\id 2CO HARUAI NT 2 Corinthians translated by John Davies 13-October-2009 \h 2 Korid \toc1 Pol iswob Korid nöbö mö ñɨgö köp kɨtöŋa \toc2 2 Korid \mt1 Pol iswob Korid nöbö mö ñɨgö köp kɨtöŋa \c 1 \p \v 1 Nɨ Pol. God nɨ yad nɨgmɨn, Krais Jisas mönö wä pön dub nöbö i mɨdön, haul Timoti an nöbö rama yörɨk mɨdön, ñɨgö God nöbö mö nuŋwa taun dib Korid mɨdöi bla aipam, Akaia Propins mibɨl piaku mɨdöi bla aipam magalɨg, köp kɨ kai kɨtmɨdla. \v 2 Ñɨgö yadmɨdla, nɨ wä ra aku, Acö God aipam Nöbö Dib Jisas Krais aipam ñɨgö uliöxön pɨ ri abɨŋ, tar mɨd ri aböña. \s1 Pol God nugwo ri ablaŋe röŋa \p \v 3 \x - \xo 1:3 \xt Rom 15:5\x*Nöbö Dib ana Jisas Krais Nuö nuŋwa God nugwo ri ablaŋe cɨnɨŋa. Acö God halöu ha nuŋwa uliöxön, pɨ ösös rön, öim öim nugwidɨx mɨd ri aba. \v 4 Ömörö bli anɨŋ hömɨdmɨn, nuŋ anɨŋ nugwidɨx mɨdön pɨ ösös rɨ ri aba aku mɨ, an piöŋö höuöilön, nöbö mö bli ömörö pɨmɨdöi akuyöbö, ñɨgö kwo algör ör pɨ ösös rɨ ri abön nugwidɨx mɨd ri abnɨŋa. \v 5 \x - \xo 1:5 \xt Sam 34:19\x*Krais pɨsaŋ mɨdöl aku mɨ, nuŋ ölɨŋ höb rɨg pöŋ mag akuyöbö, an kwo algör ör ölɨŋ höb bli pöla. Jɨ Krais pɨsaŋ mɨdöl makwam, nuŋ anɨŋ öim öim nugwidɨx mɨdön pɨ ösös rɨ ri abmɨn, an wahax pön rɨb wä yöx nugu gör mɨdöla. \v 6 Ñɨŋ mɨd ri abön, wahax pön rɨb wä yöx nugu gör mɨdön, du nɨ pɨsaŋ öim öim mɨjne, rön, Krais Jisas nuŋ ömörö bli anɨŋ nölmɨda. Makwam Krais nuŋ anɨŋ nugwidɨx mɨdön pɨ ösös rɨ ri abmɨn, an wahax pön rɨb wä yöx nugu gör mɨdöl aku nugwön nugwöña, ömörö bli ñɨgö hömɨjön aku, Krais anɨŋ kwo algör ör nugwidɨx mɨdön pɨ ösös rɨ ri abnɨŋö, rön, ñɨŋ kwo algör wahax pön rɨb wä yöx nugu gör mɨjöña. \v 7 Rɨb ana yöxöl aku, ñɨŋ Krais nugwo röböxmɨjeñ. An nöbö hogwa ölɨŋ höb rɨg pöl mag akuyöbö, ñɨŋ kwo algör ölɨŋ höb pöña; jɨ God nuŋ an nöbö hogwa nugwidɨx mɨdön pɨ ösös rɨ ri abön rɨ mag akuyöbö, ñɨgö kwo algör ör nugwidɨx mɨdön pɨ ösös rɨ ri abaŋ, ñɨŋ kwo algör wahax pön rɨb wä yöx nugu gör mɨjöña. \p \v 8 \x - \xo 1:8 \xt Apos 19:23; 1Kor 15:32\x*Makwam haul nöbö mölöu nöbö nugwi. An nöbö hogwa Esia Propins mɨdön, ömörö diba pön öliöx mɨdmɨŋa. Kömö mɨdɨbä maga nɨgölöŋ, mödö wöröxɨba rɨmɨdölɨŋö, rɨmä. \v 9 Jɨ alöŋ mag aku, an rɨb diba yöxmɨdöl makwam, ölɨsö ana keir mɨdölɨŋö, rön, yadölöl; God nöbö mö wöröxöi bla rɨmɨn öbɨlöi God akwör an nugwidɨx mɨdaŋ mɨjnɨŋö, röla. \v 10-11 \x - \xo 1:10-11 \xt 2Tim 4:18\x*An mɨñ wöröxöla, jɨ nuŋ an kömö pöŋ makwam, wopik nuŋ anɨŋ iswob kömö pɨba rɨmɨda. Ñɨŋ God höjöpal gɨr mɨdɨŋ, mai piaku aipam nuŋ algör ör an kömö pönɨŋö, rön, wahax pön rɨb wä yöx nugu gör mɨdöla. Makwam, nöbö mö mɨga akwör God höjöpal gɨr mɨdɨŋ, nuŋ nugwön anɨŋ nöbö hogwa kömö paŋ mönö, nöbö mö mɨga algör an rɨg cön mag aku nugwön, ib nuŋwa yadɨŋ bɨl sö diöna. \s1 Pol du nöbö mö Korid piaku nugwölöŋ, mönö aku yadöŋa \p \v 12 Rɨb mag ana yuö kwo nugwöla, nöbö mö bla pɨsaŋ mɨdön ap agap apɨm röl bla, God an pɨsaŋ mɨdɨm nugugɨrön, nugwo rɨbyöx nugu gɨrön röla. An mönö mör yadön, mag wä akwör röla. Nɨ wöxnö yadmɨdla, ñɨgö öim öim paŋ mag aliö akwör röla. Makwam nöbö mö bla rɨg rɨbyöx nugumɨdöi mag akwör rɨbyöx nugwön aliö alölöl. God anɨŋ uliöxön pɨ ösös rön rɨbyöx nölɨm, aliö alöla. \v 13-14 \x - \xo 1:13-14 \xt 2Kor 5:12; Pil 2:16\x*Köp ñɨgö kai kɨtɨl bla, mönö höjɨl abön kɨtöi; mämäg nɨg nugwön, il aku rɨmgör nugune, rön, wöxnö akwör kɨtla. Weik hörɨr mɨdöl makwam, nɨ kai kɨtɨl mönö aku nugwöia, jɨ nugw ri abölöi; jɨ nɨ wä rɨ aku, nɨ kai kɨtɨl mönö aku nugw ri abön, paŋ mag akwör rɨŋ, mai Nöbö Dib ana Jisas höbkal hön wop aku, an hö mögum rön, nɨ ñɨgö nugwön wahax pɨna; ñɨŋ nɨ nugwön wahax pöña. \v 15-16 \x - \xo 1:15-16 \xt 1Kor 16:5-6\x*Mag akuyöbö mɨ, höd Masedonia Propins duölɨm wop aku, nɨ rɨb i yöxön ñɨgö u nuguba inö, rɨma. Nɨ Masedonia nöbö mö piaku ñɨgö nuguba dina, jɨ höd u ñɨgö nugwön dinö, rɨma. Jɨ höbkal hön, Judia duba, ödöi paŋyöbö akwör hön, ñɨgö iswob nugu gɨrön dinö, rɨma. Almön, ñɨŋ wahax pön nɨ ösös rön ap mag bli nölɨŋ nɨm gɨrön Judia dinö, rɨma. \v 17 Rɨba aliö yöx nugwön mönö, ñɨgö höd mönö pɨn abɨm aku, jɨ mai wölɨm. Aliö alɨm aku, nɨ yajöña, “Nöbö mɨŋ aku nugwo keir wä rɨ adaku mai duön, ‘Cɨnö cɨnö,’ rön, mönö akwör yadön, mai duöl. Nuŋ hör nöbö mönö röib nɨg yönmɨd mɨŋ aku,” me rɨb maga rɨ aku, \v 18 jɨ God mɨ ödöriö akwör yad Nöbö aku pɨsaŋ mɨdɨl aku, nɨ rɨb mös yöxön ñɨgö yadöi. \v 19 \x - \xo 1:19 \xt Apos 18:5\x*Nɨ, Sailas, Timoti, an God Ha nuŋwa Jisas Krais mönö ñɨgö yad nölmɨŋa. Jisas Krais nuŋ rɨb mös mɨdöl. Nuŋ yöwö rön, mai wöhö renɨm. Nuŋ mönö kai kai yad aku, rɨg yad gɨ mag akwör cöna. \v 20 \x - \xo 1:20 \xt Rep 3:14\x*God mönö adö kai kai yadöŋ aku, Jisas Krais hön, paŋ mag akwör magalɨg ra. Nuŋ aliö al aku an nugwöl aku mɨ, God höjöpalön, Jisas Krais ib nuŋwa yadön, “Mɨ” me röla. An aliö alöl aku, God ib nuŋwa bɨl sö duaŋ, me rön, aliö alöla. \v 21 God nuŋwör rɨmɨn mönö, an aipam, ñɨŋ aipam Krais nugwo cɨrɨp ri ab gɨr mɨdöla. Nuŋwör anɨŋ “Nöbö mö nɨ keir bɨlɨm,” me rön, yad nɨgön, \v 22 \x - \xo 1:22 \xt 2Kor 5:5; Epes 1:13-14\x*Inöm nuŋ aku an nölmɨn, nuŋ hön madmag yuö an kwo gö nɨgön mɨda. Makwam an nugwöla, an God nöbö mö nuŋwa keir mɨdöla nugwön nuŋ rɨg yadöŋ yadöŋ mag akuyöbö an magalɨg nöiöna. \p \v 23 Makwam nɨ ñɨŋ Korid ada mɨdöi bla nuguba rɨma aku, jɨ wön mönö diba yadmön, ñɨŋ ölɨŋ höb pɨb maga rɨ aku nugwön, ñɨgö uliöxön wölɨm. God nuŋ madmag na yuö kwo nugwa nɨ inakmönö höröi. \v 24 \x - \xo 1:24 \xt 1Pit 5:3\x*Makwam mönö na akwör mai duŋ, me rön, rɨb aku yöx nugwöi. Ñɨŋ keir Krais nugwo rɨbyöx nugwöi makwam, nɨ u ñɨgö yadmön, ñɨŋ ususör rön Krais nugw pɨ ri abön, cɨrɨp gö nɨgön, wahax pɨ gɨrön mɨjöñɨŋö, rön yadmɨdla. \c 2 \p \v 1 \x - \xo 2:1 \xt 1Kor 4:21\x*Makwam nɨ rɨb i yöxön yadma, “Ñɨgö iswob u nugwön, mönö ölɨsö yadmön, ñɨgö iswob ölɨŋ höb pɨb maga rɨ aku mɨ, u nugwöinö,” rɨma. \v 2 Makwam nɨ rɨmön ñɨŋ ölɨŋ höb pɨmɨjöñ aku, yönɨm mɨdön nɨ pɨ ösös rɨ ri abaŋ wahax pɨmɨjɨn? Nöbö mö aliö akuyöbö bli mɨdeñɨm. \v 3 Aku nugwön mönö, ñɨgö köp kai kɨtma. Nɨ rɨbyöx nuguma, “Wön nöbö mö piaku nugwön, mɨ ödöriö wahax pɨlöxa jɨ wöhö, wön ñɨgö nugumön, nɨ mɨ ömörö pön rɨb maga rɨ aku, nɨ mɨ wöinö,” rɨma. Nɨ rɨbyöx nuguma, “Nɨ keir wahax pɨn aku, ñɨŋ aipam wahax pöñɨŋö,” rɨma. \v 4 \x - \xo 2:4 \xt Apos 20:31\x*Köp kai kɨtɨm aku, madmag na aku ölɨŋ pɨlmɨn, rɨb diba yöx nugu gɨrön, mäp röbö pɨxdör ab gɨrön kai kɨtma. Jɨ köp kai kɨtɨm aku, ñɨŋ ömörö diba pöñɨŋö, rön, kai kɨtölɨm; nɨ ñɨgö madmag ödöriö nɨgɨl aku nugune, rön, kai kɨtma. \s1 Nöbö mag gwogwo röŋ aku, wopik mag gwogwo röŋ aku röböxön nugwo madmag nɨgön pöña \p \v 5 Nɨ rɨbyöx nugula, nöbö i ölɨŋ höb pɨ nölöŋ aku, nɨ pɨ nölölöŋ, ñɨgö nöbö mö bla magalɨg pɨ nölöŋa. \v 6 Ñɨŋ magalɨg nugwo röböxim makwam, nuŋ ölɨŋ höb pön, rɨ gwogwam röŋ aku mödö nugwa. Makwam, weik akuyöbö almɨjeñ; röböxöña. \v 7 Weik rɨ gwogwam röŋ mag aku röböxön, nugwo mönö höimöliö mɨda yajöña. Aku agapɨm: nugwo aliö aleñ aku, nuŋ mɨ ömörö diba pön, aŋadö pɨn bɨrɨb maga ra. \v 8 Makwam, nɨ ñɨgö yadmɨdla, ñɨŋ nugwo haul an me rön madmag nɨgöi aku, nugwo yadɨŋ nugw ri aböna. \v 9 Nɨ ñɨgö köp kai kɨtɨm aku, ñɨŋ mönö na aku yöxön, agö mönö bɨlɨm