\id 1CO 1 Corinthians Tiruray 1 Corinthians \h 1 Korinto \toc1 I Sunguwe Sulat Pablowe dob de Munur bé Kristowe dob Korinto \toc2 1 Korinto \toc3 1 Ko \mt1 I Sunguwe Sulat Pablowe dob de Munur bé Kristowe dob Korinto \ip Been i niy sébaane bé de sénulat Pablo, sani ménbantuge muret fantag bé Jesu Kristowe. Tafayén séménugud i Pablowe dob ingéde Korinto. Atin i de dumo bé de étéw diyo ménwaléy ro munur bé Jesu Kristowe sabaf bé kéuret Pablowe. \ip Endob amun méntékédan i Pablowe diyo, wén i de dumo bé de munur diyo rénigo roy tetee. Atin i de dumo de, wén i de ménénginsa fantag bé ati fatute rigoné ro sabaf bé kéunur ruwe. Médooy de fénginsaé ro non mantu ro séna munur bé Kristowe. \ip Mélaw séménulat i Pablowe inok sumbulo no bero bé de fénginsaé ro. Nugar Pablowe soy de dumo bero do ménsala. \c 1 \p \v 1 Begéney Pablowe, fénémili i Tuluse ménwaléy apostol Jesu Kristowe sabaf bé kétayay Tuluse. I Sostenese dumo tom munur bé Jesuse brab begéne, sulata key begom \v 2 do munur bé Tuluse bati dob Korinto. Fénémili i Tuluse begom inok waléy mélinis dob adafa nuwe sabaf bé Jesu Kristowe. Ménwaléy gom do étéw i Tuluse beroy kéluhanay de étéw dob kéluhanay de ingéd munur bé Jesu Kristowe, sani Kadna ruwe brab Kadna tome so. \p \v 3 I Abay tome Tuluse brab Kadna tome Jesu Kristo toow fo mégédaw damén begom brab iray ro damén i métanéke do fédéw. \s1 I kéfiyonone sabaf bé Kristowe \p \v 4 Toow fo démoyunu fésalamat bé Tuluse non bé kégédaw ne begom fénagéw dob Jesu Kristowe. \v 5 Non toow fo fénfiyoy Tuluse begom bé kéwaléy gome do dumo Jesu Kristowe. Mélaw tintu fo énggésobuto kom i toowe kétoro brab gétigan gom so témoro de. \v 6 Ménwaléy toow fo méégét i kéunur gome bé ténoro geye begom fantag bé Kristowe. \v 7 Mélaw i Tuluse nirayén begom i kéluhanay kéfurunge kailanga kom tidéw dob Rémogor ne, bé lala gome ongot-ongot bé késéfule i Kadna tome Jesu Kristo. \v 8 Beeney émféégéte bé kéunur gome taman dob tamfaday duniyae, inok énda i sala gom dob gaiy késéfule ne. \v 9 Toow fo gésarig tom bé Tuluse, sani ménémilie betom inok waléy tom do dumoy Nga ne Jesu Kristo, sani Kadna tome. \s1 Ménsébaad ro \p \v 10 Do dumo gu, sabaf bé kéféguléw i Kadna tome Jesus betom ongoté ku begom kagom sébaad-baad. Yamula séfagayun gom inok waléy ségiléw i de fédéw gom brab de kéfégitung gom. \v 11 Non do dumo gu, bénréh i de étéw do dumo Kloewe démoyun gom kun séédél. \v 12 Wén kun i do dumo begom émbéréh maro, “Kuyug Pablo gey i begeye.” Atin i de dumo de kun émbéréh maro, “Kuyug Apolos gey i begeye.” Brab i de dumo begom émbéréh ro maro, “Kuyug Pedro gey i begeye.” Atin i de dumo do émbéréh maro, “Kuyug Kristo gey i begeye.” \v 13 Toow fo tete i nan. Maak sénufak-ufak gom i Kristowe. Békén begén i ménléhue dob kruse inok méfukas gom bé de sala gom. Brab énda ménbautis gom inok waléy gom do kagén kuyug. \p \v 14 Fésalamatu dob Tuluse non békén begén i ménautise begom saliyu bé Krispowe brab Gayowe. \v 15 Mélaw énda i gébéréh de ké ménbautis gom dob dawét guwe. \v 16 (Bénautis guy Estabanase brab kéluhana ro ségélawi. Endob éndaén i ségiyo énggétédémo ku bénautis gu.) \v 17 I funa Kristowe begén séménugu békén ké mautisu. Yamula sénuguén begén muret bé Fiyowe Uret. Atin énda fénfurungén begén muret loo bé de étéw dob duniyae ni, inok i de étéw mégélingo, énda munur ro saén sabaf bé kéfurung guwe émbéréh. Yamula munur ro sabaf bé barakat i Tuluse. Mélaw énda émbunéy i barakat Kristowe mémukas bé de étéw sabaf bé kéléhu ne dob kruse. \s1 I kégétigay Tuluse \p \v 18 I de étéw mékukum ro, marok énda i laga i kéurete fantag bé kéléhu Jesuse dob kruse. Endob i betome do ménfukasén dob de sala tom, gétiga tom toow i Fiyowe Uret brab fégito noy barakat i Tuluse. \v 19 Wén i Ménsulate Kébéréh i Tuluse fantag bé ni mano, “Binasané kuy kégétigay de méngganad. Atin fégito gu énda i laga i kéfégitung i de étéw marok do métilédtéd ro.” \v 20 Mélaw gétiga tom énda i laga i kégétigay de énggéféganad taloo no de métilédtéd taloo no de furung émbéréh dob ni duniya. Non fénggitoy Tuluse énda i lanték i kégétigay kéilawane. \p \v 21 Toow fo gétigan i Tuluse. Bénantakén bé énda gésobutoy de étéw de sabaf bé de kégétiga ro saén. Yamula ménsuwat i Tuluse mémukas saén bé de étéw munur bé Fiyowe Uret ureté key, fiyon fo ké béréh i de étéw énda i laga i Fiyowe Uret. \v 22 I de Judio méuyot ro gégito do mékégaif inok géunur ro de. Atin i de étéw tidéw Akaya méuyot ro mégélingo bé de gétigan muret inok géunur ro de. \v 23 Endob ureté tom i fantage bé Kristowe ménléhu dob kruse. Endob i de Judio mika ro de. Atin i de étéw békén Judio fégitungé ro énda i lagaén. \v 24 Endob i de étéw do fénémili i Tuluse munur ro, do Judio brab do békén Judio, gétiga roy barakat i Tuluse brab kégétiga nuwe fénggito no dob kéléhu Jesu Kristowe. \v 25 Non i kégétigay Tuluse toow na fo gérotor bé kégétigay de étéw, fiyon fo ké fégitungé ro énda i lagaén. Atin i barakat i Tuluse toow na fo émbagér tidéw bé kébagér i de étéw, fiyon fo ké wén i do étéw fégitungé ro énda i bagér i Tuluse. \p \v 26 Do dumo gu, fégétédém gom i ni. Amun fénwaléy i Tuluse begom do munur, énda sénay médoo begom do gétigan, brab énda sénay médoo begom do odoron, taloo no do gérotor étéw. \v 27 Endob i Tuluse fénémilién i de étéw léngléngén ro dob adafay kéilawane inok kémalanan i de étéw marok toow ro fo gétigan. Atin fénémilién i de étéw do gérifantad dob adafay kéilawane inok kémalanan i de étéw do téfégérotor. \v 28 I Tuluse fénémilién i de étéw diyangkaén brab ikaan brab énda i laga ro kun dob duniyae ni inok fégito no énda i laga i de éntingayén karangéy de étéw toow fo mélaga. \v 29 Mélaw énda i étéw géfélangka-langka dob Tuluse. \v 30 Gido loo, fénwaléyéy Tuluse betom dumo Jesuse. Atin i kéluhanay de kégétiga tom tidéw dob Tuluse fén-angéyén bé Kristowe. Atin sabaf so bé Kristowe, ménwaléy tom do métintu brab malinis dob adafay Tuluse brab méfukas tom bé de sala tom. \v 31 Mélaw toow i Ménsulate Kébéréh i Tuluse mano, “Amuk wén i méuyot fébantug-bantug, fatut fébantug-bantug saén bé atiy rénigoy Kadnane.” \c 2 \s1 I Fiyowe Uret \p \v 1 Atin do dumo gu, amun énggégumahu dob begome, nuret guy Fiyowe Uret i Tuluse. Endob énda ménfurungu émbéréh taloo no muret loo bé ségétéwe wén i kégétiga no. \v 2 Non ménuyotu saén muret dob begome fantag bé Jesu Kristowe brab fantag bé kéléhu ne dob kruse. \v 3 Mélaw amun énggumahu dob begome, toowu fo ménggilak brab léménukub, non gétiga ku énda furungu muret. \v 4 Atin amun nureto ku begom, énda ménusaru bé furunge kébéréh taloo no kégétigan. Yamula i Rémogor i Tuluse diyo dob begéney ménféunure begom bé barakat ne, \v 5 inok i kéunur gome békén sabaf bé kégétigay étéwe. Yamula munur gom saén sabaf bé barakat i Tuluse. \s1 I kégétigay Tuluse \p \v 6 Endob i toowe, toroé kuy tintuwe ménalém kégétigan dob de étéw méégét i kéunur ruwe. Endob i ni kégétigan békén tidéw dob kéilawane taloo no tidéw dob de méguléw dob duniyae bé ni do gai. Non mékédan i kéféguléw ruwe. \v 7 Yamula toroé kuy ménaléme kégétigay Tuluse, sani ménbunéye non énda fénggitoy Tuluse de bé do gétah. Non amun énda séna lénimbag i Tulusey duniyae ni, énggétiga non i atiy rigoné nuwe bé fukasé no betom inok méuyag tom taman sa taman dob lawayo. \v 8 Enda i ségétéw méguléw dob duniyae ni énggésobuto noy ni ménalém kégétigan. Non amuk énggésobuto ro, énda damén fénléhu roy barakatane Kadnan dob kruse. \v 9 Non wén i Ménsulate Kébéréh i Tuluse mano, “Enda i ségétéw énggégito taloo no énggégélingo taloo no énggéfégitung bé de fiyo do languntaman ténafay i Tuluse kay de étéw méimu de.” \v 10 Atin i de ménbunéy bé do gétah, fénggésobut i Rémogor i Tuluse dob betome. Non gétigay Rémogor i Tulusey kéluhanane, fiyon i de ménalém kéfégitung i Tuluse. \v 11 Enda i gétigan bé atiy dob kéfégitung i ségétéwe étéw saliyu bé beene so. Ségiléw so bé Tuluse. I Rémogor i Tuluse saén i gétigane bé atiy dob kéfégitung i Tuluse. \v 12 Atin énggédot tom i Rémogor i Tuluse bati dob de fédéw tom. Békén rémogor tidéw dob duniyae ni, éndob Rémogor i Tuluse. Fégétiga no betom i kéluhanay niray i Tuluse betom. \p \v 13 Mélaw toroé tom i ténoro i Rémogor i Tuluse betom, békén tidéw saén dob kégétigay étéwe. Toroé tom i toowe tidéw dob Rémogor i Tuluse dob de étéw bati i Rémogor i Tuluse diyo dob de fédéw ro. \v 14 Endob i étéwe énda diyo i Rémogor i Tuluse dob fédéw ne, énda gétayakufo noy de éntingayén tidéw dob Rémogor i Tuluse non énda gésobuto no de. Atin karangé noy énda i lagaén non i Rémogor i Tuluse saén i émfégésobute de. \v 15 I étéwe batioy Rémogor i Tulusey fédéw ne, gésobuto noy kéluhanane. Endob i étéwe énda diyo i Rémogor i Tuluse dob beene, énda gésobuto noy kéfégitung i de étéw diyo i Rémogor i Tuluse dob berowe. \v 16 Non wén i Ménsulate Kébéréh i Tuluse mano, “Enda i gétigan bé atiy dob itungay Tuluse brab, énda i gétoro bé Tuluse.” Endob i betome do munur, fénggito Kristowe betom i kéfégitung ne. \c 3 \s1 Do sugu-suguéy Tuluse \p \v 1 Do dumo gu, amun diyou séna dob begome, énda énggébérého ku begom i ségiléwe bé kébéréh guwe dob de étéw fénémanduoy Rémogor i Tuluse. Non kailanga kuy émbéréhe dob begome maak do nga munur bé Kristowe. Non odoro kom sénay de tete kétaya kom. \v 2 Mélaw énda gétoroo ku begom bé de ménalém kégétigan, non ségiléw gom bé ngae énda géamaa noy métégase amaén, éndob