\id PHP HARUAI NT Philippians translated by John Davies, 13-October-2009 \h Pilipai \toc1 Pol Pilipai nöbö mö ñɨgö köp kai kɨtöŋa \toc2 Pilipai \mt1 Pol Pilipai nöbö mö ñɨgö köp kai kɨtöŋa \c 1 \p \fig Taun dib Pilipai aku|alt="town of Philippi" src="HK00363B.TIF" size="col" \fig* \v 1 \x - \xo 1:1 \xt Apos 16:12-40\x*Nɨ Pol. Timoti an nöbö hogwa Krais Jisas mabö nuŋwa rɨmɨdöl nöbö aku hön mɨdmɨn nugugɨrön, ñɨgö köp kɨ kai kɨtmɨdla. Krais Jisas nugwo cɨrɨpön nöbö mö nuŋwa taun dib Pilipai piaku mɨdöi akuyöbö ñɨgö magalɨg köp kɨ kai kɨtmɨdla. Ñɨgö magalɨg, Krais nöbö mö nuŋwa mɨdöi akuyöbö; Krais nöbö mö nuŋwa ñɨgö nugwidɨx mɨdöi nöbö piaku; nöbö nugwidɨx mɨdɨb piaku ñɨgö mabö rɨ nölmɨdöi nöbö mö piaku; ñɨgö magalɨg köp kɨ kai kɨtmɨdla. \v 2 God Acö ana aipam, Nöbö Dib Jisas Krais aipam, ñɨgö uliöxön pɨ ri abön rɨŋ, ñɨŋ mɨd ri aböña. \s1 Pol Krais nöbö mö Pilipai piaku höjöpalön, God nugwo ri ablaŋe röŋa \p \v 3 Nɨ ñɨgö rɨbyöx nugwön God na nugwo ri ablaŋe rɨmɨdla. \v 4-5 God nugw pim wop aku ila nɨgön, nɨ Krais mönö wä aku nöbö mö akuyöbö ñɨgö yad nölmɨdɨl aku, ñɨŋ öim nɨ rɨ nöl gɨr mɨdmä. Makwam, ñɨgö magalɨg God höjöpalön, nɨ öim öim wahax pön höjöpaila. \v 6 \x - \xo 1:6 \xt 1Kor 1:8\x*Nɨ nugula, God ñɨgö höd nöbö mö nuŋwa pöŋ aku, ñɨgö röböxenɨm wöhö; mabö wä aku nuŋ keir rɨp dumɨd dumɨd ñɨgö nugwidɨx mɨdɨp dumɨd dumɨdaŋ, Krais Jisas höbkal höna. \p \v 7 Nɨ höd piaku piaku duön, Krais mönö wä aku yad nölmɨdmön, nöbö mö bli mönö nuö nuö yadmɨn nugugɨrön, nɨ ñɨgö pɨsaŋ mönö yadɨp uhö gɨrön, Krais mönö wä aku mönö ma ödöriö mɨd aku yad nöl yönmɨdla aipam, weik yörɨk naga mɨdɨl aku aipam, God nɨ yad nɨgmɨn mabö nuŋwa rɨmɨdɨl aku, ñɨŋ magalɨg öim öim nɨ rɨ nöl gɨr mɨdöia. Makwam, nɨ ñɨgö madmag nɨgön, rɨbyöx nugu gör mɨdla. \v 8 God nuŋ nugwa Krais Jisas ñɨgö madmag nɨgmɨd mag akuyöbö, nɨ ñɨgö kwo algör madmag nɨgla. \p \v 9 Nɨ God höjöpalön yadla, ñɨŋ nuö nuö madmag nɨg mɨdɨŋ, madmag nɨgɨb mag aku dib röxaŋ nugugɨrön, ñɨŋ mönö ma aku rɨbyöx nugw ri abön, mönö pɨ nuöm nɨg ri aböña. \v 10 \x - \xo 1:10 \xt 1Tes 5:23\x*Makwam, ñɨŋ ödöi kai ödöi wä ödöriö aku nugw ri abön, ödöi wä ödöriö rol akwör yön ri abön, mag wä rol akwör rɨmɨdɨŋ mɨ, ñɨgö mönö i mɨdölaŋ nugugɨrön Krais höbkal höna. \v 11 Makwam, Jisas Krais nöbö mö nuŋwa ñɨgö rɨ nölaŋ ñɨŋ rɨ ri abmɨdöi mag akuyöbö aku, nuŋ ñɨgö kwo algör ör raŋ, ñɨŋ rɨ ri abön mag wä rol akwör rɨ gör mɨdɨŋ, nöbö mö bla nugwön God ib nuŋwa yadɨŋ bɨl sö duaŋ. \s1 Pol nag nɨgɨm mɨdöŋa, jɨ Jisas mönö mag wä aku du dib röxöŋa \p \v 12 Makwam haul nöbö mölöu nöbö nugwi! Krais mönö wä aku nugwölɨŋ, me rön, nɨ nag nɨgmä