\id GAL \h GALESIA \toc1 Fol imi tebe Galesia kasel imi suuk kon dola kobesa uta ko \toc2 GALESIA \mt1 Fol imi tebe Galesia kasel imi suuk kon dola kobesa uta ko \ib \ip \it Yesus iyo tam abiil tigiin unata, bii atol ulumi kup 26 umaak yak iinuta, Fol iyo suuk kon tem weng koyo dola ko Provins Galesia kasel Kristen unang tinum imi kwaapma unsu ko. Kale siin uyo Fol ninggil iyo Yesus imi weng uyo kuptamo no Provins Galesia no Juda kasel iyo imka-nilip e, tinum miit migik imi baga-e-bilipta, iip maak maak iyo fupkela Yesus imi ilak uyo duga-bilipta minte, Fol imi weng utafinonin tinum maak tal-nilipta, Galesia kasel iyo bisop bogobe-nilip e, “Waantap kapta, God imi tiin diim uyo tinum tambal unang tambal kelan o agelap umdii, Moses imi ulo uyo waafu-nalapta o,” agan-bilipta, tinum iip maak maak iyo bisop bagamin weng boyo, aafen o age tolong do waafu-nilip e, Yesus imi kuguup tambal uyo atuk atuk ke-bom no ke-bilipta, Fol iyo tinangku-nalata, weng uyo dola ko bogobe-nala e, “Waantap ita utamata, Yesus iyo niyo telela namola mitam tambaliim kelan-temi kalaa age Yesus imi ilak uyo dola umdii, beta kup God iyo tebe bogobe-nala, ‘Kapmi fengmin umi yuum uyo binimanepkelu kale, kabo tol kup tinum kelap o,’ agelan-tema o,” age Fol iyo suuk kon koyo dola ko Galesia kasel Kristen unang tinum imi kwaapma unsu ko.\it* \c 1 \p \v 1 Niyo Krais imi kalaan tinum Fol nita suuk kon koyo dola kobelan-temi kale, tinum iyo maak tebe-nilipta, niyo nimdalip tisaali e minte, Krais imi kalaan tinum imi ogok kemin boyo kopnesaalip no kale, Yesus Krais so e minte ilami Aalap God ilami dufola fen-se so ulim igil tebe ogok boyo kopne-silip ko. \v 2 Kale Provins Galesia umi abiip maak maak umi Kristen unang tinum ibo koyo niso minte duup-afin niso albip isino mangkal ninggil nuta ipmi weng umobelum o ageta ko. \p \v 3 Kale niyo numi Aatum God so Kamogim Yesus Krais so iyo dagaga-bilita, iyo tebe ibo telele-bilipta, ipmi aget tem uyo bilili age-bom-nilipta o ageta ko. \v 4 Kale Krais iyo numi Aatum God ilami aget fugunin bota kanubelal o agan-be uta kup waafu-nalata, kafin diim komi kuguup mafak umi diim albup uta nuyo tagaa imkan kelan o age-nalata, ilami kaal sigim uyo ke-nalata, numi fengmin uyo mobe-se kale, \v 5 nuyo suun kup God imi tok uyo bagan kwep tebe-bom-nulupta o ageta kale, tambaliim ko. \s1 God imi weng tambal maagup uta kup umi sang uta ko \sr Ap 15:1,24, 1 Kor 16:22, 1 Tes 2:4 \p \v 6 Kale God iyo ibo Krais imi i-filin daa-se umi diim ilep God ita ibo olabela imi daang begebe talan-bilip kuta, niyo utamita e, ibo Yesus iyo yuut dupka-nilipta, yak weng tambal ko age migik uta waafula waafula ke-bilip kalaa age-nilita, kumang mobi ko. \v 7 Kale fen weng tambal migik umaak albaalu kuta, tinum iip maak maak iyo ipmi aget fugunin bota kufak daga-e-bom-nilip e, Krais imi weng tambal uyo bagamup ko age asit bogo igil, Krais imi weng uyo fupkela kup-kiit kup-kalaak kemum o agan-bom no kem-nuubip kuta, \v 8 God imi weng tambal uyo maagup bota kup kale, kanube nugol min, abiil tigiin umi ensel min, tinum iyo dok ita imi aget fugunin uyo, God imi weng tambal uyo tuluun ipmi kupka-emi o agan-be uyo, God iyo tebe utamata, imi weng kupka-e-be kwek uyo fen numi siin God imi tuluun weng numi tebe ipmi kupka-emsup ulutap kupka-ebaala binim kalaa agela umdii, God yagal tebe tinum beyo daala no abiip mafak kal maagalo kelan-tema ko. \v 9 Kale aa mungkup nuyo siin uyo weng uyo bogo-sulup kale, asok kamano koyo bogolan-temi kale, kanube tinum iyo maak weng tambal ko age uyo kupka-e-balata, God iyo tebe utamata, ipmi siin umi weng tambal ku-silip ulutap ba kalaa agela umdii, ise tinum beyo God tebe atin tuluun daala yang abiip mafak unon-tema ko. \p \v 10 Kale kamano weng ko bagan-bii koyo baga-bilita, tinum ita, nimi weng boyo tambaliim o agelin o age-nilita a? Umbae. Kanu-bilita, God ita, nimi kuguup uyo tambaliim o agelak o age-nilita kuba. Boyo kanu-bilita, tinum ita nimi deng uyo tebemin o age-nilita a? Umbae. Boyo kanube kam age-nilita, kanum tebesi nimnam, boyo niyo Krais imi ogok ke-emin tinum kesaali ko. \s1 Fol imi mitam Krais imi kalaan tinum kesa umi sang uta ko \sr Ap 9:1-19,26-31, 22:6-16, 26:9-18, 1 Kor 15:8-11, Fpai 3:4-9, 1 Tim 1:12-17 \p \v 11 Kale nimi duubal ibaa. Weng uyo tol kup bogobelan-temi kale, weng tambal ko siin ipmi kupka-e-bii-sii boyo tinum iyo maak tebe-nalata, weng boyo kufola mitam tebesaalu e minte, \v 12 niyo tinum imi diim kal umaak kusaali e minte, tinum iyo maak tebe-nalata, weng boyo kafalepnesaala no kale, Yesus Krais yagal ki weng boyo kafalepne-se ko. \p \v 13 Kale siin uyo niyo Juda kasel numi ulotu kemin kuguup uta fomtuup waafu-nilita, kanu-bii-sii kale, bomi sang uyo ibo tinangku-silip kale, niyo tebe God imi unang tinum ko age Kristen iyo itafinon-bom-nilita, alugum maagup ifip tololin keli binimanin o age-nilita, an tiinemsi kale, \v 14 siin uyo niyo alugum nalami olal imi kuguup uyo atin titil kup fagaa waafu-nilita, Juda kasel kutam iyo maagup nita kup nalami nafalobal iyo imdaak tama-nilita, nita Juda kasel numi kuguup uta atin waafu-nilita, kanu-bii-sii ko. \p \v 15 Kuta sugayok uyo aben uyo namolin-tem bom-sulu kutop kal God iyo ulaa nimdusata kale, ilami aget fugunin uta kup olapnelata, meng tamita, imi ogok uyo kopnelata, waafuu kwep tebesi kale, God imi aget fugunin uyo, \v 16 kafalebelita, Fol iyo nimi weng tambal uyo kwep no tinum miit migik migik iyo baga-emak o age-nalata, ilami man iyo kafalepnelata, atam-sii kuta, God ilami man kafalepne-se kota, niyo tinum iyo maak dagasaali e minte, \v 17 niyo no Jerusalam tinum isiik mitam Krais imi kalaan tinum kesip imi finang umaak unsaali no kale, kupkaa niyo no kafin Arebia kal siit-nilita, asok kupkaa abiip Damaskus un-sii ko. \p \v 18 Kale bii atol asuno ko binimanuta, no Jerusalam no tamita, Fita so alop weng bagamum o age-nilita, no tamita, alop am sinamin ulumi kup te tam mit diim kaa fogo te yang tiin milii fogo (15) ke-sulup kuta, \v 19 Krais imi kalaan tinum migik migik iyo