yajɨn aku magalɨg mai duön cöñɨŋönö wöhö, rön, köp kai kɨtma. \v 10 Nöbö i mag gwogwo raŋ, ñɨŋ nugwön mag gwogwo nuŋwa röböxöñ aku, nɨ kwo algör ör nugwön röböxna. Nöbö aku mag gwogwo röŋa nɨ nugwön röböxɨl aku, Krais nɨ nugugu mɨdö, rön, ñɨgö me rön röböxla. \v 11 \x - \xo 2:11 \xt Luk 22:31\x*Makwam yöi aku, Seten an Krais nöbö mö nuŋ bli raŋ, hö pɨn bɨrɨb maga ra. Seten öim, nɨ rɨmön hö pɨn bɨrɨŋ, me rön nugw aku nugwöla. \p \v 12 \x - \xo 2:12 \xt Apos 14:27; 1Kor 16:9\x*Makwam nɨ Krais mönö wä aku Troas nöbö mö ñɨgö yad nöinö, rön, Troas dumɨdmön, Nöbö Diba nɨ uba rödmɨn, mabö nuŋ aku mögörɨb aku rɨbä maga nɨgöŋ aku, \v 13 \x - \xo 2:13 \xt Apos 20:1\x*jɨ haul nɨ Taitas Troas yöraku hölu nugwölɨm makwam, nɨ rɨb diba yöxön, Troas nöbö mö ñɨgö, “Yörɨk mɨjɨnö” rön, Taitas nugwo nuguba Masedonia Propins yörɨk höma. \p \v 14 Makwam, God ra akuyöbö nugwön, nugwo ri ablaŋe rɨla. Ha nuŋwa Krais nugwo agal abmɨn, hön Seten nugwo pɨ wöktaitö möl nuŋ piaku nɨgön, an pöŋa. Nuŋ an pön, ami nöbö dib rɨg rɨmɨdöi mag akuyöbö anɨŋ yölɨŋ höd dum nugugɨrön, nöbö mö hör piaku piaku anɨŋ nugwön, Krais mönö wä nuŋwa nugumɨn, hölɨŋ id wä röxg höm nugwöia. \v 15-16 \x - \xo 2:15-16 \xt Luk 2:34; 2Kor 3:5-6\x*Krais bɨ hölɨŋ wä höba pɨ God höjöpal ur nöl akuyöbö, an mɨdöla. Krais ñɨgö kömö pɨmɨd nöbö mö akuyöbö hölɨŋ aku nugwön, hölɨŋ mɨ id wä nugumɨn, ñɨgö kömö mɨdɨb mag aku nöla. Jɨ wöröxɨba rɨmɨdöi nöbö mö bla, hölɨŋ paŋyöbö akwör nugwön, nöbäpö hölɨŋ gwogwo höm nugumɨn, ñɨgö wöröxɨb mag aku nöla. Jɨ nöbö mö kai mabö aku rɨb maga rɨ? \v 17 Nöbö mö mɨga rɨg ap mɨga pɨnɨŋö, rön, God Mönö wä nuŋwa yad nöl yönöia. Makwam an mag aliö akuyöbö röinɨŋ. God nuŋ anɨŋ yad nɨgön, mabö nuŋwa cɨne, rön, agal abön, nugugu mɨdɨm nugugɨrön, an Krais nöbö mö nuŋwa mɨdön, mönö mɨ ödöriö akwör yajnɨŋö, rön, God Mönö wä nuŋwa ödöriö akwör yad nölöla. \c 3 \p \v 1 \x - \xo 3:1 \xt Apos 18:27; 2Kor 5:12\x*Makwam mönö kai kɨtmɨdɨl kɨ, “Nɨ köp kai kɨtmön, anɨŋ pɨ ösös rɨ ri abɨŋ,” me rön, kai kɨtmɨdöi. An hör nöbö mö röxg mɨdön, anɨŋ pɨne, rön, nöbö mö ñɨŋ nugwöi bli ñɨgö yadɨŋ, köp bli kai kɨt nölɨŋ, an rag hö ñɨgö nölɨŋ nugwön, anɨŋ peñɨm. Makwam ñɨŋ, “Nöbö kɨyöbö ñɨgö pɨnö,” rön, köp bli kai kɨt nölɨŋ, an rag du nöbö mö piaku bli nölöinɨŋ. \v 2 \x - \xo 3:2 \xt 1Kor 9:2\x*Köp madmag yuö an kwo kai kɨt gɨm mɨd aku, ñɨŋ nöbö mö mɨdöia. Rɨb ana yöx nugwöl aku, ñɨgö mönö yad nölɨŋ nugwön pöi aku mɨ, nöbö mö bla ñɨgö nugwön, an nöbö pödiöm mɨdöl aku nugwöña. \v 3 \x - \xo 3:3 \xt Eks 24:12; Jer 31:33; Esik 36:26-27\x*Makwam an Krais mabö nuŋwa rɨ nölmɨn, Krais nuŋ keir köp kɨ kai kɨtön anɨŋ nölöŋa. Kai bɨñugwa kapa pön kɨtmɨdöi akuyöbö yöi; rɨg rola kai rɨg kɨtmɨdöi akuyöbö yöi. God öim kömö mɨd Inöm nuŋ aku Krais mönö wä nuŋ aku nöbö mö madmag yuö ñɨŋ kwo kɨta. \p \v 4 Nɨ mönö yadmɨdɨl kɨ, God agap apɨm yad aku, Krais nuŋ magalɨg paŋ mag akwör cönɨŋö, rön, yadmɨdla. \v 5 An nugwöla, an ölɨsö ana keir rɨmɨn, mabö du ri abɨb maga nɨgöl; God nuŋwör anɨŋ rɨ nölaŋ nugugɨrön, an rɨŋ, mabö du ri aböna. \v 6 \x - \xo 3:6 \xt Jer 31:31; Jon 6:63; 1Kor 11:25\x*God nuŋwör raŋ, an mabö rɨ nölɨb nöbö nuŋwa mɨdön, God Mönö yoŋyöbö yad nɨg aku, pön duön nöbö mö bla ñɨgö yad nölöla. God Mönö yoŋyöbö yad nɨg aku, lo mönö akuyöbö yöi; mönö yoŋyöbö yad nɨg aku, God Inöma nöla. Lo mönö raŋ, nöbö mö wöröxöña; jɨ God Inöma raŋ, nöbö mö kömö mɨjöña. \p \v 7 \x - \xo 3:7 \xt Eks 34:29\x*Lo mönö aku, God rɨg aso mea rola kai kɨtmɨn, Mosɨs pön höm nugugɨrön, mil mag diba aböŋa. Mil mag dib aku Mosɨs haŋaj mämäg yuö nuŋwa mil ab gɨ mɨdmɨda. Mɨdɨm mɨdɨm mil mag dib aku mödö kwop rɨmɨdöŋa, jɨ Isrel nöbö mö Mosɨs haŋaj mämäg yuö nuŋwa nugub maga mɨdölöŋ. Lo mönö wöröxɨb maga rag höŋa, jɨ mil mag diba alɨg höŋa. \v 8 Makwam God Inöma nuŋ nölmɨd mag aku mil mag mɨ wä mɨda alɨg mɨda. \v 9 \x - \xo 3:9 \xt Diut 27:26; Rom 1:17\x*Lo mönö anɨŋ mönö diba yadmɨn, an ap kib mag gwogwo röl aku nugwön rɨb diba yöxöla, jɨ lo mönö anɨŋ höŋ aku mil mag diba alɨg höŋa. Makwam, an God mämäg il rol nuŋwa nöbö mö kömö wä wöxnö nɨgɨb mönö mɨ wä mɨd aku anɨŋ höŋ aku, mila mag dib keiryöbö alɨg höŋa. \v 10 Mila mag dib keiryöbö wopik mödö hö aku mɨ, lo mönö höd mil alɨg höŋ aku wopik mil aböl. \v 11 Lo mönö aku öim mɨdölöŋ, kwop rɨba rɨmɨdöŋa, jɨ mila mag dib alɨg höŋa; aku mɨ pal, mönö mɨ wä mɨda öim öim mɨdön hölögɨpölɨb aku, mila mag dib keiryöbö alɨg mɨda. \p \v 12 Makwam, an mönö mɨ wä mɨd aku nugwön, rɨbyöx gɨba alɨg mɨdön, anau pöinɨŋ, mɨ ususör rön Krais mönö mag wä aku wöxnö yad nölöla. \v 13 \x - \xo 3:13 \xt Eks 34:33\x*Mosɨs röŋ mag akuyöbö röinɨŋ. Nuŋ lo mönö aku rag höm, haŋaj mämäg yuö nuŋwa mɨ mila aböŋa, jɨ mɨdɨm mɨdɨm mil mag diba aböŋ aku kwop rɨm höm nugugɨrön, Mosɨs nuŋ nöbö mö bla mila kwop rɨmɨd aku nugweñɨŋö, rön, usaŋ mei pön, haŋaj mämäg yuö nuŋwa pöröböŋa. \v 14-15 Makwam rɨb ñɨŋa yöx nugw ri abölim. Aku agapɨm: usaŋ me aku röxg rɨb mag ñɨŋa rogw gɨ mɨdöŋ makwam, God höd maduar ör mönö ma yad nɨgɨba yadöŋ mönö aku mämäga nɨg nugwim aku, jɨ mönö ila nugwölim. Weik kwo algör ör ñɨŋ lo mönö aku mämäga nɨg nugwöia, jɨ ap usaŋ mea röxg rɨb mag ñɨŋa rogw rɨmɨn, mönö ila nugwölöi. Ap usaŋ mea röxg rɨb mag ñɨŋa rogw rɨ aku, Krais nuŋwör pɨ ki bö abɨb maga ra. \v 16 \x - \xo 3:16 \xt Eks 34:34\x*Makwam nöbö mö Nöbö Diba nugwör höñ aku, nuŋ usaŋ mea rɨb mag ñɨŋa rogw rɨ gɨ mɨd aku, pɨ ki bö abön, rɨb mag ñɨŋa rɨbyöx nölaŋ, nugw ri aböña. \v 17 \x - \xo 3:17 \xt Jon 8:36; Rom 8:2\x*Nöbö Diba yadmɨdɨl aku Inöm aku mɨ. Nöbö Dib Inöm nuŋwa an pɨsaŋ mɨjön aku, ap agap apɨm rön anɨŋ kɨlabɨs nöbö röxg nɨgön aku, nuŋ pal wöd hör piaku abön, anɨŋ pɨ asɨx aböna. \v 18 Makwam haŋaj mämäg yuö ana pöröb gɨ mɨdölöl aku, an magalɨg Nöbö Dib mil mag wä nuŋ aku wöxnö nugwöla. Nuŋ raŋ, an magalɨg nuŋ keir mil mag wä alɨg mɨd akuyöbö röxgnɨŋa. An mag paŋyöbö akwör nuŋ rɨg mɨd mag akuyöbö röxgöinɨŋ; jɨ wop paŋ paŋ nuŋ öim öim anɨŋ raŋ raŋ, an mil mag wä nuŋwa rɨg mɨd aliar röxgnɨŋa. Nöbö Diba almɨd aku Inöm aku maku. \c 4 \s1 Mögö pɨ wi yöj nɨgmɨdöi mag akuyöbö, an nöbö mö mɨdöla \p \v 1 God anɨŋ uliöxön pön, mabö kɨ yad nɨgmɨn rɨmɨdöl makwam, an rɨb mɨga yöx nugwölöl. \v 2 \x - \xo 4:2 \xt 2Kor 2:17; 1Tes 2:5\x*Umadiö rön rɨmɨdöi adaku aipam, möigw höm nugugɨrön rɨmɨdöi adaku aipam, an rölöl. Nöbö mö bla ñɨgö inakmönö hörön yadölöl. An God Mönö yad nölɨba rɨmɨdöl aku, mönö an keir bli alɨg yadön yad nölölöl. Ap agap apɨm rɨmɨdöl aku inakmönö hörön rölöl. God Mönö wä nuŋ aku ödöriö akwör wöxnö yad nölmɨdöla. Almɨdöl mag aku, nöbö mö bla anɨŋ nugwön, yuörɨb madmag ñɨŋ kwo nugwöña, an God mämäg il rol nuŋ aku nöbö pödiöm mɨdöl. \v 3 Nöbö mö wöröxmɨdöi bla akwör, mönö wä wöxnö yad nölmɨdöl aku nugwön, usaŋ mea röxg mönö wä aku pöröb gɨ mɨdmɨn nugwölöi. \v 4 \x - \xo 4:4 \xt Epes 2:2; Kol 1:15; Hib 1:3\x*Ñɨŋ nugwölöi aku, Seten mögörɨb il kɨ god röxg mɨd aku, rɨb ñɨŋa rogw rɨmɨn, Krais mönö wä mil alɨg mɨd aku nugwölöi. God nuŋ rɨg mɨd mag akuyöbö Krais kwo algör ör rɨg mɨd aku nugwölöi. \v 5 Makwam mönö yad nölmɨdöl aku, an nöbö pödiöm mɨdöl mönö aku yad nölölöl. Jisas Krais nuŋwör Nöbö Diba