aku, jɨ naga mɨdɨl aku, Krais mönö wä aku du mɨ dib röxa. \v 13 \x - \xo 1:13 \xt Apos 28:30\x*Nöbö mö gapman nöbö dib Sisa mabö nuŋwa rɨ nölmɨdöi akuyöbö magalɨg nɨgön, nöbö mö hör akuyöbö mɨga akwör nɨgön, nɨ Krais mönö akwör yad nölmön, nɨ nag nɨgöi aku nugwöia. \v 14 Makwam nɨ naga mɨdɨl aku mɨ, haul nöbö mölöu nöbö mɨga Nöbö Diba nugw pɨ gö nɨgön ipöxölöi; mɨ usus rön God Mönö mag aku wöxnö yad nölmɨdöia. \v 15 Nöbö akuyöbö nöbö bli nɨ ölɨsö wölɨm, an kwo algör ib diba mɨdaŋ, me rön, Krais mönö yad nölmɨdöia. Nöbö bli ñɨŋ nɨ madmag nɨgön rɨbyöx nugw ri abön, Krais mönö yad nölmɨdöia. \v 16 Nöbö piaku, God nɨ yad nɨgmɨn, Krais mönö wä aku mönö mɨ ödöriö mɨd aku yad nölmɨdɨl aku nugwön, nɨ madmag nɨgön, ñɨŋ kwo algör ör Krais mönö wä aku yad nölmɨdöia. \p \v 17 Jɨ nöbö mö nɨ ölɨsö wölɨm, Krais mönö yad nölmɨdöi nöbö akuyöbö, rɨb mös mɨdɨm, an aliö alɨŋ, Pol ömörö pön öliöxmɨdaŋ jɨ an ib diba pɨnɨŋö, rön, aliö almɨdöia. \v 18 Makwam aku mönö mɨdöl! Ñɨŋ nɨ rɨb wä yöx nugwön Krais mönö wä aku yad nölöiŋönö nɨ rɨb gwogwo yöx nugwön Krais mönö wä aku yad nölmɨdöi aku, mönö mɨdöl. Ap dib aku ñɨŋ Krais mönö wä aku yad nölmɨdöia. Aku nɨ wahax pɨmɨdla. \s1 Pol, Krais nɨ nugwidɨx mɨjönɨŋö, röŋa \p Nɨ wahax pɨmɨdɨl aku, mai algör ör wahax pɨna. \v 19 \x - \xo 1:19 \xt 2Kor 1:11\x*Nɨ nugula, ñɨŋ God höjöpal gɨrön mɨdɨŋ, Jisas Krais Inöm nuŋwa nɨ nugwidɨx mɨdaŋ, nɨ nag mɨdɨl kɨ rɨŋadö dina. \v 20 Makwam nɨ wä cön aku, nɨ ap agap apɨm cɨn, kömö mɨjɨnönö wöröxɨn, nɨ rɨbyöx gɨba alɨg mɨdön, mɨxɨñ na ususör rön, Krais mönö wä nuŋ aku yad nölön, ib nuŋwa yadmön bɨl sö duaŋ nugugɨrön nɨ möigw henɨm. Höd alöŋ aku, mai paŋ mag aliö akwör cön aku waiö. \v 21 \x - \xo 1:21 \xt Gal 2:20\x*Kömö na aku Krais mɨ; wöröxɨn aku, weik mɨdɨl akuyöbö yöi, mɨ mɨd ri abna. \v 22 Mɨxɨñ kɨ kömö mɨjɨn aku, mabö rɨmön ap mag bli yaxöna. Makwam, nɨ wöröxnönö mɨjɨn aku nugwöi. \v 23 \x - \xo 1:23 \xt 2Kor 5:8\x*Makwam, nɨ rɨb mös mɨda, jɨ wöröxön du Krais pɨsaŋ mɨjɨnö, rɨ rɨbyöx nugula. Alöx aku, nɨ mɨ wä röxa. \v 24 Jɨ rɨb nɨ i mɨd aku, nɨ mɨxɨñ alɨg mɨdön, ñɨgö rɨ nölmön, mɨd ri aböñ aku ap dib. \v 25 Makwam, nɨ keir rɨb ölɨsö yöx nugul aku, wöröxöin; ñɨgö rɨ nölmön, ñɨŋ Krais mönö wä nuŋ aku nugw pɨ ri ab gɨrön, nugwo cɨrɨp gö nɨgön rɨp duön, wahax pɨ gɨrön mɨjöña. \v 26 Makwam, nɨ ñɨŋ mɨdöi yöraku iswob höuöil wön paŋör mɨjnɨŋ aku, ñɨgö wä raŋ, Jisas Krais mɨ ödöriö wahax pɨ gɨrön rɨ mɨjöña. \s1 Ñɨŋ ipöxmɨjeñ \p \v 27 \x - \xo 1:27 \xt Epes 4:1; 1Tes 2:12\x*Makwam ap dib aku, Krais mönö wä aku rɨg yad mag akuyöbö akwör nugwön rɨ ri aböña. Almɨjöñ aku, nɨ mɨdöi yöraku inönö pik