maak itamsaali kale, Kamogim Yesus imi niing Jems ita kup atam-sii ko. \v 20 Kale weng kaa dola kobeli koyo, God imi tiin diim uyo bisop bogolaali kale, fen tuluun weng uta ibo dola kobeli ko. \p \v 21 Kale siit ilugo-nili e, asok Provins Siria tono Provins Silisia tono un-sii kuta, \v 22 Kristen unang tinum Provins Yuudiya kutam iyo nimi tibit kun umaak utamin-tem bom-nilipta, \v 23 weng uta kup tinangkulipta e, sugayok uyo tinum beyo, numi Yesus imi ilak dugamin uyo kufak daabeli binimanuk o age-nalata, nuyo yemsa kuta, kamano kota Yesus imi weng tambal uyo kupka-em tiine-balata, unang tinum iyo te tam Yesus imi ilak uyo dugan-bilip o agan-bilipta, tinangkan-bilip kale, \v 24 tinangkulipta, God iyo Fol imi diim ilep ku-tele kanu-be o agelipta, tinangku-nilipta, God imi tok uyo bagan-bilip ko. \c 2 \s1 Yesus imi kalaan tinum bilip imi Fol so ninggil aget maagup kiina tala kesip uta ko \sr Ap 15:1-35, 21:25 \p \v 1 Kale niyo bom-bili bii, atol mit kal koyo dakan ke-nilita, tam Banabas sino asok alop no Jerusalam unum o age-nulupta, niyo Tatias yagal mungkup dulita ninggil asuno unup kale, \v 2 God iyo kafalepnelata, un-sii ko. Kale nimi aget fugunin uyo, ogok kaa kanu-bii kaso minte sugayok umi kanum tebesi kuso boyo maagalo ke-numu o age-nilita, no Kristen unang tinum imi kamok kamok ilimi am kal ninggil ton-bom-nulupta, ise weng tambal ko unang tinum miit maak maak imi baga-em-nuubi boyo kamok kamok ita kup dupkop daga-e-bom baga-emsi ko. \v 3 Kale Tatias niso tal bii-se beyo Grik tinum kuta, kamok kamok iyo weng umaak kwep daata, “Ibo nulumi kuguup uyo waafuu bemi kaal uyo ugaa dupkan kebelin o,” agelin-tem ko. \v 4 Kuta Kristen ko age atuk atuk kemin tinum iip maak maak iyo, Yesus Krais tebe numi kuguup kobe-se bota utamum o age-nilipta, mitam-nilipta, nuso ton-bom-nilipta kale, siin uyo nuyo Moses imi ulo uyo tebe sok de imolin kesuta, Krais iyo tebe talaa imkan kela waalan-sulup kuta, ise tinum mitam tilip bilip ita tebe, bogobelupta, Moses imi ulo uyo asok waafulin o ageta kam agan-bilip kuta minte, Banabas alop nuyo asok Moses imi ulo uyo tebe sok de imolin kelu umi ogok kemin kuguup boyo waafulan-temaalup o age-sulup ko. \v 5 Kale God iyo Yesus numi ilim bo-emin sang umaak fupkela kup-kiit kup-kalaak kem-nuubaala binim kale, God imi tuluun weng tambal boyo ipmi diim kal suun kup bom-buluta o age-nulupta, nuyo yak tinum kulip imi sagaal diim abelupta, tiin mosaalip binim e minte, bilip imi weng tinangkuta Tatias imi kaal uyo maak ugaa dupkan kebesaalup no ko. \p \v 6 Kale tinum iip maak maak iyo Kristen unang tinum imi kamok o agesip kuta, bilip iyo dogonupmin umi win so o ageta bilip imi aget uyo fugun-nuubaali e minte, God iyo tinum imi win bomi aget uyo fugun-nuubaala no kale, tinum win so bilip iyo nimi weng uyo maak so tifipnesaalip binim ko. \v 7 Atin binim kale, bilip iyo utamipta e, siin uyo God iyo Fita iyo daala Juda kasel imi weng tambal kupka-em un-se ulutap ke kamano koyo God iyo mungkup nimdala unang tinum miit maak maak iyo God ilami weng tambal uyo kupka-em un-se kalaa nage-silip kale, \v 8 tam God iyo tebe Fita iyo titil kobela kalaan tinum imi ogok uta waafu-nalata, Juda kasel imi iibak tem kutam iin-se kale, ulutap niyo God yagal tebe titil kopnelata kalaan tinum imi ogok uyo waafuu kwep-nilita, tam unang tinum miit migik migik imi iibak tem uyo ogok kem-nuubi kale, \v 9 Jems so Fita so Jon so bilip iyo kamogimal o agesip kale, bilip iyo utamipta e, God yagal tebe ogok afek boyo nuyo kopne-se kalaa age-nilipta, bole Banabas so niso alop numi isak atuk ilitap ke fet dobe-nilip e, ninggil aget maagup kelupta, bogobe-nilip e, “Alop ipta unang tinum miit maak maak imi iibak tem kutam kal ogok ke-bilip e minte, ninggil nuta Juda kasel imi iibak tem katam kal ogok ke-bulup no keman-temup o,” agelipta, weng telelalupta, \v 10 tam kamogimal iyo weng maagup uta kup bogo-silip kale, “Ibo mufekmufek binim man imi aget uyo fugun bom dong daga-e-bom-nilipta o,” age-silip kale, niyo bomi aget uyo ki atin ugaa kwaa-bom-nilita, ogok boyo titil fagaa kem yak abiip maak maak kem tebesi ko. \s1 Fol tebe Fita imi kuguup mafak ke-bala kupkem daabesa uta ko \sr Ap 15:1,24, Gal 5:2-6 \p \v 11 Kale ninggil nuyo Jerusalam uyo kupkaa tal abiip Antiok kal bomta utamita, Fita iyo tal kuguup mafak ke-be kalaa age-nilita, ilami tibit diim kugol tol kup daak tama yega dobe-sii kale, \v 12 bomi magam uyo ki, Jems iyo tebe Kristen Moses imi ulo fomtuup waafulin tinum iip maak maak iyo imdala ti-silip kale minte, bilip imi tilin-tem bom-bilip uyo, Fita iyo yak unang tinum miit maak imi tem iina iman uyo unan-nuubipta kuta minte, kota tinum bilip iyo tal tamip e, kota Fita iyo bilip imi atul uta finano-nalata, ilami kuguup tambal ko age tinum miit maak iso iman unan-nuuba boyo kupka-nalata, maak so tam tama isino iman uyo une-nama binim kela e, \v 13 Juda kasel Kristen kelin igil mungkup Fita imi kuguup mafak uyo abo dulu-nilip kupkaa no kelip kalaa age-nalata, Banabas beyo finano kupkalan agin ba kuta minte, bilip imi kuguup mafak kanubelip bota tebe-nulu e, Banabas iyo dilila dep yang daaluta, yagal mungkup finano kupkaa no kelata, \v 14 niyo itamita, bilip iyo God imi weng tambal umi ilep uyo tol waafubaalip kalaa age-nilita, niyo alugum imi tiin diim kugol Fita imi tol kup bogobe-nili e, “Juda kasel nuyo tinum miit maak kusino ok dagaap iman dagaap unan-kalin binim kuta, Juda kayaak kabo kalapmi kuguup uyo kupka-nalapta, yak tinum miit maak Kristen kelin ilitap ke-nalap isino iman unan kwep talan-balap boyo tambaliim kuta minte, kamano koyo intaben o age-nalapta, tinum miit maak Kristen kelin iyo kanupmin kuguup boyo kafalebe-nalap, ‘Ibo Juda kasel numi kuguup uta waafu-nilipta, ipkumal Juda kasel ita kup isino iman unan-kalin o,’ age-nalapta, titil fagaa imkan-balap o?” age Fita imi bogobe-sii ko. \s1 Tinum iyo te tam Yesus imi ilak dola umdii, God iyo bogo-nala, “Beyo tol tinum o,” agelan-tema uta ko \sr Rom 3:9-31, 5:1-11, 10:5-13, Gal 3:11-14 \p \v 