\id 1CO HARUAI NT 1 Corinthians translated by John Davies 13-October-2009 \h 1 Korid \toc1 Pol köp höd aku Korid nöbö mö ñɨgö kai kɨtöŋa \toc2 1 Korid \mt1 Pol köp höd aku Korid nöbö mö ñɨgö kai kɨtöŋa \c 1 \p \v 1-2 Nɨ Pol. God nuŋ keir nɨ yad nɨgöŋ aku, Krais Jisas mönö wä pön dub nöbö nuŋ i mɨdla. Haul ana Sostenes pɨsaŋ yörɨk mɨdön, köp kɨ, ñɨgö taun dib Korid yöraku God nöbö mö nuŋwa mɨdöi akuyöbö kai kɨtmɨdla. Ñɨŋ Krais Jisas nugw pɨmä aku, God yadɨm, ñɨŋ nöbö mö kömö wä nuŋwa mɨdöia. Nöbö Dib ana Jisas Krais nugwo höjöpalöi nöbö mö mögörɨb piaku piaku magalɨg, God ñɨgö nöbö mö lei nuŋwa mɨdɨŋ, me rön, yad nɨgöŋa. Krais Jisas nuŋ Nöbö Dib ana mɨda; nuŋ kwo algör ör Nöbö Dib ñɨŋa mɨda. \p \v 3 God Acö ana aipam, Nöbö Dib Jisas Krais aipam, ñɨgö uliöxön pɨ ri abaŋ, ñɨŋ mɨd ri aböña. \s1 Pol God nugwo ri ablaŋe röŋa \p \v 4 Krais Jisas nugwo cɨrɨpön mɨdɨm, God nuŋ ñɨgö pɨ ri abön ap wä nöl aku nugwön, nɨ öim God nugwo ri ablaŋe rɨmɨdla. \v 5 Aku agapɨm: ñɨŋ Krais nugwo cɨrɨpön mɨdɨm, Krais ñɨgö pɨ ri abön rɨm, ñɨŋ rɨbyöx nugw ri abön, mönö yad nöl ri aböia. \v 6 God nuŋ rɨm, Krais mönö wä aku yuörɨb ñɨŋ kwo höm, ñɨŋ nugw pön, rɨg yad mag akuyöbö rɨmɨdöia. \v 7 Makwam, Nöbö Dib ana Jisas Krais hönɨŋö, rön, pöx mɨdöi wop kɨ, God Inöma ap wä nölmɨd akuyöbö mödö magalɨg pöia. \v 8 \x - \xo 1:8 \xt 1Tes 3:13; 5:23\x*Nöbö Dib ana Jisas Krais ñɨgö nugwidɨx mɨdön rɨ nöl ri abön raŋ, ñɨŋ mögörɨb il kɨ mɨdön, mönö wä nuŋ aku nugw pɨ gör mɨdön, nugwo röböxmɨjeñ. Nöbö Dib ana Jisas Krais hön wop aku, ñɨŋ mönö bli nugweñ. \v 9 \x - \xo 1:9 \xt 1Tes 5:24; 1Jon 1:3\x*God rɨg yadmɨd mag akwör rɨmɨda. Nuŋ ñɨgö yad nɨgmɨn, ñɨŋ Ha nuŋwa Nöbö Dib ana Jisas Krais pɨsaŋ nɨgiö nɨgön paŋör mɨdöia. \s1 Krais nöbö mö bla rɨba paŋyöbö i yöx nugwön, nɨgiö nɨgön paŋör mɨdɨŋ \p \v 10 \x - \xo 1:10 \xt Pil 2:2\x*Haul nöbö mölöu nöbö. Nöbö Dib ana Jisas Krais ada mɨdöl makwam, mönö hörɨrör adö bli nɨgmɨjeñ. Rɨb mag paŋyöbö i yöxön, mönö paŋyöbö i yad ödör nɨgön, nɨgiö nɨgön paŋör mɨjöña. \v 11 Makwam mö Klowi nöbö mö nuŋ bli hön nɨ yadmɨn nugula, ñɨŋ haul nöbö mölöu nöbö nɨ bli ñɨŋ keir nuö nuö yadmɨdöia. \v 12 \x - \xo 1:12 \xt Apos 18:24-28; 1Kor 3:4\x*Aku, bli yadöia, “An Pol nöbö mö nuŋ,” me röia. Bli yadöia, “An Apolos nöbö mö nuŋ,” me röia. Bli yadöia, “An Sipas nöbö mö nuŋ,” me röia. Bli yadöia, “An Krais nöbö mö nuŋ,” me röia. \p \v 13 Aliö yadmɨdöi aku, Krais nugwo pɨ asɨx hör nɨgɨb maga ra. Nɨ bɨ katlö watlö um sö pɨl pal nɨgɨm, nɨ ñɨgö ñöx nɨgön wöröxɨm nugwön ib na yadön, Pol nöbö mö nuŋwa mɨdölö, röiŋönö? Pol iba yadön röbö palmɨŋ ä? “An Pol nöbö mö nuŋ,” “An Apolos nöbö mö nuŋ,” röi aku inakmönö höröia. \v 14 \x - \xo 1:14 \xt Apos 18:8; Rom 16:23\x*Makwam nɨ u ñɨŋ pɨsaŋ mɨdɨm wop aku, nöbö mö mɨga röbö pal nölölɨm. Nöbö mösör Krispas Gaias yöŋö ör röbö pal nölma. Aku nugwön, nɨ God nugwo ri ablaŋe rɨmɨdla. \v 15 Nöi aku, inakmönö hörön yadöyɨx, “Pol ib nuŋwa urön röbö palmɨŋö,” röyɨxa. \v 16 \x - \xo 1:16 \xt 1Kor 16:15\x*Makwam uplöbla. Nɨ Stepanas nöbö mö nuŋ akuyöbö ñɨgö aipam röbö pal nölma. Jɨ nöbö mö bli alɨg röbö pal nölmönö nugwöi. \v 17 Krais nɨ, “Nöbö mö bla ñɨgö röbö pal nölanö,” rön yadölöŋ. “Ñɨgö mönö wä nɨ aku yad nölanö,” röŋa. Makwam, mönö wä nuŋ aku yad nölmɨdla. Makwam nöbö mö bli rɨb wä yöx nugw ri abön rɨg yadmɨdöi akuyöbö nɨ yad nölmɨdöi. Mönö aliö yadmön, Krais bɨ katlö watlö um sö pɨl pal nɨgɨm mönö aku mönö hör i röxg nɨgmɨn, nöbö mö akuyöbö nugw peñɨŋö, rön, mönö wä nuŋ aku ödöriö akwör yad nölmɨdla. \p \v 18 \x - \xo 1:18 \xt Rom 1:16\x*Nöbö mö hör rɨn yönmɨd ödöi aku dumɨdöi akuyöbö, Krais bɨ katlö watlö um sö anɨŋ ñöx nɨgön wöröxöŋ mönö aku nugwɨŋ, mönö u i röxg nɨgöna. Makwam God anɨŋ kömö pɨmɨda nugwön, Krais bɨ katlö watlö um sö anɨŋ ñöx nɨgön wöröxöŋ mönö aku nugwön, God ölɨsö magalɨg mɨd aku, nuŋ keir an kömö pɨmɨdö, rön nugwöla. \v 19 \x - \xo 1:19 \xt Ais 29:14\x*Adaku God Mönö aku, Aisaia nuŋ God mönö yadöŋ aku kai kɨtön yadöŋa, \q1 “Nöbö mö rɨb wä yöx nugw ri abölɨŋö rɨmɨdöi akuyöbö, \q2 rɨb ñɨŋa keir yöx nugwön, rɨb wä yöx nugwöia. \q1 Jɨ nɨ rɨmön, rɨbyöx nugwön rɨg yadöi akuyöbö nɨgen, \q2 mönö amnör yadöi akuyöbö nɨgönɨŋö,” röŋa. \p \v 20 \x - \xo 1:20 \xt Job 12:17; Ais 19:12; 33:18; 44:25\x*Makwam, nöbö mö rɨb wä yöx nugub piaku, nöbö mö koles diba dumɨdöi piaku, nöbö mö mönö kai kai nɨgɨp dumɨdöi piaku, mönö dib wä wä ñɨŋ nugumɨdöi aku, God mämäg il rol nuŋwa hör mönö nɨgön, aŋadö pɨn bɨrɨba rɨmɨdöia. \p \v 21 \x - \xo 1:21 \xt Mat 11:25\x*God nuŋ keir nugw ri ab makwam, nöbö mö rɨb ana keir yöx nugunɨŋö, rön, keir hölu nugwöñ piaku, nuŋ Nöbö pödiöm mɨd aku nugweñ. Ñɨŋ Krais mönö wä yad nölmɨdöl aku nugwɨŋ, mönö u i röxg nɨgöna. Makwam God nuŋ keir cɨnö, rön, yad nɨgöŋ mag akuyöbö, nöbö mö mönö ua yad nölmɨdöl aku nugw pɨmɨjöñ akuyöbö, God ñɨgö pɨ asɨx aböna. \v 22 Juda nöbö mö bla yadöia, “Ap rölɨbä akuyöbö bli rɨŋ nugwön, mi yadmɨdöiŋö rön nugunɨŋö,” röia. Makwam Grik nöbö mö bla rɨb wä wä yoŋyöbö adö bli nugunɨŋö, rön, öim hölu nugwöia. \v 23 \x - \xo 1:23 \xt Rom 9:32; 1Kor 2:14\x*Makwam mɨ, Krais anɨŋ ñöx nɨgön wöröxöŋ mönö aku yadmɨdmɨn, Juda nöbö mö bla nugwön yadöia, “Ipɨt mönö aku pödpöd rɨmɨn yadmɨdöiŋö?” röia. Makwam Juda nöbö mö yöi akuyöbö yadöia, “Mönö yoŋyöbö hölu nugumɨdöl aku yadmɨdölöi. Mönö aku ñɨlöŋ mönö nɨgön yadmɨdöiŋö,” röia. \p \v 24 \x - \xo 1:24 \xt Kol 2:3\x*Makwam God anɨŋ Juda nöbö mö bli aipam, Grik nöbö mö bli aipam, pɨnö, rön yad nɨgöŋa nugwön, an Krais nugwo nugwön nugwöla, God mɨ ölɨsö mɨd mag akuyöbö, Krais aipam mɨ ölɨsö mɨda; God rɨb mɨ ölɨsö yöx nugw mag akuyöbö, Krais aipam rɨb mɨ ölɨsö yöx nugwa. \v 25 \x - \xo 1:25 \xt 2Kor 13:4\x*Nöbö mö akuyöbö Krais hön wöröxöŋ aku nugwön, God nuŋ ölɨsö mɨdölö, rɨ rɨbyöx nugwöia; makwam God nuŋ ölɨsö nuŋwa keir röŋ aku rɨbyöx nugwölöi. Nöbö mö akuyöbö Krais hön wöröxöŋ aku nugwön, God nuŋ rɨb wä mɨdölö, rɨ rɨbyöx nugwöia; makwam God nuŋ rɨb wä nuŋwa keir rɨbyöx nugwöŋ il aku lɨbak nugwölöi. \p \v 26 \x - \xo 1:26 \xt Mat 11:25; Jems 2:5\x*Nöböhöd möhöd nöbö. Ñɨŋ keir nugwi! God ñɨgö yad wö röŋ wop aku, ñɨŋ nöbö mö pödiöm mɨdmɨn ñɨgö yad wö röŋ? Nöbö mö rɨb wä yöx nugub piaku, nöbö mö dib piaku, nöbö mö ib mɨd piaku, ñɨgö nöbö mö mɨga yad wö rölöŋ. \v 27 Nöbö mö rɨb wä yöx nugub piaku möigw yöxɨŋ, me rön, God nöbö mö rɨb wä yöx nugwöi akuyöbö pöŋa. Nöbö mö gö mɨdölɨŋö, rɨmɨdöi piaku möigw yöxɨŋ, me rön, God nöbö mö ölɨsö mɨdöl piaku pöŋa. \v 28 Nöbö mö ib alɨg mɨdölɨŋö, rɨmɨdöi piaku hör nöbö mö mɨdɨŋ, me rön, God ñɨgö röböxön, nöbö mö mölyöbö iba mɨdölö rɨmɨdöi piaku ñɨgö pöŋa. \p \v 29 \x - \xo 1:29 \xt Epes 2:9\x*God nuŋ aliö alöŋ aku, nöbö mö bli God mämäg il rola, ib ñɨŋa keir yadɨŋ bɨl sö dubä maga mɨdenɨŋö, rön, röŋa. \p \v 30 \x - \xo 1:30 \xt Jer 23:5-6\x*God rɨmɨn, ñɨŋ Krais Jisas pɨsaŋ nɨgiö nɨgön paŋör mɨdöia. God rɨmɨn, an Krais Jisas nugw pön, nugwo pɨsaŋ nɨgiö nɨgön mɨdön, nugwo rɨbyöx nugu gɨrön mɨdöl makwam, an rɨb wä yöx nugub nöbö mö röxg mɨdöla. An Krais pɨsaŋ nɨgiö nɨgön mɨdöl makwam, God anɨŋ nugwön nöbö mö kömö wä nɨ me rɨmɨda. An Krais pɨsaŋ nɨgiö nɨgön mɨdöl makwam, God anɨŋ nugwön nöbö mö hölul mɨdöl nɨ keir me rɨmɨda. An Krais pɨsaŋ nɨgiö nɨgön mɨdöl makwam, God anɨŋ nugwön, ap kib mag gwogwo rɨmɨdöi pɨx aku, Ha na mödö örɨx abö, rɨmɨda. \v 31 \x - \xo 1:31 \xt Jer 9:24\x*Mönö adaku God Mönö aku kai kɨtön yadmä, “Nöbö mö wahax pɨnɨŋö, cöñ aku, Nöbö Diba anɨŋ ap kai kai nöl aku rɨbyöx nugwön, wahax pöñɨŋö,” me rɨmä. \c 2 \s1 Pol nuŋ Krais anɨŋ ñöx nɨgön bɨ katlö watlö um sö wöröxöŋ mönö aku yad nölmɨda \p \v 1 Makwam haul nöbö mölöu nöbö. Nɨ u ñɨŋ pɨsaŋ mɨdɨm wop aku, God Mönö mɨ ödöriö aku yad nöinö, rön, mönö kɨtɨb wä mönö rɨb wä yöx nugw ri abɨb mönö piaku yad nölölɨm. \v 2 Nɨ u ñɨgö pɨsaŋ mɨdön, rɨb bli hör yöx nugwön ñɨgö mönö yad nöinö, rön, rɨb aku yöx nugwölɨm. Jisas Krais nugwo bɨ katlö watlö um sö pɨl pal nɨgɨm, anɨŋ ñöx nɨgön wöröxöŋ rɨb mag paŋyöbö akwör yöx nugwön ñɨgö yad nöinö, rön, rɨb aku yöx nuguma. \v 3 \x - \xo 2:3 \xt Apos 18:9; 2Kor 10:1\x*Ñɨgö pɨsaŋ mɨdɨm aku, mɨxɨñ na ölɨsö mɨdölöŋ; nɨ ölölö rɨmɨn ipöx gɨr mɨdma. \v 4 \x - \xo 2:4 \xt 1Tes 1:5\x*Nöbö mö bli nöi mönö wä hölu nugwön, mönö höjɨl id wä yadɨŋö, rön, rɨmɨdöi mag akuyöbö rölɨm. God Inöma nuŋ ölɨsö nuŋwa nɨ nölmɨn nugugɨrön, nɨ Jisas mönö wä aku ölɨsö alɨg yad nölɨm aku wöxnö nugumä. \v 5 Nöbö bli mönö kɨtɨb wä aku yadmɨn, nöbö mö nugwön God nugw peñ. Makwam nɨ Jisas mönö wä aku ölɨsö alɨg yad nölmön, nöbö mö nugwön God nugw pöña. \s1 God Inöma rɨb wä nölmɨda \p \v 6 Nɨ du nöbö mö Krais nugwo ödöriö nugw pɨ gö nɨgmɨdöi akuyöbö du pɨsaŋ mɨdön, ñɨgö rɨb ölɨsö yöx nugub mönö bli yad nölmɨdla. Jɨ mögörɨb rol il kɨ rɨb ölɨsö yöx nugwöi akuyöbö yad nölmɨdöi. Kiŋ bla, nöbö dib bla, ñɨŋ rɨb ölɨsö yöx nugwöi akuyöbö yad nölmɨdöi. Kiŋ bla nöbö dib bla ñɨŋ yöm cöña. \v 7 Makwam nɨ ñɨgö mönö yad nölmɨdɨl aku, God rɨb ölɨsö yöx nugub mönö umadiö mɨdmɨd aku yad nölmɨdla. God Mönö rɨb ölɨsö yöx nugub mönö aku maduar ör mögörɨb kɨ rɨ nɨgölöŋ wop akwör umad gɨ mɨdmɨda. God nuŋ maduar ör mögörɨb kɨ rɨ nɨgölöŋ wop akwör, nöbö mö an Krais Jisas pɨsaŋ mila alɨg mɨjöñɨŋö, rön, rɨb ölɨsö yöx nugub mönö wä aku yad nɨgmɨn, mɨxɨl mag mɨŋi umad gɨ mɨdmɨda. Nɨ rɨb ölɨsö yöx nugub mönö akwör ñɨgö yad nölmɨdla. \v 8 Mögörɨb rol il kɨ kiŋ bla aipam, nöbö dib bla aipam, rɨb ölɨsö yöx nugub mönö aku röx nugwölim. Nugwöyɨx aku yadɨb, Nöbö Dib mila alɨg adöx yöd röul adö kau sebö höŋ aku nugwo pɨl pal nɨgölöyɨx. \p \v 9 \x - \xo 2:9 \xt Ais 64:4\x*Makwam God Mönö aku kai kɨtön yadmä, \q1 “Nöbö mö God nugwo madmag nɨgöi akuyöbö, \q2 God ñɨgö pɨ ri abön, ap wä wä nöiöna. \q1 Mämäga nugwölöi; yad nölmɨn audiöx nugwölöi; \q2 God rɨb nuŋ akwör yöx nugwön cönɨŋö, rön nugwölöi; \q1 God ñɨgö ap wä wä keiryöbö akwör nöiönɨŋö,” rɨmä. \p \v 10 Makwam nugumɨdölöi mönö aku, wopik God rɨmɨn, Inöma mönö il aku anɨŋ yadmɨn nugwöla. \p God Inöma nuŋ ap piaku magalɨg hölu nugumɨda. God nuŋ ap rɨ umad nɨgöŋ bla aipam, God Inöma nuŋ hölu nugumɨda. \v 11 An agö rɨb bɨlɨm yöx nugwöl aku, nöbö mö bli nugwölöi, jɨ inöm an keir yuörɨb kwo mɨd akwör nugwa. Mag akuyöbö akwör, God nuŋ rɨb kai kai yöx aku, God Inöma nuŋ akwör nugwa. \v 12 Makwam an nöbö mö mögörɨb rol il kɨ rɨg rɨbyöx nugwöi akuyöbö rɨbyöx nugwölöl. God nuŋ Inöm nuŋwa keir anɨŋ abmɨn höŋa nugwön God ap wä anɨŋ amnör nöl aku lɨbak nugwöla. \v 13 God anɨŋ ap wä amnör nöl mönö adakwör yad nölmɨdöla. Nöbö rɨb wä yöx nugw ri aböi bli anɨŋ mönö aku yadmɨn nugwölöl; God Inöma rɨbyöx nöl mönö akwör nugwön, nöbö mö akuyöbö ñɨgö yad nölmɨdöla. God Inöma anɨŋ mönö yadmɨn nugwön, nöbö mö God Inöma yuörɨb ñɨŋ kwo mɨd nöbö mö bla ñɨgö yad nölmɨdöla. \v 14 Makwam nöbö mö God Inöma yuörɨb ñɨŋ kwo mɨdöl nöbö mö bla, God Inöma ap wä amnör nöl ap bla pölöi. Mönö wä aku nugumɨn, mönö u i röxg nɨgmɨn, lɨbak nugwölöi. God Inöma nöbö mö yuörɨb ñɨŋ kwo mɨjön aku, God Inöma ap wä nöl bla lɨbak nugwöia. \p \v 15 Makwam nöbö mö God Inöma yuörɨb ñɨŋ kwo mɨd akuyöbö, ñɨŋ ap bla magalɨg nugwön lɨbak nugw ri aböia. Makwam nöbö mö God Inöma yuörɨb ñɨŋ kwo mɨdöl akuyöbö, ñɨŋ nöbö mö God Inöma pɨsaŋ mɨd nöbö mö akuyöbö ñɨgö lɨbak nugwölöi. \p \v 16 \x - \xo 2:16 \xt Ais 40:13\x*God Mönö aku, Aisaia rɨb mɨŋi kai kɨtön yadöŋa, \q1 “Nöbö mö yön, Nöbö Diba agapɨm rɨbyöx nugw aku lɨbak nugwön, \q2 nugwo, ‘Nagö al aliö rö,’ cönɨŋö?” röŋa. \m Makwam Krais nöbö mö nuŋwa mɨdöl akuyöbö, anɨŋ rɨb nuŋ yöx nugw aliar nölmɨn nugugɨrön, an nugw ri aböla. \c 3 \s1 Nɨgiö nɨgön mɨjöña; asɨx hörɨr nɨgmɨjeñ \p \v 1 Haul nöbö mölöu nöbö. Höd ñɨŋ pɨsaŋ mɨdɨm wop aku, nöbö mö God Inöma yuörɨb ñɨŋ kwo mɨd bla ñɨgö yad nölmɨdɨl aku, ñɨgö kwo algör ör yad nöilöxa, jɨ ñɨŋ Krais nugw pön, ha kiaia röxg mɨdmɨdmä. Makwam, ñɨgö mögörɨb il kɨ mɨdmɨdöi nöbö bla, ha kiaia röxg yad nölmɨdma. \v 2 \x - \xo 3:2 \xt Hib 5:12-13; 1Pit 2:2\x*Ha kiai kau nɨmmɨdöi mɨdö bla röxg mɨdmɨdmä makwam, nɨ ñɨgö kau akwör nölmɨdma; ñɨŋ ap mag yöbö i pɨ nɨm cökɨb maga mɨdölöŋ makwam, nɨ ap mag yöbö aku ñɨgö nölmɨdölɨm. Mɨdöi wop mɨdö kɨ kwo algör ör, ñɨŋ ap mag yöbö i pɨ nɨm cökɨb maga mɨdöl; ñɨŋ ha kiaia röxg ör mɨdöia. \v 3 \x - \xo 3:3 \xt 1Kor 1:10-11\x*Mɨdöi wop kɨ kwo algör, ñɨŋ nöbö mö mögörɨb il kɨ rɨg rɨbyöx