\id 1JN \h 1 JON \toc1 1 JON Jon imi kamaki suuk kon dola kosa uta ko \toc2 1 JON \mt1 1 JON \mt2 Jon imi kamaki suuk kon dola kosa uta ko \ib \ip \it Yesus iyo tam abiil tigiin unata, bii atol ulumi kup 60 umaak e? 70 umaak e? yak iinuta, Jon iyo suuk kon tem weng koyo dola ko kwaapma no Provins Esia kasel Kristen unang tinum imi finang unsu ko. Kale Jon iyo Yesus imi okumop man tuluun kal imi maak ita kale, ita abiip Efesis kutam kal bom-nalata, suuk kon tem weng koyo dola ko bogo-nala e, “Kristen nuyo Aatum God imi aget uyo fomtuup kobe-sulup kale, mungkup numi aget uyo yak nugumal unang tinum bilip imi aget uyo fomtuup kobe no kelum o,” age-nala e, “Tinum bisop bagamin tinum imi bogo-nilip, ‘Yesus be fen tinum nulutap kesaala o,’ agan-bilip boyo bisop bagamin weng baga-e-bilip kale, boyo tolong dota waafumin ba o,” age Jon iyo suuk kon koyo dola ko kwaapma unsu ko.\it* \c 1 \s1 Numi suun nin unang tinum kemin umi magam bemi sang uta ko \sr (Jon 1:1-4, 17:5, Hib 1:2-3, Rev 19:13) \p \v 1 Ibe. Yesus Krais imi win maak uyo, God imi Weng o agesip kale, beta numi suun nin unang tinum kemin umi magam iyo kulba kale, bemi sang uta ibo baga-eman o agan-bii ko. Beyo kamaki magam tem kutop uyo nuubata kale, siin uyo bemi okumop man nuyo bemi weng uyo tinangka-bom-nulup e, nulumi tiin fala atama-bom-nulup e minte, nugol aafuna-bom no kemsup ko. \v 2 Kale numi suun nin unang tinum kemin umi magam beyo mitam kemana atam-nulupta, bemi sang uyo ibo baga-em tebesup kale minte, suun tiin kafan miit kayaak beyo Aalap God so nuubata kale, beyo mitam kemanata, nuyo atam-nulupta, bemi sang uyo baga-em tebesup kale, \v 3 Aalap God so imi Man Yesus Krais so ulim isino nuso nuyo ulimal ke miit maagup kesup kale, ipso nuso nuyo mungkup, negal kabelal ke miit maagup kelum o age-nulupta, nuyo nulumi atam-sulup sino e minte tinangku-sulup so umi sang uta ibo baga-em tebesup ko. \v 4 Kale alugum numi Yesus Krais imi deng tebemin uta mitam uta uta ke senganuk o age-nilita, weng koyo dola-bii ko. \s1 Nuyo ilagenin diim kugol bom kuguup tambal telelamin umi sang uta ko \sr (Jon 1:4-5,9, 3:18-21, 8:12, Ef 5:8-14, 1 Jon 2:7-11) \p \v 5 Kale Yesus Krais bemi weng bogobela tinangku-nulup ipmi baga-em tebesup boyo kulbu kale, God iyo ilagenamin tinum kale, imi diim uyo miliil molin katip umaak albaalu binim kale, beyo atin tambaliim kale, imi diim uyo kuguup mafak umaak albaalu binim ko. \v 6 Kale kanube nuyo bogo-nulup, “God iso nuso ulimal nuyo maagup kesup o,” agelan-temup kuta, nuyo mililep tem kugol nup ko age kuguup mafak uyo kemup umdii, boyo dam weng uyo tinangku-nulupta, kuguup tambal uyo waafulan-temaalup kale, bisop bagaman-temup kuba. \v 7 Ale minte kanube nuyo God imi ilagenin diim alba kulutap ke-bom kanumin kanumin kuguup tambal waafulup umdii, alugum nuyo negal kabelal maagup ke-bulupta bole, God imi man Yesus imi kaana isak singkam daa-suu uyo tebe numi fengmin uyo alugum takan ke-e-buluta, balkat age tambaliim nan-temup ko. \p \v 8 Kale kanube nuyo bogo-nulup, “Niyo fengmin binim o,” agelup umdii, boyo numi aget tem uyo bam daalin-tem ke-nulup e minte, God imi tol weng uyo tele utamsaalup uta kam agelan-temup ko. \v 9 Kale God iyo intap intap sang bogo-nala, “Telela kolan-temi o,” age-se uyo atin telelam-nuuba e minte, tinum imi kuguup kanu-bilip umi tii-nala kupka-em-nuuba boyo tambaliim no kale, kanube nuyo nulumi fengmin uyo kupkem dagaman-temup bole, God iyo numi fengmin uyo kupkabe-nala e bole, numi kuguup mafak uyo alugum takan ke-e-balata, balkat age tambaliim nan-temup ko. \v 10 Kale sugayok uyo God iyo bogo-nala e, “Unang tinum iyo alugum maagup fengmin o,” agesa kuta, kanube nuyo bogo-nulup, “Nuyo maak fenga kosaalup o,” agelup umdii, boyo numi God imi atafi-bom bogo-nulup, “God beyo bisop bagamin o,” agan-kalin kuguup uyo kulbu kale, God imi weng uyo tele utam waafulin-tem ke boyo kam