebata quema tsada cuana bahui quema Tata Diusu yama eshanapameinia. \v 28 Pamapa jucha, pibapiba jabuti, jaduitiji cuana ema peje su papueta yama ejanahuame huecuana puji. \v 29 Ahua ema tije yata huecuana su, aimue yama jubida ecuatsasia huecuana mahue. Ema jepuiti mebuetsuatique. Ema da paciencia aidaji, nimemitsida. Ema neje micuana saida enimepijaja. \v 30 Quema jacuatsasiati cuana da aimue tadada mahue ya puji. Aimue quipi biqueda saida yabuinia nime mahue. \c 12 \s1 Discípulo cuana ja d'ije eju janahua tsine su raritana \r (Marcos 2.23-28; Lucas 6.1-5) \p \v 1 Da tiempo janahua tsine su Jesús, mesa discípulo cuana neje d'ije duje ejaitianasa je, discípulo cuana ja eju cuana raridujudujuatana, dhemanu putsu. Ejaja iruruatana huecuana edia puji. \v 2 Fariseo cuana ja daja ba putsu, discípulo cuana tuaquisatana huecuana. Uja Jesús atana huecuana: \p —Chamaque, mique discípulo cuana janahua tsine su emudumudutani. Daja a taji mahue janahua tsine su, jacuatsasiati cuana daja epuani putsu. \p \v 3 Da su Jesús ja uja jeutsutana huecuana quisaba neje: \p —¿Aimue jia maida micuaneda mimiameana mahue cuaja David chenu ja ataidha mesa ebuqueji cuana neje, dhemanutaidha huecuana su? \v 4 Tueda nubidha Diusu sa templo su pan iyuda edia puji. Ebuqueji cuana pan iyuda tiataidha padiata huecuana puji. Beju tueda pan iyuda mu sacerdote cuana sa bahui dia taji puidha. \v 5 ¿Aimue jia maida micuaneda mimiameana mahue sacerdote cuana jepuiti Moisés chenu sa quirica su? Tueda sacerdote cuana templo su emudumudutani putsu, janahua tsine su aimue ejanahuatani mahue. Tuneseda puji beju jucha mahue janahua tsine su emudumudu puji. \v 6 Beju yama micuana butsepi equisainia, ema da sacerdote cuana ebia su aida. Cristiano cuana sa ema sacedote cuana ebia su iyuda ba taji. \v 7 Aimue micuaneda Diusu sa derejiji yani mimi eshanapainia mahue. Uja Diusu puidha mesa quirica su: “Tsada quema micuaneda cristiano cuana eibuneba puji. Ahua aimue micuaneda eibuneba mahue su, ¿ai puji saida ni da micuaneda animalo cuana ema peje su eirutsua puji? Ebia su saida quita cristiano cuana eibuneba puji aimue ai eirutsuaji cuana eirutsua puji mahue.” Beju aimue micuaneda tueda Diusu sa mimi eshanapainia mahue. Micuaneda jucha mahue cuana tuaquisa bahue, aimue eibunebainia huecuana mahue putsu. \v 8 Da su beju meshanapaenique ema da janahua tsine emetse. Quema bahui janahua tsine su ai a taji cuana cuatsasia taji, ema da Diusu sa Jabeituti Deja putsu. \p Beju daja Jesús ja jeutsutana fariseo cuana. \s1 Jesús ja deja mechehui saisiametana \r (Marcos 3.1-6; Lucas 6.6-11) \p \v 9 Da su beju Jesús fariseo cuana peje jenetia putiana. Jadhitati jude ete su putiana. \v 10 Tueda ete su deja mechehui anina. Fariseo cuana di dapia netitaina. Tuneda Jesús jubida tuaquisaja atana putsu, uja Jesús quisabatana huecuana: \p —¿Ahua saida janahua tsine su nedaji esaisiame puji? \p \v 11 Da su Jesús ja uja jeutsutana huecuana: \p —Ahua quebata micuana sa huisha janahua tsine su rara su dajaja cua su, ¿aimue jia maida micuaneda ejemicuina mahue? \v 12 Beju deja da huisha ebia su chujeme. Da su saida da janahua tsine su ai saida cuana ya puji. \p \v 13 Da su Jesús ja deja mechehui uja cuatsasiatana: \p —Piraraque mique ebai. \p Beju deja ja mesa ebai epiraratani cama, saisiana mesa eme. \v 14 Dapia enetita fariseo cuana beju jubida duininitana. Tuneda cama uja jaquisabatitana: “¿Jucuaja ni da ecuaneda Jesús manuameme a cua?” \p \v 15 Da su Jesús cuinanana jadhitati jude ete jenetia, fariseo cuana sa japibati madhada cuana bahue pu putsu. Dueji cristiano cuana tu tije putitana. Pamapa nedaji cuana Jesús ja saisiameniunetitana. \v 16 Tueda saisijiji cuana cuatsasiatana tu jepuiti quisa paputa mahue huecuana puji. \v 17 Daja atana Jesús ja, cuaja Diusu sa profeta Isaías chenu biahua tiempo quisaquisa puidha batame. Uja Diusu puidha, Isaías chenu ja deretaidha: \q1 \v 18 Ye da quema emebajaji. \q1 Yama tueda dhareana. \q1 Yama tueda ebia su ibuneda ebainia. \q1 Tu neje ema beidaji. \q1 Quema Espíritu Santo sa tucheda yama tueda etia. \q1 Pamapa ye mundo su ejude cuana su aniji cuana tuahueda butsepi ecuatsasiata. \q1 \v 19 Aimue tueda epucuicuina mahue. \q1 Aimue ejude duje jubida emimi mahue. \q1 \v 20 Nimetucheda mahue cuana enimetucheametayu. \q1 Ebia su japibachucuatiji cuana etsahuatayu. \q1 Pamapa huaraji cuana pishitiame putsu, butsepi neje ecuatsasiata. \q1 \v 21 Pamapa cristiano cuana tu peje su enimeid'uatita. \s1 Fariseo cuana ja Jesús tuaquisatana \r (Marcos 3.19-30; Lucas 11.14-23; 12.10) \p \v 22 Beju piada deja padha, mimi bue mahue Jesús peje su dusutana huecuana. Tueda deja einid'u madhadaji puina. Jesús ja tueda saisiametana putsu, beju jabatimimipiru puana. \v 23 Pamapa cristiano cuana ba putsu, beju nimetiunetitana huecuana. Da su tuneda cama uja jaquisabatitana: \p —¿Ye jia da Diusu sa Jabeituti Deja? \p \v 24 Beju fariseo cuana ja tsada mahue batana cristiano cuana Jesús jepuiti daja pamimita. Da su cristiano cuana uja atana huecuana: \p —Ye Jesús da aimue Diusu peje jenetia mahue. Einid'u madhada cuana cristiano cuana peje jenetia ejusiacuinatani Ishahua sa tucheda neje. \p \v 25 Beju Jesús bahue puana tu jepuiti fariseo cuana daja eputani. Da su uja atana huecuana: \p —Ahua quebata huaraji aida sa cristiano cuana esajasajata su, ahua tuneda cama eichetita su, beju tueda huaraji aida sa tucheda etaitanapeyu. Quebata familia edue cama, ejude su aniji cuana eichetita su, tuneda quitana etaitanape. \v 26 Daja huecha ahua Ishahua ja quitaita mesa einid'u madhada cuana jusiata cua su, mesa tucheda etaitanape. Aimue mesa einid'u madhada quitaita ejusiata mahue. Ahua daja yata su, tueda quitaita emajaitiani pu cua nime. \v 27 Beju micuaneda cristiano cuana peje jenetia yama einid'u madhada cuana ejusiacuinainia Ishahua sa tucheda neje epuani. Ahua daja su, ¿aidhe sa tucheda neje micuana sa ebuqueji cuana ja einid'u madhada cuana ejusiacuinatani? Jiahue yama micuana equisaba. ¿Aimue jia maida Diusu sa tucheda neje einid'u madhada cuana ejusiacuinatani huecuana mahue? Da su, ¿jucuaja su micuaneda yama einid'u madhada cuana Ishahua sa tucheda neje ejusiacuinainia epuani? Micuana sa ebuqueji cuana ja ebametani micuaneda da japitsatijiji. Aimue yama Ishahua sa tucheda neje einid'u madhada cuana cristiano cuana peje jenetia ejusiacuinainia mahue. \v 28 Yama einid'u madhada cuana ejusiacuinainia Diusu sa Espíritu Santo sa tucheda neje bahui. Diusu ja mu tueda ai nimetiuda cuana yatani micuana duju su. Aimue Ishahua ja tueda ai nimetiuda cuana ema yametani mahue. \p \v 29 ‘Ahua tsi puji ja deja tucheda sa ai cuana tsija su, equene tsuhu risi taji. Daja a putsu bahui, tsi puji ja tusa ai cuana mejemita cua. Daja huecha yama Ishahua a cua, ema tu ebia su tucheda putsu. \p \v 30 ‘Quebata ja aimue ema saida ebatani mahue, tueda ema neje emajaitiani. Quebata ema neje echuduchuduani mahue, tuahueda eberebereatani. \p \v 31-32 ‘Diusu ja quebata juchaji papu biame perdonata cua. Ahua quebata quema puji madhada hue emimiani su, tueda Diusu ja perdonata cua. Beju aimue Diusu ja eperdonata mahue Espíritu Santo sa puji madhada hue emimitani cuana. \s1 Equi ejaja cuana \r (Lucas 6.43-45) \p \v 33 Jesús ja daja hue fariseo cuana quisainiame atana uja: \p —Equi saida da ejaja saida epuani. Equi saida mahue mu ejaja saida mahue epuani. Pamapa equi cuana ejaja jepuiti etse eshanapainia. \v 34 Beju micuaneda da deja ate, bacua d'aida nime. Ai saida mimi cuana a bue mahue, micuaneda da deja madhada hue putsu. Beju etse emimiani, cuaja etse epibainia batame. \v 35 Saida epibatiani deja beju ai saida cuana jepuiti bahui emimiani. Daja huecha madhada hue epibatiani deja beju ai madhada cuana bahui emimiani. \v 36 Ene putsu, yama micuana equisainia, Diusu sa castigo tsine su pamapa micuaneda mimi madhada mimiana cuana jepuiti ejeutsutiyu. \v 37 Ahua micuana sa mimi cuana da saida, ahua madhada hue Diusu ja ebata. \s1 Cristiano madhada cuana ja Jesús bajatana nimetiuda aida paata puji \r (Marcos 8.12; Lucas 11.29-32) \p \v 38 Da su beju piada piada fariseo, jacuatsasiati ebuetsuaji cuana ja Jesús uja atana: \p —Ebuetsuaji, piada nimetiuda aida aque. Bameque ecuanaju ahua mida ene quita Diusu sa Jabeituti Deja su. \p \v 39 Jesus ja atana huecuana: \p —Beju micuaneda da deja madhada bubeta cuana. Micuaneda ema ebajainia yama nimetiuda aida ya puji biame, aimue yama ya mahue. Cuaja Diusu sa profeta Jonás chenu puidha, tueda da micuaneseda puji nimetiuda aida papu. \v 40 Cuaja Jonás chenu se aida sa edhe su quimisha tsine badeidha nime, daja nime ema tumu epa sepulcro su quimisha tsine esa. \v 41 Nínive ejude su anitaidha cristiano cuana Diusu peje su japibaturucatitaidha, Jonás chenu ja Diusu sa quisa saida 8uana quisaquisa ataidha huecuana su. Beju jiahue upia ema Jonás chenu ebia su aida biame, aimue micuaneda quema quisa cuana jei aja mahue yainia. Aimue micuaneda Diusu peje su japibaturucatija mahue, cuaja Nínive ejude su anitaidha cristiano cuana putaidha nime. Da putsu, Diusu ja micuana ematsetayu. \v 42 Biahua tiempo echua puji aida epuna chenu uqueda yahua jenetia putidha echua puji Salomón chenu peje su mesa bahue eni quisa cuana eid'aba puji. Beju jiahue upia ema Salomón chenu ebia su bahue eni biame, aimue micuaneda quema euisa id'abaja yainia mahue. Da putsu, Diusu ja micuana ematsetayu castigo tsine su, micuaneda quema bahue eni quisa cuana id'abaja mahue ana putsu, cuaja tueda echua puji aida epuna chenu ja Salomón chenu sa bahue eni quisa cuana id'abataidha nime. \s1 Einid'u madhada cuana jepuiti quisa \r (Lucas 11.24-26) \p \v 43 Jesús ja daja hue buetsuainiame atana uja: \p ‘Einid'u madhada deja peje jenetia ecuinanani su, d'anita yahua je yaseni janahua jude echacu puji. \v 44 Aimue teje yatani su, epibapirutiani uja: “Ema pasiapati ema cuinanaitia ete su.” Da su beju deja peje su esiapatiani su, tueda deja da ete saida, memahue, basetajiji nime ebatani. \v 45 Da su neicha ecuinana pia siete tu ebia su madhada einid'u cuana eduse puji. Beju pamapa su deja sa equita dume su enubitani dapia yaniti puji. Da su tueda deja biahua puina ebia su madhada epuani. Daja da pamapa cristiano madhada cuana epu. \s1 Jesús sa cuara, edue cuana tu yani su putitana \r (Marcos 3.31-35; Lucas 8.19-21) \p \v 46 Beju Jesús ja ete su cristiano cuana daja equisatani cama, mesa cuara, edue cuana cuinatana. Etseque su hue netisenatana huecuana. Jesús neje jamitsutija pudhaatana huecuana. \v 47 Da su piada ja Jesús uja quisatitana: \p —Mique cuara, edue cuana etseque su enetita. Mi neje jamitsutija huecuana. \p \v 48 Da su Jesús ja jeutsutana uja: \p —Yama da micuana equisa aidhe quema cuara, edue cuana. \p \v 49 Da su Jesús ja mesa discípulo cuana mehuitu putsu, uja atana: \p —Ye cuana da quema cuara, edue cuana pu cua nime. \v 50 Quebata cuana ja Diusu sa tsada ai cuana yatani, tuneda da quema cuara, edue cuana pu cua nime. \c 13 \s1 Deja ejaja cuana huararaji jepuiti quisa \r (Marcos 4.1-9; Lucas 8.4-8) \p \v 1 Beju pia tsine Jesús ete jenetia cuinanana. Bai maje su puti putsu, aniuteana. \v 2 Tu peje su dueji cristiano cuana jadhitapirutitana putsu, Jesús canoa aida su nubiana. Dapia canoa dume su aniuteana. Cristiano cuana bai maje su anititana. \v 3 Da su Jesús ja bahue quisa cuana neje buetsuapirutana huecuana uja: \p \v 4 —Beju piada deja putiana ejaja cuana ehuararati puji. Ehuararatani cama, piada piada ejaja cuana edid'i je dajajatana. D'ia janana cuana pue putsu, beju edid'i je dajajatana ejaja cuana diapetana. \v 5 Pia ejaja cuana dajajatana tumu med'i pamuda mahue su. Beju tipeida huid'atatana. \v 6 Med'i pamuda mahue putsu, beju sarapetana huid'atatana cuana, id'eti sinada puana putsu. \v 7 Pia ejaja cuana junu quid'aji cuana duju su dajajatana. Beju murutana cuana junu quid'aji cuana ja babubabuatana. Babubabuatana putsu, beju manuamepetana. \v 8 Pia ejaja cuana mu med'i saida su dajajatana. Saida murutana. Dueji ejaja putana. Piada piada equi cuana cien ejaja putana. Pia cuana sucuta tunca ejaja putana. Pia cuana quimisha tunca ejaja putana. Daja jajucuatitana ejaja cuana. \v 9 Ahua micuaneda id'ajararaji su, beju meid'abaque. \s1 Jesús ja deja ejaja cuana huararajiji jepuiti bahue quisa cuja epuani discípulo cuana quisatana \r (Marcos 4.10-12; Lucas 8.9-10) \p \v 10 Da su discípulo cuana ja Jesús quisabatana uja: \p —¿Jucuaja ni da miada bahue quisa neje bahui cristiano cuana ebuetsuainia? \p \v 11 Da su Jesús ja jeutsutana huecuana uja: \p —Diusu ja micuaneda bahui tu ecuatsasiati etsia ai quisa cuana eshanapametani. Aimue pia cuana mu eshanapametani mahue. \v 12 Quebata ja Diusu sa piba shanapaja su, Diusu ja mesa piba cuana ebia su eshanapameenitayu. Quebata ja aimue shanapaja mahue su, Diusu ja tueda aimue ai biame eshanapameta mahue. \v 13 Da putsu, yama bahue quisa neje bahui ebuetsuainia huecuana. Tuneda echamatani biame, aimue ebatani huecuana mahue. Eid'abatani huecuana biame, aimue eshanapatani huecuana mahue. Da putsu, yama bahue quisa neje ebuetsuainia huecuana, aimue shanapaja yatani huecuana mahue putsu. \v 14 Isaías chenu ja biahua tiempo uja deretaidha tuna jepuiti: \q1 Tuneda eid'abatani biame, aimue eshanapatani huecuana mahue. \q1 Echamatani huecuana biame, aimue ebatani huecuana mahue. \q1 \v 15 Daja eputani huecuana, mecuana sa muesumu tadada putsu. \q1 Aimue id'abaja, baja yatani huecuana mahue. \q1 Aimue saida shanapaja yatani huecuana mahue. \q1 Aimue ema peje su pueja eputani huecuana mahue yama esaisiame huecuana puji. \p ‘Daja da Isaías ja deretaidha biahua tiempo tueda cristiano cuana jepuiti. \p \v 16 Daja hue Jesús ja mesa discípulo cuana quisainiame atana: \p —Beju micuaneda beidaji epuani yama ai ana cuana ebainia putsu, quema quisa saida cuana eid'abainia putsu. \v 17 Ene putsu, yama micuana equisainia, biahua tiempo profeta, Diusu peje su jei eputani chenu cuana ja jiahue micuaneda ebainia cuana baja adhaataidha. Jiahue quema micuaneda eid'abainia quisa cuana di id'abaja adhaataidha huecuana. Cuaja a taji mahue bataidha huecuana, biahua tiempo jenetia anitaidha putsu. Beju micuaneda mu beidaji, ema neje yani putsu. \s1 Jesús ja deja ejaja cuana ehuararaji jepuiti quisa discípulo cuana quisatana \r (Marcos 4.13-20; Lucas 8.11-15) \p \v 18 ‘Meid'abaque ema. Yama micuana equisa ejaja cuana huararaji bahue quisa cuaja epuani. \v 19 Piada piada ejaja cuana edid'i su dajajatana. Daja nime da Diusu sa quisa eid'abatani cuana. Id'aba putsu, aimue eshanapatani huecuana mahue. Ishahua pue putsu, tueda Diusu sa quisa cuana mecuana sa muesumu su yani emejemitani. \v 20 Beju pia ejaja cuana dajajatana tumu med'i pamuda mahue su. Daja nime da pia Diusu sa quisa eid'abatani cuana. Tipeida, beidaji neje tueda quisa cuana eid'abatani huecuana. \v 21 Quejucua tsine hue saida eputani huecuana. Beju ema jepuiti mecuana sa sufri pu taji su, neicha hue equene su puina nime eputaniyu. Da su cuaja d'au pamuda ehuid'atatani cuana emanutani nime, daja tuneda quema quisa saida cuana jenetia enetideratani sufrimiento cuana jepuiti. \v 22 Beju pia ejaja cuana dajajatana junu quid'aji cuana duju su. Daja nime da pia Diusu sa quisa eid'abatani cuana. Diusu sa quisa cuana eid'abatani huecuana biame, ye mundo sa madhada ai cuana ebia su tsada ebatani huecuana. Chipilu di ebia su tsada ebatani huecuana. Tuneda quitaita ebaseatitani, tueda ai cuana ema ebia su tsada ba putsu. Cuaja junu quid'aji cuana ja saida emurutani cuana etaitanamepetani nime, daja da ye mundo sa ai madhada cuana ja tueda quema quisa eid'abatani cuana emadhatiatani. \v 23 Beju pia ejaja cuana mu dajajatana med'i saida su. Daja nime da pia Diusu sa quisa eid'abatani cuana. Butsepi eshanapatani huecuana. Cuaja med'i saida su ejaja cuana ebia su ejucuatitani nime, daja Diusu sa puji ebia su ai mudu saida cuana yatani huecuana. Ejaja jajucuatitana nime da huecuana. Piada piada cien ejaja putana. Pia sucuta tunca ejaja putana. Pia quimisha tunca ejaja putana. Daja da mecuana sa Diusu sa puji mudu saida cuana ejucuatitani. \s1 Id'ene madhada jepuiti quisa \p \v 24 Beju Jesús ja pia bahue quisa discípulo cuana uja quisatana: \p —Diusu ecuatsasiati da uja: Piada deja ja arusu ejaja banatana te su. \v 25 Beju dhidha su pamapa etahuitasa su, te emetse neje eduininiani deja te su putiana arusu duje id'ene madhada ebana puji. \v 26 Beju arusu saida muruana su, id'ene madhada di arusu neje tupupai muruana. \v 27 Da su te quinaji cuana ja ba putsu, emetse quisatitana huecuana uja: “Echua puji, ¿que je bataji pujiji arusu duju su id'ene madhada? ¿Aimue jia maida ejaja saida ecuaneda banana mahue? ¿A mique tsada ecuanaju id'ene madhada emutsuti?” \v 28-29 Da su emetse ja uja jeutsutana huecuana: “Ema duininibaji ja id'ene madhada banatana. Be memutsuji tsuhu. Cuapuitime arusu di id'ene neje tupupai micuaneda mutsu cua. \v 30 Ebia su saida tupupai pamuru. Beju eraja tiempo ecuina su, mudu puji cuana yama te su ebeitu id'ene madhada cuana arusu neje