nugumɨdöi mag akwör ñɨŋ kwo algör rɨbyöx nugumɨdöia. Nöbö mö bli ap ñɨŋ bla ap nɨ bli alɨg mɨdölö rön rɨbyöx nugumɨdöia. Ölɨsö wölɨm, nuö nuö yadmɨdöia. Aliö alön, nöbö mö hör mögörɨb il kɨ rɨmɨdöi mag akwör rɨmɨdöia. \v 4 \x - \xo 3:4 \xt 1Kor 1:12\x*Ñɨŋ bli yadöia, “An Apolos nöbö mö nuŋwa mɨdölɨŋö,” röia. Bli yadöia, “An Pol nöbö mö nuŋwa mɨdölɨŋö,” röia. Makwam, ñɨŋ hör nöbö mö mögörɨb il kɨ rɨbyöx nugwön yadmɨdöi mag akwör yadmɨdöia. \p \v 5 \x - \xo 3:5-6 \xt Apos 18:4,11,27-28\x*Apolos an möpia nöbö dib kai röxg mɨdɨm nugwön mönö aku yadmɨdöi? An hör mabö rɨb nöbö rama akwör mɨdöla. Nöbö Diba mabö kai hörɨr yad nɨgöŋ aku rɨ mɨdön, Jisas Krais mönö wä aku yad nölmɨn ñɨŋ nugwön nugw pɨmä. \p Nöbö Dib an nöbö hogwa mabö hörɨrör rɨg yadöŋ mag akuyöbö akwör röla. \v 6 God nɨ yadmɨn, mögörɨb ñɨŋ aku höd ap iña rag wön yuma. God Apolos nugwo yadmɨn, nuŋ mai du röbö un pön hön, ap iñ yum aku höröŋa. Makwam God nuŋwör rɨmɨn wölöŋa. \v 7 Almɨn, an möpia hör ap iñ yuön, röbö hörön röl aku, ib an aku yadɨŋ bɨl sö duölaŋ. God rɨmɨn wölöŋ aku nugwön, ib nuŋ akwör yadɨŋ bɨl sö diöna. \v 8 \x - \xo 3:8-9 \xt Mat 16:27; Epes 2:20-22\x*Nöbö mö ap iñ yumɨdöi bla, nöbö mö röbö rag hö hör yönmɨdöi bla, mabö iör paŋyöbö i rɨmɨdöi aku mɨ, God mabö rɨg rɨmɨdöi rɨmɨdöi akuyöbö nugwön, ñɨgö paiŋö nöiöna. \v 9 An nöbö hogwa God mabö aku nɨgiö nɨgön rɨmɨdöl, mabö rɨb nuŋ aku ñɨŋ mɨdöia. \s1 Ñɨŋ God ram nuŋwa mɨdöia \p Makwam ñɨŋ God ram nuŋwa mɨdöia. \v 10 God nɨ uliöxön pɨ ösös rön ap wä nölöŋ aku pön, ram urɨb nöbö nuŋwa mɨdön, ram padö dib mibɨl yöbö aku pɨl gö nɨgmön, mai nöbö i hön ram rɨb rɨb mɨjön akuyöbö rɨmɨda. Makwam nöbö mö bli hön, ram aku rɨb rɨb mɨjön bla cɨnɨŋö, cöñ aku, nugw ri abɨŋ. \v 11 \x - \xo 3:11 \xt Ais 28:16; 1Pit 2:4-6\x*God ram nuŋ aku Jisas Krais nugwo padö dib mibɨl yöbö mödö aŋadö pɨl gö nɨg gɨ mɨd aku, nöbö mö bli padö yoŋyöbö i pɨlɨb maga mɨdöl. \p \v 12 Jisas Krais padö dib mibɨl yöbö pɨl gö nɨg gɨ mɨd aku, nöbö mö bli, ram rɨb rɨba urɨŋö rön, gol, silpa, rɨg wä wä pön hön wiöña; jɨ nöbö mö bli bɨ löx, wit löx rɨb rɨb, ap panö panö bla pön hön wiöña. \v 13 \x - \xo 3:13 \xt 1Kor 4:5\x*Makwam Krais hön nöbö mö mönö diba yajön wop aku, mabö rɨ ri aböñ adaku höl riö wöxnö mɨdaŋ nugwön, amnɨmab cöñ adaku höl riö wöxnö mɨdaŋ nugwöña. Bɨ pina hön, mabö ri aböñ aku mɨjöna, jɨ mabö rolrola cöñ aku aŋadö yönu pöraŋ diöna. \v 14 Padö diba pɨl gö nɨg gɨ mɨd rol aku, nöbö mö mabö rɨ ri abön ram rɨb mɨŋi rɨŋ, rɨn pina hön ram rɨb aku yönuaŋ duen aku, ñɨŋ paiŋö pöña. \v 15 Makwam nöbö mö bli mabö rorola akwör rön ram rɨb mɨŋi rɨŋ, rɨn pina hön ram rɨb aku yönu pöraŋ diön aku, God ñɨgö kömö pöna, jɨ nöbö mö lɨblɨb mɨdö bla, rama yönaŋ, pɨxɨp du rɨŋö bö abɨŋ, ap mɨdöl nöbö mö akuyöbö röxg mɨjöña mögörɨb nuŋ yör sö. \p \v 16 \x - \xo 3:16 \xt 1Kor 6:19; 2Kor 6:16\x*God höjöpalɨb ram nuŋwa ñɨŋ mɨdöia; God Inöma yuörɨb ñɨŋ kwo mɨda. \v 17 Nöbö i God höjöpalɨb rama rɨ gwogwam rɨmɨjön aku, God nugwo paiŋö aipam rɨ gwogwam cöna. God höjöpalɨb ram aku ram nuŋwa keir. Makwam höjöpalɨb ram nuŋ aku ñɨŋ nöbö mö mɨdöia. \p \v 18 Nugw ri aböña. Nöbö mö mögörɨb il kɨ rɨb wä yöx nugw ri abmɨdöi mag akuyöbö, nɨ kwo algör ör rɨb wä yöx nugw ri abmɨdlö, rɨ rɨbyöx nugwöñ aku, ñɨŋ rɨbyöx nugw ri abmɨdölöi. An rɨbyöx nugw ri abmɨdölölɨŋö, rön, rɨb wä hölu nugwön, rɨb wä yöx nugw ri abmɨjöña. \v 19 \x - \xo 3:19 \xt Job 5:13\x*Aku agapɨm: nöbö mö mögörɨb il kɨ rɨb wä yöx nugw ri abön yadmɨdöi mönö aku, God nugumɨn, mönö u i röxa. God Mönö aku kai kɨtön yadmä, \q1 “Nöbö mö rɨb wä yöx nugwön, \q2 nugw ri abölɨŋö, rɨmɨdöi piaku, \q1 nuŋ rɨmɨn, rɨb wä yöx nugub mag aku, \q2 meñ i röxg jɨ gɨŋ, \q1 rɨb madmag ñɨgö pɨ cɨcɨ nɨgaŋ, \q2 kɨlabɨs nöbö röxg mɨjöñɨŋö,” rɨmä. \m \v 20 \x - \xo 3:20 \xt Sam 94:11\x*God Mönö rɨb mɨŋi alɨg, Depid kai kɨtön yadöŋa, \q1 “Nöbö mö rɨb wä yöx nugw ri abölɨŋö, rɨmɨdöi piaku, \q2 mönö bli yadmɨn, \q1 Nöbö Diba nuŋ nugumɨn, \q2 mönö il i mɨdölö,” röŋa. \m \v 21 Makwam, ñɨŋ nöbö mö bli nugwön, ñɨŋ nöbö mö diba mɨdöiŋö, rön, ib ñɨŋa yadɨŋ bɨl sö duölaŋ. Nöbö mö mönö ap agap apɨm mɨd piaku, God ñɨgö, me rön, rɨ nɨgmɨn mɨda. \v 22 Nɨ Pol, Apolos, Sipas, an mabö rɨb nöbö ñɨŋ akwör mɨdöla. Mögörɨb il kɨ agap apɨm mɨd piaku, God ñɨgö rɨ nölaŋ, me rön, ñɨgö nöla. Kömö mɨdɨb mag aku aipam, wöröxɨb mag aku aipam, God ñɨgö nöla. Weik mɨd ap akuyöbö aipam, mai mɨjön ap akuyöbö aipam, God ñɨgö rɨ nölaŋ, me rön, magalɨg ñɨgö nöla. \v 23 Makwam Nöbö Dib ñɨŋa Krais; Krais nuŋ God Ha maku. \c 4 \s1 Jisas mönö wä pön dub nöbö bla \p \v 1 Makwam, God mönö wä umadiö mɨdmɨd aku, Krais nuŋ Apolos Pol ñɨŋ nöbö rama yad nɨgmɨn, ñɨŋ mabö rɨb nöbö nuŋwa mɨdöiŋö, rön, rɨb aku yöx nugwöña. \v 2 \x - \xo 4:2 \xt Luk 12:42\x*Nöbö dib i, mabö rɨ nölɨb nöbö bli pɨsaŋ mönö yad nɨgön, mabö i ñɨgö yad nɨgmɨjön aku, mabö rɨb nöbö bla nuö ñɨŋa rɨg yajön mag akwör cöña. \p \v 3 Makwam ñɨŋ nɨ mönö diba yadmɨjöñ aku, nɨ rɨb mɨga yöxöinöm. Nöbö mö bla bli nɨ mönö diba yadmɨjöñ aku, nɨ kwo algör ör rɨb mɨga yöxöinöm. Aku nɨ hör ap i röxga. Nɨ kwo algör ör nɨ keir mönö diba yadmɨdöi. \v 4 Nɨ keir nöbö mö bli rɨ gwogwam röiö, rɨ rɨbyöx nugul aku, jɨ nɨ aliö yadmön, Nöbö Diba nɨ nöbö hölul mɨdölö, rön, yadenɨm. Nöbö Diba nuŋ keir ör nɨ mönö diba yajöna. \v 5 \x - \xo 4:5 \xt 1Kor 3:8\x*Aku, weik wop kɨ mönö diba yadmɨjeñ. Nöbö Diba nuŋ keir hön mönö diba yajöna. Nöbö Diba nuŋ raŋ, ap agap apɨm umadiö rɨmɨdöi piaku magalɨg wöxnö nɨgöna; rɨb madmag ñɨŋa yuö kwo rɨb bɨl kai yöx nugumɨdöi piaku, kwo algör ör wöxnö nɨgöna. Wop aku, God nuŋ nöbö mö magalɨg hörɨr paŋ paŋ mag wä rɨ ri aböi akuyöbö ñɨgö mönö waiö yajöna. \v 6 \x - \xo 4:6 \xt Rom 12:3\x*Makwam haul nöbö mölöu nöbö nɨ akuyöbö. Apolos an möpia mönö ñɨgö yadmɨdɨl kɨ, ñɨŋ mönö mag il aku nugw ri abne, rön, ñɨgö yadmɨdla. Mönö mag aku yadmɨda: “Rɨb ñɨŋa keir wöhö; ap agapɨm kai kɨtim akwör nugwön mai diöña.” Mönö aku rɨg yad mag akuyöbö rɨmɨjöñ aku, nöbö i iba mag wölön, nöbö i iba mag pɨn dueñ. \v 7 \x - \xo 4:7 \xt Rom 12:6\x*An nöbö mö dib, nöbö mö piaku nöbö mö ulmɨdö, me rön nugumɨdöi aku mag wä yöi. Ñɨgö agapɨm wä mɨd aku, God nuŋwör ñɨgö nöla. Makwam, ñɨŋ pöd rɨmɨn, an keir rɨ ri abölɨŋö, rön, ib ñɨŋa keir yadmɨn bɨl sö dumɨd? \p \v 8 Rɨb ñɨŋa keir yöx nugwöia, an keir ap magalɨg mödö pöla; ap ulmɨdö i met wölö, rɨ rɨbyöx nugwöia. Rɨb ñɨŋa keir yöx nugwöia, an keir nöbö mö rɨb akuyöbö mödö mɨdöla; nöbö i anɨŋ rɨb bli yad nölen, rɨ rɨbyöx nugwöia. Rɨb ñɨŋa keir yöx nugwöia, an keir kiŋ röxg mödö mɨdöla, rɨ rɨbyöx nugwöia. Rɨb ñɨŋa keir yöx nugwöia, Jisas mönö wä pön dub nöbö piaku kiŋ röxg mɨdölöiŋö, rɨ rɨbyöx nugwöia. Makwam ñɨŋ mɨ ödöriö kiŋ mɨdöyɨx aku, an wahax pön ñɨgö pɨsaŋ kiŋ mɨdölɨxa. \v 9 Rɨb na yöxla, God nuŋ anɨŋ Jisas mönö wä pön dub nöbö piaku pön, nöbö mö mɨdöi mibɨl yöra, nöbö gwogwo pɨl pal nɨgɨb akuyöbö röxg pön du nɨga. Nöbö bli rɨ gwogwam rɨmɨjöñ aku, nöbö diba mönö diba yadön, nöbö mö nugugu mɨdɨŋ nugugɨrön, ñɨgö pɨl pal nɨgɨŋ, me cöña. Rɨb nɨ yöxla, God nuŋ rɨmɨn, an paŋ mag aliö akwör mɨdöla. Nöbö mö mögörɨb il kɨ aipam, ejol adöx yöd röul adö kau sö aipam, nugugu mɨdɨm nugugɨrön, an nöbö gwogwo adöi röxg pɨl pal nɨgɨba rɨmɨdöia. \v 10 An Krais nugw pön mabö nugwa rɨmɨn, anɨŋ nöbö u, me rön, nugwöi aku, jɨ ñɨgö nugwön, Krais nöbö mö nuŋwa rɨb wä yöx nugub bɨlɨm, me rön, nugwöia. An nöbö hör höimölɨb akuyöbö, jɨ ñɨŋ nöbö mö ölɨsö ödöriö. An ib mɨdöl nöbö akuyöbö wöhö, jɨ ñɨŋ iba mɨd nöbö mö akuyöbö mɨdöia. \v 11 \x - \xo 4:11 \xt 2Kor 11:23-27\x*Maduar ib hör i ila nɨgön, mɨdɨp duön, weik mɨdöl wop kɨ kiö pɨlɨm, iröpa wödö wölmɨn, wölɨja mɨdölmɨn, rama mɨdölmɨn, wöröxɨb maga rɨmɨn, an öim palɨbör palɨm nugwön amɨn mɨdöla. \v 12 \x - \xo 4:12 \xt Mat 5:44; 2Tes 3:8\x*An keir mabö ususör rön ap nɨmöla. Anɨŋ yad höimöum, an God ñɨgö nugwidɨx mɨdaŋ, me rön, nugwo höjöpalöla. Anɨŋ rɨ gwogwam rɨm, röböxölöl. \v 13 Anɨŋ mönö gwogwo yadɨm, paiŋö mönö höimöliö yadöla. Makwam, an hör ap bɨcep rɨb rɨb mɨdö bli röxg mɨdɨm mɨdɨm wop kɨ ha. \p \v 14 Mönö kai kɨtmɨdɨl kɨ, ñɨŋ möigw yöxne, rön, yadmɨdöi; ñɨŋ halöu ha madmag yöbö nɨ mɨdöi aku mɨ, nɨ ñɨgö mönö nölön yadmɨdla. \v 15 \x - \xo 4:15 \xt Gal 4:19\x*Krais adö mɨdöi nöbö mɨga hön, ñɨgö pɨ ri abön, mönö yad nöiöña. Makwam nöbö Krais adö mɨdöi piaku, nuö ñɨgö paŋyöbö iör mɨda. Nɨ höd Krais Jisas mönö wä nuŋ aku ñɨgö yad nölmön, ñɨŋ Krais Jisas nugw pim makwam, nɨ nuö ñɨŋa mɨdla. \v 16 \x - \xo 4:16 \xt Pil 3:17\x*Makwam, ñɨgö yadmɨdla, nɨ rɨg rɨl rɨl mag akuyöbö nugwön ñɨŋ kwo algör cöña. \v 17 \x - \xo 4:17 \xt Apos 19:22\x*Paŋ adakwör, ha madmag yöbö nɨ Timoti, nugwo Krais Jisas mönö yad nölɨm nugw ri abön, Nöbö Diba mabö rɨ ri abmɨd nöbö aku yad abmön yöna. Uröpɨnaŋ, nɨ Krais Jisas nugw pön, Krais Jisas pɨsaŋ nɨgiö nɨgön mɨdön, pödpödiö rɨmɨdɨl aku, ñɨgö iswob yadaŋ nugwöña. Nɨ Krais nöbö mö nuŋ bla ñɨgö magalɨg öim yad nölmɨdɨl mönö aku, nör algör mai duön, Krais Jisas pɨsaŋ nɨgiö nɨgön mɨdɨl, mönö aku yad nölaŋ nugwöña. \p \v 18 Makwam ñɨŋ bli, Pol henɨŋö, rön, an keir rɨb wä yöx nugw ri abölɨŋö, rön, yadöia. \v 19-20 \x - \xo 4:19-20 \xt 1Kor 2:4\x*Makwam Nöbö Diba nɨ yöwö raŋ, rɨmgör ina. Hör mönö akwör yadön, God nöbö mö nuŋwa mɨdölöi; ölɨsö nuŋwa pön, nöbö mö nuŋ ödöriö mɨdöia. Makwam, nɨ duön nöbö mö an keir rɨb wä yöx nugw ri abölɨŋö, rön, yadöi piaku mönö akwör yadöiŋönö God ölɨsö nuŋwa pön yadöi aku nuguna. \v 21 Makwam, nɨ hön ñɨgö pödpöd cɨn? Kaiö i pön inönö ñɨgö madmag nɨgön mönö höimöliö yajɨn? Nɨ ñɨgö pödpöd rɨmön ñɨgö wä cön? \c 5 \s1 Ha nɨca nuö mönɨŋa röd pöŋa \p \v 1 \x - \xo 5:1 \xt Lep 18:7-8; Diut 22:30\x*Mönö i kwo yadmɨn höm nɨ yadöia, “Ñɨŋ God pɨsaŋ mɨdöi piaku nöbö ñɨŋ i öbɨlön nuö mönɨŋa röd pö,” röia. Makwam nöbö mö God nugwo nugwölöi piaku ap kib mag gwogwo akuyöbö rölöi mɨ. \v 2 Rɨb ñɨŋa yöx nugumɨdöi aku, an nöbö mö wä, me rɨmɨdöia. Jɨ haul ñɨŋ i akuyöbö al aku, ñɨŋ ögwö yöxöyɨxa; nöbö aku yad rɨŋadö aböyɨxa; nöbö mö Nöbö Diba adö mɨdöi akuyöbö hö mögum rɨmɨjöñ wop aku, nöbö aku ñɨŋ pɨsaŋ mögum rölöx. Makwam haul ñɨŋa alɨm, ñɨgö möigw yöxön uliöxölöiŋ ä? \v 3 \x - \xo 5:3 \xt Kol 2:5\x*Nɨ pad hör pik mɨdɨl aku, jɨ ñɨgö rɨbyöx nugu gör mɨdla. Nöbö ap kib mag gwogwo rɨ aku, nugwo agap apɨm cɨnɨŋ aku nɨ mödö nugula. \v 4 Ñɨŋ nöbö mö Nöbö Dib ana Jisas adö mɨdöi piaku hö mögum rɨmɨjöñ wop aku, Pol anɨŋ rɨbyöx nugumɨda, rön, Nöbö Dib ana Jisas ölɨsö nuŋwa ñɨgö nölaŋ pön, \v 5 \x - \xo 5:5 \xt 1Tim 1:20\x*nöbö aku nugwo yadyöxɨŋ, ñɨŋ pɨsaŋ mögum renɨm. Seten pɨsaŋ ör yöñön aku, mɨxɨñ nuŋwa gwogwo raŋ, rɨb yoŋyöbö yöxön, Nöbö Diba mönö diba yajön wop aku, inöm nuŋwa kömö mɨdɨb maga ra. \p \v 6 \x - \xo 5:6 \xt Gal 5:9\x*Makwam ñɨŋ nöbö ap gwogwo rɨ aku pɨsaŋ nɨgiö nɨgön paŋör mɨdön, mɨd ri abölɨŋö, rön rɨmɨdöi aku wä röl. Bred rɨŋö, rɨmɨdɨŋ, ap is ul mɨŋi pɨ wit mag hauya wi yöj möl bö alɨg nɨgɨŋ, is ulmɨdö aku raŋ wit mag haui aku magalɨg mɨ ödöriö dib röxöna. \v 7 \x - \xo 5:7 \xt Ais 53:7; 1Pit 1:19\x*Ñɨŋ weik bred is alɨg mɨdöl akuyöbö mɨdöi aku, ap is hödyöbö aku magalɨg pɨ ki bö abön, bred is mɨdöl akuyöbö, nöbö mö hölul mɨdöl akuyöbö mɨjöña. Ñɨŋ nöbö mö hölul mɨdöl mödö mɨdöia mɨ. Aku agapɨm: Pasopa wop aku Juda ada sipsip ha pal God höjöpal ur nölɨm, God nuŋ ñɨgö pɨ asɨx abɨm ñɨŋ mɨd ri abmä. Jɨ Krais nugwo Pasopa sipsip ha ana röxgɨb mödö pal höjöpal ur nölmä aku mɨ, God mämäg il rol nuŋwa an nöbö mö hölul mɨdöl bla mödö mɨdöla. \v 8 \x - \xo 5:8 \xt Diut 16:3\x*Makwam, Krais nugwo höjöpal ur nölɨb ap i röxg pɨl pal nɨgɨm, God anɨŋ kömö pöŋ aku rɨbyöx nugwön, Pasopa an aku ri ablaŋe rön nɨmnɨŋa. Makwam Pasopa an nɨmmɨjɨnɨŋ aku, is alɨg, ap kib mag gwogwo bla alɨg, nɨmöinɨŋ; rɨb wä mag akwör yöx nugwön, mönö mɨ akwör nugwön, bred is mɨdöl akuyöbö pön nɨmnɨŋa. \v 9 Köp i kai kɨtön ñɨgö yadma, “Mö kib pɨb nöbö piaku, nöbö kib pɨb mö piaku, ñɨgö pɨsaŋ nɨgiö nɨgön mɨdɨba wöhö,” rɨma. \v 10 Makwam ñɨŋ yajöña, “Pol yada, ‘Nöbö mö Krais nugw pöi akuyöbö, ñɨŋ nöbö mö Krais nugw pölöi akuyöbö magalɨg röböxön ñɨŋ ñɨŋ mɨdɨŋ,’ me rön, yadö,” cöña. Makwam aku wöhö. Nöbö mö Krais nugw pölöi bla, mö kib nöbö kib pɨsaŋ yönön, öim öim ap wä bli alɨg pɨnɨŋö, rɨ rɨbyöx nugwön, nöbö mö bli ap ñɨŋa ruöx pön, hör ap piaku god an me rön höjöpalmɨdöi nöbö mö bla mögörɨb