mɨda, nugwön an Jisas mabö nuŋwa rön mabö rɨ nölɨb nöbö ñɨŋa mɨdölɨŋö, rön, Jisas mönö mag wä nuŋwa ñɨgö yad nölmɨdöla. \v 6 \x - \xo 4:6 \xt Jen 1:3; Ais 9:2; 2Kor 3:18\x*God höd “Pɨxmag yuö bö mil abaŋ,” me röŋa. God paŋyöbö akwör mil nuŋwa madmag yuörɨb an kwo mäp i mɨda. Makwam, God mil mag wä nuŋ aku Krais haŋaj mämäg yuö mil abmɨd aku mödö nugwöla. \p \v 7 \x - \xo 4:7 \xt 2Kor 5:1\x*Mögö pɨ wi yöj rɨ nɨgmɨdöi mag akuyöbö, an nöbö mö alɨg mɨdöla. Makwam God nuŋ ap wä keiryöbö mɨdö kɨ yuö anɨŋ kwo nɨga. Aku nugwöla, ölɨsö ana keir wöhö; God ölɨsö nuŋwa keir nölmɨn, pön aliö mɨdöl aku nugwöla. \v 8 \x - \xo 4:8 \xt 2Kor 1:8; 7:5\x*Anɨŋ adöi adöi rɨbɨxmɨdöi aku, jɨ an gul rɨ dumɨdöla. Rɨb mɨga yöxmɨdöl aku, jɨ rɨbyöx gɨba alɨg mɨdöla. \v 9 Anɨŋ ir abmɨdöi aku, jɨ nöböhöd ana nuŋ an pɨsaŋ öim mɨda. Anɨŋ hör pal abmɨdöia, wöröxölöl. \v 10 \x - \xo 4:10 \xt 1Kor 15:31\x*Jisas nugwo palön pɨl pal nɨgim mag aliö akuyöbö, an kwo algör ör palön pɨl pal nɨgɨba rɨmɨdɨm, amɨn mɨdöla. Makwam almɨdmɨn, nöbö mö bla mɨxɨñ ana nugwön, Jisas kömö mɨd aku wöxnö nugwöña. \v 11 \x - \xo 4:11 \xt Rom 8:36\x*An kömö mɨdöl aku, Jisas nugw pöiŋö, rön, anɨŋ öim öim pɨl pal nɨgɨba rɨmɨdöia. Almɨdöi aku, nöbö mö akuyöbö mɨxɨñ ana nugwön, Jisas kömö mɨdɨb mag nuŋ aku nugwɨŋ, me rön, God ñɨgö röböxmɨn akuyöbö almɨdöia. \v 12 An öim öim wöröxɨb maga rɨ aku, jɨ an akuyöbö almɨdɨŋ, ñɨŋ kömö mɨdɨb maga ra. \p \v 13 \x - \xo 4:13 \xt Sam 116:10\x*God Mönö aku nöbö i kai kɨtön yadöŋa, “Nɨ God nugw pɨl makwam, aliö yadmɨdlö,” röŋa. Mak akuyöbö, an kwo algör ör God nugw pöl makwam, mönö yadmɨdöla. \v 14 \x - \xo 4:14 \xt 1Kor 6:14\x*An nugwöla, God nuŋ rɨmɨn Nöbö Dib Jisas höbkal öbɨlöŋ mag akuyöbö, anɨŋ kwo algör ör raŋ öbɨlɨŋ, anɨŋ aipam ñɨgö aipam pön du Jisas mɨd yöra nɨgöna. \v 15 Ap yadmɨdɨl pik magalɨg ñɨgö me rön yadmɨdla. Aliö rɨmön, wop paŋ paŋ God nuŋ nöbö mö piaku piaku mɨga akwör pɨ ösös rɨ ri abön nugwidɨx mɨdaŋ, ñɨŋ God nugwo ri ablaŋe rɨ gɨrön mɨdɨŋ nugugɨrön, ib nuŋwa mɨ bɨl sö wöliöna. \s1 God nugw pön rɨbyöx gɨba alɨg mɨdöla \p \v 16 \x - \xo 4:16 \xt Epes 3:16\x*Makwam, an rɨbyöx gɨba alɨg mɨdöla. Mɨxɨñ iŋ wajmag ana ölɨsö ölɨsö maga mɨdöl aku, jɨ God nuŋ anɨŋ öim öim inöm yuörɨb an kwo ölɨsö nölmɨn nugugɨrön kömö mɨdöla. \v 17 \x - \xo 4:17 \xt Rom 8:17-18\x*Ömörö ulul pɨmɨdöl piaku ap dib yöi, wöhö; hör mag metyöbö mɨŋi ör pɨmɨdöla. Ömörö piaku pön, jɨ mai du Krais pɨsaŋ mɨdön öim öim mil mag dib wä yuadö mɨd ri abnɨŋa. \v 18 \x - \xo 4:18 \xt Kol 1:16\x*Mögörɨb döul il kɨ mɨdön, ap mämäga nugwöl bla rɨb mɨga yöxölöl; ap bɨl yöra sö mämäga nugwölöl bla rɨbyöx nugwöla. Ap mämäga nugwöl bla mag metyöbö mɨŋi mɨjöna; ap mämäga nugwölöl bla öim öim mɨjöna. \c 5 \p \v 1 \x - \xo 5:1 \xt 2Kor 4:7\x*Mɨxɨñ an weik mɨd wop kɨ, ram bötö mea röxg mɨda. Jɨ ram bötö aku pɨ hajal abɨŋ lɨdiön aku, God nuŋ anɨŋ ram yoŋyöbö i mögörɨb nuŋwa adöx yöd röul adö kau sö yöraku rɨ nɨgaŋ mɨjnɨŋa. Ram aku nöbö ram rɨg uröi akuyöbö yöi, wöhö; God nuŋ keir rɨ nɨgaŋ, öim öim mɨjöna. \v 2 \x - \xo 5:2 \xt Rom 8:23\x*Ram yoŋyöbö aku rɨmgör pön wölɨj röxg röbnɨŋö, rön, rɨb aku yöx nugu gɨrön pöx mɨdöla. \v 3 Aku agapɨm: God nuŋ anɨŋ wölɨj röxg röb nölmɨjön aku, magör mɨdöinɨŋ. \v 4 Weik ram bötö kɨ mɨdön, ömörö pön ake rɨmɨdöla. Makwam röböxön magör mɨjnɨŋö, rön, rɨb aku yöx nugwölöl; adöx yöd röul adö kau sö mɨdɨb mɨxɨñ aku pɨnɨŋö, rön, rɨb aku yöx nugwöla. Mɨxɨñ kömö mɨdɨb aku hön, mɨxɨñ wöröxɨb hödyöbö aku aŋadö nɨm pöcönɨŋö, rön, rɨb aku yöx nugwöla. \v 5 God rɨb nuŋwa keir yöx nugwön, mɨxɨñ yoŋyöbö nöinö, rön, Inöma abmɨn nuŋ hön anɨŋ pɨsaŋ mɨd makwam, God nuŋ rɨg yadöŋ mag akuyöbö akwör cön aku nugw ri aböla. \p \v 6 \x - \xo 5:6 \xt Hib 11:13-16\x*Makwam mɨ, an öim öim wahax pön rɨb wä yöx nugu gör mɨdöla. Jɨ mɨxɨña alɨg gɨ mɨdöl wop kɨ, Nöbö Diba ram nuŋwa adöx yöd röul adö kau sö mɨdölöl. \v 7 Nöbö Diba nugwo rɨbyöx nugw gɨrön yönmɨdöl aku, jɨ mämäga nugwölöl. \v 8 \x - \xo 5:8 \xt Pil 1:23\x*An wahax pön rɨb wä yöx nugu gör mɨdöla. Mɨxɨñ an kɨ röböxön, wölu Nöbö Diba pɨsaŋ mögörɨb nuŋwa adöx yöd röul adö kau sö yöraku mɨjnɨŋö, rön, rɨb aku yöxmɨdöla. \p \v 9 \x - \xo 5:9 \xt Kol 1:10; 1Tes 4:1\x*Makwam, mögörɨb an yörɨk mɨxɨña mɨjnɨŋönö röböxön Nöbö Diba ram nuŋwa du mɨjnɨŋ aku, Nöbö Diba nugwo wä cön adakwör cɨnɨŋö, rön, rɨb aku yöx nugwöla. \v 10 \x - \xo 5:10 \xt Ekl 12:14\x*Aku agapɨm: an magalɨg du Krais mämäg il rol nuŋ yöra mɨdɨŋ, weik mɨxɨñ alɨg mɨdön agap apɨm röl, mag wä rölɨŋönö agö magɨm röl aku, nuŋ nugwön paiŋö aliö akwör nöiöna. \p \v 11 Nöbö Diba nuŋ Nöbö ipöxbä mɨd aku nugwön, an ususör rön, nöbö mö bla nugwo nugw pɨŋ, me rön, ñɨgö mönö wä nuŋwa yad nölmɨdöla. An nöbö pödiöm mɨdöl aku, God nugw ri aba; ñɨŋ kwo algör ör, an nöbö pödiöm mɨdöl aku nugub maga ra. \v 12 Mönö kai kɨtmɨdɨl kɨ, an nöbö wä anɨŋ pöñɨŋö, rön, yadmɨdöi. Ñɨŋ mönö kai kɨtmɨdɨl kɨ nugwön, anɨŋ rɨbyöx nugwön wahax pɨne, rɨ rɨbyöx nugwön, kai kɨtmɨdla. Akuyöbö almön, nöbö mö madmag yuörɨb kwo yöi, mɨxɨñ rɨŋadö akwör nöbö pödiöm mɨd aku rɨbyöx nugumɨdöi akuyöbö, ñɨgö mönö paiŋö yajne, rön, mönö kɨ kai kɨtmɨdla. \v 13 Makwam mönö kai kɨtmɨdɨl kɨ, ñɨŋ bli yajöña, Pol u pɨlɨm mönö aku yadmɨdö, cöña. Jɨ ñɨŋ aliö akuyöbö yadmɨjöñ aku, Pol, nöbö mö God ib nuŋwa yadɨŋ bɨl sö duaŋ, me rön, aliö yadöiŋö, rön, rɨb aku yöx nugwöña. Makwam Pol nöbö u yöi, nöbö rɨba mɨdɨm yadmɨdö, cöñ aku, Pol anɨŋ me rön, mönö aku yadöiŋö, rön, mönö na nugw pöña. \v 14 Krais nuŋ nöbö paŋyöbö ödöriö aku nöbö mö magalɨg ñöx nɨgön wöröxöŋ aku, an nöbö mö magalɨg pɨsaŋ wöröxmɨŋa, rön, nugwöla. Krais an nöbö mö magalɨg madmag nɨg aku nugwön, rɨb ana keir yöx nugwön, röinɨŋ. \v 15 \x - \xo 5:15 \xt Rom 14:7-8\x*Krais nuŋ an nöbö mö magalɨg ñöx nɨgön wöröxöŋa. Makwam, weik nɨgön mai, anɨŋ keir wä cön adaku nugwön röinɨŋ; Nöbö Diba anɨŋ ñöx nɨgön wöröxön höbkal öbɨlöŋ aku, nugwo wä cön adakwör cɨnɨŋa. \p \v 16 Nöbö mö mögörɨb il kɨyöbö rɨg rɨbyöx nugumɨdöi mag akuyöbö akwör nugwön, “Nöbö mö piaku nöbö mö waiö, nöbö mö piaku nöbö mö gwogwo,” me rön nugwölöl. Höd an Krais nugwo keir rɨb inakmönö adö akuyöbö akwör yöx nugumɨŋ aku, jɨ wopik nugwo rɨb mag aliö akuyöbö yöx nugwölöl. \v 17 \x - \xo 5:17 \xt Rom 8:1; Gal 6:15\x*Nöbö mö Krais nugwo cɨrɨpöi bla, God rɨmɨn kömö yoŋyöbö adaku mɨdöia. Ap hödyöbö aku pörɨm, höd rɨg mɨdmɨdöi mag akuyöbö mɨdölöi; ap yoŋyöbö mödö ha. \v 18 \x - \xo 5:18 \xt Rom 5:10\x*An kömö yoŋyöbö mɨdöl aku, God nuŋwör rɨmɨn mɨdöla. Höd nöbö mö pɨlgɨb imgɨb nuŋwa mɨdmɨŋ aku, jɨ mai Krais nugwo yad abmɨn hön, anɨŋ pɨ God pɨsaŋ nɨgliu nöl nɨgön, nöbö mö bli kwo God pɨsaŋ nɨgliu nöl mɨdɨŋ, me rön, anɨŋ mabö aku yad nɨgöŋa. \v 19 \x - \xo 5:19 \xt Rom 3:23-25\x*Krais ñɨgö ñöx nɨgön wöröxöŋ makwam, God nöbö mö akuyöbö magalɨg ap kib mag gwogwo rɨmɨdöi bla nugwön röböxmön, nɨ pɨsaŋ nɨgliu nöl mɨdɨŋ, me rön, röŋa. Makwam God nuŋ anɨŋ mönö wä aku nölön, nöbö mö akuyöbö magalɨg yad nöine, rön, anɨŋ nöbö mö mabö rɨb nuŋwa yad nɨga. \v 20 An mɨ, Krais nöbö mibɨl yöbö nuŋwa mɨdön, God mönö wä yad aku pön, ñɨgö nöbö mö akuyöbö yad nölmɨdöla. An Krais nöbö nuŋwa mɨdöl makwam, ñɨgö