tupupai pamutsuta huecuana puji. Da su id'ene madhada cuana jeji a putsu, parisita huecuana ed'ed'a puji. Beju arusu quema ichaseta jude su paichasetata huecuana.” \p ‘Daja da Diusu ja eichaderatayu chujemame tu peje su jei eputani cuana jei puja mahue cuana peje jenetia. \s1 Mostaza ejaja jepuiti quisa \r (Marcos 4.30-32; Lucas 13.18-19) \p \v 31 Da su Jesús ja pia bahue quisa discípulo cuana quisatana. Uja atana huecuana: \p —Diusu ecuatsasiati da mostaza ejaja nime. \v 32 Tueda ejaja da pamapa pia ejaja cuana ebia su huai chidi biame, bana putsu, pamapa pia equi cuana ebia su aida emuruani. D'ia janana cuana echa su esaji cuana yatitani. Daja da Diusu ecuatsasiati epupiruani mostaza ejaja nime. Da su beju aida epuani. Equene quejucua chidi cristiano cuana tu peje su jei eputani biame, da su beju pamapa ejude su aniji cuana jei eputayu. \s1 Levadura jepuiti quisa \r (Lucas 13.20-21) \p \v 33 Jesús ja pia bahue quisa neje discípulo cuana quisatana uja: \p —Diusu ecuatsasiati da levadura harina bebajiji dume su nime. Epuna ja levadura harina neje ehuarutani. Tueda levadura ja pamapa harina bebajiji etutsuametani. Daja nime da Diusu ecuatsasiati. Equene quejucua chidi cristiano cuana tu peje su jei eputani biame, da su beju pamapa ejude su aniji cuana jei eputayu. \s1 Jesús ja cristiano cuana bahue quisa neje bahui buetsuatana \r (Marcos 4.33-34) \p \v 34 Jesús ja cristiano cuana tueda ai cuana buetsuatana bahue quisa cuana neje bahui. \v 35 Daja puana Jesús, cuaja Diusu sa profeta chenu ja biahua tiempo deretaidha batame. Uja Diusu puidha, profeta chenu ja deretaidha: \q1 Yama bahue quisa neje bahui ebuetsua huecuana. \q1 Diusu sa etsia quisa cuana yama bahue quisa neje equisa huecuana. \s1 Id'ene madhada bahue quisa cuaja epuani Jesús ja discípulo cuana quisatana \p \v 36 Jesús ja cristiano cuana buetsuape putsu, ete su putibana. Discípulo cuana neje ete su nubiana. Nubi putsu, discípulo cuana ja tueda uja atana: \p —Quisaque ecuanaju butsepi cuaja epuani mique id'ene madhada jepuiti bahue quisa. \p \v 37 Da su Jesús ja uja quisatana huecuana: \p \v 38 —Mundo da te pu cua nime. Ema da te emetse pu cua nime. Ema da ejaja huararaji pu cua nime, cristiano cuana yama saida equisainia putsu. Arusu ejaja cuana da ema peje su jei eputani cuana pu cua nime. Id'ene madhada da ema peje su jei puja mahue cuana pu cua nime. Tuneda da Ishahua sa cristiano cuana. \v 39 Id'ene madhada banaji da Ishahua pu cua nime. Eraja tiempo da Diusu sa castigo tsine epusiu pu cua nime. Rajarajaji cuana da Diusu sa ángel cuana pu cua nime. \v 40 Beju cuaja id'ene madhada ejemitsuatani huecuana ed'ed'a puji nime, daja ángel cuana ja yatayu cristiano madhada cuana, Diusu sa castigo tsine ecuina su. \v 41 Da hora su beju yama quema ángel cuana ebeitu pamapa cristiano cuana jucha ameji, ai madhada yatani cuana Diusu ecuatsasiati jenetia ejemicuina puji, cuati castigo su ejusianubia huecuana puji. \v 42 Dapia epadaritita, etsedhaitita, ebia su sufri eputa huecuana putsu. \v 43 Diusu sa dharejiji cuana mu Tata Diusu sa ecuatsasiati su beidaji neje yanienititayu. Ahua micuaneda id'ajararaji su, beju meid'abaenique. \s1 Chipilu erubuani, perla chujeneda jepuiti quisa \p \v 44 Daja hue Jesús ja buetsuainiame atana huecuana: \p —Diusu ecuatsasiati da chipilu yahua ped'u su erubuani pu cua nime. Piada deja ja tueda chipilu etejetani su, neicha dapia hue erubuataniyu. Beju putiyu putsu, beidaji neje mesa pamapa ai cuana eirupetani tueda yahua ped'u tipeida ebaja puji. \p \v 45 ‘Daja huecha Diusu ecuatsasiati da perla chujeneda saida pu cua nime. Piada iruiruji deja da pamapa ejude cuana je epuniuneti perla chujeneda, saida cuana eteje puji. \v 46 Beju piada perla ebia su aida, chujeneda teje putsu, beidaji neje mesa pamapa ai cuana eirutani tueda perla tipeida ebaja puji. Daja nime quema quisa saida cuana. Chipilu erubuani, perla chujeneda pu cua nime. \s1 Tarrafa aida jepuiti quisa \p \v 47 ‘Diusu ecuatsasiati da tarrafa aida pu cua nime. Esia puji deja cuana ena su jusia putsu, dueji tsapiapiati se cuana ejemitsuatani huecuana. \v 48 Tarrafa beju sejea su, eriretsuatani huecuana emaje su. Dapia se cuana edharepirutani huecuana. Pamapa se saida cuana beju d'iti cuana su eichasetatani huecuana. Pamapa saida mahue se cuana beju ejusiatani huecuana. \v 49 Daja da epu castigo tsine su, ye mundo epupe su. Da hora su Diusu sa ángel cuana ja eichaderatayu chujemame Diusu sa dharejiji cuana cristiano madhada cuana peje jenetia. \v 50 Dhare putsu, cristiano madhada cuana cuati castigo su ejusinubiata huecuana. Dapia tueda cristiano madhada cuana ebia su epadaritita, etsedhaitita, ebia su sufri eputa huecuana putsu. \p \v 51 Beju daja Jesús ja discípulo cuana buetsuatana. Buetsuape putsu, uja quisabatana huecuana: \p —¿A da micuaneda eshanapainia quema quisa? \p Da su jeutsutana huecuana uja: \p —Ehe, Echua Puji. Eshanapainia ecuanaju. \p \v 52 Da su Jesús ja uja atana huecuana: \p —Ahua quebata Moisés chenu sa jacuatsasiati ebuetsuaji da quema jabuetsuati su jei epu su, beta ai chujeneda saida detse mesa pu cua nime. Jacuatsasiati edhi, quema jabuetsuati eichacua di mesa tupupai yani, ahua ema peje su jei epu su. \s1 Jesús Nazaret ejude su putiana \r (Marcos 6.1-6; Lucas 4.16-30) \p \v 53 Beju Jesús ja daja quisape putsu, mesa ejude Nazaret su putiana. \v 54 Dapia cuinati putsu, jadhitati jude ete su buetsuapirutana. Dapia cristiano cuana tu jepuiti nimetiutana. Tuneda cama jaquisabatitana uja: \p —¿Que jenetia jia da ye deja tueda bahue eni ai cuana jabuetsuatiana? ¿Cuaja ni da tuahueda ye ai nimetiuda cuana ame yatani? \v 55 ¿Aimue jia maida tueda carpintero José sa ebacua mahue? Mesa cuara da María. Mesa edue cuana da Jacobo, José, Simón, Judas. \v 56 Mesa dudu cuana di upia yanita. Beju pamapa mesa familia cuana upia ecuana duju su yanita. Da su, ¿cuaja ni da tueda ai bahue eni cuana nime bahue pu cua? \p \v 57 Da putsu, aimue Jesús peje su jei putana huecuana mahue. Da su Jesús ja uja atana huecuana: \p —Diusu sa profeta sa ejude quitaita su aniji cristiano cuana ja aimue tueda saida ebatani mahue. Mesa familia quitaita cuana ja di aimue tueda saida ebatani mahue. Pia ejude su aniji cuana ja bahui profeta saida ebatani. \p \v 58 Da su Jesús ja dapia mesa ejude quitaita su quejucua hue ai nimetiuda cuana atana, dapia cristiano cuana tu peje su jei puja mahue putana putsu. \c 14 \s1 Juan Bautista manuametana huecuana \r (Marcos 6.14-29; Lucas 9.7-9) \p \v 1 Da tiempo su echua puji Herodes Antipas da huaraji aida puina Galilea yahua su. \v 2 Tuahueda Jesús jepuiti id'abatana putsu, mesa emebajaji cuana uja atana: \p —Tueda Jesús da Juan Bautista manujiji cuana duju jenetia id'eyujiji. Da putsu, tueda tucheda eni ai nimetiuda aida cuana ya puji. \p \v 3 Daja mimiana Herodes Antipas Juan Bautista manuametana putsu. Equene Juan teriichanubiametana. Daja Herodes ja Juan atana, Juan ja tueda tuaquisatana putsu. Juan ja Herodes Antipas jubida d'ayatana, Herodes Antipas ja mesa edue Felipe sa ehuane Herodías neje jahuanetiana putsu, Felipe eid'e hue biame. Da putsu, Herodes Antipas ja Juan teriametana. \v 4 Uja equene Juan ja Herodes Antipas jubida d'ayatana: \p —Be Herodías mique ehuane nime dusuji, Felipe neje jahuanetijiji tupu. \p \v 5 Da su Herodes Antipas ja Juan tipeida manuameja adhaatana. Daja biame, mue manuame atana, cristiano cuana iyuba putsu, Juan da Diusu sa quisa puji batana huecuana putsu. \v 6 Da su beju Herodes Antipas sa tu bataji puana tsine cuinana su, Herodías sa ebaquepuna ihuajiji cuana butse su tu mehua tiritiriana. Beju Herodes Antipas sa ebia su tsada puana. \v 7 Da su Herodes ja epuneje uja atana: \p —Diusu bahue ema epu. Ai papu mique jabajati cuana yama mi etia, mique tiritiri quema ebia su tsada putsu. \p \v 8 Da su epuneje mesa cuara neje jaquisabatiana. Herodías ja tueda uja quisatana: \p —Bajatique Juan Bautista sa echua dhepe su. \p \v 9 Beju daja epuneje ja bajatana su, Herodes Antipas ebia su jatacuamadhatiana. Ihuajiji cuana butse su Diusu bahue puana putsu, daja mesa a taji puana. \v 10 Beju da hora su cuatsasiatana soldado cuana Juan pachuarijitita huecuana puji. \v 11 Da su beju echua dusetana huecuana dhepe su. Epuneje menajatiatana huecuana. Da su tuahueda mesa cuara tiaderatana. \p \v 12 Juan sa ebuqueji cuana mesa equita dusu putsu, papatana huecuana. Da su Jesús quisatitana huecuana. \v 13 Jesús ja shanapa putsu, mue aidhebiame ani eti jude su putiana tu mehua yaniti puji. Canoa aida su putiana. Beju cristiano cuana bahue puputsu, pamapa ejude jenetia cuinanatana huecuana Jesús tije ya puji. \s1 Jesús pishica mil deja cuana mihuatana \r (Marcos 6.30-44; Lucas 9.10-17; Juan 6.1-14) \p \v 14 Jesús beju chu maje cuinati putsu, cristiano cuana murida je putitana tu etejetiyu puji. Jesús ja canoa aida jenetia cuinana putsu, dueji cristiano cuana tu peje su epusiu batana. Jesús ja ba putsu, ebia su bataichenu batana huecuana. Pamapa nedaji cuana saisiamepirutana. \v 15 Beju tsinecua edhememehu su discípulo cuana ja Jesús uja quisatana: \p —Beju tsinecua edhememehu. Ye cristiano cuana sa ete cuana uqueda. Da putsu, beituyuque huecuana ejude cuana naja je tuna sa ai dia taji cuana pachacutitita huecuana puji, beju upia mu mue ai biame ani putsu. \p \v 16 Jesús ja jeutsutana huecuana: \p —Aimue da eputitayu mahue. Micuaneda hue memihuaque huecuana. \p \v 17 Da su uja atana huecuana: \p —Beju pishica pan chidi cuana, beta se chidi detse bahui ecuanaju sa yani. Ai detse tueda tupu pu cua. \p \v 18 Da su Jesús ja cuatsasiatana huecuana: \p —Pan chidi cuana, se detse meduseque. \p \v 19 Jesús ja cristiano cuana cuatsasiatana pamapa paniuteta huecuana puji nutsa bia su. Pamapa aniutetana su, Jesús ja pishica pan chidi cuana, se detse di inatana. Cielo huabata jachamati putsu, diusulupai atana Tata Diusu. Pan cuana, se detse ped'uped'ua putsu, discípulo cuana menajatiatana cristiano cuana paberereatiata huecuana puji. Discípulo cuana ja cristiano cuana eberereatiatani cama, pan, se ped'u cuana jajucuatitana. \v 20 Beju pamapa cristiano cuana diadiatana tupu. Pan cuana, se detse beju puchu puana. Eped'u cuana chudutana huecuana. Piada tunca beta ejaitiana d'iti cuana sejeatana huecuana puchu cuana neje. \v 21 Beju pishica mil deja cuana diadiatana. Dueji epuna, yanana cuana dapia anitaina. Tuneda di diadiatana tupu. \s1 Jesús da ena bia je aseana \r (Marcos 6.45-52; Juan 6.16-21) \p \v 22 Da su beju Jesús ja mesa discípulo cuana canoa aida su nubiametana bai papetuta huecuana puji tu hui su. Tuna yanipetutahu cama, Jesús ja cristiano cuana tuna sa ete cuana je beitupetaibana. \v 23 Beju tuna pupetitaiba su, Jesús murucu aida bia su tsuatiana tu mehua quejucua hora chidi yaniti puji, Diusu emitsu puji. Beju dhidha teje dapia tu mehua aniana. \v 24 Mesa discípulo cuana da bai dusete su anipetutasaina cama, beni ja ena jubida dhapujutana putsu, ena canoa su nubipiruana. \v 25 Beju huenahua su Jesús batana huecuana ena bia je quitaita yasesiu. \v 26 Daja ba putsu, rubutanapirutana huecuana. Jubida tsiatsiatana huecuana, iyuame pu putsu. Uja tsiatsia neje mimitana huecuana: \p —¡Beju enid'u ecuaneda ebainia! \p \v 27 Da su Jesús ja jubida uja atana huecuana: \p —¡Menimetucheatique! ¡Beju ema hue! ¡Be iyuame mepuji! \p \v 28 Pedro ja atana Jesús: \p —Echua Puji, ahua enei hue mida su, tsahuaque ema mi peje su ena bia je ecuinati puji. \p \v 29 Da su Jesús ja Pedro jeutsutana: \p —Pueque hue da. \p Pedro canoa jenetia cuinana putsu, ena bia je asepiruana Jesús peje su. \v 30 Beju beni jubida epuneti ba putsu, Pedro tipeida iyuame puana. Ena su nubipiruana. Enubiani jabati putsu, jubida tsiatsia neje uja atana Jesús: \p —¡Echua Puji, tsahuaque ema! \p \v 31 Da hora su beju Jesús ja Pedro eme su inatana. Uja atana Pedro: \p —¿Jucuaja su ni mi ema peje su mue janimetucheati? \p \v 32 Beju tuatseda canoa su nubitiana su, beni mitanana. \v 33 Canoa dume su Jesús butse su tururutana huecuana pamapa. Uja atana huecuana: \p —Enei hue, mida da Diusu sa Ebacua. \s1 Jesús ja nedaji cuana Genesaret yahua su saisiametana \r (Marcos 6.53-56) \p \v 34 Daja anipetutitana huecuana. Genesaret yahua su satsuatitana huecuana. \v 35 Beju tueda yahua su aniji cristiano cuana ja Jesús ba putsu, pamapa ejude su aniji cuana quisametana huecuana. Da su cristiano cuana bahue pu putsu, pamapa nedaji cuana dusetana huecuana Jesús peje su. \v 36 Jesús sa ejud'uji tihue dhucuana d'apabaja atana huecuana. Pamapa ejud'uji d'apabatana cuana beju saisitana. \c 15 \s1 ¿Ai ja cristiano cuana madhata cua? \r (Marcos 7.1-23) \p \v 1 Da su beju piada piada fariseo, jacuatsasiati ebuetsuaji cuana ja Jesús nariatana. Jerusalén ejude jenetia puetana huecuana Jesús yaba puji, tu etuaquisadhaa puji. Beju uja quisabatana huecuana Jesús: \p \v 2 —¿Jucuaja su mique discípulo cuana ja ecuana sa tata chenu sa puiti cuana jei aja mahue? Beju aimue tuna sa eme erucuatitani huecuana mahue ediadia puji ecuana sa puiti daja biame. \p \v 3 Da su Jesús ja uja quisatana huecuana: \p —Micuaneda Diusu sa jacuatsasiati cuana aimue aja yainia mahue, micuana sa ai puiti cuana bahui aja putsu. \v 4 Uja Diusu ja cuatsasiataidha: “Iyubaque mique tata detse. Ahua quebata papu mesa tata detse emadhabata su, tueda pamanu.” \v 5 Beju micuaneda mu cristiano cuana tsapia hue ebuetsuainia uja: “Ahua quebata papu mesa chipilu Diusu etiata su, beju aimue mesa tata, cuara detse chipilu neje tsahua taji mahue, pamapa Diusu tiatana putsu.” \v 6 Beju aimue daja epuani mahue Diusu sa jacuatsasiati. Micuaneda micuana sa puiti cuana bahui buetsua putsu, tueda jacuatsasiati cuanaai eni mahue nime yameinia. \v 7 Micuaneda da bubeta cuana. Diusu ja uja butsepi ataidha micuana jepuiti Isaías ja deretaidha: \q1 \v 8 Ye cristiano cuana ja ema eiyubatani mimi neje bahui. \q1 Aimue ema ene putsu tuna sa muesumu neje eiyubatani huecuana mahue. \q1 \v 9 ¿Ai puji saida tuna sa ema peje su jamitsutsuati cuana pu cua? \q1 Beju tueda da yanacane hue, tuna sa jabuetsuati quitaita cuana bahui ebuetsuatani huecuana putsu. \q1 Aimue quema jabuetsuati cuana mu ebuetsuatani huecuana mahue. \m Daja Diusu puidha micuana jepuiti Isaías chenu ja deretaidha. \p \v 10 Da su Jesús ja cristiano cuana uja atana: \p —Meid'abaque ema. Meshanapaenique. \v 11 Etse ediainia cuana ja aimue detse etse madhata cua mahue. Beju etse emimiani cuana ja mu ene putsu etse emadhatani. \p \v 12 Da su discípulo cuana ja Jesús naria putsu, uja atana huecuana: \p —Echua Puji, fariseo cuana da duininitaitia, mique mimi cuana daja id'aba putsu. \p \v 13 Da su Jesús ja uja jeutsutana huecuana: \p —Pamapa Tata Diusu ja banatana mahue equi cuana chu ed'auna emutsupeta. Daja huecha Diusu ja id'ene madhada nime cristiano cuana emutsupeta cuati castigo su ebeitueniyu puji. \v 14 Be jatacuamadhatiji fariseo cuana neje, beju padha nime huecuana putsu. Padha nime huecuana biame, cristiano cuana huidusuja eputani huecuana. Da su padha nime cama pahuidusutita huecuana. Ahua piada padha ja pia padha ehuidusuta su, betana su rara su edajajati tse. \p \v 15 Beju Pedro ja Jesús atana: \p —Quisaque ecuanaju cuaja mique quisa epuani. \p \v 16 Da su Jesús ja atana huecuana: \p —¿A da micuaneda di pia cuana nime aimue eshanapainia mahue? \v 17 Beju pamapa ediatiani ai cuana ecuatsa je enubiani putsu, edhe su ecuinahu. Da su beju equita jenetia ecuinanani. \v 18 Aimue detse tueda ai cuana ja deja madhata cua mahue. Mimi madhada cuana ja mu ecuatsa jenetia ecuinanani putsu, deja emadhatani, tueda mimi madhada cuana muesumu jenetia ecuinanani putsu. \v 19 Beju cristiano cuana sa muesumu madhada hue putsu, pamapa ai madhada cuana yatani huecuana. Cristiano emanuametani huecuana. Pia sa ebutse quinaji eputani huecuana. Utsatada madhada cuana yatani huecuana. Tsi eputani huecuana. Bid'umimi eputani huecuana. Pia sa ebani cha jemitsua hue yatani huecuana. Beju pamapa tueda ai madhada cuana yatani huecuana, tuna sa muesumu madhada hue putsu. \v 20 Tueda ai madhada cuana muesumu jenetia ecuinanani ja cristiano cuana emadhatani. Beju ahua etse jamerucuatiji mahue ediadia su, aimue etse emadhati mahue. \s1 Pia yahua jenetia epuna Jesús peje su jei puana \r (Marcos 7.24-30) \p \v 21 Da su beju Jesús da jenetia cuinanana. Tiro, Sidón ejude detse naja su beju putiana. \v 22 Dapia yahua su piada judío mahue epuna tu peje su pueana. Tueda epuna da Canaan yahua jenetia puina. Tuahueda jubida Jesús tsiatsia neje uja bajatana: \p —¡Echua Puji, David chenu sa familia jenetia, ibunebaque ema! Quema ebaquepuna einid'u madhadaji. Tuneda ebia su sufri yametani. \p \v 23 Jesús ja mue jeutsu epuna. Da su mesa discípulo cuana ja uja atana: \p —Cuadeque tueda epuna, ecuana tije etsiatsiasiu putsu. \p \v 24 Da su Jesús ja epuna atana uja: \p —Diusu ja ema beitutana tu peje jenetia judío jeitid'ujiji cuana peje su bahui. Beju aimue mida judío mahue. \p \v 25 Da su epuna ja Jesús naria putsu, tu butse su tururuana. Jubida uja Jesús bajatana: \p —¡Echua Puji, tsahuaque ema! \p \v 26 Da su Jesús ja epuna jeutsutana uja: \p —Saida mahue ebacua sa jana mejemi putsu, uchi cuana etia puji. \p \v 27 Beju daja Jesús ja jeutsutana biame, epuna ja uja atana: \p —Ehe, Echua Puji, mida ene putsu butsepi emimiani biame, uchi cuana ja di puchu cuana emetse sa misha jenetia yahua su edajajatani cuana ediatani. \p \v 28 Da su Jesús ja epuna uja atana: \p —Epuna, ebia su mida ema peje su enimetucheatiani yama ebainia. Da putsu beju, mique jabajati daja papu. \p Da hora jenetia epuna sa ebaquepuna beju saisibana. \s1 Jesús ja dueji nedaji cuana saisiametana \p \v 29 Da su beju Jesús da jenetia Galilea bai maje je jaitianana. Murucu aida su tsuati putsu, dapia aniuteana. \v 30 Tu peje su dueji cristiano cuana puepirutana. Pamapa piapiati nedaji cuana dusetana huecuana. Tida, padha, mimi bue mahue, bai riji cuana beju dusetana huecuana tuahueda pasaisiameta huecuana puji. Beju Jesús ja saisiametana huecuana pamapa. \v 31 Da su cristiano cuana ebia su nimetiunetitana, pamapa tueda nedaji cuana saida, saisijiji ba putsu. Diusu saida mitsutsuapirutana huecuana. \s1 Jesús ja pushi mil deja cuana mihuatana \r (Marcos 8.1-10) \p \v 32 Jesús ja cristiano cuana dueji ba putsu, discípulo cuana uja atana: \p —Ebataichenubainia yama ye cristiano cuana. Beju quimisha tsine upia ema neje yanita putsu, jana mahue ta beju. Yama beituja mahue huecuana tuna sa ete su diadiaji mahue. Cuapuitime edid'i su nimetaitanata cua huecuana. \p \v 33 Da su mesa discípulo cuana ja uja quisabatana: \p —¿Que jenetia ni da ecuana teje cua jana tupu dajucua cristiano cuana emihua puji? Ye eti jude su aimue aidhe biame ani ai dia taji cuana ebaja puji. \p \v 34 Da su Jesús ja quisabatana huecuana: \p —¿Quejucua pan chidi cuana micuana sa yani? \p Beju jeutsutana huecuana: \p —Siete pan chidi cuana ecuanaju sa yani. Quejucua chidi se cuana di ecuanaju sa yani. \p \v 35 Da su Jesús ja cuatsasiatana cristiano cuana yahua su paaniuteta puji. \v 36 Beju siete pan chidi, se cuana di ina putsu, diusulupai Diusu atana. Pan chidi, se cuana ped'uped'ua putsu, discípulo cuana menajatiatana cristiano cuana paberereatiata huecuana puji. Discípulo cuana ja cristiano cuana eberereatiatani cama, pan, se ped'u cuana jajucuatitana. \v 37 Beju pamapa cristiano cuana diadiatana tupu. Pan chidi, se cuana beju puchu puana. Eped'u cuana chudutana huecuana. Siete d'iti cuana sejeatana huecuana puchu cuana neje. \v 38 Pushi mil deja cuana diadiatana. Jucuada epuna, yanana cuana dapia anitaina. Pamapa tuneda di diadiatana tupu. \v 39 Da su beju Jesús ja cristiano cuana beitutana tuna sa ete cuana je. Beituyu putsu, canoa aida su nubiana Magdala yahua su eputi puji. \c 16 \s1 Fariseo, saduceo cuana ja Jesús bajatana piada nimetiuda aida paata puji \r (Marcos 8.11-13; Lucas 12.54-56) \p \v 1 Fariseo, saduceo cuana da Jesús peje su putitana mimi neje yaba puji, tu etuaquisa puji. Da su Jesús bajatana huecuana piada nimetiuda aida paata puji. \v 2 Beju Jesús ja jeutsutana huecuana uja: \p \v 3 —Tsinecua su micuaneda buepa echamainia ahua saida ahua mahue ehuenati eshanapa puji. Daja huecha apudaya su buepa chama putsu, beju micuaneda bahue tsine saida epu ahua mahue. Micuaneda da bubeta cuana. Buepa ba putsu, micuaneda nai epu ahua mahue eshanapainia. Daja biame, aimue micuaneda mu Diusu ja ai yatani cuana eshanapainia mahue, quema ai nimetiuda ajiji cuana ba putsu. Mue shanapa micuaneda Diusu ja ema ye nimetiuda aida yametani. \v 4 Micuaneda da deja bubeta, ate cuana. Micuaneda ema ebajainia yama nimetiuda aida ya puji. Beju aimue yama ya mahue. Cuaja Diusu sa profeta Jonás chenu puidha, tueda da micuaneseda puji nimetiuda aida papu. \p Beju Jesús ja netiajusia huecuana putsu, putiana. \s1 Fariseo cuana sa jabuetsuati madhada cuana da levadura nime \r (Marcos 8.14-21) \p \v 5 Da su Jesús, mesa discípulo cuana neje bai chu maje anipetutiana. Beju discípulo cuana ja jana edusu puji setatana. \v 6 Jesús ja uja atana huecuana: \p —Merejatique fariseo, saduceo cuana sa levadura neje. \p \v 7 Da su discípulo cuana uja jaquisabatitana: \p —¿Cuaja su Jesús daja epuani? Mue ecuaneda pan duse aitia putsu jia, daja epuani. \p \v 8 Jesús ja tuna daja equisatitani shanapatana. Da su uja quisabatana huecuana: \p —¿Jucuaja su daja micuaneda epuani? Aimue micuaneda ema peje su jubida enimetucheatiani mahue. \v 9 ¿Jiahue teje jia maida micuaneda aimue eshanapainia mahue? ¿Aimue jia maida micuaneda cuaja yama pishica mil deja cuana pishica pan chidi cuana neje mihuana epibainia mahue? ¿Quejucua d'iti cuana puchu cuana neje micuaneda sejeana? \v 10 ¿Aimue jia maida micuaneda cuaja yama pushi mil deja cuana siete pan chidi cuana neje mihuana epibainia mahue? Da tsunu, ¿quejucua d'iti cuana puchu cuana neje micuaneda sejeana? \v 11 ¿Jucuaja su micuaneda aimue eshanapainia mahue? Beju aimue ema pan jepuiti quisa puitia mahue, micuana yama levadura jepuiti quisaitia su. \p \v 12 Da su beju ye chu discípulo cuana ja shanapaenitana Jesús ja quisatana huecuana fariseo, saduceo cuana sa jabuetsuati cuana neje parejatita puji. Aimue pan sa levadura neje parejatita puana mahue. \s1 Pedro, Jesús da Diusu sa Jabeituti Deja, puana \r (Marcos 8.27-30; Lucas 9.18-21) \p \v 13 Da su beju Jesús, mesa discípulo cuana neje Cesarea Filipo yahua su putiana. Dapia mesa discípulo cuana uja quisabatana: \p —¿Cuaja ni da cristiano cuana ema jepuiti eputani? \p \v 14 Beju jeutsutana huecuana: \p —Piada piada mida pa Juan Bautista chenu id'eyujiji eputani. Pia cuana mida pa Eliás chenu id'eyujiji eputani. Pia cuana mida pa Jeremías chenu id'eyujiji eputani. Pia cuana mida pa pia Diusu sa profeta eputani. \p \v 15 Jesús ja quisabatana huecuana: \p —¿Aidhe ni da ema pu cua micuaneda epibatiani? \p \v 16 Da su Simón Pedro ja Jesús jeutsutana uja: \p —Mida da Diusu sa Jabeituti Deja. Diusu eid'e eni sa Ebacua da mida. \p \v 17 Da su Jesús ja Pedro atana: \p —Beidaji mida, Simón, Jonás sa ebacua. Butsepi mida jajeutsutaitia, quema Tata Diusu ja mida shanapametana putsu. Aimue aidhe deja ja biame mida tueda shanapametana mahue. \v 18 Beju yama mida equisainia, mique ebani da Pedro. Tueda ebani tumu epuani. Yama quitaita edhareinia quema dharejiji cuana pamapa ejude jenetia. Aimue Ishahua, einid'u madhada cuana ja tuna epishitiata mahue. \v 19 Pamapa mique piba su aja yainia, aja mahue yainia cuana Diusu ja etsabatayu. \p \v 20 Da su Jesús ja discípulo cuana cuatsasiatana, tueda da Diusu sa Jabeituti Deja aidhe biame paquisata huecuana mahue. \s1 Jesús quisa puana cuaja manume epu \r (Marcos 8.31–9.1; Lucas 9.22-27) \p \v 21 Da hora jenetia Jesús ja mesa discípulo cuana quisapirutana cuaja pia cuana ja tu emanuameta. Jerusalén ejude su mesa puti taji quisatana huecuana. Judío cuana sa ehuidusuji, sacerdote huaraji aida, jacuatsasiati ebuetsuaji cuana ja cuaja Jesús ebia su sufri yameta quisatana huecuana. Cuaja tu emanuameta huecuana quisatana huecuana. Beju emanuameta huecuana su, quimisha tsine jaitianaja su, tueda eid'eyu manujiji cuana duju jenetia quisatana huecuana. \v 22 Daja Jesús ja quisapetana huecuana su, Pedro ja tueda chuadera dusutana. Chuadera tu mehua dusu putsu, d'ayapirutana Jesús uja: \p —Aimue Diusu sa tsada epu mahue mida daja yata huecuana. \p \v 23 Beju Jesús ja Pedro chamaeni putsu, uja atana: \p —Netideraque ema naja jenetia, Ishahua. Mida da ema naja su d'eji mahue eneti yama Diusu sa tsada ya puji. Deja cuana sa piba bahui mi emimiani. Aimue mi Diusu sa piba diuana mu emimiani mahue. \p \v 24 Da su Jesús ja mesa discípulo cuana uja atana: \p —Quebata ja ema tije aja su, pamapa muesumu neje ema tije paata. \v 25 Tusa manu teje ema tije paata, manuameja paata huecuana biame. Ema pamapa mesa ai cuana quitaita ebia su tsada pabata. \v 26 ¿Ai puji saida ni da etse sa pamapa mundo sa chipilu cuana paani pu cua, etse cuati castigo su eputi biame. ¿Ai etse d'eji su epu puji chujetia cua bata? ¡Mahue! \v 27 Diusu sa Jabeituti Deja da ema. Quema Tata Diusu sa tucheda neje ema esiapatiyu. Pamapa quema ángel cuana neje ema esiapatiyu pamapa cristiano cuana ejuzgayu puji. Cuaja pamapa tuna ye mundo su atana cuana batame yama eturuca echuje etiayu huecuana. \v 28 Ene putsu, yama micuana butsepi equisainia, piada piada micuaneda upia eneti aimue emanu mahue Diusu ecuatsasiati eba teje. \c 17 \s1 Jesús da japiatiana \r (Marcos 9.2-13; Lucas 9.28-36) \p \v 1 Beju sucuta tsine jaitianaja su, Jesús ja Pedro, Jacobo, Juan cuana dusutana murucu aida bia su. Tuneda bahui dusutana. \v 2 Dapia cuinati putsu, Jesús japiatiana tuna butse su. Mesa ebu id'eti nime cuarecuare puana. Mesa ejud'uji pasapasa cuarecuare hueda nime puana. \v 3 Da su Elías, Moisés chenu detse bataji puana eid'e batana huecuana. Jesús neje quisaquisa epuani tse batana huecuana. \v 4 Da su Pedro ja Jesús uja atana: \p —Echua Puji, saida ecuaneda upia pamapa su meanija. Quimisha epahuaneti cuana ecuanaju paaiti, ahua mique tsada su. Piada miqueda puji, piada Moisés sa puji, piada Elías sa puji ecuanaju paaiti. \p \v 5 Beju Pedro daja emimiani cama, judu cuarecuare ja dunutana huecuana. Judu duju jenetia Tata Diusu ja atana huecuana uja: \p —Ye da quema ibuneda Ebacua. Tu neje ema beidaji. Tueda bahui meid'abaenique. \p \v 6 Da su tueda quimisha discípulo cuana ja daja Tata Diusu epuani id'aba putsu, ebia su iyuame putana. D'epesatana huecuana yahua su. \v 7 Da su Jesús tuna peje su janariatiana. D'apaba putsu, uja atana huecuana: \p —Menetianaque. Be iyuame mepuji. \p \v 8 Da su jababarereati huecuana putsu, Jesús tu mehua batana huecuana. Aimue Moisés, Elías detse netina mahue beju. \p \v 9 Da su beju murucu aida jenetia ebutetasa cama, Jesús ja uja atana huecuana: \p —Be aidhe biame mequisaji tsuhu micuaneda baitia ai cuana. Beju ema manujiji cuana duju jenetia enetianayu tsine su chu quisa mepuque. \p \v 10 Tuneda murucu jenetia ebutesa cama uja Jesús quisabatana huecuana: \p —¿Jucuaja su ni da jacuatsasiati ebuetsuaji cuana ja cristiano cuana uja ebuetsuatani: “Diusu sa Jabeituti Deja pueji mahue su, Elías chenu sa equene pue taji.”? Beju mida Diusu sa Jabeotito deja pueana biame, aimue ecuanaju Elías chenu bana mahue. \p \v 11 Da su Jesús ja jeutsutana huecuana uja: \p —Ene putsu, Elías chenu ema equene pueana cristiano cuana ebaseta puji, ema painatsuta huecuana puji. \v 12 Beju tueda pueana biame, aimue shanapatana huecuana mahue. Madhada hue atsutana huecuana tu emanuame teje. Daja huecha cuaja tueda atana huecuana nime, ya di sufri yameta huecuana. \p \v 13 Da hora su chu, tueda quimisha discípulo cuana ja shanapaenitana Jesús Juan Bautista jepuiti quisa puana. Beju Juan da Diusu sa profeta Elías chenu nime puina, da su chu shanapaenitana huecuana. \s1 Jesús ja edeahue einid'u madhadaji saisiametana \r (Marcos 9.14-29; Lucas 9.37-43) \p \v 14 Beju cristiano cuana yanita su cuinatana huecuana su, piada deja ja Jesús nariatana. Tu butse su tururu putsu, uja atana: \p \v 15 —Echua Puji, ichenubaque quema ebacua einid'u madhadaji. Ai hora papu enimetaitanani. Cuati, ena su dajaja bahue. \v 16 Yama upia duseitia mique discípulo cuana peje su tu pasaisiameta huecuana puji. Beju cuaja jusiacuina taji mahue batana huecuana. \p \v 17 Da su Jesús ja anititana discípulo cuana d'ayapirutana uja: \p —¡Ai! ¿Jucuaja su jia micuaneda jei puja mahue? ¿Que tupu teje jia quema micuana neje ani taji? \p \v 18 Edeahue dusetana huecuana su, Jesús ja einid'u madhada d'ayatana. D'aya putsu, edeahue peje jenetia cuinanametana. Da hora jenetia beju edeahue saisiana. \p \v 19 Cristiano cuana putitaibana su, discípulo cuana ja Jesús uja quisabatana: \p —¿Jucuaja su ni da ecuanaju einid'u madhada cuaja jusiacuina taji mahue baitia? \p \v 20-21 Jesús ja jeutsutana huecuana: \p —Micuaneda einid'u madhada cuaja jusiacuina taji mahue baitia, Diusu peje su micuaneda huai chidi hue enimetucheatiani putsu. Ene putsu, yama micuana equisainia, ahua micuaneda Diusu peje su mostaza ejaja chidi nime aihua dhucuana enimetucheati su, da su micuaneda ye emata: “U jenetia pia eti jude su puderaque”, cuatsasia cua. Ahua daja micuaneda ecuatsasia su, beju emata epudera. Pamapa ai atadhada eni cuana a cua, Diusu peje su enimetucheatiani putsu. \s1 Jesús neicha quisa puana tu emanu jepuiti \r (Marcos 9.30-32; Lucas 9.43-45) \p \v 22 Beju Jesús da mesa discípulo cuana neje Galilea yahua je epuniuneti cama, quisapirutana huecuana cuaja deja madhada cuana ja tueda menajatiame yata emanuame puji. \v 23 Beju emanuameta huecuana biame, quimisha tsine jaitianaja su, tueda eid'eyu manujiji cuana duju jenetia quisatana huecuana. Daja Jesús ja quisapetana huecuana su, ebia su jatacuamadhatitana huecuana. \s1 Templo sa impuesto \p \v 24 Jesús da mesa discípulo cuana neje Capernaum ejude su cuinatiana su, templo sa impuesto echujebajaji deja cuana ja Pedro batitana. Uja Pedro quisabatana huecuana: \p —¿A da mique ebuetsuaji ja templo sa impuesto echujetiata? \p \v 25 Pedro ja jeutsutana huecuana: \p —Ehe, echujetiata da. \p Da su ete su nubiana su, Pedro mimiji mahue su, Jesús ja tueda uja quisabatana: \p —Quisaque ema, Simón, ¿aidhe cuana da ye mundo sa echua puji huaraji cuana ja impuesto cuana echujebajatani? Ahua tuna sa cristiano quitaita cuana, ahua extranjero cuana? \p \v 26 Pedro ja jeutsutana uja: \p —Extranjero cuana. \p Da su Jesús ja atana: \p —Da su beju tuna sa cristiano quitaita cuana sa aimue chujetia taji mahue. Daja huecha yama templo sa impuesto aimue quema chujetia taji mahue, ema Diusu sa Jabeituti Deja putsu. \v 27 Daja biame, yama impuesto echujetia eduininita mahue puji. Esia putique bai su. Equene se miada ejemitsua su, ecuatsa su piada chipilu eteje. Tueda chipilu neje beju chujetiatique impuesto. \c 18 \s1 ¿Aidhe ebia su aida epu Diusu sa ecuatsasiati su? \r (Marcos 9.33-37; Lucas 9.46-48) \p \v 1 Da su beju discípulo cuana janariatitana Jesús peje su. Uja quisabatana huecuana: \p —¿Quebata ecuanaju ebia su aida epu Diusu ecuatsasiati su? \p \v 2 Da su Jesús ja piada yanana ihuatana. Tuna duju su netia putsu, uja quisatana huecuana: \p \v 3 —Ene putsu, yama micuana butsepi equisainia, etse sa nimemitsida pu taji ye yanana nime Diusu ecuatsasiati su enubi puji. Ahua aimue daja epu mahue su, aimue micuaneda Diusu ecuatsasiati su enubi mahue. \v 4 Quebata micuaneda yanana nime nimemitsida epu su, tueda da ebia su aida epu Diusu ecuatsasiati su. \v 5 Quebata ja piada ema peje su jei epuani cristiano saida ebatsuta su, tueda da ema quitaita saida ebatsutani pu cua nime. \s1 Pia jucha ame taji mahue \r (Marcos 9.42-48; Lucas 17.1-2) \p \v 6 ‘Quebata ja piada eichacua ema peje su jei epuani cristiano tusa Diusu peje su janimetucheati etaitanameta su, tuseda puji ebia su saida pamanu bai dueda su tueda eichacua jei epuani cristiano sa janimetucheati taitanameji mahue su hue. \v 7 Beju ye mundo su jucuada ai cuana yani cristiano cuana sa Diusu peje su janimetucheati cuana etaitaname puji. Quebata ja daja etaitanameta huecuana su, Diusu ja tueda ematsetayu. ¡Aba tueda, ahua pia cuana daja etaitanameta su! \p \v 8 ‘Miada eme ahua ehuatsi neje jucha ya su, riji putsu, jusiaque uqueda. Ebia su saida meriji, huatsiriji cielo su eid'e eni eputi puji, aimue cuati castigo su meji, huatsiji eputi mahue puji. \v 9 Daja huecha ahua miada etua neje jucha ya su, huijajuseque. Ebia su saida tua mahue cielo su eid'e eni eputi puji, aimue cuati castigo su tuaji eputi mahue puji. \s1 Huisha jeitid'ujiji jepuiti quisa \r (Lucas 15.3-7) \p \v 10 ‘Be quebata ja biame ema peje su eichacua jei eputani cristiano cuana mue ai puji saida nime mebaji. Butsepi yama micuana equisainia, Diusu ja mesa ángel cuana ebeitutani tuna saida ebata puji. \v 11 Beju ema pueana Diusu peje jenetia jeitid'ujiji cuana d'eji su ya puji. \p \v 12 ‘Mepibaenique. Ahua quebata sa cien huisha ani cua su, ahua piada mesa jeitid'u cua su, ¿aimue jia maida tuahueda mesa pia huisha cuana taraca su terijiji eichajusiata mahue tueda piada jeitid'ujiji huisha echacuti puji? \v 13 Ahua etejetita su, ene putsu beidaji epu. Terijiji enetita cuana jenetia ebia su beidaji epu, piada tejeyu putsu. \v 14 Daja nime da Tata Diusu sa tsada mahue piada biame mesa jadhareti eichacua cristiano pataitana mahue. \s1 Mique edue perdona taji \r (Lucas 17.3) \p \v 15 ‘Ahua mique edue ja mi ai jucha yata su, butseatique tu jucha yatani jepuiti. Ahua tusa jucha eshanapata su, da su neicha miada mique edue saida yameinia. \v 16 Ahua tuahueda shanapaja mahue yata su, da su beju piada ahua beta edue detse neje neicha putique tu peje su tuatse butse su di tusa jucha jepuiti equisaba puji. \v 17 Ahua tuatse butse su di shanapaja mahue yata su, beju mequisatique pamapa edue cuana neicha tusa jucha jepuiti paquisabata huecuana puji. Ahua tuahueda pamapa edue cuana butse su shanapaja mahue su, da su tueda Diusu peje su jei puja mahue deja nime hue mebaque. \p \v 18 ‘Ene putsu, yama micuana equisainia, pamapa micuana sa tupupai piba su aja