15 Dam kale, tinum miit migik iyo Moses imi ulo boyo waafusaalip binim kale, Juda kasel iyo bogobe-nilip, “Bilip iyo fengmin tinum o,” agan-nuubip kuta, Juda kasel Kristen kelin nuyo tinum miit maak imi man ilop ba kale, numi amalap iyo Juda kasel imi man fogolipta, nuyo albup kuta, \v 16 nugol utamsup kale, God iyo tinum Moses imi ulo waafulin imi aget uta fugun-bom-nalata, beyo tol tinum o agan-nuubaala binim kale, tinum iyo Yesus Krais imi ilak dola ita kup God iyo, “Beyo tol tinum kela o,” agan-nuuba kale, nuyo yak ulo umi dital fagaa waafunamin bomi ilep uyo kupkaa Yesus Krais imi ilak uta do-sulup utamta, God iyo numi Krais imi ilak dugamin bomi tolop diim uta nuyo, “Tol kup unang tinum kelip o,” agan-nuuba kale minte, tinum iyo dok ita maak ulo uta kup atin dital fagaa waafu-bom-balata, God iyo bogobe-nalata, “Tinum beyo tol tinum o,” agan-nuubaala ko. \p \v 17 Kale Juda kasel iip maak maak nuyo, God iyo numi bogobe-nala, “Ibo tol unang tinum o,” agelak o age-nulupta, Moses imi ulo dital fagaa waafunamin umi ilep boyo kupkaa Krais imi ilak dugamin umi ilep bota ku-sulup kale, Juda kasel iyo bogo-nilip e, “Moses imi ulo dital fagaa waafunamin umi ilep kup-kagamin boyo mafak kale, Krais beta kafalebelata, ibo bo kanube-silip atamta, beta kafalebelata, te tam tinum miit migik ilitap ke fengmin tinum ke-silip o,” agan-nuubip kuta, bilip iyo dagaa kusaalip ko. Krais beyo fengmin miit kayaak ba e minte, numi ulotu kemin umi ulo kupka-sulup boyo fengmin ba no kuba. \v 18 Kanube niyo Moses imi ulo fomtuup waafuu bii-nili kupka-sii boyo asok ku-nili waafuli umdii, ise ulo bota tebe bogopne-nulu e, “Kabo ulo ilo kupkamin tinum o,” agelan-temu ko. \v 19 Kale ulo waafuu bii-sii bota tebe bogopne-nulu e, “Kapmi fengmin umi kalan uta kaanan-temap o,” ageluta, Krais ita nimi abiin uyo ku at diim uyo kaan-nalata, ulo umi weng bogopne-suu boyo ungkwala kaan-suu kale, kamano koyo ulo boyo niyo maak so naafubaalu kale, niyo tii God ilami, “Bota kanumal o,” agan-be bota kup waafubi kale, \v 20 kamano kaa tiin kafan albi koyo, nagal tiin kafan albaali kale, Krais yagal nimi iibak tem uyo bom-balata, tiin kafan bom-nilita, kamano kaa alugum kafin diim komi nimi tiinemin umi tiinan-bii uyo, ilami ilak uta kup duga-bom-nilita, tiinan-bii kale, niyo utamita e, God imi man iyo nimi ilak uta o age-nalata, ilami kaal sigim uyo ke-se kalaa age-sii kale, \v 21 kanube ulo bota tebe-nulu dong daga-e-bulu nuyo kuguup tambal uyo waafusup nimnam, boyo Krais iyo atin bisop kaan-se kuta, imi kaan-se boyo magam so kale, God imi ni-filin daa-se uyo kwaali kot iinan-nuubaalu binim kuba. \c 3 \s1 Moses imi ulo waafunamin so Krais imi ilak dugamin so umi sang uta ko \sr Rom 3:9-31, 4:1-25, Gal 2:15-21, Hib 6:13-20 \p \v 1 Galesia kasel ilum ilum bii tonsip ibaa. Nuyo Yesus Krais iyo ibo kafalebelup atam-silip kale, boyo at diim kaana ilipmi tiin fala atamip ulutap ke-silip kale minte, kamano koyo ibo intaben o age-nilipta, ilum ilum kem-nak-bilip a? \v 2 Kale niyo weng maagup maak uta kup ibo dagalan-temi kale, God iyo intaben o age-nalata, ilami Sinik Tambal iyo ipmi dobe-se a? Moses imi ulo uta atin tol kup waafulip kalaa age-nalata, God iyo dobe-se bele minte, God imi weng tambal uta tinangka-bomta boyo tuluun kalaa agelip kalaa age-nalata, ibo ilami Sinik Tambal iyo dobe-se a? \v 3 Kamaki uyo ibo God imi Sinik Tambal imi titil diim ilep ipmi Krais imi ilak dugamin boyo kufo-silip kale minte, kamano kota kupka-nilipta, ilipmi titil uta Krais imi ilak dugamin boyo waafuu kwep tubum o agan-bilip aga? \v 4 Kale siin umi mufekmufek kwiin tagang tal ipmi diim abemsu boyo tebe ipmi aget fugunin uyo kufobe-suu bele ki? Kuta minte nimi aget fugun-bii uyo, boyo tebe ipmi aget fugunin uyo kufobeluta, aget uyo fomtuup fugun tebesip kalaa agan-bii ko. \v 5 God iyo intaben o age-nalata, ilami Sinik Tambal iyo ipmi dobe-nala e minte, ilipmi diim kugol ogok win so uyo ke-bom no kemsa a? Ilami aget fugunin uyo, Moses imi ulo tuluun waafubip bota o age-nalata bele ki? Umbae. God ilami weng tambal tinangkulipta, boyo aafen kalaa agan-bilip bota o age-nalata kuba. \p \v 6 Kale numi afalik Abraham imi kanube-se boyo tele utamum o ageta kale, God imi suuk kon tem uyo bogo-nulu kano, \pi1 “Abraham iyo aget fugunolata e, God imi weng kwep daapneba boyo aafen kanubelan-tema kalaa agelata, God iyo utamata e, bemi aget fugunin uyo kam agela kalaa age-nalata, bogobe-nala e, ‘Beyo tol tinum kela o,’ age-se o,” \m age-nuluta, God imi suuk kon tem uyo bogosu kale, \v 7 ipkil utamin. Unang tinum iyo dok ita utamipta, God imi weng tambal boyo fen tuluun kalaa agelip umdii, bilip ita kup atin Abraham ilami man ilop ilitap ko. \v 8 Kale sugayok uyo God imi suuk kon tem uyo kaltem ke bogo-nala e. \pi1 “Unang tinum miit maak iyo mitam nimi ilak uyo dolan-temip kota, bogobe-nili e, ‘Bilip igil mungkup tol unang tinum kelip o,’ agelan-temi o,” \m age-se kale, ulutap kale, God imi suuk kon tem weng uyo bogo-nulu e, \pi1 “God imi weng tambal uyo Abraham imi bogobe-nala e, ‘Son-temu uyo, kapmi tolop diim uta kuguup tambal tambal uyo alugum unang tinum miit maak maak iyo kobelan-temi o,’ age-se o,” \m age suuk kon tem weng uyo bogosu ko. \v 9 Ulutap kale, unang tinum God imi ilak dolip ita God iyo kuguup tambal tambal uyo kobe Abraham imi kanube kobe-se ulutap kelan-tema ko. \p \v 10 Kuta unang tinum kwiin tagang iyo, “Nuyo dital fagaa Moses imi ulo uyo tele waafulupta, God iyo bogo-nala, ‘Bilip iyo tol unang tinum o,’ agelak o,” age-nilipta, waafulip umdii, unang tinum bilip iyo maagalo win binim kelan-temip kale, God imi suuk kon tem uyo bogo-nulu kano, \pi1 “Unang tinum dok ita weng ulo umi suuk kon tem kwek albu uyo alugum waafuu kanumin-tem kemip umdii, bilip iyo maagalo win binim kelan-temip o,” \m agesu ko. \v 11 Kale God imi suuk kon tem uyo bogo-nulu, \pi1 “Tinum iyo dok ita God imi ilak uyo dola umdii, beta kup God iyo bogobe-nala e, ‘Kapmi fengmin umi yuum uyo binimanepkelu kale, bogopke-nili, “Kabo tol kup