mɨdmön mönö haŋ, ñɨŋ rɨb paŋyöbö akwör yöx nugwön, mɨ ödöriö ususör rön mabö nɨgiö nɨgön, Krais mönö wä aku nugw pɨ gö nɨgön, nöbö mö bla yad nöiöñ aku, nɨ mönö aku nugwön wahax pɨ gɨrön mɨjɨna. \v 28 Makwam nöbö mö ñɨgö rɨ gwogwam rɨmɨdöi bla nugwön ipöxmɨjeñ. Nɨgiö paŋör mɨdön ipöxölɨŋ, ñɨŋ nugwöña, God nuŋ ñɨŋ pɨl pal nɨgön, ñɨgö kömö pöna. \v 29 \x - \xo 1:29 \xt Apos 16:19-40\x*God ap wä i ñɨgö nölmɨn, ñɨŋ Krais nugw pɨmä. Makwam God ap wä i ñɨgö nöl aku, ñɨŋ Krais nöbö mö nuŋwa mɨdɨm, nöbö mö bli ñɨgö rɨb gwogwo yöx nugumɨn ölɨsö wölɨm, ñɨŋ ölɨŋ höb pɨmɨdöia. \v 30 Nɨ Krais nöbö nuŋwa mɨdmön nɨ rɨ gwogwam rɨmɨdöi mag akuyöbö, weik ñɨgö kwo algör ör rɨmɨdöia. Ñɨŋ pɨsaŋ mɨdmön nɨ rɨ gwogwam rɨmɨn öliöxön amɨn mɨdmɨdɨl aku mämäg ñɨŋa keir nugumä. Weik kwo algör ör, nɨ rɨ gwogwam rɨmɨdöi mönö aku nöbö mö bli ñɨgö yad nölmɨn nugwöia. \c 2 \s1 Haul nöbö mölöu nöbö akuyöbö ñɨgö madmag nɨgnɨm \p \v 1 Krais ñɨgö uliöxön pɨ aku mɨ, ñɨŋ gö nɨgön rɨb mɨga yöx nugweñ. Krais ñɨgö madmag nɨg aku mɨ, ñɨŋ wahax pön rɨb wä yöx nugu gör mɨjöña. Inöma nuŋ yuö ñɨŋ kwo mɨd aku mɨ, ñɨŋ nugwo nɨgiö nɨgön mɨdön, haul nöbö mölöu nöbö akuyöbö nuö nuö uliöxön pɨ ösös rɨ ri aböña. \v 2 Makwam, rɨb mag paŋyöbö i yöxön, nuö nuö madmag nɨgön, rɨb ñɨŋ paŋyöbö i yöx gɨ mɨjöña. Almɨjöñ aku mɨ, nɨ wä cöna. \v 3 \x - \xo 2:3 \xt Gal 5:26\x*An nöbö mö diba mɨdɨŋ, nöbö mö bli anɨŋ nugwön ib ana yadɨŋ bɨl sö duaŋ, me rön, rɨb aku yöx nugumɨjeñ. Anör nöbö mö dib, nöbö mö piaku nöbö mö ulmɨdö, me rön, rɨb aku yöx nugumɨjeñ. Nöbö mö piaku magalɨg pɨ ri abön rɨb nöbö mö mɨdöiŋö, rön, rɨb akwör yöx nugwöña. \v 4 \x - \xo 2:4 \xt 1Kor 10:24\x*Anör mɨd ri abnɨŋö, rön, rɨb aku yöx nugumɨjeñ; nöbö mö bli algör ör mɨd ri abɨŋ, me rön, rɨb akwör yöx nugwöña. \s1 Krais Jisas rɨbyöx nugwön rɨg röŋ mag akwör cöña \p \v 5 Krais Jisas rɨbyöx nugwön rɨg röŋ mag akwör cöña: \q1 \v 6 \x - \xo 2:6 \xt Jon 1:1-2; 17:5\x*Krais Jisas maduar ör öim God rɨg mɨd akwör mɨd aku, \q2 jɨ God ölɨsö rɨg mɨd mag akuyöbö, nɨ kwo aliar mɨjɨnö, rön, rɨb aku yöxölöŋ. \q1 \v 7 \x - \xo 2:7 \xt Jon 1:14; 2Kor 8:9\x*Rɨb nuŋwa keir nugwön, ap nuŋ piaku magalɨg röböxön, \q2 nöbö nag mabö rɨb i röxg mɨjɨnö, rɨm, \q1 nuöma nugwo yöx pön höm, ha kiai mɨdöy röxgön, \q2 nöbö mö rɨg mɨdöi aliö akuyöbö mɨdöŋa. \q1 \v 8 \x - \xo 2:8 \xt Hib 5:8; 12:2\x*Makwam rɨb na keir nugwön cɨnö, rön, rölöŋ; \q2 God rɨg yadöŋ mag akwör rɨp dumɨdɨm nugugɨrön, \q1 nöbö gwogwo ödöriö piaku ñɨgö ölɨŋ höb pɨ nölmɨdöi mag akuyöbö, \q2 nugwo bɨ katlö watlö um sö pɨl pal nɨgɨm wöröxöŋa. \q1 \v 9 \x - \xo 2:9 \xt Apos 2:33; Epes 1:20-21; Hib 