yainia, aja mahue yainia cuana Diusu ja etsabatayu. \p \v 19 ‘Ahua micuana duju jenetia beta tupupai epibatiani Diusu ebaja puji, beju Tata Diusu ja metse sa jabajati etiatayu. \v 20 Quepia beta ahua quimisha quema dharejiji cuana edhitatitani su, dapia ema yani tuna duju su. \p \v 21 Da su beju Jesús quisa pupeja su, Pedro ja tueda uja quisabatana: \p —Echua Puji, ¿quejucua nuati quema edue perdona taji? ¿Ahua siete nuati teje? \p \v 22 Da su Jesús ja Pedro jeutsutana: \p —Aimue siete nuati bahui mahue. Daja hue mique pamapa hora su perdona taji. \s1 Emebajaji ja perdonaja mahue atana \p \v 23 ‘Beju Diusu ecuatsasiati da uja: Piada echua puji huaraji aida anina. Da su mesa emebajaji cuana sa manu cuana tu peje su dusetana ebaseta puji. \v 24 Mesa equene emebajaji deja tu peje su dusetana. Tuseda manu dueji echua puji peje su puina. \v 25 Beju aimue mesa chipilu anina mahue manu echujetia puji. Da su echua puji ja mesa emebajaji cuana cuatsasiatana tueda deja, tusa ehuane, ebacua cuana neje pamapa tusa ai cuana di pairuta huecuana puji, tusa manu echujetia puji. \v 26 Da su tueda deja echua puji butse su tururuana. Jubida bajatana uja: “Echua puji, paciencia tsuhu puque ema neje. Pamapa quema manu mi neje yani yama echujetia.” \v 27 Da su echua puji ja ibunebatana deja. Mesa manu perdona putsu, d'eji su atana deja. \v 28 Beju deja ete jenetia cuinana putsu, piada mesa ebuqueji tsutana. Tueda ebuqueji sa tu peje su manu chidiji puina. Da su tipeida deja ja ebuqueji inatana enaja su. Najapuduja adhaa putsu, uja atana ebuqueji: “¡Chujetiaque ema mique manu!” \v 29 Da su ebuqueji deja butse su tururuana. Jubida bajatana: “Paciencia puque ema neje. Pamapa quema manu cuana mida yama echujetia.” \v 30 Beju deja ja tsada mahue batana. Teriichanubiametana ebuqueji dapia paani puji tusa manu echujetiapeti teje. \v 31 Da su pia ebuqueji cuana ja ba putsu, ebia su duininitana huecuana. Echua puji peje su putitana huecuana pamapa cuaja putana cuana tu butsepi equisa puji. \v 32 Da su beju echua puji ja ihuametana deja. Deja echua puji peje su cuinati putsu, uja echua puji ja tueda atana: “Mida da deja ebia su ate. Cuaja yama mique manu perdonaitia nime, daja mique ebuqueji sa manu miqueda perdona taji aitia. \v 33 Cuaja yama mida ibunebaitia nime, daja mique ebuqueji miqueda ibuneba taji aitia.” \v 34 Da su echua puji ebia su duinini putsu, cuatsasiatana deja pacastigata huecuana puji, pateriichanubiata huecuana puji deja ja pamapa mesa manu echujetiata teje. \p \v 35 Daja Jesús ja perdona jepuiti quisa cuana quisapetana huecuana. Daja hue quisainiame atana huecuana uja: \p —Cuaja echua puji ja deja castigatana nime, daja da quema Tata Diusu ja micuana yatayu, ahua micuaneda micuana sa edue cuana perdonaja mahue yainia su. \c 19 \s1 Jesús ja jamesiati jepuiti buetsuatana \r (Marcos 10.1-12; Lucas 16.18) \p \v 1 Jesús ja tueda ai cuana quisape putsu, Galilea yahua jenetia cuinanana Judea yahua su eputi puji. Tueda yahua da Jordán ena id'eti ecuinanani bene su anina. \v 2 Beju dueji cristiano cuana ja tije atana. Dapia Jesús ja pamapa nedaji cuana saisiametana. \v 3 Da su beju piada piada fariseo cuana ja Jesús nariatana mimi neje tu yaba puji. Uja Jesús quisabatana huecuana: \p —¿Ai jepuiti da, etse sa ehuane neje jamesiati cua? ¿Cuaja jacuatsasiati cuana epuani? \p \v 4 Da su Jesús ja jeutsutana huecuana uja: \p —¿Aimue jia maida micuaneda mimiameana mahue Diusu sa quirica? Tueda quirica su Moisés chenu ja uja deretaidha: “Equene su Diusu ja deja, epuna ataidha.” \v 5 Neicha Moisés chenu ja deretaidha uja: “Da putsu, deja ja mesa tata, cuara detse ichajusia taji mesa ehuane neje yaniti puji. Beju tuatseda mu piada hue pu cua nime epu.” \v 6 Beju daja Diusu sa quirica su epuani. Aimue Diusu ja tuatseda beta nime ebatani mahue. Piada nime hue ebatani tse. Da putsu beju, aimue detse aidhe sa biame jamesiati taji pu cua mahue, Diusu ja tuatseda dunemetana putsu. \p \v 7 Daja da Jesús ja fariseo cuana jeutsutana. Da su Jesús neicha quisabatana huecuana uja: \p —Ahua enei hue mida epuani su, ¿jucuaja su ni da, da su Moisés chenu ja cuatsasiataidha deja ja quirica derejiji neje ehuane mesiata cua? \p \v 8 Da su Jesús ja jeutsutana huecuana: \p —Micuana sa tata chenu cuana sa ebia su tsada puidha putsu, Moisés chenu ja daja cuatsasiataidha. Beju epupiruji su, aimue Diusu ja tsada mahue bataidha. \v 9 Moisés chenu ja daja cuatsasiataidha biame, yama mu micuana uja equisainia: Ahua quebata yahue ja mesa ehuane jucha mue biame emesiata su, ahua tueda deja pia epuna neje ehuaneti su, tuahueda jucha aida yatani. Daja huecha quebata deja meseajiji epuna neje ehuaneti su, tuahueda di jucha aida yatani. \p \v 10 Jesús da daja mimipe putsu, discípulo cuana ja tueda quisatana uja: \p —Ahua daja su mu, cuaja jahuanetija pu taji mahue. \p \v 11-12 Da su Jesús ja atana huecuana: \p —Ehe, butsepi micuaneda emimiani biame, beju aimue detse pamapa su jabutsenetiji mahue anita cua mahue. Piada piada cuana aimue ebutsenetitani mahue, daja hue bataji eputani jenetia huecuana putsu. Pia cuana aimue ebutsenetitani mahue, deja cuana ja micuana sa equita etsapiatani putsu. Daja huecha pia cuana aimue ebutsenetitani mahue Diusu bahui tuna mehua emebaja puji. Beju Diusu ja jabutsenetija mahue cuana etsahuatani daja hue paaniti puji. Da su quebata daja anija su, daja paani. \s1 Jesús ja yanana chidi cuana ibunebatana \r (Marcos 10.13-16; Lucas 18.15-17) \p \v 13 Da su beju piada piada yanana chidi cuana Jesús peje su dusetana huecuana Jesús ja mesa eme tuna bia su huana putsu, tuneseda puji Diusu ebajata puji. Beju discípulo cuana sa tsada mahue puana. Yanana chidi duseji cristiano cuana d'ayapirutana huecuana. \v 14 Da su Jesús ja discípulo cuana uja atana: \p —Yanana chidi cuana d'eji metiaque ema peje su papueta, Diusu ecuatsasiati da tuna nime cuana su putsu. \p \v 15 Jesús daja epuani je, mesa eme yanana chidi cuana bia su huanatana. Daja ape putsu, da jenetia beju putiana. \s1 Piada deja chipiluji Jesús neje jamitsutiana \r (Marcos 10.17-31; Lucas 18.18-30) \p \v 16 Piada deja Jesús peje su putiana. Uja quisabatana: \p —Echua Puji, mida da saida. ¿Ai ni quema a taji Diusu neje cielo su eid'e yanieniti puji? \p \v 17 Da su Jesús ja tueda jeutsutana: \p —¿Jucuaja su miada ema saida yainia? Diusu bahui da saida. Ahua mida cielo su eid'e anienija su, Moisés chenu sa jacuatsasiati cuana apeque. \v 18 Da su deja ja neicha Jesús quisabatana: \p —¿Quebata jacuatsasiati cuana quema a taji? \p Jesús ja deja jeutsutana: \p —Be cristiano manuameji. Be pia sa ebutse quinaji. Be tsi puji. Be bid'umimi puji. \v 19 Mique tata, cuara detse iyubaque. Mida quitaita ibuneda ebatiani nime, daja pia cuana ibuneda baque. \p \v 20 Da su deja ja Jesús atana: \p —Beju pamapa tueda jacuatsasiati cuana yama butsepi yainia ema yanana jenetia jiahue teje. ¿Ai pia ni da quema a taji yani? \p \v 21 Beju Jesús ja tueda uja atana: \p —Ahua mida nimebutsepi puja su, irutique pamapa mique ai cuana. Pamapa mique chipilu cuana puri cristiano cuana tiaque. Tiape putsu, tije ema aque. Ahua daja ya su, cielo su pamapa ai eichacua cuana mique yani. \p \v 22 Beju deja ja daja id'aba putsu, ebia su jatacuamadhapirutiana, tueda ebia su chipiluji putsu. \p \v 23 Da su deja putibana su, Jesús ja mesa discípulo cuana uja atana: \p —Ene putsu, yama micuana equisainia, atadhada chipiluji cuana Diusu ecuatsasiati su enubi puji. \v 24 Ebia su atasaida caballo acusha id'aja je ejaitiana puji. \p \v 25 Da su discípulo cuana da Jesús daja epuani id'aba putsu, ebia su nimetiunetitana huecuana. Uja jaquisabatitana huecuana: \p —¿Aidhe jia da d'eji su pu cua? \p \v 26 Beju Jesús ja tuna chama putsu, uja atana huecuana: \p —Cristiano cuana aimue tuna mehua quitaita hue d'eji su jaatita cua mahue. Diusu sa puji mu mue ai biame atadhada mahue. Beju Diusu ja aidhe papu biame d'eji su ata cua. \p \v 27 Da su Pedro ja Jesús uja atana: \p —Echua Puji, ecuanaju beju pamapa ecuanaju sa ai cuana ichajusiana mi tije ya puji. Da su, ¿ai da miada ecuanaju etia? \p \v 28 Jesús ja Pedro jeutsutana: \p —Ene putsu, yama micuana equisainia, ema cielo jenetia esiapati hora ecuina su, ema ecuatsasiapiruti su, pamapa ai cuana eichacua yayu. Beju micuaneda ema tije ana putsu, ema esiapati hora su yama micuana huaraji aida cama yameyu. Pamapa israelita cuana ema neje micuaneda ecuatsasiatiyu. \v 29 Da hora su beju pamapa ema tije atana cuana yama echuje etiayu. Pamapa ete, edue, tata, cuara, ebacua, yahua cuana, ema emebaja puji ichajuseatana cuana yama ebia su dueji eturuca etiayu. Beju eid'e yanienitita huecuana Diusu neje cielo su. \v 30 Upia ye mundo su ai eni mahue eputani cuana da Diusu ja equene aida yametayu tu ecuatsasiati su. Daja huecha equene, aida eputani cuana da ai eni mahue tije eputayu Diusu ecuatsasiati su. \c 20 \s1 Mudu puji cuana jepuiti quisa \p \v 1 ‘Diusu ecuatsasiati da uja: Beju piada yahua emetse aida anina. Tueda da apudaya eni eni cuinanana huiruhuiruji cuana echacuti puji. \v 2 Teje putsu, mudu tsine quejucua echujetia jabutsepiatitana huecuana. Beju emetse ja te su beitutana huecuana ehuiruhuiru puji. \v 3 Da su beju neicha apudaya las nueve tupu su beju cuinanana. Pia deja mudu mahue cuana ejude su tejetana. \v 4 Da su emetse ja atana huecuana: “Meputique micuaneda di quema te su ehuiruhuiru puji. Yama micuana echujetia pia equene mudu puji cuana neje tupupai.” Da su putitana huecuana. \v 5 Neicha emetse cuinanana beju buepatia su. Pia deja mudu mahue cuana tejetana. Tuneda daja huecha atana emetse ja. Beju buepatia badeute uqueda su las tres tupu su neicha cuinanana. Pia deja mudu mahue cuana teje putsu, daja huecha atana. \v 6 Neicha beju cuinanana emetse tsinecua enariatiani su las cinco tupu su. Ejude su pia deja mudu mahue tejetana. “¿Jucuaja su micuaneda upia mudu mahue eneti?” atana huecuana. \v 7 Da su tuneda jeutsutana: “Beju aimue aiya biame ecuanaju tia.” Da su emetse ja uja atana huecuana: “Meputique micuaneda di quema te su ehuiruhuiru puji. Micuaneda tsinecua enariatiani su, emudumudupiru biame, yama micuana pia equene mudu puji cuana echujetia nime tupupai echujetia.” \v 8 Beju dhidha cuinana su, emetse ja pamapa mudu puji cuana ihuametana. Uja emetse ja mudu puji cuana sa edusuji atana: “Chujetiaque mudu puji cuana. Equene chujetiapiruque tije nubitaitia mudu puji cuana. Da su pia equene nubitaitia mudu puji cuana chujetiaque.” \v 9 Da su tije tsinecua nubitaitia mudu puji cuana emetse butse su netisenatana. Beju pamapa su piada mudu tsine echuje quitana inatsutana, tsinecua nubitaitia biame. \v 10 Da su beju equene apudaya nubitana mudu puji cuana macha netisenatana emetse butse su. Tuneda japibatitana ebia su dueji echuje einatsu pepe putana. Daja pibatana biame, piada mudu tsine echuje bahui inatsutana huecuana. \v 11 Beju duininitana huecuana emetse neje. \v 12 Da su uja emetse atana huecuana: “Ye mudu puji cuana tsinecua nubitaitia biame, miada ecuanaju neje tupupai chujetiaitia huecuana. Beju piada hora chidi hue mudumudutaitia huecuana. Ecuanaju mu tsine tupu id'eti sinada duje jubida mudumuduitia. Da su, ¿jucuaja su miada ecuanaju chujetiaitia tupu huecha hue chujetiaitia huecuana?” \v 13 Beju emetse ja uja jeutsutana huecuana: “Eshanapa cuana, aimue micuana yama madhada hue echujetiainia mahue. Daja micuana sa jamitsuti ema neje puitia dajucua micuana yama piada mudu tsine echujetia puji. \v 14 Da su meinatsuque micuana sa echuje. Beju meputiyuque. Quema tsada yama tsinecua nubitaitia mudu puji cuana micuana sa echuje tupu huecha echujetia. \v 15 Ai papu biame yama a cua, quema chipilu putsu. ¿Jucuaja su micuaneda enimepuani, yama saida neje mudu puji cuana echujetiainia, ba putsu?” \p \v 16 Daja da Jesús ja bahue quisa neje buetsuapetana huecuana. Neicha quisatana huecuana uja: \p —Diusu ecuatsasiati da beju uja: Upia ye mundo su ai eni mahue nime ebatani cuana da Diusu ecuatsasiati su equene, aida eputa. Daja huecha ye mundo su equene, aida eputani cuana da ai eni mahue tije eputayu Diusu ecuatsasiati su. Dueji ihuajiji cuana eputani biame, beju ucua chidi hue dharejiji cuana eputani. \s1 Neicha Jesús quisa puana tu emanu jepuiti \r (Marcos 10.32-34; Lucas 18.31-34) \p \v 17 Jesús da mesa discípulo cuana neje Jerusalén ejude su epuhu je, chujemame dusutana huecuana. Uja atana huecuana: \p \v 18 —Beju Jerusalén ejude su ecuaneda epuhu. Tueda ejude su ema emenajatiata sacerdote huaraji aida, jacuatsasiati ebuetsuaji cuana peje su. Beju ema romano soldado cuana peje su emenajatiata huecuana ema pamanuameta huecuana puji. \v 19 Ema neje eshishatita, eicheta huecuana. Curusu su ema etatata huecuana. Beju quimisha tsine jaitianaja su, ema eid'eyu. \s1 Jacobo, Juan detse sa cuara ja Jesús bajatana \r (Marcos 10.35-45) \p \v 20 Da su beju Jacobo, Juan detse sa cuara ja Jesús nariatana tuatse neje. Zebedeo da metse sa tata puina. Tuatse sa cuara da Jesús butse su tururuana tu ebaja puji. \v 21 Da su Jesús ja epuna quisabatana: \p —¿Ai mique tsada? \p Beju epuna ja Jesús atana uja: \p —Mi ecuatsasiati su quema ebacua detse mi neje pacuatsasiati. Piada mique bai eni bene, pia mique d'ani bai bene paaniute. \p \v 22 Da su Jesús ja epuna jeutsutana uja: \p —Ene putsu, micuaneda ebia su ebajainia, aimue butsepi epibatiani mahue putsu. Quebata da ema ecuatsasiati su huaraji aida puja epu su, tuseda equene ebia su sufri pu taji. ¿A da, da su metseda sufri pu cua ema sufri epu nime? \p Da su Jacobo, Juan detse ja Jesús uja jeutsutana: \p —Ehe, sufri etseju pu cua, mi epu nime. \p \v 23 Da su Jesús ja uja atanatse: \p —Ene putsu, ema jepuiti metseda sufri epu biame, aimue quema puji dhare taji mahue aidhe biame ema naja su yaniute puji. Quema Tata ja bahui edhareta. \p \v 24 Beju pia piada tunca discípulo cuana ja id'aba putsu, tuatse neje duininitana huecuana. \v 25 Da su Jesús ja pamapa su ihuatana tu naja su. Uja atana huecuana: \p —Micuaneda bahue pamapa ejude sa huaraji aida cuana ja ebia su tucheda neje cristiano cuana ecuatsasiatani. \v 26 Beju micuaneda mu aimue daja epu mahue. Quebata micuaneda huaraji aida puja epu su, tuseda pia cuana mebaja taji. \v 27 Quebata micuaneda ehuidusuji puja epu su, pia cuana sa emebajaji pu taji. \v 28 Ema da Diusu sa Jabeituti Deja biame, ema pueana ye mundo su aniji cristiano cuana emebaja puji. Aimue ema pue cristiano cuana ja ema pamebajata puji. Beju ema pueana emanu puji, dueji cristiano cuana d'eji su paputa puji. \s1 Jesús ja beta deja padha saisiametana \r (Marcos 10.46-52; Lucas 18.35-43) \p \v 29 Beju Jericó ejude jenetia cuinanatana huecuana su, dueji cristiano cuana ja tije atana Jesús. \v 30 Edid'i su beju beta deja padha detse anina. Tuatseda Jesús ejaitianasa bahue puana putsu, jubida tsiatsiapiruana tse uja: \p —¡Echua Puji, David chenu sa familia jenetia, ibunebaque etseju! \p \v 31 Beju Jesús sa ebuqueji cuana ja: \p —¡Mitanaque! \p —atana deja padha detse. “Mitanaque”, atana huecuana biame, cha ebia su hue daja hue tsiatsiana tse. \v 32 Da su beju Jesús netianana. Ihuatana padha detse. Uja quisabatana tse: \p —¿Ai ni metse sa yama cuaja ya tsada? \p \v 33 Uja jeutsutana tse: \p —Echua Puji, tuaji etseju aque. \p \v 34 Da su Jesús ja tuatseda ibunebatana. Tuatse sa etua d'apabatana putsu, da hora su hue padha detse jabatiana. Da su beju Jesús tije apirutana tse. \c 21 \s1 Jesús da Jerusalén ejude su nubiana \r (Marcos 11.1-11; Lucas 19.28-40; Juan 12.12-19) \p \v 1 Beju Betfagé ejude chidi su nariatana huecuana. Tueda ejude da Jerusalén ejude, Olivo murucu aida naja su anina. \v 2 Ejude butse su cuinati putsu, Jesús ja mesa beta discípulo detse cuatsasiatana uja: \p —Meputique tueda ejude chidi su. Dapia da metse eba piada asunu jananaji risijiji eneti. Pidhu putsu, meduseque. \v 3 Ahua aiya metse: “¿Jucuaja puji metse daja yainia?” yata su, uja mequisaque tueda: “Echua Puji ja etsatani. Beju tipeida ebeitutayu.” \p \v 4 Beju daja Jesús ja cuatsasiatana tse, cuaja Diusu sa profeta chenu ja deretaidha batame. Uja Diusu ja deremetaidha mesa quirica su: \q1 \v 5 Quisaque Jerusalén ejude su aniji cuana uja: \q1 “Mechamaque, micuana sa Echua Puji nimemitsida epusiu. \q1 Tueda micuana peje su epusiu asunu janana bia je.” \p \v 6 Da su discípulo detse da putiana. Cuaja Jesús ja cuatsasiatana batame, daja atana tse. \v 7 Asunu janana, mesa cuara neje dusetana tse. Da su discípulo cuana ja mecuana sa ebia jud'uji asunu janana bia su ichatana. Beju Jesús ja asunu janana bianitana. \v 8 Dueji cristiano cuana ja di mecuana sa ebia jud'uji cuana jajemititana. Beju huanatana huecuana Jesús epuhu edid'i su. Pia cuana ja aqui echa cuana dheutana. Jesús epuhu edid'i su ichatana huecuana. Daja cristiano cuana ja a bahue ataina, huaraji aida cuana epuetani su. \v 9 Dueji cristiano cuana Jesús neje Jerusalén ejude su putitana. Pia cuana Jesús ehui su, pia cuana tije. Pamapa mimi neje tsiatsiapirutana uja: \p —¡Saida memimija ye David chenu sa familia jenetia deja sa puji! ¡Tueda