\id GEN - Tsakhur \ide UTF-8 \toc3 Ts'ett. \toc2 Ts'etta \toc1 Ts'etta ıxhaynbı \mt1 Ts'etta ıxhaynbı \c 1 \s1 Dyunyeyn itxhıniy \p \v 1 Ts'etta Allahee xəybıyiy ç'iye itxhın. \v 2 Ç'iye aq'vabıdena q'əradniy vod. K'orane xhyanbışin oodun ciga miç'axdaniy vod. Allahın Rı'h xhyanbışil ooadniy alycaxxva. \v 3 Allahee uvhuyn: «Hasre işix ixhecen». İşix ıxhayn. \v 4 Allahık'le g'acuyn, işix yugda vod. Qiyğa Mang'vee işix miç'axıyvalike cura'an. \v 5 Allahee işixıs «yiğınyiğ», miç'axıyvalis «xəm» dobı huvu. Xəm quvxha, miç'eediy qıxha; in ts'ettiyn yiğ ıxha. \p \v 6 Qiyğa Allahee uvhuyn: «Hasre xhyanbışde yı'q'nee arka vuxhecen, xhyanbı sana-sançike cure'ecen». \v 7 Həməxüdud ıxhayn. Allahee arka haa'ana, arkayn, çik avuduniy oodun xhyanbı sana-sançike cura'anbı. \v 8 Allahee mane arkays «xəv» do huvu. Xəm quvxha, miç'eediy qıxha; in q'öd'esın yiğ ıxha. \p \v 9 Qiyğa Allahee uvhuyn: «Hasre xəək avudun xhyanbı sacigeeqa salecen, qeqquyn ciga g'acecen». Həməxüdud ıxhayn. \v 10 Allahee qeqquyne cigayk'le «ç'iye», xhyan sadıyne cigayk'lemee «deryahbıva» dobı huvu. Allahık'le g'acuyn, inəxüd yugda vod. \p \v 11 Qiyğa Allahee uvhuyn: «Hasre ç'iyeyn aq'va xhınak qıxhecen: toxumbınan ok'bı-alafbı, curayn-curayn meyvabı eyxhen yivar aleyle'ecen, toxumbıd meyvabışde ad ixhecen». Həməxüdud ıxhayn. \v 12 Ç'iyeyne aq'vayn alabı aleyli'inbı: toxumbınan ok'bı-alafbı, curayn-curayn meyvabı eyxhen yivarıd alyadıynbı, toxumbıd meyvabışde ad ıxha. Allahık'le g'acuyn, inəxüd yugda vod. \v 13 Xəm quvxha, miç'eediy qıxha; in xhebıd'esın yiğ ıxha. \p \v 14 Qiyğa Allahee uvhuyn: «Hasre xəəne arkee xəm yiğıke cura'an işixbı ixhecen. Mançin fəsilbı, yiğbı, senbı hagvecen. \v 15 Hasre manbı xəə'əd işixbı ıxha, ç'iyelqa gyatk'vecen». Həməxüdud ıxhayn. \v 16 Allahee q'ölle xədın işartı hı'ı: yiğınyiğ vuk'lek ıkkeecenva xədın işartı, xəm vuk'lek vukkeecenva k'ınin işartı. Mang'vee xənebıd hı'iynbı. \v 17 Allahee manbı xəəne arkeeqa gitk'ıniynbı, ç'iyelqa işix gehecenva, \v 18 yiğıy xəm vuk'lek ıkkeecenva, işixıke miç'axiyvalla curee'ecenva. Allahık'le g'acuyn, inəxüd yugda vod. \v 19 Xəm quvxha, miç'eediy qıxha; in yoq'ud'esın yiğ ıxha. \p \v 20 Qiyğa Allahee uvhuyn: «Hasre xhyanbı nafas ileşşene karbışika gyatsts'ece, ç'iyeyl oo, xəə xətta şit'yar aleetxvecen». \v 21 Allahee xhyanee eyxhen ç'ak'ın karbı, gırgıne curaylin baluğar, gırgın hadağvan nafas helen karbı, mançika sacigee gırgıne curaylin gırgın xılibışikan şit'yar itxhın. Allahık'le g'acuyn, inəxüd yugda vod. \v 22 Allahee mançis xayir-düə huvu eyhen: «G'adı geed qeetxhe, deryahbışeedın xhyanbı gyatsts'e'e; şit'yarıd ç'iyeyne aq'val geed qeetxhecen». \v 23 Xəm quvxha, miç'eediy qıxha; in xhod'esın yiğ ıxha. \p \v 24 Qiyğa Allahee uvhuyn: «Hasre ç'iyeyne aq'vayn gırgıne curaylin nafas helen karbı: çavra-vəq'ə, hadağvan həyvanar, çolun həyvanar ixhnecen». Həməxüdud ıxhayn. \v 25 Allahee curayn-curayn çolun həyvanar, çavra-vəq'ə, ç'iyeyl hadağvan, gırgın nafas helen həyvanar itxhıniynbı. Allahık'le g'acuyn, inəxüd yugda vod. \p \v 26 Qiyğa Allahee uvhuyn: \q1 «Yişde k'op'yelyna, \q2 Şak akarana insan ixhanas. \q1 Hasre mang'vee deryahbışeene baluğaaşis, \q2 xəəne şit'yaaşis, çavra-vəq'əys, \q1 gırgıne ç'iyeyne aq'vays, \q2 ç'iyeyl hadağvane gırgınçis xəbvalla hee'ecen». \b \q1 \v 27 Allahee insan Cune k'op'yeyl irxhın, \q2 Allahne k'op'yeyl irxhın, \q2 Adamiyiy zəiyfa ipxhın. \p \v 28 Allahee manbışis xayir-düə huvu, uvhuyn: \q1 «Vuxooxe geeb qeepxhe, \q2 ç'iyeyn aq'va gyatsts'e'e, man vuşun vod. \q1 Deryahbışeene baluğaaşis, xəəne şit'yaaşis, \q2 ç'iyeyl hadağvane gırgıne nafas helençis eysivalla hee'e». \p \v 29 Allahee uvhuyn: \q1 «Haane, ç'iyeyne aq'val toxum hoolen ok'bıd-alafbıd, \q2 gırgıne yivaaşin meyvabı şos helenbı, oxhnecenva. \q1 \v 30 Gırgıne ç'iyelyne həyvanaaşis, gırgıne xəəne şit'yaaşis, \q2 gırgıne hadağvançis – nençeeyiy ı'mren nafas vod, \q1 gırgınçiscad Zı oxhnecenva xhınakın ok'bı helenbı». \p Həməxüdud ıxhayn. \p \v 31 Allahık'le g'ecen, itxhınin gırgın kar geed yugda vod. Xəm quvxha, miç'eediy qıxha; in yixhıd'esın yiğ ıxha. \c 2 \p \v 1 İnəxüd, xəybışiniy ç'iyeyn, maane gırgıne karan itxhıniy ç'əvexhen. \v 2 Allahee yighıd'esde yiğılqameen işbı ç'əvə'ənbı, yighıd'esde yiğıl, hı'iyne işbışiker curxha manzil haa'a. \v 3 Allahee yighıd'esde yiğıs xayir-düə huvu, man yiğ mansa yiğbışike curuiyn, mane yiğıl gırgın ha'an işbı ç'əvü'ı', manzil haa'a. \s1 Ts'eppiyne insanaaşin ipxhıniy \p \v 4 Xəybıyiy ç'iye itxhıniyle qiyğiyna gaf: Rəbb Allahee xəybıyiy ç'iye itxhıniyle qiyğa, \v 5 ç'iyeyne aq'val ok'bıyiy yivar ələə deşdiy. Rəbb Allahee gyoğiy g'ıxdevuva, sayid ç'iyee ezasda insan deşva, mançil-alla məxüd ıxha. \v 6 Xhyanıd\f + \fr 2:6 \fr*\fq Xhyanıd:\fq* cühüt'yaaşine mizel cuvabna qopkuvalla şavuk'lecab vats'a deş. Man «xhyanıd» eyxhe, «booğud» eyxhe.\f* ç'iyençeniy əlqəən. Mane xhyanıked ç'iyesın xhyanniy eyxhen. \p \v 7 Manke Rəbb Allahee ç'iyeyne nyuq'vneke insan hı'ı, mang'une quşeeqa ı'mrene nafasna uf üvxü. Həməxürur insan üç'ür qıxha. \p \v 8 Qiyğa Rəbb Allahee şargılyne Edenıl sa bağ ezu, irxhınna insanır maqa gixhxhı. \v 9 Maa'ad Rəbb Allahee ç'iyeyl uftanda g'ecen, ittun oxhanas eyxhen meyvabınan xətta curayn-curayn yivar aleyli'ı. Mang'vee q'öble menne yivaaşik idyakarana yiv oozu: sa yivene meyvabışe ı'mı'r hoole, mansançined meyvabışe yuguniy pisın ats'axhya'asın ats'al hele. \p \v 10 Bağıs xhyan helena sa damaniy Edeneençe gyobatstse, mançeb mana yoq'ne cigeeqaniy bit'alooxhe. \v 11 Mançine sançin do Pişon vod. Mana bıkırne Xavila ölkayne hiqiy-allançeniy gyobatstse. Maa'ad k'ınəəğə qı'ğəə. \v 12 İne ölkayn k'ınəəğə yugun vod. İnyaa'ad yugun evanan gatraniy gıranna eke oniksıb vooxhena. \v 13 Q'öb'esde damayn do Gixonodun. Manab bıkırne Kuş ölkayne hiqiy-allançeniy gyobatstse. \v 14 Xhebıd'esde damayn do Dəclə (Tigır) vodun. Mana Aşşur ölkayne şargıle gyobatstse. Yoq'ub'esda damab Fəratobna (Yefrat). \p \v 15 Rəbb Allahee insan Edenne bağeeqa giyxhena, man ezu, çikar ilekkecenva. \v 16 Rəbb Allahee insanıs əmr hav'u uvhuyn: «Bağeene gırgıne yivaaşin meyvabı ıkkanang'a oxhanas əxə. \v 17 Saccu yuguniy pisın ats'axha'ane yivena meyva umooxhan, mana opxhunne yiğıl qik'asda». \p \v 18 Rəbb Allahee meed eyhen: «İnsan sayrena ıxhay yugda deşod, Zı mang'usda cus sik'ına sa kumagçiy ixhanasda». \v 19 Rəbb Allahee gırgın çolun həyvanarıd, xəən şit'yarıd nyuq'vneke ha'a. Qiyğa Allahee manbı insanne k'anyaqa adaylenbı g'aces, mang'vee nəxdun dobıyiy mançis heles. İnsanee nene həyvanıs nen doyiy gixhxhı, məxüdud axvan. \v 20 İnsanee gırgıne çavra-vəq'əys, çolane həyvanaaşis, xəəne şit'yaaşis do hele, saccu cus sik'ına kumag ha'asda iveeke deş. \v 21 Mane gahıl Rəbb Allahee insan k'orane nik'eeqa g'ıxele. Mana nik'eenang'a, Rəbb Allahee mang'une mıglene t'eleyna sa alyapt'ı, çin cigad çurunuka gyatsts'ı'ı. \v 22 Rəbb Allahee insanıke alyapt'ıyne mıglene t'eleyke xhunaşşe irxhın. Yicir insanne k'anyaqa qarı. \p \v 23 İnsanee uvhuyn: \q1 «İlekke, ine yəqqees ıxhavud! İna bark'v yizde bark'una vob, \q2 Çurud yizde çurunun vod. \q1 Do „xhunaşşe“\f + \fr 2:23 \fr*\fq Xhunaşşe:\fq* cühüt'yaaşine mizel «adamiy» cuvabık akar.\f* ixhes, \q2 Mana adamiyke alyart'uva». \p \v 24 Mançil-alla adamee dekkiy yed g'alyabaççe, xhunaşşeyka eyxhe. Adamiyiy xhunaşşe sa vooxhe. \v 25 Adamiyiy cuna xhunaşşe – q'öyursana ts'elebniy vob, manbışis mançile naş qexhe deşdiy. \c 3 \s1 Aadameeyiy Həvee hav'una bınah \p \v 1 Rəbb Allahee itxhınne çolune həyvanaaşina, gırgınçile hiyləgarna xoçeniy vob. Xoçeyn zəiyfayk'le uvhuyn: \p – Hək'edane, Allahee şok'le bağeene yivaaşina nençinacab meyva umooxhan uvhu? \p \v 2 Zəiyfee xoçeyk'le eyhen: \p – Bağeene yivaaşin meyvabı oxhanas əxə. \v 3 Saccu bağne yı'q'neene yivene meyvabışde hək'ee Allahee uvhu: «Mançike umoyxhan, mançik sumoot'a, deşxhee, hapt'asınbı!» \p \v 4 Xoçeyn zəiyfayk'le uvhuyn: \p – De'eş, nəxübcab hapt'as deş. \v 5 Allahık'le ats'an, mane yivena meyva opxhuniyng'a, vuşun ats'al geed qixhes, yuguniy pisın ats'axhxha, Allah xhinne qeepxhes. \p \v 6 Zəiyfayk'le g'ecen, mane yiven meyvabı oxhanasıd kara'ə vod, ulesqadıd yugda vod qöö, ats'al ıkkanang'usud ıkkanəxdıd. Mançil-allab məng'ee mana meyva qopxu opxhanna. Qiyğab k'ane ulyorzulyne adamiys meyva hoole, mang'veeyib ooxhanna. \v 7 Mane gahıl q'öng'ussana ats'al qadayle, ts'eleb vuxhay ats'axhen. Məxüd ıxha manbışe inciliyne t'eleyke cos tanalqanbı ha'a. \p \v 8 Manbışik'le yiğıne serınne gahıl bağee iykaran Rəbb Allahın nıq' g'iyxhe. Manbı heepxı bağeene yivaaşine yı'q'nee dyuguleebaxhe. \v 9 Rəbb Allahee Aadamılqa onu'u, qiyghanan: \p – Ğu nyaane? \p \v 10 Mang'vee eyhen: \p – Bağeead yiğın nıq' g'ayxhı, ts'eler ıxhal-alla qərq'ı'n, dyugulyxhana. \p \v 11 Rəbb Allahee eyhen: \p – Şavaane vak'le ğu ts'eler ıxhay uvhu? Deşxhee, vas oxhanas q'adağa hav'uyne yivena meyvane opxhun? \p \v 12 Aadamee eyhen: \p – Zaka sacigee yixhecenva, Ğu hiyvuyne xhunaşşee mane yivene meyvayke zas huvu, zınab opxhunna. \p \v 13 Rəbb Allahee zəiyfayk'le eyhen: \p – Ğu hı'iyn hucoon? \p Zəiyfee eyhen: \p – Xoçeyn zı yəqqı'le qığeyhı, zınab opxhunna. \p \v 14 Rəbb Allahee xoçeyk'le uvhuyn: \q1 – Ğu in hı'il-alla, \q2 gırgıne çavra-vəq'əyne, çolane həyvanaaşine yı'q'nee bed-düə alyapt'ı: \q2 ı'mı'rvolle vuxhnel habğı nyaq'v ooxhanas. \q1 \v 15 Zı, yiğneyiy zəiyfayne əreeqa, \q2 vuşde kulyfatbışde əreeqa duşmaniyvalla abçes. \q1 Şeng'une kulyfatın yiğne vuk'les ı'xəs, \q2 ğunab mang'une mı'q'les üvxəs. \p \v 16 Qiyğa Rəbb Allahee zəiyfayk'le eyhen: \q1 – Vas vuxhnenang'a geeb xəppa əziyyat hevles, \q2 uşaxar k'ovaka vuxas. \q1 Adamee valqa k'ırı gyaqqı vas ıkkiykanas, \q2 Meeb mang'veecab xəbvalla vas haa'as. \p \v 17 Qiyğa Rəbb Allahee Aadamık'leme uvhuyn: \q1 – Ğu xhunaşşel k'ırı alixhxhı, \q2 umooxhan uvhuna meyva opxhun. \q1 Həşdeb val-alla nyaq'v bed-düə hav'u. \q2 I'mı'rvolle zəhmətıka ğu vasın g'ık nyuq'vnel ha'as. \q1 \v 18 Mançin vas zazaayiy ğı'ç'iy aleylya'as, \q2 ğunad, ğu ezuyne ç'iyel hucooyiy alyadı man oxhanas. \q1 \v 19 Nyuq'vnelqa sak'alasmee, \q1 ligayne şinıka hı'iyn g'ık oxhanas. \q2 Ğu nyaq'v vorna, \q1 mançike alyart'uva, \q2 ğu nyuq'vnelqar sak'alasda. \p \v 20 Aadamee xhunaşşeyn do Həva (\it ı'mı'r\it*) giyxhe. Mana ç'iyeyne aq'val vuxhaynbışda gırgıng'una yed yeexhe. \v 21 Manke Rəbb Allahee Aadamılqayiy xhunaşşelqa g'ekvayke tanalinbı hı'ı, alya'anbı. \p \v 22 Qiyğa Rəbb Allahee uvhuyn: \p – Haane, insanık'le yuguniy pisın hucoo ıxhay ats'axhxha, yişda sa xhinne qexhe. Hasre ı'mrene yivena meyva qopxu umooxhancen, gırgıne gahbışisır ımaxvacen! \p \v 23 Vuc alyart'uyne nyuq'vnel işlemişxhecenva, Rəbb Allahee insan Edenne bağeençe g'e'eşşena. \v 24 Mang'vee Eden bağne şargılqa g'oramişa'an malaaikariy gırgıne suralqa iliyk'aran ts'ayıkan g'ılınc giyxhe ı'mrene yivelqa əəna yəq avqecenva. \c 4 \s Gaabiliy Haabil \p \v 1 Aadam xhunaşşe Həvayka g'alirxhu, mana vuxhne ayxu Gaabil (\it alyaart'una\it*) uxu. Həvee eyhen: «Rəbbike zı insan pay xhinne alyart'u». \v 2 Qiyğa məng'ee Gaabilna çoc Haabil uxooxa. Haabil vəq'əbı uxhiyxhanna eyxhe, Gaabilir ç'iye ezana. \p \v 3 Sabara vaxt ılğevç'uyle qiyğa, Gaabilee Rəbbis ç'iyeyl alyadıynçike pay abayle. \v 4 Haabileyid ts'etta syurunee ıxhayne nekke yugne vəq'əbışike adayle. Rəbbee Haabilir, Haabile adıynbıd alyaat'anbı. \v 5 Gaabilir, Gaabilee adıynbıd Rəbbee alyaat'a deş. Mançil-alla Gaabilis it'umba qəl vuxha, aq'va gyavaxana'a. \p \v 6 Rəbbee Gaabilik'le uvhuyn: \p – Nya'a qəl haa'a? Nya'a aq'va gyavaxanı'ı? \v 7 Nya'a, yugna iş haa'axhee, Zı ilydyabat'aye? Yugna iş hidyaa'axhee, bınahın akkayne ögee gugu hav'u, ğu gozet ha'a. Mançin xuruş valqa vod, ğu mançis xəbvalla haa'as vukkan. \p \v 8 Qiyğa Gaabilee Haabilik'le eyhen: \p – Qora çoleeqa vüqqəs. \p Maa'ad Gaabilee çoculqa xıl g'ot'ul, mana gek'ana. \p \v 9 Qiyğa Rəbbee Gaabilike qidghın hı'iyn: \p – Çoc Haabil nyaane? \p Mang'vee eyhen: \p – Ats'a deş. Nya'a, zı çocuna g'aravulyne vor? \p \v 10 Rəbbee eyhen: \p – Ğu hı'iyn hucoon?! Çocune eban ç'iyeençe Zalqa ona'a. \v 11 Mane nyuq'vnen yiğne xıleke k'yapk'ınna çocuna eb hööğəs ghal aaqı. Mançil-allab ğu ine nyuq'vnel bed-düə alyabat'a. \v 12 G'iyniyke şaqa ğu nimee yugda ç'iye ezveeyid, mançin vas ıkkanəxüdın kar heles deş. Ğu ciga deşda g'e'eşşuna xhinne ixhes. \p \v 13 Gaabilee Rəbbik'le eyhen: \p – Yizda cazaa ts'ıts'aa'asınçileb hexxaba vob. \v 14 Haane, Ğu zı g'iyna ç'iyeyne aq'valer g'e'eşşena. Valer dyugulyxha, zı ciga deşda ixhes. Şavneyiy ögiylqa qığeç'u, mang'veeyir zı gik'asda. \p \v 15 Rəbbee mang'uk'le eyhen: \p – De'eş, şavaayiy Gaabil gik'u, mang'uke yighne yəqqees qəl qığaahas. \p Rəbbee Gaabililqa işaara giyxhe, mana qızaxxıng'vee gimek'acenva. \v 16 Gaabil Rəbbike ark'ın Eden bağne şargıl – Nod\f + \fr 4:16 \fr*\fq Nod:\fq* cühüt'yaaşine mizel «ciga deşda» eyhen vodun.\f* eyhene cigee axva. \s Gaabilyna nasıl \p \v 17 Gaabil xhunaşşeyka g'alirxhu. Mana vuxhne ayxu, Xanok uxu. Mane gahıl mang'vee şaharniy alyaa'a. Şaharılqa, Xanokun, dixen do giyxhe. \v 18 Xanokike İrad g'arayle. İradıker Mehuyael g'arayle. Mehuyaeliker Metuşael g'arayle. Metuşaeliker Lemek g'arayle. \p \v 19 Lemekee q'öyre xhunaşşe hee'e. Sang'ı'n do Ada, mansəng'ı'nıd Tsillaniy vod. \v 20 Adee Yaval uxu. Yaval çadıree aaxvanbışda, syuru havacenbışda ts'erriyna insan ıxha. \v 21 Mang'une çocun do Yuvalniy. Mana lirayiy dyuttyak' əlivxüna ts'erriyna insan ıxha. \v 22 Tsillee Tuval-Gaabil uxu. Tuval-Gaabilee tuncıkeyiy yivayke curayn-curayn əhtacbıniy ha'a. Mang'uqa Naama eyhena yuçuniy vor. \v 23 Lemekee xhunaşşeeşik'le in uvhu: \q1 «Adayiy Tsilla, zı eyhen g'ayxhe! \q2 Lemekın xhunaşşer, yizde cuvabıl k'ırı alixhxhe: \q1 Zak ciga hı'iynçil-alla zı sa adamiy gik'u, \q2 zas ı'xiynçil-alla zı gade gik'u. \q1 \v 24 Gaabilil-alla yighne yəqqees qəl qığaahasxhee, \q2 Lemekıl-allab yights'ale yighne (77) yəqqees qəl qığaahas». \s Şetiy Enoş \p \v 25 Aadam meer xhunaşşe Həvayka g'alirxhu. Mana vuxhne ayxu, sa dix uxu. Mang'us Şet doyud gixhxhı, eyhen: «Gaabilee gik'uyne Haabilyne cigeeqana Allahee zas meerna dix huvu». \v 26 Şetiqar sa dix eyxhe, doyud Enoş giyxhe. \p Mane gahıl insanaaşe Rəbbis ı'bəədat ha'a giviyğal. \c 5 \s Aadamıle Nühülqamee ıxhayn nasılbı \p \v 1 Aadamne nasılın taarix inəxüd vod. Allahee insan iyxhanang'a, mana Cuk akarara irxhın. \v 2 Mang'vee adamiyiy zəiyfa ipxhın. Manbışis xayir-düə huvu. İpxhınne yiğıl manbışis «insan» do gixhxhı. \p \v 3 Aadamın vəşşe xhebts'al (130) sen g'adıyng'a, cuk akarana, cune k'op'yeylna sa dix ıxha. Doyud Şet giyxhe. \v 4 Aadam, Şet ıxhayle qiyğa molyud vəşşe (800) senna axu. Mang'uqa mebın dixbıyiy yişbı vuxha. \v 5 Aadam yüç'üd vəşşe xhebts'al (930) senna axu, qik'u. \p \v 6 Şetıqa vəşşe xholle (105) sennang'a mang'us dix Enoş eyxhe. \v 7 Enoş ıxhayle qiyğa, Şetee molyud vəşşe yighılle (807) sen ha'a. Mang'us mebın dixbıyiy yişbıb vooxhenbı. \v 8 Şetee yüç'üd vəşşe yits'ıq'vəd (912) sen hı'ı, qek'a. \p \v 9 Enoşuqa yüç'əl (90) sennang'a, mang'us dix Qenan eyxhe. \v 10 Qenan ıxhayle qiyğa, Enoşee molyud vəşşe yits'ıxhvad (815) sen ha'a. Mang'us mebın dixbıyiy yişbıb vooxhenbı. \v 11 Enoşee yüç'üd vəşşe xholle (905) sen hı'ı, qek'a. \p \v 12 Qenanıqa yights'al (70) sennang'a, mang'us dix Mahalalel eyxhe. \v 13 Mahalalel ıxhayle qiyğa, Qenanee molyud vəşşe yoq'ts'al (840) sen ha'a. Mang'us mebın dixbıyiy yişbıb vooxhenbı. \v 14 Qenanee yüç'üd vəşşe yits'ılle (910) sen hı'ı, qek'a. \p \v 15 Mahalaleliqa yixhts'ale xholle (65) sennang'a, mang'us dix Yered eyxhe. \v 16 Yered ıxhayle qiyğa, Mahalalelee molyud vəşşe xhebts'al (830) sen ha'a. Mang'us mebın dixbıyiy yişbıb vooxhenbı. \v 17 Mahalalelee molyud vəşşe yüç'əle xholle (895) sen hı'ı, qek'a. \p \v 18 Yeredıqa vəşşe yixhts'ale q'ölle (162) sennang'a, mang'us dix Xanok ıxha. \v 19 Xanok ıxhayle qiyğa, Yeredee molyud vəş (800) sen ha'a. Mang'us mebın dixbıyiy yişbıb vooxhenbı. \v 20 Yeredee yüç'üd vəşşe yixhts'ale q'ölle (962) sen hı'ı, qek'a. \p \v 21 Xanokuqa yixhts'ale xholle (65) sennang'a, mang'us dix Metuşelax eyxhe. \v 22 Metuşelax ıxhayle qiyğa, Xanok xhebıd vəş (300) senna Allahne yəqqı'n ark'ın. Mang'us mebın dixbıyiy yişbıb vooxhenbı. \v 23 Xanokee xhebıd vəşşe xholle (365) sen hı'ı. \v 24 Mana Allahne yəqqı'n ark'ın. Qiyğa mana Allahee insanaaşine yı'q'neençe Cusqa üç'ürra alyarat'a. \p \v 25 Metuşelaxıqa vəşşe molyts'ale yighılle (187) sennang'a, mang'us dix Lamek ıxha. \v 26 Lamek ıxhayle qiyğa Metuşelaxee yighıd vəşşe molyts'ale q'ölle (782) sen ha'a. Mang'us mebın dixbıyiy yişbıb vooxhenbı. \v 27 Metuşelaxee yüç'üd vəşşe yixhts'ale yüç'üd (969) sen hı'ı, qek'a. \p \v 28 Lamekıqa vəşşe molyts'ale q'ölle (182) sennang'a, mang'us dix eyxhe. \v 29 Mang'vee dixın do Nüh (\it yik'bı huviy\it*) gixhxhı, eyhen: «İne dixee, Rəbbee bed-düə hav'uyne ç'iyel, ts'ıts'a'ane əq'übabışee, yişde işbışee şas yik'bı heles». \v 30 Nüh ıxhayle qiyğa, Lamekee xhod vəşşe yüç'əle xholle (595) sen ha'a. Mang'us mebın dixbıyiy yişbıb vooxhenbı. \v 31 Lamekee yighıd vəşşe yights'ale yighılle (777) sen hı'ı, qek'a. \p \v 32 Nühüs xhod vəş (500) sen qalesse, mang'us Sam, Ham, Yafəs donan dixbı vooxhe. \c 6 \s Allahne ulele g'a'aytxhuyn dyunye \p \v 1 İnsanar ç'iyeyne aq'val geeb qeebaxheng'a, manbışis yişbı vuxooxa, \v 2 manbışde yişbışda micagiyvalla malaaikaaşik'le g'oocena. Cone yik'es yikkanna nenayiy məng'ı'ke xhunaşşe hee'e. \p \v 3 Rəbbee eyhen: \p – Yizın Rı'h insanee gırgıne gahbışis deş vod. Manbıb gırgıne gahbışisınbı deş vob. Manbışis huvuna ı'mı'r vəşşe g'ane (120) senıle hexxaba vuxhes deş. \p \v 4 Malaaikaaşe insanaaşin yişbı haa'ane gahılib, mançile qiyğiyne dövurbışilib məxbın ç'ak'ın insanar ç'iyeyne aq'valqa vuxooxa vuxha. Manbı avaalıyne dövrun kuşdukurar, qıvaats'an insanar vuxha. \p \v 5 Rəbbik'le g'ecen, ç'iyeyne aq'valyne insanaaşine ək'lee, fıkree pisvalla hav'uy vob. \v 6 Mang'vee aq'va gyavaxan ha'a. Ç'iyeyne aq'valqa insanar ipxhınva, mang'un yik' gyoyxhan. \p \v 7 Rəbbee eyhen: \p – İpxhınin insanar ç'iyeyne aq'vayle havaakal haa'asınbı. Man insanaaşika sacigee həyvanaşined, ç'iyeyl hadağvançined, şit'yaaşined vuk'lelqa qalya'asın. Manbı ipxhınva Yizın yik' gyotxhan. \p \v 8 Saccu sa Nüh Rəbbine ulen aqqaqqa. \p \v 9 Nühün taarix inəxüd vod: \p Nüh qorkuna, məttın yik'nana cune nasılee insan ıxha. Mana Allahne yəqqı'lyniy vor. \v 10 Nühüqa xhebiyre dix eyxhe: Sam, Ham, Yafəs. \p \v 11 Allahne ulele dyunye g'e'exhxhan, pisvalin gyayts'e. \v 12 Gırgın insanar qopkune yəqqı'le qığeepç'iynbı. Allahık'le g'ecen, dyunye badalxha vod. \p \v 13 Allahee Nühük'le uvhuyn: \p – Yizde ək'elee gırgınçin q'omıd hitxhır. Dyunye manbışde pisvalika gyatsts'ı. Mançil-allab Zı manbı ç'iyeyne aq'vayka sacigee havaakal haa'as. \v 14 Vas goferne yiveke sa gamı he'e. Ad gozeer hı'ı, adğançed, g'adğançed yivena mızla qabğvee. \v 15 Gamı inəxüd he'e: mançina xıliyvalla xhebıd vəş (300) xılekkum, əq'valla xhots'al (50) xılekkum, axtıvallab xhebts'al (30) xılekkum vuxhecen\f + \fr 6:15 \fr*\fq mançina xıliyvalla xhebıd vəş (300) xılekkum, əq'valla xhots'al (50) xılekkum, axtıvallab xhebts'al (30) xılekkum vuxhecen:\fq* mançina xıliyvalla 150 m, əq'valla 25 m, axtıvallab 15 m vuxha.\f*. \v 16 Gamıyne ooğançe sa xılekkum avud g'uly he'e. Mıgleked akka gixhxhe. Gamıyka avubna, yı'q'nekna, oona mərtaba vuxhecen. \v 17 Zı ç'iyeyn aq'va q'ıfrımıka qadıyne xhineka alyaat'asın. Xəək avudun nafas alyaat'an gırgın kar hakkal ha'asın. Ç'iyeyne aq'valin gırgın kar qik'asın. \v 18 Zı mugaavile saccu vaka ha'a: ğu dixbışika, xhunaşşeyka, sossaaşika sacigee gameeqa ılqeç'e. \v 19 Vaka üç'üdda axvecenva, gırgıne həyvanaaşike nafas helenemeene karbışike q'öblena, vughulyna-xhuvulyna, gameeqa aleet'e. \v 20 Q'öblena gırgıne şit'yaaşike, həyvanaaşike, ç'iyeyl hadağvançike vasqa qales, üç'üdda axvecenva. \v 21 Vasqa oxhanas eyxhençike vasınıd, çisınıd se'e. \p \v 22 Nühee gırgın kar Allahee uvhuyn xhinne ha'a. \c 7 \s Q'ıfrım \p \v 1 Rəbbee Nühük'le uvhuyn: \p – Xizanıka sacigee gameeqa ılqeç'e. Yizde ögee, vale qorkuna ine nasılee deşor. \v 2-3 Dyunyeyne aq'vayle cins g'ıts'maaq'vancenva məttıne həyvanaaşina yighıble q'öblena, xhalyne həyvanaaşina vughulyna, xhuvulyna alept'e. Gırgıne xəəne şit'yaaşinab yighıble q'öblena alept'e. \v 4 Yighne yiğılee, ç'iyeyne aq'valqa yoq'ts'al (40) yiğnayiy yoq'ts'al xəmna gyoğiy gyoğa'as. İtxhınin nafasnan gırgın kar ç'iyeyne aq'vayle hakkal ha'asın. \p \v 5 Rəbbee Nühülqa nəxübiy əmr hav'u, mang'vee gırgın kar həməxüdud hı'iyn. \v 6 Ç'iyeyn aq'va q'ıfrımıka qadıyne xhinen alyaat'uyng'a, Nühüqa yixhıd vəş (600) sen ıxha. \v 7 Nüh, cuna xhunaşşe, dixbı, sossar sacigee xhyanıke g'attivxhanasdemee gameeqa ılqeebaç'enbı. \v 8-9 Allahee Nühük'le uvhuyn xhinne, məttın, xhalin həyvanar, şit'yar, gırgın ç'iyeyl hadağvanbı q'öble-q'öblena, vughulynayiy xhuvulyna, Nühüka gameeqa ılqeedaç'enbı. \v 10 Ç'iye yighne yiğıle q'ıfrımıka qadıyne xhinen alyaat'an. \p \v 11 Nühüne ı'mrene yixhıd vəş'esde (600) senne, q'öb'esde vuzanee yits'ıyighad'esde (17) yiğıl məxdun q'ıfrımıkan gyoğiy gyooğa giyğal, ittehesu, xəən g'uleppı aaqı. Gırgıned k'oralybışeençe xhyan ı'xı'yxə giyğal. \v 12 Yoq'ts'al (40) yiğna, yoq'ts'al xəmna gyoğiy gyoğu. \p \v 13 Mane yiğıl Nühüka sacigee cuna xhunaşşe, dixbı Sam, Ham, Yafəs, con xhunaşşer gameeqa ılqeebaç'enbı. \v 14 Manbışika sacigee gırgın həyvanar: çavra-vəq'ə, çolun həyvanar, şit'yar, gırgın ileedaxvanbı, ç'iyeyl hadağvanbı, gameeqa ılqeedaç'enbı. \v 15 Gırgın nafas ileşşenbı q'öblena Nühüka gameeqa ılqeeç'u. \v 16 Allahee Nühük'le uvhuyn xhinne, gırgıne həyvanaaşina vughulynayiy xhuvulyna qabı. Manbışiqad qihna Rəbbee gamıyn akka qa'an. \p \v 17 Q'ıfrım gibğılıyn yoq'ts'al (40) yiğ ıxhamee, xhyan geed qıxha gamı ç'iyeyle haly'etçuyn. \v 18 Xhyan geed ooqa ılqeç'e, gamıd xhinene aq'val ı'ğiykar giyğal. \v 19 Geed qıxhayne xhyanın, nekke axtın suvabıd çik avud g'alya'a. \v 20 Xhyan yits'ıxhvalle (15) xılekkumna\f + \fr 7:20 \fr*\fq yits'ıxhvalle (15) xılekkum:\fq* 7,5 m\f* suvabışile axtı qexhe. \v 21-22 Ç'iyeyne aq'valin gırgın kar: şit'yar, çavra-vəq'ə, çolun həyvanar, hadağvanbı, insanar, nafas ileşşen gırgın qeek'an. \v 23 Rəbbee ç'iyeyne aq'valin nafas ileşşen gırgın kar hakkal ha'an: insanaaşile otçu, çavra-vəq'ə, hadağvanbı, xəəne şit'yaaşılqamee nafas ileşşen gırgın kar gek'an. Saccu Nühiy gameebınbı üç'übba axva. \s Q'ıfrım ulyoozaraa'ana \p \v 24 Xhyan ç'iyeyne aq'val vəşşe xhots'al (150) yiğna geed qıxhayle qiyğa, \c 8 \p \v 1 Allahee Nühür, Nühüka gameedın gırgın çolun həyvanar, çavra-vəq'ə yik'el qalya'an. Allahee ç'iyeyne aq'valqa ablyav'uyne mıtsıka xhyanbı k'ıl qeedaxhe giyğal. \v 2 Allahee k'oralybıyiy xəən g'uleppı ut'uma'anbı, gyoğiy ulyoyzaran. \v 3 Xhyan ç'iyene aq'vayle ts'ıts'exhxhe giyğal. Vəşşe xhots'alyne (150) yiğıle xhyan k'ıl qexhe. \v 4 Yighıb'esde vuzane yits'ı yighad'esde (17) yiğıl gamı Araratne suvabışil ulyoyzaran. \p \v 5 Yits'ıd'esde vuzalqame xhyan k'ıl qexhe. Yits'ıd'esde vuzane ts'ettiyne yiğıl suvabışin vuk'ulybı g'ece giyğal. \v 6 Nühee yoq'ts'alyne (40) yiğıle vuce hı'iyn gamıyn g'uly aaqı, \v 7 qən g'avku. Xhyan qeqqvasme, qən ulyooxa, hapk'ın qavayle vuxha. \v 8 Xhyan ç'iyene aq'vayle ts'ıts'xhay ats'axhxhesdemee, ine yəqqee Nühee qı'nerke\f + \fr 8:8 \fr*\fq Qı'nerke:\fq* Azarbaycanne mizel mançik'le «alabaxta» eyhe.