il kɨ ulmɨdö mɨdölöi. Mögörɨb piaku magalɨg mɨdöi makwam ñɨgö röböxön ñɨŋ ñɨŋ mɨdɨb maga mɨdöl. \v 11 \x - \xo 5:11 \xt 2Tes 3:6; Tait 3:10\x*Jɨ köp hödyöbö kai kɨt abɨm mönö aku weik yad nöl ri abna. Nöbö Dib Jisas nugw pölɨŋö rɨmɨdöi nöbö mö bla nöbö i mönö mö i öbɨl, mö kib nöbö kib pɨsaŋ yönön, öim öim ap wä bli kwo pɨnɨŋö, rɨ rɨbyöx nugwön, hör ap akuyöbö god an me rön höjöpalön, nöbö mö bla mönö gwogwo yadön, nöbö mö ap ñɨŋ bla ruöx pön, röbö wain röbö ölɨsö mɨga nɨmön u röxön rɨmɨdöi nöbö mö bla pɨsaŋ yönmɨjeñ, nɨgiö paŋör ap nɨmmɨjeñ. \p \v 12-13 \x - \xo 5:12-13 \xt Diut 13:5; 17:7\x*Nöbö mö Krais nugw pölöi bla, ap kib mag gwogwo rɨmɨjöñ aku, pödpöd rɨmɨn almɨdöiŋö, rön, ñɨgö mönö diba yadöinöm. God nuŋwör mönö aku ñɨgö yajöna. Jɨ Nöbö Dib Jisas nugw pölɨŋö, rɨmɨdöi nöbö mö bla, ap kib mag gwogwo rɨmɨjöñ aku, pödpöd rɨmɨn almɨdöiŋö, rön, ñɨŋ mönö diba yajöña. God Mönö aku Mosɨs rɨb mɨŋi kai kɨtön yadöŋa, “Nöbö mö ap kib mag gwogwo rɨmɨdöi bla yad rɨŋadö abɨŋ duŋ,” me röŋa. \c 6 \s1 Krais nöbö mö bli mönö mɨjön aku, ñɨŋ keir pɨ nuöm nɨgöña \p \v 1 Makwam Krais nugw pɨ haul ñɨgö i mönö mɨjön aku, nöbö Krais nugw pöi bla akwör mönö dib aku pɨ nugwöña. Pödpöd raŋ ñɨŋ duŋ nöbö Krais nugw pölöi akuyöbö mönö dib aku nugwöñ? \v 2 \x - \xo 6:2 \xt Rep 20:4\x*An Krais nöbö mö nuŋwa, mai mögörɨb il kɨ piaku piaku nöbö mö magalɨg ñɨgö mönö diba yadön pɨ nuöm nɨgnɨŋa. Makwam ñɨŋ nöbö mö mögörɨb il kɨ magalɨg mönö diba yadön pɨ nuöm nɨgöñ aku, ñɨŋ nöbö mö ñɨŋ keir bli mönö mɨjön aku nugwön yadön pɨ nuöm nɨgöña. \v 3 An mai ejol bla aipam mönö diba yadön pɨ asɨxnɨŋa. Makwam, mögörɨb il kɨ mönö mɨjön aku, keir yajnɨŋa. \v 4 Krais nöbö mö nuŋ bla, ñɨŋ mönö diba pɨ nuöm nɨgɨb nöbö dib bli nugwön, Krais mönö nugw pölöiŋö, rön, ñɨgö rɨb ögwö yöx nugwöia. Makwam, mönö dib bli mɨjöna, ñɨŋ pödpöd rɨmɨn nöbö dib piaku dumɨdöi? \v 5 Mönö yadmɨdɨl kɨ, ñɨgö möigw yöxne, rön, yadmɨdla. Ñɨŋ keir nöbö rɨb wä yöx nugw nöbö i Krais nöbö mö mibɨl an yörɨk mönö diba pɨ nuöm nugub nöbö i mɨdölö, röiŋönö ä? \v 6 Mag aliö akuyöbö röyɨx aku waiö. Jɨ ñɨŋ mag aliö akuyöbö algör rölöi. Krais nugw pɨ haul nöbö i öbɨlön, Krais nugw pɨ haul nöbö nuŋwa keir pön du, Krais nugw pölöi nöbö mö bla mɨdöi mibɨl yöra nɨgön mönö diba yadöia. \p \v 7 Makwam ñɨŋ Nöbö Dib Jisas nugw pöi bli öbɨlön, haul mölöu nöbö ñɨŋa keir bla pön du mönö diba yadöi aku nugwön nugula, ñɨŋ Nöbö Dib Jisas nugw pöi nöbö mö rɨmɨdöi mag akuyöbö rɨmɨdölöi. Nöbö Dib Jisas nugw pöi haul mölöu nöbö ñɨŋ bli ñɨgö rɨ gwogwam rɨmɨjöñ aku nugwön röböxöñ aku mag waiö; ñɨgö öbɨlön ñɨŋ pön du mönö diba yajöñ aku mag wä yöi. Nöbö Dib Jisas nugw pöi haul mölöu nöbö ñɨŋ bli ap ñɨgö bla inakmönö hörön pöñ aku, ñɨŋ nugwön röböxöñ aku mag waiö; ñɨgö öbɨlön ñɨŋ pön du mönö diba yajöñ aku mag wä yöi. \v 8 Makwam ñɨŋ öbɨlön, Nöbö Dib Jisas nugw pöi haul mölöu nöbö ñɨŋ keir bli ap ñɨŋ bla ruöx pöia. Ñɨŋ öbɨlön, Nöbö Dib Jisas nugw pöi haul mölöu nöbö ñɨŋ keir bli ñɨgö rɨ gwogwam röia. \v 9 \x - \xo 6:9-10 \xt Gal 5:19-21; Epes 5:5; Rep 22:15\x*Makwam ñɨŋ nugw ri aböña. Nöbö mö rɨ gwogwam rɨmɨdöi akuyöbö, God ñɨgö pön mögörɨb nuŋwa adöx yöd röul adö kau sö duenɨm. Nugw ri aböña, gwogwam rɨmɨjeñ. Hör ap akuyöbö god an me rön höjöpalmɨdöi nöbö mö akuyöbö nɨgön, mö kib nöbö kib pɨsaŋ yönmɨdöi nöbö mö akuyöbö nɨgön, mö pɨsaŋ wöhö nöbö ñɨŋ ñɨŋör gwogwam rɨ yönmɨdöi nöbö akuyöbö nɨgön, God ñɨgö pön mögörɨb wä yör nuŋ sö pön duenɨm. \v 10 Nugw ri aböña. Ap kib pɨmɨdöi nöbö mö akuyöbö nɨgön, öim ap wä bli kwo pɨnɨŋö rön rɨbyöx nugumɨdöi nöbö mö akuyöbö nɨgön, röbö wain röbö ölɨsö mɨga nɨmön u röxmɨdöi nöbö mö akuyöbö nɨgön, nöbö mö bli ñɨgö mönö gwogwo inakmönö hörmɨdöi nöbö mö akuyöbö nɨgön, nöbö mö bli ap ñɨŋa ruöx pɨmɨdöi nöbö mö akuyöbö nɨgön, God ñɨgö magalɨg pön mögörɨb wä yör nuŋ sö pön duenɨm. Aku nugw ri aböña, gwogwam rɨmɨjeñ. \v 11 \x - \xo 6:11 \xt Tait 3:3-7\x*Ñɨŋ bli höd mag akuyöbö rɨ mɨdmɨdöia. Jɨ Nöbö Dib Jisas Krais anɨŋ ñöx nɨgön wöröxöŋ makwam, God ana Inöm nuŋwa hön, ap kib mag gwogwo pɨx ñɨŋ aku örɨx abön, ñɨgö God mabö rɨb nöbö mö nuŋ keir nɨgön, nöbö mö hölul mɨdöla mɨdöiŋe, röŋa. \p \v 12 \x - \xo 6:12 \xt 1Kor 10:23\x*Ñɨŋ bli yadöia, “Nɨ ap agapɨm cɨnö cɨna, aku cɨna; aku mönö mɨdölö,” röia. Aliö yadöi aku, jɨ adö bli rɨmön nɨ ap wä i rɨ nölen. Ñɨŋ yadöia, “Nɨ ap agapɨm cɨnö cɨna, aku cɨna; aku mönö mɨdölö,” röia. Aliö yadöi aku, jɨ nɨ adö bli rön, rɨp dumɨd dumɨd duön nɨ kɨlabɨs nöbö röxg mɨdön, mag akwör rɨbyöx nugwön cɨna; hör mɨdɨbä maga mɨden. Makwam nugwön, aliö alöinöm. \p \v 13 \x - \xo 6:13 \xt 1Tes 4:3-5\x*Ñɨŋ bli piöŋö yadöia, “Anɨŋ wöta mɨd makwam, ap nɨm gör mɨjnɨŋö,” röia. Aliö yadöi aku, jɨ God raŋ wöta aipam, ap mag piaku aipam pöcöna. God nöbö mö mɨxɨñ ñɨŋa rɨ nɨgöŋ aku, mö kib nöbö kib rɨŋ, me rön, rɨ nɨgölöŋ. Mɨxɨñ ölɨsö ñɨŋ aku, Nöbö Diba mabö nuŋwa rɨ gɨr mɨdɨŋ, me rön, röŋa. Nöbö Diba nuŋwör mɨxɨñ ñɨgö ap maga nölmɨda. \v 14 \x - \xo 6:14 \xt Rom 8:11; 1Kor 15:20; 2Kor 4:14\x*God ölɨsö nuŋ akwör rɨmɨn mönö, Nöbö Diba öbɨlöŋa. Ölɨsö nuŋ akwör raŋ mönö, an kwo algör ör öbinɨŋa. \p \v 15 \x - \xo 6:15 \xt Epes 5:30\x*Nugw ri aböña. Ñɨŋ Krais pɨsaŋ nɨgiö nɨgön mɨdöi aku, iŋ wajmag nuŋ akwör mɨdöia. Krais mɨxɨñ nuŋ aku, nöbö kib pɨb mö pɨsaŋ nɨgiö nɨgenɨm, mɨ wöhö! \v 16 \x - \xo 6:16 \xt Mat 19:5\x*God Mönö aku, Mosɨs rɨb mɨŋi kai kɨtön yadöŋa, “Nöbö mö pön pɨsaŋ nɨgiö nɨgön mɨjöñ aku, ñɨŋ nöbö hogwa mɨxɨñ ñɨŋa paŋyöbö iör mɨjönɨŋö,” röŋa. Mag aliö akuyöbö, nöbö kai nuŋ nöbö kib pɨb mö i pön pɨsaŋ nɨgiö nɨgön mɨjön aku, ñɨŋ nöbö rama mɨxɨñ ñɨŋa paŋyöbö iör mɨjöna. \v 17 \x - \xo 6:17 \xt Jon 17:21-23; Rom 8:9-11\x*Makwam nöbö mö bɨlkai Nöbö Diba pɨsaŋ nɨgiö nɨgön mɨjön aku, inöm nuŋwa Nöbö Diba Inöma pɨsaŋ nɨgiö nɨgön mɨjöña. \v 18 Mö kib nöbö kib pɨsaŋ yönmɨjeñ. Nöbö mö ap kib mag gwogwo bli cöñ akuyöbö, mɨxɨñ rɨŋadö adö cöña, jɨ mö kib nöbö kib cöñ nöbö mö akuyöbö, mɨxɨñ ñɨŋa keir rɨ gwogwam cöña. \v 19 Nugw ri aböña. God nuŋ Inöm Leia yad abmɨn hön, yuörɨb ñɨgö kwo mɨda. Mɨd makwam, mɨxɨñ ñɨŋ aku Inöm Leia nuŋ mɨdɨb ram nuŋwa makwam mɨda. Makwam, hör rɨbyöx nugwöl mag akuyöbö rɨŋö, rön, aliö rɨbyöx nugwöinɨŋ. Mɨxɨñ rɨb madmag ñɨŋ aku ap ñɨŋ keir yöi. God nuŋ ñɨgö wobön höbkal pöŋa. \v 20 \x - \xo 6:20 \xt 1Kor 7:23; 1Pit 1:18-19\x*Krais nuŋ ap wä ödöriö abön ñɨgö wobön höbkal pöŋa. Aliö alöŋ makwam, mɨxɨñ ñɨŋ bla ösös rɨ ri ab gɨr mɨdɨŋ nugugɨrön, God nugwaŋ, nugwo wä cöna; nöbö mö piaku nugwön God nugwo ri ablaŋe cöña. \c 7 \s1 Mönöbö hogwa mɨxɨñ ñɨŋa paŋyöbö i mɨda \p \v 1 Ñɨŋ nɨ köp kai kɨtön mönö yadmä aku, ñɨgö paiŋö yadɨba rɨmɨdla. Nöbö piaku mö peñ aku waiö. \v 2 Jɨ mö kib nöbö kib rɨmɨdöi aku gwogwo rɨ makwam, nöbö piaku mö ödöriö pön mɨjöñ aku waiö; mö piaku nöbö ödöriö pön mɨjöñ aku waiö. \v 3 Makwam aliö mɨd gɨrön, mönɨŋa cɨnɨm rɨmɨdaŋ mönö, nöbönɨŋ yöwö cöna. Nöbönɨŋa cɨnɨm rɨmɨdaŋ mönö, mö algör yöwö cöna. \v 4 Mönɨŋa mɨxɨñ aku ap nuŋ keir yöi; nöbönɨŋ yöŋö ap ñɨŋa nɨgiö mɨjöna. Nöbönɨŋa mɨxɨñ aku kwo algör ap nuŋ keir yöi; mönɨŋ yöŋö ap ñɨŋa nɨgiö mɨjöna. \v 5 Makwam, nöbönɨŋa yadaŋ, mönɨŋa wöhö renɨm. Mönɨŋa yadaŋ, nöbönɨŋa wöhö renɨm. Yöwö akwör rön cöña. Makwam God paŋyöbö akwör rɨbyöx nugwön höjöpal gɨr mɨdɨŋö, rön, mönö paŋyöbö i yadön, wop bli hör mɨdön, God höjöpal gɨr mɨjöña. Mai yörbö cöña. Nöi mɨjön aku, rɨb bli nugwön rɨŋ duaŋ, Seten ñɨgö hö paŋ, pɨn bɨcöña. \v 6 Makwam ñɨŋ mönöbö rama wop bli hör mɨdön, God höjöpal mɨjöña, aku yadmɨdöi. Jɨ ñɨŋ mönöbö rama mönö paŋyöbö i yad ödör nɨgön, wop bli hör mɨdön God höjöpal mɨdɨŋö, rɨmɨjöñ aku, aku mönö mɨdölö, rön yadmɨdla. \v 7 Rɨb na yöx nugul aku, nöbö mö magalɨg nɨ hör mɨdɨl akuyöbö mɨjöñ aku waiö. Aliö rɨbyöx nugul aku, jɨ God rɨb nuŋ keir yöx nugw aku, anɨŋ ap wä hörɨr nöla. Nöbö mö bli ap wä i nölmɨn, adö bli mag hör rɨmɨdöia; jɨ nöbö mö bli ap wä i hör nölmɨn, adö bli mag hör rɨmɨdöia. Makwam, ñɨŋ magalɨg nɨ hör mɨdɨl mag akuyöbö rɨg mɨjne, rön, yadmɨdöi. \p \v 8 Ha mö ha nöbö mɨdöi bla aipam, mö wösrö bla aipam, nɨ hör mɨdɨl akuyöbö mɨjöñ aku waiö. \v 9 \x - \xo 7:9 \xt 1Tim 5:14\x*Jɨ nöbö mö bli hör mɨdön, kib cɨnɨŋö rön rɨb akwör haŋ, mɨd ri abeñ. Aliö almɨjöñ aku, nöbö piaku mö ödöriö akwör pɨŋ, mö piaku nöbö ödöriö akwör pɨŋ. Nöi mɨjön aku, yuö ñɨŋ bö rɨn röxg yönaŋ, mɨd ri abeñ. \p \v 10 \x - \xo 7:10 \xt Mat 5:32\x*Ñɨgö mönöbö piaku mönö i yadɨba rɨmɨdla. Makwam nör wöhö; Nöbö Diba mönö nuŋum. Mö bla nöbönɨŋ ñɨŋ bla röböx dueñɨm. \v 11 Jɨ bli röböx diöñ aku, nöbö yoŋyöbö peñɨm; hör ör mɨdɨŋ. Nöbö pɨnöb, du nöbönɨŋ ñɨŋ hödyöbö akwör iswob pɨŋ. Ñɨŋ nöbö piaku algön nör, mönɨŋ nöbö ñɨŋ bla röd abmɨjeñ. \p \v 12 Makwam ñɨgö nöbö mö bla akuyöbö mönö i yadɨba rɨmɨdla, jɨ Nöbö Diba mönö nuŋ aku pön, ñɨgö yadmɨdöi; rɨb na keir yöx nugul akuyöbö ñɨgö yadmɨdla. Nöbö i nuŋ Krais nugw pöl mö i mag yön gɨr mɨjöñ aku, mö aku, nöbönɨŋa pɨsaŋ mɨjɨnö, cön aku, nöbönɨŋ nuŋwa, mö Krais nugw pölö, rön, höl rön yad aben. \v 13 Paŋ mag akwör, mö i, nuŋ nöbö Krais nugw pöl nöbö i mag yön gɨr mɨjöñ aku, nöbö aku, mönɨŋa pɨsaŋ mɨjɨnö, cön aku, mönɨŋ nuŋwa, nöbönɨŋ Krais nugw pölö, rön, höl rön röböx duenɨm. \v 14 Mö Krais nugw pɨ makwam, nöbö Krais nugw pöl nöbö nuŋ aku, mönɨŋa pɨsaŋ nɨgiö nɨgön mɨdɨm, God nugumɨn, mönɨŋ aku aipam nöbönɨŋ aku aipam nöbö mö nuŋ keir möpia mɨdöia. Paŋ mag akwör, nöbö Krais nugw pɨ makwam, mönɨŋa Krais nugw pöl mönɨŋ nuŋ aku, nöbönɨŋa pɨsaŋ nɨgiö nɨgön mɨdɨm, God nugumɨn, nöbönɨŋ aku aipam mönɨŋ nuŋ aku aipam nöbö mö nuŋwa keir möpia mɨdöia. Nöi mɨjön aku, halöu ha ñɨŋ bla nöbö mö Krais nugw pölöi halöu ha akuyöbö röxöyɨxa. Makwam nuö ñɨŋa aimönö nuöm ñɨŋa Krais nugw pɨmɨdöi aku, God nugumɨn, halöu ha nuŋ keira mɨdöia. \p \v 15 \x - \xo 7:15 \xt Rom 14:19\x*Mö kap mɨdöi piaku, nöbönɨŋ akwör Krais nugw pön mɨdaŋ, mönɨŋa nuŋ Krais nugw pön mɨden aku, nuŋ ususör rön nöbönɨŋ nuŋwa röböx duba rɨmɨjön aku, nöbönɨŋ nuŋwa, mö nɨ, me rön, wöhö rɨ penɨm; yöwö raŋ, duaŋ. Aku mönö mɨdöl. Nöi mɨjön aku, nuö pɨlön mɨd ri abeñɨm. Paŋ mag akwör, mö aku Krais nugw pön mɨdaŋ, nöbönɨŋa nuŋ Krais nugw pön mɨden aku, nuŋ ususör rön mönɨŋ nuŋwa röböx duba rɨmɨjön aku, mönɨŋ nuŋwa, nöbö nɨ, me rön, wöhö rɨ penɨm; yöwö raŋ, duaŋ. Aku mönö mɨdöl. Nöi mɨjön aku, nuö pɨlön mɨd ri abeñɨm. God tar mɨd ri abɨŋ me rön anɨŋ pa. \p \v 16 \x - \xo 7:16 \xt 1Pit 3:1\x*Makwam ñɨŋ mönɨŋ nöbö bla Krais nugw pöi aku, nöbönaŋ Krais nugw pöl aku pɨsaŋ mɨdaŋ, nuŋ kwo algör Krais nugw pɨb maga ra. Paŋ mag akwör, ñɨŋ nöbönɨŋ nöbö bla Krais nugw pöi aku, mönaŋ naŋa Krais nugw pöl aku pɨsaŋ mɨdaŋ, nuŋ kwo algör Krais nugw pɨb maga ra. \v 17 Cöc piaku magalɨg duön nöbö mö Krais adö mɨdöi bla ñɨgö öim yadmɨdla, “Ñɨŋ keir agap apɨm rön mɨdɨm, God ñɨgö wö rɨ pöŋ aku, paŋ adakwör rɨ mɨjne,” rɨmɨdla. \v 18 Nöbö uña ödörim i, mai God nugwo wö rɨ pön aku, nuŋ aliö mɨdlö, rön, rɨb mɨga yöxenɨm. Makwam nöbö uña ödörölim i, mai God nugwo wö rɨ pön aku, nɨ uña ödörölöiŋö, rön, rɨb mɨga yöxenɨm; uñ nuŋwa ödörölɨŋ. \v 19 \x - \xo 7:19 \xt Rom 2:25; Gal 5:6; 6:15\x*God nuŋ nugumɨn, nöbö uñ ödöröiŋönö ödörölöi aku hör ap; God yadaŋ nugwön cɨnɨŋ aku ap dib. \p \v 20 Ñɨŋ keir agö magɨm rön mɨdɨm, God ñɨgö yad wö rɨ pöŋ adakwör mɨjöña. \v 21 Ñɨgö bli nöbö bli wobön pön du mabö ñɨŋ aku yad nɨgɨŋ, pe pölön, rɨg yadöi yadöi akuyöbö ör rön, nag mabö röxg rɨmɨdöia. Makwam God ñɨgö wö rɨ pɨmɨn nöbö mö nuŋwa mɨdöi aku, nag mabö röxg rɨmɨdöi aku röböx duŋö, rön, rɨb aku yöx nugumɨjeñ. Makwam mai röböxön hör mɨdɨb maga rɨmɨjön aku, röböxön hör mɨjöña. \v 22 \x - \xo 7:22 \xt Plm 16; 1Pit 2:16\x*Nöbö mö bɨl kai, nöbö bli wobön pön du mabö ñɨŋ aku yad nɨgɨŋ, pe pölön, rɨg yadöi yadöi akuyöbö ör nag mabö röxg rön rɨ mɨdɨŋ, mai Nöbö Diba ñɨgö yad wö rön, mɨ ap wä mɨda abön ñɨgö wobön höbkal paŋ, ñɨŋ nöbö mö nuŋwa keir mɨjöña. Makwam nöbö mö bɨl kai, nag mabö yöi, rɨb ñɨŋa keir nugwön rɨmɨdɨm, mai Nöbö Diba ñɨgö yad wö rön, mɨ ap wä mɨda abön ñɨgö wobön höbkal paŋ, ñɨŋ nag mabö rɨb nöbö nuŋwa keir mɨjöña. \v 23 Krais nuŋ mɨ ap wä mɨda abön ñɨgö wobön höbkal pɨmɨn, nöbö mö nuŋwa mɨdöia. Makwam, nöbö mö bli nag mabö rɨb nöbö mö ñɨŋa mɨjnɨŋö, rön, rɨb aku yöx nugumɨjeñ. \v 24 Makwam, haul nöbö mölöu nöbö. Ñɨŋ keir agö magɨm rön mɨdɨm, God ñɨgö yad wö rɨ pöŋ adakwör mɨjöña. \p \v 25 Makwam mö