epusiu Diusu sa ebani su! ¡Diusu ja tueda paibunebata! ¡Gloria Tata Diusu! \p Daja tsiatsiatana huecuana. \p \v 10 Da su Jesús Jerusalén ejude su nubiana su, pamapa cristiano cuana tipeijianatana. Uja tuneda cama jaquisabatitana: \p —¿Aidhe ni da ye deja? \p \v 11 Pia cuana ja jajeutsutitana uja: \p —Tueda da Diusu sa profeta Jesús banime, Nazaret ejude, Galilea provincia jenetia. \s1 Jesús ja iruiruji, chipilu turucaji cuana templo jenetia jusiacuinatana \r (Marcos 11.15-19; Lucas 19.45-48; Juan 2.13-22) \p \v 12 Da su beju Jesús templo su nubiana. Dapia iruiruji, bajabajaji cuana etseque su cuadejusiacuinatana. Chipilu turucaji sa misha cuana busiapapetana. Huaitucu iruji cuana sa aniude cuana di busiapapetana. \v 13 Uja Jesús ja atana huecuana: \p —Diusu sa quirica su uja derejiji yani: “Quema ete da pamapa cristiano cuana sa ema mitsu jude ete epu.” Micuaneda mu tsi puji sa ete ana. \p \v 14 Beju dapia templo su piada piada padha, tida deja cuana ja Jesús nariatana. Jesús ja saisiametana huecuana. \v 15 Dapia yanana chidi cuana ba putsu uja tsiatsiatana huecuana: “¡Gloria ye David chenu sa familia jenetia deja!” Daja tsiatsiatana huecuana, Jesús ja nimetiuda aida cuana yatani ba putsu. \p Beju sacerdote huaraji aida, jacuatsasiati ebuetsuaji cuana ja yanana chidi cuana neje ebia su duininitana, yanana chidi cuana Jesús sa puji daja saida mimitana putsu. \p \v 16 Da su uja Jesús atana huecuana: \p —¿Aimue jia maida miada yanana chidi cuana daja etsiatsiatani eid'abainia mahue? ¿Ai puji miada d'eji etiainia daja patsiatsiata huecuana puji? \p Da su Jesús ja jeutsutana huecuana uja: \p —Ehe, eid'abainia yama. Aimue micuaneda epibainia mahue Diusu sa quirica su daja ema jepuiti derejiji yani. Uja da epuani: \q1 Yanana chidi cuana ja mi jepuiti saida emimita. \p \v 17 Da su beju Jesús mimipe putsu, ichajusiatana huecuana. Betania ejude chidi su putiana dapia etahui puji. \s1 Jesús ja higuera equi jaja mahue mimi neje madhatana \r (Marcos 11.12-14, 20-26) \p \v 18 Beju apudaya eni eni Jesús cuinanana Jerusalén ejude su eputi puji. Edid'i su epuhu je, beju dhemanuana. \v 19 Higuera equi edid'i naja su batana. Da su janariatiana equi sa ejaja edia puji. Enariahu cama, jaja mahue batana. Eina cama bahui beju puina. Da su Jesús ja higo equi uja atana: \p —Aimue mi beju quetsunu su biame jajaji epuicha mahue. \p Da hora su beju equi saranetiana. \v 20 Da su discípulo cuana ja equi sarajiji eneti ba putsu, nimetiunetitana huecuana. Jesús quisabatana huecuana: \p —¿Jucuaja ni da ye equi tipeida saranetitia? \p \v 21 Jesús ja jeutsutana huecuana: \p —Ene putsu, yama micuana equisainia, ahua micuaneda Diusu peje su enimetucheatiani su, daja detse yama equi aitia nime, micuaneda a cua. Daja ebia su detse micuaneda a cua. Ahua micuaneda Diusu peje su enimetucheatiani su, ye emata uja cuatsasia cua: “U jenetia mar su puderaque.” Beju da su emata epudera. \v 22 Pamapa micuaneda Diusu ebajainia cuana tuahueda etiatayu, ahua tu peje su enimetucheati su. \s1 Jesús da huaraji aida \r (Marcos 11.27-33; Lucas 20.1-8) \p \v 23 Da su beju Jesús templo su nubiana. Dapia cristiano cuana buetsuapirutana. Jesús dapia eneti cama, sacerdote huaraji aida, judío cuana sa tata edhi ehuidusuji cuana ja naria putsu, uja quisabatana huecuana: \p —¿Aiya mida huaratiatana ye ai cuana ya puji? \p \v 24 Da su Jesús ja jeutsutana huecuana uja: \p —Equene yama micuana equisaba. Ahua micuaneda ema ejeutsu su, beju yama di micuana ejeutsu. \v 25 ¿Aiya Juan Bautista huaratiatana cristiano cuana Diusu sa puji yahui neje eichadera puji? ¿Diusu ja, ahua cristiano ja? \p Da su tuneda cama uja jaquisatitana: \p —Ahua ecuaneda, “Diusu ja Juan huaratiatana”, ejeutsu su, tuahueda, “Da su, ¿jucuaja su micuaneda aimue Juan peje su jei puana mahue?” ecuana equisabata. \v 26 Ahua ecuaneda, “Cristiano ja Juan huaratiatana”, ejeutsu su, da su pamapa cristiano cuana ecuana neje eduininita, Juan da Diusu sa profeta ebatani huecuana putsu. \p \v 27 Da su Jesús uja jeutsutana huecuana: \p —Aiya jia Juan huaratiatana bue mahue ecuanaju. \p Jesús ja atana huecuana: \p —Da su yama di, aiya ema huaratiatana aimue micuana equisa mahue. \s1 Beta ebacua jepuiti quisa \p \v 28 Jesús ja daja hue quisainiame atana huecuana uja: \p —Meid'abaque ye quema quisa cuana. Piada deja sa beta ebacua anina. Tuahueda piada ebacua uja atana: “Ebacua, putique te su emudumudu puji.” \v 29 Da su ebacua ja, “Tsada mahue quema”, jeutsutana mesa tata. Daja jeutsutana biame, japibaturucati putsu, beju putiana te su emudumudu puji. \v 30 Da su beju pia ebacua daja huecha quisatana te su pamudumuduti puji. Pia ebacua ja, “Ehe, tata, eputi da ema”, jeutsutana biame, mue puti puana. \v 31 Da su, ¿quebata ebacua detse ja mesa tata sa tsada atana? \p Beju jeutsutana huecuana: \p —Equene ebacua ja mesa tata sa tsada atana. \p Jesús ja atana huecuana uja: \p —Ene putsu, yama micuana equisainia, juchaji impuesto echujebajaji, epuna chuamadhada cuana japibaturucati putsu, Diusu ecuatsasiati su beju enubitayu. Micuaneda mu aimue enubiyu mahue, japibaturucatija mahue putsu. \v 32 Juan Bautista ja micuana cuaja anime butsepi pu taji ebuetsua puji pueana. Beju micuaneda da sacerdote, judío cuana sa ehuidusuji cuana epuani biame, aimue Juan sa jabuetsuati cuana jei ana mahue. Juchaji impuesto echujebajaji, epuna chuamadhada cuana mu jei putana. Beju micuaneda tuneda daja japibaturucatitana ba putsu, aimue Diusu peje su tuna nime japibaturucatija puana mahue. Aimue Juan sa jabuetsuati cuana jei ana mahue. Da su micuaneda da tije puji ebacua nime hue, jei puja mahue putsu. \s1 Mudu puji madhada cuana jepuiti quisa \r (Marcos 12.1-12; Lucas 20.9-19) \p \v 33 Jesús daja hue quisainiame atana huecuana uja: \p —Meid'abaque ye pia bahue quisa. Piada emetse ja uva jude banametana. Baname putsu, taracametana. Uva pudu jude ametana. Ete pacha baqui bauda di ametana uva jude einatsihua puji. Da su beju tueda emetse ja uva jude pia mudu puji deja cuana menajatiatana pamuduta huecuana puji. Menajatia putsu, emetse putiana pia yahua su. \v 34 Beju huiruhuiru tiempo cuinana su, emetse ja mesa emebajaji cuana beitutana mudu puji deja cuana peje su emetse sa tupu pachujebajata huecuana puji. \v 35 Beju tueda mudu puji deja cuana ja emetse sa emebajaji cuana madhada neje batsutana. Piada ichetana huecuana. Pia manuametana huecuana. Pia maracatana huecuana tumu neje. \v 36 Da su emetse ja neicha beitutana emebajaji cuana. Beju daja huecha mudu puji deja cuana ja madhada neje batsutana huecuana. \p \v 37 ‘Da su beju emetse ja mesa ebacua macha beitutana mudu puji deja cuana peje su. Uja emetse japibatiana: “Tueda da quema ebacua quitaita putsu, eiyubata huecuana.” \v 38 Beju mudu puji deja cuana ja emetse sa ebacua ba putsu, tuneda cama jaquisatitana uja: “Ye ebacua da uva jude emetse epu, mesa tata emanu su. Da su tueda pamanuametija yahua emetse ecuaneda epu puji.” \v 39 Da su ebacua ina putsu, uva jude jenetia jemicuinatana huecuana. Dapia etseque su emetse sa ebacua manuametana huecuana. \p \v 40 Jesús ja quisape putsu, uja quisabatana huecuana: \p —Uva jude emetse ecuinayu su, ¿cuaja ni da tuahueda yata tueda mudu puji deja madhada cuana? \p \v 41 Da su uja jeutsutana huecuana: \p —Emetse ja mudu puji deja madhada cuana pamapa emanuamepeta. Uva jude pia mudu puji deja saida cuana emenajatiata, pia huiruhuiru tiempo su mesa tupu patiata huecuana puji. \p \v 42 Da su Jesús ja atana huecuana: \p —¿Aimue jia maida micuaneda Diusu sa quirica mimiameana mahue? Uja derejiji yani: \q1 Ete muduji cuana ja yapiruji tumu jusiaderatana biame, tueda tumu macha beju Diusu ja dharetana. \q1 Tueda pia tumu cuana ebia su saida ametana. \q1 Tueda da nimetiuda ecuaneda ebainia. \v 43 Beju micuaneda da ate tueda mudu puji deja madhada cuana nime. Diusu ja micuana aimue enubiameta mahue tu ecuatsasiati su. Pia tu jei yatani cuana mu enubiametayu, Diusu sa tupu tiatana huecuana putsu, mudu puji deja saida cuana ja atana nime. \v 44 Quebata da Diusu sa jadhareti tumu bia su edajaja su, beju tueda eped'uped'uati. Ahua tumu etse bia su edajaja su, etse emedimediata. \p \v 45 Da su sacerdote huaraji aida, fariseo cuana ja Jesús sa mimi cuana id'abatana putsu, beju jashanapatitana huecuana Jesús tuna jepuiti mimiana. \v 46 Da putsu, Jesús inaja adhaatana huecuana tu emanuame puji. Beju cristiano cuana iyubatana huecuana putsu, cuaja ina taji mahue batana huecuana, cristiano cuana ja Jesús da Diusu sa profeta batana putsu. \c 22 \s1 Jahuaneti tsine jepuiti quisa \p \v 1 Neicha Jesús ja cristiano cuana buetsuapirutana bahue quisa cuana neje. Uja atana huecuana: \p \v 2 —Uja da Diusu ecuatsasiati: Piada echua puji ja jahuaneti tsine atana mesa ebacua sa puji. \v 3 Emebajaji cuana beitutana ihuajiji cuana paihuatita huecuana puji. Beju ihuajiji cuana aimue putija putana mahue. \v 4 Da su neicha echua puji ja pia emebajaji cuana beitutana. Uja cuatsasiatana huecuana: “Mequisatique ihuajiji cuana papueta huecuana beju, pamapa quema jana cuana basetajiji putsu. Quema huaca, pia animalo tseida cuana beju manuameitia. Mequisatique papueta huecuana, pamapa basetajiji putsu.” Da su beju putitana emebajaji cuana. \v 5 Daja quisatana huecuana biame, beju ihuajiji cuana ja jei aja mahue atana. Piada piada cuana mecuana sa te su putitana. Pia cuana eiruiru puji putitana. \v 6 Pia cuana ja emebajaji cuana ina putsu, nedaneda atana huecuana emanuame teje. \v 7 Da su beju echua puji ebia su duininiana tuna neje. Mesa soldado cuana beitutana ihuajiji deja manuameji madhada cuana pamanuametita huecuana puji, tuna sa ejude di pad'ed'ata huecuana puji. \v 8 Daja a putsu, neicha echua puji ja mesa emebajaji cuana ihuatana. Uja cuatsasiatana huecuana: “Pamapa beju basetajiji. Be neicha ihuaji tueda equene ihuajiji madhada cuana. \v 9 Meputique ejude duje. Pamapa micuaneda eteje cuana meihuaque quema jahuaneti tsine su papueta huecuana puji.” \v 10 Da su emebajaji cuana putitana ejude duje. Pamapa tejetana cuana dusetana huecuana jahuaneti tsine su. Jucuada saida, saida mahue cuana dusetana huecuana. Da putsu, echua puji sa ete sejeana cristiano cuana neje. \v 11 Da su echua puji nubiana ihuajiji cuana eba puji. Beju ihuajiji cuana duju su piada deja jahuaneti tsine su eputi puji jud'uderaji mahue puina batana. \v 12 Da su echua puji ja deja uja atana: “Eshanapa, ¿jucuaja su mida daja jud'ujime nubitia?” Beju aimue deja ja jeutsu atana. \v 13 Da su echua puji ja emebajaji cuana cuatsasiatana uja: “Mehuatsirisique. Eme detse di merisique. Beju mejusiacuinaque etseque, apuda su. Dapia da ebia su epa, etsedhaiti beju, ebia su sufri epu putsu.” \v 14 Dueji ihuajji cuana eputani biame, beju ucua chidi hue dharejiji cuana eputani. \s1 Jesús ja impuesto jepuiti quisatana huecuana \r (Marcos 12.13-17; Lucas 20.20-26) \p \v 15 Beju Jesús daja quisape putsu, fariseo cuana putitaibana. Japibapirutitana huecuana cuaja quisababapebape putsu, Jesús mimi madhada emimiame puji, tu etuaquisa puji. \p \v 16 Da su beju fariseo cuana ja piada piada mecuana sa, Herodes sa ebuqueji cuana beitutana Jesús peje su tu mimi madhada pamimiameta huecuana puji, quisababapebape putsu. Beju Jesús tuaquisaja adhaatana huecuana. Jesús peje su cuinati putsu, uja quisabatana huecuana: \p —Ebuetsuaji, bahue ecuanaju mida butsepi quisa epuani. Miada Diusu sa ene quita quisa cuana ebuetsuainia. Pamapa cristiano cuana miada tupupai ebainia. Aida puji, puri cuana beju miada tupupai ebainia. \v 17 Da putsu, quisaque ecuanaju, ¿ahua saida ecuaneda impuesto cuana romano echua puji aida echujetia puji ahua mahue? \p \v 18 Beju Jesús shanapatiana tuna madhada piba neje daja quisabatana. Ahua Jesús, “Saida echujetia puji”, epu su, da su judío cuana tu neje eduininita. Ahua, “Saida mahue echujetia puji”, epu su, da suromano soldado cuana ja einata. Da putsu, Jesús ja uja jeutsutana huecuana: \p —Beju micuaneda da bubeta cuana. ¿Jucuaja su micuaneda ema mimi neje pitsameja yainia? \v 19 Piada chipilu metiaque ema. \p Da su beju piada chipilu tiatana huecuana. \v 20 Chipilu ina putsu, Jesús ja quisabatana huecuana uja: \p —¿Aidhe sa ebu eimea, ebani da ye chipilu bia su derejiji yani? \p \v 21 Da su jeutsutana huecuana: \p —Tueda ebu eimea, ebani da romano echua puji aida sa beju. \p Da su Jesús ja atana huecuana uja: \p —Da su beju metiaque echua puji aida sa epuani ai cuana. Diusu di metiaque tuseda epuani ai cuana. \p \v 22 Jésus sa jajeutsuti id'aba putsu, nimetiunetitana huecuana. Beju putitaibana huecuana, basea putsu, cuaja Jesús pitsame taji mahue batana huecuana putsu. \s1 Saduceo cuana ja Jesús quisabatana manujiji cuana jepuiti \r (Marcos 12.18-27; Lucas 20.27-40) \p \v 23 Tueda tsine su huecha hue piada piada saduceo cuana Jesús peje su putitana. Tueda saduceo cuana da, manujiji cuana neicha eid'etayu aimue jei putana mahue. Da su uja Jesús atana huecuana: \p \v 24 —Ebuetsuaji, Moisés chenu ja buetsuataidha uja: “Ahua quebata deja bacua mahue emanu su, manujiji sa edue ahue manujiji neje jahuaneti taji, ebacua cuana edue manujiji sa bataji epu puji.” \v 25 Beju siete edue cuana anitaina. Edue equene puji jahuanetiana. Beju bacua mahue manuana. Da su tu tije puji edue da manujiji sa ahue manujiji neje jahuanetiana. Tueda macha beju manuana bacua mahue. \v 26 Tu tije puji edue macha daja huecha puana. Beju pamapa tije puji edue cuana daja cama putana ahue manujiji neje. Beju manutana huecuana pamapa. \v 27 Da su beju epuna macha manuana. \v 28 Da su ahua ene mi epuani nime enetianatayu huecuana su, ¿quebata edue sa jia da tueda epuna ehuane epu? epuna? \p \v 29 Da su Jesús ja uja jeutsutana huecuana: \p —Beju ebia su epitsatiani micuaneda ye ai cuana jepuiti, Diusu sa mimi derejiji yani mue shanapa putsu, Diusu ja pamapa ai atadhada cuana ata cua, jei epuani mahue putsu. \v 30 Diusu ja manujiji cuana enetianametayu su, aimue neicha ebutsenetita huecuana mahue, cielo su Diusu sa ángel cuana nime eputa huecuana putsu. \v 31 Beju yama micuana butsepi equisainia manujiji cuana jepuiti. Ene putsu, neicha eid'etayu huecuana, micuaneda jei epuani mahue biame. ¿Aimue jia maida micuaneda Diusu sa quirica su mimiameana mahue? \v 32 Uja Diusu ja Moisés chenu ataidha mesa quirica su derejiji yani: “Ema da Abraham, Isaac, Jacob cuana sa Diusu.” Beju manutaidha huecuana biame, Diusu neje eid'e yanita huecuana, Diusu da eid'e cuana sa bahui Diusu putsu. Da putsu, micuaneda epitsatiani. \p \v 33 Beju cristiano cuana ja Jesús sa jajeutsuti id'aba putsu, nimetiunetitana huecuana, mesa jabuetsuati jepuiti. \s1 Jacuatsasiati ebia su aida \r (Marcos 12.28-34) \p \v 34 Beju fariseo cuana ja shanapatana Jesús ja saduceo cuana mitanametana. Da su beju jadhitatitana huecuana jacuatsasiati ebuetsuaji cuana neje. \v 35 Piada jacuatsasiati ebuetsuaji ja quisaba putsu, Jesús abaja atana. Uja Jesús quisabatana huecuana: \p \v 36 —Ebuetsuaji, ¿quebata Diusu sa jacuatsasiati da pia cuana ebia su aida? \p \v 37 Da su Jesús ja jeutsutana uja: \p —Beju uja da Diusu sa jacuatsasiati ebia su aida: “Ibuneda baque Diusu pamapa mique muesumu neje.” \v 38 Tueda da pamapa Diusu sa pia jacuatsasiati cuana ebia su aida. \v 39 Beju pia tije jacuatsasiati di daja huecha aida. Uja da epuani: “Cuaja mida quitaita ibuneda ebatiani nime, daja mique pia cuana ibuneda ba taji.” \v 40 Tueda jacuatsasiati detse da pamapa Moisés chenu sa jacuatsasiati, profeta chenu cuana sa jabuetsuati cuana ebia su aida quita. Quebata ja ye beta jacuatsasiati detse yata su, tuahueda pamapa Moisés chenu sa jacuatsasiati, profeta chenu cuana sa jabuetsuati cuana yatani. \s1 ¿Aidhe da Cristo sa tata? \r (Marcos 12.35-37; Lucas 20.41-44) \p \v 41-42 Fariseo cuana dhitajiji yani cama, Jesús ja quisabatana huecuana uja: \p —¿Cuaja micuaneda epibatiani Diusu sa Jabeituti Deja jepuiti? ¿Aidhe da tusa tata? \p Da su fariseo cuana ja Jesús jeutsutana: \p —Beju tueda da echua puji David chenu sa ebacua. \p \v 43 Da su Jesús ja quisabatana huecuana uja: \p —Ahua ene quita tueda da David chenu sa familia jenetia bataji puana su, ¿cuaja ni da, da su David chenu ja tueda, “Quema Echua Puji”, ataidha? Beju uja Espíritu Santo ja David chenu daja mimiametaidha: \q1 \v 44 Tata Diusu ja quema Echua Puji uja ataidha: \q1 “Aniuteque quema bai eni bene yama pamapa mique majai cuana pishitiame putsu, mique ema su eicha teje.” \v 45 Ahua ene quita Diusu sa Jabeituti Deja da David chenu sa familia jenetia bataji puana su, ¿cuaja ni da da su David chenu ja quitaita tueda, “Quema Echua Puji”, ataidha? \p \v 46 Da su beju aimue quebata ja biame cuaja jeutsu taji mahue batana. Mitanatana huecuana. Da tsine jenetia aiya biame Jesús ai quisabayuja atana mahue. \c 23 \s1 Jesús ja fariseo jacuatsasiati ebuetsuaji cuana tuaquisatana \r (Marcos 12.38-40; Lucas 11.37-54; 20.45-47) \p \v 1 Da su beju Jesús ja cristiano mesa discípulo cuana uja atana: \p \v 2 —Moisés chenu sa jacuatsasiati ebuetsuaji, fariseo cuana tueda jacuatsasiati cuana tuneda