\f* g'uxoole. \v 9 Qı'nerkeyk'le givxasın ciga iveeke deş, ç'iye xhyanın aqqı eyxhe. Mana Nühüsqa gameeqa siviyk'al. Xıl hotku Nühee qı'nerke avqu, gameeqa abaççe. \v 10 Yighılle yiğ ılğeç'uyle qiyğa, mang'vee qı'nerke sayib g'ookana. \v 11 Exhalqana qı'nerke mang'usqa sapk'ılıyng'a, mançe k'uxhee xhınakna zeytunna t'ele avqu vooxhe. Manke Nühük'le ats'axhen, xhyan ç'iyeyne aq'vayle ts'ıts'xha vod. \v 12 Yighılle yiğ ılğeç'uyle qiyğa, mang'vee sayib qı'nerke g'ookana, mane yəqqee mana mang'usqa siviyk'al deş. \p \v 13 Ts'eppiyne vuzane ts'ettiyne yiğıl Nühüne ı'mrene yixhıd vəşşe ts'ettiyne (601) senee ç'iyeylin xhyan qeqqvan. Nühee gamıyn oodun ciga qottulıyng'a, ç'iye qeqqu g'ece. \p \v 14 Q'öb'esde vuzane g'ayi yighad'esde (27) yiğıs, ç'iye bıkırda qeqqvan. \p \v 15 Allahee Nühük'le uvhuyn: \p \v 16 – Ğu yiğne xhunaşşeyka, dixbışika, sossaaşika sacigee gameençe qığeç'e. \v 17 Vaka sacigeedın gırgın nafas ileşşenbı, şit'yar, həyvanar, ç'iyel hadağvanbı g'aqa qığe'e. Hasre ç'iyeyne aq'valqa aykkecen, g'adı geed qeetxhecen. \p \v 18 Nüh cune xhunaşşeyka, dixbışika, sossaaşika sacigee gameençe qığeç'ena. \v 19 Gırgın həyvanar, hadağvanbı, şit'yar, ç'iyene aq'valin nafas ileşşen gırgın kar çika sacigeedınçika gameençe qığeç'e. \p \v 20 Nühee Rəbbis q'urbanbı allya'an ciga alya'a. Mançil mang'vee gırgıne məttıne həyvanaaşike, şit'yaaşike, gyooxhan ha'an q'urbanbı alya'a. \v 21 Mançin yugun eva Rəbbis ı'xı'mee, Mang'vee cune yik'ee inəxüd uvhu: \p – K'ılybanançile otçu insanaaşin fıkırbı yugunbı eyxhe deş. Manbışil-alla sayib ç'iyeys bed-düə haa'as deş. Həşde hı'iyn xhinne, gırgın nafas ileşşenbı hakkal ha'as deş. \q1 \v 22 Dyunye ıxhaylette, \q1 Ezuy-qiyşılıy, g'üməəla-mık'aala, \q1 G'ı'l-q'ı'dim, xəm-yiğ \q1 Ç'əvxhes deş. \c 9 \s Allahee insanaaşika cuvab g'ats'ayk'van \p \v 1 Allahee Nühüsiy Nühüne dixbışis xayir-düə huvu, manbışik'le uvhuyn: \p – Vuxooxu geeb qeepxha ç'iyeyn aq'va gyatsts'e'e. \v 2 Ç'iyeylin gırgın həyvanar, xəədın şit'yar, hadağvanbı, deryahbışeedın baluğar şole qəq'ənasınbı, manbı vuşde xıleqa quvu. \v 3 Nafas ileşşen gırgınbı şos oxhanas ixhecen. Nəxüdiy Zı şos şenke ç'iyel alyadıyn oxhanas huvu, həşded manbı hele. \p \v 4 Saccu mançin çuru ebaka umoyxhan, mançee rı'h vodun. \v 5 Şavaayiy vuşda eb k'yav'u, şu ı'mreke hav'u, mana həyvan vuxheeyib, insan ixheeyir Zı hı'sab qeqqasın. \q1 \v 6 Şavaayiy insanna eb k'yav'u, \q1 Mang'unab eb insanne xıleke k'yavaak'anas. \q1 Allahee insan Cune k'op'yel irxhınil-alla. \p \v 7 G'abı geeb qeepxhe. Ç'iyene aq'valqa avkke, hexxeepxhe. \p \v 8 Qiyğa Allahee Nühük'leyiy cune dixbışik'le uvhuyn: \p \v 9-10 – Şoqab, şole qihniyne vuşde nasılıqab, gameençe qığeç'uyne gırgıne nafas ileşşençika: şit'yaaşika, çavra-vəq'əyka, çolune həyvanaaşika Zı mugaavile haa'a. \v 11 Zı şoka inəxübna mugaavile haa'a: sayid inçile qiyğa q'ıfrımıka qadıyne xhyanın ç'iyeyne aq'vayka sacigee nafas ileşşenbı hakkal ha'as deş. \p \v 12-13 Allahee uvhuyn: \p – Yizda şokana, şoka ıxhayne gırgıne nafas helençika hav'uyne gırgıne gahbışisde mugaavileyn işaara in ixhes: xəybışeeqa gyuvxhuna Yizda xənevur\f + \fr 9:12-13 \fr*\fq Xənevur:\fq* cühüt'yaaşine mizel in cuvab «vuk» eyhen vodun. \f*. \v 14 Zı xəybışeeqa buludbı qali'iyng'a, buludıka sacigee xənevur g'yavaales, \v 15 manke Zı şokayiy, gırgıne nafas helençika hav'une mugaavileyna fıkır ooxhanas. Sayid nafas ileşşenbı hakkal ha'asın q'ıfrımıka xhyan qales deş. \v 16 Mısayiy xənevur qığevç'u, Zı mançiqa ilyakkı, ç'iyene aq'val nafas helene gırgınçika hav'una gırgıne gahbışisda mugaavile yik'el qavaalyaa'asda. \p \v 17 Allahee Nühük'le meed eyhen: \p – Yizın ç'iyeyne aq'val gırgıne nafas helençika hav'uyne mugaavileyna işaara haane. \s Nühün dixbı \p \v 18 Nüh cune dixbışika, Samıka, Yafəsıka, Hamıka gameençe qığeç'una (Kana'an Hamna dixniy vor). \v 19 Mana xhebırsana Nühün dixbıniy vob. Ç'iyeyne aq'valqa ipxhınin gırgın insanar manbışike g'abı. \p \v 20 Nüh giyğalna man cigabı eza. Qiyğa mang'vee maqa t'ımılen bağ adaççe. \v 21 Mang'vee çaxır ulyodğu, p'iyan qıxha, cune çadıree ts'eler g'ılexha. \v 22 Kana'anne dekkık'le Hamık'le mana ts'eler g'acu, g'aqa qığeç'u, mançine hək'ee q'öne cune çocuk'le eyhen. \v 23 Sameeyiy Yafəsee tanalqan kar alyaat'u, cone mıgabışilqa atçu, yı'q'ı'hiyna aqa ikkeepç'ı, dekkıne ts'elene tanalqa adaççe. Manbışe aq'vabı menne suralqa sak'al hı'ı ıxha, dek ts'eler g'ımececeva. \p \v 24 Nüh culqa qarımee, k'ınne dixee hı'iyn ats'axhxha, eyhen: \q1 \v 25 – Kana'annıs bed-düə vuxhena, \q2 cune xınıbışde həmbalaaşis həmbal ixhena. \p \v 26 Mang'vee meed eyhen: \q1 – Rəbbis, Samıne Allahıs, şukur vuxhena, \q2 Kana'an Samıs həmbal ixhena. \q1 \v 27 Allahee Yafəsın cigabı geed qa'anbı, \q2 cune çocune Samıne çadırbışee axvana. \q1 Kana'anır Yafəsıs həmbal ixhena. \p \v 28 Nühee q'ıfrımıle qiyğa xhebıd vəşşe xhots'al (350) sen ha'a. \v 29 Nühee yüç'üd vəşşe xhots'al (950) sen hı'ı, qek'a. \c 10 \s Nühüne dixbışike g'abıynbı \p \v 1 Nühüne dixbışin Samın, Hamın, Yafəsın nasılbı inbı vod. Q'ıfrımıle qiyğa manbışis dixbı vooxhe.\f + \fr 10:1 \fr*\ft Avub Nühüke g'abıynbı opk'un vod. Manbışin dobı cole qiyğa g'abıyne milletbışilqayiy ölkabışilqa giyxhe.\ft*\f* \s2 Yafəsin dixbı \li1 \v 2 Yafəsin dixbı: \li2 Gomer, Magog, Maday, Yavan, Tuval, Meşek, Tiras. \li1 \v 3 Gomerin dixbı: \li2 Aşkenaz, Rifat, Togarma. \li1 \v 4 Yavanın dixbı: \li2 Elişa, Tarşiş, Kittim, Dodanim. \p \v 5 Manbışiked adabışeeyiy deryahbışde mıgılybışee axvan milletbı qadı. Manbı cone cigabışeeqa ehevku, avayk'an. Manbışde gırgınbışiqa cona nasıl, cona miz vuxha. \s2 Hamın dixbı \li1 \v 6 Hamın dixbı: \li2 Kuş, Misir, Put, Kana'an. \li1 \v 7 Kuşun dixbı: \li2 Seva, Xavila, Savta, Raama, Savteka. \li1 Raamayn dixbı: \li2 Şevayiy Dedan. \b \p \v 8 Kuşus Nimrod donana sayır dix eyxhena. Mana ç'iyene aq'valyna ts'erriyna qıvaats'ına vuk'lek vukkekana ıxha. \v 9 Nimrod Rəbbine ögiyl yugna k'onay ıxha, mançil-allad milletne yı'q'nee «Rəbbine ögiyl Nimrod xhineena yugna k'onayvaniy» eyhe. \v 10 Nimrodne paççahiyvaleedın ts'ettiyn şaharbı inbıniy vod: Baabil, Erek, Akkad, Kalne. Mane şaharbışin gırgınbı Şinarne ölkeeniy vod. \v 11 Mana ine cigabışeençe Aşşurne cigabışeeqa ark'ın, Nineva, Rexovot-İr, Kalax eyhen şaharbı ali'ı. \v 12 Sayıb mang'vee Ninevayneyiy Kalaxne yı'q'neena Resen eyhena xəbna şahar alyav'u. \b \li1 \v 13 Misirıke g'adıyn nasılbı inbı vod: \li2 Ludbı, Anambı, Lehavbı, Naftuxbı, \v 14 Patrusbı, Kasluxbı (manbışike g'abıynbı Filiştinbı vobunbı), Kaftorbı. \li1 \v 15 Kana'anıke g'abıynbı inbı vob: \li2 ts'erriyna dix Sidon, Q'et, \v 16 həməxbıb Yevusbı, Emorbı, Girgaşbı, \v 17 Q'ivbı, Arqbı, Sinbı, \v 18 Ervadbı, Tsemarbı, Xamatbı. \b \p Qiyğa Kana'anın nasılbı hiqiy-allane cigabışeeqa ehekka. \v 19 Kana'anbışin cigabı Sidonule Gazzayne k'anene Gerarılqamee, Sodomılqamee, Homoralqamee, Admalqamee, Leşayne k'anene Tsevoyimılqameeniy vod. \p \v 20 İn Hamıke g'abıynbı cone nasılbışilqa, mizyaaşilqa, cigabışilqa, milletbışilqa, bit'aleepxhaynbıniy vob. \s2 Samın dixbı \p \v 21 Yafəsne xərne çocus Samıs dixbı vooxhe. Sam Evernayiy Everıke g'abıynbışda baba-didey eyxhe. \li1 \v 22 Samın dixbı: \li2 Elam, Aşşur, Arpakşad, Lud, Aram. \li1 \v 23 Aramın dixbı: \li2 Uts, Xul, Geter, Maş. \li1 \v 24 Arpakşadıke Şelax g'arayle, \li2 Şelaxıker Ever g'arayle. \li1 \v 25 Everıs q'öyre dix eyxhe: \li2 ts'erriyng'un do Peleg (\it bit'alxhay\it*) ıxha, mang'une gahıl ç'iyene aq'valin insanar bit'aleebaxhenbı. Mang'une çocun doyud Yoqtan eyxhe. \li1 \v 26 Yoqtanıke \li2 Almodad, Şelef, Xatsarmavet, Yarax, \v 27 Hadoram, Uzal, Diqla, \v 28 Oval, Avimael, Şeva, \v 29 Ofir, Xavila, Yovav g'abayle. Man gırgınbı Yoqtanıke g'abıynbı vuxha. \b \m \v 30 Manbı şargıl Meşale Sefarne suralqane suvabınane cigabışee aaxva vuxha. \p \v 31 İn Samıke g'abıynbı cone nasılbışilqa, mizyaaşilqa, cigabışilqa, milletbışilqa, bit'aleepxhaynbıniy vob. \b \p \v 32 Cone dekkaaşis, milletbışis sik'ı Nühüne dixbışin nasılbı inbı vod. Q'ıfrımıle qiyğa manbışde milletbışin insanar ç'iyene aq'valqa ehevku. \c 11 \s Mizyar Baabilee geed qıxha \p \v 1 Bıkırne dyunyel sa miziy sa yuşe vuxha. \v 2 İnsanar şargılqa qööng'ə, Şinarne ölkee manbışik'le q'adaal g'acu, maayib avxuynbı. \v 3 Sana-sang'uk'le: «Qudoora karpıç hı'ı yugda qecesva» uvhu. Manbışe g'ayeyne cigee karpıç, battağne cigeeyid g'ır alyaat'u. \v 4 Qiyğad «Şas, sa şahariy q'om xəybışeeqa hiviyxharna gulle alyav'u, do qığahas, deşxhee mançeb ehevkasınbıva» uvhu. \p \v 5 İnsanaaşe alyav'una şahariy gulle g'avces Rəbb avqa geç'e. \v 6 Rəbbee uvhuyn: «Haane, manbışin gırgınbı sa milletinbı sa mizelenbı vob. Mançil-allad manbışe inəxübna iş haa'a gibğıl. Həşde manbışde yik'es hucooyiy ıkkan ha'as əxə. \v 7 Qudoora geepç'ı manbışin mizyar alikka'as. Sang'vee uvhuyn mansanbışik'le mats'axhxhecen». \p \v 8 İnəxüb Rəbbe manbı ç'iyeyne aq'valqa ehevkaa'anbı, şahar alyav'uyid ulyoyzaran. \v 9 Rəbbee insanaaşin mizyar alikkı'il-alla mane cigayk'le Baabil (\it alikkı'iy\it*) eyhe. Ç'iyeyne aq'vayne yoq'ne suralqab mançe ehevkaa'a. \s Nühüna cule qiyğiyna nasıl \p \v 10 Nühüne dixen Samın nasılın taarix inəxüd vod: q'ıfrımıka qadıyne xhinele q'ölle senna qiyğa, Samıqa vəş (100) sennang'a, mang'una dix Arpakşad yedike eyxhe. \v 11 Arpakşad ıxhayle qiyğa, Sam xhod vəş (500) senna axva. Mang'us mebın dixbıyiy yişbıb vooxhenbı. \p \v 12 Arpakşadıqa xhebts'ale xholle (35) sennang'a, mang'us dix Şelax eyxhe. \v 13 Şelax ıxhayle qiyğa Arpakşadee yoq'ud vəşşe xhebılle (403) sen ha'a. Mang'us mebın dixbıyiy yişbıb vooxhenbı. \p \v 14 Şelaxıqa xhebts'al (30) sennang'a, mang'us dix Ever eyxhe. \v 15 Ever ıxhayle qiyğa Şelaxee yoq'ud vəşşe xhebılle (403) sen ha'a. Mang'us mebın dixbıyiy yişbıb vooxhenbı. \p \v 16 Everıqa xhebts'ale yoq'ulle (34) sennang'a, mang'us dix Peleg eyxhe. \v 17 Peleg ıxhayle qiyğa, Everee yoq'ud vəşşe xhebts'al (430) sen ha'a. Mang'us mebın dixbıyiy yişbıb vooxhenbı. \p \v 18 Pelegıqa xhebts'al (30) sennang'a, mang'us dix Reu eyxhe. \v 19 Reu ıxhayle qiyğa Pelegee q'öd vəşşe yüç'ülle (209) sen ha'a. Mang'us mebın dixbıyiy yişbıb vooxhenbı. \p \v 20 Reuqa xhebts'ale q'ölle (32) sennang'a, mang'us dix Serug eyxhe. \v 21 Serug ıxhayle qiyğa Reu'ee q'öd vəşşe yighılle (207) sen ha'a. Mang'us mebın dixbıyiy yişbıb vooxhenbı. \p \v 22 Seruguqa xhebts'al (30) sennang'a, mang'us dix Naxor eyxhe. \v 23 Naxor ıxhayle qiyğa Serugee q'öd vəş (200) sen ha'a. Mang'us mebın dixbıyiy yişbıb vooxhenbı. \p \v 24 Naxoruqa g'aye yüç'əd (29) sennang'a, mang'us dix Terax eyxhe. \v 25 Terax ıxhayle qiyğa Naxoree vəşşe yits'ıyüç'əd (119) sen ha'a. Mang'us mebın dixbıyiy yişbıb vooxhenbı. \p \v 26 Teraxıs yights'al (70) sen qalesse, mang'uqa in dixbıniy vob: İbram, Naxor, Haran. \s İbram şavunbışdayiy eyxhe \p \v 27 Teraxıke g'abıynbışin taarix inəxüd vod: Terax İbramna, Naxorna, Haranna dek ıxha. Haranıqa Lut donana sa dix ıxha. \v 28 Haran, vuc ıxhayne ölkee – Xaldeyaaşine Ur şaharee qik'uyng'a, mang'una dek üç'ürraniy vor. \v 29 İbrameyid Naxoreyid davatbı hı'ı. İbramne xhunaşşeyn do Saray, Naxorned xhunaşşeyn do Milka ıxha (Milkayiy İska Haranın yişbı vuxha). \v 30 Sarays uşaxar vooxhe deşdiy. \p \v 31 Teraxee dix İbram, Haranna dix eyxhena neva Lut, İbramna xhunaşşe yeexhena sos Saray cuka alyabat'a. Kana'anne ölkeeqa vüqqəva, manbı sanab Xaldeyaaşine Ur şahareençe avayk'ananbı. Manbı Xaraneeqa qabı, maayib aaxvanbı. \v 32 Q'öd vəşşe xholle (205) sennang'a, Xaranee Terax qek'ana. \c 12 \s Allahın İbram qort'uliy \p \v 1 Rəbbee İbramık'le eyhen: \p – Yiğın cigabı, xınıbı, dekkın xav g'aleççe, Zı vak'le hagvasde cigeeqa hoora. \q1 \v 2 Vas xayir-düə hevles, \q2 vake xədın millet g'ales, \q1 do axtı qa'as, \q2 yiğne doyuka xayir-düə hevles. \q1 \v 3 Zı vas xayir-düə huvuynbışis xayir-düə, \q2 bed-düə hav'uynbışis bed-düə g'axuvles. \q1 Ç'iyeyne aq'valyne gırgıne milletbışe valek'ena xayir-düə alyapt'as. \p \v 4 İbram, Rəbbee eyhəxür, yəqqı'l gexha. Lutur mang'uka sacigee ayk'an. Xaraneençe qığeç'uyng'a, İbramıqa yights'ale xholle (75) senniy vod. \v 5 İbramee Xaranee hı'iyn gırgın kar, xhunaşşe Saray, çocuna dix Lut, cun nukarar alyapt'ı Kana'anne ölkeeqa yəqqı'l gexha. Manbı Kana'anne ölkeeqa hiviyxharanbı. \v 6 İbram maa'ar, Şekem eyhene cigeene, More eyhene mı'qəsqa hiyxhar. Manke maa'ad Kana'anaaşin milletniy eyxhen. \v 7 Rəbb İbramıs gyagu, uvhuyn: \p – Zı ina ölka yiğne nasılıs hevles. \p İbramee cus gyaguyne Rəbbis, maa'ad q'urbanbı allya'an ciga alya'a. \v 8 Mançer Bet-Eline şargılyne suvabınane cigeeqa ayk'an. Maa'ab mang'vee çadır giviyxə. Çadırne garbıl Bet-El, şargılib Ğay eyhena şahar vooxhe. İbramee maa'ad Rəbbis q'urbanbı gyaat'an ciga ali'ı, ı'bəədat ha'a. \v 9 İbram k'ırra-k'ırra mançer canubulqa, Negevne sahrayne suralqa ayk'an. \s İbram Misiree \p \v 10 İne ölkee it'umun mısvalybı xət qeetxhava, İbram sık'ınne gahıs Misirqa ayk'an. \v 11 Misireeqa hiviyxharang'a, mang'vee cune xhunaşşeyk'le Sarayk'le eyhen: \p – Ğu geer uftanra yixhay, zak'le ats'an. \v 12 Misirbışe ğu g'aycu, eyhesın: «İng'una xhunaşşevur». Manke manbışe zı gik'u, ğu üç'ürra g'alerçes. \v 13 Hucoone ixhes, ğu manbışik'le eyhe, ğu yizda yiçu vor, yiğnemee zak sidyoot'a, üç'ürra g'alyaraççe. \p \v 14 İbram Misirqa hirxhılymee, misiribışik'le mang'una xhunaşşe geer uftanra yixhay g'ecen. \v 15 Zəiyfa g'aycuyne fironne, Misirne paççahne, insanaaşe məng'ı'ne micagiyvalina gaf fironus haa'a. Manar qiykekkana fironne sareeqa. \v 16 Firon məng'ı'nimee İbramıkar yugra ıxha. Mang'uqa çavra-vəq'ə, əməler, devabı, nukar adamer, nukar yedar vooxhe. \p \v 17 İbramne xhunaşşe Saraynimee Rəbbee fironneyiy fironne xaabınbışilqa xətta ık'arbı allya'a. \v 18 Fironee İbram qort'ul, eyhen: \p – İn hucoon ğu zak hı'iyn?! Nya'a Saray yiğna xhunaşşe yixhay ittevhu? \v 19 Nişil-allane «yizda yiçuva» uvhu, məng'ı'ka davatbı ha'as hassır? Alert'e yiğna xhunaşşer, hoora! \p \v 20 Fironee İbramiy cuna xhunaşşe, coqa vonnemeene karaka sacigee ölkeençe yəqqı'l hee'eva əmr haa'a. \c 13 \s Lutıy İbram cureepxhaynbı \p \v 1 İbram xhunaşşeyka, cuka vonne karaka sacigee Misirğançe qığeç'u, Negev eyhene sahreeqa ayk'an. Lutur mang'uka ıxha. \v 2 İbramıqa manke geed çavra-vəq'ə, nuk'rayiy k'ınəəğə ıxha. \v 3 Negevğançe qığeç'u, İbram k'ırra-k'ırra vucee şenke çadır güvxüyne cigeeqamee qaraylena. Man ciga Bet-El eyhene şaharneyiy Ğay eyhene şaharne yı'q'nee ıxha. \v 4 Mana, şenke vucee q'urbanbı allya'asva ali'iyne cigaysqa hirxhıl, maa'ad Rəbbis ı'bəədat ha'a. \p \v 5 İbramıka sacigeene Lutuqad çavra-vəq'əbı, çadırbı vodunbıniy. \v 6 Sacigee aaxvasdemee, manbışiqa çavra-vəq'ə havacesın cigabı k'ıldabı ıxha, mançil-allab manbışisse sacigee aaxvas vəəxəs deşdiy. \v 7 Manbışile ğayrı mane gahıl maa'ab Kana'anbıyiy Perizbıb aaxva vuxha. İbramın syuru uxhiyxhana'anbışdeyiy Lutun syuru uxhiyxhana'anbışde yı'q'nee aldapxhıniy gexha. \p \v 8 İbramee Lutuk'le eyhen: \p – Hasre yizdeyiy yiğne, yişin çavra-vəq'əbı uxhiyxhan ha'anbışde yı'q'nee aldatxhuniy gimexhacen, şi sa ebanbı vob. \v 9 Gırgın cigabı yiğne ulene ögiyl dişeene? Qora cureepxhes. Ğu solulqa ark'ınee, zı sağılqa əlyhəəs. De'eş, ğu sağılqa ark'ınee, zı solulqa əlyhəəs. \p \v 10 Lutee vuk'ul ooqa qav'umee, İordanne damayne mıglekın q'adaal g'acu. Mane gahıl mane cigabışis Misireene cigabışis xhinnee, bıkırda Tsoaral eyhene cigeeqamee xhyan heles eyxhenniy. Man ciga Rəbbin bağ xhinnee ıxha. Rəbbee manke Sodomıkıniy Homoraykın hı'ı deşdiy. \v 11 Lutee, cus İordanne damayne mıglekın q'adaal g'əyxə. Mana şargıne suralqa ayk'an. Məxüb sana-sang'uke cureebaxhenbı. \v 12 İbram Kana'an axva, Lutme mane q'adaalilyne şaharbışee axva giyğal. Sodomılqamee cun çadırbı giyxənbı. \v 13 Sodomee vooxhen insanar geeb yəqqı'le qığeepç'iynbı vuxha, manbışe Rəbbine ögiyl xəbna bınah haa'a vuxha. \s İbram Xevron axva giyğal \p \v 14 Lut İbramıke curxhayle qiyğa, Rəbbee İbramık'le eyhen: \p – Vuk'ul ooqa qav'u, ulyorzulyne cigeençe şimalılqa, canubılqa, şargılqa, garbılqa ilekke. \v 15 Vak'le g'ecen cigabı gırgıne gahbışis vasiy vake g'abıynbışis heles. \v 16 Vake g'abıynbı ç'iyeylin tooz xhinnee geeb qaa'as. Savussemecad ç'iyeylin tooz qətqəs əxeene, vake g'abıynbıb qəpqəs vəəxəsınbı. \v 17 Oza, ine cigabışee q'omançe k'anyaqqamee ı'ğı'ykre, in cigabı Zı vas hele. \p \v 18 İbramee cuna çadır alyapt'ı, Xevron eyhene şaharısqa qarayle. Mang'vee maa'ab Mamreyne mı'qəəşine k'ane çadır güvxü, Rəbbis q'urbanbı allya'an ciga alya'a. \c 14 \s İbramee Lut g'attixhan ha'a \p \v 1 Mane gahıl Şinarne paççahee Amrafelee, Ellasarne paççahee Aryokee, Elamne paççahee Kedorlaomeree, Goyimne paççahee Tidalee \v 2 ine xhone paççahıka: Sodomne paççahıka Berayka, Homorayne paççahıka Birşayka, Admayne paççahıka Şinavıka, Tsevoyimne paççahıka Şemeverıka, Belayne (Tsoarne) paççahıka dəv'ə givğal haa'a. \v 3 Mane xhone paççahee həşde Q'evana deryah eyhene cigee, Siddimne q'adaalil con g'oşunbı sacigeeqa sa'a. \v 4 Manbı yits'ıq'valle (12) senna Kedorlaomerne xılek avub vuxha. Yits'ıxhebad'esde (13) sen manbı Kedorlaomerılqa g'elil qeepxha. \p \v 5 Yits'ıyoq'vad'esde (14) sen Kedorlaomer cune suralyne paççahaaşika sacigee arı, Aşterot-Qarnayimee Rafabı, Hamee Zuzbı, Şave-Qiryatayimee Embı gyabaxanbı. \v 6 Mang'vee Seirne suvabışil, El-Paranılqameen, sahrayne mıglekın Xorbıb gyabaxanbı. \v 7 Qiyğa yı'q'əlqa sapk'ıl En-Mişpateeqa (Qadeşqa) avayk'an. Mang'vee gırgın Amalekbışin cigabı aqqaqqanbı, Xatsetson-Tamareebın Emorbı gyabaxanbı. \p \v 8 Sodomna paççah, Homorayna paççah, Admayna paççah, Tsevoyimna paççah, Belayna (Tsoarna) paççah Siddimne q'adaalilqa abayle. Maa'ab manbışis \v 9 Elamna paççah eyxhena Kedorlaomer, Goyimna paççah eyxhena Tidal, Şinarna paççah eyxhena Amrafel, Ellasarna paççah eyxhena Aryok qızaaxa. Yoq'uyre paççah xhong'uka maa'ab aldaaxhvan giviyğal. \v 10 Siddimne q'adaalil gatranıka gyatsts'ıyn xandak'bı ıxha. Sodomne paççahıniy Homorayne paççahın eskerar heebaxamee, maqa g'a'abak'a, üç'übba avxuynbıb suvabışilqa heebaxa. \v 11 Ğameepxhaynbışe Sodomıniy Homorayn oxhanas eyxhenmeen gırgın kar, gırgıncad kar alyaat'u avayk'an. \v 12 İbramna çocuna dix, Lutur, Sodom eyxhe. Manbışe mana, mang'uqa vodunmeen gırgın kar coka qıkkekka. \p \v 13 Dəv'eençe g'attirxhınne sang'vee arı, cühüt' İbramıs gaf haa'a. İbram Emorbışde Mamreyne mı'qəəşisnee axva ıxha. Mamreyqa Eşkolıy Aner donan çocar vuxha. Manbışin gırgınbı İbramne sural vuxha. \v 14 İbramık'le cuna xını Lut merıng'une xılyaqa arxhuva g'ayxhı. Manke mang'vee cuka cune xaa yedike vuxhayn, aldaaxhvanas xəp qav'uyn xhebıd vəşşe yits'ımolyar (318) həmbal alyarat'a. Manbışika sacigee mana Dana eyhen cigeeqamee duşmanaaşiqa qihna gexha. \v 15 İbramee cun həmbalar xəmde xhulenexheeyib desteeqa bit'alaa'a. Manbışe məxüd duşmanaaşikın ha'an. Üç'übba avxuynbıb Damask'ne şimalne suralyne Xovalqamee g'e'eebaşenbı. \v 16 İbramee manbışe alyaat'uynmeen gırgın kar, çocuna dix Lutiy mang'un kar, yadariy milletcad yı'q'əlqa sak'al ha'a. \s İbramıs paççah Melki-Tsedekiy Sodomna paççah qızaaxa \p \v 17 İbram Kedorlaomeriy mang'ukane paççahaaşile ğamxha siyk'almee, Sodomna paççah «Paççahna q'adaal» eyhene Şaveyne q'adaalil mang'une ögiylqa qığeç'u. \v 18 Maqa sayir Salimna\f + \fr 14:18 \fr*\fq Salim: \fq*\ft cühüt'yaaşine mə'əllimaaşe ina şahar İyerusalim vobva eyhe.\ft*\f* paççah Melki-Tsedek (\it qorkuvalina paççah\it*) qarayle. Mana Allah-Ta'aalayna kaahin ıxha. Mang'vee gıneyiy çaxır adayle. \v 19 Melki-Tsedekee İbramıs xayir-düə huvu, eyhen: \q1 – Xəyiy ç'iye itxhınne Allah-Ta'aalee \q2 İbramıs xayir-düə hevlecen. \q1 \v 20 Duşmanar yiğne xılyaqa quvuyne \q2 Allah-Ta'aalays şukur vuxhena. \p İbramee vucee g'ayşuyne karana, yits'ınçina sa pay Melki-Tsedekıs hoole. \p \v 21 Sodomne paççahee İbramık'le eyhen: \p – Yizın insanar zas hevle, karme vas axvecen. \p \v 22 İbrameeme Sodomne paççahık'le eyhen: \p – Zı xəybıyiy ç'iye itxhınne Allah-Ta'aalalqa k'ın g'iysar, \v 23 zı vake sa k'üvəna baağe deşxheene, g'ellinçina baağe alyapt'as deş, qiyğa vasse «Zı İbram karana hı'ıva» eyhes məxhecenva. \v 24 Nukaraaşe otxhuninçile ğayrı, gırgın kar yiğın ixhecen. Zaka hapk'ıniynbışemee Aneree, Eşkolee, Mamree colqa gexhan aleet'ecen. \c 15 \s Rəbbee İbramıka hav'una mugaavile \p \v 1 Sabara gahıle İbramıs gyaguyne Rəbbee inəxdun cuvab eyhe: \q1 – Qıməyq'ən İbram. \q1 Ğu havacesda Zı vorna, \q1 Zı vas geed xədın mukaafat heles. \p \v 2 İbramee uvhuyn: \p – Zas, yizda Xudaavanda Rəbb, hucoone heles? Uşax zaqa deşin, yizın kar Damask şahareençene Eliezerıs axvas. \v 3 Ğu zas uşax hidevuyl-alla, ina yizda xaana insan yizda varis ixhes. \p \v 4 Rəbbee mang'us inəxdun alidghıniy qele: \p – Mana yiğna varis ixhes deş, yiğna varis vake g'adıyn uşax ixhes. \p \v 5 Qiyğa Rəbbee İbram g'aqa qığavhu, eyhen: \p – Xəybışiqa ilekke, xənebı qətqəs əxəxhee qətqe. Vake g'abına nasılıb hamanimee xəbna vuxhes. \p \v 6 İbramee Rəbbee uvhuynçilqa inyam ha'a, mançil-alla Rəbbeyir mana qorkuna insan xhinne hı'sab ha'a. \p \v 7 Rəbbee İbramık'le eyhen: \p – Vas in cigabı helesva, ğu Xaldeyaaşine Ur şahareençe qığavhuna Rəbb Zı vorna. \p \v 8 İbramee Rəbbike qidghın ha'an: \p – Yizda Xudaavanda Rəbb, nençene zak'le ats'axhes, in cigabı yizınbı ixhesva? \p \v 9 Rəbbee mang'uk'le eyhen: \p – Yizdemee sa vuç'e, sa ts'e, sayib g'arg able. Adıyne gırgınçiqa xhebılle sen ixhecen. Sayib qı'nerkeyiy k'urk'uray able. \p \v 10 İbramee manbı gırgınbı gyaat'anbı. Qiyğad q'öne cigeeqa qı'ı sana sançine hiqa giyxhe. Saccu şit'yar mang'vee q'öne cigeeqa qidya'a. \v 11 Çurunulqa qadıyn yırtıciy şit'yar İbramee g'e'eedaşenbı. \p \v 12 Verığ k'yooçene gahıl İbram k'orane nik'eeqa ayk'an. Mang'ulqa sayangaba qəq'ənasda miç'axiyvalla k'yoose. \p \v 13 Rəbbee İbramık'le inəxüd eyhe: \p – İn vak'le ats'axhe, yiğna nasıl menne ölkee dağamiyvaleeyiy nukariyvalee yoq'ud vəş senna vuxhes. \v 14 Manbışike nukarar hav'uyne milletıke Zı hı'sab qeqqas. Mançile qiyğa yiğne nasılınbı mançe geed xətta karaka qığeepç'es. \v 15 Ğunab xıliyna ı'mı'r hav'u, q'əsvalee qik'as. \v 16 Emorğançenbışin bınahbı inçe ğadaraa'asınbı xhinne geed qideetxhava, yiğna yoq'ub'esda nasıl inyaqa savk'alas. \p \v 17 Verığ k'yooçu xəm quvxhayng'a, kuma q'ığəəna tanduriy ts'abı q'ığəəna yalav q'öna qı'iyne həyvanaaşine yı'q'neençe ılğooç'e. \p \v 18 Mane yiğıl Rəbbee İbramıka hav'uyne mugaavilee inəxüd eyhe: \p – Zı Misirne damayle xənne Fəratne damaysqameen ine milletbışin: \v 19-21 Genbışin, Genizbışin, Gadmonbışin, Q'etbışin, Perizbışin, Rafabışin, Emorbışin, Kana'anbışin, Girgaşbışin, Yevusbışin cigabı yiğne nasılıs heles. \c 16 \s Haacariy I'smı'ı'l \p \v 1 İbramne xhunaşşeys Sarays uşax eyxhe deşdiy. Məng'ı'qa Haacar donana Misirğançena nukarniy vor. \v 2 Saree İbramık'le eyhen: \p – Rəbbee zas uşax hele deşod. Yizde nukarıka g'alixhe, məng'ee zas uşax uxecen. \p İbramee Sarayne cuvabıl k'ırı iliyxhen. \v 3 Kana'anaaşine cigabışee yits'ılle senna avxuyle qiyğa, Saree cena nukar Haacar İbramıs xhunaşşe xhinne hiyvu. \v 4 İbram Haacarıka g'alirxhumee mana vuxhne eexva. Haacarık'le vuxhne yixhay ats'axhxhamee, Sarayqa ooğançe avqa ileeka giyğal. \v 5 Saree İbramık'le eyhen: \p – İn val-alla yizde vuk'lelqa qadı. Zı nukar vasqa tyuleeqa hiyvu. Məng'ı'k'le vuxhne yixhay ats'axhxhamee, mana zaqa ooğançe avqa ileeka girğıl. Hasre Rəbbeecad hagvecen, zı vale qorkura yixhay. \p \v 6 İbramee Sarayk'le uvhuyn: \p – Mana yiğna nukar yeexhe, vas hucooyiy ıkkan he'e. \p Saree Haacar iğeeda giyğal. Nukar məng'ı'le heexvana. \p \v 7 Rəbbine malaaikisqa mana qızeexana sahree, xhyan ı'lqəəne cigayne k'ane. Man xhyan ı'lqəən ciga Şurqanne yəqqı's k'ane ıxha. \v 8 Malaaikee məng'ı'ke qidghın ha'an: \p – Sarayna nukar Haacar, nençen qarı, nyaqane əlyhəə? \p Haacaree eyhen: \p – Yizda xərna yeexhene Sarayne k'anençe heexva. \p \v 9 Rəbbine malaaikee məng'ı'k'le eyhen: \p – Yiğne xərıng'ısqa sayk'le, məng'ee eyhen he'e. \p \v 10 Rəbbinecad malaaikee meed eyhen: \p – Yiğna nasıl hamanimee xəp qaa'as, qəpqəs-ələpqəs vuxhes deş. \p \v 11 Qiyğa Rəbbine malaaikee məng'ı'k'le sayid eyhen: \q1 – Ğu həşde vuxhne vor, \q2 vas dix ixhes. \q1 Rəbbik'le ğu ts'ıts'ı'iyn uts'ur g'ayxhiyn. \q2 Mang'un do I'smı'ı'l (\it Allahık'le g'ayxhiyn\it*) gixhxhe. \q1 \v 12 Şavussecar mana saq'vana'as əxəs deş. \q2 Mang'un xıleppı gırgıng'ul, \q2 gırgıng'unbıd mang'ul ixhes. \q2 Mana gırgıne çocaaşikar qoda ixhes. \p \v 13 Haacaree ceka yuşan ha'ane Rəbbis El-Roi (\it zı g'eecena Allah\it*) do giyxhe. Məng'ee uvhuynniy: \p – Hək'erar, inyaa'ar zak'le zı G'eecena g'acuna! \p \v 14 Mane xhyan ı'lqəəne cigays Beer-Laxay-Roi\f + \fr 16:14 \fr*\fq Beer-Laxay-Roi:\fq* man cuvab cühüt'yaaşine mizele sak'al ha'ume man «xhyan ı'lqən ciga Üç'ürung'un vod, zı G'eecene».