tinum kelap o,” agelan-temi o,’ agelata, suun nin tinum kelan-tema o,” \m agesu kale, nugol boyo utamupta e, unang tinum iyo maak bagang-kale Moses imi ulo uyo tele atin waafu-nimip binim utamta, God iyo bogo-nala, “Bilip iyo tol unang tinum o,” agelan-temaala kalaa agan-bulup ko. \v 12 Kale God imi suuk kon tem uyo bogo-nulu, \pi1 “Unang tinum iyo dok ita atin ulo boyo alugum waafula umdii, tinum beyo bomi diim ilep ku-tele tiin kafan nan-tema o,” \m agesu kale, bo utamupta e, Moses imi ulo waafunamin boyo God imi ilak dugamin umi mufekmufek ba kalaa agan-bulup ko. \p \v 13 Kale God imi suuk kon tem uyo bogo-nulu kano, \pi1 “Tinum iyo dok ita kuguup mafak ke-bala angkolip kaana dep tam at diim kal dup-diilip umdii, utamupta e, God iyo tinum bemi win uyo mafak bogobelata, angkolip kalaa agelan-temup o,” \m agelu e minte, Moses imi ulo uyo numi win uyo mafak bogobe-nulu e, “Fengam-nuubip ibo maagalo win binim kelan-temip o,” age no kesu kale, God iyo Krais imi win uyo mafak bogobela uyo ku-nala at diim kaan-se bomi uyo ki, numi abiin uyo ku kaan-nalata, numi win mafak bogobesu uyo ku-nalata, nuyo asok molata, waalan-sulup ko. \v 14 Kale Krais imi aget fugunin uyo, “Kanubelita, tinum miit maak maak iyo nimi diim kal febalipta, God ilami Abraham imi weng kwep daabe-se umi waafusa ulutap kebe-nalata, yak tinum miit maak bilip iyo imdep tam ilami daam tem daa kuguup tambal kupka-emak o,” age-nala e minte, “Kanubelita, Aatum God iyo utamata e, bilip iyo nimi ilak dolip kalaa age-nalata, ilami Sinik dobelan-temi o age-se beyo nuyo dobelak o,” age-nalata, Krais iyo nuyo mo-se ko. \s1 God imi ulo so ilami weng kwep daa-nala, “Kanubelan-temi o,” agesa so umi sang uta ko \sr Rom 4:1-25, 5:20, 11:6, Hib 6:13-20 \p \v 15 Kale nimi duubal ibe. Koyo tinum nulumi kuguup umi sang maak baga-eman-temi kale, kanube tinum alop iyo maak weng uyo de ko-nilip suuk kon uyo dola kolan-temip uyo, tinum migik iyo maak tebe-nalata, alop imi weng boyo kwaasulebelan-temaala e minte, asok maak so tifibelan-temaala no kale, ulutap kale God iyo ilami weng kwep daa-nala, “Kanubelan-temi o,” age-se boyo ilo kolan-temaala ko. \v 16 Kale God iyo bogo-nala e, “Son-temu uyo, mufekmufek tambal maak mitam tolon-temu o,” age-se kale, God imi weng ko kwep daa-se boyo, God iyo Abraham so minte Abraham ilami man ilop so ulim imi kobe-se kale, God imi weng bogobe-se boyo ki, man ilop kwiin tagang imi sang uyo bogobesaala kale, man ilop maagup imi sang uta bogobe-se kale, Abraham imi man ilop beyo Krais ita ko. \v 17 Kale nimi weng komi magam uyo ki, kamaki uyo God iyo Abraham sino weng uyo de kolip nuubuta, atol ulumi kup 430 koyo binimanuta, kota ulo umdii mitam ti-suu kuta, ulo boyo dogobe-nuluta, sugayok God imi weng de ko-se uyo kupdaak tama-numu binim e minte, boyo bagang-kale-nuluta, God imi weng kwep daa-se boyo kupkan ke-numu binim no ke-suu kale, \v 18 kanube ulo bota waafu-nulupta, God imi mufekmufek, “Boyo ipmi o,” age-se uyo kugan-nuubup nimnam, utamupta e, ilep boyo God imi weng kwep daa-nala, “Kanubelan-temi o,” age-se bomi diim ilep ba kale, ulo bomi diim ilep uta kalaa agan-nuubup kuta, God iyo, nalami weng kwep daa-sii bota o age-nalata, mufekmufek tambal boyo Abraham imi kobe-se ko. \p \v 19 Kale sugayok kota God iyo Abraham imi diim kal weng kwep daa-nala, “Son-temu uyo, kanubelan-temi o,” agesata kale minte, intaben o ageta iyo aaltam Moses imi ulo uyo kwep daabe-se a? Uyo? God iyo, fengmin bomi magam uyo mitam kemanuk o age-nalata, ulo uyo kwep daabe-se kale, God imi aget fugunin uyo, ulo koyo bom-buluta, unanbu top Abraham imi man ilop sugayok nalami weng kwep daabe-sii tinum Krais imi tolon-tema ku diibeluk o age-nalata, weng kwep daa-se ko. Kale God iyo ise ulo boyo ensel imi kobelata minte ki, Moses beta God sino unang tinum so imi iibak tem kalagal molata, ensel ita Moses bemi kobelipta, yagal tebe unang tinum iyo kobe-se ko. \v 20 Kuta tinum iyo maak tebe-nalata, God iyo dep kega som, Abraham iyo dep kega no ke dong dogobelata, weng ang uyo de kosaalip kale, God maagup yagal tebe-nalata, Abraham iyo weng ang uyo de ko kobe-nala e, “Kanubelan-temi o,” age-se kale, God imi weng ko Abraham imi de kobe “Kanubelan-temi o,” age kobe-se bota uta uta ke-nuluta, Moses imi ulo uyo kubaganu kupka-suu ko. \s1 Ulo bomi tebe numi aalap kebe imtamo Krais siinemin umi sang uta ko \sr Rom 3:9-19, 8:2-4 \p \v 21 Agelu kale, ulo boyo tebe God imi weng, “Kanubelan-temi o,” age-se uyo ilo ko-suu a? Umbae. God imi, “Kanubelan-temi o,” age-se bota tebe-nuluta, kafan so nin uyo kupka-em-nuubu kuta, ulo umi kanum-nuubu boyo ugulumi migik ko. Kale kanube ulo uyo unang tinum iyo kuntuk mobelu iyo mitam ulo uyo waafunam-nuubip nimnam, ulo bota tii unang tinum iyo telela imolu mitam God imi tiin diim uyo tol unang tinum kem-nuubip kuta, kanupmin ulo umaak albaalu ko. \v 22 Kale God imi suuk kon tem uyo bogo-nulu, “Fengmin uta tebe unang tinum iyo alugum sok de imolin kesu o,” agesu kale, God imi aget fugunin uyo, fengmin uyo kupkali tebe-nuluta, bilip iyo sok de imolin keluta, aget kwiin tagang uyo fuguno-nilipta, nimi man Yesus Krais imi ilak uyo do-nilipta, sugayok nimi ilak dolin unang tinum imi weng kobe-nili, “Kanubelan-temi o,” age-sii uyo kulin o age-nalata, fengmin uyo kupkala tebe nuyo sok de imolin kesu ko. \p \v 23 Kale Yesus iyo tala unang tinum iyo imi ilak uyo dugamin-tem bom-bilipta, Moses imi ulo uta tebe-nuluta, nuyo sok de imolin keluta, nuubupta, kota Yesus imi ilak dugamin umi ilep boyo mitam keman-suu ko. \v 24 Kale God imi aget fugunin uyo, son-temu uyo, utamita e, bilip iyo nimi Man Krais imi ilak uyo dolip kalaa age-nilita, bogobe-nili, “Ipmi fengmin umi yuum boyo binimanebeluta, tol unang tinum kelip o,” agelan o age-nalata, ulo uyo kwep daalata, bota tebe-nuluta, numi aalap kebe tiin mo kwep talanbu tal Krais imi ti-se ku diibe-suu ko. \v 25 Kale kamano koyo Yesus imi ilak dugamin kuguup boyo mitam ti-suu kale, ulo numi aalap kebe tiin mo-suu bomi diim uyo maak so albaalup