agelup ko. \c 2 \s1 Numi dong daga-emin Yesus Krais imi sang uta ko \sr (Hib 9:23-28, 13:12, 1 Fit 2:24, 1 Jon 1:9) \p \v 1-2 Nimi mulup tan ibe. Ibo fengam-nimip o age-nilita, weng koyo ipmi dole-bii kuta, tinum iyo maak fenga kola umdii, numi kalaan tinum Yesus Krais iyo numi ilo unom-nalata, Aatum God iyo bogobe-nala e, “Tinum bemi yuum tem diin-sii kale, Aatum kabo bemi fengmin uyo kupkabelapta o,” agan-nuuba kale, Yesus beyo atin tinum tambal kale, yagal numi fengmin uyo, takan kebelita, balkat age tambaliim nin o age-nalata, kaanta numi fengmin uyo mobe-se kale, numi fengmin uta kup ba kale, alugum kafin kaa kutufosu komi unang tinum imi fengmin usino ko. \p \v 3 Kale kanube nuyo God imi weng kwep daa-nala, “Ibo kanumin o,” agesa uta waafulup umdii, nugol tele utamupta e, aafen God imi kuguup uyo utabup kalaa agon-temup ko. \v 4 Kale tinum iyo maak bogo-nala, “God imi kuguup uyo utabi o,” agan-be kuta minte, God imi weng kwep daa-nala, “Ibo kanumin o,” agesa uyo kwaasulema umdii, beta bisop baga-bom-nala e minte, God imi tol weng uyo tele utam waafulin-tem ke no ke-bom-nalata, kanum-nuuba kale minte, \v 5-6 tinum God imi weng tinangku waafusa beyo fen atin God imi aget kobesa tinum iyo kulba ko. Kale kanube tinum iyo maak bogo-nala, “Niyo God imi diim kal albi o,” agela umdii, tinum beyo siin Yesus imi kanumin kanumin kanumsa ulutap ke-bom-nalata o ageta kale, kanuman-tema bota utamata, God imi diim kal albi kalaa agan-kalon-tema ko. \s1 God imi yogon dong kefolin diim bom ipkumal Kristen imi aget kupka-emin umi sang uta ko \sr (Jon 3:18-21, 8:12, 13:34-35, Ef 5:8-14, 1 Jon 1:5-10) \p \v 7 Atin nugumal ibe. Koyo kanumin o age-nili weng kem kaa dole-bii koyo kamaa umi weng ba kale, siin umi weng kale, siin magam tem kutop uyo baga-e-bulup ipkil tinangku utamsip kuta, \v 8 weng kaa ipmi dole-bii koyo kamaa umi weng ko age uyo kulbu ko. Kale boyo dok uta ba kale, siin uyo Yesus Krais isiik weng koyo kwep daabe-nala e, “Ibo ipkumal imi aget uyo kobina tala ke-bom-nilipta o,” agesata, ibo waafuu kwep tebesip kale, aa mungkup asok niyo weng koyo ibo baga-e-bii no ko. Aa yogon dong ulutap tinum beyo kefo-balata, unang tinum numi mililebok uyo binimana-buluta, utamupta e, bemi weng kwep daasa uyo dam kalaa agan-bulup ko. \p \v 9 Kale kanube tinum iyo maak bogo-nala, “Niyo God imi yogon dong kefolin diim kal albi o,” agan-be kuta minte, ipkum Kristen iyo maak atafinona umdii, tinum beyo mililep tem uyo kupkalin-tem ke-bom-nalata, kuguup mafak uyo suun waafula albu ko. \v 10 Kale tinum iyo ipkumal Kristen imi aget uyo kobela umdii, beyo God imi yogon dong kefolin diim kal bom-balata, ipkum iyo maak bemi kuguup uyo utam-nalata, kupkaa yang iinon-temaala kuta minte, \v 11 tinum iyo ipkum Kristen iyo maak atafinona umdii, beyo mililep tem kal bom kuguup mafak uyo ke-be kale, boyo dok uta ba kale, Mililepnok ko age Tinum Mafagim iyo tebe tiin kubapmata, tele utamin-tem ke-bom-nalata, amon amon ke-be ko. \p \v 12 Man kangkang ibe. God iyo Yesus imi kaan-se uta o age-nalata, ipmi fengmin uyo kupkabela biniman-suu kalaa age-nilita, weng koyo ipmi dole-bii ko. \v 13 Aalabal ibe. Yesus Krais iyo kamaki magam tem kutop uyo nuuba e minte, ko alba no kale, beyo atamsip kalaa age-nilita, weng koyo ipmi dole-bii ko. Man tinum maat ibe. Ipta Tinum Mafagim iyo kubagana dupka-nilipta, ipta ipta ke-silip kalaa age-nilita, weng koyo ipmi dole-bii ko. \p \v 14 Man kangkang ibe. Ibo Aatum iyo atin tele atamsip kalaa age-nilita, weng koyo ipmi dole-bii ko. Aalabal ibe. Yesus Krais iyo kamaki magam tem kutop uyo nuuba e minte, ko alba no kale, beyo atamsip kalaa age-nilita, weng koyo ipmi dole-bii ko. Man tinum maat ibe. Ipkil titil tebesip e minte, God imi weng uyo tele utam waafusip no utamta, ipkil Tinum Mafagim iyo kubagana dupka-nilipta, ipta ipta ke-silip kalaa age-nilita, weng koyo ipmi dole-bii ko. \s1 Jon