yadmɨdöla, Krais mönö wä aku nugw pön, yöwö rɨŋ, God ñɨgö pɨ ösös rön nugwo pɨsaŋ pɨ nɨgliu nöiöna. \v 21 \x - \xo 5:21 \xt Hib 4:15\x*Krais ap kib mag gwogwo i rölöŋ, jɨ God ap kib mag gwogwo ana magalɨg pön Krais rol nugwo nɨgöŋa. God alöŋ mag aku, anɨŋ ñöx nɨgön, ñɨŋ Krais pɨsaŋ mɨdön kömö wä mɨdɨb mag nuŋ aku pöñɨŋö, rön, aliö alöŋa. \c 6 \p \v 1 An God pɨsaŋ nɨgiö nɨgön mabö rɨmɨdöl aku, ñɨgö mönö ölɨsö yadön yadmɨdöla, God ñɨgö uliöxön pɨ ösös rɨ aku röböxmɨjeñ. \v 2 \x - \xo 6:2 \xt Ais 49:8\x*God nuŋ yada, \q1 “Mönö nagö nugunö rɨmɨdɨm wop aku, \q2 nɨ yad nuguman nuguma. \q1 Nagö kömö pɨnö rɨm wop aku, \q2 nagö rɨ nölmö,” röŋa. \m Makwam nugwi! Weik wop kɨ God nöbö mö akuyöbö pɨ ösös rɨ ri abnö, rön, pöx mɨda. Weik wop kɨ God nöbö mö akuyöbö ñɨgö pɨ asɨx abaŋ, kömö diöña. \p \v 3 God mabö nuŋwa rɨmɨdöl adaku du wä raŋ, me rön, nugw ri abön röla. Nöbö mö bli anɨŋ nugwön, rɨb bli yöxön pɨn bɨrɨbä mag aku röinɨŋ. \v 4 Ap agap apɨm rɨmɨdöl aku, God mabö nuŋwa rɨmɨdöl aku nugwɨŋ, me rön, mag wä adakwör rɨmɨdöla. Makwam, God mabö nuŋwa rön amɨn mɨdön röböxölöl. Ömörö pödiö pɨmɨdöl aku, öliöx mɨdölɨŋö, rön, rɨb aku yöx nugwölöl. \v 5 \x - \xo 6:5 \xt 2Kor 11:23-27\x*Anɨŋ wop bli mɨ göj palöia; wop bli nag nɨgöia; wop bli mögörɨb i nöbö öbɨlön ömdö nöbö pɨsaŋ mönö ami nöbö pɨsaŋ nuö nuö pɨlön mɨñ anɨŋ mibɨl yöraku aipam pɨl pal nɨgöia; wop bli mabö rɨp dumɨd dumɨd aŋöi nɨgölöl; wop bli hölɨm ri abölöl; wop bli kiö hölɨmmɨdöla. \v 6 \x - \xo 6:6 \xt 1Tim 4:12\x*Makwam an rɨb wä akwör yöxön, nugw ri abön, nöbö mö ñɨgö nugumɨn, ölɨsö wölöl wöhö, ñɨgö pɨ ösös rɨ ri abmɨdöla. An pödpöd rön aliö almɨdöl? Inöm Leia anɨŋ yuörɨb kwo mɨd makwam, nöbö mö madmag ödöriö nɨgmɨdöla; \v 7 God anɨŋ ölɨsö nuŋwa nölmɨn, Krais mönö wä aku ödöriö akwör yadmɨdöla; rɨ ri abön rɨb mag aku hölun nölɨb ana röxg imag mɨrɨx aipam imag cökö aipam mɨda. \v 8 Nöbö mö bli ib ana yadmɨn bɨl sö dumɨda; nöbö mö bli ib ana pɨm il yöra bö pɨnmɨda. Bli anɨŋ mönö wä yadmɨdöia; bli anɨŋ mönö gwogwo yadmɨdöia. An inakmönö hörɨb nöbö, me rön, rɨb aku yöx nugumɨdöi aku, jɨ an mönö ma akwör yadmɨdöla; \v 9 \x - \xo 6:9 \xt 2Kor 4:10\x*an nöbö mö iba mɨdölö, rɨ rɨbyöx nugwöi aku, jɨ ib ana nugwöia; an mödö wöröxɨbi röxöl aku, jɨ kömö mɨdöla. Anɨŋ mɨ göj göj palmɨdöi aku, jɨ wöröxölöl; \v 10 ömörö diba pɨmɨdöl aku, jɨ wahax pɨ gɨrön mɨdöla; nöbö lɨblɨb rɨbä röxg mɨdöl aku, jɨ mabö an röl adaku nöbö mö mɨga akwör rɨb nöbö mö röxg mɨdöia; ap mɨdölɨb nöbö röxg mɨdöl aku, jɨ magalɨg pöla. \p \v 11 Ñɨgö Korid nöbö mö bla mönö umadiö yadmɨdölöl, wöxnö ödöriö yadmɨdöla; ñɨgö madmag nɨgmɨdöla. \v 12 An ñɨgö madmag nɨgmɨdöl aku, wopik kwo algör ör paŋ mag akwör madmag nɨgmɨdöla, jɨ ñɨŋ anɨŋ madmag nɨgmɨdöi mag adaku pön du pikai aböi? \v 13 \x - \xo 6:13 \xt 1Kor 4:14\x*Ñɨgö halöu ha na röxg nɨgmɨn yadmɨdla, an ñɨgö madmag nɨgmɨdöl aku, ñɨŋ kwo algör ör an madmag nɨgi. \s1 Nöbö mö Krais nugw pölöi akuyöbö pɨsaŋ nɨgiö nɨgön mɨdmɨjeñ \p \v 14 \x - \xo 6:14 \xt Epes 5:11\x*Ñɨŋ nöbö mö Krais nugw pölöi akuyöbö pɨsaŋ nɨgiö nɨgön mɨdmɨjeñ. Nöbö mö mag wä rɨ ri abmɨdöi piaku, pödpöd rön nöbö mö mag wä rɨ ri abmɨdölöi piaku pɨsaŋ nɨgiö nɨgön rɨŋ duaŋ wä cön? Nöbö mö mila mɨdöi piaku, pödpöd rön nöbö mö pɨxmag yuö bö mɨdöi piaku pɨsaŋ nɨgiö nɨgön rɨŋ duaŋ wä cön? \v 15 Krais kɨjaki pɨsaŋ rɨb mag paŋyöbö i yöx nugwölöi. Nöbö mö Krais nugw pɨmɨdöi bla, nöbö mö Krais nugw pɨmɨdölöi bla pɨsaŋ algör ör rɨb mag paŋyöbö i yöx nugweñ. \v 16 \x - \xo 6:16 \xt Lep 26:12; 1Kor 3:16\x*God kömö mɨd Nöbö aku, an höjöpalɨb ram nuŋwa mɨdöla. God nuŋ yadöŋa, \q1 “Nɨ yuö ñɨŋa mɨdön, \q2 God ñɨŋa mɨdmön, \q1 ñɨŋ nöbö mö na \q2 mɨjöñɨŋö,” röŋa. \m Makwam God höjöpalɨb rama nɨgön, inakmönö goda nɨgön, mönö i paŋör nɨg ödör nɨgön rɨŋ dub maga nɨgöl. \m \v 17 \x - \xo 6:17 \xt Ais 52:11; Rep 18:4\x*Makwam, Nöbö Diba nuŋ yadöŋa, \q1 “Ñɨgö röböxön, \q2 ñɨŋ keir mɨjöña. \q1 Ap nɨ mödɨb nɨgöŋ piaku römerömö reñ aku, \q2 ñɨgö wahax pɨna. \q1 \v 18 \x - \xo 6:18 \xt 2Sam 7:14; Jer 31:9\x*Nuö ñɨŋa mɨdmön, \q2 ñɨŋ halöu ha na mɨjöña. \q1 Nɨ Nöbö Dib keiryöbö, nöbö rɨb ödöriö aku \q2 aliö yadmɨdlö,” röŋa. \c 7 \p \v 1 Haul hödpɨg wä nɨ bla. God anɨŋ mönö wä mönö mɨ aku yadmɨd makwam, ap kib mag gwogwo rɨmɨdöl piaku mɨxɨñ ana aipam rɨb mag ana aipam rɨ gwogwam rɨmɨd aku, an ap mödɨba aŋadö röböxön, God nugwo ipöxön, öim öim mag wä rɨ ri abön paŋ mag akwör rɨ gɨrön mɨjnɨŋa. \s1 Pol wahax pöŋa \p \v 2 Ñɨŋ an pɨ madmag nɨgöña. An ñɨgö nöbö mö i inakmönö hörön, rɨ gwogwam rön, amnɨmab rön, rölöl. \v 3 Nɨ ñɨgö yad mag pön pɨn du il piabö nɨgɨba yadmɨdöi. Höd ñɨgö rɨg yadɨm aliar, an ñɨgö madmag ödöriö nɨgmɨdöla; ñɨgö pɨsaŋ kömö mɨjnɨŋönö wöröxnɨŋ aku, ñɨgö madmag nɨgön nɨgiö nɨgön algör mɨjnɨŋa. \v 4 Ñɨgö rɨb hör bli yöx nugumɨdöi, wä rɨm nugugɨrön mɨdla. Nɨ ñɨgö rɨbyöx nugwön, wahax pön rɨbyöx gɨba alɨg mɨdla. Nɨ ömörö pɨmɨdla aku, jɨ nɨ wahax pön rɨb wä yöx nugu gör mɨdla. \p \v 5 \x - \xo 7:5 \xt 2Kor 2:13\x*Makwam an Masedonia Propins umɨŋ wop aku, mag mɨŋi aŋöi nɨgön hör mɨdölmɨŋ. Ömörö malö malö mɨga ödöriö mɨdmɨn, anɨŋ pɨsaŋ nuö pɨlɨm, rɨb mɨga yöxmɨdmɨŋa. \v 6 Makwam God nuŋ nöbö mö ömörö diba ragmɨdöi bla pɨ ösös rɨ ri abmɨd aku, Taitas nugwo yad abmɨn höm, an pɨ ri aböŋa. \v 7 Taitas nuŋ yörɨk hön, ñɨŋ agap apɨm rön nugwo pɨ ösös rɨ ri abim mönö mag aku yadön; nɨ rɨbyöx nugugu mɨdim mönö mag aku yadön; ñɨŋ nɨ pɨsaŋ rɨb mag paŋyöbö iör nugumɨdölmɨŋ aku nugwön ñɨŋ ömörö pɨmɨdim mönö mag aku yadön; ñɨŋ nɨ pɨsaŋ iswob nɨgiö nɨgön paŋör mɨjnɨŋö, rɨ rɨbyöx nugumɨdim mönö mag aku yadön; Taitas nɨ mönö mag aku yad nölöŋa nugumön nɨ mɨ wä röŋa. \p \v 8 \x - \xo 7:8 \xt 2Kor 2:4\x*Nɨ köp kai kɨtɨm aku nugwön, ñɨŋ ömörö pɨmɨdim aku, nɨ mag i rɨb diba yöxma; jɨ wopik nɨ rɨb diba yöx nugwöi. Mönö ölɨsö yadön köp kai kɨt abɨm aku, ñɨŋ nugwön ömörö pim aku, jɨ aku hör mag ul mɨŋi röŋa. \v 9 Mai mɨ, mibɨl an kɨ mag gwogwo adaku röinɨŋö, rön, uliöxön röböxim aku nugwön nɨ wahax pɨla. Ñɨgö ömörö pim aku, God cɨnö rön nugwöŋ mag akwör ñɨgö rɨ ri aböŋ aku mɨ, köp kai kɨtɨm aku wä akwör kɨtma. \v 10 \x - \xo 7:10 \xt Mat 27:3-5; Hib 12:16-17\x*Nöbö mö God nugwo rɨbyöx nugwön, ap kib mag gwogwo rɨmɨdöi aku, pödpöd rɨmɨn aliö alölɨŋö, rön, mag gwogwo rɨmɨdöi adaku röböxɨŋ, God ñɨgö kömö pön aku wä ra. Makwam nöbö mö God nugwo rɨbyöx nugwölön, gwogwam rön, pödpöd rɨmɨn aliö alölɨŋö, rön mönö, wöröxön God pöl dueñ. \v 11 Makwam ñɨŋ ap kib mag gwogwo rɨmɨdöi aku, pödpöd rɨmɨn aliö alölɨŋö, rön, röböxmɨn, God rɨmɨn, rɨbyöx nugw ri abmɨdöia. Ñɨŋ ususör rön, an rɨ gwogwam rölöla nugwɨŋ, me rɨmɨdöia. Ñɨŋ ipöxön, ölɨsö rödön, nöbö mibɨl ñɨŋ yöraku rɨ gwogwam röŋ nöbö aku nugwo mönö nöinɨŋö, rɨmɨdöia. Ñɨŋ ususör rön aliö almɨdöi aku, an nugumɨn ñɨŋ ap aku rɨ gwogwam rölöi. \v 12 Ñɨgö köp höd kai kɨt abɨm aku, nöbö ap kib mag gwogwo röŋ nöbö aku mönö nöbö nugwo rɨ gwogwam röŋ nöbö aku rɨbyöx nugwön kai kɨtölɨm. Ñɨŋ anɨŋ mɨ ödöriö madmag nɨgmɨdöi aku, God nuŋ aipam ñɨŋ keir aipam nugw ri abne, rön, köp kai kɨtma. \v 13 Makwam ñɨŋ köp aku nugwön, anɨŋ pɨ ri aböi aku mɨ, an wahax pön rɨbyöx gɨba alɨg mɨdöla. \p Makwam