\f* do mançil-alla giyxhe. Man ciga Qadeş eyheneyiy Bered eyhene cigabışde yı'q'nee vod. \p \v 15 Haacaree İbramıs sa dix uxu. İbramee dixen do I'smı'ı'l gixhxhı. \v 16 Haacaree I'smı'ı'l uxuyng'a, İbramıqa molyts'ale yixhılle (86) senniy vod. \c 17 \s Sunnat mugaavileyn işaarat vodun \p \v 1 İbramıqa yüç'əle yüç'üd (99) sennang'a mang'us Rəbb gyagu uvhuyn: \p – Gırgın əxəna Allah (\it El-Şadday\it*) Zı vorna. Yizde yəqqı'n hohre, məttın yik'nana ixhe. \v 2 Mugaavile Yizdeyiy yiğne yı'q'neeqa gyuvxhu, vake g'abıynbı geeb xəp qaa'as. \p \v 3 İbram aq'vahiyna ç'iyelqa gizyaraççe. Allahee mang'uk'le eyhen: \p \v 4 – Yizde suralyna mugaavile vakana haane: Ğu geedne milletbışda dek ixhes. \v 5 Zı vake geedne milletbışda dek ha'asva, g'iyniyle yiğın do İbram (\it xərna dek\it*) deş, İbrıhım (\it xəppananbışda dek\it*) ixhes. \v 6 Yiğna nasıl geeb xəp qaa'as. Vake milletbı g'ales. Yiğne nasılee paççaharıb vuxhesınbı. \v 7 Zı vakayiy vale qihnane yiğne nasılıka gırgıne gahbışisda mugaavile haa'a. Zı ixhes, yiğnayiy vale qihnane yiğne nasılbışda Allah. \v 8 Vasiy vale qiyğiyne nasılbışis gırgıne gahbışis ğu alycaxvana Kana'anna ölka huvu, manbışda Allah ixhes. \p \v 9 Qiyğa Allahee İbrıhımık'le uvhuyn: \p – Yiğne suraleb, ğunay vale qiyğiyne nasılbışe mugaavilee nəxüdiy eyhe, həməxüd he'e. \v 10 Vakayiy vale qiyğiyne nasılbışika hav'uyne mugaavileyn işaarat in vod: Gırgın adamer sunnat hav'u vuxhes. \v 11 Sunnatın ç'ürüx g'ats'ak'vne. Sunnat Yizdeyiy vuşde mugaavileyn işaarat ixhes. \v 12 Vuşde xaa yedike ıxhanar, menne milletbışiker alişşunar adameeşina insan molyulle yiğ ıxhamee sunnat he'e. \v 13 Yiğne xaa yedike vuxhaynbıb, menne milletbışike alivşuynbıb sunnat hidyav'u g'ılymaa'a. Sunnat vuşde tanalin Yizde gırgıne gahbışisda mugaavileyn işaarat ixhes. \v 14 Sunnat hidi'ına adameeşina insan mugaavile havaakal hav'uva, milletne yı'q'nee mexhecen. \p \v 15 Allahee İbrıhımık'le meed eyhen: \p – Xhunaşşeyk'le Sarayva immeyhe. G'iyniyke şaqa məng'ı'n do Sarra (\it printsesa\it*) ixhes. \v 16 Zı məng'ı's xayir-düə hevles: məng'ı'ker vas dix heles. Qiyğa məng'ı's sayib xayir-düə hevles: mana milletbışda yed yixhes, milletbışin paççahar məng'ı'ne nasıleençe qığeepç'es. \p \v 17 İbrıhım aq'vahiyna gizerçu, əqəna ha'u, culed-alqa uvhuyn: \p – Vəş sennane insanıs uşax eyxheye? Yüç'əl sennane Sarraysse uxas əxəye? \p \v 18 Qiyğa İbrıhımee Allahık'le eyhen: \p – Hasre saccu I'smı'ı'l xheeyir Yiğne xayir-düəyka üç'ürra axhvecen! \p \v 19 Allahemee uvhuyn: \p – Sarree, yiğne xhunaşşee vas dix uxas, doyud I'saq' (\it əqəna\it*) gixhxhe. Zı mugaavile mang'ukab, mang'ule qihniyne nasılıkab gırgıne gahbışis havaacesda. \v 20 Ğu I'smı'ı'lil-alla uvhuyn Zak'le g'ayxhiyn. Mang'usub Zı xayir-düə hevles, mang'uke g'abıynbı geeb xəp qaa'as. Mang'uke yits'ıq'vəyre (12) paççah g'avaales. Zı mang'uke xədın millet ha'as. \v 21 Mugaavilemee Zı qööne sen ine gahıl Sarree vas uxasde I'saq'ıka haa'as. \p \v 22 Allahee man İbrıhımık'le uvhu ooqa ts'ıts'xha. \p \v 23 Manecab yiğıl İbrıhımee cune xaabın gırgın adamer: dix I'smı'ı'l, cune xaa yedike vuxhayn gırgın nukarar, menne milletbışike alivşuynbıb sacigeeqa sav'u, Allahee cuk'le uvhuyn xhinne, sunnat hav'u. \v 24 İbrıhım sunnat hı'iyng'a mang'uqa yüç'əle yüç'üd (99) senniy vod. \v 25 I'smı'ı'l sunnat ha'ang'a, mang'uqa yits'ıxhebad (13) senniy vod. \v 26 İbrıhımiy I'smı'ı'l sa yiğıl sunnat hav'u. \v 27 Cuka sa yiğıl, cune xaabın gırgın adamer, menne milletbışike alivşuynbı, cune xaa yedike vuxhaynbı gırgınbı sunnat haa'anbı. \c 18 \s Xhebiyre mihman \p \v 1 Rəbb İbrıhımıs yiğıne pırane gahıl Mamreyne mı'qəəşine avur, çadırne ghalee gyu'uriynga gyagva. \v 2 Mang'vee vuk'ul ooqa qav'umee xhebiyre insan g'ooce. Manbı g'avcu, çadırene ghaleençe manbışde ögiylqa g'adarxhun ç'iyelqamee k'yorzul eyhen: \p \v 3 – Yizda xərna, zı ulen aqqıxhee, ulydyorzul yiğne nukarısse ılğımeç'e. \v 4 Hasre g'elybı hoğalasın xhyan allecen, yivek avub gyuv're manzil hee'e. \v 5 Şu vuşde nukarne çadırne k'anençevub ı'lğəə, zı şos sık'ınin gıney alles, oxhne yik' aqqecen. Mançile qiyğa şos vukkanxhee, hudoora. \p Manbışe eyhen: \p – Ğu eyhəxüd he'e. \p \v 6 Sark'ıl mana ek'ra Sarraysqa çadıreeqa ayk'an. Məng'ı'k'le eyhen: \p – Həşdexhinee xhebne xənne vexhxheedın\f + \fr 18:6 \fr*\fq Xhebne xənne vexhxheedın:\fq* cühüt'yaaşine mizel «xhebılle sea» otk'un, manıd 20 kg hiyxharan, avayq'aran eyhen vodun.\f* yugun urva alyaat'u xamır hı'ı, kokaybı qece. \p \v 7 Mana mançe çavra-vəq'əysqa g'adarxhun sa kokna q'ıka avqu mek'vung'usqa qoole. Mek'vnar giyğalna ek'da oxhanasın kar ha'a. \v 8 İbrıhımee qoocuna q'ıka, şor, nyak manbışde ögiylqa qadı giyxhe. Manbışe man otxhanang'a, vucur cone k'ane yivek avur ulyoyzar. \p \v 9 Manbışe qiyghıniyn: \p – Yiğna xhunaşşe Sarra nyayxha? \p Mang'vee eyhen: \p – İnyaa'ar, çadıree vor. \p \v 10 Manbışde sang'vee meed eyhen: \p – Qööne ine gahıl zı vasqa meer ayresda. Manke yiğne xhunaşşeys Sarrays dix ixhes. \p Sarra mang'une yı'q'əl, çadıreeqa əkkəəne cigee ulyorzul, k'ırı iliyxhe yixha. \v 11 İbrıhımiy Sarra q'əsniy qeepxha. Sarrayn yadaaşik eyxhenbı ç'əveetxhaynbıniy. \v 12 Məng'ee yik'ee əqəna hı'ı, eyhen: \p – Zı g'art'una, məxbına xoşbaxtıyvalla vooxheyee? Yizda xərnar q'əs qıxha. \p \v 13 Rəbbee İbrıhımıke qiyghanan: \p – «Zı Sarra qəsra vor, zasse uşax uxas əxəye?» uvhu, nya'a məng'ee əqəna hı'ı? \v 14 Nya'a, Rəbbisse ha'as dəxən vodunne? Qööne sen ine gahıl Zı vasqa sark'ıling'a, Sarrays dix ıxha ixhes. \p \v 15 Sarree qərq'ı'niyvalin horbışika eyhen: \p – Zı əqəna hı'ı deşdiy. \p Rəbbee manke eyhen: \p – De'eş, ğu əqəna hı'inniy. \s İbrıhımee Rəbbike Sodomna şahar havaacecenva heqqa \p \v 16 Mançe in adamer suğootsu Sodomusqa avayk'an. İbrıhımır ayk'anna manbı yəqqı'l haa'as. \p \v 17 Rəbbee eyhen: \p – Ha'asın kar İbrıhımılene dyugul ha'as? \v 18 Hək'edad, İbrıhımıke xədın, gucnan millet g'ales, mang'ulek'ena gırgıne milletbışe xayir-düə alyapt'as. \v 19 Cule qiyğa yugun, qotkun ha'a Rəbbine yəqqı'n hophuriy dixbışis, cune xaabınbışis, xət qe'ecenva Zı mana g'əyxı'. Manke Zı Rəbbeeyid İbrıhımıs hucooyiy cuvab huvu, man ha'asın. \p \v 20 Rəbbee eyhen: \p – Sodomulqanayiy Homorulqana şikayat geebıb. Maane insanaaşina bınah geeb yı'q'navub. \v 21 Mançil-allar giç'u avqa ilyakkasda, Zalqa hiyxharanbı hək'enbıye, dişee. \p \v 22 İnsanar sapk'ıl avayk'ananbı Sodomne suralqa. İbrıhımır axvana Rəbbine ögiyl. \p \v 23 İbrıhım Mang'usqana qıxha eyhen: \p – Hək'ebane, bınahnanbışika qopkuynbub havaakal haa'as? \v 24 Eyhes, ine şaharee xhots'al (50) qorkuna insan vor. Ğu mana hək'ebab havaakal haa'asdane? Mane xhots'alyne qorkune insannemee Ğu mane şaharne bınahıle ılyheç'es dişde? \v 25 Ğu man hidya'a, qorkunayiy bınahnana sacigee gidek'a. Qorkunayiy bınahna Ğu sa hidya'a. İnimeen dyunye vuk'lek Ikkekkana, qorkura ixhes ıkkan! \p \v 26 Rəbbee eyhen: \p – Sodomne şaharee xhots'al qorkuna insan avaykee, manbışdemee ine cigayne bıkırra bınaheençe ılyheç'esda. \p \v 27 İbrıhımee meed eyhen: \p – Zı Yiğnemee yı'qiy tooz xhinnen sa kar ixheeyir, zı meed yik' hı'ı Xudaavandayke qiyghanan, \v 28 xhots'alyna qorkuna g'ales xhoyre insan ivdekeene, mana xhoyre g'idiyxharva şahar havaakal haa'asdane? \p Rəbbee eyhen: \p – Yoq'ts'ale xhoyre (45) aveykeene, şahar havaakal haa'as deş. \p \v 29 İbrıhımee meed qiyghanan: \p – Maa'ar yoq'ts'al aveykeene, hucoone ha'as? \p Rəbbee eyhen: \p – Yoq'ts'alyung'unemeeyir set'as deş. \p \v 30 İbrıhımee eyhen: \p – Zı geer yuşanı'il-alla Xudaavandays qəl mooxhecen: maa'ar xhebts'al (30) aveykeene, nəxüdne ixhes? \p Rəbbee uvhuyn: \p – Maa'ar xhebts'alir aveykeene, vuççud ha'as deş. \p \v 31 İbrıhımee eyhen: \p – Zı meed yik' hı'ı Xudaavandayke in qiyghanan: maa'ar g'ayre (20) aveykeene, hucoone ha'as? \p Rəbbee eyhen: \p – G'ang'unemeeyib havaakal haa'as deş. \p \v 32 İbrıhımee eyhen: \p – Zı sayid eyheva Xudaavandays qəl mooxhecen, yits'iyre aveykeene, hucoone ha'as? \p Rəbbee eyhen: \p – Yits'ıng'unemeeyib havaakal haa'as deş. \p \v 33 Rəbbee İbrıhımıka haa'ana gaf ç'əvav'u, ayk'anna. İbrıhımır cune çadıreeqa siyk'alna. \c 19 \s Sodomıniy Homorun havaakal hav'uy \p \v 1 Exheeqana Sodomeeqa şena q'öyre malaaik arayle. Lut şaharne akkaysana gyu'ur eyxhe. Manbı g'avcu, ayk'anna manbışde ögiylqa. Qiyğar ç'iyelqamee k'yorzul \v 2 eyhen: \p – Yizın ç'ak'ınbı, qudoora, vuşde g'ulune xaa g'elybı hoğle, xəm g'eehe. Miç'eeb suğootsu gyapk'e vuşde yəqqı'lqa. \p Manbışe alidghıniy qelen: \p – De'eş, şi xəm kuçee g'aahas. \p \v 3 Lutee geed eyheva, malaaikar qavaylenbı mang'une xaaqa. Lutee manbışis exhalyne otxhuniyka qecuyn gıney qadayle, manbışed oyxhanan. \v 4 Manbı g'alyapk'asse, Sodom şaharın gırgın adamer mek'vung'ule otçu q'əsıng'ulqamee savaylenbı xaane hiqiy-alla. \p \v 5 İnsanaaşe Lut qort'ul eyhen: \p – G'iyna xəmde vasqa abıyn insanar nyavxha? Manbı şasqa qavaale, şi manbışika g'alyapk'as. \p \v 6 Lut manbışisqa g'aqa qığeç'u, cuqad qihna akka qa'an. \v 7 Mang'vee eyhen: \p – Çocar, qəlasın hıma'a. \v 8 Zaqa q'öyre adamiys hidyark'ınna yiş vor. Qavaales şosqa hucooyiy ıkkan he'e. Saccu ine insanaaşik sumoot'a, manbı yizde xaabın mihmanar vob. \p \v 9 Adameeşe eyhen: \p – Yı'q'əlqa ts'ıts'xhe! İne insanee menne cigeençe qarı şas yuguniy pisın xət qa'a. Vak manbışiled yı'q'ı'n ha'as. \p Manbı Lutulqa hoohar, akka haq'var ha'as ıkkiykan. \v 10 Manke xaane malaaikaaşe xıl hotku Lut aqa cosqa ts'ıts'ı, akka it'uma'an. \v 11 Akkayne şene sural ulyobzurne insanaaşina k'ınnar, xərnar manbışe bı'rq' qaa'a. Mançil-alla insanaaşik'le akka iveeke deş. \p \v 12 Malaaikaaşe Lutuk'le eyhen: \p – Vaqa inya'ar merna vuşune vor? Dixbı, yişbı, yeznebı yiğne xizanın gırgınbı ine şahareençe qığee'e. \v 13 Şi in ciga hakkal ha'asın. İne milletıle geed şikayatbı Rəbbik'le g'ayxhı. Mançil-alla Rəbbee şi g'axuvuynbı ina şahar havaakal haa'as. \p \v 14 Lutee hark'ın yişbı haa'asde adameeşik'le eyhen: \p – Zaraba hudoora ine cigeençe, Rəbbee ina şahar havaakal haa'as. \p Yişbı haa'asde adameeşine fıkreeqa, Lutee coka dem haa'a vuxhesva qayle. \p \v 15 Miç'eed qexheng'a, malaaikaaşe Lutuk'le eyhen: \p – Ek'ra ixhe! Xhunaşşeyiy yişbı alyapt'ı ine cigeençe hoora. Deşxhee, şahar alytivk'al haa'amee şunab hapt'asınbı. \p \v 16 Lut yı'q'ra ı'ğı'ykır. Rəbbina mang'ulqa rəhı'm qabıva, malaaikaaşe Lutur, cuna xhunaşşer, yişbıb xıleke avqu şahareençe qığaa'anbı. \v 17 Manbı qığaa'ane gahıl malaaikaaşine sang'vee eyhen: \p – Yı'q'əlqa ilydyakkı hivxe. İne Q'adaalil ulymoyzar, axtıne cigabışeeqa hivxe. Deşxhee, qik'u əəsda. \p \v 18 Lutee manbışik'le eyhen: \p – Yizın ç'ak'ınbı! Vuşde ulen ina nukar aqqı, şu mana g'attixhanı'iyka, zas haa'ana yugvalla geeb qav'u. \v 19-20 Saccu hasre zı mane k'anene k'ınne şahareeqa hixu g'attixhanas. Man şu eyhen axtın cigabı geed əq'əna vod. Zı maqa hixharasse, balyaa zalqa hipxhır, zı gik'asda. \p \v 21 Malaaikaaşine sang'vee Lutuk'le eyhen: \p – Yiğnimee manıd ha'a, ğu eyhena şahar alytivk'al hidyaa'a. \v 22 Ek'ra ixhe, maqa hixve! Ğu maqa hidirxhıl, zı sa kar ha'as deş. \p Lutee mana şahar k'ınnava uvhiyl-alla, mançin do Tsoar (\it k'ınin\it*) axva. \p \v 23 Lut Tsoarqa hirxhıliyng'a, verığ ılqevç'u vooxhe. \v 24 Rəbbee Sodomılqayiy Homoralqa ts'ayıkan xəənçe kukurt gyoğa'a. \v 25 İne Q'adaalilin şaharbı, ç'iyel ələən gırgın kar, maa vooxhen gırgın insanar deşaa'anbı. \v 26 Lutuna xhunaşşe yı'q'əlqa sark'ıl ileekımee, q'evane g'ayelqa siyk'al. \p \v 27 Qinne yiğıl miç'eer İbrıhım oza qıxha Rəbbine ögiyl ulyorzulyne cigeeqa hayk'an. \v 28 Mana mançe Sodomıqa, Homorıqa mançine hiqiy-allane Q'adaaliqa ilyakka. Mang'uk'le mane cigeençe xənne ts'ayıke ı'lqən xhinnen sa kuma g'ece. \p \v 29 İne Q'adaalilin şaharbı hakkal ha'ang'a, Allahıs İbrıhım yik'el qarı, dişe Lut mançe hixu'u g'attixhana'a. \s Lutuna q'öyre yiş \p \v 30 Lut q'öne yişşeka Tsoareençe qığeç'u, suvabışee aaxva. Mana Tsoar axvas qəyq'ən ıxha. Mana q'öne yişşeka sa mağaree axva. \v 31 Mang'une xərne yişşee k'ıning'ı'k'le eyhen: \p – Yişda dek q'əs qıxha, gırgıng'uka xhinne, şaka g'alixhasda sa adamiy deşda. \v 32 Qeera, dekkıs çaxır ulyoğu'ı, mang'uka g'alyapk'as, yişde dekkıke g'abına şaqab nasıl vuxhecen. \p \v 33 Manbışe mane xəmde dekkıs çaxır ulyoğa'a. Xərna yiş dekkısqa iyç'u, mang'uka g'ıleexha. Dekkık'le mana mısa cusqa k'iyç'u, qığeyç'uycar ats'a eyxhe deş. \v 34 Qinne yiğıl xərne yişşee k'ıning'ı'k'le eyhen: \p – Zı sanıxha dekkıka g'alirxhu. Qeera, g'iynad mang'us çaxır ulyoğa'as, ğunar mang'usqa k'iyç'e, yişde dekkıke g'abına şaqab nasıl vuxhecen. \p \v 35 Manbışe mane xəmded dekkısqa çaxır ulyoğa'a. K'ınna yişşir k'iyç'u, mang'uka g'ıleexha. Dekkık'le mana mısa cusqa k'iyç'u, qığeyç'uycar ats'a eyxhe deş. \p \v 36 Məxür Lutuna q'öyursana yiş dekkıke vuxhne aaxva. \v 37 Xərne yişşee sa dix uxu, cun doyud Moav (\it dekkıke\it*) giyxhe. Mana həşde Moavbışda dek eyxhe. \v 38 K'ınne yişşeyir sa dix uxu mang'un do Ben-Ammi (\it yizde ebang'una dix\it*) giyxhe. Mana həşde Ammonbışda dek eyxhe. \c 20 \s İbrıhımiy Avimelek \p \v 1 İbrıhım mançe Negevne cigabışeeqa ayk'an. Mana Qadeşneyiy Şurune yı'q'nee axva. Qiyğa mana sabara gahna Gerar eyhene şaharee axva. \v 2 İbrıhımee maa'ad cune xhunaşşeyne Sarrayne hək'ee «İna yizda yiçu vorva» uvhu. Gerarne paççahee, Avimelekee, insan g'axuvu, Sarra qiykekkana. \p \v 3 Xəmde Allah Avimelekıs gyagu, uvhuyn: \p – Qiykiyne xhunaşşeyl-alla ğu qik'asda, mana merıng'una xhunaşşe yixhal-alla. \p \v 4 Avimelek məng'ı'k qet'u ıxha deş. Mang'vee eyhen: \p – Xudaavanda, nya'a Vasse bınah deşin millet gik'as əxəyee? \v 5 Mane insanee «İna yizda yiçu vorva» dişde uvhu? Zəiyfee yiceeyid «Mana yizda çoc vorva» uvhu. Zı man kar yik'eene qəlıke deş hı'ı, yizde xıleppışilib bınah deşda. \p \v 6 Allahee mang'uk'le nik'ek eyhen: \p – Zak'le ats'an, ğu man yik'eene qəlıke deş hı'ı. Mançil-allar Zı vas məng'ı'k xıl set'as hassır deş, Zı ğu bınahıke aqqı. \v 7 Həşdeme, zəiyfa adamiysqa sayk'al hee'e, mana peyğambar vorna. Mang'vee yiğnemee düə haa'as, ğunar üç'ürra axvas. Ğu mana zəiyfa sayk'al hidey'eene, ğunar, yiğın milletıd aaxvas deş, hapt'asınbı. \p \v 8 Avimelek miç'eer çakra oza qıxha, cun gırgın insanar sav'u, man gırgın manbışis yuşan ha'a. İnsanar mançile geeb qəvəyq'ənanbı. \v 9 Avimelekee İbrıhım qort'ul, eyhen: \p – Ğu şak hı'iyn hucoona? Zı yiğne ögiyl nena bınahne hav'u, ğu zalqayiy yizde paççahiyvalilqa ina xəbna bınah qav'u? Ğu zak hidya'asın kar hı'ı. \p \v 10 Avimelekee meed İbrıhımık'le eyhen: \p – Ğu man kar ha'amee, hucooniy yiğne fıkreençe ı'lğəə? \p \v 11 İbrıhımee eyhen: \p – Yizde ək'leençe «İnyaa'ab Allahıle qəpq'ı'niy deşud, xhunaşşel-alla manbışe zı gik'asdava» ılğeç'u. \v 12 Mana hək'erar yizda yiçu vor: yişda dek sa vorna, yedyarme curaynbı. Zı mana hey'ı. \v 13 Allahee zı dekkıne xaançe menne cigabışeeqa g'ıxelemee, zı məng'ı'k'le uvhuyn: «Zas inəxübna yugvalla hee'e: şi vüqqəsde cigabışee yizde hək'ee, „İna yizda çocva“ eyhe». \p \v 14 Avimelekee İbrıhımıs çavra-vəq'ə, həmbal adameriy həmbal yadar huvu. Xhunaşşer Sarrar yı'q'əlqa seek'al hee'e. \v 15 Avimelekee eyhen: \p – Yizda ölka yiğne ulene ögiyl vob, vas nyaqayiy ıkkan maayir vasse axvas əxə. \p \v 16 Qiyğa Sarrayk'le eyhen: \p – İleeke zı yiğne çocus aazır (1000) nuk'rayn şekel\f + \fr 20:16 \fr*\fq aazır (1000) nuk'rayn şekel: \fq*\ft 11,5 kilolqa ələən nuk'ra eyxhe.\ft*\f* hele. Hasre mane nuk'rayn gırgınbışik'le val bınah devxhay hagvecen. \p \v 17 İbrıhımee Allahıs düə haa'a, Allaheeyib Avimelekır, mang'una xhunaşşer, mang'un həmbal zəiyfabıb yug qaa'anbı: manbışisse meeb vuxhne aaxvas vəəxənbı. \v 18 Rəbbee, İbrıhımne xhunaşşel, Sarral-allaniy, Avimelekne xaan gırgın zəiyfabı vuxhne aaxvas dəəxəsınbı xhinnee qav'u. \c 21 \s I'saq'ın yedike ıxhay \p \v 1 Rəbbee ögiyl uvhuyn xhinne, Sarrays yugvalla haa'ana. Mang'vee huvuyn cuvab aqqaqqan. \v 2 Allahee uvhuyne gahıl, Sarra vuxhne ayxu, q'əsde İbrıhımıs dix uxu. \v 3 İbrıhımee Sarrayke ıxhayne dixes I'saq' (\it əqəna\it*) do giyxhe. \v 4 Allahee İbrıhımık'le cune əmree uvhuyn xhinne, mang'vee dix, I'saq' ıxhayne molyne yiğıle sunnat ha'a. \v 5 I'saq' yedike ıxhayng'a, İbrıhımıqa vəş senniy vod. \p \v 6 Sarree uvhuyn: \p – Allahee yizde aq'veeqa əqəna qali'ı! Man g'ayxhıyne gırgıng've zaka sacigee əqəna ha'as! \p \v 7 Sarreecad meed eyhen: \p – Şavaa İbrıhımık'le eyheyiy, ine q'əsvalee zı uşax uxu yic gyoqa'as? Haane, yicıd uxuyn! \p \v 8 Uşax xət qıxha, nikneke gyarğılyna. I'saq' nikneke gyarğılyne yiğıl, İbrıhımee xədın otxhun-ulyodğuy hele. \s Haacariy I'smı'ı'l g'e'eebaşenbı \p \v 9 Sarrayk'le g'ecen, Misirğançene Haacaree İbrıhımıke uxuyne dixee I'saq'ıle əqənavud ha'a. \v 10 Sarree İbrıhımık'le eyhen: \p – İna həmbal zəiyfayiy cena dix g'e'eepşe. Mane həmbal zəiyfayne dixes yizde dixes I'saq'ıs xhinne yiğın kar axvas deş. \p \v 11 Mançike İbrıhımee it'umda aq'va givaxana'a, nya'as uvhee, I'smı'ı'lir mang'una dixniy vor. \p \v 12 Allahee İbrıhımık'le eyhen: \p – Gadeyliy həmbal zəiyfayl-alla ğu aq'va givaxan hımaa'a. Sarree vak'le eyhene gırgınçil k'ırı alixhxhe. I'smı'ı'like g'abıynbı deş, I'saq'ıke g'abıynbı yiğna nasıl vuxhes. \v 13 Mane həmbal zəiyfayne dixeked millet g'alya'as, manar yiğna dixnançe. \p \v 14 İbrıhım miç'eer çakra suğotsu, gıneyiy sa tuluğ xhinen alyaat'u, Haacarne mıgalqa hele. Qiyğa manayiy uşax mang'vee yəqqı'l aa'a. Haacar əlyhəəme, Beer-Şevayne sahree ileekkana. \p \v 15 Tuluğeedın xhyan g'att'umee, məng'ee dix ğı'ç'iyk avur gya'a. \v 16 Qiyğar sa avhuyn vuk hixharasdemeena yəq apk'ın, «Dix nəxüriy qek'ava g'ımececenva» uvhu, geeşe giy'ar. \p \v 17 Allahık'le gade geşşe g'iyxhen. Allahne malaaikın xəənçe Haacarılqa onu'u, eyhen: \p – Haacar vak hucoona ıxha? Qı'meeq'ən, gade gyu'urne cigeençe Allahık'le mana geşşe g'ayxhiyn. \v 18 Oza qiyxhe, yeera gade xılyaqa alert'e. Zı mang'uke xədın millet g'alya'as. \p \v 19 Allahee Haacarın uleppı aaqa, məng'ı'k'le xhinekana kahrız g'ooce. Ark'ın, tuluğ xhinen gyatsts'ı'ı, gadeys ulyoğa'a. \p \v 20 Allah mane gadeyka ıxha. Mana xər qıxha, sahree axva, mang'uke yugda vuk ayhena eyxhe. \v 21 Mana Paranne sahree axva. Yedee mang'us Misirğançe xhunaşşe hee'e. \s İbrıhımeeyiy Avimelekee cuvab g'ats'ayk'van \p \v 22 Mane gahıl Avimelekeeyiy mang'une g'oşunne vuk'lel ulyorzulyne Pikolee, İbrıhımık'le eyhen: \p – Ğu hucooyid he'ee, Allah vaka vor. \v 23 Həşde inyaa'ad Allahne ögiyl ğu zas k'ın g'aysre, zasıy zake g'abıynbışis ğu qəlasın ha'as deş. Cuvab hele, zı vaka eyxhena xhinne, ğunar zakayiy ğu axvane cigabışde insanaaşika yugra ixhes. \p \v 24 İbrıhımee «Zı k'ın g'iysaranva» eyhe. \p \v 25 Avimelekne nukaraaşe avquyne kahrızıl-alla, İbrıhımee Avimelekıs güx haa'a. \v 26 Avimelekee eyhen: \p – Man şava hı'ı ıxhay zak'le ats'a deş. Ğunad zak'le ats'axhxhı'ı deş, man zak'le həşde g'iyxhe. \p \v 27 İbrıhımee çavra-vəq'ə g'əyxı', Avimelekıs hele. Məxüd manbışe cuvab g'ats'ayk'van. \v 28 İbrıhımee cune vəq'əbışike yighıble vəq'ə curaa'a. \v 29 Avimelekee İbrıhımık'le eyhen: \p – İna ğu curav'una yighıble vəq'ə nəxbınane? \p \v 30 Mang'vee eyhen: \p – İna yighıble vəq'ə alept'e, mana kahrız zı alipk'ırva, mana yizda vobva, işaarat ixhecen. \p \v 31 Mançil-allad mang'vee mane cigayn do Beer-Şeva\f + \fr 21:31 \fr*\fq Beer-Şeva: \fq*\ft mançina q'öb'esda mə'na «yighınçina kahrız» vobna.\ft*\f* (\it k'ınena kahrız\it*) giyxhe, manbışde q'öng'eesana maa'ad k'ın g'aysır. \p \v 32 Məxüd Beer-Şevee cuvab g'ats'ayk'van. Mançile qiyğa Avimelekır, mang'une g'oşunne vuk'lel ulyorzulyna Pikolur mançe Filiştinbışde cigabışeeqa siviyk'al. \v 33 İbrıhımee Beer-Şevee tamariskna yiv oozu, maa'ad Rəbbis, gırgıne gahbışil vorne Allahıs ı'bəədat ha'a. \v 34 İbrıhım Filiştinbışde cigabışee menne cigabışeençe qarına xhinne geer axva. \c 22 \s İbrıhım siliys ı'xı' \p \v 1 Sabara gahıle Allahee İbrıhım siliys ı'xı'yxə. \p Mang'vee «İbrıhımva!» ona'an. \p İbrıhımee «Hooyva!» eyhe. \p \v 2 Allahee mang'uk'le eyhen: \p – Vas ıkkanna, vorna-deşda yiğna dix I'saq'ır alyart'u Moriya eyhene cigeeqa hoora. Zı vak'le haagvasde suval, dix gyoxhxhane'e, q'urbanna alle'e. \p \v 3 İbrıhımee çakra miç'eeqana suğotsu cune əməleys palanbı ı'xı'yxə. Mang'vee cukasana q'öyre mek'vna, sayir dix I'saq' ıkkekka. Mang'vee q'urban gyooxhan ha'asın osbıd qaxı, yəq avqaaqana Allahee uvhuyne cigeeqa. \v 4 Man ciga İbrıhımık'le xhebıd'esde yiğıl, vuk'ul ooqa qav'uyng'a, əq'ənançe g'ece. \v 5 Mang'vee mek'vunbışik'le eyhen: \p – Şu əməleyka inyaa aaxve, zı dixeka şaqa ı'qqəs. I'bəədat ha'u, şosqa savk'alas. \p \v 6 Q'urban gyooxhan ha'as qaxıyn osbı İbrıhımee cune dixene I'saq'ne mıgalqa hele. Ts'ayiy ç'ikad vucee alyaat'a. Cona q'öyre maqa əlyhəəng'ə, \v 7 I'saq'ee dekkık'le İbrıhımık'le eyhen: \p – Dek! \p Mang'vee alidghıniy qelen: \p – Dix, yizın k'ırı val vod. \p I'saq'ee qiyghanan: \p – Ts'ayiy osbı vodunbı, saccu q'urbanna beder nençene vuxhes? \p \v 8 İbrıhımee eyhen: \p – Dix, q'urbanna beder Allahee Vucee haagvasda. \p İnbı sacigee avayk'ananbı. \v 9 Manbı qavaylenbı Allahee mang'uk'le uvhuyne cigeeqa. İbrıhımee maa'ad q'urbanbı allya'an ciga ali'ı, çilqad osbı giyk'an. Qiyğar I'saq' ayt'ıl mane q'urbanbı allya'ane cigalyne osbışilqa g'alya'a. \v 10 İbrıhımee dix gik'asva xıl hotku ç'ika alyaat'a. \p \v 11 Mane gahıl Rəbbine malaaikee xəybışeençe mang'ulqa ona'an: \p – İbrıhım, İbrıhım! \p Mang'vee eyhen: \p – Zı inyaa vor! \p \v 12 Malaaikee eyhen: \p – Gadeyk simet'a! Mang'uk vuççud hıma'a! Həşde zak'le ats'axhxhayn, ğu Allahıle qəyq'ən vor, vaqa vornacar hamana sa dix, vucur ğu Cule qiykkın deş. \p \v 13 İbrıhımee vuk'ul ooqa qav'umee, ğı'ç'ee gaçbı açatxırna sa g'arg g'ooce. İbrıhımee hark'ın mana g'arg qabı, dixene cigee q'urbanna ablyaa'a. \v 14 İbrıhımee mane cigayn do Yahve-İre (\it Rəbbee hagvasın\it*) giyxhe. Mançil-allad həşdilqamee insanaaşe məxüd eyhe: «Vucee Rəbbee suval hagvasın». \p \v 15 Rəbbine malaaikee xəybışeençe İbrıhımılqa onu'u meed eyhen: \p \v 16 – Rəbbee inəxüdud eyhe: «Ğu ina iş hav'uva, vornacar sa dix qidiykınva, Zı Yizde doyulen k'ın g'iysar: \v 17 Zı vas hək'ebab xayir-düə hevles, yiğna nasıl xəədın xənebımee, deryahne hiqiy-allana g'um xhinne hexxaa'asda. Duşmanaaşin şaharbıd yiğne nasılınbı ixhes. \v 18 Ğu Yizde cuvabıl k'ırı alixhxhiyl-alla, dyunyeyne gırgıne milletbışe yiğne nasılıke xayir-düə alyapt'as». \p \v 19 İbrıhım siyk'alna cuka abıyne mek'vunbışisqa. Mançe manbı sacigee siviyk'alanbı Beer-Şeveeqa. İbrıhım Beer-Şevee axva. \s İbrıhımne çocun Naxorun uşaxar \p \v 20 Sabara gah ılğevç'uyle qiyğa, İbrıhımık'le eyhen: \p – Milkayke yed yixha, məng'ee yiğne çocus Naxorus dixbı vuxu: \v 21 ts'erriyna dix Uts, mang'una çoc Buz, Qemuel (Qemuel Aramna dek eyxhe), \v 22 Kesed, Xazo, Pildaş, İdlaf, Betuel. \v 23 (Betuelike yiş Rivq'a yeexhe.) \p Man molyulle uşax Milkee İbrıhımne çocus Naxorus uxooxa. \v 24 Reuma donane mang'une həmbal zəiyfeeyib mang'us Tebax, Gaxam, Taxaş, Maaka donan dixbı uxooxa. \c 23 \s İbrıhımee cuna xhunaşşe Sarra k'eyxha \p \v 1 Sarree vəşşe g'aye yighılle (127) sen ha'a. Məng'ee manimeena ı'mı'r hav'u. \v 2 Sarra Kana'anne cigabışeene Qiryat-Arbee (həşde mançin do Xevron vod) qeek'a. İbrıhımee Sarrays yas avqu, geşşena. \p \v 3 İbrıhım qiyk'uyne xhunaşşeysse Q'etbışisqa ark'ın, eyhen: \p \v 4 – Zı vuşde yı'q'nee menne cigeençe sık'ınne gahısva qarına vorna. Zas xhunaşşe k'eyxhasın ciga massa hele, zı mana k'eyxhes. \p \v 5 Q'etbışe İbrıhımıs alidghıniy qele: \p \v 6 – Yişda xərna, şal k'ırı alixhxhe: ğu yişde yı'q'nee Allahee gixhxhına xərna vor, yiğna xhunaşşer yişde nyaq'vbışde inekke yugunçee k'eyxhe. Yişde neng'uscad ğu xhunaşşe k'eyxhasın ciga qiykkanas deş. \p \v 7 İbrıhım oza qıxha, mane cigayne milletne, Q'etbışde ögiyl, k'yoyzarna. \v 8 Qiyğa manbışik'le eyhen: \p – Şu, zı yizda xhunaşşe k'eyxhes hiyesarxhee, zal k'ırı alixhxhe: yizdemee Tsoxarne dixes Efronus miz k'ee'e. \v 9 Mang'vee cun ciga ç'əvexhene cigeena Maxpelayna mağara zas massa hevlecen. Hasre mang'vee vuşde ulene ögiyl man ciga zı nyaq'v haa'asva bıkırne hək'is zas massa helecen. \p \v 10 Efron Q'etbışde yı'q'nee gyu'ur eyxhe. Q'etğançene Efronee şaharne akkabışisqa sabıyne gırgıne Q'etbışde ögiyl İbrıhımıs inəxdın alidghıniy qele: \p \v 11 – De'eş, yizda xərna, zal k'ırı alixhxhe: zı man cigayiy maana mağara vas hoole. Yizde milletne insanaaşine ögiyl zı hele. Hoora, yiğna xhunaşşe k'eyxhe. \p \v 12 İbrıhım mane cigabışde milletıs meer k'yoyzarna. \v 13 Qiyğa mang'vee, mane cigayne milletne ögiyl Efronuk'le inəxüd eyhe: \p – Hucoona ixhes, zal k'ırı alixhxhe: mane cigayna hək' zake alept'e, xhunaşşe maqa k'eyxhas. \p \v 14 Efronee İbrıhımıs alidghıniy qele: \p \v 15 – Yizda xərna, zal k'ırı alixhxhe: mane cigayna q'iymat yoq'ud vəş (400) nuk'rayn şekel\f + \fr 23:15 \fr*\fq yoq'ud vəş (400) nuk'rayn şekel: \fq*\ft 4,5 kilolqa ələən nuk'ra eyxhe.\ft*\f* vobna. Man yizdeyiy yiğne yı'q'nee hucoo eyxhen karne? Qiyeele, xhunaşşe k'eyxhe. \p \v 16 İbrıhımee Efronne cuvabıl k'ırı alixhxhı, Q'etbışde ögiyl Efronee uvhuyn xhinnee kar alişşu massa helenbışde g'apanıl yoq'ud vəş nuk'rayn şekel gyoodakke. \p \v 17 Məxüd Mamreyne k'anedın Efronun Maxpeleedın ciga, maana mağara, maadın gırgın yivar \v 18 şaharne akkabışisqa sabıyne Q'etbışde ögiyl İbrıhımınbı eyxhe. \v 19 Mançile qiyğa İbrıhımee cuna xhunaşşe Sarra Maxpela eyhene cigeene mağaree k'eyxha. Mana mağara Kana'anne cigabışeene Mamree vob. Həşde mançin do Xevron vod. \v 20 Məxüd Q'etbışe man cigayiy maana mağara İbrıhımıs nyaq'v ha'asın ciga xhinnee massa hele. \c 24 \s I'saq'ısda xhunaşşe \p \v 1 İbrıhım q'əs qexhe. Rəbbee mang'vee ha'ane gırgıne karas xayir-düə huvu vuxha. \v 2 İbrıhımee cune xaadın işbı ha'ane xərne həmbalık'le eyhen: \p – Xıl yizde umayk avqa gixhxhı, \v 3 Rəbbis, xəəneyiy ç'iyeyne Allahıs, k'ın g'aysre, zı axvane cigabışeençe Kana'anne içeeşike yizde dixes xhunaşşe hee'es deşva. \v 4 Saccu yizde ölkeençe yizde xınıbışisqa hapk'ın, mançe yizde dixes I'saq'ıs xhunaşşe hee'es. \p \v 5 Həmbalee mang'uk'le eyhen: \p – İçiys zakasana ine cigabışeeqa qiyeeles diykkınee, hucoone ha'as? Eyxheyeene, yiğna dix ğu qarıyne cigabışeeqa qıkkees? \p \v 6 İbrıhımee mang'uk'le eyhen: \p – Nyaggah yizda dix maqa qıkmekka. \v 7 Rəbbee, xəybışde Allahee, zı dekkıne xaançeyiy yedike ıxhayne cigabışeençe qığavhu. Mana zaka yuşan hı'ı, Mang'vee zas k'ın g'aysır in cigabı yizde nasıles helesva. Mang'vee Cun malaaik g'axıles, ğunar mançe yizde dixes xhunaşşe hey'ı qiyeeles. \v 8 Mane içiys vaka qiyeeles diykkıneene, ğu mankecar mane k'ınike g'attixhanasda. Saccu yizda dix maqa qıkmekka. \p \v 9 Həmbalee mane işil-alla xıl cune xərıng'une İbrıhımne umayk avqa gixhxhı, k'ın g'iysar. \p \v 10 Həmbalee cune xərıng'uke İbrıhımıke yits'ıble devayiy inekke yugun paybı alyaat'u, Aram-Naharayimeeqa (Mesopotamiyelqa), İbrıhımna çoc Naxor axvane şahareeqa ayk'an. \v 11 Exhal yadar xhyan gyatsts'esva qığeepç'ımee, mang'vee cun devabı şaharne mıglekne xhyan ı'lqəəne cigaysne ulyoyzar ha'a. \p \v 12 Qiyğa mang'vee düə haa'a: \p – Rəbb, yizde xərıng'una İbrıhımna Allah, hucoona ixhes, g'iyna yizda iş sibık qee'e. Yizde xərıng'us İbrıhımıs Yiğna badal dyooxhena yugvalla haagve. \v 13 Zı həşde xhyan ı'lqəəne cigaysnee ulyoyzar, ine şaharın içer inyaqa xhyan gyatsts'es vüqqə. \v 14 Hasre məxüd ixhecen, zı içeeşine sang'ı'k'le eyhesın «Hucoona ixhes parç mıgayle gyaqqe, zı xhyan ulyoğas». Məng'eeyid alidghıniy quveene: «Ğunad ulyoğe, yiğne devabışisıd heles», manar Ğu yiğne g'ulunemee I'saq'nemee g'əyxı'na yixhecen. Məxüd zak'led Ğu yizde xərıng'unemee badal dyooxhena yugvalla hav'uva ats'axhxhes. \p \v 15 Mang'vee düə hav'u ç'əvxha deşdiy, sayır Betuelyna yiş Rivq'a mıgal parçıka maqa ayreele. Betuel Milkayee uxuna Naxorna dix ıxha. Naxorur İbrıhımna çoc ıxha. \v 16 İçiy yixhes geer micagna, adamiys hidyark'ınna içiy yixha. Mana xhyan ı'lqəəne cigaysqa giyç'u, parç xhinen gyatsts'ı'ı, ooqa ılqeeç'e. \p \v 17 Həmbal məng'ı'ne ögiylqa g'adarxhun, eyhen: \p – Hucoona ixhes, yiğne parçeençe zas sık'ınin xhyan hele ulyoğas. \p \v 18 İçee eyhen: \p – Xərna, ulyoğe. \p İçee zarada parç mıgayle gyaqqı, mang'us xhyan hele. \v 19 Mang'us xhyan huvuyle qiyğa eyhen: \p – Yiğne devabışisıd xhyan gyatsts'es mançinıd atsts'esınmeen ulyoğecen. \p \v 20 İçee zarada parç axureeqa haç'ı'ı, xhyan gyatsts'esva meer avqa g'adeexhvan. Məng'ee həmbalne gırgıne devabışisın xhyan gyayts'e. \v 21 İbrıhımna həmbal nıq' dena məng'ı'ka ilyakka ıxha, Rəbbee cune arıys xayir-düə huvuyeeva ats'axhxhes. \p \v 22 Devabışe xhyan ulyodğu ç'əveetxhamee, mane insanee yı'q'valla sa beqanan\f + \fr 24:22 \fr*\fq sa beqa: \fq*\ft 6 gramm vob.