imi bogo-nala, “Nuyo kafin diim komi mufekmufek umi mogop uyo tebemin ba o,” agesa uta ko \sr (1 Kor 10:1-13, Fpai 3:18-19, 1 Tim 6:6-10, Jems 1:12-18) \p \v 15 Ibo kafin diim komi kanumin kanumin kuguup so mufekmufek so umi mogop uyo tebemin ba ko. Kale kanube tinum iyo kafin diim komi kanumin kanumin kuguup umi mogop tebema umdii, beyo Aatum God imi mogop uyo taban-nuubaala ko. \v 16 Boyo dok uta ba kale, kafin diim komi kanumin kanumin kuguup uyo, \m ibulup bom abumin min, \m sa dagamin min, \m mufekmufek utam naknak saanin min, \m ilami mufekmufek tok bagamin min \m boyo Aatum ita kufolata, tisaalu kale, kafin diim komi tinum igil kufolipta, mitam tebesu kale, \v 17 kafin diim komi kuguup waafunamin so mufekmufek utam naknak saanin so uyo binimanan-temu kale, bomi uyo tebemin ba ko. Kale minte tinum iyo God imi aget fugun-be uta waafula umdii, beta suun kup nan-tema ko. \s1 Yesus imi waasi ke-emin tinum imi sang uta ko \sr (1 Tim 1:3-11, 4:1-5, 6:3-10, 2 Tim 2:14-19, 3:12-13, 4:3-5, Tat 1:10-16, 2 Fit 2:1-22, Jut 3-16) \p \v 18 Nimi mulup tan ibe. Afungen tem boyo mep so talan-bo ko. Kale ibo siin uyo tinangkulipta, “Krais imi waasi iyo mitam tolon-tema o,” agelip tinangku-silip kale, kamano kota Krais imi waasi iyo kwiin tagang mitam tebebip kale, bota utamupta e, kamano koyo afungen tem uyo mep so so talan-bo kalaa agan-bulup ko. \v 19 Siin mangkal ninggil numi bom-nulup uyo, mangkal maagup ke aget aa bubul aa maagup kesaalup kale, aget alop ke-silip bilip iyo, nugulumi miit maak o age-nilipta, nuyo imkaa unbip kale, bilip iyo nulumi atuk nimnam, mangkal maagup albup kuta, nuyo imkaa unbip bota, utamupta e, numi atuk ba kalaa agebup ko. \p \v 20 Kale minte ipta Yesus Krais imi Sinik Tambal iyo daala tal ilipmi diim abe-nalata, dong dogobela alugum ibo utamipta e, Yesus imi tuluun weng uyo kulbu kalaa agebip ko. \v 21 Niyo ipmi aget fugunolita e, iyo Yesus imi tuluun weng utamsaalip kalaa ageta suuk kon ko dolebaali kale, ibo tuluun weng uyo utamsip e minte, utamipta e, tinum bisop bagamin bilip iyo fen ki tuluun weng umaak felepmuta, bagan-nuubaalip kalaa agebip no kale, itama-bom-nilipta o ageta suuk kon ko dole-bii ko. \p \v 22 Tinum weng bisop bagamin bilip iyo waantap ita a? Bilip iyo tinum bogo-nilip, “Yesus beyo God imi ulaa dula kamok kesa tinum ba o,” agan-nuubip ita kale, bilip iyo Aalap isino Man isino ulim imi weng uyo kwaasule-bom-nilip e, waasi kebe no kem-nuubip ko. \v 23 Kale tinum iyo God imi Man imi weng uyo kwaasulema umdii, Aalap God imi weng kuso kwaasuleman-tema no kale, tinum iyo God imi Man imi ilak uyo dola umdii, Aalap imi ilak kuso dolan-tema no ko. \s1 Yesus imi Sinik Tambal numi kafalem-nuuba imi sang uta ko \sr (Jon 3:15, 6:40, 14:26, 1 Jon 3:10, 4:17) \p \v 24 Kale kamaki Yesus imi ilak do-silip kugol, alugum weng ko tinangkan kwep tal kaa diibelip boyo fomtuup kubaget daa waafu-bom-nilipta o ageta ko. Kanube ibo weng boyo fomtuup kubaget daa waafulan-temip bole, Man sino Aalap sino ulimal maagup ke angge ko bon-temip ko. \v 25 Kale Yesus yagal weng kwep daa-nala e, “Niyo telela imolita, ibo suun nin unang tinum ke-nilipta, suun kup nan-temip o,” agesa ko. \p \v 26 Kale niyo weng bisop bagamin tinum bilip imi sang uyo suuk kon ko dola kobe kaltem kepmita, ipkil utama-bom-nilipta, dogap ita tebe biinga imtamo te asit tem daalan-temip uyo utama-bom-nilipta o ageta ko. \v 27 Kuta Yesus Krais iyo ilami Sinik Tambal iyo daabela tal ipmi aget tem iinom-nalata, kafale-be kale, ibo kafalemin tinum iyo duumatanbaalip kale, Yesus Krais imi Sinik Tambal ita tii kale, alugum mufekmufek sang uyo kafalem-nuuba kale, imi kafalemin boyo ki bisop weng bagamin binim kale, atin fen tuluun weng uta kup bagamin kale, Krais imi Sinik Tambal imi kafale-be uyo tinangku waafu-bom-nilipta, Yesus Krais imi miit tem mep so kugol bom-bilipta o ageta ko. \p \v 28 Nimi mulup tan