ko. \s1 Mitam Yesus imi ilak do yak ilami diim fepmin sang uta ko \sr Jon 1:12, Rom 6:3-4, 13:14, 1 Kor 12:12-14 \p \v 26 Kale ibo waantap ita Yesus Krais imi diim kal feba-silip umdii, ipta atin God imi man ke-bomta albip ko. \v 27 Aa mungkup, ibo waantap ita Krais imi ilak uyo do-nilip ok sam ugo-silip umdii, ipta Krais imi aget fugunin so imi kuguup so uyo ku no ke-silip ko. \v 28 Kale God iyo tinum unang iyo itama-bomta, keyo Juda kayaak kalaa minte, maak beta tinum miit migik kalaa agan-bom-nala e minte, keyo sok de dolip ogok kemin tinum kalaa minte, maak beta yagal ilami aget kup fugunin kup nin tinum kalaa agan-bom-nala e, mungkup keyo tinum kalaa minte, bota unang kalaa agan bom no ke-bom iliba imkan-nuubaala binim kale, alugum ibo Krais imi diim kal feba-silip kale, ibo yagalami yagalami ba kale, atin maagup ko. \v 29 Kale Krais imi unang tinum ibo Abraham imi God imi ilak dosa ulutap ke-silip atamta, ibo Abraham imi man ilop ilitap ke-nilipta, sugayok God imi bogo-nala, “Mufekmufek boyo Abraham imi o,” age-se uyo ipkil ku no kelan-temip ko. \c 4 \s1 Fengmin umi ogok tubulin unang tinum numi mitam God imi man kemin umi sang uta ko \sr Jon 1:14, Rom 8:3-4,15-17 \p \v 1-2 Kale bomi sang uyo maak so bogolan o ageta kale, tinum iyo son-temu nala uyo ilami man yagal te tam aalap imi kaan alugum mufekmufek kupkalan-tema uyo kululan-tema kale, mufekmufek kayaak iyo man kulba kuta, kamaa man alba kutop uyo ilami mufekmufek boyo yagal tiin molan-temaala kale, ogot min, aaniing min iyo tebe man beyo tiin mo-nala e minte, bemi mufekmufek uyo tiin mobe no ke-balata, man beyo bon tem kiit fenin man ke-bom tiin molin imi weng uta kup tinangkan kwep unanbu top aalap ilami, “Kota nimi mufekmufek kupkalan-temi boyo kobelal o,” age-se kwek diliit kelan-tema ko. \v 3 Ulutap kale, nugol mungkup aget tambal fugunin binim man kangkang ilitap ke kafin diim komi sinik mafak mafak imi afak tem kal bom-bulupta, igil tebe sok de imolin kelip nuubupta kuta, \v 4-5 God iyo unang tinum Moses imi ulo umi afak tem albup numi ilim uta bolita, nalami man kelin o age-nalata, utamata, ilami, “Kota kanubelan-temi o,” agesa uyo mitam tulu kalaa age-nalata, ilami man iyo daala tal tamata, ogen uyo doluta, mitam tebe Moses imi ulo uta waafu-nalata, bii-se ko. \p \v 6 Kale kamano koyo nuyo God imi man ke-bom albup kalaa age-nalata, God iyo ilami man Yesus bemi sinik iyo daala tal nulumi aget tem iinom dong dogobelata, nuyo God iyo ole-bom, “Aatum kabaa. Aatum kabaa,” agan-bulup ko. \v 7 Kale kabo maak so Moses imi ulo umi bon tem kiit fenin man ke-bom albaalap binim kale, kabo God tebe telela kamolata, God ilami man ke-salap atamta, God imi mufekmufek, “Nimi man kepnelan-temip bilip imi o,” age-nala telela kobe-se uyo kapta maagalo te tam kululan-temap ko. \s1 Fol imi Galesia kasel imi aget afek fugunsa uta ko \sr Jon 8:45, 1 Kor 8:4-6, Kol 2:16 \p \v 8 Kale siin uyo ibo God iyo atamin-tem bom-bilipta, sinik mafak mafak iyo tebe sok de imolip imi afak tem kal bom imi ogok uyo waafube-bom-nilipta, “Bilip iyo numi god o,” agan-bii-silip kuta, sinik mafak bilip iyo fen God ba e minte, God ilatap ba no ko. \v 9 Kuta kamano koyo ibo God iyo atam-silip kuta, ipkil tele atamsaalip kale, God yagal ibo itam-nalata, ulaa imdulata, atam-silip ko. Kale intaben o ageta ibo asok alula yang kafin diim komi sinik mafak mafak imi afak tem iin-silip a? Bilip iyo titil binim e minte, bilip iyo ogok tambal umaak kem-nuubaalip binim kale, ibo intaben o ageta, no tamupta, bilip iyo asok sok de imolin kelipta, imi ogok uyo ke-emum o age-nilipta a? \v 10 Kale ibo, kanu-bulupta, God iyo nuyo itam-nalata, numi deng uyo suun kup tebemak o agan-bom-nilipta, God imi am afalik daanbu min, kayop mitam tebelu deng tebemin min, unang tinum alugum angge ko ulotu kemin umi am daanbu min, atol migik mitam abebu min umi kuguup uyo kanu-bom deng taban-nuubip kuta, boyo God imi ilep uyo kulbaalu ko. \v 11 Kale niyo ipmi aget kwiin tagang uta fugun-bom-nilita, siin nimi tebe ipmi dital fagaa dong daga-emsi boyo atin daak abe-numu o agan-bii ko. \v 12-13 Kale ibo tinum miit migik kale, ibo Moses imi ulo umi diim kal bom-bilipta, sok de imolin kesaalu binim kale, siin uyo niyo Juda kasel numi kuguup uyo kupka-nilita, iliptap kelita, Moses imi ulo uyo tebe sok de namolin binim keluta, bii-sii kuta, kamano kota intaben o age-nilipta, ipta, Juda kasel imi kuguup uyo kulum o agan-bilip a? Ibo kanumin ba ko. Atin nimi duubal ibe. Bomi sang uyo ibo fomtuup bogobelan o ageta kale, ibo Juda kasel imi ulo bomi aget uyo ilumano kupka-nilipta, mitam nalatap kelipta o ageta ko. \p Kale siin uyo ibo utam-silip kale, niyo yuut ibo imkaa unon agin kuta, niyo mafak ilin uta umoli kalaa age-nilita, ilipmi abiip ko albip kugol ipso suun kup bom-nilita, God imi weng tambal umi sang uyo kamaki uyo kufo-nilita, kupka-emsi ko. Kale ibo kuguup mafak umaak kopnesaalip kale, \v 14 bole dam mafak ilin uyo tebe nafak daa-nuluta, ibo aget iluum kobeluta, nimkalan-temip ko age-sii kuta, ibo niyo umik ugopnesaalip e minte, daal tebepmu namkasaalip binim kale, ibo tebe God imi ensel dulin aa-e min, Yesus Krais imi dulin ke-nilipta, nimi weng uyo tinangkamsip ko. \v 15 Kale ibo God imi weng umi deng uta tebe-bom-nilipta, ibo atin mufekmufek tambal tambal uyo dong dagane-bomta kuganemsip ko. Kale nimi utam-sii uyo ki, kanube ibo nimi tiin mafak uyo utam-nilipta, beyo du-filin daalup kale, numi tiin tambal uyo dugu kobelup dong dogobeluk o age-silip nimnam, boyo tii kanube-silip kuta ko. Kuta ipmi deng tebemin ko kanumsip boyo kamano koyo kanubaalip kale, uyo kwep dok daa-silip a? \v 16 Niyo weng uyo tuluun bogobe-sii kale, ipmi aget fugunin uyo, niyo ipmi waasi aga? Umbae. Niyo ipmi waasi ba kwa. \p \v 17 Kale Juda tinum bisop bogo God imi weng tambal kupka-emup ko agan-kalin tinum iyo atin ibo uget tagan-bilip kuta, bilip iyo ipmi ilak uyo do-bom-nilipta ba kale, ilimi ilak uta do-bom-nilipta, ibo uget tagan-bilip kale, bilip imi aget fugunin boyo