1:3-4\x*Krais röŋ aku, God nugwo pön wölu \q2 mögörɨb adöx yöd röul adö kau sö yöraku nɨgön, \q1 nugwo ib keiryöbö ödöriö mɨ bɨl sö mɨd i nölmɨn, \q2 iba magalɨg ib nuŋwa moa mɨdöia. \q1 \v 10 \x - \xo 2:10 \xt Rom 14:11\x*Alöŋ aku, Jisas ib nuŋwa pɨrag wölɨba, \q2 ñɨŋ magalɨg, \q1 adöx yöd röul adö kau sö mɨdöi bla aipam, \q2 mögörɨb döul il kɨ mɨdöi bla aipam; \q1 mögörɨb yuö bö mɨdöi bla aipam; \q2 höxmax yuön, \q1 \v 11 \x - \xo 2:11 \xt Rom 10:9\x*ñɨŋ magalɨg wöxnö yadön, \q2 Jisas Krais nuŋ Nöbö Diba mɨdö, cöña. \q1 Mönö aku yadmɨjöñ aku, \q2 Acö God mil mag wä nuŋ aku nugwöña. \s1 Hötɨkö mila ab mag aliö mil ab gɨr mɨjnɨm \p \v 12 Makwam, nöbö mö madmag yöbö nɨ bla. Ñɨŋ pɨsaŋ mɨdɨm wop aku, mönö yadmön nugwön rɨmɨdmä. Makwam weik pik mɨdɨl aku, mönö ñɨgö yadmɨdɨl kɨ kwo algön nör nugwön cöña. God nöbö mö nuŋwa mögörɨb adöx yöd röul adö kau sö pön wöliönɨŋö röŋ mönö wä aku mönö an, me rön, öim God nugwo rɨb wä yöxön, nuŋ rɨg yad akwör nugwön, mɨ ususör rɨmɨjöña. \v 13 God nuŋwör ususör rön madmag yuö ñɨŋ kwo rɨbyöx nölmɨn, nugwo wä cön adaku rɨŋö, rön, aliö alöia. \v 14 Ölɨsö wölaŋ, nuö nuö yadmɨjeñ. \v 15-16 \x - \xo 2:15-16 \xt Dan 12:3; Pil 1:10; 1Tes 2:19\x*Ñɨŋ alön, mögörɨb il kɨ mɨdön, nöbö mö gwogwo ödöriö ap kib mag gwogwo rɨmɨdöi bla pɨsaŋ mɨdöi aku, jɨ ñɨŋ God halöu ha nuŋ wä ödöriö hölul mɨdöla mɨjöña. Kömö maga nölɨb mönö mag aku pön, nöbö mö ap kib mag gwogwo rɨmɨdöi piaku ñɨgö yad nöiöña, gupö adöx yöd kau sö mil abmɨd mag akuyöbö, ñɨŋ aliö mil ab gɨr mɨjöña. Krais mönö wä ñɨgö öim yad nölmɨdɨl aku, ñɨŋ nugwön mag akwör cöñ aku, mönö yadɨm aku hör pɨn pal duölö, rön, Krais höuöil hön wop aku, mɨ ödöriö wahax pɨna. \p \v 17 Ñɨŋ God nugw pɨmɨdöi aku, nugwo ap pal höjöpal ur nölmɨn nuŋ wä rɨ mag aliö akuyöbö ra. Makwam Krais mönö wä aku öim yad nölmön, nɨ pɨl pal nɨgɨŋ hañ na pɨñön aku, mönö mɨdöl. Aku hör röbö wain pɨ ap pal höjöpal ur nölmɨdöi adaku hörmɨdöi mag aliö akuyöbö mɨda. Ñɨŋ God nugw pɨmɨdöi aku, ap pal höjöpal ur nölɨbi röxg mɨda; hañ na pɨñön aku röbö wain rol aku hörɨbi röxg mɨda. Alaŋ, God ap höjöpal ur nölɨŋ nuŋ wä cön ap aku röxg mɨda. Makwam, nɨ ñɨñɨ nɨgön ñɨgö pɨsaŋ wahax pɨna. \v 18 \x - \xo 2:18 \xt Pil 3:1; 4:4\x*Makwam, ñɨŋ algör ör ñɨñɨ nɨgön nɨ pɨsaŋ wahax pöña. \s1 Timoti yöna \p \v 19 Ñɨŋ mɨd ri aböiŋönö pödpödriö mɨdöi aku nugwöi. Nöbö Dib Jisas yöwö rɨmɨn, womiöx mɨda nɨ Timoti nugwo yad abmön, u ñɨgö nugwön hön mönö aku yadaŋ, nɨ wä cöna. \v 20 Timoti nöbö wä, nɨ ñɨgö uliöxön madmag nɨgmɨdɨl mag akuyöbö nuŋ kwo algör ñɨgö uliöxön madmag nɨgmɨda. Timoti röxgɨb nöbö i nɨ pɨsaŋ yörɨk mɨdöl. \v 21 \x - \xo 