Taitas ñɨŋ mɨdöi yöra u nugwön hön haiwo urön, wahax pɨ mɨdöŋa nugwön, an kwo algör wahax pɨmɨŋa. Taitas nugwo pɨ ösös rɨ ri abim aku, weik nuŋ wahax pɨ gɨrön mɨd ri aba. \v 14 Nɨ Taitas nugwo höd yadma, haul nöbö mölöu nöbö Korid akuyöbö ör naŋ pɨ ri aböñɨŋö, rɨm mag akuyöbö nugwo pɨ ri abim makwam, nɨ möigw yöxölɨm. Ñɨgö yadɨl mönö bla öim mör yadɨl akuyöbö, mönö Taitas nugwo yadön uplöb yadɨm aku, jɨ nɨ mönö ma akwör yadma. \v 15 Taitas wön ñɨgö mönö yadmɨn, ñɨŋ ipöx gɨrön, nugwo pɨ ösös rɨ ri abön, mönö nuŋwa yöxmä aku rɨbyöx nugwön, nuŋ ñɨgö madmag ödöriö nɨgmɨda. \v 16 Makwam, nɨ weik nugw ri abla, ñɨŋ mag i keir reñɨm; mag wä rɨ ri abön akwör cöñ aku mɨ, nɨ mɨ ödöriö wahax pɨla. \c 8 \s1 Masedonia nöbö mö rɨg diba nölmä \p \v 1 \x - \xo 8:1 \xt Rom 15:26; 2Kor 9:1-2\x*Makwam haul nöbö mölöu nöbö. Nöbö mö Krais pɨsaŋ mɨdöi Masedonia Propins rɨgwoŋ piaku, God nuŋ ñɨgö uliöxön pɨ ri aba. \v 2 Ñɨŋ keir rɨga mɨdölmɨn, öliöxmɨdmä aku, jɨ ñɨŋ wahax pɨ gɨrön rɨg ñɨŋa God nugwo nölɨba amnɨmab nölmä. \v 3 Nɨ keir nugula, rɨg ñɨŋ mɨga mɨdölöŋ aku, jɨ rɨg ñɨŋ nölɨb um akwör nölölim; ñɨŋ mɨ rɨg diba nölmä. Rɨb ñɨŋa keir nugwön, \v 4 anɨŋ mönö ölɨsö yadön yadmä, Krais adö mɨdöi nöbö mö kiö diba wöröxmɨdöi piaku ñɨgö rɨg nöinɨŋö, rɨmä. \v 5 Makwam cöñɨŋö rɨ rɨbyöx nugumɨŋ mag akuyöbö rölim. Ñɨŋ rɨbyöx nugumä, “An Nöbö Diba nöbö mö nuŋ akwör mɨdöl makwam, nuŋ anɨŋ mabö kai nöiön aku cɨnɨŋö,” rɨ rɨbyöx nugumä. Aliö rɨbyöx nugwön, ñɨŋ Nöbö Diba madmag nɨgön mabö ñɨŋ nölöŋ aku rɨmä. God nuŋ keir rɨmɨn ñɨŋ anɨŋ aipam madmag nɨgön rɨ nölmä. \v 6 Makwam Taitas nuŋ höd u ñɨgö pɨsaŋ mɨdön yadmɨn, mabö wä aku ila nɨgim aku mɨ, nugwo yadla, “Naŋ du Korid nöbö mö bla pɨsaŋ mɨdön, ñɨŋ nöbö mö bla madmag nɨgɨb mabö wä rɨba rɨmɨdöi aku, nagö rɨ nölan ñɨŋ mɨ aŋadö rɨ pörɨŋ,” me rɨla. \v 7 \x - \xo 8:7 \xt 1Kor 16:1-2\x*Ñɨŋ Krais nugw pɨ gö nɨgmɨdöia; mönö wä nuŋwa nugw ri abmɨdöia; mönö il aku nugw ri abmɨdöia; mɨ ususör rɨmɨdöia; anɨŋ madmag nɨgmɨdöia. Makwam mɨ, weik rɨga nöbö mö bla nölɨba rɨmɨdöi aku, mabö aku kwo algör ör rɨ ri abɨŋ. \p \v 8 Nɨ mönö ölɨsö yadön, aliö cɨnö, rön, yadmɨdöi. Nɨ hör mönö höimöliö yadmɨdla. Nöbö mö bli an madmag nɨgmɨdöi mag akuyöbö, ñɨŋ kwo algör anɨŋ madmag nɨgöiŋönö wöhö aku nugw ri abna. \v 9 \x - \xo 8:9 \xt Mat 8:20; Pil 2:6-7\x*Nöbö Dib ana Jisas Krais anɨŋ uliöxön pɨ ri aböŋ aku nugwöia; nuŋ ram nuŋ yör sö mɨdɨm, ap i met wölöŋ mɨ. Mɨd ri ab gɨ mɨdöŋ aku, jɨ ñɨgö, me rön, ap magalɨg mɨdöŋ yör sö röböxön, il kɨ hön, nöbö lɨblɨb rɨbä mɨda akuyöbö mɨdöŋa. Nuŋ aliö alöŋ aku, ñɨŋ nöbö mö rɨb akuyöbö, nöbö mö ap i met wöl akuyöbö mɨjne, rön, alöŋa. \v 10 Kɨm hödyöbö aku, ñɨŋ höd ör rɨbyöx nugw ri abön, aliö cɨnɨŋö, rɨmä. Makwam aliö rɨbyöx nugwön, ñɨŋ kwo algör höd ör rɨg bli nölmä. Makwam, rɨb nɨ yöxɨl aku ñɨgö yadmɨdla. \v 11 Kɨm hödyöbö aku ñɨŋ rɨb ölɨsö yöxön, cɨnɨŋö, rim rɨb aku yöx nugu gɨrön mɨjöña, jɨ wopik kwo algör rɨb ölɨsö akwör yöx nugwön, pödpöd cɨnɨŋö, rɨmä aku, mödö aŋadö rɨ pöcöña. Rɨg ñɨŋ wopik mɨjön piaku nuöm nɨgön, nölɨb rɨg bla weik aŋadö nöli. \v 12 \x - \xo 8:12 \xt Mak 12:43-44\x*God nugwo wä rɨ aku, rɨg God nugwo nölɨba cɨnɨŋ aku amnɨmab nöinɨŋa. Makwam amnɨmab nöinɨŋö, rön, rɨg ulul nölöl aku aipam God nugwo wä ra. God rɨg ap an mɨd piakwör iŋ wöda; rɨg ap an mɨdöl piaku alɨg iŋ wödöl. \p \v 13 Nöbö mö ñɨgö rɨg nöiöñ piaku ñɨŋ mɨd ri abɨŋ, ñɨŋ keir öliöxmɨjöñɨŋe, rön, yadmɨdöi. \v 14 Makwam rɨg ap ñɨŋ wopik mɨga mɨd akuyöbö, ñɨŋ bli nuöm nɨg nölɨŋ, mai ñɨgö mɨden wop aku, ñɨŋ piöŋö paiŋö rɨg bli nuöm nɨgön ñɨgö nölɨŋ. Akuyöbö alön, ñɨgö pɨsaŋ nɨg nugugub mɨd akwör mɨjöña. \v 15 \x - \xo 8:15 \xt Eks 16:18\x*God Mönö aku kai kɨtön yadmä, “Nöbö mö ap mana, rɨmɨdöi aku, mɨga akwör mɨdau pim piaku nugumɨn dib röxölöŋ; ñɨŋ nɨmɨb mɨd akwör mɨdöŋa. Makwam nöbö mö ulmɨdö mɨdau pim piaku ñɨgö kwo algör ör met wölöŋ; ñɨŋ kwo algör ör nɨmɨb mɨd akwör mɨdö,” rɨmä. \s1 Pol nuŋ Taitas nugwo Korid yad aböŋa \p \v 16 God nuŋ Taitas nugwo rɨba nölmɨn, nɨ keir ususör rön ñɨgö pɨ ösös rɨ ri abnö, rɨ rɨbyöx nugul mag akuyöbö, Taitas nuŋ kwo algör rɨbyöx nugw aku, nɨ God nugwo ri ablaŋe rɨmɨdla. \v 17 Taitas u ñɨgö nugwön hane, rɨm aku, nuŋ keir mɨ wä ra. Aliö alön nuŋ wahax pɨ gɨrön ñɨgö mɨdöi yöraku yöna. \v 18 Makwam nöbö wä an i alɨg Taitas pɨsaŋ yad abnɨŋa. Nöbö aku nuŋ cöc adadö piaku piaku yönön, Krais nöbö mö piaku ñɨgö mönö wä aku yad nöl yönmɨdɨm nugugɨrön, nugwo nöbö wä mɨdömö, rɨmɨdöia. \v 19 An nöbö mö bla rɨ nölɨŋ, nöbö mö piaku ñɨŋ Nöbö Diba ib nuŋwa yadɨŋ bɨl sö duaŋ, me rön, an rɨg aku pɨrag dinɨŋa. Makwam Krais cöc adadö akuyöbö mɨdöi nöbö mö ñɨŋ nöbö aku nugwo yad nɨgön, nuŋ anɨŋ pɨsaŋ duön mabö wä aku raŋ, me rɨmä. \v 20 Krais nöbö mö nuŋwa rɨg diba nölöi aku, an pön nugwidɨx ri abön, pön du nöbö piaku ñɨgö nölɨŋ, ñɨŋ piöŋö pön nuöm nɨgön, nöbö mö ap mɨdöl akuyöbö nöiöña. An rɨbyöx nugw ri abön, ösös ör rɨ ri abnɨŋ aku, anɨŋ mönö i yadɨb maga mɨden. \v 21 Nöbö Diba aipam nöbö mö piaku aipam an rɨ ri aböl mag aku nugwɨŋ, me rön, rɨb aku yöx nugwöla. \p \v 22 Makwam, nöböhöd an i kwo yad abnɨŋa. Nöböhöd aku nuŋ öim ususör rön wahax pɨ gɨrön mabö ra. Makwam wopik nuŋ ñɨŋa nöbö mö pödiöm mɨdöi aku mödö nugwön, nuŋ wahax pɨ gɨrön yöraku yöna. \v 23 Haul Taitas nugwo yad abɨba rɨmɨdöl nöbö aku, nuŋ mɨ nɨ pɨsaŋ mabö nɨgiö nɨgön, ñɨgö mönö wä yad nölöla. Makwam nöbö nuŋ pɨsaŋ yöñ nöbö hogwa, Krais cöc piaku mɨdöi nöbö mö bla ñɨŋ nöbö hogwa mabö aku yad nɨgöia. Nöbö mö piaku nöbö hogw aku nugwön Krais ib nuŋwa yadmɨn bɨl sö dumɨda. \p \v 24 \x - \xo 8:24 \xt 2Kor 7:13-14\x*Makwam ñɨŋ mɨdöi yöraku uröpɨnɨŋ, ñɨgö ñɨŋ mɨ ödöriö madmag nɨgön, pɨ ösös rɨ ri aböña. Aliö alɨŋ mɨ, mönö aku mɨ diba duaŋ, Krais cöc mögörɨb adadö piaku mɨdöi nöbö mö bla nugwön yajöña, “Pol nuŋ Krais nöbö mö Korid mɨdöi akuyöbö ib ñɨŋa yadɨm bɨl sö duöŋ aku, mör yadö,” cöña. \c 9 \s1 Nöbö mö Krais adö mɨdöi bla pɨ ösös rɨ ri aböña \p \v 1 \x - \xo 9:1 \xt 2Kor 8:1-7\x*Makwam Krais nöbö mö nuŋ Jerusalem mɨdöi bla rɨg nöine, rɨmɨdɨl mönö aku, hör yadla; ñɨŋ keir mödö nugw ri aböia. \v 2 Ñɨŋ Akaia Propins mɨdöi piaku, höd kɨm aku, rɨg ñɨŋ nölɨba rɨmɨdim aku, nɨ nöbö mö Masedonia Propins mɨdöi bla ñɨgö magi uplöb yadön yadmɨdla. Ñɨŋ Akaia nöbö mö nölɨba rɨmɨdim aku, nɨ Masedonia ada ñɨgö mönö yadɨm, wopik nöbö mö mɨga akwör rɨbyöx nugw ri abön rɨg ñɨŋa algör nölmɨdöia. \v 3 Makwam nöböhöd an wopik yadmɨdɨl piaku ñɨgö yad abɨn aku, ñɨŋ Krais nöbö mö piaku ñɨgö nölɨb rɨg aku, pön nɨg ri abön rɨ pɨdɨlu mɨdɨŋ, Masedonia nöbö mö piaku, Pol mönö röbö röbö akwör yadö, rön yadölɨŋ, me rön, ñɨgö yad abna. \v 4 Ñɨŋ rɨg nɨg mögum rɨ ri abmɨjeñ aku, Masedonia nöbö mö bli yölɨŋön Korid uŋ, anɨŋ möigw höna. Jɨ ñɨgö mɨ ödöriö möigw yöxɨb maga ra. \v 5 Makwam, nöböhöd an bla ñɨgö höd yad abna. Ñɨŋ u ñɨgö pɨsaŋ mɨdɨŋ, rɨg nölɨŋö röi aku, nɨg mögum rɨŋ mɨjöna. Mai nɨ uröpɨñɨn aku, ñɨŋ wahax pɨ gɨrön rɨg nöiöñ aku rɨ pɨdɨlu gɨŋ mɨjöna. \p \v 6 \x - \xo 9:6 \xt Prop 11:24-25\x*Ñɨŋ nugwöia, nöbö mö ap iñ mɨga yueñ piaku, ap mɨga peñ; nöbö mö ap iñ mɨga yuöñ bla akwör, ap mɨga akwör pöña. \v 7 Makwam, ñɨŋ nöbö mö paŋ paŋ mɨdöi