bahui cristiano cuana buetsua bahue pepe hue eputani. \v 3 Da su Moisés chenu sa jacuatsasiati cuana micuana ebuetsuatani huecuana su, jei a taji. Jabuetsuati cuana jei yainia biame, aimue micuaneseda tuna yatani nime a taji mahue, bubeta huecuana putsu. “Ye paatija”, eputani huecuana biame, pia ai hue yatani huecuana. \v 4 Cuaja tuchea taji mahue cristiano cuana ebatani biame, jacuatsasiati jubida etiatani huecuana, tuneda quitaita tueda jacuatsasiati a bue mahue biame. \v 5 Pamapa yatani huecuana cristiano cuana ja aida pabata huecuana puji. Diusu sa mimi derejiji quirica ped'u cuana su ejud'uji nabai su, emata su dusu bahueta huecuana. Mecuana sa ejud'uji tihue cuana su pia cristiano cuana sa ebia su pahaida blonda cuana jaichati bahueta huecuana. \v 6 Tuneseda tsada aniude saida eni bahui tsine cuana su misha naja su yaniute puji. Jadhitati jude ete su di daja huecha aniude saida eni bahui tuneseda tsada. \v 7 Tuneseda tsada cristiano cuana ja, ejude duje tsu putsu, iyuda neje pamitsuta huecuana. Tsada saida tuneseda cristiano cuana ja, “Ebuetsuaji”, paata. \p \v 8 ‘Beju aimue micuaneda mu daja fariseo cuana nime ya mahue. Be tsada mebaji cristiano cuana ja micuana, “Ebuetsuaji”, yata puji, micuaneda da pamapa tupupai edue cama putsu. Beju micuaneseda piada Ebuetsuaji bahui yani. Tueda da Cristo. \v 9 Be aidhe biame, “Tata”, meaji ye mundo su, micuaneseda piada Tata bahui cielo su yani putsu. \v 10 Be tsada mebaji cristiano cuana ja micuana, “Echua puji”, tata puji, Cristo bahui micuana sa Echua Puji putsu. \v 11 Quebata ja micuana duju su pia cuana emebajata su, tueda da pia cuana ebia su aida epu. \v 12 Quebata da tueda quita ebia su aida puja ebati su, Diusu ja tueda mue ai eni mahue nime yatayu. Quebata da ai emi mahue ebati su, tueda Diusu ja ebia su aida yatayu. \p \v 13 ‘¡Aba, jacuatsasiati ebuetsuaji, fariseo cuana, micuaneda da bubeta cuana putsu! Cristiano cuana micuaneda aimue Diusu ecuatsasiati su panubi yainia mahue, micuaneda quitaita aimue enubi mahue biame. Cristiano cuana nubija eputani biame, micuaneseda tsada mahue panubita huecuana puji. \p \v 14 ‘¡Aba, jacuatsasiati ebuetsuaji, fariseo cuana, micuaneda da bubeta cuana putsu! Micuaneda ahue manujiji cuana sa ete cuana mejemi bahue. Tsabauda risha cuana micuaneda a bahue tuna butse su micuana iyuda neje pabata huecuana puji. Da putsu, Diusu ja micuana pia cuana ebia su ematsetayu cuati castigo su. \p \v 15 ‘¡Aba, jacuatsasiati ebuetsuaji, fariseo cuana, micuaneda da bubeta cuana putsu! Micuaneda pamapa ejude je puti bahue cristiano cuana ebuetsua puji, micuana sa puiti cuana tije paata huecuana puji. Da su tuneda micuana ebia su quitaita madhada hue eputa. \p \v 16 ‘¡Aba, micuaneda, ehuidusuji padha cuana nime putsu! Uja micuaneda cristiano cuana ebuetsuainia: “Ahua quebata mu templo jepuiti Diusu bahue epu su, aimue tuseda mesa jamitsuti a taji mahue. Ahua quebata mu templo sa oro jepuiti Diusu bahue epu su, da su beju tuseda mesa jamitsuti a taji.” \v 17 Micuaneda da padha bue mahue cuana nime. ¿Ai oro templo ebia su iyuda bata? Templo ja beju oro iyuda yatani. \v 18 Daja huecha micuaneda uja ebuetsuainia cristiano cuana: “Ahua quebata altar jepuiti Diusu bahue epu su, aimue tuseda mesa jamitsuti a taji mahue. Ahua quebata mu altar bia su eirutsuaji jepuiti Diusu bahue epu su, da su beju tuseda mesa jamitsuti a taji.” \v 19 Beju micuaneda da padha, bue mahue cuana nime. ¿Ai eirutsuaji altar bia su iyuda bata? Altar ja beju eirutsuaji iyuda yatani. \v 20 Ene putsu, yama micuana equisainia, ahua quebata altar jepuiti Diusu bahue epu su, tueda da altar bia su eirutsuaji jepuiti di Diusu bahue epuani pu cua nime. \v 21 Daja huecha quebata templo jepuiti Diusu bahue epu su, tueda da Diusu jepuiti di Diusu bahue epuani pu cua nime, Diusu templo dume su yani putsu. \v 22 Daja huecha quebata cielo jepuiti Diusu bahue epu su, tueda da Diusu ani jude jepuiti di Diusu bahue epuani pu cua nime, Diusu dapia yani putsu. \p \v 23 ‘¡Aba, jacuatsasiati ebuetsuaji, fariseo cuana, micuaneda bubeta putsu! Pamapa micuana sa enubiani ai cuana sa piada décimo chidi hue eichaderainia Diusu sa puji biame, butsepi puniuneti ai cuana esetainia. Ibuneda mahue micuaneda. Aimue micuaneda pia ebia su saida jabuetsuati cuana ebuetsuainia mahue. Aimue cristiano cuana Diusu butse su butsepi paputa puji ebuetsuainia mahue. Aimue ebuetsuainia huecuana mahue huamahuama paibunebatita huecuana puji. Aimue ebuetsuainia huecuana mahue Diusu peje su panimetucheatita huecuana puji. Tueda jabuetsuati saida cuana di micuaneseda buetsua taji yainia. Beju aimue micuaneda mu daja yainia mahue. \v 24 ¡Micuaneda da ehuidusuji padha cuana nime! Diusu sa jacuatsasiati ebia su saida cuaja a taji mahue ebainia. Beju ai eni mahue jacuatsasiati, ai puiti cuana mu micuaneda atasaida ebainia. \p \v 25 ‘¡Aba, jacuatsasiati ebuetsuaji, fariseo cuana! Micuaneda da emeji dume adhida nime, ebia je bahui saida, rucuajiji. Micuaneda di ebia je bahui saida nime. Muesumu su mu ai piapiati madhada micuana sa yani. \v 26 Fariseo padha nime, equene micuana sa muesumu jabasetati taji. Da su beju ebia je macha saida epu. \v 27 ‘¡Aba, jacuatsasiati ebuetsuaji, fariseo cuana! Beju micuaneda da sepulcro nime. Ebia je bahui saida, ania chidi pasane batame. Beju edume su mu manujiji cuana sa etsau neje sejeajiji. Pamapa ai adhida cuana neje sejeajiji. \v 28 Daja nime da micuaneda. Cristiano cuana butse su micuaneda saida nime ebametiani. Beju micuana sa muesumu su mu pamapa ai madhada cuana ape taji mahue yani. \p \v 29-30 ‘¡Aba, jacuatsasiati ebuetsuaji, fariseo cuana! Micuaneda Diusu sa profeta chenu cuana sa sepulcro cuana saida baseta bahue. Uja micuaneda pu bahue: “Ahua ecuanaju tata edhi chenu cuana sa tiempo su anidha su, beju aimue ecuanaju Diusu sa profeta chenu cuana manuame cua aidha mahue.” \v 31 Beju yama micuana butsepi equisainia, micuana sa tata edhi chenu cuana ja Diusu sa profeta chenu cuana manuametaidha. Micuaneda di tuna manuameji cuana nime. \v 32 Da su meapeque micuana sa tata edhi chenu cuana ja apirutaidha ai madhada cuana. \p \v 33 ‘¡Micuaneda da bacua d'aida nime! Aimue Diusu sa jamatseti su d'eji su epu mahue. \v 34 Da su yama micuana peje su ebeitu profeta, deja bahue eni ebuetsuaji cuana. Piada piada tuneda micuaneda, curusu su tata putsu, emanuame. Pia cuana micuaneda eiche jadhitati jude ete cuana su. Ejude meamea micuaneda tijetije ya huecuana. \v 35 Micuana peje su cama Diusu sa enime epu, profeta cuana manuametaidha huecuana jepuiti. Manuamejiji putaidha profeta cuana da Abel chenu jenetia Equene Abel chenu jenetia Berequías chenu sa ebacua Zacarías chenu teje micuaneda peje su cama Diusu sa enime epu. \v 36 Ene putsu, yama micuana equisainia, jiahue tiempo cristiano cuana da juchaji eputa pamapa biahua tiempo manuametaidha cuana jepuiti. \s1 Jesús pana Jerusalén ejude sa puji \r (Lucas 13.34-35) \p \v 37 ‘¡Uja Jesús puana Jerusalén ejude su aniji cristiano cuana jepuiti: \p —Jerusalén ejude su aniji cristiano cuana, micuaneda Diusu sa profeta cuana manuame bahue! ¡Tumu neje maraca bahue micuana peje su Diusu ja ebeitutani cuana! ¡Quejucua nuati biame yame micuana dhitaja adhaana, huaripa ja yanana cuana edhitatani enabai ema su nime! ¡Beju micuaneseda tsada mahue puana! \v 38-39 Da su ema meid'abaenique. Yama micuana eichajusia. Beju aimue micuana ema eba mahue, ema esiapati teje. Ema esiapati su, da su ema jepuiti micuaneda uja epu: “Diusu ja tueda paibunebata, Diusu sa ebani su epusiu putsu.” \c 24 \s1 Templo edajajape \r (Marcos 13.1-2; Lucas 21.5-6) \p \v 1 Pia tsine Jesús templo jenetia cuinanana su, tu epuhu cama, discípulo cuana ja nariatana. Templo da ania, saida jepuiti quisapirutana huecuana. \v 2 Da su Jesús ja atana huecuana uja: \p —Mechamaque ye templo. Butsepi yama micuana equisainia, tumu aida cuana jenetia ajiji biame, edajajape. Aimue piada tumu biame pia tumu bia su yaniti mahue. \s1 Jamatseti tsine cuinaji mahue su, nimetiuda aida ai cuana epu \r (Marcos 13.3-23; Lucas 21.7-24; 17.22-24) \p \v 3 Da su Jesús, discípulo cuana neje Olivo murucu su tsuatiana. Dapia Jesús aniuteana su, discípulo cuana ja nariatana tu equisaba puji uja: \p —Quisaque ecuanaju, ¿quetsunu da templo edajajape? ¿Ai nimetiuda ni da ecuanaju eba, mi jasiapatiji mahue su? ¿Ai nimetiuda ni da ecuanaju eba, jamatseti tsine cuinaji mahue su? \p \v 4 Da su Jesús ja atana huecuana: \p —Merejatique. Be mebaseametiji. \v 5 Beju ema jasiapatiji mahue su, ebia su quema ebani neje epueta. “Ema da Cristo”, eputa huecuana. Beju bid'umimi puji eputa huecuana. Jucuada cristiano cuana ebaseata huecuana. \v 6 Ema jasiapatiji mahue su, ebia su emajaitita ye mundo su, micuaneda eid'aba. Be merubutanaji. Daja da epu, mundo pupeji mahue su. \v 7 Beju piada ejude su aniji cuana eichetita pia ejude su aniji cuana neje. Mid'e, chiqui epu. Yahua eruburubu pamapa yahua je. Beju daja da equene epu, mundo pupeji mahue su. \v 8 Tueda ai nimetiuda cuana da epupiruji. Ebia su sufri eputa tsuhu ye mundo su aniji cristiano cuana, mundo pupeji mahue su. \p \v 9 ‘Beju micuana emenajatiata huecuana huaraji cuana peje su nedaneda ya puji, emanuame puji. Micuana eduininibata huecuana, micuaneda da quema dharejiji cuana putsu. \v 10 Beju da tiempo su dueji Diusu tije aji cuana ja tije yarijita. Mecuana sa Diusu peje su janimetucheati cuana etaitanametita huecuana. Tuneda cama duininida ebatita. Beju emenajatiatita huecuana. \v 11 Da tiempo su ema cuinaji mahue su, dueji bid'umimi puji cuana bataji epu. Uja eputa huecuana: “Ecuanaju Diusu sa puji butsepi emimiani.” Beju aimue tuneda mu Diusu peje jenetia mahue. Dueji cristiano cuana ebaseata huecuana. \v 12 Da tiempo su ebia su jucha epu putsu, cristiano cuana huamahuama tsada mahue ebatita. \v 13 Beju quebata da Diusu peje su emanu teje daja hue ebia su enimetucheaderati su, tueda da d'eji su epueni. \v 14 Pamapa yahua je Diusu sa quisa saida cuana quisapejiji epu su, da hora su beju mundo epupe. Da su ema esiapatiyu. \p \v 15 ‘Diusu sa profeta Daniel chenu ja deretaidha tueda Diusu sa ai saida cuana madhaji deja jepuiti. Beju meshanapaque ye quema quisa cuana. Tueda deja madhadada templo su ebia su iyuda ani jude su Diusu pu cua nime enetiti. Micuaneda ye ai cuana eba su, da su micuaneseda jududu tiempo beju cuinaitia. \v 16 Judea yahua su aniji cuana emata cuana su pajududuta. \v 17 Da hora su quebata da mesa ete epa pachata bia su yani su, bute putsu, tipeida pajududu. Be ete su panubi mesa ai cuana ejemicuinati puji. Butsepi hue pajududu. \v 18 Beju da hora su quebata da te su yani su, be pasiapati mesa ete su mesa ejud'uji ejemicuinati puji. \v 19 ¡Aba quitaita epuna dheiji, edhereji cuana! Putadhada tuneseda ejududu puji. \v 20 Diusu mebajaque, be huinahuina badi cuana su ejududu hora papu. Daja huecha be janahua tsine su, ejududu hora papu. \v 21 Da tiempo su cristiano cuana ebia su sufri eputa. Quetsunu su biame daja sufri pu bue mahue ta biame, beju da tsunu su sufri eputa huecuana. \v 22 Ahua Diusu ja tueda sufrimiento tiempo aimue ubu hora hue yata mahue su, aimue aidhe biame d'eji su epu mahue. Beju Diusu ja tueda sufrimiento tiempo ubu hora hue yatayu mesa dharejiji cuana d'eji su paputa puji, tuahueda ibuneda ebatani huecuana putsu. \p \v 23 ‘Ahua quebata ja micuana, “U hue da Cristo”, yata su, be jei mepuji, jucuada deja cuana Cristo nime ebametita putsu. \v 24 Diusu sa quisa puji cuana nime ebametita huecuana biame, tuneda da jabaseatiji cuana. Pamapa ai nimetiuda aida cuana yatayu huecuana. Diusu sa dharejiji cristiano cuana baseaja yadhaatayu huecuana. \v 25 Beju yama jiahue micuana butsepi equisainia, tueda ai cuana cuinaji mahue su. \v 26 Da putsu, ahua quebata ja micuana, “Dapia d'anita yahua su Cristo yani”, yatani su, be jei mepuji. \v 27 Beju ema neicha esiapati su, pamapa cristiano cuana ja ema epusiu ebata. Tserutseru sa hueda nime da quema jasiapati epu ye mundo su cristiano cuana ja ebata. \v 28 Ai ihui esa su, samani cuana tipeida edhitatitani nime, daja huecha ema tipeida esiapati ye mundo su aniji cristiano cuana ecastiga puji, beju ebia su madhada hue eputa huecuana su. \s1 Cristo ye mundo su epueicha jepuiti quisa \r (Marcos 13.24-37; Lucas 21.25-33; 17.26-30, 34-36) \p \v 29 ‘Tueda sufrimiento tiempo beju ejaitianani cama, id'eti, badi da yapuna. Atujai cuana edajajata. Cielo quitana eruburubu. \v 30 Da su pamapa cristiano cuana ja ema cielo jenetia epusiu ebata. Judu duje quema hueda, tucheda neje ema epusiu ebata huecuana. Beju ema epue su, pamapa ye mundo su cristiano cuana da ebia su epata, iyuame pu putsu. \v 31 Pututu jubida eturuta su, yama quema ángel cuana ebeitu ye mundo su pamapa quema dharejiji cuana padhitata huecuana puji. \p \v 32 —Mepibatique equi cuana. Beju eina eichacua chidi eturucatitani su, da su jad'iati badi cuana enariatiani micuaneda eshanapainia. \v 33 Daja huecha tueda nimetiuda iyuda ai cuana ba putsu, ema epusiu tiempo huedhue beju. \v 34 Ene putsu, yama micuana equisainia, pamapa tueda ai nimetiuda ebapirutani cuana aimue emanuta mahue tsuhu ema epueicha teje. \v 35 Beju cielo, mundo epupe biame, quema mimi mu aimue epupe mahue. \p \v 36 ‘Aidhe biame bue mahue ai tsine su ema esiapati ye mundo su. Angel cuana biame bue mahue. Ema biame bue mahue. Tata Diusu quitaita bahui bahue ai hora su ema esiapati. \p \v 37 ‘Beju Noé chenu sa tiempo su puidha nime, daja da epu, ema esiapati su. \v 38 Da tiempo su Diusu ja cristiano cuana nai, ena neje manuamepeji mahue su, diadiataina, jaid'ititaina, jabutsenetitaina huecuana Noé chenu arca su nubidha teje. \v 39 Aimue jei putaidha mahue huecuana Diusu sa jamatseti jubida epusiu. Tueda nai, ena jamatseti pupiruidha su chu, Diusu peje su japibatitaidha huecuana. Ena ja beju manuamepetaidha huecuana pamapa. Daja huecha cristiano cuana jei puja mahue eputa, ema jasiapatiji mahue su. \v 40 Ema esiapati tiempo su beta deja detse te su emudumudusa epu. Beju piada Diusu ja edusuta. Pia mu enetiti. \v 41 Da tiempo su beta epuna detse edudududusa epu. Beju piada Diusu ja edusuta. Pia mu yaniti. \p \v 42 ‘Da putsu, menimepitique, micuaneda ema esiapati hora bue mahue putsu. \v 43 Beju jiahue yama micuana bahue quisa neje equisa. Ete emetse ai hora su tsi puji mesa ete su enubiani bahue pu putsu, aimue detse tahui cua mahue. Aimue tsi puji ete su panubi yata mahue tsi papu puji. Etse epibatiani mahue hora quitaita su beju tsi puji ete su enubiani. \v 44 Daja micuaneseda ete emetse nime janimepitijiji ani taji, micuaneda epibatiani mahue hora quitaita su beju ema ye mundo su esiapati putsu. Mepibaenitique ye quema mimi cuana su. \s1 Emebajaji saida, saida mahue jepuiti quisa \r (Lucas 12.41-48) \p \v 45 ‘Ete emetse ecuinanani su, pamapa mesa emebajaji cuana piada emebajaji emenajatiajusianatani saida pabata huecuana puji. \v 46 Ahua tueda emebajaji ja pamapa saida ebata su, ete emetse ja tueda saida echujetiata, jasiapati putsu. \v 47 Tueda emebajaji saida ebia su aida ai cuana emenajatiajusianata. \v 48 Ahua tueda emebajaji ja saida pamapa ai cuana ebata mahue su, ete emetse ja tueda ecastigata, jasiapati putsu. Tueda emebajaji uja madhada hue japibati cua: “Quema echua puji mu aimue beju tipeida esiapati mahue.” \v 49 Ahua tuahueda pia emebajaji cuana icheta cua su, da su ete emetse ja tueda jubida castigata cua, jasiapati putsu. \v 50 Tueda echua puji ete emetse da esiapati emebajaji madhada ja tu eid'uatani mahue hora su. \v 51 Da su emebajaji madhada ete emetse ja ejusiacuinata. Castigo jude su ebeituta. Dapia ebia su epata, etsedhaitita ebia su sufri eputa huecuana putsu. \c 25 \s1 Piada tunca epuneje cuana jepuiti quisa \p \v 1 ‘Diusu ecuatsasiati da beju uja: Piada tunca epuneje anitaina. Lámpara metse cama, jahuaneti tsine su putitana huecuana ehuaneti eid'ua puji, ehuaneti cuinaja su, tsu putsu, tsine ete su ebuque puji. \v 2 Beju pishica jabasetatiji mahue putaina. Pia pishica mu beju jabasetatijiji putaina. \v 3 Tueda pishica jabasetatiji mahue cuana ja aimue aceite dusutana mahue lámpara cuana esejea puji. \v 4 Tueda pia pishica jabasetatijiji cuana ja aceite tupu dusutana emeji chidi su, mecuana sa lámpara cuana neje tupupai. \v 5 Beju ehuaneti mue cuinapuda puana putsu, tahuitana huecuana. \v 6 Da su dhidha dusete su tsiatsia id'abatana huecuana uja epuani: “¡Ehuaneti beju epusiu! ¡Mecuinanaque tu etsu puji!” \v 7 Da su pamapa epuneje cuana netianatana lámpara cuana ehuitsuti puji. \v 8 Beju tueda pishica jabasetatiji mahue epuneje cuana ja pia pishica epuneje cuana uja bajatana: “Metiaque ecuanaju huai chidi micuana sa aceite, ecuanaju sa ehueitiani putsu.” \v 9 Da su pishica jabasetatijiji epuneje cuana ja uja jeutsutana huecuana: “Mahue. Ahua ecuanaju micuana etia su, ecuanaju sa macha da ehueiti. Da su aimue tupu epu mahue ecuaneseda puji. Mebajatitique aceite iruji cuana peje su.” \v 10 Da su beju tipeida putitana huecuana ebajatiti puji. Tuneda putitana cama beju ehuaneti cuinana. Da