ratah saén. Fiyon béleewe ni, énda gésobuto kom i ménaléme kétoro gu. \v 3 Non odoro kom sénay de tete kétaya kom. Wén sénay do médaléw brab do séédél begom. Mélaw giton dob begomey kéodoro kome bé de tete kétaya kom, ségiléw bé de énda munur bé Jesuse. \v 4 Non amuk wén i émbéréh begom maro, “Begey i kuyug Pablowe”, brab émbéréh i de ségiyo maro, “I begeye do kuyug Apolos gey”, fégito gom i késégiléw gome bé de énda séna munur. \p \v 5 Fégitung gom i fantage bé de ni. I begéne, sani Pablowe, ati begéne? Atin ati Apolose? Ségiléw gey falan do sugu-suguéy Kadnane saén. Fénuret i Tuluse begey inok munur gom. Rigoné key saén i galbéke sénugu i Tuluse sénga ségétéw begey rigoné key. \v 6 Maak do gémalbék gey dob fantade. I begéne ségiléwu bé mohoke. Atin i Apolose ségiléw bé mitisone de wayég. Endob Tulusey émfééruke bé de nohok. \v 7 Mélaw békén i mohoke taloo no mitisone de wayég i fatute de médayéw. Endob Tulus saén i fatute de médayéw non Been i émfééruke de. \v 8 I mohoke brab mitisone de wayég, énda i isu bero toow na fo gérotor. Atin irayay Tuluse bero baras loo bé kédakél i de galbék rénigo ro. \v 9 Non i begeye Apolosey de sugu-suguéy Tuluse brab sétabang gey gémalbék. Atin i begome maak do nohok i Tuluse. \p Atin ségiléw gom bé sébaane lawi rénigoy Tuluse. \v 10 Atin i Tuluse fénwaléyén begén ségétéw furung rémigo lawi. Mélaw begén i ménfédiyoe bé batéwe gonoy de liléy ménbunsud. Atin ségiyo man i émfétause bé kérigowe bé ni lawi. I atag i ni, wén i ségiyo témoro begom béleewe ni. Atin i émfétause bé galbéke fatut ingata noy rigoné nuwe. \v 11 Atin sébaan saén i batéw i lawi i Tuluse. Been i Jesu Kristowe fénwaléy i Tuluse maak batéw non Been saén i unuro tome. \v 12 Atin i de rémigo bé lawi i Tuluse, médooy de fégérigo ro de. Atin i de séségiyo-giyo fégérigo bé lawie ségiléw bé de séségiyo-giyo kétoro. Amuk fiyoy kétoroe maak do bélowon brab do filak brab do balilaga do batéw. Enda métuwég i de ni do éntingayén. Endob amuk énda fiyoy kétoroe, ségiléw bé de kayéw brab do kéroon. I de ni do éntingayén magad do métuwég. \v 13 Bé gaiwe moso séfule i Kadnane mangéy kémukum, giton i galbék i kéluhanay de étéw. Atin téngkadé noy de galbék ro bé aféye. Amuk fiyo, énda métuwégén. Endob amuk tete, métuwég. \v 14 Atin amuk énda métuwég i galbék i ségétéwe étéw, gédoté noy baras ne tidéw dob Tuluse. \v 15 Endob amuk météy métuwég i galbék i ségétéwe étéw, énda gédoté noy baras ne fiyon fo ké ménfukas inok énda mékukumén. Ségiléw bé étéwe énggéféraréy tidéw dob métuwége lawi éndob énda i énggéuwito no. \p \v 16 Gétiga kom damén i begome maak lawi i Tuluse non diyo i Rémogor ne bati dob de fédéw gom. \v 17 Atin amuk wén i minasa bé lawi i Tuluse, binasanéy Tuluse soy nan étéw, non i lawi i Tuluse mékétéfu. Atin begom i nan lawi. \p \v 18 Kagom tugion i lowoh gome. Non amuk wén i ségétéw begom manok toow fo gétigan dob adafay de dumo no dob duniyae ni, fatut waléy énda i gétiga no dob adafay de étéw, inok waléy toow fo gétigan dob adafay Tuluse. \v 19 Non i kégétigane dob duniyae ni énda i lagaén dob adafay Tuluse. Non wén i Ménsulate Kébéréh i Tuluse mano, “Usaréy Tulusey de akar i de énggétigan do étéw fégélangkébén bero.” \v 20 Atin wén i Ménsulate Kébéréh i Tuluse mano, “I Kadnane gétiga noy kéfégitung i de gétigan do étéw énda i lagaén.” \v 21 Mélaw kagom fégéfélangka-langka i kéfuray gome bé de étéw. Non i begeye do sugu-sugué kom, békén gey funa kom félangka-langka. \v 22 Atin i begéne brab Apolose brab Pedrowe, niray i Tuluse begey dob begome inok tabanga key begom. Fiyon i duniyae ni, brab de éntingayén gégumah moso, brab de éntingayén béleewe ni, brab fiyon i de umul brab kéléhu, niray i Tuluse inok féfiyoné no begom. \v 23 Atin i begome ka Kristowe, brab i Kristowe kay Tuluse. \c 4 \s1 Do apostol \p \v 1 Atin fantag bé begeye do témoro, fatut karangé kom begey do sugu-sugué Kristowe. Non sénarig i Tuluse dob begeyey de ménalém kébéréhén. \v 2 Atin i sarigone fatut odoro noy de sugu i amu ne. \v 3 Endob énda émbukuu fantag bé ati kéfégitung gome begén taloo no i kéfégitung i de ségiyo étéw begén. Fiyon i begéne, énda kukumé kuy kagéne lowoh. \v 4 Enda tete i fédéw guwe fantag bé de rénigo gu. Gido loo, énda séna gito no ké fiyo taloo no ké tete i de rénigo gu, non Kadnaney kémukume begén. \v 5 Mélaw kagom sékukum béleewe ni. Yamula ongot-ongot gom i késéfule i Kadnane. Non fégito no bé béno i kéluhanay rénigoy de étéw do énda séna gito no béleewe ni. Atin fégito no soy ati dob fédéw i kéluhanay étéwe. Bé béno gai, i Tuluse dayéwé noy séngae ségétéw look énda, sabaf sa bé de rénigo ro. \p \v 6 Do dumo gu, énggélabito kuy dawét guwe brab Apolose. Endob i begeye do ufama saén inok gétiga kom bé fatut odoro kom saén i fénsulat i Tuluse. Mélaw kagom karangén de ké toow na gérotor i ségétéwe témoro bé dumo nuwe témoro. \v 7 Fégitungé kom keey do toow gom na fo gérotor bé de ségiyo. Endob dufang i nan kéfégitung. Non i kéluhanay de éntingayén do kagom, Tulus i méniraye de dob begome. Mélaw kagom félangka-langka, non énda foy éntingayén do kagom saliyu bé de gédoté kom tidéw dob Tuluse. \p \v 8 Fégitungé kom keeyén bé éndaén kailanga kom i tabange tidéw dob Tuluse. Fégitungé kom keeyén bé énggédot gom i kéluhanay de kéfiyonon tidéw dob Tuluse. Fégitungé kom keeyén bé béleewe ni méguléw gom séréngan bé Kristowe fiyon fo ké i begeye do apostol énda séna méguléw gey. Endob i toowe, énda séna méguléw gom. Endob méuyotu damén ké béleewe ni méguléw gom inok méguléw gey so béni séréngan begom. \v 9 Non dob karang guwe de, rénigoy Tuluse begey do apostol do toow fo gérifantad. Ségiléw gey bé de férisu gédétén féléhuén dob téngaangay kéluhanay de étéw brab de télaki. \v 10 I kékarang i de ségiyo étéw begey, do dufang non munur gey bé Kristowe. Endob i begome, makom ké do toow gomén gétigan sabaf bé Kristowe. Atin i begeye toow gey fo kun mélubay. Endob i begome, makom ké émbagér gomén. Atin énda fégadatay de étéw begey fiyon fo ké fégadata ro begom. \v 11 Atin taman so béleewe ni i begeye mélayaf gey brab térumén gey, brab kulang i de kégal gey. Brab férasayén gey lubagén brab énda i lawi gey. \v 12 Mégéror gey gémalbék inok gédoté key i de kailanga key. Atin amuk ingonéy de étéw begey, dasala key bero inok féfiyonéy Tuluse bero. Amuk férasayén gey, fédayaé key saén. \v 13 Amuk wén i émbéréh tete fantag bé begeye, sumbulo key bé fiyowe kébéréh saén. Maak do ruhuk gey saén. Taman béleewe ni siyawéy de étéw begey dob duniyae. \p \v 14 Do dumo gu, békén sénulat guy ni ké fémalané ku begom. Yamula inok toroé ku begom maak do gulaané ku nga gu. \v 15 Non fiyon fo ké médooy témoroe begom fantag bé Kristowe, ségétéw saén i maake abay gom, sani begéne. Non ménwaléy gom munur bé Kristowe amun nuret guy Fiyowe Uret dob begome. \v 16 Mélaw ongoté ku begom iring gom begén. \v 17 Been i funa kuwe sémugu bé Timoteowe mangéy dob begome. Been i toowe fo kégédawa ku maak nga gu sabaf bé Kadnane, brab modor bé de sugué ku de. Amuk gégumah dob begome, féfégétédémén begom i de kétoro gu fantag bé de adat tom sabaf bé Kristowe, ségiléw bé ténoro guwe dob de munur dob kéluhanay de ingéd. \p \v 18 Wén i do dumo begom do ménwaléy félangka-langka non marok éndaén séfuleu mangéy diyaan. \v 19 Endob séfuleu so mangéy diyaan amuk kétayay Tuluse. Atin bé béno, susiné kuy kédooy énggérigonoy de félangka-langka, békén i de kébéréh ro saén. \v 20 Non i kéféguléw i Tuluse betom békén dob kébéréhe saén, éndob dob barakat ne. \v 21 Ati isuwe kétaya kom? Amuk énda témérén gom bé de tete rigoné kom, séfuleu moso férasayé ku begom. Endob amuk tagaké kom i de tete adat gom, séfuleu mégédaw begom. \c 5 \s1 Wén i ségétéw bero ménsala \p \v 1 Wén i énggélingoo kuwe bé wén kun i ségétéwe begom réménigo toow fo tete. Lénamfaén kun i bawag i boh ne. Fiyon i de énda méngintulus, énda gérigono roy loowe bé ni. \v 2 Gido loo, toow gom fo wayo félangka-langka. Endob fatut gom damén mémala brab émbuku. Atin fatut énda tungkasé kom méngintulus sélimud begom i ni étéw réménigo bé ni. \v 3 I begéne, fiyon fo ké mérayuu dob begome maak diyou so dob begome non doyuné ku so begom fégitungén. Atin sabaf bé atura kuwe, kénukum gun i ni étéw ménsala, loo bé rigoné kuwe damén ké diyou dob begome. \v 4 Amuk sélimud gom, maak diyou so non diyo soy fédéw guwe. Mélaw dob atura kuwe tidéw dob Kadnane Jesu Kristo, \v 5 sugué ku begom miray bé ni étéw dob Satanase inok binasané noy lowoh ne. Tidéw béno, gésénule damén, atin mélaw énda mékukum i rémogor ne bé gaiy kékukum i Kadnane Jesus. \p \v 6 Kagom damén félangka-langka. Gétiga kom i kébéréhe mano, “Géféérukoy klohe saén fégéfééruk i kéluhanay fane.” \v 7 Atin i étéwe ni ménsala, ségiléw bé fégéfééruke bé fane. Fatut kédané kom tidéw dob begome inok énda waléy gom tete kéluhanan. Yamula waléy gom damén tintu fiyo. Atin gétiga ku méntintu gomén béni sabaf bé kéunur gome bé Kristowe. Non i Kristowe ségiléw bé natiwe bili-bili fénléhu ténulak bé gaiy kandulie féndawét “Témara”. Non fénléhuén i Jesuse ténulak gémantinon betom inok méfukas tom bé de sala tom. \v 8 Mélaw rigoné tom i mantuwe kanduli sani kéamae émfégétédém bé kétulake bé Jesuse. Atin fatut amaé tom saén i fane énda i fénggéfééruk de. I atag i ni, fatut kéda kom i de tafay tete adat gom atin fatut toow fo fiyoy de adat gom brab béréh gom saén i toowe. \p \v 9 Amun sénulata ku begom bé gétahe, bénréh gu begom bé kagomén séloyuk bé de étéw mékérésik i de adat ro. \v 10 Endob i kébéréh guwe ni, fantag bé de békén munur bé Jesuse, sani de bigaén, de arumén, brab de lémiful, brab de méngadaf bé de kéninontow. Non amuk dini gom dob duniyae ni, kailanga kom séloyuk bero sénga tékélid. \v 11 Endob i bénréh guwe, been i fantage bé de étéw émbéréh do munur bé Jesuse éndob do toow fo bigaén, do arumén, look méngadaf ro do kéninontow, look émbéréh do tete tugi fantag bé de étéw, do molon, do lémiful. Kagom séloyuk bé de ni do étéw émbéréh do munur ro kun bé Jesuse éndob taus ro mésala loo bé de ni. Fiyon mama, kagom séréngan bero. \p \v 12-13 I de étéw énda munur ro bé Jesuse, énda i atura tom kémukum bero, non Tulus saén i kémukume bero. Endob i de dumo gom ménbéréh munur ro bé Jesuse, fatut kukum gom bero amuk ménsala ro loo bé ni. Non wén i Ménsulate Kébéréh i Tuluse mano, “Kéda kom i tetee étéw dob begome.” \c 6 \s1 Fantag bé késébanil-banile \p \v 1 Amuk wén i méuyot témbo begom bé dumo gome munur bé Jesuse, kagom téboén de dob adafay de gémamak kukuman do békén munur. Yamula, fatut téboé kom dob adafay de dumo gom munur. \v 2 Enda keey gétiga kom de, do betom munur i kémukume moso bé kéluhanay de étéw dob duniyae ni. Atin amuk betom i kémukume bé duniyae ni, gékukumo tom i kéluhanay de kloh éntingayén béleewe ni. \v 3 Enda keey gétiga kom de, betom i kémukume moso bé de télaki dob lawayo. Mélaw toow fo fakay tom sétiyawan béleewe ni dob fantade. \v 4 Mélaw amuk wén i témbo begom bé dumo gome munur, énda fatutén téboén dob adafay de gémamak kukuman non énda munur ro bé Jesu Kristowe. \v 5 Fémala-mala gom! Aw énda foy ségétéw gétigan begom témiyawan bé de ménsébanil dob begome munur bé Jesuse? \v 6 Endob réménigo gom wayo énda fiyo non sétébo gom dob adafay de étéw gémamak kukuman, énda munur ro bé Jesuse. \p \v 7 Atin sabaf bé de késétébo gom, giton fo toow i kékulang i késarig gome bé Tuluse. Toow na fo fiyo ké fédaya gom ké wén i déménufang begom taloo no ké wén i léméniful begom. \v 8 Endob i toowe, begom i de ménsala brab do léméniful bé de dumo gom munur. \v 9 Gétiga kom damén i de étéw énda métintu ro, énda féguléwoy Tuluse bero. Fétuntay gom. I de bigaén, brab de méngadaf bé de kéninontow, brab do lémamfa, brab do bakla, énda géahur ro dob kéféguléw i Tuluse. \v 10 Atin loo soy de ménakaw, brab de arumén, brab do molon, brab do émbéréh do tete tugi fantag bé de étéw, brab do lémiful, énda so géahur ro dob kéféguléw i Tuluse. \v 11 Bé do gétah, wén i do dumo begom loo bé nan. Endob béleewe ni ménlinis gomén tidéw dob de sala gom, atin do ménwaléy gomén do étéw i Tuluse. Fénwaléyén begom do métintu bé barakat i Kadnane Jesu Kristo brab Rémogor i Tuluse. \s1 I fiyowe adat \p \v 12 I betome do munur, fakay gérigono tom i kéluhanay éntingayéne amuk énda teteén. Gido loo, békén kéluhanay éntingayéne fiyo. Fiyon fo ké fakay rigoné kuy kéluhanane, éndob békén fo fatut waléyu maak riféy de rigoné ku. \v 13 Ufama, i sure, kay amaéne. Atin i amaéne kay sure. Toow i nan. Endob wén moso i gai kédanéy Tulusey sure brab amaéne. \p Atin i lowohe békén fégésébiga. Yamula rénigoy Kadnaney lowoh i de étéw inok rigoné roy galbék i Kadnane. Atin sabaf bé Kadnane, waléy mantuy de lowoh tom moso. \v 14 Non Tulusey ménfétébulee bé Kadnane Jesus, atin fétébuleé no so mélaw betom bé barakat ne. \p \v 15 I de begom do munur, gétiga kom damén i de lowoh gom maak réfa i lowoh Kristowe so. Mélaw énda fatutén sumfata tom bé sundale. Toow fo tete i ni. \v 16 Gétiga kom damén i ni. I étéwe sumfaté noy lowoh ne dob sundale, waléy ro sétiman lowoh. Non wén i Ménsulate Kébéréh i Tuluse fantag bé sébawage mano, “I de ruwo gétéw waléy ro sétiman lowoh.” \v 17 Endob i étéwe sumfaté noy fédéw ne dob Kadnane waléy ro sétiman fédéw. \p \v 18 Mélaw kagom témayan bé ségiyowe saliyu bé de bawag gom. I de dumo do sala énda sébanilén bé lowohe loo bé ni. Endob i étéwe bigaén, ménsala sébanil bé lowoh ne. \v 19 Gétiga kom damén i lowoh gome maak lawi i Tuluse non i Rémogor i Tuluse nirayén begom, bati dob de fédéw gom. Mélaw i lowoh gome békén kagom. \v 20 Yamula Tulus i gefee bé de lowoh gom non bénléyén begom, atin i Nga ney fénggébayad ne de amun ménléhu dob kruse mémukas betom. Mélaw usar gom i de lowoh gom bé funay Tuluse médayéw. \c 7 \s1 Fantag bé késébawage \p \v 1 Atin fantag man bé de fénénginsa gom begén dob de sulat gom, ay niy késumbulo kuwe de. Fiyo ké énda mawag i lagéye. \v 2 Endob sabaf médooy de étéw do bigaén, fiyo ké i séngae lagéy fatut mawag ségétéw libun, brab i séngae libun fatut mawag ségétéw lagéy. \v 3 Atin fantag man bé de sébawag, fatut ro séfidong. I lagéye énda fatutén émbéréh “Kago” dob bawag ne. Loo soy libune énda fatutén émbéréh “Kago” dob bawag ne. \v 4 Non i libune békén been i gefee bé lowoh ne, non kay bawag ne. Atin i lagéye békén so been i gefee bé lowoh ne, non kay bawag ne. \v 5 Mélaw kagom élénén i bawag gome ké rigoné noy kailanga nuwe. Endob amuk i de sébawag énda séfidong ro bé firoye kélungonon inok démasal ro, fakay. Endob amuk gilid i no, fatut fétausé roy késéfidong ruwe inok énda kudiyunéy Satanase bero sabaf bé kétayay lowoh ruwe. \p \v 6 Enda sugué ku begom bé de ni bénréh gu. Yamula féginau gu saén begom bé fiyo ké énda sébawag gom. \v 7 Non méuyotu de damén ké iringé kom begén énda i bawag gu. Endob énda ségiléw tom kéluhanan. Non irayay Tulusey séngae ségétéw kaan kéfurungon loo bé étéwe énda mawagén. Atin i de ségiyo étéw, irayay Tuluse bero ségiyo kéfurungon. \p \v 8 Ay niy béréhé kuwe dob de énda séna bawagén brab dob de baléw: Toow na fo fiyo ké énda mawag gom, ségiléw bé begéne. \v 9 Endob amuk énda gétingkélo kom i kétayay de lowoh gom, toow na fo fiyo ké mawag gom. Non toow na fo fiyoy mawage bé kérégénan gom sabaf bé kétayay lowohe. \p \v 10 Atin fantag man bé begome wénén i do bawag gom, ay niy béréhé kuwe dob begome. Been i niy sugu i Kadnane, békén saén kagén. I libune békén fo fatut ké ségélak bé bawag ne. \v 11 Endob amuk wén i libun génlak i bawag ne, énda fo fakayén ké mawag man ségiyo. Endob fakay séfule dob bawag ne. Atin i lagéye békén fo fatut ké gélaké noy bawag ne. \p \v 12 Atin fantag man bé begome do sébawag, ay niy kagéne saén féginau dob begome. (Non énda sénugu i Kadnaney ni.) Amuk wén i lagéy dumo tom munur bé Jesuse éndob i bawag ne énda munurén, atin i bawag ne ni mika ségélak, énda fatutén ké gélaké no. \v 13 Atin amuk wén i libun dumo tom munur bé Jesuse, éndob i bawag ne énda munurén, atin i bawag ne mika ségélak, énda fatutén gélaké no. \v 14 Non i bawage énda séna munurén, waléy malinis dob adafay Tuluse sabaf bé bawag ne munur bé Jesuse. Amuk békén loo bé ni, i de nga ro énda malinis ro dob adafay Tuluse maak do nga i de békén méngintulus. Endob i toowe fo, malinis ro dob adafay Tuluse. \v 15 Endob i bawage énda munurén, amuk gélaké noy bawag ne, fédaya gom gélaké no. Fakay i ni, non kétayay Tuluse ké métanék i kébati tome. \v 16 Fatut fédayaé no ké gélakéy bawag ne, non fiyon fo ké énda ségélakén, énda so gétiga no de ké sabaf bé beene waléy géunur i bawag ne loo ké énda. \p \v 17 Atin fiyon fo ké atiy gohoy séngae ségétéw betom bé gaiwe fén-unur i Tuluse betom fatut fétausé tomén. Non niray i Kadnaney nan gohon. Been i sugué kuwe dob de munur dob kéluhanay de ingéd. \v 18 Amuk i ségétéwe begom méntulién bé énda séna ménwaléyén de munur bé Jesuse, éndaén fatutén ké kédané noy kétuli ne béleewe. Atin amuk i ségétéwe begom énda séna méntulién amun ménwaléyén munur, éndaén fatutén fétuli béleewe. \v 19 Non ulanden ké méntuli gom loo ké énda. I toowe fo mélaga i kéodoro kome bé de sugu i Tuluse. \v 20 Mélaw fiyon fo ké atiy gohoy séngae ségétéw betom bé gaiwe fén-unur i Tuluse betom, fatut fédayday tomén loo bé nan. \v 21 Amuk ségétéw go rifén bé gaiwe ménwaléy gon munur, kago émbuku de. Endob amuk fakay tangéyén go, rigo mo. \v 22 Non amuk ségétéw go rifén bé gaiwe ménunur go, féwaléyéy Kadnane beem békénén rifén dob adafa nuwe. Atin loo so bé ni, amuk békén go ségétéw rifén bé gaiwe ménunur go, waléy go rifé Kristowe. \v 23 I Tuluse bénléyén betom amun nirayén i buntunge Ngaén fénléhu géménantinon betom. Mélaw békén tom fatut waléy riféy kéilawane saén. Yamula riféy Tuluse betom. \v 24 Do dumo gu, fiyon fo ké atiy goho tome bé gaiwe fén-unur i Tuluse betom, fatut fétausé tom, non Tulus i dumo tome. \p \v 25 Atin fantag man bé de étéw énda sénay bawag ro, énda i gébérého ku sugu tidéw dob Kadnane. Endob ay niy karang guwe de, brab ségétéwu gésarigo kom non bé kégédaw i Kadnane begén. \v 26 I karang guwe de, fiyo ké énda mawag gom non mérégén i de gai béleewe ni. \v 27 I étéwe énda i bawagén, békén fatut sélédé no. Atin i étéwe wén i bawagén, békén fatut gélaké no. \v 28 Endob amuk wén i étéw méuyot mawag, fakay. Békén sala i mawage. Endob géagéw gom mérégén. Been i niy funa kuwe énggébéréh bé kagom fatut mawag béleewe ni, non mikau de ké kérégénan gom loo bé de kékérégénay de sébawag. \p \v 29 Non béréhé ku begom do dumo gu, éndaén mérugay i gai tome. Mélaw tidéw béleewe ni, i étéwé wén i bawagén, fatut mégéror rémigo bé galbék i Kadnane maak énda i bawagén. \v 30 Ségiléw so bé de tete fédéwén, brab de fiyo fédéwén, brab de wén do languntama ro brab do énda i languntama ro. Ulanden non fatut