akuyöbö, rɨb ñɨŋa keir nugwön rɨg nöiöña. Ipɨtaŋ nugugɨrön nölmɨjeñ. Nöbö mö bli ñɨgö yad gögö rɨŋ nugwön, nölmɨjeñ. Wahax pön rɨg nöl nöbö aku, God nuŋ nugwo madmag nɨga. \v 8 God nuŋ ap wä ñɨgö nölɨba rɨmɨd aku, ap ulmɨdö nölen; uplöb nölɨb maga ra. Makwam, öim öim ñɨŋ keir ap mɨga mɨjön aku nugwön, nöbö mö rɨg ap met u bla ap mɨga nölɨb maga cöna. \v 9 \x - \xo 9:9 \xt Sam 112:9\x*Mag akuyöbö, God Mönö aku kai kɨtön yadmä, \q1 “Nuŋ nöbö mö lɨblɨb mɨdö bla ñɨgö ap wä amnör nöiöna. \q2 Nuŋ öim öim ñɨgö pɨ ösös rɨ ri abönɨŋö,” rɨmä. \m \v 10 \x - \xo 9:10 \xt Ais 55:10\x*God öim ap iña nölön, ap maga nöl Nöbö aku, nuŋ ñɨgö ap iñ mɨga nöiöna. Makwam nuŋ raŋ wöl ri aböna nugwön ñɨŋ pön bli nöbö mö ap met u akuyöbö nuöm nɨg nölɨŋ mönö, mɨ wä rɨb maga ra. Rɨg ap ñɨŋ nöiöñ aku, God nuŋ raŋ ap mag mɨga akwör yaxöna. \v 11 \x - \xo 9:11 \xt 2Kor 1:11; 4:15\x*God nuŋ ñɨgö öim raŋ, ap ñɨŋ mɨga akwör mɨdaŋ, amnɨmab nölɨb maga nɨgön aku mɨ, ap nöl gɨr mɨdɨŋ, an pön Krais nöbö mö Jerusalem mɨdöi piaku rag du nölɨŋ, nöbö mö mɨga akwör God ib nuŋwa yadɨŋ bɨl sö diöna. \p \v 12 Akuyöbö alön, Krais nöbö mö ap met u bla ñɨgö rɨ ri abmɨjöñ aku, ñɨŋ ap met u aku pön mɨd ri abön, God ib nuŋwa yadɨŋ adöx sö diöna. \v 13 Aliö alɨŋ, nöbö mö akuyöbö ñɨŋ God nugwo rɨbyöx nugwön yajöña, “Krais nöbö mö nuŋwa Korid mɨdöi bla, ñɨŋ Krais mönö wä aku pön, rɨg yad akuyöbö akwör rön, anɨŋ rɨg amnör nölön, nöbö mö piaku ñɨgö amnör nölön rɨmɨdöi aku, nagö ri ablaŋe rɨmɨdölɨŋö,” cöña. \v 14 Ñɨŋ aliö alön, God ñɨgö Korid nöbö mö uliöxön pɨ ri ab aku nugwön, rɨb ñɨŋa du ñɨgö cɨrɨpmɨn, wä rɨmɨn nugugɨrön, ñɨgö me rön God höjöpaiöña. \v 15 God nuŋ ap wä keiryöbö anɨŋ nöl aku nugwön nugwo ri ablaŋe cɨnɨŋa mɨ! \c 10 \s1 Nöbö mö bli nɨ mönö gwogwo yadöia \p \v 1-2 \x - \xo 10:1-2 \xt 1Kor 2:3; 4:21\x*Nöbö mö bli yadöia, “Pol nuŋ an pɨsaŋ mɨdön, nöbö höimölɨb mönö pölɨb nöbö i röxg mɨdmɨd aku, jɨ du pad piaku mɨdön, köp kai kɨtön, mönö ölɨsö yadö,” röia. Makwam ñɨŋ mönö adö i yadön yadöia, “Pol nuŋ nöbö mö il kɨyöbö rɨg rɨbyöx nugumɨdöi aliö akwör nugwön yadö,” röia. Krais nuŋ Nöbö höimölɨb wä tar mɨd aku ib nuŋwa yadön, nɨ keir Pol ñɨgö mönö wä mɨda yadön yadmɨdla, ñɨŋ rɨbyöx nugw ri abön rɨ ri aböña. Nɨ wön nöbö mö nɨ mönö gwogwo yadmɨdöi bla ñɨgö mönö diba yajɨna. Jɨ ñɨŋ mönö gwogwo yadmɨdöi aku röböxɨŋ nɨ ñɨgö mönö diba yadöin aku nɨ wä cöna. \v 3 An mögörɨb il kɨ mɨdöl aku, jɨ nöbö mö mögörɨb il kɨ nuö nuö rɨmɨdöi mag akuyöbö rölöl. \v 4 \x - \xo 10:4 \xt Epes 6:13-17\x*Ömdö wome an pön nuö nuö rɨmɨdöl aku, mögörɨb il kɨ pön nuö nuö rɨmɨdöi mag akuyöbö wöhö. Ömdö wome ana pön nuö nuö rɨmɨdöl aku, God ölɨsö nuŋ keir alɨg mɨd aku mɨ, kɨjaki pɨl rɨbɨx abön kul nuŋwa hajal abɨb maga ra. \v 5 Nöbö mö bla ñɨŋ God rɨbyöx nugub adö röböxön, rɨb ñɨŋ keir aku nugwön, ib ñɨŋa keir yadɨm bɨl sö du aku, jɨ an God ölɨsö nuŋwa pön mönö wä nuŋwa yadɨm, nöbö mö piaku mönö wä aku paiŋö yadɨb maga nɨgöl; an rɨb ñɨŋa pɨ nag nɨgɨm, ñɨŋ Krais mönö wä aku nugw pön, rɨg yad paŋ mag akwör rɨm dumɨda. \v 6 Makwam ñɨŋ Krais rɨg yad akuyöbö rɨ gɨr mɨjöñ aku nugwön, an mai nöbö mö Krais nugwo ölɨsö wölolö rɨmɨdöi bla rɨba nölɨŋ nugwöña. \p \v 7 Ñɨŋ nöbö mö bli bɨl bɨl sar nugumɨdöia. Jɨ nugw ri aböña. Nöbö i Krais nöbö nuŋwa mɨdlö, rɨ rɨbyöx nugw aku, Pol kwo algör ör Krais nöbö nuŋwa mɨd aku nugwaŋ. \v 8 \x - \xo 10:8 \xt 2Kor 13:10\x*Nöbö Diba nuŋ keir nɨ mabö yad nɨgmɨn, ñɨgö nöbö mö nugwidɨx mɨdlö, rön, mɨŋi uplöb yadmɨdɨl aku, jɨ nɨ möigw höl. Nöbö Diba nuŋ nɨ mabö yad nɨgöŋ aku, ñɨgö yadmön pɨn bɨcöñɨŋö, rön, yad nɨgölöŋ; nɨ ñɨgö yadmön ñɨŋ Krais mönö wä aku nugw pɨ ri abön, nugwo cɨrɨp gö nɨgne, rön, nɨ yad nɨgöŋa. \v 9 Makwam ñɨgö köp kai kɨt abɨm aku, ñɨŋ nugwön ipöxne, rön, abölɨm. \v 10 Nöbö mö bli nɨ yadöia, “Nuŋ pad piaku mɨdön, köp akwör kai kɨt abön, mönö ölɨsö yad aku, jɨ yörɨk höm nugwöl aku, nuŋ nöbö dib mönö rɨg yadmɨdöi akuyöbö yadölöm,” röia. \v 11 Makwam nöbö mö aliö yadmɨdöi piaku nugw mɨdɨŋ. Nɨ wön, mag i keir röinöm; pad pik mɨdön, köp kai kɨtön rɨg yadɨl mag akwör cɨna. \p \v 12 Makwam nöbö mö ib ñɨŋa keir yadɨm bɨl sö dumɨd piaku, ñɨŋ nöbö dib mönö nɨ nöbö dib, me rön, rɨb aku yöx nugwöin. Ñɨŋ rɨba mɨdölɨm yadöia, “Anör nöbö wä. Nöbö mö an rɨmɨdöl mag akwör rɨmɨdöi piaku, rɨ ri abmɨdöia; nöbö mö an rɨmɨdöl mag akwör rölöi piaku, rɨ ri abölöiŋö,” röia. \v 13 \x - \xo 10:13 \xt Rom 12:3\x*Makwam nɨ God mabö rɨ ri abmɨdɨl aku mönö pödpödiö rɨmɨdɨl aku mönö yadɨba rɨmɨdɨl adaku, God ñɨgö nöbö mö adö bli mabö nuŋwa yad nɨgöŋ aku nɨ yadöin; God nuŋ nɨ keir yad nɨgöŋ mabö adakwör yajɨna. Makwam Krais mönö mag wä ñɨgö yad nölɨb mabö aku, God nuŋ nɨ nöla. \v 14 Nɨ ñɨŋ mɨdöi yöraku wöyöxisöŋö, mönö kɨ yadöyöx. Makwam ñɨŋ mɨdöi yöraku nɨ keir höd ör wön, ñɨgö Krais mönö wä aku höd yad nölma. \v 15 God mabö nuŋwa nɨ yad nɨgöŋa. Mögörɨb hör piaku piaku nuŋ ñɨgö nöbö mö bli yad nɨgöŋa. Ñɨŋ mögörɨb piaku duön mabö röi aku, nɨ haiwo i pöin. Makwam nɨ wä cön aku, ñɨŋ Krais mönö wä aku nugw pɨ gö nɨgön rɨ gɨr mɨdɨŋ, nɨ mibɨl ñɨgö bla mabö ususör rɨmön, möriwö rɨba diba mɨdaŋ, ap maga u ri aböna. \v 16 Mai ñɨŋ mɨdöi yöraku höl rɨp, nöbö mö höd yad nölölim mögörɨb hör pad yörkwo mɨdöi akuyöbö duön, Krais mönö wä aku nöbö mö piaku ñɨgö yad nöina. Mögörɨb hör hör piaku nuŋ mabö aku ñɨgö nöbö mö bli yad nɨgöŋa. Ñɨŋ mögörɨb piaku duön mabö röi aku nɨ haiwo i pöin. \v 17 \x - \xo 10:17 \xt Jer 9:24; 1Kor 1:31\x*“Nöbö mö ib i yadɨŋ bɨl sö duaŋ, me rɨ rɨbyöx nugwöñ aku, Nöbö Diba ib nuŋ akwör yadɨŋ bɨl sö duaŋ.” \v 18 \x - \xo 10:18 \xt 1Kor 4:4\x*Ib ana keir yadɨŋ bɨl sö diön aku, God nugwön anɨŋ pɨb maga nɨgen; jɨ Nöbö Diba ib ana yadaŋ bɨl sö diön aku, God nugwön anɨŋ pɨb maga nɨgöna. \c 11 \s1 Jisas mönö yad nölmɨdölɨŋö, rön, inakmönö hörön yadmɨdöi bla \p \v 1 Nɨ mönö ua nɨgön yajɨn aku, jɨ mönö ila mɨdɨm nugugɨrön yadɨba rɨmɨdla. \v 2 \x - \xo 11:2 \xt Epes 5:26-27\x*God ñɨgö madmag nɨgmɨd aku, nɨ ñɨgö kwo algör ör madmag nɨgmɨdla. Ñɨgö nöbö mö pön nöbö paŋyöbö i nugwo ha mö wä mɨdöy röxg yad nɨgla. Nöbö aku mɨ Krais. \v 3 \x - \xo 11:3 \xt Jen 3:4,13\x*Makwam nɨ ipöxɨl aku, maduar ör kasa mönö inakmönö hörmɨn, Ip mönö nuŋwa yöxöŋ mag akuyöbö, nöbö mö bli ñɨgö kwo algör ör mönö inakmönö hörön yad pön dum, ñɨŋ rɨg rɨbyöx nugumɨdöi mag akwör yöx nugwön, Krais nugwo paŋyöbö akwör rɨbyöx nugwön pɨ ri abmɨdöi adaku, röböxbä maga ra. \v 4 \x - \xo 11:4 \xt Gal 1:8-9\x*Makwam nɨ nugula, ñɨŋ nöbö mö piaku bli ñɨgö yöra nölɨŋ, nɨ yad nölmɨdɨl Jisas aku yöi, ñɨŋ Jisas hör i yad nöiöña. Nɨ Jisas mönö mag wä yadmön pɨmä akuyöbö yöi, ñɨŋ Jisas hör i mönö maga yad nölmɨn, ñɨŋ amnör pɨbä maga ra. Nɨ Inöm Leia mönö yadmön, ñɨŋ nugwo pɨmä aku, jɨ wopik inöm hör i pɨbä maga ra. \p \v 5 \x - \xo 11:5 \xt 1Kor 15:10; 2Kor 12:11\x*Makwam rɨb na yöxla, Krais mönö wä pön dub nöbö wä wä ñɨŋ piaku nöbö dib, nɨ nöbö ulmɨdö i mɨdöi. \v 6 \x - \xo 11:6 \xt 1Kor 2:1,13\x*Mönö ñɨŋ aku, usö id röxg yönɨm yadmɨdöi aku, jɨ nɨ mönö ila nugw ri abön rɨg yadmɨdɨl akuyöbö yadölöi. Ñɨŋ nugwöia, nɨ öim öim mönö ila nugw ri abön ñɨgö mönö yad nölmɨdla. \p \v 7 \x - \xo 11:7 \xt 1Kor 9:18\x*Makwam