ibe. Nuyo Yesus imi miit tem mep so kugol bom-bulupta, asok talak o ageta kale, kanumup bole, imi tolon-tema kota, mangkal nuyo finanin binim, fitom binim, waanamin binim, deng kup tebe ataman-temup ko. \v 29 Kale ibo Yesus be atamsip kale, beyo God imi Man tol kup tebesa kale, ipkil utamin. Alugum waantap ita kuguup tambal kup waafu-bom tol kup unang tinum kelip umdii, bilip iyo God imi man aligaap kebesip iyo kulbip ko. \c 3 \s1 Aatum God imi bogo-nala, “Ibo nimi man o,” agesa uta ko \sr (Mat 5:8-9, Luk 20:36, Jon 1:12-13, 8:44) \p \v 1 Ibo botamin. Aatum God iyo numi aget uyo fomtuup kobe-bom, “Ibo nimi man o,” agan-be kale, aafen kale, botamin. Kale kafin diim kasel unang tinum kuguup mafak waafulin iyo God iyo tele atamin binim kesipta, bilip iyo ilami man nugol mungkup itamipta e, God imi man kalaa agan-nuubaalip no ko. \v 2 Atin nugumal ibe. Kamano koyo mangkal ninggil nuyo God imi man kebe-sulup kuta, nuyo utamupta e, son-temu nala am afung afung am daanan-temu uyo, nuyo dogonupmin unang tinum kelan-temup kalaa age utamsaalup kuta, numi utamsup uyo ki, son-temu nala Yesus Krais imi tolon-tema kota, nugol ilatap kelan-temup kale, numi bo utamsup boyo dok uta ba kale, nuyo atamupta e, beyo ki kulba kalaa agelan-temup ko. \v 3 Kale alugum unang tinum bomi utam-nilip Yesus imi fen-bilip bilip iyo ilimi aget tem uyo tiin molipta, Krais imi aget tem fengmin binim, tambaliim kepmu alba ulutap kepmu nuubip ko. \p \v 4 Kale fengmin bomi kuguup uyo ki God imi weng ko age ulo kwaasulmin uta kale, waantap ita fengama umdii, beyo kutaang tebe-bom God imi weng uyo kwaasulem taba ko. \v 5 Kale ibo utamsip kale, Yesus Krais imi tal kafin diim e ti-se uyo ki, kafin diim kasel numi fengmin takan kepman o age-nalata, ti-se kale, Yesus beyo atin fengmin binim ko. \v 6 Kale tinum maak Yesus imi mep so uyo na umdii, beyo fengmin kuguup uyo waafulan-temaala binim kale minte, tinum maak fengmin kuguup uyo waafula umdii, nugol utamupta e, beyo Yesus iyo tele atamsaala kalaa agelan-temup ko. \p \v 7 Nimi mulup tan ibe. Utama-bom-nilipta, kanube tinum maak ibo bisop bogopman-tema uyo, ibo imi weng uyo tinangkamin ba ko. Kale tinum maak kuguup tambal ke-be umdii, beyo Yesus Krais ilatap tol kup tebesa tinum iyo kulba kale minte, \v 8 tinum maak fengmin kuguup uyo waafu-bom fenga-be umdii, beyo Tinum Mafagim imi man iyo kulba ko. Kamaki magam tem kutop uyo Tinum Mafagim iyo fengam kwep tal kaa diibela kale, suun fengmin kup kemin tinum beyo Tinum Mafagim imi man iyo kulba ko. Kale God imi Man iyo utamata e, Tinum Mafagim iyo kanu-em tebesa kalaa age-nalata, no kafin diim daak-nilita, Tinum Mafagim imi ogok mafak uyo ilo kobe som, kupkan kebe no kelan o age-nalata, malaak keman-se ko. \p \v 9-10 Nuyo tinum miit alop bilip imi kuguup uyo kup-kugu utamum o ageta kale, waantap ita God imi man e minte, waantap ita Tinum Mafagim imi man kalaa agelan-temup uyo kanumin kale, waantap ita God imi man kebela umdii, beyo God iyo telela dola mitam atin kup kamaa tinum ke-nalata, God imi aget fugunin uyo ku-nalata, asok fengmin aget fugun-bom fengaman-temaala kale, beyo God imi man aligaap kebeba kale, God iyo bemi buk uyo faga-bom tiin moba kale, asok beyo fengmin uyo mitam dufak daalan-temaalu ko. Kale minte tinum kuguup tambal waafulin binim beyo God imi man ba e minte, tinum iyo imi ipkumal iyo inal o age-nala aget kupka-emin binim umdii, beyo God imi man ba no kale, botamum. \s1 Nugumal imi aget kobina tala kemin uta ko \sr (Jon 13:34-35, 15:11-17, 1 Kor 13:1-13, 1 Jon 2:7-11, 3:23, 5:1-5) \p \v 11 Kale kamaki ipmi weng tinangku-silip uyo ki kulbu kale, nugumal iyo inal o age aget kobina tala ke-bom-nulupta o ageta kale, \v 12 nuyo Adam imi man diil Kein ilatap ke imi kuguup mafak bo waafu-numup o ageta ko. Kale beyo Tinum Mafagim imi man kebe-nalata, niing iyo angkola kaansa ko. Kale intaben kalan imi niing iyo