\ft*\f* quşelqa qaa'ana k'ınəəğəykena ı'm, içiyne guçaaşilqan yı'q'valla yits'ılle şekelynan\f + \fr 24:22 \fr*\fq yits'ılle şekel: \fq*\ft 115 gramm vob.\ft*\f* ı'mər məng'ı's hele. \v 23 Qiyğa eyhen: \p – Zak'le eyhelan ğu şavna yişne? Yiğne dekkıne xaa şi xəm g'aahasda ciga vobnane? \p \v 24 İçee mang'uk'le eyhen: \p – Zı Betuelyna yiş vorna. Mana Milkayee Naxorus uxuna dix vor. \p \v 25 Məng'ee meed eyhen: \p – Şaqa ok'ub, yemıd geed vod, xəm g'aahasın cigad vodun. \p \v 26 Manke mana insan q'aratsabışil gyu'ur, Rəbbis şukur hav'u, \v 27 eyhen: \p – Rəbbis, yizde xərıng'une İbrıhımne Allahıs, şukur vuxhena! Mang'vee badal dyooxhena yugvallayiy qopkuvalla cuke qiviykkın deş. Rəbbee zı q'omançecar yizde xərıng'une çocune xaaqa qarı. \p \v 28 İçiy yedine xaaqa g'adarxhun, man ıxhaynbı yedis yuşan ha'a. \v 29 Rivq'ayqa Lavan donana sa çoc ıxha. Lavan zaara g'aqa qığeç'u, mane xhyan ı'lqəəne cigaysneene İbrıhımne həmbalısqa g'adayxhvan. \v 30 Mang'uk'le yuçeyne q'uşelyna ı'miy guçaaşilin ı'mər g'ece. Sayid yuçee Rivq'ee «Mana insan zaka məxür yuşan hı'ıva» uvhumee, mana g'adarxhun mane insanısqa qarayle. Mana xhyan ı'lqəəne cigee devabışde k'ane ulyorzul ıxha. \p \v 31 Lavanee eyhen: \p – Rəbbee xayir-düə huvuna insan, aqa ikkeç'e. Nya'a g'ar ulyorzul? Zı vasda goziy devabışda ciga qav'u vob. \p \v 32 Mana insan xaaqa ikkeç'e. Lavanee devabışil alixhxhıyn gırgın kar q'əra qa'a, mançis ok'ıy yem hele. Mane insanısıd, mang'ukanbışisıd Lavanee g'elybı hoğalasın xhyan adayle. \v 33 Manbışde ögiylqa otxhuniy qadayle, mane insaneeme eyhen: \p – Zı nişisiy arıva ittevhu zı otxhuniy oxhanas deş. \p Lavanee eyhen: \p – Eyhe. \p \v 34 Mang'vee eyhen: \p – Zı İbrıhımna həmbal vorna. \v 35 Rəbbee yizde xərıng'us geeb xayir-düə huvu: mana karana hı'ı, mang'us çavra-vəq'ə, k'ınəəğəyiy nuk'ra, həmbalar, həmbal zəiyfabı, devabı, əməler huvu. \v 36 Yizde xərıng'una xhunaşşe Sarra, q'əsqiyxhayne gahıl, məng'ee xərıng'us sa dix uxu. Yizde xərıng'veeyid cuqa vodun gırgın mang'us huvu. \v 37 Qiyğad zasqa k'ın g'aysara'as alikkı, uvhuyn: «Zı axvane cigabışeençe Kana'anne içeeşike yizde dixes xhunaşşe himee'e. \v 38 Ğu yizde dekkıne xaaqa, yizde ebanbışisqa hark'ın, mançe yizde dixes xhunaşşe hee'e». \v 39 Zı xərıng'uk'le uvhuyn: «İçiy zakasana qidyareene, hucoone ha'as?» \v 40 Mang'vee zas alidghıniy quvu: «Zı Rəbbine yəqqı'n əlyhəəva, Mang'vee vaka Cun malaaik g'axıles, gırgın yəqqə yugda ixhes, yizda ebana, yizde dekkıne xaançena, ğu yizde dixes xhunaşşe hee'es. \v 41 Ğu yizde dekkıne xaaqa arımee, manbışe yizde dixes içiy hideyvee, manke ğu mane k'ınike g'attixhanasda». \p \v 42 Zınar g'iyna xhyan ı'lqəəne cigaysqa qarı, düə hav'u: «Rəbb, yizde xərıng'una İbrıhımna Allah, hucoona ixhes, yizda yəq eeqe. \v 43 Zı həşde xhyan ı'lqəəne cigaysne ulyorzul vor, içer inyaqa xhyan gyatsts'esıb vüqqə. Hasre məxüd ixhecen, zı içeeşine sang'ı'k'le eyhesın: „Hucoona ixhes, zas yiğne parçeençe ulyoğasın xhyan hele“. \v 44 Məng'eeyid zak'le „Ğunad ulyoğe, yiğne devabışisıd hark'ın, gyatsts'esva“ uvheene, mana içiy yizde xərıng'une dixes Rəbbee g'əyxı'na xhunaşşe yixhecen». \v 45 Zı yik'ee düə hav'u ç'əvxha deşdiy, sayır Rivq'a mıgal parç ana qarı, xhyan gyatsts'es giyç'u. Zı məng'ı'k'le uvhuyn: «Hucoona ixhes, zas xhyan hele». \v 46 Məng'ee zarada mıgayle parç gyaqqı, uvhuyn: «Ğu ulyoğe, zı hark'ın, yiğne devabışisıd xhyan heles». Zınad ulyodğuyn, məng'eeyid yizde devabışis huvu. \v 47 Zı məng'ı'ke qiyghıniyn: «Ğu şavna yişne vor?» Məng'ee zas alidghıniy quvu: «Milkee Naxorus uxuyne Betuelyna yiş zı vorna». Zınad məng'ı'ne quşelqayiy guçaaşilqa ı'mər qı'ı. \v 48 Zı qiyğar q'aratsabışil gyu'ur, Rəbbis şukur hav'u. Mang'vee zı q'omançecar yizde xərıng'une çocune xaaqa qarı. Rəbbee zı yizde xərıng'une dixes çocuna neva hee'eceva məxüd hı'ı. \v 49 Şu həşde zak'le eyhe, şos yizde xərıng'us yugvalla, qopkuvalla haa'as vukkannane? Şu zak'le man eyhe, zak'led ha'asın ats'a ixhes. \p \v 50 Lavaneeyiy Betuelee mang'us inəxdın alidghıniy qele: \p – Man Rəbbike ıxhayn kar vod. Şalqa ho'ovaye de'eşvaye uvhiy gexha deş. \v 51 Haane Rivq'a yiğne ögiyl vor, manar alyart'u, hoora. Rəbbee uvhiyn xhinnee, yiğne xərıng'une dixes xhunaşşe yixhecen. \p \v 52 İbrıhımne həmbalık'le manbışe eyhenbı g'ayxhımee, mana Rəbbis ç'iyelqame k'yoyzarna. \v 53 Həmbalee tanalqan karbı, k'ınəəğəbı, nuk'rabı qığı'ı, Rivq'ays hele. Məng'ı'ne çocusud, yedisıd gıranın karbı helenbı. \v 54 Mang'veeyiy cune insanaaşe otxhun-ulyodğu, xəm maa g'aaha. Miç'eeb oza qeepxhayng'a, həmbalee eyhen: \p – Zı yizde xərıng'usqa yəqqı'l he'e. \p \v 55 İçiyne çoceeyiy yedee eyhen: \p – Hasre içiy şakasana yits'ılle yiğnaxheeyir eexvecen, qiyğa iyeek'an. \p \v 56 Həmbalee manbışik'le eyhen: \p – Rəbbee zas yəq aaqımee, zı ıqmaqqa. Hasre yizde xərıng'usqa hixharas. \p \v 57 Manbışe eyhen: \p – Hiyeesre içiy qeet'alas, cen ghal g'ayxhes. \p \v 58 Rivq'a qort'ul, məng'ı'ke qiyghanan: \p – Ğu ing'uka əlyhəənane? \p Məng'eeyid «Əlyhəənava» eyhe. \p \v 59 Manbışe Rivq'a, məng'ı'ka ileekana, İbrıhımna həmbal, mang'ukan insanar yəqqı'l aa'a. \v 60 Rivq'ays xayir-düə huvu, eyhen: \q1 – Yişda yiçu, aazırne, \q2 yits'ne aazırne uşağıs yed yixhena! \q1 Hasre yiğne nasılene ögiyl \q2 duşmanaaşine şaharbışin akkabı hı'ğəkkaranbı! \p \v 61 Rivq'ayiy məng'ı'n həmbal zəiyfabı devabışil aleepxı, İbrıhımne həmbalıka avayk'ananbı. Məxür İbrıhımna həmbal Rivq'a ana ayk'anna. \p \v 62 I'saq' Beer-Laxay-Roi eyhene cigeençe qarayle, mana Negevee axva. \v 63 Exha qexhemee, I'saq' çolune suralqa ayk'an. Mang'vee vuk'ul ooqa qav'umee, devabı qöö g'ece. \v 64 Rivq'a vuk'ul ooqa qav'u, I'saq' g'acumee, mana devayle geeç'ena. \v 65 Məng'ee İbrıhımne həmbalıke qiyghanan: \p – Yişde ögilqava çoleeqa arına ina insan vuşune? \p Həmbalee eyhen: \p – Mana yizda xərna vor. \p Manke kalağay alyapt'ı, məng'ee vuk'lelqa abaççe. \v 66 Həmbalee vuk'lelqa qadıyne gırgınçina gaf I'saq'ıs haa'a. \v 67 I'saq'ee Rivq'a cuna yed, Sarra, yeexhene çadıreeqa qiykekka, məng'ı'ke cus xhunaşşe hee'e. I'saq'ıs mana geer yikkiykan, cuna yed qiyk'uyle qiyğa məng'ee mang'us yik'bı hele. \c 25 \s İbrıhımıke g'abıynbı \p \v 1 İbrıhımee sa merna xhunaşşe hee'e. Məng'ı'n do Qetura ıxha. \v 2 Qeturee mang'us inbı vuxooxa: Zimran, Yoq'şan, Medan, Midyan, İşbaq, Şuax. \v 3 Yoq'şanıke Şeva, Dedan g'abayle. Dedanıke inbı g'abı: Aşşurbı, Letuşbı, Leumbı. \v 4 Midyanın dixbı: Efa, Efer, Xanok, Avida, Eldaa. İnbışin gırgınbı Qeturayn uşaxar vob. \p \v 5 İbrıhımee cun gırgın kar I'saq'ıs hele. \v 6 Həmbal zəiyfabışde dixbışisme paybı hele. Qik'assecar mang'vee manbı I'saq'ısse şargılyne surabışilqa g'uxoole. \p \v 7 İbrıhımee vəşşe yights'ale xholle (175) sen ha'a. \v 8 Mang'vee xıliyna ı'mı'r haa'a, dyunyeyle ats'ı, q'əs qıxha qek'a. Məxür mana ahaleeqa ayk'an. \v 9 Dixbışe I'saq'ee, I'smı'ı'lee mana Mamreyne k'anene Maxpela eyhene mağaree k'eyxha. Mana mağara Q'etbışda eyxhene Tsoxarne dixene Efronne cigeeniy vob. \v 10 Man ciga İbrıhımee Q'etbışike alişşu ıxha. İbrıhımnab cune xhunaşşeyna Sarraynab nyaq'v maa'ab vuxha. \v 11 Allahee İbrıhım qik'uyle qiyğa mang'une dixes, I'saq'ıs, xayir-düə hoole. I'saq' Beer-Laxay-Roi eyhene cigee axva ıxha. \s I'smı'ı'lin dixbı \p \v 12 Sarrayne həmbalee Misirğançene Haacaree İbrıhımıs uxuyne I'smı'ı'lyna nasıl ina vob. \v 13 Çiçiqab qihna vuxuyne I'smı'ı'lyne dixbışin dobı inbı vod: I'smı'ı'lyna xərna dix Nevayot, Qedar, Adbeel, Mivsam, \v 14 Mişma, Duma, Massa, \v 15 Xadad, Tema, Yetur, Nafiş, Qedma. \v 16 I'smı'ı'lin dixbı inbı vob. Manbışin dobı co aaxvane cigabışisiy xivaaşis huvu. Manbı cone yits'ıq'vəne (12) nasılen ç'ak'ınbı vuxha. \p \v 17 I'smı'ı'lee vəşşe xhebts'ale yighılle (137) sen ha'a. Mana qek'ana, məxür mana ahaleeqa ayk'an. \v 18 I'smı'ı'like g'abıynbı Xavila eyhene cigeençe Şur eyhene cigeeqameene cigee aaxva vuxha. Şur Aşşurqa əlyhəəme Misirne ögiyl vooxhe. Manbı çocaaşika aldaaxhvancab vuxha. \s I'saq'ın dixbı – Yaaq'ubiy Esav \p \v 19 İbrıhımne dixen I'saq'ın taarix inəxüd vod: I'saq' İbrıhımıke g'arı. \v 20 I'saq'ee Paddan-Arameençe Aramğançene Betuelyna yiş, Lavanna yiçu Rivq'a hee'eng'a, mang'uqa yoq'ts'al (40) senniy vod. \p \v 21 I'saq'ee xhunaşşe vuxhne ideexvava Rəbbis düə hav'u. Rəbbik'le I'saq'na düə g'avxhu, mang'una xhunaşşe Rivq'a vuxhne ayxu. \p \v 22 Yedine vuxhnee uşaxar sıç'ooka giviyğal. Məng'eeyid «Nişil-allane in yizde vuk'lelqa qadıva?» uvhu, Rəbbike qiyghanas hiyeek'an. \v 23 Rəbbee məng'ı'k'le eyhen: \q1 – Yiğne vuxhne q'ölle millet vod, \q2 Yiğne vuxhnençe q'ölle xalq' qığeç'es. \q1 Sa xalq' manisa xalq'ıle gucuka ixhes, \q2 Xərne çocee k'ıning'us g'ullux haa'as. \p \v 24 Rivq'ayna uxasda gah qabıyng'a, ats'axhxhen məng'ı'ne vuxhne q'ömkaler vuxhay. \v 25 Ts'erree uxuyne uşaxın g'ekva ç'əradaniy, sayir mana xhayıke hı'iyn kar xhinne xhırıra ıxha. Mançil-allad mang'un do Esav (\it xhırıra\it*) giyxhe. \v 26 Qiyğar manasa çoc Esavne mı'q'leyke at'irq'ın dyunyelqa qarayle. Mançil-allad mang'unud do Yaaq'ub (\it mı'q'leyke at'irq'ın\it*) giyxhe. Manbı vuxhayng'a I'saq'ıqa yixhts'al (60) senniy vod. \s Esav ts'erriyne dixvalike ılğeç'ena \p \v 27 Çocar ç'ak'ı qeebaxhe: Esav yugna k'onay, xaa hüdöörəxəna insan eyxhe, Yaaq'ubır hexxan nıq' denana xaana insan eyxhe. \v 28 I'saq'ıs Esavniyxhe geer ıkkiykanna, mang'vee ı'xı'yn həyvanar cus ıkkanəxüd eyxheva. Rivq'aysmee Yaaq'ubniyxhe ıkkiykanna. \p \v 29 Sa yiğıl Yaaq'ubee yıq' haa'a. Esavır çoleençe orzul-ortul mıssıra qarayle. \v 30 Esavee Yaaq'ubık'le eyhen: \p – Mane ç'ərane karake sık'ınin zas hele oxhanas, mıs qıxha. \p Mançil-alla mang'us q'öd'esın do Edom (\it ç'ərara\it*) giyxhe. \v 31 Yaaq'ubee eyhen: \p – Manke ts'erriyna dixvalla zas hevle. \p \v 32 Esavee eyhen: \p – Zı mıssınçe qek'ang'a zas ts'erriyna dixvalla nişistannane? \p \v 33 Yaaq'ubee eyhen: \p – Ts'etta zas k'ın he'e! \p Esavee k'ın g'assır ts'eppiyna dixvalla Yaaq'ubıs qoole. \v 34 Yaaq'ubee Esavıs hüvəyna yıq'iy gıney hele. Esav otxhun-ulyodğu qığeç'u ayk'anna. \p İnəxüb Esavne ulesqa ts'erriyna dixvalla kar xhinne qavayle deş. \c 26 \s I'saq'iy Avimelek \p \v 1 İbrıhımne gahılyna mısvalla xhineena, ölkee sa mebnab mısvalla vuxhana. I'saq' Gerar eyhene şahareeqa, Filiştinbışde paççahne, Avimelekne, k'anyaqa ayk'an. \v 2 Rəbb mang'us gyagu, eyhen: \p – Misirqa ımayk'an. Zı vak'le uvhuyne cigee axve. \v 3 İne ölkee menne cigayna xhinnee axve. Zı vaka ixhes, vas xayir-düə hevles. Yiğne dekkıs İbrıhımıs k'ın g'aysır ha'asva uvhuyn karbı ha'asınbı: in gırgın cigabı vasiy vake g'abıynbışis heles. \v 4 Vake g'abıynbı xəədın xənebımee geeb qaa'as, in gırgın cigabı yiğne nasıles heles. Ç'iyene aq'valyne gırgıne milletbışe vake g'abıynbışile ğana xayir-düə alyapt'as. \v 5 İbrıhımee Yizde cuvabıl k'ırı alixhxhı, Zı uvhuynçika gyu'ur-oza qıxha, Yizde əmrbışil, g'aydabışil, q'aanunbışil k'ırı alixhxhı. Mançil-alla Zı in cigabı vas hele. \p \v 6 I'saq'ır Gerar axva. \v 7 Mane ölkayne insanaaşe I'saq'ıke cune xhunaşşeyne hək'ee qiyghınmee, mang'vee «İna yizda yiçu vornava» uvhu. Rivq'a geer micagrava, I'saq' «Mana yizda xhunaşşeva» eyhes qərq'ı'nna. Mang'vee culed-alqa eyhen: «Deşxheene, Rivq'al-alla ine ölkayne insanaaşe zı gik'asda». \p \v 8 I'saq' maa'ar geer axva. Yiğbışde sa yiğıl Filiştinbışda paççah Avimelek g'ulele horzulymee, I'saq' cune xhunaşşeyka huvaga g'ece. \v 9 Avimelekee I'saq' qort'ul, eyhen: \p – Mana yiğna xhunaşşevur. Nya'a ğu məng'ı'ne hək'ee «İna yizda yiçuva» uvhu? \p I'saq'ee mang'uk'le qiyghanan: \p – Məng'ı'l-alla zı g'ek'ava qərq'ı'n. \p \v 10 Avimelekee eyhen: \p – İn ğu şak hı'iyn hucoona? Yişde insanaaşina sa yiğne xhunaşşeyka g'alixhasse axu. Məxüb ğu şi bınaheeqa aa'asse avxu. \p \v 11 Qiyğa Avimelekee milletılqa g'ayxha'a: \p – İne insanıkiy mang'une xhunaşşeyk qet'una gidek'u g'alerçes deş. \s I'saq' Avimelekıka yuşanexhe \p \v 12 I'saq'ee mane cigabışee toxum qeehe, mane sen şagav vəş nəqqees ezuynçile geed eyxhe. Məxüb Rəbbee mang'us xayir-düə hoole. \v 13 Mang'uke geed karnana insan eyxhe. Yiğ-yiğıle mang'un kar geed qexhe ıxha. \v 14 Mang'uqa geed çavra-vəq'ə, həmbalar vobva Filiştinbışde ulen man alyaat'a deş. \v 15 Dekkıne İbrıhımne gahıl mang'une həmbalaaşe alitk'uriyn gırgın kahrızbı Filiştinbışe nyaq'vuka gyatsts'a'anbı. \p \v 16 Avimelekee I'saq'ık'le eyhen: \p – Şasse hoora, ğu şale nimeexheyir gucnana ıxha. \p \v 17 I'saq' mançe ayk'anna. Mana Gerarne q'adaalilqa qarı, maayir axvana. \v 18 I'saq'ee dekkıne İbrıhımne gahıl xhinesva alitk'uriyn kahrızbı meed iliyk'varanbı. Man kahrızbı Filiştinbışe nyaq'vuka gyatsts'ı'ı ıxha. Mang'vee dekkee gixhxhiyn dobı meed mane kahrızbışilqa giyxhenbı. \p \v 19 I'saq'ne həmbalaaşe q'adaalil ciga alitk'ur, maa'ad xhyan ı'lqəən ciga iveeke. \v 20 Gerarne çobanaaşe «Xhyan yişin vodva» uvhu, I'saq'ne çobanaaşika xıliynbı ha'a giviyğal. Maa'ad xıliynbı ıxhava, I'saq'ee mane kahrızın do Eseq (\it xıliynbı\it*) giyxhe. \v 21 I'saq'ne həmbalaaşe sa mebna kahrız ilyviyk'ar. Mançil-allad meed xıliynbı ha'a. I'saq'ee mane kahrızın doyud Sitna (\it duşmaniyvalla\it*) giyxhe. \v 22 I'saq' mançe ark'ın, sa mebna kahrız ilyviyk'ar. Mançil-allamee xıliynbı ha'a deş. Məxüd ıxha, I'saq'ee mançin do Rexovot (\it ağlaxıyvalla\it*) gixhxhı, eyhen: «Həşde Rəbbee şas ağlaxıyvalla huvu, şi ine cigee geeb qeepxhes». \p \v 23 I'saq' mançe Beer-Şeveeqa ayk'an. \v 24 Mane xəmde Rəbb mang'us gyagu, eyhen: \p – Zı yiğne dekkee, İbrıhımee, ı'bəədat hı'ına Allah vorna. Qı'məyq'ən, Zı vaka vorna. Yizde nukarne İbrıhımnemee, Zı vas xayir-düə hevles, vake g'abıynbıb geeb qaa'as. \p \v 25 I'saq'ee maa'ad q'urbanbı allya'an ciga ali'ı, Rəbbis ı'bəədat ha'a. Mang'vee maa'ab cusda çadır giviyxə. I'saq'ne həmbalaaşe meeb maa'ab kahrız ilyviyk'ar. \p \v 26 Mane gahıl Avimelek cune mı'sləhətçiyka, Axuzatıka, g'oşunne xərıng'uka, Pikoluka, sacigee Gerareençe I'saq' eyxhene cigabışeeqa arayle. \v 27 I'saq'ee manbışik'le eyhen: \p – Nişisne şu zasqa abı? Şos zı g'ımece qıxha, şu zı g'e'eşşunaniy. \p \v 28 Manbışe eyhen: \p – Şak'le g'acuyn, Rəbb hək'erar vakavur. Həşde şas ıkkanan ğunad şinad k'ınybı g'aysaras. Qora, vaka cuvab g'ats'ak'vanas. \v 29 Şi vak syudyoot'u, vaka yugbacab vuxha, yugrar yəqqı'l arçun xhinnee, ğunad şak pisın ha'as deş. Ğu həşde Rəbbee xayir-düə huvuna insan vor. \p \v 30 I'saq'ee manbışis sufra qa'a, manbışed yugda otxhun-ulyoğan. \v 31 Manbı miç'eeb çakba oza qeepxha, sana-sang'us k'ın g'iysar. I'saq'ee manbı sağba-salamatba yəqqı'l haa'anbı. \p \v 32 Mane yiğıl I'saq'ın həmbalar abı, alipk'ırne kahrızne hək'ee «Xhyan qığeç'uynva» eyhe. \v 33 I'saq'ee mane kahrızın do Şeva (\it k'ın\it*) giyxhe. Mançil-allad mane şaharın do g'iyniyne yiğılqamee\f + \fr 26:33 \fr*\fq g'iyniyne yiğılqamee: \fq*\ft in kitab otk'uning'vee kitab ok'anassencad gahbı eyhe ıxha.\ft*\f* Beer-Şeva (\it k'ınena kahrız\it*) vod. \s Esavın xhunaşşer \p \v 34 Esavıqa yoq'ts'al (40) sennang'a, mang'vee Beerna yiş Yehuditiy, Elonna yiş Basmat cus haa'a. Manbışda q'öyursana Q'etbışinbı vuxha. \v 35 Man zəiyfabı I'saq'neyiy Rivq'ayne vuk'lene ık'arılqa siviyk'al. \c 27 \s Yaaq'ub horbışika xayir-düəyna eyxhe \p \v 1 I'saq' q'əsniy qıxha, mang'une uleppışik'le g'ece deşdiy. Mang'vee xərna dix Esav k'anyaqa qort'ul uvhuyn: \p – Dix! \p Esavee mang'uk'le «Dek, zı inyaa vor» uvhu. \p \v 2 I'saq'ee uvhuyn: \p – Zı haane q'əs qıxha, g'iyna-g'iyqa qik'asda. \v 3 Həşdiylee aleet'e yiğın yaraxbıd – vukiy ayhenbıd – hak'ne çoleeqa yizdemee k'on üvxe. \v 4 Qiyğaled zas ıkkanan geed yugun otxhuniy hı'ı, zas alle. Manıd otxhun, zı vas qik'asse xayir-düə hevles. \p \v 5 I'saq' dixeka Esavıka yuşan ha'ang'a Rivq'ee manbışil k'ırıniy iliyxhe. Esav çoleeqa k'on üvxəs ark'ınmee, \v 6 Rivq'a dixesqa Yaaq'ubısqa hark'ın inəxüd eyhe: \p – Zak'le g'ayxhiyn dekke yiğne çocuk'le Esavık'le inva uvhu: \v 7 «Yizdemee sa k'on üvxü able, çiked sa yugun otxhuniy he'e. Manıd otxhun, zı vas qik'asse Rəbbine ögee xayir-düə hevles». \v 8 Dix, həşde zı eyhençil yugda k'ırı gyaqqe: \v 9 hak'ne syuruneençe zasqa gırgınçile yugna q'öble mısva able. Mançike zı dekkıs ıkkanəxdun otxhuniy ha'as. \v 10 Ğunad man dekkıs oxhanas ıkkees, qik'asse vas xayir-düə hevlecenva. \p \v 11 Yaaq'ubee Rivq'ayk'le eyhen: \p – Yizda çoc Esav xhırına kar vor, zaqame xhırıvalla deşda. \v 12 Sayid dekkee zalqa xıl hadağva, ats'axhe zı cus horbı hı'iy. Manke xayir-düəyne cigee, mang'vee zalqa bed-düə g'axuvles. \p \v 13 Yedee mang'uk'le eyhen: \p – Dix, valqa haa'asda bed-düə zalqa quvooracen. Saccu yizde cuvabıl k'ırı gyaqqe: hoora, uvhuyn kar zasqa alle. \p \v 14 Yaaq'ub hark'ın, mısvabı yedisqa adayle. Yedeeyid dekkıs ıkkanəxdın yugun otxhuniy ha'a. \v 15 Mançile qiyğa Rivq'ee cone xaadın xərne dixen Esavın gırgınçile yugun tanalinbı alyaat'u, k'ınne dixelqa Yaaq'ubılqa alya'a. \v 16 Xıleppışin oodun ciga, gardanıl nyaabiy xhırıvalla deş məng'ee mısvabışde g'ekvabışika iyt'alanbı. \v 17 Qiyğad hı'iyn yugun otxhuniyiy gıney Yaaq'ubne xıleqa qele. \p \v 18 Yaaq'ub dekkısqa qarı eyhen: \p – Dek! \p Dekke mang'uk'le eyhen: \p – Yizın k'ırı val vod. Ğu nenane vor yizde dixbışda? \p \v 19 Yaaq'ubee dekkık'le eyhen: \p – Yiğna ts'erriyna dix, Esav vor. Zı ğu uvhuyn xhinne hı'iyn. Həşder oza qıxha gyu'ur zı adıyn k'onan çuru oxhne, zas xayir-düə hevles vəəxecenva. \p \v 20 I'saq'ee dixek'le eyhen: \p – Dix, nəxüdne ıxha vasqa inəxüb zaraba k'on gipxhı? \p Mang'vee eyhen: \p – Yiğne Allahee, Rəbbee zas kumag hı'ı. \p \v 21 I'saq'ee Yaaq'ubık'le eyhen: \p – Dix, zasqa qora. Valqa xıl g'adğvas, zak'le ats'axhes, ğu yizda dix Esavee, dişee? \p \v 22 Yaaq'ub dekkısqa qıxhamee, dekkee I'saq'ee mang'ulqa xıl g'adğu, eyhen: \p – Nıq' Yaaq'ubınıd, xıleppıd Esavınbı vod. \p \v 23 Yaaq'ubınıd xıleppı cune çocunbı Esavınbı xhinne xhırıdava, I'saq'ık'le mana qıvaats'a deş. İnəxüb I'saq'ee Yaaq'ubıs xayir-düə hoolena. \p \v 24 Mang'vee qiyghanan: \p – Hək'erar ğu yizda dix Esavne? \p Yaaq'ubee eyhen: \p – Ho'o. \p \v 25 I'saq'ee meed eyhen: \p – Dix, k'onan çuru qadı ögeeqa gixhxhe, yic otxhun vas xayir-düə hevles. \p Yaaq'ubee ts'etta otxhuniy, qiyğad çaxır adayle. I'saq'ee otxhun, ulyoğan. \p \v 26 Mançile qiyğa I'saq'ee eyhen: \p – Dix, həşde zasqa qora, zas ubba he'e. \p \v 27 Yaaq'ub dekkısqana qıxha, mang'us ubba ha'an. I'saq'ıs mang'une tanalinçin eva ı'xı'mee, xayir-düə huvu eyhen: \q1 – Yizde dixeken eva, \q2 Rəbbee xayir-düə huvuyne çolbışiken xhinnevud. \q1 \v 28 Hasre Allahee vas ç'iyeyna yugna nyaq'viy xəən gyoğiy helecen, \q2 vas xətta g'ıkıy çaxır ixhecenva. \q1 \v 29 Havaasre milletbışe vas g'ullux hee'ecen, \q2 Ummatbışe yiğne ögee vuk'ul avqa qee'ecen. \q1 Ğu yiğne çocaaşis xəbvalla hee'e, \q2 Havaasre yiğne yedine dixbışdab yiğne ögiyl gardan hı'kkeba vuxhecen. \q1 Vas bed-düə haa'anbışilqa bed-düə vuxhecen, \q2 Vas xayir-düə haa'anbışis xayir-düə vuxhecen. \p \v 30 Yaaq'ubee I'saq'na xayir-düə alyapt'ı qığeç'umee, k'onaqa hark'ınna çoc Esav siyk'al. \p \v 31 Esavee sa yugun otxhuniy hı'ı, dekkıs adı eyhen: \p – Dek, oza qıxha zı adıyne k'onane çurunuke oxhne, zas xayir-düə hevles vəəxecenva. \p \v 32 Dekkee I'saq'ee mang'uke qiyghanan: \p – Ğu vuşune? \p Mang'vee eyhen: \p – Zı yiğna ts'erriyna dix Esav vorna. \p \v 33 I'saq'ne caneeqa it'umna zeze ooxha. Mang'vee ek'da qiyghanan: \p – Manke şena vuşuniy vor, k'on avaykı zas abına? Ğu qalesse gırgıne karake otxhun, mang'us xayir-düə huvu. Xayir-düəyib mang'una vuxha. \p \v 34 Dekkee eyhenbı g'ayxhımee Esavee k'arats'ana ts'ir haa'a: \p – Dek, zasıb xayir-düə hevle, zınar xayir-düəna he'e! \p \v 35 I'saq'ee eyhen: \p – Çoc horbışika arı, yiğna xayir-düə g'avşuna. \p \v 36 Esavee eyhen: \p – Mang'un do həməxüdcad deşke Yaaq'ub\f + \fr 27:36 \fr*\fq Yaaq'ub:\fq* İn do cühüt'yaaşine mizel «mı'q'leyk at'irq'ın» sayid «horalay» eyhen vodun.