pöñɨŋönö peñ, yad nugumä mönö aku yadɨba rɨmɨdla. Mönö kɨ Nöbö Diba yadɨm nugwön ñɨgö yadmɨdöi. Jɨ nuŋ nɨ ögwö yöxön pön mabö höra yad nɨgöŋ aku mɨ, rɨbyöx nugw ri abön ñɨgö mönö yadɨba rɨmɨdɨl kɨ, mönö mɨ, me rön, nugwöña. \v 26 An nöbö mö Krais nugw pöl wopik ömörö pön öliöx mɨjnɨŋ aku mɨ, rɨg mɨdöi mag aliö akwör mɨjöñ aku waiö. \v 27 Ñɨŋ nöbö mö kap mɨdöi piaku, mö an bla röböxön hör mɨjnɨŋö, rön, rɨbyöx nugumɨjeñ. Makwam ñɨŋ nöbö mö kap mɨdölöi piaku, mö pɨnɨŋö, rön, rɨbyöx nugumɨjeñ. \v 28 Makwam ñɨŋ nöbö piaku, mö pöñ aku, mag gwogwo yöi. Ñɨŋ ha mö piaku algör, nöbö pöñ aku, mag gwogwo yöi. Ñɨŋ nuö nuö pön, öliöx mɨjöñɨŋö, rön, rɨb aku yöx nugwön yadmɨdla. \p \v 29 Haul nöbö mölöu nöbö. Wopik mɨdöl wop kɨ mɨxɨl magi mɨden. Ñɨŋ mö kap mɨdöi nöbö piaku, mö kap nöbö mɨdölöi akuyöbö röxg mɨjöña. \v 30 Immɨdöi nöbö mö bla, imölɨb nöbö mö akuyöbö röxg mɨjöña. Wahax pɨmɨdöi nöbö mö bla, wahax pölɨb nöbö mö akuyöbö röxg mɨjöña. Ap wobmɨdöi nöbö mö bla, ap mɨdöl nöbö mö akuyöbö röxg mɨjöña. \v 31 \x - \xo 7:31 \xt 1Jon 2:17\x*Mögörɨb il kɨ ap bla pön rɨmɨdöi nöbö mö bla, paŋ rɨb adö akwör yöx nugweñ. Aku agapɨm: mögörɨb il kɨ hörögɨpöna. \p \v 32 Nɨ wä rɨ aku, ñɨŋ ömörö diba peñ. Mö pöl nöbö aku, Nöbö Diba nugwo rɨbyöx nugwön, ap agapɨm rɨmön, Nöbö Diba nugwo wä cönɨŋö, rön, rɨb aku yöx nugwöna. \v 33 Jɨ mö pön nöbö aku, nɨ pödpöd rɨmön, mö na nugwo wä cönɨŋö, rön, ap mögörɨb il kɨ rɨb diba yöxön raŋ diöna. \v 34 Aliö alaŋ, nuŋ rɨb mös yöxöna. Paŋ mag akwör, nöbö pöl mö aku, rɨb paŋyöbö iör Nöbö Diba akwör yöx nugwöna. Mɨxɨñ yuörɨb madmag na magalɨg Nöbö Diba akwör nölön, nugwo madmag nɨgön mabö nuŋwa cɨnö, rön, rɨba paŋ akwör yöxöna. Makwam nöbö pön mö aku, nɨ pödpöd rɨmön, nöbö na nugwo wä cönɨŋö, rön, ap mögörɨb il kɨ rɨb diba yöxön raŋ diöna. \v 35 Mönö yadmɨdɨl kɨ, ñɨgö wöhö rön yadmɨdöi; ñɨgö rɨbyöx nugwön, ñɨŋ Nöbö Dib paŋyöbö akwör rɨbyöx nugu gɨrön, madmag nɨg gɨr mɨjne, rön, yadmɨdla. \p \v 36 Makwam nöbö i hör mɨdaŋ, nugwo mö pön hö nölɨŋ, nɨ nöbö wösɨm mɨjɨnö, rön, mɨdɨp duön, mai mö aku nugwo nugwön, nuŋ mɨd ri abölö, rön, nugwo uliöxön, mö pɨnö cön aku, pöna. Aku mönö mɨdöl. Aku nuŋ aliö alön mag gwogwo ren. Mö aku pön aku waiö. \v 37 Makwam nöbö i hör mɨdaŋ, nugwo mö pön hö nölɨŋ, nɨ nöbö wösɨm mɨdön mɨd ri abmɨdlö, rön, paŋ adakwör ususör rɨbyöx nugup duön, mö pöinö cön aku, pölaŋ. Aku mönö mɨdöl. Nuŋ kwo algör rɨ ri aböna. Mö aku pen aku waiö. \v 38 Makwam, mö pön hö nölɨŋ, pön aku nuŋ wä cöna. Jɨ mö pön hö nölɨŋ, pen aku nuŋ mɨ wä cöna. \p \v 39 \x - \xo 7:39 \xt Rom 7:2-3\x*Mö bla, nöbönɨŋa kömö mɨjön aku, pɨsaŋ mɨjöña. Wöröxön aku, nuŋ du nöbö yoŋyöbö pɨnö cön aku, pöna; rɨb nuŋ. Jɨ pɨnöb cön aku, Nöbö Diba adö mɨd nöbö iör pöna. \v 40 Makwam rɨb nɨ yöxɨl aku, nöbönɨŋa wöröxaŋ, lap wösrö röxg mɨdöi mag akuyöbö röxg mɨjön aku waiö. Nuŋ aliö alön wahax pɨ gɨr mɨdön, mɨd ri aböna. Nɨ rɨbyöx nugula, God Inöma nuŋ nɨ rɨba nölmɨn nugugɨrön ñɨgö mönö kɨ yadmɨdla. \c 8 \s1 “Ap pal god inakmönö nöbäpö höjöl ap piaku höjöpalöi aku nɨmnɨŋönö wöhö?” rɨmä \p \v 1 \x - \xo 8:1 \xt Apos 15:29\x*Makwam nöbö mö ap inakmönö nöbäpö höjöl ap piaku höjöpalmɨdöi piaku, ap i rag hö pal ap inakmönö piaku ñɨgö höjöpal ur nölmɨjöñ aku, nɨmnɨŋönö nɨmöinɨŋö, rön, nɨ yad nugwöi aku, ñɨgö paiŋö yadɨba rɨmɨdla. “An nöbö mö magalɨg rɨb hörɨr mɨdö,” röi aku, mi yadöia. Jɨ rɨb ana keir yöx nugwön, nugw ri abölö, cɨnɨŋ aku, ib ana keir yadɨŋ bɨl sö dubä maga ra. Makwam nöbö mö akuyöbö ñɨgö madmag nɨgnɨŋ aku, ölɨsö bli kwo pön, Krais rɨg yadöŋ mag akwör rön rɨ ri abɨŋ diöna. \p \v 2 \x - \xo 8:2 \xt Gal 6:3\x*Makwam an nöbö mö rɨb wä yöx nugub bla mɨdölɨŋö, rɨmɨdöi aku, hör rorol akwör nugwön aliö yadöia. \v 3 Jɨ nöbö mö God nugwo madmag nɨgmɨdöi piaku, God nuŋ ñɨgö nugwa. \p \v 4 \x - \xo 8:4 \xt Diut 4:39; 6:4; Gal 4:8\x*Makwam, nöbö mö ap i rag hö pal ap inakmönö nöbäpö höjöl ap piaku höjöpal ur nöiöñ aku, nɨmnɨŋönö nɨmöinɨŋ? An nugwöla, ap inakmönö höjöpal ur nölöi ap piaku ap mi yöi wöhö, aku hör ap. An nugwöla, God paŋyöbö akwör mɨda. \v 5 Nöbö mö bli, god mɨga, nöbö dib mɨga, adöx yöd röul adö kau sö aipam mögörɨb il kɨ aipam mɨdöiŋö, rön, rɨb aku yöx nugwöia. \v 6 \x - \xo 8:6 \xt Epes 4:5,6\x*Makwam God an aku paŋyöbö iör mɨda. Nuŋ Acö ana ap bla magalɨg rɨ nɨgmɨn mɨda. Nuŋ mɨdmɨn mönö, an mɨdöla. Nöbö Dib Jisas Krais aku kwo algör paŋyöbö akwör mɨda. Nuŋ mɨdmɨn mönö, God ap bla magalɨg rɨ nɨgmɨn mɨda. Nuŋ mɨdmɨn mönö, an mɨdöla. \p \v 7 Jɨ nöbö mö bli mönö aku nugwöia. Mag aku mag waiö, mag aku mag gwogwo, me rön, nugw ri abölöi. Makwam, god inakmönö ap bla nugwo ap pal höjöpal ur nölöi ap aku nɨmön, pödpöd rɨmɨn god inakmönö nölöi ap piaku nɨmölɨŋö, rön, rɨb mɨga yöxöña. \v 8 Jɨ ap hölul cɨnɨŋönö amɨn nɨmɨnɨŋ aku, God nugwaŋ, mönö i mɨden. \p \v 9 \x - \xo 8:9 \xt Rom 14:13-15; Gal 5:13\x*Jɨ ñɨŋ nöbö mö nugw ri ab gɨ mɨdöi piaku, ap i nɨmɨŋ, haul nöbö mölöu nöbö an nugw ri ab gɨ mɨdölöi piaku nugwön hö pɨn bɨrɨb maga rö, rön, rɨb aku yöx nugu gɨrön ap nɨmöña. \v 10 Aku agapɨm: ñɨŋ nöbö mö nugw ri ab gɨ mɨdöi piaku, du god inakmönö höjöpalmɨdöi rama ram möl yuadö duön, ap nɨmɨm, haulnaŋ mölöunaŋ nöbö nugw ri ab gɨ mɨdölöi piaku, hö ñɨgö nugwön, ñɨŋ kwo algör ör nɨmɨbä maga ra. \v 11 \x - \xo 8:11 \xt Rom 14:15,20\x*Makwam, ñɨŋ nugw ri ab gɨ mɨdölɨŋö rön, rɨŋ, haulnaŋ mölöunaŋ nöbö Krais pɨnö rön wöröxöŋ i, rɨb mɨga yöx nugu gɨrön algör ör ap aku nɨmön pɨn bɨcöna. \v 12 Ñɨŋ aliö almɨjöñ aku, adakwör haul mölöu nöbö ñɨŋ piaku nugwön, ödöi waiö mɨkai, ödöi gwogwo mɨkai, nugw ri abeñ. Makwam, ñɨŋ haul mölöu nöbö ñɨŋ bla ñɨgö ap kib mag gwogwo rön, Krais nugwo kwo ap kib mag gwogwo cöña. \v 13 \x - \xo 8:13 \xt Rom 14:21\x*Makwam, ap mag bli nɨmɨmön, haul nöbö mölöu nöbö i nugwön pɨn bɨcön aku, nɨ ap yuö bli nɨmöin; hör absö kwöi ap bla akwör nɨmön wöröxna. \c 9 \s1 Pol pe pɨmɨdöl adaku nugwo wä röŋa \p \v 1 \x - \xo 9:1 \xt Apos 22:17-18; 26:16; 1Kor 15:8-9\x*Nɨ Jisas mönö wä pön dub nöbö i mɨdla. Nɨ Nöbö Dib ana Jisas nugwo mämäg na keir nuguma. Ñɨŋ Nöbö Diba nöbö mö nuŋwa mɨdöi aku, nɨ Nöbö Diba mabö nuŋwa rön, mönö wä nuŋ aku yad nölmön, ñɨŋ nugw pön nöbö mö nuŋwa mɨdöia. Makwam, ap i ödöi na woböl. \v 2 \x - \xo 9:2 \xt 2Kor 3:2-3\x*Nɨ Jisas mönö wä pön dub nöbö mɨdɨl aku, jɨ nöbö mö bli nɨ nugwön, Pol Jisas mönö wä pön dub nöbö mɨdö, rön nugweñ. Makwam rɨb na yöx nugula, ñɨŋ nöbö mö bla, mɨ Pol nuŋ Jisas mönö wä pön dub nöbö mɨdö, rön nugwöia. Makwam nöbö mö bla, ñɨŋ Nöbö Diba nöbö mö nuŋwa mɨdöiŋö, rön nugumɨjöñ aku, mɨ Nöbö Diba nuŋ keir Pol mönö wä nuŋwa pön dub nöbö yad nɨgmɨn mɨdö, cöña. \p \v 3 Nöbö mö nɨ mönö diba yadmɨdöi bla ñɨgö paiŋö aliö yadmɨdla. \v 4 \x - \xo 9:4 \xt Luk 10:8\x*Ñɨgö mabö rɨ nöil aku, nɨ paiŋö ap mag pɨb maga nɨgölönö owa? \v 5 Mabö ñɨgö rɨl aku, nɨ paiŋö Jisas nugw pɨ mö i pön, pön du Jisas mönö wä yad nöl yön gɨrön, ap nɨmɨb maga nɨgölönö owa? Jisas mönö wä pön dub nöbö bli aipam, Nöbö Diba haul pɨgnɨŋ nöbö nuŋ bla aipam, Pita aipam, öim mö ñɨŋ bla alɨg pön yönön Jisas mönö wä yad nöl yönmɨdöia. \v 6 Owa Banabas an nöbö hogwa akwör keir mabö rön ap nɨmɨnɨŋ? \p \v 7 Ami nöbö mabö rɨmɨdöi akuyöbö, ap ñɨŋ keir hölu nugwölöi. Ñɨgö ap nölmɨn nɨmmɨdöia. Nöbö wain mabö rɨ yumɨdöi bla, yumɨdöi akuyöbö, wain mag bli pɨliöx pön hön nɨmmɨdöia. Nöbö hön sipsip urmɨdöi bla, urmɨdöi akuyöbö, kau mɨgɨñ bli pön nɨmmɨdöia. \v 8 Mönö yadmɨdɨl aku nugwɨŋ, nöbö mö piaku rɨg rɨbyöx nugumɨdöi akuyöbö akwör yadmɨdö rɨbä maga ra. Jɨ lo mönö aliö akwör yadmɨda mɨ. \v 9 \x - \xo 9:9 \xt Diut 25:4; 1Tim 5:18\x*God Mönö aku, Mosɨs rɨb mɨŋi kai kɨtön yadöŋa, \q1 “Ñɨŋ hön kau bla pön höŋ, \q2 wit mag ana röbɨl patɨŋ, \q1 mag aku keir nɨgön, yöj aku keir nɨgaŋ, me rön, \q2 rag hö nɨgɨm mabö rɨm nugugɨrön, \q1 ajmöl ñɨŋ aku nag nɨg cɨrmɨjeñ. \q2 Mabö cöñ akuyöbö bli nɨmöñɨŋö,” röŋa. \m Makwam God nuŋ hön kau bla rɨbyöx nugwön mönö aku yadölöŋ. \v 10 \x - \xo 9:10 \xt 2Tim 2:6\x*Anɨŋ nöbö mö rɨbyöx nugwön yadöŋa. Nöbö mö mabö mɨ ususör rön, pön wödön yumɨdöi akuyöbö, nöbö mö mabö ususör rön, ap pɨliöx rag hömɨdöi akuyöbö, mabö rɨmɨdöi akuyöbö ñɨgö bli nölɨŋ nɨmɨŋ, wä raŋ nugugɨrön mabö rɨŋ, me röŋa. \v 11 \x - \xo 9:11 \xt Rom 15:27\x*God mönö wä madmag yuörɨb ñɨŋ kwo yuöl aku, ñɨŋ paiŋö ap mögörɨb il kɨ mɨd bli pɨliöx rag hö anɨŋ nöiöñ aku waiö. \v 12 \x - \xo 9:12 \xt Apos 20:34; 2Kor 11:9\x*Nöbö bli ñɨgö mönö wä aku yad nölmɨn, ñɨŋ ñɨgö rɨg ap bla nölmɨdöi aku, jɨ Banabas an nöbö rama ñɨgö öim mönö wä aku yad nölmɨdöl aku nugwön ñɨŋ an nöbö rama nöleñɨŋ ä? \p Ñɨgö yad nugwölɨx aku, rɨg ap bla pölɨxa, jɨ nöbö mö bli nugwön yadöyɨxa, “Rɨg ap me rɨ sö rɨ yönmɨdöi aku, jɨ inakmönö hörön, ‘Krais mönö wä aku yad nöl yönmɨdölɨŋö,’ röiŋö,” röyɨxa. Aku nugwön, Krais mönö wä aku nugwöñɨŋö, rön, rɨg ap ñɨŋ bla pölöl. Mabö an keir rön rɨg ap pön, ap wob nɨm gɨrön, Krais mönö wä aku yad nöl yönöla. \p \v 13 \x - \xo 9:13 \xt Diut 18:1-3\x*Ñɨŋ nugwöia: nöbö God höjöpalɨb rama ram möl yuadö mabö rɨmɨdöi bla, ap God nugwo rag hö nölmɨdöi piaku bli pön nɨmmɨdöia. Nöbö God mabö rɨ gɨrön, yöur urap rɨgpɨd rola pal höjöpal ur nölmɨdöi bla bli pön nɨmmɨdöia. \v 14 \x - \xo 9:14 \xt Mat 10:10; Gal 6:6\x*Paŋ mag akuyöbö akwör, Nöbö Diba yadmɨn, mönö wä nuŋwa yad nöiöñ nöbö mö bla, ñɨgö paiŋö ap ñɨŋa Nöbö Diba nugwo nölɨb bli nölɨŋ, rag du ap nɨmɨb ap ñɨŋ bla wob nɨmön, mɨd ri abön mabö rɨ mɨjöña. \p \v 15 Ñɨgö Krais mönö wä aku yad nöl yönmɨdmön pöi aku, rɨg ap nɨmɨb ñɨŋ bli pöi aku nɨ mɨ wä ra. Weik köp kai kɨtmɨdɨl kɨ, ap ñɨŋ bli pɨnö, rön, yadmɨdöi. Mɨ wöhö! Mabö nɨ keir rön rɨg ap pön, ap wob nɨmna; nöi wöröxna. Nɨ ap ñɨŋ bli pöin. \p \v 16 \x - \xo 9:16 \xt Jer 20:9\x*Makwam mönö yad nöl yönmɨdɨl aku, rɨb na keir yöx nugwön yad nöl yönmɨdöi. Nöbö Diba mabö nuŋwa yad nölmɨdɨl Nöbö aku, nuŋ keir rane röŋ mag akuyöbö akwör rɨmɨdla; rɨb na keir yöx nugwön rɨmɨdöi. Makwam, nɨ Jisas mönö wä aku röböxbä maga nɨgöl; yad nöl gör mɨjɨna. \v 17 Rɨb na keir yöx nugwön Jisas mönö wä aku yad nöilöx aku, nɨ ap wä bli pɨlöxa. Jɨ rɨb na keir wöhö, Nöbö Diba yadmɨn, mönö wä nuŋwa yad nölmɨdɨl aku mɨ, nɨ hör mabö nɨ yad nɨgöŋ akwör rɨmɨdla. \v 18 Makwam, nɨ ap wä pölön, ñɨgö hör yad nölmɨdɨl aku, nɨ ap agap apɨm paiŋö pɨn? Nɨ paiŋö pɨmɨdɨl aku, rɨg ap bli paiŋö pɨmɨdöi. Jisas mönö wä aku yad nölmön, nöbö mö akuyöbö ñɨŋ rɨg ap bli nölölöi, hör mönö wä aku nugwön, Jisas nugw pöñɨŋö, rön, rɨb akwör yöx nugumɨdla. Paiŋö na pɨmɨdla maku. \v 19 Nɨ, nöbö wob rag hö nɨgɨm, nag mabö rɨg rɨmɨdöi nöbö aliö röxg mɨdöi aku, jɨ nöbö mö mɨga akwör God adö mɨdɨŋ, me rön, nöbö mö mögörɨb hör adadö mɨdöi piaku magalɨg nag mabö rɨb nöbö ñɨŋ i röxg mɨdla. \v 20 \x - \xo 9:20 \xt Apos 21:20-26\x*Juda ada mɨdöi mibɨla duön, Krais mönö wä aku yad nölmön nugw pɨŋ, me rön, ñɨŋ rɨmɨdöi mag akwör rɨmɨdla. Nɨ lo Mosɨs kai kɨtön yadöŋ aku nugwön mai rɨmɨdöi aku, jɨ Mosɨs kai kɨtöŋ lo aku mai rɨmɨdöi nöbö mö bla mɨdöi mibɨla duön, Krais mönö wä aku yad nölmön nugw pɨŋ, me rön, nɨ lo mönö aku kwo algör ör mai dumɨdla. \v 21 Makwam nöbö mö lo mönö aku nugwölöi mibɨl aku duön, Krais mönö wä aku yad nölmön nugw pɨŋ, me rön, nöbö mö lo mönö nugwölöi piaku rɨg rɨmɨdöi mag akwör rɨmɨdla. Makwam aliö alön, amnör rɨ gɨrön God lo mönö aku röböxöi; Krais lo mönö aku mai dumɨdla. \v 22 \x - \xo 9:22 \xt 2Kor 11:29\x*Nöbö mö Krais nugw pɨ cɨcɨ nɨgölöi mibɨla duön, Krais mönö aku yad nölmön nugw pɨŋ, me rön, mönö ölɨsö jɨ mönö ölɨsö yöi, mönö höimöliö akwör yad nölmɨdla. Makwam, nöbö mö hörɨrör mɨdöi piaku, bli Krais nugw pɨŋ, ñɨgö kömö paŋ, me rön, ñɨgö pɨsaŋ mɨdön, ñɨŋ rɨg rɨmɨdöi mag akwör rɨmɨdla. \v 23 Almɨdɨl aku, Krais mönö wä aku yad nöl ri abmön, nöbö mö nugwo nugw pɨŋ, nuŋ ñɨŋ aipam nɨ aipam kömö pönɨŋö, rön, almɨdla. \s1 Mɨ ususör rɨŋ dumɨjön aku, mɨd ri abnɨŋa \p \v 24 Ñɨŋ nugwöia: nöbö mö ipalɨp duba rɨmɨdöi bla mɨga ipalɨp duöia, jɨ nöbö paŋyöbö i höd sö ipalɨp diön mɨd akwör ap wä pöna. Mag aliö akuyöbö, ñɨŋ kwo algör ususör rön, ödöi ipalɨp du ri abön, ap wä pöña. \v 25 \x - \xo 9:25 \xt Pil 3:14; 2Tim 2:4-5; 4:7-8\x*Nöbö mö ipalɨp duba rɨmɨdöi bla, höd duŋö, rön, rɨb ölɨsö akwör yöx nugwön, hölul rɨ ri abön, öim mɨ ususör rön höbai wob nugup dumɨd dumɨd yör pön bla, mai ipalɨp diöña. Usaŋ öim mɨdölɨb me aku, ap ulmɨdö mɨd