angkosa a? Fik imi kuguup uyo mafak e minte, niing imi kuguup uta tambal no kalaa age-nalata, fik beta waasi kebe-nalata, niing iyo angkola kaansa ko. \p \v 13 Nimi nugumal ibe. Mungkup kanube kafin diim kasel kalip iyo ibo waasi ke-emip umdii, ibo aget yamyam taga-bom aget afalik fugunin ba ko. \p \v 14 Kale nuyo numi nugumal imi aget kobe-bomup bota, utamupta e, nuyo kaanamin ilep uyo kupka-nulup e, mitam tiin kafan ilep diim kal albup kalaa agebup e minte, tinum iyo ipkumal iyo aget kupka-emin binim umdii, atamupta e, beyo kaanamin ilep diim kal alba kalaa agomup ko. \v 15 Kale tinum iyo imi ipkumal iyo olsak bubul fugun-bom olsak kupka-ema umdii, boyo ki tinum angkola kaanaba ulutap ke-e-be kale, ipkil utamsip kale, tinum maak tebe ipkum angkola kaana umdii, tinum ko tebe ipkum angkola kaana beyo suun nin tinum ba ko. \v 16 Yesus iyo numi ilak do-nala ilami kaal sigim ke-nala nuyo dong dogobe-se bota, utamupta e, nugumal imi ilak dugamin uyo kulbu kalaa age utam-sulup kale, nugol mungkup nugumal imi ilak uyo do-bom aget kobina tala ke-bom-nulup e, “Kaan-nimi kuta, kaan-nimi o,” age-nulupta, dong daga-emum o ageta ko. \v 17 Kale kanube tinum kafin diim komi mufekmufek soyaap iyo maak ipkum mufekmufek duumatanba iyo du-filinin binim kela umdii, beyo God imi ilak dosaala binim iyo kulba ko. \v 18 Numi mulup tan ibe. Numi nugumal iyo aget kobelup ko age bisop weng uta kup baga-emin ba e minte, bon uta kup tagamin ba no kale, numi aget aa bubul aa uyo ki i-filin daa-nulupta, numi nugumal bilip iyo ki inal o age telele-bom dong daga-emum o ageta ko. \s1 Numi God imi tiin diim finanin binim umi sang uta ko \sr (Kol 1:26-28, 1 Jon 2:3-6, 4:13-15) \p \v 19-20 God beyo kwiin kiim e minte afaligen no kale, numi aget fugunin uyo kubagansu e minte, beyo ita ita ke alugum mufekmufek boyo utamsa no kale, yagal numi fengmin uyo kupkabe-se ko. Kale kanube nuyo aget fugunolupta, nuyo fengmin tinum kalaa age bubul mafak kebelan-temu uyo, dagalupta, God beyo dong dogobelata, numi nugumal i-filin-bulup boyo, utamupta e, nuyo fen God imi man aligaap ke-sulup kalaa age-nulup e, God imi tiin diim uyo finanin binim ke titil fagaa molan-temup kalaa agomup ko. \v 21 Atin nugumal ibe. Kanube nuyo aget fugunolupta, God iyo numi fengmin uyo kupkabe-se kalaa age bubul tambal kebelan-temu uyo, God imi tiin diim uyo finanin binim ke titil fagaa molan-temup ko. \v 22 Kale minte nuyo imi weng kwep daasa uyo tinangku waafu-bom-nulup e, dogonupmin kuguup uta God iyo bomi deng uyo taban-nuuba uta waafuu no kelup umdii, numi beten ke-bom mufekmufek sang dagalan-temup uyo, yagal yan kebe kobelan-tema ko. \v 23 Kale God imi weng kwep daasa uyo kulbu kale, bogo-nala e, “Ibo nimi Man imi ilak uyo do-nilip e minte, ipkumal imi aget kobina tala ke-bom no kemin o,” agesa kale, weng kwep daasa boyo Yesus Krais yagal bogobe-nala e, “Boyo kanumin o,” age-se no ko. \v 24 Kale waantap ita God imi weng kwep daasa uyo tinangku waafula umdii, beyo God iso alba iyo kulba e minte, God yagal isino alba no kale, nuyo dogonubeta atamta, God iyo nuso alba kalaa agelan-temup a? God imi Sinik daabela tal numi aget tem alba beta kafalebelata, utamupta e, God iyo nuso alba kalaa agelan-temup kuba. \c 4 \s1 Numi tebe alugum sinik bilip imi im-kugumin umi sang uta ko \sr (Jon 14:15-26, 15:26, Rom 8:1-17,26-27, 1 Kor 2:10-16, Gal 5:16-26) \p \v 1 Atin nugumal ibe. Tinum bisop bagamin kwiin tagang iyo kafin diim komi abiip maak kugol na na bom albip kale, iyo bisop bogobe, “Nuyo God imi weng bagan-bulup o,” agan-bilip kale, ibo imi weng uyo tinangku waafunamin ba kale, ibo bilip imi sinik igalak bala iyo atam dup-kugu-nilipta, “God imi diim ilep ti-se bele o?” age atam dup-kugu-bom-nilipta o ageta ko. \v 2 Ibo tinum sinik so iyo atamipta e, tinum beyo God imi Sinik so kalaa, beyo sinik migik so kalaa age dup-kugumin umi kuguup uyo kulbu kale, tinum