2:21 \xt 2Tim 4:10\x*Nöbö mö bli mag akuyöbö almɨdölöi; ñɨŋ keir wä raŋ, me rɨ rɨbyöx nugwön rɨmɨdöia; Jisas Krais nugwo wä raŋ, me rɨ rɨbyöx nugwön rɨmɨdölöi. \v 22 Timoti nuŋ nöbö wä ödöriö mɨd aku mämäg ñɨŋa keir mödö nugwöia. Nuŋ ha na röxg mɨdmɨn, nöbö nuarö hogw i röxg Jisas mönö wä aku yad nöl yönmɨdöla. \v 23 Nɨ rɨbyöx nugul aku, igöp mɨda nag mɨdɨl aku mönö yadɨŋ nugwön, nɨ ap agapɨm cöñ mönö aku Timoti nugwo yadmön, nuŋ wön ñɨgö yad nöiöna. \v 24 Rɨb na aku, Nöbö Diba yöwö rɨm, igöp mɨda nɨ keir kwo algör ör mɨdöi yöraku ina. \s1 Epaprodaitas yöna \p \v 25 \x - \xo 2:25 \xt Pil 4:18\x*Makwam ñɨŋ nöböhöd ana Epaprodaitas nugwo yad abɨm hön, nɨ nugwidɨx mɨdmɨn nugugɨrön, an ami nöbö rɨg rɨmɨdöi maga ususör rön, God mabö nuŋ aku nɨgiö paŋör rɨmɨdöla. Makwam weik nugwo yad abmön ñɨgö mɨdöi yöraku höbkal yöna. \v 26 Nuŋ ñɨgö madmag nɨgön u nugunö rɨ rɨbyöx nugwa. Nuŋ ap rö rim mönö aku nugwön ögwö yöxmɨdim aku nugwön Epaprodaitas nuŋ rɨb mɨga yöxmɨda. \v 27 Epaprodaitas nugwo ap diba rɨmɨn, mɨñ wöröxöŋ aku, God nugwo uliöxön rɨmɨn, öbɨl duöŋa. Makwam nugwör yöi; God nɨ kwo algör ögwö yöxöŋa. Haul aku wöröxöxa, nɨ mɨ ögwö röxa. \v 28 Makwam, Epaprodaitas nugwo rɨmgör yad abmön waŋ, ñɨgö wä raŋ nugugɨrön, nɨ rɨb mɨga yöxmɨdɨl akuyöbö nugwöinöm. \v 29-30 Ñɨŋ höd mɨ pad piaku mɨdmɨn, nöbö nɨ nugwidɨx mɨdɨb nöbö i mɨdölmɨn, nöbö ñɨŋ aku yad abmɨn, Krais mabö aku cɨnö, rön, hön nɨ nugwidɨx mɨdön, mɨñ wöröxöŋa. Nöbö bli akuyöbö alɨbä rɨmɨdöi bla pɨ ri aböña. Makwam, nuŋ waŋ, Nöbö Dib mabö rɨ haul an aku hömɨdö, rön, nugwo yad wahax pön mɨ ödöriö wahax pöña. \c 3 \s1 Krais nugw pɨl aku mɨ, God nɨ nugwön nöbö kömö wä nɨ me ra \p \v 1 Haul nöbö mölöu nöbö. Nɨ womiöx mönö yad pörɨba rön, ñɨgö mönö i alɨg yadɨba rɨmɨdla. Nöbö Diba nöbö mö nuŋwa mɨdöi aku, wahax pöña. Mönö ñɨgö höd yadɨm aku iswob yajɨn aku waiö. Iswob yadmön mɨd ri ab gɨ mɨjöñ aku waiö. \p \v 2 Wöñö höpebö bla nugw ri ab gɨrön mɨjöña. Ñɨŋ mag gwogwo ödöriö rɨmɨdöia. Ñɨŋ mɨxɨña wölɨxdörmɨdöia. \v 3 \x - \xo 3:3 \xt Rom 2:29\x*An God nöbö mö nuŋ ödöriö mɨdöla. Aku agapɨm: God Inöm nuŋwa anɨŋ pɨsaŋ mɨdaŋ, God höjöpainɨŋa. Krais Jisas nugwo cɨrɨpɨm wä rɨm nugugɨrön mɨdöl aku mɨ, God nöbö mö nuŋ ödöriö mɨdöla. An mɨxɨñ ap piaku rɨmɨdöi rɨb aku yöx nugwön God nöbö mö nuŋwa mɨdöinɨŋö, rɨ rɨbyöx nugwöl aku mɨ, God nöbö mö nuŋwa paxdöriar mɨdöla. \p \v 4 \x - \xo 3:4 \xt Apos 22:3\x*Makwam mɨxɨñ ap bla rɨg rɨmɨdöi mönö aku yadön, an nöbö diba mɨdölɨŋö, cöñ aku, nɨ yajɨna, ñɨŋ mɨxɨñ ap piaku nöbö dib yöi, nɨ keir ör nöbö diba mɨdla. \v 5 \x - \xo 3:5 \xt Luk 1:59; Apos 23:6; 2Kor 11:22\x*Nɨ yöx pön