ñɨgö God mönö wä yad nölɨm aku, jɨ ñɨŋ nɨ rɨg ap bli nöine, rön, yadölɨm. Nɨ ñɨgö mibɨl yöra mɨdön aliö alɨm aku, nɨ nöbö ulmɨdö röxg mɨdmön ñɨŋ nöbö mö diba röxg mɨjne, rön, aliö alma. Jɨ alɨm mag aku nugwön, nɨ nöbö mölyöbö i, me rön, nugwöiŋönö ä? \v 8 \x - \xo 11:8-9 \xt 2Kor 12:13; Pil 4:15-16\x*Nɨ ñɨgö pɨsaŋ mɨdön Krais mönö wä aku yad nölmɨdɨl aku, Krais nöbö mö mögörɨb hör piaku bli nɨ rɨg ap nölmä. Rɨg ñɨŋa kib pön, Krais mönö wä ñɨgö yad nölma. \v 9 Ñɨŋ pɨsaŋ mɨdɨm wop aku, ap ñɨŋ i pölɨm. Haul nöbö mölöu nöbö Masedonia yöbö hem piakwör, ap nɨ agapɨm met wöŋ bla rag hö nɨ nölmä. Makwam mai kwo algör ör, ap ñɨŋ bli yad nugwöinöm. \v 10 Yadmɨdɨl mönö kɨ, mai yad gör mɨjɨna. Nɨ Akaia Propins rɨgwoŋ rɨgwoŋ piaku pikwo pik rɨp yönmɨjɨn aku, rɨg ap ñɨŋ bli pöin. Krais nöbö nuŋwa mɨdɨl aku, mɨ ödöriö yadmɨdla. \v 11 Makwam mönö yadmɨdɨl kɨ, ñɨgö madmag nɨgöinönö owa agapɨm? Mɨ wöhö! God nugwa nɨ ñɨgö madmag nɨgmɨdla. \p \v 12 Makwam rɨg ap ñɨŋ bla pɨmɨdöi mag akuyöbö, mai kwo algör ör rɨmön, nöbö mö mönö inakmönö hör yönmɨdöi piaku, an Pol röxg nɨg nuguguba mɨdölɨŋö, rön, yadɨb maga nɨgen. \v 13 Ñɨŋ rɨŋadö adaku Krais mönö wä pön dub nöbö röxg nɨgön, Krais mabö rɨmɨdölɨŋö, rɨmɨdöi aku, jɨ Krais mönö wä pön dub nöbö mɨdölöi. Mönö inakmönö pön dub nöbö mɨdöia. \v 14 Makwam wop bli Seten nuŋ keir, God ejol mil wä nuŋwa i röxg bokwɨr nɨgön ha. \v 15 Seten aliö al aku, nöbö mabö nuŋwa rɨmɨdöi bla, nöbö mabö wä rön rɨ ri abmɨdöi akuyöbö i röxg bokwɨr nɨgön hömɨdɨŋ, an rɨb diba yöx nugwöinɨŋ. Makwam mai piaku agap apɨm cöñ piaku paiŋö pöña. \s1 Pol God mabö nuŋwa rɨ gɨrön ömörö pöŋa \p \v 16 Nɨ iswob yadmɨdla, ñɨŋ bli nɨ nöbö u, me rön, rɨb aku yöx nugumɨjeñ. Makwam nɨ nöbö u, me rön, nugumɨjöñ aku, nɨ röböxɨŋ, nöbö u bla ib ñɨŋa keir yadɨm bɨl sö du akuyöbö nɨ kwo algör ör mönö bli yajɨna. \v 17 Ib na keir yadɨba rɨmɨdɨl aku, Nöbö Diba raŋ alöin; nöbö u pɨlɨm ib ñɨŋa keir yadmɨn bɨl sö du mag akuyöbö rɨba rɨmɨdla. \v 18 Nöbö mö mɨga akwör bli rɨb hör yöxön, ib ñɨŋa keir yadmɨn bɨl sö du mag akuyöbö, nɨ kwo algör ör cɨna. \v 19 Ñɨŋ rɨbyöx nugw ri abmɨdöi makwam, nöbö u piaku mönö u yadɨm, ñɨŋ wahax pön ipɨtölöi. \v 20 Nöbö mö bla ñɨgö mabö rɨ nölɨb nöbö ñɨŋ bli röxg mo ñɨŋ piaku nɨgön, ñɨgö pön pɨxɨp duön, amnör rɨ gɨrön, haŋaj mämäg yuö ñɨŋ bla palɨm, ñɨŋ mönö mɨdöl. \v 21 \x - \xo 11:21-22 \xt Pil 3:5\x*Makwam nɨ nöbö höimölɨb nöbö hör röxg mɨdön, akuyöbö almɨdöi aku, nɨ möigw yöxla. \p Makwam nɨ mönö ua nɨgmɨdɨl kɨ, ib ñɨŋa keir yadmɨn bɨl sö dumɨd mag akuyöbö, nɨ yadmɨdla. \v 22 Ñɨŋ Hibru nöbö mö? Nɨ kwo algör ör Hibru nöböm. Ñɨŋ Isrel nöbö mö? Nɨ kwo algör ör Isrel nöböm. Ñɨŋ Ebraham ila i? Nɨ kwo algör ör Ebraham il aku mɨdla. \v 23 \x - \xo 11:23 \xt Apos 16:23\x*Ñɨŋ Krais mabö rɨmɨdöia? Nɨ nöbö u röxgɨbɨm, ib na keir yadmön bɨl sö dumɨd aku, jɨ nɨ mabö ususör rɨ gɨrön, ömörö adö hörɨrör pɨmɨdɨl akuyöbö, nöbö mö mönö inakmönö hörön rɨmɨdöi piaku rölöi. Nɨ wop mɨga akwör nag nɨgmä. Nɨ wop mɨga akwör mɨ göj göj palmä. Nɨ wop mɨga akwör mɨñ wöröxön öbɨl duma. Nöbö mö mönö inakmönö hörön rɨmɨdöi piaku mag aliö akuyöbö rölöi. \v 24 \x - \xo 11:24 \xt Diut 25:3\x*Juda ada wop hörɨrör akuyöbö mömɨd sö, nag pön, nɨ wop mɨga pal pörön, padokwo padök paŋyöbö i höuöiliö hö pɨn du amñaxɨb bö (39) palmä. \fig Juda ada wop hörɨrör akuyöbö mömɨd sö, nag pön, nɨ wop mɨga pal pörön, padokwo padök paŋyöbö i höuöiliö hö pɨn du amñaxɨb bö (39) palmä.|alt="Paul tied up" src="CN02025B.TIF" size="col" ref="11:24" \fig* \v 25 \x - \xo 11:25 \xt Apos 16:22; 14:19\x*Rom ada algör ör wop hörɨrör wop mös paŋ nɨ kaiö pön palmä. Wop i nöbö mö mɨga akwör nɨ rɨg röd palmä. Röbö alebö diba yönmɨdma, wop hörɨrör mös paŋ röbö alebö aku aŋadö pal wödemɨl höröŋa. Röbö alebö gwogwo röŋ wop piaku, wop i ap rɨb mei pɨ cɨcɨ nɨgön, ban yuö diba panö rol sö hö wöl pɨnön höd nɨgön pɨxmag yuö yön mɨdmön yön mɨdmön, ruö löu mil pörɨm, yön mɨdön rɨba mögörɨb i duma. \v 26 \x - \xo 11:26 \xt Apos 9:23; 14:5\x*Nɨ öim öim pikwo pik rɨp uhömɨdla. Öim yönmɨdɨl piaku, mɨ öliöxɨp yönmɨdla. Ban yuö paskwolö möxma; ap kib pɨb nöbö mɨdöi mibɨl yöra yönmɨdla; nöbö mö nɨ keir mönö Juda nöbö mö yöi mibɨl piaku rɨp yönön, mɨ öliöxɨp yönmɨdla; taun dib akuyöbö mönö ki akuyöbö mönö ban yuö dib mibɨl akuyöbö rɨp yön öliöxmɨdla; an haul nöbö mölöu nöbö nagö mɨdölɨŋö, me rɨmɨdöia, jɨ Krais nöbö mö nuŋwa mɨdölöi nöbö mö mibɨl piaku rɨp yönön, mɨ öliöxɨp yönmɨdla. \v 27 Nɨ mabö ususör rön, inɨmö hölɨmmɨdöi wöhö, wop mɨga akwör ap maga mɨdölmɨn, kiö pɨlmɨn, röbö de pɨlmɨn, wölɨj mɨdölmɨn, ij rön rɨmɨda. \v 28 Makwam ömörö adö i aku, nöbö mö Krais adö mɨdöi mögörɨb hörɨrör akuyöbö, mɨd ri aböiŋönö wöhö, rön, rɨb mɨga yöx nugumɨdla. \v 29 Krais nöbö mö bli pɨn bɨrɨba rɨm, nɨ nugula ölɨsö na keir algör ör pɨn diöna. Makwam nöbö mö bli hö, Krais nugw pɨmɨdöi nöbö mö bli ñɨgö pɨxmɨn, ap kib mag gwogwo rɨm, madmag na yuö kwo ölɨŋ pɨla. \p \v 30 Ib na keir adö bli yajɨn aku, nɨ nöbö ölɨsö mɨdöl aku ñɨŋ nugune, rön, mönö aku yajɨna. \v 31 Nöbö Dib Jisas Nuö God, öim iba pɨrag wölub God aku, nɨ mönö inakmönö hörmɨdöi aku nugwa. \v 32 \x - \xo 11:32-33 \xt Apos 9:23-25\x*Nɨ Damaskas mɨdmön, kiŋ Aretas nöbö nuŋwa Damaskas nugwidɨx mɨdmɨd nöbö aku, nɨ nag nɨgɨnö, rön, ömdö nöbö bla yadmɨn, Damaskas ödöi römö bla magalɨg wöd nɨg pörmä. \v 33 Almä aku, jɨ nöböhöd an bli nɨ pɨ yogw diba möla nɨgön, nag wabɨlön, pön du rɨg kula gwogwäbö rim mokwac möl ulmɨdö aku pɨraiu rɨŋö bö abɨm, pɨn dumɨd pɨn dumɨd mɨgrö bö pɨnön, bör hör piaku duma. \fig Almä aku, jɨ nöböhöd an bli nɨ pɨ yogw diba möla nɨgön, nag wabɨlön, pön du rɨg kula gwogwäbö rim mokwac möl ulmɨdö aku pɨraiu rɨŋö bö abɨm, pɨn dumɨd pɨn dumɨd mɨgrö bö pɨnön, bör hör piaku duma.|alt="letting Paul down in basket" src="LB00333B.TIF" size="col" ref="11:33" \fig* \c 12 \s1 Pol rɨb nugwöŋ mönö aku yad nölöŋa \p \v 1 Ib na keir yadmön bɨl sö diön aku wä ren, jɨ Nöbö Diba nuŋ nöbö i nugwo rɨm rɨb nugwöŋ mönö aku yadɨba rɨmɨdla. \v 2 Kɨm paŋ paŋ akuyöbö ragpɨd adokwebö kwo (14) yönöŋ aku, Krais nöbö nuŋ aku nɨ nugul nöbö i, God nugwo pön wölu mögörɨb wä adöx yöd röul adö kau sö yöraku pön duöŋa. Nöbö aku mɨxɨñ alɨg duöŋ mönö mɨxɨña röböxön inöm akwör duöŋ aku, nɨ nugwöi; God nuŋwör nugwa. \v 3 Makwam nɨ nugula, nöbö aku – mɨxɨñ alɨg duöŋ mönö inöm akwör duöŋ aku, nɨ nugwöi; God nuŋwör nugwa – \v 4 God nugwo pön wölu mögörɨb wä adöx yöd röul adö kau sö yöraku pön duöŋa. Makwam paŋ sar duön, mönö keiryöbö ödöriö nugwöŋa. Mönö nugwöŋ aku, mönö yadölɨbä, nöbö mö yad nölɨb mönö yöi; mönö mɨ keiryöbö nugwöŋa. \v 5 Alöŋ nöbö aku nɨ ususör rön ib nuŋ akwör yadmön bɨl sö diöna, jɨ ib na keir yadmön bɨl sö duen. Ib na keir mönö bli yadɨba rɨmɨdɨl aku, nɨ nöbö ölɨsö mɨdöl aliö akuyöbö mɨdɨl mönö akwör yajɨna. \v 6 Makwam ib na keir pɨrag wölub mönö bli yadlöx aku, nɨ nöbö u röxg yadöyöx; mör yadlöxa. Makwam aliö yadmön, nöbö mö bli nɨ nugwön, “Nöbö aku nöbö wä mɨdöm,” me röyɨx aku nɨ wä rölöx. Nɨ wä rɨ aku, nɨ rɨg rɨl rɨl akuyöbö nugwön mönö rɨg yadɨl yadɨl akuyöbö nugwön mönö, nɨ nöbö pödiöm mɨdɨl aku nugwöña. \v 7 \x - \xo 12:7 \xt Job 