\f* ıxha? Mang'vee zas q'ö'es horbı ha'anbı vod: ts'eppa yizda ts'erriyna dixvalla g'avşu, həşdeb xayir-düə. \p Qiyğa eyhen: \p – Zas xayir-düə havaacı dişde? \p \v 37 I'saq'ee mang'uk'le eyhen: \p – Mana yiğna xərna hı'ı, gırgın ebanbı mang'us nukarar xhinne quvu, gıkınayiy ts'enne çaxırena hı'ı. Vas hucoone he'e, dix? \p \v 38 Esavee dekkık'le eyhen: \p – Dek, vaqa sa xayir-düəne vob? Zasıb xayir-düə hevle, dek! \p Esav axtıra geşşuna. \p \v 39 Dekkee Esavık'le inəxüd eyhe: \q1 – Ğu eyxhen ciga, ç'iyeyne barakayle, \q2 Xəybışded ç'iyike əq'əna ixhes. \q1 \v 40 Ğu vasın g'ık g'ılıncıka ha'as. \q2 Çocusub g'ullux haa'as. \q1 Ğu mang'uke g'attixhanasda gah qabıyng'a, \q2 Mang'una xamut gardanıle qopxu g'uvooxharasda. \p \v 41 Dekkee Yaaq'ubıs xayir-düə huvuyl-alla, Esavıs çoc g'ımece qexhe. \p Mang'vee culed-alqa eyhen: \p – Dekkıqa gyaaşesın yiğbı hiyxharıd. Manke zı yizda çoc Yaaq'ub gek'a. \p \v 42 Xənne dixee Esavee uvhuynbı Rivq'ayk'le g'ayxhımee, məng'ee k'ınna dix Yaaq'ub qort'ul eyhen: \p – Yiğne çocus Esavıs ğu gik'u, vake qəl qığaahasıb vukkan. \v 43 Dix, həşde yizde cuvabıl k'ırı alixhxhe: oza qıxha Xaraneeqa, yizde çoc Lavanne k'anyaqa hixve. \v 44 Yiğne çocuna qəl əlyhəəsmee, sabara gahna Lavanne k'ane axve. \v 45 Valqana qəl apk'ınmee, ğu cuk hı'iynbı yik'el hitxınmee, zı valqa xabar g'axuvu mançe qalya'asda. Nişil-allane zı vuşde q'öng'ukesanar sa yiğıl yixhes? \p \v 46 Qiyğa Rivq'ee I'saq'ık'le eyhen: \p – Q'etbışda eyxhene Esavne xhunaşşeeşine xılençe zı ı'mreke ayts'ına. Yaaq'ubeeyir mane cigayne içeeşina, manbı xhinnena, həməxürna Q'etbışda cus hey'ee, zı ı'mı'r nişiscabne haa'a? \c 28 \s Yaaq'ubın Lavanısqa hark'ıniy \p \v 1 I'saq'ee Yaaq'ub qort'ul, mang'us xayir-düə huvu, inəxübna mı'sləhət g'ooce: \p – Kana'anğançene içeeşike xhunaşşe himee'e. \v 2 Vaxt xıliy qıdyav'u Paddan-Arameeqa, yiğne yedine dekkıne Betuelyne xaaqa hoora. Yiğne yedine çocune Lavanne yişbışike vas xhunaşşe hee'e. \v 3 Gırgın əxəne Allahee vas xayir-düə hevlecen, ğu geer kulyfatnana hı'ı, vake g'abıynbı geeb qee'ecen, vake geed milletbı g'alecen. \v 4 İbrıhımne xayir-düəyke vasiy vake g'adıyne nasılbışisıb vuxhecen: hasre Allahee İbrıhımıs helesva uvhuyn ciga – ğu menne cigeençe qarına xhinne iykaran ciga, hammaşiys vas helecen. \p \v 5 I'saq'ee Yaaq'ub yəqqı'l araççe. Mana Paddan-Arameeqa, Yaaq'ubneyiy Esavne yedine Rivq'ayne çocune Aramğançene Betuelyne dixene Lavanne k'anyaqa ayk'an. \p \v 6 Esavık'le ats'axhen, I'saq'ee Yaaq'ubıs xayir-düə huvu cus xhunaşşe hee'ecenva Paddan-Arameeqa g'axuvuva, sayib, mang'us xayir-düə hooleng'a «Kana'anğançene içeeşike xhunaşşe hime'eva» mı'sləhət g'ooce. \v 7 Yaaq'ubeeyid dekkıliy yedil k'ırı gyaqqı Paddan-Arameeqa ayk'an. \v 8 Esavık'le g'ecen, kana'anğançen içer dekkıs vukkan deşubne. \v 9 Esav ayk'anna I'smı'ı'lyne k'anyaqa. Mang'vee İbrıhımne dixena I'smı'ı'lyna yiş Maxalat cune xhunaşşeeşine ooğançe hee'e. Maxalat Nevayotna yiçuniy vor. \s Yaaq'ubın Bet-Elee nyak' g'acuy \p \v 10 Yaaq'ub Beer-Şeveençe qığeç'u Xaranne suralqa ayk'an. \v 11 Sa cigeeqa hirxhılymee, verığ k'yooçuva mang'vee xəm maa g'aaha. Mang'vee ç'iyele sa g'aye alyapt'ı, vuk'lek avqa givxhu, g'ılexhana. \v 12 Mang'uk'le nik'ek ç'iyele xəybışeeqa hiyxharan q'ı't'yar, çilek'enad Allahın malaaikar ılqeeç'u-gəə g'ece. \p \v 13 Rəbbee q'ı't'yaaşil ulyorzul eyheyiy: \p – Zı yiğne dekkıne dekkına İbrıhımna, sayir I'saq'na Allah Rəbb vorna. Ğu g'alirxhuyn ç'iye vasiy vake g'abıynbışis heles. \v 14 Yiğna nasıl ç'iyeylin tooz xhinne xəppa vuxhes, geeb qeepxha garbılqayiy şargılqa, şimalılqayiy canubulqa ookas. Ç'iyeyne aq'valyne gırgıne milletbışe valeyiy vale g'abıynbışile k'ena xayir-düə alyapt'as. \v 15 Zı vaka vorna, Zı ğu, nençeğana ark'ıneeyir havacı, ine cigeeqa sak'al ha'asda. Zı ğu g'alerçes deş, Zı uvhuyn gırgın ha'asın. \p \v 16 Yaaq'ub nik'eençe muğur qıxha eyhen: \p – Hək'erar, Rəbb inyaa ooxhur. Zak'le man ats'a deşdiy. \p \v 17 Mang'vee qərq'iniyvaliyn eyhen: \p – Nimeeyiy ine cigayn qəq'ən ha'a. İn Allahne xaale ğayrı medın kar deşod, inbı xəybışin akkabıvud. \p \v 18 Yaaq'ub miç'eer çakra suğotsu, cune vuk'lek avubna g'aye alyapt'ı işaarat xhinne giviyxhe. Qiyğad Allahne doyule çilqa zeytunun q'ış k'ya'a. \v 19 Mang'vee mane cigayn do Bet-El (\it Allahın xav\it*) giyxhe, mankilqamee mane şaharın do Luz ıxha. \p \v 20 Qiyğa Yaaq'ubee k'ın g'assır eyhen: \p – Allah zaka ixheene, hoyharne ine yəqqə zı havaceene, zas oxhanasın gıneyiy alya'asın tanalinbıd huveene, \v 21 yugvale zı dekkıne xaaqa sark'ıleene, manke Rəbb yizda Allah ixhes. \v 22 İşaarat xhinne gyuvxhuna ina g'aye Allahın xav ixhes. Ğu helesde gırgınçike yits'ıb'esda pay Vas qevles. \c 29 \s Yaaq'ub dayisiysqa Lavanısqa qarayle \p \v 1 Yaaq'ub ayk'anna şargılyne milletbışde cigabışeeqa. \v 2 Çoleeab mang'uk'le sa kahrız g'ooce. Mançine k'anya'ad xhebılle vəq'əbışin syuru g'alitxhu eyxhe. Vəq'əbışis mane kahrızeençe xhyan hele ıxha. Kahrızne ghalelib xəbna g'aye vooxhe. \v 3 Gırgın vəq'əbı maqa sadıyng'a, çobanaaşe kahrızne ghalelyna g'aye qavaak'anav'u vəq'əbışis ats'esın xhyanbı huvu, g'aye giviyxhe vuxhana çine cigalqa kahrızne ghalilqa. \p \v 4 Yaaq'ubee manbışike qiyghanan: \p – Çocar, şu nençenbıne vob? \p Manbışe eyhen: \p – Şi Xaraneençenbı vob. \p \v 5 Yaaq'ubee manbışik'le eyhen: \p – Naxorna neva Lavan ats'anane? \p Manbışe eyhen: \p – Ats'ana. \p \v 6 Yaaq'ubee manbışike qiyghanan: \p – Mana yugrayee? \p Manbışe eyhen: \p – Ho'o, yugra vor. Haaşe, mang'una yiş Raahile cune vəq'əbışika qöövur. \p \v 7 Yaaq'ubee eyhen: \p – Verığ axtıvaleevub, vəq'əbı sa'ana vaxt vuxha deşub. Vəq'əbışis xhyan huvu, uxhiyxhanas ıkkee. \p \v 8 Manbışe eyhen: \p – Çobanaaşe gırgın vəq'əbı sacigeeqa sidi'ı, g'aye kahrızne ghalele qavaak'an hidyav'u, man ha'as ixhes deş. Man gırgın hı'iyle qiyğa şasse xhyan heles əxə. \p \v 9 Yaaq'ub manbışika yuşana'ang'a, Raahilee dekkın vəq'əbı qadayle. Raahileyib çobaniyvallaniy haa'a. \v 10 Yaaq'ubık'le dayisiy Lavanna yiş Raahileyiy con vəq'əbı g'acesse, mang'vee ark'ın g'aye qavaak'anav'u dayisiyne vəq'əbışis xhyan hele. \v 11 Qiyğa Yaaq'ubee Raahileys ubba hı'ı axtıra geşşe giyğal. \v 12 Mang'vee Raahileyk'le dekkıne ebanbışikena Rivq'ayna dix ıxhay eyhe. Raahilee g'adeexhvan ark'ın man dekkıs yuşan ha'a. \p \v 13 Lavanık'le yiçeyna dix arıva g'ayxhımee, g'adayxhvan ögiylqa qığeç'e. Mana xhılibışeeqa sı'ı, ubba hı'ı cune xaaqa qıkkekka. Yaaq'ubee gırgın kar Lavanıs yuşan ha'an. \p \v 14 Lavanee mang'uk'le eyhen: \p – Ğu hək'erar yizde ebanavur. \s Yaaq'ubın Leaykayiy Raahileyka davatbı hı'iy \p Yaaq'ub manbışəəng'ə sa vazna axuyle qiyğa, \v 15 Lavanee mang'uk'le eyhen: \p – Nya'a, ğu yizda ebanava, ğu zas q'ərabne iş haa'as? Zak'le eyhelan yiğna hək' hucoone vuxhes? \p \v 16 Lavanıqa q'öyre yişniy vor: xərıng'ı'n do Leaniy, k'ıning'ı'nıd Raahileniy vod. \v 17 Leayne uleppışik'le torandaniy g'ece, Raahileme ul givxhasda, xhyan ittuna içiy yixha. \v 18 Yaaq'ubıs Raahile yikkiykınil-alla eyhen: \p – K'ınne yiş Raahileynimee zı vas yighılle senna iş g'ooce. \p \v 19 Lavanee eyhen: \p – Mana vas hiyvee, merne insanıs hiyvuyle, nimeexheyid yugda eyhe. Ğu şing'əəcar axve. \p \v 20 Yaaq'ubee Raahilel-alla yighılle senna iş haa'a. Mana yikkiykinil-alla mana vaxt mang'une ulesqa sa-q'ölle yiğ xhinne qavayle. \p \v 21 Yaaq'ubee Lavanık'le eyhen: \p – Vaxt g'abına, həşde yizda xhunaşşe zasqa qiyeele, məng'ı'ka ixhes. \p \v 22 Lavanee mane cigabışin gırgın insanar sav'u otxhun-ulyodğuy hele. \v 23 Xəmder Raahileyne cigee Lea akkeehe Yaaq'ubne k'anyaqa. Yaaq'ub məng'ı'ka g'ılexhana. \v 24 (Lavanee cuna nukar Zilypan Leays g'ulluxçiy xhinne heele.) \v 25 Yaaq'ubık'le mana Lea yixhay miç'eed ats'axhe! \p Mang'vee Lavanık'le eyhen: \p – Nya'a ğu zak məxdun kar hı'ı? Zı Raahileyneme dişde vas iş g'avcu? Nişil-allane ğu zas horbı hı'ı? \p \v 26 Lavanee eyhen: \p – Yişde ine cigee k'ınna yiş xərıng'ı'le ögee adamiys heelen ədat deşin. \v 27 İn ülycüm bıkıre'e, Raahiler vas hiyles. Məng'ı'nimeeyir ğu yighılle senna yizde k'ane iş haa'as vukkan. \p \v 28 Yaaq'ubee həməxüdud ha'an: man ülycüm bıkıra'an. Lavaneeyir Raahile mang'us xhunaşşe yixhecenva heelena. \v 29 (Cuna nukar Bilyhanır, Raahileys g'ulluxçiy xhinne hiyvu.) \v 30 Yaaq'ub Raahileykar g'ılexhana. Raahile mang'us Leayle geer yikkiykan. Mana Lavanne k'ane sa yighılle sennar höörəxəna. \s Yaaq'ubın uşaxar \p \v 31 Rəbbik'le Lea deykan g'aycumee, məng'ı's uşaxar uxooxas vəvxı'y hele. Raahileyssemee vuxhne eexvas yeexə deşdiy. \v 32 Lea vuxhne ayxu sa dix uxu. Mang'un do Ruven (\it ilyaake, dix!\it*) gixhxhı eyhen: \p – Rəbbik'le zı höödəxən g'acuyn. Həşde zı yizde adamiys yikkiykanasda. \p \v 33 Mana meer vuxhne eexva. Sayir dix uxu eyhen: \p – Rəbbik'le zı deykan yixhay g'ayxhı, inar huvuna. \p Mang'unud do Şimon (\it Mang'uk'le g'ayxhiyn\it*) giyxhe. \p \v 34 Lea xhebır'es vuxhne ayxu dix uxu eyhen: \p – Zı mang'us xhebiyre dix uxuva, ine yəqqə adamiy zaka ixhes, zak at'iq'anasda. \p Mançil-allad mang'un do Levi (\it at'iq'anasda\it*) giyxhe. \v 35 Yoq'ur'es mana vuxhne ayxu meer dix uxu, eyhen: \p – İne yəqqə zı Rəbb axtı qa'as. \p Mançil-allad mang'un do Yahud (\it axtı qa'as\it*) giyxhe. Mançile qiyğa məng'ee sabara gahna uxooxa deş. \c 30 \p \v 1 Raahileysse Yaaq'ubıs uşax uxas dəxəmee, məng'ee yuçeys paxılıyvalla haa'a. Məng'ee adamiyk'le eyhen: \p – Zas uşax hele, deşxhee, qiyk'asda! \p \v 2 Yaaq'ub Raahileylqa qəllamışxha eyhen: \p – Nya'a zıne vas uşax hidele, nya'a zı Allahne vor? \p \v 3 Raahilee eyhen: \p – Yizda nukar Bilyhan alert'e, məng'ı'ka g'alixhe. Məng'ee uşax uxumee zı mana alyart'u mang'us yedyvalla haa'as, zı uşaxdena imeexvacenva. \p \v 4 Raahilee cena nukar Bilyhan adamiys xhunaşşe yixhecenva heele. Yaaq'ubır məng'ı'ka g'ılexhana. \v 5 Bilyhan vuxhne ayxu, mang'us dix uxu. \v 6 Raahilee eyhen: \p – Allah məhkamee yizde sural ıxha, yizın nıq' g'ayxhı, zas dix huvu. \p Mançil-allad məng'ee mang'un do Dani (\it Mang'vee məhkamee havacesda\it*) giyxhe. \p \v 7 Raahileyna nukar Bilyhan meer vuxhne eexva, məng'ee Yaaq'ubıs q'ör'esda dix uxooxa. \v 8 Raahilee eyhen: \p – Zı yuçeyka saç'iyku, Allahne kumagıka ğamiyxhana. \p Məng'ee mançil-allad uşaxın do Naftali (\it yizın saç'iykuy\it*) giyxhe. \p \v 9 Leaysse sabara gahna uşaxar uxooxas vəvxü deş. Məng'ee mançil-allar cena nukar Zilypan Yaaq'ubıs xhunaşşe yixhecenva heele. \v 10 Leayne nukaree Zilypanee Yaaq'ubıs sa dix uxu. \v 11 Leayee eyhen: \p – Nimee xəbna xoşbaxtıyvallayiy! \p Məng'ee mang'un doyud Qad (\it xoşbaxtıyvalla\it*) giyxhe. \p \v 12 Leayne nukaree Zilypanee Yaaq'ubıs q'ör'esda dix uxu. \v 13 Leayee eyhen: \p – Zı baxtivarır, yadaaşed zak'le baxtivarva eyhes. \p Məng'ee uşaxın do Aşer (\it baxtivar\it*) giyxhe. \p \v 14 Ruvenık'le suk qiviyşalne gahıl çolead mandragorun\f + \fr 30:14 \fr*\fq Mandragor:\fq* Avalıyne insanaaşik'le mane alayn vuxne aaxvasiy uşax uxas kumag ha'ançinaniy ats'a.\f* ala iveeke, mang'vee manbı yedis Leays adayle. Raahilee Leayk'le eyhen: \p – Yiğne dixee adıyn mandragorbışike zasıd helelan. \p \v 15 Leayee məng'ı'k'le eyhen: \p – Adamiy xılençe g'ayşuy ç'əvxha dişdee? Həşded dixen mandragorbıne g'ayşes ıkkan? \p Raahilee eyhen: \p – Həməxüdxheene, hasre dixene mandragorbışil-alla ine xəmdiys yizda adamiy vaka g'alixhecen. \p \v 16 Yaaq'ub exheeqana çoleençe qööng'ə, mang'unee ögeeqa Lea qığeyç'u, eyhen: \p – Ğu g'iyna zaka g'alixhas, yizde dixee adıyne mandragorbışis zı ğu alişşu. \p Yaaq'ub mane xəmde məng'ı'ka g'ılexha. \v 17 Allahık'le Leayna düə giviyxhena. Lea vuxhne ayxu, Yaaq'ubıs xhor'esda dix uxu. \v 18 Leayee eyhen: \p – Allahee zı yizda nukar yizde adamiys hiyvuy höötxüva, yizda hək' quvuna. \p Məng'ee uşaxın do İssaxar (\it Mang'vee hək' quvuna\it*) giyxhe. \p \v 19 Leaye meer vuxhne eexva, məng'ee Yaaq'ubıs yixhır'esda dix uxooxa. \v 20 Məng'ee eyhen: \p – Allahee zas sa yugna pay huvu. Zı mang'us yixhıyre dix uxuva, həşde yizde adamee zas hı'rmat gyuvxhesda. \p Məng'ee uşaxın do Zevulun (\it hı'rmat\it*) giyxhe. \p \v 21 Sabara gahıle məng'ee sa yiş yuxu, doyud Dina giyxhe. \p \v 22 Allahee Raahile yik'el qiyelee'e, məng'ı'na düə g'avxhu, uşax uxasın xhinne qee'e. \v 23 Mana vuxhne ayxu sa dix uxu eyhen: \p – Allahee zalin pisın do ak'anı'iyn. \p \v 24 «Rəbbee zas sayir dix helecenva» uvhu, Raahilee mang'un do Yusuf (\it Mang'vee sayir helecenva\it*) giyxhe. \s Yaaq'ub karana eyxhe \p \v 25 Raahilee Yusuf uxuyle qiyğa, Yaaq'ubee Lavanık'le eyhen: \p – Zı g'aykke, hasre yizde ölkeeqa, yizde cigabışeeqa əlyhəəs. \v 26 Havaasre, zı yizın xhunaşşeriy uşaxar alyapt'ı, əlyhəəs. Zı manbışil-alla vas iş g'avcu. Vak'lecad yugda ats'a, zı vas nimeena iş hav'u vuxhay. \p \v 27 Lavanee mang'uk'le eyhen: \p – Zı yiğne ulen aqqıxheene, yizde k'ane axve. Falıka ilyakkımee, zak'le Rəbbee zas val-alla xayir-düə huvuy g'acuyn. \p \v 28 Qiyğa meed eyhen: \p – Hək' nimeenayiy zak'le eyhe, zı qevles. \p \v 29 Yaaq'ubee mang'uk'le eyhen: \p – Zı vas nəxbiy iş hav'uva, yiğın syurıbıd nimee qeetxhava, vak'lecad ats'an. \v 30 Zı vasqa qalesse, vaqa çavra-vəq'ə k'ıldaniy vod, qiyğalemee xılece geed qıxha. Rəbbe zı vasqa qarıyka vas xayir-düə huvu. Manke zı mısane yizde xizannemee iş haa'as? \p \v 31 Lavanee eyhen: \p – Vas hucoona heles? \p Yaaq'ubee eyhen: \p – Zas vuççud himele. Ğu zas sa kar ha'asva cuvab huveene, zı meer yiğne syurıbışiqa ilyakka. \v 32 Hasre g'iyna zı yiğne gırgıne syurıbışde yı'q'neençe ılğeç'u, vəq'əbışdeyiy ts'e'bışde yı'q'neençe k'udananiy xornan vəq'əbıyiy ts'e'bı zas cura'as. Maadın k'aarın urgbıd zı alyaat'asınbı. Manab yizda hək' vuxhecen. \v 33 G'iyniyke şaqa zaqa qopkuna hək'va vasse ilyakkas əxə. K'uda deşde, xor deşde ts'e'ıle ğayrı, k'aarıne urgule ğayrı, mebna vak'le g'avcee, havaasre mana qööqüna xhinnee vuxhecen. \p \v 34 Lavanee eyhen: \p – Hasre ğu eyhen xhinnee ixhecen. \p \v 35 Qiyğa Lavaneeme manecad yiğıl k'udananiy xornan (cagvaran cigabınan) q'ınabıyiy ts'e'bı, k'aarın urgbı curı'ı, Yaaq'ubısqa deş, dixbışisqa qele. \v 36 Qiyğa vuc Yaaq'ubıke xhebne yiğee əlyhəəsda yəqmee əq'əna qexhe. Yaaq'ubeeme Lavanın mansa axuyn syuru uxhiyxhan ha'a ıxha. \p \v 37 Yaaq'ubee q'avaxın, badamın, çinarın tübəəbı hatq'ur, tübəəbışin q'abıx qişşu, cagvaran xorbı ha'a ıxha. \v 38 Qiyğad q'abıx qişşuyn tübəəbı syurıbışe xhyan ulyoğasde axurbışeeqa, həyvanaaşine ögiylqa giyxhe. Manbı qadı, xhyanbı ulyoğamee, mançis ı'mra abayle vuxha. \v 39 Mançis tübəəbı gixhxhiyne cigayne ögiyl ı'mra abımee, k'udananiy xornan balabı eyxhe ıxha. \v 40 Yaaq'ubee urgbı cura'anbı. Lavanne syuruneedın vəq'əbıd k'udananeyiy k'aarıne həyvanaaşine suralqa ilyakka'a. Mang'vee cun syuru Lavanne syuriyl alikka'a deş. \v 41 Gucnane həyvanaaşis ı'mra vüqqəmee, Yaaq'ubee axurbışde yı'q'neeqa man tübəəbı giyxhe ıxha, mançis ı'mra tübəəbınane cigayne ögiyl ablecenva. \v 42 Həyvanar zəı'fdanang'a, mang'vee man tübər giyxhe ıxha deş. Məxüd, gucukan həyvanar Yaaq'ubınbı, zəı'fınbıd Lavanınbı eyxhe. \v 43 Yaaq'ub məxür yiğ-yiğıle geed karnana eyxhe, mang'uqa geed syurıbı, həmbal adameriy həmbal zəiyfabı, devabı, əməler eyxhe. \c 31 \s Yaaq'ub Lavanıke hexvana \p \v 1 Yaaq'ubık'le Lavanne dixbışe inva eyhe g'ayxhiyn: «Yişde dekkın gırgın kar Yaaq'ubın ıxha. Mang'vee cun gırgın kar yişde dekkıne karake hı'ı». \v 2 Yaaq'ubık'le Lavan cuka ögilyna xhinnee dexhay g'ece. \p \v 3 Rəbbee Yaaq'ubık'le eyhen: \p – Dekkaaşine cigabışeeqa, vuşde ebanbışisqa sak'le. Zınar vaka ixhes. \p \v 4 Yaaq'ubee insan g'axuvu, Raahileyiy Lea çoleeqa cun syurıbınane cigeeqa qoot'al. \v 5 Yaaq'ubee manbışik'le eyhen: \p – Zak'le vuşda dek zaka ögilyna xhinnee dexhay g'ece. Yizde dekkee ı'bəədat ha'ana Allahmee zaka vor. \v 6 Şok'lecad ats'an, zı vuşde dekkıs vonne gucuka iş hav'iy. \v 7 Mang'veeme zas horbı hı'ı, yits'ne yəqqees yizda hək' badal hav'u. Allaheeme mang'usqa zas pisın ha'as hassır deş. \v 8 Mang'vee «K'udanan həyvanar yiğna hək' vuxhesva» uvhumee, gırgıne syurununcad k'udanan həyvanar uxu. «Yiğna hək' xornan həyvanar ixhesva» uvhumeeme, syuruneene gırgıne həyvanaaşe xornan həyvanar uxu. \v 9 Məxüd Allahee, vuşde dekkıke çavra-vəq'ə g'ayşu, zasqa quvu. \p \v 10 I'mra vüqqəne gahıl zak'le nyak' g'acu: zı vuk'ul ooqa qav'umee, zak'le g'acuyn, ı'mra ablyaa'an q'ınabı xornaniy k'udanan, xalbınanbıvud. \v 11 Nik'ek Allahne malaaikın zalqa onuiyn: «Yaaq'ub!» Zı «Hooyvava!» alidghıniy quvu. \v 12 Mang'vee uvhuyn: «Zak'le Lavanee vak hı'iyn g'acuyn. Həşde vuk'ul ooqa qee'e, ilekke, syurunee ı'mra ablyaa'an q'ınabı, xornanbı, k'udananbı, xalbınanbı vod. \v 13 Zı Bet-El vas gyaguna Allah vor. Ğu maa'ab Zasva g'aye givxhu, çilqa q'ış qadğu, Zas k'ınniy g'aysır. Həşde suğotsu, ine cigabışeençe hoora, yedike ıxhane cigabışeeqa sak'le». \p \v 14 Rahileeyiy Leayee mang'us alidghıniy qele: \p – Dekkıne karake şalqa gexhan vodunne? \v 15 Mana şaka mebınbışika xhinnee eyxhe. Mang'vee şi massa huvu, şake ıxhayn pılıd əfasaf hı'iyn. \v 16 Mançil-allad Allahee yişde dekkıke g'ayşuyn gırgın kar yişiniy yişde uşaxaaşin vod. Həşde ğunad Allahee eyhen gırgın he'e. \p \v 17 Manke Yaaq'ub oza qıxha, cun uşaxariy xhunaşşer devabışilqa gyaa'a. \v 18 Gırgın syurud, vucee Paddan-Aramee hı'iyn gırgın karıd alyaat'u, mana Kana'anne cigabışeeqa dekkıne, I'saq'ıne, k'anyaqa yəqqı'l gexha. \p \v 19 Manbı əlyhəəne gahıl Lavan xaa ıxha deş, mana vəq'əbı qoşşarasva ark'ın ıxha. Raahileeyid dekkıne xaadın byutbı qöqənbı. \v 20 Yaaq'ubee Aramğançene Lavanıs horbı ha'a, vuc hexvava uvhu deş. \v 21 Məxür mana cun gırgın kar alyaat'u, hexvana. Mana Feratne damayle ılğeç'u, Gileadne suvabınane suralqa ayk'an. \s Lavan Yaaq'ubıqar qihna girxhu \p \v 22 Yaaq'ubın hixuy Lavanık'le xhebıd'esde yiğıl eyhe. \v 23 Mang'vee cun xınıbı qopt'ul, Yaaq'ubıqa qihna gexha. Yighıd'esde yiğıl Gilead eyhene suvabınane cigee mana avayq'arna. \v 24 Xəmde Allah Aramğançene Lavanıs gyagu, eyhen: \p – Ğucar ğu aqqe, Yaaq'ubık vuççud hıma'a. \p \v 25 Lavan Yaaq'ubıqa avayq'arna. Yaaq'ubee suvabınane cigee çadır güvxü vuxha. Lavaneeyib cune xınıbışka Gileadne suvabınane cigee çadır giviyxə. \v 26 Lavanee Yaaq'ubık'le eyhen: \p – Ğu in hı'iyn hucoona? Ğu zas horbı hı'ı, yizın yişbıb dəv'ee avquynbı xhinnee quvku. \v 27 Nya'a ğu zale dyugulenra hixu? Ğu nya'a man zak'le ittevhu? Zı ğu mə'niybı qədəqqə, şadra dafiy lira ilyviyxəniy yəqqı'l ha'as. \v 28 Zasqa nevabışisiy yişbışis ubba ha'as hassır deş. Ğu ək'el deşiyvalla hav'u. \v 29 Zasse şos qəlasın ha'as əxəyiy. Sanıxha xəmdemee yiğne dekkee ı'bəədat hı'ıne Allahee zak'le uvhuyn: «Ğucar ğu aqqe, Yaaq'ubık vuççud hıma'a». \v 30 Zak'le g'ecen, ğu həşde dekkın xav g'aces üdöörəxəva qığeç'u əlyhəə. Nya'a manke yizın byutbı qöqü qıkkekka? \p \v 31 Yaaq'ubee Lavanıs alidghıniy qele: \p – Zı qərq'ı'n fıkreeqa qadıyn, yiğın yişşar zasse gucuka g'ooşeva. \v 32 Yiğın byutbı şavusnee aveykee, mana gik'asda. Xınıbışde ögiyl zasnee yiğın hucoo aveykee, vas aleet'e. \p Yaaq'ubık'le, Raahilee manbı qöqüva, ats'a deşdiy. \p \v 33 Lavan Yaaq'ubne, Leayne, q'öne həmbal içiyne çadıreeqa ikkeç'u, byutbı aveykı deş. Mana Leayne çadıreençe qığeç'u, Raahileyne çadıreeqa ikkeç'e. \v 34 Raahilee xaan byutbı alyaat'u, deval giviy'arne palanbışeeqa gixhxhı, çil oğa giy'ır yeexhe. Lavan çadıree gırgınəəng'ə ilyakkeeyir, manbı iveeke deş. \p \v 35 Raahile dekkık'le eyhen: \p – Yizda dek, yiğne ögiyl oza qiyxhes deexheva qəl mooxhe, zak yadaaşik eyxhenbı ıxha vod. \p Mang'vee nəxüd t'abal he'eeyid, byutbı iveeke deş. \p \v 36 Yaaq'ubıs qəl vuxha, mana Lavanıka cuvabılqa arayle. Mang'vee Lavanık'le eyhen: \p – Yizda bınahiy taxsir hucoona, ğu zaqar qihna məxür girxhu? \v 37 Gırgıne karaka ilyakkına, yiğın hucoome aveykinne? Aveykiyn kar yizdeyiy yiğne xınıbışde ögiylqa gixhxhe, hasre manbışe eyhecen yişda nenayiy qorkura. \v 38 G'alle (20) senna zı vas iş hav'u, yiğne ts'e'bışeyiy vəq'əbışe hatt'uyn balabı hı'ı deş. Zı yiğne syuruneençe vəq'əbı deş otxhun. \v 39 Ç'alagne həyvanaaşe qodu-sodıyn vəq'əbı zı vasqa adaylenbı deşdiy, mançina hək' zıcabniy vas qoolena. Miç'eebe, exhalee qööqüna həyvan ğu zakeniy qooqqana. \v 40 Yiğıne pıralin, xəmdiyne mık'aalin zakın ha'anniy, zı ulyub gyabaxana deşdiy. \v 41 Zı g'alle senna yiğne xaa axu: yiğne q'öne yişşenemee yıts'ıyoq'vad (14) sen, syurunnemeeyib yixhılle senna zı vas iş hav'u. Ğume yizda hək' yits'ne yəqqee badal hav'una. \v 42 Yizde dekkaaşe, İbrıhımeeyiy I'saq'ee, ı'bəədat hı'ına Allah zaka dexhanaxhiy, həşde ğu zı xıl q'ərarniy yəqqı'l ha'as. Allahık'le yizda əq'üba, yizde xılena zəhmət g'avcuna, Mang'vee sanıxha xəmde Vuc yizde sural ıxhay valqa hixhar hı'iyn. \p \v 43 Lavanee Yaaq'ubıs alidghıniy qele: \p – Yişbı – yizın yişbı vob, uşaxar – yizın uşaxar vob, syurıbı – yizın syurıbı vod. Ğu hı'iyn gırgın karıd yizın vod. G'iyna zasse yişbışik, manbışe uxooxuyne uşaxaaşik hucoo ha'as əxəyee? \v 44 Qora, həşde zınayiy ğu cuvab g'ats'ak'vanas, manıd yizdeyiy yiğne yı'q'nee şahad ixhecen. \p \v 45 Yaaq'ubee sa g'aye alyapt'ı, mana dirak xhinne ulyoozar haa'a. \v 46 Mang'vee cune xınıbışik'le eyhen: \p – G'aye see'e. \p Manbışe g'ayebı adı anbareeqa sa'a. Qiyğab mane anbarne k'ane otxhun-ulyoğan. \v 47 Lavanee mançin do Yegar-Sahaduta giyxhe, Yaaq'ubeeme mançik'le Gal-Edva\f + \fr 31:47 \fr*\fq Yegar-Sahaduta ... Gal-Ed: \fq*\ft Yegar-Sahaduta arameeşine mizel, Gal-Ed cühüt'yaaşine mizel «şahaadatna anbarva» eyhen vodun.\ft*\f* eyhe. \p \v 48 Lavanee eyhen: \p – İna g'ayeyna anbar yizdeyiy yiğne yı'q'nee şahaadat vobna. \p Mançil-allad mançin do Gal-Ed vod. \v 49 Mançik'le sayıd Mitspavaniy (\it ilyaakan ciga\it*) eyhe, Lavanee inəxüd uvhuynçil-alla: \p – Şak'le sana-sanbı g'udyoocemee, havasre Rəbbina ul zalib, valib vuxhecen. \v 50 Yik'el aqqe, yizdeyiy yiğne yı'q'nee insan deş, Allah şahad vorna. Zak'le ğu qiyğa g'ıdecveeyir, yizde yişbışika yugra ixhe, manbışil ooqa xhunaşşe himee'e. \p \v 51 Lavanee meed Yaaq'ubık'le eyhen: \p – İlekke, haane sı'iyn g'ayebıyiy dirak xhinne ulyoozar hav'una g'aye, mana zı yişde yı'q'nee ulyoozar hav'u! \v 52 İn sı'iyn g'ayebıyiy dirak xhinne ulyoozar hav'una g'aye şahad ixhecen: zı yiğne suralqa, mane sı'iyne g'ayebışde şene aq'valqa pisvalla haa'as ılğeç'es deş. Ğunar zas pisvalla haa'asva mane dirak xhinne ulyoozar hav'uyne g'ayeyneyiy sı'iyne g'ayebışde ine aq'valqa ılğeç'es deş. \v 53 Hasre yişde dekkaaşe: İbrıhımee ı'bəədat ha'ane Allaheeyiy Naxoree ı'bəədat ha'ane allahee şas hökum hevlecen. \p Yaaq'ubee cune dekkee, I'saq'ee, ı'bəədat ha'ane Allahılqa k'ın g'iysar. \v 54 Qiyğa Yaaq'ubee mane suval q'urban givk'u, xınıbı gıney oxhanas qoot'al. Manbışe gıneybı otxhun, suval xəm g'aaha. \v 55 Lavan miç'eer çakra oza qıxha, yişbışisiy nevabışis ubbabı hı'ı, manbışis xayir-düəbı hele. Mançer cune xaaqa siyk'al. \c 32 \s Yaaq'ub Esavne ögiylqa hayk'an \p \v 1 Yaaq'ub cune yəqqı'n ayk'anna. Yəqqə mang'usqa Allahın malaaikar qızaaxa. \v 2 Yaaq'ubık'le manbı g'acumee, eyhen: \p – İn Allahna deste ulyobzuriyn ciga vod. \p Mane cigayn do Maxanayim (\it deste ulyobzuriyn ciga\it*) giyxhe. \p \v 3 Yaaq'ubee cule ögiyl Edomne sahreeqa, Seirne cigabışeeqa, cune çocusqa Esavısqa insanar g'uxoole. \v 4 Manbışilqa inəxübna əmr haa'a: \p – Yizde xərıng'uk'le, Esavık'le, eyhe: «Yiğne həmbalee, Yaaq'ubee, inva vod eyhe: „Zı Lavanısnee ıxha, g'iyniyne yiğılqameeyir mang'usne axu. \v 5 Zaqa çavra-vəq'ə, əməler, həmbalar vob. Zı vas, yizde xərıng'us xabar hevlesva, vasqa insanar g'axuvu, vasqa şi yugba qudooracenva“». \p \v 6 G'axuvuyn insanar sapk'ıl, Yaaq'ubık'le eyhen: \p – Şi yiğne çocusqa Esavısqa hapk'ın. Vucur yiğne ögilqava ı'qqə vor, cukasanar yoq'ud vəş (400) insanır. \p \v 7 Yaaq'ub mançile qərq'ı'n, mang'un yik' it'umda ı'xiyxə giyğal. Cun insanar, çavra-vəq'ə, devabı q'öne desteeqa curı'ı, \v 8 eyhen: \p – Esaviy Esavıkanbı manbışde sanbışilqa k'yophur, manbışikın he'ee, mansanbışisse heepxas vəəxecenva. \p \v 9 Qiyğa Yaaq'ubee eyhen: \p – Yizde q'əsde dekkee İbrıhımee ı'bəədat ha'ana Allah, yizde dekkee I'saq'ee ı'bəədat ha'ana Allah! Rəbb, Ğu zak'le uvhuynniy: «Yiğne ölkeeqa, yiğne xınıbışisqa sak'leva. Zı vas yugvalla haa'as». \v 10 Ğu zas, Yiğne həmbalıs, hav'une yugvalisiy qopkuvalis zı avaak'ı deş. İordanne damayle ı'lğəəmee, zaqa əsayle ğayrı vuççud deşinniy. Həşdemee zı q'öne desteyka siyk'al. \v 11 Hucoona ixhes, zı yizde çocune Esavne xılençe g'attixhan he'e. Mana arı, zı, uşaxar, uşaxaaşin yedyar gyabat'ava, qəyq'ənna. \v 12 Ğu uvhuyn: «Zı vas yugvalla hidyav'u gyu'aras deş, yiğna nasıl qəpqəs-ələpqəs dyooxhena deryahna g'ummee geeb qaa'as». \p \v 13 Yaaq'ub mane xəmde maa'ar axva. Mang'vee cune çocus Esavıs pay xhinnee \v 14 q'öd vəş (200) ts'e', g'able (20) q'ına, q'öd vəş vəq'əyiy g'able g'arg, \v 15 balabışika sacigee xhebts'al (30) gyaazana deva, yoq'ts'al (40) zer, yits'ıble yats, g'able (20) xhuvulyna, yits'ıbleb vughulyna əməle curaa'a. \v 16 Syurıbı curayda-curayda həmbalaaşisqa ha'aykı'ı, eyhen: \p – Yizde ögiyl hudoora, syurıbışded yı'q'nee ciga g'aleççe. \p \v 17 Yaaq'ubee ts'erriyne həmbalıs əmr hav'u, eyhen: \p – Yizda çoc Esav vas qızaxxımee, mang'vee vake qiyghanasın: «Şavna insanne, nyaqane əlyhəə, man həyvanar şavunbıne?» \v 18 Manke ğu mang'uk'le eyhe: «İn həyvanar yiğne həmbalın Yaaq'ubınbı vod. Mang'vee manbı yişde xərıng'us Esavıs pay xhinnee g'ıxele vod. Vucur şaqar qihna qöö vor». \p \v 19 Qiyğa mang'vee q'ör'esde, xhebır'esde həmbalık'le, syurıbışde qihna əlyhəəne gırgıng'ulqacab əmr hav'u, eyhen: \p – Esav qızaxxımee, şunad manva eyhe: \v 20 «Yiğna həmbal Yaaq'ubır qihna qöö vor». \p Yaaq'ubee culed-alqa eyhe ıxha: «Ts'etta ögiylyne paybışe mang'un yik' g'üvəna qa'as. Qiyğa qızaaxımeeyib, mana mançil-alla sayir zaka yugra eyxhe». \v 21 Paybı Yaaq'ubıle ögiyl ayk'an, vucme mane xəmde çadırbınane cigee axva. \s Yaaq'ub Allahıka uğoda \p \v 22 Yaaq'ub xəmde muğur qıxha, q'öyre cuna xhunaşşe, q'öyre həmbal zəiyfa, yits'ıssad (11) cun uşaxıd alyaat'u, Yabboq eyhene aragıle ılğeebaç'e. \v 23 Mang'vee manbıb, con karıd aragıle alğa'an. \v 24 Qiyğa Yaaq'ub vuccar axva. Miç'eed qıxhesmee, maa'ar Sa Yaaq'ubıka uğodana. \v 25 Yaaq'ubıle ğamxhes dəxə g'acu, Mang'vee Yaaq'ubne umays ı'xiyxə. Mançile qiyğa Yaaq'ubın umeençe g'el ığeç'e. \v 26 Yaaq'ubıka Uğodang'vee eyhen: \p – G'aykke əlyhəəs, miç'eed qexhe. \p Yaaq'ubee eyhen: \p – Zas xayir-düə hidevee, zı Ğu g'aykkas deş. \p \v 27 Mang'vee Yaaq'ubıke qiyghanan: \p – Yiğın do hucoona? \p Yaaq'ubee eyhen: \p – Yaaq'ub. \p \v 28 Yaaq'ubıka Uğoduyng'vee eyhen: \p – Vak'le Yaaq'ubva deş, İzrailyva (\it mana Allahıka uğoda\it*) eyhes. Ğu Allahıkayiy insanaaşika uğodu, ğamxhana. \p \v 29 Yaaq'ubee qiyghanan: \p – Hucoona ixhes, Yiğın do eyhe. \p Mang'vee eyhen: \p – Nya'a ğu Yizın do qiyghan? \p Mang'vee maa'ab Yaaq'ubıs xayir-düə hoole. \v 30 Yaaq'ubee mane cigayn do Peniel (\it Allahın aq'va\it*) gixhxhı, eyhen: \p – Allah aq'vayle g'acu, üç'ürra axu. \p \v 31 Yaaq'ub Penieleençe ı'lğəəmee, verığ ılqooç'e. Mana umayke k'aara iykar ıxha. \v 32 Mançil-allad g'iyniyne yiğılqamee İzrailybışe umal oodun çuru oyxhan deş. Manbışe məxüd Yaaq'ubıka Uğodana Yaaq'ubne umayne mane cigayk set'uva ha'a. \c 33 \s Yaaq'ubiy Esav qızaaxa \p \v 1 Yaaq'ubee vuk'ul ooqa qav'umee, Esav yoq'ud vəş (400) insanıka qöö g'ece. Mang'vee Leayn, Raahileyn, q'öne həmbal xhunaşşebışin uşaxar curaa'anbı. \v 2 Q'öyre həmbal xhunaşşeriy manbışin uşaxar ögiylqa qaa'a, Leayiy məng'ı'n uşaxar yı'q'neeqa, Raahileyiy Yusufmee yı'q'əl ulyoozar haa'a. \v 3 Vucme manbışde ögiylqa ılğeç'e. Çocusqa hiviyxharmee, Yaaq'ub çocune ögiyl ç'iyelqamee yighne yəqqees k'yoyzarna. \p \v 4 Esav Yaaq'ubne ögeeqa g'adarxhun, mana xhılibışeeqa sı'ı, gardanançe givarxın, mang'us ubbabı ha'a. Qiyğa manbı gyaaşenbı. \v 5 Esavee vuk'ul ooqa qav'u, xhunaşşebıyiy uşaxar g'avcu, eyhen: \p – İnbı yiğın vuşbıne? \p Yaaq'ubee eyhen: \p – Allahee zas, yiğne həmbalıs, rəhı'm hav'u, huvuyn uşaxar vobunbı. \p \v 6 Ts'eppa həmbal zəiyfabıyiy con uşaxar qeepxha, mang'us k'yoozar. \v 7 Qiyğa Leayiy cen uşaxar qeepxha k'yoozar. Nekke qiyğab Yusufiy Raahile mang'us k'yoozar. \p \v 8 Esavee Yaaq'ubıke qiyghanan: \p – Şen zasqa ts'etta qızaaxxıyn insanariy çavra-vəq'ə nişisniy g'axuvu? \p Yaaq'ubee eyhen: \p – Yizde xərıng'une ulesqa yugra qoracenva. \p \v 9 Esavee eyhen: \p – Çoc, zaqa xətta kar vod, yiğınbı vas axvecen. \p \v 10 Yaaq'ubee eyhen: \p – De'eş, hucoona ixhes, zı yiğne ulen aqqıxhee, mana pay alept'e. Yiğın aq'va g'acuy zasqa Allahın aq'va g'acuyn xhinnee qadı, ğu zaka yugra ıxha. \v 11 Hucoona ixhes, zı vas adıyn paybı aleet'e. Allah zaka