ki, nuyo Galesia kasel iyo uget togolupta, bilip iyo Fol iyo dupkaa mek numi tem e tilipta, mangkal ninggil maagup ke tambaliim bom-nulupta o agan-bom-nilipta, Juda tinum iyo ibo uget tagan-bilip ko. \v 18 Kale kanube nuyo, kek kek iyo kuguup tambal uta waafulin o age-nulup uget tagaman-temup bole, tambaliim kale, kanube niso mangkal ninggil albup min, niyo albaali min uyo kanupmin kuguup boyo tambaliim kale, ibo suun kup felepmuta, kanuman-temip kale, \v 19 nimi man ibe. Nimi aget iluum uyo, unang man kolan o age-nulu atul utamabu ulutap ke-bii kale, siin uyo ibo mitam Yesus Krais imi ilak uyo dolipta o age-nilita, aget iluum tebepneluta, fensi kale minte, kamano kogal mitam fen Krais ilatap kelipta o age-nilita, aget iluum kup tebepneluta, fen kwep talan-bii ko. \v 20 Kale ipmi kuguup bomi aget uta aget yamyam uyo fugun-bii kale, kamano koyo ilipmi tibit diim kugol ipso mangkal ninggil maagup bom weng tambal uyo kupka-eman o agan-bii kuta minte, simanim kale, kagal bomta weng uta dola kobeli ko. \s1 Unang imdal Haga so Sara so alop imi diim felep yak ku tosu weng uta ko \sr Jon 8:31-37, Ap 15:10-11, Rom 8:15, 9:7-9, Hib 12:22, Rev 21:2,10 \p \v 21 Kale unang tinum ibaa. Iip maak maak ibo, Moses imi ulo umi afak tem kal num o agan-bilip kuta, niyo ibo maak dagalan-temi kale, ibo Moses imi weng dola-se uyo tele utamsip bele ki? \v 22 Kale God imi suuk kon tem uyo bogo-nulu, “Abraham iyo man tinum alop kale, maak beyo, Abraham imi sok de kola ilami ogok kemin unang Haga uta Ismael iyo dolu e minte, maak beta, sok de kolin binim bisop nin unang Sara uta Aisak iyo do no ke-suu o,” agesu kuta, \v 23 ise sok de kolin unang umi man do-suu beta, ilimi aget fugunin uta agam maagup bom-nilipta, ogen uyo kumun so ke-nuluta, do-suu kale minte, sok de kolin binim unang umi man do-suu beta, God yagal weng uyo, “Agam ibo man maak dolan-temip o,” age kwep daabelata, agam maagup bom-nilipta, ogen uyo kumun so ke-nuluta, do-suu ko. \p \v 24 Kale weng kwek uyo do weng so kale, unang alop bilip iyo God imi weng alop maak kwep daa-se ulutap kale, maak boyo, Moses imi tam Sainai Tigiin ko tam tama ulo ko kobe-se boyo sok de kolin unang Haga ulutap kale, unang tinum iyo, ulo boyo fomtuup waafulum o age-nilipta, bong faga-bilipta, ulo boyo sok de imolin keluta, bong fagan-nuubip kale, bilip iyo Haga umi man sok de dosa ilatap ke bomta kanu-bii-silip ko. \v 25 Kale Sainai Tigiin boyo kafin Arebia umi amdu kale, iit kutam kal Moses iyo ulo uyo ku-se kale, Haga boyo ulo kulutap kale minte, Jerusalam boyo Juda kasel imi abiip miton kale, Jerusalam kasel bilip iyo, ulotu kemin umi ulo uta fomtuup waafulum o ageta kanu-bilipta, ulo boyo sok de imolin keluta, kanum-nuubip kale, Haga boyo Jerusalam kasel ilitap no kale minte, \v 26 Jerusalam migik ko age God imi Jerusalam kasel ita sok de imolin binim albip kale, unang maak Sara bota God imi Jerusalam ulutap e minte, boyo God ilami Abraham imi weng kwep daabe-nala, “Kanubelan-temi o,” age-se ulutap e minte, boyo unang tinum God imi weng kwep daabe, “Kanubelan-temi o,” age-se uyo utamupta, fen kalaa agan-kalin numi ogen no ko. \v 27 Kale God imi suuk kon tem uyo Juda kasel imi Jerusalam umi sang so e God imi Jerusalam umi sang so uyo felep yak unang alop kulip imi diim to do weng maak bogo-nulu e, \pi1 “Unang kubo man fagamin binim ke fuunansap kuta, deng kup tebe-bom-nalapta o ageta kale, kubo man faga-bom atul utamamin uyo utamsaalap kuta, kupmi aget uyo tambalanepkelu deng tebe-bom ol-bom-nalapta o ageta ko. Unang bisop albap kubo man kwiin tagang so ke-nalapta, unang tinum digin umi man fagamin uyo kupdaak tama-nalapta, kupmi man ita kwiin tagang kelan-temip o,” \m agesu ko. \p \v 28 Kale duubal ibo Sara umi man Aisak ilatap kale, ibo God imi weng ipmi kwep daabe-nala, “Kanubelan-temi o,” age-se boyo fen kalaa age-silip atamta, ibo God ilami man kebe-silip ko. \v 29 Kuta man ko ogen aalap iyo bisop bom-nilip do-silip Ismael beta tebe-nalata, man ko God imi Sinik tebe ogen aalap dong dogobela do-silip Aisak iyo waasi ke-e-bii-se kale, kamano kogal mungkup unang tinum Moses imi ulo waafulin bilip ita tebe unang tinum God imi weng kwep daabe-nala, “Kanubelan-temi o,” age-se boyo aafen kalaa agan-bilip bilip ita waasi ke-e-bilip ko. \v 30 Kuta God imi suuk kon tem uyo, intaben o agesu? Uyo bogo-nulu, \pi1 “Sok de kolin unang umi man beyo unang sok de kolin binim umi man kusino alop maagup ke aalap imi mufekmufek uyo kulugamin ba kale, ise sok de kolin unang so umi man so afaat iyo amiit fot tebe kululap yak iinipta o,” \m agesu ko. \v 31 Agesu kale, duubal ibaa. Unang tinum nuyo God imi weng kwep daabe, “Kanubelan-temi o,” age-se uyo utamupta, boyo aafen kalaa age-sulup nuyo unang sok de kolin bomi man kulatap ba kale, nuyo unang sok de kolin binim bomi man kulatap kale, sok de imolin binim bisop nin imi kuguup uta waafulum o ageta ko. \c 5 \p \v 1 Kale Krais imi aget fugunin uyo, nuyo sok de imolin binim ilitap tambaliim bom-bilipta o age-nalata, numi Moses imi ulo tebe-nulu sok de imolin ke-suu uyo talaa imda-se kale, ibo imkalip Juda kasel iyo tebe sok de imolin kelip Moses imi ulo uyo asok maak so waafunamin ba kale, titil fagaa mo bom-bilipta o ageta ko. \s1 Krais imi tebe-nala numi sok de imolin ke-suu umi talaa imdasa uta ko \sr Jon 8:35-36, Ap 15:1,24, Gal 2:11-14 \p \v 2 Niyo Fol nita weng baga-e-bii kale, tinangkulin. Kanube tinum ibo, God iyo nuyo, “Tol tinum o,” agelak o age-nilipta, Juda kasel iyo imkalip tebe-nilipta, ipmi kaal uyo ukan kebelip umdii, Krais imi at diim kaan-se boyo ibo dong dogobelan-temaalu kale, atin binim ko. \v 3 Kale imkalup tebe numi kaal uyo ukan kebelin o agan-bilip tinum ibaa. Niyo weng koyo asok kem bogobelan-temi kale, dogap kapta kanupmin kuguup bota waafulap umdii, kabo Moses imi ulo alugum umi afak tem iinapta, sok de kamolin kelan-temu ko. \v 4 Kale tinum iip maak maak ipmi aget fugunin uyo, God iyo nuyo bogobe-nala, “Ibo tol tinum o,” agelak o age-nilipta, Moses imi ulo uta waafusip