ro mégéror rémigo bé galbék i Kadnane. \v 31 Atin amuk musar tom bé de éntingayén dob duniyae ni, békén fatut toowé tom gulaanén. Non éndaén mérugay i duniyae ni. \p \v 32 Méuyotu de fo ké énda émbuku gom. I lagéye énda i bawagén toow na fo mégéror rémigo bé galbék i Kadnane non énda i mangga de. Mélaw i fégitungé nuwe saén i funay Kadnane mésuwat. \v 33 Endob i lagéye bawagan, fégitungé noy de éntingayén dob duniyae ni inok fésuwaté noy bawag ne. \v 34 Sabaf bé ni, mésébaad i kéfégitung ne. Ségiléw so bé libune énda i bawagén, fégitungé no saén i fantage bé Kadnane inok toow fo mégéror rémigo bé galbék i Kadnane. Endob i libune wén i bawagén, fégitungé noy de éntingayén dob duniyae ni non méuyot de ké fésuwaté noy bawag ne. \p \v 35 Békén bénréh guy ni ké énda fébawagé ku begom. Békén! Bénréh guy ni inok tabanga ku begom rémigo bé fatute brab inok mégéror gom rémigo bé galbék i Kadnane, atin énda i mangga begom bé ni. \p \v 36 Fantag man bé de ménséfasad sébawag moso, amuk méuyot ro de ké éndaén fétausé roy késébawag ruwe inok énda i angga ro rémigo bé galbék i Tuluse, fiyo. Endob amuk méuyot ro fo séfidong, fatut ro sébawag loo bé kétaya ruwe. Enda mésala ro amuk sébawag ro. \v 37 Endob i lagéye, amuk énda i mémégés de éndob toow fo kétaya no ké éndaén fétausé no bawagén i libune fénasada no bawagé no, fiyo so. \v 38 Mélaw, fiyo ké bawagé noy kénogone fénasada no. Endob toow na fo fiyo ké énda bawagé no de. \p \v 39 I libune wén i bawagén, énda fakayén ké mawag ségiyo taman méuyag sénay bawag ne. Endob amuk ménléhu i bawag ne, fakay man mawag bé kétaya nuwe, éndob fatut ségétéw so munur bé Kadnane Jesus. \v 40 Endob toow na fo méoror ké éndaén mawagén ségule. Beeniy kéfégitung guwe de. Atin gékaranga ku, fénggésobut i Rémogor i Tuluse begén i ni. \c 8 \s1 Fantag bé amaéne \p \v 1 Atin fantag man bé fénénginsa gome ké fakay tom mama bé amaéne ténulak dob adafay de kéninontow, ay niy késumbul guwe de. Gétiga tom kéluhanan énda i barakat i de kéninontow. Gétiga tom énda i lanték ro. Endob i de étéw marok do gétigan ro, waléy ro félangka-langka. Endob békén tom fatut félangka-langka, yamula fatut mégédaw tom inok féfiyoné tom i fédéw i de dumo tom. \v 2 I étéwe manok toow fo gétigan, énda séna gétiga noy ati fatute gétiga no. \v 3 Endob i étéwe toow fo féimué noy Tuluse, géloloy Tuluse non ménwaléy étéw i Tuluse. \p \v 4 Na, fantag man bé amaéne ténulak dob adafay kéninontowe, gétiga kom i kéninontowe énda méuyagén taloo no Tulus. Non sébaan saén i Tuluse, atin éndaén i ségiyo de. \v 5 Bénréh i de dumo do étéw wén kun i médoo do tulus brab kadnan dob lawayo brab dob fantade. Atin toow, wén i médoo féngadaféy de étéw. \v 6 Endob gétiga tom, sébaan saén i Tuluse, sani Abaye ménfélimbag bé kéluhanane. Been i odoro tome brab féngadafé tom sénga tékélid. Atin sébaan saén i Kadnane sani Jesu Kristowe léménimbag bé kéluhanay éntingayéne brab Beeney funa tome méuyag. \p \v 7 Endob békén kéluhanay étéwe gétiga roy ni. Wén i de dumo étéw marok do tulus i de kéninontow non beeniy karowe kéunur bé do gétah bé énda séna ménunur ro de bé Jesuse. Mélaw amuk mama ro bé amaéne ténulak dob adafay kéninontowe, marok énggérigo ro bé salae funa ro tete fédéw. \v 8 Endob gétiga tom, békén amaén i funay Tuluse betom mésuwat. Non amuk mama tom de, loo so ké énda mama tom de, ulanden dob Tuluse. \p \v 9 Gido loo, ingat gom inok i de rigoné kom, békén funay dumo gome énda séna méégét i kéunur ne, waléy gésala. \v 10 I begome wén i gétiga kom, amuk mama gom dob lawie féngadafan bé kéninontowe, atin amuk énggitoy ségétéwe énda séna gétiga noy fantage bé de ni kétoro, waléy so méuyot de mama, fiyon fo ké dob fédéw ne sala i mamae bé amaéne ténulak dob adafay kéninontowe. \v 11 Mélaw i ni étéw énda séna méégét i kéunur ne, énggésug-sug, non rénigo noy gékaranga nuwe mésala de. Enda fiyoy nan, non beene soy funa Kristowe ménléhu inok mékédan i sala ne. Mélaw i kégétiga muwe wayoy funay dumo muwe waléy gésala. \v 12 Mélaw amuk rigoné moy ni, beem i mésalae sébanil bé Kristowe non mésala go sébanil bé dumo muwe bé kéfésala me bé dumo muwe énda méégét i kéunur ne. \v 13 Mélaw amuk sabaf saén bé karnehey funay dumo muwe gésala, kagon mama de inok énda mésala i dumo muwe de. \c 9 \s1 Fantag bé sahud i de apostol \p \v 1 Enda i ségiyo étéw géatur begén non ségétéwu apostol brab non méntéfégitoy Kadna tome Jesus dob begéne. Atin i begome, ménunur gom bé Jesuse sabaf bé kétoro guwe begom. \v 2 Mélaw fiyon fo ké i de ségiyo do étéw énda fégéloloné ro begén ségétéw apostol, fatut fégéloloné kom begén non i kéunur gomey fégélolonone bé i begéne ségétéwu apostol. Non begén i murete fantag bé Kadnane dob begome do étéw dob Korinto. \p \v 3 Atin amuk wén i démowoy begén, ay niy késumbulo kuwe de: \v 4 Aw békén ba fatutu irayan kéama gu bé kégalbék guwe témoro fantag bé Kristowe? \v 5 Aw énda bay kuwagib gu miring bé rénigoy de dumo gu do apostol brab de tuwaréy Jesus brab Pedrowe? Non kéluhana ro wén i do bawag ro munur so bé Jesuse. Atin amuk magéw ro, uwité roy de bawag ro. Mélaw wén soy kuwagib gu rémigo damén bé nan. \v 6 I Bernabewe brab begéne, énda fatut gey gémalbék saliyu bé kétoro geye saén. Fatut irayan gey amaén bé kétoro geye saén. Sedek énda mérigoy ni loo bé mérigowe dob de ségiyo témoro? \v 7 Ufama, énda i ségétéw sundalo been soy mayadan bé kaane lowoh bé kégalbék ne sémundalo. Ségiléw so bé mohoke, wén i kuwagibén mama bé de kéntéwén. Loo soy témalimae bé de bili-bili, fatut gédoté noy de dumo gatas i de bili-bili talimaé no. \p \v 8 I ni bénréh gu békén saén tidéw dob kéilawane, non been soy niy ménbéréhe dob kukumay Tuluse. \v 9 Ménbéréh dob kitabe sénulat Moisese mano, “I ayame sad-sadé noy faréye inok mérek, békén fatut ikétén i ba ne.” Atin i Tuluse békén saén bénréhén i ni fantag bé ayame. \v 10 Non bénréhén so fantag bé begeye do muret bé Fiyowe Uret. I démaduwe brab kémétéwe wén i inam ro gégédot bé kéntéw ruwe. \v 11 Atin ségiléw so bé begeye. Nohok gey i kébéréh i Tuluse dob begome inok méuyag gom taman sa taman. Mélaw fatut irayan gey amaé key inok méuyag gey dob duniyae ni. \v 12 Non amuk i de ségiyo témoro begom wén i kuwagib ro médot tidéw dob begome, toow na fo dakél i kuwagib geye de. \p Gido loo, énda séna ménongot gey tidéw dob begome. Yamula féndaya gey kéluhanay mérégéne inok énda saén méangga i kéuret geye bé Fiyowe Uret fantag bé Kristowe. \v 13 Gétiga kom damén i de étéw gémalbék dob lawi i Tuluse, mama ro so diyo. Atin i de fadi témulak, mama ro so bé dumoy ténulak ruwe. \v 14 Ségiléw soy ni bé begeye. Non sénugu i Kadnane bé fatut médot i de témoro bé kéfaguyag ruwe tidéw dob de ténoro ro. \p \v 15 Endob fiyon fo ké wén i kuwagib gu médot bé kéfaguyag guwe tidéw dob de ténoro gu, énda séna ménongotu dob berowe. Atin békén sémulatu béni inok mongotu dob begome. Mikau fo mongot dob begome. Toowu na fo méuyot ké méléhuu mélayaf kisak mékédan i funa kuwe félangka-langka, sani kégalbék guwe fiyon fo ké énda médotu sahud. \v 16 Endob énda i kuwagib gu félangka-langka sabaf bé kéuret guwe bé Fiyowe Uret. Non sénugu i Kadnane begén muret fantag bé Kristowe. Atin mélaw amuk énda rigoné ku de, toowu fo mékégédaw-gédaw non mékukumu fo toow. \v 17 Amuk muretu sabaf bé kétaya kuwe saén, gédoté kuy sahud guwe de. Endob sénugu i Tuluse bégén, mélaw fatut rigoné ku sabaf sénarigén i ni galbék dob begéne. \v 18 Ati mélaw i sahud guwe de? Ay ni: Been i dakéle kéoror gu bé kéuret guwe bé Fiyowe Uret fiyon fo ké énda mongotu bé kéfaguyag guwe loo damén bé kuwagib guwe de. \p \v 19 Atin fiyon fo ké békénu ségétéw rifén, waléyu maak riféy kéluhanay étéwe inok tabangé ku bero waléy do munur bé Jesuse. \v 20 Mélaw amuk diyou dob de Judio, iringé kuy adat i de Judio inok munur ro. Fiyon fo ké énda kailanga no modoru bé kitabe tidéw dob Moisese, modoru de amuk diyou dob de modoron de inok munur ro bé Jesuse. \v 21 Atin amuk diyou dob de békén Judio, iringé ku soy adat ruwe inok munur ro so bé Jesuse. Endob fiyon fo ké éndaén modoru bé kitab Moisese, modoru bé kitab Kristowe. \v 22 Atin amuk diyou dob de étéw énda séna gétiga roy fatute amaé tom bé kéluhanay de amaén, énda amaé kuy amaéne karangé ro énda fiyo no. Rigoné kuy ni inok tabanga ku bero munur bé Jesuse. Mélaw rigoné kuy adat i de udenén étéw dumo gu inok i de dumo bero waléy géunur bé Jesuse. \p \v 23 Rigoné kuy kéluhanay de ni inok munur ro bé Fiyowe Uret fantag bé Jesuse, inok gédoté ku soy de kéfiyonon iray i Tuluse sabaf bé kélégéb i Fiyowe Uretén. \v 24 Gétiga kom damén i ni. Amuk sékuya i de étéw, kéluhana ro léméntu, éndob ségétéw saén i témabane brab gégédote bé barase. Mélaw fégéror gom loo bé sékuyae inok barasay Tuluse begom moso. \v 25 I étéwe sékuya toow fo fégéror bé rigoné nuwe inok waléy émbagér i lowoh ne. Rigoné noy ni inok témaban, atin gédoté noy barase de énda fo métingkélén. Endob i betome mégéror gémalbék bé galbék i Kadnane, gédoté tom soy katome baras énda mébinasa no taman sa taman. \v 26 Beeniy funa kuwe magayas féntang léméntu mangéy dob fégilidoy sékuyaane. Atin ségiléwu bé ségétéwe sémuntuk, toow fo tiliké no inok toow fo guraté no. \v 27 Atin i lowoh guwe ni, amuk wén i tete kétaya no, dusané ku inok énda modoru bé nan tete kétaya ku. Rigoné kuy ni inok i begéne téménoro bé médoowe, énda waléy mékédan i kagéne baras. \c 10 \p \v 1 Do dumo gu, méuyotu de ké gétiga kom i énggéagéwoy de katufua tom amun ménodor ro bé Moisese. Déniyagay Tuluse bero kéluhanan. Non ténléb i rawéne bero bé kéagéw ruwe brab énggéifara roy dogote féndawét Furo Dogot. \v 2 Mélaw maak bénautison ro bé rawéne brab dogote inok waléy ro do kuyug Moises. \v 3 Atin ménama ro kéluhanan bé amaéne tidéw dob Tuluse. \v 4 Atin méniném ro kéluhanan bé wayége tidéw dob Tuluse, non féniném i Tuluse bero bé wayége tidéw dob sébaane batéw ménodor bero. I ni batéw been i Kristowe. \v 5 Gido loo, énda ménsuwat i Tuluse bé kédoono ruwe. Mélaw médooy ménléhue bero diyo dob gonone énda i étéw de bati. \p \v 6 I funa nuwe ménrigoy de ni inok wén i do ufama témoro betom, inok gétiga tom énda fatut féngonoyé tom i de tete éntingayén loo bé berowe. \v 7 Enda fatut tom méngadaf bé de kéninontow loo bé rénigoy de dumo bero. Non wén i Ménsulate Kébéréh i Tuluse mano, “Ménsar ro dob adafa nuwe mama brab miném. Tidéw béno, téménindég ro mésayaw dob adafa nuwe.” \v 8 Atin énda fatut tom bigaén loo bé rénigoy de dumo bero, non kénukum i Tuluse bero bé kéléhu i ruwowe folo bra téléw ngibu bé ségétérésangane. \v 9 Atin békén fatut tukawa tom i Kadnane bé de rigoné tom do tete loo bé rénigoy de dumo bero, funay de ulé kéméneke bero atin ménléhu ro. \v 10 Atin énda fatut tom riklamo loo bé rénigo ruwe funay Tuluse sénuguén i télakiwe méméléhu bero. \p \v 11 I funay de ni do ménrigo inok wén i do ufama témoro brab émféingat bé kéluhanay étéwe, non éndaén mérugay i tamfaday gaiwe tidéw béleewe ni. \p \v 12 Mélaw, i étéwe manok toow fo méégét i kéunur ne, fatut mingat inok énda mésalaén. \v 13 I de kétukawa no bé séngae ségétéw étéw békén saén ménantu, non i kéluhanay kéilawane méntukawanén loo bé begome. Atin toow tom fo gésarig bé Tuluse non énda fédayaé no betom métukawan bé kétukawe gélamfas na betom. Non bé gaiwe métukawan tom, tintu fébagéré no betom inok wén i kétingkél tom, inok énda damén gérigo tom sala. \p \v 14 Mélaw do gulaané ku do dumo gu, kagom méngadaf bé de kéninontow. \v 15 Gétiga kom i fatute, mélaw fégitung gom i de bénréh gu inok gétiga kom ké toow look énda. \v 16 Amuk mamung tom bé “komiyuniyune” fégétédémé tom i kéléhu Kristowe, mama tom fan brab miném tom arak fénsalamata key dob Tuluse. I inémé tome, been i dara Kristowe sétukidé tom. Atin i amaé tome, been i lowoh Kristowe sétukidé tom. \v 17 Sébaan i fane. Mélaw i kéluhana tome waléy sébaan so non mama tom bé sébaane fan. \p \v 18 Fégitung gom i fantage bé de étéw Judio. I kéluhanay de mama bé ténulake, séréngan ro do méngadaf bé Tuluse. \v 19 Ay niy atag i ni kétoro gu begom. I kéninontowe, rénigoy étéwe saén. Atin mélaw énda i atag i amaéne ténulak dob adafay de kéninontow. \v 20 Gido loo, békén saén do kéninontow i de féngadafé ro, ké témulak ro do saitan so. Békén Tulus i féngadafé ruwe. Mélaw mikau de ké mamung gom bé kéféngadafe bé de saitan. \v 21 I betome do munur bé Kristowe, amuk mama tom bé komiyuniyone, fégétédémé tom i Kadnane Jesus brab Beeney féngadafé tome. Mélaw énda fakay tom mama so bé de amaén ténulak dob adafay de saitan non maak mamung tom méngadaf bé de saitan. \v 22 Békén fatut fédaléwé tom i Kadnane. Non toow fo barakatan brab gékukumo no betom, atin énda géséliyah tom de. \p \v 23 Fiyon fo ké fakay rigoné tom i kéluhanane békén fiyoy kéluhanay de rigonén. Atin fiyon fo ké fakay rigoné tom i kéluhanane, békén fégétabang bé de dumo tom i kéluhanay de rigonén. \v 24 Békén fatut tabanga tom saén i de katom lowoh. Fatut tabanga tom soy de dumo tom. \p \v 25 Fakay amaé tom i de udenén karne fébéléy dob fadiyane, brab békén fatut fénginsaé tom ké ténulak dob adafay de kéninontow, inok énda waléy tete i de fédéw tom amuk amaé tom. \v 26 Non ténungkas i Tuluse betom mama bé kéluhanay amaéne dob Ménsulate Kébéréhén mano, “Tulusey gefee bé duniyae brab kéluhanay éntingayéne.” \p \v 27 Amuk wén i ségétéw étéw énda munurén bé Kristowe atin séngkaté no begom mama, brab amuk magéw gom mangéy diyo, fatut amaé kom i kéluhanay féama ne begom. Endob kagom fénginsaén de ké ténulak i amaéne ni dob kéninontowe, inok énda waléy tete i de fédéw gom ké mama gom de. \v 28-29 Endob amuk wén i émbéréh de begom mano, “I ni amaén ténulak dob adafay kéninontowe”, kagom amaén de, inok i ménbéréhe dob begome énda waléy tete i fédéw ne. \p Endob amuk ménginsa gom makom, “Amuk fakay amaé kuy atiy kétaya kuwe, sedek énda géamaa ku de sabaf saén bé ségétéwe étéw énda gétiga no de ké ténungkas i Tuluse betom mama bé kéluhanane? \v 30 Sedek wén i démowoy begén bé amaéne fénsalamata ku dob Tuluse?” \p \v 31 Ay ni késumbul guwe de: Amuk wén i rigoné kom look amaé kom look inémé kom, rigo gom i kéluhanane inok médayéw i Tuluse de. \v 32 Mélaw kagom rigonén i funay dumo gome tete i fédéw ne, fiyon Judio, taloo no békén Judio, loo soy de munur bé Kristowe. \v 33 Iring gom i rigoné kuwe. Kétaya ku ké démoyun fésuwaté kuy kéluhanay étéwe. Enda rigoné kuy kéfiyonoy kagéne saén lowoh, yamula rigoné ku soy funay kéluhanay de étéw fiyo inok munur ro so bé Jesuse brab méfukas ro bé de sala ro. \c 11 \p \v 1 Mélaw iring gom begén loo bé kéiring guwe bé Kristowe. \s1 Fantag bé de libun \p \v 2 Do dumo gu, dayéwé ku begom, non démoyun fégétédémé kom begén brab odoro kom i de kétoro gu begom. \v 3 Atin méuyotu de ké gésobuto kom i ni. I lagéye uléw i bawag ne. Atin i Kristowey uléw i lagéye. Atin Tulus i uléw Kristowe. \v 4 Mélaw i lagéye amuk ureté noy kébéréh i Tuluse taloo no démasal, fatut énda météléb i uléw ne inok fégito noy Kristowe uléwén. \v 5 Endob i libune amuk ureté noy kébéréh i Tuluse taloo no démasal, fatut télébé noy uléw ne inok énda émfémalay bawag ne. Non amuk énda, ségiléw bé libune ménérih i uléw ne. \v 6 Atin amuk énda télébé noy uléw ne, fatut fékéléngén i buk ne. Endob toow fo mékémala ké ménkéléng i buk i libune taloo no ménérih i uléw ne, mélaw fatut télébé noy uléw ne. \v 7 Endob i lagéye énda fatut télébé noy uléw ne ké démasal taloo no ké muret bé kébéréh i Tuluse. Non beeney maake anlung i Tuluse non niray i Tuluse dey aturay duniyae ni. Békén libuney funay bawag ne médayéw. \v 8 Non i sunguwe lagéy békén tidéw dob libune. Yamula libuney tidéwe dob lagéye. \v 9 Atin i lagéye békén lénimbag inok kay libune. Yamula lénimbag i libune inok kay lagéye. \v 10 Mélaw fatut télébéy libuney uléw ne inok fiyon i de télaki gétiga roy lagéy i uléw ne. \v 11 I betome do munur bé Kadnane, i lagéye brab libune fatut sétabang. Non i libune kailanga noy kétabang i lagéye. Atin i lagéye kailanga noy kétabang i libune. \v 12 Non loo bé gétaho, i sunguwe libun tidéw dob sunguwe lagéy, béleewe i lagéye mumah tidéw dob libune. Atin i kéluhanane tidéw dob Tuluse, non Been i lémimbage bé kéluhanane. \p \v 13 Begom séden i mégitunge de. Aw fakay ba démasal i ségétéwe libun dob simbaane amuk énda télébé noy uléw ne? Gétiga tom énda fakayén. \v 14 Atin gétiga tomén dob de fédéw tom bé énda fo fiyo no ké métaah i buk i lagéye. Toow fo mékémala. \v 15 Endob toow fo fiyo ké métaah i buk i libune funa no médayéw. Non niray dey buk ne inok météléb i uléw ne. \v 16 Amuk wén i mika bé ni kétoro, ay niy késumbul guwe de. Enda i ségiyo adat ténoro gey saliyu bé ni bé kéféngadafe. Atin ménagayun soy kéluhanay de munur bé Tuluse dob kéluhanay de ingéd. \s1 I kéama i Kadnane \p \v 17 Ay niy ségiyowe na béréhé ku begom. Enda dayéwé ku begom sabaf bé késélimud gome méngadaf. Non énda fiyoy rigoné kome, rigoné kom i tetee. \v 18 Non énggélingoo ku, buluk sélimud gom kun, ménsébaad-baad gom. Atin gétiga ku wén i kétoow i ni. \v 19 Gido loo, kailanga kom i mésébaade inok toow fo giton i isuwe tintu fo sémarig bé Tuluse. \v 20 Amuk sélimud gom mama bé amaéy Kadnane sani komiyuniyune, énda fiyoy nan rigoné kom. Mélaw békén gom tintu mama bé amaéy Kadnane. \v 21 Non amuk mama gom, i de dumo begom toow fo arumén. Mélaw i de dumo de mule ro mélayaf. Atin saliyu na bé nan, waléy i de dumo begom molon ké sélimud gom. \v 22 Sedek énda mama gom brab miném dob de kagom lawi? Non bé kéarumé kome, fémalané kom i de méskinan begom. Mélaw i de ségiyo étéw émbéréh ro tete fantag bé begome do munur bé Jesuse. Ati mélaw i fiyowe béréhé ku? Enda fo dayéwé ku begom loo damén bé kétaya kome de. Yamula béréhé ku begom, toow fo tete i rigoné kome. \p \v 23 Non i ténoro guwe begom fantag bé komiyuniyune ségiléw so bé kétoro i Kadnane de begén. Bé kélungonone fénkéfo Judasey Kadnane Jesus, éndot Jesusey fane. \v 24 Atin amun gilid ménfésalamat dob Tuluse, sénbaad-baadén. Atin ménbéréh mano, “Ay niy lowoh guwe, niray inok méfukas gom. Ama gom i ni fégétédémo kom Begén.” \v 25 Loo so bé no, amun énggilid ro mama fétémégén, éndotén i tabue. Brab ménbéréh mano, “I ni tabu, beeniy mantuwe fasad i Tuluse rénigo bé dara guwe. Amuk miném gom de, rigo gom fégétédémo kom Begén.” \p \v 26 Non taman so bé késéfule i Kadnane, sénga mama gom bé fane ni brab miném dob tabue ni, fégito gom i késarig gome bé kéléhu ne fégéfukas begom. \v 27 Mélaw amuk wén i étéw mama bé éfay Kadnane brab miném dob tabu ne, éndob énda méégét i kéfégitung ne fantag bé atag i komuniyone ni, ménsala sébanil bé Kadnane. Non énda basana noy lowoh ne brab dara ne. \v 28 Mélaw fatut susinéy séngae étéw i kaane lowoh ké fiyo taloo no tete i kéféngadaf ne. Amuk gékaranga no fiyo, fakay mama bé fane