aku pɨnɨŋö, rön, akuyöbö alöia. Makwam an usaŋ öim mɨdɨb mea pɨnɨŋö, rön, akuyöbö alöla. \v 26 Makwam mag aliö, nɨ ipalɨp duba rɨmɨdɨl aku, hör adadö nugwöi; ödöi duba rɨl akwör nugwön, ipalɨp dumɨdla. Makwam nöbö hör höbai wobön nuö nuö palöi piaku, amnɨmab palölöi; nugw ri abön palöi mag akuyöbö rɨla. \v 27 \x - \xo 9:27 \xt Rom 8:13; 13:14\x*Makwam nɨ mɨxɨñ rɨb madmag na keir mɨ ususör rön höbai wob rɨ nugw ri abmɨdla. Aliö alön, ñɨgö nöbö mö bla Jisas mönö wä aku yad nölmön, Jisas nugw pön ap waiö pɨŋ, nɨ kwo algör wobiö ap waiö pɨnö, rön, aliö almön dumɨda. \c 10 \s1 Nöso auso nöbö bla rɨg rim mag akuyöbö uplöböinɨŋ \p \v 1 \x - \xo 10:1 \xt Eks 13:21-22; 14:22-29\x*Makwam haul nöbö mölöu nöbö. Hacörö wacörö maduebö an bla haiwo aku uplöbmɨjeñ. God mɨjöi wab i nɨgön, ñɨgö haŋad röbön nugwidɨx mɨdɨm, magalɨg kömö dumä. Ñɨŋ ban yuö Paskwolö röia hem aku, God nuŋ rɨmɨn, ban yuö aku lɨl rɨ adöi adöi dumɨn, magalɨg pö irɨk kömö hömä. \v 2 Ñɨŋ magalɨg Mosɨs pɨsaŋ nɨgiö paŋör mɨdön, mɨjöi wab yöraku aipam, ban yuö dib yöraku aipam, röbö palmä. \v 3 \x - \xo 10:3 \xt Eks 16:35\x*Nöbö mö piaku magalɨg, God nölmɨd ap aku nɨmmɨdmä. \v 4 \x - \xo 10:4 \xt Eks 17:6; Naba 20:11\x*Nöbö mö piaku magalɨg God nölmɨd röbö aku nɨmmɨdmä. God rɨg i nölmɨn, ñɨgö pɨsaŋ dumɨdöŋa nugwön röbö rɨg aku bör röpɨnɨm nɨmmɨdmä. Rɨg aku mɨ Krais. \v 5 \x - \xo 10:5 \xt Naba 14:29-30\x*Makwam God nuŋ nöbö mö piaku wahax pölöŋ. Nuŋ ölɨsö rödön ñɨgö pɨl pal nɨgmɨn, nöbäpö mɨga akwör mögörɨb rɨg kap alebö piaku lɨduöŋa. \p \v 6 \x - \xo 10:6 \xt Naba 11:4,34; 1Kor 10:11\x*Makwam nöso auso maduebö nöbö bla alöŋ aku, God anɨŋ nöbö mö mai yöx pön hem bla, nöbö hödyöbö piaku ñɨŋ öim ap kib mag gwogwo rɨŋö, rön, rɨb madmag ñɨŋa yöx nugumɨdim mag akuyöbö rölɨŋ, me rön, röŋa. \v 7 \x - \xo 10:7 \xt Eks 32:6\x*Nöso auso maduebö nöbö bla bli god inakmönö ap akuyöbö höjöpal ur nölmɨdmä; ñɨŋ kwo algör mag akuyöbö almɨjeñ. God Mönö aku, Mosɨs rɨb mɨŋi kai kɨtöŋ mönö aku mödö nugwöia: “Römɨdön ap nɨm gɨrön, röbö nɨm gɨrön, höx wödön höbai wobɨba öbɨlmä,” rɨmä. \p \v 8 \x - \xo 10:8 \xt Naba 25:1-9\x*Nöso auso maduebö nöbö bla bli nöbö kib mö kib pɨsaŋ yönmɨdmä; an mag aliö akuyöbö alöinɨŋ. Nöbö mö piaku aliö rɨmɨn rɨm dumɨn nugugɨrön, wop paŋyöbö i twedi tri tausan (23,000) nöbö mö wöröx pörmä. \v 9 \x - \xo 10:9 \xt Naba 21:5‑6\x*Nöso auso maduebö nöbö bla bli Nöbö Diba nugwo ölɨsö wölolö rɨmɨdmä; an mag aliö akuyöbö alöinɨŋ. Nöbö mö piaku almɨdmä aku, God nuŋ rɨmɨn kas hakai bla ñɨgö öbɨxɨm mödö wöröxmä. \v 10 \x - \xo 10:10 \xt Naba 16:41-49\x*Nöso auso maduebö nöbö bla bli God nugwo yad höimöumɨdmä; ñɨŋ mag aliö akuyöbö almɨjeñ. Nöbö mö piaku almɨdmä aku, God, nöbö mö pɨl pal nɨgɨb ejol aku yad abɨm hön ñɨgö pɨl pal nɨgɨm wöröxmä. \v 11 Makwam God nuŋ nöso auso maduebö nöbö bla alöŋ aku, nöbö mö bli akuyöbö nugwön, rɨbyöx nugw ri abön, mag aliö akuyöbö rölɨŋ, me rön, röŋa. Alöŋ aku, God Mönö aku kai kɨtön yadmä aku, God anɨŋ nöbö mö mai yöx pön hem bla, Krais iswob höuöil hönɨŋö, rön, pöx mɨdöl wop kɨ, rɨbyöx nugw ri abön, nöso auso maduebö nöbö piaku rɨ gwogwam rim mag akuyöbö rölɨŋ, me rön, mönö yadɨb nöbö nuŋ bla ñɨgö rɨbyöx nölmɨn, God Mönö rɨb mɨŋi kai kɨtmä. An God Mönö rɨb aku mämäga nɨg nugwön mödö nugwöla. \v 12 Makwam nöbö mö an keir nugw ri abölɨŋö, rɨmɨdöi akuyöbö, pɨn bɨrɨb maga rö, rön, nugw ri aböña. \v 13 Ap kib mag gwogwo cɨnɨŋö, rön, rɨb mag hörɨrör hö aku ñɨgör höl; nöbö mö mɨga akwör ñɨŋ kwo algör akuyöbö ala. Makwam God nuŋ ap agap apɨm yajön aku, rɨg yajön mag akwör cöna. Makwam, ñɨgö nugwidɨx mɨd ri abmɨn, Seten hön, ap kib mag gwogwo rɨŋ, me rön, ñɨgö rɨb gwogwo bli nölmɨjön aku, God nuŋ raŋ, uplöb rɨb maga nɨgen. Seten ñɨgö rɨb gwogwo bli nöiön aku, God nuŋ ödöi i yabuaŋ, ödöi aku duön pɨn bɨreñɨm. \s1 Bred mag paŋyöbö iör nɨmmɨdöl aku mɨ, mɨxɨñ paŋyöbö iör mɨdöla \p \v 14 Makwam, nöbö mö nugub wä nɨ bla. God inakmönö akuyöbö, hör ap inakmönö akuyöbö, höjöpalmɨjeñ. \p \v 15 Ñɨŋ nöbö mö rɨb wä yöx nugumɨdöi akuyöbö, mönö yadɨba rɨmɨdɨl kɨ, mönö mi yadmɨdönö wöhö, rön, ñɨŋ keir nugwöña. \v 16 \x - \xo 10:16 \xt Mat 26:26-28\x*An mögum rön, röbö namag aku pön, God nugwo ri ablaŋe rön nɨmmɨdöl aku, Krais hañ nuŋwa nɨmmɨdöla. Makwam bred maga pɨ gɨlɨxön nɨmmɨdöl aku, Krais mɨxɨñ nuŋwa nɨmmɨdöla. \v 17 \x - \xo 10:17 \xt Rom 12:5\x*An nöbö mö mɨga mɨdöl aku, jɨ nɨgiö nɨg mɨdön bred maga rɨb paŋyöbö iör nɨmmɨdöl aku mɨ, mɨxɨñ paŋyöbö iör mɨdöla. \p \v 18 \x - \xo 10:18 \xt Lep 7:6\x*Makwam Juda ada rɨmɨdöi aku nugwöia. Meme sipsip ap akuyöbö pön duön, pal God höjöpal ur nölmɨdöia. Makwam ñɨŋ höd rɨb mag paŋyöbö iör yöx nugwön, pɨsaŋ nɨgiö nɨgön meme sipsip ap piaku pal höjöpal ur nölmɨdöia; mai nöbö mö piaku pɨsaŋ nɨgiö nɨgön rɨb bli nɨmmɨdöia. \p \v 19 \x - \xo 10:19 \xt 1Kor 8:4\x*Makwam yöur urap ap bla god inakmönö höjöpal ur nölmɨdöi aku ap ödöriö, me rön, yadöi; aku hör ap. Mögö i, bɨ i, rɨg gol i pön, hön kau mönö hön kau ha inöma rɨ nɨgön, höjöpal ur nölmɨdöi ap inakmönö piaku, ap ödöriö, me rön, yadöi; ap inakmönö piaku hör mögö rɨb, bɨ rɨb, rɨg gol rɨb ör. \v 20 \x - \xo 10:20 \xt Diut 32:17; Rep 9:20\x*Makwam ñɨgö yadmɨdla: nöbö mö God nugwo nugwölöi akuyöbö, ap inakmönö piaku höjöpal ur nölön, yöur urap ap rag hö pal rɨgpɨd rola nɨgnɨŋö, cöñ aku, ñɨŋ kɨjaki mödub höjöl inöm rɨg rɨb bɨ rɨb yuöiu ban rɨb ap bla höjöpalön palmɨdöia; God höjöpal ur nölmɨdölöi. Aku nugwön, ñɨŋ yöur urap ap kɨjaki nugwo höjöpalön pal nölöi yöur urap aku, nöbö mö bla pɨsaŋ nɨgiö nɨgön paŋör nɨmön, kɨjaki adö pɨsaŋ nɨgiö paŋör mɨjöñɨŋödö, rön, ñɨgö mönö kɨ yadmɨdla. \v 21 \x - \xo 10:21 \xt 2Kor 6:15-16\x*Krais nöbö mö nuŋwa pɨsaŋ mögum rön, Nöbö Diba röbö nuŋwa nɨmön, duön kɨjaki röbö nuŋwa aipam nɨmeñ; Nöbö Diba ap nuŋwa nɨmön, duön kɨjaki ap nuŋwa aipam nɨmeñ. \v 22 \x - \xo 10:22 \xt Diut 32:21\x*Almɨjöñ aku, Nöbö Diba nugwo ölɨsö wölolö rɨmɨjöña. Ñɨŋ nöbö mö ölɨsö mɨdöl, Nöbö Dib nöbö ölɨsö ödöriö nugwo almɨjöñ aku, anɨŋ paiŋö ölɨŋ höb pɨ nölenɨŋö, röiŋ ä? \p \v 23 \x - \xo 10:23 \xt 1Kor 6:12\x*Ñɨŋ bli yadöia, “An agap apɨm cɨnɨŋö cɨnɨŋ aku, cɨnɨŋa; aku mönö i mɨdölö,” röia. Jɨ mag bli rɨmɨjnɨŋ aku anɨŋ rɨ gwogwam cöna. Ñɨŋ yadöia, “An agap apɨm cɨnɨŋö cɨnɨŋ aku, cɨnɨŋa; aku mönö i mɨdölö,” röia. Jɨ mag bli rɨmɨjnɨŋ aku, nöbö mö Krais adö mɨdöi akuyöbö ñɨgö ap wä i rɨ nölen. \v 24 \x - \xo 10:24 \xt Rom 15:1-2\x*An keir mɨd ri abnɨŋö, rön, rɨb aku yöx nugwön röinɨŋ; nöbö mö bli ñɨgö rɨbyöx nugwön, ñɨŋ mɨd ri abɨŋ, me rön, rɨb aku yöx nugwön cɨnɨŋa. \p \v 25 Ñɨŋ yöur urap ap pal rag du sɨmaim rɨb yöra nɨgmɨjöñ aku, kɨjaki mödub höjöl ap akuyöbö pal höjöpal ur nölön rag hö sɨmaim rɨb yöra nɨgmɨdöiŋönö, rön, rɨb mɨga yöxön ñɨgö yad nugumɨjeñ. Amɨn wob nɨmöña. \v 26 \x - \xo 10:26 \xt Sam 24:1\x*Aku agapɨm: God Mönö aku Depid nuŋ rɨb mɨŋi kai kɨtön yadöŋa, “Mögörɨb il kɨ aipam, ap mögörɨb il kɨ mɨd ap bla aipam, magalɨg Nöbö Diba ap nuŋ akwör mɨdö,” röŋa. \p \v 27 Makwam nöbö mö Krais adö mɨdölöi bli ñɨgö, “Höŋ ap nɨmɨŋö,” rɨmɨdɨŋ, ram ñɨgö duŋö, cöñ aku, rɨb mɨga yöx nugwön dumɨjeñ. Du ñɨŋ pɨsaŋ römɨdön, ñɨŋ yöur urap ap bla pön rɨb mɨŋi ñɨgö nöiöñ aku, kɨjaki mödub höjöl ap blaku pal höjöpal ur nöl rag hö nölmɨdöiŋö owa rön, rɨb mɨga yöxön ñɨŋ yad nugumɨjeñ. Nɨmɨb ap bla ñɨgö nöiöñ aku amɨn pɨ nɨmöña. \v 28 \x - \xo 10:28 \xt 1Kor 8:7\x*Makwam nöbö mö bli hön ñɨgö yajöña, “Ap piaku kɨjaki mödub höjöl ap piaku pal höjöpal ur nöl rag hö nɨgöiŋö,” rɨmɨjöñ aku, ñɨŋ lɨbak nugwöña, “An nɨmɨŋ, an yad nöl nöbö aku rɨb mɨga yöx nugwönɨŋö,” rön, lɨbak nugw ri aböña. Nöi mɨjön aku, rɨb mag nuŋwa yuö kwo, aku waiö aku gwogwo yadmɨd rɨb mag aku, gwogwam cöna. \v 29 Makwam rɨb mag ñɨŋa yadmɨdöi; nöbö ñɨgö yad nöiön aku, rɨb mag nuŋwa yuö kwo mɨd aku gwogwo cönɨŋö, rön, yadmɨdla. \p Makwam rɨb mag na keir yöx nugwön, ap agap apɨm cɨnö cɨna, aku cɨna; nöbö mö hör rɨb ñɨŋa pön, aliö alöinö, rön röin. \v 30 \x - \xo 10:30 \xt 1Tim 4:4\x*Ap nɨmɨb piaku, God nugwo ri ablaŋe rön nɨmɨn aku, pödpöd raŋ nöbö mö bli nɨ mönö yajöñ? \v 31 \x - \xo 10:31 \xt Kol 3:17\x*Makwam, ap nɨmɨba cöñɨŋönö röbö nɨmɨba cöñɨŋönö ap agap apɨm rɨba rɨmɨjöñ aku, God ib nuŋwa bɨl sö duaŋ, me rön, rɨb akwör yöxön cöña. \v 32 \x - \xo 10:32 \xt Rom 14:13\x*Makwam Juda nöbö mö blaimönö Grik nöbö mö blaimönö Krais adö mɨdöi nöbö mö blaim nugwɨŋ, wä ren mag aku rɨmɨjeñ. \v 33 \x - \xo 10:33 \xt 1Kor 9:20-22\x*Nɨ rɨmɨdɨl adaku, nɨ hör wä cön mag aku rɨmɨdöi; nöbö mö bla mɨga Jisas mönö wä aku nugw pɨŋ, ñɨgö kömö paŋ, me rön, mag akwör rɨmɨdla. \c 11 \p \v 1 \x - \xo 11:1 \xt 1Kor 4:16\x*Makwam, nɨ Krais rɨ mag aku nugwön rɨl aku, ñɨŋ kwo algör nɨ rɨl mag akwör nugwön cöña. \s1 Nöbö mö God höjöpalɨba mögum rɨmɨjöñ aku, ñɨŋ agapɨm röxg mɨjöñ? \p \v 2 Ñɨgö nɨ ap agap apɨm rɨmɨdɨl aku nugup duön, nɨ Jisas mönö wä aku ñɨgö yad nölɨm aku nugup duön nugwön mɨdöi aku nugwön, nɨ wahax pön, ñɨgö nöbö mö wä bɨlɨm, me rɨmɨdla. \v 3 \x - \xo 11:3 \xt Jen 3:16; Epes 5:23\x*Makwam weik yadɨba rɨmɨdɨl kɨ nugwöña. Nöbö bla yöcmac ñɨŋa Krais; mö bla yöcmac ñɨŋa nöbönɨŋ nöbö; Krais yöcmac nuŋwa God. \v 4 Makwam nöbö bla yöcmac ñɨŋa pöröbön, God höjöpaiöñɨŋönö nöbö mö God Mönö yad nöiöñɨŋönö aku, yöcmac ñɨŋa keir möigw yöx nöiöña. \v 5 Makwam mö bla yöcmac ñɨŋ aku wöxnö mɨdaŋ nugugɨrön, God höjöpaiöñɨŋönö nöbö mö God Mönö yad nöiöñɨŋönö aku, yöcmac ñɨŋa keir möigw yöx nöiöña. Mö bla mag gwogwo cöñ aku, ñɨŋ möigw yöxaŋ, me rön, yöj panö ñɨŋ aŋadö waxmɨn yöcmac yuö mɨdöia. Makwam mö i yöcmac nuŋ aku wöxnö mɨdaŋ nugugɨrön, nuŋ God höjöpaiön aku, nuŋ yöcmac yuö mɨd akuyöbö röxg mɨdön God höjöpaiöna. \v 6 Makwam mö i yöj panö pöröben aku, nuŋ yöj panö nuŋwa waxaŋ met waŋ; nöi mɨjön aku nuŋ adadö waxaŋ wöka nɨgaŋ. Makwam mag aliö möigw hö, cön aku, nuŋ yöj panö nuŋwa pöröböna. \v 7 \x - \xo 11:7 \xt Jen 1:26-27\x*Nöbö piaku, God ñɨgö nuŋ keir röxg rɨ nɨgmɨn mɨdöi aku mɨ, yöcmac ñɨŋ aku pöröbmɨjeñ. Makwam mö piaku, God ñɨgö nöbö röxg rɨ nɨgmɨn mɨdöia. \v 8 \x - \xo 11:8-9 \xt Jen 2:18-23\x*God mö señ me aku pön, nöbö rɨ nɨgölöŋ; nöbö señ me aku pön, mö rɨ nɨgöŋa. \v 9 Makwam mö paŋyöbö nuŋ añör mɨd aku gwogwo rö, rön, nöbönɨŋ nugwo rɨ nɨgölöŋ; nöbö paŋyöbö nuŋ añör mɨd aku gwogwo rö, rön, mönɨŋ nugwo rɨ nɨgöŋa. \v 10 Makwam, mö yöcmaca pöröb gɨ mɨjöna. Aiön aku, nöbö mö nugwön, mö aku mönö yöxɨb mö, me cöña. Aiön aku, ejol bla nugwɨŋ möigw hen. \p \v 11 Makwam nugw ri aböña. Nöbö Diba mämäg il yöra, mö nuŋ nuŋwör añör mɨdöl; nöbö nuŋ nuŋwör añör mɨdöl. God nuŋ mö aipam nöbö aipam mösör rɨ nɨgöŋa. \p \v 12 God nöbö señ me aku pön, mö rɨ nɨgöŋ aku, jɨ weik mö bla ha yöx pön höm nugugɨrön, dib röxön, nöbö röxöña. Makwam magalɨg God nuŋ il paŋyöbö akwör mɨda. \v 13 Makwam mö bla yöcmac ñɨŋa wöxnö mɨdaŋ nugugɨrön God höjöpaiöñ aku wä cönɨŋönö wöhö, ñɨŋ keir nugwi. \v 14 God nuŋ pödpöd rön nöbö rɨ nɨgön, mö rɨ nɨgöŋ aku nugwön lɨbak nugwöñ aku, nöbö bla yöj panö mɨxɨla mɨjön aku gwogwo cöna, \v 15 jɨ mö bla yöj panö mɨxɨla mɨjön aku wä rö, rön, nugwöña. Yöj panö mɨxɨla yöcmaca pöröbaŋ, me rön, God yöj panö mɨxɨla mö bla rɨ nɨgöŋa. \v 16 Makwam nöbö mö bli mönö yadmɨdɨl adö kɨ nugwön mönö mɨjön aku, nɨ mönö kɨ ör yadɨba rɨmɨdla. Nɨ öim aliö akuyöbö akwör rɨla. Nöbö mö Krais adö mɨdöi mögörɨb bla magalɨg mag aliö akuyöbö akwör rɨmɨdöia. Mag i hör rölöi. \p \v 17 Makwam mönö dib ñɨgö yadɨba rɨmɨdɨl kɨ, ñɨgö mönö wä bli yadɨb maga nɨgöl. Aku agapɨm: ñɨŋ Krais adö mɨdöi nöbö mö bla pɨsaŋ mögum rɨmɨdöi aku, haul nöbö mölöu nöbö ñɨŋ bla rɨbyöx nugwön, rɨ ri abmɨdölöi. \v 18 \x - \xo 11:18 \xt 1Kor 1:10-12\x*Jɨ nöbö mö bli nɨ yadmɨn nuguma, ñɨŋ Krais adö mɨdöi nöbö mö duön mögum rɨmɨdöi wop aku, ñɨŋ nuöm nɨg hörɨr nɨgmɨdöia. Aliö yadöi aku, ñɨŋ bli almɨdöiŋö, rön nugula. \v 19 Makwam nöbö mö ñɨŋ rɨb adö hörɨrör yöxön rɨm dumɨd aku nugwön wöxnö nugunɨŋa, nöbö mö piaku Krais nugw pɨ gö nɨgöia, jɨ nöbö mö piaku Krais nugw pɨ gö nɨgölöiŋö, rön, nugunɨŋa. \v 20 Krais nöbö mö nuŋwa pɨsaŋ mögum rön ap nɨmmɨdöi aku, Nöbö Diba röbö ap nɨgiö nɨgön paŋör nɨmnö röŋ aku nɨmmɨdölöi; inakmönö hörön nɨmmɨdöia. \v 21 Ñɨŋ ap nɨmɨba hömɨdöi aku, ñɨŋ höd hön haul nöbö mölöu nöbö heñ akuyöbö rɨbyöx nugwön pöx mɨdölöi. Höd hömɨdöi nöbö akuyöbö, röbö wain ap bla mɨga akwör amnör nɨmön nɨm pörmɨdöia. Aliö