kuta, kanupmin kuguup boyo ibo Krais iyo dupka-nilipta, God imi tebe ipmi dong dogobelan agin umi ilep uyo kupka-silip ko. \v 5 Kuta numi aget uyo kam aganbaalup binim kale, God imi Sinik iyo kuntuk mobela God imi ilak uyo dolup kalaa age-nalata, bogobe-nala, “Ibo tol tinum kelip o,” age-se kale, nuyo utamupta, God imi weng bota atin fen kalaa age-nulupta, weng boyo fen-bulupta, mitam abuluk o age-nulupta, fen-bulup ko. \v 6 Kale kanube tinum iyo Yesus Krais imi diim kal febala uyo, kaal ukan kemin bota tebeta, dong dogopman-temaalu e minte, kaal ukan kemin binim ugol mungkup dong dogopman-temaalu no ko. Ale kanube tinum iyo Yesus Krais imi ilak uta do-nala ipkumal unang tinum migik iyo inal o agan-kala umdii, kanupmin kuguup bota tebe-nuluta, beyo dong dogopman-temu ko. \p \v 7 Siin uyo ipmi Krais imi ilak dugamin uyo mitam titil faga-suu kuta, kamano koyo tinangkulita, “Bilip iyo God imi tuluun weng uyo maak so waafubaalip o,” agelip tinangku-nilita, nimi aget tem uyo kumang mo-nilita, mafaganepnebu ko. \v 8 God iyo ibo olabela meng ilami finang uyo talan-bomip kale, God ita tebe, “Ibo uget togolita, nimkalin o,” agan-nuubaala ko. \v 9 Ipkil utamsip kale, kanube kabo mufekmufek atul tebesu uyo katip daalap yak unan-kalin umi iibak tem kwek iinon-tema uyo, bemi atul tebe unan-kalin boyo bugulan-temu ko. Ulutap kale, tinum tebe bisop weng ipmi baga-e-bilip bilip iyo iip maak maak ita kup kuta, bilip iyo tebe unang tinum kwiin tagang iyo ifak daalan-temip ko. \v 10 Kale niso mangkal ninggil maagup ke Kamogim Yesus imi ilak uyo do-sulup kale, niyo utamita e, fen ibo nimi aget fugunin bota waafulan-temip uta, ibo bisop bagamin tinum kulip imi aget fugunin uyo migik umaak waafulan-temaalip kalaa agan-bii ko. Kale tinum iyo waantap ita tebe-nilip ipmi aget fugunin kufak daga-e-bilip umdii, bota God yagal tebe tinum bemi fengmin bomi yan uyo kepman-tema ko. \p \v 11 Kuta tinum iip maak maak iyo bogo-nilip, “Fol ita tebe alugum tinum iyo bogobe-nala, ‘Ipmi kaal uyo ukan kebelipta, God iyo bogo-nala, “Ibo tol tinum o,” agelak o,’ age-nalata, baga-emin kup tebesa o,” agan-nuubip kale, duubal ibaa. Kanube niyo weng boyo baga-em tebesi nimnam, Juda kasel iyo kuguup mafak uyo kupkanem tebesaalip kuta ko. Kale kanube niyo kanupmin weng boyo kam age-nili baga-e-bii nimnam, Yesus imi at diim kaan-se bomi sang umaak tebe-nuluta, Juda kasel imi bubul atul kobeluta, olsak tabanbaalip kuta ko. \v 12 Kale tinum ko tebe-nilip ipmi aget fugunin kufak daga-e-bilip bilip iyo, kanubelip umdii, bilip iyo atuk atuk kemin ba kale, ilimi kaal uyo alugum ukan kebelin o ageta ko. \p \v 13 Duubal ibaa. Dam kale, God iyo ibo olabelata, te tam Moses imi ulo waafunamin bomi ilep uyo kupkaa sok de imolin binim ilitap ke-silip kuta, ibo ilipmi aget uta fugun-bom-nilip e, “Nuyo nugol nulumi aget uta kup fugun-bom mufekmufek kemin tinum ke-sulup kale, kanube nuyo siin kuguup boyo kanubelum o agelup uyo kanube-numup o,” agan-kalin ba kale, ibo ipmi ipkumal imi aget uyo kobe-nilip e, ilami bon tem kup kiit fen-bom dong dogobina tala ke-bom-nilipta o ageta ko. \v 14 Kale alugum ulo bomi iibak tem uyo maagup kale, boyo bogo-nulu e, “Kabo kalapmi kaal umi ilak do tambaliim tiin mobap ulutap ke kapkumal kek kek imi ilak uyo do telelemal o,” agesu ko. \v 15 Kuta kanube ibo dinan-kalin kup yakyak ke-bom niing aa fik aa dupkegina tala kemip umdii, ipmi aget maagup kiina tala kemin boyo binimanu e, alugum ibo kwego dego ke mafaganan-temip kale, ibo tele utama-bom-nilipta o ageta ko. \s1 God imi Sinik so nulumi siin aget fugunin so alop bilip imi waasi kebina tala kem-nuubip uta ko \sr Rom 7:14-25, 13:14, Ef 4:20-24, 1 Fit 2:11-12, 1 Jon 2:1-2 \p \v 16 Kale nimi weng uyo kulbu ko. Ibo God imi Sinik beta dupkalip tebe ibo tiin molata o ageta kale, ibo kanuman-temip uyo ibo siin kuguup uyo maak so waafulan-temaalip binim kale, God imi Sinik imi kuguup kafale-be uta kup waafulan-temip ko. \v 17 Kale nulumi siin aget fugunin yagalami bogo-nala, “Bota kanumal o,” agan-bala e minte, God imi Sinik yagalami bogo-nala, “Bota kanumal o,” agan-bala no kem-nuubip kale, alop bilip ita waasi kebina tala ke-bilipta kale, kabo, kuguup tambal uyo waafulan o agan-balap uyo bagang-kale waafu-namap binim kem-nuubap ko. \v 18 Kale God imi Sinik imi weng waafusip ibo Moses imi ulo umi afak tem kal albaalip ko. \p \v 19 Kale ibo siin umi kuguup kanumin uyo utamsip kale, tam sa dagamin kuguup min, \m unang umi utam kumang mo uget tagamin min, \m yak kuguup mafak mafak fitom tebesu kuguup min, \m \v 20 men amem umi aman duga-emin min, \m timon unan-kalin min, \m waasi kebina tala kemin min, \m dinan-kalin kuguup min, \m olsak tebemin min, \m titinin kuguup min, \m nuta nuta kelupta o agan-kalin min, \m wengaal digin-kalin min, \m tinum miit begelamin kuguup min, \m \v 21 tinginmin kuguup min, \m iman kwiin tagang tigi-bii ko unan-bom ok mafak unan-bii ilum ilum kemin kuguup min, \m kanupmin kanupmin kuguup kemin bomi sang uyo siin uyo ibo bogobe-sii kale minte, kamano koyo asok alaang weng koyo bogobelan-temi kale, alugum unang tinum iyo kanupmin kuguup boyo waafulin kup kemip umdii, bilip iyo God imi daam tem uyo tam unipta, yagal tiin molata, tambaliim nan-temaalip ko. \p \v 22 Kale minte God imi Sinik tebe kuguup tambal uyo kwep mitam daagan-nuuba boyo kulbu ko. \m Tam ipkumal i-filinin min, \m deng tebemin kuguup min, \m aget tem bilili agan-kalin min, \m tiin itama-bilip ipkumal tebe imi mufekmufek fengemin kuguup min, \m ipkumal dong daga-e-bom kuguup tambal kupka-emin min, \m kuguup tambal uyo kup-kagamin binim suun kup waafulin kup kemin min, \m \v 23 nangkaal kuguup min, \m siin kuguup umi aget kup-kagamin min \m boyo ulo maagup umaak bogo-nulu, “Boyo kanumin ba o,” agesaalu binim ko. \v 24 Kale alugum Krais imi ilak dolin unang tinum iyo siin kuguup umi aget tem albu kwek so kuguup mafak umi aget ugaa kwaasip so uyo ungkwalip daak kaanu kupka-silip ko. \p \v 25 Kale God imi Sinik yagal tebe atin suun kup nin uyo numi