yugra ıxha, zaqa həşde gırgın vodun. \p Yaaq'ubee miz k'yav'uyle qiyğa, Esavee paybı alyaat'anbı. \v 12 Esavee eyhen: \p – Yəq givğalas, zı yizde insanaaşika ögiyl əlyhəəs. \p \v 13 Yaaq'ubee mang'uk'le eyhen: \p – Yizda xərna, vak'le ats'an uşaxaaşika ark'ıniy dağamda vod. İnyaana çavra-vəq'əb gyaazana vob. Manbı sa yiğnacad zarada ha'aykee, hatt'asınbı. \v 14 Hucoona ixhes, ğu zale ögee hoora. Zıme vaqar qihna Seirqa hixharasmee, k'ırra-k'ırra, syurıbışisseyiy uşaxaaşisse əlyhəəs vəəxənbı xhinnee qales. \p \v 15 Esavee eyhen: \p – Zakane insanaaşin sabarabı vaka aaxvas havaasre. \p Yaaq'ubee eyhen: \p – Nişisne g'alyaa'a? Yiğne ulen zı aqqiy zas ç'əv. \p \v 16 Esav manecar yiğıl yı'q'əlqa Seirqa siyk'al. \v 17 Yaaq'ub Sukkotqa ark'ın, maa'ad cus xaviy həyvanar a'asın yits'abı alya'a. Mançil-allad mane cigayn do Sukkot (\it yits'abı\it*) giyxhe. \p \v 18 Yaaq'ub Paddan-Arameençe üç'ürra sark'ıliyle qiyğa, Kana'anne cigabışeene Şekem eyhene şahareeqa qarı, mançine k'ane cusun çadırbı giyxə. \v 19 Mang'vee çadırbı gı'xı'yn ciga Şekemıkeyiy Xamorne menne dixbışike vəşne nuk'rays ileşşe. \v 20 Yaaq'ubee maa'ad q'urbanbı allya'an ciga ali'ı, çin doyud El-Elohe-İzrail (\it Allah İzrailyna Allah vor\it*) giyxhe. \c 34 \s Diinal-alla Yaaq'ubne dixbışe qəl qığaaha \p \v 1 Leayee Yaaq'ubıs yuxuna yiş Diina mane ölkayn içer g'avcesva qığeeç'e. \v 2 Mane ölkayne xərıng'une Q'ivbışda eyxhene Xamorne dixek'le Şekemık'le mana g'eece. Mang'vee mana içiy ayqı qiykı, məng'ı'ka g'alirxhu, mana k'ap'ik'ıle avqa qee'e. \v 3 Şekemıs mana içiy yik'eençe yikkiykan, mana Diinayika g'üvənara yuşan ha'a. \v 4 Şekemee dekkık'le Xamoruk'le eyhen: \p – İna içiy zas hee'e. \p \v 5 Yaaq'ubık'le cuna yiş Diina abır dena qey'ıva g'iyxhen. Dixbı çolee syurıbışisneeva, manbı qavaalesmee mang'vee nıq' qığayhe deş. \p \v 6 Şekemna dek Xamor Yaaq'ubıka yuşan ha'asva mang'usqa arayle. \v 7 Yaaq'ubne dixbışik'le man g'ayxhı, aq'vabı qı'ı, çoleençe siviyk'alanbı. Manbı qəlın əvq'ü əə vuxha. Şekem Yaaq'ubne yişşeka g'alirxhu, İzrail k'ap'ik'ıle avqa qaa'a. Məxdın kar ixhes ıkkan deşdiy. \p \v 8 Xamoree manbışik'le inəxüd eyhe: \p – Yizde dixes vuşda yiş yik'eençe yikkan. Hucoona ixhes, mana yizde dixes heyle. \v 9 Şaka xınıbı vuxhe: vuşun yişbı şas hevle, yişin yişbıb şos hevles. \v 10 Şaka aaxve, yişda ölka vuşdeb xıle vob. İnyaa aaxve, kar alişşu-massa hele, şoqad kar ixhecen. \p \v 11 Şekemee içiyne dekkık'leyiy çocaaşik'le eyhen: \p – Vuşde ulesqa yugra qoracenva, şu zake hucoo heqqee, zı şos helesın. \v 12 İçiyl-alla zake geed kar, paybı heqqe, şu uvhuyn zı gırgın helesın. Saccu içiy zas heyle. \p \v 13 Yaaq'ubne dixbışe Şekemısiy mang'une dekkıs Xamorus horbışika cuvab qele, Şekemee cona yiçu Diina abır dena qey'ıva. \v 14 Manbışe eyhen: \p – Şasse man ha'as dəxə, sunnat hidi'iyne insanıs şasse yiçu heyles deexə. Məxüd he'eene, şi k'ap'ik'ıle avqa qeepxhes. \v 15 Şu eyhençilqa şassee, şu inəxüd he'eene, qavaales vəəxə: vuşun gırgın adamer sunnat hav'u, şina xhinnee qeepxhee, \v 16 şi yişin içer vuşde adameeşis hoole, vuşun yişbıb şi haa'ayiy. Məxüb şi sa millet eyxheyiy. \v 17 Şu şal k'ırı ilydiyxheene, sunnat devxheene, şi yişda içiy alyart'u, əlyhəəsınbı. \p \v 18 Manbışe eyhenbı Xamorneyiy cune dixene Şekemne yik'eençe eyxhe. \v 19 Mek'vung'vee man hamankecad ha'an, Yaaq'ubna içiy mang'us yik'eençe yikkanva. Şekem dekkıne xaa inekke hı'rmatıkana insan ıxha. \v 20 Xamoriy mang'una dix Şekem şaharne akkabışisqa qabı, şaharne insanaaşik'le eyhen: \p \v 21 – Man insanar şaka hambazba vob. Havaasre manbı yişde ölkee avxu, kar alişşu-massa helecen. İne ölkee manbışisdab nimeena vuxhay ciga vobna. Manbışin yişbı yişinbışis, yişinbıb manbışis hoole. \v 22 Mane insanaaşe, co, şi eyhençilqa qavaleecenva şak'le in he'evavud eyhe: yişin adamerıb, şenbışin adamer xhinnee, sunnat hav'u vuxhes vukkan. \v 23 Mançile qiyğa manbışin syurıbıd, manbışin karıd yişin ixhes. Qudoora, manbışe eyhen ha'as, manbı şaka aaxvecen. \p \v 24 Şaharne gırgıne milletın Xamorıliy mang'une dixel Şekemıl k'ırı iliyxhen: şaharın gırgın adamer sunnat haa'anbı. \p \v 25 Xhebıd'esde yiğıl manbışin ık'arbı ç'əvdeetxhacad, Diinayne çocaaşe – Yaaq'ubne q'öne dixee, Şimoneeyiy Leviyee – g'ılıncbı alyaat'u, dağamiyvalla dena şahareeqa ikkeepç'ı, gırgın adamer g'ılıncıke alğaa'a. \v 26 Xamorur mang'una dix Şekemır gyabat'anbı. Diinar Şekemne xaançe alyart'u, qiykekkana. \v 27 Yaaq'ubın dixbı hapt'ıynbışde k'anyaqa abı, yiçu k'ap'ik'ıle avqa qey'ıva, şahar q'əra qaa'a. \v 28 Manbışin çavra-vəq'ə, əməler, şahareeniy çoleedın gırgın kar alyaat'an. \v 29 Manbışin gırgın kar, uşaxar, zəiyfabı avqu, quvkekkanbı, manbışde xaybışeedın gırgın kar qıkkekkan. \p \v 30 Yaaq'ubee Şimonuk'leyiy Leviyk'le eyhen: \p – Mane cigabışee vooxhene Kana'anbışik'leyiy Perizbışik'le zı g'ımece qıxha, şu zalqa ver ablyav'u. Şi, manbışika ilyaakamee, k'ılyba vob. Manbı sabı, şakın he'eene, zakınıd, yizde xizanıkınıd ixhesın. \p \v 31 Şimoneeyiy Leviyee eyhen: \p – Nya'a yişde yuçeyka yəqqı'le qığeyç'uyne zəiyfayka xhinnee vuxhes vooxheyee? \c 35 \s Yaaq'ub Bet-Elyqa siyk'al \p \v 1 Allahee Yaaq'ubık'le eyhen: \p – Ğu Esavne xılençe hexvamee, vas Bet-Elee Allah gyagu. Həşde oza qıxha, maqa hoora, maayir axve. Maa'ad Allahıs q'urbanbı allya'an ciga ale'e. \p \v 2 Yaaq'ubee xizanık'leyiy cokane gırgınbışik'le eyhen: \p – Şosneedın gırgın byutbı dağe'e, mətteepxha, tanalinbı badal he'e. \v 3 Oza qeepxha Bet-Elyqa vüqqəs. Zı Allahıs maa'ad q'urbanbı allya'an ciga alya'as. Mang'vee yizde vuk'lel yiğ höömee, zas alidghıniy quvu, zı nyaa ixhiy, Mana zaka ıxha. \p \v 4 Manbışe cosneedın byutbıyiy k'ırıbışilin tenebı\f + \fr 35:4 \fr*\fq k'ırıbışilin tenebı: \fq*\ft mane tenebışil byutbışin işaaratbı ıxha.\ft*\f* Yaaq'ubısqa qele. Yaaq'ubee manbı Şekemne k'anene mı'qəq avud k'eyxha. \v 5 Manbı yəqqı'lqa qığeebaç'e. Allahee hiqiy-allane şaharbışin insanar it'umba qəvəəq'ən haa'a. Manbı mançil-allab Yaaq'ubne xizanıqab qihna gyabak'a deş. \p \v 6 Yaaq'ubiy cukan gırgın insanar Kana'anne cigabışeene Luzqa (mana Bet-El vob) qabayle. \v 7 Yaaq'ubee maa'ad q'urbanbı allya'an ciga ali'ı, mane cigayn doyud El-Bet-El (\it Bet-Elyna Allah\it*) giyxhe. Çocune xılençe hexvamee, Allahee Vuc maa'arniy Yaaq'ubık'le hagu. \p \v 8 Rivq'a geeq'vey'ına Debora qeek'ana. Mana Bet-Elyne k'anekne mı'qəne avur k'eexha. Mane cigayn doyud Allon-Bakut (\it k'ane g'yaaşena mı'q\it*) giyxhe. \s Allah meer Yaaq'ubıs gyagva \p \v 9 Yaaq'ub Paddan-Arameençe siyk'alang'a, Allah mang'us gyagu, xayir-düə huvu, \v 10 eyhen: \p – Yiğın do Yaaq'ub vodun. Həşdiyle valqa Yaaq'ubva ona'as deş. G'iyniyke şaqa yiğın do İzrail\f + \fr 35:10 \fr*\fq İzrail: \fq*\ft İne doyune hək'ee vasse ine kitabee 32:24-28 qətqəs əxə.\ft*\f* (\it mana Allahıka uğoda\it*) ixhes. \p İnəxüd mang'un do İzrail eyxhe. \v 11 Qiyğa Allahee mang'uk'le eyhen: \p – Gırgın əxəna Allah Zı vorna. Ğunab yiğna nasıl hexxee'e, geeb qee'e. Vake sa millet deş, geedın milletbı g'ales. Yiğne nasıleab paççaharıb vuxhesınbı. \v 12 İbrıhımısiy I'saq'ıs huvuyn ç'iyebı Zı vasıd helesınbı. Valed qiyğa yiğne nasılıs heles. \p \v 13 Allah Yaaq'ubne k'anençe – yuşana'ane cigeençe ooqa ts'ıts'axhxhe. \v 14 Yaaq'ubee Allah cuka yuşan hı'iyne cigee sa g'aye ulyoozaraa'a. Qiyğad Allahne doyule çilqa zeytunun q'ışiy kya'an k'yı'ı. \v 15 Yaaq'ubee Allah cuka yuşan hı'iyne cigayn do Bet-El (\it Allahın xav\it*) giyxhe. \s Raahileyn qiyk'uy \p \v 16 Yaaq'ubiy cuna xizan Bet-Eleençe avayk'ananbı. Efratısqa hiviyxharang'a Raahileys uşax eyxhe. Uxooxang'a məng'ee xəppa k'ov ts'ıts'av'u. Məng'ı'n uxuy dağamda ılğeç'e. \v 17 Məng'ee k'ov ts'ıts'a'ane, uxooxane gahıl kumag ha'ane xhunaşşee eyhen: \p – Qimeeq'ən, vas meer dix ıxha. \p \v 18 Mana qeek'aniy vor, dixes Ben-Oni (\it yizde uts'urna dix\it*) do giyxheng'a. Qiyğa dekkeeme mang'un do badal hı'ı Benyamin (\it sağne xılena dix\it*) giyxhe. \v 19 Raahile qeek'ana. Efratne (Bet-Lexemne) yəqqə mana k'eyxhı. \v 20 Yaaq'ubee Raahileyne nyuq'vnelqa sa g'aye giviyxhe. Mana g'aye g'iyniyne yiğılqamee Raahileyne nyuq'vnel guts xhinne avxuna. \p \v 21 İzrail mançe ark'ın, Migdal-Ederne şene aq'val çadır güvxü. \v 22 İzrail maa'ar axvang'a, Ruven dekkıne həmbal zəiyfayka Bilyhayka g'ılexha. İzrailik'le man ats'axhxhen. \s Yaaq'ubın dixbı \p Yaaq'ubıqa yits'ıq'vər (12) dixniy vor. \li1 \v 23 Manbı Leaye vuxuynbıniy vob: \li2 Yaaq'ubna ts'erriyna dix Ruven, qihnanbıb Şimon, Levi, Yahud, İssaxariy Zevulun vuxha. \li1 \v 24 İnbıb Raahilee vuxuynbıniy vob: \li2 Yusuf, Benyamin. \li1 \v 25 İnsabıme Raahileyne nukaree Bilyhanee vuxuynbıniy vob: \li2 Dani, Naftali. \li1 \v 26 Leayeyne nukaree Zilypaneeyib inbıniy vuxu: \li2 Qad, Aşer. \p Yaaq'ubıs Paddan-Aramee vuxhayn dixbı inbı vuxha. \s I'saq'ın qik'uy \p \v 27 Yaaq'ub Mamreeqa Qiryat-Arbenne (Xevronne) k'anyaqa, dekkıne I'saq'ne k'anyaqa qarayle. İbrıhımiy I'saq' Mamreab menne cigaynbı xhinne vuxha. \v 28 I'saq'ee vəşşe molyts'al (180) sen hı'ı. \v 29 Mana ine dyunyeyle ats'ı, q'əs qıxha qek'a. Məxür mana ahaleeqa ayk'an. Mana dixbışe Esaveeyiy Yaaq'ubee k'eyxha. \c 36 \s Esavıke g'abıynbı \p \v 1 Esavın (mang'uk'le Edomvad eyhenniy) nasılın taarix inəxüd vod. \b \pi1 \v 2 Esavee Kana'anne içeeşike q'öyre hee'e: Q'etbışda eyxhena Elonna yiş Ada, Q'ivbışda eyxhena Tsiveonna neva Anahna yiş Oholivama. \v 3 Sayir mang'vee I'smı'ı'lyna yiş, Nevayotna yiçu yeexhena, Basmat hee'e. \pi1 \v 4 Adee Esavıs Elifaz uxooxa, Basmateeme Reuel uxooxa. \v 5 Oholivamee Yeuş, Yalamiy Qorax uxooxa. Esavıs Kana'anne cigabışee vuxhayn dixbı inbı vob. \pi1 \v 6 Esavee xhunaşşebı, dixbı, yişbı, cune xaabın gırgınbı, syurıbı, gırgın həyvanar, Kana'anne cigabışee hı'iyn gırgın kar alyaat'u, çocune Yaaq'ubne k'anençe menne cigabışeeqa ayk'an. \v 7 Manbışiqa kar geedva manbışisse sacigee aaxvas vəəxə deş, syurıbı geedva mane cigabışee manbı oohar deş. \v 8 Esav (mang'un medın do Edom) Seirne suvabınane cigee axva. \b \p \v 9 Edombışda dek eyxhene Esavın Seirne suvabınane cigabışee axvang'an taarix inəxüd vod. \b \li1 \v 10 Esavne dixbışin dobı inbı vod: \li2 Esavne xhunaşşeyna Adayna dix Elifaz, Esavne xhunaşşeyna Basmatna dix Reuel. \li1 \v 11 Elifazın dixbı: \li2 Teman, Omar, Tsefo, Gatam, Qenaz. \li2 \v 12 Timna Elifazna həmbal zəiyfa yixha. Məng'ee Elifazıs Amalek uxooxa. Esavne xhunaşşeyn Adayn nevabı inbı vob. \li1 \v 13 Reuelin dixbı inbı vob: \li2 Naxat, Zerax, Şamma, Mizza, manbı Esavne xhunaşşeyn Basmatın nevabı vob. \li1 \v 14 Esavne xhunaşşeyn Oholivamanın (mana Tsiveonna neva, Anahna yiş yixha) dixbı inbı vob: \li2 məng'ee Esavıs Yeuş, Yalam, Qorax vuxooxa. \b \p \v 15 Esavıke g'abıynbışin ç'ak'ınbı inbı vob. \li1 Esavne ts'erriyne dixen Elifazıke g'abıynbı: \li2 xərna Teman, xərna Omar, xərna Tsefo, xərna Qenaz, \v 16 xərna Qorax, xərna Gatam, xərna Amalek. Edomne cigabışee Elifazıke vuxhayn ç'ak'ınbı inbı vob. Manbı Adayn nevabı vob. \li1 \v 17 Esavne dixen Reuelike g'abıynbı vob: \li2 xərna Naxat, xərna Zerax, xərna Şamma, xərna Mizza. Edomne cigabışee Reuelike vuxhayn ç'ak'ınbı inbı vob. Manbı Esavne xhunaşşeyn Basmatın nevabı vob. \li1 \v 18 Esavne xhunaşşee Oholivamee vuxuynbı inbı vob: \li2 xərna Yeuş, xərna Yalam, xərna Qorax. Manbı Esavne xhunaşşeyn Anahne yişşen Oholivamanne nasıleençen ç'ak'ınbı vob. \p \v 19 İnbı Esavın (mang'un medın do Edom) dixbı vob, manbıb mang'uke g'abıynbışin ç'ak'ınbı vob. \b \p \v 20 Mane cigabışee vooxhene Seirın (mana Xorbışda eyxhe) dixbı inbı vob: \p Lotan, Şoval, Tsiveon, Anah, \v 21 Dişon, Etser, Dişan. Edomne cigabışee Xorbışis xəbvalla haa'an Seirın dixbı inbı vob. \li1 \v 22 Lotanayn dixbı: \li2 Xori, Hemam. Lotanna yiçu Timna yixha. \li1 \v 23 Şovalın dixbı inbı vob: \li2 Alvan, Manaxat, Eval, Şefo, Onam. \li1 \v 24 Tsiveonun dixbı inbı vob: \li2 Ayya, Anah. Dekkın Tsiveonun əməler uxhiyxhanang'a, ç'iyek avğançe g'ümən xhyan ı'lqəən cigabı aveykına Anah mana vor. \li1 \v 25 Anahın uşaxar inbı vob: \li2 Dişoniy Anahna yiş Oholivama. \li1 \v 26 Dişonun dixbı inbı vob: \li2 Xemdan, Eşban, İtran, Keran. \li1 \v 27 Etserin dixbı inbı vob: \li2 Bilhan, Zaavan, Aqan. \li1 \v 28 Dişanın dixbı inbı vob: \li2 Utsiy Aran. \li1 \v 29 Xorbışiken ç'ak'ınbı inbı vob: \li2 xərna Lotan, xərna Şoval, xərna Tsiveon, xərna Anah, \v 30 xərna Dişon, xərna Etser, xərna Dişan. Seirne cigabışeene nasılbışis sik'ı Xorbışin ç'ak'ınbı manbı vob. \s Edomne cigabışeen paççahar \p \v 31 İzrailee paççahar vuxhesse, Edomne cigabışee paççahiyvalla hav'uynbı inbı vob: \li1 \v 32 Edomna paççah Beorna dix Bela. Mang'une şaharın do Dinhaba ıxha. \li1 \v 33 Bela qek'ana, mang'une cigeeqa Botsreençene Zeraxna dix Yovav paççah eyxhe. \li1 \v 34 Yovav qek'ana, mang'une cigeeqa Temanbışde cigabışeençena Xuşam paççah eyxhe. \li1 \v 35 Xuşam qek'ana, mang'une cigee Moavne cigabışee Midyanbı gyapxına Bedadna dix Hadad paççah eyxhe. Mang'une şaharın do Avit ıxha. \li1 \v 36 Hadad qek'ana, mang'une cigee Masreka eyhene şahareençena Şamla paççah eyxhe. \li1 \v 37 Şamla qek'ana, mang'une cigee damayne k'anene Rexovot eyhene şahareençena Şaul paççah eyxhe. \li1 \v 38 Şaul qek'ana, mang'une cigee Akborna dix Baal-Xanan paççah eyxhe. \li1 \v 39 Baal-Xanan qek'ana, mang'une cigee Hadar paççah eyxhe. Mang'une şaharın do Pau ıxha. Mang'une xhunaşşeyn do Mehetavel ıxha. Mana Matredna yiş, Mezahavna neva yixha. \b \p \v 40 Esavne nasıleençene ç'ak'ınbışin nasılbışisiy cigabışis sik'ı dobı inbı vod: \li1 xərna Timna, xərna Alva, xərna Yetet, \v 41 xərna Oholivama, xərna Ela, xərna Pinon, \v 42 xərna Qenaz, xərna Temam, xərna Mivtsar, \v 43 xərna Magdiel, xərna İram. Cone ölkee, co vooxhene cigabışee, cigabışis sik'ı Edomun ç'ak'ınbı inbı vob. \p Esavır Edombışda dek eyxhe. \c 37 \s Yusufun nyak'bı \p \v 1 Yaaq'ub Kana'anne ölkee axva. Mang'ule ögiylir mang'una dek, maa'ar menne ölkeençe qarına xhinne axva ıxha. \v 2 Yaaq'ubıke g'abıynbışin taarix inəxüd vod: \p Yaaq'ubna dix Yusuf yits'ıyighad (17) sennana cehilyniy vor. Mang'vee dekkıne xhunaşşebışde Bilyhanneyiy Zilypanne dixbışika syuruniy uxhiyxhan ha'a. Yusufee manbışe qotkuda hidya'an işbı dekkısniy hixhara'anbı. \p \v 3 Yusuf dekkıne q'əsvalee uxuva, İzrailis (Yaaq'ub) mana gırgıne dixbışile geerniy ıkkiykan. Mang'vee Yusufus geed rangbınan tanalin iyxhva'a. \v 4 Çocaaşik'le dekkıs Yusuf manbışile geer ıkkan g'acumee, mana manbışis g'ımece qexhe. Mançil-allab mang'uka kara'əəba yuşan haa'as vukkiykan deş. \p \v 5 Yusufuk'le sa nyak' g'ece. Mang'vee man nyak' çocaaşis yuşana'a. Mançile qiyğa çocaaşis mana sık'ırrar g'ımece qıxha. \v 6 Yusufee manbışik'le eyhen: \p – Zak'le g'acuyne nyak'ıl k'ırı gyaqqe! \v 7 Şi çolune yı'q'nee alafniy iyt'al. Sayid sayangada yizın alaf suğotsu qotkuda ulyozzuriyn, vuşunbud yizınçine hiqiy-alla sadı, mançine ögiyl vuk'ul avqa qav'u. \p \v 8 Çocaaşe mang'uk'le eyhen: \p – Hək'erane, ğu şas paççahne ixhes, xəbvallane haa'as? \p Cun nyak'bı məxüd yuşan hı'il-alla, mana sık'ırrar g'ımece qexhe. \p \v 9 Yusufuk'le sa medın nyak' g'ece, man çocaaşis yuşan hı'ı eyhen: \p – Zak'le meed nyak' g'acu, k'ırı gyaqqe! Verığ, vaz, yits'ısable (11) xəne yizde ögiyl k'yoyzariy. \p \v 10 Mang'vee nyak' dekkısiy çocaaşis yuşana'ang'a, dek mang'uqa aldarxhun eyhen: \p – Man vak'le g'acuyn nyak' hucoova eyhenne? Hək'ebane, zınar, yedir, yits'ıssayre (11) çocur abı, yiğne ögiyl ç'iyelqamee k'yoozaras? \p \v 11 Dekkee Yusufee uvhuyn in cuvab yik'el aqqaqqan, çocaaşemee man höödəxə deş. \s Çocaaşe Yusuf massa hele \p \v 12 Yiğbışde sa yiğıl Yusufun çocar Şekem eyhene şaharne suralqa dekkın syuru uxhiyxhana'as hapk'ıning'a, \v 13 İzrailee cune dixek'le Yusufuk'le eyhen: \p – Çocaaşe Şekemne sural syuru vodun uxhiyxhan ha'a. Qora ğunar manbışisqa yəqqı'l ha'as. \p Yusufee dekkık'le eyhen: \p – Nya'a ı'qdə? \p \v 14 Dekke mang'uk'le meed eyhen: \p – Hak'ne ilekke, çocar yugbaye, syuru üç'üddaye? Qiyğab zas sa xabar able. \p Mana məxür Xevronne q'adaalile Şekemqa yəqqı'l ha'ana. \v 15 Mang'vee çocar çolee t'abal ha'ang'a, mang'usqa maa'ar sa insan qızaxxa. Mane insanee mang'uke qiyghanan: \p – Hucoone t'abal ha'a? \p \v 16 Mang'vee eyhen: \p – Zı çocar t'abal haa'a. Hucoone ixhes, zak'le eyhelan, manbışe syuru nyaadiy uxhiyxhan ha'a? \p \v 17 Mane insanee eyhen: \p – İnençe apk'ıniynbı. Zak'le manbışike «Dotan eyhene şaharne suralqa vüqqəsva» g'ayxhı. \p Yusuf ayk'anna çocaaşiqar qihna. Mang'usqa manbı Dotanee gyabak'a. \v 18 Çocaaşik'le mana əq'ənançe qöö g'ecena. Yusuf hixharasse, çocaaşe mana gik'asva q'arar hoole. \v 19 Manbışe sana-sang'uk'le eyhen: \p – Haane, nyak'bı g'ecena qöövur! \v 20 Qudoora mana xhyan sa'ane k'oraleeqa g'uvoxharas. Qiyğad, mana çolane həyvanaaşe qoduva eyhes. Manked g'ece, nen eyhenbıyiy mang'un nyak'bı. \p \v 21 Man xərne çocuk'le Ruvenık'le g'ayxhımee, Yusuf manbışde xılençe g'attixhana'asdemee eyhen: \p – Qudoora mana gidek'as, \v 22 eb k'idyaa'as, vuşucar deşde cigee sa qeqquyne k'oraleeqa g'uvoxharas, hooracen, saccu mang'uk sumoot'a. \p Mang'us ıkkiykanan, Yusuf çocaaşine xılençe g'attixhan hı'ı, dekkısqa qıkkees. \p \v 23 Yusuf çocaaşisqa hirxhılymee, çocaaşe mang'une tanalin şen rangbınan kar ts'ıts'ı'ı g'eşşen. \v 24 Vucur xhyan deşde k'oraleeqa g'uvoyxhar. \p \v 25 Çocar kar oxhanas giv'uring'a, Gilead eyhene cigeençe qöön I'smı'ı'lybışin karvan g'ece. Manbışe devabışilqa alixhxhı ədviyatbı, balyzam, ətriyatbı əlyhəəyiy man karbı Misirqa ıkkees. \v 26 Yahudee çocaaşik'le eyhen: \p – Şi çoc gik'u, man dyugul he'ee, şas mançike hucoone hixharas? \v 27 Qudoora mang'uk sidyoot'as I'smı'ı'lybışis massa heles. Nəxürcar mana yişda çoc eyxhe, şi sa ebanbı vob. \p Çocaaşe mang'une cuvabıl k'ırı iliyxhen. \p \v 28 Maqa şen Midiyanğançe qöön kar massa helenbı hipxhırmee, çocaaşe Yusuf k'oraleençe alqavhu, I'smı'ı'lybışis g'ane (20) nuk'rays massa hele. Manbışer Yusuf Misirqa qıkkekka. \p \v 29 Ruven k'oraalisqa sark'ılymee, g'ecen, Yusuf maa'ar deşur. Çoc maa'ar g'ıdecesse, mang'uk divan qitxhu cun tanalin qıt'axxa. \v 30 Qiyğa mana çocaaşisqa sak'ı eyhen: \p – Gade şaa'ar deşor, həşde zı hucoone ha'as? \p \v 31 Manbışe Yusufun tanalinbıd alyaat'u, q'ına givk'u, eb ülyööq'ə. \v 32 Qiyğale çocaaşe man rangbınan tanalin dekkısqa adı eyhen: \p – Şak'le in avaykı. İlekkelan, man tanalin yiğne dixene, deşxhee, dişeene? \p \v 33 Dekkık'le tanalinbı qıvaats'ı, eyhen: \p – İn tanalinbı yizde dixenbıvud! Mana bahalne həyvanın orxhun ixhes! Hək'erar Yusuf qodu-soduvur! \p \v 34 Yaaq'ubee cune tanalinbı qıt'axxı, culqa palanbı alya'a. Mana dixeqa geer geşşu. \v 35 Gırgın dixbı, yişbı mang'us yik'bı heles savayle. Mang'us manbışil k'ırı alixhxhes diykkın, eyhen: \p – Zı ahaleeqa dixına ak' avqu əlyhəəs. \p Mana dixıqa məxür geer geşşu. \p \v 36 Mane Midiyanaşeer, Yusuf Misirne fironne g'aravulyçeeşine xərıng'us Potifarıs massa hele. \c 38 \s Yahudayiy Tamar \p \v 1 Mane gahıl Yahuda çocaaşike curxha, Xira donane Adullamğançene sa insanne k'anyaqa hark'ın, maa'ar axva. \v 2 Yahudayk'le maa'ar Şua donane Kana'anbışde sa adamiyna yiş g'eece. Yahudee mana hey'ı, məng'ı'ka g'ılexha. \v 3 Mana zəiyfa vuxhne ayxu, sa dix uxooxa, Yahudee mang'un do Er giyxhe. \v 4 Zəiyfa meer vuxhne ayxu, dix uxooxa, doyud Onan giyxhe. \v 5 Qiyğa meer dix uxu, do Şela giyxhe. Zəiyfee mana uxooxang'a, Yahuda Keziv eyhene şaharee ıxha. \p \v 6 Yahudee ts'erriyne dixes Erıs xhunaşşe hee'e, məng'ı'n do Tamar ıxha. \v 7 Yahudayna ts'erriyna dix Er Rəbbinemee karaı'dəəna insan ıxha. Mançil-allar Rəbbee mana gek'ana. \p \v 8 Yahudee Onanık'le eyhen: \p – Çocune xhunaşşeyka g'alixhe. Yiğın g'aynivalin şib qele, çocunemee nasıl hee'e. \p \v 9 Onanık'le ats'anniy, mana nasıl cuna devxhesva. Mançil-allar mana çocune xhunaşşeyka g'alirxhumee, toxum mıgleqqa k'yaa'a vuxha, çocus nasıl hidyaa'asva. \v 10 Mang'vee haa'ana iş Rəbbine ulesqa yugba qidyabı, Rəbbee manar gek'ana. \p \v 11 Yahudee cune sossak'le Tamarık'le eyhen: \p – Yeera dekkıne xaaqa sip'ıriy xhinne sayk'le. Yizda dix Şela xər qıxhesmee, adamiys imeek'an. \p Yahuda qəyq'ən ıxha, Şelar cun, çocar xhinnee, qek'ava. Tamar ark'ın, dekkıne xaa eexva. \v 12 Xılece gahbışile qiyğa Şuayna yiş yeexhena Yahudayna xhunaşşe qeek'ana. Yahuda yas ç'əvuvxhayle qiyğa, cune hambazıka Adullameençene Xirayka sacigee Timna eyhene cigeeqa syurıbı qoyşaranbışisqa ayk'an. \p \v 13 Tamarık'le eyhen: \p – Yiğna abattey syurıbı qoşşaras Timneeqa vor ı'qqə. \p \v 14 Tamaree sip'ıreeşe alya'an karbı g'ayşu, yic qıvmeets'ecenva şal adaççe. Mana Timneeqa əlyhəəne yəqqəne, Enayimeeqa ı'kkəəne akkabışde ögee giy'ar. Məng'ı'k'le g'ecen Şela xər qıxha vor, yic mang'us adamiys heele deşur. \p \v 15 Yahudayk'le mana g'aycumee, mang'uk'le mana yəqqı'le qığeyç'una zəiyfa xhinnee yeets'a yeexhe, məng'ee aq'va dyugul hı'ıva. \v 16 Yahuda məng'ı'ne suralqana ark'ın, eyhen: \p – Hasre vaka g'alixhas. \p Mang'uk'le mana cuna sos yixhay yeets'a deşdiy. Zəiyfee eyhen: \p – Zaka g'alixhasdemee ğu zas hucoona heles? \p \v 17 Yahudee eyhen: \p – Syuruneençe sa mısva g'axuvles. \p Məng'ee eyhen: \p – Mana g'axuvlesmee zasne sa kar g'alyadaççeye? \p \v 18 Yahudee qiyghanan: \p – Zı vas hucoona g'aleççe? \p Zəiyfee eyhen: \p – Baağılin yiğın peçatiy xıledın əsaa. \p Yahudee manbı zəiyfaysqa quvu, məng'ı'sqa ikkeç'e. Zəiyfa mang'uke vuxhne eexva. \v 19 Qiyğa Tamar mançe iyeek'anna. Məng'ee şal g'ayşu, sip'ıreeşe alya'an, tanalinbı alya'a. \p \v 20 Yahudee zəiyfayke vucee g'aletçuyn kar alyaat'asva, Adullamğançene hambazıka mısva g'uxoole. Mang'uk'le mana zəiyfa iveeke deş. \v 21 Mang'vee zəiyfa ulyorzulyne cigayne insanaaşike qiyghanan: \p – Enayimıs k'anene yəqqə giy'ırna yəqqı'le qığeyç'una zəiyfa nyaane vor? \p Manbışe eyhen: \p – İnyaa yəqqı'le qığeyç'una zəiyfa deşda. \p \v 22 Mana insan Yahudayne k'anyaqa sark'ıl eyhen: \p – Zak'le mana aveykı deş. Mane cigayne insanaaşed «inyaa yəqqı'le qığeyç'una zəiyfa deşdava» uvhu. \p \v 23 Yahudee eyhen: \p – Hasre man karbı məng'ı'nbı ixhecen, saccu şi mane işee k'ap'ik'ıle avqa qıdeepxhes. İna mısva zı məng'ı'sniy g'axuvu, vak'leme mana aveykı deş. \p \v 24 Mançile xheyible vazna qiyğa Yahudayk'le eyhen: \p – Yiğne sossee Tamaree zina hı'ı, vuxhne ayxu. \p Yahudee eyhen: \p – Mana qığeyhı, geexhvan hee'e. \p \v 25 Mana g'aqa qığeyhımee, məng'ee abatteysqa insan g'axuvu, eyhen: \p – Zı ine karbışde iyesiyke vuxhne ayxu. \p Qiyğa eyhen: \p – İlekkelan in baağılin peçatiy əsaa şavuniy? \p \v 26 Yahudayk'le manbı qıvaats'ı, eyhen: \p – Mana zale qorkura vor, zı mana yizde dixes Şelays hidey'ıva. \p Yahuda məng'ı'ka sayır g'ılexha deş. \p \v 27 Tamaree uxooxamee, məng'ı'ne vuxhne q'ömkaler vuxhay ats'axhxhe. \v 28 Uxooxane gahıl uşaxaaşine sang'vee xıl hozar ha'a. Uşaxar vuxooxang'a, kumag ha'ane zəiyfee mang'une mane xılelqa ç'ərana baağ avt'ul eyhen: \p – Ts'erree ina g'acu. \p \v 29 Mane uşaxeeme xıl yı'q'əlqa ts'ıts'a'a, ts'erre manasa eyxhe. Kumag ha'ane zəiyfee eyhen: \p – Nəxürne ğu mançe ılğeç'u? \p Mançil-allad mang'un do Perets (\it ılğeç'ena\it*) giyxhe. \v 30 Mang'ule qiyğa xılel baağnana çoc eyxhe. Mang'un do Zerax (\it ı'lqəəna verığ\it*) giyxhe. \c 39 \s Yusuf Potifarne xaa \p \v 1 Yusuf Misirqa qıkkı. Fironne g'aravulyçeeşine xərıng'vee, Misirğançene Potifaree mana I'smı'ı'lybışike ileşşena. \p \v 2 Rəbb Yusufukaniy vor, mana gırgın kar uftanda ha'as həsilexhenaniy. Yusuf Misirğançene xərıng'une xaaniy axvana. \v 3 Mang'une xərıng'uk'le g'ecen, Rəbb mang'ukavur, mang'vee gırgın işbı uftanda həsilya'avud. \v 4 Yusuf xərıng'une ulesqa yugra qarı, mang'uke xərıng'vee cusdacar nukar ha'a. Xərıng'vee Yusufuke cun xav vuk'lek ıkkekana hı'ı, cun gırgın karıd mang'une xıleqa quvu. \v 5 Mang'vee Yusufne xıleqa xaanayiy karana xəbvalla quvuyle qiyğa, Rəbbee Yusuful-alla Misirğançeng'une xaas barakat hoole. Potifarne xaa, çolee, gırgıne karee Rəbbina barakat g'ooce giviyğal. \v 6 Mang'vee cun gırgın kar Yusufne xılyaqa qele, mang'une vuk'lee otxhun-ulyodğuyle ğayrı, medın vuççud eyxhe deş. \p Yusuf tanaler, aq'vayler micagra ıxha. \v 7 Sabara gah ılğevç'uyle qiyğa, xərıng'une xhunaşşeyna Yusufulqa ul gipxhı, eyhen: \p – Qora zaka g'alixhe. \p \v 8-9 Yusufus man ha'as ıkkiykan deş. Mang'vee məng'ı'k'le eyhen: \p – Zı inyaanang'a xərıng'uk'le cune xaa hucoo ıxhay, nen ıxhay ats'a deş. Zı həşde ine xaa xərna eyxhe. Yizde xərıng'vee cune xaadın gırgın kar vale ğayrı yizde xıleqa quvu. Saccu ğu, cuna xhunaşşeva, qideele. Zı nəxüdne məxdun qəlasın he'e? Man he'ee Allahne ögeyir xənne bınahee k'eyxhas! \p \v 10 Məng'ee man yiğıs Yusufuk'le eyhe ıxha, Yusufusmee məng'ı'ka ixhesır, g'alixhasır ıkkan deşdiy. \p \v 11 Yusuf sa yiğıl cune işiqar qihna xaaqa ikkeç'e. Xaane insanaaşike ar vuşucar ıxha deş. \v 12 Məng'ee mana tanalinçike aqqı «Zaka g'alixheva!» eyhe. Yusufee tanalinbı məng'ı'ne xıle g'ali'ı g'aqa hexva. \v 13 Zəiyfayk'le g'acuyng'a, Yusufee tanalinbı cene xılevud g'ali'ı hixu, \v 14 məng'ee xaane insanaaşilqa onu'u eyhen: \p – İlyaake, vuşde xərıng'vee şi tesser hee'ecenva cühüt' şasqa arı! Mana zaka