brab miném dob tabu i Kadnane. \v 29 Endob amuk wén i étéw mama de brab miném de, atin énda rénigo no de inok fégétédémé noy kéléhu i Kadnane, kukuméy Tuluse de sabaf bé nan rénigo no. \v 30 Beeniy funa kome médooy de mélubay begom brab do déméruun, atin wén soy do ménléhu begom. \v 31 Endob amuk susiné tom na sunguy de katom lowoh bé kéféngadaf tome bé Kadnane, énda kukuméy Tuluse betom. \v 32 Endob bé kéfifit i Tuluse betom béleewe ni, toroé no betom inok énda kukumé no betom moso loo bé gétimale kékukumén bé de étéw énda munur ro bé Jesuse. \p \v 33 Mélaw do dumo gu, amuk sélimud gom mama bé komiyuniyone, kagom magayas. Yamula séongot-ongot gom. \v 34 Atin amuk wén i mélayaf, fatut mama na métah dob lawi ne. Atin tidéw béno, mangéy sélimud. Mélaw énda kukuméy Tuluse begom ké sélimud gom. Atin fantag man bé de ségiyo kéféginau gu begom, béréhé ku fo ké séfuleu mangéy diyaan. \c 12 \s1 I iray i Rémogor i Tuluse \p \v 1 I kéuyoto kuwe béréhé ku begom i fantage bé de iray i Rémogor i Tuluse. Do dumo gu, méuyotu de fo ké gésobuto kom i de ni. \v 2 Bé gétahe, amun énda séna munur gom bé Jesuse, wén i ménféféngadaf begom bé de kéninontow. Atin sabaf bé ni, énggésala gom, fénéngadaf gom i de kéninontow, sani de énda méuyag. \v 3 Mélaw méuyotu de ké gétiga kom i ni. I étéwe fémanduoy Rémogor i Tuluse, énda géfémulaa noy Jesuse. Brab énda soy étéw gébéréh mano, “Jesusey Kadna kuwe,” saliyu bé fénémanduoy Rémogor i Tuluse. \p \v 4 Médoo gékélasiy de kéfurungon iray i Rémogor i Tuluse, éndob sébaan saén i tidéwo ruwe sani Rémogor i Tuluse. \v 5 Médoo gékélasiy kégalbéke, éndob sébaan saén i Kadnane galbékon. \v 6 Médoo gékélasiy de rigoné tom, éndob sébaan saén i Tuluse émférigo de dob betome kéluhanan. \v 7 I Rémogor i Tuluse niraya noy séngae ségétéw betom bé sébaane kéfurungon inok fégétabang tom bé kéluhanay de dumo tom munur. \v 8 Non i Rémogor i Tuluse, irayén dob de dumo étéw i kéfurunge émbéréh bé toowe kégétigan. Atin dob ségiyowe man étéw, irayén i kéfurunge émfégésobut bé ménaléme kétoro. \v 9 Atin dob de ségiyo, irayén i émbagére kéunur. Atin dob de ségiyo, irayén i kégétigane muwa. Endob sébaan saén i Rémogor i Tuluse miray de. \v 10 Atin dob de ségiyo, irayén i barakate inok gérigo ro do mékégaif. Atin dob de ségiyo, irayén i kéfurunge muret bé kébéréh i Tuluse. Atin irayén dob de ségiyoy kéfurunge mégélolo bé barakate ké atiy tidéwo nuwe de, inok gétiga ro ké tidéw dob Tuluse loo ké tidéw dob Satanase. Atin irayén dob de ségiyoy kéfurunge sébéréh bé de séségiyo-giyo késébéréh énda séna gétiga ro de. Atin irayén dob de ségiyoy kéfurunge émfégésobut bé de ni do késébéréh. \v 11 Atin fiyon fo ké médoo gékélasiy de kéfurungon irayén, sébaan saén i Rémogor i Tuluse miray de. Atin irayén saén dob séngae ségétéw kétaya no iraya no de. \s1 Maak lowoh \p \v 12 I Kristowe ségiléw bé sébaane lowoh. Atin betomey maake réfa i lowoh Kristowe. Wén i do séségiyo-giyo kéfurungo tom ségiléw bé rigonéy de réfa i lowohe. Endob sébaan saén i lowohe. \v 13 I begome kéluhanan, do Judio taloo no do békén Judio, do rifén taloo no do békén rifén, sébaan saén i Rémogor i Tuluse ménautison betom. Mélaw ménwaléy tom maak sébaan lowoh fémanduoy Rémogor i Tuluse. \p \v 14 Sébaan saén i lowoh i ségétéwe étéw éndob médooy de réfaén. \v 15 Ufama, amuk émbéréh i sékéye mano, “Békénu réfa i lowohe non békénu kémér,” békén toow i nan. Non i sékéye, fiyon fo ké énda gégamakén loo bé kémére, réfa i lowohe soy beene. \v 16 Atin amuk émbéréh i kélingoe mano, “Békénu réfa i lowohe non békénu moto,” békén toow i nan. Non i kélingoe, fiyon fo ké énda gégito no loo bé motowe, réfa i lowohe soy beene. \v 17 Ufama, amuk i sébaane lowoh falan saén moto, énda gégélingoén. Atin amuk falan saén kélingo, énda gétéréhungén. \v 18 Endob énda lénimbag i Tulusey étéwe loo bé nan. Non rénigo noy de séségiyo-giyo réfa i lowoh i étéwe loo bé kétayay Tuluse de. \v 19 Mélaw amuk ségéréfa saén i lowohe, énda médawétén lowoh. \v 20 Endob i toowe, médoo tom do réfa i lowoh Kristowe. \p \v 21 Mélaw i motowe énda gébéréhén dob kémére mano, “Enda kailanga ku beem.” Atin i uléwe énda gébéréhén dob sékéye mano, “Enda kailanga ku beem.” \v 22 I toowe, i de réfa i lowohe fégitungé tom do énda fo toowén balilaga, beroy de toow fo do kailangan. \v 23 Atin i de réfa i lowohe fégitungé tom do toow fo gérifantad, toowé tom fo talimaén. Atin i de dumo réfaén énda toowén fiyo, toowé tom féfiyonén bé kégale. \v 24 Enda kailanga no rigonén dob de dumoy réfa i lowohe do fiyo falas. Non rénigoy Tulusey de lowoh tom inok talimaé tom i de réfaén karangé tom énda balilaga ro. \v 25 Mélaw békén fatut sésinay de réfa i lowohe non rénigoy Tuluse bero inok sétabang ro. \v 26 Atin amuk kédawétan i ségéréfae bé lowohe, kédawétan ro so kéluhanan. Atin amuk médayéw i ségéréfae de, méoror ro kéluhanan. \p \v 27 Mélaw betomey lowoh Kristowe, brab kéluhana tom do réfa i lowoh ne. \v 28 I betome do munur maak sébaan saén i lowoh tome. Atin niray i Tuluse dob séngae ségétéw betom i kaane galbék. Fénémili i Tulusey de étéw gémalbék loo bé ni. I sunguwe de, rénigo noy dumoy de étéw do apostol. I géruwowe de, rénigo noy de dumo de muret bé kébéréh ne. I gétéléwe de, rénigo noy de dumo de témoro. I de dumo de rénigo no bero gétigan rémigo bé de mékégaif. I de dumo de rénigo no bero gétigan muwa bé de déméruun. I de dumo de rénigo no bero témabang bé de dumo ro. I de dumo de rénigo no bero do fiyo odoron. Atin rénigo noy de dumo de furung sébéréh bé séségiyo-giyowe késébéréh énda gétiga ro de. \v 29 Enda fakayén ké kéluhana tom do apostol, taloo no do muret bé kébéréh i Tuluse, taloo no do témoro, taloo no do rémigo bé de mékégaif. \v 30 Enda fakayén ké kéluhana tom muwa bé de déméruun, taloo no gésébéréh bé de séségiyo-giyo késébéréh énda gétigano, taloo no émfégésobut bé de ni do késébéréh. \v 31 Mélaw fatut ongoté kom dob Tulusey de kéfurungon toow fo balilaga. \p Endob wén na foy toow de balilaga sani kégédawe. \c 13 \s1 I kégédawe \p \v 1 Fiyon fo ké gésébéréhu bé de séségiyo-giyo késébéréh i de étéw brab de télaki, éndob amuk énda mégédawu, énda i laga i kéfurung guwe non ségiléwu saén bé selekéne agung taloo no loo bé selekéne banting. \v 2 Atin fiyon fo ké furungu témoro bé kébéréh i Tuluse, brab gésobuto kuy de ménalém kébéréh tidéw dob Tuluse, brab fiyon fo ké toowu fo gétigan, brab toow fo émbagér i kéunur guwe inok géféaguwo kuy de tuduk, éndob amuk énda mégédawu, énda foy lanték gu. \v 3 Atin fiyon fo ké iray guy kéluhanay de languntama ku inok tabanga kuy de méskinan, brab iray guy lowoh guwe fétuwég gu bé de étéw, éndob amuk énda mégédawu, énda i baras gédoté ku. \p \v 4 I étéwe mégédaw toow fo tingkélo noy de dumo no. I étéwe mégédaw rigoné noy fiyowe dob de dumo no. I étéwe mégédaw énda médaléwén bé de dumo no. I étéwe mégédaw énda félangka-langkaén taloo no fébantug-bantug. \v 5 I étéwe mégédaw énda lémigis-ligisén. I étéwe mégédaw énda arumé no. I étéwe mégédaw énda magadén mékérit. I étéwe mégédaw magad fésagada noy de dumo no. \v 6 I étéwe mégédaw énda méororén bé tetee. Yamula méoror bé fiyowe brab métintuwe. \v 7 Atin i étéwe mégédaw tingkélé noy kékérasaya nuwe ké tete i de rigonéy de dumo no dob beene. Fédayaé no sa bero. I étéwe mégédaw, énda mékédan i késarig ne taloo noy inam ne bé fiyoy de rigonéy de dumo no étéw. \p \v 8 I de kéfurung émbéréh bé kébéréh i Tuluse, mékédan moso. I de kéfurung sébéréh bé de séségiyo-giyo késébéréh énda gétiga no, mékédan so moso. I kégétigane, mékédan so moso. Endob i kégédawe énda mékéda no. \v 9 Non kulang sénay kéfurung tome émbéréh bé kébéréh i Tuluse brab de kégétiga tom. \v 10 Endob amuk gumah i gaiwe iray i Tuluse betom i tintuwe fiyo, mékédan i de éntingayén do kulang. \p \v 11 Bé kéénga guwe séna émbéréhu loo bé ngae, brab i kéfégitung guwe, nga so. Endob amun ménwaléyun métuwa, ménkédanén i de adat gu loo bé ngae. \v 12 Ségiléw so bé betome. Béleewe ni, i kégétiga tome brab kégésobut tome bé Tuluse, kloh saén. Ségiléw bé anlunge téngténgé tom dob rébure féngalungon. Endob amuk gégumah moso i gaiwe gito tomén foy Jesu Kristowe, gésobuto tomén i kéluhanane, ségiléw bé kéfégésobut i Tuluse de betom, békénén maak anlung. \p \v 13 Mélaw téléw i éntingayéne énda mékéda no: kéunur, inam, brab kégédaw. Endob i toowe de fo imfortante, been i kégédawe. \c 14 \s1 I iray i Rémogor i Tuluse \p \v 1 Mélaw fatut tom toow fo méuyot bé kégédawe bé de dumo tom. Atin fatut so méuyot tom bé de dumo do kéfurungon tidéw dob Tuluse. Labi-labi na foy murete bé kébéréh i Tuluse. \v 2 I étéwe sébéréh bé késébéréhe énda gétiga no, dob Tuluse saén sébéréh, békén dob étéwe. Non énda gésobuto ro de. Béréhé no saén i de ménbunéy non fébéréh i Rémogor i Tuluse de. \v 3 Endob i étéwe muret bé kébéréh i Tuluse, ureté no dob de étéw inok tabanga no bero émféégét bé de kéunur ro brab féginauné no bero, brab émféfiyo bé de fédéw ro. \v 4 I étéwe sébéréh bé késébéréhe énda gétiga no, tabanga no saén i kaane lowoh. Endob i murete bé kébéréh i Tuluse, tabanga noy kéluhanay de munur mégélingo. \p \v 5 Méuyotu de damén ké gésébéréh gom kéluhanan bé de késébéréh énda gétiga kom de, éndob toowu de na fo méuyot ké ureté kom i kébéréh i Tuluse. Toow na fo gérotor i étéwe ureté noy kébéréh i Tuluse bé étéwe sébéréh bé késébéréhe énda gétiga no, saliyu ké