kobe-se kale, mungkup nugol God imi Sinik imi weng uta waafulupta, yagal numi tiinemin tonamin uyo tiin mobelata o ageta ko. \v 26 Kale nuyo nulumi win uyo bisop uyo kufumin ba e minte, nuyo nugumal imi aget fugunin uyo kufak daabelup iyo olsak tebemin ba e minte, nuyo imi mufekmufek uyo tingine-bom kemin ba no ko. \c 6 \s1 Nugumal aget iluum kulip dong daga-emin uta ko \sr Mat 18:15, Rom 8:13, 14:12, 15:1-2, 1 Kor 9:11,14, 2 Kor 13:5 \p \v 1 Duubal ibaa. Kanube ibo utamipta, tinum iyo maak yang fenga kola kalaa agelip uyo, God imi Sinik imi weng waafulin tinum ibo bet bubul kup kobe dong daga-e-bilipta, bemi aget tem uyo asok tambalanepmuk o ageta kale, Saatan iyo ibo im-kugula e, mungkup tinum bemi fenga koba kulutap kelan-temip kale, ibo, nuta titil fagasup o agan-kalin ba kale, tele utama-bom-nilipta o ageta ko. \v 2 Kale ipkumal iyo aget iluum kulip uyo, ibo dong daga-e-bom-nilipta o ageta kale, dong daga-eman-temip bota fen Krais imi ulo umdii ko ku-nilipta, kanuman-temip ko. \v 3 Kale tinum imi aget fugunin uyo, “Niyo kasaak win tibin tinum kale, mafak aa kan aa win binim iyo dong dogobelan-temaali o,” agan-kalin boyo, imi aget tem uyo ilum ilum ke-e-buluta, kam agan-kalon-tema ko. \v 4 Kale alugum unang tinum maagup maagup iyo ilimi kuguup uyo utamipta, tambal kalaa, mafak kalaa agan-bom-nilipta o ageta kale, kanube utamipta, ilimi kuguup uyo tambaliim kalaa agelip bole, ilimi kuguup bomi deng uyo tebe-bom-nilipta o ageta kuta, yak ilimi kuguup uyo kwego som, ipkum imi kuguup uyo kwego no ke iliba imkamin ba ko. \v 5 Kale alugum unang tinum maagup maagup iyo God imi tiin diim uyo molipta, God yagal tebe bilip imi kuguup uyo ilibeman-tema kale, kapkal tinum kale, kabo tebe yak kapkumal migik imi kuguup uyo iliba dupkamin ba ko. \p \v 6 Kale tinum iyo God imi weng uyo unang tinum iyo kafalema uyo, ilimi unan-kalin min, tuumon min uyo ilo ko-nilip e, atuk uyo ilimi kafalemin tinum bemi kupka-emin ko. \p \v 7 Kale ibo atin fen tele tinangkulin. Kanube tinum iyo unan-kalin san uyo kwep yang kolan-tema uyo, son-temuta, mufekmufek migik maak kelan-temaalu kale, asok uluta abulu dagaa kulan-tema kale, mungkup ulutap tinum iyo dogobe-nalata, imi kuguup uyo kwep yang kuba-nalata, God iyo bisop bogopman-temaala binim kale, God iyo tebe-nala e, tinum ilami kuguup kanum-nuuba uyo mungkup yan kepman-tema ko. \v 8 Kale kanube tinum iyo siin kuguup umi kuguup uta waafula umdii, ilami siin kuguup ko kanu-be bota tebe-nulu e, mitam dufak daalu e, tinum beyo atin maagalo kelan-tema kale minte, tinum iyo God imi Sinik imi weng uta waafula umdii, beta God imi Sinik iyo tebe imi suun kup nan-tema umi ilep uyo telela kobelata, suun kup nan-tema ko. \v 9 Aa son-temu uyo, God iyo tebe numi kuguup umi yan uyo kepman-tema kale, kuguup tambal waafunamin boyo nuyo daal tebemin ba ko. Kale nuyo ogok uyo daal tebemin binim kemup umdii, bota son-temu nala unan-kalin damanan-temu uyo nuyo atin unan-kalin tambaliim uyo kulan-temup ko. \v 10 Kanum tabon-temu kale, kanube dok kota utamupta, ilep so kelu kalaa agelup uyo, alugum unang tinum iyo kuguup tambal uyo kupka-e-bom-nulup e minte, unang tinum te tam Kamogim Yesus imi ilak dolin ita fomtuup kup kupka-e-bom no ke-bom-nulupta o ageta ko. \s1 Fol imi Krais kaan-se umi deng tebemsa uta ko \sr 2 Kor 4:10, 5:17, Gal 2:20-21, 5:11, Fpai 3:18 \p \v 11 Kale kamano koyo nimi weng uyo, binimanan o angbu kale, nimi suuk kon dolmin tinum kemi dolmin ko age pen uyo ku-nilita, nalami sagaal tuup weng afung koyo ipmi dola kobelan o ageta kale, ipkil fut kwiin kiim dola-bii koyo utamipta, nagal ipmi dola kobeli kalaa agelin o age-nilita, dola-bii ko. \p \v 12 Kale tinum iip maak maak iyo ipmi kaal uyo ukan kebelipta o age titil fagagan-bilip kale, boyo intaben o age-nilipta, kanu-bilip? Bilip iyo ipkumal Juda kasel migik imi tiin diim uyo, “Bilip iyo kafalemin tinum tambal o agelin o,” age-nilip e minte, imi aget uyo fugun-bom-nilip e, “Kanube nuyo unang tinum iyo kafale-bulup Moses imi ulo uyo umik ugobe-nilip Yesus at diim kaan-se imi ilak uta kup dolip umdii, Juda kasel iyo bomi kalan uta olsak tebebelu tebe nuyo yem-nimip o,” age no ke-nilipta bole, kupkaa Moses imi ulo ko age kaal ukan kemin kuguup uta fomtuup kafalem-nuubip kale, \v 13 kafalemin tinum kulip iyo kam agan-nuubip kuta, tinum imi kaal ukan kebelip nuyo atin Juda kasel kelup o agan-nuubip bilip iyo fen Moses imi ulo uyo atin tambaliim kup waafusaalip kuta, kafalemin tinum kulip imi aget fugunin uyo, “Titil fagaa baga-e-bulupta, numi weng uyo tinangku imi kaal uyo ukan kebelipta, bota kek kek iyo numi tok uyo bagamin o,” age-nilipta, bilip iyo titil faga-bom ibo baga-em tebesip ko. \v 14 Kuta niyo yak mufekmufek migik umi win umaak kufolan-temaali binim kale, niyo Yesus Krais imi win uta kup kufu-bom imi at diim kaan-se bomi deng kup taban-nuubi kale, nimi deng taban-nuubi bomi magam uyo Yesus iyo at diim uyo kaan-nala e, nuyo dong dogobe-se kalaa age-nilita, niyo imi ilak uyo do-nilita, kamano koyo kafin diim komi kuguup nimi aget tem albu kwek uyo umik ugobelita, kafin diim tinum igil mungkup umik ugopne-silip ko. \v 15 Kale kaal ukan kemin kuguup boyo mufekmufek afaligen ba e minte, kaal ukan kemin kuguup kup-kagamin ugol mungkup mufekmufek afaligen ba no kale, God imi tebe ulaa imdula mitam kamaa unang tinum kem-nuubup bomi deng uta kup tebemin ko. \v 16 Kale dogap kapta kanupmin aget boyo waafulap umdii, niyo God iyo aman duga-e-bilita, God iyo kapso alugum ilami unang tinum iso ibo i-filin daa-nalata, dong daga-e-balata mitam bilili agin aget uyo kulin o age-nilita, aman duga-e-bii ko. \p \v 17 Kale weng afungen uyo kulbu kale, Yesus imi kalan uta tinum iyo tebe niyo saal dagamin kup yakyak ke-bilipta, nimi kaal diim uyo dul tagang kup bugusu kale, niyo fen Yesus imi ogok kemin tinum kale, tinum iyo maak nimi weng kupka-e-bii boyo asok maak so kwaasulam-nimip o ageta ko. \p \v 18 Kale Kamogim Yesus iyo ibo telele-bom tiin mola tambaliim kup bom-bilipta o ageta ko.