g'alixhasva zasqa qarı, zımee xəbna ts'ir hav'u! \v 15 Yizda ts'ir g'avxhumee, mang'vee tanalinbı g'ali'ı g'aqa hixu! \p \v 16 Potifar xaaqa sak'alasmee, məng'ee Yusufun tanalinbı cesne havace. \v 17 Məng'ee adamiysıd akaran karbı yuşanı'ı, eyhen: \p – Ğu inyaqa arıyne nukar cühüt'ee, zı tesser he'esva zasqa ikkeç'u, \v 18 zı manke k'arats'ana ts'ir hav'u! Ts'ir g'avxhu, mana tanalinbıd g'ali'ı, g'aqa hixu. \s Yusuf zindaneeqa araççe \p \v 19 Yusufne xərıng'uk'le xhunaşşeyn «yiğne nukaree zak in hı'ı» cuvab g'ayxhesse, mang'us k'yabaylena. \v 20 Yusuf aqqı zindaneeqa, paççahın avquynbı havaacene cigeeqa qele. \p \v 21 Rəbb Yusufukaniy vor. Yusufus Rəbbee yugvalla haa'a: zindanne xərıng'une ulesqa mana yugra qarayle. \v 22 Zindanne xərıng'vee zindanee avquyn gırgınbı Yusufne xılyaqa qoole. Maa'ad ha'ane gırgıne işbışis Yusufeniy xəbvalla haa'a. \v 23 Yusufusqa quvuyne işbışde nençikacar zindanna xərna ilyakkana deşdiy. Rəbb cukava, Yusuf gırgın işbı uftanda ha'as həsilexhenaniy. \c 40 \s Avquynbışin nyak'bı \p \v 1-2 Sabara gah ılğevç'uyle qiyğa, Misirne paççahne insanaaşe, ulyoğan helenbışde xərıng'veeyiy gıney qecenbışde xərıng'vee paççah qəllamişxhesın kar ha'a. \v 3 Manbı avqu g'aravulyçeeşine xərıng'une xaane, Yusuf aqqıne zindaneeqa qoole. \v 4 G'aravulyçeeşine xərıng'vee manbı qoolenbı Yusufusqa, Yusufee manbışis k'ılyvalla hee'ecenva. \p Misirne paççahna ulyoğan helenayiy gıney qecena sabara gahna zindanee avxuyle qiyğa, \v 5 sa xəmde manbışik'le curayn-curayn mə'nabınan nyak'bı g'ece. \v 6 Yusuf miç'eer manbışisqa qarımee, manbışe aq'vabı havaxanı'ı g'ece. \v 7 Yusufee cuka sacigee xərıng'une xaa, zindanee havaacene fironne insanaaşike qidghın ha'an: \p – Nya'a g'iyna aq'vabı havaxanı'ı? \p \v 8 Manbışe mang'uk'le eyhen: \p – Nyak' g'acu, man nyak' nen eyheniy, eyhes əxəna deşur. \p Yusufee manbışik'le eyhen: \p – Nya'a Allahee dişde ats'al hele, nyak' hucoova eyheniyva eyhesın? Hinnalan, man zas yuşan he'e. \p \v 9 Ulyoğan helenbışde xərıng'vee cun nyak' yuşan hı'ı eyhen: \p – Zak'le nik'ek yizde ögee t'ımılena tayang g'avcu. \v 10 Mane t'ımılene tayangıl xheyible tübəəyiy. T'ur qı'ğəə-qı'ğəə mançin t'et' g'avhu, t'ımıl aleyli'ı. \v 11 Yizde xıle fironun k'olaniy vod, zı man ts'ets'ybı fironne k'oleeqa hoç'un, yicıd fironusqa quvu. \p \v 12 Yusufee mang'uk'le eyhen: \p – Man in eyhen vodun: xheyible tübəə xhebılle yiğ eyhen vodun. \v 13 Xhebne yiğıle fironee ğu zindaneençe qığavhu, yisseyne işilqa sak'ala'as. Şenkiyn xhinne mang'us ulyoğan helena ixhes. \v 14 Hucoon ixhes, gırgın kar yəqqı'lqa gitxhumee, zı yik'el qale'e. Zas sa yugvalla hee'e, fironusne yizın do ağmiş he'e. Zı ine zindaneençe g'attixhan he'e. \v 15 Zı cühüt'yaaşine cigeençe qöqüna vor, inyaayıd zı zindaneeqa gixhasın vuççud hı'ı deş. \p \v 16 Gıney qeceng'uk'le Yusufee nyak' yugvalis yuşan ha'a g'acu, eyhen: \p – Zak'leme nik'ek yizde vuk'lel oo xheyible ç'emç'e cagvarane gıneyna g'avcu. \v 17 Oğane ç'emç'ee fironusva hı'iyn curayn-curayn gıney ıxha. Mane ç'emç'eеnçis şit'yaaşe k'ufariy ı'xiyxə. \p \v 18 Yusufee inəxüd eyhe: \p – Man in eyhen vod: xheyible ç'emç'e, xhebılle yiğ eyhen vod. \v 19 Xhebne yiğıle fironee ğu zindaneençe qığavhu, yiğna vuk'ul candakıke curav'u, candak yivele qı'xəs. Şit'yaaşed çis k'ufar ı'xəs. \p \v 20 Xhebne yiğıle fironun yedike ıxhayn yiğ eyxhe. Mang'vee cune insanaaşis otxhun-ulyodğuy hele. Ulyoğan helenayiy gıney qecena zindaneençe qığav'u, cune insanaaşine hiqa qavayle. \v 21 Ulyoğan helenbışda xərna şenkiyn xhinne cune işilqa sak'ala'a, mang'veeyid ögiylin xhinne k'ola fironne xıleqa qele. \v 22 Gıney qecenabışda xərnar givayxanna. Gırgın kar Yusufee uvhuyn xhinne eyxhe. \p \v 23 Ulyoğan helenbışde xərıng'vee Yusuf yik'el qalya'a deş, yik'el hixanı'ına. \c 41 \s Fironuk'le g'acuyn nyak'bı \p \v 1 Q'ölle sen ılğeç'uyle qiyğa fironuk'le inəxdun nyak' g'ece: mana Nil eyhene damayne mıglek ulyorzul eyxhe. \v 2 Dameençe yighıble micagna tavulyna zer qığevç'u, damayne mıglek uxhiyxhan giyğal. \v 3 Mançile ğayrı dameençe meeb yighıble qəlana, yoxxarana zer qığooç'e. Manbı atk'ın şenesa zerbışde k'ane damayne mıglek ileezar. \v 4 Qəlaneyiy yoxxarane zerbışe yighıble micagna tavulyna zer hööğəna. Mane gahıl firon nik'eençe muğur qexhe. \p \v 5 Mana meer nik'eeqa ark'ıniys, medın nyak' g'ece: sa sukune cucukeençe yighıble gyavts'una micagna sukuna gıt'y (sunbul) ələə g'ooce. \v 6 Mançile qiyğa şargıne mıtsee gyotxhuniyn yighılle k'üvən sukun gıt'y aleyle. \v 7 K'üvəne sukunee gıt'yın yighıble micagna gyavts'una sukuna gıt'y hööğəna. Manke firon muğur qexhe, man sa nyak' ıxhay ats'axhen. \p \v 8 Miç'eer mana suğotsuyng'a, cusda ciga iveeke deşiy. Misirın nekke k'oran ək'elikan insanariy cadu ha'anbı mang'vee cusqa saa'a. Fironee manbışis cun nyak' yuşan he'eeyid, manbışik'le ats'axhxhe deş man hucoo eyheniy. \v 9-10 Ulyoğan helenbışde xərıng'vee fironuk'le inəxüd eyhe: \p – Fironuk'le eyhesın cuvab zas həşde yik'el qadı. Sa yiğıl firon it'umra cune nukaraaşilqa qəllamışxha, mang'vee zınar gıney qecenbışda xərnar g'aravulyçeeşine xərıng'une xaane zindaneeqa akkyaa'a. \v 11 Sa xəmde yişde q'öng'uk'lesana curayn-curayn mə'nabınan nyak'bı g'ece. \v 12 Maa'ar şakasana g'aravulyçeeşine xərıng'una nukar, cühüt' cehiliyne. Nik'ek g'acuynbı şi mang'us yuşanı'ı. Zak'leyiy şeng'uk'le curayda-curayda, yişin nyak'bı nen eyheniyva, mang'vee uvhuyn. \v 13 Gırgın kar mang'vee eyhəxüd ıxha. Zı yizde yisseyne işilqa sak'ı, gıney qecenar givarxınna. \p \v 14 Fironee Yusuf cusqa qoyt'al. Mana hamankecar zindaneençe qığavhu, vuk'ul gyapxı, tanalinbı badal hı'ı, fironusqa qarayle. \v 15 Fironee Yusufuk'le eyhen: \p – Zak'le sa nyak' g'acu, man nen eyhen ıxhay, şavussecad eyhes dəxı'yn. Zak'le g'ayxhiyn, vasse nik'ek g'acuynbı nen eyhenbıyiyva eyhes əxəvud. \p \v 16 Yusufee inəxüd eyhe: \p – Man zaken deş vod. Allahee fironus kara'əən alidghıniy qelesın. \p \v 17 Fironee eyhen: \p – Zak'le nik'ek g'acuyn, zı Nil eyhene damayne mıglek ulyorzulyur. \v 18 Dameençe yighıble tavulyna micagna zer qığevç'u, damayne mıglek uxhiyxhan giyğal. \v 19 Mançile qiyğa yighıbleb geeb qəlana, həlale g'a'aypxhına zer qığevç'u. Misirvolle zak'le məxdun qəlan zerbı g'acu deşdiy. \v 20 Yoxxaraneyiy qəlane zerbışee, yighıble ts'eppa dameençe qığevç'una tavulyna zer opxhunna. \v 21 Tavulyun zerbı mançine vuxhnyaqa atk'ıneeyid, mançin vuxhunbu mə'lim hidi'iynbı. Manbı nəxüdiy vod, həməxüdud axuynbı. Manke zı muğur qıxha. \p \v 22 Qiyğa zak'le nik'ek in g'acu: sa sukune cucukeençe yighıble gyavts'una yugna sukuna gıt'y alyabı. \v 23 Mançile qiyğad yighılle şargıne mıtsın gyoxhxhanı'iyn k'üvən, q'əran sukun gıt'y aleyle. \v 24 K'üvəne sukune gıt'yın yighıble yugna sukuna gıt'y hööğəna. \p İn nik'ek g'acuynbı, zı cadu ha'anbışis yuşanı'iynbı. Zak'le man nen eyheniy, eyhes əxəna dexhana. \p \v 25 Yusufee fironuk'le eyhen: \p – Fironun nyak'bı sa karake yuşana'a. Allahee, vucee ha'asın kar fironus ats'axhya'a. \v 26 Yighıble tavulyna zeriy yighıble yugna sukuna gıt'y yighılle sen eyhen vodun. Mane nyak'bışe sa karake yuşana'a. \v 27 Mançile qiyğa qığevç'una yighıble yoxxaranayiy qəlana zerıb, şargıne mıtsee gyopxhunna yighıble q'ərana sukuna gıt'yıb, yighılle sen eyhen vodun. Man yighılle senna mısvalla vuxhes eyhen vodun. \p \v 28 Zas fironuk'le manvaniy eyhes ıkkan, Allahee, vucee ha'asın kar fironus ats'axhya'a. \v 29 Sık'ınne gahıle Misir geed barakatnan yighılle sen giğalas. \v 30 Mançile qiyğa yighılle senna məxübna mısvalla vuxhes, Misir vuxhana ögilyna baraka mançin yik'el hivxanaa'as. Mısvalin nyaq'v q'əra qaa'as. \v 31 Mana mısvalla məxüb yı'q'ba ılğevç'uva, ögiyl vuxhana barakat ulesqa qavaales deş. \v 32 Fironuk'le man nyak' q'ö'es g'acuyng'a, Allahee man kar hək'edad sık'ınne gahıle vuk'lelqa qalya'asınva eyhen ıxha. \p \v 33 Mançil-allar fironee Misirne ölkayna xərna gixhxhesda ək'elikanayiy ats'aalikana insan t'abal he'ecen. \v 34 Fironee ölkavolle cun insanar ç'ak'ınbı xhinne gyuvxhecen, Misir sav'uyne sukuke manbışe xhob'esda pay barakanane yighne senna see'ecen. \v 35 Hasre manbışe mane yugne senbışee alyabına mana suk şaharbışee, fironee əmr hav'uyn xhinne, see'ecen. \v 36 Man sı'iyn gırgın kar Misirilqa qalesde yighne mıssıne seniys ixhecen, ögiyle qööne mane yighne mıssıne senee ölkeebınbı xhal hımabat'acenva. \s Yusufun Misirna xərna ıxhay \p \v 37 Fironusiy cune insanaaşis mana fıkır yik'eençe vooxhe. \v 38 Mang'vee cune insanaaşik'le eyhen: \p – İna insan xhinnena şok'le Allahın Rı'h vodnana insan aveekesdane? \p \v 39 Fironee Yusufuk'le eyhen: \p – Vak'le Allahee in karbı haguxhee, man vale ats'alikana, vale k'orane ək'elikana deşdava eyhen vodun. \v 40 Zı ğu yizde xaana xərna giyxhe, yizde ölkayne gırgıng'vee ğu uvhuyn ha'as. Saccu zı paççah xhinne vale xərna ixhes. \p \v 41 Fironee Yusufuk'le meed eyhen: \p – Həşdiyle ilekke, zı ğu bıkırne Misirna xərna giyxhe. \p \v 42 Mang'vee cune t'ubelyna t'ucva g'avşu, Yusufne t'ubelqa qaa'a. Mang'ulqa nekke yugne katanıke hı'iyn g'üvənan tanalinbı ali'ı, gardanılqab k'ınəəğəyke hı'iyn t'exa qalya'a. \v 43 Fironee mang'us cune daşk'abışin q'öd'esın hele. Qiyğab manbışile hiib əlyhəəne cune insanaaşilqa əmr hav'u eyhen: \p – Yəq' hevlecenva ts'irbı he'e. \p İnəxür fironee Yusufuke Misirnacar xərna ha'a. \p \v 44 Fironee Yusufuk'le eyhen: \p – Firon zı ixheeyir, ğu ittevhu bıkırne Misiree şavacad t'ub ı'ğviykaraa'as deş. \p \v 45 Fironee Yusufus Safnat-Paneah do giyxhe. Mang'us xhunaşşe yixhecenva On eyhene şaharne kaahinna Fotiferanna yiş Asnat heele. Yusuf mançer ayk'anna bıkırna Misirna ölka alycaaxvas. \p \v 46 Misirne paççahısnee, fironusnee işilqa giyğalang'a, Yusufuqa xhebts'al (30) senniy vod. Mana fironusse qığeç'u, Misirvolle alycaxvas ayk'an. \v 47 Barakatnane yighne senee ç'iyeyn geed xətta kar aleylya'a. \v 48 Mane barakatnane yighne senee Misiree alyadıyn gırgın kar Yusufee şaharbışeeqa sa'a. Hucooyiy mane şaharne hiqiy-allane çolbuşeençe sı'ı, mane şahareeyid g'alyadaççe ıxha. \v 49 Yusufee deryaheena g'um xhinne geeb suk saa'a, mang'vee mana qəpqəs dyooxheva qəbəqqə deş. \p \v 50 Yusufus, mıssın senbı qalesse, On şaharne kaahinne Fotiferanne yişşee Asnatee q'öyre dix uxu. \v 51 Mang'vee ts'erriyne dixen do Menaşşe (\it yik'el hixana'as\it*) gixhxhı eyhen: \p – Man do zı mançil-alla gixhxhı, Allahee zı ts'ıts'ı'inbıyiy dekkın xav yik'el hixana'as hassırva. \p \v 52 Mang'vee q'ör'esde dixen do Efrayim (\it barakatnana\it*) gixhxhı eyhen: \p – Man do zı mançil-alla gixhxhı, zı mane cigee uts'ur ts'ıts'e'eeyid, Allahee maa'ar zı barakatnana hı'ı. \p \v 53-54 Yusufee uvhuyn xhinne, Misiree yighılle barakatnan sen g'attitxhın, yighılle mıssın sen giyğal. Mıssıvalla gırgıne cigabışee vooxhena, saccu Misirıl oxhanasın kar dena idyavxu. \v 55 Misirne cəmə'ətın oxhanasın kar g'att'umee, manbı k'yookkanbı fironusqa oxhanasın kar heqqas. Mang'vee cəmə'ətık'le eyhen: \p – Hudoora Yusufusqa havak'ne, mang'vee uvhuyn he'e. \p \v 56 Ç'iyeyn aq'vavollette mısvalla vuxha. Misir mısvalla geeb xəb qooxhe g'avcu, Yusufee suk sav'uyn cigabı aaqı, mançe Misirbışis suk massa hoole giyğal. \v 57 Gırgıne ölkabışee it'umna mısvalla gibğılil-alla, gırgınəəng'ançe insanar Yusufusqa abayle vuxha suk alivşes. \c 42 \s Yusufun çocar Misirqa abayle \p \v 1 Yaaq'ubık'le Misir suk vobva ats'axhxhamee, mang'vee dixbışik'le eyhen: \p – Nya'a şu sana-sang'uqa ilyaaka avxu? \v 2 Zak'le g'ayxhiyn Misir suk vobubva. Havak'ne mançe şasda suk alivşe, deşxheene şi xhal hapt'as. \p \v 3 Yusufna yits'iyre (10) çoc suk alivşesva Misirqa havayk'an. \v 4 Saccu Yusufna çoc Benyamin Yaaq'ubee çocaaşika g'ıxele deş. Mana qəyq'ənna Benyaminık sayid sa kar eyxheva. \v 5 Kana'anaaşine cigabışee mısvalybıva, suk ulyooşenbışika İzrailin dixbıb abı vuxha. \p \v 6 Yusuf bıkırne ölkayna xərnaniy, Misirvolle suk vuceeniy massa hoole. Yusufun çocar abıyng'a, mang'une ögiyl ç'iyelqame k'yobzuriynbı. \v 7 Yusufuk'le cun çocar g'avcuykum qıvaats'eeyib, qıvdyaats'inçilqa hadaççe. Manbışika mana sacurayracar eyxhe. Yusufee manbışike qiyghanan: \p – Nençene şu abı? \p Manbışe eyhen: \p – Kana'anne ölkeençe, otxhanan kar alişşes. \p \v 8 Yusufuk'le cun çocar qıvaats'anbı, çocaaşik'lemee vuc qıvaats'ı deş. \v 9 Yusufus cehilynang'a çocaaşine hək'ee g'acuyn nyak'bı yik'el qadı, manbışik'le eyhen: \p – Şu caasusarıb, ölkayn it'um hidi'iyn cigabı ats'axhxhesıb abı! \p \v 10 Çocaaşe mang'uk'le eyhen: \p – De'eş, yişda xərna, yiğın g'ular otxhanan kar alişşes abı. \v 11 Yişin gırgınbı sang'un dixbı vob. Yiğın g'ular qopkuyn insanar vob, şi caasusar deş vob. \p \v 12 Yusufee manbışik'le eyhen: \p – De'eş, şu abıynbı g'aces, nyaadiy yişde ölkayn it'um hidi'iyn cigabı! \p \v 13 Manbışe eyhen: \p – Şi yiğın g'ular yits'ıq'vəyre (12) çoc vob, Kana'anne cigeençene sang'un dixbı vob. Yişda k'ınna çoc dekkıne k'ane vor, manasar xəəqa-ç'iyeeqa ıxha. \p \v 14 Yusufee manbışik'le eyhen: \p – Gırgın kar zı şok'le uvhuyn xhineevud, şu caasusarıb! \v 15 Zı şu inəxüb siliys üvxəs: fironne vuk'lelen k'ın g'iysar, vuşda k'ınna çoc inyaqa ittyareene, şosse inçe əlyhəəs vəəxəs deş. \v 16 Vuşda sa g'axıle k'ınna çoc ayrecen, avxuynbıb inyaa avqas. Manke zak'le g'acesın şu eyhen horee-hək'enee. Deşxheene, fironne vuk'lelqa k'ın ixhecen, şu caasusarıbva! \p \v 17 Yusufee manbı xhebılle yiğna zindanee havaacı. \v 18 Xhebıd'esde yiğıl Yusufee manbışik'le eyhen: \p – Zı Allahıle qəyq'ənna: zı uvhuyn he'eene, şu üç'übba aaxvas. \v 19 Şu qopkuyn insanarxhee, hasre vuşda sa zindanee axvecen, mansanbışemee xaa'ab mıssıba avxuynbışis suk vukkeecen. \v 20 Qiyğa vuşda k'ınna çoc zasqa ayre. Məxüd zak'le ats'axhxhesın, şu eyhenbı hək'enbıyee, deşxhee dişeene. Mançika şunab hapt'ıyke g'attivxhanasınbı. \p Mançis çocaaşe ho'ova eyhe. \v 21 Manbışe sana-sang'uk'le eyhen: \p – Hək'ebab, şi çocus hı'iynçina cazaa vob ts'ıts'aа'a. Mang'vee şalqa miz k'yaa'ang'a, şak'le mang'uk qitxhuyn divan g'acu, şi mang'vee uvhuyn hı'ı deş. Mançil-allad yişde vuk'lelqa in divan adı. \p \v 22 Ruvenee manbışik'le inəxüd eyhe: \p – Zı uvhu dişdiy gadeys pisvalla hımaa'a, şumee zal k'ırı alixhxhı deş. Həşdeb şi mang'une ebal-alla cazaa ts'ıts'aa'a. \p \v 23 Çocaaşik'le ats'a deşdiy Yusufee col k'ırı iliyxheva. Mana manbışika sak'ala'ang'une kumagıka yuşan ha'a ıxha. \v 24 Yusuf çocaaşisse şaqana ark'ın, geşşena. Qiyğar meer cosqacar sak'ı, manbışika gaf haa'a. Çocaaşine yı'q'neençe Şimon aqqeva əmr haa'a. Qiyğaler mana manbışik'le g'ece-g'ece iyt'alna. \s Çocar Kana'aneeqa siviyk'al \p \v 25 Yusufee əmr haa'a manbışin balagbı sukun gyatsts'e'e, co adiyn nuk'rad conecad balagbışeeqa gixhxhe, yəqqı'sıd oxhanasın kar hele. Həməxüdud ha'an. \v 26 Çocaaşe suk əməleeşilqa alivxhu, mançe avayk'ananbı. \v 27 Manbışde sang'vee xəm g'aahane cigee əməleys yem helesva balagın ghal aaqıyng'a, balagne ghalee cun nuk'ra g'ece. \p \v 28 Mang'vee çocaaşik'le eyhen: \p – Yizın nuk'ra sak'ıyn, haane yizde balageevud. \p Manbışin yik' aqqaqqa, qəpq'ı'n sana-sang'uk'le eyhen: \p – Şak Allahee hucooyiy hı'ı? \p \v 29 Manbı dekkıne k'anyaqa Kana'anne cigabışeeqa qabı, mang'us vuk'lelqa qadıynbı inəxüd yuşan ha'a: \p \v 30 – Şene ölkayna xərna şaka sacurayracar yuşan hı'ı. Mang'uk'le həməxüd ats'axhxha, şi menne ölkayn caasusarniyxan. \v 31 Şimee mang'uk'le uvhuyn: «Şi qopkuyn insanar vob, caasusar deş. \v 32 Şi yits'ıq'vəyre (12) çoc, sa dekkın dixbı vob. Sa yişda çoc xəəqə-ç'iyeeqa ıxha, k'ınna yişda çocur Kana'anne cigabışee dekkıne k'ane vor». \v 33 Şene ölkayne xərıng'vee şak'le uvhuyn: «Şu qopkuyn insanar vuxhay inçike ats'axhxhes: çocaaşina sa yizde k'ane g'alerçe, şunab xizanbı mıssıvalike g'attixhan ha'as suk alyapt'ı, hudoora. \v 34 Mançile qiyğar k'ınna çoc zasqa ayre. Manke zak'le ats'axhxhesın şu caasusaraye deşxhee, qopkuyn insanaare. Qiyğaler vuşda çoc şosqa quvu, zı ine cigabışee iviykarasiy kar alişşes şosqa hassarasın». \p \v 35 Balagbı haç'a'ang'a, çocaaşik'le con nuk'ranan yut'elybı caa'ad iveeke. Çocarıb cona dekkır nuk'rabı g'acu, qəvəyq'ənanbı. \v 36 Yaaq'ubee manbışik'le eyhen: \p – Şu zı dixbışkena hı'ı! Yusufır deşda, Şimonur deşda, həşder Benyamin qıkkekka! Man eyxhen gırgın zak eyxhe! \p \v 37 Ruvenee dekkık'le inəxüd eyhe: \p – Ğu mana yizde xıleqa qele, zı mana vasqa sak'al ha'asda. Zı mana vasqa sak'al hide'eene, yizda q'öyursana dix gyapt'e. \p \v 38 Yaaq'ubee eyhen: \p – Yizda dix Benyamin maqa şokasana ı'qqəs deş. Yizde xhunaşşeyke Raahileyke sa mana axu, mang'una çoc qik'una. Sayid mang'une vuk'lelqa yəqqə sa kar qadeene, zı q'əsvalee mane uts'uruka ahaleeqa əlyhəəs. \c 43 \s Misireeqana q'öb'esda safariy \p \v 1 Kana'anaşine cigabışee mısvalybı geedniy qeetxha. \v 2 Çocaaşe Misirğançe abına suk opxhun g'apt'ımee, dekkee manbışik'le eyhen: \p – Havak'ne şas sık'ınin oxhanasın kar alişşe. \p \v 3 Yahudee mang'uk'le inəxüd eyhe: \p – Şene insanee şas yugda g'ayxhı'iyn, yizde ulesqa qımaale şokasana vuşda çoc dexheene. \v 4 Ğu çoc şaka g'axuvuynxhiy şi hapk'ın vasın otxhuniy ileşşeyiy. \v 5 Ğu mana g'ıxdevee, şi maqa vüqqəs deş. Şene insanee şak'le uvhuynniy çoc ittyaree yizde ulesqa qımaale. \p \v 6 Manbışde dekkee İzrailee eyhen: \p – Nya'a şu zalqa ina ver ablyav'u, nişisne şu şene insanık'le uvhu şoqa sayır çoc vornava? \p \v 7 Manbışe eyhen: \p – Mane insanee yişdeyiy yişde xizanbışde hək'ee geed qidghınbı hı'ı: «Həşde dek üç'ürne vor? Merna şoqa çoc vornane?» Şinad mang'une alidghıniybışis cuvabniy qele. Nya'a yişde ək'eleeqa qadayleyiy, mang'vee çoc ayreva eyhes ıxhay? \p \v 8 Yahudee dekkık'le İzrailik'le eyhen: \p – Gade g'aykke, şi əlyhəəs. Ğunar, şinab, uşaxarıb hidyapt'ı, manke üç'übba aaxva. \v 9 Zı mang'ul-alla vas cuvab qeles, ğu mana zake qiyghne. Zı mana vasqa qidyaree, yiğne ögiyl ulyozar hide'ee, zı yiğne ögiyl qik'asmee vuk'ul avqa ixhes. \v 10 Şi vaxt ılğıdyavhunaxhiy, həşdilqasse q'öneyəqees hapk'ın qabı vooxheyiy. \p \v 11 İzrailee eyhen: \p – Mennəxüd dexhexheene, şu in kar he'e: q'oç'ebışeeqa ine cigayne inette yugne meyvabışike, qiyğale xhinne balyzam, sık'ınin itv, ədviyat, ətriyat, püste, badam sı'ı, mane insanıs pay xhinne ıkkee. \v 12 Q'öd şene ögiylinmeen nuk'ra aleet'e. Balagbışeead yı'q'əlqa qadıyn nuk'rad ıkkı vuşde xıleka sak'ale'e, sayib manbı balagbışeeqa yugba ilydyaakı vooxhe. \v 13 Çocur alyart'u, mane insanne k'anyaqa savk'le. \v 14 Gırgın əxəne Allahee mana insan şos məxür g'üvəna qe'ecen, mang'veeyir vuşda şenasa çociy Benyamin şoka xaaqa savaak'alas havaasrecen. Zınar uşaxaaşikena ixhesxhee, hasre ixhecen. \p \v 15 Çocaaşe Benyaminır, paybıd, q'öd şenemen nuk'rad alyaat'u, mankecab gyabak'anbı yəqqı'lqa. Misirqa hipxhır, manbı Yusufusqa qavayle. \v 16 Yusufuk'le Benyaminır manbışika sa cigee g'acumee, cun xav vuk'lek ıkkekang'uk'le eyhen: \p – İn insanar yizde xaaqa quvku, həyvan gyuvk'u, ç'əra qee'e, manbışe zaka yı'q'ı'hiyn karbı oxhanas. \p \v 17 Mane insanee Yusufee cuk'le nəxüdiy uvhu, həməxüdud ha'an: man insanar quvkekkanbı Yusufne xaaqa. \v 18 Manbışe co Yusufne xaaqa quvkekkava qəpq'ı'n, eyhen: \p – Şene ögiyl balagbışee sak'alı'iyne nuk'rayl-alla şi quvkekka. Mang'us şalqa xıl g'ot'alas, şale ğamxha əməler g'ayşu, şake nukarar haa'as vukkan. \p \v 19 Manbı xaaqa əkkəəne cigee, Yusufne xav vuk'lek ıkkekang'usqa qeepxha, inva eyhe: \p \v 20 – Yişda xərna, şi şene ögiylib otxhanan kar alişşes abıynbıniy. \v 21 Şi xəmde aaxvane cigee balagbışin ghalybı aaqıyng'a, gırgıng'uk'le cun nuk'ra nəxüdiy vod k'ıl qıdexha balagne ad iveeke. Həşde man şi yişde xıleka yı'q'əlqa sak'ala'a. \v 22 G'iyniysın otxhuniy alişşesınıd şi nuk'ra curayda adı. Şen nuk'rad şavaame yişde balagbışeeqa gixhxhı, ats'a deş. \p \v 23 Xav vuk'lek ıkkekang'vee eyhen: \p – Gırgın çine cigal vod, qıməəq'ən. Vuşdeyiy vuşde dekkıne Allahee man nuk'ra vuşde balagbışeeqa gixhxhı. Şu şene ögee adıyn nuk'ra zasnee vod. \p Qiyğaler Şimon manbışisqa qığayhe. \v 24 Mane insanee çocar qavaylenbı Yusufne xaaqa. G'elybı hoğalasın manbışis xhyaniy əməleeşisın yemıd helen. \v 25 Çocaaşik'le uvhuyng'a co Yusufuka yı'q'ı'hiyn kar maa oxhanasva, manbışe mana qalesse con paybı qığa'anbı. \p \v 26 Yusuf xaaqa qarımee, manbışe co adiyn paybı hagu, mang'une ögiyl ç'iyelqamee k'yoozaranbı. \v 27 Yusufee manbışike qidghın ha'a: \p – Co nəxübiyva? Şena şu eyhena vuşda q'əsda dek nəxürneva? Meernaneva həşde? \p \v 28 Manbışe eyhen: \p – Yiğna g'ul, yişda dek meerna, yugra vor. \p Manıd uvhu Yusufne ögiyl ç'iyelqamee k'yoozaranbı. \v 29 Yusufee ul alivk'arav'uyng'a, cune yedikena çoc Benyamin g'acu eyhen: \p – Şena şu zak'le eyhena k'ınna çoc haynane? \p Qiyğa Benyaminık'le eyhen: \p – Dix, Allahee vas yugun helen. \p \v 30 Yusufuk'le çoc g'acumee, mang'un yik' hoyç'an giyğal, geşşuy qadayle. Mana ek'ra qığeç'u, cune gozeeqa ark'ın, yugra geşşena. \v 31 Yusuf aq'va hodğul qığeç'e. Mang'vee geşşuy aqqı, əmr haa'a: \p – Otxhuniy qale. \p \v 32 Otxhuniy mang'us curayda, çocaaşis curayda, mang'uka kar otxhanne Misirğançenbışis curayda qadayle. Misirğançenbışisse Cühüt'yaaşika sacigee kar oxhanas əxən deşdiy, mançile Misirğançenbı həlyvəəq'ənanbıniy. \v 33 Yusufne ögiyl çocar senbışis sik'ı çiçiqab qihna gyuv'araa'a. Manbı sana-sang'uqa ilyаakı ghalybı aaqı aaxva. \v 34 Yusufne ögiylyne otxhuniybışike manbışisdab pay curaa'ana. Saccu Benyaminna pay mansanbışde paybışile xhoniyəqqee xəppa vuxha. Məxüd manbışe mang'uka yugda otxhun-ulyoğan. \c 44 \s Avguna kasa \p \v 1 Yusufee cun xav vuk'lek ıkkekang'ulqa əmr haa'a: \p – İne insanaaşin balagbı cosse qıkkes əxəsdemeene otxhuniyka gyatsts'e'e. Co adıyn nuk'rad conecad balagbışde ghaleeqa gixhxhe. \v 2 Yizda nuk'rayna kasamee k'ıning'une balageeqa vucee sukuke quvuyne nuk'rayka sacigee givxhe. \p Şeng'vee gırgın Yusufee uvhuyn xhinne ha'a. \p \v 3 Miç'eed qıxhayng'a, in insanar cone əməleeşika sacigee yəqqı'lyaa'anbı. \v 4 Manbı şaharılee geeb əq'əna qepxha deşdiy, Yusufee xav vuk'lek ıkkekang'uk'le eyheng'a: \p – Ek'ra oza qıxha, mane insanaaşiqa qihna hoora, avarq'ılymee manbışik'le eyhe: «Nişil-allane şu yugvalis pisvalla hav'u? \v 5 Nişil-allane yizde xərıng'una nuk'rayna kasa qöpqü? Mang'vee mançe ulyoğan, falıka ilyakka. Şu qotkuda hı'ı deş!» \p \v 6 Xav vuk'lek ıkkekana manbışiqa avarq'ıl cuk'le uvhuyn manbışilqa hixhara'an. \v 7 Çocaaşe mang'uk'le eyhen: \p – Nişil-allane yişde xərıng'vee məxdun cuvab eyhe? Şasse g'ulaaşisse məxdun kar ha'as əxəye! \v 8 Şak'le balagbışee aveykıyn nuk'rad Kana'annee cigabışeençe sak'alı'ı vas qadı. Nişil-allane şi xərıng'une xaançe k'ınəəğəyiy nuk'ra qöqəs? \v 9 Hasre man kar şavusneyiy aveykı, mana insan gik'ecen, avxuynbıb xərıng'us nukarar vuxhecen. \p \v 10 Mang'vee eyhen: \p – Şu yugda uvheeyid, hasre inəxüd ixhecen: man kar şavusneyiy aveykı, mana yizda nukar ixhecen, mansanbışil bınah aaxvas deş. \p \v 11 Çocaaşe zarada balagbı gyaqqı, çin ghalybı aaqa. \v 12 Xav vuk'lek ıkkekang'vee xərıng'ule girğıl k'ıning'ulqamee t'abala'ana, kasa Benyaminne balagee iveeke. \v 13 Çocaaşe cok qitxhuyne divanıke tanalinbı qıt'axxa'a. Qiyğa əməleeşilqa karıd alixhxhı, siviyk'alanbı şahareeqa. \p \v 14 Yahud çocaaşika sacigee Yusufne xaaqa qarayle. Mane gahıl Yusuf xaa eyxhe. Manbı Yusufne ögee ç'iyelqamee k'yoozaranbı. \v 15 Yusufee manbışik'le eyhen: \p – Şu hı'iyn hucoone? Şok'le ats'a dişdiy, zına xhinnena insan falıka ilyakkımee, gırgın g'ecen? \p \v 16 Yahudee eyhen: \p – Şi xərıng'uk'le hucoovane, nenvane eyhes? Nəxübne şi qopkuynbı xhinne haagvas? Allahee şi hav'una bınah haagva. Həşde şinab, kasa neng'usneyiy avaykı manar, yişde xərıng'un g'ular vooxhe. \p \v 17 Yusufee eyhen: \p – Zı məxdın kar ha'as deş. Kasa şavusneyiy aveykı mana yizda g'ul ixhes, mansanbıb qı'dəpq'ı'n dekkısqa savk'le. \p \v 18 Manke Yahud mang'usqa qıxha eyhen: \p – Yizda xərna hucoone ixhes, yiğne g'ulus xərıng'uk'le cuvab eyhes hasre. Ğu firon xhinnena insan ixheeyir, ğu yiğne g'ululqa qəllamışmexhe. \v 19 Şenke xərıng'vee g'ulaaşike qiyghıninniy: «Şoka dek, çoc vornane?» \v 20 Şi manke xərıng'uk'le uvhuynniy: «Şaqa sa q'əsda dek vorna, cuqar q'əsvalee ıxhana sa k'ınna dix vor. Mang'una çoc qik'una, cune yedine dixbışike mana sa axu, dekkısır mana geer ıkkan». \p \v 21 Manke ğu yiğne g'ulaaşik'le uvhuynniy: «Mana zasqa ayre, zak'le g'aces». \v 22 Şinad xərıng'uk'le uvhuynniy: «Gadeysse dek g'alerçes əxə deş, g'alerçveeyir, dek qik'asda». \v 23 Ğumee yiğne g'ulaaşik'le şak'le uvhuynniy: «K'ınna çoc ittyareene, sayib yizde ulesqa qımaale». \p \v 24 Yiğne g'ulusqa, yişde dekkısqa sapk'ılıyng'a, yişde xərıng'vee uvhuyn mang'us yuşanı'iyn. \v 25 Yişde dekkee uvhuyn: «Meeb havak'ne şas sık'ınin otxhuniy alişşu alle». \v 26 Şimee uvhuyn: «Vüqqəs vəəxəs deş. Saccu yişda k'ınna çoc şaka ı'qqəxhee, şasseb maqa vüqqəs vəəxə. Şasse şeng'usqa qeepxhes vəəxəs deş, k'ınna çoc şaka dexheene». \p \v 27 Yiğne g'ulee, yişde dekkee, şak'le uvhuyn: «Şok'le ats'an yizde xhunaşşee Raahilee zas q'öyre dix uxu. \v 28 Sa dix yizde k'anençe ark'ın sak'ı deş, zınad uvhuyn: hək'erar mana sa bahalne həyvanın qodu-sodu ixhes. Həşdilqamee