alɨm, nöbö mö bli mai hömɨn kiö pɨlmɨda; nöbö mö bli höd hön röbö wain mɨga nɨmmɨdɨm u pɨlmɨda. \v 22 Makwam ram ñɨŋa keir mɨdölmɨn, mögum rɨb ram aku duön, ap nɨm gɨrön, röbö nɨm gɨrön röi aimönö? Owa, ñɨŋ God nöbö mö nuŋ mɨdöi aku, ap hör i röxg nɨgöna? Ñɨŋ akuyöbö alön, nöbö mö ap mɨdöl bla yad höimöumɨdöia. Almɨdöi aku, ñɨgö mönö kai yajɨn? Ñɨgö nöbö mö wä me cɨn ä? Mɨ wöhö! Ñɨgö aliö yadöin. \p \v 23 Nöbö Diba nɨ mönö yad nölöŋ aku, nɨ ñɨgö yad nölma: Nöbö Dib Jisas, nöbö nugwo höuöu röŋ wop aku, ruö wadɨxöŋ mag aku, bred mag i pöŋa. \v 24 Bred mag i pön, God nugwo ri ablaŋe rön, pɨ gɨlɨxön nöbö nuŋ bla ñɨgö nöl gɨrön yadöŋa, “Mɨxɨñ na ñɨgö nölmɨdɨl kɨ. Ñɨŋ al gɨrön, nɨ rɨbyöx nugu gɨrön mɨjne,” röŋa. \v 25 \x - \xo 11:25 \xt Eks 24:6-8; Hib 8:8-13\x*Makwam ap nɨm pörmɨdmä, nuŋ röbö wain namag aku kwo algör pɨ God nugwo ri ablaŋe rön, ñɨgö nöl gɨrön yadöŋa, “Röbö wain namag kɨ, nɨ wöröxmön hañ na pɨnaŋ, nöbö mö akuyöbö God pɨsaŋ paŋör nɨgiö nɨgönɨŋö, rön, ñɨgö nölmɨdla. Röbö wain namag kɨ mai nɨmön, mag aliö akwör rɨ gɨrön, nɨ rɨbyöx nugugu mɨjne,” röŋa. \v 26 Aku, Nöbö Diba höbkal höl wop kɨ, bred mag aku aipam röbö wain namag aku aipam nɨm gör mɨjöñ aku, Jisas anɨŋ ñöx nɨgön wöröxöŋ mönö wä aku, nöbö mö akuyöbö ñɨgö wöxnö yad nöiöña. Al gɨrön, öim nɨm mɨdɨŋ mɨdɨŋ, nuŋ höuöil hön wop akwör röböxöña. \p \v 27 \x - \xo 11:27 \xt Hib 10:29\x*Makwam nöbö mö bli rɨbyöx nugw ri abeñ wöhö, Nöbö Diba bred mag röbö wain namag amnɨmab pɨ nɨmmɨjöñ aku, Nöbö Diba anɨŋ ñöx nɨgön wöröx mɨxɨña hañ nuŋ aku hör ap i röxaŋ, aiöña. God nugwaŋ, ñɨŋ Krais mɨxɨña hañ nuŋ aku ap kib mag gwogwo cöña; mönö diba nugwöña. \v 28 Makwam, ñɨŋ pödiö mɨdöi aku, höd höbwab rɨb madmag yuö ñɨŋ kwo keir lɨbak nugw ri abön, mai bred wain aku pɨ nɨmöña. \p \v 29 Aku agapɨm: nöbö mö kai bred röbö wain aku Jisas mɨxɨñ nuŋ aku, me rön rɨbyöx nugweñ wöhö, amnɨmab bred wain, me rön, pɨ nɨmmɨjöñ akuyöbö, ap kib mag gwogwo rön mönö diba nugwöña. \v 30 Aiöñ mag akwör, nöbö mö ñɨŋ bli mɨxɨñ ñɨŋa höx rɨ pɨnɨm, ap ra; bli mɨ aŋadö wöröxmä. \v 31 Makwam, ñɨŋ pödiö mɨdöl aku, höd höbwab rɨb madmag yuö an kwo keir nugwön lɨbak ri abön, mai bred röbö wain pɨ nɨmmɨjɨnɨŋ aku, ap kib mag gwogwo rön mönö diba nugwöinɨŋ. \v 32 \x - \xo 11:32 \xt Hib 12:5-6\x*Makwam an ap kib mag gwogwo rɨmɨjnɨŋ aku, nöbö mö nuŋwa mɨdöl aku mɨ, Nöbö Diba nuŋ an mönö nöiöna. Nuŋ mönö nöiön aku, an rɨbyöx nugwön, nöbö mö mögörɨb il kɨ amnör ap kib mag gwogwo rɨmɨdöi akuyöbö pɨsaŋ rɨn hör yönmɨd möl bö duöinɨŋ. \v 33 Makwam haul nöbö mölöu nöbö nɨ. Ñɨŋ ap nɨmɨba höñ wop aku, ñɨŋ höd hön, haul nöbö mölöu nöbö heñ akuyöbö rɨbyöx nugwön pöx mɨdön, nɨgiö nɨgön nɨmöña. \v 34 Makwam ñɨgö bli kiö piön aku, ram ñɨŋ bla ap nɨmön höña. Nöi mɨjön aku, amnɨmab cöñ aku, mönö diba nugwöña. \p Mönö um bli, mai mɨdöi yöraku wön, yad nöl ri abna. \c 12 \s1 God Inöma ap wä hörɨrör nölmɨda \p \v 1 Makwam haul nöbö mölöu nöbö. God Inöma nuŋ ap wä anɨŋ paŋ paŋ hörɨrör nöl aku, weik mönö aku ñɨgö yad nöl ri abɨba rɨmɨdla. \v 2 \x - \xo 12:2 \xt Hab 2:18-19\x*Ñɨŋ nugwöia: höd Krais nugw pön mɨdmɨdölöi wop aku, mögö rɨb, bɨ rɨb, rɨg gol, ap piaku pɨ rɨ nɨgɨm ap rɨb mɨdöl piaku rɨb ñɨgö pɨxmɨn, ap inakmönö piaku höjöpal ur nölön mɨdmɨdöia. \v 3 \x - \xo 12:3 \xt 1Jon 4:2-3\x*Makwam, nɨ ñɨgö yadmɨdla, God Inöma nöbö mö yuö ñɨŋ kwo pɨsaŋ mɨjön aku, Jisas nugwo mönö gwogwo yadön yad höimöub maga mɨden. Jɨ nöbö mö kai, Jisas Nöbö Dib nɨ me cön aku, Inöm Leia yuö nuŋ kwo pɨsaŋ mɨdaŋ nugugɨrön aliö yajöna. \p \v 4 \x - \xo 12:4 \xt Rom 12:6\x*God Inöma nuŋ ap wä wä paŋ paŋ hörɨr nölmɨd aku, jɨ Inöma ap wä nölmɨd aku nuŋ Inöm paŋyöbö mɨd akwör mɨda. \v 5 Mabö rol paŋ paŋ hörɨr röl aku, jɨ Nöbö Diba mabö nuŋwa röl aku nuŋ Nöbö Dib paŋyöbö mɨd akwör mɨda. \v 6 Ap wä hörɨr pön mabö rol paŋ paŋ hörɨr röl aku, jɨ God paŋyöbö mɨd akwör nuŋ keir rɨmɨn, an paŋ paŋ mabö rol hörɨr rɨmɨn dumɨda. \p \v 7 God Inöma anɨŋ ap wä hörɨr nölɨm mabö rol hörɨr röl aku, an Krais adö mɨdöi nöbö mö bla pɨ ösös rɨ ri abɨŋ, nöbö mö nuŋwa magalɨg mɨd ri abɨŋ, me rön, ra. \v 8 God Inöma nuŋ anɨŋ nöbö mö bli rɨb wä nölɨm, an rɨbyöx nugw ri abön Krais mönö wä aku nöbö mö bla yad nölöla. Makwam Inöma paŋyöbö aku nuŋ anɨŋ nöbö mö bli rɨb wä nölɨm, an Krais mönö wä aku ila rɨbyöx nugw ri abön, nöbö mö bla yad nöl ri aböla. \v 9 Inöma paŋyöbö aku anɨŋ bli rɨb wä nölɨm, Krais nugw pɨ gö nɨgöla; Inöma paŋyöbö aku anɨŋ bli rɨb wä nölɨm, nöbö mö bli ap rɨ akuyöbö rɨmɨn kömö nɨga. \v 10 Inöma anɨŋ bli ap rölɨbä akuyöbö rɨŋ, me rön, ölɨsö aku nöla. Inöma anɨŋ bli rɨb wä nölɨm, God Mönö nuŋwa nöbö mö bla wöxnö yad nölöla. Inöma anɨŋ bli rɨb wä nölɨm, God Inöma aimönö inöm hör akuyöbö i ñɨgö yuö wölɨm yadmɨdöi aku nugwöla. Inöma anɨŋ bli rɨb wä nölɨm, aj il hör akuyöbö nɨgön mönö il nugwölɨbä nɨgöla. Inöma anɨŋ bli rɨb wä nölɨm, nöbö mö aj il hör akuyöbö nɨgön mönö il nugwölɨbä nɨgmɨdɨm nugwön pɨ höuöilön nöbö mö yad nölöla. \p \v 11 \x - \xo 12:11 \xt 1Kor 7:7\x*Makwam God Inöma paŋyöbö iör mɨd aku, rɨb nuŋwa keir nugw akuyöbö, anɨŋ nöbö mö paŋ paŋ ap wä hörɨr nölɨm nugugɨrön, mabö rol hörɨr rɨmɨn dumɨda. \s1 Krais mɨxɨñ nuŋwa paŋyöbö iör mɨdöla \p \v 12 \x - \xo 12:12 \xt 1Kor 10:17\x*Mɨxɨñ ana paŋyöbö iör mɨd aku, jɨ rɨb rɨba hörɨrör mɨga akwör mɨda. Rɨb rɨba hörɨrör piaku magalɨg pɨsaŋ nɨgiö nɨgɨm mɨxɨña paŋyöbö iör mɨda. Krais aipam aliö alɨg mɨda. \v 13 \x - \xo 12:13 \xt Gal 3:28\x*Mag aliö akuyöbö, an Juda nöbö mö bla aipam, Juda nöbö mö yöi bla aipam, nöbö mö nöbö mö bli ñɨgö nag mabö rɨmɨdöi bla aipam, nöbö mö rɨb ñɨŋa keir yöx nugwön mabö rɨmɨdöi bla aipam, God Inöma paŋyöbö mɨd akwör anɨŋ magalɨg pal nölmɨn, Krais mɨxɨñ nuŋwa paŋyöbö iör mɨdöla. God nuŋ Inöma paŋyöbö mɨd akwör anɨŋ nölɨm madmag yuö an kwo mɨda. \p \v 14 Mɨxɨñ ana paŋyöbö iör mɨd aku, jɨ rɨb rɨba hörɨrör mɨga akwör mɨda. \v 15 Yöd pɨlö aku, iŋpɨlö aku nugwön, nɨ iŋpɨlö mɨdlöx aku waiö, jɨ yödpɨlö mɨdɨl aku algör, mɨxɨñ rɨb mɨŋi mɨdöiö, rɨmɨjön aku, an yödpɨlö aku mɨxɨñ rɨb mɨŋi mɨdölö, rön, yadöinɨŋ. \v 16 Rɨmɨj aku, algör, mämäga nugwön, nɨ mämäga mɨdlöx aku waiö, jɨ rɨmɨja mɨdɨl aku algör, mɨxɨñ rɨb mɨŋi mɨdöiö, rɨmɨjön aku, an rɨmɨj aku mɨxɨñ rɨb mɨŋi mɨdölö, rön yadöinɨŋ. \v 17 Makwam God nuŋ anɨŋ rɨ nɨgöŋ wop aku, mämäg akwör röx aku, pödpöd rön mönö yadmɨn rɨmɨj pal nugwölɨx? Makwam rɨmɨj möla akwör röx aku, pödpöd rön hölɨŋa nugwölɨx? \v 18 Jɨ God rɨb nuŋwa keir nugwön, mɨxɨñ rɨb rɨba hörɨrör magalɨg rɨ nɨg ri aböŋa. \v 19 Rɨb rɨba hörɨrör mɨdölöx aku, mɨxɨñ aku kwo algör mɨdölöx. \v 20 Aku mɨ, rɨb rɨba hörɨrör mɨga akwör mɨda, jɨ magalɨg pɨsaŋ nɨgiö nɨgmɨn mɨxɨñ paŋyöbö iör mɨda. \p \v 21 Makwam mämäg aku iŋpɨlö aku nugwo, “Pödpöd rɨmɨn nɨ pɨsaŋ mɨdlö? Mabö nagö i mɨdölö,” rön, röböx du hör mɨdön, mɨd ri aben. Yöcmac maga aku kwo algör, yödpɨlö aku nugwo, “Pödpöd rɨmɨn nɨ pɨsaŋ mɨdlö? Mabö nagö i mɨdölö,” rön, röböx du hör mɨdön, mɨd ri aben. \v 22 Makwam mɨxɨñ rɨb bli ölɨsö mɨdölö, cɨnɨŋ piaku, mabö ñɨŋa aipam mɨda. Nuöm hörɨrör nɨgaŋ, mɨxɨña mɨd ri abɨb maga nɨgöl. \v 23 Rɨb aku rɨb hör, röl, rɨb bla rɨbyöx nugw ri abön, wölɨj röb ri abmɨdöla. Makwam rɨb aku rɨb nugwölɨb, me röl, rɨb bla rɨbyöx nugw ri abön, wölɨj mɨ röb ri abmɨdöla. \v 24 Makwam rɨb aku rɨb wä, me röl, rɨb bla, rɨbyöx nugw ri abön, hör i rölöl. Makwam God nuŋ keir mɨxɨñ rɨb rɨba akuyöbö pön, rɨb aku hör rɨb, me röl, rɨb bla pɨ nɨg ri abön, rɨb rɨb bla magalɨg pɨ nɨgliu nölmɨn, mɨxɨña paŋyöbö iör mɨda. \v 25 Makwam, mɨxɨña paŋyöbö iör mɨdön, asɨx hörɨr nɨgölön, nöbö mö nuŋ bli pɨsaŋ nɨg nugugub mɨd akwör mɨdön, nuö nuö madmag nɨgöña. \v 26 Rɨb mɨŋi ömörö pɨmɨdaŋ, rɨb adö bli aipam magalɨg ömörö pöña; jɨ rɨb mɨŋi nugwo iba yadɨŋ bɨl sö dumɨjön aku, rɨb adö bli aipam magalɨg wahax pöña. \p \v 27 \x - \xo 12:27 \xt Rom 12:5\x*Ñɨŋ magalɨg Krais mɨxɨñ nuŋwa mɨdöia. Mɨxɨñ nuŋwa mɨdmɨn ñɨŋ paŋ paŋ rɨb rɨba mɨdöia. \v 28 \x - \xo 12:28 \xt Epes 4:11-12\x*Cöc aku God nuŋ anɨŋ yad nɨg mabö hörɨrör röla. Agñɨŋ aku, bli Jisas mönö wä pön dub nöbö bla mɨdöla; agñɨŋ rɨbyöbö aku, Jisas mönö wä yad nölɨb nöbö mö bla mɨdöla; igwö wölö aku, Jisas mönö wä nöbö mö halöu ha ñɨgö yad nölɨb nöbö mö bla mɨdöla; an bli ap rölɨbä mag cɨmal piaku röla; bli nöbö mö ap rɨ bla ñɨgö rɨmɨn kömö nɨga; bli nöbö mö uliöxön pɨ ösös röla; bli nöbö mö bla ñɨgö nugwidɨx mɨdɨm nugugɨrön mɨd ri aböia; bli aj il hör akuyöbö nɨgön mönö il nugwölɨbä nɨgöla. \v 29 Makwam an magalɨg Jisas mönö wä pön dub nöbö mɨdölöl. An magalɨg Jisas mönö wä yad nölɨb nöbö mö mɨdölöl. An magalɨg Jisas mönö wä nöbö mö halöu ha ñɨgö yad nölɨb nöbö mö mɨdölöl. An magalɨg ap rölɨbä mag cɨmal piaku rölöl. \v 30 An magalɨg nöbö mö ap rɨ bla ñɨgö rɨmɨn kömö nɨgöl. An magalɨg aj il höra nɨgön mönö il nugwölɨbä nɨgölöl. An magalɨg nöbö mö aj il hör akuyöbö nɨgön mönö il nugwölɨbä nɨgmɨdɨm nugwön pɨ höuöilön nöbö mö yad nölölöl. \v 31 \x - \xo 12:31 \xt 1Kor 14:1\x*God Inöma ap wä nölmɨd ap piaku, höbwab rɨb madmag yuö ñɨŋ kwo rɨbyöx nugwön, ap wä wä nölmɨd ap piaku pɨnɨŋa, rön, rɨb aku yöx nugwöña. \p Makwam wopik nɨ ñɨgö ödöi mɨ wä mɨd aku yadɨba rɨmɨdla. \c 13 \s1 An nöbö mö hör piaku ñɨgö madmag nɨgnɨŋ aku, aku ap dib ödöriö \p \v 1 An mönö yöbö hörɨrör yajnɨŋönö ejol mönö yadöi akuyöbö yajnɨŋ aku, jɨ nöbö mö hör piaku madmag nɨgöinɨŋ aku, mönö ana nugwɨŋ belo palɨm rɨg yadmɨd mag akuyöbö cöna. \p \v 2 \x - \xo 13:2 \xt Mat 17:20\x*An God Mönö nuŋwa keir rɨg yadmɨd mönö aku nugwön, nöbö mö bla wöxnö yad nöinɨŋ aku, jɨ nöbö mö hör piaku madmag nɨgöinɨŋ aku, an nöbö mö hör bli röxgnɨŋa. An rɨbyöx nugw ri abön, Krais mönö wä aku nugw ri abnɨŋ aku, jɨ nöbö mö hör piaku madmag nɨgöinɨŋ aku, an nöbö mö hör bli röxgnɨŋa. An Krais mönö wä aku mönö ila rɨbyöx nugw ri abnɨŋ aku, jɨ nöbö mö hör piaku madmag nɨgöinɨŋ aku, an nöbö mö hör bli röxgnɨŋa. An Krais nugwo mɨ nugw pɨ cɨcɨ nɨgön, önöŋ bli yadɨŋ hör piaku diön aku, jɨ nöbö mö hör piaku madmag nɨgöinɨŋ aku, an nöbö mö hör bli röxgnɨŋa. \v 3 Makwam ap an magalɨg mɨd aku, nuöm nɨgön nöbö mö ap mɨdöl akuyöbö ñɨgö nöinɨŋönö God mabö aku rɨŋ nugugɨrön, nöbö mö bli anɨŋ nugwɨŋ, ölɨsö wölaŋ, anɨŋ rɨn hör yönmɨd möl bö pɨ abɨŋ wöröxnɨŋ aku, God nugwo wä cönɨŋö, cɨnɨŋ aku, jɨ nöbö mö hör piaku madmag nɨgöinɨŋ aku, hör ap i röxgöna. \p \v 4 An nöbö mö madmag nɨgmɨjɨnɨŋ aku, ñɨgö mönö höimöliö mɨda yadön, pɨ ösös rɨ ri abnɨŋa. An nöbö mö madmag nɨgmɨjɨnɨŋ aku, ap wä ñɨŋ bla ap an i alɨg mɨdölö, rön, rɨb aku yöx nugwöinɨŋ. An nöbö mö madmag nɨgmɨjɨnɨŋ aku, ib ana keir yadɨŋ bɨl sö duenɨm. An nöbö mö madmag nɨgmɨjɨnɨŋ aku, anör nöbö mö dib nöbö mö piaku nöbö mö ulmɨdö, me rön, rɨb aku yöx nugwöinɨŋ. \v 5 An nöbö mö madmag nɨgmɨjɨnɨŋ aku, nöbö mö ñɨgö yadyöxön mönö gwogwo yadön amnɨmab röinɨŋ. An nöbö mö madmag nɨgmɨjɨnɨŋ aku, ap agap apɨm anɨŋ keir wä cön mag aku öim rɨbyöx nugwön röinɨŋ. An nöbö mö madmag nɨgmɨjɨnɨŋ aku, rɨmgör ölɨsö rödön mönö i nuö nuö yadöinɨŋ. An nöbö mö madmag nɨgmɨjɨnɨŋ aku, nöbö mö bli anɨŋ rɨ gwogwam cöñ mag aku öim öim rɨbyöx nugu gör mɨdöinɨŋ. \p \v 6 \x - \xo 13:6 \xt Rom 12:9\x*An nöbö mö madmag nɨgmɨjɨnɨŋ aku, mag gwogwo rol aku nugwön wahax pöinɨŋ; ap agapɨm mör mɨd akwör nugwön wahax pɨnɨŋa. \v 7 \x - \xo 13:7 \xt 1Pit 4:8\x*An madmag nɨgmɨjɨnɨŋ aku, ömörö bɨl kai anɨŋ hön aku, rɨbyöx gɨba alɨg mɨjnɨŋa. An madmag nɨgmɨjɨnɨŋ aku, öim Nöbö Diba nugw pɨ cɨcɨ nɨg gɨr mɨjnɨŋa. An madmag nɨgmɨjɨnɨŋ aku, öim Nöbö Diba nugw pɨ gö nɨg gɨrön rɨbyöx gɨba alɨg mɨjnɨŋa. An madmag nɨgmɨjɨnɨŋ aku, öim ususör rön Nöbö Diba rɨg yad mag akuyöbö rɨ gɨr mɨjnɨŋa. \p \v 8 An madmag nɨgmɨjɨnɨŋ aku, laŋ lonkwo öim öim aliö alɨp duön, wölu Nöbö Diba pɨsaŋ adöx yöd röul adö kau sö mɨjnɨŋ wop aku, madmag nɨg gör mɨjnɨŋa. God Inöma anɨŋ ap wä nölɨm, God Mönö nuŋwa rɨg yadmɨd mönö aku nugwön, nöbö mö akuyöbö wöxnö yad nölöl aku, mai mag aliö akuyöbö alöinɨŋ. God Inöma an ap wä nölɨm, aj il hör akuyöbö nɨgön mönö il nugwölɨbä nɨgöl aku, mai mag aliö akuyöbö alöinɨŋ. God Inöma anɨŋ ap wä nölɨm, Krais mönö wä aku mönö ila nugw ri aböl aku, mai mag aliö akuyöbö alöinɨŋ. \v 9 Aku agapɨm: God Inöma anɨŋ ap wä nölɨm, Krais mönö wä aku mönö ila nugw ri abɨŋö, rɨ rɨbyöx nugwöl aku, jɨ wopik bli ör nugwöla. God Inöma anɨŋ ap wä nölɨm, God Mönö nuŋwa rɨg yadmɨd mönö aku nugwön, nöbö