béréhé noy atag i bénréh ne inok géféfiyono noy fédéw i de dumo no munur. \v 6 Mélaw do dumo gu, amuk gégumahu diyaan atin sébéréhu bé késébéréhe énda gétiga tom de, énda gétabanga ku begom. Toow na fiyo ké ureté ku begom i fénggitoy Tuluse begén, taloo no béréhé ku begom i de gétiga ku, taloo no ureté ku begom i kébéréh i Tuluse, taloo no toroé ku begom. Non amuk rigoné kuy de ni, tabanga ku begom. \p \v 7 Ufama, fégitung gom i de baat. I faléndage taloo no fégérung, amuk i ségétéwe étéw énda gétiga noy kéiyuf ne bé faléndage taloo no énda gétiga noy kékébit ne bé fégérunge, ati fanu-fanuy kégétigay de mégélingo de ké atiy linggéngé nuwe. \v 8 Atin amuk wén i sundalo iyufé noy témburiwe inok mangéy sétiboh i de dumo no, éndob énda fékéntayé noy kéiyuf ne bé témburiwe, ati fanu-fanuy kégésobut ruwe de ké fatut ro magayas mangéy sétiboh. \v 9 Ségiléw so bé begome, amuk sébéréh gom bé késébéréhe énda gétiga kom de, énda mon i gésobut de. Mélaw énda i atagén brab énda i lagaén. \v 10 Médooy de séségiyo-giyo do késébéréh dob duniyae ni, éndob wén i atag i séngae késébéréh. \v 11 Endob amuk énda gésobuto kuy késébéréh i dumo guwe séuret-uret, énda fo gésésobutan gey. \v 12 Atin i begome, toow fo méuyot gom de ké gégédot gom bé de kéfurung tidéw dob Rémogor i Tuluse. Endob fatut télama gom usar i de kéfurung émfébagér bé kéunur i de dumo gom. \p \v 13 Mélaw i étéwe furung sébéréh bé késébéréhe énda gétiga no, fatut démasal dob Tuluse mongot kégétigan émfégésobut bé atag i késébéréh ne dob de dumo no. \v 14 Non amuk fédasaléy Rémogor i Tuluse begén dob késébéréhe énda gétiga ku de, moror i rémogor guwe fiyon fo ké énda gésobutoy itunga kuwe de ké atiy atag ne. \v 15 Ati mélaw i fiyowe rigoné ku? Fatut fédayaé kuy Rémogor i Tuluse émfédasal begén dob rémogor guwe. Endob usaré ku soy itunga kuwe ké démasalu. Fatut fédayaé kuy Rémogor i Tuluse émfékanta begén dob rémogor guwe, éndob fatutu so kémanta dob itunga kuwe. \v 16 Amuk i ségétéwe étéw dayéwé noy Tuluse bé rémogor ne saén, i de étéw énda gétiga roy fantage bé ni kéfurung, énda fo gésobuto ro de. Mélaw énda géséfagayun ro maro, “Amen” non énda gésobuto ro de. \v 17 Fiyon fo ké fiyoy kéfésalamat ne dob Tuluse, énda géfébagéro noy kéunur i de dumo no. \p \v 18 Fésalamatu dob Tuluse, non toow na fo gésébéréhu bé késébéréhe énda gésobuto ku de bé begome kéluhanan. \v 19 Endob amuk sélimudu bé de dumo gu munur bé Kristowe inok méngintulus, toow na fo méuyotu sébéréh bé késébéréhe gésobutoy kéluhanane fiyon sétaga saén bé médoowe kébéréh énda gésobuto ro de. Mélaw gétoroo kuy de étéw. \p \v 20 Do dumo gu, kagom miring bé kéfégitung i de nga. Endob iring gom i kéfégitung i de nga fantag bé tetee non énda gétiga roy tetee. Saliyu na bé nan, iring gom i kéfégitung i étéwe gétigan. \v 21 Wén i Ménsulate Kébéréh i Tuluse mano, “Sugué ku mangéy dob de Judioy de étéw ségiyoy de késébéréh ro tidéw dob ségiyowe ingéd. Endob fiyon fo ké mérigoy ni, énda so fégélingoé ro Begén, bang i Kadnane.” \v 22 Mélaw i kéfurunge sébéréh bé késébéréhe énda gétiga no, niray i Tuluse inok i de énda munur gélolo ro tidéw dob Tuluse. Endob i kéfurunge muret bé kébéréh i Tuluse, niray i Tuluse inok émfébagér i kéunur i de munur. \p \v 23 Mélaw amuk sélimud gom do munur, atin sébéréh gom bé késébéréhe énda gétiga kom de, atin gégumah i étéwe énda munurén taloo no énda gétiga noy fantage bé ni kéfurung niray i Tuluse, manok bunég gom. \v 24-25 Endob amuk kéluhana kom muret bé kébéréh i Tuluse, atin i étéwe énda séna munurén bé Jesuse ménangéy témukaw begom, gésobuto noy késébéréh gome. Mélaw waléy gétiga noy de salaén, atin gésénule. Mélaw lémingkuwéd méngadaf bé Tuluse brab émbéréh mano, “Tulus i tintuwe mémanduon begom.” \p \v 26 Mélaw do dumo gu, amuk sélimud gom méngadaf, fiyo ké wén i kémanta, brab wén soy témoro, brab wén soy muret bé atiy fénggitoy Tuluse de. Atin fatut wén soy émbéréh dob séségiyo-giyowe késébéréh énda gétiga no, brab fatut wén soy émfégésobut bé ni késébéréh. Rigo gom i kéluhanay de ni émfébagér bé kéunur i de dumo gom. \v 27 Atin amuk wén i gétigan sébéréh bé késébéréhe énda gétiga no, fatut ruwo loo ké téléw saén i rémigowe de. Atin fatut sétélés-télés ro émbéréh. Atin fatut wén soy émfégésobut bé kébéréh ruwe. \v 28 Endob amuk énda i émfégésobut de, fatut mantés ro kéluhanan atin sébéréh ro séden bé Tuluse dob de fédéw ro. \v 29 Atin fakay émbéréh i ruwowe taloo no téléw gétéw étéw muret bé kébéréh i Tuluse. Brab i kéluhanay étéwe fatut fégélingoé ro fo toow inok gétiga ro ké katabuwan i kétoro ruwe taloo no békén. \v 30 Atin amuk wén i ségétéw bé de ménsar mégélingo, wén i fénggitoy Tuluse de, fatut témérén i émbéréhe inok gébéréh i ni étéw. \v 31 Fakay kéluhana kom muret bé kébéréh i Tuluse, éndob sétélés-télés gom muret, inok métoro brab émféfiyoy fédéw i kéluhanane. \v 32 I kéluhanay de étéw nirayay Tuluse kégétigan muret bé kébéréh ne, fatut séongot-ongot brab sétélés-télés ro muret. \v 33 Non mika i Tuluse ké mégukét i késélimud gome, yamula méuyot bé mélosoe. \p Atin wén soy ni sugu gu begom, sani ségiléwe bé rigonéy de munur dob kéluhanay de ingéd. \v 34 I de libun fatut féantés ro ké gai sélimud ro méngadaf, non énda fatutén ké émbéréh ro. Non dob kitab i de Judio, i libune fatut saén mégélingo brab séodor-odor saén. Enda fakay ro méguléw. \v 35 Atin amuk méuyot ro méganad, fatut ménginsa ro dob de bawag ro dob de lawi ro, non mékémala ké émbéréh i de libun ké sélimud gom dob simbaane. \p \v 36 Kagom fégitungén de ké tidéw saén dob begomey kébéréh i Tuluse, taloo no makom ké begom saén i nirayan de. Toow fo békén i nan. \v 37 Amuk wén i ségétéw begom manok niray i Tulusey kébéréh ne, look wén i kéfurunge tidéw dob Rémogor i Tuluse, fatut magayun bé do sugu i Tulusey de ni kétoro sulaté ku dob begome. \v 38 Atin amuk wén i étéw énda modorén bé ni sulat, kagom fégélingoén de. \p \v 39 Mélaw do dumo gu, fatut méuyot gom muret bé kébéréh i Tuluse. Endob kagom fétérénén i étéwe émbéréh dob késébéréhe énda gésobuto no de. \v 40 Endob fatut féfiyo gom i de adat gom brab fétanék gom ké sélimud gom méngintulus. \c 15 \s1 Fantag bé kétébule Kristowe \p \v 1 Atin béleewe, do dumo gu, féfégétédém gu begom i Fiyowe Uret nuret gun begom bé do getah. Bé béno tintu ménunur gom bé ni Fiyo Uret fantag bé Jesu Kristowe taman so béleewe ni. \v 2 Non i Fiyowe Uret nuret gu dob begome, been i mémukase begom tidéw dob de sala gom. Non énda kukuméy Tuluse begom amuk démayday gom munur. Non amuk énda fédayday gom, békén gom tintu munur. \p \v 3 Atin i Fiyowe ni Uret, ténoro gu begom i ténoroe begén. Toow fo gérotor i ni kétoro. I Kristowe ménléhu génantino no betom inok énda mékukum tom sabaf bé de sala tom. Been soy kéuret i Ménsulate Kébéréh i Tuluse. \v 4 Atin lénébéng i Kristowe brab méntébule dob gétéléw ne gétérésang loo bé kéuret i Ménsulate Kébéréh i Tuluse. \v 5 Tidéw béno, méntéfégito dob Pedrowe. Tidéw béno, méntéfégito dob kéluhanay de folo bra ruwo kuyugén. \v 6 Tidéw béno, méntéfégito dob labiwe limo ratuh do dumo tom munur amun ménlimud ro. I kédoono ruwe méuyag ro séna béleewe ni, éndob i de dumo bero ménléhu ron. \v 7 Tidéw béno, méntéfégito dob Santiagowe. Tidéw béno dob kéluhanay de apostol. \p \v 8 Atin amun gilid méntéfégito dob berowe, méntéfégito so dob begéne énggéfuray. Atin ménunuru maak ségétéwu nga ménfégés i kéumah ne. Non fiyon fo ké mikau de munur, fén-unur i Tuluse so begén. \v 9 Atin begéne foy toowe gérifantad bé kéluhanay de apostol, non amun énda séna munuru de, toow fo fénrasay guy kéluhanay de munur bé Jesuse. Mélaw énda médaitu fédawétén apostol. \v 10 Endob sabaf saén bé kégédaw i Tuluse, fénwaléyén begén apostol. Atin non bé kégédaw ne, wén i fiyowe ménrigo. Non toow na mégéror i kagéne galbék bé de dumo do apostol. Endob békén begén i gémalbéke. Yamula tabangay Tuluse de begén. \v 11 Atin ulanden ké énggélingoo kom i Fiyowe Uret tidéw dob begéne look tidéw dob de dumo gu apostol. Non ségiléw i de kétoro gey. Atin been i nan i nunuro kome. \s1 Fantag bé kétébule i de munur \p \v 12 Atin ay niy ténoro guwe begom: Méntébule i Jesu Kristowe. Mélaw sedek i de dumo begom émbéréh bé énda kun fakayén tébule i de ménléhu moso? \v 13 Non amuk énda fakay tébule i de ménléhu, fiyon i Kristowe énda séna méntébuleén. \v 14 Atin amuk énda méntébule i Kristowe, énda foy lanték i kétoro geye brab énda i funa tom munur. \v 15 Atin békén saén i ni, non amuk loo bé nan i begeye, do tugién gey sébanil bé Tuluse. Non begey i ménbéréhe bé féntébule i Tulusey Kristowe. Mélaw tugién gey amuk énda tébule i de ménléhu, loo soy Kristowe. \v 16 Non amuk énda tébule i de ménléhu, énda so tébule i Kristowe. \v 17 Atin amuk énda méntébule i Kristowe, énda i lanték i kéunur gome. Mélaw énda séna mékédan i de sala gom brab mékukum gom. \v 18 Atin amuk énda i kétébule, i de ménléhu do munur bé Kristowe, énda man méuyag ro, yamula mékukum ro so. \v 19 Atin amuk i inam tome bé Kristowe taman saén dob kéléhu tome, toow tom fo mékégédaw-gédaw bé kéluhanay étéwe. \p \v 20 Endob i toowe, méntébule i Kristowe. Mélaw gétiga tom tébule soy kéluhanay de ménléhu. Non Beeney sunguwe saén méntébule. \v 21 I funay kéluhanay étéwe méléhu non ménsala i sunguwe étéw, sani Adame. Atin i funay kéluhanay étéwe tébule, non bé rénigoy ségétéwe sani Jesuse. \v 22 I kéluhanay