zak'le mana dix g'acur deş. \v 29 Şu inasa dixır alyart'vee, mang'uned vuk'lelqa sa kar qadeene, ahaleeqa şu yizda cagvarana vuk'ul uts'uruka quvkees». \p \v 30 Həşde şassee yiğne g'ulusqa yişde dekkısqa savaak'alas vəəxəs deş. Mana mang'us geerxhe ıkkiykanna. \v 31 Mana gade şaka g'ıdecveene, yik' qotxu qik'asda. Manke yiğne g'ulaaşe dekkına cagvarana uts'urun gyavts'una vuk'ul ahaleeqa quvkees. \p \v 32 Yiğna g'ul eyxhene zımee, dekkıs cuvab huvu uvhuyn: «Zı mana vasqa sak'alde'eene, yiğne ögiyl qik'asmee vuk'ul avqa ixhes». \v 33 Hucoone ixhes, hasre gadeyne cigee xərıng'us g'ul xhinne zı axvas, gader çocaaşika sark'ıl hooracen. \v 34 Mana dena, nəxürne zı dekkısqa əlyhəəs? Havaasre zak'le dekkına vuk'ul uts'uruka g'umoocecen! \c 45 \s Yusufee çocaaşik'le vuc vuşu ıxhay eyhe \p \v 1 Yusufusse öörxəs dəxı', nukaraaşilqa ts'ir üvxiyxə: \p – Gırgınbı yizde k'anençe qığeepç'e! \p Yusufee çocaaşik'le vuc vuşu ıxhay eyhemee, manbışde k'ane vuşucar deşdaniy. \v 2 Mana məxür axtıra geşşe giyğal, misirğançenbışik'le man g'ayxhı fironne xaane insanaaşis yuşan ha'a. \v 3 Yusufee çocaaşik'le eyhen: \p – Zı Yusuf vorna! Yizda dek meernane? \p Çocaaşisse mang'us alidghıniy qeles əxə deş, hucoome eyhesınbı manbı aaxvanbı. \v 4 Yusufee çocaaşik'le eyhen: \p – Zasqana qeepxhe. \p Manbı cusqana qepxhamee, eyhen: \p – Şu Misirqa massa huvuna çoc Yusuf zı vorna. \v 5 Zı inyaqa massa huvuva şu qı'məəq'ən, şolqacab qəl hımaa'a. Allahee vuşda ı'mı'r havaacesva zı şole ögee inyaqa yəqqı'l hı'ı. \v 6 Q'ölle sen ıxha ine cigabışee mısvalybı gidğılna, inçile qiyğa xholle sennad ezuyiy-qiyşılıy ixhes deş. \v 7 Allahee zı şole ögee inyaqa xəbna suvabna iş haa'as, şu g'attivxhan hav'u, ç'iyeyne aq'val havaacesva g'axuvu. \p \v 8 Mançil-allar zı inyaqa Allahee g'axuvu, şu deş. Mang'vee zake fironus dek xhinnena insan, cune xaana xərna, Misir ölkab vuk'lek vukkekana hı'ı. \v 9 Zaraba dekkısqa apk'ın, mang'uk'le eyhe, dix Yusufee in vod eyhe: «Allahee zake Misir vuk'lek vukkekana hı'ı. Nimeeyiy əxə, zasqa ek'ra qora. \v 10 Ğu Misir Goşen eyhene cigee axvas. Ğunar, yiğın kulyfatbıb, yiğın nevabıb, çavra-vəq'əd, yiğın gırgıncad kar zas k'ane ixhes. \v 11 Maa'ar zasse vaqa ilyakkas əxəsda. Deşxheene, ğunayiy yiğna xizan, çavra-vəq'ə dağamiyvalee vuxhes. İnçile qiyğab xholle senna mısvalla vuxhes». \v 12 Zı, Yusuf vorna şoka yuşana'ana, şok'led, yizde çoc Benyaminık'led man g'ecen. \v 13 Misir zı nəxriy ats'a, şok'le inyaa hucooyiy g'acu, mançina gırgınçina gaf yizde dekkıs hav'u, mana ek'ra zasqa ayre. \p \v 14 Yusufee cuna çoc Benyamin xhılibışeeqa sı'ımee, q'öyursana gyaaşe giviyğal. \v 15 Qiyğa mang'vee avxuyne çocaaşisıd ubbabı hı'ı, geşşe-geşşe manbı xhılibışeeqa sav'u. Qiyğale çocaaşe mang'uka meeb gaf hav'u. \p \v 16 Yusufun çocar abına gaf fironne xaane insanaaşilqa hiviyxhar. Mana gaf g'avxhuna fironur cun insanarıb şadeebaxhenbı. \v 17 Fironee Yusufuk'le eyhen: \p – Çocaaşik'le eyhe inəxüd he'ecen: «Vuşde həyvanaaşilqa kar alixhxhı, Kana'anne cigabışeeqa hudooracen. \v 18 Qiyğab dekkır, xizanıb ana zasqa savk'lecen. Zı şos Misirın gırgınçile yugun ciga heles. Şunad maa'ad alyadıyn gırgınçile yugun kar oxhanas». \p \v 19 Sayid manbışik'le eyhe: «İnəxüd he'e: dekkısıniy vuşde xhunaşşeeşisın, uşaxaaşisın daşk'abı Misirğançe alyaat'u, gırgınbı inyaqa qudoora. \v 20 Mаa'ad axuyn vuşun kar qimiykan, Misireedın gırgınçile yugun kar vuşun ixhes». \p \v 21 İzrailyne dixbışe həməxüdud ha'an. Yusufee fironee əmr hav'uyn xhinne, manbışisın daşk'abıd, oxhanasın yəqqı'lqan otxhuniyıd helen. \v 22 Manbışde gırgıng'us sa tanalinbı hele, Benyaminısmee xholle tanalinbıyiy xhebıd vəş nuk'ra hele. \v 23 Yusufee dekkısva Misirın gırgınçile yugun kar, suk, gıney, yəqqı'sın oxhanasın alixhxhına g'able (20) əməle g'uxoole. \v 24 Mang'vee çocar yəqqı'l haa'amee, manbışik'le eyhen: \p – Yəqqı'l uğmooda. \p \v 25 Manbı Misirğançe qığeepç'ı, Kana'anne cigabışeeqa dekkıne Yaaq'ubne k'anyaqa qabı, \v 26 mang'uk'le eyhen: \p – Yusuf meerır, vucur Misir xhinnene ölkayna xərnavur! \p Man g'ayxhı Yaaq'ubın yik' aqqaqqa, manbışe uvhuynçilqa hayexhe deş. \v 27 Yusufee uvhuyn gırgın çocaaşe dekkıs yuşana'an. Vuc ıkkees Yusufee g'axuvuyn daşk'abı g'acumee, Yaaq'ubın yik' cigeeqa qaylen. \v 28 İzrailee eyhen: \p – Həşde zak'le ats'axhxhayn yizda Yusuf meerır! Zak'le mançile yugun medın hucoone g'ayxhes! Hasre qik'asse sa hark'ın mana g'aces! \c 46 \s Yaaq'ubın Misirqa hark'ıniy \p \v 1 İzrailee cuka vodun gırgın sı'ı, yəqqı'lqa gexha. Mana Beer-Şeveeqa hirxhıl cune dekkee I'saq'ee ı'bəədat ha'ane Allahıs q'urban ablyaa'a. \v 2 Xəmde Allah İzrailis gyagu, mang'ulqa onuiyn: \p – Yaaq'ub! Yaaq'ub! \p Yaaq'ubee «Hooyva» eyhe. \p \v 3 Allahee eyhen: \p – Zı Allah vor, yiğne dekkee ı'bəədat ha'ana Allah. Misirqa ı'qqəs qı'məyq'ən, Zı vake maa'ad xədın millet g'alya'as. \v 4 Vaka Misirqa Zınar ı'qqəsda. Qiyğar yı'q'əlqa Zıcar ğu meer qalesda. Ğu qek'ang'a Yusuf yiğne k'ane ixhes. \p \v 5 Yaaq'ub Beer-Şeveençe ayk'anna. Yaaq'ubne dixbışe dekkır con uşaxarıb, yedyarıb fironee Yaaq'ubılqa g'axuvuyne daşk'abışeeqa gyav'u quvkekka. \v 6 Yaaq'ubeeyiy cune dixbışe çavra-vəq'əyiy, Kana'anne cigabışee co hı'iyn gırgın kar sı'ı Misirqa qavayle. \v 7 Mang'vee cuka Misirqa dixbı, yişbı, nevabı, gırgına cuna xizancab alyapt'ı, ayk'an. \s Yaaq'ubıke (İzrailike) g'abıynbı \p \v 8 Misirqa İzrailika sacigee cun dixbıyiy dixbışike g'abıynbı qavayle. Misirqa qabıynbışin dobı inbı vod: \li Yaaq'ubna ts'erriyna dix Ruven. \li1 \v 9 Ruvenın dixbı: \li2 Xanok, Pallu, Xetsron, Karmi. \li1 \v 10 Şimonun dixbı: \li2 Yemuel, Yamin, Ohad, Yakin, Tsoxar sayir Kana'anğançene zəiyfayke ıxhana Şaul. \li1 \v 11 Leviyn dixbı: \li2 G'erşon, Qohat, Merari. \li1 \v 12 Yahudun dixbı: \li2 Er, Onan, Şela, Perets, Zarax. Eriy Onan Kana'anne ölkee habat'anbı. \li3 Peretsın dixbı: Xetsron, Xamul. \li1 \v 13 İssaxarın dixbı: \li2 Tola, Puvva, Yov, Şimron. \li1 \v 14 Zevulunun dixbı: \li2 Sered, Elon, Yaxle'el. \p \v 15 Şenbı Leays Yaaq'ubıke vuxhayn uşaxarniy vob. Leayee manbıyiy yiş Dina Paddan-Aramee vuxu. Leayeyn dixbı, yişbı, nevabı gırgınbı sacigee qəbəqqəxhee, xhebts'ale xhebiyre (33) insan ıxha. \li1 \v 16 Qadın dixbı: \li2 Tsifyon, Xaggi, Şuni, Etsbon, Eri, Arodi, Areli. \li1 \v 17 Aşerin dixbı: \li2 İmna, İşvah, İşvi, Beria sayir manbışda yiçu Serax. \li3 Berianın dixbı: Xever, Malkiel. \p \v 18 Zilypanın Yaaq'ubıken dixbı, yişbı, nevabı gırgınbı sacigee qəbəqqəxhee, ina yits'ıyixhalle (16) insan eyxhe. Lavanee mana cune yişşeys Leays nukar xhinneniy hiyvu. \li1 \v 19 Yaaq'ubne xhunaşşeyn Raahileyn dixbı: \li2 Yusufiy Benyamin. \li1 \v 20 Yusufus Misirne On şaharne kaahinne Fotiferanne yişşee Asnatee, Menaşşeyiy Efrayim donan q'öyre dix Misir vuxu. \li1 \v 21 Benyaminın dixbı: \li2 Bella, Beker, Aşbel, Gera, Naаman, Exi, Roş, Muppim, Xuppim, Ard. \p \v 22 İna yits'ıyoq'var (14) insan Yaaq'ubıniy Raahileyn dixbı, nevabı gırgınbı sacigee qəbəqqəxhee vooxhe. \li1 \v 23 Daniyna dix: \li2 Xuşim. \li1 \v 24 Naftaliyn dixbı: \li2 Yaxtsel, Guni, Yetser, Şillem. \p \v 25 Bilyhanın Yaaq'ubıken dixbıyiy nevabı gırgınbı sacigee qəbəqqəxhee ina yighıyre (7) insan eyxhe. Lavanee mana cune yişşeys Raahileys nukar xhinneniy hiyvu. \p \v 26 Yaaq'ubne dixbışde xhunaşşeeşile ğayrı, Misirqa mang'uke g'arına yixhts'аle yixhıyre (66) insan qarı. \v 27 Yusufus Misir q'öyre dix ıxha. Yaaq'ubne xizanee Misir yights'al (70) insan eyxhe\f + \fr 46:27 \fr*\ft Mana yights'al insan Yaaq'ubiy Yusufıb qəbəqqəxhee vooxhe.\ft*\f*. \s Yaaq'ubık'le Yusuf g'ece \p \v 28 Goşenqa əlyhəəna yəq vaats'a vuxhesva Yaaq'ubee cule hiqa Yusufusqa Yahud g'ıxele. Manbı Goşenısqa hiviyxharmee, \v 29 Yusuf daşk'eeqa gyu'ur, dekkıne İzrailyne ögiylqa hayk'an. Dek g'acuys mana xhılibışeeqa sı'ı xılece geşşena. \v 30 İzrailee Yusufuk'le eyhen: \p – Ğu yugra g'acu, həşde zasse qik'as əxə. \p \v 31 Yusufee çocaaşik'leyiy dekkıne xizanık'le eyhen: \p – Hasre həşde fironusqa hark'ın eyhes, Kana'anne cigabışee eyxhena yizda dek, çocar, cone xizanbışika sacigee zasqa abı. \v 32 Manbı çobanar vob. Mançil-allab manbı cone gırgıne karaka, çavra-vəq'əyka sacigee qabı. \v 33 Fironee şu qopt'ul qiyghanasın: «Hucoonexhe şu ha'anva?» \v 34 Şunad eyhe: «Şi, yiğın g'ular, yişin dekkar xhinne, k'ılybanang'acab çavra-vəq'ee vuxha». Manva uvhee, Goşen şos ciga heles. Misirğançenbıb çobanaaşile həlyvəəq'ənva, şos man ciga helesın. \c 47 \p \v 1 Yusuf fironusqa hark'ın, mang'uk'le eyhen: \p – Yizda dek, çocar cone gırgıne karaka, çavra-vəq'əyka Kana'anne ölkeençe inyaqa, Goşenqa qabı. \p \v 2 Qiyğa mang'vee çocaaşike xhoyre g'əyxı', fironusqa abı. \v 3 Fironee Yusufne çocaaşik'le eyhen: \p – Hucoonexhe ha'an? \p Manbışe fironuk'le eyhen: \p – Yiğın g'ular, con dekkar xhinne, çobanar vob. \v 4 Şi inyaqa qabıynbı Kana'anne ölkee it'umun mısvalybı gidğılva, yiğne nukaraaşisın çavra-vəq'ə uxhiyxhana'asın cigabı deşva. Hucoone ixhes, şi həşde Goşen aaxvas havaasre. \p \v 5 Fironee Yusufuk'le eyhen: \p – Yiğna dekkiy çocar vasqavub abı. \v 6 Misir vas ıkkanan ciga g'əyxe: dekkısiy çocaaşis ine cigayne gırgınçile yugne cigee ciga qee'e. Havaasre manbı Goşenee aaxvecen. Vak'le manbışin yugun çobanar vaats'axheene, g'əvxe məxbınbı yizde çavra-vəq'əyqa ilyaakecen. \p \v 7 Yusufee cuna dek Yaaq'ub fironusqa arayle. Yaaq'ubee fironus xayir-düə hoole. \v 8 Fironee mang'uke qiyghanan: \p – Vaqa xhulelle senne vod? \p \v 9 Yaaq'ubee fironus inəxdun alidghıniy qele: \p – Yizde ı'mı'ren vəşşe xhebts'al (130) sen zı inyaa-şaa hı'ı. Yizda ı'mı'r k'ılyba, dağamba vuxha. Dekkaаşe mennəəng'ə hı'iyn senbımeeyib xıliyba vuxha deş. \p \v 10 Yaaq'ub fironus xayir-düə huvu, ayk'anna. \p \v 11 Yusufee fironee uvhuyn xhinne ha'a, dekkısdayiy çocaaşisda ciga Misir qaa'a, manbışis gırgınçile yugun Ramses eyhene cigeençe ciga hele. \v 12 Sayid Yusufee dekkısın, çocaaşisın otxhuniy xizanbışis sik'ı havace. \s Mısvalybınang'a Yusufee Misirıs xəbvalla haa'a \p \v 13 Mısvalla manimee geeb qooxhe, ç'iyeyne aq'val otxhanan kar ivdeeke giyğal. Misirıniy Kana'anın cəmə'ət mısvaline xılençe vuççud dena axva. \v 14 Yusufee Misirneyiy Kana'anne insanaaşis suk massa huvu, maadın gırgın pılbı fironus sa'a. \v 15 Misirneyiy Kana'anne insanaaşin gırgın pılbı g'att'uyng'a, gırgın misirğançenbı Yusufusqa abı, eyhen: \p – Şas gıney hele. Nişil-allane şi yiğne ulene ögee hapt'as? Yişin pılbı g'att'uynbı. \p \v 16 Yusufee eyhen: \p – Vuşun pılbı g'att'uxhee, manke həyvanar alle, zı şos mançine cigee gıney heles. \p \v 17 Manbışe Yusufusqa con balkanar, çavra-vəq'ə, əməler ha'aykı adayle. Yusufee mane adıyne həyvanaaşike gıney badal ha'a. Mane sen mang'vee məxüd manbışde həyvanaşike gıney badal ha'a. \v 18 Man sen ılğeç'umee, manbı Yusufusqa abı eyhen: \p – Vak'le ats'an, şaqa pıl deşin, yişin həyvanarıd vas ıxha. Şaqa yişde xərıng'unemee tanbışileyiy cigabışile ğayrı vuççud axu deş. \v 19 Nişil-allane yiğne ulene ögiyl şakınıd, yişde cigabışikınıd ixhes? Şas, yişde cigabışiliy şal-alla gıney hele. Havaasre şi fironus nukarar vuxhes. Hucoone ixhes, şas sayid toxumbı hele. Manke şinab hapt'as deş, yişin cigabıd sahralqa sak'alas deş. \p \v 20 İnəxüd Yusufee gırgın Misirın cigabı fironus ileşşe. Mısvalybışil-alla gırgıne Misirğançenbışe con cigabı massa hele. Məxüd Yusufee Misirın gırgın cigabı fironne doyulqa alğa'a. \v 21 Misireene gırgıne insanaaşike Yusufee fironus g'ular haa'a. \v 22 Fironee kaahinaaşina hək' qooleva, mang'vee saccu manbışin cigabı ilydeşşe. Mana vucee qoolena hək' manbışde otxhuniys g'iviyxhar vuxha. Mançil-allad kaahinaaşe con cigabı massa hele deş. \p \v 23 Yusufee milletık'le eyhen: \p – Həşde şunab, vuşun cigabıd zı fironus alişşu. Haane toxum, alyapt'ı ooze. \v 24 Suk saа'ang'a xhonçuna sa pay fironus qevle. Avxuna yoq'uble payıb oozasiy ooxhanas, şosiy vuşde xizanbışis vuxhecen. \p \v 25 Manbışe eyhen: \p – Yişda xərna, ğu şas yugvalla hav'u, ğu şi hapt'ıyke g'attivxhan hav'u. G'iyniyke şaqa şi fironun g'ular vob. \p \v 26 Yusufee ezu alyadıynçina xhonçuna sa pay fironus qevleva Misirne cəmə'ətıs q'aanun gyuvxhu. Saccu kaahinaaşe ezu alyadıynçina xhob'esda pay fironus qudyoole vuxha. Məxbına q'aanun Misir g'iynab vobna. \s Yusufee dekkıs cuvab hele \p \v 27 İzrailyna nasıl Misireene Goşen avxu, karana vuxha. Manbı maa'ab geeb qeebaxhe. \p \v 28 Yaaq'ub Misir yits'ıyighalle (17) senna axva. Mang'vee vəşşe yoq'ts'ale yighılle (147) sen hı'ı. \v 29 İzrailyna qik'asda gah k'ane qooxheng'a, mang'vee cuna dix Yusuf qort'ul eyhen: \p – Vas zı ıkkanxhee, xıl yizde umayk avqa gixhxhı, k'ın g'assır cuvab hele: zas yugvalla hee'e, yizda nyaq'v Misir hımaa'a. \v 30 Zı qik'uyng'a Misirğançe qıkkee, yizın dekkar nyaabiy nyuq'vneeqa k'yav'u, zınar maa'ar k'eyxhe. \p Yusufee mang'us inəxüd cuvab qele: \p – Zı, ğu nəxdiy eyhe, həməxüdud ha'asın. \p \v 31 Mang'une cuvabıs dekkee eyhen: \p – Zas k'ın g'assre. \p Mang'veeyid k'ın g'iysaran. İzrail vuc g'alirxhuyne karane vuk'lek qirzıl, Allahıs düə haa'a. \c 48 \s Yaaq'ubee Efrayimısiy Menaşşeeys xayir-düə huvu \p \v 1 Sabara gahbı ılğeeç'umee, Yusufuk'le uvhuyn: \p – Dek ık'arır. \p Mang'vee cuna q'öyre dix Menaşşeyiy Efrayim cuka alyapt'ı, dek g'acesva yəqqı'lqa gexha. \p \v 2 Yaaq'ubıs xabar g'uxoole: \p – Haane yiğna dix Yusuf vasqavur ı'qqə. \p İzrailik'le man g'ayxhı, gucuka vuc g'alirxhuyne tülee'ar giy'ar. \p \v 3 Yaaq'ubee Yusufuk'le eyhen: \p – Gırgın əxəna Allah Kana'anne cigeene Luzee zas gyagu xayir-düə huvu, \v 4 inəxüd uvhu: «İlekkende Zı yiğna nasıl geeb qaa'as, hexxaa'asda, vake xədın xalq' g'alya'as. Vale qiyğad vake g'abıynbışis man cigabı hammaşiys heles». \p \v 5 Həşdiyle q'öyre yiğna dix, zı inyaqa qalesse, Misir yedike vuxhaynbı yizınbı vuxhes. Efrayimiy Menaşşe, Ruveniy Şimon xhinne yizınbı vuxhes. \v 6 Manbışile qiyğa vake g'abıyn uşaxar yiğınbı vuxhes. Manbışilqa gexhan cigabımee Efrayimıleyiy Menaşşeyle ılğeeç'es. \v 7 Zı inəxüd yizda Raahile qiyk'uva ha'a. Yizda Raahile zı Paddan-Arameençe siyk'alang'a, Kana'anne ölkee Efratısqa hiviyxharne cigee qiyk'u. Mana maacar Efratne yəqqə k'eyxhı. Efratın g'iyniyn do Bet-Lexem vodun. \p \v 8 İzrailik'le Yusufun dixbı g'avcu, qiyghanan: \p – İnbı vuşbune? \p \v 9 Yusufee dekkıs inəxüd cuvab qele: \p – Allahee inyaa zas huvuyn dixbı vob. \p İzrailee eyhen: \p – Manbı zasqa qavaale xayir-düə hevles. \p \v 10 İzrail q'əsniy qıxha, mang'une uleppışik'le yugda g'ece deşdiy. Yusufee dixbı dekkısqana qaa'a, dekkeeyib manbı xhılibışeeqa sav'u, ubbabı ha'a. \p \v 11 Qiyğa İzrailee Yusufuk'le eyhen: \p – Yizde fıkreeqacad qidyayleyiy yiğın sayid aq'va g'eceva, haane Allahee yiğın dixbıb zak'le haaguynbı. \p \v 12 Yusufee dixbı dekkıne q'aratsaysse g'avşu, mang'une ögiyl ç'iyelqamee k'yoyzarna. \v 13 Qiyğa Yusufee Efrayim ulyozara'ana cune sağne sural, İzrailinıd man solun sura eyxhe, Menaşşeer cune solne, İzrailyneer sağne sural ulyozara'a. Qiyğa manbı dekkısqana qaa'a. \v 14 İzraileemee sağın xıl hotku, k'ınne nevayne Efrayimne, solun xılymee xərne nevayne Menaşşeyne vuk'lelqa giyxhe. \p \v 15 Qiyğa İzrailee Yusufus xayir-düə hoole: \q1 – Yizde dekkaaşe İbrıhımeeyiy I'saq'ee ı'bəədat ha'ane Allahee, \q2 G'iyniyne yiğılqamee zı havacıne Allahee, \q1 \v 16 Zı gırgıne pisvalybışike g'attixhan hı'iyne malaaikee, \q2 Havaasre ine uşaxaaşisıb xayir-düə hevlecen! \q1 Yizın doyud, yizde dekkıneyiy cune dekkın \q2 İbrıhımıniy I'saq'ın dobıd manbışile k'ena yik'el qale'ecen. \q1 Ç'iyene aq'val manbışda nasıl geeb quvxhecen. \p \v 17 Yusufuk'le dekke sağın xıl Efrayimne vuk'lelqa gixhxhı g'acumee, man mang'une yik'eençe eyxhe deş. Mang'us dekkın xıl Efrayimne vuk'lele alyat'u, Menaşşeyne vuk'lelqa gixhxhes ıkkiykan. \v 18 Yusufee dekkık'le eyhen: \p – Dek, ğu ha'an qotkuda eyxhe deş. Şena ts'erriyna dix eyxhe, sağın xıl mang'une vuk'lelqa gixhxhe. \p \v 19 Dekmee, mang'vee eyhençilqa qidyarı, eyhen: \p – Ats'an dix, zak'le ats'an. Mang'une nasılıked xədın millet g'ales, manar qıvaats'ana ixhes. Saccu mang'una k'ınna çoc mang'uler qıvaats'ana ıxha, mang'une nasılıke sa deş, geedın milletbı g'ales. \p \v 20 Mane yiğıl Yaaq'ubee manbışis xayir-düə hoole: \q1 – İzrailin vuşun dobu xayir-düə hooleng'a, ağmiş ha'as: \q2 «Hasre ğu Allahee Efrayimiy Menaşşe xhinne hee'ecenva!» eyhes. \p Mang'vee məxür Efrayim Menaşşeyle ooqana ha'a. \p \v 21 İzrailee Yusufuk'le eyhen: \p – Yizın qik'asın yiğbı k'ane qeetxheeyid, Allahee şu yik'el hivxanaa'as deş, şu dekkaaşine cigabışeeqa savaak'al haa'asınbı. \v 22 Vas çocaaşile hexxada zı Şekem axtın ciga hele. Zı mana Emorğançenbışde xılençe yizde g'ılıncikayiy vukkuka g'avşu. \c 49 \s Yaaq'ubee dixbışis xayir-düə hoole \p \v 1 Yaaq'ubee dixbı qopt'ul eyhen: \p – Yizde k'anyaqa savaale, vuşde vuk'lelqa qalesınbı zı yuşan ha'as. \q1 \v 2 Yaaq'ubın dixbı, sabı zal k'ırı alixhxhe, \q2 Vuşde dekkıl İzrailir k'ırı gyaqqe. \b \q1 \v 3 Ruven, ğu yizda ts'erriyna dix, \q2 ğu yizda guc. \q1 Ğu yedike zı mek'varanang'a \q2 taq'atıkanang'a ıxha. \q1 Ğu gırgıng'ule xərna, \q2 qıvaats'ana vor. \q1 \v 4 Ğu xhyanık akar sa'as-qa'as əxə deş. \q1 Vak'le man ats'axhxhe, \q2 ğu yik' hı'ı yizde tyuleeqa k'iç'uva, \q2 yizde xhunaşşeeşine sang'ıka g'alirxhuva, \q1 vake xərna ixhes deş! \b \q1 \v 5 Şimoniy Levi çocar vob, \q2 manbışe qəlasın ha'asva \q2 g'ılınc xılyaqa alyaat'a. \q1 \v 6 Manbı qəlıkanang'a \q2 adamer gyabat'a, \q1 yik'es ıkkanang'ad \q2 manbışin həyvanar kara idyalesın xhinne qa'a. \q1 Manbışe ək'elee aqqıyn karbı zı ha'as deş, \q2 Zı manbışika sarçes deş. \q1 \v 7 Fığan haa'ane manbışde qəlbışisiy \q2 xıl ts'ıts'dyaa'ane bahaliyvalis bed-düə vuxhena. \q1 Zı manbışike g'abıynbı sacigeeqa savaales havaasaras deş, \q2 İzrailvolle oot'alasınbı. \b \q1 \v 8 Yahud, yiğne çocaaşe ğu axtı qa'as, \q2 duşmanaaşina gardan yiğne xıle vuxhes, \q2 dekkın dixbıb vas k'yoozaras. \q1 \v 9 Yizda dix, Yahud, ğu k'on qoodu-soodu qööne \q2 mek'vne aslanık akar. \q1 Ğu manzil haa'ane şirık akar, \q2 horku-qorku ç'iyel g'ılexha, \q2 Şavusse şir g'udokana'as əxəyee? \q1 \v 10 Paççahiyvalla Yahudne xılençe mısacab əlyhəəs deş. \q2 Gırgıne gahbışil vuk'lek vukkiy \q2 mang'une nasılınbışisse mebınbışilqa ılğeç'es deş. \q1 Nimeeletteyiy gırgın milletbı k'yozarasda vake paççah g'idyarı. \q1 \v 11 Yahudıqa manimee xətta t'ımılen tayangbı eyxhe, \q2 mang'us manbı qidiykkın cuna əməleb çik avt'alas vəəxəna, \q2 çike hı'iyne çaxıree tanalinbıd hoğalas əxənbı. \q1 \v 12 Mang'une uleppışin adın ciga çaxırıle k'ışşeyda, \q2 silibıd niknele cagvarada ixhes. \b \q1 \v 13 Zevulunun cigad deryahne mıglek ixhes, \q2 maa'ad gamıbı ileezaras, \q2 mang'un ciga Sidonnee şaharılqa hixharas. \b \q1 \v 14 Xurcunbı mıgal alyaat'u, manzil haa'ana \q2 İssaxar taq'atıkane əməleyk akar. \q1 \v 15 Mang'us vuc manzilis ulyorzuliyn ciga yugda qadı, \q2 maana nyaq'v cus vukkanəxüb g'avcu, \q1 mang'vee yı'q' k'yozarı'ı mebınbışis iş haa'ana. \b \q1 \v 16 Dani İzrailyne nasılbışda sa vob, \q2 mang'vee cune milletıs məhkama ha'as. \q1 \v 17 Dani yəqqı'ne mıglekna xoçe xhinne ixhes. \q1 Balkanne guvuyk üvxü, \q2 çilyna yı'q'ı'hiyna g'ı'xə'əne. \b \q1 \v 18 Rəbb, zı gozet ha'an Ğu mısayiy zı duşmanaaşike g'attixhan ha'as! \b \q1 \v 19 Mebınbı Qadın cigabı q'əra qa'as ables, \q2 mang'veeyib manbı g'e'eebaşeng'a q'əra qaa'as. \b \q1 \v 20 Aşerne cigabışee otxhuniy barakayka ixhes, \q2 mang'vee paççahaaşisıd otxhuniy alles. \b \q1 \v 21 Naftali g'avkuyne maralık akar, \q2 mang'uke g'abıynbı geeb micagınbı vuxhes. \b \q1 \v 22 Yusufmee, xhyan ı'lqəəne cigaysneene, \q2 bıtağbıd cabırıle g'alysikkıyne tayangık akar. \q1 \v 23 Duşmanar mang'ulqa qəlıka vukkaaşika k'yoohar, \q1 \v 24 mang'un xıleppı gucuka vodva \q2 mang'vee vuk xıle it'umda aqqaqqa. \q1 Mang'us guc hoole vuxha \q2 Yaaq'ubee ı'bəədat ha'ane Allahee. \q1 Allah İzrailiqa çoban cune syuriyqa ilyakkan xhinne ilyakka. \q2 Mana manbışda Suva vobna. \q1 \v 25 Yiğne dekkee ı'bəədat ha'ana \q2 Allah hasre vas kumagxhecen, \q1 Hasre Mang'vee vas xayir-düə hevlecen, \q2 xəəne-ç'iyeyne xhyanbışike \q2 ğu g'ıts'mayk'vancen, \q1 vas geeb uşaxaariy çavra-vəq'ə helecen. \q1 \v 26 Yiğne dekkına xayir-düə barakatnane çolbışileb geeb vob, \q1 ğu manisa çocaaşile qıvaats'anava, \q2 hasre man gırgın xayir-düəbı yiğınbı ixhecen. \b \q1 \v 27 Benyamin bahalne ümulyuk akar, \q2 miç'eeb k'on givk'u opxhan, \q2 exhalid ing'uke-şeng'uke g'ayşuyn bit'al ha'a. \b \p \v 28 İna ələpqı'na yits'ıq'vəble (12) nasıl İzrailyna vobna. Dekkee dixbışde gırgıng'us, cus sik'ına inəxübna xayir-düə huvu. \s Yaaq'ub qek'ana \p \v 29 Qiyğa Yaaq'ubee dixbışilqa əmr haa'a: \p – Zı sık'ınne gahıle qik'asda, zas yizde xizanısqa, zale ögee hapt'ıynbışde k'anyaqa əlyhəəs ıkkan. Zı Q'etbışda eyxhene Efronne çoleene mağaree k'eyxhe. \v 30 Mana mağara Kana'anne ölkeene Mamrе eyhene cigays k'anene Maxpelayne çolee vobna. İbrıhımee mana mağara nyaq'v haa'asdemee Efronusse çoluka sacigeeniy alivşu. \v 31 Maa'abniy İbrıhımiy cuna xhunaşşe Sarra, I'saq'iy cuna xhunaşşe Rivq'a k'evxhu. Zı Leayer maa'ar k'eyxhı. \v 32 Man çolud, maana mağarab Q'etbışisseniy alivşu. \p \v 33 Yaaq'ubee dixbışis əmr hav'u g'attirxhınmee, g'elybı tyuleeqa sı'ı qek'ana. Məxür mana ahaleeqa ayk'an. \c 50 \s Yaaq'ubna ak' \p \v 1 Yusuf dekkılqa k'yorzul geşşe-geşşe mang'us ubbabı ha'a. \v 2 Mang'vee cune g'ulluxçiy-doxturaaşilqa dekkın mayit mumyelamişe'ecenva əmr haa'a. Doxturaaşed İzrailin mayit mumyelamişa'an. \v 3 Mana iş doxturaaşe yoq'ts'al (40) yiğna haa'a. Mumyelamişa'as manimena vaxtniyxhe vukkiykanna. Yights'al (70) yiğna misirğançenbı mang'uqa gyaaşe. \p \v 4 Ak'ın yiğbı ç'əveetxhamee, Yusufee fironne insanaaşik'le eyhen: \p – Zı vuşde ulen aqqıxheene, fironuk'le eyhe, \v 5 dekkee zasqa k'ın g'assaras alikkı, uvhuynniy: «Zı qik'asda xhinne vor. Kana'anne ölkee zı zasda mağaree nyaq'v hav'u. Zı maa k'eyxhe». Həşde fironee zı hasrecen, dek k'eyxhı, yı'q'əlqa sak'alas. \p \v 6 Fironee eyhen: \p – Dekke nəxdiy vasqa k'ın g'assaras alikkı, həməxürur mana k'eyxhe. \p \v 7 Məxür Yusuf ayk'anna dek k'eyxhas. Yusufuka sacigee fironun delesın insanar, Misirın ağsaqqalar, \v 8 Yusufneyiy dekkıne xaabın gırgınbı, çocar havayk'an. Manbışe saccu çavra-vəq'əyiy uşaxar Goşen g'alyaa'a. \v 9 Manbışika sacigee balkanaaşil alepxıynbı, dəv'əys hı'iyne daşk'abışe gyuv'uriynbı yəqqı'lqa qığeebaç'e. Maa qəpqəs-ələpqəs devxhesınmeen insanar vooxhe. \p \v 10 Manbı İordan damayne şene sural, Atad eyhene cigeene atteeqa (suk məttaa'an ciga) hipxhıriyng'a, axtıne nıq'ıka gyaaşe giviyğal. Ma'ab Yusufee dekkıs yighılle yiğna ak' hoole. \v 11 Mane ölkayne insanaaşik'le, Kana'anğançenbışik'le, Atadee hoolena ak' g'avcumee, uvhuyn: «Misirbışiqa xədın geşşuyud». İordan damayne k'anene cigays çil-alla Avel-Mitsrayim (\it misirbışin geşşuy\it*) do giyxhe. \p \v 12 Yaaq'ubne dixbışe gırgın dekke uvhuyn xhinne ha'a. \v 13 Mana manbışe Kana'anne ölkeeqa qarı, Mamreys k'anene Maxpela eyhene çoleene mağaree'ar nyuq'vneeqa giyxhe. Mana mağara İbrıhımee çoluka sa cigee cus nyaq'v haa'asın ciga ixhecenva, Q'etbışda eyxhene Efronukeniy alivşu. \v 14 Dek k'eyxhıyle qiyğa, Yusuf cune çocaaşika, dekkıne ak'ıs abıyne gırgınbışika sacigee Misirqa siyk'al. \s Yusuf çocaaşika yugra eyxhe \p \v 15 Dek qik'uyle qiyğa, Yusufne çocaaşe sana-sang'uk'le eyhen: \p – Yusufee şi hı'iynçina qəl yik'el avqu vuxhee, mana qəl şake qığaahas vukkiykınee, şi hucoone ha'as? \p \v 16 Mançil-allab manbışe Yusufus xabar g'axuvu: \p – Dekkee qik'asse, şak'le uvhuynniy: \v 17 «Yusufuk'le inəxüd eyhe: „Hucoone ixhes, çocaaşe vas hav'una pisvalla, yik'el hivxhanee'e“». Həşded şi vake heqqa, hucoone ixhes, yiğne dekkee ı'bəədat ha'ane Allahee g'ulaaşin bınahbı yik'eliyxan he'ecen. \p Man eyhenbı Yusufuk'le g'ayxhımee, geşşe giyğal. \p \v 18 Qiyğa çocar mang'usqa abı, ç'iyelqamee k'yobzur, «Şi həşdiyle yuğun g'ular vobva» eyhe. \p \v 19 Yusufee manbışik'le eyhen: \p – Zı nya'a Allahne vor, şu zale qəvəəq'ənas? \v 20 İlyaake, şos zas pisvalla haa'as vukkiykın, Allaheeyib mana yugvalis qav'u. G'iyna şok'le g'ecenbıyiy xəppanane insanaaşina ı'mı'r g'attivxhan he'ecenva Allahee məxüd hı'ı. \v 21 Mançil-alla qıməəq'ən zı şoqar vuşde uşaxaaşiqar ilyakkasda. \p Yusuf manbışiqa g'üvənara yuşanı'ı manbışis yik'bı hele. \s Yusufun qik'uy \p \v 22 Yusuf cuneyiy dekkıne xizanıka Misir axva. Yusufee vəşşe yits'ılle (110) sen ha'a. \v 23 Mang'uk'le Efrayimın uşaxarıb nevabıb g'oocenbı. Menaşşeyne dixene Maxiriyne uşaxaaşisıb mang'vee dekvalla haa'a. \p \v 24 Sabara gah ılğevç'uyle qiyğa Yusufee çocaaşik'le eyhen: \p – Yizda qik'asda gah k'ane quvxheeyib, Allahee şu yik'el hivxanaa'as deş. Allahee şu ine ölkeençe qığaa'asınbı. Mang'vee k'ın g'assır İbrıhımıs, I'saq'ıs, Yaaq'ubıs hevlesva uvhiyne cigeeqa şu quvkees. \p \v 25 Qiyğa Yusufee İzrailybışisqa k'ınbı g'assaras alikkı, eyhen: \p – Allahee şos huvuyn cuvab mısacad yik'el hixan ha'as deş. Şunad əlyhəəng'ə, yizın bark'vbı inyaa g'ılyma'a, şoka qıkkee. \p \v 26 Yusuf vəşşe yits'ılle (110) sen hı'ı qek'a. Mana Misiree mumyelamiş hı'ı, tabuteeqa giyxhe.