iyo maak bogo-nala, “Aafen Yesus Krais iyo God iyo daala tal kafin diim kagal atin tinum ke-se o,” agela umdii, ibo utamipta e, beyo God imi Sinik iyo bemi diim kal alba kalaa agon-temip kale minte, \v 3 tinum iyo maak bogo-nala, “Yesus beyo God imi diim ilep tisaala o,” agela umdii, ibo utamipta e, God imi Sinik iyo tinum kusino albaala kale, Krais imi Waasi imi sinik ita tal iso alba kalaa agon-temip ko. Kale siin uyo weng uyo tinangkulipta e, “Sinik Mafak iyo tolon-tema o,” agan-bilip kalaa age tinangku-silip kale, kota yagal tal kafin diim e tolom alba ko. \p \v 4 Nimi mulup tan ibe. Ibo God imi man kale, God imi Sinik ipmi aget tem alba beta ita ita ke Sinik Mafak kafin diim tinum iso alba iyo kubagana dupkasa kale, ibo ipta ipta ke kafin diim komi tinum bisop bagamin iyo kubaganip imka-silip ko. \v 5 Tinum bisop bagamin bilip iyo kafin diim komi tinum kale, kafin diim komi mufekmufek sang uta kup baga-bilipta, kafin diim kasel God imi ilak dolin binim igil imi weng uta kup tolong dugan-nuubip ko. \v 6 Kale minte nuyo God imi man kale, tinum God atamsip iyo numi weng uyo tolong dolan-temip kale minte, tinum God imi man kesaalip ita numi weng uyo, kulaalup o age tolong dolan-temaalip bota kafalepmuta, utamupta e, numi weng tolong dugan-bilip bilip iyo ki God imi Sinik Tambal igalak bala albip ita e minte, numi weng tolong duganbaalip bilip iyo ki Sinik Mafak igalak bala albip ita no kalaa agelan-temup ko. \s1 Jon imi bogo-nala, “God imi numi aget kobesa bota, nugol mungkup nugumal imi aget uyo kupka-e-bom-nulupta o,” agesa uta ko \sr (Jon 3:16, Rom 8:31-39, Ef 3:14-21, 1 Jon 3:1-2) \p \v 7 Atin nugumal ibe. God beyo numi aget uyo fomtuup kobe-boma kale, nugol mungkup ilatap ke-nulupta, nugumal imi aget uyo kobe no kemum o ageta ko. Tinum iyo waantap ita ipkumal imi aget aa bubul aa kobela umdii, beyo God imi man aligaap kesa iyo kulba e minte, God iyo tele atamsa no ko. \v 8 God iyo numi aget uyo fomtuup kobe-boma kale, mungkup imi man kebe-sulup nugol mungkup imi kuguup bota kup yaan tem waafuu kwep tebe-bom-bulupta o ageta kale minte, tinum ipkumal imi aget kupka-emin binim beyo God tele atamsaala iyo kulba ko. \v 9 God imi numi i-filin daasa uyo kulbu kale, God iyo man yaan maak ita kup kale, daabeli daak kafin diim kal kaan-nalata, bilip iyo molata, mitam nimi suun nin unang tinum kepnelin o age-nalata, daabela ti-se ko. \v 10 God imi numi aget kobesa uyo kulbu kale, imi numi aget kupka-e-be uyo numi imi aget katip kobebup kulutap ba kale, imi numi aget kobesa uyo ki kwiin kiim kale, imi man yaan maak iyo daabela tal kafin diim kasel numi yuum tem uyo diin-nalata, numi fengmin uyo takan kebe mo-se ko. \p \v 11 Atin nugumal ibe. God imi kanupmin aget afalik ko numi kobesa boyo, mangkal nugol mungkup nugumal imi aget afalik kobe no ke-bom-nulupta o ageta ko. \v 12 Tinum iyo maak God iyo tiin fala atamsaala binim kuta, mufekmufek maagup maak utaman-temup boyo ki, kanube numi nugumal imi aget kup kupka-emup umdii, utamupta e, God iyo numi aget tem kal bom dong daga-e-balata, numi nugumal imi aget kupka-emin so God imi aget kobe-sulup so uyo senganan-bo kalaa age utaman-temup ko. \p \v 13 Kale God iyo imi Sinik iyo daabela tal numi diim abe nuso nuubata kale, nuyo utamta, fen God iyo nuso alba e minte, nuyo iso albup no kalaa agebup ko. \v 14 Kale Aalap iyo, nimi Man iyo daali daak kafin diim kasel iyo ulaa imdep meng nimi miit tem tola waalanin o age-nalata, daala ti-se kale, bemi daala ti-se boyo ninggil nuyo utam-nulupta, bomi sang uta ibo baga-em tebesup ko. \v 15 Kale kanube tinum iyo maak bogo-nala, “Yesus beyo fen tuluun God imi Man o,” agela umdii, utamupta e, God iyo tinum kuso alba e minte, tinum beyo God iso alba no kalaa agelan-temup kale, \v 16 nuyo utamupta e, aafen God iyo numi aget uyo kupka-e-boma kalaa agebup ko. \p God beyo aget kupka-emin miit kayaak kale, waantap