su pishica jabasetatijiji epuneje cuana da ehuaneti neje ete su nubitana jahuaneti tsine eba puji. Nubi putsu, ete teritana huecuana. \v 11 Da su beju tueda pia pishica aceite bajaji epuneje cuana cuinataibana su, ete terijiji batana huecuana. Ete terijiji ba putsu, uja tsiatsiatana huecuana: “¡Echua puji, tsequed'iaque ecuanaju!” \v 12 Da su beju echua puji ja jeutsutana huecuana uja: “Ene putsu, mue yama micuana shanapa.” \p \v 13 Jesús ja daja quisape putsu, uja atana huecuana: \p —Da su beju janimepitijiji meanique, aimue micuaneda eshanapainia mahue ai hora jia ema ye mundo su esiapati putsu. \s1 Chipilu cuana sa jepuiti quisa \p \v 14 ‘Diusu ecuatsasiati da beju uja: Piada deja pia yahua su putiana. Beju putiji mahue su, deja ja mesa emebajaji cuana tu peje su ihuatana. Pamapa mesa chipilu cuana menajatiatana huecuana chipilu cuana payapacameta huecuana puji. \p \v 15 ‘Equene emebajaji pishica mil chipilu tiatana. Beta puji emebajaji beta mil chipilu tiatana. Quimisha puji emebajaji piada mil chipilu tiatana. Tuna sa tucheda tupu chipilu tiatana. Daja tiape putsu, emetse putiana. \v 16 Da su pishica mil chipilu tiatana emebajaji ja, inatsu putsu, pia pishica mil yapacametana. \v 17 Beta mil chipilu tiatana emebajaji ja, daja huecha inatsu putsu, pia beta mil yapacametana. \v 18 Piada mil chipilu tiatana emebajaji ja, inatsu putsu, rubuaichatana rara su. \p \v 19 ‘Beju pia mara su emetse cuinaibana su, mesa emebajaji cuana tu peje su ihuatana quejucua chidi chipilu yapacametana huecuana eshanapa puji. \v 20 Da su equene pishica mil tiatana emebajaji cuinana tu peje su. Piada tunca mil chipilu cuana emetse menajatiatana. Uja tuahueda emetse atana: “Echua puji miada ema pishica mil chipilu tiana. U hue piada tunca mil chipilu cuana yama mi etiainiayu. Beju pia pishica mil chipilu cuana yama yapacameana.” \v 21 Da su emetse ja tueda atana: “¡Saipie! Mida da emebajaji saida. Miada saida ana quejucua chidi chipilu neje putsu, yama mi huaraji aida yayu. Beju ema neje anitique. Beidaji puque ema neje.” \v 22 Da su beju beta mil tiatana emebajaji macha cuinana emetse peje su. Pushi mil chipilu cuana emetse menajatiatana. Uja tuahueda emetse atana: “Echua puji, miada ema beta mil chipilu cuana tiana. U hue pushi mil chipilu cuana yama etiainiayu.” \v 23 Da su emetse ja tueda atana: “¡Saipie! Mida da emebajaji saida. Miada saida ana quejucua chidi chipilu neje putsu, yama mi huaraji aida yayu. Beju ema neje anitique. Beidaji puque ema neje.” \v 24 Da su beju tije piada mil tiatana emebajaji macha cuinana emetse peje su. Piada mil chipilu cuana bahui emetse menajatiatana. Uja tuahueda emetse atana: “Echua puji, yama eshanapainia mida da deja iyuda. Miada da pia sa mudu neje mique chipilu eyapacameinia yama eshanapainia putsu, ema iyuame puana. \v 25 Da putsu, yama mique piada mil chipilu cuana rara su rubuaichana. Beju u hue mique piada mil chipilu.” \v 26 Da su emetse ja emebajaji uja jeutsutana: “Mida da emebajaji tunada, ate. \v 27 Mida bahue puana ema deja iyuda putsu, tueda chipilu banco su dhucuana ichati taji ana dapia payapacati puji ema esiapati teje.” \v 28 Da su emetse ja dapia eneti cuana cuatsasiatana uja: “Memejemique tusa piada mil chipilu. Metiaque tueda chipilu yama pishica mil tiana emebajaji. \v 29 Quebata sa yani, tueda yama etia ebia su quita. Quebata sa yani mahue, tueda yama emejemi quejucua mesa ai chidi yani cuana. \v 30 Ye emebajaji mue ai puji saida medusuque. Etseque, apuda su mejusiaque. Dapia ebia su epa, etsedhaiti ebia su sufri epu putsu.” \s1 Diusu ja pamapa yahua su aniji cuana ejuzgatayu \p \v 31 ‘Beju ema esiapati su, Echua Puji Aida epu. Quema ani jude su ema yaniute ecuatsasia epu puji. Quema ángel cuana ja ema ebareta. \v 32 Ema butse su yama pamapa cristiano cuana edhitame. Yama eichaderayu huecuana, Diusu sa dharejiji cuana chujemame madhada cristiano cuana duju jenetia. \v 33 Beju Diusu sa dharejiji cuana, huisha nime, quema bai eni bene yama eicha. Madhada cristiano cuana, cabra nime, quema d'ani bai bene eicha. \v 34 Da su beju quema bai eni bene Diusu sa dharejiji cuana yama uja ya: “Menubique ema ecuatsasiati su, quema Tata Diusu ja micuana ibunebatana putsu. Meinatsuque micuaneseda puji Diusu ja basetataidha ai cuana. Mundo bataji puidha jenetia tuahueda tueda ai saida cuana basetapirutaidha micuaneseda puji. \v 35 Beju ema dhemanuana su, micuaneda ema mihuana. Ema jaid'itija puana su, micuaneda ema id'imeana. Ema extranjero puana biame, micuaneda ema saida batsuana. \v 36 Ejud'uji quema hueitiana su, micuaneda ema tiana. Nedaji ema puana su, micuaneda ema peretiana. Terijiji ema aniana su, micuaneda ema batiana.” \v 37 Da su beju, tueda Diusu sa dharejiji cuana ja ema equisabata uja: “Echua Puji, ¿quetsunu mi ecuanaju mihuana, id'imeana? \v 38 ¿Quetsunu mi ecuanaju saida batsuana extranjero nime? ¿Quetsunu mi ecuanaju ejud'uji tiana? \v 39 ¿Quetsunu mi ecuanaju nedaji su peretiana? ¿Quetsunu ecuanaju mi terijiji yani su batiana?” \v 40 Da su yama ejeutsu huecuana uja: “Ene putsu yama micuana equisainia, ahua micuaneda quebata quema edue daja saida ana su, beju micuaneda ema a cua nime daja ana.” \p \v 41 ‘Da su beju quema d'ani bai bene madhada cristiano cuana yama uja ya: “Menetideraque ema peje jenetia, micuaneda mu ate cristiano cuana putsu. Cuati castigo su meputique. Tueda cuati castigo da Diusu ja basetatana Ishahua, mesa einid'u madhada cuana sa puji. \v 42 Beju ema dhemanuana su, aimue micuaneda ema mihuaja ana mahue. Ema jaid'itija puana su, aimue micuaneda ema id'imeja ana mahue. \v 43 Ema extranjero puana biame, aimue micuaneda ema saida batsuana mahue. Ejud'uji quema hueitiana su, aimue micuaneda ema tiaja ana mahue. Nedaji ema puana su, aimue micuaneda ema peretiana mahue. Terijiji ema aniana su, aimue micuaneda ema batiana mahue.” \v 44 Da su beju tueda cristiano ate cuana ja ema equisabata uja: “Echua Puji, ¿quetsunu jia da mi ecuanaju daja madhada hue ana?” \v 45 Da su yama ejeutsu huecuana uja: “Ene putsu, yama micuana equisainia, aimue micuaneda quebata quema edue nimemitsida saida bana mahue putsu, micuaneda ema a cua nime daja madhada hue ana. \v 46 Da su beju tueda cristiano ate cuana cuati castigo su yama ebeitueni. Diusu sa dharejiji cuana mu cielo su, Diusu neje eid'e yanienititayu. \c 26 \s1 Cuana Jesús iname ya jaquisatitana \r (Marcos 14.1-2; Lucas 22.1-2; Juan 11.45-53) \p \v 1 Jesús ja mesa discípulo cuana pamapa tueda ai cuana buetsuape putsu, uja atana huecuana: \p \v 2 —Micuaneda bahue beta tsine hue beju pascua tsine puji. Da tsine su ema emenajatiata, curusu su ema patatata huecuana puji. \p \v 3 Beju Jesús emimiani hora quitaita su sacerdote huaraji aida, jacuatsasiati ebuetsuaji, judío cuana sa tata edhi ehuidusuji cuana beju jadhitatitana. Sacerdote banime sa ete aida su jadhitatitana huecuana. \v 4 Dapia Jesús cuaja ina putsu, manuameme ya jaquisatitana huecuana. \v 5 Uja jaquisatitana huecuana: \p —Be painatija Jesús pascua tsine su. Ahua daja ecuaneda ya su, cristiano cuana detse janimetipeitita cua. \s1 María ja Jesús sa echua bia su puida d'uichatana \r (Marcos 14.3-9; Juan 12.1-8) \p \v 6 Beju Jesús da Simón sa ete su Betania ejude su anina. Equene Jesús ja tueda lepraji su saisiametana. \v 7 Beju dapia ete su yani cama, piada epuna ja Jesús nariatana. Tueda epuna ja chujeneda saida puida emeji su dusutana. Jesús misha naja su yani cama, epuna ja tusa echua bia su puida d'uichatana. \v 8 Da su beju discípulo cuana duininipirutana, epuna ja daja yatani ba putsu. Uja atana huecuana: \p —¿Ai puji ni da ye epuna ja daja ataitia? \v 9 Ahua ecuaneda ye chujeneda saida puida iru cua su, dueji chipilu cuana ecuaneseda ani cua puri cristiano cuana etia puji. \p \v 10 Beju Jesús ja id'abatana huecuana putsu, uja atana huecuana: \p —¿Ai puji ni da micuaneda daja madhada emimiani ye epuna jepuiti? Tuahueda ema saida atana beju. \v 11 Puri cristiano cuana da micuana neje pamapa hora su yanita. Ema mu aimue micuana neje daja yani mahue. Quejucua tiempo chidi hue ema micuana neje yaniti. \v 12 Ye epuna ja ema bia su d'uichataitia puida ema papaji pu cua nime. \v 13 Ene putsu, yama micuana equisainia, quepia papu Diusu sa quisa saida cuana quisaquisa eputani su, ye eoyba ja ataitia di quisa eputa tu jiahue quita ataitia pamapa cristiano cuana ja pashanapata puji. \s1 Judas ja sacerdote cuana neje mimicana cuaja Jesús menajatiame ya puji \r (Marcos 14.10-11; Lucas 22.3-6) \p \v 14 Da su beju Judas Iscariote da sacerdote huaraji aida cuana peje su putiana. Tueda Judas da Jesús sa discípulo puina. Tuna peje su putiana cuaja Jesús menajatiame ya equisa puji. \v 15 Beju uja atana Judas ja sacerdote aida cuana: \p —¿Quejucua chipilu micuaneda ema tia cua, ahua Jesús micuana yama menajatia cua su? \p Da su sacerdote cuana ja Judas quimisha tunca chipilu cuana tiatana. \v 16 Da hora jenetia beju Judas ja ai hora jia Jesús tu mehua epu id'uatana sacerdote cuana tipeida equisati puji, Jesús painata huecuana puji. \s1 Jesús da discípulo cuana neje pascua tsine su diadiana \r (Marcos 14.12-25; Lucas 22.7-23; Juan 13.21-30; 1 Corintios 11.23-26) \p \v 17 Beju pan levadura mahue tsine epupiruani su, discípulo cuana ja Jesús quisabatana: \p —¿Quepia mique tsada ecuanaju ebaseta pascua tsine su ediadia puji? \p \v 18 Da su Jesús ja jeutsutana huecuana: \p —Meputique ejude su. Dapia piada deja sa ete su meputique. Mequisatiquetueda uja: “Echua Puji ja mi uja equisametani: ‘Quema manu hora beju nariatiani. Mique ete su ema pascua tsine su ediadia quema discípulo cuana neje.’” \p \v 19 Da su cuaja Jesús ja cuatsasiatana nime, atana tse. Pascua tsine jana basetatana tse. \p \v 20 Beju dhidha su Jesús, mesa discípulo cuana neje tuna ediadia ete su putiana. Dapia misha naja su aniutetana huecuana. \v 21 Ediadiatani cama, Jesús ja uja atana huecuana: \p —Ene putsu, yama micuana equisainia, piada ja micuaneda ema emenajatia deja madhada cuana peje su. \p \v 22 Da su ebia su jatacuamadhatitana huecuana. Piada piada ja Jesús quisabatana uja: \p —Echua Puji, ¿yama jia? ¿Ahua yama? \p \v 23 Da su Jesús ja jeutsutana huecuana: \p —Ema neje tupupai dhepe su ediadiani ja ema emenajatiata. \v 24 Beju ema sufri epu, cuaja Diusu sa quirica su derejiji yani batame. ¡Aba quitaita, ema menajatiaji epu deja! Ebia su saida quita tuseda puji bataji epu mahue puji puina. \p \v 25 Da su Judas ja di Jesús quisabatana: \p —Echua Puji, ¿ahua yama? \p Jesús ja tueda jeutsutana: \p —Ehe, miada. \p \v 26 Tuneda beju ediadiatani cama, Jesús ja pan jemitsua putsu, diusulupai Diusu atana. Pan ped'uped'ua putsu, discípulo cuana herereatiatana. Uja atana huecuana: \p —Mediaque. Ye pan da quema equita pu cua nime. \p \v 27 Daja huecha vinoji emeji jemitsua putsu, diusulupai Diusu atana. Vinoji emeji berereatiatana huecuana. Uja atana huecuana: \p —Pamapa su meid'ique ye emeji jenetia. \v 28 Ye vino da quema ami pu cua nime. Quema ami ed'uichati putsu, Diusu ja cristiano cuana mesa jamitsuti eichacua etiata. Dueji cristiano cuana eperdonatayu, quema ami ed'uichati putsu. \v 29 Yama micuana equisainia, aimue ema eid'iicha mahue, quema Tata Diusu ecuatsasiati su micuana neje eid'i teje. \s1 Pedro, “Mue yama Jesús shanapa”, puana \r (Marcos 14.26-31; Lucas 22.31-34; Juan 13.36-38) \p \v 30 Da su beju diadiape putsu, Disusu sa puji satsutana huecuana. Satsupe putsu, Olivo murucu su putitana huecuana. \v 31 Dapia cuinati putsu, Jesús ja uja atana huecuana: \p —Pamapa micuaneda ema mehua ejusianetia ye dhidha su. Daja micuaneda ya, cuaja Diusu sa quirica su epuani batame. Beju uja epuani: “Yama huisha quinaji emanuame su, huisha cuana eberebereatita.” \v 32 Ema biame, beju eid'eyu. Id'eyu putsu, ema micuana equene Galilea yahua su eputi dapia micuana emitsu puji. \p \v 33 Da su Pedro ja Jesús uja atana: \p —Echua Puji, pia cuana ja mi ejusianetiata biame, aimue mi yama mu daja ya mahue. \p \v 34 Da su Jesús ja tueda jeutsutana: \p —Pedro, ene putsu, mi yama yainia, ye dhidha su quitaita da quimisha nuati mida uja emimi: “Mue yama Jesús shanapa.” Huaripa deja queji mahue su, daja mida epu quimisha nuati. \p \v 35 Da su Pedro ja uja jubida atana Jesús: \p —Mi neje quema manu taji biame, aimue mi yama ejusianetia mahue. \p Beju pamapa pia discípulo cuana di daja putana. \s1 Jesús ja Diusu jubida mitsutana Getsemaní eti jude su \r (Marcos 14.32-42; Lucas 22.39-46) \p \v 36 Da su beju Jesús da mesa discípulo cuana neje cuinatiana Getsemaní banime et jude su. Dapia cuinati putsu, Jesús ja discípulo cuana uja atana: \p —Meaniuteque upia. Yama Diusu emitsuti chuadera. \p \v 37 Jesús ja Pedro, Jacobo, Juan cuana bahui tu neje dusutana. Pia cuana mu dapia hue anititana. Chuadera cuinati putsu, beju Jesús ebia su jatacuamadhapirutiana. \p \v 38 Da su mesa quimisha discípulo cuana uja atana: \p —Ebia su ema etajiatiani. Emanu nime ema ebatiani. Meanique upia. Ema neje meid'enique. Be metahuiji. \p \v 39 Da su Jesús chuadera pad'i puderatiana. Dapia beju d'epesa putsu, Diusu mitsupirutana. Uja Diusu bajatana: \p —Quema Tata, miqueda puji mu pamapa ai cuana atasaida. D'eji su aque ema curusu su sufrimiento epusiu jenetia. Daja biame, mique tsada bahui papu. Ba quema tsada mu papu. \p \v 40 Da su beju quimisha discípulo cuana peje su jasiapati putsu, etahuitasa huecuana batana. Uja Pedro atana: \p —¿A da aimue micuaneseda tucheda anitia mahue ema neje piada hora chidi dhucuana eid'eni puji. \v 41 Beju meid'enique. Diusu memitsuniaque Ishahua ja micuana epirubata mahue puji. Ene putsu, micuaneda jucha aja mahue yainia biame, daja micuaneda yainia, nimetucheda mahue putsu. \p \v 42 Beju neicha Jesús chuadera pad'i putiana Diusu emitsu puji. Uja atana Diusu: \p —Tata, ahua aimue miada ema ye sufrimiento jenetia d'eji su aja mahue su, beju saipie hue. Mique tsada bahui papu. Quema mu mahue. \p \v 43 Da su beju neicha quimisha discípulo cuana peje su jasiapati putsu, etahuitasa huecuana batana. Tahui mecuana sa a taji mahue putsu, beju tahuitana huecuana. \v 44 Da su Jesús ja neicha ichajusiatana huecuana Diusu emitsu puji. Quimisha nuati puji Diusu mitsutana. Cuaja equene su Diusu mitsutana. Cuaja equene su Diusu mitsutana nime, daja huecha atana quimisha nuati puji. \v 45 Beju daja mitsupe putsu, neicha jasiapatibana quimisha discípulo cuana peje su. Uja atana huecuana: \p —¿Ahua micuana etahuisa tsuhu? Beju mejanahuasaque hue. Beju tupu saida, juchaji deja cuana sa eme su ema emenajatiata hora cuinaitia putsu. \v 46 Menetianaque. Meputija. Mechamaque, ema menajatiaji epu deja beju epusiu. \s1 Jesús risijiji dusutana huecuana \r (Marcos 14.43-50; Lucas 22.47-53; Juan 18.2-11) \p \v 47 Jesús da discípulo cuana neje daja epuani cama, Judas tu peje su cuinana. Tu neje jucuada deja cuana espadaji aida, judío cuana sa tata edhi ehuidusuji cuana ja beitutana huecuana Jesús painata huecuana puji. \v 48 Tuneda cuinatiji mahue su, Judas ja uja bahuequisatana huecuana: \p —Quebata yama ebudhi, tueda da Jesús. Tueda meinaque. \p \v 49 Da su Judas ja Jesús naria putsu, “Ebuetsuaji”, yainia je, budhitana. \v 50 Da su Jesús ja tueda uja atana: \p —Eshanapa, ai ya puji mi pueitia, aque hue. \p Da su beju deja cuana ja Jesús inatana edusu puji. \p \v 51 Da hora su piada Jesús sa discípulo ja espada neje pia deja sa eid'aja siquijusiatana. Tueda deja da sacerdote aida sa emebajaji puina. \v 52 Da su Jesús ja tueda discípulo uja atana: \p —Biuyuque mique espada. Quebata da espada neje eicheti su, tueda da espada neje emanu. \v 53 Bahue puque, ahua yama quema Tata baja cua su, tuahueda siete tunca ejaitiana mil ángel cuana quema beituta cua ema pabianetiata huecuana puji. \v 54 Beju aimue daja yama ebaja mahue. Jiahue ema risijiji mecuana sa dusu taji, cuaja Diusu sa quirica su derejiji yani batame. \p \v 55 Da su Jesús ja tu inaja puetana deja cuana uja quisabatana: \p —¿Ai puji ni da micuaneda pueitia espadaji, aquiriji metse cama? ¿Ai ema tsi puji bata? Pamapa tsine ema templo su aniana cristiano cuana ebuetsua puji. Aimue micuaneda ema inana mahue. \v 56 Beju daja epuani, cuaja Diusu sa profeta chenu cuana ja deretaidha batame Diusu sa quirica su. \p Da su beju discípulo cuana pamapa jududupetana. Jesús tu mehua jusianetiatana huecuana. \s1 Pamapa judéo cuana sa huaraji aida cuana butse su Jesús dusutana huecuana \r (Marcos 14.53-65; Lucas 22.54-55, 63-71; Juan 18.12-14, 19-24) \p \v 57 Da su beju Jesús dusutana huecuana sacerdote cuana sa echua puji aida butse su, Caifás banime. Dapia jacuatsasiati ebuetsuaji, judío cuana sa tata edhi edhuidusuji cuana di netitaina. \v 58 Beju Pedro ja uqueda uqueda tije atana Jesús ete taraca etsequeini teje. Taraca su nubi putsu, Pedro aniuteana piada piada huaraji aida sa soldado cuana naja su, cuaja Jesús yata huecuana eba puji. \p \v 59 Da su pamapa tueda huaraji aida cuana ja Jesús tuaquisaja atana tu emanuame puji. Bid'umimi neje tuaquisaja atana huecuana tu manu neje, ematseta puji. \v 60 Beju jucuada jatuaquisatiji