2:6\x*God nɨ pön dumɨn, nöbö mö bli nugwölim aliö nugum aku, ib na keir yadmön bɨl sö dubä maga rö, rön, God nɨ ap ölɨŋ höb pɨ nölɨb i nöla. Ap aku Seten nöbö nuŋ i röxg hön, nɨ kai röxg pɨn rɨp alɨg mɨda. \v 8 Nöbö Diba nugwo wop mös paŋ yad nugumön, nɨ almɨd akuyöbö rölaŋ, me rɨmön, \v 9 \x - \xo 12:9 \xt Pil 4:11-13\x*nuŋ nɨ paiŋö yadöŋa, “Naŋ keir ör mɨd ri abɨb maga nɨgöl aku, jɨ nɨ nöbö mö ölɨsö mɨdöl akuyöbö ñɨgö uliöxön ölɨsö na nölmön nugugɨrön, ñɨŋ wä akwör mɨjöñɨŋö,” röŋa. Nöbö Diba aliö röŋ aku mɨ, ib na keir yadmön bɨl sö diön aku wä röl; nɨ wä rɨ aku, nɨ ölɨsö mɨdöl nöbö i röxg mɨdɨl aku yad mɨdmön nugugɨrön, Krais nɨ pɨ ri ab gɨr mɨjöna. \v 10 Nɨ ölɨsö mɨdöl; nɨ yad höimöumɨdöia; nɨ öliöxmɨdla; nɨ rɨ gwogwam rɨmɨdöia; nɨ mɨ ömörö diba pön öliöxmɨdla. Jɨ Krais adö mɨdla aku mɨ, nɨ agö magɨm cöñ aku, nɨ wahax pɨ gɨr mɨjɨna. Makwam nɨ keir ölɨsö mɨdöl aku nugugu mɨdmön, God nuŋ ölɨsö nuŋwa nölaŋ, nɨ ususör rɨ gɨr mɨjɨna. \s1 Pol Korid nöbö mö bla ñɨgö madmag nɨgmɨda \p \v 11 \x - \xo 12:11 \xt 2Kor 11:5\x*Nɨ nöbö u röxg yadla. Jɨ ñɨŋör rɨmɨn nɨ akuyöbö rɨla. Nɨ pɨ ri abön, mönö wä bli yadöyɨx aku, jɨ ñɨŋ nɨ röböxön nöbö hör bli pöia. Nɨ nöbö mölyöbö i röxg mɨdɨl aku, jɨ Krais mönö wä pön dub nöbö wä wä ñɨŋ piaku nöbö dib, nɨ nöbö ulmɨdö, me rön, rɨb aku yöx nugwöi. \v 12 \x - \xo 12:12 \xt Rom 15:19\x*Nɨ ñɨŋ pɨsaŋ mɨdön, an Krais mönö wä pön dub nöbö bla öim rɨmɨdöl mag akuyöbö rɨmɨdma. Nɨ ap rölɨbä mag nugwölɨbä rɨmɨdɨm aku mɨ, ñɨŋ nɨ Krais mönö wä pön dub nöbö nuŋwa mɨdɨl aku mödö nugwöia. \v 13 \x - \xo 12:13 \xt 2Kor 11:9\x*Makwam, nɨ Krais nöbö mö nuŋwa mɨdöi möl bli ñɨgö rɨg rɨm rɨm mag akuyöbö ñɨgö kwo algör ör rɨm aku, jɨ ñɨgör adö paŋyöbö iör keir rɨma. Mag aku mɨ, ap nɨ met wöŋ piaku, nɨ nöine, rön, yadölɨm. Makwam ñɨgö rɨ gwogwam rɨm aku nugwön röböxöñ aku waiö. \p \v 14 Ñɨgö höd wop mös u nuguma; weik iswob uba rɨmɨdla. Ap ñɨgö i pɨnö rön wöin; ñɨgö nugunö rön ina. Nuö nuöm nöbö rɨg ap pɨ nɨg ri abön, halöu ha ñɨŋ akuyöbö nölmɨdöia. Jɨ halöu ha piaku, nuö nuöm nöbö akuyöbö almɨdölöi. \v 15 Makwam, rɨb na yöxɨl aku, ñɨgö me rön, rɨg ap nɨ bla magalɨg ab pöcɨnönö mabö rɨ gɨrön Krais mönö wä aku yad nölɨp dumɨd dumɨd wöröxɨn aku, mönö mɨdöl. Jɨ nɨ ñɨgö mɨ ödöriö madmag nɨgmɨdla nugwöñ aku, nɨ paiŋö madmag nɨgeñɨŋ ä? \v 16 Jɨ ñɨŋ yajöña, “Rɨg ap ana pöiö aku, jɨ nagö mönö inakmönö hörman an gwogwam rölɨŋö,” cöña. \v 17 Nɨ ñɨgö haul nöbö bli yad abɨm aku, rɨg ap ñɨgö bla mäp nöl pöñɨŋö, rön, yad abɨm mönö? \v 18 \x - \xo 12:18 \xt 2Kor 8:6,16-18\x*Nɨ ñɨgö me rön Taitas nugwo yad abnö, rön, nugwo yad nugumön yöwö rɨm nugwön haul ana i alɨg nuŋ pɨsaŋ yad abma. Makwam nɨ nugula Taitas ap ñɨgö bli yad pölöŋ. Taitas nɨ rɨg rɨmɨdɨl mag akwör ra; nuŋ mag i keir röl. \p \v 19 Makwam nɨ pödpöd rɨmɨn mönö kɨ kai kɨtmɨdɨl? Ñɨŋ rɨb pödiö yöx nugwöi? Pol mönö yadmɨd aku, ib nuŋwa pɨn du wölaŋ me rön yadmɨdö, rɨmɨdöi ä? Makwam adaku yadöiöm wöhö. God nuŋ nugugu mɨdmɨn nugugɨrön, nɨ Krais nöbö nuŋwa mɨdön mönö yadmɨdla. Haul nöbö mölöu nöbö wä na ususör rön Krais nugwo cɨrɨp ri abne, rɨ rɨbyöx nugwön, yadmɨdla. \v 20 Nɨ ipöxɨl aku, nɨ u ñɨgö nugun wop aku, ñɨŋ rɨmɨdöi mag akuyöbö nugumön, nɨ wä ren. Mag aliö akuyöbö, ñɨŋ nɨ nugwöñ aku, nɨ rɨmɨdɨl mag akuyöbö nugwɨŋ, ñɨgö wä ren. Ñɨŋ nuö nuö yadön asɨx hörɨr nɨgön, ap ñɨŋ akuyöbö anör pɨnɨŋö, rön, haul nöbö mölöu nöbö bli nugwɨŋ ölɨsö wölaŋ, ñɨgö keir ör wä cön adakwör rɨbyöx nugwön, nöbö mö bli ñɨgö mönö gwogwo yadön, mönö röxgölɨba nɨgön inakmönö hörɨp duön, ib ñɨŋa keir mag wöluön, amnɨmab rön, ñɨgö alɨbä maga rɨ aku nɨ ipöxla. \v 21 \x - \xo 12:21 \xt 2Kor 13:2\x*Makwam nɨ ipöxɨl aku, yöraku iswob wön nugumön, ñɨŋ bli rɨb gwogwo adaku yöx nugwön mö kib nöbö kib rɨmɨdöi aku, pödpöd rɨmɨn aliö alölɨŋö, rön, röböxeñ, mö kib nöbö kib rɨp dumɨdön, rɨb gwogwo yöxön rɨp dumɨdön, amɨn rɨ gör mɨjöña. Almɨjöñ mag aku God nuŋ nugwönɨŋö, rön, nɨ nöbö mölyöbö i röxg mɨdön, möigw haŋ nugugɨrön, ñɨgö me rön im gɨr mɨjɨna. \c 13 \p \v 1 \x - \xo 13:1 \xt Diut 19:15; Mat 18:16; 1Tim 5:19\x*Nɨ höd wop mös u ñɨgö nuguma. Weik piöŋö iswob nuguba rɨmɨdla. God Mönö aku kai kɨtön yadmä, “Nöbö mö bli ñɨgö mönö diba yadɨba rɨmɨdöi aku, nöbö mö mös mönö mös paŋ akuyöbö mämäg ñɨŋa keir nugugu mɨdɨm nugugɨrön rɨ gwogwam rɨmä aku, hön wöxnö yadɨŋ, mɨ nɨgönɨŋö,” rɨmä. \v 2 Höd wop mös ñɨgö u nugwön, nöbö mö ap kib mag gwogwo rɨmɨdim akuyöbö, mai höuöil hön ñɨgö yadyöxnö, rön, ñɨgö yadön höma. Weik ñɨgö pɨsaŋ mɨdöi, jɨ iswob mönö höd rɨg yadɨm akwör yadmɨdla, nɨ uröpɨnön, nöbö mö höd ap kib mag gwogwo rɨmɨdim akuyöbö aipam, nöbö mö weik ap kib mag gwogwo rɨmɨdöi akuyöbö aipam, ñɨgö uliöxöinöm. \v 3 Makwam ñɨŋ Krais nuŋ Pol pɨsaŋ mɨdönö wöhö rɨ rɨbyöx nugwöi aku, nugw ri aböña. Krais ap bli mögörɨb mibɨl ñɨŋ piaku raŋ nugwöña, nuŋ Nöbö hör yöi; nuŋ Nöbö ölɨsö keiryöbö. \v 4 \x - \xo 13:4 \xt Pil 2:7-8\x*Krais nuŋ Nöbö hör röxg nɨgmɨn, nugwo bɨ katlö watlö um sö pɨl pal nɨgɨm wöröxöŋ aku, jɨ God ölɨsö nuŋ maga rɨmɨn, höbkal öbɨlön kömö mɨda. Mag aliö akuyöbö, an Krais pɨsaŋ mɨdön nöbö hör röxg mɨdöla, jɨ Krais kömö mɨd aku nuŋ God ölɨsö nuŋ maga anɨŋ nölaŋ, ñɨgö me rön mabö cɨnɨŋa. \p \v 5 \x - \xo 13:5 \xt 1Kor 11:28\x*Makwam, ñɨŋ Krais nugw pön nugwo cɨrɨp pölɨŋönö wöhö, rön, rɨba nuöm nɨg nugw ri abön, Krais ñɨgö pɨsaŋ mɨd aku keir nugwöña. Owa rɨbyöx nugup duön, Krais ñɨgö pɨsaŋ mɨdölö, rön aku keir nugwöña. \v 6 Nɨ rɨbyöx nugula, ñɨŋ anɨŋ nugwöñ aku, Krais an pɨsaŋ mɨd aku keir nugwöña. \v 7 An ñɨgö, me rön, God höjöpalön yadmɨdöla, “Ñɨgö nugwidɨx mɨdan, ñɨŋ mag gwogwo adaku rölɨŋ,” me rɨmɨdöla. Makwam God höjöpalmɨdöl aku, ñɨŋ mɨd ri abɨŋ, ib ana wöluaŋ, me rön, höjöpalmɨdölöl. Ib ana pɨn diön aku hör ap; ñɨŋ mag wä akwör rɨmɨjöñ aku ap dib. \p \v 8 Makwam Krais mönö wä aku du dib röxön adakwör cɨnɨŋa; Krais mönö wä aku du dib röxen adaku röinɨŋ. \v 9 Anɨŋ wä rɨ aku, an nöbö mö ölɨsö mɨdöl akuyöbö röxg mɨdɨŋ, ñɨŋ piöŋö nöbö mö ölɨsö mɨjöña. Makwam, God höjöpalön yadöla, “Ñɨgö nugwidɨx mɨdan, mag rol wä akwör rɨŋ,” me röla. \v 10 \x - \xo 13:10 \xt 2Kor 10:8\x*Nöbö Diba nuŋ nɨ mabö yad nɨgöŋ aku, ñɨgö yadmön pɨn bɨcöñɨŋö, rön, yad nɨgölöŋ; ñɨgö yadmön Krais mönö wä aku nugw pɨ ri abön nugwo cɨrɨp gö nɨgne, rön, nɨ yad nɨgöŋa. Mag akwör nɨ pad pik mɨdön, ñɨgö höd ör köp kɨ kai kɨt abmɨdla. Ñɨŋ mönö nɨ kɨ nugwön, yadmɨdɨl kɨyöbö rɨmɨjöñ aku, nɨ wön mönö ölɨsö yadɨba rɨbyöx nugul aku röböxna. \p \v 11 Haul nöbö mölöu nöbö. Nɨ weik mönö yad pörɨba rön, “Ñɨŋ mɨdöiŋ ä?” rɨmɨdla. Köp kai kɨtmɨdɨl kɨ wön aku nugwön, an mag wä adakwör cɨnɨŋö, rön, ususör rön, paŋ mag akwör rɨ gɨr mɨjöña. Mönö kai kɨtmɨdɨl kɨ pön, mönö yad adö paŋyöbö i ödör nɨgön tar mɨd ri aböña. Aliö alɨŋ mönö, God nöbö mö madmag nɨgön pɨ ri ab aku, ñɨŋ pɨsaŋ ör mɨjöna. \v 12 Ñɨŋ Nöbö Diba nugwo nugw pön mɨdöi aku mɨ, nuö nuö wahax pɨ gɨrön, alguna bɨmɨl nɨmöña. \v 13 Krais nöbö mö yörɨk mɨdöi bla magalɨg, ñɨgö haul nöbö mölöu nöbö akuyöbö “Mɨdöiŋ ä?” röia. \p \v 14 Nöbö Dib Jisas Krais ñɨgö magalɨg uliöxön pɨ ri ab gɨ mɨdaŋ; God nuŋ ñɨgö magalɨg madmag nɨg gɨ mɨdaŋ; Inöm Leia nuŋ ñɨgö magalɨg pɨsaŋiö mɨdaŋ.