ita imi ipkumal iyo aget kobe-boma umdii, beyo God iso alba iyo kulba e minte, God iyo iso alba no ko. \v 17 Kale kanube mangkal ninggil numi kafin diim kaa nup komi nugumal imi aget kupka-emin uyo mitam tambaliim kup ke senganu Yesus imi kuguup ulutap ke tii kelup umdii, nuyo Yesus imi tal afeta im-kugu-bom yegeman-tema uyo, nugol finanin binim ke titil fagaa molan-temup ko. \v 18 Kale God iyo numi aget uyo kobesa kale, kanube nuyo imi aget kobe no kelup mitam senganu umdii, nuyo imi atul finanin uyo binimanan-temu kale, nuyo imi atul finanin ba ko. Kale tinum iyo waantap ita finana umdii, beyo utamata e, God iyo nimi aget uyo kupkanemin kalaa age utamsaala iyo kulba kale, son-temu nala God imi yuum yan kepman-tema umi atul uta finan-be ko. \v 19 Kamaki sugayok uyo God iyo numi aget uyo kobesa kale, bota kamano koyo nugol mungkup imi aget uyo kobe-sulup no ko. \v 20 Kale kanube tinum iyo maak bogo-nala, “Niyo God imi aget kobe-sii o,” agan-be kuta, iyo imi ipkumal iyo olsak kup kupka-e-bom no kema umdii, beyo bisop bagamin tinum iyo kulba ko. Kale nuyo nugumal iyo itaman-bomup kuta minte, numi tiin uyo God iyo maak atamsaalup kale, mungkup tinum iyo ipkumal imi aget uyo kobelin-tem kela umdii, tinum beyo God imi aget ugol mungkup kobelan-temaala no ko. \v 21 Ulutap aa mungkup Yesus imi weng maak kwep daa-se uyo bogo-nala e, “Kabo waantap ita God imi aget uyo kobelap umdii, ulutap mungkup kapkumal imi aget uyo kupka-e-bom no ke-bom-nalapta o,” age-se kale, nugumal imi aget uyo kobina tala ke-bom-nulupta o ageta ko. \c 5 \s1 Kristen numi kafin diim kuguup mafak umi kubaganu kupka-sulup umi sang uta ko \sr (Jon 13:34-35, 15:11-17, 1 Kor 13:1-13, 1 Jon 2:7-11, 3:11-18,23) \p \v 1 Waantap ita utamipta e, aafen Yesus beyo God imi ulaa dula kamok kesa tinum kalaa agelip umdii, bilip iyo God imi man kale, waantap ita Aatum God imi aget uyo kobela umdii, beyo unang tinum God imi man kelin bilip imi aget uyo kobe no kelan-tema ko. \v 2 Kale kanube nuyo God imi aget uyo kobe-nulup God imi weng kwep daasa uyo waafulup umdii, bota kafalepmuta, nuyo utamupta e, aafen nuyo yak God imi man kebelin bilip imi aget uyo kobe-sulup kalaa agelan-temup ko. \v 3-4 Kale kanube God imi weng kwep daasa uyo waafulup umdii, bota kek kek iyo kafalepmuta, numi God imi aget kobe-sulup uyo kulbu kalaa agelan-temip kale, God imi man kebe-sulup nuyo Yesus imi ilak dolupta, imi om kun uyo numi diim abelu imkalata, nuta nuta ke kafin diim komi kuguup mafak uyo kubaganu kupkaa nuta nuta ke-nulupta, God imi weng kwep daasa uyo bong fagamin binim, abo dulu-sulup ko. \v 5 Kale waantap ita kafin diim komi kuguup mafak uyo kubaganu kupkaa ita ita kelan-temip a? Unang tinum bogo-nilip, “Aafen Yesus beyo God imi Man o,” agan-nuubip bilip ita kup ita ita ke-nilipta, kuguup mafak uyo kubaganu kupkalan-temip kuba. \s1 God imi Yesus Krais imi sang unang tinum imi kafalemsa uta ko \sr (Jon 1:29-34, 5:32-37) \p \v 6 God imi Yesus Krais imi sang bogo-se uyo kulbu kale, Jon Baptis tebe Yesus ok sam ugobe-se uyo, ok bota tebe kafalebe-nulu e, “Keyo God imi Man o,” agelu be nala e, Yesus imi kaan-se ugol mungkup imi isak singkam daa-suu uyo kafalebe-nulu e, “Keyo God imi Man o,” age-suu no ko. Ok uta kup Yesus imi magam uyo kafalebesaalu kale ki, ok sino isak so alop uta Yesus imi magam uyo kafalebe-suu ko. Kale God imi Sinik iyo fen tuluun weng uyo baga-e-bom kafale-bom kemin tinum kale, yagal mungkup Yesus imi sang uyo tuluun baga-em-nuuba ko. \v 7-8 Kale Yesus imi ok sam ugo-se imi iibak tem sino imi kaan-nala isak singkam daa-suu umi iibak tem sino alop uyo kemanu tele utamupta e, Yesus iyo God imi Man kalaa agesup kale, God imi Sinik yagal mungkup numi bogobe-nala e, “Aafen o,” agan-be no kale, iibak tem asuno boyo maagup ko. \v 9 Kale nuyo tinum imi weng kupka-e-bilip uyo tinangkan-nuubup kuta minte, God imi weng bagan-nuuba bota