hön wop akuyöbö amñaxɨb sö mɨdön, rɨl uña ödörmä. Nöso maduebö an Isrel, ha nuŋ pɨg Benjamin il aku mɨ, nɨ nöbö Hibru ödöriö mɨdla. Makwam Juda lo mönö yadmɨdöi aku, nɨ Perisi nöbö mɨdɨm aku, mönö aku rɨg yadmɨd mag akuyöbö magalɨg nugw ri abön rɨ mɨdmɨdla. \v 6 \x - \xo 3:6 \xt Apos 8:3\x*Juda mönö aku nugup duön mɨ ususör rön ölɨsö diba rödön, Krais nöbö mö ñɨgö nugwön, mɨ rɨ gwogwam rɨmɨdla. An Juda nöbö mö lo mönö ulul hörɨrör rɨmɨdɨl piaku aliö almɨdɨl aku, nöbö dib bla nɨ mönö i yadɨb maga nɨgölöŋ. \v 7 \x - \xo 3:7 \xt Mat 13:44-46\x*Makwam mai rɨbyöx nugw ri abön, höd rɨmɨdɨl adaku rɨ ri abmɨdöi aku nugwön, Krais nɨ ra akwör ap wä, me rɨ rɨba paŋ akwör yöx nugu gɨrön, höd rɨmɨdɨl ap bla magalɨg hör ap röxg aŋadö röböxma. \v 8 Makwam höd rɨmɨdɨl ap piakwör yöi. Rɨb na yöxmɨdɨl aku, Krais Jisas Nöbö Diba nɨ nugul aku ap dib ödöriö. Ap piaku magalɨg mɨ hör ap. Krais Jisas mabö nuŋwa cɨnö, rön, ap piaku magalɨg röböxma. Krais nöbö nuŋwa mɨdön, nugwo nugw ri abnö, rön, ap hör bla magalɨg bɨcep bli röxg nugula. \v 9 \x - \xo 3:9 \xt Rom 3:21-22\x*Nɨ Krais pɨsaŋ nɨgiö mɨjɨna. Nɨ Juda lo mönö adaku rɨmɨdmön aku, God nɨ nugwön nöbö kömö wä nɨ me ren. Makwam Krais nugw pɨmɨdɨl aku mɨ, God nɨ nugwön nöbö kömö wä nɨ me cöna. \v 10 \x - \xo 3:10 \xt Rom 6:3-5; 8:17\x*Makwam, Krais nugwo nugw ri abön, nuŋ öbɨlöŋ aku ölɨsö aku nugwön, nuŋ ömörö diba pöŋ akuyöbö ömörö pön, nuŋ wöröxöŋ akuyöbö wöröxmön, \v 11 nuŋ öbɨlöŋ mag akuyöbö God raŋ nɨ kwo algör öbina. \s1 Pol ususör rön röŋa \p \v 12 \x - \xo 3:12 \xt 1Tim 6:12,19\x*Nɨ ap yadmɨdɨl pik magalɨg mödö pön, hölul mɨdöl nöbö i röxg mɨdɨl aku yadmɨdöi. Jɨ Krais Jisas, nɨ nöbö pödiöm mɨdanö, rön, nɨ kömö pöŋ mag aliö akuyöbö mɨjɨnö, rön, nɨ mɨ ususör rön ipalɨp dumɨdla. \v 13 Haul nöbö mölöu nöbö. Ap wä aku mödö pɨlö, rön, yadmɨdöi. Jɨ nɨ rɨb paŋyöbö i mɨda. Höd rɨmɨdɨl mag aku uplöbön, yöd nɨgön ap wä ödöi yöra nugwön ipalɨp dumɨdla. \v 14 \x - \xo 3:14 \xt 1Kor 9:24\x*God ap wä nɨ nöiön aku pɨnö, rön, rɨba paŋ akwör yöx nugu gɨrön, ödöia ödöriö akwör ipalɨp duön, rɨb sö dub yöra ipalɨp dumɨdla. God nɨ wö rön ap wä nöiön aku, Krais Jisas nɨ raŋ mögörɨb adöx yöd röul adö kau sö yöraku öim mɨjɨna. \v 15 \x - \xo 3:15 \xt 1Kor 2:6\x*An nöbö mö God nugwo cɨrɨp gö nɨg gɨ mɨdöl bla magalɨg, paŋ rɨb akwör yöx nugunɨŋa. Makwam mönö adö bli rɨb hör yöx nugumɨjöñ aku, God ñɨgö rɨb paxdöriö yöx nugub mag aku yabuöna. \v 16 Makwam Krais mönö wä nugw pöl mönö mag aku röböxöinɨŋ; mönö aku nugw pɨ gö nɨgön rɨŋ duaŋ. \p \v 17 \x - \xo 3:17 \xt 1Kor 4:16\x*Haul nöbö mölöu nöbö. Nɨ rɨg rɨmɨdɨl mag akuyöbö ñɨŋ kwo mag