kéilawane méléhu non énggédot tom i kéléhue tidéw dob katufua tome Adam. Atin ségiléw so bé ni, i kéluhanay munure bé Kristowe tébule, non énggédot roy umule énda i tamana no tidéw dob Beene. \v 23 I sunguwe méntébule inok méuyag taman sa taman, Been i Jesu Kristowe. Tidéw béno, do betom kuyugén i gétunduge tébule dob gaiwe séfule moso. \v 24 Tidéw béno dob tamfaday de gai, i Kristowe tabana noy kéluhanay de méguléw do sébanil dob Tuluse. Binasané noy atura ruwe brab barakat ruwe. Atin irayén i kéféguléwe dob Tuluse Abayén. \v 25 Non i Kristowe kailanga noy méguléwe taman tabanay Tulusey kéluhanay de sébanil de. \v 26 Atin i toowe fo géfuray tabana Jesuse sébanil dey kéléhue. \v 27-28 Non wén i Ménsulate Kébéréh i Tuluse mano, “I Tuluse rigoné noy Kristowe méguléw bé kéluhanane.” Mélaw féguléwo Kristowey kéluhanane saliyu saén bé Tuluse, non Been i ménféguléwe bé Kristowe. Atin amuk Kristoy méguléwe bé kéluhanane, tidéw béno féféguléwén bé Abay ne Tuluse i Beene. Mélaw Kristowey méguléwe bé kéluhanane, brab Tulusey méguléwe bé Kristowe brab kéluhanane so. \p \v 29 Amuk énda i kétébule i de ménléhu, ati funay de étéw fébautis gémanti bé de ménléhu? \v 30 Atin amuk énda i kétébule, sedek fédayday gey rémigo bé galbék i Tuluse béni ké kakaidan gey sénga tékélid? \v 31 Do dumo gu, i de sébanil bé Tuluse, sénga fuweh i kéuyot ruwe méméléhu begén. Atin gétigay Tuluse toow i ni loo bé kétoow i kéoror guwe sabaf bé kéunur gome bé Kadna tome Jesu Kristo. \v 32 Toowu fo kérégénan dob ni ingéd, Efeso. Non i de sébanil begén maak do mérayar binatang méuyot ro begén méméléhu. Mélaw amuk énda i kétébule, énda i funa ku gémalbék. Amuk énda i kétébule, modoru bé kébéréhe mano, “Mama tom, brab miném tom brab méguyaya tom béleewe ni, non démo méléhu tom.” \p \v 33 Ingat gom inok énda munur gom bé éndae toow. Non amuk séloyuk gom bé de étéw do tete i de adat ro, waléy gom de géiring. \v 34 Féfiyo gom i de adat gom, brab tagak gom i de tete rigoné kom. Fatut mémala gom non wén i do dumo gom énda gétiga roy toowe kétoro fantag bé Tuluse. \p \v 35 Endob amuk wén i ménginsa mano, “Ati kéfingé-fingé i kéfétébule i Tuluse bé de ménléhu? Brab ati falas i lowoh ruwe?” \v 36 Ay niy késumbul guwe de. Toow fo dufang i da nan kéfénginsa. Non i bénee lébéngén dob fantade ké ohokén. Tidéw béno, méuyag. \v 37 Amuk mohok gom, énda ohoké kom i dakéle idéng kayéw, yamula ohoké kom i bénee saén. \v 38 Tulusey méniraye bé lowoh i bénee loo bé kétaya nuwe de. Atin i séngae klase béne wén i kaan mantu lowoh ké mérukén. \p \v 39 I kéluhanay de lénimbag do mérénawa, séségiyo-giyoy de lowoh ro. I kéilawane ségiyoy lowoh ne. I de binatang ségiyo soy de karo lowoh. I de kloh manok brab do sédo ségiyo soy de lowoh ro. \p \v 40 Wén i do séségiyo-giyo do lowoh dob lawayo brab dob fantade. Atin i kéluhanay de lénimbag i Tuluse, falan fiyoy de falas ro. Endob énda ségiléw i kéfiyoy de lowoh dob lawayo brab de lowoh dob fantade. \v 41 Ufama, fiyoy falas i de solo dob lawayo éndob békén ségiléw. I térésange ségiyoy falas ne, i térésang kélungonone ségiyo soy kaane falas, i de gitoon ségiyo so. Fiyon i de gitoon énda kéluhana ro ségiléw i de falas ro. \p \v 42 Ségiléw so bé niy kétébule i de ménléhu. Non amuk ménlébéngén i ménléhue, mébinasay lowoh ne. Endob amuk méntébuleén, éndaén mébinasay lowoh ne non mantu nén brab méuyag taman sa taman. \v 43 Amuk ménlébéngén i bangkaye, teteén i falas ne brab éndaén i bagérén. Endob amuk méntébuleén, toowén fo fiyoy falas ne brab émbagérén. \v 44 I bangkaye lénébéng, tidéw dob fantade ni. Endob féwaléyéy Tuluse mantuy lowoh ne inok médait ro méuyag beroy Tuluse taman sa taman. Mélaw amuk wén i lowoh médait dob duniyae ni, wén soy lowoh médait dob lawayo. \v 45 Non wén i Ménsulate Kébéréh i Tuluse mano, “I sunguwe étéw, sani Adame, nirayay Tuluse férénawa inok méuyag dob duniyae ni.” Endob i Kristowe, sani féndawéte “Géruwowe Adam”, Been i miraye bé umule magufusa inok méuyag tom taman sa taman dob lawayo. \v 46 Békén i umule dob lawayoy énggéétahe, non énggéétah i umule dob duniyae ni. \v 47 I Adame, sani sunguwe étéw, ménlimbag bé fantad i duniyae ni. Endob i Kristowe, sani maake géruwo Adam, tidéw dob lawayo. \v 48 I kéluhanay kéilawane, ségiléw i lowoh ruwe bé Adame tidéw dob fantade. Endob i kéluhanay waléye kuyug Kristowe, ségiléw moso i lowoh ruwe bé Kristowe dob lawayo. \v 49 Amuk kéluhana tom ségiléw bé Adame tidéw dob duniyae, gégumah so moso i gaiwe waléy tom so ségiléw falas bé Kristowe tidéw dob lawayo. \p \v 50 Do dumo gu, ay niy atag i béréhé kuwe begom. I de lowoh tom ni méléhu non énda géahurén dob lawayo. I loowe bé ni lowoh, énda gédoté noy umule magufusa. \p \v 51 Fégélingo gom i ni ménbunéy fénggétigay Tuluse begén. Enda kéluhana tom méléhu, éndob méfégalin i de lowoh tom bé de mantu lowoh. \v 52 Toow fo magad i kéfégali nuwe, loo bé ségulee kémérék-mérék i motowe, ké émbéréh i toowe géfuray témburi. Atin modor so ké fébéréh i Tulusey ni témburi, i kéluhanay de ménléhu tébule ro. Atin i de lowoh ro émfégalin inok éndaén méléhu ro, non méluwas tom kéluhanan. \v 53 Non i tafaye lowoh fatut méluwas inok éndaén méléhuén. Fatut émfégalin i mébinasawe lowoh inok éndaén mébinasa no. \v 54 Atin amuk ménfégalinonén i tafaye lowoh bé mantuwe lowoh éndaén méléhuén, bé béno métumanén i Ménsulate Kébéréh i Tuluse mano, “Endaén i méléhu non kénday Tuluse nén non ténaba nonén.” \v 55 Mélaw éndaén mégilak tom méléhu non éndaén i kéléhu. Atin éndaén i funan émbuku bé kéléhue non méntabananén. \v 56 I funa nuwe wén i kéléhu non ménsala tom. Atin i funa nuwe ménsala tom non énggéféliso tom i kukumay Tuluse. \v 57 Endob fésalamat tom bé Tuluse non bé rénigo nuwe. Non éndaén mégilak tom bé kéléhue non fénukasén betom sabaf bé rénigoy Kadna tome Jesu Kristo. \p \v 58 Mélaw, do dumo gu do kégédawa ku, fébagér gom i késarig gome bé Kadnane inok énda mékédano. Fégéror gom dob galbék i Kadnane. Non gétiga tom énda mésinggula i galbék tome, amuk rigoné tom kay Kadnane. \c 16 \s1 I tabange kay de munur dob Jerusalem \p \v 1 Atin wén i ségiyowe sugu gu begom. Fatut timu gom kurta fégétabang gom bé de dumo gom munur bé Jesuse dob Judea. Sénugu gu soy ni dob de munur dob ingéde Galasia. \v 2 Sénga Duminggu, fatut témafay i séngae ségétéw begom bé atiy iray ne dob Tuluse. Fatut iray gom dob Tulusey baade gédoté kom. Itong gom inok amuk gégumahu diyaan, éndaén kailanga kom i témimue. \v 3 Atin amuk gégumahu diyaan, sugué kuy de étéw fénémili gom mangéy dob Jerusalem inok uwité roy de iray gom. Atin émféuwitu so do sulat émfégétigan bé de étéw dob Jerusalem fantag bé kétabang gome. \v 4 Atin amuk kailanga ku soy magéwe mangéy dob Jerusalem, féodoré ku bero. \s1 I bantak Pablowe \p \v 5 Mangéyu diyaan ké gilidu nén téménara dob ingéde Masedonia. Non métahu mangéy diyo. \v 6 Atin amuk gumahu dob begome, batiu na keey diyaan firoy gétérésang kélungonon look taman gilid i basa barate. Atin amuk tausu magéw, fiyo ké tabanga kom begén bé kéagéw guwe dob atiy ayo kuwe. \v 7 Non énda méuyotu mawét diyaan ké magadu de saén. Yamula méuyotu de damén ké batiu na diyaan bé firoye gétérésang kélungonon, amuk fakay dob Kadnane. \p \v 8 Endob batiu na dob Efesowe ni taman gilid i kandulie féndawét Pentekostes. \v 9 Non dini médooy de méuyot mégélingo bé Fiyowe Uret toroé ku. Endob médoo soy sébanile de begén. \p \v 10 Atin i Timoteowe, amuk gégumah diyaan, fégédaw gom de brab tayakuf gom. Non gémalbék so kay Kadnane, ségiléw bé begéne. \v 11 Atin énda fatutén ké siyawé kom. Yamula fégadata kom atin amuk taus i kéagéw ne séfule mangéy dob begéne, fatut tabanga kom. Non ongot-ongoté ku beroy de dumo no munur. \p \v 12 Atin fantag man bé dumo tome Apolos, féngginau gu fo bé angéyé no begom tukawén diyaan beroy de dumo no munur. Endob mika séna mangéy diyaan béleewe. Yamula mangéy fo kun diyaan ségiyo gai. \p \v 13 Fatut mingat gom, brab fédayday gom i kéunur gome bé Jesuse. Kagom mémala fantag bé kéunur gome. Yamula fébaraw gom brab fébagér gom. \v 14 Atin fiyon atiy rigoné kome, fégédaw gom. \p \v 15 Gétiga kom i fantage bé Stefanase brab de dumo no ségélawi. Beroy de sungu ménunur bé Kristowe dob Akaya. Toow ro fo mégéror témabang bé de dumo ro munur. \v 16 Mélaw, méuyotu ké fédaya gom i kéféguléw i de étéw loo bé beene brab kéluhanay étéwe mamung bé karowe galbék. \p \v 17 Toow fo mororu bé kégumah ro Stefanase, brab Fortunatowe brab Akaikowe dini. Non ténabang ro begén bé kégundoy guwe begom. \v 18 Fénfiyo roy fédéw guwe loo bé kéféfiyo ruwe bé de kagom so fédéw. Mélaw fatut fégadata kom i de étéw loo bé nan. \p \v 19 I de munur dob kéluhanay de ingéd dob Asia ségifaé ro begom kéluhanan. I ro Akilawe brab Prisilawe, toow ro fo ségifaén so begom sabaf bé Kadnane. Loo soy de munur sélimud dob lawi ruwe, ségifaé ro so begom. \v 20 Atin i kéluhanay de dumo tom munur dini, ségifaé ro so begom. \p Fatut fégito gom i kégédaw gome amuk ségifaén gom. \p \v 21 Taman saén dob niy béréhé kuwe begom. I begéne, Pablo, sulaté kuy ni géfuray kébéréh bé kagéne kémér. Ségifaé ku so begom. \p \v 22 Amuk wén i do énda émféimu bé Kadnane, kukuméy Tuluse damén bero. Séfuleén damén i Kadnane. (Maranata.) \p \v 23 Atin fétauséy Kadnane Jesus damén i kégédaw ne begom. \p \v 24 Toowu fo méimu begom sabaf bé kéunur tome bé Jesu Kristowe. \m \sig Pablo \sig*