mö akuyöbö wöxnö yad nölɨŋö, rɨ rɨbyöx nugwöl aku, jɨ God Mönö nuŋwa bli ör nugwön, nöbö mö akuyöbö yad nölöla. \v 10 Jɨ Krais Nöbö wä keiryöbö ödöriö hön aku, an ap bla bli ör nugwöinɨŋ; an nöbö mö magalɨg ap bla magalɨg wöxnö nugw pöcnɨŋa. \p \v 11 Halöu ha asa mɨdmɨdöl wop aku, halöu ha as rɨg rɨbyöx nugumɨdöi aliar rɨbyöx nugwön, halöu ha as rɨg yadmɨdöi aliar yadön mɨdmɨdöla. Makwam mai dib röxön, nöbö mö diba mɨdön, halöu ha as rɨbyöx nugwön rɨg rɨmɨdöi mag akuyöbö aŋadö röböxla. \p \v 12 Wopik wop mɨdö kɨ, nɨgcölöbö inöma röxg nugumɨdöi mag aliö akuyöbö nugwön, ap bla magalɨg nugw ri abölöl. Bli nugwöla; bli nugwölöl. Jɨ wop maiyöbö aku, ap bla bli ör nugwöinɨŋ; an nöbö mö magalɨg ap bla magalɨg mämäg ana keir wöxnö nugwön, nugw pöcnɨŋa. Wopik wop mɨdö kɨ, God nuŋ Nöbö pödiöm mɨd aku bli nugwöla, bli nugwölöl. Jɨ wop maiyöbö aku, God anɨŋ nugw ri ab mag akuyöbö, an kwo nugwo algör nugw ri abnɨŋa. \p \v 13 \x - \xo 13:13 \xt 1Tes 1:3\x*Makwam, mönö dib mös paŋ öim mɨda: Krais nugw pɨb aku; Krais nugwo rɨbyöx gɨba alɨg pöx mɨdɨb aku; madmag nɨgɨb aku. Jɨ mönö dib ödöriö aku mɨ, madmag nɨgɨba maku. \c 14 \s1 God Inöma nöbö mö nuŋwa ñɨgö ap wä nölmɨda \p \v 1 \x - \xo 14:1 \xt 1Kor 12:31; 14:39\x*Nöbö mö akuyöbö ñɨgö madmag nɨgnɨŋ aku, aku ap dib ödöriö; ñɨŋ rɨb aliö yöx nugwön cöña. God Inöma ap wä nölmɨd piaku, rɨb madmag yuö ñɨŋ kwo rɨbyöx nugwön, ap wä nölmɨd piaku pɨnɨŋö, rön, rɨb aku yöx nugwöña. Jɨ ap wä wä ödöriö aku, Krais mönö wä aku nöbö mö akuyöbö yad nölɨŋö, rön, rɨb aku yöx nugwöña. \v 2 Nöbö mö aj il höra nɨgön mönö il nugwölɨbä akuyöbö yadmɨjöñ aku, ñɨŋ nöbö mö yadeñ; ñɨŋ God nugwör yajöña. Nöbö mö bli mönö aku nugwön nugweñɨm. God Inöma ölɨsö nölaŋ mönö mɨ umadiö mɨd bla yajöña. \v 3 Jɨ nöbö mö Krais mönö wä aku wöxnö yad nöiöñ aku, nöbö mö bli mönö aku nugwön nugw ri aböña. Mönö aku nugwön Krais mönö wä aku nugw ri abön ölɨsö bli kwo pön, rɨbyöx gɨba alɨg mɨd gɨrön, ap agapɨm cön aku rɨb mɨga yöxeñɨm. \v 4 Nöbö mö aj il höra nɨgön mönö il nugwölɨbä akuyöbö yadmɨjöñ aku, ñɨŋör mönö aku röx nugwön, ñɨŋör ölɨsö bli kwo pöña. Jɨ nöbö mö Krais mönö wä aku wöxnö yad nölmɨjöñ aku, nöbö mö Krais adö mɨdöi akuyöbö algör magalɨg nugwön, ölɨsö bli kwo pöña. \v 5 Ñɨŋ magalɨg aj il hör akuyöbö nɨgön mönö il nugwölɨbä akuyöbö nɨgmɨjöñ aku, nɨ wä cöna. Jɨ nɨ mɨ wä cön aku, Krais mönö wä aku wöxnö yad nöiöña. Nöbö i aj il hör akuyöbö nɨgön mönö il nugwölɨbä akuyöbö nɨgön, mai nuŋ keir yadɨl mönö ila al aliö mɨdö, cön aku, nöbö mö audiöx nugwöi piaku ölɨsö bli kwo pöña. Aiön aku waiö. Nöi, aj il höra nɨgön mönö il nugwölɨbä akuyöbö yadɨb aku ap ulmɨdö; Krais mönö wä aku wöxnö yad nölɨb aku ap dib. \p \v 6 Makwam nɨ mɨdöi yöraku wön, aj il hör akuyöbö nɨgön mönö il nugwölɨbä akuyöbö nɨgön, God Mönö yadmɨjɨn aku, ñɨŋ pödpödiö nugwön, Krais nugw pɨ gö nɨgöñ? Makwam God Inöma nɨ mönö bli yadaŋ, ñɨgö yad nöin aku wä cöna. Owa God Inöma raŋ, rɨb nɨ hö aku ñɨgö yad nöin aku wä cöna. Owa God Inöma nɨ rɨba nölaŋ, Krais mönö wä bli ñɨgö yad nöin aku wä cöna. Nɨ ñɨgö yad nölmön, ñɨŋ Krais Jisas mönö wä nugw ri abön, rɨg yad mag akwör cöñ aku mag waiö. Krais mönö il aku bli yad nölmɨjɨn aku, Krais nugw pɨ gö nɨgɨb maga cöna. \p \v 7 Ap bli rɨba mɨdöl jɨ mönö pa. Ulamö bɨyöj ap bla mönö pa. Jɨ ulamö bɨyöj mönö pɨ ri abmɨden aku, nöbö mö bla nugwön mönö pödi yad mɨdö, rön, yualöbön wopal yadeñɨm. \p \v 8 Makwam namag aku kwo algör, mönö pɨ ri abmɨden aku, nöbö kai öbɨlön nuö nuö rɨba rɨmɨdölɨŋö, rön, pɨdɨliön? \v 9 Mag aliö akuyöbö mɨ, ñɨŋ nöbö mö bla ñɨgö aj il höra nɨgön mönö il nugwölɨbä akuyöbö nɨgön, God Mönö yadmɨjöñ aku, ñɨŋ agö magɨm rön mönö yadmɨdöi aku, me rön, nugwöñ? Ñɨŋ aliö alɨŋ, mönö rɨg yadmɨd akuyöbö nöbö i nugwen. \p \v 10 Mögörɨb il kɨ mönö yöbö hörɨr mɨga akwör mɨd aku mönö ila mɨdɨm nugugɨrön yadmɨdöia; hör yadölöi. \v 11 Nöbö mö bli mönö yadɨŋ nugwöinɨŋ aku, anɨŋ nugwɨŋ, pad nöbö mö bli röxöna. An ñɨŋ nugwɨŋ, mag aliö akuyöbö cöna. \v 12 Ñɨgö mag akwör cönam. Rɨb madmag yuö ñɨŋ kwo rɨbyöx nugwön, God Inöma ap wä nölmɨd piaku pɨnɨŋa, rön, rɨb aku yöx nugwöi aku waiö. Jɨ nöbö mö Krais adö mɨdöi piaku magalɨg Krais nugw pɨ gö nɨgɨŋ, me rön, ap wä God Inöma nölmɨd bla pön ususör rön rɨ mɨjöñ aku mɨ ödöriö mag wä. \p \v 13 Makwam mɨ, ñɨŋ nöbö mö bla ñɨgö aj il höra nɨgön mönö il nugwölɨbä akuyöbö nɨgön, God Mönö yadmɨjöñ aku, God nugwo yad nugwɨŋ, ñɨgö rɨba nölaŋ nugugɨrön, mönö yajöñ aku pɨ höuöilön, al aliö yadmɨdöla, rön, ñɨgö kwo algör yad nöiöña. \v 14 Aku agapɨm: aj il höra nɨgön mönö il nugwölɨbä akuyöbö nɨgön, God höjöpalɨn aku, inöm na höjöpaiöna jɨ mönö ila aliö yadmɨdɨl aku, me rön, nugwöinöm. \v 15 Ain aku, nɨ inöm na aku God höjöpaina; jɨ nɨ kwo nöbö mɨk algör rɨb na aku yöx nugu gör mɨdön God höjöpaina. Nɨ inöm na aku God nugwo wopal yajɨna; jɨ nɨ kwo nöbö mɨk algör rɨb na aku yöx nugu gör mɨdön God nugwo wopal yajɨna. \v 16 Ñɨŋ inöm ñɨŋ akwör God nugwo ri ablaŋe rön höjöpaiöñ aku, nöbö mö bla mönö yajöñ aku nugwön röx nugweñ. Makwam, ñɨŋ God höjöpalön ri ablaŋe cöñ mönö aku il aku röx nugwön ri ablaŋe rön “Mɨ” me rɨb maga mɨden. \v 17 God nugwo ri ablaŋe rɨ gɨr mɨjöñ aku, jɨ nöbö mö piaku mönö yajöñ aku nugwön, rɨb bli kwo pön ölɨsö bli alɨg peñɨm. \p \v 18 Makwam God Inöma ap wä nölmɨn, ñɨŋ aj il höra nɨgön mönö il nugwölɨbä akuyöbö nɨgmɨdöi aku, ñɨgör nölöl. Nɨ kwo algör nölmɨn, aj il hör akuyöbö nɨgön mönö il nugwölɨbä akuyöbö mɨga akwör öim nɨgmɨdɨl aku, God nugwo ri ablaŋe rɨla. \v 19 Jɨ Krais adö mɨdöi nöbö mö bla pɨsaŋ mögum rön cöca mɨdön, mönö aj il höra nɨgön mönö il nugwölɨbä akuyöbö nɨgön yadmön nöbö mö bli nugwön lɨbak nugweñ aku, aku nɨ wä ren. Mönö nugub mösör yadmön, nöbö mö bli nugwön rɨb bli kwo pöñ aku, aku nɨ wä cöna. \p \v 20 \x - \xo 14:20 \xt Epes 4:14\x*Makwam haul nöbö mölöu nöbö. Halöu ha as bla rɨbyöx nugumɨdöi rɨb aliö akuyöbö yöx nugumɨjeñ; nöbö mö dib rɨg rɨbyöx nugumɨdöi rɨb aliö akuyöbö yöx nugwöña. Ap kib mag gwogwo rɨb mag akwör halöu ha as bla röxg mɨjöña. \p \v 21 \x - \xo 14:21 \xt Ais 28:11-12\x*God mönö yadöŋ bli yadön, Aisaia God Mönö rɨb mɨŋi kai kɨtön yadöŋa, \q1 “Nöbö Diba yada, \q1 ‘Nɨ nöbö mö kɨyöbö mönö nölmön, \q2 nöbö mö pad piakuyöbö yadmön hön, \q1 mönö yöbö ñɨŋa keir yajöña, \q2 jɨ nöbö mö kɨyöbö mönö nɨ yajɨn aku nugweñɨŋö,’ rö,” röŋa. \p \v 22 Makwam nugwöla, God Inöma ap wä nölɨm, aj il hör akuyöbö nɨgön mönö il nugwölɨbä nɨgön yadmɨdöi aku, nöbö mö Krais nugw pɨmɨdöi bla nugwɨŋ me rön nölöl; nöbö mö Krais nugw pölöi bla nugwɨŋ, me rön, nöla. Makwam God Inöma ap wä nölɨm, nöbö mö Krais mönö wä aku wöxnö yad nölmɨdöi aku, nöbö mö Krais nugw pɨmɨdöi bla, nugwo nugw pɨ ri abɨŋ, me rön, nöla; nöbö mö Krais nugw pölöi bla, nugwo nugw pɨŋ, me rön, nölöl. \p \v 23 \x - \xo 14:23 \xt Apos 2:13\x*Makwam ñɨŋ nöbö mö Krais adö mɨdöi bla hö mögum rön cöca mɨdön, magalɨg aj il hör akuyöbö nɨgön mönö il nugwölɨbä nɨgön yadɨŋ nugugɨrön, nöbö mö mönö aku nugwölöi piaku bli mönö nöbö mö Krais nugw pölöi piaku bli, ram aku ram möl yuadö hömɨjöñ aku, mönö ñɨŋ aku nugwön, nöbö mö piaku u pɨlɨm yadmɨdöiŋö, rön, rɨbyöx nugub maga ra. \v 24 \x - \xo 14:24 \xt Jon 16:8\x*Makwam Krais mönö wä aku wöxnö yad nöl gɨr mɨdɨŋ nugugɨrön, nöbö mö Krais nugw pölöi piaku bli mönö nöbö mö mönö nugwölɨbä nɨgön yadöi aku nugwölöi piaku bli, ram aku ram möl yuadö hömɨjöñ aku, mönö ñɨŋ aku nugwön, ñɨŋ ap kib mag gwogwo rɨmɨdöi aku nugwön, rɨb diba yöx nugwöña. \v 25 Rɨb diba yöx nugwɨŋ nugugɨrön, ap agap apɨm yuörɨb madmag ñɨŋa umad gɨ mɨd bla wöxnö nɨgaŋ nugwöña. Ñɨŋ aliö rɨbyöx nugwön, God nugwo nugwɨŋ ölölö raŋ, höxmax yuön, God ib nuŋwa yadɨŋ adöx sö duaŋ nugugɨrön yajöña, “Mɨ! God ñɨgö pɨsaŋ mɨdö,” cöña. \s1 God höjöpalɨba du mögum cöñ aku, ödöriö mɨda akwör cöña \p \v 26 \x - \xo 14:26 \xt 1Kor 12:8-10\x*Makwam, haul nöbö mölöu nöbö, mönö yadɨba rɨmɨdɨl kɨ nugwi. Ñɨŋ hö mögum cöñ wop aku, nöbö bli wopala yajöña; nöbö bli Krais mönö wä aku rɨb mɨŋi mönö yad nöiöña; nöbö bli God Inöma rɨbyöx nöiön mönö aku yad nöiöña; nöbö bli aj il höra nɨgön mönö il nugwölɨbä akuyöbö nɨgön yajöña; nöbö bli mönö nugwölɨbä nɨgön yajöñ aku, pɨ höuöilön al aliö yadmɨdö cöna. Aku mɨ, nöbö mö Krais adö mɨdöi bla Krais nugw pɨ cɨcɨ nɨgɨŋ, me rön, rɨb akwör yöx nugwön cöña. \v 27 Jɨ nöbö bli aj il höra nɨgön mönö il nugwölɨbä akuyöbö nɨgön yadmɨjöñ aku, nöbö mös mönö mös paŋɨm mönö yadɨŋ. Nöbö mɨga mönö yadölɨŋ. Jɨ nöbö paŋyöbö iör öbɨlön mönö yajöna; nöbö mabuö kap öbɨlön mönö yadölɨŋ. Nöbö paŋyöbö iör öbɨlön mönö yadaŋ, nöbö hör i öbɨlön, mönö yajön aku pɨ höuöilön, al aliö yadmɨdö, cöna. \v 28 Makwam mönö pɨ höuöilön al aliö yadmɨdö rön yad nölɨb nöbö i mɨden aku, aj il höra nɨgön mönö il nugwölɨbä akuyöbö nɨgön yadɨba rɨmɨdöi nöbö bla mönö aku wöxnö yadeñ; ñɨŋ keir tar rɨb akwör yöx nugwön God pɨsaŋ yajöña. \v 29 \x - \xo 14:29 \xt 1Tes 5:21\x*Nöbö mös mönö mös paŋ Krais mönö wä aku yad nölɨŋ nugugɨrön, nöbö bli ödöriö yadmɨdöiŋönö wöhö rön, nugugu mɨdɨŋ. \v 30-31 Makwam nöbö römɨdön nugugu mɨjöñ piaku, nöbö i God Inöma raŋ, rɨb wä yöx nölaŋ, nöbö höd öbɨlön yadmɨjön aku rɨb aku yöxön römɨdaŋ, nöbö mai öbɨlön aku nuŋ piöŋö yajöna. Nöbö mabuö kap öbɨlön mönö yadölɨŋ. Paŋ paŋ ör öbɨlön yadɨŋ. Makwam, ñɨŋ magalɨg Jisas Krais mönö wä aku yadɨp hön hön mɨ, Jisas Krais rɨb bli kwo pön, wahax pön rɨb wä yöx nugu gör mɨjöña. \p \v 32 Nöbö mö God ñɨgö ap wä nölmɨn, Krais mönö wä aku yad nölmɨdöi piaku, rɨb ñɨŋa keir yöx nugw ri abön, mönö yad nöiöña. Jɨ ñɨŋ kwo algör rɨbyöx nugw ri abön, mönö yadɨl maku me rön, röböxöña. \v 33 Aku agapɨm: God rɨmɨn nöbö mö Krais adö mɨdöi bla amnɨmab rölöi; rɨba yöx nugu gɨrön rɨm dum, tar mɨd ri aböia. \p Makwam ñɨŋ hö mögum rön cöca mɨdön, Krais adö mɨdöi nöbö mö mögörɨb piaku piaku magalɨg rɨg rɨmɨdöi mag akwör cöña. \v 34 \x - \xo 14:34 \xt 1Kor 11:3; 1Tim 2:12\x*Ñɨŋ hö mögum rön cöca mɨdön, mö bla mönö yadölɨŋ. Nöbö bla akwör yadɨŋ, mö bla hör audiöx nugwɨŋ. Juda lo mönö paŋ aliö akwör yada. \p \v 35 Mö bla mönö bli kwo nuguŋö rɨmɨjöñ aku, ñɨŋ ram ñɨŋa keir bla duön, nöbönɨŋ ñɨŋ bla yad nugwɨŋ, yad nölɨŋ. Jɨ nöbö mö Krais adö God Mönö nuguŋö rön cöca hö mögum rɨmɨjöñ mibɨl yöra, mö i öbɨlön mönö yad nöiön aku, mɨ rɨ gwogwam cöna. \p \v 36 Ñɨŋ nöbö mö Korid höd meme Jisas mönö wä aku pön duön nöbö mö piaku yad nölölim. An Jisas mönö wä pön dub nöbö bla, mönö wä aku pön duön, ñɨgö nöbö mö Korid ör yad nölölmɨŋ. \v 37 \x - \xo 14:37 \xt 1Jon 4:6\x*Ñɨŋ nöbö bɨl kai, God Inöma anɨŋ ap wä nölmɨn, Jisas mönö wä aku nöbö mö piaku yad nölmɨdölɨŋö, rɨ rɨbyöx nugwöi bla, nɨ Nöbö Diba rɨg yad akuyöbö yadmɨdɨl maku, me rön, nugwöña. \v 38 Makwam nöbö kai mönö yadmɨdɨl kɨ nugwen aku, mönö nuŋwa algör nugumɨjeñ. \p \v 39 Makwam, haul nöbö mölöu nöbö. Rɨb dib ñɨŋ aku Jisas mönö wä aku yad nöinɨŋö, rön, rɨb aku yöx nugwöña. Jɨ nöbö mö aj il hör akuyöbö nɨgön mönö il nugwölɨbä akuyöbö nɨgön yadmɨjöñ aku, röböxnö, rön, yadmɨjeñ. \v 40 Makwam ñɨŋ nöbö mö Krais adö mɨdöi bla hön God Mönö nugwöñ wop aku, ap agap apɨm rɨmɨjöña, magalɨg rɨbyöx nugw ri ab gɨrön rɨŋ duaŋ. \c 15 \s1 Krais wöröxön höbkal öbɨlöŋa \p \v 1 Haul nöbö mölöu nöbö. Krais mönö wä aku höd ñɨgö yad nölmön, ñɨŋ nugwön mönö mɨ ödöriö, me rön, nugw pɨ cɨcɨ nɨgmä aku, iswob yad nöl ri abɨba rɨmɨdla. \v 2 Mönö wä aku ñɨgö yad nölmön nugw pɨmä aku, nugw pɨ cɨcɨ nɨg gɨr mɨjöñ aku, God ñɨgö kömö pöna. Jɨ nugw pɨ cɨcɨ nɨg gɨr mɨdeñ aku, ñɨŋ mönö ma aku hör nugw pöi mag aliö akuyöbö cöna. \p \v 3 \x - \xo 15:3 \xt Ais 53:5-12\x*Mönö nɨ keir höd nugum aku, mönö dib mönö wä ödöriö, me rön, ñɨgö yad nölma. An ap kib mag gwogwo röl aku, Krais anɨŋ ñöx nɨgön wöröxöŋ aku, God Mönö kai kɨtön, rɨg cönɨŋö, rim mag akwör röŋa. \v 4 \x - \xo 15:4 \xt Mat 12:40; Apos 2:24-32\x*Krais wöröxɨm hogw pɨlɨm, wop mös mɨdön, wop paŋ aku höbkal öbɨlöŋ aku, algör ör God Mönö kai kɨtön, rɨg cönɨŋö, rim mag akwör röŋa. \p \v 5 \x - \xo 15:5 \xt Mat 28:16-17; Luk 24:34\x*Makwam Krais höbkal öbɨlön, Pita mɨdöŋ yöra wöxnö nɨgmɨn, nugwo höd nugwöŋa. Mai wöxnö nɨgmɨn, mönö wä pön dub nöbö nuŋwa akuyöbö möl sö nugwo nugumä. \v 6 Mai wop i, Krais iswob wöxnö nɨgmɨn, wop paŋyöbö akwör haul nöbö mölöu nöbö paip hadred (500) akuyöbö nugwo nugumä. Haul nöbö mölöu nöbö bli wöröxmä jɨ bli magalɨg