aliö akwör rɨp diöña. Nöbö mö paŋ mag aliö akwör cöñ aku, nugw ri aböña. \v 18 Aku agapɨm: ñɨgö öim yadmɨdɨl mönö aku nɨ iswob imön yadmɨdla, nöbö mö mɨga ap kib mag gwogwo rön, Krais bɨ katlö watlö um sö wöröxöŋ aku kwolmal röxg mɨdöia. \v 19 \x - \xo 3:19 \xt Rom 16:18\x*Ñɨŋ mögörɨb gwogwo bö diöña. Mɨxɨñ ñɨŋa rɨbyöx nölmɨd adakwör rɨbyöx nugumɨdöia. Ap kib mag gwogwo rɨm möigw höxa, jɨ ñɨŋ nöbö akuyöbö wöxnö yadmɨdöia. Ap mögörɨb döul il kɨ mɨd akwör rɨbyöx nugumɨdöia. \v 20 \x - \xo 3:20 \xt Epes 2:6,19\x*Makwam mögörɨb an aku, mögörɨb adöx yöd röul adö kau sö yöraku mɨda. Nöbö mö Kömö Pɨb Nöbö aku, Nöbö Dib Jisas Krais, adöx yöd röul adö kau sebö höna. An Nöbö aku pöx mɨdöla. \v 21 \x - \xo 3:21 \xt 1Kor 15:28,42‑53\x*Nuŋ mɨ Nöbö ölɨsö yadaŋ, ap bla magalɨg mönö nuŋwa nugwön mai diöna. Nöbö Dib Jisas Krais ölɨsö nuŋwa raŋ, mɨxɨñ an lɨdu lɨl rɨ pɨnɨb mɨxɨñ piaku raŋ, mɨxɨñ mɨ wä, mɨxɨñ nuŋ keir akwör röxg nɨgaŋ mɨjnɨŋa. \c 4 \s1 Mɨd ri aböña \p \v 1 \x - \xo 4:1 \xt 1Tes 2:19-20\x*Makwam, nöbö mö wä nɨ bla. Pad pik mɨdön, ñɨgö madmag nɨgön, u nugunö, rön, rɨb aku yöx nugu gɨrön mɨdla. Ñɨgö nugwön, wahax pön rɨb wä yöx nugu gör mɨdla. Mönö kai kɨtmɨdɨl kɨ nugwön, aliö alön, Nöbö Diba nugw pɨ cɨcɨ nɨg gɨr mɨjöña. \p \v 2 Yuodia Sidiki yöŋö ñɨgö mö hogwa yadmɨdla, ñɨŋ Nöbö Diba nugw pön mɨdöi makwam, ñɨŋ nuö nuö yadmɨjeñ; tar nɨgiö nɨgön mɨjöña. \p \v 3 \x - \xo 4:3 \xt Luk 10:20\x*Makwam nöbö wä na, nɨ pɨsaŋ nɨgiö nɨgön mabö rɨmɨdöl aku, nɨ nagö yadmɨdla, naŋ mö hogw aku ñɨgö pɨ ösös rɨ nölaŋ, mɨd ri aböña. Höd mö hogw aku, nɨ aku, Klemen aku, nöbö mö piaku bli pɨsaŋ nɨgiö nɨgön, Krais mönö wä nuŋ aku nöbö mö akuyöbö yad nölmɨdöla. God nuŋ ib ñɨŋa nöbö mö öim kömö mɨdɨb köp rogw mɨdö bö kai kɨt gɨm mɨda. \p \v 4 Nöbö Diba nugwo cɨrɨpön, wahax pɨ gɨr mɨjöña. Iswob piöŋö ñɨgö yadmɨdla, wahax pɨ gɨr mɨjöña! \v 5 \x - \xo 4:5 \xt Hib 10:25; Jems 5:8-9\x*Nöbö mö höimölɨb wä mɨdɨŋ, nöbö mö piaku magalɨg nugwöña. Nöbö Diba womiöx höna. \v 6 \x - \xo 4:6 \xt Mat 6:25‑34; Kol 4:2\x*Rɨb diba yöxmɨjeñ. God nugwo yad nugwön, öim ri ablaŋe rön, ap magalɨg nugwo höjöpal gɨr mɨjöña. \v 7 \x - \xo 4:7 \xt Ais 26:3; Jon 14:27; Kol 3:15\x*Ñɨŋ Krais Jisas nugwo cɨrɨp ri ab gɨ mɨdöi aku mɨ, God höbwab höimöliö mɨda rɨb madmag yuö ñɨŋ kwo nɨgaŋ, ñɨŋ ipöxön rɨb mɨga yöxmɨjeñ. An nöbö mö akwör mɨdöl aku mɨ, God pödpöd rön aliö rɨmɨd aku nugwölöl. \p \v 8 Haul nöbö mölöu nöbö. Nɨ womiöx mönö yad pörɨba rön, ñɨgö mönö i kwo yadɨba rɨmɨdla. \q1 Ap kai ap mɨm; \q2 ap kai ap paxdöriöm; \q1 ap kai ap ödöriöm; \q2 ap kai mödɨba mɨdöl; \q1 ap kai madmag nɨgɨbɨm; \q2 ap kai