cuana ja bid'umimi neje Jesús tuaquisatana biame, aimue teje atana huecuana tu ematseta puji. \v 61 Uja putana jatuaquisatiji bid'umimi puji cuana: \p —Ye Jesús da uja puana: “Yama ye Diusu sa templo jusiaute cua. Quimisha tsine jenetia yama neicha netianameyu cua.” \p Beju daja tueda jatua quisatiji bid'umimi puji cuana ja atana. \p \v 62 Da su sacerdote sa echua puji aida netiana putsu, Jesús uja quisabatana: \p —¿Jucuaja su ni miada ye jatuaquisatiji cuana aimue ejeutsuinia mahue? \p \v 63 Beju Jesús ja mue jeutsuja a. Da su sacerdote aida ja uja Jesús atana: \p —Diusu sa ebani su yama mi ecuatsasiainia, butsepi ecuanaju quisaque. ¿A da mida Diusu sa Ebacua? \p \v 64 Da su Jesús ja jeutsutana. \p —Ehe, ema da. Diusu aida, tucheda eni sa bai eni bene yani micuaneda ema eba. Buepa su judu duju su ema epusiu micuaneda eba. \p \v 65 Daja id'aba putsu, sacerdote aida ja mesa ebia jud'uji d'iud'iujatana, ebia su duinini putsu. Uja atana pia cuana: \p —Beju ye deja ja Diusu madhabataitia mesa mimi neje. ¿Ai puji ni ecuaneda pia jatuaquisatiji cuana chacu cua. Micuaneda quitaita beju id'abaitia tusa mimi madhada cuana. \v 66 Beju ¿cuaja micuaneseda piba? ¿Tueda juchaji ahua mahue? \p Da su jeutsutana huecuana uja: \p —Tueda da juchaji. Pamanu beju. \p \v 67 Da su Jesús ebu su0 equedi neje quid'uatana huecuana. Ichetana huecuana. \v 68 Pia cuana ja Jesús tuarisi putsu, ebu su ichepirutana huecuana. Daja iche putsu, uja atana huecuana: \p —Ahua ene mida Diusu sa Jabeituti Deja su, quisaque ecuanaju aiya mida ebu su ichetaitia. \s1 Pedro, “Mue yama Jesús shanapa”, puana \r (Marcos 14.66-72; Lucas 22.56-62; Juan 18.15-18, 25-27) \p \v 69 Beju daja Jesús yatani huecuana cama, Pedro etseque su anina. Piada sacerdote aida sa emebajaji epuneje ja nariatana. Tuahueda Pedro uja atana: \p —Mida di tueda Galilea yahua jenetia deja Jesús neje puniunetina. \p \v 70 Da su Pedro ja uja jeutsutana: \p —Bue mahu ema ai jepuiti mida emimiani. \p \v 71 Da su beju Pedro taraca etibeini su epuhu cama, pia emebajaji epuneje ja batana. Uja atana epuneje ja dapia netitana cuana: \p —¡Mechamaque jichu deja! Tueda di tueda Nazaret ejude jenetia deja Jesús neje puniunetina. \p \v 72 Beju neicha Pedro ja uja atana: \p —Mue yama shanapa tueda deja. \p \v 73 Da su dapia enetita cuana ja Pedro nariatana. Tu chama putsu, uja atana huecuana: \p —Ene putsu, mida da tueda deja sa ebuqueji. Ecuanaju eshanapainia mique mimi jepuiti. Galilea cuana sa mimi nime mique mimi. \p \v 74 Da su Pedro Diusu bahue pupiruana. Uja jeutsutana huecuana: \p —Beju yama micuana quisaitia aimue yama tueda deja shanapa. Diusu ja ema pamatseta, ahua ema bid'umimi epuani su. \p Da hora quitaita su Pedro mimipeitia su beju huaripa deja queiana. \v 75 Da su Pedro japibatiana Jesús sa uja mimi cuana su: “Huaripa deja queiji mahue su, mida, ‘Mue yama Jesús shanapa’, epu quimisha nuati.” Da su Pedro taraca jenetia tipeida cuinana putsu, jubida pana. \c 27 \s1 Jesús romano huaraji aida Pilato butse su dusutana huecuana \r (Marcos 15.1; Lucas 23.1-2; Juan 18.28-32) \p \v 1 Beju ehuenani su, pamapa sacerdote aida cuana, tata edhi ehuidusuji cuana neje jadhitatitana. Tuneda jaquisatitana cuaja Jesús manuameme ya. \v 2 Jesús risijiji dusutana huecuana huaraji aida Poncio Pilato banime peje su. \s1 Judas manuana \p \v 3 Beju Judas ebia su jatacuamadhatiana, Jesús manuameja yatani huecuana bahue pu putsu. Beju putiana sacerdote huaraji aida, tata edhi ehuidusuji cuana peje su quimisha tunca chipilu cuana tu tiatana huecuana etiatiyu puji. \v 4 Tiatiyu putsu, uja atana huecuana: \p —Ema da jucha aida puitia, deja jucha mahue yama menajatiaitia putsu. \p Da su jeutsutana huecuana uja: \p —Ecuanaju sa mu mue ai biame a taji. Tueda mu miqueda. \p \v 5 Da su Judas ja chipilu cuana huararatana templo su. Huarara putsu, templo jenetia cuinanana. Beju janajaribiatiana. \p \v 6 Da su sacerdote aida cuana chipilu cuana chudutana. Tuneda cama jaquisatitana uja: \p —Aimue ye chipilu templo sa caja su ecuaneda icha cua mahue, ye chipilu da deja emanuame puji tiajiji putsu. \p \v 7 Da su yahua eped'u bajatana huecuana chipilu neje. Tueda yahua da extranjero judío mahue emanutani cuana epapa puji. Tueda yahua ped'u da Eicha Jutu Muduji Jude banime puina. \p \v 8 Da tsine jenetia cristiano cuana ja tueda yahua ped'u Ami Yahua ebani ichatana. \v 9 Beju daja puana, cuaja biahua tiempo Diusu sa profeta Jeremías chenu ja deretaidha batame. Uja deretaidha: “Tueda quimisha tunca echuje tupu hue israelita cuana ja ichatana. \v 10 Tueda chipilu neje Eicha Jutu Muduji Jude banime bajatana huecuana. Daja yama ana, cuaja Diusu sa tsada puana batame.” \s1 Jesús da romano huaraji aida Pilato butse su eneti \r (Marcos 15.2-5; Lucas 23.3-5; Juan 18.33-38) \p \v 11 Da su Jesús dusutana huecuana huaraji aida Pilato butse su. Beju tuna cuinatana su, Pilato ja uja quisabatana Jesús: \p —¿A da mida judío cuana sa echua puji? \p Da su Jesús ja Pilato jeutsutana uja: \p —Ehe, ema da cuaja mi mimitia batame. \p \v 12 Beju sacerdote huaraji aida, tata edhi ehuidusuji cuana ja Jesús tuaquisatana su, aimue Jesús ja jeutsuja atana huecuana mahue. \v 13 Da su Pilato ja Jesús uja atana: \p —¿Mue mi id'aba mi etuaquisatani huecuana? ¿Jucuaja su ni mi aimue ejeutsutiani mahue? \v 14 Da su Pilato nimetiunetiana, Jesús ja mue jeutsu huecuana putsu. Beju tuahueda cuaja pibape taji mahue batana. \s1 Jesús manu su matsetana huecuana \r (Marcos 15.6-20; Lucas 23.13-25; Juan 18.38–19.16) \p \v 15 Beju tsine epueti cama, Pilato ja piada terijiji d'eji tia bahue puina. Daja mesa puiti puina. Quebata terijiji cristiano cuana ja edharetani, tueda da Pilato ja d'eji tia bahue puina. \v 16 Beju piada terijiji anina Barrabás banime. Pamapa cristiano cuana ja tueda shanapataina. \v 17 Da su Pilato ja cristiano cuana quisabatana uja: \p —¿Quebata deja micuaneseda tsada yama d'eji etia puji? ¿Barrabás ahua Jesucristo? Mequisaque ema. \p \v 18 Daja Pilato ja quisabatana cristiano cuana, sacerdote aida cuana ja Jesús duininiba putsu, tu peje su menajatiatana bahue pu putsu. \p \v 19 Beju Pilato ja tueda ai cuana ebutsepia puji ebatani cama, mesa ehuane tu quisametana uja: “Be cuaja biame aji tueda deja, dhidha su yama pia iyuda tahuibaja putsu.” \p \v 20 Beju sacerdote huaraji aida, tata edhi ehuidusuji cuana ja cristiano cuana jubida bahue quisatana Pilato uja pajeutsuta huecuana puji: “Barrabás d'eji tiaque. Jesús manuameque.” \v 21 Da su Pilato ja neicha quisabatana cristiano cuana uja: \p —D'eji tiaque Barrabás. \p \v 22 Da su Pilato ja quisabatana huecuana: \p —¿Ai ni da ema pu cua Jesucristo neje? \p Da su pamapa su jubida tsiatsiatana uja: \p —¡Curusu su tataque! \p \v 23 Da su Pilato ja uja atana huecuana: \p —¿Ai madhada ni da ye deja ja atana? \p Da su neicha jeutsutana huecuana uja: \p —¡Curusu su tataque! \p \v 24 Beju Pilato ja cristiano cuana janimetipeitija eputani batana. Mesiaja mahue Jesús yatani huecuana batana. Da putsu, yahui paduseta cuatsasiatana. Beju yahui dusetana su, Pilato jamerucuatiana cristiano cuana butse su. Uja atana huecuana: \p —Aimue ema juchaji mahue ye deja jucha mahue emanuame puji. Uja da ema emerucuatiani micuaneda bahue epu puji ema jucha mahue. Beju micuaneda da juchaji epu, ye deja manuameja yainia putsu. \p \v 25 Da su uja jeutsutana huecuana: \p —Ecuanaju da ecuanaju sa ebacua cuana neje beju ejeutsu tu emanu jepuiti. \p \v 26 Da su beju Pilato ja Barrabás d'eji tiatana. Jesús huacabiti neje icheme putsu, menajatiatana curusu su patatata huecuana puji. \p \v 27 Da su soldado cuana ja Jesús dusutana huaraji aida Pilato ete su. Dueji soldado cuana Jesús yani su jadhitatitana. \v 28 Mesa ebia jud'uji mejemitana huecuana. Pia ebia jud'uji idhiria tu bia su ichatana huecuana, tu neje eshishati puji. \v 29 Corona junu aquid'aji bauda jenetia atana huecuana. Da neje chuajud'utana huecuana. Mesa eme bai eni bene su huara ichatana huecuana. Daja a putsu, tu butse su tururutana huecuana tu peje eshishati puji. Uja atana huecuana: \p —¡Viva judío cuana sa echua puji! \p \v 30 Da su beju Jesús quid'uatana huecuana equedi neje. Huara neje chuataratana huecuana. \v 31 Beju shishape putsu, ebia jud'uji idhiria mejemitana huecuana. Neicha mesa ebia jud'uji quitaita neje jud'utana huecuana. Da su beju Jesús dusutana huecuana curusu su etata puji. \s1 Jesús tatatana huecuana \r (Marcos 15.21-32; Lucas 23.26-43; Juan 19.17-27) \p \v 32 Beju eputahu cama, piada deja Cirene yahua jenetia tsutana huecuana. Tueda da Simón banime puina. Tueda jubida cuatsasiatana huecuana Jesús sa curusu pamapata puji. \p \v 33 Daja cuinatitana huecuana Calavera banime eti jude su. \v 34 Dapia Jesús vino huiaja neje huarujiji tiatana huecuana paid'ita puji. Jesús ja tsaba putsu, id'ija mahue atana. \p \v 35 Beju Jesús curusu su tata putsu, soldado cuana ja mesa ejud'uji inatana. Aiya ejud'uji edusuta eba puji, suerte atana huecuana. Daja beju puana, cuaja biahua tiempo Diusu sa profeta chenu ja deretaidha batame. Uja derejiji yani: “Suerte a putsu, quema ejud'uji tuneda cama jaberereatiatitana.” \v 36 Da su beju soldado cuana dapia aniuteana einatsihua puji. \v 37 Curusu su Jesús sa echua bia su mimi cuana deretaidha huecuana. Tueda mimi uja puana: “Ye da Jesús, judío cuana sa Echua Puji.” \p \v 38 Daja huecha beta tsi puji detse macha tu naja su tata putsu, badeanatana huecuana. Piada, Jesús sa bai eni bene, pia, d'ani bai bene. \v 39 Da su jaitianatana cuana ja Jesús madhabatana uja: \p \v 40 —Mida templo jusiaute putsu, quimisha tsine jenetia enetianameyu, epuani putsu, jiahue quita buteque curusu jenetia. Mi mehua d'eji su jaatique. Ahua mida Diusu sa ene quita Ebacua su, beju buteque. \p \v 41 Daja huecha sacerdote huaraji aida, jacuatsasiati ebuetsaji, fariseo, tata edhi ehuidusuji cuana dapia anitaina. Tuneda cama uja jaquisatitana: \p \v 42 Ye deja ja pia cuana d'eji su a bahue biame, jiahue quita tu mehua cuaja d'eji su jaati taji mahue ebatiani. Ahua tueda ene quita Israel sa Echua Puji su, pabute ecuanaju tu peje su jei epu puji. \v 43 Tueda pa Diusu peje su janimetucheatiana. Daja huecha Diusu sa ebacua pa epuani. Ahua ene daja su, ahua Diusu ja tueda ibuneda ebatani su, da su jiahue quita Diusu ja tueda d'eji su paata. \p \v 44 Beju Jesús naja su curusu su tatajiji ebade tsi puji ja di Jesús madhabatana. \s1 Jesús manuana \r (Marcos 15.33-41; Lucas 23.44-49; Juan 19.28-30) \p \v 45 Beju buepatia jenetia badeute uqueda teje apunana. \v 46 Da hora su Jesús jubida tsiatsiana uja: \p —Quema Tata Diusu, quema Tata Diusu, ¿jucuaja su mi ema jusiabadeanaitia? \p \v 47 Piada piada dapia netitaina cuana ja Jesús daja etsiatsiani id'aba putsu, uja putana huecuana: \p —Diusu sa profeta Elías chenu eihuatani. \p \v 48 Da su piada deja ja huapese nime vino edhi, tsetseda su tsabiatana. Aqui huiri bauda huitsana su icha putsu, Jesús sa ecuatsa su atsuatana tu paid'iti puji. \v 49 Beju da je netitaina cuana ja deja atana uja: \p —Id'ua taji tsuhu. Pabatija, ahua Elías chenu epue tu curusu jenetia ejemiute puji. \p \v 50 Da su neicha Jesús jubida tsiatsiana. Daja tsiatsia putsu, beju manuana. \v 51 Da hora quitaita su templo dume su telón aida, bauda, pamuda badeji beju ebia jenetia ema su cuata jabud'iutiana. Beju yahua di ruburubuana. Tumu aida cuana di jadhatitana. \v 52 Sepulcro cuana di jatsequed'iatitana. (Daja biame, mue netianayu putana manujiji cuana. \v 53 Jesús id'eibana su chu, dueji Diusu peje su jei eputani manujiji cuana macha id'etaibana. Tueda sepulcro jatsequed'iatijiji cuana jenetia netianataibana huecuana. Ejude Jerusalén su putitana huecuana. Dapia jucuada cristiano cuana ja batana huecuana.) \v 54 Beju curusu naja su Jesús inatsihuaji soldado cuana mecuana sa capitán neje ebia su iyuame putana, yahua eruburubuani, pamapa pia ai nimetiuda cuana ba putsu. Da su beju uja jaquisatitana huecuana: \p —Ene putsu, ye deja da Diusu sa Ebacua. \p \v 55 Jucuada epuna cuana di dapia curusu huabata netitaina. Galilea yahua jenetia Jesús buquetaina huecuana tu etsahua puji. \v 56 Tuna duju su María Magdalena, Jacobo, José detse sa cuara María banime netina. Zebedeo sa ehuane di dapia netina. \s1 Jesús papatana huecuana \r (Marcos 15.42-47; Lucas 23.50-56; Juan 19.38-42) \p \v 57 Beju tsinecua dhememeta su piada deja saida, chipiluji José banime pueana. Tueda Arimatea ejude jenetia puina. Tueda da di Jesús tije aji puina. \v 58 Huaraji Pilato peje su putiana Jesús sa equita ebaja puji. Da su Pilato ja cuatsasiatana Jesús sa equita José patiata huecuana puji. \v 59 Tiatana huecuana su, José ja equita dusutana. Ebabuji saida neje babutana. \v 60 Equita babu putsu, mesa tumu epa sepulcro eichacua su huananubiatana. Sepulcro tsequeini tumu aida neje teri putsu, putibana. \v 61 Dapia sepulcro butse su María Magdalena, pia María neje anina. \s1 Soldado cuana ja sepulcro inatsihuatana \p \v 62 Beju pia huenati sacerdote huaraji aida, fariseo cuana Pilato peje su putitana. \v 63 Uja Pilato atana huecuana: \p —Echua puji, ecuanaju epibainia tueda bid'umimi puji Jesús, “Quimisha tsine jenetia ema eid'eyu”, puana. \v 64 Da putsu, cuatsiasiaque mique soldado cuana ja sepulcro painatsihuata quimisha tsine puji, cuapuitime Jesús sa equita mesa discípulo cuana ja dhidha su jemicuinata cua putsu. Beju equita jemicuina putsu, “Jesús id'eitiba”, cristiano cuana quisata cua huecuana. Da su tueda Jesús sa equene bid'umimi cuana ebia su aida pu cua. \p \v 65 Da su Pilato ja uja atana huecuana: \p —Beju micuaneseda soldado yani. Micuaneda hue sepulcro meinatsihuatique micuana sa tsada tupu. \p \v 66 Da su putitaibana huecuana. Tumu aida bia su sello ichatana huecuana. Templo sa soldado cuana ichatana huecuana sepulcro painatsihuata huecuana puji. \c 28 \s1 Jesús id'eibana \r (Marcos 16.1-8; Lucas 24.1-12; Juan 20.1-10) \p \v 1 Janahua tsine beju jaitianaja su, beju domingo tsine ehuenani su, María Magdalena, pia María neje, sepulcro su neicha jasiapatiana. \v 2 Tuatse ecuinahu su, yahua jubida ruburubuana. Diusu sa ángel cielo jenetia bute putsu. Tuahueda sepulcro eteriji tumu aida ichaderatana. Tumu bia su aniuteana epuna detse ja batana. \v 3 Tueda ángel da tserutseru nime, huedame batana tse. Mesa ejud'uji da pasane, cuarecuare batana tse. \v 4 Inatsihuaji soldado cuana ja ángel ba putsu, ebia su riariatana huecuana, iyuame epuani je. Yahua su manudajajapetana huecuana. \v 5 Da su ángel ja epuna detse uja atana: \p —Be iyuame mepuji. Ema bahue metseda Jesús tatajiji echacuinia. \v 6 Aimue upia mahue. Beju id'eitiba, cuaja tueda equene quisa puana batame. Mechamaque tu esa mane eti jude. Beju mue ai biame. \v 7 Jiahue quita beju meputique mesa discípulo cuana peje su. Uja mequisatique huecuana: “Jesús manujiji cuana duju jenetia beju id'eitiba. Tueda mu beju Galilea yahua su putiba dapia micuana emitsu puji. Dapia micuaneda tueda eba.” \p \v 8 Da su beju epuna detse tipeida putibana discípulo cuana daja equisati puji. Iyuame, beidaji neje putibana tse. \v 9 Beju tuatseda epuhu cama, Jesús ja tsu putsu, mitsutana tse. Jesús naria putsu, ebia su beidaji neje mesa etsaja su id'amitana tse. \v 10 Da su Jesús ja atana tse uja: \p —Be iyuame mepuji. Mequisatique quema edue cuana Galilea yahua su paputita huecuana. Dapia ema ebata huecuana. \s1 Soldado cuana ja sacerdote huaraji aida cuana quisatitaibana. \p \v 11 Epuna detse epuhu cama, piada piada inatsihuaji soldado cuana ejude su putitaibana sacerdote huaraji aida cuana pamapa cuaja ai puana cuana equisati puji. \v 12 Da su sacerdote huaraji aida cuana tata edhi ehuidusuji cuana peje su putitana tuna equisati puji. Tuneda cama soldado cuana jucuada chipilu etia puji jabutsepiatitana. \v 13 Chipilu etiainia je, uja atana huecuana: \p —Mequisatique cristiano cuana uja: Dhidha su Jesús sa discípulo cuana ja mesa equita jemicuinata sepulcro jenetia. \v 14 Ahua huaraji aida Pilato ye ai cuana bahue epu su, beju ecuanaju micuana ebianetia tu butse su. \p \v 15 Da su beju soldado cuana ja chipilu ina putsu, putitana huecuana cristiano cuana daja equisati puji. Da putsu beju, jiahue teje judío cuana daja hue jei eputani. \s1 Jesús ja apóstol cuana cuatsasiatana \r (Marcos 16.14-18; Lucas 24.36-49; Juan 20.19-23) \p \v 16 Da su discípulo cuana quepia Jesús ja quisatana eti jude su putitana. \v 17 Jesús ba putsu, ebia su beidaji neje mitsutsuatana huecuana. Daja biame, piada piada cuana mu jei puja mahue tsuhu putana. \v 18 Da su Jesús ja naria putsu, uja atana huecuana: \p —Ema da cielo, yahua su huaraji, ebia su aida, tucheda. \v 19 Da putsu, meputique pamapa ejude cuana su aniji cristiano cuana peje su. Ema tije aji meatique huecuana. Diusu sa puji meichaderatique huecuana yahui neje. Daja meaque Tata Diusu, Ebacua, Espíritu Santo sa ebani su. \v 20 Mebuetsuatique huecuana, pamapa yama micuana jacuatsasiati tiana cuana. Bahue mepuque, ema pamapa hora su micuana neje yani. Beju pamapa ai cuana epupe teje, ema micuana neje yani. Daja papu.