mɨdöia. \v 7 \x - \xo 15:7 \xt Apos 1:3-4\x*Mai wop i, Krais iswob wöxnö nɨgmɨn, Jems nugwöŋa. Wop i piöŋö, Jisas mönö wä pön dub nöbö bla magalɨg nugwo nugumä. \v 8 \x - \xo 15:8 \xt Apos 9:3-6\x*Makwam nöbö mö bli nugwo nugwim wop aku hö dumɨn, mai nɨ keir Jisas wöxnö nɨgɨm nuguma. Makwam, nɨ ha yödör wabi yöx pön höi akuyöbö i mɨdmön nɨ pöŋa. \p \v 9 \x - \xo 15:9 \xt Epes 3:8; 1Tim 1:15\x*Nɨ nöbö mö Krais adö mɨdim akuyöbö ñɨgö rɨ gwogwam ödöriö rɨ mɨdmɨdɨl aku, Jisas mönö wä pön dub nöbö mɨdɨb maga nɨgölöŋ. \v 10 \x - \xo 15:10 \xt 2Kor 11:23\x*Jɨ God nɨ uliöxön pɨ ri abɨm, nöbö nuŋwa mɨdön mag keiryöbö rɨla. Jisas mönö wä pön dub nöbö bli mabö rɨg röi mag akuyöbö nɨ röi; God nɨ uliöxön pɨ ri abɨm, mabö dib ödöriö aku rɨla. \v 11 Nör God mabö nuŋwa rɨlö rön yadmɨdöi; ñɨŋör röiŋö rön yadmɨdöi. An magalɨg Krais mönö wä aku, paŋyöbö adakwör yad nölmɨn dua. Ñɨŋ mönö wä akwör nugwön nugw pöia. \s1 Nöbö mö wöröxim bla höbkal öbiöña \p \v 12 Makwam Krais wöröxön öbɨlö, rön, mönö öim yadöl aku, ñɨŋ bli pödpöd rɨmɨn nöbäpö bla wöröxön höbkal öbɨleñɨŋö, rön nugwöi? \v 13 Nöbäpö bla wöröxön höbkal öbɨleñɨŋö cöñ aku, Krais nuŋ keir höbkal öbɨlölö cöña. \p \v 14 Makwam Krais höbkal öbɨlölöx aku, Krais mönö wä yad nölmɨdöl mönö aku, hör nöi mönö i röxöxa. Krais höbkal öbɨlölöx aku, Krais mönö wä nugw pöi mönö aku, hör nöi mönö i röxöxa. \v 15 Nöbäpö wöröxön öbɨlɨb maga nɨgölöx aku, God nuŋ Krais nugwo rɨm öbɨlölöx. Makwam, God nuŋ rɨmɨn Krais öbɨlöŋ mönö wä öim yad nölmɨdöl mönö aku, hör mönö inakmönö i röxöxa. \v 16 Aku agapɨm: nöbäpö bla wöröxön höbkal öbɨleñɨŋö cöñ aku, Krais nuŋ keir kwo algör höbkal öbɨlölö cöña. \v 17 Makwam Krais höbkal öbɨlölöxisöŋö, Krais mönö wä nugw pöi mönö aku, mönö hör nöi mönö i röxöxa. Krais höbkal öbɨlölöxisöŋö, ap kib mag gwogwo röi pɨx aku örɨx abölöx. \v 18 Krais höbkal öbɨlölöxisöŋö, nöbö mö Krais nugw pön wöröxim bla, mödoŋwadö wöröx pɨn pal duöyɨxa. \v 19 An Krais nugwo pɨnɨŋ aku mɨ, rɨbyöx gɨba alɨg mɨdöla. Jɨ mögörɨb il kɨ mɨdön, mödoŋwadö wöröxölɨx aku, nöbö mö lɨblɨb rɨbä mɨdö bla mɨdölɨxa. \p \v 20 Makwam Krais öbɨlön kömö mɨd aku döŋö, nöbö mö Krais nugw pön wöröxöi bla, aku kwo algör öbɨlön kömö mɨjöña. \v 21 \x - \xo 15:21 \xt Rom 5:12\x*Nöbö i raŋ, nöbö mö wöröxöña; Nöbö i raŋ, nöbö mö öbiöña. \v 22 Mönö yadmɨdɨl aku, Adam nöbö mö yam nuŋwa mɨdöl aku magalɨg wöröxnɨŋa, jɨ Krais nöbö mö yam nuŋwa mɨdöl aku magalɨg öbinɨŋa. \v 23 \x - \xo 15:23 \xt 1Tes 4:16; Rep 20:5\x*God nuŋ Krais nugwo höd rɨmɨn öbɨlön, du nuŋ pɨsaŋ mɨd aku mɨ, nuŋ mai hön nöbö mö nuŋ adö mɨdöl bla raŋ, magalɨg öbinɨŋa. \p \v 24 Seten kɨjaki inöm gwogwo nuŋ bla nöbö mö bla rɨ gwogwam cöñ aku, jɨ Krais nuŋ ñɨgö pal wöd ab pörön, nöbö mö nuŋ nugwidɨx mɨjön bla Acö God nugwo nöiöna; aku wop maiyöbö aku höna. \v 25 \x - \xo 15:25 \xt Mat 22:44\x*Aku agapɨm: Krais nöbö mö ap bla nugwidɨx mɨdɨp duön, Nuö raŋ, kwolmal nuŋ bla magalɨg Krais yödpɨlö moa mɨjöña. \v 26 \x - \xo 15:26 \xt Rep 20:14\x*Kwolmal paŋyöbö iör mɨjöna: wöröxɨb mag akwör. Jɨ wop maiyöbö aku, kwolmal aku kwo aipam aŋadö pɨl pal nɨgöna. \v 27 \x - \xo 15:27 \xt Sam 8:6\x*Makwam God nuŋ rɨmɨn, nöbö mö ap bla magalɨg Krais yödpɨlö nuŋwa moa mɨdö, rön, kai kɨtmä aku, God nuŋ keir Krais yödpɨlö nuŋwa moa mɨdö, rön, yadölim. Aku agapɨm: God nuŋwör rɨmɨn, ap bla magalɨg Krais yödpɨlö nuŋwa moa mɨda. \v 28 God rɨmɨn, nöbö mö ap bla magalɨg Krais yödpɨlö nuŋwa moa mɨdɨŋ nugugɨrön, mai Ha nuŋwa keir God moa mɨjöna. Makwam mɨ, God paŋyöbö akwör ap agap apɨm mɨd piaku magalɨg nugwidɨx mɨjöna. \p \v 29 Nöbö mö wöröxöi bla öbiöñɨŋö rɨl aku nugwöia. Öbɨleñ aku, nöbö mö pödpöd rɨmɨn haul hödpɨg wöröxöi blai, me rön, röbö palöi? Ñɨŋ öbiöñɨŋö rön aliö alöia. \v 30 \x - \xo 15:30 \xt Rom 8:36\x*Makwam an kwo algör, an pödpöd rɨmɨn mönö wä aku yad nöl yönön, nöbö anɨŋ rɨ gwogwam rɨba rɨmɨdöi bla rɨb mɨga yöxölöl? \v 31 Wop kɨ nöbö i nɨ pɨl pal nɨgönɨŋönö wöhö aku nɨ nugwöi. Nɨ ñɨgö nöbö mö rɨbyöx nugwön, wahax pɨ gɨrön, Nöbö Dib ana Krais Jisas nugwo wahax pɨ gɨrön ri ablaŋe rɨmɨdla. \v 32 \x - \xo 15:32 \xt Ais 22:13\x*Nɨ taun dib Epesas kɨ hön, wöñö höpebö bla röxg pɨsaŋ nuö nuö rɨla. Jɨ ñɨŋ nöbö mö, wöröxön aŋadö wöröxnɨŋö, rɨmɨdöi aku, nɨ pödpöd rɨmɨn aliö rɨl? “Weik mɨdöl wop kɨ, ap wä wä nɨm gɨrön, röbö wä wä nɨm gɨrön, rɨ gɨrön mɨjnɨm; wöröxön aŋadö wöröxnɨŋö,” rɨlöxa. \p \v 33 Nugw ri aböña, nöbö mö rɨb aliö yöx nugwöi piaku pɨsaŋ mɨdmɨjeñ. Nöbö mö mɨd ri abmɨdöi bla, nöbö mö rɨ gwogwam rɨmɨdöi bla pɨsaŋ nɨgiö nɨgön paŋör mɨdön, mag gwogwo akwör rɨmɨjöña. \v 34 Makwam, rɨb mag hör yöxön ap kib mag gwogwo rɨmɨdöi mag aku röböxön, mɨd ri aböña. Ñɨŋ bli God nugwo rɨbyöx nugwölöi aku, ñɨŋ möigw höxa. \s1 Höbkal öbɨlön mɨxɨñ ñɨŋ aku pödpödiö mɨjön? \p \v 35 Makwam ñɨŋ bli yajöña, “Nöbö mö wöröxöi bla pödpöd rön höbkal öbiöñ? Öbɨlön, mɨxɨñ ñɨŋ aku pödpödiö mɨjönɨŋö?” cöña. \v 36 \x - \xo 15:36 \xt Jon 12:24\x*Mönö yadöi aku mönö u i röxa. Ap iñ mag bla abɨŋ, alɨg mɨdön kömö nɨgen; wöröxön akwör kömö nɨgöna. \v 37 Wit mag mönö ap agapɨm maga abmɨdöi aku, wöl dib röx aku yuölöi; mag ulul mɨdö bla akwör abmɨdöia. \v 38 Makwam mag hörɨrör abmɨdöi piaku, God nuŋ aliö wölaŋ, me rön, rɨg yad nɨgöŋ mag akwör wöla. \p \v 39 Mɨxɨñ bla algör hörɨrör mɨda. Nöbö mö bla keir nɨgöŋa; hön urap bla keir nɨgöŋa; yöur bla keir nɨgöŋa; dölöm bla keir nɨgöŋa. \v 40 Mɨxɨñ adöx yöd röul adö kau sö keir mɨda; mɨxɨñ mögörɨb rol il kɨ keir mɨda. Mɨxɨñ adöx yöd röul adö kau sö mɨ wä keir mɨda; mɨxɨñ mögörɨb rol il kɨ mɨ wä keir mɨda. \v 41 Naiö mil aku mil wä keir abmɨda; röun mil aku mil wä keir abmɨda; gupö mil aku mil wä keir abmɨda. Gupö bla algön nör hörɨrör mɨd aku mil aku wä hörɨrör abmɨdöia. \v 42 Paŋ mag aliö akwör nöbö mö wöröxön öbiöña. Nöbäpö hogw piöñ mɨxɨñ aku lɨdu lɨl rɨ pɨñöna; öbiöñ mɨxɨñ aku lɨdu lɨl rɨ pɨnen. \v 43 \x - \xo 15:43 \xt Pil 3:20-21\x*Ap lɨblɨb mɨda ulöm möla nɨgöia; öbɨlön mil alɨg mɨjöna. Ap ölɨsö mɨdölɨm ulöm möla nɨgöia; öbɨlön ölɨsö alɨg mɨjöna. \v 44 Mɨxɨñ ulöm möla nɨgöi aku mögörɨb il kɨ yönöi mɨxɨñ akuyöbö mɨda; jɨ öbɨlön, Inöm Leia rɨmɨn mɨxɨña kömö mɨd mɨxɨñ akuyöbö mɨjöna. \p \v 45 \x - \xo 15:45 \xt Jen 2:7\x*Mag akwör, God Mönö rɨb mɨŋi Mosɨs kai kɨtön yadöŋa, “Adam hödyöbö aku nöbö kömö nɨgö,” röŋa. Adam yoŋyöbö aku Inöma mɨda; nuŋ nöbö mö bla kömö mɨdɨb mag aku nölmɨda. \v 46 Aku mɨ, höd mögörɨb döul il kɨ yön mɨdɨb mɨxɨñ; mai inöma yön mɨdɨb mɨxɨñ. \v 47 Nöbö hödyöbö aku mögö akwör höŋa; Nöbö yoŋyöbö aku adöx yöd röul adö kau sebö höŋa. \v 48 Nöbö mö mögörɨb döul il kɨ mɨdöi bla, nöbö hödyöbö rɨg mɨdmɨd akwör mɨdöia. Nöbö mö adöx yöd röul adö kau sö mɨdöi bla, Nöbö adöx yöd röul adö kau sö rɨg mɨd akwör mɨdöia. \v 49 Weik an mögö kɨ höŋ nöbö aku röxg mɨdöla; mai an adöx yöd röul adö kau sebö höŋ Nöbö aku röxg mɨjnɨŋa. \p \v 50 Haul nöbö mölöu nöbö, nɨ ñɨgö yadmɨdla, mɨxɨñ hör aku God mögörɨb wä aku dub maga nɨgöl. Ap wöröx lɨdu lɨl rɨ pɨñön aku öim öim mɨdɨb maga nɨgöl. \v 51 \x - \xo 15:51-52 \xt Mat 24:31; 1Tes 4:15-17\x*Mönö höd nugumɨdölöi i ñɨgö yadɨba rɨmɨdla. An Krais nöbö mö nuŋwa mɨdöl akuyöbö magalɨg wöröxöinɨŋ. Jɨ an magalɨg keir yoŋyöbö röxg wöxnö nɨgnɨŋa. \v 52 Namaga yadaŋ, añɨgölö rɨmgör ñɨrɨp rɨ mag akuyöbö, nöbö mö wöröxöi bla öbɨl mɨxɨñ lɨdu lɨl rɨ pɨnölɨba mɨjöña; makwam an magalɨg keir yoŋyöbö röxg wöxnö nɨgnɨŋa. \v 53 \x - \xo 15:53 \xt 2Kor 5:4\x*Mɨxɨñ lɨdu lɨl rɨ pɨnɨb aku, mɨxɨña lɨdu lɨl rɨ pɨnölɨba nɨgöna; mɨxɨñ wöröxɨb aku, mɨxɨña öim öim mɨdɨba nɨgöna. \v 54 \x - \xo 15:54 \xt Ais 25:8\x*Mɨxɨñ lɨdu lɨl rɨ pɨnɨb aku, mɨxɨña lɨdu lɨl rɨ pɨnölɨba nɨgöna; mɨxɨñ wöröxɨb aku, mɨxɨña öim öim mɨdɨba nɨgön wop aku, mönö kai kɨtön rɨg yadim mag akuyöbö cöna. God mönö yadɨb nöbö Aisaia God Mönö kai kɨtɨb yadön yadöŋa, “Nöbö Diba wöröxɨb mag aku pɨl pal nɨgmɨn mödö aŋadö pörö,” röŋa. \v 55 \x - \xo 15:55 \xt Hos 13:14\x*Makwam God mönö yadɨb nöbö Hosea God Mönö kai kɨtön yadöŋa, \q1 “Wöröxɨb maga, wopik ölɨsö nagö pikai mɨd? \q2 Wöröxɨb maga, wopik ölɨŋ höb nagö pikai mɨd?” röŋa. \p \v 56 \x - \xo 15:56 \xt Rom 7:13\x*Wöröxɨb maga ölɨŋ höb aku, ap kib mag gwogwo rɨb adaku ha; ap kib mag gwogwo rɨb ölɨsö aku, lo mönö adaku ha. \v 57 Makwam God nuŋ Nöbö Dib ana Jisas Krais nugwo yad abmɨn hön anɨŋ pɨ yau abmɨn kömö duöla. Aku nugwön, an God nugwo ri ablaŋe cɨnɨŋa. \p \v 58 Makwam, haul nöbö mölöu nöbö wä nɨ bla, ñɨŋ öbɨl gö nɨgön, hör piaku dumɨjeñ. Nöbö Diba mabö nuŋwa röl aku hör röinɨŋö, rön, öim kwockwoc palön, Nöbö Diba mabö nuŋwa rɨ gɨrön mɨjöña. \c 16 \s1 Krais nöbö mö nölɨb rɨg \p \v 1 \x - \xo 16:1 \xt Rom 15:25-26; 2Kor 8:1-9\x*Rɨg pɨ mögum rön Krais nöbö mö piaku nölɨb rɨg aku mönö yadɨba rɨmɨdla. Krais Jisas nöbö mö Galesia Propins mɨdöi akuyöbö ñɨgö yadɨm mag akuyöbö, ñɨŋ kwo algör cöña. \v 2 Ñɨŋ nöbö mö hörɨrör magalɨg iŋpɨlö paŋ paŋ wop agñɨŋ aku, pɨmɨdöi rɨg akuyöbö nugwön bli pɨ hör piaku nɨgön pɨ mögum cöña. Almɨjöñ aku, nɨ wön, weik rɨmgör rɨga nöinö, rön, yad yönöinöm. \p \v 3 Makwam nɨ in aku, ñɨŋ nugwön nöbö wä mɨdöiŋö cöñ nöbö piaku bli, nɨ agal abmön, ñɨŋ kɨcöñ köp aku aipam, ñɨŋ nöiöñ rɨg aku aipam, pön pɨragön Jerusalem duŋ. \v 4 Nɨ dub maga cön aku, nɨ keir ñɨgö yölɨŋ pön dina. \p \v 5 \x - \xo 16:5 \xt Apos 19:21\x*Makwam nɨ Masedonia Propins aku wön, mɨdöi yöraku ina. \v 6 \x - \xo 16:6 \xt Rom 15:24\x*Wön, ñɨŋ pɨsaŋ ul mag mɨŋi mɨdɨbä maga ra. Ibaud kɨ ñɨgö pɨsaŋ mɨdön, mögörɨb bli duba rɨmön, nɨ pön du ödöi mibɨl yöra abɨŋ dina. \v 7 Nɨ wön ñɨgö mil nugwön dub aku nɨ wä röl. Nöbö dib yöwö rɨmɨdaŋ, u ñɨŋ pɨsaŋ mɨŋi uplöb hölɨm mɨdön mai dina. \p \v 8 Nɨ taun dib Epesas kɨ mɨdön, Pedikos wop dib aku hö padɨxaŋ nugwön mai ina. \v 9 \x - \xo 16:9 \xt Apos 19:8-10; 2Kor 2:12\x*Taun dib Epesas kɨ, Nöbö Diba mabö diba rɨmɨdla, jɨ nöbö mö mɨg mɨŋa nɨ höj nugumɨdöia. \p \v 10 \x - \xo 16:10 \xt 1Kor 4:17\x*Makwam Timoti mɨdöi yöraku umɨdaŋ, nugwo pɨ ösös rɨ ri abɨŋ, nuŋ ipöxen. Nɨ Nöbö Diba mabö nuŋwa rɨg rɨmɨdɨl mag akuyöbö, nuŋ kwo algör paŋ mag akwör rɨmɨd makwam, \v 11 \x - \xo 16:11 \xt 1Tim 4:12\x*nugwo röböxmɨjeñ. Ñɨŋ magalɨg nugwo pɨ ösös rɨ ri aböña. Nuŋ ñɨgö pɨsaŋ mɨdön, mai duba rɨmɨjön aku, nugwo pön hö ödöi um yöra abɨŋ, nɨ mɨdɨl kɨ haŋ. Nöböhöd nöbö bli pɨsaŋ höñɨŋö, rön, pöx mɨdla. \p \v 12 \x - \xo 16:12 \xt 1Kor 3:6\x*Makwam haul ana Apolos nugwo mönö ölɨsö yadön yadla, naŋ haul nöbö bli uba rɨmɨdöi piaku pɨsaŋ duö, rɨl aku, jɨ nuŋ weik wen. Mai ub maga rɨmɨdaŋ yöna. \s1 Mönö rɨb bli aipam yadöŋa \p \v 13 Ñɨŋ nöbö mö nugu gɨrön mɨjöña. God nugw pɨ gö nɨgön rɨmɨjöña. Ap i ipöxmɨjeñ. Mɨ ususör rön rɨmɨjöña. \v 14 Ap agap apɨm rɨmɨjöñ aku, ñɨŋ nöbö mö bla ñɨgö madmag nɨg gɨrön rɨmɨjöña. \p \v 15 \x - \xo 16:15 \xt 1Kor 1:16\x*Haul nöbö mölöu nöbö. Ñɨŋ nugwöia, Grik ada Krais nugw pim piaku, Stepanas nöbö mö yam nuŋ bla höd nugw pɨmä. Nugw pön mɨ, nöbö mö Krais adö mɨdöi akuyöbö ñɨgö madmag nɨgön mabö rɨ nöl gör mɨdöia. Makwam, haul nöbö mölöu nöbö na ñɨgö yadmɨdla, \v 16 nöbö mö wä piaku aipam, haul nöbö mölöu nöbö ñɨŋ pɨsaŋ mabö rɨmɨdöi bla aipam nugwön, rɨg yajöñ mag akwör cöña. \p \v 17 Makwam ñɨŋ keir hö nɨ nugub maga nɨgöl, Stepanas, Potiunetas, Akaikas hön nɨ nugwöi aku nɨ wä ra. \v 18 Aliö alöi aku nɨ wä rɨmɨn ñɨgö wä ra. Nöbö wä piaku mönö yajöñ aku nugw ri aböña. \p \v 19 \x - \xo 16:19 \xt Apos 18:2,18,26\x*Makwam nöbö mö Krais adö mɨdöi Esia Propins kɨ, ñɨgö Korid nöbö mö bla, “Haul nöbö mölöu nöbö ñɨŋ mɨdöiŋ ä?” röia. Akwila mö nuŋwa Prisila pɨsaŋ ñɨgö Korid nöbö mö, “Nöbö Diba ñɨgö nugwidɨx mɨdaŋ,” me röia. Nöbö mö hön ram ñɨŋ mönöbö hogwa cöca mögum rɨmɨdöi bla algör yadöia. \v 20 Makwam haul nöbö mölöu nöbö Krais adö mɨdöi pik magalɨg, “Ñɨŋ mɨdöiŋ ä?” röia. Ñɨŋ Nöbö Diba nugw pɨmɨdöi aku, nuö nuö wahax pɨ gɨrön, alguna bɨmɨl nɨmöña. \p \v 21 Nɨ Pol, mönö rɨb mag kɨ imag na keir kai kɨtön “Ñɨŋ mɨdöiŋ ä?” rɨmɨdla. \fig Taun dib Korid aku|alt="town of Corinth" src="ABS-128.tif" size="col" \fig* \p \v 22 \x - \xo 16:22 \xt Gal 1:8-9; Rep 22:20\x*Nöbö mö kai Nöbö Diba madmag nɨgen aku, nuŋ ölɨŋ höb pöna. Nöbö Diba hö! \p \v 23 Nöbö Dib Jisas ñɨgö uliöxön pɨ ösös rɨ ri abaŋ. \p \v 24 Haul nöbö mölöu nöbö na Krais Jisas adö mɨdöi bla, nɨ ñɨgö magalɨg madmag nɨgmɨdla. Mag aliö akuyöbö aku mag waiö. \p \p \p \p \p \p \p \p