uta uta ke tinum imi weng uyo kubaganebesu kale, God imi weng asuno ko bogo-se boyo ki imi Man Yesus imi magam sang uta bogo-se ko. \v 10 Tinum iyo maak God imi Man imi ilak dola umdii, beyo God imi weng uyo tinangku waafula iyo kulba kuta minte, tinum iyo God imi Man imi magam sang bogo-se uyo tele tinangkulin-tem kela umdii, bota kafalepmuta, utamupta e, tinum beyo bogo-nala, “God iyo bisop bagamin tinum o,” agan-be kalaa agan-nuubup ko. God iyo bogo-nala e, “Keyo nimi Man o,” agesa kuta minte, tinum beta bogo-nala e, “Yesus iyo God imi Man ba o,” agan-be kale, imi weng bomi magam uyo ki, “God iyo bisop bagamin tinum o,” agan-be ko. \v 11 God imi weng kam agesa umi weng miton uyo kulbu kale, God imi aget uyo ki, suun nin unang tinum kelin o age-nalata, imi Man daala tal at diim kaan-nalata, numi ilim uyo bolata, kota mitam imi suun nin unang tinum ke-sulup ko. \v 12 Kale waantap ita God imi Man iyo bilip imi diim igalak bala albip umdii, bilip iyo suun nin unang tinum kebip iyo kulbip e minte, waantap ita God imi Man iyo bilip imi diim igalak bala albaalip umdii, bilip iyo suun nin unang tinum iyo kulbaalip no ko. \s1 Numi suun nin unang tinum ke-sulup umi sang uta ko \sr (Jon 3:14-17, 5:24-29,39-40, 6:47-58, 11:23-27, 17:2-3, Rom 6:22-23, 1 Kor 15:35-58) \p \v 13 God imi Man Yesus imi ilak dolin ibe. Niyo suuk kon koyo kanube dola kopmita, utamipta e, aafen nuyo suun nin unang tinum ke-sulup kalaa agelin o ageta dola kopmi ko. \v 14 Nuyo God imi diim iinup kota, utamupta e, God beyo tii kalaa agebup kale, nuyo imi, mufekmufek numan o agan-be uyo dagalup umdii, tinangku-nala e, yan kepman-tema kale, \v 15 nuyo tol kup utamupta e, God iyo intaben intaben sang dagalan-temup uyo suun kup tolong dugan-boma kalaa age utamsup kale, boyo mungkup utamupta e, God iyo, “Kobelan-temi o,” agesa kale, intaben intaben sang dagalan-temup uyo yan kebe kupka-e-bon-tema kalaa agelan-temup no ko. \p \v 16 Alugum kuguup mafak mafak boyo fengmin uyo kulbu kuta, fengmin umi windu alop uyo kulbu kale, God iyo maak umi sang uta kup bogo-nala, “Atin boyo fengmin mafak kale, tinum iyo dok ita kanuma umdii, beyo maagalo kelan-tema o,” age-nala e minte, maak bomi sang uta kam agelin-tem ke no kesa ko. Kale nuyo utamupta, nugum imi kuguup fenga-be boyo God imi bogo-nala, “Atin mafak o,” agesaala uyo kulbu kalaa agelup umdii, nuyo God imi olabelupta, God iyo ulaa du dong dogobelata, mitam waalan-nalata, suun nin tinum kelan-tema ko. Kale minte fengmin atin mafak uta kulbu no kale, kanube tinum iyo maak kanupmin kuguup koyo fengama umdii, beyo suun nin tinum kelan-temaala kale, bemi sinik uyo win binim ke maagalo kelan-tema kale, kanupmin fengmin boyo numi beten ke-emin bomi sang uyo baganbaali ko. \v 17 Alugum kuguup tambal binim boyo fengmin uyo kulbu kuta minte, fengmin maak umi sang uyo God iyo bogo-nala, “Tinum tebe kanupmin bo fengama umdii, beyo maagalo kelan-tema o,” age titil weng uyo bogosaala binim ko. \p \v 18 Nuyo utamsup kale, tinum iyo maak mitam God imi man kela uyo, fengmin kuguup uyo waafu-bon-temaala ko. Kale boyo ki God imi Man iyo tiin mo-bom-balata, tambaliim kup alba kale, Tinum Mafagim iyo dogobeta sagaal togobe dufak daa-nama binim ko. \p \v 19 Nuyo utamsup kale, nuyo God imi man kelup iyo nuyo igalak bom tiin moba kuta, Tinum Mafagim ita kafin diim tinum migik imi kamok ke-bom-nalata, biinga imdala unbip talbip ke-bomta, kuguup mafak kem-nuubip ko. \p \v 20 Nuyo utamsup kale, God imi Man iyo malaak tal-nalata, dong dogobe kafalebe bam daa imolata, kota utamupta e, aafen God be aafen kalaa age-nulupta, nuyo tuluun tinum God sino imi Man Yesus Krais so ulimal albup ko. Kale Yesus Krais yagal aafen God e minte numi suun nin unang tinum kemin umi magam iyo kulba no ko. \p \v 21 Nimi mulup tan ibe. Ibo men amem min mufekmufek bisop aman duga-emin boyo atin umik ugobe kupka-nilipta o ageta ko.