nöbö mö nugwön wahax pɨmɨdöi; \q1 ap kai ap wä mɨdöm; \q2 ap kai nöbö mö nugwön wä rö rɨmɨdöi; \q2 ñɨŋ ap piakwör rɨbyöx nugu gör mɨjöña. \p \v 9 \x - \xo 4:9 \xt Rom 16:20\x*Nɨ ñɨgö pɨsaŋ mɨdön, ap kai rɨmön nugumä aku, mönö kai yadmön nugumä aku, paŋ mag akwör cöña. Akuyöbö almɨdɨŋ, God ñɨgö pɨsaŋ mɨdön, rɨb madmag ñɨŋa nugwidɨx mɨdaŋ, rɨb mɨga yöx nugweñ. \s1 Pilipai nöbö mö ñɨŋ Pol nugwo ap nölmɨn, nuŋ wahax pöŋa \p \v 10 Nɨ rɨbyöxma, wa nɨ uplöböiŋö, rɨ rɨbyöx nugum aku, jɨ wöhö; nɨ rɨbyöx nugu gör mɨdmä, jɨ ödöi mɨdölöŋ nugwön ñɨŋ nɨ ap i nölölim. Makwam weik nölöi aku, nɨ rɨbyöx nugu gör mɨdöi aku nugwön, Nöbö Dib ana nugwo ri ablaŋe rön mɨ ödöriö wahax pɨmɨdla. \v 11 Wop bli hör mɨdɨl rɨb aku yöxön yadmɨdöi; Nöbö Diba nɨ rɨba nölmɨn wopik nugula, nɨ pödpöd cön aku, mönö mɨdöl. \v 12 Wop bli ap mɨga mɨda; wop bli mɨdöl. Mɨd wop bla nɨmla; mɨdöl wop bla hör mɨdla. Al aku, ap mɨga mɨdönö mɨdölö, rɨb diba yöxöi. \v 13 \x - \xo 4:13 \xt 2Kor 12:10\x*Nöbö Diba nɨ nugwidɨx mɨdön ölɨsö nölmɨd aku mɨ, nɨ agap apɨm rane, cön aku, cɨna. \p \v 14 Makwam nɨ ömörö pɨmɨdma, ñɨŋ nɨ rɨbyöx nugwön ap nölöi aku, mɨ mag wä röia. \v 15 \x - \xo 4:15 \xt 2Kor 11:9\x*Ñɨŋ Pilipai nöbö mö nugwöia, ñɨŋ Jisas mönö wä nuŋ aku höd meme nugwim wop aku, nɨ Masedonia Propins röböxön, God Mönö yad nöl yönmɨdmön, God nöbö mö nuŋwa mɨdim akuyöbö bli nɨ ap nölölim. Ñɨŋ Pilipai nöbö mö piakwör nɨ rɨg ap akuyöbö nölmɨdmä. \v 16 Makwam nɨ wön taun dib Tesalonaika mɨdɨm wop aku nɨ ap i mɨdölöŋ, jɨ ñɨŋ nɨ rɨg ap bla öim nölmɨdmä. \p \v 17 Jɨ rɨg ap ñɨŋ bla pɨnö rön yadmɨdöi; rɨb ñɨŋa keir nugwön ap amnör nölim aku nugwön, God ñɨgö nöbö mö mɨ ödöriö wahax pön, ñɨŋ alim mag aku uplöbenɨŋö, rön, yadmɨdla. \p \v 18 Ñɨŋ ap nölmä aku magalɨg pɨla. Nöbö ñɨŋ Epaprodaitas nugwo rɨg ap bla nölmä aku nuŋ pön hön nɨ nölmɨn, weik nɨ ap mɨga mɨdmɨn mɨd ri ab gɨ mɨdla. Nɨ aliö nölmä aku, God nugwo ap urön nölɨŋ, hölɨŋ wä höm nugwo wä rɨmɨd mag aliö akuyöbö röia. \v 19 Ñɨŋ Krais Jisas nöbö mö nuŋwa mɨdöi aku, God na Nöbö rɨb ödöriö aku ñɨgö nugwidɨx mɨdön, ap agapɨm mɨden akuyöbö ñɨgö nölaŋ. \p \v 20 Makwam, God Acö ana ib nuŋwa öim öim yadɨŋ adöx sö duaŋ. Mag aliö akuyöbö aku mag waiö. \s1 Mönö rɨb mag bli \p \v 21-22 Krais Jisas nöbö mö nuŋwa nöbö dib Sisa pɨsaŋ mɨdöi akuyöbö, ñɨgö Krais Jisas nöbö mö nuŋwa mɨdöi piaku magalɨg, “Ñɨŋ mɨdöiŋ ä?” rɨmɨdöia. Makwam mɨ, Krais Jisas nöbö mö nɨ pɨsaŋ yörɨk mɨdöl bla magalɨg, ñɨgö Krais Jisas nöbö mö nuŋwa mɨdöi piaku magalɨg, “Ñɨŋ mɨdöiŋ ä?” rɨmɨdöla. \p \v 23 Nöbö Dib Jisas Krais ñɨgö nugwidɨx mɨdön pɨ ösös rɨ ri aböna. Mag aliö akuyöbö aku mag waiö.